diff --git "a/cfm_Latn/mala_000002_remove.jsonl" "b/cfm_Latn/mala_000002_remove.jsonl"
new file mode 100644--- /dev/null
+++ "b/cfm_Latn/mala_000002_remove.jsonl"
@@ -0,0 +1,374 @@
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"ISRAEL TOUR 2018 - Hre Mang\\nVIDEO: ISTAEL TOUR 2018 CLICK\\nOR FOLLOW THE LINK: https:\/\/youtu.be\/AOPJKIF_DFs\\nIsrael tour: Octo 18-26, 2018\\nPathian lamhruainak in CBANA Ministers, pastors Israel tour cu October 18 ihsin October 26, 2018 tluang le dam, lungawi ten kan fehsuak. A hnuailam ah thutawi, zuk malte ret asi. Online ah video youtube ( https:\/\/youtu.be\/AOPJKIF_DFs) ah zoh ding a um ih facebook ah zuk tam zet zoh ding a um.\\nTel Aviv, Israel khawpi bik pahnihnak ihsin Caesarea ah kan feh, Caesarea cu Roman uk san lai ah Judea ram khawpi (capital) a rak si. Herod in ram a rak uknak siangpahrang inn hmun pawl, an bualrawn minung thawng 4 to thei nak, rang tlan zuam awknak, Ben Hur ih rang to nak hmun pawl kan zoh.\\nCaesarea siangpahrang inn hmun, BenHur rang tonak hmun pawl zoh tikah tuini tiang zoh ding a um lai.\\nCaesarea bualrawn (Open auditorium) tumzet asi.\\nMegiddo (Armageddon): Casearea ihsin Magiido (Armageddon) ah kan feh.\\nArmageddon khua hi Bawi Jesuh suah hlan kum 2700 (BC 2700) lai ihsin khawpi a rak si ih thuanthu ah an sim vek asile ahih khawpi cu voi 25 ral do awknak ah an siatsuah ih an sak sal mi asi. Ral do awknak hmuhpi a rak si vekin ral neta bik do awknak khal ahih hmun Armageddon ah a um ding tiah an zum, prophecy an nei. Ezekiel 38,39 ah a simmi ralpi cu a tu ih Armageddon hmunpi ah a cang ding tiah an zum. Curuangah Israel le Arab pawl do awknak ah lungkim tlangnak ca kutnam nak an tuahnak ah santhar cozah in ahih hmun ah an run tuah. Armageddon tlang kiangkap cu phairawn in a kulh tikah ral do awknak remcang zet asi.\\nHaifa hi Israel khawpi pakhat asi. Napoleon ralkap pawl an rak do nak hmun khal asi, Israel pawl san ah silo in Arab pawlin Haifa an rak um lai Napoleon in a rak do dah nak hmun asi. Mediterranean tipi kapah a um ih hmun thupi zet asi.\\nAcre (Akko): Crusaders, Muslim pawlin christian pawl an rak do awknak hmunpi asi. Akko ah Muslim biak inn pi a um. Israel ramah Muslim biak inn umnak ah a pahnihnak hmun thupi asi, Dome of the Rock an timi Jerusalem ah a ummi Muslim biak inpi sangtu asi. Haifa ah hlan thawng inn tumpi a um ih lei hnuai ah a phum aw mi innpi an laih suahmi pawl zoh dingin an ret.\\nTiberias ah zan kan riak. Bawi Jesuh a thawhsal hnu ah dungthluntu pawl hnenah a langnak hmun asi,\\n“Cuih hnuah Jesuh cu a dungthluntu pawl hnenah Tiberias Tili ah a langsal” (John 21:1)\\nProphet Elijah in Baal prophet 450 le Asherah pathian lem betu prophet 400 pawl a ko hai ih zo ih Pathian cu Pathian nung asi tiah a fiahnak hmun asi. Elijah thla a cam ih van ihsin meisa alh in cawsa pawl a kang alh theh nak hmuh asi. Baal prophet 450 le Asherah prophet 400 pawl cu an kaih theh ih an hruai hnu ah Kishon phairawn ah an that theh. Pathian in a siahhlawh Elijah thlacamnak a sang ih van ihsin maisal alh a thleknak hmun carmel tlang asi. Elijah ih lem an tuah ih biak inn fate tla an sak. A tlang hi a sang ih Israel ram tampi a lang thei nak hmun asi.\\n“Cutikah Elijah in, “Baal profet pawl hi kai theh uh. Pakhat hman luatter hlah uh!” tiah thu a pek. Baal profet pawl cu misenpi in an kai theh ih Kishon Tiva ah Elijah in a hruai ih a that theh.” (1 Siangpahrang 18:40).Mangbangza Pathian phuansuah awknak a huham cahnak thawn a salpa Elijah in prophet lem, Baal prophet 450 le Asherah prophet 400 pawl a that thehnak hmuh asi. Elijah san lawngah maw Pathian kutsak a lang ding?\\nBawi Jesuh in “lei le van ih thuneihnak hmuahhmuah cu ka hnenah pek asi zo” ... “ Nan hnenah san deng tiangin ka lo umpi ding” tiah in kam. Kan ruangpumpi cu “Thiang Thlarau ih temple” kan si ih Pathian Thlarau cennak hmun kan si. Ziangvek thlarau sia ih do nak zianghman tih ding a un lo. “Kan sungih a ummi cahnak cu, Khrih thihnak ihsin a thawhter hnuah vancung khua a vorhlam kapih a totertu Pathian ih cahnak huham thotho kha a si. “(Ephesians 1:19b-20).\\nDungthluntu pawl san khalah prophet dik lo pawlin Pathian fale taktak an do theu ruangah John in a hnuailam vekin thu a sim. “Sikhalsehla ka faale tla, nannih cu Pathian faate nan si; profet dik lo pawl tla nan neh zo, ziangahtile nan sungih a ummi Thlarauc cu khawvelmi pawl sungih thlarau hnakin a cak sawn”, (1 John 4:4). Zumtu pawl thlaphang hlah uhsi. Satan kan ralpa in ziangvekin Pathian fa le in do khal asile kan sungah Thlarau in a umtu kan Pathian ih nehcia mi asi. Helleluiah.\\n“Keimah thawn nan pehzom awknak thawngin hnangamnak nan ngah theinak dingah hi thu hi ka lo sim. Leilung in harsat tuarnak a lo pe ding. Sikhalsehla nan ral tha uh; Leilung cu ka neh zo!” tiah a ti.” John 16:33). Mizan, tuisun, thaisun khalah a thleng aw dah lo kan Pathian in a fale catbang loin lam in Hruai, kan raal in nehsak, amai tumtahmi kan sungah kan sung ihsin a tuan suak ringring asi. Amen.\\nIsrael tour: 2nd Day\\nTiberias, Galilee Tili, Mount of Beatitude, Hermon Tlang, Golan Heights.\\nNihnih nak cu thuksin ah ke kan kar. Israel ram saklam Syrian ramri bomb kam mi umnak, feh an khapnak ri tiang kan feh. Jesuh ih rak palhnak pawl kan pal ve. Jerusalem ihsin Syria ramri lam tiang Bawi Jesuh san lai ah ke rori in khual an rak tlawng, Thuthangtha an rak sim rero cu an rak taimak zia a kang.\\nGalilee Tilipi: Peter nga kaihnak, Jesuh in Peter a kawhnak, lawng par ihsin Jesuh in Thu a rak simnak, lawng parah an um laiah Jesuh a lang ih thla si hmang an tinak tili parah lawng thawn kan feh. Peter bangin sur ka vorh ve nan Jesuh fial mi silo ti fam cu nga ka awk lo. Poi lo. Kan Biak mi kan Bawipa Pathian ih rak tlanlennak Tipi parah kan Tlang leng cu thin di a riam nasa. Dungthluntu pawl bangin Galilee tikap ah colhni sun khawm awknak kan nei, Låi hla thawn Pathian kan bia, kan thangthat ve asi. Mary Magdalen khua tla kan cuan. Peter ih inn an timi tla zoh dingin tuini tiang a hrampi a um lai. Peter Restaurant ah ngasa thaw zet suncaw man ei ta. Peter ih hmanmi vokkuanglawng si awm tak lawng hlunpi kum zabu 1 nak lai ih lawng tla kan zoh. Aw, mi hi a va fel ve, maisa ah tik men lo in thilhlun ro thil an fingkhawi thiam dan hi.\\nTlangpar Sermon (Mount of Beatitude):\\nBawipa Jesuh in mi 5000 nga 2 le sangphek 5 thawn rawl a dar nak, tlangpar sermon timi Mathai 5-7 a rak zirhnak tlang parah kai in khukbil in kan Bawipa Jesuh ka biak ngah ve. Ka thlarau di a riam zet asi. Tlang a thiang, thingkung pawl an mawi. Jesuh in to in thu a rak zirhnak hnun cu inn an sak ih a sungah a suhduh in khukbil in thlacamnak kan nei.\\nHermon tlang ihsin a luangmi daifim te kan zoh, Bawipa Jesuh in Peter hnenah vancung ram tawh a rak peknak hmun an timi kan feh. Motor um hlan san asi ih ke thawn an rak kai nak tlang thiang kannih cu ke thawn feh lo in motor thawn kan feh. Kum 2000 rei zo hnu ah inn an saknak, temple an rak saknak, lungvar pi pawl, lung phunphun hmuh tikah anmah le san cio ah an biak inn an rak sakdan pawl, an miphun, an sakhua, an thuanthu an fingkhawidan, an umnak inn an rak sak tikah hnget khoh zet in kum thawng siar tel thuanthu ah tanta mi an rak neih mi hmuh tikah mangbangza milai an rak si. Ca ngan mi an rak nei. (Laimi Tuisan kum 2000 hnu khalah “O le Aw” ah kan mifim pawl an buai rero Låi 🤨).\\nPathian hrilce mi miphun thuanthu, kan Bawipa Jesuh cu thuanthu phuahcawp men si loin mit hmuh theih in leitlunah a tlanlennak keneh pawl hmuh ding a um. Pathian cu a sersiammi milai ah a rung cang ih kanmah in duhdawt ruangah kan hloh nak hmun ih ta in hawl suaktu Pathian a sinzia thinlung sungah zumnak a thar in lung a hno e.\\nGolan heights: 1967 ah Ni 6 sung ral “6 days war” an rak timi hmin thangzet ral do awknak ah Israel cu ram inn hnen pawlin an rak do tikah Israel in Syria uksung ram a rak lakmi asi, Tuini tiang Arab ram pawlin an lungkim lo zetmi asi. Israel pawlin Syria kut sungah an pe sal duh lo. Ziangruangah tile Golan Heights cu Israel le Syria ramri ah a um ih tlangsang zet asi tikah Israel hrangah ral ruangzing tanhmun khuarnak (military strategic post) tha tuk asi. 1973 ah Yumkipur war ah nasa ten Syria in lak sal tum in an do aw nan, Syria in army tank 1000 lenglo hmang in ramri ah a run do nan Israel army tank 70 thawn kan do ih Pathian in in hum, nehnak in pek asi tiah kan tour guide Mr. “Guy” in in sim. Mangbangza Pathian hrilce le humhimmmi miphun an sinak a lang.\\nLamzin tluanah an tlaici cin mi thingkung, thlaikung pawl, banhla, avocado, olive, tvp kan cuan phah vivo, a ram a car, lungbol lung khawkrawk ram Asinan Pathian in thlawsuah a pek ih cawhnawi le khuaitizu luan nak ah a canter. Cawhnawi le khuaitizu a luangmi kha hna tuan lo in leilung sung ihsin a luang siloin milai in an tuan ih Pathian in thlawsuah a pek tikah a luangmi asi ti tla in ruat ter.\\nDiamond Center: Diamond tuahnak center kan zoh, Israel in ramdang ah an zuar tambik cu High Tech thilri asi ih a pahnih nak ah diamond asi. A pathumnak ah Tourism ihsi sumpai namen lo an ngah fawn. Bawipa hmin sunglawi sinsin seh. Amen.\\nBawi Jesuh hnenah mina an rak hruai ih mi an tam tuk ruangah diphun par ihsin mina cu Jesuh umnak ah an thlak mi thu kan siar cio ding. Acuih hmun kha asi. Peter umnak inn, hmun pawl tuini tiang zoh dingin a um lai. Peter zuklem tumpi an tuah ih Galilee tikap ah thlacam nak kan nei ta.\\nIsrael tour: 3rd Day\\nJordan tiva Bawipa Jesuh baptisma laknak, Nazareth khua Mary le Joseph ih khua, Jericho-Jesuh thlem tonnak khua, Beit Shean-Saul Siangpahrang an thahnak hmun.\\nTibereas khua suahsan in Galilee tili kap lamzin tluan in Jordan tiva lam kan pan. Kan Bawipa Jesuh cu lei le van sersiamtu Pathian asi. A sersiammi milai ah a rung cang ih a sersiammi leilungpi parah a nung, rawl a ei, thli a hawp in a rak nung ve. Amah ah sualnak zianghman a um lo nan baptisma a rak lak. A siahhlawh john in tihnimnak a rak pek. Bible sungah kan siar theu. Cutin John in tihnimnak a pek theh ve ten, van ihsin laileng a rung zam ih a lu parah a rung fu, van ihsin aw thum zetin Pathian in a run bia. Aw, acuih thu cu thuanthu men asi lo. Tuini tiang a tiva a um lai, a tidai a luang lai, a ram pal ding in a um lai asi. Jordan tiva sungah tidai ah ciah aw in tikcu duhthusam in kan hmang. A va nuam em, thinlung ah Bawipa thawn kan nai aw sinsin vek khi a bang. Khat le khat thla kan cam sak aw aw ih leitlun nun thlaphannak, phurrit a um nawn lo, huatnak, tihphannak, a um nawn lo. Thli a thiang, boruak a zang, zokhal a lungawi lo an um lo. Leitlun kilkip ihsin Bawipa Jesuh ih baptisma laknak hmunah an ra, baptisma an ra la ih tisungah an hnim aw aw, thla an cam, Pathian thangthatnak hla an sak, miphun dangdang kan si na zohman tih aw hua aw, ngaih aw lo, mitkem aw kan um lo. Kan zaten kan hni siamsi, kan lung a awi theh. Aw, kan Pathian hi a va maksak em, nang le kei rundam dingin leitlun ah kan hnenah a rak rat cu.\\nJordan ti thiang te ti thawl ah thun in kan phur. Jesuh bualmi tiva. Aw, kum 2000 rei ah Jesuh in a rak bual dah mi, ti hnimnak a rak laknak hmunah um tikah lungthin a thar lung a awi asi ahcun Jesuh Amah thawn hmaiton in sankhuk um tlang len tlang cu ziangtluk a nuam ding?\\nJordan tiva sihin Jerusalem lamzin kan pan. Jericho khua cu kan thleng. Jericho khaw dunglam nitlaknak lam tlang cu tlang danglam zet asi. A ro, a car, hram hring a um lo. Tlang tumpi asi nan a sang tuk lo. ‘Thlemnak Tlang” tiah Mirang tong le Hebru in signboard tumpi an tar. Bawipa Jesuh thlemnak a rak tonnak hmun a si. Tui ni tiang a tlang a um lai, a ro, a car, nan Pathian Thlarau hmanmi tlang pakhat, Bawipa Jesuh in a ke in a rak palnak tlang asi. Motor le vanzam thwn a feh lo ih ke thawn a rak fehnak hmun asi. Aw, Jesuh tuarnak tawmpitu ah siar tel si ve ningla a thihnak le thawhsalnak tawmpi ve dingna tiah Paul in a lungduhthu a nun tawntehmi a rak simmi i mang ter.\\nBawipa Jesuh in thilmak a tuah hmaisa bik nak hmun, mopuai tuahnak hmun ah kan feh. Bawipa Jesuh leitlunah taksa in a rak um lai can ah an rak hmanmi ralca belpi tla tuini tiang zoh dingah an ret. A hmunah biak in an sak ih mi tampi an ra zoh, nupi pasal nei awknak hmunah an hmang. A kiang ah “Wedding wine” an ti ih wine tampi a tep duhduh in tep theih in an tuah. Aw, a va mak em, leitlun thuanthu ah a tak in a rak tlangleng tu kan Pathian cu thangthat sinsin uhsi.\\n“Nazareth khua tlangval hmeltha kha na hmu maw?” tiah hla ah kan rak sak theu mi khua cu kan thleng taktak. Bawi Jesuh a nau hak lai ah a rak thanlennak khua asi.\\nMary hnenah vancungmi a rung langnak hmun, tuini tiang an ret lai. Mary ih rak umnak inn cu zoh dingin an tuah, an ret tha. Mary hnenah vancung mi a runglangnak khal zoh theih in an tuah. Aw, thinlung a va danglam ter ve. Kum 2000 tluk a rei zo mi thil, leilung, lungto le insaknak hmun pawl mithmuh theih a in a um lai.\\nMary le Joseph cu an inn a hla aw lo. Joseph inn khal kan zoh. An falat, tlangval lai ah inn naite an rak si si. An uar awk khal mawh hlah hai. An rak thei aw cia in an nel aw cia zet ding ti a fiang. An inn karah khawpi inn hnen pawl inn rawp, inn hrambun nakpawl a um hrih ko. Joseph in kut thilthiam thawn hnatuannak, (lettama tuannak) pawl tla a um hrih lai. Aw, kan Pathian hi a maksak in a danglam. Thuanthu menmen asilo, leilung parah thil a rak cang taktak mi, mit hmuh theih in fiah ding tuini tiang a um lai asi.\\nBeit Shean. Saul Siangpahrang thihnak hmun ah hmunlawngpi ah a cang. Hmun rawp, tlang mual rawp zoh theih in an ret. Saul siangpahrang thihnak hmun kiang te ah Rome Emperor in siangpahrang innpi a rak sak. Herod The Great, Siangpahrang innpi cu a mak nasa.\\nA inn hrampi pawl zoh theih in a um lai, an ban tumzia cu a mak nasa. Khuahlan Siangpahrang inn sungah tikhilhnak tili tum zet duh dandan in hlum ternak a um. Ti kholhnak, an tlanlennak, an ek inn pawl hmuh theih in a um lai. An bualrawn, minung thawng tel in to theinak, bualrawn tumpi cu a mak nasa. Kum 2000 tluk a rei zo mi ah siangpahrang inn an rak sak mi le kan laimi pawl thuanthu zoh in kan pupa san ih kan laimi lal inn pawl zoh tikah kan laimi lal inn pawl cu an caw inn rang inn hman tluk lo tete an rak si. Falam Hrang Thio bualrawn le Herod Siangpahrang ih Open Stadium kum 2000 zik lai a reo zo mi tathim tikah Falam bualrawn cu a rak nep tuk e. Leitlun miphun hmaisa, miphun tumpipi an thuanthu kehneh zoh tikah ziangvek in kan nih Chin miphun hi teh Pathian in in hmang ve ding ti ruat lo theih asilo e.\\nAw, Jerusalem khua lam pan uhsi. Jericho pal phah in Jerusalem lam zin Samaritan mitha pai cangvaihnak hmun, lan phah in lamzin kap nelrawn ramcar lakah tuukhal pawl an tuu rual pawl thawn an um vivo. Aw, Jerusalem kan thleng, aw, lung a va hno em. “An dang cuang lo e, van lal nau bang ih a tahnak, Jerusalem zion khawpi khi thlir hnik uh” tiah hla kan rak sak theu mi khawpi cu kan thleng. Zanlam 6 pm hnu lam asi tikah khua tampi zoh a theih nawn lo, a thim. Aw Bawipa ka lung a awi.\\nBawi Jesuh baptism a lak theh hnu ah Satan in tlangparah a thlem nak thu kan thei. A thlang hmuh tikah lung a zur in thinlung a thar zet asi.\\nIsrael tour: 4th day\\nJerusalem, David thlan, Western Wall, Gethsemane dum, Golgotha lamzin, Jesuh thlan, Garden Tomb\\nJerusalem: Kan nauhak lai te ihsin hla ah kan rak sak theu mi, “Jerusalem Zion khawpi thar nuam cu thlir hnik uh, aw mi an tam, Tuu Fano Lal lennak” timi ka thinlung sungah a lang nasa.\\nNi thum nak tiang kan hmuhmi in thu i ruatter, ka theihmi a malzia, ka ruahban lo theih ban lo thil hi a va rak tam em. Milai thuanthu le leilungpi thuanthu hman ka theihmi a mal tuk ahcun ziangtin saw, mit hmuh theih lo mi, milai le leilungpi sersiamtu Pathian thu cu theihmi nei vekin ka sim rero ngam? Aw, mangbangza Pathian ih sersiammi le a duhdawt zangfahnak thuanthu hi a va maksak lawmmam so. Sersiamtu cu sersiammi ah a rungcang ih a sersiammi milai in kan rak that timi cu thu maksak, milai ruahnak ih ruahbanlo asi.\\nZuk ah kan rak zoh theu mi, Thukam Hlun prophet pawl khalin an rak sim theu mi, zumtu Khrihfa hmuahhmuah in a hmin kan sal tam bik mi khawpi, leitlungtlun pumpi in a buaipi bikmi khawpi, UNO khalin a buaipi bikmi khawpi, Jerusalem khawsung kan vak ih khawkulh ralkhat ihsin a hmaisa ah kan zoh. Bawi Jesuh in “Maw Jerusalem, maw Jerusalem” tiah a zoh ih a tahnak tlang lam ihsin kan cuan hmaisa. Aw a va mak tak em! David Siangpahrang ih khawpi, Jews le Khrihstian biaknak a hram thawhnak khawpi, biak inn tlang (Temple Mount) timi ahcun Pathian biak innpi hmuh ding a um talo. Musim biak innpi (Dome of the rock) timi tumfahran in a laifangah a ding ta riai.\\nZiangruangah sersiamtu Pathian in sankhuk rei ihsin a khawkhan lairelnak, tumtahmi, khawkhan mi famkim ter dingin amai sersiammi milai taksa thuam cu a hruk ve ih, amai sersiammi milai ih thahnak cu a tuar kherkher a tul? Ziangruangah a kawhhran a dinmi ih hmunpi bik a hram thawhnak innpi cu siatsuah in a umih amah zum lo tu a kawhhran siatsuahtu muslim pawl in biak inn saknak hmunah an hmang? Milai theihban lo thuthup a um ti cu a fiang asi.\\nZiangruangah Pathian Fapa cu amai hrilmi amai dungthluntu in a zuar ih a phiar sawm, a thihnak ding tiang a tawlrel, kum 3 sung a zoh men? Aw a va mak sak em, milai cu kanmah hua tu le dotu hman si lo, kan duhzwng in kan umter thei lo mi cu thah le ti siat, simsiat kan hmang. Jesuh in amah thattu ding cutin a tuah ve lo. A hrilmi miphun Jews pawl siatsuahtu, anram ihsin dawisuak tu, Pathian in Abraham hnenah a pekmi ram lawngtu, Pathian in tuini tiang a zoh hrih hai men. A maksak Pathian asi.\\nKum 2000 zikte a vak tawimi Jews pawl thuanthu i ruatter. Bawi Jesuh an rak co hlang lo ih an rak thah ruangah AD 70 ihsin Jerusalem biak inn pi cu bal theh asi ih Jerusalem phar dawl pawl khal cim theh ko khawpi cu siat suah asi. AD 130 hrawng ahcun a tang mi Jews miphun khal Rome emperor in faifilik in sal ah a kaih theh. Aw, cuihsi thok in kum 2000 zikte sal, refugees, mi hnen um le mikhual in leitlun kiltin ah an vaktawi, zang an va fak tak em. Pathian fapa dodaltu thuanthu hi a va riahsiat tlak tak em. Asinan kum 2000 zikte ka khua le ka ram ti ding nei loin cozah nei loin sal dinhmun le mi nauta, mikhual in an vak nan 1948 ah ram an dinsal tikah an thuanthu hlo loin an kilkhawi. An khawpi hlun pawl, thlan hlun pawl, Jesuh kenah pawl cu leitlun mi thawng tampi in nitin zoh dingah Pathian in a ret. Kan zumnak cu thuanthu menmen si loin a tak in a rak ummi a si zia langter dingah Pathian in zoh theih hmuh theih than theih in a ret hrih. Cui hlei ah Israel pawl cu an leilung parah hnatuan hman tul lo ding khawpin leitlun miphun tintian Israel ram thuanthu bungrua pawl zoh dingin a rami (tourist) pawl hnen ihsin an ngahmi sum le pai in pumcawm thei dinhmun ah Pathian in a ret hai ti a fiang.\\nBiak inn tlang kap cu thlan rawp a va tam lawmmam em. Golden gate cu ralkhat ihsin kan hmu ban.\\nAw, Bawi Jesuh nang le kei hrangah thlan thisen for in thla a camnak hmun asi tiah an ruah mi Gethsemane hmuandum cu tuini tiang an ret hrih. Aw, thinlung a khawng nasa. Thingkung pawl cu thingkung lam thiam pawl in an zoh tikah kum thawng siar tel ih upa zo asi an timi tla a um. Gethsemane dum ahcun biak inn pakaht an sak. Thla a cam hnu ah dungthluntu pawl a zirhnak lung asi tiah an zummi hmun cu thlacamnak Pathian biaknak hmunah an tuah ih biak inn “Church of Agony” “Ruahsiatnak Biak inn” tiah an ko. Lung a hno, hnuk a ulh, ruah dah lo tiang thinlung ah khaw ruat lo awk tha asilo. Amah an kai cinggding, an hrem cing ding ti Bawipa Jesuh in a thei ih dungthluntu pawl zan neta bik a topi nak hnun, thlan thisen suak in thla a cam nak hmuan asi.\\nDavid ih thlan:\\nGethsemane ihsin ke thawn David thlan hmun ah kan feh. Jerusalem phardawlpi sung lut cu thinlung a hngawr duh zet. David Siangpahrang ih thlan cu a kuang thawn an ret hrih lai. Aw, mi an va tam ve. Jews lukhum rang te thawn lut ih upatnak kan va pek ve ta. David, Pathian in ka lungkeng a timi khal a thi, ral tampi nehtu, Goliath thattu khal taksawthihnak a tuar ve. A taksa cu kuang sungah a ret ih hmuh a rawp duahdo. Goliath a sainak s ban tha cak. Kiosa ka a bauhnak ban tha cak cu a ruhrang a ziam aw e. Nang le kei khal kan lei taksa cu a ziam ve leh ding. Na thih hnu ah David vekin na ruang parah kum 2000 rei hnu tiang (leilungpi a dam hrih asile) a lo thei tu pohpoh in upatnak an lo pek pei maw, an cil an run lo phui ding?\\nUSA President Donald J. Trump Israel a tlawn lai ah a fehnak hmun, Western Wall an timi, Jerusalem phar dawlpi ih ni tlaknak lam phar ah thla kan va cam ve. Aw, a va mak ve. Western wall cu kum rei zet ihsin sak mi, Rome siangpahrang in Jerusalem a siat suah lai ah a tang mi phardawl asi tiah an zum. Phar dawlnak cu lungphak tumpipi thawn dawlmi asi. Phar ker te ah cahnah tampi mi in an thlacammi, Pathian hnenah an dil duhmi ca in an ngan ih phar ker te ah an ther mi tampi a um. Chin pastors pawl thla kan cam ve. Kum 2000 zik lai a rei zo mi Jerusalem phar dawl an rak saknak lungpher pipi pawl ka zoh tikah kan Chin miphun pawlih lal inn pawl i mang ter. Kan Chin miphun hrin hnam tete pawlin lal kan rak nei ve. Kan lal inn pawl cu lai inn lakah a tha zet a tha bik inn an rak si ve, anmai san ciocio ah. Tahthim tikah tuihlan kum 2000 lai a rei zo mi Jews pawl siangpahrang umnak inn an sak mi le khua an rak dawl mi pawl kan Laimi pawlin kan lal inn tiah tui san kum 100 hman rerilo ah kan lal inn pawl cu sim tlak hman a rak si lo aw e. Jerusalem Zion khawpi sungah Chin pastors pawl tla kan vak, kan tawi, thla kan cam ve cu di a riam in zumnak a thar ter nasa.\\nWestern wall ah thla ka cam ve. Keimah le ka insang,Pathian ka rennak local church, pawlkom ah ka pehtlaihmi hruaitu le mipi, kan Chin miphun le ramehrangah le Jerusalem le a sung um, Israel pawl hrang western wall ihsin thla ka cam ngah ve. Atthlak zet vek a bang nan thinlung di a riam zet asi. Aw, Jerusalem, aw Jerusalem tiah Bawi Jesuh in a zoh kuahko ih a tah hnawhmi khawpi hlun cu kum 2000 hnu ah a phardawl lawng a tang ih 1948 hnu ah santhar Israel dinsal asi hnu lawngah khawpi cu dinthat remthat sal asi.\\nIsrael tour: 5th day\\nJudean desert, En Gedi, David relhnak tlang, Masada, Dead sea pawl kan zoh.\\nJudean Desert (Judea Nelrawn ramcar)\\nJerusalem khawleng ah suak in hmun tintian kan fang. Tuukhal pawl umnak hmun, Judea desert ah kan feh. Khawruahharza asi mi cu, ramcar asi, zoh tikah hramhring hmuh ding a um lo. Cuvek lakah tuu rual pawl an vak in hrampi kung ro zet pawl cu an ei rero. Kalauk (Camel) kan to, laitlangah a um dah lo mi ramsa asi ih a man hla zet. Abrahram vekin thuam aw tu in thu hla in sim ih thinlung a lak zet.\\nDavid kha Saul Siangpahrang in thah a tum tikah a tlan ih lungpuk sungah a relh tiah sim asi. Acuih tlang cu tuini tiang a um hrih. A kiangkap ah cawlhnak hmun an tuah ih a zoh duhduh in a hmun cu zoh theih in an tuah. Mi tampi an ra ih an zoh. Bible thuanthu pawl a tak in a leilung pal tikah thinlung a tham zet asi.\\nDead Sea scroll: Bible ngankhumnak orginal asi tiah ruah mi, savun parah cangan mi an sarmi lar zet cu Dead Sea Scroll asi. Dead Sea scroll an sarnak hmun kan zoh. Nelrawm ramcar lakah asi. Lungpuk tumzet asi ih tuu khal pakhat a tuu hlo hawlin a vak sukso lai ah lungkhua a hmu ih lungkua sungah a lut tikah saphaw a sar an ti. A saphaw sarmi cu kedam ah tuahter a tum laiah an hmuh suahmi cu Hebru Bible a rak si ih mankhung zet thuanthu roling a rak si.\\nMasada tlang parah lungsung mitthli a tla e. Masada tlang parah tuisun can kan hmang. “Hi Biak inn pi hi a saknak tlakrawh pawl pakhat hman thuah aw nawn lo tiangin siatbal theh asi ding” tiah Bawi Jesuh in a rak sim cia vekin Jews pawl in Rome an do ruangah AD 70 ah Rom Empire in a ralkap pawl hmangin Jerusalem cu a bal theh, mei in a ur kang ih Jerusalem biak inn pi khal sawprawp seksek in a siat theh. Cumi lakah mi thawng malte an tlan ih Masada tlangparah an relh ih tanhmun an khuar. Masada cu lung kham tlang parah a um ih a kimvel in khamhrap lawnglawng asi. Masada cu Rome Siangpahrang in BC 37-31 karlak ah a tul pangah tiah amai relhnak ding hrangah a rak sakmi siangpahrang innpi vekin tlangzim ah sak mi asi nan Roma Siangpahrang amah ngaingai cu a um dah lo an ti. Rome cozah in AD 70 ah Jerusalem a siat bal theh tikah Rome uk duh lo tu Zealots pawl an relh nak hmun asi tiah an sim. Rome ralkap pawl in a kumtel in an kulh theh ih kum 3 sung an kulh tiasi, tlangpar kai thei dingin leilung an burh ciamco hnu ah AD 73 ah an luh cilh. Masada cu khamrap hlir in a kulh tikah namen in kai theih asilo. Curuangah Rome ralkap pawlin an kulh phah ah sal ah an kaihmi Jews pawl hmangin Masada tlangih nitlaknak lam kapah leilung cu leilan dawn vekin an burh ciamco ih tlangparah awlten an kai thei. Cutin Rome ralkap pawlin kum cuzah an kulh hnu ah tlansuahnak le nei nawn ta lo, hril ding an neih mi cu thih lole sal ahkaih asi. Rome pawl ih kaih tuar in sal can hnak cun thih an hril sawn ruangah pacang pawlin an nupi fate pawl an that theh hnu ah anmah le anmah an that aw theh tiah an sim. Rome ralkap pawl Masada tlangpar camp an lut tikah minung hmuh ding um loin mi ruak lawng an sar tiah an sim. Israel pawl thuanthu ah a maksak zetmi tuisan ah UNO khalin leitlun thuanthu roling hmun ah an retmi asi. Leitlun tourist an tam dan cu maksak in an khat luihlo.\\nMasada tlangparah tanhmun khuartu Israel pawl cun Rome sal can hnakin nun lo an hril sawn. An pupa hnenah Pathian in a pekmi ramah zalen zetin nun thei lo hnakin nun lo an hril sawn.\\nRome sal can hnakin thih an hril sawn. Nang le kei cu Rome ralkap tih ding kan nei lo nan sual sal can hnakin nun lo hril sawn tu Khrih ram hrangah nun petu zumtu tha si zuam cio uhsi.\\nCutin Israel miphun cu a luat mi um nawn loin AD 70 ihsin santhar Israel Independent 1948 ah an ngah tiang kum 1875 sung miphun vakvai, ram nei lo, sal hnam, mikhual ah an cang ta pan lo maw. Jesuh cu Pathian Fapa asi tiah an pom duh lo ih an thah ruangah Pathian in a duhdawt duahdo mi a hum teekteek mi miphun cu kum 2000 zikte an vak tawi ih an vahvaih nak ramah hmuhsuam nautat an tuar, hrem an tuar, hnon an tuar. Hitler in German ramah 6 millions Israel pawl a thah tikah Leitlun thuanthu ah a um dah lo mi “ Holocaust” an timi riahsiaza Israel thuanthu cu Israel miphun parah a thleng lala fawn si! Masada hnak hman in nasa sinsin in hrem, thah an tuar. “Aw, Pathian na fapa hnongtu parah na thinhengnak cu a lawmmam tuk ti ding khawp in an van a dawi aw e. Masada tlang par ihsin himi thuanthu ka ruat cu mitthli a luang. Tuihsan minung pawl Jesuh rundamnak hnongtu pawl tuar ding mi I ruatter tikah rundamnak thuthangtha hi simsuak a va tul tak em!\\nSanthar ni a eng, 1948 ah Israel pawlin kan ram kan miphuj ti ding an nei zo. Masada tlangparah sal tan hnakin nun lo a hril sawn tu Israel mi raltha pawl ih keneh zoh duh ah tourist a Thawngthawng in an ra ih a thi tu pawl ih miphun santhar minung pawlin nitin sumpai thawng tampi ei in hawl nak hrangah an run ngah asi. “Masada shall never fall again” “Masada a duai nawn lo ding” tiah santhar Israel ralkap pawl Masada tlangparah tiamkam awknak an tuah theu ti asi.\\nDead Sea (Tipi Thi):\\nTipi thi cu leitlunah khui hmanah a um dah lo mi asi. A kau nasa, a kap in lamzin motor thawn kan feh vivo tikah tikcu rei zet motor thawn kan feh. A hmunah mi an tam dan cu leitlun hmun tintian ihsin an ra. A tidai a al tuk, a tili sungih tlak man pawl cu si ah a tha, a bik takin vun hrangah a tha an ti. Tipi thi cu tipithuanthum hnakin a niam sawn tiah an sim. Juice dawr pakhat cun an dawr hmai ah “Leitlun ih Juice dawr niam bik” “The lowest Juice bar” tiah ca an nga. Khua a uap zet. Tipithi kan thlen cu ciarbek in kan taksa pum, kan hmai tiang kan ma’an aw ih dum hremhrem in kan um. Zawlte le Tlauhmun nauhak aa bang in ka ti rero. A ti le tlak pawl taksa vun hrang a tha an ti.\\nTidai parah leuh a tul lo, tisungah pil a theih lo, mi a phuan. Minung tisungah pil theih asilo, mi a phuan luanglo. Leuh tul loin tidai parah kan it zuahzi men. Mak ngaingai. Tidai leuh thiam lo pawl tla an pil thei lo. Leitlun hmun tintian ihsin minung an ra ih zukneng in sihti a tlan bang in tidai an ra bual, vun natnei pawl tla an dam tiah an sim. Ciar bek thawn an ciah aw, an taksa parah an man theh ih rei nawn an ciah awk hnu ah tipithi ti sungah an ciah aw aw. Mitampi in tipi sungih tlakma’an cu plastics bag ah siseh plastics palang sungah siseh an thun, an lak ih an phur, hmai hnih ah a tha an ti. Vun hnih ah a tha an ti.\\nA taktak asi ko. Dead sea (Tipithi) kiang te ah AHAVA cosmetic company tumpi a um. Tipithi sung ta, tidai le tlak pawl la in tuah mi vun hrangah man khung zetzet an si. Hmai hnih, taksa hnih, tikholh hlanah ciah awknak cite an tuah, a phunphun vun thatnak hrang hmanmi cosmetic man khung zetzet an tuah ih leitlun ram tampi ah an kuat. World level cosmetic thilri an zuar suak.\\nAw, tipithi tiah kan rak theihmi, a sungah mankhung a rak um. Cite, vun si thatha, ceimawi awknak si thatha a suak tariai. Tipipi kaupi mithmuh ban lo, tilipi cu sumtawm a lit in li mi a rak si. Pathian in a Fapa Jesuh hnongtupawl parah a thinhengnak a langter zo. An ram ah a hruai kirsal zo. An ramah an kir pekte ah 1948 lai ahcun Israel ram cu tantakmi ram, zohman duh lo mi ram vek a rak si. Israel pawl hnenah Pathian in thlawsuah a pek ih ramro ramcar cu rawl tampi a suak ter. Arab ram pawl hnenah rawl, ei in tampi an zuar. Kum 2000 -3000 tluk lai a rei zo mi, an pupa san ih rothil pawl, biak inn pi, Jerusalem phardawl, tvp, an rothil pawl cu siatuah in a rak um nan, Israel pawl an ram ah an ra kir sal tikah an pupa san lai ih rothil rawp pawl cu leitlun miphun tiantin ih zohduhmi, tourist attraction hmunpi ah a cang. Kumtin minung milian tel in Israel ramah an ra ih Israel ram an ra zoh. Pathian in fimthiamnak a pek tikah leitlun fimnak tawpkhawk lulir ah an um. Fimnak in an hawlsuahmi pawl an zir, Israel ram ih sumpai laklutnak tambik cu High tech zuar man, santhar fimthiamnak ih fimman zuarmi ihsin an ngah mi sumpai asi. A pahnih nak cu diomon zuar in an ngahmi sumpai asi. A pathumnak cu leitlun killi ihsin a ra tlawngtu tourism income asi. USA ihsin a ra mi kannih Chin pastors pawl khalin Jordan ti thiang kan phur, mi hrek in Israel ram leilung an phur, mi hrek in olive hnge an khiak ih an phur, mi hrek in funnel an lak ih an phur, mi hrek cu lungto an lak ih an phur, mi hrek in Tipithi ih tidali le siarbek an phur. Aha, Israel ram cu a va rak maksak ve. Pathian in a hrilmi a minung pawl a theih hngilh dah lo asi hi. Theipi kung a cerhsal rero zo asi hi.\\nIsrael Tour: 6th Day\\nMary le Elizabeth tawn awknak; Holocaust Meseum, Israal Museum, Church of Nativity (Bawi Jesuh suahnak hmun), Tuukhal pawl hnenah vancungmi an langnak hmun.\\nMary le Elizabeth tawn awknak:\\nMary in Elizabeth a va tong ih Elizabeth ih Mary a ton ve ten, “Nangmah ka lo hmuh ve ten ka pum sungih naute a cang” tiah a simnak hmun cu tuini tiang hminsin in an ret. Elizabeth le Mary an ton awk tikah Elizabeth in a pum sungah naute, John Tihnimtu a pai lai fang asi. Cutikah a nu pum sung ihsin John Tihnimtu in Jesuh hringtu ding Mary le a nu Elizabeth an tong awk tikah a nui pumsung um a cang tiah Bible in a simmi kha Einkrem khua ah a rak cang mi asi. John tihnimtu a suak tikah Herod in naute kum hnih hnuai hmuahhmuah thah ding a ti ruangah Elizabeth in John naute a suak tikah Rome ralkap pawlin an thah pang lo nak dingah lungpuk sungah a thup tiah an sim. Elizabeth in naute suak thla pek, John a thuh nak lungkua tla tuini tiang zoh dingah an ret lai.\\nAcuih hmun cu tuni tiang biak inn ah an sak ih Pathian biaknak hmun thianghlimah an hmang. Jews pawlin Jesuh cu Messiah asi tiah an pom duh lo ih an hnong lawng si loin Golgotha ah thing Kross parah an thah tikah “Kan parah a thisen man cu tla ko seh” an ti vekin AD 70 ah Rome on Jerusalem biak inn pi a siatsuah theh in an minung pawl sal ah a kaih theh. 1948 ah Israel independent an ngah tikah kum 1900 zikte ram nei loin an vakvai nan Pathian ih humhimnak ruangah kum zabu 1 lai ah thilcang mi, kum 2000 tluk a rei zo mi pawl cu tuini tiang thuanthu keneh hmuh theih lai in a ummi cu mangbangza asi ko e.\\nHitler in 6 Millions Jews (Israel) pawl a rak that tiah thuanthu sungah kan hmu. Israel pawlin an miphun thihnak, tahnak, mitthli tlaknak pawl cu thuanthu hawlsalin museum tumpi ah an ret. A dam lai pawl video in thusutnak an tuah ih an video thusimmi pawl an phuan celcel. An zuk hlun pawl an tar. Hitlar le German hotu pawlin Israel miphun an rak huat zia, an tongkam hman mi pawl, a rap thlak zia, ca thawn ngan mi pawl, Hitler ih thusim lai video, zuk, pawl, German pawlin zangfahnak sete hman um lo in Jews pawl an rak hrem lai zuk pawl an tar celcel. Jews pawl lakah hmin lang deuhdeuh pawl, mifim mithiam, mi raltha, thuanthu langsar pawl an la khawm ih an ret khawm. Jews pawlin an rak hmanmi thuamhnaw, bungrua pawl an hawl khawm ih inn tumpi sungah an ret. A sung lut tikah an tuarnak cu mitthlam ah a lang nasa. Pathian in a duat tukmi miphun, Israwl pawlin Jesuh cu Messiah asi tiah an pom duh lo tikah an par ah a thlengmi Pathian thinhengnak cu a kha fualfo ko e. tuini tiang an sim tikah Israel mi pawl cu an lung a zur, an lung a kua, an thin a na. Asinan Jesuh cu Messiah asi tiah tuini tiang Israwl mi tam sawn in an pom duh hrih cuang lo, Messiah a r alai ding asi tiah an hngak rero ko.\\nHolocaust museum kan zoh theh ih innpi sung ihsin ka suak tikah ka thinlung sungah fumfe zetin ruahnak I neither mi cu “Ka lei dam sungah ka milaipi huatnak thlaici midang thinlung sungah ka tuh dah lo ding. Milai huatnak ih cangvaihnak ah ka tel dah fawn lo ding. Huat awknak cu milai hrangah tihnungza tur vek asi” tiah ka lungsungah fumfe zetin ka ruat. Biaknak ruangah siseh politics le mai tumtah famkimnak, mai hlawknak ruangah mai duhmi duh lo mi ruangah siseh Pathian in a hmuihmel kengin a sersiammi ka milai pi keimah khal in ka hua dah lo dingih mi pakhatkhat lole mibur ziangvek zovek hnen khalah midang hua dingin ka zirhsawng in ka forh in ka tuah dah lo ding. Huatnak cu tihnungza tur vek asi.\\nKan tourguide Mr. Guy in hitin a sim:”Hitlet in Jews pawl a rak thah lai ah Jews miphun rak duhdawttu, rawl rak pe tu, beunak rak petu, Jews miphun rak bawmtu pawl cu Israel ramah hnatuan tul loin umnak inn le ei in hrang sumpai bawmnak kan pe ih upatnak thawn zungna kan thei ih in rak bawm dah tu kan theih hngilh dah lo asi” tiah a simmi in lung a khawng zet. An tah lai, an mithli tlak lai ah rak bawmtu pawl parah upatnak le lungawinak an langter mi pawl an thiam zet. Museum sung khalah zovek milai hi upat tlak, fimnak a neitu, mi raltha, dik lo zetin a tuartu, le thiltha tuahtu pawl an rak hminsin ih upatnak an pekmi pawl zoh tikah miphun pitling zet an rak sinak a lang.\\nJerusalem khawpi le biak inn pi siatbal theh asi hnu ah Masada tlangparah Jews pawl tuarnak cu a maksak in a raptlak zet, anmah khalin khami hnakin a na sawn mi, a raptlak tuarnak an tuar dingah an ruat aw lo thei men. Asinan 1940+ ah Hitler in nasa ten Jews pawl a that ih 6 millions lenglo ren loin a thah mi cu leitlun milai thuanthu ah a maksak in a danglam, milai ruahnak a khawng. Jews pawlin German pawl an do lo, an ram sungah mivai, exile, mikhual, an si. Ram nei loin a vak tawi mi an si. Ramsung ah hna an tuan, sal vekin hnatuan an fial. Cucu an duhtawk loih rawl ei ding khawpkham pe lo in an ret. An nautat, an thleidang, a netnak ah ramsa thah in an that. A thawngthawng in a burbur in an that ih an thi, an aihram. Aw, seriamtu Pathian ziangtluk in a lung a naa ding? Ziangtinsaw a zoh men thei? Jesuh hnongtu pawl nunah a thleng dingmi rapthlakzia in theihter asi. Jesuh lenglam ah Pathian zangfahnak a um lo zia a langter fawn.\\nLamzin feh phah ah Jerusalem khawsung ah Israel parliament building kiangin kan feh. Israel museum an timi ah kan lut. Jerusalem khawpi, khua hlan lai ih an khawpi cu tlang mual parah zuk in an tuah ih zoh mawi zet asi. Solomon siangpahrang san lai ih Jerusalem khawpi vek in leilung parah zoh theih in an tuah ih biak inn pi siangpahrang inn, khawkulhnak, inn tampi, kawsungah inn langsar pawl umdan vek cekci in leilung parah Jerusalem khaw hmuisam cu tlakrawh le lung, thilri hak zet thawn an tuah mi zoh tikah mangbangza a si. Bawi Jesuh suahhlan kum rei zet zo ah an khawpi hmuithlam zoh tikah ziangtluk mifim mi phun thangso an rak si timi a langter. Inn tum pipi architectural design, khawkulhnak, khawkulh kimvel ah tidai luannak an tuahmi pawl, mangbangza khuahlan khawpi, David Khawpi, Pathian ih khawpi, an rak timi cu a mawi in a maksak khawpi a rak si zia a langter. Santhar AD 1900 hnu lamah Chin miphun lakah hrinhnam fatete in lal kan rak nei ve. Cupawl lakah Hakha Pu Kio Mang inn tivek, Zahau lal Pu Thang Tin Lian ih inn tivek, Thlaisun Pu Con Bik ih inn tivek pawl thawn tahthim tikah aw, Israwl miphun pawl hi ziangtluk miphun hmaisa, Pathian hrilce mi miphun an rak siazia hi.\\nIsrael Parliament house\\nBibe Museum: Bible museum ah Bible cathiang ngan hmaisakmi pawl saphaw zial le pherzial parah an rak ngan mi an hmuhsuahmi, zuk pawl an ret. Pakhat cu Codex text timi Bible ngan hmaisa (original text) asi ding tiah an ruatmi, siseh dead sea scroll tivek pawl an hmuhmi copy pawl an ret, Bible an rak hmuhsuah dan pawl an sim, an ngan, khuawhlan bungrua pawl, fingkhawimi ret khawm nak innpi an tuah ih zoh tikah an thuanthu fumfe in a kilkhawi theitu miphun an sizia a lang. Kum thawng siar tel in tuihlan an thuanthu umdan, an pupa pawl ih rak tlanlen dan le Pathian thutak an rak hmuhsuahdan, kenkawhdan, kilhimdan pawl mit zoh theih in an ret khawm mi cu man in lei thei lo mi ro thil asi.\\nUS Embassy in Jerusalem:\\n1948 ah Israel independent a ngah tikah Jerusalem cu zo ih ta bul si loin Israel le Palestine karlah khawpi si dingin an rak ret. Asinan Israelin anmai khawpi ah an puanmi, hmanmi asi. USA president campaign an tuah tikah President Bill Clinton, President Bush, President Obama, President Trump pawlin Jerusalem cu Israel khawpi bik (Capital City) asi ruangah keimah president ah in hril tlin ahcun US Embassy cu Jerusalem ah ka thawn ding tiah an rak sim cio mi asi. Asinan 2016 ah US president ah hriltlin asimi President Trump lawngin a taktak in US Embassy cu Jerusalem ah a thawn tariai. UNO le leitlun ram tampi in President Trump an mawhsiat celcel, Arab ram pawlin an lungkim lonak nasa ten an langter. US Embassy thar Jerusalem ah a ummi cu zoh phah dingin tour bus in kan feh ih US flag thawn innpi a rak um. A tak asi ti kan va fiah ta. Jerusalem cu David Siangpahrang ih dinmi khawpi, the City of God, Pathian ih khawpi, Zion Khawpi tiah a phunphun in rak sim theu mi cu tlangparah mawi zetin a darh aw mi asi.\\nDavid Siangpahrang ih suahnak khua, Bawi Jesuh suahnak khua thlen cu thinlung a danglam zet. Asinan Bawi Jesuh suahnak khua cu Christian mi malte lawng an si ih Muslim khua ah a cang zo ta riai. Palestine ramkulh sungah a cang zo ta. Jerusalem ihsin Bethlehram lam feh tikah ramri ah phardawl sang zet sau zet an dawl mi hmuh tikah thinlung a tham zet. Israel le Palaestine karlak pehtlaih awknak phardawl pi asi. Lei rampi lawng siloin an thinlung ruahnak ramri khal asi. Biaknak lam khalah a dang aw mi, ramri langtertu vek asi fawn. An khawsungah phardawl parah ca an ngan mi pawl zoh tikah US President Trump ih zuk mawi lo zetin an tarmi tla a um. Khawsung a bal zet fawn. Khuahlan kum 2000 rei lai ah thuanthu rak nei rero zo, “Maw, Bethlehem Ari Mawi te” tiah hla kan rak sak rero mi khua cu zum vek a rak si lo e. Khrihstian ram asilo, Israel pawl ram asi lo, Palestine pawl ram, muslim biaknak kut hnuai ah a ummi ram asi.\\nBawi Jesuh suahnak:\\nHmuh cak emem mi Bethlehrem khua ih Bawi Jesuh suahnak hmun kan feh. Thinlung sung ah kan nauhak lai ih hla kan sak theu mi pawl thinlung hnakhawk ah an cam. Bethlehem caw rawl peknak kuang sungah timi tongang aw khawk in sunglam a zel. Hngak hlap um nasa. Thinlung a phu, aw, cu tluk in maw, kan Bawipa Jesuh ih thuanthu in ka nunram a rak luahthuk ti in ruat ter. Bawi Jesuh suahnak hmun tiah an zumnak hmun ah biak inn tumpi a parah, a tlunah an sak tikah kan nauhak lai ih cawrawl peknak kuang kan rak ruah vek asi lo. Innpi in a khuh theh. Bawi Jesuh a suah lai ah a um lo mi leh hnu pi ah an run sak tikah Bawi Jesuh suahnak lungkua, caw umnak inn tlun zawn cu biak inn tumpi in a khuh theh. Greek Orthodox church, Armenians Church le Roman Catholic pawl tawm aw in biak inn tumpi pehzawm in a um. Zoh kan duh si kan lut ve, kan tlar aw aw ih minute 30 lenglo kan hngak hnu lawngah kan lut ngah. Ni 6 nak nitin kan vak hnu, sunhnu thabang deuh lam asi ih minute 30 lenglo dingin mi rulpi lakah kan hngak cuahco. Jesuh ratsalnak hngak vek tla kan bang. Greek Orthodox puithiam pa cu “Thawm ring hlah uh, hmun thianghlim asi nan thei lo maw si?” tiah au hrok thak zet, ring zetin mipi in kawk tikah zokhal awn au lo ten kan zohaw hrukhro. Miburpi cu hngakhlap si, bang si kan si cio ko. Biak inn hnuai ah lungpuk si awm tak a um ih cu tawk hmun cu Bawi Jesuh suahnak asi tiah an sim. Zianglam khal sisehla kum 2000 sung sankhat hnu sankhat, miphun dangdang, pawlkom dangdang in Bawi Jesuh suahnak hmun asi tiah an zum ih an run sim vivo, thuanthu an tanta mi pawl in tuini tiang Khrihfa pawlin siseh Khrihfa asilo mi pawl in siseh Bawi Jesuh suahnak asi tiah zumnak hmun cu asi. Jerusalem ihsin peng 7 hrawng a hlatnak hmunah a ummi Bethlehem khawte cu kan nih Chin khrihfa pawl lungthin in luah biktu khawte a rak si fawn si. Bawi Jesuh suahnak lungpuk sung zoh cu aw, can reipi um thei sehla ka va duh tak em! A hmun ah zan riah siang hai sehla riah ka duh zet, a hmunah thlacam ka cak. Dunglam ihsin mi thawngtel an si lo hmanah a zatel miburpi in zoh duh ah in run nawr cupco tikah a rang thei bik mai cellphone thawn kan zuh phahphah in peng le peng in Jesuh suahnak lungpuk sungah kan zukpi ta tikah a hmun tlen cu di a riam zet nan nahzi pakhat lai kan hngak hnu ah kan zoh ngahmi zohnak can kan co mi cu di a riam lo nasa.\\nA hmun hmin hi “Birthplace of Jesus: the Church of the Nativity and the Pilgrimage Route, Bethlehemm” tiah an ko. Biak inn rak sak hmaisabik tu cu Rome Emperor Constantine the Great le a nu Helena asi tiah an sim. A hmaisa bik biak inn an sak mi cu AD 333-339 ah an theh ih meisa in a kang siat tiah an sim. A voihnihnak cu AD 565 ah Byzantine Emperor Justinian in a hmaisa ta vek cekci in a saksal tiah sim asi.\\nCuihnu lamah AD 1099 hrawn ihsin Muslim le Khristian do awknak, Crusaders pawl san lai ah Bethlehem cu Muslim pawl kut hnuai ah a thleng tiah thuanthu a um. Asinan biak inn sungah Mosaic an timi zuklem suai mi pawl a um tikah Muslim pawl khalin Moses cu prophet pakhat asi tiah an pom ve tikah a hmun cu biaknak hmun thiangah an pom ruangah siatsuah theh loin an um ter lanta. The Church of Nativity cu UNESCO in World Heritage pakhat ah cohlang ih Palestine neihmi tiah an nemhngetmi asi. Constantine lal lai ah First Council of Necaea lai ah biak inn cu an rak sak thok mi asi tiah an sim. 2013 ihsin biak inn saksalnak (reconstruction) an thok sal ih an remsal.\\nKannih laimi Khrihfa pawlin kan rak theih theu mi Bawi Jesuh suahnak tiah an rak sim theu mi cu cawrawl peknak kuang sungah lai caw inn vekin caw rual le caw ek thawn fikfa lakah um dingah mitthlam ah a um theu. Asinan Bawi Jesuh suahnak asi tiah AD kum zabu hmaisa ihsin an rak zumnak hmun cu Pathian biaknak hmunah biak inn hmun ah an sak ih tuini tiang biak inn pi hmunah a cangta. Curuangah Bawi Jesuh a suah lai ih asinak, caw inn hmuihmel le a kiangkap umdan pawl cu a lang nawn lo.\\nAsinan naute Jesuh suahnak hmun cu lungpuk caw retnak hmun ah asi tiah an sim. Lairam caw inn vekin di-inn in sakmi si loin lungpuk, kua remcang ah caw retnak hmun ah asi tiah an sim. Bawi Jesuh suahnak tiah mitthlam ah a lang theu mi vek si loin a hmunah biak inn pi an sak tikah a danglam zet. Lungpuk naute suahnak le naute retnak hmun cu fiah zetin an ret tikah a hmun thlen cun thinlung a tham zet. Kum 2000 rei lai ah sersiamtu Pathian cu a sersiammi milai taksa in thuam aw in nang le kei rundam dingin cawrawl peknak kuang sungah, lungpuk caw inn ah a rung piang timi cu milai ruahnak in zumtheih thil asilo. Sihmawnsehla, Thiang Thlarau in kawhhran zumtu nulepa, hmaisa pawl hnenah a theihternmi, milai sankhat hnu sankhat, kum 2000 sung, thuanthu an kenkawh ih an kilhim mi hmun cu tuisan ah mit in hmuh thei dingin a um ih kannnih Laimi tla a hmun ah feh in kan zoh thei tikah thinglung a khawng hleice. Jesuh sulhnu leilung parah mithmuh theih in zoh theih tham theih in a um lai mi cu duhnungza thuanthu asi. Kan zummi Jesuh Pathian cu thuanthu simthiam pawl sim men mi si loin leilungpi parah a sulhnu hmuh theih tam theih in thuanthu roling tanta in kanmah rundamnak hna tuansuaktu asi timi theih tikah zumnak a sawh hnget sinsin asi.\\nA zoh tu an tam dan cu mangbang thlak asi. Leitlun kilkip ihsin miphun tintian tong aw in tong dangdang, vun rawng dangdang, san le niam, hmuihmel dangdang, Jesuh suahnak hmunah kan tong awk tikah a ralai dingmi tikcu mithlam ah a cuang ter- Jesuh rat sal tik can ahcun Jesuh kehram ah kun in leitlun kilkip ihsin tong dangdang, miphun tintian in Thupuan sungah asim vekin Bawipa Jesuh le in rundamtu kan biak in kan thangthat lai dingmi mithlam ah a lang.\\nVancungmi tuukhal pawl hnenah langnak (Shepherd’s filed):\\nLei le van sersiamtu Pathian cu milai ah rungcang in naute a suak tikah milai lawng si loin vancungmi, arsi pawl in theihpinak an langter. Satan in a hmanrua leitlun siangpahrang hmangin thah, siatsuah a tum ve. Nisuahnak lam ihsin mifim 3 naute zoh ding in an ra. Vancungmi pawl tuukhal pawl hnenah an rung lang. tuu khal pawl hnenah vancungmi an langnak hmun tiah an ruahmi cu Jesuh suahnak Bethlehem ihsin a hla lo. Tuu khal pawl umnak, vancungmi in Thuthangtha a theihternak hmun cu lungpuk kaupi, lailam inn mileng khaan tia, lungkua sungah asi tiah an sim. A hmun cu a kiangkap khal zoh duhtu pawl lutsuak theih dingin an tuah ih thiangfai ten hmun fianhrial, tlangmual te ah asi. Thlifim te a hrang, thingkung pawl an thing riahri, thinghnah til pawlin leilung an khuh. Lungkua sung kan lut tikah Vancungmi pawlih sakmi hla thok le khat ah sim aw cia loin kan sak, zohman sim aw lo ten miphun dangdang, hmundangdang ihsin a ra mi pawl thok le khat ah vancungmi hla “Gloria in Ekcelsis Deo” “Saang, …….sunglawi seh Pathian cu” timihla lungkua sungah thum dumdo in kan sak dumdo, lung a zur, lung a hno, tuukhal pawl mitthlamah an lang, mit hmuh theih lo in tuu khal pawl hnenah an rak phuan awk vekin Chin pastors le lei killi ihsin a rami pawl kan hnenah an um ve ko ding ka zum. kum 2000 dan ah leilungpi kan pal nan kan lung ton awknak cu Jesuh ah asi: Chin pastors pawl, lei killi ihsin mikhual pawl, nisuahnak lam mifim 3 pawl, tuu khal pawl, le vancung mi kan zaten Jesuh ah kan thlarau le kan thinlung tong aw in hla fingkhat, kum 2000 dan ah “Gloria In Ekcelsis Deo” timi hla kan sak tlang thei tinak asi. Aw, Remnak Pathian, Babel lungdawl lai ah a then aw mi miphun tla, naute suak in pumkhat ah in canter asi hi. Aw, Pa Pathian duhdawtnak cu a va maksak em. Sersiamtu Pathian cu a sersiammi milai taksa in thuam aw in leilung parah duhdawtnak ruangah a rung sem. Lei le van, arsi, vancungmi le sersiammi ziangkim parah thuneitu cu nauta bik bangin leitlunah a ra. Cungnungbik Pathian a hmin thangthat si ko seh. Cungnungbik Pathian a hmin sunglawi sin seh. Glorie in Ekcelsis deo.\\nBethlehem ah bazar kai: David Siangpahrang ih khua, Bawi Jesuh suahnak, Bethlem ah dawr kan kai. Olive thing thawn tuah mi kross, le zumnak langtertu kutthiam sermi phunphun an zuar. Zokhal in an tum hnakih tam an lei cio a bang.\\nJerusalem ihsin Tel Avi airport ah inn, USA lam pan in tlung","num_words":9051,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.276,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Mahte Daihcang Lungput Buainak - Chinland Today Media\\nNovember 16, 2009 10:28 am·0 comments\\nNa hnattuanmi ka thei. A daih khal na dai lo, a sat khal na sa fawn lo, ti ka thei. Na daih asile dai lawlaw aw, na sat asile sa lawlaw aw, ti ka duh. -Thuphuan 3:15\\n– Ezkiel 3-4\\n– Hebru 11:20-40\\nLaodicea khuapi in tidai ruangih harsat buainak a nei. Laodicea khua kiangih khua pakhat cun tisa cirhti a nei ih, a dang khua pakhat cun a dai ih a thiangfaimi tidai a nei. Sihmansehla, Laodicea khua cun sa lo, dai lo, hlum menmen, zian rim a nammi tidai a neih ruangah a buai.\\nCuruangah Laodicea zumtu pawl kha Jesuh in, “A daih khal na dai lo, a sat khal na sa fawn lo ti ka thei. Na daih asile dai lawlaw aw, na sat asile sa lawlaw cila ka duh a si,” (Thup. 3:15) tiah a kawk hngai tikah an thin a khoihzet ding. Luaksuakza an tidai vekin an nun in a luak an suakter (c.16).\\nLaodicea zumtu pawl ih buainak cu Jesuh ttul loin, “Ka lian ih ka neinung a si; zianghman tlaksammi ka nei lo,” (c.17) timi mahte daih aw lungput neih (self-sufficiency) hi a si.\\nKan ttulbikmi ah Jesuh Khrih ret loin ttulmi hmuahhmuah nei in kan simrel awk tikah kan Bawipa a ning kan haanter. Mahte daihcang aw ti ih ruah awknak le thinlungput in Jesuh Khrih lawngih pek theimi thil ngah theinak ding a dawnkham. Paisa lawng nei in ziaza ttha na neih lo ahcun; na tangka cazin lawng tthang in na dingfelnak a ttumsuk ding; na tawkzet nain na fim lo ahcun, na thil lei tumnak hmun a sual ding. Jesuh in thil ttha sawn a lo zorh (c.18).\\nNa thinlung sangka a king rero (c.20). Lutter aw. Na ttulmi taktak a lo pe ding.\\nRaalring tein kan hrial dingmi cu,\\nMahte daih aw lungput a si;\\nA sualmi porh awknak kan neih ahcun,\\nPathian kutcak kan hmu lo ding.\\nPathian cu in petu a si tikah kan ttulmi zat a daih kan nei.\\nKharkhen Nun Ihsin Zirnak","num_words":331,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.112,"special_characters_ratio":0.252,"stopwords_ratio":0.299,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Fanu Phun 10 Exam Tuah A Hngah Laiah Ralhrang In An Kap Ngah – Meifar\\nBago, Thekkala tlawnginn ah ralhrang kaihruainak in phun 10 exam an tuah. April 6, 2022 ah exam an tuah ih nupinu pakhat in a fanu exam tuah cu tlawnginn lenglam ihsin arak hngak.\\nCutin, a fanu a hngah laitak ah tlawnginn kiltu ralhrang pawl cu meithal in an lek ih meithal an puak thutthi ih a ke ah an kap ngah. Tualsung mi pakhat in, “Zinglam nazi 10:45 ah an kap ngah, himi tlawnginn lawngah exam an tuah ih ralkap le palik pawlin an kil thepthep.\\nRalhrang pawlin an kap hrim maw, an kap pang ti cu ka thei lo. A ke ah an kap ngah ih Thekkala siizung ah an tuamhlawm rero lai” a ti. Ralhrang pawl kaihruainak in rampum huap phun 10 exam an nei rero lai. Kum dang aiin exam tuahtu cu an mal sawn.\\nKum dangah cun rampum huap phun 10 exam tuahtu cu ting 8 ihsin ting 9 karlak an si ringring, tuikum ahcun phun 10 exam tuahtu cu 280,000 hrawng lawng an si. NUG cozah in ralhrang kuthnuai ih phun 10 exam tuahmi cu an cohlang lo ding thu an suah.\\nShan Ralkap Le Mahten Ukawknak Ngah Wa Ralkap Pawl An Kapaw","num_words":196,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.352,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.98,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Rock Music | VCTH\\nHome » Awnmawi » Rock Music\\nBy vcth on September 10, 2013.\\nCaan tawkfang lai cu a kio le raak, Metal ah kan titi khawm cu si.Cunah mallai cu cawl-hah-dam ter duak seh-la, tu cu Metal ih a pu(dawhhna) si mi khuang le au lam pang, Rock Music ah kan titi lala ta ding. Cutin hmailam ah kan dam vivo si le cu an phorhsuak rero mi( lai ding tla um lai ding)pawl ih an dawhhna tete ciar cu theihter awk kan tum vivo ve lo kem!\\nRock music cu a larzet mi music phunkhat asi ih 1950 hrawng ah rak dinghnget mi asi. 1940 hrawng le 1950 kiangkap hrawng ih rock and roll, rhythm and blues, country music pawl ah hin hram rak bun mi asi hlei ah folk music, jazz le classical music pawl ihsin rak suak mi asi.\\nRock ih ankaa ah cun guitar back beat thawn a thuam aw mi asi ih Rhythm section asi mi electric bass guitar, drums, le keyboard hmanrua pawl ah organ, piano, lole, 1970 hrawng in synthesizers(electric lam hmanrua) hman a rak si vivo. Kop-awk cih in guitar lole keyboard, saxophone le blues-style harmonica pawl cu khat –tawk- khat- tawk( a cang-cang te ah tinak) ah solo hrang ah tla hman a rak si cih ve. A nih hin “purest form’ ti mi a nei ih “ chord pa thum a nei, a cak mi, rouhzet mi back beat, le catchy melody pawl asi.\\n1960 tlailam le 1970 thok vuakvel hrawng ah Rock music cu hnge danglam in a ṭhangdarh vivo cu si. Flock music thawn a cokrawi tik ah Flock rock ah a rak cang mai, cuvek in blues thawn a cokpolh tik ah blues-rock le jazz tla cu thotho, a vun cokpolh lala ih jazz-rock fusion asi ta mai. 1970 hrawng ah, rock cu soul, funk, le Latin music ih rak zel ngahmi le semter tlang khawm vivo mi asi. Cuhlei ah, 1970 hrawng ah, rock cu hnge tete a hun suah pi vivo, cu pawl cu Soft rock, Glam rock, Heavy metal, Hard rock, Progressive rock, le Punk rock tla an si. Rock hnge pawl cu 1980 hrawnghrang ah a hnge pawl a ra suak ih New wave, Hardcore punk le Alternative rock pawl hi a hrualkhawm mi asi bet. 1990 vuakvel ah, Grunge, Britpop, Indie rock, le Nu metal pawl hi a hnge lak ah tel khawm mi pawl an si fawn.\\nRock music ah thiam hlei-ce pawl um khawmmi pawl kha rock band lole rock group tin kawh asi. An pawlkom Rock sung ih tel khawmmi ah electric guitarist, lead singer, bass guitarist, le drummer, pali kop khawm mi hi a si. Ahrek khat pawl in le lead tum phah in hla sak cih asi, pakhat in hnaṭuan hnih a ceem kan ti pei cu, cu pawl cu Trio lole duo(duet) tin kawk si ih, cuhlei ah cemter cih siloin an bet sawn leh lam lala ih Rhythm tumtu ah pahnih lole keyboard tumtu sawn ah. Cuih group pawl cun stringed instrument pawl si mi violin pawl lole cello pawl kha an hmanglem lo ih, woodwind instrument si mi saxophone, le brass instrument pawl ah trumpet lole trombones pawl cu hmang mi an rak si lem lo.\\nCaan tawkfang reilo te ah rock cu kawhnak an rak neiter ih blanket term( ziangkim thawn pehtlaihnak nei mi) ti si ih pop music, soul music, le voikhat hnih ah cu hip hop tiang tla, a santhuanthu(history) thuhla ah khaikhawm ṭheu mi music asi.\\nRock Music> Tawi famkim ten simfiang nak:\\nStylistic origins: Rock and roll, electric blues, folk music\\nCultural origins: 1950 hrawnghrang le 1960 hrawng,US le UK\\nTypical instruments: Electric guitar, bass guitar, drums, synthesizer, keyboards\\nMainstream popularity: khawvel huap\\nDerivative forms: New Age Music, Synthpop","num_words":603,"character_repetition_ratio":0.041,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.985,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Falam Baibal Thianghlim hi Rinsan a tlak ngaingai maw? - Rev. Dr. Stephen Hre Kio - Chinland Today Media\\nFalam Baibal Thianghlim hi Rinsan a tlak ngaingai maw? – Rev. Dr. Stephen Hre Kio\\nFalam Baibal Thianghlim hi Rinsan a tlak ngaingai maw?\\nA ngantu: Rev. Dr. Stephen Hre Kio\\nKan Falam Baibal Thianghlim a suah kum cu 1992 ah a si. Kum 1974, January 1, ihsin Falam ah a leh kan thok nain 1985 lawngah (USA ah) kan theh. Falam ah Komiti pawl in an cek ih an theh. A cektu Komiti hi minung 20 hrawng an si. United Bible Societies Translation Consultant tla in an cek thluh. Cuih hnu ah computer ah kan khum, checking voihnih thum kan tuah ih FBA Civuipi, Lumte khua ah, February 16, 1992, Bawipa Ni sun ah Pathian hnenah minung 5000 in kan ap. Uk thawnghra kan nam nain in daih lo. Cuih hnu ah voi ngaruk kan nam saal zo ih a zate in uk thawng sawmli (40,000) lenglo Falam Christian kut sungah a thleng. Kan Kawhhran cawmtu ah Pathian in a hmang. Kan Pathian a hmin kan thangthat. America (USA) khal ah kan hmanzetmi Baibal Thianghlim a si.\\nKan nam hnu kum kul sung ahhin kan Baibal Thianghlim hi a lawmtu an tam vekin a lawm lotu khal an um ve. Cule a thatnak rel hnakin a tlaksamnak a reltu le a ngan duhtu khal an um ve thotho. Kan dung kum hleinga hrawng a si zo ding, kan Baibal Thianghlim hi tlaksamnak a nei, tiah nasazet in ca a ngantu an um. “Soisel a si lo, faksel a si,” an ti. Grik ah cuti’n a um; Rev. Thang Hup in cutiin a let; Rev. Hre Kio cun cuti’n a let ih tlaksamnak a nei, (a ti dik lo, hrelhmi a tam) ti duhnak thawn tamzet an ngan. Cuih thu thawn pehpar in cahram pakhat ka nganmi a um. An soiselnak cu kan let. A siartu cun nan thei ding.\\nCuih hnuah Falam Baibal Thianghlim ah hrelhmi a um, tiah nganmi a um lala. Cumi khal cu tha seh, tiih bom duhnak le rem duhnak thinlung thawn si loin a tlasam a si, ti langternak ah a si ih kan Kawhhran hrekkhat cu an thin a nuam lozet. Curuangah cahram malte ka ngan ih siar dingin kan zem. Hrelhmi a um an timi hi a dik maw? timi thu ka ngan ih cuih hnu cun a dai deuh. Kawhhran thinnom lonak khal cu a reh saal.\\nCule tubaite (November 26, 2011) ah Dr. Timothy Sui Lian Mang in BIBLE DANDANG KHAIKHINNAK timi a ngan; tamzet a ngan ih Internet ah a thlah. (A siartu tampi nan um ding ka zum). Himi hi mi dangdang an nganmi hnakin a kau deuh ih ruah tulmi a um. Cahmai (full page) 22 hrawng a sau. A nganmi ah column pasarih (kuat-pasarih) in a tuah ih a hmaisabik kuat ah Baibal Cacaang; kuat hnihnak ah Mirang Baibal (KJV- King James Version); kuat thumnak ah Thuthlung Thar, Dr. Sui Lian Mang ih lehmi; kuat linak ah Baibal Thianghlim, Dr. Hre Kio ih lehmi; kuat nganak ah Pathian Thu Thianghlim, Dr. Thang Hup ih lehmi; kuat ruknak ah Lai Baibal Thiang, Dr. Van Bik ih lehmi; kuat sarihnak ah Pathian Lehkhabu Thianghlim, Mizo Baibal, tiin a ret. A sim a rel duhbikmi cu: Mi dangdang ih Baibal an lehmi sungah a “Um Lo” mi tampi a um. Falam Baibal Thianghlim sungah khal a “Um lo” tampi a um ih a zate ih siar tikah “Um lo” lawnglawng hi 300 hrawng a si. “Um Lo” a timi a tambik cu Falam Baibal, Hakha – Lai Baibal Thiang, le Mizo Baibal “Pathian Lehkhabu Thianghlim” hi an si. Saya Thang Hup ih lehmi hi “Um Lo” timi a tam ve nain “A um” a timi a um phahphah. Asinain amah Dr. Sui Lian Mang ih lehmi Thuthlung Thar sung ahcun a um thluh, a kim thluh. King James Version sungih a um thluh vekin anih lehmi sung khal ah a um thluh ve. “Um Lo” a timi sung ahhin catlang (sentence) hrek khal a si thei, tongfang pakhat (one word) khal a si thei. Cule Pathian hmin (God, Jesus) timi a um lo, a tinak khal a tam thotho.\\nAtu ka nganmi cahram sung ahhin ka ngan duhmi cu: BAIBAL DANGDANG KHAIKHINNAK tiah Dr. Sui Lian Mang ih a nganmi hi ka siar hnu ah kan hmuh daan ka nganmi a si. Midang ih an lehmi Baibal hi an let thiam lo, an let sual, a tinak a si lo; an lehmi Baibal hi an sirhsanmi Mirang Baibal, a kim lomi, asilole, Grik Baibal a dang-awk ruangah Baibal Dangdang, bang-aw lo, a suahnak hi a si, a ti. Cule amah Dr. Sui Lian Mang ih a sirhsanmi Baibal hi Mirang Baibal King James Version a si ih “rinsan tlak bik a si” a ti. Cule hih Mirang Baibal King James Version hi an leh lai ah Grik Baibal Textus Receptus sirhsan ih an lehmi a si ruangah cuih Grik Baibal Textus Receptus tla cu Grik Baibal hmuahhmuah lakah “rinsan tlak bik a si,” a ti. Cumi a thlun ruangah a Baibal lehmi Thuthlung Thar ahcun “um lo” a nei lo; a um thluh, a kim thluh tiin a langter. Cumi cu mangbang ding a si lo; a thlunmi Baibal vekin a um, a kim, a tul a sisi! (A kim lo le a palh a si sawn ding.) Hitawk ih ka langter duhmi cu: Dr. Sui Lian Mang ih a thlunmi Mirang Baibal King James Version hi rinsan tlak bik a si lo, ti le Grik Baibal a thlunmi Textus Receptus khal hi rinsan tlakbik a si thotho lo, (a kim lomi a um ih beetmi tla a um) ti hi ka langter duhmi a si.\\nA.\\tKing James Version\\nDr. Sui Lian Mang in KJV (King James Version) le Textus Receptus hi “rinsan tlak bik a si” a timi hi mangbangza a si. Ziangahtile Mirang Baibal dangdang liangluang le Grik Baibal dangdang liangluang lakah himi pahnih hi “rinsan tlak bik a si” timi cu thil pahnih ruangah a si ding, tiah ka ruat: (1) A theih lo ruangah maw? (2) “Fundamentalist” lungput a neih ruangah maw? ti hi a si. A theih lo ruangah cun a si lo ding, ziangahtile Baibal thuhla tawkfang a zingzoi (a leh-la) ve ruangah. “Fundamentalist” lungput (zumnak) a pom ruangah a si thei, ti’n ka ruat. Ziangahtile “Fundamentalist” hrekkhat lungput cu, “KJV siar lo, Baibal dang siar ding a si lo, KJV lawng hi a dikmi, Pathian thawtkhummi a si” an ti ruangah cumi lam deuh hoi in a simmi a si ding, ti’n ka ruat. Hiti ka zummi hi ka palh a si thei; Dr. Sui Lian Mang hi ka tong dah lo hmang ka ti; kan tong-aw zo khalle Baibal thuhla cu kan rel tlang dah lo, tiin ka ruat. Fundamentalist lungput deuh ih a simmi a si lo ahcun zumnak (pommi, dinhmun) dang a um thei dingmi ka hmu thei lo.\\nKum 1981 hrawngah USA ah “Falam Baibal ka let” tiin Khristian hotu pakhat hnenih ka ti tikah, “King James Version sirhsan in na let maw?” tiah i sut. “Let hlah!” ka ti. “KJV na let lo le cu Baibal let ding na si lo; KJV lawnglawng Pathian thawtkhummi a si” tiah in ti dah. Cumi kha ka ciing ringring. Fundamentalist hrekkhat lungput cu anmah pommi le hmuhmi ih tlun ah midang hmuhmi cu an pom lo lawng a si lo; Satan ta tluk ah an ruat. Keimah hrimhrim in Guam kan Biakinn ih an simmi ka thei: “TEV hi Satan ih forhfialnak in lehmi a si” tiah pastor pakhat in a ti dah.TEV Baibal khal hi Baibal dangdang bangtuk in Pathian thluasuahmi a si ve, ti hi an ruat dah lo hmang ka ti. An lungput hi phundang deuh a si. 1952 hrawng ih an nammi Revised Standard Version (RSV) Mirang Baibal hi Fundamentalist pawl cun Satan lehmi an ti; a lettu hrekkhat pawl hi Communists an si, an ti ih USA North Carolina ah Biakinn\/Pastor pakhat in RSV Baibal cu meisa in an ur. Cule a lettu hrekkhat kha Communists an si, an timi thubuai kha America Congress US Hlutdaw tiang a thleng ih Hlutdaw in felfaizet ih an zingzoi hnu ah RSV Baibal lettu pawl hi “Communists an si” timi hi a dik lo; thulolak a si, an ti. (It was rebutted as “venomous nonsense” in the House of Representatives in Washington). Cumi cu 1960 kum ah a si. Cuti ih lungput le nun cu Khristian lungput le nun ah Fundamentalist hrekkhat pawl cun an ruat. Pathian ih fialmi tluk ah an ruat. Khristian dang thawn kan hmuh daan a dang-aw tinak a si.\\nZiangah KJV cu rinsan tlakbik a si lo, ka ti, ti cu a thuai ah ka ngan ding.\\nKing James Version hi a tawizawng in KJV kan ti. England Siangpahrang James an timi hmin suangin King James Baibal timi a si. Amah Siangpahrang James ih lehmi a si ruangah a si lo. Amah in let ding le Biakinn kip ih siar dingin thu a pek, tiah ruahmi a si ruangah a si. Asinain Siangpahrang James in let dingah (rem dingah) a tawlrel; asinain Biakinn ih siar dingah thu a peknak tetti (documents) khui hman ah a um lo. Cuvek tetti a um, tiih an zumnak menmen a si. Tetti a um lo khalle a dik vekah an ruat tata! Cumi cu milai daan a si ko; culai khalah a si; tuih san khal ah a si ko. Mangbang ding a si lo.\\nCule KJV let dingih Siangpahrang James ih a tawlrel tikah, let ding ti hman a si lo; rem ding (revise tuah ding) ti a si. Ziangahtile Baibal dangdang a um tampi zo. Miles Coverdale Baibal timi 1535 ah a suak; Matthew’s Baibal timi 1537 ah an nam; Geneva Baibal tla 1560 ah an suah (himi hi verses – cacaang thawn an suah hmaisabikmi a si; himi hi Scotland mi le England mi in an lehmi a si ih mipi in an duhzet); cule Bishop Baibal tla 1568 ah a suak. Hiti’n Baibal a um tam zo ruangah rem sisehla a hnok hnuaihni mi hi reh seh, ti duhnak a si. Cuti cun Baibal rem ding cu 1604 ah an tawlrel thok. Ziangah Baibal tampi a um zo nain a dang KJV cu an thok lala? Baibal a tam tikah ruahnak a tam ih Khristian pawl an thinlung a then-aw hniaihniai. Cutiih then-awknak cu reh seh, ti duhnak thawn KJV cu leh an thok. Asinain an leh tikah an rem-aw deuh cuang lo. An rem-awk lonak a luar sawn.\\nCuti ih Baibal an rem tikah “Bishop Bible hi thlun siseh” an ti ih an thlun. Mipi in an duhbik ruangah a si lo; Bishop hleihnih hrawng ih lehmi a si ih Siangpahrang James ih duhmi a si ruangah a si. Cutiih an rem tikah Thukam Thar (New Testament) tla cu a hlan ih William Tyndale in 1526 ih a lehmi Thukam Thar sung ihsin za ah sawmriat (80%) an lak. KJV lettu pawl in a zatein KJV Baibal hi a thar in an let thluh, tiah mi tampi ih kan ruah theumi cu a dik lo. A lettu pawl cu sawmnga le pali an si ih kum hnih le thla kua ah an theh. (Zamrangtuk in an theh!) An theh tikah an hotu Miles Smith (editor pakhat) cun: Kan lehmi hi a thar leh a si lo, rem (revised) mi a si. Puritan Khristian le Roman Catholic Khristian duhmi laifang in kan fehpimi a si, a ti. An leh tikah Roman Catholic Kawhhran ih Baibal “Apocrypha” khal an telh; Protestant ih Baibal hnakin cabu 14 a tam deuh. (RC Kawhhran hotu pakhat Jerome hman in AD 420 hrawngah Latin Baibal Vulgate a leh tikah hi Aprocrypha hi a telh lomi a si.) KJV Baibal cu (Apocrypha tel in) an nam theh tikah, A thar teih lehmi Baibal, tin a phaw ih an nganmi cu a dik lomi a si. Mi in KJV hi lei hai seh ti duhnak ih nganmi a si.\\nKing James Version ah palhnak malte hman a um lo maw? A thuai ah kan zohhnik ding.\\n“Bible hi Pathian thawtkhum mi a si, a sualpalh thei lo tin na zum asile ziang Bible bik? ti thungaithlak ih na ruah a tul. Pathian thu famkim ngankhumnak Bible hi ziang a si bik ding, ti ruah le zingzawi a tul rori” tiah Dr. Sui Lian Mang in a ngan.\\nHiti a ngan tikah thusuhnak pahnih a langter: “Bible hi Pathian thawkhummi a si, a sualpalh thei lo ti’n na zum asile ziang Bible bik?” tile “Pathian thu famkim ngankhumnak Bible hi ziang a si bik ding?” tin thusuhnak pahnih a um. Hi pahnih ih thulehnak hi, amah Dr. Sui Lian Mang in a sim lo nain, midang ih leh dingah a duhsak a si, ti ruah dingmi cu: “Thuthlung Thar, Dr. Sui Lian Mang ih lehmi!” ti haisehla a duhmi a si, tin ka ruat. Ziangahtile amah lehmi sungah thelhmi zianghman a um lo tiin a langter ih, midang lehmi ahcun “Um Lo” kha (Falam Baibal Thianghlim tla ahcun) 300 lenglo a um, ti a langter. Hiti a nganmi, Internet ih a thlahmi, a rak siartu lakah pakhat tla cun, “A diklo mi cu hrial uhsi” tin a ngan zo. Cumi cu hih Baibal Dangdang Khaikhinnak hin a tumtahmi a si, ti’n ka ruat. A ti fuh riai ka ti.\\nKing James Version a tlaksamnak:\\n1. KJV kan ti tikah 1611 ih an nammi KJV le tuihsan ih kan siarmi KJV cu tamzet an dang-aw. KJV ti tikah Version pakhat lawng a si lo. Mi hrekkhat in “Original KJV” cu rin a umbik, an ti theu. (A hmaisabik ih lehmi KJV tican a si.) Asinain cuih KJV cu voi tampi an rem zo. Curuangah King James Version cu a dikbik, kan ti asile khuimi KJV bik? ti thusuh a tul. 1611 ih an suahmi KJV ah palhnak tete (malte lawng) kan rel dingmi cu: (a) Matt 26:36, ah “Cule Jesuh cu … a feh” ti ding a si nain, “Cule Judas cu… a feh” a ti. (b) Suah (Exodus) 14:10 ih ummi, “Israel mi pawl cun anmah dawi ih Izipt mi an rat kha an hmu tikah an tih ngaingai” timi catlang pakhat hi voithum tiang a ngan beet. (c) Thukham Pahra sungah pasarihnak Suah 20:14, (The Seventh Commandment) ah an ti sualmi, a besia zetmi a um. “Taangtawm sualnak (adultery) na tuah lo pei” timi ah “lo” timi an hrelh pang ih, “Taangtawm sualnak na tuah pei” tiin an nam. (d) (Daan 5:24 ih palhsualmi tla cu hih cahram sungah telh ka duh lem lo.) Cubangtuk a si ruangah mipi an thin a heng ih KJV cu “Baibal Siava” (The Wicked Bible) an ti. Baibal a namtu pa kha paisa fai zathum an cawh. Culai san ih paisa fai zathum cu a tam ngaingai. (e) Luka 20:9-18, sungih, “Cabit Hmuan Tahthimnak” timi khi, “Cabit Tahthimnak” tiin a um ih mipi in KJV cu “Cabit Baibal” (The Vinegar Bible) an ti. (f) 1 Kor 6:9, sungih, “Mi tha lo cun Pathian uknak a co thei lo ding,” timi khi, “Mi tha lo cun Pathian uknak a co thei ding,” tiin a um.\\nKJV sungah an palhnak – an nam sualmi – hih ruahnak hnakin a tam ih an tuat tikah cahmai pahra ah palhnak pakhat cu a um ringring, an ti. KJV a lettu (a remtu) pawl in an hnatuanmi hi midang hnatuanmi hnakih ahleice in “Pathian thawtkhummi a si” tiin an zum lo vek ngaingai in palhnak a tam an hmuh tikah milai hnatuanmi a si zia, an thei fiang sinsin. A tlaksamnak cu hi vial in tawk seh. A tampi rel khalah thathnemnak a um cuang lo. A tlaksamnak kan rel duhmi khal a si lo.\\n2. KJV hi rem a tul, tiin 1611 kum sung hman ah rem tulmi an hmu ih rem sehla (revise) ti an tum. 1612 kum ah rem an thok. 1613 kum ah hmun 413 ah an rem. 1616 ah an rem lala. Kum 1629 ah an rem lala ih cutawk remmi ah Apocrypha an telh lo. Asinain telh a duhtu an tamzet ruangah 1800 hnu tiangah Apocrypha an telhmi KJV a um lai. Cambridge University ih hnatuan pawl in 1629 ah a dang tein an rem. Cule 1638 ah KJV cu Baibal Remtu komiti timi Goad, Ward, Boyse le Mead in an rem. Cutiih remmi a tam ruangah William Kilburne an timi pa cun an remmi hmuahhmuah hi kum 1659 ah a khawm ih voi ruk remmi sungah hin palhnak an remmi thawngkul (20,000) a um, tiah a ngan. 1660 kum ah an rem tikah Baibal a kapah (margins) remmi an ngan (They wrote marginal notes.) 1683 ah an rem sal ih cuih Baibal sungah a kap ih nganmi (marginal notes) hi 7250 a um an ti. Siangpahrang cabu namtu Edinburgh khua ih ummi in kum 1727 ih KJV Thukam Hlun an remmi sungah a kap ih retmi (marginal notes) hi thawng tampi (several thousands) a um ih remmi a si, a ti. Cutiin a kap ih nganmi (marginal notes) pawl hi kum zahnih zathum hnu ahcun Baibal Cathiang sungah an ngancih theu. Cuti cun an beetmi tete Baibal Cathiang sungah khum in a um vivo.\\nCutiih beetmi a tam vivo ih an remmi lak khalah pakhat le pakhat an dang-awk tikah a thabik um thei sehla ti duhnak thawn Benjamin Blayney in editor hnatuan amah tein a pe aw ih a rem ve. Amah hi Hebru ca lam ahcun mithiamzet a si; Hertford College, England, ah Vice-Principal a tuan. Amah in edit a tuah hlanih KJV a suakmi pali – kum 1611 ih a suakmi KJV, 1743 ih an remmi Cambridge edition timi KJV, 1760 ih an remmi KJV, le Lloyd in 1701 ih a remmi KJV – hi a khaikhin hai ih 1769 kum ah a remmi cu an suah. Mi tampi hih Benjamin Blayney ih remmi hi an duh ih, Mirang Acozah leilung pumpuluk ah mi nehtu le thuneitu a si caan thawn a dang-aw ih hih Baibal hi England ah siseh, ramdang ah siseh, an hmanzetmi Baibal ah a cang. The Oxford Standard edition an ti. Hih KJV hi Apocrypha tel loin an nammi a si. Kum 1611 ih a suakmi KJV thawn cun an dang-awknak hi a tamzet: Hmun 24,000 ah an dang-aw, an ti theu.\\nHitiin KJV an rem tikah, a hlan ih an remmi kha nam nawn loih um loin an nam hrih thotho theu ruangah KJV hi version pakhat hnak tam siar dingin a um. Kum 1821 ah England ihsin (British and Foreign Bible Society ihsin) KJV cu America ah an thlenpi ih 1830 hrawng cun USA ah KJV an nam ciamco ve. Himi KJV hi Benjamin Blayney ih remmi a si ding, tiah zumnak a um. Kum 1850 hrawng ah American Bible Society in KJV cu USA ah rem hnu ah nam ve dingih an tum tikah KJV pakhat le pakhat an bang-awk lonak a tamzet, an ti. An bang-awk lonak khal an siar ve tikah thawngkul hluanli (24,000) a um, an ti. “Hiti’n an dang-aw nain kan zumnak thupommi ah a palhnak a um lo” an ti. Kum 1860 ah American Bible Society in an rem; asinain an nam suak lo, ziangahtile Bible Society a bawmtu mi hrekkhat pawl an lung a kim lo. Asinain Kawmiti a thar in an tuah ih 1861 ah KJV cu American Bible Society in an suah thei. Cumi cu 1962 ah an rem saal ih America ahcun tuihsun tiangih an hmanmi KJV ah a cang. Cule tubaite, a netalam kan ti pei, an suahmi New King James Version (NKJV) khal remmi a si ih 1975 ah an thok ih 1982 ah an theh. (Himi ABS ih suahmi a si lo.) Himi khal ahhin Grik Baibal Textus Receptus an thlun thotho. Mirang Baibal, “A hmaisabik ih lehmi KJV (1611) kha caang khat hman hrelh loin kan thlun” an ti. Hih New King James Version hnakih neta sawn cu The New Cambridge Paragraph Bible (Cambridge 2005) – TNCPB – an ti ih England ah David Norton in edit a tuahmi an suahmi a um hrih. Kum 1611 ih suahmi KJV kha amah keel tein um saal seh, ti duhnak thawn a tuahmi a si.\\nHizat an rem ih an nam ih siar ding a phunphun a um lai ah hin KJV a dikbik, an ti tikah khuimi KJV bik so? ti thusuh ding a um. KJV a dikbik, ti tahrat ih “Khuimi KJV?” ti an fianter lo asile an dinhmun a dik lo, anmah khal an thinlung ah a fiang ve lo, tinak a si. KJV a tantu pawl khal an zummi le an pommi a bang-aw ve lo, ti a langter. (If someone says King James Version is infallible, which King James Version are we referring to?) Netabik remmi NKJV, asilole NTCPB hi teh a dik bik a titu kan um maw? A palh thei lo a titu teh kan um maw?\\nHiti ih kan ti tikah KJV hi a palhnak a tampi sokhaw, kan ti duhnak a si lo. A lettu pawl (a remtu pawl) hi hminthang zetzet an si. An tongfang hmanmi le catlang nganmi (sentence construction) pawl hi a tha ngaingai. Pathian ih hmanzetmi Baibal khal a si. Leilung tlunah an siarbikmi Baibal pakhat a si. Tuihsan khalah KJV hi siar ding a si ko; asinain rinsan tlakbik Baibal a si lo. Cule KJV ih a hmanmi Grik Baibal khal rinsan tlakbik a si lo, Baibal leh tikih hman ding hrimhrim ahcun! Cuih tlunah KJV hi a tharte in leh thluhmi a si lo; KJV an leh hlanah tampi leh ciami Baibal a um ih cumi an rinsan, ti khal hi theih ah a tha. KJV (a bikin Thukam Thar) a mawi kan ti asile a tambik cu William Tyndale hnenah lungawibik ding a si. Amah ih lehmi a mawimi tampi (tam ngaingai) an laak. Cutiin a mawi kan ti tikah palhnak a um lo, tinak a si lo. A dangdang Baibal lehmi vek thotho in KJV ah palhnak a um zia cu kan langter zo. Cuih tlunah an thlunmi Grik Baibal hi ziang tlukin rinsan tlakbik a si lo, ti cu a thuai ah kan langter ding.\\nB.\\tGrik Baibal Textus Receptus\\nA hmaisabik ah casiartu ih theih ding le ruah dingah ka duhmi cu a thuai ih thu pali hi an si:\\n1. Khuahlanlai ih ca an nganmi hi rei a daih lo. A siat cingcing; a siat theh hlanah an ngan saal cingcing ve. A siat deuhmi cu an hlon cingcing. Cuti a siat cingcing cu an caku a tawntai ruang khalah a si; a tambik cu papyrus (phaikung phunkhat) ih tuahmi a si. Cuih tlunah Izipt, Palestine, le kiangkap ram pawl hi thaw a sazet ih (humidity tla a tam ruangah) caku in reipi a daih lo. Cule tuihsan vekin “air-condition” an nei fawn lo. A ngantu pawl hi scribes an ti hai; Judah phungki le Khristian phungki ti ding tla an si. Anmah in an ngan saal cingcing, tihi theih tha a si.\\n2. Cuti ih an nganmi cu a siat thluh le a cemral thluh lonak dingah leilung sungah (bel sungah ti vekin) an phum theu. Cuih tlunah Rom acozah ih hremmi Khristian pawl in acozah in meisa in ur thluh hlah hngaiseh, tiah leilung sungih an Baibal cu an phum theu. Leilung sung a si lo hman ah zo ih hmuh lonak ah an thup theu.\\n3. Baibal an nganmi hi Grik tong lawnglawng in an ngan. Bawi Jesuh ih Thuthangtha khal Grik tongih nganmi a si. Cabu dang khal Grik tong in an ngan tam. Matthai khal in Thuthangtha a ngan tikah, Paul le Peter khal in Cakuat an ngan tikah Grik tong lawnglawng in an ngan. Kan Thukam Thar a zatein Grik tong ih nganmi hlir an si. AD 100 hlan ah (hrawngah) an ngan theh. Curuangah Jesuh thuhla a hmaisabik ih ngannak ca cu Grik ca a si. Baibal – Thukam Thar – leh tik khalah a cang thei tawkin Grik Baibal ca hi an hmang.\\n4. Palinak hi a thupibik: An nganmi cabu pawl hi a tuan deuh ih nganmi (Early manuscripts) pawl hi an tha deuh; palhnak a mal deuh. Netalam ih nganmi (Late manuscripts) pawl cu palhnak a tam deuh; beetmi an neih phahphah theu ruangah! Fianternak: Jesuh cu AD 30 hrawngah an that ih a tho saal. A Thuthangtha cu an phuang ih an ngan. AD 100 sungah kan Thukam Thar an ngan theh. AD 100 sungih Baibal ngantu (Matthai, Paul, Piter pawl) ih nganmi (an kut ih nganmi) Baibal hi a um nawn lo; um sehla a dikbik ding nain! Matthai, Marka, Luka le Johan in an kut ih nganmi le Pual le Peter ih nganmi rori hi a um nawn ta lo! Asinain a cemral hlanah midang in an ngan saal ih cumi “midang ih nganmi” (copies of copies) pawl cu a um. Siatral tata loin a luatmi an um! Curuangah AD 175-200 karlak ih nganmi le AD 200-300 karlak ih nganmi Grik Baibal hi an beetmi a mal. An beetnak tete a um nain a mal a si. AD 300-400 kar ih nganmi hi an beetmi a tam deuh. AD 400-500 karlak ih nganmi pawl hi beetmi an tam deuh; cuih hnu ih nganmi pawl cu beetmi a tam deuhdeuh ngaingai. Curuangah “Tuan ih nganmi” (early manuscripts) hi a tha ih rintlak an si; tlai ih nganmi cabu cu rintlak an si lo, kan tinak hi a si. (Himi hi Leilung tlun ih Baibal thiam, Baibal thuhla zingzoitu pawl zozo khal in a dik an ti thluhmi thu a si.) Early manuscripts are better. Late manuscripts are corrupted. (Mirang in corrupt an ti tikah beetmi-hlonmi a um, ti duhnak a si.)\\nTextus Receptus timi (King James Version ih thlunmi) Grik Baibal hi ziangtikah an ngan? Thulehnak: KJV ih thlunmi Grik Baibal lakah AD 1000 hlan ih nganmi pakhat hman a um lo. Hrekkhat cu 1400-1500 karlak ih nganmi a si. Curuangah beetmi a tam tinak a si. Textus Receptus cu Europe ah Erasmus in Grik Baibal pawl a finkhawm ih a nammi Grik Baibal a si. Hih Grik Baibal pawl hi a hnu ih nganmi (a tlai ih nganmi = late manuscripts) pawl a finkhawm ih 1516 ah a nammi Grik Baibal a si. Hmaisalam ih (Press thawn nammi) suakmi Grik Thukam Thar a si ruangah mi tampi in a dikbik tiah an ruat. A si lo! Hi hnakih tuan ih nganmi Grik Baibal an um; cumi cu an dik sawn. Asinain cupawl cu Erasmus in a nei lo; a hmu hrih lo. Cuih thu cu a thuai ah kan ngan ding.\\nErasmus le Textus Receptus: Erasmus hi Europe mi, Netherlands ram mi a si ih Rotherdam khua ah a um. Amah hi a pa an thei lo; fasawn a si, tiin an ruat. Asinain ca a thiamzet ih Grik tla a thiam ngaingai. England tla ah ca a zir ih Saya khal a tuan. Roman Catholic priest (phungki) a si ih Europe (Germany) ah Martin Luther in 1517 ah Kawhhran Remsaalnak (Reformation) a tuah (a thok) tikah Martin Luther a el rerotu a si. Cutluk in Roman Catholic lam ah a tang! Asinain a netlam ahcun RC Kawhhran in an hnong ih a canganmi tla, a thih hnu khalah, “Siar lo ding” timi cazin ah an ret. Grik Baibal lam ah duhnak a nei ih 1516 ah hmaisabik Grik Thukham Thar Textus Receptus (TR) cu a suah.\\nErasmus in ziang Grik Baibal so a hman ih TR cu a suah? Kan sim zo vekin a hmanmi Grik Baibal hi AD 1000 hlan ih nganmi pakhat hman a tel lo. A hnu ih nganmi (a tlaimi) Grik Baibal an um ih a zate in cazual 25 hnak tam a nei lo. Ziangah tuan ih nganmi Grik Baibal a neih lo? tile culai ah Grik Baibal a thabik pawl (rinsan tlakbik pawl) a suak hrih lo; an hmu suak hrih lo. A thabik le a tuanbik le rinsantlakbik Grik Baibal, netalam ih an hmuhsuakmi pawl cu:\\nCodex: (1). Pakhatnak ah Codex Sinaiticus an ti. Hebru cafang hmin an pek ih aleph ti’n an ko theu. Baibal zate (Thukam Hlun le Thukam Thar) Grik ih nganmi a si. German Baibal thiam Constantine von Tischendorf in 1844-59 hrawngah Sinai Tlang ih um St. Catherine timi phungki pawl umnak inn (monastery) ah a hmuhmi a si. A lei ih Russian Orthodox Kawhhran lubik Czar Alexander II hnenah a pek. AD 300-400 karlak ih nganmi a si. Cumi cu Mirang ram ih British Museum in 1933 ah an lei (Mirang tangka in $100,000 an pek) ih atu ah British Museum ah a um. A thabik le a tuanbik ih nganmi Codex (saphaw in cabu) ih tuahmi a si. (A tuan le tuan lo ti ziangti’n an thei thei? ti thusuhnak cu hmun dangah kan ngan leh ding.)\\n(2). Pahnihnak cu Codex Alexandrinus a si ih AD 450 hrawngih nganmi a si. Izipt ram ih\\nAlexandria khua ihsin laakmi a si ih Constantinople khua ah an fehpi. Cutawk ihsin England British Museum ah 1627 ah a thleng. Codex Sinaiticus kiangte ah an ret. Thukam Hlun le Thukam Thar kimte in Grik ih nganmi a si nain Matthai cabu taa tawkfang a hlo. Ziangti’n a hlo ti an thei lo. Hih Grik Baibal hi a hmin ah “A” an ti theu; Alexandria ihsin a rat ruangah.\\n(3). Pathumnak cu Codex Vaticanus an timi a si. AD 350-400 kar ih nganmi a si. Baibal zate\\nkim Grik ih nganmi a si nain tawkfang a hlo lala. Ziangtikah a hlo ti an thei thei lo. Thukam Thar Hebru 9:14 ihsin a cem tiang a hlo. Kum 1481 hrawng ihsin Rom khua Vatican Library ah a um zo, ti’n an zum. Asinain zohman in an thei lo. Roman Catholic Kawhhran in zohman an sim lo. Alexandria khua ih nganmi a si hmang an ti. Thukam Thar cabu hrang ahcun, Codex pawl lakah, himi Vaticanus le Sinaiticus hi a thupibik ih ruahmi an si. Neutral Text timi lakah a telmi an si. Thukam Hlun, Thukam Thar le Apocypha a tel; (Apocypha sungah Maccabees a tel lo.)\\n(4). Palinak cu Codex Ephraemi an timi a si ih AD 400-450 hrawngih nganmi a si. Himi hi a\\nhmaisa ih nganmi kha an phiat ih a neta ah thu dangdang (sermon tivek) an nganmi a si. Mirang in palimpsest an ti. A tlun ih ngancihmi tinak a si. Asinain Thukam Thar an ngan hmaisami kha lang dingin, siar thei dingin, an tuah thei saal; an langter thei saal. Cuti ih an langtermi cu 1845 ah an nam thei. France ram, Paris khua National Library ah a um. A kim lo; Thukam Thar cabu ah cahmai 145 lawng a um.\\n(5). Panganak cu Codex Bezae timi a si. Tong phun hnih – Grik tong kehlam ah, Latin\\ntong vorhlam ah – an nganmi a si. AD 400-500 karlak ih nganmi a si, ti’n an zum. AD 550 hrawng khal a si thei. Thuthangtha pali le Tirhthlah cabu lawng a um. (Asinain Matthai, Johan, Luka, Marka, tiin a um.) Thukam Thar hmaisabik tlang thum cu cati sen in an ngan. Geneva ih Kawhhran hotu Theodore Beza in Cambridge University hnenah 1581 ah a pekmi a si. Curuangah Codex Bezae tiih an kawhnak a si. Western Text timi lakih an rinsanmi pakhat a si.\\nHimi Codex cabu phun nga (saphaw thawn cabu ih tuahmi), AD 500 hlan ih nganmi, lak ihsin cabu pakhatte hman Erasmus in a hmang lo. A theih lo ruangah a si lo. A neih lo ruangah a si sawn. An hmu hrih lo. A hmanmi Grik cabu cu AD 1000-1500 karlak ih nganmi Grik Baibal – a tlaimi hlir a hmang. Curuangah Erasmus ih suahmi Grik Baibal Textus Receptus an run ti lehmi hi rinsan tlakbik a si lo, kan tinak hi a si. Ziangahtile a tlai deuhdeuh tikah beetmi a tam deuhdeuh. Erasmus hmanmi hi cupawl cu an si. Cumi cu KJV in a hman tikah KJV sungah beetmi a tam ve tinak a si. Cumi cu Dr. Sui Lian Mang ih a leh ve tikah beetmi a tam ve ruangah, anih cun “a kim” tiih a ruahmi a si; midang ih lehmi Baibal pawl cu “Um Lo” timi 300 hrawng a um ih amah ih lehmi cu “A Um” a kim thluh, tiih a langnak hi a si. Mangbang ding a si lo. Cutiin “A um” tiih lang ding hrimhrim a si. “A um” timi pawl hi a tam sawn cu beetmi an si ruangah a si. A thlunmi hih KJV a si; a thlunmi a dang! Midang cun KJV cu kan thlun lo. Kan thlun lo kan tikah kanmah (Falam, Hakha, Tiddim, Mizo) lawng kan si lo; Leilung tlun United Bible Societies sungih um Bible Societies hmuahhmuah le Bible Translation Consultants hmuahhmuah ih thlun lomi a si. Cule NIV Baibal an leh tik khalah KJV cu an thlun cuang lo. A thabik le a tuanbik ih nganmi Grik Baibal an thlun sawn. Baibal lehnak hnatuan ah KJV a thluntu hi an tam lo. Mi mal an si.\\nMinuscules: (Mi-nu-scules tin siar ding) Himi pawl hi cafang a peh teih, kut ih nganmi an si. (Mirang tong cun cursive script an ti.) Grik tong thotho ih nganmi an si. Baibal a kim tein a ummi le hrekkhat (tlap khathnih) lawng a taangmi tiin an um. A zate cun cazual (manuscripts copies) cu thawng thum zikte an um. A hrek cu a tlaimi an si. Asinain tuan ih nganmi khal an um. Rintlak timi pawl hi AD 300-400 kar ih nganmi an si. (Himi sungah a tam sawn cu Byzantine Text timi an si nain Western Text tile Alexandrian Text timi phun khal a um ve thotho.) Tuan ih nganmi pawl hi Erasmus kut ah a thleng lo. Curuangah a hmang thei lo.\\nPapyri: Papyri ti tikah Papyrus tampi tinak a si. Papyrus catlap ah Baibal an ngan ih kum reipi a daih lo khal le saphaw (savun) hnakin tam deuh cabu ngannak ah an rak hmang. Saphaw hnak cun a man a ol deuh. Grik Baibal hi, Baibal zate a kim na, kim na lo, cahmai pakhat hnih tivek tla in a taangsun, leilung sung ihsin laihsuahmi le a himnak hmun ih thuhmi pawl, a zate khawm tikah cazual\/cabu (manuscripts) pali nga lawng a si lo; 5200 hnak in a tam sawn an um. Cutluk in Baibal manuscripts tam a um – tuan ih nganmi tamzet kan nei, tinak a si.\\nPapyri – Baibal papyrus parih nganmi – Baibal hi an zate cu a si lo nain a tam nawn cu Codex (saphaw thawn tuahmi cabu) hnakin a tam sawn. A tam sawn lawng a si lo; tuan sawn ih nganmi an um. (The earliest manuscripts of the Bible we have are the papyri.) A hrek cu AD 200-250 karih nganmi tla an um. Thukam Thar a kim thluh lo nain a umsun cu an sunglawi ngaingai; ziangahtile Matthai, Marka, Luke, Johan, Paul le Piter ih nganmi a naihbik cazual an si!\\nCuih Papyri pawl a hmu hmasabiktu cu Amerika mi, Ireland ram Dublin khua ih um Chester Beatty a si ih 1931 kum ah Izipt ram leilung sung – thlanmual sung ihsin an suahmi – cazual hleihnih (12 copies) kha a lei ngah. Hipawl hi an zohhliah tikah AD 200-250 kar ih nganmi a si ti’n an fiang. Cupawl cu Chester Beatty Papyri an tiih Dublin khuapi ah an ret. Cuih Papyri lakah a tuanbik pawl malte kan sim ding. A zate cun kan sim cawk lo ding.\\n(a)\\tPapyri 45 (= p45): Himi hi Thukam Thar a kim lo; catlap 220 hrawng a um hmang nain atu ahcun catlap 30 lawng a um. Thuthangtha pali le Tirhthlah cabu an tel.\\n(b)\\tPapyri 46 (= p46): Himi hi Thukam Thar a kim lo; catlap 86 a tel ih a zate in Paul cakuat lawnglawng an si. Cumi sungah Timote le Titas (Pastoral Letters) a tel lo. (Tubaite ih in simmi cu, p46 hi Ann Arbor (USA) khua ih um University of Michigan ah a um ih, hnah 60 (60 pages) a um, an ti.)\\n(c)\\tPapyri 47 (= p47): Himi sungah Thuphuan cazual sung ihsin catlap pahra lawng a tel.\\nChester Beatty papyri an hmuh hnu ah a thupizetmi papyri an hmuhmi cu Geneva khua ih um M. Martin Bodmer papyri a si. Martin Bodmer hin Chester Beatty bangin 1959 ah a lei ve ih a hmin ah Bodmer II an ti. AD 200 hrawngih nganmi an si. Cumi sungah thupi pawl cu:\\n(a)\\tPapyri 66 (= p66): Hih papyrus cazual hi Johan Thuthangtha a zate zikzik in a um. A tuanzet ih nganmi (AD 200 hrawngih ngan) a si.\\n(b)\\tPapyri 72 (= p72): Judas Cakuat le Paul Cakuat pahnih a tel. Tuan ih nganmi an si ve.\\n(c)\\tPapyri 75 (= p75): Himi hi AD 175 le 225 karlak ih nganmi a si ih Baibal cazual hmaisa biklam ih nganmi an si. Luka le Johan Thuthangtha an tel.\\nKhristian Baibal Ca hi tuan zetzet ih rak nganmi Grik tong in a ummi (Baibal kan neih) ruangah lungawizazet a si. Papyri cazual (papyri manuscripts) pawl hi pakhat hnih si loin zahnih hrawng kan neih ruangah – a hrek cu tuanzet ih nganmi an si ih rintlakzet an si. Hi bangtuk tuan zetzet ih nganmi Papyri hi Erasmas in a hmu ngah ve loih Textus Receptus sung khalah a telh thei ve lo; King James Version sung khalih a tel thei ve lo tikah a kim lo, a tlaksamnak cu a si.\\nErasmus in Ziangti’n Edit a tuah? A tlunah kan sim zo: Erasmus in Grik Thukham Thar Textus Receptus hi kum 1516 ah a suah kan ti zo. Amah hin Grik Baibal a neihmi pawl cu edit a tuah. Midang in Grik Thukam Thar an suah hmaisa pang ding ti a ruah ruangah edit a tuah daan hi duhngetzet in si loin a nawt ciamco; ziangahtile Basle khua ih um cabu suahtu (publisher) Froben in Grik Baibal – Complutensian Polyglot timi midang ih an suahhlan ah suah thei dingah Erasmus cu a fial. Curuangah Erasmus cun a hmuhmi le a neihmi pohpoh a khawm ih, a khawm theimi cu cazual tawntai deuh (poor quality manuscripts) le a hnu ih nganmi (late manuscript) – AD 1000 hnakih tuan pakhat hman a nei lomi – cupawl finkhawm in Grik Thukam Thar (Textus Receptus) hmasabik cu a suah.\\nA tuan ih nganmi Grik Baibal si loin a hnu ih (tlai ih) an nganmi Grik Baibal kha Erasmus ih a hman ruangah a hleifuan tam nawn a tel. Cupawl lakah panga ruk lawng kan sim ding:\\n(1)\\tMatt 6:9-13, Bawipa thlacam: Jesuh in Bawipa thlacam in zirhmi sungih a ummi hi Khristian kan si vete in kan saal theumi a si. Cuti kan saal tikah caang 13 nak peh ah, “Uknak le huham le sunlawinak cu kumkhua in nangmai’ taa a si, Amen” kan ti theumi hi hmaisabik lam le a thabik timi Grik Baibal pawl ah a um lo. Curuangah kan lehmi Baibal ah kan telh lo. Ziangahtile hih cacaang hi a tlailam ih nganmi Grik Baibal sung lawngah a tel; a tuanbik Baibal sungah a tel lo. Asinain Erasmus cun Textus Receptus sungah a telh. KJV sungah a tel ve. Hmaisabik Grik Balbal ah a tel lo nain kan duhzetmi cacaang a si ruangah kan Baibal a thuaibik ah (footnote ah) kan telh cih. (Main text ah kan telh lo.)\\n(2)\\tTirh 9:6, ah, “cule khur phah le mangbang in Paul cun, ‘Bawipa, ziangso tuahter i duh?’ tiah a sut” timi hi Erasmus in Textus Receptus sungah a telh ih KJV sung khalah a tel ve. Himi hi kan theihmi Grik Baibal khuitawk sung hmanah a tel lo. Jerome in AD 420 hrawng ih Baibal a lehmi Vulgate (RC Baibal) sung ihsin Erasmus in a laak ih Grik ih a leh copmi a si; Grik Baibal sungih um lomi a si! Curuangah kan Baibal sungah kan telh lo.\\n(3)\\tI Johan 5:7, “Vancung ah Pa, Thu le Thlarau Thianghlim an um; hi pathum hi pakhat an si,” timi hi Erasmus in Textus Receptus ah a telh ih KJV khal in a telh. Asinain Grik Baibal khui hmanah a um lo. Erasmus ih beetmi a bang. Hmasabik lam ih nganmi Grik Baibal ih a um lo ruangah kan Baibal Thianghlim ah kan telh lo.\\n(4)\\tThuphuan: Erasmus ih hmanmi Grik Baibal Thuphuan cabu cu 1100-1200 AD ih nganmi a si ih cumi cabu pakhat te (only one manuscript) lawng a nei. Cuih cabu sungah Thuphuan Cabu ih netabik caang ruk a um lo. (Thup 22:15 tiang lawng a um.) Curuangah amah Erasmus in Latin Baibal Vulgate sung taa kha Grik ah a let ih cumi cu Textus Receptus sungah a telh.\\n(5)\\tThuphuan 5:14, ah, “Amah cu kumkhua in kumkhua tiang a nung” timi Erasmus in Textus Receptus sungah a telh. Himi hi khuitawk Grik Baibal sung hman ah a um lo. Curuangah kan Baibal ah kan telh lo.\\n(6)\\tEfesa 3:14, ah, “Kan Bawipa Jesuh Khrih” timi hi an beet. Hmaisabik nganmi Grik Baibal le khuitawk Grik Baibal sung khal ih a um lo ruangah kan Baibal ah kan telh lo.\\n(7)\\tRom 8:1, ah, “Tisa duhnak thawn a feh lotu, asinain thlarau duhnak thawn a fehtu” ti hi an telh. Hmaisabik Grik Baibal ah a um lo; curuangah kan Baibal ah kan telh lo.\\nHimi pawl hi Grik Baibal ah a um lo nain Erasmus ih telhmi hrekkhat pawl an si.\\n(8)\\tAn telh lomi: KJV lettu pawl (remtu pawl) in an hmanmi Grik Baibal sungah a tlasammi tawkfang a um. Cumi cu a tlaksam vekin an hmang; A thuailam ah malte kan langter ding; hmaisabik Grik Baibal ah telh an si nain KJV Grik Baibal sungih an telh lomi pawl:\\n(a)\\tMatt 24:36, ah, “Fapa in siseh (a thei lo)” timi hi an taanta, an telh lo. Hmaisa bik ih nganmi Grik Baibal sungih a um ruangah kan Baibal sungah kan telh.\\n(b)\\tTirh 4:25, ah, “Thlarau Thianghlim hmang in” timi an telh lo. Grik Baibal a tuanbik ih nganmi sungih a tel ruangah kan Baibal ah kan telh.\\n(c)\\tTirh 16:7, ah, “Jesuh ih Thlarau in a on lo” timi ahhin, “Jesuh” a tel lo; “Thlarau” lawng an telh. A tuanlambik ih nganmi Grik Baibal in a telh ruangah kan Baibal ah kan telh.\\n(d)\\tRom 8:28, ah, “Ziangtinkim ahhin Pathian cun amah a duhdawtu le…” timi sungah, “Pathian cun” timi hi a tel lo. An Grik Baibal ah a tel lo. Asinain hmaisabik lam ih nganmi Grik Baibal ih a um ruangah kan Baibal ah kan telh.\\n(e)\\t1 Piter 2:2, “thlarau hnawiti duh uhla cuih hnawiti nan innak thawngin nan thang dingih rundammi nan si ding” timi sungah “rundam mi nan si ding” ti hi Erasmus in a telh lo. KJV khal in a telh ve lo. Asinain hmaisabik le a thabik timi Grik Baibal sungih a um ruangah kan Baibal ah kan telh.\\nErasmus ih a beetmi siseh, a telh lomi siseh, a zate in sim le rel a tul lo tiah kan ruat. Kan rel khalle a thathnemnak a um lo. Tawkfang kan sim cun kan sim duhmi a fiang paam tiah kan ruat.\\nA tlun ah Erasmus le a edit mi Textus Receptus thuhla a tawizawng in ka ngan. Ziangruangah Erasmus in Grik Baibal hi a hnu (a tlai) ih nganmi le a tawntaimi (a kim lomi le beetmi) a finkhawm ih Textus Receptus Grik Baibal cu a suah, ti kan fianter zo. Ziangbangtuk in a beet ih ziangbangtuk in a kim lomi a finkhawm, ti tla kan hmu zo. Casiartu hin nan siar hnu ah rinsan tlak a si ngaingai maw? ti cu nanmah ciar ih relcat ding a si. King James Version le Textus Receptus hi rintlak an si ko, tiih nan ruatcat a si ahcun nanmah thu a si. Zohman in cuti’n khati’n relcat uh ti theinak kan nei lo.\\nAsinain pakhat kan fianter duhmi cu: Leilung tlun ih Baibal lehnak (Translation) le Baibal namnak (Publication\/printing) hnatuantu, ram 120 lenglo le office 200 lenglo ah hnatuantu, United Bible Societies le ramtin National Baibal Societies (Kawlram ah “Myanmar Bible Society” kan nei ih USA khalah “American Bible Society” kan nei), hih Bible Societies pawl hin Baibal hi tong phunkim ih an leh tum tikah (atu ahcun Leilung tlun ih tong 2400 lenglo in Baibal an let zo ih) Textus Receptus le King James Version hi nan hmang ding, tiah Baibal lettu an ti dah lo. (NIV an leh tik khalah KJV an thlun lo.) Cuhnak ih tha deuh le tuan deuh ih nganmi Grik Baibal (a tlun in kan langtermi pawl) hi an duhsakmi le sirhsanmi si dingah Baibal lettu pawl an zirh hai ih an sawm hai a si. TEV khal cubangtuk rinsantlak Grik Baibal ih lehmi a si. Codex le Papyri timi sungih Grik Baibal pawl hi a dik deuh tiah an ruat. A hnu ih nganmi Grik Baibal hnak cun tuan ih nganmi Grik Baibal cu rinsan a tlak deuh, ti’n an ruat ciar. Kan Baibal Thianghlim hi a tuanbiklam ih nganmi Grik Baibal thlun ih lehmi a si. Rintlak a si.\\nFalam tong in kan ngan reromi Baibal Simfiangnak (Hre Kio Commentary series) khal hi rinsantlak kan timi Pastor pasarih in kan ngan ih atu ih rinsantlak a si, kan timi kan Baibal Thianghlim thlun in kan nganmi a si. (Pastor pakua kan si nain Rev. Edward Hlawn Piang le Rev. Dr. Hrang Cung Nung in tuih kum ah in thihsan ih kan riah a sia. Asinain an hnatuanmi cu a hmun ringring ding.)\\nC. Ziangtinso Textus Receptus timi hmin a rat? Zo in so a pek?\\nZohman in hmin an sak lo; zohman in an pek lo. Cabu “kyaw-ngia” (commercial tuah) nak ihsin a rami a si. A tawizawng in sim sehla: Erasmas in Grik Baibal 1516 ih a suah tikah Textus Receptus tiah hmin a pek lo; cuih cabu cu hmin a nei hrih lo; Pakhatnak Grik Thukam Thar (First New Testament Grik Text) ti a si. Cuih hnu ah malte an rem ih cuih Grik cabu cu an suah saal: Kum 1519, 1522, 1527, le 1535 ah an suah saal.\\nErasmus ih tuahmi Grik Thukam Thar cabu cu Paris khua ih cabu suahtu Robert Estiene (Latin ih ngan tikah a hmin cu Stephanus a si) le a fapa Henri in 1546 ah an suah ih mal tete rem in 1549, 1550 le 1551 ah an suah. Eistienne cun a suahmi Grik Thukam Thar cabu cu caang khat, caang hnih, tiah Baibal caang (Bible verses) a pek ih tuihsun tiangin kan hmang tami hi a si. Geneva khua ih a ummi Theodore Beza in Stephanus ih a voilinak ih a suahmi Grik Thukam Thar (Erasmus ih suahmi le malte remmi) cu a suah ve: Kum 1565 le 1611 ah voihnih a suah. Cule Netherlands ram, Leyden khua ah Elzevir unau pahnih –Bonaventure le Abraham – in Theodore Beza ih suahmi Grik Thukam Thar cu kum 1624 ah an suah ve.\\nCule hi unau pahnih (Bonaventure le Abraham) cu “kyaw-ngia” lam ah an fim, an ti thei zet. Mi hnenih Thutheihter (commercial tuah) an thiam. Netherlands cu ram fate a si ih mi tampi in siar hai seh ti duhnak thawn 1633 ih an Grik Thukam Thar an nam zawngah an “kyaw-ngia” cu hiti’n an ngan: Latin tong in an ngan ih Mirang tong cun, “The text, therefore, you now have is accepted by all, in which we give nothing changed or corrupt” an ti. Lai tong cun: “Curuangah atu ih nan neihmi cabu hi mi hmuahhmuah pommi a si, zianghman thlengmi le beetmi-hlonmi kan nei lo” an ti. Cuti ih Mi hmuahhmuah pommi timi cu Latin tong cun Textus Receptus ti a si. Cumi cu tuihsun tiangin a taangta. A ngaingai ti ahcun beetmi le hlonmi a tamzetmi cabu a si. An beet an hlonmi thu hnakin, an “kyaw-ngia” mi kha mi in an sim an rel tam sawn. Cuih “kyaw-ngia” cu Fundamentalist pawl cun Grik Baibal dang hnakin Textus Receptus hi an rel tam sawn a si.\\nCule ruah tlakzet pakhat cu: Erasmus in 1516 ih a suahmi Grik Thukam Thar le Bonaventure le Abraham in 1633 ih an suahmi Textus Receptus timi hi an bang-aw lo. A malbik ah hmun 287 ah an dang-aw, an ti. Cumi hman ah beetmi-hlonmi a um zo, tinak a si. Hitin Textus Receptus tiih kawh hi Khristian tampi cun tuihsun tiangin “Mi hmuahhmiuah ih pommi” a si ngaingai tiah Textus Receptus cu an ruat. An theih lo ruangah a si, ti ding a si. Hiti in Textus Receptus ti ih hminpekmi le kawhmi hi Kawhhran ih pekmi a si lo; Kawhhran hotu pawl ih relcatmi khal a si lo. Cule Church Council ih relcatmi khal a si lo. Cabu zuar duh ah “kyaw-ngia” tuahnak ihsin a ra suakmi a si. Tuih san ahcun Baibal lam thungaithlak ih a zingzoi ngaingaitu lakah hih Textus Receptus a pomtu cu mi malte deuh ngaingai an si. Asinain a au-thei zettu an si theu.\\nHih ka nganmi cahram hi Falam Baibal a hmangtu hrang lawngah a si lo; Hakha Baibal a hmangtu siseh, Saya Thang Hup ih lehmi Baibal a hmangtu, Saya Sui Lian Mang ih lehmi Baibal siartu le Mizo Baibal a hmangtu pawl khal siseh, an siar ciar ve dingah ka duhnak a si. Cule Kawl tong in Baibal lehmi – Judson Version siartu khal in an siar dingah ka duhsakzet. Ziangahtile Kawl tong ih Judson Version hi (Thukam Thar tla cu) King James Version le Textus Receptus ihsin lehmi a si ve. Thudik le thu-um daan ngaingai kan theih ciar hi a thupi tiah ka ruat. Thudik kan theih lawngah kan Kawhhran dinhmun hi a hnget ding.\\nA siartu hmuahhmuah hnenah Pathian ih thluasuah hnangamnak um hram seh!","num_words":8028,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.25,"stopwords_ratio":0.342,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Burma Ram Feh Dan Ding Part 42 - Chinland Today Media\\nBurma Ram Feh Dan Ding Part 42\\nRangoon I Seminar Tuah Dan Ding\\nKan dung neta bik ah Rangoon khawpi ah Falam Pawlpi kaihhruainak in seminar pawl kan tuah ding tiin ka ngan zo.Seminar hi Tahan khal ah Falam khua khalah tuah ding a si.Tucu Rangoon hrang lawng kan ngan hrih ding.\\nKan relzo vek in Rangoon cu kan hrang ah a thupi tuk tho tho i,Rangoon i um Laimi pawl i an rak tanthat ah cun kan thanso nak ah tampi in bom dingSeminar hi thla 3 dan tla ah tuah siseh la,a si nan hi seminar pawl hi thu elawk nak le huat awk nak i kan can tir lo a thupi ding.Seminar ah subject a phun phun a um thei.\\nCivil society pawl tithat le tickah dan tla sim a theih ding.Hihi Mizoram i YMA vek ah a cang ke.Tu hi Falam khau tla ah civil society tha tha tla a um i lungawi a um zet.Himi pawl ti that sin sin dan tla rel khawm a si ding.\\nHarhdam nak lam tla ni khat sunnihlawh i doctor pawl i in zirh a tul ding.Lai khawte le doctor um lo nak i zohawk dan a phun phun tla in zirh ding.Kan Laimi lak i kohhran pawl thuhla tla in zirh le in theih tir a pawimawh zet la la.Zo khal nautak awk ding a si lovi theih kau nak lam i simawk ding ah ruat seh la.\\nKan Laimi\/Falam mi pawl i Bible tlawng thu hla tla in sim cun ngai a nuam zet ding fam teh.Cule thanso nak lam tla tampi sim awk ding a um ding.Politic\/parliament le governance lam tla,a cozah khal sawisel cuang lovi mipi zirh tir dan a um ding.Calai lam,thuthang ca le magazine i tlun ah cauk print i kan Laimi theihkaunak tha pek dan tla simawk ding a tam zet ko.\\nThla 3 vawi khat kan neih cun kum 1 ah vawi 4 lawng maw tla a si ding i,kan khawp lo zet ke cu.A si nan zing lam 10AM i si tlai lam 4 PM tiang maw kan simawk cun tampi kan thangso ko ding.\\nCule a sim tu lam ah cun a cang cang cun Kawl tong i in sim tu ding hnamdang pawl tla sawm an tul kei,a tam sawn cu kan mah Laimi pawl i sim thei ding a si ko ding.Lami pawl kan sawm ah cun hlawh pek awk tul lo bang seh la,ziang ah ti le ram le phun hrang i kan tuan tlan ding ruang ah.A kai tu ding hi 50 tal an si a tul ding.Aizawl ka um lai ah Aizawl khawpi ah mi 200,000 lai kan um i,Mizoram mithiam tha tha tel nak seminar Vanapa hall i an tuah nak ah mi 50 hrawng lawng in an ngai theu vi,thusim tu pawl ka hmaisawng riang ri theu.\\nKan nih mipi hip- ding ah cun napi cang a tul ding.Bus to man khal pek thei a tha ding i,sincaw tha zet khal pek thei a tul ke.Cumi cing in mi 50 tal kan hmuh cun a tawk nasa hrih ke.\\nSum ngah nak ding lam ah cun Rangoon i kan Laimi mi neinung pawl kan rinsan kei,ramdang i um kan Laimi pawl hnen khal ah bomnak kan dil ding.","num_words":535,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.245,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.981,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Military council- ralkapin kum kim lo mi pahnih thi dingin an thu rel sak – Thechinlandtoday\\nMilitary council- ralkapin kum kim lo mi pahnih thi dingin an thu rel sak\\nadmin August 30, 2021 Leave a Comment on Military council- ralkapin kum kim lo mi pahnih thi dingin an thu rel sak\\nMyanmar ralkap pawlih thu rel catnak an tuah mi cu a pawi tuk aw, Assistance Association for Political Prisoners (AAPP) cun military council-in kum 18 kim lo mi pahnih cu thi dingin an thu thluknak a tuah mi cu mini ah khan a puang.\\nCu kum tliing lo mi pahnihte telin thi dingin thu rel catnak an nei zo mi 26 an um ih, thah zo mi 39 umin, military council-ralkap uico pawl ih thi dingih an rak rel zo mi hmuah hmuah cu 69 an um zo tinak a si.\\nArrest warrant suak ruangih tlan mi 1984 umin, 118 cu thubuai phun phun an tuahsak ih an thuhla relsak an si zo ih, Cu mi tepawl cu hi spring revolution sungih kaih tawng mi leh hrem tawng mi pawl an si.\\nFebruary ni 1-ih ralkapin thuneihnak a lak ih sin August ni 27 ting ih kaihkhih tawng mi zet cu 5975 an si ih, cu mi lakah 258 cu ziangtik tiang thawng an tlak ding ti cu court lamin a rel fel zo ih. Thawngtlak suak zat zat dik takin theih fiang a si hnuah AAPP cun thusuah tuah lehnghal a tum thu a tarlang a si.\\nUK RALKAP PAWL AFGHANISTAN IH SIN AN LA SUAK FEL →\\n← Military council ralkap-in Dalan-pawl cu ting 15 laksawng pek a si ding thu a puang","num_words":256,"character_repetition_ratio":0.112,"word_repetition_ratio":0.045,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.324,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"I DUHDAWT MAW - Hre Mang\\nI DUHDAWT MAW\\n15. \" I DUHDAWT MAW?\"\\n' I duhdawt maw' (John 21:16)\\nKan cangtlan sungih hman mi tongkam hi Lal Jesu in Piter hnenah thu a sut tikah a hmanmi tongkam a si. Hi hnak ih thusutnak pawimawh sut ding a um lo. Hi tongkam Jesu in a hman nak hi kum thawnghnih zikte a rei zo. Asinan tu tiangin mi thinlung sungah a pawimawh in hmun a luah ringring lai.\\nMilai hin midang pakhatkhat duhdawtnak nei thei dingin Pathian in milai thinlung sugnah sinak pakha ta pekmi a si. Asinan, riahsiat thlak zet mi pakhat cu mitampi in an thinlung duhdawtnak hi thil mumal lo men ah an hmang sual theu. Tui sun ah kan thinlung in kan duhdawtnak a zaten kan pek tlak mi thu ka run sim ding. Pathian in duhdawtnak in a fapa mal neihsun in pek ruangah mi hmuahhmuah in thinlung zet in Pathian an duhdawtnak ding ka duh. An thinlung an hman awk nak hmuahhmuah ah Khrih ih duhnak vek in an hman awk thei ka duh.\\nHimi casiartu nan zate hnen ih ka sim duhmi hi rak ngai hnik aw. Hi thu hi duhthusam men le milai suangtuahnak men a si lo. Khrihfa ka si ti aw pawl cun hi thu hi ngunngaih tak in an ngaihtuah ding mi a si. Kan rundam nak cu himi thu sungah a um a si. Himi thusutnak kan saannak ah helram feh dingmi maw kan si vanram feh ding kan si ti a thum aw: 'Khrih na duhdawt maw?'\\nKan thutlangpi ah kan lutnak dingah thil pahnih ka sim duhmi a um.\\n1). Khrih hmaiah khristian pawl thinlung put.\\nA hmaisa ah Lal Jesu Khrih hmaiah khristian pawl in thinlungput danglam an neihmi th ka run tarlang ding.\\nKhristian diktak sinak cu tihnimnak lakih pawl pakhatkhat ah kawhhran member sinak satliah men a si lo. Cuhnak ih thla sawn dinhmun a si. Khristian timi cu cawlhni tinte biak inn ah khawm aw theu ih thawhlawm a mawitawk le mi ti vek ih rak thawhve theu, le sakhua nak ih thil tul pawl ah hmang aw ve in thildang le nidangah cun mai duhnak ih tisa duhzawng le nuam ti zawng ah hmang aw tu a si lo. A hmin a thang leitlun sakhua nak men ah le rual pawl nak men ih sakhuaa nak men hi a si fawn lo. Theihnak um loih sakhua nak hi biaknak dik a silo. Thuthiang in fiang zet in a sim : 'Israel thlah hmuahhmuah in Israel an si thluh lo' (Rom 9:6). Hina thutak in a sim duhmi hi a fiang ih zianghman theih lo ding a um lo. Mithmuh theih kawhhran member hmuahhmuah in khristian dik ans i thluh lo.\\nKhristian diktak cu nunpi mi ah le thinlung sungah aummi sakhua nak neitu sawn a si. Khrihfa diktak cun a nunah a thinlung sungih a neih mi a sakhua nak cu a nunpi ih a kiangkap ih ummi in Pathian nung a biaknak a sakhua cu an thei. Amai sualnak, tlinlonak le thatlonak pawl ciangtuk in a thei aw ih a sual pawl Pathian hmai ah a sir aw. Jesu cu a thlarau in a mamawh mi misual rundm tu a si tin a hmu ih a mah ah a nghat aw. A nun hlun pawl cu a thatlonak le sualnak pawl thawn a tanta ih nunthar in a thuam aw. Nunthar le a thianghlim nun ih a nungih satan, tisa le leitlun ral cu nitin nun ah a do ringring Khrih cu khristian sakhua nak ih hram lungpi a si. A sual ngaidamnak cu khui tawk ah a nghat aw ti na sut a si ahchun Khrih ah a si thu a lo sim ding. Thuthennak ni ah iangvek diknak thawn a ingtum ti na sut a siacun Khrih ih diknak thawn dingding a si thu a lo sim thei ding. Ziangvek nuntudan ih nung a si ti na sut ahcun Khrih ih nuntudan cu a nitin nunah zohthim ih nungmi a si thu a lo sim ding. Thuthennak ni ah ziangvek diknak thawn a dingtum ti na sut a siahcun Khrih ih diknak thawn dingding a si thu a lo sim thei ding. Ziangvek nuntudan ih nung a si ti na sut ahcun Khrih ih nuntudan cu a nitin nunah zothim ih nungmi a si thu a lo sim ding.\\nHi hmuahhmuah tlun ah khristian dik pakhat pai nunah hleice ih nunpi pakhat a nei. Cucu Khrih a duhdawtnak a si. Theihnak, zumnak, upatnak, thulunnak pawl nunpi nak hi khristian pakhat ih nun ah a lang dingmi a si. Asinan Khrih duhdawtnak tello cun cu pawl hmuahhmuah cu thil famkim lo an si. Zumtu diktak cun theihnak, hlan awknak, le thulun nak lenglam ah Khrih cu a duhdawtn ding.\\nTui khristian nun theihtheihnak ka simmi thu hi Bible in a sim leuhleuh mi a si. Mi tampi hrangah Khrih duhdawtnak ticu an theih lar zet mi a si. Asinan duhdawtnak thu khal ahhin thlarau in zumnak thu a sim vek in a sim si ti theihhngilh hlah uhsi. Zumlonak a tih nun vek in duhdawtnak neih lo hi a tihnung a si. Zumlonak a tih nun vek in duhdawtnak neih lo hi a tihnung a si. Zumlonak le duhdawtnak tlaksamnak cu a kumkhua ih hlohral nak hram a si.\\nSt.Paul in ziang a sim ti zohhnik uhsi: 'Zokhal Lal Jesu a duhdawt lo tu cu a parah siatnak thleng seh' (I Kor.16:22). St.Paul in Khrih a duhdawt lo tu cu a hlo ral ding in a sim. Ziagnhman an hrangah puhmawh ding an nei lo. Mi pakhat khat cu a thluak sungah theihnak diktak a nei lo cing in rundam a si men thei. Zumtu pakhat cu Piter vek in minung tih ruangah a tlu se men thei. David in maksak zet in tlu sia in kaih thawh a si sal men thei. Asinan sokhal in Khrih a duhdawt lo ahcun nunak lamzin ih um a si lo ih camsiatnak cu a par ah a um a si. Amah cu lamzin kaupi thihnak lamzin ah a vak rero mi a si.\\nSt. Paul in Ephesian zumtu pawl hnen ih a simmi hi ngai hnik : 'A cat dah lomi duhdawtnak thawn kan Lal Jesu Khrih a duhdaw tu nan zate hnen ah Pathian zangfahnak cu hmun camci hram seh' (Eph.6:24). Hinah a dugntlun pakhat in zumtu pawl hnen ah duhdak nak thu a simmi kan hmu. Mi tampi cu Paul a rak hmu dah lo tu an um ding. Zovek khal si hai seh la, kawhhran a rak din pek te ih zumtu pawl kah theihnak, zumnak le khristian nun ah tlaksamnak tla a rak nei hnuaihni men thei. Curuangah a cak lomi unau pawl hnen ah an tha ti nau lo dingin tongkam malte thawn fawrhfial nak thu a sim theu. Asinan, zumtu zaten pumkhat sinak tongkam hi a hmang theu. Asinan zumnak dinhmun ah le tuahnak ah an dinhmun abang aw cio lo a si ti a simnak in a lang ter. Asinan zumtu zaten a khai khawm tu cu Khrih ah duhdawtnak an neih cio mi a si.\\nKan Lal Jesu a mah rori in Jews pawl hnen ah ziang a sim ti zoh hnik uhsi: 'Pathian cu nan pa rak si seh la keimah in duhdawt ding' (John 8:42). Thlarau lam ah fehsual in Khrih ih ral dinhmun ah a dingtu Jews pawl hin Abraham ih cithlah an sinak ahkhan an lung a kim tawk ih an rak duh aw zet ti Jesu'n a thei. Hi pawl hin an nautet lai ah serh an rak tan ih Jews sakhua nak ah member an sinak ah an lung a rak kim tawk vekin tu lai khristian ti aw pawl lakah pawl pakhatkhat ah kawhhran member si ve nak in khristian tiah leitlun mi pawl in an kawhnak ah a lungkim tawk mi mi tampi an um. Hi tawk ah kan theih dingmi thil thupi in simmi cu Pathian Fapa mal neihsun a duhdaw lo tu cu Pathian fa na si thei lo ti a si. Zokhal Khrih a duhdaw lo tu cun Pathian cu 'ka Pa' tiah kawh thei nak a nei lo. Himi kan thlaru dan tlangpi Pathian in in ruatsak mi hi Jews pawl hrang ah a dik vek in tulai san ih khristian ti aw pawl hin an nunnak hrangah an lak ih an mah le an mah an cek fel awk a si ahcun thatnak tampi a nei ding. Khrih duhdawtnak nei lo in zovek minung khal zianghman Pathian fa si theinak an nei lo.\\nJesu kha thihnak ihsin a thawhsal hnu ah Piter hne ah ziang thu a sut ti zohhnik uhsi. Vawithum tiang a zawzawn in thu a sut: 'Simon, Jonas fapa, i duhdawt maw?' (John 21:15-17). Hihi kan hminsin a tha. Piter in a rak phatsan nak kha theihter sal nak dingah Jesu in voithum tiang thu a sutnak a si. Tuu rual pawl cawmdawl dingah mawhphurhnak pek a si hlan ah Piter kha a mai sualnak thei aw ta dingah Jesu in a duh. Piter hnen ih a thusutnak hi ziangvek thusutnak a si? 'I zum maw?' ti tla in rak sut sawn ding a bang nan! Na piangthar zo na si lomaw? Ka thuthangtha sim dingah na man maw? Jesu in Piter hnen ah hivek thusutnak pawl a rak sut lo. Asinan nemte in I 'duhdawt maw?' ti ah a sur. Hivek thusutnak hi kan nih khal kan khristian nak a dik le dik lo theihtheinak dingah Jesu in in sut ve ding mi thusutnak a si. A nemte vek a bang nan mi thinlung a khawng zet mi le san nei zet a si. Zovek casiar dah lo len dan thei lo milai khal ih theihtheih dingmi thusutnak khan Piter ih thinlung kha a khawng sawn a si. Mi pakhatkhat in Khrih cu a duhdawt ahcun a tha: cu lo ahcun zianghman kan thlarau hrangah thiltha a um thei lo.\\nKhristian dik pawl in neihmi Khrih par ah an thinlung put hi na thei maw? St.John ih tongkam ah kan hmuh thei mi cu, 'A mah kan duhdawtnak cu a mah in in duhdawt hmaisak ruangah a si' (I John 4:19). Hi tawk ah in duhdawt hmaisa tu cu Pathian a si ti rinhlelh ding a um lo. Cui duhdawtnak cu Fapa Pathian Jesu Khrih in in duhdawtnak khal a si.\\nKhrih in duhdawtnak in a rak tuahsak hai ruangah khristian dik pawl cun Khrih an duhdawtnak a si. An hrangah thingkhros par ah thihnak tiang a tuar. Mawhsiatnak le an sualnak lak ihsin amai thisen rorin a runsuak hai. Khrih ih Thlarau in misual pawl hnen ah mah le mah theih awk nak, sual sir nak, zumnak ruahsannak, le thianhlimnak pawl a pek. An sualnak tampi cu a ngaidam sak hai ih a thianhlim thluh hai. Satan, leitlun le tisa thilti theinak ihsin a runsuak hai ih a luat ter hai a si. Helram lamzin ihsin a runsuak ih lamzin a fate mi vanram lamzin ah a hruai hai. Thimnak aiah eng, thin le ham kai lo ih umnak lak ah thinlung daihnak, beidawnnak lak ah ruahsannak, le thihnk karlak ah nunnak a pek. Khristian diktak pawl hin Khrih an duhdawt hi mak na ti maw?\\nCuitlun ah Khrih in an hrangah hna a tuan sak rero lai mi hrang ah zumtu pawl in an duhdawt. Nitin zumtu pawl nun ah sualnak, thianhlim lonak, famkim lonak, tlamtlin lonak lak ihsin a thianhlim hai ih amah cu Pai vawrhlam ah to in an hrangah palai a tuansak. An thlarau hrangih a tul mi hmuahhmuah cu a cawmdawl hai ih an nunnak ih an tul mi cu ziangtik lai khal ah a zoh in a kil ringring hai. Khrih ih Thlarau cun an nitin nun ah a kil in a cawmdawl hai ih kan ro hmun sankhuk khawpi lam ah a fehpi. An cah lonak, theihlo nak le tlamtlin lonak pawl cu a ngaithiam hai ih an tluk le an han tik ah a ai tho hai. An ral hmuahhmuah lak ihsin a kilhim hai ih an hrangah zankhuk umhmun ding vanram cu a rem sak. Khristian pawl in Khrih an duhdawt hi mak na ti maw?\\nLeiba neih ruangah thawng inn sungih an thlakmi pa cun a leiba hmuahhmuah a peksak tu le a sumdawnnak hram tiang a tansak tu a rualpi tha cu duhdawt loin a um thei ding maw? Ralram ih ral pawl in an kulhbet mi ralkap pakhat cun a ral pawl cu thatsak thluh in a mah ra run suak tu a rualpi tha cu a duhdaw loin a um thei ding maw? Tipi thuanthum sungah a tla ih ti-hak rro in a thi zik cuahco tu cun ti sugnah dawp tahrat in a mah a runsuak tu a rualpi tha cu a duhdaw lo ding maw? Hivek thusuatnak pawl hi nauhak te hman in an sang thei ding, Cuvek thotho in khristian pawl in Khrih an duhdawtnak thu hi zianghman theih lo ding a um lo.\\na. Tui Khrih duhdawtnak ka sim rero mi hi rundamnak mi thlen thei tu duhdawtnak a si ih milai thinlung sungih sin a suakmi lainat nak a si. Satan ih zumnak vek, duhdawtnak tello le theihnak ih zumnak cu mi rundam thei zumnak a si lo. Duhdawtnak hin zumnak ih ai a awh thei ka tinak a si lo. Duhdawtnak cun Pathian hmai ah misual pa kha thiam co ter ka tinak a si fawn lo. Cucun milai thlarau cu Khrih ah pehzawm ter theinak a nei lo. Cucun sia-tha-theihnak sugnah diahnak mi thlen thei a si lo. Asinan, thiamcoter zumnak a umnak hmun ahcun ziangtik lai khal ah Khrih duhdawtnak thinlung khal a um ringring a si. An sual ngaidam zo mi pawl cun thinlung tak in duhdawtnak an nei hrimhrim ding (Luke7:47). Mi pakhat khat in Khrih a duhdawt lo ahcun zumnak a nei lo ti thei mei aw.\\nb. Khrih duhdawtnak cu Khrih hrangih hnatuan theinak hrampi a si. Mawhphurhnak vek in a tul ti theihnak ruangah hin Khrih hrangah malte lawng tuansuak a si theu. Kut in hna a tuan thawk hlan ah thinlung in duhnak le phurnak a neih hmaisak a tul. Phurnak cun khristian pawl nunah rianrang zet in hna a tuan ter ding. Asinan, duhdawtnak um loin cu thinsau zet in harsatnak karlak ah khrih rawngbawlnak a suahter lo ding. Ramsung le ramleng ah rawngbawl nak nei thei ding in cu Khrih duhdawtnak neih a tul hrimhrim. Nurse pakhat cun mina pakhat sizungah a enkawl tikah si hrekkhat pe in a kil khawi ko ding ih a vehvai ringring ko ding. Asinan, nupi nu pakhat cun a pasal maw a fate maw sizungah a umpi tikah danglamnak a nei a si. Nurse cun a mawhphurhnak damlo cu a enkawl ih nupi nu cun a thinlung sungih duhdawtnak ruangah ziangkim dam lo hrang ah atuah sak ding a si. Pakhat cun hlawhman neih ruangah a tuan ih a dang pakhat cu a thinlung sungih a duhdawt nak ruangah a tuan. Cuvek thotho in Khrih rawngbawl nak khal ah a dik a si. Kawhhran ah rawngbawl tu mi tampi in midang nun ah thlengawknak an neihter theinak cu Khrih an duhdawtnak thinlung ruangah a si.\\nOwen, Baxter, Rutherford, George Herbert, Leighton le Hervy, Whitefield le Wesley, Henry Martyn le Judson, Bickersteth le Simeon, Hewiton, le M'Cheyne, Stowel le M' Neile pawl ih nuntudan hi zohhnik aw. Hi pawl hin leitlun ah hminsin tlak zet thil an tanta a si. An nuntudan tlangpi hi ziangvek an si ti zohhnik. An zaten Khrih an duhdawt. An thu pommi kha thlun ve meimei an si lo. Jesu Khrih kha an rak duhdawt a si.\\nc. Kan khristiannak thu nauhak pawl kan zirh tikah Khrih duhdawtnak thu hi kan thu hrampi ih kan hman dingmi a si. Hrilnak, diknak laksawng, sual hram thawhnak, thiamcoternak, thianternak, le zumnak thu pawl hin vawi tampi cu pitling pawl hman thinlung buainak ah a thlen theu. Asinan, Khrih duhdawtnak cu zovek milai hrang khal ah theih awl bik in a lang. Khrih in a duhdawt hai ih an hrangah thihnak tiang a tuar sak zo ih a rundam zomi an si ruangah an nih khal in duhdawt ve ding an si ticu theih awlte bik in a lang. Hihi ziangtluk in a dik: 'Nauhak le naute pawl sungih thangthatnak famkim na suahter' Nicence pawl ih zirhnak le Pathian thu zirhnak dang pawl kahl an thei nal dekdek zet nan an khristian nun ah cun nauhak te Khrih duhdawtnak thu lawng a thei tu hman tluk lo tampi an um.\\nd. Hi leitlun ah Khrih ih kawhhran pawl hmun khat ah kan ton awk nak cu Khrih kan duhdawtnak ah a si. Episcopalian, Presbyterian, Baptists, Calvinist, Arminian, Methodist, Morevian, Luther le Reformed, pawl nei le nei lo an zaten Khrih duhdawtnak ahcun an lung a rual thluh. Kawhhran dan-le-dun, kawhhran dinda, khawm hruai awkdan pawl ahcun kawhhran pakhat le pakhat bang awk lo nak tampi a um. Asinan Khrih duhdawtnak thu ahcun an zaten an thu a rual thluh. An rundamnak hrangah an hngat awknak thu ahcun an zaten an hlawm aw thluh. Khrih cu thinlung tak in an duhdawt (Eph.6:24). An zaten Pathianan thu an theih dan ah tlaksamnak nei thluh ih an mai fehdan le pom dan cio cu an tan feufeu. Asinan an zaten an rundam tui par ah ziangvek thinlung an nei ti cu an thei aw thluh. Cathiam lo khristian nunau nu i Dr.Chalmets hnen ah hitin thu a sim, 'Sayapa, Khrih thu hi tampi ka sim thei lo, asinan tampi ka sim thei lo hman ah Khrih hrangih thih cu ka ngam a si'.\\ne. Rundam mi thlarau pawl par ah Khrih an duhdawtnak cu hminsinnak vek in vanram khal a lang ding. Milai siar cawk lo khap ih tam zumtu pawl cun thinlung ruahnak pakhat an nei. Leitlun ih thinlung bang awk lonak hmuahhmuah cu a hlo thluh dingih ruahnak pakhat te lawng an nei ding. Leitlun ah zirhnak bang awk lo ruangih kalhki awk nak pawl a hlo thluh dingih Khrih ah duhdawtnak leiba kan neih mi ah kan tong aw thluh ding. Luther le Zwingli khal an el aw nawn lo ding.Wesley le Toplady khal in thu el awk nak ah tikcu an khawhral nawn lo ding. Kawhhran hruai tu le ruahdan bang aw lo a nei tu pawl khal pakhat le pakhat an keu aw nawn lo ding. Mi zaten thinlung pakhat le aw khat ten thangthatnak hla an sak tlang thlang ding: 'In duhdawttu, Amai thisen in kan sual in tlengfai tu, Apa le kan Pathian hnen ah puithiam le siangpahrangah in tuahtu; Amai hnen ah a tu le a kumkhua in cawimawinak le uknak cu hmun camcin hram seh, Amen! tiah mi zapi in hla an sak tlang thlang ding. (Thup.1:5,6).\\nJohn Bunjan in Mr.Dinghnget ih thihzawng tongkam ah a hman mi tongfang hi a ropi zet ka ti. Hitin a sim : 'Hi tiva hi mi tampi hrangah tihnung zet a rak si theu; keikhal vawi tampi ka thla a ring theu. Asinan tucu thinnuam zet in ka um : ka ke cu Israel pawl in Jordan tiva an kaan laiih an puithiam pai ke vek kha a si. Tiva sungih tidai ka kaa ah a kha zet ih ka pum sungah a dai zet; asinan, ka fehnak ding le ral khatlam i hngak tu pawl ka ruah tikah ka thinlung a dai ter a si. Tu hi ka khualtlawnnak ih ni neta bik ka thleng zo a si ti ka thei aw: ka riahsiatnak ni pawl cu a cem thlang. Kei mai sualnak ruangah hling lukhum an khum termi le cil an phuimi pa kha hma tawn in kan hmu aw thlang ding. Tui hlan cu theihnak le zumnak lawng in ka rak nungih tucu mit ih hmuh theihnak hmun ah ka feh thlang ding, ka duhdawtmi le i duhdawt tu thawn a kumkhua in kan um tlang thlang ding. Ka Lalpai tongkam hi theih ka duh ih, hi leitlun ka dam sung cu a keneh ka hmuh nak poh ah ka ke ka kar ve a si. A hmin cu ka hrangah leitlun ih ziang thil rimthaw hnak hman in a hmui sawn mi a si. 'A aw cu ka hrangah a thlum bik mi a si; a hmaikaa ih um cu miin leitlun ah ni eng an mamawh vek in ka duh ih ka ngaina deuh!' Thinlung sungten hivek ruahnak a nei tu cu mi thlawsuak a si! Vanram ih a um dingmi cun hi lei dam sungah Khrih duhdawtnak a thei tengteng ding a si. Cuvek duhdawtnak thei lo ih thi tu pawl cu rak suak lo lawlaw hai sehla a tha sawn.\\n2. Khrih duhdawtnak theihtheinak\\nA pahnihnak ah Khrih duhdawtnak cu ziangtin kan theithei ding ti ka run tarlang ding.\\nHihi thil thupi ngaingai a si. Khrih duhdawtnak tel loin rundamnak a um lo ih Khrih a duhdawt lo tu cu hremhmun ah an tlak ding ruangah hi duhdawtnak hi ziangtin kan theithei ding ti kan ruahthat a tul. Khrih cu van ah a umih kan nih cu leitlun ah kan um. Cuti a sile mi pakhat ih Khrih a duhdaw ti cu ziangtin kan theithei ding?\\nLungawi thlak zet in himi thu hi theih harsa a si lo. Hi leitlun ih kan milai pi pakhatkhat kan duhdawt tikah ziangtin kan theithei ti ruathnik aw. Nu le pa karlak ah duhdawtnak; fala le tlangval kar lak ah duhdawtnak; pa le fa, nu le fa karlak ah duhdawtnak; u le nau karlak ah duhdawtnak; rualpi tha karlak ah duhdawtnak, hivek ih leitlun duhdawtnak pawl ahhin ziangvek theihthei nak kan hmu thei? Hi thusutnak hi zokhal in an mah le an theihnak cio in rak sang cio hai seh. Ka sut sal nawn lo ding. Hi thusutnak hi thinlung thiangten kan san ahcun kan saannak a bang aw cio ding ka zum. Kan minungpi kan duhdawtnak hi ziangti vek in kan theithei?\\na). Mi pakhatkhat kan duhdawt ahcun kan duhdawtmi ih thu cu thinlung sungin kan ruat duh zet. Cawp le cawp ah theihter leuhleuh kan tul lo. A hmin le a hmelput, a nuntudan le a duhdan, a thuruah dan le thaw a ti zawng, a dinhmun le a hnatuan pawl hi kan theihhngil dah lo. Nikhat sungah vawi tampi kan thinlung sungah a lang leuhleuh. Hmun hla zet ah kan um hmanah a nih cu kan ruahnak sungah Hmun kaupi a luah ringring Khrihfa diktak le Khrih karlak ah khal hivek hi a dikmi a si. Khrih a duhdawttui thinlung sungah Khrih cun hmun kaupi a luah rinring (Eph.3:17). Khristian dikak cu thing parih khenbet mi Lalpa a nei ti sim leuhleuh a tul lo. A thinlung mit thlam in a Lalpa cu a hmu ringring. Khrih cu ziangkim sersiam tu le ziangkim tlun ah thu nei tu a si ih leitlun ih a ilai pawl lak ah a nihkhal mi pakhat a si ve ticu a theihhngilh dah lo. Khristian sakhua nak cu Khrih lainatnak thawn thlarau in pawl kawmawk nak a si. Cui pawl kawm awknak cu zohman theih lo ih mimal thlarau nun ihsin a lang suak mi a si. Zokhal siseh, a ruahnak sungah Khrih in hmun a luah lo ahcun Khrih a ngaina lo ti theihtheinak a si ih Khrih thu khal a ruat ringring thei lo ding. Cuti a si laiah khristian dikak cun a nitin nunah Khrih cu a ruat ringring dingih Khrih duhzawng in nun a tum rinring ding, ziangruangah tile a damsung cu Khrih a duhdawtnak ih nun a si.\\nb. Mi pakhatkhat kan duhdawtmi ih thu cu a ngai kan duhzet.\\nKan duhdawtmi ih thu an rel mi hi kan ngai paih zet. A thu le hla an simnak pohpoh ah kan hna kan thawng tha zet. A nundan, a tongkam, a tuahnak, le a tumtahnak pawl an simmi kan theih tikah kan phur thei zet. Kan duh lo zawng in mi in a thu an sim hman ah kan thlingthla duhzet theu. Cuticun a thu an simsiat tikah kan lung a awi lo ih a siatnak thu an sim tikah a lam ah kan tang ringring. Khrih le a mah zumtu pawl karlak khal ah cuticun a si ve! Khrihfa dik cun a Lalpai thu an simnak poh ah a ngaithla duh zet. Khrih ih thu theih hiarnak a sunglam nun ah a um ringring. Khrih thu an simtamnak veng sungah a ngam thei zet. Welsh ih zumtu piter nui thu an ngan mi ka rak siar dah. Cui pitar nu cu mirang tong khal a thiam lo nan mirang tongih khawm awk nak ah a rak tel ringring kha miin anhmuh tikah thu an sut. Cutik ah Pitar nu in a saanak cu, 'Himi thu simtu pa hin Khrih hmin a sal tamzet theu ruangah ka nuam aw zet ih hmun hla zet ihsin cawlhni tinte ke in ka ra khawm ringring nak a si' tiah a ti. Khai Pitar nu kha a mah rundam tui hmin an salnak hmun ah a nuam aw ih a ngaina. Hi pitar nu vek in kan Lalpai hmin an sal tamnak hmun ah kan nuam aw ve maw?\\nc. Mi pakhatkhat kan duhdawt ahcun a thuhla an nganmi kan siar duh zet. Ramhla zet ih a immi pai cakuat cu a nupi hrangah siar nuam ngaingai a si vek in ralram ih a ummi pai cakuat cu a nui hrangah cun ziangtluk thlum le siar nuam saw a si ding? Mi dang cun zianghman thil thupi hmuh theimi an neih lo hman ah a duhdawttui hrangah ahcun an duhdawtmi ih cakuat cu siar nuam le siar kawp thei lomi a si ding. Duhdawtnak nei lo tucun a cakuat siar hman kha a har a ti zet men ding. Asinan, canganu a duhdawttu cun a cakuat a siar tikah midang ih hmuh thei lomi thiltha zet hmuh theimi a nei ding. A thuhla ngannak cu man nei zet vek in a kilkawi ding. Vawikhat hman dihtawk loin a siar nawn leuhleuh ding. Hivek hin Khrih le a mah zumtu pawl karlak khal a si ve! Khristian diktak cun Thuthangtha hi siar a nuam an ti zet, ziangruangah tile an mah rundam tu le an duhdawtmi ih thuhlah nganmi a si ruangah a si. A hrangah Bible siar cu thil harsa a si lo. Khual a tlawn tikah Bible ken dingah fial a tul lo. A duhdawtmi ih thu an ngannak a ken lo ahcun a lung a awi thei lo. Cucu ziangraungah a si? Ziangruangah tile thuthianghlim cu a thlarau ih a duhdawtmi Khrih ih thuhla ngannak a si ruangah a si.\\nd. Mi pakhatkhat kan duhdawt a si ahcun a mah ti lungawi ding kan duh. A duhzawng le a ngainat zawng thu kan rawn theu ih a ruahdan vek ziangkim kan tuah theu. Amai duhzawng kan tuah theinak dingah kan mai duhzawng sawn kha tuah loin kan um theu. A duh lo zawng kan tuah pang lonak dingah kan theih dah lo thil pawl hman kha a duh zawng a si ahcun kan tuah sawn theu. Aw, cutivek cun Khrih le a mah zumtu pawl karlak khal ah a si ve! Khristian diktak cun Khrih thu an zir ih a lung an ti awi theinak dingah thianghlim nun in annung. Khrih ih duh lo zawng kha tuarter tum aw la, a lo tlan san lohli ding. Khrih ih duhzawng thil kha hmuh aw la a tuah theimi a si ahcun a tuah lohli ding. Leitlun mi pawl an phunzai vek ih Khrih in tuah ding le tuah lo ding a timi pawl thu ah a phunzai ve lo ding. A hrang ahcun Khrih ih thupek pawl thlun dingah phurrit an si loih, Khrih ih kawn bun dingah hnawksak khal a thei lo. Hi hmuahhmuah hi Ziangruangah a si? Khrih a duhdawtnak ruangah a si.\\ne. Mi pakhatkhat kan duhdawt a si ahcun a rualpi pawl khal kan ngainat phah. An mah kan theih hlan hman in an thuhla kan rak rel theu. Kan zaten mi pakhat kan duhdawtnak ah pumkhat kan si. Cuticun kan duhawtmi ih rualpi pawl cu a hlan ah kan hmuh dah hai lo hman ah kan hmuh veten mi khual vek in kan zoh hai lo. Kan zaten lungrualnak thu pakhat kan nei. Kan duhdawtmi an rak duhdawt ve, cui duhdawtnak cun kan theihthiam awk nak a si. Aw, cuti vek cun Khrih le a mah zumtu pawl karlak khal ah a si ve! Khristian diktak pakhat cun khristian dng hmuahhmuah cu a rualpi vek in, taksa pumkhat sungih peng dangdang vek in, insang pakhat ih unau zarual vek in, ram pakhatkhat sungih ralkappi vek in a ruat hai. A hmuh thawk tik khal ah a theihcia mi le a nel cia mi vek in a pawlkawm hai. Pakhat le pakhat thei aw nal zet dingin tikcu reipi anhmangtlang man loih leitlun mi pawl lak ah tikcu an hman tam sawn hman ah pakhat le pakhat karlak ah duhdawtnak in a khaikhawm hai Hihi ziangvek thuruk in a khaikhawm hai? Ziangdang hman a si lo, Lal pakhat le Rundmtu pakhat an duhdawt nak ruangah a si.\\nf. Mi pakhat kan duhdawt ahcun kan thik a sia. Amah an relsiat ahcun kanduh lo ih kan tan ringring. A hmin le a tuahnak apwl ah sawisel nak um lo ding kanduhsak. Amah tise tu cu kanmah in ti se tu vek in kan hua. Hitivek hin Khrih le a mah zumtu karlak khal ah a si ve. Khrihfa diktak cun a lalpai hmin, a thu, a kawhhran le a duhzawng tise tu pawl hmuahhmuah cu a hua ih a thik sia. A tul ahcun siangpahrang hman ah ding in a lalpai hmin an tisiat nakcu a tan hlehle. A Lalpai hmin an tisiatnak hmun ah daiten a ummenthei lo. Cucu ziangruangah a si? A lalpa a duhdawt ruangah a si.\\ng. Mi pakhatkhat kan duhawt ahcun amah thawk biak awk kan duh zet. Kan ruahnak le kan thinlung sung ummi le kan harsatnak hmuahhmuah kan theihter theu. Kan umkhawm cun thurel ding kan tlasam dah lo. Milak ah daiziarziar te kan bang hman ah kanduhdawtmihnen kan um tik ahcun cawl lo in thurel ding kan thei theu. Ziangvek dinhmun le tikcu harsa karlak hman in kan duhmi cu kan theihter ringring theu. A hnen ah thuruah ding, thusim ding, theihter ding, le thu rawn ding tampi kan nei ringring theu. Aw! Khrih le a mah zumtu pawl karlak khalah hivek hin a si ve! Khrihstian diktak cun a mah rundam tui hnen ah thu sim ding a nei ringring. Nitin te a mah rundam tui hnen ah thu sim ding a nei rinring ih a thinlung duhmi le hteihter a duh mi a sim hlan lo cu a thin a nuam dah lo. Zingtin zantin thlacam nak in a duh thu a sim ring ring. A duhzawng, a tumtahmi, a ruahnak, a thinlung put, le a thlaphannak pawl hi a theihter ringring. A hnen ah zianghman zep mi a nei lo. Harsatnak kahkarlak ah thu a rawn ringring. A riah a siat tikah a mah hnem tu vek in a fuk theu. Amah tong loin a um thie lo. A khualtlawnnak ah a mah rundamtu thawn an tong aw ringring, cuti lo cun lamlak ah siatral dingmi a si. Hihi ziangruangah saw a si? Duhdawtnak ruangah a si.\\nh. A neta bik ah, mi pakhatkhat kan duhdawt ahcun a hnen ih um nuam kan ti ih kan duh zet. Thinlung theihawknak, le thu hla theih ter awknak hrangah cakuat awknak le a caancan ih ton awk nak cu a tha zet. Asinan, mi pakhatkhat kan duhawt taktak ahcun cuhnak ih tam kan beisei. A hnen ah um ringring kan duh. Umtlang ringring kan duh. Hmun khat ah um tlang ringring in duhthu rel tlang ringring kan duh. Khrih le a zumtu pawl karlak khal ah cuti vek cun a si ve! Khristian dikcun a Lalpa thawi a kumkhua um tlang ding cu a thinlung dihthusam a si ih a hngakhlap zet. A sual pawl a sir awk hnu ah sual nak nei nawn loin a duhdawtmi a mah rundam tu thawn umtlang ding cu a hngak ringring. Zumnak ih nuncu nuam tizet, asinan a tak ih mit hmuh theih nak ram ih nunding cu khui maw khua in a nuam sawn ding a si tin a ruat. A mah rundam tui thu sim, a thu ngai le a thu an nganmi siar cu a uamti zawng a si. Cuti a sile Khrih cu hmaton in a hmuh ih then aw nawn lo ding in an umtlang tikah ziangtluk a nuamaw dingding. Zumnak ah thinlung vavai rero ih nun hnak cun mithmuh theih ah a tak ram ih nun cu tahthim ding um rual loin a nuam sawn deldel ding a si ti a thei (Thus.6:9). Hi pawl hi ziangruangah a si? A duhdawtnak ruangah a si.\\nHi pawl hi duhdawtnak dik kan nei lo ti kan theihtheinak ding a si. Theih awlte le thu thluangtlam lawnglawng ansi. Zianghman thu thup le thimtham thil a um lo. Hi duhdawtnak ahhin na thinlung thluangtlam ten na hman ahcun duhdawtnak eng hnuai ah hlawknak na co ve ding.\\nThuthimnak ah, na duhdawt zet mi na fapa cu ralram ah a um tin ruat hnik uhsi. Na fapa cu phur zet in ralram ah ral a kah rero lai ah nang cu na umnak ah na thinlung sung en thin le ham kai lo in na ruk um ding. Nangmah hnak in na nupi cun a fapa a ruahnak ah thinnuam lo in a um ringring sawn ding ih a fapa thawn a kumkhua in then awk ding cu a tih thlohthloh ding!\\nThuthimnak dang pakhat hi zoh hrih hnik. Na unau duhdawt zet mi kha London ah sumtuah in a ceng tin ruat hnik uhsi. Leitlun tisa nuamnak phunphun thawn a khat mi London khawpi sungih thlemnak lakah ziangtin na unau pa cu a khawsa dingih ziangvek hna tuan in dam le lungawi in teh kan tong aw sal thei kei maw, tiah na ruahher in an um men thei. Cui na unau pa cu na ruat theu ko lo ding maw? Cucu na lainatnak ruangah a si.\\nThuthimnak ah, na duhdawt zet mi le na lainatzet mi mi pakhat thawn nei aw dingin ham awknak na tuah zo ti si bang sehla. Cule nan hnatuannak ih nan mawhphurhnak cio ruangah nan neih awk ngaingai ding tikcu cu a rei laizet. Na ruahnak sungah na neih dingmi cu a um ringring a si ti cu na zep thei ding maw? A tongkam le a thuhla theih cu na duh zet a si ticu na zet thei ding maw? Cu pawl cu na duhdawt nak ruangah a si!\\nKa simmi hi zokhal ih theihmi theih awl te a si. Cuhnak ih tam sim vivo a tul in ka thei lo. Hi pawl hi kan kiangkap ih tlang um vek in kan theih nal zet mi an si. Leitlun mi hmuahhmuah ih theihmi a si. Adam ih cithlah lak ah duhdawtnak nei lo an um lo ding. Curuangah mi pakhatkhat in Khrih a duhdawt maw duhdawt lo ti kan thei lo ti hlah uhsi. Zovek milai khal ih hmuh theih le theihtheih a si; cuvek theihtheinak cu na sungah a um cia zo. Curuangah zumtu pakhat in Khrih a duhdawt cu thuthup a si lo ih zianghman in a phen thei fawn lo ding. Zokhal in Khrih duhdawtnak a neih a si ahcun cucu eng vek a si ih hmuh khal a si tengteng ding. Hihi thawmvangnei au aw vek a si ih kiangkap in ummi pawl in theih a si thengteng ding. Cun a sa zetmi vek a si ih a kiang ih ummi pawl lak ihsin thuh theih a si lo. Curuangah mi pakhat zumtui nun ah Khrih a duhdawtnak na hmuh lo a si ahcun na mit a caw a si ceng lo ahcun a um lo lawlaw tinak a si.\\nTucu himi thu thawn peh aw in ka thunetnaklam ka sim vivo ding. Asinan ka casiartui thinlung sungah ziangtal nawrhmawh ta loin ka tawp thei lo. Ka tong kam hman mi pawl hi duhdawtnakle zawnruahnak in ka simmi lawng an si. Midang thlarau hrangah thiltha uah thei ding tumtah nak thawn hi ca hi ka ngannak a si.\\n1. A pakhatnak ah, Jesu Khrih in Piter hnen ih thu a sutvek khan nangmah lo sut ve seh la ziang tin na sangding ti rat ruat aw hnik! Thinlung tak in zohciang aw. Na thinlung ah buk ton aw. Cuti a sile tui ca na siar thluh hnu ah Khrih cu ka duhdawt a si na ti thei ding maw?\\nZiang kawhhran pawl sungah ziang zirhnak na thlun ti cu i saanak ding a si lo. Leitlun sakhua nak ih zirh awknak khan a lo rundam dah lo ding. Satan khal in zumnak a nei ve ih a khur rero a si (James 2:19). Mi rundam-zumnak cu milai ruahnak le thu zirhnak apwlthlun le pom ih mai sakhua thurin ah hnget feufeu ih dinngam nak kha a silo. Asinan a sinak taktak sawn cu kan hrangih thihnak tiangah tuartu Jesu Khrih theihnak, hngat awknak, le a mah duhdawtnak pawl a si sawn. Tuihlan ih zumtu mi hmaisa pawl Phoebe, Persis, Tryphena, Tryphosa, Gaius, le Philemona pawl khan a zirhnak thu malte lawng an rak thei. Asinan Khrih an duhdawtnak ruangah an sakhua nun kha sohthim tlak in an rak nunpi.\\nThinlung duhnak sakhua nak hi ka pomlo na ti ahcun zianghman lo saan nak ding a um lo. Asinan, a tak ih nunpi nak tello ih thinlung phurnak ih a hngat aw mi sakhua nak ka pom lo na ti ahcun ka lo zawm ve ko. Asinan thinlung phurnak hi ka pom lo hulhual na ti ahcun khristian sakhuan nak hi malte lawng na thei tinak a si. Bible in in zirhnak ah mi pakhat cu Khrih Thlarau thawi pawlkawm awknak sakhua dik nei loin thinlung ah sakhua thu phurnak a nei thei, ti a si. Cun khatlam ah in zirhmi cu thinlung ah duhnak le phurnak um loin Khrih hmaiah sakhua nak dik neih a theih lo ti, a si.\\nNa thinlung in Khrih duhdawtnak na neih lo ahcun na thlarau cu tihnung dinhmun ah a um ih na zep awk rero ahcun zianghman umzia um lo a si. Khrih duhdawtnak um loin na zumnak in a lo rundam thei lo. Na thih tikah vanram ih um dingah na thling lo a si. Khrih duhdawtnak nei loih a nungtu cu a damsungah zianghman Khrin in mawhphurhnak a le thei lo ding. Khrih duhdawtnak nei loih a nung ih a thi cu vanram ah a nuam aw dah lo ding, ziangruangah tile vanram ahcun Khrih cu, ziangkim a si. Thangharh aw la, na dinhmun fiang aw thlang aw. Na mit meng aw la, na lamzin kha thaten zohthlang aw. Rualpi tha vek in ralrinnak lawng ka lo pe thei. Asinan hi pawl hi ka thinlung zate le ka sung muril in ka lo simmi a si. Pathian in ralrinnak a lo pek mi hi a lak siter aw hlah.\\n2. A pahnihnak ah, Khrih na duhdawt lo, ahcun ziangruangah a si ti ka lo sim ding. Khrih hnen ah ziang leihba nanei ti na thei aw lo. A parah mawhphurhnak naneih mi zianghman nathei aw lo. A hnen ihsin na ngahmi zianghman nathei lo. Curuangah a si. A mah naduhdawt ding a si tihi a hnen ihsin ngahmi le lungawinak na neih ahcun lo sim rero a tul lo ding. Na sungmuril ah na duhdawt taktak ahcun ziangti hman in na ngaihthah thei lo ding. Na sual nak rungih thi ding dinhmun ihsin a lo rundamnak na theih a si ahcun amah na duhdawt ding ticu thil cang thei men a si loih lo fial rero khal a tul fawn lo ding. Na duhdawt hrimhrim ding a si.\\nDuhdawtnak na tlaksamnak dinhmun ihsin lo sansuaknak ding lamzin a um lai. Cucu mah le mah theih awknak le Thlarauthianghlim kaihhruainak a si. Na theihnak mit na men hrimhrim a tul. Na suahkeh ihsin ziangvek milai na si ti na theih awk hrimhrim a tul. Pathian mithmuh ah misual na sinak, na sunglam thuthup cu na theih awk fiang a tul.\\nNa Bible kha na siar dah lo tla a si men ding. Cu lole, khui maw lakah canghnihkhat cu zianghman phurnak nei lole mai hrangah ziang hman lak hna thiam loin a hmin a thang na rak si tla a si men ding. Ka thu simmi hi ngai aw la, na nungcang kha thleng thlang aw. Na Bible kha thinlung duhnak taktak thawn siar aw, na theih nal dekdek hlan lo bang aw hlah. Mathew bungnga nak ah Lal Jesu in a sim vek in Pathian in ziang a lo phut ti siar aw. Paul in Romekhua mi pawlhnen ah ca a kuat tikah milai mizia hi ziangvek a si ti a hmaisa bunghnih sungah a ngan mi pawl kha siar aw. Pathian hnen ah bawmnak dil phah in hi bungcang hi pawl hi siar aw. Pathian hnen ah ziangvek leibal nei na si ih na leiba sam theinak dingah Lal Jesu na tulnak pawl kha thei aw.\\nThlacam nun nei lo mi tla na si thei men. Na sakhua nak cu sakhuanak ih rual pawl nak, sakhua mitha sinak, cawlhni tin te khawm awknak, vengsungih kawhhran ah pawl kawm nak le leitlun mi sinak ah na diriam nak dingah na sakhua nak cu na rak hmang tla a si men thei men. Cuti a si ahcun tuihlan ih na rak hman awkdan pawl kha thleng aw la nundan hmathar la aw. Na thlarau hrang ruat ah Pathian hnen ah thinlung tak in dil aw. Nangmah le nangmah theih awknak eng dil aw. Na thlaru hrangah ziang a tul ti lo hmuhter dingah dil aw. Na thinlung le na ruahnak zaten thawn ka lo sim vek in Pathian na pan a si ahcun na nunnak sungmuril in Khrih a mamawh zia cu na hmu suak aw ding.\\nKa lo simmi cu mi tampi ih sim theumi le khua hlan lai ta vek tla a bang men ding. Cutin na mit ah a lang khal len hnawl aw hlah. Tui ka lo simmi hi tui hlan ah minung thawng za tel in an rak nunpi mi lamzin a si ih himi lamzin in an nunnak tawptiang an vanram lamzin ah hehtu an rak si. Khrih duhdawtnak na neih lo ahcun na thlarau hrangah tihnungza dinhmun ih ding na si ih runsuah na si lo ahcun a kumkhua ih hloral ding na si. Na nunnak in Khrih a mamawhzia le Khrih hnen ah leiba sam cawk lo na neihmi na theihnak cu Khrih na duhdawt theinak dingah na kekar hmaisa bik a si. Nangmah le nangmah na theih awk ih Pathian hmaiah ziangvek na si ti na theihnak cu na dinhmun le na lamzin zawh mi fiangzet in na theihthei awknak ding lamzin umsun a si. Thuthangtha na hawlnak ah Pathian hnen ah theihnak na dilnak cu rundamnak thuthak na theihtheinak dingah Pathian in an theihnak sangka lo onsak ih thutak le lamzin dik cu theihter na sinak dingah na kekar hmaisa bik a si. Ka lo simmi pawl hi ngai pawimawh loin ummen aw hlah, cuticun na nunah la aw la rundam na si ding.\\n3. A netabik ah, Khrih duhdawtnak nei tu na si ahcun thucah pahnihnun simnak le tha peknak hi na nun ah la aw. Pathian malsawm peknak in na nun ah thiltha a hring suak ding.\\nThil pakhat ahcun, zumnak le tuahnak in na thinlung in Khrih cu na duhdawt a si ahcun na thlarau hrangah dinhmun felzet theihtheinak na nei a si. Ka lo sim ding, duhdawtnak cu Pathian zangfahnak in na nunah a nung a si.\\nA caancaan cu tihnak le rinhlelhnak in na thinlung a lo luahkhat men ding. Zumnak nung na neihnak le Pathian zangfahnak cu na nun ah a tak in hna a tuannak pawl cu sim harsa tla nati men ding. Cu lole na mit ah mitthli ti in a lo phen ih Pathian kawhnak le a lo hril nak pawl lang ter dingah na nun ah hna a tuannak pawl tla na hmu fiang thei lo tla a si men ding. Asinan, na thinlung in Khrih cu ka duhdawt a si na ti thei ahcun ruahsannak le hnangamnak tumpi kan nei lai hrih.\\nKhrih duhdawtnak dik a umnak pohpoh ah Pathian zangfahnak le zumnak dik khal a um a si. Na hrangah ziangtal a lo tuahsak mi na theih lo ahcun na thinlung tak in na duhdawt thei lo ding. Na duhdawtnak neih mi khal thiltha tuahnak dingah hmanrua a si.\\nA dang pakhat ka sim bet ding, Khrih cu na thinlung tak in na duhdawt taktak a si ahcun cui na duhdawtnak cu na kiangkap ih um pawl theihter ding na ning zak hlah seh. Khrih hrangah thu sim aw. Khui tawk hmun ah na um ih ziang na tuah khal a si le Khrih hmin cu theihitu si ringring aw. A hrangah nung aw la, a hrangah hna tuan Misual bawrhhlawh na si laiah a lo duhdawt ih na sualbawrhhlawh pawl cu amai thisen in a lo khawlhfai sak a si ahcun a mah na duhdawtnak kha midang theidter ding cu na zingzak hlah seh.\\nMi piangthar lo pakhatpa in American saklam ram ih mi piangthar pakhat pai hnen ah hitin a sim,' Milaipa, ziangah saw Khrih hrangah ti lawnglawng hi na kaa in a suak, Khrih cu ziang lawmmam saw a si, a thu lawnglawng hi na kaa in a suak, Khrih cu ziang lawmmam saw a si, a thu lawnglawng na sim rero ? Na damsung aupi rero ding khawp in na hrangah ziang thil tha saw a lo tuah sak?' tiah a sut.\\nCule American saklam ram ih mi pianthar pa cun hmakhat te ah a sawn lohli. Hnahsawlrawp pawl kha a khawm tahrat ih hmunkhat ah a pen liailiai. Cule thinghnah par ih pangang pakhat kha a lak ih hnasawlrawp a penmi laifangah a ret. Hnahsawlrawp pen cu a kimvel in meisa in a ur. Hnahsawlrawp pawl cu an kang thawk ih meisa cun a laifang ih pangang cu hmui celcel in a hul ciamco. Cule pangang cu talsuak tumin meisa laifang ahcun a sawltal rero , a talsuak thei silo a cau ih a thizik cuahco, meikhu in a khuh ih hmuh hman a theih nawn lo. Mi piangthar lo pa cun ziang a duhsan ti theih duh ah a zoh cuahco. Cule a mi piangthar pa cun pangang cu a kut in nuamten a lak ih a tang sungah a pom. Pangang cu a thizik ih zianghman a thei nawn lo. Cule mirang pai hnen ahcun' Mikhual pa, hi pangang hi na hmu maw? Hi pangang vek ih a hloral zik cuahco mi sersiam mi ka rak si. Ka sualnak cun ka dung in i khawr ih sankhuk hremhmun meipi hnar ahcun ka sualnak ruangah tih le khur cingin, zohman bawmtu nei lo, le ruahsan ding nei loin ka rak sawltal rero. Cule Jesu Khrih in a bantha cak le a huham cahnak thawn i runsuak a si. Khrih in amai zangfahnak liolio in sankhuk hremhmun meipi lak ihsin in rak laksuak a si. Jesu in kei misual thizik cuahco cu i lak ih a tangsungah i pom a si. Mi khual pa, curuangah a si Khrih thu cu ka phuan rero ih a hrangah ka tuah thei tawk cu ka tuah rero . Amah ka duhdawtnak ruangah ka tuah thei tawk cu ka tuah rero. Amah ka duhdawtnak ruangah ka ning a zak lo a si'.\\nKhrih duhdawtnak kan nei kan ti a si ahcun hi American saklam ram ih mi piangthar pa vek hi kan si ve lo ding maw ! Khrih cu kan duhdawt tuk ih a hrangah kantuah tamtuk tiah ruat dah hlah uhsi. Raltha tuk in a thu kan phuang ih thinlung tak in a hna kan tuan tamtuk tiah ruat dah hlah uhsi ! Cu hmuahhmuah lakah thawhlehnak ni ah' Khrih hi kan duhdawt ding zat in kan duhdawt lo ih, a hrangah hnatuan ding kan si tluk in kan rak tuan lo a si' tiah kan mang a bang leh ding. Khrih na duhdawt maw ? Na duhdawtnak cu zangtin na ti lang ding ?","num_words":7998,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.364,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin Thuthang Archives - Page 152 of 160 - Chinland Today Media\\nby CT ·\\tJune 19, 2012 ·\\nby CT ·\\tJune 17, 2012 ·\\nby CT ·\\tJune 16, 2012 ·\\nby CT ·\\tJune 13, 2012 ·\\nby CT ·\\tJune 8, 2012 ·\\nby CT ·\\tJune 4, 2012 ·\\nMizzima: Mizoram, Aizawl ih Chin ram thansohnak ding le daihnak hrang meeting neih laifang cu Mizoram palik pawlin an lu hnawh ih hohatu mi 6 an kai cih. Hruaitu 6 pawl hi Mizoram, State Police Force Headquarters ah an ret. Thuneitupawl cun Kawlram ah an kuat ding tiah an sim. Meetingnak tawlreltu Pu Htet Ni Coordinator of the Chin Public […]\\nby CT ·\\tJune 3, 2012 ·\\nUS Ih Mawtaw Cangsual Ah Chin-mi Pahnih Thi\\nTui tlawngkai nikhat zing thlapit ah Ohio ram, Kentucky State of USA ah mawtaw a cangsual ih Chin-mi pahnih in an nunnak a can ih a dang pawlin hliamhma nasazet tuarin sizung an thleng. Hi, a thi pahnih lakih pakhat sawn cu Salai Thang Lian Mang tiih theih a siih a rualpa pakhat sawn cu a thuhla kimcangin theih a […]\\nby CT ·\\tMay 30, 2012 ·\\nMelbourne: Australia thleng Chin mi pawl cun a vei khatnak hrang khawmpi nei dingin Chin Christian Council Australia hotu upa pawl ih thurel tonkhawmnak in tumtahnak an nei. Australia Chin Christian General Assembly hi Chin Christian Council Australia (CCCA) pawl ih hohanak in November 23-25 tiang Melbourne khua ih nisuahnak Chinmi tambik umnak hmun Ringwood vengah nei ding an tum […]\\nby CT ·\\tMay 20, 2012 ·","num_words":218,"character_repetition_ratio":0.111,"word_repetition_ratio":0.038,"special_characters_ratio":0.274,"stopwords_ratio":0.216,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.983,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"VOL. 1 SESSION 3 - Hre Mang\\nVOL. 1 SESSION 3\\nBAPTISM AH JESUH DUNGTHLUN IN\\nDISCIPLE YOURNEY-SESSION 3\\nKey: Baptism cu sunglam nun thleng awknak langhngan mipi hmai ah nemhngettu asi.\\nHimi zirnak ah Baptism thu Paul in a zirhmi (Roman 6:1-11) ah hngat aw in kan zoh ding. Jesuh thihnak tawmpi in a thawhsalnak nun tawmpitu zumtu nunthar thu zir asi ding.\\nA hmaisa zirnak ah Jesuh Khrih cu ziangkim, milai thuanthu, bulpak nunah siseh lai muril asinak kan zir zo. Jesuh cu zaahza Pathian, zaahza milai asinak thu pawl kan zir zo. Jesuh thihnak le thawhsalnak tawmpitu kan sinak, baptism thu kan zir hlanah a hnuailam thusuhnak pawl ruat lang hmaisa uhsi.\\nBible siar ding le tuah dingmi pawl na rak tuah maw? Ziang na bang?\\nBible na siarmi sung ihsin ziangmi na zir ngah?\\nThusut duhmi na nei maw?\\nThlacamnak in thok hmaisa uhsi.\\n· Nitin te canpualtha neihmi parah Pathian hnenah lungawithu sim hmaisa aw\\n· Pathian hnenah baptism laknak in tangdor nun, thu awi nun ih umzia theihfengnak dil aw.\\n· Pathian hnenah thlacam in baptism rawngbawlnak in local kawhhran sungah Pathian hmin sunloih asinak hrang thlacam aw.\\nMilai nunah lungawi umza ni hleice, thilcangmi hleice pawl kan lam in kan aih theu. Tahthimnakah thanksgiving day tivek pwl. Lungawini, can heice pawl cu a phunphun in lomh le aih asi theu. Cuvek in thlarau lam nunah baptism cu zumtu pahat cu hell ram tla ding ihsin vanram kai ding asinak Jesuh Khrih ah rundam zomi asinak mipi mithmuh ah lawmnak, langternak asi.\\nZirnak kan feh vivo hlanah a hnuailam thusuhnak pawl ruat tlang hrih uhsi.\\nNa san sungah ziang holiday na duh bik, ziangruangah?\\nKawhhran sungah baptism tuah tikah, baptism na lak tikah na thinlung ruahnak sungah ziang na ruat in na thinlung ah a tang bik?\\nBaptism lak tikah lang hngan in nemhngetnak men lawng si loin Pathian thupek thu awi nun, thulunnak langternak a si zia khal kan zoh vivo ding.\\nBaptism hi Jews pawlin an rak hman theu mi asi. (Mat. 3:13-17) ah Jesuh khal John tihnimtu hnenah baptism a laknak kan hmu thei. Curuangah baptism cu Thlungthar kawhhran sungah tuah ringringmi a thupi bik pakhat asi.\\nRoman 6:1-11, 1Asile ziangtinso kan ti ding? Pathian ih zaangfahnak karh sinsin seh tiah sual kan tuah vivo hrih ding maw? 2Tuah naisai hlah! Sualnak ah kan thi zo ih ziangtinso a sungah kan um thei nawn ding? 3Khrih Jesuh thawn kan pehzom awknak in a sungih hnimmi kan si tikah a thihnak sung khalah hnimmi kan si tihi nan hngilh maw si? 4Baptisma kan lak tikah amah thawn phummi kan si ih a thihnak ah khal kan ṭawm ve; cuvek thotho in Pa ih sunlawinak huham in Khrih kha thihnak ihsin a thawhter bangtuk in kannih khal a thar in kan nung ding.\\n5A thihnak ah khan amah thawn a thi tlang mi kan si ruangah thihnak ihsin thawhter a sinakah khan kannih khal kan tel ve ding. 6Kan nun hlun cu Khrih thawn thinglamtah parah khencih a si zo ti kan thei; cumi cu sual in a khatmi kan nunnak hlunih pum cu a siatral ṭheh ding tinak a si. Cutiin sualnak ih sal kan si nawn lo. 7Ziangah tile mi pakhat cu a thih tikah sualnak in a parah thu a nei nawn lo. 8Khrih thawn kan thih tlang ruangah a nun khal amah thawn kan nung tlang ding tiah kan zum. 9Khrih cu thihnak ihsin thawhter a si zo ih a thi sal nawn lo ding, ti kan thei; thihnak cun a parah thu a nei nawn lo. 10Cule sual thu-ah cun kumkhua daih in a thi ih atu a nun hi cu Pathian ah a nung a si. 11Cuvek ṭhiamṭhiam in nannih khal sual thu-ah cun mithi kan si tiin siseh, nunnak thu-ah cun Khrih Jesuh zaar in Pathian thawn pawlkom in kan nung tiin siseh, ruat aw uh.\\nZiangmi bungcang na thinlung sung a lut bik, ziangruangah?\\nHimi Bible bungcang na siar tikah Baptism thu na theihnak ziangtin a fiangter?\\nHimi zirnak thu ruat khawm tikah tihnim, ti thlerh, kawhhran serh le sang timi pawl thei fiang dingin relkhawm a tha.\\nBIBLE THUANTHU LAILANG\\nBAPTISM CU RUNDAMNAK THLAM LANGTERTETU ASI.\\nRoman bung 6 sungah sual thu le rundamnak thu simfiangnak kan hmu. A hmaisa in Paul in rundamnak hrangah key asi mi Pathian zangfahnak cun sual ngaidamnak in pek (Rom 5:18-21) tiah kan hmu. Paul in a sim bet mi cu sual ngaidamnak hrang Pathian zangfahnak a co zotu cun sualnak in a nung sunzawm thei nawn lo thu in zirh.\\nHimi thu simfiangnak ah Jesuh Khrih ah rundamnak hmuithlam langtertu ah Baptism thu a sim.\\nRoman 6:3-4, 3Khrih Jesuh thawn kan pehzom awknak in a sungih hnimmi kan si tikah a thihnak sung khalah hnimmi kan si tihi nan hngilh maw si? 4Baptisma kan lak tikah amah thawn phummi kan si ih a thihnak ah khal kan ṭawm ve; cuvek thotho in Pa ih sunlawinak huham in Khrih kha thihnak ihsin a thawhter bangtuk in kannih khal a thar in kan nung ding.\\nZumtu pakhat cu baptism pek asi tikah Jesuh Khrih cu thlan sungah phun asi vekin tisungah hnimphim asi. Jesuh Khrih cu thlan sungah phum in a um lanta lo vekin zumtu khal tisungah hnim lanta si loin Jesuh cu thlan sung ihsin a thawhsal vekin zumtu khal tisung ihsin a suaksal asi. Paul in cang 8 nakah, “Khrih thawn kan thih ahcun a thohslanak khalah kan tho ve ding tiah kan zum asi” a ti.\\nA tlunlam ah simfiang vekin baptism thu ihsin zumtu pakhat cu ziangtivekin rundam asi timi a fiangter asi.\\nRundamnak cu ziangtivek in thihnak thawn tahthim theihnak a um?\\nJesuh dungthluntu na sinak in ziangvek nunthar na tawntehmi a um?\\nBaptism cu rundammi, nunthar sinak, sunglam thleng awknak cu pawnlam ah langin nemhnget nak, kawhran sungah Pathian uknak hnuai ah nungin a thu thlun dingin tiamkamnak khal si.\\nBAPTISM CU RUNDAMMI SINAK MIPI HMAIAH PHUANSUAHNAK ASI.\\nBaptism cu a tlunlam ah sim zo mi lawng si loin leitlun damsung nun cu Jesuh thupek vekin ka nung ding tiah pumpek awknak, tiamkam awknak khal asi. Mipi hmaiah phuansuah awknak nei in baptisma laknak cu Jesuh a thohsal hnu ah thupek ropi thlun dingin tiamkam awknak khal asi.\\nMathai 28:19-20, Curuangah feh uhla miphun hmuahhmuah ka dungthluntu va siter uh; Pa le Fapa le Thiang Thlarau hmin in baptisma va pe uh. Cule ka thupekmi hmuahhmuah thlun dingin va zirh uh. Hngilh hlah uh, san a cem lai hlanlo nan hnenah ka um ringring ding,” tiah a\\nHimi Bible bungcangah ngan khummi Jesuh tongkam hi ruahnak pekmi men asilo, Jesuh dungthluntu zumtu hrangah a lotheihlo in tuah tengteng tulmi thupek (command) asi.\\nBaptism cu Jesuh thupek (command) asi ti tikah ziangtin nangin teh na sang let ve ding?\\nBaptism cu kawhhran hrangah thatnak tampi a um asi. Baptism peknak in kawhhran sungah zumtu thar, Jesuh dungthluntu thar phuansuahnak, laklutnak khal a langter asi. Baptism cu zumtu zapi ten kan hlawm awkmi asi ih kan zaten ruangpum pakhat, thlarau pakkhat baptism a co mi kan si theh asi. Paul in hitin a sim, I Kor. 12:13, 13Cubangtuk in kannih khal hi Judah mi le Zentail mi, miluat le sal tiin um hman nungla kan zate hin cuih ruangpum pakhat sungah cun Thlarau pakhat ih baptisma lami kan si ih kan zate hin cuih Thlarau pakhat cu intlaang dingah tuahmi kan si.\\nBaptism na lak theh in ziangvek si na hmailam nun kekar ding pawl?\\nNa umnak kawhhran sungah baptism thu thawn pehpar in ziang na tuah thei mi a um?\\nTUAH IN TELVE\\nBaptism hi local kawhhran sungah rawngbawlnak thupi zet mi asi. Zumtu thar pawlin Jesuh thawn bulpak pehzawm awknak, piantharnak an hmuhtawnmi pawl an sim, testimony an simmi pawl hi Thuthangtha simsuahnak tha zet asi.\\nNan local church ah baptism service a um tikah Jesuh Khrih ah rundamnak a co hrih lo tu, zumlo tu rualpi na neihmi pawl rak sawm awla, baptism cotu pawl ih testimony rak ngai ter aw.\\nNangmai nunah Jesuh na zumih baptism na lak nak ihsin na nun a thleng aw mi pawl zum lotu hrintharnak a co hrih lo tu hnenah sim aw.\\nZiangruangah Jesuh thupek thlunin baptisma na lak (na lak hrih lo asile na lak ding thu) timi thu zumlotu hnenah sim aw.\\nNan local church ah baptism service a um tikah zumlotu, piangthar hrihlo rak sim tengteng aw. Zosi na sawm dingmi hmin ngan cia aw.\\nThlacam na dil duhmi:\\nZARHKHAT SUNG TUAH DINGMI:\\n· Bible siar ding pawl Bible na siar phah ah Thiang Thlarau in a lo theihtermi, na zir tharmi pawl a hnuailam ah ngan khum aw la group tawn awknak ah sim dingin timtuah cia aw.\\n· Nitin thlacamnakin Pathian thawn bupak pawlkomnak nun nei in na tikcucan hmang ringring aw.\\n· Baptisma la hrih lo na sile baptism la dingin na thinlung timtuah in na local church pastor hnenah sim aw. Baptism la zo na sile baptism na lak tikah na tiamkam awk vekin Jesuh Khrih hrangah nitin a thupek thlun in dungthluntu tha nun nei in nung awla, midang kha Jesuh dungthluntu an si theinak hrang bawmtu tha si aw.\\n· Baptisma na lak tikah nangmai tawntehmi nun thleng awknak thu pawl na pehtlaihmi insungsang, rualpi, hnatuanpi, group pawl hnenah sim awla an hmuhtawnmi pawl sut in an hnen ihsin zir ve aw.\\n· Zohlo in ngah, Roman 6:4,\\nNITIN BIBLE SIAR\\nA hnuailam Bible bungcang pawl nitin siar awla, na zir thar mi, Thiang Thlarau in a lo zirh thar mi pawl ngan khum awla na group sungah simsin dingin timtuah aw.\\n1. Mark 6: 45-56\\n3. Mark 7:14-37\\n4. Mark 8:1-13\\n5. Mark 8:14-26\\n6. Mark 8;27-38\\n7. Mark 9:1-13\\nJESUH BAPTISM LAKNAK\\nJesuh Khrih cu zaahza Pathian zaahza milai asi tiah kan zir zo. Jesuh Khrih zaahza Pathian zaahza milai asinak ih kan hrang a thatnak cu milai nitin tawntehmi pawl amah in taksa in leitlun ah a rak tawn theh mi asi-cumi lakah pakhat cu baptisma hi asi.\\nLuke 3:21-22, 21Mi hmuahhmuah baptisma an lak ṭheh hnuah Jesuh khal a lak ve. Thla a cam laifangah van a ong aw ih, 22Thlarau Thianghlim cu a tlunah thuro bangtuk in a rung fu. Cule vancung ihsin aw a thang ih, “Nangmah cu ka duhdawtmi ka Fapa na si. Na parah ka lung a awizet,” tiah a ti.\\nHimi Bible bungcang in ziangtin na thinlung khawruah a lo luahkhat bik ih ziangruangah?\\nPa Pathian in Fapa hnneah a tongkam hin Jesuh in leitlun ah milai hnenah a rawngbawlnak a thoknak ding hrangah thazang petu asi ding. Cuvek thiamthiam in kannih khal leitlun kan rawngbawlnak hrangah thazang laknak kan nei ve asi. Roman 8:16-17, . 16Hitiih kan au ahhin Pathian ih Thlarau in kan thlarau a pehzom ih Pathian ih fa kan sinak kha a fiangter. 17Fa kan si ruangah Pathian in a minung hrangih a retciami thlawsuah a cotu ding kan si; cule Pathian in Khrih hrangih a retciami khal Khrih thawn kan co tlang ding. Ziangah tile Khrih tuarnak a tuar vetu kan si ahcun a sunlawinak khal kan ṭawm ve ding a si.\\nPa Pathian cu Fapa parah a lung a awi zet timi tongkam theih tikah ziangtluk hnangam tlakza so asi. Kannih zumtu pawl khal Jesuh Khrih ah Pa Pathian cu kan parah a lung a awi zet asi, kan sualpalhnak in ngai dam theh zo ih in mawhsiat nawn lo asi. Baptism kan lak tikah Pa Pathian thawn pehzawm awknak,pawlkomnak thar kan nei ih a sunglawi tukmi dinhmun ah kan ding asi.\\nBulpak in Pathian fate na sinak parah ziangtin na thinlungin na ruat?\\nTuini ah Pathian duhdawtnak ziangtin na nunah na langter ding?\\nTHLUNGHLUN SAN LAI AH BAPTISM\\nBaptism hi Thlungthar san ihsin a thokmi siloin ThuThlung san lai khalah an rak hman theumi, tidai thawn kholh, thianfainak hi an rak hman theu mi asi. Curuangah Jesuh amah rori khal baptism a laknak asi (Mat. 3:13-17). Thlunghlun san lai ah tidai hi hremnak hman rua ah siseh runsuaknak hmanrua ah siseh Pathian in a rak hmanmi tla kan hmu thei asi. Noah san lai ah misual pawl hremnak ah Pathian in tidai a hmang ih zumtu pawl cu tidai hmangin hremnak lak ihsin runsuak an sinak thu khal kan hmu. Noah le insang cu tilik ihsin runsuak an si ih Israel pawl kha tipisen sung ihsin runsuak an si. Cuvek thiamthiam in baptism khal sual lak ihsin runsuaknak cu langhngan in langternak ah hmanmi asi.\\nSiar aw: Seem 7:11-8:14. Himi Bible bungcang sung ihsin ziangmi in na thinlung a lo la bik ih ziangruangah?\\nSiar aw: Suahhlannak 14:15-31, Himi Bible bungcang in Pathian hremnak le rundamnak thu ziangtin a langter?\\nCun Thlunghlun san lai ah tidai hi thianfaiternak hrangah an rak hmang theu. Puithiam 14:8 ah siseh Puithiam 16 nakah siar awla tidai hi thianfai ternak ah an rak hmannak thu pawl na hmu ding.\\nPuithiam 16:23-24, 23Cule Puanthlam sungah Aaron cu a lut pei ih Hmun Thianghlim Bik sung a luh hlanih a hrukmi puithiam thilthuam pawl cu a phuak pei ih cutawkah a ret pei. 24Hmun thianghlim ah ti a kholh-aw pei ih amah ih hnipuan a hruk pei. Cuih hnuah a va suak pei ih Israel miphun ih sualnak le amah ih sualnak pawl thlahnak dingah mei-ur thawinak a tuah pei.\\nPuithiam 16:20-28, siar awla himi Bible bungcang in Thlungthar ih baptism kan hmanmi ziangtin a khihhmuh ngan aw?\\nCun Ralbawi Naaman ih thu in tidai ah kholhfainak thu in zirh, 2 Siangpahrang 5 ah siar aw. Naaman cu Jordan tiva ah voi 7 hnim aw dingin Elisha in a fial vekin a tuah tikah a phaarnat ihsin a dam.\\n2 Siangpahrang 5:10, Elisha in a hnen-um pakhat a hei thlah ih Naaman hnenah cun, “Feh awla Jordan Tiva ah voi sarih in ti va bual aw. Na titsa an cerh sal ding ih na dam ding,” tiah a va sim.\\nA hramthok ahcun Namaan in a damnak ding hrangah Jordan tiva ah voi 7 hnim aw ding timi thu a theih tikah a thinheng zet lawk nan, Pathian kamsang thu lungin a tuah tikah damnak a ngah asi.\\n2 Siangpahrang 5:1-19 siar awla, Namaan thuanthu sung ihsin ziangmi in na thinlung a lo la bik, ziangtin?\\nThulunnak hi baptism kan lak tikah ziangruangah a thupi tuk asi pei?\\nTHLUNGTHAR AH BAPTISM PA 3\\nThlungthar Bible sungah Baptism cu tuah dingin thupek (command) kan si. Curualrual in Bible sungah baptism zohthim ding ziang aum kan zoh hnik pei.\\nTirh 2:41-42, 41Piter ih simmi cu mi tampi in an zum ih baptisma an lak; cuih ni ni khatah an pawl cu mi thawngthum tlukin an karh. 42An zatein tirhthlah pawl hnen ihsin an zir ih, tirawl ei tlaangnak le thlacam tlaangnak thawn pawlkomnak an nei ringring.\\nBaptisma lak tu zumtu pawl cu Jesuh Khrih ih ruangpum, Khrih ah pumkhat kan si zo ih zumtu pawl tawn khawmnak ah tihnak um lo, duhdawtnak in pawlkomnak, neihmi hlawm aw tawn in ti le rawl ei tlangnak, lungawi nuam le hahdam zetin pawlkomnak hmun asi.\\nNa umnakah Baptism la hrih lo pawl an lak ve thei nak dingah ziangtin na bawm thei ve ding?\\nTirh 8:26-40, siar aw. Ethiopian pa ih baptism laknak thu asi. Himi bungcang sung ihsin ziangthu in na thinlung a lo lak bik ih ziangruangah?\\nMidang hnenah Baptism thu, a thupitzia le a umzia, pawl zirhsin dingin na ruat aw maw, ziangruangah?\\nMidang hnenah Jesuh thupek thlun in Baptism la dingin na forhfial thei pei maw?\\nTirh 10:17-43 ah Kornelius Baptism laknak thu kan hmu thei. Bible na siar hnu ah himi bungcang sung ihsin Pathian na theihdan ziangtin a lo bawm?\\nKornelius insang ah thilcang mi Thirh 10:44-48, 44Cutiih Piter a ṭong rero laiah a thusimmi a ngaitu hmuahhmuah parah Thlarau Thianghlim a rung thleng. 45Joppa ihsin Piter thawn a rami Jesuh zumtu Judah mi pawl cu Zentail mi hnen khalah Pathian in a laksawng Thlarau Thianghlim a burh ti kha an hmuh tikah an mang a bang ngaingai. 46Ziangah tile cute pawl cu ṭong phun dang in an ṭong ih Pathian ih maksak zia an thangṭhat kha an theih ruangah a si. Piter in, 47“Kanmah ih kan ngah zo vekin himi pawl khal in Thlarau Thianghlim an ngah ve a si. Curuangah tidai ih baptisma la ding kha zo in so a dawn thei ding?” tiah a ti. 48Curuangah Jesuh Khrih hmin in baptisma lak dingah thu a pek. Cule an hnenih caam hrih dingin Piter cu an sawm.\\nHimi Bible bungcang sungah in zirhmi cu Pathian rundamnak cu mi zapi hrangah asi. Rundamnak a co zo tu hmuahhmuah in Baptism laknak in Pathian uknak sungah Pathian insang sungtel sinak hram thohnak asi.","num_words":2661,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.043,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.253,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Zuu Ka Hua - Chinland Today Media\\nApril 11, 2012 6:26 am·4 comments\\nKa zumawk vek cekci in tuisun phunhra result ah cu ka hmin “Zilthli Lal Nei Thluai” ti mi cu a tel lo ngai ngai. “ca a zuam lo tuk si, ca a zoh dah lo mi cu a sung pei cu” tin in diriam thup tu tla nan um men thei. Cuti ih nan ti khal le “thuphan a si” ti’n ka lo el cuang lo ding. Thu dik a si ko. A sinan ziang ruang ah ca ka zoh thei dah lo? Ti hi in suttu an um dah lo mi te hi a na ka ti zet. In sut tu nan um lo nan minung cu kan thinlung sungih ummi lungawinak, riahsiatnak pawl hi mi pakhat hnen ah ka phuan suak le kan tuardan a nuam deuh theu, kei khal ka awm sungih thuthup ka tuarnak pawl nan hnenah ka run irhsuak law law mei ding. Mihrek in cu zohniamnak ah tla in hmang men thei. Keimah vek ih tuartu nan um ve pang le in theithiampi ve ko ding ka zum. Kapa tla cu nan theizet ka ring. Kan dung baite ah zuu ruang ih mual in liamsan tu kha. Kan sungkua kimtei kan umkhawm lai ah cun ka nulepa hi cozah hna an tuan veve. Ka Nu’i hnatuannak zarah cozah inn (U-ing)ah kan um. Kan umnak cu cozah hnatuan pawl lawng um theih a si. Kan venghnen \/ inn hnen pawl khal cozah hnatuan lawnglawng an si thluh. Kan inn kiangkap ah cun kan laimi hmuh ding an um lo tluk a si. Kawlmi lawng lawng an si ih kawl biaknak betu (zumlo tu) lawng an si. Kan inn sangka tlun ah cun Ka Pai’ hmin, kohhran hmin le Christian timi te cu thingtlep fate parah cangan thiampawl in kutngan mawi emem in an ngan mi cu kan tar lengli. Zokhal in kan innhmai zin a zawhtu pohpoh in christian kan si cu an thei thei mai. Kan inhnen pawl cu kawlmi hlir an si tikah kawl rualpi tampi ka nei.\\nCawlhni tin ten ka nu in biakinn ah Sunday school kai ding cun in fial theu. Keimah te cun biakinn ka pan ngerngo ring ring. Kan biakinn le a hla si mahte feh hi ka paih theu lo ih ka innhnen ka rualpi kawl nauhak pawl cu kan biakinn ah Sunday school kai ve ding cun ka sawm hai theu. “ka nulepa in nan biakinn ih khawm in siang lo, nan nih Christian pawl ih biakmi Pathian cu biak tlak, zum tlak a si lo” tin in sawn theu. Ka thin hngir a teu thei nasa. Asinan ziangah si pei kan nih Christian pawl ih Pathian hi zum tlaklo\/ biak tlaklo an ti nak san? ti mi hi ka rak thei fiang lo. Cutivek ih in ti le ka thin a tawk tuk ih a biak khal ka paih hai lo. A hmuh khal ka hmu paih hai lo. A huat in ka hua hai. A sina’n an mah pawl ka kawm lole kawm ding dang ka neih lo tik ah rei cu ka rak hua thei dah cuang lo. Cupawl thawn kan hung upa tlang vivo ih tuikum phunhra kan kai kum tiang cu thate’n kan kawmaw ring ring hai ko. Aww phunhra ka sun nak san kha a theih nan duh tiatia ding ka zum. Tlawng ka kai phun hrek ihsin phunkua tiang ah hin cathiam lo em em tla ka rak si dah lo. Cathiam sunlawihnak laksawng ka dawn velo hmanah cathiam lam ah cu ka rak tang ve ring ring. Tuikum phunhra ka kai kum ka parih thil thlengmi pawl hi ka ruahban lo mi le ka zumbanlo mi vanduainak lawnglawng an si thluh. Minung pawl ih kan do neh thei theu lo mi ral cak bik cu beidonnak hi a rak si theu.”ka tuah thei tengteng ding” ti ih kan mah le kanmah kan zum awk lo tikah kan hrangah hlawhtlinnak le a rak um ve fawn lo. Kei tla cui beidonnak ral ka rak do neh thei lo ruangah pan the maw phunhra ka rak sun nak san cu. Phunhra ka kai kumcu cozah tlawng ih ka kai lawng duhtawk lo in a leng tlawng (border) ah tla ka kai bet. A leng tlawng in kai man (border fees) cu cozah tlawng ih ka kai man hnak in a let a za in a tam. Tlawngman cu a khung law law si ko. Kanu cu cozah hna tuan a si tikah thlacemni hlawhman a suah tinte’n a leng tlawnginn ka kai man cu malte ten’ in kuansak theu. Kapa tla cozah hna tuan hlawhman nei a si ve ko na’n a hlawhman cu a mai zuu man hman a daih dah lo. Innsang hrangih tulmi fangfai, cite, sitii, sahpian tivek pawl leinak ding ah a paisa cu a hmang siang lamlam dah lo. Amai duhmi zuu leinak ding ah cun a paisa a ui lo nasa. Nitinte’n a ri biaibiai ringring. Zaanlam a zung tum a cut le innlam pan hmaisa lo’n zuudawr lam a pan hmaisa sawn ih khawmaw zik hrawng ah hawr cuaco in inn a thleng theu. Inn a thlen cun rawl ei ding a hawl hngal. Hmeh a thawt lo le phei hi cun a buai cih si mai. Cuvek caan le kanu in ziangtin a rak sawn ding nan zum? Rawl rak lak huahhi in le thate’n rak cukha lo’n “keimai paisa ih ka leimi fangfai a si, rawl ei na duh le zuu na lei ai ah fangfai, sitii, cite, thukkhat vek tal lei ve awla” tin’ a rak kawk theu.\\nA mak nan ti zet ding ka zum. Innsungsang pakhat si ih “keimai leimi, keimai ta, nangmaita, ka ta a si lo” tivek tongkam pawl hi. “hmehthaw ei tla na duh le bazaar ih sat la lei hmen, fate pakhat ih “kappa” ti ih kawhmi na si ve, na santlai lo biarbiar thei tuk aw, thathnemnak khal na nei lo”:na pasalhi thathnemnak neilo ti’n maw in hmuh?ka lo vaw that lawlaw ding ho khaw. Uico nu.” A caan ah cun ka ruat theu kan inn maw helram ih um a har sawn pei? Kanu le kapa cu thlakhat ah ni sawmthum le zan sawmthum sung an toaw ringring. A leng tlawng ih ka kainak tlawnginn ahcun zan hi riahcih a si theu ruangah inn ah ka riak dah lo. Zaanriah inn ah ka ei tai h a lengtlawng ih ka kainak ah cazoh in zaan khal riakcih ding cun ka pawk theu. Ka zaanriah ei tikcu hrawng hi kappa inn a thlen cekci hrawng a si theu. Kappa inn a ra tin cun kanu a lungawizet laifang a si hmanah “kiosa itthat lai thangmi bangin a mithmai a se lohli hngal ih a thin a heng vukvi. Kappa zuri hawr cuaco phah cun ka rawlei lai I run zoh ih “thlite, nanui’ thathnemlo dan le lo duat lo dan hi zoh hman! Fading hman a lo nei lo, a neihsun a fanu phunhra na thleng thlang. Phunhra cu cazoh ding le a tam, zan le nan mengsim theu thawn eiin thaw deuh te tla lo ei ter cuang lo’n nitin ngapih lole behrum lawnglawng a lohmeh ter ringring” ti’n I run ti theu. Kapa in cuti’n in ti le kanu ziangti’n a rak um ding nan zum? Ziangti’n a rak um cuang ding ih a thin a heng tukah a mit ti hrehre in kappa a zoh ih “ thluaite, ngapih lawnglawng ka lo hmehter ih ka lo duatlo tuk ruangah ti’n tla na ruat pangkei. Santlai lo, hmantlak lo, zu in lawng ih thathnemnak nei mi Pa na rak neih pan he curuangah ho khaw” ti’n keimah be ngai khal silo kapa zawtphah cun in run ti theu. Kapa cun “Thlite ti’n in ko ih kanu cun”thluaite” tin in ko. Kanui’ tongkam cu kapai hrangah cun a ka sungih samphang vunsan vek khi a simai a hun hro bet, kawk bet, ek tengteng lo cun thil cang thei lo vek khi a si. Kan sungkaw daan te’n ka nulepa cu “Uico Nu” le “Uico Pa” ti’n an sarman aw ciamco.\\nKa dinhmunah vun ding ve sanhman rawl na ei lai fangah na nulepa na kiangkap ah toaw, kawkaw ciamco haisehla rawl thaw te’n na ei thei kem? Puarko the na ei thei kem? Ziangtluk ih hmehthaw khal hmeh sehla thawzet le puarko ih na ei thei ding ka zum lo. Ka ei thei ve lo. Rawl ka ei le eilo tla in theipi dah cuang lo. Veitampi caan ahcun tlawngfeh a cut lo khal le ka nulepai’ tawhawk rero ka ngai paih lo ruangah tlawng tuanzet ih ka feh can khal a tam. Kei ka duhthusam cu ka rualpi pawl bangin thinbang beidawn can ah innah um in “innsang hi cawhhahdamnak hmun’ si ve sehla cucu ka duhthusam sangbik a si. Asinan keicu inn ih um hi ka thinbang, beidawn, riahsiatnak tamtertu sawn an si. Na nulepa zantin hauaw ringring ve sehla ca thawzet in na zoh thei kem? Kei cu ka zoh theilo rori a si ko.”nangmah in ca na duhlo hrimhrim ruangah khal a si” inti thuptu tla an um men thei. Asinan maw ka nulepai kawkawknak awkam sia pawl ka vun theih hi cu cazoh ding lamlam cu ka ruat theilo lawlaw. Keimah vek a tuartu nan um ve ahcun in theithiampi ve ko ding ka zum. Ka nulepa an kawkawk awkam ka theih can te ah khin ziangtluk in ka riahsia, ka thin a nau\/na, ka bei dong tipawl hi ka nulepa in theihthiampi sehla cu ka thei ah kawkaw ngam ding ka zum lo. Ziang khal lo le in theipi hnuhnu cu ziangaw titha ka kham ruangih reh ding le a si cuang fawn lo. Veikhat cu tlawngin hna malte ka tuanta ih nidang ai in in kan tlun a sim deuh. Inn ka thlen cu kapa inn a rak hlum man zo. Kanu hi tuizan hrang zanriah khal a rak suang hrih lo.. tui sun ih ka eihlei beltawne buhcak malte lai lawng a um.. buh nepnawi le tawcak cu daile a dai tiamtiam tuk. Zianghman tonglo’n daite’n cui buh cu ka ei ih tisa thawn ka in.\\nTlawngluh ka khelh lo pang ding ka phang tuk ih rawl cu zamrang theitawk in ka bar\/ei hlohhloh. Ka kiangah ka nulepa cu an me hleuhleu veve. Uico sualaw zik bangin an lip tiatia. Ka rualpi pawl vek in phunhra ka kaikum ahhin ka nulepa in in duat ve theu sehla ka cak nasa. Ka rualpipawl cu phunhra an kai sung cu an nulepa pawl in neilo cingte khal hmehthaw deuh an hmeh ter. Hnatuan khal an siang lo. Cuvek nun hi nikhat te tal in tepve she ka va hiar lawman ve. “thenawk na duh ngaingai le tu rori na thilri la awlla tlan aw” rinlopin kapa cun kanu a vun hro. Kan thingkuang le bizu ih kanui’ thilri hmuahhmuah a lak ih tapthlang a thekdarh thluh. Culawng hman lungkim thei hrih lo’n a pal, a hlawn, a den, a sit ciamco. Keicu um ngaihnak khal ka thei lo. Ka theih man lo sungah ka mitthli cu an rak dawk zulzo man. Nangteh na mithmuh rori na nulepa thenawk ding thu rel bang hai sehla ziangtin’ na um pei? A va poi lawman ve kei an fanu ih khamtheinak le dawn theinak ka rak neihlo hi cu. Ka tuah theimi umsun cu an kiang ah dingin mitthli le canghnap thawi rak tah rero lawng hi a si. Kanu cu kapai tongmi le tuahmi theilo, hmulo bangin ihkhun parah a to ih a lu a kun ngernger. “Sung Hlei Cuai, thenawk na duh silo sawm? Kan thenaw tuk lam ding tu rori tlan aw ka lo vawthat lawlaw pang ding ho khaw.” Kei cu ka nulepa an thenawk ding cu ka lung a kim thei hrimhrim lo. “ka nulepa thenaw hram hlah uh maw” tapphah cun thenaw lo ding zangfah ka dil. “ kapa, kanu hi then hram hlah aw ka rualpa David bangin tlawnginn ah mi in ‘nu na neilo pi thawn’ in ti ding ka duhlo. Kanu cun i run pom thutthi ih “Thluaite, kan fanu neihsun te si maw nasi, cuvek in mi ih lo nautat ding cu kan lo siang lamlam lo. Napa thawn kan thenaw lamlam lo ding ho khaw” ka liang parah kanu cu a tap thluahthlo. Tikcu le can cun mi a hngak lo ih khua a maw cuahco thlang. “thluaite, tlawng tla na tlai pang kei, zamrangten’ va feh zang aw.. nan saya pawl tla in an lo kawk pang ding. Thinhnangam te’n ca va zoh aw maw napa le kei cu kan thenaw dah lo ding ho khaw” ttahaw thawn hnap hnuk hnuphno phah thawn kanu cun tlawng feh in fial. Tlawng ka hnu zik thlang ti ka theih cu ka vaidip ka la ih lamzin tluanah a tlan in ka tlan, a zuan in ka zuang,a leu in ka leu.\\nTlawnginn ka thlen cu ka thlanhri a put man. Ka calhmai sam le ka dukput sam pawl cu an cin\/ ciar bekbek thluh thei. Thawsa hehe le manhlap zet cun khansung ka vunglut cu Sayapa in to le ding thleithlak vei 50 in tuahter bet ih kake, ka tampawr le ka kawng, ka cawn pawl kha an na thluh. Ziang ka cang cu ka thei lo lamzin ih ka feh lai le sayapai cawhkuan in pekmi ka tuah lai ah ka pum kehlam ka hnakruh tang cu a rung na ciamco. Cawhkuannak ka tuah theh cu ka tonak ah ka va to. Ningzak le pumna a ceem ih ka hmai a sen, ka thaw a sa hehe thluh. Tikcu hman te ih rawl ka ei theulo ruang bik ah a si ding kazum kapum a na hmiarhmi deuh ringring. Na tuk tla cu a si hran lo nan’ umnuamlo ding, rualpi kawm paihlo ding tawkfang hrawng in a na hmiarhmi theu. A zan cu ca khal ka zoh theilo ih ih khal ka it that thei lo. Ka it thah man hlanah zing khua a hung vang. Zingpit ca kan zir theh cu inn kan tlung cio. Inn ka thlen cu kan innah nupinu pakhat ttawl tteng tti te a “aw” le a ring tuk ah hnasung tiang a khawk ih a khing ngongo thei. Puartak le misawp-sa-tawl tak cun kanu cu leiba a rak cawh rero. Kanu cun neta deuh ih pek ding cun zangfah a dil rero, cunu khal cun tu rori ih pek ding cun a cawh ve rero. Kanu tla hi ka zang a fah ve tuk ee.. nupinu pakhat a si ve nan’ a mai nupinu pi ih hivek ih hro le kawk a tuar rero. Cui leiba cu innsang hrang ih hman mi le siloin kapa in a bak ih a rak in mi zu man pawl an si. Veitampi can ah cun kanu in ka pai tong a el theu tikah “kanu khal hi kapa a tihlo tuk a bang” tin ka rak ruat thup theu.\\nKhatlam ahcun kanu khal a mawh lo ee. Kapa in zu man a thawngthawng in leiba a nei theu ih dawr neitu pawl in le kanu an ra cawh theu. Veikhat veihnih lawng kahl a silo siar cawk a sin awn lo. Vei khat cu mak ka ti nasa “thluaite, tui sun tlawngkai duhhlah. Na saya pawl hnenah tuisun cu tlawng kailo dingin ka lo simsak cia zo” kei khal kanui’ tivek cun tlawng ka kai lo. A sun cu ka nu in dawrah in vahpi ih “cumi ka duh, khami ka duh” tin’ ka sim le rel tul lo’n hnipuan in leisak ciamco. A man khal an khung zet. A mawi khal an mawi. A rong khal ka duhthusam cekci. Kedam khal cawlhni sun khawm ih hman ding, tlawngkai can ih hman ding le puai vek um can ih hman ding ti’n an tawng tawng in in leih thler thler. “na tlawngkainak ih na hmanmi vaidip khal a tet tuk thlang” in ti ih a thar in leih thotho. Rawldawr ah in fehpi ih rawl mankhungzet ka ei dah lo mi tla in ei pi bet. Cuihleiah “na rilrawn can le thil tuktak tete ei aw maw” in ti ih thwngkhatca panga rori tamhnem (pocket money) in pe ka lau rori ka mit hmuah a kau thluh. Nidang tlawng kakai ah hman “hmuk pakhat na leinak ah” tin paisa fangnga khal in pe dah lo. Tuisun kanui thlengawk dan hi a mak ka ti tuk. Ziangruangah si pei? Tikhal a theih ka hiar tiatia. Kanui thil in lei sak mi pawl cu a tam liai liai tuk ih kakut keh le vorh in ka keng ka bawrthlar nasa. “kanu, ziangah saw hiti ih thil in lei sak ciamco, na tthi thut mi nap oh maw si?” “aw si ee, a sinan napa cu simaw hlah maw, napa in a theih cun ka paisa hmuahhmuah in lawng thluh kei zu innak ah a hmang thluh tengteng ding. Tuisun ih na lungawi mithmai vek in nitin ten hni siamsi thei ringring ding zuam aw maw” kanu a tong a theh cu a mitthli a hal tiam tiam. “kanu ziangah saw na nitthli a hal tiamtiam” “mitu ih kan eimi rawl kha hmehthak a thak tuk si ka rak dawlhsual ih kadang tutiang a hal hehe thluh curuangah ho khaw” kanu cu hmehthat a rak eisual deuh a si cu. Kanu hi kawlpawl ih zuarmi tthi ( awng-ba-li) vek khi a rak thu ve theu ih cumi ah a van that a tawngruangah tuisun ah hivek in thil phunphun in lei sak thei nak cu a si. Tuisun cu ka lungaw, ka aipuang dan cu keimah te khal ka hni zupzo phahphah heeee. Kaha tla hi dai a ngah ding ti khawp tiangin ka ka cip ka hngilh. Ka lungawi dan ka simfiang thiam lo “ka lungawi tuk ih umdan ding khal” ka thiam lo ka ti hiamhiam hi a si mai. Ni a ling tuk thaw a sa tuk lawm mam ih kanu cu a sam thlahmi samtemnak thawn a vawn tem cu a hngang hrawng cu cuaknak vek an vual teptep, a angki hlum hrukmi a vun hlit cu a kuk, a kiau kiangkap, a ngel le a ban pawl cu hriamhma hlir in an khat “hi vek in kanu hi zoha tuahmawh tu” tin ruah ciamco a tul lem lo kapa in a zurit can ih a cangvaihdan kel te a si mai ko si. Cuisun cu cutin kanu thawn can kan hmang tlang.\\nA zan cu cazoh dingin tlawng ka feh a thaizing in ka tin cu kanu a rak um lo kapa cu a rak itthat lai. Kan coka cabuai parah ka thaithawh ding retciami cu ka hmu ih ka ei. Kanu ih a hnatuannak lam ah a buai deuh ruangah si ding tin ka ruat men ih hnangam huahhi cun tlawng ka va kai. Zanlam tlawng kan tum ih in ka thleng cu kanu in a rak hlum cuang lo. Kapa cu zuri bengbeng in namtawng a keng ih hawr cu co cun tapthlangah a her luai lo rero. “kapa tuizan cu nava tlung tuan ve, kanu teh a tlung hrihlo maw si?” “khavek mi hlothlau, kanu khal ti aw hlah, a tlan hlo zo” “kapa ziangtin ee kanu cu? A tlanhlo zo ee? Khawi a feh ih?” “ khawi a feh ka thei lo, ka hawl hmuhni cu a thih ni si mai” “kapa ziang le ziang saw na tlawk phuatpho rero kanu cu khawiah saw a feh?” “a hnipuan le a thilri zaten a la ih a tlanhlo famteh nanu uiconu kha, a pasal keimah le a sungsuak a fa nangmah hman in duh nawnlo a tlanhlo zo” kapai tong ka theih cu ka mang a bang tuk. Zumthiam a va har ve kanu in in tlansan ti cu. Ka nui hnipuan le thilri retnak pawl ka zoh kan insungah kanui thilri pakhat hman a tang nawn lo a la fai verver thluh. Cucun kanu cu a ra kirsal nawnlo ding ti cu ka thei fiang. Ziangtin ka um ding na zum? Nang si aw la the ziangtin na um ve pei? Keicu nung cing in “kanu” ti ih kawh ding ka nei nawnlo. “kanu mi in nun a neilo pi thawn in ti ding ka duhlo zangfahten rakirsal aw maw zangfah ten”” ti’n tang cum in katap thluahthlo. Asina’n ak nu cun in thei cuang fawn lo. Kanu hi kapa thawn tan ding ih thu a rat ruahcia ruangah sihi maw mizan ah khavek in ka lungawi ding ih I tua ciamco. Kanu hi a va aa lo lawman ve. Riahsiatter i duh ruangah ka lungawi dingin i tuah ta. Kum 16 ka kim tiangah khavek lawman in kanu in i zohthat hi cu mizan nikhat lawng a si. Nikhat ka lungawi ding ih I tuah mi cu ka sansung riahsiatnak ding a rak si.Kanu in in tansan levete’n kapa cu lungfim lamlam ai in a zu in a luar deuh deuh. Kapa cu zu khal a in thei nawn lo zu sawn in kapa a in thlang. Zu ih a ciahawktuk ruangah kapa cu a hnatuan nak ihsin dawi a tawng ta riai. Kanu le hna a tuan nawn lo tik ah kan umnak cozah inn khal in dawi kan tawng betbet. Himi laifangte ih ka ruahmi cu “keitluk ih mi vanduai an um lai pei maw? Hmainawrnak ding lamzin khal ka neilo ih dungkir nak ding lamzin khal kanei nawn cuang lo, ka tong ding neihsun cu “van ka zoh ih a sang, lei ka zoh ih a pit” ti lawng hi a si. Van that ah kan kohhran darvuan (biakinn kiltu) umnak inn a rak lawng ngelcel ih cutawkah kohhran pawlin duhsak\/zangfahnak thawn in um ter.Inrin sun cu sunhrek lang tlawng kan kai theu. Sunder 12:00 hrawngah tlawng kan tum ih kan tlawnginn hmai lamzinpi kiangahcun mi tamnawn a burpi in an rak ding hlerhler ih ziangsi maw an rak zoh khawm. Ziang an zoh ti theihduhah dawksang nawn cun mi burpi lakah ka va theraw ihka va zoh ve.\\nZiang ka hmu ding nan zum? Thi le hnai thawn a khat ih “a hnuk a cat zo maw cat hrihlo saw?’ ti ih suh ding khawp ih besia kapa cu ka vun hmu. Cucun ka theiman hlan ah ka mitthli a rung dawk zulzo hngal. “kapa, kapa” ka vun ko. Kapa cun mitmeng thei cucalo cun i hun zoh. Kiangkap minung pawl hnenah “in bawm hramuh, kappa hi sizung ah ka fehpi ding ih a damcak sal ko ding” ti’n tap phah cu sizung ih fehpi ding cun zangfah ka dil. Zohman cunin sawn lo. “kapa na dam mai ding ho khaw, kanu le a um nawn fawn lo ka damsan cu nangmah lawng na si. Kapa na dam tengteng a tul hokahw maw,” kappa cu ka ko ka be rero. Simduhmi nei bang cun kapa cu a ka a cang pherhpho rero. “kapa sim duhmi na nei maw si? Ziang ka lo tuahsak ding na duh?” ka hna cu a ka ri ah ka vun naih “thlite zu in va lei sak aw, zu in ka duh” tonghman a tong suak thei lo thli “aw” tethawn in sim. Lamzin kap ih zudawr ah ka va tlan vurvo ih zu langkhat cu a man khal pe cuang lo in ka va lak tawp. Khuat sungah ka vun thle ih ka pai ka ahcun malte ka vun tulh. Kapa cun a rak dawlh thei nawn lo. Ka mithmuh rori ah kapa cu a thaw a vung cem muarmo. “kapa na duhmi zu ka rak keng zo, hung tho awla, hung in aw” ka ko rero san a tlai nawn lo. “kanu, kapa” ti ih kawh ding ka neih nawn lo hi cu a naa tuk ti lo bak sim ding ka thei lo. Kei cu zu hi ka hua tuk. Zu a tuahtu ka hua zet ah tla nan rak ruat men thei ka hua cuang lo ee. An pumcawmnak a si ve si. A in tu sawn hi ka hua ti’n tla nan ruat men thei ka hua cuang lo ee in ding ih tuahmi an rak in cu an mawh lemlo pi. Ka huatbik mi cu a mah zu rori khi a si.\\nZu cu ka hnak ih caksawn le mi nunnak\/ thinlung neh theisawn a si ruangah si ka huat. Ka iksik tuk, ka nahsik tuk. Kapa a thaw a cem zik tiangah a fanu kei in hlam lo zu sawnsi a hlam. Kei ai in zu in kapai thinlung a neh sawn. Kanu in in rak tlansannak khal kapai zu in tuk ruangah a si. A fanu kei ka um na’n kanu cu a ra kirsal cuang lo. Cutawkzawn khal ah zu hin kei ai in thil a ti thei sawn ih kei ai in a cak sawn. Kan insangah zu in lal nak a ngah. Mi a uk thluh. A thu kan ngai thluh, in thekdarh thluh. Kapai nunnak tiang a dawlh hlo thluh. “maw zu ka lo hua tuk aw” ti lo bak sim le rel ding ka thei lo. Ka nei lo. Hi pawl hi zantin cazoh thei lo ding ih i tuah ringring theutu pawl an si. Asinan tuisun phunhra result ih kahmin a tel lo veten’ k arak ruahsual\/ tuahsual mi thil pakhat a um ti ka thei fiang. “ka tumtahmi ka tuahsuak le tuahsuak lo cu keimai parah si a thum awk. Ziangah saw zu cu nehnak k arak pek?” keimah le keimah ka mawh thluk awk. Thlakhat a kim hmuah cozah inn ih k arak umlai ih kan inhnen kawl nupinu cun ka um nak inn ah a ra leng. “thluaite inn nan thawn lai ah himi hi a lak cem nan hngilh. Kan mai kawl biaknak be ve mai awla tu hnak in na nun a nuam sawn ding. Na thinheng hlah maw ka lo duhdawt zangfah tuk ruang ah ho khaw” A hlan kan innsangka tlun ih kan rak tarmi kapai hmin, kan kawhhran hmin le christian ti ih nganmi zialphek te cu in pe. Cumi lawng in “christian pawl ih Pathian cu biak tlak lo, zum tlak lo, an biakinn khalah khawm hlah uh” tin a fale a rak cah rero nak ih a san cu ka vun thei fiang ruangro. Tu khawi ka um ding nan zum? Nulepa neilo pawl um khawmnak tlawngah ka um. “kan tuahsualmi remthatsalnak ding ah a tlai tuk zo” ti a um lo an ti si tu ihsin thawk ca ka zuam ding ih mi pakhat cangsuak tengteng ding in. Leitlun ah kan rak um ve ti mi hi ka phuansuak a rak tul theu. Cumi ni khua a thlen tik ah cun kanu thawn tla kan tawngawsal a si men thei. Mi pakhat ka si ah cun kanu tla rakir sal ding a tha tho in in hawlsal tla a si men thei. Kanu thawn tawnsal can a um ve leh ko ding. Ziangkim parah minunglam ka ti thei tawk in kazuam ding ih Pathian khal in “kanu” ti ih kawh ding in neiter sal ko ding. Thlaza ka cam kanui’ nunkhua sau hram she. Kanui’ umnak a theitu nan um le rak sim uh maw a fanu Zilthli Lal Nei Thluai in a lo hawl rero, a lo ngai tuk” tin…………..\\nMai Dai Dim says:\\nNa ngan thiam theituk. Siar manhla in mi nun a sim nasa.\\nNa ca siar ding ka rak bawh ve ringring hokhaw. Zuam vivo aw maw.\\nNa rual nute,\\nZa Lal S. says:\\non April 14, 2012 at 7:52 pm\\nRual, na ti tha ee. Ka siar thluh ih siar nuam in lesson tam pi k zir.\\nMi tuarnak le sinak thei taktak loin mawhthluk le mawhphurh ding a si lo ti le Zuu in insang hell ah tuah in kan nunnak tiang in ruk sak thei timi hi na ti duhbik in k thei.\\nHi hi, na life tak tak maw? hi tawk ah reply teng teng a tul lem lo mw kha cu.\\nNa ca ngan mi siarduh tu an tampi ti thei aw la tha sinsin in tampin run ngan tum vivo aw mw.\\non April 15, 2012 at 5:59 am\\nThluai te,ka uar tuk aw,kan nun ah miih zoh tthim ding a um lo ah cun Ram thim nor hi cu a har fualfo tuk ti aw.Zum tu mi piangthar Christian Insung sang cun kan nun in mi hnen ah Pathian thu sim tu dg kan si….Thluai te,Cherrs up!\\non April 16, 2012 at 9:28 am\\nRual, Mai Dai Dim le Siangte, nan commentedmi ka hmu ih ka lungawi tuk. Ka tha khal a tho ngaingai. Nan nih vek rualpi lo neih hi cu a manhla thei cuarco tuk aw. Lungawi ngaingai.\\n@Za Lal S. Ai..ha na hmin ka hmuh cu tlawngkai lai ka mang rori. Ngai na um nasa. Ka c na rak siar ih lungawi tuk maw. Cule, himi nunthuleng ka ngandan thuhla malte na gmail cabawm ah k lo kuat hokhaw. Tha in pe ih k lungawi tuk\\nNan commented ka siar cu ka tha a tlung hlunhlo.\\nLungawinak tumpi silo lungawinak tampi thawn","num_words":4818,"character_repetition_ratio":0.025,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.34,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"U Kyaw Moe Tun in Freedom Award a ngah cu U Wunna Maung Lwin ih thisen sang nat a luar phah thluh | Falam Online Media\\nU Kyaw Moe Tun in Freedom Award a ngah cu U Wunna Maung Lwin ih thisen sang nat a luar phah thluh\\nOctober 9, 2021 October 9, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nOctober 19 ih tuah dingmi 2021 John S. McCain Freedom Award cotu dingah U Kyaw Moe Tun a tel ve cu U Wunna Maung Lwin (SAC ralhraang in UN palai dingih an rak thun tummi) ih thisen sang nat a luar phah thluh tiah thuthang a leng.\\nCuihtlunah SAC ralhraang kut hnuai ih hnaṭuan Foreign Affairs minister U Wunna Maung Lwin cu theihtham zetin a mithmai a sia ih mahten hngirṭeu in a kuthnuai ih hnaṭuan pawl a kawk ciamco tiah amah thawn naivaitu` relmi cu ramsung media ṭhenkhat in an tarlang.\\nInternational Republican Institute (IRI) in zalennak thawn pehpar ih hnaṭuantu sunloihphu a timi ah Myanmar UN palai U Kyaw Moe Tun, Lithuania Prime Minister Ingrida Simonyte, Belarus Politics thawngtla pawl hrang nasa zetih hnaṭuantu Tatsiana Khomich le Cuba Grammy Award rak ngah dahtu mihminthang Willy Chirino pawl khal an tel tiah theih a si.\\n2021 John S. McCain Freedom Award thawn pehparmi thuhla kimciang na siar duh le a hnuailam link ah lut aw.\\n2021 John S. McCain Freedom Award 1\\n2021 John S. McCain Freedom Award 2\\n← Khawtlang mipi indingmi tidai ah Hrik that sii an polh sak\\nHumhimaw an tum cu an mah thih nakah a cang riangri →\\nTu Ni vek cekci, Kum 109 luan zo ah paralṭha Maung Thant thlai that a si\\nNUG cozah in Nehnak co thok\\nJune 17, 2021 June 17, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nSAC ralhraang UN ih hrolhawk tum ve cu an hlawhsam neknek","num_words":279,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.081,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.201,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Min Aung Hlaing le Daw Aungsan Suh Kyi Cu Tuini July 15 Ah Ton Biaruahnak An Ngei Kho Tiah>>>>> – Onlinenungak\\nMin Aung Hlaing le Daw Aungsan Suh Kyi Cu Tuini July 15 Ah Ton Biaruahnak An Ngei Kho Tiah>>>>>\\nMin Aung Hlaing In Daw Suh Kyi A Tong Tiah Ralbawi Pakhat Cun Media A Simthei\\nRalkap in rampi thuneihnak an lak hnuah ralkap cozah ih thuneitu sangbik Min Aung Hlaing cun tuini July 15 ah Daw Aung San Suh Kyi He an i tong tiah ralbawi pakhat cun Myanmar Pressphoto Agency thuthang a simthei.\\nZiang duhdan in Min Aung Hlaing in Daw Suh Kyi a tong timi cu theih a silo ih ,ziang thu an rel timi khal ralbawi cun a theih ban lo thu a rel. Hivek thu a um veten Daw Suh Kyi ih sihni cu phone hmangin thusuh fel hngal a si ih,anih cun ,Court ni lawngah Daw Suh a ton thei thu a rak sim.\\nSihni Daw San Mar La Nyunt cun “Daw Suh le kannih sihni pawl cu Court ni lawngah kan be aw thei. Tuih thuhla lar tuk in suhmi ralbawi (kachuk ) In Daw Suh a tong timi cu kannih khal in felfai in kan thei hrih lo,” tiah Myanmar Pressphoto Agency a simthei.\\nMak zetin American ramdang vuanci in ASEAN palai pawl online in a biak tumah Myanmar ram aiawh in ramdang vuanci U Wunna Maung a tel ve ih ,an thurelmi cu ralkap lamin mipi theihternak an nei hrih lo a si.","num_words":241,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.06,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.241,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - THUFIM\\nBibleThianghlim – THUFIM\\nA ngantu: Solomon (le mi dangpawl)\\nNgan kum: B.C. 971 le 931 karlak\\nThufim bu cu mifim hrekkhat in ngan cia mi an lakkhawm mi a si. A tamsawn cu Solomon in a ngan (1:1; 10:1; 25:1; 1Sp 4:29-34 zoh aw), asinan hi cabu ah hin mi dang thufim khal a tel (30:1; 31:1). Thufim hin a hleicein mino, pitling lo, hmuhtawn mi nei lo pawl nun zirh ding a tumtah. Solomon in a ṭawngkam tampi ah «ka fapa» ti a hmang. Asinan kan fimnak dingih Pathian in Solomon a pek mi fimnak hi mi kip in kan zir thei.\\nA câng hmaisabikpawl in hi cabu-ih tumtah mi in sim: a siartu hnenih fimnak zirh dingah a si (1:2-7). Hebru ṭawngfáng ih «fimnak» ti mi cu «thil thiamnak,» asilole «titheinak» tinak a si ih, thil thiamnak phun tampi a sawhkhih thei. Thufim in «Pathian thurawnpek mi thawi milaw fimnakpawl» a uar. Thufimpawl hi khuahlan pipu ruahdān diklo le milai ruahdān menmenih ṭhumaw an si lo ti kan hmusuak. Leitlun thuhla Bible ih a rel mi theihthiamnak parah an ṭhumaw. (Ṭhimnakah, Semtirnak ihsin Dān Peksalnak sungih kan hmuh mi thutakpawl tampi Thufim cabu ah an langsal). Bible in Pathian hnen lawngin fimnak taktak a ra ti in zirh (Job 28:12, 20-23), cutin Pathian ṭihzah ding a theihngah tikah milai cu mifim taktak ah a cang (Job 28:28; Sam 111:10; Thf 1:7; 9:10). Bible ih in zirhdān ah cun, Pathian ṭihzah ti mi cu a thusim mi thungaithlakih lâk hi a si.\\nThufim cabu hi a tlangpiin ṭhen hnih ih ṭhen theih a si. Bung 1 ihsin bung 9 cu nun zirhnak thu a si bik. Bung 10 ihsin bung 31 cu a tambik in tawifel zetzet ih ngan mi thufim le thu har an si. Thufimpawl cu thutiamkam an si lo (12:21), asinan nun ih kan hmuhtawn mi a tlangpiih dik mi an si. Thufimpawl cu leitlun pumpi ah milai hmuahhmuah hrangih dik ringring mi thu an si lo (10:27), a tlangpithuih dik mi lawng an si. Sikhalsehla, Pathian thuhla tarlăngnak thufimpawl cu an dik thluh ringring (15:3), ziangruangahtile Pathian in amai thuhla a phuansuah mi an si.\\nMiphun hmuahhmuah in anmai thufim an nei ve cio. Asinan Bible-ih thufimpawl cu Pathian phuansuahawknak parih ṭhumaw mi an si ruangah Bible lengih thufim dangpawl thawn an bangaw lo. Khua kan ruahdān ding le kan nun kan hmandān ding in bawmtu dingah Pathian thurawnpek mipawl hi Thufim cabu sungah kan hmu.\\nI. Solomon-ih Thufim Lakkhawm (bung 1-29)\\nA. Fimnak Hlutzia (bung 1-29)\\nB. Thufim Lakkhawm hmaisabik (bung 10-24)\\nC.Thufim lakkhawm pahnihnak (25-29)\\nII. Thubet (bung 30-31)\\n1 Israel siangpahrang, David fapa, Solomon-ih thufimpawl:\\n2 Fimnak le nun zirhnak thei dingah,\\nTheihthiamnak ṭawngkampawl theithiam dingah,\\n3 Fimnak, dik zetih thuṭhennak, thuṭhennak le thu lairelnak ih nun zirhnak cohlang dingah,\\n4 Mimâwlpawl hnenah khawruahthiamnak pe dingah,\\nMino hnenah theihnak le remtheihnak pe dingah a si.\\n5 Mifim in hna in a thei ding ih a zirnak a karh ding,\\nCule theihthiamnak neitu in thurawnpeknak fim a neingah ding,\\n6 Thufim le tahṭhimnak, mifim ṭawngkampawl le,\\nAn thupawlhpawl theithiam dingah a si.\\n7 Jehovah ṭihzah cu theihnakih hramthăwknak a si,\\nMi-âpawl cun fimnak le nun zirhnak ziang an siar lo.\\nThurawn ṭhalo Ngaihsak Hlah\\n8 Ka fapa, na paih nun zirhnak hi ngaithla awla,\\nNa nuih dān tansan hlah.\\n9 Ziangahtile cupawl cu na lu parah ceiawknak duhnung an si ding ih,\\nNa hngawng hrangah ṭhi duhnung an si ding.\\n10 Ka fapa, misualpawl in an lo lēm asile,\\nLungkimpi hai hlah.\\n11 Annih in, «Kan zawngah ra aw,\\nThisen suah dingah mi bawh uhsi;\\nSăn um loin mawh nei lo mi kha a thuptein bawhthup uhsi.\\n12 Sheol bangin an nungcung in anmahpawl dawlh uhsi,\\nCule an pumhlum in, khur thûk sungih a suk mipawl bangin;\\n13 Neih thilri mankhung phun zakip hmuahhmuah kan hmusuak ding ih,\\nKan innpawl kha ralthillawn in kan khatter ding;\\n14 Kan lakah na camcawhfung zuk ve awla,\\nKan zaten paisa bawm pakhat neitlang uhsi,» an lo ti asile,\\n15 Ka fapa, anmah zawngah lamzin ah feh hlah,\\nAn zin ihsin na ke sūp aw;\\n16 Ziangahtile an ke cu thil ṭhalo lamah an tlân ih,\\nThisen suah dingah an manhlap.\\n17 Thungaiten, avate pakhat khat hmuh ih sûr zar cu,\\nZianghman a ṭhahnem lo;\\n18 Asinan annih cun anmai thisen hrangah an bawhaw ih,\\nAnmai nunnak hrangah an bawhthup a si.\\n19 Hlawknak hrangih miduhham pauhpauh ih lamzinpawl cu cuvekin a si;\\nCumi cun duhhamnak neitupawlih nunnak a laksak ṭheu.\\n1:17a vate: A ṭawng hrampi ah cun, «thla bawipa» ti a si (Ths 10:20 zoh aw).\\nFimnak in a Ko\\n20 Fimnak cu lengah ringpin a au;\\nMualpawl ah a aw a suah.\\n21 Mipi pungkhawm tambiknak hmun ah a ausuak,\\nKhawpikulh kăwtkapawl luhnakpawl ah a ṭawngkampawl a relsuak:\\n22 «Nannih mimâwlpawl, ziang tik tiang so mawlnak hi nan duh ding?\\nZiang tik tiang so mihmuhsuamtupawl in an mi hmuhsuamnak ah nuam an ti ding ih,\\nMi-âpawl in theihnak an huat ding?\\n23 Ka simhrinnak lamah hawi aw,\\nNgai hnik, na parah ka thlarau ka burh ding;\\nKa ṭawngkampawl ka lo theihter ding.\\n24 Ziangruangahtile ka rak lo ko ih nan êl,\\nKa kut ka rak lo san ih, zohman in thupi ah nan ruat lo,\\n25 Ka thurawnpek hmuahhmuah nan ngaihsak lo ih,\\nKa simhrinnak pakhat hman nan duh lo.\\n26 Kei khal in nan vanduainak ah ka hni ve ding;\\nNan ṭihphannak a thlen tikah ka lo hnihsan ding.\\n27 Thlipi bangin nan ṭihphannak a thlen ih,\\nPhusîng bangin nan siatnak a thlen tikah,\\nVansannak le thinnatnak nan parih a thlen tikah,\\n28 «Cun annih in in ko ding nân, ka sâng hai lo ding.\\nTaima zetin in hawl ding nân, in táwng lo ding.\\n29 Ziangruangahtile annih in theihnak an hua ih,\\nJehovah ṭihzah an hril lo,\\n30 Ka thurawnpek pakhat hman an duh lo ih,\\nKa simhrinnak hmuahhmuah ziang an siar lo.\\n31 Curuangah anmai nundān rah an ei ding ih,\\nAnmai khawkhannak in an khăwpkham ding.\\n32 Ziangahtile mimâwlpawl cu anmai lampialnak in a that hai ding ih,\\nMi-âpawl cu anmai ngaihsamnak in a siatralter hai ding;\\n33 Asinan zokhal keimah i ngaithlatu cun himten a cêng ding ih,\\nThil ṭhalo ṭih loin thlangamten a um ding,» tiin.\\n1 Ka fapa, ka ṭawngkampawl na cohlang ih,\\nKa thupekpawl na sungih na thuh asile,\\n2 Cutin fimnak lamah na hna na thawng thei ding ih,\\nTheihthiamnak lamah na thinlung na hmang thei ding.\\n3 A si, thuṭhenfelthiamnak na ko ih,\\nTheihthiamnak cu aw in napin na auh asile,\\n4 Ngun vekih amah na hawl ih,\\nHlawnthil thuh mipawl vekih na zăwi asile,\\n5 Jehovah ṭihzahhna na theithiam ding ih,\\nPathian theihnak na hmusuak ding.\\n6 Ziangahtile Jehovah in fimnak a pe;\\nAmai kâ ihsin theihnak le theihthiamnak an ra suak.\\n7 Mifel hrangah fimnak ziktluak a khawlsak;\\nFel zetih a fehtu hrangah anih cu ralphaw a si;\\n8 Diknak zinpawl kha a kil ih,\\nA mithianghlimpawlih lamzin kha a humhim.\\n9 Cun dingfelnak le diknak,\\nThu lairelnak le zin ṭha kip in na theithiam ding.\\n10 Na thinlung ih fimnak a luh ih,\\nNa thinlung in theihnak kha nuam a ti asile,\\n11 Khimkhuahnak in a lo humhim ding;\\nTheihthiamnak in a lo kilhim ding,\\n12 Thil ṭhalo lamzin ihsin lo runsuak dingah,\\nThu merhkawi hmangpa hnen ihsin,\\n13 Lamzin thim ih feh dingah felnak zin tlansantupawl hnen ihsin;\\n14 Annih cu thil ṭhalo tuahnak ah lungawiaipuangin an um ih,\\nMisualrálih thu merhkawinak ah an nuamaw,\\n15 An lamzinpawl a kĕl ih,\\nAn zinpawl a kâwi a si.\\n16 Nunau ṭhalo lak ihsin lo runsuak dingah,\\nA ṭawngkampawl ih mibumtu uirenu hnen ihsin,\\n17 A no laiih a kăwppi tansan in,\\nA Pathian thukham a hngilh.\\n18 Ziangahtile a inn cun thihnak ah a hruaisuk ih,\\nA zinpawl cun mithi hnenah;\\n19 A hnenih fehtu zohman an kirsal lo ih,\\nNunnak zin khal an ngahsal fawn lo.\\n20 Cutin nang cu miṭha lamzin na zawh ding ih,\\nMidingfel zin na thlun ding.\\n21 Ziangahtile mifelpawl cu cuih ram ah an cêng ding ih,\\nCumi ah sawihnăwm kâi lo pawl cu an tāng ding.\\n22 Asinan misualrálpawl cu leilung ihsin ṭhencat an si ding ih,\\nMirinumlopawl cu cumi ihsin phăwngsuak an si ding.\\nMinopawl hrang Thupek\\n1 Ka fapa, ka dān hngilh hlah aw,\\nCuhnakin na thinlung in ka thupekpawl thlun sawn seh.\\n2 Ziangahtile cupawl cun na parah nunkhaw saunak le\\nDamreinak le hnangamdaihnak an lo bêt ding.\\n3 Zahngainak le thudik cun lo tansan hlah seh;\\nCupawl cu na hngawng kimvelah ngerh aw,\\nNa thinlung tlep ah ngan hai aw.\\n4 Cutin Pathian le milai mithmuhah duhsaknak le hminṭhatnak na hmu ding.\\n5 Na thinlung zaten Jehovah rinsan awla,\\nNangmai theihthiamnak ah ṭhum aw hlah;\\n6 Na lamzinpawl hmuahhmuah kha a hnenah ap awla,\\nAmah in na zinpawl a dĭngter ding.\\n7 Nangmai mithmuhah fimawter hlah;\\nJehovah ṭihzah awla thil ṭhalo tlansan aw.\\n8 Cumi cu na titsa hrangah harhdamnak a si ding ih,\\nNa ruhpawl hrangah cahnak a si ding.\\n9 Na neih mipawl le,\\nNa thlairah hmaisabik hmuahhmuah in Jehovah upat aw.\\n10 Cutin na cuampawl an khatliam ding ih,\\nNa sabit sawrnak khurpawl cu sabitzu thar in an khatliam ding.\\n11 Ka fapa, Jehovah nunsimnak kha nautat hlah awla,\\nA nunrĕmnak khal ning fawn hlah.\\n12 Ziangahtile pa in a lungsinak fapa a simhrin vekin,\\nJehovah in a duhdawt mi cu a simhring a si.\\n13 Fimnak a táwngtu milai le,\\nTheihthiamnak a hmungahtu milai cu mithlawsuak a si.\\n14 Ziangahtile cumiih a hlawkpi mi cu ngun hlawknak hnakin le,\\nCumiih a ngah mi cu sui hlirhlăng hnakin a ṭhasawn.\\n15 Anih cu keplungpawl hnakin a man a khungsawn ih,\\nNa duhthusam mi thil hmuahhmuah in amah cu an khīng thei lo.\\n16 A vawrh lam kut ah nunkhaw saunak a um ih,\\nA keh lam kut ah lennak le upatnak a um.\\n17 A lamzinpawl cu nunkhawnăwmnak lamzinpawl an si ih,\\nA zinpawl hmuahhmuah cu hnangamdaihnak an si.\\n18 Amah a pawkhngettupawl hrangah nunnak thingkung a si ih,\\nAmah a pawmbĕttu hmuahhmuah cu mithlawsuak an si.\\n19 Jehovah in fimnak in leilung a dĭnsuak;\\nTheihthiamnak in vanpawl a dĭnhnget.\\n20 A theihnak in thûknakpawl a khuai ih,\\nVan ihsin dai a tla ṭheu.\\n21 Ka fapa, annih in na mit suahsan hlah hai seh,\\nFimnak ziktluak le remtheihnak ziktluak kha fingkhawi aw.\\n22 Cutin annih cu na thlarau hrangah nunnak an si ding ih,\\nNa hngawng hrangah ceimawinak an si ding.\\n23 Cun na lamzin ah himten na feh ding ih,\\nNa ke na sit lo ding.\\n24 Na zau tikah, na thla a phâng lo ding;\\nA si, na zau ding ih, na ihhmuh a thaw zet ding.\\n25 Rinloparalih ṭihnunnak in a lo thlaphângter lo ding ih,\\nMisualrálpawl hnen ihsin buainak a rat tik khalah a lo thlaphangter lo ding.\\n26 Ziangahtile Jehovah cu na lamah a ṭang ih,\\nThang in na ke awkngah lo dingin a lo kilhim ding.\\n27 Ti theinak na neih tikah,\\nBăwm ṭul mipawl hrangah thil ṭha sūp hlah.\\n28 Cumi na neih tikah, na innhnenpa hnenah,\\n«Feh awla ra kirsal aw,\\nCule thaisun ah ka lo pe ding,» tiah ti hlah.\\n29 Na innhnen parah thil ṭhalo khuakhâng hlah,\\nAnih cu na hnenah hnangamten a cêng a si.\\n30 Zianghman a lo tuahmawh lo a si ahcun,\\nSăn um loin mi va to hlah.\\n31 Minunrâwngpa iksik hlah awla,\\nA lamzinpawl pakhat hman hril hlah;\\n32 Ziangahtile thu merhkawihmang cu Jehovah hrangah fihnungza a si,\\nAsinan a thurawn thuthup cu mifel hnenah a um.\\n33 Jehovah-ih camsiatnak cu misualrálpawl inn ah a um,\\nAsinan midik cēnnak cu a thlawsuah.\\n34 Anih in mizawmtaihmangpawl cu a zawmtai hai,\\nAsinan mităngdawrpawl hnenah zangfahnak a pe.\\n35 Mifim cun ropitnak ro a co ding,\\nAsinan mi-â cun mualphonak a pharhsuak ding.\\nNu le Pa ih Thurawnpek\\n1 Ka faletla, paih nun zirhnak cu ngaithla uhla,\\nTheihthiamnak thei dingah ṭhaten ngai uh.\\n2 Ziangahtile zirhnak ṭha ka lo pe hai a si:\\nKa nun zirhnak tlansan hlah uh.\\n3 Ka paih fapa le,\\nKa nuih mithmuhah a fapa duhnung le neihsŭn ka si laiah,\\n4 Anih in i rak zirh fawn ih, ka hnenah,\\n«Na thinlung in ka ṭawngkampawl pawmbĕt aw.\\nKa thupekpawl thlun awla, nungdam aw.\\n5 Fimnak cu nei aw! Theihthiamnak cu nei aw!\\nHngilh hlah awla, ka kamsuak ṭawngkampawl ihsin pial fawn hlah.\\n6 Amah cu tlansan hlah awla, anih in a lo humhim ding;\\nAmah cu duhdaw awla, anih in a lo kilhim ding.\\n7 Fimnak cu thil thupibik a si.\\nCuruangah fimnak cu nei aw.\\nCule na neih zât hmuahhmuah in theihthiamnak nei aw.\\n8 Amah cu khaisâng awla, a lo khaisâng ding;\\nAmah na pawm tikah, anih in upatnak a lo sum ding.\\n9 Anih in na lu parah ceiawknak duhnung a ret ding;\\nAnih in lallukhum mawi a lo hlan ding,» tiah i ti.\\n10 Ka fapa, ka ṭawngkampawl cohlang aw,\\nCule na damsung kumpawl a tam ding.\\n11 Fimnak lamzin ah ka lo zirh ih,\\nA dik mi zinpawl ah ka lo hruai.\\n12 Na veivah tikah na kekar buaiter an si lo ding ih,\\nNa tlān tikah, na bah lo ding.\\n13 Nun zirhnak kha fekten kai aw, fehsuakter hlah;\\nAmah cu kilhim aw, ziangahtile anih cu na nunnak a si.\\n14 Misualrálpawlih zin ah lut hlah awla,\\nMiṭha lo lamzin ah veivak hlah.\\n15 Cumi cu hrial aw, cuih zin zawh hlah;\\nCuih zin cu pialsan awla, lan aw.\\n16 Ziangahtile annih cu thil ṭhalo an tuah lole an itthat thei lo.\\nCule mi pakhat khat an tlukter lo ah cun an itthat thei lo.\\n17 Ziangahtile sualralnak sang an ei ih,\\nNunrawnnak sabitzu an in.\\n18 Asinan midikpawlih zin cu khawfingcat êng vek a si,\\nCumi cu sun laifang tiangin a tle sinsin.\\n19 Misualrálpawlih lamzin cu khawthim vek a si.\\nZiang in a bahter hai ti an thei lo.\\n20 Ka fapa, ka ṭawngkampawl ṭhaten ngai aw.\\nKa thusim mipawl ah na hna tháwng aw.\\n21 Cupawl cu na mithmuh ihsin fehhloter hai hlah;\\nNa thinlung sungah ret hai aw.\\n22 Ziangahtile cupawl cu a hmusuaktupawl hrangah nunnak an si ih,\\nAn titsa hmuahhmuah hrangah harhdamnak a si.\\n23 Na thinlung cu ṭhahnemngainak hmuahhmuah thawn kilhim aw,\\nZiangahtile cutawk ihsin nun ih thil thleng mipawl a ra suak a si.\\n24 Mibumhmang kâ cu na hnen ihsin hlăwnhlo awla,\\nThu merhkawihmang hmurkâ kha na hnen ihsin hlapi ah ret aw.\\n25 Na mit in hmai lam dĭngten zoh sehla,\\nNa hmai lamah ding zetin hâwi seh.\\n26 Na zin kilkhawi ṭha awla,\\nNa lamzin hmuahhmuah dĭnhngeh si hai seh.\\n27 Vawrh lam asilole keh lamah pial hlah;\\nThil ṭhalo lak ihsin na ke ṭhawn aw.\\nUirenu Ṭih a Nunzia\\n1 Ka fapa, ka fimnak ṭhaten ngai aw;\\nKa theihthiamnak ah na hna tháwng aw,\\n2 Cutin remtheihnak na humhim ding ih,\\nNa hmurkâ in theihnak a kilhim ding.\\n3 Ziangahtile nunau ṭhalo hmurkâ ihsin khuaitizu a fawr ih,\\nA kâ cu hriak hnakin a nâlsawn.\\n4 Asinan a netnakah cun cu nu cu hnîtkhâ vekin a khâ,\\nRalnâm kap hnih hriam vekin a hriam.\\n5 A ke cu thihnak lamah a suk,\\nA kekarpawl in Sheol lam a pan.\\n6 Anih cun nunnak zin a ruat lo,\\nA lamzinpawl an hnget lo ih, cucu anih in a thei lo.\\n7 Curuangah ka faletla, atu ah i ngai hnik uhla,\\nKa kamsuak ṭawngkampawl suahsan hlah uh.\\n8 A hnen ihsin hlapi ah na lamzin ret awla,\\nA inn sângka kiang va naih hlah.\\n9 Culole na zahumnak mi dang hnenah le,\\nNa dam kumpawl minunrâwng hnenah na pe pang ding.\\n10 Culole khawtluang mipawl cu na neihnunnak thawn an tlaiawter pang ding ih,\\nNa ṭuanbăngnak rahpawl cu ram dang mi inn ah a feh pang ding;\\n11 Na titsa le na taksaruangpum a cauh tikah,\\nA netnakah na hrûm ding.\\n12 Cule, «Ziangtin so nun zirhnak ka rak huat ih,\\nKa thinlung in nunrĕmnak a rak nautat cu aw!\\n13 I zirhtupawlih aw ka rak ngaithla lo ih,\\nKeimah nun i rak zirhtupawl lamah ka hna ka rak tháwng fawn lo!\\n14 Mipungkhawm le mipi-umkhawm lakah,\\nSiatral ṭhehnak khāmtlâng ah ka um!» tiah na ti ding.\\n15 Nangmai tidawl ihta tidai le\\nNangmai tikhur ihta ti luanglai in aw.\\n16 Na tihnapawl luangdarh in,\\nKăwtthler ah tidai tivatepawl a luang ding maw si?\\n17 Cupawl cu nangmai ta lawngah si hai sehla,\\nNa hnenih um mikhualpawl hrangah si hlah seh.\\n18 Na tihna cu thlawsuahin um hram sehla,\\nNa no lai nupi thawn lungawiaipuangin um aw.\\n19 Duhumza zuknêng le duhnungza zuknêngnu vekin,\\nA hnawipawl in ziang tik lai cān khalah na di lo riamter seh.\\nCule a duhdawtnak in lo nuamter ringring seh.\\n20 Cule ka fapa, ziangahso nunau ṭhalo thawi nuamawin le,\\nUirenuih banpawl ih pawm ih na um ding?\\n21 Ziangahtile minung lamzinpawl cu Jehovah mithmuhah an um ih,\\nA zinpawl hmuahhmuah a zohhliah.\\n22 Misualrál cu amai mawhsualnakpawl in a awk ih,\\nAmai sualnak hripawl sungah awh a si.\\n23 Anih cu nun zirhnak tlaksăm ruangah a thi ding ih,\\nA atnak rapthlak ah a fehpêng ding.\\n1 Ka fapa, na rualpi hrangah âmkhām ah na cang ih,\\nMikhual hrangah tiamkamawknak na tuah asile,\\n2 Na kamsuak ṭawngkampawl ih awh na si ih,\\nNa kamsuak ṭawngkampawl ih kaih na si le,\\n3 Ka fapa, hihi tuah awla, nangmah le nangmah runsuakaw aw.\\nZiangahtile na rualpi kut sung na thleng zo a si:\\nFeh awla nangmah le nangmah phahniamaw aw.\\nNa rualpi cu zangfah va dil aw.\\n4 Na mit kha itthatter hlah awla,\\nNa mittlângpawl khal singter hai fawn hlah.\\n5 Nangmah le nangmah kha ramtawipaih kut sung ihsin sakhi bangin le,\\nVâte pêltu kut sung ihsin vâte bangin runsuakaw aw.\\n6 Nang mizāngzêl, sihte hnenah feh aw!\\nA lamzinpawl kha ruat awla, fim aw:\\n7 Anih cun hotu siseh, vilvengtu siseh, uktu siseh a nei lo.\\n8 A ei ding ṭhâl sungah a tawlrel ih,\\nThlairawl khawm cān ah a rawl a lakhawm.\\n9 Maw mizāngzêl, ziang tik tiang so na ihthah ding?\\nNa ihthahnak ihsin ziang tikah so na thawh ding?\\n10 Málte sung itthatin, málte sung sing duakin,\\nIt dingin na kut na băwm duak sungah,\\n11 Na farahnak cu khualtlawng mi bangin le,\\nNa tlaksămnak cu hriamnâm kengtupa bangin na parah an thleng ding.\\n12 Misantlailo, misualrálpa cu thuphan per phahin a veivak.\\n13 Anih cun mit mi a sĭn,\\nA ke in theihthiamnak a pe,\\nA kutzung in a khih;\\n14 Ngerhfetnak cu a thinlung ah a um,\\nThil ṭhalo khua a khâng camcin,\\nRemawklonak thlaici a tuh.\\n15 Curuangah a vanduainak cu rinlopiin a ra thleng ding;\\nTuahṭhatsal theih nawn loin rinlopiah amah cu siatter a si ding.\\n16 Jehovah in hi thil paruk hi a hua,\\nA si, pasarih cu a hrangah fihnungza an si:\\n17 Puarthau mithmai,\\nThuphan per lei,\\nMawh nei lo thisensuahtuih kut,\\n18 Suangtuahnak sualrál khawkhângtu thinlung,\\nṬhatlonak lamih zamrang zetih a tlân mi ke,\\n19 Thuphan sim theihpitu diklo le,\\nUnaupawl lakih remawklonak tuhtu.\\n20 Ka fapa, na paih thupek thlun awla,\\nNa nuih dān hnáwng hlah.\\n21 Cupawl cu na thinlung ah ṭem ringring aw,\\nNa hngawng ah awrh aw.\\n22 Na tawihvah tikah, cupawl cun an lo hruai ding;\\nNa ihthah tikah, cupawl cun an lo kil ding;\\nCule na ṭhang tikah, cupawl cun nun an lo zirh ding.\\n23 Ziangahtile thupek cu meito a si ih,\\nDān cu tleu a si;\\nNun zirh kawkawknakpawl cu nunnak lamzin a si.\\n24 Nunau ṭhalo le,\\nUire dangnâl nunau lak ihsin a lo kilhim ding.\\n25 Na thinlung ah a hmelṭhatnak kha hahio hlah awla,\\nA mittlângpawl khal in lo hip fawn hlah seh.\\n26 Hlawhhlângnu ruangah mipa pakhat cu sang car ah a cang;\\nUirenu cun a hlú zet mi cuih nunnak cu a pêl.\\n27 Mi in a hnipuan kāng loin,\\nA ṭāng ah meisa a pawm thei ding maw?\\n28 A ke kāng loin, meiling parah mi a feh thei ding maw?\\n29 Cutivekin a innhnenpaih nupi ihpitu khal a si ding ih,\\nCu nu a thâmtu pauhpauh cu mawh nei lo an si lo ding.\\n30 Fifir pakhat in a rilrawn laiah,\\nAmah le amah diriamawter dingin thil a fir asile, cu pa cu mi in an nautat lo.\\n31 Asinan amah cu hmuhsuah a si tikah, alet sarih in a rūl tengteng pei;\\nA inn sungih a neih mi hmuahhmuah a pek thluh a ṭul men ding.\\n32 Nunau pakhat thawi a uiretu pauhpauh cu theihthiamnak an tlasam a si;\\nCutivekih a tuahtu cun amai nunnak a siatsuah.\\n33 Anih cun hriamhmapawl le hminsiatnak a ngah ding ih,\\nA mualphonak cu phiahhlo a si lo ding.\\n34 Ziangahtile thîksiatnak cu pasal thinsonak a si;\\nCuruangah phubalak ni ah anih cun a zuah lo ding.\\n35 Zangnadăwmnak zianghman a cohlang lo ding ih,\\nThilpek tampi na pek hmanah a duh cuang lo ding.\\n1 Ka fapa, ka ṭawngkampawl thlun awla,\\nNa sungah ka thupekpawl thup aw.\\n2 Ka thupekpawl thlun awla, nungdam aw.\\nCule ka dān cu na mitmu vekin kilkhawi aw.\\n3 Cupawl cu na kutzungpawl ah ṭem aw;\\n4 Fimnak hnenah, «Nang cu ka farnu na si,» ti awla,\\nTheihthiamnak kha, «Ka laicin naibik,» tiin ko aw.\\n5 Cutin cupawl cun nunau ṭhalo lak ihsin le,\\nUire dangnâlnuih ṭawngkampawl lak ihsin an lo kilhim ding.\\n6 Ziangahtile ka inn tukvirh ih ka kalhpaṭheng ăwng in ka zoh,\\n7 Cule theihthiamnak nei lo tlangval pakhat,\\nMimâwlpawl lakah ka hmu,\\nMinopawl lakah ka theithiam,\\n8 Cu nuih umnak kăwtthler kĕl kiang lamah a va feh;\\nCule cu nuih inn zin a zawh,\\n9 Khawmawt zawng, zan lam, zanṭim le thim ah a si.\\n10 Cule ngai hnik, nunaunu in a rak hmuak,\\nHlawhhlâng thuam le hrăwkhrawlnak thinlung thawn.\\n11 Anih cu a aw a ring ih helhmang a si,\\nA ke cu inn a hlum dah lo.\\n12 A cān ah lengah, a cān ah mual ah,\\nKil kip ah mi a bawh.\\n13 Cutin cu pa cu a kaingah ih a hnam. Ningzak hmel pu riai loin a hnenah:\\n14 «Ka hnenah remnak thawinakpawl ka nei.\\nTuihni ah ka thutiampawl ka pe zo.\\n15 Curuangah nangmah lo táwng dingin,\\nTaima zetih na mithmai hawl dingin ka ra suak ih,\\nKa lo hmungah a si.\\n16 Ka ihkhun kha ihphah khuh puan mawite ka phah zo,\\nIzip ram ih cawih mi puan nem páte thawn.\\n17 Ka ihkhun cu mura, aloe le thingthak rimhmui ka theh zo.\\n18 Ra aw, zing lam tiangin duhdawtnak kan cēn pei;\\nDuhdawtnak in kan nuamaw pei.\\n19 Ziangahtile inn ah ka pasal a um lo;\\nKhual hlapi ah a tlâwng;\\n20 Paisa dip a keng ih,\\nThla thūl ni ah inn a ra tlung ding,» tiah a ti.\\n21 A thusimthiamnak in a lēmngah,\\nA kamnālnak in a bumngah.\\n22 A thattu hnenih câwcang a feh vekin le,\\nNunrĕmnak kăwl lamih mi-â a feh vekin,\\n23 Thálfung in a thin a suntlăng tiangin anih in cu nu cu a thlun.\\nVâte in tháng lamih a hmanhmawh vekin,\\nCu pa cun amai nunnak a hloh ding ti a rak thei lo.\\n24 Curuangah atu ah ka faletla, i ngai hnik uh;\\nKa kamsuak ṭawngkampawl ṭhaten ngai uh:\\n25 Cu nuih lamzinpawl ah nan thinlung pialter hlah uh,\\nA zinpawl ah pial hlah uh;\\n26 Ziangahtile hriamhma pu ko mi tampi a hlăwnthluk ih,\\nCu nuih thah mipawl cu tamtak an si.\\n27 Cu nuih inn cu Sheol lamzin a si,\\nThihnak pindanpawl lamah a suk.\\n1 Fimnak cun ausuakin,\\nTheihthiamnak cun a aw a suah a si lo maw?\\n2 Hmun sângbik ah le,\\nZinpawl tawnawknak lamzin kapah a ding.\\n3 Kulh kăwtkapawl kiang, khawpi luhnak ah,\\nSângkapawl luhnak ah anih cu a ausuak:\\n4 «Maw minungpawl, nanmah ka lo ko ih,\\nKa aw cu minung fapapawl hnenah a si.\\n5 Maw nannih mimâwlpawl, khawruahthiamnak theithiam uhla,\\nMaw nannih mi-âpawl, theihthiamnak thinlung nei uh.\\n6 Ngai hnik uh, ziangahtile thil ṭha hleicepawl ka rel ding ih,\\nKa kâ ka annak in thildikpawl an ra suak ding.\\n7 Ziangahtile ka kâ in thudik a rel ding;\\nSualralnak cu ka hmurkâ hrangah fihnungza a si.\\n8 Ka kâ ih a suak mi ṭawngkam hmuahhmuah cu an dik a si;\\nAmah ah kawinak le khêrmēinak zianghman a um lo.\\n9 Cupawl cu a theithiamtuih hrangah cun thutluang hlir an si ih,\\nTheihnak hmusuaktuih hrangah cun thildik a si.\\n10 Ngun si loin, ka nun zirhnak hi cohlang aw,\\nCule sui ṭha hnakin theihnak;\\n11 Ziangahtile fimnak cu lung mankhung senpawl hnakin a ṭhasawn ih,\\nCumi cu duhthusam thil hmuahhmuah thaw khalih khaikhin theih a si lo.\\n12 Kei, fimnak cu khawruahthiamnak thawn kan cêngtlang ih,\\nTheihnak le remtheihnak ka hmungah.\\n13 Jehovah ṭihzah cu thil ṭhalo huat hi a si;\\nHngalnak le duhawknak le lamzin ṭhalo le ṭawng khêrmei pawl cu ka hua a si.\\n14 Thurawnpeknak le fimnak ziktluak cu keimai ta a si.\\nKeimah cu theihthiamnak ka si,\\nKei cun cahnak ka nei.\\n15 Siangpahrangpawl in keimah ruangah an uk ih,\\nUktupawl in diknak in thu an relcat.\\n16 Uktupawl le ṭihzah tlakpawl in keimah ruangah an uk,\\nLeilung tlun thuṭhentu hmuahhmuah khal in.\\n17 Keimah i duhdawtu ka duhdaw ih,\\nTaima zetih i hawltupawl cun in hmu ding.\\n18 Lennak le upatnak cu ka hnenah a um,\\nRei a daih mi lennak le dingfelnak thawn.\\n19 Ka rahsuah cu sui hnakin a ṭhasawn, a si, sui hlirhlăng hnakin le,\\nKa ṭuansuah cu ngun ṭha hnakin.\\n20 Dingfelnak lamzin ka zawh,\\nDiknak zin cu,\\n21 Cutin keimah i duhdawtupawl cu ro ka coter hai ding,\\nAn hlawnthil retnakpawl ka khatter ding.\\n22 «Hnaṭuan a thawhtirah Jehovah ta ka rak si,\\nKhuahlan ih a hnaṭuanpawl hlanah.\\n23 Catuan ihsin dĭnhngeh ka rak si,\\nLeilung a rak um hlan, a hramthăwk ihsin.\\n24 Tipithuanthumpawl an um hlanah, keimah cu hrin ka si,\\nTihnapawl ah ti an khahliam hlanah.\\n25 Tlangpawl dĭn an si hlan,\\nTlangmualpawl dĭn an si hlanah, keimah cu hrin ka rak si;\\n26 Leilung le ramlakpawl a rak tuah hlan,\\nLeitlun ih leivut hmaisabik a rak tuah hlanah.\\n27 Vanpawl a timtuah laiah ka rak um,\\nTipithuanthum vangdâp parah kūalpûm um dingih thu a pek laiah.\\n28 Vanpawl a rak dĭn laiah,\\nTipithuanthum hnapawl a rak hngehter laiah,\\n29 Tipi in a thupek an rak pahbăllonak dingah,\\nTipithuanthum ri a ṭhen lai le,\\nLeilung ṭohrampawl a rak hminsin laiah,\\n30 Kei cu zungthiam bang a kiangah ka rak um.\\nCule keimah cu a ni tin năwmawknak ka si,\\nA hmaiah ka aipuang camcin,\\n31 Leitlun, amai leilung ah aipuangin ka um ih,\\nKa năwmawknak cu milai fātepawl hnenah a si.\\n32 Curuangah atu ah, faletla, i ngai hnik uh,\\nZiangahtile ka lamzin a thluntupawl cu mithlawsuak an si.\\n33 Nun zirhnak ngaithla awla, fim aw,\\nCule cumi cu zohnîam hlah.\\n34 I ngaithlatu cu mithlawsuak a si,\\nNi tin ka kulh kăwtkapawl ah a thlir,\\nKa sângka banpawl ah a hngak.\\n35 Ziangahtile zokhal keimah i hmusuaktu cun nunnak a hmusuak ih,\\nJehovah hnen ihsin duhsaknak a congah.\\n36 Asinan keimah dokalhih thilsual a tuahtu cun amai nunnak a siatsuah a si;\\nKeimah i huatu hmuahhmuah cu thihnak duh an si.»\\nFimnak ih Sawmnak\\n1 Fimnak in a inn a sak,\\nAnih in amai ṭhuam pasarih a phun.\\n2 Amai ṭilvapawl a rak that,\\nA sabitzu a rawi,\\nA cabuai khal a ret cia.\\n3 A falapawl a thlah,\\nKhawpi hmun sângbikpawl ihsin a ausuak,\\n4 «Mimâwl pauhpauh, hi tawkah pial hai seh!» tiin.\\nTheihthiamnak tlasampa hrangah, anih in a hnenah hitin a ti,\\n5 «Ra aw, ka sang ei awla,\\nKa rawi cia mi ka sabitzu in aw.\\n6 Atnak kha tlansan awla, nungdam aw,\\nCule theihthiamnak lamzin ah feh aw.\\n7 Mi hnihsanhmang nun zirhtu cun amai ningzahnak a hmu,\\nCule misualrálpa kawktu cu amah le amah a tuahmawhaw a si.\\n8 Mi hnihsanhmang nunrĕm hlah, a lo hua pang ding.\\nMifimpa kawk awla, a lo duhdawt ding.\\n9 Mifimpa hnenah nun zirhnak pe awla, a fim sinsin ding.\\nMidikpa zirh awla, zirnak lamah a ṭhang ding.\\n10 Jehovah ṭihzah cu fimnakih hramthăwknak a si ih,\\nMi Thianghlim theihnak cu theihthiamnak a si.\\n11 Ziangahtile keimah ruangah na damsung ni a sau ding ih,\\nDamkumpawl bêt na si ding.\\n12 Na fim asile, nangmai hrangih fim na si ih,\\nMi na hnihsan asile, nangmah lawng in cumi cu na tuar ding,» tiin.\\n13 Nunau â cu a aukio;\\nAnih cu a mâwl ih, zianghman a thei lo.\\n14 Ziangahtile anih cu a inn sângka ah a to,\\nKhawpi hmun sângbikpawl kiangih tonak ah,\\n15 Lamzin ih dĭng teih a fehtu,\\nAmah lantupawl ko dingah:\\n16 «Mimâwl pauhpauh, hi tawkah pial hai seh,» tiin;\\nCule theihthiamnak tlasampa hrangah cun, anih in a hnenah,\\n17 «Fir mi tidai cu a thlum ih,\\nA thupteih ei mi sang cu a thaw,» tiah a ti.\\n18 Asinan cu tawkah mithipawl an um ti le,\\nA mikhualpawl Sheol thûknakpawl ah an um ti a thei lo.\\n1 Solomon-ih thufimpawl:\\nFapa fim in a pa a lungawiter,\\nAsinan fapa â cu a nuih thinnatnak a si.\\n2 Sualralnak khawlkhawmnak in zianghman hlawknak a thlĕn lo,\\nAsinan dingfelnak cun thihnak ihsin a runsuak.\\n3 Jehovah in midingfel cu rilrawn a siang lo ding,\\nAsinan misualrálpawlih saduhthah cu a hlăwnhlohsak.\\n4 Kut zangzel a nei mi cu mifarah ah a cang,\\nAsinan mitaima kut cun a lianter.\\n5 Ṭhal laiih thlairawl khâwmtu cu fapa fim a si;\\nThlairawl khâwm cān ih a itthattu cu ningzahnak thlentu fapa a si.\\n6 Thlawsuahpawl cu midingfel lu parah an um,\\nAsinan misualrálpawl kâ in nunrawnnak a thup.\\n7 Midingfelih cīnken theinak cu malsawmnak a si,\\nAsinan misualrálpawlih hmin cu a răwpral ding.\\n8 Thinlung fim cun thupekpawl a cohlang ding,\\nAsinan mi-â ṭawng tam cu a tlu ding.\\n9 Felfaiteih a fehtu cu ralmuangten a feh,\\nAsinan lamzin kâwi zawhtu cu theihsuah a si ding.\\n10 Mit misĭntu cun buainak a suakter,\\n11 Midingfel kâ cu nunnak tihna a si,\\nAsinan misualrálpawlih kâ cu nunrawnnak in a hup.\\n12 Huatawknak in tawhawknak a căwktho,\\nAsinan duhdawtnak cun sual hmuahhmuah a khuh.\\n13 Fimnak cu theithiamnak a neitupaih hmurkâ ah hmuhsuah a si,\\nAsinan fungfek cu theihthiamnak nei lo tupaih zāng hrangah a si.\\n14 Mifimpawl in theihnak an khawlkhawm,\\nAsinan mi-â kâ cu siatralnak kiangah a um.\\n15 Milianpaih neihnunnak cu amai kulhhnget a si;\\nMifarahpawl siatralnak cu anmai farahnak a si.\\n16 Midingfelih ṭuanbăngnak cun nunnak a thlĕn,\\nMisualrálih hlawhman cun hremnak.\\n17 Nun zirhnak a thluntu cu nunnak lamzin ah a um,\\nAsinan nunrĕmnak a êltu cu a fehpêng.\\n18 Zokhal huatnak a thuptu in thuphan per hmurkâ a nei ih,\\nZokhal mi relsiatnak a thehdarhtu cu mi-â a si.\\n19 Ṭawngkam tamnak ah sual a tlasam lo,\\nAsinan a hmurkâ a sūptu cu mifim a si.\\n20 Midingfel lei cu ngun ṭha a si. Misualrálpawlih thinlung cu a santlai lo.\\n21 Midingfel hmurkâ in mi tampi a câwm,\\nAsinan mi-âpawl cu fimnak tlaksăm ruangah an thi.\\n22 Jehovah-ih thlawsuah in mi a lianter ih,\\nCumi ah riahsiatnak a bêt lo.\\n23 Thil ṭhalo tuah cu mi-â năwmnak a si,\\nCuvekin fimnak cu theihthiamnak neitupa hrangah a si ve.\\n24 Misualrálih ṭihnak cu amai parah a thleng ding ih,\\nMidingfelih saduhthah cu pek a si ding.\\n25 Phusîng a hran tikah, misualrál a hrănhlo,\\nAsinan midingfel cun catuan lungphum a nei.\\n26 Ha hrangih sabit ti thûr le mit hrangih meikhu vekin,\\nAmah thlahtupawl hrangah mizāngzêlpa khal a si ve.\\n27 Jehovah ṭihzahnak in damsung ni a sauter,\\nAsinan misualrálih kumpawl cu tawiter a si ding.\\n28 Midingfelih ruahsannak cu lungawinak a si ding,\\nAsinan misualrálih beiseinak cu a hlorál ding.\\n29 Jehovah lamzin cu mifel hrangah cahnak a si,\\nAsinan mawhsualnak tuahtupawl hrangah siatralnak a thleng ding.\\n30 Midingfel cu hninter a si dah lo ding,\\nAsinan misualrálpawl cun leilung an luah lo ding.\\n31 Midingfel kâ in fimnak a suah,\\nAsinan bumkâwihmang lei cu tan a si ding.\\n32 Midingfelih hmurkâ in cohlantlak ziang a si ti a thei,\\nAsinan misualrálpawlih kâ cun bumkawihmang ziang a si ti a thei.\\n1 Cuailung diklo cu Jehovah hrangah fihnungza a si,\\nAsinan cuailung dik cu a lungsinak a si.\\n2 Hngalnak a rat tikah, ningzahnak a ra ve;\\nAsinan mităngdawrpawl hnenah cun fimnak.\\n3 Mifelpawlih felfainak in anmah cu lam a hmuh hai ding,\\nAsinan mirinumlopawlih bumkawinak cun anmah a hlorálter ding.\\n4 Thinling ni ah cun lennak in ṭhathnemnak a nei lo,\\n5 Sawihnăwm kâi lo dingfelnak in a lamzin kha diktein a khihhmuh ding,\\nAsinan misualrál cu amai sualralnak in a tlu ding.\\n6 Mifel dingfelnak in amah a runsuak ding,\\nAsinan mirinumlopawl cu anmai câkhiarnak in awh an si ding.\\n7 Misualrálpa a thih tikah, a beiseinak a hlorál ding ih,\\nMidik lo pawlih ruahsannak khal a hlorál ve.\\n8 Midingfel cu buainak ihsin runsuak a si,\\nCule misualrál in a airawl ding.\\n9 Midepde cun a kâ in a innhnen a hlorálter,\\nAsinan midingfel cu theihnak hmangin runsuah a si ding.\\n10 Midingfel a lam a tluan tikah, khawpi a ai a puang.\\nCule misualrál a hlohral tikah, aipuan aunak a um.\\n11 Mifelpawl thlawsuah an dăwn ruangah khawpi khaisanin a um,\\nAsinan misualrálpawlih kâ ruangah khawpi a siatbăl.\\n12 Fimnak nei lo mi in a innhnen a nautat,\\nAsinan theihthiamnak neitupa cu daiten a um.\\n13 Kam tam vahhmang in thuthuppawl a phuangsuak,\\nAsinan thinlung rinum cun thuhla a thup.\\n14 Thurawnpek umlonak ah, mipi an tlu.\\nAsinan thurawnpetu tamnak ah runsuahnak a um.\\n15 Ram dang mi hrangih âmkhām ih tuahawtu cun a tuar ding,\\nAsinan âmkhāmnak a huatu cu a him ding.\\n16 Nunau nunnem in upatnak a co,\\nAsinan mirămhmangpawl cun lennak an co.\\n17 Zahngai theitupa in amai hrangah thil ��ha a tuah,\\nAsinan minunrâwng cun amah le amah a tuahmawhaw.\\n18 Misualrálpa in diklo zetin hlawh a la,\\nAsinan dingfelnak a tuhtu cun lawmman taktak a ngah ding.\\n19 Dingfelnak dik in nunnak lamah a hruai ih,\\nThil ṭhalo a dawitu cun amai thihnak dingah a dawi.\\n20 Thinlung kâwipawl cu Jehovah hrangah fihnungza an si,\\nAsinan sawihnăwm kâi loih fehpawl cu a lungsinak an si.\\n21 Thungaiten, misualrálpawl cu hrem loin an lan lo ding.\\nAsinan midingfelpawlih tesinfapawl cu runsuah an si ding.\\n22 Nunau duhum remtheihnak tlasam cu văwk hnar ih sui hnarkhaih vek a si.\\n23 Midingfelpawlih saduhthah cu a ṭha hlir a si,\\nAsinan misualrálpawlih beiseinak cu thinlingnak a si.\\n24 A thehdarh nân, lian deuhdeuh mi a um;\\nCule a pek ding awm zât pe lo ih,\\nFarah deuhdeuh mi a um.\\n25 Mitirhsiang cu lenter a si ding ih,\\nTidai tawihtu cu amah khal tăwih a si ve ding.\\n26 Thlairawl a sūpbĕttu cu mipi in an camsiat ding,\\nAsinan a zuartuih lu parah cun thlawsuahnak a um ding.\\n27 Thil ṭha ṭhahnemngai zetih a hawltu in duhsaknak a hmusuak ding,\\nAsinan thil ṭhalo a hawltupa hnenah cun thil ṭhalo a thleng ding.\\n28 A lennak a rinsantu cu a tlu ding,\\nAsinan midingfel cu hnah hring bangin a hning ding.\\n29 Amai sungkua a buaitertu cu ro ah thli a co ding ih,\\nMi-â cu mifim siahhlawh a si ding.\\n30 Midingfelih rah cu nunnak thingkung a si,\\nCule thlarau kaitu cu mifim a si.\\n31 Midingfel hman leilung parah lehrulh a si ahcun,\\nPathian ngaihsak lo le misual cu ziang tlukin a nasa sinsin ding!\\n1 Nun zirhnak a duhtu pauhpauh cun theihnak an duh,\\nAsinan nunrĕmnak a huatu cu micŭt a si.\\n2 Miṭha in Jehovah hnen ihsin duhsaknak a ngah,\\nAsinan misualrálpa ih khawkhannak cu a dĕm ding.\\n3 Milai cu sualralnak hmangih dĭnsuah a si lo,\\nAsinan midingfelih hram cu ṭhawn theih a si lo ding.\\n4 Nupi ṭhaṭhum cu a pasalih lallukhum a si,\\nAsinan ningzahnak a suahtertu cu a pasal ruh sungih măwtnak bangtuk a si.\\n5 Midingfelpawlih ruahnak cu a dik,\\nAsinan misualrálpawlih thurawnpek mipawl cu bumnak an si.\\n6 Misualrálpawlih ṭawngkampawl cun thisen suah dingin an bawh,\\nAsinan mifelih kâ in anmah a runsuak ding.\\n7 Misualrálpawl cu namthluk an si ih an hlo,\\nAsinan midingfelih inn cu a ding ding.\\n8 Minung cu a fimnak zulhin fak a si ding,\\nAsinan thinlung kâwi cu nautat a si ding.\\n9 Mah le mah upataw rero naih rawl tlaksăm hnakin,\\nZiang an siar lo mi siahhlawh neitu a ṭhasawn.\\n10 Midingfel in a ṭilva nunnak a ngaihsak,\\nAsinan misualrálpawlih lainatnak cu a siava.\\n11 Amai ló a lettu cun rawl khăwpkham a ngah ding,\\nAsinan thulolak thil a thluntu cu theihthiamnak nei lo a si.\\n12 Misualrál in miṭha lopawlih thil awh mi a daw,\\nAsinan midingfelih hram cun rah a suah.\\n13 Misualrál cu amai ṭawngkam sual in a awk,\\nAsinan midingfel cun buainak a pahtlăng ding.\\n14 Minung cu amai kamsuak rah hmangin thil ṭha in a di a riam ding,\\nCule minung kut ih ṭuansuah mi cu a hnenah a kirsal ding.\\n15 Mi-â lamzin cu amai mithmuhah cun a dik,\\nAsinan thurawnpek ngaithlatu cu mifim a si.\\n16 Mi-â thinlingnak cu hmakhatteah theih a si,\\nAsinan mifim cun ningzahnak a hupbĕt.\\n17 Thudik simtu in diknak a than,\\nAsinan theihpitu diklo cun mi a bum.\\n18 Ralnâm sŭn bangih ṭawng zutzotu a um,\\nAsinan mifim lei cun harhdamnak a pe.\\n19 Thudik sim hmur cu kumkhuain a dinghnget ding,\\nAsinan thuphan sim lei cu camkhatte hrang a si.\\n20 Thil ṭhalo a suangtuahtupawlih thinlung ah bumnak a um,\\nAsinan remdaihnak thurawnpetupawl cun aipuannak an nei.\\n21 Midingfel parah thil ṭhalo a thleng dah lo ding,\\nAsinan misualrálpawl cu thil ṭhalo in an khat ding.\\n22 Thuphan sim hmur cu Jehovah hrangah fihnungza a si,\\nAsinan dik zetih thil titupawl cu a lungsinak a si.\\n23 Khawruatthiam milai in theihnak a thup,\\nAsinan mi-âpawlih thinlung cun atnak a phuang.\\n24 Mitaima kut in a uk ding,\\nAsinan mizāngzêl cu hranhramin hna ṭuanter a si ding.\\n25 Milai thinlung sungih dawnharnak in nguicăuhnak a thlĕn,\\nAsinan ṭawngkam thlum cun thinlung a lungawiter.\\n26 Midingfel in a rualpi ding fimkhur zetin a hril,\\nZiangahtile misualrálpawlih lamzin cun anmah a hruaipêng ṭheu.\\n27 Mizāngzêl cun ramtawihnak ih a ngah mi sa a rawh lo,\\nAsinan taimaknak cu milaiih neih mi thil hlú a si.\\n28 Dingfelnak lamzin ah nunnak a um ih,\\nCuih zintluan ah thihnak a um lo.\\n1 Fapa fim cun a paih nun zirhnak a ngaithla,\\nAsinan mi hnihsanhmang cun kawknak a ngaithla lo.\\n2 Minung cu a kâ rah ihsin thil ṭha a ei ding,\\nAsinan mirinum lo cun buainak a duh.\\n3 A kâ a kiltu cu a nunnak a humhim a si,\\nAsinan hmurkâ kāu zetih a ângtu cun siatralnak a táwng ding.\\n4 Mizāngzêl thinlung cun saduh a that ih, zianghman a nei lo;\\nAsinan mitaima thinlung cu tlăiter a si ding.\\n5 Midingfel cun thuphan per a hua,\\nAsinan misualrál cu luaksuakza a si ih, ningzahnak ah a thleng ding.\\n6 Dingfelnak in sawihnăwm kâi lo paih lamzin a kil,\\nAsinan sualralnak cun misual a nâmtlu.\\n7 Mah le mah milian tiaw naih, zianghman nei lo a um;\\nCule mah le mah mifarah tiaw naih, nasatakih lian a um.\\n8 Milai nunnak tlennak cu amai lennak hi a si,\\nAsinan mifarah cun hrinhronak a táwng lo.\\n9 Midingfelpawlih tleu cu tle zetin a tleu,\\nAsinan misualrálpawlih meito cu a mit ding.\\n10 Hngalnak in tawhawknak siarlo zianghman a suah lo,\\nAsinan thurawn dawngtupawl cun fimnak an nei.\\n11 Diklo zetih ngah mi neihnunnak cu a zâwr vivo ding,\\nAsinan ṭuanbăngnak ihsi a khāwltuih neihnunnak cu a pungṭhang ding.\\n12 Ruahsan mi thleng tlai cun thinlung damlonak a thlĕn,\\nAsinan saduhthah kim cu nunnak thingkung vek a si.\\n13 Kamsuakthu zianghman siar lo tu cu hlohralter a si ding,\\nAsinan thupek ṭihzahtu cu lawmman pek a si ding.\\n14 Thihnak tháng ihsin mi luatter dingin,\\nMifimih zirhnak cu nunnak tihna a si.\\n15 Theihthiamnak ṭha in duhsaknak a co,\\nAsinan rinumlonak lamzin cu a har.\\n16 Khawruatthiam mi kip in theihnak thawn an cāngvāi,\\nAsinan mi-â cun a atzia a phawrhsuak.\\n17 Misualrál palai cu buainak sungah a tla,\\nAsinan rinsantlak aiawh palai in harhdamnak a thlĕn.\\n18 Nunrĕmnak ngaihsak lo tu parah farahnak le ningzahnak a thleng ding,\\nAsinan simhrinnak ngaihsaktu cu upat a hlawh ding.\\n19 Saduhthah tlamtlin cu thinlung hrangah a thlum,\\nAsinan thil ṭhalo suahsan cu mi-âpawl hrangah fihnungza a si.\\n20 Mifimpawl thawi kawmawtu cu a fim ding,\\nAsinan mi-â va hawipitu cu a hlorál ding.\\n21 Vansiatnak in misualpawl a dûm,\\nAsinan midingfelpawl hnenah cun thil ṭha pek a si ding.\\n22 Miṭha in a fātepawlih falepawl hrangah ro a tăn,\\nAsinan misual neihnunnak cu midingfel hrangah khawlkhâwm a si.\\n23 Mifarah ló ah rawl tampi a um ih,\\nDiknak tlaksăm ruangah kawlawngnak a um.\\n24 A fungfek a sūptu cun a fapa a hua,\\nAsinan amah a duhdawtu cun taima zetin a thunun.\\n25 Midingfel cun a diriam ko ei ding a nei,\\nAsinan misualrál pum cu a tlasam ding.\\n1 Nunau fim in a inn a sak,\\nAsinan nunau â cun amai kut in a ṭhiatbăl.\\n2 Fel zetih a fehtu in Jehovah a ṭihzah,\\nAsinan amai lamzinpawl ih fehpêngtu cun Jehovah a nautat a si.\\n3 aMi-â kâ ah hngalnak fungfek a um,\\nAsinan mifimpawlih ṭawngkam cun anmah a humhim hai ding.\\n4 Câwcangpawl umlonak ah cun, rankhēng a fai.\\nAsinan câwcang cahnak hmangin paṭhatnak a ra.\\n5 Theihpitu rinum cun thuphan a per lo,\\nAsinan theihpitu diklo cun thuphan a per.\\n6 Mi zohniamtu cun fimnak a hawl nân, a táwng lo,\\nAsinan theihnak cu a theithiamtu hrangah cun thil ăwlte a si.\\n7 Mi-âpaih hmaikâ ihsin tlân aw,\\nCulole fimnak thu na thei lo ding.\\n8 Khawruatthiamih fimnak cu a fehnak ding theihthiam hi a si,\\nAsinan mi-âpawlih atnak cu bumawknak a si.\\n9 Mi-âpawl in sual an hnihsan,\\nAsinan mifelpawl lakah cun bduhsaknak a um.\\n10 Thinlung in amai siatkhâtnak a thei ih,\\nMi dang cun amai aipuannak cu an ṭawmpi ve lo.\\n11 Misualrálpawlih inn cu ṭhiahbăl a si ding,\\nAsinan mifelpawlih puanthlam cu ṭhaten a um ding.\\n12 Milai hrangih dik vekih lang lamzin a um,\\nAsinan a netnak cu thihnak lamzin a si.\\n13 Hnih lai hmanah thinlung a riahsia thei ih,\\nHlimnak a cem tikah thinnatnak a um thei.\\n14 Thinlung dungtawlh cu amai ruahdān in a khat ding,\\nAsinan miṭhapa cu amai neih mi ah a lungawi tawk ding.\\n15 Mimâwl cun ṭawngkam tinkim a zum,\\nAsinan khawruatthiam cun a fehnak ṭhaten a zoh.\\n16 Mifim in thil ṭhalo a ṭih ih a tlansan,\\nAsinan mi-â cu a luhlul ih amah le amah a rinsanaw.\\n17 Mithintawi cu atthlak zetin a cāngvāi ih,\\nMisualrálpaih khawkhannak cu huat a si.\\n18 Mimâwlpawl cun ro ah atnak an co,\\nAsinan khawruatthiampawl cu theihnak lallukhum khumter an si.\\n19 Miṭha lo pawl cu miṭhapawl hmaiah an kûn ding ih,\\nMisualrálpawl cu midingfel kăwtkapawl ah.\\n20 Mifarah cu amai innhnen hman in an hua,\\nAsinan milian cu mi tampi in an duhdawt.\\n21 A innhnen nautattu cu sual a tuah a si.\\nAsinan mifarah parih zahngainak neitu cu mithlawsuak a si.\\n22 Thil ṭhalo khawkhângtupawl cu an fehpêng a si lo maw?\\nAsinan zahngainak le thudik cu thil ṭha khawkhângtuih ta a si.\\n23 Ṭuanbăngnak hmuahhmuah ah hlawknak a um,\\nAsinan ṭawng menmen nak cun farahnak a thlĕn.\\n24 Mifimpawlih lallukhum cu an lennak hi a si,\\nAsinan mi-âpawlih atnak cu at hi a si.\\n25 Theihpitu dik in nunnak a runsuak,\\nAsinan mibumhmang theihpitu cun thuphan a sim.\\n26 Jehovah ṭihzahnak ah rinsanawknak hnget a um ih,\\nA falepawl in răwlhimnak hmun an nei ding.\\n27 Thihnak thangpawl ihsin mi tlânsuakter dingah,\\nJehovah ṭihzahnak cu nunnak tihna a si.\\n28 Mipi tampi cu siangpahrang ropitnak a si,\\nAsinan mipi tlaksăm cu uktu tlakniamnak a si.\\n29 Mithinfûal in theihthiamnak nasatak a nei,\\nAsinan mithintâwi cun atnak a cawisâng.\\n30 A hahdam mi thinlung cu taksa nunnak a si,\\nAsinan iksiknak cu ruhpawl hrangah măwtnak a si.\\n31 Mifarah palbĕttu cu amah Sersiamtu a nautat a si,\\nAsinan amah upattu cun miṭulsam parah zahngainak a nei.\\n32 Misualrál cu amai sualralnak ah tlukter a si,\\nAsinan midingfel cun a thihnak ah răwlhimnak a nei.\\n33 Fimnak cu theihthiamnak neituih thinlung ah a um,\\nAsinan mi-âpawl thinlung sungih a um mi cu phuanlăng a si.\\n34 Dingfelnak in miphun a cawisâng,\\nAsinan sualnak cu mi kip mualphonak a si.\\n35 Siangpahrang in a fim mi siahhlawh a duhsak,\\nAsinan ningzahnak suahtertuih parah cun a thinlingnak a um.\\n14:3a Mi-â kâ ah hngalnak fungfek a um: «A duh duhih mi-â a ṭawngnak in a zāng hrangah fungfek a thlĕn,» tinak a si.\\n14:9b duhsaknak: Pathian duhsaknak a si.\\n1 Thulehnak nēm in thinlingnak a daiter,\\nAsinan ṭawngkam khâ cun thinhengnak a căwktho.\\n2 Mifim lei in dik zetin theihnak a hmang,\\nAsinan mi-âpawlih kâ cun atnak a phûtsuak.\\n3 Jehovah mit cu hmun kip ah a um,\\nMiṭha lo le miṭha a zoh ringring.\\n4 aLei zaidam cu nunnak thingkung a si,\\nAsinan merhkawihmang lei cun thinlung a kûaiter.\\n5 Mi-â in a paih nun zirhnak a nautat,\\nAsinan nunrĕmnak cohlangtu cu mifim a si.\\n6 Midingfel inn ah hlawnthil tampi a um,\\nAsinan misualrálih ṭuansuah mi ah buainak a um.\\n7 Mifimpawlih hmurkâ in theihnak an thehdarh,\\nAsinan mi-âpawlih thinlung cun cuvekin an tuah lo.\\n8 Misualrálpawlih raithawinak cu Jehovah hrangah fihnungza a si,\\nAsinan mifelpawlih thlacamnak cu a lungsinak a si.\\n9 Misualrál lamzin cu Jehovah hrangah fihnungza a si,\\nAsinan anih cun dingfelnak dawitu a duhdawt.\\n10 Thununnak khoh cu zin dik tlansantu hrangah a si ih,\\nNunrĕmnak a huatu cu a thi ding.\\n11 Sheol le bAbaddon cu Jehovah hmaiah an um.\\nMinung fapapawlih thinlung cu ziang tlukin a si sinsin pei.\\n12 Mi hnihsanhmang cun amah nunrĕmtu a duh lo ih,\\nMifim hnen khalah a feh fawn lo ding.\\n13 A hlipár mi thinlung in mithmai a panter,\\nAsinan thinlung riahsiatnak ruangah lungthin a kûai.\\n14 Mifim thinlung in theihnak a hawl,\\nAsinan mi-âpawlih kâ cu atnak in a câwmaw.\\n15 Mizawnzaipawlih damsung ni hmuahhmuah cu an ṭha lo,\\nAsinan thinlung hlipár a neitu cun tlaitluanin ruai a nei.\\n16 Buainak thawi hlawnthil tampi hnakin,\\nJehovah ṭihzahnak thawi thil málte a ṭhasawn.\\n17 Huatnak thawi cawmthau câwno ei hnakin,\\nDuhdawtnak umnak ih hanghnahhangrah zanriah ei a ṭhasawn.\\n18 Mithintâwipa in tawhawknak a căwktho,\\nAsinan thinfûal cun remawklonak a daiter.\\n19 Mizāngzêl lamzin cu hling hruang bangtuk a si,\\nAsinan mifel lamzin cu zinpi a si.\\n20 Fapa fim in a pa a lungawiter,\\nAsinan mi-â cun a nu a hmuhsuam.\\n21 Thuṭhenfelthiamnak nei lo tu hrangah cun atnak hi a aipuannak a si,\\nAsinan theihthiamnak neitupa cu zin dik ah a feh.\\n22 Thurawnpeknak um lo cun, tumtahnakpawl an hlawhsam,\\nAsinan thurawnpetu tamnak ah cupawl cu dĭnhngeh an si.\\n23 A kâ ih dik zetih thu a lehnak ah milai in aipuannak a nei,\\nA tikcu teih ṭawngsuak mi ṭawngkam cu ziang tlukin so a ṭha!\\n24 Hnuaiih um Sheol a pialsan theinak dingah,\\nNunnak lamzin cu mifim hrangah tlun lamah a um.\\n25 Jehovah in mipuarthau inn a ṭhiatbăl ding,\\nAsinan nuhmei ramri cu a hngetter ding.\\n26 Misualrálpawlih ruahnak cu Jehovah hrangah fihnungza an si,\\nAsinan ṭawngkam thlumpawl cu an thiangfai.\\n27 Hlawknak diklo hrangih duhamtu cun amai sungkua a buaiter,\\nAsinan nawhthuh huatu cu a nung ding.\\n28 Midingfel thinlung cun ziangtiih thuleh ding ti a ruat,\\nAsinan misualrál kâ cun thil ṭhalo a phûtsuak.\\n29 Jehovah cu misualrálpawl hnen ihsin a hla,\\nAsinan midingfelpawlih thlacamnak cu a thei.\\n30 Mithmai pan in thinlung a aipuangter ih,\\nA ṭha mi thuthang in ruhpawl a harhdamter.\\n31 Nunnak hrangih kawknak theitu hna cu mifimpawl lakah a cêng ding.\\n32 Nun zirhnak zohnîamtu cun amah le amah a nautataw a si,\\nAsinan kawknak a ngaithlatu cun theihthiamnak a ngah a si.\\n33 Jehovah ṭihzah cu fimnak nun zirhnak a si ih,\\nUpatnak hlanah tăngdawrnak a um.\\n15:4a Lei zaidam: A ṭawng hrampi ah, «lei dam» ti a si.\\n15:11b Abaddon: Siatralnak.\\n1 Thinlung timlamawknak cu minung ta a si,\\nAsinan thulehnak ṭawngkam cu Jehovah hnen ihsin a si.\\n2 Milai lamzin hmuahhmuah cu amai mithmuhah cun an thiang ṭheh,\\nAsinan Jehovah in thinlung cuai a thlai.\\n3 Jehovah hnenah na hnaṭuanpawl ap awla,\\nNa ruahnakpawl dĭnhngeh an si ding.\\n4 Jehovah in amai hrangah thil hmuahhmuah hi a tuah,\\nA si, misualrál tiangin ni ṭhalo hrangah.\\n5 Thinlung ih mipuarthau pauhpauh cu Jehovah hrangah fihnungza an si.\\nThungaiten, hrem loin zohman an lan lo ding.\\n6 Zahngainak le thudik ah mawhsualnak cu sualkhuhthawinak cu pek a si.\\nCule Jehovah ṭihzahnak in mi in thil ṭhalo an tlansan.\\n7 Milai lamzinpawl in Jehovah an lunghmuiter tikah,\\nA ralpawl hman amah thawn a remawter hai.\\n8 Diknak tel loih sumlut tampi hnakin,\\nDiknak thawi málte neih a ṭhasawn.\\n9 Milai thinlung in a fehnak ding khua a khâng,\\nAsinan Jehovah in a fehnak ding a khihhmuh.\\n10 Siangpahrang hmurkâ ah Pathian thusuak a um;\\nA kâ in thu a ṭhensual ding a si lo.\\n11 aA dik mi cuailungpawl le cuaithlainakpawl cu Jehovah ta an si;\\nDip sungih cuailung hmuahhmuah cu amai hna a si.\\n12 Sualralnak tuah hi siangpahrangpawl hrangah fihnungza a si,\\nZiangahtile laltokham cu dingfelnak ih dĭnhngeh a si.\\n13 Thudik simtu hmurkâ cu siangpahrangpawlih năwmawknak a si ih,\\nAnnih in thudik simtu an duhdawt.\\n14 Siangpahrang thinlingnak cu thihnak palai vek a si,\\nAsinan mifimpa in cumi cu a daiter ding.\\n15 Siangpahrang mithmai a pan tikah nunnak a um ih,\\nA duhsaknak cu ṭhâl tawp ruah khawdur vek a si.\\n16 Sui hnakin fimnak ngah cu ziang tlukin so a ṭha!\\nCule theihthiamnak ngah cu ngun hnakin hril sawn ding a si.\\n17 Mifel zinpi cu thil ṭhalo tlansan hi a si.\\nAmai lamzin kilhimtu cun amai nunnak a humhim.\\n18 Siatralnak hlanah hngalnak a feh ih,\\nTlûknak hlanah uanawknak thinlung.\\n19 Mipuarthau thawi ralthillawn zemawk hnakin,\\nMihnuaita thawi thinlung tăngdawr a ṭhasawn.\\n20 Fim zetih ṭawngkam a ngaithlatu cun thil ṭha a hmusuak ding ih,\\nZokhal Jehovah a rinsantu cu mithlawsuak a si.\\n21 Thinlung sungih mifim cu khawruatthiam tiah an ti ding ih,\\nHmurkâ thlum in zirnak a ṭhangter.\\n22 Theihthiamnak cu a neituih hrangah nunnak cirhti a si.\\nAsinan mi-âpawlih nunrĕmnak cu atnak hi a si.\\n23 Mifim thinlung in amai kâ a zirh ih,\\nAmai hmurkâ ah zirnak a bêt.\\n24 Ṭawngkam thlum cu khuaithlar bangtuk an si,\\nThinlung hrangah a thlum ih, ruh hrangah harhdamnak a si.\\n25 Milai hrangih dik vekih lang lamzin a um,\\n26 Bāng zetih hnaṭuantu cu amai hrangih ṭuanbāng a si,\\nZiangahtile a rilrāwnnak in a phût a si.\\n27 Pathian ngaihsaklopa in thil ṭhalo a laisuak ih,\\nCumi cu amai hmurkâ ah meialh bangtuk a si.\\n28 Thu merhkawi hmangpa in tawhawknak a tuh ih,\\nMikamtam in rualpi ṭhabikpawl a ṭhenawter.\\n29 Minunrâwngpa in a innhnen a lēm ih,\\nLamzin ṭhalo ah a hruai.\\n30 Anih in thil diklo suangtuah dingin a mit a sĭn;\\nAnih in a kam a sehhnawh ih, thil ṭhalo a suakter.\\n31 Lusam par cu ropitnak lallukhum a si,\\nCumi cu dingfelnak lamzin ih hmuhsuah a si.\\n32 Micak hnakin mithinfûal a ṭhasawn ih,\\nKhawpi latu hnakin a thinlung thununtu a ṭhasawn.\\n33 Camcawhfung cu cāwn parah an zûk,\\nAsinan cumiih thutluknak kip cu Jehovah hnen ihsin a si.\\n16:11a A dik mi cuailung: A ṭawng hrampi ah, «thuṭhennak lungpawl» ti a si.\\n1 Toaw phahih ruaiṭheh murmonak inn hnakin,\\nHnangamteih rawl ṭhing bar khat a ṭhasawn.\\n2 Siahhlawh fim in ningzahnak a suaktertu fapa a uk ding ih,\\nUnaupawl lakah ro a zem ding.\\n3 Thianternak bel cu ngun hrangah a si ih, rawhtitnak somei cu sui hrangah a si,\\nAsinan Jehovah in thinlung a hniksak.\\n4 Thil ṭhalo a tuahtu in thuphan per hmurkâ a ngaithla;\\nThuphan pertu in mi siatsuah thei ṭawngkam hngakhlap zetin a ngaithla.\\n5 Mifarah hmuhsuamtu cun a Sersiamtu a nautat a si.\\nMi vanduainak ih lungawitu cu hrem loin a lan lo ding.\\n6 Fātepawlih falepawl cu putarpawlih lallukhum an si ih,\\nFalepawlih ropitnak cu an pa hi a si.\\n7 Thusim ṭha hleice cu mi-â thawn an mawihaw lo,\\nThuphan per hmurkâ cu mipawimawhpa thawn an măwihaw lo sinsin.\\n8 Nawhthuh cu a neituih mithmuhah âizēlnak lung a si;\\nAnih cu a hawinak kip ah a hlawhtling.\\n9 Dānpahbălnak a thuptu in duhdawtnak a hawl,\\nAsinan thuhla nawlhsaltu cun rual ṭha a ṭhendarh.\\n10 Mi-â vei 100 thawi hnakin, mifim vei khat kawk hmual a nei sawn.\\n11 Miṭha lo pa in helnak lawng a hawl;\\nCuruangah amai hnenah palai hrohrang thlah a si ding.\\n12 Mi-â a at lai tawn hnakin,\\nA fanopawl lawnsak mi saváwm pinu mi in tâwng sawn seh.\\n13 Thil ṭha kha thil sia ih a lehrūltu cu,\\nA inn ihsin thil ṭhalo in a suahsan dah lo ding.\\n14 Tawhawknak thăwktir cu tidai thlah bangtuk a si;\\nCuruangah sualawknak a thăwk hlanah thuelawknak bāng uh.\\n15 Misualrál thiam cohtu le midik thiamlo cotertu cu,\\nAn pahnih in bangrepin Jehovah hrangah fihnungza an si.\\n16 Fimnak leinak man cu ziangahso mi-â kut sungih a um,\\nCumi hrangih thinlung a neih lo lo thâwi?\\n17 Rualpi cun ziang tikcān khalah mi a duhdawt ih,\\nA unaupa cu harsatmangbángnak hrangih suak a si.\\n18 Theihthiamnak nei lo milai cun kămawknak a tuah ih,\\nA rualpi hrangah âmkhām ah a cang.\\n19 Dānpahbăl a duhtu cun tawhawk a duh ih,\\nA kăwtka khaisângtu cun siatralnak a hawl.\\n20 Mi bum duhnak thinlung a neitu cun thil ṭha a hmusuak lo ih,\\nThu merhkawihmang lei neitu cu thil ṭhalo sungah a tla.\\n21 Mi hnihsanhmang a hringtu in amai riahsiatnak dingah a hring ih,\\nMi-â-ih pa cun aipuannak a nei lo.\\n22 A hlipár mi thinlung in damnak a thlĕn,\\nAsinan a kekkuai mi thinlung cun ruhpawl a roter.\\n23 Thuṭhennak dik merhkâwi dingah,\\nMisualrálpa in a ṭāng ah nawhthuh a la.\\n24 Fimnak cu theihthiamnak neituih mithmuhah a um,\\nAsinan mi-â mit cu leilung dĕngah a um.\\n25 Fapa â cu a paih thinnatnak a si ih,\\nA hringtu a nu hrangah khâtnak a si.\\n26 Cuihhleiah midingfel cawhkuan pek a ṭha lo,\\nMipawimawhpawl an dĭngnak ruangih vuak khal.\\n27 Theihnak a neitu cun a ṭawngkam a sūp ih,\\nThiltheithiampa cu midai a si.\\n28 Daiteih a um tikah, mi-â hman mifim ih ruah a si;\\nA hmurkâ a cip tikah, anih cu thil theithiam ih ruah a si.\\n1 Mi kăwm duh lo tu cun amai ṭānghma a sial ih,\\nFimnak ṭha hmuahhmuah a dodal a si.\\n2 Mi-â cun theihthiamnak ah nuam tinak a nei lo,\\nAsinan amai thinlung phuanlăngnak ah a nei.\\n3 Misualrál a rat tikah, mi ziangsiarlonak khal a ra.\\nCule mualphonak zawngah ningzahnak a ra.\\n4 Milai kamsuak ṭawngkampawl cu a thûk mi tipi vek an si.\\nFimnak cirhtihna cu a luang mi tivate vek a si.\\n5 Misualrál hnenih thleidănnak lăngter a ṭha lo ih,\\nThuṭhennak ih midingfel sunter khal a ṭha lo.\\n6 Mi-â hmurkâ cun tawhawknak a thlĕn ih,\\nA kâ in vuakvelhawknak a ko.\\n7 Mi-â kâ cu amai siatralnak a si ih,\\nA hmurkâ cu a nunnak hrangih tháng a si.\\n8 Kâ tam vahhmangih ṭawngkampawl cu rawl thaw bangtuk a si ih,\\nTaksa sungtabik ah an lutthla.\\n9 Amai hna ih a zangzeltu cu\\nSiatsuahtuih unaupa a si.\\n10 Jehovah hmin cu dawlsâng hnget a si;\\nMidingfel cu cu tawkah a tlân ih a him.\\n11 Milianpaih neihnunnak cu amai khawpi hnget a si ih,\\nAmai suangtuahnak ah cun khawkulh sâng bangtuk a si.\\n12 Siatralnak hlanah minung thinlung cu a uangaw ih,\\nUpat sunlawihnak hlanah tăngdawrnak a um.\\n13 Hna ih a theih hlanih thuhla a lettu cu,\\nA hrangah atnak le ningzahnak a si.\\n14 Milai thinlung in a damlonak a tuar thei ding,\\nAsinan zo in so thinlung kekkuai tuar thei ding?\\n15 Khawruatthiam thinlung in theihnak a khāwl ih,\\nMifim hna cun theihnak a hawl.\\n16 Milai thilpek in amai hrangah lamzin a tuahsak ih,\\nMiropipawl hmaiah amah a hruai.\\n17 A innhnenpa a rat ih a zawihnit hlanlo,\\nMai thuhla rel hmaisabiktu kha dik vekin a lang.\\n18 Camcawhfung zûknak in tawhawknak a rehter ih,\\nMiropipawl a ṭhenawter.\\n19 Khawpi hnget va lâk ding hnakin lungawi lo ko tuah mi unaupa neh ding a har sawn ih,\\nTawhawknak cu lal inn kulhnak hruang bangtuk a si.\\n20 Milai pumpi cu amai kâ rah ihsin a khawpkhâm ding,\\nAmai hmurkâ rahsuah ihsin a puar ding.\\n21 Thihnak le nunnak cu lei thiltitheinak ah an um ih,\\nCumi a duhtupawl cun a rah an ei ding.\\n22 Nupi hmu cu thil ṭha hmu a si ih,\\nJehovah hnen ihsin duhsaknak a co a si.\\n23 Mifarah in a diltein a dil,\\nAsinan milian cun hrohrang zetin a let.\\n24 Rualpi tam tuk neitupa cun siatnak a thlĕn thei,\\nAsinan unau hnakih naisawn ih kăwpbettu rualpi khal an um.\\n1 Thu merhkawihmang hmurkâ nei mi-â hnakin,\\nFelfaiteih nungtu mifarah a ṭhasawn.\\n2 Cuihtlunah theihnak tel lo ṭhahnemngainak cu a ṭha lo ih,\\nFeh hmanhmawhtu cun thilsual a tuah.\\n3 Mi pakhat ih atnak in amai lamzin a siatsuah ih,\\nA thinlung in Jehovah parah a thin a so.\\n4 Neihnunnak in rualpi tampi a tuah,\\nAsinan mifarah cu a rualpi hnen ihsin ṭhenin a um.\\n5 Theihpitu diklo cu hrem loin a um lo ding ih,\\nThuphan simtu cu a tlânsuak lo ding.\\n6 Mi tampi in mitirhsiang an tlăwn ih,\\nMi kip hi thilpek petuih rualpi an si.\\n7 Mifarah cu a unaupawl hmuahhmuah in an hua,\\nA rualpipawl cu ziang tlukin so a hnen ihsin an fehhla sinsin pei!\\nAnih in ṭawngkampawl hmangin a dawi hai ding,\\nCuticingin annih in amah cu an fehsan thotho.\\n8 Fimnak a ngahtu cun amai nunnak a duhdaw;\\nTheihthiamnak a kilhimtu cun thil ṭha a hmu ding.\\n9 Theihpitu diklo cu hrem loin a um lo ding ih,\\nThuphan simtu cu a hlorál ding.\\n10 Năwmtawlnak cu mi-â thawn an milaw lo,\\nSiahhlawh in hotupawl a uk ding cu a mil lo sinsin.\\n11 Milai remtheihnak in amah cu thinfûal ko a tuah ih,\\nThilsual tuah mi hmu lo vekih a umsan mennak cu a hminṭhatnak a si.\\n12 Siangpahrang thinlingnak cu kiosa hûk bangtuk a si,\\nAsinan a duhsaknak cu hrampi parih daitla bangtuk a si.\\n13 Fapa â cu a paih siatnak a si ih,\\nNupi mitawhhmang cu catbang loih inn zŭn a si.\\n14 Inn le lennak cu palepawl hnen ihsi co mi ro an si,\\nAsinan nupi khawruatthiam cu Jehovah hnen ihsin a si.\\n15 Zangzēlnak in thithlĕpin mi a itthatter ih,\\nMizê cun rilrāwn a tuar ding.\\n16 Thupek a thluntu cun a nunnak a kilhim,\\nAsinan a lamzinpawl ih a fimkhur lo tu cu a thi ding.\\n17 Mifarah a zangfahtu cun Jehovah hnenah a cawih ih,\\nAnih in a rak peksuah mi cu a rūlsal ding.\\n18 Ruahsannak a um laiah na fapa nunsim awla,\\nA thih ding kha na thinlung in duh hlah seh.\\n19 Thinling tuk pa cu cawhkuan a tuar ding;\\nZiangahtile amah na rŭn asile, na tisal cingcing a ṭul ding.\\n20 Na ni neta lamih na fimnak dingah,\\nThurawnpek ngaithla awla, nun zirhnak cohlang aw.\\n21 Milai thinlung ah khawkhannak tampi a um,\\nSikhalsehla Jehovah-ih thurawnpek lawng a dinghnget ding.\\n22 Milai sungih thil duhum cu ngilneihnak hi a si ih,\\nMifarah cu thuphan pertu hnakin a ṭhasawn.\\n23 Jehovah ṭihzahnak cun nunnak ah mi a hruai ih,\\nCumi a neitu cu diriam zetin an um ding.\\nThil ṭhalo in amah a pan lo ding.\\n24 Mizāngzêl in khengkûm sungah a kut a thluah ih,\\nA kâ thlentersal ding hman a paih lo.\\n25 Mi hnihsanhmang cu vaw awla, mimâwl kha a fim ding;\\nTheihthiamnak a neitu kha kawk awla, theihnak a ṭhenfel thiam ding.\\n26 A pa tuahsetu le a nu dawisuaktu cu ningzahnak le,\\nMualphonak thlentu fapa a si.\\n27 Ka fapa, nun zirhnak ngaithlak bansan hnik hman,\\nTheihnak ṭawngkampawl ihsin na pial ding.\\n28 Theihpitu santlailo cun diknak a hnihsan ih,\\nMisualrálpawlih kâ in mawhsualnak a darhzaiter.\\n29 Dāntatnakpawl cu mi hnihsanhmangpawl hrangah timtuah a si ih,\\nVuaknakpawl cu mi-âpawlih zāng hrangah.\\n1 Sabitzu cu hmuhsuamnak suaktertu, zureu cu tawhawkbuainak suaktertu,\\nZokhal cumi ih hruaipen mi cu a fim lo a si.\\n2 Siangpahrang thinlingnak cu kiosa hûk bangtuk a si;\\nAmah thinheng ko căwkthotu pauhpauh cu anmai nunnak dokalhin thilsual an tuah a si.\\n3 Tawhawknak bansantu milai cu upattlak a si,\\nZiangahtile mi-â pauhpauh in elawknak an thăwk ṭheu.\\n4 Mizāngzêl cun thla a tăn ruangah alei a let lo ding;\\nThlairawl khawm cān ah kut a dawh ding ih, zianghman a nei lo ding.\\n5 Milai thinlung ih tumtah mi cu ti thûkpi bangtuk a si,\\nAsinan theihthiamnak a neitu in cumi cu a phawrhsuak ding.\\n6 Mi tampi in anmai ṭhatnak ciar an phuang ding,\\nAsinan zo in so rinsantlak minung a hmu thei ding?\\n7 Midingfel cu amai felfainak ah a tlanglêng.\\nA falepawl cu a hnuah an hualvan a ṭha ding.\\n8 Thuṭhennak tokham parih a totu siangpahrang in\\nA mit in thil ṭhalo hmuahhmuah a darhter ṭheh.\\n9 Zo in, «Ka thinlung ka faiter zo,\\nKa sualnak ihsin ka thiang zo,» ti thei ding?\\n10 bCuailung dangdang le tahnak dangdang hi\\nJehovah hrangah an pahnih in bangrepin fihnungza an si.\\n11 Nauhak hman hi a tuah mi a thiang maw,\\nA dik maw ti a thil ti mipawl in theih a si.\\n12 Theihnak hna le hmuhnak mit hi an pahnih in\\nJehovah ih tuah veve mi an si.\\n13 Ih duh tuk hlah, culole na farah pang ding;\\nNa mit meng awla, rawl na khăwpkham ding.\\n14 Thil leitu cun, «A ṭha lo, a ṭha lo,» tiah a ti;\\nAsinan a fehhlo hnuah cun a tluangkhawnpi ṭheu.\\n15 Sui le lung mankhung sen tampi an um,\\nAsinan theihnak hmurkâ cu lung mankhung a si.\\n16 Ram dang mi hrangah âmkhām tuahtuih sinfen cu la awla,\\nCumi cu uirenu hrang a si tikah tiamkamnak tuah aw.\\n17 Bumnak ih ngah mi rawl cu milai hrangah a thlum,\\nAsinan a lehhnu ah a kâ cu lungte hrâwl in a khat ding.\\n18 Khawkhannakpawl cu thurawnpeknak in an dinghnget;\\nA fim mi thurawn thawn ral do aw.\\n19 Kâ tam vahhmang vâktawipa in thuthuppawl a phuang;\\nCuruangah mikamtam cu va kawm hlah.\\n20 A pa simaw, a nu simaw camsetu cu,\\nThim sahpi lakah a meito a mit ding.\\n21 A hramthăwkih zamrang tukih ngah mi ro cu\\nA netnakah thlawsuah a si lo ding.\\n22 «Thil ṭhalo kha ka thŭngrūl ding,» tiah ti hlah.\\nJehovah hngak awla, anih in a lo runsuak ding.\\n23 cCuailung dangdang hi Jehovah hrangah fihnungza an si ih,\\nCuaithlainak diklopawl khal an ṭha lo.\\n24 Milai kekarpawl cu Jehovah ta an si;\\nZiangtin so milai cun amai lamzin a theihthiam thei ding?\\n25 Thil thianghlim vekih hmanhmawh tukih hlăn le,\\nA hnuih a thutiampawl ruahsal ding cu milai hrangah tháng a si.\\n26 Siangpahrang fim in misualrálpawl a dawihlo ih,\\nAn parah fângcilnak lêngke a hrilh.\\n27 Milai thlarau cu Jehovah meito a si,\\nA thinlung sungmuril hmuahhmuah a hawl.\\n28 Zahngainak le thudik in siangpahrang a humhim ih,\\nZahngainak hmangin a laltokham a hngetter.\\n29 Minopawlih ropitnak cu an thazang hi a si ih,\\nPutarpawlih ceiawknak cu an lusam par hi a si.\\n30 Vuaknak hriamhma in thil ṭhalo a thiangfaiter,\\nVuaknak vualpawl in thinlung sungmuril a thianfai.\\n20:4a lei a let lo ding: Bible san laiah cun thlatang khalah leilet in thlaici an vawrh ṭheu.\\n20:10b Cuailung dangdang le tahnak dangdang: A ṭawng hrampi ah cun, «lungto pakhat le lungto pakhat, efa khat le efa khat,» ti a si. «Efa» ti ṭawngfáng hi hi tawkah a tlangpi tahnak hrangih hman a si.\\n20:23c Cuailung dangdang: A ṭawng hrampi ah cun, «lungto pakhat le lungto pakhat,» ti a si.\\n1 Siangpahrang thinlung cu Jehovah kut sungih a um mi tivapi bangtuk a si.\\nCumi cu a duhnaknak ah a kâwiter.\\n2 Milai umdān pauhpauh hi amai mit ah cun an dik ṭheh,\\nAsinan Jehovah in thinlung cuai a thlai ṭheu.\\n3 Raithawinak hnakin dingfelnak le diknak tuah cu Jehovah hrangah cohlantlak sawn a si.\\n4 A uangaw mi mithmai, a puarthau mi thinlung le,\\nMisualrálih meifar cu sual hi a si.\\n5 Mitaimapaih khawkhannakpawl cun neih tamnak lamah mi a hruai taktak,\\nAsinan mihmanhmawh pauhpauh cu farahnak lamah hruaiin an um taktak.\\n6 Thuphan per lei hmangih ngah mi hlawnthilpawl cu,\\nThihnak hawltupawlih suangtuahnak ziamrál lohli mi hi a si.\\n7 Misualrálpawlih nunrawnnak cun anmah a hlorálter ding.\\nZiangruangahtile dik zetih thil ti ding an êl.\\n8 Mawhnak neipaih lamzin cu a kâwi;\\nAsinan mithiang lawngte cu a hnaṭuan a dik.\\n9 Mitawhhmang nunau thawi inn ṭawmawk hnakin,\\naInn luanglu kĕlkawm ih cēn a ṭhasawn.\\n10 Misualrál thinlung in thil ṭhalo a câk;\\nA innhnenpa in a hmaiah duhsaknak a hmu lo.\\n11 Mi hnihsanhmang cawhkuan pek a si tikah, mimâwl cu fim ko tuah a si;\\nAsinan mifim nun zirh a si tikah, anih cun theihnak a ngah.\\n12 Midingfel in misualrál sungkua fim zetin a ngaihtuah,\\nAnmai sualralnak ruangah misualrálpawl cu a tlukter ṭheh hai.\\n13 Mifarah aunak lamih a hna a phittu pauhpauh cu,\\nAnmah khal an au ve leh ding ih, ngaithlaksak an si lo ding.\\n14 A thupteih thilpek in thinheng a daiter ih,\\nṬāng sungih pek mi nawhthuh in, thinlingnak nasazet.\\n15 Midik hrangah diknak tuah cu aipuannak a si,\\nAsinan mawhsualnak tuahtupawl parah siatralnak a thleng ding.\\n16 Theihthiamnak lamzin ihsin a vâkvaitu milai cu\\nMithi punkhawmnak ah a cawl ding.\\n17 Nunnăwm duhtu cu mifarahpa ah a cang ding;\\nSabitzu le hriak duhtu cu a lian dah lo ding.\\n18 Misualrál cu midingfel tlennak a si ding ih,\\nMirinum lo cu mifel hrangah.\\n19 Mitawhhmang le thinhenghmang nunau thawi cēntlang hnakin,\\nRamṭhing ih cēn a ṭhasawn.\\n20 Mifim cēnnak ah haheuhtlak hlawnthil le hriak a um,\\nAsinan mi-â cun cumi cu a riarálter men.\\n21 Dingfelnak le zahngainak dawitu cun,\\nNunnak, dingfelnak le upatnak a hmu.\\n22 Mifim cu micakpawlih khawpi parah a kai ih,\\nAn rinsan mi ralhruangkulh a cimter.\\n23 A kâ le a lei a kiltu cun,\\nBuainak ihsin a nunnak a kilhim a si.\\n24 Mipuarthau le miuangaw paih hmin cu, «Mihnihsanhmang,» ti a si;\\nHngal zetin a cāngvai.\\n25 Mizāngzêl saduhthah cun amah a that,\\nZiangahtile a kut in hnaṭuan a êl.\\n26 Sunvu-in nasazetin a iksik,\\nAsinan midingfel cun a pe ih, a ui lo.\\n27 Misualrálpawl raithawinak cu fihnungza a si ih,\\nLungput diklo thawi a hlăn tikah cun ziang tlukin nasa sinsin pei maw!\\n28 Theihpitu diklo cu a hlorál ding,\\nAsinan hna ih amah theitupa cun cem ni nei loin a rel ding.\\n29 Misualrálpa in a mithmai a hakter,\\nAsinan mifel lawngte cun a lamzin a dĭnhnget.\\n30 Jehovah dokalhnak ah fimnak siseh, theihthiamnak siseh, thurawnpeknak siseh a um lo.\\n31 Doawknak ni hrangah ráng cu timtuah a si,\\nAsinan runsuahnak cu Jehovah ta a si.\\n21:9a Inn luanglu kĕlkawm: Jew-pawl cun an inn tlun hi tlanlēn theih rāwn in an tuah.\\n1 Lennak nasatak hnakin hminṭhatnak hi hril sawn ding a si,\\nSui le ngun hnak khalin duhsaknak a duhum sawn.\\n2 Milian le mifarah hmunkhatah an táwngaw,\\nCupawl zate tuahtu cu Jehovah a si.\\n3 Khawruatthiampa in thil ṭhalo a hmu cia ih a relhsan,\\nAsinan mimâwlpawl cun an pahtlăng ih cawhkuan pek an si.\\n4 Tăngdawrnak le Jehovah ṭihzahnak rah cu,\\nLennak, upatnak le nunnak a si.\\n5 Thu merhkawihmang lamzin ah hlingpawl le thangpawl an um;\\nA nunnak kiltu cu cupawl ihsin hlapi ah a um ding.\\n6 Nauhak cu a fehnak ding lamzin zirh awla,\\nA upat tikah cumi cu a suahsan lo ding.\\n7 Milian in mifarahpawl a uk ih,\\nCawitupa cu a cawihtuih siahhlawh a si.\\n8 Mawhsualnak a tuhtu cun riahsiatnak a at ding ih,\\nA thinhengnak fungfek khal a riarál ding.\\n9 Mitirhsiang cu thlawsuah a si ding,\\nZiangahtile a rawl mifarah a pe.\\n10 Mi hnihsanhmang kha dawihlo awla, tawhawknak a reh ding,\\nA si, remawklonak le hmuhsuamawknak a cem ding.\\n11 Thinlung thiang a duhtu le awkam thlum a neitu cu,\\nSiangpahrang rualpi a si ding.\\n12 Jehovah mit in theihnak a humhim,\\nAsinan mirinum loih ṭawngkampawl cu a hlawhsamter ding.\\n13 Mizāngzêl in, «Lengah kiosa a um!\\nKăwtthler ah in that ding,» tiah a ti.\\n14 Nunau ṭhalo kâ cu khur thûkpi a si;\\nJehovah-ih camsiat mi cu cu tawkah a tla ding.\\n15 Nauhak thinlung ah atnak ṭem a si;\\nNunrĕmnak fungfek in cumi cu a hnen ihsin hlapi ah a dawisuak ding.\\n16 A lennak pungṭhang dingih mifarah palbĕttu le,\\nMilian hnenih petu cu a farah leh tengteng ding.\\n17 Mifim ṭawngkampawl kha na hna tháwng awla, ngai aw,\\nCule keimai theihnak lamah na thinlung pe aw;\\n18 Ziangahtile na thinlung ih cumi na ret asile, thil duhnungza a si ding;\\nCupawl cu na hmur hrangah timlam cia a si ding,\\n19 Cutin na rinsannak cu Jehovah ah a si ding;\\nTuihsun ah nangmah rori ka lo zirh a si.\\n20 Na hnenah thurawnpeknak le\\nTheihnak ṭha pawl ka ngan a si lo maw?\\n21 Cucu thutak ṭawngkampawl an hngehzia lo theihter dingah le,\\nA lo thlahtupawl hnenih thutak ṭawngkampawl ih na leh thei hainak dingah a si.\\n22 Mifarah cu a farah ruangah na hlawknak dingah hmang hlah,\\nMizawnzaipawl kha kulh kăwtka ah palbĕt fawn hlah.\\n23 Ziangahtile Jehovah in an thuhla a relsak leh ding ih,\\nAnmah lawngtupawlih nunnak a lawnsak ding.\\n24 Thinsepa kawm hlah awla,\\nThinso hmangpa kawm fawn hlah,\\n25 Culole a nundānpawl na zir ding ih,\\nNangmai hrangih thangkam na si pang ding.\\n26 Kămawknak tuahtupawl lakih mi pakhat va si hlah,\\nLeiba hrangih âmkhām tuahtupawl lakih mi pakhat khal;\\n27 Pek ding zianghman na neih lo asile,\\nZiangahso na ihkhun a lo laksak ding?\\n28 Na pupápawl ih an rak phŭn mi,\\nKhuahlan ramri kha ṭhawn hlah.\\n29 Amai hnaṭuannak ih thiam hleice pa na hmu maw?\\nAmah cu siangpahrang hmaiah a ding ding;\\nMi menmenpawl hmaiah a ding lo ding.\\n1 Uktu thawi rawl eitlang dingih na to tikah,\\nNa hmaiah ziang a um ti kha fimkhurten zoh aw.\\n2 Cule mihrawng tuk na si le,\\nNa hrawk ah nâmte thun aw.\\n3 A rawl thawpawl kha hahio hlah,\\nZiangahtile cupawl cu bumnak rawl an si.\\n4 Lian dingah a hleihluatin hnaṭuan hlah;\\nNangmai fimnak hmangin sūpawk thiam aw!\\n5 Thil um lo mi ah na mit na futer ding maw?\\nZiangahtile lennakpawl cun thla an tuahaw tengteng ding;\\nMuvanlai bangin van lamah an zamhlo ding.\\n6 Mitirhfak rawl ei hlah awla,\\nA rawl thawpawl khal hahio fawn hlah;\\n7 Ziangahtile anih cu a thinlung sungih a ruah mi vekin a um.\\nNa hnenah anih in, «Ei awla, in aw,» a lo ti,\\nAsinan a thinlung cu na hnenah a um lo.\\n8 Na ei zo mi bar khatte hman na luaksal ding ih,\\nNa ṭawngkam thlumpawl na hmang lăk ding.\\n9 Mi-â theih ah ṭawng hlah,\\nZiangahtile na thufimpawl a nautat ding.\\n10 Khuahlan ramri kha ṭhawn hlah awla,\\nPa nei lo pawlih lópawl năwr fawn hlah.\\n11 Ziangahtile anmah Tlentu cu a cak.\\nAnih in nangmah dokalhin an thuhla a relsak ding.\\n12 Thuzirhnak lamah na thinlung hmang awla,\\nTheihnak ṭawngkampawl lamah na hna.\\n13 Nauhak nunrĕmnak ah sūpaw hlah,\\nZiangahtile fungfek ih na vuak khalle a thi lo ding.\\n14 Amah cu fungfek in na vaw ding ih,\\nA nunnak cu Sheol ihsin na runsuak ding a si.\\n15 Ka fapa, na thinlung a fim a si ahcun,\\nKa thinlung rori khal a aipuang taktak ding.\\n16 A si, na hmurkâ in a dik mi thilpawl a rel tikah,\\nKa thinlung a ai a puang ding.\\n17 Na thinlung in misualpawl iksik hlah,\\nCuhnakin sunnihlawh in Jehovah ṭihzahnak hrangah ṭhahnemngai sawn aw.\\n18 Ziangahtile ruahsan ding na nei ih,\\nNa beiseinak cu sahcat a si lo ding.\\n19 Ka fapa, ngai awla, fim aw;\\nCule na thinlung kha lamzin dik ah fehter aw.\\n20 Sabitzu phâm mipawl lakah tel hlah,\\nSa pham mipawl lak khalah.\\n21 Ziangahtile zu phâm mipawl le sa phâm mipawl cu farahnak ah an thleng ding ih,\\nIhhmutnak in annih cu hnipuan ṭet a hrukter ding.\\n22 A lo hringtu na paih thu kha ngaithla awla,\\nNa nu kha a tar tikah nautat hlah.\\n23 Thutak cu lei awla, zuarsal hlah,\\nFimnak, nun zirhnak le theihthiamnak pawl khal.\\n24 Midingfelih pa cu nasazetin a ai a puang ding ih,\\nA fim mi fāte hringtu cu a fāte parah a nuamaw ding.\\n25 Na nu le na pa kha lungawi hai sehla,\\nNangmah a lo hringtunu cu aipuang seh.\\n26 Ka fapa, na thinlung i pe awla,\\nNa mit in ka lamzinpawl zâwt seh.\\n27 Ziangahtile hlawhhlâng cu khur thûkpi a si ih,\\nUirenu cu tikhur fiak a si.\\n28 Deh ding vekin mi a bawh fawn ih,\\nMipapawl lakah mirinum lo a pungzaiter.\\n29 Zo so hmakhuapit ṭheu?\\nZo so riahse ṭheu?\\nZo so mi va to ṭheu?\\nZo so phunzai ṭheu?\\nZo so săn um loih hriamhma tuar ṭheu?\\nZo so mit sen ṭheu?\\n30 Sabitzu hmun ih cambângpawl,\\nSabitzu cawhrawi hawlih fehtupawl an si.\\n31 Sabitzu kha a sen lai,\\nNo sungih thlet a si lai,\\nA luan ziaizo lai zoh hlah.\\n32 A netnakah rul bangtukin mi a cuk ih,\\nRulngân bangtukin mi a cuk.\\n33 Na mit in thil maksakpawl a hmu ding ih,\\nNa thinlung in thil ṭhalo pawl a ṭawngsuak ding.\\n34 A si, tifinriat sungih a zautupa bangtuk na si ding,\\nAsilole lăwng puanzarnak băn zim parih zautupa bangtuk.\\n35 Nang in, «Annih in in rak vel, asinan hriam ka si lo;\\nAnnih in in rak vua, asinan ka theitham lo.\\nInsal ding mi hawl dingah, ziang tikah so ka ṭhangharh ding?» na ti ding.\\n1 Miṭha lo pawl iksik hlah awla,\\nAn hnenih um ding khal duh fawn hlah.\\n2 Ziangahtile an thinlung in nunrawnnak ding khua an khâng ih,\\nAn hmurkâ in buainak thu an rel.\\n3 Fimnak hmangin inn cu sak a si ih,\\nTheihthiamnak in cumi cu dĭnhngeh a si.\\n4 Theihnak in pindanpawl cu a khatter,\\nA sunglawi mi le a duhnung mi lennak hmuahhmuah thawn.\\n5 Mifimpa cu a cak,\\nA si, theihnak neipa in a thiltitheinak a ṭhangter.\\n6 Ziangahtile thurawnpek fim in ral na do pei,\\nThurawnpetu tamnak ah himnak a um.\\n7 Fimnak cu mi-â hrangah a sâng tuk;\\nKulh kăwtka ah a kâ a âng lo.\\n8 Thil ṭhalo tuah ding tumtu cu,\\nMi phiarthuptu tiih kawh a si ding.\\n9 Atnakih khawkhannak cu sual a si ih,\\nMi hnihsanhmang cu minungpawl hrangah fihnungza a si.\\n10 Harsatmangbang ni ih na căuh asile,\\nNa thazang a mál a si.\\n11 Thihnak lamih dirh mipawl cu runsuak awla,\\nThah dingih thlûk mipawl kha dirkir aw.\\n12 Nannih in, «Himi cu kan thei hrimhrim lo,» nan ti a si ahcun,\\nThinlung cuaithlaitupa in cumi cu a ngaihtuah lo ding maw?\\nNa nunnak kilhimtupa cun cumi cu a thei lo ding maw?\\nCule anih in mi kip anmai thil ti bangtukin a rūl leh lo ding maw?\\n13 Ka fapa, khuaitizu ei aw, ziangruangahtile cumi cu a ṭha a si,\\nCule na kâ ih a thlum mi khuaithlar khal.\\n14 Cuvekin fimnakih theihnak cu na nunnak hrangah a si ding.\\nCumi na tawnngah asile, ruahsan ding a um ih, na beiseinak cu sahcat a si lo ding.\\n15 Maw misualrálpa, midingfel cēnnak kha bawhthup hlah.\\nA cawlhhahdamnak hmun kha tisiat hlah.\\n16 Ziangahtile midingfelpa cu vei sarih a tlu ding ih,\\nA thosal ding,\\nAsinan misualrál cu vanduainak ah a tlu ding.\\n17 Na ral a tlûk tikah lungawiaipuangin um hlah,\\nA rilhbah tikah na thinlung lungawi hlah seh.\\n18 Culole Jehovah in cumi cu a hmu ding ih, aa lung a hmui lo ding;\\nCule amah hnen ihsin a thinlingnak a sūpsal pang ding.\\n19 Miṭha lo pawl ruangah thinsoin um hlah awla,\\nMisualrálpawl iksik fawn hlah.\\n20 Ziangahtile miṭha lopaih hrangah cun ruahsan ding a um lo;\\nMisualrálpaih meito cu a mit ding.\\n21 Ka fapa, Jehovah le siangpahrang ṭihzah aw;\\nThlengawkhmangpawl va kawm hlah.\\n22 Ziangahtile an vanduainak cu rinlopiah a thleng ding ih,\\nAn pahnih ih an thlenter thei mi siatralnak cu zo in a thei?\\n23 Himi thilpawl khal hi mifim thusim mi an si:\\nThuṭhennak ih thleidăn neih a ṭha lo.\\n24 Misualrál hnenih, «Nangmah cu midingfel na si,» a titupa cu,\\nMinungpawl in an camse ding. Miphunpawl in amah cu an fih ding.\\n25 Asinan misualrál a kawktupawl cu năwmawknak an nei ding ih,\\nAn parah a ṭha mi thlawsuah a thleng ding.\\n26 Thulehnak dik petu in hmurkâ a hnam.\\n27 Leng lamih na hna tifel aw,\\nLó ah ziangkim tifel thluh aw;\\nCule cuihhnu ah nangmai inn sak aw.\\n28 Săn um loin na innhnen dokalh zawngin theihpitu va si hlah,\\nZiangahtile nangmai hmurkâ in na bum ding maw si?\\n29 «Amah in ka parih a rak tuah vekin,\\nA parah ka tuah ve ding.\\nAmai hnaṭuan bangtukin milaipa cu ka lehrūl ding,» ti hlah.\\n30 Mizāngzêlpaih ló kiangah ka va feh ih,\\nTheihthiamnak nei lo milaipaih sabit hmuan kiangah;\\n31 Cule ngai hnik, cumi cu hlingrûl in a khat ṭheh;\\nA ló hmai cu thaihliak in a khat;\\nA ló lunghruang a cim.\\n32 Cumi ka hmu tikah fimkhur zetin khua ka ruat;\\nCumi cu ka zoh ih nunzirnak ka ngah:\\n33 Málte sung itthatin, málte sung sing duakin,\\nKut băwmin it duak hnik;\\n34 Na farahnak cu khualtlawng mi bangin le,\\n24:18a a lung a hmui lo: A ṭawng hrampi ah cun, «mithmuh ah thil ṭhalo a si,» ti a si.\\nHezekiah-ih Milaipawlih Ngansâwng mi Solomon Thufim\\n1 Hipawl khal hi Solomon-ih thufimpawl,\\nJudah siangpahrang Hezekiah-ih milaipawl ih an ngansâwng mi a si.\\n2 Thuhla thuh hi Pathian ropitnak a si,\\nAsinan siangpahrangpawlih ropitnak cu thuhla hawlsuah hi a si.\\n3 Vanpawl an sâng ih leilung a thûk vekin,\\nSiangpahrangpawlih thinlung cu zawihnitsuah theih a si lo.\\n4 Ngun ihsin a êk lahlo awla,\\nSodengpa in bungbel ah a tuah thei ding.\\n5 Siangpahrang hmai ihsin misualrál lahlo awla,\\nDingfelnak in a laltokham cu dĭnhngeh a si ding.\\n6 Siangpahrang hmaika-ah nangmah le nangmah cawisâng aw hlah awla,\\nMiropi dinnak ah va ding hlah;\\n7 Ziangahtile na hmuh dah mi mizahum hmaiih lo niamter hnakin,\\nNa hnenah anih in, «Hi tawkah hung so aw,» a lo ti cu a ṭhasawn.\\n8 Thuṭhennak ah hmanhmawh tukin thuhla thlĕn hlah;\\nZiangahtile na innhnenpa in na ning a lo zahter tikah,\\nA netnakah ziang na cang ding?\\n9 Na thubuai cu na innhnen thawn relfel uhla,\\nThuthup cu mi dang hnenah phuang hlah.\\n10 Culole cumi a theitu in na ning a lo zakter ding ih,\\nNa hmin a se tâtâ ding.\\n11 A cān teih ṭawng ding mi cekci ṭawngkam cu,\\nNgunkûalpawl parih sui epălpawl vek a si.\\n12 A fim mi mi kawktu cu thulung mi hna ih\\nSui hnakhaih le sui hlirhlăng ceiawknak bangtuk a si.\\n13 A thlahtupawl hrangih palai rinum cu,\\nThlairawl khâwm tikcucān ih vurdai bangtuk a si,\\nZiangahtile a pulepawlih thinlung a nuamter.\\n14 Pe si loih pe vekih tluangkhâwngtu pauhpauh cu,\\nRuah tel lo khawdur le thli bangtuk an si.\\n15 Zāwitheinak hmangin uktu cu lēmngah a si ih,\\nAwka nêm in ruh a khiak.\\n16 Khuaitizu na hmu maw?\\nNa ṭul zât lawng ei aw,\\nCulole a lo ngei tuk ding ih, na luak pang ding.\\n17 Na innhnenpaih inn ah leng tam tuk hlah,\\nCulole a lo ning ding ih a lo hua pang ding.\\n18 A innhnen dokalh zawngih theihpitu diklopa cu,\\nTalhtum, ralnâm le thálfung zúm bangtuk a si.\\n19 Buai cān ih rinum lo pa rinsan cu,\\nA sia mi ha le a thîr mi ke bangtuk a si.\\n20 Thinbāng hnenih hla va saktu cu,\\nThlatâng cān ih sinfen phawih le sawda parih sabit ti thûr vek a si.\\n21 Na ral a ril a rāwn asile, ei ding rawl pe aw;\\nCule a ti a hāl asile, in ding tidai pe aw;\\n22 Ziangahtile cutin a lu parah meiling na pêng a si ding ih,\\nJehovah in lawmman a lo pe ding.\\n23 Sak lam thli in ruah a keng ih,\\nMi relsiatnak lei in thinheng mithmai.\\n24 Mitawhhmang nunau thawi inn ṭawmawk hnakin,\\n25 A dai mi ti cu a car mi dang hrangah a si vekin,\\nRam hlapi ihsi thuthangṭha khal a si.\\n26 Misualrál hmaiih a tlu mi midingfelpa cu,\\nCirhti nâwi le tikhur bawrhhlawh bangtuk a si.\\n27 Khuaitizu tam tuk ei a ṭha lo;\\nMai hrangih cawimawinak hawl cu cawimawinak a si lo.\\n28 Amai thinlung a uk lo tu cu,\\nKulh băl mi khawpi bangtuk a si.\\n25:24a Inn luanglu kĕlkawm: 21:9 simfiangnak zoh aw.\\n1 Ṭhâl cān ih vur le thlairawl khâwm cān ih ruah vekin,\\nUpatnak cu mi-â hrangah a mil lo.\\n2 Vâte vâkvai vekin le peleng zam vekin,\\nSăn um loih camsiatnak cu a hlawhtling lo ding.\\n3 Ráng hrangah vuaknak hri, lāk hrangah kâkharh,\\nCule mi-â zāng hrangah fungfek.\\n4 Mi-â kha amai atdān zulhin let hlah,\\nCulole nangmah khal amah vek na si pang ding.\\n5 Mi-â kha amai atdān phu tawkin let aw,\\nCulole amai mit ah mifim a si pang ding.\\n6 Mi-â kut ih thucah a kuattu cun,\\nAmai ke a tán ih, nunrāwnnak a in a si.\\n7 Kebái ke cu hmantlak an si lo,\\nMi-âpawl kâ ih ṭawngṭhimnak cu cuvek a si.\\n8 Mi-â hnenih upatnak petu cu,\\nHerhli ih lunghlûm ṭembĕttu bangtuk a si.\\n9 Mi-âpawl kâ ih thufim cu,\\nZuri kut suntu hling bangtuk a si.\\n10 Mi hmuahhmuah hmabaihtu thálsaitu cu,\\nMi-â hlawhfa ih latu le mivaktawi hlawhfa ih latu thawn an bangaw.\\n11 Amai luak lamih uico a kirsal vekin,\\nMi-â cun a atnak a nawlhsal rero.\\n12 Amai mit ih mifimpa na hmu maw?\\nCu pa hrang hnakin mi-â hrangah ruahsannak a um sawn.\\n13 Mizāngzêl cun, «Zinpi ah kiosa a um!\\nKăwtthler ah kiosa a um,» tiah a ti.\\n14 Kăwpza parah sângka a herawk vekin,\\nMizāngzêl cu a ihkhun parah.\\n15 Mizāngzêl in khengkûm sungah a kut a thluah ih,\\n16 Fim zetih thu a let theitu mi pasarih hnakin,\\nMizāngzêl cu amai mit ah a fimsawn.\\n17 A hrawlhawk venak ding um riai si loih feh phahih mi thu va êltu cu,\\nUico a hna ih kaitu vek a si.\\n18 Meisêr, thálfungpawl le thihnak thawi mi ṭhihṭhaihtu mimawlh cu,\\n19 Amai innhnen bum tahratih, «Ka lo capoh men!» a titupa bangtuk a si.\\n20 Thing umlonak hmun ah, meisa a mit;\\nCule kâ tam vahhmang umlonak ah sualawknak a reh.\\n21 Meiling cu meihol vâmtertu le thing cu meialhtertu a si vekin,\\nMitawhhmangpa cun sualawknak a alhter.\\n22 Kâ tam vahhmangih ṭawngkampawl cu rawl thaw bangtuk a si ih,\\n23 Hmurkâ thlum naih thinlung sualrál cu,\\nNgun êk hnih mi leibel bangtuk a si.\\n24 Mihuatu cun, a mi huatnak kha a hmurkâ in a thup ih,\\nAmai sungah bumnak a khawlkhawm;\\n25 Ngilnei zetih a ṭawng tikah, cu pa cu zum hlah,\\nZiangahtile a thinlung sungah thil fihnungza pasarih an um;\\n26 A mi huatnak kha bumnak in khuh hmansehla,\\nA sualralnak cu mipungkhawm hmaiah phuanlăng a si ding.\\n27 Khur laitu pauhpauh cu cumi sungah an tla ding ih,\\nLung hriltu cu amai parah a rīlsal ding.\\n28 Thuphan perhmang lei cun amai bum mipawl kha a hua ih,\\nKamnâl in siatralnak a thlĕn.\\n1 Thaisun thu ah tluangkhâwng hlah,\\nZiangahtile cuih ni in ziang a suahpi ding ti na thei lo.\\n2 Nangmai kâ si loin, mi dang in lo lawm seh;\\nNangmai hmurkâ si loin, mikhual in.\\n3 Lung cu a rit ih, vunnel in khīng a nei,\\nAsinan mi-â thinlingnak cu, cute pahnih hnakin a ritsawn.\\n4 Thinlingnak cu a hrohrang ih, thinhengnak cu a rapthlak,\\nAsinan zo so thîksiatnak hmaiah ding thei ding?\\n5 A thupteih duhdawtnak hnakin,\\nLanghngân kawknak a ṭhasawn.\\n6 Rualpi ih hriamhmabaihnak cu rintlak a si,\\nAsinan ral ih hnămnak cu bumnak a si.\\n7 A pumpuar mi cun khuaithlar kha a luak a suak,\\nAsinan a rilrâwng mi hrangah cun thil khâ tinkim in a thlum.\\n8 Amai hmun ihsin a vâkvai mi pa cu,\\nA bu ihsin a vakvai mi vâte bangtuk a si.\\n9 Hriak le rimhmui in thinlung a nuamter ih,\\nRualpi ih thlumnak cu thinlung tak ih a thurawnpeknak ihsin a si.\\n10 Nangmai rualpi le na paih rualpi thlauthla hlah awla,\\nNa vanduai ni ah na unaupaih inn ah feh fawn hlah;\\nHlápi ih maih unaupa hnakin,\\nKiangnai innhnen a ṭhasawn.\\n11 Ka fapa, keimah i hmuhsuamtu ka leh theinak dingah,\\nKa thinlung lungawiter aw.\\n12 Khawruatthiampa in thil ṭhalo a hmu cia ih a relhsan,\\n13 Ram dang mi hrangah âmkhām tuahtuih sinfen cu la awla,\\n14 Zingpit teah thoin, aw ring zetih a rualpi thlawsuah a petu,\\nCumi cu cu pa hrangah camsiatnak ih siar a si ding.\\n15 Ruah cēn zet ni ih catbang loih inn zŭn le,\\nMitawhhmang nunau an bangrep;\\n16 Cu nu kham cu thli kham vek le,\\nA vawrh lam kut ih hriak hum vek a si.\\n17 Thir in thir a tathriam,\\nCuvekin mi pakhat in a dang mi pakhat a tathriam.\\n18 Theipi kung a fingkhawitu pauhpauh cun a rah an ei ding;\\nCuvekin a pu fingkhawitu cu sunlawih a si ding.\\n19 Tidai ah hmel a kēlih a lăng vekin,\\nMilai thinlung in milai a phuanglang.\\n20 Sheol le aAbaddon cu an khăwpkham dah lo,\\nCuvekin milai mit khal a khăwpkhâm dah lo.\\n21 Thenfainak bel cu ngun hrangah a si ih, thŭkmei cu sui hrangah a si,\\nCule milai cu mi dang in amah an faknak ihsin tah a si.\\n22 Mi-â cu fâng thawn lung rialdipnak ah rial hman awla,\\nA atnak cun a suahsan cuang lo ding.\\n23 Na rante rual dinhmun theifiang awla,\\nNa ranpi rual khal ṭhaten zoh aw.\\n24 Ziangahtile lennak cu kumkhaw hrang an si lo ih,\\nLallukhum khalin san hmuahhmuah a daih lo.\\n25 Hrampi a ziamrál tikah, hrampi note an ṭo ih,\\nTlang ih hramhringpawl cu lakkhawm an si.\\n26 Tuufa nopawl in na hnipuan an lo tum ding ih,\\nMepapawl in na ló man.\\n27 Na rawl hrangah,\\nNa sungkaw rawl hrangah me hnawi haidaih na nei ding ih,\\nNa siahhlawh nunaupawl cawmnak khalah.\\n27:20a Abaddon: Siatralnak.\\n1 Misualrál cu zohman ih dawi loin a tlân,\\nAsinan midingfelpawl cu kiosa vekin an ral a ṭha.\\n2 Rammipawl dānpahbălnak ruangah, uktu tampi an um phah;\\nAsinan theihthiamnak le theihnak neitupa zarah,\\nA dinghnget vivo ding.\\n3 Mifarah palbĕttu mifarahpa cu,\\nThlai siatsuah thluhtu a nasazet mi ruah bangtuk a si.\\n4 Dān thlauthlatupawl cun misualrál an thangṭhat,\\nAsinan dān thluntupawl cun cupawl cu an do.\\n5 Miṭha lo pawl cun dik zetih thuṭhennak an theithiam lo,\\nAsinan Jehovah hawltupawl cun ziangkim an theithiam.\\n6 Lian cingih hlohthlau hnakin,\\nFelfai zetih nungtu mifarah a ṭhasawn.\\n7 Dān a thluntu pauhpauh cu fapa fim an si,\\nAsinan rawl phâmpawlih hawipi cun a pa a ning a zakter.\\n8 Sum pung le a faṭhang diklo zetih ngahtu cun,\\nMifarah zangfahtu hrangah a khawlkhawm a si.\\n9 Dān ngaithlaknak ihsi a hna a herpêngtu cu,\\nA thlacam hman kha fihnungza a si.\\n10 A ṭha lo mi zin ih mifel fehpêngtertu pauhpauh cu,\\nAnmai khur sungah anmah rori an tla ding.\\nSawihnăwm kâi lo pa cun thil ṭha a ro ah a co ding.\\n11 Milianpa cu amai mit ah cun a fim,\\nAsinan theihthiamnak nei mifarahpa in amah cu a hmutlăng.\\n12 Midingfelpawl nehnak an co tikah, ropitnak nasatak a um;\\nAsinan misualrálpawl an dinsuah tikah, mi an relh.\\n13 Amai dānpahbălnakpawl a thuptu cu a hmuingil lo ding,\\nAsinan zokhal sualphuang ih tlansantu cun zahngainak a co ding.\\n14 Pathian ṭihzahnak a nei camcintu cu mithlawsuak a si,\\nAsinan a thinlung a haktertu cu vanduainak sungah a tla ding.\\n15 Mifarah tlunih uktu sualrál cu a hûk mi kiosa le,\\nA vâktawi mi savâwm bangtuk a si.\\n16 Theihthiamnak tlasam uktu cu nasazetih mipalbĕttu a si,\\nAsinan diklo zetih sum ngah huatu cu a nunkhua a sau ding.\\n17 Mi dang thisen suahnak phurrit phurtu cu, khur sungah a tlânlut ding;\\nZohman in bawm hlah hai seh.\\n18 Sawihnăwm kâi lo teih a fehtu pauhpauh cu rŭn an si ding,\\nAsinan a fehpêngtu cu rinlopiah a tlu ding.\\n19 Amai ló a lettu cun rawl khawpkhâm a ngah ding,\\nAsinan thulolak thil a thluntu cu a fahrah zet ding.\\n20 Mirinumpa cu malsawm vur a si ding,\\nAsinan lian dingih hmanhmawhtu cu hrem loin a lan lo ding.\\n21 Mi thleidăn neih cu a ṭha lo,\\nZiangruangahtile sang phel pakhat ruangah milai in dān a pahbăl ding.\\n22 A ṭha lo mi mit neitupa cu lian dingin a hmanhmawh ih,\\nA parah farahnak a thleng ding ti a ruat lo.\\n23 Lei ih mi fakpawrh mentu hnakin,\\nMi kawktu in lehhnu ah duhsaknak a hmu tamsawn ding.\\n24 A pa simaw, a nu simaw a suam ih,\\n«Hi cu dānpahbăl a si lo,» titu pauhpauh cu,\\nSiatsuahtuih hawipi an si.\\n25 Mipuarthau in tawhawknak a căwktho,\\nAsinan Jehovah a rinsantu cu a hmuingil ding.\\n26 Amai ruahnak a rinsantu cu mi-â a si,\\nAsinan zokhal fim zetih a nungtu cu runsuah a si ding.\\n27 Mifarah bāwmtu cu a tlasam lo ding,\\nAsinan hmu lo vekih umsantu cun camsiatnak tampi a co ding.\\n28 Misualrálpawl an dinsuah tikah, minungpawl an relh;\\nAsinan an hlohral tikah, midingfelpawl an pungṭhang.\\n1 Kawk leuhleuh cingih, a ring khăwngtertupa cu,\\nRinloparalah a hlorál ding ih, damter a si nawn lo ding.\\n2 Midingfelpawl thuneitu an si tikah, mi senpi an ai a puang;\\nAsinan misualrálpa in a uk tikah cun mi senpi an aihram.\\n3 Fimnak a duhtu pauhpauh cun an pa an aipuangter,\\nAsinan hlawhhlângpawlih hawipi cun a neihnunnak a thehral.\\n4 Siangpahrang in thuṭhennak dik in ram a dĭnhnget,\\nAsinan nawhthuh eitupa cun ram a siatter.\\n5 A innhnen fakpawrhtupa cun,\\nA ke hrangah sûr a zâr a si.\\n6 Miṭha lo pa cu dānpahbălnak in a awk,\\nAsinan midingfel cu hla a sak ih a ai a puang.\\n7 Midingfel in mifarah hmakhua a ngaihtuah,\\nAsinan misualrál cun cuvek ngaihtuahnak a theithiam lo.\\n8 Mi hnihsanhmangpawl in khawpi an kāngter,\\nAsinan mifimpawl cun thinlingnak an daiter.\\n9 Mifimpa le mi-âpa an tawhawk tikah,\\nMi-âpa a thin a heng ih a sursēk, cu tawkah daihnak a um lo.\\n10 Thisen suahhmangpawl cun sawihnăwm kâi lo pa an hua,\\nAsinan mifelpawl in a nunnak ding an tawlrelsak.\\n11 Mi-â cun a thinhengnak a phawrhsuak ṭheh,\\nAsinan mifim cun a sûp.\\n12 Uktu in thuphanpawl a ngaihven asile,\\nA kut hnuaiih mi hmuahhmuah cu misualrál ah an cang.\\n13 Mifarahpa le mipalbĕttu hmunkhatah an táwngaw:\\nJehovah in an pahnih in an mit a vângter veve.\\n14 Mifarah parih thudik thawi thu a ṭhentu siangpahrang cu,\\nKumkhuain a laltokham dĭnhngeh a si ding.\\n15 Fungfek le kawknak in fimnak a pe,\\nAsinan nauhak amah teih tān mi cun a nu hnenah ningzahnak a thlĕn.\\n16 Misualrálpawl an karhzai tikah, dānpahbălnak a karh,\\nAsinan midingfelpawl in an tlûk kha an hmu ding.\\n17 Na fapa nunrĕm awla, anih in cawlhhahdamnak a lo pe ding,\\nA si, thinnăwmnak a lo pe ding.\\n18 Thuphuan umlonak ah, mipi an dâwngdah,\\nAsinan dān a thluntu cu mithlawsuak a si.\\n19 Siahhlawh cu ṭawngkam menin nunrĕm theih a si lo ding;\\nZiangahtile a theihthiam hmanah a ngaihsak lo ding.\\n20 A ṭawngkampawl ih hmanhmawh mi pa na hmu maw?\\n21 A siahhlawh a nauhak lai ihsi a duattu cun,\\nA netnakah cu pa cu a fapa vekin a nei ding.\\n22 Mithinhengpa cun tawhawknak a căwktho ih,\\nThinso hmangpa in dānpahbălnak tampi a tuah.\\n23 Milai hngalnak in amah cu a dirthla ding,\\nAsinan thinlung tăngdawr mi cun upatnak a hmu ding.\\n24 Fifir thawi ṭangtlangtu pauhpauh cu anmai nunnak an hua a si,\\nAnih in sesămnak a hna in a thei nân, zianghman a phuang lo.\\n25 Milai ṭihnak ah tháng a um,\\nAsinan zokhal Jehovah rinsantu cu an him ding.\\n26 Mi tampi in uktu ih duhsaknak an hawl,\\nAsinan milai hrangih thuṭhennak dik cu Jehovah hnen ihsin a si.\\n27 Midik lo pa cu midingfel hrangah fihnungza a si ih,\\nUmdān ih mifel cu misualrál hrangah fihnungza a si.\\n1 Jakeh fapa, Agur-ih ṭawngkampawl, a ṭawngsuah mipawl cu, hi pa in Ithiel hnen, Ithiel le Ukal hnenah a rel.\\n2 Thungaiten kei cu mi dang hnakin ka cŭt sawn ih,\\nMilai theihthiamnak khal ka nei lo.\\n3 Fimnak ka rak zir lo ih,\\nMi Thianghlim-ih theihnak khal ka nei fawn lo.\\n4 Zo so van ah hung kai ih ṭumsal?\\nZo so mai kuttum sungih thli khâwl?\\nZo so sinfen in tidai fûn?\\nZo so leilung dĕng hmuahhmuah rak dĭn?\\nA hmin cu ziang a si ih, a Fapaih hmin cu ziang a si,\\nNa rel thei maw?\\n5 Pathian kamsuakthu tinkim cu a thiang.\\nAnih cu amah hnenih răwltupawl hrangah ralphaw a si.\\n6 A ṭawngkampawl bêt hlah,\\nCulole a lo kawk ding ih,\\nNangmah kha thuphan per na si ti hmuhsuah na si ding.\\n7 Thil pahnih na hnenah ka lo dil,\\nCupawl cu ka thih hlanah i êl hram hlah aw:\\n8 Ka hnen ihsin diklonak le thuphan pernak lahlo aw.\\nFarahnak siseh, lennak khal siseh i pe hlah.\\nKa covo tawk rawl in i câwm aw.\\n9 Culole ka nei tam tuk ding ih ka lo hnáwng ding,\\nCule, «Jehovah cu zo a si,» ka ti pang ding.\\nAsilole ka farah tuk ding ih, fi ka fir pang ding,\\nCule ka Pathian hmin ka bawrhbangter pang ding.\\n10 A pu hnenah siahhlawh kha hēk hlah,\\nCulole a lo camsiat ding ih, mimawh ih hmuh na si pang ding.\\n11 A pa camsiat ih a nu malsawm lo tu,\\nSan khat minung an um.\\n12 Amai mit ih thiangfai ih,\\nA bawrhhlawhnak a khawlhfai lo tu san khat minung an um.\\n13 San khat minung an um, aw, an mit cu ziang tlukin a sâng!\\nAn mittlângpawl khal an sângter.\\n14 Leilung ihsin mifarahpawl le,\\nMinungpawl lak ihsin miṭulsampawl zawnzaiter dingah,\\nAn hápawl ralnâm bangtuk a si mi le,\\nAn hnuai lam hapawl nâmte bangtuk a si mi san khat minung an um.\\n15 «I pe aw,» «I pe aw,» titu cāngvăt in fanu pahnih a nei.\\nKhăwpkham ti nei lo mi thil pathum an um,\\n«A tawk thlang,» ti dah lo tu thil pali an um:\\nA cíng mi sūl,\\nTidai khăwpkham lo tu leilung le,\\n«A tawk thlang,» ti dah lo meisa tla an si.\\n17 A pa hmuhsuamtu le,\\nA nu hnihsantu mit cu,\\nPhaikuam tlangâkpawl in an phawrhsuak ding ih,\\nCumi cu muvanlai nopawl in an ei ding.\\n18 Ka hrangah a mak tuk mi thil pathum an um,\\nA si, ka theihthiam lo mi thil pali tla:\\n19 Van ih muvanlai lamzin,\\nLung parih rul lamzin,\\nTifinriat ih lăwng lamzin le,\\nFala le tlangval fehnak lamzin.\\n20 Himi hi uirethmang nunau umdān cu a si:\\nA ei ih, a kâ a hnulfai,\\nCule, «Sualralnak zianghman ka rak tuah lo,» tiah a ti.\\n21 Thil pathum ruangah leilung a khūr,\\nA si, thil pali a tuar thei lo:\\n22 Siahhlawh kha siangpahrang a si tikah,\\nRawl in mi-â a pum a puar tikah,\\n23 Duhtu nei lo nunau in pasal a neih tikah le,\\nA piih ro cotu siahhlawh nunau tla an si.\\n24 Leilung parah a fate mi thil pali an um,\\nAsinan cupawl cu maksak zetin an fim:\\n25 Sihtepawl hi cak lo an si,\\nCutisikhalsehla ṭhâl cān ah an rawl an khâwl;\\n26 Shafanpawl cu cak lo zet an si,\\nCuticingin lungkhām lakah an umnak an tuah;\\n27 Kharbawkpawl in siangpahrang an nei lo,\\nCuticingin an zaten a rual a rual in an feh;\\n28 Dĕkdēr cun a kut in thiam zetin a pāwktâng ih,\\nSiangpahrang innpawl ah a um.\\n29 Zahum zetih a fehtu thil pathum an um,\\nA si, zahum zetih tlanglêng thil pali an um:\\n30 Ramsa lakih a cak zet mi le dungsip dah lo kiosa,\\n31 Raldonak ráng,\\nCule amai zawngih a ralkap burpi um ringring siangpahrang tla an si.\\n32 Nangmah le nangmah na khaisanawknak ih na rak at asile,\\nAsilole thil ṭhalo tuah na tumthup asile, na kâ hup aw.\\n33 Căwh mi hnawi in thāwphāt a suahter ih,\\nHnar hmuainak in thi a suakter,\\nCutivekin thinling dingih turhnawhnak in tawhawknak a suakter.\\nSiangpahrang Lemuel Nuih Ṭawngkampawl\\n1 A nu in amah a zirh mi ṭawngkampawl, Siangpahrang Lemuel-ih thusim mipawl:\\n2 Ziangso, ka fapa?\\nZiangso, ka rilrah fapa?\\nZiangso, ka thutiam fapa?\\n3 Na thazang kha nunau hnenah pe hlah awla,\\nNa cahnak kha siangpahrangpawl siatsuahtu hnenah pe fawn hlah.\\n4 Maw Lemuel, cumi cu siangpahrangpawl hrangah a si lo,\\nSabitzu in hi siangpahrangpawl hrang a si lo ih,\\nZureu in hi uktupawl hrang a si fawn lo.\\n5 Culole an in ding ih thusuah mi dān an hngilh ding,\\nCule zăwnzaih tuar mipawl hmuahhmuah ih diknak an merhkâwi pang ding.\\n6 A thi cuahcopa hnenah zureu pe awla,\\nLungkuai mipawl hnenah sabitzu pe aw.\\n7 Anih in in sehla a farahnak hngilh seh,\\nCule a mangbangvansannak cîng nawn hlah seh.\\n8 Ṭawng thei lo pawl hrangah na kâ âng aw,\\nThi dingih ruat mipawl hrang khalah.\\n9 Na kâ āng aw, dingfel zetin thuṭhen awla,\\nMifarah le miṭulsam covo hrangah dilsak aw.\\n10 Zo in so nupi ṭhaṭhum a hmu thei ding?\\nA man cu lung mankhung senpawl hnakih tlunpi ah a si.\\n11 A pasal thinlung in cu nu cu a rinsan ih,\\nA pasal cun thil ṭha zianghman a tlasam lo ding.\\n12 A damsung ni hmuahhmuah a pasal hrangah thil ṭhalo si loin,\\nThil ṭha a tuah.\\n13 Sahmul le pat a hawl ih,\\nA kut in aipuang zetin a ṭuan.\\n14 Anih cu sumdâwng lăwngpawl bangtuk a si,\\nHlâpi ihsin a rawl a rak keng.\\n15 Khawvâng hlanah a tho ih,\\nA sungkuapawl hrangah rawl le,\\nA siahhlawh nunaupawl hrangih covo a pe.\\n16 Ló a ngaihtuah ih a lei;\\nA hlēp mi in sabit hmuan a tuah.\\n17 Cahnak in a tâi a ṭemaw ih,\\nA bānpawl a cakter.\\n18 A sumdawnnak a ṭha ti a theingah ih,\\nZan ah a meito a mit lo.\\n19 Pat hmawihnak lamah a kut a suah ih,\\nA kut in pat hmawihnak a hûm.\\n20 Mifarah a kut in a bawm,\\nA si, miṭulsam a kut in a ṭanpi.\\n21 A sungkua hrangah vur a ṭih lo,\\nZiangahtile a sungkuapawl hmuahhmuah cu hnipuan senlar an hruk ṭheh.\\n22 Amai hrangah tăngphah khuh a tuah;\\nA hnipuan cu puan nem páte le sendup an si.\\n23 Ram upapawl lakih a to tikah,\\nA pasal cu kăwtka ah mi theih mi a si.\\n24 Patzai fêmte in sinfen a tuah ih a zuar,\\nCule sumdâwngpawl hrangah taikhappawl a pe hai.\\n25 Cahnak le upatnak cu a hnipuan an si;\\nA ra lai ding mi tikcucān ah anih cu lungawiaipuangin a um ding.\\n26 Fimnak thawn a kâ a āng ih,\\nA lei ah ngilnei zetih zirhnak a um.\\n27 A sungkuapawlih umdānpawl ṭhaten a zoh ih,\\nZêtnak rawl a ei lo.\\n28 A falepawl an tho ih amah cu mithlawsuak tiah an ko,\\nA pasal khal in, cule a lawm:\\n29 «Fanu tampi in ṭha zetin an rak ṭuan,\\nAsinan nang in an zaten na hleih ṭheh hai,» tiah a ti.\\n30 Duhumnak cu bumhmang a si ih, hmelṭhatnak cu zianghmanlo men a si,\\nAsinan Jehovah ṭihzahtu nunau cu lăwm a si ding.\\n31 A kutsuak rah kha amah pe uhla,\\nAmai hnaṭuanpawl in kăwtka ah amah lāwm hai seh.","num_words":14780,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.311,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"US President Obama Ih Fanu Pahnih TlawngKai - Chinland Today Media\\nUS President Obama Ih Fanu Pahnih TlawngKai\\nJanuary 6, 2009 6:08 pm·0 comments\\n: January 6th, 2008\\n: By-Pu Sum\\nMizansun ihsin US President thar Obama ih fanute pahnih Malia kum 10 mileh a nau Sasha kum 7 micu Washington ih Sidwell ah tlawng ankai thawkzo ih. mizuktu tamzetin an rak bawh.\\nObama ih fanute pahnih hi a nu Michelle in a hruai ih Malia hi phun 5 asi ih a nauta Sasha hi phun 2 asi. Obama ih nupi leh fate pawlhi US Secret Service Agent pawlin motor tampi thawn an kil ih Obama tei nupa hin an fate cu media leh mizuktu pawlin naihbuai tuklo haiseh la an duhthu an sim.\\nHimi laiah US President thar Obama cun dan tuahtu hlun leh White House Chief of Staff hlun Lean Panetta cu an ram Intelligence Hotu lu bik Central Intelligence Agency (CIA) Director ah a ret. CNN leh Fox News in a simnakah Penella hi President Bill Clinton ih hunlai ihsin White House of Staff asiih.\\nKum 70 mi Lean Panetta hi US rorel nak hmunpi ah member term 8 a rak ttuanzo. BBC Corr, cun Intelligence lamih theimi neiloih zummi Panetta CIA Director dingih Obama in a retcu thilmak zet tlukin a simih . Asinan Obama cun misualih puhmi nasa zetih hremnak thu petu leh hivekthu thawi hnamhnawih awmi cu CIA director dingah ret a duhlo tiah an sim.\\nObama hin CIA director dingah cun John Brennan a duhbik nan Bush lamih a lu a her deuhih a theih raungah CIA hotu ah a ret duhlo tiah mi hrekkhat cun an sim. Obama hin Navy Admiral, Dennis Blair cu National Intelligence Director ah a retih a nihhi 9\/11 hnuih Asia saklam ih misualpawl dotu Navy Pacific Command rak hotu asi.\\nIsrael leh Hamas Thu Bawk.\\nIsrael ralkap pawl leh Hamas ralkap pawlcu Gaza City khaw hnarah nasa zetin an kapaw rero laiih. Hamas pawlhi Mosolman ralthuam keng midang in an bawmih. Gaza khawpi humhim theidingin nasazetin an ttangve.\\nIsrael in Gaza hi ni 10 sung vanzam leh leihnuai ralkap thawi a kah nak ruangah Palistinian pawl minung 540 lenglo an thizo ih midang 2,500 lenglo in hriamhma an pu. Himi laiah gaza saklam bialih Israel ralkap Golani Brigade ihta an mahle an mah an kapaw sualpangih ralkap 3 anthi.\\nPalistinian Doctor pawlin an simnakah Isarel in Gaza aluhcilh hnuah Palistinian minung 90 lenglo an thibetih Tui dinhmunah Gaza mipi pawlcu ei leh in tirawl leh meisa eng neiloin an um laiih Gaza ih um Norway Dr.\\nMads Gilbert cun siizungah sii leh damlo tuamhlawmnak thilri a um mumal nawnlo ruangah hriamhma tuar pawhi duhvekin tuamhlawm an theilo ih cu ruangah damthei dingkhal mitampi cu an thihphah tiah a sim.\\nIsrael Defence Minister Ehud Barak cun hruaitu upa tamzetin Ceasefire tuahdingih an nawrnak cu a el thlafelih. an tumtah vek an ti suak hlansungcu Gaza an nawr vivo tumthu a puang. Asinan Gaza thlanglam ramri ih mipi pawl i ding tirawl phurtu truck 80 cu lutdingah siannak a pe.\\nPalistinian Presidnet Mahmoud abbas cu UN Security Council Meeting ah a tel dingih Saudia Arabia, Egypt, Franch, leh Britain ram ai awhtu pawlthawn Israel leh Hamas pawl Ceasefire tuah dingah cakzetih nawr an tum. Himi laiah US president thar Obama cun Gaza buainak cu pawi a tithu a simih. President Bush cun Gaza buainak rehthei dingih hmalak nakah rawlh awk a tumlo ati.\\nLTTE in kum 10 sung anrak uk zomi kilinochchi khawpi cu Sri Lanka cozah ralkap in an laksak hnuah Mullattiva kiangih LTTE hmun pawimawh Oddusudan khal an laksak betzo ih. Mullattiva khawpi lakthei nakdingih hmun pawimawhzet Elephant Pass an thlengzo.\\nSri Lanka Defence thu puangtu cun ralkap in Vanzam thawi nasa zetih an kah ih hleiah Ralkap Division 58 in lei hnuai ihsin an nawr vivo ih LTTE pawlcu an tla niamzet vivo tiah a sim.\\nUS President Dingah Jeb Bush Duh\\nTui kandung colh nisunih Fox News in an kawmnakah US president hlun George Herbert Walker Bush cun a fapa nauta sawn, Jeb Bush cu US President si leh dingah a duhthu asimih Florida Governor hlun Jeb Bush hin White House a luah thei leh dingkhal a duhthu a simbet. Kum 55 mi Jeb Bush hi tui US President ttuanlai Bush ih naupa asi ih. Hnakum ah Florida aiawh in US Snate Seat cuh ve a tum thu khal a rak simzo.\\nGeorges Herbert Walket Bush hi 1989 ihsin 1993 sungkha US President a rakttuanih tu ah hin a fapa upa sawn Bush in Presidnet an run ttuansal ih nikum US Presidnet cuhawk nakah a u in a ttuanlai ruangah Jeb Bush hin a cuh lohi a thasawn dingih lehhnu deuhih a cuh dinghi a pa hin a duhsak thu a sim.\\nObama in a fanu (2) ca a kuat\\nPresident Obama Ih Nufa Pawl China Ah An Tlawng:","num_words":767,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.205,"stopwords_ratio":0.202,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.98,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"PART VI: THUTHIANGHLIM KENKAWH DAN LE FINKHAWM DAN - Hre Mang\\nPART VI: THUTHIANGHLIM KENKAWH DAN LE FINKHAWM DAN\\n(Canonicity and transmission of scripture)\\nThuthianghlim finkhawmdan (Canonovity) timi cu Bibal hi Pathian thawkkhummi asi ti ziangtin an theithei ih an finkhawm? Cuitlunah a tu ih kan hmanmi Baibal bu 66 hi ziangtin a ra suak? Ziangruangah Pathian thawkkhummi tutak asi tiah an pom? Thildang sakhuanak thu hla an nganmi pawl hmuah ziangruangah an hnawng? Tui kan hmanmni cabu pawl lawng hi Pathian thutak vekin ziangtin an rak pom timi thu asi. Curuangah, a tu ah kan hmanmi bu 66 pawl cu thutak asi tiah ziangtin an rak pomih an fin khawm tiah kan zoh tlunah ziangruangah cabu dang an nganmi thenkhat pawl an rak hnawng timi thu khal kan zoh ding.\\nCanon timi cu \"tehfung\" tinak asi ih Greek tong ihsin a rak mi asi. Nunnak tehfung ti simnak khalah hmantheih asi ih leitlun fimthiamnak thu tehfung khalah hman thothomi tongkam asi. Kal 6:16 ah Paul in nun kawsakdan tehfung thu simnakah a hmang. Kawhhran pupa pawlin Thuthiang hi nun khawsakdan tehfungah an rak hmang. Ziangruangah tile Thuthiang cu an zumih an zumnak le an tuahnak ziangkim thutak tehfungah an rak hman ruangah asi.\\nCuitlunah 'tehfung\" timi cu a umzat tehnak khalah hman asi. Curuangah tui kan hmanmi 'tehfung' timi tongkam hi Thuthiang tehnak fung khalah hman asi. Alexendria ih Bishop Athanasius (AD 350) kha himi tongkam hmang hmaisa bik tu in a lang.\\nCuruangah tui kan hmanmi Baibal bu 66 hi ziangtin Pathian thutak, Pathian thawkkhummi asi ti an thei ih thutak vekin an rak kenkawh timi thu a hnuailam vekin tarlang asi.\\nI. Thuthianghlim kenkawhdan le finkhawmdan a dawtdawt\\nA. Pathian thawkkhummi asinak\\nThuthiang hmuahhmuah cu Pathian thawkkhummi asi ih Thlarau Thianghlim kaihhruainakin milai hnenah pekmi asi (II Tim.3:16).\\nKamsang pawlih rawngbawldan tlangpi cu Pathian in an mah hmangin milai hnenah thu a sim ding ti asi. Exo.7:1 nak hi thuthimnak tha zet asi. Moses khan tongkam thiam lo ka si ati, asinan Aaron kha Moses bawmtu dingah Pathian in a pek. Cu tikah Moses ih rawngbawlnak kha hmun tampi ahcun Aaron in a bawmin thu a sim sak ko ding. Sihmansehla, Pathian in Moses hnenah mawhphurhnak a pek ih ziangkim cu Moses hmin in tuahsuak asi ringring vekin, Pathian in milai hmangin milai pawl hnenah thu asim tikah milai tongkam in a suak nan Pathian in milai pawl cu hmanrua ah a hman ruangah an thu simmi pawl cu Pathian thu tiah zum asi.\\nB. Milai in Pathian Thuthianghlim pawl cu an thei\\nPathian thu cu milai in cabu sungah ngan in milai hnenah theihter asi tikah a theitu pawlin Pathian Thuthianghlim a sizia an thei. Thuthimnakah, Moses kha tlangpar ihsin a rung tum tikah Pathian thu kha Israel mi pawl hnenah a theihter haiih Isreal mipi pawlin \"Lalpa in asim zo mi pawl hmuahhmuah kan thlun dingih kan tuah ding\" tiah an ti (Exo.24:3,4,7). Hmundang khalah Pathian in Moses hnenah a theihter mi thu pawl kha Moses in ca sungah a ngan ih mipi a theihter tikah mipi pawlin Pathian thu a sizia an theithiam. Cuvek thotho in Thuthlungthar khal kha Dungthluntu pawlin Pathian thu an sim ih ca an ngan tikah mipi pawlin Pathian thu asi ti an theithei (I The.2:13).\\nHi tawkah kan theihthiam dingmi cu Pathian in kamsang pawl hmangin a milesa pawl hnenah thu a sim tikah Pathian fa le pawlin Pathian hnen ihsin a ra mi Pathian thutak a sizia an theithei ih an zum. Baibal cabu sungih thutak pawl hi Baibal sungah an ngan ih an rak telh ruangah Pathian in a thawkkhum hai ih thuneihnak an nei asilo. Pathian in a thu cu milai hmangin milai hnenah a theihter hai mi asi sawn. Pathian in kamsang pawl hmangin a thu cu milai hnenah a theihter ih cabu sungah an ngan ter mi pawl cu Pathian fa le pawlin Thuthianghlim a sizia an thei ih an zum. Cuticun, Pathian thutak cu upatnak thawn an zum ih an thlun. Baibal sungah bu 66 lawng a umnak cu Pathian in hihmuah hi milai in Amah an pehtlaihnak hrang lamhmuhtu dingah a tawk a ti ruangah asi.\\nC. Milai in an finkhawm ih an kenkawhdan\\nTui kan neihmi kan Bibal bu 66 hi voikhat te ah pekmi an si lo. Tikcu reizet (kum 1600) sungah tuahsuakmi asi. Asinan, Pathian fa le pawlin sankhat hnu sankhat Pathian thu cu an theiih an kilvengin an kenkawh ringring.\\nThuthlunghlun cabu pawl hi Pathian fa le pawlin bu khat hnu bu khat ziangtinThuthianghlim sungah an telh, ziangtin thutak asi tiah an thei ih an kilkhawi in an kenkawh ti simtheinak a um. Moses ih ca nganmi pawl cu Pathian thu a si tiah mipi pawlin an theih vekin Puanthlam sungih Thukam kuang kiangte ah an ret (Daan.31:26; II Siang.23:24-25; Joshua.24:26). Samuel in siangpahrang ih covo le tuanvo pawl kha cauk sungah a nganih hmun thianghlim ah a ret ( I Sanu. 10:25).\\nKamsang dang pawlin kamsang dang nganmi thuthianghlim pawl cu Pathian thu an sizia theihtiamnak dingin simmi an nei. Thuthimnakah, Maikhah in Isaiah ngan mi thu a sim (Mai.4:1-4 : Isai.2:2-4). Daniel in Jeremiah ih thu simmi pawl kha Pathian thu asi tiah a sim (Dan.9:2; Jer.25:11)); Ezara in Hakai, Zechariah le Jeremiah ih simmi thu pawl kha Pathian thu asi ti a thei (Eza.1:1;5:1). Cun, Nehemiah le Zechariah in kamsang dang pawl thu kha Pathian thu a sizia an thei ( Neh.9:30;Zech 7:7,12). Cuticun, Pathian thupek vekin ngan mi thu pawl cu tha zetin ret le kilkhawi an si ti a fiang (Dan.9:9; Deu.17:18).\\nThuthlungthar Baibal cabu pawl hi Dungthluntu neta bikin thuthiang a ngan theh hlan hmanah khawnkhawm ih retthat an si ti a lang. Thuthimnakah, Piter in Paul ih cakuat pawl thu asim (II Pit.3:15-16).\\nA tui kan hmanmi Thiuthlungthar Pathian Thuthianghlim hi ziangtin cabu pakhat ah an rak tuah ih Pathian thawkkhummi asi ti ziangtin an rak pom ti kan zoh fiang hnik pei. Thuthlungthar cabu pawl cu ziangtin Pathian thawkkhummi asi ti an rak pomnak kan zohhlan ah Pathian thutak in dodalnak a rak tonmi pawl kan zoh hmaisa ding.\\nA. Thuthlungthar cabu pom le kenkawh asinak dingah a daltu pawl\\nJesu a thih le a thawhsal hnu ah Dungthluntu pawl cu thuthangttha kenkawhtu an rak si. An theihmi thuthangttha cu an kaa in anmah rori in an sim ruangah Thuthangttha cabu an rak ttul tuk lo tluk a si. Cuticun AD 60 tiang hrawng ahcun Thuthangttha cu cabu ah ngan ttul ciamco tuk hrih loin a lang. Ziangruangah tile Rundamtu Zesu kha mit ih hmu tu le a thu rak dawngsawngtu rori an damlai ih anmah in thuthangttha cu an sim sawng vivo tikah cabu an ttul tuk lo ah a cang. Asinan a dunthluntu pawl cu kumkhua leitlunah an nung thei ve lo vekin Zesu in an hnenah thuthangttha a zirhmi le a theihter mi pawl kha a ra lai dingmi milai pawl hrangah cabu ah tuah in ret tthat a ttul.\\nDuntluntu pawl san laiah ca in si loin kaa ih sim hi an rawngbawlnak bik a rak si. Thuthlunghlun san lai ihsin ca ngantu le danthiam pawlin Jews nunphung le sakhua daan pawl cu mipi hnenah kaa rori in phuang in zirh awknak cu an hmang tlangpi mi a rak si. Ewert in Jews pawlin ziangtin an nunphung le sakhua thuanthu pawl an rak zirh aw in an sim aw sawng timi thu a simnak ah hitin a sim: Jews miphun pawlin ca ih nganmi siar hnakin zirhtu pawlin an thu le hla pawl cu zohloin (byheart) an thei thluh ih cuticun mipi tawn khawm awknakah an rak zirh awk ttheu mi asi. Cuticun zokhal an nunphung le sakhua thu le hla a thei duhtu pawl cun an hruaitu pawl zirhmi cu an thinlung sungah thei thluh thei dingin an rak zuam awk bik mi asi. Cuvek thotho in Thuthangttar khal kha milai kaa in an rak sim ih an rak zirh sawng aw vivo asi ti cu el ding a um lo.\\nAsinan Khrih dungthluntu pawl an thih hnu, AD kumzabi pakhat lole pakhat leh a hrek hrawng ihsin Thuthlungthar cabu ngan mi pawl kha an rak ngaihven thawk in an hawl suak vivo. Ziangruangah tile Zesu kha mit rori in a hmu tu le a kai rak thluntu pawl an um nawn lo tikah Dungtluntu pawlin kawhhran pawl hnenah thuthangtha an rak sim mi le ca an rak kuat mi pawl kha an finkhawi vivo sal. Cuticun, Thuthangttha pali pawl kha Zesu'i rawngbawlnak ca ngannak asi vekin zumtu, Zesu Khrih kha mitin a rak hmu ban nawn lo tu pawlin Khrih thu le a zirhnak thu an zirnakah le Dungthluntu pawlih ca ngan mi pawl kha kawhhran haihruai awknak, nunnak thlakthleng awknak le an zumnak ih lamhruaitu ah an hmang.\\n2. Kawhhran zumtu pawl kha Mediterinean ram tthen pawlah an darh aw\\nThuthlunghlun san laiih Jews pawl vek si loin AD kum zabi pakhatnak ih zumtu, khristian pawl cu hmuntin le ramtinah an rak darh aw celcel. Curuangah Thuthangttha cabu le Dungthluntu cakuat ngan mi pawl kha kawhhran tin a fehsuaknak dingah tikcu rei zet a duh ttheu. Ziangruangah tile kha lai ah cakuatnak khawl ttha ttha an rak neih lo ruangah cakuat le cabu pawl kha duhzatzat olaiten suah a rak theih lo. Curuangah hmun hrekkhatah Thuthangtha bu hrekkhat a thlengih hmun hrekkhat ah a dang hrekkhat lawng a thleng ttheu. Cuticun Thuthlungthar bu 27 pawl hi hmun hrekkhat ahcun khuimi pawl hi Pathian thawkkhummi thuthangttha an si ding tiah an rak el awk ttheunak asi. Hmun tthenkhat ih kawhhran misa hrekkhat pawlin cabu hrekkhat pawl hi voi tam deuh an rak siar ngah ih a dang zumtu hrekkhat pawlin bu dang pawl kha voi tam deuh an rak siar ngah ttheu. Curuangah hmun khat le hmun khat zumtu pawl lakah an ngainat cuangmi le an theih nal cuang mi Pathian thu kha a rak bang aw lo. Thuthlungthar bu 27 pawl hi a rak hmu hmaisa biktu pawlin Pathian thawkkhummi Thuthianghlim asi tiah an rak pom cio nan vio le khatah a bu 27 ten kawhhran pakhat le khua pakhatah a rak thleng thei loih khua pakhat le kawhhran pakhat in bu hrekkhat kha Pathian thawkkhummi vekin an rak pomih an rak siar lai ah khaw dang le hmun dangih a ummi zumtu khristian unau pawl cun bu dang pawl kha an rak hmu ih Pathian thawkkhummi tiah upatnak thawn an rak hmang. Cui tlunah an san lai ah lamzin pehtlaih tawnnak tthat lo ruang khalah khua pakhat le pakhat ih a ummi zumtu unau pawlin ziangvek cabu pawl kha Pathian thawkkhummi Thuthianghlim asi tiah Thlarau in a theihter hai ti thu an thei aw lohli thei lo ttheu. Cutikah kawhhran pakhat le pakhat hnenah Thlarau Thianghlim theihternak vekin Pathian thutak an co mi hlawm awknak ah khua a tlai ttheu. Cuticun tikcu ziangmawzat hmuntin le ramtin a feh suak hnu ah tui kan hman mi Thuthlungthar cabu 27 pawl hi Pathian thawkkhummi thuthianghlim asi tiah an rak pomih an rak nemhnget. Kum zabi 4 AD hrawng ahcun zianghman el awk ding um loin tui kan hman mi Thuthlungthar bu 27 cu Pathian thawk khummi thuthlainghlim asi tiah an rak pom thelpthlep.\\nB. Thuthlungthar bu 27 pawl kha Pathian thawkkhummi thuthianghlim an si tiah nemhnget dingah le tehfung thawn khuimi cabu pawl kha Pathian thawkkhummi an si ti zohfel a ttulnak thu\\nThuthlunghlun kha famkim zetin cekfel, kilkhawi, finkhawi le kenkawh a siih Grik tong in an leh tlunah khawm awknak tinah Pathian thu vekin an hman ttheu ruangah Thuthlungthar khal cuvekin tuah a ttul ve asi tiah kawhhran milesa pawlin an rak thei. Kawhhran thawh pek te ihsin thuthluhnghlun cu kawhhran thuthianghlimbu a rak si.Thutthimnakah, Peter in thu a sim tikah a hman mi cang 27 sungah cang 20 cu Thuthlunghlun sung ihsin a lakmi an si (Dung. 2:14-40). Cuvek thotho in Paul in Antioch ah thu a sim tikah cang 26 a simmi sungah cang 9 cu Thuthlunghlun sung ihsin a lakmi asi. Cuticun kawhhran hram thawh pek te ihsin Thuthlunghlun cu kawhhran hruai awknakah an hmanmi Pathian thuthianghlim bu asi ti kan thei thei. Curuangah Pathian in a fapa Jesu Khrih hmang in mailai hnenah thuthangtha a tarlangmi le Dungthluntu pawl hmangin thuthianghlim milai hnenah a theihter mi pawl cu cabu pakhat le leitlun ro thil vekin ret tthat a ttul a i tiah kawhhran hruaitu pawlin an rak thei.\\n2. Mipi in Thuthlungthar kha kawhhranah an rak hmang\\nKawhhran a thawh pekte ihsin khawm awknakah Thuthlunghlun sungih daan le kamsang pawl cangan mi an siar vekin Thuthlungthar pawl kha an siar ttheu. Thutthimnakah, Paul khalin kawhhran hnenah ca a kuat mi kha kawhhran hmin a tarlangmi kawhhran pakhat lawng si loin zumtu unau dang pawl hnen khalah siar ter vivo dingin thu a cah hai (I The.5:27). Cun Kolosian pawl hnenah ca a kuat mi kha Laodician ih a um mi zumtu unau pawl khal siar ter ve dingin thu a cah hai (Kl. 4:16; Thu.1:3).\\nCuticun Thuthlungthar cabu pawl kha Pathian thawkkhummi thuthianghlim an si ti an theih tikah Thuthlunghlun pawl thawn hmunkhatah an ret hai. Cule kawhhran tinte in anmah te cauk neih cio an duh ih an neih hrih lo mi khal an hawl khawmih Pathian thawkkhummi thuthianghlim asi ti an theihmi pohpoh cu khawng khawmin hmunkhatah an ret khawm. Cuticun kawhhran pakhat cio in anmah le thuthianghlim bu cio cu an rak nei (II. Pet.3:15-16).\\nKum zabi pahnih le a hrek (2 1\/2 AD) hrawngah Aisa ram tthen hi Pontus (Tulai san ih Turkey) khua ah Marcion timi sakhua lam fehsual pa a rak um. Amah cu Jews pawl daan duh lo tu a rak siih Thuthlunghlun le Thuthlungthar hrekkhat pawl kha tanta in amai duhzawng cabu pawl lawng kha a lak khawmih amai duhzawng Thuthianghlim cabu hran te a rak tuah. Marcion cun Thuthlunghlun Pathian le Thuthlungthar Pathian cu an bang aw thei lo asi tiah a rak ti. Paul lawng kha Khrih dungthluntu pawl lakah mi rinum a siih mi dang pawl cu lalpai zirhnak pawl kha an feh sual pi asi tiah a ti. Cule Luke khal hi Jews pawl ih nunphung le sakhua daan ihsin a luat bik mi asi vekin a ca ngan mi pawl cu a pomsak. Curuangah Paul cakuat ngan mi (I & II Timothy tello) le Luke ih ngan mi cabu pawl lawng kha Thuthianghlim tiah a rak pom (AD. 140 ih a tehfung vekin). Cuticun a duh lo zawng hmuahhmuah cu a Pathian thutak tiah a pommi sung ihsin a hlawn thluh. Luke Thuthangtha sungih Thuthlunghlun thawn a peh par aw mi, John tihnimtu ih rawngbawlnak, Zesu in thlemnak a tuarnak thu pawl kha cubu sung ihsin a hlawn hai. Cuvek thotho in Kalatian cakuat sungih 3:6-9, 15-25 pawl khal kha Abraham le Jews daan thu pawl a tel ruangah Pathian thuthianghlim sungah a telh duh lo. Cuitlunah Rom cakuat sungih Isreal pawl thuanthu umnak pawl kha a hlawn hai ih amai duhzawng te lawng kha khawn khawm in ca bu hran te a tuah.\\nMarcion in cuvek in thil a rak tuah ih Pathian thutak a rak lak tthen kha thilttha lo zet asinan khatlamah kawhhran pawlin an pommi thuthianghlim bu pawl kha felfaiten finkhawi dingin tha a rak pe sawn. Marcion in cutin Pathian thutak a lak tthen hlanah kawhhran khrihfa zumtu pawlin ziang cabu pawl kha Pathian thawkkhummi an si ti an rak thei thluh zo. Asinan cuvekin Marcion in a lak tthen tikah mi hrekkhat an lung a buai ih kawhhran in an Thuthianghlim kha felfai ten an tehfung thawn an zohtthat ih an kilkhawi tthat a tul asi ti an thei. Curuangah kawhhran pawlin Pathian Thuthianghlim tiah an pom mi pawl kha tthaten an kenkawh ih zianghman rin hlelhnak le thinnuam lo nak um loten Pathian thuthianghlim cu an zumnak le sakhua biaknak lam hruaitu dingah an finkhawi a ttul.\\nMi hrekkhat ca ngantu pawlin an sakhuanak lam ih anmai mimal zumnak le ruahnak pawl kha a Dungthluntu pawl hmin asilole mi pakhatkhat hmin hmangin ca an nganih kawhhran zumtu khristian unau pawl lakah khuimi bik hi Pathian thawkkhummi thuthianghlim an si ti theihtheih lo ding khawpin ca ngan mi a phunphun an nawk celcel. Curuangah zumtu zovek khalin thutak an thleidan theinak dingah le rinhlelhnak um loin an nunnak lamhruaitu ah an hman theinak dingah kawhhran Pathian thawkkhummi Thuthianghlim cabu pawl kha finkhawm in an kilkhawi tthat a ttul. Culai ah an hnuailam ih can ngan mi pawl hi an lar zet:\\ni. Epistle of Barnabas (AD. 79) (Barnabas ih cakuat)\\nii. First Epistle of Clement (AD. 79) (Clemment ih cakuat pakhatnak)\\niii. Shepherd of Herman (AD.115-140)\\nvii. The Act of Paul (AD. 170) (Paual ih tuahnak)\\nMidang hminsang ih ca ngan mi pawl hi AD zabi pahinhnak ihsin pali karlakah an lang tamzet. Hivek ca an ngannak san cu a thlangpi thu in thu pahnih a um. A pakhatnakah, Zesui nunnak, rawngbawlnak le thuanthu pawl hi Thuthianghlim sungah a famkim in ngan thluh asilo ruangah a thei bettu an um ding ti ruatin mi hrekkhat in ca an rak ngannak asi. Anmai suangtuahnak pawl kha thudik vekin mi pakhatkhat hmin hmangin thuanthu an rak phuah ih an rak ngan ciam co. A pahnihnakah, an sakhua lam thu an zumnak le an ruahnak pawl kha mi thlunter, midang zirh an duh ruangah Zesu’i zirhmi pawl kha Dungthluntu pawlin an nganmi vekin Dungthluntu pawl hminsang in ca an rak ngannak asi.\\nHarrison in a sim dan cun, kawhhran pawl cu cuvek ca ttha lo lak ihsin an ralring zet. Origen cun \" Kawhhran pawl cun Thuthangttha ( Zesu’i thu hla le zirhnak pawl ngannak) buli kan neiih fehsual (heretics) pawl cun bu tampi an nei\" tiah a rak sim( AD. 185-254).\\nHivek ca ngantu pawl thinlung le ruahnak a rak luattu ruahnak pakhat cu Gnosticism (Theihnak cu ziangkim asi timi ruahnak ihsin a suakmi fehsualnak), Dualism (Pathian cu a thianghlim ih leitlun le tisa cu a bawrhhlawh asi timi ruahnak ihsin ruahnak sual a suak mi) pawl ihsin a suakmi ruahsualnak asi. Pathian cu a thianghlim ih leitlun le tisa cu a thianghlim lo ruangah Pathian cu tisa thawn dai aw thei le hnawmhnawih aw thei asi loih theihnak lawng in rundamnak kan co thei tiah an zum. Curuangah Zesu ih Pathian sinak khal an pom loih milai rundamnak thu khalah Khrih in a zirh lo mi vekin lamzin dang pi in an zum.\\nHivek zirhnak pawl hin khristian thurin tlangpi pawl cu an hnawngih milai sinak, sual le rundamnak thu pawl an zirhnak khalah Baibal in a zirhmi a kalh thluh. Curuangah kawhhran in hivek zirhnak pawl a do a tulih zumtu pawl cawkbuai lo dingin a thiarfihlim thei a tul.\\ni. Thomas ih thuthangttha\\nvi. Protevangelium of James\\nxi. Nicodemus thuthangttha\\ni. I Apocalypse of Paul ( Paul thupuan)\\n\"Diocletian ih lalkum kum 9 nak March thla ah lal thuasuah a suah ih biak inn pawl kha siatsuah thluh ding, thuthianghlim ngannak cabu pawl khal meisa ah ur thluh ding, kawhhran upa ttuan pawl khal zianghman canvo an nei thei lo ding, cuitlunah mai insangih a um men pawl khal an khristian sakhuanak an tlansan lo asile nasa zetin hremnak an tuar ding.\" Cumi lal thusuah a suak hnu rei lo te ah kawhhran upa pawl hmuahhmuah thawng inn ah thlak ttheh ding ti mi thusuah a suak lala. Cule thawng inn sungih an um laiah an khristian sakhuanak tlansan dingin a phunphun in hrem an si ding tiah an thusuah cun a sim bet.\\nCuvek dinhmun ruangah khawhhran zumtu pawlin Pathian thawkkhum mi Thuthianghlim kha tthaten retin lalsual pawlin an siatsuah thei lo nak dingah finkhawi ding mawhphurhnak an nei.\\nC. Thuthlungthar pawl kha Pathian thawkkhummi Thuthianghlim asi ti an theihtheinak thu tlangpi pawl:\\nKum zabi pahnihnak (AD) hnu lam ahcun Thuthlungthar cabu pawl kha Pathian thawkkhummi vekin kawhhran upa pawlin an hmangih an ca ngannak le Pathian thu an simnakah an hmang thluh cio. A hnuailam ih ca nganmi pawlah hin Thuthlungthar sungih thu pawl Pathian thu vekin an hmannak kan hmu thei.\\nA hnuailam ih tarlangmi pawlin Thuthlungthar Pathian Thuthiamnghlim pawl kha ziangtin bu khat hnu bu khat Pathian thusuak asi ti an rak pom timi a langter\\nHimi kum zakhat sung ahhin Dungthluntu pwl thei tu pawlih ca ngan mi khal rak ngan thluh an si zo. Khrih dungthlun hleihnih pawlih ca ngan mi khal zapi theih an si zo ih anmah (Dungthluntu) thei tu pawlin an thu hla an simnak le ca ah an ngan mi pawl khal a famkim zo.\\nDunghtluntu Peter in Paul ih cakuat pawl kha finkhawi in a um thu a sim, ( II. Pet. 3:15-16).\\nRome khua kawhhran hruaitu pakhat dinhmun in Korin khua ah ca a kuat ih Mathew, Roman, I Korintian, Hebru, James cabu pawl lak ihsin tongkam pawl Pathian thu vekin a hmang.\\nIgnatius hi Anticoh khua ah a pahnihnak bishop a ttuan ti lo cu a thu hla rel ding tam kan thei lo. Amah hi Empiror Trajan ih lal lai ah Martar tuar ve mi asi. Ignatius hin Paul cakuat pawl, Mathew le John thuthangtha pawl kha a thei ih a duh in a ngaina zet hai.\\nDungthluntu pawlih hnatuannak thu nganmi tiah mi tampi in a thlangpi thu in an theihmi himi ca ngantu in Mathew le Luke Thuthangttha le Thupuan cabu sung ihsin a ca ngannak ah tampi hman mi a nei.\\nHimi ca ngantu in Mathew, Rome, I & II Korintian, Ephesian, I & II Timothy, Titus, I & II Peter pawl hi Pathian Thuthianghlim vekin a hmang hai.\\nLyons khua ih bishop ttuan mi Irenaeus (140-203) in a sim vekin, Papaias cu Smyrna ih bishop a si. Cule Polycarp ih rualpi a siih Dungthluntu John ih thu simmi rak thei tu asi. Central Asia ramtthen, Hieropolis khua ih bishop a ttuan lai ah hitin a sim, Mark cu Peter ih tonglettu asi ih Mark Thuthangttha ngan tu asi. Cule Mathew in a Thuthangttha kha Hebru tongin a ngan. John in Thuthangttha a simmi khal a thei ih I John le I Peter sungih thu pawl kha a ca ngannakah a hmang asi.\\nDungthluntu John ih kaihhruai mi a rak si ih Smyrna (Western Asia ram tthen) khua ah bishop a rak ttuan. Anih in Philipian zumtu pawl hnenah ca kuat a rak ngan tikah Mathew, Luke, Dungthluntu pawl tuahnak, Rome, II Koritian, Kalatian, Philipian, Kolosian, II Thesolonika, I Timothy, Hebru, I Peter, I John le II John thuthianghlim pawl thu a theihnal zet thu asim.\\nA ca sungah kan hmuh thei vekin ca ngan tu in Mathew, Ephesian, James, II Korintian, Philipian, I Thesolonika, Hebru, I John le Thupuan cabu pawl a theihfiang zet thu asim.\\n10. Justin Martar (140 AD)\\nA ca ngannakah Mathew 2 , Luke, le John thuthangtha sung thu pawl a telh cih mi a um. Cuitlunah Dungthluntu pawl tuahnak, Rome, I Korintian, Kalatian, Ephesian, Kolosian, II Thesolonika, Hebru, I Piter le Thupuan pawl tla fiangzetin a theih thu a sim.\\nMarcion hi fehsual pakhat cu a rak sinan Thuthlungthar cabu rak suah hmaisa bik tu pakhat asi ve ruangah a thusimmi pawl lak ihsin zir dingmi a um. Amah cu fehsual asinan Thuthlungthar cabu a lak khawmih cabu pakhat a tuah tikah Thuthlungthar sungah a tel mi pawl an um. Luke Thuthangttha le Paul cakuat pakua (9) (Rom cakuat ihsin II Theosolonika tiang le Philemon) pawl kha a pom ih bu dang pawl kha Thuthlunghlun thawn an peh zawm awknak ruangah a hnawn hai.\\nValentinus hi Alexendria ah Gnostic fehsualnak zirhtu asinan a zirhnak ah Mathew, John, Rome, I Korintian, Kalatian, Ephesian, Kolosian cabu pawl kha Patian thutak vekin a hmang hai ih Dungthlun, I John le I Peter cabu pawl thu a theih thu khal a sim.\\nb. Ziangtik canah Thuthianghlim cu phuahcawp ca le thuanthu satliah pawl lak ihsin an rak thleidang (170-303 AD)\\nDunthluntu pawl san a liam hnu ah sankhat a liam lala. Dungthluntu pawl thu simmi rak theitu pawl khal an thi hlo thluh zo. Cutikah Khrih dungthluntu pawl thu simmi rak theitu le an thu hla a thei fiangtu pawl an um nawn lo tikah thu simtu midangdang thu simmi an theih sawngmi le ca an siar mi lawng asi tikah ruahdan ngaihdan bang aw lo a suak vivo. Culai ah mi hrekkhat in ca a phunphun an ngan vivo tikah mi tampi in an sakhua lam hruaitu thutak, Pathian Thuthianghlim pawl kha rinhlelhnak an nei thawkih an buai celcel. Cuvek thubuai lakah ca suah hrekkhat sungah Pathian thutak an pommi thu an simnak hrekkhat pawl kan zoh hnik pei.\\nMilan khua ih Ambrosian Library ah kum 1740 ah an sar suak mi ca tlep fate asi. Thuthlungthar cabu pawl lakah ziangziang pawl kha Pathian thutak tiah kawhhran zumtu pawlin an rak pom ti asim fiang. Rome kawhhran pawlin Thuthianghlim ti ah an rak pommi cabu pawl thu a sim fiang lawng hman si loin cabu pakhat cio thu maltete a sim tel mi a um. Thuthlungthar Pathian thu tiah an rak pom asi tiah a sim mi lakah tulai protestnat kawhhran in kan hmanmi Thuthlungthar cabu hmuahhmuah, Hebru, James, le I & II Peter siar lo a tel thluh.\\nIrenaeus hi Asia ramah Polycarp ih zirhnak hnuaiah a rak tthanglian mi asi. Orthodox zirhnak humhimtu a siih Gnosticism zirhsualnak pawl rak dodaltu asi. Rome khua ah rei lo te a um hnu ah Gaul khu ah bishop a rak ttuan. A ca ngan mi ah Thuthlungthar lak ihsin (Philimon, Hebrew, II Peter, III John le Jude siar lo) Pathian thutak vekin a hmannak kan hmu thei. Metzger in a sim dan vekin, Irenaeus cun Thuthlungthar pawl kha Thuthlunghlun vekin Pathian thawkkhummi thutak vekin a rak hmang. Harrison in a sim bet mi cu “Irenaeus khan Thuthlungthar cabu hrekkhat sung ihsin hnawn mi a neih thu kan thei lo”.\\n3. Tertullian ( 150-223 AD)\\nTertullian hi Carthage khua ah a rak um ih Pathian thu le dan thiam sangfilawr (lawyer & scholar) a rak si. Latin tongin ca a rak ngan ih a ca ngan mi pawl hi hmantlak zet an si. Amai ca ngannak ihsin Thuthlungthar hi \"New Testement\" “Thuthlungthar” tiah an rak kawh thawk nak asi. NT (Thlungthar) sung ihsin James, II Peter, II & III John cabu pawl siar lo cu Pathian thawkkhummi thutak vekin a rak hmang thluh hai.\\nClement hi Alexandria kawhhran le sakhua zirh awknak tlawng pawlah hotu a rak si. A hnattuannakah Thuthlungthar ihsin Philimon, James, II Peter, II le III John siar lo cu Pathian thuthianghlim vekin a rak hmang hai.\\nOrigen hi Alexendria khua ah a rak ceng bikih khualtlawng mi a rak si. Rome, Antioch, Ephesus, Athens le Arabia khua pawl hi a khual tlawnnak bik a rak si. Caaesarea le Palestone ram pawl khalah a rak ceng dah. Thuthlungthar pawl kha Thuthlunghlun dunglamah a rak ret hai ih Thuthlungthar cabu pawl thu el buai awk lai mi pawl kha a hranten a rak ret hai. Kawhhran zumtu pawl kha Mediterenian ram tthenah a rak tthen awk vekin Thuthlungthar ngan mi pawl kha kawhhran pakhat le pakhat kar lakah an hmandan le an neih mi cio a rak bang aw lo kha zianghman ruahhar ding a um lo. Origen in Tuthlungthlungthar cabu pawl mi zapi in Pathian thawkkhummi tiah an rak pommi pawl kha hmunkhat te ah a rak ret hai ih a dang thu sut awk buai mi (a ngan tu zo asi tile Pathian thawkkhummi asi maw silo tiah an el awk buai mi cabu) pawl kha a hran ten a rak ret khawm.\\nZianghman buainak um loin mi zapi in an pommi pawl cu Thuthangttha buli le Dungthluntu, Paul cakuat pawl, I Peter, I John, le Thupuan an rak si. Hebru hi Alaxendria mi pawl cun Paul ih ngan mi asi tiah an ti. A sung um thu pawl cu Paul ih ruahnak le Pathian thuken pawl thawn a bang aw ko nan a tongkam hmandan ah Paul ih tongkam hmandan asilo. Cuitlunah khuihmanah Paul ih ngan mi asi tiah a simnak kan hmu lo. Curuangah kawhhran hrekkhat pawl cun an Pathian thawkkhummi thutak asi tiah an pom loih Oregin khalain a buai mi lakah a rak ret. A ngan tu taktak cu \"Pathian lawngin a thei\" tiah a rak ti. Origen in miin an buaipi mi le a fianglo mi ah a ret mi cabu pawl cu II Peter, II & III John, James le Jude cabu pawl an si.\\nHimi kum zabi pakhat sung ahhin kawhhran pawlin khuimi le ziang cabu pawl kha Pathian Thuthianghlim le Pathian thawkkhummi an si tiah an zohhliah ih fiangfaiten an theih mi pawl kha Pathian thuthianghlim asi tiah an rak nemhnget bet. Cuticun Dungthluntu pawlin an rak ngan ta mi pathian thawkkhummi Thuthjlungthar cu an nemhnget ih kawhhran tiin Pathian thutak zumnak le sakhua biaknak lam hruai tu ah hman a si.\\nEusebus hi Palestine ram, Caesarea ih bishop pakhat a rak siih kawhhran thuanthu theitu pakhat a rak si. Eusebius in Zesu Khrih san lai ihsin Constantine (313 AD) san tiang khristian pawl cangvaihdan a hailangih thuanthu a rak buatsaih. Dioletian in AD.303 ah Thuthianghlim bu pawl a rak ur thluh ih khristian pawl a rak hrem lai fangah a rak nungih Eusebus ih hnattuan suak mi kawhhran thuanthu bu (Ecclesiastical History) hi a thupi zet ih thuanthu bu dangah kan hmuh thei lo mi kawhhran thuanthu pawl tampi himi cabu sungah kan hmu thei.\\nEusebus in khristian Baibal thuanthu pawl fiangzetin a nganih Pathian thutak tiah ziangzat pommi an siih zo ih nganmi pawl an si ti khal fiangzetin a rak tarlang.\\nOregin vek thotho in Thuthlungthar hi tthenhnih ah a tthen ih a rak buatsaih. Zianghman sawiselnak um loin zo khalin Pathian thawkkhummi Pathian thutak asi tiah an pommi cabu pawl kha hmuhkhat te ah a rak ret hai. Mi zapi pommi lakah ( James, II Peter, II & III John, Jude, le Thupuan siar lo) tui kan hmanmi Thuthlungthar bu pawl hi an tel thluh.\\nEmpiror (lal) Constantine (AD. 332) in ram a uk laiah Khristian sakhuanak kha tha a rak pek tikah Constantinople khua ah Eusebus hnenah Baibal bu 50 tuah dingin a rak fial. Cule Eusebus in Thuthlunghlun pawl le tui kan hmanmi Thuthlungthar bu 27 pawl telh in a rak tuah sak.\\nCodex Sanaiticus caphek hi Sinai tlang hnuai ih um St. Catherine, Greek Ordthodxo pawl tlawng inn ah an sar mi asi. Kum zabi pali le a hrek tluk rei ihta an sarsuaksal mi a siih Baibal thuanthu hawlsuaknak ah a thu pi zet. Himi caphek sungah tui protestant pawlin kan hmanni Thuthlungtha bu 27 pawl le Barnabas ih cakuat le Shepherd of Herman timi pawl an tel.\\nAthanasius hi Alexandria khua bishop a rak siih \"Canonical\" \"tehfung\" timi hmangin tui kan hman mi Thuthlungthar bu 27 kawmmi Thuthlungthar bu rak tawlrel hmaisa biktu asi tiah zum asi. Bruce in a sim dan cun Athanasius hi tui kan Thuthlungthar ih hman hman mi bu 27 pawl hi zianghman thleidang lole rinhlelhnak um loin Pathian thawkkhummi Thuthianghlim vekin a rak hmang hamisa biktu a si.\\nJerome hi khristian thuthiam sangfilawr (scholar) pakhat a rak siih hmun dangdangah khual tlawng. Rome khua ih bishop Damascus in a dilnak vekin Vulgate tiah an kawhmi Latin ttongin Thuthianghlim a rak tawlrel. Vulgate Baibal sungah tui kan hman mi Thuthlungthar bu 27 pawl an tel.\\nKawhhran tehfungin Pathian thutak asi tiah a pommi siarlo kawhhran sungah Pathian thu vekin zo hman in ziangthu hman siar lo ding. Tehfungin a pommi pawl cu a hnuailam Thuthianghlim bu pawl an si. Thuthlungthar ah: Thuthangttha buli, A dungthluntu pawl tuahnak bukhat, Paul cakuat (bu 13), Hebru pawl hnen cakuat (bu 1), Peter cakuat (bu 2), John cakuat (bu 3), Jude cakuat (bu 1), le John Thupuan (bu 1) pawl an si.\\nCuticun, kawhhran tawn khawm awknak ah kawhhran palai pawlin khuimi pawl Pathian thawkkhum mi Thuthianghlim asi ti an hliakhlai ih kawhhran tehfuang thawn an tuah famkim zo ruangah kawhhran zumtu pawlin ziang cabu pawl kha Pathian biaknakah hman dingmi Thuthianghlim asi tiah an buai nawn lo. Kawhhran tawn khawm awknakin Thuthianghlim an tuah si loin Thlarau Thianghlim kaihhruainakin ziang cabu pawl kha Pathian thawkkhum mi Thuthianghlim an siin kawhhran tiin an rak hmang ti kha an zoh khawm hnu ah Pathian Thlarau theihternak vekin Pathain in zumtu pawl hnenah a pekmi Thuthianghlim pawl kha an finkhawm ih zumtu pawl kaihruaitu thuthianghlim vekin kenkawh le finkhawm asi.","num_words":5254,"character_repetition_ratio":0.094,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.208,"stopwords_ratio":0.277,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Fact Check : India cozah in Republic Day Khuallian dingah Min Aung Hlaing a sawm maw! | Falam Online Media\\nFact Check : India cozah in Republic Day Khuallian dingah Min Aung Hlaing a sawm maw!\\nIndia cozah cun an ram niropi Republic Day khuallian dingah BIMSTEC group sungtel Myanmar cozah a sawm tel le tel lo thu a rel fiang.\\nIndia le Myanmar telmi, Indian tipithuanthum kap, Bay of Bengal bial ih ram 7 komkhawmmi BIMSTEC (The Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation) sungtel ram pawl cu India cozah in 26 January, 2022, ih tuah dingmi India Republic Day ah a sawm hai ti`n thuthang a suak.\\nASEAN pawlkom hmanin a hnonmi ralhraangbawi Min Aung Hlaing a sawm tel tiah thuthang a suak ih, cuih thu thawn pehpar in India Foreign Ministry spokesperson Arindam Bagchi cun hitin a rel.\\n“2022 Republic Day hrang khuallian sawmmi thu thawn pehpar in media pawl ih pholangmi thuthang kan rak hmu ve. Cumicu thudik a si lo. Adikmi Hram ih hngetawmi a si lo” tiah a ti.\\nBIMSTEC sungtel ram pawl a simi India, Bhutan, Bangladesh, Nepal, Myanmar, Sri Lanka le Thailand ram pawl cu Prime Minister Narendra Modi term 2 thutiam a tuah ṭum ah India cozah in Khuallian dinhmun in a sawm hai.\\n2022, India Republc Day niropi khalah BIMSTEC sungtel ram pawl sawm thluh an si ding tiih thuthang a suak mi cu India cozah palai in a dik lo a si tiah a rel nan Kawlram ralhraang an sawm tum le tumlo cu fiangfai in a rel lo.\\n← Acting President Duwa Lashi La in Kawlram mipi le Hriamkaibu pawl ralrin a pe\\nSAC ralhraang in Phuy Ze Ya Taw sual an puh mi pawl cu a rapthlak tuk →\\nMuse khualaili ah a zonzon in Bomb 3 puak kuai\\nApril 22, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nArakan Army in Rakhine mipi ralrin pe\\nMyanmar : Zarhkhat sungah Covid 19 mina 1500 an Pung, Mithi Letthum in Tam\\nSeptember 14, 2020 September 14, 2020 Ni Hnem Sung 0","num_words":311,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.026,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.257,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.954,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - ROM\\nBibleThianghlim – ROM\\nA siartu: Rom khawpi ih zumtupawl\\nThukham Thar san laiah Rom uknak in Mediterranean kiangkap ram a rak huap ṭheh ih, a ram pumpi ih an khawpi cu khawpi tûm zet Rom a si. Hi khawpi ropi ah Pathian in kawhhran ropi a rak dĭn ih, apostol Paul cun cuih kawhhran ih va thlen a câk zet (Rom 15:23). A netnakah A.D. 60 ah cuih hmun a thlengngah nân, Rom uknak hnuaiih thawngtla pakhat dinhmun ih va thleng mi a si. Paul ih cakuat dang hmuahhmuah deuhthaw hi a tlawn hai hnuih a kuat mi an si, asinan Rom cakuat bélte hi cu a va tlawn hlanih a kuat mi a si. Hi kawhhran hi amai dĭn mi a si lo. Paul in Rom 15:20 ih a simdān vek asile, Rom kawhhran hi Peter ih dĭn mi a si ti khal rinhlelh ding a um. Rom ihsin Jerusalem ih a fehtu Jew hrekkhat Pentikos ni ah Khrih an cohlan a zumum (Apo 2:10). Cumi hnuah an umnak Rom khawpi ih an kirsal tikah kawhhran an rak dĭn a si thei. Cuihhleiah Paul in cutawk ih zumtu tampi fiang zetin a thei hai (Rom 16 zoh aw). Cuihtlunah cutawk ih zumtu hrekkhat cu Paul in peng dangih rawng a bawl laiih piangthar an si men thei.\\nHi cakuat hi Paul in Masidonia le Akhai rampawl ih a rawngbawlnak a ṭheh hnuih a ngan mi a si (Rom 15:22-33 zoh aw). Zentel khawhhranpawl hnen ihsin a khawnkhawm mi sumpai kha Jerusalem ih zumtu mifarahpawl hnenah va pe dingin, Jerusalem lam panin Paul cu kirsal lohli a tum. Cumi hlan Korinth khua ih thla thum sung rawng a bawlnak cem lamah, Rom cakuat hi Paul in A.D. 56 hrawngih a ngan mi a si ding (Apo 20:3).\\nHi cakuat sungah Khristian thurin ih a thupi mi thu tampi kan hmu thei. Minung in thuthangṭha zarin Pathian dingfelnak a co theidān thu cu hi cakuat hin a simfiang. Mi hmuahhmuah cu thiamloconak hnuaiih um an si thu (bung 1-3), Khrih zumtupawl thiam coter an si thu (bung 3-5), cuih zumtupawl cu thianhlimter an si thu (bung 6-8), Pathian in a fimnak in Israel a hrildan thu (bung 9-11) le zumtu hmuahhmuah in a dingfel mi nundān ih nung tengteng ding kan si thu (bung 12-16) pawl tla hi cabu hin in sim. Thuthangṭha cu «a zumtu hmuahhmuah rundamnak hrangih Pathian huham,» rori a si (1:16).\\nI. Thuhmaihruai (1:1-17)\\nII. Pathian in mi hmuahhmuah misual ah thiam lo a coter (1:18-3:31)\\nIII. Pathian in Khrih zumtu hmuahhmuah thiam a coter (bung 4-5)\\nIV. Pathian in Khrih zumtu hmuahhmuah a tithianghlim (bung 6-8)\\nV. Pathian in a dingfelnak cu Israel a hrilnak in a langter (bung 9-11)\\nVI. Pathian in dingfelnak nun ih nung dingin zumtu a beisei (12:1-15:13)\\nVII. Thukharnak (15:14-16:27)\\n1 Jesu Khrih-ih ṭemṭawn sál, apostol si dingih kawh mi, Pathian thuthangṭha hrangih serhhran mi keimah Paul in, 2 cuih thuthangṭha cu hlanlai ah a profetpawl hmangin Cathianghlim sungah Pathian in a rak tiamkam cia a si. 3 Cumi cu a Fapa, kan Bawipa Jesu Khrih-ih thuhla a si. Taksa dān ah cun anih cu David cithlah ihsi ra mi a si. 4 Mithi lak ihta thawhter a sinak in anih cu thianhlimnak Thlarau in Pathian Fapa a si ti huham thawn a phuanglang. 5 Amai hmin ruangah miphunpawl hmuahhmuah lakah zumnak thulun a si theinak dingah amah thawngin zangfahnak le Apostol sinak kan co a si. 6 Nannih khal anmah lakah Jesu Khrih ih kawh mi nan si.\\n7 Pathian ih duhdawt mi, mithiang si dingih kawh mi, Rom ih a um mi nan zate hnenah ca ka lo kuat.\\nPathian kan Pa le Bawi Jesu Khrih hnen ihsin nan hnenah zangfahnak le hnangamdaihnak um hram seh.\\nRom Tlawn Duhnak\\n8 Nan zumnak cu leitlun pumpi ih a thansuak ruangah, nan zate hrangah Jesu Khrih zarah a hmaisabikah ka Pathian hnenah lungawi thu ka sim. 9 Ziangahtile catbang loin ka thlacamnak ah ka lo telh ringring ti cu a Fapaih thuthangṭha phuannak ah ka thinlung zateih ka rĕn mi Pathian cu i theihpitu a si. 10 Tu thlang talih Pathian remtinak in nan hnenih rat theinak lamzin ziangmawtitiih hmu thei dingin ka ngen ringring. 11 Ziangahtile nan hngeh theinak dingah, thlarau thilpek hrekkhat lo pe dingin lo hmuh ding ka hiar zet. 12 Cuih thlarau thilpek cu nan zumnak le ka zumnak hmangin tha kan peawtăwn ding ka tinak a si.\\n13 Unaulenuh, Zentel dangpawl hnen vekin nan hnen khalih rah ka neih theinak dingah, vei tampi nan hnenih rat ka tum ṭheu ti atu ah thei loih nan um ding ka duh lo. Asinan atu tiang khamtu a um.\\n14 Grikmipawl hnen le aBarbaros-pawl hnenah, mifimpawl le mi-âpawl hnen khalah leiba ka nei. 15 Cun Rom ih a um mi nanmah hnen khalah thuthangṭha ka ti theipatawpih phuang dingin ka tiar a si.\\n1:14a Barbaros: Grik si lo mi, cathiam lo mi.\\nMidingfel cu Zumnak in a Nung\\n16 Ziangahtile Khrih thuthangṭha cu ka zahpi lo, ziangahtile a zumtu pauhpauh hrangah rundamnak dingih Pathian huham a si. A hmaisa ah Jew-mi hrangah a si ih, Grikmi hrang khalah a si ve. 17 Ziangahtile,\\n«Mifel cu zumnak in a nung ding,»\\ntiih ngan vek khan, thuthangṭha ah Pathian dingfelnak cu zumnak ihsin zumsinnak ah phuanlăng a si.\\nMidingfel lo parih Pathian Thinlingnak\\n18 Ziangahtile an dingfellonak ih thutak hupbĕttu, minungpawlih Pathian ngaihsaklonak le dingfellonak hmuahhmuah parah, Pathian thinlingnak cu van ihsin a rung lang. 19 Pathian thuhla an theih ding mi cu Pathian in an hnenih a lăngfiangter zo ruangah anmah ah a langfiang a si. 20 Ziangahtile a sersiam mi thilpawl ihsin mit ih hmuh thei lo mi Pathian ih thil umpawl cu leilung sersiam thăwk ihsin fiang zetih hmuh an si, Pathian-ih kumkhaw huham le Pathian-ih sinak tiang hman theihthiam an si. Curuangah puhmawh ding an nei lo.\\n21 Pathian thei na cingin, amah cu Pathian vekin an sunlawih lo ih, lungawi thu khal an sim lo ruangah, an khawruahnak cu thulolak menah a cang sawn ih, an thinlung â cu thim ih khat ah a cang. 22 Kan fim tiah an tiaw nân, mi-â ah an cang. 23 Cule a ṭawihrál thei lo mi Pathian-ih ropitnak cu a ṭawihrál thei mi minung lem, vâtepawl, ramsapawl le băwkvâkpawl lem ah an thleng.\\n24 Curuangah anmah le anmah lakah anmai taksa rori hman ningzakza ih hmang dingin, an thinlung câkhiarnak vekin Pathian in anmah cu bawrhhlawhnak ah a ap hai. 25 Pathian thutak cu thuphan ah an thleng ih, Sersiamtu hnakin sersiam mi thil sawn cu bia le rianin an um. Sersiamtu cu kumkhuain thangṭhatin um seh. Amen.\\n26 Cumi ruangah Pathian in annih cu ningzakza hurnak ah a ap hai. Ziangahtile an nunaupawl hman in an nunau sinak a dankēl vekih hmang loin, nunau tidān kalhzawngin an hmang. 27 Cutivek thothoin mipapawl khal in nunau thawi pawlawkdankēl cu an bansan ih, pakhat le pakhat sūpaw thei lo câkhiarnak in an ît-aw. Mipa in mipa dang hnenah ningzakza thilsual an tuah ih, an thilsual tuah ruangih dāntatnak an hmuh ding mi cu an co a si.\\n28 Cule an theihnak ah Pathian kaihhnget an duh lo ruangah, Pathian in a se linglet mi lungthin sungah thil mawi lo pawl ti dingin a ap hai. 29 Annih cu dingfellonak, nunau-mipa sualnak, sualralnak, duhhamnak, mi dang parih lungput sia neihnak, iksiknak thawi khahnak, laithahnak, tawhawknak, mi bumnak, mi dang parih thil ṭhalo tuah duhnak pawl hmuahhmuah in an khat. Annih cu hmurkâ tam, 30 mi relsiathmang, Pathian huatu, mipuarthau, mitluangkhâwng, mipawrhaw, thil ṭhalo thar tuahtu, nu le pa thulung lo, 31 theihthiamnak nei lo, rinsantlak lo, suahkeh duhdawtnak nei lo, remawknak duh lo, zahngainak nei lo an si. 32 Cuvek thilpawl a tuahtupawl cu thitlak an si tiih Pathian thuṭhennak dik cu thei cingin, anmah in an tuah lawng si loin, mi dang a tuahtupawl khal an lungkimpi.\\nJew-pawl parih Thuṭhennak\\n1 Curuangah maw minung, nang mi thu a va ṭhentu zo va si khal awla, puhmawh ding zianghman na nei lo. Ziangahtile mi dang thu na va ṭhen tikah, nang khal cuvek thotho na tuah ve ruangah nangmah le nangmah thiamlo na coawter a si. 2 Asinan cuvek thil a titupawl Pathian in thu a ṭhen tikah, thutak milin thu a ṭhen a si ti kan thei. 3 Maw minung, hivek thil a tuahtupawl thuṭhensaktu, cuvek thilpawl tuah ve na cingin, Pathian in thu a ṭhen tikah ka luat ding tiah na ruat maw si? 4 Asilole Pathian ṭhatnak cun lungthlengnak ah a lo hruai ti thei loin, a ṭhatnak, mi a zāwi theinak le a thinsaunak lenziapawl tla ziang siarloin maw na um?\\n5 Pathian thinlingnak ni le a thuṭhennak dik a lăngter ding ni ah na luhlulnak le na thinlung na thlenglonak zulhin, nangmai hrangah thinlingnak na khawlkhawm rero a si. 6 Anih cun mi tin an ṭuan mi vek cio in a rūl ding. 7 Thinsau zetih hnaṭuan ṭha tuah ṭenṭotu le thangṭhatnak le upatnak le ṭawihrál thei lo mi a hawltu cu, Pathian in an hnenah kumkhaw nunnak a pe ding. 8 Asinan mai ṭānghma lawng sial, thutak thlun lo ih, dingfellonak a thluntupawl hnenah, Pathian in aithawknak le thinlingnak a pe ding. 9 Thil ṭhalo a tuah vivo tu mi kip parah harsatnak le ānhainak a thleng ding. Jew-mi parah a thleng hmaisa ding ih, Grikmi par khalah a thleng ding. 10 Asinan thangṭhatnak le upatnak le hnangamdaihnak cu thil ṭha a tuahtu mi kip hnenah a thleng ding. Jew-mi hnenah a thleng hmaisa ding ih, cuṭhehin Grikmi hnen khalah a thleng ding. 11 Ziangahtile Pathian in mi thleidăn a nei lo.\\n12 Curuangah Dān tel loih thilsual a tuahtupawl hmuahhmuah cu Dān tel loin an hlorál ding ih, Dān hnuaiih thilsual a tuahtupawl hmuahhmuah cu Dān hmangih thuṭhen an si ding. 13 Ziangahtile a theih men lawngih Dān a theitupawl cu, Pathian mithmuhah midingfel an si lo, cuhnakin cuih Dān a thluntupawl cu thiam coter an si sawn ding. 14 Ziangahtile Dān nei lo tu Zentelpawl in an pianphung sinak in Dān ih a ngĕn mi an tuah tikah, cumi cu anmai hrangah dān a si. 15 Cuih minungpawl cun Pathian in an thinlung ah Dān ih thil ti a ngan cia zo ti an langter. Cucu an sia le ṭha theihnak khalin a theihpi a si. An ruahnak cun anmah a mawhthluk thūl, a hum thūl. 16 Jesu Khrih hmangin Pathian in minungpawlih tuahthup mipawl cu thuṭhen ni ah ka thuthangṭha milin thu a ṭhen ding.\\nMosi Dān le Thuṭhennak\\n17 Ngai hnik, nang cu Jew-mi tiih kawh na si. Dān parah na ṭhumaw ih, Pathian ah na tluangkhâwng. 18 Cule Pathian duh zawng na thei ih, Dān ihsin an lo zirh zo ruangah thil ṭha zetpawl cu na pawm. 19 Cule mitcaw hruaitu ah, thim lakih umpawlih tleu ah, 20 mi-âpawl nun zirhtu ah, nausenpawl zirhtu ah, Dān ah theihnak le thutak nei ih na rintawkawk asile, 21 nang mi dang zirhtu, nangmah le nangmah na zirhaw lo maw si? Fifir lo dingih simtu, nangmah in na ru ding maw? 22 «Uire hlah,» tiih titu, nangmah riangri na uire maw? Nang milempawl fihtu, milem temple-pawl ih thil an ret mipawl na suam maw? 23 Nang, Dān thu ih tluangkhâwngtu, Dān na pahbălnak in Pathian ziang na siar lo a si lo maw? 24 Ziangahtile,\\n«Nangmah ruangah Pathian hmin cu Zentelpawl lakah thangsiat a si,»\\n25 Ziangahtile Dān na thlun a si ahcun, serh zim tannak hi a hlawk taktak ko. Asinan Dānpahbăltu na si ahcun, na serh zim tannak cu serh zim tan lo vekah a cang. 26 Curuangah serh zim tan lo mi pa in Dān ih a ngĕn mi dingfelnakpawl a thlun asile, a serh zim tanlonak cu serh zim tan ah pawmsak a si lo ding maw? 27 Cule nannih ngan mi Dān neitu le serh zim tan mi hman, dānpahbăltu nan si ahcun, taksa dān ih serh zim tan lo mi pa in Dān a thlun famkim a si ahcun, thu a lo ṭhen lo ding maw?\\n28 Ziangah cutin ka ti tile, a leng lamih Jew-mi cu, Jew-mi taktak a si lo ih, leng lam titsa men serh zim tannak khal serh zim tannak taktak a si lo. 29 Asinan sung lamih Jew a si mi cu Jew-mi taktak a si. Serh zim tannak taktak cu thinlung serh zim tannak hi a si. Cumi cu Thlarau in a si ih, Dān thu ngan mi in a si lo. Anih cu milaipawl ih an thangṭhat mi si loin, Pathian ih lăwm mi a si sawn.\\n1 Cuti asile Jew-mi in ziang hlawknak a nei? Asilole serh zim tannak in teh ziang ṭhathnemnak a nei? 2 A ṭhathnemnak phun tampi a um! A hmaisabikah Pathian kamsuakthupawl kilter an si ruangah a si. 3 Ziangahtile mi hrekkhat in an zum lo ah teh ziang a cang ding? An zumlonak cun Pathian rinumnak cu ṭhahnem lo ah a cangter ding maw? 4 Cangter lamlam hlah! Pathian cu midik si-aw sehla, mi kip hi thuphan per si sawn hai seh.\\n«Na kamsuakthupawl ah nang cu thiam na co thei ding ih,\\nThuṭhen na si tikah na neh hai ding a si,»\\n5 Asinan kan dingfellonak in Pathian dingfelnak a lăngter a si ahcun, ziangso kan sim ding? Pathian in a thinlingnak kan parih a thlenter tikah, anih cu midik lo a si ding maw? Minung ṭawng vekin ka ṭawng a si. 6 Si lamlam hlah! Cutin rak si ta hnik sehla, ziangtin Pathian in leitlun mi thu a ṭhen ding?\\n7 Ziangahtile thuphan ka pernak in Pathian-ih thutak cu a cakter sinsin ih, thangṭhat a co sinsin asile, ziangahso kei cu Pathian in misual vekih thu i ṭhen? 8 Ziangahso, «Thil ṭha a suah theinak dingah thil ṭhalo kan tuah pei?» tiah kan ti men lo. Mi hrekkhat in cutivekin an ṭawng a si tiah thuphan in puh. Cuvek mipawl thiamlo an co cu thildik a si.\\nMi hmuahhmuah in Sual an Tuah Ṭheh\\n9 Cuti asile ziangtin? Kannih Jew-pawl hi annih hnakin kan cungnung cuang maw? Cungnung cuang lamlam hlah! Ziangahtile Jew-pawl le Grikpawl zaten sual hnuaiah an um thluh tiah kan rak puh.\\n10 «Midingfel zohman an um lo, an um lo, pakhat te hman an um lo;\\n11 Thu heithiam zohman an um lo,\\nPathian hawltu zohman an um lo.\\n12 An zaten an rak pial ṭheh,\\nHmunkhatah miṭhahnem lo ah an cang.\\nThil ṭha tuahtu zohman an um lo, an um lo, pakhat hman.\\n13 An dang cu a áwngaw mi thlān vek a si,\\nAn lei in mi bumnak an ṭawng;\\nAn hmur hnuaiah rulngân tûr a um.\\n14 An kâ cu camsiatnak le siatkhâtnak ṭawngkam in a khat.\\n15 Thisen suah dingah an ke a rang zet,\\n16 An lamzin ah siatralnak le vanduainak a um;\\n17 Cule daihnak lamzin an thei lo.\\n18 An mit ah Pathian ṭihzahnak a um lo,»\\n19 Cun kâ hmuahhmuah an cip ih, leitlun mi hmuahhmuah Pathian hmaiih mawh nei an sizia a lăng theinak dingah, Dān ih a sim mi kip cu Dān hnuaiih um mipawl hnenah a sim a si ti kan thei. 20 Curuangah zohman Dān thil tipawl parah ṭhumawin, Pathian mithmuhah thiamco an um lo ding, ziangahtile Dān ruangin sual theih famkimnak a um a si.\\nZumnak thawngih Pathian Dingfelnak\\n21 Asinan Dān tel loin Pathian in a dingfelnak cu a phuanglang zo. Cucu Dān thupawl le Profetpawl ih ngan mi thupawl in an theihpi. 22 Pathian hnen ihsin a dingfelnak cu Jesu Khrih zumnak in mi hmuahhmuah hnenah le mi hmuahhmuah parah a ra. Ziangahtile Pathian hmaiah danglamnak zianghman a um lo. 23 Ziangahtile mi hmuahhmuah in sual an rak tuah ih, Pathian ropitnak an thleng bān lo. 24 Pathian in annih cu a zangfahnak in Khrih Jesu ih um mi tlennak hmangin a lakin thiam a coter hai. 25 Pathian in Jesu Khrih cu Pathian dingfelnak lăngternak ah, zumnak thawngin a thisen hmangin tlăwnlungawithawinak ah a langter, ziangruangahtile Pathian thinsaunak in tuih hlanih tuah mi sualpawl cu a lan ta a si. 26 Pathian cu midik le Jesu parih zumnak ṭhumtupawl thiam cotertu a si theinak dingah, tuih cān ah amai dingfelnak langter dingah a si.\\n27 Cuti asile ziangtin mi a tluangkhâwng thei ding? Tluangkhawnnak ding lamzin a um lo. Ziang dān in so a dawnkham? A ṭuannak in maw? Si lamlam hlah, zumnak dān in a dawnkham sawn a si. 28 Curuangah Dān thil ti tel loin, minung cu zumnak in Pathian in thiam a coter ti hi kan thunetnak a si. 29 Asilole Pathian cu Jew-pawl hrang lawngih Pathian a si maw? Zentelpawlih Pathian khal a si ve lo maw? Si e, Zentelpawlih Pathian khal a si ve. 30 Ziangahtile serh zim tanpawl cu zumnak in le serh zim tan lo pawl khal zumnak ih thiam cotertu Pathian pakhat a um. 31 Cuti asile zumnak thawngin Dān cu zianghmanlo ah kan canter tinak maw si? Si lamlam hlah! Cuhnakin Dān cu kan hngetter sawn a si.\\nAbraham cu Zumnak in Thiam a Co\\n1 Cuti asile taksa dān ih kan pa Abraham thu ah ziang kan sim ding? Ziang a hmu? 2 Ziangahtile Abraham cu a ṭuannak in thiam coter asile, Abraham in tluangkhawn ding a nei tinak a si ding, asinan Pathian hmaiah cun a nei lo. 3 Cathianghlim in ziangtin a ti? «Abraham in Pathian a zum ih, cumi cu a hrangah dingfelnak ih siarsak a si,» tiah a ti.\\n4 Cun mi pakhat in hna a ṭuan tikah, a ṭuan man cu zangfah thilpek tiin siarsak a si lo, leiba ih ruah a si sawn. 5 Asinan hna ṭuan loin, Pathian ngaihsak lo thiam cotertu Pathian zum sawntu hrangah cun a zumnak cu dingfelnak ah siarsak a si. 6 Cuvekin David khal in ṭuannak tel loih, Pathian in midingfel ih a siar mi pa mithlawsuak a sinak cu hitin a sim,\\n7 «Pathian in dān loih an thil tipawl a ngaidam mipawl le,\\nAn sualpawl a khuhsak mi cu mithlawsuak an si.\\n8 Sual na cingin sual loih Bawipa ih a puh mi pa cu mithlawsuak a si,»\\n9 Hi mithlawsuak sinak cu serh zim tan mipawl hrang lawngah a si maw, asilole serh zim tan lo mipawl hrang khalah a si maw? Ziangahtile zumnak cu Abraham hrangah dingfelnak ah siarsak a si. 10 Ziang tikah cumi cu siarsak a si? Serh zim a tan hnuah maw, serh zim a tan hlanah? Serh zim a tan hnuah si loin, serh zim a tan hlanah a si sawn. 11 Cule Abraham cun serh zim tan hminsinnak a co ih, cumi cu serh zim tan a si hlanih a neih mi zumnak ih dingfelnak tacik a si. Cutin anih cu zumtu hmuahhmuah, serh zim tan lo mipawl hmanih pa a si theinak dingah le dingfelnak cu an hrang khalih siarsak an si theinak ding hrangah a si. 12 Cule serh zim tan mipawl lawngih serh zim tan papi si loin, serh zim tan an si hlanih kan pa Abraham in a neih mi zumnak keneh a zawhtupawlih pa khal a si.\\nAbraham-ih Thiamconak cu Mosi Dān Thlunnak in a Si Lo\\n13 Ziangahtile leitlun ro cotu ding tiih thutiamkam cu Abraham le a cithlah in Dān thawngin si loin, zumnak ih an co mi dingfelnak thawngin an ngah sawn a si. 14 Ziangahtile Dān thu ih nungpawl kha ro cotu rak si hai hnik sehla, zumnak cu thulolak men a si ding ih, thutiamkam khal santlailo ah a cang ding, 15 ziangruangahtile Dān cun Pathian thinlingnak a suah. Ziangahtile Dān a umlonak hmun ah dānpahbălnak a um lo.\\n16 Curuangah thutiamkam cu zangfahnak ruangin a si theinak dingah, zumnak parih ṭhumaw a si; cutin thutiamkam cu Abraham-ih cithlah hmuahhmuah, Dān parih ṭhumawpawl hnen lawngah si loin, kan zate pa a si mi Abraham-ih zumnak parih ṭhumawpawl hnen khalah a fiang thei ding. 17 «Miphun tampi pa ah ka lo tuah zo,» tiih ngan vek khan, Abraham cu mithipawl nunnak petu le thil um lo um vekih reltu a zum mi Pathian hmaiah anih cu kan pa a si. 18 «Na cithlahpawl cu khi zât khi an si ding,» tiih rak sim cia mi vekin, miphun tampi ih pa a can theinak dingah, ruahsan ding a neih lo laiah, Abraham cun ruahsannak thawn a zum.\\n19 Cule a taksa a thi a si ti le amah cu kum 100 a si zo ih, Sarah-ih sūl khal a thi a si ti thei na cingin a zumnak a derdai cuang riai lo. 20 Anih cu zumnak tlasamin Pathian-ih thutiamkam cu a ringhlel lo, cuhnakin zumnak ah a cak ih Pathian a thangṭhat sawn. 21 Cule Pathian in a tiamkam zo mi cu a tuahsuak thei a si ti a theifiang. 22 Curuangah «cumi cu a hrangah dingfelnak ah siarsak a si.»\\n23 «Cumi cu a hrangah siarsak a si,» tiih ngan mi hi Abraham hrang lawngah a si lo, 24 kan hrang khalah a si. Mithi lak ihsin kan Bawipa Jesu a thotertu Pathian kan zum asile, kan zumnak cu dingfelnak ah in siarsak ding. 25 Kan mawhsualnak ruangah anih cu hlăn a si ih, thiam kan conak dingah thawhter a si.\\n1 Zumnak in thiam coter kan si zo ruangah, kan Bawipa Jesu Khrih thawngin Pathian thawn remawknak kan nei. 2 Amai zarah zumnak in cuih zangfahnak sungih luhnak lamzin khal kan nei. Cuih zangfahnak ah cun kan ding ih, Pathian ropitnak ruahsanin lungawiaipuangin kan um. 3 Cule cumi lawng si loin, harsatnak kan neih tik khalah, cumi ah cun kan ai a puang a si. A săn cu harsatnak in tuarfainak a suakter ti kan thei. 4 Cule tuarfainak cun tawntehnak a suakter ih tawntehnak cun ruahsannak a suakter. 5 Cun ruahsannak cun kan ning in zakter lo, ziangruangahtile Pathian in kan hnenih in pek mi Thlarau Thianghlim hmangin kan thinlung ah a duhdawtnak a burh zo.\\n6 Ziangahtile cahnak nei lo kan si laiah, a cān teah Khrih cu Pathian ngaihsak lo pawl hrangah a thi. 7 Ziangahtile midingfel hrangih mi pakhat thih ding cu thil vâng zet a si; miṭha hrangah cun mi zo tal si maw an thi ngam khal a si thei. 8 Asinan Pathian in in duhdawtzia cu hitin a langter, misual kan si laiah Khrih cu kan hrangah a thi.\\n9 Cuihhleiah atu ah Khrih thisen thawngin thiam coter kan si zo ruangah, amah thawngin Pathian thinlingnak ihsin run kan si ding. 10 Ziangahtile a doral kan si lai hmanih, a Fapa thihnak in Pathian thawi kan remawk zo a si ahcun, remaw zo kan si hnuah cun, a Fapaih nunnak in in rundam sinsin ding. 11 Cule cuti lawng si loin, kan Bawipa Jesu Khrih thawngin Pathian hnen khalah lungawiaipuangin kan um, atu ah Jesu Khrih thawngin remawknak kan co zo.\\nAdam ah Thihnak, Khrih ah Nunnak\\n12 Curuangah mi pakhat ruangin leitlun ah sual a lut ih, cuih sual ruangah leitlun ah thihnak a luh vekin, thihnak in mi hmuahhmuah a fángsuak, ziangruangahtile mi hmuahhmuah cu an sual thluh zo. 13 Ziangahtile Dān a thlen hlanah leitlun ah sual a um zo, asinan Dān a um lo laiah, sual cu sual ih siar a rak si lo. 14 Sihmansehla Adam ihsin Mosi tiang Adam-ih dānpahbăl mi vek sual a tuah lo tupawl par khalah thihnak in a uk. Adam cu a ra ding mi pa hmuhsaknak a si.\\n15 Asinan alakih thilpek cu Adam-ih mawhsualnak vek a si lo. Ziangahtile mi pakhat ih mawhsualnak ruangah mi tampi an thih a si ahcun, Pathian zangfahnak le mi pakhat, Jesu Khrih thawngih a ra mi zangfah thilpek ruangah cun mi tampi hnenah a luangliam sinsin ding. 16 Cule cuih alakih thilpek cu mi pakhat sualnak ruangih thil ra thleng mi vek a si lo. Ziangahtile thuṭhennak cu mi pakhat sualnak ruangah thiamlo mi coter dingah a thleng. Asinan thilsual tuahnak tampi ruangih alakih thilpek cun thiamconak a thlĕn a si. 17 Ziangahtile mi pakhat ih mawhsualnak ruangah, cuih mi pakhat ruangah thihnak in a uk asile, a luangliam mi zangfahnak le dingfelnak thilpek cotupawl in nunnak ah mi pakhat, Jesu Khrih thawngin an uk sinsin ding.\\n18 Curuangah mawhsualnak pakhat ruangah mi hmuahhmuah hnenah thiamloconak a thleng. Cuvek thothoin, dingfelnak thil ti pakhat in mi hmuahhmuah hnenah nunnak ngah theinak thiamconak a thlĕn a si. 19 Ziangahtile mi pakhat ih thulunlonak ruangah mi tampi cu misual ih canter an si bangin, mi pakhat ih thulunnak thawngin mi tampi cu midingfel ih canter an si ding.\\n20 Cuihtlunah mawhsualnak a karh theinak dingah, Dān a ra thleng. Asinan sual a karhnak hmun ah zangfahnak a luangliam sinsin. 21 Cuticun sual cun thihnak ih a rak uk dah bangin, zangfahnak cun Jesu Khrih kan Bawipa thawngin kumkhaw nunnak ah dingfelnak in a uk theinak dingah a si.\\nSual ah Thi, Pathian ah Nung\\n1 Cuti asile ziang kan sim ding? Zangfahnak a karhsinnak dingah, sual ah kan umpeh vivo ding maw? 2 Umpeh lamlam hlah! Kannih sual ih thi zo, ziangtin sual ah kan nung vivo thei ding? 3 Asilole kannih Khrih Jesu ih baptisma a cotupawl hmuahhmuah hi a thihnak ah baptisma kan co a si ti nan thei lo maw? 4 Curuangah Khrih cu mithi lak ihsin paih ropitnak hmangih thawhter a si vekin, kannih khal nun thar ih kan nun theinak dingah, baptisma hmangin Khrih zawngah thihnak ah phum kan si.\\n5 Ziangahtile a thihnak băngnak neiin hmunkhatah zăwmawkter zo kan si ahcun, a thawhsalnak băngnak nei khalin hmunkhatah zăwmawkter kan si ding. 6 Sual taksa cu zianghman ti thei loih a umnak dingah, cutin sual rawng kan bawl nawn lonak dingah, kan minung hlun cu Khrih zawngah khĕnbet a si zo ti mi hi kan thei. 7 Ziangahtile a thi zo mi cu sual ihsin a luat zo a si. 8 Khrih zawngih kan thih zo asile, amah zawngah kan nung ve ding ti kan zum. 9 Khrih cu mithi lak ihsin thawhter a si ih, a thisal nawn lo ding ti kan thei. Thihnak in a parah thu a nei nawn lo. 10 Ziangahtile a thih tikah, sual lamah sankhuk hrangah vei khat a thi; asinan a nun tikah, Pathian lamah a nung a si.\\n11 Cutivek thothoin, nannih khal sual lamah thi taktak ah ruat aw uh, asinan Khrih Jesu kan Bawipa ah cun Pathian lamah nung ah ruat aw uh.\\n12 Curuangah nan tisa câkhiarnak thlun dingin, a thi thei mi nan taksa parah sual in lo uk hlah seh. 13 Cule nan taksa pêngpawl cu dingfellonak hmanrua vekin, sual hnenah pe hlah uh, cuhnakin mithi lak ihsi nungsal vekin, Pathian hnenah pe aw sawn uhla, nan taksa pêngpawl cu dingfelnak hmanrua vekin Pathian hnenah pe uh. 14 Ziangahtile nannih cu Dān hnuaiih um nan si lo ih, zangfahnak hnuaiih um nan si sawn ruangah, sual in nan parah thu a nei nawn lo ding.\\nDingfelnak Sál Ah\\n15 Cuti asile ziangtin? Kannih cu Dān hnuaiah um loin zangfahnak hnuaiih kan um ruangah, sual kan tuah ding maw? Tuah lamlam hlah! 16 Mi pakhat khat hnenah sál vekin a thu lung dingih nan pekawk asile, a thu nan lun mi paih sál nan si ti nan thei lo maw? Cuti asile, nannih cu thihnak ih mi hruaitu sualih sál asilole dingfelnak ih mi hruaitu thulunnakih sál nan si. 17 A hlanah cun nannih cu sualih sál nan rak si. Sikhalsehla nan hnenih pek mi zirhnak nan thinlung in nan lun ruangah, Pathian hnenah lungawi thu ka sim a si. 18 Cule sual ihsin luatter nan si zo ruangah, nannih cu dingfelnakih sál ah nan cang.\\n19 Nan taksa a cah lo ruangah minung dān in thu ka sim a si. Nan taksa pêngpawl cu a bawrhhlawh mi thil lamah le dān loih nunnak lamah sál vekin nan rak pe. Cuih dān loih nunnak cun dān loih nun sinsinnak ah a hruai. Cuvekin atu ah nan taksa pêngpawl cu thianhlimnak ih hruaitu dingfelnak sál vekin pe uh. 20 Ziangahtile nannih cu sualih sál nan si laiah, dingfelnak in a lo uk lo. 21 Atu ih nan zahpi mi thilpawl in khaih cān ah ziang hlawknak so a lo pek? Ziangahtile cuih thilpawlih cemnetnak cu thihnak a si. 22 Asinan atu ah cun sual ihsin luatter nan si zo ih, Pathian sál ah nan cang zo. Thianhlimnak le a netnakih kumkhaw nunnak ih hruaitu rah nan nei. 23 Ziangahtile sualih hlawhman cu thihnak a si, asinan Pathian thilpek bélte cu Khrih Jesu kan Bawipa thawngin kumkhaw nunnak a si.\\nMosi Dān lamih Thi, Pathian lamih Nung\\n1 Dān a theitu nanmah hnenah ka lo sim a si, unaulenuh, Dān cun mi pakhat parah a nunsung lawng a uk ti nan thei lo maw? 2 Ziangahtile pasal nei mi nunau cu a pasal a nunsung lawng Dān in a pasal parah a ṭemṭawn a si. Asinan a pasal a thih ah cun a pasalih Dān ihsin anih cu a luat. 3 A pasal a nun laiah cu nu cu mipa dang thawi an neihawk asile, cu nu cu uire tiah an ti ding; asinan a pasal a thih a si ahcun, cu nu cu cuih Dān ihsin a luat ih, mi dang thawi an neihawk a si hmanah uire a si lo.\\n4 Curuangah ka u le ka nau tla, Pathian lamih rah kan rah theinak dingah, mi dang, mithi lak ihsin thawhter mi ih ṭhit mi nan si theinak dingah nannih khal Khrih-ih taksaruangpum thawngin Dān lamah mithi ah nan cang. 5 Ziangahtile tisa ih kan um laiah, Dān in a cawkthawh mi câkhiarnak cak zet cun kan taksa pêngpawl ah thihnak suah dingin hna a ṭuan. 6 Asinan Dān thu ngan mi lamzin hlun in si loin, Thlarau lamzin thar in Pathian kan rĕn theinak dingah, atu ah cun in kaitangtu lakah thi zo in, Dān ihsin runsuah kan si zo.\\nSual thawi Buanawknak\\n7 Cuti asile ziang kan sim ding? Dān cu sual a si maw? Si lamlam hlah! Cuhnakin Dān ihsi lo cun sual cu ziang a si ti ka thei lo ding. Ziangahtile Dān cun, «Mi thil na daw lo pei,» ti lo sehla, mi thil dawt cu sual a si ti ka thei lo ding. 8 Asinan sual cun thupek cu remcângah lain, keimah ah câkhiarnak phunphun a umter. Ziangahtile Dān um lo cun sual cu a thi a si. 9 Vei khat laiah Dān tel loin ka rak nung dah, asinan thupek a ra thlen tikah, sual cu a nungsal ih, kei cu ka thi. 10 Cule nunnak thlĕntu ding thupek cun ka hnenah thihnak a thlĕn ti ka hmusuak. 11 Ziangahtile sual cun thupek cu remcângah lain i bum ih, thupek hmangin i that. 12 Curuangah Dān cu a thianghlim ih, thupek khal a thianghlim, a dingfel ih ṭhat khal a ṭha.\\nMizia Pahnih thawi Buanawknak\\n13 Cuti asile thil ṭha cu ka parah thihnak ah a cang maw si? Cang lamlam hlah! Cuhnakin sual cu sual a sizia a lăngnak dingah sual cun thil ṭha hmangin keimah ah thihnak a suahter riangri, cutin thupek hmangin cuih sual cu sual sinsinih a lăng theinak dingah sual cun keimah ah thihnak in a ṭuan a si. 14 Ziangahtile atu ah Dān cu thlarau lam thil a si ti kan thei, asinan kei cu sual hnuaiih zuar mi tisa mi ka si. 15 Ziangahtile ka thil tuah mi hi ka theithiam lo. Ziangahtile tuah ding ka duh mi ka tuah lo ih, ka huat mi ka tuah sawn riangri. 16 Cutiih tuah ding ka duh lo mi ka tuah asile, Dān cu a ṭha a si tiah ka lungkimpi tinak a si. 17 Asinan atu ah, cumi a tuahtu cu keimah ka si nawn lo, ka sungih cêng sual a si sawn. 18 Ziangahtile ka sungah thil ṭha zianghman a cêng lo ti ka thei, cumi cu ka tisa ah ka tinak a si. Ziangahtile thil ṭha tuah duhnak cu keimah ah a um, asinan cumi tuahsuak theinak lamzin ka hmu thei lo. 19 Ziangahtile thil ṭha tuah ka duh mipawl ka tuah lo ih, tuah ding ka duh lo mi thil ṭhalo pawl ka tuah sawn ṭheu a si. 20 Atu ah tuah dingih ka duh lo mi ka tuah asile, cumi a tuahtu cu keimah ka si nawn lo, ka sungih cêng sual a si sawn.\\n21 Curuangah thil ṭha tuah ka duh tikah, thil ṭhalo ka hnenah a um ti mi dān hin keimah ah hna a ṭuan ti ka hmusuak. 22 Ziangahtile ka sung lam minung cu Pathian Dān ah a lung a awi zet. 23 Asinan ka lungthin dān dokalhtu ka taksa pêng ah dān dang ka hmu, cumi cun ka taksa pêngpawl ih ṭuantu sual dānih sál ah i hruai. 24 Aw ka dinhmun hi a va harsa lawmmam ve! Hi thihnak taksaruangpum ihsin zo in so i runsuak ding? 25 Jesu Khrih kan Bawipa thawngin Pathian hnenah lungawi thu ka sim a si! Curuangah keimah rori cun ka lungthin thawn Pathian Dān ka rian, asinan ka taksa cun sual dān a rian a si.\\nThlarau thawngih Nunnak\\n1 Curuangah atu ah cun tisa duhzawngih nung loin, Thlarau duh zawng sawnih a nungtu, Khrih Jesu ih a um mipawl hrangah cun thiamloconak a um nawn lo. 2 Ziangahtile Khrih Jesu thawngin Khrih Jesu ah nunnak Thlarau dān cun sual le thihnak dān ihsin i luatter zo. 3 Ziangahtile tisa ruangah Dān cu a cak lo ih tisa in a tuah thei lo mi cu Pathian in amai Fapa rori misual piankengin sual hrangih raithawinak ah a run thlah ih, taksaruangpum ah sual cu thiamlo a coter. 4 Tisa duhzawngih nung loin, Thlarau duh zawng sawnih a nungtu kanmah ah Dān ih ngĕn mi dingfelnak a famkim theinak dingah a si.\\n5 Ziangahtile tisa duhzawngih a nungtupawl cun tisa lam thilpawl an ruat, asinan Thlarau duhzawngih a nungtupawl cun thlarau lam thilpawl an ruat. 6 Ziangahtile tisa lamzin ruah cu thihnak a si, asinan thlarau lamzin ruah cu nunnak le hnangamdaihnak a si. 7 Ziangruangahtile tisa lamzin ruah cu Pathian doral sinak a si. Ziangahtile tisa cu Pathian Dān ah a tlulut lo ih, a tlulut thei lo taktak. 8 Curuangah tisa ih umpawl cun Pathian lung an hmuiter thei lo.\\n9 Asinan nannih cu tisa ih um nan si lo, Pathian Thlarau nanmah ih a cēn asile nannih cu Thlarau ah nan um a si. Asinan zokhal Khrih Thlarau nei lo tu cu Khrih-ih ta a si lo. 10 Cule Khrih cu nan sungih a um asile, sual ruangah taksa cu a thi. Asinan dingfelnak ruangah Thlarau cu nunnak a si. 11 Asinan mithi lak ihsin Jesu a thotertu Pathian Thlarau nan sungih a cēn asile, mithi lak ihsin Khrih a thotertu in nan sungih cêng a Thlarau thawngin a thi thei mi nan taksa cu nunnak a pe ve ding.\\n12 Curuangah u le nau tla, leiba kan nei, asinan tisa duhzawngih nung dingin tisa ah cun a si lo. 13 Ziangahtile tisa duhzawngih nan nun asile, nan thi ding. Asinan Thlarau in cuih taksa thil tipawl nan thah asile, nan nung ding. 14 Ziangahtile Pathian Thlarau ih a hruai mipawl hmuahhmuah cu Pathian fāte an si. 15 Ṭih ih um dingin sál ih lo tāngsaltertu ding Thlarau nan co lo ih, fa sinak Thlarau nan co sawn a si. Cuih Thlarau in, «Abba, ka Pa,» tiin kan ausuak. 16 Pathian fāte kan si ti cu Thlarau rori in kan thlarau a theihfiangter. 17 Cule fa kan si ruangah, ro cotu khal kan si ih, Pathian ro cotu le Khrih ro copitu kan si. Amah zawngih kan tuar taktak asile, sunlawihtlang khal kan si ding.\\nTuarnak ihsin Ropitnak Ah\\n18 Ziangahtile tuih cān ih kan tuarnakpawl hi kan hnenih phuanlăng leh ding mi ropitnak thaw cun tahṭhim tlakah ka ruat lo. 19 Ziangahtile Pathian falepawl lăng lehnak ding cu sersiam mipawl in beiseinak dik thawn hlawptlo zetin an hngak a si. 20 Ziangahtile sersiam mipawl cu zianghmanlo hnuaiih ret an si. Anmai duh ruangah si loin, a umtertu in ruahsannak thawn a umter a si sawn. 21 Ziangruangahtile sersiam mipawl rori khal ṭawihralnak sál ihsin luatter an si ding ih, Pathian fātepawl zalĕnnak ropi sungah luhter an si ding.\\n22 Ziangahtile sersiam mi hmuahhmuah cu atu tiangin hrûm le fahrinnat tuar vekin an umtlang a si ti kan thei. 23 Culawng si loin, rah hmaisabik a si mi Thlarau a neitu kanmah rori khal kan sung lam ihsin fa sinak a si mi, kan taksaruangpum tlennak cu hlawptlo zetih hngakin kan hrûm rero. 24 Ziangahtile kannih cu ruahsannak ah rundam kan si. Asinan hmuh thei mi ruahsan cu ruahsannak a si lo. Ziangahtile zo in so a hmuh mi thil cu a ruahsan nawn ding? 25 Asinan kan hmuh lo mi kan ruahsan asile, hlawptlo zetin thinsaunak thawn kan hngak ṭenṭo ṭheu.\\n26 Cuvek thothoin Thlarau cun kan ṭawnṭaihnakpawl ah in bawm. Ziangahtile ziang hrangah thla kan cam ding ti kan thei lo, asinan Thlarau rori cun ṭawngkam ih sim theih lo khawpih hrûmin in ngensak. 27 Thinlung cektu cun Thlarau-ih lungthin khal a thei, ziangruangahtile Thlarau cun Pathian duhzawngin mithiangpawl hrangah a ngensak.\\n28 Cule Pathian a duhdawtu, amai tumtah mi vekih a kawh mipawl hrangah thil ziangkim hin an ṭhatnak dingah an ṭuantlangkhawm a si ti kan thei. 29 Ziangahtile Pathian in a theih cia mipawl cu a Fapa băngnak ih thlengaw dingah a ruat cia hai, cutin Fapa cu unau tampi lakah fatir a si thei ding a si. 30 Cuihhleiah Pathian in a ruah cia mipawl cu a ko hai fawn; a kawh mipawl cu thiam a coter hai ih, thiam a coter mipawl cu a sunlawih hai fawn.\\n31 Cuti asile hi thilpawl thuhla ah ziang kan sim ding? Pathian kan lamih a ṭan ah cun, zo in so in do thei ding? 32 Amai Fapa rori hman ui loin, kan zate hrangih petu cun, thil hmuahhmuah khal a Fapa zawngah a lakin in pe cih loin a um ding maw? 33 Pathian ih hril zo mi cu zo in so sual a puh ding? Thiam a cotertu cu Pathian a si. 34 Thiamlo mi cotertu cu zo a si? A thi tu cu Khrih a si, cuihhleiah anih cu mithi lak ihsin thawhter a si ih, Pathian vawrh lam rori ah toin kan hrangih in ngĕnsaktu cu Khrih a si. 35 Khrih duhdawtnak ihsin zo in so in ṭhen ding? Harsatnak in simaw, vansannak in simaw, tiduhdahnak in simaw, mangṭam in simaw, taklawngnak in simaw, ṭihphannak in simaw, ralnâm in simaw in ṭhen thei ding maw?\\n36 «Nangmah ruangah sunnivu thahin kan um;\\nKannih cu sathattu hrangih tuu vekih ruah mi kan si,»\\n37 Sihmansehla cuih thil hmuahhmuah ah cun in duhdawtu zarah nehtupawl hnakin nehtu kan si. 38 Ziangahtile thihnak in simaw, nunnak khal in simaw, vancungmipawl khal in simaw, uktupawl khal in simaw, huhampawl khal in simaw, tuih cān ih thilpawl khal in simaw, hmai lam cān ih thil um ding mi khal in simaw, 39 thil sâng khalin simaw, thil thûk khalin simaw, sersiam mi ziang thil dang hman in Khrih Jesu kan Bawipa ih um, Pathian duhdawtnak ihsin in ṭhen thei lo ti ka theifiang a si.\\nPathian ih Israel a Hrilnak\\n1 Khrih ah thutak ka sim a si, thuphan ka sim lo, Thlarau Thianghlim ah ka sia le ṭha theihnak khalin in theihpi ve. 2 Cumi cu ka thinlung ih riahsiatnak nasazet le catbanglo thinnatnak ka neih mi hi a si. 3 Ziangahtile taksa dān ih ka sungkhat a si mi ka unaupawl aiah, keimah rori hi Khrih hnen ihsin ṭhenin, camsiat tiang hman si ningla ka duh. 4 Annih cu Israel-mi an si ih, fa sinak, ropitnak, thukhampawl, Dān peknak, Pathian rawngbawlnak le thutiamkampawl tla anmai ta a si; 5 pupápawl khal anmai ta an si ih, Khrih cu taksa dān ih a sungkua a si mi anmah hnen ihsin a ra. Amah cu ziang hmuahhmuah tlunih Pathian a si, kumkhuain amah cu thangṭhat si ko seh. Amen.\\n6 Asinan Pathian kamsuakthu a hlawhsam tinak a si lo. Ziangahtile Israel-ih tesinfa hmuahhmuah Israel diktak an si thluh lo. 7 Cuvek thothoin Abraham cithlah an si ruang khalah Abraham fāte ngaingai an si thluh cuang lo. «Isak ah na cithlah tiih kawh a si ding,» ti a si sawn.\\n8 Cucu, taksa dān ih fātepawl cu Pathian fāte an si lo ih, tiamkam fātepawl cu cithlah ih pawm an si sawn tinak a si. 9 Ziangahtile, «Himi bikhiah mi cān ah ka rasal ding ih, Sarah in fapa a hring ding,» ti hi thutiamkam kamsuakthu cu a si.\\n10 Cule culawng si loin, Rebeka khal in mi pakhat, kan pa Isak hnenin fa a vun tikah, 11 fa a hrin hlan, a falepawl in a sia le a ṭha zianghman an tuah hlanah, hrilnak thu ih Pathian thil tum a hngeh theinak dingah, Pathian in cutin a tuah. Cucu thil ti parih ṭhumaw si loin, a kotu parih ṭhumaw a si sawn. 12 Rebeka hnenah, «A upadeuh in nautadeuh a rian ding,» tiih sim a si.\\n13 Cumi cu,\\n«Jakob cu ka duhdawt, asinan Esau cu ka hua,»\\n14 Cuti asile ziang kan sim ding? Pathian cu a dingfel lo maw si? Si lamlam hlah! 15 Ziangahtile Pathian in Mosi hnenah, «Zahngai ka duh mi parah zah ka ngai ding ih, lainat ka duh mi parah ka laina ding,» tiah a ti.\\n16 Cuti a si ruangah a duhtu le a tlân rero tu milai hnen ihsin a si lo ih, zahngainak a hmuhtu Pathian hnen ihsin a si sawn. 17 Ziangahtile Cathianghlim in Faro hnenah, «Leitlun pumpuluk ah ka hmin aupi a si theinak dingah le nangmah ah ka huham ka lăngter theinak dingah, cuih tumtahnak rori hrangah nang cu ka lo tungding a si,» tiah a ti.\\n18 Curuangah Pathian cun zahngai a duh mi parah zahngainak a nei ih, thinlung hahter a duh mi parah a hakter.\\n19 Nang in ka hnenah, «Cuti asile ziangahso Pathian in mawhsualnak a hawl hrih? Zo in a duhnak cu a dokalh?» tiah thu i sut ding maw? 20 Asinan thungaiten, maw nang milai! Pathian kalh zawngih let ngamtu nang cu zo na si? Thil tuah mi in a tuahtupa hnenah, «Ziangah hivekin i tuah?» tiah thu a sut ding maw? 21 Beltuahtu in bellei parah thuneihnak a nei a si lo maw? Bellei bangrep ihsin bel pakhat cu sunglawi zetih hman dingah le a dang bel pakhat cu a menmenih hman dingah tuah dingin beltuahtu in bellei parah thuneihnak a nei a si lo maw?\\n22 Pathian cun a thinlingnak lăngter le a huham theihter duh khal sehla, thinlingnak a cotu dingpawl parah le an siatnak ding a timlamsak mi thinhengnak belpawl parih thinsaunak nasazet thawi a zāwi hai ah teh, ziang sim ding kan nei? 23 Cule hlan ihsi a rak timtuah hai mi zah a ngai mi belpawl parah a ropitnak lenzia a lăngter theinak dingah a si. 24 Kannih hi a kawh mipawl cu kan si, Jew-pawl lak ihsi lawngin si loin, Zentelpawl lak ihsi khalin in ko a si. 25 Hosea cazual sungah Pathian in,\\n«Ka mi a si lo pawl kha, ka mi, tiah ka ko hai ding ih,\\nKa duhdawt lo mi nu kha, ka duhdawt mi nu na si, tiah ka ti ding,»\\n26 «Cule hitin a si ding, an hnenah,\\nNannih cu ka minung nan si lo, tiih a rak tinak hmun ah khan,\\nNannih cu a nung mi Pathian fapapawl, tiah kawh an si ding,»\\n27 Isaiah khal in Israel thuhla ah,\\n«Israel-mipawl cu tipithuanthum kapih vunnel zât in tam hman hai sehla,\\nA tāngsŭn lawng rundam an si ding.\\n28 Ziangahtile Pathian in hna cu a cemnet tiang a ṭheh ding ih, dingfelnak in a tántâwi ding.\\nZiangruangahtile Bawipa in leitlun ah hna cu a tâwiter ding,» tiah a au.\\n29 Cucu Isaiah in hlanlai ah, «Ralkap rualpawlih Bawi in kan hnenah cithlah hrekkhat tāngter lo sehla,\\nSodom vek kan si zo ding ih, Gomorrah vekin tuah kan si zo ding,»\\n30 Cuti asile, ziang kan sim ding? Dingfelnak a dawi lo tu Zentelpawl in dingfelnak an hmungah zo. Cuih dingfelnak cu zumnak parih ṭhumaw a si. 31 Asinan dingfelnak dān a dawitu Israel-mipawl in dingfelnak dān cu an hmungah lo. 32 Ziangruangah so? Ziangruangahtile zumnak parih ṭhumaw mi dingfelnak an dawi ve lo ih, Dān thlunnak parih ṭhumaw mi dingfelnak an dawi sawn ruangah a si. Curuangah cuih bahnak lung ah cun an bah. 33 Cucu,\\n«Ngai hnik, Zion ah bahnak lung le tlûknak lungpi ka ret.\\nZokhal amah zumtu cu ningzahter a si lo ding,»\\n1 U le nau tla, Israel-mipawl hrangih ka thinlung ih a duh zet mi le Pathian hnenih ka thlacam mi cu anmahpawl rundam an si ding hi a si. 2 Ziangahtile Pathian hrangah ṭhahnem an ngaizia cu ka theihpi hai, asinan an ṭhahnemngainak cu theihnak famkim thawi milawin a si lo. 3 Ziangahtile Pathian dingfelnak thei loin, anmai dingfelnak dĭnhngehter an duh tikah, Pathian dingfelnak ah an tlulut lo. 4 Ziangahtile a zumtu pauhpauh dingfelnak an hmuh theinak dingah, Khrih cu Dān cemnetnak a si.\\nRundamnak cu Mi hmuahhmuah Hrang\\n5 Ziangahtile Mosi cun Dān parih ṭhumaw mi dingfelnak thu ah, «Cuih thilpawl a thluntu cu, cupawl in a nung ding,» tiah a ngan. 6 Asinan zumnak parih ṭhumaw mi dingfelnak cun, «Na thinlung in, ‹Vancung ah zo a kai ding?› ti hlah,» cumi cu tlun lam ihsin Khrih hruaisuk ding tinak a si, 7 asilole, «Na thinlung in, ‹Zo so a thûknak sungah a ṭum ding?› ti fawn hlah,» cumi cu mithi lak ihsin Khrih cu hruaisoh ding tinak a si, tiin a ngan. 8 Sikhalsehla cangan mi in ziang a simbêt? «Kamsuakthu cu na kiangnaite ah a um, na kâ le na thinlung ah a um,» cumi cu kan phuan mi zumnak kamsuakthu hi a si: 9 na kâ in Jesu cu Bawi a si tiah na phuang ih, na thinlung in mithi lak ihsin Pathian in a kaitho ti na zum asile, rundam na si ding. 10 Ziangahtile mi pakhat in a thinlung in a zum ih, cumi cun dingfelnak ah a hruai, cule a kâ in a phuang ih, cumi cun rundamnak a hringsuak. 11 Ziangahtile Cathianghlim in, «Zokhal amah zumtu cu ningzahter a si lo ding,» tiah a ti. 12 Ziangahtile Jew-mi le Grikmi karlakah zianghman danglamnak a um lo, ziangahtile Bawi pakhat cu an zate tlunih Bawi a si, amah kotu hmuahhmuah hnenah a lian a si. 13 Ziangahtile, «Zokhal Bawipaih hmin a kotu cu rundam a si ding.»\\n14 Amah an zum lo asile ziangtin amah cu an ko ding? Hna ih a thu an theih lo ah cun ziangtin so amah cu an zum ding? Cule phuangtu um loin ziangtin so hna ih an theih ding? 15 Cule thlah an si lo ah cun ziangtin so an phuan ding?\\n«Remnak thuthangṭha a phuangtu le\\nLungawiumza thil ṭha thuthang a phuangtu pawlih ke cu ziang tlukin so a mawi!»\\n16 Asinan thuthangṭha cu mi hmuahhmuah in an lung lo. Ziangahtile Isaiah in, «Bawipa, zo in so kan thuthan mi a zum?» tiah a ti. 17 Curuangah zumnak cu hna ih theihnak in a ra ih, hna ih theihnak cu Pathian kamsuakthu ihsin a ra.\\n18 Asinan kei in, hna in an rak thei lo maw si? tiah ka ti. A si, thei taktak e,\\n«An aw cu leilung tlun hmuahhmuah a thangsuak ih,\\nAn ṭawngkampawl cu leitlun dĕng tiang a thang,»\\n19 Asinan kei in, Israel-mipawl in an theithiam lo maw si? tiah ka ti. A hmaisabikah Mosi in,\\n«Miphun si lo mi hmangin iksiknak ka lo neiter ding ih,\\nMiphun â hmangin ka lo thinhengter ding,»\\n20 Cule Isaiah cun ralṭha zetin,\\n«I hawl lo tupawl in in hmu;\\nKa thu a zingzăwi lo tupawl hnenah keimah le keimah ka phuanglangaw,»\\n21 Asinan Pathian in Israel-mipawl hnenah,\\n«Thulung lo le thuelhmangpawl hnenah\\nSunvu-in ka kut ka san,»\\nIsrael cu Hnawn Lan ta a Si Lo\\n1 Asile Pathian in a minungpawl cu a hnáwng maw si? Hnáwng lamlam hlah! Ziangahtile kei khal Israel-mi, Abraham cithlah, Benjamin hnám ka si. 2 Pathian in a rak theih cia mipawl cu a hnáwng lo. Asilole Cathianghlim in Elijah thuhla a sim mi nan thei lo maw? Anih cun Israel-mipawl dokalhin Pathian hnenah a ngen, 3 «Bawipa, na profetpawl an that ih, na biakṭhengpawl an ṭhiatbăl. Keimah lawng ka tāng ih, ka nunnak la dingin an hawl,» tiah a ti. 4 Sikhalsehla Pathian in ziangtin a sawn? «Baal hmaiih khukbil dah lo mi 7000 ka hrangah ka rethim a si,» tiah a ti. 5 Cuvek thothoin tulai khalah Pathian in zangfahnak ih a hril mi a tāngsŭn an um a si. 6 Cule zangfahnak in a si ahcun, cuih hrilnak cu thil ti parih ṭhumaw mi a si nawn lo ding, cuti a si lo ahcun, zangfahnak cu zangfahnak a si nawn lo ding. Asinan thil ti parih ṭhumaw a si ahcun, zangfahnak in a si nawn lo ding; cutin asilole thil ti cu thil ti a si nawn lo ding.\\n7 Cuti asile ziangtin? Israel-mipawl in an hawl mi cu an ngah lo. Asinan hril mipawl cun an ngah ih, a tāng mipawlih thinlung cu a hak a si. 8 Cumi cu,\\n«Pathian in tuihni tiangin ihhmutnak thlarau,\\nHmuh theilonak mit le,\\nTheih theilonak hna a pe hai,»\\n9 Cule David in,\\n«An cabuai cu tháng le miawhnak, tlûknak le\\nLehrulhawknak ah cang seh.\\n10 An hmuh theilonak dingah an mit thim sehla, an el kûn lan ta seh,»\\nIsrael Hnawnnak ih Tumtah Mi\\n11 Cuti asile, an tlûk lan tanak dingah an bah maw si? tiah kei in ka ti. Si lamlam hlah! An mawhsualnak ruangah Zentelpawl hnenah rundamnak a thleng sawn ih, cumi cun Israel-mipawl thintăwk ih, iksiknak an neih theinak dingah a si. 12 An mawhsualnak cun leitlun minungpawl hnenah lennak a thlĕn ih, an hlawhsămnak in Zentelpawl hnenah lennak a thlĕn a si ahcun, an famkimnak cun ziangtluk lennak thlĕn sinsin tak pei maw!\\n13 Keimah rori cu Zentelpawl hnenih apostol ka si ruangah nannih Zentelpawl hnenah ka lo sim, ka rawngbawlnak ka tluangkhawnpi a si. 14 Ziangmawtitiin taksa dānih ka miphunpawl in nahsuahnak an neih theinak dingah an thin ka thawhter ih, cutin mi hrekkhat tal ka run theinak dingah a si. 15 Ziangahtile anmah hnawnnak hman Pathian le leitlun mipawl remawknak a si ahcun, anmah cohlansalnak cu mithi lak ihsin nunnak a si lo ding maw?\\n16 Rah hmaisabik rawl thar cu a thianhlim asile, sang hlawm pumpi khal a thianghlim a si. Cun a hram a thianhlim asile, a hngeṭêkpawl khal an thianghlim. 17 Cule a hngeṭêk hrekkhat cu khiah an si ih, nang cu Olif thing sungah peh na si. Nang cu hramlak Olif thing men na si nân, atu ah cun, Olif thing ih hram le thau na ṭawm ve. 18 Hnawn mi hngeṭêkpawl thuhla ah tluangkhâwng hlah. Asinan na tluangkhawn asile, nang cun a hram na câwm lo ih, a hram in a lo câwm sawn ti mi hi cîng ringring aw.\\n19 Cutin nang in, «A sungih peh ka si theinak dingah a hngeṭêkpawl cu khiah an si,» tiah na ti ding. 20 Cumi cu a dik a si. An zum lo ruangah annih cu khiah an si, asinan nang cu zumnak in na ding. Nangmah le nangmah sâng tukah ruataw hlah aw, cuhnakin Pathian ṭihzah sawn aw. 21 Ziangahtile Pathian in a hngeṭêk taktakpawl a zuah lo asile, nang khal a lo zuah ve ce lo ding.\\n22 Curuangah Pathian ṭhatnak le a hrohrannak ruat aw. A tlu mipawl parah cun a hrohrang, asinan a ṭhatnak ih na umpeh vivo asile, anih cu na hrangah a ṭha a si. Culole nang khal a lo sattán ding. 23 Cule zumlonak ah an umpeh vivo lo asile, annih cu peh an si leh ding, ziangahtile Pathian cun anmah cu a pehsal thei. 24 Ziangahtile nang cu hramlak ih mah te kho mi Olif kung ihsin tan mi na si ih, dān kalhih cīn mi Olif kung ṭha sungih peh mi na si. Cumi cu a dik ruangah, ziangtluk nasa sinsinin ṭêk ngai a si mipawl kha anmai Olif kung ah peh si hai pei maw?\\nIsrael Zate Rundam\\n25 Ziangahtile ka u le nau tla, hi thuthup hi thei loih nan um ding ka duh lo, cuti asilole mifim ah nan ruataw pang ding. Cuih thuthup cu hihi a si, Zentel mipum an kim lai hlanlo Pathian in Israel tamsawnih thinlung a hakter. 26 Cule cutin Israel-mi hmuahhmuah rundam an si ding. Cumi cu,\\n«Runsuaktu cu Zion ihsin a suak ding ih,\\nJakob hnen ihsin Pathian ngaihsaklonak cu a lahlo ding.\\n27 Ziangahtile an sualpawl ka lakhloh tikah,\\nCumi cu anmah thawi thukham ka tuah mi a si ding,»\\n28 Thuthangṭha lam thu ah cun nanmai hlawknak dingah annih cu thuthangṭha doral an si. Asinan hrilnak lam thu ah cun pupápawl ruangah annih cu Pathian-ih duhdawt mi an si. 29 Ziangahtile Pathian thilpekpawl le a kawhnak cu ṭhiah theih a si lo. 30 Ziangahtile a liam cia mi cān ah nannih in Pathian thu nan rak lun lo vek khan, thu an lun lo ruangah, atu ah zahngainak nan co riangri. 31 Zahngainak nan co theinak dingah, atu ah annih cu thu an lung lo. Cuih zahngainak nan conak zarin annih khal in zahngainak an co ve ding. 32 Ziangahtile mi hmuahhmuah parih zahngainak a neih theinak dingah Pathian in an zaten thulunlonak ah a khum ṭheh hai.\\n33 Aw, Pathian-ih fimnak lenzia le a theihnak lenzia cu an va thûk lawmmam ve!\\nA thuṭhennakpawl cu zohman in an hawlsuak theiin,\\nA lamzinpawl cu zohman in an va zawtsuak thei lo tak em!\\n34 «Ziangahtile Bawipaih lungthin thei zo a um?\\nAsilole zo so a thurawn mi si dah?»\\n35 «Asilole zo in a rulhsal leh dingin a hnenah thil pe hmaisa dah?»\\n36 Ziangahtile thil hmuahhmuah hi amai hnenin le amai ruangin le amai hrangah an si. A hnenah ropitnak cu um kumkhua seh! Amen.\\nA Nung mi Raithawinak\\n1 Curuangah ka u le ka nau tla, Pathian zahngainak ruangah nan taksaruangpum cu Pathian hnenah a nungih raithawi mi vekin le thianghlim le Pathian lunghmuitlakih hlan dingah ka lo ngen, cumi cu nan ti ding awm hrimhrim a si. 2 Cule a ṭha mi, pawmtlak le a famkim mi Pathian duhnak nan theihfiang theinak dingah, tulai san mipawlih nundān vekin nung loin, nan lungthin tharternak in thleng aw sawn uh.\\n3 Ziangahtile Pathian in zumnak a lo pek tawkte fingfing vekin, nanmai lakih zohman in a ruahawk ding tawk hnakih sângin ruat aw hlah seh, ruahnak dikin ruat aw sawn seh tiah ka hnenih zangfahnak i pek mi thawngin ka lo sim a si. 4 Ziangahtile taksaruangpum pakhat ah pêng tampi kan nei, asinan cuih taksa pêng hmuahhmuah in hnaṭuan bangrep an nei lo. 5 Cuvekin kannih cu mi tampi kan si nân, Khrih ah taksaruangpum pumkhat kan si ih, a pâkpâk in pehzăwmawtăwn cio kan si. 6 Kan hnenih pek mi zangfahnak bangtukin thilpek phun dangdang kan nei cio. Thilpek cu profet thuphuan ih thu phuan asile, zumnak kan neih tawkin profet thuphuan in thu phuang uhsi. 7 Thilpek cu rawngbawlnak asile, cumi cu rawngbawlnak ah hmang uhsi. Thilpek cu zirhnak asile, mi zirh seh. 8 Thilpek cu mi dang tha va peknak asile, thazang mi pe seh. Thilpek cu peknak asile, siang zetin pe seh. Thilpek cu hruaitu sinak asile, taima zetin hruai seh. Thilpek cu zahngainak asile, lungawi zetin zahngainak nei seh.\\n9 Duhdawtnak cu a deu-in si hlah seh. A ṭha lo mi fih uhla, a ṭha mi kaihnget uh. 10 Unau duhdawtnak in pakhat le pakhat duat aw uh, nangmah le nangmah na upatawk hnakin, mi dang va upat sawn aw. 11 Zangzel hlah uh, nasazetin hna ṭuan uh, thatho zetin Bawipa rian uh. 12 Ruahsannak ah lungawiaipuangin um uh, harsatnak nan tawn tikah tuar ṭenṭo uhla, bâng loin thlacam uh. 13 A tlasam mi mithiangpawl thawn nan neih mi ṭawm aw uh, mikhual ṭhaten zoh uh.\\n14 A lo tiduhdahtupawl thlawsuah pe uh; thlawsuah pe uhla, camse hlah uh. 15 Lungawiaipuangih umpawl lungawiaipuangin umpi uhla, a ṭap mipawl ṭahpi uh. 16 Pakhat le pakhat lungthin hmunkhat pu-in um uh. Nanmah le nanmah sâng tukah ruat aw hlah uhla, dinhmun niampawl thawn kawm aw sawn uh. Mifim ka si tiah ruat aw hlah uh.\\n17 Zo hnen hmanah ṭhatlonak cu ṭhatlonak in lehrūl hlah uh. Mi hmuahhmuah hmaiah thil ṭha tuah ding ruat uh. 18 A cang thei asile, nan tithei tawkin mi hmuahhmuah thawn rem awin um uh. 19 Duhdawt mitla, phuba la hlah uh, cuhnakin Pathian thinlingnak kha hmun kian sawn uh. Ziangahtile, «Bawipa in phubalâk cu keimai ta a si, keimah in ka lehrūl ding a ti,» tiih ngan a si. 20 Curuangah,\\n«Na râl a ril a rawn asile, rawl pe aw,\\nA ti a hāl asile, in ding pe aw;\\nZiangahtile cutiih na tuahnak in a lu parah meiling na retkhawm a si.»\\n21 Thil ṭhalo in lo neh hlah seh, thil ṭhalo cu thil ṭha in neh sawn aw.\\nThuneitu hnenih Tlukluh\\n1 Mi kip in an tlunih thuneitu sângpawl hnenah tlulut hai seh. Ziangahtile Pathian ih dĭn lo mi thuneitu zohman an um lo ih, thuneitupawl hi Pathian ih ruat mi an si. 2 Curuangah zokhal thuneitu dokalhtu cu Pathian dĭn mi dokalhtu a si, cule cutiih a dokalhtupawl cu anmah le anmah thuṭhennak an coawter ding. 3 Ziangahtile uktupawl cu hnaṭuan ṭha a ṭuantu hrangah ṭihnung an si lo. Thil ṭhalo a tuahtu hrang lawngte ah cun ṭihnung an si. Thuneitu ṭihnak ihsin luat na duh maw? Thil ṭha tuah awla, thuneitu cun a lo lawm ding. 4 Ziangahtile thuneitu cu na hnenih thil ṭha tuah dingah Pathian rawngbawltu a si. Asinan thil ṭhalo na tuah asile, ṭih aw; ziangahtile anih cun ralnâm cu tumtah neiin a keng; ziangahtile anih cu thil ṭhalo tuahtu parih thinlingnak thlĕntu, phuleisamtu Pathian siahhlawh a si. 5 Curuangah thinlingnak ruang lawngah si loin, sia le ṭha theihnak ruang khalah a hnenah tlulut uh.\\n6 Cumi ruangah siah khal kimten nan pe, ziangahtile thuneitupawl cu Pathian siahhlawh an si. Annih cun cumi hrang rori ah catbang loin cān an pe. 7 Curuangah leiba nan neihnak hmuahhmuah hnenah nan leiba cu pe uh: siah nan bâk asile pe uh, ngunkhuai nan bâk asile pe uh, ṭihzah ding mi cu ṭihzah uh, upat ding mi cu upat uh.\\nNa Innhnen Duhdaw Aw\\n8 Pakhat le pakhat duhdawtawknak siarlo, zo hnen hmanah leiba nei hlah uh; ziangahtile mi dang a duhdawtu cun Dān a famkimter. 9 Ziangahtile Dān cun, «Na uire lo pei,» «Lai na that lo pei,» «Rûk na ru lo pei,» «Theihpinak diklo na rel lo pei,» «Mi thil na daw lo pei,» tiah a ti. Cuih thupekpawl le a dang thupek ziangkhal, «Nangmah le nangmah na duhdawtawk vekin na innhnen na duhdaw pei,» ti mi ṭawngkam pakhat in a khaikhawm ṭheh. 10 Duhdawtnak cun a innhnen parah thil ṭhalo a tuah lo; curuangah duhdawtnak cu Dān famkimnak a si.\\n11 Tulai thil umdān nan theih ruangah le ihthahnak ihsin ṭhangharh a cût zo ruangah, cumi cu tuah uh; ziangahtile atu ah cun kan rak zumtir lai hnakin kan rundamnak cu a nâi sinsin a si. 12 Zan hi a cem zikte thlang, khua a vâng zikte zo. Curuangah thim ih thil tipawl cu hlăwnin, tleu ih ralthuam cu hruh uhsi. 13 Zu hmun nuamcēnin le zuriin siseh, hursualin le fihnungza hursualnak tuahin siseh, toaw le nahsuahawin siseh um loin, sun ih um vekin mawi zetin um uhsi. 14 Bawi Jesu Khrih in thuam aw sawn uhla, tisa câkhiarnak tuah dingin tum cia hlah uh.\\nKhristian Zalĕnnak Umtuzia\\n1 Zumnak a cak lo mi cu rak cohlang uhla, ruahdān phun dangdang thu ah va êl ruri hlah uh. 2 Ziangahtile mi pakhat in thil ziang hmuahhmuah ka ei thei tin a zum, asinan a zumnak a cak lo mi pa cun hanghnahhangrah lawng a ei. 3 A eitu in a ei lo tu kha nautat hlah sehla, a ei lo tu khal in a eitu kha thuṭhen hlah seh; ziangahtile Pathian in anih cu a cohlang zo a si. 4 Mi dangih siahhlawh sawiseltu nang cu zo so na si? Cuih siahhlawh a din le a tlûk cu amai bawi rori ih hmaika-ah a si. A si, anih cu dinter a si ding, ziangahtile Pathian in anih cu a dingter thei a si.\\n5 Mi pakhat in ni khat cu ni dang hnakin thupisawn ah a ruat, mi dang pakhat in ni i kip in bangrepin a ruat. Mi tin anmai lungthin cio ah fiang hai seh. 6 Ni thupi ih a ruattu cun, Bawipa hrangah a ruat. Cule ni thupi ih a ruat lo tu cun, Bawipa hrangah a ruat lo a si. A eitu cun Bawipa hrangah a ei, ziangahtile a ei tikah Pathian hnenah lungawi thu a sim. A ei lo tu cun Bawipa hrangah a ei lo a si. A ei lo tikah, Pathian hnenah lungawi thu a sim. 7 Ziangahtile kan lakah zohman mai hrang lawngih nung kan um lo ih, mai hrang lawngih thi kan um lo. 8 Ziangahtile kan nun asile, Bawipa hrangah kan nung; kan thih khal asile, Bawipa hrangah kan thi. Curuangah kan nun ah siseh, kan thih ah siseh, Bawipaih ta kan si.\\n9 Ziangahtile Khrih a thi ih, a tho ih a nunsalnak săn bik cu a thi mipawl le a nung mipawl ih Lal a si veve theinak dingah a si. 10 Cuti asile ziangahso nang in na unaupa thu na ṭhen? Asilole ziangahso na unaupa na nautat? Ziangahtile Khrih-ih thuṭhennak tokham hmaiah kan zaten kan ding leh ding a si. 11 Ziangahtile,\\n«Bawipa in, ka nun rori vekin,\\nKa hmaika-ah khuk hmuahhmuah an bil ding ih,\\nPathian hnenah lei hmuahhmuah an phuangaw ding a ti,»\\n12 Curuangah kan zaten mai thuhla cio Pathian hnenah kan sim leh ding.\\n13 Curuangah pakhat le pakhat thuṭhensak aw nawn hlah uhsi, cuhnakin kan unaupaih lamzin ah bahnak simaw, tlûknak simaw ret lo dingin thutluknak tuah sawn uhsi. 14 Amah teih thianglo mi zianghman a um lo ti Bawi Jesu ah ka thei ih, ka fiang. Asinan mi pakhat in thil hrekkhat thianglo ih a ruah asile, a hrangah cumi cu a thiang lo. 15 Na ei mi in na unaupaih thin a natter asile, nang cu duhdawtnak ah na um nawn lo tinak a si. Na ei mi in a hrangih Khrih a thi mi na unaupa siatsuah hlah. 16 Curuangah nan thil ṭha kha thangsiat dingah cangter hlah uh. 17 Ziangahtile Pathian uknak cu ei le in lam thu a si lo, cuhnakin dingfelnak, hnangamdaihnak le Thlarau Thianghlim ih aipuannak a si sawn. 18 Ziangahtile cuti zawngih Khrih a riantu cun Pathian lung a awiter ih, minungpawl khal in amah cu an pawm.\\n19 Curuangah remawknak suaktertu thilpawl le pakhat le pakhat hngetawtăwntertu thilpawl cu dawi uhsi. 20 Rawl ruangah Pathian hnaṭuan cu siatter hlah. Thungaite ti ah cun thil ziangkim hi an thiang ṭheh, asinan a ei mi ruangih mi an bah asile, cucu a hrangah thil ṭhalo a si. 21 Na unau bahnak ding simaw, a tlûknak ding simaw, a cah lo phahnak ding simaw ah cun, sa ei le sabitzu in le thil ziangkhal na ti lo a ṭha. 22 Zumnak na nei maw? Na neih mi zumnak cu Pathian le nangmah karlakah kilkhawi aw. A pawm mi thil ih amah le amah thiamlo coawter lo tu cu mithlawsuak a si. 23 Asinan mi pakhat in a ei tikah a ringhlel asile, zumnak parah ṭhumawin a ei lo ruangah, amah le amah thiamlo a coawter a si. Ziangahtile ziangkhal zumnak parih ṭhumaw lo mi pauhpauh cu sual a si.\\nMi dang Phurrit Phurhsak\\n1 A cak mi kannihpawl in mah le mah lunghmuiawter men loin, a cak lo mipawlih cahlonak kan phurhpi tengteng ding a si. 2 Tuahṭhatawknak thlĕntu dingah, an ṭhatnak dingah mai innhnen lunghmuiter tum cio uhsi. 3 Ziangahtile Khrih amah rori khal in amah le amah a lunghmuiawter lo,\\n«A lo hmuhsuamtupawlih mi hmuhsuamnak cu ka parah a tla,»\\ntiih ngan vek khan a si sawn.\\n4 Ziangahtile hlanih an rak ngan mi thil hmuahhmuah hi in zirhtu dingih an ngan mi a si. Ruahsannak kan neih theinak dingah Cathianghlim cun tuarfainak in neihter ih, tha in pe. 5 Khrih Jesu thawngin tuarfainak le thazang petu Pathian in pakhat le pakhat parah lungthin bangrep lo pe hram seh. 6 Cutin tumtah pakhat le kâ pakhat thawn kan Bawipa Jesu Khrih-ih Pa a si mi Pathian cu nan thangṭhat thei ding.\\n7 Curuangah Khrih khal in Pathian sunlawinak ding hrangih in cohlan vekin, pakhat le pakhat cohlangawtăwn uh. 8 Pupápawl hnenih Pathian in a pek mi thutiamkampawl hngetter dingah, Pathian thutak hrangah Jesu Khrih cu serh zim tan mipawlih siahhlawh ah a rung cang a si ti ka lo sim. 9 Cule Zentelpawl in a zahngainak ruangah Pathian an thangṭhat theinak dingah, Jesu cu siahhlawh ah a rung cang.\\n«Cumi ruangah Zentelpawl lakah na hmin ka phuang ding ih,\\nNa hmin thangṭhatnak hla ka sak ding,»\\ntiih ngan vek khan a si. 10 Cule anih in,\\n«Maw Zentelpawl, a minungpawl thawn lungawiaipuangin um uh,»\\ntiah a tisal. 11 Cun,\\n«Nannih Zentelpawl hmuahhmuah, Bawipa thangṭhat uh!\\nNannih miphunpawl hmuahhmuah amah cu thangṭhat uh!»\\ntiah a tisal. 12 Cule Isaiah in,\\n«Jesse-ih Búlhram a um ding ih,\\nAmah cu Zentelpawl uk dingih a ra lang ding mi pa a si.\\nAmah ah Zentelpawl in ruahsannak an nei ding,»\\ntiah a tisal.\\n13 Nan zum vekin ruahsannak petu Pathian in aipuannak le hnangamdaihnak hmuahhmuah thawn lo khatter hram seh, cutin Thlarau Thianghlim huham in ruahsannak thawn nan khatliam ding.\\nPaul in hi Cakuat a Ngannak Săn\\n14 Ka u le ka nau tla, nannih cu ṭhatnak in nan khat, theihnak hmuahhmuah thawn nan khat, pakhat le pakhat nun zirhaw thei khal nan si ti cu keimah rori in ka theifiang. 15 Sikhalsehla u le nau tla, thil hrekkhat thu thawn pehparawin lo mángsuaktersal dingah Pathian ih i pek mi zangfahnak ruangah, ralṭha zetin nan hnenah ca ka ngan a si. 16 Cutin Zentelpawl hnenah Khrih Jesu-ih rawngbawltu le Pathian-ih thuthangṭha rawngbawl ka si thei ding. Cutin Zentelpawl cu Pathian cohlantlak thilhlăn an si theinak dingah Thlarau Thianghlim in a thianghlimter hai.\\n17 Curuangah kei cu Pathian lam thu ah Khrih Jesu ah cun tluangkhawn ding ka nei a si. 18 Ziangahtile Zentelpawl in thu an lun theinak dingah keimah hmangih ṭawngkam le thil ti ih Khrih ih a ṭuan ṭheh mi siarlo thil dang zianghman ka sim ngam lo. 19 Cumi cu Pathian Thlarau huham in hminsinnak huhampawl le mangbangza hnaṭuannakpawl ih a cang mi a si. Cutin Khrih thuthangṭha cu Jerusalem ihsin Illirikam ram kiangkap hmuahhmuah tiangin ka phuang thluh zo. 20 Mi ih lungphum phum cia mi parih ka sakbetlonak dingah Khrih hmin theihlonak hmun ah thuthangṭha phuan ding cu ka tumtah ringring mi a si. 21 Asinan,\\n«Amai thu an rak sim dah lo mipawl in an hmu ding ih,\\nHna ih a rak thei dah lo pawl in an theithiam ding,»\\nRom Tlawn Tumnak\\n22 Cumi cun nan hnen ra thei lo dingin i kham ṭheu. 23 Asinan atu ah cun cuih rampawl ah hnaṭuannak ding hmunram ka nei nawn lo. Cule nan hnenih rat ka hiar zetnak hi kum a rei tuk zo. 24 Spain ka tlawn tiktikah, nan hnenah ka ra ding. Ziangahtile ka tlawn phahah lo hmuh rori ka beisei ih, nanmah thawi pawlkawmawknak khawp tawk kan neih hmaisak hnuah, Spain lam ka fehnak ah in bawm ding tiin ka beisei. 25 Asinan atu cu mithiangpawl rian dingin Jerusalem ah ka feh ta ding. 26 Ziangahtile Masidonia peng le Akaia peng pawl ih mipawl in Jerusalem ih mithiangpawl lakih mifarahpawl băwmnak sumpai kuat ding cu an lung a hmui zet. 27 Cucun an lung a hmuiter ih, annih cu an hnenih leiba nei an si. Ziangahtile Zentelpawl in thlarau lam thilpawl ah Jew-pawl an rak ṭawmpi zo a si ahcun, taksa thil ih va hlawm ve ding cu an ṭuanvo a si. 28 Curuangah hih ṭuanvo ka ṭheh ih, cuih băwmnak sumpai cu an hnenih himteih ka pekngahfel hnuah Spain ka tlawn phahah ka ra lo tlawng ding. 29 Cule nan hnenih ka rat tikah, Khrih thuthangṭha-ih thlawsuahnak ih khatin ka ra ding ti ka thei.\\n30 Ka u le ka nau tla, kan Bawipa Jesu Khrih zarin le Thlarau hnen ihsin duhdawtnak thawngin ka hrangah Pathian hnenih thla nan camnak ah ṭan in lakpi hram dingin ka lo ngen hai, 31 cutin Judia peng ih zumlotupawl hnen ihsin Pathian in i run ding ih, Jerusalem ih ka rawngbawlnak cu, cutawk ih mithiangpawl hrangah pawmtlak a si ding. 32 Pathian duhnak in nan hnenah aipuannak thawn ka ra ding ih nanmahpawl thawn hmunkhatah kan tiharhaw ding a si. 33 Hnangamdaihnak petu Pathian cu nan zate hnenah um hram seh. Amen.\\n1 Kenkeria khua kawhhran siahhlawh, kan farnu Fibi hi nan hnenah lo theihter ka duh. 2 Mithiangpawl ih tuah ding mawi a si vekin Bawipa ah amah cu cohlang uhla, a ṭul mi kip kha rak bawm uh. Ziangahtile anih cu mi tampi bawmtu le keimah i bawmtu khal a si.\\n3 Khrih Jesu ih ka hnaṭuanpi Prisila le Akuila kha cibai i rak bûksak uh. 4 Annih cu ka nunnak hrangih anmai hngawng rori thāptu an si. Keimah lawng si loin, Zentel kawhhran zate khal in an parah lungawi thu an sim a si.\\n5 Cuvek thothoin an inn ih kawhhran khal kha cibai i bûksak uh.\\nAkaia peng ih Khrih hrangih arah hmaisabik a si mi, ka duhdawt mi Epeneṭas kha cibai i bûksak uh.\\n16:5a rah hmaisabik: Zumtu hmaisabik.\\n6 Kan hrangah nasazetih hnaṭuantu Mary kha cibai i bûksak uh.\\n7 Ka sungkhat le ka thawngtlakpi Andronikas le Junia kha cibai i rak bûksak uh. Annih cu apostolpawl lakah mithupi an si ih, ka hlanih Khrih sungih rak um zo khal an si.\\n8 Bawipa ih ka duhdawt mi Amfelias kha cibai i bûksak uh.\\n9 Khrih ih kan hnaṭuanpi Urbanas kha cibai i bûksak uh.\\nCule ka duhdawt mi Stakhis kha cibai i bûksak uh.\\n10 Apelles kha cibai i bûksak uh. Anih cu Pathian in Khrih ah a pawm. Aristobulas teih sungkua ih umpawl kha cibai i bûksak uh.\\n11 Ka sungkhat Herodion kha cibai i bûksak uh. Bawipa ah a um mi Narkisas-ih sungkua ih umpawl kha cibai i bûksak uh.\\n12 Bawipa ah nasazetih hnaṭuantu nunau Traifena le Traifosa kha cibai i bûksak uh.\\nMi kip ih an duhdawt mi Persis kha cibai i bûksak uh. Cu nu cun Bawipa ah nasazetin hna a ṭuan a si.\\n13 Pathian in Bawipa ah a hril mi, Rufus kha cibai i bûksak uh. Ka hrang khalih nu a si ve mi a nu kha cibai i bûksak uh.\\n14 Asinkriṭas, Felekon, Hermas, Patrobas, Hermes le an hnenih um mi unaupawl kha cibai i bûksak uh.\\n15 Filolokas, Julia, Nerias le a naunu, Olimpas le an hnenih um mithiang hmuahhmuah kha cibai i bûksak uh.\\n16 Pakhat le pakhat hnămawknak thianghlim thawn cibaibûk aw uh. Khrih kawhhran hmuahhmuah in cibai an lo bûk a si.\\n17 Ka u le ka nau tla, tha ka lo pe a si. Ṭhenawknak suaktertupawl le nan rak zir zo mi zirhnak kalh zawngih mitlutertupawl lakah va fimkhur uhla, anmah cu hrial uh. 18 Ziangahtile cuvek mipawl cun kan Bawipa Jesu Khrih rian loin, anmai pumpi an rian sawn a si. Cun ṭawngkam nem le mi pawrhnak in mitluangtlampawlih thinlung an bum. 19 Ziangahtile thu nan lunnak cu mi hmuahhmuah in an rak thei zo. Curuangah nanmah ruangah lungawinak in ka khat. A ṭha mi ah fim in, a ṭha lo mi ah tluangtlam uhla ka duh. 20 Cule hnangamdaihnak petu Pathian in Setan cu nan ke hnuaiah a palbêk cing ding.\\nKan Bawipa Jesu Khrih-ih zangfahnak cu nan hnenah um hram seh. Amen.\\nPaul-ih Rualpipawl hnen ihsin Cibaibûknak\\n21 Ka hnaṭuanpi Timothy le ka sungkhat Lusias, Jason le Sosipaṭa pawl in cibai an lo bûk.\\n22 Hi cakuat ngantu, keimah, Tersias in Bawipa ah cibai ka lo bûk hai.\\n23 Keimah le kawhhran pumpi ih intêk a si mi Kaias in cibai a lo bûk.\\nKhawpi sumkiltu Erasṭas le unaupa Kuarṭas tla in cibai an lo bûk.\\n24 Kan Bawipa Jesu Khrih-ih zangfahnak cu nan zate hnenah um hram seh. Amen.\\n25 Ka thuthangṭha le Jesu Khrih thuhla phuan mi zulhin, cān thăwk hlan ihsi rak thuh mi si hman sehla atu ih phuanlăng a si mi, 26 profetpawl ih ngan mi hmangih miphun hmuahhmuah hnenih theihter mi zulhin le kumkhaw Pathian-ih thupek bangtukin, zumnak ah thulung dingih a lo hngetter theitu, 27 amah lawng Pathian fim a si mi hnenah, Jesu Khrih thawngin ropitnak cu kumkhuain um hram seh. Amen.","num_words":11583,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.337,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Osama Bin Laden In Somalia Ram President Duhlo - Chinland Today Media\\nOsama Bin Laden In Somalia Ram President Duhlo\\nMarch 20, 2009 7:46 pm·0 comments\\nIsrael Ram Politics Din Hmun\\nRelzo vekin Israel ram Parliament Seat 120 umnak Feb, 10th, 2009 ih an hrilawk nakcu tutiang Cozah thar a dingsuak thei hrihlo ih. Israel Prime Minister siding ih ruahmi Likud Party hruaitu Benjamin Natanyahu, cun President Shimon Peres cu tawngsalin a mai kaihhruai mi sungah Labour Party cu Cozah tuahnak ah an hminhman a tumthu asim. Israel ram danpi vek asile tuah hin Cozah thar dinsuak zoding an si nan Party dangdang kawmkhawm awih Cozah tuahding an si ruangah politics buainak tamzet a umih tutiang an tuahsuak thei hrihlo nak a si.\\nBanjamin Natanyahu hin Labour Party pawl a tuanpi betih Cozah nak a tuahthei cuanglo asi len Kawisurut Party in Cozah tuah a tumve thungding ih cumi khalih a hlawhsam thotho asi ah cun hrilawk salhman a ttulsal dingih zum asi. Feb, 10th ih an hrilawk ah khan Kadima Party cu Likud Party hnakin Seat hmutam sawn asi nan Party tenau dangin Kadima Party hrauitu Tzipi Livni, hnakin Likud Party hruaitu Banjamin Natanyahu thlawptu an tamsawn ruangah Benjamin Natanyahu kha Cozah tuahtu dingih President Shimon Peres in a sawmnak asi.\\nAl-Qaida hotupa Osama Bin Laden ih thusimmi Internet ih an tarlang miih a langdanah. Osama Bin Laden cun Somalia ramih Mosolman biaknak thluntu ralthuamkeng Champions Of Somalia an timi pawlhnenah Somalia ram President, Sharif Sheikh Ahmed, cu hlawnthla dingin a cah.\\nOsama Bin Laden cun Somalia ram President cu Mosolman sakhua thinglung nei taktak lomi asi ruangah Arab ramdang President pawl vekin Mosolman biaknak dotu pawlhrangih mirin umzet an si ati.\\nOsama Bin Laden cun Arab ram hruaitu pawlcu Israel thawi ttangtlangih Mosolman biaknak nekcep vivo tumah a puh. Bin Laden cun Palestinian ramthar dindingah Mosolman sakhua betu pawlcu ttangtlangih do awknak thianghlim thawi hmainawr vivo dingah a cahbet.\\nPakistan Ralkap Leh Taleban Pawl Kap Aw\\nPakistan TV News Channel pawlin an simnakah Pakistan ram Frontier Province, Lavi Kontal khua ih Pakistan ralkap Camp cu Taleban pawlin Missile in an kapih Pakistan ralkap pawlin an kaplet salve ih Minung 8 an thiih midang 30 lenglo in hriamhma an tuar tiah an tarlang.\\nTaleban Tapung pawlhin himi khua ih hlei ah Traibal pawlih umnak hmun Landi Kotal Bazar, Khoga Khel leh Gagral pawlkhal Missile in an kapbet ih Pakistan ralkap pawlkhal in nasa zetin an kapve ih tukhal ah an kapaw rero lai tiah an sim.\\nCIA Hotupa India Tlawng\\nUnited State ih Central Intelligence Agency (CIA) Director Leon Panetta cu India ram tlawngin tihni sunah New Delhi khawpi a thlengih. India ram Home Minister\\nP Chidambaram thawn an kawmaw cih ih Tapung le misual pawl Do tlangdan ding leh Pakistan ram buainak thu pawl an reltlang ih theih asi. Hi hruaitu mipawimawh pahnih hin misual do nakah India leh US cu tangtlang vivo dingin leh lehhnu tiangkhal ah lamzin kausawn ih ttangtlang vivo dingin an reltlang.\\n(CIA) hotupa hin Home Minister a tawnhnu ah Intelligence hotu Rajiv Mathur, National Security Adviser M K Narayanan leh RAW hotu K C Verma pawlkhal a kawmci ih.\\nHimi pawimawh dangpawl thaw khalin Pakistan ram leh Afghanistan ramih misual pawl do tlang danding an reltlang. (CIA) hotupa Leon Panetta hin India ihsin Pakistan a pansal dingih. Pakistan ram hruaitu mi pawimawh pawl a kawmsal dingih an ramih misual pawl do cimit dandinga relpi dingah zum asi. Nikum Nov,26 ih misual pawlin Mumbai khawpi an siim hnuih sin US Intelligence hotu pawlhin India ramhi an tlawngrero ih Kandung December thla khalah khan National Intelligence Director John Michel McConnell cu India ah a tlawng zo ih. FBI hotu khalin tuithla tir ah khan a rak tlawngzo asi.\\nNorth Korea In US Journalist Pahnih Kai\\nSouth Korea TV leh Thuthangca pawlin an tarlang nakah Tuikar tlawngkai nihnih ni ah khan US Journalist nunau pahnih cu North Korea leh China ramri China ramsungih tacu North Korea ralkap pawlin China thawi an ramti Tumen tiva cu kaan in an vakaai tiah an sim. An kaih naksan hi hi Journalist nunau pahnih hin North Korea ramcu an siannak la hmaisa talo in an zuk ruangah a si tiah an simbet.\\nTui dinhmunah US leh North Korea ram karlak cu a khingkuai tumzetih. North Korea in Rocket Satellite kahsuak a tummi cu US cun Missile kahsuak a tummi phenter tu ih hman a tum asi tiah nasa zetin a sawisel.Asinan North Korea cun himi Rocketb kahsuak a tummi cu vansang biakawknak ih hmandingmi asi tiah a simve.\\nWorld Food Programme cun North Korea ih mipi rethei pawlcu a lakih tirawl pekttul mi minung Million 9 hrawng an um asi tiah asimin. Himi laiah North Korea cun a ramsungih mipi retheizet bawmnak petu US nimung pawlleh midang Group 5 laicu an ramih sim a dawisuak thluh ih. Journalist pahnih an kaihnak kiang ramri ah ralkap tamzet a retbet.\\nUS State Department thupuangtu Robert Wood cun North Korea cu Missile kahsuak nakdingih Satellite kahsuak a tum ruangah a ramsungah ramdang mipawl umter a sinaglo asi ati.Himi laiah China President Hu Jin Tao cun North Korea cu Nuclear Programme ruangih buainak relfel tlangdingih Cabuai kiltlangsal dingin a sawm lehsalih.\\nChina President Hu Jin Tao cun North Korea Prime Minister Kim Yong il cu an ram Nuclear buainak sosang vivo relkhawm dingih US, Japan, Russia, China, South Korea, leh an mah North Korea pawl tawmkhawm awknak ah tel tengteng dingin a sawmbet.\\nUS Cozah In Nuclear Scientist A Q Khan Buaipi\\nPakistan ramih Nuclear Scientist A Q Khan cu Nuclear ralthuam tuahdan thiamnak ram dangdang ih a rakzuar ruangah Pakistan Cozah in kum 5 sung thawng a rakthla hnuah kan dungthla ah khan a suahsal ih.\\nHi A Q Khan an suahsal cu US Cozah cun a helhkam zetih zoh thlun ringring a tumthu khal a raksimzo. Cu mihnu ah US Intelligence pawlcun hi Nuclear Scientist A Q Khan hi Nuclear thiamnak ih a sumdawn nak a cemhrihlo tiah US Congress ah thuthlen salnak a neiih. Cu ruangah Congress Member pakhat Jane harmen cun A Q Khan hi Nuclear tuahnakih a sumdawnnak a cemhrihlo ruangah US Official pawlin hremnak tuah dingih a duhthu Congress cu a sim.\\nHimi laiah US Vice Presideng hlun Dick Cheney cun Bush ih President laiah khan A Q Khan leh midang a thurualpi pawlkhal Nuclear ralthuam thiamnak ih an sumdawn nakcu rakti cemsak thluh asizo tiah CNN in an kawmnak ah asim.\\nAsian House Homeland Security Intelligence, Information Sharing and Terrorism Rish Assessment Sub, Committee ih Chiarwoman Jane, cun Vice President hlun Dick Cheney ih thusim micu kazumlo rori asi ati. Jane, cun Ranking Member on The House Intelligence Committee kasi laiah Cozah thuruk ah A Q Khan ih sumdawn nak International Arms Bazar hi a tawplo asi tiah ka hmufiang asi ati.\\nJane, cun A Q Khan ih thurualpi Iran, Libya, North Korea, leh Syria pawl hnenah Nuclear Technology hi an zuar tiah a simih. asnan Libya cun an dawr awknak hi a titawpzo tiah asimih Iran leh North Korea cu A Q Khan ih ruangah ram ttihnung an si lai tiah asim.\\nIsrael president hrang thusuhnak (10)\\nIsrael Cozah thar Dingsuak","num_words":1154,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.185,"stopwords_ratio":0.192,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Mai Tilzang Cum! (edited version)\\nMi pakhatkhat lole mibur pakhatkhat in thiltha sawn a hring suak hmang ding tiah ruahsannak thawn midang pakhatkhat maw mibur parah thil an tuah, tongkam an thlak mi in voi tampi cu a linglet in an hrangah thilthalo sawn a rahsuak lole arah suakmi cu an hrang siatnak sawn, an tumtah mi lamzin khamtu sawnah a cang tikah lai mi in cuvek tuahnak cu “Mai Tilzang Cum” tiah an ti. Mirang khalin cuvek thawn a san a bangrep mi tongkamtawi an nei ve, “soldier shooting one’s own shoes” (ralkap mai ke kap) tiah an rak ti theu. Kan ram milesa pawl hin cuvek tuah mi tla an nei pang maw, an neih pang thei mi a um maw? Lai tongkam tawi thei fiang duhtu pawl hrangah tathimnak thawn simfiang hnik uhsi.\\nHivekin thil a cang theunak san cu ziang ruangah a tam bik ti asile ruahnak tlaksamnak ruangah an tuah mi in ziang a rahsuak ding timi an ruat ban lo tikah asi theu. THeihnak a tlasammi, mibum hmang an tisa thinlung diriamter dingin thu an ruat, an sim tikah can tawite sung cu an di a riam vek a bang nan cansau pi, le mi sepi hrangah siatnak thlenpi tu, thuanthu ti setu ah a cang. A kha zet mi thuanthu hringsuaktu ah a cang. “Mai tilzang cum” timi tongfang hi a hnuailam tahthimnak pawl thawn simfiang hnik uhsi.\\nZiangah tile, Chin miphun thuanthu tuahtha dingin Falam misa pawl tel loin siseh, Hakha, Zomi, Matu tvp. Tel loin a ngah lo.\\nHualngo, Zahau, Sim, Ngun, Zanniat, tvp tiah a hran tete mai hrin mai hrin lawng an kawm aw aw ih mai hrin lenglam misa pawl kha an dodal, an rem lo, an eltai, a engtai, an simsiat thangtisiat ih huatnak thlaici an tuh asile ziang thawn a bang aw?\\nHualngo pawlin “kannih cu Mizo kan si” tiah anmah te an lahran aw aw ih falam peng misa dang pawl, duhlian tong hmang lo pawl an dodal, an pawlkom duh lo, huatnak thlaici an tuh asile ziang thawn a bang aw?\\nSim pawl an mah te an lahran aw aw ih “kanmah simhrin fahiang te lo cu” an ti ih Zahau le hualngo, zanniat, tvp hrin dang fate pawl an eltai, an rem lo, hrindang huatnak thlaici an tuh ih anmah te lawng an um hlethlo asile ziangthawn a bang aw?\\nZanniat pawl anmah te an kawm khawm aw hlethlo ih “nangmah neih hla” ti ah anmah zanniat misa lo pohpoh cu ziang an siar lo ih hotu khalah an pawm thei lo, midang hua dingin an zirh, Falam tong khal an hmang duhlo asile ziang thawn a bang aw ding?\\nCuntin zozo khal an sile mai hrin le hnam khurbing fate sung lawngah sihcih aw tahrantin, mai hrinpi lawng duhsakbik nei in, mai hrin lenglam milesa pohpoh hotu khalah pawm thei lo, hnatuan pi thei lo, thatnak khal hmuhsak thei loin thleidan awknak le huatnak thlaici an tuh asile asile ziang thawn a bang aw aw?\\nKawhhran pakhat le pakhat thatnak hmuhsak aw thei lole a tulnakah lungrual ten hnatuan tlang thei loin an um ih pawl pakhat le pakhat an dodal aw aw, an rel se aw aw, an eltai aw aw rero, pulpit par ihsin mai diknak le midang dik lozia huatnak le thleidan awknak thlaici an tuh asile ziang thawn a bang aw aw?\\nBaptish pawlin kawhhran tenau pawl cu ziangsiar loin rawngbawlnak le calai thu khalah an casuahmi tiang siar sak lo ding tivek, Falam misa zapi huap in thu pakhatkhat thuthluknak tuah tikah kawhhran te nau pawl cu siartel loin an um, huatnak le thleidan awknak thlaici an tuh asi asile ziangthawn a bang aw aw?\\nKawhhran fate deuhdeuh pawlin Baptist cu an do dalih Pathian thu an sim tik khalah Baptist kawhhran le pastor pawl tiang an relsiat le thangsiat, satan dungthlun vekin dodal, relsiat, thangsiat aw in huatnak le thleidanak thlaici an tuh asile ziang thawn a bang aw?\\nBaptist pawl tuah mi, calai lam committee le kawhhran dang pawl kawm khawm aw aw in tuah mi calai committee (CLF) karlakah an dodal aw aw ih pakhat le pakhat calai thansohnak thu rel khawm thei lo, tuan tlang thei loin, cakhal siar sak aw lo dingin huatnak le thleinak lamtang tuah awknak thlaici an tuah asile ziangthawn a bang aw aw?\\nKawhhran pakhatkhat sungah an lakah cawimawi tlak cu cawimawi loin iksik awknak le huphurh awknak hlirin an khatih mulemal nei lo an tlawk an phunzai rere, huatnak thangsiatnak, relsiat simsiat awknak thlaici an tuh asile ziang thawn a bang aw aw?\\nKawhhran pakkhatkhatin anmai pawlkom lenglam mi pohpoh an dodal ih lami zapi huap in thiltha a tuah tu khal simsiat le thangsiat in huatnak thleici an tuh asile an tuah mi cu ziang asi?\\nPastor pakhatkhat in Chin mipi upatnak an pekmi upa pakhatkhat (politicians or leaders) a sim siat ih a dodal rero, a dungthlun le lamtang thinlung sungah huatnak thlaici a tuh rero asile ziang thawn a bang aw aw?\\nPastor pakhatkhat in thu a sim tikah Pathian fate (khrihfa) pakhatkhat a simsiat thangsiat nautat rero ih huatnak porh awknak thlaici a tuh asile ziang thawn a bang aw aw?\\nMi pakhatkhat in Pathian ka zum ti si Pathian in amai hmuihmel kengin a sersiam mi le a fapa neihsun nunnak liam in a tlenmi zumtu midang pakhatkhat a dodal, a simsiat, thangsiat rero midang thinlung sungah huatnak le porh awknak thlaici a tuh rero asile ziang thawn a bang aw aw?\\nMai tilzang cum! (Nunau a sile “Mai hm hmmmm cum!)\\nLaimi upa pawl, laimi zapi huap, senpi vangtlang thu ah thu hla rel khawm thei loin dodal awknak, then awknak, kalhki awknak in an khat ih hna an tuan tlang thei lo, khat le khat huatnak thleidan awknak thenthek awknak thlaici an tuh rero asile ziangthawn a bang aw aw?\\nUpa le hruaitu rak tuan rero zo tu le tuan lai pawlin thangthar nonawn thangso rero pawl kaihruai le lamzin hmuh lam si loin an dodal ih lamzin an phih sak, an namthlak, an zuar thlai simsiat thangsiat ih huatnak thlaici an tuh rero asile ziangthawn a bang aw aw?\\nMino deuh pawl khalin upa pawl zianghman siar loin ca ka thiam, thu ka thei, ka fim ka cak ti ah porh awk nak thawn an um ih lai nunphung pahbal in upa tihzah nak nei loin porh awknak thlaici an tuh rero an hngal asile ziang thawn a bang aw aw?\\nMino lakah pakhat le pakhat thiltha tuah tlang in hmalak tlang thei loin dodal awknak, iksik awknak, simsiat awknak, mahte duh awknak pawl in an khat ih midang huatnak thlaici an tuh rero asile ziangthawn a bang aw aw?\\nZirnak lamah thiamnak le zirmi a bang aw lo vekin mimal pakhat cio cu an zirnak le thiamnak ti thei zawng ah bawm aw tawn le tha pek awk lam si loin nautat awknak le simsiat awknak, huhpurh awknak hlir in mino pawl an umih khat le khat karlakah huatnak thangsiatnak ziang siar lo tongkam thawn thlaici sia an tuh rero asile ziangthawn a bang aw aw?\\nSanthar mino thatha, Chin mi zate siseh kawlram pum huap le leitlun khawmual tinah zahpi ding um lo lai mino nei thei dingin thapek awk le cawimawi awk sisawn loin dodal awknak thangsiat awknak sawn in santhar mino thinlung sungah thlaici sia an tuah rero asile ziangthawn a bang aw?\\nMi zokhalin thiltha pakhat hman a tuah sak dah lomi laimi pakhatkhat a simsiat thangsiat rero ih huatnak thlaici a tuh rero asile ziang a tuah?\\nKum upa pi pakhatkhat in santhar mino, a thangso rero laimi a dodal ih a thangsiat rero, huatnak thlaici a tuh rero asile ziang a tuah?\\nNupi nu pakhatkhat in amai umnak kawhhran upa le pastor, khaw lal le vengla a simsiat thangsiat rero ih huatnak thlaici a tuh rero asile ziang a tuah?\\nMi pakhatkhat in midang famkim lonak cu a au khuang rero ih amah in zianghman a tuah fawn lo, huatnak, rinhlelh awknak thlaici a tuh rero asile ziangthawn a bang aw aw?\\nMi aa pakhatkhat in amah le amah a aa asi ti a thei aw loih amah hnakin a fim mile senpi vangtlang in an ruahsan mi mi pakhatkhat sawn kha a simsiat le thangsiat, huatnak le dodal awknak thlaici a tuh rero asile a tuah mi cu ziang asi?\\nMidang famkim lonak thangsiat tahratin mai hmakhua sial rero tu cu ziang thawn a bang aw aw?\\nLami pawlin an miphun cawisang tu ding thangthar mino cawimawi le thapek an thiam loin iksik awknak, huphurh awknak thinlungput thawn mah bulpak, hrin insang thatnak bak an hmu thiam lo asile ziang thawn a bang aw aw?\\nLaimi pawlin anmah lakah senpi vangtlang hrangah thiltha a tuah thei tu cawimawi hna thiam loin an dodal ih namtlak tengteng an tum, huatnak thlaici an tuh rero asile ziang thawn a bang aw aw?\\nFalam peng misa pawl hin anmai peng sung misa pawl hi cawimawi hnakin pengdang le miphun dang an ngaisang sawn ringring ih an peng sung milesa cawimawi tlak cawimawi hna an thiam lo, huatnak thlaici an tuh sunzawm rero asile ziangthawn a bang aw aw?\\nFalam peng misa pawlin ram le miphun aiawh thei, mi farah zawnzaih bawmbawi thei, mai hrang thusim thei lo tu pawl hrang zawnruat thei, milai canpual nekcep sak mi pawl hrang ausuah ngamtu le thei tu hawl aw aw in, miphun thuanthu tuahtha tu ding hruaitu tha hawlin dungthlun, thazang pek le tanpi hna an thiam lo lawng si loin cuvek hnatuan thei ding mi mino thatha an nam tlak, an relsiat le thangsiat, huatnak thlaici an tuh rero lai asile ziang thawn a bang aw aw?\\nMipa pakhatkhat in a til a cum tam tuk asile a tilmu a kuai thei ih fa nei thei nawn ah a cang thei.\\nFalam misa pawl, fanu fapa tha, ram le miphun cawisangtu ding, farah zawnzai le canpualtha nei lo pawl humhim le bawmbawitu ding, leitlun miphun dang lakah kan miphun cawisangtu ding, miphun siatsuattu miphun ral do ngam tu ding, le kan ram le miphun thuanthu tuahthatu ding fanu fapa tha neih nan duh asile “Mai tilzang cum” nawn hlah uh!","num_words":1668,"character_repetition_ratio":0.133,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.203,"stopwords_ratio":0.252,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"MATTHAI 1 | FCL Bible | YouVersion\\nJesuh Khrih Suahkehnak\\n1Jesuh Khrih suahkehnak cu hi bangtuk in a si. Amah cu Abraham ih cithlah David ih tesinfa a si.\\n2Abraham ih fapa cu Isaak a si. Isaak ih fapa cu Jakob a si. Jakob ih fapa cu Judah le a unau pawl an si. 3Judah ih fapa cu Perez le Zerah an si (an nu cu Tamar a si), Perez ih fapa cu Hezron a si, Hezron ih fapa cu Ram a si, 4Ram ih fapa cu Amminadab a si, Amminadab ih fapa cu Nahshon a si, Nahshon ih fapa cu Salmon a si, 5Salmon ih fapa cu Boaz a si (a nu cu Rahab a si), Boaz ih fapa cu Obed a si (a nu cu Ruth a si), Obed ih fapa cu Jesse a si. Jesse ih fapa cu siangpahrang David a si.\\n6David san ihsin Israel mi pawl Babilon ram sal an taan tiang an pupa pawl cu a tanglam vekin an si. David ih fapa cu Solomon a si (a nu cu Uriah nupi a rak si.) 7Solomon ih fapa cu Rehoboam a si, Rehoboam ih fapa cu Abijah a si, Abijah ih fapa cu Asa a si. 8Asa ih fapa cu Jehoshafat a si, Jehoshafat ih fapa cu Joram a si. Joram ih fapa cu Uzziah a si. 9Uzziah ih fapa cu Jotham a si, Jotham ih fapa cu Ahaz a si, Ahaz ih fapa cu Hezekiah a si, 10Hezekiah ih fapa cu Manasseh a si, Manasseh ih fapa cu Amon a si, Amon ih fapa cu Josiah a si. 11Josiah ih fapa cu Jehoiakhin le a unau pawl an si.\\n12Babilon saltaannak ihsin Bawi Jesuh suah tiang a tanglam vek an si. Jehoiakhin ih fapa cu Shealtiel a si, Shealtiel ih fapa cu Zerub-babel a si, 13Zerub-babel ih fapa cu Abiud a si, Abiud ih fapa cu Eliakim a si, Eliakim ih fapa cu Azor a si, 14Azor ih fapa cu Zadok a si, Zadok ih fa pa cu Akhim a si, Akhim ih fapa cu Eliud a si, 15Eliud ih fapa cu Eleazar a si, Eleazar ih fapa cu Matthan a si, Matthan ih fapa cu Jakob a si, 16Jakob ih fapa cu Josef a si, Josef cu Mari ih pasal a si, Mari in Messiah timi Jesuh a hring.\\n17Curuangah Abraham ihsin David tiang san hleili, David ihsin Babilon i sal an taan tiang san hleili, sal an taan ihsin Messiah a suah tiang san hleili a si.\\nJesuh Khrih Suahnak\\n18Jesuh Khrih suahnak cu hiti in a si. A nu Mari cu Josef thawn an ham aw ih an ṭhit-awk hlanah Thlarau Thianghlim ih fa ka nei ding ti a thei. 19A hamtu Josef cu mi ṭha a si ruangah Mari kha mi hmaiah ningzak ih umter a duh lo ih an hamawknak cu a thupte ih phelh saal a tum. 20Cumi thu a ruah rero laiah a mang ah Bawipa ih vancungmi pakhat a hnenah a lang ih, “David tefa sin Josef, Mari hi na nupi ih ṭhit dingah ṭih hlah. Ziangahtile fa a vunnak hi Thlarau Thianghlim thawngin a si. 21Amah in fapa a hring ding ih a hmin ah Jesuh tiah na sak pei, ziangahtile a minung pawl kha an sualnak ihsin a run suak ding a si,” tiah a ti.\\n22Bawipa in profet hnen in, 23“Fala him pakhat in fa a vun ding ih fapa a hring ding, a hmin ah Immanuel tiah an ko ding,” tiih a rak sim ciami a kimnak dingah hi bangtuk in thil a hungcang a si. (Immanuel ti mi cu, “Pathian kan hnenah a um,” tinak a si.)\\n24Josef cu a hung ṭhang ih, Bawipa ih vancungmi ih a fial vekin Mari cu a ṭhit. 25Asinain fapa a hrin hlantiang a ihpi lo. Fapa a hring ih a hmin ah Jesuh tiah a sak.","num_words":630,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.257,"stopwords_ratio":0.479,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"LOT RALRINNAK - Hre Mang\\n9. LOT -RALRINNAK\\n'A thukthun' (Seem. 19:16)\\nThuthianghlim cu kan mai zirh awknak hrangah nganmi asi vekin ralrin peknak le nuntudan lam hmuhtu pawl a tel. Kan tuah dingmi, kan tuah lo dingmi le zohthim dingmi pawl in hmuhter. Hi ca hmahruai ih hmin ka tarlangmi hin Khrih ih kawhhran pawl hmuahhmuah hnenah ralrinnak in pek asi. A mizia kha kan hmai ah tawiten hmuhter kan si: 'A thukthun'. Rei lo te sung kan to rem in hi ralrinnak in pek mi zoh in ngaihtuah hnik uhsi. Lot ih thu hi thaten hruat hnik uhsi.\\nHi a thukthun aw rero mi pa hi zosaw a si. Hi pa hi mi rinum zet Abrahman in tupa a si. Ziang tikah saw a thukthun? Sodom khua siatsuah ding zingah khan a si! Khui tawkah saw a thukthun? Sodom phar dawl sungih a um lai ah. Cun zo ih hnenah saw a thukthun? Amah le a sungkua kha khawleng lamah a hruai suak tu ding Vancungmi pahnih pawl hnenah a rak thukthun asi. Cuvek dinhmun le canah Lot kha a rak thukthun!\\nTongkam ka hman mi pawl hi an mawi tuk lemlo nan suangtuah nak hrangah cun rawl thaw an si thotho. A hminthang sakhuanak nei tu pawl hnen ahcun tawtawrawt phawt mi vek asi ding. Himi casiar tu pawl hmuahhmuah hnenah ruatnak tha a pe ding ti ka zum. Hi pawl hi na thlarau hrangah a lotheihlo ih thil tul an si lo ding ti zoso a thei? Lal Jesu in Lot ih nupui kha thei ringring dingah in fial (Luke 17:32). A rawngbawl tui tongkam hmangin Lot ih thu hi vun ruat tha sal dingah a lo sawm.\\nHi pawl hi ka lo hmuhter ding:\\n1) Lot kha ziangvek minung asi?\\n2) Cabu sungih Lot thuanthu ngan mi in ziang in sim?\\n3) Ziangthu ruangah Lot kha a thukthun?\\n4) A thukthunnak ruangah ziangvek rah a rah suak?\\nKhirhfa diktak ka si ti-awk theinak nei tu le thianghlim nunih a nung duhtu pawl a biktakin thaten ngai thla dingah ka lo duhsak. Thianghlim nun in kan nung asi ahcun hi thu pawl hin kan tluak sungah hmunkau zet luah hram she. Kan nuntudan ah 'thukthun’ hlah uhsi.\\nVawikhatin ka sim sal ding, 'Lot hi ralrinnak pakhat asi'.\\n1. Lot kha ziangvek minung asi?\\nHihi a thupi bik asi. Hi thu ka tanta ahcun Khrihfa ti aw pawl hnenah ka theihter duh mi hrelh ah ka cang ding. Hi thu hi ka sim fiang lo ahcun casiar tu pawlin, 'Ah, Lot cu mithalo, misual, ten-umza, piangthar lo, leitlun tisa mi a si ih a thukthun khal a mawh lo’ an ti pang ding.\\nAsinan ka simmi hi thaten hminsin aw. Lot kha mi danglam asilo. Lot kha zumtu diktak, mi piangthar, Pathian fa tak, thiamcotermi le mi dik a rak si.\\nCasiar tu lakah mi pakhatkhatin Pathian zangfahnak a co nan um maw? Cucu Lot in a co ve asi. casiartu lakah pakhatkhat in rundam si dingah ruahsannaka nei maw? Cucu Lotkhal in a nei ve. Ka casiar tu lakah mi pakhatkhat cu sersiam thar asi maw? Lot khal kha asi ve. Ka casiartu lakah mi pakhatkat cu khrsitian lamzin bite ah khual a tlawng rero mi a si maw? Lot khal kha asi ve.\\nHihi keimai bul ruahnak asi tiah zohman in ruat hlah hai seh. Lot hi ka lainat ruangah zohman in mi piangthar si-ter ka tum ah in ruat hlah hai seh. Thlarau Thianghlim in zohman el theih loin a rak tarlang zo, Lot cu 'mi dik' le 'mi ding' a si (2 Pet.2:7,8). Hi Thuthiang sungah kan hmuh thei mi hin Lot nunnak sungah a ummi Pathian zangfahnak cu a takin in hmuh ter.\\nThil pakhat a fiangmi cu sualnakin a khahnak hmunah a rak nung. A hmuh mi le a theih mi cu sualnak hlir in a kulh (2 Pet.2:8). Asinan amah cu sualnak sungah a pilt lut lo. Babylon ih Daniel, Ahab inn ih Obadiah, Jeroboam inn sungsang ih Abijah vekin Nero ih umnak hmun le Sodom khaw sungah um cingin Pathian hmaiah mi ding si thei dingah mi pakhatkhat cun Pathian zangfahnak a co a tul asi. Pathian zangfahnak lo cun cuvek lakah dingzetin nun thei ding cu a cang thei lo mi asi.\\nThu pakhat a fiang zetmi a um, Lot in a umnak khua mi pawl 'sualnak a hmuh tikah a thin a na zet' (2 Pit.2:8). A kiangkap milai pawl sualnak ruangah Lot ih thinlung kha hliam in a umih, a riah a sia, a ning a hangih thinnuam loin a um. Anih khal hi a thianghlimmi David vek a rak si, 'milai pawlin na thu an thlun lo ka hmuh tikah ka riah a sia', 'na dan pawl an thlun lo ka hmuh tikah ka mit thli ti bang a luang' (Sam 119:136,158). Hihi St.Paul in a rak simmi vek asi, 'riahsiatnak tumpi le catbang lo ih ninghnanak ka nei... ka thi le ka sa asi mi pawl hrangah' (Rom 9:2,3). Hivek thinlung an neihnak hi ziangdang hman asilo, an thinlung sungih Pathian zangfahnak an neih mi ruangah asi.\\nLot kha mifel a sinak langtertu a dang pakhat leh cu a kiangkap ih milai pawlin sualnak an tuah mi kha a hmuh tikah 'nitin in a thinlung sungah riahsiatnak a tuar' (2 Pet.2:8). A kiangkapih mitampi pawl vekin a nitin nunah sual thawn cawhpawlh nun in a nung lo. Mi tampi cu an kiangkapih an hmuh le an theih ringring mi sualnak pawl cu pawitilonak an nei ih anmah lala in zianghman sual phuhrung awknak nei loin an tuah theu. Asinan, Lot cu a kiangkap ah a hmuh le a theih ringring mi sualnak pawl kha tuah loten a um tlunah a kiangkap ih sualnak pawl cu a hua zet. Mi tampi cu sualnak hi an hmuh hmasa ahcun an thin a phang in mak an ti zet theu nan, ni a rei deuhdeuh, an hmu tam deuhdeuh tikah a danah an neih menih an hmuh tirah sual maksak an rak ti rero mi pawl sualnak kha anmah rori in nuam ti zet le zianghman thlahrun awknak nei lo ten an tuahtheu. Cuticun an kiangkapah an hmuh ringring mi sualnak pawl cu zianghman pawi tinak an nei nawn lo. Hivek hin mi tampi khawpi sungih a ummi le khual a tlawng mi pawl dinhmunah a cang duh bik theu. Cuvek minung pawl hrang ahcun cawlhni bawhsiat hi zianghmanah an pawi ti lo vekin thilsual dangtuah khal zianghman pawi tinak an nei nawn lo. Asinan Lot cu cuvek milai a rak si lo ih a kiangkapih sual a hmuh tikah riahsia in a nung. Curuangah hihin Lot kha Pathian zangfahnak cotu asi zia a langter.\\nLot hi Thlarau Thianghlim in a nunnak ah seal a khen mi le hminsinnak a tuah mi, mi dik le mi ding asi.\\nThudangah kan feh vivo hlanah khrihfa diktak pawl nunah hin tlinlonak, famkim lonak le tlaksamnak pawl hmuh ding a um thei a si ti hi theih hngilh hlah uhsi. Sui hi hnawmbal thawn a cawhpawlh ruangah kan hnawng cuang lo. Pathian zangfahnak hi milai thlinlonak thawn a cawhpawlh ruangah kan hnawng ding asilo. Asinan siar vivo aw la, Lot ih thukthunnak ruangah ziangvek thil a thleng ti na thei ding. Cutin na siar vivo lai khalah Lot kha Pathian fate taktak asi ti theih hngilh aw hlah.\\n2. Cabu sungah Lot thu hi ziangtin sim asi.\\nKa sim duhmi pahnihnakah ka feh vivo ding. Cabu sungah Lot thu nganmi hin Lot hi ziangvek mizia nei mi asi ti in hmuhter ti kan zoh ding.\\nHimi tongkam hi ngaihtuah um zet le makzet asi: 'A thukthun'. A dinhmun le a tikcu pawl hi kan zoh le mak kan ti deuhdeuh ding. Lot in a umnak khua mi pawlih mangbangza sualnak pawl kha a thei. Pathian hmai ah an sualnak pawl hin Pathian thin a hengter.\\nLot in Sodom khawpi parih thuthennak a thleng ding mi kha a thei cia. Vancungmi pawl in fiangten an sim zo, 'Lalpa in hi khua siatsuah dingah in thlah zo' tiah Lot hnenah an sim. (Seem.19:13). Asinan 'a thukthun'.\\nLot khan Pathian cu a tongkam vekin ziangkim a tuah tu asi ti a thei, curuangah a ttongzo mi cu a tuah tengteng ding asi ti khal a thei. Asinan a thukthun. Abraham ih tupa a si ih Abraham hnenah reipi a rak ceng zo nan, Pathian hnatuannak pawl kha a rak ngaihsak lo. Pathian in ralrinnak pe in khawsung ihsin suak dingah a sim tikah a ttihnun zia kha Lott cun a thei ruangah a makpa pawl kha khaw sung ihsin suak ve dingah a fial hai. 'Tho uh la, hi hmun ihsin suak uh; Lalpa’n hi khua a siatsuah ding' ati (Seem.19:14). Asinan amah riangri a thukthun. Pathian vancungmi pawl khan Lot le a insang pawl thlansuak dingah an timtuah rero lai an hngak ih an ding ringring kha a hmu. A hna in Pathian thlah mi pawl ih thinheng au thawm kha a thei. 'Hi tawk ih ummi na fanu le na nupi kha hruai aw la feh aw; hi khua mi pawl sual nak ruangah siatsuah na si ve lo nak ding ah' (Sem.19:15). Asinan Lot cu a thukthun.\\nA hmanhmawh ding tikcu ah khan a taw a tlai. Hmasawn ding asi lai ah khan a taw a tlai ih hloptlo ding asi lai ah a nuar. Phar rero ding asi lai ah khan a muangcang. Sa zet ding a si lai ah khan a dai ziahziah.\\nHihi thil danglam zet le zumharsa asi. Kawpi pakhat meisa in a kang zik cuahco laifangah tthuktthun tthuahttho in a rak ummi mi pakkhat hi ziangvek minung so asi. Asinan Thlarau in kan zir awknak dingah a rak ngan zo. Hi thu kan theih pek ahcun mangbaza vekin a lang nan tuisan khalah Lal Jesui dungthlun tu mi tampi hivek dinhmunah an ding pang ding ti ka phang.\\nHimi casiartu hmuahhmuah in thaten nan cinken ding ka lo duhsak. Ka sim duhsan pawl hi theih sualnak um lo ding khalin ka lo theihter duh fawn. Lot kha a thukthun ti ka lo hmuh ter zo. Tulaisanah nunau mipa ti um loin, khristian ti aw pawl lakah Lot vek mi tthuktthun tampi an um asi.\\nPathian fa le mi tampi lakah a tufangih an thlarau lam dinhmun hnakin a tha sawn mi nundan ding a thei tu, a tufangah an tuahdan hnakin a tha sawn mi tuahdan ding a thiam tu, a tufang an sinak hnakin Pathian hrangah hna tampi tuan thei nak ding lamzin thei cingin mai dinhmun kelah a um ringring mi mi tampi an um. Kum reipi sungah an cangvaihdan le an tuah mi cu a tha zet nan hma an sawn nawn lo. Anmah kel ringring an si.\\nKhrih cu an nunnak Lu ah an pom ih thutak cu an duhzet. Thusim thatha cu an ngai duh zet. Thuthiang zirhnak thatha khal an ngaina zet, asinan an theihmi nunpi thei lo nak an nei. Vawi tampi Pathian rawngbawl tu pawl riatsiatnak an tuah ringringih anmai lakah hma a sawn deuh mi Khrihfa unau pawl thin tla an na terin an riahsiat ter ringring. An sinak hi thei aw hai sehla cu an dinhmun kel ah an ding ringring lo ding.\\nVanram a um asi ti cu an zumnan vanram thlen ding khal hngakhlap nak an nei lo: helram a um ti cu an zumnan zianghman tih ciamco nak an nei lo. Lal Jesu cu an duhdawt ko nan A hrangih an tuah mi cu mal takte lawng asi. Satan cu an hua nan vawi tampi satan duhzawng an tuah tikah anmai nuntudan lala in satan cu an hnenah ra dingin an sawm sawn a bang. Tikcu le can cu a tawite ti an thei nan can saupi um lai vekin an nung. Ral do ding an nei ticu an thei aw nan, dai ziarzi ten an um men. Tlan zuam awknak ah tel ding an si ticu an thei aw nan, to men vekin an lang. Thuthen tu cu sangka ah a um ih thinhengnak a ra thleng dingmi a um ti an thei nan; an taksa hrekkhat cu a it that ringring in a lang. An thlarau dinhmun theihfiang tikah mangbaza ansinan; an mah kel ten kumkhaw zariat an um.\\nCuti asile hivek milai pawl thu thawn pek aw in ziang sim ding kan nei? Pathian zumtu rualpi le sungkhat pawl mang an bang ter. Thin hehhengnak tampi an suah ter. An kiangkap ih ummi pawl hrangah thinlung an-hai nak le thinlung va-vaihnak tampi an suahter. Rinhlelhnak le zum awk lonak pwl an suahter. Cupawl cu an zaten thutlang pakhat suangah an tel thluh : Lot ih farnu le unau pawl an si.\\nHiek milai pawl hi an thinlung le an suangtuahnak sungah ruahnak dik lo nei tu an si; zumtu zaten thlarau mi si dingah le thianghlim dingah a cang thei lo ding tiah an ruat. Thianhlimnak taktak cu a ropi zet asi tiah an zumih mi zapi si dingah an tum lo. Cabu sungih thianhlimnak thu siar tla an paih zetih a cancan cu mi nunah thianghlim nun hmuh tla an duh zet theu. Asinan cucu anmai nunah si ve dingin lak le nunpi dingah an tum dah lo. Cule cuvek a thianghlim dinhmun cu ziangti lam hman in an thlen thei lomi dinhmunah an ret.\\nHivek milai pawl hi an thinlung sungah duhdawtnak dik lo nei tu pawl an si. An thinlung sungten mi hmuhsual ding phangin an umih asi lo lamah an feh. Zovek milai poh thaw khalin lungrual thei le tha si an tum. Asinan a pakhatnakah a thupi bik, Pathian ti lungawi ding an theih hngilh.\\nHi pawl hi mah le mah thei aw lo tu pawl an si. Lalpai thupek pawl hi an nunah nupi theih lomi vekin a lang, 'Mai khros phurh ding, kut vawrhlam kut tan ding, le mit vawrhlam porh ding' (Math.9:25;30) pawl hi thilc ang thei ah an ruat lo. Hihi Lalpa in a sim ti cu an el lo nan an sakhuanak ah thutakin hmun a nei lo. An dam sung cu an lamzin sangka ti kau deuh dingah le an khros cu ti zang deuh dingah an zuam ciamco. Asinan an pitlin dah lo.\\nHivek milai pawl hi ziangtik lai khalah leitlun thawi rualrem tum ringring tu pawl an si. Leitlun thawn rualpi tha an sinak le rem aw zetin an um tlang theinak pawl hi rinhlelh kai zet asinan leitlunah nuamnung an cennak le an thinlung diriamnak an tuah mi pawl hrangah ziangmaw puhmawh ding annei ringring. Vawikhat cu Baibal siarnak ah phur zetin an telve na thei ding nan, a thaizing ahcun bawhlungsitnak ah phur zetin an tel kha na hmu dingih a thai zing leh ah maw nikhatkhat ah simaw, rang tlanzuam awknak ah phur hloptlo zet in an tel kha na hmu dingih a hrekkhat le pheicu phe kah nak hmunah ziangdang hman ruat loin an tel kha na hmu ding. Nikhat cu Pathian thusim thiam zet pai thu sim ngai ah an tah rero na hmu dingih a thaizing cu ca-ngan thiam pa’i thuanthu bu siarah an tah rero na hmu ding. Vawikhat cu Lalpai zanriah kil khawmnak Grape no an dawm na hmu dingih a hnu rei lo te ah zu no phun dang an dawm na hmu ding. A kumkhua in leitlun tisa rualpi pawl thawn pawl kawm aw in nuam nung cen nak ah anmah le anmah diriam awk ter an tumih anmai tisa thinlung in thiltha tiah an ruah mi pawl an tuah. Asinan an dinhmun taktak cu zianghman thiltha tuah mi nei lo an si ih a tak ahcun anmah le anmah an thlarau hliamhma an put aw rero men asi. Zangfakza an si.\\nAnnih cu an thinlung sung cencilhtu sual a do neh thei lo tu pawl an si. Zeetnak, daithlainak, thintawinak, porhawknak, hamtamnak, tuar thei lonak, le tisa hiarnak pawl hi ziangtik hmanah an do neh dah lo. Hivek pawl hi an thinlung sungah zianghman hnaihnawknak um lo ten an pai ringringih cu pawl cun an nun hi a hmang theu. Hihi an hriselnak, an nuntudan, an tuarfeinak le an lamzin asi tiah an ruat. A hlan ih an pu, an pi, an nu, an pa, an unau pawlih rak neh zo mi a si tiah an ti thei lo. Ziangti hman in an sinak cu thleng aw thei an silo tiah an ruat. Cuticun kum ziangzat a rei khal len an thu na theih tinten anmah kel an sing rinringti na thei ding. Curuangah an zaten catlang pakhat sungah ka telh thluh hai; Lot ih farnu le unau pawl an si. An thukthun.\\nA thukthun mi thlarau na si ahcun na lung a awi thei dah lo ding. Na si lo ti na thei aw maw? Na rak si pang ahcun thilmak asi ding. Thukthunnak hi khrihfa pawl lungawinak a siatsuah tu pakhat asi. A thukthunmi sia-tha-theihnak cun milai sunglam ih daihnak le lungawinak pawl kha a dal asi. A vawikhatnak ahcun na tlan cak zet ko. Asinan a hramthawk ih na duhdawtnak kha na hloh; a hramthawk ih na tonmi hnangamnak vek kha na tong dah nawn lo, a zum thawk ih na tuahkel te ah na kir sal lo ahcun Khrih ah na lungawinak cu na tong sal nawn lo ding (Thup.2:5). Lal Jesu kha misual pawl kutah a um lai ah Piter in lam hlapi ihsin a rak thlun bangin nang khalin Lal Jesu cu lam hlapi ihsin na thlun ve asi ahcun harsatnak lawng na tong ding.\\nRa aw la zohhnik! Lot ih thuanthu hi hminsinhnik. Ra aw la, Lot ih thukthunnak pawl hi zohnik, cuticun fim ve thlang aw. Thukthun aw hlah.\\n3. Ziang ruangah Lot kha a thukthun asi pei?\\nA netaah Lot ih thukthunnakthu ruat khawm hnik uhsi. Hi thusutnak hi a thupi zetih ngai pawimawh zet dingah ka sim duhmi asi. Natnak hrik theihfiang ding cu sibawi thiam pawlin mina tidamnak dingin a hmaisa bikah an tuah thei mi asi. Ralrinnak pek cia mi pawl cu ralthuam thawn thuam cia mi an si.\\nHimi casiartu lakah thukthun phang lo zet in ka thukthun dah lo ding ti ngamtu an um maw? Lot ih thuanthu malte ka lo sim lai ahhin ra aw la in ngai hnik! A tuahvek hin tuah aw la, a neta bikah na thlarau dinhmun cu Lot ih dinhmun vek asilo ahcun thilmak asi ding.\\nLot ih thuanthu sungah thu pakhat a fiang mi a um, a a thukthun hlanah thiltha lo rak hril mi a nei;\\nLot le Abraham kha hmunkhatah an rak nung tlang nan an hung lian veve thlang tikah hmunkhatah um tlang ding a cang thei nawn lo. An then awk zik tikah, an pahnih lakih upa sawn Abraham khan hnuaidawrnak thawn a duhdan thlang dingah Lot kha hril thei nak a pek; 'vawrhlam kap na hril ih na feh ding asi le kei vawrhlam kapah ka feh ding' ti ah a ti (Sem.13:9).\\nLot in ziang a tuah? Sodom kiangte, Jordan phairawn, lennak hmun, ti dai thatnak hmun kha a hmu ti sim kan si. Cutawk hmun cu rannung hrangah rawl thatnak hmun le ramtha zet asi. Rannung tampi a neih ruangah rannung tlannak ram a mamawh mi ram tha zet a hmu asi ti kan thei. A leiram a tha ih tidai a that tlunah umnak hmun tha le nuam zet asi ti kan thei fawn.Curuangah Lot in milai mit zoh nakin a rak thlannak asi. (Sem.13:10).\\nCui hmun cu Sodom kiang te asi. Asinan Lot in a thlarau nunnak hrangah zianghman ralrinnak a nei lo. A khaw in hnen Sodom mi pawl cu an zual zet! Cucu a zianghman a pawi lo. Annih pawl cu Pathian hmai ah misual rapthlak an si! Asinan cuvek sualnak pawl cun Lot ih thinlungah zianghman danglamnak a neih ter lo. A loram cu a tha zet. Cuvek ram cu a tuu le a rannung pawl hrangah a that tuk ruangah zianghman thukthunnak um lo ten a hrilih a pan.\\nCucu zumnakin a rak hril mi si loin milai tisa mit zohnakin a rak hril mi a si sawn. A tuahsualnak hrangah Pathian hnenah ngaidamnak a dil dah lo. Hi leitlun thil pawl lawnglawng a hmu ih sankhuk thil pawl kha a ruat ban lo. Hi leitlun hlawknak lawnglawng a ngaihtuah ih a thlarau hrangah zianghman a ruat lo. Hi leitlun a dam sungah ziang a tha ding ti lawng a zoh. Hmalamah a ra thleng dingmi ngaihtuah ding a theihhngilh. Leitlun thil le ri, lennak thu pawlin a thinluung cu hmun a luah theh. Hivek hi Lot ih hramthawknak tha lo asi.\\nCuruangah kan hmuh thei mi cu Lot hin sual a rak tuah lo hmanah mi sual pawl thawn a rak cawhpawlh aw asi. A pakhatnakah kan hmuh theimi cu a thla’m kha Sodom lam hawi in a sak (Sem.13:12). Hinah hin thilsual tumpi a tuah asi. Cuitlunah kan hmuh sal mi cu amah rori kha Sodom khua ah a ceng ti asi. Thlarau in fiangzetin a simmi cu Sodom ah a ceng ti asi. (Sem.14:12). Hramlakih a thla’m pawl kha a tanta. A ram pawl kha a tlan san. Cule misual pawl umnak khua zinkiang te ah inn nei in a um.\\nZiang thu ruangah Lot kha Sodom khua ah a rak vai ti thu cu fiangten sim kan si lo. Ziangvek dinhmun le thu pawl ruangah Lot hin cuvek dinhmunah a thleng ti theih theinak kan nei lo. Pathian in Sodom khua sungih um dingah a fial lo ti cu kan fiang ko ding. A nupi khan hramlak ih um hnak in khawpi sungih rualpi tha tampi thawn um tla a duh sawn asi thei.A fanu pawl pasal tha an ton theinak dingah le hmailam ih an dinhmun ruat ah a pasal kha a rak thlem thlu thei tla asi thei men. Cu lole a fanu pawl khan nunau nun awlsam pawl-rual neih theinak dingah an pabik kha an rak thlem thlu thei tla asi thei. Hramlam ih an umnakah lunglengin an um a har asi thei. Cu lole Lot a mah rori in khawsungih um kha a rak duh tla asi thei. A tuu rual pawl khaw s ungah man tha deuh ih zuar theih nak ding tla a duh asi thei. Zianglam khal si sehla, ziang thu hman theihmi kan nei lo nan Lot kha misual rapthlak zet pawl lakah a rak ceng as ti thu cu a fiang.\\nZo\/oct.19 Pathian fa le pawlin Lot insang pawl vekin leiltun hmunpi le nuamnung cennek hmun, leitlun tisa rualpi thatha umnak hmun an pan ih sual citintian tuahnak hmunah an tlangleng tikah mangbang ding kan si lo. Lot vekin harsatnak lakah ralrinnak pek mi hi an hna set an tun men theu (Sem.14:12). Tihnungza harsatnak pawl suahsan dingah a thukthun nak pawl hi zianghman mangbang ding a um lo. Na nunnak ah thuthiang vek si loin na tisa duhnak ha hril tikah le tisa mi pawl thawn nuamnung nan cen tik ah na thlarau cu harsatnak n atong dingih na sankhuk hrangih na nunnak ding cu na thlahthlam vivo ding. Hihi na thlarau thazang cak lo dingin le cangvi thei lo dingin tuah thawn a bang aw a si. Hitin leitlun mi pawl thawn nan rualremnak hi na thinlung sungah sual cu ngai pawimawh lo ding ah le na nitin nun ah dan-pangai ih neih men dingah na tuah aw rero nak thawn a bang aw a si. Hivek dinhmun ih nadin nak cu na thlarau mit khan a sia le a tha hman thlei dang thei nawn lo dingin tluksiatnak lam ah a lo hruai tu ding a si. Hihi na thlarau kut le ke lo ti zeng ih Zion lamzin na pan nak ah thia rero le khur roro cing in le bawkvak ih a lo vak tertu ding a si. Hihi na thatnak bik le na cahnak bik, na ral pai hnen in zuar thawn a bang aw ih ralram ah Satan pa cu tan hmun tha bik na pek vek a si. Cuticun na ral kut ihsin tlansuak thei lo dingin na kut le na ke cu lo tem tar in an thihri kha lo ti kang in lo ti cau tertu ding a si. Samson kha a sam met a si hnu ah a nunnak tiang Palestine pawl hnen ah pek a si vek in nasam kha lo met sak in na mit kha sumhmun ah lo phawrhsak in sal na cannak ding a si.\\nKa casiartu zate in tui ka sim rero mi hi thaten ruat diang ah ka duh. Hi pawl hi na ruahnak sungah thaten ben hai hnik aw. Na damsung theihhngilh hrimhrim hlah. Zingente na thinlung takten ruat sal theu aw. Zan na ih tikah thei ringring dingih ruat sal theu aw. Na thinlung sungah thukzet in a dengtiang luahkhat ter aw. Na thlarau nun ah thukthun lo dingah naduh ahcun a tul lo piih tisa mi pawl thawi thu rual nak pawl hi hrial aw. Lot ih thil hril sual mi hi thei ringring aw! Thlarau nun ro, mu le mal neihlonak, zeetnak, thlarau ciinak, mawhphurhnak tuahsuah thie lo nak, tisa mi sinak, thlarau dinhmun hnget khoh lo le hmailam khua raut thei lo ih thlarau mit thim nak pawl lak ihsin na luat duh ahcun Lot ih thil hril suaknak hi thei ringring aw!\\na. Umnak le cennak hmun na hril tikah hihi thei ringringaw. Inn tha, inn nuam, dinhmun tha, thli thiang ngahnak, inn hnan tha le dum um, inn san man aw, nun awl samnak pawl lawng hi a tawk lo. Cu hnak ih thil thupi rual tel dingmi a um a si. A siat thei lomi na thlarau hrang na ruah tel a tul. Inn tha ti ih na ruah mi khan vanram ah maw, helram ah a lo hruai dingti na ruat dah maw? Thuthangtha kha theih awlnak hmun ah phuansuah a si maw? Na sangka kiang ihsin a naih nak hmun ah Khrih kha khenbeh a si maw? Nan kingkap ah Pathian fale a lo kil khawi tu ding anum maw? Nunnak na duh a si ahcun ka lo simmi hi na ngai nep lo dingah ka lo sim bet. Lot ih hrilnak kha ngaih tuah ringring aw.\\nb. Pumcawmnak le hnatuannak ih sawmnak na neih tik ah ka lo simmi hi thei ringring aw. Lakkha tam le mal, hlawh that le that lo, hnatuan awl le har, hlawknak tam le mal, thinlung diriam nak um le um lo, hi pawl lawng ngaihtuah ding na si lo. A siat thei lo mi na sunglamih na thlarau kha ruat tel aw. Cui na dinhmun cun na sunglam ih na thlarau cu a cawm dawl ding mawl, a ti thla vai ding maw ti na ruat tel a tul. Cui nadinhmun thar cun a tumsuk ter ding maw, a thangso ter ding maw ti na ruat tel a tul. Cawlhni tin te na thalrau hrangah zarhkhat ah ni khat tal nasengthei lo ding maw? Pathian duhdawtnak in ka lo sim, na tuah mi hi tha ten ngaihtuah aw. Hman hmawh zet in thuthen aw hlah. Na umnak ding kha na leitlun duhdan in na zoh vek in Pathian duhdan khal in zoh hna thiam aw. Na duhnak khan a lo neh zet men ding. Asinan Lot ih thil hrilmi kha theih hngilh aw hlah.\\nc. Nupi le pasal hawlnak ah hihi thei ringring aw. Nei hrih lo na si ahcun na mit a lo la tun, na lung awi nak a lo tuah sak thiamtu, na ruahnak ih tha nati awk mis, dinhmun, innle lo tha tawk men hin na lung lo kim ter hlah seh. Hi pawl hnak ih thildang ruah pawimawh ding a um lai, a siat thei lo mi na thlarau kha ruat aw. Na kawppi ruangah na thlarau cu a thangso ding maw, a tumsuk ding maw ti ruat tel aw. Na rualpi cun vanlam a lo pan pi ding maw, lei tisa sinak lam ah lam a lo hruai ding maw ti ruat ta aw. Na sakhua nak a lo thangso ter ding maw a lo dung tawlh ter ding maw ti ruat tel aw. Hi pawl hi na thinlung tak ih naruahtel dingah thla ka lo cam sak. Baxter in a rak simdah vek in na tuah ding na thenhnih awk hlan ah 'ruat aw la' 'ruat sal aw'. 'Kawn bang aw lo thawn zawm aw hlah' (2 Kor.6:14). Thit umawknak hi piantharnak hrangah ralrin tul zet mi a si. Lot ih thil hril dan kha theih hngilh aw hlah.\\nd. Hmun pakhatkhat ah hnatuan pek na si tikah hihi thei ringring aw. Hlawhtha le hnatuan a hmunmi men ah a tawk lo, hnatuannak ih pu hngat awk nak le hnatuan sang kai thei nak men ah a tawk lo. Hi pawl hi an lamzin ahcun an tha zet ko nan, ziangkim an si hrih lo. Cui hmun ah hna tuan tik ah na thlarau lam hma na sawn ding maw, na tumsuk sawn ding maw? Thuthimnak ah cawlhni in hnatuan pawl hnen ah hna na tuan ve tikah ziang na bang ding? Pathian hrangah le na kumkhua nunnak hrangah na tikcu kha ziangvek ih hmang dingha na si. Thuthangtha simnak le ngainak ah ziangvek can tha nei ding saw na si? Hi thu hi thaten na ruat dingah nemten ka lo simmi a si. Hihin na thlarau hrangah na tangka bawm a lo khat ter lo ding, na thlarau hrangah farahnak le midang par ih hngat awknak lawng a lo thlen ding. Na cawlhni hman nak le na Pathian biaknak cu dinhmun tha men ah na zuar ding maw? Ruat aw hnik aw. Isau ih rawl haikhat kha thei ringring aw le, Lot ih thil hril sualmi kha thei ringring aw!\\nCasiar tu hrekkhat in hitin an ruat mending,'zumtu in tihding a um lo: amah cu Khrih ih tuu a si ih a siat ral dah lo ding, siatnak tumpi dinhmun ah a thleng thei dah lo ding. Cuvek thil fate thil manhi a thu pi tuk thei dah lo ding'.\\nAsi, cuti ih ruat tu lak ah na tel men ding. Asinan ralrinnak ka le pe; hi pawl hi na ngaih that ahcun na thlarau cu a thangso dah lo ding. Zumtu diktak cu a thukthun ah hlawn a si dah lo ding. Asinan a thuthun ahcun a sakhua nak cu athangso ka tiah ruat rero cu a lak le duhthusam men a si. Hmasawnnak cu thingkung nemte vek a si, ti na pek that lo le na zoh that lo ahcun sualnak leitlun ahhin a cawr dingih a thang thei dah lo ding.\\nCuvek ih hmasawnnak a ngaihsak lole a zuam lo tu cu thih cu a thi lo ding nan ziangti hman in a thangso thei lo dingih a tum suk sawn ding a si. Sui hman khi a boruak duh lo zawng ah na ret ahcun a rawng a dal na hmu ding. Thir sa dohdoh hman kha boruak a duh lo zawng ih na ret ahcun a dai mei ding. Kahpathir kha ti sa hemhem dingah meisa nasa zetpek a tul, a sinan dai ter sal dingah cun thildang zianghman a tul lo, a mahte ret men aw la tidai malte na tawih hman ah a dai dingih hak remrek ah a cang ding.\\nTu ahcun thikse zet le phurzetmi khrihfa na si men thei. David ih hmasawn lai vek innathei aw men thei: 'Ka thawn dah lo ding' na ti men ding (Sam30:6). Asinan bum in na um lonak dingah ralring aw. Lot ih hril mi vek na hril ih Lot ih lamzin vek ah nafeh ahcun Lot ih dinhmun vek ah na thleng ding. Nangmah le nangmah kha Lot ih tuah vek ih tuah dingah na ke kar aw la a mah vek ih mi vanduai le mi thukthun na si kha na hmu aw cing ding. Samson kha Pathian in a tlansan vek in, Pathian na hnen ah a um nawn lo ti na hmu men ding. Harsatnak nak karlak ah nangmah le nangmah ningzahnak thwn thu thenhnih aw thei loin na thlahrung aw phetphet na hmu aw mei ding. Nathrik thalo ih ei siat mi vek in sakhua nak ah siatnak na tong ding. Na thlarau thazang kha a cak lo vivo dingih zianghman na theihnak um loin cauhnak na nunah a thleng ding. Cutin na feh vivo dingih na kut kha Pathian hnatuannak ah na kar harsa zet ding, na zumnak cu antam ci hnak ih a tum lo zia na hmu ding: hivek dinhmun ih na din lai ah na ral cu tilian bangin a ra thleng lohli kha na hmu dingih na theih man hlan ah na hngawng a tiang lohli ding.\\nAa! na sakhua nak ah thukthun ding na duh lo ahcun hihi thaten ruat aw! Lot ih tuah vek ih tuah lo dingin leh a lamzin zawh lo dingin ralring aw!\\n4. Lot ih thukthunnak hin ziangvek rah a rah suak\\nA thukthunmi Lot ih thlarau khan a neta bik ah ziangvek rah a rah suak ti zoh hnih uhsi.\\nHi thu hi tulai san ih khrihfa ti aw pawl hrang hrimhrim ah ka run tarlang ding. 'Ziangkhal sisehla Lot kha vanram a kai ih thiamcotermi siin vanram ah a um thotho ding' ti ah a ruat tu tampi nan um ding. 'Thildang ka mamawh lo, vanram ka kai ahcun cucu ka hrangah a tawk a si' tiah na ti men ding. Hivek ruahnak neitu na si ahcun ka simmi hi rei lo te sung ngai hnik! Lot ih thuanthu in in zirhmi lak ihsin pahnih pathum hrang ka run lo sim kei, na thinlung ruahnak kha a vun lo rem tha deuh men din.\\nA hmaisa ih ka simmi ihsin ngai thawk aw la na nunah lak tum aw. Khristian nun thianhlimnak le Pathian hnatuannak ih hman tangkai mi sinak hi a peh zawm aw ringring. Lalpai dung famkim zet ih thlunnak le lungawinak hi a feh tlang ringring. Curuangah zokhal a nunsungah a zumnak ah thukthun a si ahcun a sansungah hman tangkai mi le Pathian mi-hman ropi si ding cu beisei duh hlahseh. Cuitlun ah thianhlimnak ropi thawn Khrih hmuihmel pu in a zumnak ah hnangamnak le daihnak famkim nei ding khal ah ruat aw dah hlah seh.\\nLot kha Sodom khua ah kum reipi a um ding ti zumnak a um, Rinhlelh dingum loin, Pathian thu simin Sodom khua mi pawl kha an sual nak ihsin sir aw dingah le Pathian duhzawngih nung dingah kaihhruai nak ding tikcu le can tha a rak nei tengteng ding. Asinan Lot khan Sodom khua mi pawl kha zianghman a dang lam ter hai lo ticu hmuh theih a si. A kiangkip ih milai pawl kha zianghmana kaih hruai thei lo zia kan hmu. Leitlunmi pawl hman in upatnak an pek theu mi Pathian hnatuantu pawl ih sinak an neih mi vek kha Lot in a nei lo ih Sodom mi pawl khan zianghman hmaisawng nak annei lo a si ti a fiang.\\nLot ih inn lenglam ah mi pakhat te hman miding hmuh ding an um lo. A inn hnen pawl lakah mi pakhat te hman piantharnak nei le Pahian tihzah in nung an um lo. A hnatuan pi le a rualpi pakhat te hman khan Lot ih biak mi a Pathian kha an thangthat lo. A siahhlawh mi pakhat te hman khan an pu pai Pathian kha an be lo. A tuu khal pawl lakah mi pakhat te hman khan 'ka pu ih Pathian cu biak tlak a si' tiah thinlung thlengpakhat hman an um lo. Sosom khua kil tin ih misual pawl lak ah an sual nak thu a sim tikah pakhat hman in a thu lung in an sual an sir ti hmuh ding a um lo. 'Nang ramdang mi takko, nang in ziang saw in ti thei? ti ah an ti (Sem.19:9). A nunnak khan zianghman rihnak a nei lo ih a tongkam khan zianghman man a nei lo; a sakhuan nak khan zo hman hruaisuak mi a nei lo.\\nAsinan ka mang a bang lo. A thukthunmi thlarau in zianghman Pathian hrangah thiltha an tuah dah lo. An kiangkap ih ummi pawl ih theih tham ding in alnak annei mal tuk. Annih cu annun ah mi zate ih siar thei ding 'Khrih ih cakuat an si lo' (2Kor.3:2). An nunnak ah zianghman cawntlak le hmantlak, mi hip thei a um lo tlun ah an nunnah Khrih nun mawi langter mi zianghman an nei lo. Hihi thei ringring uhsi.\\nb. A pahnihnak ah Lot in a innsang mi, a sungkhat le a pawlrual pawl kha vanram lamzin ah a hruai suak lo a si tihi zohhnik uhsi.\\nA innsang ah ziangvek mi an um ti sim kan si lo. Khaw sung ihsin an suah tikah khan nupi pakhat le fanu pahnih a nei ti cu hmuhmi kan nei.\\nLot ih innsang cu a tum maw a te khal a siseh la, a innsang um rori pawl hman khan zohman Pathian tih an um lo! Sodom khua kha siat suah a si zik cuahco ih kha tluk tihnun lai hman ahkhan a makpa pawl thu a sim ih ralrinnak a pek hai tikah an rak hnihsan men a si ti kan hmu (Sem.19:14). Ziangtluk tihnung tongkam saw a si! Asinan an nih cun, 'na tongmi cu zo in saw lo ngai sang? tiah ziang siarlo in an rak sawn. Leilungpi a cemhlan lo cu a thukthunmi thlarau ih hmuhtonmi cu ningnat thlak zet lawnglawng a si ringring ding.\\nLot ih nupi kha ziangvek a rak si? A sungkhat pawl thawn khawpi sung cu a suahsan ve nan hlapi a thleng man lo.Hmanhmawhzet ih khawpi suahsan ding a tulnak zumnak a nei lo. A fehsuak tikah a thinlung cu Sodom khua ah a tanta. Tuah lo dingah fiang kelkel in ralrinnak pek cia mi a si nan a dunglam a her ih a thinlung tannak hmun cu a hi cuan (Seem.19:17). Curuangah hmakhat teah cilungpi ah a cang.\\nLot ih fanu pahnih kha ziangvek an si zohhnik uhsi! Sodom khua ihsin an luat nansualnak tuah ding lawng ah a si. An mah hringtu an pa rori hman khathlemthlutu ah ancang ih sualnak pittawp thlen tu ah an cang.\\nA tawizawng in, Lot kha a innsang ah a zumnak thu ahcun a mah te lawng in a ding in a lang! Thlarau hlo pakhat tehmanhruai suak dingah sersiam a rak si lo!\\nHihi ka mang a bang lo.A thukthun mi thlarau pawl hi an innsungsang mi pawl lawng hin a sumnak cu theihpi an si theu ih an mai innsang mi hman in hnawn an si theu.An innsungsang mi pawl hin an sakhua nak ih a ciangkuang lo mi an hmuh tik ah zianghman cawn tlak an hmu lo. Curuangah an thuthluknak cu riahsiatnak lawng a si. 'A nih hin Pathian a zum ahcun tui ih a tuah mi vek hi a tuah lo ding' tiah an ti ih zianghman cawntlak an hmu thei lo. Curuangah a thukhun mi nu le pa in Pathian mi zet fale an nei dah lemlo. Nauhak pawl hin an theihnak hnak in an hmuhmi hin an zir tam sawn theu. Na innsang ih nauhak pawl in ziang na sim ti hnak in ziang na tuah timi par ah an zir sawn ding. Hihi na thinlung sungah ret ringring aw.\\nc. Lot kha a thih tikah mithmuh theih ih thlarau mi sinak zianghman tanta mi a nei lo. Cucu ziangruangah ti zo hnik uhsi.\\nLot in Sodom khua a suahsan hnu ah an thuhla tam pi theih mi kan nei lo nan,kan theih mi umsun hman cu duh um lo zet le ningzah thlak zet lawng a si.\\nZoar khua a rak suahsan dan le puk sungih a rak umnak thu malte lawng theihmi kan nei. Kan theihmi a zaten duh um lo zet le hmasawnnak um lo, thlarau lam le minung lam sinak khal in thlaksiatnak lawng lawng a si.\\nSodom ihsin an tlansuak hnu ah ziangtluk rei a nung ti kan thei thei lo. Khui tawk ah ziangvek in le ziang tikah a thi ti le Abraham thawn an tong aw sal maw sal lo, cun a thih zawng ah ziang thu a sim ta ti khal zianghman theih mi kan nei lo. Tulai tongcun Arte thih a a thi ti ding a si ko. Abraham, Isaac, Jacob, Joseph le David pawl hi an thih hnuh hman ah anthu hla le an tongkam pawl theih ringring an si nan, Lot ih thu cu riahsiatthlak zet in ziang hman theihmi kannei nawn lo. Tongkam khat te tal a duh thu le a ningzah nak khal theihmi kan nei nei lo. Lot hin ziangvek vanduai thlakzet thihnak a rak tong ti hi na ruat dah maw?\\nThuthiang hin tumtahnak nei in ziang thu khal hi a sim a si. Lot hi riahsiatthlak zet ih a nunnak a ce kan hmu. Ziang hman hrin le hram tanta mi nei lo in le hmin neilo in a hlo ral ta. Thuthlungthar ah khan Lot cu 'miding' le 'midik' a si tin sim kan si, asinan Lot ih thlarau kha rundam a si le silo rinhlelh ding tha zet kan nei ka ti.\\nAsinan, riahsiat thlak zet in a nunnak a cem hi zianghman mangbang ding kan nei lo. Thukthunmi thlarau cun an tuhmi vek in an at sal ding a si. An thlarau in an taksa pumpi a suahsan zik zawng ahhin an thukthunnak pawl a lang suak theu. A netabik ahcun hnangam nak malte cu an nei. Vanram cu an thleng ding ticu a fiang, thinphang le cau hnianghniang in, bang zet le mitthli thawn, thimnak le thli sia kar lek in vanram cu an thleng din. An nunnak cu an him ding nan, meikang lak ihsin runsuak mi vek an si ding, an rim a hmui celcel ding (1Kor.3:15).\\nHi thil pathum ka tarlangmi pawl hi ka casiartu hmuahhmuah in thinlung tak zet ih nan ruat cio ding ka duh. Ka sim duhsan pawl hi theih sual aw hlah. Hihi mangbang za a si, mi zokhal in an thlarau hrangah a tul mi an theihsual a si ahcun zianghman puhmawh ding an nei lo a si.\\nA thukthun lo zumtu nannih khal nan zaten leitlun ah Pathian hmanrua tha zet nan si thluh ding diah ka lo ti hrimhrim lo. Noah khan kum 120 sung thu a sim ih zohman in an zum lo. Lal Jesu amah rori kha a minung pawl in an rak pom lo.\\nCui tlun ah a thuktlun lo zumtu pawl nan innsang ih nan sungkhat pawl kha an zaten nan piangthar ter thluh ding tiah ka lo ti fawn lo. David ih fale tampi kha Pathian tihzah lo an um. Lal Jesu kha a mai innsungsang minung pawlhman khan an rak zum lo.\\nKa sim duhsan sawn cu hitina si; Lot in a tisa mit zoh nak in thila rak hril sual mi le a thukthunnak, a thukthunnak le leitlun ih a innsang le a kiangkap ih ummi pawl parah zianghman rahtha a rah lo nak pawl ih pehzawmawk nak sawn a si. Thlarau in kan hmuh dingah a simmi a si tiah ka zum. Thlarau in Khrihfa a ti aw pawl hmuahhmuah in ralrinnak kan neih thei nak dingah in hmuhter a si tiah ka zum. Cui tluln ah ka sim rero mi thuanthu sung ihsin kan zir ding thil pawimawh zet a um a si tin ka ruat.\\nA cemlam ah, thucah malte, a biktak in, Khrih ah zumtu ka si a ti awl pawl hnen ah ka run sim hrih ding.\\nNa thinlung lo riahsiat ter ka duhmi a si lo. Khristiansinak ih thatlonak zawng in lohmuhter ka duhmi a si fawn lo. Ka duhmi cu Khrih ah rualpi unau vek ih ralrinnak lo pek ding lawng a si. Ka hmuh duhmi cu na lungawi, na him, na nuamawk, lethiamcoter na si ding a si. Na hrangah thiltha a lo duhsak tu vek in ka sim mi a si.\\nTui kan tikcu le can hi mitmapi Lot vek ih thukthun can a si. A hminthang ih sakhua mi sinak cu tui hlan hnak in a kau sinsin ih tuihlan hnak in a thuk lo sinsin a si. Ziangvek dinhmun ih ding pawl khal khristian sakhua nak sungah pom theihah an cang thluh. Mai tisa duhnak vek in nung si in mitampi cu kawhhran member si in le a hrek khat le phei cu kawhhran upa tianghman ah man an si. Tu lai kawhhran pakhatkkhat ah hmin pe ve aw in, an phurnak ah a mawi tawk rak phurpi ve in,tui san ih kawhhran hrui awk nak ih thu buai pawl cu sim ve theu in, sakhua lam casuah thar lar deuhdeuh cu lei ih cabuai par ah mawi zet in ret ve tatrat in, khawmawknak tinte ah pelh loten khawmaw ve in; vengsung kawhhran ah thawhlawm tam tawk tak thawh ve in; thu sim tui thu sim thiam dan le a thu simmi pawl ih thatnak pawl cu sim ve theu in; sakhua lam ih cangvaihnak ih mi thinlung la deuhdeuh pawl thu cu sim ve in; phurnak mi thlik za ter khawp ih cangvaih nak ah au khuang ve in-hivek ih sakhua mi pakhat sinak hi tulai san ah hmun kip ah kan hmuh thei mi a si. Asinan hi pawlhin mimal nun ah a fal te ih Pathian thawn pawl kawm awk nak nun a nei ter lo theu. Thawiawknak hi malte a si lole zianghman phutmi a um nawn lo theu. An hrangah khros phurh hi a tul nawn lo theu. Mai khros phurh ding aiah vangtlang sakhua nak ah mipi lawm tlak ih tel vek nak hin a ai kan awh ter theu.\\nAsinan Pathian thawn neihniam zet ih mimal nun ah feh thei ding ih cu thlaraumi thinlung neih a tul. Mikhual le khualtlawng vek ih nungin tikcu hmandan ah, thu rel mi ah, nawmnak ah, thuamhnaw hrukdan pawl ah leitlun thawn dang aw ding in le khui tak hmun khal ah Khrih hrangih rah tha rah thei ding in; khui tawk hmun khal ah kan Lalpai cite vek ih ning ding in thalcammi, thin hnuaidawmi, hmatamlo, thinsau, tawzawng, thiltha tuah ding ah lem awl, mi duhdaw thei, tuarfai, thinnem mi si ding in; thatnak hrangah thiksia ih sual nak hmuahhmuah cu hua ding in; leitlun thawi hnawihnih aw lo tei nung thiam dingin, hi pawl hi Pathian thawi a feh tlang tu pai neih ding le nunpi ding lak ah malte lawng a si lai! Khristian a ti aw ve mi pawl lak ah hi pawl hi nunpi le neih an si lo theu,cucu a pawi ngaingai. Cu pawl cu khristian a ti aw pawlcun anneih hrimhrim dinga si nan, hi vek nun neih lonak hi zianghmanah kawhhran sungah an ngaihsak lo, cuticun zokhal an kiangkap ih anumpi pawl an ti lung wi tak ah cun hi pawl nei lo khal in zumtu mitha ah an pom ih hi vek thlarau thinlung put pawl hi nei dingin mi tampi in an tum nawn lo theu.\\nTui can ah, tui ka ca siartu hmuahhmuah zumtu pitling nun nei dingah ka lo fawrh duh a si. Hi pawl hi hersan aw hlah. Lailan tuk in ka sim ruangah ihua aw hlah. Ka lo sim bet ding, 'Pathian ih a lo kawhnak le a lo hril nak hi a kumkhua ih hnget sinsin dingah zuam sin sin aw' (2 Pit.1:10). Ka lo sim bet ding zee aw hlah, daithlang aw hlah, hmasawnnak le na mit hmuh ah thiltha malte na tuah tikah duhtawk mei aw hlah, leitlun mi pawl hnak ih malte tha deuh ih na theih awk tikah na lung awi tawk mei hlah seh. Acang thei lo mi na tuah tum lo nak dingah nemte in ralrinnak ka lo pe, cucu Khrih ka rian tisi leitlun thai rualpi that awk ringring hi thil si thei lo hulhual a si. Na hminpumih lo ko in ka lo fawrfial duhmi cu na thinlung zaten Khrih cu rian ve dingah, thianhlimnak cu na nunah a lang ve thei nak dingah, thianternak cu dinhmun sang singsin in an co ve thei nak dingah, cuticun nun thianghlim ih nung ve dingin, na taksa kha thawinak nung vek ih hlan aw dingin le thlarau thawi nung dingah a si.(Rom 12:1;Kal5:25). Vanram ruahsannak le cawimawinak na beisei nak thawn ka lo fawrhfial mi a si. Lungawi ding le sawrtlakmi na si ding ahcun thukthun aw hlah.\\nTikcu le can in ziang a phut leh ding ti na thei maw? Rampi pawl an khurhhnin nak, hlawn thil pawl phorhlet thluh nak, lalram hmun tin ah san ling a let mi, le milai ruahnak sungah cawlhhahdamnak um lo in phar le zuamnak pawl hin ziang an sim ti na thei maw? Hi pawl hin Khristian 'thukthun aw hlah' an lo ti a si.\\nJesu Khrih vawihnihnak a ratsal tikah ralring in na um ding maw, nu tai khap thaten na kilh maw, ne mei inn tha teh vancia in a um maw, nangmah le nangmah teh na Lalpa tong dingah ralring in na tim na tuah maw? Cuti a sile thukthun aw hlah!\\nNa sakhua nak ah theihnak dik le Thlarau theihternak thawn hnangamnak le nawmnak neih na duhmaw? Thlarau theihpinak na nei ding maw, na zumnak kha thei aw la mithmaisia in um aw hlah, na dinhmun le na tonmi pawl kha zianghman sawisel aw hlah, riahsia le beidawngin um aw hlah, mal zet le lunglengmi khristian si aw hlah. Cuvek na si ding ahcun thukthun aw hlawh!\\nNa Pathian in a lo rundamnakah ciangfel zet in, natnak le thihnak hnarban ih na um tik ah teh na hna a ngam thei ding maw? Na thlarau mi in Khrih cu van sangka ah ding in a lo hmuak kha na hmu ding maw? Cutu a sile thukthun aw hlah!\\nNa thihhnu ah na sungkhat le rualpi tha pawl ih khui tawh na feh dingti theihtheinak an nei ding maw? Hnangam zet in thlanmual ah kan lo thlah thei ding maw, rinhlelh ding um loten na fehnak le na umnak cu vanram a si tin kan run sim thei ding maw? Cuti a sile thukthun aw hlah! Hi leitlun na damsungah hmantha le sawrbawk tlak na si ding maw? Na nun an hmuh in miin Pathian an thangthat ding maw? Na nuntudan riangah na kiangkap ih a lo hmu tu pawl in na biakmi na Pathian an thathat ding maw, na Pathian biak an hreh sawn ding maw? Misual pawl kha an sual sir ih Khrih hnen ah ra dingin na hruai tum tikah na hruai thei ding maw? Na nunnak an lo zoh tikah na zumnak le zirhnak pawl na thlunmi thlun duhnak thinlung le na Pathian thangthat duhnak an nei ding maw? Cuti a sile thukthun aw hlah!\\nNa fale na inn sungsang minung pawl kha 'na fehnak ah kan feh ve ding ih na Pathian cu kan be ve ding' ti duhnak na nei ter thei ding maw? Sakhua nak ngaihsak lo le daithlang an si lonak dingah hmna na hruai thei ding maw? Cuti a sile thukthun aw hlah!\\nKhrih a rat sal tikah lukhum na co ding maw? Na lukhum comi teh vanram ah a te bik le na dinhmun teh a niam bik a si kei maw? Thuthun aw hlah!\\nAw! Kan lak ihsin mi pakhat hman hi thukthun hlah uhsi! Tikcu hi a thukthun lo ih thihnak, thuthennak, satan, le leitlun pawl khal an thukthun lo a si. Cuticun Pathian fa le khal hi an thukthun lo a si.\\nHimi casiartu lak ah mi pakhat khat thukthun ih thei aw an um maw? Himi ca na siar rero lai ah na thinlung ten phurrit vek in na thei maw? Cunna sungmuril ah thip fialfial vek ih theih awknak na nei maw? Na sunglam ih thil pakhatkaht in hurhuk in,'Kei mah hi ka si' a lo titu a um maw? Cuti a sile ka simmi hi ngai aw. Cuvek in na sunglam ah hurhuk rero a ummi cu nathlarau hrangah atha lo a si. Tho aw la thiltha tuah aw.\\nNa tukthuan a si ahcun Khrih hnen ah lo hruai in tidam na tul a si. Hlanlai ih tidamnak si hlun te na hman sal a tul a si; hlanlai ih tiva hlun te sungah na kholh fai awk sal a tul a si. Khrih hnen kir in ngaithiam na dil a tul a si. Na kelawh in Khrih zangfahnak hnuai hma nasawn ding ahcun ka lo simmi lamzin pakhat lawng a um a si. Tui ka lo simmi hi tuah tengteng aw!\\nNa nunnak hi khua hlanlai ih thil hmuhsuak sal mi vek ah raut aw hlah. Thlarau ram ro ramcar ah na ke kar thei lo ih naum khal a si le tidamnak a um nawn lo tiah ruat aw hlah. Kan Lalpa in thlarau hriak thih tu ding a remruat zo a si lo maw? Hi leitlun ah natnak citin tian a ti dam zo ti kha na thei a si lo maw? Thlarau sual ziangvek khal kha a dawi hlo thei ti na thei a si lo maw? Mi tawntai pa Piter ih tluksitnak hman kha Jesu cun a kai tho sal a si lo maw? Cuticun a tidam mi pawl khan nehnak hla thar an sak thei ti na thei a si lo maw? Aw! zianghman rinhlelhnak nei aw hlah, thinlung duhnak taktak thawn zum mei aw la na sunglam nunnak a lo thang phawk sal ding a si. Na thukthunnak kha tanta aw la thupha cawi in a hnen ah ra mai aw-vawi le khat ah Khrih hnen ah ra mei aw. Kamsang pawl tongkam hi thlawsuah mi an si: 'na sualnak pawl hmuahhmuah phuang theh aw'... 'na tluksiatnak ihsin ra kir sal aw, cule tluksiatnak ka lo ti dam ding' (Jer.3:13,22).\\nCuticun kan mai thlarau dinhmun kan theih awk vek in midang thlarau dinhmun khal thei ve aw uhsi. Ziangtik can khal ah kan unau nu maw, kan unau pa maw a thukthun kanhmuh a si ahcun thangharh lohli uhsi, ding thawk ter tum uhsi, tha thawhter tum uhsi. Tikcu cantha kanneih lai ahhin pakhat le pakhat ha pe aw ton uhsi. Duhdawtnak le thiltha tuahnak ah fawrhfial aw uhsi (Heb.3:13;10:24). Zohnen khal ah 'Unau pa, unau nu, Lot na theihhngilh maw si? tiah sim awk ding tih hlah uhsi. Thangharh aw la, Lot hi thei ringring aw! Tho aw la thukthun nawn aw hlah. Cuticun Khrih ah na roco mi pawl cu tuisi thawk in man hla tak in hman thiam thlang aw!","num_words":8990,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.347,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Tapung Pawlin Lahore KhawPi Police Training Centre Kap - Chinland Today Media\\nMarch 31, 2009 4:32 pm·0 comments\\nMizanzingah Pakistan ram Lahore khawpi ih Police Training Centre cu zopawl ansi ti theihlo mi- Minung 14 hrawngin Grenade leh Meithal tha zetzet thawn an kap ciamco ih Minung 22 an thiih midang 90 lenglo in hriamhma an tuar.\\nDeputy Inspector General (Investigation) Mushtag Sukhera in a sim nakah Police Training Centre ah hin Police Training minung 850 an umih Misual pawlhin Police Uniform hruh in Meithal tha zetzet leh Bomb thawn Police Training Centre hi an panih Centre luhnak Gate an thlen veten an dunglam ih an paimi Bomb thawn Police pawlcu an dengih cumi hnuah meithal Automatic thawn an kap ciamcocih ih Police pawlkhalin zamrang zetin an kaplet ve ih Tapung pawlleh Police pawlhi nazi 4 sunghrawng an kapaw ih Mithi leh hriamhma tamnak hmuncu Gate kiang asi tiah asim.\\nTapung pawlhi a thi an ummaw umlo ti theifing asilo ih Zopawl ansi tikhal theih fiangnak a um hrihlo. Police pawlin an simbet nakah Tapung pawlhi kah awk an thiamzetih raldo zirnak thazet an nei ticu a fiangih Bomb an den puak veten zanthingkung phen leh Lungto phenah an rellih cumi ihsin Police pawlcu an kapciamco tiah an sim.\\nForeign Minister hlun Gohar Ayub Khan cun tui Police Training Centre kaptu pawlhi Kandungih Sri Lanka Cricket team kaptu pawlih thil tidan thawn a bangaw ih mithu hmun asi ding tiah a zumthu a sim. Pakistan Prime Minister Yousuf Raza Gilani khalin hibuai nak thleng pawi a tithu a sim.","num_words":245,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.192,"stopwords_ratio":0.188,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.992,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Osama Bin Laden that thei dingin CIA pawl rak bawm thuptu DR. Shakil Afridi cu thawng an thlaknak ihsin zohman theilonak hmun ah an ṭhawn – Ethuthang\\nOsama Bin Laden that thei dingin CIA pawl rak bawm thuptu DR. Shakil Afridi cu thawng an thlaknak ihsin zohman theilonak hmun ah an ṭhawn\\nApril 29, 2018 Iris Hnem Al Qaeda, CIA, Pakistan, World\\n2011, ralhraang Al Qaeda hotu, Osama Bin Laden that thei dingin CIA pawl rak bawmtu Pakistan mi Dr. Shakil Afridi cu a umnak thawnginn, a hrang ih a himlo ruangah zo hman ih theilonak thawnginn dangah an ṭhawn tiin Pakistan news channel pakhat cun a phuang.\\nAmah cu May 2, 2011 ih Osama Bin Laden that thei dingin CIA pawl a bawm hnu kum 1 luan ah Pakistan cozah in rampi thuneitu pawl thei loin a thupten CIA pawl na bawm ruangah kan rampi daan na pahbal a si tiin kum 33 sung thawngtlak dingin thawng an thlakmi a si.\\nThawng an thlaknak Peshawar jail thuneitu pawl ih simdaan ahcun ralkap tamzet le palik pawl, tlawngkai ni 5 zaan ah ra in Dr. Shakil Afridi cu an hruaisuak ih khawinah hmunih an hruimi a si tikhal kan theilo tiin Pakistan local news channel pakhat hnenah a sim.\\nThuthang hrekkhat cun hih a umnak thawnginn ah Osama Bin Laden thawn pehpar awmi pawlin an that pangding an phan ruangah zohman theilonak hmun ih an hruai hlonak a si ti`n an sim.\\n2011, Osama Bin laden thuhla an zingzoi rero laiah Dr. Shakil Afridi cun CIA pawl bawmin a hnaṭuantu pawl thawn Binladen umnak compound sungah ka-kuai-sii dawt dingin an lut ih cutin a sungih um mi mipakhat phone number an ngah theiih cuhnu lawng ah Bin Laden umnak cekci theiciangin US pawl in an thattheimi a si.\\n← Olten hawlhmuh theihlo mi Zuk Danglam 30\\nCe Ce: “My Heart Will Go On” – The Voice Myanmar 2018 →\\nRUSSIA RAM AMUR TIKULH TIVAKAP AH KUT BUL 54 TELMI BAG AN SAR\\nMarch 9, 2018 Iris Hnem Comments Off on RUSSIA RAM AMUR TIKULH TIVAKAP AH KUT BUL 54 TELMI BAG AN SAR\\nGOOGLE COMPANY SUNGTTUAN AN THI TIKAH\\nJanuary 5, 2018 Iris Hnem Comments Off on GOOGLE COMPANY SUNGTTUAN AN THI TIKAH\\nFebruary 2, 2018 Iris Hnem Comments Off on THUSUTDING HLIR IH KHAT VANCOUVER FALA ELISA LAM THIHNAK (+video)","num_words":359,"character_repetition_ratio":0.088,"word_repetition_ratio":0.086,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.223,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chinram SAC ralhraang ca thupi a puut darh - Falam Online Media\\nChinram SAC ralhraang ca thupi a puut darh\\nThlapau dothlengnak ah Chinram ih nasabik doawknak a suak hmasabik ṭum, Mindat golf thawinak hmun ih SAC ralhraang sunralnak ca thupi pawl cu online ah a puut darh.\\nChinram doawknak a suak hmasalam a si vekin ram le miphun humtu CDF pawl cun hriamhrei ralthuamṭha nei lo cingin Lai meithal rori thawn SAC ralhraang an do thok a si.\\nCuih ṭum doawknak thu thawn pehpar mi ralhraang ca thupi a puut darh mivek asile doawknak ah rank sang ralkap 3 le rank niam ralkap 9 an thi ti a si.\\nCuhleiah meithal ralthuam an sun mi cazin pawl cu ca puut darh mi ah cipciar zetin an tarlang.\\nHih thu thawn pehparin Mindat khawhnar doawknak ih telvetu CDF ralkap pakhat cun hitin a rel.\\nSAC ralhraang ca thupi a puut darh mi kim ciangin na zoh duh le hinah hmet — The Mindat Post\\n“Ca puut darh mi ai in atakih ralhraang sunralnak pawl a nasa sawn. Simduhsan cu amal zawngin an ngan lam. Mawṭaw siatsuahthu khal an ngan tel lo. Atak ahcun ralthuam phunphun kan lak hnu ah ralhraang mawṭaw 6 hnakih mallo kan urkaang.”\\n“Mithi um zat cu a dik men thei. Kan nih khalin ralhraang rank sang an thi tam thu cu hih ca a puut darh hnu lawngah kan thei ve” tiah Ralhraang SAC ralkap 10 luan an thi mi thu thawn pehparin CDF ralkap pakhat cun a rel.\\nSAC ralhraang ca thupi a puut darh mi cu The Mindat Post in online internet cahmai ah a theh darh mi a si ih “ralhraang an tuar na ruangah remdaihnak tuah dingin CDF pawl an bia. Cuhleiah meithal ralthuam lak sak mi pawl ap saal dingin a thupten CDF an pehtlaih” tiah an tarlang.\\n← Thu puut darh ruangah Kalay – PDF hruaitu kaihkhih tuar\\nMin Aung Hlaing in ram hrang a tumtahmi Thu phun 3 relsuak →\\nFalam : Khukbil in Duhphorhnak neitu an um lai ah Bank rak dawrtu Mino khal an rak um","num_words":327,"character_repetition_ratio":0.113,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.208,"stopwords_ratio":0.245,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.978,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"US Election Update Thar: January 20 Ah Cun Trump Thotho Nih Biakam Nak A Tuah Thiamthiam Lai Ti A Fiang Cang – Chuncha News\\nUS Election Update Thar: January 20 Ah Cun Trump Thotho Nih Biakam Nak A Tuah Thiamthiam Lai Ti A Fiang Cang\\nUS Election Update (3.12.20): Vawikhat cu rawngbawltupawl tokhawmnak ah ‘bawhlung’ thu an rel rero ti a si. Cutawkah bawhlung lam tui lemlo saya pakhat cun, “Rawngbawltu tokhawmih thlarau lam le rawngbawlnak thu rel loih bawhlung thu lawng lawng rel teh” tiin capoh thungaiin a ti. Cutikah an lakih pakhat cun, “Amah khal a titi va ngai uhla ‘vawk’ thu hokhaw a rel ding” a ti ve. An va thlun thup cu a vawk vulh mipawl rawl duhzia le ṭhan duhzia lawng lawng a rel ti a si. Rawngbawltupawl khal hin ziangmaw canah cun ar thu rel na, vawk thu rel na, bike thu rel na, thlaicin thu rel na, politik thu rel na tla a siaw zul a si hi.\\n¶America hi cu leitlun hruaitu a si tikah kan ngaihven cio hi a awm hrimhrim a si. Ahleice in America, EU le Nisuahnak Laili(Israel-Arabs) hi cu kan Bible ih can neta a rel mipawl hmunhma le cangtunu\/cangtupa ding an si. America politik lephei cu politik men men si loin ‘thlarau lam doawknak’ tiin leitlun zumtu hruaitu tampi in an ruat. America politik le hrilawknak ih kan ngaidan hin kan thlarau nun le Pathian thu kan ret thupitdan cu a theih theih ding. Cuvekin Pathian thu duhtu Chinmi zumtupawl cun America ih zumtupawl thawn kutkaiawin thla kan cam hi kan ti ding a si. Pathian in hivekih bawrhhlawhnak thawn Biden nehnak coter a siang a si ahcun tumtah mi ṭhasawn a nei tinak a si ding.\\n¶Tunai ah Pennsylvenia, Arizona le Michigan ah cun ramkulh tlangsuakbu pawlin Trump ih sihni Giuliani le Jennis bakah thil dik lo hmutu tampiin an hmuh mi le theih mi an relsuak. Asinan Media tumpawl cun hi Hearing khal hi an suah duh lo. Fox News ah pahnih khat te cu a lang. Twiiter cun Pennsylvenia ih meeting kotu Senate hotu le Arizona ih vote nambar umdan relfiangtu cazin lam mithiam(data scientist) pawlih ID an phihsak hngal.\\n¶Pennsylvenia ah hin thilriphur mawṭaw mawngtu pahnihin an thil tawn mi an relsuah mi cu ngaihven a hlawh zet. New York ihsin Pennsylvenia ah ramri kanin mawṭaw tum pahnih khat rori vote an phurhter ti a si. Cuhleiah vote siarnak hall dunglam ihsin khuitawkih ta ti theih lo vote, box tampipi cawi luh a si ti a si.\\n¶Georgia hi hmin a milaw maw, vote diklo a um maw timi cekfel dingin Governor le Secretary of State cun rem an ti hrih lo. An pahnih in Republican an si nan Dem lam an ṭih ruangah a si. Tui hnu ih thubuai tuahsak an phang tla a si thei. Hmun hrekkhat an sialsalnak ah Dominion khawl a sia ti a si ih Judge cun cuih khawl cu tidanglam hrih lo dingin thu a pe.\\n¶Arizona khalah Governor Ducey cun, “Kan state ah cun vote diklo a um thei lo. Kan ramih vote pekdan dan nei ṭhabik kan si” a ti. Asinan Data Scientist cun Arizona ah vote 300000 hrawng cu a diklo a um ding a ti ve. Hi lo khal mi tampi in an hmuh le an theih mi an phuang(testify) ve.\\n¶Michigan ah State Hluttaw in mizan khan vote diklo hmutupawl Hearing an nei. Mi tampi in an hmuh mi an phuang. Tu hi Trump ih sihnipawl tawnnak Hearing an nei rero lai. Mit rori thawn thil dik lo hmutu hi za tel an si.\\n¶Trump cun Biden in a vote hmuh mi million 80 hi a dik thluh ti a langter thei lawngah White House ah a lut thei ding a ti. Biden hin million tampi neitu um lo vote a ngah zum cio a si. A san cu Obama hnakin midum umnak ah tampi a ngah bet hi zum a har zet. Maryland ih kan rual Phirivau Mang khalin, “Vawi hnih rori Ballot in kuat hnu cu mail-in-ballot hi ka zum thei lo” a rak ti dah. Swing State(zuamawk hleicenak) pawlah hin cahtu um loin Ballot million tel an kuatsuak ti a si.\\n¶Trump ih a ngaidam mi Gen. Flynn (Trump thurawn upa hlun) cun Trump cu US Danhrampi hnawl sungih ralkap thuneihnak phuang dingin thurawn a pe. US President cu ralkap hotubik a si kan ti zo kha. Flynn hi diklo takih an tibuai ih thawng an thlak mi a si ruangah thil umdan a thei nasa.\\n¶2016 ah FBI in Trump Campaign an rak thlingthla cu teh. Trump in a rel tikah Thuphan an tisak cece. Wikipwdia hmanah tuisun ni tiang thuphan tiin an ngan lai thotho. Asinan thudik a si ruangah Trump Campaign official Cater Page cun culaiih James Comney, Perter Strokz pawl telin FBI hotu 7 cu diklo taki an thlingthlak ruangah Dollar million 80 kuan dingin thubuai a tuahsak.\\n¶Thil an hmu bet deuhdeuh, thutheitu an pung deuhdeuh, phirit phawtu an suak rero thlang. Thil cu a danglam vivo ding. Court sang an thleng deuhdeuh. Trump Campaign Manager khalin, “A thupte ih kan hliakhlai tikah EV 400 hrawng ngah dingih kan ruah mi a si” a ti. Trump le Conservative lam cun January 20 ah cun Trump thotho in thutiam a lak an zum thu an rel rero lai. Liberal lam cun Biden a tling zo, Trump hrang lamzin a um lo an ti ve thung. Court thutluknak thlir cingin thlacam hrih a ṭul lai a si hi. Credit: Lal Lian Zual, Naypyitaw","num_words":905,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.02,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.292,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - 2 SIANGPAHRANG\\nBibleThianghlim – 2 SIANGPAHRANG\\nThil cang kum: B.C. 853-560\\nNgan kum: B.C. 586 hnu\\nSiangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak hi a thăwk ah cun bu khat a si. (Siangpahrang cabu pakhatnak Thuhmaihruai zoh aw.) Siangpahrang cabu pakhatnak cu siangpahrang mipawimawh pahnih: Israel siangpahrang Ahab le Judah siangpahrang Jehoshafat teih thihnak in a net.\\nSiangpahrang cabu pahnihnak cu siangpahrang thar pahnih: Israel laltokham parih Ahaziah le Judah laltokham parih Jehoram thu in a thăwk. A thupi sinsin mi cu, Siangpahrang cabu pahnihnak thăwknak ah profet Elijah-ih rawngbawlnak kha profet Elisha-ih rawngbawlnak ih a sunzăwmnak kan hmu. «Jehovah kamsuakthu» ti mi le cuih kamsuakthu phuangtu profetpawl cu Siangpahrang cabupawl ah an uar hleice ti cu Siangpahrang cabu pakhatnak Thuhmaihruai ah tarlăng a si zo.\\nProfet Elijah le Elisha-ih rawngbawlnak in Siangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak ṭhen thum ṭhen khat an luah. Siangpahrang cabu pakhatnak bung 17 ihsin Siangpahrang cabu pahnihnak bung 8 cu hi profet pahnih thuhla in a khat. Siangpahrang bu khatnak le Siangpahrang bu hnihnak ah Elijah-ih hmin vei 66 a lang ih (Sansiarnak cabupawl ah cun vei 2 lawng), Elisha-ih hmin vei 58 a lang (Sansiarnak cabupawl ah a lang lo). Profet ropi dang Isaiah khal Siangpahrang cabu pahnihnak sungah a lang ve (19-20). Siangpahrang cabu pakhatnak ih kan hmuh vekin, profetpawl in anmai hnám nun ah mawhphurhnak pawimawh zet an la.\\nSikhalsehla, a cemnakah lalram pahnih hruaitupawl le mi senpi in Pathian siahhlawh profetpawlih rawngbawlnak cu a netnakah cun an ngaihthah (17:13-23; 24:1-4).\\nB.C. 722 kum ah Assiria kut ah sak lam lalram a tluk thu (2 Siangpahrang bung 17) le B.C. 586 kum ah Babilon kut ah thlang lam lalram a tluk thu (2 Siangpahrang bung 24-25) Siangpahrang cabu pahnihnak in in sim. Cuticingin hi cabu cu ruahsannak málte thawn a net. Babilon ah sál ih an hruai mi Judah siangpahrang netabik Jehoiakin cu thawng ihsin suah a si ih, ṭha zetih tuamhlawm a si.\\nSáltannak hnuih ṭha zetih Jehoiakin tuamhlawm a sinak hin, Judah khal a netnakah suah a sinak ding a hmuhsak a si men thei. Judah sáltang suahnak cu profet Jeremiah in a simsung cia. Kum reipi hnuah an thuhla hi siarin kan zingzăwi leh ding ti hi siangpahrangpawl lakih pakhat hmanin an rak ruat dah lo. Siangpahrang pakhat thu na siar ih a thuhla na ruah tinten hi thusuhnakpawl hi nangmah te sutaw aw.\\n«Ka nun diktak Bible ah ngan si bang sehla ziang a bang pei?» «Ka thuhla ah Pathian in ziang a rel pei?» «Ka nun ihsin ziang zir ding a um ve pei?» «A tamsawn hi a ṭha lam maw a se lam a si pei?» Siangpahrangpawl hin siangpahrang sinak dinhmun hleice an rak nei, asinan kanmah bangin mi menmen khal an rak si ve.\\nI. Israel le Judah an ṭangtlang (bung 1-8)\\nII. Israel a ṭumsuk ih Assiria kut ah a tlu (bung 9-19)\\nIII. Judah amah lawng a lal, cule Babilon kut ah a tlu (bung 18-24)\\nPathian in Ahaziah Thu a Ṭhen\\n1 Ahab a thih hnuah Moab ram cu Israel dokalhin a hél.\\n2 Cule Ahaziah cu Samaria ih a pindan tlunta tukvirh kalhpaṭheng ihsin a tla ih hriamhma a pu, cule palaipawl a thlah ih an hnenah, «Feh uhla, himi hriamhma ihsin ka damsal pei maw tiin Baal-Zebub, Ekron khaw pathian va sut uh,» tiah a ti.\\n3 Asinan Tishbi-mi Elijah hnenah Jehovah-ih vancungmi in, «Tho aw, Samaria siangpahrang-ih palaipawl táwng dingin so awla, an hnenah, ‹Israel ram ah Pathian a um lo ruangah maw, Ekron khaw pathian Baal-Zebub thusut dingih nan feh?› 4 Curuangah atu ah, Jehovah in hitin a ti: ‹Na rak kaisohnak ihkhun ihsin na ṭum lo ding, na thi rori sawn ding a si, tiin,› ti aw,» tiah a ti. Cun Elijah cu a fehsuak.\\n5 Cule palaipawl a hnenih an kirsal tikah, an hnenah, «Ziangah so nan ra kirsal?» tiah a ti hai.\\n6 Cun annih in a hnenah, «Kanmah táwng dingin mi pakhat a ra ih kan hnenah, ‹Feh uh, a lo thlahtu siangpahrang hnenah kirsal uhla a hnenah, «Israel ram ah Pathian a um lo ruangah maw Ekron khaw pathian Baal-Zebub thusut dingih mi na thlah? Curuangah na rak kaisohnak ihkhun ihsin na ṭum lo ding, na thi rori sawn ding a si, Jehovah in a ti,» tiin sim uh› in ti,» tiah an ti.\\n7 Cun anih in an hnenah, «Nanmah lo táwng dingih ra tahratih himi ṭawngkampawl a lo simtupa cu ziang vek minung a si?» tiah a ti.\\n8 Cule annih in a hnenah, «Hmul tam zet nei, a tâi ih savun taikap khapaw a si,» tiah an ti.\\nCule anih in, «Cu pa cu Tishbi-mi Elijah a si cu,» tiah a ti.\\n9 Cun siangpahrang in a hnenah mipa 50 hotu pakhat cu a mi 50 pawl thawn a thlah. Cule a hnenah a feh ih, zoh hnik, anih cu tlang zimah a rak to. Cule a hnenah, «Pathian mi, siangpahrang in, ‹Rung ṭum aw!› a lo ti,» tiah a ti.\\n10 Cule Elijah in mi 50 hotu cu a sawn ih a hnenah, «Keimah cu Pathian mi ka si ahcun, van ihsin meisa rung tla-in nangmah le na mi 50 pawl cu lo kangrál seh,» tiah a ti. Cule van ihsin meisa a tla ih amah le a mi 50 pawl cu a kangrál hai. 11 Cun anih in a dang mi 50 hotu, a mi 50 pawl thawn a hnenah a thlahsal.\\nCule anih in a sawn ih a hnenah, «Pathian mi, ‹Zamrangten rung ṭum aw,› tiin siangpahrang in a lo ti,» tiah a ti.\\n12 Cun Elijah in a sawn ih an hnenah, «Keimah cu Pathian mi ka si ahcun, van ihsin meisa tla-in nangmah le na mi 50 pawl cu lo kangrál seh,» tiah a ti. Cule van ihsin meisa a tla ih amah le a mi 50 pawl cu a kāngral hai.\\n13 Anih in mi 50 hotu a pathumnak cu a mi 50 pawl thawn a thlah hai lala. Cule mi 50 hotu cu a so ih a thleng, cule Elijah hmaiah a khuk a bil, cun amah cu ngenin a hnenah, «Pathian mi, zangfahten ka nunnak le hi na siahhlawh 50 pawlih nunnak hi na mithmuhah sunglawi hram seh. 14 Zoh hnik, a hmaisa mi 50 hotu pahnih cu van ihsin meisa a tla ih an mi 50 pawl thawn an kangrál thluh. Asinan atu ah, ka nunnak hi na mithmuhah sunglawi hram seh,» tiah a ti.\\n15 Cule Jehovah-ih vancungmi in Elijah hnenah, «Amai zawngah suk awla, amah cu ṭih hlah,» tiah a ti. Cule Elijah cu a tho ih, cu pa zawngah siangpahrang hnenah a suk.\\n16 Cun Elijah cun a hnenah, « ‹Israel ram ah suh ding Pathian a um lo ruangah maw si Ekron khaw pathian, Baal-Zebub thusut dingin palaipawl na rak thlah? Curuangah na kaisohnak ihkhun ihsin na ṭum nawn lo ding, na thi rori sawn ding a si,› Jehovah in a ti,» tiah a ti.\\n17 Cule Ahaziah cu Elijah ih a rak sim mi Jehovah kamsuakthu vekin a thi. Anih in fapa a neih lo ruangah, Judah siangpahrang Jehoshafat-ih fapa Jehoram a lal a kum hnihnak ah, amah aiawhin Jehoram cu siangpahrang ah a cang. 18 Cun a tāng lai mi Ahaziah ih tuah mi a căngvaihnakpawl cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazual sungah ngan an si lo maw?\\nElijah Van a Kai\\n1 Cule hitin a si, Jehovah in phusîng hmangin van ah Elijah a laksoh zik tikah, Elijah cu Elisha thawn Gilgal ihsin a fehsuak. 2 Cun Elijah in Elisha hnenah, «Zangfahten hi tawkah cām aw, ziangahtile kei cu Jehovah in Bethel ah i thlah a si,» tiah a ti.\\nAsinan Elisha in, «Jehovah a nun bangin le nangmah na nun bangin, ka lo tlansan lo ding!» tiah a ti. Cule Bethel ah an suk.\\n3 Cun Bethel ih um profet fapapawl cu Elisha hnenah an ra suak ih a hnenah, «Tuihsun ah Jehovah in na lu tlun ihsin na bawipa cu a lahlo ding ti na thei maw?» tiah an ti.\\nCule anih in, «A si, ka thei, daiten um uh!» tiah a ti.\\n4 Cun Elijah in a hnenah, «Elisha, zangfahten hi tawkah cām aw, ziangahtile Jehovah in Jeriko ah i thlah a si,» tiah a ti.\\nAsinan anih in, «Jehovah a nun rori bangin le nangmah na nun bangin, ka lo tlansan lo ding!» tiah a ti. Cule Jeriko ah an feh.\\n5 Cule Bethel ih um profet fapapawl cun Elisha an ra naih ih a hnenah, «Tuihsun ah Jehovah in na lu tlun ihsin na bawipa a lahlo ding ti na thei maw?» tiah an ti.\\n6 Cun Elijah in a hnenah, «Zangfahten hi tawkah cām aw, ziangahtile Jehovah in Jordan ah i thlah a si,» tiah a ti.\\nAsinan anih in, «Jehovah a nun rori bangin le nangmah na nun bangin, ka lo tlansan lo ding!» tiah a ti. Cule annih pahnih cu an feh vivo. 7 Cun profet fapa mi 50 pawl cu an feh ih, Jordan tiva kapih an pahnih ih an din laiah, hlaral ihsin anmah thlirin an ding. 8 Cun Elijah cun a puan a la, a zual ih, tidai cu a vuak, cule khat lam le khat lamah a ṭhenaw, cule an pahnih cun leiro parin an tánkai.\\n9 Cule hitin a si, an tankai hnuah Elijah in Elisha hnenah, «Dil aw! Na hnen ihsin lakhlo ka si hlanah ziang ka lo tuahsak ding?» tiah a ti.\\nElisha in, «Zangfahten, na thlarau co mi alet in ka parah um seh,» tiah a ti.\\n10 Cutikah anih in, «Thil harsa na dil a si. Sikhalsehla na hnen ihsin laksoh ka si lai i hmuh asile, na hrangah cuvekin a si ding. Culole cuvekin a si lo ding,» tiah a ti. 11 Cun hitin a si, feh phah vivo in an ṭawng rero laiah, ngai hnik, meisa rángpawl thawn meisa ránglêng pakhat a lang ih, an pahnih cu a ṭhenawter. Cule Elijah cu van ah phusîng hmangin a kaiso.\\n12 Cule Elisha in cumi cu a hmu ih, «Ka pa, ka pa, Israel ránglêng le rángmâwngtupawl!» tiin a ausuak. Cule amah cu a hmu nawn lo. Cun amai hnipuan a kai ih ṭhen hnih ah a thlek. 13 Elijah hnen ihsin a tla mi a puan khal a la, cule a kir ih Jordan tiva kapah a ding. 14 Cun a hnen ihsin a tla mi Elijah-ih puan cu a la ih, tidai cu a vuak, cule, «Elijah Pathian Jehovah cu khuiah so?» tiah a ti. Cule tidai a vuak tikah khat lam le khat lam a ṭhenaw ih Elisha cun a tánkai.\\n15 Cule Jeriko ihsin a ra mi profet fapapawl in amah an hmuh tikah, «Elisha parah Elijah thlarau a um,» tiah an ti. Cule amah táwng dingah an ra thleng ih, a hmaiih lei ah an băwkkhup. 16 Cun annih in a hnenah, «Atu ah zoh hnik, na siahhlawhpawl hnenah mipa cakvak 50 an um. Zangfahten anmah cu fehter hai awla, na bawipa cu hawl hai seh, amah cu Jehovah Thlarau in a lakso ih tlang pakhat khat ah simaw, phaikuam pakhat khat ah simaw a thlak men tla a si ding sokhaw,» tiah an ti.\\nCule anih in, «Zohman nan thlah lo pei,» tiah a ti.\\n17 Asinan a ning a zah tiangin amah an ngen ih, anih in, «Thlah uh!» tiah a ti. Curuangah mipa 50 pawl cu an thlah ih, ni thum sung an hawl, asinan amah cu an hmu lo. 18 Cule a hnenih an thlensal tikah, anih cu Jeriko ah a cām ih an hnenah, «Feh hlah uh, ka lo ti ko lo maw?» tiah a ti hai.\\nElisha in Thilmak a Tuah\\n19 Cun cuih khua mipapawl in Elisha hnenah, «Ngai hnik, ka bawipa in a hmuh bangin, hi khawpi dinhmun cu a nuam, asinan tidai a ṭha lo, leiram khal a cíng,» tiah an ti.\\n20 Cule anih in, «Khēng thar in run kĕn uhla, cumi sungah cite ret uh,» tiah a ti. Cun annih in cumi cu a hnenah an keng. 21 Cule anih cu tidai dawhhna ah a fehsuak ih cu tawkah cite cu a vawrh, cule, «Jehovah in hitin a ti: ‹Hi tidai cu ka damter zo, cumi ihsin thihnak simaw, cĭnnak simaw a um nawn lo ding,›tiin,» tiah a ti. 22 Cutin Elisha ih sim mi ṭawngkam vekin tuihni tiangin tidai cu a dam.\\n23 Cun anih cu cutawk ihsin Bethel ah a so, cule lamzin ih a fehso rero laiah tleirawl hrekkhat cu khawpi ihsin an ra ih amah hmuhsuamin a hnenah, «Lukawlh pa, fehso aw! Lukawlh pa, fehso aw!» tiah an ti.\\n24 Cule a heraw ih anmah cu a zoh ih, Jehovah hmin in a camsiat hai. Cule saváwmnu pahnih thingrûl lak ihsin an ra suak ih tleirawl 42 pawl cu an thlek. 25 Cun cutawk ihsin Karmel Tlang ah a feh, cule cutawk ihsin Samaria ah a kir.\\nIsrael Parah Moab a Hél\\n1 Judah siangpahrang Jehoshafat a lal a kum hleiriatnak ah Ahab fapa Jehoram cu Samaria ah Israel siangpahrang ah a cang ih, kum 12 sung a lal. 2 Cule anih cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah, asinan a nu le a pa ih tuah mi vek cu a si lo, ziangahtile a pa ih rak tuah mi Baal ṭhuamserh cu a hlăwn. 3 Sikhalsehla Israel sual tuahtertu, Nebat fapa Jeroboam-ih sualpawl ah a kăwpbet, cupawl a fehsan lo.\\n4 Cule Moab siangpahrang Mesha cu tuu vulhtu a si ih, Israel siangpahrang hnenah tuufa no ting khat le tuucang ting khat cu an hmul thawn a pe ṭheu. 5 Asinan hitin a si, Ahab a thih tikah, Moab siangpahrang cu Israel siangpahrang dokalhin a hél.\\n6 Cu laiah Siangpahrang Jehoram cu Samaria ihsin a suak ih, Israel hmuahhmuah a khawm. 7 Cun feh in mi a thlah ih Judah siangpahrang Jehoshafat hnenah, «Moab siangpahrang cu keimah dokalhin a hél. Moab do dingah ka zawngah na feh lo ding maw?» tiin.\\nCule anih in, «Ka fehso ding, keimah cu nangmah, ka mipawl cu na mipawl, ka rángpawl cu na rángpawl tluk an si,» tiah a ti. 8 Cun anih in, «Khui tawk zin in kan feh pei?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Edom Ramṭhing zin in,» tiah a sang.\\n9 Cutin Israel siangpahrang cu Judah siangpahrang le Edom siangpahrang thawn an feh ih, ni sarih sung cu tawkah an fehkûal, cule ralkap hrangah le anmah thluntu ṭilvapawl hrang khalah tidai a um lo. 10 Cule Israel siangpahrang in, «E heu law! Jehovah in hi siangpahrang pathum pawl hi Moab kut ih pek dingah a kokhawm hai a si hi,» tiah a ti.\\n11 Asinan Jehoshafat in, «Amah hmangin Jehovah kan suh theinak dingah, hi tawkah Jehovah-ih profet a um lo maw?» tiah a ti.\\nCun Israel siangpahrangih siahhlawhpawl lakih pakhat in a let ih, «Hi tawkah Elijah kut tidai tawih ṭheu tu, Shafat-ih fapa Elisha a um,» tiah a ti.\\n12 Cule Jehoshafat in, «Jehovah kamsuakthu cu a hnenah a um a si,» tiah a ti. Curuangah Israel siangpahrang, Judah siangpahrang le Edom siangpahrang pawl cu a hnenah an suk.\\n13 Cun Elisha in Israel siangpahrang hnenah, «Nang le kei hi ziang pehtlaihawknak so kan neih? Na paih profetpawl hnenah le na nuih profetpawl hnenah feh aw,» tiah a ti.\\nCule Israel siangpahrang in a hnenah, «Si lo e, hi siangpahrang pathum pawl hi Moab kut ih pek dingah Jehovah in a kokhawm hai a si,» tiah a ti.\\n14 Cule Elisha in, «A hmaiih ka din ṭheu mi ralkap rualpawlih Jehovah a nun rori bangin, thungaiten Judah siangpahrang Jehoshafat mithmai zoh lo ningna cu, na lam ka hawi lo ding ih, ka lo hmu fawn lo ding. 15 Asinan atu ah ka hnenah awnmawi tumtu run hruai uh,» tiah a ti.\\nCun hitin a si, awnmawi tumtu in a tum tikah a parah Jehovah kut a thleng. 16 Cule anih in, «Jehovah in hitin a ti, ‹Himi phaikuam hi tiluannak kâwr in khatter uh,› tiin. 17 Ziangahtile Jehovah in hitin a ti: ‹Thli nan hmu lo ding ih, ruah khal nan hmu lo ding, sikhalsehla khaih phaikuam cu tidai in a khat ding, cutin nanmah, nan sumhnám le nan ṭilva pawl in nan in ding.› 18 Cule himi hi Jehovah mithmuhah thil fate men a si. Amah in nan kut ah Moab-mipawl khal a lo pe ding. 19 Cun kulh nei khawpi kip le khawpi ṭhabik bik nan siatsuah ding ih, thing ṭha hmuahhmuah nan hauthlu ding, cule tihna kip nan phit ding ih, lungto thawn ram ṭhatnak hmun kip nan siatsuah ding a si,» tiin.\\n20 Cule zing ah hitin a si, Thlairawl Thilhlăn a cût tikah, zoh hnik, Edom zin ihsin tidai a luang ih, cuih ram cu tidai in a khat. 21 Cule Moab-mipawl hmuahhmuah in anmah do dingin siangpahrangpawl an thleng ti an theih tikah, ralthuam keng thei mi hmuahhmuah le a tlun lam pawl cu fĭnkhawmawin, ramri ah an ding. 22 Cun annih cu zingten an tho, cule tidai parah ni a tlang; Moab-mipawl in tidai cu thisen vekih sen in khat lam ral in an hmu. 23 Cule annih in, «Himi hi thisen a si, siangpahrangpawl pakhat le pakhat satawin an thataw a si rori ding, curuangah atu ah ralthillawn cu Moab ta a si!» tiah an ti.\\n24 Cun Israel ṭanhmun khuarnak an thlen tikah, Israel-mipawl cu an tho ih, Moab-mipawl cu an sat, cutin annih cu an hmaiah an tlân ih, Moab-mipawl thatin an ram ah an lut. 25 Cun khawpipawl an siatsuah ih, mi kip in ram ṭhatnak hmun ah lungto pakhat cio an hlăwn ih, an khatter, tihna hmuahhmuah an phit ih, thing ṭha hmuahhmuah an hauthlu. Kir Haraseth-ih lungtopawl cu an tān ta. Cumi hman cu herhli saitupawl in an kulh ih an that.\\n26 Cule Moab siangpahrang in a hrangah doawknak a nasatuk ti a hmuh tikah, Edom siangpahrang pahtlăng dingin a hnenah ralnâm kengtu mipa 700 a hruai, asinan an ti thei lo. 27 Cun amah aiawhih uktu ding a fapa upabik a hruai ih, kulh parah Meiur Thilhlăn ah a hlan, cule Israel parah an ai a thăwk ciamco. Cuticun annih cu a hnen ihsin an fehsuak ih anmai ram ah an kir.\\nElisha le Nuhmeinuih Hriak\\n1 Profet fapapawlih nupipawl lakih nunau pakhat in Elisha hnenah auin, «Na siahhlawh ka pasal a thi zo ih, na siahhlawh in Jehovah a ṭihzia cu na thei ko. Lei a baknak pa in a sál dingah ka fapa pahnih la dingin a ra,» tiah a ti.\\n2 Cun Elisha in a hnenah, «Na hrangah ziang ka tuah ding? Inn sungah ziang na nei, i sim aw?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Na siahhlawhnu in hriak thâwl khat ti lo cu inn ah zianghman a nei lo,» tiah a ti.\\n3 Cutikah anih in, «Feh awla, na innhnenpawl hmuahhmuah hnen ihsin bungbel, a lawng mi bungbelpawl va sâng aw, málte lawng sang hlah. 4 Inn sung na luh tikah nangmah le na fapapawl dungih sângka khar aw. Cun cumi cu cuih bungbelpawl hmuahhmuah sungah thun awla a khat mipawl a dangah ret aw,» tiah a ti.\\n5 Cule nuhmeinu cu Elisha hnen ihsin a feh ih amah le a fapapawl dungih sângka cu a khar, a fapapawl cun bungbelpawl cu a hnenah an rak keng ih, anih in a thun vivo. 6 Cule hitin a si, bungbelpawl an khah tikah anih in a fapa hnenah, «Bungbel dang i rak kĕn aw,» tiah a ti.\\nCule a fapa in a hnenah, «Bungbel dang a um nawn lo,» tiah a ti. Cule hriak cu a káng.\\n7 Cun nuhmeinu cu a feh ih Pathian mi cu a sim. Cule anih in, «Feh aw, cuih hriak cu zuar awla na leiba rūl aw. Cule a tāng mi thawn nangmah le na fapapawl cu nung uh,» tiah a ti.\\nElisha in Shunemnuih Fapa a Nungsalter\\n8 Cule hitin a si, ni khat cu milangsar nunaunuih umnak hmun Shunem khua ah Elisha cu a feh ih, nunaunu in rawl mallai ei dingin amah cu a fial. Cule hitin a si, a paltlăng tinten, cu tawkah rawl ei dingin a pial phah ṭheu. 9 Cule nunaunu in a pasal hnenah, «Zoh hnik, in pál phah ringring tu hi Pathian mi mithianghlim a si ti ka thei. 10 Zangfahten, inn tlun pindan fate tuah uh sila, cu tawkah ihkhun pakhat, cabuai pakhat, tokham pakhat le meitoṭhuam pakhat hunsak uhsi. Cule hitin a si ding, kan hnenih a rat tinten cu tawkah a pial phah ṭheu ding,» tiah a ti.\\n11 Cule ni khat cu hitin a si, cu tawkah a ra ih, inn tlun pindan ah a pial ih cu tawkah cun a zau. 12 Cun a siahhlawh Gehazi hnenah, «Hih Shunam nunaunu hi va ko aw,» tiah a ti. Anih in cu nu cu a va ko ih, a hmaiah a ding. 13 Cule Elisha in a siahlawh hnenah, «Hih nunaunu hnenah, ‹Zoh hnik, nang in hivek kilkhawinak hmuahhmuah thawn in ngaihsak. Ziang ka lo tuahsak ding? Siangpahrang simaw, ralkap bawipi simaw lo biaksak na duh maw?› tiin atu ah a hnenah sim aw,» tiah a ti.\\nCu nu in, «Ka mipawl lakah ka cêng ko si,» tiah a sang.\\n14 Cule Elisha in, «Cuti asile ziang tuahsak sehla a ṭha pei?» tiah a ti.\\nGehazi in, «Thungaite ti ah cun amah in fapa a nei lo ih a pasal le a tar fawn,» tiah a sawn.\\n15 Cule Elisha in, «Amah cu ko aw,» tiah a ti. Amah a kawh tikah, cu nu cu sângka ah a ding. 16 Cule Elisha in, «Hmai kum tuvek tikcu ah fapa na pawm ding,» tiah a ti.\\nCun anih in, «Lamlam ah, ka bawipa. Pathian mi, na siahhlawhnu hnenah thuphan per hlah!» tiah a ti.\\n17 Asinan nunau cu nau a pai ih, a hnenah Elisha ih a sim mi tikcu, cān khiah a thlen tikah fapa a hring.\\n18 Cule naute cu a ṭhang. Ni khat cu hitin a si, nauhakpa cu a pa hnen, rawl khawmtupawl hnenah a feh. 19 Cule anih in a pa hnenah, «Ka lu, ka lu!» tiah a ti.\\nCun a pa in a siahhlawh hnenah, «Amah kha a nu hnenah cawi aw,» tiah a ti.\\n20 Anih in a cawi ih a nu hnen a thlenpi tikah, nauhak cu a nuih khuk parah sundir tiang a to, cule a thi. 21 Cun nunaunu cu a kaiso ih Pathian miih ihkhun parah nauhak cu a hlum, sângka a kharkhum ih a fehsuak. 22 Cun anih in a pasal a ko ih, «Zangfahten Pathian mi hnenah ka tlân ih ka ra kirsal theinak dingah, tlangvalpawl lakih pakhat le lākpawl lakih pakhat ka hnenah thlah aw,» tiah a ti.\\n23 Cule anih in, «Ziangah so amah hnenah tuihsun ih na feh ding? Thla Thar a si lo ih, Sabbath khal a si fawn lo,» tiah a ti.\\nCule nunaunu cun, «A ṭha ko,» tiah a ti. 24 Cun a lāk a dăm ih a siahhlawh hnenah, «Mâwng aw, feh vivo aw, ka lo sim lo ah cun muangcângin i mawnsak hlah,» tiah a ti. 25 Cule cuticun a fehsuak ih Karmel Tlang ih Pathian mi hnenah a feh.\\nCule hitin a si, Pathian mi in hlaral ihsin amah a hmuh tikah a siahhlawh Gehazi hnenah, «Zoh hnik, Shunam nunaunu khi! 26 Zangfahten atu ah amah táwng dingin tlân awla a hnenah, ‹Na dam maw? Na pasal teh a dam maw? Nauhak teh a dam maw?› tiin sut aw,» tiah a ti.\\nCule nunaunu cun, «A ṭha» tiah a ti. 27 Cun nunaunu cu tlang parah Pathian mi hnen a thlen tikah, a ke a kai, cule cu nu tûlkiang dingin, Gehazi in a rak naih. Asinan Pathian mi in, «Um ko seh, ziangahtile nasazetin a thinlung a buai a si hi, cumi cu Jehovah in ka hnen ihsin a thup ih, i sim hrih lo,» tiah a ti.\\n28 Cule nunaunu in, «Ka bawipa, fapa ka lo dil maw? ‹I bum hlah,› ka lo ti a si lo maw?» tiah a ti.\\n29 Cun Elisha in Gehazi hnenah, «Na tâi ṭawn awla, na kut in ka kianghrăwl keng aw, cule feh aw. Mi pakhat khat na tawn asile amah cu cibaibûk hlah, cun mi pakhat khat in a lo cibai asile amah cu sawn hlah, cule nauhak hmai parah ka kianghrăwl ret aw,» tiah a ti.\\n30 Cule nauhakpaih nu in, «Jehovah a nun rori le nangmah na nun bangin, ka lo tlansan lo ding,» tiah a ti. Cule Elisha cu a tho ih cu nu cu a thlun. 31 Cule anmai hmaiah Gehazi cu a feh vivo ih nauhakpaih hmai parah kianghrăwl a ret, asinan awka le theihnak a nei nawn lo. Curuangah Elisha táwng dingin a va kirsal ih, «Nauhakpa a ṭhang lo,» tiah a sim.\\n32 Inn sungih Elisha a luh tikah, zoh hnik nauhakpa cu a rak thi, a ihkhun parih hlum a si. 33 Curuangah a feh ih an pahnih dungih sângka cu a khar, cule Jehovah hnenah thla a cam. 34 Cun Elisha cu a kaiso ih nauhakpaih parah a băwk, a kâ zawnah a kâ, a mit zawnah a mit le a kut zawnah a kut a ret. Cule nauhakpaih parah a dăwkaw ih nauhakpaih taksa cu a hung hlum. 35 Elisha cu a kirsal ih inn sungah dung le hmaiah a fehkûal, cule a kaiso lala ih, nauhakpaih parah a dăwkaw. Cun nauhakpa cu vei sarih a hahthiau ih, a mit a hun meng. 36 Cule anih in Gehazi a ko ih, «Hih Shunam nunaunu hi ko aw,» tiah a ti. Cutin amahnu cu a ko. Cule a hnenih a vung luh tikah, Elisha cun «Na fapa hi cawi aw,» tiah a ti. 37 Cule cu nu cu a lut ih, a ke hramah a tlu, cun lei ah a băwkkhup, cule a fapa cu a cawi ih a fehsuak.\\nElisha in Rawl a Thianfai\\n38 Cule Elisha cu Gilgal ah a kir, cule cuih ram ah mangṭam a rak um. Cun a hmaiah profet fapapawl an to ih, a siahhlawh hnenah, «Bel tumpi toh awla, profet fapapawl hrangah cencerh sûang aw,» tiah a ti. 39 Cule mi pakhat cu thlai ṭăwt dingin ló ah a fehsuak, cule ramlak hri a va hmu, cumi ihsin ramlak ûm pawm khat a ṭăwtkhawm. Cule cupawl cu ziang a si ti an thei lo nân, cencerh bel sungah a hmál. 40 Cun cumi cu ei dingah mipapawl hnenah an suah tikah, hitin a si, cencerh an ei rero laiah an ausuak ih, «Pathian mi, bel sungah thihnak a um!» tiah an ti. Cule an ei thei lo.\\n41 Cutikah anih in, «Sangphŭt rak keng uh,» tiah a ti. Cule anih in cumi cu bel sungah a thlak ih, «Mipi hrangah suak uhla, ei hai seh,» tiah a ti. Cule bel sungah mi tina thei zianghman a um lo.\\nElisha in Mipa 100 Rawl a Do\\n42 Cun Baal Shalisha ihsin mipa pakhat a ra ih Pathian mi hnenah thlaithar ih tuah mi sang, barli sang hlawm 20 le thlaithar cu dip in a rak keng. Cule anih in, «Mipi hnenah pe awla, ei hai seh,» tiah a ti.\\n43 Asinan a siahhlawh in, «Ziang e? Himi hi mipa 100 ka hun ding maw?» tiah a ti.\\nAnih in a simsal ih, «An ei dingah, mipi hnenah cumi cu pe aw, ziangahtile Jehovah in hitin a ti, ‹An ei ding ih, a hlei an nei ding› tiin,» tiah a ti. 44 Cun anih in an hmaiah a hûng, cule an ei ih, Jehovah kamsuakthu vekin a hlei an nei.\\nMiphar Naaman a Dam\\n1 Siria siangpahrang-ih ralbawipi Naaman cu a bawipaih mithmuhah miropi le upattlak a si, ziangruangahtile amah hmangin Siria hnenah Jehovah in runsuahnak a rak pe ṭheu. Amah cu micak ralṭha khal a si, asinan amah cu a phâr. 2 Cule Siria-mipawl cu a bur a bur in an fehsuak ih, Israel ram ihsin fala tleirawl pakhat ralkaih ah an rak hruai. Cu nu cun Naaman-ih nupi a rian. 3 Cun anih in a bawinu hnenah, «Samaria ih a um mi profet hnenah ka bawipa hi um sehla maw! Ziangahtile amah in a phārnat cu a damter ding,» tiah a ti.\\n4 Cule Naaman cu a va lut ih, «Israel ram ihsin nunaunute in cutin khatin a ti,» tiah a bawipa cu a sim.\\n5 Cutikah Siria siangpahrang in, «Atu ah feh aw, cule Israel siangpahrang hnenah ca ka kuat ding,» tiah a ti.\\nCule Naaman cu a păwk ih a zawngah ngun talent hra, sui tlep 6000 le hnipuan thlengawknak zun hra a keng. 6 Cun anih in Israel siangpahrang hnenah cakuat a keng, cumi ah cun, «Na hnenah himi cakuat a thlen tikah, zoh hnik, a phārnat na tidamsak dingah na hnenah ka siahhlawh Naaman ka rak thlah a si,» tiih ngan a si.\\n7 Cule hitin a si, Israel siangpahrang in cakuat a siar tikah a hnipuan a thlek ih, «That dingah le nungter dingah, Pathian maw ka si ih hi pa in ka hnenah a phārnat damter dingah mi pakhat a thlah hi! Curuangah zangfahten ruat hnik uh, anih in keimah thawn toaw dingin ziangti vekin a hawl ti thei uh,» tiah a ti.\\n8 Cule hitin a si, Israel siangpahrang in a hnipuan a thlek ti Pathian mi Elisha in hna in a theih tikah, siangpahrang hnenah mi a thlah ih, «Ziangah so na hnipuan na thlek? Zangfahten amah cu ka hnenah rater awla, Israel ram ah profet a um ti a thei ding a si,» tiah a ti.\\n9 Cun Naaman cu a rángpawl le a ránglêng thawn a feh ih, Elisha-ih inn sângka ah a ding. 10 Cule Elisha in a hnenah palai pakhat a thlah ih, «Fehin Jordan tiva ah vei sarih khawlhaw awla, na taksa cu a kēl ah a cangsal ding ih, na thiang ding,» tiah a ti. 11 Asinan Naaman cu thinaithawkin a um ih, a fehhlo, cule, «Zoh hnik, ‹Anih cu ka hnenah a ra rori ding ih, ding tahratin Jehovah a Pathian hmin a ko ding, cule a natnak laiah a kut a văi ding ih, phārnat a damter ding,› tiah ka rak ruat. 12 Damaskas khua ih tivapawl, Abanah le Farpar tla hi Israel ram tidai hmuahhmuah hnakin an ṭhasawn lo maw si? Cupawl ah khawlhawin ka thiang thei lo maw si?» tiah a ti. Cuticun a pial ih thinsosain a fehhlo.\\n13 Cule a siahhlawhpawl in an ra naih ih a hnenah, «Ka pa, profet in thil khirhkhan sawn tuah dingah lo sim sehla na tuah lo ding maw? Na hnenah, ‹Khawlhaw awla thiang aw,› a lo ti tikah tuah sawn awm a si lo maw?» tiah an ti. 14 Cule anih cu a suk ih, Pathian mi ih sim mi vekin, Jordan tiva sungah vei sarih a hnimaw. Cule a taksa cu nauhak taksa vekin a ṭhasal ih, amah cu a thiang.\\n15 Cule anih cu Pathian mi hnenah a kir, amah le a hopawl hmuahhmuah thawn, cule a thleng ih a hmaiah a ding, cun anih in, «Zoh hnik, atu ah cun Israel ram siarlo ah, leilung hmuahhmuah ah Pathian a um lo ti ka thei; curuangah atu ah, zangfahten na siahhlawh hnen ihsin laksawng la aw,» tiah a ti.\\n16 Asinan anih cun, «A hmaiih ka din ṭheu nak Jehovah a nun rori bangin, zianghman ka cohlang lo ding,» tiah a ti. Cule la dingin a ngen nân, anih cun a êl.\\n17 Cun Naaman in, «Cutin a si lo ahcun, zangfahten na siahhlawh hi lākrang pahnih phur khawp leilung pek si seh, ziangahtile na siahhlawh in Jehovah hnen ti lo ah cun pathian dangpawl hnenah Meiur Thilhlăn siseh, thawinak siseh a hlan nawn lo ding. 18 Cuticingin himi thil ah hin Jehovah in na siahhlawh hi ngaithiam hram seh. Ka bawipa cu Rimmon temple ah pathian be dingin a feh tikah, anih cun ka kut a ngauhsan ih kei cu Rimmon temple sungah ka kûn, cule Rimmon temple sungih ka kun tikah, himi thil ah hin Jehovah in na siahhlawh ngaithiam hram seh,» tiah a ti.\\n19 Cun anih in a hnenah, «Hnangamten feh aw,» tiah a ti. Cutin anih cu a hnen ihsin hla tuk a feh lo.\\n20 Sikhalsehla Pathian mi Elisha-ih siahhlawh, Gehazi cun, «Zoh hnik, ka bawipa cun Siria-mi Naaman cu a rak ken mi thil cohlang loin a suah. Jehovah a nun rori bangin amai dungah ka tlân dingih a hnen ihsin thil hrekkhat ka la ding,» tiah a ti. 21 Cule Gehazi in Naaman cu a dawi, Naaman in a dungih tlân rero a hmuh tikah amah táwng dingin ránglêng ihsin a ṭum ih, «Ziangkim a ṭha maw?» tiah a ti.\\n22 Cule anih in, «Ziangkim a ṭha. Ka bawipa in i thlah ih, ‹Zoh hnik, atu teah Efraim tlang ram ihsin profet fapa tlangval pahnih ka hnenah an ra thleng. Zangfahten ngun talent khat le sinfen thlengawknak zun hnih in anmah cu pe aw,› a ti,» tiah a ti.\\n23 Cun Naaman in, «Zangfahten talent hnih la aw,» tiah a ti. Cule amah cu a ngen ih dip pahnih sungah ngun talent hnih cu thlengawknak sinfen zun hnih thawn a tuam ih a siahhlawh pahnih hnenah a hlan. Cule a hmaiah cupawl cu an rak phur.\\n24 Kulhhnget a thlen tikah an kut ihsin a lâk ih inn sungah a ret, cun mipapawl cu a fehter hai ih, an fehsuak. 25 Cule anih cu a lut ih a bawipaih hmaiah a ding. Elisha in a hnenah, «Khuitawk ah na feh, Gehazi?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Na siahhlawh hi khui hmanah a feh lo,» tiah a ti.\\n26 Cun anih in, «Mi pakhat in nangmah lo táwng dingin a ránglêng ihsin a kir laiah ka thinlung cu na hnenah a feh a si lo maw? Paisa siseh, hnipuan siseh, olif hmuanpawl le sabit hmuanpawl siseh, tuupawl le câwcangpawl siseh, siahhlawh mipapawl le siahhlawh nunaupawl siseh, cohlan cān a si maw si? 27 Curuangah Naaman-ih phārnat cu na hnenah le na tesinfapawl hnenah kumkhuain a bĕt ding,» tiah a ti. Cule a hmai ihsin vur vekih varih phārin a fehsuak.\\nHreifáng a Lâng\\n1 Profet fapapawl in Elisha hnenah, «Zoh hnik, nangmah thawi kan cēnnak hmun hi kan hrangah a fate tuk. 2 Zangfahten Jordan tiva ah feh uh sila, cutawk ihsin thingtlâng pakhat cio la fingfing in, cu tawkah kan cēnnak ding hmun tuah uhsi,» tiah an ti.\\nCule anih in, «Feh uh,» tiah a sâng hai.\\n3 Cun pakhat in, «Zangfahten na siahhlawhpawl zawngih ra feh ve ding rem ti hram aw,» tiah a ti.\\nCule anih in, «Ka feh ding,» tiah a sâng. 4 Cutin an zawngah a feh. Jordan an thlen tikah, thingkungpawl an hauthlu. 5 Asinan mi pakhat cu thing a hau rero laiah, hreifáng cu ti sungah a tla, cule a ausuak ih, «A ze law, bawipa! Ka sancawp si maw a si,» tiah a ti.\\n6 Cule Pathian mi cun, «Cumi cu khuitawkah a tla?» tiah a ti. Anih in a tlaknak zawn cu a hmuh. Cule anih in fung pakhat a sattán ih, cu tawkah cun a hlăwn, cule thir cu a lâng. 7 Cule anih in, «Na hrangah lasuak aw,» tiah a ti. Cule a kut a suah ih cumi cu a la.\\nSiria Ralkappawl Mitcâwtnak\\n8 Cule Siria siangpahrang in Israel dokalhin doawknak a tuah, cule a siahhlawhpawl a răwn ih, «Ka riahhmun cu cutawk kha tawkah a si ding,» tiah a ti. 9 Cule Pathian mi in Israel siangpahrang hnenah mi a thlah ih, «Hitawk hmun pál lo dingin ralring uh, ziangahtile cu tawkah Siria-mipawl an suk,» tiah a ti. 10 Cun Israel siangpahrang in, Pathian mi in amah a rak sim le ralrin a peknak hmun ah mi a thlah ih vei hnih vei khat lawng si loin a him phah ṭheu.\\n11 Curuangah himi thil in nasazetin Siria siangpahrang thinlung a buaiter, cule a siahhlawhpawl a ko ih an hnenah, «Kan lakah zopawl hi saw, Israel siangpahrang lamih ṭang, in hmuh lo ding maw?» tiah a ti.\\n12 Cule a siahhlawhpawl lakih pakhat in, «Zohman an ṭang lo, Maw siangpahrang ka bawipa, Israel ram ih a um mi profet Elisha lawngin na ihnak pindan ih na ṭawng mi ṭawngkampawl tla Israel siangpahrang a sim ṭheu a si,» tiah a ti.\\n13 Cule anih in, «Mi ka thlah ih, ka kaihngah theinak dingah, feh uhla, khuiah a um ti va thlingthla uh,» tiah a ti.\\nCule, «Zoh hnik, Dothan khua ah a um,» tiah amah cu an sim.\\n14 Curuangah cu tawkah rángpawl le ránglêngpawl le ralkap tam zet a thlah, cule annih cu zan ah an thleng ih, khua cu an kulh. 15 Cule Pathian miih siahhlawh cu zingten a tho ih a va suak, zoh hnik, ralkappawl cun khua cu rángpawl le ránglêngpawl thawn an kulh. Cule a siahhlawh in a hnenah, «Ai maw, ka bawipa! Ziangtin so kan ti ding?» tiah a ti.\\n16 Cun anih in, «Ṭih hlah, ziangahtile kan lamṭangtupawl cu an lamṭangtupawl hnakin an tamsawn a si,» tiah a ti. 17 Cule Elisha cu thla a cam ih, «Jehovah, amah in a hmuh theinak dingah a mit vângter hram aw,» tiah a ti. Cun Jehovah in tlangvalpaih mit cu a vângter, cule a hmu. Cun zoh hnik, Elisha kiangkap hmuahhmuah ah tlang cu rángpawl le meisa ránglêngpawl in an khat reprep. 18 Cule a hnenih Siria-mipawl an ra suk tikah, Elisha cu Jehovah hnenah thla a cam ih, «Hi miphunpawl hi mitcâwtnak in vaw hai hram aw,» tiah a ti. Cule anih in Elisha-ih ṭawngkam vekin mitcâwtnak in a vuak hai.\\n19 Cun Elisha in an hnenah, «Himi cu lamzin a si lo, khawpi khal a si lo. I thlun uhla, nan hawl mi pa hnenah ka lo hruai ding,» tiah a ti hai. Samaria lam sawnah anmah cu a hruai.\\n20 Cule hitin a si, Samaria an luh tikah, Elisha in, «Jehovah, an hmuh theinak dingah hi pawlih mit vângter aw,» tiah a ti. Cule Jehovah in an mit a vângter ih Samaria khaw sungih um an si ti an hmu!\\n21 Cun Israel siangpahrang in anmah cu a hmu hai ih anih in Elisha hnenah, «Ka pa, ka that hai pei maw? Ka that hai pei maw?» tiah a ti.\\n22 Asinan anih in, «Na that hai lo pei. Na ralnâm le na thál in na ralkaih mi na that ding maw? An ei, an in ih an bawipa hnenih an feh theinak dingah an hmaiah rawl le tidai hŭn hai aw,» tiah a ti. 23 Cun an hrangah puai ropi a timtuah ih, an ei, an in hnuah anmah cu a thlahliam hai, cule an bawipa hnenah an feh. Cutin Siria-mi misîmtupawl cu Israel ram ah an ra nawn lo.\\nSiria-mipawl in Samaria an Kulh\\n24 Cule himi hnuah hitin a si, Siria siangpahrang Ben-Hadad in a ralkap hmuahhmuah a khawm, cule a hung so ih Samaria a kulh. 25 Cule Samaria ah mangṭam nasazet a tlung, cun zoh hnik, lāk lu pakhat cu ngun shekel 80 in le thuro êk akab hmun li ṭhen ih hmun khat cu ngun shekel nga ih zuar a si tiang an kulh ringring.\\n6:25a kab: kab khat cu no li hrawng a si.\\n26 Cun Israel siangpahrang cu khawkulh parih a feh rero laiah a hnenah nunau pakhat a ausuak ih, «In bawm aw, ka bawipa, Maw siangpahrang!» tiah a ti.\\n27 Cule anih in, «Jehovah in a lo băwm lo ah cun, khuitawkah na hrangah băwmnak ka hmu ding? Hruihhmun ihsin maw, sabit sawrnak khur ihsin so?» tiah a ti. 28 Cun siangpahrang in cu nu hnenah, «Ziang in so lo buaiter?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Hih nunaunu in ka hnenah, ‹Tuihsun ah kan ei dingah na fapa hi thawh aw, cule thaizing ah ka fapa kan ei ding› tiah i ti. 29 Curuangah ka fapa cu kan sûang ih kan ei. Cule a thaisun ah cu nu hnenah, ‹Kan ei dingah na fapa thawh ve thlang aw,› tiah ka ti; asinan anih in a fapa cu a thup,» tiah a ti.\\n30 Cule hitin a si, siangpahrang in nunaunuih ṭawngkampawl a theih tikah, a hnipuan a thlek, cule khawkulh parih a feh rero laiah mipi in amah cu an thlir ih, zoh hnik, sunghruh ah a taksa depah buri-hnipuan a hruk. 31 Cun anih in, «Tuihsun ah Shafat fapa Elisha-ih lu cu a parih a um hrih asile, Pathian in cuvekin i tuah seh, cuhnakih nasa khalin!» tiah a ti.\\n32 Asinan Elisha cu a inn sungah a to, cule upapawl a zawngah an to. Cun siangpahrang in a hmaiah mi pakhat a thlah, asinan a hnenih palai a thlen hlanah upapawl hnenah, «Hi laithat fapa in ka lu lahlo dingin ziangti vekin mi a rak thlah ti nan thei maw? Zoh hnik uh, palai a thlen tikah sângka khar uhla, sângka ah amah rak kaibĕt uh. A dung ihta cu a bawipaih ke thâwm a si lo maw?» tiah a ti.\\n33 Cule an hnenih a ṭawng rero laiah, zoh hnik, palai cu a hnenah a thleng. Cule siangpahrang in, «Thungaiten hi vanduainak cu Jehovah hnen ihsin a si, Jehovah cu ziangahso maw ka hngah hrih ding?» tiah a ti.\\n1 Cun Elisha in, «Jehovah kamsuakthu ngai aw, Jehovah in hitin a ti: ‹Thaizing atu tikcu ah sangvut phŭt aseah khat cu shekel khat ah le barli sangvut seah hnih cu shekel khat ah Samaria kăwtka ah zuar a si ding,› tiin a ti,» tiah a ti.\\n7:1a seah: 1Sp 18:32 simfiangnak zoh aw.\\n2 Cule siangpahrang ih a kut a hngauhsan mi hotu pakhat in Pathian mi cu a sawn ih, «Zoh hnik, Jehovah in van ah tukvirhpawl a tuah hmanah hi thil cu a cang thei ding maw?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Thungaiin, na mit in na hmu tengteng ding, asinan cumi ihta na ei lo ding,» tiah a ti.\\nSiria-mipawl an Tlân\\n3 Cun kăwtsuah ah miphar pali an um, cule pakhat le pakhat, «Ziangah so maw kan thih tiang hitawk ih kan to rero ding? 4 ‹Khawpi sungah kan lut ding,› ti sehla khawpi sungah mangṭam a um si ih, cu tawkah kan thi zik si. Cule hi tawkah kan to asile kan thi thotho zik si. Curuangah atu ah, ra uh, Siria ralkappawl hnenah ap aw uhsi. Annih in nungdamih in ret asile, kan nung pei ih, in thah asile kan thi mai pei,» tiah an tiaw. 5 Cule Siria-mipawlih ṭanhmun khuarnak ih feh dingin khawthim zawngah an tho ih, Siria-mipawlih ṭanhmun khuarnak tăwntir an va thlen tikah, zoh hnik, cu tawkah zohman an um lo. 6 Ziangahtile Bawipa in Siria-mipawl cu ránglêngpawl thâwm le rángpawl thâwm, ralkap tam zet thâwm a theiter hai, cule pakhat le pakhat, «Zoh hnik, Israel siangpahrang in kanmah do dingah Heth-mipawlih siangpahrangpawl le Izip-mipawlih siangpahrangpawl a ruai a si hi!» tiah an tiaw. 7 Curuangah annih cu an tho ih, khawthim zawngah an tlân, cule an thlampawl, an rángpawl, an lākpawl tlansan le an ṭanhmun khuarnak tiang a kel vekten tânin an nunnak dingah an tlân. 8 Cule hi mipharpawl cu ṭanhmun khuarnak tăwntir an thlen tikah, thlam pakhat sungah an lut ih an ei ih an in, cun cumi ihsin ngun le sui le hnipuan an phur, cule an feh ih an thup. Cule an kirsal ih, thlam dangah an feh ih cutawk ihsi khalin ziangmaw zât an la, cule an feh ih an thup.\\n9 Cun pakhat le pakhat, «Thil kan tidik lo. Tuihni hi thuthang ṭha thlen ni a si ih, daiteih kan um men hi. Zing khawvan tiang kan hngak a si ahcun, kan parah dāntatnak a thleng ding. Curuangah atu ah, ra uh, feh uh sila, siangpahrang sungkua sim uhsi,» tiah an tiaw. 10 Cule an feh ih khawpi kăwtkakiltupawl an ko ih an sim, «Siria-mipawlih ṭanhmun khuarnak ah kan feh ih, zoh hnik uh, zohman an um lo, minung thâwm a um lo, hren mi rángpawl, lākpawl le a kel vek teih um thlampawl lawng an um,» tiah an ti. 11 Cule kăwtkakiltupawl in an kosuak ih, a sungih siangpahrang sungkua cu an sim.\\n12 Cun siangpahrang cu zan ah a tho ih, a siahhlawhpawl hnenah, «Atu ah Siria-mipawl in kan hnenih an tuah mi ka lo sim ding. Annih in kan ril a râwng ti an thei, curuangah ramlak ah relh dingin ṭanhmun khuarnak ihsin an fehsuak, ‹Khawpi ihsin an ra suah tikah nung cingin anmah kan kai ding ih, khawpi sungah kan lut ding,› an ti a si,» tiah a ti.\\n13 Cule a siahhlawhpawl lakih pakhat in a sawn ih, «Zangfahten, mipa ziangmaw zât in khawpi sungih a tāng mi rángpawl lak ihsin a tāng lai mi panga hruai hai seh. Zoh hnik, annih cu khawpi sungih a tāng mi Israel mipi zate tluk simaw, siatralter a si mi Israel mipi zate bangtuk an si ding. Curuangah anmah cu thlah uh sila, zoh uhsi,» tiah a ti.\\n14 Curuangah rángpawl thawn ránglêng pahnih an hruai ih, siangpahrang in anmah cu Siria ralkappawl dungah a thlah hai ih, «Feh in va zoh uh,» tiah a ti. 15 Cule Jordan tiva tiang an dung ihsin an feh ih, zoh hnik, zinpi hmuahhmuah cu sinfenpawl le an manhlap ruangih Siria-mipawl ih an hlăwn mi hriamhreipawl in a khat. Cule palaipawl cu an kir ih siangpahrang an sim.\\n16 Cun mipi cu an fehsuak ih Siria-mipawlih ṭanhmun khuarnak cu an răm. Cule Jehovah kamsuakthu vekin, sangvut phŭt seah khat cu shekel khat ah le barli sangvut seah hnih cu shekel khat ah an zuar. 17 Cun siangpahrang ih a kut a hngauhsan mi bawi cu kăwtka ṭuanvo latu ah a ruat. Asinan a hnenih siangpahrang a rat laiih a ṭawngtu Pathian mi ih a rak sim bangin, mipi in amah cu kăwtka ah an pál ih a thi.\\n18 Cule Pathian mi in siangpahrang hnenah, «Barli sangvut seah hnih cu shekel khat ah le sangvut phŭt seah khat cu shekel khat ah thaizing tuvek tikcu ah Samaria kăwtka ah zuar a si ding,» tiih a ti tikah, 19 cuih bawi in Pathian mi cu a sâng ih, «Atu ah zoh hnik, Jehovah in van ah tukvirhpawl tuah hmansehla, cuvek thil a cang thei pei maw?» tiin a rak sâng.\\nCule anih in, «Thungaiten, na mit in na hmu ding nân, cumi ihta na eingah lo ding,» tiin a ti. 20 Cule a parah cutivek cekci cun a thleng, ziangahtile amah cu mipi in kăwtka ah an pál ih, a thi a si.\\nShunnemnuih Ló Pekkirsalnak\\n1 Elisha in a fapa a nunter mi nunaunu hnenah a sim ih, «Tho awla feh aw, nangmah le na sungkua cu, na um theinak hmun pauhpauh ah va cām aw. Ziangahtile Jehovah in mangṭam a ko zo ih, ram sungah kum sarih sung a thleng ding,» tiah a ti. 2 Cule nunaunu cu a tho ih Pathian mi ih sim vekin a tuah, cule a sungkua thawn a feh ih Filisṭia-mipawlih ram ah kum sarih sung an va cêng.\\n3 Kum sarih a cem tikah, hitin a si, nunaunu cu Filisṭia-mipawlih ram ihsin a kir ih a inn hrang le a ló hrang siangpahrang dil dingin a feh. 4 Cule siangpahrang in Pathian miih siahhlawh Gehazi cu a bia ih, «Zangfahten, Elisha ih thil ropi a tuah mipawl hmuahhmuah i sim aw,» tiah a ti. 5 Cun hitin a si, Elisha in mithi a nuntersal thu Gehazi in siangpahrang a sim rero laiah, zoh hnik, a fapa a nuntersal mi nunau cun siangpahrang hnenah inn le ló a ra dil. Cule Gehazi in, «Ka bawipa, Maw siangpahrang, hi nunaunu hi a si, hihi a fapa, Elisha ih a nuntersal mi cu a si,» tiah a ti. 6 Cule siangpahrang in nunaunu a suh tikah, nunaunu cun a sim.\\nCun siangpahrang in cu nuih hrangah bawi pakhat a ruat ih, «Cu nuih ta hmuahhmuah le ram a suahsan ni ihsin tu tiangih ram in a suah mi hmuahhmuah cu pesal thluh aw,» tiah a ti.\\n7 Elisha cu Damaskas ah a ra, cule Siria siangpahrang Ben-Hadad cu a dam lo. Cule, «Hi tawkah Pathian mi a thleng,» tiah amah cu an sim. 8 Siangpahrang in Hazael hnenah, «Na kut in laksawng keng awla, Pathian mi táwng dingin feh aw, cule amah hmangin, ‹Hih nathri ihsin ka damsal pei maw?› tiah Jehovah sut aw,» tiah a ti. 9 Cutin Hazael cu amah táwng dingin a feh ih, a zawngah laksawng, Damaskas-ih thil ṭha tinkim, kalauk 40 phur a keng. Cule a va thleng ih Pathian mi hmaiah cun a ding, cule, «Na fapa Ben-Hadad, Siria siangpahrang in, ‹Hih nathri ihsin ka damsal pei maw?› tiin na hnenah i thlah,» tiah a ti.\\n10 Cule Elisha in a hnenah, «Feh aw, ‹Na damsal tengteng ding,› tiin amah sim aw. Sikhalsehla a thi hrimhrim ding ti Jehovah in i rak hmuh zo,» tiah a ti. 11 Cun anih cun a ning a zah tiangin a hmai a zoh ringring ih Pathian mi cu a ṭap.\\n12 Cule Hazael in, «Ziangah ka bawipa cu a ṭap?» tiah a ti.\\nAnih in, «Ziangruangahtile Israel tefapawl hnenih na tuah ding mi thil ṭhalo ka thei: An ralhruangkulhpawl meisa in na ur ding ih, an tlangvalpawl cu ralnâm in na that ding, cule an fātepawl na hlăwn ding ih, naupai mi nunaupawl cu na raitlek ding,» tiah a sawn.\\n13 Cule Hazael in, «Na siahhlawh, uico men hin hivek thil nasa a tuah ding maw si?» tiah a ti.\\nCule Elisha in, «Siria tlunah siangpahrang ah na cang ding ti Jehovah in i rak hmuh zo,» tiah a sawn.\\n14 Cun anih cu Elisha hnen ihsin a suak ih, «Elisha in na hnenah ziang a sim?» titu a bawipa hnenah a thleng.\\nCule anih in, «Na dam tengteng ding i ti,» tiah a sawn. 15 Asinan a thaisun ah hitin a si, anih cun puan sahpi a la ih tidai ah a hnim, cule a thih theinak dingah cumi cun a hmai a tuamsak; cule a aiawhin Hazael a lal.\\nJudah Siangpahrang Jehoram\\n16 Cule Israel siangpahrang Ahab fapa Joram a lal a kum ngatnak ah Judah siangpahrang Jehoshafat fapa Jehoram in uk a thăwk (cu laiah Jehoshafat cu Judah siangpahrang a si). 17 Siangpahrang a hung si tikah amah cu kum 32 a si ih, Jerusalem ah kum 8 sung a lal. 18 Cule Ahab sungza ih an rak tuah vekin, anih cun Israel siangpahrangpawlih lamzin a zawh, ziangahtile nupi ah Ahab fanu a nei; Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah. 19 Cuticingin a siahhlawh David ruangah, amah le a fapapawl hnenah tlaitluanin meito pek a tiamkam vekin, Jehovah in Judah ram cu siatsuah a duh lo.\\n20 Amai san ah Edom cu Judah thuneihnak dokalhin a hél ih, anmah uktu ding siangpahrang an tuah. 21 Cule Joram cu a ránglêngpawl hmuahhmuah thawn Zair khua ah a feh. Cun zan ah a tho ih, amah le a ránglêng ralbawipawl kulhtu Edom-mipawl cu a do ih ralkappawl cu anmai thlampawl ah an tlânsia. 22 Cuticun Edom cu tuihni tiangin Judah thuneihnak dokalhin a hél. Cule cuih cān ah Libnah khua khal an hél ve.\\n23 Cun a tāng lai mi Joram-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan an si lo maw? 24 Cun Joram cu a pupápawl hnenah a cawl ih, David Khawpi ah a pupápawl hnenah phum a si. Cun a fapa Ahaziah cu a aiah a lal.\\nJudah Siangpahrang Ahaziah\\n25 Israel siangpahrang Ahab fapa Joram a lal a kum hleihnihnak ah Judah siangpahrang Jehoram fapa Ahaziah in uk a thăwk. 26 Ahaziah cu siangpahrang a can tikah kum 22 a si ih, Jerusalem ah kum khat a lal. A nuih hmin cu Athaliah, Israel siangpahrang Omri-ih fanu a si. 27 Cule anih cu Ahab sungza lamzin a zawh ih, Ahab sungza vekin, Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah, ziangahtile anih cu Ahab sungza mâkpa a si.\\n28 Cule anih cu Siria siangpahrang Hazael do dingin Ahab fapa Joram hnenah Ramoth Gilead khua ah a feh, cule Siria-mipawl in Joram cu an tuahmawh. 29 Siangpahrang Joram cu Siria siangpahrang Hazael a do laiih, Siria-mipawl in Ramah khua ih hma an baih mi hriamhmapawl ihsin damsal dingah Jezreel khua ah a fehkir. Cule Jehoram fapa Judah siangpahrang Ahaziah cu Jezreel khua ah Ahab fapa Joram leng dingin a feh, ziangruangahtile anih cu a nâ.\\nIsrael Siangpahrang Jehu\\n1 Cule Elisha in profet fapapawl lakih pakhat a ko ih a hnenah, «Na tâi khap awla, na kut ah hi hriak bâwm hi keng awla, Ramoth Gilead khua ah feh aw. 2 Cun cuih hmun na thlen tikah, Nimshi fa Jehoshafat-ih fapa Jehu va hawlsuak aw, cule va lut awla, a unaupawl lak ihta thoterin, pindan sungta ah amah cu hruai aw. 3 Cun hriak bâwm la awla, a lu parah burh aw, cule, ‹Jehovah in hitin a ti: «Israel tlunih siangpahrang ah hriak ka lo thih zo,» tiin,› ti aw. Cun sângka áwng awla tlân aw, muangcâng hlah,» tiah a ti.\\n4 Cun profet-ih siahhlawh tlangval cu Ramoth Gilead khua ah a feh. 5 Cule a va thlen tikah, cu tawkah ralbawipawl an rak tokhawm ih anih in, «Ralbawipa, na hrangah thucah ka nei,» tiah a ti.\\nJehu in, «Kanmah lakih zo bik saw?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Ralbawipa, nangmah hrangah,» tiah a ti. 6 Cun a tho ih inn sungah a lut. Cule a lu parah hriak a burh ih a hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti: ‹Jehovah-ih minungpawl tlun, Israel tlunih siangpahrang ah hriak ka lo thih zo. 7 Ka siahhlawh profetpawlih thisen le Jezebel kut ih Jehovah siahhlawhpawl hmuahhmuah ih thisen phuba ka lâk theinak dingah, na bawi Ahab sungza na that pei. 8 Ziangahtile Ahab sungza pumpi cu an hlorál ding a si, cule Israel ram ih mipa hmuahhmuah, sál siseh, miluat siseh Ahab ihsin ka sâtcat thluh ding. 9 Cuticun Ahab sungza cu Nebat fapa Jeroboam-ih sungza le Ahijah fapa Baasha-ih sungza vekah ka tuah ding. 10 Uicopawl in Jezebel cu Jezreel lei parah an ei ding ih, amah phumtu ding zohman an um lo ding,› tiin,» tiah a ti. Cule sângka a áwng ih a tlân.\\n11 Cun Jehu cu a bawipaih siahhlawhpawl hnenah a ra suak ih mi pakhat in a hnenah, «Ziangkim a ṭha maw? Ziangahso hi mi-âpa hi na hnenih a rat?» tiah a ti.\\nCule anih in an hnenah, «Nannih in cu pa le a sim mi thu cu nan theih kha,» tiah a ti.\\n12 Cule annih in, «Kan thei lo! Atu ah in sim aw,» tiah an ti.\\nCun anih in, «Cutin khatin ka hnenah a ṭawng, ‹Jehovah in hitin a ti: Israel tlunih siangpahrang ah hriak ka lo thih zo,› tiin, a ti,» tiah a ti.\\n13 Cun mi kip mai sinfen ciar an hlít hlauhhlo ih, kailawn tlun amai hnuaiah an phah, cule tuupa ki an phaw ih, «Jehu cu siangpahrang a si!» tiah an ti.\\nIsrael Siangpahrang Joram Thah a Si\\n14 Nimshi fa Jehoshafat-ih fapa Jehu in Joram a phiarthup. Joram cun Ramoth Gilead khua cu amah le Israel hmuahhmuah thawn Siria siangpahrang Hazael lak ihsin a hum. 15 Asinan Siangpahrang Joram cu Siria siangpahrang Hazael thawi an doawk laiih, Siria-mipawl ih an rak tuahmawh mi hriamhma kha tidamaw dingin Jezreel ah a kir. Cule Jehu in, «Cumi cu nan lungput a si ahcun, zohman Jezreel khua ah hi thu hi sim dingah khua ihsin fehsuakter hlah uh,» tiah a ti. 16 Cule Jehu cu ránglêng parah a to ih Jezreel ah a feh, ziangahtile cu tawkah Joram cu hlŭm a si, cule Judah siangpahrang Ahaziah cu Joram zoh dingah a rung suk.\\n17 Cule Jezreel ih ralvennak parah kiltu pakhat a ding ih, anih cun Jehu-ih hopawl ra thleng a hmu ih, «Mipa rual ka hmu,» tiah a ti.\\nCule Joram in, «Anmah táwng dingah rángtothiam pakhat thlah awla, ‹Remdaihnak a si maw?› va ti seh,» tiah a ti.\\n18 Cutin rángtothiam cu amah táwng dingin a feh ih, «Siangpahrang in hitin a ti: ‹Remdaihnak a si maw?› tiin,» tiah a than.\\nCule Jehu in, «Remdaihnak cu nang ih theih ding ziang a um? Heraw awla i thlun aw,» tiah a ti.\\nCule ralvengtu in, «An hnenah palai a feh nân a kirsal lo,» tiah a ti.\\n19 Cun a pahnihnak rángtothiam a thlah lehsal ih, an hnenah a va thleng, cule, «Siangpahrang in hitin a ti: ‹Remdaihnak a si maw?› tiin,» tiah a ti.\\nCule Jehu in, «Remdaihnak cu nang ih theih ding ziang a um? Heraw awla i thlun aw,» tiah a sawn.\\n20 Cule ralvengtu in a phuang ih, «An hnenah a va feh ih a kirsal lo, a mawndān cu Nimshi fapa Jehu ih mawndān vek a si, ziangahtile anih cun nasatakin a mâwng!» tiah a ti.\\n21 Cun Joram in, «Timtuah aw uh,» tiah a ti. Cule a ránglêng cu tiar cia-in tuah a si. Cun Israel siangpahrang Joram le Judah siangpahrang Ahaziah cu anmai ránglêng veve in an fehsuak. Jehu táwng dingin an fehsuak ih, Jezreel-mi Naboth-ih hmuan ah amah cu an va táwng. 22 Cule hitin a si, Joram in Jehu a hmuh tikah, «Jehu, remdaihnak a si maw?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Na nu Jezebel-ih hlawhhlannak le a thilcamthiamnak a tam tuk laiah ziang remdaihnak so maw a um ding?» tiah a ti.\\n23 Cun aJoram cu a heraw ih a tlân, cule Ahaziah hnenah, «Ahaziah, phiarthupnak a si!» tiah a ti.\\n9:23a Joram: Câng 24 ih Jehoram kha a si.\\n24 Cule Jehu in a tha neih hmuah in a thál a nawp ih Jehoram-ih liang le liang karlakah a saingah, cule thálfung cu a lung ah a tlăngsuak, amah cu a ránglêng ah a tlu. 25 Cun Jehu in a ralkap hotu Bidkar hnenah, «Amah cu la awla, Jezreel-mi Naboth-ih ló ah hlăwn aw, ziangahtile nangmah le keimah in a pa Ahab dungih rángparih kan to laiah a parah Jehovah-ih thucah kha mang aw. 26 Jehovah in ‹Thungaiten, mizansun ah Naboth thisen le a fapapawlih thisen ka hmu,› tiah a ti, cule Jehovah thotho in, ‹Hih hmun ah phuba ka lo sam ding,› tiah a ti leh. Curuangah atu ah, Jehovah kamsuakthu vekin amah cu la awla, hi hmun ah hin hlăwn aw,» tiah a ti.\\nJudah Siangpahrang Ahaziah Thah a Si\\n27 Cumi cu Judah siangpahrang Ahaziah in a hmuh tikah, Beth Haggan zinpi lamah a tlân. Cule amah cu Jehu in a dawi ih, «Ranglêng sungah amah khal sai uh,» tiah a ti. Cule Ibleam kiang, Gur lam sohnak ah amah cu an sai. Cun amah cu Megiddo ah a tlân ih cu tawkah a thi. 28 Cule a siahhlawhpawl in amah cu ránglêng in Jerusalem ah an phur ih, amai thlān ah, a pupápawl hnenah, David Khawpi ah an phum. 29 Ahab fapa Joram a lal a kum hleikhatnak ah Ahaziah cu Judah tlunah siangpahrang ah a cang.\\nThih Sia in Jezebel a Thi\\n30 Jehu cu Jezreel ah a thleng ti Jezebel in hna in a theih tikah a mit a ṭialter ih a lu a cei, cule tukvirh ihsin a cuan. 31 Cun Jehu cu kăwtka ah a lut ih Jezebel cun, «Remdaihnak a si maw, Zimri, na bawipa thattu?» tiah a ti.\\n32 Cule anih in tukvirh lam cu a hun zoh ih, «Zo si ka lamih ṭang? Zo a si?» tiah a ti. Cule tilper mi pahnih maw pathum simaw in amah cu an hei zoh.\\n33 Cun anih in, «Jezebel cu hlăwnthla uh,» tiah a ti. Cule annih in amahnu cu an hlăwnthla ih a thisen hrekkhat cu khawkulh parah le rángpawl parah an ṭekdarh, cule amah cu a ke hnuaiah a pal. 34 Cule anih cu a lut ih a ei ih a in. Cun anih in, «Atu ah feh uh, hi camsiat mi nunaunu hi va zohfel uhla phum uh, ziangahtile amah cu siangpahrang fanu a si,» tiah a ti. 35 Cule amah phum dingin an feh, asinan a lu ruh le a kepawl le a kut zaphakpawl ti lo cu a dang an hmu nawn lo. 36 Curuangah an ra kirsal ih amah cu an sim. Cule anih in, «Himi hi Jehovah kamsuakthu, a siahhlawh Tishbi-mi Elijah hmangih a sim mi a si, ‹Jezreel lei parah uicopawl in Jezebel-ih sa an ei ding ih, 37 Jezebel-ih ruang cu Jezreel hmun ah, ló parih êk vek a si ding, cutin «Hi tawkah Jezebel a um,» an ti lo ding,› tiih a sim mi kha a si,» tiah a ti.\\nAhab Fapa 70 Thah an Si\\n1 Ahab in Samaria ah fapa 70 a nei. Cule Jehu in ca a ngan ih Samaria ah, Jezreel khaw uktupawl hnen, upapawl hnen le Ahab-ih fapa kilkhawitupawl hnenah, 2 «Hi cakuat nan hnen a thlen veten, nan bawipaih fapapawl nan zawngah an um ih, ránglêngpawl le rángpawl siseh, kulh mi khawpi le hriamhreipawl khal nan neih ruangah, 3 nan bawipaih fapapawl lak ihsin a tlingbik mi hril uhla a paih laltokham ah toter uh, cule nan bawipaih innsang hrangah do uh,» tiin ca a kuat.\\n4 Asinan annih cun nasatukin an ṭih ih, «Zoh hnik uh, siangpahrang pahnih hmanih an do thei lo mi cu kannih in ziangtin kan do thei ding?» tiah an ti. 5 Cule cuih inn hohatu, khawpi ṭuanvo neitu, upapawl le fapapawl rak kilkhawitupawl in Jehu hnenah mi an thlah ih, «Kannih cu na siahhlawh kan si, in fial mi hmuahhmuah kan tuah ding; asinan siangpahrang ah zohman kan tuah lo ding. Na mithmuhih ṭha na ti mi tuah aw,» tiah an ti.\\n6 Cule anih in a vei hnihnak an hnenah, «Nannih cu keimai hrang nan si ih ka aw nan ngaithlak asile, nan bawipaih fapapawlih lupawl la uhla, thaizing atu tikcu ah Jezreel khua ah ka hnenah ra uh,» tiah ca a ngan.\\nCule siangpahrang fapa 70 pawl cu anmah kilkhawitu khawpi mipawimawhpawl hnenah an um. 7 Cule hitin a si, an hnenih ca a thlen tikah, siangpahrang fapapawl cu an kai ih mi 70 pawl cu an that, an lu cu khopawl sungah an ret ih Jezreel khua ah a hnenah an kuat.\\n8 Cun palai pakhat a thleng ih a hnenah a sim, «Siangpahrang fapapawlih lu an rak keng zo,» tiah a ti.\\nCule anih in, «Cupawl cu zing lam tiangin kăwtsuah ah pen hnih in pengkhawm uh,» tiah a ti.\\n9 Cule a thaizing ah hitin a si, anih cu a fehsuak ih a ding, cule mipi zate hnenah, «Nannih cu nan dingfel. Zoh hnik uh, ka bawipa ka rak phiar ih amah ka that, asinan hipawl hmuahhmuah thattu hi zo a si? 10 Curuangah Ahab sungza thuhla ih Jehovah ih a sim mi Jehovah kamsuakthu zianghman leilung ah a tla lo ding ti thei uh; ziangahtile Jehovah in a siahhlawh Elijah hmangih a sim mi cu a tuah zo,» tiah a ti. 11 Cule Jehu in Jezreel khua ih a tāng mi Ahab sungza hmuahhmuah, a mipawimawhpawl le a rualpi nâipawl le a puithiampawl zaten pakhat hman an tān nawn lo tiangin a that.\\nAhaziah-ih Unau Mipa 42 Thah an Si\\n12 Cule anih cu a tho ih a suak, cule Samaria ah a feh. Lamzin ih, tuukhālpawlih tuuhmulmehnak ah, 13 Jehu in Judah siangpahrang Ahaziah-ih unaupawl a táwng ih, «Zo nan si?» tiah a ti.\\nCule annih in, «Kannih cu Ahaziah-ih unau kan si, siangpahrang fapapawl le siangpahrang bawinuih fapapawl cibai dingah kan rung suk a si,» tiah an sawn.\\n14 Cule anih in, «A nungin kai hai uh,» tiah a ti. Curuangah anmah cu a nungin an kai ih, tuuhmulmehnak ih khur ah an that, mipa 42 an si ih an lakih pakhat hman a zuah lo.\\nA tāng mi Ahab Sungkuapawl Thah an Si\\n15 Cule cutawk ihsin a fehsuak tikah, amah táwng tumtu Rekab fapa Jehonadab cu a táwng, cule amah cu cibai a bûk ih a hnenah, «Ka thinlung cu na thinlung lamih a dik vekin na thinlung a dik maw?» tiah a ti.\\nCule Jehonadab in, «Dik e» tiah a sawn.\\nJehu in, «Cuti asile na kut i san aw,» tiah a ti. Cun a kut a san ih amah cu ránglêng sungah a hnenah a hruai.\\n16 Cun anih in, «Ka zawngah ra awla, Jehovah hrangih ṭhahnem ka ngaizia hi zoh aw,» tiah a ti. Cutin a ránglêng parah amah cu an toter. 17 Cule Samaria a thlen tikah, Elijah hnenih a sim mi, Jehovah kamsuakthu vekin, Ahab-ih milai Samaria ih tāngsŭnpawl hmuahhmuah a thah thluh hlanlo a that vivo.\\nBaal Betupawl Thah an Si\\n18 Cun Jehu cun mipi zaten a khawm ih an hnenah, «Ahab in málte lawng Baal a rian, Jehu in tam zet a rian ding. 19 Curuangah atu ah, Baal profetpawl hmuahhmuah, a siahhlawhpawl hmuahhmuah le a puithiampawl hmuahhmuah cu ka hnenah ko uh. Pakhat hman kim lo um hlah hai seh, ziangahtile Baal hrangah thawinak ropi ka nei. A tel lo tu cu zohman an nung lo ding a si,» tiah a ti. Asinan Jehu cu Baal betupawl thah tumin, fimvar zetin a cāngvai. 20 Cule Jehu in, «Baal hrangah tawnkhawmawknak hleice phuang uh,» tiah a ti. Cule thu an phuang.\\n21 Cun Jehu cun Israel zate hnenah mi a thlah ih, Baal riantupawl zaten an ra thleng, a ra lo mi zohman an um lo. Cule Baal temple sungah an ra thleng ih Baal temple cu khat lam ihsin khat lam tiang an khat ṭheh. 22 Cule thuamawknak ṭuanvo neitu hnenah, «Baal betu zate hrangah thuamawknakpawl kengsuak aw,» tiah a ti. Cule an hrangah thuamawknakpawl a kengsuak. 23 Cun Jehu le Rekab fapa Jehonadab cu Baal temple sungah an lut ih Baal riantupawl hnenah, «Baal betupawl siarlo Jehovah siahhlawhpawl nan hnenah an um maw ti hawl uhla, zoh hnik uh,» tiah an ti. 24 Cule thawinakpawl le Meiur Thilhlănpawl hlan dingah an lut. Cule Jehu in amai hrangah mipa 80 a lengah a ruat hai ih, «Nan kut sungih ka rak hruai mi mipapawl lak ihta a tlânsuaktertu cu cu paih nunnak aiah a nunnak a si ding,» tiah a ti.\\n25 Cule hitin a si, Meiur Thilhlăn a hlăn ṭheh veten ralvengtu le ralbawipawl hnenah, «Lut uhla anmah that uh, pakhat hman suakter hlah uh!» tiah a ti. Cule ralnâm hriam in anmah cu an that, cun ralvengtu le ralbawipawl in anmahpawl cu an hlăwnsuak ih Baal temple pindan sungta ah an lut. 26 Cule Baal temple ihsin ṭhuamserhpawl an kengsuak ih an ur. 27 Cun Baal ṭhuamserhpawl an ṭhiat ih Baal temple an băl, cule cumi cu tuihni tiangin êkinn ah an hmang. 28 Cuticun Jehu in Israel ihsin Baal a siatrálter.\\n29 Sikhalsehla Jehu cu Israel sual tuahtertu Nebat fapa Jeroboam-ih sualpawl cu a bansan cuang lo, cucu Bethel khua le Dān khua ih sui câwpa nopawl biak a si. 30 Cule Jehovah in Jehu hnenah, «Ka mithmuhah a dik mi tuahin thil ṭha na tuah ih, ka thinlung ih um hmuahhmuah Ahab sungza ah na rak tuah ruangah, na fapapawl in san litnak tiangin Israel laltokham parah an to ding,» tiah a ti. 31 Asinan Jehu cun a thinlung zaten Israel-ih Pathian Jehovah Dān thlun dingin a ngaihsak lo, ziangahtile Israel sual tuahtertu, Jeroboam-ih sualpawl a tlânsan lo.\\n32 Cu laiah Jehovah in Israel-mi mi hrekkhat sahcat a thăwk, cule Hazael in Israel ramṭhen, 33 Jordan tiva ihsin nisuahnak lam: Gilead ram hmuahhmuah, Gad, Reuben le Manasseh, Arnon Tiva kiangih um Aroer ihsin, Gilead le Bashan telin a la vivo. 34 Cule a tāng lai mi Jehu-ih căngvaihnakpawl, a tuah mi hmuahhmuah le a cahnak hmuahhmuah cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 35 Cun Jehu cu a pupápawl hnenah a cawl, cule Samaria ah amah cu an phum. Cun a fapa Jehoahaz cu a aiah a lal. 36 Cule Jehu in Samaria ih Israel a uk sung cu kum 28 a si.\\nJudah Siangpahrang Athaliah\\n1 Ahaziah nu Athaliah in a fapa a thi ti a hmuh tikah, a tho ih siangpahrang cithlah hmuahhmuah a that ṭheh. 2 Asinan Jehosheba, Siangpahrang Joram fanu, Ahaziah-ih unaunu in Ahaziah fapa Joash cu a la ih, thah mi siangpahrang fapapawl lak ihsin a rûkhlo ih a umtu thawn ihnak pindan sungah a ret, cule Athaliah hnen ihsin an thup ih cutin anih cu thah a si lo. 3 Cule anih cu kum ruk sung cu nu thawn Jehovah inn ah, Athaliah in cuih ram a uk sung cu thuh a si.\\nJudah Siangpahrang Joash\\n4 A kum sarihnak ah Jehoiada in mi a thlah ih aKereth le ralvengtupawl lak ihsin ralkap 100 hotupawl a ko hai ih, anmah cu Jehovah inn sungah a hnenah a hruailutter hai. Cule anih cun anmah thawn thukham a tuah ih, Jehovah inn sungah an hnen ihsin thukamnak a la, cule an hnenah siangpahrang fapa cu a hmuh hai. 5 Cun anih cun, «Hihi nan tuah ding mi a si: nan lakih ṭhen thum ṭhen khat Sabbath ni ih ratu ding le siangpahrang inn kiltu ding pawl in, 6 inn tisiat a silonak dingah nan kil pei. Cule ṭhen thum ih ṭhen khat cu Sur kăwtka ah nan um pei ih, ṭhen thum ih ṭhen khat cu ralvengtupawlih dung kăwtka ah nan um pei. 7 Nan lakih bur hnih, Sabbath ni ih kiltu ṭuanvo nei lo pawl in siangpahrang hrangah Jehovah inn nan kil pei. 8 Asinan mi kip mai kut ciar ah hriamhrei kengin kil kip in siangpahrang nan kulh pei, cule zokhal cuih kulh sungih ra cu thah si seh. Nannih cu a fehsuak le a luh ah siangpahrang zawngah nan um ding a si,» tiah thu a pe hai.\\n11:4a Kereth: Siangpahrang inn le Temple kiltu ralkappawl tinak a si.\\n9 Cule puithiam Jehoiada ih thupek vekin ralkap 100 hotupawl cun an tuah. Cule anmah cio in Sabbath ni ih kiltu ding an mipapawl, Sabbath ni ih kil lo tu dingpawl thawn an hruai ih puithiam Jehoiada hnenah an ra. 10 Cule puithiam in ralkap 100 hotupawl hnenah Siangpahrang David-ih feipawl le ralphawpawl Jehovah temple sung ihta a pe hai. 11 Cun mi kip in an kut ah hriamhrei an keng ih, siangpahrang cu kulhin, temple vawrh lam ihsin temple keh lam tiang, biakṭheng le inn kiangah ralvengtupawl cu an ding. 12 Cule anih in siangpahrang fapa cu a hruaisuak, a parah lallukhum retin le Thutheihpinak pe-in, siangpahrang ah an tuah ih hriak an thih, cule an kut an bēng ih, «Siangpahrang a nunkhua sau hram seh!» tiah an ti.\\n13 Cule Athaliah in ralvengtupawl le mipi thâwm a theih tikah, Jehovah temple ih mipi hnenah a ra. 14 A zoh tikah, zoh hnik, tidān kēl vekin ṭhuam kiangih siangpahrang ding le siangpahrang kiangih hotupawl le tawtawrawt phawtupawl cu a hmu. Ram mipi hmuahhmuah cu lungawiaipuangin tawtawrawt an phaw. Cule Athaliah cun a hnipuan a thlek ih, «Phiarawknak! Phiarawknak!» tiin a au.\\n15 Cule puithiam Jehoiada in ralkap 100 hotupawl, ralkap thuneitupawl cu thu a pe ih an hnenah, «Amah kha kil phahin hruaisuak uhla, amah thluntu pauhpauh cu ralnâm in that uh,» tiah a ti. Ziangahtile puithiam in, «Jehovah ih inn ah cun amah thah si hlah seh,» tiah a ti. 16 Cule Athaliah cu an kai, cule anih cu siangpahrang inn ih rángpawl luhnak zin in a feh ih, amah cu cu tawkah thah a si.\\n17 Cun Jehoiada in Jehovah le siangpahrang le mipi karlakah, Jehovah-ih mi an sinak ding thukham a tuah, siangpahrang le mipi karlak khalah. 18 Cule cuih ram mipi hmuahhmuah cu Baal temple ah an feh ih, cumi cu an băl. A biakṭhengpawl le milimpawl cu zâm seksekin an băl thluh ih biakṭhengpawl hmaiah Baal puithiam Mattan cu an that. Cule puithiam in Jehovah inn ih thuneitu dingpawl a ruat. 19 Cun anih in ralkap 100 hotu, kerethpawl, ralvengtupawl le rammipawl hmuahhmuah a hruai hai, cule Jehovah inn ihsin siangpahrang an run hruai ih, ralvengtupawlih kăwtka zin ihsin siangpahrang inn ah an feh. Cule anih cu siangpahrangpawlih laltokham parah a to. 20 Cutin cuih ram mipi hmuahhmuah cu lungawiaipuangin an um, cule Athaliah cu ralnâm in an rak thah zo ruangah khawpi cu ralmuangin a um. 21 Siangpahrang a can tikah Jehoash cu kum sarih mi a si.\\nJehoash in Temple a Rĕm\\n1 Jehu a lal a kum sarihnak ah Jehoash cu siangpahrang ah a cang ih, Jerusalem ah kum 40 a lal. A nuih hmin cu Zibiah, Beersheba khawmi a si. 2 Jehoash cun puithiam Jehoiada in amah a zirh sung hmuahhmuah cu Jehovah mithmuhah thildik a tuah. 3 Asinan hmun sângpawl cu lakhlo an si lo, mipi in hmun sângpawl ah an thawiaw ih rimhmui an ur thotho.\\n4 Jehoash in puithiampawl hnenah, «Jehovah inn sungih rak ken mi serhhran mi thilpek paisa hmuahhmuah, mi kip ih mipum siarnak paisa, mi kip ih nun tlennak paisa le mi in an thinlung ih Jehovah inn sungih ken ding an tumtah mi paisa hmuahhmuah cu, 5 puithiampawl in an hmeltheih hnen ihsin anmai hrangah la hai seh, cule temple siatnakpawl, a siat hmuhnak hmun kip rĕm hai seh,» tiah a ti.\\n6 Cule hitin a si, Siangpahrang Jehoash a lal a kum 23-nak tiangah puithiampawl in temple siatnakpawl an rĕm hrih lo. 7 Siangpahrang Jehoash cun puithiam Jehoiada le puithiam dangpawl a ko ih an hnenah, «Ziangah so temple siatnakpawl nan rĕm lo? Curuangah atu ah nan hmeltheih hnen ihsin paisa labêt nawn hlah uh, cuhnakin temple siatnakpawl tuahnak hrangah hmangsuak sawn uh,» tiah a ti. 8 Cule puithiampawl cun mipi hnen ihsin paisa cohlang nawn lo dingin le temple siatnakpawl khal rĕm lo dingin an lung a kim.\\n9 Cun puithiam Jehoiada in kuang a la ih a sīn a vittlăng, cule cumi cu biakṭheng kiang, Jehovah inn sung luhnak vawrh lamah a ret. Cule sângka kiltu puithiampawl in Jehovah inn sungih rak ken mi paisa hmuahhmuah cu tawkah an ret. 10 Cule hitin a si, kuang sungah paisa tampi a um ti an hmuh tikah, siangpahrang-ih cangantu le puithiam lubik cu an so ih, cumi cu dippawl sungah an săn, cule Jehovah inn sungih hmuh mi paisa cu an siar. 11 Cun an tuk mi paisa cu Jehovah inn vilvengtu, hna a ṭuansuaktupawl kut ah an pe. Cule cumi cu Jehovah inn ṭuantu lettamapawl le inn saktupawl hnenah, 12 lungserthiampawl le lung attupawl hnenah, thing le ser mi lung leinak ah, Jehovah inn siatnak rĕmnak dingah an pesuak. Cule cupawl hmuahhmuah cu temple rĕmnak dingih peksuah mi an si. 13 Sikhalsehla Jehovah inn sungih ken mi paisa ihsin Jehovah inn hrangah ngun cawhtawlhpawl, caicehpawl, khengkûmpawl, tawtawrawtpawl, sui bungruapawl le ngun bungruapawl cu tuah a si lo. 14 Asinan cumi cu hnaṭuantupawl an pe ih, cumi thawn Jehovah inn an rĕm. 15 Cuihhleiah paisa an pek mi mipapawl hnen ihsin hnaṭuantupawl pek ding mi paisa hmandān thu an dil lo, ziangahtile annih cun rinumten an tuah. 16 Mawh Thilhlănpawl ihsin le Sual Thilhlănpawl ihsin paisa cu Jehovah inn ah ken a si lo, cumi cu puithiampawlih ta a si.\\nHazael in Jerusalem a Hro\\n17 Siria siangpahrang Hazael cu a so ih Gath khua a do ih, a la. Cun Hazael cu Jerusalem ih feh dingin a hmai a hawi. 18 Cule siangpahrang Jehoash in a pupápawl, Jehoshafat le Jehoram le Ahaziah, Judah siangpahrangpawl ih serhhran mi thil hmuahhmuah le amai serhhran mi thil hmuahhmuah, Jehovah inn le siangpahrang inn hlawnthilpawl lakih hmuh mi sui hmuahhmuah cu a la ih, Siria siangpahrang Hazael hnenah a kuat. Cun amah cu Jerusalem ihsin a fehhlo.\\n19 Cun a tāng lai mi Joash-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw?\\n20 Cule a siahhlawhpawl cu an tho ih phiarthupnak an tuah, cule Joash cu Silla pannak zin ih Millo inn ah an that. 21 Ziangahtile a siahhlawh Shimeath fapa Jozakar le Shomer fapa Jehozabad in amah cu an vuak ih, a thi; cule David Khawpi ah a pupápawl hnenah an phum. Cun a fapa Amaziah cu a aiah a lal.\\nIsrael Siangpahrang Jehoahaz\\n1 Judah siangpahrang Ahaziah fapa Joash a lal a kum 23-nak ah Jehu fapa Jehoahaz cu Samaria ah Israel tlunih siangpahrang ah a cang ih, kum hleisarih sung a lal. 2 Cule Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah ih, Israel sualtertu, Nebat fapa Jeroboam-ih sualpawl cu a thlun. Cupawl cu a suahsan lo.\\n3 Cun Israel parah Jehovah thinhengnak cu a alh ih, an damsung hmuahhmuah Siria siangpahrang Hazael kut ah le Hazael fapa Ben-Hadad kut ah a pek hai. 4 Cule Jehoahaz cun Jehovah duhsaknak a hawl, cule Jehovah in amah cu a ngaisak, ziangahtile anih in Israel palbĕtnak cu a hmu, ziangruangahtile Siria siangpahrang in anmah a palbĕt a si. 5 Cun Israel cu Siria-mipawl kut hnuai ihsin an suahnak dingah, Jehovah in runsuaktu a pe, cule Israel tefapawl cu a hlan vekin anmai thlampawl ah an cêng. 6 Sikhalsehla Israel sualtertu Jeroboam sungkua ih sualpawl cu tlansan loin, an tuah sawn riangri. Cule Asherah khal Samaria ah a tāng lai. 7 Ziangahtile Jehoahaz hnenah rángtothiam mi 50, ránglêng pahra le ralkap 10000 lawng a tâng, ziangahtile Siria siangpahrang in anmah cu a that hai ih, hruihhmun ih leivut vekin anmah cu a tuah.\\n8 Cule a tāng lai mi Jehoahaz-ih căngvaihnakpawl, a tuah mi hmuahhmuah le a cahnak cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 9 Cun Jehoahaz cu a pupápawl hnenah a cawl ih, Samaria ah an phum. Cun a fapa Joash cu a aiah a lal.\\nIsrael Siangpahrang Jehoash\\n10 Judah siangpahrang Joash a lal a kum 37-nak ah Jehoahaz fapa Jehoash cu Samaria ah Israel tlunih siangpahrang ah a cang ih, kum 16 sung a lal. 11 Cule anih cu Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah. Israel sualtertu Nebat fapa Jeroboam-ih sualpawl hmuahhmuah a tlansan lo, cuhnakin cupawl cu a tuah sawn riangri.\\n12 Cule a tāng lai mi Joash-ih căngvaihnakpawl, a tuah mi hmuahhmuah le Judah siangpahrang Amaziah a donak cahnak cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 13 Cun Joash cu a pupápawl hnenah a cawl. Cun a laltokham parah Jeroboam a to. Cule Joash cu Israel siangpahrangpawl hnenah Samaria ah phum a si.\\n14 Elisha cu a thihpi ding mi natnak in a nâ. Cun Israel siangpahrang Joash cu a hnenah a suk ih, a hmaiah a ṭap, «Maw ka pa, ka pa, Israel ránglêngpawl le an rángtothiampawl,» tiah a ti.\\n15 Cule Elisha in a hnenah, «Thál le thálfung hrekkhat la aw,» tiah a ti. Cun anih in thál le thálfungpawl cu a la. 16 Cun anih in Israel siangpahrang hnenah, «Thál parah na kut ret aw,» tiah a ti. Cule cumi parah a kut a ret ih Elisha in siangpahrang kut parah a kut a ret. 17 Cule, «Nisuahnak lam sângkate áwng aw,» tiah a ti ih, anih in a áwng. Cun Elisha in, «Sai aw,» a ti ih, a sai. Cule, «Jehovah-ih runsuahnak thálfung le Siria ihsin runsuahnak thálfung a si, ziangahtile Afek khua ah Siria-mipawl cu hlorál tiang na neh hai ding,» tiah a ti. 18 Cun anih in, «Thálfungpawl la aw,» tiah a ti, cule anih in a la. Cule anih in Israel siangpahrang hnenah, «Lei sun aw,» a ti ih, anih in vei thum a sun, cule a bâng. 19 Cule Pathian mi cu a parah a thin a heng ih, «Vei nga vei ruk lai sun ding na si nân; cutisisehla cu Siria-mipawl cu an hlohral tiangin na neh hai ding. Asinan atu ah cun vei thum lawng Siria na neh ding,» tiah a ti.\\n20 Cun Elisha cu a thi ih an phum. Cule kum thăwktir ah, Moab misîmtupawl in ram an sîm. 21 Cule hitin a si, annih cun mi pakhat an phum rero laiah, zoh hnik, misîmtu bur khat rinlopiah an hmu, cule cu pa cu Elisha-ih thlān ah an hlăwn. Cun cu pa cu an vun thlak ih, Elisha ruhpawl a dai tikah, a nungsal ih, a ke in a ding.\\nIsrael in Siria hnen ihsin Khawpipawl a Lasal\\n22 Cule Siria siangpahrang Hazael in Israel cu Jehoahaz damsung hmuahhmuah a palbĕt. 23 Asinan Jehovah cu Abraham, Isak le Jakob thawi a thukham ruangah, an parah zangfahnak a nei, a lainat hai ih, anmah a ngaihsak, cule anmah cu a hlorálter hai lo ih, a hmai ihsin a hlăwn hai hrih lo.\\n24 Cule Siria siangpahrang Hazael cu a thi. Cun a fapa Ben-Hadad cu a aiah a lal. 25 Cule Jehoahaz fapa Jehoash in Hazael fapa Ben-Hadad ih kut ihsin doawknak in a pa Jehoahaz kut ihta a rak lâk mi khawpipawl cu a lasal. Joash in vei thum sung amah a neh ih Israel khawpipawl a lasal.\\nJudah Siangpahrang Amaziah\\n1 Jehoahaz-ih fapa, Israel siangpahrang Joash a lal a kum hnihnak ah Judah siangpahrang Joash fapa Amaziah cu siangpahrang ah a cang. 2 Siangpahrang a hung si tikah amah cu kum 25 mi a si ih, Jerusalem ah kum 29 sung a lal. A nuih hmin cu Jehoaddan, Jerusalem-mi a si. 3 Cule anih cun Jehovah mithmuhah thildik a tuah nân a pupá David vek cu a si lo. A pa Joash ih rak tuah mi pauhpauh a tuah. 4 Sikhalsehla hmun sângpawl cu lakhlo an si lo ih, mipi in hmun sângpawl ah thawiawin rimhmui an ur hrih thotho.\\n5 Cule hitin a si, uknak cu a kut ih dĭnhngeh a si veten a pa siangpahrang rak thattu a siahhlawhpawl cu a that hai. 6 Asinan laithattupawlih fātepawl cu a that lo, Mosi Dān Cazual sungih, «Falepawl ruangah palepawl thah an si lo ding ih, palepawl ruangah falepawl khal thah an si lo ding, mi pakhat cu amai sual ruangih thah a si sawn ding a si,» tiih Jehovah thupek ngan mi vekin.\\n7 Anih in Cite Phaikuam ah Edom-mi 10000 a that ih, doawknak ihsin Sela a la, cule cumi hmin cu tuihni tiangin Joktheel tiah a ko.\\n8 Cun Amaziah in Israel siangpahrang, Jehu fapa Jehoahaz-ih fa Jehoash hnenah palaipawl a thlah ih, «Ra aw, pakhat le pakhat hmaităwnin zoh aw uhsi,» tiah a ti.\\n9 Cule Israel siangpahrang Joash in Judah siangpahrang Amaziah hnenah, «Lebanon tlang ih hlingbûr in Lebanon tlang ih sidar thing hnenah, ‹Na fanu hi ka fapa hnenah nupi ah pe aw,› tiin mi a thlah. Cule Lebanon tlang ih ramsa pakhat a vak ih cuih hlingbûr cu a pal. 10 Edom cu na neh tak ngai, na thinlung in a lo khaisâng. Cumi ah sunlawihaw awla, inn ah cambâng men aw, ziangahtile nangmah le Judah ram thawi nan tlûknak dingah ziangahso maw buainak taw na thawh ding?» tiah a ti.\\n11 Sikhalsehla Amaziah in a ngaithla duh lo. Curuangah Israel siangpahrang Jehoash cu a fehsuak ih, Judah siangpahrang Amaziah thawn Judah ram Beth Shemesh khua ah hmaităwnin an zoh aw. 12 Cule Judah cu Israel in a neh ih, mipa kip cu anmai thlam ciar ah an tlân. 13 Cun Israel siangpahrang Jehoash in Judah siangpahrang Ahaziah fapa Jehoash fa Amaziah cu Beth Shemesh ah a kai ih, Jerusalem ah a feh, Jerusalem kulh cu Efraim Kăwtka ihsin Kil Kăwtka tiangin dawng 400 a ṭhiatbăl. 14 Cule anih in sui le ngun hmuahhmuah, Jehovah inn le siangpahrang inn ih hlawnthilpawl lakih hmuh mi bungrua hmuahhmuah, ralkaih mipawl thawn Samaria ah a kir.\\n15 Cule a tāng lai mi Jehoash ih tuah mi căngvaihnakpawl, a cahnak le Judah siangpahrang Amaziah a dodān cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 16 Cun Jehoash cu a pupápawl hnenah a cawl ih Israel siangpahrangpawl hnenah Samaria ah phum a si. Cun a fapa Jeroboam cu a aiah a lal.\\n17 Joash fapa Judah siangpahrang Amaziah cu Jehoahaz fapa Israel siangpahrang Jehoash thih hnuah kum hleinga a nungdam. 18 Cule a tāng lai mi Amaziah-ih căngvaihnakpawl cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 19 Cule annih in Jerusalem ah amah an phiarthup ih, anih cu Lakish khua ah a tlân; asinan a dungthlunin Lakish ah mi an thlah ih, cu tawkah amah cu an that. 20 Cun amah cu rángpawl in an phur ih, David Khawpi ah a pupápawl hnen Jerusalem ah an phum.\\n21 Cule Judah-mipawl hmuahhmuah in kum hleiruk mi Azariah cu an hruai ih a pa Amaziah aiah siangpahrang ah an tuah. 22 Anih cun Elath a dĭn ih, cumi cu Judah ram ah a telhsal, cuihhnu ah siangpahrang cu a pupápawl hnenah a cawl.\\nIsrael Siangpahrang Jeroboam II\\n23 Joash fapa, Judah siangpahrang Amaziah a lal a kum hleingatnak ah Israel siangpahrang Joash fapa Jeroboam cu Samaria ah siangpahrang ah a cang ih, kum 41 sung a lal. 24 Cule anih cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah, Israel sualtertu Nebat fapa Jeroboam-ih sualpawl hmuahhmuah a tlansan lo. 25 Israel-ih Pathian Jehovah in a siahhlawh, Gath Hefer khawmi Amittai fapa profet Jonah hmangih a rak sim mi vekin, Israel ramri cu Hamath luhnak ihsin Arabah Tipi tiang a lasal. 26 Ziangahtile Jehovah in Israel-ih zăwnzaihnak cu a khâ tuk ti a hmu, cule sál le miluat khal an tâng lo, Israel hrangah bawmtu a um lo. 27 Cule Jehovah in van hnuai ihsin Israel hmin thaihlo dingin a rel lo, Joash fapa Jeroboam kut hmangin anmah a run hai sawn a si.\\n28 Cule a tāng lai mi Jeroboam-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah, a cahnak, ral a dodān le Judah ta a si mi Damaskas ihsin Hamath tiang Israel hrangih a lâksaldān pawl cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 29 Cun Jeroboam cu a pupápawl, Israel siangpahrangpawl hnenah a cawl. Cun a aiawhah a fapa Zekariah a lal.\\nJudah Siangpahrang Azariah\\n1 Israel siangpahrang Jeroboam a lal a kum 27-nak ah Judah siangpahrang Amaziah fapa Azariah cu siangpahrang ah a cang. 2 Siangpahrang a can tikah amah cu kum 16 mi a si ih, Jerusalem ah kum 52 sung a lal. A nuih hmin cu Jekoliah, Jerusalem-mi a si. 3 Cule a pa Amaziah ih tuah mi hmuahhmuah bangtukin Jehovah mithmuhah thildik a tuah, 4 hmun sângpawl lawngte lakhlo an si lo; mipi cu hmun sângpawl ah an thawiaw ih, rimhmui an ur lai. 5 Cun Jehovah in siangpahrang cu a vua ih, anih cu a thih ni tiangin a phâr. Cun anih cu inn pâk pakhat ah a cêng. Cule siangpahrang fapa Jotham cu siangpahrang sungkua hohatu siin, Judah rammipawl thu a ṭhen.\\n6 Cule a tāng lai mi Azariah-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 7 Cule Azariah cu a pupápawl hnenah a cawl ih, David Khawpi ah a pupápawl hnenah an phum. Cun a fapa Jotham cu a aiah a lal.\\nIsrael Siangpahrang Zekariah\\n8 Judah siangpahrang Azariah a lal a kum 38-nak ah Jeroboam fapa Zekariah in thla ruk sung Samaria ah Israel a uk. 9 Cule a pupápawl ih tuah mi bangin Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah. Israel sualtertu Nebat fapa Jeroboam-ih sualpawl cu a tlansan lo. 10 Cun Jabesh fapa Shallum in amah dokalhin a phiar ih amah cu mipi hmaiah a parah a kut a thlak ih a that, cule a aiawhin amah in a uk.\\n11 Cule zoh hnik, a tāng lai mi Zekariah-ih căngvaihnakpawl cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si.\\n12 Himi hi Jehovah kamsuakthu, Jehu hnenih, «Na fapapawl in Israel laltokham parah san li tiangin an to ding,» tiih a sim mi a si. Cule cutin a rak cang.\\nIsrael Siangpahrang Shallum\\n13 Judah siangpahrang Uzziah a lal a kum 39-nak ah, Jabesh fapa Shallum cu siangpahrang ah a cang, cule anih in Samaria ah thla khat pumhlum a lal. 14 Cule Gadi fapa Menahem cu Tirzah khua ihsin a so ih Samaria ah a thleng, cule Jabesh fapa Shallum cu Samaria ah a parah a kut a thlak ih a that. Cule a aiawhin amah a lal.\\n15 Cun a tāng lai mi Shallum-ih căngvaihnakpawl le a tawthawh mi phiarthupnak cu, zoh hnik, Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si.\\n16 Cun Menahem in Tirzah khua ihsin Tifsah khua ih um mi hmuahhmuah le a ramṭhen cu a do hai. Annih cu an pekawk lo ruangah, an parah a kut a thlak a si. Cutawk ih naupai nunau hmuahhmuah cu a raitlek thluh.\\nIsrael Siangpahrang Menahem\\n17 Judah siangpahrang Azariah a lal a kum 39-nak ah, Gadi fapa Menahem cu Israel siangpahrang ah a cang ih, Samaria ah kum 10 a lal. 18 Cule anih cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah, a damsung hmuahhmuah ah Israel sualtertu Nebat fapa Jeroboam-ih sualpawl a tlansan lo. 19 Assiria siangpahrang Pul cu cuih ram dokalhin a ra, cule Menahem in amai kut ah lalram hngetter dingin a kut cu a hnenih a umnak dingah, Pul hnenah ngun talent 1000 a pe. 20 Cule Menahem in Assiria siangpahrang hnenih pek dingah Israel ram ihsin, milian zetzet hmuahhmuah hnen ihsin mi pakhat ah ngun shekel 50 cio a kháwng. Cun Assiria siangpahrang cu a kirsal ih, cuih ram ah cun a câm lo.\\n21 Cun a tāng lai mi Menahem-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 22 Cun Menahem cu a pupápawl hnenah a cawl. Cule a fapa Pekahiah cu a aiah a lal.\\nIsrael Siangpahrang Pekahiah\\n23 Judah siangpahrang Azariah a lal a kum 50-nak ah, Menahem fapa Pekahiah cu Samaria ah Israel siangpahrang ah a cang ih, kum hnih sung a lal. 24 Cule anih cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah, Israel sualtertu Nebat fapa Jeroboam-ih sualpawl cu a tlansan lo. 25 Cun a ralbawi pakhat, Remaliah-ih fapa Pekah in amah cu a phiarthup ih, Samaria ah siangpahrang inn ih kulhhnget sungah a parah a kut a thlak, Argob le Arieh khal. Cule a zawngah Gilead-mi mipa 50 an tel. Anih in amah cu a that ih a aiah a lal.\\n26 Cule a tāng lai mi Pekahiah-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu, ngai hnik, Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si.\\nIsrael Siangpahrang Pekah\\n27 Judah siangpahrang Azariah a lal a kum 52-nak ah Remaliah fapa Pekah cu Samaria ah Israel siangpahrang ah a cang ih, kum 20 sung a lal. 28 Cule anih cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah, Israel sualtertu Nebat fapa Jeroboam-ih sualpawl cu a tlansan lo. 29 Israel siangpahrang Pekah-ih san laiah, Assiria siangpahrang Tiglath-Pileser a ra ih Ijon khua, Abel Beth Maakah khua, Janoah khua, Kedesh khua, Hazor khua, Gilead le Galili ram, Naftali ram hmuahhmuah cu a la, cule anmah cu Assiria ram ah a hruaihlo hai. 30 Cun Elah fapa Hoshea in Remaliah fapa Pekah cu a phiarthup, cule a parah a kut a thlak ih a that. Cun anih cu Uzziah-ih fapa Jotham a lal a kum 20-nak ah a aiah a lal.\\n31 Cule a tāng lai mi Pekah-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu, zoh hnik, Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si.\\nJudah Siangpahrang Jotham\\n32 Remaliah fapa, Israel siangpahrang Pekah a lal a kum hnihnak ah, Judah siangpahrang Uzziah fapa Jotham in uk a thăwk. 33 Amah cu siangpahrang a hung can tikah kum 25 mi a si ih, Jerusalem ah kum hleiruk sung a lal. A nuih hmin cu Jerusha ti mi Zadok fanu a si. 34 Cule anih cun Jehovah mithmuhah thildik a tuah, a pa Uzziah ih rak tuah mi hmuahhmuah vekin a tuah. 35 Sikhalsehla hmun sângpawl cu lakhlo an si lo. Mipi cu hmun sângpawl ah an thawiaw ih, rimhmui an ur hrih lai. Anih in Jehovah inn ih Kăwtka Tlunta a sak.\\n36 Cun a tāng lai mi Jotham-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 37 Cu laiah Jehovah in Judah dokalhin Siria siangpahrang Rezin le Remaliah fapa Pekah thlah a rak thăwk. 38 Cule Jotham cu a pupápawl hnenah a cawl ih, a pa David Khawpi ah a pupápawl hnenah phum a si. Cun a fapa Ahaz cu a aiah a lal.\\nJudah Siangpahrang Ahaz\\n1 Remaliah fapa Pekah a lal a kum 17-nak ah, Judah siangpahrang Jotham fapa Ahaz in uk a thăwk. 2 Ahaz cu siangpahrang a hung can tikah, kum 20 mi a si ih Jerusalem ah kum 16 sung a lal. Anih cun a pa David ih tuah vek si loin, Jehovah a Pathian mithmuhah thil ṭhalo a tuah. 3 Israel siangpahrangpawlih zin a zawh sawn, a si, Jehovah in Israel tefapawl hmaika ihsi a hlăwn mi miphunpawlih thil fihnungzapawl vekin, a fapa cu meisa a paltlăngter. 4 Cule hmun sângpawl par, tlangmualpawl par le thingbŭknîm hnuai kip ah rai a thawi ih rimhmui a ur.\\n5 Cun Siria siangpahrang Rezin le Remaliah fapa Israel siangpahrang Pekah cu doawknak tuah dingin Jerusalem ah an so ih, Ahaz cu an kulh, asinan an neh thei lo. 6 Cu laiah Siria siangpahrang Rezin in Siria hrangah Elath khua a lakirsal ih, Elath khua ihsin Judah mipapawl a hnawhsuak. Cun Edom-mipawl cu Elath khua ah an feh ih tuihni tiangin cu tawkah an cêng.\\n7 Cun Ahaz in Assiria siangpahrang Tiglath-Pileser hnenah palaipawl a thlah ih, «Kei cu na siahhlawh le na fapa ka si. Ra awla, i do dingih tho, Siria siangpahrang kut ihsin le Israel siangpahrang kut ihsin i run aw,» tiah a ti. 8 Cule Jehovah inn sungih hmuh mi ngun le sui, siangpahrang inn ih hlawnthilpawl lak ihta thawn Ahaz in a la ih, Assiria siangpahrang hnenah laksawng ah a kuat. 9 Cun Assiria siangpahrang in amah cu a ngaisak, cule Assiria siangpahrang cu Damaskas khua dokalhin a so ih, a la, a minungpawl cu Kir ram ah a hruaihlo hai ih, Rezin cu a that.\\n10 Cule Siangpahrang Ahaz cu Assiria siangpahrang Tiglath-Pileser táwng dingin Damaskas khua ah a feh ih, Damaskas khua ih a um mi biakṭheng cu a hmu, cule Siangpahrang Ahaz in puithiam Urijah hnenah biakṭheng tuahdān le pianzia, cumi tuahserdān hmuahhmuah vekin a kuat. 11 Cun Siangpahrang Ahaz in Damaskas khua ihsin a kuat mi hmuahhmuah vekin, puithiam Urijah cun biakṭheng pakhat a dâwl. Cule Damaskas khua ihsin Siangpahrang Ahaz a thlenkir hlanah, puithiam Urijah in a rak tuah. 12 Cule siangpahrang cu Damaskas khua ihsin a thlenkir tikah, siangpahrang in biakṭheng a hmu ih, siangpahrang in cumi cu a naih, cule cumi parah thilhlănpawl a hlan. 13 Cun a Meiur Thilhlăn le a Thlairawl Thilhlăn cu a ur, cule a Inding Thilhlăn cu a burh ih, biakṭheng parah a Remnak Thilhlănpawlih thisen a theh. 14 Jehovah hmaika-ih um mi dar biakṭheng khal temple hmai ihsin, a biakṭheng le Jehovah inn karlak ihta a la ih, cumi cu a biakṭheng ih sak lam kilah a ret. 15 Cun Siangpahrang Ahaz in puithiam Urijah cu thu a pe ih, «Biakṭheng tumpi thar parah zing lam Meiur Thilhlăn siseh, zan lam Thlairawl Thilhlăn siseh, siangpahrang-ih meiur thawinak le a Thlairawl Thilhlăn siseh, rammi hmuahhmuah ih Meiur Thilhlăn thawn, an Thlairawl Thilhlăn siseh, an Inding Thilhlănpawl siseh, ur aw, cule cumi parah Meiur Thilhlăn thisen hmuahhmuah le thawiawknak thisen hmuahhmuah cu theh aw. Cule dar biakṭheng cu ka hrangah thuzawinak a si ding,» tiah a ti. 16 Cuticun puithiam Urijah in Siangpahrang Ahaz ih thupek mi hmuahhmuah vekin a tuah.\\n17 Cule Siangpahrang Ahaz in tohkāl tlângpawl a sâttan ih, cupawl ihsin Tikuangpi cu a ṭhawn, cule tibelpi cu a hnuaiih dar câwcangpawl ihsin a lathla ih, cumi cu lungtopawl rĕmkhawm mi parah a ret. 18 Temple sungih an rak sak mi, Sabbath hulhliap le Jehovah inn ihsin siangpahrang-ih luhkâ lengta cu Assiria siangpahrang ruangah a ṭhawn.\\n19 Cule a tāng lai mi Ahaz ih tuah mi căngvaihnakpawl cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 20 Cun Ahaz cu a pupápawl hnenah a cawl ih, David Khawpi ah a pupápawl hnenah phum a si. Cule a fapa Hezekiah cu a aiah a lal.\\nIsrael Siangpahrang Hoshea\\n1 Judah siangpahrang Ahaz a lal a kum 12-nak ah, Elah fapa Hoshea cu Samaria ah Israel siangpahrang ah a hung cang ih, kum kua sung a lal. 2 Cule Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah, asinan amai hlanih Israel siangpahrangpawl vek cu a si lo. 3 Amah dokalhin Assiria siangpahrang Shalmaneser a ra suak, cule Hoshea cu a siahhlawh ah a cang ih, a hnenah ngunkhuai a pe. 4 Cule Assiria siangpahrang in Hoshea ih phiarthupnak cu a hmusuak, ziangahtile anih in Izip siangpahrang So hnenah palaipawl a rak thlah ih, kum tin ih a tuah vekin, Assiria siangpahrang hnenah ngunkhuai a keng lo. Curuangah Assiria siangpahrang in amah cu a kharkhum ih thawnginn sungah a ṭawn.\\nIsrael cu Assiria Sál ah Hruai a si\\n5 Cule Assiria siangpahrang cu ram pumpuluk hmuahhmuah ah a feh ih, Samaria tiang a so, cule kum thum sung a kulh.\\n6 Hoshea a lal a kum kuatnak ah Assiria siangpahrang in Samaria a la ih, Israel cu Assiria ram ah a hruaihlo, cule Halah khawpi le Habor tiva kiang, Gozan tiva le Medes khawpipawl ah a ret hai.\\n7 Ziangahtile hitin a si, Israel tefapawl cu Izip siangpahrang Faro kut hnuai ihsin, Izip ram ihsin anmah rak hruaisuaktu Jehovah an Pathian dokalhin thilsual an rak tuah, cule pathian dangpawl an ṭih ih, 8 Jehovah in Israel tefapawl hmaika ihsin a dawisuah mi miphunpawl ih an rak tuah mi sakhaw dānpawl le Israel siangpahrangpawlih sualnak an thlun. 9 Israel tefapawl cun Jehovah an Pathian parah a diklo mi thilpawl athupten an rak tuah, an khawpipawl hmuahhmuah ah, ralvennak dawlsâng ihsin kulh nei khawpi tiangin anmai hrangah hmun sângpawl an dĭn. 10 Anmai hrangah tlang sâng kip parah le thingbŭknîm hnuai kip ah, ṭhuamserhpawl le Asherah-pawl an dĭn. 11 Annih in cutawk ih hmun sângpawl hmuahhmuah ah, Jehovah in an hmaiih a dawisuah mi miphunpawl vekin rimhmui an ur, cule Jehovah thinheng dingih căwktho dingin sualralnak thilpawl an tuah. 12 Jehovah in an hnenah, «Hih thil nan tuah lo pei,» tiih a ti mi milempawl an rian.\\n13 Cuticingin Jehovah in, «Nan pupápawl thu ka pek mi Dān hmuahhmuah le ka siahhlawh profetpawl hmangin nan hnenih ka thlah mi bangtukin, nan lamzin ṭhalo pawl ihsin kir uhla, ka thupekpawl le ka sakhaw dānpawl thlun uh,» tiin Israel le Judah hnenah a profet hmuahhmuah le hmutu hmuahhmuah hmangin a theihter. 14 Sikhalsehla annih in an ngaithla lo, Jehovah an Pathian rak zum lo tu an pupápawlih rĭng bangin an rĭng an khăwngter sawn. 15 Cule a sakhaw dānpawl, an pupápawl hnenih a rak tuah mi a thukham le anmah dokalhih a theihter mi a thutheihtermipawl tla an hnáwng, milempawl an thlun, milem betu ah an cang ih, anmah vekin nan tuah lo pei tiih Jehovah in a rak cah mi, an kimvelih um miphunpawl an rak thlun. 16 Cule annih cun Jehovah an Pathian-ih thupekpawl hmuahhmuah cu tlansanin, anmai hrangah burcawp câwpa no lem pahnih an tuah, Asherah pakhat an tuah ih, van ih thilmak rual hmuahhmuah an bia, cule Baal an rian. 17 Cule an fapapawl le an fanupawl meisa an paltlăngter, thilcamthiamnak le aizohthiamnak an hmang ih, Jehovah mithmuhih thil ṭhalo tuah dingin, a thinheng ko căwktho dingin anmah le anmah an zuaraw. 18 Curuangah Jehovah cu Israel parah a thin a heng tuk ih, a mithmuh ihsin anmah cu a ṭhawn, Judah hnám siarlo a tāng mi zohman an um lo.\\n19 Judah khal in Jehovah an Pathian-ih thupekpawl a thlun lo, cuhnakin Israel ih tuah mi sakhaw dānpawl a thlun sawn. 20 Cule Jehovah in Israel tesinfapawl hmuahhmuah a hnáwng, anmah cu a zawnzaiter hai ih, a mithmuh ihsin anmah a hlăwnhloh hai hlanlo, misuamtupawlih kut ah anmah cu a pe.\\n21 Ziangahtile anih in Israel cu David sungza ihsin a ṭhen ih, annih in Nebat fapa Jeroboam cu siangpahrang ah an tuah. Cun Jeroboam cun Israel in Jehovah a thlunnak ihsin a hruaipêng ih anmah cu sual rapthlak a tuahter. 22 Ziangahtile Israel tefapawl cun Jeroboam ih tuah mi sualpawl hmuahhmuah an thlun, cucu an tlansan lo, 23 Jehovah in a siahhlawh profetpawl hmuahhmuah hmangih a rak sim vekin, a mithmuh ihsin Israel a ṭhawnhloh tiangin. Cule Israel cu anmai ram ihsin Assiria ram ah tuihni tiang hruaihlo an si.\\nAssiria in Samaria a Dĭnsal\\n24 Cun Assiria siangpahrang in Babilon khawmipawl, Kuthah khawmipawl, Ava khawmipawl, Hamath khawmipawl le Sefarvaim khawmipawl cu a hruai hai ih, Israel tefapawl aiah Samaria khawpipawl ah a ret. Cule Samaria cu an nei ih, a khawpipawl ah an cêng. 25 Cule hitin a si, cutawk ih an cēn thăwktir ah Jehovah an ṭih lo, curuangah Jehovah in an lakah kiosapawl a thlah ih, an lakih mi hrekkhat an dehthat. 26 Cun Assiria siangpahrang hnenah an sim ih, «Na rak ṭhawn ih Samaria khawpipawl ih na ret mi miphunpawl in, hih ram Pathian biakdān an thei lo, curuangah anih in an lakah kiosapawl a thlah, cule zoh hnik, cupawl in anmah cu an dehthat, ziangruangahtile annih in cuih ram Pathian biakdān an thei lo,» tiah an ti.\\n27 Cun Assiria siangpahrang in thu a pe ih, «Cutawk ihsin nan hruai mi puithiampawl lakih pakhat thlah uh, anih cu feh sehla, cu tawkah cêng seh. Cule anih in cuih ram Pathian biakdān cu anmah zirh seh,» tiah a ti. 28 Cun Samaria ihsin an rak hruai mi puithiampawl lakih pakhat a thleng ih, Bethel ah a cêng, cule Jehovah ṭihdān ding anmah a zirh.\\n29 Sikhalsehla miphun kip in mai pathian cio an tuah vivo ih, cupawl cu Samaria-mipawl ih tuah mi hmun sângpawl ih innpawl parah, miphun kip in an cēnnak khawpipawl ah an ret. 30 Babilon-mipawl in Sukkoth Benoth an tuah, Kuth-mipawl in Nergal an tuah, Hamath-mipawl in Ashima an tuah ih, 31 Avit-mipawl in Nibhas le Tartak an tuah, cule Sefarvit-mipawl in an pathian Adrammelek le Anammelek hnenah an fātepawl meisa ah an ur. 32 Cun annih cun Jehovah an ṭih ih, anmai lak ihsin an duh mimi kha hmun sâng puithiampawl ah an tuah ih, hmun sâng innpawl ah thawinak an tuahsak. 33 Jehovah an ṭih, cucingin hruaisuah an sinak miphunpawlih tidān vekin, anmai pathianpawl an rian.\\n34 Tuihni tiangin hlanlai tidanpawl an hmang vivo. Jehovah an ṭih lo ih, amah in Israel tiih a kawh mi Jakob tefapawl hnenah Jehovah in thu a rak pek mi an sakhaw dān siseh, an cīn le dānpawl siseh, dān le thupekpawl khal an thlun lo. 35 Anmah thawn Jehovah in thukham a tuah ih, «Nannih in pathian dangpawl nan ṭih lo pei, anmah cu nan be lo pei ih, anmah nan rian lo pei, an hnenah nan thawiaw fawn lo pei. 36 Izip ram ihsin huham ropi le bān suahih a lo hruaisuaktu Jehovah cu nan ṭih pei, amah nan be pei, cule a hnenah thawinak nan hlan pei. 37 Cule nan hrangih a ngan mi sakhaw dānpawl, cīn le dānpawl, dān le thupek thlun kumkhua dingin nan ralring pei, pathian dangpawl nan ṭih lo pei. 38 Cule nanmah thawi ka rak tuah mi thukham nan hngilh lo pei ih, pathian dangpawl khal nan ṭih fawn lo pei. 39 Cuhnakin Jehovah nan Pathian nan ṭih sawn pei, cule anih in nan ralpawl hmuahhmuah kut ihsin a lo runsuak ding a si,» tiah a cah hai. 40 Sikhalsehla annih in an rak ngaithla lo, cuhnakin an hlanlai tidanpawl an thlun sawn.\\n41 Cun hi miphunpawl in Jehovah an ṭih ih, an milimpawl khal an riancêm. An fātepawl le an fātepawlih fātepawl khal in tuihni tiangin an pupápawl vekin an tuah vivo.\\nJudah Siangpahrang Hezekiah\\n1 Elah fapa Israel siangpahrang Hoshea a lal a kum thumnak ah hitin a si, Ahaz fapa Judah siangpahrang Hezekiah lal a thăwk. 2 Amah cu siangpahrang a hung si tikah kum 25 mi a si ih, Jerusalem ah kum 29 sung a lal. A nuih hmin cu Abi a si ih, Zekariah fanu a si. 3 Cule anih cun a pa David ih rak tuah mi hmuahhmuah vekin, Jehovah mithmuhah thildik a tuah.\\n4 Hmun sângpawl a ṭhiat ih ṭhuamserhpawl a siatsuah, Asherah a hauthlu ih, Mosi ih rak tuah mi dar rul khal a khuaidarh ṭheh, ziangahtile cuih cān tiangah Israel tefapawl in cu tawkah rimhmui an ur ih, cumi cu aNehushtan tiah an ko. 5 Anih cun Israel-ih Pathian Jehovah a rinsan ih, Judah siangpahrang hmuahhmuah lakah amai hnuah siseh, amai hlanah siseh, mi pakhat hman amah vek an um lo. 6 Ziangahtile anih cun hnget zetin Jehovah a pawkbĕt, amah thlun cu a tlansan lo, Jehovah in Mosi thu a rak pek mi, a thupekpawl cu a thlun. 7 A hnenah Jehovah a um, a fehnak kip ah a hmuingil. Cule Assiria siangpahrang dokalhin a hél ih amah a rian lo. 8 Amah in Gaza khua le a ramri tiangin, ralvennak dawlsâng ihsin kulh nei khawpi tiang Filisṭia-mipawl a neh.\\n18:4a Nehushtan: Himi thuanthu ih micuktu rulngân kha Hebru ah Nakhash ti a si. Cuih rulngân dar ih tuah mi kha an bia ih, a hmin ah Nehushtan tiah an ko.\\n9 Cun Siangpahrang Hezekiah a lal a kum litnak ah, cumi cu Elah fapa Israel siangpahrang Hoshea a lal a kum sarihnak a si, hitin a si, Assiria siangpahrang Shalmaneser cun Samaria a hung do ih a kulh. 10 Cule kum thum a cem tikah, cumi cu an la. Hezekiah a lal a kum ruknak, Israel siangpahrang Hoshea a lal a kum kuatnak ah Samaria cu lâk a si. 11 Cun Assiria siangpahrang in Assiria-ih ralkaih ah Israel cu a hruaihlo ih, Halah le Habor tiva kiang, Gozan tiva le Medes khawpipawl ah a ret, 12 ziangruangahtile annih cun Jehovah an Pathian aw an ngaithla lo ih, a thukham le Jehovah siahhlawh Mosi ih thu a pek mi hmuahhmuah an pahbăl sawn, cule cupawl cu an ngaithla duh lo ih, an thlun duh fawn lo.\\n13 Cule Siangpahrang Hezekiah a lal a kum hleilitnak ah Assiria siangpahrang Sennakerib cu a hung so ih Judah ram ih kulh nei khawpipawl hmuahhmuah a la ṭheh. 14 Cun Judah siangpahrang Hezekiah in Lakish khua ah mi a thlah ih, Assiria siangpahrang hnenah, «Ka rak tisual a si, ka hnen ihsin kir aw. Nangmah ih i phût mi pauhpauh cu ka tuah ding,» tiah a ti. Cule Assiria siangpahrang in Judah siangpahrang Hezekiah cu ngun talent 300 le sui talent 30 a tuk. 15 Cun Hezekiah in Jehovah inn ih hmuh mi ngun hmuahhmuah le siangpahrang inn ih hlawnthilpawl lak ihsin a pe. 16 Cuih cān ah Hezekiah in Jehovah temple sângkapawl ihta le Judah siangpahrang Hezekiah ih a rak khût mi ṭhuampawl ihta sui cu a khăwk ih cumi cu Assiria siangpahrang a pe.\\nSennakerib Tluang a Khâwng\\n17 Assiria siangpahrang in Lakish ihsin Tartan, Rabsaris le Rabshakeh pawl cu ralkap tampi thawn Jerusalem dokalhin Siangpahrang Hezekiah hnenah a thlah. Cule an so ih Jerusalem an thleng. An thlen tikah, an feh ih puan sawptuih hmunram fehnak zinpi tili sakta sawn tidai lâknak kiangah an ding. 18 Cule annih in siangpahrang an kawh tikah, inn hohatu a si mi Hilkiah fapa Eliakim, cangantu Shebna le Asaf fapa ngankhumtu Joah pawl tla an hnenah an ra suak.\\n19 Cule Rabshakeh in an hnenah, «Hezekiah hnenah atu ah, ‹Siangpahrang ropi Assiria siangpahrang in hitin a ti: Nan rinsan mi rinawknak hi ziang a si? 20 Doawknak hrangah khawkhannakpawl le huham neiin na sim, sikhalsehla cupawl cu ṭawngkam men lawng an si. Atu ah zo na rinsan ih keimah dokalhih na hél? 21 Atu ah zoh hnik! A kiak mi himi câlte kianghrăwl, Izip na rinsan a si hi, a parih mi a ṭhumawk asile, a kut sungah a lut ding ih a sun ding. Cuvekin Izip siangpahrang Faro a rinsantu hmuahhmuah an cang ding. 22 Asinan ka hnenah, «Jehovah kan Pathian kan rinsan,» na ti asile, cumi cu a hmun sângpawl le a biakṭhengpawl cu Hezekiah in a lahlo zo ih, Judah le Jerusalem ah, «Jerusalem ih himi biakṭheng hmaika-ah nan be ding,» a ti a si lo maw? 23 Curuangah atu ah, ka lo dil a si, Assiria siangpahrang ka bawipa hnenah thukamnak pe awla, nangmah lamin an parih totu dingpawl na ret thei ding asile, ráng 2000 ka lo pe ding! 24 Ránglêngpawl le rángtothiampawl hrangah Izip rinsanin, ka bawipaih siahhlawhpawl lakih a tebikpawl lakih ralbawi pakhat hman ziangtin so na khir thei ding? 25 Atu ah Jehovah tel loin, cumi siatsuah dingah hitawk hmun dokalhih ra maw ka si? Jehovah in ka hnenah, «Himi ram dokalhin so awla, cumi cu siatbăl aw,» tiah i ti a si,› tiin sim uh,» tiah a ti.\\n26 Cun Shebna, Joah le Hilkiah fapa Eliakim tepawl in Rabshakeh hnenah, «Zangfahten na siahhlawhpawl hnenah Aramik ṭawng in ṭawng aw, ziangahtile cucu kan thei, cule khawkulh parih um mipi hnatheihah Hebru ṭawng in kan hnenah ṭawng hlah,» tiah an ti.\\n27 Asinan Rabshakeh in an hnenah, «Ka bawipa in nan bawipa le nanmah hnenah hi thu sim dingin in thlah maw si? Khawkulh parih to ih nanmah thawn anmai êk ei le anmai zin in ding mipawl hnenah in thlah a si lo maw» tiah a ti.\\n28 Cun Rabshakeh cu a ding ih Hebru ṭawng in aw ring zetin a ausuak ih a ṭawng, «Siangpahrang ropi, Assiria siangpahrang-ih ṭawngkam ngai uh! 29 Siangpahrang in hitin a ti: ‹Hezekiah in lo bum hlah seh, ziangahtile anih in amai kut ihsin a lo run thei lo ding, 30 Hezekiah in, «Jehovah in in runsuak tengteng ding, hi khawpi cu Assiria siangpahrang kut ah pek a si lo ding,» tiin Jehovah lo rinsanter fawn hlah seh,› a ti. 31 Hezekiah cu ngaithla hlah uh, ziangahtile Assiria siangpahrang in hitin a ti: ‹Laksawng hmangin keimah thawn remnak tuah uhla, ka hnenah ra suak uh; cule nan lakih mi kip in anmai sabit hri ihsin le mi kip in anmai theipi kung ihsin an ei ding ih, mi kip in anmai tikhur cio ih ti an in ding. 32 Ka ra thlen ih nanmai ram vek, thlairawl le sabitzu ram, sang le sabit hmuan ram, olif hriak thar le khuaitizu thar ram ih ka lo hruaihloh hlanlo, nan nun ih nan thihlonak dingah, atu rori ah thilpek hmangin keimah thawn remnak tuah uhla, ka hnenah ra suak uh. Hezekiah cu ngaithla hrimhrim hlah uh, culoasile, «Jehovah in in run ding,» tiin a lo lēm ding. 33 Miphunpawl pathian lakih pakhat tal in a ram cu Assiria siangpahrang kut ihsin a rundam maw si? 34 Hamath le Arpad ih pathianpawl cu khuiah so? Sefarvaim le Hena le Ivah ih pathianpawl teh khuiah so? Ka kut ihsin Samaria kha an runsuak maw si? 35 Rampawlih pathianpawl hmuahhmuah lakin zopawl in so ka kut ihsin an rampawl rak runsuak? Cuti asile Jehovah in ka kut ihsin Jerusalem a runsuak thei ding maw si?› a ti,» tiah a ti.\\n36 Asinan mipi cu daiten an um ih, kam khat hman an let lo, ziangahtile siangpahrang-ih thupek cu, «Amah sawn hlah uh,» ti a si. 37 Cun inn hohatu, Hilkiah fapa Eliakim, cangantu Shebna le Asaf fapa ngankhumtu Joah cu an hnipuan tlekpi thawn Hezekiah hnenah an thleng ih, a hnenah Rabshakeh-ih ṭawngkampawl cu an sim.\\nIsaiah in Runsuahnak a Fiangter\\n1 Cule hitin a si, siangpahrang Hezekiah in cuih thu a theih tikah, a hnipuan a thlek ih, buri-hnipuan a khuhaw ih, Jehovah inn ah a lut. 2 Cun anih in siangpahrang sungkua hohatu Eliakim, cangantu Shebna le puithiampawl lakih upapawl cu buri-hnipuan khuhawin Amoz fapa profet Isaiah hnenah a thlah hai. 3 Cule annih in a hnenah, «Hitin Hezekiah in a ti, ‹Tuihni cu buainak le kawkawknak le thangsiatawknak ni a si, ziangahtile naute suah a cu thlang, asinan sangsuak dingin tha a nei lo. 4 A nung mi Pathian simse dingih a bawipa Assiria siangpahrang in a thlah mi Rabshakeh ṭawngkampawl cu Jehovah na Pathian in a theih ka zum, cule Jehovah na Pathian in a theih mi ṭawngkampawl hmuahhmuah ruangah amah cu a kawk ding. Curuangah tān mi a tāngsŭnpawl hrangah thlacam aw,› tiin,» tiah an ti.\\n5 Cun siangpahrang Hezekiah siahhlawhpawl cu Isaiah hnenah an feh. 6 Cule Isaiah in an hnenah, «Nan bawipa hnenah hitin nan sim pei, ‹Jehovah in, «Assiria siangpahrang siahhlawhpawlih in thangsiatnak na theih mi ṭawngkampawl kha ṭih hlah. 7 Ngai hnik, a parah thlarau pakhat ka ret ding ih, anih in thuthang a thei ding, cule amai ram ah a kir ding; cule amai ram ah ralnâm ih tlu dingin ka tuah ding,» a lo ti,› tiah nan ti pei,» tiah a ti hai.\\n8 Cun Rabshakeh cu a kirsal ih, Assiria siangpahrang in Libnah khua a do rero lai a va hmu, ziangahtile anih cu Lakish khua ihsin a suak zo ti a thei. 9 Cule siangpahrang in, «Zoh hnik, anih cu nangmah thawi doaw dingin a fehsuak zo,» tiah Kush siangpahrang Tirhakah-ih thuhla a thei. Cun anih cun Hezekiah hnenah palaipawl a thlahsal ih, 10 «Judah siangpahrang hnenah hitin nan sim pei, ‹Na rinsan mi na Pathian in, «Jerusalem cu Assiria siangpahrang kut ah pek a si lo ding,» tiin lo bum hlah seh. 11 Zoh hnik! Assiria siangpahrangpawl in siatbăl ṭheh verver ko ram hmuahhmuah parih an tuah mi cu na hna in na thei zo. Cuti a si ahcun nang cu runsuahin na um ding maw? 12 Miphunpawlih pathianpawl in ka pupápawlih an rak siatbăl mi, Gozan le Haran le Rezef le Telassar ih a um mi Eden-mipawl kha an rak runsuak dah maw? 13 Hamath siangpahrang, Arpad siangpahrang, Sefarvaim khawpi siangpahrang, Hena siangpahrang le Ivah siangpahrang kha khuiah so?› tiin nan va sim pei,» tiah a ti hai.\\n14 Cule Hezekiah cun palaipawl kut ihsin cakuat a ngah ih a siar. Cule Hezekiah cu Jehovah inn ah a so ih, cumi cu Jehovah hmaiah a pharh. 15 Cun Hezekiah in Jehovah hmaiah, «Maw Jehovah, Israel Pathian, cherub-pawl karlakih cêng, nang cu Pathian na si, leitlun lalram hmuahhmuah ah nangmah lawng na si. Nangmah in van le leilung na tuah. 16 Maw Jehovah, na hna tháwng awla, rak ngai aw; Maw Jehovah, na mit meng awla, zoh hnik; a nung mi Pathian simse dingih a kuat mi Sennakerib-ih ṭawngkampawl hi ngaithla aw. 17 Maw Jehovah, Assiria siangpahrangpawl in miphunpawl le an rampawl cu an ṭhingter thluh ngaingai ih, 18 an pathianpawl cu meisa ah an urkāng, ziangahtile annih cu pathian taktak an si lo, milai kutsuak thing le lung an si sawn. Curuangah cupawl cu annih in an rak siatbăl ṭheh a si. 19 Curuangah, atu ah Maw Jehovah kan Pathian, leitlun lalrampawl hmuahhmuah in nangmah lawng hi Jehovah Pathian na si ti an theihnak dingah, a kut ihsin in rundam hram aw,» tiin thla a cam.\\nSennakerib Thuhla ih Jehovah Ṭawngkam\\n20 Amoz fapa Isaiah in Hezekiah hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah in, ‹Assiria siangpahrang Sennakerib thuhla ah ka hnenih thla na cam mi ka rak theih ruangah, 21 hihi Jehovah in amah dokalhih a rel mi a kamsuakthu cu a si:\\n‹Fala him, Zion fanu cun,\\nA lo nautat ih, hmuhsuamin a lo hnihsan;\\nJerusalem fanu cun\\naNa dung ihsin a lu a lo thĭn!\\n22 Zo so na simsiat ih na thangsiat?\\nZo dokalhin saw na aw na suah ih,\\nNa mit sâng ih na ngauhnawh?\\nIsrael Mi Thianghlim dokalhin a si lo maw?\\n23 Na palaipawl hmangin Bawipa rak simsia in,\\n«Ka ránglêng tampi thawn\\nTlang sângpi pi ah ka kai,\\nLebanon tlang sannakbik ah cun;\\nA sidar thing sângpi pi le,\\nA mirang far thing ṭhaṭhapawl ka hau ding;\\nRamri dĕng cēnnakpawl ah ka lut ding,\\nA leiram ṭha tupi sungah.\\n24 Tikhur ka lai ih tidai danglam ka in,\\nCule ka ke zaphak in kilhimnak tivate hmuahhmuah ka kāngter ṭheh,» tiah na ti.\\n25 Hihi hna in na thei dah lo maw si?\\nTuan le māng laiah cumi cu ka rak ruatfel zo,\\nKhuahlan ihsin cumi cu ka rak tum zo,\\nKulhhnget nei khawpipawl siatbălin thilse penkhawm menih na canter dingah,\\nAtu ah cumi cu ka cangsuakter a si.\\n26 Curuangah an sungih cêngpawl in huham málte an nei.\\nAnnih cu an thla a ṭem ih an ān a hai;\\nAnnih cu ramlak hrampi le\\nThlai hring vek an si,\\nA pitlin man hlanih ni ih a emro mi inn luanglu rāwn parih hrampi vek an si.\\n27 Asinan na cēnnak hmun,\\nNa thil ti mi hmuahhmuah le,\\nKa parih na thinsosatnak ka thei.\\n28 Ka parih na thinsosatnak le na vaivungawknak cu\\nKa hna ih a hung thlen ruangah,\\nKa sio cu na hnar ah ka thluah ding ih,\\nKa kakharh cu na kâ ah;\\nCule na ratnak zin in ka lo kirter ding.\\n29 ‹Hihi na hrangih hminsinnak a si pei:\\nTuih kum ah amah teih kho mi nan ei ding ih,\\nA kum hnihnak khal cumi ihsin a kho mi thotho nan ei ding;\\nA kum thumnak khalah nan tuh ding ih nan ât ding,\\nSabit hmuanpawl tla tuah uhla, a rah ei uh.\\n30 Cule Judah sungza lakih a tlânsuak minung tāngsŭn cu\\nHnuai lamih hramthla le\\nTlun lamih rahsuahin an umsal ding.\\n31 Ziangahtile Jerusalem ihsin mitāngsŭnpawl an feh ding,\\nA tlânsuakmipawl cu Zion Tlang ihsin.\\nRalkap rualpawlih Jehovah-ih ṭhahnemngainak in himi hi a tuah ding a si.›\\n19:21a Na dung ihsin: Assiria a si.\\n32 Curuangah Jehovah in Assiria siangpahrang thuhla ah hitin a sim:\\n‹Anih cu hi khawpi sungah a lut lo ding ih,\\nCu tawkah thálfung khal a sai lo ding,\\nKhawpi hmaiah ralphaw keng khalin a ra fawn lo ding,\\nKhawpi kulhkhŭmnak lei sunpâwng dâwl fawn lo ding.\\n33 A ratnak zin thothoin a tlungkir ding,\\nCule anih cu hi khawpi sungah a lut lo ding,› Jehovah in a ti.\\n34 ‹Ziangahtile hi khawpi run dingin ka kilveng ding,\\nKeimah ruangah le ka siahhlawh David ruangah,›\\ntiah a ti,» tiin.\\nSennakerib Sunnak le Thihnak\\n35 Cule cuih zan ah hitin a si, Jehovah-ih vancungmi cu a fehsuak ih, Assiria-mipawlih ṭanhmun khuarnak ah mi ting khat le thawng sawmriat le thawngnga a that; cule zingteih mipi an thawh tikah, zoh hnik, mithi ruang hlir an um. 36 Cun Assiria siangpahrang Sennakerib cu a suak ih a feh, inn ah a kir ih, Nineveh ah a va um. 37 Cule hitin a si, a pathian Nisrok temple ih pathian a biak laiah, amai fapa Adrammelek le Sharezer in amah cu ralnâm in an sahthluk; cule anmah cu Ararat ram ah an tlânhlo. Cun a aiah a fapa Esarhaddon a lal.\\nHezekiah a Dam Lo\\n1 Cu laiah Hezekiah cu a na ih a thi zikte. Cule Amoz fapa profet Isaiah cu a hnenah a feh ih, «Jehovah in hitin a ti: ‹Thupek vekin na inn hi dĭn aw, ziangahtile na thi ding ih, na nung lo ding,› a lo ti,» tiah a ti.\\n2 Cun anih cu phăr lam a hawi ih, Jehovah hnenah thla a cam ih, 3 «Maw Jehovah, ka lo ngen a si, thungaithlak le rinumnak thinlung thawi na hmaika-ih ka nundān le na mithmuhih thil ṭha ka tuah mipawl kha cing hram aw,» tiah a ti. Cule Hezekiah cu nasazetin a ṭap.\\n4 Cule hitin a si, Isaiah cu tualrawn laifang a thlenngah hlanah a hnenah Jehovah kamsuakthu a thleng ih, 5 «Kirsal awla, ka mipawl hotu Hezekiah kha sim aw, ‹Jehovah, na pa David-ih Pathian in hitin a sim: «Na thlacam ka thei, na mitthlipawl tla ka hmu, zoh hnik, ka lo tidam ding. A ni thumnak ah Jehovah inn ah na so ding. 6 Cule na damsung nipawl cu kum hleinga ka bêt ding. Assiria siangpahrang kut ihsin nangmah le hi khawpi cu ka runsuak ding, cule keimai ruangah le ka siahhlawh David ruangah hi khawpi cu ka hum ding,» tiin,› » tiah a ti.\\n7 Cun Isaiah in, «Theipi rah hmeh mi hlawm khat la uh,» tiah a ti. Cule annih in an la ih khuaihli parah an bĕn, cule anih cu a dam.\\n8 Cule Hezekiah in Isaiah hnenah, «Jehovah in i damter ding ih, a ni thumnak ah Jehovah inn ah ka so ding ti hminsinnak cu ziang a si?» tiah a ti.\\n9 Cule Isaiah in, «Himi hi na hnenah Jehovah hnen ihsin hminsinnak a si, Jehovah in a sim zo mi thil a tuah ding: thlahlim cu hmai lamah dikari pahra simaw, dung lamah dikari pahra simaw a feh ding?» tiah a ti.\\n10 Cule Hezekiah in, «Thlahlim dikari pahra ṭum ding cu thil ăwl a si aw, cuticun si hlah seh, thlahlim cu dung lamah dikari pahra kir sawn seh,» tiah a ti.\\n11 Cun profet Isaiah cu Jehovah hnenah a au ih, amah in dung lamah dikari pahra in thlahlim cu a kirter, cumi hmangin cumi cu Ahaz-ih kailawn tiang a kir.\\nBabilon ihsin Palaipawl\\n12 Cu laiah Baladan fapa, Babilon siangpahrang Berodakh-Baladan in Hezekiah hnenah cakuatpawl le laksawng a kuat, ziangahtile anih cun Hezekiah a dam lo ti a thei. 13 Cule Hezekiah cun anmah a ngaihsak ih, a hlawnthil retnak inn hmuahhmuah, sui le ngun, rimhmuipawl le hnih mi hriak mankhung le a ralthuam retnak inn, a hlawnthilpawl lakih an hmuh mi hmuahhmuah a zohter hai. A inn sungah le a uknak hmuahhmuah ah Hezekiah in anmah a zohter lo mi zianghman a um lo.\\n14 Cun profet Isaiah cu Siangpahrang Hezekiah hnenah a feh ih, a hnenah, «Hi milaipawl in ziangso an rel ih, khui ihsin so na hnenih an rat?» tiah a ti.\\nCule Hezekiah in, «Ram hlapi, Babilon ihsin an ra,» tiah a ti.\\n15 Cule anih in, «Na inn ah ziangso an hmuh?» tiah a ti.\\nCun Hezekiah in, «Ka inn sungih um mi hmuahhmuah an hmu ṭheh; ka hlawnthil retnak innpawl ah anmah ka zohter lo mi pakhat hman a um lo,» tiah a ti.\\n16 Cun Isaiah in Hezekiah hnenah, «Jehovah kamsuakthu hi rak ngai aw: 17 ‹Ngai hnik, na inn sungih a um mi hmuahhmuah le na pupápawl in tuihni tiangih an rak khawl mipawl hmuahhmuah, Babilon ih an thiar thluh ding cān a ra thleng ding; zianghman tān mi an nei lo ding,› tiah Jehovah in a ti. 18 ‹Cule nangmah ihsin a suak ding mi, na hrin ding mi na fapa hrekkhat khal an hruaihlo ding ih, Babilon siangpahrang-ih siangpahrang inn ah tilper mi ah an cang ding,› a ti,» tiah a ti.\\n19 Cun Hezekiah in Isaiah hnenah, «Na rak sim mi Jehovah kamsuakthu cu a ṭha!» tiah a ti. Ziangahtile amah in, «Ka damsung ah daihnak le thutak a um cun a ṭha ko lo maw?» tiah a ti.\\n20 Cun a tāng lai mi Hezekiah-ih căngvaihnakpawl, a cahnak hmuahhmuah, tili le tikáwng a tuahdān le khawpi sungih tidai a hruaidān pawl cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 21 Cule Hezekiah cu a pupápawl hnenah a cawl. Cun a fapa Manasseh cu a aiah a lal.\\nJudah Siangpahrang Manasseh\\n1 Manasseh cu siangpahrang a hung si tikah, kum hleihnih mi a si ih, Jerusalem ah kum 55 sung a lal. A nuih hmin cu Hefzibah a si. 2 Cule anih cun Jehovah in Israel tefapawl hmaiih a rak hlăwnsuak zo mi miphunpawlih thil fihnungzapawl zulhin Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah. 3 Anih cun a pa Hezekiah ih rak siatbăl mi hmun sângpawl a dĭnsal. Baal hrangah biakṭhengpawl a dâwl ih, Israel siangpahrang Ahab ih rak tuah mi vekin Asherah pakhat a tuah, cule van ih thilmak rual hmuahhmuah a bia ih a rian. 4 Jehovah in, «Jerusalem ah ka hmin ka ret ding,» a tinak Jehovah inn ah biakṭhengpawl khal a dâwl. 5 Cule Jehovah inn tualrawn pahnih ah van ih thilmak rual hmuahhmuah hrangah biakṭhengpawl a dâwl. 6 Cuihhleiah a fapa meisa a paltlăngter, aizoh a hmang, thilcam a hmang ih, thlaraupawl le thlarau kawhthiampawl a ráwn. A thinhengnak căwktho dingah Jehovah hmaiah thil ṭhalo tam tuk a tuah. 7–8 Jehovah in David le a fapa Solomon hnenah, «Israel hnám hmuahhmuah lak ihsin ka hril mi hi inn ah le Jerusalem ah kumkhuain ka hmin ka ret ding, cule thu ka pek mi hmuahhmuah vekin le ka siahhlawh Mosi in anmah dān a pek mi hmuahhmuah vekih tuah dingih an ralrin a si ahcun, an pupápawl ka rak pek mi ram ihsin Israel ke cu vâkvaiin ka tuah lo ding,» a rak tinak inn ah anih in kher ih a tuah mi Asherah tiangin a ret. 9 Asinan annih cun an ngaithla lo ih, Manasseh cun Jehovah in Israel tefapawl hmaiih a rak siatsuah mi miphunpawl hnakih thil ṭhalo sawn tuah dingin anmah cu a thlem.\\n10 Cule Jehovah in a siahhlawh profetpawl hmangin a sim ih, 11 «Judah siangpahrang Manasseh in himi thil fihnungzapawl hi a tuah, a hmaiih Amor-mi hmuahhmuah hnakih sualrálsawnin a cāngvai ih, a milempawl thawn Judah a sualter ruangah, 12 Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti: ‹Zoh hnik, Jerusalem le Judah tlunah vanduainak ka thlĕn ding, cumi a theitu zokhal a hna a pahnih in a khīng ding. 13 Cule Jerusalem tlunah Samaria-ih tahnak hri le Ahab inn ih darhlumthlai hri ka thlai ding. Jerusalem cu mi in khēng a hnawt ih, a ling a let ih a hnawt bangin ka hnawt ding.\\n14 Cun ka roco mitangsŭn cu ka thlauthla hai ding ih an ralpawl kut ah ka pe hai ding, cule an ralpawl hmuahhmuah ih ralkaih le rallâksum ah an cang ding, 15 ziangahtile ka mithmuhah thil ṭhalo an rak tuah ih, Izip ihsin an pupápawl an ra suah ni ihsin tuihni tiangin thinheng dingah keimah in căwktho,› tiin,» a ti.\\n16 Jehovah mithmuhih thil ṭhalo tuahin Judah a sualternak sual hleiah, Manasseh cun Jerusalem khat lam ihsin khat lam khat ko tiangin mawh nei lo thisen tam zet a suah.\\n17 Cun a tāng lai mi Manasseh-ih căngvaihnakpawl, a tuah mi hmuahhmuah le thilsual a tuah mi cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 18 Cule Manasseh cu a pupápawl hnenah a cawl ih, Uzza hmuan ih amai inn hmuan ah phum a si. Cun a fapa Amon cu a aiah a lal.\\nJudah Siangpahrang Amon\\n19 Amon cu siangpahrang a hung si tikah kum 22 a si ih, Jerusalem ah kum hnih sung a lal. A nuih hmin cu Meshullemeth, Jotbah-mi Haruz fanu a si. 20 Cule anih cu a pa Manasseh ih rak tuah vekin Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah. 21 Cun a pa ih zawh mi lamzin hmuahhmuah a zawh ih, a pa ih rĕn mi milempawl a rian ih a bia. 22 A pupápawlih Pathian Jehovah a tlansan ih, Jehovah lamzin a zawh lo. 23 Cun Amon-ih siahhlawhpawl in amah an phiarthup ih siangpahrang cu amai inn ah an that. 24 Asinan rammipawl in Siangpahrang Amon phiarthuptu hmuahhmuah cu an that. Cun rammipawl in a fapa Josiah cu a aiawhin siangpahrang ah an tuah.\\n25 Cun a tāng lai mi Amon ih tuah mi căngvaihnakpawl cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 26 Cule anih cu Uzza hmuan sungih amai thlān ah phum a si. Cun a fapa Josiah cu a aiah a lal.\\nJudah Siangpahrang Josiah\\n1 Josiah cu siangpahrang a hung si tikah kum riat mi a si ih, Jerusalem ah kum 31 sung a lal. A nuih hmin cu Jedidah, Bozkath khawmi Adaiah fanu a si. 2 Cule anih cun Jehovah mithmuhah thil ṭha a tuah ih, a pa David lamzin hmuahhmuah a zawh. Anih cu vawrh lamah simaw, keh lamah simaw a pial lo.\\nHilkiah in Dān Cazual a Hmusuak\\n3 Cun hitin a si, Siangpahrang Josiah a lal a kum hleiriatnak ah Siangpahrang in Meshullam fa Azaliah-ih fapa cangantu Shafan cu Jehovah inn ah a thlah ih, 4 «Puithiam lubik Hilkiah hnenah feh awla, Jehovah inn sungih rak ken mi, mipi hnen ihsin sângka kiltupawlih khawnkhawm mi paisa siar seh. 5 Cule cumi cu Jehovah inn ih hna vilvengtu kut ah pe hai seh. Cule annih in cumi cu Jehovah inn sungih inn se rĕmtu hnaṭuantu, 6 lettamapawl le inn saktupawl le lung sertupawl hnenah thing le ser mi lung leinak ah le inn rĕmnak ah pe hai seh. 7 Sikhalsehla an kut sungih ap mi paisa cu cek ṭulih ruah ding a si lo, ziangahtile annih in rinumten an hmang a si,» tiah a ti.\\n8 Cun puithiam lubik Hilkiah in cangantu Shafan hnenah, «Jehovah inn sungah Dān Cazual ka sar,» tiah a ti. Cule Hilkiah in Shafan hnenah cuih cazual cu a pe ih anih in cumi cu a siar.\\n9 Cun cangantu Shafan cu siangpahrang hnenah a feh ih thu a phursal, «Na siahhlawhpawl in inn sungih hmuh mi paisa an khawm ih, cumi cu Jehovah inn vilvengtu, hna a ṭuantupawlih kut ah an ap,» tiah a ti. 10 Cun cangantu Shafan in, «Puithiam Hilkiah in cazual pakhat i pe,» tiin siangpahrang cu a hmuh. Cule cumi cu Shafan in siangpahrang hmaiah a siar.\\n11 Cun hitin a si, siangpahrang in Dān Cazual sungih kamsuakthupawl a theih tikah a hnipuan a thlek. 12 Cun siangpahrang in puithiam Hilkiah, Shafan fapa Ahikam, Mikaiah fapa Akbor, cangantu Shafan le siangpahrang siahhlawh Asaiah cu thu a pe hai ih, 13 «Feh uh, ka hrang, mipi hrang le Judah hmuahhmuah hrangih sar a si mi hi cazual sungih kamsuakthupawl thuhla ah Jehovah sut uh, ziangahtile kanmah dokalhih a tho mi Jehovah thinlingnak hi a nasatuk, ziangahtile kanmai thuhla ngan a si mi hmuahhmuah vekih tuah dingin kan pupápawl in hi cabu sungih kamsuakthupawl an rak thlun lo,» tiah a ti.\\n14 Cun puithiam Hilkiah, Ahikam, Akbor, Shafan le Asaiah cu hnipuan kiltu Harhas fapa Tikvah fapa Shallum nupi profet Huldah hnenah an feh. Cu nu cu Jerusalem khua Veng Thar ih cêng a si. Cule amah cu an bia. 15 Cun anih in an hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti, ‹Ka hnenih lo thlahtupa hnenah sim uh. 16 «Jehovah in hitin a sim: ‹Zoh hnik uh, Judah siangpahrang in a siar mi cazual sungih kamsuakthupawl vekin, hitawk hmun le a luahtupawl parah vanduainak ka thlĕn ding, 17 ziangruangahtile annih cun anmai kut ih tuah mi hmuahhmuah thawn ka thinhengnak căwktho dingah, keimah in tlansan ih pathian dangpawl hnenah rimhmui an ur. Curuangah hi hmun ah ka thinhengnak a alh ding ih, a mit lo ding,› tiin,» a ti› tiin. 18 Asinan Jehovah sut dingih nanmah lo thlahtu Judah siangpahrang hrangah cun a hnenah hitin nan sim pei, ‹Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a sim: «Na rak theih mi kamsuakthupawl thuhla ah, 19 na thinlung a nem ih, himi hmun le cutawk hlumtupawl dokalhih răm mi le camsiat mi an si ding tiih ka ṭawng mi na theih tikah na hnipuan na thlek, ka hmaiah na ṭap ih, Jehovah hmaiih na tăngdawrawkter ruangah, kei khal in ka lo ngaithla ve a si. 20 Curuangah zoh hnik, na pupápawl hnenah ka lo fĭn ding ih, na thlān ah hnangamten fĭn na si ding, cule hi hmun ih ka thlenter ding mi vanduainak hmuahhmuah cu na mit in a hmu lo ding,» tiah Jehovah in a ti› tiin,» a ti. Cule siangpahrang hnenah thu an phurkir.\\nJosiah in Pathian Biak a Tungdingsal\\n1 Siangpahrang in mi a thlah hai ih, Judah ram le Jerusalem ih upapawl hmuahhmuah a hnenah an kokhawm. 2 Siangpahrang cu Judah ram ih mipapawl hmuahhmuah thawn, Jerusalem luahtu hmuahhmuah thawn, puithiampawl le profetpawl thawn, mipi hmuahhmuah thawn, a tûm a te in Jehovah inn ah an hung so. Cule anih in Jehovah inn sungih sarsuah mi Thukham Cazual sungih kamsuakthupawl hmuahhmuah cu an hnatheihah a siar.\\n3 Cun siangpahrang cu ṭhuam pakhat kiangah a ding ih, Jehovah hmaiah a thinlung hmuahhmuah le a nunnak hmuahhmuah in, hi cazual sungih ngan mi hi thukhamih kamsuakthupawl cu tuahsuak in, Jehovah thlunih a thupekpawl le a thutheihtermipawl le a sakhaw dānpawl tla thlun dingin thukham a tuah. Cule mipi zaten thukham ah cun an ding. 4 Cule siangpahrang in puithiam lubik Hilkiah, a sangtu puithiampawl le sângka kiltupawl cu Jehovah temple sungih Baal hrang, Asherah hrang le van ih thilmak rual hmuahhmuah hrangih tuah mi bungruapawl hmuahhmuah cu lasuak dingin thu a pe hai. Cun Jerusalem lengih Kidron ramlak ah a ur ih an vutcâm cu Bethel ah a phur. 5 Cun Judah khawpipawl le Jerusalem kiangkap hmuahhmuah ih hmun sângpawl parih rimhmui ur dingah Judah siangpahrangpawlih rak ruat mi milem bia puithiampawl le Baal hnen, ni hnen, thlapi hnen, arsipawl hnen le van ih thilmak rual hmuahhmuah hnenih rimhmui urtupawl a ṭhawnhlo. 6 Cule Jehovah inn ihta Asherah cu Jerusalem lengih Kidron Tivate ah a lasuak ih Kidron Tivate kapah a ur, cule a rialdip thluh ih a vutcâm cu mivantlangpawlih thlān parah a vawrh. 7 Cun anih cun Jehovah inn sungih nunaupawl in Asherah hrangih puanzar an tuahnak, amipa hlawhhlâng bûkpawl cu a cimter. 8 Cule Judah khawpipawl ih puithiampawl hmuahhmuah a ko hai ih, Geba ihsin Beersheba tiangin puithiampawlih rimhmui urnak hmun sângpawl a bawrhbangter. Khawpi kăwtka keh lamih um, khawpi uktu Joshua-ih Kăwtsuah kăwtkapawl ih hmun sângpawl khal a siatbăl. 9 Sikhalsehla hmun sâng puithiampawl cu Jerusalem ih Jehovah biakṭheng ah an so ve lo, asinan an unaupawl lakah thilnu telh lo sang cu an ei ve.\\n23:7a mipa hlawhhlâng: Biaknaksakhua thawi pehtlaiaw mi hlawhhlâng a si. An biaknaksakhua temple ah an um ṭheu.\\n10 Cule zohman in an fapa simaw, an fanu simaw Molek hnenih mei an paltlăngter nawn lonak dingah, Hinnom Fapapawl Phaikuam ih um aTofeth cu a bawrhbangter. 11 Cun Jehovah inn luhnak, tualrawn ih um, pindan kiltu Nathan-Melek pindan kiangih Judah siangpahrangpawl in ni hnenih an rak hlăn mi rángpawl cu a ṭhawnhlo ih, meisa in ni ránglêngpawl cu a ur. 12 Siangpahrang cun Judah siangpahrangpawl ih rak tuah mi Ahaz pindan tlunta, luanglu parih biakṭhengpawl le Jehovah inn tual pahnih ah Manasseh ih rak tuah mi biakṭhengpawl a bălthla ih, cu tawkah a rawtzâm ih an vutcâm cu Kidron Tivate sungah a hlăwn. 13 Cun Jerusalem nisuahnak lam, Bawrhhlawhnak Tlang thlang lamih um, Israel siangpahrang Solomon in Sidon-mipawlih fihnungza bAshtoreth hrang, Moab rammipawlih fihnungza Kemosh hrang le Ammon-mipawlih fihnungza Milkom hrangih an dĭn mi hmun sângpawl cu siangpahrang in a bawrhbangter. 14 Cule ṭhuampawl cu cip seksekin a khuai ih Asherahpawl a hauthlu, cule mipapawl ruh in an hmunpawl cu a khatter.\\n23:10a Tofeth: Aramik ṭawngfáng ihsi lâk mi a si men thei, a sullam cu «meisa kāng hmun» tinak a si; Jerusalem thlang lam, Hinnom phaikuam hmun ih hmun hleice pakhat a si.\\n23:13b Ashtoreth: Fonisia-mipawlih nunau pathian a si. «Astarte» ti khalih kawh a si.\\n15 Cuihhleiah Bethel ih biakṭheng le Israel sualtertu Nebat fapa Jeroboam in a rak tuah mi hmun sâng, cuih biakṭheng le hmun sâng a ṭhiatbăl, cule hmun sâng cu a ur ih, a rawtdip thluh, cule Asherah cu meisa in a ur. 16 Josiah cu a heraw ih tlang parih um thlānpawl a hmu. Cule mi a thlah ih thlānpawl ihta ruhpawl a la ih biakṭheng parah a ur, cumi cu hi thu rak phuangtu Pathian mi ih phuan mi Jehovah kamsuakthu vekin a bawrhbangter. 17 Cun anih in, «Hih ka hmuh mi thlānlung cu ziang a si?» tiah a ti.\\nCun khaw sung mipapawl in, «Bethel biakṭheng dokalhin na tuah mi hih thilpawl rak phuangtu, Judah ram ihsi ra, Pathian miih thlān a si,» tiin amah an sim.\\n18 Cule anih in, «Um ko seh, zohman in a ruhpawl ṭhawn hlah uh,» tiah a ti. Cun annih in a ruhpawl cu Samaria ihsi ra profet-ih ruhpawl thawn zianghman an ti lo.\\n19 Cun Josiah in Jehovah thinhengnak căwktho dingah Israel siangpahrangpawlih rak tuah mi, Samaria khawpipawlih um hmun sângpawl ih innpawl hmuahhmuah khal a lahlo ih, Bethel khua ih rak tuah mi thil ti hmuahhmuah vekin anmah parah a tuah.\\n20 Cutawk ih um hmun sângpawl ih puithiampawl hmuahhmuah cu biakṭhengpawl parah a that hai ih, an parah mipapawlih ruhpawl cu a ur, cule anih cu Jerusalem ah a kir.\\n21 Cule siangpahrang in mipi hmuahhmuah cu thu a pe ih, «Himi Thukham Cazual sungih ngan mi vekin, Jehovah nan Pathian hnenah Lanta puai hmang uh,» tiah a ti. 22 Cuvek Lanta puai cu Israel thu rak ṭhentu laireltupawl san ihsin siseh, Israel siangpahrangpawl le Judah siangpahrangpawlih san hmuahhmuah khalah rak hman a si dah hrimhrim lo. 23 Asinan Siangpahrang Josiah a lal a kum hleiriatnak ah cun Jerusalem ah Jehovah hmaiah hi Lanta puai cu hman a si.\\n24 Cuihhleiah Josiah in thlarau kawhthiampawl le thlaraurawntupawl, sungkaw milempawl le milimpawl, Judah ram le Jerusalem ih hmuh mi thil fihnungzapawl hmuahhmuah cu puithiam Hilkiah in Jehovah inn sungih a hmuh mi cazual sungih ngan mi dān ṭawngkampawl a tuahsuaknak dingah a hlăwn. 25 Cun zohman amai hlanah Mosi Dān hmuahhmuah vekih thinlung zate, nunnak zate le cahnak zateih Jehovah hnenih kirtu siangpahrang an um lo ih, amai hnu khalah an suak lo.\\nJudah parih Thuṭhennak\\n26 Sikhalsehla Jehovah cu Manasseh ih a căwkthawh mi a aithawhnak hmuahhmuah ruangah Judah parih a alh mi a thinhengnak, ṭihnungza a thinlingnak nasazet ihsin a lamlêt cuang lo. 27 Cule Jehovah in, «Israel ka ṭhawnhlo vekin, Judah khal ka mithmuh ihsin ka ṭhawnhlo ding, ka rak hril mi himi khawpi Jerusalem le, ‹Cu tawkah ka hmin a um ding,› ka rak tinak inn khal ka hlăwn ding,» tiah a ti.\\nDoawknak ah Josiah a Thi\\n28 Cule a tāng lai mi Josiah-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 29 A san laiah Izip siangpahrang Faro Neko cu Assiria siangpahrang dokalhin Zufraṭis Tiva ah a feh. Siangpahrang Josiah cu amah dokalhin a feh ih a va tawn tikah Megiddo ah Faro Neko in amah cu a rak that. 30 Cun a ruak cu a siahhlawhpawl in Megiddo ihsin ránglêng thawn an phur, Jerusalem ah an tlunpi ih, amai thlān ah an phum. Cule rammipawl in Josiah fapa Jehoahaz cu an hruai ih hriak an thih, cule a pa aiah siangpahrang ah an tuah.\\nJudah Siangpahrang Jehoahaz\\n31 Jehoahaz cu siangpahrang a hung si tikah, kum 23 mi a si ih, Jerusalem ah thla thum sung a lal. A nuih hmin cu Hamutal a si ih, Libnah khawmi Jeremiah fanu a si. 32 Cule anih cu a pupápawl ih rak tuah mi hmuahhmuah vekin Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah. 33 Cule amah cu Jerusalem ih a lal theilonak dingah, Faro Neko in Hamath ram sungih Riblah ah a ṭemṭawn ih, cuih ram parah ngun tale­nt 100 le sui talent khat ngunkhuai a tuk. 34 Cun Faro Neko in Josiah fapa Eliakim cu a pa Josiah aiawhah siangpahrang ah a tuah. A hmin khal Jehoiakim tiin a thlengsak. Cule Faro in Jehoahaz cu a hruai ih, Izip ram ah a feh, cule cu tawkah a thi.\\nJudah Siangpahrang Jehoiakim\\n35 Cun Jehoiakim cun Faro hnenah ngun le sui a pe, cuih ram cu Faro thupek vekin paisa pe dingin siah a khuanter; Faro Neko hnenih pe dingih mi kip khuan dingih a tuk zât cio vekin, cuih rammipawlih ngun le sui a khuanter. 36 Jehoiakim cu siangpahrang a hung si tikah, kum 25 mi a si ih, Jerusalem ah kum hleikhat a lal. A nuih hmin cu Zebudah a si ih, Rumah khawmi Pedaiah fanu a si. 37 Cule anih cu a pupápawl ih rak tuah mi hmuahhmuah vekin, Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah.\\nRalpawl in Judah Ram an Do\\n1 Amai san ah Babilon siangpahrang Nebukhadnezzar cu a hung so ih, Jehoiakim cu kum thum sung a siahhlawh ah a cang. Cun Jehoiakim cu a pial ih amah dokalhin a hél. 2 Cule Jehovah in amah do dingah Kaldia mi burpawl, Siria mi burpawl, Moab mi burpawl le Ammon mi burpawl a thlah. A siahhlawh profetpawl hmangih a rak sim mi, Jehovah kamsuakthu vekin Judah ram tisiat dingin anmah cu a thlah hai. 3–4 Thungaiten himi hi, Manasseh ih a rak tuah mi sualpawl hmuahhmuah ruangah le mawh nei lo thisen tiang a suah ruangah, a mithmuh ihsi anmah ṭhawnhloh ding cu Judah parih Jehovah thupek vekin a si. Ziangahtile anih cun Jehovah in a ngaithiam lo ding mi mawh nei lo thisen in Jerusalem a khatter.\\n5 Cun a tāng lai mi Jehoiakim-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazualpawl ah ngan an si lo maw? 6 Cule Jehoiakim cu a pupápawl hnenah a cawl ih a aiawhin a fapa Jehoiakin in a uk.\\n7 Babilon siangpahrang in Izip siangpahrangih neih mi Izip Tivate ihsin Zufraṭis Tiva tiang ram hmuahhmuah a lak ruangah Izip siangpahrang cu a ram ihsin a suakvak nawn lo.\\nJudah Siangpahrang Jehoiakin\\n8 Jehoiakin cu siangpahrang a hung si tikah kum 18 mi a si ih, Jerusalem ah thla thum sung a lal. A nuih hmin cu Nehushta, Jerusalem-mi Elnathan fanu a si. 9 Cule anih cu a pa ih rak tuah mi hmuahhmuah vekin, Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah.\\n10 Cuih cān ah Babilon siangpahrang Nebukhadnezzar-ih siahhlawhpawl cu Jerusalem dokalhin an hung so ih, khawpi cu an kulh. 11 Cule Babilon siangpahrang Nebukhadnezzar cu a siahhlawhpawl in cumi cu an kulh laiah, khawpi ah a ra thleng. 12 Cun Judah siangpahrang Jehoiakin cu a nu, a siahhlawhpawl, a ralbawipawl le a bawipawl thawn Babilon siangpahrang hnenah an fehsuak, cule Babilon siangpahrang a lal a kum riatnak ah amah cu a hruaihlo.\\n13 Cule anih in Jehovah inn ih hlawnthil hmuahhmuah le siangpahrang inn ih hlawnthil a phursuak ih, Israel siangpahrang Solomon in Jehovah ih sim vekin, Jehovah temple sungih a rak tuah mi sui bungrua hmuahhmuah cu a satdarh thluh. 14 Cuihtlunah Jerusalem ih mi hmuahhmuah: ralbawi hmuahhmuah le micak ralṭha hmuahhmuah, dawisuah mi 10000 le zungthiam hmuahhmuah le thirserthiampawl cu a hruaihlo thluh, cuih ram ih mifarahbikpawl ti lo cu zohman an tâng lo. 15 Cule Jehoiakin khal Babilon ah a hruai. Siangpahrang-ih nu, siangpahrang-ih nupipawl, a bawipawl le ram micakpawl cu Jerusalem ihsin Babilon ah a hruaihlo hai. 16 Micak hmuahhmuah mi 7000 le zungthiam le thirserthiam mi 1000, raldonak hrangih cak le tling hmuahhmuah cu Babilon siangpahrang in Babilon ah ralkaih ah a hruai thluh.\\nJudah Siangpahrang Zedekiah\\n17 Babilon siangpahrang in Jehoiakin-ih paseu Mattaniah cu a aiawhin siangpahrang ah a tuah ih, Zedekiah tiin a hmin a thlengsak.\\n18 Zedekiah cu siangpahrang a si tikah kum 21 mi a si ih, Jerusalem ah kum hleikhat sung a lal. A nuih hmin cu Hamutal a si ih, Libnah khawmi Jeremiah fanu a si. 19 Anih khal Jehoiakim ih rak tuah mi hmuahhmuah vekin Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah. 20 Jehovah thinhengnak ruangah Jerusalem le Judah ah hitin a si ih, a hmaika ihsin anmah cu a khaksuah tiangin Zedekiah cu Babilon siangpahrang dokalhin a hél.\\nJudah Tlûknak le Sáltannak\\n1 Cun hitn a si, a lal a kum kuatnak, a thla hratnak, a ni hratnak ah Babilon siangpahrang Nebukhadnezzar le a ralkap rual zaten Jerusalem an do ih, ṭanhmun an khuar. Cule cumi kimvel hmuahhmuah ah kulhkhŭmnak sunpâwng an tuah. 2 Cun Siangpahrang Zedekiah a lal a kum hleikhatnak tiang khawpi cu kulh a si. 3 A thla litnak, a ni kuatnak ah khawpi sungah mangṭam a nasatuk ih rammipawl hrangah rawl a um nawn lo.\\n4 Cun khawpikulh cu siatbăl a si ih, Kaldia-mipawl in khawpi kimvel hmuahhmuah ah ṭanhmun an khuar na cingin, ral do mipa hmuahhmuah cu zan ah siangpahrang hmuan kiang, phăr pahnih karlak kăwtka zin ihsin an tlânsuak thluh. Cule siangpahrang cu Arabah lam panin a feh. 5 Asinan Kaldia ralkappawl in siangpahrang cu an dawi ih Jeriko phairawn ah an man. A ralkappawl hmuahhmuah cu amai hnen ihsin an ṭekdarh ṭheh. 6 Siangpahrang cu an kai ih, Riblah khua ih Babilon siangpahrang hnenah an hruai, cule a parah thuṭhennak an tuah. 7 Cun Zedekiah fapapawl cu a mithmuhah an that ih, Zedekiah-ih mit cu an phawrhsuak ih, dar kol an bun, cule Babilon ah an hruai.\\n8 Babilon siangpahrang, siangpahrang Nebukhadnezzar a lal a kum hleikuatnak, thla ngatnak, a ni sarihnak ah, kiltupawl hotu Nebuzaradan, Babilon siangpahrang-ih siahhlawh cu Jerusalem ah a ra. 9 Anih cun Jehovah inn le siangpahrang inn a ur; Jerusalem inn hmuahhmuah, miropi inn hmuahhmuah cu meisa in a ur. 10 Cule kiltupawl hotu hnenih a um mi Kaldia ralkap hmuahhmuah in Jerusalem kulh cu a kil kip in an bălthla.\\n11 Cun kiltupawl hotu Nebuzaradan in khawpi sungih um a tāng lai mipawl le Babilon siangpahrang hnenah apaw ih rak peawtupawl cu a tāng lai mi mipi thawn a hruaihlo hai. 12 Asinan kiltupawl hotu in cuih ram ih mifarah hrekkhat cu sabit hri kilkhawitu dingah le ló thlotu dingah a tân.\\n13 Jehovah inn ih dar ṭhuampawl le tohkālpawl le Jehovah inn sungih dar Tikuangpi cu Kaldia-mipawl in ṭekdarh ko an siatbăl ih, dar cu Babilon ah an phur. 14 Belpawl, suahdurpawl, caicehpawl, haidaupawl le rawngbawlnak ih hman mi dar bungbel hmuahhmuah khal an la thluh. 15 Meiling suahdurpawl le cawhtawlhpawl, sui hlirhlăng le ngun hlirhlăng thilpawl cu kiltupawl hotu in a lahlo. 16 Solomon in Jehovah inn hrangih a tuah mi ṭhuam pahnih le Tikuangpi pakhat le a tohkālpawl, himi dar bungruapawl hmuahhmuah cu tah cawk a si lo. 17 Ṭhuam pakhat ih san lam cu dawng 18 a si ih, a zimah dar lubol a um. Cumi dar lubol san lam cu dawng thum a si ih, dar lubol kimvelih ṭelh mi le talê rahpawl cu dar hlir an si. Ṭhuam pahnihnak khal ṭelh mi thawn an bangaw.\\n18 Cule kiltupawl hotu in puithiam lubik Seraiah, puithiam pahnihnak Zefaniah le sângka kiltu pathum cu a hruai hai. 19 Ral do mipapawl parih ṭuanvo neitu bawi pakhat, siangpahrangih hawipi khawpi sungih pacang panga, ram mipi khawmtu a si mi ralkap sungṭuan lubik, khawpi sungih tawn mi ram mipipawlih pacang 60 pawl khal khawpi sung ihsin a hruai hai. 20 Kiltupawl hotu Nebuzaradan in hipawl cu a hruai hai ih, Riblah ah, Babilon siangpahrang hnenah a thlenpi hai. 21 Cun Babilon siangpahrang in cupawl cu Hamath ram Riblah ah a sat hai ih, a that hai. Cuticun Judah cu amai ram ihsin ralkaih ih hruaihlo a si.\\nJudah Ram Uktu Gedaliah\\n22 Cun Shafan-ih fa, Ahikam fapa Gedaliah cu Judah ram ah Babilon siangpahrang Nebukhadnezzar ih tān mi, a tāng mipawl uktu ah a tuah. 23 Cule ralkappawlih bawipawl hmuahhmuah, anmah le an mipapawl in Babilon siangpahrang in ram uktu ah Gedaliah a tuah ti an theih tikah, Mizpah khua ah Gedaliah hnenah an feh, cupawl cu: Nethaniah fapa Ishmael, Kareah fapa Johanan, Netofah-mi Tanhumeth fapa Seraiah le Maakath-mi paih fapa Jaazaniah, anmah le an hopawl thawn an si. 24 Cule Gedaliah in annih-ih hmaika le an mipapawl hmaika-ah sia a săm ih an hnenah, «Kaldia-mipawlih siahhlawhpawl cu ṭih hlah uh. Ram sungah cêng uhla, Babilon siangpahrang cu rian uh, cule cumi cu nan hrangah a ṭha ding,» tiah a ti.\\n25 Asinan a thla sarihnak ah hitin a si, siangpahrang cikuang ihta Elishama fa Nethaniah-ih fapa Ishmael cu mipa pahra thawn a feh ih Gedaliah, Judah-pawl le Mizpah khua ih a hnenih um Kaldia-mipawl thawn an bei ih an that. 26 Cule mi hmuahhmuah, a tûm a te in, ralkap hotupawl thawn Kaldia-mipawl cu an ṭih ruangah an tho ih Izip ram ah an feh.\\nThawng ihsin Jehoiakin Suah a Si\\n27 Judah siangpahrang Jehoiakin sál ih hruai a si kum 37-nak ah hitin a si, a thla hleihnihnak, cuih thla ni 27 ah, Babilon siangpahrang Evil-Merodak a lal thăwk kum ah Judah siangpahrang Jehoiakin cu thawng ihsin a suah. 28 Amah cu ngil nei zetin a bia ih, Babilon ih a hnenih um siangpahrangpawl hnakih tokham cungnungsawn a pe. 29 Cule Jehoiakin cun a thawngtla sinfen cu a thleng ih, a damsung hmuahhmuah siangpahrang hmaika-ah rawl a ei ringring. 30 Cule amah cawmnak ah, siangpahrang in tlaitluanin a covo, a damsung hmuahhmuah, a ni tin covo cu amah a pe.","num_words":23582,"character_repetition_ratio":0.101,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.343,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Pathian Thu Archives - Page 2 of 121 - Chinland Today Media\\nThlacamnak sungah Tuam\\nJanuary 28 Tlawngkai Nikhat Thlacamnak sungah Tuam Bible Siar Ding: Johan 17:13-26 Curuangah atu le kumkhua in amah ih sungin Pathian a pantu pawl cu a rundam thei a si; ziangahtile kumkhua in a nun ruangah Pathian hnenah a dil sak ringring. – Hebru 7:25 A liam ciami kum thawnghnih, Jesuh leitlun ih a rak tlanlen […]\\nby Josephrcmang ·\\tJanuary 28, 2013 ·\\nJanuary 27 Zarhpi Ni Zo in Thangtthatnak A Co? Bible Siar Ding: 1 Peter 5:1-7 Nan zate in tangdornak thawn thuam aw uhla pakhat le pakhat bawm aw uh. Ziangahtile Ca Thianghlim in, “Mihngal pawl cu Pathian in a dodal ih tangdor mi cu mithmai ttha a pek a si” a ti. -1 Peter 5:5 Academy […]\\nby Josephrcmang ·\\tJanuary 27, 2013 ·\\nJanuary 26 Zarhte Ni Nauhak Vekin Bible Siar Ding: Matthai 18:1-16 Mi tangah a dor ih hih nauhak bangtuk a si mi cu Vancung Uknak sungah a tumbik mi a si. – Matt. 18:4 Vancung Uknak sungah zo si a tumbik? Dungthluntu pawl in Jesuh hnenah hih thusuhnak hi an sut, asinan Jesuh in an hnenah […]\\nby Josephrcmang ·\\tJanuary 26, 2013 ·\\nJanuary 25 Tlawngkai Ninga Thinneem cu Ttawnttai A Si Lo Bible Siar Ding: Matthai 11:25-30 Ka kawn hi phur hnik uh. Kei cu nunneem le tangdornak thinlung nei mi ka si. Ka hnen ihsin zir uhla colhdamnak nan ngah ding. – Matt. 11:29 Kan leilungpi in tangdornak (humility) hi a ngaisang lemlo. Christian pawl sung hmanah, […]\\nby Josephrcmang ·\\tJanuary 24, 2013 ·\\nJanuary 24 Tlawngkai Nili Siangpahrang ih Puithiam Bible Siar Ding: 1 Peter 2:9-12 Nannih cu hril cia miphun, Siangpahrang ih puithiam, miphun thianghlim, Pathian ih miphun bulce nan si. – 1 Peter 2:9 Siangpahrang pawl le puithiam pawl cu dinhmun saang hleice in kan ruat. Annih pawl cun leitlun nunnak ah dinhmun hleice le sinak cuangce […]\\nJanuary 23 Tlawngkai Nithum Remdaihnak Tuahtu Bible Siar Ding: Hebru 8:1-6 Kan simmi ih a sawh duhbikmi cu: Vancung Pathian tokham sunglawi vorhlam rori ah a to theitu Puithiam Sang kan nei, timi hi a si. – Hebru 8:1 Jesuh cu vancung ah a to. Himi thu hi thil nasazet tla a bang lemlo men thei, […]\\nby Josephrcmang ·\\tJanuary 23, 2013 ·\\nJanuary 22 Tlawngkai Nihnih Kumkhua Puithiam Bible Siar Ding: Hebru 7:11-28 Jesuh cu kan ttulmi a kimter theitu Puithiam Sang a si. Amah cu a thianghlim mi a si; sualnak le mawhnak a nei lo; misual pawl hnen ihsin ahran tein tthen a si ih van tlunah cawisan a si zo. – Hebru 7:26 Agent pawl […]\\nby Josephrcmang ·\\tJanuary 21, 2013 ·\\nJanuary 21 Tlawngkai Nikhat Ro Comi pawl Bible Siar Ding: Tirh. 20:24-32 Atu cu Pathian ih kilkhawinak le a zaangfahnak thu sungah ka lo ap zo. Amah in a lo tthansoter dingih a minung pawl hrangih a ret ciami thluasuahnak kha a lo pe ding. – Tirh. 20:32 Sungkhat unau kungkaizet le nai awzet mi ih […]\\nJanuary 20 Zarhpi Ni Ni Khatkhat Ah Bible Siar Ding: Efesa 1:3-14 Ziang hmuahhmuah hi Pathian Amah ih tumtahmi le ruah ciami vekin a kim ttheh. Khrih thawn kan pehzom awknak thawngin a minung si dingah Pathian in in hril zo; cumi cu Amah ih tumtahmi a si iha hramthok ihsin a rak khaukhih ciami a si. […]\\nby Josephrcmang ·\\tJanuary 20, 2013 ·\\nJanuary 19 Zarhte Ni Amai’ Taa Bible Siar Ding: Hebru 1:1-14 Hih ni netabik lam ahcun kan hnenah A Fapa sungin a sim a si. Cuih A Fapa hmangin Pathian in lei le van a sersiam ih a netnak ah ziang hmuahhmuah nei tthehtu si dingin Amah cu a hril mi a si. – Hebru 1:2 […]\\nby Josephrcmang ·\\tJanuary 19, 2013 ·","num_words":553,"character_repetition_ratio":0.119,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.272,"stopwords_ratio":0.311,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ramkhelh Tongfang Hmeltheihnak - Chinland Today Media\\nJuly 23, 2012 10:34 am·2 comments\\nRamkhelh tongfangpawl hi olte vek bang siin thei vekih um ih theihliah ngaingai lo pang a um thei. Zirthlurh tongfang hrimhrim cun mah le sawhkhih hleice mi san le huapcin an nei fekfek ruangah thlamphai le nuainam luklak menih a tican rak leh mai ci an si lo. Christian zumnak le a thuhla thei dah bembem lo hin ‘Fapa Tlanhlo, Thlaici vawrhtu’ tivek tongfang a theih tikah a zumhmang le ngaidan menih rak let tahratin a tongfung le cahram ah rak telh kual ciamco bang sehla hnihsuakza ah a suak ding. Ramkhelh tongfang (Political term) lephei hi cu, a tongfang ih dungkhar le suahkehnak theihfiang a tul sinsin. A hminkawh theihnel vial men si loin ramkhelh thuhla khalih kan hna a van deuh beiseinak thawn tlin lo cingte’n, mi’ nganca lakhawmin, ka timtuah ve mi a si. Kimcang zetih kan sim man lo le kan rel thei lo hmanah sakhi culram fan talin kan hun fang zualzo hnik pei. F-20 Journal ah A, B, C, … tiin ka thok ruangah The Chin Voice ahcun A, Y, X, … tiah a kir zawngin ka ngan ding. Damrei thilthu ahcun kan theh man em kei cu! Thlatin ngan thei ka run zuam ding.\\nJewish (Israel tiah a oltlong zawngih kan theih theu mi) miphunpawl in an pipu suahkehnak hmun le ram Palestine ah kirsalin Jew sakhuanak, daan le dun, nunphung le anka darhzaiter dingih hma an laknak thupom cu Zionism tiah an ko. A hmaisabik Leitlunhuap Zionist Congress cu 1897 kum Switzerland ram Basle khawpi ah an rak tuah. An pawlkom hmin cu Zionist Organization (ZO) tiah an phuah. A dintu le phuahlautu bik cu Theodor Herzl a si. 1960 kum ah World Zionist Organization (WZO) tiin a hmin an run thleng. “Jewish mipipawl hrang Palestine ah hmunram khuar ding, zapi daan hnuaiah kilhimnak tuah ding” timi au-hla thawn an sawhhngetaw. Zabi 20 thoktir hrawng ihsi khan Zionism hin Jew miphun lakah ram a la cak nasa. Culaifangah Jew dokalh cangvaihnak (Jew miphun huatnak) khal Europe rampawl ah a thok ve cih. (Israel thlahtu an pu Abraham hnenih Pathian ramtiam tiah an pomhnget. Jerusalem cu urhsun le sunsak takin an seherh ringring, khuarel rosiah tiih ruat na-na-na cu ta neihin an neih. Khatlam ah Palestine miphunpawl Jew miphun hua hleuhleu tu Hitler cu 1930 ah German ih a hung lal sapbai cun Jew miphun cimih dingin hma a la ciamco.\\nPalestine hmunram hi 1928-1948 karlak cu, Israel le Arab miphun cuhawkbuai ruangah, Rampi Komkhawm ( League of Nations) le a ro run cungtu Rampi Sihkhawm (United Nations) lu-baan pawlih uknak hnuaiah ret a rak si. Ralpi Veihnihnak laiih Nazi-pawlin Jew miphun mi ting sawmruk deuhthaw an thah hnu khacun Palestine hmunram ih Jew miphun pawl ra cer cu Nitlak rampawl khalin khoh tukin an dawn nawn lo. 1948 ah British ralkap cu Palestine an suahsan ih, cu veten Jew miphun duhdawttu ralkap sosangpawl cun Zionism pitlinter dingah Israel Rampi an din zo thu an phuang. 1960 kum ah World Zionist Organization Israel ram rung keuh ding rak nuai cimit duhtu Arab rampawl cun tan an rak la ve. Cui an buainak cu tuini tiangih leitlun hna virh zettu Nisuah-lai lam (Middle-east) thubuai ih suahkehnak ah a hung cang ta.\\n“Nonawn, Thansoh lam pan, Pumcawm thei” tinak a siih, a Mirang tong cun “Young, Upwardly mobile, Professional” asilole “Young Urban Professional” tiah an sim theu. Hrekkhat cun ‘Nonawn, tumtah sang, zirthiammi, nuntu khawsak dan sangih khawpi khawsa mi’ ti tla in an simfiang. Kum 20, 30 mi hrawng vanglai tak, miphun-u rual kawhnak a si bik. 1980 kum so hrawng ihsin hi tongfang hi a suak thok. American thuthangmipawl in an rak hmang hmaisabik. Yuppie pawl hin rampi thansohnak- ramkhel, sumtuah, serthiamnak lamah hmai an hruai a si tiah an rak hmu. Yuppie mibur an suah tam asile rampi thansoh lam a pan ti a si.\\n( A awsuahdan cu [yuhp-ee] ti ding a si hmang.)\\nXenophobia (Ramdang Tih Nat)\\nRamdangmi, tluang le sing mi hrimhrim tih ih huat le dokalhnak tiang thinlung ih hnaikhuar natnak a si. Greek tongfang ‘Xeno’ (tluangmi lole ramdangmi) ti le ‘Phobos’ (tih) timi tongfang hnih komkhawmmi a si. “Ramdangmi hrimhrim parih hupphurhnak le mitkemnak thinlung hrambun thuk zet, asilole hmelthar tih le huatnak thinlung khuaram teng lo, ahleicein hnamdang mi parah” tiah Oxford English Dictionary le Webster’s Dictionary cun an simfiang. Ram le miphun duhdawtnak ihsi thinlung fehsual phunkhat a ti theih.\\nXenophobia hi Chauvinism (France) le Jingoism(English) timi Phunduhluarphungthluk thawn an bangaw lo. An nai-aw zet vek nan, an hrambunnak cu a bangaw lo. Chauvinism khal, Jingoism khal ramdangmi hmuhtheilonak ahcun Xenophobia thawn an lungrual zet. Sinan, Chauvinism le Jingoism cun mai’ miphun, mibur kha cungcuang le phun-u ce ih an ruahhnget ruangah ramdangmi an hmuhthei lo. Xenophobia cu thanaunak le mah le mah phun-nau ih retawk thupnak ah hram a bun. Ramdangmi an ra lut asile an hnatuan le hmakhua an ra cuhkalh ding tiih hupphurhnak ruangah hrekkhat cun ramdangmi tih nat hi an ngah theu.\\nA tha tuk.Theihnak in ruahnak a thleng ter theu a si.\\non August 22, 2012 at 10:38 am\\nhi .its a interesting blog.can i copy & past some of passage & pictures from this blog to my blog?forward massage to me ,please:zahratabbaty@gmail.com","num_words":852,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.239,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Saangzetmi Thutheihternak - Chinland Today Media\\nMay 23, 2010 12:34 am·0 comments\\n1 Korin 2:6-16\\nKan ngahmi thlarau cu leilung ih thlarau a si lo; Pathian ih Thlarau a si sawn. Pathian ih in pekmi laksawng hmuahhmuah kha kan theih theinak dingah Pathian Thlarau cu kan ngah zo a si. – 1 Korin 2:12\\n– 1 Sansiarnak 19-21\\n– Johan 8:1-27\\nPehtlaih awknak le thuhla theihter awknaklam ah kan leilungpi cu thiamnak a saang vingvo. Mi zapi ih duhmi thutheihter awknak thil pawl in Bible cu sanman lo Tlawnginn hlunzet pakhat vekah a canter. Aw le zuk mawi pawl a um lo ruangah pehtlaihnaklam theitu pawl cun thutheihter awknak dawnkhamtu ah an ruat. Hmanseh leitlun ih a tthabikmi thutheihter awknak thil hnakin Pathian Ttongkam sungah a saang sawnmi thilthiamnak huham a um.\\n“Na thusimmi cu ka ttulmi ciah a si,” ti’n mihrek in thuthangttha simtu pastor an ti ttheu. Thuthangttha simlai ah Pathian in an thinlung sungah a biak hngai. Bible na siarlai ah Pathian in lo biak vekin na theih dah ahcun hih thu hi na fiang thei sinsin ding. A Ttongkam theithiam dingin Pathian in A Thlarau Thianghlim in na thinlung mit a vangter.\\nNa ttulmi thu na ttul caan ah Pathian in a lo theihter. Tuih san ah thutheihter awknaklam thilri tuah thiamnak a saangzet nain Pathian Thu hnak ih huham nei sawn cu na tong dah lo ding.\\nKan ngahmi thlarau cu leilung ih thlarau a si lo; Pathian ih thlahmi Thlarau a si sawn. Pathian ih in pekmi laksawng hmuahhmuah kha kan theih theinak dingah Pathian Thlarau cu kan ngah zo a si, (1Korin 2:12). – Joe Stowell\\nTheihthiamnak i pe hram aw Bawipa,\\nTuih ni Na Ttongkam ka theih vekin;\\nCuti cun dik te’n ka theithiam ding,\\nNa Thutak le na lamzin. – Monroe\\nBible cu a hlun thei men nain A Thutak cu a thar ringring.","num_words":290,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.121,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.324,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"SEEMTIRNAK 1 FCL - A hmaisabik ah Pathian in lei le van - Bible Search\\n1A hmaisabik ah Pathian in lei le van tla a seemsuah. 2Lei cu pianhmang nei lo thlahawmpi lawng a rak si. Thimnak in ti thukpi cu a khuh ih, Pathian ih Thlarau cu tipi parah a leng. 3Cun Pathian in, öTleunak um seh,” ti ah a ti ih tleunak cu a um. 4Pathian in a zoh tikah a òha a ti. Cun Pathian in tleunak cu thimnak ihsin a òhen. 5Tleunak cu öSun,” ti ah a ko ih thimnak cu öZan,” ti ah a ko. Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni khatnak a si.\\n6Cun Pathian in, öTidai òhentu ah vankuumpi um seh, hmun dangdang ah tidai cu um hai seh,” ti ah a ti. A ti bangtuk in a um. 7Vankuumpi cu Pathian in a tuah ih a hnuai tidai le a tlun tidai cu a òhen. 8Pathian in vankuumpi cu, öVan,” ti ah a ko. Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni hnihnak a si.\\n9Cun Pathian in, öLeicar a langnak dingah van hnuai ih tidai tla cu hmunkhat ah khawm-aw hai seh,” ti ah a ti. A ti bangtuk in a cang. 10Pathian in leicaar cu, öLeilung,” ti ah a ko ih hmunkhatih a kom-awmi tidai cu, öTifinriat,” ti ah a ko. Pathian in a tuah ciami a zoh tikah a òha a ti. 11Cun Pathian in, öLeilung in thingkung hramkung a phunphun, ci a neimi le rah a neimi, suah seh,” ti ah a ti. A ti bangtuk in an cang. 12Curuangah ci a neimi le rah a neimi thingkung hramkung phunkim leilung in a suahter. Cun Pathian in a tuah ciami a zoh tikah a òha a ti. 13Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni thumnak a si.\\n14Cun Pathian in, öSun le zan òhentu dingah, ni le thla le kum òhentu dingah, le nithla relnak ah van ah khin tleunak tla um hai seh; 15Van ah an vaang ding ih leilung ah tleunak an pe ding,” ti ah a ti. A ti vekin an um. 16Cuticun Pathian in tleunak tumpi pahnih a tuah: sun caan reltu-ah ni a tuah ih zan caan reltu-ah thlapi a tuah. Arsi pawl khal a tuah. 17Leilung tleutertu dingah hi tleunak pawl tla cu Pathian in van ah a ret. 18Sun le zan uktu dingah le tleunak le thimnak òhentu dingah an si. Pathian in a tuah ciami a zoh tikah a òha, ti ah a ti. 19Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni linak a si.\\n20Cun Pathian in, öTi sungih a nungmi sahring a phunphun tidai in suah seh, leitlun thli lak khalah vate tla zam hai seh,” ti ah a ti. A ti vekin an cang. 21Curuangah ti sungih òihnungza sahring tumpipi Pathian in a seemter, ti sungih a um a nungmi sahring a phunphun tla a seemter; cun vate a phunphun khal a seemter. Pathian in a tuah ciami a zoh tikah a òha, ti ah a ti. 22Cun Pathian in, öTi sungih a nungmi sahring pawl cu pungzai uhla tipithuanthum khat òheh uh, vate pawl khal pungzai uhla leitlunah khat òheh uh,” ti ah thluasuah a pek. 23Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni nganak a si.\\n24Cun Pathian in, öInnzuat sumhnam a phunphun le hramlakih ramsa a tum siseh, a fate siseh, a bokvakmi phunzakip leilung in suah seh,” ti ah a ti. A ti bangtuk in an cang. 25Cuticun Pathian in innzuat sumhnam a phunphun le hramlak ramsa a tum siseh, a fate siseh, bokvak ih a caang theimi hmuahhmuah tla a tuah. Pathian in a tuah ciami a zoh tikah a òha, a ti.\\n26Cun Pathian in, öMilai tuah thlang uhsi; kanmah ih hmuihmel kengin kanmah bangin kan tuah pei. Ti sung um nga le vanih a zammi vate tlunah siseh, innzuat sumhnam le hramlak ramsa a tum a seen parah siseh, bokvak ih a caang theimi tlun khalah siseh, thu an nei pei,” ti ah a ti. 27Cuticun Pathian in milai cu a seemsuah; Pathian in amah ih hmuihmel vekin a seemsuah. Pathian in mipa le nunau a seemsuah a si. 28Cun Pathian in an hnenah thluasuah a pek ih, öFa tampi nei in pungzai uhla leilung hi nan luahkhat pei ih nan thuthu in nan umter pei. Ti sungih nga siseh, lei parih a vakmi ramsa tinkim a tum a seen le vanih vate hmuahhmuah tlun khalah siseh, thuneihnak ka lo pe,” ti ah a ti. 29Cuih tlunah Pathian in, öLeilung tlunah thlaici a phunphun le thingtheirah a phunphun nan ei dingah ka lo pe a si; 30vate phunzakip le ramsa tum le te phunzakip, a bokvak theimi ih an rawl dingah hramhring le thingrah ka pe a si,” ti ah a ti. A ti bangtuk in an si. 31Cun Pathian in a tuah ciami hmuahhmuah a zoh tikah a òha ngaingai ti ah a ti. Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni ruknak a si.","num_words":819,"character_repetition_ratio":0.123,"word_repetition_ratio":0.053,"special_characters_ratio":0.249,"stopwords_ratio":0.42,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin pacak misualthiam Salai Tial Thang mitthli a Tla (+ ONE: BAD BLOOD full fight) - Falam Online Media\\nChin pacak misualthiam Salai Tial Thang mitthli a Tla (+ ONE: BAD BLOOD full fight)\\nChin pacak misualthiam Salai Tial Thang cu, tuni, February 11 ih One Championship : Bad Blood sualawk nakah a cangsual ti`n nehnak khal coterlo, sung cuang si loin referee in sualawknak a ti tawp.\\nPuaipi ṭanthok nakah Indonesia rammi Sunoto thawn an sualaw ih, minute 1 hman kim hlan ah Tial Thang in a khuk thawn a sawh mi cun a bawr ah a sawh ngah ti`n referee in sualawknak a ti cawl lawk.\\nMMA sualawknak ah serh humhimnak Bawr khuh (Cup Groin Protector) an hmang tlangpi ih, Tial Thang ih khuk sawhmi cun a bawr khuh a hnor ih a paang ah a sawh ngah sawnmi si in a lang. Amah Tial Thang khalin a paang\/pum ah a si ti`n referee hnen ah a sim. Akap ih zohtu pawl khalin a pum a sut mi a si ti`n an rak au.\\n← Falam peng Doawknak ah SAC ralhraang 5 thi\\nPacak Salai Tial Thang tei` sualawknak cu Diriam umlo zetin Tawpter →","num_words":183,"character_repetition_ratio":0.104,"word_repetition_ratio":0.034,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.279,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Rannung Hmangih Thlirnak - Chinland Today Media\\nAugust 4, 2014 9:55 am·0 comments\\nMilai hin fimzirnak ah hnuailam ihsin tlunlam kaiso tengteng dingah kan ruat cio, asilole thansoh timi cu hnuai lam ihsin tlunlam ih feh khi asi kan ti; himi hi kan rinhmang, kan duhduh phuahcopmi, hminthan duhnak men ih zirhawknak phun khat asi kan ti khal le a sual lem zik lo\\nThansoh Bawmtu Part – 4\\nRAN NUNG HMANG IH THLIR NAK\\nAsinan, rannung ihsin zirnak le hmuhnak cu milai ih tuahmi thawn hmuhdan, thlirdan abang lo. Ahmaisabik ah rannung hmang ih thlirnak, ruahnak pe aw ding kan si ruangah Pathian ih sersiammi vate fanopawl an bu ihsin zam an zir suak zoh men ding khi asi. Vate fanopawl an bu ihsin zam an zir thok tikah tlunlam ah direct kai loin hnuailam ah an tla, leilung an thlenzik tikah thazang lak hna an thiam ih an kaiso sal. Cutin zam an thiam. Himi hi a dik dawhmi kiangkap ihsin zirnak asi.\\nMilai hin fimzirnak ah hnuailam ihsin tlunlam kaiso tengteng dingah kan ruat cio, asilole thansoh timi cu hnuai lam ihsin tlunlam ih feh khi asi kan ti; himi hi kan rinhmang, kan duhduh phuahcopmi, hminthan duhnak men ih zirhawknak phun khat asi kan ti khal le a sual lem zik lo.\\nAsinan, vate fano in a nu bang dingin a bu ihsin zam zir dingih a suah tikah tlunlam kaiso lo in hnuailam ah atla. Tlunlam thlen ding ahcun mi kut hnuai umta atul ti thufim cu kan nei, mi nehnak tha bik cu duhdawtnak le tangdornak asi thu Bible khalin in zirh cio. Mitampi cun kan thla a zawng hlan ah kan thinlung khaw ruahnak a beidong hmaisa theu ti kan hmu.\\nCutikah leitlun ih mi hlawhtling kan rak silonaksan von zoh vivo hnu cun mah le mah rinhlelawknak , thinlung beidongnak, ralkhat thlen duhnak thinlung kan mah ih aum nawn lo thu kan hmu. Kiosa hin a vanglai ah kum 3 vei khat a thazang a san aw ringring, Tipi tilian cak nak hmun ih lehlam ral ihsin lehlam ral saipi hman ih dingten a tan theilomi tilian maksak ih ralkhat ah target anei, tilian atan taktak tikah sir keh le vorh, dunglam khal a zoh nawn lo, hmainor in dingten a feh phah ah a target hmun thleng dingin a target lawng a zoh, cutiiih a hlawhtlin tikah hro suangin a rum, cui’ a rum aw theitu ramsa hmuahhmuah in an umnak hmun ihsin an bok ih upat nak an rak pe.\\nLehlam ah tlawngin ah sual tuah atha lo, sual cu tlansan ding tiih zirhawknak thawn khal a pehparaw , cutikah tlawng an theh hnu ah an bu (E le S bu ihsin, mi kut hnuai hnatuannak hlawhman tha deuh ngahnak ihsin) ihsin leitlun ih zam suah ding ziangtik hman ah an zir ngam nawn lo.\\nMihlawhtling si kan duh cio ruangah,” Cak le raltha in um aw, ziangahtile ka lo pe ding tiah nan pu nan pa hnen ih ka rak kam ciami hih ram hi nan lak tikah Israel mi pawl hi nangmah in na hruai ding, Mosses ih a lo pek mi thukham cu kimtein thlun dingah cakzet le ralthazet in um aw, thukham fatebik tiang daithlang loin thlun awla na fehnak kipah na lam a tluang ding, thukham cabu cu hngilh hrimhrim hlah. A sungih nganmi bangtuk ih na nun theinak dingah a sun a zan in siar ringring aw. Cu tiih na tuah asile na thangso ding ih na tuahmi hmuahhmuah ah na hlawhtling ding, cakzet le raltha zet in um aw tiih thu ka lo pekmi cu ziangtik hman ah hngilh hlah, tihhlah, na thin nau hlah, ziangahtile Bawipa na Pathian keimah in na fehnak kipah ka lo umpi ding asi,” tiah Joshua. 1:6-9 ati.","num_words":611,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.133,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Desert Pete - Chinland Today Media\\nDecember 18, 2008 6:43 am·0 comments\\nSiar: Suahlannak 17:1-7\\nZiangahtile amah in a rak theih vekin kannih khal in kan thei ve zo. Sikhalsehla thuthangttha an theihmi cu an hrangah tthathnemnak zianghman a um lo. Ziangahtile a theih lawng an thei ih zumnak thawn an pom duh lo. – Hebru 4:2\\nKumkhat sung Baibal: – Haggai 1-2 – Thufim 28:1-14\\n1960 lai ah Kingston Trio in “Desert Pete” timi hla an suah. Cuih hla ahcun nelrawn sungih a ti a haalzet mi cawkhal pa pakhat in kut ih ti pamnak cet Desert Pete a tong. Ca tawite an nganmi cu: “tipamnak dingah pumb sungah than aw,” ti a si.\\nCawkhal pa cun khuat sungih tidai cu in a hiarzet nain ca tawite nganmi ih sim vekin a tuah hmaisa. Thungai man cu diriamzet in a daizetmi tidai a in ngah. Thungai lo taa bang sehla tihlum khuat khat lawng a in ngah ding.\\nIsraelmi pawl nelrawn ih an fehlai ah an ti a haalzet ih Moses in Bawipa hnenah a dil. Pathian in Horeb lungto kha a kianghrol thawn vuak dingin a fial. Moses in Bawipa ih thu a ngai ruangah lungto sungin tidai a put (Suah. 17:1-7).\\nSihmansehla Israelmi pawl in Moses ih zumnak hi an cawng paih ringring lo. “Thuthangttha an theihmi cu an hrangah tthathnemnak zianghman a um lo. Ziangahtile a theih lawng an thei ih zumnak thawn an pom duh lo” (Heb. 4:2).\\nNunnak hi nelrawn ramcaar vek sihmansehla Pathian in kan thlarau tihaalnak a riamter thei. Zumnak hngetkhoh le rinnak taktak thawn Pathian thu kan zum ahcun nitin kan ttulmi zaangfahnak tinung cu kan in ngah ding.\\nA thukzetmi Pathian ih tthatnak le rin umnak kha in aw,\\nRinhelhnak le thlaphannak nei lo tein;\\nA Thu cu a dikmi le a thianghlimmi nunnak tinung a si,\\nThazaang thar, thindaihnak le in kholhfaitu a si.\\nNunnak tinung Jesuh lawngin Pathian kan halnak di a riamter thei.","num_words":304,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.102,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.303,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Laitlang Ah Khawkhat A Kang Ral - Chinland Today Media\\nMarch 18, 2010 11:41 am·3 comments\\nTui March 11, 2010 ah Lungkhin, Hakha khua pakhat cu hramlak meisa ruangah a kang siat ral theh ih mipi 1000 lenglo inn neilo in an um phah thu Sapte ih website “I Love Myanmar” ah a tarlang.\\nChinmi cun kan pasiat le paam tawn phang ah kum khat hrang daih fang kan khawl theu, cuvekih an khawlmipawl khal cu a kangral theh. Lungkhin khua ih um kan pi le pu unau thenkhat pawl cu mithli thawn caan an hmang rero.\\nKan Laitlang tluan hotu General Hung Ngai khal hivek thawm a theih tikah um men theiloin Lungkhin khua ah feh in vansiat a tuartupawl hnen ah fangfai bags 40 lenglo a pe. Culo thuamhnaw le neihsianlo thil dang khal pek rero lai an si.\\n” Ziang tin kan bawm ve thei ding…sumpai a silole thlacamnak thawn, thlacamnak thawn kan bawm theilo asile mipi hnen ah theihternak kan pe cio ding pakhat te tal kan tuah ve ding…A tuah theilo kan um pang a va si hman ah kan thinlungte tal ah Lungkhin khua a kangral ti taang hramseh! In Riantu CT Pawl\\nNu Cung Hnem “Nutling Zohṭhimtlak Nu” Tiin Upatnak CFCDF In Pe\\non March 19, 2010 at 12:32 pm\\nA cang zo mi cu cang zo si seh la , U nau khat si nak lang ter nak ding ah tin ka ruat . U nau khat le khat bom aw thiam nak si hram seh ,\\non March 21, 2010 at 10:34 am\\na va poi ngai em ve ti,\\nkan tithei daan cio in bawm uhsi law…\\nSalai Sawzalian says:\\non March 23, 2010 at 1:15 am\\nHemi khuami pawlkhin ralrin nak a mal ticu theifian a si zo ih. Harsat nak ton caan ahcun bawmawk nak hi a thu pi bik a si. Mi harsa kan bawm micu Lei le Van thlasuah cotu cu kan si, Milian hmingthang zarto kha cu satan kutsung ah kan um tinak a si ih. Mi harsa cu bawmcia uh si\\nHarsat can le nuam can ah Pathian thangtthat tu cu Pathian fa kan si. Leitlun har sat nak tuarkha cu ahar na’n kan thlarau hrang ah a ttha.\\nA thupi bikah thlacam nak te’n bawmcio uh si.","num_words":349,"character_repetition_ratio":0.041,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.252,"stopwords_ratio":0.218,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Khristian nun thianternak - FALAM CHRISTIAN CHURCH OF INDIANAPOLIS\\n2016 FCCI HRUAITU PAWL\\n2015 FCCI HRUAITU PAWL\\n2014 FCCI HRUAITU PAWL\\n2013 FCCI HRUAITU PAWL\\n2012 FCCI HRUAITU PAWL\\n2011 FCCI HRUAITU PAWL\\n2010 FCCI HRUAITU PAWL\\n2009 FCCI HRUAITU PAWL\\nZiang Kan Tuah\\nFCCI‎ > ‎\\nKhristian nun thianternak\\nPathian hmin thangtthat si ko seh!\\nKhristian nun thianternak PPP presentation:See bellow for attached file\\nThian nun thianternak sermon video clip: KLICK\\nThiamcoternak, Piantharnak, thianternak: KLICK\\nFCCI Adult Sunday School: THIAMCOTERNAK, PIANTHARNAK, LE THIANTERNAK\\nThiamcoternak ding hrangah sual ngaidamnak a um hmaisak a ttul, Kol 2:13.\\nThiamcoternak umtuzia: Diknak le thiamcoternak, Greek ttongin ttong fangkhat vekin hmanmi asi. Thiamcoternak ti mi cu mi pakhatkhat kha thurelnak hmaiah a dik, a sual lo asi tiah phuansuahnak a si.\\nBaibal sungah hman mi ttongfang pawl: -Dikioo, voi 41-a dik asi. -Dikaisia, voi hnih-thiamcoternak. -Dikaiosunee, voi 91 (TT)-diknak\\nCuruangah thiamcoternak ti mi cu \"daan vekin asi tiah phuansuahnak\", \"sualnak nei lo asi tiah phuansuahnak\", \"mawhnak nei lo asi tiah phuansuahnak\" asi. Cucu milai in a tuah cawp mi le ttuansuak mi asi loih Pathian in amai daan vekin milai cu a dik asi tiah a phuansuahnak asi.\\nThiamcoternak ih thu hrampi: Pathian thianhlimnak le diknak in a phutmi cu diriamter asi. Pathian dingnak in a phutmi cu diriamter asi. Pathian duhdawtnakin misual cu thiam a coter thei zo Satan ih mawsiatnak cun milai parah zianghman thilti theinak a nei nawn lo. Misual pa' kha Pathian thawn rualrem aw sal dingin a tul mi cu tuah famkim a si zo.\\nThiamcoternak in a huapkauhzia: Misual pakhatkhat Jesu Khrih in a hrangah a tuah sak mi pawl cu a pom ih a zum veten Pathian in milai cu miding asi tiah a phuansuahnak asi ih a kumkhua hrangin midingah pom asi zo. Cucu a kumkhua hrangah thiam a co ter mi asi.\\nB. Thuthiang in thiamcoternak thu a zirhdan\\n1. Rom 3:21-31\\nc.21, Pathian cu a dikih \"diknak\" neitu asi, c.21b, Pathian cu daan lenglam ah a um, Dun 13:38,39; Rom 9:30-10:4, c.22, Zokhal Khrih a neitu cu diknak neitu an si, c.23, mi zaten an sual zo ruangah mi zaten diknak an ttul\/mamawh, c.24, Khrih zumtu pawl cu zianghman sawiselnak le mawhsiatnak um loin thiamcoter zo mi an siih mi dik tiah kawh an si zo., c.25, Jesu Khrih thisen in milai sualnak pawl kha a tlengfai zo, c.26, zohman in Pathian cu dik lo ah an puh thei lo, c.27,28, milai in tuah mi an nei lo, Jesu Khrih tuah famkim thluh mi asi, c.29,30, himi diknak cu Jews le Gentle mi pawl hrangah asi, c.31, Daan in misual parah a phutmi pawl cu Jesu Khrih in a tuah famkim.\\n2. Rom 8:28-34\\nc.28,30, Pathian zangfahnak langter tu, c.31, kan sim thei mi cu Pathian cu a cungnung bik asi, c.32, Pathian cu kan hrangah a si, c.33, Pathian cu ropitnak asi, c.34, zumtu pawl mawhsiat an theih lo nak thu pali: Khrih thihnak, thawhsalnak, vanah a umnak, le a palai\/aiawh ttuannak.\\nII. Thlahtharnak-regenration: Piantharnak\\nThlahtharnak ti mi cu milai hnattuan si loin Pathian in misual pakhat cu Jesu Khrih ah thlarau nunthar nei dingin a sersiamtharnak asi. Milai hlun Adam ih thlah si nawn loin Adam neta, Zesu Khrih ah thlahthar sinak nei dingin Pathian Thlarau in a hrinthar\/thlahtharnak asi.\\n1. Ziangtin thlahtharnak cu tuah famkim asi.\\nMilai hnattuan asilo, Jn 1:13Milai nunah a cangmi (passivity of man): Milai tuahnak tel loin, Pathian in milai sunglam nunah danglamnak a tuah mi asi, James 1:18; I Pet 1:3; Jn 3:7-8; Ezek 36:26-27.Thlarau Thianghlim hnattuan asi, (Jn 3:8). Pai’ hnattuan asi, Eph 2:5; Kol 2:13; Jas 1:17,18.\\nPathian Thlarau in milai sunglam nunah milai thlarau cu a sersiamthar lole a thlahthar hnuah milai thlarau cu a nung ih theihnak nung cun a theihmi thutak cu fiangzetin a theithei ih a nunnak cawpcilh in sual sir nak nei in thutak a pom thei. Thutak hnattuannak in Pathian in a kawhnak cu fiang le fel zetin misual cun a theithei ih a nunnak ih hngat awknak thutak ahcun hngat awknak thawn Pathian ah a up aw ding, Eph 2:1; I Pet 1:23-25; Jas 1:18.\\nHrinthar\/thlahthar kan sinak cu milai theihnak parah hngat aw loin Thlarau in milai sunglam nunah hna a ttuanmi asi, Jn 3:8.\\n2. Pathian in milai thlarau cu Khrih ah a thlahthar\/sersiamthar hnu lawngah rundam-zumnak khal a um. Cuticun mi pakhat cu Zesu Khrih ah thlahthar a sinak cu a rahsuak mi zumnak nung in theihtheih asi.\\naa) Minung lam ahcun thlahtharnak, sersiamtharnak, piantharnak le zumnak nung pawl cu thawk le khat, voi le khatah a cang mi asi.\\nbb) Pathian lam, thlarau lam ahcun Pathian Thlarau in milai thlarau cu a hrinthar hmaisak a ttul, Jn 3:3. Milai in milai duhnak vekin Khrih ah mahte sersiamthar\/pianthar\/thlahtar awk theih asilo. Pathian hnenah milai duhnak vekin rat theih asilo, Jn 6:44,65. Pathian in milai sunglam nunnah hna a ttuannak in mi pakhat cu theihnak dik pek asi, Dung 16:14. Milai cu thlarau tel lo cun mithi asi, Eph 2:4, thutak theihnak khal a nei lo, I Kor 2:14.\\nCuruangah Pathian Thuthianghlim sungah kan hmuh vekin hrintharnak\/thlahtharnak, piantharnak timi cu Pathian in Thlarau ih hrintharnakin misual pakhat parah nunthar a neihternakin milai nun thleng awknak asi. Milai duhthlannak in asi loih Pathian thlarau in milai thlarau cu a hrinthar le veten milai thinlung khalin thutak theihnak nei in milai duhthlannak thinlung zate thawn Pathian hnenah pek awknak, Pathian thu hnuaiah tuh lut awknak nunthar asi.\\n3. Hrintharnak in a rahsuak mi pawl\\nZesu Khrih ah Pathian Thlarau in a hrinthar mi pawl cu:\\n1. Sual sungah a nung nawn lo ding, I Jn 3:9;\\n2. Khrih duhdawtnak in a nung dingih midang hnenah sim sawng duhnak a nei ding, I Jn 4:7;\\n3. Satan kut ihsin humhim asi zo, I Jn 5:18;\\n4. A nunah thlarau rah pawl a lang ding, Kal 5:22,23;\\n5. A nunah rahttha a rah ding, Mth 7:15-20;\\n6. Pathian Thuthianghlim, Baibal siar duhnak a nei ding, I Pet 2:2.\\n7. A sunglamih sersiamthar mi thlarau cun Pathian thu a haal ding.\\n4. Zesu Khrih thisen ruangah Pathian thawn naih aw vivo mi kan si, Eph 2:13; James 4:8; Heb 10:22.\\n1. Thim lak ihsin runsuak mi kan si, Kol 1:13; 2:13-15.\\n2. Pathian lalram thlenter mi kan si, Kol 1:13\\n3. Jesu Khrih cu kan lungpi asi, I Kor 3:11; Eph 2:20; II Kor 1:21.\\n4. Pa Pathian in Fapa Jesu Khrih hnenah a pekmi kan si. Ka hnenah ipek mi pawl: Jn 17:6,11,12,20; Jn 10:29\\n5. Jesu Khrih ah serhtan kan si, Kol 2:11; Phi 3:3; Rom 2:29\\n6. Jesu Khrih in a thianghlimmi puithian hnattuan ttawmtu kan si\\n7. A thianghlim mi puithiam, I Pet 2:5\\n8. Siangpahrang le puithiam, I Pet 2:9; Thup 1:6\\n9. Hrilbul mi hnam le miphun hleice kan si, I Pet 2:9; Tit 2:14\\n10. Pathian hnen thleng dingah kan hril thei zo, Eph 2:18; Rom 5:2; Heb 4:14-16; 10:19,20\\n11. Pathian kilvennak hnuai ih um kan si, ( Rom 5:9,10)\\n12. A duhdawtnak ah hngat awknak, Eph 2:24; 5:2\\n13. A zangfahnak ah hngat awknak,\\n1. A zangfahnakin Pathian hmaiah ding kan si, Rom 5:2\\n2. Rundamnak: Zangfahnak in rundammi kan si, Eph 2:8\\n3. Hnattuan: zangfahnak hnuaiah kan zaten hnattuan pek mi kan si, Eph 2:7\\n4. Zirh awknak: zangfahnak hnuai ah Pathian mi si dingah zuam ding kan si, Tit 2:12,13\\n14. A huham cahnak hnuai ah hngat awknak asi, Eph 1:1; 2:13\\n15. A rinumnak ih hngat aw mi kan si, Heb 13:5; Phi 1:6\\n16. A daihnak hnuai ah hngat aw mi kan si, Kol 3:15\\n17. A aiawhnak hnuai ah kan himnak, Heb 7:25; 8:34; Heb 9:24\\n18. Jesu Khih leitlun a rat tikah a rawngbwlnak ih tumtah mi kan si.\\n19. Kan ro co ding mi\\n· Sunlawinak-Eph 1:18. A siat thei lo mi va in ah ret sak cia in a um, I Pet 1:4; Eph 1:14; Kol 3:24; Heb 9:15.\\n· Vanram insang sungtel kan si, Eph 2:6\\n· Lalpa ah ennak nei kan si, Eph 5:8; I The 5:4\\n· Pa, Fapa, le Thalrau Thianghlim thawn pawl kawm awknak\\n· Cawimawinak Rom 30 : Pathian in amai remruat vekin a tik cu a kim tikah a cawimawi ding mi kan si.\\n4. Thlarau ah hrin hmaisa bikmi vekin thlawsuahnak co tu\\n· Thlarau ih hrinmi Jn 3;6\\n· Thlarau baptisma I Kor 12:13; 10:7\\n· Thlarau cencilh I Kor 6:19; 2:12; Jn 7:39; Rom 5:5; 8:9; II Kor 1:21; Kal 4:6; I Jn 3:24\\n· Thlarau in hminsinnak (seal) sutmi Eph 4:30; II Kor 1:22\\n· Amah ah kan famkim (Kol 2:10).\\n· Thlarau thlawsuah hmuahhmuah cu kan co ve, Eph 1:3\\nPiantharnak\/hrintharnak le thleng awknak cu milai pawnlam nun khawsak dan ah a tthum aw loih milai sunglam nun ihsin a puaksuak mi mizia thar sawn ah a lang. Pathian lawngin milai sunglam nun le Pathian thawn an peh tlaih awknak cu a thei.\\nPathian cu a thianghlim ih Fapa khal amah te a thian aw, Isai 5:16; Jn 17:19. Cuticun Pa pathian, Fapa Pathian le Thlarau Thianghlim Pathian cu milai thianternak hnattuan ah an tel thluh.\\nPa in a thianter, I The 5:23; Fapa in a thianter, Eph 5:26; Heb 2;11; Heb 13:12; Thlarau Thianghlim in a thianter, Rom 15:16; II The 2:13 ;Pa Pathian in Fapa a thianter, Jn 10:36; Pathian in puithiam le Isreal mi pawl a thianter, Ex 29:44; 31:13; Thianter kan sinak cu Pathian duhnak vekin asi, I The 4:3; Pathian in in thianternak cu a hnuailam vekin a ra: Khrih ah pumkhat kan sinak vekin ,I Kor 1:2,30; Pathian thu in, Jn 17:17; Tim 4:5; Jesu Khrih thisen in, Heb 9:13;13:12 ; Jesu Khrih taksa in, Heb 10:10; Thlarau in, I Pit 1:2 ; Kanmai duhthlannak in, II Tim 2:21,22; Heb 12:14; Zumnak in, Dung 26:18. Cun Pathian in ni le hmun le thilri pawl hi a thianter asi ti kan hmu thei, Suah 29:43….\\nI Pet 3:15, sungah kan hmuh vekin milai ruahnak sungah Pathian cu thianghlim ten ret ding asi. Milai suangtuahnak lak ihsin Pathian cu thiarfihlim ten ret ding asi. Cuitlunah mahte thianter aw dingin pathian in in fial. II Tim 2:21; Rom 12:1; II Kor 6:17; 7:1; Kal 5:16. Midang thainternak I Kor 7:14.\\n1. Asan, umtuzia: i) Qadowsh (hebru) -lakhran mi (sacred, ceremonially or morally) Pui 20:26; Isai 5:16. ii) Qodesh-a thianghlim mi hmun lole thilri. iii) Hagios-taksa ah thianghlim; thinlung lam khalah sawisel ding um lo, Jn 17:11. iv) Hagiazo-(to make holy)-thianhlim-Mth 23:17; I Kor 1:2 .\\n2. Thianternak dawttthum\\ni)Dinhmun thianternak (positional sactification)-mithiang tiah phuansuahnak\\nMilai sualman cawhkuan Jesu Khrih in a peksak zo mi cu Pathian in a pomsak ih milai cu misual si nawn loin Jesu Khrih a zumnak thawngin miding tiah ah phuansuahnak asi, Heb 10:10,14; Jude 1; Eph 4:24; I Kor 1:2; 6:11; I Kor 5:1; 6:1-8.\\nii) Hmuhtonnakah thianternak (experiwenceial sanctification)- zumtu nitin nunah thianternak\\n1. Milai pum peknak cu minunglam in tuah hmaisak bik dingmi asi, Rom 12:1,20\\n2. Satan thiltitheinak ihsin runsuak nak asi. Zumtu in a nitin nunah leitlun, satan, le taksa sual raal pawl a donak ah Pathian bawmnak in a neh theinak asi, Sam 119:11; Jn 15:32; Rom 8:34; Kal 5:16; Rom 8:4; I Kor 6:19.\\niii)Thianternak famkim ( absolute\/finanl sanctification)-Jesu Khrih a ratsal tikah zumtu pawl a ti thianghlim famkimnak asi, Rom 8:29; Eph 5:25-27; I Jn 3:1-3.\\nCuticun Pathian in milai cu misual dinhmun ihsin miding dinhmun thleng thei dingin a thianter ih milai cu Pathian mithmuh ah mizual si nawn loin Jesu Khrih ah mi thianghlim, Pathian fa an si zo. Asinan mailai tisa ah sualnak in a neh zomi tisa sinak a um lai thotho ih milai cu sualnak in a khuh mi satan in a uk mi leitlunah a cen lai thotho ruangah Pathian in nitin te a thianter ringring asi. Cuticun, Jesu Khrih a ratsal tikah a kumkhua a siat thei lo mi thianhlimnak in zumtu pawl cu a thuam famkim leh ding.\\nThianternak ti mi cu zumtu pakhat kha a sunglam le pawnlam nun ah Jesu Khrih bang sinsin thei dingin a nitin nunah Pathian in a thianternak asi. A hlan ih nunhlun pawl tlansan in lei tisa mizia doneh in Pathian duhzawngin nung sinsin thei dingin le thianghlim sinsin dingin Pathian in amah zumtu pawl a thianhlimternak asi. Pathian in amah zumtu pawl a thianternak hi mi tampi in an thei thiam lo ttheu ih Pathian vuihramnakah an hmang ttheu. Ziangah tile milai thinlung le taksa mizia hlun pawl kha zumtu nitin nunah Pathian mizia le duhnak thawn a kalh aw mi a rak um ringring mi pawl kha tlansan in Pathian duhdan le miza thawn a mil aw mi nun nei thei dingin Pathian in a zirh hai tikah milai tisa thinlung hrang ahcun a naa tuk theu asi. Cutikah zumtu mi pakhat cun a nitin nunah a tisa duhnak thawn a kalh aw mi tampi a tawng ttheu ih a tisa duhmi tuah famkim thei lo nak in siseh a duh lo zawng aparah a thleng mi ruangah siseh, amah le amah mawh thluk awknak, Pathian mawhthluk nak, dinhmun le kiangkap milai pi pawl mawhthluk nak a suahter ttheu. Nitin nun khawsak nakah Pathian in a thianter mi cu mi thlawsuak asi. Ziangah tile a nitin nunih a ton mi a sia a ttha, a duhzawng le duh lo zawng, a duhthusam a kim tikah le kim lo tikah siseh ziang hmuahhmuah a tonmi ihsin thlarau nun lam hmasawnnak dingah a hmang dingih Pathian thawn an peh tlaih awknakah hmansawnnak ah a hmang thiam sawn ding. Ziangkim thilttha le ttha lo a tonmi pawl ruangah amah le amah a mawhsiat aw lo dingih dinhmun, kiangkap milaipi le Pathian khal a mawhsiat lo ding. Asinan a nunah Pathian mizia le duhnak thawn a kalh aw mi pawl kha Pathian bawmnak dilin tanta in Pathian thawn thinlung put bang aw thei ringring dingin a zuam ding. Cu tikah ziangkim a tonmi cu a hrang tthatnak ah a cang ttheh mi kha a hmu ding.\\nThianternak cu milai nitinnun thianhlimternak asi vekin milai in amai thinlung zumnak, thazang le zuamnak suah in a ttuan ve a ttul. A ttongkam, a suangtuahnak, a thinlungsung khua luahtu, khawruahdan, a taksa peng hman awkdan, a lungput, a hnattuan, a umnak, a fehnak le a tumtahnak pawl cu Pathian tumtah le lunghmuizawng si thei dingin ziangkim a zuam ringring ding. Thianternak thu kan theihfiang theinak dingah a hnuailam vekin kan sim thei.\\n1. Hrintharnak ihsin a thawk mi (Tit 3:5) Thlarau hnattuan asi, I Kor 6:11; Rom 6:18.\\n2. Thianternak cu leitlun damsung a um dingih zumtu pakhat cu hrinthar asi hnu ah thianghlim sinsin dingmi asi, Rom 6:13; II Kor 3:18; Rom 12:2; Phi 3:13.\\n3. Taksa a thih tikah thianternak hnatuan cu a tawp ding I The 5:23\\n4. Zovek zumtu khal sual nei lo thianghlim famkim dinhmun a thleng thei an um lo. Sual nei lole thianghlim famkim in a ruat aw tu an um pang asile a theih lo mi a um lai tinak asi, Thuf 20:9\\n5. Thianternak ah Pathian le milai ttanlak tlang asi, Phi 2:12,13; Kal 5; I Pet 1:2; Heb 12; Thuf 3:5-6; Rom 8:26. Pathian in zumtu pakhat cu harsatnak le nitin nun hmuhtonmi a phunphun lak ihsin a kaihruai ih a nunhlun tlansan in nunthar nunih nung thei dingin a kaihruai vivo. Milai in a nun khawsaknak ziangkim ah Pathian duhdan vek si thei dingin a zuam dingih a thinlung in a ruat mi khal Pathian thinlung put thawn bang aw dingin a zuam ringring ding.\\n6. Thianternak cun milai nunnak pumhlum a fangsuak\\nMilai ruahnak-mind (II Kor 10:5); thinlung phurnak-emotion ( Kal 2:13); thlarau-spirit ( II Kor 7:1); le taksa-body ( I Kor 6:19) khal a tel thluh. Curuangah Pathian in zumtu milai a thianternakah taksa, thinlung, thlarau zaten a tel thluh. Mi hrekkhat fehsual pawlin an fehsual pi ttheu vekin Pathian in milai thlarau lawng a thianter asi loih milai thinlung le taksa khal a thianter hrimhrim mi asi. Curuangah zumtu mi pakhat cu a taksa khal thianhlim aw hrimhrim ding asi.\\nJ.C. RYLE NGAN MI LAITONG IN LEH MI ASI.\\n\"Na thutak sungin thianter hai aw\" (John 17:17)\\n\"Thianter nan sinak hi Pathian duhmi a si\" (I The.4:3)\\nThainternak thu hi mi tampi duhlozet mi a siding ti ka phang. A hrekkhat cun hihi duhlozet le ning hluahhlo zetin an tan theu. Asinan, anmah kawhnak dingtah an duhmi tongkam cu \"mithiang\" a silole \"thiangter zo mi\" ti a si. Sikhalsehla, himi thu hi cutimenih sawibawl men ding a si lo. Hihi zumtu pawl ral a si lo ih rualtha a si sawn.\\nHihi kan thlarau hrangah thil thupi bik pakhat a si. Baibal a dik ahcun hihi a fiang, thianter kan si lo ahcun rundam kan si lo ding. Baibal vek cun Khrih lalramah mi pakhatkhat rundam si theinak dignah thil pathum a lotheihlo ih tulmi a um: Thiamcoternak, sersiamtharnak, le thianternak a si. Tiamcoternak cu Pathian lamah kan dinhmun Khrih in in tuah fel sak zo mi a siih sersiamtharnak cu Khrih in Thlra Thianghlim rawngbawlnakin milai thlarau lamah in sersiam tharnak a si. Cun nun thianternak cu sersiamthar kan si hnu ah Thlrau Thianghlim rawngbawlnakin kan lei tisa hrimhrim hi ti thianhlim a sinak a si. Himi pathum hi Pathian fale pawl hmuahhmuah nunah hmuh a si: mi pakhat cu a piangthar ih thiancoter hnu ah thianter a si. Himi pathum lakah pakhatkkhat a tlasam tu cu Pahian mithmuh ah khrihfa taktak a si lo ih, mithi a si sawn. Cuticun vanramah hmuh a si lo dingih ni neta bik niah cawimawi a si lo ding.\\nHimi thu hi tuisanah phuansuah ding a hleice ih tulmi a si. Thianternak thu tlunah zirhnak danglam a suakmi a um. Mi hrek cun thiamcoternak thawn an cawhpawlh. A dang pawlin zangfahnak hrangih phurnak hnuaiah zianghman lo ah an can terih, a taktak ahcun a zaten an ngaihthah thluh. A hrekkhat pawl cun an sakhaunak sungah tuannak timi hi ngai harsa an ti ruangah thianternak sungah tuannak telh hi an duhlo. A dang pawl lala cun thianternak hi dinhmun diklo ah an retih pawlkhat hnu pawlkhat, kawhhran pakhat hnu pakhat, khawmnak pakhat hnu pakhat le biak inn pakhat hnu pakhatah an sakhua nun an seng lak. An duhmi hmusuak dingah an beisei ih an vahtawihnak cu a lak a si. Curuangah tuvek tikcu can ahhin, Thuthangtha in thianternak thu a zirhmi pawl cipciar zetih cekfelnak hin kan thlarau hrangah tangkainak tumpi a nei ding ti ah ka ruat.\\nI. A pakhatnakah thianternakih umtuzia diktak hi zohhnik uhsi.\\nII. A pahnihnakah thianternakih hmuhtheihmi thil pawl zohhnik uhsi.\\nIII. A pathumnakah, thiamcoternak le thianternak ih an thu rual awknak, an bang awknak, an danglamnak, le an bang awk lonak pawl zohhnik uhsi.\\nVanduaithlak takin, himi cahmai pawl a siar tu hi leitlun thil bak ngaihven mi neilo, sakhuallam ngaihsak lo a si ahcun ka ca nganmi pawl a siar tikah ziang phurnak hman a nei dingtiah ka beisei lo. Hi pawl hi na zumnakah zianghman thil cantermi neilo 'tongkam' le 'hmin,' le 'thusutnak mawi zetzet' vekin na ruat men ding. Asinan, thu ruatmi, thu cikfelmi, khrihfa hnavang na si ahcun ka sim ngam, thianternak thu ruahnak felfai thawi theihfengnakah thil mankhung zet a um a si ti na hmu ding.\\nI. THIANTHERNAK IH UMTUZIA\\nA pakhatnakah thianternakih umtuzia ruatkhawm hnik uhsi. Baibal in thianter zomi a ti tikah ziang a sim duhsan ti zohhnik uhsi.\\nThianternak cu Lal Zesu in amah zumtu dingah mi a kawh tikah Thlarau Thianghlim hnatuannakin milai sung murilah a tuahsuak mi a si. Amai thisen in a sualnak a kholhfai sak lawng si loin tisa duhnak le leitlun thawi hnawihnihnak pawl lak ihsin thiarfihlim awter in, a thinlung sungah nuntudan thar cu a retih nitin nunah Pathian fa sinak nun cu a takin a nunpi ter. A tlangpi thu in Thlarau in himi hnatuan tuansuak dingah a hmanrua cu Thuthianghlim a si. A cancan cu thu tel loin harsatnak, nunkhawsaknak ih hmuhtonmi sungih si khalin a si thei (I Pet.3:16). Khrih in Thlarau Thianghlim sungin hi mi hna a tuannak hi 'thianternak' tiin kan hmu.\\nA minung pawl sual ngaihdamnak, le thiamcoternak ding lawngah Khrih kha a rak thi, a thosal, ih a nung tiah a ruat tu cu zirding tampi a nei lai. Amah in a thei maw thei lo maw, kan Lalpai hnatuan cu a nepter ih Rundamtu ih hrekkhat dinhmun lawngah a canter. Lal Zesu in a minung pawl thlarau hrangih a tulmi hmuahhmuah cu a rak tuah sak thluh zo; an sual mawhsiatnak ihsin an aiawh thihnak in a runsuak hai, cuticun thiam a co ter lawng si loin a thianter hai a si. Amah cu an 'diknak' lawng si loin an 'thiamconak' khal a si (I Kor.1:30). Baibal in ziang a sim ti ngaihnik uhsi. \"Anmah tla thianter an si theinak dingah, keimah le keimah ka thia aw ter zo a si.\" Khrih in kawhhran a duhdawt ih a hrangah a nun a pek, cuticun a thianter ih a kholhfai hai a si.\" \"Khrih in...a nunnak kan hrangah a pek, cuticun thatlonak hmuahhmuah sung ihsin in runsuak ih thiltha tuah dingah a miphun hleice vekin Amah ah in thianhlim theinak dingah .\" Khrih in kan sual pawl cu thing parah a phur cuticun a thihnak in a taksa ah rualremnak a lo tuah sak nak cu A hmaiah thianghlim, mawh neilo, le sawisel ding um loin lo thlenter dingah a si\" (John 17:19; Eph.5:25,26; Tit.2:14; I Pet.2:24; Kol.1:22). Himi bungcang panga pawlih tican hi fimkhur ten ruat hnik uhsi Baibal ih tongfang pawl hin san an neih a si ahcun, Khrih in a minung pawl hrangah thianternak a tuah mi hi, thiam a coternak hnakin a nep cuang lo a si, tiah an zirh. Khrih ih palai tuannak in 'ziangkim rem thlepthlep le ciang felfelin, sankhuk thurualnak' sungah a pahnih in in tuah sak zo a si. Hmun pakhat ahcun Khrih cu 'Thiantertu' tiih kawh a si ih, a minung pawl cu 'Thiangtermi' tiah kawh an si (Heb.2:11),\\nKan hrangah hi thu hi a thupi, a thukin a kua a si. Curuangah riruang kham, zohthat, cianfel le kiltinah hminsin tuah fekfek a tul a si. Rundamnak hrangih a tul tukmi zirhnak hieng lakah hriam teo teo in maw, khat hliarhliar in laksuak an si dah lo. Khrihfa pawl lakah mi tampi lungawi zawng lemlo thutak, zirhnak pakhat le pakhat karlakah an pehzawm awk dan pawl hrilhfiah theinak dingah fiang zetin zuk vekih tarlang hi zirhnak pakhat le pakhat karlakah a fiang lo mi fiangnak, le kan sakhuanakih Pathian thu ngialngan kan hmuhsuak theinak lamzin pakhat a si. Curuangah ka ca siartu pawl hmai ah Thuthiang sung ihsi lakkhawmmi thianternak ih umtuzia hrilhfiahnak pawl hi a fiang thei bikin a dotdot in ka run tarlang ding.\\n1. THIANTERNAK timi cu zumnak dik neitu khrihfa tinte hnenah a ummi Khrih thawn pehzawm awknakah a lohtheihlo in a rahsuakmi a si. \"Zokhal ka sungah a umih kei khal a sungah ka um cih mi cu rah tampi a rah ding\" (John 15:15). Rah a nei lomi hnge cu a nungmi Grape hnge tak tak a si lo. Khrih thawi pehzawm awknak thinlung le nunnak ih thathnemnak a nei lomi cu Pathian hmaiah zianghman santlailo a si. Nitin nuntudan thianhlimnakah zianghman hmasawnnak neilo zumnak cu ramhuai pawl zumnak thawn danglamnak a nei lo. Cucu 'Zumnak Thi' a si. Ziangruangah tile cucu a mahte lawngin a um. Cucu Pathian pekmi a si lo. A thangso mi le hma a sawnmi zumnak a um lonak hmunah Khrih zumnak taktak a um lo. Zumnak dik cu duhdawtnakin a cangvai. Cui zumnak cun tlennak parah lungawinakin Lalpai hrangah a nunter. Cui zumnak cun a hrangih a thi tu, amah rundamtui hrangah thil tamtuk ka tuah thei lo a si ti a theih ter. Tampi ngaidam a si vekin tampi a duhdawt. Thisen in a tlengfai zomi cu engah a nung. Khrih ah ruahsannak nung a nei tu cu Khrih a thianhlim vekin amah le amah a thian aw a si (James 2:17-20; Titus 1:1; Kal.5:6; I John 1:7; 3:3).\\nTHIANTERNAK cu hrintharnak ihsi suakmi le a zulhpeh dingmi hrimhrim a si. Zokhal piangthar le sersiam thar a si mi cun mizia thar le umtudan thar a nei ih a kumkhua in nunthar in a nung ringring. Piangthar ti aw si leitlun tisa sinakah le sual lakah pawisak nei lo ih duhtawk a tlangleng lai thotho tu cu Pathian thawkkhum lomi piantharnak a si ih Piantharnak thu taktak zirhtu in khui hmanah a zirh dah lomi a si. Cuti siloin St.John in a simmi sawn cu 'Pathian ih hrinmi cun sual a tuah zawmlo ih, 'diknak in hna a tuan,' a unau a duhawt, amah le amah a kilhim aw aw ih leitlun a neh,' a ti (I John 2:29; 3:9-14; 5:4-18). A tawizawngin, thianternak a um lonak hmunah piantharnak a um lo. Rinhlelh ding um loin hivek zirhnak cu mi tampi hrang ahcun thu harsa a si. Asinan, a har maw harlo maw, Baibal thutak fiang felfel a si. Hitin ngan a si, \"Zokhal Pathian ih hrinmi cu a sungah Pathian nunzia (cii) a taangih sual a tuah zawm lo,\" ziangah tile amah cu Pathian hrinmi a si (I John 3:9).\\n3. THIANTERNAK cu rundammi sinakah a tul tengtengmi Thlarau Thianghlim cencilhnak langtertu a si. Zokhal Khrih ih Thlarau nei lotu cu Khrih ta a si lo (Rom 8:9). Thlarau Thianghlim cun minung thlarau sungah zetnak le daithlannak a suahter lo: nunnak , thinlung le nuntudanah langsuakin mi a cencilhnak hi theihtheih in a tuah ringring a si. Paulin thlarau rah a simmi cu: duhdawtnak, lungawinak, hnangamnak, thinsaunak, mi zangfahnak, thatnak, rintlakmi sinak, lungnemnak, tangdawrnak, sup awk theinak tla an si (Kal.5:22,23). Hi pawl umnak ahcun thlarau a um a si. Cu pawl a um lonak ahcun minung cu Pathian hmai ah mithi an si. Thlarau cu thli thawn tahthim a si ih, tisa mitin hmuhtheih a si lo. Asinan, thli a um ticu thlihrangin thingkung le meikhu a hranmi pawlin kan theihthei vekin mi pakhatkhat sungah Thlarau a um ti khal a nunih a rah suakmi pawlin kan theithei a si. Thlarau ah kan nung lo ahcun thlarau kan nei maw neilo ti ruat awk rero cu atthlak a si (Kal.5:25). A tawi zawngin hihi a ciang tin kan ruat thei, nun thianhlimnak a um lonak hmunah Thlarau Thianghlim khal a um lo. Khrih in milai parah Thlarau in hminsinnak seal a khenmi cu thianternak a si. 'Pathian Thlarau ih a hruai mi pawl, anmah pawl lawng, Pathian ih fate an si' (Rom 8:14)\\n4. THIANTERNAK cu Pathian hrilmi pawl hminsinnak a si. Hrilmi pawl an mipum zat le an hmin pawl cu thuhruk a si. Rinhlelh ding um loin Pathian huham cahnakin fimkhur zetih retin milai hnenah theihtermi a si lo. Nunnak cabu ah kan hmin a tel le tello cekfel dingah hi leitlun kan um laiah kan hnenah thu pek kan si lo. Asinan, hrilcia mi pawl awlsam zet le fiang zetin theihtheinak a um a si ahcun nun thianhlimnak hi a si ding. Hihi ciang zetin nganmi a si, 'Thianternak sungah hril' an si: rundamnak ah thianternak sungin thlanciami' an si: 'mi thianghlim si dingah leilung hram toh hlan ihsin Khrih sungah hrilcia' mi an si. Paul in Thesalonika zumtu pawl nunnah tuannak nei 'zumnak,' a cangvaimi 'duhdawtnak' le thinsau 'ruahsannak' pawl a hmuh tikah 'Pathian hrilciami nan sinak ka thei' a ti (I Pet. 1:2; The. 2:13; Rom 8:29; Eph.1:4; The 1:3,4). Zokhal, amai duhthlannakin le amai mizia hrimhrim in sual sungah duhtawk nung cingin Pathian hrilmi ka si ti ih porh aw rero tu cu amah le amah a bum aw rero ih bawrhhlawh zetin Pathian a thangsiat rero a si. Minung hi ziangvek a si ti theihciang a har ruangah, mi tampi an sivekin, a pawnlangih sakhua langdan mawi zetzet pawl cun thinlung ten hngal zetin ti awk ter nak a suahter thei a si. Asinan, ziangmaw tetal thianternak langnak a um lo ahcun hrilcianak a um lo lawlaw ti ciang mei ding kan si. Kawhhran thuzirh hin fiangzet le dikzetin a zirh, 'Thlarau Thianghlim in Pathian mi hmuahhmuah cu a thianter'.\\n5. THIANTERNAK cu hmuhtheih ringring a si. A luan suahnak kawhhran lu vekin thianternak hi 'thuhtheih a si lo,' ziangthing khal hi a rah in theihtheih a si’ (Lk.6:44). Thiantermi zumtu cun amai tawntaihnak le thatlonak pawl a hmuh tikah a nunah porh awknak um loin phahniam awknak lawngin a khat ding. Moses kha tlang par ihsin a rungtum lai vekin a hmel eng a thei aw lo ding. Tuu le keel tahthimnak ih midik pa bang khan a Lalpai hminsin tlak le lawmtlak thiltha ziang ka tuah ti a thei aw lo men ding. Ziangtikah saw na rilrawng kan lo hmuh ih rawl kan lo pek dah? (Math.25:37). A mahte a hmu aw maw hmu aw lo maw, midang in a nuntudan, a cangvaihdan, a duhnunnak le a thawmvang hin mi naran thawn an bang awk lozia an hmu ringring ding. Thianternak ti ruahnak hi nun thianhlimnak hmuh ding a umlo ahcun, umze nei lo le tongkam hmansual men mi a si. Eng cu a dim zet ding nan inn sungah mei tle dekdo te a um a si ahcun hmuh thotho a si. Nunnak ah tha a mal zet ding nan thisen malte a khawh rero lai a si ahcun theih thotho a sivekin nun thianternak khal a mal zet men ding nan theih a si thotho ding. Khristian ti aw si nunah thianhlimnak zianghman hmuh ding um loih leitlun mi sinak le sualnak thawn a buahcih aw ringringtu cu dawtmuhlum tumpi Baibal in a pawm lomi a sim dah lomi khristian sinak neitu a si..\\n6. Cuitlunah THIANTERNAK cu zovek zumtu khalin mawhphurhnak an neihmi thil a si. Hitin ka sim tikah ka sim sual lo ding. Mi zokhal leitlunih a nungdah mi hmuahhmuah cun Pathian hmaiah mawhphurhnak an neih vekin ni neta bik ni ah mihlo pawl hmuahhmuah cu simding nei loin ngaidam thei lo mi an si ding . . . ? Zovek zumtu khal nun thianghlim nunih nung dingah pawimawh zetin le a hleice in mawhphurhnak pek an si. Annih cu midang bengih mitcaw le ti tharlomi an si lo; Pathian ah an nungih theihnak le eng nei in an sungah nuntudan thar an nei a si. An thianghlim lo a si le zoih mawh saw a si ding? Anmai mawh a si lo maw? Thianter an si lole, zosi an mawhthluk ding? Anmah thotho a si lo maw? Pathian, zangfahnak, thinlungthar le nuntudan thar a pe tu in Amah cawimawi in an nun lo ahcun zianghman ngai thiamnak a pe hai lo ding. Hi thu hi hlapi ah theihhngilh ta mi a si. Khrihfa ti aw ve mi mi pakhatkhat in daiziar to men in, thianternak dinhmun niamzet ahcun lungawi tawkin (titekti tal a rak neihve a si le), cuticun daizetih nungin 'zainghman tuahtheimi ka nei lo' a lo ti a si ahcun zangfah umzet hmuhnak le zianghman theilo pa\/nu a si. Cuvek milai kan si lonak dingah mah le mah kilhim awk tum cio uhsi. Pathian tongkam in zumtu pawl hnenah a sim ringring mi cu mawhphurhnak le tuanvo nei milai an si, ti a si. Misual rundamtu in zangfahnakin siamtharnak in pekih a thlarau in in kawh a si ahcun cui zangfahnak cu hmang dingah le itthat men lo dingah phut kan si ti thei ding kan si. Zumtu tampi in Thlarau Thianghlim an rak riahsiatter ih hmantlak lo le um remlo khrihfa an cannak hi thu theihhngilh hmannak ruangah a si.\\n7. THIANTERNAK cu a thanglianmi le a dawtdawt ih ummi a si. Mi pakhat cu thianhlimnak lamah dawtkhat hnu dawtkhat a kai vivo thei ih tikcu can khatkhatah nidang hnakin a thianghlim cuang dinhmunah a thleng thei a si. A zumpek hnakin thiamcoter cuangmi le zangfah cuangmi vekin a thei aw men ding nan cucu a si thei lo. Thianternak cu sang vivo dinhmun a thlengthei, ziangah ti le a nuntudanah zangfahnak cu a cak deuhdeuh, kau deuhdeuh le thuk deuhdeuh in a nunpi thei. Kan lalpa'in a thlacamnak netabikah 'thianter hai aw' a ti tikah hihi a lailang. Cun Paul in Thessalonika zumtu pawl hrangah thla a cam tikah 'Daihnak Pathian in a lo thianter' a ti (John 17:17; I The. 5:23). An pahnih in thainternak a thansoh vivo theizia an langter. Asinan, khatlamah, thiamcoter hai aw tihi khuitawk hmanah kan hmu lo, ziangruangah ti le thiamcoter zomi an si hnu ah thiamcoter deuhdeuh theih a si lo. Belhcawp (aiawh) thianternak zirhnak hi Baibal ah zianghman tansan ding ka hmu lo. Himi zirhnak cu ka hnen ahcun thil bangaw lo cawhpawlhnak ihsin thilsual tumbik rahsuak tu a si tiin a lang. Hihin khrihfa mi ropi taktak pawl hmuhtonmi thawn a kalh aw in ka hmu. Pathian mi thianghlim bik pawlih thurualnak an neihthei mi cu hitin a si, An nunah Pathian thawn an naihawk zatin an thlarau nun ah a thanglian terih an hmuh tam deuhdeuh in an tongtam deuhdeuh ih an zum deuhdeuh. A tawizawngin, Piter in Paul ih tongkam hmangin zum tu pawl a fawrhfial nakah 'thang vivo uh' a ti vekin zangfahnakah an thang vivo (II Pet. 3:18; I The. 4:1).\\n8. Tuih thianternak ka sim rero mi hi thuthiang 'thil' sungah thukzetin a thum aw mi a si. 'Thil' ka ti tikah hin, Baibal siarnak, mimal thla camnak, zumtu unau pawl thawn Pathian biaktlangnak, Pathian thu ngainak, Lalpai zanriah kilkhawmnak pawl hi a si. Awlten ka lo sim. Zokhal Pathian in zumtu pawl hmasawnnak dingih a rua-hman cia mi 'thil' pawl a ngaihthah tu cu thianternak ah thansoh ding a beisei thei lo. Pathian mi thianghlim ropi pawl lakah himi thil pawl a ngaihthat tu an um dah lo. Hi hmanrua pawl hi Thlarau Thianghlim in minung thlarau hnenah zangfahnak a tharter ringringnak le minung sunglamah hnatuan a thawhzo mi ti-cak sinsin dingin a hnatuannak hmanrua ah Pathian ruatmi an si. Mi hrekkhatin hi pawl hi danih zirhmi a si tiah an ti men thei. Asinan, kan zumnak hrangah ‘tuarnak um loin thlarau lam hlawknak a um thei lo' ti thu phuan hi dung ka sip dah cuanglo ding. Lothlo pa pakhatkhatin a lo ah thlaici tuh ta belbelin thlairah lak a cut tiang vehvai nawn loin umsan men sehla a hnatuanmi pitling ding ruahsannak kan neih thei lo vekin, zumtu felfai te ih Baibal siar dahlo, mahte thlacamnakin Pathian thawn pawlawknak nei dahlo, le cawlhni hmandan khalah mumal neilo ih tisa nuamnak menah a rak hmang awtu le a sakhuanak hrangah Pathian in ziang a phut ti a ngaihsak lo tu pai hnen ihsin thianhlimnak hmuhding cu beisei ding a um lo. Kan Pathian cu a rua-hman cia mi 'thil' hmangin a fa lei nunah hnatuan tu a si. Curuangah mi pakhatkhat cu Pathian in a fale pawl hrangah a rua-hman ciami thil pawl ngaihsak lo tu cu amah le amah mi thianghlim zet vekin a um awkter hmanah Pathian ih thlawsuahnak famkim co tu a si dah lo ding.\\n9. THIANTERNAK cun zumtu pakhatkhat sunglam nunah thlarau lam buainak a kham lo. Buainak ka ti tikah zumtui nitin nunah ton dingmi, sunglam nunthar le nunhlun a silole thlarau le tisa a sual awmi hi ka ti duhsan a si (Kla.15:17). Cuvek sunglam nunah a sual aw buaimi hi zumtu mi pakhatin a tuar tikah thianter a si lo tinak a si lo. Hi pawl hin zumtui dinhmun a ti lang sawnih mi pakhat cu a thi lo ih a nung ti theihtheinak a si sawn. Khrihfa pakhat hi sungmuril daihnak men lawng a si lo, sunglam nunah tisa le thlarau a sual aw rero mi a um sawn a si.Curuangah, mi pakhat cu zumtu tatak a sinak hi a sunglam ihsin daihnak a luangliam nun in maw, a tisa le thlarau an do awknak in maw theihtheih a si ding. Hitin ka sim tikah 'sual neilo, famkim khristian nun' zirhnak pawm tu, khrihfa nunsang nei ti awtu pawlih hmuhdan thawn a kalh aw a si ti ka theihhngilh lo. Cubak cu ti ngaihnak a um lo. Thutak cu rem awknak manah pek ka siang lo. Ka simmi pawl hi Rom cakuat bung 7 nakih Paul tongkam pawl hin an nemhnget a si tin ka ruat. Ka ca siartu hmuahhmuah in Rom 7 nak hi fimkhur zetin nan siarih nan zir dingah ka lo duhsak. Himi bungcang hin mi piangthar lo a silole nauhak le khrihfa nunih a tuhhnget aw hrih lo mi pai thu a simmi a si lo ih Pathian thawn thuk zet pawlkawm awknak a nei ringring tui hmuhtonmi le thianter rero mi pai hmuhtonmi thu a simmi a si sawn. Mai nunah hmuhtonnak la nei lo tu in 'ka sung murilin Pathian ih danah ka lung a awi' a ti thei lo ( Rom 7:22). Cuitlunah hi leitlunih a rak nung dahtu Pathian mi thianghlim pawl hmuhtonmi in a dik ti a nemhnget a si. A dik ticu an ca nganmi, an thu hla nganmi le an nunnak pawl hin a langter. Hi pawl hi ka zum ih sunglam tal buainak hi zumtu pakhatkhat nunah a thianghlim lo ti theihternak a si lo ti simdingah ka thukthun dah lo ding. Cun sunglam talbuainak in a luat lo ruangah amah khal ti thian a si lo tiah ruat ding a si lo. Cuvek sunglam nunih talbuainak ihsin zalennak taktak cu vanramah kan nei leh ding. Hi leitlunah tisa thawn thenhnih aw in Satan le Leitlun ih thlemnak ihsin kan zalen taktak dah lo ding.Cucun voi tampi zumtu pawl lungawinak a ti siat theu a si. Khrihfa mi thabik pai thinlung hmanah a thinlung sunglamah a elaw rero mi in a luahkhat theu ding. Milai thinlung cu ralkap bur pahnih in an luah a si. Kawhhran thusuah hleithumnak le hleinganak hi kawhhran misa pawl in thaten ruat cio hai seh. Hrintharmi pawl sunglamah tisa mizia ciangkuanglo tak cu a tanglai a si. 'Khrih ah a piangthar zo mi le ti hnimnak la zo tu pawl khal hin vawi tampi a diklo mi kan tuah a si, cule sualnak ka neilo kan ti a si ahcun kanmah le kanmah kan bum awaw ih thutak cu kan sungah a um lo’.\\n10. THIANTERNAK cu milai thiamcoternak a si lo, asinan Pathian a ti lungawi. Hihi a makzet vek a bang dingnan, thudik a si. Leitlunah a rak nung dah mi thianghlim pawl ihsin a thianghlim bik pai tuahnak hman hi, a tam le a malmen, palhnak le famkimlonak a um thotho a si. An tumtahnak in maw, an umtudan inmaw, an ruahnak in maw, an tuahnak le tongkam in maw diklonak le famkim lonak ih khat 'sualvar' hnakin an tha deuh cuang lo ih Pathian thinhengnak le mawhsiatnak phu hrimhrim mi an si. Cuvek tuahnak pawl thawn Pathian thuthennak hmai ah ka ding dingih ka tuanhank in ka sual leiba a pe thei ih vanram thleng tlak ka si tiah a ruat rero tu cu mi aa a si. Dan ih hnatuan nakin ziangvek tisa hman thiamcoter an si dah lo ding. Hitin ka sim, 'milai cu danih tuahnak tello, zumnak in thiamcoter an si' (Rom 3:20-28). Pathian hmaiah diknak thawn kan lang theinak cu, midang diknak ruangah a si-kan aiawh le kan palai, Lalpa Zesu Khrih ih diknak famkim, kanmai hnatuannak a silo, amai hnatuannak liolio in vanramah hmin kan neih theinak a si. Hihi thutak theihpi ngam kawpih kan pawm dingmi a si. Hi hmuahhmuah lakah Baibal in danglam zetin in simmi cu thiantermi pawlih tuahnak thianghlim lawng hi famkimlo zet cingin Pathian mithmuh ah lungawinak a si (Kol.3:20). A mithmuh ah a duhmi pawl kan tuah ruangah (I John 3:22). Himi zirhnak hi hnangam thlak zet a si ih theihhngilh hlah uhsi. Nauhak te pakhat cun a pai a fial mi pangpar fate pakhat sar nak inmaw, inn sungah lungawi zetih a pa a lawmrero nak inmaw a pai lung a awi ter vekin, vancungih a ummi kan Pa cu a fale pawlih tuahnak famkim lo zet parah a lung a awi a si. Nauhak te pakhat cu a pa in tidai suak a fial tikah a bah rero ih a tidai suakmi in amah a tawihciar tlunah a pai hnen a thlen tikah cun zianghman a pa in in ding a hmu lo nan, a pai thu ngaiin a thei tawk a zuam rero ruangah, tap hnianghniang in a pai hnen a thlen tikah a pa cu a lung a awi ngaingai a si. Pathian cu milai bawmtul in zianghman tlaksammi a nei lo. Asinan, milai in Fapa ropitnak kan tawm ve theinak dingah rawngbawl dingin mawhphurh pek kan si sawn. Kan tuahnak ih thatnak, tam le tamlo, kan cah le cahlo pawl kha zoh men loin kan cangvaihdan, kan tumtahnak, kan nuntudan, le kan hmalak dan pawl kha a zoh ih Pai duhmi tuah kan zuam rero nakah kan tuahmi cu ziangtluk famkim lote hman siseh la Pa’i lung a awi a si. A duhdawtmi a Fapa ih unau in in ruat hai ih kan parah a lungawinak cu A Fapa ruangah. Kawhhran misa zokhal himi a eltu cu Baibal kha thaten zohsal seh.\\n11. THIANTERNAK cu thuthennak niah a lotheihlo ih tulmi, kan sinak langter tu ding a si. Kan zumnakah thianternak zianghman a umlo ih mit hmuhtheih ding ziangtal a um lo a si ahcun Khrih ka zum ti ih au rero cu umze nei lo a si. Lal tohkham Varpi cu suah a si tikah, nunnak cabu cu on a si dingih thlan pawlin an mithi pawl cu an thlahsal ding. Cuticun mithi pawl khal Pathian hmaiah thuthen an si tikah thianternak cu a lotheihlo ih theihtheinak tulmi a si ding. Thianternak um loin Khrih ah zumnak ticu a um kel lo thil a si ih thianter lomi hmuahhmuah cu ziangvek zumnak khal rak nunpi hai sehla mawhsiat in an um lak men ding. Cumi niah thianternak ti lo zianghman pawmtlak theihtheinak a um lo ding. Cumi niah thu in sut dingmi cu ziang kan sim le ziangtin kan ko aw ti a si lo ding, ziangtin kan nung tile ziang kan tuah ti a si sawn ding. Zohman hinah mah le mah bum aw hlah seh. Hmailam hrangah a ciangmi thil a um a si ahcun thuthennak cu a ciang mi a si; cui thuthennak thuthawn pehaw in a ciangmi pakhat a um a si ahcun minung pawl tuannak le tuahnak cu zohsak le cekfel thluh a si ding (John 5:29; II Kor.5:10; Thupuan 20:13) Tuannak in zianghman a coter theilo tiih ruattu cu theinak neilo Khrihfa a si. Pathian thuthennak hmaiah rundammi a si ti theihtheihnak zianghman um loin dinding hnak cun rak suak lo lawlaw in minungah rak piang lo lawlaw sehla a hrangah a tha sawn a si tihi a mit onsak a si hnu lawngah a hmufiang thei ding.\\n12. A netabikah, thianternak hi vanram umdingih zirh le timtuahnakah a tul hrimhrim mi a si. Mi tamsawn cun an thihtikah vanram kai dingah an zum aw, asinan mi hrekkhat cun vanram cu an ta siin an thlen ve tikah an nuam aw ve kei maw tiah an tih. Vanram cu a thianghlimmi Pathian ih umnak hmun a si ih hmun thianghlim a si a tul, a luahtu pawl khal an thianghlim ih hnatuan ummi pawl khal an thianghlim thluh. Vanramah nuam ve thei dingin leitlun kan um laiah hin zirh le timtuah cia kan tul ti hi a fiang a si. Misual pawl thianternak dingah Purgatory (mithi khau ih sual thianternak) timi zirhnak hi minung bum awknak belhcawp menmi a si. Baibal in khuitawk hmanah cuvek a zirh lo. Kan thihhnu ah cawimawimi siin mi thianghlim kan si ding a si ahcun kan nun lai ah ti thian hrimhrim kan tul. Mi tampi ih duhzetmi ruahnak, mi thi pawl an thleng awknak dingah sual ngaihdamnak le famkimnak lawng an mamawh ti zirhnak hi milai suangtuahnak men lawng a si. Thlarau Thianghlim hnatuannak kan mamawh vekin Khrih hnatuannak kan mamawh, thinlung-tharternak kan mamawh vekin thawinak thisen khal kan mamawh, cun thiamcoternak kan mamawh vekin thianternak khal kan mamawh. Mi tampi in an thihzawngih an ihkhun par in 'Lalpa cu ka sual i ngaidam dingah le cawlh hahdamnak i pe tu dingah ka mamawh' tihi an sim theu mi a si. Hitivek ih sim theutu pawlin an theihhngilh mi cu vanramah a nuam aw thei dingmi thinlung kan neih lo ahcun vanram cu kan hrangah umze nei lo a si ding ti a si! Thianter lomi pa pakhat kha rinlopin vanramah kai hruak sehla, ziangsaw vanramah a tuah ding? Hi thusutnak hi hmaton in zoh tha hnikseh. Zohmanin amai sinak thawi bang aw lo, a duhdan thawi ral aw mi hlir umnak hmun, a duhdan le a nuntudan mizia thawi bang aw lo hlir umnak hmunah a nuam aw thei an um lo. Curuangah khaupi kha thir bawmte sungah a nuamawk tikah, kel kha tisungah a nuamawk tikah, sumbuh in sun niling lai khi nuam a ti tikah, nga khalin leipho car lakih um nuam an ti tikah thianter lomi pa pakhat khalin vanram cu nuam a ti ve ding ti ah mi hrekkhat ruat vek hin ka pawm thei ve pei maw?\\nThianternak thu thawn pehaw in thutlangpi hleihnih ka tarlangmi pawl hi an dik a si. Curuangah ka ca siartu hmuahhmuah in thuk zetin nan theihfiang thei ding ka lo duhsak. Pakhat hnu pakhat ciangzetih simfiangmi a siih mimal tin in thinlung le ruahnak ti-tak zet ih an ngaihtuah a phu a si. A hrekkhat cu eltu le kalhtu tla an um men ding nan ka tarlangmi pawl hi pakhat hman a diklo tiih hlawnthlak ding na hmuh ding ka zum lo. Cuhnak cun hi pawl hi fiang zet le famkim zetih na theihtheinak ding ka lo duhsak sawn. Ka sia-tha-theihnak ih ka zum le duhmi cu thianternak hmuhdan dik hi mi tinkim in nei thei dingah mi bawm hi a si.\\nII. THIANTERNAK MITHMUHTHEIH IH THEIHTHEINAK\\nRuatkhawm dingah ka rak rua-hman ciami a pahnihnak ka sim hrih ding. Ziangtin thianternak cu mithmuh theih in kan thei thei, ti a si. A dang zawngin ka sim le, thiantermi cun ziangvek mit hmuhtheih theihtheinak a nei ding? A parah ziangvek hmuh ding kan beisei ding? Hihi thu kau le harsa zetmi a si.\\nHihi a kau, ziaruangah tile hivek ca hnah parih telh thei lo dingmi, cipciar zetih telhtulmi a um ruangah a si. Hihi a har, ziangruangah tile, a do kalh zawng telh loin simfiang a theih lo ding. Ziangkhal va sisehla thutak cu ziangvek kalhki nak lak khalah sim hrimhrim dingmi a si.\\n1. Thianternak taktak cu sakhua thurelnak le leitlun sakhua mi sinak menah a um lo. Hi thu hi theihhngilh dah lo dingmi a si. Tulai sanih fimthiamnak le thusim thiamnak phunphun a thangso rero mi hin ralrinnak au aw suah dingah in phut a si. Mi tampi in Thuthangtha cu an thei tamtuk. Cule an thu theihmi cu tongfang nal zetzetin an thei theu nan a thu tlangpi pawl thlei dang thiam ding khawpin sim an si lo theu. Cuitlunah vawitampi cu khrihfa diktak sihmang ka si ti aw ding khawpin zirhnak thu pawl tla an sim ve theu. A tak ahcun hi pawl hi theih duh um lo zet le daithlang tongkam an si ih tongfang tampi an hmang sual theu ruangah Baibal sungih Pathian tongkam pawl hi Pathian in san a neihter lomi vekin san an neih ter theu. 'Piantharnak,' 'Rundamtu' 'Thuthangtha,' 'Daihnak,' 'Alakih zangfahnak' tivek Pathian thu thianghlim sungih tongfang a phunphun an hmang theu nan anmah cu sual rawngbawltu dinhmunah an dingih leitlun hrangah nung siin Thuthiang sungih tongfang pawl hi milai mit hmaitha hmuh duh ah an sang theu. Hihi Pathian hmai ah tenum zet a si ti cu rinhlelh ding a um kei maw? Camsiatnak hnakih a tha deuh fang, thukam awknakah Pathian hmin a lakih hmangtu an si? Lal Zesu Khrih in rawngbawlnak dingah kan lei lawng hi a si lo pe dingah in phutmi. Pathian in a minung pawl hi thawl kawrawng, darsumsel, le talhkuang on vekih on culci men dingah in siang lo. Kan 'lei le tongkam' lawng si loin thutak le tuahnakah thianter dingmi kan si (I John 3:18).\\n2. Thianternak taktak cu reilote sakhua lam hmuhtonmi menah a um lo. Hi khal nasaten ralrin pek tulmi a si. Mission khawmpi le thangphawknak khawmpi pawl hin ramsungah mi ngaisan an hlawh zetih phurnak tampi a suahter theu. Ramsung kawhhran hmin in thlawsuah vanruah a dawngih cangvaihdan thar nei ding a bang theu. Cuvek cangvaihnak ruangah Pathian hnenah lungawithu kan sim a tul. Asinan, hi pawl hin thatnak a neih vekin khatlamah tihnunnak a um ve. Sangvut ci cu vawrh a si nak hmunah Satan cun a thlaici a rak vawrh ve. Hihi tih a nung men ding. Mi tampi cu Thuthangtha an ngai tikah an thinlung a khawngih thlarau cangvaihnak thawn an ding tho vek a bang nan a takih an sunglam nun ahcun zianghman thleng awknak nei lo an rak si theu. Ramsa phurnak vek fang, midang an phur le an tap hmuh tikah hmul tho suarso in rak phur ve meimei hi an dinhmun a rak si theu. Khaw in hnen mi thi an um tikah duhdawt lem lo mi hman sisehla a tap thiam zetin awlawh an sam tikah mai lungzur zawng rak ruat ve tahratin lungzurih rak tap ve vek fang an si. Hliamhma an tuarmi cu vunhman hlenlo ding a rak si. Jesu in thuthimnak a simmi lungto lakih a tla mi thlaici vek an si, “Lunglak theitu” fang an si (Mth.13:20). A reihlanah leitlunah an kir salih a hlan hnakih hak sawn le sual sawnah an cang. Jonah ih umkuang bangin zanah an hung thangih zanah an hlo sal lala. Hihi theihhngilh hlah uhsi. Tulai sanih pawnlang ti damnak le daihnak a um lo nak hmunah 'daihnak' 'dainak' tiih au khuannak lak ihsin ralring uhsi. Sakhua lam phurnak a neitu hmuahhmuah hnenah Thlarau Thianghlim pekmi a thuk le a hngetkhohmi thianternak a umlo nak hmunah duhdawtnak thawn thinlung pe lo dingin fawrhfial uhsi. Sakhua diklo phur hlawptlo thlarau thangphawknak thawmvangin mi pakhat pai sungihsin thlarau sual kha dawisuak a si ih reilote ah a inn bangah a ra kir sal tikah a letsarih in a rualpi pawl a rak sawm hai ih cui milai pa cu a hlan hnakin sual deuh ah a cang. Nuam teten a hram thawk ihsin harsatnak tinkim lakah tuarfainak thawn a nung zawm vivo mi thlau nun hi zianghman ruat ta loin hmakhatte ah a thawk hlawkmi, nuam teten dugnlam zohsal, Lot nupi vekin leitlunah a herkir salmi hnakin a let thawng thawng khatin a tha deuh a si. Hihi ka phuang ngam a si, sakhua phurnak ka nei ve ti ruangah Piangthar le Thlarau Thianghlim thiantermi ka si ve tiih a ruat aw mi pawl dinhmun hnakin thlarau dinhmun tihnung a um lo a si.\\n3. Thianternak dik cu pawnlang dan pa-ngai le lenglam sakhuami sinak menah a um lo. Hivek pawnlang le dan pa-ngai ih sakhuami sinak hi riahsiatthlak zet asinan kan hmuh tlangpi mi a si. Mi thawng tampi in thianhlimnak cu tisa sakhua mitha sinak ah a um ti in an ruat. Khawm awk ringring, Lalpai zanriah kil ve ringring, rawl ulhnak, thawhhlawm peknak, mi thianghlim pawl lakih um duhnak, khawmnak ih hawiher le lukun dan pawl, mithmai retdan le taksa cangvaihdan pawl, hnipuan phun dangdang hruk nak, khros zuk phunphun tarnak, mi pawlkawm thiamnak, mitin hnenah hnih zuamzo theinak pawlah hin thianhlimnak cu a um a si tin an ruat. Cuticun hivek cangvaihdan pawl hi mihrek cun thinlung taktakin tuah in thlarau lam hmasawnnak a um a si tin an ruat. Curuangah mi tampi thinlungah hivek pawnlang le lenglam sakhuami sinak hin sunglam nunih thianhlimnak taktak ai a awh pang ding ti ka phang. Cuvek a si ngaingai tikah thinlung thianternak hi an ngai nep a si ti ka fiang. Hi hmuahhmuah lakah, pawnlang sakhuanak, milai phurnak thluntu pawl le leitlun mi dan-pa-ngai ih khrihfa sinak neitu pawl hin hivek zianghman umzia neilo cangvaihnak pawl lakah ningzahnak sete hman nei loin an lu an phimmi hmuh tikah hi thu hi fiangzetin tarlangih simfiang a tul a si ti ka thei. A takih thianternak fawrkhat te hman a um lo lai khalah tisa rawngbawlnak ropi taktak a um thei a si. Cu pawl cu tikcu a kim tikah satan in a mi bumnakah thlaici a rak cin ve mi, Lalpa'n a sim cia mi kha a si ti mi zate theih a si lai ding.\\n4. Thianternak cu dinhmun hlun kha bansan tahratih milai hnatuan mawhphurhnak pawl bansannakah a um lo. Cuvek cu sankhat hnu sankhatah mi tampi in thianhlimnak an rak hawl dan a si theu. Sualnak le bawrhhlawhnak ihsin luatih mi thianghlim ropi si tumin thulolak ruahnak tha lole diklo an thlunih mi tampi a zateltelin mahte umduh ah hramlakah phum an si. Nunua mipa ti um loin a thawng teltelin Baibal tlawng, zirh awknak tlawng pawl le mi thianghlim umnak hmun pawlah an mahte an tar aw (a hrek cu an vai an tawi). Ziangvek thirtum le talhtum thaw khalin thlarau saul hi an dawi hlo thei lo a si ti an theihhngilh. Khui tawk hmunah an umkhallen sual hrampi, an thinlung cu an phur vivo a si. Puithiam nu maw Puithiam pa sinak le Baibal tlawng le zirnak hmunih cenkualnak hi thianternak lamzinpi a si lo. Thianhlimnak taktak hin harsatnak a hrial ter lo, a tong terih a nehter a sawn a si. Khrih in a mi pawl a hmuhter duhmi cu, a zangfahnak cu thinghnahhring daihnem hnuai lawngah a thang theimi a si loih ziangvek nun khawsak dinhmun harsa lak khalah a thangso vivo thei mi hak remrem a si, ti a sisawn. Thianternak a hramtawhnak taktak cu thil bal tawm lakih cite bangin le thimlakih eng vekin, Pathian in in kawh laiah kan umnak le dinhmunah kan mawhphurnak le hnatuannak ihsin a thawk sawn a si. Lungpuk sungih a thup aw mi pa hi thianhlimtermi a si cuanglo. Thuthianghlim vekin thiantermi cun bawi, sal, pa fa dinhmun in maw, insang in, lamzin parah, hnatuannakah sumdawnnakah le ziangvek hmun khalin milai dinhmun zir si loin ziangtiak lai khalah Pathian a cawimawi sawn. Lalpa in a thlacam netnak ah hitin a ti, 'Anmah pawl hi leitlun ihsin la suak hai aw tiah ka lo dil lo, asinan thilthalo lak ihsin humhim hai aw tiah ka lo dil sawn a si' (John 17:15).\\n5. Thianternak cu pawnlang tuahnakah a thum aw lo. Atum le afate ti um loin nitin nunpi mi cangvaihdan, sunglamg thlarau nun ihsin a lang suakmi thlarau mizia sawn a si. Thinlung cu taksa sung murilah a um vekin thianternak cu thinlung sungmurilah a umih nuntudan ziangkimah a lang. Tipam lenglam ihsin kut thawn pam lawngah tidai a suakmi vek a si lo. Asinan, catbang loin a tidai a suahnak cirh vek a si sawn. Herod hman kha a thinlung cu Pathian hmai ah a sual zetnan Tihnimnak petu John thu simmi kha a theih tikah thiltha tampi a tuah ve a si (Mk.6:20). Tulai sanah mi tampi cu thiltha tuah dingah phurnak neih thut an hmangih thawk le khatah thinlung thar nei vekin an lang theu. Senpi vangtlang harsa tonnak, insang buaibainak, thinnatnak le damlo, hrisellonak pawl ruangah thiltha tampi an tuah theu. Cuti ih cangvaihnak an neih lai ah fimkhur zetih rak thlingthla tu cun an nunah thianternak le piantharnak taktak a um lo zia ciangten an hmu theu. Hezekiah vekih mithiang taktak pawl cu thinlung pakhat pu in an nung ding. Ziang hmuahhmuah hrangah Pathian thukam pawl hi a tha a si ti an hmu dingih zindiklo hmuahhmuah cu an hua ding (2 San.31:21 Sam 119:104).\\n6. Pathian Thlarai in a thiantermi cun Pathian thukam pawl upatnak a nei dingih nuntudan hruaitu dingah ruatin thulunnakin a cangvai ding. Dan le thukam pahra pawl hin thiam mi a coter thei lo ruangah khrihfa pawlin zianghman ngaihsak lo ih an umnak hi thil pawi ngaingai a si. Khrih zum dingah misual pawl a hruai tu Thlarau Thainghlim cun dan hmangin misual sinak mi a theihter, Khrih ah mi a hruai ih dan hmangin zumtu pawl cu a thianter hnuah dan thlunnak hnuaiah mi a hruai sawn a si. Zesu khan dan pawl kha a ngainep dah lo. Tlangparah mipi pawl thu a sim tikah danih phutmi mizia hmuh theihdan kha a simfiang hai sawn a si. St.Paul khal khan dan pawl kha a ngai dep dah lo. Asinan \"Dan cu a sidan vekih hman ahcun a tha\" a ti. (I Tim.1:8; Rom 7:22). Asinan, thukam pawl kha hmangin thiamcoter si a tum tu pawl hnen lawngah “Mi Aa” tiah a rak ti hai a si. Mithiang ti aw ve si, thukam pawl zianghman ah siarlo tu cun thuphan ka per lo a ti ahcun, porh awknak, bumnak, le thinlung bawrhhlawhnak sungah a tangih thukam pasarihnak pahbal tu siin tihnung zet suangtuahnak hnuai ah a um a si.\\nThiantermi taktak cun Khrih ih duhmi tuahdingah a zuam dingih Khrih in a dungthlun tu pawl hnenah nun khawsak dan ding a zirh vekin nung dingah a zuam aw ding. Khrih in a zirhmi nun khawsak dan pawl hi Thuthangtha buli sungah an darh aw, a biktakin tlangparih a thusimmi pawl ah kan hmu thei. Hi pawl hi thianhlimnak lam hmuhtu si loin khrihfa pawlin nitin nunah nunpi ding a tul lo titu cu mi aa hnak cun a zia um deuh kei, mi ngawngtawh, theihmi neilo le luhlul a si. Mi simmi rak ngai le mi ca nganmi lawng rak siar theutu mi pakhat cun hitin a sim men ding ' Kan Lalpa leitlunah a rak cen laiah khan zirhnak (doctrine) lawng a rak zirh ih nitin nun khawsakdan cu midang a dungthlun tu pawl zirh dingah a rak taanta a si' !Thuthangtha buli a pawnlang bik theihnak neitu hman in hicu thudik lo a si ti awlten a theithei ding. A dungthluntu pawlin an sim ding cu Lalpai zirhnak kha hmai lamah suahpi ringring ding a si. Thiantermi mi pakhatkhat cun hihi a theihhngilh dah lo ding, 'Tuah uh ka ti mi hmuahhmuah nan tuah a si ahcun ka rualpi nan si' (John 15:14)\\n8. Thiantermi taktak cu, Paul in kawhhran pawl hnenah ca a kuat tikah nun khawsakdan a sim hai vekin nun a duhnak le a zuamnakah a lang ding. Mi hrekkhat cun Paul cakuat pawl cu zirhnak thutlangpi le thu elawknak, thusutnak, le buainak pawl saannak, thiamcoternak, ruatcianak, siamcianak (Prophecy), le zirhnak (doctrine) pawl tarlangnak a si tiah an ruat ih cuvek ruahdan cu tulai santhar hnu lawngah a suakmi Thuthiang theih famkim lonak, milai ruahnak le suangtuahnak ihsin a suakmi a si. Mi pakhatkhatin Paul cakuat pawl hi fimkhur zetin a siar a si ahcun khrihfa pakhat cio tuanvo, nuntu khawsak dan le cangvaihdan ding fiangzetih a kawhhmuh mi le a fawrhfial mi pawl a hmu ding. Nitin ziaza, khrihfa thinlung put, pakhat le pakkhat pawlkawm awk dan, hnatuannak ah hman awk dan pawl a simmi hi awlten zovek zumtu khalin hmuhtheih a si. Himi nunsimnak Thuthiang pawl hi zumtu nun lamhruai tu dingah Pathian thawkkhumnak in a nganmi an si. Hi pawl a zum lole a thlun lo tu cun biak inn le khawm awknak hmun pawl ahcun a tlangnel zet ding nan Bible in thiantermi a timi cu a si ve lo.\\n9. Thianternak taktak cu zangfahnak ih hmalaknak, kan Lalpai zohthim ding mawi zetzet in tanta mi pawl ngaihvennak ah a lang ding. A biktak in duhdawtnak ih a hnatuannak ah a lang ding. \"Nan hnenah thukam thar ka lo pe, pakhat le pakhat duhdaw aw uh, keimah in ka lo duhdawt vekin nannih khal Pakhat le pakhat duhdaw aw uh. Pakhat le pakhat nan duhdawt awknak hin midang in ka dungthluntu nan si ti an lo thei ding\" (John 13:34,35). Thiantermi cun leitlunah thiltha tuah a tum ding, thil thalo le sual ti a theihfiangmi hmuahmuah cu a do dingih riahsiatnak pawl cu ti-mal in a kiangkap ah lungawinak suahter a tum ringring ding. A lalpa vek si a tum dingih mitin hnenah duhdawtnak le ngilneihnakin, tongkam lawngih 'duhdawtmi' tiah mi va ti vivo men loin tikcu remcang ih piangah maibul tan nak ruat loin tuannak le tuahnak in a duhdawtnak cu a langter ringring ding. Mahte bum awknak, theihnak cuangmuar zetih thuam awmi, mai bul hrang lawng ruat khrihfa zirhtu sang (Profesor), midang pawl helah maw vanramah an feh ti ruat lo, an pil maw an kai so ti khat ruat dah lo, cawlhni ah a tha bik le mawi bikih thuam aw, biakinn ah feh in \"Number tumpi\" tiih kawhmi-cuvek minung in thianternak zianghman a thei lo. Leiltunah mithiang tin a mahle a mah a ruat aw men thei, asinan vanram ahcun mithiang a si lo ding. Khrih cu, zothim ding a tuahmi pawl thlun lo tu ih rundamtu a si dah lo ding. Zumnak nung le thleng awknak a nei fel tu cun Zesui hmuihmel keng sinsin dingah cat loin a tharter ring ring (Kol.3:10).\\n10. Anetabikah, thianternak taktak cu khrihfa tuar theinak (zangfahnak) nun in a nunnakah a mahte a lang ding. Tuartheinak zangfahnak ka ti tikah Pathian duhnak ah a hngat aw mi hmalaknak pawl pakhat le pakhat theihthiamnak thawi bawmawk tonnak hi a si. Hivek hmalak nak thu hin Thuthlungthar sungah ziangtluk a sim a si tile ziangvek hmun a luah ti mi malte lawng in an thei ding. St.Peter khan kan Lalpa zohthim ding thupek in theihter tikah a biktak in in simmi cu, \" Khrih a mah rori in nan hrangah harsatnak a tuarih a kai nan thlun theinak dingah zothimding a lo tanta a si. Khrih in sualnak zianghman a tuahlo, a hmurka in thuphan a per ti khal miin an thei dah lo. Miin an hmuhsuam tikah a hmuhsuam velo, harsatnak a tuar tik khalah hro a suang ve lo, sikhal sehla dikzetih thu a thentu Pathian sawn a ruahsan a si \" (I Pet. 2:21-23). Hihi lalpa in thlacam in zirh tikah kan tuah dingih in phutmi pakhat a si; \" Mi kan parah an mawhnak kan ngithiam bangin kanmai mawhnak in ngai thiam ve aw.\" Hi thu hin Paul ih thlarau rah a simmi thenthum thenih thenkhat cu hmun a luah. Pakua sugnah pathum cu, thinlung zaunak, lungnem tangdawrnak, thinsup theinak pawl hi zangfahnak ih hmalaknak a si (Kal.5:22,23). Khrihfa pawlin hi thu hi famkim zetin an ruat theu a si ti fiangten ka sim ngam. Tuarnak-zangfahnak hi zangfahnak nun dang pawl hnakin nunpi a harsawn, asinan mitampi a nehtu sawn a si. Fiangzetin kan theihmi pakhat cu : Bible ih a sim thupit zetmi thinlung nemnak, tangdawrnak, tuarfainak le ngaidamnak pawl kan nunpi lo ahcun thiantermi si awk ter tum hi umze nei lo a si. Cangvaihdan ah thintawi, nitin nunah thin heng ringring, tongkamah hriam teoteo le kiangkap minung thawi thurual thei dah lo, mi nuatat hmang, mi siatnak pawi ti lo, thung rulh hmang, phuba lak hmang, mi setet hmang- cuvekcu leitlunih khrihfa ti aw pawl lak hmanah a khat tuk -cuvek minung pawl cun thianternak thu hi an theih ding tlukin an thei lo ih khristian nun pitlin nak thu maltakte lawng an thei a si.\\nA tlunlamih ka tarlangmi pawl hi thaintermi pai nunah hmuh theih mi theihtheinak pawl a si. Pathian fa le pawl nunah hipawlhi a zaten hmuhtheih ding a si ka tinak a si lo. Hipawlhi mi pakhat cio nunah a zaten famkim zetin hmuhtheih an si lo ding ticu ka pom ko. Asinan, hipawlhi Baibal vekin thiantermi theihtheinak pawl an si ti ka fiang zet ko. A thei dah lo tu cun zangfahnak ziang tal an co maw colo ti tla an ringhlel men thei. Miin ziangtin an sim khal va si sehla thianternak diktak cu hmuhtheih a si ti thu ah dung ka sip dah lo ding. Cun, hi thianternak mithmuh ih theitheinak ka tarlangmi pawl hi a tam le a mal ti-men an dik thluh a si.\\n3. Thiamcoternak le thianternak ih danglamnak.\\nA netabikah, thiamcoternak le thianternak ih danglamnak ka run tarlang ding. Khuitawk vekah an dangaw ih khuitawk vekah an bangaw? Ka casiartu pawl zate thinlungah a thupi tuk lo men thei nan, hi thutak hi a thupi zet mi a si ih ngaihthah men ding a si lo. Thil hrekkhat cu sakhua lam thil hrilhfiahnak lawngah an tha ih Pathian thu zirhnak ah 'hmin' 'tongfang' le 'thusutnak' pawl hi thu theihbuai deuh mi pawl hrilhfiahnak ah an tha zet. Zokhal mai thlarau hrangah a ruat taktak tu pawl hnenah ralrinnak ka pe, an thinlung cawkbuaitu khristian zirhnak 'a bang aw lomi pawl dan awknak' pawl hi thil thupi ngaingai an si ih a sunglam nunah daihnak neih a duh a si ahcun a fiang zetmi hmuhdan nei thei dingin hawl dingah a biktakin ka forh duh hai. Thiamcoternak le thianternak hi a dang awmi an si ti kan theih ringring ding a tul. Asinan, hmun thenkhatah bangawknak khal an nei. Ziang an si ti thaten theih tum uhsi.\\nCuti a sile, ziangtin thiamcoternak le thianternak cu an bang aw?\\na. An pahnih in Pathian zangfahnak liolio ih suakmi an si. Pathian laksawng sunglawi lawng in zumtu pawl cu thiamcoter ih thianter an si.\\nb. An pahnih in Khrih in sankhuk thutiammi vekin a minung pawl ai a awhnak in a rak tuahsuakmi rundamnak sunglawi le ropi sungih ummi an si veve. Khrih cu thiamcoternak, thianternak, thianhlimnak le ngaithiamnak a luansuaknak nunnak cirhti a si. Ziangkim ih hram cu Khrih a si.\\nc. An pahnih in mi pakhatah ummi an si. Thiamcotermi minung cu thiantermi minung a si ringringih thiantermi minung cu thiamcotermi minung an si ringring. Pathian in milai pakhat parih cang dingah hmun khatah a kom hai ih then theih an si lo.\\nd. An pahnih in vawikhat te ah a thawkmi an si. Mi pakhat cu thiamcoter a si ve ten thianternak khal a parah a thawk ve. Amah cun a thei lo men ding nan cucu a dikmi a si.\\ne. An pahnih in rundamnak ah a tul veve mi an si. Zohman hi pawl tel loin vanram an tleng dah lo ding; thinlungthar le ngaidamnak, zangfahnak thlarau le Zesui thisen, sankhuk cawimawinak hrangih tangdawrnak pawl hi mi pakhat hrangah a tul vekin midang hrang khalah a tul a si. Pathian zangfahnak in Zesui thisen in thiamcoternak le Thlarau rawngbawlnak ih zumtui thinlung thianternak pawl cu vanram kai dingmi mi pakhat hrangah a tul mi an si.\\nHipawlhi thiamcoternak le thianternak ih bangawknak pawl an si.\\nTucu, thiamcoternak le thianternak ih danglamnak pawl mit hmuhtheih thluk ih fiang dingin run tarlang ka tum ding.\\na. Thiamcoternak cu mi pakhat kha Zesu Khrih sugnah a dik a si tiah pawmnak, Khrih sungah miding ah siartel a sinak a si. Thianternak cu mi pakhat kha a sungmuril thianfai in diknak in thuam awknak a si. Cucu nuamtete le maltete khalin a si thei.\\nb. Thiamcoternak ruangih diknak kan comi cu kanmai sungsuak asilo. Khrih kan Palai tumpi in sankhuk diknak kha zumnak in kan parah bensak cawp ih kan comi a si.\\nThianternak ih diknak kan comi cu kanmai sungsuak, fahmi, roco mi le Thlarau Thianghlim in kan suangah a tuansauakmi a si sawnih kanmah minung sinak ih tawngtainak le famkim lonak thawn a rawi aw mi a si.\\nc. Thiamcoter kan sinakah kanmai tuanmi zianghman a tel ve lo ih kan tuahnak in zianghman hmun a nei lo. Khrih zumnak pakhat lawng hi a tulmi a si. Thiantermi kan sinak ahcun kanmai tuannak hin hmun kaupi a luah. Cucu Pathian in do dingah, fimkhur dingah, thlacam dingah, harnak tuar dingah, le tuan dingah hma in laktermi a si.\\nd. Thaimcoternak cu tuanthluh zomi le famkim zomi a siih, mi pakhat cu a zum ve ten famkim zetin thiamcoter a si. Thianternak cu a famkimlomi, hma sawn rero lai le vanram kan thlen hlanlo famkim dah dingmi a si.\\ne. Thiamcoternak ah ti-pun le than ti a um lo: mi pakhat cu Khrih hnenah a rat tikah thiamcoter a si pekte ih a sinak vekin a kumkhua in thiamcoter a si ringring ding. Thianternak cu hmasawn vivo dingmi a si ih a mah a minung a damsung cu catbang loin a thang vivo dingmi le a karhzai vivo dingmi a si.\\nf. Thiamcoternak cun vancungramah hmin in pek ih lut ngam dingah ralthatnak in pek fawn. Thianternak cun vancung ram ih umtlak sinak in pek ih vanram kan thlen tikah nuam aw thei dingin in sersiam.\\ng. Thiamcoternak cu Pathian in kanhrangah in tuahsakmi a si ih midangin awlten in theisak thei lo. Thianternak cu Pathian in kan sungah hna a tuanmi a si ih pawnlamah a langmi hi mit hmuh ihsin thuhtheih a silo.\\nHimi danglamnak pawl hi casiartu pawlin ngai pawimawh dingah ka forh duhhai ih tha zetih ngaihtuah dingah ka fial duh. Mi hrekkhat felfai taktak pawlin an sakhuanak lamah mithmai tha lole tha nuam loin an um theunak cu thu an theih pawlh theu ih thiamcoternak le thianternak thu an thleidan thaimlo ruangah a si theu. Kan ruahnak sungah himi pahnih hi thil danglam pahnih in kan theithei lo ding. Rinhlelh dingum loin thentheih an si lo. Zokhal pakhat a co tu cun a dang pakhat khal a co a si. Asinan, an pahnih kar lakah cawhpawlh theih lo ih an danglamnak khal hi rawi ding a si hrimhrim lo.\\nHimi thu tlangpi cemternak dingah tongkam tawite thawn nunih nunpi ding pawl ka tarlang dingmi lawng a tang. Thianternak ih umtu zia le mithmuh ih theihtheihnak pawl kan hmai ah tarlang an si zo. Kan nunah kan lak dingmi ziangvek ruahnak pawl ha kan thinlung sungah hunglang ding?\\n1. Thil pakhat nakah, khrihfa ti aw pawlih dinhmun tihnung zet hi kan zaten thangharh in ngaihven cio uhsi. Thianhlimnak um loin zohman in Lalpa an hmu lo ding; thianternak um loin rundamnak a um fawn lo. (Heb.12:14). Cuti a siahcun sakhaw mi ti aw pawl lakah hman tlaklo mi ziangzat saw um ding! Siatnak zin kaupi zawhtu, biak inn ah dan-pa-ngai ih khawm theu tu, kawhhran ah tisa sakhuanak menih hmang aw tu pawl, hipawlhi ziang tluk tam saw an si! Mangbangza, rapthlak, tihnungza ruahnak a si! Aw! zirhtu le Thuthangtha simtu pawlin an mit an vang ter dingih an kiangih thlarau pawl dinhmun an theithei ding! Aw! cuticun mipi pawl parah a ra thleng dingmi thinhengnak ihsin tlanho dingah sawm an theih ding. Thianter lomi vancung ram kai a theih a si ahcun Baibal a diklo a si ding. Baibal cu a dik ih thuphan a per dah fawn lo! A cem netnak cu ziangvek saw a si ding!\\n2. Cun thildangah, kanmai hnatuan hi ciang aw uhsi. Thiantermi kan si ti kan theih awk hlanlo cu cawl hlah uhsi. Ziangvek ha kan thinlung hin thaw a ti ih nuam a ti, kan hrilmi, kan duhzawng, le kan suangtuahnak pawl hi ziangvek ha an si? Hihi hliahnak thusutnak tumpi a si. Kan thihhlan ah ziangha kan duhmi, kan beisei, ziangha kan duhthusam pawl teh an si? Tuah hin ziangha kan si? Ziang kan tuah rero? Thianter kan si maw, si lo maw? Kan si lole mawhnak cu kanmah liolio ah a si ding.\\n3. Cun khatlamah, thianter kan si ding ahcun kan hmalak ding cu a ciang in a fiang a si. Khrih thawn thawk ding kan si. Amai hnenah misual pakhat vekin le thil dil duh men ruangah si loin mawhphurhnak tumpi thawn Amah kan pan a tul. Cuticun Pathian thawn remnak le daihnak kan neih theinak dingah kan thlarau cu a parah zumnak in kan thum awk a tul. Kan mah le mah cu a kut parah sibawi kut vekin, kan hngat awk ih zangfahnak le zawnruahnak hrangah kan tah a tul. Thiamcoternak hnakih nep cuang loin, thianternak hrangih a hmaisabik kan kekar ding cu Khrih ah zumnak ih rat a si. Kanmah kan nun hmaisak hnu ah tuan ding kan si.\\n4. Cun thildang leh ah, thianhlimnak ah thangso in thianter sinsin kan sinak ding ahcun ka si pek vekin Khrih ah nunthar kan lak ringring a tul. Amah cu taksa peng hmuahhmuah cawmdawltu Lu a si (Eph.4:16). Hihi thianternak ih thanlennak thuruk a si-nitin Pathian Fapa zumnak ih nungin, a mi pawl hnenih a kam ciami zangfahnak le thazang cahnak cu famkim zetin nitin nunah dawngih nunpi theinak hi thianhlimnakah hmasawnnak hrampi a si. Zumtu dinhmunah ding ti aw si hmasawn thei lo pawl cu Pathian thawn pawlkawm awknak hi an daithlanih cuticun Thlarau cu a riah an siatter a si. An khenbeh hlan zan netabik ih \"Anmah pawl cu thianter hai aw\" ti ih thla a cam tuin zumnak thawn bawmnak a diltu le thianghlim sinsin si a duhtu cu bawm a duh hrimhrim a si.\\n5. Cun thildang pakhat, kan mai thinlung sungah hi hnak ih tam hi beisei hlah uhsi. Kan thatnak bik in nitin kan nun ah kan hmuh dingmi cu beidawnnak le nazia kartin te zangfahnak le zawnruahnak tul ih leiba nei kan si zia hmu suak aw dign lawng kan si. Eng kan hmuh tam poh le kan famkim lonak kan hmu tam deuhdeuh ding. Kan thawh pek te ah cun misual kan si ih kan feh vivo vekin misual kan si ti kan hmu aw sinsin ding; theintermi, ngaidammi, le thiamcotermi kan si nan nineta bik tiang misual kan si ringring. Kan famkim nak ni cu a ra thleng lai ding mi a si ih cumi kan beisinak cu vanram kan hngakhlap nak pakhat a si.\\n6. A netabikah, thianhlimnak ngai pawimawh ding ah le thianternak ah tampi hma la ding ah zah hlah uhsi. Mi hrekkhat cu dinhmun niam ngaingai ah an lung a awi tawk ih, a dang pawl lala cu thianhlimnak um lo lawlaw dinhmun ah ziang hman ningzahnak an nei lo. Biak inn feh theu le kawhhran member si hi an duh tawk. Sumhmun ih rangcang bang in hmalam pan an tum lo. Kam lamzin hlun te ah thaten dingih thianhlimnak ropi cu thlun uhsi. Cuticun raltha zet in midang forhfial tu a si uhsi.\\nMidang in ziang vek an sim khal len hihi ciang uhsi, thianhlimnak hi lung awinak a si. Nunnak ih hnangam ruknak a nei tu cu ti thianmi a si. Rinhlelh ruallo in khrihfa taktak mihrekkhat pawl cu hrisel lo nak, innsang buainak, le a dang buainak ruangah vanram lamzin an pan nak ahhin hnangamnak fatakte lawng an nei ih riahsiat nak in an khat theu. Hi pawl hi ngaih thah deuh mi an si. Dan tlangpi ih nunkhawsaknak ahcun 'thiantermi' pawl hi mi lungawi bik an si. Leiltun in a pek le a laksak thei lomi lungawi hnangamnak hngetkhoh an nei. Fimnak lamzin cu lungawinak lamzin a si. Hitin thuphan a per thei lo pa in a sim, \"Kan kawn cu a awlsam ih, ka phur cu a zang a si.\" A sinan hitin khatlam ah ngan ja si \"Mitha lo pawl hrangah daihnak a um lo\" Thu.3:17; Sam 119:165; Math.11:30; Isai.48:22).\\nKan thutlangpi pawl bawmtu dingah Pathian mihman thenkhat pawl ih tongkam ka run kaikawh ding :\\nI. \"Thuthangtha sungah 'thianternak' timi tongkam hmannak dawthnih tarlangmi a um ih cuvek thotho in 'thianhlimnak' timi tongkam hmannak dawthni in a um. A pakhatnak ah cun thilri le minung par ih hman tlangpi mi a si ih Pathian rawngbawlnak ih lakhranmi, thlanmi le rethran mi an si. Amah Pathian in a hril vekin Amai hrangah thianghlim ih ret mi an si. Levi mi lakih puithiam pawl, thukam kuang, maicam, biakbuk, biak inn pawl hi thianter ih a thianghlimmi an si; ziangvek thianhlimnak khal ah Pathian hnenih hlan awk nak le Amah Pathian rian nak dingih lakhranawknak a um a si. A simmi cu fianhrial le a fal ih umnak a si. Asinan a tlun ih a simmi thianternak pawl hi thianternak ah tuan zumzawmnak a um hran lo. Asinan a dang Thuthiang sungih thianternak le thianhlimnak ti tongkam a hmannak ahhin Pathian hrangih lakhran awknak hi a hmaisa ah tumtah mi le tuahmi a si lo ih cumi thianternak ih a rahsuakmi sawn a si. Hihi a tak ih sunglam nunah a cangmi a si, thianhlimnak ih dan-le-dun pawl kha kan sinak mizia ah khua luahter a si ih theiter a si hnu ah cui thianhlimnak mizia cun milai sunglam ah cangvai ih hna a tuannak in Pathian hnen ah thianghlim zet ih thu awi nak thawn mawhphurhnak cu tuah suak a si. Cuvek thianternak cu tu ih kan si rero mi a si. \" (John Owen On \"The Holy Spirit\", Work, Vol. III, P.370, Banner of Thruth Trust, 1977).\\nII. Satan thawi daite ih umnak hnakin Satan ih ral a si a tha deuh. Mi aa thianhlimnak cu rinhlelh a um. Uico cu inn lengah kan ret tikah innsung luh duhah a bengeo ciamco theu. Thil kalhaw mi an ton awk tikah daihnak in um khawm thei an si lo, meisa le tidai an tawn awk tikah an pahnih in an sinak kelten anum khawm thei lo. Cuvekin a kalh aw mi, thiantermi thinlung le satan an tawn awk tikah satan cun theihtawk suak in a thlem ciamco theu. Pathian le a duhdawtmi a Fapa ih milai pawl an tamnak hmun ah thlemnak nasa zet theawn meisa alh vek in thlem an si. Cuticun an zumnak ah rinhlelhnak thawn khat dingah tawlrel an si \"(Samuel Rutherford : The Thrial and Triumph of faith, P.403)\\nIII. Mi pakhat a mai duhduh ih a nung mi pai hrang ahcun Pathian hnen ihsin zianghman beisei ding a um lo. A hrangah ti nunnak, thianternak thicen ih kholhfainak, thianhlimnak pawl hi zianghman ruahsan ding an nei lo ih Pathian ih lungawinak le thlawhsuahnak hmun ah hruaisoh a si dah lo ding. A hrangah Pathian cu a lungawinak a si lo ih Pathian thawn nuntlang ding cu a tisa duhnak thawn a kalh aw mi a si. Thianhlimnak famkim nun cu vanram ah a ummi a si nan a hramtahawk cu leitlun ah zumtu pawl nun ah nunpi thawk a si. (John Owen on 'The Holy Spirit' Works, Vol.III. P.574-575, Banner of Thruth Trust, 1977).\\nIV. Thuthangtha sungih kan hmuhmi Zesu Khrih hi kan thianhlimnak le nuntudan hrangah kan cawm ding le kan zohthim dingmi a si. Thuthangtha sungih Khrih thu hla an nganmi pawl hi Zesui nunnak a tawpnak a si ih kan nih hrangah zianghman kan zir ding a um lo ti ih a ruat tu cu unse dawng a si. Zothim ding in tanta mi le a mah bang sinsin ding ih in forhfialnak pawl ziang hman ah ziarlonak cu ruahnak sual thlarau siatsuahtu a si. Curuangah a thianhlimnak bang dingin, a hmuihmel kan put thei nak dingin, in kaihhruai duhnak ruangah ziangvek a rak si, ziangvek a rak tuah, ziangtin hna a tuan, harsatnak ziang vek a rak tuar ih ziangtin kan hrangih a tulmi hmuahhmuah a maitaksa rori in a rak phursuak ti pawl hi kan ruahnak sungah ret in le kan nun ah zir in nunpi tum cio uhsi\" (John Owen on 'The Holy Spirit' Works, Vol.III. P.513 Banner of Thruth Trust, 1977).\\nV. Thianternak thu hi a thupi in a thuk zet in theihsualnak pawl hi a pawimawh zet theu. Curuangah Owen on 'The Holy Spirit' (Works, Vol.III. Banner of Truth Trust, 1977) timi ka khihhmuh nak hi phuhrn awk ding a um loih thianternak thu a taw le a lu fiangzet ih a zir duhtu cun hmang cio dingah ka forh duh hai. Himi cabu vek in cabu pakhat ciocio ah cun fiang le famkim zet ih nganmi a um lo ding.\\nOwen ih canganmi hi tulai ahcun a lar lemlo ding ti ka thei lo. Mi tampi in Puritan pawl vek a si an tiih ngaithah men a tha an ti! Asinan Oxford ih Khrih kawhhran ah Pathian ih mi ropi kawhhran hruai tu mi pakhat hi cuti ih ngaihthah men ding a si lo. Himi Owen ih hnatuan suakmi pawl a duh lemlo tu pawl kut parah kutzung tampi a ummi hnak in Owen pakhat par ih kutzung malte hin Pathian thu theihnak ahcun a rak tuansuak tamsawm. Nitin nun khawsak nak ih hmuhtonmi thuthawn pehaw in Pathian thu a zir duh tu pawl hrangah cun Owen le a rualpi pawl in thuthiang famkim zet in an tarlang mi thutluk in cabu dang famkim a um lo ding tihi thukthun lo ten ka tarlang bet duh.\\nSubpages (3): Khristian nun thianternak: Sermon Thiamcoternak, Piantharnak, Thianternak Thiamcoternak, Pianthernak, Thianternak\\nMay 26, 2009, 8:41 AM","num_words":13079,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.324,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"MOSES NUN ZOHTTHIM DING - Hre Mang\\nMOSES NUN ZOHTTHIM DING\\n8. MOSES - NUN ZOHTHIM DING\\n\" Moses cu zumnak a neih ruangah a hung upat hnu ah Izipt siangpahrang fanu ih fapa tiih kawh a duh lo. Caan tawite sung sualnak sungah nunnuam ih um hnak in Pathian minung pawl thawn hathawn harsatnak tuar a hril sawn. Messiah hrangih nautat nak tuar cu Izipt ram sungih sumsawn hmuahhmuah hnak in a man sawn tiin a ruat; ziangah tile a hmuitin mi cu hmailam ih ngah dingmi laksawng a si \" ( Heb.11:24-26).\\nBible sungih Pathian mithianghlim pawl nuntudan tarlangmi hin thuthianghlim sungih mi-nun kaihruai tu hlawkpi tlak zet tamsawn pawl hi a luah khat . An nunnak ih zirhnak, nuntudan le kalhmang pawl tampi an nei ko nan nuntudan zohthim ding le cawnding pawl hnak ih hlawkpi tlak thil a um lo. A tak nunram ih thianhlimnak hi ziang a si ti na thei duh maw ? Kan to hmun rem in mithianghlim pakhat pai nunram hin zir hnik uhsi. Himi ka casiartu pawl hmai ah zumnak ih nung thuanthu sungih kan hmuh thei mi ah hin thianhlim ropi pai nunram ihsin zohthim ding in tanta mi pawl ka run tarlang ding. ' Zumnak ih nung' timi theih fiang duhtu pawl hrangah Moses ih nuntudan hi zohthim dingah ka tarlang duh.\\nKa thutlangpi ka lak suaknak Hebrew bung hleikhatnak hi bung cang ropi zet a si; hihi sui cahnak par ih ngan tlak a si. Mi piang thar pawl hrangah mi tha pe tu a si ti ka sim ngam. Isreal pawlh in harsatnak an rak ton vek in kawhhran hmasa lam pawl hin an khristian sakhua nunpi nak ah harsatnak an rak tong lo dingih cuvek tluk harsat nak khal an rak thei lo ding ti ka zum. Lamzin cu mi zate hrangah a bite mi a si nan a hmaisa ah Isreal pawl hrangah a rak har hleice. Khros cu mi zate hrangah a rit ko nan, an nih Isreal pawl hrangah a lethnih in a rit hleice. Curuangah zumtu pawl hrangah thathar a pe hai dingih ' thinlung a bang mi pawl hrangah bawmnak tha bik a si ding'. Himi tongkam pawl hi' an thlarau hrangah a thaw zet dingih an ruh hrangah hriselnak a si ding' ( Thuf.31:6;16:24).\\nHimi cang pathum ka hrilhfiah dingmi pawlhi ka laknak bung sungih phur um lo zet an ki lo.A hrekkhat in hihi kan thinlung sungin kan ngai pawimawh thei lo an ti hman ah mi malte lawng an si ding .Ziangruangah cutin ka sim tihi ka runtarlang ding.\\nRam thuanthu sungih Moses in zumnak ih hna a rak tuan mi an tarlang mi hi a hleice in kan mai nunram ah a thleng a si tin ka hnen ah a lang. El awk ding um loin, himi bungcang hmailam ih an tarlang mi Pathian mithianghlim pawl ih nuntudan pawl hi kan mai zohthim dingmi an si. Casungih ngan vek in an tuah mi pawl hi a tak in kan nunram ah kan lak thei lo mi a um, asinan an thlarau kan tawmpi ve thei. Abel vek ih thawinak pe ding ah le Noah vek ih lawng tuk dingah kan ram suahsan ih kan khualtlawnnak lamzin thlamte sungah ceng in Abraham vek in kan fa duh tak Isaac cu thawinak ah pe dingah ca sung ih ngan mi vek ih a tak ih tuah dingah fawrhfial kan si lo nan leitlun ah in kai awk tu cu suahsan hrimhrim ding kan si. Moses ih zumnak a nunpi mi hi kan mah thawn kan nai aw zet a si. Kan nunram ih kan hmuhtonmi ah a takram in hna a tuan a si tin ka thei. A zumnak hin a nunnak ih nuntudan lam a hruai. Cuvek in khrihfal nunhnget nei ding kan si ahcun kan nuntudanah Moses vek ih zumnak hruai mi kan si ve a tul ih kan nitin nunah zumnakih nung mi kan si a tul. Hi thuhmahruai cangthum ka tarlangmi hi siar sathliah men ding a si loih nitin kan nunnak hrangah man a nei a si.\\nThildanglampi ral ding zianghman ka nei lo, thu tluangtlam te ka run tarlang ding. Moses ih tuahmi thil ropi pawl tarlang in ziangtin hivek thil ropi a rak tuah thei ti hi ka run tarlang tum sawn ding. Cuticun himi cang pawl ih tarlangmi rak hlawkpi tuding pawl hrangah ziangtin kan nunah kan la in kan nunpi ve ding ti kan timtuah ve thei ding.\\n1). Moses in ziangthil pawl kha a tanta ih a hnawng.\\nCuti a sile, Moses in ziangthil pawl kha a hnawng ih a rak tanta ti ka sim hmaisa ding.\\nMoses in a thlarau hrang ruat ah thil pathum a tanta ih a hnawng . Cu pawl thawi a thlaih awk ringring ahcun a thlarau hrangah a tihnung a si ti a thei ih cu pawl cu a tanta. Cutin a tuahnak in milai thinlung in a tuah theimi lakah a a tumbik thawinak thil pathum a tuah. Zohhnik uhsi.\\n( i ). Ropitnak le sinak a tanta.\\n' Pharaoh ih fanu tiih kawh ding kha a el'. Kan zaten a thuanthu cu kan thei ko. Pharaoh fanu in a nautette lai ah a nunnak a rak hum. Cuhnak ih tampi a rk tuah sak: a fa ei ah a rak tuah ih a fa taktak vek in cawmdawl in fim thiamnak a rak zir tir.\\nThuanthu ngan tu pawl hrekkhat rin an um a si ahcun Moses kha Pharaoh insang ih naute suak umsun a si. Mi hrekkhat cun cuhnak ih hla deuh an sim ih, thil umtudan pa-ngi in Igypt ram dan vek cun a mah kha Igypt ram siangpahrang tuan ding a rak si. Cucu a si thei pei maw si thei lo ding ti kan sim thei lo. Zianglam khal a si len, kan theih fiang thei ding cin a um, Pharaoh ih fanu thawi an pehtlaih awknak ruangah Moses in duh seh la cu Igypt ram ih mi ropi si ding mi a rak si. Egypt ram thurel nak vek in rk lung awi tawk sehla cu a mai sanlai ah cun a pakhatnak a si lo hman ah ( a umsun ) pakhat a si thei.\\nHivek dinhmun sang hi ziangvek thlemnak tum a si ti vun ruat hnik uhsi. Hiarnak hun zakip thawi khat mi, kan mah vek ih tisa keng mi a rak si ve. Leitlun in a pek thei mi ropitnak tumbik co thei dinhmun ah a rak um. Sinak, thuneihnak, upatnat, hmin larnak-hi pawl hmuahhmuah hi a hmai ah arak um, ih awl ai ten a rak ngah thei mi an si. Hi vek thil pawl hi minung tampi in catbang lo in an nunnak cawpcilh in an hawl rero mi thil a rak si. Hi pawl hi leitlunmi pawl ih lawmman tha bik le lungawinak bik a si. Mi pakhatkhat sinak, mi zohsonak, mai khua le ram cio ih hlir soh mi sinak, cawi sang tu neihnak-hi pawlhi mi tampi in an tikcu, an ruahnak, an hriselnak le an nunnak tiang pe ngam khawp in an hawl rero mi a si. Asinan Moses in hi pawl hi lungawi zet in laksawng vek in a la hai lo ih, a dung a tun hai sawn. A hnawng ih a tanta hai.\\n( ii ) Cuitlunah nawmnak a hnawng\\nMoses hin nawmnak rak cen duh seh la cu ziangvek nawmnak khal a ke hram ah awlai ten a rak neih thei mi an si. Tisa hiarhalnak lam ih nawmnak, fimthiamnak lam ih nawmnak, mipi lak ih nawmawknak, le thinlung nawmtertu ding ah a duh poh rak ngah thei dinhmun ah a rak ding. Egipt ram cu Artists pawl thiamnak, calai lam tthiamnak, kutthil thiamnak, le science lam khal ah thiamnak san zet nak hmun a rak si.\\nTaksa hiarnak diriamternak thil, mit cakmi diriam ternak thil, le nunnak ih porhawknak thil le ri pawl hi Moses in rak duh seh la awl aiten a rak ngah thei lo mi zianghman a um lo. ( I John 2:6 ).\\nHimi thlemnak hi ziangtluk tum a si ti zohhnik uhsi:- Nawmnak hi minung million tel in an nun san a si ti hi theih hngilh hlah. Ziangvek in hi leitlun nuamnung cennak hin milai di a riam ter thei ti thu ah cun an thu a rual aw lo nan, nuamnung cen ding hawl nak ahcun an thu a rual aw thluh a si. Tlawngta pawl cun an hmai ih tlawng pih sungah nuamnung cen ding cu an thlir ringring mi a si. Sumdawng mino pa cun a hmai lamah iziangvek nawmnak le diriam nak a tong ding ticu a zoh ringring mi a si. Sum tuahnak ih hnatuan bang zet tu pa cun a hmai lam ah cawlhahdam in nuamnung en ding cu a zoh ringring mi a si. Innsungsang ah hlum le hnangam zet in le tlasam lo tei nun thei ding cu mi farah pai tumtahmi le beiseimi a si. Phurnak, cawimawinak, fak awk nak, khualtlawnnak, cawhphur awknak, le mibur lak ib cawimawi awk nak pawl hi milian pa cun a duh thusam le a hawl rero mi a si. Nuamnung cennak cu mi zate nun ah a zel tu a si. Miniam le mi sang, mi farah le milian, minu le kum upa, an zate in bang rep in hi nuamnung ser nak cu an hawl mi a si. Mi pakhatkhat in ti aw ter zer in cuvek thil a hawl ruangah ti ah a inn hnen pa cu a hnawng men ding, a sinan mizate in an hawl mi a si. Mi tin in a thupten cucu an hmu lo tiah an mangt bang rero , mi tin in khui maw tal ah cucu hmu dingah an beisei ring ring. Hi pawl hi Moses ih hrang ahcun no in an hun mi a si. Leitlun nawmnak cu a duh vek ih rak hmang thei a si. Asinan cu pawl cu a cen lo ih a dung a tun sawn ih a hnawng hai ih a tanta.\\n(iii) Cuitlun ah lennak a tanta.\\nIgypt ram ih ro thil lennak cu sim rual lo a si. Moses khan rak um cilh duh seh la cu Pharoah fanu thawn duh tawk in nuamnung rak cen ding a si. Hi vek rothil cu kan hmai ah thleng seh la vanthat hleuhhli kan ti ko lo ding maw ? Igypt ram ih sumpai lam lennak kha Moses cun a rak thei ko. Pyramids, temple le thir zuk pawl kan hmuh tikah Igypt ram lennak cu kan thei thei. Carnac, Luxor, le Denderah le hmun dangdang ih inn rawp pawl hi leitlun ah a tumbik pawl an si. Hi pawl hin an lang ter mi chu Moses ih rak tanta mi lennak, tulai minung pawl ih tlansan har zetzet ding thil le ri pawl kha Moses in a rak tlan san a si ti a lang.\\nHimi thlemnak hi ziangtluk tum a si ti reilo te sung ngaihtuah hnih uhsi :-\\nKan kiangkap ih minung pawl hin ziangvek thil an daw ih cumi an dawtmi thil ngah ding ah ziangvek naa le harsatnak an tuar ti kan ngaih tuah hin tangka ngainatnak hin ziangtluk in mi a neh ih mi thinlung a la thei ti kan thei thei.Peng thawng tampi hlatnak hmun ah thiltha a um tin sim hai hnik aw la, cule cucu lak thei8h a si ti na sim ahcun a rang thei bik in an tlan na hmu mei ding. An sum kha zakhat ah zakhat ti pun nak a um ih cucu awlten an tuah theimi a si tin sim hai aw la mifim ah an lo ret dingih an lo fak ciamco ding, mi hrekkhat le cun an lo be duh hial ding. Sumpai cun sualnak khal khuh theih a bang, mawhnak pawl khal khuh theih a beng, ih mi pakhatkhat cu thatnak thawn a thuam aw thliaithliai theimei a bang. Na len ahcun mi tampi nan ngah thei. Na len ahcun na thu mi in an ngai thla mei ding. Mi tampi duhtu na nei mei ding. Asinan mi pakhat a lian thei nan a rak lian lo a um. Igypt ram rothil pawl kha a rak co thei nan a co lo. Cui ro thil ropi pawl cu a dung a rak tun ih a hnawng, a rak tanta!\\nA tlun ih kan hmuh vek in Moses in a rak hnawnmi cu tulai minung pawl ih duhzet mi le an nunak seng khawp ih an hawl rero mi-sinak, nuamnung cennak, le lennak pawl an si.\\nHi pawl a hnawn mi hi a mai duh thlannak liolio ih a rak tuah mi a si. A nau hak lai ih thinlung phurnak men ih a rak tuah mi a si lo. Kum sawmli a upa zo mi a si. A santhat lai fangah a si. Ziangvek dihmun ah a um ti a thei aw. Ca thiam sang zet mi a si.' Igypt ram ih fimnak pawl hmuahhmuah kha a rak zir thluh ' (Dung. 7:22 ). Khatlam le khatlam ih thusutnak buk ton thei tu a si zo.\\nCuitlun ah, hi pawl hi mipakhatkhat ih fialnak ruangih a rak tuah mi a si lo. Leitlun ah zianghman beiseimi ka nei lo ih nawmnak khal ka nei nawm lo tiih a ti aw rero tu mithi zik vek khal a rak si lo:cuti a sile ziangruangah cutin a rak tuah ? Ziangruangah tile mithi zik pacun a thi zik thlang ih leiltun ah zianghman a ret thei nawm lo. A mah kahkha mi farah tawpkhawk a si lo, ih 'lennak ka duh lo' tiin a tul dan vekiih thiltha tuah tum in rak nung menmen mi a si lo. Cucu ziangruangah ? Ziangruangah tile mi farah pa cun cu pawl cu a ngah thei lo. ' Hi leitlun nuamnak cu ka tanta zo tiah a porh aw rero mi patar pakhat pa vek kha a si lo' : cucu ziangruangah ? Ziangruangah tile patar pa cu a tar ruk zo ih cuvek thil le ri a nuam pi thei nawn lo.Cuti a si laiah, Moses khan a nuam awk tuk dingmi thil le ri sinak pawl kha a rak hnawm sawn mi a si. Sinak, nuamnung cennak, le lennak pawl khan an rak tlansan lo, a mah in a rak tante hai sawn a si.\\nMoses hi a siat theimi minung lakh thawi awknak ropi bik petu a si ka ti tikah ka dik maw, dik lo hliakhlai hnik hen. Mi tampi in thil tampi cu Jesu hmin in an tanta ko nan Moses tluk cu an um lo. Minung tampi in mai taksa hlan awknak le mai tisa duhnak pawl an tanta ko nan, Moses tluk cu zohman an um lo.\\n2. Moses in ziang a hril :-\\nTucu ka sim duhmi a pahnihnak ah ka feh vivo phawt ding. Moses in ziang a tanta ti ka sim zo ih tucu ziang a hril ti ka sim hrih ding.\\nA hrilmi pawl hi a tanta mi vek in a ropi ve a si tin ka ruat. A thlarau hrangah thil pathum a hril. Rundamnak lamzin ahcun a hruai ih a thlun; cuticun milai ih thlun thei mi thil pathum a tuah.\\n(1) A pakhatnak ah harsatnak tuar ding a hril\\nPharoah ih inn ih nunnuam awlsam kha a tanta ih Isreal pawl thawn har tuar ding kha a kril. An nihg pawl cu saltang, hremmi, huatmi, rinhlelh mi, mi-zianghman siar lo mi an si: zokhal an lak ih va tlangve ding cun nitin ih an tonmi a kha zet mi no kha va in ve a tul.\\nMinung mithmuh ah cun kum reipi talbuainak harsa zet thawn an do hnu hman ah zalennak cu ruah ban lo thil a si. Ziangtluk an duh, an beisei hman ah umhmun hnget inn le lo, khua le ram cu an hrangah awl ai tei hmuh thei ding thil in a lang lo. Mi pakhatkhat in natnak, harsatnak, farahnak, tlaksamnak, beidawnnak, ikfiknak, lw thihnak ( a mitmeng cing ih thihnak tiang ) a hril ding a a si ahcun, cucu Moses ih dinhmun hi a si.\\nA hrilmi hi ziangtluk thil ropi a si ti ngaihtuah tlang hnik uhsi. Natnak hin thisen le taksa a siat ter, cucu kan zate ih kan ton ding mi a si. Kan tuah thei tawk cu tuarnak sung ihsin luatnak kan hawl cio. Thil pahnih kan hmai ah hril ding a um tik ah a pahnih in dik veve hman seh la kan taksa le kan thisen par ih natnak le harsatnak pawl a thlen mal sawn dingmi kan hril ringring. Harsatnak kan parah a thleng zik ti kan theih tikah kan tikcu hmuahhmuah cu tihnak le khurhnak in kan khat ter theu. Kan ti theitawk suah in luatnak kan hawl theu.Cuticun a thlen taktak tikah cui phurrti thawn kan phun kan cai ih kan hrim rero; cuticun thin sua zet in kan tuar suak thei tikah thil tupi ah kan ret.\\nA sinan hinah hin zoh hnik ! Hi tawk ih mithianghlim pa hi kan mah vek ih tisa hiarnak thawi a rak nung ve mi hin tuarnak a thlang sawn ! Moses in Pharoah inn a rak suahsan tikah a tuar dingmi harsat nak le ziangvek dinhmun ah a thleng thei ti a thei cia nan a mai duhthlannak liolio in khai harsatnak kha a rak hril sawn a si.\\n2) Cuitlun ah mi hnawnmi pawl thawi umtlang kha a rak thlang.\\nMi hnawnmi Israel pawl thawi nung tlang dingah a rak pitlinnak hmun mifim le mi ropi pawl umnak kha a rak tanta. Naute a si lai ihsin sinak, lennak, le nun nuamnak hmun ih a thang lianmi khan a dinhmun ihsin suak tahrat in a mah le a mah kha mifarah pawl lak ah a ret aw-sal, siahhlawh, hlawhfa, mi-hnawnmi, sawrmi, nautatmi, mi-ziangzir lo mi, harsa tuartermi, hremmi-cu vek minung pawl lakah, a harbik siahhlawh pawl lakah a mah lea mah a ret aw.\\nZiangtluk thil ropi a rak hril :-\\nA tlangpi thu in kan mai harsatnak cio tuar ding cu ziangtluk a har hman ah taur phu kan ti ih a tuar dan kan thiam deuh theu. Asinan midang phurrit raungih harsa tuar ding cu kan thei lo men ding. Kan mah in tuarpi taktak nak si loin tangka lamtla in kan bawm men ding, thazang tla in kan bawm thei men ding, cun an nunkhawsak ah kaih hruai nak tla in kan bawm men thei, culole an hngat awknak minung pawl hnun ah tla biak sak in an ro tla kan rel sak men ding,cuticun hi tluk kan bawm ahcun a tawk tiah kan ban san men ding.\\nAsinan a tlun ih ka sin mi pawl hnak ih tam midang harsatnak ruangah a tuah tu a um. Israel pawl ih harsatnak kha a thinlung in tuarpi nak men si loin amah rori an lak ah a feh ih mibur lakah a ceng. Tui leitlun ih mi ropi na ti mi pawl hin an dinhmun sang zetzet cu tanta in mi farah pawl lak ah ceng seh la na mang a bang men ding. Asinan cu pawl cu Moses in a rak tuahmi thawi tahthim cun ti tlak a si lo. Ramsung ih tihzah le upatbik mi dinhmun ihsin mi hnawnmi mibur lakih um a thlang sawn; harsatnak, hremnak a tuar tu pawl ih rualpi le an pawl kommi ah a cang.\\n3). Cu hmuahhmuah hnak in mi-hnawnmi le mi-huatmi si a rak thlangsawn.\\nMoses in Pharoah ih inn ihsin a suah tikah a tuarmi nautan nak le hmuhsuamnak pawl le sal dinhmun ih mi sawr rero mi Israel pawl lakah a va nunve tikih a tuarmi hmuhsuam nau tat nak pawl kha a tuar thei tu zo an um ding? A kiangkap ih um, amah thiciang tu pawl cun mi aa, mi mumal lo, mi tongtai, mi hmukhmang le ruahnak nei lo tiah an ti ding. A hlan ih a mah thei tu pawl ih an rak upatnak, a thu an ngainak le an cawisannak hmuahhmuah pawl kha a hloh thluh ding ih a linglet in a mah hmuhsuam tu ah an cang thluh ding. A sinan hi pawl hmuahhmuah hin Moses ih thinlung kha a hnaihnawk lo. Siangpahrang inn pi cu tanta in sal pawl lak ah harsa zet in a um!\\nMoses hin ziangvek duhthlannak a rak nei ti hi zoh tlang hnik usi!\\nHmuhsuan nautatnak hnak in a na sawn mi Moses khan a rak tuar mi a um. Hremnak le rawlawknak hnak ih a harsawn dinhmun ah a rak thleng. Mi tampi in an hnatuannak ah le an um nak dingah mi nautatnak le hmuhsuamnak an tuar ding a si ahcun cuvek karlak ihsin hrial thei ding an zuam theu. Mi hnihsan mi, mi hnih suaksainak ih hman mi, mi setet le sisio dingmi, mi aa le mi-bang lo ti ih mi ih hmuah suam dingmi, hivek dinhmun ah din ding cu mitampi in an duh lo ih an theitawk suah in an hrial theu.\\nA sinan cu vek harsatnak in zianghman a hnai hnawk lo mi, le cuvek pawl lak ihsin a tuah dingmi zianghman thukthun awk nawk um lo ih tuah suak tu pakhat a um. Moses in a hmailam ih a thleng dingmi le a tuar dingmi pawl kha a rak hmu cia ih cuvek dinhmun ih ding ding cu a mai duhthlannak liolio in a rak thlang.\\nMi hnawnmi sinak, nautan hmuahsuamnak, le hremnak pawl hi Moses in a ra hril mi a si.\\nHi hmuahhmuah a rak tuah tikah Moses kha mi aa, theih nak nei lo, le cathiam lo a si lo. Hitin a thu hla ah sim a si. 'Tuahnak le tongkam ah mi ropi a si', cuti asinan a mai milai duhthlannak liolio in hivek dinhmun ah ding ding ah a rak thlan mi a si! (Dung 7:22).\\nA duhthlanmi dinhmun pawl hi ruat hnikaw. Hi pawl hi hril dingah fial mi a si lo. Hi vek tuah ding ah rak nawrhmawh tu an um lo. Hivek mawh phurhnka a rak lak mi khan a mai duhthlannak thawn a kalh aw lo. Hi pawl hi a lotheilo ih a par ah a thleng i an si lo ih a mah rori in hivek dinhmun thleng dingah a pan ih a hawl suak mi a si. A tuah mi hmuahhmuah cu a mai duhthlannak ih a tuah mi liolio a si amai sungmuril suakih a thlan mi a si.\\nCun hitin ruat tha hnik aw! A thlanmi pawl hi a tanta mi pawl tluk in an ropi lo maw si? Leilung pi a thawk pek te ihsin cabu sungah kan hmuh thei mi ah Moses ih hril vek a rak tuah dah tu an um lo.\\n3. Moses rak kai hruai tu nuntudan :-\\nA pathumnak ah Moses ih nunnak a rak kai hruai tu nuntudan le a tuah mi pawl a rak tuah suak tertu pawl zoh hnik uhsi.\\nA rak nun khawsak dan hi ziang vek a si tiin kan ruat ding! Ziangvek thil cang thei a um tin kan ruat! A tlangpi thu in a tha lo tiih kan ruah mi le mi hnawn mi thil pawl rak hril tu si hi mi nung tisa dan thawn a kalh aw mi a si. Moses in in hivek milai tisa dan ih a kalh mi pawl a rak hril takah ruat ding kan nei a si. Ziang in hihi a simfang thei ding.\\nKan cabu sungah simfiangnak kan hmu. Moses ih pa cannak le ropit nak ahhin ziang kan ngainat deuh ding mi a si ti ruat hnik uhsi. Cupawl hmuahhmuah a tawi thei bik ih a simfiang thei tu cu tongkam khat te, 'Zumnak' a si.\\nMoses in zumnak a nei. Zumnak cu mangbang ze nuntudan ih nunnak tha hri pi a si. Zumnak cun a tuah mi cu a tuah ter ih, a hrilmi cu a hril ter, in a suahsan mi cu a suahsan ter a si. Ziang hmuahhmuah a tuah nak cu zumnak ruangah a si.\\nPathian in a duhnak le a tumtah mi pawl cu Moses ih mithmuh theih ah a tuah. Pathian in Israel hnam rundamtu cu Israel hnam sung ihsin a suak ding asi ti a theih ter. Cui thukam sunglawi cu Abraham ih tefe sungah a um a si ti a thei. Cule cu pawl cu a famkim lai dingmi a si ih, a famkim ding a then a lang cu hmailam hmakhat te ah a um a si tin Pathian in Moses hnen ah a theih ter; cule Moses in cucu a ngai pawimawh in a zum. Pharoah inn ihsin a suah hnu ah a ton mi thil hmuahhmuah, mangbang za in a kekhar nak hmuahhmuah ah le, hi lei damsungih a khualtlawn nak ih a tuah mi hmuahhmuah, thil tha sawn cu tanta in thil tha lo sawn cu hril tu vek a bang lai khal ah, a kiangkap minung pawl ih a hnihsan rero nak pawl a tuar nak khal siseh-ziang kim a tuah suak nak cu hi Pathian thukamah a zumnak a thum aw ih a zumnak cu a nun kekar nak ih hrampi a si. A ziankim cu a zumnak hrampi ah a thum aw a si. Pathian in a hnen ah thu a sim zo ih Pathian thu cu a zum.\\nPathian in a thukam cu a tuah suak ding a si ti a zum ruangah a sim zo mi cu a tuah suak ngeingei ding ih thukam a rak tuah zo mi cu a tuah famkim tengteng ding a si ti a zum.\\nPathian thawn ziang hman a cang thei lo mi a um lo ding a si ti a zum. Isreal pawl luatnak ding le zalennak ding cu milai suangtuah nek le ruangnak cun ruah ban lo a si an ti ko ding : dal tu a tum tuk ih harsatnak cu a sah tuk in ral do ding cu Isreal pawl ih neh theih ding rual a si lo. Asinan zumnak in Moses ih thinlung sungah hna a tuan ih Pathian in zianghman tuah thei lo a nei lo a si ti a fiang, Pathian in milai hnen ah a phuan suah zo mi cu a tuah suak ding a si.\\nPathian cu ziang kim fimnak a si ti a zum. Milai suangtuahnak le ruahnak cun Moses ih thil tum cu thil cang thei lo le atthlak thil a si tin an ruat men ding; ziang ruangah tile milai ih rinsanmi a si nak le mipi hrangah hlawknak a tuah theinak dinhmun cu a ti khawlo thluh zo, ziangruangah tile Pharaoh lal inn ih thu neihnak le hnatuan thei nakpawl hmuahhmuah cu a tlan san zo . Asinan Zumnak in Moses thinlung sungah hitin a sim, Pathian in ' hinah feh aw ' a ti ahcun cucu a tha bik a si.\\nPathian cu zangfahnak ihkhat a si ti a zum. A suangtuahnak le mi lai ih ruahman nak cun duh um zet le awl sam zawng in runsuak nak a um a si tin lem siah tla a rak tong ,men ding. Citi cun cawhpawlh nuam tawk ih thlemnak pawl tanta le suahsan ding pawl kha Moses ih hmaika ah a rak um men ding. Asinan zumnak cun Moses hnen ah a sim ih Pathian a si ih a tul mi hnak ih hleihluat in harsatnak le thil tha lo a thlen ter lo ding ti ah a sim.\\nMoses khan zumnak in hmailam hlapi ih thil thleng ding rak hmuh theinak a nei . Citun zumnak cun hmialam hlapi ih ram tha zet kha a hmuh ter :- cawlhhahdamnak, daihnak le nehnak thawn cui ram ther cu an luah le ding a si tin a hmuh ter. Culai fang ah a cak lo zet mi a suangtuahnak in nitin ih a hmuhsuakmi cu harsatnak, thinthipnak, tlaksiatnak, thamalnak le cau, thinphannak le naa tuarnak pawl lawng a si.\\nZumnak cu Moses hnen ah ziang kim a sim fiang tu a si ringring. Pathian in a mai kutzung rori ih a nganmi thukam Moses hnen ah a pek mi kha zianghman zumnak nei lo tu pawl hrangah cun thu lo lak le atnak men ih an ruah lai ah Moses cun thil duh um le hnangam nak ah aruat.\\nZumnak in Moses a rak theihter mi cu hi leitlun sinak le ropitnak cu hi leitlun thil a si ih, khawvel thil, umze nei lo, zianghman thilti theinak nei lo, siatnak lam pan ih a feh mi, le a hlo ral rero mi a si ih Pathian rian\/hnatuan hnak ih ropitnak dik le cawi mawi tlak leitlun ah a um lo, ti a si. A mah cu Pathian innsang ih tel mi siangpahrang mi zah um tak a si. Hrem hmun ah a hmai sa bik ih din hnak cun vanram ih a neta bik hmun ih din khal a duh um sawn deldel a si.\\nZumnak in Moses a simmi cu hi leitlun nawm nak cu ' sual nawmnak ' a si. Cu pawl cu sual thawi pawlh aw an si ih, thlarau siatsuah tu le Pathian dotu an si. Pathian duh lo zawng ih nuam cen cu hnangam nak tak tak a um loo ding. Sual tuah ih nun awlsam ih nun awlsam ih nun hnak cun Pathian thu awih ih nun har zet ih farah hnianghni khal a tha sawn.\\nZumnak in Moses a simmi cu hi leitlun nawmnak cu reilote sung daih lawng an si. Zianghman rei daih an um lo, hmakhat te thil lawng an si; hi pawl cu a mah ti thlabar tu ding an si ih kum rei lo te sung ah a suahsan dingmi an si.\\nZumnak in Moses hnen ah a rak simmi cu Igypt ram ih lennak hnak in vanram ah a tha sawn mi sankhuk daih ro thil a um ih Igypt rothil thawn tahthim ding rual umlo, a siat thei lo lennak, sunhrul ih a ei thei lomi lennek, fifir ih a ruk thei lomi lennak pawl an si. Igypt ram ih sui le ngun pawl in a mit an ti a mit an ti at lai khal ah zumnak cun a mit a ti vang ih tisa mit ih hmuh thei lomi vanram cu a hmuh ter, a rawp thei lomi lallukhum, sankhuk daih ropitnak pawl cu zumnak mit cun a hmuh ter.\\nZumnak in Moses hnen ah a simmi cu, harsat tuarnak le riahsiatnak tuarnak cu sual taktak an si lo. Hi pawl hi Pathian in a fale a zirhnak ih a hman rua sawn an si. A fa le zangfahnak ah cawimawinak an co ve thei nak ding in; kan sual nginatnak pawl thianfainak dingih si tha an si; kan bawrhbah nak pawl kan fai tu ding meisa; leitlun thawi kan sihcih awk nak hri pawl atcat nak ding nam pawl an si.\\nZumnak in Moses hnen ah a simmi cu, mi hnawn mi le nautat mi Isreal pawl hi Pathian hril mi miphun hleice an si. An mai hnen ah fa sinak thutiam, le cawimawinak thukam pawl a um a si ti a zum; rullu a rial bek tu ding thukam fa cu an sung ihsin a suak ding, ni khatkhat ah nunau hrin in a suak ding; Pathian mit hmuh ah a mawi le duh nung mi an si; curuangah leitlun mi pawl lak ih uktu si hnak in Pathian mi pawl lak ih sangka kil tu si kha a tha deuh a si.\\nZumnak in Moses hnen ah a simmi cu, hmuh suam nautatnak a par ih a thleng mi pawl kha Khrih par ih a thleng mi hmuhsuam nautatnak a si ruangah Khrih ruangih hmuhsuam nautatnak tuar hi upat tlak a si; Khrih ih milai hrem tu cu Khrih a mah rori hrem tu an si. jCuticun a ral pawl a cu a hmai ah leilung liak zik khawp in an kun can a thleng leh ding a si. Hi hmuahhmuah tlun ah zumnak in Moses hnen ah a zirhmi pawl sim cawk lo in a um a si. Hi pawl hi an hnen ah zumnak in theih tr a si vek in an zum hai ih a nun ah nun cilh in a tuah a si. Hi pawl hin a nun an kai hruai ih a nih khal in a pom ih, zianghman rinhlelh ding um lo mi thu ciang felfai vek in a ruat a si. Hi pawl hi thil pakhat sungih um vek in a hmu thiam ih a mai mit ih hmuh zo mi vek in a tuah hai, curuangah a sinak dinhmun kha a thleng thei nak a si.\\nLennak, ropitnak, nuamnung cennak pawl a tanta nak hin na mang lo bang ter hlah seh. Hmailam hla pi a zoh. A zumnak mit thawn a hmuh thei mi cu leitlun lalram pawl a siat ral ih leivut ih a cang mi leitlun lennak pawl le, leitlun mi pawl thihnak ah lam a hruai tu nuamnung cennak, thuthen nak mi a thlen tu mai duhnak ih nunnak, cu lai ah Khrih le a milai mi malte lawng a kumkhua in sankhuk roco tu an si ding, hi pawl hi zumnak mit in a rak hmun cia thlah.\\nRiahsiat ninghannak le hmuhsuam nautat a tuar tu le mi hnawn mi pawl thawi nun tlang a thlan nak khan lo ti mang bang hlah seh. A pawnlang ih na hmuh thei thil hnak ih thuk sawnthil a um a si. A zumnak mit in riahsiatnak le minau tatnak le harsatnak pawl cu a rei lote ah anhlo ral thluh ding ih, cu pawl cu kumkhua in an hlo rel hnu ah tui mi hnawn a tuar rero mi Patian mi pawl cun a kumkhua in Khrih thawn lal ding an si ti a hmu.\\nCuruangah 'Moses in milai mit hmuh ih atthlak thil a thlannak kha a dik lo maw si? Moses cu thi zo hman seh la tui ni ah kan hnen ah thu in sim ringring lo maw si? Pharoah ih fanu hmin cu a hlo zo, a hloh zo lo ding rin a um lo. Pharoah kha khui tawk ah a rak lal ti theih a si nawn lo. Igypt ram ih hlawn thil pawl kha an hlo thluh zo. Asinan Bible kan siar tik ah Moses ih hmin cu theih a si ringringih 'zumnak ih nung' tu cu mi lung awi an si ti theiter tu ah a um ringring.\\n4. A tak nunram ah kan hman le zir ding pawl\\nMoses thuanthu sung ihsin ciangfel zet in tarlang mi kan hnen ih a langmi, a tak nunram ih hman ding pawl hi a sangsang ten ka run tar lang tumke.\\nHi pawl hi kan nih thawn ziang pehpar nak saw a um? ti ah mi hrek khat cun an ti men ding. Igypt ram ah kan nung dah lo ih thilmak khal kan hmu dah lo, Israel mi khal kan si lo ih ziang ruangah hi thuanthu pawl hi kan buai pe rero nak ding. Leitlunah thuan thu cu tampi a um ih cu pawl cu kan theih men ti lo kan nih in ziang thuanthu hman kan nun ah zir le lak lut rero a tul nak aum lo tiah mi hrek khat Pathian thei lo mai ruahnak ih nung ve men pawl cun an ti men ding.\\nHivek hi na thinlung sung ihsin na ruah mi a si ve ahcun i ngai hnik aw la, kan zate ih zirh kan si ve thei nak ding ah Pathian bawmnak ih ka zir mi ka run lo theih ter tum ding. Zokhal khristian nun ih a nung duh tu le nun thianghlim a nei duhtu cun Moses ih thuanthu ihi hminsin in a nun ah zir seh.\\n1. A pakhatnak ahcun, rundam si na duh ahcun Moses ih hril mi vek hi na hril ve a tul a si- hi laitlun hmai ah Pathian na hril a tul.\\nKa simmi hi thaten ngai hnik aw. Na hna khatlam in khatlam ah feh tlang ter men aw hlah, cuti lo ahcun na theih hngilh thluh men ding. Ram uk tu cun a zung kha tanta in, milian pa cun a neih hmuahhmuah cu hlawnhlo in, kumpi hnatuan nak ah mawhphurhnak nei cun a mawhphurh nak cu tlan san in-cuticun Khrih dung cu thlun ding le tinak a si lo. Hivek hi ka sim duhsan a si ti zo hman in in rak ruat hlah hai seh. Ka sim duhmi sawn cu, zokhal rundam a si ding ahcun a um nak hmun le a hna tuannak hmun ihsin harsatnak tuar ding ah a tim a tuah a tul a si. Thil tampi tisa mit ih a tha lo lo a bang mi pawl cu hril ding ah le tisa mit ih a tha a bang mi thil tampi cu tanta thei ding ah a thinlung a tim tawh a tul a si.\\nHimi casiartu pawl hnen ah phundang zet in ka sim ngam a si. Na nunnak ah sakhua nak cu na nei ih harsatnak tong lo ten na um thei ti ka thei. Tulai san ih senpi vangtlang khristian sinak hi a um ih mi tampi cun cucu a tawk a si tiah an ruat-khristian sinak man-awl zohman do kalh lo, thawinak pek khal tul lo, zianghman man nei lo mi, zianghman sawrbawk tlak lo, mimal nun ah zianghman danglam nak um lo, khawlak ih rual pawl nak menmen fang, leitlun ah hnatuan hmuhnak le a luah cu na hmu ding. Hivek sakhua sinak cu ka sim rero mi a si lo.\\nAsinan na thlarau hrangah ngai pawimawhnak na neih ahcun, na sakhua nak cu cawlhni sakhua nak hnak ih cuangmuar deuh a si ahcun, Bible in a zirh vek ih nun na tum a si ahcun, Thuthlungthar ih a sim le zirh vek sakhua nak neih na tum a si ahcun, a tak ih a na nun ah na kiang ih a um mi pawl in na nun ah Khrih nun mawicu an hmuh thei ding an duh a si ahcun, ka sim bet sal ding, khros na phurh a tul ti na hmu suak aw ding. Harsatnak cu na tuar hrimhrim dingmi a si, Moses ih a tuar vek ih na thlarau hrangah na tuar ve hrimhrim a tul a si. Cuti a si lo ahcun rundam na si lo ding.\\nPathian Tlarau hnatuannak cu tui hlan ih dodal a si vek in tui kum zabi 19 sung khal ah hin a si ringring. Milai thinlung cu a sual kel ten tu hlan vek in a sual ringring. Khros dodal nak cu tu hlan vek thotho in a reh hrih lo. Pathian fa taktak pawl cu tui hlan vek in mi hnon mi an si ringring. Evangilical zumnak diktak cu hmuhsuamnak le nautatnak a tuar ringring lai thotho. Pathian thutak a rian tu pawl cu mi tampi mit hmuh ah mi aa te le mi cak lo an si ringring.\\nAsinan, hihi na duh khal le duh lo khal len zumtu pawl hmakhua ih thil umtudan cu a si. Na thlarau rundam na duh maw? Hihi thei ringring aw, zosi na rianda deuh ding? Pathian le leitlun na rian kawp thei lo. Can khat te ah khatlam le khatlam ah na tang thei lo. Leitlun rualpi na si laiah Khrih ih rualpi tha na si thei lo. Leitlun fa le pawl lak ihsin na suak ih nathen hnih awk a tul; mi hnihsannak pawl tuar dingah na tim natuah a tul, harsatnak le dodalnak pawl tuar ding ah natim na tuah a tul,cuti lo cun na thlarau cu a kumkhua ina hlo ral ding a si. Leitlun mi pawl in atnak an ti me lean zingzahpi mi pawl hi tuah ding ah le ruat ding ah na pek awk a tul, cuticun mimal sawn ih pom mi thutak cu na pom duh ve a tul. Cui tlun ah man na pek dingmi a um lai. Ti luang cu a cak zet ding nan na pah tlang thei a tul. Lamzin cu a bite ih a har zet nan a dik lo ti ah zohman in sim theinak an nei loih sim thei nak ding khal a um lo. Asinan cui lamzin ah cun feh in na pawkmi na Lalpai kut cu pawk hnget feufeu aw. Mai duhnak tanta in thawinak pek tul lo mi sakhua nak ah rundamnak a um lo.\\nA tu ah ziangmaw thawinak cu na tuah a si lo? Na sakhua nak in ziang a lo phut? Hihi fimkhur zet in le duhdawtnak thawn na sia-tha-theihnak sungah ka lo sim rero mi a si. Nangteh Moses vek in leitlun hnak in Pathian hril sawn tu na si maw? Himi tihnung zet mi tongkam 'KAN' timi hnuai ah na relh lo ding ka lo duh sak - 'KAN' zum, 'KAN' ti, 'KAN' tha ko lo maw ti vek ih mibur lak ah rak zep awk men theih a si lo. Fiangten ka lo sut, nangmah inna tuah maw? Nangmah rori in ziang na tuah? Pathain le 'nangmah' kar lak ah ziang in adal ti na thei maw? Cui nan lak ih daltu cu na tlan san thei maw? Igypt ram ih lennak ah khan na hnawihnih aw lai maw? Cuticun nangmah le nangmah nangmah na thinlun sungten 'cucu ka nei ding, khakha ka nei ding' na ti aw lai maw? Kei mah le kei mah ka siatsuah aw thei lo ding ti ah na zum aw zet lai maw? Na khristian sakhua nak ah khros teh a um maw? Na sakhua nak ah a tlangram hriam teh a um maw? Na sakhua nak ruangah na kiangkap tih a cang rero mi thil pawl thawn a kalh aw mi teh theih mi le hmuhmi teh na nei maw? Cu lole na kiangkap ih leitlun mi nuntudan pawl thawn na nunnak ah zianghman kalh awk nak a um lo in nal zetzet in mil aw in hnangam zet in leitlun nuntudan thawn na um tlang thei maw? Thuthangtha ruangih harsatnak ziangtal na theih mi a um maw? Na zumnak le na tuah mi pawl hin hmuhsuam le nautat nak a lo hlawh ter theu maw? Na thlarau lam zumnak na nunpi mi ruangah mi zotal mi mi aa tiah an lo ruat dah maw? Pharoah ih fanu kha na suahsan zo maw? Pathian minung pawl kha an harsatnak le hmuhsuamnak tuar pi ding ah na zawm zo maw? Na ziangkim Khrih par ah na hngat aw zo maw? Ruat tha aw la nang mah le nang mah thei awaw.\\nHi pawl hi cek fel harsa le san har zet thu sutnak an si. Cubak zianghman lo bawm thei mi ka nei lo. Hi pawl hi thuthiang sungih a hngat aw mi an si ti ka zum. Hitin nganmi ka vun mang; 'Jesu cu mipi in an thlun: cule an lam a hawi ih hitin a sim, 'zokhal ka dung i thlun duh na cing in a paw maw, a nu maw, a fate maw, a unau maw, a farnu maw, a mai nunnak rori hman maw a huat lo ah cun ka dung thlun tu a si thei lo. Cun zokhal mah ih khros pu phah in ka dung i thlun o tu cu ka dung thlun tu a si thei lo \" (Luke 14:25-27). Mi tampi in zangfahnak ih duh hna thiam loin cawimawi nak hi an beisei ding ti ka phang. Hna cu tuan lo in lakkha ngah cu an duh ding; thlaici cu cing loin thlai thar cu lak an duh ding; ral do lo in nehtu lawmman cu lak an duh ding. Asinan cucu a si thei lo ding. Bunyan in a sim bang in, 'Khros um lo seh la lukhum khal a um lo ding'.\\n2. A pahnihnak ih ka sim duhmi cu, zumnak siar lo zianghman in leitlun hmai ah Pathian thlang thei in tha a lo pe lo ding.\\nZianghman in a tuah thei lo. Theihnak in a tuah thei lo, thinlung ih duhnak men in a tuah thei lo ding, pawnlang ih sakhua mi sinak men hin a tuah thei lo ding, rualpi tha neihnak men in a tuah thei fawn lo ding. Hi pawl hin thil pakhatkhat cu an tuah suak thei men ding nan, hi pawl ih rah suahmi cu rei daih a um lo; kumkhua daih rahsuak thei mi zianghman an nei lo. Hivek ihsin a suak mi sakhua cu thutak ruang ih hremnak le harsatnak a thlen hlan cu a tha zet vek thlen tikah hivek sakhua nak cu an hlo vai thluh ding. Hihi Nazi pi a sunglam ih khawl um lo vek a si; a hmel cu a mawi vengveng zet ding nan a kut pawl cu cang ti an nei lo ding. Kumkhua daihding sakhua cu a nung mi hram a nei tengteng ding a si, cucu zumnak lo cu zianghman thil dang a um thei lo.\\nThinlung taktak in Pathian thukam pawl hi an ciang ih milai hmuahhmuah ih hngat awk nak dingmi a si ti zumnak diktak neih a tul. Zumnak ziangvek khal si seh la Pathian thuthiang ih a zirhmi pawl a kalh tu cu zumnak dik lo le a sual mi a si. Pathian thu pawl hi tisa le thisen hrangah cun ziang tluk in pom le lungkim pi har khal sehla a lamzin cu a dik ih cumi lo lamzin dang a um lo ruangah thinlung tik in zumnak kan neih a tul a si. Hivek zumnak cu na lam hruai tu a si tengteng a tul, cu lo ahcun leitlun ihsin na suak thei lo dingih Khrih dung thlun ding in na khros khal na phur suak thei lo ding. Curuangah nang mai ruahnak ah hngat aw nawn lo in Pathian thuthiang cu zum tawp aw la Khrih dung cu nitin na khros phur phah in thlun aw la rundam na si ding.\\nLeitlun neihnak le sinak hnak in Pathian thukam cu tha sawn ih theihnak, hmuh theih thil pawl hnak in mit ih hmuh theih lo thil pawl hi tha sawn ih hmuh thie nak, vancungaram thil cu na mit ih na hmuh mi leitlun thilhnak ih tha sawn in hmuh theinak, mit ih hmuh thei mi leitlun mi pawl ih lawmnak cu mit ih hmuh theih lo Pathian ih lawmnak cu tha sawn ih theih nak, hivek pawl hi na ruah nak sungah hmun luah tu bik an si a tul. Cuticun Moses vek in leitlun cun a za lo zap rero cing in Pathian cu na hril sawn thei ding a si.\\nTu ah, himi casiartu nan zaten ka lo sut, hivek zumnak na nei maw? Na neih a si ahcun na tisa mit ih thil tha a bang mi pawl kha na tanta theih dingih thiltha lo a bang mi pawl kha hril thei nak na nei ding. Thaisun ih sankhuk daih thil ngah ding ruangah tuisun ih rei lote thil pawl na hloh dingmi cu zianghman ah na rel lo ding. Thimlak khal ah Khrih cu na thlun dingih a mah ah ding in netabik tiang na thlun suak ding. Asinan ka sim rero mi vek zumnak ka neih lo ahcun ka lo sim, ralrinnak khal ka lo pe, ral donak ah natel dah fawn lo ding,' ngah ding nei vek in na tlan dah fawn lo ding'. Rei lo teah na tisa duhzawng thil na ton tik ah maw, na thlarau dokalhnak na tontikah maw hmakhat te ah leitlun ah na kir sal ding.\\nHi hmuahhmuah tlun ah Lal Jesu ah a hnget khoh mi zumnak kanneih a tul. Tisa ih na nunnak cu Pathian fapa zumnak ih na nun a tul. Catbang loin Jesu Khrih ah hngat aw ih nun thiam a tul. Jesu sung ihsin na thlarau nun hma khaw sial nak le a mah cu an nitin nun ah manaa vek in na hman thiam a tul. Hitin sim thei ding in na zuam a tul, 'Ka hrangah nun hi Khrih a si,' 'I cak ter tu Khrih sung in ziangkim ka tuah thei' (Phi.12:4:13).\\nTui hlan mithianghlim pawl hin hmin thatnak an ngah nak cu hi zumnak a si. Hihi leitlun ih an phurrit an phurhsuak thei nak hnamhri tha a si. Hi zumnak khan an sinak kha a rak sersiam.\\nNoah kha leitlun mi in an hmuhsuam an nautan lai khal ah lawng a rak tuk tu a si. Abraham kha Lot thawn loram an cuh awk tik ah a tha sawn kha Lot hnen ah hril ding in a pe tu a si. Abraham kha a mah le a mah thlamte sung ah um dingah rak ruat aw tu a si. Cun Ruth kha Naomi hnen ah tang feufeu in a Pathian cu zum in a suah keh nak khua le ram tanta tu a si. Daniel kha a mah thlak nak dingah Kiosa hmuan cu rem cia in a um ti thei na cing in catbang loin thla a cam zawm rero tu a si. Cun Daniel ih rualpi pathum te kha an hrangah an mah thlaknak dingah meisa cu tuah rero asi ti an thei nan catbanglo in thla a cam zawm rero tu an si. Moses kha Pharoah ih thinhengnak hman tih lo in Igypt ram suahsantu a si. Himi minung pawl hin hi hmuahhmuah an rak tuahnak cu Pathian an zumnak ruangah a si. Hivek dinhmun kar lak ah milaiih tuar ngam lo ding khawp in harsatnak an rak hmu. A sinan harsatnak kar lakah zumnak in Jesu Khrih cu an hmu ih hmailam ah an nawr sinsin, ziangvek harsatnak hmna khan dung a sip ter hai lo. Dungthluntu Piter khan zumnak cu 'A sunglawi mi zumnak ti ah a ti (2 Piter 1:1).\\n3) A pathumnak ah ka sim duhmi cu, mitampi leitlun mi le tisa mi an sinak cu zumnak an neih lo ruangah a si.\\nKhrihfa ti aw pawl mi tampi in Moses ih a tuah vek in tuah an tum dah lo a si ti kan theih a tha. Thutak cu mitsin sun tahrat ina awlsam zawng thu pawl le milai salawmtlak zawng thu lawnglawng sim hi zianghman um zia um lo a si. Mi tampi in Pathian hnak in leitlun an hril sawn ih sankhuk daih thil hmai ah rei lo te daih thil pawl in khua an luah ter. Thlarau thil hmaiah tisa thil in khua a luah ter. Hihi awl ten kan pom thei men ding, thudak khuh tahrat in kan mai duhzawng in kan sakhua nak hi her kawi kan tum theu. Asinan thucak cu a dik ih a kumkhua in a hmun ding.\\nZiangruangah mi tampi incutin an tuah? Zing thu si maw cu puhmawh ding cu an nei ko ding ti cu rinhlelh ding a um lo. A hrekkhat cun leitlun thang sungih tang an sinak an sim ding, hrekkhat cun leitlun thang sungih tang an sinak an sim ding, a hrekkhat un leitlun ih an hnatuannak ah tikcu an neih lo nak ah sim ding, a hrekkhat cun an dinhmun harsatnak thu an sim ding, a hrekkhat cun an nunnak hrangih hmalak tul nak le an mawhphurhnak pawl an sim ding, a hrekkhat cun thlemnak a cak tuk an ti ding, a hrekkhat cun an hiarnak a cak tuk an ti ding, mi hrekkhat cun an rualpi pawl mi pawl an puhmawh ding, cun a hrekkhat cun an dinhmun in a zir lo an ti ding,cun mi hrekkhat cun an kiangkap mi anduh lo zet an huat mi pawl an puhmawh ding, cuticun zo cio khal in sim ding annei thluh ding. Asinan ziangruangah hi pawl hi an cang? An thlarau dinhmun ah awltei kanhmuh theimi a um-cucu zumnak an neih lonak a si. An puhmawhnak pawl cu tongkam tawite in a let thluh ding-zumnak an nei lo.\\nPathian ih simmi pawl hia dik taktak a si tiah an zum lo. An thinlung thuhrukin an mah le an mah siam aw thup in hi pawl hi a cang taktak lo dingtiah an ti. Rawngbawl tu pai simmisi lo, vanram kai nak lamzin dang a um ko ding ti ah an zum. A tawi zawng in cu Pathian ih tongkam pawl hi an zum taktak lo ih annunpi ngam lo a si. Hremhmun a um ding ti khal hi anzum taktak lo ih cu ruangah hremtihruang ih tlansuak khal antum dah lo a tlan suak hna khal an thiam lo, cuvek thotho in vanram um ding khal an zum taktak lo ruangah a hawl hna khal an thiam lo; sual ih mawhsiatnak khal anzum lo ih cui sual ihsin kir sal khal an tum dah lo; Pathian thianhlimnak khal an theih lo ruangah an zum lo ih Pathian tihhna khal an thiam lo. Jesu Khrih an mamawhnak khal an theih lo vek in a rinsan hna khal an thiam lo. Khrih ih rundamnak taktak khal an theih ciang lo ruangah Khrih duhdawtnak khal anthiam lo. Pathian ah zianghman hnangamnak an neih lo ruangah Pathian hrangah zianghman tuah ding ah an pum pe aw thei lo. Pilgrim Progress cabu sungih Hiarnak (Pasion) pa bang khanan ti sa tinlung ih duhmi hmuahhmuah cu tuah suak dingah an tum. Pathian ah an hngatawk lo ruangah Pathian an hngak thei lo.\\nAsile, kan mai dinhmun teh ziangvek saw a si? Bible ih a simmi a zaten kan zum maw? Hi thusutnak hi kan mah le kan mah sut aw hnik uhsi. Thildng suangtuahnak a phunphun zumnakhnak in Bible ih a simmi zum le nunpi hi thil ropi a si. Mi zokhal a kut kha a awm parah hngat tahrat in, 'Kei mah cu zumtu ka si' ti aw thei tu cu mi thlawsuak an si.\\nHi leitlun ah zumnak nei lo pawl (Pathian a um lo ti tu pawl ) hi mimalte lawng an si tin kan sim theu. Tulai san ah Pathian a um lo ti ih au rero tu hi an tamtuk lo. Asinan kan kiangkap ah antuah nak in Pathian a um lo a si ti langter tu mi tampi an um. Cu pawl cu a tawp ah tihnung dinhmun mi thlen tu Voltaire le Paine ih dinhmun vek pawl an si. Minung tampi cu cawlhni khat hnu ni khat thurin pawl kha sim nawn rero ih Kaithlun tu pawl le Nicene thusuah pawl ka zum a si tiah a phuang suak rero tu mi tampi an um fawn. Asinan cuti ih a sim rero tu lala in zarkhat sung ih a nuntudan ah Jesu Khrih cu leitlunah thi dah lo vek in, hmailamih thuthennak um lo vek in, thihnak ihsin thawhsalnak um lo vek in, kumkhua nunnak um lo vek in, le thlarau cu a tak ih zumtu pawl kai hruai tu si lo vek in a nung theu. An thlarau thu ka sim tikah hitin i let du ding mi tampi an um, 'Aw, cu pawl cu kan thei thluh.' Cui sankhuk thu pawl le zumnak thu pawl kan sim tikah cun a thei thluh tu vek in an um riangri. Asinan an nundan in an theih ding mi ziang hman an thei lo a si tin a lang ter; riahsiatthlak bik mi cu, an theih lo mi kha thei bangih an umnak hi a si.\\nHihi mangbangza le ruattlak zet thutak a si. Theihnak Pathian hmai ih pomtlak tuahnak zianghmantel lo cu zianghman thathnemnak a nei lo lawng si lo in a mah le a mah thihnak kawrkhawrum sungah anbum aw sawn a si. Hihi a thei lo mi pa hnak in a sual sawn asi. Hivek theihnak hin Pathian hmai ah mawhsiat kan sinak a ti pung sawn ding a si, thuthennak ni ah kan mawhnak a tam ter sawn ding a si. \"Zumnak\" a mah le a mah nehawknak nun a nei lo tu cu \"zumnak\" hmin pu tlak khal a ti lo. Khrihin kawhhransungah milai phun hnih lawng an um-zumtu le zum lo tu, Khrihfa diktak le pawnlangsakhua sinak men ih khrihfa ti aw pal lak ah danglam awk nak an nei. Cui an danglam nak cu tongfangkhat ah a fiang: Khrihfa diktak pawl cu Moses ih zumnak an neiih pawnlangih sakhua nak men lawng cun cu vek zumnak an nei lo. Khrihfa diktak cun zum ih an zum vek in an nung; a hmin thang men ih khrihfa ti aw pawlcun an zum lo ih leitlun sakhua sinak men duh ah khristian an ti awk nak a si. Aw, khui ah so nan zumnakcu a um? Zum nei lo si hlah uhsi, cuhnak cun zumtu Pathian fa ti ih kawhmi si uhsi.\\n4. A palitnak ih ka sim duhmi cu, Pathian hrangah thil ropi tuah theinak thuruk cu zumnak a si.\\nHimi thu ahhin kan zaten kan le sual aw zet ding tiah ka zum. Tamtuk kan ruat ih tamtuk kan sim, hmasawnnak, laksawng, hlawhtlinnak, le thio dang kan mai nun ih kan hlawk pi mi pawlhi kan sim tam zet theu. Asinan sumnak hi kan khristian nun ah ziangkim ih ahram a si ti kan theih hngilh theu. Mi pakhat cu Pathian thawi an pawl ka kawm awk nakah a zumnak ih lenglam in zianghmantuah thei mi a neilo. A nunnak aha zumnak in vo a zem ding. A nunah daihnak, thinsaunak, ral thatnak, taimak nak, a hna tuannak-a zaten a sakhua nak iha nuntudan le a nitin nun ah a hma laknak hmuahhmuah ah a zumnak ih zir in a si thluh ding.\\nKhrihfa mi ropipawl Wesley, Whitefield, Venn, Martyn, Bickersteth, Simeon, M'Cheyne pawl nunnak thuanthu ah na siar ding. Cutik ah na sim suak dingmi cu, 'ziangvel laksawng le hmasawnnak tha si an rak neih? Na thusutnak cu hitin ka lo sang, Pathian, Hebrew cabu bung hleikhat nak ah kan hmuh mi zumtu pawl hnen ah zumnak a pekmi kha na cawimawi sawn a tha lo maw? Cu pawl ih thasohnak pawl khan na mang a lo bangter sawn lo maw si? Ka lo simmi ahhin hngat aw aw, zumnak cu mi zate hrangah nuntudan hram pi a si.\\n'An nih cu thlacammi an si ih, curuangah kha vek dinhmun an thlen thei nak a si' ti tu pawl hnen ah malten sannak ka neih mi cu hitin a si, 'Ziangruangah kha tluk in thla an cam thei nak? Ziang dang hman a si lo, zumnak an neih ruangah a si. Thlacamnak cu ziang ha a si, zumnak in Pathian hnen ah thu kan simmi a si lo maw?\\nMi hrekkhat pawl in hitin an sim lala men ding, 'An nih cu an fel ih hnatuan taima an si, curuangah hlawhtlinnak an hmuh mi a si'. Ka lo sang ding, ziang ruangah an nih bul an fel tuk ih an taima tuk? Awlai ten cucu zumnak an neih ruangah a si. Khristian felnak cu ziang a si? Zumnak ih thuahsuak mi a si lo maw?\\nMidang hrekkhat pawl in hitin in sim lala men ding. 'An nih cu anral a tha ih curuangah hmantlak ansinak a si.' Ka lo sang ding, ziang ruangah an ral a tha tuk? Ziangruangah tile zumnak tumpi an neih ruangah anral a tha tuk? Ziangruangah tile zumnak tumpi an neih ruangah a si. Khristian ral thatnak cu ziangruangah saw a si? Zumnak in fel zet in a mawhphurhnak a tuanmi a sil lo?\\nCun midang pawl in hitinin tahhnawh men ding, 'An nih cu an thianghlim tuk ih curuangah an hlawhmen an hmu a si'. Ka lo sannak neta bik cu, ziang in saw an nih pawl cu a thianghlim ter? Ziangdang hman a si lo, a nungmi thlarau ih zumnak a si. Thianhlimnakcu ziangso a si? Hmuh theih zumnak le a tak ih zumnak a cang vai mi asi lo maw si!\\nCuti a sile, himi casiar tu lak ah mi pakhatkhat ina thlaraulam hmsawnnak ah le Lal Jesu Khrih theihnak ah a thangso duh maw? Rah tampi na rah ding maw? Mithianghlim le ropi tak ih hman mi si na duh maw? Nitin na nunnak ah diknakthawn na eng ding maw? Moses vek in sun a si lai ahhin le leitlun hmai ah Pathianna thlang ding maw? Zumtu hmuahhmuah cun hitin in sang ding ti ah ka sim ngam, si! si! si! Hi pawl hi kan duh mi le kan beisei ih kan zuam rero mi a si.\\nTuisun ah ka lo simmi hi nanunnakah la aw: Lal Jesu hnen ah va feh aw la tap in va dil aw, a dungthlun tu pawl ih an rak dil vek in, 'Lalpa ka zumnak hi i thangter aw'. Zumnak cu khristian nunnak ih hram a si. Na hram a dik a si ahcun rah tha na rah ding. (Zumtu ti aw si, anrah cu a phun dang deuh mi rah suak theu tu pawl ih hram cu thil dang pi a si ruangah a si) Thlarau lam ih na than nak ding cu na zumnak ih zir in a si ding. Zumnak a nei tu cu rundam men dinga si lo, hi lei damzung lala ah a ti a haal dah lo ding. Ziangkim a neh dingih dinhmun tha zet ah bun a si dingih hi leitlun hi leitlun ah hnget khoh zet in a feh ding ih cui tlun ah thil ropi a tuah ding.\\nAw unau casiartu, himi casungih ummi pawl na zumih thianghlim famkim nasi duh ahcun, na zumnak kha nunpi thlang aw. Moses ih nun hi zoh aw. A lamzin vekhin feh aw. Cuticun feh aw la tuah aw. Na zummi Pathian cu ziangvek Pathian a si ti na thei fiang vivo tikah na mang a bang ding ih tui hlan ih na rak hman sual awk nak pawl cu pamhmai na ti zet le ding.","num_words":10114,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.388,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Biapi Taktak : No Tuk Lio In Ai Thi Um Mi Hna Caah Harnak A Chuak Mi – Onlinenungak\\nA Biapi Taktak : No Tuk Lio In Ai Thi Um Mi Hna Caah Harnak A Chuak Mi\\nA hmasa bik ah nawl kan in duh hna, falam in ttial mi ca asi ko caah let chin hau tilo in falam ca tu in kan van in hrawmh hna tlamtling tein relkhawh rak i zuam cio hna usih. “Duhdawttu taktak nei loin lole duhtu na nei hnuaihni zo nan, remcan lonak pakhatkhat ruangah lungkuai in na um theu ti aw! Kei cu ziangtik hmanah ka duhmi le i duh taktaktu ka lungduh val\/leng ka tong thei nawn lo ding, si hi tiah na nun a tamsawl in a aihram theu.\\nNa thlaphang hrimhrim hlah, na hrangah ruahsannak meitleu a mit hrih lo. Ziangahtile London phunsang tlawng ih Scientist pakhat cun a hliakhlai dan vek a si le mi pakhat hi kum 27 le kum 35 karlakah a hringnun zalam zawhpitu ding diktak khuanui’ samhrisih a tong duh theu, tiah a sim.\\nOptimal Theory vek a si le nunau mipa koprem an zirzoinak ah zatek tam sawn hi kum 27-35 karlak hrawng an si tlangpi tiah an hmusuak. A umzia cu kum 27-35 karlakih nupi\/pasal neih a fuh bik tinak a si.\\nHivek lam zirzoi thiam zet Hannah Fry cun sentecai thawi innsang din hi a tha bik le a hnget bik a si cuang lo, a ti ta riai. Ziangahtile tleirawl aat lai kum 15-17 karlakih neihawk cu khua a rei tikah nupa nun hlimnak a hlo vivo ih kum 40 tiang an daih theu, tiah a sim.\\nHannah Fry cun hitin a sim hrih. Ngaihzawng thawn thenawk tam pawl hi tonteh an ngah tam ruangah hringnun thar ah ralrin an thiam ih nupi pasal dingah an tha zet a ti. Kum 20-30 an naih cuahco tikah an lung a fim thlang ih theihnak khawruahnak lamah an pitlin lawng si loin an hngetkhoh a ti hrih.\\nTleirawl lai, khawruahnak vakvai lai tak, duhnak pakhat lawng men ring ih nupi pasal neih lawk mai hin thatnak hnakin thatlonak tam zet a hringsuak ih lehhnuah buainak phunphun nupa tangthennak a suak. Asinan tleirawl lai khalih nupi pasal nei fuh zet khal an um ko nan, a tam sawn cu buainak an tong duh zet, tiah simfiangnak a tuah.\\nA cangthei bik cu nupi pasal neih kum hi kum 27-35 karlak si thei sehla. Ziangahtile leng u, val u dinhmun a si thlang ih tontehmi an neih tam ruangah le thinlung pitling an put zo ruangah innsang a hngetkhoh cuang. Cun kum upa an si zo ruangah midang neih duhsalnak lungthin khal an pai nawn lo, tiah zirzoinak an neihmi ihsin an hmusuak a si.\\nHi zirzoinak, hliakhlainak pawl hi mi tampi hrangah a thahnem zet laiah mi thenkhat hrangah cun zianghman lo tla a si men thei.”","num_words":465,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.026,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.265,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.988,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Thufim Archives - Page 2 of 3 - Chinland Today Media\\nThufim 41 Siar Aw\\n1.Hnatuan zuamlo pawl cun an hmanrua thatlo an puhmawh theu. 2.Vate cu hla a sak mi aw in ziangvek va a si ti kan theithiam. 3.Rualpi thawi tawhawknak cu a daisal theu nan a hlan bang in duhawknak a hnget sal thei nawnlo. 4.Mitcaw pawl ih an duhbikmi cu khaw eng hmuh a si. 5.A faicia mi kut kholh […]\\nby CT Media ·\\tMay 26, 2009 ·\\n· Rawl ei hiar lo ih ka um caan ah India ram ah nitin rawl ei ding nei lo in minung thawngtel an thi tiih ka nui in simmi ka mang sal ih, hiar le hiar lo cingten ka ei tento sal theu.\\nby CT Media ·\\tApril 6, 2009 ·\\nby CT Media ·\\tMarch 13, 2009 ·\\nby CT Media ·\\tJanuary 26, 2009 ·\\nby CT Media ·\\tJanuary 16, 2009 ·\\nby CT Media ·\\tJanuary 15, 2009 ·\\nby CT Media ·\\tDecember 30, 2008 ·","num_words":137,"character_repetition_ratio":0.161,"word_repetition_ratio":0.031,"special_characters_ratio":0.328,"stopwords_ratio":0.292,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Melbourne Chin Mino Pawl Hmunkhat Ah Pathian Biak Khawm Ding - Chinland Today Media\\nOctober 21, 2013 12:44 pm·0 comments\\nA vei (5) Nak Chin Christian Youth Combine Worship Service\\nZuk: VCBC mino pawl\\nMelbourne: Australia Melbourne thleng Chin mi kohhran le pawl tin ih mino pawl cun October 26, 2013 tlailam ah hmunkhat ih Pathian thangṭhat khawmnak an nei ding.\\nA vei (5) nak Chin Christian Youth Combine Worship Service cu Melbourne nitlaknak ih um Chin Baptist Church pawl in inntek ṭuanvo lain Pathian biak khawmnak neih a si ding. Hi Pathian biak khawmnak ah kohhran tin le pawl tin in hla fingkhat cio saknak an nei ding ih Choir 3 le phun dangdang ih Pathian cawimawinak, thutawi simnak pawl tuah a si ding tiin Chinland Today Media cun thuthang kan dawng.\\n“Hi Pathian biak khawmnak hrangah kan ni inn tek lam khal in thla ziang maw tizat lai ihsin nasa zetin timlamnak kan nei zo. Tlangkai ninga zan, ni li zan leh zarhte ni pawl ah a hla zirnak le music pawl timlamnak kan rak nei. Hall lamah harsatnak a um lawknak a caan te ah Pathian in mi 550 lenlgo tlem Planet Shaker pawl ih hall hman theinak dingin lam in hruai” tiin CBC hotu Thawng Thawng cun a sim. “Kan duhbik mi le kan tumtah bik mi cu Mino a tamtheibikin ziangtik Pathian hi kan sunlawih in kan thangṭhat thei ding ti hi kan ruahsanbik mi le kan thlacamnakbik mi a si ih Mino thlacam thlakhat veikhat Friday zan ih kan nei mi khal ah kan thupi ter bik mi cu hi mi ni ah Chin mi Australia thleng mi pawl a tam theibik Pathiang thangṭhat ding hi a si’ tiin a sim.\\nTuiṭum ah Melbourne ih um kohhran le pawl 28 lenglo sawm an siih pawl 20 lenglo in an tel thei ding thu an sim than zo thu CBC mino hotu Thawng Cin Lian cun Chinland Today Media hnenah a sim.\\nA vei (6) nak Chin Christian Youth Combine Worship Service hi a veikhatnak ih rak hmannak Emmanuel Christian Church Melbourne ah hman a si ding tiin Chinland Today Media cun thuthang kan dawng.\\nChin Christian Youth Combine Worship Service hi November 14, 2009 ah Emmanuel Christian Church, Melbourne Youth pawl ih rak hohanak in rak hman thok a si. Melbourne um kohhran le pawl um hmuahhmuah zaten 13 pawl tawngkhawmawk ih rak hman thok mi a si. Mino 500 leng in hi Pathian biak khawm hi hlunghlai zet le sunglawi zet in an rak hmang. CCYCWS rak thleng dahzonak pawl cu, Emmanuel Christian Church Melbourne, Chin Christian Church Melbourne (Chin Christian Fellowship tiih rak theih mi), Melbourne Chin Church le Victoria Chin Baptist Church pawl tla an si.\\nTags: Chin Christian Youth Combine Worship Service","num_words":435,"character_repetition_ratio":0.096,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.988,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - THUPHUAN\\nBibleThianghlim – THUPHUAN\\nA siartu: Asia Minor ih kawhhran pasarih\\nNgan kum: A.D. 95\\nApostol John in Thukham Thar sungih cabu panga a ngan. Cupawl cu Thuthangṭha John, 1 John, 2 John, 3 John le Thuphuan tla hi an si. John cu apostol a si vekin, Jesu leitlun ih rawng a bawl laiah Khrih thawn an rak tlanglêngtlang. A cangan mi hi huham thawn a khat mi Jesu-ih kamsuakthu le thil ti mipawl rak hmutu dinhmun ih a ngan mi an si. Cuihhleiah John in thosal Jesu khal a hmu. John cu A.D. 95 hrawngah Patmos tikulh ah thawng a rak tla. Hivek nun harsa a tawn laiah ropi zetih Jesu Khrih phuanlăngawknak a hmu. Thuphuan cabu hi Patmos tikulh ih a phuanlăngawk ṭum ah Khrih in John a rak sim mi ngankhum mi a si.\\nHih Thuphuan cabu in John le kum zabi pakhatnak ih zumtupawl thazang a cakter zet ding. Anmai san ih uktu cu Domisian a si. Rom siangpahrang in zumtupawl hrem dingin thu a rak pe ngaingai lo nân, anmah huat ding tha a rak pe. Thuphuan bung 2-3 ih kawhhranpawl hnenih cakuatpawl in cuih huatnak cu a langter. Zumtu rinumteih nung dingah cun nunsimnak, nun zirhnak le thapeknak pawl a ṭul. Curuangah Jesu in John hnenah kawhhranpawl in an siar, an theih le an thlun dingah hi simsungnak thupawl hi a nganter (1:3).\\nHih cabu a tlangpiih ṭhennak hi 1:19 ah kan hmu. Bung khatnak in a liam cia thu a sim. Cumi cu van kai zo Khrih-ih larnak ropi a si. Bung 2-3 in a thleng rero lai mi thu a sim. Cumi cu Asia Minor ih kawhhran pasarih hnenih cakuatpawl an si. Bung 4-22 in a thleng lai ding mi thu a sim. Cumi cu harsatnak (bung 4-19), kum 1000 uknak (bung 20) le kumkhaw dinhmun (bung 21-22) thupawl an si.\\nHih cabu hi larnak a hmuh hnuih John ih a ngan mi a si. Curuangah hi cabu hi simsungnak tiin a ko (1:3; 22:7, 10, 18, 19). A thu tambik cu leitlun le Pathian ih ralpawl parih a ra thleng lai ding mi dāntatnakpawl simsungnak thu a si. Khrih in a ralpawl parah nehnak a co ding. Thuphuan cabu hi Khrih-ih tlennak hnaṭuan cemnak ropi thu a simsung. Thuphuan hi simsungnak cabu a si nân, John in kawhhranpawl hnenah cakuat pakhat vekih a ngan mi a si. A net tiang thulung le rinumin um dingah tha a pe.\\nThuphuan in Khrih ih nehnak le leitlun ih Pathian uknak a langter. «Thah mi Tuufano cu huham, lennak, fimnak, cahnak, cawimawinak, ropitnak le thangṭhatnak cotlak a si» (5:12).\\nI. Thuhmaihruai (1:1-8)\\nII. John in van ih kai zo Khrih a hmuhdān a phuang (1:9-20)\\nIII. John in Khrih hnen ihta thucahpawl kawhhranpawl hnenah a phuang (bung 2-3)\\nIV. John in hmai lam cān ih thil thleng ding mi thuhlawm a ṭhen (bung 4-22)\\nA. Harsatnak cān (bung 4-19)\\nB. Kum 1000 uknak (bung 20)\\nC. Kumkhaw dinhmun (21:1-22:5)\\n1 Hihi Jesu Khrih-ih Thuphuan a si, a siahhlawhpawl hnenih hmuh dingah Pathian in Jesu Khrih hnenih a pek mi, a rei hlanih thil rung thleng tengteng ding mipawl an si. Cucu Pathian in a vancungmi thlahin a siahhlawh kei, John hnenah a run theihter. 2 Kei, John cun Pathian kamsuakthu le Jesu Khrih-ih theihternak le ka hmuh mi thil hmuahhmuah cu ka theihter. 3 Hi simsungnak ṭawngkampawl a siartu le a ngaithlatu le a sungih ngan mi thupawl a thluntu cu mithlawsuak an si, ziangahtile cān a nâi zo.\\nCibaibûknak le Faknak\\n4 John in Asia peng ih um mi kawhhran pasarih pawl hnenah hitin ca a kuat:\\nA um lai mi le a rak um zo mi le a ra leh ding mi hnen ihsin le a laltokham hmaika-ih um Thlarau pasarih pawl hnen ihsin zangfahnak le hnangamdaihnak nan hnenah um hram seh. 5 Cule theihpitu rinum a si mi, mithi lak ihsi suak hmaisabik, leitlun siangpahrangpawl uktu a si mi, Jesu Khrih hnen ihsin zangfahnak le hnangamdaihnak nan hnenah um hram seh.\\nAnih cu in duhdawtu le amai thisen rori ih kan sualpawl in khawlhfaisaktu a si. 6 Cun anih cu Pathian le a Pa hnen lamih siangpahrang le puithiam ih in tuahtu a si. A hnenah thangṭhatnak le thiltitheinak cu um kumkhua hram seh. Amen.\\n7 Ngai hnik uh, anih cu mero thawn a ra ding, cule mit hmuahhmuah in amah cu an hmu ding, amah a suntupawl rori khal in an hmu ding. Cule leitlun ih hnám hmuahhmuah cu amai ruangah an râk ding. A si, Amen.\\n8 «Kei cu Alfa le Omega, Thăwknak le Cemnak, a um lai mi, a um zo mi le a ra leh ding mi, Ziangkimtithei ka si,» tiah Bawipa in a ti.\\nMi Pakhat, Minung Fapa Vek\\n9 Kei, John, nan unaupa, harsatnak le Jesu Khrih-ih uknak le tuarfainak ṭawmpitu cu Pathian kamsuakthu ruangah le Jesu Khrih theihpinak ruangah Patmos tikulh an ti mi ah ka um. 10 Bawipaih Ni ah Thlarau in ka um, cule ka dung lam ihsin tawtawrawt aw vek aw ring zetin, 11 «Kei cu Alfa le Omega, Hmaisabik le Netabik ka si. Cule na hmuh mi cu cazual sungah ngan awla, Asia peng ih a um mi: Efesa khua, Smirna khua, Pergamos khua, Thiatira khua, Sardis khua, Filadelfia khua le Laodisia khua pawl ih a um mi kawhhran pasarih hnenah kuat aw,» a ti ka thei.\\n12 Cun i betu hmu dingah ka heraw. Cule ka herawk tikah, sui meito retnak pasarih ka hmu. 13 Meitoṭhuam pasarih laiah Minung Fapa a bang mi Pa cu a kephah tiangin sinfen a hruk ih, a ṭāng ah sui taikhap a khap. 14 A lu le a sám cu tuu hmul le vur vekin a var ih, a mit cu meisa alh vek a si. 15 A ke cu rawhtitnak meisa vâm sungih rawh thianhlim zo mi dar tle vek a si ih, a aw cu tidai tampi aw vek a si. 16 A vawrh lam kut ah arsi pasarih a keng ih, a kâ ihsin kap hnih hriam ralnâm hriam zet a suak, cule a hmel cu sun ni ling zet vek a si.\\n17 Cule amah ka hmuh tikah, a ke hramah mithi vekin ka tlu. Cutikah anih in a vawrh lam kut cu ka parah a suang ih ka hnenah, «Ṭih hlah, keimah hi Hmaisabik le Netabik ka si. 18 Kei cu a nung mi le a thi dah zo mi ka si, ngai hnik, kei cu kumkhuain ka nung. Amen. Mithi khua le Thihnak tawhfungpawl ka nei.\\n19 Na hmuh zo mi thilpawl le atu ih a um rero lai mi thilpawl le lehhnu ih a um leh ding mi thilpawl cu ngan aw. 20 Ka kut vawrh lamih arsi pasarih na hmuh mi le sui meitoṭhuam pasarih na hmuh mi ih thuthup cu hihi a si: arsi pasarih cu kawhhran pasarih pawlih vancungmi an si ih, meitovannak pasarih cu kawhhran pasarih pawl kha an si.\\nEfesa Kawhhran Hnenah\\n1 «Efesa kawhhran vancungmi hnenah,\\n‹A kut vawrh lamih arsi pasarih keng ih, sui meitoṭhuam pasarih lakih vâk rero tu in, 2 «Na hnaṭuan mipawl, na ṭuan băngnakpawl le na tuarfainakpawl, miṭha lopawl na zāwi thei loziapawl ka thei. Apostol si si loih apostol tiawpawl na hniksak ih, thuphan per an si ti na rak hmu zo. 3 Cun na tuar ṭenṭo ih, tuarfainak na nei, ka hmin ruangah na ṭuanbāng zet ih, na cau lo. 4 Sihmansehla lo dĕmnak ka nei, cucu na duhdawtnak hmaisa na tlansan mi kha a si. 5 Curuangah khuitawkin na tlu ti cîng ringring awla, lung thleng in, na tuah mi thil hmaisapawl kha tuahsal aw. Culole na hnenah zamrang zetin ka ra ding ih, na lung na thleng lo asile na meitoṭhuam cu a hmun ihsin ka ṭhawn ding. 6 Asinan hihi na nei, Nikolas thluntupawlih thil tipawl na hua, cucu kei khal in ka hua ve.\\n7 «Thlarau in kawhhranpawl hnenih a sim mi hi hna a neitu cun thei seh. Nehtu hnenah Pathian Paradise ih a um mi nunnak thingkung ihsin a ei dingah ka pe ding,» ti mi thilpawl hi a sim,› tiin ngan aw.\\nSmirna Kawhhran Hnenah\\n8 «Cule Smirna kawhhran vancungmi hnenah,\\n‹Hmaisabik le Netabik, a thi ih a nungsaltu in, 9 «Na hnaṭuan mipawl, na harsatnak le na retheihnak ka thei, asinan na lian. Cule Jew-mi si lopiin Jew-mi tiawpawlih an lo relsiatnak ka thei, annih cu Setan-ih sinakok an si. 10 Na tuar ding mi thilpawl hi zianghman ṭih hlah. Ngai hnik, hniksak nan si theinak dingah Diabol cun nan lakih mi hrekkhat cu thawng a lo thla cing ding. Cun ni hra sung harsatnak nan tuar ding. Thih tiang rinumin um aw, cule nunnak lallukhum ka lo pe ding. 11 Thlarau in kawhhranpawl hnenih a sim mi hi hna a neitu cun thei seh. Nehtu cu vei hnih thihnak in a tuahmawh hrimhrim lo ding,» ti mi thilpawl hi a sim,› tiin ngan aw.\\nPergamos Kawhhran Hnenah\\n12 «Cule Pergamos kawhhran vancungmi hnenah, ‹Ralnâm kap hnih hriam neitu in, 13 «Na hnaṭuan mipawl le na cēnnak hmun cu Setan-ih laltokham umnak hmun a si ti ka thei. Cule ka hmin na kaihnget ih, ka martar rinum Anṭipas, nan lakah Setan cēnnak hmun ih an rak thah lai khalah khan keimah i zumnak na phatsan lo.\\n14 «Asinan kha tawkah Balaam-ih zirhnak pawmtupawl na umpi hai ruangah lo dĕmnak thil málte ka nei. Israel-mipawl hmaika-ah tlûknak ret dingin Balaam cun Balak a rak zirh. Cuih an tlûknak cu milem hnenih an hlăn mi thil ei ding le nunau-mipa sualnak tuah dingin a si. 15 Cuvek thothoin Nikolas thluntupawlih zirhnak pawmtupawl khal na umpi, cuih zirhawknak cu ka hua. 16 Na lung thleng aw, culoasile na hnenah zamrang zetin ka ra ding ih, ka kâ ih ralnâm in cupawl cu ka do hai ding.\\n17 «Thlarau in kawhhranpawl hnenih a sim mi hi hna a neitu cun thei seh. Nehtu hnenah ei dingih thuh mi manna ka pe ding. Lung var ka pe ding ih, cuih lung parih hmin thar ngan mi cu a cotu siarlo zohman in an thei lo,» ti mi thilpawl a sim,› tiin ngan aw.\\nThiatira Kawhhran Hnenah\\n18 «Cule Thiatira kawhhran vancungmi hnenah,\\n‹Pathian Fapa, a mit meisa bangih alh mi le a ke dar tle vek a si mi in, 19 «Na hnaṭuannak, na duhdawtnak, na rawngbawlnak, na zumnak, na tuarfainak pawl ka thei. Na hnaṭuan netabikpawl cu a hmaisabikpawl hnakin a nasasawn ti ka thei.\\n20 «Cuti si hman sehla khaih nunau, Jezebel, profet tiaw nu kha ka siahhlawhpawl nunau-mipa sualnak tuah ding le milem hnenih hlăn mi thil ei ding a zirh hai ding le a hruaipen ding na sian ruangah lo dĕmnak thil málte ka nei. 21 Cule a nunau-mipa sual tuahnak ihsin lung thleng dingah cān ka pe nân, a lung a thleng cuang lo. 22 Ngai hnik, amah cu mina ihkhun ah ka hlăwn ding ih, amah thawi a uiretupawl khal an thil tuah mipawl ihsin an lung an thleng lo asile, harsatnak rapthlak sungah ka thla hai ding. 23 A fātepawl cu thihnak in ka that ding ih, keimah cu lungthin le thinlung zohtu ka si ti kawhhran hmuahhmuah in an thei ding. Cule nan hnaṭuandān vek cio in ka lo rūlsal ding.\\n24 «Cun cuih zirhnak pawm loih, Setan-ih thu thûk an ti mipawl a thei lo tu nannih, Thiatira khua ih a tāng mipawl hnenah ka lo sim, nan parah phurrit dang ka ṭhum lo ding. 25 Sikhalsehla nan rak neih cia mi kha cu ka rat tiangin kaihnget uh.\\n26 Cule nehtu le ka hnaṭuanpawl a cemnet tiangih a kiltu hnenah miphunpawl parih thuneihnak ka pe ding.\\n27 ‹Anih cun thir kianghrăwl in a uk hai ding ih,\\nBeltuahtupaih belpawl bangin annih cu hlăwnkuai nêknêk an si ding.›\\nKa Pa hnen ihsin thuneihnak ka hmuh vekin, an hnen khalah thuneihnak ka pe ve hai ding. 28 Cule amah cu deirel arsi ka pe ding.\\n29 «Thlarau in kawhhranpawl hnenih a sim mi hi hna a neitu cun thei seh,» ti mi thilpawl a sim,› tiin ngan aw.\\nSardis Kawhhran Hnenah\\n1 «Cule Sardis kawhhran vancungmi hnenah,\\n‹Pathian Thlarau pasarih le arsi pasarih neitupa in, «Na hnaṭuan mipawl ka thei, nung hmin na pu nân na thi a si. 2 Ralring awla, a thi zikte mi, a tāng mi thilpawl kha cakter aw, ziangahtile na hnaṭuan mipawl Pathian hmaika-ah famkim tawkin ka hmu lo. 3 Curuangah ziangtin na cohlang ih na ngaithla ti kha cîng ringring aw; kaihnget awla, na lung thleng aw. Curuangah na ralrin lo asile, na hnenah fifir bangin ka ra ding, ziang tikcān ah na hnenah ka ra ding ti na thei hrimhrim lo ding.\\n4 «Sardis khua ah an sinfen bawrhbangter lo tu mi málte na nei. Annih cu sinfen var hruhin ka zawngah an leng ding, ziangahtile annih cu an tling a si. 5 A nehtu cu sinfen var hruhter a si ding ih, Nunnak Cazual sung ihsin a hmin ka phiathlo hrimhrim lo ding; cuhnakin a hmin cu ka paih hmaika-ah le a vancungmipawlih hmaika-ah ka ṭăn sawn ding a si. 6 Thlarau in kawhhranpawl hnenih a sim mi hi hna a neitu cun thei seh,» ti mi thilpawl a sim,› tiin ngan aw.\\nFiladelfia Kawhhran Hnenah\\n7 «Cule Filadelfia kawhhran vancungmi hnenah,\\n‹Cuih thilpawl hnuah, a thianghlim mi, a dik mi, David-ih tawhfung neitu, a ăwn mi cu zohman ih khar theih lo le a khar mi cu zohman ih ăwn theih lo pa in, 8 «Na hnaṭuan mipawl ka thei. Ngai hnik, na hmaika-ah ăwn mi sângka ka ret ih, cucu zohman in an khar thei lo ding. Ziangahtile cahnak málte na nei, ka kamsuakthu na rak kilkhawi ih, ka hmin na phatsan lo. 9 Ngai hnik, Setan sinakok ih mi, Jew-mi ngai si lo, Jew-mi ka si tiih thuphan pertupawl kha ka thlah hai ding. Ngai hnik, na ke hramah ra in, ka băwkkhupter hai ding ih, ka lo duhdawt ti khal ka theihter hai ding. 10 Tuarfainak nei dingih thu ka lo pek mi na kilhim ruangah, leilung parih cêng mipawl hniksak dingah leitlun hmuahhmuah ih a ra thleng ding mi hniksaknak tikcucān ihsin kei khal in ka lo kilhim ve ding.\\n11 «Ngai hnik, ka ra cing ding! Zohman in na lallukhum an lo laksaklonak dingah, na neih cia mi kha kaihnget aw. 12 A nehtu cu ka Pathian temple sungih ṭhuam ah ka tuah ding ih, anih cu a lengah a suak nawn lo ding. A parah ka Pathian hmin le ka Pathian khawpi hmin ka ngan ding ih, a parah ka hmin thar ka ngan ding; cumi cu van ihsin, ka Pathian hnen ihsi a rung ṭum mi Jerusalem Thar cu a si.\\n13 «Thlarau in kawhhranpawl hnenih a sim mi hi hna a neitu cun thei seh,» ti mi thilpawl a sim,› tiin ngan aw.\\nLaodisia Kawhhran Hnenah\\n14 «Cule Laodisia kawhhran vancungmi hnenah,\\n‹Cuih thilpawl hnuah, Pathian sersiam miih Hrampi, Theihpitu Rinum le Dik, Amen in, 15 «Na hnaṭuan mipawl ka thei, nang cu daih khal na dai lo ih, săt khal na sa lo. Na daih simaw, na săt simaw ka duh. 16 Cuticun nang cu dai si lo, sa si lo, hlum fangfang na si ruangah ka kâ sung ihsin ka lo khaksuak ding. 17 Ziangruangahtile nang in, ‹Ka lian, thilri thawn ka neinung ih, ṭulsam mi zianghman ka nei lo,› na ti ih, mizawnzai, zangfahumza, mifarah, mitcaw le taklawngih um na sizia na theiaw lo a si. 18 Na len theinak dingah meisa sungih hniksak mi sui, na taklawng ningzahnak a lănglonak dingah na hruh ding mi sinfen var siseh, khua na hmuh theinak dingah na mit hnih ding mitna si ka hnenah lei dingin thurawn ka lo pe a si.\\n19 «Ka duhdawt mi pauhpauh cu ka kawk ih nun ka sim ṭheu. Curuangah ṭhahnemngai awla, na lung thleng aw. 20 Ngai hnik, sângka hramah dingin ka king. Zokhal ka aw a thei ih sângka a ăwn ah cun a hnenah ka lut ding ih, a hnenah zanriah ka ei ding, cule anih khal ka hnenah a ei ve ding. 21 Ka neh ih, ka Pa hnenah a laltokham ih ka to bangin a nehtu cu ka laltokham ah, ka hnenah ka toter ve ding.\\n22 «Thlarau in kawhhranpawl hnenih a sim mi hi hna a neitu cun thei seh,» ti mi thilpawl a sim,› tiin ngan aw,» tiah a ti.\\nVan ih Laltokham\\n1 Cuih thilpawl hnuah ka hun zoh ih, ngai hnik, van ah sângka a áwngaw. Cule a hmaisabikih ka theih mi tawtawrawt aw vekih i betu khan, «Hi tawkah hung so aw, hi hnuih thil ra thleng tengteng ding mipawl ka lo hmuh ding,» tiah i ti.\\n2 Hmakhatteah kei cu Thlarau in ka um: cule, ngai hnik, laltokham pakhat cu van ah retin a um ih, cuih laltokham ah cun Mi pakhat a to. 3 Cule cuih a totu Pa cu jasper le sardias lung mankhung vekin a lang. Cuih laltokham kimvel cu vangro, emerald lung mankhung vekih lang mi in a kulh. 4 Cuih laltokham kimvelah laltokham 24 a um. Cuih laltokhampawl parah upa 24, kâwrfual var hruhin an to kha ka hmu; cule an lu ah sui lallukhum an khum. 5 Cule cuih laltokham ihsi cun nimthlakaupawl, khawripawl le awpawl siseh an ra suak. Laltokham hmaiah a alh mi meito pasarih an um, cupawl cu Pathian Thlarau pasarih pawl kha an si.\\n6 Laltokham hmaiah kristal vek a si mi thlalang tifinriat a um. Cule laltokham laiah siseh, a kimvelah siseh, dung lam le hmai lam mit ih a khat mi thilnung pali an um. 7 A pakhatnak thilnung cu kiosa vek a si, a pahnihnak thilnung cu câwpa no vek a si, a pathumnak thilnung cun minung vekin mithmai a nei ih, a palitnak thilnung cu a zam mi muvanlai vek a si. 8 Cuih thilnung pali pawl cun thla paruk cio an nei ih, an leng lam le sung lam cu mit in a khat. Cule annih in,\\n«Bawipa Pathian Ziangkimtithei,\\nA um zo mi le a um lai mi le a um leh ding mi cu,\\nA thianghlim, a thianghlim, a thianghlim,»\\ntiah sun le zan cawl loin an ti.\\n9 Cuih thilnung pali pawl cun kumkhua kumkhuaih a nung mi laltokham ih a totu Pa hnenah cawimawinak, upatnak le lungawinak an hlăn tiktikah, 10 upa 24 pawl cu laltokham ih a totu Pa hmaiah an băwkkhup ih, kumkhua kumkhuaih a nung mi cu an bia, cule an lallukhumpawl cu laltokham hmaiah an sēp ih,\\n11 «Maw Bawipa, nang cu ropitnak siseh, sunparnak siseh, huham siseh cotlak na si.\\nZiangahtile nang in ziangkim na sersiam ih,\\nNangmai duhnak ruangih ra um le sersiam mi an si,»\\nCazual le Tuufa No\\n1 Cule laltokham parih a totu paih vawrh lam kut ah a sung lam le a leng lamih ngan mi cazual, erhpitnak pasarih erhpit mi cu ka hmu. 2 Cun a cak zet mi vancungmi pakhat ka hmu ih, aw ring zetin, «Zo so hih cazual pharh ih, erhpit mipawl phawihtlak um?» tiah a au. 3 Cule van ih a um mi siseh, leitlun ih a um mi siseh, lei hnuaiih a um mi khal siseh, zohman in cuih cazual a pharh theitu an um lo ih, a sung lam zoh theitu khal an um lo. 4 Cuih cazual cu siar dingah pharh ih a sung lam khal zohtu dingah a tlak mi zohman hmuh an si lo ruangah, nasazetin ka ṭap. 5 Cun upapawl lakih pakhat in ka hnenah, «Ṭap hlah, ngai hnik, Judah hnámih Kiosa, David-ih Búlhram cun cuih cazual pharh ding le erhpit mi pasarih phawih dingah a neh zo,» tiah i ti.\\n6 Cule ka zoh ih, ngai hnik, laltokham le thilnung pali le upapawl lakah thah zo mi vek Tuufano ding ka hmu, cuih Tuufano cun ki pasarih le mit pasarih a nei. Cupawl cu leitlun pumpuluk ih thlah mi Pathian Thlarau pasarih pawl an si. 7 Cun anih cu a ra ih, laltokham parih a totu paih kut vawrh lamih cazual cu a lâk. 8 Cun cuih cazual a lâkngah tikah, thilnung pali le upa 24 pawl cu ṭingṭang le rimhmui thawi a khat mi sui khengkûm keng cio in Tuufano hmaika-ah cun an băwkkhup. Cuih rimhmuipawl cu mithiangpawlih thlacamnak a si. 9 Cule hla thar an sak ih,\\n«Nang cu cuih cazual latu dingah le\\nErhpit mipawl phawihtu dingah na tlak a si.\\nZiangahtile nang cu thah na si zo ih,\\nNang cun na thisen in hnám kip, ṭawng kip, mi kip le phun kip lak ihsin\\nPathian hrangah in rak tlen zo.\\n10 Cule kan Pathian hrangah kannih cu siangpahrang ah le puithiam ah in rak tuah zo.\\nCun lei parah kan uk ding,»\\n11 Cun ka hun zoh ih, laltokham le thilnungpawl le upapawl ih kimvelah cun vancungmi tampi aw ka thei. Cuih vancungmipawlih tam lam cu siar cawk lo le thawng tampi an si. 12 Cupawl cun aw ring zetin,\\n«Thah mi Tuufano cu\\nHuham, lennak, fimnak, cahnak, cawimawinak, ropitnak le thangṭhatnak cotlak a si!»\\n13 Cule van ah siseh, leitlun le lei hnuai khalah siseh, tifinriat sungih a um mi siseh, cuih sungih a um mi hmuahhmuah cun,\\n«Laltokham ih a totu le Tuufano hnenah cun, thangṭhatnak siseh, cawimawinak siseh, ropitnak siseh, huham siseh kumkhuain kumkhua tiang um seh!»\\ntiah an ti ka thei.\\n14 Cun thilnung pali pawl cun, «Amen!» tiah an ti. Upa 24 pawl khal cun kumkhuain kumkhua tiang a nung mi Pa cu băwkkhupin an bia.\\n1 Cun Tuufano in erhpit mi pasarih lakih pakhat a phawih lai kha ka hmu. Cule thilnung pali pawl lakih pakhat in khawri aw bangtukin, «Ra awla, zoh hnik,» tiih a ti ka thei. 2 Cule ka hun zoh ih, ngai hnik, ráng var pakhat ka hmu, a parih a totu pa cun thál pakhat a keng. Cule a hnenah lallukhum an pe ih, neh ding le neh vivo dingin a fehsuak.\\n3 Erhpitnak pahnihnak a phawih tikah, thilnung pahnihnak in, «Ra awla, zoh hnik,» tiih a ti ka thei. 4 A dang ráng pakhat a ra suak, cuih ráng cu a sen. Cule pakhat le pakhat an thahawktăwn theinak dingah a parih a totu pa hnenah leilung ihsin daihnak lakhlo theinak huham an pe, a hnenah ralnâm tumpi khal an pe.\\n5 Erhpitnak pathumnak a phawih tikah, thilnung pathumnak in, «Ra awla, zoh hnik,» tiih a ti ka thei. Cule ka zoh ih, ngai hnik, ráng dum pakhat a um; a parih a totu pa cun a kut ah cuaithlainak pakhat a keng. 6 Cule thilnung pali pawl lak ihsin aw pakhat ka thei ih, «Dinari paisa pakhat in sangvut akhoinik khat, barli sangvut khoinik thum ah dinari paisa pakhat, asinan hriak le sabitzu cu na siatsuah lo pei,» tiah a ti kha ka thei.\\n6:6a khoinik: Grik ṭawng a si ih khoinik khat cu no li hrawng a si.\\n7 Erhpitnak palitnak a phăwih tikah, thilnung palitnak in, «Ra awla, zoh hnik,» tiih a ti ka thei. 8 Cun ka zoh ih, ngai hnik, ráng râm pakhat a um, a parih totupaih hmin cu ‹Thihnak› a si. Cule Mithi khua in amah cu a run thlun. Cun an hnenah leilung tlun mi ṭhen li ih ṭhen khat, ralnâm in siseh, rilrawnnak in siseh, thihnak in siseh, leilung sahrangpawl in siseh that dingin huham pek an si.\\n9 Erhpitnak pangatnak a phawih tikah, Pathian kamsuakthu ruangah le an pawm mi theihternak thu ruangih thah a tuar mipawlih thlarau cu biakṭheng hnuaiah ka hmu hai. 10 Cule ring zetin, «Maw Bawipa, a thianghlim mi le a dik mi, leitlun ih a cêng mipawl parah ziang tik tiang so thuṭhen loin le kan thisen phuba la loin na um ding?» tiah an au. 11 Cun an hnenah kâwrfual râng pek cio an si. Cule anmah bangtukih thah a si ding mi an sálpipawl le an unaupawl thah kim an si hlanlo, cān málte sung cawl hrih dingih sim an si.\\n12 Erhpitnak paruknak a phawih tikah, ngai hnik, ling nasazet a hnîn, ni cu buri hmul dum vekah a cang ih, thlapi cu thisen vekah a cang. 13 Cule thlipi in theipi kung a nuai ruangih a kuhpawl an tlak vekin, van arsipawl cu lei ah an tla. 14 Cun van cu cazual vekin a zualawhlo ih, tlang le tikulh hmuahhmuah cu an umnak hmun ihsin an ṭhawn ṭheh.\\n15 Cule leilung ih siangpahrangpawl, mithupipawl, milianpawl, ralbawipipawl, micakpawl, sál hmuahhmuah le miluat hmuahhmuah cu lungpûk sungah le tlang ih lungpi karlakah an relh. 16 Cun tlangpawl le lungpipawl hnenah, «In nĕn uhla, laltokham parih a totu paih hmai ihsin le Tuufano-ih thinlingnak ihsin in phen uh! 17 Ziangahtile a thinlingnak ni rapthlak cu a ra thleng zo a si hi, zo so a ding thei ding?» tiah an ti.\\n1 Cuih thilpawl hnuah leilung par, tifinriat parah le ziang thingkung par hmanih thli hrang lo dingin, lei thli pali cu kai in leilung kil li ih a ding mi vancungmi pali ka hmu. 2 Cun nisuahnak lam ihsin a hung suak mi, a nung mi Pathian-ih tacik a nei mi a dang vancungmi pakhat ka hmu. Cule anih cun leilung le tifinriat siatsuah dingih thupek mi vancungmi pali hnenah aw ring zetin, 3 «Kan Pathian siahhlawhpawl an cal ih tacik kan khĕn thluh hlanlo leilung siseh, tifinriat siseh, thingkungpawl siseh siatsuah hlah uh,» tiah a au. 4 Cule tacik khĕn mipawlih an mipum zât cu ka hna in ka thei. Israel-mipawlih hnám kip ihsin ting khat le thawng sawmli le thawngli cu tacik khĕn an si.\\n5 Judah hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\nReuben hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\nGad hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\n6 Asher hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\nNaftali hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\nManasseh hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\n7 Simeon hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\nLevi hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\nIssakar hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\n8 Zebulun hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\nJoseph hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si,\\nBenjamin hnám ihsin mi 12000 cu tacik khĕn an si.\\nPuan Var Sĭn Mipi Tam Zet\\n9 Himi thilpawl hnuah ka hun zoh ih, ngai hnik, zohman ih siar cawk lo mipi ka hmu. Cuih mipi cu phun kip le hnám kip le mi kip le ṭawng kip ihsi a ra mi an si. Kâwrfual var hruhin an kut in ṭhulhfau hnah an keng ih, laltokham hmai le Tuufano hmaiih an din kha ka hmu. 10 Cule annih in aw ring zetin, «Laltokham parih a totu kan Pathian le Tuufano hnenah rundamnak a um!» tiah an au.\\n11 Vancungmi hmuahhmuah cu laltokham le upapawl le thilnung pali pawlih kimvelah an ding. Cule laltokham hmaiah cun băwkkhupin, Pathian an bia.\\n12 «Amen! Thangṭhatnak siseh, ropitnak siseh, fimnak siseh,\\nLungawi thu simnak siseh, cawimawinak siseh, huham siseh, cahnak siseh a kumkhuaih kumkhua tiang\\nKan Pathian hnenah um seh. Amen,»\\n13 Cun upapawl lakih pakhat cun a sâng ih ka hnenah, «Hi kâwrfual var hruhtupawl hi zo an si, khuitawk ihsin an ra?» tiah i ti.\\n14 Cule kei in a hnenah, «Bawipa, nangmah in na thei,» tiah ka ti. Cun anih in ka hnenah, «Hipawl hi harsatnak rapthlak sung ihsi a ra suak mi an si ih, an kâwrfual kha Tuufano thisen ah sawp in, an varter.\\n15 Curuangah annih cu Pathian laltokham hmaiah an cêng ih, a sun a zanin a hmun thianghlim ah a rawng an bawl. Cule laltokham parih a totu Pa cu an lakah a um ding. 16 Annih cu an ril a râwng nawn lo ding ih, an ti khal a hâl nawn lo ding. Ni khal in a săt hai nawn lo ding ih, ziang sătnak khal an tuar lo ding. 17 Ziangahtile laltokham laiih a um mi Tuufano in anmah cu tuukhāltu bangin a kilkhawi hai ding ih, tihna nung umnak ah a hruai hai ding. Cule Pathian in an mit ihsin mitthli hmuahhmuah cu a hnulhlo thluh ding,» tiah i ti.\\nErhpitnak Pasarihnak le Sui Rimhmui Urtu\\n1 Tuufano in erhpitnak pasarihnak a phawih tikah, van ah nazi hrek hrawng a dai ṭhepṭhep. 2 Cule Pathian hmaika-ih a ding mi vancungmi pasarih pawl cu ka hmu ih, an hnenah tawtawrawt pasarih pek an si. 3 Cun a dang vancungmi a ra ih, rimhmui urnak sui ih tuah mi meiling khēng pakhat kengin biakṭheng kiangah a ding. Mithiangpawl hmuahhmuah ih thlacamnak thawn laltokham hmai, sui biakṭheng parih a hlăn theinak dingah rimhmui tam zet a hnenah pek a si. 4 Cule rimhmui khu cu vancungmi kut ihsin mithiangpawlih thlacamnak thawn Pathian hmaika-ah a hung kai. 5 Cun cuih vancungmi cun rimhmui urnak meiling khēng cu a lâk ih biakṭheng meisa thawn a khatter, cule leilung parah a hlăwn. Cun awthâwmpawl siseh, khawripawl siseh, nimthlakaupawl siseh, linghnîn siseh a um.\\n6 Cun tawtawrawt pasarih kengtu vancungmi pasarih pawl cu an tawtawrawt phaw dingin an timtuahaw.\\n7 A pakhatnak vancungmi in a tawtawrawt a phaw ih, thisen thawi a rawiaw mi, rial le meisa a um cih ih, cupawl cu leilung parah hlăwnthlak an si. Cule thingkung ṭhen thum ih ṭhen khat a kāng ih, hrampi hring hmuahhmuah khal an kāng ṭheh.\\n8 Cun a pahnihnak vancungmi in a tawtawrawt a phaw ih, tlang tumpi meisa kāng lai vek cu tifinriat sungah hlăwnthlak a si. Cule tifinriat ṭhen thum ih ṭhen khat cu thisen ah a cang. 9 Cule sersiam mi, tifinriat sungih a um mi nunnak a nei mipawl ṭhen thum ih ṭhen khat an thi ih, lăwngpawl khal ṭhen thum ih ṭhen khat an siat thluh.\\n10 Cun a pathumnak vancungmi in a tawtawrawt a phaw ih, meito vekih alh arsi tûm zet pakhat cu van ihsin tivapawl le cirhtipawl ṭhen thum ih ṭhen khat parah a tla. 11 Cuih arsi hmin cu Hnîtkhâ tiah an ko, tidai ṭhen thum ih ṭhen khat cu hnîkkhâ ah a cang. Cule tidai cu a khât tuk ruangah cuih tidai ruangah mi tampi an thi.\\n12 Cun a palitnak vancungmi in a tawtawrawt a phaw ih, ni ṭhen thum ih ṭhen khat, thlapi ṭhen thum ih ṭhen khat le arsi ṭhen thum ih ṭhen khat cu tidanglam an si, cutin cupawlih ṭhen thum ṭhen khat cu a thim. Sun khal ṭhen thum ih ṭhen khat a vâng lo ih, zan khal cuvek thothoin a si ve.\\n13 Cule ka hun zoh ih, van ih a zam mi vancungmi pakhat ka hmu. Cuih vancungmi in aw ring zetin, «Vancungmi pathum pawl in an phawt lai ding mi tawtawrawt aw ruangah leitlun ih a um mipawl an hmakhua a pit, an hmakhua a pit, an hmakhua a pit!» tiah a au.\\n1 Cun a pangatnak vancungmi in a tawtawrawt a phaw ih, arsi pakhat van ihsin leilung ih a tla cia mi cu ka hmu. A hnenah tawnet nei lo khur tawhfung pek a si. 2 Cule anih cun tawnet nei lo khur a áwng ih, cuih khur ihsin meikhu, rawhtitnak mei nasazet khu vek a hung suak. Cun cuih khur ih meikhu ruangah ni le boruak cu an thim. 3 Cun cuih meikhu ihsin kharbawk leilung parah an ra suak ih, cuih kharbawkpawl cu leilung ih tlangkaikuangpawl in thuneihnak an neih vekin an hnenah thuneihnak pek an si. 4 Cuih kharbawkpawl cu lei ih hrampi siseh, ziang thil hring le ziang thingkung hman siatsuah loin, an cal ih Pathian tacik nei lo minungpawl lawng siatsuah dingih thupek an si. 5 Cule cuih kharbawkpawl cu minung that loin, thla nga sung hrem sawn dingin thuneihnak pek an si. Mi an hrem tikih a natzia cu tlangkaikuang in mi a hĕn tikih a nat vek kha a si. 6 Cuih cān ah minung in thihnak an hawl ding ih, an hmu hrimhrim lo ding. Thih an duh ding ih, thihnak in a tlansan hai ding.\\n7 Cuih kharbawkpawlih pianzia cu raldonak hrangih a tiar mi ráng vek an si. An lu parah sui lallukhum vek an khum ih, an hmai cu minung hmai vek an si. 8 Nunau sám vek an nei ih, an ha cu kiosa ha vek a si. 9 Cule thir awmphaw vek a si mi awmphaw an nei ih, an thla zâp awn cu ral do dingih a tlân mi ránglêng tampi awn tlurtlo vek a si. 10 Cuih kharbawkpawl cun tlangkaikuang mei vek mei an nei ih, an mei ah mi hĕnnak hmanrua a um. Thla nga sung minungpawl siatsuah theinak thuneihnak an nei fawn. 11 Cule anmah uktu siangpahrang an nei ih, cuih an siangpahrang cu tawnet nei lo khur ih vancungmi a si. A hmin cu Hebru ṭawng in aAbaddon a si ih, Grik ṭawng in a hmin cu bApollyon a si.\\n9:11a Abaddon: Siatralnak.\\n9:11b Apollyon: Siatsuahtu.\\n12 Hmakhuapihnak pakhat cu a cem zo. Ngai hnik, hipawl hnuah hmakhuapihnak pahnih a ra lai ding.\\n13 Cun a paruknak vancungmi in a tawtawrawt a phaw ih, Pathian hmaika-ih a um mi sui biakṭheng ih ki pali ihsin aw pakhat ka thei. 14 Cuih aw cun tawtawrawt kengtu a paruknak vancungmi hnenah, «Zufraṭis tivapi ih ṭawn mi vancungmi pali kha phawih aw,» tiah a ti. 15 Cule cuih vancungmi pali cu thlah an si ih, annih cu hih nazi le ni le thla le kum ih minung ṭhen thum ih ṭhen khat that dingah rak timtuah mi an si. 16 Cun ráng ralkap mipum zât cu million zahnih an si tiah hna in ka thei. 17 Cule larnak ah cun rángpawl le an parih totupawl cu hitivekin ka hmu hai: meisa vekih sen, dumpâwl le kât vekih aire awmphaw an hruh. Rángpawlih lu cu kiosa lu vek an si ih, an kâ ihsin mei le meikhu le kât alh a suak. 18 Cuih thil pathum, rángpawlih kâ sung ihsin a suak mi meisa, meikhu le kât meisa pawl in minung ṭhen thum ih ṭhen khat cu an that. 19 Ziangahtile an thuneihnak cu an kâ le an mei ah a um. Ziangahtile an mei cu rul vek a si ih, an mei ah lu an nei, cumi in mi an tuahmawh.\\n20 Cun cuih hremnakpawl ih thah lo mi, a tāng mipawl cu khawsiapawl le sui, ngun, dar, lungto le thing ih tuah mi, khua a hmu thei lo mi, a thei thei lo mi, a feh thei lo mi milempawl be lo dingin, an kut ih tuah mi thilpawl ihsin an lung an thleng cuang lo. 21 Cule an laithahnak, an dawi hmannak, nunau-mipa sual an tuahnak le an rûkrûknak pawl ihsin an lung an thleng cuang lo.\\nVancungmi le Cazual Fate\\n1 A cak zet mi a dang vancungmi pakhat mero thawi thuamaw, van ihsi rung ṭum ka hmu. A lu ah vangro a zām ih, a hmai cu ni vek a si, a ke cu meisa ṭhuam vek an si. 2 A kut in kau cia mi, cazual fate a keng. A vawrh lam ke cu tifinriat parah a ret ih, a keh lam ke cu leilung parah a ret. 3 Cule kiosa hûk vekin, aw ring zetin cuih vancungmi cu a au ih a au ṭheh tikah, khawri pasarih pawl in an aw an suah. 4 Cun khawri pasarih pawl in an aw an suahngah tikah ngan ka tum; asinan van ihsin aw pakhat in ka hnenah, «Khawri pasarih pawl ih sim mi thilpawl cu hminsin aw, ngan hlah,» tiah i run ti.\\n5 Ka hmuh mi, tifinriat par le leilung parih ding vancungmi in a kut cu van lamah a phar ih, 6 kumkhuain kumkhua tiang a nung mi, van le a sungih a um mi thilpawl, leilung le a sungih a um mi thilpawl, tifinriat le a sungih a um mi a sersiam mi thilpawl salin, tikcucān a um nawn lo ding tiin sia a săm. 7 Asinan a pasarihnak vancungmi in a tawtawrawt a phawt zik tikah a siahhlawh profetpawl hnenih a rak thăn zo mi Pathian thuthup kha a kim thluh thlang ding, tiah a ti.\\n8 Cun van ihsi ka theih mi aw khan in run be lehsal ih, «Feh awla, tifinriat par le leilung parih a ding mi vancungmi kut sungih kau cia mi cazual fate kha va la aw,» tiah i ti.\\n9 Cuih vancungmi hnenah cun ka va feh ih, a hnenah, «Khaih cazual fate kha i pe aw,» tiah ka ti.\\nCule anih in ka hnenah, «La awla, ei thluh aw, na pum a khăter ding, asinan na kâ sungah cun khuaitizu bangin a thlum ding,» tiah i ti. 10 Cun cuih cazual fate cu vancungmi kut ihsin ka lâk ih, ka ei thluh. Cuih cazual fate cu ka kâ sungah cun khuaitizu bangin a thlum. Asinan ka ei thluh veten ka pum cu a khâ. 11 Cule anih in ka hnenah, «Minung tampi, miphunpawl, ṭawngpawl le siangpahrangpawl hnenah profet thuphuan in thu na phuang lehsal tengteng ding,» tiah i ti.\\n1 Cun kianghrăwl vek a si mi tahnak phaikung in pe ih, cuih a ding mi vancungmi cun, «Tho awla, Pathian temple hmun thianghlim le biakṭheng le a sungih Pathian a betupawl cu tah aw. 2 Asinan temple hmun thianghlim leng lamih tual cu tân aw, tah hlah, ziangahtile cumi cu Zentelpawl hnenih pek a si zo. Annih cun khawpi thianghlim cu thla 42 sung an ke hnuaiah an pál ding. 3 Cule ka thutheitu pahnih hnenah huham ka pe ding ih, annih cun buri-hnipuan hrukin ni 1260 sung profet thuphuan in thu an phuang ding,» tiah a ti. 4 Hite cu lei Pathian hmaiih a dingtu olif thing pahnih le meitoṭhuam pahnih an si. 5 Cule mi pakhat khat in anmah tuahmawh a tum asile, an kâ ihsin meisa a suak ih, an ralpawl cu an kangrál thluh. Cule mi pakhat khat in annih cu tuahmawh a tum asile, cutivekih thah tengteng a si ding. 6 Hi theihpitu pahnih hin profet thuphuan ih thu an phuan sung hmuah ruah sur lo ko van khar theinak thuneihnak an nei. Cule an duh tikcān pauhih thisen ih canter theinak tipi parah thuneihnak le leilung hi hremnak hmuahhmuah ih tidanglam theinak thuneihnak an nei.\\n7 An thutheihternak an ṭheh tikah, tawnet nei lo khur ihsi a hung suak mi sahrang in anmah cu a do ding, a neh hai ding ih, a that hai ding. 8 Cule an ruang cu khawpi ropi zin ah hlum an si ding, cuih khawpi ropi cu thlarau lamin Sodom le Izip tiih kawh a si. Cuih hmun ah kan Bawipa khal khĕnbet a si. 9 Cun minungpawl, hnámpawl, ṭawngpawl le miphunpawl in an ruang cu ni thum le a hrek sung an zoh ding ih, thlān ih phum an siang lo ding. 10 Cule cuih profet pahnih cun leitlun ih a cêng mipawl an tinat ruangah an thih tikah, leitlun ih cêngpawl cu lungawiaipuangin an um ding ih, năwmnak an tuah ding, pakhat le pakhat thilpek an kuataw ding.\\n11 Cun ni thum le a hrek hnuah Pathian hnen ihsin an sungah nunnak Thlarau cu a rung lut ih, an ke in an ding, cule anmah hmutupawl cu ṭihnak nasazetin an khat. 12 Cule, «Hi tawkah hung so uh,» tiin van ihsi aw ring zet an thei. Cun mero lakah van ah an kaiso ih, an ralpawl in an hmu.\\n13 Cu laifangah ling nasazetin a hnîn ih, khawpi cu ṭhen hra ih ṭhen khat a cim. Cuih linghnînnak ah mi 7000 an thi. Cule a tāng mipawl cu an thin a phâng ih van Pathian hnenah cawimawinak an pe.\\n14 Hmakhuapihnak pahnihnak cu a cem zo. Ngai hnik, hmakhuapihnak pathumnak a ra thleng cing ding.\\n15 Cun a pasarihnak vancungmi in a tawtawrawt a phaw ih van ah aw ring zet a suak, «Hi leitlun lalrampawl cu kan Bawipa le a Khrih-ih lalram ah an cang zo. Amah in kumkhuain kumkhua tiang a uk ding!» tiah an ti. 16 Cule Pathian hmaiih anmai laltokham parih a totu upa 24 pawl cun băwkkhupin Pathian an bia.\\n17 «Maw Bawipa Pathian, Ziangkimtithei,\\nAtu ih a um lai Mi le a rak um zo Mi le a ra lai ding Mi,\\nNa huham ropi cu na la ih, na uk ruangah na hnenah lungawi thu kan lo sim a si.\\n18 Miphunpawl cu an thin a heng ih,\\nNa thinlingnak a rung thleng ve.\\nMithipawl thu na ṭhen ding cān cu a rung thleng zo,\\nCule na siahhlawh profetpawl le mithiangpawl, na hmin a ṭihzahtu, mithupi le\\nMithupilopawl hnenih lawmman pek cān khal a rung thleng zo ih\\nLeilung siatsuahtupawl siatsuah cān khal a thleng a si,»\\n19 Cun van ah Pathian temple cu a áwngaw ih, a thukham kuang cu temple sungah a ra lang. Cule nimthla a kau, awpawl a thang, khua a ri, ling a hnîn ih, rial nasazetin a tla.\\nNunau Pakhat le Rulhreng\\n1 Cun van ah hminsinnak ropi zet a lang: nunau pakhat cu ni thawn a thuamaw, a ke thuaiah thlapi a um ih, a lu parah arsi hleihnih nei lallukhum a khum. 2 Cun cu nu cun fa a rai ih, fa a hrin zikah fahrinnat tuarin a au.\\n3 Cule van ah a dang hminsinnak a ra langsal: ngai hnik, lu pasarih le ki pahra nei, a lu parih lallukhum pasarih a khum mi rulhreng sen tumpi a um. 4 A mei in van ih arsi ṭhen thum ih ṭhen khat kha a dir ih, leilung ah a hlăwnthlak. Cule cuih rulhreng cu nau hring zikte nunaunu hmaiah anaute a suah veteih dawlh dingin a ding. 5 Cu nu cun miphun hmuahhmuah thir kianghrăwl thawi uktu ding mipa a hring. Cule a naute cu Pathian hnen, a laltokham ah cun cawisoh a si. 6 Cun ni 1260 sung an cawm theinak dingah cuih nunau cu ramṭhing ih a hmun neih mi, Pathian ih a timtuahsak mi ah a tlân.\\n12:4a naute: Jesu a simnak a si.\\n7 Cule van ah doawknak a um: Maikal le a vancungmipawl cun cuih rulhreng cu an do ih, rulhreng khal in a vancungmipawl thawn a do hai ve. 8 Asinan rulhreng le a vancungmipawl cun an neh lo ruangah, van ah umnak hmun an nei nawn lo. 9 Cun rulhreng maksak cu an hlăwnthlak, cuih khuahlan rulpi cu Diabol tiin le leilung pumpuluk bumtu Setan tiih kawh a si. Anih cu leilung ah an hlăwnthlak ih, a vancungmipawl khal amah zawngah hlăwnthlak an si ve.\\n10 Cun van ah aw ring zet pakhat ka thei. Cuih aw cun, «Atu ah cun rundamnak, cahnak, kan Pathian-ih lalram le a Khrih-ih thuneihnak cu a ra thleng zo, ziangahtile kan unaupawl hēktu, kan unaupawl Pathian hmaiih a sun a zanih hēktu cu hlăwnthlak a si zo. 11 Cule annih in Tuufano thisen le an thutheihternak ṭawngkam in amah cu an neh ih, thih ngam tiangin an nunnak an ui lo. 12 Curuangah nannih vanpawl le nannih a sungih cêngpawl lungawiaipuangin um uh! Diabol cun cān tawite lawng a nei ti theiin, nasazetih thinlingin nan hnen lamih a rung ṭum ruangah leilung le tifinriat luahtupawl cu nan hmakhua a pit a si!» tiah a ti.\\n13 Cun rulhreng in leilung ah hlăwn a si ti a theih tikah, fapa naute a hringtunu kha a tiduhdah. 14 Cule cuih nunau cu amai umnak hmun ramṭhing ih a zam theinak dingah muvanlai tûm zet thla pahnih pek a si. Cu tawkah rulpi ih hmuh băn lo dingin cān khat le cānpawl le cān hrek sung cawm a si ding. 15 Cun rulpi cun cuih nunau kha tilian in a fĕnhlo theinak dingah a kâ sung ihsin tilian vekin cuih nunau dungah ti a phûtsuak. 16 Asinan leilung in cuih nunau cu a bawm, leilung cu a kâ a âng ih, rulhreng in a ka sung ihsin a suahter mi tilian kha a dawlh thluh. 17 Rulhreng cu cuih nunau parah a thin a heng tuk lawmmam ih, nunau cithlah a tāng mipawl, Pathian thupek a thluntupawl le Jesu Khrih thu theihter mi a thluntupawl kha do dingin a fehsuak.\\nA Pakhatnak Sahrang\\n1 Cun tifinriat ih vunnel parah ka ding ih, tifinriat ihsin a hung suak mi sahrang pakhat, lu pasarih le ki pahra nei ka hmu. A kipawl ah lallukhum pahra a um ih, a lupawl parah Pathian thangsiatnak hmin a um. 2 Cun ka hmuh mi sahrang cu tlavâng vek a si, a ke cu saváwm ke vek a si ih, a kâ cu kiosa ka vek a si. Cule rulhreng cun a hnenah a huham le a laltokham le thuneihnak nasazet a pe. 3 Cule a lu pakhat cu thihpitlakih tuahmawh mi vek khan ka hmu. Asinan thihpitlak a si mi a hriamhma cu a dam ih, leitlun mi hmuahhmuah in cuih sahrang parah an mang a bang ih, amah an thlun. 4 Cun sahrang hnenih thuneihnak petu rulhreng cu an bia. Cule, «Hi sahrang vek zo so um? Zo in so amah cu a do thei ding?» tiah an ti.\\n5 Cule cuih sahrang hnenah thil ropi zetzet le Pathian thangsiat thusimnak kha pek a si ih, thla 42 sung cāngvai dingin thuneihnak khal pek a si. 6 Cun anih in Pathian hmin le a biakbûk le van ih cêngpawl thangsiatin le Pathian thangsiatin a kâ a âng. 7 Mithiangpawl do ding le anmah neh ding cu a hnenah pek a si. Cule hnám hmuahhmuah, ṭawng hmuahhmuah le miphun hmuahhmuah parih thuneihnak cu a hnenah pek a si. 8 Leilung tlunih a cêng mi hmuahhmuah, leilung sersiam thăwk ihsi thah a si mi Tuufano Nunnak Cazual sungih hmin ngan a si lo mi hmuahhmuah in sahrang cu an be ding.\\n9 Zokhal hna a neih asile thei seh.\\n10 Sáltannak ih mi a hruaitu cu amah khal sáltannak ah a feh ve ding. Ralnâm thawi mi a thattu cu amah khal ralnâm ih thah a si tengteng ding. Hi tawkah hin mithiangpawlih tuarfainak le zumnak a lang.\\nA Pahnihnak Sahrang\\n11 Cun leilung sung ihsi hung suak mi sahrang dang pakhat ka hmu, anih cun tuu ki vek ki pahnih a nei ih, rulhreng vekin a ṭawng. 12 Cule amai hlanih sahrang hmaisasawnih thuneihnak hmuahhmuah kha cuih sahrang hmaisasawn hmaika-ah cun a hmang. Leilung le a sungih cêngpawl cu thihpitlak hriamhma damter a si mi sahrang pakhatnak kha a biakter hai. 13 A pahnihnak sahrang cun hminsinnak nasazetzet a tuah, van ihsi meisa tlakter tiangin milaipawl mithmuhah a tuah. 14 Cule sahrang hmaisasawn mithmuhah tuah dingih pek a si mi hminsinnakpawl hmangin lei ih cêngpawl cu a bum hai. Lei ih cêngpawl hnenah ralnâm ih tuahmawh ih nungsal mi sahrang lem tuah dingin a fial hai. 15 A pahnihnak sahrang hnenah cuih sahrang pakhatnak lem sungih thaw pek theinak huham pek a si, cutin sahrang lem cu a ṭawng thei ih, cuih sahrang lem a be duh lo tu hmuahhmuah thahter theinak a tuah thei fawn. 16 Cuih sahrang in mi hmuahhmuah, mitûm siseh, mite siseh, milian siseh, mifarah siseh, sál siseh, miluat siseh, an vawrh lam kut ah siseh, an cal ah siseh hminsinnak a coter hai. 17 Cule cuih hminsinnak, asilole sahrang hmin, asilole sahrang hmin ih nambat neitu siarlo, zohman in an lei in an zuar thei lo ding.\\n18 Hi tawkah fimnak a um. Theihthiamnak a neitu cun sahrang nambat cu tuak seh, ziangahtile cuih nambat cu mi pakhat nambat a si ih, a nambat cu 666 a si.\\nTuufano le Mi 144000\\n1 Cun ka hun zoh ih, ngai hnik, Zion Tlang parah Tuufano a ding ka hmu. Cule amah thawn mi ting khat le thawng sawmli le thawngli an um ih, an cal ah a paih hmin ngan a si. 2 Cule van ihsin aw ka thei ih, tidai tampi aw vek le khawri nasazet aw vek a si. Cun ṭingṭang tumtupawlih an ṭingṭang tum aw khal ka thei fawn. 3 Annih in laltokham le thilnung pali le upapawl hmaiah cun hla thar si awm tak khi an sak. Cule cuih hla cu leilung ihsi tlen a si mi minung ting khat le thawng sawmli le thawngli pawl siarlo zohman in an zir thei lo. 4 Hipawl cu nunaupawl thawi a bawrhbangawter lo mi an si. Ziangahtile annih cu mihim an si. Hipawl cun Tuufano cu a fehnak kip ah an thlun. Minungpawl lak ihsin tlen an si ih, Tuufano le Pathian hrangah rah hmaisabikpawl an si. 5 Cule an kâ ah mi bumnak thu a um lo. Ziangahtile annih cu Pathian laltokham hmaiah sawisel ding um lo an si.\\n6 Cun leitlun ih a cêng mipawl, miphun kip, hnám kip, ṭawng kip le mi kip hnenih phuan ding mi kumkhaw thuthangṭha nei a dang vancungmi van ih a zam ka hmu. 7 Anih cun aw ring zetin, «A thuṭhennak tikcucān a ra thlen zo ruangah Pathian cu ṭihzah uhla, a hnenah thangṭhatnak pe uh. Van siseh, leilung siseh, tifinriat siseh, cirhtipawl siseh sersiamtu cu bia uh,» tiah a ti.\\n8 Cule a dang vancungmi in a run thlun ih, «A tlu e, a tlu e, ram ropi Babilon cu! Ziangahtile miphun hmuahhmuah kha a nunau-mipa sualnak thinlingnak sabitzu a inter thluh,» tiah a ti.\\n9 Cun a pathumnak vancungmi in annih cu a run thlun hai ih, aw ring zetin, «Mi zokhal sahrang le a milem bia ih, a cal ah simaw, a kut ah simaw a hminsinnak a neih asile, 10 cu pa rori cun Pathian thinlingnak sabitzu, a aithawknak no sungah zianghman rawi loih thlet mi cu a in ding. A thianghlim mi vancungmipawlih hmaiah le Tuufano hmaiah meisa le kât ih hrem a si ding. 11 Cule anmah hremnak meikhu cu kumkhuaih kumkhuain tlun van ah a so ding ih, sahrang le amai lem a betupawl le a hmin ih hminsinnak a neitu pauhpauh a sun a zan cawlhhahdamnak an nei lo ding,» tiah a ti. 12 Hi tawkah mithiangpawlih tuarfainak a um. Hi tawkah Pathian thupekpawl le Jesu zumnak a kilkhawitupawl an um.\\n13 Cun van ihsin aw pakhat ka thei ih, ka hnenah, «Ngan aw, ‹Atu thăwkin mithi, Bawipa ih a thi mipawl cu mithlawsuak an si.› »\\n«A si,» Thlarau cun a ti, «An ṭuanbăngnak ihsin an cawl ding ih, an hnaṭuan mipawl in a run thlun hai ding,» tiah i ti.\\nLeilung Rawl Khawm Cān\\n14 Cun ka hun zoh ih, ngai hnik, mero var ka hmu. Cuih mero parah cun Mi Pakhat, Minung Fapa a bang mi Pa cu a lu ah sui lallukhum a khum ih, a kut ah favah hriam zet kengin a to. 15 Cule a dang vancungmi pakhat cu temple ihsin a ra suak ih, cuih mero parih a to mi pa hnenah aw ring zetin, «Na favah hawi awla, at aw. Ziangahtile na ah ding cān a ra thleng zo, ziangahtile leilung thlairawl rah cu a hmin zo,» tiah a au. 16 Cun cuih mero parih a totu cun a favah cu leilung ah a hawi ih, leilung ihta cu ah a si.\\n17 Cun a dang vancungmi pakhat van temple ihsin a ra suak leh ih, anih khal cun a hriam zet mi favah a nei ve. 18 Cule a dang vancungmi pakhat, meisa tlunih thuneihnak neitu cu biakṭheng ihsin a ra suak. Cule favah hriam zet a neitu vancungmi hnenah ring zetin a au ih, «Na favah hriam zet kha hawi awla, sabit rahpawl kha an hmin thluh zo ruangah, leilung ih sabit rah bawr zetzet pawl kha khawm thlang aw,» tiah a ti. 19 Cun cuih vancungmi cun a favah cu leilung ah a vun hawi. Cule leilung ih sabit cu a khawm ih, Pathian thinlingnak sabit sawrnak maksak sungah a vun thlak. 20 Cule khawpi lengih sabit sawrnak khur ah cun an palsawr. Cule sabit sawrnak khur ihsin thisen a luangsuak. Cuih thisen ih a khuh mi cu peng 200 hrawng a sau ih, ráng kakharh thleng tiangih thûk a si.\\nHremnak Pasarih Neitu Vancungmi Pasarih\\n1 Cun van ah a maksak zet mi le mangbangza a si mi hminsinnak dang pakhat, netabik hremnak pasarih neitu vancungmi pasarih ka hmu, cuih hremnakpawl ah cun Pathian thinlingnak a kim.\\n2 Cule thlalang le meisa rawiaw mi tifinriat vek ka hmu. Cule sahrang le amai lem le a hminsinnak le a hmin nambat parih nehnak cotupawl cu Pathian ṭingṭangpawl kengin thlalang tifinriat parah dingin ka hmu hai fawn. 3 Annih in Pathian sálpa Mosi hla le Tuufano hla,\\nZiangkimtithei, na hnaṭuan mipawl cu a ropi ih, mangbangza a si.\\nNang, mithiangpawlih Siangpahrang, na lamzinpawl cu a dik in a hman a si.\\n4 Maw Bawipa, zo so nangmah lo ṭihzah loin le na hmin thangṭhat loih um ding?\\nZiangahtile nangmah lawng hi mithianghlim na si.\\nMiphun hmuahhmuah an ra ding ih,\\nNa hmaika-ah an lo be ding,\\nZiangahtile na thuṭhennakpawl cu phuanlăng an si,»\\nti mi an sak.\\n5 Cuih thilpawl hnuah ka hun zoh ih, ngai hnik, van ih theihternak biakbûk hmun thianghlim cu a áwngaw. 6 Cule hmun thianghlim sung ihsin hremnak pasarih nei vancungmi pasarih pawl cu a thiangfai mi puan nem var an sin ih, an ṭāng ah sui taikhap khapaw in an ra suak. 7 Cun thilnung pali lakih pakhat in vancungmi pasarih pawl hnenah kumkhua kumkhuaih a nung mi Pathian-ih thinlingnak thawi a khat mi sui khengkûm pasarih cu a pek. 8 Hmun thianghlim cu Pathian ropitnak le a huham khu in a khat, cule vancungmi pasarih pawlih hremnak pasarih cu kimter a si hlanlo zohman hmun thianghlim sungah an lut thei lo.\\nPathian Thinlingnak No Pasarih\\n1 Cun hmun thianghlim sung ihsin aw ring zet pakhat in, vancungmi pasarih pawl hnenah, «Va feh uhla, Pathian thinlingnak khengkûmpawl kha leilung parah burh uh,» tiah a ti ka thei.\\n2 Cule a pakhatnak cu a feh ih, a khengkûm cu leilung parah a burh. Cule sahrang hminsinnak nei milaipawl parah le amai lem betupawl parah rimse zet mi le a nâ zet mi hma a suak.\\n3 Cun a pahnihnak vancungmi in a khengkûm kha tifinriat ah a burh. Cule cuih tifinriat cu mithi thisen vekah a cang ih, cuih tifinriat sungih um thilnung tinkim cu an thi ṭheh.\\n4 Cun a pathumnak vancungmi in a khengkûm cu tivapawl le cirhtipawl parah a burh. Cule thisen ah an cang. 5 Cule tipi vancungmi in,\\n«Atu ih a um Mi le um zo Mi le a um lai ding Mi, maw Bawipa, nang cu midingfel na si.\\nZiangruangahtile hitivekin thu na rak ṭhen.\\n6 Ziangahtile annih cun mithiangpawl le profetpawl ih thisen an suah.\\nCule nang in pektlak an si ruangah annih cu an in dingah thisen na pe hai,»\\ntiah a ti ka thei.\\n7 Cule biakṭheng ihsin aw dang pakhat in,\\n«A si ngai, Bawipa Pathian, Ziangkimtithei, na thuṭhennakpawl cu an dik ih an dingfel a si,» tiah a ti ka thei.\\n8 Cun a palitnak vancungmi in a khengkûm cu ni parah a burh. Cule ni hnenah milaipawl meisa thawi khăng theinak thuneihnak pek a si. 9 Cule milaipawl cu a sa zet mi ni sa in a kāng hai ih, cuih hremnakpawl parih thuneihnak neitu Pathian hmin cu an thangsiat; amah upatnak pe dingin an lung an thleng cuang lo.\\n10 Cun a pangatnak vancungmi in a khengkûm cu sahrang tokham parah a burh. Cule a lalram cu thim in a khat ih, a nat tuk ruangah an lei an keu. 11 An natnakpawl le an hmapawl ruangah van Pathian an thangsiat ih, an thil tipawl ihsin an lung an thleng cuang lo.\\n12 Cun a paruknak vancungmi in a khengkûm kha Zufraṭis tivapi parah a burh. Cule nisuahnak lam siangpahrangpawlih lamzin timtuah a si theinak dingah a ti cu a kāngcat. 13 Cule rulhreng kâ sung, sahrang ka sung le profet deu ka sung ihsin a ra suak mi butlak vek thlarau bawrhhlawh pathum ka hmu. 14 Cupawl cu khawsiapawlih thlarau, hminsinnakpawl tuah ṭheu tu an si. Annih cu Ziangkimtithei Pathian-ih ni rapthlak, doawknak ih hruaikhawm dingin leitlun siangpahrangpawl hnenah le leitlun pumpuluk ah an fehsuak.\\n15 «Ngai hnik, fifir vekin ka ra ding. Ralring ih a sinfen a fingkhawitu cu mithlawsuak a si, culole taklawngin a um ding ih, a ningzahnak mi in an hmu pang ding.»\\n16 Cule thlarau pathum pawl cun siangpahrangpawl cu Hebru ṭawng in Armageddon an ti mi hmun ah an hruaikhawm.\\n17 Cun a pasarihnak vancungmi in a khengkûm cu thli lakah a burh. Cule van temple sungih laltokham ihsin, «Ṭheh a si zo!» tiin aw ring zet a ra suak. 18 Cule awpawl le khawripawl le nimthlakaupawl a ra um. Linghnîn maksak, cutivekih a cak mi le a maksak mi lei milai an um thăwk ihsin a um dah kêl lo mi linghnîn a um. 19 Cun khawpi ropi cu ṭhen thum ah a ṭhenaw ih, miphunpawlih an khawpipawl khal an cim ṭheh. Cule a nasazet mi a thinlingnak sabitzu no inter dingin Babilon khaw ropi cu Pathian in a máng. 20 Cun tikulh hmuahhmuah an tlânhlo ṭheh ih, tlangpawl cu hmuh an si nawn lo. 21 Cule van ihsin rial tumpi pi, pakhat ah talent khat tluk rit milaipawl parah an tla. Hremnak cu a nasatuk ih, cuih rial hremnak ruangah milaipawl in Pathian an thangsiat.\\nSahrang parih To Nunau\\n1 Cun khengkûm pasarih keng, vancungmi pasarih lakih pakhat ka hnenah a ra ih hitin i sim, «Hi tawkah ra hnik, tidai tampi parih to a maksak zet mi hlawhhlângnu tlunih thuṭhennak ka lo hmuh ding. 2 Leitlun siangpahrangpawl cu amah thawn nunau-mipa sualnak an tuah ih, leitlun ih a um mi milaipawl cu a nunau-mipa sual tuahnak sabitzu ri-in an um,» tiah a ti.\\n3 Vancungmi cun ramṭhing ah Thlarau in i hruai. Cule Pathian thangsiatnak hminpawl ih a khat mi lu pasarih le ki pahra nei sahrang senlar parih to nunau pakhat ka hmu. 4 Cuih nunau cun hnipuan sendup le senlar a hruk ih, sui le lung mankhungpawl le keplungpawl thawn a thuamaw. Cule a kut ah thil fihnungzapawl le a nunau-mipa sual tuahnak thil bawrhhlawhpawl thawi a khat mi sui no a keng. 5 Cule a cal ah,\\n«THUTHUP, A ROPI ZET MI BABILON,\\nHLAWHHLÂNGPAWL LE LEITLUN\\nTHIL FIHNUNGZAPAWLIH NU,»\\ntiih hmin ngan mi a um. 6 Cuih nunau cu mithiangpawlih thisen le Jesu ruangih martar tuarpawlih thisen ri in ka hmu.\\nCu nu ka hmuh tikah mak ti zetin ka mang a bang. 7 Cule vancungmi in ka hnenah, «Ziangah na mang a bang? Nunau le a phurtu sahrang, lu pasarih le ki pahra nei ih thuthup ka lo sim ding. 8 Na hmuh mi sahrang kha hlanah a rak um dah zo, atu ah cun a um lo, tawnet nei lo khur sung ihsin a hung suak ding ih, siatralnak ah a feh ding. Cule leitlun ih cêngpawl, leilung hramthăwk ihsin Nunnak Cazual sungih hmin ngan lo mipawl in, hlanih rak um dah zo, atu ih um lo, cule a um lehsal ding mi, sahrang an hmuh tikah an mang a bang ding.\\n9 «Hi tawkah fimnak nei lungthin a um: lu pasarih cu cuih nunau tonak tlang pasarih an si. 10 Siangpahrang pasarih khal an si. Panga cu an tlu zo ih, pakhat cu a um lai, pakhat cu a ra lang hrih lo. Cule a ra lăng tik khalah cān tawite sung lawng a um ding. 11 Cun a rak um dah zo, cule atu ih um lo mi sahrang kha a pariatnak a si, siangpahrang pasarih lakih tel a si ih, siatralnak ah a feh.\\n12 «Ki pahra na hmuh mi kha lalram a co hrih lo mi siangpahrang pahra an si, asinan sahrang thawn nazi pakhat sung siangpahrang vekin thuneihnak an cotlang ding. 13 Cuih siangpahrang pahra pawl cu lungthin pakhat an nei ih, an huham le an thuneihnak cu sahrang hnenah an pe ding. 14 Annih cun Tuufano cu an do ding ih, Tuufano cu bawipawlih Bawi, siangpahrangpawlih Siangpahrang a si ruangah annihpawl cu a neh hai ding. Cule a hnenih um mipawl cu kawh mi, hril mi, mirinum an si,» tiah i ti.\\n15 Cun vancungmi cun ka hnenah, «Na hmuh mi hlawhhlângnuih tonak tipi cu minungpawl, mipi, miphunpawl le ṭawngpawl an si. 16 Cule sahrang parih na hmuh mi ki pahra pawl khan hlawhhlângnu cu an hua ding ih, zianghman nei lo le taklawngin an umter ding, a sa an ei ding ih, meisa in an ur ding. 17 Ziangahtile Pathian kamsuakthupawl a thlenkim lai hlanlo a tumtah mi an tuahnak dingah le lungthin pakhat an neihnak dingah le an lalram sahrang hnenih an peknak dingah, Pathian in an thinlung ah a fial hai. 18 Cule na hmuh mi nunau kha khawpi ropi, leitlun siangpahrangpawl uktu a si,» tiah i ti.\\n1 Cuih thilpawl hnuah a dang vancungmi, van ihsin a rung ṭum ka hmu. Anih cun thuneihnak ropi a nei ih, a ropitnak in leilung a tlet. 2 Cule anih cun aw ring zetin nasazetin a au ih, «A tlu e, a tlu e, ram ropi Babilon cu! Anih cu khawsiapawl cēnnak le thlarau bawrhhlawh tinkim umkhawmnak le huatumza vâte bawrhhlawh tinkim hrangih thawnginn ah a cang zo! 3 Ziangahtile miphun hmuahhmuah in a nunau-mipa sualnak thinlingnak sabitzu cu an in zo. Leitlun siangpahrangpawl cun amah thawn nunau-mipa sualnak an tuah ih, leitlun ih sum tuahpawl cun a năwmcēnnak khatliam cu an lenpi phah,» tiah a ti.\\n4 Cule van ihsin aw dang in hitiih a ti ka thei, «Ka minungpawl, a sualpawl ih nan tellonak dingah le hrem a tuarnak nan tuar ve lonak dingah a sung ihsin suak uh. 5 Ziangahtile cu nuih sualpawl cu van an thleng ih, Pathian in a thil tuahsualpawl kha a cîng ringring. 6 Nan parih a tuah mi vekin lehrūl uhla, a thil tuah mi vekin alet in lehrūl uh. A cawhrawinak no sungah a hrangah alet hnih in căwkrawi uh. 7 Amah le amah a rak ropitawkternak zât in le nuamcēn ih a rak um zât in hremnak le riahsiatnak pe uh. Ziangahtile a thinlung sungin, ‹Siangpahrangnu vekin ka to, nuhmei ka si lo ih, riahsiatnak cu ka hmu dah hrimhrim lo ding,› tiah a tiaw. 8 Curuangah hremnak a tuar ding mipawl thihnak, riahsiatnak le mangṭam pawl cu ni khat sungah an ra thleng ding ih, amah cu meisa ih urkăng thluh a si ding. Ziangahtile amah thu a ṭhentu Bawipa Pathian cu a cak a si.\\n9 «Amah thawi nunau-mipa sualnak tuah ih, nuamcēn ih a rak umtu, leitlun siangpahrangpawl cu a kăngnak meikhu an hmuh tikah amah an ṭah ding ih, an râk ding. 10 A tuar mi ṭih ruangah a hlatnak hmun ah dingin, ‹Ala, ala, khaih Babilon khaw ropi, khaih a cak zet mi khawpi! Nazi pakhat sungah thuṭhen na sinak a ra thleng a si hi,› tiah an ti ding.\\n11 «Cule leitlun ih sumtuahpawl zohman in an sumtuahnak thil an lei nawn lo ruangah cuih khawpi cu an ṭah ding ih riahsiain an um ding. 12 An zuar mi sui le ngun, lung mankhung le keplung, puan nem páte le puan sendup, pu puan le puan senlar, thing rimhmui phunphun le vuiho ih tuah mi bungbel a phunphun, thing mankhung ih tuah mi bungbel a phunphun le dar, thir le marbal lung, 13 thingthak hmui le rimthaw, hriak rimhmui le frankinsense rimhmui, sabitzu le hriak, sangvut phŭt le sangvut, câw le tuu, rángpawl le ránglêngpawl, sálpawl le minung nunnakpawl cu an lei nawn lo. 14 Na thlarau ih câkhiar mi rahpawl cun an lo tlanhlohsan, lennak thil hmuahhmuah le thil duhnung hmuahhmuah cun an lo tlanhlohsan ih, cupawl cu ziang tik hmanah na hmusal nawn hrimhrim lo ding. 15 Hi thilpawlih sumtuahpawl, amah ih a lenter mipawl cu, a tuar mi hremnak an ṭih ruangah hlapi ah an ding ding, an ṭap ding ih, an râk ding. 16 Cule, ‹Ala, ala, puan nem páte, puan sendup, puan senlar hruh ih sui le lung mankhung le keplung pawl thawi a thuamaw mi khaih khaw ropi cu, 17 nazi pakhat sungah kha tluk lennak maksak cu zianghmanlo ah a cang tariai,› tiah an ti ding. Lăwng mâwngtupawl hmuahhmuah, lăwng ih khualtlawngpawl hmuahhmuah, lăwng hnaṭuantupawl hmuahhmuah le tifinriat ih sumtuahpawl hmuahhmuah cu hmun hlatpi ah an ding. 18 Cule a kăngnak meikhu an hmuh tikah an ṭap ih, ‹Hi khawpi ropi vek hi ziang khawpi a um dah?› tiah an au.\\n19 « ‹Ala, ala, hi khawpi ropi hi milian ih kan cannak a si, kannih tifinriat parih lăwng neitupawl hmuahhmuah cu a thil mankhungpawl ruangah milian ah kan cang. Nazi pakhat sungah zianghmanlo ah a cang tariai,› tiah au-in an lu ah leivut an phulhaw.\\n20 «Maw van, nannih apostol thianghlimpawl le profet thianghlimpawl, amah ruangah lungawiaipuangin um uh, ziangahtile Pathian in nan hrangah a parah phuba a la zo!» tiah a ti.\\n21 Cun a cak zet mi vancungmi pakhat in riallung tumpi vek lung pakhat a lâk ih, tifinriat sungah a hlăwn, cule, «Hitivekin khawpi ropi Babilon cu nasazetih hlăwnthlak a si ding ih, hmuhsal a si nawn hrimhrim lo ding.\\n22 Ṭingṭang tumtupawl, awnmawi tumtupawl, phirivau tumtupawl le tawtawrawt phawtupawl ih aw cu na sungah theih a si nawn lo ding. Zungthiam, ziang vek zungthiam an si khalle na sungah hmuh an si nawn lo ding ih, rialnak awnthawm khal na sungah theih a si nawn hrimhrim lo ding.\\n23 Meito tleu khal na sungah a vâng nawn hrimhrim lo ding ih, na sungah mo le mo neitupaih aw khal theih a si nawn hrimhrim lo ding. Ziangahtile na sumtuahpawl cu leitlun ih miropi zetzet pawl an rak si ih, na dawithiamnak in miphun hmuahhmuah cu bum an rak si.\\n24 Cule profetpawl, mithiangpawl le leilung tlunih thah mipawl hmuahhmuah ih thisen cu a sungah hmuh a si,»\\nVan ah Thangṭhatnak\\n1 Cuih thilpawl hnuah van ah mipi tam zet aw ring zetin,\\nRundamnak, ropitnak, upatnak le huham cu Bawipa kan Pathian ta a si!\\n2 Ziangahtile a thuṭhennakpawl cu an dik ih, an fel.\\nA nunau-mipa sual tuahnak in leilung a bawrhhlawhtertu a maksak zet mi hlawhhlângnu cu thu a ṭhen zo ih, a siahhlawhpawlih thisen kha cu nuih parah phuba a la zo,»\\ntiah an ti. 3 Annih in,\\n«Halleluiah! Cuih hlawhhlângnuih khu cu kumkhuaih kumkhua tiang a kaiso!»\\ntiah an tisal.\\n4 Upa 24 pawl le thilnung pali pawl in laltokham parih to Pathian cu băwkkhupin an bia ih, «Amen! Halleluiah!» tiah an ti.\\n5 Cun laltokham ihsin aw a ra suak mi cun,\\n«Nannih a siahhlawhpawl hmuahhmuah, nannih amah ṭihzahtu mithupipawl le mithupilopawl hmuahhmuah, kan Pathian thangṭhat uh!»\\nTuufano Nupi Ṭhit Puai\\n6 Cule minung tampi aw vek le tidai tampi aw vek, a cak zet mi khawri aw vekin,\\n«Halleluiah! Ziangahtile Ziangkimtithei Bawipa Pathian in a uk a si, a ti ka thei.\\n7 Lungawi le aipuangih um in, amah cu upatnak pe uhsi, ziangahtile Tuufano nupi ṭhit puai a thleng zo ih, a nupi khal amah te rori in a timtuahaw zo,»\\ntiih a ti kha ka thei.\\n8 Cule Tuufano nupi cu a thuamawknak dingah puan nem páte ṭha zet, fai le var cu pek a si, ziangahtile puan nem páte cu mithiangpawlih dingfelnak a si.\\n9 Cun vancungmi cun ka hnenah, « ‹Tuufano nupi ṭhit puai ih sawm mipawl cu mithlawsuak an si,› tiin ngan aw,» in ti. Cule ka hnenah anih in, «Hih thupawl hi Pathian thudik an si,» tiah i ti.\\n10 Cule amah be dingah a ke hramah ka băwkkhup. Asinan anih cun ka hnenah, «Kha tin ti hlah! Kei cu nangmah le Jesu-ih thutheihtertu na unaupawlih siahhlawhpi ka si. Pathian be aw! Ziangahtile Jesu-ih thutheihternak cu simsungnak thlarau hi a si,» tiah a ti.\\nRáng Var parih To\\n11 Cun van áwngaw ka hmu ih, ngai hnik, ráng var pakhat le a parih to Rinum le Dik an ti mi cu ka hmu fawn. Anih cun dingfelnak in thu a ṭhen ih, ral a do. 12 A mit cu meisa alh vek an si ih, a lu parah lallukhum tampi a khum. Hmin ngan mi a nei ih, amah siarlo zohman in an thei lo. 13 Anih cu thisen sungih hnim mi kâwrfual hruhter a si, cule a hmin cu ‹Pathian Kamsuakthu› tiih kawh a si. 14 Cule van ralkappawl cun puan nem páte, var le fai sĭnin ráng varpawl parah toin amah cu an run thlun. 15 Cun a kâ sung ihsin ralnâm hriam pakhat a suak ih, cuih ralnâm in miphunpawl cu a sat hai ding. Cule annih cun thir kianghrăwl thawn a uk hai ding. Ziangkimtithei Pathian thinlingnak le a nasazet mi sabit sawrnak khur ah cun a pálsawr hai ding. 16 Cule a kâwrfual par le a cāwn parah,\\n«SIANGPAHRANGPAWLIH SIANGPAHRANG LE\\ntiih ngan mi hmin a um.\\n17 Cun ni ih a ding mi vancungmi pakhat ka hmu ih, anih cun van ih a zam mi vâte hmuahhmuah hnenah aw ring zetin, «Pathian ropiih zanriah ah cun fĭnkhawm aw uh. 18 Siangpahrangpawlih sa, ralbawipawlih sa, micakpawlih sa, rángpawl le an parih a totupawlih sa, mi hmuahhmuah ih sa, miluat le sál pawlih sa, mithupi le mithupilo pawlih sa nan ei theinak dingah ra uh,» tiin a au.\\n19 Cule sahrang, leitlun siangpahrangpawl le an ralkappawl cu ráng parih totu Pa le a ralkappawl do dingah an fĭnkhawmawk ka hmu. 20 Cun sahrang le sahrang mithmuhih hminsinnak tuah ṭheu tu profet deu cu kaih an si. Cuih hminsinnakpawl hmang cun sahrang hminsinnak neitupawl le a milem betupawl cu a bum ṭheu hai. An pahnih in kât meisa thawi a alh mi meilipi sungah nung cingin a paih hai. 21 Cule a tāng mipawl cu ráng parih totu Pa in a kâ ihsi a suak mi ralnâm in a that ṭheh hai. Cule vâte hmuahhmuah cun cupawlih sa cu khawp zetin an ei.\\n1 Cun vancungmi pakhat tawnet nei lo khur awnnak tawhfung nei le a kut ih cikcin tûm zet pakhat keng van ihsin a rung ṭum kha ka hmu. 2 Anih cun khaih rul tar, rulhreng cu a kai. Cumi cu Diabol le Setan a si. Anih cu kum 1000 sung vancungmi cun a ṭawnhrem ih, 3 kum 1000 a kim hlanlo miphunpawl bum nawn lo dingin tawnet nei lo khur sungah a vun hlăwn, a kharkhum ih tacik a khĕn. Asinan cuih thilpawl hnuah cān málte sung thlahsal a si ding.\\n4 Cule laltokhampawl ka hmu ih, cupawl parah mi an to, cule an hnenah thuṭhennak pek an si. Cun Jesu-ih thutheihpitu an si ruangah le Pathian kamsuakthu ruangah lu tan a tuartupawlih thlaraupawl ka hmu. Hipawl cun sahrang an be lo, a milem khal an be lo ih, a hminsinnak khal an cal ah siseh, an kut ah siseh, an nei ve lo. Cupawl cu an nungkirsal ih, Khrih thawn kum 1000 sung an uk. 5 Sikhalsehla mithi dangpawl cu kum 1000 a cem hlanlo an nungkirsal hrih lo. Himi cu thawhsalnak hmaisa a si. 6 Thawhsalnak hmaisa ih a teltupawl cu mithlawsuak le mithianghlim an si. An parah thih hnihnak in thuneihnak zianghman a nei lo, annih cu Pathian le Khrih-ih puithiam an si sawn ding ih, amah thawn kum 1000 an uk ding.\\n7 Cun kum 1000 a cem tikah, Setan cu a thawngtlaknak ihsin suah a si ding. 8 Cule leilung kil li ih um miphunpawl bum dingin a fehsuak ding, cuih miphunpawl cu Gog le Magog an si. Annihpawl cu ral do dingah a fĭnkhawm hai ding, an mipum cu tifinriat ih vunnel zât an si. 9 Leilung tlun hmun zakip ah an fehdarh ih, mithiangpawl umnak hmun le duhdawt zet mi khawpi cu an kulh. Cule van ihsin Pathian hnenin meisa a rung tla ih, anmahpawl cu a kangrál thluh. 10 Anmah bumtu Diabol cu sahrang le profet deu an hlăwnnak meilipi le kât meisa sungah an hlăwn. Cule annihpawl cu a sun a zanin kumkhuaih kumkhua tiang hrem an si ding.\\nTokham Var Thuṭhennak\\n11 Cun laltokham var ropi le a parih to Pa cu ka hmu, a hmai ihsin leilung le van cu an tlânhlo ih, an um nawn lo. 12 Cule mithipawl, mithupipawl le mithupilopawl khal Pathian hmaika-ih ding ka hmu. Cule cazualpawl cu pharh an si ih, cazual dang pakhat khal pharh a si, cucu Nunnak Cazual a si. Cule mithipawl cu cuih cazualpawl sungih an ngan mi thilpawl, an thil tuah mipawl vekin thuṭhen an si. 13 Tifinriat cun a sungih a um mi mithipawl kha a hun suah ih, Thihnak le Mithi khua khal in an sungih um mithipawl kha an hun suah ve. Cule mi tin an thil ti mi bangtukin thuṭhen an si. 14 Cun Thihnak le Mithi khua cu meilipi sungih hlăwn an si. Himi cu vei hnih thihnak a si. 15 Cule zokhal Nunnak Cazual sungih an hmin ngan hmuh a si lo mi cu meilipi sungah hlăwn an si.\\nVan Thar le Lei Thar\\n1 Cun van thar le lei thar ka hmu, ziangahtile van hmaisa le lei hmaisa cu an hlorál ih, tifinriat khal a um nawn lo. 2 Cun khawpi thianghlim, Jerusalem Thar cu, a pasal hrangih mawi zetih a ceiaw mi mo vekin timtuahaw in van Pathian hnen ihsin a rung ṭum kha keimah, John in ka hmu. 3 Cule van ihsin a ring zet mi aw pakhat in, «Ngai hnik, Pathian biakbûk cu minungpawl hnenah a um, amah cu an hnenah a cêng ding ih, annih cu amai minung an si ding. Pathian amah rori cu an hnenah a um ding ih, an Pathian a si ding. 4 Cule Pathian in mitthli hmuahhmuah kha an mit ihsin a hnulhlo thluh ding. Thihnak a um nawn lo ding, riahsiatnak a um nawn lo ding ih, ṭahnak khal a um nawn lo ding. Nat tuar khal a um nawn lo ding, ziangahtile thil hmaisapawl cu an hlorál thluh zo,» a ti ka thei.\\n5 Cun laltokham parih to Pa in, «Ngai hnik, thil hmuahhmuah cu ka tharter thluh zo,» tiah a ti. Cule ka hnenah, «Ngan aw, ziangahtile hi ṭawngkampawl hi an dik ih, rintlak an si,» tiah i ti.\\n6 Cule ka hnenah, «Ṭheh a si zo. Kei cu Alfa le Omega, Thăwknak le Cemnak ka si. Tihâl mi hnenah nunnak tihna a lakin ka pe ding. 7 A nehtu cun thil hmuahhmuah ro ah a co ding, keimah cu a Pathian ka si ding ih, anih cu ka fapa a si ding. 8 Asinan miṭihhrutpawl, zumlotupawl, Pathian huat mi tuahtupawl, laithatpawl, nunau-mipa sualnak tuahtupawl, dawithiampawl, milem betupawl le thuphan perpawl hmuahhmuah ih an co ding hmun cu mei le kat thawi a kāng mi meilipi a si ding, himi cu vei hnih thihnak a si,» tiah a ti.\\n9 Cun vancungmi pasarih, hremnak netabik pasarih thawi a khat mi khengkûm pasarih kengtu lakih pakhat kha ka hnenah ra in i sim ih, «Hi tawkah ra aw, Tuufano nupi, mo cu ka lo hmuh ding,» tiah i ti. 10 Cule cuih vancungmi cun Thlarau in tlang tûm zet le sâng zet parah in thiarhlo ih, khawpi ropi Jerusalem khaw thianghlim Pathian hnenin van ihsi a rung ṭum mi cu i hmuh. 11 Cuih khawpi cun Pathian ropitnak a nei. A tleuzia cu lung mankhungbik jasper lung vek le kristal lung vekih fai a si. 12 Cuihtlunah kulh ropi zet le sâng zet a nei ih, kăwtka hleihnih a nei. Cuih kăwtkapawl ah cun vancungmi hleihnih an um ih, cuih kăwtkapawl parah Israel tefa hnám hleihnih hminpawl ngan a si. 13 Nisuahnak lamah kăwtka pathum, sak lamah kăwtka pathum, thlang lamah kăwtka pathum, nitlaknak lamah kăwtka pathum a um. 14 Cun cuih khawpikulh cun lungphum hleihnih a nei ih, an parah Tuufano-ih apostol hleihnih pawlih hmin ngan a si.\\n15 Cule i simtu vancungmi cun cuih khawpi le a kăwtkapawl le a kulh tah dingah sui phaikung fung a keng. 16 Cuih khawpi cu kil li neiin a um; a kauh lam le a sau lam a bangaw. Cule cuih vancungmi in khawpi kha cuih tahnak fung in a tah: a sau lamah peng 1500 a si ih, a kauh lam khalah peng 1500, a san lam khalah peng 1500 thotho a sâng. 17 Cun vancungmi cun khawkulh cu minung tahnak hmangin, cumi cu vancungmi tahnak a si, a tah ih dawng 144 a si. 18 Cun a kulh cu jasper lung mankhung ih tuah a si ih, cuih khawpi cu thlalang vekih a fim mi sui hlir ih tuah a si. 19 Cuih khawpikulh ṭohrampawl cu lung mankhung a phunphun ih ceimawi an si.\\nṬohram hmaisabik cu jasper lung a si ih,\\na pahnihnak cu safaira lung a si,\\na pathumnak cu kalkidon lung a si ih,\\na palitnak cu emerald lung a si.\\n20 A pangatnak cu sardonuk lung a si ih,\\na paruknak cu sardias lung a si.\\nA pasarihnak cu krisolait lung a si ih,\\na pariatnak cu birul lung a si.\\nA pakuatnak cu ṭopaz lung a si ih,\\na pahratnak cu krusopra lung a si.\\nA hleikhatnak cu jacinth lung a si ih,\\na hleihnihnak cu amethist lung a si.\\n21 Kăwtka hleihnih pawl cu keplung hleihnih an si. Kăwtka pakhat ciar cu keplung pakhat fingfing an si. Cule cuih khawpi lamzin cu sui hlir, hmuhtlăng thei mi thlalang vek a si.\\n22 Cule cuih khawpi sungah cun temple ka hmu lo, ziangahtile Ziangkimtithei Bawipa Pathian le Tuufano cu cuih khawpi ih temple an si. 23 Cuih khawpi cu Pathian ropitnak in a tlet ruangah a tleu hrangah ni khal a ṭul lo, thlapi khal a ṭul lo. Tuufano cu cuih khawpi ih tleu a si. 24 Cule rundam a si mi miphunpawl cu cuih khawpi ih tleu ah an feh ding ih, leitlun siangpahrangpawl cun an ropitnak le an zahumnak cu cuih khawpi sungah an kenglut ding. 25 Cuih khawpi kăwtkapawl cu sunnivu-in khar an si lo ding, ziangahtile cu tawkah zan a um hrimhrim lo ding. 26 Cule miphunpawl in an ropitnak le an zahumnak kha cuih khawpi sungah an kenglut ding. 27 Cun cuih khawpi sungah cun ziangti lam hmanin thil thianglo zianghman a lut lo ding asilole thil fihnungza a tuahtu asilole thuphan perhmangpawl khal an lut lo ding. Tuufano Nunnak Cazual sungih an hmin ngan a si mipawl lawng an lut ding.\\n1 Cule vancungmi cun nunnak ti, tiva fim, krisṭal lung vekih fim Pathian le Tuufano laltokham ihsi a luangsuak mi cu i hmuh. 2 Cuih khawpi lamzin laifangah le cuih tiva tlang kap hnih ah phun hleihnih a rah mi nunnak thingkung a um ih, thla tinten rah a rah. Cuih thingkung hnahpawl cu miphunpawl hrangah damnak a si. 3 Cule cu tawkah camsiatnak hrimhrim a um nawn lo ding ih, Pathian le Tuufano laltokham cu cuih khawpi ah a um ding, cule a siahhlawhpawl in amah an rian ding. 4 A hmel an hmu ding ih, a hmin cu an cal ah a um ding. 5 Cu tawkah zan a um nawn lo ding: meito an ṭul nawn lo ding ih, ni tleu khal an ṭul nawn lo ding, ziangahtile Bawipa Pathian in tleu a pe hai ding ih, kumkhuaih kumkhuain an uk ding.\\n6 Cun anih in ka hnenah, «Hi kamsuakthupawl hi zumtlak le a dik mi an si,» tiah i ti. A thianghlim mi profetpawlih Bawipa Pathian cun thil rung thleng tengteng cing ding mipawl cu a siahhlawhpawl hmuh dingin a vancungmi a thlah a si.\\n7 «Ngai hnik, ka ra cing ding! Hi cazual sungih simsungnak kamsuakthupawl a thluntu cu mithlawsuak an si,» tiah Jesu in a ti.\\n8 Cun kei, John hi cuih thilpawl hmutu le hna ih theitu ka si. Cule ka thei ih, ka hmuh tikah, cuih thilpawl i hmuhtu vancungmi cu be dingin a ke hramah ka băwkkhup. 9 Cun anih in ka hnenah, «Hitin tuah hlah. Ziangahtile kei cu nangmah le na unau profetpawl le hi cazual sungih kamsuakthupawl thluntupawlih siahhlawhpi ka si. Pathian be aw,» tiah i ti.\\nJesu a Ra cing Ding\\n10 Cule anih in ka hnenah, «Hi cazual simsungnak kamsuakthupawl hi erhpit hlah, ziangahtile cān a nâi zo. 11 Midik lo cu diklo in um hrih ko seh, mibawrhhlawh cu bawrhhlawhin um hrih ko seh, midingfel cu fel in um hrih ko seh, mithianghlim cu thianghlimin um hrih ko seh,» tiah i ti.\\n12 «Cule ngai hnik, zamrang zetin ka ra ding, mi kip an tuah mi bangtukih pe dingin ka lawmman cu ka hnenah a um. 13 Kei cu Alfa le Omega, Thăwknak le Cemnak, Hmaisabik le Netabik ka si.»\\n14 A thupekpawl a thluntu cu mithlawsuak an si, nunnak thingkung ei theinak le kăwtkapawl ihsin khawpi sungih luh theinak an nei ding. 15 Ziangahtile a lengih a um mipawl cu uicopawl, dawithiampawl, nunau-mipa sualnak tuahtupawl, laithatpawl, milem betupawl, thuphan per duhtu pauhpauh le thuphan perhmangpawl an si.\\n16 «Kei, Jesu in hi thilpawl hi kawhhranpawl lakih nan hnenah theihter dingin ka vancungmi ka run thlah a si. Keimah cu David-ih Hram le Tesinfa, A Tleu Zet Mi le Deirel Arsi ka si,» tiah a ti.\\n17 Cule Thlarau le mo cun, «Ra aw!» an ti. A theitu in, «Ra aw!» ti seh. Tihâl mi cu ra seh. Zokhal a duhtu cun nunnak ti a lakin la seh.\\n18 Hi cazual sungih simsungnak kamsuakthupawl a theitu hmuahhmuah hnenah ka lo theihter a si: zokhal in hi thilpawl tlunih a bêt asile, hi cazual sungih ngan mi hremnakpawl hi Pathian in a parah a thlengter ve ding. 19 Cule zokhal in hi simsungnak cazual sungih kamsuakthupawl a lakhlo asile, nunnak cazual ih a co ding mi a covo siseh, khawpi thianghlim ih a co ding mi a covo siseh, hi cazual sungih ngan mi thilpawl a co ding mi a covo siseh, Pathian in a lahlo ve ding.\\n20 Hi thilpawl a theihtertu in, «A si, zamrang zetin ka ra ding,» tiah a ti. Amen. A si, Bawipa Jesu, ra aw!\\n21 Kan Bawipa Jesu Khrih zangfahnak cu nan zate hnenah um hram seh. Amen.","num_words":13051,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.34,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"2008 Kumthar Cibai! - Hre Mang\\n2008 Kumthar Cibai!\\nLai Kumthar Cibai!\\nHmuntin ramtin ah a thleng mi, ka miphun pi, ka thisen zawm pawl nan\\nhnenah thucah tawi thawn Lai Kumthar Cibai ka lo buk hai asi!\\nLeiltun khawmual a laifang khawpi pakhatkhatah Laimi zapi ten\\nKumthar puai hmang tlang thei sehla ziangtluk a nuam ding ti uhlaw!\\nSihmansehla duhthusam a kim lo hmanah santhar thiamnak ruangah\\nramsung ramleng pehtlai aw thei in electronic in cakuat awk a theih\\nmi hi cantha rak la in Kumthar Cibai unau thuruah nan hnenah ca in\\nka rak kuatnak asi.\\nTuihlan kumkul rei ah Kawlram ka rak suahsan ih ka miphun hrangah\\ntiah peng thawnhra lenglo ka no lai canah ke thawn ka rak feh ih a\\ntawpnak ah kan lamzin a tawp tikah Pathian hnenah ka nunnak hi\\nilaksak sawn dingin ka rak dil. \"Kan miphun, ka san milai pawl a suk\\na so ah farah zawnzai hnianghni ten an vak an tawi mi, ramsung\\nramlengah mithmai sia te thawn a vak a tawi rero mi ka thisen pi ka\\nmiphun pi pawl hi ka mitthlam ah an lang ringring tikah an hrangah\\nka duhvekin thiltha ka tuahsak thei cuang fawn lo, ka nunnak hi\\nilaksak sawn aw\" ti ah Pathian ka rak dil nan a tutiang ka nunnak cu\\nPathian in inzuah hrih lai ih ka awmsung ngainak ca tla ramsung\\nramleng um kan milesa, ka miphunpi le thisen pi pawl hnenah ca in ka ngan thei lai asi.\\nKa san minung pawl tawnmi harsatnak pawl cu ka tawng dah ve theh asi ka ti asile tampi cu ka dik zet ding ka zum. Phunhrek tlawngkai\\ndingah nitin a suk aso pengruk ke rori in feh tahratin, lailam\\nthingphurh lo thlawh, lovah, cahmang khawh le lorih harzia; Falam le\\nHakha ah phunhra kai in farah zawnzaih siseh; Mandalay University ah farah zetin tlawngkai fimnak zir a harzia pawl siseh; Mizoram le\\nKachin ram pawlah ziangtluk in kan mino thatha harsatnak tawngin\\nkuli an hlawh ti pawl siseh; ramdang ah ramdang misa sinak ruangah\\nrawl ei lo khawpin thawng inn sung zun le ek hing lakah thawng tlak\\nih a harzia siseh; taksa damlo in thisen kang cuahco in sungkhat\\npawlin ziangtik a cat thla ding tiah kiang ihsin kil mi si le\\nPathian hnenah au ruangro ih harsatnak siseh; hramlak tuurul sukso\\nah vunvel in a ei siatnak kezaphak ihsin thisen suak cuahco tiang\\nkhawp in hram lakah ke in feh rero in miphun le ram hrang ruat ih a\\nharzia siseh; ram le miphun hrang ruatin rilrawn tuar in Naga\\ntlangsang fikfa le cangvat lakah thlathum sung rawl-ngai ei lo\\nrilrawn ih a harzia siseh; India ralkap motor thawn zan it loin\\nmeithal le hriamhrei thawn thin-ham-kai loin zanvar ruahsur lakah\\ntlan rero ih a harzia siseh; India ramah refugee hlawh malte cafung\\nleinak daih fangfang thawn phunsang tlawng kai a harzia siseh, Bible\\ntlawngah pumnat nei in rawl thitha ei ngam loin a kumtel ca zir rero\\nih a harsatzia siseh, America ah tawlrel tu nei loin mai insang\\nelkawlin hnatuannakah miphun dang pawlin tong dang ruangah le hmel dang ruangah hmuhsuamle zawkzet nak le diklo zetih thleidannak ih a harnak pawl siseh; duhdawtzetmi mai miphun pi ruatin peng zasiar vaktawi rero laiah nautat hmuhsuam, huatnak le thuphan puhnak pawl tiang tuarih a harzia siseh; mai miphun hrangah thiltha duh ruangah zan itthat loin khawruahcan ih phur a rihzia siseh; Pathian hnenah bawmnak dilin\\nmittlamah alang ringringmi kan milesa pawl hrangah mitthli tla in\\nbawkkhup thlacamnakin siseh; mipa pakhat in mah rori in ningzah\\nmualpho nak asi tiah ruat mi dinhmunah mah rori tlu sia in ha cang\\nrial a harzia siseh, harsatnak ti ah laimi pawlin kan ruat mi tampi\\nlakah ziangmawzat cu ka tawng ve asi tiah ka ruat aw aw ih cuvek\\ndinhmun ah a dinglai tu siseh a tawng lai ding pawl le lanzo pawl\\nhrangah siseh ca tawite ka ngan in Lai Kumthar Cibai ka lo buknak asi.\\nKa tawn mi pawl hmuahhmuah cu porh awknak sisawn loin ka duhdawtmi ka miphun pi, ka san misa pawl hnenah, \"Harsatnak cu a lo siatsuah tu ding asilo a lo ticak sinsintu sawn an si\" ti ah keimah hi a nungmi tetti (living testimony) ka si tiah ka sim duhsan nak sawn\\nasi. Harsatnak na tawng tampoh asile thlarau lamah Pathian thawn nai sinsin dingin zuam aw. Na duhdawtmi pawlin an lo hua, an lo relsia, an lo phatsan asile ziangtluk na duhdawt hai timi hniksaknak sawn asi ih na duhdawtzia na langternak ding hrangah na hrangah cantha sawn asi. Farah zawnzaihnak, harsatnak in na hmai thimzetin a khuh vekin na thei ih nangmah in tuah thei mi zianghman nei nawn lo vekin na thei aw aw asile nangmai tuahthei mi parah hngat aw nawn loin Pathian thuhnuai sawnah tuhlut aw aw la amah in ziangkim na hrangah a tumtah mi pawl a tikcu te ah a famkim ter theh ding asi. Kan\\nmiphun Pathian a thatzia a nungmi tetti (Living testimony) ka si ka\\ntinak khal, a tlunih ka tarlang mi harsatnak pawl hmuahhuah cu kaan\\ntahratin Tlawngzawl tlawng ihsin Tibual, Falam, Hakha, Mandalay\\nUniversity, Kachin hramlakah, Bangladesh ah, India ah, Delhi\\nUniversity, Grace Bible College, Cohen University & Theological\\nSeminary, Aizawl Law College, Hartwick College, ah Indiana\\nUniversity ah, hmuntin ih ka khualthlawnnak hmuahhmuah ah kan miphun\\nPathian a thatzia hi ausuahpi asi tikah mi zokhalin kan miphun\\nPathian tthatzia hi ringhlel hlah haiseh ti duhsawn ruangah asi.\\n\"Voi tampi cu hotu tha, hruaitu tha kan nei lo, kan lung a rual lo\"\\nti ah mi zosimaw phunzai kan thei theu ding. Hotu tha, hruaitu tha\\nnei in lungrualnak ding hrangah nangle kei in hma kan lak lo asile\\nmidum mirang, kawl le vai pawlin ziangtik hmanah lungrual dingin le\\nhotu tha nei dingin in tuah sak dah lo ding. Van ihsin Pathian in\\nhotu tha cu puantawm thawn in thlak dah fawn lo ding. Asile ziangtin\\nkan tuah ding?\\nHotu tha cu kanmah lakah an um asi. Pathian in milai a siarsiam ih\\nmiphun le hnam, ramtthen a siarsiam rualrualin an lakah hotu,\\nhruaitu tha, Pathian ttihzah, dingnak le diknak thawn Pathian\\nthuhnuai ah nungin mipi kaihruai tu ding cu miphun tinkim lakah\\nsersiamtu in a ret theh. Milai lawng asilo, nunnak a nei mi, ramsa\\nsihte vate pawl khal a burin an umnak kipah hotu, hruaitu thulun\\nding le thlun dingmi sersiamtu Pathian in a pek theh hai asi. Milai\\npawlin kan sual tuk (at tuk) ah, mai mimal duhhamnak le hmakhua\\nsialnak ruangah Pathian vozem tuanvo nei tu, hotu le hruaitu khal\\nkan theithiam lo theu sawn asi. Curuangah, mi zokhalin kan milesa\\nmibur kan um khawmnak kipah zovek milai hi Pathian in kanmah\\nkaihruaitu, hotu dingin tuanvo a pek timi zoh in tangdawrnak thawn\\nPathian duhnak hnuai ah kan tuhlut awk thei a thupi sawn. Cuticun\\nPathian in kanmah hruaitu le hotu dingah tuanvo a zemmi tuanvo a\\npekmi kan hawlsuak thei nak ding lamzin umsun cu hitin asi; kanmah\\nle mibur umkhawmnak cio ah, mah le telnak pawlkom cio ah hruaitu\\npawl upat le an dungthlun in thiltha tuah dingin in kaihhruainak ah\\nphurzet in upatnak le tuhlut awknak thawn mibur kan fehtlang thei\\nlawnglawng ah zo hi Pathian in kan lakah hruaitu hotu ah in pek asi\\ntimi a fiang vivo dingih miphun, ram , le mibur pawlkom tinah\\nhmasawnnak kan hmu thei ding. Dodal awknak, eltai awknak, iksik\\nawknak in mibur pehtlaih awknak a luahkhat sung poh cu Pathian\\nThlarau hnatuannak a lang thei lo vekin zovek milai pawl hi Pathian\\nin kanmah in kaihruai tu dingah inpek asi ti khal kan theithei lo.\\nHotu tha, hruaitu tha cu kanmah lakah Pathian in in pek mi a um asi\\nti cu zo cio khalin rinhlehnak nei loin zum in nunpi cio uhsi.\\nPathian in inpek mi hotu hruaitu tha cu hawlsuak thei dingin\\ntangdawrnak thawn Pathian thuhnuai ah kan tuhlut awk cio a thupi.\\nMilai thuanthu santiluang zoh tikah sankhat hnu sankhat hmaisawn\\nvivo dingmi kan sinak a lang; kan thinlungput, fimnak thiamnak le\\nthansohnak lam khalah hmasawn vivo ding kan si. Tuihlan kum 200\\nhnakih rei lo, mirang pawl an ra thlen hlan ahcun kan pu kan pa pawl\\nthisen suah aw aw in an rak that aw rero theu. Hrinkhat le hrin khat\\nral ah an rak cang. Santhar misa pawl, ke hmailamah kan kar vivo a\\ntul. Kanmah vengsung cio ihsin thusia, khuahlan lungput tha lo, hrin\\nlehrin thleidan awknak, mise hrin le lalrhin, mimal iksik awknak,\\ninsang le insang, khua khua, tlang le tlang, pawl le pawl, dokalh\\nawknak, eltai awknak pawl kan tlansan thei a tul. Miphun siatsiahtu\\nnunphung tha lo (social evil) pawl kan tlansan le kan doneh thei a\\ntul. Khuahlan san ahcun paraltha cun raal pawl thisen suah ih rallu\\nla tamtam kha rak sunlawih le cawimawi an rak si. Asinan santhar san\\nahcun paraltha cun amah a hua tu a duhdawt thei ih a hrin dodal tu\\npawl, a pu le pa rak tuahse tu pawl parah duhdawtnak le thatnak in\\npehtlaih awknak tha a tuah sal thei tikah cawimawi le upatnak cosawn\\nBiaknak lam kan zoh asile Khrihfa kan sinak kum 100 a kim zo.\\nKhrihfa kan si pek te ahcun khuahlan rirai biaknak ihsin khrihfa kan\\nra cangih kawhhran pakhahkhatah member kan si ahcun kan rak lungawi\\ntawk tla asi thei. Santhar sanah kawhhran member sinak le hmin lawng\\nsi nawn loin Khrih dungthluntu miphun, Pathian ih hril mi miphun,\\nkan sinak cu kan nitin nun ah a fate bik in a tumbik tiang\\nthuthluknak kan tuah nak tinkim ah lang dingmi asi. Tuisun ah nang\\nle kei in ziang kan hril timi hin kan miphun hmin a tuah tha in a\\ntuahsiat ih kan miphun Pathian khal a thangsiat in a cawimawi thei\\nasi ti thei ringring in kan taksa in a har le naa a tuar can tampi\\nhman sehla a ra lai dingmi kan miphun thuanthu saupi cu ruat in\\nthiltha sawn le Pathian duhzawng in nitin ke kar thei ringring\\ndingin kan zaten kan zuam a tul.\\nKan society (Laimi zapi huap) hi leitlun khawmualah a tlancak pawl\\nthawn kan tahtthim asile kum thawng siar lenglo in dungah kan um lai\\nhrih. Western ram pawl, Europe le America pawl cu sim hrih lo in,\\nAsia ram Malaysia le Singapore, tvp zoh asile Laimi pawl cu midung\\nhu ah hla pi ah kan um lai. Curuangah, miphun dang in nikhat ah\\nnahzi 8 hna an tuan asile kannih nahzi 16 sung hna kan tuan a tul.\\nZetnak ral kan do a tul, mai ei khawptawk fangfang ngah dingin\\nhnatuan hi a tawk lo, mai cuamsung lut ding lawng ruat in hna kan\\ntuan asile kan milesa tampi kan mipi in rual bannak ding lamzin a um\\nlo. Isreal pawlin Jerusalem temple an rak sak tikah an kehlamah\\nmeithal kengin an vawrhlamah tlakrawh kengin an Pathian Biak Inn pi\\nan rak sak vekin, nitin mimal le insang hrang ei in hawl phah in kan\\nram le miphun le kan miphun Pathian hmin sunlawinak ding hrang taima\\nzet le tairial zetin hna kan tuan a tul. Cuticun, canpual tha a nei\\ndeuhdeuh ramdang ramnuam a thleng pawlin sumpai in siseh thu le hla\\nin siseh lamzin hmuhsak aw le bawm aw tawn in unau thinlungput in\\nkan bawm awk tawn lawngah kan milesa pawlin khui tawkah ziang kan\\ntuah asi khla le Pathian mithmaitha co in leitlunah zohtthim tlak\\nmiphun, mimal, mibur kan si vivo thei ding asi.\\nBeidawng ding kan si lo. Kan miphun Khawzing Pathian in Laimi pawl\\nsungmuril ah milai sinak fimnak a ret mi Laimi thlarau hi zoh fiah\\nasile ziangtluk mangbangza fimnak le tairialnak thawn a hnget khoh\\nmi thlarau thawn sersiam kan si timi hmuh theih in a lang rero zo.\\nAmerica ramah cozah hnatuan in kumli lenglo, American milesa pawl\\nrian in hna ka tuan tikah ka kutsungah ka kaih mi insang mimal hi\\nmilai 700 ihsin 1000 karlak an si theu. America ramtha le ramlian ah\\na suak le thanglian nacing in nitin nuntu khawsak danah harsatnak a\\ntawng ringring mi USA ah milai million telin an um ti ka hmu.\\nAmerica ralkap rak tuandah, veteran, rori milai 300,000 lenglo inle\\nlo nei lo (homeless) in an umih 40 million lenglo health insurance\\nnei lo an um lai ah USA a thlengmi Laimi pawl dinhmun umtu le\\nnuncan ka zoh tikah kan Chin miphun Pathian in Laimi in duhdawtzia\\nlungawi thu simcawk lo ka thinlung sungah a luangliam. Lai khawte ah\\ncawleng hman mawng dah lo, caw-hal hman nei dah lo mi tampi USA kan\\nthleng tikah kum rei lo te ah motor thatha inn thatha lei in tairial\\nzet le zuam zetin hna an tuan mi ka hmuh tikah kan miphun Pathian cu\\na ttha ngaingai asi ti ka zummi hi ka zum sual lo asi ti ka\\nKawlram ralkap uknak hnuaiah kan laimi tlawngta pawl hrangah cozah\\nbawmnak (scholarship) thawn ramdangah phunsang tlawngkai ding cu\\nruahsan ding a um nawn lo tuk asi. Cutluk in kan ram uktu in kan\\nmiphun hmasawnnak lamzin in khamsak theh lai ah, mangbangza Pathian\\nduhdawtnak a langmi cu kan dung kum rei lo te ah North America (USA\\n& Canada) ah Chin mi phunsang tlawngta pawl pehtlaih awknak\\nwww.RIHEDU@yahoogro ups.com kan rak dinih Chin Student Union of North\\nAmerica (CSUNA) kan rak din. Cutikah USA le Canada lawngah Chin mi\\nphunsang tlawngta cazin kan lak tikah tlawngta 150 hnakih mal lo\\nChin miphun phunsang tlawngta kan rak um. Chin Pawlpi in kumtin te\\nLai Kumthar Puai kan tuah ttumah phunsang tlawng degree ngah pawl\\nlungawipi nak kan tuah theu tikah kumtin te 15-20 hnakih mal lo in\\nUSA ah degree an ngah ringring. Cumi degree ngah mipawl lakah\\nleitlun in a ngaisan zet mi engineering, science, arts, le medical\\nscience pawl tla an si. Cuvek thotho in Leitlun khawmual tin ah a\\nceng mi Laimi pawl kan zoh vivo asile fim zirnak le phursum leilawn\\nnak ah tlan kan zuamnak taimaknak, tairialnak pawl zoh asile kan\\nPathian cu nasa ten a cangvai asi ti cu zep theih lo tluk in thlarau\\nmitin kan zoh asile hmuh theih asi. Ziangtluk lunghmuiza lungawiza\\nso asi kan ti cio ko lo maw?\\nHmunhrekhat ahcun kan miphun hmin cu se zelzel in thangsiat tla kan\\nhlawh men thei. Kan farah tuk, kan harsa tuk ruangah kan milesa\\nlakah rilrawng tuar loin ruk rak ru tla an um men thei. Theihnak\\ntlaksam ruangah siseh thanlen nak in a zir lo ruangah siseh mizia\\ntha lo le mawi lo zetzet a rak nunpi rero tu tla kan rak um men\\nthei. Sihman sehla khua a thlai hrih lo. Kum 2000 kuimah Aizawl,\\nMizoram kan um laiah Aizawl Radio rori in \"Kawlram mi (Laimi) pawl\\ncu Mizoram sualnak tipungtu\" ti ah an rak puang dah ka theih tikah a\\ntutiang ka thin a naa ringring lai, ka theih hngilh thei lo. Sikhal\\nsehla, kan kiangkap um pawlin ziang an sim, ziangvek nautatnak kan\\ntong timi hnakin tuisun ah nangle kei in ziang kan tuah ih ziang kan\\nhril timi hi kan thuanthu ngan rero tu sawn asi. Hmuhsuam nautatnak\\nkan tuar khal asile kan miphun Pathian in kan hmaika ah a ret mi\\npohpoh cu mah le mah zir awknak ah hmangin tairialnak zuam sinsin\\nnak sawn ah hmangin duhdawtnak in kutkai in feh tlang zuam ten to\\nLeitlun khawmual kan cuam tikah Laimi cu miphun malte kan si.\\nDuhdawtnak in pumkhat nun in, insang khat suak, sulkhat kual\\nthinlungput nei in kut kai in ke kan kar thei a tul. Pawlkom, hrin\\nle hram, thlang le tlang, thleidan awknak, huat awknak, eltai awknak\\npohpoh cu tlansan hrimhrim a tul tuk thlang. Kan dunglam ah ziangvek\\nriahsiatnak, thinhengnak rak tawng dah cio hman sehla kan dunglamah\\na cang mi cu kan hmailam nunkhua rorel tu ah kan can ter lo a thupi.\\nMi zocio khalin \"Kan miphunpi ka hua hnakin, ka miphunpi ka camsiat\\nhnakin, ka miphun hruaitu ka dodalnak in ka lei hi ka sangkkhar ah\\nbetseh; ka miphun mi ka unau parah kut ka thlak hnakin ka kut hi tan\\nin umsawn she\" ti ah thinlung sungah tairialin mah le mah kan\\ntiamkam awk cio a cu tuk zo. Kan kiangkap miphun dang pawlin kan\\nmiphun hi peng hlapi kum reipi intlansan zo, a sun a zan in tlan kan\\nzuam ve ih kan neihmi theihmi ti theimi burkhawm in kan kiangkap kan\\nunau pakhatkhat in a hlawkpi dingmi pohpoh kan ti thei mi le neihmi\\ntheih mi kan nei asi ahcun ui loten unau theipum seu bangin hlawm aw\\nvialvo in kut kai in ke kar tlang cio dingah thuanthu santiluang in\\nnang le kei in phut asi.\\nLai Kumthar hman nuam cio uhlaw!","num_words":2573,"character_repetition_ratio":0.037,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.238,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - LAIRELTU\\nBibleThianghlim – LAIRELTU\\nA huap sung cān: B.C. 1360-1085 hrawng\\nHi cabu hin Joshua le siangpahrangpawl karlak (B.C. 1360-1050 hrawng) tikcucān sung a huap. Hih cān sungih Israel hotupawl cu «Laireltupawl» tiih kawh an si. Ziangruangahtile annihpawl hi siangpahrangpawl um hlanih Israel hotu dingih Pathian ih a dĭnsuah mi an si. Annihpawl hi lairelnak hna lawng ṭuan an si lo ih, ralkappawl hotu khal an si. Annihpawl cu Israel ramhnen pakhat khat in Israel an nehsawh tikah runsuaktu dingih Pathian ruat mi an si. Siangpahrangpawl vekin a sangsángten Israel pumpi ah lai an rel ve lo. Israel ram ah ṭum khat ah hmun dangdangah laireltu dangdang an um cān khal a um. An ramhnen miphun dangpawl in Israel an palbĕt leuhleuh ṭheu, cucu Pathian in Israel nunsimnak ih a rak hman mi a si.\\nIsrael-mipawl in Pathian an phatsan leuhleuh ih, Pathian dangpawl an rak thlun ruangah Pathian in nun a rak sim ṭheu hai. Hi cabu hin Israel-mipawl in Kanaan-mipawl an băng deuhdeuh nak ruangih an tluksiat sinsinnak thu a rel. Bung 1-nak ah, Israel hnámpawl in an ram ihsin Kanaan-mipawl an dawisuak thei lo thu kan hmu. Bung 2:1-10 sungah Israel-mipawlih thulunlonak le căwkpawlh nun ruangih Pathian a lungawi lo thu kan hmu. Hi cabu tluansuak ah Israel-mipawlih nundān cu hibang tukin a si: (1) Pathian mithmuhih thil ṭhalo tuahnak (3:7), (2) Pathian hremnak (3:8), (3) Pathian an kawhnak (3:9a), (4) Pathian runsuahnak (3:9b) le (5) Ram daihnak (3:11). Hi thupawl hi 2:11-17 sung khalah tawi famkim zetin a lang ih, hi cabu sungah kan hmusal leuhleuh. Bung 3:7-16:31 sungah laireltupawlih thuhla kan hmu.\\nLaireltupawl san sungih thil cang mi tampi lak ihsin thuanthu pawimawh zet pahnih cu hi cabu netnakah ngan an si (bung 17-18 le 19-21). Pathian an ngaihthah ih, «Mi kip in anmai mit ih dik an ti mi vekin an tuah,» (17:6; 21:25) ruangah, Kanaan-mipawl vekin Israel-mipawl cu ziangtluk rangin an hlothlau ti cu hi thuanthu pahnih hin in sim. Thuṭhentu tamsawn cu mipi hnakin an ṭha cecuang lo. Hi cabu-ih thupi cu minungpawl an rinum lo lai khalih Pathian rinumnak a si.\\nI. Thuhmaihruai (1:1-3:6)\\nA. Israel harsatnak an tawnnak sănpawl (1:1-2:5)\\nB. Cān dangdangih harsatnak umtuzia (2:6-3:6)\\nII. Thutlangpi hlawm ṭhen (3:7-16:31)\\nA. Kushan-rishathaim (Mesopotamia) le Othniel (3:7-11)\\nB. Eglon (Moab) le Ehud (3:12-31)\\nC. Jabin (Kanaan-mi) le Deborah le Barak (4:1-5:31)\\nD. Midian-mipawl le Gideon (6:1-9:57)\\nE. Ammon-mipawl le Jefthah (10:1-12:15)\\nF. Filistin-mipawl le Samson (13:1-16-31)\\nIII. Thutlangkawmnak (17:1-21:25)\\nA. Mikah le Dan-mipawl (17:1-18:31)\\nB. Sual le Benjamin-mipawl siatnak (19:1-21:25)\\nIsrael-mipawl in Kanaan-mipawl an Do\\n1 Cun Joshua a thih hnuah hitin a si, Israel tefapawl in, «Kanaan-mipawl do dingah zo so kan hrangah a so hmaisabik ding?» tiin Jehovah an sut.\\n2 Cule Jehovah in, «Judah a feh pei. Ngai hnik uh, a kut ah ram ka pe zo a si,» tiah a ti.\\n3 Cun Judah in a unaupa Simeon hnenah, «Kanaan-mipawl kan donak dingah ka covo ram ah ka zawngah hung so ve aw. Cule kei khal na covo ram ah na zawngah ka feh ve ding,» tiah a ti. Cule Simeon cu amai zawngah a feh. 4 Cule Judah cu a hung so ih, Jehovah in Kanaan-mipawl le Periz-mipawl cu an kut ah a pe, cule Bezek ah pacang 10000 an that. 5 Bezek ah Adoni-Bezek an hmu ih, amah cu an do, cule annih in Kanaan-mipawl le Periz-mipawl an neh. 6 Asinan Adoni-Bezek cu a tlân ih, amah cu an dawi, cule an kai. Cule a kut zungpipawl le a ke zungpipawl an tansak. 7 Adoni-Bezek cun, «Kut zungpipawl le ke zungpipawl tansak mi siangpahrang 70 in ka cabuai hnuaiih rawl ṭil an sar ṭheu, keimai rak tuah mi vekin Pathian in i lehrūl a si hi,» tiah a ti. Cun anih cu Jerusalem ah an hruai ih cu tawkah a thi.\\n8 Cun Judah tefapawl in Jerusalem an do ih an la, ralnâm hriam in Jerusalem cu an do ih khawpi cu mei in an ur. 9 Cule cuṭhehin Judah tefapawl cu tlang ram, Negev le phairawn ih a cêng mi Kanaan-mipawl do dingah an suk. 10 Cun Judah cu Hebron ih a cêng mi Kanaan-mipawl do dingah a feh. Hebron hmin cu a hlanah cun Kirjath Arba ti a si. Cule Sheshai, Ahiman le Talmai tla an that.\\n11 Cutawk ihsin Debir khua luahtupawl doin an feh. A hlanah cun Debir khaw hmin cu Kirjath Sefer ti a si.\\n12 Cun Kaleb in, «Kirjath Sefer do ih a latu zokhal cu a nupi dingah ka fanu Akhsah ka pe ding,» tiah a ti. 13 Cule Kaleb-ih nau Kenaz-ih fapa Othniel in cuih khua cu a la, cule a nupi ah a fanu Akhsah cu Othniel a pek. 14 Cun hitin a si, a hnenih cu nu a thlen tikah, cu nu in lóram pakhat a pa dil dingin Othniel a năwr. Cu nu cu a lāk par ihsin a ṭum ih, Kaleb in a hnenah cun, «Ziang so na duh?» tiah a sut.\\n15 Cule anih in a hnenah, «Thlawsuah i pe aw, Negev ih hmun i pek ta cengceng cu cirhti khal i pe lawlaw aw,» tiah a ti. Cule Kaleb in anih cu cirhti tlunta le cirhti hnuaita a pe.\\n16 Mosi-ih pu Keni tefapawl cu Arad kiang Negev ih Judah Ramṭhing ah, Judah tefapawl thawn Ṭhulhfau Khawpi ihsin an hung so. Cule an feh ih mipipawl lakah an cêng. 17 Cule Judah cu a unaupa Simeon zawngah a feh ih, Zefthah khua ih cêng mi Kanaan-mipawl an do, cule cuih khua cu an ṭhiatbăl thluh. Curuangah cuih khaw hmin cu Hormah tiah kawh a si. 18 Judah khal in Gaza khua le a ramri tiang, Ashkelon khua le a ramri tiang, cule Ekron khua le a ramri tiang a la. 19 Cutin Jehovah cu Judah hnenah a um. Cule tlangparmipawl an dawisuak. Asinan thir ránglêngpawl an neih ruangah, phaikuam ih cêngpawl cu an dawisuak thei lo. 20 Cun Mosi in a rak sim vekin, Hebron cu Kaleb an pe. Cule Anak-ih fapa pathum pawl cu cutawk ihsin Kaleb cun a hnawhsuak hai. 21 Asinan Benjamin tefapawl cun Jerusalem ih a cêng mi Jebus-mipawl an dawisuak lo. Cutin Jebus-mipawl cu tuihni tiangin Benjamin tefapawl zawngah Jerusalem ah an cêng.\\n22 Cule Joseph-ih sungza khal Bethel doin an so ih, an hnenah Jehovah a um. 23 Cun Joseph sungza cun Bethel thlingthla dingah mipapawl an thlah. A hlanah cun cuih khawpi hmin cu Luz a si. 24 Cule thlingthlatupawl in mipa pakhat khawpi ihsi ra suak an hmu, a hnenah, «Zangfahten khawpi luhnak in hmuh aw, cule zahngainak na parah kan langter ve ding,» tiah an ti. 25 Cutin anih cun khawpi luhnak a hmuh hai ih, khawpi cu ralnâm hriam in an do. Asinan cu pa le a sungkua hmuahhmuah cu an thlahsuak. 26 Cule cu pa cu Heth-mipawlih ram ah a feh, khawpi a dĭn ih, a hmin ah Luz a sak, cucu tuihni tiangih a hmin a si.\\nKanaan-mipawlih Ngunkhuai Peknak\\n27 Cule Manasseh cun Beth Shean khua luahtupawl le a khawṭekpawl siseh, Taanak khua le a khawṭekpawl siseh, Dor khaw luahtupawl le a khawṭekpawl siseh, Ibleam khaw luahtupawl le a khawṭekpawl siseh, Megiddo khaw luahtupawl le a khawṭekpawl siseh a dawisuak hai lo, ziangahtile Kanaan-mipawl cun cuih ram suahsan an tum hrimhrim lo. 28 Cule hitin a si, Israel a cak tikah, Kanaan-mipawl cu ngunkhuai pekter an si, asinan anmah cu an dawisuak thluh lo.\\n29 Efraim khal in Gezer khua ih a cêngtu Kanaan-mipawl a dawisuak lo. Cutin Kanaan-mipawl cu Gezer khua ah anmah lakah an cêng.\\n30 Zebulun khal in Kitron khua ih um mipawl le Nahalol khua ih um mipawl a dawisuak lo. Cutin Kanaan-mipawl cu anmah lakah an cêng ih, ngunkhuai pekter an si.\\n31 Asher khal in Akkho khaw luahtupawl siseh, Sidon khaw luahtupawl siseh, Ahlab khaw luahtupawl siseh, Akzib khaw luahtupawl siseh, Helbah khaw luahtupawl siseh, Afik khaw luahtupawl siseh, Rehob khaw luahtupawl siseh a dawisuak lo. 32 Cule Asher-mipawl cu ram luahtu Kanaan-mipawl lakah an cêng. Ziangahtile annihpawl cu an dawisuak lo a si.\\n33 Naftali khal in Beth Shemesh khaw luahtupawl le Beth Anath khaw luahtupawl a dawisuak lo, ram luahtu, Kanaan-mipawl lakah an cêng sawn. Asinan Beth Shemesh khaw luahtupawl le Beth Anath khaw luahtupawl cu anmah hnenih ngunkhuai pekter an si.\\n34 Cule Dân tefapawl cu Amor-mipawl in tlang ram ah hranhramin an umter, ziangahtile annihpawl cu phaikuam ih sukthlak an siang lo. 35 Cule Amor-mipawl cu Heres Tlang, Aijalon ah le Shaalbim ihsi suah an tum hrimhrim lo. Sikhalsehla Joseph sungza-ih cahnak a ṭhan vivo tikah, annih cu ngunkhuai pekter an si.\\n36 Cun Amor-mipawlih ramri cu Akrabbim khaw sohnak ihsin le Sela khua ihsin a so vivo.\\n1 Cun Jehovah-ih vancungmi cu Gilgal khua ihsin Bokhim khua ah a hung so ih, «Izip ram ihsin nan pupápawl hnenih sia ka rak săm mi ram ah ka lo hruai. Cule kei in, ‹Nangmah thawi ka thukham ka siatbăl dah hrimhrim lo ding. 2 Cun hi ram luahtupawl thawn thukham nan tuah lo pei, an biakṭhengpawl nan siatbăl pei,› ka rak lo ti. Asinan ka aw nan ngaithla lo. Ziangahso hivekih nan rak tuah? 3 Curuangah keimah thotho in, ‹Anmah cu nan hmai ihsin ka dawisuak lo ding, asinan annih cu nan hnak hrangah hling an si ding ih, an pathianpawl cu nan hrangah tháng an si ding,› tiah ka lo ti,» tiah a ti. 4 Cun hitin a si, Jehovah-ih vancungmi in Israel tefapawl hmuahhmuah hnenih hih thupawl a sim tikah, mipi cu an aw an suah ih, an ṭap. 5 Cun cutawk hmun cu a hmin ah aBokim tiah an sak, cule cu tawkah Jehovah hnenah rai an thawi.\\n2:5a Bokim: A sullam cu ṭap tinak a si.\\n6 Cule Joshua in mipi a fehter hnuah, Israel tefapawl cu ram va la dingah ro ih an co mi cio ah an feh. 7 Cutin Joshua damsung hmuahhmuah le Israel hrangih Jehovah in a rak tuah mi hna ropi hmuahhmuah a hmutu Joshua hnuih a nung mi upapawl damsung cu mipi in Jehovah an rian. 8 Cun Nun-ih fapa Joshua, Jehovah siahhlawh cu kum 110 a ti ah a thi. 9 Cule amah cu Gaash Tlang sak lam, Efraim tlang ram ih ro ih a co mi ramri sung Timnath Heres khua ah an phum. 10 Cule cuih san minung hmuahhmuah khal an pupápawl hnenah fĭnkhawm an si, cule anmai hnuah Jehovah thei lo tu le Israel hrangih a rak tuah mi thei lo tu san dang minung an ra suak.\\n11 Cun Israel tefapawl cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo an tuah ih, Baalpawl an rian. 12 Cule Izip ram ihsin a rak hruaisuaktu an pupápawlih Pathian Jehovah an tlansan ih, an kiangkap mipawlih pathianpawl lakih pathianpawl cu an thlun. Cule cupawl hmaiah an băwkkhup ih, Jehovah thinhengnak an căwktho. 13 Jehovah an tlansan ih, Baal le Ashtoreth-pawl an rian. 14 Cule Jehovah thinhengnak cu Israel parah a so. Cutin anih in anmah rămtupawlih kut ah annihpawl cu a pek, cule an kiangkapih an ralpawl kut ah annih cu a zuar, cutin annih in an ralpawl cu an celh lo. 15 Jehovah in a rak sim zo le Jehovah in an hnenih sia a rak săm zo vekin, an fehnak kip ah Jehovah kut cun an parah vanduainak a thlĕn. Cule annih cu nasazetin an van a sâng.\\n16 Sikhalsehla, anmah rămtupawlih kut ihsin runsuak dingah Jehovah in laireltupawl a dĭnsuak. 17 Cuticingkhalin an laireltupawl an ngaithla cuang lo, pathian dangpawl hnenah hlawhhlannak an tuah ih an hmaiah an băwkkhup sawn riangri. An pupápawl in Jehovah thupekpawl thlunih an rak fehnak lamzin ihsin rang zetin an pial, an pupápawl vekin an tuah ve lo. 18 Cule Jehovah in an hrangih laireltupawl a dĭnsuah tikah, Jehovah cu laireltu hnenah a um ih, laireltu damsung hmuahhmuah cu an ralpawlih kut sung ihsin anmah a runsuak. Ziangahtile anmah palbĕttu le vansanglamtertupawl ruangih an aihramnak cun Jehovah cu anmah zangfah ding ko a tuah. 19 Cule hitin a si, laireltu a thih tikah, an dungtawlh ih, pathian dangpawl rian dingin le an hmaiih băwkkhup dingin, pathian dangpawl an thlun ih, an pupápawl hnakih bawrhhlawh sawnin an nung. An thil ti mipawl le an luhlulnak lamzin khal an cawlhsan cuang lo.\\n20 Cun Israel parah Jehovah thinhengnak cu a so, cule anih in, «Hi miphun in an pupápawl thu ka rak pek mi ka thukham an pahbăl ih, ka aw an ngaithla lo, 21 curuangah kei khal in, Joshua in a thih tikih a tān ta mi miphunpawl lakih mi pakhat hman an hmai ihsin ka dawisuak ve nawn lo ding, 22 an pupápawl ih an rak zawh bangin, Jehovah lamzinpawl an zawh maw zawh lo ti Israel hniksaknak dingah anmah ka hmang ding,» tiah a ti. 23 Curuangah Jehovah in cuih miphunpawl cu dawisuak lohli loin, a umter hai ih, Joshua kut khalah a rak ap hai lo.\\nRam ah Miphunpawl an Tâng\\n1 Cun Kanaan ram ih ral doawknak pakhat hman thei lo Israel hmuahhmuah cu miphun dangpawl hmangin a hniksak theinak dingih Jehovah in a tanter mi miphun dangpawl cu hipawl hi an si. 2 Israel tefapawlih tesinfanaupawl, tuihlanih ral doawknak zianghman rak thei lo pawl kha ral dodān zirh an sinak ding liolio ih tanter mi an si. 3 Cupawl cu Filisṭia-mipawlih lal panga, Kanaan-mi hmuahhmuah, Sidon-mipawl le Baal Hermon Tlang ihsin Hamath khawluhnak tiang, Lebanon Tlang ih cêng Hiv-mipawl an si. 4 Cule annih cu Jehovah in Mosi kut in an pupápawl hnenih thu a rak pek zo mi thupekpawl tla an thlun maw thlun lo ti theihnak dingah Israel hniksaknak ih a tān mi an si.\\n5 Cutin Israel tefapawl cu Kanaan-mipawl, Heth-mipawl, Amor-mipawl, Periz-mipawl, Hiv-mipawl le Jebus-mipawl lakah an cêng. 6 Cule an fanupawl cu an nupi dingah an lâk ih, an fanupawl cu an fapapawl an pe. Cule annih cun an pathianpawl an rian.\\n7 Cutin Israel tefapawl cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo an tuah. Jehovah an Pathian an hngilh ih, Baalpawl le Asherah-pawl an rian. 8 Curuangah Jehovah thinhengnak cu Israel parah a so ih, Mesopotamia siangpahrang Kushan-Rishathaim kut ah annihpawl cu a pek. Cule Israel tefapawl in Kushan-Rishathaimmipawl cu kum riat sung an rian. 9 Israel tefapawl cu Jehovah hnenih an ṭah tikah Jehovah in Israel tefapawl hrangah, anmah rak runsuaktu Kenaz-ih fapa Othniel, Kaleb naupa cu runsuaktu ah a ruat. 10 A parah Jehovah Thlarau a thleng ih, Israel tlunah lai a rel. Anih cu raldonak ah a feh ih Jehovah in a kut ah Mesopotamia siangpahrang Kushan-Rishathaim cu a pek. Cule a kut in Kushan-Rishathaim cu a neh. 11 Cutin ram cu kum 40 sung a dai. Cun Kenaz-ih fapa Othniel cu a thi.\\n12 Cule Israel tefapawl cu Jehovah mithmuhah thil ṭhalo an tuahsal. Cun Jehovah mithmuhih thil ṭhalo an tuah ruangah, Jehovah in Israel dokalhin Moab siangpahrang Eglon a cakter. 13 Cun Eglon cun Ammon tefapawl le Amalek tefapawl a hnenah a khawm, an feh ih Israel an neh. Cule Ṭhulhfau Khawpi-ih neih thil a lâk. 14 Cutin Israel tefapawl in kum hleiriat sung Moab siangpahrang Eglon an rian.\\n15 Asinan Jehovah hnenih Israel tefapawl an ṭah tikah, Jehovah in an hrangah Benjamin-mi Gera-ih fapa Ehud, kehtlakpa cu runsuaktu ah a ruat. Amai hnenin Israel tefapawl in Moab siangpahrang Eglon hnenah laksawng an kuat. 16 Cun Ehud in a hrangah dawng khat sau, kap hnih hriam nâm a tuah ih cumi cu a vawrh lam tâi parih a hnipuan hnuaiah a ṭawn. 17 Cutin Moab siangpahrang Eglon hnenah laksawng a keng. Eglon cu pa thau zet a si. 18 Cule laksawng pek a ṭheh tikah, laksawng phurtu milaipawl cu a suakter hai. 19 Asinan amah tu cu Gilgal ih lungto milimpawl sernak hmun ihsin a kirsal ih, «Maw siangpahrang, na hrangah thuthup thucah ka nei,» tiah a ti.\\nSiangpahrang in, «Daiten um!» tiah a ti. Cule amah kiltupawl cu a hnen ihsin an fehsuak.\\n20 Cule anih cu inn tlunta a bulpak pindan dai ih a to laiah Ehud cu a hnenah a ra. Cun Ehud in, «Na hrangah Pathian hnen ihsin thucah pakhat ka nei,» tiah a sim. Cun siangpahrang cu a tonak ihsin a tho. 21 Cun Ehud cu a keh lam kut a suah ih a vawrh lam tâi ihta nâm a la, cule a nâm cun siangpahrang pum ah a sun. 22 A hlăwk tiangin a fáng thawn a lut ih a thau in a fáng a khuh. Ziangahtile nâm cu a pum ihsin a lasuak thei lo, cule a sungrilpawl an pawt. 23 Cun Ehud cu hulhliap lamah a suak ih, a dungih inn tlun sângkapawl cu a khar ih, a kalh hai.\\n24 A fehsuak tikah, Eglon-ih siahhlawhpawl cu an ra, cule ngai hnik, inn tlun sângkapawl cu kalhawin a um ti an hmu. Cutikah annih in «Anih hi pindan dai ah a daileng lai a si men ding,» tiah an ti. 25 Cutin an beidăwng tiangin an hngak, zoh hnik, anih cun inn tlun pindan sângkapawl ăwn ti a nei lo. Curuangah tawhfung an la ih an áwng. Cule cu tawkah an pu cu zial ah tlu ih thiin a rak um.\\n26 Asinan an khawtlai sungah Ehud cu a rak tlânsuak ih lungto milim sernak a lan ih, Seirah ah a tlân. 27 Cule hitin a si, a thlen tikah Efraim tlang ram ah tuupa ki a phaw ih, Israel tefapawl cu tlang ihsin amah thawn an suk, cule anih in annihpawl cu a hruai. 28 Cun an hnenah, «I thlun uh, ziangahtile Jehovah in nan ral a si mi Moab rammipawl cu nan kut ah a lo pe zo,» tiah a ti. Cutin a dung thlunin an suk, Moab fehnak Jordan kāipawl cu an kulh ih zohman fehtlăng an siang lo. 29 Cule cumi laiah Moab mi, micak le miralṭha hlir pacang 10000 hrawng an that, mi pakhat hman an tlânsuak lo. 30 Cutin cuih ni ah Moab cu Israel kut hnuaiah a duai. Cule ram cu kum 80 sung a dai.\\n31 Ehud hnuah Anath-ih fapa Shamgar a lang, anih cun câwcang khalhnak fung in Filisṭia pacang 600 a that, cule anih khal in Israel a runsuak ve.\\nDeborah le Barak\\n1 Ehud a thih tikah, Israel tefapawl cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo an tuah lala. 2 Cule anmah cu, Hazor khua ih lal, Kanaan siangpahrang Jabin kut ah Jehovah in a zuar hai. Jabin-ih ralkappawl hotu lubik cu Harosheth Hagoyim khua ih cêng Sisera a si. 3 Cule Jabin cun thir ránglêng 900 a nei ih, kum 20 sung Israel tefapawl râwng zetin a palbĕt hai ruangah, Israel tefapawl cu Jehovah hnenah an ṭap.\\n4 Cun nunau profet Deborah, Lapidoth-ih nupi cu cumi laiah Israel tlunah lai a rel. 5 Cule anih cu Efraim tlang ram ih a um mi Ramah le Bethel karlakih Deborah-ih ṭhulhfau kung hnuaiah a to. Cule Israel tefapawl cu a hnenah an thu lairelsak dingin an so. 6 Cun Deborah in Naftali ram Kedesh ihsin mi a thlah ih Abinoam-ih fapa Barak cu a ko, cule a hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah in, ‹Feh awla, Tabor Tlang lam va naih aw, Naftali fapapawl le Zebulun fapapawl lak ihsin mipa 10000 na zawngah hruai aw. 7 Cule nangmah dokalhin Sisera, Jabin-ih ralkappawl hotu lubik cu a ránglêngpawl le a mi burpi thawn Kishon Tiva ah na hnen lam ka naihter ding. Cule amah cu na kut ah ka lo pe ding,› tiin thu a lo pe a si lo maw?» tiah a ti.\\n8 Cule Barak cun a hnenah, «Ka hnenih na feh ding a si ahcun, ka feh ding, asinan ka hnenih na feh lo ding asile, ka feh lo ding!» tiah a ti.\\n9 Cule anih in, «Na hnenah ka feh tengteng ding. Sikhalsehla na fehnak lam tluanah na hrangah sunlawinak a um lo ding, ziangahtile Jehovah in nunau pakhat kut ah Sisera a zuar ding,» tiah a ti. Cun Deborah cu a tho ih Kedesh khaw lamah Barak zawngah a feh. 10 Cule Barak in Kedesh khua ah Zebulun le Naftali cu a ko hai. Anih cu a thu hnuaiih um mipa 10000 thawn a so ih, a zawngah Deborah a feh.\\n11 Cun Mosi-ih pu Hobab-ih tefapawl lakih Keni-mi Heber cu Ken-mipawl lak ihsin a thiarfihlimaw ih, Kedesh khaw kiangih a um mi Zaanaim ram ih elon thingkung kiangah a puanthlam a zar.\\n12 Cule Abinoam-ih fapa Barak cu Tabor Tlang ah a so zo ti Sisera an sim. 13 Cule Sisera cun a ránglêngpawl hmuahhmuah, thir ránglêng 900 le a zawngih um mipi hmuahhmuah cu Harosheth Hagoyim khua ihsin Kishon Tiva tiang a fĭnkhawm.\\n14 Cun Deborah in Barak hnenah, «Tho aw! Ziangahtile tuihni hi Jehovah in na kut sungih Sisera a lo pek ni a si. Jehovah cu na hmaiah a feh a si lo maw?» tiah a ti. Cutin Barak cu amah thluntu mipa 10000 thawn Tabor Tlang ihsin a suk. 15 Cule Jehovah in Sisera le a ránglêngpawl hmuahhmuah le a ralkappawl hmuahhmuah cu ralnâm hriam in Barak hmaiah a vaivuanter hai, cule Sisera cu a ránglêng ihsin a ṭum ih ke in a tlân. 16 Asinan Barak cun ránglêngpawl le ralkappawl cu Harosheth Hagoyim khua tiangin a dawi, cule Sisera-ih ralkappawl hmuahhmuah cu ralnâm hriam hmangin an tlu, mi pakhat hman an tâng lo.\\nJael in Sisera a That\\n17 Sikhalsehla Sisera cu Ken-mi Heber-ih nupi, Jael-ih puanthlam lamah ke in a tlânsia. Ziangahtile Hazor siangpahrang Jabin le Keni-mi Heber-ih sungkua karlakah daihnak a um. 18 Cule Jael cu Sisera táwng dingah a fehsuak ih a hnenah, «Ra pial aw, ka bawipa, ka hnenah ra pial aw, ṭih hlah,» tiah a ti. Cule a puanthlam sungih a pialluh hnuah amah cu puan a khuh.\\n19 Cule anih in a hnenah, «Ka ti a hāl ruangah zangfahten in ding tidai málten i pe aw,» tiah a ti. Cutikah Jael in hnawi bawm a áwng ih in ding a pe, cule amah cu a khuh. 20 Cule Sisera in a hnenah, «Puanthlam sângka ah ding awla, zo simaw ra in, ‹Hi tawkah mi pakhat tal an um maw?› tiin an lo suh asile, ‹Um lo,› rak ti aw,» tiah a ti. 21 Cun Heber-ih nupi Jael cu a kut in puanthlam khenkilhnak le sobul a la ih, Sisera hnenah dimten a feh, cule khenkilhnak cu a depdep ah a khen. Cumi cu leilung ah a tlăng, ziangahtile Sisera cu a cau ih thithlĕpin a itthat. Cutin anih cu a thi. 22 Cule zoh hnik, Barak cun Sisera a dawi. Jael cu Barak hmuak dingin a va suak ih a hnenah, «Ra aw, na hawl mi pa ka lo hmuh ding,» tiah a ti. Cule a puanthlam sungih a luh tikah, zoh hnik, Sisera cu a depdep ah puanthlam khenkilhnak thawn tlu ih thiin a um.\\n23 Cutin cuih ni ah Pathian in Kanaan siangpahrang Jabin cu Israel tefapawl hmaika-ah a duaiter. 24 Cule Israel tefapawlih kut cu Kanaan siangpahrang Jabin dokalhin, Kanaan siangpahrang Jabin an nuairal tiangin a cak sin vivo.\\n1 Cun Deborah le Barak, Abinoam-ih fapa cun cuih ni ah,\\n2 «Israel ram ah hotupawl in an hruai tikah,\\nMai lungpuakih mipi an hlănawk tikah,\\nJehovah cu thangṭhat uh!\\n3 Maw siangpahrangpawl, ngai uh!\\nMaw mizahumpawl nan hna tŭn uh!\\nKei, keimah rori hman Jehovah hnenah hla ka sak ding,\\nIsrael-ih Pathian Jehovah hnenah thangṭhat hla ka sak ding.\\n4 Jehovah, Seir ihsin na fehsuak tikah,\\nEdom ramlak ihsin na karsuah tikah,\\nLeilung cu a khūr ih vanpawl in an burh,\\nKhawdurpawl khal in tidai an burh,\\n5 Tlangpawl an hnîn Jehovah hmaiah,\\nHimi Sinai khal, Israel-ih Pathian Jehovah hmaiah.\\n6 Anath-ih fapa Shamgar san laiah,\\nJael san laiah,\\nZinpipawl tla an ṭhing,\\nCule khualtlawngpawl in zinte an zawh.\\n7 Israel ram ah khawtepawl an ṭhing,\\nKei, Deborah, Israel ram ih nu pakhat ka thawh hlanlo an ṭhing.\\n8 Annih in pathian tharpawl an hril,\\nCun kăwtkapawl ah ral doawknak a um,\\nIsrael ram ah mi 40000 lakah ralphaw le fei hmuh ding a um lo.\\n9 Ka thinlung cu mipi zawngih mai lungsuakih hlanaw mi,\\nIsrael uktupawl hnenah a um.\\n10 Nannih lāk varpawl parih topawl,\\nNannih puan sah zet parih topawl le,\\nNannih lamzin tluanih a fehtupawl, phuang uh.\\n11 Thálsaithiampawl thawmvâng ihsi hlatnak, tidai khainak hmunpawl lakah,\\nCu tawkah Jehovah căngvaihnak dingfelpawl an siarsal ding,\\nIsrael ram ah a khawmipawl hrangih a dingfel mi căngvaihnakpawl cu,\\nJehovah-ih minungpawl cu kăwtkapawl ah an ṭum ding.\\n12 Ṭhang law, ṭhang law, Deborah!\\nṬhang law, ṭhang law, hla sak law!\\nTho law, Barak, cule na ralkaihpawl hruaihlo aw,\\nMaw, Abinoam-ih fapa!\\n13 Cun a nungdampawl an ra suk, minungpawl in mipawimawhpawl an dokalh,\\nJehovah cu ka hrangah micak dokalhin a ra ṭum.\\n14 Amalek-mipawlih hrihrampawl cu Efraim ihsin an si.\\nNangmah hnuah, Benjamin, na mipawl thawn,\\nMakir ihsin uktupawl an ra suk ih,\\nZebulun ihsin cangantupawlih fungfek kengtu.\\n15 Cule Issakar-ih ralbawipawl cu Deborah zawngah,\\nIssakar vekin, Barak khal phaikuam ah a thupek hnuaiah thlah a si,\\nReuben bur ṭhenpawl lakah,\\nNasa zetih tumruhnak thinlung a um.\\n16 Ziangahso rante hruangkulhpawl lakah,\\nRante rual be ngai dingih nan to?\\nReuben burṭhenpawl in nasazetih thinlung cekawknak an nei.\\n17 Gilead cu Jordan ralah a tâp ta,\\nCule ziangahso Dân cu lăwngpawl parah a tān ta?\\nAsher cu tipi kapah a um ringring ih,\\nA litengsâwl ah a tâp.\\n18 Zebulun cu an nunnak thihnak tiangih ui lo minung an si,\\nNaftali khal, doawknak hmun sângpawl ah cuvek thotho a si.\\n19 Siangpahrangpawl an ra ih, an do,\\nCun Kanaan siangpahrangpawl in an do,\\nTaanak khua ah, Megiddo tipi kiangah cun;\\nRalthillawn ngun zianghman an la lo.\\n20 Annih in vanpawl ihsin an do,\\nArsipawl in an zin ihsin Sisera an do.\\n21 Kishon tilian in anmah a fĕnhlo,\\nCuih khuahlan tilian, Kishon tilian cun.\\nMaw, ka nunnak, cahnak thawn hmai năwr aw!\\n22 Cun rángpawl an tlân cak tuk ruangah an ketinpawl lei ah an khâwng tluttlo,\\nA rángtlancakpawl a sawtin an sawt.\\n23 ‹Meroz cu camsiat uh,\\nA sungih umpawl cu nasazetin camsiat uh,\\nZiangahtile annih cu Jehovah băwmnak ah an ra lo,\\nMicak donak ih Jehovah băwmnak ah cun,› tiah Jehovah-ih vancungmi in a ti.\\n24 Nunaupawl lakih mithlawsuakbik cu Jael a si,\\nKen-mi Heber-ih nupi;\\nPuanthlampawl sungih nunaupawl lakah anih cu mithlawsuak a si.\\n25 Sisera in tidai a dil, Jael in hnawi a pe,\\nJael in khēng mawi zetin hnawikhăl a kengsuak.\\n26 Jael kut cu puanthlam khenkilhnak lamah a suah,\\nA vawrh lam kut cu hnaṭuantupawlih sobul lamah;\\nSisera a khêng, a lu a sŭn,\\nJael cun a khēng ih, a depdep ah tlăng ko a khêng.\\n27 Jael ke hramah Sisera cu a sâwn, a tlu, a tlulan ta,\\nJael ke hramah anih cu a sâwn, a tlu,\\nA sâwnnak hmun ah, a tluthat.\\n28 Sisera-ih nu in tukvirh ihsin a cuan,\\nCule tukvirh kalhpaṭheng ihsin,\\n‹Ziangah so a ránglêng a va thleng har ve?\\nZiangahso a ránglêng awn a khawtlai?› tiin a ausuak.\\n29 Jael-ih nunau fimbikpawl in amah Jael cu an sâng,\\nA si, amah le amah a sângaw,\\n30 ‹Ralthillawn an hmu ih an ṭhenaw rero lo maw si?\\nMipa kip in nunau pakhat asilole pahnih;\\nSisera hrangah, buh mi ralthillawn sinfenpawl,\\nṬelh mi le buh mi ralthillawn sinfenpawl,\\nRallakthil hngawng ih bah ding mi khat lam le khat lam buh le ṭelh mi,› tiin.\\n31 Cutivekcun na ralpawl hmuahhmuah hlorál hai seh, Maw, Jehovah!\\nAsinan amah duhdawtu cu thacak zetih suak ni vek si hai seh,»\\ntiin hla an sak.\\nCule ram cu kum 40 sung ralmuangin a um.\\nMidia-mipawl in Israel an Palbĕt\\n1 Cun Israel tefapawl cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo an tuah. Cule Jehovah in anmah cu kum sarih sung Midian kut ah a pek hai, 2 cun Midian kut cun Israel a neh. Israel tefapawl in Midian-mipawl ruangah tlang ah anmai hrangah khurpawl, pûkpawl le ralhruangkulhpawl an tuah. 3 Cule hitin a si, Israel in thlaici a tuh tinten, Midian-mipawl an ra so, Amalek-mipawl le nisuahnak lam mipawl khal Israel dokalhin an ra so. 4 Cun Israel dokalhin ṭanhmun an khuar ih, Gaza tiangin leilung rahsuak an siatsuah, cule tuu siseh, câwcang siseh, lāk siseh, Israel hrangah ei ding zianghman an hlah lo. 5 Ziangahtile annih cu an sumhnámpawl le an puanthlampawl thawn kharbawkpawl vekih tam in an hung so, anmah le an kalaukpawl cu siar cawk lo an si. Cule ram siatsuah dingin ram sungah an lut. 6 Cun Israel cu Midian-mipawl ruangah nasazetih farahterin a um, cule Israel tefapawl cu Jehovah hnenah an ausuak.\\n7 Cule hitin a si, Midian-mipawl ruangah Israel tefapawl cu Jehovah hnenih an ausuah tikah, 8 Jehovah in Israel tefapawl hnenah profet a thlah ih, anih in an hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti, ‹Izip ihsin ka lo hruaiso ih sáltannak inn ihsin ka lo hruaisuak. 9 Cule Izip-mipawlih kut ihsin le a lo palbĕttu hmuahhmuah kut ihsin ka lo runsuak ih, anmah cu nan hmaiah dawisuakin an ram ka lo pe. 10 Cuithlunah kei in nan hnenah, «Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si, nan cēnnak ram, Amor-mipawlih pathianpawl cu ṭih hlah uh,» tiah ka lo ti. Sikhalsehla ka aw nan ngai duh lo,› a ti a si,» tiah a ti.\\n11 Cun Jehovah-ih vancungmi a ra ih, Ofrah khua Abiezer-mi Joash-ih ela thingkung hnuaiah a to, a fapa Gideon cu Midian-mipawl ih hmuh lo dingin sabit sawrnak sungah sangvut a vua. 12 Cule Jehovah-ih vancungmi cu a hnenah a lang ih, a hnenah, «Na hnenah Jehovah a um, nang miralṭhapa!» tiah a ti.\\n13 Gideon in a hnenah, «Maw, ka bawipa, Jehovah kan hnenih a um a si ahcun, ziangahso hivek thil hmuahhmuah tla hi kan parih a thlen? ‹Jehovah in Izip ihsin in hruaisuak a si lo maw?› tiin kan pupápawl ih in rak sim mi a thilmakpawl teh khuiah so an um? Atu ah Jehovah cun in thlauthla zo ih, Midian-mipawl kut ah in pe zo a si,» tiah a ti.\\n14 Cun Jehovah cu a lamah a hawi ih, «Himi na cahnak in feh awla, Midian-mipawlih kut ihsin Israel na runsuak ding a si. Ka lo thlah a si lo maw?» tiah a ti.\\n15 Cule Gideon in a hnenah, «Maw ka Bawipa, ziangtin Israel cu ka run thei ding? Ngai hnik, ka hrin cu Manasseh lakih a caklobik a si, cule kei cu ka paih sungkua ah a tenaubik ka si fawn,» tiah a ti.\\n16 Cule Jehovah in a hnenah, «Na hnenah ka um rori ding ih, Midian-mipawl cu minung pakhat vekin na neh hai ding a si,» tiah a ti.\\n17 Cun Gideon in a hnenah, «Na mithmuhih duhsaknak ka co asile, ka hnenih ṭawngtu hi nangmah na si ti hminsinnak i hmuh aw. 18 Na hmaiih ret ding ka thilhlăn ka va lâk ih, na hnen ka thlen lai hlanlo, zangfahten hitawk ihsin tlân hram hlah aw,» tiah a ti.\\nCule anih in, «Na ra thlenkirsal tiang ka rak um ding,» tiah a ti.\\n19 Cule Gideon cu a lut ih, me note le thilnu telh lo sang cu sangvut efa khat a timtuah. A sa cu kho sungah a ret ih, bel sungah a hang cu a ret. Cule cupawl cu ela thingkung hnuaiih Jehovah-ih vancungmi hnenah a keng ih a hlan. 20 Pathian vancungmi in a hnenah, «Sa le thilnu telh lo sang cu la awla, himi lungpi parah ret aw, cule a ti thle aw,» tiah a ti. Cule cuvekin a tuah. 21 Cun Jehovah-ih vancungmi cun a kut sungih kianghrăwl zim cun sa le thilnu telh lo sang cu a tăwk. Cule lungpi ihsin meisa a suak ih, sa le thilnu telh lo sang cu an káng. Cule Jehovah-ih vancungmi cu a mithmuhnak ihsin a hlo.\\n22 Cun Gideon in amah cu Jehovah-ih vancungmi a si ti a theithiam. Cule Gideon in, «E heu, Maw Bawipa Jehovah! Hmaităwnin Jehovah-ih vancungmi ka hmu maw!» tiah a ti.\\n23 Cun Jehovah in a hnenah, «Na hnenah daihnak um seh, ṭih hlah, na thi lo ding,» tiah a ti. 24 Cule Gideon in cu tawkah Jehovah hrangah biakṭheng a dâwl ih, cumi cu, aJehovah Shalom tiah a ko. Cuih biakṭheng cu tuihni tiangin Abiezer-mipawlih khua Ofrah ah a um lai.\\n6:24a Jehovah Shalom: «Jehovah cu Daihnak a si,» tinak a si.\\nGideon in Baal Biakṭheng a Ṭhiatbăl\\n25 Cule hitin a si, cuih zan thotho ah Jehovah in a hnenah, «Na paih câwpa tuai, a pahnihnak câwpa tûai kum sarih upa kha la awla, na paih neih mi Baal biakṭheng kha ṭhiatbăl aw, cule cumi kiangih Asherah khal hauthlu aw. 26 Cule himi lungpi zimah Jehovah na Pathian hnenah rem thlipthlepten biakṭheng dâwl aw. Cule a pahnihnak câwpa tûai la awla, na hauthluk ding mi thing Asherah lim thawn Meiur Thilhlăn hlan aw,» tiah a ti. 27 Cule Gideon cun a siahhlawhpawl lakih mipa pahra a hruai ih, Jehovah in a hnenih a sim vekin a tuah. Cule hitin a si, sun laiih cumi tuah dingah a paih sungkua le khaw sung mipapawl a ṭih tuk lawmmam ruangah, zan ah a tuah.\\n28 Cule khaw sung mipapawl zingteih an thawh tikah, zoh hnik, ṭhiahbăl mi Baal biakṭheng le a kiangih Asherah cu hauthlukin a rak um, cule a pahnihnak câwpa tûai cu dawl mi biakṭheng parah hlanin a um. 29 Cule pakhat le pakhat, «Zo in hivek thil a tuah,» tiah an tiaw. Cule an sut ih an suhkual tikah, «Joash-ih fapa Gideon in hivek thil a rak tuah,» tiah an ti. 30 Cule khaw sung mipapawl in Joash hnenah, «Thah a si theinak dingah na fapa rak hruai aw, ziangahtile Baal biakṭheng a ṭhiatbăl ih, cumi kiangih Asherah khal a hauthlu a si,» tiah an ti.\\n31 Asinan Joash cun amah dokalhih a dingtu hmuahhmuah hnenah, «Baal nan ṭan ding maw? Amah cu nan run ding maw? Amah ṭantu cu zing ah thah si seh! Baal cu pathian asile, amah le amah run aw seh, ziangahtile a biakṭheng cu ṭhiahbăl a si zo!» tiah a ti hai. 32 Curuangah cuih ni ah Joash in Gideon cu, «Baal in Gideon dokalh seh, ziangahtile anih in a biakṭheng a ṭhiatbălsak a si,» tinak ah aJerubbaal tiah a sak.\\n6:32a Jerubbaal: A sullam cu Baal in a do tinak a si.\\n33 Cun Midian-mi hmuahhmuah, Amalek-mi hmuahhmuah le nisuahnak lam mipawl an fĭnkhawmaw. Cule an hei tánkai ih Jezreel Phaikuam ah ṭanhmun an khuar. 34 Asinan Jehovah Thlarau cu Gideon parah a rung athleng, cule anih in tuupa ki a phaw ih a dungah Abiezer-mipawl an pungkhawm. 35 Cule Manasseh ram pumpi hrawhsuakin Gideon in palaipawl a thlah ih, amah thlun dingin annih khal kawhkhawm an si. Asher, Zebulun le Naftali rampawl khalah palaipawl a thlah ih annihpawl cu amah táwng dingin an hung so.\\n6:34a thleng: A ṭawng hrampi ah cun, «thuam» ti a si.\\nGideon-ih Tuu Hmul\\n36 Cun Gideon in Pathian hnenah, «Na rak sim zo bangin ka kut hmangin Israel na run ding asile, 37 zoh hnik, hruihhmun ah tuu hmul ṭhuam khat ka ret ding ih sahmul par lawngah dai a um ih, leilung par hmuahhmuah cu a ro asile, na rak sim zo bangin ka kut hmangin Israel na run ding ti ka thei ding,» tiah a ti. 38 Cule cutin a rak si taktak. A thaizing zingpitih a thawh tikah, tuu hmul cu a sawrkhawm ih dai ihsin tidai khengkûm khat a sawrsuak. 39 Cun Gideon in Pathian hnenah, «Ka parah na thinheng hlah aw, vei khat lawngin ka ṭawng hrih ding, zangfahten tuu hmul thawn vei khat lawng hniksak hrih ko ning, atu ah cun tuu hmul lawng ro sehla, leilung hmuahhmuah ah dai um seh,» tiah a ti. 40 Cule Pathian in cumi zan ah cuvekin a tuah. Tuu hmul lawng a ro, asinan leilung par hmuahhmuah ah dai a um.\\nGideon-ih Miralṭha 300\\n1 Cun Gideon ti mi Jerubbaal le a zawngih um minungpawl hmuahhmuah cu zingten an tho ih Harod tikhur kiangah ṭanhmun an khuar. Midian-mipawlih ṭanhmun khuarnak cu an sak lam, phaikuam sungih Moreh tlangpâwng ah a si.\\n2 Cule Jehovah in Gideon hnenah, «Na hnenih um minungpawl hi an kut sungih Midian-mipawl pe dingah ka hrangah an tam tuk, culole, ‹Keimaih kut rori in i run,› tiin, Israel in keimah dokalhin sunlawinak a la pang ding. 3 Curuangah mipi hnatheihah, ‹Zokhal a khūr le a ṭihtu cu kir sehla, Gilead Tlang ihsin tlân lohli seh,› tiin phuang aw,» tiah a ti. Cule mi 22000 cu an kirsal ih, 10000 an tâng.\\n4 Asinan Jehovah in Gideon hnenah, «Milai an tam tuk lai thotho, tidai ah hruai hai awla, cu tawkah na hrangah anmah cu ka hniksak hai ding. Cun hitin a si ding, ‹Hi pa hi na hnenah a feh ding a si,› tiih na hnenih ka lo ti mi cu na hnenah a feh ding ih, ‹Hi pa cu na hnenah a feh lo ding a si,› tiih na hnenih ka ti mi cu a feh lo ding,» tiah a ti. 5 Cun milaipawl cu tidai ah a hruai hai. Cule Jehovah in Gideon hnenah, «Uico liah vekin an lei ih tidai a liaktu pauhpauh cu na rethran hai pei ih, cuvek thothoin, in dingih kûn tahratin khuk a biltu pauhpauh khal,» tiah a ti. 6 Cule an kâ ah an kut ret ih a liaktu mipum cu mipa 300 an si, asinan mi dang hmuahhmuah cu kûn tahratin khukbilin tidai an in. 7 Cun Jehovah in Gideon hnenah, «A liahih liaktu mipa 300 hmangin ka run ding ih, Midian-mipawl cu nan kut ah ka lo pe ding. Mi dangpawl hmuahhmuah mai hmun cio ah tlung hai seh,» tiah a ti. 8 Cutin mipi cun ei ding le an tuupa kipawl cu an kut in an keng. Cule Gideon in a tāng mi Israel-mipawl cu, mi kip mah le puanthlam cio ah a tlungter hai ih, cuih mipa 300 cu a tanngter. Midian ṭanhmun khuarnak cu an hnuaiih phaikuam ah a si.\\n9 Cun hitin a si, cuih zan ah Jehovah in Gideon hnenah, «Tho aw, riahhmun lamah suk aw, ziangahtile cumi cu na kut ah ka lo pe zo. 10 Asinan feh ding na ṭih asile, ṭanhmun khuarnak ah cun na siahhlawh Purah sukpi aw. 11 Cule an ṭawng mi na thei ding ih, cuihhnu ah ṭanhmun khuarnak lamih suk dingah na kutpawl cahter an si ding,» tiah a ti. Cun ṭanhmun khuarnak ih ralthuam keng pacangpawl tăwntir ah a siahhlawh Purah thawn a suk. 12 Midian-mipawl le Amalek-mipawl, nisuahnak lam mipawl hmuahhmuah cu kharbawk tlukih tam in phaikuam ah cun an zau. An kalaukpawl khal siar cawk lo, tiva kapih vunnel vekih tam an si.\\n13 Cule Gideon a thlen tikah, zoh hnik, mi pakhat a hawipi hnenih a mang sim rero lai a rak um. Cu pa cun, «Mang ka rak nei, zoh hnik, barli sangvut sang hlawm khat hi Midian ṭanhmun khuarnak ah a rīl, cuih sang cu thlam ah a rīl ih, thlam cu a sawh, cutin thlam cu a tlu ih a linglet, cule thlam cu a cim,» tiin a sim.\\n14 Cun a hawipi cun a sawn ih, «Himi cu ziang dang a si lo, Israel-pa pakhat Gideon, Joash-ih fapaih ralnâm a si cu! Pathian in a kut ah Midian le ṭanhmun khuarnak pumpuluk a pe zo a si hi,» tiah a ti.\\n15 Cule hitin a si, Gideon in an mang simawk mi le a hrilhfiah a theih tikah, Pathian a bia. Gideon cu Israel ṭanhmun khuarnak ah a kirsal ih, «Tho uh, ziangahtile Jehovah in nan kut ah Midian ṭanhmun khuarnak cu a lo pe zo a si,» tiah a ti. 16 Cun mipa 300 pawl cu bur thum ah a ṭhen hai ih, mi pakhat kut ciar ah tuupa ki pakhat, leibel kawlawng le a sungah meiser a um mi leibel a kenter hai. 17 Cule anih in an hnenah, «In zoh uhla, ka tuah vekin nan tuah ve pei, zoh hnik uh, ṭanhmun khuarnak tăwntir ka thlen tikah ka tuah vekin nan tuah ve pei. 18 Tuupa ki ka phawt tikah, keimah le ka zawngih a um mi hmuahhmuah in, ṭanhmun khuarnak pumpuluk kil kip ah tuupa ki phaw in, ‹Jehovah le Gideon-ih ralnâm!› tiah nan ti cio pei,» tiah a ti hai.\\n19 Cutin Gideon le a hnenih um mipa 100 pawl cu, azan ralven laita thăwktir, ralven an rak thlengawk pekah, ṭanhmun khuarnak tăwntir an thleng. Cule tuupa ki an phaw ih an kut ih leibelpawl cu an khuai. 20 Cun mi bur bur thum cun an tuupa ki an phaw ih, an leibelpawl an khuai. Meiserpawl cu an keh lam kut in an keng ih, tuupa kipawl cu an kut vawrh lamah, cule, «Jehovah le Gideon-ih ralnâm!» tiin an au. 21 Cule ṭanhmun khuarnak kulhin mipa pakhat cio anmai hmun ah an ding fingfing ih, ralkap hmuahhmuah cu an tlân, an au ih, an zâm. 22 Mipa 300 pawl in tuupa ki an phawt tikah, Jehovah in mi kip an ralnâm thawn ṭanhmun khuarnak pumpuluk in anmai hawipi a doter. Cule ralkappawl cu Zererah lam, Beth Akasia tiang, Tabbath kiangih Abel Meholah ramri tiangin an tlânsia. 23 Cule Naftali, Asher le Manasseh hmuahhmuah ihsin Israel mipapawl cu an fĭnkhawmaw ih, Midian-mipawl an hei dawi.\\n7:19a zan ralven laita: Zanṭim tinak a si.\\n24 Cun Gideon in Efraim tlang ram hmuahhmuah ah palaipawl a thlah ih, «Midian-mipawl dokalhin rung suk uhla, anmah cu tidai umnak hmunpawl ihsin Beth Barah le Jordan tiangin kulh uh,» tiah a ti. Cun Efraim mipa hmuahhmuah cu an fĭnkhawmaw ih tidai umnak hmunpawl ihsin Beth Barah le Jordan tiangin an kulh. 25 Cule Midian-mipawlih ralbawi pahnih, Oreb le Zeeb tla an kai. Oreb cu Oreb-ih lungpi ah an that ih, Zeeb cu Zeeb-ih sabit sawrnak ah an that. Midian cu an dawi ih Jordan ralkhat lamih Gideon hnenah Oreb le Zeeb-ih lupawl tla an hei keng.\\nGideon in Midia-mipawl a Duaiter\\n1 Cun Efraim mipapawl in Gideon hnenah, «Midian-mipawl do dingih na feh laiah khan, in rak sawm lo, ziangah saw cutiih na tuah?» tiah an ti. Cule annih in Gideon cu na zetin an kawk.\\n2 Cule anih in an hnenah, «Nanmah khaikhinin ziangso ka rak tuah? Abiezer-ih sabit lawh mi hnakin Efraim-ih sabit hlah mi sarkhawm mi hi a nasa lo maw? 3 Pathian in nan kut ah Midian ralbawi Oreb le Zeeb a lo pe zo. Cule nanmah thawn khaikhinin ziangso ka tuah thei mi?» tiah a ti hai. Cun cuih thu a sim tikah a parih an thinhengnak cu a dai.\\nZebah le Zalmunna\\n4 Gideon cu Jordan a thlen tikah amah le a hnenih um mipa 300 pawl cun an tánkai, cau zet cingin an dawi thotho. 5 Cun anih in Sukkoth mipapawl hnenah, «Zangfahten i thluntu minungpawl hnenah sang hlawm pe uh. Ziangahtile annih cu an cau, kei cun Midian lal Zebah le Zalmunna ka dawi hai lai ding,» tiah a ti.\\n6 Cule Sukkoth hotupawl in, «Kannih in na ralkap hnenah sang pe dingin, Zebah le Zalmunna ih kutpawl tla na kut ah an um maw si?» tiah an ti.\\n7 Cutikah Gideon in, «Himi thu ah, Jehovah in ka kut sungih Zebah le Zalmunna i pek tikah cun, ramṭhing ih hlingbûr le hrambûar hmangin nan taksa ka thlek ding!» tiah a ti. 8 Cun Gideon cu cutawk ihsin Penuel ah a so ih, an hnenah cuvek thothoin a ṭawng. Penuel ih mipapawl khal in Sukkoth mipapawl ih rak sandān vekin amah an sâng ve. 9 Cule anih khal in Penuel mipapawl hnenah, «Daihnak thawn ka ratsal tikah, hi dawlsâng hi ka ṭhiatbăl ding!» tiah a ti.\\n10 Cun Zebah le Zalmunna cu Karkor ah an um ih, an ralkappawl khal anmah zawngah an um, 15000 hrawng an si, nisuahnak lam mipawlih ralkap hmuahhmuah lakih a nungdamsŭn zate an si. Ziangahtile ralnâm kengtu mipa tingkhat le thawngkul pawl cu an tlu zo. 11 Cun Gideon cu Nobah le Jogbehah nisuahnak lam thlampawl ih a cêngtupawlih lamzin in a so ih, ṭanhmun khuarnak cu ralmuangih an theihawk laiah a do. 12 Zebah le Zalmunna an tlan tikah, Gideon in a dawi hai ih Midian siangpahrang pahnih, Zebah le Zalmunna cu a kai hai ih, ralkap zaten a buaiter.\\n13 Cun Joash-ih fapa Gideon cu ni a suah hlanah raldonak ihsin a kir. 14 Cule Sukkoth mipapawl lakih tlangval pakhat a kai ih, thu a sut. Cule cuih tlangval in Sukkoth hotupawl le Sukkoth upapawl mi 77 pawlih hmin cu a ngansak. 15 Cun Gideon cu Sukkoth mipapawl hnenah a hung so ih, «Zoh hnik uh, Zebah le Zalmunna hi, anmah hi sokhaw, ‹Zebah le Zalmunna cu na kut ih um zo vekin, cutiih na micaupawl sang kan hun pek mai ding cu?› tiih in hnihsan kha,» tiah a ti. 16 Cule Gideon cun khaw upapawl cu a hruai hai ih, ramṭhing hlingbûr le hrambûar in Sukkoth mipapawl cu a zirh hai. 17 Cun Penuel dawlsâng a ṭhiatbăl ih, khaw sung mipapawl a that.\\n18 Cule anih in Zebah le Zalmunna hnenah, «Tabor ih nan thah mi kha ziang vek mipa so an si?» tiah a ti hai.\\nCun annih in, «Annih khal nangmah vek an si, an zaten siangpahrang fapa an bang cio,» tiah an sâng.\\n19 Cun anih in, «Annih cu ka unau, ka nuih fapapawl an si. Jehovah a nun rori bangin, an nunnak rak zuah uhla cu ka lo that lo ding nân,» tiah a ti. 20 Cule a fapa upabik Jether hnenah, «Tho aw, anmah cu that aw!» tiah a ti. Asinan suakthuan cun a ralnâm a phawi lo, ziangahtile a ṭih, amah cu a suakthuan lai hrih ruangah a si.\\n21 Cun Zebah le Zalmunna in, «Nangmah cu mipa na si, mipa tha na nei, nangmah rori tho awla, in that aw,» tiah an ti. Cule Gideon cu a tho ih, Zebah le Zalmunna cu a that hai, an kalaukpawl hngawng parih ceinak kûalpawl cu a la.\\nGideon-ih Puithiam Kâwrcung\\n22 Cun Israel mipapawl in Gideon hnenah, «In uk aw, nangmah le na fapa nan pahnih le na tupa khal, ziangahtile nang in Midian kut ihsin in runsuak a si,» tiah an ti.\\n23 Asinan Gideon in an hnenah, «Ka lo uk lo ding ih, ka fapa khal in a lo uk lo ding, Jehovah in a lo uk ding a si,» tiah a ti hai. 24 Cun Gideon in an hnenah, «Thil pakhat lo dil ka duh, mi pakhat fingfing in nan rallâksum ihsin hnakhaih in pe cio pei,» tiah a ti. Ziangahtile annih cun sui hnakhaihpawl an nei, ziangruangahtile annih cu Ishmael-mipawl an si.\\n25 Cun annih in, «Siang zetin kan lo pe ding,» tiah an ti. Cule sinfen an phah ih, mi kip in cumi parah an rallâksum ihsin hnakhaihpawl an theh. 26 A dil mi sui hnakhaihpawlih rih lam cu ceiawknak kûalpawl, ṭhi le Midian siangpahrangpawlih hruk mi kâwrfual senduppawl le an kalaukpawl hngawng ih ṭhipawl siarlo in, sui shekel 1700 a si. 27 Cun cumi cu Gideon in Puithiam Kâwrcung pakhat ah a tuah ih, cumi cu amai khua, Ofrah khua ah a ret. Cule Israel-mi hmuahhmuah in cu tawkah cumi thawn hlawhhlannak an tuah. Cumi cu Gideon le a sungza hrangah tháng ah a cang.\\n28 Cuticun Midian cu an lu tungsal nawn loin, Israel tefapawl hmaiah an duai. Cule Gideon damsung hmuahhmuah ram cu kum 40 sung ralmuangin a um.\\n29 Cun Joash-ih fapa Jerubbaal cu a feh ih, amai inn ah a cêng. 30 Gideon cu nupi tampi a neih ruangah amai sung suak fapa 70 a nei. 31 Shekem khua ih a um mi a nusûn khal in fapa pakhat a hrinsak. A hmin cu aAbimelek a si. 32 Cule Joash-ih fapa Gideon cu tarkûnin a thi, cule Abiezer-mipawlih Ofrah khua, a pa Joash-ih thlān ah phum.\\n8:31a Abimelek: Ka pa cu siangpahrang a si tinak a si.\\n33 Cun hitin a si, Gideon a thih veten Israel tefapawl cun Baalpawl thawn hlawhhlannak an tuahsal, cule aBaal-Berith cu an pathian ah an tuah. 34 Cutin Israel tefapawl in kil kip ih an ralpawl hmuahhmuah kut ihsin anmah runsuaktu Jehovah an Pathian an máng nawn lo, 35 Gideon tiih kawh mi Jerubbaal sungza par khalah Israel hrangih thil ṭha a rak tuah mi zulhin ṭhatnak an langter lo.\\n8:33a Baal-Berith: Shekem pathian a si ih, a hmin sullam cu «thukham Baal» tinak a si.\\n1 Cun Jerubbaal-ih fapa Abimelek cu Shekem khua ih a nuih ṭapalepawl hnenah a feh ih, anmah le a nuih paih sungkaw hrinpawl hmuahhmuah cu a be hai ih, 2 «Zangfahten Shekem mipapawl hmuahhmuah ih hnatheihah, ‹Jerubbaal-ih fapa 70 pawl in nan tlunih an lo uk maw ṭha nan ti sawn, mi pakhat in nan tlunih a lo uk?› tiah ti hnik uh. Cun kei cu nan titsa le ruh ka si ti cîng ringring uh,» tiah a ti.\\n3 Cule a nuih ṭapalepawl in Shekem mipapawl hmuahhmuah ih hnatheihah amai thuhla himi ṭawngkam hmuahhmuah hi an sim. Cule an thinlung cun Abimelek thlun ding an duh ih, annih in, «Anih cu kan unaupa a si,» tiah an ti. 4 Cun Abimelek cu aBaal-Berith temple ihta ngun shekel 70 an pe, cule cumi thawn anih in mihlothlau le pawisak nei lo pacangpawl a hlang, cule annih in amah cu an thlun. 5 Cun anih cu Ofrah khua ih a paih inn ah feh in a unaupapawl, Jerubbaal-ih fapa 70 pawl cu lungto pakhat parah a that hai. Asinan Jerubbaal-ih fapa nautabik Jotham cu a relh ruangah a tâng. 6 Cule Shekem mipa hmuahhmuah le Beth Millo khaw mipa hmuahhmuah cu an fĭnkhawmaw ih, an feh, cule Abimelek cu Shekem khua ih a um mi elon thingkung kiangih ṭhuam ah cun siangpahrang ah an tuah.\\n9:4a Baal-Berith: Shekem pathian a si ih, a hmin sullam cu «thukham Baal» tinak a si.\\n7 Jotham an sim tikah, anih cu a feh ih, Gerazim Tlang zimah dingin a aw suahin a au. Cule anih in an hnenah,\\n«Pathian ih a lo ngaithlak theinak dingah,\\nI ngai hnik uh, nannih Shekem mipapawl!\\n8 «Vei khat cu thingkungpawl hi an siangpahrang ding hriak thih dingin an fehsuak. Cule olif thingkung hnenah, ‹In uk aw!› tiah an ti.\\n9 «Asinan olif thingkung in an hnenah, ‹Pathian le milai an cawimawinak ka hriak peksuah hi cawlhsanin, thing parah thēnaw rero dingin ka feh ding maw si?› tiah a ti.\\n10 «Cun thingkungpawl in theipi kung hnenah, ‹Nang ra awla, in uk aw!› tiah an ti.\\n11 «Asinan theipi kung in an hnenah, ‹Ka thlumnak le ka rah ṭha hi suahsanin, thing parah thēnaw rero dingin ka feh ding maw si?› tiah a ti.\\n12 «Cun thingkungpawl in sabit hri hnenah, ‹Nang ra aw, cule in uk aw,› tiah an ti.\\n13 «Asinan sabit hri in an hnenah, ‹Pathian le minungpawl lungawitertu, Ka sabitzu thar cu cawlhsan in, thing tlunah thēnaw rero dingin ka feh ding maw si?› tiah a ti.\\n14 «Cun thingkungpawl hmuahhhmuah in hling hnenah, ‹Nang ra awla, in uk aw!› tiah an ti.\\n15 «Cule hling in thingkungpawl hnenah, ‹Nan parih siangpahrang dingih hriak in thih ngaingai asile, ra uhla ka zârhnemah beu uh, asinan cuti asilole hling ihsin meisa suak aw sehla, Lebanon ih sidarpawl kangrál thluh seh!› tiah a ti.\\n16 «Curuangah Abimelek siangpahrang ih tuahnak ah thungaithlak le diktakin nan rak cāngvai ih, Jerubbaal le a sungza cu ṭhateih nan rak zoh ih, a phu tawkin a hnenah nan rak tuah asile, lungawiaipuangin um uh. 17 Ziangahtile ka pa cun a nun thāpin nan hrangah ral a do ih, Midian kut ihsin a lo runsuak. 18 Asinan tuihsun ah cun ka paih sungza dokalhin nan rak tho ih lungto pakhat parah a fapa 70 nan that, cule a siahhlawhnuih fapa Abimelek cu nan unaupa a si ruangah Shekem mipapawl parih siangpahrang ah nan tuah. 19 Tuihsun ah Jerubbaal le a sungza thawn thungaithlak le diktakin nan rak cāngvai asile, Abimelek ah lungawiaipuangin um uhla, amah khal nanmah ah lungawiaipuangin um seh. 20 Asinan cuti asilole, Abimelek hnen ihsin meisa suakin Shekem le Beth Millo mipapawl kangrál thluh seh, cule Shekem mipapawl hnen ihsin le Beth Millo mipapawl hnen ihsin meisa suak sehla, Abimelek kāngral thluh seh,» tiah a ti. 21 Cule a unaupa Abimelek a ṭih ruangah, Jotham cu a tlânhlo ih a zâm. Cule Beer khua ah a feh ih, cu tawkah a cêng.\\n22 Abimelek in Israel kum thum a uk hnuah, 23 Pathian in Abimelek le Shekem mipapawl karlakah lungput ṭhalo a thlah. Cule Shekem mipapawl in Abimelek parah hrăwkhrawl zetin an ti. 24 Cumi cu Jerubbaal-ih fapa 70 pawl tlunih râwng zetih an ti ruangih an parih phuba lâknak a rung thlen theinak dingah le anmah thattu an unaupa Abimelek parah le, a unaupawl that dingih a kut caktertu Shekem mipapawl parih an thisen a um theinak dingah a si. 25 Cule Shekem mipapawl cun tlangtluan zimpawl ah amah bawhtu mipapawl an ret ih, cuih lamzin ih a fehtu hmuahhmuah cu an rak suam, cule cuih thu cu Abimelek hnenah sim an si.\\n26 Cun Ebed-ih fapa Gaal cu a unau mipapawl thawn Shekem khua ah a feh, cule Shekem mipapawl in amah ah rinngamnak an nei. 27 Cule annih cu lópawl ah an fehsuak ih, an sabit hmuanpawl ihta sabit rahpawl an khawm ih an cīl, cule nuam an cēn. Cun an pathian inn sungah an lut ih an ei ih an in, cule Abimelek an camsiat. 28 Cun Ebed fapa Gaal in, «Kannih in amah rian dingah Abimelek cu zo a si ih, Shekem cu zo a si? Amah cu Jerubbaal-ih fapa a si lo maw? Zebul cu a kut tăng bawi a si lo maw? Shekem-ih pa Hamor-mipawl rian sawn uh, ziangah saw amah cu kan rĕn sawn ding? 29 Hi milaipawl hi ka thuneihnak hnuaiih um si hai sehla cu maw! Abimelek cu ka ṭhawnhlo ding nân,» tiah a ti. Curuangah amah in Abimelek hnenah, «Na ralkap karhter awla, ra suak aw!» tiah a ti.\\n30 Khawpi uktu Zebul in Ebed fapa Gaal-ih ṭawngkampawl a theih tikah, a thinhengnak cu a tho. 31 Cule athupten Abimelek hnenah palaipawl a thlah ih, «Zoh hnik! Ebed fapa Gaal le a unau mipapawl cu Shekem an thleng zo, zoh hnik, nangmah dokalhin khawpi an kulh. 32 Curuangah atu ah, nangmah le na hnenih um milaipawl tla zan ah tho uhla, ramlakin rak bawh uh. 33 Cule hitin a si ding, zing ni a suah veten zingten nan tho ding ih, khua cu va luhhnawh uh. Cule nanmah dokalhin amah le a hnenih um milaipawl an suah tikah, remcānnak nan hmuhdān dān vekin an hnenah tuah uh,» tiah a ti.\\n34 Cutin Abimelek le amah hnenih um milaipawl hmuahhmuah cu zan ah an tho ih, bur li in Shekem khua cu an bawh. 35 Ebed-ih fapa Gaal cu a fehsuak ih, khawpi luhnak kăwtka ah a ding, Abimelek le a hnenih um milaipawl cu an mibawhnak ihsin an tho. 36 Cule Gaal in mipi a hmuh tikah, Zabul hnenah, «Zoh hnik, mipi tlang zim ihsin an ra ṭum rero khi!» tiah a ti.\\nAsinan Zebul cun a hnenah, «Tlangpawlih thlahlim cu mipapawl vekin na hmu a si kha,» tiah a ti.\\n37 Cule Gaal cu a ṭawngsal ih, «Zoh hnik, mipi cu ram laifang ihsin an ra ṭum rero ih, bur khat cu aMeonenim elon thingkung ihsin an ra rero,» tiah a ti.\\n9:37a Meonenim: Meonenim ti cu kut ṭial zohthiam tinak a si ih, ram hmin a si.\\n38 Cun Zebul in a hnenah, « ‹Abimelek cu zo a si ih, amah cu kan rĕn ding? Hi mipi hi na hnawn mipawl an si lo maw?› tiih na simnak na kâ cu khuiah so? Na duh ah cun fehsuak awla, atu ah anmah do aw,» tiah a ti.\\n39 Cule Gaal cu Shekem mipapawl hmaiah a fehsuak ih, Abimelek thawn an doaw. 40 Cun Abimelek in Gaal cu a dawi ih anih cu a hmai ihsin a tlânsia. Cule mi tampi cu khawpi kăwtsuah rori tiang hriamhma thawn an tlu. 41 Cun Abimelek cu Arumah khua ah a cêng ih, Zebul in Gaal le a unau mipapawl cu Shekem ih an cēnlonak dingah a dawisuak.\\n42 Cule a thaisun ah hitin a si, mipi cu ló ah an fehsuak ih, Abimelek an va sim. 43 Cutikah anih in a mipawl cu bur thum ah a ṭhen hai ih, ramlakin an bawh. Cule a zoh ih, ngai hnik, khaw sung ihsin ra suak rero mipawl an um, cule anmah dokalhin a tho ih anmah a do. 44 Cun Abimelek le a hnenih um mi bur cu hmai an năwr lohli ih, khawpi kăwtsuah ah an ding. Cule mi bur dang pahnih pawl cun ramlak ih um milaipawl cu an va nám ih an that. 45 Cutin Abimelek in cuih ni pum in khawpi cu a do. Khawpi a la ih cumi sungih um milaipawl cu a that. Cule khawpi cu a ṭhiatbăl ih cuih khua ah cite a theh.\\n46 Shekem dawlsâng ih mipapawl hmuahhmuah in cuih thu an theih tikah, Berith pathian temple hauhruang sungah an lut. 47 Cule Shekem dawlsâng ih mipapawl hmuahhmuah cu an fĭnaw tiin Abimelek an sim. 48 Cun Abimelek cu amah le a hnenih um milai hmuahhmuah thawn, Zalmon Tlang ah a so. Cule Abimelek cun a kut ah hreitlung pakhat a keng ih, thingkungpawl ihta hngeṭêk pakhat a cêkthla ih cumi cu a la, cule a liang in a pu. Cule a hnenih um milaipawl hnenah, «Ka tuah mi nan hmuh zo vekin zamrang uhla, keimah vekin tuah uh,» tiah a ti hai. 49 Cuticun mi pakhat cio in cuvekin anmai thinghnge cekthlain Abimelek an thlun. Shekem dawlsâng ih um milaipawl, mipa le nunau 1000 hrawng, an thih thluhnak dingah hauhruang hngauhsan zawngin cupawl cu an ret ih, an tlun ihsin ralhruang cu mei in an ur.\\n50 Cun Abimelek cu Thebez khua ah a feh ih, Thebez dokalhin ṭanhmun a khuar ih a la. 51 Asinan khawpi sungah dawlsâng hnget pakhat a rak um ih, cu tawkah mipa le nunau hmuahhmuah, khawpi sungih um milaipawl hmuahhmuah an tlân ih, a sungah an kharkhumaw. Cun anmah cu dawlsâng zimah an kaiso. 52 Cutin Abimelek cu dawlsâng tiang a ra thleng ih, cumi cu a do. Cule cumi cu meisa ih ur dingin dawlsâng sângka kiang a va naih. 53 Asinan nunau pakhat in Abimelek lu parah riallung tlunta a thlak ih, a lu ruh a kûai. 54 Cun Abimelek cun a ralthuam kengtu tlangval pakhat a ko lohli ih a hnenah, «Na ralnâm phawi awla i that aw, culole mi in, ‹Nunau in amah a that,› in ti pang ding,» tiah a ti. Culen a tlangval cun amah cu a dawttlăng ih, a thi. 55 Cun Israel mipapawl in Abimelek a thi zo ti an hmuh tikah, mi kip anmai hmun cio ah an tlung.\\n56 Cutin Abimelek-ih sualralnak, a unau mipa 70 tla thatin a pa parih a rak tuah mi cu Pathian in a lehrūl. 57 Cule Shekem mipapawlih ṭhatlonak khal Pathian in anmai lu parah a kirter ih, an parah Jerubbaal-ih fapa Jotham-ih camsiatnak a thleng.\\n1 Abimelek hnuah Dodo-ih fapa, Puah-ih fapa, Tola, Issakar-mi mi pakhat cu Israel run dingah a tho. Cule anih cu Efraim tlang ram Shamir khua ah a cêng. 2 Anih cun kum 23 sung Israel lai a relsak, cule a thi ih Shamir khua ah phum a si.\\n3 Tola hnuah Gilead-mi, Jair a tho, cule anih in kum 22 sung Israel lai a relsak. 4 Anih in lāk 30 parih to fapa 30 a nei. Annih in Gilead ram ah khaw 30 an nei ih, cupawl cu tuihni tiangin, Havoth Jair tiih kawh an si. 5 Cule Jair cu a thi ih, Kamon khua ah phum a si.\\n6 Cun Israel tefapawl cu Jehovah mithmuhah thil ṭhalo an tuah lala ih, Baalpawl le Ashtoeth-pawl, Siria pathianpawl, Sidon pathianpawl, Moab pathianpawl, Ammon pathianpawl le Filisṭia pathianpawl tla an rian. Cule Jehovah an thlauthla ih amah an rian lo. 7 Cun Israel parah Jehovah thinhengnak cu a so, cule anmah cu Filisṭia-mipawl kut sung le Ammon tefapawl kut ah a zuar hai. 8 Cuih kum ihsin annih in Israel tefapawl cu vansang an lamter ih, an palbĕt, Jordan ral Gilead ram ih Amor-mipawl ram ih Israel tefapawl hmuahhmuah cu kum hleiriat sung an palbĕt. 9 Cuihhleiah Ammon tefapawl cu Judah, Benjamin le Efraim sungza do dingah, Jordan an tánkai, cutin Israel cu nasazetin an van a sâng.\\n10 Cule Israel tefapawl cu Jehovah hnenah, «Nangmah dokalhin thilsual kan rak tuah a si, ziangruangahtile kan Pathian kan thlauthla ih, Baalpawl kan rian!» tiin an ausuak.\\n11 Cun Jehovah in Israel tefapawl hnenah, «Izip-mipawl lak ihsin siseh, Amor-mipawl lak ihsin siseh, Ammon tefapawl lak ihsin siseh, Filisṭia-mipawl lak ihsin siseh, ka lo runsuak a si lo maw? 12 Cuihhleiah Sidon-mipawl in siseh, Amalek-mipawl in siseh, Maon-mipawl in siseh, an lo palbĕt ih ka hnenah nan ausuak, cule kei in an kut ihsin ka lo runsuak. 13 Cuticingkhalin in rak thlauthla ih, pathian dangpawl nan rian. Curuangah ka lo runsuak nawn lo ding. 14 Feh uhla nan rak hril mi pathianpawl hnenah au uh, nan vansan cān ah anmah in lo runsuak hai seh,» tiah a ti.\\n15 Cule Israel tefapawl in Jehovah hnenah, «Thilsual kan rak tuah a si! Ṭha na tidandanin kan parah tuah aw, zangfahten tuihni rori ah in runsuak aw,» tiah an ti. 16 Cule annih in an lakih ram dang pathianpawl cu an hlăwnhlo ih, Jehovah an rian, cule Israel-ih mangbangvansannak ruangah a thin a nâ.\\n17 Cun Ammon tefapawl cu an fĭnkhawmaw ih, Gilead ram ah ṭanhmun an khuar. Cule Israel tefapawl cu hmunkhatah pungkhawmaw in Mizpah ah ṭanhmun an khuar. 18 Cule mipi le Gilead hotupawl cu pakhat le pakhat, «Ammon tefapawl do thăwktu ding pa cu zo a si? Amah cu Gilead ram luahtu hmuahhmuah tlunih lu a si tengteng ding,» tiah an ti.\\n1 Gilead-mi Jefthah cu miralṭha a si, asinan amah cu hlawhhlâng fapa a si, cule Gilead in Jefthah a hring. 2 Gilead-ih nupi in fapapawl a hring, cule a nupi-ih fapapawl an pitlin tikah Jefthah cu an dawisuak ih a hnenah, «Kan paih inn ah co ding mi ro na nei ve lo, ziangahtile nang cu nunau dangih fapa na si,» tiah an ti. 3 Cun Jefthah cu a unau mipapawl hnen ihsin a tlân ih, Tob ram ah a cêng. Cule mipa hlothlaupawl cu Jefthah thawn an kăwpaw ih, a zawngah an feh.\\n4 Cule hitin a si, tawkfang reiah, Ammon tefapawl in Israel dokalhin ral doawknak an tuah. 5 Cule hitin a si, Ammon tefapawl in Israel dokalhin ral doawknak an tuah tikah, Gilead khua upapawl cu Tob ram ihsin Jefthah hruai dingin an feh. 6 Cun annih in Jefthah hnenah, «Ammon tefapawl kan do theinak dingah, ra awla, kan ralbawipi si aw,» tiah an ti.\\n7 Cule Jefthah in Gilead khaw upapawl hnenah, «In hua ih ka paih inn ihsin in dawisuak a si lo maw? Ziangah saw nan vansan leveteih ka hnenih nan rat?» tiah a ti hai.\\n8 Cule Gilead khaw upapawl in Jefthah hnenah, «Curuangah a si atu ah na lam kan hawikirsal, kan zawngah fehin Ammon tefapawl do dingah le Gilead khaw luahtupawl hmuahhmuah tlunih kan hotu si dingah,» tiah an ti.\\n9 Cule Jefthah in Gilead khaw upapawl hnenah, «Nannih in Ammon tefapawl do dingah inn ih in hruaikir ih, Jehovah in anmah cu ka hnenih a pek asile, nan hotu ka si ding maw?» tiah a ti.\\n10 Cun Gilead khaw upapawl in Jefthah hnenah, «Na ṭawngkampawl vekih kan tuah lo asile, kan lakah Jehovah cu thutheihpitu a si ding,» tiah an ti. 11 Cun Jefthah cu Gilead khaw upapawl zawngah a feh ih, amah cu mipi in an tlunih hotu le ralbawipi ah an tuah. Cule Jefthah in a ṭawngkampawl hmuahhmuah cu Mizpah ah Jehovah hmaiah a ṭawngsuak.\\n12 Cule Jefthah in Ammon tefapawlih siangpahrang hnenah palaipawl a thlah ih, «Ka ram sungah keimah do dingah nan rat hi, nannih le kei hi ziang pehtlaihawknak so kan neih?» tiah a ti hai.\\n13 Cule Ammon tefapawlih siangpahrang in Jefthah-ih palaipawl cu a sâng hai ih, «Israel in Izip ihsin an fehsuak laiah, ka ram an la, Arnon ihsin Jabbok tiang le Jordan tiangin. Curuangah remawten cuih rampawl cu i pesal aw,» tiah a ti.\\n14 Cule Jefthah in Ammon tefapawlih siangpahrang hnenah palaipawl a thlahsal, 15 cule a hnenah, «Jefthah in hitin a ti, ‹Israel in Moab ram a la lo ih, Ammon tefapawlih ram khal a la lo, 16 ziangahtile Israel cu Izip ihsin a hung soh laiah, ramṭhing fehtlăngin Tipi Sen lamah a feh ih, Kadesh a thleng. 17 Cun Israel in Edom siangpahrang hnenah palaipawl a thlah ih, «Zangfahten na ram ka paltlăng ding,» tiah a ti. Asinan Edom siangpahrang in a ngaithla lo. Cuvek thothoin Moab siangpahrang hnenah a thlah, asinan a lung a kim lo. Cule Israel cu Kadesh ah a tâng. 18 Cule ramṭhing an paltlăng ih, Edom ram le Moab ram cu an hēl, cule Moab nisuahnak lam ram an thleng ih, Arnon khat lam ralah ṭanhmun an khuar. Asinan Moab ram sungah an lut lo, ziangahtile Arnon cu Moab ramri a si. 19 Cun Israel in Amor-mipawlih siangpahrang Sihon, Heshbon khawpi siangpahrang hnenah palaipawl a thlah ih a hnenah, «Zangfahten na ram paltlăngin kan hmunram panin kan feh ding,» tiah an ti. 20 Asinan Sihon in a ram sung paltlăng dingah Israel a zum lo. Cun Sihon in a milaipawl hmuahhmuah a khawm, Jahaz ah ṭanhmun a khuar ih Israel cu a do. 21 Cule Israel-ih Pathian Jehovah in Sihon le a mipawl hmuahhmuah cu Israel kut ah a pe ih, anmah cu an neh. Cuticun Israel in cutawk ram luahtu Amor-mipawlih neih mi ram hmuahhmuah cu a nei ṭheh. 22 Amor-mipawlih neih mi ramṭhen hmuahhmuah, Arnon ihsin Jabbok tiang le ramṭhing ihsin Jordan tiang an nei.\\n23 ‹Cule Israel-ih Pathian Jehovah in a mi Israel hmaiah Amor-mipawl cu a hnawhsuak hai, curuangah nannih in ram cu nan nei ding maw? 24 Nan pathian Kemosh in nei dingih a lo pek mi pauhpauh cu nan nei ding a si lo maw? Cutin kan Pathian Jehovah in kan hmaiih a lawn mi pauhpauh kan nei ding a si. 25 Cule nannihpawl hi Zippor-ih fapa Balak, Moab siangpahrang hnakin nan ṭhasawn maw si? Anih cun Israel a to dah maw? Anmah cu a do dah hai maw? 26 Israel cu Heshbon le a khuapawl, Aroer le a khuapawl le Arnon kiang khuapawl hmuahhmuah ih kum 300 sung an cēn laiah khan, ziangahso cupawl cu nan rak lâksal lo? 27 Curuangah nan parah thilsual ka tuah lo, nanmah sawnin keimah in donak in ka parah thil nan tisual a si. Thuṭhentu Jehovah in tuihsun ah Israel tefapawl le Ammon tefapawl karlakah thuṭhen seh,› a ti,» tiin. 28 Sikhalsehla, Ammon tefapawlih siangpahrang in Jefthah ih cah mi ṭawngkampawl cu a rak ngaithla lo.\\n29 Cun Jehovah Thlarau cu Jefthah parah a thleng, cule anih cun Gilead ram le Manasseh ram a paltlăng ih, Gilead ram Mizpah khua a paltlăng. Cule Gilead ram Mizpah khua ihsin Ammon tefapawl a pan. 30 Cule Jefthah in Jehovah hnenah thutiam a tuah ih, «Ka kut ah Ammon tefapawl i pek ngaingai ding asile, 31 hitin a si ding, Ammon tefapawl lak ihsin ralmuangih ka kir tikah, keimah táwng dingah ka inn sângka ihsin a ra suaktu pauhpauh Jehovah ta an si tengteng ding a si. Cule cumi cu Meiur Thilhlăn ah ka hlan ding,» tiah a ti.\\n32 Cutin Jefthah cu Ammon tefapawl do dingin a tánkai, cule Jehovah in anmah cu a kut ah a pek. 33 Cule Aroer khua ihsin Minith tiang a neh vivo ih, cule Abel Keramim tiang khaw 20 rori nasazetin a that hai. Cutin Ammon-mipawl cu Israel tefapawl hmaiah an duai.\\n34 Jefthah cu Mizpah ih a inn a thlen tikah, ngai hnik, a fanu cu khuangte le lam phahin amah hmuak dingin a ra suak. Amah cu a fa neihsŭn a si. Amah siarlo fapa siseh, fanu siseh a nei lo. 35 Cule hitin a si, Jefthah in a fanu a hmuh tikah a hnipuan a thlek ih, «Ai law, ka fanu! Niam tukah i dir maw! Nang hi i tibuaitupawl lakih tel na si! Ziangahtile kei in Jehovah hnenah ka kâ ka âng zo ih, ka lakirsal thei lo,» tiah a ti.\\n36 Cutikah a fanu cun a hnenah, «Ka pa, Jehovah hnenih na kâ na an zo a si ahcun, na kâ ih suak mi vekin ka parah tuah aw. Ziangruangahtile Jehovah in na ral, Ammon tefapawl phuba a lo laksak zo a si,» tiah a ti. 37 Cun a fanu cun a pa hnenah, «Himi thil hi ka hrangah tuah si seh, thla hnih sung cu keimah te lawng um ning, cutin ka feh ding ih tlangpawl ah ka vakkûal ding, cule fala him ka sinak hi ka ṭah thlohthlo ding, keimah le ka rualpipawl in,» tiah a ti.\\n38 Cun Jefthah in, «Feh aw,» tiah a ti. Cule a fanu cu thla hnih sung a thlah, a rualpipawl thawn feh in tlang ah fala him a sinak cu a ṭah. 39 Cule thla hnih a kim hnuah hitin a si, a pa hnenah a ra kirsal ih, Jefthah cun a fanu parih thu a rak tiam zo mi a thutiam cu a fanu parah cun a tuahsuak. A fanu in mipa zohman a thei lo. 40 Cule Israel ram ah Israel fanupawl in kum tin Gilead-mi Jefthah fanu ni li sung ṭah cu an nunphung ah a cang.\\nJefthah le Efraim Buainak\\n1 Cun Efraim mipapawl cu an fĭnkhawmaw ih, sak lamah an feh, cule Jefthah hnenah, «Ziangruangah Ammon tefapawl do dingah na tánkai ih, na hnenih feh dingih in sawm ve lo? Na inn thawn meisa in kan lo ur cih ding!» tiah an ti.\\n2 Cule Jefthah in an hnenah, «Ka mipawl le keimah cu Ammon tefapawl thawn nasazetin kan doaw, cule băwmnak ka lo dil hai tikah an kut sung ihsin nannih in in runsuak lo. 3 Nannih in keimah in runsuak lo ti ka hmuh tikah, thih pawisa loin ka ṭang ih, Ammon tefapawl do dingin ka tánkai. Cule Jehovah in anmah cu ka kut ah i pe. Cuticun ziangahso keimah do dingah tuihsun ah ka hnenih nan rat?» tiah a ti.\\n4 Cun Jefthah in Gilead mipapawl hmuahhmuah cu hmunkhatah a kokhawm hai ih Efraim cu a do. Cule Gilead mipapawl in Efraim cu an neh. Ziangruangahtile annih in, «Nannih Gilead-mipawl cu Efraim-mipawl lak le Manasseh-mipawl lakih Efraim raltlân nan si,» tiah an ti. 5 Gilead-mipawl in Efraim-mipawl thlen hlanah Jordan kāipawl an la. Cule a tlânsuak mi Efraim-mi zokhal in, «Tankai hram ning,» tiah a ti tikah, Gilead mipapawl in a hnenah, «Efraim-mi na si maw?» an ti ih anih in, «Si lo,» a ti asile, 6 a hnenah, «Asile, Shibboleth! ti aw» tiah an ti. Cule anih in, «Sibboleth,» tiah a ti. Ziangahtile cumi cu anih in dikten a sāl thiam lo. Cule amah cu an kai ih Jordan kāipawl ah an that. Cuih cān ah Efraim-mi 42000 an thi.\\n7 Cule Jefthah in kum ruk sung Israel tlunah lai a rel. Cun Gilead-mi Jefthah cu a thi ih, Gilead ram khawpipawl lakih khaw pakhat ah phum a si.\\nIbzan, Elon le Abdon\\n8 Amai hnuah Bethlehem-ih Ibzan in Israel tlunah lai a rel. 9 Anih in fapa 30 a nei. Cule fanu 30 cu a sungkhat hladeuh hnenah pasal a neihter hai ih, a fapapawl hrangah hmun dang ihsin fanu 30 a hruailut. Kum sarih sung Israel tlunah lai a rel. 10 Cun Ibzan cu a thi ih Bethlehem ah phum a si.\\n11 Amai hnuah Zebulun-mi Elon in Israel tlunah lai a rel. Kum hra sung Israel tlunah lai a rel. 12 Cule Zebulun-mi Elon cu a thi ih, Zebulun ram Aijalon khua ah phum a si.\\n13 Amai hnuah Pirathon-mi Hillel fapa Abdon in Israel tlunah lai a rel. 14 Lāk no 70 parih totu fapa 40 le tu 30 a nei. Kum riat sung Israel tlunah lai a rel. 15 Cun Pirathon-mi Hillel fapa Abdon cu a thi ih, Efraim ram, Amalek-mipawlih tlang ram ah Pirathon khua ah phum a si.\\n1 Israel tefapawl cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo an tuah lala ih, Jehovah in anmah cu kum 40 sung Filisṭia-mipawlih kut ah a pe. 2 Cun Zorah khua ah Dân hrin mi pakhat a rak um. A hmin cu Manoah a si ih a nupi cu a cing ih fāte a nei lo. 3 Cule cuih nunau hnenah Jehovah-ih vancungmi a rung lang ih a hnenah, «Ngai hnik, nang cu na cing ih, fāte na hring lo, sikhalsehla nau na pai ding ih fapa na hring ding. 4 Curuangah sabitzu siseh, zureu siseh in lo dingin le a thianglo mi zianghman ei lo dingin fimkhur aw. 5 Ziangahtile ngai hnik, nau na pai ding ih fapa na hring ding. Cule a lu parah sám ziahnak nâmte a thleng lo pei, ziangahtile nauhak cu sūl sung ihsin Pathian hrangah aNazir-mi a si ding ih, amah in Filisṭia-mipawl kut ihsin Israel runsuah a thăwk ding,» tiah a ti.\\n13:5a Nazir-mi: Nazir-mi ih thlun ding mi dān cu Mipum siarnak 6:1-21 ah tarlăng a si.\\n6 Cutin cuih nunau cu a feh ih a pasal a sim, «Pathian mi pakhat ka hnenah a ra ih, a hmel cu Pathian vancungmi hmel vek, ṭihzahum zet a si. Asinan amah cu khuitawk ihsin a si ti ka sut lo, amah khal in a hmin i sim lo. 7 Cule anih in ka hnenah, ‹Ngai hnik, nau na pai ding ih fapa na hring ding. Sabitzu siseh, zureu siseh na in lo pei, a thianglo mi zianghman na ei fawn lo pei, ziangahtile nauhak cu sūl sung ihsin a thih ni tiang Pathian hrangah Nazir-mi a si ding a si,› i ti,» tiah a ti.\\n8 Cun Manoah cun Jehovah hnenah a dil ih, «Maw ka Bawipa, zangfahten na thlah mi Pathian mi kha kan hnenah rasal sehla, a suak ding mi nauhak hrangah ziang kan tuah ding ti in sim seh,» tiah a ti.\\n9 Cule Pathian in Manoah-ih aw a ngai ih nunau cu ramlak ih a to laiah a hnenah Pathian vancungmi a rasal. Asinan a pasal Manoah cu a hnenah a rak um lo. 10 Cun nunaunu cu manhlap zetin a tlân ih a pasal a sim, cule a pasal hnenah, «Zoh hnik, ni dangih ka hnenih ra pa kha atu te rori ah ka hnenah a ra lang!» tiah a ti.\\n11 Cule Manoah cu a tho ih a nupi a thlun. Cu pa hnen a thlen tikah a hnenah, «Nangmah hi hi nunaunu hnenih rak ṭawngtupa na si maw?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Ka si» tiah a ti.\\n12 Manoah in, «Atu ah na ṭawngkampawl thleng seh! Nauhakpaih nundān ding le a hna cu ziang a si ding?» tiah a ti.\\n13 Cutikah Jehovah-ih vancungmi cun Manoah hnenah, «Nunau cun a hnenih ka sim mi hmuahhmuah ah fimkhur seh. 14 Sabit hri ihsi a ra mi thil zianghman a in lo pei ih, sabitzu siseh, zureu siseh, zianghman a in lo pei, a thianglo mi thil zianghman a ei lo pei. Amah ka fial mi hmuahhmuah kilhim seh,» tiah a sim.\\n15 Cun Manoah in Jehovah-ih vancungmi hnenah, «Zangfahten kan lo kai hrih ding ih, na hrangah me no kan timtuah ding,» tiah a ti.\\n16 Cule Jehovah-ih vancungmi in Manoah hnenah, «Nang in i kai khal awla na rawl ka ei lo ding. Asinan Meiur Thilhlăn na hlăn asile, cumi cu Jehovah hnenah na hlan ding a si,» tiah a ti. Ziangahtile Manoah in amah cu Jehovah-ih vancungmi a si ti a thei lo.\\n17 Cun Manoah in Jehovah-ih vancungmi hnenah, «Na sim mipawl an thlen tikih, kan lo sunlawihnak dingah na hmin zo a si?» tiah a ti.\\n18 Cule Jehovah-ih vancungmi in a hnenah, «Ziangruangah ka hmin i sut? Ka hmin cu khawruahharza tuk a si,» tiah a ti.\\n19 Cun Manoah cun me no cu Thlairawl Thilhlăn thawn a la ih, cumi cu Jehovah hnenah lungpi parah a hlan. Cule Manoah le a nupi in an zoh laiah, vancungmi in khawruahharza zet thil a tuah. 20 Hitin a si, biakṭheng ihsin van lamah meialh a kaiso laiah Jehovah-ih vancungmi cu biakṭheng ih meialh lakin a kaiso! Manoah le a nupi in himi an hmuh tikah leisin bihin an băwkkhup. 21 Manoah le a nupi hnenah Jehovah-ih vancungmi a lăng nawn lo tikah, Manoah in amah cu Jehovah-ih vancungmi a si ti a thei.\\n22 Cule Manoah in a nupi hnenah, «Kan thi tengteng ding, ziangruangahtile Pathian kan rak hmu aw!» tiah a ti.\\n23 Asinan a nupi in a hnenah, «Jehovah in thah in duh si sehla, kan kut ihsin Meiur Thilhlăn le Thlairawl Thilhlăn tla a cohlang lo ding, amah in himi thil hmuahhmuah khal in rak hmuter lo ding ih, hitivekin atu ah hivek thilpawl khal in sim fawn lo ding,» tiah a ti.\\n24 Cutin nunaunu cun fapa a hring ih a hmin ah Samson a sak. Cule nauhak cu a ṭhanglian ih Jehovah in amah cu a thlawsuah. 25 Cule Jehovah Thlarau cu Zorah le Eshtaol karlak Dân ṭanhmun khuarnak ah Samson parah căngvaih a thăwk.\\n1 Cun Samson cu Timnah khua ah a suk ih, Timnah khua ih Filisṭia-mipawlih fanupawl lakih nunau pakhat a hmu. 2 Cule a hung so ih a nu le a pa hnenah, «Timnah khua ah Filisṭia-mipawlih fanupawl lakih nunau pakhat ka hmu, curuangah atu ah amah cu ka nupi ah in ṭhitsak uh,» tiah a ti.\\n3 Cun a nu le a pa in a hnenah, «Na unaupawlih fanupawl lakah, asilole kan mipawl hmuahhmuah lakah nunau an um lo maw si, serh zim tan lo mi Filisṭia-mipawl hnen ihsin nupi va ṭhit na tum?» tiah an ti.\\nCule Samson in a pa hnenah, «Amah cu in ṭhitsak aw, ziangahtile anih cu ka mithmuhah a dik a si,» tiah a ti. 4 Asinan a nu le a pa in cumi cu Jehovah hnen ihsi suak a si ti an thei lo. Ziangahtile Filisṭia-mipawl dokalhih cāngvai dingah anih in remcānnak a hawl rero a si. Cu laiah cun Filisṭia-mipawl in Israel an uk.\\n5 Cutin Samson cu a nu le a pa thawn Timnah khua ah an suk ih, Timnah sabit hmuan an thleng. Cule ngai hnik, kiosa vanglai cu amah hrumhnawh phahin a ra. 6 Cule Jehovah Thlarau cu Samson parah cak zetin a thleng ih, a kut ah zianghman a nei lo nân mi pakhat in me note a thlek vekin, kiosa cu a thlek. Asinan ziang a tuah ti a nu khal a pa khal a sim lo.\\n7 Cun Samson cu a suk ih, nunaunu thawn an beaw, cule cu nu cu Samson mithmuhah a dik. 8 Ni tawkfang hnuah, amah ṭhi dingih a kirsal tikah, kiosa ruak zoh dingin sirah a pial. Cule ngai hnik, kiosa ruak sungah khuai bawm le khuaitizu a rak um. 9 A kut ah cumi ihta ziangmaw zât a la ih, ei phahin a feh vivo. A nu le a pa hnen a thlen tikah, an hnenah ziangmaw zât a pe ih annih khal in an ei. Asinan khuaitizu cu kiosa ruak ihsin a lâk thu anmah a sim lo.\\n10 Cutin a pa cu nunaunuih hnenah a suk. Cule Samson in cu tawkah puai a tuah, ziangahtile minopawl in cuvekin an tuah ṭheu. 11 Cule hitin a rak cang, Filisṭia-mipawl in amah an hmuh tikah amah thawi um dingah hawipi 30 an rak hruai. 12 Cun Samson in an hnenah, «Thu ka lo pawlh ding. Cumi cu ni sarih puai sungah nan hawlsuah ih ka hnenih in sim thei taktak asile, patzai sinfen 30 le thlengawknak hnipuan zun 30 ka lo pe ding. 13 Asinan cumi cu ka hnenih in sim thei lo asile, nannih in patzai sinfen 30 le thlengawknak hnipuan zun 30 in pe ding,» tiah a ti.\\nCule annih in a hnenah, «Kan theih dingah na thupawlh mi cu rel hnik,» tiah an ti.\\n14 Cuticun anih in an hnenah,\\n«Eitu sung ihsin ei ding a suak ih,\\nA cak mi ihsin a thlum mi a suak,»\\nCule annih in ni thum sung cuih thupawlh an sim thei lo.\\n15 Asinan hitin a si, a ni litnak ah Samson-ih nupi hnenah, «Kan hnenih a thupawlh sim dingin na pasal lēm aw, culoasile nangmah le na paih inn cu mei in kan lo ur ding. Kan ta a si mi la dingah in rak sawm maw si? Cuti a si lo maw?» tiah an ti. 16 Cun Samson-ih nupi cu a hnenah a ṭap ih, «I hua a si hi! Nang in i duhdawt lo! Ka minungpawlih fapapawl hnenah thu na pawlh, cumi cu i simfiang duh si lo,» tiah a ti.\\nCule Samson in a hnenah, «Zoh hnik, cumi cu ka nu le ka pa khal ka sim lo. Curuangah na hnenah cumi cu ka lo sim ding maw?» tiah a ti. 17 Cun anih cu a hnenah an puai sung ni sarih sung a ṭap. Cule hitin a si, a ni sarihnak ah amah cu a simfiang, ziangruangahtile anih in amah cu a năwr tuk. Cun a nupi cun a minungpawlih fapapawl hnenah thupawlh cu a sim. 18 Cutin khawpi mipapawl in a ni sarihnak nitlak hlanah,\\n«Khuaitizu hnakih thlumsawn cu ziangso?\\nCun kiosa hnakih caksawn cu ziangso?»\\ntiin a hnenah an ti.\\nCule anih in an hnenah,\\n«Ka câwla thawn leilet lo uhla cu,\\nKa thupawlh nan thei lo ding!»\\ntiah a ti hai.\\n19 Cun Jehovah Thlarau cu Samson parah cak zetin a thleng ih, Ashkelon khua ah a suk, cule an mipa 30 a that, an hnipuan a la ih, a thupawlh rak simtupawl hnenah thlengawknak hnipuan a pek. Cutin a thinheng cu a tho ih a paih inn ah a so. 20 Cule a nupi cu Samson-ih hawipi ṭhabik a rak si mi, a rualpa hnenah an pe.\\nSamson in Phuba a La\\n1 Tawkfang a rei hnuah, sangvut khawm tikcu ah, Samson cun me note thawn a nupi a veh. Cule anih in, «Ka nupi hnenah, a pindan sungah lut ning,» tiah a ti. Asinan a nupi-ih pa in luh ding a siang lo.\\n2 A nupi-ih pa in, «Amah na hua taktak ah ka rak ruat a si, curuangah amah cu na rualpa hnenah ka pe. A naunu hi anih hnakin a hmel a ṭhasawn a si lo maw? Zangfahten amah cu a u aiah ṭhi aw,» tiah a ti.\\n3 Cule Samson in an hnenah, «Tuih ṭum cu Filisṭia-mipawl ka tinat hai a si khalle sawihnăwm kâi lo ka si ding!» tiah a ti. 4 Cun Samson cu a feh ih sihál 300 a kai, cule meiserpawl a la, sihálpawlih mei le mei a merh ih an mei pahnih karlakah meiser a ret. 5 Meiserpawl cu a nawh hai tikah, Filisṭia-mipawlih thlairawl lakah sihálpawl cu a thlah hai. Cule thlairawl pen le thlairawl kung ding laipawl, sabit hmuanpawl le olif hmuanpawl an kāng.\\n6 Cun Filisṭia-mipawl in, «Hihi zo in a tuah?» tiah an ti.\\nCule annih in, «Timnah miih mâkpa Samson a si, ziangruangahtile a pu in a nupi a lâk ih amah cu Samson-ih hawipi hnenah a pe,» tiah an ti. Cule Filisṭia-mipawl cu an so ih meisa in amahnu le a pa cu an ur.\\n7 Samson in an hnenah, «Hitivekin thil nan ti ruangah nan parah phuba ka lo sám tengteng ding ih, cumi hnuah ka cawl ding,» tiah a ti hai. 8 Cutin anih in nasazetin anmah a vaw hai ih mi tampi a that, cun a suk ih, Etam lung khawkrăwk ah a cêng.\\n9 Cule Filisṭia-mipawl cu an so ih, Judah ram ah ṭanhmunkhuarin Lehi hmun ah an tlaraw. 10 Cule Judah mipapawl in, «Ziangruangah kanmah do dingih nan hung soh?» tiah an ti.\\nCutikah annih in, «Samson ṭawn dingah kan ra so, kan parih a tuah vekin a parih tuah dingah,» tiah an ti.\\n11 Cule Etam lung khawkrawk ah Judah mipa 3000 an suk ih, Samson hnenah, «Filisṭia-mipawl hi kan parih uktu an si ti na thei lo maw si? Kan parih na thil ti mi hi ziangso a si?» tiah an ti.\\nCule anih in an hnenah, «Ka parih an tuah vekin an parah ka tuah a si,» tiah a ti.\\n12 Asinan annih in a hnenah, «Nangmah lo ṭawn ih Filisṭia-mipawl kut ih lo pe dingah kan ra suk,» tiah an ti.\\nCun Samson in an hnenah, «Nannih in in that lo dingin siasăm uh,» tiah a ti.\\n13 Cule a hnenah, «That lo e, hnget zetin kan lo ṭawn ding ih an kut ah nangmah cu kan lo pe sawn ding, asinan kan lo that hrimhrim lo ding,» tiin an sim. Cule hri thar pahnih thawn amah cu an ṭawn ih lungpi ihsin an hruaiso.\\n14 Lehi hmun a thlen tikah amah dokalhih au phahin Filisṭia-mipawl an thleng. Cun Jehovah Thlarau cu Samson parah cak zetin a thleng ih, a bân ih hripawl cu meisa in patkung kāng vekah an cang, cule a kutpawl ihsin a ṭawnnakpawl an tla. 15 Lāk khabe ruh thar a hmu, a kut a suah ih cumi cu a lâk. Cule cumi thawn mipa 1000 a that. 16 Cun Samson in,\\n«Lāk khabe ruh in,\\nA pen i penkhawm,\\nLāk khabe ruh in\\nMipa 1000 ka that!»\\n17 Cule hitin a si, a ṭawng a ṭheh tikah a kut ihsin khabe ruh cu a hlăwn ih cutawk hmun cu aRamath-Lehi tiah a ko. 18 Cun anih cu a ti a hâl tuk, cule Jehovah hnenah a ausuak ih, «Na siahhlawh kut hmangin himi runsuahnak ropi na pe zo, cule atu ah serh zim tan lo mipawl kut ah tihâlin ka thi ding maw?» tiah a ti. 19 Cule Lehi hmun ih a um mi hmun kuar cu Pathian in a kakter ih tidai a ra suak, cule a in, cun a thinlung a caksal ih, a nung hlunhlo. Curuangah a hmin ah bEn-Hakkore tiah a sak, cumi cu tuihni tiangin Lehi hmun ah a um. 20 Cule anih in Filisṭia-mipawlih san laiah kum 20 sung Israel tlunah lai a rel.\\n15:17a Ramath-Lehi: Khaberuh hmun sâng tinak a si.\\n15:19b En-Hakkore: Hebru ṭawng a si ih, a sullam cu «kotuih cirhti» tinak a si.\\n1 Cule Samson cu Gaza khua ah a feh ih, cu tawkah hlawhhlâng pakhat a hmu ih a hnenah a lut. 2 «Samson hi tawkah a thleng zo,» tiah Gaza khawmipawl sim an si tikah, cuih hmun cu an kulh ih zanvarin khawpi kăwtka in an bawh. Zanvar daiten an um, «Zing lam khua a van tikah, amah kan that ding,» tiah an ti. 3 Cule Samson cu zan laifang tiang a it ih, zanṭim ah a tho, khawpi kăwtka sângkapawl le a ṭhuam pahnih cu a kai ih, a kalhnak thawn a zaten a phawi, a liang parah cupawl cu a ret ih Hebron zawnih tlang zimah a hun pu.\\n4 Cuihhnu ah hitin a si, Sorek Phaikuam ih nunau pakhat a duh, a hmin cu Delilah a si. 5 Cule Filisṭia-mipawlih bawipawl cu cu nuih hnenah an ra ih a hnenah, «Amah lēm awla, amah zawnzaiter dingin amah kan ṭawn theinak dingah a cahnak maksak khuiah a ṭhumaw ti le amah kan nehdān ding hawlsuak aw. Cule kan zaten ngun 1100 cio kan lo pe ding,» tiah an ti.\\n6 Cuticun Delilah in Samson hnenah, «Zangfahten na cahnak maksak hi khuiah a um ih, lo zawnzaiter dingah ziang thawn ṭawn theih na si ding ti i sim aw,» tiah a ti.\\n7 Cule Samson in a hnenah, «A ro hrih lo mi, thálhri thar pasarih in in ṭawn asile, ka cak lo ding ih mipa dang vekah ka cang ding,» tiah a ti.\\n8 Cutin Filisṭia-mipawlih bawipawl in a hnenah a ro hrih lo mi thálhri thar pasarih an rak keng ih cupawl thawn anih in amah cu a ṭawn. 9 Cu laiah mipapawl cu pindan sungah Delilah hnenah umin an bawh. Cule Delilah in a hnenah, «Samson, Filisṭia-mipawl in an run lo do,» tiah a ti. Asinan thálhripawl cu mei in pathri a kāngcat vekin an cat. Cutin a cahnak thuthup cu theih a si lo.\\n10 Cun Delilah in Samson hnenah, «Zoh hnik, i rak bum ih thuphan i sim. Atu ah, zangfahten ziang thawn nangmah ṭawn theih na si ding i sim aw,» tiah a ti.\\n11 Cule Samson cun a hnenah, «Hri thar hman dah lo mi thawn fek zetin in ṭawn asile, ka cak lo ding ih mipa dang vekah ka cang ding,» tiah a ti. 12 Curuangah Delilah cun hri tharpawl a la ih cupawl thawn amah cu a ṭawn ih a hnenah, «Samson, Filisṭia-mipawl in an run lo do,» tiah a ti. Cule mipapawl cu pindan sungah umin an bawh. Asinan a bân ṭawnnakpawl cu pat vekin a catter. 13 Delilah in Samson hnenah, «Tu tik tiang i bum ih thuphan i sim. Ziang thawi ṭawn theih na si ding i sim aw,» tiah a ti.\\nCule anih in a hnenah, «Ka lusámphiar pasarih hi puan ah tah cih aw,» tiah a ti. 14 Cuticun cumi cu kilhnak in hnget zetin a tah cih ih a hnenah, «Samson, Filisṭia-mipawl in an run lo do!» tiah a ti. Asinan a ihthahnak ihsin a tho ih a kilhnak cu puanbu thawn a dirsuak.\\n15 Cun Delilah in a hnenah, «Na thinlung ka hnenah um si loin ziangtin saw, ‹Ka lo duh› na ti thei? Hitin vei thum i bum zo ih, na cahnak maksak khuiah a um ti i sim lo,» tiah a ti. 16 Cule hitin a si, a ṭawngkampawl thawn ni tin a hnaihnăwk ih a năwr tikah, a thinlung cu thih duh tiangin a van a sâng. 17 Cutin anih cun a thinlung zaten a sim ih a hnenah, «Ka lu cu sám ziahnak nâmte in a dai dah lo, ziangahtile keimah cu ka nuih sūl sung ihsin Pathian hrangah Nazir-mi ka si. Ziah ka si le, ka cahnak in i suahsan ding ih ka cak lo ding. Cule mipa dang vek ka si ding,» tiah a ti.\\n18 Delilah cun a thinlung zaten amah a sim ti a theih tikah, mi a thlah ih Filisṭia-mipawlih bawipawl a ko, cule, «Vei khatten ra hrih uh, ziangahtile a thinlung zaten i sim zo,» tiah a ti. Cuticun Filisṭia-mipawlih bawipawl cu a hnenah an ra ih an kut ah paisa an keng. 19 Cun amah cu nunaunu in a cāwn parih itthat dingah a thlim. Cule mipa pakhat a ko ih a lu ih sámphiar pasarih cu a mehter. Cule Delilah in amah cu sawisak a thăwk ih, a cahnak in amah cu a tlansan. 20 Cule anih in, «Samson, Filisṭia-mipawl in an run lo do!» tiah a ti.\\nCuticun a ihthahnak ihsin a ṭhang ih, «Tuih hlan vekin ka fehsuak ding, cān dangpawl vekin ka tâlsuak leh mai ding!» tiah a ti. Asinan Jehovah in a fehsan ti a thei lo. 21 Cun Filisṭia-mipawl in amah cu an kai ih a mit an phawrh, cule Gaza khua ah an suhpi. Dar cikcin an bunter ih thawnginn sungih riallung rialtu ah a cang. 22 Sikhalsehla a lusám cu meh a si hnuah a ṭhangsal.\\n23 Cun Filisṭia-mipawlih bawipawl cu an pathian Dagon hnenah thawinak ropi hlan dingah le lungawiaipuangih um dingin an pungkhawm. Cule annih in,\\n«Kan ral Samson cu kan kut ah\\nKan pathian in in pe!»\\n24 Mipi in amah an hmuh tikah, an pathian an thangṭhat, ziangahtile annih in,\\n«Kan kut ah kan pathian in kan ral in pe,\\nKan ram siatsuahtu le,\\nKan lakih mi tampi thattu cu,»\\n25 Cun hitin a si, an thinlungpawl tla a năwm tikah, «Samson ko uh, kan hrangah zohnuam tuah seh,» tiah an ti. Cuticun thawnginn ihsin Samson cu an ko ih, an hrangah zohnuam a tuah. Cule amah cu ṭhuampawl karlakah an ret. 26 Cun Samson in a kut kaitu mipa nauhak hnenah, «Ka hngauhsan thei hainak dingah, innpi dotu ṭhuampawl thâm ning,» tiah a ti. 27 Innpi cu mipa le nunau an khat. Filisṭia-mipawlih bawipawl hmuahhmuah cu cu tawkah an um. Samson in zohnuam a tuah laiah inn tlunah a zohtu mipa le nunau 3000 hrawng an si. 28 Cun Samson in Jehovah a ko ih, «Maw Bawipa Jehovah, i máng hram aw! Maw Pathian, ka mit pahnih hrangah Filisṭia-mipawl parah hmakhatteih phuba ka lâk theinak dingah atu ah vei khatten i cakter hram aw!» tiah a ti. 29 Cule Samson cun innpi dotu a laifangih ṭhuam pahnih cu a pāwk ih, pakhat a vawrh lamah le a dang a keh lamah a hngauhsan. 30 Cun Samson in, «Filisṭia-mipawl zawngah thi ko ning!» tiah a ti. Cule a tha zaten a tûl ih innpi cu bawipawl le cumi sungih um mi mipi hmuahhmuah parah a tla. Cutin a thih zawngih a thah mi mithipawl cu a dam laiih a thah mi hnakin an tamsawn.\\n31 Cule a unaupawl le a paih sungkua hmuahhmuah an ra ih amah cu an la, cule an záwnso ih Zorah le Eshtoal karlakih a pa Manoah-ih thlān ah amah cu an phum. Kum 20 sung Israel tlunah lai a rel.\\n1 Cun Efraim tlang ram ah pa pakhat a rak um, a hmin cu Mikah a si. 2 Cule anih in a nu hnenah, «Na hnen ihsin lâk a si mi ngun shekel 1100, cumi parih ka hnatheih rori ih na camsiat mi kha, ngai hnik, khaih ngun kha ka hnenah a um, ka lâk sokhaw,» tiah a ti.\\nCule a nu in, «Ka fapa cu Jehovah in thlawsuah hram seh,» tiah a ti. 3 Cule ngun shekel 1100 cu a nu hnenah a khirhsal, cule a nu in, «Ngun cu ka kut ihsin khercawp milim le burcawp milim tuah dingah ka fapa hrangah Jehovah hnenah ka serhhran pumhlum zo. Cumi cu na hnenah ka khirhsal ding,» tiah a ti. 4 Cuticun a nu hnenah ngun cu a khirhsal. Cun a nu in ngun shekel 200 a la ih, cupawl cu ngun sertu hnenah a pe, cule anih in cumi cu khercawp milim le burcawp milim ah a tuah, cule cupawl cu Mikah-ih inn ah an um. 5 Cu pa Mikah in ainnte a nei ih Puithiam Kâwrcung pakhat le sungkaw milempawl a tuah, cule a fapapawl lakih pakhat, a puithiam si dingin a serhhran. 6 Cu laiah Israel ram ah siangpahrang a um lo, mi kip in anmai mit ih dik an ti mi an tuah.\\n17:5a innte: Hihi pathian biaknak innte a si.\\n7 Cun Judah ram ih Bethlehem khua ah tlangval pakhat, Judah hrin lakih cêng a um. Amah cu Levi-mi a si ih cu tawkah a va tlâwng. 8 Cu pa cu a hmuh mi hmun pakhat khat ih um dingin Judah ram ih Bethlehem khua ihsin a suak. Cun anih cu khual a tlawng ih, Efraim tlang ram ah a feh, cule Mikah inn ah a thleng. 9 Cule Mikah in a hnenah, «Khui tawk ihsin na ra?» tiah a ti.\\nCun anih in a hnenah, «Judah ram Bethlehem khua ihsin Levi-mi ka si ih umnak hmun hawlin ka vâk a si,» tiah a ti.\\n10 Mikah in a hnenah, «Ka hnenah cêng awla, ka hrangah pa le puithiam si aw, cule kum tin ngun shekel hra, thlengawknak hnipuan le na ei ding ka lo pe ding,» tiah a ti. Cutin Levi-mi cu a lut. 11 Cun Levi-mi cu cu pa hnenih cêng dingah a lung a kim, cule tlangvalpa cu a hnenah a fapapawl lakih pakhat vekah a cang. 12 Cutin Mikah cun Levi-mi cu a serhhran ih, tlangvalpa cu a puithiam ah a cang, cule Mikah-ih inn ah a um. 13 Cun Mikah in, «Puithiam ah Levi-mi ka neih ruangah atu ah cun Jehovah cu ka parah a ṭha ding ti ka thei!» tiah a ti.\\n1 Cu laiah Israel ah siangpahrang a um lo. Cule cu laiah Dân hnám cun an hrangah cēnnak ding ro an hawl, ziangahtile cumi ni tiangah Israel hnámpawl lakih an ro cu an hnenah a rak thleng hrih lo. 2 Cuticun Dân tefapawl in an zate lak ihsin an hnám lakih mipa panga, Zorah khua le Eshtaol khua ihsin mipa ral do mipawl cu ram thlingthla le cumi hawl dingah an thlah. An hnenah, «Feh uh, ram va hawl uh,» tiah an ti. Cutin Efraim tlang ram ih Mikah inn ah an feh ih, cu tawkah an riak.\\n3 Mikah inn ih an um laiah Levi tlangvalpaih awcawi cu an theithiam. Sir an her ih a hnenah, «Hi tawkah zo in a lo hruai? Hi tawkah ziang na tuah? Hi tawkah ziang na nei?» tiah an ti.\\n4 Anih in an hnenah, «Cutin khatin Mikah in ka hrangah a tuah. Amah in in ruai ih a puithiam ah ka rak cang,» tiah a ti.\\n5 Cule annih in a hnenah, «Kan fehnak lamzin tluanih kan hmuingil ding le ding lo kan theihnak dingah zangfahten Pathian sut aw,» tiah an ti.\\n6 Cule puithiam in an hnenah, «Hnangamten feh uh. Nan lamzin tluanah Jehovah umpinak um seh,» tiah a ti.\\n7 Cutin mipa panga pawl cu an suak ih Laish khua ah an feh, cutawk mipawl cu Sidon-mipawl bangin himten ralmûang zet le hnangam zetih an cēnzia an va hmu. Cuih ram ah ziangti lam khalih anmah ningzahnak thlentu ding palbĕttu an um lo. Sidon-mipawl thawn an hla-aw ih, zo thaw hman in pehtlaihawknak an nei lo. 8 Cun thlingthlatupawl cu Zorah le Eshtaol ih an unaupawl hnenah an thlengkir ih, an unaupawl in an hnenah, «Nan thu thlĕn ding cu ziang a si?» tiah an ti.\\n9 Cutikah annih in, «Tho uh, anmah va do uhsi. Ziangahtile cuih ram cu kan hmu zo ih, ngai hnik uh, cumi cu a ṭha zet mi a si. Nan cāngvai lo ding maw si? Cuih ram ih va feh ding le va lut dingah le va la dingah muangcâng hlah uh. 10 Nan feh tikah, ralmuangteih um mipi hnenah le ram kaupi ah nan thleng ding. Ziangahtile cumi cu Pathian in nan kut ah a lo pe zo, leilung ih um mi zianghman săm mi umlonak hmun a si,» tiah an ti.\\n11 Cule Zorah khua le Eshtaol khua ihsin Dân sungzapawl cu doawknak hriamhreipawl thawi a thuamaw mi mipa 600 pawl cu an fehsuak. 12 Cun an so ih Judah ram ih Kirjath Jearim khua ah ṭanhmun an khuar. Curuangah cuih hmun cu tuihni tiangin aMahaneh Dân tiah an ko. Ngai hnik cumi cu Kirjath Jearim nitlaknak lamah a um. 13 Cule cutawk ihsin Efraim tlang ram an paltlăng ih Mikah-ih inn an thleng.\\n18:12a Mahaneh Dân: Dân hnám ṭanhmun khuarnak tinak a si.\\n14 Cun Laish ram thlingthla dingih rak fehsuaktu mipa panga pawl in an unaupawl hnenah, «Himi innpawl ah Puithiam Kâwrcung, sungkaw milempawl, khercawp milim le burcawp an um ti nan thei maw? Curuangah atu ah ziang nan tuah ding ti ruat uh,» tiah an ti. 15 Cule cu tawkah cun an pial ih, Mikah-ih inn, Levi tlangvalpaih umnak inn ah an thleng, cule amah cu an cibai. 16 Doawknak hriamhreipawl thawi a thuamaw mi Dân tefa mipa 600 pawl cu kăwtsuah ah an ding. 17 Cun ram thlingthla dingih a fehsuaktu mi panga pawl cu an so. Cu tawkah lutin khercawp milim, Puithiam Kâwrcung, sungkaw milempawl le burcawp milim pawl an la. Puithiam cu kăwtsuah ih doawknak hriamhreipawl thawi a thuamaw mi mipa 600 pawl zawngah a ding. 18 Hi mipapawl cu Mikah-ih inn sungah an lut ih khercawp milim, Puithiam Kâwrcung, sungkaw milempawl le burcawp milim pawl an lâk tikah puithiam in an hnenah, «Ziang nan tuah?» tiah a ti.\\n19 Cule annih in a hnenah, «Daiten um aw, na kâ kha na kut in hup awla, kanmah hnenah ra aw, kan hnenah pa le puithiam si aw. Mi pakhat sungkua puithiam si maw, Israel sungkua le hnám pakhat ih puithiam si so ṭhasawn?» tiah an ti. 20 Cutin cuih puithiam thinlung cu a lungawi, cule anih in Puithiam Kâwrcung, sungkaw milempawl le khercawp milim a la ih cupawl zawngah a feh.\\n21 Cun annih cu an heraw ih an păwk, cule an hmaiah an fanau tetepawl, sumhnám le bungruapawl an ret. 22 Mikah inn ihsin tawkfang an feh tikah, Mikah-ih inn kiangih um mipapawl an pungkhawmaw ih, Dân tefapawl cu an va man. 23 Cule Dân tefapawl cu an ko. Cun annih cu an herkûal ih Mikah hnenah, «Mi bur hi zât na khawm hi ziang na duh?» tiah an ti.\\n24 Cule anih in, «Ka tuah mi ka pathianpawl le ka puithiam tla nan la ih nan rak fehhlo. Atu ah ziang dang si ka neih lai? Ziangtin so ka hnenah, ‹Ziang na duh?› nan ti thei?» tiah a ti.\\n25 Cule Dân tefapawl in a hnenah, «Kan lakah na aw theih si hlah seh, culoasile na parah mipa athinhengpawl in an lo do ding ih, na nunnak le na sungkuapawlih nunnak na hloh pang ding!» tiah an ti. 26 Cun Dân tefapawl cu an suak. Cule anmah cu a hrangah an cak tuk ti Mikah in a hmuh tikah a her ih a inn ah a tlung.\\n18:25a thinheng: A ṭawng hrampi ah cun, «thinlung khâtnak» ti a si.\\nLaish Khua ah Dân-mipawl Umhmun an Khuar\\n27 Cutin Mikah ih tuah mi thilpawl le a rak neih mi puithiam cu an la ih Laish khua, ralmûang le him ih um mipi hnenah an feh, cule anmah cu ralnâm hriam in an that ih meisa in khawpi cu an ur. 28 Cumi cu Sidon ihsin a hlat ruangah le zo thaw hmanin kungkaihawknak an neih lo ruangah, cu tawkah runsuaktu an um lo. Cumi cu Beth Rehob kiang phaikuam ah a si. Cule khawpi an dĭn ih cu tawkah an cêng. 29 Cule khawpi hmin ah Israel ram ih a suak mi an pa Dân hmin thlunin, Dân tiah an sak. Sikhalsehla a hlanih khawpi hmin cu Laish a si. 30 Cun Dân tefapawl in anmai hrangah khercawp milim an dĭn, cule Manasseh fa Gershom-ih fapa Jonathan le a fapapawl cu ram ihsin mipi hruaihloh an si hlanlo, Dân hnám hrangah puithiam an si. 31 Cutin Mikah in a tuah mi khercawp milim cu Shiloh khua ah Pathian inn a um sung hmuahhmuah cu anmai hrangah an dĭn.\\nLevi-mi le a Nusûn\\n1 Cule cu laiah hitin a si, Israel ram ih siangpahrang a um lo laiah, Efraim tlang ram dĕng lamih a um mi Levi-mi pakhat a rak um. Amai hrangah Judah ram ih Bethlehem ihta nusûn pakhat a nei. 2 Asinan a nusûn cun a rinum lo san ih a hnen ihsin Judah ram Bethlehem khua ih a paih inn ah a fehsan, cule cu tawkah thla li pumhlum a va um. 3 Cun a pasal cu a tho ih, a hnenah anemteih ṭawng dingah le amah hruaikirsal dingah, a zawngah a siahhlawh le a lāk kăwp khat thawn a va feh. Cutin cu nu in amah cu a paih inn sungah a hruai, cule nunaunuih pa in Levi mi a hmuh tikah, amah a tawn cu a lung a awi. 4 Cule a pu, nunaunuih pa in amah cu a kai ih a hnenah ni thum sung a câm. Cutin an ei ih an in, cule cu tawkah an riak.\\n19:3a nemteih: A ṭawng hrampi ah cun, «thinlung ah,» ti a si.\\n5 Cun a ni litnak ah hitin a si, zing lam zingten an thawh tikah Levi mi cu fehsuak dingin a ding, asinan nunaunuih pa in a mâkpa hnenah, «Sang málte thawn na thinlung harhter awla, cuihhnu ah feh aw,» tiah a ti. 6 Cuticun an to ih, an pahnih cun an ei ih an in tlang. Cun nunaunuih pa in mipa hnenah, «Zangfahten tuihzan riak hrih awla, na thinlung tla nuam seh,» tiah a ti. 7 Cule cu pa cu fehsuak dingih a din tikah a pu in amah a ngen, cutin cu tawkah a riak lala. 8 Cun a ni ngatnak ah fehsuak dingin zing lam zingten a tho, asinan nunaunuih pa in, «Zangfahten na thinlung harhter aw,» tiah a ti. Cutin sîm lam tiang an um muangcâng ih, an pahnih in an ei. 9 Cule Levi mi cu amah le a nusûn le a siahhlawh thawn fehsuak dingin a din tikah, a pu, nunaunuih pa in a hnenah, «Zoh hnik, khua a tlai zo, zangfahten tuihzan cu cām hrih aw. Zoh hman, khua a thim zik thlang, na thinlung a năwm theinak dingah hinah riak aw. Inn thleng dingin thaizing ah na khualtlawnnak hrangah zingten tho aw,» tiah a ti.\\n10 Sikhalsehla cu pa cun cuih zan câm ding cu a duh lo; cutin a tho ih a fehsuak, cule Jerusalem ti mi Jebus raldenah a thleng. A hnenah dăm cia lāk pahnih an um; a nusûn khal a hnenah a um. 11 Annih cu Jebus kiangah an um ih, khua a tlai tuk zo, cule a siahhlawh in a pu hnenah, «Ra aw, zangfahten hi Jebus-mipawlih khawpi ah pial in cuih khua ah riak uhsi,» tiah a ti.\\n12 Asinan a pu in a hnenah, «Israel tefapawl si lo, ram dang mipawlih khua ah kan pial lo ding, Gibeah khua thleng kan feh vivo ding,» tiah a ti. 13 Cun a siahhlawh hnenah, «Ra aw, hi hmunpawl lakih pakhat kan naih pei ih, Gibeah khua ah asilole Ramah khua ah zan kan riak pei,» tiah a ti. 14 Cule an lan ih, an feh vivo, cule Benjamin ram Gibeah kiang an thlen ah ni a tla. 15 Gibeah khua ih riak dingah feh dingin cu tawkah an pial. Cule anih cu khaw sung a luh tikah khawlak mual ah a to, ziangahtile an inn ih zan cām dingih sawmtu zohman an um lo.\\n16 Cule ngai hnik, putar pakhat hi sîm lamah ló ih a hnaṭuannak ihsin a ra tlung, anih khal Efraim tlang ram ihsin a si ve, amah cu Benjamin-mipawlih umnak Gibeah khua ah a cêng. 17 Cule khua a tang ih, khawlak mual ih khualtlawngpa a hmu, cule putarpa in, «Khui ah nan feh ding ih, khuitawk ihsi ra nan si?» tiah a ti.\\n18 Cutikah anih in a hnenah, «Judah ram Bethlehem khua ihsin Efraim tlang ram dĕng lamih feh tum ka si, cutawk ih um ka si. Judah ram Bethlehem khua ah ka va feh ih, atu ah Jehovah inn ih feh ka tum. Asinan zohman an inn ih i hruaitu an um lo. 19 Kan lākpawl hrangah cangpâwl le ṭilva rawl le keimah, na siahhlawh nunau le na siahhlawhpawl hnenih a um mi tlangval hrangah sang le sabitzu khal a um, tlaksăm mi zianghman a um lo,» tiah a ti.\\n20 Cule putarpa in, «Na hnenah daihnak um seh! Sikhalsehla na ṭul mi hmuahhmuah hi ka mawhphurh si seh, mual ah cun zan riak hram hlah,» tiah a ti. 21 Cutin cu pa in amah cu a inn ah a hruai ih, lākpawl tla rawl a pe. Cule an ke an khawlh ih, an in ih an ei.\\n22 An năwmawk rero laiah, ngai hnik, khawmi mipa hrekkhat, mihlothlaupawl in inn an kulh ih, sângka an run cum. Inn neitupa cu an bia ih, «Na inn ih a thlengtupa kha kan sualpi dingah rak hruaisuak aw!» tiah an ti.\\n23 Asinan inn neitupa cu an hnenah a suak ih an hnenah, «Si lo e, ka unaupawl! Zangfah ka lo dil, sualrál tukin cāngvai hlah uh! Hi pa hi ka inn sungih a luh ruangah hivek thilsual tuah hlah uh. 24 Zoh hnik uh, hi tawkah ka fanu fala him le hi paih nusûn an um, atu ah anmah ka rak hruaisuak ding. Duhtawkin sualpi uhla, nan mithmuhih dik nan tidandanin an parah tuah uh, asinan hi pa hnenah cun cuvek thil bawrhhlawh tuah hlah uh!» tiah a ti. 25 Asinan cuih mipapawl in an ngaithla duh lo. Cutin cu pa cun a nusûn cu a kaihrem ih an hnenah a pe. Cule cu nu cu an sualpi ih zanvarin zing lam tiang amah an sawisa. Cule khua a van zawngah cu nu cu an fehter.\\n26 Cun zing lam a hung si tikah nunaunu cu a feh ih, cu paih inn sângka, a bawipaih umnak hmun ah khawvâng tiangin a tlu. 27 A bawipa cu zing ah a tho ih, inn sângkapawl a áwng, cule feh tumin a va suak, ngai hnik, a nusûn cu inn sângka ah a tlu ih, a kutpawl cu sângka kalkantlâng parah an um. 28 Cule anih in a nusûn hnenah, «Tho awla kan feh pei,» tiah a ti. Asinan sannak a um lo. Cule cu pa in cu nu cu lāk parah a cawiso, cule cu pa cu a tho ih, amai hmun ah a feh. 29 A inn a luh tikah nâmte a la, a nusûn cu a kai ih, ṭhen hleihnih ah a hlawm a hlawmin a ṭhen, cule Israel ramṭhen hmuahhmuah ah a kuat. 30 Cule hitin a si, cumi hmutu hmuahhmuah in, «Israel tefapawl Izip ram ihsin an fehsuak ihsin tuihni tiangah hivek thil hi tuah dah le hmuh dah a rak si lo. Cumi cu ruat uh, răwn aw uhla, ṭawngsuak uh!» tiah an ti.\\nIsrael le Benjamin Doawknak\\n1 Cun Israel tefapawl hmuahhmuah cu Dân khua ihsin Beersheba khua tiang, Gilead rammipawl khal an păwksuak ih, Mizpah khua ah mipi-umkhawm cu Jehovah hmaiah mi pakhat vekin an fĭnkhawmaw. 2 Cule mipi hotu hmuahhmuah, Israel hnám hmuahhmuah, ralnâm keng ke ralkap ting li cu Pathian mipawlih punkhawmnak ah an va ding. 3 (Cule Benjamin tefapawl in Mizpah khua ah Israel tefapawl an so zo ti thawmvâng an thei.)\\nCun Israel tefapawl in, «Ziangtin hi sualralnak hi a rak cang, rel uh?» tiah an ti.\\n4 Cule thah mi nunaunuih pasal Levi-mi in a sâng ih, «Kei le ka nusûn cu Benjamin ram Gibeah khua ah zan riak dingin kan feh. 5 Cule keimah dokalhin Gibeah mipapawl an tho ih, keimah ruangah zan ah inn an kulh ih, thah in tum, cule keimah aiah ka nusûn an sualpi sawn ih, cuticun anih cu a thi a si. 6 Cun ka nusûn cu ka kaihnget ih, a hlawm a hlawmin ka cán, cule Israel-ih roco ramṭhen hmuahhmuah ah amah cu ka kuat ṭheh a si, ziangruangahtile annih cun Israel ram ah fihnungza hursualtuahnak le mualphoza an tuah. 7 Zoh hnik uh! Israel tefapawl hmuahhmuah tla, hi tawkah atu ah nan ruahnak le nan thurawnpek pe hnik uh!» tiah a ti.\\n8 Cule mipi hmuahhmuah cu mi pakhat vekin an tho ih, «Zohman mai puanthlam ah kan feh lo ding, mai inn khalah kan kirsal lo ding, 9 cuhnakin Gibeah parih kan tuah ding mi cu hihi a si: camcawhfung zûkin cumi do dingin kan so ding. 10 Israel ram ih mualphoza an tuah mi hmuahhmuah ruangih dāntat an si theinak dingih, Gibeah hmun ih Benjamin-mipawl an hung do tikih mipi ei ding petu ding hrangah, Israel hnám hmuahhmuah lak ihsin mipa 100 ah pahra, 1000 lak ihsin 100, cule 10000 lak ihsin 1000 kan rethran ding,» tiah an ti. 11 Cutin Israel mipapawl hmuahhmuah cu mi pakhat vekih pumkhat in cuih khua do dingin an pungkhawm.\\n12 Cun Israel hnámpawl in Benjamin hnám hmuahhmuah hnenah mipapawl an thlah, «Nan lakih a rak cang mi sualralnak hi ziang a si? 13 Curuangah atu ah, anmah kan thah ih, Israel ihsin sualralnak cu kan thaihloh theinak dingah, Gibeah ih a um mi mihlothlau mipapawl kha in ap uh!» tiah an ti. Asinan Benjamin tefapawl cun an unau, Israel tefapawlih aw an ngai lo. 14 Cuhnakin, Benjamin tefapawl cu Israel tefapawl do dingin an khuapawl ihsin Gibeah khua ah an tawngkhawmaw. 15 Cule cu laiah an khuapawl ihsin Benjamin tefapawl cu, Gibeah ih um hril hleice mi mipa mipum 700 siartel loin, ralnâm keng mi 26000 an si. 16 Hi minungpawl hmuahhmuah lakah kehtlak mipa hril hleice mi, lunghlum herhli ih sai ah sám phang pakhat hman ṭhelh lo mi 700 an um. 17 Cun Benjamin tel loin, ralnâm kengtu Israel mipapawl cu thawng zali an si. Hipawl hmuahhmuah cu ral do thiam an si.\\n18 Cun Israel tefapawl cu an tho ih Pathian sut dingin Bethel ah an feh. Annih in, «Benjamin tefapawl do dingah kan lakah zo kan feh hmaisabik ding?» tiah an ti.\\nJehovah in, «Judah feh hmaisabik seh!» tiah a ti. 19 Cuticun Israel tefapawl cu zing ah an tho ih, Gibeah do dingin ṭanhmun an khuar. 20 Cule Benjamin do dingin Israel mipapawl cu an fehsuak ih, Israel mipapawl cu Gibeah ah anmah va do dingin an tlaraw. 21 Cun Gibeah ihsin Benjamin tefapawl cu an ra suak ih, cuih ni ah Israel mipa 22000 lei ah an satthlu. 22 Cule mipi, Israel mipapawl cu anmah le anmah tha an peaw ih, ni hmaisabikih an rak tlarawknak hmun ah ral do dingin an tlarawsal. 23 Cun Israel tefapawl cu an so ih zan tiangin Jehovah hmaiah an ṭap, «Benjamin, ka unaupaih tefapawl do dingah ka naihsal pei maw?» tiin Jehovah-ih thurawnpek an dil.\\nCule Jehovah in, «Amah do dingin feh aw,» tiah a ti.\\n24 Cule a ni hnihnak ah Israel tefapawl in Benjamin tefapawl cu an va naih. 25 Cule a ni hnihnak ah Benjamin tefapawl cu Gibeah ihsin anmah do dingin an fehsuak ih Israel tefa, ralnâm keng fingfing mipa 18000 cu lei ah an satthlu. 26 Cun Israel tefapawl hmuahhmuah, mipi hmuahhmuah cu an so, cule Pathian inn ah an feh ih, an ṭap. Jehovah hmaiah cu tawkah an to ih, cuih ni cu zan lam tiang rawl an ul. Cule Jehovah hmaiah Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawl an hlan, 27 cuih cān laiah cun cu tawkah Pathian Thukham Kuang a um ih, 28 cumi hmaiah Aaron fa Eleazar fapa Finehas cu cuih cān laiah cun rawng a bawl, cun Israel tefapawl in Jehovah thu an rawn, «Benjamin, ka unaupaih tefapawl do dingin ka fehsuaksal hrih ding maw, ka cawl ding so?» tiah an ti.\\nCule Jehovah in, «Feh aw, anmah cu thaizing ah na kut ah ka lo pe ding,» tiah a ti.\\n29 Cun Israel cun Gibeah kimvelah ral bawhtu mipapawl a ret. 30 Cule a ni thumnak ah Israel tefapawl cu Benjamin tefapawl do dingin an so ih cān dangpawl vekin Gibeah do dingin an tlaraw. 31 Cuticun Benjamin tefapawl cu mipi do dingin an fehsuak ih, khua ihsin bumsuah an si. Ni dang vek thothoin mi sahthluk an thăwk ih mi hrekkhat an that, Pathian inn lamih so lamzin pakhat le a dang pakhat Gibeah khaw lamih so zinpipawl ah le ramlak ah Israel mipa 30 hrawng an that. 32 Cule Benjamin tefapawl in, «A hmaisa vekin annih cu kan hmaiah neh an si,» tiah an ti.\\nSikhalsehla Israel-mipawl in, «Tlân uhsi la, khua ihsin zinpipawl ah anmah bumsuak uhsi,» tiah an ti. 33 Cuticun Israel mipapawl hmuahhmuah cu an hmun ihsin an tho ih, Baal-Tamar hmun ah an tlaraw. Cun ralbawh ih um mi Israel mipapawl cu Maareh-Geba ah an bawhnak hmun ihsin an pawtsuak. 34 Cule Gibeah do dingin Israel hmuahhmuah lakih hril hleice mipa 10000 an ra ih, doawknak cu a nasazet. Asinan Benjamin-mipawl in an parah siatnak a thleng ding ti an thei lo. 35 Jehovah in Israel hmaiah Benjamin a neh. Cule Israel tefapawl in cuih ni ah Benjamin-mipawl, ralnâm keng hlir mipa 25100 an that.\\n36 Cule Benjamin tefapawl in neh an si ti an thei. Israel mipapawl in Benjamin-mipawl hnen ihsin dung an sîp, ziangruangahtile Gibeah do dingih an ret mi mipa ral bawhtupawl kha an rinsan. 37 Cule ral bawhtu mipapawl cu Gibeah panin zamrang zetin an tlân, ral bawhtu mipapawl an darhaw ih ralnâm hriam thawn khaw minung hmuahhmuah cu an that. 38 Israel mipapawl le ral bawhtu mipapawl karlakih hminsinnak tuah mi cu khaw sungih meikhu sahpi kaisohter ding hi a si. 39 Israel mipapawl cu raldonak ah dungah an sîp, cule Benjamin in do a rak thăwk ih, Israel mipa 30 hrawng an that. Ziangahtile annih in, «Thungaingaiin annih cu doawknak hmaisa vekin kan hmaiah neh an si,» tiah an ti. 40 Asinan khaw sung ihsin meikhu sahpi kaiso a thăwk tikah, Benjamin-mipawl cun an dung lam an hawi ih, zoh hnik, khaw pumpi cu van lamah meikhu in a kaiso rero. 41 Cule Israel mipapawl an herkirsal tikah, Benjamin mipapawl in an parah siatnak a thleng rero ti an hmuh ruangah an thla a phâng. 42 Curuangah Israel mipapawl dung an tŭn ih ramṭhing lamah an tlân, asinan doawknak in anmah a dawiman ih, zokhal khuapawl ihsi a ra suaktu cu an khaw sungah an rak that. 43 Benjamin-mipawl cu an kulh, an dawi ih nisuahnak lamih Gibeah ralden tiang ăwl zetin anmah cu an dawiman. 44 Cule Benjamin mipa 18000 an tlu. Hipawl hi paralṭha hlir an si. 45 Cun a dangpawl cu an kir ih ramṭhing lamih Rimmon lungpi lamah an tlân. Asinan zinpipawl tluanah mipa 5000 an satthat. Cun annih cu Gidom tiangin cawl loin an dawi ih, mi 2000 an that. 46 Cutin cuih ni ih a tlu mi Benjamin-mi hmuahhmuah cu ralnâm keng mipa 25000 an si. Hipawl hi paralṭha hlir an si.\\n47 Asinan mipa 600 cu an heraw ih, ramṭhing lamih Rimmon lungpi lamah an tlân, cule Rimmon lungpi ah thla li sung an um. 48 Cule Israel mipapawl cu Benjamin tefapawl do dingin an kirsal ih, annih cun khaw kip ihta, minung le rannung, hmuh mi hmuahhmuah cu ralnâm hriam in an satthlu. An thlennak khua hmuahhmuah khal meisa in an ur.\\nBenjamin-mipawl Nupi Peknak\\n1 Cun Israel mipapawl in Mizpah khua ah, «Kan lakih zohman in Benjamin hnenah a nupi ah a fanu a pe lo pei,» tiin sesămin thukamnak an tuah. 2 Cun mipi cu Bethel ah an ra ih, cu tawkah zan lam tiangin Pathian hmaiah an um. An aw an suah ih nasazetin an ṭap. 3 Cule, «Maw Israel Pathian Jehovah, ziangahso Israel ram ah hivek a thleng ih, tuihni ah Israel ah hnám pakhat kim loih a um ding?» tiah an ti.\\n4 Cule hitin a si, a thaizing ah mipi cu zingten an tho ih cu tawkah biakṭheng an dâwl, cule Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawl an hlan. 5 Israel tefapawl in, «Israel hnám hmuahhmuah lakah Jehovah hnenih punkhawmnak ih rak tel ve lo tu zo a si?» tiah an ti. Ziangahtile Jehovah hnenih a ra suak lo tu mi kip thuhla ah Mizpah khua ah, «Amah cu thah tengteng a si pei,» tiin thukamnak khoh zet an rak tuah. 6 Cule Israel tefapawl cun an unaupa Benjamin hrangah an thin a na ih, «Tuihsun ah hnám pakhat cu Israel ihsin sahcat a si. 7 A tāng mipawlih nupi hrangah ziang kan tuah ding, kan fanupawl tla nupi dingah kan pe lo ding tiin Jehovah hmin sâlin sia kan săm zo fawn?» tiah an ti.\\n8 Cule, «Israel hnámpawl lak ihsin Mizpah khua ih Jehovah hnenih a ra suak lo tu cu zo a si?» tiah an ti. Cule ngai hnik, ṭanhmun khuarnak ah Jabesh Gilead ihsin mi pakhat hman an rak suak lo. 9 Ziangahtile mipi an siar tikah, ngai hnik, Jabesh Gilead ih cêngpawl mi pakhat hman an um lo. 10 Cule cu tawkah mipi-umkhawm cun an mipa ralṭha 12000 an thlahsuak ih anmah cu, «Feh uhla, ralnâm hriam thawn Jabesh Gilead ih cêng, nunaupawl le nauhakpawl telin, that uh. 11 Cule hihi nan tuah ding mi a si: mipa kip le mipa ihpi zotu nunau kip cu that thluh uh,» tiah thu an pe. 12 Cun Jabesh Gilead ih cêngpawl lak ihsin mipa a thei hrih lo tu fala him 400 an hmu, cule anmah cu Kanaan ram, Shiloh khua ih ṭanhmun khuarnak ah an hruai.\\n13 Cun Rimmon lungpi ih a um mi Benjamin tefapawl hnenah mipi-umkhawm hmuahhmuah cun thu an cah ih, an hnenah remdaihnak an phuang. 14 Cun Benjamin cu cuih cān ah a ra kirsal ih, Jabesh Gilead nunaupawl lakih nungih an zuah mi nunaupawl cu anmah an pe. Cuticingkhalin an hrangih daihtawk an hmu lo. 15 Cule Israel hnámpawl sungah Jehovah in himlonak a umter ruangah mipi cu Benjamin hrangah an thin a nâ.\\n16 Cule mipi-umkhawm upapawl in, «Benjamin nunaupawl cu thah an si zo fawn, a tāng lai mipawlih nupi hrangah ziang kan tuah ding?» tiah an ti. 17 Cule annih in, «Israel ihsin hnám khat cimihter a silonak dingah, Benjamin-mi a nungdam mipawl hrangah ro a um tengteng ding a si. 18 Sikhalsehla kan fanupawl an nupi ah kan pe thei lo, ziangahtile Israel tefapawl in, ‹Benjamin hnenih nupi a petu cu camsiat si seh,› tiin tiamkam in sia an săm zo,» tiah an ti. 19 Cun annih in, «Ngai hnik uh, Bethel sak lam, Bethel ihsin Shekem fehnak zinpi-ih nisuahnak lam, Lebonah khaw thlang lamih um Shiloh khua ah kum tin, Jehovah-ih puai a um,» tiah an ti.\\n20 Curuangah Benjamin tefapawl cu, «Feh uh, sabit hmuanpawl ah va bawh uh, 21 cule zoh hnik uh, Shiloh fanupawl tla an năwmawknak ah lām dingih an ra suah zawngah sabit hmuanpawl ihsin suak uhla, Shiloh fanupawl lak ihsin nanmai hrangah nupi ding kai cio uh, cun Benjamin ram ah feh uh. 22 Cun hitin a si ding, êl dingin an palepawl maw, an ṭapalepawl simaw kan hnen an rat tikah an hnenah, ‹Kanmai ruangah an parah ṭhatnak suah uh, ziangruangahtile doawk laiah anmai hrangah nupi kan rak pe thluh thei lo. Cule nannih khal in nan fanupawl an hnenah nan rak pe lo, pe uhla cu atu ah mawh nei nan si ding,› tiin kan rak ti ding,» tiah an sim.\\n23 Cule cuvekin Benjamin tefapawl in an tuah. A lāmtu, an kaih mi ihsin an mipum daihtawkin nupi an la. Cule an feh ih ro ih an co mi ram ah an kirsal. Cule khuatla an dĭn ih, cupawl ah cun an cêng. 24 Cutin Israel tefapawl cu cuih cān ah mi kip anmai hnám le suangkua hnenah cutawk ihsin an păwksuak, mi kip ro ih an co mi cio ah cutawk ihsin an fehsuak. 25 Cu laiah Israel ram ah siangpahrang a um lo, mi kip in anmai mit ih dik an ti mi an tuah cio.","num_words":19448,"character_repetition_ratio":0.075,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.335,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"CHIN MI LE AMERICA RAM FIMTHIAMNAK - Hre Mang\\nVANGTLANG NUN‎ > ‎\\nCHIN MI LE AMERICA RAM FIMTHIAMNAK\\nTuisan Chinmi pawl cu leitlun killi-ah kan thleng, kan tekdarh, vakvai ruangah khuahlan pupa bangin lo thlawh taimak le raldonak in si loin kan thlennak kipah kan miphun Pathian rian in santhar fimthiamnak ziangthlukin kan zir, kan thiamih kan santhuanthu tuahtha dingin kan hmang, cak zetin a thleng aw rero mi san thuanthu ziangtluk cakin kan dawiman, timi parah santiluangin Chinmi thuanthu a fen hlo ding maw, a tuah tha ding timi a thum aw asi.\\nChinmi thu sim hlanah American mi pawl hrangah fimthiamnak zir hi ziangtlukin an sumlut hrangah a thangkai tiah zohta uhsi. Mihrekkhat in Microsoft company neitu Bill Gate, le Apple company rak dintu Steve Job pawl tla digree an nei lo pi an ti theu. Annih cu midanglam (genius) an si. Anmah vek ka si titu cu digree ngah tengteng a tul lo ding. American pawl sumlut kan zoh asile Wikipedia online ah an nganvek asi ahcun zirnak nei le nei lo tampi a danglam asi. Kum 25 tlun lam American pawl sumlut kan zoh asile fimthiamnak neihmi le nei lo an tan aw zet. Kum 25 tlunlam minung pawl lakah high school thleng cin pawl kumkhat sumlut cu a thawirualin US $ 25,039, high school theh pawl-US $ 31,539, college kai cin, $ 37,135, associate degree ngah $ 40,588, bachelor digree ngah $ 50,944, master digree ngah $ 61,273, doctorate digree $ 79,401, le professional digree ngah pawlih kumkhat hlawh cu US $ 100,000 asi. Curuangah phunsang tlawngkai in hnatuantu pawlin an damsungah an tuansuahmi cu tlawngkai lo pawl hnakin tampi in a tan aw asi.\\nLaitlang le kawlramah suak in USA thleng hmasaitu mi tamsawn hrangah zirnak lam pehzawm a harsat ruangah warehouse le hnatuan khunghar tuan asi deuh tlangpi. Sihmansehla kan tesinfa pawl hrangah ruahsan ding kan nei: miphun nauta, silo dingin le kan thlennak ram le hmunkipah hruaitu tha, rinsan um rammi, milai nunram kaihruaitu si thei dingin Pathian in Chinmi pawl lei killiah a thlenter asi ti a zum um. Cumi hrangah hmanrua thabik pakhat cu fimthiamnak asi. Thih le nun karlakah kan pupa pawlin Chin ram, nunphung le Chin miphun thuanthu an rak humhalh, an rak kenkawh ih tesinfa hnenah ram, miphun, nunphung mawite in tanta vekin lei killiah a tekdarh mi Chinmi pawlin santhar Chin miphun thuanthu mawite, Bawipa Pathian, kan miphun Pathian sunloihtu, thuanthu duhnungza, leitlun killi miphun dang lakah a nau ce lomi, cawimawi tlak le upattlak thuanthu tanta thei dingin tuisan minung pawlin fimthiamnak zir in thih le nun karlak tiang khalin zuam a tul asi.\\nKum 3 ihsin kum 34 karlakah American minung pawl lakah 2010 Institute of Education Science, U.S. Department of Education report vek asile zaah 56 (56%) cu tlawngta an si. 2010 report vek asile high school theh mi American zaah 30 (30%) cu college an kai pehzawm lo. Cun America ramah kumtin te 1.2 million high school cawlhsan (dropped out) an um ti asi. 2010 kum high school graduate pawl zoh asile America ramah Hispanics pawl hi high school theh loin cawlhsan tambik an si. U.S. Department of Education in an simdan vek asile high school theh loin a bang pawl hi tlawngta zapi lak ihsin, 7.4 % an si ih cumi lakah miphun zawngin then asile Mirang 5.1%, Midum 8.00%, le Hispanics 15.1 an si lai ah Asian le Pacific\/Islander pawl cu 4.2% lawng an si. Hispanics pawl hi nulepa illegal immigrants an tam tuk ruangah si tiah an sim. American Mirang pawl hnak hman in Asian mi pawl hi high school theh zatek an tam sawn. 2010 Indiana State ah High School tlawngta lakah Science thiambik hi Asian mi, Taiwan pa asi ih Mathematics thiambik hi Asian mi thotho, India nu te asi. Chin miphun, thangthar nonawn pawl, leitlun miphun dang lakah Pathian a duai ce lo ding ti zum zumnak mit in in hmuhter cia asi.\\nCun khatlamah USA thawng inn sungah dan dinglai pahbal ruangah thawng thlakmi pawl zoh asile miphun khat le phunkhat an bang aw lo. Ameircan ram sungah department of justice simdan vek asile thlawng inn sungah thawngtla 2 million lenglo an um ringring. Chin miphun zapi mipum kawm hnakih tam cu America thawng inn sungah American mipi pawlin tax (sumpai cozah hnnenah) an pekmi ei in an nung khawsa ringring tinak asi. Cui hlei ah, dan pahbal ruangah acozah ih khuakhirhmi (propation) 16 million lenglo an um ringring. 2008 Census vek asile USA ramah a ummi miphun pawl cu 79.79% European Mirang (65.60% Mirang-non-Hispanic, 14.19%Hispanics), 12.84% cu Afrian Ameirican (Midum), 4.45% Asian American , 1.01% Native American or Alaska Native 0.18% Native Hawaiian or Pacific Islander American (0.14% non-Hispanic and 0.04% Hispanic) pawl anso. USA mipum zate lakah15.25% in Hispanics ka si an ti awaw. Federal Bureau of Prison, Department of Justice in Saturday, 29 September 2012 ah thawngtla statistic a retmi vek asile thawngtla zapi ten 218,541 an si. Cumi lakah Mirang 63.8 %, Midum (African American 21.2 %, Hispanics 11.4%, Asian 2.1%, le Native American 1.4 % an si. Thawngtla zapi lakah mipa 72.7% an si ih nunau 27.3% an si. Leitlun pumpi kan zoh asile US in leitlum mipum zapi lakah 5% tluk lawng asinan leitlun pumpuluk ih tlawngzapi lakah 25% cu America ramih thawngtla an si. China ram hi America hnakin a letli in mipum a tam nan 1.6 million lawng thawngtla a nei. Khatlamah America ram ih lennak hi ralkap lam hrangah an hmanmi sumpai thawn tahthim asile American ram in kumtin te an hmanmi sumpai hi leitlun ram ralkap hrangah sumpai a hmang tambik ram 10, USA sangtu ram 10 pawlih kumtin ralkap hrangah an hmanmi hnakin a tamsawn. USA ramah fimnak, sumpai, sualnak a tam. Cuvek ramah Chin miphun pawl a thawngtel in kan um tikah Bawipa Pathian ih tumtahnak vekin nitin tangtor ten Pathian lamhruainak in nun hi a thupi tuk mi asi.\\nIndianapolis, Southport Middle School ah Kawlram mi phunruk kai lai pakhat cu an tlawngah si-chauh (marijuana) a zuar ruangah an kai ih tlawng an dawi. Cuvek thotho in Kawlram mi tlawngta pathum cu middle school tlawngah rittheih si an ken ruangah tlawng ihsin an cawlhter lawk. High School kai lai nunau farai ziangmawzat Chin mi lakah an um. Cuvek sualnak citintian lakah Chin miphun, santhar minung pawl an hlo thla thei fawn. Thatnak tampi lakah miphun siatsuah theitu sualnak cikim cuUSA ah mino te pawl nitin nun thawn nai zaw zet in a um ringring. Curuangah nulepa, kawhhran, community tangrualin Chin miphun thuanthu tuahtha dingin bulpak, insang, kawhhran, community, ti in tanrual thiam khal a thupi tuk fawn.\\nCulawng siloin Chin mi pawl pupa sanah tlawng an rak kai lo, ca an rak zir lo. Asinan tappi kawmah, lo thlawhnak ah, tlang hnatuannakah, senpi vangtlang umkhawmnak hmunah an tesinfa pawl fimnak an rak zirh ih mifim thatha, nuncan ziaza, zohthimtlak, nunmawi an rak nei. Santhar minung pawlin kan pupa pawl fim zirh awkdan kan hnawng asile American fim zirnak lawng cu tihnungza asi thei. Pathian um lo, zawng ihsin kan ra cang (evolution theory) hi tlawng in an zirhmi asi. Nunau mipa sualnak hi a sual tiah an zirh lo ih nupa sualnak an tuah tikah farai lo dingin le natngah lo dingin kham awk dan siseh an pum sungih naute thahdan pawl an zirh sawn mi asi. Curuangah Chin mi pawlin kan pupa pawlih fim zirh awkdan, nulepa in insang ah tuanvo la in fale nunsim le fim zirh, khawsung upa le fimnak nei cia pawlin thangthar pawl bulpak in siseh a bur in siseh kaihruai, nunmawi zirh, fim zirh kan thiam a tul hrimhrim asi. Chin miphun, miphun Pathian cawimawi in leitlun khawmual tinah zohthimtlak miphun, upattlak, leitlun milai thuanthu tuahtha tu si thei dingin Chin miphun Pathian in in khaisang in lam in hruai zo vekin Chin miphun, santhar minung pawlin Bawipai Thlarau lamhruainak nitin nunah thlun cio uhsi. Bawipa a hmin thangthat si ko seh.\\n# U.S. Department of Education, National Center for Education Statistics. (2012). The Condition of Education 2012 (NCES 2012-045), Indicator 33.\\n# The Condition of Education May 2012, Institute of Education Science, U.S DEPARTMENT OF EDUCATION\\n# Editorial Projects in Education, “Diplomas Count 2010: Graduating by the Number: Putting Data to Work for Student Success,” special issue, Education Week 29, no. 34 (2010).","num_words":1302,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.212,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"THEIH HNGILH LO DING NUNUA - Hre Mang\\nTHEIH HNGILH LO DING NUNUA\\n10. THEIHHNGILH LO DING NUNAU\\n'Lot nupi hi thei ringring aw' (Luke 17:32)\\nTui thuhmahruai ih ka hmanpi bungcang hnak in thuthiang sungah ralrin peknak bungcang hro thak male lawng a um ding. Lal Jesu inLot ih nupi thei ringringding in in fial .\\nLot ih nupi a hminthang ih sakhua nak rak nei tu a si, asinan an pa cu miding a si (2Pit.2:8). Sodom kha siatsuah a si tikah a pasal hnen ah a suak ve; Pathian dthupek dodal in an pai dung ihsin dunglet a hawi ih sodom khawpi cu a hi cuan ; cuticun hmakhatte a thi ih cilungah can ter a si. Cule Jesu in a kawhhran mitang pawl ralrinnak pek nak ah ahman, 'Lot nupi thei ringrin uh'.\\nHihi thungai thlak ih ralrin peknak a si, Khrih in thupi zet in ral rin peknak ah a hman tikah zumtu zate hrangah ngai pawimawh ding a si. Abraham, Jacob, Isaac, Saraah, Hannah, le Ruth pawl kha thei ringring uh tiah in ti lo. A kumkhua ih a thlarau a hlo ta mi Lot ih nupi lawng kha ti tak zet in thei ringring uh, a ti. Zesui tongkam hi pawimaawh zet ih ausuak mi a si.\\nJesu a mah rori in a ngai pawimawh ih kan hrangah ralrinnak in peknak hi thu ngai thlak ih ruat dingmi a si. A vawihnihnak a ratsal tik ah minung tampi thlarau lam ah ralrinnak nei lo pawl an umding dinhmun thu a sim lai ih a tongsuak mi a si. ' Lot ih nupi kha cing ringring uh ' a ti lai ah khan a thinlung sungah nineta bik kha a sim duhsan a si.\\nHivek ralrin peknak kan ruah tikah thu ngai thlak ih ralrin peknak a si ti kan theithei. Lal Jesu cu duhdawtnak, zawnruahnak, le zangfahnak ih khatmi a si. Amah cu mi harsa pawl siatsuah dingah le mi tawntai pawl tise ding ah a ra lo. A mah zum lo tu Jerusalem hrangah khan a tap ih, a mah kha thing par ih a kheng bet tu pawl hrangah thla cam thei tu a si; cuti cing cun thlarau hlo mi kha kan hrangah ralrin peknak ah hmang in ralrinnak in pek kha a tul ih a tha a ti. Curuangah hitin a sim, ' Lot ih nupi kha thei ringring uh '.\\nZesu in hivek tongkam a hman nak hi ralrin peknak sang zet a si. Hi thu a sim tikah a dungthlun tu pawl hnen ah a simmi a si; amah hua tu Farasi le cangan tu pawl hnen ah a simmi a si lo. Piter, John, James le a mah duhdawttu pawl hnen ah a simmi a si. Cuti cing cun hi thu hi an theih a tha ti ah a ruat. Curuangah an hnen ah ' Lot ih nupi kha ringring uh ' tiah a ti.\\nHithu hi ziang tin simmi a si ti kan ruah tikah ralrin peknak thuk zet a si ti kan thei. ' Lot ih nupi vek in um hlah uh, a thu cawng hlah uh, a dungthlun hlah uh ' tiah daiten a sim men mi a si lo. Asinan tongkam danglam deuh hmang in ' Thei ringring uh' a timi a si. Kan zaten hi thu hi kan theih hngilh ih kan thlarau dinhmun cu tihnung zet dinhmun ih ding mi pawl hnen ih simvek in a sim mi a si. A daithlangmi pawl cinkennak a thangphawk ter, cule kan zaten kan thluak sungih ret dingah in simmi a si. A au suak ih, ' Lot ih nupi hi thei ringring uh ' a ti.\\nLot ih nupi ihsin ziang in zirh duh ti hi kan ruat tlang ding ah ka hril mi a si. A thuanthu hi kawhhran pawl hrangah zirhawknak hrang ih tha lawng lawng a si ti kan thei fiang. Nineta bik cu kan hmai ah a um : Khrih ih vawihnih ratsalnak ding cu hmakhatte ah a si thlang ding; kawhhran sung lala ah leitlun tihnunnak pawl cu a thang vivo. Lot ih nupi dinhmun vek kan thlen lo nak dingah kan kiangkap ih nathrik tha lo le thlarau sual cangvaihnak pawl lak ihsin himten um thei dingah fimkhur cio uhsi.\\nKan thluak sungah hi thil pawl hi fiangkelkel ih kan theihthei nak dingah thil pathum a sangsang ten ka run tarlang ding.\\n1). Lot nupi in sakhua nak ih canvo tha pawl a rak nawmpimi ka sim ding.\\n2). Lot nupi in sualnak a rak tuah mi ka sim ding.\\n3). Pathian in Lot nupi parah ziangvek thuthennak a thlenter ti ka sim ding.\\n1). Lot nupi in sakhua nak ih canvo tha pawl a rak nawmpimi ka sim ding :\\nAbraham le Lot ih san lai ah khan sakhua nak diktak cu a rak har ngaingai; Bible, rawngbawltu, kawhhran, sakhua nak lam khih hmuh tu ca suakmi le missionaru tla an rak um lo. Leitlun ih a tam sawn ram mipi pawl cu thlarau lam thimnak sungah an um ; cu lai ah Pathian theihnak atnak le milai suangtuahnak sungah an nung. Zakhat sungah venghnen tha, theihnak ah famkim, le Lot nupi hmin sal ih ralrin pek nak pawl hi a rak um lo. Lot nupi hi a mai san lai minung thawng tampi thawn tahthim cun nunau duh umk zet a rak si.\\nA pasal cu Pathianmi zet a si. Mi rinum zet Abraham kha a pasal sungkhat a rak si. Abraham le an pai thlacamnak cu Lot nupi cun a thei hrimhrim ding. Ziangvek Pathian an bia tile ziangvek zumnak an nunpi ti cu kum reizet sung thlam fate sungih an cennak ah Lot nupi ih theih lo dingin thuhruk a si thei lo ding. Abraham le Lot ih Pathian biaknak hi leitlun sakhua nak men le ei hawlnak men a si lo ih an nuntudan ah kai hruai tu le an nunnak ziangkim ah an nunsan le an lam hruai tu a si. Pathian in a kawhnak vek in Pathian zumnak in theih lo nak ram ah Abraha kha a rak feh suak ih Lot kha a rk hruai nak a si. Hi hmuahhmuah hi Lot ih nupi in a rak thei tengteng. Hi Lot nupi ih dinhmun hi sakhua nak lam ah cun boruak tha zet a si.\\nAbraham in Pathian palai pawl hnen ihsin thutiam a rak dawn lai ah khan Lot ih nupi hi a rak um ve thei men. Hai le Bethel ah maicam a rak sak lai ahkhan Lot ih nupi hi a rak um ve a si thei. A pasal kha an ral ( Cedoraomer ) pawl in an kaih ih , Pathian bawmnak in runsuak a si lai ahkhan a rak um ve thei. Salem lalpa, melchizedek in zu le sa thawn Abraham tong dingih a rat tikah khan a rak um ve . Vancung mi pawl Abraham tong dingah sang thawn an rat lai ahkhan a rak um ve. A pasal hnen ah Sodom khua suahsan dingah vancungmi pawl in an sim lai ahkhan a rak um ih a hmu hai; cuticun vancungmi pawl in khawsung ihsin suak dingah an kut in an hruai lai ahkhan an lak ah pakhat a si ve. Cuticun Lot innsang ih a luat mi lak ah a tel ve . Ka sim bet ding, hi pawl hi sakhua canvo fate men a si lo.\\nAsinan himi pawl hin Lot ih nupi thinlung sungah ziangvek thil tha a rak suahter. Lot nupi thinlung sungah zianghman thiltha a suah pi lo ih a thinlung cu tisa sinak in a luah khat lai thotho. Nitin Pathian mi rinum Abraham le a pasal Lot ih thil tuah mi le an sakhua zumnak le an nuntudan pawl a hmuh mi in zianghman a nun ah danglam nak a neih ter lo ih vancungmi pawl ih ralrinnak pekmi pawl hman kha zianghman ah a siar lo. Cuvek, Pathian ih zangfahnak hnuai ih a nungmi insang ah a ceng nan Pathian zangfahnak zianghman comi nei lo in le Pathian tih lo tu vek in a rak nung, a thinlung sungah ziang hmanthleng awk nak a um lo ih zumlo tu vekin nung in zum lo tu vek in a thi. A theihnak mit kha ziang tik hman ah Pathian thu hnuai ah a ret dah lo: a ngainat mi thil cu ziang tik hman ah vanlam thil ah a thum aw dah lo. A sakhua nak neihmi pawl kha pawnlang ih mawinak men le minung sinak ih pawl kawm awknak men lawng a si ih thinlung taktak in ziang tik hman ah Pathian tihnak a nei dah lo; a kiangkap in um pawl thawi lungrualnak men le leitlun ih rual pawl nawmnak men ah ziangkim a rak cangvai ih a tak in Pathian thawn pawl awknak le Pathian thu hnaui ih nunnak kha rak nunpi mi a nei lo. A pasal Lot khan Abraham a thlun tik ah tisa ih a pasal dungthlun in a rak feh ve ih a tak in Abraham ih khualtlawn nak ah khan zianghman theihnak le tel nak a nei lo. A kiangkap ih minung pawl tuah vekin a rak tuah ih a pasal Lot ih nuntudan thawn mil aw ding in ziang kim a rak tuah ih a rak nung ve satliah menmen. An pai sakhua nak le cangvaihnak ah zianghma eltainak le dodal nak tuah lo in thinsau zet in a rak tuar ih a tumtah mi cu a tisa sinak ih a pasal thai insang nuam ding lawng a si. Asinan Pathian hmai ah ziang tik lai khal ah a thinlung cu a sual ringring. A thinlung cu leitlun in a luah khat ih leitlun ah a thinlung le a ruahnak hmuahhmuah cu a thum aw. Hivek in a rak nungih a rak nung vekin a thi . Asinan a thihhlan ah a sungmuril ih Pathian thawi an pehtlaih awk nak hi langhngan zet in theih a si lo men ding nan, a thih tikah ziang kan hmu tile a hlan ih a rak nunnak hmuahhmuah cu Pathian thawi pawl kawm awknak a rak neih lo zia le leitlun ah a thinlung a rak phum zia pawl a lang thluh.\\nHi hmuahhmuah lak ihsin zumtu pawl in zir ding tam pi a um ruangah Lalpa a mah rori in thei ringring dingah ralrinnak in pek; tu lai san ih zumtu ti aw pawl ih zir ding thupi zet a um . Mi tampi cu Lot ih nupi dinhmun vek ah an nung; ra aw la in zirh duhmi thei ve hnik !\\nCuticun, a hmaisa bik ah kan zir thei mi cu, a hmin men ih sakhua canvo tha co nak men hin zo ih thlarau hman a rundam lo, ti a si. Thlarau lam thu ngannak cabu thatha na nei men ding; sakhua nak lam ah phur zet le eng ih khahnak hmun ah na ceng in na nung men ding; Pathian zangfahnak hnuai ah a phunphun cove in kawhhran sungah canco thatha na co ve men ding; thu sim tha bik pawl le zirhnak tha bik pawl na ngai ringring men ding; zumtu mithianghlim le theihnak ah a pitling ih eng hnuai ah a ummi pawl rualpi tha nei in an lak ah na ceng men ding; asinan hi hmuahhmuah lak ah nangmah cu piangthar taktak lo in le Pathian thawn na sungmuril ah pawl kawm awk nak nei lop in le Pathian thlarau cu na sungah nung in Pathian thuhnuai ah tuhlut awnak na neih lo ahcun ni neta bik ah na thlarau cu a kumkhua in a hlo ral ta ding.\\nHi thu hi caisairtu hrekkhat hrangah cun harsa zet le lungkhawng zet a si ding ti ka sim ngam; asinan ka lo bawm thei lo. Minung tampi a hmun men ih sakhua nak neih a duhtu pawl cun sakhua nak ih canvo thatha le milai ih lawmnak pawl cu an duhmi le an beisei mi a si. Khrihfa hnget khoh si thei dingah phut mi tam zet an nei, Pathian in ziang in phut tihnak in an sakhua nak ah an duh thusam pitlin ter an tum ringring ih an hrangah zumtu diktak an si thei nak ding cu a harsa zet. Pathian mi zet nupi pasal , zumtu mithianghlim rualpi tha, thu sim thiem zet rawng bawltu, kawhhran sungah canvo thatha, kawhhran ah an duh thusam pawl le tisa ah hlawknak, cu pawl a famkim lawng ah Pathian thawn nung in zumnak ah ka hmang aw ding tiah a ruat tu le cuvek thinlung put nei mi tampi an um. Hihi thil dik lo a si, milai sungsuak mi ruahsual nak liolio a si. Thlarau rundamnak dingah sakhua canvo thatha hnak ih thil thupi le tul mi a um. Joab kha David ih ral bwi a si; Gehazi kha Elisha ih rawngbawltu a si; Demus kha Paul ih rualpi tha a si; Judas Iscariot kha Zesu dungthlun tu a si; Lot tha le boruak tha ah an nung nan an sual thawn an thi thluh. Ralrin peknak le theihnak thatha thawn sakhuanak ahcun canvo tha an rak co nan a linglet in thlamual ah an liam kan hmuh mi hin thlarau rundam nak dingah canvo tha lawng si loin cuhnak ih thil thupi a um a si, ti in zirh a si. Thlarauthianghlim ih zangfahnak ih zangfahnak an tul a si.\\nSakhua naki ah canvo tha le dinhmun tha pawl hi hlut ter ding an si, asinan hi pawl ah hngat awk hi a tihnung zet a si. Kan cangvaihnak ah hivek dinhmun pawl ih hlawknak cu kan hman thiam a thupi zet nan Khrih ih hmun cu luah ter hlah uhsi. Pathian in ziangkhal in pek ahcun lungawi ten hmang uhsi, asinan hi pawl hin ziang a rah suak ding ti kan ralrin a tul. Ziangkim hi kan hman dan ih zir in kan siatnak le kan thatnak ah lam in hruai tu an si. Hivek sakhua nak ih vanvo tha pawl hin thiltha an suahter lo ahcun thil tha lo lam ah mi a thlen theu a si. Kan sia-tha-theihnak sungah an cam ih mawhphurhnak an tam ter deuhdeuh tlun ah mawhsiatnak ah mi a thlen theu sawn a si. Sathau far a ti ter tu meisa thotho in thingkung cu a ro ter ih meisa ih ur dingah a timtuah hai. Thei nal dekdek nan tuahnak zianghman um lo zumnak thi hnak in ziangdang hman in milai thinlung a hak ter lo. Vawi khat in ka sim sal ding; sakhua nak ih canvo a si lo, zumtu pawl zumnak dik ah le rundamnak ah lam a hruai tu,Thlarauthianghlim a si sawn. Thlarauthianghlim rawngbawlnak um loin zohman rundam an si lo ding.\\nTuisan ih evangilical kawhhran zumtu pwl ka simmi hi cing ringring dingah ka cah duh hai. Thu sim thiam tak na ti mi Pa Kiak ma Pa kuak hnen ah maw va feh aw la a hu simmi cu tha na ti tuk ih midang thu simmi cu zianghman ah na rel lo ding, a rawngbawlnak ih na tel ruangah na lung a awi tawk zet ih a thu thei tu na si cu ropi na ti zet! Cu pawl cu a tha zet, canvo tha zet a si. Kawhhran ah ziangmaw tal ah an lo hmang in na lung ai twk et ding ! Hi khal hi a tha . Cui na rawngbawl tu vek thawng tampi um thei hai seh la cu ka va duh ve. Asinan thu losut ding ka neih mi cu, cu pawl thusimnak na ngai thlak nak in na thinlung sungah ziang ngah mi na nei, ti a si. Thlarau Thianghlim na co zo maw ? Cuti a si ahcun Lot ih nupi thawn zianghman danglamnak nan nei cuang lo.\\nRawngbawl tu innsang pawl hrangah ka simmi hi thaten hmunsin dingah ka cah duh. Pathian uknak innsang ih um cu canvo tha ngaingai a si. Ziangzan insang thlacamnak, Pathian thu zirh awk nak, cawlhni hman thiamnak, kawmawk nak ah tel kim ringringnak pawl cu canvo tha zet a si. Hi pawl hi na umnak hmun tin ah na hawl dingmi le na sakhua nak ah na neih dingmi pawl cu an si. Hi pawl hi umnak hmun tha ter tu cu an si. Leitlun mi pawl lak ah nung in thla hlawh sang le nun awlsam nun ih nunnak pawl hin mi a tuah tha cuang lo. Hi vek leitlun thil ahhin na lung a awi tawk lo ding ti ralring aw . Na tisa mit ih na hahio mi pawl na ngah ruangah awlaiten vanram ah na kai ding ti ah ruat aw hlah. Nangmai thinlung sung rori ah Pathian zangfahnak cu ca co a tul a si. Innsang ih thlacamnak le sakhua nak ih cangvaihnak pawl cu na tuah ding an si ko ih na sunglam ihsin a nungmi Thlarau ih rah suak mi sakhua nak lawng in vanram lamzin dik ah a lo hruai thei a si ti thei ringring aw . Cuti asi lo ahcun Lot ih nupi thawn danglamnak zianghman na nei cuang lo.\\nSakhua mi zet nu le pa a nei tu pawl nan hnen ah ka lo simmi hi thaten ngai aw la na thinlung sungah cing ringring aw. Pathian tihzah tu nu le pa ih kaihhruai nak hnuai ah Pathian thu thawn cencilh mi insang ihsin thanlen ding cu canvo tha zet a si. Kan nauhak tet lai ib sia-le-tha kan theih thei ve ten 'Sual thu', 'Khrih thu', 'Helram thu', le 'Vanram thu' pawl zirh awk ringring nak hi thlawsuah nak pakhat a si. Asinan hivek canco tha le eng hnuai ah nung in na pa-thai men lo nak dingah ralring aw! na thinlung cu a hak ring ring lo nak dinah ralring aw! tisa mi thinlung pem lo na si lo nak dingah le na canvo tha hmuahhmuah cu siang siar lo ih na um men lo nak dingah ralring aw! Nunnak sang cu nangmah roriin na ei a tul ih na thinlung sungah Thlarauthianghlim ih theihpi nak na neih a tul. Sual sirnak, zumnak le thiamcoternak pawl hi nangmah bulpak rotin na neih ve a tul a si. Cuti a si lo ahcun Lot ih nupi thawn zianghman danglam nak na nei cuang lo.\\nTu lai ih khtistian ti aw pawl hmuahhmuah in tui ka sim rero mi hi an thinlung sungah an ret theinak dingah thla ka cam . Hi leitlun sakhua nak thil lam thu ah canvo tha neihnak men hin thlarau a runfam thei lo a si ti hi theihhngilh hlah hai seh. Theihnak thatha le tinum zet ih thu simmi le mi thangphawk dupdo cangvaihnak pawl hi a tha zet ih thansohnak hrampi cu a si ko, cun mithianghlim rualpi tha neih khal hi thil tha thlawsauh tum zet a si. Cuvek nei tu cu mi lung awi an si ! Asinan cumi tlun ah thil a lotheihlo ih a tul mi a um ih cumi lo in cu sakhua canvo tha pawl cu zianghman an si lo; cui thil pakhat cu Thlarauthianghlim zangfahnak a si. Lot ih nupi khan canvo tampi tha zetzet a nei nan Thlarauthianghlim zangfahnak a co ve lo.\\n2. Lot nupi ih sual tuahmi pawl :-\\nA sualnak thuanthu hi Thlarauthianghlim in tongfang fiang le theih awl zet in in sim a si; 'an pai dinglam ihsin a her ih a dinglet a hawi; cule cilung ah a cang'. Hi hnak in thil dang simbet mi a um lo. Hihi fiangfai zet ih ralrinnak in pekmi a si. Sual in pawi a khawih zia cu himi tongfang pali sungahhin kan hmu thei: 'Dunglet a hawi'.\\nHi sual nak hi thihnak khawp thlen ding ah ka casiartu lak ah pakhatkhat mit hmuh ah a fate tuk maw? Lot nupi ih sualnak hi a parih thuthennak a thlengmi thawn tahthim in a fate tuk in na mit hmuhah a lang maw? Hihi mi htakkhat pawl ruahdan a si ding ti ka sim ngam. Ka lo ruah rero lai ahhin ziangtin na rua ti i sim hnik he. Vawikhat zoh ih na hmuhmi hnak in thil tampi a um a si: a tongfang ih san hnak ih thil tampi a um a si. Ngai aw la na thei ding.\\na) Dunglet a hawinak cu thil fate asinan, Lot nupi ih a sinak tak tak kha a lang ter a si. Thil fate hin thil tumpi hnak in mi pakhat khat ih sinak ditak hi a langter they, cuticun cui thil fate pakhat cu ti dam theihlo nathrik tha lo a rak si theu. Evi ih ei mi Aple kha thil fate a si, a sinan khakhan Evi cu thianhlimnak ihsin sualnak ah a tlu se zo ti a lang ter. Tlakrawh le cement ih dawl mi inn tumpi hram ah a kingmi fate hin a innpi cu a hnget khoh lo ih a tihnung um in a sung ih cen ding tian a thlaphan um a si ti a lang ter. Hrampi fate te pawl in thli khui tawk lam ah a hrang ti an lang ter vek in vawikhat te zohfiahnak hin misual thinlung cu ziangtluk sual le ziangvek dinhmun ih um a si ti a theihter ding. ( Mth. 5:28 ).\\nb) Dunglet hawinak kha thil fate a sinan, Lot nupi ih thu lun lonak in hmuh ter. Vancungmi pawl ih thupek mi cu a fiang ih theihsual theih lo a si: 'Dunglet hawi hlah' (Sem.19:17 ). Hi thupek hi Lot nupi in a ngai dun lo. Asinan Thlarauthianghlim in a simmi cu 'thawinak hnak in thu lunnak a tha sawn'. Curuangah thulun lonak cu sual nak tha lo pittawp a si ( I Samuel 15:22,23 ). Pathian in a thu fiangzet ih a sim tikah minung tuanco cu a fiang a si.\\nc) Dunglet hainak cu thil fate a sinan, Lot nupi ih zumnak neih lo zia le porhawk nak pawl a lang ter. Pathian in Sodom cu a siatsuah tak tak ding maw si, tiah a ringhlel a bang; tihnung a um taktak ding kha ringhlel; cuvek tluk ih hmanhmawh ih tlan a tul dingkha a zumlo. Asinan, zumnak tel loin Pathian ti lungawi a theih lo (Heb. 11:6 ). Mi pakhatkhat in Pathian hnak in thiltha ka thei sawn ti in le Pathian ih thu simmi cu ka hrangah zianghman san a nei lo ti ih a ruat tikah a thlarau dinhmun cu tihnung za a si. Pathian in a sersiam mi par ah ziangvek in hna a tuan ti kan theih thei lo ruangah a mai tongkam in maw, a fapa tongkam in maw, a palai pawl hmang in maw thu a simmi pohpoh cu zum tawp ding kan si. Kan theihlonak hin kan mawhphurhnak ihsin in luat ter thei lo ruangah kan zumtawo ih a mah ahkan hngat awk mei a tul a si.\\nd) Dunglet hawinak kha thil fate a sinan, Lot nupi kha leitlun nginat ruk nak a neih mi in hmuh ter. A taksa ruangpi cu Sodom khawpi lenglam ah a tlan hno hno rero nan a thinlung cu Sodom ah a um. Inn ihsin a suak tikah a thinlung ngainatnak kha inn ah a tanta. A thinlung in a mit cu a her ter ih a thinlung ih hlawnthil umnak hmun cu a hi cuan. Hihi a sual nak hram thawk nak a si. Leitlun thawi rualpi thatnak cu Pathian thawi ral awk nak a si (James4:4). 'Zokhal leitlun a duhdawt ahcun Pai duhdawtnak cu a sungah a um lo' (IJohn2:15).\\nCasiartu pawl, tui ka thu sungih bungcang ka tarlang mi hi tha zet ih ngaihtuah sal dingah ka lo forh duhsal. Kan Lalpa Jesu Khrih in hi bungcang hi kan thinlung sungah kan cinken dingah in duhsak mi a si tin ka ruat. Lot nupi in leitlun ah a thinlung a pek ih kunglet a hawi nak ruangah a lohral nak hi in theihter duhmi a si tin ka ruat. Lot nupi sakhua nun cu a hram thak ahcun a rak tha lawk zet vek in a duh um zet lawknan leitlun thawn an thenhnih aw ngaingai thei lo. A thawk ahcun a himmi pawl lakah lamzin thaten a zawhve vek nan a thinlung sungih a ruahnak ruk te ahcun leitlun ngainatnak in hmun a luah khat ih cui leitlun a ngainatnak cun a thinlung kha a laksak. Zumtu pawl hrangah leitlun ngainat nak ih a tih nunnak hi Kan Lalpa Zesu in in zirh duh mi a si. Aw, hihi kan zaten theihfiang theinak thinlung le hmuhfiang thei nak mit kan nei cio ko ding, ti ka zum !\\nThisan ih zumtu tluk in kawhhran misa pawl hi leitlun ngaina lo dingah ralrin pek an tul ka zum lo; sankhat hnu sankhat ah khristian sakhua nak ah nat tha lo a rak um ringring theu ih tuisan ih nat tha lo cu leitlun ngainatnak a si. Hihi thimlak ih pampi tlung vek a si ih sun lai fangih nat tha lo mi siatsuah tu vek a si. Mi tampi cu an thlarau hliamhma pu in an um ih, mi cak zetzet pawl khal cui nathrik cun cangvai thei lo ah a tuah hai a si. A hminthang ih khristian sakhua nak nei duh tu pawl sia-tha-theihnak thangphawk tu dingah hi thu hi ka sim duh. Ka au suak duhmi cu, ' Lot ih nupi hi theihngilh hlah uh ' . Lot ih nupi kha mi tha lo le siakha khal a si lo; rukru le uire khal a si lo; asinan a hminthang ih sakhua nak nun a rak nei tu a si ih a thinlung in leitlun a beiseinak ruangah a dunglet a hawi.\\nKawhhran sungah mi tampi tihnim nak la zo tu pawl, sualnak diklo nak le leitlun ngainatnak sungah an tlu sia ti kan hmu. Hi vek mi thawng tampi cu a thawk ahcun tha zet in an feh ih vanram kai ding an bangzet theu nan malteten an la kiang aw hrethro ih a neta bik ahcun Khrih cu an dung an tun ih leitlun ah an kir sal theu. Ziang in an vanram lamzin ihsin a cawl ter? Bible a dik lo ti an hmu maw si? Jesu in a thukam a tuah sual lomi an hmu maw si? A silo, a si lamlam lo. Asinan tualsung nathrik an vei a si; leitlun ngainatnak in a kaih hai. jThinlung tak ih evangilical thu simtu pawl hnen ah ka sim duh mi cu : a kawhhran milai pawl kha thaten zohding ah ka sim duh. Dinhmun hnget ih khristian nak ah a bun hnget aw tu pawl hnen ah ka sim duhmi cu, a kiangkap ih a ummi lei un mi pawl kha thaten zoh in ralring seh. Thu dik ka sim a si ti ka ciang. Tui san hi Lot nupi ih nun zoh in ralrinnak ding tikcu le can a si ti ka thei.\\na). Sakhua mi zet insang ihsin a thanglian mi fale lakah mi tampi a thawk ah tha zet in an thawk ih lehhnu ah hliamhma pu in an um. An nauhak lai ahcun sakhua mi zet an bang; Bible bungcang tamzet zoh lo in an sim thei ih Pathian thangthatnak hla tla mawi zet zet in an sak thei; thlarualam ih sual thu pawl cu an thei zet; Khrih an duh dawtnak thu le vanram kai an duh nak thu pawl tla an sim theu; biak inn kawm awk le Pathian thu simmi ngai cu an duhzawng a si; an nu le pa pawl ih an sim theu vek in thlarau ro thil thu khal an sim thei; ' ziangvek nauhak saw an si ' ti ding khawp in thil tha an duh ih an tuah. Asinan an hung thang lian ih an thatnak pawl cu zinglam meiro bang in a hlo lohli ih an ,mizia cu a hlan ih an nuntudan thaw cun a ling a let thluh. Fapa te cu a hung tlangval in thildang zianghman a ngaihtuah nawn lo ih nawmnak le phurnak lawng a zoh, taksa ti hlim awk nak , puai tuahnak , nawmcnnak le tisa mi tak in hmin than nak pawl dawi in a tlan. Fanu te cu a hung fala dekdo in thil dang zianghman a ngaih tuah nawn lo ih hni puan tha, cei awk nak, ler nak, mi ler rualpi tha , thaunthu bu siar nuamnuam, le phurnak a phun phun le leitlun sinak le lennak pawl lawng a zoh. Ziangtin saw a thawk ih an thlarau mi sinak pawl cu a hloh thluh ih an zumnak teh khui ah saw a si ? An zaten an hlo thluh; phum hloh in an um thluh; an thinlung sungih leitlun an ngainatnak in a fen hlo thluh. Lot ih nupi fehnak lamzin ah an feh ih an dunglet an hawi.\\nb). Nupa tuak tampi cu an fale an pitlin hlan cu sakhua mi zet in an lang nan an fale an pitlin hnu ahcun dung an sip ih an tlu hlo thluh theu ! An neih awk pek te ahcun Khrih dungthlun ih fel zet in thuthangtha hrangah pum pe aw ding in an lang. Thuthangtha simnak hmun ah dikten an khawm aw theu; umze umlo nunlolam ah an hmang aw dah lo; misual lak khal ah an tlang leng dah lo; an zumnak le an tuahnak cu thaten le rualran ten an feh pi thei. Asinan, Aize! ziang ah saw thlarau zet mi pu le pa pawl insang ahhin thlarau lam tluk ziat nak a thlen theu ? An fale te an hung thansoh vivo tikah an nunnak ih a thupi bik cu Pathian rian ding hnak in an fale hi hmaisa bik ah an ret theu a si ding. Leitlunmi sinak hi an cangvaihdan ah a lang thawk ih an hnipuan hruhdan, an nawm awknak, an hna tuannak ih an tikcu hman dan pawl ahhin Pathian an rawn nawn lo. An kiang kap ih an rualpi pawl mi le an tlanlennak pawl ah an fimkhur nawn lo. A hram thawk ah Pathian hrangih lakhran awk nak an neih mi pawl kha khui ah saw a si ? Leitlun nawm bawlnak pawl an tanta mi ah an kir sal . An innsang tisa thil ih hmasawnnak ah cun ziangvek dinhmun le ziangvek thil khal siseh la tuah an hreh nawn lo. An thlarau mi sinak le an Pathian hrangih an pek awk nak, an lakhran awk nak pawl cu theihhngilh thluh an si. Hi pawl cu an inn kelkawm ih mei inn sia bang in hnawn le ret that men an si. An nunnah thleng awknak a lang; leitlun in an thinlung a laksak hai a si. Lot ih nupi fehnak lamzin ah an ke an kar ih an feh. Dunglet an hawi.\\nc). Fale tleirawl tete pwl hi kum kul an ti hlan cu sakhua mi zet vek ih hmang aw mi tampi an um, a inan an hung pitlin ngah tikah an tlu se thluh sal theu. Cuvek minung na kiangkap ah ziang zat ha na hmuh ? An pitlin hlan cu an sakhua nuntudan cu duh um zetzet an si. Mahte mimal ih Bible siarnak le thlacamnak tla an nei theu; mi farah bawmnak ih hman awk tla tikcu an neih ihpiang in an duh zet theu ; an tikcu rem cang ah Sunday School tla an zirh theu; thlarau mi rualpi tha tla an duh zet; sakhua nak lam thu rel tla an cak zet theu; an ca kuat ngan nak hman ah an sakhua nak ih an hmuh tonmi le sakhua nun mawi pawl tla an ngan tel ih an rualpi tha pe tu an si theu. Cukel tete, ziangvek dinhmun hnget lo ahsaw an rak din ! Tidai bang in duh naknak ih hruai kawi theih mi an rak sisi ! Leitlun duhnak le ngai natnak in a siatsuah hai ! Malteten an thawk ih an thinlung cu leitlun ngainatnak in malteten a luah khat vivo hnu ah Pathian an duhdawtnak cu an hloh ih an duhdawtnak cu leitlun thil ah a thum aw. Hmuh theih thil in an thinlung malte malte in hmun a luah thawk ih mit hmuh theih lo hrang ih an ruahnak cu, kharbawk in hrampi a ei vek in, malte ten a hlo thluh. Kar khat hnu kar khat dung an tawl vivo ih tumtahnak thawi a hram an rak thawh mi an sakhua nak cu a hlo thla . Zirhnak tha ngainatnak an nei nawn lo; mi pakhat khat cu midang pakhatkhat hnak in a sakhua mi deuh tiih simcu duhdawtnak nei lo le mi zawnruat lo a si an ti; veng sung mi pawl ih nuntudan ihsin lakhran awk nak cu pelrelnak men le hawi zawng lo hna a si ti hmuhsuak thar vek in an um; Pathian in a thuthiang vek in ziang a phut hai ti hnak in an veng hnen le an rualpi pawl ih duhnak le lawmzawng tuah ding cu an tummi a si sawn. Cuticun sakhua nak ih a takram thleng ban lo tu pawl thawn an nun an cawhpawlh deuhdeuh. A netabik ah an khristian sinak a tang sun khal kha an theln hloh lawlaw ih leitlun fate ah an cang. Lot nupi ih kekar nak an thlun ih dunglet an hawi.\\nd). Kawhhran sungia lulang deuh le upa duh pawl hi a hram thawk ahcun thlarau mi zet le taima zet an rak si nan, lehhnu ah mi ziang maw zat in an hram thawk nak cu an thei nawn lo ih cangvai paih nawn loin an um ? An rak sidah nak tluk in an sakhua nak ahhin zohman in phurnak an rak nei dah lo tluk a si; asinan zangfahnak ih hmasawn nak ah phurnak an nei nawn lo; zohman thuthangtha karzai nak ding ah henhheng zet in hna an tuan nawn lo; thil tha tuah ding ah an pe aw thei nawn lo; thlarau lam zirh awk nak ah an phur nawn lo; Pathian zanfgahnak hnuai ah zohman thansohnak taktak an duh nawn lo; leitlun tisa sinak ih mi upatnak lawng an zoh. Asinan, a tuah cun ziang hmuahhmuah rem that thluh mi an bang ! Thildang duhnak in an thinlung hmun a luah dingmi cu leitlun thil in a khat thluh. Leitlun sumpai, mi fakmi sinak, leitlun calai thiamnak , leitlun ih cawimawinak , hi pawl hi an thinlung sungah a pakhatnak ih hmun luahtu a si. An hnen ah thu na rel pi khal a si le thlarau lam thu rel hnak in tisa thil in an hmur cu a khat sawn ding. Nitin ih an nuntudan kha zoh tha hman aw la, Pathian lalram hrangih beiseinak zianghman hmuhmi na nei lo ding. Asi, an sakhua neihmi cu a nung mi sakhua zumnak a si nawn lo. An sakhua nak cu leitlun ih pawl kawm awknak le nuncan rem awk nak men ah an can zo. Tui hlan ih an khristian sakhua nak sung ih cirhti luang kha tu ahcun a kang zo; thlarau lam ih meisa kha tuahcun a mit depdep zo ih a dai riahriah zo; thlarau lam meisa pawl cu tisa sinak leitlun meisa in a khuh thluh zo. Lot ih nupi kekar an thlun ih dunglet an hawi.\\ne). Zungih hnatuan pawl lakah a thawk ah thlaraulam ah phur zet in rei lo te ah leitlun ngainatnak ruangah a tlu sal thluh mi minung ziangzat hmuhmi na nei ? Rawngbawl an thawh pek te ahcun Khrih hrangih hman awk cu an phur zet ih an lungawi zawng khal a si; ziangtik lai khal ah rawngbawlnak ah an pe aw thei ringring, an thu simmi pawl cu a cung zet ih an kawhhran misa pawl cu an hngel a hnget zet. An khawm awknak cu zoh a mawi zet; thu zirhnak, thlacamnak, zumtu pawl vehvaihnak, le thil tha tuah cu an rak hman awk nak tlangpi a si. Alahai ! ziang ruangah thlarau hnatuan in tisa thawn an cem theu ! Delilah cawn par ih Samson bang in an thazang cu leitlun ah a cau theu ! Len duhnak hin an thinlung a luahkhat; tisa mi nupi pasal an nei aw; cuticun porhawknak in an thinlung a luah khat ih Bible siarnak, thlacam nak le Pathian thawi pawl awknak pawl cu an daitlang. Zing ih daitla in an thlarau pangpar mum te cu a car ter thluh. An thu simmi ah Thlarau huham caahnak a tel nawn lo; zarhtin te an hna tuan suah mi a mal deuhdeuh; an nunnak ah an cawhpawlh mi pawl ah fimkhur nak a um nawn lo; an titi tik khal ah an tongkam cu a tisa mi deuhdeuh. Minung ruahnak hnak in Pathian thu cu hma ah ret sawn ding ti an theihhngilh; bi tuk ih feh le dodal tu neih an phang ringring. Cuticun a hram thawk ah Khrih ih ralkap tha vek in le Atirhmi pawl ih roco tu vek ih a rak lang tu pawl cu hlawhfa satliah men vek ah an cang thluh. Zumnak thu ah zohman ih dodal lomi le zohman rundamnak ah hruai mi nei lo ah an cang. Cuticun kawhhran hrekhat cu leitlun mi sinak ih hmun a luah ih Thlarauthianghlim hrangah hmun a um lo theu; mineh thei nak a nei nawn lo ih leitlun in a kut le a ke cu a tawntem sak zo. Lot ih kekar an thlun ih dunglet an hawi .\\nHivek thu hi ngai rero ah riahkiatthlak zet a si, asinan a tak ih hmuh tikah riahsiat thlak sawn a si. Hivek thu ahhin mi tampi cu thu elnek na zetzet in an sia-tha-theihnak cu a khat ih leitlunthawn an hnawihnihawk nak ah puhmaw ding tha tawk cu an nei ringring . Cuticun an leitlun mi sinak cun an mit a ti caw ih an sakhua nak ah leitlun mi pawl thawi pawl rual tha zet ih fehtlang thei mi sakhua nak neih a tul ti ah an dinhmun cu duh aw zet in thu an simmi pawl theih tikah riahsiat thlak zet a si.\\nHihi riahsiatthlak zet asi, lawng tumpi cu a sungah mitampi phur zetzet pawl a khat in a phur ih tipi thuanthum sungah a hrek khat cu leitlun an ngainatnak ruangah tipi ral kai thei lo in dunglet ah hawi ih, ralkhat cu an mit in an hmu ban ko nan, tipi sungah an pil hlo thluh. Hihi a hmu fiangtu hrangahcun riahsiatthlak zet thil pakhat a si . Cuticun zin dik lo ah an feh rero lai ah an mah le an mah cu vanram lamzin pan vek in an thei aw ih hnangam zet in an um hmuh tikah zangfahnak an si. An lu par ah tuakpar in a khat tiamtiam nan,an mah le an mah an thei aw lo. Jacob,David, le Piter pawl thawn an khualtlawnnak cu an thawk nan Esau, Saul, le Judas Iscariot pawl thawn a tawpnak ah an feh tlang. An hramthawh nak cu Ruth, Hannah, Haru le Persisi pawl thawn an si nan Lot ih nupi thawn a tawpnak ah an feh tlaang.\\nThinlung hrekkhat lawng ih sakhua nak neih hi ralring aw. Jesu Khrih cu a pahnihnak ah ret tahrat in Khrih ih dungthlun tu ka si ti aw lo dingin ralring aw. Raulpi le kiangkap milai pawl thawi rhu rual nak men, leitlun mi pawl ti lungwi nak men , vengsung mi nung pawl thawi nuntudan rem awknak men, sakhua mi si in cawisannak le upatnak hlawh duhnak men, leitlun mi pawl ti lungawi nak men, vengsung mi nung pawl thawi nuntudan rem awknak men, sakhua mi si in cawisannak le upatnak hlawh duhnak men, le leitlun tisa ei hawl nak men ih Khrih dung thlun tu na si lo nak dingah ralring aw. Khrih na thlun cengmang a si ahcun Khrih hrangah pum pe aw in thlun aw, nangmai tisa hlawk nak ah Khrih hmun na sal lo nak dingah ralring aw. Na nunnak pumhlum in thlun aw, thutak ah nung aw, diknak in um aw, felfai zet in um aw, thinlung hmunkhat nei aw. Sakhua nak na nei cengmang a si ahcun na sakhua nak cu a tak si seh. Lot ih nupi sualnak vek ah na sual ve lo nak dingah ralring aw.\\nSakhua nak ah ka feh hla zet tiah ruat aw si, leitlun thawi hnawi hnih aw ringring ding hi ral ring aw ! Ka casiartu lak ah zohman Pastor, Pastor nu, Puithiam, le Puithiam nu si dingah ka fawrh lo. Asinan zokhal an mai kawhhran sung cio ah le an umnak ah zumtu diktak in an tuah dingmi pawl hi tuah hai seh la ka duhmi a si. Ka sim duhmi cu Pathian fa le leitlun karlak ah danglamnak nei viarviar seh la ka duhmi a si. Zianghman el ding ngaihtuah duh aw hlah. Khrih na nunnak ah na tul mi pawl kha na thinlung ah hmun a tam thei bik in pe mei aw. Na thinlung sungah Khrih hnak ih hmun nei kau sawn zohman um hlah seh. Sang tuk thlen na tum lai ah na hloh pumhlum lo nak dingah ralring aw ! Jesu Khrih cu na thinlungj, na ruahnak, le na thluak, na thazang, na cahnak a zate le na thlarau pumhlum in duhdawt aw . Pathian uknak le felnak cu hawl hmaisa aw la ziangkim cu pek belhsah na si ding ti cu zum ngam mei aw. John Bunyan ih a simmi Zinhnih Kar pa vek na si lo nak dingah le cupa tantu na si lo nak dingah ralring aw ! Na thlarau hrangah hmantlak si in na lung a kim thei nak dingah Lot nupi ih sualnak vek kha thlun aw hlah . Aw ! hihi kan Lalpa Jesu in napin ralrinnak a rak pek ,mi a si : ' leilehnak khawl par ah a kut hngat tahrat in dunglet a hawi kir tu cu Pathian uknak ram hrangah a thlak lo a si ' ( Luke.9:16 ).\\n3. Lot nupi parah Pathian thuthennak a thleng mi\\nThuthianghlim in Lot nupi ih nunnak cem dan hi felfai ten in sim, ' Dunglet a hawi ih cuticun cilung ah a cang ' . Hi misual parah thuthen dingah thilmak a thleng . Nunnak petu Pathian in mitthep kar hlan ah a nunnak cu a laksak. Thisen le tisa ih a rak nung mi cu cilung ah a cang.\\nHivek ton ding cu thlarau hrangah tihnung ngaingai a si ! Ziang tik lai khal ah thi thei dinhmun ih um hi tihnung zet a si. Sungkhat le rualpi tha an kim lai ih thihnak, mai ihkhun par ah daiten ittahrat ih thihnak, Pathian mi pawl ih thlacamnak theih phah ih thihnak, thuthangtha sungih tuahsannak in pek mi thawn hnangam zet ih thihnak, Zesu Khrih ah hngat aw in Thuthiang vek ih famkim nun nei cing ih thihnak; thihnak cu zo cio hrang khal ah kan pumpelh thei lo vek in, thih tha ih thih cu duh um zet a si. Sual nak ruangah ralrin man nak um lo ih hmakhat te ih thihnak, taksa ah cak zet le hrisel zet cingih thihnak, Pathian thinhengnak le thuthennak ruangih thihnak, hi pawl hi tihnung zet thihnak a si. Hivek thihnak hi Lot nupi in a rak ton mi a si. Litanu ih thlacamnak hi mi hrekkhat pawl in an mawhthluk vek in ka mawhthluk lo, ' Lalpa thihhruak nak ihsin in run aw '.\\nCucu thlarau hrangah zianghman ruahsannak um loin thihnak a si. Mi hrekkhat cun ziang hman ruahsannak nei lo in thlanmual ah a liam rero mi pawl hrang khal ah vanram kai dingah ruahsannak an nei tho tho. A liamcia mi an unau le sungkhat pawl cu an thih zawng te tal ah an sual sir aw in Lal Jesu ih puan zim te an tham man em kei cu an ti ih beisei nak sangpi an neih sak. Pathian zangfahnak cu an vun ruat sal; rukru pai thingkhros par ih piantharnak kha an cun ruat sal; an mah in siamsuak dingah thazang an neih nawn lo hnu ah Pathian zangfahnak rundamnak cu an par ah an thihzawng an ihkhun par ih an ih lai ah a rung thleng hmang ke tiah an ruat. Cu pawl cu ciamciam te ih a thi mi pawl hrangah an sung le khat in ruatsannak an neih theu mi a si. Asinan Pathian thinhengnak tong ih thihhruak nak a tong tu pawl sungkhat pawl hrang ahcun cuvek thuruat ding an nei ve lo ding. Thlarau cu sualnak ruangah hmakhat te ah thuthen a si tik ah zangfahnak in zianghman sim thei mi a nei nawn lo ih thlacamnak can khal a um nawn lo. Cuvek cu Lot nupi ih tonmi cu a si. Cucu zianghman ruahsan ding um lo ih cemnak le hlohralnak a si. Helram ah a feh.\\nAsinan hi pawl hi kan zaten kan hminsin dingah thil thupi a si. Hihi kan thinlung sungah kan cinken ringring a tha: canvo tha zetzet comi nei nacing ih mai duhthlannak liolio ih sual lak ah a tlang tu le canvo tha pawl cu sual tuah nak ah hmangriangri tu pawl thlarau cu thinhengnak tumpi thuthennak hma khat te ah tong thei an si. Pharaoh khan Moses ih thilmak tuah mi pawl a hmu: Korah, dathan le Abiram pawl khan Sinai tlang par ah Pathian in ziang a sim ti an thei; Hophni le Philinehas pal kha Pathian puithiam sang pawl ih fale an si; Saul kha Samuel ih rawngbawlnak hnuai ih nung a rak si; A hab kha kamsang Eilizah ih cawp le cawp ralrinnak a rak pek mi a si; Absalom kha David fapa si in a pai lennak le thatnak rak cen tu a si; Belshazzar khan kamsang Danial kha a rak nei; Ananias le Sapphira khan a tirhmi pawl in thilmak an tuah rero lai ah kawhhran an rak zawm; Judas Iscariot kha kan Lal Jesu ih kaithlun tu a rak si. Hi pawl an zaten thutak eng le theihnak hnuai ah rak ceng in thutak dodal tu an rak si ruangah zianghman tidamnak um man lo in an par ah thuthennak a thleng ih thihter an si. Sual sir awk nak ding ah tikcu le can an nei nawn lo. An rak nun vek in an thi ih, Pathian tong dingah an hmanhmawh. An sual nak pawl kha zianghman ngaidamnak um lo in an liangpar ah phur cing in Pathian tong ding an si, an mah pawl cu sersiam thar lo mi le vanram um dingah a tlak lo mi an si. Hi pawl hi an thi zo nan thu an sim ringring. Lot nupi vek ih eng dodal tu, zumnak tlasam nun hi tihnung a si, Pathian in sual cu a hua ih ( Sual centu ) pawl hrangah hel cu rem cia in a ret a si.\\nKa casiar tu hnen ah hremhmun thu rel ding hi ka hreh zet. Lot nupi in a nun tawpnak ah a tonmi ka simmi hi i rak ngai thla phawt aw la. Hremhmun cu a tak ih a um zia le sankhuk ih um ding a si zia simdingah tu hi a tikcu a si tiah ka ruat. Zirhnak sual hrekkhat pawl in kan lu tlun ah tilik bang in in cim cuahco. Pathian cu zangfahnak ih khat a si ih a sersiammi le a duhdawtmi milai pawl cu hremhmun ah a thla siang lo ding, Pathian duhdawtnak cu helram hnuai lam tiang ah a phahniam aw thei ih, milai cu ziangtluk sual an si hman ah a rei le rei lo men helram ih ta hman a rundam thluh ding a si, an ti. A tirhmi pawl ih zirhnak pawl kha thlun nawn lo dingih sawm kan si. Pa Pathian in helram a rak remruat mi, Satan le a ho pawl hrangih a remruat mi thuthennak thu pawl kan hmuhdan hi a thar ih remsal ding ah sawm kan si. ' Ngilnei Pathian thu zirhnak ' cu pom dingah sawm kan si ih, helram cu nauhak tihtarh nak men a siu, tiah zirh kan si. Curuang ah, cuvek thutak dokalh ih zirhnak pawl hi kan dodal mi a si. Thu el awk nak pawl cu thinnat thlak, riahsiat thlek, le beidawn thlak zet a si thei men nan hmaton in kan zoh fiang dah lo men ding. Kei cun, mi pakhat dinhmun in, a dungthlun tu pawl ih rakzirh mi helram cu a tak ih a umzia le sankhuk ih umding a si zia pawl ka pom ih zirh khal a tul a si ka timi a si.\\nHelram a um ti thu hi milai ih suangtuahnak le thu el awk nak satliah men a si lo ti i zum aw. Hi thu hi kawhhran hruai awk nak ah ruahdan dangdang kan neih vek men a si lo ti thei aw. Hi thu hi thupuan sung ih kan theih fiang thei lo mi le Ezekiel bu sung ih a ummi biak inn pawl thu vek ah ret ding a si lo. Hi thu hi thuthangtha a hram ah a um ve mi a si. Pathian thuthen nak ih dikzia, umzia, a thianhlim zia, le zianghman ih ti danglam theih a si lo zia pawl thawn a sihcih aw thluh. Khrih ah bulpak ih zumnak neih a tulzia le thlarau thianternak pawl a tulzia hi pakhat le pakhat an pehtlai aw thluh a si. Curuangah hremhmun a tak ih a um thu kan hnawl a si ahcun khristian sakhua nak ih thutak a zaten a hnawihnih thluh a si.\\nI zum aw, hi thu ah milai suangtuahnak le ngaihtuahnak le ngaihtuahnak men ziang hman bet mi ka nei lo. Thuthianghlim in fiangzet le famkim zet ih a simmi a si. Bible in a zirhmi kan thlun ih kan pom a si ahcun a sung ih ummi helram thu hi kan hnawl thei lo a si. Bible sungih tongfang pawl hin san annei a si ahcun hremhmun ( helram ) timi cu a um a si. Thuthiang hi ciang zet le dik zet in kan let ding a si ahcun cutawk ( hremhmun ) ih a feh ding pawl khal an um a si. Hi mi thu ah Bible in a simmi tongfang pawl hin san le sullam a nei lo a si, a ti ahcun a rua hnak cu zianghman hman tlak lo dinhmun ah a thleng zo a si. Curuangah helram a um ti thu kan el a si ahcun kan mah khal hi kan um lo a si ti ih thu el nak suah pi rero thawn a bang aw in ka ruat.\\na. Na ruahnak ah thaten ret aw, Pathian cu mizangfah thiam le mi zawnruat thiam a si ih a Fapa Jesu Khrih cu misual rundam dingah a rak thlah a si ti ah in zirh tu Bible thotho in Pathian cun sual cu a hua ih sual sungah a tang ringring tu le rundamnak in ruat sak mi a hnawl tu cu a hrem hrimhrim ding a si tiah in zirh. 'Pathian in leitlun a duhdawt tuk ' tiah in zirhtu bungcang lala in 'Pathian thinhengnak cu zum lo tu pawl par ah a cam' ti ah in zirh a si (John 3:16, 36 ). ' A zum ih tihnimnak a co tu cu rundam a si ding' tiah in zirh tu thuthiang thotho in ' a zum lo tu cu siatsuah an di ding ti ah in zirh (Mk. 16:16 ).\\nb. Na thinlung sungah hi thu hi hnget khoh zet in ret aw, Pathian in fiahnak par ah fiahnak in pe zo, a zum lo tu le thinlung a hak tu pawl cu a hrem hai dingih a ral pawl par ah phuba a la ding a so, cuvek thotho in thinlung a pemmi pawl par khal ah zangfahnak a pe thei a si. A hlunmi leilungpi kha tidai thawn a kholh fainak, Sodom le Komorah kha meisa in a khlohkholhfainak, Pharaoh ih ralkap pawl kha tipi sungah phim an si nak thu, Korah par ah thuthennak, Dathan le Abiram canaan ram ram sarih par ah siatsuah nak-hi pawl kan zoh tikah mangbang za in Pathian ih thuthennak cu kan hmu thei. Hi pawl hi kan hrangah san nei in thuthiang sungah ngan tel nak ih thuthennak pawl lak ah kan fimkhru thei nak ding ah a si. Leitlun ih misual le a thu ngai lo pawl par ah Pathian thin hengnak ih thuthen nak cu kan hmailam sangka ri te ah a um a si tin ralrinnak in pek. Hi pawl hin in simmi cu ' mi tha lo pawl cu helram ah hlawn thlak an si ding ' ti a si ( Sam 9:17 ).\\nc. Na ruahnak ah hi thu hi ciangzet in ret aw. Lal Jesu a mah rori in helram cu sankhuk ih um ding a si thu fiangzet in a sim zo. Milianpa le Lazarus ih tuanthu khan na thinlung lo khur ter ding a si. Thu a sim tik a mai ruahnak le suangtuahnak men ih sim a si lo. Zohman ih theihpi lomi thu a sim khal a si lo. Zohman ih theihpi lomi thu a sim khal a si lo. Hitin a sim, 'Thu nan theih mi hi keimai sung ih a suak mi a si lo, asinan i thlah tu ih tongkam a si' (John 14:24 ). Helram,meidil, siatnak. sankhuk siatsuahnak, sankhuk meidil, hremhmun, siatsuahnak, thimnak, rulkhuk thi dah lo umnak, meisa mit dah lo, tahnak hmun, rak rero nak hmun, hacang rial nak hmun, sankhuk hremhmun-hi pawl hi Lal Jesu a mah rori in a hman mi tongdam, helram thu a sim nak a si. Thuthangtha sim tu zo an si khal a si le, helram a um lo ti tu pawl lak ihsin la diang aw aw. Hivek in an sim tikah an theih lo nak le thuthiang par ah an rin um lo nak pawl lawng an lang ter a si. Thuthangtha buli rinum zet ih a siar tu cun Lal Jesu ih simmi hel ram a umnak thu hi hnawl ding cu a cang thei mi a si lo.\\nd. A neta bik ah hi thu hi na thinlung sungah feltan kilkhawi aw. Thuthianghlim in helram thu a simmi kan hnawl ahcun kan rundamnak le kan sankhuk inn pi vanram thu a simmi pawl khal zianghman lo ah an cang thluh a si. Thihhnu ah mithianghlim le mi sual pawl lakah zianghman thleidan nak a um lo ding ti ah an ruat maw si? Thihhnu ah mi zaten buai celcel in an cawhpawlh aw thluh ding maw si ? Cuti a si ahcun vanram cu vanram a si zik ual lo. Mi pahnih lungrual thei dah lo cu dai zet in ziang tik hman ah hmun khat te ah an um tlang thei lo ding.Cun thih hnu ah thlarau in kan nung ding ti teh an zum lo maw si ? Cun helram cu a tikcu a cem ti a um ding maw si? Kum ziangmaw zat hrem an si hnu ah misual pawl thlarau cu vanram ah lak soh an si dingmaw si? Cu ti a sile, Thlarauthianghlim ih rawng bawnak thianternak cu khui tawk vek ah a tul ding ? Hi lei damsung ah milai pawl cu vanram thawn mil aw ding in tuah kan si: helram sungah thiangternak aum ti zianghman theihmi kan nei lo. Cuvek thuthiang vek ih hram nei lo mila ruahnak le suangtuah nak lak ihsin la kiang aw aw! Helram cu misual pawl hremnak ah sankhuk in a um ding ti thu hi vanram cu mithianghlim pawl hrangah sankuk in a um ding ti thu ngan mi tluk in Bible le vanram khal sankhuk in an um lo na ti thawn a bang aw a si. Greek tong in 'Sankhuk hremhmun ' ti a sim nak ih a hman mi 'Sankhuk' timi tongfang hi Lal Jesu in 'snkhuk nunnak' ti thu a sim tik ih a hman mi 'Sankhuk' timi tongfang thawn a bang aw. Cun, cui tongfang thotho cu Paul khal in 'Sankhuk' Pathian ti a sim nak ah a hmang (Rom. 16:26 ).\\nHel thu Bible in a simmi hi milai suangtuahnak men a si tiah el a awl zet men ding.\\nHi pawl hi i tampi hna sungah rumro zet in a awn ding ti cu ka thei. Asinan ka mang a bang lo. Ziangtik khal ah thu kan sut ringring ding mi cu: ' Hihi thuthiang vek a si maw?'. Hihi a dik a si maw? Curuangah hi thu hi khristian ti aw pawl lak ah cawp le cawp ah kan theih ter leuhleuh a tul.\\nHelram thu Bible in a ngan mi hi milai suangtuahnak men a si ti ah el a awl zet men ding. ' Hmu bi', 'Zirhnak hlun', Lungruh zet ih Pathian thu fehpi, le thil dang le tongdang a phunphun in sawisel nak kan thei dah. Tui san ahcun mizapi pom thei ding hmu kau le pom kau deuh Pathian thu zirhnak kan mamawh a si tiah sim kan si theu. Bible in a zirh kauh tluk in ka hmu kau ding ih cuhnak ih bi khal in a si lo ding. Cutin Pathian thu a la then ih tisa thinlung in a duh lo mi pawl tanta tahrat in Pathian ih nun simnak pawl a hnawng tu cu Pathian hmuh nak dik lo le fehsual an si.\\nHremhmun thu ka sim tikah mi hrekkhat pawl cu tawk hmun ah a feh ding an um a si ti thei cing in thinnat nak le riahsiat nak nei lo ih au rero men ka si lo ti cu Pathian in a thei. Thuthangtha cu misual khawnbawl pai hnen khal ah thuthangtha cu duh zet in ka sim ding. ' Na sual cu sir aw la, Lal Jesu cu zum aw, cuticun rundam na si ding '. Asinan thutak hrekkhat la then ih misual pawl mithmuh lo ah thup men lo ding in Pathian in i kham.Curuangah thuthiang sungh helram a um thu a sim vek in vanram thu khal a simmi pawl hi ka thup thei lo ih mi pakhat cu rundam a si thei vek in a kumkhua ih hlo ral thei khal a si ti thu cu fiang zet in ka sim ding. Ralventu in meisa kang thawk rero hmu na cing in zianghman thu theihternak a pek lo ahcun a daithlan ruangah mi sual a si ih a par ah thuthennak a thleng ding; si bawi pa in mina thi zik cuahzo cu thei na cing in na dam a si a ri ahcun cupa cui sibawi pa cu rualpi tha a si thei lo; cuvek thotho in rawngbawltu zokhal an si le, helram thu a sim dah lo ih thup men tu cu mi rin um lo a si, mi zangfah thiam taktak khal a si dah lo ding. Vawi tampi cu thuthangtha sim tu pawl lak ah mipi hna ih a kha mi thu pawl hi an sim duh lo theu. Thutak sungah a thlummi thutak a um vek in a kha zet mi thu khal a tel a si. Sikhain mina cu a ti dam bang in an hna hteihnak ih a kha zet cu an thlarau damnak a rak si theu.\\nPathian thutak cu lathen ih a thup tu pa in ziangvek duhdawtnak saw a neih ? Ka rualpi tha bik cun ka hrangah thil tihnung pawl hmuah hmuah i sim thluh ringring a si. Misual pawl hma ihsin hmailam ih a thleng dingmi pawl a thup tu cu ziangvek milai saw a si ? Fiangten kan sim lo ahcun satan kan bawm rero thawn a bang aw a si.' A sualmi thlarau cu a thi ding ' ti ahkan sim lo ahcun satan kan bawm rero thawn a bang aw a si. Mi tampi cu thihnimnak an la zo ih an nunnak ah fel lonak le famkim lo nak an neih ruangah hel thu hrimhrim hi a theih an dih lo. Rawngbawl tu pawl hin hmailam ih a ra thleng ding Pathian thinhengnak thu pawl hi rin um zet in rak sim hai seh la mi ziangzat an piangthar in a piangthar in a piang thar mi ziangzat fel zet in an um ding ti zo saw a sim thei? Thu ngai ten hi thu thawn peh aw in mawh kan phur ding ti ka phang; kan sungah Khrih ih neih lo mi duhdawtnak ziaza kan nei a si hmang! Zangfahnak thu cu kan sim ih thuthennak thu cu kan tanta theu; vanram thu cu tampi kan sim ih helram thu cu malte lawng kan sim; ruahnak niam, cangdanmawi lo, thu ah kan sim dingmi tampi kan sim nawn lo theu. Kan par ah thu a then tu ding cu Lal Jesu a si ti kan theih hngilh theu. Cun Khrih in a rak zirhmi thu cu zokhal in a zirh a si ahcun a sual thei lo a si ti kan theih hngilh theu fawn.\\nThuthiang vek ih a hrisel mi khrihfa na si ahcun,ka lo sim, Pathian thu na zirhnak ah helram thu khal zirh tel ve aw. Pathian cu duhdawttu Pathian a si vek in thuthen tu Pathian khal a si ti hi na thinlung sungah tha ten rem fel aw. Cuticun thuthen tu cun a mah duh dawttu pawl sankhuk ih an nunnak ding vanram cu a remcia bang in a thu lunglo ih sualnak hnuai ah a hmang aw tu pawl hremnak ding ah sankhuk hremhmun cu a rem ca a si. Piang thar lo le sual ngaidam nak a co lo tu pawl cu Pathian hmai ah vanram ah leng ding ah an tlak lo ih sankhuk hrem hmun ah hrem an si ding, tihi na thin lung sungah ret ringring aw. Cuvek misual pawl hrangah vanram ah zianghman an nuamawk nak ding a um oih an lungawi nak ding khal a um lo.A mah awi a thlak mi an mai hmun ram te ah an feh a tul; cui hmunram cu hremhmun (hel) ti ah kawh a si. Aw! tuisan zumnak tlaksamnak san ah Pathian thu cu a sivek le a sim vek ih zumhi ziang tluk thil ropi saw a si!\\nThuthiang vek ih khrihfa hrisel na si theinak dingah, na rawng bawl nak ah helram thu sim tel ringring ding ah fimkhur aw. Cuvek ih milai tisa duh lo zawng a sim tel dah lo tu thusim tu na si ah cun na zumnak khal ah a lo tuah tha cuang lo ding ih, Khrih lam ah a lo hruai tu khal a si lo ding, cui tlun ah sakhua nak ih thinlung diriam nak men ah a lo itthat ter sawn ding. Cuticun nangmah le na thu simmi a ngai tu hmuahhmuah hrangah tihnung za dinhmun a lo thlen ding. Pathian thu cu a hrekkhat na hnawl ahcun a dang khal kha hnawihhnih lo in na um thei lo ding. Pathian thu cu a taw le a lu a zawm aw thluh a si. Curuangah khui tawk hman lak then theih a si lo. Pathian zangfahnak le vanram thu lawng a sim theu tu pai thu sim nak cu a tlamtling lo le a famkim lo mi thu simnak a si ih tihnung za dinhmun ah zumtu pwl a thlen thei tu zirhnak a si. Pathian thinhengnak le helram thu pawl ih a tihnun zia na sim tello ahcun Pathian thu la then tu na si ih a hrek cu na tanta a si. Na thu simmi pawl cu a lar zet men ding nan thuthiang vek a si lo; na thu simmi cun mi a ti lungawi dingih an di a riam ter men ding nan mi a rundam lo ding. Pathian in a simmi hmuahhmuah zianghman thuhruk mi nei lo in thu sim aw. Cucu a siatkhat thlak in a hrang tuk an ti men ding; midang pawl tih tarh rero cu mihrangah thil tha a si lo na ti men ding. Asinan thuthangtha ih tumtah mi pakhat na hrelh a si, ' midang pawl a ra thleng lai dingmi thinhengnak ihsin runsuak ding ah ' na mawhphurhnak na tuah suak lo a si. Minung in tihnak an neih tik ah khur cing in Pathian hmai ah a ra kir mi tla an um thei a si. Mi tampi in an thlarau hrangah tih a nung mi thil ra thleng ding pawl cu an tih sinsin ahcun thiltha a si ding.\\nKhrihfa hrisel mi na si ding ahcun na dinhmun a tawpnak ding thaten ruat sal theu aw. Lungawinak na tong ding maw, vansang le hangcang rial nak na tong ding maw ? Midik pawl thihnak vek in na thi ding maw, Lot ih nupi thihnak vek in na thi ding maw ? A kumkhua in na nung thei lo; ni khatkhat cu na cemni a thleng leh ding. Thusimmi netabik na theih can a um leh ding; a netabik thlacamnak cu na hrangah cam a si leh ding; na hrangah Bible cu a neta bik ah siar a si leh ding; duh thu samnak, ruahsannak, tumtahnak, khawkhannak, thlahrunawk nakpawl cu ni khatkhat ah an tanta leh ding. Hi leitlun cu na suahsan dingih a thianghlim mi Pathian hmai ah na din can a thleng leh ding. Aw ! cu tikah cun na fim puppi ding. Aw ! cutikah nineta ih na cemnak cun na ruahnak a lo luah khat ding ! Na thia rero ding maw, na lung a awi ding.\\nA kumkhua in na ngaihsam thei lo ding; na hmai ih a thleng mi na ngai pawimawh zet can a thleng leh ding. Na thlarau hrangih thil tul mi pawl hi a kumkhua in na ngaihthah thei lo ding ih Pathian hmai ah na sual nak hmuahhmuah hrangah salt suah na tong leh ding. A kumkhua in hla sak ringring, khawm ringring, ei le bar ringring, casiar ringring, hni kurko ringring, lungawi zuamzo ringring, thil tha tuah ringring , khawkhang ringring, le sum ngaihtuah ringring in na um thei lo ding. Thal can ih cucik kharbawk pawl kha nisa lak ah a kumkhua in an um thei lo. Tlailam ni a liam tik ah an tikcu cu a kumkhua in a liam ta ding. Cuvek cu na dinhmun a si ding. Tu ahcun na sakhua nak cu zianghman ngaihsak lo in na um ding; Pathian rawngbawl tu pawl ih thu simmi pawl cu zianghman siar lo in na um ding; asinan nitlak nan tikcu a nai rero thlang a si, cuticun Pathian thawn hmaton in nan tong aw ding. Cule na tawpnak cu a lo sim ding. Zianghman ruahsannak um lo in Lot ih nupi vek na si ding maw ?.\\nTui ka thu sutnak hi thinlung tak ih ruat phah in hmaton in na ngaihtuah ding ah Pathian zangfahnak in ka lo ngen a si. Na thinlung cu leitlun ah phum aw in Pathian zangfahnak cu na ngaihthah men in daithlang ih na um ding ka duh lo. Nitin ih na nutudan, nun khawsak dan le na cangvaih dan pawl in ' Pathian duhdawtnak cu na sungah a um lo ti ' a lang ter lai ah na kaa cun naal zet in Pathian duhdawtnak thu cu sim in nangmah lala cui pai duhdawtnak ih nung in na rel awk rero ding ka lo duh sak lo. Pathian ahcun zangfahnak tiva bang in a um, asinan thinpem ih Khrih ah zumnak nei tu pawl hrang lawng ah a si. Pathian ih duhdawtnak cu sim theih rual lo le milai tongkam in simfiang theih rual a si, asinan cui duhdawtnak cu Khrih ah zumnak ih nung tu pawl hrang lawng ah a si. Cui duhdawtnak ahcun phurnak nei dingin hawl aw. Sual a si ti na theih mi pawl kha tanta aw ;ral tha zet in leitlun cu suahsan aw; Pathian hnen ah tap phah in bawmnak dil in thlacam aw; a tu le a kumkhua hrangah Khrih par ah zianghman leitlun ah seherh mi nei lo in hngat aw tawp mei aw; ziangvek phurrit hmuahhmuah khal a ke hram ah thum mei aw. Thildang zianghman ah na thinlung kai awk aw hlah seh, na thlarau rundamnak hrangah hngat aw tawp mei aw; nangmah le vanram karlak ah zianghman in lo dal hlah seh, a lo dal tu cu ziangtluk man khung hman si seh la tanta men aw. Hi leitlun lawng hlun pi hi na ke hram ah a pil cuahco mi a si; na hrang a lotheihlo ih a tul mi pakhat cu lawng sungah him dam ten um in lawng cawlhnak hmun ah na thlen thei nak ding a si. Hril na sinak le kawh na sinak cu ciangfel ding in zuam aw. Ziang vek khal na kiangkip ah cang khalseh la vanram cu na ta a si ti ciang ding in zuam aw. Na inn le na lo ah ziang thil khal cang seh la cu hmuahhmuah hnak in vanram na thlen theinak dingih na lamzin zawh mi kha tha ten zoh ringring aw, Khawm nak hmun ah to ve ringring ih Pathian thu tla sim le rel vel theu cing in Lot nupi vek ih helram feh hnak cun tui na dam sungah leitlun thil cu hnihsan men ih vanram na sankhuk cennak hmun ah ca co ve ding cu a let thawng khat in a tha sawn deldel a si.\\nKa thu cemternak ah ka casiar tu pawl hnen ah an sia-tha-theihnak khawng ding inthusutnak malte thawn ka cawl hrih ding. Lot ih nupi thuanthu cu na thei zo, a can vo that nak le a tawpnak ih tihnunzia pawl khal na lung sungah an fiang kelkel zo. Thlarau laksawngtel lo in sakhua canvo tha pawl cu zainghman a si lo zia; zumtu ti aw si, leitlun thawi kai awk aw ringring tu si ih a tihnun zia; helram a tak ih a umzia le Pathian in leitlun sakhua nak ih cavo tha nei le sakhua nak ih rak hmang aw tu kha a mai zangfahnak tel lo cun zianghman ah a siar lo zia pawl na hmi zo. Na thinlung sungah thu malte ka run thehlut ding ih i rakngai thiam aw. Tu lai san ih sakhua enghnuai ah le theihnak hnuai ah tlangleng in, tui a pil cuahco mi leitlun lawng sungih a um mi pawl hrangah ralrin pek nak malte ka run tarlang duh. Thlarau lam khual a thawng tu pawl lamzin kil tin ah 'Lot nupi hi thei ringringuh' ti ah ka tar vivo duh a.Khrih a vawihnihnak a rat tikha itthat ledaithlangin a lo tangding maw? Ala! Mi tampi an si. Sodom khua mi le Noah san lai minung pawl vek in an ei ih an in, thlai an cing in inn an sak, nupi pasal an nei aw, nuamnung can in annung ih Khrih cu ral san nawn lo ding vek in an nung. Tui ni ah cuvek lakah mi pakhat na si ve ngelcel ahcun ka lo sim, 'Ralring aw: Lot nupi kha thei ringring aw'.\\nb. Na khristian nak ah hlim dawk lo, dai dawk lo in na um maw? Cukel tete! Mi tampi an sisi. Lal pahnih rian an tum; lennak le Pathian rual pi that kawp an tum. Pakhat khat ah kawp bulba nei lo in thlarau palap si antum; khristian taktak an si lo, cun khatlam ah leitlun mi taktak vek in an lang lo. Khristian an ti aw nan an nun ah Khrih thingpar ih a thihphahnak 'sual' thawn an nung ih an sungah Khrih duhdawtnak taktak a um lo zia a lang. Cun leitlun mi ti zik le thu an thei ih an zumnak ahcun tongthei zet in an tang tengteng. Cuvek lak ah mi pakhat a si ve maw? Ka lo sim, 'Ralring aw: Lot nupi kha thei ring ring aw'.\\nc. Ruahnak pahnih lakah thu thenhnih aw thei lo in leitlun ah na kir zik zuakzo maw? Aze! Cuvek cu mitampi an sisi! Khros phurh ding cu an tih: sakhua nak ih lungphum tu pawl tonmi an tih, nautatnak le harsat nak pawl an ruat ngam lo. Nelrawn ram car ah Manna ei le thinphang ih um an ning ih Igypt ram ah cang thei seh la kir sal an duh.Cuvek lakih mi pakhat na si ve ahcun, ka lo sim, 'Ralring aw: Lot nupi kha thei ringring aw'.\\nd. Na nun ah sual thup na nei ringring maw? A khai! Cuvek milai tampi anum! Sakhua nak ah hla pi an feh zo ih thiltha tampi an tuah zo, Pathian fa an bangnak dingah thil tampi an tuah zo. Asinan an thin lung sungah an ngainat zet mi sual thup an kawl ringringih cucu ziang tih hman in anthen thei lo. A thup ten tisa mi sinak, leitlun thawi rualpi that awk nak, mi thil dawtnak, hiar nak, mai tisa duhnak di riam tr nak, hiveksual nak pawl hin anvun cu an taksa ah a kawp bang in an thinlung sungah a kawp ih a bet feofeo. An milem pawl cu an khui thluh ko nan hi sual thuhruk pawl hin an thinlung sungah a luah khat ringring ih Pathian Thlarau cu cui sual pawl thawn milai thinlung sungah ceng ding ah a thianghlim tuk. Cuvek lakah pakhat na si ve maw? Ka lo sim, 'Ralring aw: Lot ih nupi kha thei ringring aw.\\ne. Sualnak fate tiih na ngai pawimawh lomi thawn daithlang zet in na um maw? Cukel! Cuvek minungcu an tam tuk ual! Thuthangtha ih zirhmi a lotheihlo ih a tul mi pawl cu an pom. Thil bawrhhlawh pawl lak ihsin an la kiang aw ih langhngan ih Pathian dan buarnak ihsin ankil him aw, asinan a ningnat thlak zet mi pakhat cu, thilf ate ti ih an ngai mi sual pawl ah pawi tinak an nei lo. Cule ningnat thlak zet incui an sual pawl hrangah cun puhmawh ding an hawl thei ringring. Malte thinhengnak, malte capohnak, malte ruahnak tlaksamnak, malte theihhngilh hman nak, malte mi va rel siatnak, malte ei ruk nak, hivek pawl ah Pathian thinhengnak a tlak lo an ti. Zohman mi famkimkan um lo ih Pathian khal in cuvek tluk lawmman cu in phut lo ding! an ti. Cuvek lak ah mi pakhat na si ve maw? Na si pang ahcun ka lo sim, 'Ralring aw: Lot ih nupi kha thei ringring aw'.\\nf. Sakhua nak ih canvo thatha na neih mi ah na thum aw pang maw? Ai! Cuvek zumtu mi tampi an um e! Thuthangtha tha zet ih ngaihthlak ringring nak, kawhhran rawngbawlnak a phunphun ah tel kim vek nak, thlacamnak hmun ih tel ringring nak, cuticun hi pawl le hmasawnnak ih rawngbawlnak a phunphun a hnuai ah an nung ih cui an canvo tha ah an thinlung an thum. Cule cui canvo pawl ih an tel nak ah mi fak an hlawh nak pawl ahcun anlung awi tak ih an tel nak ah mi fak an hlawh nak pawl ahcun anlung awi tawk ih an nawmnak khal cuvek canvo ahcun a si. Milian zet vek an bang ih thil le ri neihnak ah an thangso zet, mamawh mi zianghman nei lo an bang (Thup.3:17); asinan cuti ih an um lai ah, zumnak, zangfahnak, thlarau mi thinlung, vacung ram ih a um ding pawl hrangah a tul tengteng mi thil pawl zianghman neih mi an nei lo. Cuvek lakah mi pakhat na si ve ahcun, tuini ah ka lo sim, 'Ralring aw, Lot ih nupi kha thei ringring aw'.\\ng. Sakhua thuhla na theihnak ah na hngat aw maw? Mi tampi in anhngat aw! An nih cu midang vek in theihnak nei lo mi an si lo: zirhnak dik le dik lo khal an thei thiam. Thu an elthei,thu anruat thei,anruahnak hrangah tanlak an thiam zet, thuthiang khihhmuh ding an thei zet; a sinan cuti a si laiah an piangthar hrih lo, sualnak le thimnakhnuai ah mithi an si. Tu i ni ah cuvek lakha mi pakhat na si ve ahcun ka lo sim, 'Ralring aw, Lot ih nupi kha thei ringring aw'.\\nh. Sakhua mi ti aw cingin leitlun thawnna kaihhnih aw ringring maw? Cukel! Mitam pi an sisi! Mi dang pawl in khristian a si in ti hai seh, ticu an tum tawk a si. Thutak mi, mi ciamciam, famkim, khawm taima mi ti ah mi ih ti ding cu an duh thusammi a si; asinan cuti a silai ah an hnipuan hruhdan, an rual pi du zawng, nuam an ti zawng, anlung awi nak, an thinlung catbang lo ih a luah tu cu leitlun thil in a khat, hi pawl hin an sinak ciah leitlun mi ansinak cu a lailang thluh. Cuvek lakah mi pakhat nasi ahcun ka lo sim 'tui ni ah ralring aw, Lot ih nupi kha thei ringring aw!\\ni. Na thihzawng ah Pathian hnen ah sir awknak nei dingah ruahsannak na nei maw si? Ala! Mitampi cuvek ruahnak nei an um! An si ding vek in in ansi thei lo nak cu an thei aw; asinan an piangthar hrih lo ih Pathian fa ah an tel hrih lo ruangah thi tlak an si. Asinan an mah le an mah cu an hnem aw ih an thihzawng ih ni netabik ah Pathian hnen ah sir aw sal inKhrih hnen ah ra ding in rundamnak co dingah an ruat aw, cuticun an thithzawngte ah leitlun cu suahsan ih Khrih hnen ah ra in sual ngaidam mi le thiamcoter mi si in Vanram kai cu an tum. Mi tampi cu hmakhat te ah thihnak an tong theu ih an that lai ih an nundan vek in mithi khua an thleng theu ti an theihhngilh. Cuvek lakah mi pakhat nasi ahcun ka lo sim,'Ralring aw, Lot ih nupi kha thei ringring aw'.\\nJ. Evangilical kawhhran misa na si maw? Mi tampi cu an si. Ala! cu hnak ih hla an feh nawn ! Cawlhni tinte Pathian thuthangtha simmi cu an thei ringring ih an theih tamtuk nak ah ci rawt lung hnak ih hak deuh a an cang. Thu simmi pakhat hnu pakhat tha zetzet cu an thei ringring ih thlakhat hnu thlakhat zum dingih, sir aw ding in le Khrih hnen ah ra in rundam si dingah sawm an si ringring. Kum khat hnu kumkhat a liam vivo ih danglam nak an nei cuang lo. An ke cu an duh zawng thu sim thiam pai ke hram ah an ret ih an duh zawng sual khal cu an ke hram ah a um ringring thotho. Cuvek lakah mi pakhat na si ve ahcun tui ni ah ka lo sim, 'Ralring aw, Lot ih nupi kha thei ringring aw'.\\nAw! Himi Lal Jesu ih tongkam hin kanthinlung sungah thuk zet in hramthla hram seh! kan ihhmut lai fang ah in thangharh in,mithi vek ih kan ih laifang ah in kai tho hram seh; ngawng tawh zet ih kanum laifang ah in fimvar ter hram seh; dai ziarziar ih kan um lai fang ah in ti hlum hram seh ! Satan in depde zet in kan thinlung sungah thlemnak a thlenter lai ah in hum tu si hram seh. Kan ral donak ah in fimkhur ter tu si hram seh! 'Khrih cu tanta aw la, leitlun ah rak kir sal in i thlun aw' tiah Satan in in sawm rero lai ah khui tawk kan feh ding ti in simthei tu si hram seh. Leitlun ah thlemnak harsa kan ton lai ah 'Na thlarau a lo rundam tu ih ralrin nak a lo pek mi kha thei ringring aw' ti aw thei tu si cio uhsi. Aw! Thlarau! Na Lalpai tongkan na theihhngilh zo maw si? Aw! Thlarau! Thlarau! Lot ih nupi kha na theihhngilh zo maw si?","num_words":13040,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.374,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - LUKE\\nBibleThianghlim – LUKE\\nA ngantu: Luke\\nA siartu: Zentel zumtupawl\\nNgan kum: A.D. 57-59\\nJesu in a dungthluntupawl hnenah miphun hmuahhmuah hnenih thuthangṭha phursuak dingah thu a rak pe. Cuih thupek cu kawhhran hmaisapawl in an rak thlun. Zentel mi tampi khal Khrih thluntu ah an rak cang ve. Thusimtupawl in Pathian thu a si tiih zumtu tharpawl hnenih an rak sim mi thupawl cu ngan cia ih neih an ṭul ruangah, Luke in himi thuthangṭha hi a ngan a si. Thuthangṭha Luke hi a hleicein Theofilas hnenih a ngan mi a si. Sikhalsehla Theofilas hi Zentel zumtupawl hmuahhmuah aiawhtu ih ruah theih a si. Luke in hi thuthangṭha a ngan hnuah, Apostolpawlih Cangvaihnak cabu a ngan (Apo 1:1). Apostolpawlih Cangvaihnak cabu hi A.D. 61 hrawngih ngan mi a si bangin, hi thuthangṭha hi A.D. 57-59 karlakih a ngan mi a si men thei.\\nLuke hi thuthangṭha ngan dingah Pathian in phun dang zetin a rak timtuah mi a si. Amah hi Thukham Thar cabu ngantu lakih Zentelmi umsŭn a si. Amah hi sibawi a si (Kol 4:14) ih, Apostolpawlih Cangvaihnak cabu sungih missionary khualtlawnnak hrekkhat ah Paul a rak thlun ve, asinan mit rori ih Jesu-ih rawngbawlnak hmutu cu a si lo. A thu ngan mi hi nasazetih a zingzăwi hnuih a ngan mi an si (1:1-4). A zingzăwinak ruangah a dang thuthangṭha pathum sungih a tel lo mi thu tampi tla an tel. A thu umzat lamah cun Luke hi Thukham Thar sungih a saubik mi a si. Luke in Jesu hi zo a si ti hmeltheihternak a nei ih (1:1-2:52), rawngbawlnak hrangih a timlamawknak thu khal a ngan (3:1-4:13). Cuṭhehah Galili ih a rawngbawlnak (4:14-9:50), Jerusalem lam panih a tlun zin ih a rawngbawlnak (9:51-19:44), Jerusalem ih a rawngbawlnak pawl tla a tarlang (19:45-24:53). Jerusalem cu Khrih in a rundamnak hnaṭuan a ṭhehfelnak hmun a si ruangah, hi cabu ih a sim uarbik mi cu Jerusalem hi a si.\\nThuthangṭha Luke in Jesu cu minung famkim le Rundamtu a sinak a langter. Minung a sinak dinhmun in thlacam le Thlarau parih ṭhumawk Jesu in a thupitter. Rundamtu a sinak dinhmun in Jesu in misual cu pumpak lungthlengnak ih hruai ding a tum. Misual cu mipa simaw, nunau simaw, milian simaw, mifarah simaw, nauhak simaw, upa simaw, Jew-mi simaw, Zentel simaw, Samaria-mi simaw a si khalle, Jesu cu mihlo hnenih ngaidamnak pe dingah le aipuannak pe dingah a ra.\\nLuke in, «Minung Fapa cu a hlo mipawl hawl ding le rundam dingah a ra a si,» (19:10) ti mi a langfiangter.\\nI. Khrih theihternak (1:1-2:52)\\nII. Rawngbawl dingih Khrih timlamawknak (3:1-4:13)\\nIII. Langhnganih Khrih rawngbawlnak (4:14-24:53)\\nA. Galili ah (4:14-9:50)\\nB. Jerusalem lam a feh phah ah (9:51-19:44)\\nC. Jerusalem ah (19:45-24:53)\\nTheofilas hnenih Hlănnak\\n1–4 Mit rori ih a thăwk ihsi hmutu le thu rawngbawltupawl in kan hnenih in rak peksâwng vek cekci khan, kan lakih thil cang mipawl thuhla mi tampi in a sangsángten ngan dingin ṭan an rak lâk zo vekin, thil hmuahhmuah a thăwk ihsin ngunngaih zetih ka zingzăwi hnuah na hnenih an lo zirh mi thilpawl kha an dik rori a si ti fiangfel zetih na theih theinak dingah, na hrangah a sangsângteih ngan hi a ṭha ding tiah ka ruat, Maw zahum zet Theofilas.\\nTemple sungih Zakariah Rawngbawlnak\\n5 Judia Siangpahrang Herod san laiah, Abijah-ih ho a si mi puithiam Zakariah a rak um. A nupi cu Aaron tesinfa a si ih, a hmin cu Elizabeth a si. 6 An pahnih in Pathian hmaiah midingfel an si, sawihnăwm kâi loin, Bawipaih thupekpawl le cīn le dānpawl hmuahhmuah an thlun. 7 Elizabeth cu micing a si ruangah fa an nei lo, cule an pahnih in kum upa zet an si.\\n8 Cule hitin a si, Zakariah cu amai cān a thlen tikah, puithiam a si vekin, Pathian hmaiih a hopawl thawn puithiam hna a ṭuan laiah, 9 puithiampawlih tidān kêl bangin, camcawhfung an zûk ih, Zakariah-ih ṭuanvo cu Bawipaih temple hmun thianghlim sungih rimhmui ur ding a si. 10 Cutiih rimhmui a ur laiah, mipi zaten temple lengah thla an rak cam rero.\\nVancungmi in John Suahnak Thu a Phuang\\n11 Cun Bawipaih vancungmi pakhat cu a hnenah a rung lang ih, rimhmui urnak biakṭheng vawrh lamah a dîng. 12 Cule Zakariah in cuih vancungmi a hmuh tikah, nasazetin a thinlung a buai ih, ṭihnak in a khat. 13 Asinan cuih vancungmi cun a hnenah, «Ṭih hlah, Zakariah, ziangahtile na thlacamnak cu theih a si zo, na nupi Elizabeth in fapa a lo hrinsak ding, cule a hmin ah John na sak pei. 14 Cule aipuannak le lungawinak na nei ding. Cuih na fapa a suah tikah, mi tampi lungawiaipuangin an um ding. 15 Ziangahtile anih cu Bawipa mithmuhah a ropi ding. Sabitzu siseh, zu siseh a in hrimhrim lo pei. A nuih pum sungih a um lai ihsin Thlarau Thianghlim in a khat ding. 16 Cule anih in Israel-mi mi tampi Bawipa an Pathian lamah a hawikirtersal ding. 17 Palepawlih thinlung cu fāte lamah le thulung lo pawl cu midingfelpawlih fimnak lamah an hawi theinak dingah, anih cu Bawipa hmaiah Elijah-ih thlarau le huham in a feh fawn ding. Cucu Bawipa hrangih timtuahaw cia mi milai a tiarter cia theinak dingah a si,» tiah a ti.\\nZakariah a Ṭawng Thei Lo\\n18 Cule Zakariah in vancungmi hnenah, «Na sim vekin a cang ngaingai ding ti cu ziangtin ka thei thei ding? Ziangahtile kei cu patar ka si zo, cule ka nupi khal a kum a upa tuk zo,» tiah a ti.\\n19 Cule vancungmi in a sawn ih a hnenah, «Keimah cu Pathian hmaiih dingtu Gabriel ka si, nangmah thu lo sim ding le cuih lungawiumza thuthang na hnenih phuang dingah thlah mi ka si. 20 Ngai hnik, a tikcucān teih a tlamtling ding mi ka kamsuakthupawl na zum lo ruangah hi thilpawl tlamtlinter a si ni hlanlo na ngui men ding ih, na ṭawng thei lo ding,» tiah a ti.\\n21 Mipi in Zakariah cu an rak hngak, cule temple hmun thianghlim sungih rei tuk a um ruangah an mang a bang. 22 A ra suah tikah, a be thei hai lo. Cule annih in temple hmun thianghlim sungah larnak a hmu ti an rak theithiam. Ziangahtile anih in an hnenah theihthiamnak a pe hai ih, ṭawng thei loin a um ringring.\\n23 Cule hitin a si, Zakariah cu a rawngbawl cān a cem tikah, amai inn ah a tĭn. 24 Cuihhnu ah a nupi Elizabeth cu fa a vun ih, thla nga sung inn sungah a khumaw. 25 Cule Elizabeth in, «Mi senpi lakih hmuhsuam ka sinak cu i laksak dingin duhsaknak thawi in zoh tikah, hihi ka hrangih Bawipa in in tisak mi cu a si,» tiah a ti.\\nVancungmi in Khrih Suah ding Thu Mary hnenah a Phuang\\n26 A thla ruknak ah Pathian in vancungmi Gabriel cu Galili peng, Nazareth an ti mi khua ih um, 27 David sungza a si mi, Joseph thawn ṭhiaw dingih ham cia mi fala him hnenah a run thlah. Cuih fala himih hmin cu Mary a si. 28 Vancungmi cu a hnenah a ra ih, «Cibai! Nang cu duhsaknak sâng zet cotu na si, Bawipa na hnenah a um a si; nang cu nunau lakah thlawsuah mi na si,» tiah a ti.\\n29 Asinan Mary in vancungmi a hmuh tikah, a ṭawng mi in nasazetin a thinlung a buaiter. Cule a thinlung in, «Hi cibaibûknakih sullam cu ziang a si pei?» tiah a ruat.\\n30 Cun vancungmi in a hnenah, «Mary, ṭih hlah, ziangahtile nang cun Pathian duhsaknak na co zo a si. 31 Ngai hnik, na pum sungah fa na vun ding ih, Fapa na hring ding. Cule a hmin ah Jesu na sak pei. 32 Anih cu miropi a si ding ih, cungnungbikih Fapa tiah kawh a si ding. Cule Bawipa Pathian in a hnenah a pupá David laltokham a pe ding. 33 Cule Jakob sungza tlunah kumkhuain a uk ding ih, a uknak cu cem ni a nei lo ding,» tiah a sim.\\nMangbangza in Mary Fa a Vun\\n34 Mary in vancungmi hnenah, «Mipa ka thei si lo ih, hi thu cu ziangtin a cang thei ding?» tiah a ti.\\n35 Cule vancungmi in a sawn ih a hnenah, «Na parah Thlarau Thianghlim a rung thleng ding ih, cungnungbikih huham in a lo tuam ding. Curuangah na hrin ding mi Mi Thianghlim khal Pathian Fapa tiah kawh a si ding. 36 Ngai hnik, na sungkhatnu Elizabeth khal in a tar zet hnuah fa a vun, fa a nei thei nawn lo tiah an ti mi cu, atu ah fa a vunnak thla ruk a si zo. 37 Ziangahtile Pathian hrangah thil cang thei lo a um lo,» tiah a ti.\\n38 Cun Mary in, «Ngai hnik, kei cu Bawipaih sálnu ka si! Na kamsuakthu vekin ka hnenah thleng ko seh,» tiah a ti. Cule vancungmi cun Mary cu a fehsan.\\nElizabeth hnenah Mary a Tlâwng\\n39 Cuih cān ah Mary cu a tho ih, Judia peng tlang par khaw pakhat ah, zamrangten a hung feh. 40 Cule Zakariah teih inn sungah a lut ih, Elizabeth cu cibai a bûk. 41 Cule hitin a si, Elizabeth in Mary-ih cibaibûknak a theih tikah, a pum sungih nausen cu a khir. Cule Elizabeth cu Thlarau Thianghlim in a khat. 42 Cun Elizabeth cu aw ring zetin a ṭawngsuak ih, «Nang cu nunau lakah mithlawsuak na si. Na pum sungih naute khal mithlawsuak a si! 43 Ziangah ka Bawipaih nu ka hnenih ra tlawn ding duhsaknak cu kei in ka co? 44 Ngai hnik, cibai i bûknak aw ka hnenih a thlen leveten, ka pum sungih nausen cu aipuangin a khir a si. 45 A zumtunu cu mithlawsuak a si, ziangahtile Bawipa in a hnenih a sim mi thilpawl cu a cangsuak ding a si,» tiah a ti.\\n46 Cule Mary in,\\n«Ka nunnak in nasazetin\\nBawipa a thangṭhat.\\n47 Ka thlarau cu i rundamtu\\nPathian ah a aipuang zet.\\n48 Ziangahtile kei a sálnu dinhmun niam zet cu i ngaihsak.\\nNgai hnik, atu thăwk ihsin ṭhangthar hmuahhmuah in mithlawsuak tiah in ti ding.\\n49 Ziangahtile huham ih a khat mi pa in ka hrangah thil ropi a tuah zo.\\nA hmin cu a thianghlim a si.\\n50 Cule a zahngainak cu san khat hnu san khat amah ṭihzahtupawl parah a um vivo.\\n51 A bān in cahnak a langter zo.\\nAn thinlung khawruahnak ih mipuarthaupawl cu a ṭekdarhter zo.\\n52 Mithiltitheipawl cu an laltokham ihsin a dirthla ih,\\nMihnuaitapawl cu a khaisâng zo.\\n53 Rilrâwng mipawl cu thil ṭha thawn a tlăiter hai ih,\\nMilianpawl cu kut lawngin a fehhloter hai.\\n54 Kan pupápawl hnenih a rak sim zo bangin,\\n55 Abraham le a cithlahpawl cu kumkhuaih zah a ngai hai dingzia hngilhlonak dingah,\\nA siahhlawh Israel cu a rak bawm,»\\n56 Cule Mary cu Elizabeth hnenih thla thum hrawng a um hnuah, amai inn ah a tlung.\\nBaptisma Petu John Hrinnak\\n57 Elizabeth cu fa a hrinnak ding nithla a kim ih, fapa a hring. 58 Cule a innhnenpawl le a sungkhatpawl in Bawipa in zahngainak nasazet Elizabeth parih a neihzia an thei. Cutikah amah thawn lungawiaipuangin an um.\\nBaptisma Petu John Serh Zim Tannak\\n59 Cule hitin a si, a ni riatnak ah naute serh tán dingin an ra pan ih, a hmin ah a paih hmin Zakariah thotho an sak. 60 Asinan a nu in a sawn hai ih, «Cutin si hlah seh, John ti si sawn seh,» tiah a ti.\\n61 Asinan annih in a hnenah, «Nan sungkhat lakah cuvek hmin nei zohman an um lo,» tiah an ti. 62 Naute cu a pa Zakariah in ziang vek hmin sak a duh ti theih an duh ih, theihthiamnak an hmuh.\\n63 Cule anih in cangannak calung a dil hai ih, «A hmin cu John a si,» tiah a ngan. Cule an zaten an mang a bang. 64 Culeveten Zakariah-ih kâ cu ăwnsak a si ih, a lei cu a phawihaw, a ṭawng ih, Pathian a thangṭhat. 65 Cun an kiangkapih um hmuahhmuah in an ṭih ih, cuih thu hmuahhmuah cu Judia peng, tlang par ram pumpi ah a thang ṭheh. 66 Cuih thu a theitu hmuahhmuah in an thinlung ah cuih thu cu an ret cio. Cule, «Hi naute cu ziang vek mi ah hung cang leh tak pei maw?» tiah an ti. Bawipaih kut cu cuih naute parah a um.\\nZakariah in John-ih Rawngbawl ding Thu a Phuang Cia\\n67 A pa Zakariah cu Thlarau Thianghlim in a khat ih, profet thuphuan in thu a phuang. Anih cun,\\n68 «A mipawl a rak vehvai ih, a tlen hai zo ruangah,\\nIsrael Pathian Bawipa cu thangṭhatin um seh.\\n69 A siahhlawh David sungza ihsin kan hrangah\\nRundamnak ki a suakter zo.\\n70 Leilung thawh tirte ihsin a profet thianghlimpawlih kâ ihsin\\nA tiamkam cia vekin a cangsuak a si.\\n71 Kan ralpawl hnen ihsin le in huatupawl hmuahhmuah ih kut ihsin\\nRundam kan si ding in rak tiamkam.\\n72 Cumi cu, kan pupápawl parih zahngainak neih ding le\\nA thukham thianghlim máng dingin thu a rak tiamkam.\\n73 Kan pa Abraham hnenah sesămin thu a rak tiamkam.\\n74 Kan ralpawl kut sung ihsin in runsuah hnuah,\\nṬihnak um loin amah kan rian ding tiah sia a săm.\\n75 Kan nunsung hmuahhmuah thianhlimnak le dingfelnak in a hmaika-ah kan rian ding.\\n76 Cule nang, ka fa, cungnungbikih profet tiah kawh na si ding.\\nZiangahtile nang cu a hrangah a lamzin rak sialtu dingah le,\\n77 A mipawl in an sualpawl ngaidam an sinak thawngin rundam an si ti an theihnak dingah,\\nBawipaih hmaiah na feh ding.\\n78 Kan Pathian zahngainak maksak ruangin tlun lam ihsin kan hnenah ni a rung tlāng zo.\\n79 Thim lakih to mi le thihnak thlahlim hnuaiih to mipawl parih tleunak pe dingah le\\nHnangamdaihnak lamzin sungih kan ke hruai dingah in rak vehvai zo,»\\n80 Naute cu a ṭhang ih, thlarau lamah a cak deuhdeuh. Cule langhnganin Israel-mipawl hnenih a lăng hlan sung hmuah cu ramṭhing ah a um.\\nMary in Jesu a Hring\\n1 Cu laiah hitin a rak si, Kaisar Augasṭas in leitlun mi hmuahhmuah hmin khum thluh dingin thu a pe. 2 Cucu Siria ram ah Kurinia ram uktu a si laiih hmin khum hmaisabik a si. 3 Mi kip hmin khum dingin, anmai khua cio ah an feh.\\n4 Joseph khal Galili peng, Nazareth khua ihsin Judia peng, David-ih khua, Bethlehem ah a feh. Ziangahtile amah cu David sungkua le tesinfa a si. 5 Joseph cu a nupi si dingih hamnak an rak tuah zo mi fa hring zikte Mary thawn cuih hmun ah cun an feh. 6 Cule hitin a si, cutawk ih an um laiah, Mary nau hrin tikcu a kim. 7 A fatir fapa a hring ih, puan in a tuam. Riahbûk ah an hrang hmun a um lo ruangah, naute cu rankhēng ah a hlum.\\nVancungmipawl in Tuukhālpawl hnenah Jesu Thu an Phuang\\n8 Cuih ram ah tuukhālpawl cu zan ah an tuupawl kilin, ramlak ah an um. 9 Cule ngai hnik, Bawipaih vancungmi pakhat an hnenah a rung lang ih, Bawipaih ropitnak in an kimvel cu a run tlet. Cule annih cun an ṭih ngaingai. 10 Cun vancungmi cun an hnenah, «Ṭih hlah uh, ziangahtile ngai hnik uh, mi hmuahhmuah hrang ding aipuannak maksak thuthangṭha ka run phuang a si. 11 Ziangahtile tuihni ah David khua ah nan hrangah Rundamtu a suak. Amah cu Bawi Khrih a si. 12 Hihi nan hrangah theihthiamnak a si ding: Puan ih tuam mi nausen cu rankhēng sungah an hlŭm kha nan hmu ding,» tiah a ti.\\n13 Cule hmakhatteah cuih vancungmi thawn vancungmi burpi an rung lang ih, hitin Pathian an thangṭhat:\\n14 «Cungnungbik hmun ah Pathian cu thangṭhat si seh,\\nLeitlun ah daihnak um seh,\\nMinung hnenah a duhsaknak um seh,»\\ntiah an ti.\\n15 Cule hitin a si, vancungmipawl cu an hnen ihsin van ih an feh thluh tikah, tuukhālpawl cun, «Atu ah Bethlehem khua tiang va feh uhsi la, Bawipa ih in rak sim mi thil cang mi cu va zoh hnik uhsi,» tiah pakhat le pakhat an tiaw.\\n16 Cule zamrang zetin an feh ih, Mary, Joseph le rankhēng ih hlŭm mi nausen cu an va hmu. 17 Naute an hmuh hnuah, cuih naute thuhla vancungmi ih an rak sim mi cu an thăn. 18 Cule tuukhāltupawl ih sim mi thilpawl a theitu hmuahhmuah cu an theih mi parah an mang a bang. 19 Asinan Mary in cuih thil hmuahhmuah cu ruat phah rero in a thinlung ah a ret. 20 Tuukhālpawl cu an theih mi le an hmuh mi thil hmuahhmuah ruangah, Pathian sunlawih le thangṭhatin an kirsal. Vancungmi ih a rak sim cia vekin, cuih thil hmuahhmuah cu a kim a si.\\nKhrih Serh Zim Tannak\\n21 Naute serh zim tannak ding ni ni riat a kim tikah, JESU tiah hmin an sak. Mary in a pum sungih a vun hlanih vancungmi in a rak sak cia mi hmin a si.\\nTemple ah Jesu a Hlan\\n22 Cule Mosi Dān vekin Mary-ih thianfaiawk ni a kim tikah, Joseph le Mary in naute cu Bawipa hnenih hlan dingin Jerusalem ah an fehpi. 23 Cumi cu Bawipaih Dān sungah, «Sūl awngtu fatir mipa hmuahhmuah cu Bawipa hrangih thianghlim an si an ti ding,» tiih ngan mi vek khan a si.\\n24 Bawipaih Dān sungih a sim mi vekin, «Thuro khuah khat simaw, laileng no pahnih simaw,» thawinak hlān ding a si.\\nSimeon in Pathian Rundamnak a Hmu\\n25 Cule ngai hnik, Simeon an ti mi pa pakhat cu Jerusalem ah a rak um. Amah cu midingfel le Pathian ngaihsak mi, Israel hnemtu ding a rak hngak ringring tupa a si, a parah Thlarau Thianghlim a um. 26 Thlarau Thianghlim in a hnenah Bawipaih Khrih a hmuh hlanah cun anih cu a thi lo ding tiah a rak phuangsuak cia. 27 Amah cu Thlarau hruainak in temple kulh sungah a lut. Cule a nu le a pa in Dān ih a tidān kêl bangtukin a hrangih tuah dingah naute Jesu an rak hruai tikah, 28 Simeon in naute cu a kut in a cawi ih, Pathian a thangṭhat, cule,\\n29 «Bawipa, atu ah na kamsuakthu vekin,\\nNa siahhlawh kei cu hnangamten i fehter thlang aw.\\n30 Ziangahtile na rundamnak cu ka mit rori in ka hmu zo;\\n31 Cumi cu mi hmuahhmuah mithmuhah na timtuah.\\n32 Anih cu Zentelpawl tlettu ding tleu le na mi Israel-ih ropitnak a si ding,»\\n33 Simeon in naute thuhla a sim mi thilpawl ah, Joseph le naute nu cu an mang a bang. 34 Cun Simeon in thlawsuah a pe hai ih, naute nu Mary hnenah, «Ngai hnik, hih naute cu Israel-mipawl lakah mi tampi tlutertu ding le tungdingtu dingih ruat a si. Cule anih cu an simsiat ding mi hminsinnak a si ding. 35 Cutin mi tampi thinlung ih khawruah mipawl cu lăngter a si theinak dingah, ralnâm in na thinlung khal a suntlăng ding,» tiah a ti.\\nAnna in Tlentu a Theihpi\\n36 Cu tawkah Asher hnám, Fanuel fanu, Anna an ti mi profet nunau pakhat a rak um. Cu nu cu a tar zet, pasal a neih hnuah a pasal thawn kum sarih an umtlang. 37 Amah cu nuhmei a si ih, kum 84 hrawng a si. Cu nu cu temple kulh sung ihsin suak loin, sun le zan, rawlul le thlacamin Pathian a bia. 38 Cuih cān laifangah cu nu cu a ra lut ve ih, Pathian hnenah thangṭhatnak a hlan. Jerusalem ih tlennak a rak thlirtupawl hmuahhmuah hnenah cuih naute thuhla cu a sim hai.\\nNazareth ah Jesu a Kir\\n39 Cule Joseph le Mary in Bawipaih Dān bangtukin thil hmuahhmuah an tuah ṭheh hnuah, Galili peng, anmai khua, Nazareth ah an tlungsal. 40 Nauhak cu a ṭhang ih, thlarau lamah a cak, fimnak in a khat ih, Pathian zangfahnak a parah a um.\\nNauhak Jesu in Dānthiampawl an Khawruah a Harter\\n41 Kum tinten a nu le a pa cu Jerusalem ah Lanta Puai ah an feh ṭheu. 42 Cule kum hleihnih a kim tikah, an nunphung vekin, Jerusalem ih Lanta Puai ah an feh. 43 Lanta Puai nipawl a cem tikah, an tlungsal. Nauhak Jesu cu Jerusalem ah a tāng ta. Cucu Joseph le Jesu nu in an rak thei lo. 44 An tlunpi mipawl lakih tel ve ah an rak ruat ih, ni khat sung an feh. Cule an sungkhatpawl le an rualpipawl lakah Jesu cu an hawl. 45 An hmuh lo tikah, Jerusalem ah an kirsal ih, Jesu cu an hawl. 46 Cule hitin a si, ni thum hnuah, Jesu cu temple kulh sungah zirhtupawl lakah toin, an thu ngaithla le anmah thusut ih a um lai kha an va hmu. 47 A ṭawng mi a rak theitu hmuahhmuah cun a thu theihzia le a thu sandān pawl ah an khawruah a har zet. 48 A nu le pa in amah an hmuh tikah, an khawruah a har zet. Cule a nu in a hnenah, «Fapa, ziangahso kan hnenah hihi na tuah? Zoh hnik, na pa le kei cun thinharin kan lo hawl rero,» tiah a ti.\\n49 Cule anih in an hnenah, «Ziangah so in hawl? Ka Paih hna ka buaipi a ṭul a si ti nan thei lo maw si?» tiah a ti. 50 Asinan annih in an hnenah ziang thu a sim ti an rak theithiam lo.\\nFimnak ah Jesu a Ṭhâng\\n51 Cun Jesu cu a nu le a pa zawngah Nazareth khua ah a feh ih, an thu lungin a um. Asinan a nu cun cuih thil hmuahhmuah cu a thinlung sungah a ret ringring. 52 Cule Jesu cu fimnak ah le pumrua ah le Pathian le minung duhsaknak ah a ṭhang.\\nBaptisma Petu John in Lamzin a Sial\\nMat 3:1-12; Mar 1:2-8\\n1 Kaisar Tiberius ih a uk a kum hleingatnak ah, Ponṭias Pilat cu Judia peng uktu a si. aHerod in ramṭhen pali lakih pakhat Galili peng a uk. A unaupa bFilip in ramṭhen pali lakih pakhat Ituria le Trakoniṭis peng a uk. Cule Lisanias in ramṭhen pali lakih pakhat Abilin peng a uk. 2 Annas le Kaiafas cu puithiam lubik an si. Cuih cān ah ramṭhing ah Zakariah-ih fapa John hnenah Pathian kamsuakthu a rak thleng. 3 John cu Jordan tiva kiangkap ram hmuahhmuah ah a feh ih, sualpawl ngaidamnak ding hrangah lungthlengnak baptisma thu a sim. 4 Cumi cun profet Isaiah cazual sungih,\\n3:1a Herod: Nauhakpawl thattu Herod-ih fapa Herod Antipas a si.\\n3:1b Filip: Nauhakpawl thattu Herod-ih fapa Herod Filip II a si.\\n«Ramṭhing ih mi pakhat auaw cun,\\n‹Bawipaih lamzin sial uh,\\nA zintepawl kha dĭngter uh.\\n5 A kuarnak kip kha silhkhat uh,\\nTlang le mual kip in rāwnter uh.\\nLamzin kâwi cu dĭngter uhla, lamzin bingbopawl tla rualter uh.\\n6 Cule mi hmuahhmuah in Pathian rundamnak an hmu ding,› tiih,»\\nngan mi ṭawngkampawl a tlamtlingter.\\n7 John cun amai baptisma co dingih a ra suak mi mipi hnenah, «Nannih cu rulngân cithlah nan si! A ra thleng lai ding mi thinlingnak ihsin tlânsuak dingah zo in so ralrinnak a rak lo pe? 8 Curuangah lungthlengnak thawi milaw mi rah suah uh. ‹Abraham cu kan pa a si,› tiin nan thinlung sungin ruat thăwk hlah uh. Nan hnenah ka lo sim a si, Pathian cun hih lungtopawl ihsin Abraham hrangah tesinfa a tuah thei a si. 9 Thingkungpawl hramah hreitlung ret a si zo. Curuangah rah ṭha a rah lo mi thingkung kip in hauthluk an si ding ih, meisa sungah paih an si ding,» tiah a ti.\\n10 Cule mipi in, «Cuti asile ziang kan tuah ding?» tiah an sut.\\n11 John in a sawn hai ih an hnenah, «Kâwrfualpi zun hnih neitu cun a nei lo tu kha ṭhen seh. Rawl neitu khal in cutivek thothoin tuah seh,» tiah a ti.\\n12 Siahkhawngtupawl khal John-ih baptisma co dingin a hnenah an ra ih, «Zirhtupa, ziang kan tuah ding?» tiah an ti.\\n13 Cule anih in an hnenah, «An lo fial mi hnakih tam in va kháwng hlah uh,» tiah a ti hai.\\n14 Ralkappawl khal in, «Ziang kan tuah ding?» tiah an sut. Cule anih in an hnenah, «Zo hnen hman in hranhramin paisa la hlah uhla, diklo zetin sual mi puh hlah uh, cule nan hlawh tawkah nan lungkim tawk uh,» tiah a ti.\\n15 Mipi cun beiseinak thawn, John hi Khrih a si maw si lo tiah an zaten an thinlung khawruahharin an um. 16 John in an zate hnenah a sâng hai ih, «Kei cun ti ah baptisma ka lo pe taktak, asinan kei hnakih a nasasawn Mi a ra lai ding; kei cu a kedam hri phawihsaktu ding hmanah ka tlak lo. Anih cun Thlarau Thianghlim ah le meisa ah baptisma a lo pe ding. 17 aSangvut thehnak hmanrua a kut ah a um ih, sangvut cīlnak hruih cu a thianfai ṭheh ding. Amai sangvut cu cuam sungah a thun ding. Asinan a hi cu zohman ih hmih thei lo mi meisa in a urkāng ding,» tiah a ti.\\n3:17a Sangvut thehnak hmanrua: Sangvut tifainak hrangih thirkut vekih thing ih tuah mi a si, cumi in sangvut thli ih semfaiternak dingah an theh ṭheu.\\n18 Cule John cun a dang thazangpeknak thu tampi thawn mipi hnenah thu a sim.\\n19 Asinan John in Herod Tetrak kha a unaupa Filip nupi Herodias a ṭhit ruangah le thil ṭhalo dangdang a tuah mipawl hmuahhmuah ruangah a kawk. 20 Herod cun hi thil ṭhalo a tuah mi hmuahhmuah hleiah, John cu thawng a thlakbet.\\nJohn in Jesu Baptisma a Pe\\nMat 3:13-17; Mar 1:9-11\\n21 Mi hmuahhmuah baptisma an co tikah, hitin a si, Jesu khal baptisma a co ve. Thla a cam laiah van a rak áwngaw. 22 Cule Thlarau Thianghlim cu Jesu parah taksa pianhmang neiin thuro vekin a rung ṭum. Cule van ihsin aw pakhat in, «Nang cu ka duhdawt zet mi ka Fapa na si, na parah ka lung a hmui zet,» tiah a ti.\\nJesu Khrih Cithlahsâwng\\n23 Jesu rawngbawl a thawh tikah, kum 30 hrawng a si. Mi in Jesu cu Joseph fapa ah an ruat. Joseph cu Heli-ih fapa a si. 24 Heli cu Matthat-ih fapa a si, Matthat cu Levi-ih fapa a si, Levi cu Melki-ih fapa a si, Melki cu Janna-ih fapa a si, Janna cu Joseph-ih fapa a si. 25 Joseph cu Mattathias-ih fapa a si, Mattathias cu Amos-ih fapa a si, Amos cu Nahum-ih fapa a si, Nahum cu Esli-ih fapa a si, Esli cu Naggai-ih fapa a si. 26 Naggai cu Maath-ih fapa a si, Maath cu Mattathias-ih fapa a si, Mattathias cu Semei-ih fapa a si, Semei cu Joseph-ih fapa a si, Joseph cu Judah-ih fapa a si. 27 Judah cu Joanan-ih fapa a si, Joanan cu Rhesa-ih fapa a si, Rhesa cu Zerubbabel-ih fapa a si, Zerubbabel cu Shealtiel-ih fapa a si. Shealtiel cu Neri-ih fapa a si. 28 Neri cu Melki-ih fapa a si, Melki cu Addi-ih fapa a si, Addi cu Kosam-ih fapa a si, Kosam cu Elmodam-ih fapa a si, Elmodam cu Er-ih fapa a si. 29 Er cu Joshua-ih fapa a si, Joshua cu Eliezer-ih fapa a si, Eliezer cu Jorim-ih fapa a si, Jorim cu Matthat-ih fapa a si, Matthat cu Levi-ih fapa a si. 30 Levi cu Simeon-ih fapa a si, Simeon cu Judah-ih fapa a si, Judah cu Joseph-ih fapa a si, Joseph cu Jonan-ih fapa a si, Jonan cu Eliakim-ih fapa a si. 31 Eliakim cu Melea-ih fapa a si, Melea cu Menan-ih fapa a si, Menan cu Mattatha-ih fapa a si, Mattatha cu Nathan-ih fapa a si, Nathan cu David-ih fapa a si. 32 David cu Jessi-ih fapa a si, Jesse cu Obed-ih fapa a si, Obed cu Boaz-ih fapa a si, Boaz cu Salmon-ih fapa a si, Salmon cu Nahshon-ih fapa a si. 33 Nahshon cu Amminadab-ih fapa a si, Amminadab cu Ram-ih fapa a si, Ram cu Hezron-ih fapa a si, Hezron cu Perez-ih fapa a si, Perez cu Judah-ih fapa a si. 34 Judah cu Jakob-ih fapa a si, Jakob cu Isak-ih fapa a si, Isak cu Abraham-ih fapa a si, Abraham cu Terah-ih fapa a si, Terah cu Nahor-ih fapa a si, 35 Nahor cu Seruk-ih fapa a si, Seruk cu Reu-ih fapa a si, Reu cu Pelek-ih fapa a si, Pelek cu Eber-ih fapa a si, Eber cu Shelah-ih fapa a si. 36 Shelah cu Kainan-ih fapa a si, Kainan cu Arfasad-ih fapa a si, Arfasad cu Shem-ih fapa a si, Shem cu Noah-ih fapa a si, Noah cu Lamek-ih fapa a si. 37 Lamek cu Methuselah-ih fapa a si, Methuselah cu Enok-ih fapa a si, Enok cu Jared-ih fapa a si, Jared cu Mahalalel-ih fapa a si, Mahalalel cu Kenan-ih fapa a si. 38 Kenan cu Enosh-ih fapa a si, Enosh cu Seth-ih fapa a si, Seth cu Adam-ih fapa a si ih, Adam cu Pathian fapa a si.\\nSetan in Jesu Sual a Fawrh\\nMat 4:1-11; Mar 1:12-13\\n1 Jesu cu Thlarau Thianghlim ih khatin, Jordan tiva ihsin a kir ih, Thlarau in ramṭhing ah a hruai. 2 Cu tawkah Diabol in ni 40 sung sual a fawrh. Cuih sung hmuahhmuah cu zianghman a ei lo. Cuih cān a cem tikah, Jesu cu a ril a râwng.\\n3 Cule diabol cun a hnenah, «Nangmah cu Pathian Fapa na si le, hi lungto hi sang ih cang dingin thu pe aw,» tiah a ti.\\n4 Cule Jesu in a sawn ih, « ‹Milai cu sang lawngin a nung lo ding, cuhnakin Pathian kamsuakthu tin in a nung sawn ding,› tiih ngan a si,» tiah a ti.\\n5 Cun diabol in Jesu cu tlang sângpi parah a hruaiso ih, leitlun lalrampawl hmuahhmuah tla cān málte sungah Jesu a hmuh. 6 Cule diabol cun a hnenah, «Hi thuneihnak hmuahhmuah le an ropitnak hmuahhmuah tla hi ka lo pe ding, ziangahtile hipawl cu ka hnenih pek ṭheh zo an si ih, ka duhduh hnenah ka pe ṭheu. 7 Curuangah keimah i biak asile, hipawl hmuahhmuah hi na ta an si thluh ding,» tiah a ti.\\n8 Cule Jesu in a sawn ih a hnenah, «Setan ka dungah feh aw. Ziangahtile, ‹Bawipa na Pathian na be pei ih, amah lawng na rian pei,› tiih ngan a si,» tiah a ti.\\n9 Cun diabol cun Jesu cu Jerusalem ah a hruai ih, temple kulh a sannakbik ah a ret. Cule «Pathian Fapa na si le, hitawk ihsin dâwpthla hnik aw. 10 Ziangahtile,\\n‹Nangmah lo kilkhawi dingin,\\nNa cungcangthu ah a vancungmipawl thu a pe ding.\\n11 Cule an kut in an lo dăwm ding,\\nCulole na ke in lungto a khawngngah pang ding,›\\ntiih ngan a si,» tiah a ti.\\n12 Cule Jesu in a sâng ih a hnenah, «Cathianghlim in, ‹Bawipa na Pathian na hniksak lo pei,› a ti,» tiah a sawn.\\n13 Diabol cun sual a fawrhnak hmuahhmuah a ṭheh tikah, Jesu cu cān tawkfang sung a fehsan ta.\\nJesu Rawngbawl a Thăwk\\nMat 4:12-17; Mar 1:14-15\\n14 Cun Jesu cu Thlarau huham thawn Galili ah a tlung ih, cuih ram kiangkap hmuahhmuah ah Jesu hmin cu a thang ṭheh. 15 Cule an sinakokpawl ah thu a zirh ih, mi hmuahhmuah in Jesu cu an thangṭhat.\\nNazareth Khua ah Jesu an Hnáwng\\nMat 13:53-58; Mar 6:1-6\\n16 Jesu cu a ṭhanlennak Nazareth khua ah a thleng, a ti ṭheudān vekin, Sabbath ni ah sinakok sungah a lut ih, casiar dingin a ding. 17 Cu tawkah profet Isaiah-ih cazual an pe. Cuih cazualpi cu a pharh ih,\\n18 «Bawipaih Thlarau cu ka parah a um,\\nZiangahtile mifarahpawl hnenih thuthangṭha phuang dingah hriak i thih zo.\\nThinlung kekkuaipawl damter dingah,\\nSáltang mipawl hnenah luatnak thu phuang dingah le mitcawpawl in khua an hmuh theisalnak dingah,\\nPalbĕt mipawl zalenter dingah le\\n19 Bawipaih duhsak kum thu phuang dingah i rak thlah a si,»\\ntiih ngan mi kha a hmu.\\n20 Cun cuih cazual cu a zualsal ih, sinakok kilkhawitupa hnenah a pesal. Cule Jesu cu a to. Sinakok sungih a um mi hmuahhmuah ih mit cun ṭha zetin Jesu cu an zoh. 21 Cule Jesu in an hnenah, «Tuihsun ah hi Cathianghlim sungih ngan mi cu nan hnatheihah a tlamtling a si,» tiah sim a thăwk.\\n22 Cule mi hmuahhmuah in Jesu cu an theihpi ih, a kâ sung ihsin a suak mi zangfahnak kamsuakthupawl ah an mang a bang. Annih in, «Hi pa hi Joseph fapa kha a si lo maw?» tiah an ti.\\n23 Jesu in an hnenah, «Hi thufim hi ka hnenah nannih in nan rel tengteng ding, ‹Sibawipa, nangmah le nangmah damawter aw. Kapernaum khua ah na tuah ti kan theih mipawl kha hi na khua ah hin tuah aw,› tiah in ti ding,» tiah a ti hai.\\n24 Cun anih in, «Thungaiin ka lo sim, Profet zohman amai khua ah cohlan a hlawh lo. 25 Asinan thungaiin ka lo sim, Elijah san laiah kum thum le thla ruk sung van kharpit a si ih, ram pumpi ih mangṭam a tlun laiah, Israel ram ah nuhmei tampi an rak um. 26 Sihmansehla an lakih pakhat hnen hmanah Elijah cu thlah a si lo. Sidon ram Zarefath khua ih nuhmeinu hnen lawngah thlah a si. 27 Cule profet Elisha san laiah Israel ram ah miphar tampi an rak um. Siria-mi Naaman siarlo zohman thianter mi an rak um lo,» tiah a ti.\\n28 Cuih thu an theih tikah, sinakok sungih a um mi hmuahhmuah cu an thin a ling. 29 An ding ih Jesu cu khaw lengah an tûlsuak, cule an khaw umnak khām ihsin hlăwnthla dingin an hruai. 30 Asinan Jesu cu an lakin a pahtlăng ih a fehhlo.\\nKhawse Bawrhhlawh Dawisuaknak\\n31 Jesu cu Galili peng, Kapernaum khua ah a vung feh ih, Sabbath ni ah thu a zirh hai. 32 A kamsuakthu cu thuneihnak thawn a si ruangah, a thuzirh mi ah an khawruah a har zet.\\n33 Cuih sinakok sungah khawse bawrhhlawh thlarau neipa pakhat a rak um. Cule ring zetin a au ih, 34 «Ha! Nazareth Jesu, kanmah ten um nung, nang le kannih ziangso pehtlaihawknak kan neih? Kanmah siatsuah dingah maw na rat? Zo na si ti ka lo thei, nang cu Pathian Mi Thianghlim na si,» tiah a ti.\\n35 Cule Jesu in amah cu a kawk ih, «Daiten um, a sung ihsin suak aw!» tiah a ti. Khawsia in cu pa cu mipi hmaiih a hlăwnthluk hnuah, a parah zianghman tuahmawh loin a suahsan.\\n36 Cun an zaten an mang a bang ih, «Ziang ṭawngkam a si? Anih cun thlarau bawrhhlawhpawl cu thuneihnak le huham thawn thu a pe ih, an suak,» tiah pakhat le pakhat an tiaw rero. 37 Cule Jesu hmin cu cuih ram kiangkap hmun zakip ah a thang ṭheh.\\nJesu in Mi Tampi a Damter\\nMat 8:14-17; Mar 1:29-34\\n38 Jesu cu sinakok sung ihsin a suak ih, Simon-ih inn sungah a lut. Cu laifangah Simon nupi-ih nu cu bese zetin khawsiknat tuarin a um. Cule Jesu hnenah amahnu bawm dingin an dil. 39 Cu nuih kiangah Jesu a ding ih, a khawsiknat cu a kawk. Cule a khawsiknat cu a reh. A tho lohli ih, anmah a rian hai.\\n40 Ni a tlak zawngah nathri phunphun thawi natnak a tuartu hmuahhmuah a hnenah an rak hruai. An par fingfing ah a kut a rak suang ih a damter hai. 41 Khawsiapawl khal, «Nang cu Pathian Fapa Khrih na si!» tiih au phahin mi tampi sung ihsin an suak.\\nCule Jesu in a rak kawk hai. Khawsiapawl in amah cu Khrih a si ti an theih ruangah, an ṭawng ding a siang hai lo.\\nGalili ah Jesu Thu a Sim\\n42 Khua a hung van tikah, Jesu cu a păwksuak ih, ramṭhing ah a feh. Mipi in amah cu an hawl ih, a umnak hmun an va thlen tikah, anmah fehsan lo dingin an kai. 43 Asinan Jesu in an hnenah, «Khaw dang khalah Pathian uknak thuthangṭha cu ka phuang ding a si. Ziangruangahtile cumi hrangih thlah mi ka si,» tiah a ti. 44 Cule Galili peng ih sinakokpawl ah thu a sim.\\nDungthluntu Hmaisapawl Kawhnak\\nMat 4:18-22; Mar 1:16-20\\n1 Cule hitin a si, ni khat cu Genesareth tili kapih Jesu a din laiah, Pathian kamsuakthu ngai dingin mipi cun an ra pan luihlo. 2 Cule Jesu in tili kapih lăwng cawl pahnih a hei hmu. Ngakaitupawl cu lăwng sung ihsin an suak ih, an sûrpawl an khawlh rero. 3 Jesu cu lăwng pakhat deuh sungah a lut. Cuih lăwng cu Simon-ih ta a si. Cule tili kap ihsin lăwng cu málte hladeuh ih ṭhawn dingin Jesu in Simon a dil. Cule a to ih lăwng sung ihsin mipi cu thu a zirh hai.\\n4 Thusim a ṭheh tikah, Simon hnenah, «Ti thûknak lamah lăwng kha ṭhawn awla, nga kai dingin nan sûrpawl cu thlak uh,» tiah a ti.\\n5 Cule Simon in a sawn ih a hnenah, «Hotupa, zanvar taima zetin kan zuam mengmang nân, zianghman kan kai lo. Sikhalsehla na kamsuakthu vekin sûr cu ka thlâk hnik ding,» tiah a ti.\\n6 Cutiih an tuah tikah, nga tampi an awk ih an sûr tlek a thăwk. 7 Cule lăwng dangih a um mi an ngakaihpipawl kha anmah bawm dingin an kut an hei zâp. Cule an ra ih an lăwng pahnih pil zik tiangin nga an sănkhat.\\n8 Simon Peter in cumi a hmuh tikah, Jesu-ih khuk hramah a băwk ih, «Maw Bawipa, i fehsan aw, ziangahtile kei cu misual ka si!» tiah a ti.\\n9 Ziangahtile amah le a ngakaihpipawl hmuahhmuah cu an awh mi ngapawl kha an la ih, cupawl ruangah an khawruah a har zet. 10 An awh mi cun Simon-ih ngakaihpi Zebedi fapa, James le John khal an mang a bangter.\\nCule Jesu in Simon hnenah, «Ṭih hlah, tuihni thăwkin milai na kai thlang ding,» tiah a ti. 11 An lăwngpawl tili kapih an dinter hnuah, cutepawl cun ziang hmuahhmuah an tlansan ih, Jesu cu an thlun.\\nMat 8:1-4; Mar 1:40-45\\n12 Cule hitin a rak si, khaw pakhat ih Jesu a um laiah, ngai hnik, a taksa pumpuluk ih a phār mi pa pakhat in Jesu a hmuh tikah, a hmaiah a băwk ih, «Bawipa na duh ah cun i thiangter thei a si,» tiah a dil.\\n13 Jesu cun a kut a suah ih cu pa cu a thâm, «Ka duh a si, thiang aw,» tiah a ti. Hmakhatteah a phārnat cu a hlo. 14 Cule Jesu in cu pa hnenah, «Zohman sim hlah, cuhnakin va feh awla, puithiam hnenah na taksa va hmuh sawn aw. Na thian zo ruangah mi in an lo theihpinak dingah, Mosi ih thu a pek vekin thawinak va pe aw,» tiah a fial.\\n15 Sikhalsehla Jesu hmin cu a thang sinsin. Cun a thu ngaithla dingin le an natnak damter dingah, mipi tampi cun amah an ra pankhawm. 16 Jesu cu ramṭhing ah fehin thla a cam ṭheu.\\nJesu in Mizéngpa a Damter\\nMat 9:1-8; Mar 2:1-12\\n17 Cun ni khat cu thu a zirh rero laiah hitin a si, Farasipawl le Dānzirhtupawl cu cu tawkah an to. Cupawl cu Galili peng khaw tin kip in le Judia peng le Jerusalem ihsin a ra mi an si. Anmah damter dingah Bawipaih huham cu cu tawkah a um. 18 Cun ngai hnik, mi hrekkhat in a zeng mi pa pakhat cu a ihphah thawn an run zâwn. Jesu hmaiih hlum dingin luhpidan ding lamzin an hawl. 19 Mipi ruangah luhpi theinak ding lamzin an hmu lo. Cule inn tlunah an kai ih mizéngpa cu a ihphah thawn inn tlun ihsin mipi lak Jesu hmaiah an run ṭhum.\\n20 Jesu in an zumnak a hmuh tikah, anih in mizéngpa hnenah, «Milaipa, na sualpawl ngaidam ṭheh a si zo,» tiah a ti.\\n21 Cule Dānzirhtupawl le Farasipawl in an thinlung in, «Pathian thangsiattu hi pa hi zo a si? Pathian siarlo mi dang zo in so sualpawl ngaidam thei?» tiah ruah an thăwk.\\n22 Jesu in an ruahnakpawl a theih tikah, a sawn hai ih an hnenah, «Nan thinlung sungin ziang nan ruat? 23 ‹Na sualpawl ngaidam ṭheh a si zo,› ti maw, ‹Tho awla, feh aw,› ti so áwlsawn? 24 Sikhalsehla Minung Fapa in leilung tlunah sualpawl ngaidam theinak thuneihnak a nei a si ti nan theihnak dingah hihi tuah a si,» tiah a ti.\\nCule Jesu in mizéngpa hnenah, «Na hnenah ka lo sim, tho aw, na ihphah la awla, na inn ah tlung aw,» tiah a ti.\\n25 Hmakhatteah mizéngpa cu mipi hmaiah a tho, a ihnak cu a la ih Pathian thangṭhat phahin a inn ah a tlung. 26 Cule an zaten an mang a bang ih, Pathian an thangṭhat. Ṭihnak in an khat ih, «Tuihsun ah hminsintlak thilpawl kan hmu a si hi!» tiah an ti.\\nMat 9:9-13; Mar 2:13-17\\n27 Hi thilpawl hnuah Jesu cu a feh ih, Levi an ti mi siahkhawngtu cu siahkhawnnak bûk ih a to lai kha a hei hmu. Cule Jesu in a hnenah, «I thlun aw,» tiah a ti.\\n28 Cule Levi cu a ding ih, ziang hmuahhmuah tân tain Jesu a thlun. 29 Cule Levi in Jesu hrangah amai inn ah puai ropi a tuah. Cu tawkah siahkhawngtu burpi le mi dangpawl tla Jesu le a thluntupawl hnenah rawl an ei ve. 30 Cule Farasipawl le Dānzirhtupawl cu a dungthluntupawl dokalhin an phunzai. «Ziangah so siahkhawngtupawl le misualpawl thawi ei le in ih nan um?» tiah an ti.\\n31 Jesu cun a sawn hai ih an hnenah, «Miharhdampawl in sibawi an ṭul lo, minapawl lawngin an ṭul a si. 32 Midingfelpawl ko dingin ka ra lo, misualpawl lung thleng dingih ko dingah ka ra sawn a si,» tiah a ti.\\nRawlulh Thu Jesu an Sut\\nMat 9:14-17; Mar 2:18-22\\n33 Cule annih in a hnenah, «John-ih dungthluntupawl cu rawl an ul ṭheu ih, thla an cam ṭheu. Farasipawlih dungthluntupawl khal cutivekin an tuah. Asinan ziangruangah nangih dungthluntupawl hmuah an ei ih an in?» tiah an ti.\\n34 Cule anih in an hnenah, «Mo neitupa an hnenih a um laiah, mo lawmtupawl cu rawl nan ulter thei ding maw? 35 Asinan an hnen ihsin mo neitupa lakhloh ni a thleng leh ding. Cutikah rawl an ul leh ding,» tiah a ti.\\n36 Cun an hnenah hi tahṭhimnak hi a sim, «Zohman in sinfen hlun cu puanthan thar belcáwng in an belh kêl lo. An belh asile, sinfen thar in a dirtlek ding, a thar le a hlun cu an milaw lo a si. 37 Cule zohman in sabitzu thar kha savun thâwl hlun sungah an thun kêl lo. An thun asile, sabitzu thar in savun thâwl hlun cu a kekter ding. Cule sabitzu cu a dăwk ding ih, savun thâwl hlun khal cu a siat ding. 38 Sabitzu thar cu savun thâwl thar sungih thun tengteng sawn ding a si, cule an pahnih in an siat lo ding. 39 Zohman sabitzu hlun in zotu in a thar a hiar lohli lo, ziangahtile anih in, ‹Sabitzu hlun cu a ṭhasawn a si,› a ti,» tiah a sim.\\nJesu cu Sabbath Lal a Si\\nMat 12:1-8; Mar 2:23-28\\n1 Cule hitin a si, Sabbath ni hmaisa a cem hnu, a neta Sabbath ni ah, Jesu cu sangvut ló lakin a feh. A dungthluntupawl in sangvut vui an sik, an kut in an nuai ih a fáng cu an ei. 2 Cule Farasi mi hrekkhat in an hnenah, «Ziangah so Dān in Sabbath ni ih tuah a sian lo mi nan tuah?» tiah an ti.\\n3 Jesu in a sâng hai ih, «David le a hnenih um mipawl an ril a rawn tikah, David in ziang a tuah ti nan rak siar lo maw? 4 Pathian inn sungah David cu a lut ih, Sangserh cu a la ih a ei, cule a rualpipawl khal ziangmaw zât a pe ve hai. Cuih sang cu Dān in puithiampawl lawng ei dingih a sian mi a si,» tiah a ti.\\n5 Cule Jesu in an hnenah, «Minung Fapa cu Sabbath Lal khal a si,» tiah a ti.\\nSabbath Ni ih Mi Damternak\\nMat 12:9-14; Mar 3:1-6\\n6 Cun hitin a si, a dang Sabbath ni ah, Jesu cu sinakok sungah a lut ih thu a zirh. Cu tawkah a vawrh lam kut a ro mi pa pakhat a rak um. 7 Dānzirhtupawl le Farasipawl in Jesu kha sual an puh theinak dingah, Sabbath ni ah a damter pei maw, damter lo tiah ṭhaten an zohhliah. 8 Asinan Jesu in an thinlung ih an ruah mi a thei ih, a kut a ro mi pa hnenah, «Tho awla, a laiah hin ra ding aw,» tiah a ti.\\nCule cu pa cu a tho ih cu tawkah cun a ra ding. 9 Cun Jesu in an hnenah, «Dān in Sabbath ni ah thil ṭha tuah maw, thil ṭhalo tuah in siang, mi nunnak run ding maw, thah ding a siang? tiah ka lo sut,» tiah a ti hai.\\n10 Cule a kiangkapih mi hmuahhmuah cu a zohkûal ih, cu pa hnenah cun, «Na kut hawi hnik,» tiah a ti.\\nAnih cun a kut cu a hun hawi ih, khat lam vekin a dam. 11 Asinan Dānzirhtupawl le Farasipawl cu an thin a heng tuk lawmmam ih, Jesu parah ziang an tuah ding ti pakhat le pakhat an rawnaw.\\nMat 10:1-4; Mar 3:13-19\\n12 Cun hitin a si, cu laiah Jesu cu thlacam dingin tlang parah a feh ih, Pathian hnenah zanvar thla a cam. 13 Khua a van tikah, a hnenah a dungthluntupawl a ko hai ih, mi hleihnih a hril. Cupawl cu apostolpawl ti khalin a ko hai. 14 Peter ti khalih hmin a pek mi, Simon le a naupa Andru, James le John, Filip le Bartholomeo, 15 Mathai le Thomas, Alfias fapa James, aZilot an ti mi pa Simon, 16 James fapa Judas le Jesu phiarsawmtu ih cang Judas Iskariot tla an si.\\n6:15a Zilot: Phunhnam ṭăn zettu poliṭik mi tinak a si. Khrih dungthluntu a si hlanah Simon hi phunhnam ṭăn zettu poliṭik mi a rak si dah.\\nJesu in Mipi Tam Zet a Damter\\n17 Jesu cu anmah zawngah a rung suk ih, a dungthluntu mipi le a thusim mi ngai dingah le an nathripawl damter dingih Judea peng hmuahhmuah le Jerusalem ihsin a ratupawl le tipi kapih um Ṭaiar khawpi le Sidon khawpi ihsin a ra mi mipi tampi pawl zawngah hmun rāwn ah a ding. 18 Thlarau bawrhhlawhpawl ih zăwnzaihter mipawl tla damter an si. 19 Jesu sung ihsin huham a suak ih an zaten a damter hai ruangah, mipi in amah thâm dingin an hawl.\\n20 Cun anih cun a dungthluntupawl a zoh hai ih,\\n«Nannih mităngdawrpawl, mithlawsuak nan si,\\nZiangahtile Pathian uknak cu nanmai ta a si.\\n21 Nannih atu ih rilrâwngpawl, mithlawsuak nan si,\\nZiangahtile nan tlai leh ding.\\nNannih atu ih a ṭap mipawl, mithlawsuak nan si,\\nZiangahtile nan hni leh ding.\\n22 Minung Fapa ruangah mi in an lo hua ih,\\nAn pawlkawmnak sung ihsin an lo suah, an lo zawkzet ih, nan hmin an simsiat tikah,\\nMithlawsuak nan si.\\n23 Cuih ni ah cun lungawiaipuangin um uh, aipuan ruangah khir uh!\\nZiangahtile ngai hnik uh, vanram ih nan lawmman cu a ropi a si.\\nZiangahtile cutivekin an pupápawl in profetpawl an rak tuah a si.\\nJesu in Hmakhawpihnakpawl a Phuang\\n24 «Asinan nannih milianpawl, nan hmakhua a pit a si,\\nZiangahtile nannih cun nunnăwmnak nan rak ngah zo.\\n25 Nannih atu ih mikhawpkhampawl, nan hmakhua a pit a si,\\nZiangahtile nan ril a râwng leh ding.\\nNannih atu ih hni rero pawl, nan hmakhua a pit a si,\\nZiangahtile ṭapin nan aihram leh ding.\\n26 Mi hmuahhmuah in an lo lăwm tikah, nan hmakhua a pit a si,\\nZiangahtile an pupápawl in cutivekin profet deupawl parah an rak tuah a si.\\n27 «Asinan nannih ka thu a ngaithlatupawl ka lo sim a si, nan ralpawl duhdaw uhla, a lo huatupawl parah thil ṭha tuah uh. 28 A lo camsetupawl thlawsuah pe uhla, siava zetih a lo tuahsetupawl hrangah thlacam uh. 29 Na biang khat lam a lo bēngtu hnenah, na biang khat lam khal tŭn aw. Na kâwrfual latu hnenah, na angki sunghruh khal a lâk ding êl hlah. 30 A lo diltu pauhpauh cu pe aw. Mi in na thil neih mi a lo laksak asile, dilsâl nawn hlah. 31 Mi in nan parah tuah hai seh ti nan duh vekin, nanmah khal in an parah tuah ve uh.\\n32 «Nanmah a lo duhdawtupawl lawng nan duhdawt asile, ziang lăwmnak so na ruahsan thei ding? Ziangahtile misualpawl hman in anmah duhdawtupawl cu an duhdaw ve a si. 33 Nan parih thil ṭha a tuahtu par lawngih thil ṭha nan tuah asile, ziang lăwmnak so nan ruahsan thei ding? Ziangahtile misualpawl khal in cuvekin an tuah ve a si. 34 Cule ka ngahsal leh ding tiah nan beisei mi hnen lawngih nan cawih asile, ziang lăwmnak so nan beisei thei ding? Ziangahtile misualpawl khal in ngahkim lehsal dingin, cuvekin an tuah ve a si. 35 Asinan nan ralpawl duhdaw uhla an hrangah thil ṭha tuah uh. Ngah lehsal ding beisei loin cawih uh. Cule nan lawmman cu a ropi ding ih, Cungnung Bik-ih fāte nan si ding. Ziangahtile Pathian amah rori cu lungawihna a thiam lo mi le miṭha lopawl par khalah a ṭha a si. 36 Curuangah nan Pa zah a ngai vekin, zahngai ve uh.\\n37 «Thu va ṭhen hlah uh, cule thuṭhensak nan si lo ding. Thiamlo mi coh hlah uhla, thiamlo coter nan si lo ding. Mi ngaidam uhla, ngaihdam nan si ve ding. 38 Pe uhla, pek nan si ve ding. Tahnak dik, nĕm le sawihngetin, liam thluahthloin nan ṭāng sungah mi in an lo pe ding. Ziangahtile mi nan tahnak khan, tah nan si ve ding,» tiah Jesu in a ti.\\n39 Cule an hnenah hi tahṭhimnak khal a sim, «Mitcaw in mitcaw a hruai thei ding maw? An pahnih in khur sungah an tla lo ding maw? 40 Dungthluntu cu a zirhtupa hnakin a cungnungsawn lo. Asinan famkim ko zirhngah mi kip cu a zirhtupa tluk a si ding. 41 Nangmai mit sungih thing tluan hman ruat loin, ziangahso na unaupaih mit sungih mithnawm fate cu na zoh? 42 Asilole nangmai mit sungih thing tluan hmu si loin, ‹Unaupa, na mit sung ihsin na mithnawm fate kha lo cawihsak ning,› tiah, ziangtin so na unaupa hnenah na ti thei? Midepdepa! Nan mit sungih thing tluan kha hlăwn hmaisa ta awla, na unaupaih mit sungih mithnawm fate cawih ding mi cu fiangten na hmu thei ding.\\nA Rah in Nan Thei Ding\\n43 «Ziangahtile thingkung ṭha in rah sia a rah dah lo ih, thingkung sia khal in rah ṭha a rah dah ve lo. 44 Ziangahtile thingkung hmuahhmuah cu a rah in theih a si. Ziangahtile hling kung ihsin theirah an lo dah lo, hling bur ihsi khalin sabit rah an lo dah lo. 45 Miṭha cun a thinlung sungih hlawnthil ṭha a khawl mi a suah ih, miṭha lo cun a thinlung sungih hlawnthil ṭhalo a khawl mi a suah. Ziangahtile a thinlung sungih a luangliam mi cu a kâ in a ṭawngsuak a si.\\nLungpi parih Inn Sak\\n46 «Ka lo sim mi thilpawl tuah si loin, ziangahso, ‹Bawipa, Bawipa,› tiah in kawh? 47 Zokhal ka hnenah ra in, ka sim mi thupawl hna ih thei ih cupawl a tuahtu cu, ziang thawn an bangaw ti ka lo hmuh ding. 48 Cu pa cu thûk zet lai tahratin lungpi parih ṭohram buntu inn saktupa thawn an bangaw. Tilik a tlun tikah, cuih inn cu tilian in nasazetin a sawh ih, cumi cu a hnînter thei lo, ziangahtile cumi cu lungpi parih ṭohram bŭn mi a si. 49 Asinan ka sim mi thu hna ih thei ih a tuah lo tu cu mi pakhat ṭohram bŭn mi um loih, leilung parih inn a saktu thawn an bangaw. Cuih inn cu tilian in a sawh tikah, hmakhatteah a tlu. Cuih inn ṭiatbăldan cu nasatak a si,» tiah a ti.\\nRalkap Zakhat Hotupaih Zumnak\\n1 Jesu cu a thu ngaitu mipi hnenih a thusim hmuahhmuah a ṭheh tikah, Kapernaum khua ah a lut. 2 Cu tawkah ralkap 100 hotupa ih a duh zet mi, siahhlawhpa cu a na ih, a thi zikte. 3 Cuih ralbawipa in Jesu thuhla a theih tikah, a siahhlawh ra damter dingin va dil dingah, Jew-pawlih miupapawl a hnenah a hei thlah. 4 Cule Jesu hnen an thlen tikah, nasazetin an dil ih, «Na tuahsak dingah hi pa cu a tlak a si. 5 Ziangahtile anih cun kan miphun a duhdaw ih, kan hrangah sinakok a sak,» tiah an ti.\\n6 Cun Jesu cu an zawngah a feh. Cule ralbawipaih inn ihsin a hlat nawn lonak hmun an thlen tikah, ralkap 100 hotupa cun a rualpipawl a thlah ih, «Bawipa, nangmah le nangmah buaiawter hlah, ziangahtile ka luangpi hnuaiih nang ra lut dingah kei ka tlak lo. 7 Curuangah keimah khal na hnenih ra ding tlak ah ka ruataw lo. Kam khatte ṭawng men awla, ka siahhlawh cu a dam mai ding. 8 Ziangahtile keimah khal mi thuneihnak hnuaiih um ka si, ka kut hnuaiah ralkappawl an um ve. Pakhat hnenah, ‹Feh aw,› ka ti le a feh; a dang pakhat hnenah, ‹Ra aw,› ka ti le a ra; ka siahhlawh hnenah, ‹Hihi tuah aw,› ka ti le a tuah,» tiah a ti.\\n9 Jesu in hi thilpawl a theih tikah, cu pa cu mak a ti, cule a herkûal ih a dungih a thluntu mipi hnenah, «Ka lo sim a si, Israel-mipawl lak hmanah hivek zumnak nasa ka hmu hrih lo!» tiah a ti. 10 Cule ralbawipa ih thlah mipawl inn ih an kirsal tikah, a rak na mi siahhlawhpa cu harhdamin an va hmu.\\nJesu in Nain Khua ih Nuhmeinuih Fapa a Thoter\\n11 Cule a thaisun ah hitin a si, Jesu cu Nain an ti mi khua ah a feh. A dungthluntu mi tampi le mipi cu a zawngah an feh ve. 12 Khaw sung luhnak kăwtka kiang a thlen tikah, ngai hnik, mithi pakhat an rak zâwn; mithipa cu nuhmeinuih fapa neihsŭn a si. Nuhmeinuih zawngah cun khaw sung mi, mi tam zet an tel. 13 Bawipa in cu nu a hmuh tikah, a parah lainatnak a nei ih, a hnenah, «Ṭap hlah,» tiah a ti.\\n14 Cun Jesu cun a va naih ih, ruak kuang cu a thâm. Cule a ruak kuang zâwntupawl cu an dîng. Jesu in, «Tlangval, tho aw ka lo ti,» tiah a ti. 15 Cule mithipa cu a hung to ih, ṭawng a thăwk. Cule Jesu in cu pa cu a nu hnenah a pe.\\n16 Cun mi hmuahhmuah in an ṭih ih, Pathian an thangṭhat. Mi hrekkhat in, «Kan lakah profet ropi a suak zo, an ti.» A dangpawl in, «Pathian in a mipawl a rung vehvai zo a si,» tiah an ti. 17 Cule himi Jesu-ih thuhla cu Judia peng pumpi le a kiangkap ram pumpi ah a thang thluh.\\nBaptisma Petu John le Jesu\\n18 John-ih dungthluntupawl in hi thil hmuahhmuah thuhla cu John an sim. 19 Cule John in a dungthluntupawl lak ihsin mi pahnih cu a hnenah a ko hai ih, Jesu hnenah, «Nangmah hi a ra ding mi pa cu na si maw, asilole a dang kan rak thlir hrih ding saw?» tiih va sut dingah a hei thlah hai.\\n20 Cutepawl Jesu hnen an thlen tikah, «Annih in, ‹Nangmah hi a ra ding mi pa cu na si maw, asilole a dang kan rak thlir hrih ding saw?› tiih ra lo sut dingin baptisma petu John in na hnenah in rak thlah a si hi,» tiah an ti.\\n21 Cule cuih cān fangah Jesu in mi tampi ih nathri siseh, natsia siseh, khawse ṭhalo neipawl siseh a rak damter; mitcaw tampi khua a hmuter hai. 22 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Va feh uhla nan hmuh mi le nan theih mi thilpawl hi John hnenah va sim uh: mitcawpawl in khua an hmu ih, kebáipawl an feh; mipharpawl an thiang ih, hnasetpawl in an thei thei; mithipawl an tho ih, mifarahpawl hnenah thuthangṭha phuan a si. 23 Cule keimah ruangih a tlubah lo tu cu, mithlawsuak a si,» tiah a ti.\\n24 John-ih palaipawl an tlun hnuah, Jesu in John thuhla mipi hnenih sim a thăwk. «Ziang zoh dingah so ramṭhing ah nan va feh? Thli ih a sĕmhnin rero mi câlte kung zoh dingah maw? 25 Ziang zoh dingah so nan va feh? Sinfen nêm a hruhtupa zoh dingah maw nan feh? Ngai hnik uh, sinfen nêm hruhtupawl le nunnuam zetih a nungtupawl cu siangpahrang innpawl ah an um. 26 Ziang zoh dingah so nan feh? Profet zoh dingah maw? Nan hnenah ka lo sim, a dik a si, John cu profet hnakin a ropisawn.\\n27 ‹Ngai hnik, na hmaiah ka palai ka thlah ding,\\nAnih in na lamzin cu na hmaiah a sial ding,›\\ntiih a thuhla an ngan mi pa cu hi pa hi a si.\\n28 «Ziangahtile nan hnenah ka lo sim, nunau hrin mi lakah baptisma petu John hnakih profet ropi an um lo. Asinan Pathian uknak ih mitenaubik cu, John hnakin a ropisawn a si,» tiah a ti.\\n29 Cule mipi hmuahhmuah le siahkhawngtupawl in cumi cu an thei ih, Pathian cu a dik a si tiah an rak phuang. Annihpawl cu John-ih baptisma cotu an si. 30 Asinan Farasipawl le Dānthiampawl in anmah hrangih Pathian thil tum cu an rak hnáwng. Annihpawl cu John ih baptisma pek mi an si lo.\\n31 Cule Bawipa in, «Tuih san minungpawl hi ziang thawn ka khaikhin hai pei? Ziang thawn an bangaw? 32 Annih cu dawrhmun ih to ih, pakhat le pakhat auhawin,\\n‹Phirivau kan rak lo tumsak ih, nan lâm lo,\\nMithi ṭahnak hlapawl kan lo saksak ih, nan ṭap lo,›\\ntiih tiawtu nauhakpawl an bang.\\n33 «Ziangahtile baptisma petu John cu rawl ei lo le sabitzu in loin a rat tikah, ‹Khawsia a nei,› tiah nan ti. 34 Minung Fapa cu in le ei in a ra, cule nannih in, ‹Ngai hnik uh, hi pa cu rawl phâm le sabitzu phâmpa a si ih, siahkhawngtupawl le misualpawlih rualpi a si!› tiah nan ti. 35 Asinan afimnak cu a fale hmuahhmuah in thiam an coter a si,» tiah a ti.\\n7:35a fimnak cu a fale hmuahhmuah in thiam an coter a si: Mifimpawlih ṭawngkam cu mifim hmuahhmuah in an theithiam tinak a si.\\nSual Tuahtunu Jesu in a Ngaidam\\n36 Cun Farasi pakhat in Jesu kha a hnenih rawl ei dingin a sawm. Cule Jesu cu Farasipaih inn ah a feh ih, rawl ei dingin a hil. 37 Cule ngai hnik, khaw sungih misual nunau pakhat in Farasipaih inn ah Jesu cabuai a hil ti a theih tikah, alabasṭa lung ih tuah mi thâwl in hriak rimhmui a rak keng. 38 Jesu-ih dung lam, a ke hramah dingin a ṭap ih, a mitthli thawn Jesu-ih ke cu khawlh a thăwk. Cule a lusám in a mitthli cu a hnûl, a ke a hnam ih hriak rimhmui a culh.\\n39 Cumi cu rawl ei sawmtu Farasipa in a hmuh tikah, a thinlung sungten, «Hi pa hi profet a si ngai ah cun, a ra thâmtu nunaunu hi zo a si ti le ziang vek nunau a si ti thei ding a si, ziangahtile hi nu cu misual a si,» tiah a ruat.\\n40 Cule Jesu in a sawn ih a hnenah, «Simon, na hnenah thu lo sim ding ka nei,» tiah a ti.\\nCutikah anih in, «Zirhtupa, i sim aw,» tiah a ti.\\n41 Jesu in, «Paisa cawihtu pakhat hnenah mi pahnih in leiba an nei. Pakhat in dinari paisa 500 a bâk ih, a dang pakhat in dinari paisa 50 a bâk. 42 Cule a rulhsalnak ding zianghman an neih lo tikah, an pahnih in a ngaidam hai. Cuti asile, i sim hnik, zo sawnin cu pa cu a duhdaw deuh ding?» tiah a ti.\\n43 Simon in a sawn ih, «A ngaidam tamdeuh mi a si ding tiah ka ruat,» tiah a ti.\\nCutikah Jesu in a hnenah, «Na thuṭhen mi cu a dik a si,» tiah a ti.\\n44 Cun Jesu cu nunaunu lamah a her ih, Simon hnenah cun, «Hi nu hi na hmu maw? Na inn sungah ka rung lut ih, nang in ka ke khawlhnak ding hrang tidai i rak pe lo, asinan hi nu cun a mitthli thawn ka ke a khawlh ih a lusám in a hnûl. 45 Nang cun hnămnak thawn cibai i bûk lo, asinan hi nu cun ka rung luh ihsin ka ke hnăm a cawl hrih lo. 46 Nang cun ka lu hriak i thih lo, asinan anih cun ka ke ah hriak rimhmui i culh. 47 Hipawl hmuahhmuah ruangah, na hnenah ka lo sim, a tam zet mi a sualpawl ngaidam a si ruangah, anih cun nasazetin a duhdaw a si. Málte lawng ngaihdam mi cun a duhdaw dêm ve,» tiah a ti.\\n48 Cule Jesu in cu nu hnenah, «Na sualpawl cu ngaidam a si zo,» tiah a ti.\\n49 Amah cabuai hilpitupawl in, «Sualpawl khal ngaidamtu hi pa hi zo a si?» tiah an thinlung sungten ti an thăwk.\\n50 Cun Jesu in nunaunu hnenah, «Na zumnak in a lo rundam zo. Hnangamten va feh aw,» tiah a ti.\\nNunau Tampi in Jesu an Rian\\n1 Cuihhnu ah hitin a si, Jesu cu lungawiumza Pathian uknak thuthang sim le phuangin khawpi kip le khawte kip a tlâwng vivo. Cule a dungthluntu hleihnih pawl le, 2 thlarau sual ih luhhnawh damter mi nunau hrekkhat le an natnak damter mipawl le a sung ihsin khawsia pasarih a dawisuahsak mi Magdalin tiih kawh mi Mary, 3 Herod-ih thilri kilkhawitu Kuza nupi Joana, Susanna le an neih mi thilri hmangih Jesu rawng rak bawlsaktu mi dang tampi tla a zawngah an tel.\\nThlaici Vawrh Tahṭhimnak\\nMat 13:1-23; Mar 4:1-20\\n4 Khaw tin ihsin mipi tam zet an pungkhawm ih, Jesu hnenah an ra, anih in an hnenah hi tahṭhimnak hi a sim: 5 «Thlaici vawrhtu cu a thlaici vawrh dingin a fehsuak. Thlaici a vawrh tikah, a hrekkhat cu lamzin kap tluanah an tla, mi in an pál ih tlun zuang vâtepawl in an rak ei ṭheh. 6 A hrekkhat cu lung parah an tla. A hnawng mi a tlaksăm ruangah a keuh veten a ro. 7 Cule thlaici hrekkhat cu hlingrûl lakah an tla, hlingrûl thawn an ṭhangtlang ih hling kungpawl in an zâp ṭheh. 8 Cun a dang cu leiram ṭhatnak ah an tla, cule an ṭhang. Cun alet 100 in rah a rah,» tiah a ti.\\nCuih thilpawl a sim ṭheh hnuah, «Theihnak hna a neitu cun thei seh!» tiah a ti.\\n9 Cun, «Cuih tahṭhimnakih tican cu ziang a si?» tiah a dungthluntupawl in Jesu an sut.\\n10 Cule Jesu in, «Pathian uknak thuthuppawl theih theinak cu nan hnenah pek a si zo. Asinan,\\n‹Hmu na cingih hmu lo dingin le,\\nHna ih thei na cingih theithiam lo dingin,›\\nmi dang hnenah cun tahṭhimnakpawl in sim a si.\\n11 «Hi tahṭhimnakih tican cu hitin a si: thlaici cu Pathian kamsuakthu a si. 12 Lamzin kap tluanih a tla mi cu kamsuakthu a ngaithlatu an si; an zum ih rundam an silonak dingah, Diabol a ra ih an thinlung sung ihsin kamsuakthu cu a lakhlohsak hai. 13 Lung parih a tla mipawl cu, an ngaithlak tikah aipuang zetih kamsuakthu a cohlangtu an si. Asinan an thinlung sungah hram a neih lo ruangah, cān tawite sung lawng an zum ih, sualfawrhnak an tawn tikah an tluhlo. 14 Cun hlingrûl lakih a tla mi cu hipawl hi an si: an rak ngaithlak tikah anmai duhdān in an feh, hi leitlun nun khawruahharnak, lennak le năwmnak pawl in a zâp ih, an pitling lo. 15 Asinan leiram ṭha parih a tla mi cu hipawl hi an si: thinlung ṭha le dik an nei ih, kamsuakthu an theih tikah an kaihnget ih, tuarfainak thawn rah an suah.\\nMat 5:14-16; Mar 4:21-23; Luk 11:33-36\\n16 «Mi zohman in meito vâng tahratin, bel in an khuh dah lo, asilole ihkhun hnuaiah an ret dah lo, cuhnakin a luttu hmuahhmuah in tleu an hmuh theinak dingah, meitoṭhuam parah an ret sawn a si. 17 Ziangahtile lang leh lo dingih thuh mi zianghman a um lo ih, theih leh lo ding mi le tleu ih langsuak leh lo ding mi thuthup zianghman a um lo. 18 Curuangah thu nan ngaithlakdān ah fimkhur uh. Ziangahtile zokhal a neitu cu tamsinin pek a si ding, cule zokhal a nei lo tu cu a neih vekih lang mi hman a hnen ihsin laksak a si ding,» tiah a ti.\\nJesu Nu le a Naupalepawl\\nMat 12:46-50; Mar 3:31-35\\n19 Cuih cān ah, a nu le a naupalepawl a hnenah an ra. Asinan mipi an tet tuk ruangah a hnen an thleng thei lo. 20 Cule mi hrekkhat in Jesu hnenah, «Na nu le na naupalepawl cu nangmah lo hmuh duhin lengah an ding,» tiah an sim.\\n21 Cule anih in a sawn hai ih an hnenah, «Pathian kamsuakthu a ngaithla ih a tuahtu cu, ka nu le ka naupalepawl an si,» tiah a ti.\\nThlisia le Tisuar in Jesu-ih Thu an Ngai\\nMat 8:23-27; Mar 4:35-41\\n22 Cule ni khat cu hitin a si, Jesu cu a dungthluntupawl thawn lăwng sungah a lut ih an hnenah, «Tili khat lam ralah feh uhsi,» tiah a ti hai. Cule lăwng in an feh. 23 Cutiih lăwng ih an feh rero laiah Jesu cu a rak itthat. Tili parah thlisia a rung hrang ih an lăwng cu tidai in a khah ruangah an dinhmun cu ṭihnungza a si.\\n24 Dungthluntupawl cu Jesu hnenah an va feh ih, an va ṭhang. Cule, «Hotupa, Hotupa, kan pil cuahco a si!» tiah an ti.\\nCule Jesu cu a hung tho ih thli le tisuar cu a kawk. Cun thli cu a cawl ih, tili cu a dai khepkhep. 25 Cule anih in an hnenah, «Khuiah so nan zumnak cu?» tiah a ti.\\nAnnih in an ṭih ih an mang a bang. Cule pakhat le pakhat, «Hi pa hi ziang vek minung so a si, thli le tidai pawl hman in a thu an lun hi!» tiah an tiaw.\\nKhawse Pawlh Mi Damternak\\nMat 8:28-34; Mar 5:1-20\\n26 Jesu le a dungthluntupawl cu Galili ralkhat ih um, Gadara ram an thleng. 27 Khawmual parih Jesu a suah tikah, khawsiapawl ih reipi an pawlh mi pa pakhat in a rak táwng. Cu pa cu hnipuan zianghman a hruh lo, inn khalah um loin, thlān lakah a um sawn. 28 Jesu a hmuh tikah a au ih, a hmaiah a tlu, cule aw ring zetin, «Cungnungbik Pathian Fapa, Jesu, nang le kei hi ziang pehtlaihawknak so kan neih? I hrem hlah aw, ka lo dil a si,» tiah a ti.\\n29 Ziangahtile Jesu in thlarau bawrhhlawh kha cu paih sung ihsin suak dingin thu a rak pek zo. Vei tampi khawsia in cu pa cu a kaihrem ih, ke hrennak le thir cikcinpawl in an ṭemṭawn ih an kil. Asinan cikcinpawl cu a catter ih, khawsia in cu pa cu ramṭhing ah a dawisuak ṭheu.\\n30 Jesu in a hnenah, «Na hmin zo a si?» tiah a sut.\\nCule anih in, «Lizon,» tiah a ti, ziangruangahtile khawsia tampi a sungah an lut. 31 Khur thûk zet sungih feh dingin thu pe lo dingin, Jesu hnenah an dil.\\n32 Cu laifangah tlang parah văwk rual tampi rawl an ei rero. Khawsiapawl cun Jesu hnenah văwk rual sungih luh siang dingin an dil. Cule a siang hai. 33 Cu paih sung ihsin khawsiapawl cu an suak ih, văwk rual sungah an lut. Cule cuih văwk rual cu khamhrâp ihsin tili sungah an tlânthla ih an pil ṭheh.\\n34 Văwk kiltupawl in thil cang mi an hmuh tikah an tlân ih, cuih thuhla cu khaw sungah le ramlak ah an thăn ciamco. 35 Cun thil cang mi zoh dingah mipi an va feh. Jesu hnen an va thlen tikah, a sung ihsin khawsiapawl a dawisuahsak mi pa cu hnipuan hruh le lungfimin Jesu ke hramih toin an va hmu. Cule an ṭih. 36 A rak hmutupawl in ziangtin khawse pawlh mi pa a dam ti kha cupawl hnenah an rak sim. 37 Cule Gadara ram mipi hmuahhmuah in an ṭih tuk ruangah, Jesu kha anmah suahsan dingin an dil. Cule Jesu cu lăwng sungah a lut ih, a umnak hmun kēl ah a kirsal.\\n38 Khawsiapawl ih an suahsan mi pa in, Jesu hnenih um dingin a dil. Asinan Jesu in a tlunter ih, 39 «Na inn ah va tlung awla, na parah Pathian in ziangtluk thil ropi a tuah ti kha va phuang aw,» tiah a ti. Cule cu pa cu a feh ih, Jesu in a parih thil ropi a rak tuah mipawl cu cuih khaw pumpuluk ah a thansuak ṭheh.\\nMinanu le Mithinute\\nMat 9:18-26; Mar 5:21-43\\n40 Cule hitin a si, an zaten amah an rak beisei ruangah Jesu a ra kirsal tikah, mipi in lungawi zetin an rak cohlang. 41 Cule ngai hnik, sinakok uktu Jairas an ti mi pa cu, cu tawkah a ra thleng ih, Jesu ke hramah a băwkkhup. Cun a inn ih ra dingin Jesu cu a dil. 42 Ziangahtile a fanu neihsŭn kum hleihnih mite cu a thi zikte.\\nJesu cu a va feh ih, mipi in amah cu an năwr luihlo. 43 Cu laiah, cu tawkah kum hleihnih sung thiputnat tuar nunau pakhat a rak um. A nunkhawsaknak ding hmuahhmuah sibawipawl hnenah a hmang thluh nân, zohman in an damter thei lo. 44 Jesu dung ihsin a thlun ih a sinfen zim a thâm. Cule hmakhatteah a thiput cu a reh.\\n45 Cule Jesu in, «Zo in so i thâm?» tiah a ti.\\nAn zaten an phat cio tikah, Peter le amai hnenih um mipawl in, «Hotupa, mipi in an lo tûl ih an lo năwr luihlo si khawh, ziangtin, ‹Zo in so i thâm?› na ti,» tiah an ti.\\n46 Cule Jesu in, «Mi pakhat khat in in thâm a si, ziangahtile ka sung ihsin huham a suak ti ka thei,» tiah a ti. 47 Nunaunu in a thupaw thei lo ti a hmuh tikah, ṭhia phah rero in a ra ih, Jesu hmaiah a băwkkhup. Cu nu cun mi hmuahhmuah hmaiah ziangruangah Jesu a thâm ti le hmakhatteah ziangti vekin a dam ti cu Jesu hnenah a phuang.\\n48 Jesu in cu nu hnenah, «Ka fanu, na thinphâng hlah, na zumnak in a lo damter zo, hnangamten va feh aw,» tiah a ti.\\n49 Cutiih Jesu a ṭawng rero laiah sinakok uktupaih inn ihsin mi pakhat a ra thleng ih, «Na fanu a thi zo; Zirhtupa cu tibuai rero nawn hlah,» tiah a ti.\\n50 Jesu in cuih thu a theih tikah, Jairas hnenah a sawn ih, «Phâng hrimhrim hlah, a zum lawng zum men aw, cule na fanute cu a dam ding,» tiah a ti.\\n51 Cule Jairas-ih inn a va thlen tikah, Jesu in Peter, James, John le cuih nunaunuteih nu le pa siarlo zohman luhter a siang lo. 52 Cule inn sungih a um mi an zaten nunaunute cu an ṭah ih an râk rero. Cutikah Jesu in, «Ṭap hlah uh, anih hi a thi lopi, a itthat sawn a si,» tiah a ti. 53 Nunaunute a thi zo ti an theih ruangah, annih in Jesu cu an hnihsan.\\n54 Cule an zaten lengih a suahter hai hnuah, cu nu cu a kut in a vun kai ih, a ko, «Nute, tho aw,» tiah a ti. 55 Cun a thlarau a ra kirsal ih, nunaunu cu a tho lohli. A ei ding rawl pe dingin thu a pe hai. 56 Cule a nu le a pa cu an khawruah a har zet. Asinan Jesu in a nu le a pa hnenah a thil tuah mi cu zohman sim lo dingin a cah hai.\\nJesu in Mi Hleihnih a Thlah\\nMat 10:5-42; Mar 6:7-13\\n1 Jesu in a dungthluntu hleihnih pawl cu hmunkhatah a kokhawm ih, khawsia hmuahhmuah parah le nathripawl damter theinak huham le thuneihnak a pe hai. 2 Pathian uknak thu phuang dingah le mina damter dingah anmah cu a thlah. 3 Cule anih in an hnenah, «Nan khualtlawnnak hrangah zianghman keng hlah uh, kianghrăwl siseh, zâl siseh, rawl siseh, paisa siseh, kâwrfual zun hnih siseh keng hlah uh. 4 Nan luhnak inn pauhpauh ah cām uhla, cutawk ihsin păwksuak uh. 5 Cule zokhal nanmah a lo cohlang lo tu cu, cuih khua nan suahsan tikah, anmah dokalhnak thutheihpinak ah nan ke ih leivut cu thingthla ta uh,» tiah a ti.\\n6 Cule dungthluntupawl cu an păwksuak ih, khaw khat hnu khaw khat an feh, thuthangṭha an phuang ih, hmun kip ah mi an damter.\\nBaptisma Petu John Lu Tannak\\nMat 14:1-12; Mar 6:14-29\\n7 Cuih cān ah Herod Tetrak in, Jesu ih thil tuah mi hmuahhmuah hna ih a theih tikah, a khawruah a har zet, ziangahtile mi hrekkhat in, «John cu mithi lak ihsin a thosal a si,» tiah an ti. 8 Mi hrekkhat in, «Elijah a rung langsal a si hi,» an ti. Cun mi dangpawl in, «Khuahlan profet pakhat khat a thosal a si,» an ti. 9 Herod in, «John-ih lu cu ka tán zo, asinan a thu ka theih rero mi pa cu zo a si pei?» tiah a ti.\\nCule Jesu hmuh ding a hiar zet.\\nMi 5000 Rawldonak\\nMat 14:13-21; Mar 6:30-44; Joh 6:1-15\\n10 Apostolpawl an ra tlungsal ih, an tuah mi hmuahhmuah kha Jesu an ra sim. Cule annih cu a hruai hai ih, Bethsaida khaw kiang ramṭhing ah anmah vial an feh. 11 Mipi in cuih thu an theih tikah, Jesu cu an thlun. Anmahpawl cu Jesu in a rak cohlang hai ih, Pathian uknak thu an hnenah a sim. Cule damnak a ṭul mipawl a damter hai.\\n12 Ni a tlak zik tikah, dungthluntu hleihnih pawl cu an ra ih Jesu hnenah, «Hi hmun hi ramṭhing a si ruangah mipi hi, hi kiangkap khuapawl le ló lakah rawl le riahnak hawl dingin thlah hai aw,» tiah an ti.\\n13 Asinan Jesu in an hnenah, «Nanmah in an ei ding rawl pe uh,» tiah a ti.\\nCule annih in, «Hi mipi hmuahhmuah hrangah va feh ih, rawl kan va leisak lo ah cun, kanmah cun sang hlawm nga le nga pahnih lawng kan nei,» tiah an ti.\\n14 Ziangahtile cu tawkah patling 5000 hrawng an si. Cun Jesu in a dungthluntupawl kha, «Mipi hi 50 bur ciar in toter uh,» tiah a fial hai. 15 A fial mi vekin an tuah ih, mipi zaten an to.\\n16 Cun Jesu in sang hlawm nga le nga pahnih cu a la ih, van lam hawiin lungawi thu a sim ih a phel. Cule mipi zĕm dingah a dungthluntupawl a pe. 17 An zaten an ei ih an khawp zet, cule an hlah mi nepnâwi cu an sar ih kho hleihnih a khat.\\nJesu, Khrih a Si ti Phuannak\\nMat 16:13-20; Mar 8:27-30\\n18 Cule hitin a si, Jesu amah te lawng thla a cam laiah, a dungthluntupawl in amah an hei fĭn. Cule anih in an hnenah, «Mipi in keimah hi zo in ti?» tiah a sut hai.\\n19 Annih in an sawn ih, «Baptisma petu John a si an lo ti, asinan mi hrekkhat in Elijah a si an lo ti. Cule mi dangpawl in khuahlan profet pakhat khat a thosal mi a si an lo ti,» tiah an ti.\\n20 Jesu in an hnenah, «Nannih in teh kei hi zo in ti?» tiah a ti hai.\\nPeter in a sawn ih, «Nangmah cu Pathian-ih Khrih na si,» tiah a ti.\\nJesu in a Thih ding le a Thawhsal ding Thu a Phuang\\nMat 16:21-23; Mar 8:31-9:1\\n21 Cule Jesu in cuih thu cu zohman sim lo dingin, hnget zetin a tiam ih thu a pe hai. 22 Cule anih in, «Minung Fapa in thil tampi a tuar ding, miupapawl, puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl in an hnáwng ding ih an that ding, cule a ni thumnak ah thawhtersal a si ding,» tiah a ti.\\nKhraws La ih Jesu Thlun\\n23 Cun an zate hnenah, «Zokhal keimah i thlun duhtu cun amah le amah el aw in, ni tin amai khraws lain, i thlun seh. 24 Ziangahtile zokhal a nunnak humhim a duhtu cun a nunnak a hloh ding, asinan zokhal keimai ruangih a nunnak a hlohtu cun a nunnak a humhimngah ding. 25 Ziangahtile mi pakhat in leitlun pumpi hi neiin, amah siatrálin hlorál sehla, a hrangah ziang hlawknak so a um? 26 Ziangahtile zokhal keimah le ka kamsuakthupawl a zahpitu cu Minung Fapa in a ropitnak, a Paih ropitnak le a vancung mithianghlimpawlih ropitnak thawn a rat tikah, cu pa cu a zahpi ve ding. 27 Thungaiin ka lo sim, hitawk ih a ding mi, mi hrekkhat cu Pathian uknak an hmuh hlanlo, thihnak tep hrimhrim lo ding mi an um,» tiah a ti.\\nJesu a Hmuihmel a Thleng\\nMat 17:1-13; Mar 9:2-13\\n28 Cule hitin a si, hi thu a sim hnu ni riat hrawngah, Jesu in Peter, John le James tla a hruai hai ih, thlacam dingin tlang parah a kai. 29 Thla a cam rero laiah, a hmel lăngdān a hung thlengaw, cule a kâwrfual cu a var tuk ih, a tletin a tle. 30 Cule ngai hnik, mi pahnih cu amah thawn an beaw rero, cute pahnih cu Mosi le Elijah an si. 31 Cute pahnih cu ropitnak thawn an rung lang ih, Jesu in Jerusalem ih a ṭhehfel ding mi a afehsuah ding thuhla an rel. 32 Asinan Peter le a rualpipawl cu an sĭng ngutngo. An hung ṭhang tikah, a ropitnak le a hnenih mi pahnih dîng an hmu. 33 Cule hitin a si, cute pahnih in Jesu an fehsan zawngah, Peter in Jesu hnenah, «Hotupa, hitawk ih um hi kan hrangah a ṭha; thlam pathum in kan sak pei: na hrangah pakhat, Mosi hrangah pakhat, Elijah hrangah pakhat,» tiah a ti. Ziang ka ṭawng ti khal a rak thei lo.\\n9:31a fehsuah: A thihnak ding thu a si.\\n34 Cutiih a ṭawng rero laiah, mero a rung zām ih a run hliap hai. Mosi le Elijah mero sungih an luh lai cu an ṭih. 35 Cule mero sung ihsin aw pakhat in, «Hihi ka duhdawt zet mi ka Fapa a si, a thu ngaithla uh!» tiah a run ti. 36 Cuih aw a reh tikah, Jesu lawng an hmu. Cuih cān ah cun, an hmuh mi thilpawl zianghman zohman sim loin, daiten an um.\\nMat 17:14-21; Mar 9:14-29\\n37 Cule hitin a si, a thaisun tlang par ihsin an rung ṭum tikah, mipi tam zetin Jesu an rak hmuak. 38 Cule zoh hnik, mipi lak ihsin mi pakhat a au ih, «Zirhtupa, ka fapa i ra zohsak hram dingin ka lo dil a si, ziangahtile amah cu ka neihsŭn fapa a si. 39 Ngai hnik, thlarau in a kaihrem ih, a ausuak hruak ṭheu. A caihter ih a kâ ihsin cilbuanra a suak; cule harsa zetin a tuahmawh hnuah, nuamnaiten a suahsan ṭheu. 40 Cuih thlarau cu dawisuak dingin na dungthluntupawl ka dil hai nân, an dawisuak thei lo,» tiah a ti.\\n41 Cun Jesu in a sawn ih, «Maw zumnak nei lo le fehpêng san minungpawl, ziang tik tiang so nan hnenah ka um ding ih, ziang tik tiang so ka lo zāwi ding? Na fapa cu hi tawkah rak hruai hnik,» tiah a ti.\\n42 Nauhakpate cu a rat laiah, khawsia in a thlûk ih a caihter ciamco. Cule Jesu in thlarau bawrhhlawh cu a kawk ih, nauhakpate cu a damter. Cule nauhakpate cu a pa hnenah a pesal.\\nJesu in a Thih ding Thu a Simsal\\nMat 17:22-23; Mar 9:30-32\\n43 Cule Pathian-ih maksaknak ah cun an zaten an mang a bang zet.\\nAsinan an zaten a thil tuah mipawl ih an mang a bang laiah, Jesu in a dungthluntupawl hnenah, 44 «Hi kamsuakthupawl hi ṭhaten ngai hnik uh, ziangahtile Minung Fapa hi mi kut ah phiarsawm a si zikte thlang,» tiah a ti.\\n45 Asinan a sim mi cu an rak theithiam lo; an theihthiam theilonak dingin, cumi cu an hnen ihsin thuh a si, a sim mi thuhla ah amah suh an ngam lo.\\nZo So Mithupibik?\\nMat 18:1-5; Mar 9:33-37\\n46 Cun an lakah zo a thupibik ding tiin dungthluntupawl cu an rak êlaw rero. 47 Jesu in an thinlung ih khawruah mi a thei ih, nauhakte pakhat a cawi ih a kiangah a dinter. 48 Cule an hnenah, «Zokhal ka hmin ih hi nauhakte a cohhlangtu cun keimah i cohlang a si. Cule zokhal keimah i cohlangtu cun i thlahtu a cohlang a si. Ziangahtile nan zate lakih a thupilobik cu mithupi a si ding,» tiah a ti.\\nJesu in Ṭhenaw ih a Dangtei Um a Kham\\n49 John in a sawn ih, «Hotupa, kanmah in thlun lo tu mi pakhat na hmin in khawse dawisuaktu kan hmu ih, kanmah in thlun lo ruangah kan kham ta,» tiah a ti.\\n50 Cule Jesu in a hnenah, «Kham hlah uh, ziangahtile in dodal lo tu cu kan lamṭang a si,» tiah a ti.\\nSamaria Khawmipawl in Jesu an Hnáwng\\n51 Cule hitin a si, van ih laksoh a si ding cān a nâi thlang tikah, Jerusalem ih feh ding a tumhnget. 52 Cule a hmaiah palaipawl a thlah sung. Annihpawl cu a hrangih timtuah cia dingin an va feh ih, Samaria peng khawte pakhat ah an lut. 53 A mithmai cu Jerusalem lam pan dingih a lăng ruangah, cuih khawmipawl in an rak cohlang lo. 54 Cumi cu a dungthluntu James le John in an hmuh tikah, annih in, «Bawipa, Elijah ih a rak tuah dah vekin, hi mipawl kangrál thluhtu dingah van ihsin meisa rung tla dingin ko nungla na duh maw?» tiah an ti.\\n55 Asinan Jesu cu a her ih anmah cu a kawk hai, «Ziangvek thlarau nan nei ti nan thei lo. 56 Ziangahtile Minung Fapa cu minung nunnak siatsuah dingah a ra lo, rundam dingah a ra sawn a si,» tiah a ti. Cule khaw dangah an feh.\\nDungthluntu Si Man\\n57 Cun hitin a si, lamzin ih an feh rero laiah, mi pakhat in a hnenah, «Bawipa, na fehnak kip ah ka lo thlun ding,» tiah a ti.\\n58 Cule Jesu in a hnenah, «Sihál in kua an nei ih, tlun zuang vâte in bu an nei, asinan Minung Fapa cun lu retnak ding hmun a nei lo,» tiah a ti.\\n59 Cun mi pakhat hnenah Jesu in, «I thlun aw,» tiah a ti.\\nAsinan cu pa in, «Bawipa, va feh ih ka pa va phum hmaisak ta i siang hram aw,» tiah a ti.\\n60 Jesu in a hnenah, «Mithipawl in anmai mithipawl cu phum hai seh, nang cu va feh awla, Pathian uknak thu va phuang sawn aw,» tiah a ti.\\n61 Cule a dang pakhat khal in, «Bawipa, ka lo thlun ding, asinan ka inn ih umpawl damten maw, tiin ka va thlah hmaisa ta ding,» tiah a ti.\\n62 Jesu in cu pa hnenah, «Zohman leilehnak hâl kai tahratih, dung lam a zohtu cu, Pathian uknak hrangah a tlak lo,» tiah a ti.\\nJesu in Mi 70 a Thlah\\n1 Hih thilpawl hnuah, Bawipa in a dang 70 pawl khal a ruat hai ih, amah a fehnak ding khaw kip le hmun kip ah pahnih pahnih in a hmaiah a thlah hai. 2 Cun an hnenah, «Thungaiten, thlairawl khawm ding a tam tuk, asinan hnaṭuantu an mál. Curuangah thlairawl khawm ding neitu Bawipa hnenah a thlairawl khawmnak hmun ih hnaṭuantupawl a thlah theinak dingah thlacam uh. 3 Va feh uh, ngai hnik uh, cinghnia rual lakih tuufa no rual vekin ka lo thlah a si. 4 Paisa bawm siseh, zâl siseh, kedam siseh keng hlah uh. Cule lamzin ah zohman cibai va bûk hlah uh.\\n5 «Nan luhnak inn kip ah a hmaisabikah, ‹Hi inn ah daihnak um hram seh,› tiah ti uh. 6 Cule cu tawkah daihnak fapa a um asile, nan daihnak cu a parah a um ding. A um lo asile, cumi cu nan hnenah a kirsal ding. 7 Cuih inn ah cun cām uh, an lo pek mi thilpawl kha ei uhla, in uh. Ziangahtile hnaṭuantu cu a ṭuan man hmutlak a si. Inn khat hnu inn khat ṭhawn dualdo hlah uh.\\n8 «Nan luhnak khua pauhpauh ah a lo cohlangtu in nan hmaiih an lo hŭn mi thilpawl kha ei uh. 9 Cule cuih khaw sungih minapawl cu damter uhla, an hnenah, ‹Pathian uknak cu nan kiang nâite ah a thleng zo a si,› tiah sim uh. 10 Asinan a lo cohlang lo tu nan luhnak khua pauhpauh ah, an khaw sung kăwtthler ah fehsuak uhla, 11 ‹Kan parih a kăwp mi nan khaw leivut cu nanmah lo dokalhnak hminsinnak ah kan thingthla a si. Asinan hihi thei uh, Pathian uknak cu nan kiang nâite ah a thleng zo,› tiah va ti uh. 12 Asinan nan hnenah ka lo sim, cuih Ni ah cuih khua hnakin Sodom ih tuar mi cu a dêmsawn ding.\\nLung Thleng lo Khuapawl\\n13 «Korazin, na hmakhua a pit! Bethsaida, na hmakhua a pit! Ziangahtile nan hnenih huham ih tuah mi thil tampi kha, Ṭaiar khua le Sidon khua ah tuah rak si sehla, buri sĭnin vutcâm lakih toin an lung an thlengnak a rei tuk zo ding. 14 Asinan thuṭhennak ah cun nan tuar mi hnakin, Ṭaiar khua le Sidon khua ih tuar mi cu a dêmdeuh sawn ding. 15 Cule van tiang khaisan mi, nang, Kapernaum khua, Mithi khua ah dirhthlak na si ding.\\n16 «Nan thu a lo ngaithlatu cu ka thu ngaithlatu a si. Nanmah a lo hnáwngtu cu, keimah i hnáwngtu a si. Cule keimah i hnáwngtu cu, i thlahtu a hnáwng a si,» tiah a ti.\\nAipuang zetin Mi 70 pawl an Kirsal\\n17 Cun mi 70 pawl cu lungawiten an ra tlungsal ih, «Bawipa, na hmin in khawsiapawl khal kan thuthu in an um,» tiah an ti.\\n18 Cule anih in an hnenah, «Nimthlakau vekin van ihsin Setan a tlak ka hmu. 19 Ngai hnik uh, rulpawl le tlangkaikuangpawl păl theinak le nan ralpawlih huham hmuahhmuah neh theinak thuneihnak nan hnenah ka lo pe a si. Zianghman in an lo tuahmawh hrimhrim lo ding. 20 Sikhalsehla nan thuthu ih thlarau sualpawl an um ruangah lungawiaipuangin um hlah uh, cuhnakin nan hmin van ih ngan a si zo ruangah lungawiaipuangin um sawn uh,» tiah a ti.\\nJesu in Cawlhhahdamnak Taktak a Pe\\n21 Cuih cān fang teah Jesu cu Thlarau ah lungawiaipuangin a um ih, «Maw ka Pa, lei le van ih Lal, ka lo thangṭhat, ziangahtile nang cun hih thilpawl hi mifim le mithiam pawl hnenah na thup ih, mi menmenpawl hnenah na phuanglang. A si, ka Pa, cutivekih na tuah mi cun na lung a lo hmuiter zet.\\n22 Ka Pa in thil ziang hmuahhmuah ka hnenah i pe zo. Ka Pa siarlo zohman in Fapa hi zo a si ti an thei lo. Fapa siarlo zo dang hman in, Pa an thei lo. Fapa in a hnenih Pa phuanlăng a duh mi pa khal in a thei ve,» tiah a ti.\\n23 Cun Jesu cu a dungthluntupawl lamah a her ih, a hranten thu a sim hai, «Nan hmuh mi thilpawl a hmutu mit cu mit hualvanṭha a si. 24 Ziangahtile ka lo sim a si, profet tampi le siangpahrang tampi in nan hmuh mi thilpawl hi hmuh an rak hiar zet nân, an rak hmu lo. Nan hna ih nan theih mi thilpawl hi theih an rak hiar zet nân, an rak thei lo,» tiah a ti.\\nSamaria Miṭhapa Tahṭhimnak\\nMat 22:34-40; Mar 12:28-34\\n25 Cule ngai hnik, Dānthiam pakhat cu Jesu hniksak dingin a ding ih, «Zirhtupa, kumkhaw nunnak co dingah ziang ka tuah ding?» tiah a ti.\\n26 Jesu in a hnenah, «Dān ah ziangso ngan a si? Cumi cu ziangtin na ruat?» tiah a ti.\\n27 Cule Dānthiampa cun a sawn ih, «Bawipa na Pathian cu na thinlung zaten, na nunnak zaten, na cahnak zaten le na ruahnak zaten na duhdaw pei. Cule nangmah na duhdawtawk vekin na innhnen na duhdaw pei,» tiah a ti.\\n28 Cule Jesu in a hnenah, «Na sang dik a si. Cutivekin tuah awla, na nung ding,» tiah a ti.\\n29 Asinan Dānthiampa cun midingfel a si ti lăngawkter a duh ruangah, «Ka innhnen cu zo a si?» tiah a ti.\\n30 Cun Jesu in a sawn ih, «Mi pakhat cu Jerusalem ihsin Jeriko khua ah a vung feh ih, suamhmangpawl a táwng dukdi hai, cule suamhmangpawl cun a hnipuan an hlihsak ṭheh, bese zetin an vuak, thi ziktein an tân ta ih an fehsan. 31 Cule puithiam pakhat cu cuih lamzin zawhin a vung feh ngelcel. Cu pa a hmuh tikah, khat lam kapin a hrial. 32 Cuvek ṭhiamṭhiamin cutawk hmun ah Levi-mi pakhat a va thleng ve. Cu pa cu a va zoh ta ih, khat lam kapin a hrial ve. 33 Asinan Samaria-pa pakhat cu khualtlawngin cu paih umnak hmun a va thleng. Cule cu pa a hmuh tikah, a parah lainatnak a nei. 34 A va pan ih a hriamhmapawl ah hriak le sabitzu a tawih hnuah, a tuamsak; amai ṭilva parah a toter ih, khualbûk ah a hruai. Cule a tuamhlawm. 35 A thaisun a fehsuah zawngah, dinari paisa pahnih a suah ih, khualbûk kiltu hnenah a pe. Cule a hnenah, ‹Hi pa hi run tuamhlawm awla, na cembêt mi hmuahhmuah cu ka ra kirsal tikah ka lo rūlsal ding,› tiah a ti. 36 Hite pathum lakah suamhmangpawl kut sungih a thlengtupaih innhnen cu zo bik hi a si ding tiah na ruat?» tiah a ti.\\n37 Cule Dānthiampa cun, «A parih zahngainak neitupa hi a si,» tiah a ti.\\nCun Jesu in a hnenah, «Feh awla, cutivekin va tuah ve aw,» tiah a ti.\\nMary le Martha in Jesu an Bia ih an Rian\\n38 Cule hitin a si, Jesu cu a dungthluntupawl thawn khual an tlâwng vivo ih, khaw pakhat ah a lut. Martha ti mi nunaunu pakhat in Jesu cu a inn ah a cohlang. 39 Cu nu in Jesu ke hramih to ve ih a kamsuakthu ngaithlatu, Mary ti mi naunu a nei. 40 Asinan Martha cu ei le in tawlrelin a buai zet. Cule Jesu hnenah a feh ih, «Bawipa, ka naunu in keimah lawng ei le in tawlrel dingih i tŭn hi pawi na ti lo maw si? Curuangah i bawm dingin sim aw,» tiah a ti.\\n41 Cule Jesu in a sawn ih a hnenah, «Martha, Martha, thil tampi thuhla ah dawnhar le thinbuaiin na um a si hi. 42 A ṭul mi cu thil pakhat lawng a si, cuih thil ṭha cu Mary in a hril zo. Cumi cu a hnen ihsin lawnsak a si lo ding,» tiah a ti.\\nZohṭhim ding Thlacam\\n1 Cule hitin a rak si, Jesu cu hmun pakhat ah thla a cam rero ih, a ṭheh tikah, a dungthluntupawl lakih pakhat in, «Bawipa, John in a dungthluntupawl a zirh vekin thlacamdān in zirh ve aw,» tiah a ti. 2 Cule Jesu in an hnenah, «Thla nan cam tikah, hitin cam uh:\\n‹Vancung ih a um mi kan Pa,\\nNa hmin thianghlim seh.\\nNa uknak thleng hram seh.\\nVancung ih na duhnak tuah a si bangin,\\nLeitlun khalah na duhnak tuah si hram seh.\\n3 Kan ni tin rawl ni tin in pe aw.\\n4 Kan parih leibatu kip kan ngaidam vekin,\\nKan sualpawl in ngaidam ve aw.\\nCule sualfawrhnak ah in hruai loin,\\nMiṭha lo pa hnen ihsin in run sawn aw,›\\ntiah nan ti pei,» tiah a ti.\\n5 Cule Jesu in a dungthluntupawl hnenah, «Nan lakih mi pakhat in rualpi nei ta hnik sehla, cu pa cu zanṭim ah a rualpa hnenah feh tahratin, ‹Ka rual, sang hlawm thum in i cawih hram aw; 6 ziangahtile ka rualpi pakhat a khualtlawnnak ihsin ka hnenah a ra thleng ih, zianghman pek ding ka nei lo,› tiah a va ti.\\n7 «Cule anih in inn sung ihsin a sâng ih, ‹I tibuai hlah, sângka ka hren zo ih, ka falepawl thawn kan it zo, thil lo pe dingin ka tho thei nawn lo,› tiah a ti. 8 Nan hnenah ka lo sim, a rualpi a si ruangah thoin a pe lo ding. Asinan ningzak loih a dil hrat ruangah a tho ding ih, a ṭul zât in a pe ding.\\nDil, Hawl, King\\n9 «Cun nan hnenah ka lo sim, dil uhla, pek nan si ding; hawl uhla, nan hmu ding; king uhla, ăwnsak nan si ding. 10 Ziangahtile a diltu kip in an ngah, a hawltu cun a hmu, a kingtu cu sângka ăwnsak a si ding. 11 Nanmah lakah pa pakhat khat hnenah fapa in sang dil bang hnik sehla, lungto a pe pei maw? Asilole nga dil sehla, nga aiah rul a pe pei maw? 12 Asilole arti dil sehla, tlangkaikuang a pe pei maw? 13 Miṭha lo si na cingin nannih in, nan falepawl hnenah thilpek ṭhapawl pek nan thiam a si ahcun, van ih a um mi nan Pa cun amah diltupawl hnenah Thlarau Thianghlim cu ziang tlukin so a pek sinsin ding?» tiah a ti.\\nJesu le Beelzabub\\nMat 12:22-30; Mar 3:20-30\\n14 Cule Jesu in a ṭawng thei lo mi khawsia pakhat a dawisuak. Cun hitin a rak si, khawsia a suah tikah, ṭawng thei lo pa cu a rak ṭawngsuak, cule mipi an mang a bang. 15 Asinan mi hrekkhat in, «Khawsiapawlih lal Beelzabub thawngin khawsiapawl a dawisuak a si,» tiah an ti.\\n16 Mi dangpawl in hniksaknak ah, van ihsin thilmak hminsinnak a hnenah an dil. 17 Asinan anih in an ruahnakpawl cu a thei ih, an hnenah, «Ziang ram khal ṭhenawih amah le amah a doawtu cu a siatrál ding. Cule innsang khal amah le amah a doawtu cu a tlu ding. 18 Setan khal in amah le amah doawin a ṭhenaw asile, ziangtin so a uknak cu a dĭnsuak thei ding? Ziangruangahtile nannih in Beelzabub thawngin khawsiapawl a dawisuak in ti. 19 Beelzabub thawngin khawsiapawl ka dawisuak asile, nan fapalepawl in teh zo thawngin so an dawisuak? Cumi ruangah anmah cu nan thuṭhentu an si ding. 20 Asinan kei in Pathian kutzung hmangin khawsiapawl ka dawisuak asile, Pathian uknak cu nan hnenah a rung thleng zo taktak a si.\\n21 Micakpa pakhat in hriamnâm thawi a inn a kilven laiah cun, a thilripawl cu an him a si. 22 Asinan amah hnakih caksawn mi pakhat in a ra do tikah, a ra neh ih a rinsan mi a ralthuam hmuahhmuah cu a lawnsak. Cule a ralthillawnpawl cu a zemdarh ṭheh.\\n23 Ka lamih a ṭang lo tu cu i dotu a si ih, i fĭnkhawmpi lo tu cun a ṭhekdarh a si.\\n24 «Mi pakhat sung ihsin thlarau bawrhhlawh a suah tikah, cuih khawsia cu cawlhnak hawlin ramcar hmunpawl ah a vâk rero ih, a hmu lo. Anih in, ‹Ka suahsan mi inn ah ka kirsal ding,› tiah a ti. 25 Cule a va feh ih, cuih inn cu phiahfai le ceimawiin a hmu. 26 Cun a feh ih, amah hnakih sualrálsawn a dang khawsia pasarih a va hruai, cule cuih hmun ah cun an lut ih an cêng. Cu paih dinhmun neta cu a hmaisa hnakin a siasawn,» tiah a ti.\\n27 Cule hitin a si, cuih thilpawl Jesu in a sim rero laiah mipi lakin nunaunu pakhat a au ih, Jesu hnenah, «Nangmah vunnak pum le na fawh mi hnawi cu hualvanṭha a si,» tiah a ti.\\n28 Asinan Jesu in, «A si lo, Pathian kamsuakthu a ngaithla ih a thluntupawl sawn hi mihualvanṭha an si,» tiah a ti.\\nHminsinnak an Hawl\\n29 Cule mipi pungkhawm an tam tuk tikah, Jesu in hitin thusim a thăwk, «Tuih san minungpawl hi miṭha lo an si. Hminsinnak an hawl. Sikhalsehla profet Jonah-ih hminsinnak siarlo hminsinnak dang pek an si lo ding. 30 Ziangahtile Jonah cu Nineveh khawmipawl hnenih hminsinnak a si vekin, Minung Fapa khal tuih san minungpawl hnenah hminsinnak a si ve ding. 31 Thlang lam siangpahrang bawinu khal thuṭhen ni ah tuih san minungpawl zawngah a tho ding ih, thiamlo a coh hai ding. Ziangahtile anih cu Solomon-ih fimnak ngaithla dingah leilung dĕng ihsin a ra. Ngai hnik uh, Solomon hnakih ropisawn hi tawkah hin a um a si. 32 Nineveh khawmipawl cu thuṭhen ni ah tuih san minungpawl zawngah an ding ding ih, thiamlo an coter hai ding. Ziangahtile Jonah in thu a sim tikah an lung an thleng. Cule ngai hnik, Jonah hnakih ropisawn hi tawkah hin a um a si.\\n33 «Mi zohman in meito vâng tahratin a thupnak hmun ah le kho hnuaiah an ret dah lo. Cuhnakin a ra luttupawl in tleu an hmuh theinak dingah, meitoṭhuam parah an ret sawn ṭheu a si. 34 Mit cu taksaruangpumih meito a si. Curuangah na mit a harhdam tikah, tleu in na taksaruangpum pumhlum a luahkhat ding. Asinan na mit in nat ṭhalo a neih tikah, thim in na taksaruangpum pumhlum a luahkhat ding. 35 Curuangah na sungih um tleu cu thim a silonak dingah fimkhur aw. 36 Na taksaruangpum pumhlum cu khuitawk hman thim loin, tleu in a luahkhat thluh asile, ziang hmuahhmuah cu a tleu a si. Cumi cu tleu a lo petu meito êng zet vek a si,» tiah a ti.\\nFarasipawl le Dānzirhtupawl Hmakhawpihnak\\n37 Thusim a ṭheh tikah, Farasi mi pakhat in Jesu cu rawl ei a sawm. Cule Jesu cu a feh ih rawl a hil. 38 Jesu cu zanriah a ei hlanih a hnimpilawk hmaisak ta lo kha, Farasipa in a hmuh tikah a mang a bang.\\n39 Cun Bawipa in a hnenah, «Atu ah nannih Farasipawl cun no le khēng leng lam lawng nan khawlhfai ṭheu. Asinan nan sung lam cu duhhamnak le sualralnak in a khat. 40 Nannih mi-âpawl! Leng lam a tuahtu in sung lam khal a tuah a si lo maw? 41 Asinan nan neih mi thilpawl ihsin băwmnak thilpek pe uh. Cun ngai hnik uh, thil hmuahhmuah cu nan hrangah a fai a si.\\n42 «Asinan nannih Farasipawl nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile akuṭinan, remhmui le thlai phun zakip ah ṭhen hra ṭhen khat nan pe ko. Asinan diknak le Pathian duhdawtnak lăngter ding cu nan ngaihthah. Cupawl cu rak tuah zo ding nan mawi a si, a dangpawl khal kha tuah ṭhulh cuang loin.\\n11:42a kuṭinan: Hmuan ih cīn mi a si ih a hnah cu rawl le in ding mi rim hmuiternakih hman a si.\\n43 «Nannih Farasipawl nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile sinakok sungah tonak pawimawhbik ih to le dawrhmunpawl ih upatnak pek nan ngaina. 44 Nannih midepde Dānzirhtupawl le Farasipawl nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile nannih cu a lang lo mi thlān vek nan si. A parih a fehtupawl in thlān a um le um lo an thei lo,» tiah a ti.\\n45 Cun Dānthiampawl lakih pakhat in Jesu cu a sawn ih, «Zirhtupa, hi thilpawl na sim mi hin kannih khal in mawhthluk ve a si,» tiah a ti.\\n46 Cule Jesu in, «Nannih Dānthiampawl, nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile nannih cun phurh a har zet mi phurrit zet kha mi parah nan sûang. Asinan nanmah cun nan kutzung pakhat te hman in cuih phur cu nan thâm lo.\\n47 «Nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile nan pupápawl ih an rak thah mi profetpawl hrangah thlānpawl nan tuah. 48 Nan pupápawl ih tuah mi cu nan theihpi ih nan lungkimpi taktak. Ziangahtile annih in an rak that ih, nannih in an thlānpawl nan tuah. 49 Curuangah Pathian fimnak khal in, ‹An hnenah profetpawl le apostolpawl ka run thlah ding. A hrekkhat cu an that ding ih, a hrekkhat cu an tiduhdah ding,› tiah a ti. 50 Curuangah leilung hramthăwk ihsin profetpawl hmuahhmuah ih thisen an suah mi cu, tuih san minungpawl hnenah hlam a si ding. 51 Thungaiin ka lo sim, Abel thisen ihsin temple le biakṭheng karlakih an thah mi Zekariah thisen tiang, tuih san minungpawl hnenah hlam a si ding.\\n52 «Nannih Dānthiampawl, nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile theihnak tawhfung nan lahlo ih, nanmah ngai le nan lut fawn lo. A lut rero tupawl cu nan kham fawn si,» tiah a ti.\\n53 Cuih thilpawl a sim hnuah, Dānzirhtupawl le Farasipawl in thinhengin Jesu thuel an thăwk. Thu tampi rel dingin nasazetih fawrh an tum. 54 Jesu cu sual an puh theinak dingah, a kâ ihsin a suak mi ṭawngkam ih awhdān ding an hawl ih, ṭha zetin an bawh ringring.\\nDepdetnak hi Fimkhur Uh\\n1 Cuih cān ah, mipi thawng tampi an pungkhawm ih pakhat le pakhat an palaw cupco. Cule Jesu in a hmaisabikah a dungthluntupawl hnenah hitin thusim a thăwk, «Farasipawlih thilnu hi va ralring uh, cumi cu depdetnak a si. 2 Ziangahtile lang leh lo dingih khuh mi zianghman a um lo ih, theih leh lo dingih thuh mi khal zianghman a um lo. 3 Curuangah thim lakih nan ṭawng mi pauhpauh kha tleu ah theih a si leh ding ih, pindan sungtabik ih hna kiang teih nan rak ṭawng thektho mi khal inn par ihsin phuan a si leh ding.\\nJesu in Pathian Ṭih Thu a Zirh\\n4 «Cule ka lo sim a si, ruallenuh, taksaruangpum an thah hnuah, tuah thei mi dang a nei nawn lo tupawl kha va ṭih hlah uh. 5 Nan ṭih ding mi sawn cu zo a si ti ka lo hmuh ding: Taksaruangpum a thah hnuah hell sungih mi hlăwn theinak thuneihnak neitu kha ṭih uh. A si, ka lo sim a si, cu pa cu va ṭih uh! 6 Sunṭam vâte panga cu aassarion pahnih ah an zuar a si lo maw? An lakih pakhat te khal Pathian in a hngilh lo. 7 Cuhnakin Pathian cun nan lu parih sám hman a zaten a siar ṭheh sawn a si. Curuangah ṭih hlah uh, nannih cu sunṭam vâte tampi hnakin nan man a khungsawn a si.\\n12:6a assarion pahnih: Rom dar paisa a si ih, assarion pakhat cu dinari ṭhen 16 ih ṭhen khat tluk a si. Dinari khat cu ni khat hlawh a si.\\nMilai hmaiih Jesu Ṭan\\n8 «Ka lo sim a si, zokhal milai hmaiih i ṭantu cu Minung Fapa khal in Pathian vancungmipawl hmaiah a ṭan ve ding. 9 Asinan zokhal milai hmaiih i hnáwngtu cu, Pathian vancungmipawl hmaiah hnawn a si ve ding. 10 Cule zokhal Minung Fapa dokalhih ṭawngkam khat a ṭawngtu cu ngaidam a si ding, asinan Thlarau Thianghlim a thangsiattu cu ngaidam a si lo ding.\\n11 «Cun sinakokpawl ah le uktupawl le thuneitupawl hmaiih an lo hruai tikah, mah le mah humawknak dingah ziangtin tiin le ziang ka ṭawng ding tiin le ziang ka rel ding tiin nan dawnhar hlah uh. 12 Ziangahtile Thlarau Thianghlim in nan ṭawng ding mi cu, cuih tikcu teah a lo zirh ding a si,» tiah a ti.\\nMilian Mi-â Tahṭhimnak\\n13 Cun mipi lakih mi pakhat in Jesu hnenah, «Zirhtupa, ro i zem ve dingin ka upa hi sim aw,» tiah a ti.\\n14 Cule Jesu in cu pa hnenah, «Milaipa, zo in nanmai karlakih thuṭhentu le ro ṭhentu dingah i ruat?» tiah a ti.\\n15 Cule Jesu in an hnenah, «Fimkhur uhla, duhhamnak ihsin nanmah le nanmah kilveng aw uh. Ziangahtile mi pakhat ih nunnak cu a thil tampi neih mi ah a tel cih lo,» tiah a ti.\\n16 Cun Jesu in an hnenah hih tahṭhimnak hi a sim: «Milian pakhat paih ló in thlairah tampi a suah. 17 Cule cuih milianpa cun amah ten khua a ruat ih, ‹Ka thlairah retnak ding hmun ka neih lo ruangah, ziang ka tuah pei?› tiah a ti. 18 Cule anih in, ‹Hitin ka tuah ding, ka thlairah khawlnak innpawl ka băl pei ih, tumdeuhin ka sak pei. Cu tawkah cun ka thlairah le ka thilri hmuahhmuah ka ret ding. 19 Cule ka thlarau hnenah, «Maw ka thlarau, nang cun kum tampi hrang daih thilri tampi na khawl zo, cawl huahhi men awla, in le ei in nuam zetin nung aw,» ka ti ding,› tiah a ti.\\n20 Asinan Pathian in a hnenah, ‹Mi-âpa! Tuihzan rori ah na thlarau cu laksak na si ding. Cule nangmah hrangih na rak khawl mi thilpawl hi zo in a co ding?› tiah a ti.\\n21 «Cutivekin mai hrang lawngah hlawnthil khawl ih, Pathian lamih lian lo tu cu, cu pa vek an si,» tiah a ti.\\nNan Dawnhar Hlah Uh\\n22 Cun Jesu in a dungthluntupawl hnenah, «Curuangah nan hnenah ka lo sim, nan nunnak thu ah, ziang nan ei ding, tiah dawnhar hlah uh. Nan taksaruangpum thu ah, ziang nan hruk ding ti khal dawnhar hlah uh. 23 Rawl hnakin nunnak a thupisawn ih, hnipuan hnakin taksaruangpum a thupisawn. 24 Tlangâkpawl khi ruat hnik uh, ziangahtile thlaici an tuh lo ih an at fawn lo, thilri retnak inn le thlairawl retnak inn khal an nei lo. Asinan Pathian in a câwm hai. Nannih cu cuih vâtepawl hnakin alet tampi in nan man a khungsawn a si lo maw? 25 Nanmah lakah dawnharnak ruangin zo in so amai damsung ni dawng khat a bêt thei? 26 Cutivek thil fate men hman nan tuah thei lo asile, ziangahso thil dangdang hrangah nan dăwn a har?\\n27 «Lily parpawl tla khi ziangtin an ṭhang ti ruat hnik uh: hna an ṭuan lo, pat khal an hnûk lo, asinan ka lo sim a si, Solomon rori hman a ropitnak hmuahhmuah ih a thăwmawk lai hmanah, hi lily parpawl lakih pakhat te hman a tluk lo. 28 Maw nannih zumnak málpawl, tuihsun ah ramlak ah a um ih, thaisun ah thŭk sungih an paih mi hrampi hman Pathian in cutlukih a thăwm asile, nannih cu nasa sinsinin a lo thuam lo ding maw?\\n29 Ziang nan ei ding ih ziang nan in ding ti hawl hlah uh, cuih thu ah dawnharin um fawn hlah uh. 30 Ziangahtile leitlun miphunpawl in cuih thil hmuahhmuah cu an hawl ih, nan Pa in cuih thilpawl nan ṭul ti a thei. 31 Pathian uknak hawl sawn uhla, cuih thil hmuahhmuah cu pekbêt nan si ding.\\n32 «Tuurun fate tla, ṭih hlah uh, ziangahtile nan hnenih lalram lo pek cu nan Paih lunghmui zawng a si.\\nVan ih Hlawnthil Khawl\\n33 «Nan neih mipawl zuar uhla, miretheipawl hnenah băwmnak thilpek pe uh, a hlun thei lo mi paisa bawm nanmai hrangah tuah uh. Nan hlawnthil cu cemrál theilonak hmun, fifirpawl thlen theilonak hmun le tlâp ih a siatsuah theilonak hmun van ah ret uh. 34 Ziangahtile nan hlawnthil umnak hmun ah nan thinlung khal a um ve ding.\\n35 «Hnaṭuan dingih tiar cia bangin nan tai khap uhla, nan meitopawl alhter ringring uh. 36 An pu cu nupi ṭhitnak puai ihsin a ra tlung ih, sângka a king tikah áwng lohli dingih a hngaktupawl vekin um uh. 37 An pu a rat tikah rak hngak ringring ih a hmuh mi siahhlawhpawl cu mithlawsuak an si. Thungaiin ka lo sim, anih cu a tai a khap ding ih, rawl ei dingin a toter hai hnuah amah rori a ra ding ih, rawl a pe hai ding. 38 Zan sentari kil ṭum hnihnak ah simaw, aṭum thumnak ah simaw, an pu rat hngak ringring ih a hmuaktu siahhlawhpawl cu mithlawsuak an si. 39 Asinan hihi thei uh, intêkpa in fifir rat ding cān kha rak thei sehla cu, a kil ding ih fifir cu a inn sungah a lutter lo ding. 40 Curuangah nannih khal tiar ringring uh, ziangahtile nan rin lo cān ah Minung Fapa cu a ra ding,» tiah a ti.\\n12:38a ṭum thumnak: Cucu zanṭim ihsin zing lam nazi 3 tiang a si.\\nSál Rinum le Sál Ṭha Lo\\n41 Cun Peter in a hnenah, «Bawipa, hi tahṭhimnak hi kanmah vial lawng maw in sim, asilole mi hmuahhmuah so?» tiah a sut.\\n42 Cule Bawipa in, «A tikcu teih an co ding mi rawl petu ding, a sungkuapawl parih uktu dingih a pu ih a ret ding mi sumkiltu rinsantlak le fim cu zo so a si? 43 A pu a rat tikah a ṭuan ding mi hna ṭuan rero ih a hmuh mi siahhlawh cu, mithlawsuak a si. 44 Thungaiin ka lo sim, cuih sál cu a pu in a thilri neih mi hmuahhmuah uktu ah a ret ding. 45 Asinan cuih siahhlawh in a thinlungtein, ‹Ka bawipa cu a ra cing lo ding,› tiah a ti. Cule sál dangpawl mipa siseh, nunau siseh vuak a thăwk ih, in le ei le ri in a um. 46 Cuih sálpaih pu cu a rin lo ni le a theih lo cān ah a ra ding. Cule a pu cun a sálpa cu tan hnih ah a sattán ding ih, zumlotupawlih co vek a coter ding.\\n47 «Cule a pu-ih duh zawng a thei ko naih, rak timlamaw lo le a pu-ih duh zawng a tuah lo tu siahhlawh cu vei tampi vuak a si ding. 48 Asinan thei lo piin vuaktlak mi thilpawl a tuahtu cu málte lawng vuak a si ding. Ziangahtile zokhal tampi pek a si mi pa cu tampi dil a si ding ih, tampi kilter mi pa cu tampi an dil ding.\\nKhrih in Ṭhenṭhekawknak a Run Keng\\n49 «Leitlun ah meisa thla dingin ka ra, rak alh thăwk zo sehla ka va duh tak ve! 50 Baptisma co ding mi pakhat ka nei, cumi tifel a si hlan sung cu ka van a sâng tuk! 51 Leitlun ah remnak thlĕn dingih ra ah in ruat maw? Ka lo sim a si, a si lamlam lo, ṭhenawknak thlĕn dingah a si sawn. 52 Ziangahtile tuihsi thăwkin inn pakhat ih um minung panga cu an ṭhenaw ding: pathum in pahnih an dokalh ding ih, pahnih in pathum an dokalh ding.\\n53 «Pa in a fapa a do ding ih, fapa in a pa a do ding.\\nNu in a fanu a do ding ih, fanu in a nu a do ding.\\nNi in a mo a do ding ih, mo in a ni a do ding,» tiah a ti.\\n54 Cun Jesu in mipi hnenah, «Nitlaknak lam ihsin khawdur a rat nan hmuh tikah, ‹Ruah a sur ding,› tiah nan ti lohli. Cule a sur ngaingai. 55 Cule thlang lam ihsin thli a hung hran nan hmuh tikah, ‹Ni a sa ding,› nan ti ih a sa ngaingai. 56 Nannih midepdepawl! Nannih in lei le van lăngdān cu nan theithiam, asinan ziangtin so tuih cān hi nan theihthiam lo?\\nNa Ral thawn Remnak Tuah Aw\\n57 «A si, ziangahso nanmah rori in a dik mi cu thu nan ṭhen mai lo? 58 Na ralpa thawn thuṭhentu hnenih na feh laiah, na ti theipatawp suahin lamlak ah amah thawi remawk zuam aw. Culoasile na ralpa in thuṭhentu hmaiah a lo dir ding ih, thuṭhentupa in a kut hnuai bawi hnenah a lo thlĕn pang ding. Cule anih in thawnginn sungah a lo khum ding. 59 Ka lo sim a si, alepton tiang na pek ṭheh thluh lai hlanlo, cutawk ihsin ziangti lam khalin na suak lo ding,» tiah a ti.\\n12:59a lepton: Grik ṭawng a si ih paisa man málbik a si.\\nKhrih in Lung Thleng Thu a Zirh\\n1 Cu laiah Galili-mipawl in raithawinak an hlăn laiah, Pilat in a that hai tiih Jesu hnenih simtu mi hrekkhat an rak um. 2 Cule Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Cuih Galili-mipawl in cuvek thilpawl an tuar ruangah, a dang Galili-mi hmuahhmuah hnakin an sualsawn tiah nan ruat maw? 3 Ka lo sim a si, an sualsawn cuang lamlam lo; cuhnakin nannih khal nan lung nan thleng lo asile, cutivekin nan zaten nan hlorál thluh ding. 4 Asilole Siloam ih dawlsâng in minung hleiriat a nĕn ih an thi, cupawl cu Jerusalem ih a um mi hmuahhmuah hnakin an sualsawn a si tiah nan ruat maw? 5 Ka lo sim a si, an sualsawn cuang lamlam lo; cuhnakin nannih khal nan lung nan thleng lo asile, cutivekin nan zaten nan hlorál thluh ding,» tiah a ti.\\nA Rah lo Mi Theipi Kung\\n6 Jesu in an hnenah hi tahṭhimnak khal a sim, «Mi pakhat in a sabit hmuan sungah theipi kung pakhat a phun. Cuih theipi kung lamah cun a va feh ih a parah a rah a hawl. Cule a rah zianghman a hmu lo. 7 Cutikah anih in a hmuan kiltupa hnenah, ‹Zoh hnik, kum thum sung rori hih theipi kung ah a rah ka hawl ih, zianghman ka hmu lo. Hau men aw, ziangahso anih cun leiram a luah lak men?› tiah a ti.\\n8 Cule hmuan kiltupa in a sawn ih a hnenah, ‹Bawipa, tuih kum te cu zuah hrih ko aw. A kimvelin ka lai ding ih, êkdâwm ka burh hrih ding. 9 Rah a rah khal a si men thei sokhaw. Asinan rah a rah lo thotho asile, nehhnu ah na hau leh ding,› » tiah a ti.\\nJesu in Kebáinu a Damter\\n10 Sabbath ni ah sinakok pakhat ah Jesu cu thu a zirh. 11 Cule ngai hnik, nunau pakhat kum hleiriat sung ṭawnṭaihnak thlarau in a ngawrter mi a um. Cu nu cu a êl a kûn ih, dingten a um thei hrimhrim lo. 12 Jesu in cu nu a hmuh tikah, a hnenah a ko ih, «Nunaunu, na natnak ihsin thlah na si,» tiah a ti. 13 Cule cu nu parah a kut a suang ih hmakhatteah cu nu cu dĭngten a um thei ih, Pathian a thangṭhat.\\n14 Jesu in Sabbath ni ah mi a damter ruangah sinakok uktupa cu a ai a thăwk ih, mipi hnenah, «Minung hrangah hnaṭuannak ding ni ruk a um; curuangah cumi sungah ra uhla, dam awter uh, Sabbath ni ah cun si hlah seh,» tiah a sawn.\\n15 Cutikah Bawipa in a sawn ih a hnenah, «Nang, midepde! Nan zate in Sabbath ni ah nan câwcang le nan lāk pawl an rawl einak hmun ihsin phawih in, tidai pe dingin nan hruai ciar a si lo maw? 16 Cule ngai hnik uh, Abraham tesinfa hih nunaunu cu Setan in kum hleiriat sung a ṭawnhrem a si. Sabbath ni ah cu nu cu cuih ṭemṭawnnak ihsin phawihsak a si lo ding maw?» tiah a ti.\\n17 Cule hi thilpawl a sim ṭheh tikah, amah dotu hmuahhmuah cu an ning a zak. Cule mipi zaten thil ropi a tuah mi hmuahhmuah ruangah lungawiaipuangin an um.\\nAnṭam Ci Tahṭhimnak\\nMat 13:31-32; Mar 4:30-32\\n18 Cun Jesu in, «Pathian uknak cu ziang thawn a bangaw? Ziang thawn ka khaikhin ding? 19 Mi pakhat in la tahratin a hmuan ih a vawrh mi anṭam ci pakhat thawn a bangaw a si. Cuih ci cu a ṭhang ih, kung tumpi ah a cang, cule a hngeṭêkpawl ah tlun zuang vâtepawl an riak,» tiah a ti.\\n20 Cule Jesu in a simsal ih, «Pathian uknak cu ziang thawn ka khaikhin pei? 21 Vancung uknak cu nunau pakhat in thilnu keng tahratin sangphŭt asaton thum sungah a phum ih, cuih thilnu in sangphŭt hmuahhmuah a thawhter vek a si,» tiah a ti.\\n13:21a saton: Grik ṭawng a si ih, saton pakhat cu no 28 hrawng a si.\\nA Fiak Mi Kăwtka\\n22 Cule Jesu cu Jerusalem lam panih a feh phahah khawpipawl le khawtepawl a pál ih thu a zirh vivo. 23 Cun mi pakhat in a hnenah, «Bawipa, mi málte lawng maw rundam an si ding?» tiah a sut.\\n24 Cutikah Jesu in an hnenah, «A fiak mi kăwtka ihsin luh ding zuam uh, ziangahtile ka lo sim a si, mi tampi in lut dingin an hawl ding nân, an lut thei lo ding. 25 Intêkpa cu vei khat a tho ih, sângka a khar hnuah, nannih cun leng lamih din le king nan thăwk ding ih, ‹Bawipa, Bawipa, sângka in rak ăwn aw,› tiah nan ti ding.\\nCule anih in nan hnenah, ‹Khui lam ihsi ra mi nan si ti ka lo thei lo,› tiah a lo sâng ding.\\n26 Cutikah nannih in, ‹Na hnenah kan ei ih, kan in zo, nang in kan kăwtthler ah in rak zirh,› tiah ti nan thăwk ding.\\n27 Asinan anih in, ‹Ka lo sim a si, khui lam mi nan si ti ka lo thei hai lo. Nannih ṭhatlonak a tuahtupawl hmuahhmuah ka hnen ihsin tlân uh,› tiah a lo ti ding.\\n28 Nannih cu a lengah hlăwnhlo nan si ding ih, Abraham, Isak, Jakob le profetpawl hmuahhmuah Pathian uknak sungih an um kha nan hmuh tikah, ṭah le hacâng rialnak a um ding. 29 Cule nisuahnak lam le nitlaknak lam, sak lam le thlang lam ihsin mi an ra ding ih, Pathian uknak ah an to ding. 30 Cule ngai hnik uh, a netabik a si mipawl hi a hmaisabik an si ding ih, a hmaisabik a si mipawl hi a netabik an si ding,» tiah a ti.\\n31 Cuih ni ah Farasi hrekkhat Jesu hnenah an ra ih, «Hitawk ihsin fehhlo aw, ziangahtile aHerod in lo thah a duh, hitawk hmun hi suahsan aw,» tiah an ti.\\n13:31a Herod: Nauhakpawl thattu Herod-ih fapa Herod Antipas a si.\\n32 Cule Jesu in an hnenah, «Va feh uhla, khaih sihál kha va sim uh, ‹Ngai hnik, tuihsun le thaisun cu khawsiapawl ka dawisuak ding ih, minapawl ka damter lai ding, cule a ni thumnak ah ka hnaṭuan cu ka ṭhehfel ding a ti,› tiah va sim uh. 33 Sikhalsehla tuihsun, thaisun le tipsun cu ka feh vivo lai ding; ziangahtile Jerusalem khaw lengih profet thih ding cu thil cang thei a si lo.\\nJesu in Jerusalem a Ṭah\\n34 «Maw Jerusalem, Jerusalem, profetpawl na that ih na hnenih Pathian in a thlah mipawl cu lungto in na dengthat! Arpi in a fātepawl a thla thuaiih a ăwp vekin, na falepawl cu vei ziang zat meng so lo khawmsak ka rak tum, asinan na rak duh lo! 35 Ngai hnik! Nan inn cu ṭhing reprepin tlansan a si: thungaiin ka lo sim, ‹Bawipaih hmin ih ra cu thangṭhatin um seh,› tiih nan ti lai hlanlo tuihsi thăwkin in hmu nawn hrimhrim lo ding,» tiah a ti.\\nJesu in Mithlingpa a Damter\\n1 Cun hitin a si, Sabbath ni ah Jesu cu Farasipawl lakih mipawimawh pakhat ih inn ah rawl ei dingin a feh. Cule Dānthiampawl le Farasipawl cun Jesu cu an thlingthla. 2 Cule ngai hnik, mithlingpa pakhat cu Jesu hmaiah a rak um. 3 Cule Jesu in Dānthiampawl le Farasipawl hnenah, «Sabbath ni ih mi tidam ding Dān in a siang maw?» tiah a sut hai.\\n4 Asinan cupawl cu daiten an rak um. Cule cu pa cu a vun kai ih a damter hnuah a fehter. 5 Cun Jesu in an hnenah, «Nanmai lakah nan lāk simaw, nan câwcang simaw Sabbath ni ah khur sungah tla sehla, a suah lohli lo tu ding nan um maw?» tiah a sâng hai. 6 Cule cuih thu ah zianghman an sawn thei lo.\\nHmun Niambik La Uh\\n7 Sawm mipawl in tonak ṭhabik bik an hril ti Jesu in a hmuh tikah, an hnenah hi tahṭhimnak hi a sim: 8 «Mi pakhat khat in mo lăwmnak puai ih a lo sawm tikah, tonak ṭhabik ah va to hlah uh, culole nangmah hnakih mithupisawn a rak sawm pang ding. 9 Nan pahnih a lo sawmtu intêkpa khan na hnenah ra tahratin, ‹Hi pa hi na tonak rak kian aw,› a lo ti asile, a niambik tonak ah ningzak zetin na ṭhawn leh ding. 10 Asinan an lo sawm tikah, feh awla, tonak niambik ah to aw. Cutiih na um asile, nangmah a lo sawmtupa a rat tikah, ‹Ka rual, tonak ṭhadeuh ah hung to aw,› tiah a lo ti ding. Cun nangmah cabuai a lo hilpitupawl hmaiah upatnak na co ding. 11 Ziangahtile zokhal amah le amah a khaisângawtu cu niamter a si ding ih, amah le amah hnuai a dawrtu cu cawisan a si ding,» tiah a ti.\\n12 Cun Jesu in amah sawmtupa hnen khalah cun, «Thaithawh siseh, zanriah siseh na do tikah, na rualpipawl, na unaupawl, na sungkhatpawl, na innhnen milianpawl kha va sawm hlah. Culoasile annih khal in an lo sawm lehsal ve ding ih, an lo rūl leh ding. 13 Asinan rawl ei puai na tuah tikah, mifarahpawl, taksa kim lo pawl, kebáipawl le mitcawpawl kha va sawm hai aw. 14 Annih cun an lo rulhsal thei lo ding ruangah, nang cu mithlawsuak na si, ziangahtile midingfelpawl an thawhsal tikah nang cu rulhsal na si leh ding,» tiah a ti.\\nMo Puai Tahṭhimnak\\n15 Cuih thu cu amah cabuai hilpitupawl lakih mi pakhat in a theih tikah, Jesu hnenah, «Pathian uknak sungih rawl a eitu ding cu mithlawsuak a si,» tiah a ti.\\n16 Cun Jesu in cu pa hnenah, «Mi pakhat in zanriah ropi a timtuah ih, mi tampi a rak sawm. 17 Zanriah ei a cût tikah a sawm cia mipawl hnenah, ‹Ra thlang uh, thil ziangkim tiar cia thluh a si zo,› tiih sim dingin a siahhlawh a hei thlah.\\n18 Asinan an zaten lungkhat pu-in puhmawh ding tuah an thăwk. A pakhatnak in a hnenah, ‹Ló ka rak lei ih, va feh ih ka va zoh a ṭul, i ngaithiam dingin ka lo dil a si,› tiah a ti. 19 Cule a dang pakhat in, ‹Câwcang hâl nga ka rak lei ih, cupawl hniksak dingah ka feh ta ding, i ngaithiam dingin ka lo dil a si,› tiah a ti. 20 A dang pakhat in, ‹Nupi ka rak ṭhi ih, curuangah ka ra thei lo ding,› tiah a ti.\\n21 Cuih siahhlawh cu a kir ih, cuih thilpawl cu a bawipa hnenah a sim. Cutikah intêkpa cu a thin a heng ih a siahhlawh hnenah, ‹Zamrang zetin khaw sungih kăwtthler ah le innlak zinpawl ah va feh awla, mifarahpawl, taksa kim lo pawl, kebáipawl le mitcawpawl cu hi tawkah rak hruai hai aw,› tiah a fial.\\n22 Cule cuih siahhlawh cun, ‹Bawipa na thupek vekin ka tuah ṭheh zo, asinan hmun lawng a um hrih lai,› tiah a ti.\\n23 Cun a bawipa in a siahhlawh hnenah, ‹Khaw leng zinpi le ló zinpawl ah va feh awla, ka inn a khah theinak dingah hranhramin mi ratter aw. 24 Ziangahtile ka lo sim a si, ka rak sawm cia mipawl pakhat hman in ka zanriah an tep lo ding,› a ti,» tiah a sim.\\nKhrih Thlun dingih Ziangkim Tān\\n25 Mipi tampi in Jesu an thlun rero laiah, an lamah Jesu cu a her ih an hnenah, 26 «Zokhal ka hnenih ra cun a nu le a pa, a nupi le a fātepawl, a unaupawl le a farnulepawl, a si, amai nunnak khal a huat lo a si ahcun, ka dungthluntu a si thei lo ding. 27 Cule zokhal amai khraws pu lo ih, i thluntu cu ka dungthluntu a si thei lo ding.\\n28 Ziangahtile nanmah lakah pakhat khat in dawlsâng sak a duh asile, a hmaisabikah to ta in cumi sak ṭhehnak dingah a daih a nei maw nei lo tiin a man a tuak ta a si lo maw? 29 Cutiih a tuah lo asile, lungphum a phum hnuah, a sak ṭheh thei lo ding. Cule a hmutu hmuahhmuah in cu pa cu hmuhsuam an thăwk ding ih, 30 ‹Hi pa hin dawlsâng dawl a thăwk ve nân, a ṭheh thei lo a si hi!› tiah an ti ding.\\n31 Asilole siangpahrang pakhat cu a dang siangpahrang do ding a tum asile, minung 20000 thawn amah do dingih a ratu siangpahrang cu minung 10000 thawn a rak do thei ding le thei lo ding to hmaisa ih ruat ta loin a um ding maw? 32 A do thei lo asile, cuih siangpahrang cu hlapi ih a um laiah remawknak dil dingah palai a thlah ding a si. 33 Cutivek thothoin, zokhal nan lakah a neih mi hmuahhmuah a tān ta lo tu cu ka dungthluntu a si thei lo ding.\\nMat 5:13; Mar 9:50\\n34 «Cite cu a ṭha, asinan cite in a alnak hloh ta hnik sehla, ziangtin so a alsal thei ding? 35 Leiram hrangah siseh, êkdâwm hrangah siseh a ṭha lo, mi in an hlăwn men a si. Theihnak hna a neitu cun thei seh!» tiah Jesu in a ti.\\nA Hlo Mi Tuu Tahṭhimnak\\n1 Siahkhawngtupawl hmuahhmuah le misualpawl cu a thu ngaithla dingin Jesu kiangah an ra. 2 Cule Farasipawl le Dānzirhtupawl cu an phunzai ruri ih, «Hi pa hin misualpawl a cohlang ih an hnenah rawl a ei a si,» tiah an ti. 3 Cule Jesu in an hnenah hi tahṭhimnak thu hi a sim:\\n4 «Nanmah lakah mi pakhat in tuu 100 a nei ih, cumi lakih pakhat cu hlo bang sehla, tuu 99 pawl cu ramṭhing ah tân tain, a feh ding ih, a hlo mi tuu pakhat cu a hmuh lai hlanlo a hawl lo ding maw? 5 A hmuh tikah, lungawiaipuang zetin a liang parah a suang. 6 Cule a inn a va thlen tikah, a rualpipawl le a innhnenpawl kokhawm tahratin an hnenah, ‹I aipuanpi uh, ziangahtile a hlo mi ka tuu cu ka hmu zo,› tiah a ti. 7 Nan hnenah ka lo sim, cutivekin lung thleng a ṭul lo mi, midingfel 99 hnakin, lung a thleng mi misual pakhat parah van ah aipuannak a tamsawn ding a si.\\nA Hlo Mi Darakma Tahṭhimnak\\n8 «Cun nunau pakhat in adarakma pahra neiin pakhat hloter sehla, meito vâng tahratin a inn a phiat ding ih, a hmuhsal hlanlo ngunngaih zetin a hawl lo ding maw? 9 Cule a hmuh tikah, a rualpipawl le a innhnenpawl a kokhawm ih, ‹I aipuanpi uh, ziangahtile ka hlohter mi darakma kha ka hmusal zo a si,› tiah a ti. 10 Nan hnenah ka lo sim, cutivek thothoin, lung a thlengtu misual pakhat ruangah Pathian vancungmipawl umnak ah aipuannak a um a si,» tiah a ti.\\n15:8a darakma: Grik paisa a si ih, dinari pakhat thawn a tlukaw. Cucu ni khat hlawh tluk a si.\\nFapa Tlânhlo Tahṭhimnak\\n11 Cun Jesu in hitin a sim, «Mi pakhat in fapa pahnih a nei. 12 A nautadeuh in a pa hnenah, ‹Ka pa ka co ding mi rothilpawl kha i pe aw,› tiah a ti. Cule a pa cun a rothil hmuahhmuah cu a ṭhen ih a fapa pahnih te cu a zem hai.\\n13 «Cule ni rei lo teah, a fapa nautasawn cun a thilri neih mi hmuahhmuah cu a khawm ih, ram hlapi ah a feh. A lennak cu cutawk ram ah a duh duhin a hmangrál ṭheh. 14 A neih mi hmuahhmuah a hman ṭheh hnuah, cuih ram ah mangṭam nasazet a tlung ih tlaksăm a thăwk. 15 Cun cui ram mi, mi pakhat hnenah a hna ṭuansak dingah a feh ih, cu pa cun a ló ah văwk rawl petu dingah a hei kuat. 16 Cule văwk ih an ei mi rawl thawi a pum puarter a câk, asinan zohman in amah cu zianghman an pe lo.\\n17 «A hun theihfiangawk tikah, ‹Ka pa ih sān mi hlawhfa tampi cun ei cawk loin rawl an nei, hi tawkah kei cu rilrâwngin ka thi ding! 18 Ka tho pei ih ka pa hnenah ka feh ding. Cule a hnenah, «Ka pa, kei cu van lakah le na hmaiah ka sual zo. 19 Na fapa tiih kawh ding khalah ka tlak nawn lo. Na sān mi hlawhfapawl lakih pakhat vekin i tuah aw,» tiah ka va ti pei,› tin a ruat.\\n20 «Cule a tho ih a pa hnenah cun a feh. Asinan lam hlapi ih a rat rero lai kha a pa in a hei hmuh tikah, a lainat tuk ih a va tlân. A fapaih hngawng in a pawm ih a hnam. 21 Cule a fapa in a hnenah, ‹Ka pa, van lakah le na mithmuhah ka sual zo, na fapa tiih kawh ding ka tlak nawn lo,› tiah a ti.\\n22 «Asinan a pa in a siahhlawhpawl hnenah, ‹Kâwrfual ṭhabik rak keng uhla, hrukter uh. Zunghruk hrukter uhla, kedam bunter uh. 23 Cule cawmthau mi câwno kha rak hruai uhla, that uh. Cule kan ei ding ih, kan nuamaw ding. 24 Ziangahtile hi ka fapa cu a thi zo nân, a nungsal. A hlo zo nân, atu ka hmusal zo,› tiah a ti. Cule năwmawknak tuah an thăwk.\\n25 «A fapa upasawn cu ló ah a rak um. Ló ihsin a ra tlung ih, inn kiang a thlen tikah, awnmawi thawmvâng le lam thawmvâng a thei. 26 Cutikah siahhlawhpawl lakih pakhat a ko ih, ‹Ziang thil so thleng?› tiah a sut. 27 Cule cuih siahhlawh cun a hnenah, ‹Na naupa a ra tlungsal zo, damte le himtei a ra thlensal thei ruangah, na pa in cawmthau mi câwpa no a thah,› tiah a sim.\\n28 «Fapa upasawn cu a thin a heng tuk ih, inn sungah a lut duh lo. Curuangah a pa cu lengah a va suak ih, amah cu a va lēm. 29 Cule anih in a sawn ih a pa hnenah, ‹Ngai hnik, kum hiti zât ka lo rian ih, na thupek mi vei khat hman ka pahbăl dah lo. Asinan ka rualpipawl thawi kan năwmawk venak dingah mepa no te pakhat khal i rak pe dah lo. 30 Asinan hlawhhlângpawl thawn kawmawin, na rothilpawl thehrál thluhtu hi na fapa a ra tlunkir veten, cawmthau mi câwno na thahsak hi!› tiah a ti.\\n31 «Cule a pa in a hnenah, ‹Ka fapa, nang cu ka hnenah na um ringring ih ka neih mi hmuahhmuah hi nangmai ta a si. 32 Na naupa cu a thi ih a nungsal; a hlo ih, hmuhsal a si. Curuangah lungawiih năwmawknak tuah hi a dik hrimhrim a si,› a ti,» tiah a ti.\\nSumkiltu Diklo Tahṭhimnak\\n1 Jesu thotho in a dungthluntupawl hnenah, «Milian pakhat in sumkiltu pakhat a nei ih, cuih sumkiltu cun na thilri a thehrál men a si tiah cuih milianpa hnenah an hêk. 2 Cule a sumkiltu cu a ko ih a hnenah, ‹Na thuhla ka theih mi hi ziangtin a si? Sumkiltu na si thei nawn lo ding ruangah, na sumkilnak cazin i pe aw,› tiah a ti.\\n3 «Cun sumkiltu cun a thinlung sungin, ‹Ka bawipa in ka hnaṭuan ihsin i bānter ding ruangah, ziang ka tuah pei? Leilung ka lai thei si lo, kutdawh ding le ka ning a zak fawn. 4 Sumkiltu sinak ihsin bānter ka si tikah, an innpawl ih in cohlan theinak dingah ziang ka tuah pei ti ka thei,› tiah a ti.\\n5 «Cule a bawipa hnenih leiba neitu hmuahhmuah cu a hnenah a kokhawm hai ih, a pakhatnak pa hnenah, ‹Ka bawipa hnenah ziang zat leiba na nei?› tiah a sut. 6 Cule cu pa in, ‹Hriak abath 100,› tiah a ti. Sumkiltupa in, ‹Na leiba cazin cu rak kengin rung to awla, 50 tiin ngan zâng aw,› tiah a ti.\\n16:6a bath: Grik ṭawng a si ih bath khat ah kalān 8 hrawng a si.\\n7 Cun sumkiltupa cun a dang pakhat hnenah, ‹Nang teh ziang zat na bâk?› tiah a sut. Cule anih in, ‹Sangvut akor 100,› tiah a ti. Cule sumkiltupa cun a hnenah, na leiba cazin cu rak keng awla, 80 tiin ngan aw,› tiah a ti.\\n16:7a kor: Grik ṭawng a si ih kor khat ah pung hleinga hrawng a si.\\n8 Cuih sumkiltu diklopa cu fim zetih thil a ti ruangah a bawipa in a fak. Ziangahtile hi leitlun mipawl cu anmai san ah cun tleu fātepawl hnakin an fimsawn a si.\\n9 «Nan hnenah ka lo sim a si, nan sumpai a cem tikah, kumkhaw cēnnak hmun sungih lo cohlangtu ding rualpi nan neih theinak dingah, leitlun sumsaw in rualpi tuah uh. 10 Thil fatebik parih rinumtu cu thil tampi par khalah a rinum a si. Cule thil fatebik parih a diklo tu cu thil tampi par khalah a dik lo. 11 Curuangah leitlun sumsaw par hmanah nan rinum lo asile, lennak taktak cu zo in so nan hnenah a lo ap ding? 12 Cule mi dang thilri parih nan rinum lo asile, nanmai ta cu zo in so a lo pe ding?\\n13 «Siahhlawh zohman in bawi pahnih a riankăwp thei lo; ziangahtile pakhat a hua ding ih, pakhat a duh ding, asilole pakhat parah rinum tahratin pakhat deuh cu a nautat ding. Pathian le sumpai nan riankăwp thei lo,» tiah a ti.\\nMosi Dān, Profetpawl le Pathian Uknak\\n14 Paisa duhtu Farasipawl khal in cuih thilpawl hmuahhmuah hna in an thei ih, Jesu cu an hnihsan. 15 Cule Jesu in an hnenah, «Nannih cu minung hmaiih mah le mah thiamcoawter nan si. Asinan Pathian in nan thinlung a thei. Ziangahtile minung in thupi ih an ruah mi cu Pathian mithmuhah cun fihnungza a si.\\n16 «Dān thupawl le Profetpawlih thu cu John a ra thlen hlan sung ta an si. John san thăwk ihsin Pathian uknak thu cu phuan a si ih, mi kip in cuih Pathian uknak sungah cun hranhramin an lut. 17 Cule Dān sungih ngan mi thai khatte hlohral hnakin, lei le van hlohral a áwlsawn.\\n18 «Zokhal nupi ma ih mi dang ṭhitu cu uire a si. Cule zokhal a pasal ih mâk mi nu a ṭhitu khal a uire ve a si.\\nMilianpa le Lazaras\\n19 «Milian pakhat cu puan sendup le puan nem páte sĭnin ni tin nuam zetin a nung. 20 A taksa pumpuluk hmasia thawi a khat mi kutdawh pakhat, Lazaras an ti mi pa cu a kăwtka ah an ret. 21 Cuih milianpaih rawl einak cabuai par ihsi a tla mi rawl ṭilfuanpawl cu ei a hiar zet. Cuihtlunah uico an ra ih a hmasiapawl cu an liahsak.\\n22 «Cule hitin a rak si, cuih kutdawhpa cu a thi ih, vancungmipawl in Abraham ṭāng sungah an hruai. Milianpa khal cu a thi ve ih an phum. 23 Mithi khua ah cun tuarnak rapthlak zet tuar phahin van lam a hun zoh ih, hla zetah Abraham le a ṭāng sungih Lazaras kha a hun hmu. 24 Cun a au ih, ‹Ka pa Abraham, ka parah zahngai hram awla, Lazaras kha a mehtawk zim tidai ah hnim ih ka lei daihter theinak dingah thlah aw. Ziangahtile hi meialh sungah hin ka tuar a nâ tuk a si,› tiah a ti.\\n25 «Asinan Abraham in, ‹Ka fapa, nang cu na nun laiah na thil ṭhapawl na rak co zozia le cutivek thothoin Lazaras in thil ṭhalo pawl a rak cozia kha máng aw. Cule atu ah anih cu a nuam ih, nang cu hrem na si. 26 Cupawl hmuahhmuah hleiah, kannih le nanmai karlakah a kau zet mi hawrkuam a um. Curuangah hitawk hmun ihsin nan hnenih rat an duh khalle an ra thei lo ih, khatawk lam ihsin kan hnen lamih rat an duh a si khalle an ra thei lo,› tiah a ti.\\n27 «Cutikah, milianpa cun, ‹Cuti asile ka pa, ka lo dil a si, ka paih inn ah Lazaras kha hei thlah hram aw. 28 Ziangahtile an hnenih thu a sim ding mi unau panga ka nei, culoahcun annih khal hi hremnak hmun ah an ra ve pang ding,› tiah a ti. 29 Abraham in a hnenah, ‹Na unaupawl in Mosi cazualpawl le Profetpawlih cazualpawl an nei ko. An sim mi kha rak ngaithla hai seh,› tiah a ti. 30 Cule milianpa cun, ‹A si lo, ka pa Abraham, mithi hnen ihsin an hnenah mi pakhat a va feh asile, an lung an thleng ding,› tiah a ti.\\n31 «Asinan Abraham in a hnenah, ‹Mosi le Profetpawlih thu an rak ngaithlak lo ah cun, mithi lak ihsin mi pakhat thosal khal sehla an lung duh cuang lo ding,› a ti,» tiah a sim.\\nJesu in Mi Tlukter Thu Ralrinnak a Pe\\nMat 18:7-9; Mar 9:42-49\\n1 Jesu in a dungthluntupawl hnenah, «Mi tlubahtertu thil cu ra thleng lo thei a si lo, asinan cuih tlûknak rak kengtu cu a hmakhua a pit a si! 2 Hi nauhaktepawl lakih pakhat a tlukter asile, a hngawng ah riallung thlaih tahratin tifinriat sungah hlăwn sehla, a hrangah a ṭhasawn. 3 Nanmah hrangah fimkhur uh. Na unaupa in na parah sual a tuah asile, kawk aw; a lung a thleng asile, amah cu ngaidam aw. 4 Cule na parah ni khat ah vei sarih sual a tuah ih, vei sarih rori na hnenah ra kirsalin, ‹Ka lung ka thleng,› a ti a si ahcun, amah cu na ngaidam ding a si,» tiah a ti.\\nZumnak le Ṭuanvo\\n5 Apostolpawl in Bawipa hnenah, «Kan zumnak pungter aw,» tiah an ti.\\n6 Cule Bawipa in, «Anṭam ci vek zumnak nan neih asile, hi thingtheihmu kung hnenah, ‹Na hram thawn phawng awla, tifinriat sungah va phunaw aw,› nan ti ding ih nan thu a lo lung ding.\\n7 «Nanmah lakih pakhat khat in siahhlawh pakhat neiin, cuih siahhlawh cun lei a let, asilole tuu khāl bang sehla, ló ihsin a ra tlun tikah, ‹Ra awla, rawl ei cih aw,› tiah zo in so a ti ding. 8 Cuhnakin, ‹Ka zanriah timtuah aw, tiar cia-in um awla, ka ei ih ka in laiah i rian aw. Cumi hnu lawngah na ei in na in leh ding,› a ti sawn lo ding maw? 9 Cuih siahhlawh in thu a pek mi thilpawl a tuah ruangah a siahhlawhpa hnenah cun lungawi thu a sim pei maw? A sim ding ka zum lo. 10 Cutivek thothoin nannih khal in thu ka lo pek mi cuih thil hmuahhmuah nan tuah ṭheh tikah, ‹Kannih cu santlailo sál kan si. Kan ṭuanvo lawng kan ṭuan a si,› tiah ti uh,» tiah a sim.\\nJesu in Phâr Pahra a Damter\\n11 Cule hitin a rak si, Jesu cu Jerusalem lamih a feh phahah Samaria peng le Galili peng karlak a paltlăng. 12 Khaw pakhat ih a luh tikah, miphar pahra in Jesu cu an rak hmuak ih, hla nawnah an ding. 13 Cule an aw an suah ih, «Jesu, Hotupa, in zangfah aw!» tiah an ti.\\n14 Jesu in a hmuh hai tikah, an hnenah, «Va feh uhla, puithiampawl hnenah nanmah le nanmah va hmuhaw aw uh,» tiah a ti. Cule hitin a rak si, an feh laiah an phārnat cu a thiang.\\n15 Anmah lakih pakhat in a dam ti a hmuhawk tikah, a kirsal ih aw ring zetin Pathian a thangṭhat. 16 Cu pa cu Jesu ke hramah a băwk ih, Jesu hnenah lungawi thu a sim. Cu pa cu Samaria-mi a si.\\n17 Cule Jesu in a sawn ih, «Mi pahra thianter an si lo maw? A dang pakua teh khuiah so an si? 18 Hih ram dang mi siarlo zohman Pathian thangṭhat dingah an ra kir lo,» tiah a ti. 19 Cule Jesu in a hnenah, «Tho awla, feh aw. Na zumnak in a lo damter zo,» tiah a ti.\\nPathian Uknak a Thleng\\n20 Pathian uknak cu ziang tikah a ra thleng ding tiah Farasipawl in Jesu an sut. Cule anih in a sawn hai ih an hnenah, «Pathian uknak cu hmuh theih in a ra lo. 21 ‹Ngai hnik, hi tawkah a um,› asilole, ‹Ngai hnik, khi tawkah a um khi,› an ti lo ding. Ziangahtile ngai hnik uh, Pathian uknak cu nan lakah a um a si,» tiah a ti.\\n22 Cun a dungthluntupawl hnenah, «Minung Fapaih ni, ni khat tal nan hmuh duh zet cān a ra thleng leh ding. Asinan cumi cu nan hmu lo ding. 23 Cule annih in nan hnenah, ‹Hi tawkah zoh hnik!› asilole, ‹Khi tawk ah zoh hnik!› tiah an lo ti ding. Annihpawl cu an dung ihsin zul hlah uhla, thlun fawn hlah uh. 24 Ziangahtile nimthlakau cu van khat lam kap ihsin khat lam dĕng tiang a ensuak vekin, Minung Fapaih ni ah cun a si ve ding. 25 Asinan anih cu thil tampi a tuar hmaisa ta ding ih, tuih san minungpawl in an hnáwng ding.\\n26 Cule Noah san laiih a rak si vek khan, Minung Fapa san khalah a si ve ding. 27 Noah lăwng sungah a lut ih, tilik a tlung ih, mi hmuahhmuah an hlohral lai hlanlo minungpawl cu an ei, an in, an ṭhiaw ih an hamaw.\\n28 Lot san lai khalah cutivek thothoin a rak si. An ei an in, an lei, an zuar, an phun, inn an sak. 29 Asinan Sodom khua ihsin Lot a suah ni ah van ihsin meisa le kât a sur ih, cumi cun an zaten a run that ṭheh.\\n30 «Minung Fapa a rung lăng ni ah cun cutivek thothoin a si ding. 31 Cuih ni ah, inn parih um cun inn sungih a thilri la dingin rung ṭum hlah seh. Ló ih um khal cutivekin a thilri la dingin tlungkir hlah seh. 32 Lot nupi kha cîng ringring uh. 33 Zokhal a nunnak hum a duhtu cun a hloh ding ih, zokhal a nunnak a hlohtu cun a nunnak a humngah ding. 34 Ka lo sim a si, cuih zan ah ihkhun pakhat ah mi pahnih an ittlang ding: pakhat cu lâk a si ding ih, pakhat cu tān ta a si ding. 35 Nunau pahnih riallung an rialtlang ding: pakhat cu lâk a si ding ih, pakhat cu tān ta a si ding. 36 Mi pahnih ló ah an um ding: pakhat lâk a si ding ih, a dang pakhat cu tan ta a si ding,» tiah a ti.\\n37 Dungthluntupawl cun an sawn ih a hnenah, «Bawipa, cumi cu khuitawkah a si ding?» tiah an ti.\\nCutikah Jesu in, «Mithi ruang umnak kip ah amulukawlh an fĭnkhawmaw ding,» tiah a ti hai.\\n17:37a mulukawlh: Grik ṭawng ah cun vâte cakbik ‹Muvanlai› a si.\\nNuhmeinu le Thuṭhentu Tahṭhimnak\\n1 Jesu in beidawng loih thla an cam ringring nak dingah an hnenah tahṭhimnak pakhat a sim. 2 «Khaw pakhat ah Pathian ṭihzah lo le milai khal hmaizahnak nei lo thuṭhentu pakhat a rak um. 3 Cuih khua ah cun nuhmei pakhat a um. Cule cu nu cu a hnenah a ra ih, ‹I dodaltu kha phulei i samsak aw,› tiah a ti. 4 Thuṭhentupa cun cān reipi sung cuih thu cu a relsak duh lo. Asinan cuihhnu ah thuṭhentupa cun a thinlung sungin, ‹Pathian ṭihzahnak ka nei lo ih minung hmaizahnak khal ka nei lo. 5 Asinan hi nuhmeinu hin i ra tibuai ringring ruangah phulei ka samsak ding. Culoasile a ra ringring ding ih i cauter pang ding,› tiah a ruat,» tiah a sim.\\n6 Cun Bawipa in, «Thuṭhentu diklopa ih sim mi hi ngai hnik uh. 7 A sun a zanih amah hnenih au, amai hril mipawl hrangah Pathian in phuba a laksak lo ding maw? An hrangah reipi a muansan hai ding maw? 8 Ka lo sim a si, zamrang zetin phulei a samsak ding. Sikhalsehla Minung Fapa a rat tikah, leitlun ah zumnak a hmu pei maw?» tiah a ti.\\nFarasipawl le Siahkhawngtupawl Tahṭhimnak\\n9 Jesu in hi tahṭhimnak khal hi mah le mah dingfel ih zumhngehawknak a neitu le mi dang nautattupawl hnenah a sim. 10 «Mi pahnih cu thlacam dingin temple kulh sungah an feh. Pakhat cu Farasi a si ih, a dang pakhat cu siahkhawngtu a si. 11 Farasipa cu amah tein a ding ih hitin thla a cam, ‹Maw Pathian, kei cu mi dangpawl vekin, mi thil lawnhmang, midik lo le uire mi ka si lo ruangah le hi siahkhawngtu vek ka si lo ruangah na hnenah lungawi thu ka lo sim. 12 Zarh khat ah vei hnih rawl ka ul ih, ka ngah mi hmuahhmuah sung ihsin ṭhen hra ṭhen khat ka pe,› tiah a ti.\\n13 Asinan siahkhawngtupa cu hlat nawnah a ding ih, van lam hman hawi ngam loin, a ṭâng a cumaw ih, ‹Maw Pathian, kei misual hi in zangfah aw!› tiah a ti.\\n14 Ka lo sim a si, cu pa cu Farasipa hnakin Pathian in thiam a coter sawn ih a inn ah a tlung. Ziangahtile zokhal mah le mah khaisângawtu cu niamter a si ding ih, zokhal mah le mah tăng a dawrtu cu khaisan a si ding,» tiah a ti.\\nJesu le Nauhakpawl\\nMat 19:13-15; Mar 10:13-16\\n15 Cun Jesu ih tham dingah nausentepawl a hnenih an rak hruai kha a dungthluntupawl in an hmuh tikah, an rak kawk. 16 Asinan Jesu in nauhaktepawl a hnenah a ko hai ih, «Nauhakte tepawl kha ka hnenah ra hai seh, dawn hlah uh. Ziangahtile Pathian uknak cu hivek mipawlih ta a si. 17 Thungaiin ka lo sim, zokhal nauhakte in Pathian uknak a cohlan vekih a cohlang lo tu cu, cuih uknak sungah a lut hrimhrim lo ding,» tiah a ti.\\nMat 19:16-30; Mar 10:17-31\\n18 Uktu pakhat in Jesu kha, «Zirhtu ṭha, kumkhaw nunnak co dingah ziang ka tuah pei?» tiah a sut.\\n19 Cule Jesu in a hnenah, «Ziangah kei cu miṭha i ti? Pathian siarlo zohman miṭha an um lo. 20 Thupekpawl na thei ko a si lo maw: ‹Uire hlah,› ‹Lai that hlah,› ‹Rûk ru hlah,› ‹Theihpinak diklo rel hlah,› ‹Na nu le na pa upat aw,› tipawl tla an si kha,» tiah a ti.\\n21 Cule cu pa in, «Ka no lai ihsin hi thil hmuahhmuah cu ka rak thlun zo,» tiah a ti.\\n22 Jesu in cuih thilpawl a theih tikah, a hnenah, «Thil pakhat na sam hrih lai. Na neih mi hmuahhmuah zuar ṭheh awla, na ngah mi tangka kha mifarahpawl zem aw, cule vanram ah hlawnthil na nei ding. Cule ra awla, i thlun aw,» tiah a ti.\\n23 Asinan cuih thu a theih tikah, a riah a sia zet, ziangahtile cu pa cu milian zet a si.\\n24 Jesu in a riah a sia zet ti a hmuh tikah, «Milianpawl Pathian uknak sungih luh cu a har zet a si. 25 Pathian uknak sungih milian luh hnakin, ṭhim hnakua sungih kalauk luh a áwlsawn,» tiah a ti.\\n26 Cuih thu a theitupawl in, «Cuti asile zo so rundam si thei ding?» tiah an ti.\\n27 Cule Jesu in, «Minung hrangih thil cang thei lo mipawl cu, Pathian hrangah cun a cang thei a si,» tiah a ti.\\n28 Cun Peter in, «Ngai hnik, ziang hmuahhmuah tân tain nangmah kan lo thlun si khawh,» tiah a ti.\\n29 Cutikah Jesu in an hnenah, «Thungaiin ka lo sim, zohman a inn siseh, a nu le a pa siseh, a unaupawl siseh, a nupi siseh, a falepawl siseh Pathian uknak ruangih a tlansantu cun, 30 tuih cān ah alet tampi hlawknak a ngah ding ih, a ra thleng lai ding mi san ah kumkhaw nunnak a ngah ding,» tiah a ti.\\nJesu in a Thih ding le a Thawhsal ding Thu a Vei Thumnak a Sim\\nMat 20:17-19; Mar 10:32-34\\n31 Cun Jesu in a dungthluntu hleihnih pawl kha a hnenah a hruai hai ih an hnenah, «Ngai hnik uh, Jerusalem ah kan hung feh ding, cule profetpawl in Minung Fapaih thuhla an rak ngan mi thilpawl hmuahhmuah kha a kim ṭheh ding. 32 Ziangahtile Minung Fapa cu Zentelpawl kut ah thlĕn a si ding ih, annih in an zuamtai ding, an hmuhsuam ding ih, cil an phui ding. 33 An vaw ding ih an that ding. Cule a ni thumnak ah a thosal ding,» tiah a ti.\\n34 Cuih thilpawl cu a dungthluntu hleihnih pawl in pakhat hman an theithiam lo. Cuih thu cu an hnenah thuh a si ih, a ṭawng mi thilpawl ziang a si ti khal an thei lo.\\nMitcawpa in Khua a Hmu\\nMat 20:29-34; Mar 10:46-52\\n35 Cun hitin a rak si, Jesu cu Jeriko khua a thlen zik zawngah, mitcaw pakhat cu kutdawh in lamzin kapah a to. 36 Cuih mitcawpa in mi tampi feh thâwm a theih tikah, «Cucu ziang a si?» tiah a sut. 37 Cule annih in, «Nazareth Jesu a ra a si,» tiah an sim.\\n38 Cule cu pa cun, «David Fapa, Jesu, ka parah zahngai hram aw!» tiah a au.\\n39 Cutikah hmaiih a fehtupawl in cu pa cu daiteih um dingin an rak kawk. Asinan anih cun, «David Fapa, ka parah zahngai hram aw!» tiah nasa sinsinin a au.\\n40 Cule Jesu cu a ding ih, cu pa cu a hnenih rak hruai dingin thu a pe. A kiang a ra thlen tikah, Jesu in thu a sut, 41 «Ziang lo tuahsak so na duh?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Bawipa, khawhmuh ka duh,» tiah a ti.\\n42 Cun Jesu in a hnenah, «Khua hmu aw, na zumnak in a lo damter zo,» tiah a ti.\\n43 Cule cu pa cu hmakhatteah khua a hmu ih, Pathian thangṭhat phahin Jesu cu a thlun. Cumi cu mi hmuahhmuah in an hmuh tikah, Pathian an thangṭhat.\\nZakia Inn ah Jesu a Thleng\\n1 Jesu cu Jeriko khaw sungah a lut ih, a fehlan vivo. 2 Cule ngai hnik, cu tawkah a hmin Zakia an ti mi pa a rak um. Amah cu siahkhawngtu lubik a si ih, milian zet a si. 3 Jesu cu zo a si ti hmuh a duh nân, mi an tam tuk ruangah a hmu thei lo. Ziangahtile Zakia cu pa niamte a si. 4 Cule Jesu ih a zawh ding mi lamzin ah hmai lamah a rak tlân cia ih, Jesu hmu dingin sikamor kung parah a rak kai. 5 Cutawk hmun ih Jesu a thlen tikah, tlun lam a hun zoh ih, Zakia cu a hmu. Cule a hnenah, «Zakia, zamrangin rung ṭum aw, ziangahtile tuihsun na inn ah ka thleng ding,» tiah a ti.\\n6 Cule Zakia cu zamrang zetin a rung ṭum ih, aipuang zetin Jesu cu a cohlang. 7 Asinan mipi in cumi an hmuh tikah, an zaten an phunzai ih, «Misualpa hnenih thleng dingin a feh zo khi,» tiah an ti.\\n8 Cun Zakia cu a ding ih, Bawipa hnenah, «Zoh hnik, Bawipa, ka neih mi thilri ih a hrek cu mifarahpawl ka pe ding, cule zo hnen ihsi khalin ziangkhal diklo ih ka rak lâk asile, alet li in ka rūlsal ding,» tiah a ti.\\n9 Cule Jesu in a hnenah, «Tuihsun ah hi inn ah rundamnak a thleng zo, ziangruangahtile hi pa khal Abraham tesinfa a si ve. 10 Ziangahtile Minung Fapa cu a hlo mipawl hawl ding le rundam dingah a ra a si,» tiah a ti.\\n11 Cuih thilpawl an rak ngaithlak laiah, Jesu in a dang tahṭhimnak pakhat a simbêt, ziangruangahtile amah cu Jerusalem a naih thlang ih, mipi in Pathian uknak lang lohli dingah an ruat. 12 Curuangah anih in, «Bawi pakhat cu ram hlapi ah amai hrangah lalram va cohlang tahratih, ra tlungkirsal dingin a feh. 13 Cule a siahhlawh pahra pawl kha a ko hai ih, amina khat hrawng fingfing a pe hai. Cule an hnenah, ‹Ka ra kirsal hlanlo, hi tangka thawn sum rak dawng uh,› tiah a ti.\\n19:13a mina: Grik ṭawng a si ih mina khat cu mi pakhat ni 100 hlawh tluk a si.\\n14 Asinan cuih bawi cu amai ram sung mipawl in an hua ih, ‹Hi pa ih in uk ding cu kan duh lo,› tiah a simtu ding palai a dangin an hei thlah.\\n15 «Cule hitin a rak si, cuih bawi cun lalram cohlangngahin a ra tlunkirsal tikah, paisa a rak pek mi a siahhlawhpawl khan an sumdawnnak in ziang zat ciar an rak ngah ti theih duh ah a hnenih ko dingin thu a pe. 16 Cun a pakhatnak pa cu a hnenah a ra ih, ‹Bawipa, mina khat i pek mi in a dang mina hra a hlêp ka ngah,› tiah a ti. 17 Cuih bawi cun a hnenah, ‹Na tiṭha riai, nang cu siahhlawh ṭha na si, thil fate zet parih na rinum ruangah khaw hra tlunah thuneihnak na nei ding,› tiah a ti.\\n18 Cule a pahnihnak pa a ra ih, ‹Bawipa, mina khat i pek mi in a dang mina nga a hlêp ka ngah,› tiah a ti. 19 Cu pa hnen khalah cuih bawi cun, ‹Nang khal khaw nga na uk ding,› tiah a ti.\\n20 «Cun a dang pakhat a ra ih, ‹Bawipa, ngai hnik, hi tawkah na mina a um, pavua in ka tuam ih ka retṭha. 21 Nang cu mitikherkher na si ruangah ka lo ṭih. Na rak ret lo mi na lasuak ih, na tuh lo mi na at,› tiah a ti. 22 Cule cuih bawi cun a hnenah, ‹Nang cu siahhlawh sualrál na si. Nangmai ṭawng mi in thu ka lo ṭhen ding. Mitikherkher ka si ih ka rak ret lo mi ka lasuak, ka tuh lo mi ka at ti na thei. 23 Cuti asile ziangah ka paisa cu paisa retnak bān ih na rak ret lo? Rak ret ta cila cu ka ra tlunkirsal tikah, ka tangka cu a ṭhang thawn ka rak la ding nân,› tiah a ti.\\n24 «Cule cuih bawi cun a kiangih a ding mipawl hnenah, ‹A hnen ihsin mina khat cu la uhla, mina hra neitupa hnenah pe uh,› tiah a ti. 25 Annih in a hnenah, ‹Bawipa, anih cun mina hra a nei zo si!› tiah an ti.\\n26 ‹Ziangahtile nan hnenah ka lo sim, a neitu cu pekbêt an si ding. A nei lo tu cu a neihsunte hman a hnen ihsin laksak a si ding. 27 Asinan ka uk ding a duh lo tu ka doralpawl cu hi tawkah rak hruai uhla, ka hmaiah hin that uh,› a ti,» tiah Jesu in a sim.\\nJerusalem ah Jesu Ropi Zetin a Lut\\nMat 21:1-11; Mar 11:1-11; Joh 12:12-19\\n28 Jesu in hi thu a sim hnuah, a dungthluntupawl hmaiah Jerusalem lam panin a feh. 29 Cule hitin a rak si, Jesu cu Olif Tlang kiang, Betfat khaw kiang le Bethany khaw kiang a thlen tikah, a dungthluntu pahnih a hei thlah ih, 30 an hnenah, «Nan hmaiih khua ah khin va feh uh. Cutawk ih nan va luh tikah, zohman ih to dah lo mi lākfāno an hren mi nan hmu ding. Cumi cu a hri phawih uhla, rak hruai uh. 31 Mi pakhat khat in, ‹Ziangah so nan phawih?› tiah a lo suh asile, ‹Bawipa in a hai,› tiah va ti uh,» tiah a ti.\\n32 Cule a thlah mi mi pahnih te cu an feh ih, Jesu ih a sim vek cekci in ziangkim an va hmu. 33 Lākfāno cu an phawih rero laiah a neitupawl in, «Ziangah so lākfāno cu nan phawih?» tiah an ti.\\n34 Cule annih in, «Bawipa in a hai,» tiah an ti.\\n35 Cun lākfāno cu Jesu hnenah an hei hruai ih, a parah an puanpawl an rak phah. Cule a parah Jesu cu an toter. 36 Cutiih a feh laiah, a fehnak lamzin ah mipi in an puan an phah vivo.\\n37 Olif Tlang ihsin a suknak zawn an thlen tikah, a dungthluntu mipi zate lungawiaipuangih um an thăwk. Cule an rak hmuh zo mi huham ih tuah mi thil hmuahhmuah ruangah aw ring zetin Pathian an thangṭhat.\\n38 «Bawipaih hmin ih ra Siangpahrang cu mithlawsuak a si!\\nVancung ah daihnak um sehla, cungnungbik hmun ah thangṭhatnak um seh!»\\n39 Cule mipi lakih Farasi hrekkhat in Jesu hnenah, «Zirhtupa, na dungthluntupawl hi kawk hai aw,» tiah an ti.\\n40 Cule Jesu in a sawn hai ih, an hnenah, «Ka lo sim a si, hipawl daiteih an um asile, hmakhatteah lungtopawl an ausuak ding,» tiah a ti.\\n41 Jerusalem khawpi kiang a thlen tikah, khua cu a hei zoh ih a ṭah, 42 «Tuihni nangmai ni talah hin na hrangih daihnak a lo tuahsaktu thilpawl hi thei awla maw! Asinan cupawl cu na mithmuh ihsin thuh an rak si zo. 43 Ziangahtile na ralpawl in na kimvelah ralkulh tuahin an lo kulh ding ih, hmun kip ihsin an lo kharkhum cān a ra thleng ding. 44 Nangmah le na phăr kulh sungih a um mi na falepawl leilung ah an lo thlu ding. Cule na hnenah lungto pakhat parah a dang pakhat suangawin an tân lo ding, ziangruangahtile Pathian in a lo vehvaih cān na rak thei lo a si,» tiah a ti.\\nJesu in Temple a Thianfai\\nMat 21:12-17; Mar 11:15-19; Joh 2:13-22\\n45 Cun Jesu cu temple kulh sungah a lut ih, thil zuartupawl le leitupawl dawisuah a thăwk. 46 An hnenah, «Anih in,\\n‹Ka inn cu thlacamnak inn a si,›\\ntiih ngan a si. Asinan nannih in suamhmangpawl pûk ah nan canter a si,» tiah a ti.\\n47 Ni tinten Jesu cun temple kulh sungah thu a zirh. Asinan puithiam sângpawl, Dānzirhtupawl le mipi hruaitupawl in Jesu thahdān ding an hawl. 48 Cule mi hmuahhmuah in a thusim mi ṭha tukih an ngaithlak ruangah a tidān ding zianghman an hmu thei lo.\\nJesu-ih Thuneihnak Thu an Sut\\nMat 21:23-27; Mar 11:27-33\\n1 Cule hitin a si, ni khat cu Jesu in temple kulh sungah mipi thu a zirh ih, thuthangṭha a sim rero laiah puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl cu miupapawl thawn a hnenah an ra. 2 Cule a hnenah, «In sim hnik, ziang thuneihnak in so hih thilpawl hi na tuah? Hi thuneihnak na hnenih lo petu cu zo a si?» tiah an ti.\\n3 Cutikah anih in a sawn hai ih an hnenah, «Kei khal in thu pakhat ka lo sut ve ding ih, in sâng uh: 4 John ih baptisma hi van ihsin maw, milai hnen ihsin so a si?» tiah a ti hai.\\n5 Cule anmah ten an relkhawm ih, «Kannih in, ‹Van ihsin a si,› kan ti asile, ‹Cuti asile ziangahso amah cu nan zum lo?› in ti ding. 6 ‹Milai hnen ihsin a si,› kan ti asile, mi hmuahhmuah in lungto in in deng ding, ziangahtile John cu profet a si tiah an zumhngeh mi a si fawn,» tiah an tiaw.\\n7 Cule annih in, «Khui ihsin a si ti kan thei lo,» tiah an sawn.\\n8 Jesu in an hnenah, «Kei khal in ziang thuneihnak in hih thilpawl hi ka tuah ti ka lo sim ve lo ding,» tiah a ti hai.\\nSabit Hmuan Ṭuanhlawhtupawl\\nMat 21:33-46; Mar 12:1-12\\n9 Cun Jesu in hi tahṭhimnak hi mipi hnenah sim a thăwk, «Mi pakhat in sabit hmuan a tuah, cuih a sabit hmuan cu hmuan ṭuanhlawh a duhtupawl hnenah a pe ta ih, ram hlapi ah reipi khualtlawngin a feh. 10 Cule sabit rah lawh a cût tikah, hmuan ṭuanhlawhtupawl in sabit rah hrekkhat amah an rak pek theinak dingah anih in a siahhlawh pakhat cu an hnenah a hei thlah. Asinan hmuan ṭuanhlawhtupawl in cu pa cu an vuak ih, a kut lawngin an thlah. 11 Cun siahhlawh dang pakhat a thlahsal, asinan cu pa khal cu an vuak ih, ningzakzaih an tuah hnuah, kut lawngin an thlah lala. 12 A pathumnak a thlahsal. Cu pa khal cu an rak tuahmawh ih an rak dawisuak thotho.\\n13 «Cutikah sabit hmuan neitupa cun, ‹Ziangtin ka tuah pei? Ka duhdawt mi ka fapa hi ka hei thlah ding ih, amah an hmuh tikah an rak ṭihzah na hman maw!› tiah a ti. 14 Asinan hmuan ṭuanhlawhtupawl in a fapa an rak hmuh tikah, pakhat le pakhat an relkhawm ih, ‹Hi pa hi ro cotupa a si, ra uh, that uhsi, cutin a co ding mi ro cu kan ta a si ding,› tiah an tiaw. 15 Cule anih cu sabit hmuan lengah an hlăwn ih an rak that. Cuti asile sabit hmuan neitupa in hmuan ṭuanhlawhtupawl parah ziang a tuah pei? 16 A ra ding ih hmuan ṭuanhlawhtupawl cu a that ding, cule a sabit hmuan cu hmuan ṭuanhlawhtu dang hnenah a pe ding a si,» tiah a ti.\\nCumi cu mipi in an theih tikah, «Cuvek cu thleng hrimhrim hlah seh!» tiah an ti.\\n17 Cun Jesu in anmah cu a zoh hai ih,\\n« ‹Inn saktupawl ih an hnawn mi lungto kha,\\nA kilih lungto pawimawhbik ah a cang,›\\ntiih ngan mi kha a sullam ziang a si?\\n18 «Zokhal cuih lungto parih a tlatu cu a kekkuai ding ih, cuih lungto ih a tlakngah mi cu, leivut vekin a cip nêknêk ding,» tiah a ti.\\nKaisar Hnenih Siah Pek Thu\\nMat 22:15-22; Mar 12:13-17\\n19 Cu laifangah puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl in Jesu kaihdān ding lamzin an hawl. Hi tahṭhimnak cu anmah a ṭawngsăn a si ti an theih ruangah a si, asinan mipi an ṭih fawn.\\n20 Hruaitupawl in Jesu cu an thlingthla ih, amai kamsuakthupawl ih awk dingin le amah cu ram uktuih uknak le thuneihnak ih an thlĕn theinak dingah midik vekih umawter thlingthlatupawl an hei thlah. 21 Cun thlingthlatupawl in Jesu cu, «Zirhtupa, nang cun minung mithmai zoh loin, dik zetin thu na sim ih na zirh ṭheu. Pathian lamzin cu thutak a sinak vekin na zirh ti kan thei. 22 Kaisar hnenih ngunkhuai pek hi Dān in a siang maw, siang lo?» tiah an sut.\\n23 Asinan Jesu in an hrăwkhrawlnak cu a thei ih an hnenah, «Ziangah so in hniksak rero? 24 Dinari paisa cu i rak hmuh hnik uh. Hihi zo-ih zuk a si ih ziang a ngan aw?» tiah a sut hai.\\nCule annih in, «Kaisar-ih zuk le hmin,» tiah an sawn.\\n25 Cule Jesu in an hnenah, «Kaisar-ih thilpawl cu Kaisar hnenah pe uhla, Pathian-ih thilpawl cu Pathian hnenah pe uh,» tiah a ti.\\n26 Mipi hmaiah amai kamsuakthupawl in Jesu cu an awk thei hrimhrim lo. A thulehnak ah an mang a bang ih daiten an um.\\nThawhsalnak Thu Suhnak\\nMat 22:23-33; Mar 12:18-27\\n27 Cun thawhsalnak a um lo titu Sadusi hrekkhat, Jesu hnenah an ra ih thu an sut, 28 «Zirhtupa, Mosi in kan hrangah hitin a rak ngan, ‹Mi pakhat cu nupi a nei ih, fāte nei loin a thih asile, a nupi cu a naupa in a ṭhi pei ih a u hrangah ci a thlahsak pei,› tiah a ti. 29 Cuti asile unau pasarih an rak um. Upabik in nupi a ṭhi ih, fāte nei loin a thi. 30 Cule a pahnihnak pa in cu nu cu a ṭhi ih, fa nei loin a thi ve. 31 A pathumnak ihsin a pasarihnak tiang cutivek thothoin cu nu cu an run ṭhi vivo nân, fāte nei loin an thi ṭheh. 32 Cule netabikah cu nu khal a thi ve. 33 Cuti a si ruangah, thawhsalnak ah cu nu cu zo bikih nupi a si ding? Ziangahtile an pasarih ten cu nu cu nupi ah an nei cio fawn,» tiah an ti.\\n34 Cule Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Tuih san minungpawl cu an ṭhiaw ih, ṭhitumnak khal an tuah. 35 Asinan a ra thleng lai ding mi san le mithi lak ihsin thawhsalnak cotlakih ruah mipawl cu an ṭhiaw lo ding ih, ṭhitawknak khal a um nawn lo ding. 36 An thi thei nawn lo ding, ziangahtile vancungmipawl thawn an bangaw ding. Annih cu thawhsalnak fāte an si ruangah Pathian fāte an si. 37 Mithi an thosal ti cu Mosi khal in Bawipa kha ‹Abraham Pathian, Isak Pathian le Jakob Pathian› tiin thingbŭk ih a kawhnak khan a langter zo. 38 Ziangahtile anih cu mithipawlih Pathian si loin, a nung mipawlih Pathian a si sawn, ziangahtile amah ah mi hmuahhmuah cu an nung thluh a si,» tiah a ti.\\n39 Dānzirhtu hrekkhat in an sawn ih, «Zirhtupa, na sim ṭha zet a si,» tiah an ti. 40 Cuih hnu cun ziang thu hman amah an sut ngam nawn hrimhrim lo.\\nKhrih cu Zo-ih Fapa a Si\\nMat 22:41-46; Mar 12:35-37\\n41 Cule Jesu in an hnenah, «Ziangtin so Khrih cu David Fapa tiah mi in an ti thei? 42 David amah rori in Sam cazual sungah,\\n‹Bawipa in ka Bawipa hnenah,\\n«Na ralpawl na keretnak ih ka tuah hlanlo,\\n43 Ka vawrh lamah to aw,» a ti,›\\n44 «Cutiih David in Khrih cu Bawipa tiih a kawh asile, ziangtin amah cu David Fapa a si thei ding?» tiah a ti.\\nDānzirhtupawl kha va Ralring Uh\\nMat 23:1-36; Mar 12:38-40\\n45 Cun mi hmuahhmuah in a thu an ngaithlak laiah, Jesu in a dungthluntupawl hnenah, 46 «Dānzirhtupawl khi va ralring uh, annih cu an kâwrfual thawi tawihvah le dawr tluanah mi ih upatnak pek ding an ngaina, sinakok sungah tonak pawimawhbik ah to an duh ih, puai hmun ah hmun sângbik an duh. 47 Nuhmeipawlih inn an láwng ih, mi bumnak ah rei zetzet thla an camawter. Hipawl hin thuṭhennak nasasawn an tuar ding,» tiah a ti.\\n1 Cule Jesu in a hun zoh ih milianpawl in thawhhlawm bawm sungih an thawhhlawm an thlak lai kha a hmu. 2 Nuhmei farah pakhat in alepton pahnih a thlak mi cu a hei hmu. 3 Cule Jesu in, «Thungaiin ka lo sim, hi nuhmei farahnu hin mi dang hmuahhmuah hnakin a thla tamsawn a si. 4 Ziangahtile hipawl hmuahhmuah cun an neih hleifuan lawng Pathian thawhhlawm ah an thla, asinan anih cun a retheihnak sung ihsin a nunnak dingih a neih mi zaten a thla a si,» tiah a ti.\\n21:2a lepton: Grik ṭawng a si ih paisa man málbik a si.\\nJesu in Temple Siat ding Thu a Sim\\nMat 24:1-2; Mar 13:1-2\\n5 Cun mi hrekkhat in temple thuhla ah lungto mawi zetzet le thawhhlawm thawi ceimawi a sizia thupawl an rel. 6 Cule Jesu in, «Nan hmuh mi thilpawl hi lungto pakhat parih lungto suangaw mi pakhat hman tâng loin hlăwn ṭheh an si leh ding,» tiah a ti.\\nSan Cemnak ding Hminsinnak\\nMat 24:3-14; Mar 13:3-13\\n7 Cule annih in Jesu cu an sut ih, «Zirhtupa, cuih thilpawl cu ziang tikah a thleng ding? Cuih thilpawl a ra thlen zik tikah ziang hminsinnak so a um ding?» tiah an ti.\\n8 Cule Jesu in, «Zohman ih an lo bumlonak dingah va fimkhur uh. Ziangahtile ka hmin in mi tampi an ra ding ih, ‹Keimah hi Khrih ka si,› tiin le, ‹A cān khal a nâi zo,› tiah an ti ding. Cutikah an dung va thlun hlah uh. 9 Ral doawknak thupawl le uknak cuhbuaiawknak thupawl nan theih tikah, ṭih hlah uh; ziangahtile cuih thilpawl cu a ra thleng hmaisa ding, asinan a cemnetnak cu a thleng lohli lo ding,› tiah a ti.\\n10 Cun anih in an hnenah, «Miphun pakhat in a dang miphun pakhat a do ding ih, ram in a dang ram a do ding. 11 Cule hmun dangdangah ling nasazetin a hnîn ding ih, hmun dangdangah mangṭam a tlung ding, cule nathrisia a suak ding. Cun van ihsin thil ṭihnungpawl le hminsinnak rapthlak taktakpawl a lang ding.\\n12 «Asinan cuih thil hmuahhmuah a thlen hlanah an lo kai ding ih, an lo tiduhdah ding. Sinakok le thawng sungah an lo thlĕn ding. Ka hmin ruangah siangpahrangpawl le uktupawl hmaiah an lo hruai ding. 13 Asinan cumi cun nan hrangah an hnenih thutheitu sinak cān remcâng a lo pe ding. 14 Curuangah ziangtin kan sawn ding tiih ngunngaih zetih ngaihtuah cia lo dingin nan thinlung hngetter uh. 15 Ziangahtile nan ralpawl in an lo elneh ih an lo dokalh theilonak dingah, ṭawng thiamnak le fimnak ka lo pe ding. 16 Nan nu le nan pa, nan unaupawl, nan sungkhatpawl le nan rualpipawl in an lo phiarsawm ding ih, mi hrekkhat cu an lo that ding. 17 Cule ka hmin ruangah mi hmuahhmuah in an lo hua ding. 18 Sikhalsehla nan lu parih sám phang pakhat hman a hlorál hrimhrim lo ding. 19 Tuarfainak in nan nunnak nan kilhim ding.\\nJerusalem Siatnak ding Thu\\nMat 24:15-28; Mar 13:14-23\\n20 «Asinan ralkappawl in Jerusalem an kulh nan hmuh tikah, a siatnak a nâi a si ti thei uh. 21 Cun Judia peng ih a um mipawl cu tlang parah tlân hai seh, khaw sungih a umtupawl khal tlânsuak thluh hai seh, cule khaw lengih a um mipawl cu khaw sungah lut hlah hai seh. 22 Ziangahtile hipawl cu an rak ngan mi thil hmuahhmuah a tlamtlinnak phuba lâk ni an si. 23 Cuih cān ih favun mipawl le nausen hnawifawp neitupawl cu an hmakhua a pit a si! Ziangahtile Judia ram ah vansannak nasazet a thleng ding ih, cuih minungpawl parah thinlingnak a thleng ding. 24 Cule annih cu ralnâm hriam in an tlu ding ih, miphun zakip hnenah ralkaih ih hruaihlo an si ding. Zentelpawl cān a kim hlanlo Jerusalem cu an ke hnuaiah an palbĕt ding.\\nMinung Fapa Ratsalnak\\nMat 24:29-31; Mar 13:24-27\\n25 «Ni, thlapi le arsipawl parah hminsinnakpawl an lang ding. Cule leilung tlunah miphunpawl cu vansangin an um ding, tifinriat hrûm le tisuarpawl in mipi a buaiter ding. 26 Ṭihnak le leitlun ih a ra thleng ding mi thilpawl beiseinak in, milai thinlung cu cak loin a um, ziangahtile vanpawlih huhampawl cu an hnîn ṭheh ding. 27 Cun Minung Fapa cu huham le ropitnak nasazetzet thawn mero parih a rat an hmu ding. 28 Cuih thilpawl thlen a thăwk tikah, tlun lam zoh uhla, nan lu sângter uh, ziangruangahtile nan tlennak cu a nâi thlang,» tiah a ti.\\nTheipi Kung Thu\\nMat 24:32-35; Mar 13:28-31\\n29 Cun Jesu in an hnenah tahṭhimnak pakhat a rak sim, «Theipi kung le thingkung hmuahhmuah khi zoh hnik uh. 30 Hnah note an suah nan hmuh tikah, ṭhâl cān a nâi thlang ti nan thei. 31 Cuvekin cuih thilpawl a ra thlen nan hmuh tikah, Pathian uknak a nâi thlang ti thei uh. 32 Thungaiin ka lo sim, cuih thil hmuahhmuah a kim thluh lai hlanlo tuih san minungpawl hi an hlorál hrimhrim lo ding. 33 Lei le van an hlorál ding, asinan ka kamsuakthupawl cu an hlorál hrimhrim lo ding.\\nRalrin a Thupitzia\\nMat 24:36-44; Mar 13:32-37\\n34 «Nanmah hrangah fimkhur uh, culoasile zu hmun năwmcēnnak, zurîtnak le himi damsung nun hrang khawruahharnak in nan thinlung lo phurritter in, nan parah rinlopiin cuih Ni cu a thleng pang ding. 35 Ziangahtile cuih ni cu leilung vangdâp pumpi parih cêng minung hmuahhmuah parah tháng vekin a thleng ding. 36 Curuangah nannih cu a ra thleng ding mi cuih thil hmuahhmuah lak ihsin luat dingih siartlak nan si theinak dingah le Minung Fapa hmaiih nan din theinak dingah catbang loin ralring uhla, thlacam ringring uh,» tiah Jesu in a ti.\\n37 Cuih cān ah, sun ah Jesu in temple kulh sungah thu a zirh, asinan zan ah a suak ih, Olif Tlang tiih an kawh mi ah a va riak. 38 Cun mi hmuahhmuah cu zingpit ah a kamsuakthu ngaithla dingin temple kulh sungah an ra.\\nJesu Thah an Tum\\nMat 26:1-5, 14-16; Mar 14:1-2; Joh 11:45-57\\n1 Lanta Puai an ti mi Thilnu telh lo Sang Puai cu a nâi thlang. 2 Cule puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl in mipi an ṭih ruangah, Jesu thah theidān ding lamzin an hawl.\\nJudas in Jesu Phiarsawm ding a Lung a Kim\\nMat 26:14-16; Mar 14:10-11\\n3 Cun dungthluntu hleihnih lakih a tel ve mi, Judas Iskariot sungah Setan a lut. 4 Cule Judas cu puithiam sângpawl le temple kiltupawl hnenah a feh ih, an hnenih Jesu a thlenter theidān ding thu a va răwn hai. 5 Cule annih cu an lung a awi zet ih, amah cu paisa pe dingin an lung a kim. 6 Judas khal a lung a kim ve. Cule mipi an um lo lai cān teah Jesu phiarsawmdān ding cān remcâng a hawl.\\nMat 26:17-25; Mar 14:12-21\\n7 Lanta Puai tuufa no thahnak ding, Thilnu telh lo Sang Puai Ni cu a thleng. 8 Cule Jesu in Peter le John kha a thlah ih an hnenah, «Va feh uhla, kan ei ding hrangah Lanta Puai rawl va timlam uh,» tiah a ti.\\n9 Annih in a hnenah, «Cumi cu khuitawk ih lo timlamsak so na duh?» tiah an sut.\\n10 Cule anih in an hnenah, «Ngai hnik uh, khawpi sungih nan luh tikah, tibel cawipa in a lo táwng ding ih, amah cu a luhnak inn tiang va thlun uh. 11 Cun intêkpa hnenah, ‹Zirhtupa in na hnenah, «Ka dungthluntupawl thawn Lanta Puai rawl ka einak ding mikhual pindan cu khuitawkah a si?» a lo ti,› tiah va ti uh. 12 Cun intêkpa in inn tlunta pindan tumpi, kan ṭul mi tinkim thawn a lo hmuh ding. Cu tawkah cun Lanta Puai rawl va timlam cia uh,» tiah a ti.\\n13 Cule dungthluntupawl cu an feh ih, Jesu in an hnenih a rak sim cia vek cekci in an va hmu, cule cu tawkah Lanta Puai rawl an timtuah.\\nMat 26:20-29; Mar 14:22-25\\n14 A tikcu a kim tikah, Jesu cu apostol hleihnih pawl thawn cabuai a hil. 15 Cule anih in an hnenah, «Ka tuar hlanah himi Lanta Puai rawl hi nanmah thawn eitlang ding ka duh zet. 16 Ziangahtile nan hnenah ka lo sim a si, Pathian uknak sungah Lanta Puai a tlamtlin lai hlanlo, hih rawl hi ka eisâl nawn lo ding,» tiah a ti.\\n17 Jesu in no cu a la ih, lungawi thu a sim ih, «Hihi la uhla, zem aw uh. 18 Ziangahtile nan hnenah ka lo sim, Pathian uknak a ra thlen hlanlo, sabit ti cu ka in nawn hrimhrim lo ding,» tiah a ti.\\n19 Cule sang a la ih, lungawi thu a sim hnuah, a phel ih a pe hai. Cule, «Himi hi nan hrangih ka pek mi ka taksa a si, keimah in cīn ringring nak dingah himi hi run tuah uh,» tiah a ti.\\n20 Cuvek thothoin zanriah an ei ṭheh hnuah, no cu a la ih, «Hi no hi nan hrangih thlet mi ka thisen thukham thar a si. 21 Asinan ngai hnik uh, keimah i phiarsawmtupaih kut cu ka zawngah hi cabuai parah a um a si. 22 Pathian khawkhan cia mi vekin, Minung Fapa cu a feh ko ding, asinan Minung Fapa phiarsawmtupaih hmakhua cu a pit a si!» tiah a ti. 23 Cun a dungthluntupawl cu an lakih zo bik in cumi cu a tuah ding tiah anmah le anmah lakah suhawk an thăwk.\\nDungthluntupawl Mithupibik Si Thu an Êlaw\\n24 Cun dungthluntupawl lakah zo so mithupibik ih ruah ding a si, tiin anmai lakah an êlaw rero. 25 Cule Jesu in an hnenah, «Zentelpawlih siangpahrangpawl cu an uk mipawl parah an lal zet. Cutiih mipi parih thuneihnak neitupawl cu mi bawmtupawl tiah an ko. 26 Asinan nannih lakah cun cutivekin si hlah seh, cuhnakin nan lakih mithupibik cu nautasawn vekin um sehla, hruaitu a si mi cu riantu vekin um sawn seh. 27 Ziangahtile cabuai hiltupa maw, rawl zemtupa so a thupisawn? Cabuai hiltu a thupisawn a si lo maw? Asinan kei cu nan lakah riantu vekin ka um a si. 28 Nannih cu hniksaknakpawl ka tawn cān ah ka hnenih a umtu nan si. 29 Cun ka Pa in ka hnenih i rak pek bangtukin, kei khal in nan hnenah lalram ka lo pe ve a si. 30 Ka lalram sungih ka cabuai ah nan ei ih nan in theinak dingah le laltokhampawl parah toin Israel hnám hleihnih pawl thu nan ṭhen theinak dingah, cuih thuneihnak cu nan hnenah ka lo pe a si,» tiah a ti.\\nJesu in Peter ih a Phat ding Thu a Phuang\\nMat 26:30-35; Mar 14:26-31; Joh 13:36-38\\n31 Cule Bawipa in, «Simon, Simon! Ngai hnik, Setan in sangvut khei vekih lo khei dingin nanmah lo neih a duh a si. 32 Asinan na zumnak cak loih a umlonak dingah na hrangah thla ka cam. Cule keimah lamih na hawikirsal leh tikah, na unaupawl hngetter aw,» tiah a ti.\\n33 Simon in a hnenah, «Bawipa, na zawngah thawnginn sungah le thihnak khalah siseh feh dingin ka tiar a si,» tiah a ti.\\n34 Cutikah Jesu in, «Peter, ka lo sim a si, anih cu ka thei lo tiah, vei thum i phatsan hlanlo, tuihni ah ar a khuang hrimhrim lo ding,» tiah a ti.\\nA Ra Thleng Lai ding Mi Buainak\\n35 Cule Jesu in a dungthluntupawl hnenah, «Paisa bawm, zâl le kedam keng loih ka lo thlah laiah khan ziang tal tlaksăm mi nan nei maw?» tiah a sut hai.\\nCule annih in, «Tlaksăm mi zianghman kan nei lo,» tiah an ti.\\n36 Cun Jesu in an hnenah, «Atu cu paisa bawm neitu cun keng seh, cuvek thothoin zâl a neitu khal in keng seh, ralnâm a nei lo tu cun a sinfen zuar sehla pakhat lei seh. 37 Ziangahtile nan hnenah ka lo sim a si,\\n‹Amah cu dānpahbăltupawl lakah siartel a si,›\\ntiih ngan mi cu keimah ah a tlamtling tengteng ding. Ziangahtile keimah thawi pehparaw mi thilpawl cu a cemnetnak an thleng zikte thlang,» tiah a ti.\\n38 Cule annih in, «Bawipa, zoh hnik, hi tawkah ralnâm pahnih a um,» tiah an ti.\\nCule anih in an hnenah, «Cucu a tawk a si,» tiah a ti.\\nGesmani Hmuan ah Jesu\\nMat 26:36-46; Mar 14:32-42\\n39 Jesu cu a fehsuak ih, a ti ṭheu dankēl vekin, Olif Tlang ah a feh, cule a dungthluntupawl khal in amah cu an rak thlun ve. 40 Cutawk hmun a thlen tikah, an hnenah, «Sualfawrhnak sungih nan luhlonak dingah thlacam uh,» tiah a ti.\\n41 Cule an hnen ihsin lung dēn băn tluk a hlatnak hmun ah a va feh ih, a khukbil tahratin thla a cam. 42 «Ka Pa, na duh asile, hi tuarnak no hi ka hnen ihsin lahlo hram aw. Sikhalsehla keimai duhnak vekin si loin, nangmai duhnak vekin si sawn seh,» tiah a ti.\\n43 Cun van ihsin vancungmi pakhat a hnenah a rung lang ih, Jesu cu tha a rung pe. 44 A thin a har tuk ruangah nasa sinsinin thla a cam. Cun a thlan cu nasazetih thisen leilung parih fawr mi vekin a fawr.\\n45 A thlacamnak ihsin a tho ih a dungthluntupawl hnenah a va feh, an riahsiat ruangih an ihthah ṭheh kha a va hmu. 46 Cun an hnenah, «Ziangah so nan itthat? Sualfawrhnak ih nan luhlonak dingah tho uhla thlacam uh,» tiah a ti.\\nJesu an Kai\\nMat 26:47-56; Mar 14:43-52; Joh 18:1-11\\n47 Cutiih Jesu a ṭawng rero laiah, ngai hnik, an kiang nâite ah mipi an ra thleng. Hleihnih lakih pakhat Judas an ti mi pa in mipi cu a hruai hai ih, Jesu hnam dingin a hei pan. 48 Cutikah Jesu cun a hnenah, «Judas, Minung Fapa hi hnămnak in maw na phiarsawm?» tiah a ti.\\n49 Jesu kimvelih um dungthluntupawl in ziang a cang ding ti an hmuh tikah a hnenah, «Bawipa, ralnâm thawn kan do pei maw?» tiah an ti. 50 Cule anmah lakih pakhat in puithiam lubikih siahhlawhpa cu a sat ih, a vawrh lam hna a sahthlak.\\n51 Cutikah Jesu in a sawn ih, «Tawk seh,» tiah a ti. Cule a hna cu a thâm ih a damter.\\n52 Cun Jesu in a hnenih a ra mi puithiam sângpawl, temple kiltu bawipawl le miupapawl hnenah cun, «Suamhmang kai ding bangin ralnâm le talhtum thawn maw nan rat? 53 Temple kulh sungah ni tinten nan hnenah ka rak um nân, in kai lo. Asinan atu hi nanmai cān le thim thuneihnak cān a si,» tiah a ti.\\nPeter in Jesu a Phat\\nMat 26:69-75; Mar 14:66-72; Joh 18:15-18, 25-27\\n54 Cule Jesu cu an kai ih, puithiam lubikih inn sungah an hruai. Peter cun hlat nawnin a rak thlun. 55 Tual laiah meisa an tik ih, hmunkhatah an tokhawm, Peter khal an lakah a rak to ve. 56 Cutiih Peter meisa kiangih a to lai cu hnenumnu pakhat in a hmuh tikah, ṭhaten a zohhliah ih, «Hi pa khal hi Jesu hnenih tel ve mi a si,» tiah a ti.\\n57 Asinan Peter in, «Nunau, cu pa cu ka thei lo,» tiah a phat.\\n58 Cuih hnu málte rei ah a dang pakhat in Peter cu a hmu ih, «Nang khal an lakih mi pakhat na si ve,» tiah a ti. Cutikah Peter cun, «Milaipa, ka si lo sokhaw!» tiah a ti.\\n59 Cun nazi pakhat hrawng a rei hnuah, a dang mi pakhat in, «Hi pa hi Jesu hnenih rak um ve mi rori a si, ziangahtile anih khal hi Galili peng-mi a si,» tiah hngetkhoh zetin a ti.\\n60 Cutikah Peter in, «Milaipa, ziang na ṭawng ti ka thei lo!» tiah a ti. Cutiih a ṭawng rero laiah hmakhatteah ar a khuang. 61 Cule Bawipa cu a her ih, Peter cu a zoh. Cule Peter cun, «Ar a khuan hlanah nang in, ka thei lo, tiah vei thum i phatsan ding,» tiih Bawipaih kamsuakthu kha a vun máng. 62 Cule Peter cu lengah a suak ih, nasazetin a ṭap.\\nJesu an Hmuhsuam\\nMat 27:27-31; Mar 15:16-20\\n63 Cun a kiltupawl in Jesu cu an hmuhsuam ih an tháwng. 64 A hmai an tuam hnuah, a hmaiah an bēng ih, «Profet vekin phuang hnik! A lo veltu hi zo a si?» tiah an ti.\\n65 Cule amah dokalhin thangsiatnak a dang thil tampi khal an ṭawng.\\nSanhedrin hmaiah Jesu\\nMat 26:57-68; Mar 14:53-64\\n66 Khua a van veten miupapawl, puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl cu an táwngawkhawm ih, Jesu cu Sanhedrinpawl hnenah an hruai, 67 cule, «Khrih na si le, in sim aw,» tiah an ti.\\nCutikah Jesu in an hnenah, «Ka lo sim asile, nan zum hrimhrim lo ding. 68 Kei khal in thu ka lo suh asile, ziangti lam khal in in sâng lo ding ih in thlah cuang fawn lo ding. 69 Atu thăwkin Minung Fapa cu Pathian-ih huham kut vawrh lamah a to thlang ding,» tiah a ti.\\n70 Cun an zaten, «Cuti asile Pathian Fapa na si maw?» tiah an ti.\\nCule anih in an hnenah, «Nan ti mi cu ka si ko,» tiah a ti.\\n71 Cule annih in, «Thutheihpitu dang kan ṭul nawn maw si? Ziangahtile amai ṭawngkam rori kanmah rori in kan thei zo,» tiah an ti.\\nPilat hnenah Jesu\\nMat 27:1-2, 11-14; Mar 15:1-5; Joh 18:28-38\\n1 Cun mipi cu an zaten an tho ih, Jesu cu Pilat hnenah an hruai. 2 Cule Jesu cu sualpuh an thăwk ih, «Hi pa hin ram mipi a hruaipêng ti kan hmu, Kaisar hnenih ngunkhuai pek ding a kham ih, amah le amah Siangpahrang Khrih ka si a tiaw,» tiah an ti.\\n3 Cun Pilat in a hnenah, «Jew-pawlih Siangpahrang na si maw?» tiah a sut.\\nJesu in a sawn ih a hnenah, «Na sim vek khan a si ko,» tiah a ti.\\n4 Cutikah Pilat in Puithiam sângpawl le mipi hnenah, «Hi paih mawhsualnak zianghman ka hmu lo,» tiah a ti.\\n5 Sihmansehla annih cun ṭan an la sinsin ih, «Hi pa hin Galili peng ihsin a thăwk ih, hitawk hmun tiang, Judia peng hmuahhmuah ah thu a zirh ih, mipi a căwktho thluh,» tiah an ti.\\nHerod hmaiah Jesu\\n6 Pilat in Galili ti mi hmin a theih tikah, hi pa hi Galili-mi a si maw si lo ti a sut. 7 Cule Pilat in Jesu cu aHerod-ih thuneihnak sungih mi a si ti a theih tikah, Herod hnenah a hei kuat, cu laifangah amah Herod cu Jerusalem ah a rak um.\\n23:7a Herod: Nauhakpawl thattu Herod-ih fapa Herod Antipas a si.\\n8 Herod in Jesu a hmuh tikah, a lung a awi zet; ziangruangahtile a thuhla tampi a rak thei zo ih, amah hmuh a duhnak a rei zo. Jesu ih tuah mi thilmak hrekkhat tal hmuh ding a rak câk. 9 Cun Herod in Jesu cu ṭawngkam tam zetin thu tam zet a sut nân, anih in zianghman a rak sawn lo. 10 Cule Puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl cu an ding ih, nasazetin Jesu cu sual an puh. 11 Jesu cu Herod le a ralkappawl in hnihsuahsainak ah an hmang ih, an hmuhsuam, kâwrfual mawi zet an hrukter ih, Pilat hnenah an kuatkirsal. 12 Cuih ni rori ah Herod le Pilat cu rualpi ah an cang, ziangahtile cuih hlanah cun pakhat le pakhat doral an rak si.\\nJesu in Barabbas Hmun a Luah\\nMat 27:15-26; Mar 15:6-15; Joh 18:39-19:16\\n13 Cun Pilat in puithiam sângpawl, mipi hruaitupawl le mipi a kokhawm. 14 Cule an hnenah, «Hi pa hi mipi hruaipêngtu pakhat vekin sual nan puh ih, ka hnenah nan rak hruai. Ngai hnik uh, nan hmaiah hi pa cu ka zingzăwifel zo, amah dokalhih sual nan puhnak hmuahhmuah ah hi paih mawhsualnak pakhat hman ka hmu lo. 15 Herod khal in a hmu lo, amah cu kan hnenah a run thlahkirsal. Cule ngai hnik uh, anih khal in thihnaktlak a tuah mi zianghman a hmu riai lo. 16 Curuangah amah cu ka hrem hnuah, ka thlah ding,» tiah a ti. 17 Ziangahtile cuih Lanta Puai ah Pilat in mipi hnenah mi pakhat khat a suah tengteng a ṭul.\\n18 Asinan mipi cu rual zetin an au ih, «Kha pa kha that awla, Barabbas kha in suahsak aw,» tiah an ti. 19 Barabbas cu khawpi sungih helnak ih a tel vetu le lai a thah ruangih thawngthlak mi a si.\\n20 Pilat in Jesu suah a duh ruangah mipi hnenah a simsal. 21 Asinan annih in, «Kha pa kha khengbĕt aw, khengbĕt aw!» tiah an au.\\n22 Cun a vei thumnak Pilat in an hnenah, «Ziangruangah anih cu ka khengbĕt ding, ziang thil ṭhalo so a tuah? Amah ah thihnaktlak zianghman ka hmu lo. Curuangah amah cu ka hrem ding ih, ka thlah ding,» tiah a ti.\\n23 Asinan mipi in aw ring zetin, Jesu cu khengbĕt dingin nasazetin an dil. Mipi auaw le puithiam sângpawlih auaw cun a neh. 24 Cule Pilat in an dil vekih tuah dingin thu a ṭhen. 25 Helnak le laithah ruangih thawng an thlak mi pa cu suahsak an duh vekin, Pilat cun a suahsak hai. Cule an duhdān vekin Jesu cu an hnenah a pe.\\nKhraws parah Siangpahrang\\nMat 27:32-44; Mar 15:21-32; Joh 19:17-27\\n26 Cule Jesu an hruai laiah, khawte ihsin a ra mi Sairin rammi Simon an ti mi mi pakhat an kai ih, Jesu thlun ih pu dingin a parah khraws cu an ṭhum. 27 Cule mipi in Jesu cu an thlun, cupawl lakah âwm cūm tahratih, Jesu a ṭah rero tu nunau hrekkhat an tel. 28 Jesu cu an lamah a her ih, «Jerusalem fanupawl, ka hrangah ṭap hlah uh, nanmah hrang le nan fāte hrangah ṭap sawn uh. 29 Ziangahtile ngai hnik uh, ‹Micingpawl cu mithlawsuak an si, favun dah lo mi pum le naute ih fawh dah lo mi hnawipawl cu hualvanṭha an si,› tiih an ti cān a thleng leh ding.\\n30 Cun mi in tlangpawl hnenah,\\n‹In nĕn uh!› tiin le tlangmualpawl hnenah,\\n‹In khuh uh!› ti an thăwk ding.\\n31 Ziangahtile a hring mi thingkung parah hivek thilpawl an tuah asile, a ro mi thingkung parah teh ziang tuah hai pei maw?» tiah a ti.\\n32 A dang misualrál pahnih khal that dingin, Jesu zawngah an hruai ve. 33 Kalvary an ti mi hmun an va thlen tikah, Jesu zawngah cuih misualrál pahnih cu a vawrh lamah pakhat, a keh lamah pakhat an khengbĕt. 34 Cun Jesu in, «Ka Pa, annihpawl hi ngaidam aw, ziangahtile ziang an tuah ti an thei lo,» tiah a ti. Cule a sinfen cu an thlek ih, camcawhfung zûkin an zemaw.\\n35 Mipi cun dingin an thlir cuahco. Cule hruaitupawl hman in cupawl zawngah Jesu cu an nautat ve ih, «Mi dang hmuah a run hai, anih cu Pathian hril mi Khrih asile amah le amah run aw hen seh,» tiah an ti.\\n36 Ralkappawl khal in Jesu cu an hmuhsuam ve. A hnenah an va feh ih, sabitzu thûr an pe. 37 Cule, «Nangmah cu Jew-pawlih Siangpahrang na si le, nangmah le nangmah runaw aw hmen!» tiah an ti.\\n38 A lu tlunah,\\n«HI PA HI JEW-PAWLIH SIANGPAHRANG A SI,»\\ntiah Grik ṭawng, Laṭin ṭawng le aHebru ṭawng pawlih ngan mi ca an tar.\\n23:38a Hebru ṭawng: Hebru-mipawl ih hman mi ṭawng a si ih, a taktak ah cun Aramik ṭawng a si.\\n39 Cun cutawk ih an thlai mi misualrál pahnih lakih pakhat in, «Nangmah cu Khrih na si le, nangmah le nangmah runaw awla, kannih khal in run hmen!» tiah Jesu cu a thangsiat.\\n40 Asinan a dang pakhat in cu pa cu a sâng ih kawk phahin, «Pathian na ṭih lo maw si, hi pa thawi thiamlo coternak bangrep na co hi? 41 Kannih cun kan thil tuah mi thawn phuawin kan tuar ih, dik zetin kan tuar taktak, asinan hi pa cun thilsual zianghman a tuah lo,» tiah a ti.\\n42 Cule anih cun Jesu hnenah, «Bawipa na lalram ih na rat tikah, i máng hram aw!» tiah a ti.\\n43 Cule Jesu in a hnenah, «Thungaiin ka lo sim, tuihni ah Paradise ah ka hnenah na um ding,» tiah a ti.\\nKhraws parah Jesu a Thi\\nMat 27:45-56; Mar 15:33-41; Joh 19:28-30\\n44 Cuih cān cu sun nazi hleihnih hrawng a si ih, sîm lam nazi pathum tiang leilung tlun hmuahhmuah ah thimkhawzing a tlung. 45 Ni a thim ih, temple hmun thianghlim sungih puanzar cu ṭhen hnih ah a tlek. 46 Cule Jesu cu ring zetin a au ih, «Ka Pa, na kut ah ka thlarau ka lo ap,» tiah a ti. Cutiih a ti hnuah, a thlarau a thlah.\\n47 Cuih cān ah, ralkap 100 hotu in thil cang mi a hmuh tikah, Pathian a thangṭhat ih, «Hi pa cu midingfel rori a si!» tiah a ti.\\n48 Cule hi thil zoh dingih a ratlangkhawmtu mipi hmuahhmuah in, thil cang mipawl an hmuh tikah, an âwm an cūm ih an tlungkir. 49 Amah Jesu a theitu hmuahhmuah le Galili peng ihsin a thluntu nunaupawl cu hla nawnah an ding ih, cuih thilpawl cu an thlir.\\nJoseph Thlān ah Jesu Phum a Si\\nMat 27:57-61; Mar 15:42-47; Joh 19:38-42\\n50 Cule zoh hnik, cu tawkah Judia peng Arimathia khawmi Joseph an ti mi pa a rak um, amah cu khawnsil sungtel a si ih, miṭha le midingfel a si. 51 Anih cun khawnsil thu relcat mi le an thil ti mi cu a lung a kim lo. Amah cu Pathian uknak rak hngaktu khal a si. 52 Cu pa cu Pilat hnenah a feh ih, Jesu-ih ruang cu a va dil. 53 Cun Joseph in Jesu-ih ruang cu a lathla ih, puan nem páte in a tuam. Cule zohman an phum dah lonak lungpi a virh mi thlān sungah a ruang cu a phum. 54 Cuih ni cu timlamawk ni a si ih, Sabbath ni a thăwk zikte.\\n55 Galili peng ihsi Jesu thawi a ratlangtu nunaupawl khal in an thlun ih, thlān le Jesu-ih ruang hlŭmdān cu an hmu. 56 Cun an tlungkir ih, rimhmui le hriak rimhmui pawl an timtuah. Cule thupek vekin Sabbath ni cu an cawl.\\nJesu a Thosal\\nMat 28:1-10; Mar 16:1-8; Joh 20:1-10\\n1 Zarh khat ih a ni khatnak zingthlapit khawfingcah zawngah, cuih nunaupawl cu a dang nunaupawl thawn an rak timtuah cia mi hriak rimhmuipawl tla kengin, thlān ah an va feh. 2 Lung cu thlān ihsin hrilh a si zo ti kha an hmu. 3 Cun a sungah an vung lut ih, Bawi Jesu-ih ruang cu an hmu lo. 4 Cule hitin a si, cuih thuhla ih khawruahhar zetih an um laiah, ngai hnik, mi pahnih cu sinfen tle hruhin an kiangah an rung ding. 5 Cun nunaupawl cun an ṭih tuk ih, lei ah an băwk, cuih mi pahnih cun, «Ziangah so a nung mi cu mithi lakih nan hawl? 6 Anih cu hi tawkah a um lo, a tho zo! Galili peng ih a um laiah nan hnenih a lo sim mi thu kha cīng uh. 7 ‹Minung Fapa hi misualpawl kut ah pek a si ding ih, an khengbĕt ding. Cule a ni thumnak ah a thosal ding,› a ti kha,» tiah an ti. 8 Cule nunaupawl cun a kamsuakthupawl kha an vun máng.\\n9 Cun thlān ihsin an kirsal ih, cuih thil hmuahhmuah cu apostol hleikhat hnenah le mi dang hmuahhmuah hnenah an sim. 10 Apostolpawl hnenih cuih thilpawl va simtu cu: Mary Magdalin le Joana, James nu Mary le an hnenih rak um ve a dang nunaupawl tla an si. 11 An ṭawngkampawl cu apostolpawl in thulolak menah an ruat ih, an rak zum lo. 12 Asinan Peter cu a tho ih, thlān ah a va tlân. Cule kûn tahratin a vun zoh ih, puan nem páte tān mi lawng a hmu. Cule thil cang mi thu ah mangbang zetin inn ah a tlung.\\nEmmaus Lamzin ah Jesu a Lang\\n13 Cun ngai hnik, cuih ni thotho ah Jerusalem ihsin peng sarih hrawng a hla mi Emmaus ti mi khaw lamah an lakih mi pahnih cu an rak feh. 14 Cule cuih thil cang mi hmuahhmuah cu an reltlang vivo. 15 Cule hitin a si, cuih thu cu an ṭawng ih an ruahtlang rero laiah, Jesu amah rori in a hei naih hai ih an zawngah a feh ve. 16 Asinan amah an theihthiamlonak dingah an mit cu huhsak an si.\\n17 Cule Jesu in an hnenah, «Feh phahih nan reltlang rero mi kha ziang thu so a si? tiah a sut hai, cule annih cu thinnuam loin an um.\\n18 Cun an lakih mi pakhat Kleopas an ti mi pa in a sawn ih a hnenah, «Nangmah lawng hi maw tuhrawngih thil cang mi thei lo mikhual Jerusalam ih um?» tiah a ti.\\n19 Cule Jesu in an hnenah, «Ziang thilpawl saw?» tiah a ti.\\nCutikah annih in a hnenah, «Nazareth Jesu thuhla, amah cu Pathian le minung hmuahhmuah hmaiah thil ti ah le ṭawngkam ah a nasazet mi profet a si. 20 Puithiam sângpawl le kan hruaitupawl in amah cu thi ko thiamlo coter dingin an ap ih amah cu an rak khengbĕt. 21 Asinan kannih cun amah cu Israel tlentu ding a si tiah kan rak ruahsan. Cuih thil hmuahhmuah tlunah, tuihsun cu cuih thilpawl a cannak ih a ni thumnak a si. 22 A si, kan lakih nunau hrekkhat, zingthlapitih thlān va thlengtupawl in khawruahhar ko in tuah. 23 A ruang an hmuh lo tikah anih cu a nung zo titu vancungmi larawpawl an hmuh thu relin an ra tlung. 24 Cule kan lakih mi hrekkhat cu thlān ah an va feh ih, nunaupawl ih an sim mi vekin an va hmu, asinan amah Jesu taktak cu an va hmu lo,» tiah an ti.\\n25 Cun Jesu in an hnenah, «Mi-âpawl, profetpawl ih an rak sim mi hmuahhmuah hi nan va zum har lawmmam ve! 26 Khrih cun cuih thilpawl cu a tuar tengteng ding ih, a ropitnak sungah a lut ding a si lo maw?» tiah a ti. 27 Cule Mosi cazualpawl ihsin a thăwk ih, profet cazualpawl hmuahhmuah sungih amai thuhla an ngan mi, Cathianghlim hmuahhmuah kha an hnenah a simfiang.\\nDungthluntupawlih Mit Vanter a Si\\n28 Cun an feh tumnak khua an thlen zik zawngah, Jesu cu hladeuh feh hrih ding vekin a umawter. 29 Asinan annih in, «Kan hnenah riak aw, khua a sim ih a thim thlang fawn,» tiah an kai. Cule an hnenah riak dingin a lut.\\n30 Cule hitin a si, an hnenih cabuai a hil laiah, sang cu a la ih lungawi thu a sim, cule a phel ih an hnenah a pe hai. 31 Cun an mit a hung vâng ih amah Jesu a si kha an theithiam, cule an mithmuh ihsin a hlo. 32 Cule anmah le anmah, «Lamzin ih kan hnenih a ṭawng le Cathianghlim in rak simfiang laiah khan, meisa kāng vekin kan sungah kan thinlung a um tho a si lo maw?» tiah an tiaw.\\n33 Annih cu cuih cān rori ah an tho ih, Jerusalem ah an kirsal. Cule cu tawkah mi hleikhat pawl le an hnenih um mipawl an rak umkhawm kha an va hmu. 34 Cupawl cun, «Bawipa cu a thosal taktak, Simon hnenah a lang zo,» tiah an rak ti. 35 Cule annih in lamzin ih thil cang mipawl le sang a phel tikih amah an rak theihthiam thu an sim ve.\\nDungthluntupawl hnenah Jesu a Lang\\n36 Cuih thilpawl an rel rero laiah, Jesu amah rori cu an lakah a rung ding ih an hnenah, «Nan hnenah hnangamdaihnak um hram seh,» tiah a ti.\\n37 Asinan annih cu an lâu tuk ih ṭihnak in an khat, thlarau hmu-ah an ruataw. 38 Cule anih in an hnenah, «Ziangah so nan thin a phan? Ziangahso nan thinlung ah rinhlelhnak a suah? 39 Ka kut le ka ke pawl hi zoh hnik uh, keimah rori kha ka si ko. I thâm hnik uhla, i zoh hnik uh, ziangahtile thlarau cun titsa le ruh a nei lo, kei cun in hmuh vekin titsa le ruh ka nei a si,» tiah a ti.\\n40 Cutiih a ṭawng ṭheh hnuah, a kut le a ke pawl a hmuh hai. 41 Cule annih cun an aipuan tuknak ah an zum thotho lo, cule mangbangih an um laiah, anih in an hnenah, «Hi tawkah rawl ziang tal nan nei maw?» tiah a ti. 42 Cule annih in amah cu ngasa em hmin cia le khuaithlar thlar khat an pe. 43 Cule cumi cu a la ih, an hmaiah a ei.\\n44 Cule anih in an hnenah, «Nan hnenih ka um laiah Mosi Dān bu sungah siseh, Profetpawlih cazual sungah siseh, Sam bu sungah siseh keimai thuhla an rak ngan mi hmuahhmuah cu a tlamtling thluh ding tiih ka lo sim mi kamsuakthupawl cu hipawl hi an si,» tiah a ti. 45 Cule Cathianghlim an theihthiam theinak dingah, an theihthiamnak a ăwnsak hai.\\n46 Cun anih in an hnenah, «Khrih in a tuar tengteng ding ih, a ni thumnak ah mithi lak ihsin a thosal ding tiih ngan a si. 47 Lungthlengnak le sualpawl ngaidamnak thu cu Jerusalem ihsi thăwkin, miphun hmuahhmuah hnenah amai hmin in sim a si ding. 48 Cule nannih cu hi thupawl theihpitu nan si. 49 Ngai hnik uh, ka Paih thutiam cu nan parah ka run thlah; asinan tlun lam ihsin huham thawi thăwm nan si lai hlanlo, Jerusalem ah rak um uh,» tiah a ti.\\nVan ah Jesu a Kai\\n50 Cule Jesu in Bethany khua tiang a hruaisuak hai, cule a kut a thlir ih anmah cu thlawsuah a pe. 51 Cule hitin a si, mal a sawm hai laiah, an hnen ihsin anih cu ṭhen a si ih, van ah laksohin a um. 52 Cule amah an biak hnuah, Jerusalem ah aipuang zetin an tlungkir. 53 Cule an tikcu hmuahhmuah cu temple kulh sungah Pathian thangṭhatnak le Pathian hnenih lungawi thu simnak ah an hmang. Amen.","num_words":31345,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.357,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ruunsuahnak Ah - Chinland Today Media\\nMarch 8, 2010 1:49 am·0 comments\\n“Cubangtuk in sualsirnak a ttul lomi mi ttha sawmkua le pakua hnakin a sual a sirmi misual pakhat hrangah vancung ah lungawinak a tam sawn ding a si,” tiah a ti. -Luka 15:7\\n– Daanpeksaalnak 5-7\\n– Marka 11:1-18\\nMartie thawn kan dung naite ah ram tampi ih an khuapi deuh pawl ah kan tlawng. Kan leilungpi in Jesuh ih rundamnak thuthangttha a thei lo ih mi thawng tampi riahsiatza in an um ti kan thei. “Khrih ih thu leitlun ah thleng ttheh seh” timi ruahnak in ka khat.\\nTipithuanthum kap ih nauhak pate ka vun mang. Ni a sattuk ruangah ngaleng pawl an thi cuahco kha a hmuh tikah a sar ih tithuknak sunglam ah a deng hngai. A hmutu pakhat in, “Ziang na tuah?” tiah a sut. Cutikah nauhak pa cun, “An nunnak ka ruun” a ti. Cu pa cun, “Um san men, an zate’n na ruun thei cawk cuang lo ding,” a ti tikah nauhak pate cun, “A dik, asinan pakhat te ka ruun suah khal asile tthathnemnak a um thotho,” a ti.\\nNauhak pate ih thuleh daan hi ka lung a kimzet. Sualnak tisuar in thihnak tiva kap ih in fen tikah Pathian in, sualsirnak a neitu ruun dingin a Fapa Jesuh a run thlah. Jesuh in a thusim ngaitu pawl hnenah hiti’n a sim: “Cubangtuk in sualsirnak a ttul lomi mi ttha sawmkua le pakua hnakin a sual a sirmi misual pakhat hrangah vancung ah lungawinak a tam sawn” (Luka 15:7) a ti. Thlarau hlo mi pakhat ruunsuah a si tinten vancung ah lungawinak a um.\\nRunsuahmi na si ruangah vancung ah lungawinak a um maw? A um asile Jesuh ih zaangfahnak in thlarau hlo runsuahnak a ttuantu pawl hnenah tel ve aw.\\nBawipa, duhdawtnak ruangah na tuar lo dingmi na tuar,\\nThihnak neh in in ruun dingah;\\nNa Fapa neihsun thi dingah na run thlah,\\nSualnak ihsin in ruun suak dingah.\\nRuunsuah na si tikah, midang ruunsuah na duh ding.\\nPathian Hrangah Thinlungtak Ih Ttuannak","num_words":324,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.095,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.34,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ziang ruangah duhdawtnak in-in tuahmawh theu? - Chinland Today Media\\nJune 15, 2009 12:12 pm·1 comment\\nDuhdawtnak in, in tuahmawh theu nak hi kan mah in kan sian ruangah a si. Minung daan khal a si. Pakhat khat kan duhdawt tikah nuam caan le riahsiat can a um.\\n”Kan thinlung neitu kan si ih kan mah lala in kan tuahmawh theu hi, theihlonak ruangah a si”\\nDuhdawtnak cu zokhal in a nuam kan ti cio. Duhdawttu kan nei hi lungawi zet ding kan si. Asinan kan ti sual theumi pakhat a um cu kan falanu, kan tlangvalpa kan rinsan tuk ih ziangkim kan sim ih kan ruahnak hmuahhmuah a par ah kan thum theu mi khi a si.\\nAsinan kan thinlung ih a dil vekin le kan duhdaan vek in kan parah an tuah let lo tikah kan thin a naa ih cutin duhdawtnak cun in tuahmawh in kan hliam aw ngah theu.\\nCuruangah ziangvek dinhmun lai khalah kan ruah tulmi pakhat cu zingruangah kan mah thinlung cu kan mai kut sungah ret lo in mi dang kut sung ah ret in kan uk ter theu…?\\n”Kan thinlung neitu kan si ih kan mah lala in kan tuahmawh theu hi, theihlonak ruangah a si” tin mifim pawl cun an rak ti.\\nNa hrang ih luhnak dingah tukverh pakhat an khar dingnan na luhnak ding sangka dang pathum ong aw ciami a um ti thei aw\\nKan neihmi le kan caan tha hmuahhmuah cem ih kan duhdawt mi kan ruahnak keng tu ih in phatsan ih duhdawtmi dang in neih san cu ruah thaim a har Sim daan ding a har ih a naa ko ding. Asinan kan can zomi thil hi kawhkir a har sa ruangah thinlung thar pu ih hma kan nawn ttentto a tul.\\nNa thinlung lung lo kam\/hnem tu ah thil pakhat theih ttul mi na nei.\\nNa hrang ih luhnak dingah tukverh pakhat an khar dingnan na luhnak ding sangka dang pathum ong aw ciami a um ti thei aw. Cumi hawl hmu ding in zuam sawn aw… Duhdawtnak in a lo tuahmawh lo nangmah in duhdawtnak na tuah mawh sawn a si. Leitlun ah na duhdawtnak a lo tuahmawh sianglotu an um lai a si. Hawl aw na tawng ding.\\nTags: duhdawtnak, Nunthuleng\\non June 18, 2009 at 10:00 am\\nKa lungawi. hi vek siar ding ka hmu cu.\\nsi ko, ka zuam ttentto ding. Fala sual tuni tiang ka hngilh thei hrih lo:( Fala thar ka hawl a tul a si bik ko.","num_words":397,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.103,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.285,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"VCTH | Archive | Leitlun Thilmak | 3\\nHome » Archives by category » Thuthang » Leitlun Thilmak (Page 3)\\nRuangrai ttha taktak mi fala pawl\\nPosted on May 16, 2017 by vcth and saved under Leitlun Thilmak\\nHi Korea bodybuilding fala pawl cu bodybuilding fala dang vekin tut tuk lawmman an si lo. Taksa, balah, tthatak an nei fawn si, a ruangrai le a tawkfang te a si fawn ih zoh an tha ngaingai.…\\nComments Off on Ruangrai ttha taktak mi fala pawl \/ Continue reading →\\nCukcu tombor in rawldawr pakhat an siim\\nThailand ram ih zinkap rawldawr pakhat ah rinlopin cukcu tombor an rak suak. Kapong Pang timi nu cu zinkap ih rawldawr pakhat ah ‘Khok-suai’ a ei. Cutiih rawl a ei lai ah lihong in cukcu tombor an rak suak ih rawl a einak cabuai tang le phar ah an khat. Cukcu…\\nComments Off on Cukcu tombor in rawldawr pakhat an siim \/ Continue reading →\\nTusan cu Phungki pawl tla an ollo\\nPosted on May 15, 2017 by vcth and saved under Leitlun Thilmak\\nTulai phungki pawl cu an ollo, mipi hmai ah tla beer an in men. Thailand ram hmun khat ih zukmi a si. Thailand ram phungki daan ah phungki pawl in zu, beer ti pawl hi in theih a silo.…\\nComments Off on Tusan cu Phungki pawl tla an ollo \/ Continue reading →\\nThla 8 sung Khur sungah phum tuar hnu ah run suak\\nPosted on May 11, 2017 by vcth and saved under Leitlun Thilmak\\nTanzania ram ah mipa pakhat cun a fala nu cu sumpai lam ah a dau a tthatnak dingah tiin cement thawn tuahmi khur sungah ah taklawng in a ret. Zarh 2 ah voikhat lawng rawl a pek. Hi fala nu cu mi mawi zet a si tiah theih a si,…\\nComments Off on Thla 8 sung Khur sungah phum tuar hnu ah run suak \/ Continue reading →\\nVideo: Zin a kaan mi nupi nu mawtaw in zam ko in pah\\nThailand ram Chunburi ah nupi nu pakhat cu Phone biak phah in zin a kan. Zin hi zinpi a siih mawtaw pa 3\/4 feh theinak zin a si. Zin a kaan ttheh zik, netabik lane ah mawtaw pakhat in nasa zetin a pah ngah ih a zam rori a zam…\\nComments Off on Video: Zin a kaan mi nupi nu mawtaw in zam ko in pah \/ Continue reading →\\nMotorcycle ih motor a pah ih a puak\\nPosted on May 10, 2017 by vcth and saved under Leitlun Thilmak\\nTuluk ram ah motorcycle pakhat in motor tum nawn pakhat a pah ngah. Motor ih lu le body karlak ciah ah a pah ngah. A pah ih reilo ah a motorcycle cu a puak ih a alh cih. Cu pa tla cu mie alh in a khat, nan kiangkap um pawl…\\nComments Off on Motorcycle ih motor a pah ih a puak \/ Continue reading →\\nTuluk ram ah rinum lomi pasal cu hitin ti vuahvo si mei\\nPosted on May 9, 2017 by vcth and saved under Leitlun Thilmak\\nTuluk ram ahcun rinum lomi pasal par ahcun hi tin an ti vuahvo. Nupi nu pakhat cun a pasal in fala, nusawn, a nei ruangah a thil te cu hitin an tan sak.…\\nComments Off on Tuluk ram ah rinum lomi pasal cu hitin ti vuahvo si mei \/ Continue reading →\\nA sual taktak mi nunau pawl\\nPosted on May 7, 2017 by vcth and saved under Leitlun Thilmak\\nTuluk ram hmun khat ah nunau mibur khat in pakhat nu nasa zetin an tthaut. Ziangah an thawi, an tthaut ti a san cu theih a silo. Zumnak ah tlangval thu, pasal rak hnaihnok thu ti vek si ding zum a um. A thawitu nuanu hi minung 3\/4 hrawngah an…\\nComments Off on A sual taktak mi nunau pawl \/ Continue reading →\\nWorld Naked Gardening Day, May 6\\nPosted on May 5, 2017 by vcth and saved under Leitlun Thilmak\\nLeitlun ih tlaklawng ih hmuantuah ni (World Naked Gardening Day) cu May thla ih a hmaisabik zarhte ni ah tuah ringring a si. Tu kum cu May 6 ah a si. WNGD a dintu cu Jacob Gabriel & Mark Storey an siih 2005 ih dinmi a si. Tu ah WNGD…\\nComments Off on World Naked Gardening Day, May 6 \/ Continue reading →\\nTulai Phungki pawl cu an ol lo\\nPosted on May 4, 2017 by vcth and saved under Leitlun Thilmak\\nMay 2 sun ah, Thailand ram, Loi Ek ah Phungki pakhat cu a tomi van a man a khung tuk, nan mawng a cian tuk tiin a phun tam zet. Curuangah ih hnatuan nu in ‘na phun tam tuk,’ tiah a ti. Phungki pa cun thinheng in cui nunau nu…\\nComments Off on Tulai Phungki pawl cu an ol lo \/ Continue reading →","num_words":731,"character_repetition_ratio":0.122,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.279,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ralhrang Pawl Ruangah Ralzaam Nufa An Thi - News and Media\\nShan State, Kutkai Township, Zup Awng raltlan camp cu ralhrang pawlin bomb in an kap ih raltlan nufa an thi. June 17 zinglam nazi 11:00 hrawngah ralhrang pawlin raltlan camp cu bomb in veithum an kap, himi sun ah doawknak zianghman aum lo nan ralhrang pawlin raltlan camp cu an kap hrim.\\nJune 16 ah KIA le PDF tangtlang in Karlai khua kiangah ralhrang pawl an kap. A thaisun June 17 ahcun kahawknak aum nawn lo nan ralhrang pawlin raltlan camp cu bomb in an kap ih raltlan nufa an thi, hliamtuar pakhat aum. Himi raltlan camp sungah mipi ralkap MNDAA pawl an rak um dah, thla reipi sung an um hnuah hmundang ah an thawn’aw. Raltlan nufa cu kum 56 mi Daw Naw Lai le a fanu tlawng sayama Daw Naw Naw (kum 28) an si ih June 18 zinglam nazi 11:00 ah an vuiliam.\\nHliamtuar pakhat cu putar kum 82 mi U La Aung a si ih a hliamtuar a nasa tuk ruangah a dinhmun hi a ṭha lo. U La Aung cu a fanu in a cawm, a fanu cu lo hnaṭuan ih eihawl a si ih an harsa tuk. U La Aung tuamhlawmnak ah bawm an ṭul zet. Ralhrang pawl cu Karlai khua ah umhmun an khuar lawk, khuasung mi ṭhenkhat an kai ih lamzin khihhmuhtu ah an hruai hnuah an suahsal. Crd – MF\\nTanghra Result A Soisel Ruang Ah An Tlaih","num_words":233,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.339,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.981,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Rev David Lah Interview Part (1)\\nAdded on : 09-23-2013\\nChin TV International hminin nan kut nem kan lo kai a si. Tulai fang Kawlram pumhuap Pathian mi hmanzet le leitlun ram tinkip ah feh tahrat in Pathian thuthangtha phuangsuak rerotu Rev.David Lah le Chin TV hmaiton thusuhnak kan nei . Rev.David Lah hi a nungmi Pathian ngaingai a ton\/thei hlan ah leitlun tisa duhnak vek in zu,kuak,sii pawl hmang in mai duhdanvek in nungtu a si.\\nLeitlun ram tinkip ih um Kawlram mi pawl hnen lawng ah siloin mirang pawl hnen tiang a nung Pathian thu phuangsuaktu a si. Pathian thuthangtha a phuansuak nak hmun pawl ah Pathian kutcak tampi a lang thu khal mipi theih a si.\\nRev.David Lah hitluk Pathian in a hmang nak thu ah; ziangtin Pathian hnatuan a thok, Pathian thawn a pehtlaih nak a neih dan le hmailam Kawlram\/mi hrang ah ziangvek Vision a nei timi Chin TV ah thlir tlang in Pathian thu thawn thazang lak cio ding ah kan lo sawm a si.\\nNote: : Chin TV hrang ah ruahnak tha le sumsaw thawn in bawm thei ringring a si.\\nwww.chintv.org ( chintvchannel@gmail.com)\\nChin Mi-2 Felman Laksawng Ngah\\nChin TV Interview with Milla Dawt Hniang (Singer\/Composer)\\nChin TV zohtu u le nau nanzaten Bawi khrih hminin Chin TV International team in nan kut nem kan lo kai a si. Zarhkhat...\\nMilla Dawt Hniang Interview Dear all, Chin TV thapetu nan zaten Kumthar-2012 cibai kan lo buk. Mah...","num_words":231,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.251,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.978,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Suu Kyi lecture, Chin version\\nNovember 6, 2012 6:34 am·1 comment\\nLettu : Van Bawi Lian @ sbawite\\n21 July 2012, 12:00 pm\\nSuu Kyi Noble Lawmman a lak laiih a thusimmi pawl © THE NOBEL FOUNDATION 2012 ih siannak vekin Chin zatlang ṭongin ka thiamtawk in ka rawn let.\\nKum reipi liam zo, Sankhat lailiam vek tluk a siko, cumi lai ahcun Oxford ah ka um ih ka fapa Alexander thawn Desert Island Discs timi Radio awsuah kan ngai. Theihlar zetmi program a siih (ka theih tawk cin ahcun tutiang an pehvivo lai) cu mi ahcun mi larlar nunphung dangdang ihsin an sawm khawm ih cutin discs pariat, hmunkhat ah cathianghlim Bible thu, Shakerspeare ih kut hnu, nawmnak le an duhmi pawl leh an thil cakmi pawl rel khawmnak le titi khawmnak cu desert island ah annei theu. An can a cem cun kan pahnih in kan rak nuam aw thei zet. Desert Island Disc ih thusim dingah nangkhal an lo sawm ve leh ko ding tiin Alexander cun in rak sut dah. ‘Ziangah sawmlo lamlam’ tiiin kei khalcun ka let cih ve. A tlangpi ahcun khatawk ih an sawm mi pawl cu zuknung cang milar pawl lawng an si ti thei cing khalcun, ziangruangah in sawm ve leh ding tin in sut thotho. Kei khalcun thu reilote vawn ruatin hitin ka let : “zirnak lamin Nobel lawmman ka ngah lai ding silawm” cutin kan pahnih cun kan hni. Kan thil zuamtumnak ih kan ban tummi cu nuamzet vek bang hmansehla ruahban umlo mi thil a si. (Ziang ruangah khatin thulehnak ka rak pe ti cu ka thei fiang nawn lo, khalaiih ka rak siar thluh pekte mi Nobel Laureate thuanthu ruangah lole khalai ih Desert Island cangtu pawlcu canganthiam an rak si ruangah tla a si men ding.)\\n1989 kum, a veikhatnak Inn sung khuahkhirh tawnhrem dan in pek ṭum ah mual in liamsan zotu ka pasal Michael Aris in in ra tawng ih an rualpa John Finnis in Noble Peace lawmman ngahtu hrangah ka hmin a pek thu in sim. Cui can khalah ka hni thotho. Michael cun cutiih ka hnih ruangah mangbang vekin a vawn um nan, ziang ruangah ka hni ti a thei suak cihsal. Remdaihnak Nobel Lawmmam maw? Thliropi zetmi ruahsannak, asinan cangthei lo tuk mi! Cui lawmman cu ka ngah taktak tikah hi Remdaihnak Nobel lawmman hi ziangtin ka ruat. Thusuhnak ziangmaw tizat keimah te ka sut aw ṭheu, cui tikcu caan hi ka hrangah Noble lawmmam hi ziangha a si ti leh remdaihnak hi ka hrangah ziang cekci ha a si ti relsuahnak ding caan remcang bik a si.\\nThusuhnak in tuah tikah hi thu hi ka sim nawn camci ṭheu tlailam radio awsuah ihsin Remdaihnak Nobel lawmman ka ngah ti cu ka thei. Hi thusuah an tuahmi hi mangbang zet le thinṭhawng zet in a ra thleng tlang cuanglo, ziangah tile a hlan zarkhat duh ihsin ka hmin cu hrilding mi lakih a hmaisabik ah a um tin an rak tlangau pi rero zo kha ka thei cia. Hi ca ka ngan rero laiah khami lawmman na ngah in tiih in sim lai cek ciih ka um dan vawn mangsuaksal dingin nasaten ka theih ringringnak pawl ka sawm khawm. Ka thei fiang cekci nawn lo, hi tivek a sita in ka thei: ‘Oh, keimah pek dingin thuthluknak an tuah zo si maw.” A taktak vek khal thu ngaingai cun a bangin ka ruat lo ziangah tile keimah rori hman kha khalai ahcun thil nung ngaingai mi vekah ka ruat aw thei lo.\\nkan khualtlawnnak ramih kan tumtahmi cu, ramcar ih khualtlawngpa, rundamnak hrangih a ruahsannak Arsi pakhat parih a bun vekin kan nikhal in kan tha thlah loin kan kai hnget ding a si.\\nCutin pek le pek inn thawng khuahkhirhnak ih in ret vivo hnu ahcun keimah ten hi leilung ngaingai lakih ta sinawnlo vekin ka thei aw. A zalen mi leitlun, kei ka umnak leitlun cu ka inn, cutin midang hrang zalen leitlun dang asinan khuahkhirhnak thawnginn ih vantlang mipi, van tlun leilung dandang pawl khalcun anmah le an sidan cio cun nitin an duhmi an dawi ve cio. Ka hrangah Remdaihnak Nobel lawmman cun mahlawng ih an tan ta mi, minung pawl umnak hmun ah a tak ngaingai na si tiih in hnuk saltu le in phorhlang tu a si. Aw a si, hikhal thawklekhat ih ra um vukvi mi cu a si cuanglo. Can a hawngliam, ni a tam, thla a liam ih thuthang ih in rak puannak pawl leh awsuah ih an than mi pawl cun keimah lamah in rak dengve vivo ih ziangtluk in Nobel lawmman hi athupi ti ka thei fiang thei sal a si. Cuihleiih a thupibik bet mi cu leitlun ramtin pawlin mipi zalennak hrang le minung covo Burma ih a sual suah tum rero mi khal hi Nobel lawmman in a tak in-in tarsuah sak phah a si. Hngilhmi cu kan si dahnawn lo ding a si.\\nTheih hngilh lan ta ka si ding. French pawl cun ṭhek darh hi thih fate tiin an ti. Cuvek in theihhngilh timi cu thih fate a si ve thotho a si. Cumi cu minung pi pawl thawi’ hmunkhat ih kan pehtlaih awknak hri ti hlotu khal cu a si. Tu baite Thailand ka tlawnnak ah hitin beunak hawl pawl le Kawlram mi, mi vakvai hnatuantu pawl in ka hnenah an tap an aihram; “In theih hngilh hram hlah uh!” An simduhmi cu: “ kan harsatnak le tuarnak pawl in hngilh sak siang hram hlah uh, in bawm theinak ih in bawm ding khal theihhngilh hram hlah uh, nan leilungtlun ah kan um ve ti khal in theih hngilh sak hram hlah uh.” ti a si. Nobel Committee pawl in Remdaihnak lawmman in pek laiah kan ram sungih nekcepnak pawl le midang lakih lak hran kan sinak pawl, minung pi pawl thawn pumkhat kan sinak pawl khal an pompiin in theihsak cih a si. Curuangah ka hrang ahcun hi Remdaihnak Nobel lawmman cu mipi zalennak leh minung covo ramsung lan ih ka ruahnak ti kau betnak a si. Nobel Peace Prize in ka thinlung sungah saka in rak onsak a si.\\nKawl pawl cun remdaihnak hi ṭihnung le harsatnak pawl hmuahmuah lak ihsin a ra suak mi lungawinak tiin an ti. Nyein-chan timi kawl cafang cu calai takin kan leh ahcun meisa alh hlio an mihnak ihsin a ra suak mi a dai ti a si. Hi kan leilung pi khal tuarnak le ṭamnak ih mei alh cun in kulh rero a si. Kan ram sung ih nitlaknak saklam khalah kaihhremawknak hi a reh hrih lo; thlanglam ah sakhuanak ruangih vantlang mipi buainak pawl khal hi tawk hmun ih ka rat hlan ni reilo te ah a suak ih an buai rero lai. Thuthang rapthlakza khal in kan leilung pi cu kilkip in a tuam rero. Kan nitin nun man pawl cu; rilrawngnak, natnak, umhmun hlohnak, hnaneihlonak, retheihnak, diklonak, thleidanawknak, biaknak le ramthukhelnak ih maithu lawng duhnak pawl hi an si. A diklo lam ih remdaihnak bulhram cu tan san ih thazaang hmannak pawl khalcun hmuntin ah um hmun an co vivo. Cuvek thotho in a tullonak ih minung thazaang pawl hmannak, kan leilungpi nuamte ih um ternak ding hrang silo thil hman sualnak pawl khal kan hmu vivo a si.\\nLeitlun doawk pi a veikhatnak khan a tullo ih thazaang hman heunak pawl le zangfahnak tello ih ṭhalai cahnak hmansualnak pawl a langter. Kha lai caan ih bezai nganthiam pawl khan ka hrangah poimawh zetnak an nei. Ziangruangah tile khalai caan ih mino pawl ka kum zat rual lawng an si ih, cumi pawl culo zet ih an parcuainak le tuarmi le an ruahsan ih an thlir mi pawl an mah ruangah ka rak siarngah ve. French Foreign Legion ih raldo American mi mino pakhat cun a thih hlan 1916 ah hitin a ngan; “buainak ih a kulh nak hmun khat ah;” khalai san ih mino nunnak ziamral mi, zianghman hmin neilo ih a cuai ta mi pawl khal ziang ruangah ha an si? Kum zabi kan liam zo, asinan duhthusam ih a sannak cu tu ni tiang kan hawl lai mi a si.\\nKan hmailam can ih thil thleng dingmi pawl zianghman ruat lo in le minung sinak ziangman ruat loin kan sual peh hrih ding maw? Raldonak hi remdaihnak a um theinak ding hrangih thihnak a umnak hmun umsun a si cuanglo. Tuarnak timi theihpit lonak hmun ahcun buainak ci a karh ih tuarnak cun thinhengnak le siatkhatnak le zangfahnak pawl a ti dem a si.\\nMahlawng umnak ih a ṭhatnak cu ka nunnak ih ka cohlang mi le ka rak theihdah mi thupawl ruat nawn sal dingin caan duhtawk in ka nei thei. Phungkibia ka si vekin ka nauhak lai ihsin dukhah timi a tlangpi thu ih leh ahcun tuarnatnak timi hi ka rak thei ringring. Kum upa, upa tuk lo khalin nitin ten himi duhkhah, duhkhah timi hi thil ziangmawte natnak an tuar ah simaw, buainak an tuar ah simaw ka kiang kapah an sal cece ka thei ṭheu. Inn thawng ih khuahkhirh ka si hnu lawngin keikhal cun hi duhkhah timi paruk pawl ih sinak zingzoinak in ka caan ka hmang thei. Cui pawl cu: co hlang thei dingin, kum lam ihsin, natnak ihsin, thihnak ihsin, duhdawtmi thawi um hrannak, duhdawt lo mi thawi hramhram ih umawk ternak pawl an si. Himi pawl hi sakhuanak lam silo in nitin kan nunnak ih kan tuar mi vekin pakhat hnu pakhat keimah ten ka zoi.\\nKham theihlo ih tuarnatnak; kan nunnak ih a um tikah a taktak roriin kan mahin hi tuarnatnak hi tidem dingin a cangthei tawp in kan zuam ding, leitlun dan tak in khalin a si thei. Naute a suah hlan nui pumsung ih an um ihsin an suah hnu ih tuamhlawmnak nurse pawl ih an pek mi le nu le naute karlak; minung nunnak leh mipi pungzainak ding hrangih a daihtawk ih thiltuahmi; harhdamnak hrangih ruahbanlo an hnatuannak; zato in le nurse pawl ih zangfah thinpemnak pawl tin ka ruat.\\nA sinan a netabik pahnih duhdawtmi thawi um hrannak, duhdawt lomi thawi hramhram ih um awk ternak; timi tuarnatnak in nasazet in ruahnak in pe. Buddha pathian hin a nunnak ah ziangmi thilha a ton ding, tuarnatnak pawl lakah hi pahnih hi a tel maw? Thawngtla le beunakhawl, mivai bawmtu le minung zuar, an umnak ruun inn nuam ihsin leitlun rapthlak ih hnawh a tuartu, sungkhat unau le rualpi hnen ih um theilo, an duh lo cingin anmah pawl a cohlang lotu pawl hnen ih um dingih fial mi pawl an si ding tiin keicun ka ruat.\\nTulai kan san cu kan vanṭha ziangah tile vantlang mipi bawm awknak pawl khal theihpiawk in le duhvek le ruahsan vek men silo in ṭulnak vek ih bawmawknak khal kan co. Mi van ṭha ka ti aw ziangah tile thawngtla pakhat ih sia le ṭha theihnak cu khawitawk hmun khal ih an theihpi mi, mipi zalennak leh minung covo thehdarhnak, leitlun pumhuap vasilo khal hman sehla, kan suahthlak ihsi kan covo pawl zah sakawknak san ih ka rak um hi ka van ṭhat hleicenak cu a si. Inn thawng ih khuahkhirh ka sai lai ah vei ziangmaw tizat Leitlun huap ih an puanmi minung covo (Universal Declaration of Human Rights) ihsin ka duhbikmi catlang tluan pawl ihsin thazaang ka la theu a si.\\nKan dunglam kum can reipiih mipizalennak le minung covo pawl zumngamnak thawi hna a ṭuantu pawl ih ṭuanrah khal tu ah kan rampi sungah arah thok rero ti hminsinnak pawl kan hmu thei a si. A ṭhalam hoi ih her danglamnak a um rero; mipizalenternak lam hoiiin an tuah thok rero zo. Thil a ṭhalamhlir ih thlirtu pawl hnenah ralrinnak ka pe duh, cuti ka ti ruangah hmailam can ruahsannak nei lo ka silo, zumnak mitcaw pawl thazaang pek ka duhlo ruangah a si sawn.\\nRemdaihnak taktak cu hi leilungtlun ah kan rak ngahlo tla a si menthei, ziangruangah tile remdaihnak taktak cu hi leilungtlunta a silo, asinan kan tumtahmi kan zuammi bangawcio mi sawn in mitin le ramtin cu hmukhatah in finkhawm dingih, zumngamawknak le rualpi ṭhatawknak cu suahter in le mipi pawl hrangah himdamsawn le ngilnei sawn ih um theinak pawl kan tuahsuak thei sawn ding a si\\nTui kan cangvaihnak pawl hi hmailam ruahsanngam zumnak lole mawhco ngamnak pawl tello cun siatsuah in kan caan le kumliam pawlah an liam ciam thluh ding sinan kan ramthukhelnak ih a hlutnak le minung covo dingfelnak dikfelfamkim pawl hi a ṭul men lawng siloin kan vantlang nun hrangah hitiih kan zumngamnak ruangah a cangsuak thei mi sawn a si. Kan ralṭha miṭhenkhat cun an umhmun in lei incansan, a ṭhen cun in tansan, asinan a peaw taktak tu pawl cun an thaakhohzet le pumpe aw in an ding hnget lai a si. Caanliam zomi pawl ka ruahsal can ah hitluk nasazetin hremnak le buainak sual ṭul rero ih in tuam rero laiah mi ziangmaw tizat hngetkhohzet ih an din hi ka mang a bang. Kan tlunih an retmi an zumngamnak hi a mitcaw mi a si celo; mipi thazaang tlungtersalnak ding hrangih an upat zahtlaknak le an neihmi tuartheinak pawl fiangfai zetih an theihfiang mi tlunih an ṭhumawk ngamnak ruangah a si.\\nTu baite ih kan ram a thlengawk ruangah nan hnenah ah ka ra thleng thei; zalennak le dingfelnak a duhdawttu pawl le nan mah pawl ih kan thuhla leitlun pumhuap ih in theihsaknak ruangah le in hlawmpinak ruangah a si. Kan rampi thu ka rel bet vivo hlanah ramthukhel thazaangpek ruangih thlawngtla pawl ih thuhla sim hmaisa ta ka duh. Hivek ih thawngtla hi kan ram Burma ah a um rero lai. Ṭihnung mi cu mipi pawl ih theihlar mi pawl cu suah an si, midang a tanglaitu pawl, mipiih theihlar lo pawl, an ni pawl theihhngilh an si ding hi a si. Keikhal ramthukhel pawl thazaangpeknak ruangih thawngtla pakhat ka rak si dahve zo a si. Tuini ih nan hmai ka din ih ka thusimmi hi zangfahten in ngaisak hram uh, an sim camcin mi rintlak thudik pakhat, ramthukhel thazaang peknak ruangih thawngtla pakhat khal an um ahcun mitampi an si thotho ti hi in hngilhsak hram hlah uh. Kan ram sungah hi thu ruangih zalennak an pek hrihlo mi, dingfelnak an parih pakhatte hman congah hrihlotu hi kan ramah pakhat hnakin an tam a si. An mahpawl theihhngilh loin an hrangih kan tuahtheimi pohpoh, a rangtheibikih suah an si theinak dingah le zianghman phutmi um lo ih suah an si theinak ding hi tuahsak hram uh.\\nBurma rampi cu hnamkhatmiphun dangdang um khawm rampi a siih kan zumnak le hmailam can ih kan ruahsannak pawl cu pumkhat kan sinak par lawngah kan dinsuak thei ding. Kum 1948 Mahte umtheinak kan ngah hnu in tuini tiang ramdaihnak thawn hmunkhat te ih kan um tlang hi veikhat hman a um thei nawn lo. Kan karlak ih buainak ti suaktu pawl do dingih pakhat le khat zumngamawknak le theihthiamawknak pawl khal kan tuah pitling thei hrihlo. Kahawklo lungkimnak 1990 ihsin 2010 tiangih rak tuahmi pawl cun ruahsannak pawl an ti tharsal nan cumi khal cu kan kaihnget thei cuanglo ih pahbal a si thotho. Kan dungnai thla ihsin hnamkhatmiphun le acozah pawl relremawknak khal hmalaknak neiin a hlawhtling vivo. Kahawklo lungkim tlangnak in ramthukhel buainak ih kan theihthiamawklonak leh kan buainak cu tireh in kan mipi pawl khal hmunkhat kan sinak pawl khal thar thawhnak a pe sal thei ding ti kan zum a si.\\nKeimah le ka party Natioanal League for Democracy pawl khalin rampi tuahremthatnak ih tel dingin ziangtik lai khalah kan dinghnget a si. Rampi tuahtharthawh ding hrangih a lu tlun ih kan retmi kan ram president U Thein Sein acozah pawl khal hin a ramsungih kan thazaang le fimthiamnak pawl; ralkap, kan hrinkhat miphun pawl, ramthukhel party pawl, thuthang pawl, vantlang mipi riantu pawlkom tin, pursumtuah tu pawl le kan zaten, mipi hmuahmuah ih kan ṭan khawm lo ahcun kan hlawh tling lo ding. Rampi a tuahremṭha a si tiih kan simtheinak ding ahcun a rampi zalen le ṭhangsong zet ih an um theinak, leitlun ramtin pawlin a ramsungah thupi zet ih an telve theinak in a si. Cumipawl ahcun ṭhansohnak le bawmnak pawl, rampi karlak ih thutiamlungkimnak ah burtonawk ih a ṭullo thenfai, vantlang, ramthukhelnak le sumpaifimrelnak lam khalih bukton zet ih kaihnget vivo theinak pawl an tel cih a si. Cutivek ih um thei dingin kan rampi hi a nasa tawk ve a si. Mipi pawl zalen, himdamte le remdaihnak, lungawi le thinnuam te ih an um thei ding ih ṭhansohnak tuah ding hi kan tuah dingmi hrimhrim a si.\\nKan leilungpiih remdaihnak hi ṭhenṭhek theih a silo. Khawi tawk hmunkhalah a ṭhalolam thazaang a rak cak le a ṭhalam thazaang a rak cak sinsin ṭheu ih cutivek in kan leilung pi ahcun ṭihnung le thlaphangnak umter theitu lak lawnglawngih um kan si. A ṭhalolam thazaang pawl hi hlonhlo a thei mai lo maw ticu thusuhnak a si men thei. A sannak olsambik cu “ Ai!” A ṭhalam le a selam neihcu minung nunphung a si. Cuvek rualrual in a selam ticaklo vivo ih a ṭhalam thazaang pek theinak khal minung ih kan neihmi a si ve thotho a si. Kan leilungpi ahcun remdaihnak taktak cu co ngah thei ding mi le tumtah hlawhtling thei ding mi a silo. Asinan kan khualtlawnnak ramih kan tumtahmi cu, ramcar ih khualtlawngpa, rundamnak hrangih a ruahsannak Arsi pakhat parih a bun vekin kan nikhal in kan tha thlah loin kan kai hnget ding a si. Remdaihnak taktak cu hi leilungtlun ah kan rak ngahlo tla a si menthei, ziangruangah tile remdaihnak taktak cu hi leilungtlunta a silo, asinan kan tumtahmi kan zuammi bangawcio mi sawn in mitin le ramtin cu hmukhatah in finkhawm dingih, zumngamawknak le rualpi ṭhatawknak cu suahter in le mipi pawl hrangah himdamsawn le ngilnei sawn ih um theinak pawl kan tuahsuak thei sawn ding a si.\\nHi cafang ‘ngilneisawn’ timi fiangzetih ka ruah ciamciam hnu ih ka hmanmi a si; kum reipi sung ralring te le fiangzetih ka ruat hnu ih ka theihsuah mi a si. Ka zirsuahngahmi ngilneihnak hi thildang hmuahhmuah hnakih sunglawi a siih cumi cu tampikhal a silo, siatralnak lakih thlumnak te a siih a thlum bikmi ka hmusuakngah ruangah khal a si. Ngilneihnak ka congah mi pohpoh, a te le tum pawl hin leilungtlun ah duhtawk ti a um lo a si ti in theihter nawnsal a si. Ngilnei si ding cu midang ruahsannak le tulnak pawl tuarpinak thawi pek a tul a si. A fatezetmi ngilneihnak in a hakzetmi thinlung a kap eng thei a si. Ngilneihnak in minung umdan a thlengthei a si. Norway ram pawl in midang zohthimtlak dingin leitlun ihsin an thliardanmi, zalennak le kilhimnak a neinawnlo mi paw hrangah umhmun cawlhhmun an rak pek sak a si.\\nLeitlun hmun tinah beunakhawl pawl an um. Tu baite Thailand ih Mela beunak hawl buk ih kan feh lai khalah, nitin in mai nunnak hawl in le harsatnak pittawp ihsin zalen thei ding ih a sual rero tu mi zuamaw thei mi zet mi ziangmaw tizat ka tawng. Cui pawl cun “ donor fatigue’ cucu : compassion fatigue’ ti khal in kan let thei ding. “Donor Fatigue” timi a mah thumal ih kan let ahcun sumpai bawmnak timalnak ti a si. “Compassion Fatigue” khal amahte thumal ih kan leh ahcun “ngaihvennak timalnak” kan ti thei. An pahnih hi a thlun aw mi khal an si. Compassion Fatigue hi cemhlo dingin kan tuah thei pei maw? Beunak hawl u le nau pawl ih ṭulsamnak pawl thei cing le hmu cingin kan hoisan in ka hnaset kan tun san thei ding maw? Hi pawl hrangah bawmnak rak pe ve cio dingin leiltun ramtin pawl ih nan zawn ruahnak ka lo dil a si. Beunak hawl ih vakvai, an hawl mi hloral men ding vek bang ih ruat aw rero zo mi pawl, kan bawmnak ṭultuk mi pawl hi bawm cio uh si diing ka lo ngen a si.\\nMeale ah Thai zungsang upa, Tak ramkulh ih buuk tampi an saknak hmun ih hotu pawl le thuneitu thawn a mankhungzetmi thurel tlangnak kan nei. Beunak hawl buuk pawl ih buainak le an mah thawi harsatnak an nei hleice mi; tuuthiang humhimnak dan, rittheih sivai, maleria leh natnak dang pawl danlo zet ih an pahbalnak leh humhimnak ding, a karhzai dan pawl reltlangnak kan nei. Thuneitu upa pawl in beunakhawl pawl parih an tuah mi pawl hi daan vek ih tuah cu an si. A ram neitu dinhmun ihsin hi pawl an tuahmi hi ruahhar ding le mangbang ding a si lo a ṭulmi le an tuah ding mawi khal a siih an tuah dingih thupi khalcu a si.\\nKan zapi ih kan tumtah dingmi bik sawn cu hi kan leilungpi hi umnak neilo pawl hrangih umnak, inn neilo le ruahsannak neilo, khawitawk hmun pohpoh khal mi zovek mi khal ih an um theinak, zalen te ih um theinak le remdaihnak thawn um theinak ding ih tuah ding hi kan zuam sawn ding a si. Kan ruahnak, kan tuah mi, kan ṭong suak mi thumal tin ah remdaihnak lam hoiih kan tuah mi hmuahhmuah cu remdaihnak a cangsuak theinak ding hrangih kan thawhthei mi a siih mi zocio khalih kan tuahtheimi a si. Curuangah kan zaten kut kai awin a remdai mi leilung kan sersuak thei ding. Cutin himdamten zanah kan it dingih lungawi te ih thawhsalnak leilung tuahtlang khawm thei dingin kan kutkai aw cio uh si.\\nThe Nobel Committee pawl in 14 October 1991 ih an ca suah mi ah hitin a tlang kharnak an tuah. ‘ Nobel Peace Prize cu…. Aung San Suu Kyi hnen ah kank hlan a si. Cawlbang lo ih leitlun mipi zalennak dingih a thazaang suahnak le a tuarnak, minung covo le hrinkhat miphun pawl thawi funkhawm, ṭuantlang nakah rem daihnak lampi a sialnak a thazaang suanak ah kan upat in kan sunlawihnak Norwegian Nobel Committee pawl in kan hlan a si.\\nKawlram mipi zalennak ding hrang sualnak ih cangvaihnak ih ka telnak ah, sunlaiwhnak lawmman pawl ngah ding cu keimah ah zianghman cuvek khalka ruat lo. Kan zuam mi lawmman cu zalennak, himdamnak le kan vantlang mipi pawl in an thil ti theinak a zapite ih an tuahsak theinak ding sawn a si. Kan zuamnak leh kan tuarnakah hi sunlawinak khala rak phah aw mi a si sawn. Kan zumnak ih thilcang suak thei dingin khuahlan thuamthu in hamṭhatnak in pe a si. Nobel committee in sunlawihnak in hlan ihsin keimai duhhrilnak ih ka rak zawh mi ka lampi ah keimah lawng ka mal nawn lo ti in theihter a si. Curuangah Norway mipi pawl le leitlun hmuntin ih um ramdaihnak hrangih kan zumnak a bang aw mi pawl le ka zumnak ti cak dingih thazaang in petu hmuahhmuah hnenah lungawi thu ka lo sim a si. Ka lungawi\\nJunta in Daan bulhrampi pawmfel\\nTags: Chin Version, Suu Kyi Lecture\\non November 7, 2012 at 12:48 pm\\nRem daih taktak cu hi Leitlun ta a silo, na ti mi te kha a dik tuk,Kristian thinlung na pu ih ka lo uar zet.","num_words":3795,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.04,"special_characters_ratio":0.205,"stopwords_ratio":0.318,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Raltlan Pawl Ei Le In Ding An Va Pek Hnuah Accident An Tong Ih A Thi – Meifar\\nRaltlan Pawl Ei Le In Ding An Va Pek Hnuah Accident An Tong Ih A Thi\\nRaltlan pawl hnenah ei le in ding an va pe ih an tlung lamah accident an tong ruangah Free Burma Ranger-Karenni ih mibawmtu pakhat cu a thi.\\nMithi cu mizan October 13 ah an vuiliam ih hliamtuar pakhat khal siizung ah an tuamhlawm rero lai. Thuhla theitu pakhat in “October 11 sun ih thilthleng a si. Mithi cu mizan ah kan vuiliam zo, raltlan pawl hnenah ei le in ding an va pe ih an tlung lamah cansualnak an tong.\\nMotor parah minung 8 an to ih pakhat cu hliamhma a tuar, midang cu an him thluh” a ti. Mual liamtu cu kum 36 mi U Sii Ye a si, a nupi le a fate 2 a fehsan” a ti.\\nDemosa ramsung doawknak ruangih raltlan pawl cu Free Burma Ranger-Karenni pawlin an rak bawm ṭheu. Umnak ding le ei le in ding pawl an pe, cun an harhdamnak khal an zohsak ṭheu. Doawknak tualrawn ih tang khuasung mipi pawl cu hmunhimnak ah an thiarsuak ṭheu.\\n1997 kum ah US Army Special Forces hlun Dave Eubank in Free Burma Ranger pawlkom hi arak din, Myanmar ramsung lawng siloin Iraq, Syria le Kazakhstan ram pawl ah an um ih doawknak ruangih miharsa pawl an rak bawm ṭheu.\\nKachin Ralkap KIA Le Ralkap Pawl An Kapaw Ciamco\\nBiakinn Sungah Ava Lut Ih A Pasal Itpitu Cu Tisa In A Tawih","num_words":247,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.076,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.397,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"KHRIH AH LUNGAWINAK SANGBIK - Hre Mang\\nKHRIH AH LUNGAWINAK SANGBIK\\n11. KHRIH AH LUNGAWINAK SANGBIK\\n\"Thinglamtah parih an khenmi misual pa pakhat cun nautatnak tongkam thawn, 'nangmah hi Messiah na si lo maw si? Nangmah le nangmah run aw awla kannih tla hi in run ve aw! tiah a ti. Asinan adang misual pakhat pa cun 'Pathian na tih lo maw si? Kan par ih thuthennak an tuahmi hi a bang rep theh. Sikhal sehla kannih pahnih par ih an tuahmi thuthennak cu a dikmi asi, ziangah tile kan thil tuah ruangah a tlak mi tuarnak kah tuar asi. Asinan hi pa hi cu sualnak zianghman a tuah ve lo,' tiin a mawh thluk. Cule Zesu hnenah 'Maw Zesu, Siangpahrnag sinak thawn na rat tikah i hngilh hram hlah aw' tiah a ti. Zesu in cu pai hnen ahcun, 'Thu ka lo kam asi, tuisunah kei mah thawn Paradise ah na um ding,' tiah a ti\" (Luke 23:39,43).\\nThuthlungthar sungah tui thuhmahruai ih ka hman mi bungcang hnakin mi theihlar mi bungcang malte lawng a um. Mi zapi theih mi rukru thinlung pem pai thuanthu telnak asi.\\nHi bungcang hi mi zahpi ih theih ding tlak asi. Himi bungcang sung thu hin thinlung suangtuahnak ah an-hai rero mi mitampi a rak hnem; sia-le-tha-theihnak ah thin le hamkai lo ih a um mi mi tampi hnangamnak a neihter; thinlung hliam a tuarmi mi tampi hrang ah damnak sitha a rak si; sualnak ruangih thlarau cawr le bah rero tu pawl hrangah damnak sitha a rak si; a hnuk a cat cuahco mi mi tampi pawl kha an ihkhun parah nuamzetin a zauter hai. Khrih ih thuthangtha phuan suahnak hmun kipah hi bungcang pawl hi ngaisan, duh le theihter ringring an si ding.\\nHimi bungcang pawl thawn pehpar in sim duhmi ka nei. Hi thutak hin a tarlang duhmi, a zirh duhmi le ziang tumtahnak thawn hi thutak hi kan hrangah Bible sungah ngan asi ih ziang an sim duhsan ti pawl ka thei tawk suahin ka run sim fiang tum ding. Ka casiartu tu pawl dinhmun le thinlung sungah ziang a um ti hmuh thei mi le theihthei mi ka nei lo. Asinan himi thutak sung ihsin zohman ih hmuh suak dah lo mi thuruk hmuhsuak mi ka nei. Himi thutak sungah Khrih ah milai co mi lawmman tumbik a um.\\n1. Misual rundam dingah Khrih ih cahnak le duhdawtnak\\nA pakhatnak le a hmaisa bikah himi bungcang ihsin ka zir mi cu, misual pawl rundam dingah Khrih ih huhamcahnak le duhthlannak asi. Hihi thinlung a pemmi rukru pai thuanthu ihsin kan zir thei mi zirhnak pawimawh bik pakhat asi. Hi bungcang hin a thei tu pawl hmuahhmuah hna sungah a awn mawi zet mi le theih nuam zet mi thutak in zirh: Hi thutak in a simmi cu Zesu Khrih cu misual rundam dingah a cak ih a ropi' asi ti in zirh (Isai.63:1).\\nPakhat hnu pakhat ka sut duh mi cu, himi thinlung a pem mi pai rak tuah dahmi beidawnthlak le ruahsan ding um nawn lo khawp ih sual pawimawh rak tuah ih hipa vekin thing parah thah tiang tuar tlak ih sual an um kei maw, ti asi. Na theih lo hmanah na kiangkap mi pawl kha sut hnik aw la lo sim thei mi an nei men ding.\\nHi pa hi misual, thilsual tuahtu, rukru asilole tualthat asi tengteng ding. Misual hleihluat pawl lawng hi thing parah khenbet an si theu ti kan thei. Dan bawhsiat nak raungah a dikmi le a tlak mi thuthennak a tuar. A hram thawk ihsin sualnak lakah nung in sualnak lakah thi dingah a rak tumtah vekin a damsung a hmang aw aw ih mithi khaw hnar ah a din lai fangah thing parah khenbet in a um, cu tikah Zesu Khrih ah a thum aw.\\nCuticun, Khrih thawn an ton awk tikah amah cu a thi zik cuahco mi asi. Nung le dam in suak sal nawn lo dingin thing parah khengbet ih khaikan mi asi. A kut le a ke ah zianghman cangvaih theinak tha zang a nei nawn lo. A damsung, a leitlun can cu nahzi cu siar theih asi; thlanmual sangka cu a hrangah on cia in a tiar aw zo. Thihnak cu a hmailam ke karkhat ah a um. A neta bik thaw a thaw zik cuahco.\\nHremhmun hnarah milai thlarau khur rero ih hrum rero a rak um dah asi ahcun hipai thlarau hi asi ding. A hlo zo tiah ruat zomi hmuh sal mi an um asi ahcun hipa rori hi asi ding. Adam cithlah lakah Satan in 'kei mai ta asi' tiah ahnangam zetin a kutsungah a ret zo mi an um dah asi ahcun hipa hi asi ding.\\nAsinan ziang a cang ti zohhnik! A hram thawkah a rak tuah theu vekin Pathian mualphohnak hna a tuan nawn lo ih tongkam danglam zet hmang in a tong thlang. Thlacamnak thawn thlawsuah tu Lalpai hnenah a her aw. 'A lalram le a sunlawinak thawi a rat tikah amah thei ringring dingah' Zesu hnenah a dil ih thla a cam. A thlarau cu ngaihsak ih a umnak dingah le a sual pawl cu ngaidam ih um in leithar ah umve dingah thla a cam. Hihi a tak ih sunglam nun thleng awknak kan hmuh thei mi asi.\\nCun, Zesu in ziangtin a sang ti hi hminsin hnik aw. Mi hrekhat cun hipa cu rundam si dingah a sual tuk an rak ti men ding; asinan cuti asilo. Mi hrekkhat cun hipa hrangah ziangkim a tlai tuk zo, a hrangah sangka khar in a um zo, a hrangah zangfahnak a um nawn lo ti ah an rak ruat men ding, asinan a tlai tuk hrih lo ti kan hmu. a hrekkhat cun, ' Lal Zesu amah rori hman a tha a bang tuk ih a tisa cu a thih zik cuahco ruangah a run dm thei lo ding ' tiah an ruat men ding; asinan Zesu Khrih cun leitlun mizapi mithmuh ah hmuhsuam nautat nak ( a tuar ih ) a thlarau cun tisa cu a suahsan zik cuahco lai hmanah khai misual bik tiah mi hmuahhmuah ih ruat mi thing khros par ih an thlai mi kha Zesu in a run dam thei thotho. Lal Zesu cu hmakhat te ah a lam ah a her ih a ni lala ah a hnenah paradise ah a um ve ding thu a sim; a sual cu ngaidam zomi asi ih a sualnak ihsin thian verver mi asizo, Pathian hmai ah lunghmui zet ih co hlan mi asizo. Alak ih ti thianmi asi ih, helram sangka ihsin kaihthawh sal mi asi tlunah cawimawinak cu a hnenah pek asi zo. Rundam a simi thlarau runpi lak ah hi pa vek ih mai rundamnak ah lungawi sopar zet in cianfelnak a nei tu an um lo ding. Semtirnak ihsin Thupuan tiang pakhat hnu pakhat an thuanthu zoh vivo aw la, zohnen hman ah hivek in vamramah an um ding thu simmi an um lo ding: ' Tui ni ah paradis ah ka hnen ah na um ding ' .\\nHipa hnenah a tuah vekin Lal Zesu in mi rundam a duhnak le mi rundam dingah a huham cahnak a langter dah lo asi tiah ka zum. Leitlun mithmuhah a cak lo bik vekin a lang lai fangah mi rundam thei a sinak a langter. A taksa in ti duhdahnak le hmuhsuam nautatnak a tuar lai fangah mi hrangah zawn ruahnak a neihzia a langter. Amah cu misual pawl kutah thi zik cuahco in a um lai ah misual bik pai hnenah kumkhua nunnak a pek.\\nCuti asile hitin ka sim tikah a dik lo maw si?, Zesu Khrih in amai hnenah a ra tu pawl cu ziangvek a pittawp le a tawpkhawk sualnak ihsi khalin a rundam thei asi ' ( Heb.7:27 ) . Cumi cianternak cu hitin asi, misual pakhatkhat cu rundamnak ihsin a hla bik dinhmun a rak tleng an um dah asi ahcun hipa, rukru pa hi asi hrimhrim. Asinan hipa cu meikang lak ihsin runsuak mi vekin laksual mi asi.\\nCun, hitin sim theinak ka nei lo maw? 'Zovek misual khal zumnak thlacamnak thawn a hnenah a ra tu pohpoh cu a khir dah lo ih Khrih cun a co hlang hai asi'. Cucu ziangtin a cang thei ti zohhnik ! Khrih ih co hlan dingah, kumkhua nunnak co dingah a sual bik le a sual tuk timi an rak um dah asi ahcun hipa hi asi. Asinan zangfahnak sangka cu a hrang hmanah kau zet in rak on sak asi.\\nHitin sim theinak ka nei lo maw si? 'Tuahnak ruangah si loin, zumnak in zangfahnak sungah rundam na si ding: tih aw hlah, zum tawp mei aw! Himi a dik zia hmuh theinak hi zoh hnik aw. Hi misualpa hin tihnimnak a la dah lo; hmuh theimi kawhhran ah telnak a nei dah lo; Bawipa zanriah a kil dah lo; Khrih hrangah zianghman a tuah aw dah lo; Khrih hmin in zianghman sumpai piakhat hman peknak a pe dah lo! Asinan zumnak a nei ih rundam asi.\\nHitin sim thei nak teh ka nei lo maw?' Zumnak dik cun a no bik le a fate bik ti um loin milai a rundam thei thotho' Himi a dikzia ziangtin kan theihthei ti zohhnik. Hi pai zumnak cu nikhat hman a rei hrih lo mi asi.; asinan cui zumnak cun Khrih ah lam a hruai ih hremhmun ihsin a run suak.yyy\\nCuti asile, hivek thutak hi Bible sungah nganmi um lo vekin ziangtin mi tampi cu an hlo ral thotho ding? Zesu cu sibawi thiam asi ih milai thiamnak le theihnak in a bei dawng zo mi hman a ti dam thei. A thicia mi thlarau hman kaihthoh theinak, a umcia mi pawl hloh ter theinak le a um lo mi um ter theinak huham cahnak a nei. Curuangah zokhal, nunau maw mipa maw, hlo ral ding an silo. Zesu Khrih cu tui hlan kum thawngkhat rei ih asi nak vek thotho in tui ni khalah a thleng aw dah lo. Thihnak, helram le vanram tawh cu a kut sungah a um ih a on zo mi cu zohman in an khar thei lo ih a khar zo mi cu zo hman in an ong thei fawn lo.\\nNa sual pawl cu pakhat hnu pakhat na siar tikah na lu par ih sam phang tlukin a tam ding maw? Na sual mizia cu na thanlen poh le rak thang lian ve in na thazang cah tluk in a cak ve maw? Tui hlan na nunnak ah thiltha cu hua in thil tha lo cu duh in na rak nung maw? Hi pawl hi riahsiat thlak zet an si, asinan cuvek dinhmun khalah Khrih ahcun ruahsan ding a um lai. Khrih in a lo ti dam thei ih na dinhmun niam zet ihsin a lo cawisang thei asi. Vanram sangka cu na hrangah khar asi hrih lo. Na nunnak kha Khrih hnenah na hlan ahcun amah in vanram lut theinak a lo tuah sak ding.\\nNa sual pawl kha ngaidam an si zo maw? An si lo pang ahcun, tui ni ah rundamnak cu na hrangah a lakin na hmai ah a um asi ti ka lo hmuhter. Thinlung a pemmi fifir pai kekar vek kar ve dingah ka lo sawm duh; Khrih hnenah ra ve aw la nung ve thlang aw. Zesu cu ngil nei zaidamnak le mi zangfahnak ih khat a i ti ka lo sim duh. Na thlarau hrangih a tul mi hmuahhmuah a lo tuahsak thei asi ti ka lo sim duh. Na sualnak cu sendup bangin sen khal seh la vur bang in a lo var ter thei asi; thir ek vekin tlap thiahthiah hman sehla patpar bangin a lo var ter thei asi. Ziangruangah nangteh mi dang vekin rundam na si ve lo nak ding? Khrih hnenah ra ve aw la, nung ve thlang aw.\\nZumtu na si maw? Na si ahcun Khrih cawimawi ding na si. Nangmai tuahnak, nangmai ruahnak, nangmai zumnak, na theihnak, na thlacamnak, na felnak, na zaidamnak, na zuamnak pawl ahhin cawimawi aw ding na si lo. Ziangdang hmanah nangmah le nangmah cawimawi awk nak na nei lo. Khrih lawng ah asi, Ala! Kan thatnak bik hman hi Pathian hmai ah zianghman lo men asi ih, in rundam tui thatnak hi malte lawng kan theithei asi. In rundam tu hi kan cawimawi ding tlukin kan cawimawi lo asi. Amah ah theihnak famkim kan neih theinak dingah thla cam uhsi.\\nMidang hrangah thiltha tuah na tum dah maw? Na tum dah asi ahcun an hnenah Khrih thuthangtha sim ding theihhngilh aw hlah. Mino, mi upa, mi farah, milian, thu thei le thei lo, mi na, mi thi zik-mi zate hnenah Khrih thuthangtha cu sim aw. A huham cahnak le a duhdawtnak thu pawl sim aw; a thinlung put thu pawl sim hai aw; misual khawn bawl pai hrangah ziang a tuah ti sim aw; can neta bik tiang ziang tuah a duh ti sim hai aw; cu pawl cu cawp le cawp ah sim hai aw. Khrih thuthangtha sim hi ning dah aw hlah. Kau zet le famkim zetin, zianghman tawdap um lo le a lak liolio in, thu damkhan awknak le rinhlelhnak zianghman um loin sim hai aw' thinlung a pemmi bang in Khrih khnenah ra aw; Khrih hnenah ra aw la rundam na si ding', tiin.\\n2. Mi hrekkhat cu an thih zik zawngte ah rundamnak an co ih, a hrek cun an co lo.\\nHi thu sung ihsin a pahnihnak ih kan zir dingmi cu, 'mi hrekkhat cun an thihzik zawngah rundamnak an co lai ah a hrek cun rundam an si lo nak thu asi.\\nHihi ngaihthat men theih lo thutak asi tin ka ruat; curuangah tui tumah run tarlang lo dingin ka taanta thei lo nak asi. Hihi thinpem lo mi misual pa ih tonmi ihsin kan zir thei mi asi ih riahsiat thlak zet nun tawpnak asinan a fiang le ciang zet mi thutak hi vawi tampi cu theihhngilh in a um theu. Mi tampi in fifir pahnih an um ti an theih hngilh theu.\\nAdang sawn khenbet mi rukru pa kha ziang tin a um? Ziang ruangah a sual cu sir aw in Pathian a ko lo? Ziang ruangah thinlung pemnak um lo in le thinlung hak zetin mithi khua a thleng? Ziang ruangah rundam asilo? Hivek thusutnak pawl hi khai misual pai lamtang in saan tum rero cu atthlak men asi. Himi bungcang sungih kan hmuh thei mi hin ziang in zirh duh asi ti lungkim zert in zohnik uhsi.\\nZiangkhal sissehla, a thinlung pem mi misual pa hnakin a sual deuh ih a tha lo deuh ti theinak kan nei lo; a dang pakhat hnakin a sual sawn asi ti ah ziang thu hman sim theinak kan nei lo. An pahnih in mi tha lo an si ih an pahnih in an sual nak parah a tlak mi thuthennak an co veve; an pahnih in Lal Zesu kiangah khenbet an si veve ; an pahnih in Lal Zesu in amah that tu pawl hrangah thla a cam lai an thei veve; an pahnih in thin sua zetin a tuar rero kha an hmu veve. Asinan pakhat cu a sual a sir lai ah a dang pakhat cu a thinlung a hak remrem; pakhat cu thla a cam thawk tikah a dang pakhat cu Pathian Fapa zawkzet nak a thawk; pakhat cu a nunnak ih a neta bik nazi kar sungah a piangthar ih rundam in a um lai ah a dang pakhat sawn cu a hlan ih a rak nundan vekin a sualnak thawn a thi; pakhat cu paradis ah laksoh in a um ih a dang pakhat cu amai hmun te ah, satan le a ho pawl umnak hmun, hremhmun ah a feh.\\nHi pawl hi kan mai ralrinnak hrangah ngan mi asi. Himi cang sungah ralrin peknak a um vekin thlakamnak khal a um . Thlakamnak in pekmi khal ahhin ralrin peknak a tel thotho. Cuticun kan hrangah ciang zetih in zirh mi cu mi hrekkhat cu an thih zawng te ah an sual an sir aw ih an piang thar nan milai ih duhvekin a si thei lo, ti a si. Thihzawng hi mi zapi hrangah rundammi sinak can asilo.\\nHimi bungcang in fiangzet le ring zetin in simmi cu, mi pahnih in an thlarau rundamnak hrangah canvo tha bangrap an nei veve men thei, dinhmun bang aw ah ret an si veve men thei, an theihnak le an hmuhnak ah bang rep dinhmunah an ding veve thei nan an lakah pakhat lawng in a thlarau rundamnak ih canvo tha pawl cu tangkai takin hmangin sual sir awknak le piantharnakah hmangin rundam in a um thei. Hi tawk ihsin ciang zetin in sim duhmi cu, sir awknak le zumnak cu Pathian laksawng an si ih milai huham cahnak ih ngah mi an si lo; curuangah mi pakhatkhat in ka duh cancan ah ka si aw kei ka tikcu rem cangah ka piangthar leh ding ti ah sim theinak a nei lo; ka tik cu remcangah Pathian ka hawl leh ding ih thinlung a pemmi fifir pa vekin ka nunnak ni neta bik ni ah piangthar in rundam ka co ding' tiah a ruat tu cu tikcu a rei vivo dingih a taw le lu hman thei loin bum atmi asi zia a hmu suak aw leh ding.\\nHi thu hi thinlungah cinken hi hlawknak asi. Hi thu thawn pehpar in leitlunah bumawknak ti cawk lo a um. Minung tampi daitlang zetih a nung pawl an ralrin lo lai fangah an thi ka hmu . Minung tampi cu an sual sir awk ding cu an pom ko nan an sir awk nak cu an ngaih that men mi ka hmu. A tlangpi thu in hi pawl hi an taw tlai theunak cu, ka duh tiktikah Pathian ka hawl leh ding tiah an ruat ruangah a si theu ding ti ka zum! An duhmi thu cangthlan pawl cu hmangin ka ngaihtuah rero lai an ti laiah, a dang pawl cu an theih hngilh theu. Fifir pa sual sir aw ih paradis ah a fehtu pai thu cu an sim theu nan a kiangih misual a hlan ih a sual kel te thawn helram a thlengtu pai thu cu an theih hngilh.\\nHimi casiartu piangthar hrih lo pawl hnenah ka ngen duhmi cu hivek ruahnak sual lakah an telve lo nak dingah an fimkhur a tul ti asi. Bible thuanthu sungah tui ka sim rero mi theihsualnak pawl hi ziangvek asi ti na hmu ding. Mi pahnih dinhmun le canvo bang aw mi lakah pakhat lawng in canvo tha cu hlawknak taktak ah a hman zia ciangzetin na hmu ding. Zohman in Pathian zangfahnak cu an mai duhnak vekin an hmang thei lo, curuangah 'ka duh tikaah ka sir aw ke' titu pawl cu Pathian zangfahnak cu an duhthusam vekin an hman thei lo zia fiangten hi thutak in in zirh.\\nSaul le David kha zohhnik! Sankhat sanah an rak nung; dinhmun bang aw tiang an rak thelng; leitlun mithmuhah dinhmun bang aw an si; Kamsang Samuel ih rawngbawl nak hnuai ah siangpahrang an rak tuan veve; kum rei lam bangrep lal an rak tuan! Asinan pakhat cu rundam asi ih a dang pakhat cu a hlo ral ta.\\nSergius Paulus le Gallio kha zohhnik! An pahnih in Rome ram uktu an rak si; an pahnih in Atirhmi Paul ih thu simmi kha an rak thei veve; an san lai cio ah mifim an rak si veve! Asinan pakhat cun a zum ih tihnimnak a la, a dang pakhat cun cu pawl cu zianghman ah a siar lo' ( Dung . 18:17 ).\\nNa umnak hmunah na kiangkap kha zohhnik aw. Na mithmuh ah ziang a cang rero ti na hmu? Nunau unau hnih te dinhmun bang aw neimi in Pathian thutak cu an thei ih, thuthangtha simmi an ngai tlang thu, asinan pakhat cu Pathian hnenah a sir awk lai fangah a dang pakhat cu zianghman danglamnak a nei lo. Rualvah hnih te lakah sakhua lam cabu an siar veve ih pakhat cu a nun a thleng aw ih Khrih hmin in zianghmuahhmuah a tanta; cuti asi laiah a dang pakhat cun zianghman hmuh thar mi a nei lo ih a nunhlun vekin a nung ringring thotho. Minung tampi in Doddridge ih canganmi, ' Rise and Progress ' timi hi zianghman thathnem nak um loin an siar lai ah Wilberforce ih hrangah cun a thlarau nunnak a thawk nak asi. Mi thawng tampi in Wilberforce ih ca nganmi 'Practical view of Christianity' timi kha zianghman hlawknak le tangkai nak um loin an siar lai ah Legh Richmond ih hrangah cun mithar a can phah. Zohman in hitin sim theinak an neilo, 'Rundamnak cu keimai huham cahnak ruangah asi' tiin.\\nHi pawl hrilhfiahnakah zianghman porhlawtnak ka nei lo. Hi pawl hi thudik an sizia na hmai ah ka run tarlang menmen asi; cule hi pawl thaten ruat tha dingah ka lo sawm.\\nI thei sual hlah. Lo riahsiat ter ka duh mi asilo. Hi pawl hi ngainatnak thawn ka sim, tihnung lak ihsin na fimkhur theinak dingah ti ruahsannak thawn ka tarlang mi asi. Hi pawl hi vanram ihsin lo dawisuak tu dingah ka simmi an si lo. Khrih cu hmuh theih ih a um lai ah, a hnenah lo hruai suak thei dingah ti ruahsannak thawn ka tarlang mi asi. Hi pawl hi vanram ihsin lo dawisuak tu dingah ka simmi an si lo. Khrih cu hmuh theih ih a um lai ah, a hnenah lo hruai suak thei ding ah ti ruahsannak thawn hi pawl hi ka lo simmi asi sawn.\\nNang mai ruahnak ih thudamkhan cia mi na neih mi pawl lak ihsin na ralrin ding ka lo duh sak. Pathian zangfahnak le zawruahnak pawl hi ziangsiar loin siatsuah men aw hlah. Ka lo sim, sual cu nunpi ringring aw hlah la, na duh tiktikah, na lung awi tikah, rem cang na ti tikah, na sual sir aw in Khrih cu zum in rundam si thei dingah ruat aw nawn aw hlah. Asinan na hmaiah sangka on cia in a um ringring lai hrih asi ti ka lo hmuh ter duh. Hitin ka sim theu, 'nunnak a um sung cu ruahsan ding a um.' Asinan, mifim na si ahcun na thlarau lam thu le na rundamnak dingih thil tul pawl kha ngaihthah men aw hlah.\\nPathian theihternak le ruahnak tha pawl neihmi na neih ahcun cu pawl cu hlo ral ter men lo in na thlarau hrangah man nei bikin na hman thei dingah ka lo duhsak. Cuvek na neih mi pawl cu cawm tha aw la, hloral ter men loin hmasawn pi tum aw. A tha thei bikin kilkhawi hai aw la, thla nei bangin zam hlo ter men aw hlah. Thlacam duhnak thinlung na nei maw? Cuti asile hmakhat te ah cam lohli aw. Khrih rawngbawl duhnak na nei maw? Cuti asile hmakhat te ah thawk lohli aw. Thlarau lamah nawmnak na nei maw? Cucu na neih ahcun thaten zohhliah aw la a tha mi hmuahhmuah na nunnak eng hrangah la lohli aw. Tikcu cantha na neih mi hmuahhmuah kha a lak in hlo ral ter men aw hlah; tikcu can tha na neih nawn lo tikcu a thleng leh ding. Thukthun aw hlah, ‘lehhnu fim' na si lo nak dingah.\\n'Sir awk nak dingah a tlai tuk ti a um lo' na ti men ding. Ka lo sang ding, cucu a dik asi; asinan tlai hnu ih sir awk tum hi a takih sir awk taktak hmuh ding a har zet. Sir awk nak cu lehhnu ah tiah na ret that men ahcun, ka lo sim ding, lehhnu ah sir awk nak cantha na nei lo men ding, cuitlunah lehhnu ah na sir aw tengteng ding ti na thei lo.\\n'Ziangso ka tih ding?' na ti men ding; thinlung a pemmi fifir pa hman rundam asisi ! Ka lo sim, cucu a dik ; asinan a dang fifir pai hlohral nak bungcang kha siar tel aw !\\n3. Thlarauthianghlim cun rundammi thlarau pawl cu hmunkhat te ah a hruai.\\nA pathumnakah himi bungcang ihsin kan zir thei mi cu 'Thlarauthianghlim cun rundam mi thlarau pawl cu lamzin pakhat ah a hruai'.\\nHimi thutak hi thaten ngaihtuah dingmi asinan, mi tampi ih ngaihthah men mi asi. Mi tampi in thinlung a pemmi thlarau cu rundam in a um asi ti cu an sim theu nan, cui tlun an zoh tel lo theu.\\nHi fifir pa ih tanta mi kha thaten an zoh lo theu. Tlarau ih hnatuannak a lang ter dingah a dunglam ih a tanta mi thil an zoh tha lo theu. Curuangah, mi dangih ngaihthah theu mi thil hi tha ten kan theihthei nak dingah ka tarlang duhmi asi. Ka lo hmuh ter duhmi cu Thlarau in lamhawi pakhat lawng nei in hna a tuan, ti asi, thlarau pawl vanram lam pan dingah a hruai soh dan hi thu hmunkhat ringring asi. Mi hrekkhat cu fifir pa vekin hmakhat te ih thinlung thlengnak in maw, a dang mi hrekkhat pawl cu nuamtete ih theih awk nakin maw Thlarau in milai thlarau vanram lamah a hruai suak dan cu thu hrampi pakhat ah a thum aw mi asi.\\nKa ca siar tu pawl hnenah hi thu hi fiangter ka tum hrih ding. Fimkhur zet ih na zoh dingah ka lo duhsak.Thih zawng te ah a awl zawngin vanram kainak a um asi tiah mi tampi ih ruahnak vek pawl hi na thluak sung ihsin na thianfai ter dingah ka duh. Zovek milai thlarau khal hi Pathian Thlarau in a bang aw mi hmuhtonmi sungah a hruai hai hnuah rundamnak an neih cio mi asi tihi na theih dingah ka duh; cuticun fifir pai thlarau kha Thlarau thianghlim in kaihhruai tikah midang thlarau a kaih hruai dan thawn a thuhrampi cu a bang aw asi.\\na. Cuti a sile, hi pai zumnak hi ziangtluk a cak zohhnik uhsi.\\nZesu kha 'Lalpa' tiah a ko. 'Lalram' neitu asi ti a zumnak a phuangsuak. 'Kumkhuan nunnak' le 'Caimainak' a pe thei ti a zum ih cui a zumnak thawn thla a cam. Apar ih sual an puhnak thu pawl hmuahhmuah thu ah mawhnak nei lo asinak thu a phuang. Hitin a sim, 'Hipa hin zianghman sualnak a nei lo'. Leitlun mi pawlin an hnawl in Khros parah an khenbet laiah fifir lungpem pa cun Zesu kha “sualnak nei lo asi” ti a phuang. yyyyy\\nHi thilcang mi hi ziangvek can ah a cangmi a si ? Hihi ram pumpi in Khrih cu an phatsan ih 'Khengbet uh, khengbet uh' tiah an au lai fang a si; 'Kaisar siarlo laldang kan nei lo' an ti lai fang ah a si;farasi le puithiam pawl in Jesu cu thitlak a si ti ah sual an puh laifang a sin; a dungthlun tu pawl hman in an phatsan ih an tlansan laifang ah a si; a mah cu thingparah khaikan in a um ih a thisen suak ruangh le an hremnak ruangah cau in a um lai fang ah a si; misual pawl lakah telhcih a si ih unse dawg minung lak ah siar tel mi a si laifang a si. HIvek tikcu le can laifangah fifir pa khan Jesu cu Lalpa a si tiah zum in a hnen ah thlacam nak thawn a lalram ah thei ringring dingin a dil nak a si! Hivek zumnak hi leilung sersiam thawk pekte ihsin tui ni thiangah hmuh thei mi kan nei lo ding.\\nA kaithlun pawl khan hminsinnak le thil mak a phunphun an rak hmu. A tongkam khat in mithi a kaihthawh mi, a kut ih a tham men ah miphar a damnak, mitcaw in khua an hmu, kezeng pawl ke in an feh, hi pawl thilmak hi an rak hmu zo. Sang le ngancar malte thawn mi thawng tampi rawl a rak do mi kha an rak hmu. An Lalpa cu tipar ah leicar parih feh vek in a fek tuarto men kha an rak hmu. Hi pawl hmuahhmuah tlun ah mi naran vek men si loin an hnen ah thu tampi a rak sim, an rak hmuih an rak thei cuitlun ah thukam thianghlim pawl kha an hnen ah a um. Tlangpar ih sunlawinak thawi a thuam awk lai ah khan mi hrek khat cu an rak um. Rinhlelh ding um loin an zumnak cu Pathian hnen ihsin an ngah mi a si nan, an nun ih nunpi nak in tampi an than ter dingmi a um a si.\\nKhai, a thizik cuahco mi fifir pa khan tui ka simmi pawl lak ah zianghman hmuhmi le theih mi a nei lo. A hmuhmi cu, Lal Jesu kha thing par ah an khen bet ih a riah a sia, a naa a tuar, a caklo, ih a cau mi kha a si. Duh um lo zet hremnak, nautatnak, hnawnnak, hmuhsuam nak, le thangsiatnak pawl kha a hmu. Mifim, mi ropi, le mi zah um pawl in an hnawng ih, a thazang cem in a cau cuahco le thlanmual hnar ih a um kha a hmu ( Sam. 22:15,88:3 ). A parah hminsinnak, lallukhum, lalram, cawimawinak, ropitnak, huham chanak, le thatnak zianghman hmuh ding a um lo. Asinan a thi zik cuahco mi fifir pa khan a zumih Khrih ih lalram cu cuan in hmailam a zoh.\\nThlarau na neih ahcun na thei lo ding maw? Cuti a sile na hmai ah thu ka lo sutmi hi hminsin aw; Khrih na zumnak cu khri tawk ah a um? Na zumnak cu siang par ah a thum aw?\\nb. Cun a dang kan zoh hrih pei, fifir pa hin sual thu hi a sinak vek ciah in a theihfiangnak a nei. A rualpai hnen ah khan hitin a sim. 'Kan tuahmi ruangah a tlakmi hrmnak kan tuar'. Amah le amah Pathian mi a silonak le a sualnak a thei aw ih a par ih thuthennak kha a dikzia a thei. Amah le a mah kha thiam co awk ter a tum lo ih a mai sualnak hrangah puhmawj ding a hawl lo. A mai sualnak thei aw in hnuaidawr zet vek in a tong. Hivek hi Pathian fa le pawl hmuahhmuah ih thinlung put a si. An mah le an mah misual, helram tla tlak an si ti an thei aw. Anthinlung le an hmurka hmunkhat ten hitin an sim thei, 'Kan tuah dingmi tuah lo in kan rak tanta ih kan tuah lo dingmi pawl kan rah tuah, curuangah kan par ah diknak hrimhrim a um lo'.\\nThlarau nei na si ve ahcun na thei lo ding maw ? Cuti a sile ka thusutnak hi thaten thei aw: ' Na sualnak na thei aw maw'?\\nc. Thildang leh ah, fifir pa hin a unau pai hnen ah ziangvek unau duhdawtnak a nei ti zoh hnik uhsi. Pathian a camsiat nak le Pathian Fapa a mawhsiat nak pawl kha cawl ter in reahnak dik naihter a tum. 'Pathian na tih lo maw? nangmah khal mawhsiat ih na um hi' a ti. Hi tongkam hnak in khai misual pai par ah zangfahnak a thleng a si ti kan theihthei nak dang zianghmun a um! Pathian zangfahnak cun milai thinlung sungih mah le mah porh awknak pawl a hlawnhlo ih mi dang thlaru pawl hrangah ruahnak thar a pek. Samaritan nunau nu khan Pathian Fapa a hmuh ve ten a ti bel pawl kha a tanta ih khawsungah a tlan lohli, cule khausungmi pawl hnen ah ' Ra hnik uh, kan dunglam ih ka tuah mi hmuahhmuah in sim thluhtu hi: Messiah a si lo maw si ? (John 4:28,29 ), a ti. Saul kha a pianthar veten Damuscus khua ih khawmnak hmun ah a feh lohli ih a unau Isreal pawl hnen ah hitin a puang, ' Khrih cu Pathian Fapa a si' (Dung. 9:20 ).\\nThlarau na neih ahcun na thei aw ko lo ding maw? Cuti a sile, thlarau hlo hrangah na duhdawtnak le na lainatnak cu khui ah so?\\nA tawizawng,cu Thlarauthianghlim ih tuan suahmi kha khai fifir pai nun ah na hmu. Zumtu nuntudan kha a nun ah laihlang theih a si ding. A pianthar hnu ah reilote lawng a nung nan Pathian fa a sinak theihtheinak in tanta. A zumnak, a thlacamnak, a hnuaidawrnak, a duhdawtnak, le theihsual rual lo ih a sir awknak pawl hi kan hmu thei. A hmin men ih thinlung pem ih a sunglam ah danglamnak nei lo a si lo ih tuahnak le tongkam in a tak ih nunnak a neihzia kan hmu thei.\\nCuruangah, fifir pa kha rundm a si ruangah zohman in theihtheih khawp ih thlarau hnatuannak an nun ah um lo cing in vanram kai ding le rundam si ding kha ruat aw hlah hai seh. Cuvek minung an um a si ahcun tui fifir pai piangthar a si ti theihtheinak in tanta mi hi thaten zoh seh.\\nMi hrekkhat in thihzawng ih theihtheinak tiah an ruat theu mi hi riahsiatthlak zet a si. Tihnung zet si fawn. Thil malte simding an neih ahcun an lung a awi tawk mei ih an rualpi maw an unau sung khat maw a thih tikah vanram ah a feh tiah an ruat theu. An sungkhat le rualpi tha lak ah pakhatkhat an thih tikah hitin an lo sim theu ding, ' Nikhat cu thla nasa ten a cam, a nunhlun cu a thin zo, a thin lung in tui hlan ih a umdan pawl kha a sir aw zet, Pathian duhdawtnak tongkam tha zet tla in a tong, dam seh la cu nun thar in nun a tum, leitlun thil hi zianghman haheuh mi a nei lo, a kiang ih Bible siar tla a duh zet, thlacam sak tla a duh zet ' tiin. Hivek pawl hi sim ding an neih celcel ruangah an duhdawtmi cu vanram ah a kai hmangke ti ah hnangam zet in an ruat . Rundamnak thu an sim tikah Jesu Khrih thu cu tin te hrek tia te hman an sim tello. Khrih thu sim tel ding cu an hrangah zianghman a si lo; leitlun sakhua mit ih thil tul mi pawl thu kha malte an sim ih cucu an duh tawk men.\\nHimi casiartu laka h zohman thinnatter ka duh mi a si lo, asinan himi thu thawn peh aw in fiangzet in ka sim duh.\\nKumkhua hrangah vawikhat lawng ka sim ding. Mi tampi in an ti theu vek in, thihzawng ih theihtheinak an sim theu mi tluk in thildang zianghman thlarau lam thu ah rinhlelh kai a um lo. Nat besiat le tihphannak ih khah lai fang ih tongkam pawl hi mate lawng kan ring ngam ding ti ka zum. Hi pawl hi a taktak ah thinlung muril ih suak mi an si lo theu, tihphannak ruangah tongsuak mi an si sawn theu. Mithi pai thinlung muril ihsin a nun lai ih a tongsuak mi an si lo theu ih, rual pi tha le duhsak tu pawl hin an tongkam thiam ruangih an hman mi tongkam a si theu. Mi zapi theih loi hnak ih fiang le rinhlelh kai lo dingin zianghman sim fiang thei nak a um lo theu. Cun mihrekkhat cu an thih zawng ih an ihkhun par in thu an kam theu ih an tur pakak theu. Cun a hrekhat pawl cu an nat be iat tikah an mang a bang cuahco ih an thin a phaw dupdo cun Pathian an hlam ih thungai zet vek in Pathian hmai ah thu an kam ciamco theu, asinan an hung dam that tikah a rei hlan ah an mah kel an si theu mi na hmuh lo hman ah na rual pi pawl sut aw la an lo sim thei men ding. Cu pawl cu tulai san ih tu le tu phuang aw leuhleuh ( Tettikhan ) tu piangthar lem pawl vek fang an si. Asinan an mai sinak te le an ngainat mi leitlun ah an kir sal ih an tuah kel te an tuah sal nak hin an jthlaphan lai ih an tongkam pawl khan zianghman man a neih lo zia a lang ter.\\nMi pakhat pa cu a nunsung hmuahhmuah a mai duhthlannak liolio in a mai duh thusam vek in sual cu a cen ih Pathian tongkam cu ngaih sakk lo in a um tu pai hrang ah a thihzawng ih thlavai tongkam in Pathian a hlam nak le a ihkhun par ih a mit a men that thei nawn lo lai ih a thu tiamkam awk nak pawl hnak ih thil tul a hrangah a um. Cucu a rundamnak lam a hruai tu ding a si. A kiang ah sungkhat ruangah ' Ka dam that lai ah ka duhtawk in ka rak hmang aw ih Pathian thei lo in, tucu Pathian in i dam ter ih tikcu can tha ka neih ahcun Pathian duh zawng in nunthar in ka nung ding ' tiah in kam nak men hin lung awi tawk ding a si lo tiah ka ruat. Hivek pawl hin ka ngai dan a ti danglam cuang lo ih ka lung in ti kim lo. Cu pai rundamnak dingah cuhnak ih thil tul a um hrih thotho a si. Hivek pawl hi a um ahcun thiltha cu a si, asinan cucu piantharnak a si lo. A kiangkap ih um pawl hrangah cun ngainuam le duh um zet a sinan Khrih ah zumnak a si hrih lo. Piangtharnak le zumnak ka hmuh hlan cu ka lung a kim thei lo. Mi hrek cun an duh zawng tongkam an theih ahcun an lung kim trawk in an duhdawtmi cu vanram ah a feh a si tiah an ti men ding. Asinan kei cu ka lei ka kaihrem ding ih zianghman tong lo in ka um sawn ding. Ihkhun par ih a thizik cuahco tui nun ah a sual sir awk nak le zumnak antam citia te ka hmuh ahcun cucu ka lung in kim ter tu ding a si sawn. Asinan sir awk nak le zumnak a um lo lai ah kan lung a kim ih kan hnem aw a si ahcun kan mai thinlung hahdamnak ah a si ih vanram ah kan duhdawtmi cu kan hmuh lo khal len zohman maawhthluk ding a um lo.\\nNa unau le na rualpi tjha pawl mangbang le an-hai lo ding ih na tuah duh a si le , na thihhnu ah \" a nih cu piangthar le Pathian fa a si \" an lo ti theinak dingah ziangvek theihtheinak in na thei ter duh hai ih ziangvek tongkam hmanter hai na duh ? Thinlung a pemmi fifir pai nun hin hin zohthim aw la cucu na hrangah a tha ding.\\nA netabik ih na ruang ret nak thingkuang fate kan zawn rero lai ah Pathian fa na si ti kan theih thei nak dingah leitlun sakhua mi sinak satliah men lawng maw sim ding kan neih ding ? Thukthun aw phahphah in pakhat le pakhat hitin in sim aw ter rero aw hlah, 'A ! a nihcu mi lungawi a si ko ve; tongkam tla a thiam ih Biubloe thu tla a duhzet in ka thei; cule mitha pawl tla a pawl theu ih khawm tla a taima zet!'.Na dinhmun thu ah fel le fiang zet ih theihtheinak in nei ter aw. Na sir awknak, na zumnak le na thianhlimnak thu ah a hngetkhoh zet mi theihtheinak a um a si ahcun zohman in na thu hla ah rinhlelhnak thawnsut hnuai hni a um lo ding. Na thlarau rundamnak ah zianghman thathnemnak pe thei lo thil pawl ahkhan hngat aw nawn aw hlah. Kha pawl na neih ruangah na sungkhat le na rualpi tha pawl cu na ti lung awi men ding, asinan Pathian in a mai ruanhman cia mi hmanrua hmang in le amai ruahman cia mi lamzin lawng in na thalrau cu vanram ah a thleng thei ve ding a si. Cuticun na thih ih kan lo phum tikah kan sakhua nak vek in rawngbawl tu in thlacamnak thawn kan lo thlah dingih tongkam duh um zet pawl zianghman thukthun lo ten kan hmang thei ding. Biak inn ah na thu kan rel tikah hitin kan sim a tul men ding,' Lalpa ah a thi tu cu mi vannei an si' . Asinan cucun na dinhmun zianghman a ti danglam cuang lo ding ih na nun lai ih na si nak vek ciah ah nangmah thawi a phu tawk nak hmun ah na feh thotho ding. Na nunlai ah Pathian ah pianthar nak, sir awk nak le zumnak na nei lo ih zianghman danglam nak nei lo in na thih ahcun kan lo vui nak ding cu mi hlo vui nak a si ding: rak suak dah lo lawlaw aw la na rhang ah le unau duhdawt tu pawl hrang khal ah a tha sawn.\\n4. Khrih ah zumtu pawl cu an thih tikah Lalpai hnen ah an um\\nCuitlun ah , tui ka thu sungah kan zir zawm ding ih ka rak ruah mi cu Khrih ah zumtu cu an thih tikah Lalpai hnen ah an um, timithu a si. Hi thu ah kan Lalpa in misual pai hnen ah a sim mi ihsin kan la khawm thei : ' Tui ni ah paradis ah ka hnen ah na um ding' . Cun hi thu thawn a bang aw zet mi, Paul in Philipian pawl hnen ah ca a kuat tik ah kan hmu, Paul in hi leitlun hi suahsan in Khrih thawi um a duh th a sim ( Phi.1: 23 ).\\nHimi thu thawn pehpar in malte lawng ka sim ding. Nangmah mimal in Pathian thu na zir awk nak ah na hmai ah malten ka run tarlang ding. Keimai mimal nun ahcun hi thu hi thlakamnak le daihnak i pe tu taktak a si.\\nZumtu pawl an thih tikah ' Khrih thawn an um tlang ' a si. Thin le ham kai aw lo mi pawl hrangahcun hi thu hi thil harsa a si men ding. Mithianghlim pawl an thihhnu ah an umnak, an lungawinak, an thinlung put, an nawmnak, pawl hi himi tongkam tawite hin a sim fiang thluh: ' Khrih thawn an um tlang' .\\nA thi zo mi zumtu pawl dinhmun cu famkim zet in sim thei nak kna nei lo. Hi thu hi a thuk in a sang tuk ih milai ruahnak ih theihban le cinken bang ding a si lo. Khrih leitlun ah a vawihnihnak a ratsal ih mithi thawhsalnak ni ah an nih khal an taksa kaihthawh sal a si tikah ziangtluk an lung a awi ti kan hmuh in kan thei ding. Asinan hi khal hi ka thei, a thi zomi zumtu pawl cu thlawsuahmi cawlhhahdmnak hmun ah an nuam aw, hnatuan bangnak ihsin cawlhhahdamnak, riahsiatnak ih sin cawlhhahdamnak, natnak ihsin cawlhhahdamnak, le sual ihsin cawlhhahdamnak hmun ah an cawl a si ti ka ciang. Hihi ka theihnak in a ban nawn lo ruangah leitlun an nun sungih an nawm ban lo mi nawmnak thawn an nuam aw ka ti men mi a si lo. Tui kan thuhmahruai ih ka hman mi bungcang sung ihsin ka hmuh suak mi a si: ' Khrih thawn an um ' ti ka hmuh tik ah cucu a tawk a si.\\nTuurual cu tuu khal tu hnen ah an kim tikah ; hotu lu bik hnen ah member awl an kim tikah; Khrih innsang ih a fale pawl cu an mah a duhdaw tu, leitlun ih ankhualtlawnnak hmuahhmuah ah lam a hruai ih ziangkim a cawmdawl in a kilveng tui hnen an thlen tikah ziangkim a famkim dingih, ziangkim a tha thluh ding.\\nParadis cu ziangvek hmun a si ding ti ka sim thei lo, ziangah tile thlarau cu taksa thawn an then awk tikah ziangvek dinhmun a si ding ti ka theithei lo. Asinan hihnak ih ruahnak cangkang pawl ka beisei cuanglo-cu tawk hmun ah Khrih a um a si timi hnak in thildang zianghman beisei mi ka nei lo. Thihnak le thawhsalnak thu thawn peh aw in thu a um thei mi lak ah hi hnak ih ngai pawimawh tlak ruahnak dang a um lo. Ziangtin cutawk hmun cu a um ih ziangtin cutawk hmun ahcun mi thianghlim pawl thawn an um ti ka thei lo. Ka mit ka sin ih ka thih tikah Paradis ah ka feh ding ih cu tawk hmun ahcun Khrih thawn kan um tlang ding ti ka theih mi hi a thawk . Hitin Sam cangan tu pa cun a sim a si lo maw ? ,' Na umnak ahcun lungawinak in a khat ' ( Sam.16:11 ). A nu in Paradis cu ziangvek a si ding ti a sim tum rero lai ah a thizik cuahco mi nunau nu te in hitin a sim. A nu cun a fanu hnen ah, ' cutawk hmun ah natnak a um nawn lo ding, naa tuarnak khal a um nawn lo ding, cutawk hmun ahcun tui hlan ih a rak feh hmaisa tu na unau pawl na hmu ding, a kumkhua in na nuam aw ringring ding'. Cule a thizik cuahco mi a fanu cun,' Ka nu, hi hmuahhmuah hnak ih thil tha Paradis hmun ahcun a um a si, cu tawk hmun ah Khrih a um ding ' a ti.\\nNa thlarau hrangah thungai thlak in na ruat dah lo tla a si men ding. Khrih cu a lo rundam tu a si ti na thei nan nan nun ram ah a tak in a hlutnak na tep dah lo tla a si men ding. Asinan, cuti cing cun na thih tikah Paradis ah feh cu na tum. Himi bungcang hi cui thu a lo ruat ter tu pakhat a si . Paradis ah feh cu na tum. Himi Bungcang hi cui thu a lo ruat ter tu pakhat a si. Paradis cu Khrih ih umnak hmun a si. Cuti a sile cutawk hmun cu na nawm awk thei nak ding hmun a si lei maw ?\\nZumtu si cing in thlanmual tih ah na rak thia rero tla a si men ding. Thlarau cu a dai zet le a lunglen thlak zet ding a bang ti aw. Na hmalam thil cu thimnak, beidawnnak, le ruahsannak um lo vekin na thei men ding. tih aw hlah, hi mi bungcang na huh hin raltha tak in um mei aw. Paradis ah na feh ding ih cu tawk hmun ah Khrih na hmu ding.\\n5. Mitin thlarau kumkhua nunnak cu hi pa dinhmun thawn an bang aw\\nA neta bik ah kan zir dingih ka ruat mi cu, mitin thlarau ih sankhuk dinhmun cu hi pai dinhmun thawn an bang awk nak thu a si.\\nLalpan thinlung a pemmi fifir pai hnen ah a simmi cu, ' tui ni ah Paradis ah ka hnen ah na um ding ' . A karlak ah tikcu rei ding zianghman simmi a nei lo; lungawinak dinhmun ah a lut ding tikcu cu lehhnu ah ti ah a sim lo, ' tui ni ah ' a ti -' tui ni ah khros par ah khaikan ih na umni rori ah '. Ziangtluk nai in a lang ! Kan sankhuk umnak hmun cu zingtluk nai in saw a sim ! Lungawinak le beidawnak, riahsiatnak; Khrih ih umnak le satan ih cencilhnak-hipawl hi kan kiangte ah a um mi an si. Asinan David in a simmi cu, 'Thihnak le nunnak karlak ah ke kar khat te lawng a um a si' ( 1 Samuel 20:3 ). Kan nih in kan sim thei mi cu, kan mah le hel maw paradis kar lak ah kekar khat te a um a si. Na hmailam kekar khat ah ziang na tong ding ti na thei aw maw ?\\nHi thu kan theih ding tluk in kan thei lo theu. Hi mi thu thawn peh aw in mangman vek ih kan man rero le mang thu rel vek ih kan rel rero nak hi bang thlang ding kan si. Vawi tampi cu mithianghlim pawl le zumtu pawl thu kan sim tik ah thihnak cu lam hla pi ah um vek in kan sim theu. Hihi a dik lo mi a si, a dik lo lawlaw . An cawlh le an sankhuk inn cu a naite ih an lut zo.\\nKan duhdawtmi an thih tikah a tangmi duhdawttu pawl cun an thihni le kan phum karlak ah riahsia le ninghing in kan tap rero theu ih tikcu rei cuahco in kan thei. Kan damsungah cuvek tikcu le can cu riahsiatthlak bik, phurrit bik can a si theu. Asinan, Pathian cu thangthah in um ko seh, mithianghlim pawl cu an tisa thawn a then awk veten a zalwn mi an si . Kan suun rero ih kan tah rero laiah le mithi kuang cu tuah a si rero lai ah kan duhdawtmi thlaarau cu Khrih umnak ah a nuam aw rero zo a si. Tisa hreh umnak phurrit ihsin sankhuk hrang in a luat zo. Mi tha lo pawl ih hnaihnawk ban lo nak hmun ah um in tihphannak ihsin a luat zo ih cawlhhahdmnak hmun ah a um.\\nZumtu pawl cu an thih veten Paradis ah an um. An ral cu do a si zo; an tan laknak cu a tawp zo; ni khatkhat ah kan ton ve dingmi riahsiatnak phairuam cu an kan zo; ni khatkhat ah kan kan ve dingmi ti thim pi cu an kan kai zo; sual in milai hrangih a ruat mi khuathai cu an in zo; riahsiatnak le sualnak in a hnaihnawk ban nawn lo nak hmun ah an um zo. An nun sal le kan umnak ah an ra kir sal ding cu duhsak ding kan si hrimhrim lo ! An hrangah tap ding kan si lo, kan mai hrangah tap ding kan si sawn.\\nKan nih cu ral kan do rero lai ih an nih cu an cawl hahdam zo. Kan nih cu hna kan tuan bang rero lai ih an nih cu an cawl hahdam zo. Kan nih cu fimkhur ringring ih um kan si ih, an nih zu itthat men thei an si. Kan nih cun thlarau ralthuam cu kan hruk ringring ih, an nih cu an sankhuk inn pi sung ah an lut zo. Kan nih cu kan minung sinak ahcun Pathian nun simnak fungfek tuar rero lai kan si ih an nih cu sankhuk hrangah a siat thei lo tak sa in an thuam aw zo. Kan nih cu kan thinlung sungah duhthusam thawn kan nung lai ih, an nih cu nun diriam zet in annung zo. Khrih ah a cawl hahdam zo tu pawl cu leitlun ah a nung lai mi pawl hnak in ziang tluk mi lungawi so an si ! Curuangah leitlun ih mithianghlim a farah bik hman hi a thih ve ten a sang le a nuam bik dinhmun ah a thleng zo ih hi leitlun ih dinhmun sang bik le nuam bik hnak khal in tahthim ding um lo in a nuam sawn deldel zo a si.\\nHimi thu ah suangtuahnak dik lo kau pi a um ding ti ka phang. Roman Catholic a si lomi, thihhnu ah thianternak a um lo a si ti zum tu pawl karlak ah thihhnu hmakhat te ah a thleng aw dingmi thu thawn peh aw in ruahdan danglam a um ding ti ka phang.\\nThihcan le vanram thlen karlak ah caan ziangmaw zat sung umnak ding hmun a um a si tiah a ruat tu an um pang ding ti ka phang. An thih lai ahcun Pathian ih thianternak um loin an thi nan, mi thikhua ih thianternak ruangah vanram ka kai ding tiah a ruat tu an um pang ding ti ka phang !\\nHivek ruanak pawl hi ruahsual mi pumhlum a si. Thihhnu ah zianghman thleng awknak a um nawn lo; a neta bik thaw thawt hnu ah thinlung thar pek ti a um nawn lo. Kan feh ni rori ah kan sankhuk hrangin kan ke kan pen ih, leitlun kan suahsan ni rori ah kan sankhuk hrang cu kan thawk a si. Cui hnu ah thlarau lam rem awk sal nak le thleng awk salnak zianghman a um nawn lo. Kan thih vek in kan sankhuk covo cu kan co ding; piangthar lo pawl cu an thih vek in an zal reaireai ding.\\nMi piangthar hrih lo na si ahcun hitin thu lo ruat ter ka duh. Helram thawn nan naih aw zet ti na thei maw ? Tui ni rori ah Khrih tel lo in na thih a si ahcun na mit in hmakhat te ah na sankhuk umnakhmun cu na hmu ding ih hrem na si cih ding.\\nCun khatlam ah, Khrihfa diktak na si ahcun na zum nakle na ruahnak hnak in vanram thawn nan nai aw zet a si. Tui sun ah Lalpa in na nunnak a lo lak sak ahcun tuisun lala ah Paradis ah Lalpai hmel na hmu ding. Tiamkam mi ram tha cu na hmai te ah a um. Na tuar nak le cahlonak ruangah na mit na sin mi cu tuini ah na meng ding ih na lei in a sim thei lo mi cawlhhahdmnak cu na hmu ding.\\nTucu ka thu tawpnak lam ah thu malten ka run sim ta dingih cuticun ka ha ka ngah ding.\\n1. Himi ca hi sual nak ruangih thin a naa rero le hnuai a dawr rero tu pai hnen ah a thleng thei men. Cuvek minung na si maw ? Na si pang le hinah fwrhfialnak tongkam malte a um. Thinlung a pem mi fifir pai tuahdan hi zoh aw la, cuvek in tuah ve aw. Ziangtin thla a cam ti zoh hnik : ziangvek hnangamnak a nei ti zoh hnik aw. Unau nu maw unau pa, Ziangruangah a tuah vek in na tuah ve mei lo ? Ziangruangah nang teh rundam na si ve lo ?\\n2. Tui ka cabu hi leitlun ah mah le mah a porh aw rero tu, mai tuahnak ah a hngat aw tu mi pakhatkhat hnen ah a thleng thei men. Cuvek na si maw ? Na si pang ahcun tui ralrin pek nak hi thei aw. Thinlung a pem lo mi fifir pa kha ziangtin a thi ti zohhnik aw la , cuvek in na thih ve lo nak dingah hma la aw. Aw! a feh sual mi u le nau pawl nan mah le nan mah par ah rinsan aw tuk hlah uh, nan sualnak thawn nan thih lo nak dingah Lalpa cu hmuh theih a si lai ah hawl aw. Her aw thlang aw la na ding let hawi aw : ziangah saw na thih ding ?\\n3. Himi ca hi Khrih zumtu a ti aw pawl lak ah a thleng men thei. Nang teh cu vek lak ah mi pakhat na si ve maw ? Cuti a si le thinlung a pem mi fifir pai sakhua nak vek hi na sakhua tah awk nak ah la aw. Sir awknak diktak le rundam-zumnak , hnuai dawrnak taktak, le dudawtnak taktak na neih le neih lo ciang aw aw . Unau nu ma na si, unau pa, leitlun sakhua nak ih khrihfa sinak men ah lung awi tawk aw hlah. Thinlung a pemmi fifir pa vek in thinlung pakhat nei aw la, mifim na si ding.\\n4. Himi cabu hi a liamcia mi duhdawtmi unau sungkhat zuun tuar tui kut ah a thleng men thei. Cuvek lak ah mi pakhat na si ve maw ? Na rak si ve pang le thuthiang vek hin hnem aw aw. Na duhdawtmi pawl hi ziangvek dinhmun ah an thleng zo ti thei aw. An nun ah zianghman that hnem naknei lo le lungwinak nei lo ih um an si lo. Tui an nun vek in leitlun ah an dinhmun a rak si dah lo ; a tu ahcun an duhdawt zet mi Zisu Khrih thawn an umtlang zo ih an nuam aw zo a si. Aw ! an mah ngai ih na riahsiat rero nak ihsin cawl thlang aw ! Harsatnak ihsin an luat zo ih cawlhhahdamnak an thlen zo ruangah na lungawi sawn aw.\\n5. Cun, tui ka cabu hi kum reipi Khrih rawng a rak bawl zo tui kut ah a thleng men thei. Cuvek lakah mi pakhat na si ve maw ? Cuti a si le himi bungcang sung ihsin na zir thei mi cu, ziangtluk na sankhuk inn pi thawn nan naih aw, ti a si. Kan rundamnak cu na zum pek hnak in tu ah cun a nai deuhdeuh zo a si. Kan rundamnak cu na zum pek hnak in tu ah cun a nai deuhdeuh zo a si. Ni rei lo te sung hnatuan hangnak le naa tuar nak na tuar hnu ah Lal hmuahhmuah lak ih Lal cun a lo hruai ding, na doral cu a tawp dingih cawlhhahdamnak na thleng ding.\\nAw ! a lak a si mi le a cakzet mi Lalpai zangfahnak hi ziangtluk ropi le zohthim tlak saw a si. Pathian zangfahnak cu ziangvek tawntaih nek le that lo nak khal in a dal thei lo\\n1. Aw ! Lalpa, a ropi zet le a cak zet mi na laksawng zangfahnak hi ziangtluk zohthim tlak saw a si ! Na pek mi pai par ah ziangvek milai tawntaihnak le thatlo nak hman in a dal dah lo, ih a dla thei lo ! Na thatnak hi zoso ngaihthah men thei ding, zinglam ah helram ah a feh ding tiih ruahmi, a sual ruangah thiangpar ih thlai mi hman kha zan lam ahcun Paradis ah a um daih si ! ( Bishop Hall ).\\n2. ' Zokhal sir awknak cu ngaihthah ih lehhnu ah tiin puh mawh ding a hawl tu cu, thinlung a pem lomi fifir pa bang in, Pathian a hniksak tu a siih Pathian in a hrang ah thil tha sawn a ruahsak mi a hnawn ruangah a hmailam ah a kha zet mi tur a um ter sawn a si.\\n' Pathian zawnruahnak cu milai ih ngaihtuah cawp dingah Bible ah ngan a si dah lo ih, minung ih tluksiatnak cu cawn ding a si dah fawn lo ' ( Lightfoot, Sermon, 1684 ).\\n' Himi thinlung a pem mi pai nun hi cawng in lehhnu ah ka thih zawng ah ka sir aw leh ding tiah mah le mah a kam aw rero tu cu mi aa bik le khaw khan nak nei lo an si. Zianghman zawnruahnak nei lo, a mah rundam tui zawnruahnak le zangfahnak cu a mai tikcu remcang hawlnak men ih rak hmang tu le a mah rundm tu riangri do tu an sisawn; kan Lal Jesu in ziang a tuah ti atthlak zet ih ruat rero tu an si, curuangah kan Lalpa Jesui tuarnak pawl hi mi naran pakhat in danpangai ih thil a tuah mi vek ah an can ter men a si ( Philip Doddridge).\\n3. ' Leilung sersiam thawk ihsin hi tluk ih mangbangza le hminsin tlak zumnak hi ka thei dh lo ' . ( John Calvin : Gommentaru on the Gospel, St. Andrew's press . ) .\\n' Khawdur sahpi lak ihsin Ni a hmu thei tu zumnak ropi cun Rundamtu Khrih cu a hmu suak, farah zawnzaihnak, nautatnak, hnawnnak, pawl le mi-hnihsuak sai nak ih hmannak pawl a tuar rero tu thingkhros par ih khenbet mi Jesu kha Lalpa tiah a ko; Khros, thlanmual le thihnak karlak ihsin Khrih ih lalram kha a rak hmu thei ih lalram theihthei nak zianghman a um lo laiah, Khrih hnen ah a lalram a thlen tikah theihhngilh lo nak ding in thla a cam ' ( Lightfoot:Sermon,1684 ).\\nThinlung a pemmi fifir pa kha Khrih ih lalram thu a phuang hmai sa bik tu a si, Khrih kha nunthianghlim nei cing in a tuarnak theih pi tu hmaisa bik, cun sual nak a nei lo nan a par ah thiltha lo an theln ter mi pawl kha a phuang suak hmaisa bik tu a si' ( Duenel on the Gospel ).\\nHiti vek in Khrih cawimawi nak langhngan zet mi a pe tu mi mithianghlim malte lawng an um ding ka zum ( Philip Doddridge ).\\n' Hihi a dungthlun tu maw, rukru pai tongkam saw a si deuh ? Aw ! Rundamtu, na tongkam lo san theinak i pe aw la thu sim duhmi ka nei: \" Thu ngai ten ka lo sim, Isreal pawl lak hman ah hi tluk zumnak tum nei tu ka hmu lo a si \" . Thil parah khenbeh ih na um cu a lo hmu, ningzahthlak zet dinhmun ah na din lai ah mawizet in a lo hmu. Asi, Lalpa, na thi zik cuahco a lo hmu nan na lalram thu a sim. Amah le a mah khal a thi zik cuahco ti a thei aw nan, leh hnu ah theihhngileh a si lo nak dingah na hnen ah zangfah a lo dil. Aw! Khros par ih lalklukhum a hmu thei tu, thihnak hnakih a cak deuh zumnak, thih zawng te hman ah lehhnu lam ih a thleng dingmi cawimawinak le lalram a hmu thei tu le beidawng lo ten thih zawng hman ah Lalpa in rundam theinak a nei a si tiah ruahsannak thawn Pathian hmai ah a kun ter tu zumnak cu ziangvek saw a si ? Na dungthlun tu hleihnih lak ah zotal in na thih zik cuahco tik ah an lo sawn maw ? ' ( Bishop Hall ).\\n4. Paradis thuhla ahhin duh am tuk le vervek tuk in thu el aw ding kan si lo. Zumnak in Khrih a zawm tu pal cu Khrih ih nunnak a tawmpi tu an si ih an thih hnu ah lungawi cawlhhahdamnak ah an cawl, cule Khrih a vawihnihnak leitlun ah a rat sal hlan lo cutawk hmun ah an nuam aw ding ti kan theihnak hin lungawi tawk ding kan si ' .( John Calvin : Commentary on the Gospel , St. Andrew's press ).\\n5. Beidawngthlak zet ih sualnak hlir ih a luahkhat mi leitlun ih kan unau pa runsuaknak hin na lung a lo awi ter ruangah lungawi thu kan thinlung tak in kan lo sim. ( England kawhhran pawlpawl in mithi an phum sik tikah an hman theu mi tongkam).\\n'Thuthang thabik run lo theihter duh mi ka nei. Nan duhdawt zet mi nu cun a ral do nak cu a theh zo ih a thlacamnak cu saansak a si zo, a nunnak ah a kumkhua lungawinak in a khat zo. Ka duhdawtmi ka nupi, kumkul sung hi leitlun ah ka lungawinak bik le i hnem tu umsun cu, thawh leh ni ah in fehsan zo' ( Venn in Stillingfleet hnenah a nupi thih thu a simnak, cakuat ).","num_words":10202,"character_repetition_ratio":0.037,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.35,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Seemtirnak 1 (Genesis 1)\\nSeemtirnak (Genesis) timi cu, “Thawhkehnak,” asilole “Hramthawhnak” tican a si. Hi cabu hin lei le van seemsuah thu, milai thawhkehnak, leitlunah sualnak le tuarnak hramthawhnak le Pathian le milai ziangtin an pehzom-aw timi thu tla a sim. Seemtirnak hi ṭ hen hnih ih ṭ hen a theih.\\n1) Bung 1-11 sungah hin leilung seemsuahnak thu le Pathian ih seemsuah hmaisa milai pawlih thu a um. Adam le Evi thu, Kain le Abel ih thu, Noah le Tilik thu le Babel lungdawl thu tla an um.\\n2) Bung 12-50 sungah Israel miphun pupa suahkehnak thu a um. A hmaisa bikah a zumnak le Pathian thu a ngainak ruangih hminsintlak a si mi Abraham ih thu a um. Cumi hnu a fapa Isaak ih thu, a fasuan Jakob ih thu (Israel ti khalih kawhmi), Israel hrin hleihnih thlahtu Jakob ih fapa hleihnih pawlih thu in a thlun. Cumi pawl lakah Josef ih thuhla kha tam deuh in a um. Jakob le a fapa dang le an innsungsaang pawl Ezipt ramih an fehnak thuhla kha a rel tam cuang.\\nHi cabu hin minung thu a sim; asinain a tumtah bikmi cu Pathian ih thiltinak thu a si. Pathian in ziang hmuahhmuah a seemsuah a si tiin a thok ih Pathian in a miphun pawl zawn a ruahnak a langter lai hrih ding tiih thutiamnak thawn a cem. Hi cabu a thawhnak ihsin a cem tiang thuanthu neitu cu Pathian a si. Cule ṭhatlonak a tuahtu pawl thu ṭhennak le hremnak an tong ih a minung pawl bawm le hruai in an thuanthu hmuihmel rak neihtertu cu Pathian hi a si, ti a langter. Himi hlanlai cabu hi miphun pakhat ih zumnak le a cuih zumnak a nun theinak ding bawmtu dingah ngan ih hminsinnak thuanthu a si.\\nLei le van le milai seemsuahnak (1:1-2:25)\\nSualnak le tuarnak hramthawhnak (3:1-24)\\nAdam ihsin Noah tiang (4:1-5:32)\\nNoah le Tilik (6:1-10:32)\\nBabel lungdawl (11:1-9)\\nShem ihsin Abraham tiang (11:10-32)\\nCithlahtu pawl - Abraham, Isaak, Jakob (12:1-35:29)\\nEsau ih tesinfa pawl (36:1-43)\\nJosef le a unau pawl (37:1-45:28)\\nIsrael pawl Ezipt ah (46:1-50:26)\\n1A hmaisa bikah Pathian in lei le van tla a seemsuah. 2Lei cu pianhmang nei lo thlahawmpi lawng a rak si. Thimnak in ti thukpi cu a khuh ih, Pathian ih Thlarau cu tipi parah a leng. 3Cun Pathian in, “Tleunak um seh,” ti ah a ti ih tleunak cu a um. 4Pathian in a zoh tikah a ṭha a ti. Cun Pathian in tleunak cu thimnak ihsin a ṭhen. 5Tleunak cu “Sun,” ti ah a ko ih thimnak cu “Zan,” ti ah a ko. Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni khatnak a si.\\n6Cun Pathian in, “Tidai ṭhentu ah vankuumpi um seh, hmun dangdang ah tidai cu um haiseh,” ti ah a ti. A ti bangtuk in a um. 7Vankuumpi cu Pathian in a tuah ih a hnuai tidai le a tlun tidai cu a ṭhen. 8Pathian in vankuumpi cu, “Van,” ti ah a ko. Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni hnihnak a si.\\n9Cun Pathian in, “Leicar a langnak dingah van hnuai ih tidai tla cu hmunkhat ah khawm-aw haiseh,” ti ah a ti. A ti bangtuk in a cang. 10Pathian in leicaar cu, “Leilung,” ti ah a ko ih hmunkhatih a kom-awmi tidai cu, “Tifinriat,” ti ah a ko. Pathian in a tuah ciami a zoh tikah a ṭha a ti. 11Cun Pathian in, “Leilung in thingkung hramkung a phunphun, ci a neimi le rah a neimi, suahseh,” ti ah a ti. A ti bangtuk in an cang. 12Curuangah ci a neimi le rah a neimi thingkung hramkung phunkim leilung in a suahter. Cun Pathian in a tuah ciami a zoh tikah a ṭha a ti. 13Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni thumnak a si.\\n14Cun Pathian in, “Sun le zan ṭhentu dingah, ni le thla le kum ṭhentu dingah, le nithla relnak ah van ah khin tleunak tla um haiseh; 15Van ah an vaang ding ih leilung ah tleunak an pe ding,” ti ah a ti. A ti vekin an um. 16Cuticun Pathian in tleunak tumpi pahnih a tuah: sun caan reltu-ah ni a tuah ih zan caan reltu-ah thlapi a tuah. Arsi pawl khal a tuah. 17Leilung tleutertu dingah hi tleunak pawl tla cu Pathian in van ah a ret. 18Sun le zan uktu dingah le tleunak le thimnak ṭhentu dingah an si. Pathian in a tuah ciami a zoh tikah a ṭha, ti ah a ti. 19Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni linak a si.\\n20Cun Pathian in, “Ti sungih a nungmi sahring a phunphun tidai in suahseh, leitlun thli lak khalah vate tla zam haiseh,” ti ah a ti. A ti vekin an cang. 21Curuangah ti sungih ṭihnungza sahring tumpipi Pathian in a seemter, ti sungih a um a nungmi sahring a phunphun tla a seemter; cun vate a phunphun khal a seemter. Pathian in a tuah ciami a zoh tikah a ṭha, ti ah a ti. 22Cun Pathian in, “Ti sungih a nungmi sahring pawl cu pungzai uhla tipithuanthum khat ṭheh uh, vate pawl khal pungzai uhla leitlunah khat ṭheh uh,” ti ah thlawsuah a pek. 23Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni nganak a si.\\n24Cun Pathian in, “Innzuat sumhnam a phunphun le hramlakih ramsa a tum siseh, a fate siseh, a bokvakmi phunzakip leilung in suahseh,” ti ah a ti. A ti bangtuk in an cang. 25Cuticun Pathian in innzuat sumhnam a phunphun le hramlak ramsa a tum siseh, a fate siseh, bokvak ih a caang theimi hmuahhmuah tla a tuah. Pathian in a tuah ciami a zoh tikah a ṭha, a ti.\\n26Cun Pathian in, “Milai tuah thlang uhsi; kanmah ih hmuihmel kengin kanmah bangin kan tuah pei. Ti sung um nga le vanih a zammi vate tlunah siseh, innzuat sumhnam le hramlak ramsa a tum a seen parah siseh, bokvak ih a caang theimi tlun khalah siseh, thu an nei pei,” ti ah a ti. 27Cuticun Pathian in milai * 1:27 Milai: timi hi Hebru ṭong cun ’adam‘ ti a si. cu a seemsuah; Pathian in amah ih hmuihmel vekin a seemsuah. Pathian in mipa le nunau a seemsuah a si. 28Cun Pathian in an hnenah thlawsuah a pek ih, “Fa tampi nei in pungzai uhla leilung hi nan luahkhat pei ih nan thuthu in nan umter pei. Ti sungih nga siseh, lei parih a vakmi ramsa tinkim a tum a seen le vanih vate hmuahhmuah tlun khalah siseh, thuneihnak ka lo pe,” ti ah a ti. 29Cuih tlunah Pathian in, “Leilung tlunah thlaici a phunphun le thingtheirah a phunphun nan ei dingah ka lo pe a si; 30vate phunzakip le ramsa tum le te phunzakip, a bokvak theimi ih an rawl dingah hramhring le thingrah ka pe a si,” ti ah a ti. A ti bangtuk in an si. 31Cun Pathian in a tuah ciami hmuahhmuah a zoh tikah a ṭha ngaingai ti ah a ti. Zanlam a liam ih zinglam a suak, ni ruknak a si.","num_words":1142,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.034,"special_characters_ratio":0.256,"stopwords_ratio":0.395,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Afghanistan : Taliban ralhraang dotu ralkapbu in ramkulh 3 an la thei saal | Falam Online Media\\nAugust 21, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nAfghanistan Public’s Resistance Forces cun ralhraang Taliban kutsung ihsin district 3 kan la saal thei zo tiah August 20, tlawngkai ninga ah an phuang.\\nAfghan mipi humtu ralkapbu cun Pol-e-Hesar, Deh Salah le Banu districts pawl an la saal thei thu an phuang hlei ah doawknak ah Taliban ralhraang thi le hriam tuar 60 lenglo an um ih hmunram dang khal kan la bet vivo ding ti`n thu an suah.\\nAfghan news agency “Asvaka” tarlang mivek a si le Afghanistan vice-president hlun Amrulla Saleh in caretaker president dinhmun in Taliban ralhraang dotuding a hawl khawm rero lai ti a si.\\nAfghan Public’s Resistance Forces ih thu phuan cu acting minister of defence Bismillah Muhammadi (Minister hlun) khalin twitter ah a tarlang ih “Taliban ralhraang do ding cu kan ṭuanvo a si. Pul-e-Hesar, Deh Salah le Banu districts pawl cu mipi lam ṭang Resistance Forces kut sung ah a um zo. Dothlengnak a nung lai a si” a ti.\\nUS cozah in a ram ralkap pawl a la kir saal thokin Taliban ralhraang pawl cun Afghan ram an uk tum ih a sangsang ten hmunram an la vivo.\\nDinglai cozah kaihruaitu Afghan President in ram le mipi a tlansan hnu, August 15 ah ralhraang pawl cun Kabul khuapi an la suak.\\nAtu ah Afghan khuapi Kabul cu Taliban ralhraang kut sung ah a um nan do leet tuding mipi` ralkapbu thazaang a cak vivo cun lal cuh aw in an ram buainak a sosang vivo ding zum a um a si.\\n← KBZ vanzam cangsual dingin an tawk sak nan tluangten a ṭum suak thei\\nChin arsi tleu pakhat a Ṭil leh ta →\\nFox News le Newsmax dung an sip thok\\nDecember 22, 2020 December 22, 2020 Ni Hnem Sung 0","num_words":289,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.256,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.976,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin Ram le Miphun - Chinland Today Media\\nChin Ram le Miphun\\nJuly 10, 2013 11:04 am·0 comments\\nChinram cun ni suahnaklam (saklam) ah Chindwin tivapi tiang a huap ih ni tlaknak (thlanglam) ah tui Tripura State ziangmawzat tiang, hmarlam ah Cachar le Manipur State ziangmawzat tiang, le simlam ah Chittagong tlang tluan tiang a huap.\\nChinram kimvel cu peng 91,000 tluk a siih 1993 tiangah milai million 4 tluk an um.\\nTuini ih a langsar bik “Chin State” le “Mizoram State” timi hi an pahnihin CHINRAM sungah an tel ih hite pahnih kawm hman hin Chinram pumpi cu a huap thluh ban hrih lo. Saklam ih um “Chin State” ti mi cu Kawl cozah in a duhduh in Chinpawl lungkimpinak tel loin a rinkual men mi a siih thlanglam ih um “Mizoram” khal Mirang (British) pawlin an duhduh ih an rak rinkual men mi “Lusei Hills” ihsin rung suak a si.\\nChinram minungpawl cu anmah le mah an kawhawk dan hmun khat le hmun khat ah a bangaw lo. Hmun hrekkhat ih Chinmi pawlin anmah le anmah “Zo” tiin an ko aw, a hrek in “asho” tiin , a hrek in “Kuki” ti’n, a hrek in “Lai” tiin, a hrek in “Mizo” ti’n, a hrek in “BAwm” ti le a dangdang in an koaw. Asinan an zaten hnam khat ci khat an si ih “Chin” kan ti mi hin a huap tel thluh.\\nKan Chin pipu pawl cu Kawlram an thlen hnu cun hmunkhat le ramkhat ah an umkhawm nawn lo. Tirawl hawl awlnak le ral daihnak hmun pan in hmun dangdang ah an vaidarh vivo. Kan Chin miphun pawl umdarhnak hmun hrekkhat pawl cu:\\n(a) Saklam Laitlang (Northern Chin State) Falam peng, Hakha peng, Thantlang peng ah Laimi, Zo le Mara miphun pawl an um. Tedim peng le Tonzang peng ah Zomi, Zo le Thado, Kuki miphun an um.\\n(b) Thlanglam Laitlang (Southern Chin State) Mindat peng, Kanpetlet peng le Matupi peng ah Cho, Dai, Mara, Chinpung miphun pawl an um. Khumi miphun pawl cu Paletwa peng, Kanpetlet peng le Rakhine tlangtluan ah an um.\\n(c) Lairawn (Kalay-Kabaw Valley le Yaw-Saw Valley) Saklam Lairawn (Kalay-Kabaw Valley) ah Laimi, Zomi, Thado le Lusei miphun pawl an um. Thlanglam Lairawn (yaw-Saw Valley) ah yaw, Sumsi, Chinpung, tongta, le Khumi miphun pawl an um ih, mi tam sawn cu Chin nunphung thei nawn lole Chin tong thiam nawn lo an si. Asho miphun pawl cu Magwe ram then, Pegu ram then, Ayeyarwaddy ram then le Rakhine tlangtluan ah an um.\\n(d) India: Mizoram ramkulh ah Lusei, Hmar, Lai, Mara miphun pawl an um. Manipur ramkulh ah Meitei, Hmar, Thado, Lusei le Zomi miphun pawl an um. Tripura ramkulh ah Halam, Lusei le Kuki miphun pawl an um.\\n(e) Bangladesh: Chittagong tlangtluan ah Mru, Kuki, Lusei, Khumi, Khiang, Pang, Bawmzo, Lai le Chinbok miphun pawl an um.\\n(f ) Chin miphun hlo pawl: Chin miphun hrekkhat pawl cu miphun dang lakih an umnak a rei tuk ruangah Chin miphun an si ti an theiaw nawn lo. Cu pawl cu:\\n(1) Lairawn ih um Yaw miphun,\\n(2) Tripura ramkulh ih um Rupini le Kawlawi miphun,\\n(3) Manipur ramkulh ih um Eitei, Lamkang le Koireng miphun,\\n(4) Nagaland ih um Aimol, Anal, Cawhte, Chiru, Maring, Monsang le Mayon miphun pawl an si.tihi thuanthu ngantu ih ngan duhdan asi nan tu ahcun Chin mi sinak thei nawn lo Mizo khal an tel zo. Kan hlauh vingvo ding hi an phan um. Kan hlo cupco zo.\\nCHIN NATIONAL DAY SUAHKEH DAAN\\nKawlram Politic Dinhmun Parah Thinhar","num_words":562,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.292,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.965,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Amos cu Baibal Ca sungah a thusim sau nawn ih ngan hmaisa bikmi profet a si. Judah peng ihsin rami a sinain Israel saklam milai pawl hnenah thu a va sim. Cumi cu 750 BC hrawng ah a si. Himi tikcu hi an ṭhanso laifang, biaknak lam khalih an ṭhat laifangte le hiti ih zohnak ahcun himnak an neih laifangte a si. Asinain a cuih an ṭhansonak cu lennak lam lawng a si. An nunkhuasak a ṭha ih an len hi farah nauta neekrawk ih lian an si, tiah Amos in a ti. An biaknak thlun daan khal thinlung taktak a tel lo, an himnak khal himnak ngaingai a si lo, tiah a sim. Pathian in a lo hrem hai ding a si, ti kha duhsak zet le ral ṭha zet in Amos cun a sim. Thudik le felnak kha tiva bangtuk ih luang dingah a duh ih, “Bawipa in hi miphun sungin a nungsun pawl a zaangfah lai khal a si thei a si,” tiah 5:15 sungah a sim.\\nIsrael ram kiangkap mi pawl thuṭhennak (1:1-2:5)\\nIsrael parih thuṭhennak (2:6-6:14)\\nLangnak panga (7:1-9:15)\\n1Hi thu cu Tekoa khuami tuukhaal Amos ih simmi a si. Linghnin hlan kum hnih, Judah siangpahrang ah Uzziah a si ih Israel siangpahrang ah Joash ih fapa Jeroboam a si laiah Pathian in Israel thuhla Amos hnenih a langtermi a si. 2Amos in,\\n“Bawipa cu Zion ihsin\\na hrum durdo;\\nA aw cu Jerusalem ihsin khawri\\nbangin a thang.\\nTuu an tlannak hrampi a ro ṭheh,\\nKarmel Tlang parih hrampi an\\ncaar zo,” a ti.\\n3 Bawipa in, “Damaskas khuami pawl atu le tu an sual ruangah ka hrem ding. Gilead mi pawl zaangfahnak nei loin thir ha bunmi fangrialnak thingtum thawn an rialsiat hai. 4Curuangah Syria siangpahrang Hazael inn parah meisa ka thlak ding ih siangpahrang Benhadad ih ral ṭannak pawl a kaang ṭheh ding. 5Damaskas kotka pawl ka khiak ṭheh ding ih Betheden uktu le Aven phairawn ih um pawl ka dawihlo hai ding. Syria rammi pawl Kir ramah salih hruai ṭheh an si ding,” tiah a ti.\\n6 Bawipa in, “Gaza mi pawl cu atu le tu an sual ruangah ka hrem tengteng ding. An miphun pumpi in Edom ram ah sal ah an zuar ṭheh. 7Curuangah Gaza ih khawkulhnak phardawl parah meisa ka run thlak ding ih an inn ṭha pawl hmuah thawn a kaang theh ding. 8Ashkelon khua uktu pawl cu ka hlon ding. Ekron khua cu ka hrem ding ih a taanglai mi Filistin pawl cu an thi ṭheh ding,” tiah a ti.\\n9 Bawipa in, “Ṭai-ar khua mi pawl cu atu le tu an sual ruangah ka hrem tengteng ding. An miphun pumpi in Edom ram ah salah an hruai ṭheh. Pawlkomnak thukam an tuahmi cu an thlun lo. 10Curuangah ṭai-ar khua ih khaw kulhnak phardawl pawl parah meisa ka run thlak ding ih an inn ṭha pawl hmuah thawn a kaang ṭheh ding,” tiah a ti.\\n11 Bawipa in, “Edom mi pawl cu atu le tu an sual ruangah ka hrem tengteng ding. An unau Israel mi pawl zaangfahnak nei loin nam thawn an dawi. An thinhengnak cu tawp ti a nei lo ih a reh thei dah lo. 12Curuangah Teman khua parah meisa ka run thlak ding ih Bozrah inn ṭha pawl a kaang ṭheh ding,” tiah a ti.\\n13 Bawipa in, “Ammon mi pawl cu atu le tu an sual ruangah ka hrem tengteng ding. Mi ram an nor ih ral an do tikah Gilead ah favun nunau pawl an raithlek ṭheh. 14Curuangah Rabbah khua ih khawkulhnak phardawl parah meisa ka run thlak ding ih an inn ṭha pawl a kaang theh ding. Cule raldo awk ni ahcun aunak a tam ding ih an do awknak cu thlisia bangin a hrang ding. 15An siangpahrang le a kut hnuai bawi pawl salah an kai ding,” tiah a ti.","num_words":624,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.083,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.394,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - PUITHIAM HNAṬUANNAK\\nBibleThianghlim – PUITHIAM HNAṬUANNAK\\nA huap sung cān: B.C. 1445 hrawng\\nNgan kum: B.C. 1445 hrawng\\nPathian in amai «Puithiam miphun» si dingah Israel a hril. Leitlun miphunpawl lakah miphun thianghlim pakhat vekih nung dingah Pathian in anmah a rak hril (Pui 19:6). Suahlannak cabu neta lamin cuih thu in sim thawk, asinan Puithiam Hnaṭuannak cabu in cuih thu cu kimcâng sinsinin a rêl. Hih cabu sungah «thianhlimnak» ṭawngfángpawl vei 150 lênglo a lang. Thianhlimnak cu thiarfihlimawknak tinak a si, a hleicein nuncan ṭha lo lak ihsi thiarfihlimawknak a rel duh. Pathian in Israel-mipawl in amai thianhlimnak an langter ding a duh. Hih hmuitin mi thleng thei dingin Puithiam Hnaṭuannak cabu hi cipciar zetih zohṭhim dingah anmah a pe.\\nPuithiam Hnaṭuannak cabu hi a tlangpiin thuhlawm pahnih ah ṭhen a si. Bung 1-10 in raithawinak hmangin a thianghlim mi Pathian cu ziangtin kan pan ding ti thu a rêl. Himi bungpawl in Biakbûk ah Israel-mipawl ih an hlăn ding mi raithawinak thuhla tampi in sim. A sual mi minungpawl in raithawinak hmangin a thianghlim mi Pathian thawn pehzăwmawknak ziangtin an nei thei ih, an neipeh vivo thei ding ti kha hmuhsaknak hmangin in sim. Himi bungpawl in puithiampawlih covo khal an simfiang fawn. An raithawinakpawl tla pawmsak an si theinak dingah milai in a tling mi aiawhtu an ṭul ti khal himi simfiangnakpawl in in rak hmuh. Riahsiatumzain, Pathian in puithiam hmaisabik pahnih Nadab le Abihu te cu a rak that, ziangahtile Pathian ih thu a rak pek hai mi tidān dingpawl kha annih in an rak thlun lo.\\nBung 11-27 in a thianghlim mi Pathian hmaiah ziangtin nun thiangin kan nung thei ding ti an simfiang. Hitawk ih dānpawl hin ziangtin Israel-mipawl in Pathian thianhlimnak an langter ding ti an langfiangter. Himi dānpawl lakih hrekkhat, a hleicein thiannak le thianlonak dānpawl in (bung 11-15), hmuhsaknakpawl hmangin thianhlimdan ding an zirh. A dang dān tamtakpawl in sual ihsin an nuncan kilhim dingah Israel-mipawl a bawm. Cupawl in hibang innsungsang thu, innhnen thu, nunau le mipa sinak thu, hnaṭuan thu le hnipuan thu ih ni tin nundān ding tampi an rêl. Bung 16 hi bung thupi zet a si ih, Sualkhuhthawinak Ni a tarlang.\\nMosi in Puithiam Hnaṭuannak cabu a ngan ihsi thăwkin thil umdān nasazetin a rak thlengaw. Asinan hi cabu ih in zirh mi cu tuihni ih kan nunpi dingah a tāng lai thotho. Hi cabu hin Jesu Khrih cu sual hrangih raithawinak famkim le Pathian hnenih in hruaitu puithiam tlamtling a sinak a sawhkhih. Ziangti vekin zumtupawl in kan nun tinkim ah thianhlimnak kan dawi a ṭul ti khal a fiangter fawn. Apostol Peter ih a ngan vekin, amah Pathian a thianhlim ruangah thianghlim ve dingin Pathian in in duh a si (1Pe 1:16).\\nI. Thawinak hmangih a thianghlim mi Pathian pandan (bung 1-10)\\nII. A thianghlim mi Pathian hmaiah nun thianghlim ih nundān (bung 11-27)\\n1 Jehovah in Mosi a ko ih, Tawnawknak Puanthlam ihsin a hnenah, 2 «Israel tefapawl sim awla, an hnenah, ‹Nan lakih zokhal in Jehovah hnenah thilhlăn a rak ken tikah, sumhnám lakih ranpi rual lak ihta maw, rante rual lak ihta simaw a keng pei.\\n3 ‹A thilhlăn cu Meiur Thilhlăn ding ranpi rual lak ihta asile, sawisel ding um lo mi a pa a hlan pei, Jehovah hmaiih Tawnawknak Puanthlam luhnak hmaiah amai lungpuak rori in a hlan ding a si. 4 Cun Meiur Thilhlăn lu parah a kut a suang pei, cule amah aiah a hrangih sualkhuhthawinak tuahnak ah cumi cu cohlansak a si ding. 5 Jehovah hmaiah câwpa a that pei, cule Aaron fapa puithiampawl in a thisen an la pei ih, Tawnawknak Puanthlam luhnak kiangih Biakṭheng kimvel hmuahhmuah an theh pei. 6 Cule Meiur Thilhlăn cu a vun a lip pei ih, a sa a cánnâwi ṭheh ding a si. 7 Puithiam Aaron fapapawl in Biakṭheng parah meisa an ret pei ih, meisa parah remten thing an peng pei. 8 Cun Aaron fapa puithiampawl in a sa can cia pawl, a lu le a thaupawl cu Biakṭheng par meisa tlunih thing parah remten an ret pei, 9 asinan a sungrilpawl le a kepawl cu tidai in a khawlh pei. Cule puithiam in Jehovah hnenih rimthaw hrang meisa ih ur mi thilhlăn cu, Meiur Thilhlăn hrangah Biakṭheng parah a zaten a ur ding a si.\\n10 ‹A thilhlăn cu Meiur Thilhlăn ding rante rualpawl ihta me asilole tuu a si ahcun, sawisel ding um lo mi a pa a rak keng pei. 11 Jehovah hmaiah Biakṭheng sak lam sirah a that pei, cule Aaron fapa puithiampawl in a thisen cu Biakṭheng kimvel hmuahhmuah an theh pei. 12 Cule a lu le a thau thawn a sa a cánnâwi ṭheh ding ih, puithiam in Biakṭheng par mei tlunih thing parah remten a ret pei, 13 asinan a sungrilpawl le a kepawl cu tidai in a khawlh pei. Cun puithiam in a zaten a keng pei ih, Biakṭheng parah a ur pei, cumi cu Jehovah hnenih rimthaw, meisa ih ur mi thilhlăn, Meiur Thilhlăn a si.\\n14 ‹Cule Jehovah hnenih a thilhlăn Meiur Thilhlăn cu vâtepawl lak ihta asile, a thilhlăn hrangah thuropawl simaw, laileng notepawl simaw a rak keng pei. 15 Puithiam in cumi cu Biakṭheng ah a rak keng pei ih, a lu a merhtan hnuah, Biakṭheng parah a ur pei, a thisen cu Biakṭheng sirah a thlawrkâng pei. 16 Cule a cûr cu a hmulpawl thawn a thianfai pei ih, Biakṭheng nisuahnak lam sir, vutcâm retnak hmun ah a hlăwn pei. 17 Cun a thlapawl ṭhenawcat lo dingin a âwm a băuhthlek pei, cule puithiam cun Biakṭheng parih meisa tlun thing parah a ur pei. Cumi cu Jehovah hnenih rimthaw, meisa ih ur mi thilhlăn, Meiur Thilhlăn a si.\\n1 ‹Mi pakhat khat in Jehovah hnenah Thlairawl Thilhlăn a ken tikah, a thilhlăn cu sangvut phŭt a si pei. Cule a parah hriak a tawih pei ih, a parah frankinsense a hnih pei. 2 Aaron fapa puithiampawl hnenah a rak keng pei ih, an lakih mi pakhat in sangvut phŭt zate khat le hriak cu frankinsense zate thawn a la pei. Cule puithiam in cumi cu a zate aiah Biakṭheng parah a ur pei, cumi cu meisa ih ur mi thilhlăn, Jehovah hnenih rimthaw a si. 3 Thlairawl Thilhlăn hlei cu Aaron le a fapapawl hrangah a si pei. Cumi cu meisa ih ur mi Jehovah hrangih thilhlănpawl lakah a thianghlim zet mi a si.\\n4 ‹Cule thŭk ih kăn mi thilhlăn pakhat Thlairawl Thilhlăn hrangih na rak ken asile, hriak rawi mi sangvut phŭt ih tuah mi thilnu telh lo sangperpawl simaw, hriak măn mi thilnu telh lo sangper pátepawl simaw a si pei. 5 Asinan na thilhlăn cu khēngdau ih kăn mi Thlairawl Thilhlăn a si ahcun, sangvut phŭt ih tuah mi thilnu telh lo hriak thawi rawi mi a si pei. 6 Cumi cu na phelnâwi ṭheh pei ih, a parah hriak na tawih pei, cumi cu Thlairawl Thilhlăn a si.\\n7 ‹Na thilhlăn cu khuh mi beldau ih kăn mi Thlairawl Thilhlăn asile, sangvut phŭt le hriak ih tuah mi a si pei. 8 Himi thilpawl ih tuah mi Thlairawl Thilhlăn cu Jehovah hnenah na rak keng pei. Cule puithiam hnenih ap a si hnuah, anih in Biakṭheng kiangnaiah a rak keng pei. 9 Cun puithiam in Thlairawl Thilhlăn ziangmaw zât cu a zate aiah a la pei ih, Biakṭheng ah a ur pei. Cumi cu Jehovah hnenih rimthaw meisa ih ur mi thilhlăn a si. 10 Cule Thlairawl Thilhlăn hlei mi cu Aaron le a fapapawlih covo a si pei. Cumi cu meisa ih ur mi Jehovah hrangih thilhlănpawl lakah a thianghlim zet mi a si.\\n11 ‹Jehovah hnenih na rak ken mi Thlairawl Thilhlăn cu thilnu thawi tuah mi a si lo pei, ziangahtile Jehovah hnenah meisa ih ur mi ziang vek thilhlăn lak khalah thilnu simaw, khuaitizu simaw na ur cih lo pei. 12 Rah Hmaisabik Thilhlăn thuhla ah cun cupawl cu Jehovah hnenah nan keng ding a si, asinan rimthaw hrangah Biakṭheng parah aur ding an si lo. 13 Cule na Thlairawl Thilhlăn kip in cite na phulh pei ih, na Thlairawl Thilhlăn ah na Pathian thawi thukham cite na tuahnak beheuter sian ding a si lo. Na thilhlăn hmuahhmuah zawngah cite na keng ding a si.\\n2:12a ur: A ṭawng hrampi ah cun, «kaisohter» ti a si.\\n14 ‹Jehovah hnenah rah hmaisabikpawl lak ihta Thlairawl Thilhlăn na ken asile, Thlairawl Thilhlăn cu rah hmaisabikpawl vui hlâmte dēndip cia zo mi le meisa ih kăn mi na keng pei. 15 Cule a parah hriak na tawih pei ih, a parah frankinsense na culh pei. Cumi cu Thlairawl Thilhlăn a si. 16 Cun puithiam in a zate aiah a hrekkhat, thlairawl dēndip cia ziangmaw zât, hriak ziangmaw zât le frankinsense zate cu Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn hrangah a ur ding a si.\\n1 ‹A thilhlăn cu Remnak Thilhlăn raithawinak a si ih, ranpi rual lak ihta a nu maw a pa simaw a ken asile, cumi cu Jehovah hmaiah sawisel ding um lo a keng pei. 2 Cule a thilhlăn mi lu parah a kut a suang pei ih, Tawnawknak Puanthlam luhnak hramah a that pei, cule Aaron fapa puithiampawl in a thisen cu Biakṭheng kimvel hmuahhmuah an theh pei. 3 Cun Remnak Thilhlăn raithawinak ihta Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn a keng pei. A sungrilpawl tuamtu thau le a sungrilpawl bawhtu thau hmuahhmuah, 4 a kaileng pahnih le a hnak kapih um cuih kaileng pahnih bawhtu thau le kailengpawl tlunih a thinhnûn thaupawl tla a phawrh pei, 5 cule Aaron fapapawl in Jehovah hnenih rimthaw, meisa ih ur mi thilhlăn hrangah meisa tlun thing parih a um mi Meiur Thilhlănnak thawn cupawl cu Biakṭheng parah an ur cih ding a si.\\n6 ‹Jehovah hnenih Remnak Thilhlăn raithawinak hrangih a hlăn mi cu rante rual lak ihta asile, a nu a si ah simaw, a pa a si ah simaw sawisel ding um lo a keng pei. 7 A thilhlăn dingah tuufa no a ken a si ahcun, Jehovah hmaiah hitin a keng ding a si. 8 A thilhlăn mi lu parah a kut a suang pei ih, Tawnawknak Puanthlam hmaiah a that pei, cule Aaron fapapawl in a thisen cu Biakṭheng kimvel hmuahhmuah an theh pei.\\n9 ‹Cun Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn dingah Remnak Thilhlăn raithawinak ihta a hlan ding a si, a thau le a zāngruh thawi a naihnak a mei thau pumpi a phawrh ding a si. Cule a sungrilpawl tuamtu a thau le a sungrilpawl bawhtu thau hmuahhmuah, 10 a kaileng pahnih le a hnak kapih um cuih kaileng pahnih bawhtu thau le a kailengpawl tlunih a thinhnûn thaupawl cu a phawrh ding a si, 11 cule cupawl cu rawl vekin puithiam in Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn ah Biakṭheng parah a ur pei.\\n12 ‹Cule a thilhlăn cu me asile, cumi cu Jehovah hmaiah hitin a keng pei. 13 Anih cun a lu parah a kut a suang pei ih, Tawnawknak Puanthlam hmaiah a that pei, cule Aaron fapapawl in a thisen cu Biakṭheng kimvel hmuahhmuah an theh pei. 14 Cun a thilhlăn ihta Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn dingah a keng pei. A sungrilpawl tuamtu thau le a sungrilpawl bawhtu thau hmuahhmuah, 15 a kaileng pahnih le a hnak kapih um cuih kaileng pahnih bawhtu thau le a kailengpawl tlunih a thinhnûn thaupawl cu a phawrh pei, 16 cule cupawl cu rawl vekin puithiam in rimthaw hrangah meisa ih ur mi thilhlăn ah Biakṭheng parah a ur pei, a thau hmuahhmuah cu Jehovah ta a si.\\n17 ‹A thau siseh, a thisen siseh, nan ei lo pei ti mi hi nan cēnnak hmuahhmuah ah nan tesinfa san tiangin kumkhaw sakhaw dān a si pei,› tiah sim aw,» tiah a ti.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl hnenah, ‹Mi pakhat in Jehovah thupekpawl lakih pakhat khat dokalhih tum lo piin sual a tuah pang ih, tuah dingih mawi lo mi cupawl lakih pakhat khat a tuah pang asile, hitivekin na tuah ding a si.\\nPuithiam hrang Sual Thilhlăn\\n3 ‹Hriak thih puithiam in sual a tuah ih mipi parah mawhnak a thlenter asile, sual a tuah mi hrang Sual Thilhlăn dingah Jehovah hnenah sawisel ding um lo câwpa tûai keng seh. 4 Jehovah hmaiih Tawnawknak Puanthlam luhnak ah câwpa tûai cu a rak keng pei ih, cuih câwpa lu parah a kut a suang pei, cule Jehovah hmaiah câwpa cu a that pei. 5 Cun hriak thih puithiam in câwpa tûai thisen ziangmaw zât a la pei ih, Tawnawknak Puanthlam ah a rak keng pei. 6 Puithiam in thisen sungah a kutzung a vun hnim pei ih, thisen ziangmaw zât cu Hmun Thianghlim puanzar hmaiih Jehovah hmaiah vei sarih a theh pei. 7 Cule puithiam in Tawnawknak Puanthlam sungih a um mi Jehovah hmaiih rimhmui thaw urnak Biakṭheng kipawl parah thisen ziangmaw zât a mān pei, cule a tāng mi câwpa tûai thisen cu Tawnawknak Puanthlam luhnak hmaiih a um mi Meiur Thilhlăn Biakṭheng tawphah ah a thle ṭheh pei. 8 Anih in Sual Thilhlăn hrangah câwpa thau hmuahhmuah cu cumi ihsin a la ṭheh pei. A sungrilpawl tuamtu thau le a sungrilpawl bawhtu thau hmuahhmuah, 9 kaileng pahnih le a hnak kapih um cuih kaileng pahnih bawhtu thau le kailengpawl tlunih a thinhnûn thaupawl cu, 10 Remnak Thilhlăn raithawinak câwpa ihsin phawrh a si vekin a phawrhsuak pei. Cule cupawl cu puithiam in Meiur Thilhlănnak Biakṭheng parah a ur pei. 11 Asinan câwpa vun le a sa hmuahhmuah cu a lu le a kepawl, a sungrilpawl le a êk thawn, 12 câwpa cu a pumhlum in riahhmun khuarnak lengih vutcâm thletnak hmunfai ah a thiar ṭheh pei ih, thingpen parah mei in a ur pei; vutcâm thletnak hmun ah cumi cu ur ding a si.\\nMipi hrang Sual Thilhlăn\\n13 ‹Cun Israel mipi-umkhawm zaten tum lo piin sual an tuah ih, cuih sualnak cu mipungkhawmpawlih hmuh loin Jehovah thupek mi pakhat khat dokalhin tuah mawi lo thil pakhat khat an tuah asile, an mawh a si; 14 an sual tuah mi cu theihsuak a si tikah mipungkhawm in sual hrangah câwpa tûai an hlan pei ih, Tawnawknak Puanthlam hmaiah an rak keng pei. 15 Cule mipi-umkhawm upapawl in Jehovah hmaiih câwpa lu parah an kut an suang pei. Cun câwpa cu Jehovah hmaiah thah a si pei. 16 Hriak thih puithiam in Tawnawknak Puanthlam ah câwpa thisen ziangmaw zât a rak keng pei. 17 Cun puithiam in thisen sungah a kutzung a hnim pei ih, Jehovah hmaiih puanzar hmai lam kha thisen in vei sarih a theh pei. 18 Cule Tawnawknak Puanthlam sungih Jehovah hmaiih Biakṭheng kipawl parah thisen ziangmaw zât a mān pei, cule a tāng mi thisen cu Tawnawknak Puanthlam luhnak hmaiih a um mi Meiur Thilhlănnak Biakṭheng tawphah ah a thle ṭheh pei. 19 Anih in a thau hmuahhmuah cu a la pei ih, Biakṭheng parah a ur pei. 20 Cule Sual Thilhlăn câwpa parih a tuah vek cekci in cuih câwpa parah a tuah pei, cutivekcun a tuah ding a si. Cutin puithiam in an hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei ih, an sual ngaidam a si ding. 21 Cun câwpa cu riahhmun lengah a thiar pei ih, a hmaisa câwpa a ur vekin a ur ding a si. Cumi cu mipungkhawm hrangih Sual Thilhlăn a si.\\nHotu hrang Sual Thilhlăn\\n22 ‹Hotu pakhat in sual a tuah ih, tuah mawi lo mi thil ziang simaw Jehovah a Pathian thupekpawl lakih pakhat khat tum lo piin a tuah asile, amah cu a mawh a si, 23 asilole sual a tuah mi a sual a theihsuakawk asile, amai thilhlăn hrangah sawisel ding um lo mepa, me rual lakih mepa tuaite pakhat a rak keng pei. 24 Cule me lu parah a kut a suang pei ih, Meiur Thilhlăn ran an thahnak hmun ah Jehovah hmaiah a that pei. Cumi cu Sual Thilhlăn a si. 25 Puithiam in a kutzung in Sual Thilhlăn thisen ziangmaw zât a la pei ih, Meiur Thilhlănnak Biakṭheng kipawl ah a mān pei, cule a thisen cu Meiur Thilhlănnak Biakṭheng tawphah ah a thle pei. 26 Cule Remnak Thilhlăn raithawinak sathau vek cekci in a thau cu Biakṭheng parah a ur pei. Cule puithiam in a sualnak thuhla ah sualkhuhthawinak a tuahsak pei ih, a sual ngaidam a si ding.\\nBulpak hrang Sual Thilhlăn\\n27 ‹aMivantlang lakih mi pakhat khat in tuah mawi lo mi pakhat khat Jehovah thupekpawl lak ihta ziang simaw tuahnak in tum lo piin sual a tuah pang asile, anih cu a mawh a si, 28 asilole sual a tuah mi a sualnak a theihsuakawk asile, sual a tuah mi a sualnak hrangah thilhlăn ah sawisel ding um lo menu pakhat, mepawl lakih menu note pakhat a rak keng pei. 29 Cule Sual Thilhlăn lu parah a kut a suang pei ih, Meiur Thilhlănnak hmun ah Sual Thilhlănnak a that pei. 30 Cun puithiam in a kutzung in cuih thisen ziangmaw zât a la pei ih, Meiur Thilhlănnak Biakṭheng kipawl parah a mān pei, cule a hlei mi thisen hmuahhmuah cu Biakṭheng tawphah ah a thle ṭheh pei. 31 Remnak Thilhlăn raithawinak thau a phawrh vek cekci in a thau hmuahhmuah a phawrh pei, cule puithiam in Jehovah hnenih rimthaw si dingah Biakṭheng parah a ur pei. Cule puithiam in a hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei ih, a sual ngaidam a si ding.\\n4:27a Mivantlang: Hebru cun «ram-mi» tinak a si.\\n32 ‹A Sual Thilhlăn dingah tuufa no a rak ken asile, sawisel ding um lo a nu a rak keng pei. 33 Cun Sual Thilhlăn lu parah a kut a suang pei ih, Meiur Thilhlăn ran an thahnak hmun ah Sual Thilhlăn dingah a that pei. 34 Puithiam in a kutzung in cuih Sual Thilhlăn thisen ziangmaw zât a la pei ih, Meiur Thilhlănnak Biakṭheng kipawl parah a mān pei, a hlei mi thisen hmuahhmuah cu Biakṭheng tawphah ah a thle ṭheh pei. 35 Remnak Thilhlăn raithawinak ihta tuufa no thau a phawrh vek cekci in a thau hmuahhmuah a phawrh pei. Cun cumi cu puithiam in Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlănpawl bangtukin Biakṭheng parah a ur pei. Cutin sual a tuah mi a sualnak hrangah puithiam in sualkhuhthawinak a tuah pei, cule a sual ngaidam a si ding.\\n1 ‹Mi pakhat cu mi ih thukamnak tuah awthâwm hna ih theiin a thil hmuh mi thuhla ah simaw, a thil theih mi thuhla ah simaw theihpitu a si ih, thuṭhennak hmaiih phuang dingih fial a si hnu khalah rel duh loin, sual a tuah asile, a mawhsualnak cu amah in a phur ding.\\n2 ‹Asilole mi pakhat in a thianglo mi ziangkhal, a thianglo mi ramsa simaw, a thianglo mi sumhnám ruak simaw, a thianglo mi băwkvâk thilnung ruak simaw a thamngah asile, thei lo piih a tham mi a si hmanah amah khal a thianglo mi le mimawh a si thotho. 3 Asilole minung thianlonak a thamngah asile, milai bawrhbangter theitu ziang vek thianlonak a si khalle, thei lo piih a tham mi a si hmanah a theihsuah tiktikah cun mimawh a si ding.\\n4 ‹Asilole mi pakhat cu a ṭha simaw, a sia simaw tuah dingin ruat lo pi ih sia a săm zuahzo asile, milai in a thukamnak in ziang vek a phuan a si khalle, thei lo piih tuah a si hmanah, a theihsuah tiktikah cun himi thuhla pauhpauh ah mimawh a si ding.\\n5 ‹Cule hitin a si ding, himi thuhlapawl lakih pakhat khat ah a mawh ti a lăng ah cun, sual ka rak tuah ngai tiah a phuang pei, 6 cule Sual Thilhlăn dingah rante rual lak ihta a nu, tuufa no a nu asilole mefano a nu cu sual a tuah mi a sualnak hrangah Jehovah hnenah amai Mawh Thilhlăn ah a rak keng pei. Cule puithiam in a sualnak thuhla ah a hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei.\\n7 ‹Tuufano a rak ken thei lo asile, a sual tuah mi amai mawh hrangah thuro pahnih asilole laileng no pahnih cu Jehovah hnenah a rak keng pei, pakhat cu Sual Thilhlăn dingah, a dang pakhat cu Meiur Thilhlăn dingah a si pei. 8 Cule puithiam hnenah a rak keng hai pei ih, puithiam in Sual Thilhlăn hrang a hlan hmaisa pei, cule tánsuak ngaingai lo dingin a hngawng in a lu a merh ding a si. 9 Cun puithiam in Sual Thilhlănnak thisen ziangmaw zât kha Biakṭheng sirah a theh pei, cule thisen hlei mi cu Biakṭheng tawphah ah a thlawrkâng pei. Cumi cu Sual Thilhlăn a si. 10 Cule a pahnihnak cu cīn le dān bangtukin Meiur Thilhlăn ah a hlan ding a si. Cule sual a tuah mi a sualnak hrangah puithiam in amai aiawhin sualkhuhthawinak a tuah pei, cule a sual ngaidam a si ding.\\n11 ‹Asinan thuro pahnih le laileng no pahnih khal a keng thei cuang lo asile, sual a tuahtupa in Sual Thilhlăn dingah sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat a rak keng pei. Cumi parah hriak a tawih lo pei ih, frankinsense khal a culh lo pei, ziangahtile cumi cu Sual Thilhlăn a si. 12 Cun cumi cu puithiam hnenah a rak keng pei, cule puithiam in a zate aiah zate khat in a la pei ih, Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlănpawl bangtukin Biakṭheng parah a ur pei. Cumi cu Sual Thilhlăn a si. 13 Puithiam in cu pa hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei, hi thilpawl lakih pakhat khat a tuah mi a sualnak ruangah a si ih, a sual ngaidam a si ding. Thlairawl Thilhlăn vek thothoin a hlei cu puithiam covo a si pei,› tiin sim aw,» tiah a sim.\\n14 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 15 «Mi pakhat rinum loin a nung ih, Jehovah-ih athil thianghlimpawl thawi pehparin tum lo piih sual a tuah asile, Mawh Thilhlăn hrangah rante rualpawl lak ihta sawisel ding lo tuucang pakhat, hmun thianghlim shekel bangtukin ngun tangka shekel man awmtawk na ti zăt cu Mawh Thilhlăn hrangah Jehovah hnenah a rak keng ding a si. 16 Cule thil thianghlim thawi pehparih sual a tuah mi hrangah rĕmṭhatsalnak a tuah pei, cule ṭhen nga ṭhen khat bêtin puithiam a pe ding a si. Cule puithiam in Mawh Thilhlăn tuucang thawn a hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei, cule a sualnak cu ngaidam a si ding.\\n5:15a thil thianghlimpawl: ṭhen hra ṭhen khat, thlaithar lam thu siseh, thilhlăn ei lam thu a simnak a si.\\n17 «Mi pakhat in sual a tuah ih, Jehovah thupekpawl in tuah lo dingih a kham mi hi thilpawl lakih pakhat khat sual a tuah asile, thei lo piih a tuah mi a si hmanah, a mawhsual thotho ih, amai mawhsualnak cu a phur ding a si. 18 Cule Mawh Thilhlăn dingah a man a awmtawk na ti zât in rante rual lak ihta sawisel ding um lo tuucang pakhat puithiam hnenah a rak keng pei. Cule tum lo piih sual a tuah mi a theihlonak thu ah puithiam in a hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei, cule a sualnak cu ngaidam a si ding. 19 Cumi cu Mawh Thilhlăn a si, Jehovah dokalhin a mawh taktak a si,» tiin a sim.\\nBulpak Mawh Thilhlăn\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Mi pakhat in a kilhim dingih amah an ap mi thu ah simaw, tiamkam mi thu ah simaw, mi a suamnak thu ah simaw a innhnenpa bumnak in Jehovah parah sual tuahin rinum loih a um asile, asilole a innhnen thil a lawnsak ah simaw, 3 asilole anih in thil hlo sarin le cumi thu cu pheh tahratin, dik lo takin sia a săm ah simaw, mi pakhat khat in hi thilpawl lakih pakhat khat tuahnak in a sual asile, hitin a si ding. 4 Sual a tuah ih mimawh a si ruangah, a rûk mi siseh, a laksak mi thil siseh, kilhim dingih a hnenih ap mi siseh, a thil hlo sar mi siseh, 5 dik lo takih sia a săm zo mi thu hmuahhmuah siseh, a rūlsal ṭheh ding a si. Kimcângten a rulh hleiah ṭhen nga ṭhen khat a bêt pei, cule a Mawh Thilhlăn a hlăn ni ah a neitu pauhpauh hnenah a pe ding a si. 6 Cule Jehovah hnenah a Mawh Thilhlăn a rak keng pei, Mawh Thilhlăn hrangah rante rual lak ihta sawisel ding um lo tuucang pakhat cu a man awmtawk na ti zât in puithiam hnenah a rak keng pei. 7 Cutin puithiam in Jehovah hmaiah a hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei, cule hi thilpawl lakih pakhat khat a rak tuah mi mawh cu ngaidam a si ding,» tiin a sim.\\nMeiur Thilhlăn Dān\\n8 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 9 «Aaron le a fapapawl hnenah, ‹Himi hi Meiur Thilhlăn hrang dān a si, Meiur Thilhlăn cu zanvarten zing lam tiang Biakṭheng thŭk parah a um pei, cule Biakṭheng meisa cu a alh ringring ding a si. 10 Cule puithiam in a patzai sinfen a hruk pei ih, a patzai bâwngbite cu a taksa sangtubik ah a hruk pei, cule Biakṭheng parih meisa in a ur zo mi Meiur Thilhlănnak vutcâm cu a rût pei ih, Biakṭheng sirah a ret pei. 11 Cun a sinfen a hlít pei ih, sinfen dangpawl a hruk pei, riahhmun leng hmunfai ah vutcâm a thiar pei. 12 Cule Biakṭheng parih meisa cu a alh ringring pei; cumi cu a mit ding a si lo. Cule puithiam in zing tin zanthing a tik ṭheu pei ih, a parah Meiur Thilhlăn remten a ret ṭheu pei, cule a parah Remnak Thilhlănpawlih thau a ur pei. 13 Biakṭheng parah meisa a alh ringring pei; cumi cu a mit dah lo pei.\\nThlairawl Thilhlăn Dān\\n14 ‹Himi cu Thlairawl Thilhlăn dān a si. Aaron fapapawl in cumi cu Jehovah hmaiih Biakṭheng parah an hlan pei. 15 Thlairawl Thilhlăn sangvut phŭt ṭhuam khat cu Thlairawl Thilhlăn parih hriak le frankinsense zate thawn a la pei, cule rimthaw hrangah a zate aiah Jehovah hnenah Biakṭheng parah a ur pei. 16 Cule Aaron le a fapapawl in a hlei mi cu an ei pei, hmun thianghlim ah thilnu telh lo sang thawn an ei pei, Tawnawknak Puanthlam tualrawn ah an ei ding a si. 17 Cumi cu thilnu thawi kăn ding a si lo. Meisa ih ur mi keimai thilhlănpawl sung ihsin an covo dingah anmah ka pe hai a si, cumi cu Sual Thilhlăn le Mawh Thilhlăn bangin a thianghlim zet mi a si. 18 Aaron tefapawl lakih mipa hmuahhmuah in an ei pei. Cumi cu Jehovah hnenah meisa ih ur mi thilhlănpawl thawn pehparawin nan tesinfanau san tiangin sakhaw dān a si kumkhua pei. Cupawl a daitu pauhpauh cu an thianghlim pei,› tiin thu pe aw,» tiin a sim.\\nPuithiam hrang Thlairawl Thilhlăn Dān\\n19 Jehovah in Mosi hnenah, 20 «Himi cu amah hriak thih a si ni ah, Aaron le a fapapawl in Jehovah hnenih an hlăn ding mi thilhlăn a si. Sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat cu ni tin Thlairawl Thilhlăn hrangah, a hrek zing lamah, a hrek sîm lamah an hlan ding a si. 21 Cumi cu khēngdau pakhat ah hriak thawn tuah ding a si. Cumi cu a rawiawkngah tikah na run kenglut pei. Thlairawl Thilhlăn kăn ih phel mi cu Jehovah hnenih rimthaw dingah na hlan pei. 22 A fapapawl lak ihsin a aiawhtu dingih hriak thih puithiam in a hlan pei. Cumi cu Jehovah hrangah sakhaw dān a si kumkhua. A pumhlum ih ur ṭheh a si pei. 23 Ziangahtile puithiam hrangih Thlairawl Thilhlăn kip cu a pumhlum ih ur ding a si. Cumi cu ei ding a si lo,» tiin a sim.\\nSual Thilhlăn Dān\\n24 Jehovah in Mosi hnenah, 25 «Aaron le a fapapawl hnenah, ‹Himi cu Sual Thilhlăn dān a si, Meiur Thilhlăn an thahnak hmun ah Jehovah hmaiah Sual Thilhlăn hrangah thah a si pei. Cumi cu a thianghlim zet mi a si. 26 Sual hrangih a hlantu puithiam in cumi cu a ei pei. Cumi cu Tawnawknak Puanthlam tualrawn sungih hmun thianghlim ah ei ding a si. 27 Sa a daitu pauhpauh cu an thianghlim pei. Cule a thisen in a thehngah mi sinfen pauhpauh cu hmun thianghlim ah a thehngahnak zawn na sawp pei. 28 Asinan a suannak leibel cu khuai ṭheh ding a si. Cule darbel ih suan asile, hnulfai ih tidai ih tleŭhfai ding a si. 29 Puithiampawl lakih mipa hmuahhmuah cun cumi cu an ei thei. Cumi cu a thianghlim zet mi a si. 30 Asinan hmun thianghlim ah sualkhuhthawinak tuah dingih Tawnawknak Puanthlam sungih kenluh mi Sual Thilhlăn thisen cu ei ding a si lo. Cumi cu meisa ih ur ding a si.\\nMawh Thilhlăn Dān\\n1 ‹Cuvek thothoin himi cu Mawh Thilhlăn dān a si, cumi cu a thianghlim zet mi a si. 2 Meiur Thilhlăn ran an thahnak hmun ah Mawh Thilhlăn an that pei. Cule anih in cuih thisen in Biakṭheng par kimvel hmuahhmuah a theh pei. 3 Cule cumi ihta a thau hmuahhmuah a keng pei. A mei thau le a sungrilpawl tuamtu thau, 4 a kaileng pahnih le a hnak kapih um cuih kaileng pahnih bawhtu thau, a kailengpawl tlunih a thinhnûn thaupawl a phawrh pei. 5 Cule puithiam in cupawl cu Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn dingah Biakṭheng parah a ur hai pei. Cumi cu Mawh Thilhlăn a si. 6 Puithiampawl lakih mipa pauhpauh in cumi cu an ei thei. Cumi cu hmun thianghlim ah ei ding a si. Cumi cu a thianghlim zet mi a si.\\n7 ‹Mawh Thilhlăn cu Sual Thilhlăn vek thotho a si, an pahnih hrangah dān pakhat lawng a um. Sualkhuhthawinak tuahtu puithiam in cuih thilhlăn cu a co pei. 8 Cule mi pakhat khat ih Meiur Thilhlăn hlantu puithiam in a ken mi Meiur Thilhlăn-ih phaw cu amai hrangah a co pei. 9 Thlairawl Thilhlăn thŭk ih kăn mi le sĭn mi beldau asilole khēngdau ih kăn mi hmuahhmuah khal cumi a kengtu puithiam covo a si ṭheh pei. 10 Thlairawl Thilhlăn pauhpauh hriak rawi le rawi lo khal, Aaron fapapawl in zatrepten an co pei.\\nRemnak Thilhlăn Dān\\n11 ‹Himi cu Jehovah hnenih anih in a hlăn ding mi Remnak Thilhlăn raithawinak dān a si. 12 Anih in lungawi thu simnak hrangih a hlăn asile, lungawi thu sim raithawinak thawn, hriak rawi mi thilnu telh lo sangperpawl thawn, hriak măn mi thilnu telh lo sangper pátepawl asilole hriak rawi mi sangphŭt ṭha zetih nāwn mi sang thawn a hlan pei. 13 Cuih sangperpawl hleiah amai Remnak Thilhlăn lungawi thu sim raithawinak cu thilnu rawi mi sang thawn amai thilhlăn ah a keng cih ding a si. 14 Cule cumi sung ihsin Jehovah hnenih cawikhai thilhlăn hrangah thilhlăn pakhat ah sang pakhat fingfing a keng pei. Cumi cu Remnak Thilhlăn thisen thehtu puithiam ta a si pei.\\n15 ‹Lungawi thu simnak hrangih amai Remnak Thilhlăn raithawinak sa cu a hlăn ni lala ah ei a si pei. A thaizing tiang pakhat hman a hlah lo pei. 16 Asinan amai thilhlăn thawinak cu thutiam simaw, lungpuak thawhhlawm simaw asile, cumi cu a raithawinak a ken ni lala ah ei a si pei, asinan a hlei cu a thaisun khalah ei theih a si pei, 17 a ni thumnak ih a tāng mi raithawinak sa cu meisa in ur tengteng ding a si. 18 Cule a Remnak Thilhlăn raithawinak sa pakhat khat a ni thumnak ah ei a si pang asile, cohlan a si lo ding ih, a thilhlăn mi khal hlan ih siarsak a si lo pei, cumi cu a hlantuih hrangah fihnungza a si ding ih, cumi a eitu tu in mawh an phur ding.\\n19 ‹Thil thianglo pakhat khat a daingahtu sa cu ei si hlah seh. Cumi cu meisa ih ur ding a si. Cule a thiang mi sa lawngte cu mithiang hmuahhmuah in an ei thei. 20 Asinan mi a thianlo laiih Jehovah ta a si mi Remnak Thilhlăn raithawinak sa a eitu cu a mipawl lak ihsin sahcat a si pei. 21 Cuihhleiah milai thianlonak siseh, rannung thianlonak siseh, asilole fihnungza thil pakhat khat ti vek thil thianglo pakhat khat a thâmtu le Jehovah ta a si mi Remnak Thilhlăn raithawinak sa a eitu cu a mipawl lak ihsin sahcat a si pei,› tiin sim uh,» tiah a sim.\\nThau le Thisen Ei lo Ding\\n22 Jehovah in Mosi hnenah, 23 «Israel tefapawl hnenah, ‹Câwpa thau siseh, tuu thau siseh, me thau siseh zianghman nan ei lo pei. 24 Cule amah teih a thi mi ran thau le sahrangpawl ih deh mi thaupawl cu thil dangah cun ziang vek khalah hman theih a si, asinan a ei lawngte nan ei hrimhrim lo pei. 25 Ziangahtile zokhal Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn milaipawl ih an hlăn mi ṭilva thau a eitu, cumi a eitu cu an mipawl lak ihsin sahcat a si pei. 26 Cuihhleiah vâte siseh, rannung siseh, nan cēnnak pauhpauh ah ziang thisen hman nan ei lo pei. 27 Thisen pakhat khat a eitu pauhpauh, cu pa cu a mipawl lak ihsin sahcat a si pei,› tiin sim aw,» tiah a sim.\\n28 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 29 «Israel tefapawl hnenah, ‹Jehovah hnenih Remnak Thilhlăn raithawinak a hlantu cun a Remnak Thilhlăn thawinak sung ihta Jehovah hnenah a thilhlăn a keng ding a si. 30 Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlănpawl cu amai kut rori in a rak keng pei. A ṭāng cu Jehovah hmaiih sēp thilhlăn dingah sēp a si theinak dingah a thau cu a ṭāng thawn a rak keng pei. 31 Cule puithiam in a thau cu Biakṭheng parah a ur pei, a ṭāng lawngte Aaron le a fapapawlih covo a si pei. 32 Na Remnak Thilhlăn raithawinak sung ihsin cawikhai thilhlăn dingah a vawrh lam cāwn khal puithiam na pe pei. 33 Aaron fapapawl lakih Remnak Thilhlăn thisen le a thau a hlantu pauhpauh cun anmai vo ah a vawrh lam cāwn an co pei. 34 Ziangahtile an Remnak Thilhlăn raithawinakpawl ihsin Israel tefapawl hnenin sēp thilhlăn-ih a ṭâng le cawikhai thilhlăn a cāwn cu ka laksak hai zo ih, kumkhaw sakhaw dān dingah Israel-mipawl hnen ihsin puithiam Aaron le a fapapawl ka pe zo,› tiah sim aw,» tiin a sim.\\n35 Himi cu Mosi in puithiam dinhmun in Jehovah rian dingah a ap hai ni ah, Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn lak ihta Aaron le a fapapawl covo dingih a serhhran mi a si. 36 An tesinfa san tiangin kumkhaw sakhaw dān dingih anmah hriak a thih hai ni ah himi cu Israel tefapawl in anmah pe dingah Jehovah in thu a rak pe.\\n37 Himi cu Meiur Thilhlăn, Thlairawl Thilhlăn, Sual Thilhlăn, Mawh Thilhlăn, serhhrannak le Remnak Thilhlăn raithawinak pawl hrangih dān a si, 38 cumi cu Sinai Ramṭhing ah an thilhlănpawl Jehovah hnenih hlan dingin Israel tefapawl thu a pek ni ah Jehovah in Sinai Tlang parah Mosi hnenih thu a rak pek mi a si.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Aaron le a hnenih um a fapapawl, sinfenpawl, hnih mi hriak, Sual Thilhlăn câwpa tûai pakhat, tuucang pahnih le thilnu telh lo sang kho khat rak keng aw, 3 cule Tawnawknak Puanthlam luhnak hmaiah mipi-umkhawm hmuahhmuah fĭnkhawmawter hai aw,» tiin a sim.\\n4 Cule Jehovah in amah thu a pek vekin Mosi cun a tuah. Cule mipi-umkhawm cu Tawnawknak Puanthlam luhnak hmaiah an fĭnkhawmaw.\\nAaron in Puithiam Lubik Hnipuan a Hruh\\n5 Cule Mosi in mipi-umkhawm hnenah, «Himi cu tuah dingih Jehovah ih thu a pek mi a si,» tiah a ti. 6 Cun Mosi in Aaron le a fapapawl cu a hruai ih, tidai in a khawlh hai. 7 Cule Aaron cu kâwrfualpi a hruhter ih, taikhap a khapsak, kâwrfual a hruhter ih Puithiam Kâwrcung a hruhter, cule thiam zetih tah mi Puithiam Kâwrcung taiṭēm a khăpsak ih, cumi in a parah Puithiam Kâwrcung cu a ṭawn. 8 Cun a parah ṭāngbĕn a hruhter ih, ṭāngbĕn sungah Urim le Thummim a ret. 9 Cule a lu ah puithiam lubik lupâwng a pâwngter. Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin lukhap thianghlim sui tlep khal puithiam lubik lupâwng hmai lamah a bĕn.\\nBiakbûk le Aaron Hriak Thihnak\\n10 Mosi in hnih mi hriak khal a la ih, Biakbûk le a sungih um thil hmuahhmuah a hnih ih, a serhhran hai. 11 Hriak in Biakṭheng vei sarih a theh ih, Biakṭheng le a bungrua hmuahhmuah, Maihum le a tohkualpawl cu serhhran hai dingah a hnih. 12 Cule amah serhhran dingah, Aaron-ih lu ah hnih mi hriak ziangmaw zât a thlerh ih, a thih.\\n13 Cun Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin, Mosi in Aaron fapapawl cu a hruai ih, kâwrfualpi a hruhter hai, taiṭawn in an tâi a ṭawnsak hai ih, an parah lupâwng a pâwngter.\\nSerhhrannak hrang Thawhhlawm\\n14 Cule Mosi in Sual Thilhlăn hrangah câwpa a rak keng. Cun Aaron le a fapapawl in Sual Thilhlăn câwpa tûai lu parah an kut an suang, 15 cule Mosi in cumi cu a that. Cun a thisen a la ih, a kutzung in Biakṭheng kimvel hmuahhmuah ih kipawl ah a mān ṭheh, cule Biakṭheng cu a thianfai. Cule thisen cu Biakṭheng tawphah ah a thle ih, a parih sualkhuhthawinak tuah dingah Biakṭheng cu a serhhran. 16 Cun a sungrilpawl parih thau hmuahhmuah, a thinhnûn thau le a kaileng pahnih le an thaupawl cu a la ih, Mosi in cupawl cu Biakṭheng parah a ur. 17 Asinan câwpa cu a vun, a sa le a êk tla Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin riahhmun khuarnak lengah meisa in a ur.\\n18 Cun Meiur Thilhlăn dingah Mosi in tuucang a rak keng. Cule Aaron le a fapapawl in tuucang lu parah an kut an suang, 19 cule Mosi in cumi cu a that. Cun anih in Biakṭheng kimvel hmuahhmuah thisen a theh. 20 Cule anih in tuucang sa cu a cánnâwi ṭheh ih, Mosi in a lu, a sa cannāwi mipawl le a thaupawl cu a ur. 21 Cun tidai in a sungrilpawl le a kepawl a khawlh. Cule tuucang cu Mosi in Biakṭheng parah a zaten a ur ṭheh. Cumi cu Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn, rimthaw Meiur Thilhlăn a si.\\n22 Cule Mosi in serhhrannak tuucang a si mi, a pahnihnak tuucang a rak keng. Cun Aaron le a fapapawl in tuucang lu parah an kut an rak suang, 23 cule Mosi in cumi cu a that. A thisen hrekkhat a lâk ih, Aaron-ih vawrh lam hna zimah le a vawrh lam kut zungpi le a vawrh lam ke zungpi ah a hnih. 24 Cun anih in Aaron fapapawl cu a rak hruai hai. Cule Mosi in an vawrh lam hna zimah le an vawrh lam kut zungpi le an vawrh lam ke zungpi ah thisen ziangmaw zât a măn. Cule Mosi in Biakṭheng kimvel hmuahhmuah cu thisen a theh. 25 Cun anih in sathau, a mei thau, a sungrilpawl bawhtu thau hmuahhmuah, a thinhnûn thaupawl, a kaileng pahnih le an parih thau le a vawrh lam cāwnpawl cu a la. 26 Cule Jehovah hmaiih a um mi thilnu telh lo sang kho sung ihta thilnu telh lo sangper pakhat, hriak măn mi sangper pakhat le sangper páte pakhat a la ih, a thau par le a vawrh lam cāwn parah a ret hai, 27 cule anih in hipawl hmuahhmuah cu Aaron-ih kut le a fapapawlih kut ah a ret ih, Jehovah hmaiih sēp thilhlăn hrangah cupawl cu a sēp. 28 Cun Mosi in cupawl cu an kut ihsin a lâk ih, Biakṭheng parih Meiur Thilhlăn hrangah a ur. Cupawl cu rimthaw hrangih serhhran thilhlănpawl an si. Cumi cu Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn a si. 29 Cule Mosi in a ṭāng cu a lâk ih, Jehovah hmaiih sēp thilhlăn hrangah a sēp. Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin serhhrannak tuucangih ṭāng cu Mosi vo a si.\\nAaron le a Fapapawl Tithianghlimnak\\n30 Mosi in hnih mi hriak hrekkhat le Biakṭheng parih um thisen hrekkhat a lâk ih, Aaron le a sinfen le a fapapawl le a hnenih um a fapapawlih sinfen cu a theh. Cule anih in Aaron, a sinfen, a fapapawl le a hnenih um a fapapawlih sinfen cu a serhhran.\\n31 Cule Mosi in Aaron le a fapapawl hnenah, «Tawnkhawmawknak Puanthlam luhnak ah sa sûang uhla, ‹Aaron le a fapapawl in an ei pei,› tiih thu ka lo pek vekin serhhranawknak thilhlăn kho sungih sang cu cu tawkah ei uh. 32 Sa hlei le sang hlei pawl cu meisa in nan ur pei. 33 Cule nan serhhranawknak nipawl a cem hlanlo ni sarih sung Tawnawknak Puanthlam luhnak leng nan suak lo pei. Anih in ni sarih sung a lo serhhran hai ding a si. 34 Anih in tuihsun ih a tuah vek cekci hin nan hrangih sualkhuhthawinak lo tuahsak dingin Jehovah in thu a rak pe zo a si. 35 Curuangah thupek ka si zo bangin nan thihlonak dingah, ni sarih sung a sun a zanin Tawnawknak Puanthlam luhnak hmaiah nan um pei ih, Jehovah thucah cu nan thlun ringring pei,» tiah a ti. 36 Cule Mosi hmangih Jehovah in thu a rak pek mi hmuahhmuah cu Aaron le a fapapawl in an tuah ṭheh.\\nPuithiampawl Rawngbawl an Thăwk\\n1 Mosi in Aaron le a fapapawl le Israel upapawl a kawh hnu a ni riatnak ah hitin a si. 2 Anih in Aaron hnenah, «Sual Thilhlăn hrangah sawisel ding um lo câwpa no pakhat le Meiur Thilhlăn hrangah sawisel ding um lo tuucang pakhat na hrangah la awla, cupawl cu Jehovah hmaiah keng hai aw. 3 Cule Israel tefapawl hnenah, ‹Sual Thilhlăn hrangah mepawl lakih mepa no pakhat, Meiur Thilhlăn hrangah sawisel ding um lo kum khat ti veve mi câwpa no pakhat le tuufa no pakhat, 4 Jehovah hmaiih raithawi dingah, Remnak Thilhlănpawl hrangah câwpa pakhat le tuucang pakhat le hriak rawi mi Thlairawl Thilhlăn khal la uh, ziangahtile tuihsun ah Jehovah cu nan hnenah a lang ding,› tiin na sim pei,» tiah a ti.\\n5 Cule Tawnawknak Puanthlam hmaiah Mosi ih thu a pek mi cu an rak keng. Cule mipi-umkhawm hmuahhmuah in an rak naih ih, Jehovah hmaiah an ding. 6 Cun Mosi in, «Himi cu tuah dingah Jehovah in thu a lo pek mi thil a si ih, Jehovah ropitnak nan hnenah a lang ding,» tiah a ti. 7 Cule Mosi in Aaron hnenah, «Biakṭheng kiangah feh awla, nangmai Sual Thilhlăn le Meiur Thilhlăn hlan aw, cule nangmai hrang le mipi hrangah sualkhuhthawinak tuah aw. Jehovah ih thupek vekin mipi thilhlăn hlan awla, an hrangah sualkhuhthawinak tuah aw,» tiah a ti.\\n8 Curuangah Aaron cu Biakṭheng kiangah a feh ih, amai hrangah Sual Thilhlăn câwpa no a that. 9 Cun Aaron fapapawl in thisen cu a hnenah an rak keng. Cule thisen sungah a kutzung a vun hnim ih, Biakṭheng kipawl parah a mân, cule Biakṭheng tawphah ah thisen cu a thlet. 10 Asinan Mosi hnenih Jehovah in thu a rak pek vekin Sual Thilhlăn ihta a thau, a kailengpawl le a thinhnûn thaupawl cu Biakṭheng parah a ur. 11 A sa le a vun cu riahhmun khuarnak lengah meisa in a ur.\\n12 Cule anih in Meiur Thilhlăn hrangah ran a that, cule Aaron fapapawl in a thisen cu amah an pe ih, cumi in Biakṭheng kimvel hmuahhmuah a theh ṭheh. 13 Cun Meiur Thilhlăn cu a sa cannāwi mi le a lu thawn amah an pe ih, anih in cupawl cu Biakṭheng parah a ur hai. 14 Cule anih in a sungrilpawl le a kepawl cu tidai in a khawlh ih, Biakṭheng parah Meiur Thilhlăn thawn a ur cih hai.\\nJehovah hnenin Meisa\\n15 Cun anih in mipi thilhlăn a rak keng ih, mipi hrangih Sual Thilhlăn a si mi mepa a la ih a that, cule a hmaisa bangtukin sual hrangah a hlan. 16 Cule anih in Meiur Thilhlăn a rak keng ih, a dān bangtukten a hlan. 17 Cun anih in Thlairawl Thilhlăn a rak keng, ṭhuam khat in a la ih, zing lam Meiur Thilhlăn zawngah cumi cu Biakṭheng parah a ur.\\n18 Anih in mipi hrang a si mi Remnak Thilhlăn raithawinakpawl hrangah câwpa le tuucang pawl khal a that. Cule Aaron fapapawl in a hnenah thisen an pe ih, anih in Biakṭheng kimvel hmuahhmuah a theh ṭheh. 19 Cule câwpa thau le tuucang thau, a mei thau, a sungrilpawl tuamtu le a kailengpawl le a thinhnûn thaupawl khal a hnenah an run pe. 20 Cule a thau cu a ṭâng parah an ret. Cun anih in a thau cu Biakṭheng parah a ur. 21 Asinan a ṭâng le a vawrh lam cāwn cu Mosi in thu a rak pek vekin Aaron in Jehovah hmaiah sēp thilhlăn ah a sêp.\\n22 Cun Aaron cu mipi lamah a kut a hei thlir ih, mal a sawm hai, cule Sual Thilhlăn le Meiur Thilhlăn le Remnak Thilhlănpawl a hlănnak ihsin a rung ṭum. 23 Cule Mosi le Aaron cu Tawnawknak Puanthlam ah an lut. Cule an ra suak ih, mipi mal an sawm. Cun Jehovah ropitnak cu mipi hmuahhmuah hnenah a lang, 24 cule Jehovah hmai ihsin meisa a ra suak ih, Meiur Thilhlăn le Biakṭheng parih thau cu a kangrál ṭheh. Mipi hmuahhmuah in cumi an hmuh tikah an au ih, an băwkkhup ṭheh.\\n1 Aaron fapa Nadab le Abihu in meiling suahdur an la veve ih, a sungah meisa an ret, a parah rimhmui an paih, cule Jehovah ih thupek loin, Jehovah hmaiah meisa danglam an hlan. 2 Cule Jehovah hnen ihsin meisa a ra suak ih, anmah cu a kāng hai ih, Jehovah hmaiah an thi. 3 Cule Mosi in Aaron hnenah, «Jehovah in,\\n‹Keimah i naihtu cun,\\nThianghlim ah i ruat tengteng hai seh;\\nCule mipi hmuahhmuah hmaiah sunlawih ka si ding,›\\ntiin a sim,» tiah a ti.\\nCule Aaron cu daiten a um.\\n4 Mosi in Aaron paseu Uzziel fapa Mishael le Elzafan a ko hai ih, an hnenah, «Ra nâi uh, nan unaupawl hi Hmun Thianghlim hmai ihsin riahhmun khuarnak lengah thiarsuak uh,» tiah a ti hai. 5 Cutin annih cun an rak naih ih, Mosi ih sim vekin riahhmun khuarnak lengah an kâwrfualpi in an hei thiarsuak hai.\\n6 Cule Mosi in Aaron le a fapa Eleazar le Ithamar tepawl hnenah, «Nan lukhuh nan hlîp lo pei ih, nan hnipuan nan thlek lo pei, culoasile nan thi ding, cule mipi-umkhawm hmuahhmuah parah thinlingnak a rung tla ding. Asinan nan unau Israel sungza pumpi cun Jehovah ih a urkăng mi, mikāngpawl cu ṭah ko hai seh. 7 Tawnawknak Puanthlam luhnak ihsin nan pâwtsuak lo pei, culoasile nan thi ding, ziangahtile Jehovah ih hnih mi hriak cu nan parah a um,» tiah a ti. Cule Mosi-ih ṭawngkam bangtukin annih in an tuah.\\n8 Cun Jehovah in Aaron hnenah, 9 «Tawnkhawmawknak Puanthlam ih nan luh tikah, nangmah in siseh, na hnenih um na fapapawl in siseh, sabitzu simaw, zureu simaw nan in lo pei, culole nan thi ding. Cumi cu nan tesinfa san tiangin sakhaw dān a si kumkhua ding. 10 Cutin a thianghlim le thianghlim lo, a thiang le thianglo nan thliardang thei ding. 11 Cule Jehovah in Mosi hmangin an hnenih a rel zo mi sakhaw dān hmuahhmuah cu Israel tefapawl nan zirh thei ding a si,» tiin a sim.\\n12 Cule Mosi in Aaron le a tāng lai mi a fapa Eleazar le Ithamar hnenah, «Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlănpawl lakih a hlei mi Thlairawl Thilhlăn cu la uhla, Biakṭheng kiangah thilnu telh loin ei uh, ziangahtile cumi cu a thianghlim zet mi a si. 13 Cumi cu hmun thianghlim ah nan ei pei, ziangruangahtile cumi cu Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlănpawl ihta nangmai covo le na fapapawlih covo a si, ziangahtile cuvekih thupek zo mi ka si. 14 Sēp thilhlăn-ih a ṭâng le cawikhai thilhlăn-ih a cāwn cu nangmah, na fapapawl le na hnenih um na fanupawl in hmunfai ah nan ei pei. Ziangahtile cupawl cu Israel tefapawlih Remnak Thilhlănpawlih raithawinakpawl ihsin an pek mi na covo le na fapapawlih covo an si. 15 Cawikhai thilhlăn a cāwn le sēp thilhlăn a ṭāng cu sēp thilhlăn hrangih hlăn dingah thau thawn meisa ih ur mi thilhlănpawl Jehovah hmaiah an rak keng pei. Jehovah in thu a rak pek vekin kumkhaw sakhaw dān hmangin, cumi cu na covo le na hnenih um na fapapawlih covo a si pei,» tiin a sim.\\n16 Sual Thilhlăn mepa thuhla kha Mosi in ṭhateih a zingzăwi tikah, ngai hnik, me cu urkăng a rak si zo. Cule a tāng lai mi Aaron fapa Eleazar le Ithamar tlunah a thin a heng ih an hnenah, 17 «Sual Thilhlăn cu a thianghlim zet mi a si ih, mipi-umkhawm mawh phurin an hrangih sualkhuhthawinak Jehovah hmaiih tuah dingah Pathian in cumi cu a lo pe zo fawn, ziangahso cumi cu hmun thianghlim ih nan rak ei lo? 18 Zoh hnik uh! A thisen cu hmun thianghlim ih luhpi a si lo, thu ka lo pek vekten hmun thianghlim ah ei taktak ding nan si nan!» tiah a ti.\\n19 Cule Aaron in Mosi hnenah, «Zoh hman, an Sual Thilhlăn le an Meiur Thilhlăn pawl cu Jehovah hmaiah tuihni ah an hlan a si, cubang thilpawl ka parih a thlen cu le! Sual Thilhlăn cu tuihsun ah rak ei ningla, Jehovah mithmuhah cohlan a si cuang ding maw?» tiah a ti. 20 Cun cumi cu Mosi in a theih tikah a lung a kim.\\n1 Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 2 «Israel tefapawl hnenah, ‹Leilung tlunih a um mi rannung hmuahhmuah lakah nan ei thei ding mi thilnung cu hipawl hi an si: 3 rannung lakah ketin kâk mi, ketin pahnih ih ṭêk mi le rawl irhsuaksal ih ṭhialsal mi pauhpauh cu nan ei thei. 4 Sikhalsehla rawl irhsuaksal ih ṭhialsal le ketin kâkpawl lakah hipawl cu nan ei lo pei: kalauk cu rawl irhsuaksalin a ṭhial ko nân, a ketin a kâk lo ruangah nan hrangah a thiang lo; 5 shafan cu rawl irhsuaksalin a ṭhialsal ko nân, a ketin a kâk lo ruangah nan hrangah a thiang lo; 6 sabek cu rawl irhsuaksalin a ṭhialsal ko nân, a ketin a ṭêk lo ruangah nan hrangah a thianglo a si; 7 cule văwk cu a ketin a kâk ih, ketin pahnih ih ṭêk a nei nain, rawl irhsuaksal in, a ṭhialsal lo ruangah nan hrangah a thiang lo; 8 an sa nan ei lo pei ih, an ruak khal nan dai fawn lo pei. Cupawl cu nan hrangah an thianglo a si.\\n9 ‹Ti sungih a um mipawl lakah hipawl hmuahhmuah cu nan ei thei: ti sungih a um mi thla te le phawhir nei mi pauhpauh cu tifinriat sung ihta simaw, tiva ihta simaw nan ei thei. 10 Asinan thla te le phawhir nei lo mi tifinriat le tiva sungih a um mi hmuahhmuah, ti sungih a cāngvai mi hmuahhmuah le ti sungih a um mi thilnung pauhpauh cu nan hrangah fihnungza an si. 11 Annih cu nan hrangah fihnungza an si; an sa nan ei lo pei, an ruak cu thil fihnungza ah nan ruat sawn pei. 12 Ti sungih um thla te le phawhir a nei lo mi pauhpauh cu nan hrangah fihnungza an si pei.\\n13 ‹Cule vâte hmuahhmuah lakah hipawl cu fihnungza ah nan ruat pei, ei ding an si lo, fihnungza an si. Muvanlai, mulukawlh, khaupi, 14 kilaw le khau phun pauhpauh; 15 tlangâk phun pauhpauh, 16 kalauk va, sambak, tifinriat va, khaute phun pauhpauh; 17 sumbuh te, ngathûr va phun khat, sumbuh hrangkír, 18 sumbuh râng, aka-at va, saruak ei mulukawlh; 19 ngathûr, hngawngdâk va phun pauhpauh, vasuangtuâr le palâp pawl tla an si.\\n11:18a ka-at va: Sumbuk vek vâte phun khat a si.\\n20 ‹Zam thei ih ke li thawi băwkih a vâk mi cucikkharbawk hmuahhmuah cu nan hrangah fihnungza an si. 21 Cutisikhalsehla hibang a zam thei mi ke li thawi băwkih a vâk mi cucikkharbawk hmuahhmuah cu nan ei thei, cupawl cu, leilung parih an pehnak dingah an ke tlunih an khuk a suak mipawl an si. 22 Khaukhuap phun pauhpauh, mi siatsuahhmang khaukhuap phun pauhpauh, kharbawk te phun pauhpauh le kharbawk phun pauhpauh pawl cu nan ei thei. 23 Asinan a zam thei mi ke li nei cucikkharbawk dang hmuahhmuah cu nan hrangah fihnungza an si.\\n24 ‹Hipawl ruangah mithiang lo ah nan cang ding; zokhal saruak lakih pakhat khat a daingahtu cu zan lam tiang mithiang lo a si pei; 25 zokhal saruak lakih pakhat khat a thiartu cu a hnipuan a sawp pei ih, zan lam tiang mithiang lo a si pei. 26 A ke a kâk nain a ketin pahnih ih a ṭêk lo mi le rawl irhsuaksal ih a ṭhialsal lo mi ṭilva pauhpauh cu nan hrangah a thianglo a si. A daitu kip in mithiang lo an si pei. 27 Cule ke li ih feh sa hmuahhmuah lakah tín kebawr ih a feh mi pauhpauh cu nan hrangah an thiang lo. Cubangpawlih ruak pakhat khat a daingahtu pauhpauh cu zan lam tiang mithiang lo a si pei. 28 Cuvek ruak pakhat khat a thiartu cu a hnipuan a sawp pei ih, zan lam tiang mithiang lo a si pei. Cumi cu nan hrangah a thianglo a si.\\n29 ‹Leilung parih băwkih a vâk mi băwkvâk thilnungpawl lak khalah hipawl cu nan hrangah thil thianglo an si pei. Cupawl cu: sinthir, zinghnam, laiking tûm phun pauhpauh; 30 dekdēr, thangkāwng, vunnel laiking tumpi, vunnel ngangdáwl le laiking tla an si. 31 Băwkvâk hmuahhmuah lakah hipawl cu nan hrangah a thianglo a si. Hipawl an thih tikih a daingahtu pauhpauh cu zan lam tiangin an thiang lo. 32 An thih tikah an lakih pakhat khat in a tlakngah mi pauhpauh cu thianglo an si ding, zanthing a si ah maw, hnipuan a si ah maw, saphaw a si ah maw, dip a si ah maw, ziang vek hmanrua a si khalle, cumi cu tidai sungah hnim ding a si. Cule zan lam tiang thil thianglo a si ding, cuṭhehin a thiang ding. 33 Cuih thil pakhat khat leibel pakhat khat sungih a tla mi cu nan khuai pei; cule a sungih um pauhpauh cu thil thianglo a si. 34 Cubangtuk leibel sungih tidai in ei ṭha rawl pakhat khat a fawrhngah mi cu thil thianglo ah a cang ih, cutawk sungih in ding ṭha pauhpauh khal thil thianglo ah a cang. 35 Cule cubangtuk ruak sathêm in a tlakngah mi ziangtinkim cu thianglo an si pei; thŭk a si ah simaw, suanbel a si ah simaw khuaikek a si pei; ziangahtile cupawl cu thianglo an si ih, nan hrangah thil thianglo an si. 36 Cuti a si hmanah tidai tampi umnak cirhti le ticawm cu an thiang pei, asinan cubangtuk saruak a daingahtu pauhpauh cu thianglo ah an cang. 37 Cule tuh ding mi thlaici pakhat khat parah cubangtuk saruak thêm a tlakngah asile a thiang hrih lai thotho. 38 Asinan tidai ih ciah zo mi thlaici a si ahcun, cubangtuk saruak thêm a parih a tlakngah tikah nan hrangah thianglo ah a cang.\\n39 ‹Cule nan ei thei mi ṭilva ziangkhal a thih asile, a ruak daingahtu cu zan lam tiang mithiang lo ah a cang. 40 A ruaksa a eitu cu a hnipuan a sawp pei ih, zan lam tiang mithiang lo a si pei. A ruak thiartu khal in a hnipuan a sawp pei ih, zan lam tiang mithiang lo a si pei.\\n41 ‹Cule leilung parih băwkih a vâk mi băwkvâk thilnung kip in thil fihnungza an si pei. Ei ding an si lo. 42 Ziangkhal pum ih băwkvâk pauhpauh, ke li nei băwkvâk pauhpauh le ke tampi nei ih leilung parah băwkih vâk mi băwkvâk hmuahhmuah cu nan ei lo pei, ziangahtile fihnungza an si. 43 Băwkih a vâk mi băwkvâk ziang vek thaw hmanin nanmah le nanmah fihnungza ah nan tuahaw lo pei; anmah thawn nanmah le nanmah mithiang lo ah nan tuahaw fawn lo pei, culoasile anmah hmangin nan bawrhhlawh pang ding. 44 Ziangahtile keimah cu Jehovah nan Pathian ka si. Curuangah nan serhhran aw pei ih, nan thianghlim pei; ziangahtile kei cu ka thianghlim a si. Leilung parih băwkih a vâk mi băwkvâk ziang vek thaw khalin mithiang lo ah nan tuah aw ding a si lo. 45 Ziangahtile keimah cu nan Pathian si dingah Izip ram ihsi lo hruaisuaksotu Jehovah ka si. Curuangah nan thianghlim pei, ziangahtile kei cu ka thianghlim a si.\\n46 ‹Himi cu rannungpawl, vâtepawl le tipi sungih a tlanglêng mi sersiam mi thilnung kip le leilung parih băwkih a vâk mi sersiam mi kip hrangih dān a si. 47 A thiang le thianglo thleidănnak dingah le ei ding thilnung le ei lo ding thilnung thleidănnak hrangih dān a si,› tiin sim hai aw,» tiah a sim.\\nNau Neih hnuih Thianfaiawknak\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel-mipawl hnenah, ‹Nunau in fa a vun ih, mipa a hrin asile, ni sarih sung mithiang lo a si pei, amai nunau dankēl ruangih a thianlo lai nipawl vekin mithiang lo a si pei. 3 Cule a ni riatnak ah a fapaih serh vun zim titsa tansak a si pei. 4 Cun a nu cu a thisen thianawkternak ah ni 33 a peh pei. Thil thianghlim zianghman a dai lo pei ih, a thianawkternak ni a kim hlanlo hmun thianghlim ah a lut fawn lo pei. 5 Asinan nunau a hrin asile, amai nunau dankēl vekin zarh hnih sung thianglo a si pei ih, a thisen thianawkternak ah ni 66 sung a pehzăwm pei.\\n6 ‹A thianawkternak ni a kim tikah, fapa a si ah simaw, fanu a si ah simaw, Meiur Thilhlăn dingah kum khat ti tuufa no le Sual Thilhlăn dingah laileng no pakhat asilole thuro pakhat Tawnawknak Puanthlam luhnak ih puithiam hnenah a rak keng pei. 7 Cun Jehovah hmaiah a hlan pei ih, a hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei. Cule amah cu a thisen pût mi lak ihsin a thiang ding a si. Himi hi mipa simaw, nunau simaw a hringtunu hrangih dān a si.\\n8 ‹Cule tuufa no a rak ken thei lo asile, thuro pahnih simaw, laileng no pahnih simaw a rak keng pei ih, pakhat cu Meiur Thilhlăn hrangah, a dang pakhat cu Sual Thilhlăn hrangah a si pei. Cule puithiam in a hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei ih, a thiang ding,› tiin sim aw,» tiah a sim.\\nPhār Thuhla Dān\\n1 Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 2 «Mi pakhat in a vun parah bol, hmahnâi asilole ṭhĕk, a taksa vun parah phārnat ih cang mi a neih tikah, puithiam Aaron asilole a fapa puithiam pakhat khat hnenah hruai ding a si. 3 Puithiam in a taksa vun parih hma cu a zohhliah pei, cule a hma sungih hmul kha a var ah a thlengaw ih, a hma cu a taksa vun hmun dang hnakin phāi deuhih a lăng asile, cumi cu phārnat a si. Cun puithiam in a zohfel pei ih, mithiang lo a si tiah a thăn pei. 4 Asinan a ṭhĕk cu a taksa vun parah a rāng nân, hmun dang hnakin phāi deuhin a lang cuang lo ih, a hmul khal a var ih a thlengawk lo asile, hma neitu cu puithiam in ni sarih sung a kharkhum lawk pei. 5 Cule a ni sarihnak ah amah cu puithiam in a zohfel pei, cule ngai hnik, a mithmuhah hma cu cekfel le hma cu a vun parah a rak karhzai lo asile, puithiam in ni sarih dang a kharkhumbêt pei. 6 Cun puithiam in a ni sarihnak ah a zohfelsal pei, cule ngai hnik, a hma cu a hîl ih, cuih hma cu a vun parah a rak karhzai lo a si ahcun, puithiam in a thiang tiah a thăn pei; cumi cu hmahnâi menmen a si ih, a hnipuan a sawp pei ih, mithiang a si ding. 7 Asinan a thiang tiah puithiam in a thăn hnuah a vun parah a hmahnâi a karhzaibêt a si ahcun, puithiam in a zohsal pei. 8 Cule zoh hnik, puithiam in a hmahnâi cu a vun ah a karhzai ti a hmuh asile, mithiang lo a si tiah puithiam in a thăn pei. Cumi cu phārnat a si.\\n9 «Mi pakhat parah phārnat a um tikah, amah cu puithiam hnenih hruai a si pei. 10 Cule puithiam in a zohfel pei, ngai hnik, a vun parih bol cu a var, a hmul khal a var ah a thlengaw ih, a bol ah titsa durh a um asile, 11 cumi cu a taksa vun parih phārhma hlun a si. Puithiam in mithiang lo a si tiah a thăn pei, cule anih cu a kharkhum lo pei, ziangahtile anih cu mithiang lo a si.\\n12 «Cule a vun pumpi ah phārnat a puaksuak ih, a phārnat in hma neituih vun hmuahhmuah, a lu ihsin a ke zim tiang, puithiam ih zohnak hmun kip a khuh ṭheh asile, 13 puithiam in a zoh pei, cule ngai hnik, phār in a taksa a khuh thluh zo a si ahcun, hma neitu cu a thiang tiah a thăn pei. A zaten a var ah a thlengaw ṭheh zo. Anih cu mithiang a si. 14 Asinan a parah titsa durh a lăng tikah, amah cu mithiang lo a si pei. 15 Cule puithiam in a titsa durh cu a zohfel pei ih, mithiang lo a si tiah a thăn pei; ziangahtile titsa durh cu a thianglo a si. Cumi cu phâr a si. 16 Cuti si loin titsa durh cu thlengawin a varsal asile, puithiam hnenah a feh pei. 17 Cule puithiam in a rak zohfel pei; cule ngai hnik, a hma cu a var ah a thlengawk a si ahcun, hma neitu cu puithiam in a thiang tiah a thăn pei. Anih cu mithiang a si.\\nKhuaihli Thuhla Dān\\n18 «Taksa in vun ah khuaihli a nei ih, cumi cu a dam zo, 19 cule cuih khuaihli hmun ah bol var simaw, ṭhĕk sen-ngo thlak simaw a puak asile, cumi cu puithiam hnenih hmuh ding a si; 20 cule puithiam in cumi a zoh tikah, ngai hnik, cumi cu hmun dang hnakin phāi deuhin a lang, cule a hmul cu a var ih a thlengawk a si ahcun, puithiam in anih cu mithiang lo a si tiah a thăn pei. Cumi cu phārnat, khuaihli ih rak puaksuak mi a si. 21 Asinan puithiam in cumi cu a rak zohfel, cule ngai hnik, cumi cu hmul var um loin, hmun dang hnakin phāi deuh cuang loin, a rak hîl sawn lam asile, puithiam in ni sarih sung a kharkhum pei; 22 cule cumi cu a vun parah a rak karhzai asile, puithiam in anih cu mithiang lo a si tiah a thăn pei. Cumi cu phārnat a si. 23 Asinan ṭhĕk kha hmunkhatah tâng ringring in, a rak karh lo a si ahcun, khuaihli hmasi men a si ih, puithiam in anih cu mithiang a si tiah a thăn pei.\\nMeikāng Thuhla Dān\\n24 «Cuti si loin a taksa vun meisa in a kāng ih, a kăngnak titsa durh cu ṭhĕk sen-ngo thlak asilole a var ih a can asile, 25 puithiam in a zohfel pei, cule ngai hnik, a ṭhĕk hmul cu a var ah a thlengaw ih, hmun dang hnakin phāi deuhih a lăng a si ahcun, a kăngnak ah phārnat a puak a si. Curuangah puithiam in anih cu mithiang lo a si tiah a thăn pei. Cumi cu phārnat a si. 26 Asinan puithiam in cumi cu a zohfel, cule ngai hnik, a ṭhĕk ah hmul var um loin, a vun hmun dang hnakin phāi deuh cuang loin, a rak hîl sawn a si ahcun, puithiam in anih cu ni sarih sung a kharkhum pei. 27 Cule puithiam in a ni sarihnak ah a zohfel pei. Cumi cu a vun parah a rak karhzai a si ahcun, puithiam in anih cu mithiang lo a si tiah a thăn pei. Cumi cu phārnat a si. 28 Asinan a ṭhĕk cu hmunkhatah rak tâng ringring in, a vun ah rak karh loin, a rak hîl sawn a si ahcun, cumi cu kāngthling men a si. Puithiam in anih cu mithiang a si tiah a thăn pei, ziangahtile cumi cu kāng hmasi men a si.\\nLu Hma Thuhla Dān\\n29 «Mipa simaw, nunau in simaw a lu asilole a khabe ah hma a neih asile, 30 puithiam in a hma cu a zohfelsak pei; cule ngai hnik, a vun hmun dang hnakin phāi deuhin a lang ih, hmul aire nemte a rak um a si ahcun, puithiam in anih cu mithiang lo a si tiah a thăn pei. Cumi cu lu asilole khabe ih a um mi builiah phārnat a si. 31 Asinan puithiam in builiahhma cu a zohfel, cule zoh hnik, a vun hmun dang hnakin phāi deuhin a lang cuang lo nân, hmul dum a keuh lo a si ahcun, puithiam in builiah neitu cu ni sarih sung a kharkhum pei. 32 Cule puithiam in a ni sarihnak ah a builiah cu a zohfel pei; cule ngai hnik, hma cu rak karhzai loin, cumi ah hmul aire khal um loin, a vun hmun dang hnakin a builiah cu phāi deuhin a lăng cuang lo a si ahcun, 33 amah ten a hmul a ziat pei, a builiah zawn lawngte a ziat lo pei. Cule puithiam in builiah neitu cu a dang ni sarih a kharkhum pei. 34 A ni sarihnak ah puithiam in a builiah cu a zohfel pei; cule ngai hnik, a vun parah a builiah rak karhzai loin, a vun hmun dang hnakin phāi cuangih a lăng lo a si ahcun, puithiam in anih cu mithiang a si tiah a thăn pei. Anih cun a hnipuan a sawp pei ih, a thiang ding a si. 35 Asinan a thiang tiih thăn hnuah a vun parah a builiah a rak karhzai a si ahcun, 36 puithiam in a zohfel pei; cule ngai hnik, a vun parah a builiah a rak karhzai a si ahcun, puithiam in a hmul aire a hawl a ṭul nawn lo. Anih cu mithiang lo a si. 37 Asinan a builiah cu kēlawhin, hmul dum a keuh a si ahcun, a builiah cu a dam a si. Anih cu mithiang a si ih, puithiam in anih cu mithiang a si tiah a thăn pei.\\n38 «Mipa simaw, nunau in simaw a taksa vun parah ṭhĕk var, a hleicein ṭhĕk var zet a neih asile, 39 puithiam in a zoh pei; cule zoh hnik, a taksa vun parih a ṭhĕkpawl cu dál nawn te a si ahcun, cumi cu vun parih darhzai mi ṭhek var menmen a si. Anih cu mithiang a si.\\n40 «A lu ihsin sám tlatupa lawngte cu, thlungkawlh a si, asinan anih cu mithiang a si. 41 A lu hmai lam ihsin sám tlatupa cu, calngawlh a si, asinan anih cu mithiang a si. 42 Cule thlungkawlh parah simaw, calngawlh parah simaw sen-ngo thlak hma a um asile, cumi cu a thlungkawlh ah asilole a calngawlh ah phārnat a puak a si. 43 Cun puithiam in cumi cu a zohfel pei; cule ngai hnik, a thlungkawlh par asilole a calngawlh parih hma bol cu sen-ngo thlakin, taksa vun parih phārnat vekih a lăng a si ahcun, 44 amah cu miphar a si. Amah cu mithiang lo a si. Puithiam in anih cu mithiang lo a si tiah a thăn tengteng pei; a hma cu a lu ah a um a si.\\n45 «Hma nei miphar cu a hnipuan thlek a si pei ih, a lu khuh a si lo pei; cule a hmur tlun lam a tuam pei ih, ‹A thiang lo! A thiang lo!› tiin a au pei. 46 Cu pa cu mithiang lo a si pei. Anih cu hma a neih kulh sung mithiang lo a si pei. Anih cu mithiang lo a si ih, amah te lawng a cêng pei; a cēnnak cu riahhmun khuarnak lengah a si pei.\\n47 «Sinfen khal a parih phārnathri a um asile, sahmul sinfen simaw, patzai sinfen simaw, 48 patzai fêmte simaw, sahmul simaw ih bān mi ah simaw, a hrawlh mi ah simaw a si ah siseh, savun simaw, savun ih tuah mi thil pakhat khat a si ah simaw, 49 cule cuih nathri cu sinfen ah simaw, savun ah simaw, a bān mi ah simaw, a hrawlh mi ah simaw, savun ih tuah mi thil pakhat khat ah simaw, hring nawnin maw sen nawnin simaw, a um a si ahcun, cumi cu phārnathri a si ih, puithiam hnenih hmuh ding a si. 50 Puithiam in nathri cu a zohfel pei ih, nathri umnak thil cu ni sarih sung a kharkhum pei. 51 Cule a ni sarihnak ah nathri cu a zohfel pei. Nathri cu a bān mi ah siseh, a hrawlh mi ah siseh, savun asilole savun ih tuah mi thil pakhat khat ah siseh, sinfen parih a rak karhzai asile, cumi nathri cu phārnat ṭihnung a si. Cumi cu a thianglo a si. 52 Curuangah nathri umnak sinfen cu bān mi a si ah siseh, hrawlh mi a si ah siseh, sahmul maw patzai fêmte a si ah simaw, asilole savun ih tuah mi thil pakhat khat a si khalah simaw a ur pei; ziangahtile cumi cu phārnat ṭihnung a si; cuih sinfen cu meisa ih ur tengteng ding a si.\\n53 «Asinan puithiam in cumi cu a zohfel, cule ngai hnik, sinfen a bān mi ah maw, a hrawlh mi ah maw, asilole savun ih tuah mi thil pakhat khat ah simaw, a nathri cu a rak karhzai lo asile, 54 puithiam in nathri umnak thil cu sawp dingin thu a pe pei, cule cumi cu anih in a dang ni sarih a kharkhum pei. 55 Hnipuan cu sawp a si hnuah, puithiam in nathri a zohfel pei, cule ngai hnik, a nathri cu a rak karhzai lo nain, nathri rak umnak hmun a lăngdān a danglam cuang lo asile, cumi cu a thianglo a si. Cumi cu meisa ah na ur pei; hnipuan cu a dung lam asilole a hmai lam mawih vivo ko nathri cun a eirál vivo. 56 Puithiam in cumi cu a zohfel, cule ngai hnik, cumi cu sawp a si hnuah a nathri a rak reh a si ahcun, a bān mi simaw a hrawlh mi simaw, asilole savun a si khalle anih in a sinfen ih nathri kainak zawn cu a thlek pei. 57 Asinan cuih sinfen ah nathri a lăngsal asile, a bān mi ah maw a hrawlh mi ah maw, asilole savun ih tuah mi thil pakhat khat ah maw a si khalle, cumi cu a karhzai thei mi nathri a si; nathri um mi cu meisa ah na ur tengteng pei. 58 Cule cuih sinfen cu na sawp ih, a bān mi ah siseh, a hrawlh mi ah siseh, asilole savun ih tuah mi ziang vek khal siseh, cumi ihsin nathri a hloh a si ahcun, cumi cu a vei hnihnak sawp a si pei ih, a thiang mi a si ding.\\n59 «Himi cu phārnathri kainak sinfen, sahmul maw patzai fêmte simaw, a bān mi ah maw a hrawlh mi ah simaw, asilole savun ih tuah mi thil pauhpauh ah simaw hrangih a thiang tiih thăn dingah asilole a thianglo tiih thăn ding hrangih dān a si,» tiin a sim.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Himi cu miphar thianter ni ih thlun ding mi dān a si: amah cu puithiam hnenah hruai a si pei. 3 Cule puithiam cu riahhmun khuarnak lengah a suak pei ih, cu pa kha a zohfel pei; cule ngai hnik, phārnathri cu miphar parih a dam asile, 4 puithiam in thianter ding mi pa hrangah, a thiang mi vâte nung pahnih, sidar thing, patphâng senlar le hissop la dingin thu a pe pei. 5 Cule puithiam in vâte pakhat deuh kha ti luanglai retnak leibel ah that dingin thu a pe pei. 6 A nung mi vâte lawngte cu a la pei ih, sidar thing, patphâng senlar le hissop thawn vâte nung cu ti luanglai tlunih thah mi vâte thisen sungah a hnim pei. 7 Cule puithiam in phār ihsi thianter ding mi pa cu, thisen in vei sarih a theh pei ih, anih cu a thiang tiah a thăn pei; cule a nung mi vâte cu ramlak ah a thlah pei. 8 Thianter ding mi pa cun a hnipuan a sawp pei, a sám hmuahhmuah a ziat pei ih, tidai in a khawlh aw pei, cutin mithiang a si ding. Cuihhnu ah riahhmun khuarnak ah a ra lut pei ih, amai puanthlam lengah ni sarih sung a um pei. 9 Asinan a ni sarihnak ah a lusám hmuahhmuah, a khabe hmul le a mittlâng hmul a ziat pei, cutin a hmul hmuahhmuah a ziat thluh pei. A hnipuan a sawp pei ih, tidai in a taksa a khawlh pei, cule anih cu mithiang a si ding.\\n10 «Cule a ni riatnak ah sawisel ding um lo tuufa no a pa pahnih le sawisel ding um lo kum khat ti tuufa no a nu pakhat le Thlairawl Thilhlăn hrangah hriak rawi cia sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen thum le hriak alog khat a la pei. 11 Cun a thiangtertu puithiam in thianter ding mi pa le cuih thilpawl cu Tawnawknak Puanthlam luhnak ih Jehovah hmaiah a rak ap pei. 12 Cule puithiam in tuufa no a pa a la pei ih, Mawh Thilhlăn a hlan pei, cule hriak log khat thawn Jehovah hmaiih sēp thilhlăn ah a sēp pei. 13 Cun Sual Thilhlăn le Meiur Thilhlăn ran a thah ṭheu nak hmun, hmun thianghlim ah tuufa no cu a that pei; ziangahtile Mawh Thilhlăn sa cu Sual Thilhlăn sa vek thothoin puithiam covo a si. Cumi cu a thianghlim zet mi a si. 14 Puithiam in Mawh Thilhlăn thisen hrekkhat a la pei ih, puithiam in thianter ding mi paih vawrh lam hna zimah, a vawrh lam kut zungpi le a vawrh lam ke zungpi pawl parah a hnih pei. 15 Cule puithiam in cuih log ihta hriak ziangmaw zât a la pei ih, amai keh lam kut zaphak ah a thlerh pei. 16 Cun puithiam in a kut keh lamih hriak sungah a vawrh lam kutzung a hnim pei ih, a kutzung in hriak ziangmaw zât cu Jehovah hmaiah vei sarih a theh pei. 17 Cule puithiam in a kut ih hriak tāng mi lakih ziangmaw zât kha thianter ding mi paih vawrh lam hna zimah, a vawrh lam kut zungpi le a vawrh lam ke zungpi pawl parih Mawh Thilhlăn thisen tlunah a hnih pei. 18 Puithiam kut ih a tāng mi hriak cu thianter ding mi paih lu ah a culh pei. Cule puithiam in a hrangah Jehovah hmaiah sualkhuhthawinak a tuah ding a si.\\n14:10a log: Log khat cu liter 0.3 a si.\\n19 «Cun puithiam in Sual Thilhlăn a hlan pei ih, a thianlonak ihsi thianter ding mi pa hrangah sualkhuhthawinak a tuahsak pei. Cumi hnuah Meiur Thilhlăn ran a that pei. 20 Cule puithiam in Biakṭheng parah Meiur Thilhlăn le Thlairawl Thilhlăn a hlan pei. Cutin puithiam in a hrangah sualkhuhthawinak a tuahsak pei ih, anih cu mithiang a si ding.\\n21 «Asinan cu pa cu a farah ih a tlin lo asile, a hrangah, sēp ih sualkhuhthawinak tuah dingah Mawh Thilhlăn hrangah tuufa no a pa pakhat le Thlairawl Thilhlăn hrangah hriak rawi cia sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat cu hriak log khat thawn le, 22 thuro pahnih simaw, laileng no pahnih simaw a tlin tawkten a rak keng pei; pakhat cu Sual Thilhlăn hrangah, a dang pakhat cu Meiur Thilhlăn hrangah a si pei.\\n23 «A thianawkternak hrangah, a ni riatnak ah Tawnawknak Puanthlam luhnak ah, Jehovah hmaiah cupawl cu puithiam hnenah a rak keng pei. 24 Cule puithiam in Mawh Thilhlăn tuufa no cu hriak log khat thawn a la pei ih, puithiam in Jehovah hmaiih sēp thilhlăn ah a sēp pei. 25 Cun Mawh Thilhlăn tuufa no a that pei ih, puithiam in Mawh Thilhlăn thisen ziangmaw zât a la pei, cule thianter ding mi paih vawrh lam hna zimah le a vawrh lam kut zungpi le a vawrh lam ke zungpi pawl parah a hnih pei. 26 Cule puithiam in a keh lam kut zaphak ah hriak a thlerh pei. 27 Cule puithiam in a vawrh lam kutzung in a keh lam kut ih hriak hrekkhat cu Jehovah hmaiah vei sarih a theh pei. 28 Cule puithiam in a kut ih hriak cu thianter ding mi paih vawrh lam hna zimah le a vawrh lam kut zungpi le a vawrh lam ke zungpi pawl parih Mawh Thilhlăn thisen tlunah a hnih pei. 29 Puithiam kut sungih hriak tāng lai mi cu Jehovah hmaiah a hrangah sualkhuhthawinak tuahnak ah thianter ding mi paih lu ah a culh pei. 30 Cule anih in thuropawl lakih pakhat simaw, laileng nopawl lakih pakhat simaw amai tlinbăn tawkin a hlan pei. 31 Amai tlinbăn tawkin Sual Thilhlăn hrangah pakhat le Meiur Thilhlăn hrangah a dang pakhat, Thlairawl Thilhlăn zawngah a hlan pei. Cule puithiam in Jehovah hmaiah thianter ding mi pa hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei. 32 Himi cu thianawkternak dan kêl a tlin lo tu phārhma neitu hrangih dān a si,» tiin a sim.\\nPhârnathri Nei Innpawl\\n33 Cule Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 34 «Nan co dingih ka lo pek hai mi Kanaan ram nan thlen tikah, nan co mi ram ih inn ah phārnathri ka ret asile, 35 a inn neitupa a ra pei ih, puithiam hnenah, ‹Inn ah ziang nathri simaw a um a bang,› tiin a ra ti pei, 36 nathri zohfel dingih a luh hlanah, inn rak lawngter dingin puithiam in thu a pe hai pei; cutin inn sungih thil hmuahhmuah cu thil thianglo an si thluh lo ding. Cumi hnu lawngah inn zohfel dingin puithiam a lut pei. 37 Cule nathri cu a zohfel pei, cule ngai hnik, inn phărpawl ah a hring nawnin maw, a sen nawnin simaw a rak bĕt ih, phăr eikuar deuhih a lăng asile, 38 puithiam cu inn lengah a suak pei ih, ni sarih sung sângka a kharpit pei. 39 Cule puithiam cu a ni sarihnak ah a rasal pei ih, a zohfel pei; cule ngai hnik, inn phărpawl parih nathri a karhzai asile, 40 puithiam in thu a pe hai pei ih, nathri umnak lungtopawl cu an phăwk pei ih, khaw leng hmun thianglo ah an hlăwn pei. 41 Cule inn sung kimvel hmuahhmuah cu a ziatter hai pei ih, an ziah mi bālnâwi cu khaw leng hmun thianglo ah an sûng pei. 42 Cun lungto dang an la pei ih, cuih lungtopawl aiah an ret pei, cule anih in tlak dang a la pei ih inn cu a erh pei.\\n43 «Cule cuih lungtopawl a phawh hnu le inn a ziah hnu le a erh hnuah, inn ah nathri a umsal ih, a puaksal a si ahcun, 44 puithiam a ra pei ih a zoh pei; cule ngai hnik, inn ah nathri a rak karhzai a si ahcun, inn ah phārnat ṭihnung a um a si. Cumi cu a thianglo a si. 45 Cule puithiam in inn cu a băl pei ih, a lungtopawl, a zanthing le a erhnak hmuahhmuah cu khaw leng hmun thianglo ah a thiar hai pei. 46 Cuihhleiah inn kharpit a si laiih a sungih a luttu cu zan lam tiang mithiang lo a si pei. 47 Cule cuih inn sungih a ittu cun a hnipuan a sawp pei ih, cuih inn sungih rawl a eitu khal in a hnipuan a sawp pei.\\n48 «Asinan puithiam cu lut tahratin cumi cu a zohfel, cule ngai hnik, inn an erhṭhat hnuah inn ah nathri a rak karhzai lo asile, puithiam in inn cu a thiang tiah a thăn pei, ziangruangahtile nathri cu a dam. 49 Cule anih in inn thianfai dingah vâte pahnih, sidar thing, patphâng senlar le hissop a la pei. 50 Cun ti luanglai retnak leibel sungah vâte pakhat deuh kha a that pei; 51 cule anih in sidar thing, hissop, patphâng senlar le vâte nung cu a la pei ih, cupawl cu thah mi vâte thisen ah le ti luanglai sungah a hnim hai pei, cule inn cu vei sarih a theh pei. 52 Cule inn cu vâte thisen le ti luanglai le vâte nung, cun sidar thing, hissop le patphâng senlar thawn a thianfai pei. 53 Cun vâte nung cu khaw leng, ram ah a thlah pei ih, inn hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei, cule cumi cu a thiang ding.\\n54 «Himi cu phārhma le builiah pauhpauh hrangih dān a si, 55 phārnathri kai sinfen le phārnathri kai inn hrang, 56 bol le hmahnâi le ṭhĕk hrang a si. 57 Himi phārnat hrang dān cu thil pakhat khat a thian cān le a thianlo cān ih zirh ding mi a si,» tiin a sim hai.\\nMipa Thilput hrang Dān\\n1 Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 2 «Israel tefapawl be hai uhla, an hnenah, ‹Mipa pakhat in a taksa ihsin thilput mi a neih tikah, a thilput mi ruangah amah cu a thianglo a si. 3 Cule a thilput cu a taksa ihsi a dăwk laiah siseh, a taksa ihsi thilput a reh ah siseh, himi hi a thilput in amah a thianloterdăn cu a si. Amah cu a thianglo a si. 4 Thilput neitupaih ihnak ihkhun kip cu a thianglo ih, a tonak thil kip cu a thianglo ding. 5 Cule zokhal a ihkhun a daingahtu cun a hnipuan a sawp pei ih, tidai in a khawlh aw pei, cule zan lam tiang mithiang lo a si ding. 6 Thilput neitupaih to dahnak ziang par khalih a totu cu a hnipuan a sawp pei ih, tidai in a khawlh aw pei, cule zan lam tiang mithiang lo a si ding. 7 Cule thilput neitupaih taksa a daingahtu cun a hnipuan a sawp pei ih, tidai in a khawlh aw pei, cule zan lam tiang mithiang lo a si ding. 8 Thilput neitupa in mithiangpa kha cil a phuingah asile, anih in a hnipuan a sawp pei ih, tidai in a khawlh aw pei, cule zan lam tiang mithiang lo a si ding. 9 Thilput neitupaih tonak kung tophah pauhpauh cu thianglo a si ding. 10 Cu paih tăngih thil pakhat khat a daingahtu pauhpauh cu zan lam tiang mithiang lo an si ding. Cuih thil pakhat khat a thiartu cun a hnipuan a sawp pei ih, tidai in a khawlh aw pei, cule zan lam tiang mithiang lo a si ding. 11 Cule thilput neitupaih daingah mi le tidai ih a kut a khawlhfai lo tu pauhpauh cu an hnipuan an sawp pei ih, tidai in a khawlh aw pei, cule zan lam tiang mithiang lo a si ding. 12 Thilput neitupaih a daingah mi leibel cu khuai a si pei ih, thing bungbel pauhpauh cu tidai ih tleŭhfai ding a si.\\n13 ‹Cule thilput a neitupa cu a thilput ihsin thianter a si tikah, anih in a thian ni ihsin a hrangah ni sarih siar sehla, a hnipuan a sawp pei ih, ti luanglai ah a taksa a khawlh pei; cun anih cu mithiang a si ding. 14 A ni riatnak ah thuro pahnih simaw, laileng no pahnih simaw a hrangah a la pei ih, Tawnawknak Puanthlam luhnak ih Jehovah hmaiah a ra pei, cule puithiam hnenah a pe hai pei. 15 Cun puithiam in Sual Thilhlăn hrangah pakhat, Meiur Thilhlăn hrangah a dang pakhat a hlan pei. Cule a thilput ruangah a hrangah puithiam in sualkhuhthawinak Jehovah hmaiah a tuah pei.\\n16 ‹Cule mipa zokhal a cihnâng a suak asile, tidai in a taksa zaten a khawlh pei, cule zan lam tiang mithiang lo a si ding. 17 Cule cihnâng kainak sinfen le savun pauhpauh cu tidai in sawp ding a si, cule zan lam tiang thil thianglo a si ding. 18 Nunau pakhat cu mipa hnenah a it ih, cihnâng suak a um tikah, tidai in an khawlh aw pei, cule zan lam tiang mithiang lo an si ding.\\nNunau Thilput hrang Dān\\n19 ‹Nunau pakhat in thilput a nei ih, a taksa ihsi thilput cu thisen a si ahcun, ni sarih sung a dangten ret a si pei; cule zokhal amah a daingahtu cu zan lam tiang mithiang lo a si ding. 20 A thianlo sungih a ihnak thil kip cu thil thianglo an si ding; a tonak thil tinkim khal thil thianglo an si ding. 21 Cu nuih ihkhun a daingahtu pauhpauh cun an hnipuan an sawp pei ih, tidai ah an khawlh aw pei, cule zan lam tiang mithiang lo an si ding. 22 Cule zokhal a tonak thil ziangkhal a daingahtu cun a hnipuan a sawp pei ih, tidai ah a khawlh aw pei, cule zan lam tiang mithiang lo a si ding. 23 A ihkhun parah simaw, a tonak parah simaw thil pakhat khat a um asile, cumi a thâmngahtupa cu, zan lam tiang mithiang lo a si ding. 24 Cule mipa zokhal cuih nunau thawn an ihtlang asile, nunaunuih thianlonak cu a parah a um pei ih, anih cu ni sarih sung mithiang lo a si ding; cule a ihnak ihkhun kip cu thianglo an si ding.\\n25 ‹Nunau pakhat cu amai thianlonak dankēl hnakih ni tamdeuh maw, asilole amai thianlonak dan kêl hnakih thi tamdeuhin simaw ni tampi a thi a pût asile, a thiput thianlo sung hmuahhmuah cu a thianlonak dan kêl tikcucān vek thothoin a si pei. Cu nu cu mithiang lo a si ding. 26 A thilput sung hmuahhmuah ih a ihnak ihkhun kip cu a hrangah amai dankēl ih a thianlonak cān ih a ihkhun vek thothoin a si ding; cule a thian lo cān ih thianlonak vek thothoin a tonak kip cu an thianglo ding. 27 Cuih thilpawl a daingahtu pauhpauh cu mithiang lo an si ding; annih cun an hnipuan an sawp pei ih, tidai ah an khawlh aw pei, cule zan lam tiang mithiang lo an si ding.\\n28 ‹Asinan a thilputnak thianter asile, anih in a hrangah ni sarih a siar pei ih, cumi ṭhehin amah cu mithiang a si ding. 29 Cule a ni riatnak ah anih in a hrangah thuro pahnih simaw, laileng no pahnih simaw a la pei ih, puithiam hnen, Tawnawknak Puanthlam luhnak ah a rak keng pei. 30 Cun puithiam in Sual Thilhlăn hrangah pakhat le Meiur Thilhlăn hrangah a dang pakhat a hlan pei ih, puithiam in a thianlonak thilput hrangah Jehovah hmaiah cu nuih hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei.\\n31 ‹Hiti hin an thianlonak ihsin Israel tefapawl cu na serhhranawter hai ding a si, culoasile an lakih ka Biakbûk an bawrhbanter tikah an thianlonak ah an thi pang ding. 32 Himi cu thilput neitu le a cihnâng a suahnak ruangih a thianglo mi pa hrang le 33 a thianlonak dankēl ruangih midamlonu le nunau a si ah siseh, mipa a si ah siseh, thilput a dăwk mi le mithiang lo nunau a ihpitu mithiang lopawl hrangih dān a si,› tiah sim aw,» tiin a sim hai.\\n1 Aaron fapa pahnih in Jehovah hmaiih meisa danglam an hlăn tikah, an thi; an thih hnuah Jehovah in Mosi a bia; 2 cule Jehovah in Mosi hnenah, «Kuang parih Tlăwnlungawithawinak Hmun hmaiih puanzar sung lam Hmun Thianghlim sungah cān tapauh ah lut lo dingin na unaupa Aaron kha sim aw, culole a thi pang ding, ziangahtile Tlăwnlungawithawinak Hmun tlunih mero lakah ka rung lang ṭheu ding.\\n3 «Hitin Sual Thilhlăn hrangah câwpa tûai pakhat thisen le Meiur Thilhlăn hrangah tuucang pakhat thisen thawn Aaron cu Hmun Thianghlim ah a lut pei. 4 Anih in a taksa ah a thianghlim mi patzai kâwrfualpi le patzai bâwngbite a hruk pei; anih in patzai ih tah mi taikhap a khap pei ih, anih cu patzai ih tah mi puithiam lubik lupâwng thawn a thuam aw pei. Hipawl cu sinfen thianghlim an si. Curuangah anih cu tidai in a taksa a khawlh pei ih, cuih hnipuan cu a hruk pei. 5 Cule Israel tefa umkhawm hnen ihsin Sual Thilhlăn hrangah mepawl lak ihsin mepa tûai pahnih le Meiur Thilhlăn hrangah tuucang pakhat a la pei.\\n6 «Aaron in amai bulpak hrangah Sual Thilhlăn ah câwpa a hlan pei ih, amah le a sungkua hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei. 7 Anih in mepa pahnih a la pei ih, cupawl cu Tawnawknak Puanthlam luhnak ih Jehovah hmaiah a suahpi pei. 8 Cun Aaron in mepa pahnih cu camcawhfung a zûk pei: pakhat cu Jehovah hrangah, a dang pakhat cu thlah ding mi mepa hrangah a si pei. 9 Cule Aaron in Jehovah-ih camcawhfung tlûknak mepa cu a hruai pei ih, Sual Thilhlăn hrangah a hlan pei. 10 Asinan thlah ding mi mepa si dingih camcawhfung a tlaknak mepa cu, ramṭhing ih thlah mi mepa fehsuakternak in sualkhuhthawinak tuah dingah a nungin Jehovah hmaiah a suahpi pei.\\n11 «Cule Aaron in amai bulpak hrangah Sual Thilhlăn ah câwpa a rak keng pei ih, amah le a sungkua hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei, cule amai bulpak hrangah Sual Thilhlăn ah câwpa a that pei. 12 Cun Jehovah hmaiih Biakṭheng ihsin meiling vâm thawi a khat mi meiling suahdur a la pei ih, dēndip cia rimhmui thaw thawn sumpi khat in puanzar sungah a kenglut pei. 13 Cule anih in Jehovah hmaiih meisa parah rimhmui a ret pei, cutin rimhmui khu in Theihpinak Kuang tlunih Tlăwnlungawithawinak Hmun a khuh pei, culole a thi ding. 14 Câwpa thisen hrekkhat a la pei ih, nisuahnak lam sirih Tlăwnlungawithawinak Hmun parah a kutzung in a theh pei; cule anih in a kutzung in thisen hrekkhat cu Tlăwnlungawithawinak Hmun hmai cu vei sarih a theh pei.\\n15 «Cun mipi hrangah Sual Thilhlăn mepa a that pei ih, puanzar sung lamah a thisen a kenglut pei, a thisen cu câwpa thisen a tidān vek cekci in a ti pei ih, Tlăwnlungawithawinak Hmun par le Tlăwnlungawithawinak Hmun hmai a theh pei. 16 Cule Israel tefapawlih an thianlonak ruangah le an dānpahbălnakpawl ruangih an sualpawl hmuahhmuah hrangah, Hmun Thianghlim hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei; cutin mithiang lopawl lakih a um mi Tawnawknak Puanthlam hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei. 17 Anih cu sualkhuhthawinak tuah dingin Hmun Thianghlim ih a luh tikah a ra suahsal hlanlo Tawnawknak Puanthlam ah mi zohman an um lo pei, cutin amai hrang, a sungkua hrang le Israel mipungkhawm hmuahhmuah hrangah sualkhuhthawinak a tuah thei ding a si.\\n18 «Cule anih cu Jehovah hmaiih Biakṭheng ah a ra suak pei ih, Biakṭheng hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei, cule câwpa thisen hrekkhat le mepa thisen hrekkhat a la pei ih, Biakṭheng kimvelih kipawl ah a mān pei. 19 Cun Biakṭheng parah thisen ziangmaw zât a kutzung in vei sarih a theh pei ih, Biakṭheng cu a thianter pei, cule Israel tefapawlih thianlonak ihsin cumi cu a serhhran pei.\\n20 «Cule anih in Hmun Thianghlim le Tawnawknak Puanthlam le Biakṭheng hrang sualkhuhthawinak a tuah ṭheh tikah, mepa nung a hruai pei. 21 Aaron in mepa nung lu parah a kut pahnih a suang pei ih, Israel tefapawlih mawhsualnak hmuahhmuah le an dānpahbălnak hmuahhmuah ih an sualpawl hmuahhmuah thuhla ah sual a phuang pei, cupawl cu mepa lu parah ṭhumin mirintlakpaih kut in ramṭhing ah a thlahhlo pei. 22 Mecang in an mawhsualnak hmuahhmuah cu minung cēnlonak hmun ah a phur pei; cule anih in ramṭhing ah mepa cu a va thlah pei.\\n23 «Cun Aaron cu Hmun Thianghlim sung a luh tikih a rak hruh mi patzai sinfen kha a hlít pei, cule cupawl cu cu tawkah a tân ta pei. Cule Tawnawknak Puanthlam sungah a ra lut pei. 24 Cule anih cu hmun thianghlim ah ti in a taksa a khawlh pei, a sinfen a hruk pei, a ra suak pei ih a hrang le mipi hrangah Meiur Thilhlăn a hlan pei, cule amai hrang le mipi hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei. 25 Sual Thilhlăn thau cu Biakṭheng parah a ur pei. 26 Cule thlah ding mi mepa si dingih mepa a va thlahtupa cu a hnipuan a sawp pei ih, ti ah a taksa a khawlh aw pei, cule cumi hnuah anih cu riahhmun khuarnak ah a lut ding. 27 Hmun Thianghlim sungih sualkhuhthawinak tuah dingih an rak ken mi Sual Thilhlăn câwpa le mepa thisen cu riahhmun khuarnak lengah thiar ding a si. Cule an vun, an sa le an êkpawl cu meisa ah an ur pei. 28 Cun a urtu cun a hnipuan a sawp pei ih, ti in a taksa a khawlh pei, cule cumi hnuah anih cu riahhmun khuarnak ah a lut ding a si.\\n29 «Himi cu nan hrangah kumkhaw sakhaw dān a si pei: a thla sarihnak, cuih thla a ni hratnak ah phahniam aw uhla, nan rammi in siseh, nan lakih cêng ram dang mi khal in siseh, ziang hna hman nan ṭuan lo pei. 30 Ziangahtile cuih ni ah puithiam in nanmah lo thiangter dingin nan hrangah sualkhuhthawinak a tuah ding, cutin Jehovah hmaiah nan sualpawl hmuahhmuah ihsin nan thiang thei ding a si. 31 Cumi cu nan hrangih cawlhnak Sabbath hleice a si ih, nan phahniam aw pei. Cumi cu kumkhaw sakhaw dān a si. 32 Cule a pa aiih puithiam si dingih hriak an thih mi le an serhhran mi puithiam in sualkhuhthawinak a tuah pei, cule sinfen thianghlim a si mi patzai hnipuan a hruk pei; 33 cun anih in Hmun Thianghlim hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei ih, Tawnawknak Puanthlam le Biakṭheng hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei, cule puithiampawl le a mipungkhawm mi senpi hmuahhmuah hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei. 34 Himi cu Israel tefapawl le an sualpawl hmuahhmuah hrangih sualkhuhthawinak kum khat vei khat tuah dingah nan hrangih kumkhaw sakhaw dān a si pei,» tiah a ti. Cule anih in Jehovah in Mosi hnenih thu a pek vekin a tuah.\\nRaithawinak hrang Hmun Pakhat\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Aaron le a fapapawl le Israel-mi hmuahhmuah be awla, an hnenah, ‹Himi hi Jehovah in, 3 «Israel sungza mi pakhat khat in câwpa maw, tuu maw, me simaw, riahhmun khuarnak sung asilole riahhmun khuarnak leng ah a that ih, 4 Jehovah-ih Biakbûk hmaiih Jehovah hmaiah thilhlăn hlan dingin Tawnawknak Puanthlam luhnak ah a rak keng lo tu cu, cu pa parah a thisen mawh phurhter a si pei. Anih in thisen a rak suah a si; cu pa cu a mipawl lak ihsin sahcat a si pei, 5 a netnakah ram ih an hlăn mi an raithawinakpawl kha Israel tefapawl in an rak keng pang ding ih, Tawnawknak Puanthlam luhnak ih Jehovah hmaiih puithiam hnenah an rak keng pang ding, cule Remnak Thilhlănpawl hrangah Jehovah hnenah an rak hlan hai pang ding. 6 Cule puithiam in Tawnawknak Puanthlam luhnak ih Jehovah Biakṭheng parah thisen a theh pei, cule Jehovah hnenih rimthaw si dingah a thau a ur pei. 7 Hlawhhlâng vekih khawsiapawl an rak thlun dah zo bang kha cun khawsepawl hnenah an raithawinakpawl an hlan nawn lo pei. Himi cu an tesinfa san tiangin an hrangah sakhaw dān a si kumkhua pei,» tiin thu a pek mi thil a si,› tiah sim aw.\\n8 «Nang in an hnenah, ‹Israel sungza mi pakhat khat in simaw, nan lakih a cêng mi ram dang mi pakhat khat in simaw, Meiur Thilhlăn simaw, raithawinak simaw a hlan ih, 9 Jehovah hnenih hlan dingah Tawnawknak Puanthlam luhnak ih a rak keng lo tu, cu pa cu a mipawl lak ihsin sahcat a si pei.\\nThisen Ei Khamsalnak\\n10 ‹Cule Israel sungza mi pakhat khat simaw, nan lakih cêng ram dang mi pakhat khat simaw, ziang vek thisen khal a eitu cu, thisen eitupa dokalhin ka hmai ka hawih ding ih, a mipawl lak ihsin ka sâtcat ding. 11 Ziangahtile taksa nunnak cu thisen ah a um ih, nan nunnak hrangah Biakṭheng parah sualkhuhthawinak tuah dingin thisen ka lo pe hai zo; ziangahtile nunnak hrangih sualkhuhthawinak tuahtu cu thisen a si,› tiah na sim pei. 12 Curuangah Israel tefapawl hnenah, ‹Nan lakah zohman in thisen nan ei lo pei, nan lakih cêng zo vek ram dang mi khal in thisen a ei lo pei,› tiah ka lo sim.\\nThisen in Nunnak a Pe\\n13 «Israel tefapawl lakih mi pakhat simaw, nan lakih cêng ram dang mipawl lakih mi pakhat simaw in ram a tawi ih ei thiang mi thilnung asilole vâte pakhat khat a kaihngah mi pauhpauh cu an thisen a thle pei ih, an thisen cu leivut in a khuh ta pei; 14 ziangahtile thisen cu taksa hmuahhmuah ih nunnak a si. A thisen in a nunnak a pe. Curuangah Israel tefapawl hnenah, ‹Ziangvek titsa thisen hman nan ei lo pei, ziangahtile taksa hmuahhmuah ih nunnak cu an thisen a si. Cumi a eitu pauhpauh cu sahcat an si pei,› tiah ka lo sim.\\n15 «Cule amah teih thi mi simaw, sahrang ih deh mi simaw, a eitu pauhpauh cu nan rammi a si ah siseh, ram dang mi a si ah siseh, a hnipuan a sawp pei ih, tidai in a khawlh aw pei, cule zan lam tiang anih cu mithiang lo a si pei. Cuṭhehin anih cu mithiang a si ding. 16 Asinan a hnipuan a sawp lo ih, a taksa a khawlh lo asile, amai mawhsualnak amah in a phur pei,» tiin a sim.\\nHursualnak hrang Dān\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl be awla, an hnenah, ‹Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si. 3 Nan rak cēn dahnak Izip ram ih an tuah mipawl vekin nan tuah lo pei ih, ka lo hruailuhnak ding Kanaan ram ih tuah mipawl vek khalin nan tuah lo pei; an sakhaw dān vek khalin nan nung lo pei. 4 Ka cīn le dānpawl nan thlun pei ih, nunpi dingin ka sakhaw dānpawl nan thlun pei, keimah cu Jehovah nan Pathian ka si. 5 Curuangah ka sakhaw dānpawl le ka cīn le dānpawl nan thlun pei, mi in cumi a thlun asile, cupawl in a nung ding, keimah cu Jehovah ka si.\\n6 ‹Nan lakih zohman in a taklawngnak hlîp dingah amai sungkhat nâi zokhal nan pan lo pei, keimah cu Jehovah ka si. 7 Na paih taklawngnak simaw, na nuih taklawngnak simaw na hlîp lo pei. Anih cu na nu a si; a taklawngnak na hlîp lo pei. 8 Na nu-eiih taklawngnak na hlîp lo pei; cumi cu na paih taklawngnak a si. 9 Nan inn ih a suak mi asilole hmun dangih a suak mi a si khalah na paih fanu asilole na nuih fanu a si mi na farnuih taklawngnak, an taklawngnak na hlîp lo pei. 10 Na fapaih fanu simaw, na fanuih fanu simaw ih taklawngnak na hlîp lo pei; ziangahtile annihih taklawngnak cu nangmai taklawngnak khal a si. 11 Na paih nupi-ih fanu, na pa ih hrin miih taklawngnak na hlîp lo pei, anih cu na farnu a si. 12 Na ni-ih taklawngnak na hlîp lo pei; anih cu na paih sungkhat nâi a si. 13 Na nuseuih taklawngnak na hlîp lo pei, ziangahtile anih cu na nuih sungkhat nâi a si. 14 Na paseuih taklawngnak na hlîp lo pei. A nupi na pan lo pei; anih cu na nute a si. 15 Na fapa nupi-ih taklawngnak na hlîp lo pei, anih cu na fapa nupi a si, a taklawngnak na hlîp lo pei. 16 Na unaupaih nupi-ih taklawngnak na hlîp lo pei, cumi cu na unaupaih taklawngnak a si. 17 Nunau pakhat le a fanuih taklawngnak na hlîp lo pei, cu nuih taklawngnak hlîp ding khalin, a fapaih fanu siseh, a fanuih fanu siseh na ṭhi lo pei. Annih cu cu nuih sungkhat nâi an si. Cumi cu sualralnak a si. 18 A unau dang a nun laiah a taklawngnak hlîp dingin nunau pakhat cu a unau khîngpi si dingin na nei cih fawn lo pei.\\n19 ‹A thianlonak dan kêl a neih laiah a taklawngnak hlîp dingin nunau pakhat na pan fawn lo pei. 20 Cuihhleiah amah thawn bawrhbangawter dingah, na innhnen nupi na ihpi fawn lo pei. 21 Cule na cithlahpawl zohman Molek hrangah mei sungah na lutter lo pei, na Pathian hmin khal na bawrhbangter lo pei, keimah cu Jehovah ka si.\\nMipa le Mipa Pawlawk Khamnak\\n22 ‹Nunau ihpi vekin mipa na ihpi lo pei. Cumi cu thil fihnungza a si. 23 Amah thawn bawrhbangawter dingin ṭilva pakhat khat khal na pâwl lo pei. Rannung thawn pawlaw dingin nunau cu rannung hmaiah a ding lo pei. Cumi cu thil linglet a si.\\n24 ‹Hi thilpawl lakih pakhat khat thawn bawrhbangawter hlah uh; hipawl ruangah a si, nan hmaiih ka dawisuak ding mi miphunpawl an bawrhbang ṭheh. 25 Ziangahtile ram cu a bawrhbang a si; curuangah a mawhsualnak a parah ka lehrūl ding ih, ram in a luahtupawl a kháksuak ṭheh a si. 26 Curuangah ka sakhaw dānpawl le ka cīn le dānpawl nan thlun pei ih, nanmai miphun lakih pakhat khat in siseh, nan lakih cêng ram dang mi pakhat khat in siseh, hi thil fihnungzapawl hi pakhat hman nan tuah lo pei. 27 Ziangahtile nan hlanih a rak um mi cuih rammipawl in hi thil fihnungzapawl hmuahhmuah hi an rak tuah ih, cutin ram cu a bawrhbang a si. 28 Culoasile nan hlanih miphunpawl a rak kháksuak bangin, cuih ram nan bawrhbanter tikah nannih khal cuih ram cun a lo kháksuak ve pang ding.\\n29 ‹Ziangahtile zokhal himi fihnungza thilpawl lakih pakhat khat a tuahsualtu cu an mipawl lak ihsin sahcat a si ding. 30 Curuangah nannih in ka thucah nan thlun pei, cutin nan hlanih an rak tuahsual mi himi fihnungza nunphungpawl lakih pakhat hman tuahsual hlah uh, cutin cupawl hmangin nanmah le nanmah nan bawrhbangawter lo ding a si, keimah cu Jehovah nan Pathian ka si,› tiin sim aw,» tiah a ti.\\nNi Tin Nun Dān\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefa umkhawm hmuahhmuah be awla, an hnenah, ‹Nan thianghlim ding a si, ziangahtile kei, Jehovah nan Pathian cu ka thianghlim a si.\\n3 ‹Nan lakih mi tin in nan nu le nan pa nan upat pei ih, ka Sabbath-pawl nan ul pei. Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si.\\n4 ‹Milempawl lam nan hawi lo pei, nan hrangah burcawp pathianpawl khal nan tuah lo pei. Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si.\\n5 ‹Cule Jehovah hnenah Remnak Thilhlăn raithawinak nan hlăn asile, cumi cu nanmai lungpuak rori in nan hlan pei. 6 Cumi cu nan thawi ni lala le a thaisun ah ei a si pei, cule a ni thumnak tiang a tāng mi a um asile, cumi cu meisa in ur a si pei. 7 A ni thumnak ih ei asilen, cumi cu thil fihnungza a si. Cumi cu cohlan a si lo pei. 8 Curuangah mi kip a eitu cun anmai mawhsualnak an phur pei, ziangruangahtile Jehovah-ih thilhlăn thianghlim a thangseter a si; cule cu pa cu a mipawl lak ihsin sahcat a si pei.\\n9 ‹Nan ram ah thlairawl rah nan ah tikah, na ló kĕlkawm ihta tiang na at thluh lo pei ih, na thlairawl rah hrelh mipawl khal na sar fawn lo pei. 10 Cule na sabit ṭil na sar lo pei ih, na sabit hmuan ih sabit rah hmuahhmuah na khawm thluh lo pei; mifarah le mikhual hrangah na hlah ding a si. Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si.\\n11 ‹Rûk nan ru lo pei, thuphan nan per lo pei, pakhat le pakhat nan bum aw lo pei. 12 Cule dik lo takin ka hmin sâlin sia nan săm lo pei, na Pathian hmin na bawrhbangter lo pei. Keimah cu Jehovah ka si.\\n13 ‹Na innhnen thil dik lo zetin na laksak lo pei, na innhnen khal na suam fawn lo pei. Na hlawhfa-ih nihlawh man cu zing lam tiang zanvar na hnenah na hrensak lo pei. 14 Hnaset na camse lo pei, mitcaw hmaiah bahnak na ret fawn lo pei, cuhnakin na Pathian na ṭihzah sawn pei. Keimah cu Jehovah ka si.\\n15 ‹Thuṭhennak ah diklonak na tuah lo pei. Mifarah na thleidang lo pei, milian na upat cuangce fawn lo pei. Dingfelnak in na innhnen thu na ṭhensak pei. 16 Na mipawl lakah mirelsetu siin na vakkûal lo pei; na innhnen anunnak dokalhin thutheihpitu na si fawn lo pei. Keimah cu Jehovah ka si.\\n19:16a nunnak: A ṭawng hrampi Hebru ah cun thisen ti a si.\\n17 ‹Na thinlung in na unau na hua lo pei. Amah ruangah sual na phurhlonak dingah na innhnen na kawk tengteng pei. 18 Phulei na sám lo pei, na phunpipawlih tefapawl parah thincin na nei fawn lo pei, cuhnakin nangmah le nangmah na duhdawtawk vekin na innhnen na duhdaw sawn pei. Keimah cu Jehovah ka si.\\nKa Sakhaw Dānpawl Thlun Uh\\n19 ‹Ka sakhaw dānpawl nan thlun pei. Sumhnám phun dangdang ci na thlahawter lo pei. Na ló ah thlaici dangdang na cingrawi lo pei. Patzai fêmte le tuu hmul tahrawi mi sinfen na hruh lo pei.\\n20 ‹Tlen hrih lo mi simaw, luatter hrih lo mi simaw, mipa pakhat ih siahhlawh si dingah, ham cia mi nunau pakhat a ihpitu pauhpauh cu himi ruangah hremnak a um pei; asinan anmah cu thah an si lo pei, ziangruangahtile cuih nunau cu miluat a si lo. 21 Cule Mawh Thilhlăn hrangah tuucang pakhat cu Tawnawknak Puanthlam luhnak ih Jehovah hnenah amai Mawh Thilhlăn hrangah a rak keng pei. 22 Puithiam in a tuahsual zo mi a sualnak ruangah Jehovah hmaiah Mawh Thilhlăn tuucang in a hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei. Cule a tuahsual zo mi a sualnak cu ngaidam a si ding.\\n23 ‹Kanaan ram nan luh ih, rawl hrangih thingkung a phunphun nan phun tikah, an rah cu thianglo zetah nan ruat pei. Kum thum sung nan hrangah thianglo zet an si pei. Cumi cu ei ding a si lo. 24 Asinan a kum litnak ah cun thingtheirah hmuahhmuah cu Jehovah thangṭhatnak hrangah an thianghlim ṭheh ding a si. 25 Cule a kum ngatnak ah an rah nan ei ding, cutin thingkungpawl in nan hrangah rah tam sinsinin an rah ding. Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si.\\n26 ‹Zianghman thisen thawn nan ei lo pei, simsungthiamnak simaw, aizohthiamnak simaw nan hmang lo pei. 27 Nan lu kimvelin nan met lo pei, pianze nei loin na khabe hmul sirpawl na ziat fawn lo pei. 28 Mithi ruangah nan taksa nan hriatpem lo pei, nan taksa parah hminsinnak ṭial nan tuah fawn lo pei. Keimah cu Jehovah ka si.\\n29 ‹Na fanu cu hlawhhlâng cang dingah, na zuarawter lo pei, culole ram cu hlawhhlannak ah a tlulut ding ih, ram cu sualralnak in a khat pang ding.\\nSabbath Ul Uh\\n30 ‹Ka Sabbath-pawl nan ul pei ih, ka hmun thianghlim nan zah pei. Keimah cu Jehovah ka si.\\n31 ‹Thlarau kawhthiampawl le polpawl pan hlah uh; lo bawrhbangter dingin annihpawl cu hawl hlah uh, keimah cu Jehovah nan Pathian ka si.\\n32 ‹Ṭuakpar hmaiah na tho pei ih, patar mithmai cu na zah pei, cule na Pathian ṭihzah aw. Keimah cu Jehovah ka si.\\n33 ‹Cule nan ram sungah na zawngih ram dang mi a cēn asile, amah cu na tuahse lo pei. 34 Nan lakih cêng ram dang mi cu nanmai miphun lakih mi pakhat vek rori a si pei, cule nangmah na duhdawtawk vekin amah cu na duhdaw pei; ziangahtile nannih khal Izip ram ah mikhual nan rak si dah ve. Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si.\\n35 ‹A sau lam, a rih lam asilole a tum lam tahnak ah thuṭhennak dik lo nan tuah lo pei. 36 Khīngkhainak dik, cuailung dik, efa dik le kalān dik nan hmang pei. Keimah cu Izip ram ihsin a lo hruaisuaktu Jehovah nan Pathian ka si.\\n37 ‹Curuangah ka sakhaw dānpawl hmuahhmuah le ka cīn le dānpawl hmuahhmuah nan thlun pei ih, cupawl cu nan tuah pei. Keimah cu Jehovah ka si,› tiah sim hai aw,» tiin a sim.\\nPathian Biaknak Dānpahbăltu hrang Dāntatnak\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Nang in Israel-mipawl hnenah, ‹Israel tefapawl siseh, Israel ram ih um ram dang mi siseh, Molek hnenih a cithlahpawl lakih pakhat khat a petu pauhpauh cu thah tengteng an si pei. A ram mi senpi in amah cu lungto in an deng pei. 3 Ka hmun thianghlim le ka hmin thianghlim bawrhbangter dingin, Molek hnenih a cithlah hrekkhat a pek ruangah, cu pa dokalhin ka hmai ka hawih ding ih, a mipawl lak ihsin ka asâtcat ding. 4 Cule Molek hnenih a cithlah hrekkhat a pek laiah, cu pa cu ram mi senpi in ziangti zawng khalin an mit huhsanin, amah cu an thah lo asile, 5 cu pa dokalhin siseh, a hrin dokalhin siseh, ka hmai ka hawih ding; cule Molek hnenih hlawhhlannak sual tuah dingih amah thawi tawzuar hmuahhmuah le cu pa cu a mipawl lak ihsin ka sâtcat ding.\\n20:3a sâtcat: Sem 17:14 simfiangnak zoh aw.\\n6 ‹Cule thlarau kawhthiampawl le polpawl pan ih, anmah thawi mah le mah tawzuar cu, amah dokalhin ka hmai ka hawih ding ih, amah cu a mipawl lak ihsin ka sâtcat ding. 7 Curuangah nanmah le nanmah serhhran aw uhla, thianghlim uh, ziangahtile keimah cu Jehovah nan Pathian ka si. 8 Cule ka sakhaw dānpawl nan thlun pei ih, nan tuah pei, keimah cu a lo tithianghlimtu Jehovah ka si.\\nInnsungsang Dānpahbăltu hrang Dāntatnak\\n9 ‹Ziangahtile a pa simaw, a nu simaw camsetu pauhpauh cu thah tengteng ding a si. Anih in a pa simaw, a nu simaw a camsiat a si. Amai thisen cu a parah a um ding.\\n10 ‹Mi nupi thawi uiretu cu a innhnen nupi thawi uire a si ih, a uiretupa le a uiretunu cu thah tengteng ding an si. 11 A paih nupi a ihpitupa cun a paih taklawngnak a hlîp a si; an pahnih in thah tengteng ding an si. An thisen cu anmai parah a um ding. 12 Mi pakhat cu a fapaih nupi a ihpi asile, an pahnih in thah tengteng ding an si. Thil linglet an tuah a si. An thisen mawh cu anmai parah a um ding.\\nHursualnak parih Dāntatnak\\n13 ‹Mi pakhat cu nunau a ihpi vekin mipa a ihpi asile, an pahnih in fihnungza sual an tuah a si. Anmah cu thah tengteng ding an si. An thisen mawh cu anmai parah a um ding. 14 Mi pakhat in nunau pakhat le a nu a ṭhit asile, cumi cu sualralnak a si. Nan lakih sualralnak a um nawn lonak dingah, cu pa le anmah cu meisa ih ur ding an si. 15 Mi pakhat cu ṭilva a pāwl asile, cu pa cu thah tengteng ding a si ih, cuih ṭilva khal nan that pei. 16 Nunau pakhat cu ṭilva panin a pawl asile, cu nu le cuih ṭilva cu na that pei. Anmah cu thah tengteng ding an si. An thisen mawh cu anmai parah a um.\\n17 ‹Mi pakhat in a paih fanu maw, a nuih fanu a si mi a farnu simaw neiin, cu nuih taklawngnak a hmu ih, cu nu in cu paih taklawngnak a hmuh asile, cucu thil zahthlak a si. Cule anmah cu an mi senpi mithmuh ihsin sahcat an si pei. A farnuih taklawngnak a hlîp a si. Amai mawhsualnak cu amah in a phur ding. 18 Mi pakhat cu nunau pakhat kha a nunau dān a neih laiah a ihpi ih a taklawngnak a hlîp asile, a thiput mi kha a langter ih, cu nu khal in a thiputnak a hlîp a si. An pahnih in an mipawl lak ihsin sahcat an si ding.\\n19 ‹Na nuih unaunu simaw, na paih farnu simaw ih taklawngnak na hlîp ding a si lo, ziangahtile amai sungkhat nâi hlîp a si ding. An mawhsualnak anmah in an phur ding. 20 Mi pakhat in a paseu nupi a ihpi asile, a paih unauih taklawngnak a hlîp a si. An sualnak anmah in an phur ding; fa loin an thi ding. 21 Mi pakhat in a unauih nupi a neih asile, cucu thil thianglo a si. A unaupaih taklawngnak a hlîp a si. Fa loin an um ding.\\n22 ‹Curuangah ka sakhaw dānpawl hmuahhmuah le ka cīn le dānpawl hmuahhmuah nan thlun pei ih, nan tuah pei, cutin nan cēnnak dingih ka lo hruainak ram in a lo kháksuak lo ding. 23 Cule nan hmaiih ka dawisuak ding mi miphunih sakhaw dānpawl nan thlun lo pei; ziangahtile annih in hi thil hmuahhmuah hi an rak tuah ih, curuangah ka fih hai a si. 24 Asinan kei in nan hnenah, «An ram cu ro ah nan co ding ih, hnawiti le khuaitizu luannak ram, cuih ram cu nan neih dingah ka lo pe ding,»tiah ka lo sim zo kha! Keimah cu miphun dang lak ihsin a lo thliardangtu Jehovah nan Pathian ka si.\\n25 ‹Curuangah rannung thiang le thianglo, vâte thiang le thianglo nan thleidang pei ih, nan hnen ihsin thianglo ih ka thliardan mi ramsa in simaw, vâte in simaw, leilung parih băwkvâk thilnung phun khat khat in simaw, nanmah le nanmah fihnungza ah nan tuah aw lo pei. 26 Cule nannih cu ka hrangah nan thianghlim ding a si, ziangahtile kei Jehovah cu ka thianghlim ih, keimai ta si dingah, miphun dangpawl lak ihsin ka lo thliardang zo.\\n27 ‹Mipa simaw, nunau simaw, thlarau kawhthiampawl le polpawl cu thah tengteng ding an si; annih in cupawl cu lungto in an deng pei. An thisen mawh cu anmai parah a um ding,› tiin na sim pei,» tiah a ti.\\nPuithiampawl hrang Dān\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, «Aaron fapa puithiampawl sim awla, an hnenah, ‹Zohman in a mipawl lakih mithi ruangah a bawrhbangawter lo pei, 2 amah naihbiktu a sungkhat a si mi: a nu, a pa, a fapa, a fanu le a unaupa le 3 amah naihtu a farnu fala him, pasal nei dah lo pawl ruang lawngah a bawrhbangawter thei. 4 Asinan a mipawl lakih hotu a si ruangah amah le amah bawrhbangawter dingin mithiang lo ah a tuah aw lo pei. 5 Puithiampawl cun an lu par khuitawk hman an metkawlh lo pei, an khabe hmul zim khal an ziat lo pei ih, an taksa an riatpém lo pei. 6 Annih cu an Pathian hrangah an thianghlim pei ih, an Pathian hmin an bawrhbangter lo pei, ziangahtile meisa ih ur mi Jehovah-ih thilhlănpawl le an Pathian-ih rawl an hlan; curuangah annih cu an thianghlim ding a si. 7 Hlawhhlâng siseh, a bawrhbang mi nunau siseh, nupi ah an ṭhi lo pei, a pasal ih mâk zo mi nunau khal an ṭhi fawn lo pei; ziangahtile puithiam cu a Pathian hrangah a thianghlim a si. 8 Curuangah amah cu na serhhran pei, ziangahtile anih cun na Pathian-ih rawl a hlan a si. Anih cu nan hrangah a thianghlim pei, ziangahtile kei Jehovah, a lo tithianghlimtu cu ka thianghlim a si. 9 Puithiam pakhat khat ih fanu cu hlawhhlâng cannak in a bawrhbangawter asile, a pa a bawrhbangter a si. Cu nu cu meisa ih ur ding a si.\\n10 ‹A lu ih hnih mi hriak tawih zo mi le sinfen hruh dingih serhhran zo mi, a unaupawl lakih puithiam lubik cun a lukhuh a hlîp lo pei ih, a hnipuan a thlek fawn lo pei; 11 anih cu mithi ruak kiangah a feh lo pei, a nuih ruang, a paih ruang khalah a bawrhbangawter fawn lo pei; 12 hmun thianghlim ihsin a suak lo pei, a Pathian-ih hmun thianghlim a bawrhbangter fawn lo pei; ziangahtile a Pathian-ih serhhrannak hnih mi hriak cu a parah a um a si, keimah cu Jehovah ka si. 13 Cule anih cun nupi ah fala him a nei pei. 14 Anih cun hibang nuhmei maw, mâk mi nunau maw, a bawrhbang mi nunau maw, hlawhhlâng simaw cu a ṭhi lo pei; a miphun lakih fala him kha a nupi ah a ṭhi sawn pei. 15 A miphun lakah a cithlah a bawrhbangter lo pei, ziangahtile keimah cu amah tithianghlimtu Jehovah ka si,› tiin sim aw,» tiah a ti.\\n16 Cule Jehovah in Mosi hnenah, 17 «Aaron hnenah, ‹Na cithlah thlahsâwng vivo ah, taksa him lo mi cun, zohman in a Pathian rawl hlan dingin a pan thei lo ding. 18 Ziangahtile taksa him lo mipa pauhpauh cun an pan lo pei, cupawl cu: mitcaw, kebái, mithmai beheu mi, kutke hleifuan nei, 19 ke kiak, kut kiak, 20 cun elkûn, mipingkirh, mit siat, vunthak nei, hmahnâi nei le tilmu kûai mipawl an si. 21 Puithiam Aaron cithlahpawl lakih taksa him lo mipa zohman in Jehovah hnenah meisa ih ur mi thilhlănpawl hlan dingin an ra naih lo pei. Anih cu taksa him lo a si; anih cun a Pathian-ih rawl hlan dingin a ra naih lo pei. 22 Anih cun a thianghlim zet mi le a thianghlim mi a Pathian-ih rawl cu a phun hnih in a ei thei; 23 puanzar lawngte a rak naih lo pei, asilole Biakṭheng a rak pan lo pei, ziangruangahtile anih cu a taksa a him lo, culoasile ka hmun thianghlimpawl a bawrhbangter pang ding; ziangahtile keimah cu anmah tithianghlimtu Jehovah ka si,› tiin sim aw,» tiah a ti. 24 Cule cumi cu Mosi in Aaron le a fapapawl le Israel-mi hmuahhmuah a sim hai.\\nRawl Thianghlim Ei Theitu\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel-mipawlih thil thianghlimpawl lak ihsin an serhhranawk theinak dingah le ka hrangih an serhhran mi hmangin ka hmin thianghlim an bawrhbanterlonak dingah Aaron le a fapapawl sim hai aw, keimah cu Jehovah ka si. 3 An hnenah, ‹Nan tesinfa san tiangin nan cithlah hmuahhmuah lakih thianlonak a parih a um laifangih, Israel tefapawl in Jehovah hnenih an serhhran mi thil thianghlimpawl a naihtu pauhpauh cu ka hmaika ihsin sahcat an si pei. Keimah cu Jehovah ka si.\\n4 ‹Aaron cithlahpawl lakih miphar simaw, thilput nei mi simaw in amah a thianngah hlanlo, ziang vek thilhlăn thianghlim khal a ei lo pei. Cule zokhal mithi ruak ruangih a thianglo mi thil asilole a cihnâng a suak mi pa a daingahtu, 5 asilole zokhal amah thiangloter theitu băwkvâk thil a daingahtu, asilole mithiang lo ih a cangtu mi pakhat khat a daingahtu pauhpauh cu, a thianlonak cu ziang vek a si khalle, 6 cuvek thil a daingahtu cu zan lam tiang mithiang lo a si pei ih, tidai in a taksa a khawlh lo ahcun, thilhlăn thianghlimpawl a ei lo pei. 7 Cule ni a tlak tikah anih cu a thiang pei; cule cuih hnuin thilhlăn thianghlimpawl a ei thei pei, ziangruangahtile cumi cu amai rawl a si. 8 Ziangkhal amah te a thi mi le sahrang ih a deh mi cu amah bawrhbangter dingin a ei lo pei. Keimah cu Jehovah ka si.\\n9 ‹Curuangah ka thucah an thlun pei, culoasile cumi hrangah an sualnak phurin, ka thucah an bawrhbanter tikah, cumi ruangah an thi ding. Kei Jehovah in anmah cu ka tithianghlim hai a si.\\n10 ‹Mi dang zohman in thilhlăn thianghlim an ei lo pei; puithiam hnenih a cêngtu mikhual le hlawhfa cun thil thianghlim an ei lo pei. 11 Asinan puithiam in a ta dingah paisa in mi a lei asile, cu pa cun a ei thei; cule a inn ih a suaktu khal in a rawl cu a ei thei. 12 Puithiam fanu in aa leng mi a neih asile, cu nu cun thawhhlawm thianghlimpawl a ei thei lo ding. 13 Asinan puithiam fanu cu a nuhmei asilole mâk a tuar ih, fa nei loin a paih inn ah a no lai vekin a ra kir a si ahcun, a paih rawl a ei ve thei ding; asinan mi dang zohman in cumi cu an ei lo pei. 14 Cule mi pakhat in tum lo piin thilhlăn thianghlim a ei pang asile, thilhlăn thianghlim cu puithiam a rūlsal pei ih, cumi ah ṭhen nga ṭhen khat a bêt pei. 15 Jehovah hnenih an hlăn mi Israel tefapawlih thilhlăn thianghlimpawl cu an bawrhbangter lo pei, 16 asilole an thilhlăn thianghlimpawl einak in mi senpi cu mawhsualnak man phurhter sian ding an si lo; ziangahtile kei Jehovah in anmah cu ka tithianghlim hai a si,› tiin sim aw,» tiah a sim.\\n22:12a a leng mi: Jew-mi si thotho siin, puithiam si lo mi a simnak a si.\\nSawisel ding um lo Thilhlănpawl\\n17 Jehovah in Mosi hnenah, 18 «Aaron le a fapapawl le Israel tefapawl hmuahhmuah sim awla, an hnenah, ‹Israel sungza mi pakhat khat in asilole Israel ram sungih um ram dang mipawl lakih mi pakhat khat in Meiur Thilhlăn hrangih Jehovah hnenih an hlăn mi, amai thutiampawl lakih pakhat khat hrang asilole amai lungpuak thawhhlawmpawl lakih pakhat khat hrangah a raithawinak a hlantu cun, 19 nanmai lungpuak in ranpi rual lak ihta maw, tuu rual lak ihta maw, me rual lak ihta simaw, sawisel ding um lo a pa nan hlan pei. 20 Taksa him lo pauhpauh cu nan hlan lo pei, ziangahtile cumi cu nan aiawhih cohlan theih a si lo pei. 21 Cule zokhal a thutiam asilole a lungpuak thawhhlawm tlamtlingter dingah ranpi rualpawl lak ihta simaw, rante rualpawl lak ihta simaw, Jehovah hnenah Remnak Thilhlăn raithawinak a hlăntu cu cohlan an sinak dingah sawisel ding um lo a si tengteng pei; a parah him lo a um ding a si lo. 22 Rannung mitcaw, ruhkiak, taksa kim lo, hmahnâi pût nei, vunthak nei le hmahnâi nei pawl cu Jehovah hnenah nan hlan lo pei, Biakṭheng parah anmah hmangin Jehovah hnenah meisa ih thilhlăn nan tuah fawn lo pei. 23 Taksa hleifuan a sau simaw, a tawi simaw a neitu câwpa siseh, tuu siseh, lungpuak thawhhlawm hrangah na hlan thei, asinan thutiam hrangah cun cumi cu cohlan a si lo pei. 24 Ṭilva hmabaih mi siseh, taksa dup mi siseh, a pem mi siseh, sahpem mi siseh, Jehovah hnenah nan hlan lo pei; cupawl cu nan ram ah ziang vek thilhlăn khalah nan tuah fawn lo pei. 25 Ram dang mi kut in hipawl lakih pakhat hman nan Pathian rawl dingah nan hlan fawn lo pei, ziangruangahtile cupawl ah ṭhatlonak le himlonak an um. Nan aiah cohlan an si lo pei,› tiah sim aw,» tiin a sim.\\n26 Cule Jehovah in Mosi hnenah, 27 «Câw maw, tuu maw, me simaw a suah tikah a pî hnenah ni sarih sung a um pei; cule a ni riatnak ihsin le cuih hnuin cumi cu Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn si dingah cohlan a si pei. 28 Câwpi siseh, tuupi siseh, ni khat ni ah a fāte thawn an pahnih in thattlang hlah uh. 29 Cule Jehovah hnenah lungawi thu sim thawinak nan hlăn tikah, nanmai lungpuak rori in hlan uh. 30 Nan hlăn mi cu a ni lala ah nan ei pei; a thaizing tiang zianghman nan hlah lo pei. Keimah cu Jehovah ka si.\\n31 «Curuangah ka thupekpawl nan thlun pei ih, nan tuah pei. Keimah cu Jehovah ka si. 32 Ka hmin thianghlim nan bawrhbangter lo pei, cuhnakin Israel tefapawl lakah mithianghlim ka si sawn pei. Keimah cu aJehovah Mekkadesh, 33 nan Pathian si dingih Izip ram ihsi a lo hruaisuaktu ka si. Keimah cu Jehovah ka si,» tiin a sim.\\n22:32a Jehovah Mekkadesh: «A lo tithianghlimtu Jehovah» tinak a si.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl sim awla, an hnenah, ‹Jehovah-ih puaipawl, tawnkhawmawknak thianghlimpawl tiih nan phuan ding mi, ka puaipawl cu hipawl hi an si. 3 Ni ruk sung hna nan ṭuan pei, asinan a ni sarihnak cu cawlhnak Sabbath hleice, tawnkhawmawknak thianghlim a si. Cuih ni ah zianghman nan ṭuan lo pei; cumi cu nan cēnnak hmunpawl hmuahhmuah ah Jehovah-ih Sabbath a si.\\nLanta Puai le Thilnu telh lo Sang Puai\\n4 ‹Hipawl cu anmai cān khiah ciar ih nan phuan ding mi, tawnkhawmawknak thianghlimpawl, Jehovah-ih puaipawl an si. 5 A thla khatnak ni hleilitnak khawthim zawng cu Jehovah-ih Lanta Puai a si. 6 Cule cuih thla a ni hleingatnak cu Jehovah hrangih Thilnu telh lo Sang Puai a si; ni sarih sung thilnu telh lo sang nan ei tengteng pei. 7 A ni khatnak ah tawnkhawmawknak thianghlim nan nei pei, hna kêl nan ṭuan lo pei. 8 Asinan Jehovah hnenah meisa ih ur mi thilhlăn ni sarih sung nan hlan pei. A ni sarihnak cu tawnkhawmawknak thianghlim a si pei, hna kêl nan ṭuan lo pei,› tiah sim hai aw,» tiin a sim.\\nRah Hmaisabik Puai\\n9 Jehovah in Mosi hnenah, 10 «Israel tefapawl sim awla, an hnenah, ‹Ka lo pek mi ram ih nan luh tikah, cuih ram ih thlairawl rah nan at ding, cun nan thlairawl khâwm mi lakih rah hmaisabik têl khat cu puithiam hnenah nan rak keng pei. 11 Nan aiih cohlan a sinak dingah, anih in Jehovah hmaiah thlaithar tēl cu a sēp pei; cumi cu puithiam in Sabbath thaisun ah a sēp pei. 12 Cule cuih sun ih thlaithar têl nan sēp tikah, Meiur Thilhlăn dingah, kum khat ti sawisel ding um lo tuufa no a pa kha Jehovah hnenah nan hlan pei. 13 Cuih Thlairawl Thilhlăn cu hriak rawi cia sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen hnih a si pei. Cumi cu rimthaw si dingah Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn a si; cule cumiih Inding Thilhlăn cu, sabitzu kalān khat ih ṭhen li ṭhen khat a si pei. 14 Nan Pathian hnenih thilhlăn nan rak ken ni tiangin sang siseh, kăn mi thlairawl siseh, thlairawl hring siseh, nan ei lo pei. Cumi cu nan cēnnak hmuahhmuah ah nan tesinfa san tiangin sakhaw dān a si kumkhua pei.\\n15 ‹Sēp thilhlăn thlaithar têl nan rak ken ni, Sabbath ni a thaisun ihsin nanmai hrangah nan siar pei, Sabbath vei sarih a kim ding a si. 16 A vei sarihnak Sabbath ni ih a thaisun tiang ni 50 siar uh; cun cuih sun ah Jehovah hnenah Thlairawl Thilhlăn thar nan hlan pei. 17 Nan cēnnak hmun ihsin efa khat ih ṭhen hra ṭhen hnih a ti mi sēp thilhlăn hrangah sang hlawm hnih nan rak keng pei. Cupawl cu sangvut phŭt an si pei, cupawl cu thilnu thawn kăn an si pei. Jehovah hrangih rah hmaisabik an si. 18 Cule sang thawn kum khat a ti mi, sawisel ding um lo tuufa no pasarih le câwpa tûai pakhat le tuucang pahnih nan hlan cih pei. Jehovah hrangih rimthaw si dingah, meisa ih ur mi thilhlăn a si mi an Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlănpawl thawn, cupawl cu Jehovah hnenih Meiur Thilhlăn a si. 19 Cun Sual Thilhlăn hrangah mepawl lak ihsin mepa tûai pakhat le Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah kum khat ti tuufa no a pa pahnih in rai nan thawi pei. 20 Cupawl cu puithiam in Jehovah hmaiih sēp thilhlăn hrangah rah hmaisabik sang le tuufa no pahnih thawn a sēp pei. Cupawl cu puithiam hrangah Jehovah hnenah an thianghlim ding. 21 Cule cuih ni lala ah himi cu nan hrangah tawnkhawmawknak thianghlim a si tiah nan phuang pei. Cuih ni ah cun hna kêl zianghman nan ṭuan lo pei. Cumi cu nan cēnnak hmun hmuahhmuah ah nan tesinfa san tiangin sakhaw dān a si kumkhua pei.\\n22 ‹Nan ram ih thlairawl rah nan ah tikah, na ló kĕlkawm tiangin na at thluh lo pei ih, na thlairawl rah hrelh mi pakhat hman na sar fawn lo pei. Cupawl cu mifarah le mikhual hrangah na hlah pei, keimah cu Jehovah nan Pathian ka si,› tiah sim hai aw,» tiin a sim.\\nTawtawrawt Phawt Puai\\n23 Jehovah in Mosi hnenah, 24 «Israel tefapawl hnenah, ‹Thla sarihnak, cuih thla a ni khatnak ah hngilhlonak tawtawrawtpawl phawtnak, tawnkhawmawknak thianghlim pakhat, Sabbath cawlh nan nei pei. 25 Cuih ni ah cun hna kêl zianghman nan ṭuan lo pei ih, Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn nan hlan pei,› tiin sim aw,» tiah a ti.\\n26 Jehovah in Mosi hnenah, 27 «Himi thla sarihnak a ni hratnak khal Sualkhuhthawinak Ni a si pei. Cuih ni cu nan hrangah tawnkhawmawknak thianghlim a si pei. Nan phahniam aw pei ih, Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn nan hlan pei. 28 Cule cuih ni ah hna nan ṭuan lo pei, ziangahtile cumi cu nan hrangah Jehovah nan Pathian hmaiih Sualkhuhthawinak Ni a si. 29 Ziangahtile zokhal cuih ni thotho ih phahniamaw lo tu cu, a mipawl lak ihsin sahcat a si pei. 30 Cule zokhal cuih ni thotho ih hna pakhat khat a ṭuantu cu, cu pa cu a mipawl lak ihsin ka hlorálter ding. 31 Ziang vek hna phun hman nan ṭuan lo pei; cumi cu nan cēnnak hmunpawl hmuahhmuah ah nan tesinfa san tiangin kumkhaw sakhaw dān a si pei. 32 Cumi cu nan hrangah cawlhnak Sabbath hleice a si ih, nan phahniam aw pei; cuih thla a ni kuatnak zan lam ihsi thăwkin a thaisun zan lam tiang nan Sabbath nan hmang pei,» tiin a sim.\\n33 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 34 «Israel tefapawl hnenah, ‹Himi thla sarihnak ih ni hleingatnak cu Jehovah hrangih ni sarih Bûkte Puai a si pei. 35 A ni khatnak ah tawnkhawmawknak thianghlim a um pei. Cuih ni ah hna kêl nan ṭuan lo pei. 36 Ni sarih sung Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn nan hlan pei. A ni riatnak ah tawnkhawmawknak thianghlim nan nei pei ih, Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn nan hlan pei. Cumi cu tawnkhawmawknak hleice a si ih, cuih ni ah hna kêl zianghman nan ṭuan lo pei.\\n37 ‹Hipawl cu Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn a si mi Meiur Thilhlăn le Thlairawl Thilhlăn, raithawinak le Inding Thilhlănpawl, ziangkim anmai ni ciar ah hlan dingin tawnkhawmawknak thianghlim si dingih nan phuan ding mi; 38 Jehovah-ih Sabbath-pawl hleiah, nan thilpekpawl hleiah, nan thutiampawl hmuahhmuah hleiah le Jehovah hnenih nan pek mi nan lungpuak thawhhlawmpawl thawn Jehovah-ih puaipawl tla an si.\\n39 ‹Cuih ram ih a rahsuah mi nan khawm ṭheh tikah, a thla sarihnak ni hleingatnak khalah, ni sarih sung Jehovah-ih puai nan tuah pei; a ni khatnak ah Sabbath cawlh a um pei ih, a ni riatnak ah Sabbath cawlh a um pei. 40 Cule a ni khatnak ah a mawi zetzet mi thingkung rah, ṭhulhfau hnge, hnah bŭk taktak hnge le tivate kapih partiam pawl cu nan hrangah nan la pei ih, Jehovah nan Pathian hmaiah ni sarih sung lungawiaipuangin nan um pei. 41 Cumi cu Jehovah hrangih puai si dingah kum tin ni sarih sung nan hmang pei. Cumi cu nan tesinfa san tiangin kumkhaw sakhaw dān a si pei. Cumi cu a thla sarihnak ah nan hmang pei. 42 Ni sarih sung bûkte sungah nan cêng pei. Suahkeh ihsin Israel a si mi hmuahhmuah cu bûkte sungah an cêng pei, 43 cutin nan tesinfanaupawl in Izip ram ihsin anmah ka hruaisuah hai laiah, Israel tefapawl cu bûkte sungah ka cêngter hai ti an thei ding. Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si,› tiin sim aw,» tiah a ti. 44 Cule Mosi in Jehovah-ih puaipawl cu Israel tefapawl hnenah a thăn.\\nMeito hrang Hriak\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Catlak loih meitopawl avang dingin, meitleu hrangah sawr mi olif hriak fimte na hnenih rak keng dingin Israel tefapawl thu pe hai aw. 3 Tawnawknak Puanthlam sungih Theihpinak puanzar leng lamah, cuih hna cu Aaron in zan lam ihsin zing lam tiang Jehovah hmaiah a kilkhawi ringring pei; cumi cu nan tesinfa san tiangin kumkhaw sakhaw dān a si pei. 4 Jehovah hmaiah sui hlirhlăng ih tuah mi Meitoṭhuam parih meitopawl cu anih in a kilkhawi ringring pei.\\n24:2a van: A ṭawng hrampi ah cun, «kaisohter» ti a si.\\n5 «Cule sangvut phŭt na la pei ih, cumi in sangper hleihnih na kăng pei. Sangper pakhat ah efa khat ih ṭhen hra ṭhen hnih ciar a si pei. 6 Sui hlirhlăng ih tuah mi Cabuai parah tlar khat ah paruk veve in tlar hnih in Jehovah hmaiah cupawl cu na ret pei. 7 Cule sang par, a tlar veve parah frankinsense hlirhlăng na ret pei, cutin cumi cu hngilhlonak, Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn a si ding. 8 Jehovah hmaiah Sabbath ni tinten cat loin remten anih in sanghlăn cu a ret ṭheu pei, Israel tefapawl in cutiih tuah ding ṭuanvo kumkhaw thukham an nei a si. 9 Cule cumi cu Aaron le a fapapawl ihta a si pei ih, hmun thianghlim ah an ei pei; ziangahtile cumi cu kumkhaw sakhaw dān zulhin Jehovah hrangih meisa ih ur mi thilhlănpawl lak ihta a si ih, a hrangah a thianghlim zet mi a si,» tiin a sim.\\nThangsiattu hrang Dāntatnak\\n10 Israel-mipawl lakih a hung fehtel ve mi, a pa Izip-mi a si mi, Israel nunau pakhat ih fapa a rak um; cule riahhmun khuarnak sungah hi Israel nunau fapa le Israel-mi pakhat an sualaw. 11 Cule Israel nunauih fapa cun Jehovah hmin a thangsiat ih a camsiat; cule cutin cu pa cu Mosi hnenah an hei hruai. A nuih hmin cu Shelomith a si ih, Dân hnám Dibri fanu a si. 12 Cun Jehovah-ih thusuak thutitluknak hmuhter an sinak dingah cu pa cu khumnak hmun ah an ret.\\n13 Cule Jehovah in Mosi hnenah, 14 «I camsetupa cu riahhmun khuarnak ihsin hruaisuak uhla, cu paih ṭawng a theitu hmuahhmuah in a lu parah an kut suang hai seh, cule amah cu mipi-umkhawm hmuahhmuah in lungto in deng hai seh. 15 Cun Israel tefapawl hnenah, ‹Zokhal a Pathian a camsetu cun anmai sual a phur pei. 16 Cule zokhal Jehovah hmin a thangsiattu cu thah tengteng ding a si. Rammi vek cekci in ram dang mi khal mipi-umkhawm hmuahhmuah in an deng tengteng pei. Jehovah hmin a thangsiat tikah, amah cu thah a si pei.\\n17 ‹Mi pakhat khat thattu pauhpauh cu thah tengteng an si pei. 18 Ṭilva thattu pauhpauh cun ṭilva aiah ṭilva lala in an rūl pei. 19 Mi pakhat in a innhnen selan ta ko a tuahmawh asile, amai tuahdān vek cekci in amai parah tuah a si ve pei. 20 Ruhkiak aiah ruhkiak, mit aiah mit, ha aiah ha, selan ta ko mi a tuahmawh vekin a parah tuah a si ve pei. 21 Cule zokhal ṭilva a thattu cun cumi cu a rūlsal pei; asinan zokhal mi a thattu cu thah a si ve pei. 22 Ram dang mi le nanmai rammi hrangah cīn le dān bangrep nan nei ding a si. Ziangahtile keimah cu Jehovah nan Pathian ka si,› tiin na sim pei,» tiah a sim.\\n23 Mosi in Israel tefapawl a be hai; cule Pathian a camsetupa cu riahhmun khuarnak lengah an hruaisuak ih, lungto in an dêng. Cutin Jehovah in Mosi thu a pek vekin Israel-mipawl cun an tuah.\\n1 Sinai Tlang parah Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl be hai awla, an hnenah, ‹Ka lo pek mi ram ih nan luh tikah, Jehovah hrangah cuih ram cun Sabbath a ul pei. 3 Na ló ah kum ruk sung thlai na cing pei ih, kum ruk sung na sabit hmuan na simsial pei, cule a rah na khawm pei; 4 asinan a kum sarihnak ah cun cuih ram hrangah cawlhnak Sabbath hleice a um pei, Jehovah hrangih Sabbath a si. Na ló thlai na cîng lo pei ih, na sabit hmuan khal na simsial lo pei. 5 Amah teih a ṭo mi na thlairawl rah ziangkhal na at lo pei, na hleŭhfai lo mi na sabit khal na khâwm fawn lo pei, ziangahtile cuih kum cu cuih ram hrangih cawlh kum a si. 6 Cule Sabbath in a ram ihsin rah a lo suahsak ding mi kha nan hrangah rawl a si ding: nangmah, na siahhlawh mipa le nunau, na hlawhfa le na hnenih a cêng mi mikhualpawl hrangah le 7 na sumhnám le na ram sungih a um mi ramsapawl hrangah. Sabbath kum in a rahsuah mi hmuahhmuah cu rawl hrangah a si pei.\\n8 ‹Cule na hrangah Sabbath kum, kum sarih na siar pei, cumi cu kum sarih hmun sarih a si; cule Sabbath kum, kum sarihnak tikcucān cu na hrangah kum 49 a si pei. 9 Cun thla sarihnak ni hratnak ah Jubili tuupa ki na phawter pei ih, Sualkhuhthawinak Ni dingah nan ram pumpi ah tuupa ki na phawter pei. 10 Cule a kum 50-nak cu nan serhhran pei ih, ram pumpi ih ram luahtu hmuahhmuah hnenah zalĕnnak nan phuang pei. Cumi cu nan hrangah Jubili a si; cule anmah cu an co mi ram lala ah nan kirtersal cio pei ih, mai hrin ciar ah nan kirsal fingfing pei. 11 Cuih kum 50-nak cu nan hrangah Jubili a si; cuih kum sung cu zianghman nan cîng lo pei ih, amah te a kho mi khal zianghman nan at lo pei, nan hleŭhfai lo mi nan sabit khal nan khawm fawn lo pei. 12 Ziangahtile cumi cu Jubili a si; cumi cu nan hrangah a thianghlim pei; ló ihsin cuih kum in rah a suah mi nan ei pei.\\n13 ‹Himi Jubili kum ah hin mi kip anmai co mi ram ah nan kirtersal pei. 14 Cule na innhnen hnenah thil ziang simaw na zuar asilole na innhnen kut ihsin thil pakhat khat na lei asile, pakhat le pakhat nan palbĕt aw lo pei. 15 Jubili hnuih a tāng zât kum izirin na innhnen thil na lei pei ih, thlai cīn kum ding zât izirin a lo zawrh pei. 16 Kum a tamdān izirin a man na ṭhan pei ih, kum a maldān izirin a man na ṭhum pei; ziangahtile thlai cīn kum a tam le a mal ding izirin a lo zawrh a si. 17 Curuangah pakhat le pakhat nan palbĕt aw lo pei, cuhnakin na Pathian na ṭihzah sawn ding a si. Ziangahtile keimah cu Jehovah nan Pathian ka si.\\n18 ‹Cutin ka sakhaw dānpawl nan thlun pei ih, ka cīn le dānpawl nan pawm pei, cule cupawl cu nan tuah pei; cule cuih ram ah himdamten nan cêng ding. 19 Cun ram in rah a suah ding ih, khăwpkhamten nan ei ding, cule cu tawkah himdamten nan cêng ding. 20 Cule nannih in, «Thlai cîng lo le kan thlairah khawm loin, zoh hnik, a kum sarihnak ah ziangso kan ei ding?» tiah nan ti asile, 21 a kum ruknak ah nan parah ka thlawsuah thu ka pe ding ih, cumi cun kum thum daihin rah a lo suahsak ding. 22 Cule a kum riatnak ah thlai nan cîng pei ih, a kum kuatnak tiangin rawl hlun nan ei pei; rah a suah hlanlo thlairawl rah hlun nan ei ding a si.\\n23 ‹Ram nan zuar lan ta lo pei, ziangahtile ram cu keimai ta a si; ziangahtile nannih cu ka hnenih um ram dang mi le mikhual men nan si. 24 Cule nan co mi ram pumpi ah, ram tlen theinak nan pe pei.\\n25 ‹Na unau lakih mi pakhat cu a rung farah ih, a co mi hrekkhat a rak zuar zo asile, tlen dingah a tlensaktu ding a sungkhatpa a ra a si ahcun, a unaupaih zuar zo mi cu a tlen thei. 26 Asilole mi pakhat cu a thil tlensaktu ding zohman a nei lo, asinan amah rori kha a hmuingil ih tlennak ding daihtawk a hmuh a si ahcun, 27 a zuar mi ihsin a siar pei ih, a tāng lai mi kumpawl hrangah a zawrhnakpa cu a samsâl thluh pei, cutin a co mi ram ah a kirsalter ding. 28 Asinan samsālnak ding daihtawk a hmuh lo a si ahcun, a zawrh mi leiram cu Jubili tiang a leitupaih kut ah a um hrih pei; cule Jubili ah cumi cu phawih a si pei ih, a co mi ram ah a kirsalter pei.\\n29 ‹Mi pakhat in kulh nei khawpi sungih a inn a zuar asile, a zuar ihsi kum khat pumhlum sungah a tlen thei; tlen theinak dingah kum khat pumhlum a nei. 30 Asinan kum khat pumhlum a kim tikah a tlen lo asile, cuih kulh nei khawpi inn cu a leitu in a tesinfa san tiangin a nei lan ta ding a si. Cumi cu Jubili khalah phawih a si nawn lo ding. 31 Sikhalsehla an kimvelih kulh nei lo mi khawte innpawl cu lóram vekah rel an si pei. Cupawl cu tlen theih an si ih, Jubili ah phawih an si pei.\\n32 ‹Cutisikhalsehla Levi-mipawlih khawpipawl le khawpipawl ih an neih mi innpawl cu Levi-mipawl in ziang tikcān pauh khalah an tlen thei. 33 Cule mi pakhat in Levi-mi hnen ihsin inn a lei asile, khawpi sungih a neih mi a zuar mi a inn cu Jubili ah phawih a si pei; ziangahtile Levi-mipawlih khawpi sungih innpawl cu Israel tefapawl lakah anmai ta a si. 34 Asinan an khawpipawlih ran tlannak lóram cu zuar theih a si lo, ziangahtile cumi cu a kumkhuain anmai ta a si.\\n35 ‹Na unau pakhat a rung farah ih, nan lakah a tlaksiat asile, amah cu ram dang mi le mikhual vekin na bawm pei, cutin anih cu na hnenah a um thei ding. 36 A hnen ihsin a faṭhang siseh, sum ṭhang siseh zianghman na la lo pei; cuhnakin na Pathian ṭihzah sawn aw, cutin na unaupa cu na hnenah a um thei ding. 37 A hnenah na paisa a faṭhangin na cawih lo pei, na rawl a pungin na cawih fawn lo pei. 38 Keimah cu Kanaan ram nanmah lo pe ding le nan Pathian si dingih Izip ram ihsi nanmah lo hruaisuaktu Jehovah nan Pathian ka si.\\nSál Thuhla Dān\\n39 ‹Na kiangih cêng, na unau pakhat a rung farah ih, na hnenih a zuarawk asile, sál vekih hnaṭuan dingin amah cu na năwr lo pei. 40 Anih cu na hnenah hlawhfa le mikhual vekin a um pei, cule Jubili kum tiang a lo rian pei. 41 Cule amah le a tefapawl thawn a lo suahsan pei ih, amai hrin ah a kirsal pei. A pupápawlih neih mi ram ah a kirsal pei. 42 Ziangahtile annih cu Izip ram ihsin ka hruaisuah mi ka siahhlawh an si; sál vekih zuar ding an si lo. 43 Khohkhah tukin na uk hai lo pei, cuhnakin na Pathian ṭihzah sawn aw.\\n44 ‹Cule na neih ding mi na siahhlawh nunau le na siahhlawh mipa pawl lawngte cu nan kiangkapih a um mi miphun dangpawl lak ihta an si pei, anmahpawl hnen ihsin sálnu le sálpa pawl tla nan lei thei. 45 Cuihhleiah nan lakih cêng mikhualpawlih fātepawl le nan ram ih an hrin mi, nan hnenih um, an innsungsangpawl cu nan lei thei; cule nan thilri vekah an cang pei. 46 Cule annihpawl cu nan hnuih nan tefapawl hrangah ro ih an neih dingah nan la thei; annih cu nan sál an si lan ta ding. Asinan nan unau Israel-mipawl thuhla ah cun, pakhat le pakhat khohkhah tukin nan uk aw ding a si lo.\\n47 ‹Na kiangnaiih a um mi mikhual simaw, ram dang mi simaw a hung lian ih, a kiangih a cêng mi na unau pakhat a rung farah ih, na kiangnaiih a um mi ram dang mi asilole mikhual hnenah, asilole ram dang mi hrin pakhat khat hnenih a zuarawk asile, 48 zuar a si hnuah anih cu tlen theih a si. A unau lakih pakhat khat in an tlen thei; 49 asilole a paseu maw, a paseuih fapa in simaw amah cu a thlensal thei; asilole a hrin lakih a sungkhat nâi pakhat khat in a tlen thei; asilole amah te a ti thei a si ahcun, amah le amah a tlenaw thei. 50 Cuticun amah le a leitupa thawn a zuarawk kum ihsin Jubili tiang an tuak pei ih, amah phawihnak man cu a um zât kum thawn an mil aw pei; cumi cu hlawhfa-ih nihlawh man thawi bangawin a si pei. 51 Kum tampi a tāng lai hrih asile, amah an lei kumpawl milin a tlenawknak ding man paisa cu a khirhsal pei. 52 Cule Jubili hlanah kum málte lawng a tān asile, an siartlang pei ih, a kum tāng zât izirin a tlenawknak man cu amai hnenah a khirhsal pei. 53 Anih cu kum tin hlawhfa vekin a hnenah a um pei ih, na mithmuhah khohkhah tukin a uk lo pei.\\n54 ‹Cule anih cu hi kumpawl sungah tlen asilole, amah le a hnenih a tefapawl thawn Jubili kum ah phawih an si pei. 55 Ziangahtile Israel tefapawl cu ka siahhlawh an si; annih cu Izip ram ihsi ka hruaisuak mi ka siahhlawh an si. Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si.\\nMalsawm Dăwnnak Lamzin\\n1 ‹An hmaiih băwkkhup dingah nan hrangah milempawl nan tuah lo pei; nan hrangah khercawp milim siseh, ṭhuamserh siseh, nan phun lo pei; nan ram sungah lem kher mi lung nan dĭn fawn lo pei. Ziangahtile keimah cu Jehovah nan Pathian ka si. 2 Ka Sabbath-pawl nan ul tengteng pei ih, ka hmun thianghlim nan zah pei, keimah cu Jehovah ka si.\\n3 ‹Ka sakhaw dānpawl nan nunpi ih, ka thupekpawl thlun in, nan tuahsuak asile, 4 a tikcu teah ruahpi ka lo pe ding, leiram in a rahsuah a suah ding ih, lóram ih thingkungpawl in an rah an suah ding. 5 Sabit khawm tikcu tiang rawl nan khawm ding ih, rawlci cīn tikcu tiang sabit nan khawm ding; puarkhawpin rawl nan ei ding ih, nan ram ah himdamten nan cêng ding. 6 Ram sungah daihnak ka umter ding ih, nan cawlhahdam ding, cule zohman in ṭihnak an lo thlĕn lo ding; ram sungih sahrangpawl ka rehter ding ih, nan ram pumpi ah ralnâm a lêng lo ding. 7 Nan ralpawl nan dûm ding ih, nan hmaiah nan ralnâm hmangin an thi ding. 8 Mi panga in mi 100 nan dûm ding ih, mi 100 in mi 10000 nan tlânter ding; nan hmaiah nan ralnâm hmangin nan ralpawl an thi ding. 9 Ziangahtile duhsak zetin ka lo zoh ding ih, ci tampi ka lo zaihter ding, ka lo karhzaiter ding ih, nanmah thawi ka thukham ka hngetter ding. 10 Thlairawl rah hlun nan ei ding ih, a thar ruangah a hlun cu nan thian ding. 11 Nan lakah ka Biakbûk ka ret ding ih, ka nunnak in a lo fih lo ding. 12 Nan lakah ka tlanglêng ding ih, nan Pathian ka si ding, cule nannih cu ka mi nan si ding. 13 Keimah cu Izip ram ihsin an sál si lo dingih a lo hruaisuaktu Jehovah nan Pathian ka si; nan hngawngkol tlângpawl ka lo bălsak ih, fel zetih feh ko ka lo tuah.\\nThulung lo Dāntatnak\\n14 ‹Asinan ka thu nan lung lo ih, hi thupekpawl hmuahhmuah nan thlun lo, 15 cule ka sakhaw dānpawl nan hnáwng ih, ka cīn le dānpawl nan nunnak in a fih, cutin ka thupekpawl hmuahhmuah thlun loin, ka thukham nan pahbăl asile, 16 kei khal in himi hi nan hnenah ka tuah ve ding:\\n‹Ṭihnak rapthlak, cuap nat, mit tisetu ding khawsiknat le thinhartertu ding tiang nan parah ka ruat ding. Cule nan thlaici tuh mi cu a lak menah a cang ding, ziangahtile nan ralpawl in cumi cu an ei ding.\\n17 ‹Nanmah dokalhin ka hmai ka lo hawih ding ih, nan ralpawlih nehin nan um ding. A lo huatupawl in an lo uk ding ih, zohman ih an lo dawi lo laiah nan tlân ding.\\n18 ‹Cule cuticingkhalih ka thu in lun cuang lo asile, nan sualpawl ruangah alet sarih ih tam in nun ka lo sim ding. 19 Nan thiltitheinak ruangih nan hngalnak cu ka siatsuah ding ih, nan vanpawl cu thir vekah le nan leilung cu dar vekah ka canter ding. 20 Cun nan cahnak cu a lak menih hman a si ding; ziangahtile nan leiram in rahsuah a suah lo ding ih, ram thingkungpawl khal in rah an suah lo ding.\\n21 ‹Cun keimah kalhzawngin nan nung ih, ka thu nan lun duh lo asile, nan sualnakpawl zulhin alet sarih tam in nan parah hremnak ka thlengterbêt ding. 22 Nan lakah sahrang ka thlah ding, cupawl cun nan tefapawl an thiarhlo ding ih, nan sumhnámpawl an deh ding, cule ka lo málter deuhdeuh ding ih, nan zinpipawl an ṭhing thluh ding.\\n23 ‹Cun hi thilpawl hmangin ka lo rĕm thei cuang lo ih, keimah dokalh zawngih nan nun sawn asile, 24 kei khal nanmah dokalh zawngin ka nung ding ih, nan sualpawl ruangah alet sarih tiangin dān ka lo tat ding. 25 Cule thukham hrangih phulei samnak thlentu ding ralnâm nan parah ka run thlen ding; nan khuapawl ih nan umkhawm tikah nan lakah a rapthlak zet mi nathrisia ka thlah ding ih, ral kut ah pek nan si ding. 26 Nan rawl ngahnak hrampi ka sahcat tikah, nunau pahra in thŭk pakhat ah nan sang an káng ding ih, nan sang cu tahcawp teten an lo zemsal ding, nan ei ding ih, nan khawp cuang lo ding.\\n27 ‹Cuticingkhalin ka thu in lung cuang lo ih, keimah dokalh zawngih nan nun sawn asile, 28 thinsoin nanmah dokalh zawngin ka nung ve ding; cule kei, keimah rori in nan sualpawl ruangah alet sarih in nun ka lo sim ding. 29 Nan fapapawlih sa nan ei ding ih, nan fanupawlih sa khal nan ei ding. 30 Nan hmun sângpawl ka siatbăl ding, nan rimhmui urnak biakṭhengpawl ka cimter ding ih, nan ruak cu nan milem ruangpawl parah ka hlăwn ding; cule ka nunnak in a lo fih ding. 31 Nan khuapawl ka rămter ding ih, nan hmun thianghlimpawl ka ṭhingter ding. Nan rimthaw ka hnim lo ding.\\n32 ‹Ram cu ka ṭhingter ding ih, cutawk ih cêng nan ralpawl cu, cumi ah an khawruah a har ding. 33 Miphun dangpawl lakah ka lo ṭekdarhter ding ih, a lo dawitu ding ralnâm ka phawi ding. Nan ram a ṭhing ding ih, nan khuapawl khal an răm ding. 34 Cun ram a ṭhin sung le nan ralpawl ram ih nan um sung cu ram cu a Sabbath-pawl ah a nuamaw ding; cule ram cu a cawl ding ih, a Sabbath-pawl ah a nuamaw ding. 35 Nan ram ih nan cēn laiah nan ram cu nan Sabbath-pawl ah a rak cawlh lo ruangah ram cu a ṭhin sung hmuahhmuah a cawl ding a si.\\n36 ‹Nan lakah a tāng mipawl cu an ralpawl ram ah cauhnak an thinlung ah ka thlah ding; thinghnah cāng thâwm in a tlânter hai ding; ralnâm ih dawi mi bangin an tlân ding ih, zohman in an dawi lo laiah an tlu ding. 37 Zohman ih dawi loin ralnâm hmaiih tlân bangin thuahawin an tlu ding; nan ral hmaiih din theinak thazang nan nei lo ding. 38 Miphun dang lakah nan hlorál ding ih, nan ralpawlih ram in a lo ei thluh ding. 39 Cule nan lakih a tangsŭnpawl cu nan ralpawlih rampawl ah an mawhsualnak ah an cimit ding; an hnenih um mi, an pupápawlih mawhsualnak khalah an cimit ding.\\n40 ‹Asinan an mawhsualnak le an pupápawlih mawhsualnak thawn, ka parah rinum loih an umnak an rinumlonak le keimah dokalh zawngih an nun zonakpawl khal an phuan asile, 41 anmah dokalh zawngih ka nun zonak le an ralpawl ram ih ka rak hruai zonak khal, an thinlung serh tanlonak tla an hnuaidawr ih an mawhsualnak an pawm asile, 42 Jakob thawi ka thukham ka máng ding ih, Isak thawi ka thukham le Abraham thawi ka thukham ka máng ding; cule ram khal ka máng ding. 43 Ram cu anmah tel loin lawng ko tān a si ding ih, anmah tel loih a ṭhin sung cu a Sabbath-pawl ah a nuamaw ding. Ka cīn le dānpawl an hnawn ruangah le ka sakhaw dānpawl an thinlung ih a fih ruangah an mawhsualnak an pawm ding. 44 Cuticingkhalin anmah siatsuah ṭheh dingin le anmah thawi ka thukham pahbăl thluh dingin, an ralpawl ram ih an um laiah ka dawihlo hai lo ding ih, ka fih hai fawn lo ding. Ziangahtile keimah cu Jehovah an Pathian ka si. 45 Sikhalsehla an Pathian ka si theinak dingih miphun dangpawl mithmuhah Izip ram ihsin ka hruaisuah mi an thlahtupawlih thukham cu anmah ruangah ka cîng ringring ding, keimah cu an Pathian ka si ding ih, keimah cu Jehovah ka si,› tiah sim aw,» tiin a sim. 46 Hipawl hi, Sinai Tlang ah Mosi kut in Jehovah in amah le Israel tefapawl karlakih a tuah mi sakhaw dānpawl, cīn le dānpawl le dānpawl an si.\\nMipi Tlennak Man\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl sim awla, an hnenah, ‹Nangmah ih a man na khiah mi milih mi pakhat in thutiamnak in mi hrekkhat Jehovah hnenih a serhhran tikah, 3 mipa kum 20 ihsin kum 60 tiang mipa hrangih a man na khiah asile, hmun thianghlim shekel tangka tăwnin a man na khiah zât cu ngun tangka shekel 50 a si pei. 4 Cumi cu nunau asile, a man na khiah mi cu shekel 30 a si pei; 5 cule kum nga ihsin kum 20 mi tiang mipa hrangih a man na khiah zât ding cu shekel 20 a si pei ih, nunau hrangah cun shekel hra a si pei; 6 cule thla khat ihsin kum nga mi tiang mipa hrangih a man na khiah zât ding cu ngun tangka shekel nga a si pei ih, nunau hrangih a man na khiah zât ding cu ngun tangka shekel thum a si pei; 7 mipa kum 60 ihsin a tlun lam hrangih a man na khiah zât ding cu shekel hleinga a si pei ih, nunau hrangah cun shekel hra a si pei. 8 Asinan a man na khiah zât pe dingah a farah tuk a si ahcun, puithiam hmaiah a va suak pei ih, puithiam in thutiam tuahtupaih tlin thei ding tawkten a hrangah a man a rak khiah pei, puithiam in a man a khiah ding a si.\\nṬilva Tlennak Man\\n9 ‹Mi in Jehovah hnenih thilhlăn an rak ken ding mi cu ṭilva a si ahcun, zokhal in Jehovah hnenih an pek mi hmuahhmuah cu an thianghlim pei. 10 Anih in a sia aiah a ṭha simaw, a ṭha aiah a sia simaw tiin ai a awhter lo pei, a thleng khal a thleng lo pei; ṭilva aiah ṭilva lala a thleng ceng asile, a thlengnak thawn an pahnih in thil thianghlim veve an si pei. 11 Cumi cu Jehovah hnenah thilhlăn ih hlăn kêl lo mi ṭilva thianglo a si ahcun, cu pa in a ṭilva cu puithiam hnenah a rak hmuh pei; 12 cule a ṭhat le a siat izirin puithiam in cumi cu a man a rak khiah pei; nang, puithiam in a man na khiah zâtzât cu a man a si pei. 13 Asinan cu pa in cumi cu tlen a duh ceng asile, a man na khiah zât tlunah ṭhen nga ṭhen khat a bêt pei.\\nInn le Ló Tlennak Man\\n14 ‹Mi pakhat in Jehovah hnenih thianghlim dingih a inn a hlăn tikah, a ṭhat le a siat izirin puithiam in a man a khiah pei; puithiam in a man a khiah zâtzât cu a man a si pei. 15 Mai inn hlantu in tlen a duh asile, a man na khiah zâtih ṭhen nga ṭhen khat paisa a bêt pei ih, cumi cu a ta ah a cang ding.\\n16 ‹Mi pakhat in Jehovah hnenah a ló neih miih a ṭhen a zâr a hlăn asile, a man na khiah ding mi cu a thlaici cīn ding mi zulhin a si pei. Barli sangvut ci ahomer pakhat man cu ngun tangka shekel 50 a si pei. 17 Jubili kum ihsin a ló a hlăn asile, a man na khiah zâtzât cu a man a si lan ta pei. 18 Asinan Jubili hnuah a ló a hlăn a si ahcun, puithiam in Jubili tiangih kum tāng lai zât in a man ding paisa a tuaksak pei ih, cumi cu a man na khiah mi sung ihsin na dirsal pei. 19 Cule a hlăn mi ló cu tlen a duh asile, a man na khiah mi paisa ṭhen nga ṭhen khat a pebêt pei ih, cumi cu amah in a nei pei. 20 Asinan ló cu tlen a duh lo ah simaw, mi dang hnenah a zuar zo simaw asile, tlen theih a si nawn lo pei; 21 ló cu Jubili ah phawih a si tikah, serhhran mi ló a si vekin Jehovah hrangah thil thianghlim a si sawn pei ih, cumi cu puithiam covo ah a cang pei.\\n27:16a homer: Homer khat cu pung 4 hrawng a si.\\n22 ‹Mi in amai ta a si lo mi a leicawp mi lóram kha, Jehovah hnenih a hlăn asile, 23 Jubili kum tiang hrang a man awmtawk na khiahsak mi cu, puithiam in cu pa hrangah a siarsak pei ih, cuih ni lala ah a man na khiahsak mi paisa cu Jehovah hnenih thilhlăn thianghlim si dingah a pe pei. 24 Jubili kum a thlen tikah cuih lóram cu a leinak pa, a ram neitu ngaingai hnenah a ta dingah khirhsal a si pei. 25 Cule thil man na khiah mi hmuahhmuah cu hmun thianghlim shekel zulhin an si thluh pei ih, shekel pakhat ah gerah 20 a si pei.\\nFatir Tlennak Man\\n26 ‹Asinan Jehovah-ih fatir si ding mi, ṭilva fatir cu mi zohman in an serhhran lo pei. Cumi cu câw a si ah siseh, rante a si ah siseh Jehovah ta a si. 27 Cule cumi cu ṭilva thianglo a si ahcun, a man na khiah zât izirin a tlen pei ih, ṭhen nga ṭhen khat a bêt pei; asilole tlen a si lo ahcun, a man na khiah zâtzât in cumi cu zuar a si pei.\\nHlăn Mi Thil Tlennak Man\\n28 ‹Cutisikhalsehla mi in a neih mi hmuahhmuah lak ihta Jehovah hnenih serhhran ding mi serh mi thil cu milai siseh, ṭilva siseh, a ta a si mi lóram siseh, zuar ding a si lo, tlen ding khal a si lo. Serhhran mi tinkim cu Jehovah hrangah a thianghlim zet mi a si.\\n29 ‹Thi dingih hlăn zo mi, milai pauhpauh cu tlen ding an si lo, thah tengteng ding an si.\\nṬhen hra ṭhen khat Tlennak Man\\n30 ‹Cule ram in a suah miih ṭhen hra ṭhen khat zaten, cuih ram thlaici le thingtheirah cu Jehovah ta a si. Cumi cu Jehovah hrangah thil thianghlim a si. 31 Mi pakhat in amai ṭhen hra ṭhen khat a tlen duh ceng asile, ṭhen nga ṭhen khat a bêt pei. 32 Ranpi rual le rante rual ṭhen hra ṭhen khat thuhla ah, kianghrăwl hnuaiih a tlanglêng mi pauhpauh ih ṭhen hra ṭhen khat cu Jehovah hrangah a thianghlim pei. 33 Anih in cumi cu a sia maw a ṭha ti a zingzăwi lo pei, a thleng khal a thleng fawn lo pei; a thleng ceng asile, a thlengnak thawn an pahnih in thil thianghlim an si pei; cumi cu tlen ding a si lo,› tiah sim aw,» tiin a sim.\\n34 Hipawl cu Sinai Tlang parah Israel tefapawl hrangih Jehovah in Mosi hnenih a pek mi thupek an si.","num_words":25433,"character_repetition_ratio":0.094,"word_repetition_ratio":0.037,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.353,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chinland Today Media Director Salai Van Bawi Lian Falam Run Inn Tlun Kum Puai Hrang Tlung - Chinland Today Media\\nChinland Today Media Director Salai Van Bawi Lian Falam Run Inn Tlun Kum Puai Hrang Tlung\\nFebruary 11, 2017 2:38 pm·0 comments\\nMelbourne International Airport (MEL). a zam suah hlan\\nFalam Ruun Inn Tlun Kum puai hmang dingah Chinland Today Media director Pa Van Bawi Lian cu, a suahnak khua Falam pan in a kaam suak zo. Tuini 11 February 2017 ah, Rangoon airport ah Chin Arsi Salai Cung Awng le Sialkiringcin pawlin an rak hmuak.\\nThaisun ah Chin arsi thenkhat pawl thawn Falam khua pan in an pok suak cih ding tiah thuhla kan thei. Chinland Today Media hotu Salai Van Bawi Lian cun, ram sungih a hnatuan pi pawl khal a tong tum ih zarh hnih sung ram sungah a caam ding.\\nLairawn ih mino cangan thiam hminthang le Chinland Today Media Group ih admin Sianglianuk Kianghrol thawn Falam an soh tum thu Salai Van Bawi Lian cun a sim. CT Media director Salai Van Bawi Lian cun “Ka suahnak khua Falam a kum 125 kimnak puai ih ka tel ngah lo ding cu ka lungtur in a duh lo” tiah a sim bet.\\nTui tum ih kan ram a tlawn hi avei 4 nak ding a si. Tui kum ah Business and management, La Trobe University, Melbourne Victoria Australia ihsin a zir suak.\\nEvent plan lam khal kum 3 sung a zir. Salai Van Bawi Lian hi Chinland Today Media hotubik a si. Pu Tai Sai Lo le Pi Hlawn Nei Sung ih fapa upabik a si. Melbourne ah a innsangnu le a fa pahnih thawn an um.#","num_words":264,"character_repetition_ratio":0.134,"word_repetition_ratio":0.039,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.212,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin raltlan tamzet umnak Delhi khualipi ah Covid mina a phul in an phul - Falam Online Media\\nApril 19, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nChin raltlan tamzet umnak Delhi khualipi cu tufang ah dinhmun ṭhalo zetin a um. Aninii in Covid mina an pung vivo ih cozah Siizung lam khal hai an daih aw nawn lo.\\nNikhat hnih sungah nat nei thar an tamtuk ruangah ni 7 sung lockdown tuah dingin Delhi cozah in thuthluknak a tuah ih tuizaan April 19, zaan nazi 10 in lockdown nei ṭan ding a si.\\nIndia coronavirus: Delhi announces lockdown as Covid cases surge https:\/\/t.co\/K0ZKlDTpPw\\n— BBC Health News (@bbchealth) April 19, 2021\\nDelhi cozah Siizung zate deuh thaw cu Covid mina tuamhlawmnak ah hman lawk an tum ih Siizung um cia mina besiatuklo cu inn lam ah an tlun ter thluh.\\nCuticingin Delhi cozah Siizung zaten Covid mina an khat thluh ruangah kum upa, mina tuamhlawmnak nursing home le bulpak Siizung pawl khal Covid mina hrang hmun tuah dingin Delhi cozah in thu a suah.\\n“Covid test tuahtu mipum 3 ah mipakhat a positive. Nihnih-thum sungah thinphang ding khawpin mina an pung sawt. Kan Siizung ih rathleng Covid mina zate deuh thaw cu mi cor pawl bangih mah te ding thei nawnlo besiazet an si” tiah cozah Siizung (Aruna Asaf Ali Govt Hospital) ih hnaṭuan Dr. Amad Hussain in HT hnen ah a sim.\\nChin raltlan tamzet umnak Janakpuri C1 lam khalah Covid nat a karh nasatuk ih tuzarh sung ah Chinmi rinsantlak pacangno pakhat khalin Covid nat thawn mual in liam san. Cuih tlun ah mina besia nunnak hrang tiang phansak ummi Chin raltlan dang khal an um tiah theih a si ih Covid positive nan besia tuklo Chin raltlan Covid mina 50 an kim zik tiah Chin community hruaitu pakhat in a ti.\\nIndia’s Modi scorned over reckless rallies, religious gathering amid virus mayhem https:\/\/t.co\/pFP6kKlME9 pic.twitter.com\/leXTetd7vU\\nHiti`n Delhi khualipi ah Covid nat a karh ciamco cu ramkhel duhphorh lamzawhnak le biaknaklam puai tuah lole biaknak thawn pehpar ih mibur pungkhawm pawl ruangah a si tiah India PM Modi in a ti.\\nTui dinhmun ah Delhi khualipi ah Covid mina 853,000 an um zo ih cumi ah damsal 766,000 le mithi 12,121 an um zo. Rampi pumhuap zawngin India ram cu leitlun covid mina tambiknak US sangtu a si ih tuidinhmun ah Covid mina 15.1 million an kim ih damsal 13 million le mithi 179000 an um zo a si.\\n← Chinmi hminṭha tertu Salai Dawt Cung Lian in mual in liam san\\nASEAN meeting ih ralbawi Min Aung Hlaing an sawm nak san →","num_words":404,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.22,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.983,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"ZUmtu nitin Nun Thianhlimternak - Hre Mang\\nZUmtu nitin Nun Thianhlimternak\\nZUMTU PAWL THIANTERNAK\\nMirang in “Sanctification” an timi “thianternak” ti ah laitong in kan leh mi cu, Pathian hrangah lakhran, a hran ten umter, thianter tinak asi.\\nLeviticus 27:14, 16, Mi pakhat in Bawipa ih hnenah a inn a pek a si ahcun inn ṭha a si le si lo zoh in puithiam in a man a khiah pei ih cuih a khiahmi cu zohman in an thleng thei nawn lo pei. 15, Inn a petu in tlensal a duh a si ahcun a man zat ih hlei ah zateek kul a pek pei. 16Mi pakhat in Bawipa ih hnenah a leiram hrekkhat a pek ahcun thlaici ziangzat tuhnak hmun a si ti zoh in a man cu khiah a si pei ih barli sangvut han khatah ngun tangka fanghra ton in ṭuat a si pei\\nNumbers 8:17, Ezipt ramih Ezipt mi fatir hmuahhmuah ka thihter tikah Israel mi fapatir hmuahhmuah le an ṭilva ih fatir hmuahhmuah cu keimah ih ta dingah ka thianhlimtermi an si.\\n2 Chronicles 7:16, Hi Biakinn cu ka hriil zomi a si ih a kumkhua ih keimah biaknak hmunah ka thianhlimter zo mi a si. Hi hmun cu ka kilveng ding ih a kumkhua in ka humhim ding a si\\nJeremiah 1:5, “Na nu ih pum sungih ka lo seemter hlan ihsin ka lo thei zo ih na suah hlan ihsin miphun tampi hnenih profet si dingah ka lo hriil zo a si,” i ti.\\nMatthew 23:17, Mitcaw le mi aa pawl! Khuiso a thupi deuh? Sui maw, a si lole sui kha thianghlim ko ih a tuahtu Biakinn so?\\nThianternak cu Leitlun nunphung bal lak ihsin lakhrannak asi. (Ceremonial cleansing)\\n2 Chronicles 29:4-5, 15- 18Cule Biakinn ih nisuahnak lam kap tual ah puithiam pawl le Levi mi pawl a kokhawm ih, 5“Nannih Levi mi pawl, nan pupa ih Pathian Bawipa ih Biakinn cu nan thianternak dingah nanmah nan thianter-aw hmaisa pei. Cuih hnuah Biakinn a borhhlawhtertu thil hmuahhmuah nan hlon thluh pei…….15Himi pawl in an unau Levi mi pawl cu an kokhawm ih an zatein an thianfai awknak an tuah. Cule siangpahrang ih thupek vekin Biakinn cu Bawipa ih Daan pekmi bangtuk in an thianfaiter. 16Puithiam pawl cu Biakinn sungah an lut ih an thianter; a thiang lomi hmuahhmuah Biakinn tualah an suah thluh ih cutawk ihsin Levi mi pawl in Kidron Phairawn ah an fehpi.\\n17Hnaṭuan cu thla khatnak thla, * 29:17 thla khatnak thla: cu Hebru mi in Nisan an ti ih March thlahrek le April thlahrek a ceem. ni khat ni in an thok ih ni riat ni ah an ṭheh; Biakinn sungih vung luhnak khaan tla an thianfai ṭheh. Cule a dang ni riat sung, ni hleiruk ni tiang an ṭuan sal ih Biakinn cu Pathian biaknak hrangih ṭha dingin an tuah kim ṭheh.\\nLeviticus 11:44, Keimah cu Bawipa nan Pathian ka si ih keimah ka thianhlim bangtuk in nannih khal nan thianghlim ve pei.\\nLeviticus 20:7, Tithianghlim aw uh; ziangah tile keimah cu Bawipa nan Pathian ka si.\\n1 Chronicles 15:12, 14, an hnenah, “Nanmah hi Levi hrin pawlih hotu cu nan si. Ka sak ciami inn sungih Bawipa, Israel Pathian ih Thukam Kuang nan run ret theinak dingah nanmah le nan Levi hrinpi pawl cu tithiangfai aw uh. ……………..14 Cule Bawipa, Israel ih Pathian ih Thukam Kuang la dingin puithiam pawl le Levi mi pawl cu an tithiangfai awter\\nExodus 19:20-22 20 Bawipa cu Sinai tlang parih a rung ṭum tikah Bawipa in Moses cu tlangzim parah a ko ih a kawh vekin a hung feh. 21Cutikah Bawipa in Moses hnenah, “Vung feh awla keimah ra zoh duh ah ramri tla an lan lonak dingah mipi pawl ralrinnak vung pe aw. Culo ahcun mi tampi an thi ding a si. 22Ka hnenih a rami puithiam pawl hman an thianfaiter-awk a ṭul; culole ka cawh hai ding a si,” tiah a ti.\\n1 Thessalonians 5:22- 2321Ziang hmuahhmuah hniksak hmaisa uh; a ṭhami a sile pom uhla, 22a ṭha lomi hmuahhmuah in hnong uh.\\n23Daihnak in petu Pathian amah in famkim zetin lo thianghlimter sehla, kan Bawi Jesuh Khrih a ratsal tikah nan thlarau, nan thinlung le nan taksa, nan ziangzongza in mawhnak nei lo ah lo tuah hramseh. 24Nannih a lo kotu cu rinsan tlak a si ruangah cumicu a tuah ding a si.\\nHebrews 9:13 13A thiang lo miseenpi parah puithiam in me thisen le cawcang thisen le urmi cawla ih vutcam pawl kha a theh ih cumi cun biaknak lamih an thianfai lonak hmuahhmuah a thianfaiter a si.\\n1 Thessalonians 4:7, Pathian in nupa sualnak tuah dingah in ko lo, thianghlim dingah in ko sawn a si\\n1 Thessalonians 4:3, Pathian in nannih cu nupa sualnak tuah hrimhrim loin thianghlim dingah a lo duh.\\nSualnak ihsin a thiarfihlim awl lo tu, sualnak thawn a tthenhnih aw thei lo tu cu Pathian thawn an nai aw taktak thei lo ding asi, Pathian Thlarau an sungah a cangvai thei taktak lo ding asi. Pathian cu tithianhlimter mi asi lo ih a thianhlimnak a langter sawn asi.\\nEzekiel 20:41 Ka lo ṭhekdarhnak ramsung ihsin ka lo suah ih hmun khatih ka lo finkhawm tikah, mei-ur thawinak nan pekmi pawl cu ka saang ding ih miphun pawl in a thianghlimmi ka si kha in hmu ding\\nEzekiel 28:22 An hnenah Cungnungbik Bawipa keimah ih ka ṭongmi hi sim aw: Maw Sidon, keimah hi na ral ka si. Na parih thil ka tuahmi ruangah mi in in thangṭhat ding. Na sungih a ummi pawl ka hrem tikah ziangtluk a thianghlim mi ka si ti kha ka langternak a si ih cutiin Bawipa ka si hi in thei ding.\\nEzekiel 36:23 Miphun pawl lakah ka hmin cu nan thangsiat. Cuih mi pawl lakah a nasami ka hmin ih thianhlim zia ka langter tikah Bawipa ka si hi an thei ding. Cungnungbik Bawipa keimah in ka sim zo. Miphun pawl hnenih ka hmin thianhlimnak langtertu dingah nanmah ka lo hmang ding.\\nEzekiel 38:16 Khatlam ihsin khatlam deng tiang ka minung Israel pawl cu thlipi bangin na do ding. Tikcu a kim tikah, miphun dang pawl hnenah zo ka si ti langternak ah le nan lakih ka hnaṭuannak thawngin ka thianhlimnak a lang theinak ah ka ram do dingih ka lo thlahsannak cu a si.\\nEzekiel 39:27 Mi thianghlim ka si hi miphun tampi hnenih langternak ah an ral pawl umnak ramih ṭhekdarh an sinak ihsin ka kirpi ding.\\nZIANGTIN MILAI CU THIANTER ASI\\nPathian in milai a thianter:\\n1 Thessalonians 5:23 Daihnak in petu Pathian amah in famkim zetin lo thianghlimter sehla, kan Bawi Jesuh Khrih a ratsal tikah nan thlarau, nan thinlung le nan taksa, nan ziangzongza in mawhnak nei lo ah lo tuah hramseh\\nJohn 17:17 Annih cu thutak in na ta siter hai aw; na ṭongkam cu thutak a si\\nZumtu, Pathian fa le pawl, sualnak lak ihsin thiarfihlim in thianternak cu pathian hnatuan asi.\\nKhrih in kawhhran a thianter:\\nEphesians 5:25-26 Pasal pawl, Khrih in Kawhhran cu a duhdawt ih a hrangah a nunnak tiang a pek vekin nan nupi pawl cu nan duhdawt pei. 26Hitiih a tuahnak cu Kawhhran hi ti sungih a kholhfainak ruangin a thianhlimter hnuah a thu in Pathian hnenih hlan dingah a si\\nTHLARAU THIANGHLIM IN ZUMTU PAWL A THIANTERNAK HNATUAN\\n2 Thessalonians 2:13 Bawipa ih duhdawtmi u le nau tla, nanmah ruangah Pathian cu kan thangṭhat ringring ding. Ziangah tile Thlarau cahnak ruangah Pathian mi thianghlim ih canter dingah le thutak nan zumnak ruangah rundamnak ngah dingah Pathian ih hriil hmaisa bikmi nan si.\\n1 Peter 1:1-2 Jesuh Khrih ih thu nan thlunnak dingah le amah ih thisen ih thiantermi nan sinak dingah nannih cu kan Pa Pathian tumtahnak bangtuk in hriilmi le amah ih Thlarau in mi thianghlim ih tuahmi nan si. Pathian zaangfahnak le daihnak cu nan hnenah tlamtlingte in um hramseh.\\nLeviticus 8:10-12 Cun Moses in hriakculhnak siti cu a lak ih Bawipa umnak Puanthlam le a sungih a ummi thil hmuahhmuah cu a hnih thluh ih an zatein Bawipa hnenih thiantermi-ah an cang. 11 Bawipa hrangih thianter dingah Moses in sahriak hrekkhat cu a lak ih biakṭheng le a thuamhnaw pawl, maihum le a tohkaal pawl le a hram pawl cu voi sarih tiang a theh. 12Cule Moses in Aaron cu a lu ah hriak toih tahrat in pumpeknak le hriakculhnak a tuahsak\\nGalatians 5:16-23 Ka sim duhmi cu hiti in a si: Thlarau in nan nunzia a uk a si ahcun minung tisa hiarnak cu a di nan riamter lo pei. 17Ziangah tile minung tisa duhnak le Thlarau duhnak cu an ral aw. Minung tisa ih duhmi kha Thlarau in a hua ih Thlarau ih duhmi kha tisa in a hua ve. Hi te pahnih cu an hua aw. Curuangah a si na duhmi kha na tuah thei lo. 18Thlarau ih a lo hruai ahcun Daan ih ukmi na si nawn lo.\\n19Cule minung tisa ih a tuahmi pawl tla cu a langfiang ko: nupa sualnak, a thiang lomi ziaza, a mawi lomi thil tuahnak, 20milem biaknak le dawi le cam tla hi an si. Pakhat le pakhat ral awknak le sual awknak, iksiiknak le thinhengnak, tawh awknak, hamṭamnak le rem aw loin ṭhenṭhek awknak; 21nahsuahnak, zuritnak, zoh mawi loin laam le awn-aunak le hi bangtuk a dangdang tampi an tuah vivomi pawl hi an si. Ralrinnak thu hmaisa ih ka lo sim zo vekin ka nolh sal ding: cubangtuk a tuahtu pawl cu Pathian Uknak an co thei lo ding. 22Sikhalsehla Thlarau ih a rahsuahmi cu duhdawtnak, lungawinak, hnangamnak, lungsaunak, mi zaangfahnak, ṭhatnak, rintlak sinak, 23nunnem tangdornak le suup theinak tla an si. Cubangtuk rah umnak ahcun daan cu a ṭul nawn lo.\\nZumtu pawl cu Khrih thisen thawn thianfai kan si:\\nHebrews 13:12, Cuti a si ruangah Jesuh a thih tikah mipi an sualnak ihsin a thisen thawn tlengfai dingah Jesuh cu khawpi lengah a thi.\\nKhrih thisin in sualnak ihsin in kholhfai ih Pathian hrangah in ret hran, thianter zo asi.\\n1 John 1:7, 9 Sikhalsehla amah cu tleunak sungih a um vekin kannih khal tleunak sungih kan um ahcun pakhat le pakhat pawlkom awknak kan nei ih a Fapa Jesuh ih thisen in kan sualnak hmuahhmuah a tlengfai a si. 8Sualnak kan nei lo kan ti ahcun kanmah le kanmah kan bum aw ih kan sungah thutak a um lo. 9Sikhalsehla Pathian hnenah kan sualnak kan phuan ahcun zumtlak le a dingmi a si ruangah kan sualnak in ngaidam ding ih kan mawhnak hmuahhmuah a thiangfaiter ding. 10Asinain sualnak kan tuah lo kan ti ahcun Pathian cu thuphanper ah kan canter ih a thu kan sungah a um lo a si.\\nThutak, Pathian thu sungah thianter kan si fawn:\\nJohn 17:17 Annih cu thutak in na ta siter hai aw; na ṭongkam cu thutak a si.\\nPsalms 119:9, 11 Ziangtin so mino in ziaza thiang a neih thei ding? Na thupekmi hlun lawngin a nei thei ding. 10Ka thinlung zatein nangmah lo rian dingah ka pe-aw, Na thukham pialsan lo dingah i kilkhawi aw. 11Ka thinlung sungah na daan cu ka ret zo, Na parih ka sual lonak dingah.\\nJohn 15:3 3Nannih tla cu thu ka lo zirhmi thawngin nan thiang zo.\\nThutakin kan sunglam nun a luahkhat tikah sualnak in hmun a nei lo vivo ih thianter mi kan si vivo nak asi.\\nJohn 13:10 Jesuh in, “Zokhal tikholh cia a si mi cu a pumpuluk in a fai zo; a ke dah ti lo cu a kholh awk sal a ṭul lo. Nan zatein nan fai ṭheh zo, pakhat siar lo cu!” tiah a ti.\\nZesu Khrih cu Pathian hnen ihsin a ra mi dingfelnak asi.\\n1 Corinthians 1:30 Khrih Jesuh thawn pehzom aw ih nan nunnak ahhin a hram a thoktu cu Amah Pathian a si ih Amah hnen ihsin Khrih cu kanmah ih fimnak ah a tuah a si. Khrih thawngin kannih cu Pathian thawn kan rem aw zo; Pathian ih mithiang ah kan cang zo ih a luatmi kan si zo\\nColossians 2:2-3 2Hi bangtuk in ka ṭuan sannak cu zozo khal ralṭhatnak in an khah ih duhdawtnak in pakhat le pakhat an komkhawm aw ih cuticun theihnak dik ruangih co ngahmi lunghmui hnangamnak cu famkim zetih an co theinak dingah ka duhmi a si. Cutiin a sile Pathian ih thuthup a si mi Khrih amah cu an thei ngah ding. * 2:2 Pathian ih thuthup a si mi Khrih: timi hi kutngan cabu hrekkhat ahcun Pathian ih thuthup ti lawngin a um; cule a dangah cun Khrih ih Pa Pathian thuthup ti tla in a um; a dang lala-ah cun Pa Pathian le Khrih ih thuthup ti tla in a um. 3Khrih cu hlawnthil sunglawi bangin thuhmi le khummi Pathian ih fimnak le theihnak hmuahhmuah on theinak tawhfung bangtuk a si\\nJohn 15:1-7 1Jesuh in, “Keimah cu Sabit hri ngaingai ka si ih ka Pa cu hmuan neitu a si. 2Ka sungih rah a rah lomi hnge tla cu a tan ṭheh ih a rahmi hnge kha a thiannak dingah le rah tam sinsin a rahnak dingah a hnge ṭha lo pawl kha a tansak. 3Nannih tla cu thu ka lo zirhmi thawngin nan thiang zo. 4Keimah thawn pehzom uhla kei khal nanmah ka lo pehzom ve ding. Sabit hnge cu amahte lawngin rah a rah thei dah lo; Sabit hripi thawn a pehzom awk lawngah a rah thei a si. Cubangtuk in keimah thawn nan pehzom awk lo ahcun nan rah thei hrimhrim lo ding.\\n5Keimah cu Sabit hri ka si ih nannih cu a hnge nan si. Zokhal ka sungah a um ih kei khal a sungih ka umcilh mi cun rah tampi a rah ding; ziangah tile keimah tel lo cun zianghman nan tuah theimi a um lo. 6Zokhal keimah sungih a um lomi cu Sabit hnge an hlon ih a carmi bangtuk a si ding. Cubangtuk hnge pawl cu an khawm ih meisa sungah an hlon ih a kang ṭheh.\\nPa Pathian ih ih numsimnak in Pathian thianhlimnak ttawmtu kan si.\\nHebrews 12:10-11, 14 Kan pale pawl cun a ṭha tiin an ruat ruangah caan tawite sung in hrem; sikhalsehla Pathian cun kanmah ih ṭhatnak hrangah le amah ih thianhlimnak kan ṭawm theinak dingah in hrem a si. 11Hremnak kan tuar tikah kan tuar laiah cun kan lung in awitertu si loin kan riah in siattertu a si. Sikhalsehla a hnuah cun cubangtuk hremnak in nunsimnak a tongtu pawl cu an nunnak ah daihnak le dingnak laksawng an ngah ding………..14Mi hmuahhmuah thawn rualremte in um zuam uhla nunnak thiangin nun tum uh, ziangah tile nunnak thiang neih locun zohman in Pathian an hmu thei lo ding\\nPATHIAN IN INTHIANTERNAK AH MILAI IN THINLUNG DANGDAWRNAK LE PATHIAN REMRUAT PARAH HNGAT AWKNAK LE TUHLUT AWKNAK THAWN ZUAM TENTO DING KAN SI.\\nMidang thawn pehtlaih awknak hmanrua hmangin thianter kan si: Milai tisa duhlo zawng pawlkom awknak le pehltaihnak lakah Pathian kutcak hnuai ah tuhlut aw aw in nunnak in sunglam nun bawrhbah pawl kha thianter asi.\\nHebrews 12:14 Mi hmuahhmuah thawn rualremte in um zuam uhla nunnak thiangin nun tum uh, ziangah tile nunnak thiang neih locun zohman in Pathian an hmu thei lo ding.\\nKan tisa mizia cu dingfelnak hnuai ah sal vekin ret tahhrat in Pathian siahthlawh vekin nunthianternak lamzin ah up aw ding kan si.\\nRomans 6:19, 22 , 19(Nan thei thei deuh ding tiah nitin hmanmi ṭong ka hman hi!) A hlanah cun a ṭha lomi tuahnak ah nan taksaṭhen cu a baalmi le a ṭha lomi ih salah nan pe aw. Cuvek ṭhiamṭhiam in atu-ah cun a thianghlimmi tuahnak ah nan taksaṭhen cu a zatein dingnak ih sal si dingin pe aw uh.. 22Sikhalsehla atu-ah cun sualnak ihsin luattermi nan si zo ih Pathian ih salah nan cang zo. Nan hlawkmi cu Pathian hnenih hlanmi nunnak thiang a si ih cumi in a suahpimi cu kumkhua nunnak a si\\nA thianghlim lo mi pawlkom awknak, taksa le thlarau a bal ter tu hmun le pehtlaih awknak lak ihsin la hran aw ding kan si.\\n2 Corinthians 6:17Cule Bawipa in: “Annih pawl tlansan uhla, an hnen ihsin ṭhen aw uh. A thiang lomi cu a dai in dai hlah uh; Cutin ka lo cohlang hai ding. *6:17 Isai 52:11\\n2 Corinthians 7:11Ka duhdawtmi u le nau, hi thukamnak hmuahhmuah hi kanmah hnenih kammi an si. Curuangah kan taksa pum siseh kan thlarau siseh a balhtertu pohpoh cu hlon in thianghlim tein um uhsi; Pathian upat ṭihzahnak thawn nung uhsi.\\nPathian ttihzah tu pawl cun kan Pathian cu amah thianghlim ih a thu pek vekin kan mah le kanmah thianghlim nun in nung dingin zuam hrimhrim ding kan si.\\nZumnak le tuarfai nak thawn Khrih dung kan thlun nak parah Pathian Thlarau Thianghlim in a thutak sungah in thianter nak khal a famkim asi.\\nColossians 1:21-23 21Hlanah cun thil ṭha lo nan tuah ruangah le nan ruah ruangah Pathian thawn nan rak hlaat aw ih a ral nan rak si. 22Sikhalsehla atu-ah cun a Fapa taksa ruangpum rori in thihnak a tuarnak ruangah Pathian in a rualpi-ah a lo tuah zo. Cutiih remnak a tuahnak cu mi thianghlim, mawhnak nei lo le soiselnak um loin a hmaika ih thlenter a lo duh ruangah a si. 23Cuti a si ruangah nan hramṭoh-nak a hngetmi parah khan fekzetin zumnak thawn ding ringring uh. Thuthang ṭha nan theihnak ihsin nan co ngahmi ruahsannak thawn zohman in lo ṭhen hlah hai seh. Hi Thuthang ṭha hrangah keimah Paul hi hnaṭuantu ka si ih, leilung tlun khuazakip mi hmuahhmuah hnenih simmi Thuthang ṭha a si.\\n:Zumnak nung a nei tu pawl cun thianternak lamzin tluan ah rinum zetin Khrih dung an thlun ding asi.\\nHebrews 10:39 39Kannih cu dungah a siip ih a hloral tami kan si lo. Rinnak nei in rundamnak a cotu sawn kan si.\\nKhrih kan zumnak ah ti thianter mi kan si.\\nActs 26:17-18 17Nangmah cu Israel mi le Zentail mi hnenah ka lo thlah ding ih an kutsung ihsin ka lo runsuak ding. 18An mit na mengter ding ih thimnak sung ihsin tleunak ah, Satan cahnak sung ihsin Pathian hnenah na kirter hai ding. Cuti cun keimah in zumnak thawngin an sualnak tla cu ngaidam an si ding ih Pathian ih thianhlimtermi pawl lakah an tel ve ding,’ tiah i ti.\\nTHIANTERNAK CU ZIANGTIK CANAH A THLENG:\\n1 Corinthians 1:2, Pthian mithiang si dingih kawhmi le Khrih Jesuh thawn nan pehzom awknak thawngin amah ih ta a si mi, Korin khuaih um Pathian Kawhhran le an Bawipa le kan Bawipa Jesuh Khrih a biatu hmunkipih a ummi hnenah ca kan lo kuat a si.\\n1 Corinthians 6:11, Hhrekkhat cu cubangtuk minung nan rak si. Sikhalsehla nannih cu sualnak ihsin thiantermi nan si zo; Pathian hnenih apmi nan si zo; Bawipa Jesuh Khrih le kan Pathian ih Thlarau thawngin Pathian thawn remtermi nan si zo.\\nKhrih ah rundam kan corualrual in tithianter kan si vekin ziangti vek ciah in thianter kan si?\\nHebrews 10:10, 13-14 , Ziangah tile Pathian in tuahter a duhmi cu Jesuh Khrih in a tuah ṭheh ruangah amah ih taksapum kumkhua daih in a pek awknak thawngin kan sualnak ihsin in tlengfai a si………..13Cutawk ihsin Pathian in a ral pawl a ke-phah ih a tuah hai hlan sung a hngak. 14Voikhat raithawinak in sualnak ihsin a tlengfaimi pawl cu kumkhua mi famkimah a tuah a si.\\nHebrews 9:26, cuti si lo sehla leilung seemtir ihsi cun voi tamzet a tuar a ṭul ding. Cubangtuk si loin atu san neta bik a cem zawng ah hin, amah le amah raithawinak ah pe-aw in sualnak a tlengfai theinak dingah kumkhua daih in voikhat lawng a lang\\nGalatians 3:13 13Sihmansehla Khrih cu kan hrangih camsiatmi a si ruangah Daan ih a thlenpimi camsiatnak ihsin in runsuak zo. Ziangah tile Ca Thianghlim in, “Zokhal thing parih thlai a si mi cu Pathian camsiatnak cotu a si,” *3:13 Daan 21:23 tiah a ti.\\nRomans 12:1 1Cuti a si ruangah ka u le ka nau tla, a tam zetmi Pathian ih in zaangfahnak ruangah hin nan ruangpumpi cu a thiangmi le cohlan tlak raithawinak bangtuk in Pathian hnenah pe uh, tiah ka lo dil. Cumi cu Pathian hnenih nan pek dingmi biaknak taktak cu a si.\\nTHIANTERNAK CU ZUMTU PAWL NUN AH A PEHZAWM RERO LAI MI ASI IH KHRIH A RAT SAL TIKAH THIANGHLIM FAMKIM SINAK THAWN KAN THUAM AWK LAI HLAN LO A PEH ZAWM VIVO DING MI ASI.\\n1 Thessalonians 3:12, Kan Bawipa in pakhat le pakhat nan duhdawt awknak le mi hmuahhmuah nan duhdawtnak cu karhter sehla nanmah kan lo duhdawtnak a tum vekin tumter ve hramseh.\\n1 Thessalonians 4:1, 10 A netnak ah u le nau tla, Pathian duhzawng ih nan nun theinak dingah ziangtin nun ding a si ti cu kan hnen ihsin nan zir zo. Cuvek ih nan nun thei sinsinnak dingah Bawipa Jesuh hmin in kan lo forh a si…………0Masidonia ramih a ummi nan unau pawl parah cubangtuk in nan nungcang zo. U le nau tla, cu hnakih ṭha sinsin in nungcang dingah kan lo forhfial duhmi a si\\n2 Peter 3:18 Kan Bawipa le in Runtu Jesuh Khrih zaangfahnak le amah theihnak sungah ṭhang vivo uh. Amah hnenah sunlawinak cu atu le kumkhua in um camcin seh. Amen.\\n2 Corinthians 3:18Kannih tla cu kan zatein kan hmai puanih tuammi kan si nawn lo ruangah Bawipa ih sunlawinak hi thlalang bangin a langtertu kan si. Cuih sunlawinak cu Thlarau a si mi Bawipa hnen ihsin a rat ruangah kan nunnak hi sunglawi sinsin in le Amah bang sinsin in in thleng vivo a si.\\nEphesians 4:11-15 “Minung hnenih laksawng a petu,” khal cu amah a si. A laksawng pekmi cu: a hrek cu tirhthlah an si, a hrek cu profet an si, a hrek cu Thuthang ṭha phuangtu an si, a hrek cu pastor an si ih a hrek cu zirhtu an si. 12Hi bangtuk in laksawng a peknak cu: Pathian minung pawl in Khristian hnaṭuan an ṭuan thei ih Khrih ih pum an ṭhansoternak dingah a si. 13Cuticun kan zumnak ah le Pathian Fapa kan theihnak pakhat sungah kan finkhawm aw ṭheh ding; patling kan si ding ih Khrih ih patling a sinak a saannak bik hmun khal kan thleng ve ding. 14Cutikah cun mi bumtu pawl thuzirhnak le zinpeng zawh haiseh tiih an phuahcopmi thuphan, tisuar le thlisia pawl in khuazakipih a seep a soihmi nauhak bangtuk kan si nawn lo ding. 15Duhdawtnak thinlung kengin thudik kan sim kan rel sawn pei ih kan lu a si mi Khrih sungah a phunkim in ṭhang ding kan si.\\nThianghlim famkin dinhmun cu Zumtu pawl in nitin kan zoh ih kan zuam ding mi asi:\\n1 Thessalonians 5:23, Daihnak in petu Pathian amah in famkim zetin lo thianghlimter sehla, kan Bawi Jesuh Khrih a ratsal tikah nan thlarau, nan thinlung le nan taksa, nan ziangzongza in mawhnak nei lo ah lo tuah hramseh\\n1 Thessalonians 3:12-1312Kan Bawipa in pakhat le pakhat nan duhdawt awknak le mi hmuahhmuah nan duhdawtnak cu karhter sehla nanmah kan lo duhdawtnak a tum vekin tumter ve hramseh. 13Cuticun amah in nan thazaang a khohter ding ih kan Bawipa Jesuh a mithiang pawl thawn a ratsal tikah kan Pathian hmaiah mi famkim le mi thianghlim nan si ding.\\nKhrih a ratsal tikah kan taksa, thinlung le thlarau cu sual thei nawn lo, thianghlim famkim, a siat thei lo mi thuan thawn in thuan leh ding asi.\\n1 John 3:2 2Ka duhdawtmi pawl, atu cu Pathian faate kan si zo; a sinain ziang bangtuk kan si lai ding ti cu a fiang hrih lo. Sikhalsehla Khrih a rat tikah cun amah bangtuk kan si ding ti kan thei; ziangah tile amah a si vek cekci in kan hmu ding.\\nThianternak in a rah cu:\\nKhrih in sualnak hrangah thawinak a peknak in a thianter mi pawl cu a kumkhua famkimah a tuah hai asi.\\nHebrews 10:13-14 [13Cutawk ihsin Pathian in a ral pawl a ke-phah ih a tuah hai hlan sung a hngak. 14Voikhat raithawinak in sualnak ihsin a tlengfaimi pawl cu kumkhua mi famkimah a tuah a si.\\nPathian hmaiah sualnak nei lo ah Khrih in a thianter mi pawl cu a ret zo na in tisa thawn a thuam aw lai mi zumtu a fa le pawl thianhlimternak ding hrangah Thlarau Thianghlim hnatuannak in thutak sungah thianter rero mi kan si.\\nA thianter tu le a thianter mi pawl cu pumkhat an si.Unau tiah kawh dingin Khrih in a zah pi lo.\\nHebrews 2:11,Amah in minung pawl cu an sualnak in a tlengfai ih Amah le a tlenfaimi hmuahhmuah in Pa pakhat an nei tlaang a si. Cuti a si ruangah Jesuh in annih pawl cu ‘Ka unau,’ tiih kawh dingah a ning a zak lo.\\nRundam kan sinak cu Khrih in Pathian lamah a tuah theh hnu ah Thlarau Thianghlim in milai sunglam ah nunnak thar a sersiam lawng si loin Thutak sungah thianternak in asi.\\n2 Thessalonians 2:13, Bawipa ih duhdawtmi u le nau tla, nanmah ruangah Pathian cu kan thangṭhat ringring ding. Ziangah tile Thlarau cahnak ruangah Pathian mi thianghlim ih canter dingah le thutak nan zumnak ruangah rundamnak ngah dingah Pathian ih hriil hmaisa bikmi nan si\\nThianternak cun zumnak mit a fangter ih midang thawn pehtlaih awknak khalah lamzin a ngil ter in Pathian fiang sinsin in mi a hmuhter\\nMatthew 5:8 Thinlung a thiangmi pawl cu mi thluasuak an si; Ziangah tile Pathian an hmu ding.\\nThianternak kan si vekin roco mi khal a him ve\\nActs 20:32 32Atu cu Pathian kilkhawinak le a zaangfahnak thu sungah ka lo ap zo. Amah in a lo ṭhansoter ding ih a minung pawl hrangih a ret ciami thlawsuahnak kha a lo pek ding\\nActs 26:17-1817Nangmah cu Israel mi le Zentail mi hnenah ka lo thlah ding ih an kutsung ihsin ka lo runsuak ding. 18An mit na mengter ding ih thimnak sung ihsin tleunak ah, Satan cahnak sung ihsin Pathian hnenah na kirter hai ding. Cuti cun keimah in zumnak thawngin an sualnak tla cu ngaidam an si ding ih Pathian ih thianhlimtermi pawl lakah an tel ve ding,’ tiah i ti.\\nPathian Thlarau Thianghlim in inthianter ih cuticun Pathian Fapa ro ttawmtu ah in tuah:\\n1Atu cu Khrih Jesuh thawn a pehzom awmi hrangah cun sual thuṭhennak in an luat zo. 2Ziangah tile Khrih Jesuh thawn pehzomnak thawngin nunnak in petu Thlarau ih daan in sualnak le thihnak daan sung ihsin in luatter zo. 3Minung sinak hi a ṭonṭaih tuk ruangah Daan ih a tuah thei lomi kha Pathian in a tuah suak. Amah ih Fapa run thlah tahratin minung sinak sungih a ummi sualnak kha a hnonsak; cuih a Fapa cu sualnak siatralterta dingin minung sinak thawn a ra. 4Hi bangtuk in Pathian in hna a ṭuannak cu minung sidaan thawn nung loin Thlarau duhnakih a nungmi kannih sungah hin Daan ih in fialmi a dik le a dingmi pawl cu kimternak ding hrangah a si. 5Minung sinak in a fialmi vekih a nungmi pawl thinlung cu minung sinak ih duhmi in a uk. Thlarau fialmi vekih a nungmi pawl thinlung cu Thlarau ih duhmi in a uk ve. 6Minung sinakih a ukmi pawlih ton dingmi cu thihnak a si; Thlarau ukmi pawlih co dingmi cu nunnak le daihnak a si. 7Curuangah mi pakhat minung sinakih a ukmi cu Pathian ih ral a si, ziangah tile Pathian ih daan a thlun lo; a thlun duh lo lawng si loin a thlun thei lo. 8Minung sinakih daan a thluntu pawl cun Pathian lung an awiter thei lo.\\n9Sikhalsehla nannih cu nan minung sinakih duhmi vekin nan nung lo; Pathian ih Thlarau cu nan sungih a um taktak a si ahcun Thlarau ih fialmi vekin nan nung sawn a si. Zokhal Khrih ih Thlarau a nei lotu cu Khrih ta a si lo. 10Khrih nan sungih a nun ahcun Thlarau cu nan hrangah nunnak a si; ziangah tile sualnak ruangah nan ruangpi cu a thi ding nain nannih cu Pathian thawn remtermi nan si zo. 11Thihnak ihsin Jesuh a thawhtertu Pathian ih Thlarau nan sungih a nun ahcun thihnak ihsin Khrih a thawhtertu Pathian in nan sungah a Thlarau a umternak thawngin a thi theimi nan taksa ruangpi cu nunnak a pe ve ding a si.\\n12Curuangah ka u le ka nau tla, minung kan sinak daanih duhzawng in nung ding kan si lo. 13Minung nan sinak daan duhzawng ih nan nun a sile nan thi ding; sikhalsehla sualnak nan tuah ṭheumi pawl kha Thlarau bomnak in nan thah a sile nan nung ding. 14Pathian Thlarau ih hruaimi pawl cu Pathian ih fa an si. 15Ziangah tile Pathian in a lo pekmi Thlarau cu salah a lo tuahtu ding Thlarau a si lo ih ṭihphang in a lo tuahtu khal a si fawn lo. Cuih Thlarau cun Pathian ih fa ah a lo canter ih Pathian hnenah, “Abba, Ka Pa,” tiih kan au theinak thazaang in petu khal cu Thlarau a si. 16Hitiih kan au ahhin Pathian ih Thlarau in kan thlarau a pehzom ih Pathian ih fa kan sinak kha a fiangter. 17Fa kan si ruangah Pathian in a minung hrangih a retciami thlawsuah a cotu ding kan si; cule Pathian in Khrih hrangih a retciami khal Khrih thawn kan co tlang ding. Ziangah tile Khrih tuarnak a tuar vetu kan si ahcun a sunlawinak khal kan ṭawm ve ding a si.\\n18Atuih caanih harsatnak kan tuar mi hi kan hnenih a lang lai dingmi sunlawinak thawn cun tahṭhim tlak ah ka ruat hrimhrim lo.","num_words":4729,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.081,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.361,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hamas pawlin Israel cu Roket in an kap sal zo - Chinland Today Media\\nDecember 22, 2008 6:29 pm·0 comments\\nHamas pawlin Israel cu Rocket-in an kap sal zo.\\nRelzo vekin Israel leh Hamas pawlcun kah awk colh Ceasefire thlaruk sung an raktuah micu kandung tlawngkai ninga ah khan an titawp ih Hamas pawlcun Israel thawi Ceasefire tuahbet an duhlo thukhal an puangbet.Hamas pawlcun tui kandung zarhte leh mizansun colhni ahkhan Israel ramsungih Sderot khuacu Rocket in an kapcih ih Israel khalin ralkap vanzam thawn an kaplet salve ih Hamas pawlmi pakhat a thi thiah Israel ralkap pawlcun an sim. Hamas pawlin Israel thawi Ceasefire an titawp hnu nihnih sungah Rocket 30 leh Mortar bomb ziangmawzat in Israel cu an kapzo. Israel ram humhim naklamih an hotu Shin Bet cun thlaruk sung Ceasefire an tuahsungah Hamas pawlcun Rocket thatha an raknei man ruangah tuah cun Israel ram thlanglam ih khawpi pawl an kap banzo ati.Himi ruangah Israel cun Hamas pawlih cangvaih nak doletsal dingah timtuah awknak famkim a neizo tiah asimbet.\\nIsrael Prime Minister Ehud Olmert leh Defence Minister Ehud Barak khalin Hamas pawl dodingah nasa zetih timtuah awknak neidingin Cabinet Minister pawl khal an simcih. UN Secretary General Ban Ki-Moon khalin Israel leh Hamas pawl ando aw asi ah cun mipi vangtlang in an tuartuk dingih cuihleiah an pahnih karlakih rualremnak tuahnak dingah harsat nak nasa zet a thlen ding ati. Culai ah kumthar ih Israel ram hrilawk dingah Prime Minister si tum veve ih Compaign rero tu Foreign Minister ttuanlai Tzipi Livni leh a khingtu Likud party hotu Benyamin Netanyahu cun Prime Minister ih hriltlin an siah cun Gaza bialih um hmunkhuar ralthuamkeng Hamas pawlcu cangthei lodingih tuah antumthu an sim veve. Tuihlan ihsin Prime Minister Ehud Olmert khalin Hamas in Israel akap asi ah cun Israel khalin nasa zetin a kap let veding tiah arak sim ringringzo.\\nUS Ralkap Vanzam Missile in Pakistan ramsung a kapsal lala\\nAfghanistan ramsungih um US ralkap pawlcun vanzam Pilot umlo mahte zuang theipawl Drone vanzam Missile in Pakistan ramsungih South Waziristan ih in pakhat an kah ruangah a sungih um minung 7 cu an thithluh tiah Pakistan cozah thupuangtu cun asim. Hi mithi pawlhi zo ansi ti theih fiang an si hrihlo. Tuikum sungah US vanzam Pilot umlo Drone in Missile in pakistan ramsungih Traibal pawl umnak hmunhi ttum 20 lenglo a kapzo ih minung 700 lenglo anthizo. Pakistan mipi pawlcun cozah hnenah ramsung humhim nak khohkhah zetih tuahding in an nawr rero. US khalin Drone vanzam hmangih Missile ih Taleban leh Al-Qaeda pawl a kah ttheu thuhi a phalo. Pakistan Prime Minister Yousuf Raza Gilani cun US vanzam in Missile in an ram sung a kap ringring hicu a duhlo thu puangin a sanlet nakding a ngaihtuah rero laithu asimve. Relzo vekin Taleban leh Al-Qaeda pawlhi Afghanistan ramsungih NATO ralkap pawlin an umnak hmunle ram an lak thluhthlang rero tikah Pakistan ramsungah an tlanlutin umhmun an khuar ciamco ih US vanzam Pilot umlo pawlin Missile in a kap dawi vivo ttheuih tuikum sungah vawi 20 lenglo a kapih minung 700 lenglo an thizo..\\nIRaq Parliament in thuhluk nak tuahthei hrihlo\\nIraq parliament cun Iraq ramsungih um US ralkap silo ramdang ralkap 6,000 hrawng umlai pawlcu kumthar July thla cem tiang an umthei dingleh umthei loding cu a reihlan ah a puanfel zum asi.. Himi thuhi tihni sun zarte ah khan anrel khawmnan thutluknak felfai an neithei hrihlo UN leh Iraq cozah in thurel tlangnak anrak neihmiah US ralkap silo ramdang ralkap pawlcu Iraq ramih an umthei dingcan cu tui thla 31 ah hin cemding asi. Asinan Iraq cozah cun kumthar July thlacem tiang thlaruk an umbet thei nakdingah theih tawp suahin an tawlrel rero.Hi ramdang ralkap 6,000 pawlhi Iraq ih thlaruk umbet theinakding resolution hi Parliament in vawikhat nakah Pass lo hman sehla himi thu ah vote ladingin Parliament khawmawk hi zamrangih kawhsal zum asi. US cun a hranpa te’n Iraq thawn lungkim tlangnak antuahih US ralkap pawlcu 2011 tiang Iraq ah umdingin Bush leh Iraq PM Maliki cun kandung karah lungkimnak an tuahtlang felzo.Tu ah hin Iraq ah US ralkap 130,000 lenglo an umlaiih UK cun Iraq ah ralkap 4,100 a retih ralkap 400 cu hnakum July thla ah kawhkir sal a tumthu a puangzo. Australia, Eatonia, Romania, leh Elsalvador pawlcun tuah ralkap malte fingfing anret laiih South korea leh Japan cun kandung zarh ah khan an ralkap an kokir salzo..\\nLeilung tlunih mi thilti thei 50 hrilsuak mi pawl\\nUS New york ihsi leitlun thuthangca larbik pawl NewsWeek cun leitlunih mi thilti thei 50 a hrilsuakih cumi pawllakah US President thar Obama cu a hmin cungnung bikih lang asi.A sangtu ah China President Hu Jin Tao asiihn a 3 nakah Franch President Nikolas Sarkozy 4 nakah British Prime Minister Gordon Brown asiih 5 nakah German Chancellor Angela Markel, 6 nakah Russia Prime Minister Vladimir Putin asi. himi list ih telve maktak cu Osama Bin Laden asiih North Korea ram Dictotor Kim Jong ll khal a langve. himi list ih hmindang langpawl cu Dalai Lama, US president hlun Bill Clinton, leh a nupi Hillary, Iran mi Ayatollah Ali Khemenei, Saudi Arabia lal Abdullah-bin- Abdul Aziz-al saud, America ralkap hotu General David Petraeus, Iraq Prime Minister Nouri al- maliki, US House Speaker Nancy Pelosi, New york Mayor Michael Bloombery, Pope Benedict, XVI, Media milian Ruper Murdoch, leh Show host Oprah Winrfrey, pawl an telih India miah Congress President Sonia Gandhi leh Bollywood Superstar Shah Rukh Khan ih hminkhal a langve. Leitlun thilti thei lakah Sonia Gandhi hi 17 nak asiih Shah Rukh Khan hi 41 nak a si, Pakistan ralkap hotu lu an ram Nuclear ralthuam kilkhawitu Ashfaq Parvez kayani cu hi list ah 20 nak asi..","num_words":911,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.191,"stopwords_ratio":0.161,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hlunghlai Zetin A Fala Neihawk A Sawm Ih A Fala Cu A Lungawi Tuk Ruangah A Ṭap, Asinan Zungbun A Hmu Cu A Tlansan – Meifar\\nHlunghlai Zetin A Fala Neihawk A Sawm Ih A Fala Cu A Lungawi Tuk Ruangah A Ṭap, Asinan Zungbun A Hmu Cu A Tlansan\\nAugust 9, 2021 admin Lawrkhawm 0\\nChina, Sichuan province, Chengdu khawpi ah fala le tlangval duhdawt aw zet an rak um. Zankhat cu tlangval in neihawk a sawm tum ih a thupten ziangkim a tawlrel thluh, an va vaksuak ih lamthiam pawlin an rak hmuak ih fala cu a mangbang tuk. Thilumdan a theithiam lo.\\nLamthiam pawl cu a tlangval ih rak sang thup mi an si, romantic hla an lam ih a tlangval khal ava lam ve. A fala cu a aipuang tuk. Mithmutu pakhat in “An hmin cu ka thei lo, mipi in an zoh ciamco ruangah ka va zoh ve. Lam khal an thiam nasa, an lam laiah tlangval cu ava fehnai ih khuk a bil cu mipi pawl kan au vualvo.\\nA fala khal a lungawi tuk ruangah a ṭap thei, a hmai a hup ih umngaihnak khal a thei lo. Asinan, zungbun a hmu cu ziangkhal rel loin a tlansan, kan zaten kan mangbang thluh” a ti.\\nLamthiam pawl le mipi in a san an theithiam lo ih an zohaw rero, online sung khalah an thlah ih fala ih umdan cu duh vek si, a zungbun cohlang loin a tlansan cu online mipi pawlin mak an ti tuk.\\nNeta ah a rualnu in avun bia ih a tlansannak cu a simfiang, “Ahlan ah zungbun tumpi (one-carat diamond ring) in pe dingin a rel zo, ziangruangah zungbun te takte lawng in pe ka theithiam lo. Zianghman ah in ruat lo” a ti.\\nA tlangval ih zungbun cu a te tuk ruangah a tlansan, online mipi in an soisel ciamco ih duhdawtnak ngaingai cu zungbun tum le te ah a ṭhumaw lo” an ti. Neta ahcun a tlangval in zungbun tumpi a pesal men ding, asilen ziangtin an um vivo ti cu kan thei nawn lo.\\nRalkap Pawl Thla Hlawh An Ngah Lo Ruangah An Pu Thawn An Kapaw Ciamco\\nRIP: Pu Bu Thang Tei Inn A Kang Ih Minung 3 An Thi","num_words":362,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.074,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.384,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - DANIEL\\nBibleThianghlim – DANIEL\\nA ngantu: Daniel\\nA siartu: Babilon sáltan laiih Jew-pawl\\nA huap sung cān: B.C. 605-536 hrawng\\nJerusalem tlangval mipawimawh Daniel (1:3-4) cu Nebukhadnezar kut ih Jerusalem a tluk hmaisa ṭum B.C. 605 ah sál ih hruai a si. «Sairas a lal a kum thumnak» (10:1) B.C. 536 tiang Daniel in thu a phuang. Sál ih hruai a si tikah Jeremiah in Jerusalem ah kum 20 hnak tam thu a rak phuang rero zo (Jer 1:2). Ezekial cu B.C. 592 ah thuphuan rawngbawlnak a thăwk. Ezekiel cu a sáltanpipawl lakah rawng a bawl.\\nDaniel ve thung cu leitlun ram uktu ropi Babilon hnuaiih rawng a bawl hnuah, Persia lalram hnuai khalah rawng a bawl. Cuih lalram pahnih hnenah thu a phuang, asinan Pathian thukham neitu Israel hnen khalah a phuang thotho. Babilon kut ih Jerusalem a tlûknak cun temple tisiatnak ding lamzin a ăwnsak ih, Jerusalem tlûknak cun Israel thuanthu a danglamter nasa. Hih thil cang mi ruangah rairing lalram in Jerusalem a uk thluh laiah Pathian in a lalram a dĭn taktak ding maw tiin Pathian zumtu Jew-pawl in thu an sut. Hi thusuhnak cu Daniel in a sâng ih, a sannak cu hi cabu-ih thuken a si, cumi cu Pathian in a lalram hrangah a khawkhannak cu harsat cān ah a hlensuak rero ti hi a si.\\nProfet Daniel in himi thupi cu thu hnih in bung 1-7 ah a buaipi. A pakhatnak ah, Pathian amah lawng cu leilung tlunih lalram hmuahhmuah tlunih Lal diktak a si. A pahnihnak ah, letlun pumpi ah a lalram in hnaihnăwktu a nei lo ding. A mipawl hrangih Pathian khawkhannak cu bung 8-12 ah Daniel in a phuanglang. Hi leitlun lalram thu le hla relnak a si ruangah Daniel 2:4b-7:28 tiang hi khuahlan Kanaan ram le a kiangkap rampawl ṭawng Aramik ih ngan a si. Jew-pawl thawi an pehtlaihawknak thuhla cu Daniel 1:1-2:4a le bung 8–12 ah Hebru ṭawng ih ngan a si.\\nA mipawl hrangih Pathian khawkhannak Daniel in a phuan tikah, lalram thar ropitnak lam buaipi hnakin a ra thleng ding mi doawknakpawl le harsatnak lamah Daniel cu Pathian in a hmuitinter.\\n«Ka bawipa, hi thilpawlih cemnetnak cu ziang vek a si ding?» (Dan 12:8) tiih a suh tikah, Anih cu, «Daniel, na lamzin ah feh men aw, ziangahtile cān a cem hlanlo hi ṭawngkampawl cu kharpit le tacik khĕn a si,» (Dan 12:9) tiih sim a si.\\nI. Babilon le Persia ih siangpahrangpawl thawi Daniel-ih tawnteh mipawl in miphunpawl tlunih Pathian Lalnak a langter (bung 1-7)\\nII. Daniel-ih hmai lam thu a phuan mi in a mipawl hrangih Pathian thil tum a langter (bung 8-12)\\nMiralṭha Tlangval Pali\\n1 Judah siangpahrang Jehoiakim a lal a kum thumnak ah, Babilon siangpahrang Nebukhadnezzar cu Jerusalem ah a ra ih a kulh. 2 Cun Bawipa in Judah siangpahrang Jehoiakim cu Pathian inn ih bungbel hrekkhat thawn a kut ah a pe, cupawl cu anih in Shinar ram a pathian inn ah a thiar. Cule bungbelpawl cu amai pathian hlawnthil inn sungah a kenglut.\\n3 Cun siangpahrang in a tilperpawl hotu Ashpenaz cu Israel tefa hrekkhat le siangpahrang tesinfa hrekkhat le mizahum hrekkhat pawl hruai dingin a fial. 4 Cupawl cu sawisel ding um lo, zoh mawi, fimnak hmuahhmuah nei, theihnak nei le theihthiamnak nei, siangpahrang inn ih rawngbawl dingih ti theinak nei le Kaldia ṭawng le ca an zirh thei ding mi minopawl an si.\\n5 Cule siangpahrang in cupawl cu siangpahrang ih a ni tin ei mi rawl thaw le a in mi sabitzu in dingin le kum thum sung zir dingin a ruat hai, cutin annih in cuih cān a cem tikah, siangpahrang hmaiah an ding ding a si. 6 Cupawl lakih Judah-mipawl cu Daniel, Hananiah, Mishael le Azariah an si. 7 Annih cu tilperpawl hotupa in hmin a pe hai ih: Daniel cu Belṭeshazzar hmin a pe, Hananiah cu Shadrak tiin, Mishael cu Meshak tiin le Azariah cu Abednego tiin.\\n8 Asinan Daniel in siangpahrang rawl thaw thawn siseh, a in mi sabitzu thawn siseh, bawrhbangawter lo dingin a thinlung in a rak tum cia. Curuangah tilperpawl hotupa hnenah amah le amah bawrhbangawter lo dingin a ngen. 9 Pathian in Daniel cu tilperpawl hotupaih duhsaknak le mithmaiṭha a ngahter. 10 Cule tilperpawl hotupa in Daniel hnenah, «Nan rawl thaw le in ding rak ruattu siangpahrang ka bawi cu ka ṭih. Ziangahtile nan kum zât tlangvalpawl hnakin nan hmel zohsia deuhin ziangahso a lo hmuh ding? Cun siangpahrang hmaiah ka lu hi thlaphanumza ah nan cangter ding a si,» tiah a ti.\\n11 Cule tilperpawl hotupa in Daniel, Hananiah, Mishael, Azariah pawl kilkhawitu dingih a ret mi Melzar hnenah Daniel in, 12 «Zangfahten na siahhlawhpawl hi ni hra sung hnihsak hai hnik awla, ei dingah hanghnahhangrah le in dingah tidai lawng in pe seh. 13 Cun siangpahrang rawl thaw eitu tlangvalpawl lăngdān le kannih lăngdān cu na hmaiah cekfel si seh. Cule ṭha ih na hmuhdān vekin na siahhlawhpawl parah tuah aw,» tiah a ti. 14 Cule himi thu ah anih cun a lungkimpi hai ih, ni hra a hniksak hai.\\n15 Ni hra a cem tikah siangpahrang rawl thaw ei mi rawl eitu tlangvalpawl hmuahhmuah hnakin, an taksa cu ṭhasawn le thausawnin an lang. 16 Curuangah anmah kilkhawitupa in siangpahrang ei mi an ei ding rawl thaw le an in ding sabitzu cu a lahlo ih, hanghnahhangrah lawng a pe hai.\\n17 Hih tlangval pali pawl cu Pathian in theihnak le calai thiamnak le fimnak hmuahhmuah a pe hai, cule Daniel in larnak le mangpawl hmuahhmuah theihthiamnak a nei.\\n18 Siangpahrang in anmah hruai dingih a ti mi nipawl a cem tikah, tilperpawl hotupa in anmah cu Nebukhadnezzar hmaiah a hruai hai. 19 Cun siangpahrang in annihpawl cu a be hai ih, an zate lakah Daniel, Hananiah, Mishael le Azariah vek zohman hmuh an si lo. Curuangah annih cun siangpahrang hmaiah rawng an bâwl. 20 Cule fimnak ah le theihthiamnak hmuahhmuah thu ah siangpahrang ih a suthliah hai mi ah a lalram sungih um mitkherthiam hmuahhmuah le arsizohthiam hmuahhmuah hnakin lethra in an ṭhasawn ti a hmu. 21 Cutin Daniel cu Siangpahrang Sairas a kum khatnak tiang a umpeh vivo.\\n1 Nebukhadnezzar a lal a kum hnihnak ah, Nebukhadnezzar cun mang a man. Cule a thinlung a buai ih a itthat thei lo. 2 Cun siangpahrang in mitkherthiampawl, arsizohthiampawl, dawithiampawl le Kaldia-mipawl ko in, a mangpawl cu siangpahrang sim dingin thu a pe. Cuticun an ra ih siangpahrang hmaiah an ding. 3 Cule siangpahrang in an hnenah, «Mang ka man ih, cuih mang theih duhin ka thinlung a buai,» tiah a ti.\\n4 Cule aKaldia-mipawl in siangpahrang hnenah Aram ṭawng in, «Maw siangpahrang, kumkhua nung hram aw! Na mang cu na siahhlawhpawl sim awla, a hrilhfiahnak kan lo pe ding,» tiah an ti.\\n2:4a Kaldia-mipawl: Bible ngantupawl in Kaldia-mipawl ti hi a tlangpi thu ih Babilon-mipawl relnak ah an hmang ih, puithiam hrin, mifimpawl relnak khalah an hmang. Khuahlan cangan mipawl in Kaldia-mipawl hi Sem cithlah, Babilon uktu ih rung cang mipawl siin an tarlang. Khuahlan san ah cun annihpawl hi «pathian-ih puithiampawl» tiih kawh an si ih, ram sungih mifimbik ih ruah an si (Dan 2:5, 10; 4:7; 5:7, 11 khal zoh aw).\\n5 Siangpahrang in Kaldia-mipawl cu a sâng hai ih an hnenah, «Ka mang cu ka hnen ihsin a hlo zo, ka mang le a hrilhfiah in theihter lo asile, sahdarh nan si ding ih, nan inn cu êk penkhawm ah tuah a si ding. 6 Sikhalsehla cuih mang le a hrilhfiah nan sim asile, ka hnenin thilpekpawl, lawmmanpawl le upatnak ropi nan ngah ding. Curuangah mang le a hrilhfiah cu in sim uh,» tiah a ti hai.\\n7 Annih in an sângsal ih, «Siangpahrang cun mang cu a siahhlawhpawl sim sehla, a hrilhfiahnak cu kan pe ding,» tiah an ti.\\n8 Siangpahrang in a sâng ih, «Cān ngah nan duh ruangah a si ti ka theifiang, ziangruangahtile cumi cu ka rak hngilh zo ti nan thei. 9 Mang cu in theihter lo asile, nan hrangah thusuah pakhat lawng a um! Ziangahtile tikcucān a thlengawk hlanlo ka hmaiah thuphan le ṭawngkam mumallo sim dingin nan rak lungkim. Curuangah mang cu in sim uhla, a hrilhfiah khal nan pe thei ti ka thei ding,» tiah a ti.\\n10 Kaldia-mipawl in siangpahrang cu an sâng ih, «Siangpahrang-ih thuhla sim theitu cu leilung tlunah zohman an um lo ding. Curuangah siangpahrang, bawi lole uktu zohman in hivek thilpawl cu mitkherthiam, arsizohthiam lole Kaldia-mi an sut dah lo. 11 Siangpahrang ih ngĕn mi cu thil har a si ih, milai hnenih cêng lo, pathianpawl dah ti lo cun siangpahrang sim theitu zohman an um lo ding,» tiah an ti.\\n12 Himi ruangah siangpahrang cu a thin a heng, a thin a so in a so, cule Babilon ram mifim hmuahhmuah that dingin thu a pe. 13 Cutin mifimpawl that dingin thusuah cu suah a si. Cule Daniel le a hawipipawl khal that dingin an hawl.\\nPathian in Mang a Phuanglang\\n14 Cun Daniel in thurawnpeknak le fimnak thawn Babilon mifimpawl that dingih a fehsuaktu, siangpahrang kiltu ralbawi Ariok cu a rak sâng. 15 Daniel in siangpahrang ralbawi Ariok cu a bia ih, «Ziangah so siangpahrang hnen ihsin thusuah cu kha tlukih a hmanhmawh?» tiah a ti. Cun Ariok in Daniel hnenah cuih thil cu a theihter.\\n16 Cutikah Daniel cu siangpahrang hnenah a lut ih, a hrilhfiahnak siangpahrang a sim theinak dingah cān pe dingin a dil. 17 Cun Daniel cu a inn ah a tĭn ih, a hawipi Hananiah, Mishael le Azariah pawl hnenah thil cang mi cu a theihter. 18 Daniel le a hawipipawl cu Babilon ram ih mifim dangpawl thawi thah an silonak dingah himi thuthup thuhla ah van Pathian hnenah zahngainak hrangah thlacam dingin a ngen hai.\\n19 Cun zan ah cuih thuthup cu larnak in Daniel hnenah phuanlăng a si. Cule Daniel in van Pathian a thangṭhat. 20 Daniel in a sâng ih;\\n«Kumkhua kumkhua tiang\\nPathian hmin cu thangṭhatin um seh,\\nZiangahtile fimnak le cahnak cu amai ta a si.\\n21 Cule amah in cān le tikcu a thleng,\\nAnih in siangpahrangpawl a hlăwn ih a tungding,\\nMifimpawl hnenah fimnak a pe ih,\\nTheithiamnak neipawl hnenah theihnak a pe.\\n22 Thil thûk le thil thuppawl a phuanglang;\\nThim ah ziang a um ti a thei ih,\\nA hnenah tleu a um.\\n23 «Ka pupápawlih Pathian,\\nNa parah ka lung a awi ih, nangmah ka lo thangṭhat;\\nNang in fimnak le cahnak i pe,\\nCule atu ah kan lo dil mi i theihter zo,\\nZiangahtile nang in siangpahrang ih ngĕn mi in theihter zo a si,»\\nDaniel in Mang a Simfiang\\n24 Curuangah Daniel cu Babilon ram ih mifimpawl that dingah siangpahrang in a rak ruat mi Ariok hnenah a feh. Daniel cu a feh ih a hnenah, «Babilon mifimpawl that hlah uh, siangpahrang hmaiah in hruai awla, a hrilhfiah cu siangpahrang ka sim ding,» tiah a ti.\\n25 Cun Ariok in Daniel cu siangpahrang hmaiah zamrang zetin a hruai ih a hnenah, «Siangpahrang hnenih a hrilhfiah theihtertu ding Judah-mi ralkaihpawl lakih mi pakhat ka hmu,» tiah a ti.\\n26 Siangpahrang in a sâng ih, Belṭeshazzar tiih kawh mi, Daniel hnenah, «Ka rak hmuh mi ka mang le a hrilhfiah cu in theihter thei pei maw?» tiah a ti.\\n27 Siangpahrang hmaiah Daniel cun a sâng ih, «Siangpahrang ih ngĕn mi thuthup cu mifimpawl, arsizohthiampawl, mitkherthiampawl, aizohthiampawl in siangpahrang hnenah an phuang thei lo. 28 Asinan thuthuppawl phuanglangtu van Pathian a um ih, ni neta ih thil um ding mipawl cu Siangpahrang Nebukhadnezzar hnenah anih in a theihter zo. Na ihkhun parih na mang le na lu ih larnakpawl cu hipawl tla hi an si: 29 na hrangah, Maw siangpahrang, ihkhun parih na um laiah, tuih hnuah ziang a thleng pei ti ruahnak na lungthin ah a ra. Cule thuthuppawl phuanglangtu in ziang a cang leh ding ti a rak lo theihter. 30 Asinan kei cu, mi dang hnakin fimnak ka neih tamdeuh ruangah hi thuthup hi ka hnenih phuanlăng a si lo, cuhnakin siangpahrang hnenih a hrilhfiahnak lo theihtertu kanmah ruangah le na thinlung ruah mi na theih theinak dingah a si sawn.\\n31 «Nang, maw siangpahrang, na zoh ih, ngai hnik, milim tumpi na hmu! Cuih milim tumpiih tletzia cu maktara a si, na hmaiah a ding ih, a pianzia cu ṭihnungza a si. 32 Cuih milim lu cu sui hlir a si, a ṭâng le a bân cu ngun a si, a pum le a cāwnpipawl cu dar a si, 33 a kepawl cu thir an si ih, a kephah cu a hrek thir, a hrek tlak a si. 34 Cutiih na zoh laiah kut loih laksuah a si mi lung in milim ke thir le tlak cu a nĕn ih, a kekzâm ṭheh. 35 Cun thir, tlak, dar, ngun le sui cu hmunkhatah an kekzâm ṭheh, ṭhâl ih hruihhmun ih fānghi vekah an cang, cucu thli in a hrănhlo ṭheh, cutin hmuh ding ziangkhal a um lo. Cule milim nĕntu lung cu tlang tumpi ah a cang ih, leitlun pumpi a khat thluh.\\n36 «Na mang cu hihi a si, atu ah siangpahrang hmaiah a hrilhfiah kan sim ding. 37 Maw siangpahrang, nangmah cu siangpahrangpawlih siangpahrang na si. Ziangahtile van Pathian in lalram siseh, huham siseh, cahnak siseh, ropitnak siseh a rak lo pe. 38 Cule minung falepawl cēnnak kip ah, lole ramsapawl le van zuang vâtepawl, anih in cupawl cu na kut ah a rak lo pe ih, cupawl tlunih uktu ah a lo tuah. Nang cu hi sui lu cu na si. 39 Asinan nangmah hnuah nang hnakih tenaudeuh lalram a suak ding, cun a dang, uknak pathumnak dar cun leitlun pumpuluk a uk ding. 40 Cule uknak palitnak cu thir vekin a khoh ding, thil ziangkhal thir in a khiak seksek ih a neh thluh, cule thir in a khuai bangin, a dangpawl hmuahhmuah cu cuih lalram cun a khiakzâm ding ih, a dangpawl hmuahhmuah khal a khuai ding. 41 Na hmuh vekin a ke le kezungpawl cu a hrek beltuahtuih tlak, a hrek thir a si ih lalram cu a phel ding, cuticingin thir cu tlak nem thawi rawiaw ih na hmuh vekin, thir cahnak cu cuih uknak ah a um thotho ding. 42 Cule a kezungpawl cu a hrek thir, a hrek tlak a si bangin, lalram cu a hrek a cak ding ih, a hrek cu kuai ăwlte a si ding. 43 Thir cu tlak nem thawi rawiaw ih na hmuh bangin, annih cu milai ci thawn an rawiaw ding, asinan pakhat le pakhat an kăwpaw lo ding, thir in tlak a rawi lo bangin. 44 Cule cuih siangpahrangpawl san ah van Pathian in tisiat nawn lo ding lalram a dĭn ding ih, cuih lalram cu mi dang kut ih tān a si lo ding, cumi cun lalrampawl cu a khuaidarh thluh ding ih, a cemrálter thluh ding. Cule anih cu a ding kumkhua ding. 45 Tlang ihsi kut tel loih laksuah mi lung in thir, dar, tlak, ngun le sui pawl a khuaidarh thluh na hmuh bangin, Pathian ropi in himi hnuah ziang a cang lai ding ti siangpahrang a rak theihter a si. Cuih mang cu a dik ih, a hrilhfiahnak khal a fiang a si,» tiah a ti.\\n46 Cun Siangpahrang Nebukhadnezzar cu Daniel hmaiah a băwkkhup ih upatnak a pe, cule a hnenah thilpek le rimhmui tla pe dingin thu a pe. 47 Siangpahrang in Daniel cu a sâng ih, «Hi thuthup na phuanlăng thei ruangah, thungaiten na Pathian cu pathianpawlih Pathian, siangpahrangpawlih Bawi le thuthuppawl phuanglangtu a si,» tiah a ti.\\n48 Cun siangpahrang in Daniel cu a khaisâng ih, thilpek ropi tampi a pe. Cule Babilon ramṭhen hmuahhmuah tlunih uktu ah le Babilon ram ih mifimpawl hmuahhmuah tlunih hotu lu ah a tuah. 49 Daniel in siangpahrang a dil ih, Shadrak, Meshak le Abednego cu Babilon ramṭhen thuhla uktu ah a ret hai. Asinan Daniel cu siangpahrang kăwtka ah a to.\\n1 Siangpahrang Nebukhadnezzar in a san lam dawng 60, a kauh lam dawng ruk a si mi sui milim a tuah. Cuih milim cu Babilon ramṭhen Dura phairawn ah a dinter. 2 Cule Nebukhadnezzar in bawi tumpipawl, hotupawl, uktupawl, thurawnpetupawl, sumkiltupawl, laireltupawl, thuneitupawl le ramṭhenpawl uktu bawipawl zaten hmunkhatih umkhawm dingin, Siangpahrang Nebukhadnezzar ih a rak dinter mi milim hlănnak ah ra dingin thu a thăn. 3 Cule bawi tumpipawl, hotupawl, uktupawl, thurawnpetupawl, sumkiltupawl, laireltupawl, thuneitupawl le ramṭhenpawl uktu bawipawl zaten Siangpahrang Nebukhadnezzar ih dinter mi milim hlănnak ah hmunkhatah an pungkhawm ih, Nebukhadnezzar ih a rak dĭn mi milim hmaiah cun an ding.\\n4 Cun tlangau pakhat in aring zetin, «Maw minungpawl, miphunpawl le ṭawng dangdang hmangpawl, nan hnenah hihi thupek a si, 5 ki, phirivau, ṭingṭang, ṭing tumpi, cawngcing, perhkhuang le awnmawi phun zakip awn nan theih veten nan băwkkhup pei ih, Siangpahrang Nebukhadnezzar ih dinter mi sui milim cu nan be pei. 6 Cule zokhal băwkkhup ih, a be lo tu cu a alh mi rawhtitnak meilipi lakah cuih cān lala ah hlăwn a si ding a si,» tiah a au.\\n3:4a ring zetin: A ṭawng hrampi ah cun, «cahnak thazang thawn» ti a si.\\n7 Cule cuih cān ah, minungpawl hmuahhmuah in ki, phirivau, ṭingṭang, ṭingṭang phun dang, perhkhuang le awnmawi phun zakip an theih tikah, minung hmuahhmuah, miphunpawl, ṭawng dangdang hmangpawl cu an băwkkhup ih, siangpahrang Nebukhadnezzar ih a rak dinter mi milim cu an bia.\\nSiangpahrang Thu an Lung Lo\\n8 Curuangah cuih cān ah Kaldia-mi mi hrekkhat hmai lamah an ra suak ih, Jew-mipawl sual an puh. 9 An ṭawng ih Siangpahrang Nebukhadnezzar hnenah, «Maw siangpahrang, kumkhua nung hram aw! 10 Nang, maw siangpahrang, thusuah na suah ih, ki, phirivau, ṭingṭang, ṭingṭang phun dang, cawngcing, perhkuang le awnmawi phun zakip awn theitu mi kip nan băwkkhup pei ih, sui milim nan be pei; 11 cule zokhal a băwkkhup lole a be lo tu cu a alh mi rawhtitnak meilipi laifangah hlăwn a si ding tiah thusuah na tuah. 12 Babilon ramṭhen thuhla tlunih na ret mi Jew-mi mi hrekkhat: Shadrak, Meshak le Abednego; hitepawl in, Maw siangpahrang, na thu ziang hmanah an siar lo. Na pathianpawl an rian lo ih, na rak dĭn mi sui milim khal an be lo,» tiah an ti.\\n13 Cule Nebukhadnezzar cu thinling le thinso in, Shadrak, Meshak le Abednego cu hruai dingin thupek a pe. Cule cutepawl cu siangpahrang hmaiah an hruai. 14 Nebukhadnezzar cu a ṭawng ih an hnenah, «Shadrak, Meshak le Abednego, ka pathianpawl nan rian lo ih, ka dĭn mi sui milim khal nan be lo ti hi a dik maw? tiah a ti hai. 15 Atu ah ki, phirivau, ṭingṭang, ṭingṭang phun dang, cawngcing, perhkhuang le awnmawi phun zakip awn nan theih veten ka dĭn mi milim be dingin nan băwkkhup ih nan tiar asile, a ṭha! Asinan nan biak lo asile, a alh mi rawhtitnak meilipi lakah cuih cān lala ah hlăwn nan si ding. Cule ka kut ihsin lo runsuaktu ding cu zo pathian so a si?» tiah a ti hai.\\n16 Shadrak, Meshak le Abednego te in an sâng ih, siangpahrang hnenah, «Maw Nebukhadnezzar, himi thu ah kan lo san a ṭul lo. 17 Cuti a va si hmanah, Maw siangpahrang, kan rĕn mi kan Pathian cun a alh mi rawhtitnak meilipi sung khalin in runsuak thei ih, na kut sung ihsi khalin in runsuak thei. 18 Asinan cuti a si lo hmanah, Maw siangpahrang, hihi thei aw, na pathianpawl cu kan rian lo ding ih, na dĭn mi sui milim khal kan be lo ding,» tiah an ti.\\nMeilipi ihsi Runsuahnak\\n19 Cun Nebukhadnezzar cu thinsonak in a khat ih, Shadrak, Meshak le Abednego lamih a hmel lăngdān cu a thlengaw. Rawhtitnak meilipi cu a săt kēl hnakih let sarih sater dingin a ṭawngsuak ih thu a pe. 20 Cule a ralkappawl lakih micakbikpawl hrekkhat hnenah Shadrak, Meshak le Abednego cu ṭawn ih, a alh mi rawhtitnak meilipi sungih hlăwn dingin thu a pe. 21 Cun cutepawl cu an kâwr lengta, an bâwngbi sau, an lupâwng le an sinfen dangpawl thawn an ṭawn ih a alh mi rawhtitnak meilipi laifangah an hlăwn. 22 Siangpahrang thupek cu a khoh tuk ruangah le rawhtitnak meilipi cu a săt tuk ruangah, meisa alh cun Shadrak, Meshak le Abednego hlăwntupawl cu a rak that hai. 23 Cule hite pathum Shadrak, Meshak le Abednego cu a alh mi rawhtitnak meilipi laifangah cun ṭawn ih tlu-in an um.\\n24 Cun Siangpahrang Nebukhadnezzar cu a khawruah a har. Zamrang zetin a tho ih, a ṭawng, a thurawnpetupawl hnenah, «Mi pathum kha ṭawnin meisa laifangah kan paih a si lo maw?» tiah a ti hai.\\nAnnih in an sâng ih, siangpahrang hnenah, «Maw siangpahrang, a dik,» tiah an ti.\\n25 Anih in a sâng ih, «Zoh hnik uh! Meisa sungah mi pali ṭawn loih, fehkûal rero ka hmu, annih cu tuahmawh an si lo ih, a palitnak ih pianzia cu Pathian Fapa vek a si,» tiah a ti.\\nNebukhadnezzar in Pathian a Thangṭhat\\n26 Nebukhadnezzar cu a alh mi rawhtitnak meilipi kâ naih ah a va feh ih a ṭawngsuak, «Cungnung Bik Pathian siahhlawh Shadrak, Meshak le Abednego tla ra suak uhla, hi tawkah ra uh,» tiah a ti. Cun Shadrak, Meshak le Abednego cu meisa sung ihsin an ra suak. 27 Cule bawi tumpipawl, hotupawl, uktupawl, siangpahrang thurawnpetupawl cu hmunkhatah an khawmaw ih, hitepawlih taksa parah meisa in thiltitheinak a neih lozia, an lu parih sám hman a kir lozia, an sinfenpawl a danglam lozia le an parah mei rim khal a nam lozia cu an hmu.\\n28 Nebukhadnezzar cu a ṭawngsuak ih, «A vancungmi thlah tahratin, amah rinsantu a siahhlawhpawl runsuaktu Shadrak, Meshak le Abednego ih Pathian cu thangṭhatin um seh! Annih cun siangpahrang ṭawngkam cu an tlawlhter ih, anmai Pathian siarlo ziang pathian khal rian lo ding le be lo dingin an taksapum tla an rak pe. 29 Curuangah minungpawl siseh, miphun siseh, lole ṭawng dangpawl siseh, Shadrak, Meshak le Abednego teih Pathian dokalhih ṭawngtu pauhpauh cu sahzām an si pei ih, an innpawl cu êk penkhawm ih tuah an si pei. Ziangahtile hitivekih runsuak theitu Pathian dang an um lo, tiah thusuah ka suah a si,» tiah a ti.\\n30 Cun siangpahrang in Shadrak, Meshak le Abednego cu Babilon ramṭhen sungah a khaisâng hai.\\nNebukhadnezzar Mang Pahnihnak\\n1 Siangpahrang Nebukhadnezzar in, leitlun hmuahhmuah ih cêng minungpawl, miphunpawl le ṭawngpawl hmuahhmuah hnenah hnangamdaihnak cu nan hnenah karhzai hram seh, tiah a ngan.\\n2 Cungnung Bik Pathian in ka hnenih a rak tuah mi hminsinnakpawl le mangbangzapawl thăn hi a ṭha tiah ka ruat.\\n3 A hminsinnakpawl cu ziangtluk ropi an si ih,\\nA mangbangzapawl cu ziang tluk maksak so an si!\\nA lalram cu kumkhaw lalram a si ih,\\nA uknak cu san khat hnu san khat a si.\\n4 Kei, Nebukhadnezzar cu ka inn sungah ka cawl ih, ka siangpahrang innpi sungah neinung zetin ka um. 5 Mang ka măn ih, cucun thlaphâng ko i tuah. Cule ka ihkhun parih ruahnakpawl le ka lu ih larnakpawl in i buaiter. 6 Curuangah ka mang măn mi a hrilhfiah in theihtertheinak dingah Babilon mifim zaten ka hmaiah rak hruaikhawm dingin thusuah ka suah. 7 Cun mitkherthiampawl, arsizohthiampawl, Kaldia-mipawl, le aizohthiampawl tla an ra ih, mang cu ka sim hai. Asinan annih cun a hrilhfiah in sim thei lo. 8 Asinan a netnakah ka hmaiah Daniel a ra, a hmin cu ka pathian hmin zulhin Belṭeshazzar ti a si ih, amah ah Pathian Thianghlim-ih Thlarau a um, cule a hmaiah ka mang cu hitin ka sim:\\n9 «Belṭeshazzar, mitkherthiampawlih hotu, Pathian Thianghlim-ih Thlarau cu nangmah ah a um ti le ziang vek thuthup khal in a lo tibuai lo ti ka theih ruangah ka hmuh mi ka mangih larnakpawl le a hrilhfiah i simfiang hnik,» tiah ka ti. 10 «Ka ihkhun par ka um laiih ka lu-ih larnakpawl tla cu hitin a si:\\nKhua ka cuan ih, ngai hnik,\\nLeilung laifangah thingkung a ding ih,\\nA san lam cu nasatak a si.\\n11 Thingkung cu a ṭhang ih a khoh zet;\\nA san lamin vanpawl a tăwng,\\nCumi cu leilung hmuahhmuah dĕng ihsin hmuh theih a si.\\n12 A hnahpawl cu duhnungza an si,\\nA rah khal a bawr lutuk,\\nCule amah ah cun mi hmuahhmuah hrangah rawl a um.\\nA hnuaiah ramsapawl in daihnem an hmu,\\nA hngepawl ah van zuang vâtepawl tla an cêng ih,\\nCumi in thilnung hmuahhmuah a câwm.\\n13 «Ka ihkhun parih ka um laiah ka lu-ih larnak ah cun ngai hnik, kilvengtu, mithianghlim pakhat, van ihsi rung ṭum ka hmu. 14 Cu pa cu aw aring zetin a au ih:\\n4:14a ring zetin: A ṭawng hrampi ah cun, «cahnak thazang thawn» ti a si.\\n‹Thingkung cu hau awla, a hngepawl kha tán aw,\\nA hnahpawl thlăwng awla, a rah darhter aw.\\nA hnuai ihsin ramsapawl suak hai sehla,\\nA hngepawl ihsin vâtepawl tla.\\n15 Sikhalsehla a búl le a hrampawl cu leilung ah tân aw,\\nThirhri le darhri thawn ṭawnaw,\\nRamlak hrampi no lakah.\\nVan daifim thawn ciap sehla,\\nAmah cu ramsapawl thawn\\nLeilung hrampi piat camcin seh.\\n16 A thinlung cu minung thinlung ihsin thleng si sehla,\\nRamsa thinlung pek si seh,\\nCule a parah cān sarih tiang liam seh.\\n17 ‹Hi thutluknak cu kilvengtupawlih thusuah hmangin a si ih,\\nThuṭhencat mi cu mithianghlimpawlih ṭawngkam in a si.\\nA nung mipawl in,\\nCungnung Bik in milai lalram a uk ih,\\nA duh mi hnenah cucu a pe,\\nCule cumi tlunah milai lakih a niambik mi a ret ti an theih theinak dingah a si,›\\n18 «Himi mang hi kei, Siangpahrang Nebukhadnezzar ih ka hmuh mi cu a si. Atu ah nang Belṭeshazzar in a hrilhfiah thăn hnik law, ziangahtile ka lalram sungih mifim hmuahhmuah in a hrilhfiah in sim thei lo. Asinan nang cun na ti thei, ziangahtile Pathian Thianghlim-ih Thlarau cu nangmah ah a um a si,» ka ti.\\nDaniel in Mang Pahnihnak a Hrilhfiah\\n19 Cun a hmin Belṭeshazzar ti mi Daniel cu khawruahharin nazi pakhat sung a um ih, a khawruahnakpawl in a buaiter. Cule siangpahrang cu a ṭawngsuak ih, «Belṭeshazzar, mang asilole a hrilhfiahnak cun lo buaiter hlah seh,» tiah a ti.\\nBelṭeshazzar in a sâng ih, «Ka bawi, na mang cu a lo huatu hrangah si sehla, a hrilhfiahnak cu na doralpawl hrangah si seh.\\n20 «Thingkung na hmuh mi, a ṭhang ih, khoh zetih a cang mi, a san lamin vanpawl tăwng le cumi leilung hmuahhmuah ih hmuh thei mi, 21 a hnahpawl duhnung zet le a rah bawr zet, cumi ah mi hmuahhmuah hrang rawl um, a hnuaiih ramsapawl khawsa, a hngepawl ih van zuang vâtepawl inn nei cu, 22 nangmah na si, Maw siangpahrang, nang cu na ṭhang ih na hnget zet, ziangahtile na ropitnak cu a ṭhang ih, vanpawl a thleng, cule na uknak cu leilung dĕng tiang a si.\\n23 «Cule siangpahrang in kilvengtu, mi thianghlim pakhat, van ihsi rung ṭum le, ‹Thingkung cu hau awla siatsuah aw, asinan a búl cu a hrampawl thawn leilung ah tân ta aw, ramlak hrampi no lakah thirhri le darhri in ṭawn aw; van daifim in ciapter sehla, a parah cān sarih a liam lai hlanlo ramsapawl lakah tláng seh,› titu na hmuh mi kha, 24 a hrilhfiah cu hihi a si, Maw siangpahrang, hihi siangpahrang ka bawi hnenih ra Cungnung Bik-ih thusuah a si: 25 nangmah cu minung lak ihsin an lo dawisuak ding, na cēnnak cu ramlak ramsapawl lakah a si ding ih, câwcangpawl bangin hrampi an lo eiter ding. Van daifim thawn an lo ciapter ding ih, na parah cān sarih a liam ding, Cungnung Bik in minung lalram a uk ih, a duh mi hnenah cumi cu a pe ti na theih lai hlanlo.\\n26 «Cule thing búl le a hrampawl tān ta dingih thu an pek vekin na lalram cu Vancung in a uk ti na theih hnuah nangmah hnenah hngehter a si ding. 27 Curuangah Maw siangpahrang, ruahnak ka lo pek mi cu cohlan si hram seh, na sualpawl cu dingfelnak in hlîtthla awla, na mawhsualnakpawl cu mirethei parih zahngainak lăngternak in hlîtthla aw. Na hmuingilnak in rei a awh na hman maw,» tiah a ti.\\n28 Hi thil hmuahhmuah cu siangpahrang Nebukhadnezzar parah a thleng. 29 Thla hleihnih a cem tikah anih cu Babilon siangpahrang innpi ah a fehkûal rero. 30 Siangpahrang cu a ṭawngsuak ih, «Hi Babilon ropi hi lalram innpi dingah le ka cungnun upatnak ding hrangah ka thiltitheinak maksak ih ka dĭn mi a si lo maw?» tiah a ti.\\n31 Siangpahrang kâ sungih cuih ṭawngkam a um laiah, van ihsin aw a thleng, «Siangpahrang Nebukhadnezzar, himi hi na hnenah sim a si: lalram cu na hnen ihsin a ṭhawn zo! 32 Cule minung lak ihsin an lo dawisuak ding ih, na cēnnak cu ramsapawl lakah a si ding. Câwcangpawl bangin hrampi an lo piatter ding, cule minung lalram ah Cungnung Bik in a uk ih, cumi cu a duh mi pauhpauh hnenah a pe ti na theih hlanlo cān sarih na parah a liam ding,» tiin.\\n33 Cuih cān rori ah cuih Nebukhadnezzar thuhla sim mi cu a thlengkim. Anih cu a sám muvanlai hmul vekih a ṭhan tiangin le a tîn vâte tîn vekih a sau tiangin minung hnen ihsin dawisuak a si ih, câwcangpawl bangin hrampi a piat, a taksa cu van daifim in a cîarter.\\n34 Cule cān khiah a cem tikah, kei, Nebukhadnezzar in van lam ka zoh ih, ka theihthiamnak cu ka hnenah a ra kirsal. Cungnung Bik cu ka fak ih, kumkhuaih a nung mi amah cu thangṭhatin, ka upat:\\nZiangahtile a uknak cu kumkhaw uknak a si ih,\\nA lalram cu san khat hnu san khat a hmun.\\n35 Leilung luahtu hmuahhmuah cu zianghmanlo menih ruah an si,\\nAnih cun amai duhdān vekin vancungmipawl lak le\\nLeilung luahtupawl lakah a tuah.\\nZohman in a kut an kaitang thei lo,\\nAsilole a hnenah, «Ziang na rak tuah?» tiah an ti thei lo.\\n36 Cuih cān thotho ah ka khawruahnak ka hnenah a kirsal ih, ka lalram ropitnak hrangah cawimawi ka sinak le ka maksaknak cu ka hnenah a kirsal. Thurawn i petupawl le ka miupapawl in in ra hawl, ka lalram ah kei cu dĭnhngehsal ka si ih, cungnunnak hleice cu ka parah bêt a si. 37 Atu ah, kei, Nebukhadnezzar in van Siangpahrang cu ka thangṭhat, ka hlĭr ih ka upat, a tuah mi hmuahhmuah cu thutak an si ih, a zinpawl cu diknak a si. Cule hngalnak ih a fehtupawl cu niam ko a tuah thei.\\nPhăr parih Cangan\\n1 Siangpahrang Belshazzar in a bawi 1000 pawl hrangah puai ropi a tuah ih, amah cu mi 1000 pawl lakah sabitzu a in rero. 2 Sabitzu a teh laiah, Belshazzar cun siangpahrang le a bawipawl, a nupipawl le a nusûnpawl in cumi hmangih an in theinak dingah, Jerusalem ih a rak um dah mi Temple sung ihta a pa Nebukhadnezzar ih a rak lâk mi sui le ngun bungbelpawl rak keng dingin thupek a pe. 3 Jerusalem ih rak um dah mi Pathian inn Temple sung ihta lâk mi sui bungbelpawl cu an rak keng. Cule siangpahrang le a bawipawl, a nupipawl le a nusûnpawl cun cumi hmangin an rak in. 4 Sabitzu an in ih, sui, ngun, dar, thir, thing le lungto pathianpawl tla an thangṭhat.\\n5 Cuih tikcucān ah siangpahrang innpi meitoṭhuam khat lam zawn phăr parah minung kutzungpawl a lang ih, ca a ngan. Cuih cangantu kut hrek cu siangpahrang in a hmu. 6 Siangpahrang mithmai a danglam ih, a khawruahnakpawl in a buaiter, cutin a khêl hlikhlăwkpawl an zăwi ṭheh ih, a khuk pakhat le pakhat an khawngaw thlohthlo. 7 Siangpahrang cu arsizohthiampawl, Kaldia-mipawl le aizohthiampawl run hruai dingin aring zetin a au. Siangpahrang cu a ṭawngsuak ih, Babilon mifimpawl hnenah, «Zokhal hi cangan mi a siar ih, a hrilhfiah i simtu cu puan sendup thawn thăwm a si ding ih, a hngawng ah sui ṭhi awrhter a si ding. Cule lalram ah uktu a pathumnak a si ding,» tiah a ti. 8 Cule siangpahrang-ih mifimpawl zaten an ra, asinan cuih cangan cu an siar thei lo ih, siangpahrang hnenah a hrilhfiah khal an sim thei lo. 9 Siangpahrang Belshazzar cu nasazetin a buai, a mithmai a danglam ṭheh ih, a bawipawl khal an khuaruah a har.\\n5:7a ring zetin: A ṭawng hrampi ah cun, «cahnak thazang thawn» ti a si.\\n10 Siangpahrang le a bawipawlih ṭawngkam ruangah, siangpahrang nupi cu puai tuahnak innpi sungah a lut. Siangpahrang nupi cun, «Maw siangpahrang, kumkhuain nung hram law! Na khawruahnakpawl in lo tibuai hlah sehla, na mithmai khal danglam hlah seh. 11 Na lalram sungah Pathian Thianghlim Thlarau ih umpi mi mi pakhat a um. Na paih san laiah tleu le theihthiamnak le fimnak cu pathianpawlih fimnak vekin amah ah hmuh a si; cule na pa, siangpahrang Nebukhadnezzar, na pa siangpahrang in, amah cu mitkherthiampawl, arsizohthiampawl, Kaldia-mipawl le aizohthiampawl hotu ah a ret a si. 12 A cuanghleice thlarau, theihnak, theihthiamnak le mangpawl hrilhfiah theinak, thupawlh harsa cinfel theinak, theihthiam har simfiang theinak pawl tla cu siangpahrang in Belṭeshazzar tiih hmin a rak sak mi himi Daniel ah hin hmuh a si. Atu ah Daniel cu kawhsuak si sehla, anih in a hrilhfiah a lo sim ding,» tiah a ti.\\n13 Cun Daniel cu siangphahrang hmaiah an hruai. Siangpahrang cu a ṭawngsuak ih, Daniel hnenah, «Nangmah cu ka pa siangpahrang in Judah ram ihsin a rak hruai mi, Judah ram ihsi ralkaihpawl lakih pakhat Daniel na si maw? 14 Nangmah ah Pathian Thlarau a um ih, tleu le theihthiamnak le a cuanghleice mi fimnak cu nangmah ah hmuh a si tiah na thuhla ka rak thei. 15 Atu ah mifimpawl, arsizohthiampawl cu hi cangan mi siar ding le a hrilhfiah in theihter dingin ka hmaiah hruai an si, asinan hi thilih hrilhfiah cu in pe thei lo. 16 Nang cun hrilhfiahnakpawl na pe thei ih, theihthiam har thilpawl na simfiang thei tiin na thu ka rak thei. Atu ah hi cangan mi na siar thei ih, a hrilhfiah i theihter thei asile, puan sendup thawn thăwm na si ding ih, na hngawng kimvelin sui ṭhi awrhter na si ding, cule lalram sungah a pathumnak uktu na si ding,» tiah a ti.\\n17 Cun Daniel in a sâng ih, siangpahrang hmaiah, «Na thilpekpawl cu nangmai hrangah si ko sehla, na lawmmanpawl khal mi dang pe aw, cutisikhalsehla hi cangan cu siangpahrang hnenah ka siar ding ih, a hnenah a hrilhfiah khal ka theihter ding,» tiah a ti. 18 «Maw siangpahrang, Cungnung Bik Pathian in na pa Nebukhadnezzar cu lalram le cungnunnak, ropitnak le upatnak a rak pe. 19 Cule cungnunnak a rak pek ruangah minungpawl hmuahhmuah, miphunpawl le ṭawng dangdang hmangpawl hmuahhmuah cu a hmaiah an khūr ih an ṭih. A duhduh a that, a duhduh a zuah, a duhduh a tungding ih, a duhduh a thlakniam. 20 Asinan a thinlung hlĭrso a si tikah le a lungthin cu hngalnak ih hahter a si tikah, anih cu a laltokham ihsin hlăwnthlak a si ih, a hnen ihsin a ropitnak cu an laksak. 21 Cun amah cu minung fapapawl hnen ihsin dawisuak a si, a thinlung cu ramsa vekih tuahsak a si ih a cēnnak cu hramlak lākpawl lakah a si. Câwcangpawl bangin hrampi an pe ih, a taksa cu van daifim in a cîarter, Cungnungbik Pathian in minung lalram a uk ih, cumi tlunah a hril mi a ret ti a theihsuak hlanlo cu.\\n22 «Asinan nang a fapa, Belshazzar, hi hmuahhmuah na thei na cingin, na thinlung na tăngdawrter cuang lo. 23 Cule van Bawipa dokalhin nangmah le nangmah na hlirso aw. A inn sungih bungbelpawl na hmaiah an rak keng ih, cumi hmangin nangmah le na bawipawl, na nupipawl le na nusûnpawl cun sabitzu nan rak in. Cule hmu thei lo, hna ih thei thei lo le theih theinak nei lo sui le ngun, dar le thir, thing le lung ih tuahcawp mi pathianpawl na thangṭhat ih, a kut ih na nunnak thaw kaitu le na lamzinpawl hmuahhmuah neitu Pathian na rak sunlawih lo. 24 Cun a hnen ihsin kut hrek thlah a si ih, hi cangan hi ngan a si.\\n25 «Cangan mi cu hitin a si:\\naMENE MENE bTEKEL, cUFARSIN.\\n5:25a MENE: Aramik ṭawng ih cuailung (shekel 50) a si ih, «siar» ti mi ihsin lak mi a si.\\n5:25b TEKEL: Aramik ṭawng ih shekel tinak a si. Tah ti mi ṭangkam ihsi ra a si.\\n5:25c UFARSIN: A ṭawng hrampi Aramik ah cun, «le farsin,» ti a si, «farsin» ti cu Aramik ṭawngfáng «shekel hrek» tinak a si ih, cumi cu «ṭhen» ti mi ṭawngkam ihsi lak mi a si.\\n26 A ṭawngfáng kip ih a hrilhfiah cu hitin a si, MENE: Pathian in na lalram a rak siar ih a cemter. 27 TEKEL: cuaithlainak ah thlai na si ih na tling lo. 28 PERES: na lalram cu ṭhen a si zo ih Media-mipawl le Persia-mipawl hnenih pek a si,» tiah a ti. 29 Cun Belshazzar in thupek a pe ih, Daniel cu puan sendup thawn an thuam, a hngawng kimvelah sui ṭhi an awrhter, cule amah cu lalram sungah a pathumnak uktu a si ti thu thuthannak an tuah.\\n30 Cuih zan rori ah Kaldia-mipawlih siangpahrang Belshazzar cu thah a si. 31 Cule Media-mi Darias in kum 62 hrawng a si tikah lalram a co.\\n1 Darias in lalram pumpuluk uktu dingah lalram sungah bawi tumpi 120 ret cu a lunghmui zawng a si. 2 Cule siangpahrang in sunralnak zianghman a neihlonak dingah, cupawl tlunah uktu pathum a ret ih, cupawl lakah Daniel cu pakhat a si, cupawl hnenah bawi tumpipawl cun thuhla an theihter ding. 3 Cun a dang uktupawl le bawi tumpipawl hleihin Daniel cun a ṭhat hleicenak a langter, ziangahtile amah ah a cuanghleice thlarau a um. Cule siangpahrang in amah cu a ram pumpuluk uktu ih ret dingin khua a ruat. 4 Curuangah uktupawl le bawi tumpipawl in lalram thu thawn pehparawin Daniel dokalhin hēknak an hawl, asinan amah hēk theinak ding le a mawhnak an hmu lo, ziangahtile anih cu a rinum, a palhnak a um lo ih, a mawhnak an hmu lo. 5 Cun hipawl tla in, «A Pathian Dān thu lamih amah dokalhin hēknak ding kan hmuh lo ah cun hi Daniel thuhla ah dokalhnak ding zianghman kan hmu lo ding,» tiah an ti.\\n6 Cule uktupawl le bawi tumpipawl cu siangpahrang hmaiah an pungkhawm ih, a hnenah: «Siangpahrang Darias, kumkhuain nung hram law! 7 Lalram ih uktupawl hmuahhmuah, hotupawl le bawi tumpipawl, thurawnpetupawl le ruahnak petupawl cu siangpahrang lim dĭn dingin le ni 30 sungah zokhal nangmah siangpahrang hnen siarlo ziang pathian le minung zo hnen khalih thlacamtu cu kiosa pûk sungah hlăwn si seh tiin siangpahrang dān tuah ih, thusuah hnget suah dingin hmunkhatah thu kan rawnaw ṭheh zo. 8 Atu ah, Maw siangpahrang, Media-mipawl le Persia-mipawl dān vekin thleng theih lo a si theinak dingah, thusuah hngetter awla, cangan mi parah na hmin kár aw,» tiah an ti. 9 Curuangah siangpahrang Darias in thusuah ngan mi parah a hmin a kár.\\nKiosa Pûk ah Daniel\\n10 Thusuah mi cu hmin kár a si ti Daniel in a theih tikah, inn ah a tĭn. Cule a inn tlunta pindan ah, Jerusalem lam hawiin a tukvirhpawl a áwng ih, hlanlai ihsin a ti ṭheudān vekin ni khat ah vei thum khukbilin, a Pathian hmaiah thla a cam ih lungawi thu a sim.\\n11 Cun annihpawl cu an pungkhawmaw ih, Daniel cu a Pathian hmaiah thlacamin le dilnak tuahin an hmu. 12 Cule siangpahrang hmaiah an feh ih, siangpahrang thusuah thuhla an sim: «Ni 30 sungah siangpahrang, nangmah hnen siarlo ziang pathian le minung zo hnen khalih thlacamtu kip cu kiosa pûk sungih hlăwn si seh, ti mi thusuah kha na hmin na rak kár a si lo maw?» tiah an ti.\\nSiangpahrang in a sâng ih, «Cuih thil cu a dik a si, Media-mipawl le Persia-mipawl dān vekin, cucu tidanglam theih a si lo,» tiah a ti.\\n13 Cule siangpahrang cu an sâng ih, «Judah ram ihsi ralkaihpawl lakih pakhat, khaih Daniel khan, Maw siangpahrang, nangmah le na hmin na kár mi thusuah mi parah upatnak a langter lo, cuhnakin ni khat ah a dilnak cu vei thum a tuah sawn a si,» tiah an ti.\\n14 Cule siangpahrang in cuih ṭawngkampawl a theih tikah nasazetin a thin a nuam lo ih, Daniel suah dingin a thinlung cu Daniel parah a um. Cule ni a tlak hlanih Daniel runsuak dingin a zuam. 15 Cun annihpawl cu siangpahrang hmaiah an tawngkhawmaw ih siangpahrang hnenah cun, «Maw siangpahrang, Media le Persia dān ah cun siangpahrang ih a rak hngehter mi thusuah asilole dān cu thleng theih lo a si ti thei aw,» tiah an ti.\\n16 Cule siangpahrang in thupek a pe ih, Daniel cu an hruai, cule kiosa pûk sungah an hlăwn. Asinan siangpahrang cu a ṭawngsuak ih, Daniel hnenah, «Na rĕn tlaitluan mi na Pathian in a lo runsuak ding,» tiah a ti. 17 Cun lungto an rak keng ih, lungpûk kâ an phit, cule Daniel thuhla ah danglamter si lo dingin, siangpahrang in a zunghruk le a bawipawlih zunghruk thawn cumi cu tacik a khĕn.\\nKiosapawl lak ihsin Daniel Run a Si\\n18 Siangpahrang cu a siangpahrang innpi ah a feh ih, zanvar rawlulin cān a hmang, a hmaiah awnmawi tumtupawl zohman an hruai lo. Ih khal a itthat thei lo. 19 Cun siangpahrang cu zingten a tho ih, kiosapawlih pûk ah manhlap zetin a va feh. 20 Cule pûk a va thlen tikah ṭah aw in Daniel hnenah a au ruangro. Siangpahrang cu a ṭawngsuak ih, Daniel hnenah, «A nung mi Pathian siahhlawh Daniel, na rĕn tlaitluan mi na Pathian in kiosapawlih pûk ihsin a lo runsuak thei maw?» tiah a ti.\\n21 Cun Daniel in siangpahrang hnenah, «Maw siangpahrang, nung kumkhua hram law! 22 Ka Pathian in a vancungmi a thlah ih, kiosapawlih kâ a phihsak ṭheh, cutin zianghman in tuahmawh lo, ziangahtile kei cu a hmaiah mawh nei loih hmuh ka si, Maw siangpahrang, nangmah lo tinatnak ding khal zianghman ka tuah lo,» tiah a ti.\\n23 Cutikah siangpahrang cu Daniel ruangah a lung a awi tuk lawmmam ih, pûk sung ihsin Daniel lasuak dingin thu a pe. Cule Daniel cu pûk sung ihsin laksuak a si ih, a Pathian a zum ruangah a parah hriamhma zianghman hmuh a si lo.\\nDarias in Pathian a Cawimawi\\n24 Cule siangpahrang in thupek a suah ih, Daniel hēktupawl cu an hruai ih, kiosa pûk sungah an hlăwn, anmah, an fātepawl le an nupipawl khal, cule pûk tawrāwn an thlen hlanah kiosapawl in an ra zăwn ih, an ruhpawl hmuahhmuah săwprăwp ko an khiak ṭheh.\\n25 Cun siangpahrang Darias in leilung tlunih um, minungpawl hmuahhmuah, miphunpawl le ṭawng dangdang hmangpawl hmuahhmuah hnenah ca a ngan:\\n«Nan hnenah hnangamdaihnak pung hram seh.\\n26 Ka lalram sungih uknak kip ah mipapawl cu Daniel Pathian hmaiah khūrin ṭih hai seh tiin thusuah ka tuah a si.\\nZiangahtile amah cu Pathian nung a si ih,\\nKumkhuain a hnget;\\nA lalram cu a siat lo ding mi a si ih,\\nA uknak cu a net tiangin a hmun ding.\\n27 Amah in a runsuak ih, a hum,\\nCule amah in van le lei parah\\nHminsinnakpawl le mangbangzapawl a tuah,\\nAmah in kiosapawlih thiltitheinak ihsin Daniel a runsuak,»\\n28 Darias a lal sung le Persia-mi Sairas a lal sungah cun Daniel cu a hmuingil a si.\\nSahrang Pali Larnak ih Hmuhnak\\n1 Babilon siangpahrang Belshazzar a lal a kum khatnak ah, a ihkhun parih a um laiah Daniel in mang pakhat le a lu-ih larnakpawl a hmu. A mang cu a ngan ih, a thupi mi vial a rel.\\n2 Daniel cu a ṭawngsuak ih, «Zan ah larnak ka hmu, ngai hnik, van thli pali cun Tipi Ropi cu tho luailo ko a tuah. 3 Cule tipi sung ihsin sahrang tûm zetzet pali an ra suak ih pakhat le pakhat an bangaw lo. 4 A pakhatnak cu kiosa vek a si ih, muvanlai thla a nei. A thla hmul a thlawng thluh tiang ka zoh ringring, cumi cu leilung ihsin khaisoh a si ih minung bangin ke pahnih in dinter a si, cule cumi cu minung thinlung pek a si.\\n5 «Cule ngai hnik, a pahnihnak sahrang dang saváwm vek a suak. Cucu a sir khat lam lawngin a ding ih, a ká sungih a ha karlakah hnakruh pathum a keu. A hnenah cun, ‹Tho awla sa tampin deh aw,› tiah an ti.\\n6 «Cuihhnu ah ka zoh ih, ngai hnik, tlaváng vek a dang sahrang, a zāng tlunih vâte thla pali nei a um. Cuih sahrang cun lu pali khal a nei ih, a hnenah uknak pek a si.\\n7 «Cuihhnu ah zan ih larnak ah cun, ngai hnik, ṭihnungza le tuksumza, cah namen loih cak a palitnak sahrang ka hmu. Cucun thir ha tûm zet a nei. Cuih sahrang cun a deh, a khiakzâm ih, a hlah mi cu a ke in a pâl. Amai hlanih sahrangpawl hmuahhmuah hnakin a danglam ih ki pahra a nei. 8 Cuih kipawl ka ruah rero laiah, ngai hnik, ki dang, a fate mi cu an lak ihsin a hung suak, a hlanih um a dang ki pathum pawl cu an hram ihsin phăwng an si. Ngai hnik, cuih ki ah cun minung mit vek le ṭawngkam nasatak ṭawngsuah mi kâ a um.\\n9 «Laltokhampawl hun an si tiang ka zoh ringring,\\nCule Khuahlan Mi cu toter a si;\\nA sinfen cu vur bangin a var,\\nA lu parih sám cu sahmul hlirhlăng vek,\\nA laltokham cu meialh,\\nA lêngkepawl cu meikāng an si.\\n10 Meisa tivate a suak ih\\nA hmai ihsin a khâwtsuak.\\nThawng tampi in amah an rian;\\nSiar cawk lo a hmaiah an ding.\\nThuṭhennak zung an to ih,\\nCazualpawl an kau.\\n11 «Ki in ṭawngkam nasatzet a ṭawng mi aw ruangah ka hun zoh; sahrang thah a si hlanlo ka zoh ih, a taksa cu an tisiat ih meisa alh lai sungah an paih. 12 A dang sahrangpawl cu an uknak laksak an si, asinan an nunnak cu tikcucān tawkfang sung sauter an si.\\n13 «Zan ih larnakpawl ah cun ka zoh ih,\\nNgai hnik, Minung Fapa vek Pakhat cu\\nVan khawdurpawl thawn a ra!\\nKhuahlan Mi hnenah a ra ih,\\nAmah cu cu pa hmaiah an hruai.\\n14 Cun minung hmuahhmuah, miphunpawl le ṭawng dangdang hmangpawl in amah an rĕn theinak dingah,\\nUknak, ropitnak le lalram cu a hnenih pek a si.\\nA uknak cu kumkhaw uknak a si ih,\\nCucu a hlorál lo ding ih,\\nA lalram cu siat lo ding mi a si.\\n15 «Kei, Daniel cu, ka taksaruangpum sungah ka thlarau in ka riah a sia ih, ka lu ih larnakpawl cun i lâuter. 16 Cutawk ih dîng, mi pakhat ka pan ih hipawl hmuahhmuah ih thutak cu ka sut. Cule anih cun a sim ih hi thilpawl hrilhfiahnak cu i theihter: 17 ‹Cuih sahrang ropi pali cu, leilung ihsi suak mi siangpahrang pali an si. 18 Asinan Cungnung Bik-ih mithiangpawl in hi lalram cu an cohlang ding ih, kumkhuain cuih lalram cu an nei ta ding, kumkhuaih kumkhua tiangin,› tiin.\\n19 «Cun sahrang palitnak, a dangpawl hnakih danglam mi-ih thuhla thutak theih ka duh, amah cu ṭih a nung tuk lawmman, thir ha le dar tîn a nei, cumi cun mi a deh, a khiakzâm ih a hlah mi cu a ke in a pâl. 20 Cule a lu parih ki pahra nei, a dang ki a hung suak ih, cumi hmaiah ki pathum pawl cu an tlu, cuih ki, mit nei le ṭawngkam nasazet ṭawngsuak rero kâ neiih lăngdān cu a rualpi dangpawl hnakin a ropideuh.\\n21 «Ka zoh ringring ih cuih ki thotho cun mithiangpawl cu a do ih a neh hai. 22 Khuahlan Mi a thlen le Cungnung Bik-ih mithiangpawl duhsaknak thuṭhennak cu tuah a si ih, lalram co dingah mithiangpawl hrangah tikcucān a thlen hlanlo cu.\\n23 «Hitin a sim,\\n‹Sahrang palitnak cu\\nLeilung parih lalram palitnak a si ding ih,\\nCucu a dang lalrampawl hmuahhmuah hnakin a danglam ding,\\nCule leilung pumpi a dawlh ding,\\nA pál ding, a khiak seksek ding.\\n24 Ki pahra cu hi lalram ihsi ra suak lai ding mi\\nSiangpahrang pahra an si.\\nCule cupawl hnuah a dang lalram a ra suak lai ding;\\nAmah cu a hmaisapawl hnakin a danglam ding ih,\\nSiangpahrang pathum pawl a duaiter ding.\\n25 Anih cun Cungnung Bik dokalhin ṭawngkam nasazet a ṭawngsuak ding,\\nCungnung Bik-ih mithiangpawl a tiduhdah ding ih,\\nTikcucānpawl le dān thleng a tum ding.\\nCun mithiangpawl cu a kut ah cān khat, cānpawl le cān hrek pek an si ding.\\n26 ‹Asinan thuṭhennak a thleng ding ih,\\nA uknak cu kumkhuaih cemrálter dingah le\\nSiatrálter dingah an lahlo ding.\\n27 Cun lalram le uknak le,\\nVanrang hnuai pumpuluk ih lalrampawlih ropitnak cu\\nMinungpawl, mithiangpawlih Cungnungbik hnenih pek a si ding.\\nA lalram cu kumkhua lalram a si ih,\\nUknakpawl hmuahhmuah in amah cu an rian ding ih a thu an ngai ding,› tiin.\\n28 «Hihi thuhla cemnetnak a si. Kei, Daniel cu, ka khawruahnakpawl in nasazetin i buaiter ih, ka mithmai a danglam ṭheh, asinan hi thu cu ka thinlung ah ka ret,» tiah a ti.\\nTuucang le Mecang Larnak\\n1 Siangpahrang Belshazzar a lal a kum thumnak ah, keimah, Daniel hnenah ka hnenih a hmaisa ih a ra lang mi thil hnuah ka hnenah larawknak a rung lang. 2 Larawknak ka hmu ih, ka zoh rero laiah hitin a si, Elam peng, Shushan siangpahrang kulhhnget ah ka um, Ulai Tiva kiangih ka um laiah larawknak ka hmu. 3 Cun khua ka cuan ih, hihi ka hmu, ngai hnik, ki pahnih nei, tuucang pakhat cu tivapi kiangah dingin ka hei hmu. A ki pahnih cu an sau zet. Asinan pakhat cu a dang pakhat hnakin a saudeuh ih, a saudeuh mi cu netasawn ih keuh a si. 4 Cuih tuucang cun nitlaknak lam, sak lam le thlang lam năwr rero in ka hmu, cutin ziang ramsa hman in amah an neh thei lo ih, a kut sung ihsin runsuak theitu zohman an um lo. Amai duhdān dānin a tuah riangri sawn ih miropi ah a cang.\\n5 Cule khua ka ruah rero laiah, ngai hnik, nitlaknak lam ihsin leilung pumpuluk vangdâp hrawhsuakin mecang pakhat a ra suak, cuih mecang in leilung dai loin, a mit karlakah hminsintlak zet ki a nei. 6 Cun cumi cu tivapi kiangih dingih ka rak hmuh mi tuucang ki hnih nei hnenah a ra, cule thinheng namen lo thawn amah cu a ra zăwn. 7 Cule tuucang a zăwn lai cu ka hmu; amah cu tuucang dokalhin a thin a ling tuk lawmmam, a do ih a ki pahnih tla a khiahsak. Tuucang ah do ve theinak thiltitheinak a um lo, anih in tuucang cu leilung ah a hlăwnthluk lamlam ih a pál. Cule a kut sung ihsin tuucang runsuak theitu an um lo.\\n8 Curuangah nasazetin mecang cu a ṭhang, asinan a hung cah tikah, a ki tumsawn cu a kiak ih, a aiawhah hminsintlak ki pali cu van kil li lam hawiin an ra suak. 9 Cule cuih lak ihsin ki fate a ra suak ih, cuih ki cu thlang lam, nisuahnak lam le ram sunglawi lam hawiin nasazetin a ṭhang. 10 Cule cuih ki fate cu van ih thilmak rual lam tiang a ṭhang, cule anih cun van ralkap hrekkhat le arsi hrekkhat pawl cu leilung ah a hlăwn ih a pál hai. 11 Amah le amah ralkap rualpawlih Hotu tlukih sâng ah a hliraw, cule amah in ni tin raithawi mi cu a lahlo ih, a hmun thianghlim cu a hlăwnthla. 12 Dānpahbălnak ruangah ralkap rual cu ni tin raithawinak dokalh dingin cuih ki hnenah pek a si ih, anih in thutak cu leilung ah a hlăwnthla. Cupawl hmuahhmuah cu a tuah ih a hmuingil vivo.\\n13 Cun mithianghlim pakhat ṭawng ka thei, cule a dang mithianghlim pakhat in a ṭawng rero mi pa hnenah cun, «Hmun thianghlim le ralkappawl ke hnuaiih păl dingih pek le ni tin raithawinak thuhla le ṭhing ko cangtertu dānpahbălnak larawknak cun ziang tiang a huap ding?» tiah a ti.\\n14 Cule anih in ka hnenah, «Ni 2300 a rei ding, cuihhnu ah hmun thianghlim cu a thiangfai ding,» tiah i ti.\\nGabriel in Larnak a Hrilhfiah\\n15 Cun hitin a si, kei, Daniel in larawknak ka hmu ih, a sullam ka hawl rero laiah, ngai hnik, ka hmaiah minung pianhmang nei pakhat a ra ding. 16 Cule Ulai Tivapi kap karlakah mipa pakhat aw ka thei, anih cun a ko ih, «Gabriel, hi pa hi larnak theithiamter aw,» tiah a ti. 17 Cule anih cu ka dinnak kiangnaiah a ra, cule a rat tikah ka ṭih ih ka băwkkhup; asinan anih in ka hnenah, «Minung fapa, larnak cun san netnak a sawhkhih ti thei aw,» tiah i ti.\\n18 Cule cutiih i biak rero laiah cun kei cu leilung ah băwkkhupin thaw zetin ka rak itthat, asinan anih cun i thâm ih dĭngten i dingter. 19 Cule anih in, «Zoh hnik, aithawknak cān neta lamah ziang a cang ding ti na hnenah ka lo theihter a si. Ziangahtile cān khiah mi tikcu ah a netnak a si ding. 20 Ki pahnih nei, tuucang na hmuh mi cu Media le Persia siangpahrang an si. 21 Cule hmul ngah mecang cu Grik lalram a si. A mit karlakih ki tumpi cu siangpahrang hmaisabik a si. 22 A ki kiak mi, a aiawhtu ki pali keuh mi thuhla ah, cuih ram ihsin lalram pali a ra suak ding, asinan amai thiltitheinak in a si lo.\\n23 «Cule an lalram cān neta lamah,\\nDānpahbăltupawl an famkimnak an thlen tikah,\\nMithmai ti remrem nei,\\nThupawlh mi thei thei,\\nSiangpahrang pakhat a hung suak ding.\\n24 A huham cu a cak zet ding, asinan amai huham a si lo,\\nAnih cun ṭihnungza in a tisiat ding,\\nA hmuingil ding ih a ṭhanglian ding;\\nAnih in micak le mithianghlimpawl khal a tisiat ding.\\n25 «A hrăwkhrawlnak in\\nMi bumnak cu a uknak hnuaiah a hmuingilter ding;\\nCule a thinlung in amah le amah a khaisângaw ding.\\nMi tampi an neihnunnak thawn a tisiat ding.\\nUktupawlih uktu tiang hman dokalhin a tho ding;\\nAsinan minung kut tel loin anih cu a kiak ding.\\n26 «Cule zing lam le zan lam ih larnak,\\nNangmah hnenih sim mi cu a dik a si;\\nCuruangah larnak cu erhpit aw,\\nZiangahtile cumi cun hmai lam ni tampi a sawhkhih,»\\n27 Cule kei, Daniel cu ka cau ih, ni tampi sung ka nâ. Cuihhnu ah ka tho ih siangpahrang-ih hna hrangah ka feh. Larnak cun ka khawruah i harter, asinan zohman in cucu an theithiam lo.\\nDaniel in Mipi hrangah Thla a Cam\\n1 Ahasuras fapa, Daria, Media tesinfa, Kaldia lalram sungih siangpahrang ih tuah a si kum khatnak ah, 2 a lal a kum khatnak ah kei, Daniel in profet Jeremiah hmangih Jehovah kamsuakthu cazualpawl sungih Jerusalem răm ko tuah a si sung cu kum 70 a rei ding ti a kum zât ka theithiam.\\n3 Cun thlacam le dil ih ngen dingin rawlul, buri-hnipuan khuhawin le vutcâm lakah Bawipa Pathian lamah ka hmai ka hawi. 4 Cule Jehovah ka Pathian hnenah thla ka cam ih, sualphuannak ka tuah, «Maw Bawipa, amah duhdawtu le a thupekpawl thluntu parih, a thukham le a zahngainak kaihngettu, ropi le maksak Pathian, 5 thilsual kan rak tuah ih, mawhsualnak kan rak tuah, sualrál zetin thil kan rak tuah ih kan rak hél a si, na thupekpawl le na cīn le dānpawl kan rak tlansan. 6 Kan siangpahrangpawl le kan hotupawl, kan pupápawl le kan ram mipi hmuahhmuah hnenih na hmin ih thusimtu na siahhlawh profetpawl thu khal kan rak ngai lo. 7 Maw Bawipa, dingfelnak cu na ta a si, asinan nangmah dokalhih rinum loih thilsual an rak tuah ruangah Judah mipawl, Jerusalem luahtupawl le Israel-mi hmuahhmuah, a hla le a nâi ih na dawisuahnak rampawl hmuahhmuah ih um mi kannih hrangah tuihni ih a sidān vek hin ningzahnak a si.\\n8 «Maw Bawipa, nangmah dokalhin thilsual kan rak tuah ruangah ningzahnak cu kanmah, kan siangpahrangpawl, kan hotupawl le kan pupápawl ta a si. 9 Amah dokalhin rak hél hman nungla, zahngainak le ngaidamnak cu Bawipa kan Pathian ta a si. 10 Jehovah kan Pathian aw kan rak ngaithla lo, a siahhlawh profetpawl hmangih kan hmaiih a rak dĭn mi a dānpawl kan rak thlun lo. 11 A si, Israel-mi hmuahhmuah in na dān an rak pahbăl ih, na aw lung loin an rak tlansan. Curuangah Pathian siahhlawh Mosi Dān bu sungih ngan mi camsiatnak le thukamnakpawl cu kan parah burh a rak si, ziangruangahtile amah dokalhin thilsual kan rak tuah. 12 Cule amah in kanmah dokalhin le thu in ṭhentu kan thuṭhentupawl dokalhih a ṭawng mipawl cu kan parih vanduainak thlenternak in a kamsuakthupawl cu a rak nĕmhnget. Ziangahtile van rāng hnuai pumpuluk ah Jerusalem ih tuah vekin khui hmanah tuah a rak si dah lo.\\n13 «Mosi dān ih ngan a si bangin hi thil ṭhalo hmuahhmuah hi kan parah a thleng, cucingin na thutak theithiam dingin le kan mawhsualnakpawl ihsin kan kir theinak dingah Jehovah kan Pathian hmaiah thla kan cam hrih cuang lo. 14 Curuangah Jehovah in a lungthin ah thil ṭhalo cu a ret ih kan parah a thlengter a si. Ziangahtile a aw rak ngaithla lo khal nungla Jehovah kan Pathian cu a tuah mi hnaṭuan hmuahhmuah ah a dingfel a si. 15 Cule atu ah, kut cak ih Izip ram ihsi na mipi hruaisuaktu le nangmah hrangih hmin tuahawtu, Maw Bawipa kan Pathian, tuihni ih a sidān vek hin, thilsual kan rak tuah, sualrál zetin thil kan rak ti a si!\\n16 «Maw Bawipa, na dingfelnak hmuahhmuah zulhin thla ka cam, na thinhengnak le na aithawhnak cu na khawpi Jerusalem, na tlang thianghlim ihsin herkirsal hram seh. Ziangruangahtile kan sualpawl le kan pupápawlih mawhsualnakpawl ruangah Jerusalem le na mipawl cu kan kiangkapih um mipawl hmuahhmuah ih hnihsan dingah kan cang.\\n17 «Curuangah atu ah kan Pathian, na siahhlawh thlacam le a dilnakpawl hi thei hram aw, Bawipaih ruangah a ṭhing mi na hmun thianghlim parah na hmai êngter aw. 18 Maw ka Pathian, na hna tŭn awla, thei hram aw. Na mit meng awla, kan ṭhinnakpawl le na hmin ih kawh mi khawpi hi zoh aw, ziangahtile a dingfel mi kan thil ti mipawl ruangah kan dilnakpawl na hmaiah kan thlenpi a si lo, na zahngainak maksak ruang sawnah a si. 19 Maw Bawipa, thei hram aw! Maw Bawipa, ngaidam aw! Maw Bawipa ngaithla awla cāngvai aw! Ka Pathian nangmai ruang rori ah muang hram hlah, ziangahtile na khawpi le na mipawl cu na hmin ih kawh an si,» tiah ka ti.\\nZarhkar 70 Sullam\\n20 Ka ṭawng lai, thla ka cam lai le ka sualnak le ka mi Israel-ih sualnak ka phuan lai le ka Pathian tlang thianghlim hrangih Jehovah ka Pathian hmaiih ka dilnak ka thlen laiah, 21 a si, thlacamih ka ṭawng laiah, a tirih larnak ih ka rak hmuh mi pa Gabriel cu zan lam raithawi cān hrawngah ka hnenah rang zetih zamin a ra. 22 Cule anih cun thu i theihter ih, i bia, «Maw Daniel, theihthiamnak thiamnak lo pe dingin atu na hnenah ka ra. 23 Na dilnakpawl thăwk pekte ah khan thupek cu a fehsuak zo, cule nangmah lo sim dingin ka ra, ziangahtile nang cu duhdawt zet mi na si. Curuangah hi thuhla hi ruat awla, larnak hi theithiam aw:\\n24 «Na mipawl le na khaw thianghlim hrangah,\\nDānpahbălnak cemter dingah,\\nSualpawl cemter dingah,\\nMawhsualnak hrangah sualkhuhthawinak tuah dingah,\\nKumkhaw dingfelnak keng dingah,\\nLarnak le simsungnak erhpit dingah le\\nHmun Thianghlim Bik hriak thih dingah\\nZarh 70 cu khiah cia a si.\\n25 «Curuangah Jerusalem rĕmṭha dingin le sakṭha dingin thupek a suah ihsin\\nHotu Messiah a rat tiang\\nZarh sarih le zarh sawmruk le zarh hnih a si ding ti cu thei awla theithiam aw;\\nHarsat cān hmanah lamzin le phăr khal sakṭhatsal a si ding,\\n26 «Cule zarh 62 hnuah Messiah cu thah a si ding,\\nAsinan amai hrangah a si lo;\\nCule a ra lai ding mi mipi hotu cun khawpi le hmun thianghlim cu a tisiat ding.\\nA cemnetnak cu tilik thawn a si ding ih,\\nDoawknak cem tiangin siatralnak cu bikhiah cia a si.\\n27 Cun anih cun mi tampi thawn zarh khat sung thukham a nĕmhnget ding;\\nAsinan zarhkar laifangah raithawi le thilhlăn a cemter ding.\\nCule khiah mi cemnetnak cu rămnak parih burh a si lai hlanlo,\\nFihnungzapawlih thla parin rămnak a tuah ding,» tiah a ti.\\nDaniel ih Hmuh Mi Larnak\\n1 Persia siangpahrang Sairas a lal a kum thumnak ah, Belṭeshazzar tiih kawh mi Daniel hnenah thil pakhat phuanlăng a si. Cuih thil cu a dik, asinan ruat mi cān cu a sau, cule anih in cuih thil cu a theithiam ih larnak theihthiamnak khal a nei. 2 Cuih cān ah kei, Daniel cu zarh thum sung lungsia-in ka um. 3 Rawl thaw zianghman ka ei lo, sa siseh, sabitzu siseh ka kâ sungah a lut lo ih, zarh thum a kim hlanlo hriak ka thihaw lo.\\n4 Thla hmaisabik, ni 24-nak ah tiva tumpi kapih ka um laiah, cucu Ṭaigris tivapi a si, 5 khua ka cuan ih ka zoh tikah, ngai hnik, mi pakhat, patzai hnipuan ih thuamaw, a tâi ah Ufaz sui ih tuah mi taikhap khapaw a um. 6 A taksaruangpum cu birul lung mankhung vek a si, a hmel cu nimthlakau vek a si, a mit cu meito meisa vek a si, a kut le a ke cu hnawt mi dar tle verver vek a si ih, a kamsuakthupawlih thâwm cu mipi aw vek a si.\\n7 Cule kei, Daniel lawngin cuih larnak cu ka hmu, ziangahtile ka hnenih um mipapawl in cuih larnak cu an hmu ve lo, asinan an parah khurhnak nasazet a thleng, cule relh dingin an tlân. 8 Curuangah cuih larnak ka hmuh tikah keimah lawng tān ka si ih, keimah ah cahnak zianghman a tâng lo. Ziangahtile ka mithmai duhum cu nasatukin a thlengaw ih, cahnak zianghman ka nei lo. 9 Cucingin a ṭawng mi aw cu ka thei, cule a ṭawng mi aw ka theih laiah ka hmai leisin bihin ka băwkkhup ih thithlĕpin ka itthat.\\nPersia le Grik Thuhla Simsungnak\\n10 Ngai hnik, kut pakhat in i thâm, cuih kut cun ka khukpawl le ka kut zaphakpawl khūr ko i tuah. 11 Cule anih in ka hnenah, «Maw Daniel, duhdawt zet mi pa, na hnenih ka ṭawng mipawl hi theithiam awla, dĭng zetin ding aw. Ziangahtile kei cu atu ah na hnenih thlah ka si,» tiah a ti. Cuih thu ka hnenih a ṭawng laiah, khūr phah rero in ka ding.\\n12 Cun anih in ka hnenah, «Ṭih hlah, Daniel, ziangahtile theithiam dingih na thinlung na pek ni hmaisabik ihsin le na Pathian hmaiih phahniamaw dingih na tum hmaisabik ni ihsin na ṭawngkampawl cu theih zo an si, cule na ṭawngkampawl ruangah ka ra a si. 13 Asinan Persia lalram uktu cun ni 21 sung i kham, zoh hnik, hotu lakih lalbik a si mi Maikal cu i bawm dingin a ra, ziangahtile Persia siangpahrangpawl hnenah keimah lawng tān ka si. 14 Ni neta cān ah na mipawl hnenah ziang a cang ding ti lo theithiamter dingin atu na hnenah ka ra a si, ziangahtile cuih larnak cun hmai lam cān reipi hnuih thil thleng lai ding mi a sawhkhih a si,» tiah i ti.\\n15 Cuvek thupawl i sim ṭheh tikah, leisin bihin ka băwkkhup ih, ṭawng thei loin ka um. 16 Cule ngai hnik, minung fapa vek băngnak nei mi pakhat in ka hmur i thâm. Cun ka kâ ka âng ih ka ṭawng, ka hmaiih a dingtu hnenah cun, «Ka bawipa, khaih larnak ruangah ka riahsiatnak in i khuh ṭheh ih, tha zianghman ka nei lo. 17 Ziangtin saw hi ka bawipaih siahhlawh hin a lo biak thei ding, ka bawipa? Kei cu, atu ah tha zianghman ka nei lo ih, keimah ah thaw ziangkhal a tâng nawn lo,» tiah ka ti.\\n18 Cun cuih minung vek băngnak nei mi pa cun i thâm lala ih, cahnak i pe. 19 Cule anih in, «Maw duhdawt zet mi pa, ṭih hlah! Hnangamdaihnak na hnenah um seh, ticakaw aw, a si, cakin um aw!» tiah i ti.\\nAnih in ka hnenah cutiih a ṭawng tikah tha ka nei ih, «Ka bawipa cu ṭawng ko seh, ziangahtile nang in i cakter zo,» tiah ka ti.\\n20 Cule anih in, «Ziangruangah na hnenah ka ra ti na thei maw? Persia ram hotu do dingin ka kirsal tengteng ding. Ka fehsuak hnuah, ngai hnik, Grik ram hotu a ra ding. 21 Asinan Thutak Cathianghlim sungah ziang tarlăng a si ti ka lo sim ding. Himi dokalhin na hotu Maikal siarlo zohman in in beihpi lo.\\n1 «Cuihtlunah Media-mi Darias a lal a kum khatnak ah keimah cu, keimah tiang hman, amah nĕmhnget dingin le cakter dingin ka ding. 2 Cule atu ah thutak ka lo sim ding: ngai hnik, Persia ah siangpahrang pathum an suak hrih lai ding ih, a palitnak cu an zate hnakin a liandeuh ding. A lennak ruangah a cahnak in Grik lalram do dingin mi hmuahhmuah a căwktho ding. 3 Cun siangpahrang cak a suak ding, anih cun lalnak nasazet thawn a uk ding ih, amai duhdān vekin a tuah ding. 4 Cule a suah tikah a lalram cu a kûai ding ih, van kil li lamah ṭhenṭhêk a si ding, asinan a cithlahpawl lakah a si lo ding ih a uk mi a lalnak vek khalin a si lo ding. Ziangahtile a lalram cu a hram ihsin phăwng a si ding ih, a cithlahpawl hnenah si loin mi dangpawl hnenih pek a si ding.\\nSak lam le Thlang lam Siangpahrang Doawkank\\n5 «Thlang lam siangpahrang khal a cak ding, a bawipawl lakih pakhat khal. Cule anih cu singpahrang hnakin a cak ding ih, a uk ding. A uknak cun thuneihnak ropi a nei ding. 6 Cule kum tawkfang a rei hnuah, an ṭangkhat lai ding, ziangahtile thlang lam siangpahrang fanu cu lungkimnak tuah dingin sak lam siangpahrang hnenah a feh ding. Asinan cu nu cun a thuneihnak cu a kaitâng lo ding ih, siangpahrang siseh, a thuneihnak siseh a hmun lo ding, cu nu cu a hruaitupawl thawn, a hringtu a pa thawn, cuih cān ih amah cahnak petupa thawn mi kut ih pek an si sawn lehlam ding. 7 Asinan cu nuih hrihrâm ṭêk pakhat ihsin amai dinhmun ah mi pakhat a suak ding, cu pa cu ralkappawl thawn a ra ding ih sak lam siangpahrang kulhhnget sungah a lut ding, cule a do hai ding ih a neh ding. 8 Cule an pathianpawl khal Izip ram ah ralkaih ah a thiar hai ding, sui le ngun ih tuah mi an thil mankhungpawl le an lalpawl thawn. Cule anih cu sak lam siangpahrang hnakin kum tam siangpahrang a ṭuan ding.\\n9 «Cuihtlunah sak lam siangpahrang khal thlang lam siangpahrang lalram sungah a ra ding, asinan amai ram ah a kirsal ding. 10 Sikhalsehla a fapalepawl cun remawklonak an căwktho ding ih, ralkap tam ngaingai an fĭnkhawm ding. Cule an lakih pakhat a ra ding ih a neh hai ding, cule a paltlăng ding. Cun amai kulhhnget ah a kirsal ding ih remawklonak a căwktho ding.\\n11 «Cule thlang lam siangpahrang cu a thin a heng zet ding ih a fehsuak ding, cule cu pa thawn an do ding, sak lam siangpahrang khal a tel ve ding. Sak lam siangpahrang cun mi tampi a khawm ding, asinan mi tampi cu a ralpawlih kut ah pek an si ding. 12 Mi burpi a lakhlo tikah a thinlung cu a khaisângaw ding. Cule thawngza tampi a hlăwnthlu ding, asinan a nehsuak lo ding. 13 Ziangahtile sak lam siangpahrang cu a ra kirsal ding ih hmaisapa hnakin tamsin mi a khawm ding, cule kum tawkfang a rei hnuah ralkap tam ngaingai le thilri tam zet thawn a ra suak ding.\\n14 «Cuih cān ah mi tampi cu thlang lam siangpahrang doin an tho ding. Na mipi lakih mihrohrangpawl khal cuih larnak kimter dingah anmah le anmah an khaisângaw ding, asinan an neh lo ding. 15 Cun sak lam siangpahrang a rung ding ih, mualpâwng a tuah ding, cule kulhhnget nei khawpi a la ding; cule thlang lam ralkap burpi in amah cu an kham thei lo ding. A ralkap cak bikpawl khal in do theinak thazang an nei lo ding. 16 Asinan amah dokalhih ratu cun amai duhdān vekin a tuah ding ih, zohman in amah an dokalh thei lo ding. Amah cu a huham ih a siatsuah ding mi Ram Sunglawi ah a ding ding.\\n17 «Sak lam siangpahrang cun a lalram pumpuluk cahnak thawn le a hnenih um midikpawl thawn lut dingin a hmai khal a hawih ding, cutin a tuah ding. Cule sak lam siangpahrang cun cuih lalram ṭhiatbăl dingin nunaupawlih fanu cu thlang lam siangpahrang a pe ding, asinan cu nu cun cu pa cu a kham thei cuang lo ding ih, amai hrangah hlawknak a si lo ding. 18 Cuihhnu ah sak lam siangpahrang cun tipi tlangtluan ram lam hmai a hawih ding ih, mi tampi a la ding. Asinan dokalhtu uktu in cemternak dingah an parah hmuhsuamnak a keng ding. A mi hmuhsuamnak cu a parah a thlengkirter ding. 19 Cun sak lam siangpahrang cu amai ram ih kulhhnget lamah a hmai a hawikirsal ding, asinan a bah ding ih a tlu ding, cule hmuh a si lo ding.\\n20 «Lalram ropi hrangah amai dinhmun ah siah pe ko tuahtu a suak ding. Asinan ni rei lo te sungah amah cu a cem ding, asinan thinheng le raldonak in a si lo ding. 21 Cule a aiawhah mibawrhhlawhpa a suak ding, a hnenah siangpahrang vekin upatnak an pe lo ding; asinan anih cu daihnak thawn a ra ding ih, lalram cu bumthiamnak in a la ding. 22 A hmai ihsin tilian cahnak in thukham siangpahrang thawn annih cu hruthlo thluh le khiah an si ding. 23 Cule amah thawi lungkimtlangnak tuah a si hnuah, bumnak hlir in a cāngvai ding, ziangahtile anih cu ram fate thawn a hung ding ding ih, a cak vivo ding. 24 Anih cu daihnak thawn a lut ding ih, a lianbik ramṭhen hmunrampawl tiang hman, cule a palepawl le a pupápawl ih tuah dah lo mi a tuah ding: rallâksum, ralthillawn le an lennakpawl cu an lakah a zem ding. Cule ralhruangkulhpawl dodān ding ruahmannak a ruatsuak ding, asinan cān rei lo te sung lawng a si ding.\\n25 «Anih in ralkap tampi thawn a thiltitheinak le a ralṭhatnak cu thlang lam siangpahrang dokalhin a căwktho ding. Cule thlang lam siangpahrang cu ralkap tam zet le cakpawl thawn ral do dingin cawhphurin a um ve ding. Asinan anih cu a ding thei lo ding, ziangahtile amah dokalhin ruahmannak an tuah ding. 26 A si, a rawl thaw covo eitupawl cun amah an that ding. A ralkappawl cu an neh ding ih, mi tampi cu thahin an tlu ding. 27 Cuih siangpahrang pahnih teih thinlung cu thil ṭhalo lamah a her ding ih, cabuai pakhat ah thuphan an rel ding. Asinan cucu a hmuingil cuang lo ding, ziangahtile a netnak cu khiah cia mi cān ah a si thotho ding. 28 A ram ah lennak maksak thawn a kirsal tikah, a thinlung cu thukham thianghlim dokalhin a um ding, cule siatsuahnak a tuah ding ih amai ram ah a kir ding.\\nSak lam Siangpahrang-ih Thangsiatnak\\n29 «Bikhiah mi cān ah anih cu a kirsal ding ih, thlang lam panin a feh ding. Asinan hmaisa vek le neta vek a si nawn lo ding. 30 Ziangahtile amah dokalhin Saipras lam ihsin lăwngpawl an ra ding. Curuangah a thin a nâ ding ih, aithawk in a kirsal ding, cule thukham thianghlim a dokalh ding ih, siatnak a tuah ding. Anih cu a kirsal ding ih thukham thianghlim thlauthlatupawl hnenah a ngaihsak haizia a langter ding.\\n31 «Cule ralkappawl cu amah in a khawm ding ih, hmun thianghlim kulhhnget cu an bawrhhlawhter ding. Cun ni tin raithawi mipawl an lahlo ding ih, cu tawkah fihnungza siatnak an ret ding. 32 Amah in thukham dokalhih sualrál zetih a tuahtu cu bumthiamnak in a bawrhhlawhter ding. Asinan an Pathian theitu minungpawl cu an cak ding ih, thil ti ropi an tuahsuak ding. 33 Cule mipi lakih theihthiamnak neitupawl cun mi tampi an zirh ding, cucingin ni tampi sung ralnâm le meialh in siseh, ralkaihnak le thillawnsaknak in siseh an tlu ding. 34 An tlûk tikah băwmnak málte thawi băwm an si ding, asinan mi tampi cun bumthiamnak in anmah cu an kăwm ding. 35 Cule cān cem hlanlo erfai, tifai le var ko tuah an si theinak dingah, theihthiamnak neitu mi hrekkhat cu an tlu ding, ziangahtile bikhiah cān cu hngah a si hrih lai.\\n36 Cun siangpahrang in amai duhdān vekin a tuah ding: pathian tinkim tlunah khaisângaw le thangṭhatawin a um ding, pathianpawlih Pathian dokalhin thangsiatnak a ṭawng ding ih, thinhengnak a thlenkim thluh hlan sung cu a hmuingil ding, ziangahtile khiah cia mi cu tisuak a si ding. 37 Anih cun a palepawlih Pathian siseh, nunaupawlih câkhiarnak siseh a ngaithla lo ding ih, ziang pathian khal a ngaithla lo ding, ziangahtile cupawl hmuahhmuah tlunah amah le amah a khaisângaw ding. 38 Cupawl aiah kulhhngetpawlih pathian le a palepawlih theih lo mi pathian cu sui le ngun thawn, lung mankhung le thil mankhung pawl thawn a cawimawi riangri ding. 39 Cutin ram dang pathian thawn a hngetbik kulhhngetpawl dokalhin a cāngvai ding, amah pawmtupawl cu a sunlawinak a vur hai ding ih, mi tampi uktu ah a tuah hai ding, cule hlawknak dingah leiram a zem ding.\\nSak lam Siangpahrang-ih Nehnak\\n40 «Cān cem tikah thlang lam siangpahrang in amah cu a do ding, cun sak lam siangpahrang khal in phusîng bangin ránglêngpawl, rángtothiampawl le lăwng tampi thawn amah cu a do ding, cule anih cu rampawl ah a lut ding, a neh hai ding ih, a hrut thluh ding. 41 Ram Ropi sung khalah a paltlăng ding ih, ram tampi an duai ding, asinan Edom, Moab le Ammon-mi milangsarpawl cu cu paih kut ihsin an luat ding. 42 Anih cun ram tampi dokalhin a kut a suah ding ih, Izip ram a luat lo ding. 43 Anih cu sui le ngun hlawnthilpawl parah le Izip thil sunglawi hmuahhmuah parah thuneihnak a nei ding, cule Libia-mipawl le Kush-mipawl cun a kedil an thlun ding. 44 Asinan amah cu nisuahnak lam le sak lam ihsi thuthang in a tibuai ding, curuangah anih cu mi tampi that le siatsuah verver dingin thinling zetin a fehsuak ding. 45 Cule a siangpahrang innpi ih puanthlampawl cu tifinriat le tlang thianghlim sunglawi karlakah a phun ding, cucingin amai cemnetnak lamah a feh thotho ding ih zohman in an bawm lo ding.\\nCān Cemnak Simsungnak\\n1 «Cuih cān ah na mipawlih fapapawl kilvengtu\\nSiangpahrang ropi Maikal cu a ding ding.\\nCule miphun a um thăwk ihsin tuih cān tiang khalih um dah kêl lo mi\\nHarsat cān a thleng ding.\\nCun cuih cān ah na mipawl cazual sungih an hmin ngan ih hmuh mi pauhpauh cu\\nRunsuah an si ding.\\n2 Cule leilung leivut ih a itthat mi mi tampi an ṭhangharh ding ih,\\nMi hrekkhat cu kumkhaw nunnak ah,\\nMi hrekkhat cu kumkhaw hmuhsuamnak ah an si ding.\\n3 A fim mipawl cu van bangin an êng ding ih,\\nDingfelnak ih mi tampi hruaikirtupawl cu a kumkhuaih kumkhuain arsi vek an si ding.\\n4 «Asinan nang, Daniel, cān a cem hlanlo cuih kamsuakthupawl cu thup awla, cazual cu erhpit aw. Mi tampi a suk a so ah an tlân ding ih, theihnak a pung ding,» tiah a ti.\\n5 Cun kei, Daniel in ka zoh, cule ngai hnik, mi dang pahnih, pakhat cu hi lam tivatlâng ah le a dang pakhat cu kha lam tivatlâng ah an ding. 6 Cule mi pakhat in patzai hnipuan ih thuamaw pacang, tivapi ti tlunih um hnenah cun, «Hih mangbangza thilpawl famkimnak cu ziang can a rei ding?» tiah a ti.\\n7 Cun patzai hnipuan ih thuamaw pacang, tivapi ti tlunih um in a vawrh lam kut cu tlunah thlirin le a keh lam kut cu van lamah thlirin, kumkhua nung mi cu sālin sia a săm lai ka theih mi cu, cān khat, cānpawl le cān hrek a si ding, cule mithianghlimpawlih huham ṭhiatbăl thluh a si tikah, hi thil hmuahhmuah ṭhehfel a si ding, ti a si.\\n8 Cucu ka hna in ka thei ko nân, ka theithiam cuang lo. Cun kei in, «Ka bawipa, hi thilpawlih cemnetnak cu ziang vek a si ding?» tiah ka sut.\\n9 Cule anih in, «Daniel, na lamzin ah feh men aw, ziangahtile cān a cem hlanlo hi ṭawngkampawl cu thuh le erhpit a si. 10 Mi tampi cu tifai, varter le erfai an si ding, asinan misualrálpawl cu an sualrál vivo ding, cule misualrál zohman in an theithiam lo ding, mifimpawl lawngin an theithiam ding.\\n11 «Cule ni tin raithawi lakhlo a si cān ihsin le fihnungza siatnak dĭn a si cān thăwk ihsin ni 1290 a um ding. 12 Hngak ṭenṭo ih ni 1335 thleng theitu cu mithlawsuak a si.\\n13 «Asinan nang cu a cem tiang na lamzin ah feh vivo ko, ziangahtile na cawl ding ih, san cemnakah na roconak hmun ah na ding ding,» tiah a ti.","num_words":12325,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.004,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.353,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - DĀN PEKSALNAK\\nBibleThianghlim – DĀN PEKSALNAK\\nHi cabu hin Suahlannak, Puithiam Hnaṭuannak le Mipum Siarnak sungih ngan zo mi Jehovah Dānpawl tampi a nawlhsal. Cuihtlunah zin phunphunin a pek cia mi danpawl cu a bêt. Kanaan ram ih nundān thar ih nunnak ah Pathian Dān hmandān ding Dān Peksalnak cabu ah kan hmu. Ṭhimnakah, ziangtin an inn an sak ding (22:8) ti le, ziangtin an ló an let ding (25:4) ti mi thuzirhnak tla a um.\\nCuihhleiah Dān Peksalnak ih dānpawl cu mi senpi hnenih Mosi in thu a rak sim mipawl lakih thu hrekkhat an si. Amai thihnak ding hrang a timlam rero. Cuih san minung nautadeuhpawl in Kanaan an lak ding le amai thih hnuah rinumteih Pathian an rĕn ding kha Mosi in a duh tuk lawmmam. Curuangah Dān peksalnak ah dānpawl a tam vekin, ralrin peknak le thapeknak khal a tam. A thupibikin Mosi in an thinlung thuhla Israel-mipawl hnenah khohkhah zetin a sim. Jehovah hnenah le a thukham lakah pumpak ih an pekawk cio ding a duh. Thinlung in Bawipa duhdawt cio dingin (6:5) le ṭihzah cio dingin (5:29) Israel-mipawl a ngen hai.\\nDānpeksalnak hin thuhlâwm pali a nei. Bung 1-4 sungah, Mosi in Israel thuanthu a nawlhkirsal. Pathian zangfahnak le an hrangih a hnaṭuan ropipawl tla cu mi senpi a theihtersal. A takih mirinum an si theinak dingah anmah kha thapek a duh. Bung 5-26 sungah dān tamsawn an tel. Dān hrampi in a thăwk ih (bung 5-11), dān cipciar ah a ṭhawn (bung 12-26). Cun bung 27-30 pawl in Israel-ih duhhrilnak rahsuahpawl kan hmu. Thulunnak in malsawm a hring ding ih, thulunlonak in camsiatnak a hring ding. Jehovah duhdawt le a thulun ruangih nunnak hril sawn dingin Mosi in mi senpi a ngen (30:19-20). A netnakah bung 31-34 pawl ah Mosi-ih a netabik cangvaihnak le thusimpawl ngan a si. A thih hlanah, Mosi in Israel hruaitu thar dingah Joshua a ruat. Cule Israel-mipawl cu Kanaan la dingin an tiar thlang.\\nDān Peksalnak cu Khristian hrangah a thupi tuk. Apostol Paul in Korinth kawhhran zirh dingah Dān Peksalnak sungih dān hi a rak hmang (1Ko 9:8-11). Apostol Peter in Jesu cu Dān Peksalnak 18 sungih Pathian thutiamkam profet ropi a si a rak ti (Apo 3:22-23). Jesu amah rori in Setan tukfawrhnak a donak ah hi cabu sungih thu a phunphun a rak hmang (Mat 4:1-11). Thinlung zateih Pathian duhdawt ding thu Dān peksalnak 6:5 ih thupek ropibik kha Jesu in a rak zirh fawn (Mat 22:37-38).\\nI. Mosi in Israel thuanthu a thlirsal (bung 1-4)\\nII. Mosi in Pathian Dān a phuangsal (bung 5-26)\\nIII. Mosi in Israel duhhrilnak rahpawl a simfiang: thulunnak in malsawm a keng ih, thulunlonak in camsiatnak a keng (bung 27-39)\\nIV. Mosi-ih cangvaihnak le ṭawngkam netabik pawl (bung 31-34)\\nMosi in Israel-mipawl Thu a Sim\\n1 Hipawl cu Jordan nisuahnak lam kap ramṭhing, Paran, Tofel, Laban, Hazeroth le Dizahab pawl karlakih um Suf hmai zawn Arabah ah Israel-mi hmuahhmuah hnenah Mosi ih a sim mi ṭawngkampawl an si. 2 Horeb ihsin Kadesh Barnea cu Seir Tlang zin zawhin ni hleikhat feh a si. 3 A kum sawmlitnak, thla hleikhatnak a ni khatnak ah hitin a si, an hrangih thupekpawl si dingah Jehovah in amah thu a pek mi hmuahhmuah bangtukin Mosi in Israel tefapawl hnenah a sim. 4 Mosi in Heshbon ih cêng Amor-mipawlih siangpahrang Sihon le Edrei khua le Ashtaroth khua ih cêng Bashan siangpahrang Og a thah hnuih a sim mi a si.\\n5 Moab ram ih Jordan nisuahnak lam kapah Mosi in hih dān hi simfiang a thăwk ih, 6 «Horeb ah Jehovah kan Pathian in kan hnenah, ‹Himi tlang ah hin nan cêng rei thlang. 7 Her uhla, nan khualtlawn thăwk uh. Amor-mipawlih tlangpawl le Arabah ih an kiangkap ram hmuahhmuah, tlangpawl le phairawnpawl, Negev le tifinriat kap tluan, Kanaan-mipawlih ram le Lebanon, tivapi, Zufraṭis Tiva tiang feh uh. 8 Zoh hnik uh, nan hmaiah ram ka ret cia, anmah le an hnuih an cithlahpawl pe dingah Jehovah in nan pupápawl a si mi Abraham, Isak le Jakob pawl hnenih sia a rak săm mi ram ah cun va lut uhla, va la uh,› tiin in sim.\\n9 «Cule cu laiah nan hnenah, ‹Keimah lawng cun ka lo tlin hai lo. 10 Jehovah nan Pathian in a rak lo karhzaiter ih, ngai hnik uh, tuihsun ah nanmah cu van ih arsi zât in nan karhzai zo a si. 11 Jehovah nan pupápawlih Pathian cun atu ih nanmai mipum let 1000 in lo karhzaiter sehla, thu a lo kam cia vekin thlawsuah lo pe hram seh! 12 Ziangtin so keimah lawng cun, nan buainakpawl, nan phurritpawl le nan elbuaiawknakpawl ka phurh thei ding. 13 Nan hnámpawl sung ihsin, mifim, thu theithiam mi le thil thei mi pacangpawl hril uhla, anmahpawl kha nanmai tlunah lubân ah ka tuah hai ding,› tiin ka lo ti. 14 Cule nannih in in sawn ih, ‹Tuah dingih in sim mi thil hi a ṭha a si,› tiah in ti. 15 Cutin kei in, mifim le thil thei mi, nan hnámpawlih lubânpawl kha ka hril hai ih, nanmai tlunih lubân ah, a thawng hotu, a za hotu, sawmnga hotu, pahra hotu le nan hnámpawl hrangih bawipawl ah ka tuah hai a si.\\n16 «Cun cuih ṭum ah nan thuṭhentupawl hnenah thu ka pe ih, ‹Nan unaupawl karlakih thubuaipawl kha ngaithla uhla, mi pakhat le a unaupa karlakih thubuai siseh, mi pakhat le a zawngih um ram dang mi karlakih thubuai siseh dik zetin thu nan ṭhensak pei. 17 Thuṭhennak ah mi thleidăn nan nei lo pei, mitenau le miupa bangrepin nan ngaithlaksak pei. Zohman nan ṭih lo pei, ziangahtile thuṭhennak cu Pathian ta a si. Nan hrangih a har tuk mi thubuai cu ka hnenah rak thlĕn uhla, keimah in cumi cu ka ngaithla ding,› ka lo ti. 18 Cule nan tuah ding mi thil hmuahhmuah cu cuih ṭum ah thu ka rak lo pe.\\n19 «Cule Jehovah kan Pathian ih thu in pek vekin Horeb tlang ihsin kan păwksuak ih, Amor-mipawlih tlang zin ih nan hmuh mi ramṭhing kau zet le rapthlak zet kha kan pahtlăng. Cun Kadesh Barnea kan thleng. 20 Cule nan hnenah, ‹Jehovah kan Pathian ih in pek mi Amor-mipawlih tlang ram nan thleng. 21 Zoh hnik, Jehovah na Pathian in na hmaiah ram a ret cia, Jehovah na pupápawlih Pathian in na hnenih a sim cia vekin fehso awla, cumi cu va la aw, ṭih hlah awla, na bei khal dawng hlah seh,› tiin ka lo sim.\\n22 «Cule nan zaten ka kiangah nan ra ih, ‹Kan hmaiah mi thlah uhsi. Cupawl cun kan hrangah ram va hāl hai sehla, khui lamzin'in kan fehso ding ih, khui khuapawl ah kan thleng ding ti thu in simsal ding,› tiah nan ti. 23 Cuih thil cun ka lung i hmuiter. Cule hnám khat ihsin mi pakhat ciar, nan lak ihsin mi hleihnih ka hril. 24 Cule annih cu an păwksuak ih, tlang ram ah an kaiso. Cule Eshkol Phaikuam ah an feh ih, cumi cu an va thlingthla. 25 An kut in cuih ram ih thingtheirah hrekkhat an lo ih kan hnenah an run keng, cule kan hnenah thuhla an run thlensal ih, ‹Jehovah kan Pathian ih in pek mi ram cu ram ṭha a si,› tiah an ti.\\n26 «Sikhalsehla nannih cu nan hung feh duh lo, cuhnakin Jehovah nan Pathian thupek dokalhin nan hél sawn riangri. 27 Cule nan puanthlampawl sungah nan phunzai ih, ‹Jehovah in in huat ruangah, in siatsuah dingah Amor-mipawl kut sungih pe dingin Izip ram ihsin in hruaisuahnak a si. 28 Khui lamah kan hung fehso ding? Kan unaupawl in, «Cutawk ih minungpawl cu kannih hnakin an tumin an sângsawn. An khuapawl cu an tûm ih van tăwngih kulhhnget mi an si. Cuihhleiah cutawk hmun ah cun Anak fapapawl kan rak hmu,» tiin kan thinlung in beidawngter,› tiah nan ti.\\n29 «Cun kei in nan hnenah, ‹Thinphâng hlah uhla, anmahpawl cu ṭih fawn hlah uh. 30 Nan mithmuhah Izip ram sungih nan hrangih a lo tuahsak mi hmuahhmuah bangtuk khan nan hmaiih a fehtu Jehovah nan Pathian in nan hrangah ral a lo dosak ding. 31 Cule nan fehnak lamzin hmuahhmuah ah himi hmun nan thlen tiangin mipa in a fapa a cawi vekin, ramṭhing ah Jehovah na Pathian in ziangtin a lo cawi ti na hmu,› tiah ka lo ti. 32 Cuticingkhalin Jehovah nan Pathian nan rak zum cuang lo. 33 Amah cu zan ah meisa, sun ah mero thawi nan fehnak ding lamzin lo khihhmuh dingin, nan riahhmun sāmnak ding lo hawlsak dingin zin ih nan hmaiih a rak fehtu kha a si.\\n34 «Cule Jehovah in nan ṭawngkampawl thawmvâng a thei ih, a thin a heng, cule, 35 ‹Nan pupápawl hnenah pe dingih sia ka săm mi ram ṭha cu Jefunneh fapa Kaleb siarlo hi san minung ṭhalo pawl lakih mi pakhat hman in an hmu hrimhrim lo ding; 36 anih cun a hmu ding ih, a pal zonak ram kha amah le a tefapawl hnenah ka pe ding, ziangruangahtile anih cun pumhlum in Jehovah a thlun,› tiin thukamnak a la.\\n37 «Jehovah cu nanmai ruangah ka par khalah a thin a heng, ‹Nangmah tiangin cutawk hmun ah na lut lo ding. 38 Na hmaiih a ding mi Nun fapa Joshua kha cuih ram ah a lut ding. Amah cu thape aw. Ziangahtile amah in cuih ram cu Israel-mipawl ro ah a coter ding. 39 Cun mi ih thiarhloh men ding nan ti mi nan fanau tetepawl le tuihni ih a sia le a ṭha theihnak a nei lo mi nan tefapawl cu cuih ram ah an lut ding. Cuih ram cu anmah ka pe ding ih annih in an la ding. 40 Asinan nannih bélte cu, her uhla, Tipi Sen zin in ramṭhing ah feh uh,› in ti.\\n41 «Cun nannih in in sawn ih ka hnenah, ‹Jehovah parah kan sual zo a si. Jehovah kan Pathian ih thu in pek mi hmuahhmuah vekin kan hung so ding ih, kan do ding,› tiah nan ti. Cule nan zaten raldonak ralthuampawl thawn nan thuamaw. Cun tlang lamih hung soh cu a áwl ding tiah nan rak ruat.\\n42 «Cule Jehovah in ka hnenah, ‹An hnenah, «Hung so hlah uh, do khal do hlah uh, ziangahtile ka lo umpi lo ding, nan ralpawl in an lo neh pang ding,» tiah sim hai aw,› tiah i ti. 43 Nan hnenah ka lo sim nân, nan ngaithla duh lo, cuhnakin Jehovah thupek dokalhin nan hél, hngal zetin nan cāngvai ih, tlang parah nan hung so sawn. 44 Cule cuih tlang ih a cêng mi Amor-mipawl cu nanmah lo táwng dingin an ra suak. Cule khuai ih mi an hual vekin an lo hual ih, Seir ihsin Hormah tiang an lo neh. 45 Cun nan ra kir ih Jehovah hmaiah nan ṭap. Asinan Jehovah in nan aw a ngai lo, a hna khal a lo tŭn lo. 46 Cule cutawk ih ni nan hman zât zulhin, Kadesh ah ni tampi nan rak câm.\\nRamṭhing ih Khualtlawnnak\\n1 «Cun Jehovah ih i sim vekin kan her ih, Tipi Sen zin ihsin ramṭhing lamah kan feh, cule Seir Tlang kha ni tampi kan hêl.\\n2 «Cule Jehovah in ka hnenah, 3 ‹Hih tlang hi rei tawk nan rak hēl zo, sak lamah her thlang uh. 4 Cule mipi kha, «Seir ih um, Esau cithlah, nan unaupawlih ramkulh sung nan fehtlăng zikte thlang. Annih cun an lo ṭih ding. Curuangah fimkhur zetin um uh. 5 Anmah kha va do hlah uh, ziangahtile an ram khuitawk hman, keneh khat tia hman ka lo pe hrimhrim lo ding. Ziangruangahtile Seir Tlang cu amai ta dingah Esau ka rak pe zo. 6 Nan ei dingah anmah hnen ihsin paisa in rawl nan lei pei. Cule nan in ding tidai khal an hnen ihsin paisa in nan lei pei. 7 Ziangahtile Jehovah na Pathian in na kut hnaṭuan hmuahhmuah ah mal a rak lo sawm. Anih in a kau zet mi hi ramṭhing na fehtlăngnak a thei. Jehovah na Pathian cu hih kum 40 sung na hnenah a um. Zianghman na rak tlasam lo,» tiin thu a pe hai,› tiin i sim.\\n8 «Cule Elath khua le Ezion Geber khua ihsin Arabah zin zawhin, Seir ih a cêng mi Esau cithlah, kan unaupawlih ram kan lan tikah, kan her ih, Moab Ramṭhing zin in kan feh. 9 Cun Jehovah in ka hnenah, ‹Moab kha va hnaihnăwk hlah uh, raldonak ah va do hlah uh. Ziangahtile an ram khuitawk hman na neih dingah ka lo pe lo ding. Ziangruangahtile Ar khua cu Lot cithlahpawl hnenah an ta dingah ka pek zo a si,› tiah i ti,» tiah a sim hai.\\n10 (Khuahlan ah cun cu tawkah Em-mipawl an rak cêng, cupawl cu Anak-mipawl vekin an cak, an tam ih an sâng. 11 Anmahpawl cu Anak-mipawl vekin mimangkawngpawl tiah an ruat ih, Moab rammipawl cun Em-mipawl tiah an ko. 12 A hlanah cun Seir ah Hor-mipawl an rak cêng dah, asinan Esau cithlahpawl in anmah cu an dawisuak, anmai hmai ihsin an hlorálter ih, anmahpawl aiah an va cêng. Cumi cu Jehovah in anmah a pek mi, an ta a si mi ram parih Israel-mipawl in an tuah ṭheu vek khan a si.)\\n13 «Jehovah in, ‹Atu ah tho uhla, Zered Phaikuam paltlăng uh,› tiah a ti. Cutin Zered ruam cu kan paltlăng. 14 Jehovah in an hnenih sia a rak săm bangtukin, mipi riahhmun ihsin ral do mi lakih cuih san minung hmuahhmuah an thih ṭheh hlanlo, Kadesh Barnea ihsin Zered ruam kan paltlăng sung cu kum 38 a rei. 15 Thungaiten mipi riahhmun ihsin anmah hlorálter dingin an thih ṭheh hlanlo Jehovah kut cu an parah a um.\\n16 «Cule hitin a si, mipi lak ihsin ral do mi hmuahhmuah an hlohral ih an thih ṭheh tikah, 17 Jehovah in ka hnenah, 18 ‹Tuihsun hi Moab ramri a si mi, Ar khua paltlăng ding na si. 19 Cule Ammon tefapawl kiang na thlen tikah, anmahpawl kha hnaihnăwk hlah awla, do fawn hlah. Ziangahtile na ta dingah Ammon tefapawlih ram hmun khat hman ka lo pe lo ding. Ziangruangahtile cumi cu an ta dingah Lot tesinfapawl ka rak pe zo a si,› tiah i ti,» tiah a ti.\\n20 (Cuih ram cu mimangkawngpawl ram vekih ruah a si fawn. Hi hlanah cu tawkah mimangkawngpawl an rak cêng. Ammon-mipawl in anmah cu Zamzum-mipawl tiah an ko. 21 Anak-mipawl vekin an cak, an tam ih an sâng. Asinan Jehovah in Ammon-mipawl hmaiah anmahpawl cu a hlorálter hai. Cule Ammon-mipawl in cupawl cu an dawisuak ih anmah aiah an va cêng. 22 Anmai hmaiih Hor-mipawl a hlohralter laiih Seir ih cêng Esau tesinfapawl hrangih a rak tuah vekin a si. Cule Hor-mipawl cu Esau tesinfapawl in an dawisuak ih anmahpawl aiah tuihsun ni tiangin an cêng. 23 Cule Gaza tiang khawtepawl ih a um mi, Av-mipawl khal Kaftor ih a ra suak mi Kaftor-mipawl in an hlorálter ih anmah aiah an va cêng.)\\nSiangpahrang Sihon Nehnak\\n24 «Jehovah in, ‹Tho uhla, feh uh, cule Arnon Tiva tánkai uh. Zoh hnik uh, Heshbon khaw siangpahrang Amor-mi Sihon le a ram cu nan kut ah ka lo pe. Amah cu ral doin do uhla, cuih ram va la dingin thăwk uh. 25 Tuihni ah van rāng hnuaiih um miphun hmuahhmuah parah nangmah huphurhnak le nangmah ṭihnak ret ka thăwk ding. Na thuthang a theitu cu nangmah ruangah an khūr ding ih, thinharin an um ding,› tiah i ti.\\n26 «Cule Kedemoth Ramṭhing ihsin Heshbon siangpahrang Sihon hnenah remnak ṭawngkampawl kengin palaipawl ka thlah. 27 A hnenah, ‹Na ram fehtlăng ning. Lamzin lawnglawng ka zawh ding ih, ka vawrh lamah siseh ka keh lamah siseh ka pial lo ding. 28 Ka ei ding rawl paisa ih lei dingin i zawrh aw. Ka in ding tidai khal paisa ih lei dingin i zawrh aw. Ke thaw lawngin fehtlăng ning. 29 Jehovah kan Pathian in kanmah in pek ding mi ram lut dingih Jordan ka tankai hlanlo, Seir ih a um mi Esau cithlahpawl le Ar khua ih a um mi Moab rammipawl in ka parih an rak tuah vekin tuah hram aw,› tiah ka ti.\\n30 «Asinan Heshbon siangpahrang Sihon cun a ram fehtlăng in siang lo. Ziangahtile Jehovah nan Pathian in a khawruahnak a hakter ih a thinlung a ruhter. Cutiin tuihni ih a cang mi vekin amah kha nan kut ih a lo pek theinak a si.\\n31 «Cule Jehovah in ka hnenah, ‹Zoh hnik, Sihon le a ram cu na hnenih lo pek ka thăwk zo. Cu paih ram cu ro ih na co theinak dingah, cumi cu va lâk thăwk thlang aw,› tiah i ti. 32 Cun Sihon le a mipawl hmuahhmuah cu Jahaz khua ih kanmah do dingin an ra păwksuak. 33 Cule Jehovah kan Pathian in amah cu kan hnenah in rak pe. Cule Sihon, a fapapawl le a mipawl hmuahhmuah cu kan neh. 34 Cuih ṭum ah a khua hmuahhmuah kan lâk ṭheh. Cule khaw kip ih um mipapawl, nunaupawl le an fanau tetepawl kha cimit ko kan that, zohman zuah mi kan nei lo. 35 Kanmai hrang dingah sumhnámpawl le kan lâk mi khuapawl ih ralthillawnpawl lawng rallâksum ah kan la. 36 Arnon Tiva kapih um mi Aroer khua ihsin le kuam ih um khua ihsin Gilead tiangih um mi khuapawl cu kan hrangah a cak tuk ti mi khua pakhat hman an um lo. Jehovah kan Pathian in an zaten in pe a si. 37 Asinan Jehovah kan Pathian in hmun hrekkhat naih lo dingin in kham. Ammon tefapawlih ram, Jabbok Tiva naih hmun pauhpauh le tlang ram khuapawl khal kan naih lo.\\nSiangpahrang Og Nehnak\\n1 «Cule kan her ih Bashan zin ihsin kan so. Cun Bashan siangpahrang Og cu kanmah do dingah amah le a mipawl hmuahhmuah cu Edrei ah doaw dingin an ra suak. 2 Cule Jehovah in ka hnenah, ‹Amah cu ṭih hlah, ziangahtile a minungpawl hmuahhmuah le a ram thawn amah cu na kut ah ka lo pe zo. Heshbon ih cêng Amor-mipawlih siangpahrang Sihon parih na tuah vekin a par khalah na tuah pei,› tiah i ti.\\n3 «Cutin Jehovah kan Pathian in Bashan siangpahrang Og le a miphun hmuahhmuah cu kan kut ah in pe. Cule minung pakhat te hman nungdam tâng nawn lo tiangin amah cu kan neh. 4 Cuih ṭum ah a khuapawl hmuahhmuah kan la ṭheh. An hnen ihsin kan lâk lo mi khua pakhat hman a um lo. Bashan ram sungih Og ih uk mi ram, Argob ramṭhen hmuahhmuah ih khaw 60 pawl cu kan la. 5 Kulh nei lo khaw tampi hleiah, hi khuapawl hmuahhmuah hi hauhruang sâng pipi, kulh kăwtkapawl le kăwthrawlhpawl thawi kulhhnget mi an si. 6 Cule anmah cu cimit ko kan that, Heshbon siangpahrang Sihon parih kan tuah vekin, khaw kip ih um mipapawl, nunaupawl le an fanau tetepawl tla cimit ko kan that ṭheh. 7 Asinan cuih khua sumhnám hmuahhmuah le ralthillawn cu kanmai hrangah ralthillâk ah kan la.\\n8 «Cule cuih ṭum ah ram cu Arnon Tiva ihsin Hermon Tlang tiang Jordan nisuahnak lamih a um mi, Amor-mipawlih siangpahrang pahnih hnen ihsin, 9 (Hermon ti mi cu Sidon-mipawl in Sirion tiin an ko ih, Amor-mipawl in Sinir tiah an ko), 10 Bashan siangpahrang Og ih uk mi ram sungih khuapawl, phai khuapawl hmuahhmuah, Gilead ram pumpi, Bashan ram pumpi, Salkah le Edrei tiangin kan la. 11 Thungaiten, Bashan siangpahrang Og lawng hi mimangkawngpawl lak ihsin a tāngsŭn a si. Ngai hnik, a ihkhun cu thir ihkhun a si ih, cumi cu Ammon tefapawlih khawpi Rabbah ah tuihni tiang a um a si lo maw? Tahdān kêl dawng bangtukin, a sau lam cu dawng kua a si ih, a kauh lam cu dawng li a si.\\nNisuahnak lam Ram Ṭhenawknak\\n12 «Cule hi ram cu cuih ṭum ah kan la. Arnon Tiva kapih um Aroer kimvel ram cu Reuben-mipawl le Gad-mipawl ka pe. Gilead tlang hrek le cutawk ih khuapawl khal anmah ka pe. 13 Gilead ram a tāng lai mi le Og siangpahrang ih uk mi Bashan ram pumpi cu Manasseh hnám a hrek hnenah ka pe. Argob ramṭhen hmuahhmuah le Bashan ram pumpi cu mimangkawngpawlih ram tiah an ko. 14 Manasseh fapa Jair in Argob ramṭhen hmuahhmuah, Geshur-mipawl le Maakath-mipawl ih ramri tiangin a lâk ih, Bashan cu amai hmin suangin Havoth Jair tiah hmin a sak, tuihni tiangin an ko. 15 Gilead ram cu Makir hnenah ka pe fawn. 16 Reuben-mipawl le Gad-mipawl hnenah cun Gilead ihsin Arnon Tiva tiang, ramri dingah a kâwr laifang, Ammon tefapawlih ramri Jabbok Tiva tiang ka pe. 17 Ramri dingah Jordan tiang Arabah khal ka pe. Kinnereth ihsin Cite Tipi ti mi Arabah Tipi, Pisgah tlanghrâppawlih tăng nisuahnak lam tiang ka pe.\\n18 «Cun cuih ṭum ah nan hnenah, ‹Jehovah nan Pathian in hi ram cu nan lâk dingah a lo pe zo. Nannih ral do mi hmuahhmuah ralthuam thawn nan unau Israel tefapawl hmaiah nan tánkai pei. 19 Asinan nan nupipawl, nan fanau tetepawl le nan sumhnámpawl (sumhnám tampi nan nei ti ka thei) cu ka lo pek cia mi nan khuapawl ah, 20 Jehovah in nanmah a lo pek vekin cawlhhahdamnak kha nan unaupawl hnenah a pek hlan tiang le Jehovah nan Pathian in a pek cia mi Jordan khat lam ram kha an lâk ve hlanlo an um hrih pei. Cun ka rak lo pek mi nanmai ta ciar ah nan kirsal ding,› tiin thu ka rak lo pe.\\nKanaan ah Mosi Luh Sian a Si Lo\\n21 «Cule cuih ṭum ah Joshua hnenah, ‹Jehovah na Pathian in hi siangpahrang pahnih parah a tuah mipawl hmuahhmuah hi na mit rori in na hmu ṭheh zo. Cutin Jehovah in na pahtlăng lai ding mi lalrampawl hmuahhmuah parah a tuah lai ding a si. 22 Anmahpawl cu na ṭih lo pei, ziangahtile Jehovah na Pathian amah rori in a lo dosak ding a si,› tiin thu ka rak pe.\\n23 «Cun cuih ṭum ah Jehovah kha, 24 ‹Maw Bawipa Jehovah, nangmah in na siahhlawh hi, na ropitnak le na kut cak hmuhter na thăwk zo, ziangahtile ziang pathian so van ah siseh leilung ah siseh na hnaṭuanpawl vek le na cahnak thil ti vek ti thei? 25 Zangfahten, Jordan ralkhat lamih um ram ṭha, tlang mawi pawl le Lebanon ah i tánkai ter awla, i hmuhter hram aw,› tiin ka rak ngen.\\n26 «Asinan Jehovah cu nanmah ruangah ka parah a thin a heng ih, i rak ngaithla duh lo. Cule Jehovah in ka hnenah, ‹Tawk seh! Hih thuhla cu ka hnenah sim nawn hlah. 27 Pisgah tlang zimah kai awla, nitlaknak lam, sak lam, thlang lam le nisuahnak lam pawl thlir aw. Cumi cu na mit in zoh aw, ziangahtile nang cun hi Jordan hi na tánkai lo ding. 28 Asinan Joshua kha thu pe aw, cule amah kha thape awla, cakter aw. Ziangahtile anih cu hi miphun hmaiah a feh ding ih, na thlir ding mi ram hi anih in anmah cu ro ah a coter hai ding a si,› tiah i ti. 29 Cule kannih cu Beth Peor khaw ralden phaikuam ah kan câm.\\nThulung dingih Mipi Thupeknak\\n1 «Cule Maw Israel-mipawl, atu ah cun Jehovah nan pupápawlih Pathian in a lo pek ding mi ram ah nungdamih, nan luh ih, nan lâk theinak dingah nan thlun dingih ka lo zirh mi sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl hi ngaithla uh. 2 Thu ka lo pek mi Jehovah nan Pathian-ih thupekpawl nan thlun theinak dingah, thu ka lo pek mi kamsuakthu parah nan bêt lo pei, cumi sung ihsi khalin nan lahlo fawn lo pei. 3 Jehovah in Baal Peor ah ziang a tuah ti kha nan mit in a hmu zo. Ziangahtile Jehovah nan Pathian in Baal Peor a thluntu mi hmuahhmuah kha nan lak ihsin a hlorálter ṭheh a si. 4 Asinan nannih Jehovah nan Pathian a rak pawkhngettu kip cu tuihni ah nan nungdam a si.\\n5 «Ngai hnik uh, Jehovah ka Pathian ih thu i rak pek vekin nan hnenah sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl cu ka lo zirh zo, cutin la dingih nan va fehnak ram ah cupawl bangtukin nan tuahsuak ding a si. 6 Curuangah cupawl thlun dingin fimkhur uh. Ziangahtile himi cu miphunpawl mithmuhah nan fimnak le theihthiamnak a si. Hi sakhaw dānpawl hmuahhmuah hi an ngaithla ding ih, ‹Hi miphun ropi cu mifim le theihthiamnak nei mi an si,› tiah an ti ding.\\n7 «Kan kawh tinteih Jehovah kan Pathian in in naih vekih anmah naih ṭheu tu Pathian nei miphun ropi zo so um? 8 Cule hi tlukih dingfel sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl tuihsun ih nan hmaiih ka ret mi hi dān hmuahhmuah vek nei ziang miphun ropi so um? 9 Nanmah hrangah fimkhur uhla, nanmah le nanmah taima zetin kilkhawi aw uh, culoasile nan mit ih a hmuh zo mi thilpawl nan hngilh pang ding ih, nan damsung hmuahhmuah ah nan thinlung ihsin an tlânsuak pang ding. Cule cupawl cu nan fātepawl le nan tulepawl theihter uh. 10 Jehovah in ka hnenah, ‹Leilung parih an damsung hmuahhmuah keimah ṭihzah an zir ih, an fātepawl an zirh theinak dingah, ka hnenah mipi pungkhawmawter awla, ka ṭawngkampawl ka ngaithlater hai ding,› i rak ti laiah khan nannih cu Horeb ah Jehovah nan Pathian hmaiah cuih ni ah nan rak ding ti kha hngilh hlah uh.\\n11 «Cun nan ra nâi ih tlang hramah nan ding. Tlang cu van laifang tiangin a kāng. Cu tawkah cun thim, khawdur le thim sahpi a um. 12 Cule Jehovah cu meialh lak ihsin nan hnenah thu a sim. A kamsuakthupawlih thawmvâng cu nan rak thei, asinan ziang pianhmang hman nan hmu lo, aw lawng nan rak thei. 13 Cun nan tuah dingih thu a lo pek mi a thukham, aThupek Pahra kha nan hnenah a thăn. Cupawl cu lungpheng pahnih parah a ngan. 14 Cule cuih ṭum ah ka hnenah Jehovah in la dingih nan va tankainak ram ah cu mipawl nan thlun theinak dingah, nanmah kha sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl lo zirh dingin thu i rak pe.\\n4:13a Thupek Pahra: A ṭawng hrampi ah ṭawngfáng pahra ti a si ih, Jew-pawl in cutin an hmang ṭheu.\\nMilem Biaknak Hrial Uh\\n15 «Curuangah ṭhaten fimkhur uh. Ziangahtile Horeb ah meisa lak ihsin Jehovah in a lo biak ni ah ziang pianhmang hman nan rak hmu lo. 16 Cuti si lo sehla sualrál zetin nan nung ding ih nanmai hrangah, mipa asilole nunau băngnak neiin maw, 17 leilung parih a um mi rannung pakhat khat băngnak neiin maw, van ih a zam mi thla nei vâte pakhat khat băngnak neiin maw, 18 lei parih băwkvâk mi thil pakhat khat băngnak neiin maw, lei hnuai tidai sungih nga pakhat khat băngnak neiin maw, thil pakhat khat băngnak nei mi sercawp mi milim nan tuah pang ding. 19 Culole van na cuan ding ih Jehovah na Pathian in van rāng hnuai miphun zakip hnenih a rak pek mi, van ih thilmak rual hmuahhmuah, ni, thlapi le arsipawl na hmuh tikah anmah be ding le rian dingah hīp na si pang ding.\\n20 «Jehovah cun tuihni ih nan sinak vek hin Izip ram thir rawhtitnak hmun ihsin a miphun si dingin a ro dingah a lo la ih, a lo hruaisuak a si. 21 Asinan Jehovah cu nanmai ruangah ka parah a thin a heng ih, Jordan ka tankailonak dingah le Jehovah na Pathian in ro ih a lo pek mi ram ṭha ka luhlonak dingah sia a rak săm. 22 Kei lawngte cu hi ram ah ka thi ding, Jordan ka tánkai lo ding, asinan nannih cu nan tánkai ding ih cuih ram ṭha cu nan va la ding. 23 Nanmah hrangah fimkhur uh, culole Jehovah nan Pathian in nan hnenih a tuah mi thukham nan hngilh ding ih, Jehovah na Pathian in a lo kham mi, thil pakhat khat pianhmang nei ko sercawp nanmai hrangah milim nan tuah pang ding. 24 Ziangahtile Jehovah nan Pathian cu kăngralhmang meisa, thîkthusia Pathian a si.\\n25 « Fātepawl le tulepawl tla nan hrin ih cuih ram ih nan um rei tikah, sualrál zetih nungin thil pakhat khat pianhmang nei ko sercawp milim tuahin le a thinhengter dingin Jehovah nan Pathian mithmuhah thil ṭhalo nan tuah tikah, 26 Jordan tánkai in nan va lâk ding mi ram ihsin rang zetih cimit ko nan hlohralnak dingah, tuihni ah nanmah dokalhih theihpitu dingah lei le van ka ko a si. Cu tawkah cun nan nunkhua a sau lo ding, cuhnakin cimit ko nan hlorál ṭheh sawn ding a si. 27 Jehovah in minungpawl lakah a lo thehdarh ding, Jehovah in a lo dawisuahnak miphunpawl lakah mipum málte lawng nan tāng ding. 28 Cu tawkah a hmuh khal hmu thei lo, theih khal thei thei lo, ei khal ei thei lo, rim khal hnim thei lo, thing le lung minung kut ih tuahcawp mi pathianpawl nan rian ding. 29 Asinan cutawk ihsin Jehovah nan Pathian cu nan hawl ding, nan thinlung zate le nan nunnak zate thawn amah nan hawl asile nan hmu ding. 30 Ni neta cān ah, vansang na lam ih, hi thil hmuahhmuah na parih a thlen tikah, Jehovah na Pathian hnenah na kir ding ih a aw na ngaithla ding. 31 Ziangahtile Jehovah na Pathian cu zahngai thei Pathian a si, a lo thlauthla lo ding ih a lo siatsuah fawn lo ding, an hnenih sia a rak săm mi na pupápawlih thukham khal a hngilh fawn lo ding.\\nJehovah cu Pathian a Si\\n32 «Ziangahtile Pathian in leilung parih minung a tuah ihsi thăwkin, na suah hlan a liam cia mi nipawl kha sut aw, van rāng dĕng khat lam ihsin a khat lam tiang sut aw, himi thil ropi vek a si mi thil pakhat khat a cang dah maw asilole hi thil vek hi theih a si dah maw? 33 Meisa lak ihsin Pathian ṭawng mi aw nan rak theih vekih thei, nungdam miphun teh an um dah maw? 34 Asilole Jehovah nan Pathian in Izip ram sungah nan mithmuhih nan hrangih a tuah mi hmuahhmuah vekin, hniksaknakpawl, hminsinnakpawl, mangbangzapawl, raldonak, kut cak zet le bân suahnak le ṭihnung rapthlakzapawl hmangin, Pathian in a dang miphun pakhat lak ihsin miphun pakhat kha amai ta si dingah feh ih la dingin a zuam dah maw?\\n35 «Jehovah amah lawng hi Pathian a si ti na theihnak dingah, cumi cu hmuhter na si, amah siarlo a dang an um lo. 36 Nangmah lo zirh dingin van ihsin aw a lo theihter. Leitlun ah a meialh rapthlak a lo hmuter ih, meialh sung ihsin nang in a ṭawngkampawl na rak thei. 37 Na pupápawl a duhdawt hai ruangah an hnuih an cithlah a rak hril. Cule Izip ram ihsin a umpinak le a cahnak huham thawn a lo hruaisuak a si. 38 Lo hruailutin, ro dingah an ram lo pe dingin, tuihni ih a sidān vekin, nangmah hnakih a tamsawn le a caksawn miphunpawl na hmai ihsin a dawisuak hai.\\n39 «Curuangah tuihni ah tlun lam van ah le hnuai lam leilung parah Jehovah amah lawng hi Pathian a si ti nan thinlung sungah ruatin thei uh. Mi dang zohman an um lo. 40 Jehovah na Pathian in kumkhaw hrangih a lo pek mi ram ah nangmah le na hnuih na tefapawl na lam a tluannak dingah le na nunkhua a saunak dingah tuihni ih ka lo pek mi a sakhaw dānpawl le a thupekpawl hi na thlun pei,» tiah a ti.\\n41 Cun Mosi in Jordan hi lam kap nisuahnak lamah khawpi pathum kha a hran in a ṭhen. 42 A innhnenpa kha tum lo pi le a hlan khalih huatnak nei loih a thattu mi that pang tu cu cutawk ih a tlanluh theinak dingah a si. Himi khawpipawl pakhat khat sungah a tlânluttupa cu a nung ding. 43 Cuih khawpipawlih hminpawl cu Reuben-mipawl hrangah tlangrawn par ramṭhing ih Bezer, Gad-mipawl hrangah Gilead ih Ramoth, Manasseh-mipawl hrangah Bashan ih Golan khawpipawl an si.\\n44 Himi hi Mosi in Israel tefapawl hmaiih a ret mi dān cu a si. 45 Hipawl hi Israel tefapawl Izip ram ihsin an suah hnuah Mosi in an hnenih a sim mi, theihpinakpawl, sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl cu an si. 46 Izip ram ihsin an suah hnu, Mosi le Israel tefapawl ih an thah mi, Heshbon ih cêng, Amor-mipawlih siangpahrang Sihon-ih ram sung, Beth Peor ralden phaikuam, Jordan nisuahnak lam kapih an um laiih a sim mi a si. 47 Jordan hi lam kap nisuahnak lamih um Amor-mipawlih siangpahrang pahnih, Bashan siangpahrang Og-ih ram le Sihon-ih ram cu an lâk. 48 Arnon Tiva kapih um Aroer khua ihsin Hermon ti mi Sion Tlang tiang le, 49 Jordan nisuahnak lam Arabah hmuahhmuah, Pisgah tlanghrâppawl tăngih Arabah Tipi tiang a si.\\n1 Mosi in Israel-mi hmuahhmuah a ko ih an hnenah, «Maw Israel-mipawl, nan zir ih fimkhur zetih thlun dingin, tuihni ah nan hnatheihih ka sim mi sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl hi ngai uh. 2 Jehovah kan Pathian in Horeb ah kanmah thawn thukham a tuah. 3 Jehovah in himi thukham hi kan pupápawl thawn a rak tuah lo, cuhnakin tuihni ih hitawk ih a um mi, a nungdam mi kan zate, kanmah hnenah a tuah sawn a si. 4 Jehovah in tlang parah meisa lak ihsin nan hnenah hmaităwnin a lo bia. 5 Cuih cān ah keimah cu Jehovah kamsuakthu nan hnenih thăn dingah Jehovah le nanmah karlakah ka ding. Ziangahtile nannih cu meisa nan ṭih ruangah tlang ah nan rak kaiso lo. Jehovah in,\\n6 ‹Keimah cu Jehovah na Pathian, Izip ram, sáltannak hmun ihsin a lo hruaisuaktu ka si.\\n7 ‹Ka hmaiah pathian dangpawl na nei lo pei.\\n8 ‹Khercawp milim, ziangkhal tlun lam van ihta siseh, hnuai lam leilung ihta siseh, leilung hnuai tidai ihta siseh, cumi băngnak nei na hrangah na tuah lo pei. 9 An hmaiah na kûn lo pei ih, anmah na rian hai fawn lo pei. Ziangahtile keimah, Jehovah na Pathian cu thîkthusia Pathian, keimah huatupawl cu an palepawlih mawhsualnak kha an tefa parah san thum san li tiang lehrūl ṭheu tu ka si. 10 Asinan keimah i duhdawtupawl le ka thupekpawl thluntu thawng tampi hnenih zahngainak langtertu ka si.\\n11 ‹Jehovah na Pathian hmin cu umze nei loin na hmang lo pei, ziangahtile umze nei loih a hmin hmangtu cu Jehovah in mawh nei lo ah a ruat lo ding.\\n12 ‹Jehovah na Pathian in thu a lo pek zo vekin, Sabbath thianghlim teih ul dingin, cuih ni cu hmang aw. 13 Ni ruk sung ṭuanbāng in, na hna hmuahhmuah cu na ṭuan pei. 14 Asinan a ni sarihnak cu Jehovah na Pathian-ih Sabbath a si. Cuih ni ah hna zianghman na ṭuan lo pei. Nangmah na cawlh vekin na siahhlawh nunau le na siahhlawh mipa khal an cawlh ve theinak dingah, nangmah siseh, na fapa siseh, na fanu siseh, na siahhlawhpa siseh, na siahhlawhnu siseh, na câwcang siseh, na lāk siseh, na ran rual lakih pakhat khat siseh, na kăwtkapawl sungih na mikhual siseh, ziang hna hman nan ṭuan lo pei. 15 Cule nangmah kha Izip ram ah sál na rak si ih Jehovah na Pathian in cutawk ihsin kut cak le bān suahin a lo hruaisuak a si ti kha mángsuak aw. Curuangah Jehovah na Pathian in Sabbath ni kha ul dingin thu a lo pe a si.\\n16 ‹Na Pathian Jehovah ih thu a rak lo pek vekin na nu le na pa upat aw, cutin na san a sau ding ih na Pathian Jehovah ih ram a lo pek mi sungah na lam a tluang ding.\\n17 ‹Lai na that lo pei.\\n18 ‹Na uire lo pei.\\n19 ‹Rûk na ru lo pei.\\n20 ‹Na innhnen parah theihpinak dik lo na rel lo pei.\\n21 ‹Na innhnenpaih nupi na daw lo pei, na innhnenpaih inn siseh, lóram siseh, a siahhlawhpa siseh, a siahhlawhnu siseh, a câw siseh, a lāk siseh, na innhnen thil zianghman na daw lo pei,› tiah a ti.\\n22 «Hi kamsuakthupawl hi Jehovah in meisa, khawdur le a sah zet mi thim lak ihsin tlang parah aw ring zetin a pungkhawm mi nan zate hnenah a rak sim ih zianghman a bêt nawn lo. Cule cupawl cu lungpheng pahnih parah a rak ngan ih cupawl cu keimah i rak pe.\\nMipi in Pathian an Ṭih\\n23 «Cule hitin a si, meisa in tlang a kăng laiah, thim lak ihsin aw nan theih tikah nan hnám lubânpawl le nan upapawl zaten ka hnenah in rak naih a si kha! 24 Cule nannih in, ‹Ngai hnik, Jehovah kan Pathian in a sunlawinak le a ropitnak in hmuh zo, meisa lakih a aw kan thei zo. Pathian in minung a bia ih cumi pa cu a nung thotho ti tuihsun ah kan hmu zo. 25 Atu ah ziangahso kan thih ding? Ziangahtile himi a nasazet mi meisa hin in kangrál mai ding. Jehovah kan Pathian aw kan theihbêt a si ahcun, kan thi ding. 26 Ziangahtile minung hmuahhmuah lakah kanmah vekih meisa lak ihsin a nung mi Pathian aw thei ih nungdam zo so um? 27 Nangmah va feh nâi awla, Jehovah kan Pathian in a sim ding mi hmuahhmuah va ngai aw. Cule Jehovah kan Pathian in na hnenih a sim mi hmuahhmuah kanmah in sim awla, kannih in cumi cu kan ngai ding ih, cumi cu kan tuah ding,› tiah nan ti.\\n28 «Cule nannih in ka hnenih nan sim tikah, Jehovah in nan kamsuak aw a thei. Cule Jehovah in ka hnenah, ‹Na hnenih an sim mi hi mipi kamsuak aw hi ka rak thei. An sim mipawl hmuahhmuah cu a ṭha a si. 29 Anmah le an tefapawl kumkhuain an lam a tluan theinak dingah, keimah in ṭihzah ding le ka thupekpawl hmuahhmuah thlun camcin ding hi an thinlung sungah um sehla cu aw! 30 Feh awla an hnenah, «Nan puanthlampawl ah kir uh,» tiah sim aw. 31 Asinan nang tu cu ka kiangah ding awla, anmah na zirh hai ding mi thupekpawl, sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl hmuahhmuah ka lo sim ding, cumi cu va la dingih anmah ka pek mi ram ah an thlun ding,› tiah i ti.\\n32 «Curuangah Jehovah nan Pathian ih thu a rak lo pek vekih tuah dingah nan fimkhur pei, nan vawrh lamah siseh nan keh lamah siseh nan pial lo pei. 33 Nan nungdam ih nan lam a tluannak dingah le nan lâk ding mi ram ah nan nunkhua a saunak dingah, Jehovah nan Pathian ih thu a lo pek mi zin hmuahhmuah nan zawh pei.\\nThulun ruangih Malsawm\\n1 «Nangmah lo zirh dingih Jehovah na Pathian in thu i pek mi thupek, sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl cu hihi an si, cumi cu la dingih na tankainak ram ah na thlun ding. 2 Cutin nangmah, na fapa le na tupa pawl in thu ka lo pek mi a sakhaw dānpawl le a thupekpawl hmuahhmuah na damsung hmuahhmuah thlun dingin Jehovah na Pathian kha na ṭihzah thei ding. Cutin na nunkhua a sau ding a si. 3 Curuangah maw Israel, ngaithla aw, cule hipawl hi thlun dingin fimkhur aw. Cutin Jehovah na pupápawlih Pathian in a lo tiamkam zo vekin hnawiti le khuaitizu luannak ram ah na lam a tluang ding ih nasazetin nan karhzai ding.\\nNundān ding Zirhnak\\n4 «Maw Israel, ngai hnik, Jehovah kan Pathian, Jehovah cu pakhat a si. 5 Jehovah na Pathian cu na thinlung zaten, na nunnak zaten le na cahnak zaten na duhdaw pei. 6 Tuihni ih thu ka lo pek mi hih kamsuakthupawl hi na thinlung sungah um seh. 7 Na tefapawl hnenah taima zetin na zirh pei, na inn sungih na to laiah, lamzin ih na feh laiah, na ih laiah le na din laiah an hnenah cupawl cu na sim ṭheu pei. 8 Na kut ah hminsinnak ah na ṭem pei ih, na mit le mit karlakah calṭawnnak vek an si ding. 9 Na inn sângka biangpawl ah le na kăwtkapawl parah na ngan pei.\\n10 «Hitin a si ding, na pupápawl, Abraham, Isak le Jakob pawl hnenih sia a rak săm mi ram sungah Jehovah na Pathian in a lo hruailuh tikah, na dĭn lo mi a tûm le a mawi mi khuapawl, 11 nangmai khahter mi si lo thil ṭha hmuahhmuah thawi a khat mi innpawl, nangmai laih mi si lo laih cia mi tikhurpawl, nangmai phŭn mi si lo sabit hmuanpawl le olif thingpawl a lo pe ding. Na ei ih na khawh tikah, 12 ralring aw, culole na sáltannak hmun Izip ram ihsin a lo hruaisuaktu Jehovah na hngilh pang ding.\\n13 «Jehovah na Pathian cu na ṭihzah pei ih amah na rian pei, cule a hmin in sia na săm pei. 14 Na kimvelih miphunpawlih pathianpawl a si mi pathian dangpawl dung na thlun lo pei, 15 ziangahtile Jehovah na Pathian cu nan lakah thîkthusia Pathian a si. Culole Jehovah na Pathian thinhengnak cu na parah a alh ding ih leilung vangdâp ihsin a lo hlorálter pang ding. 16 Jehovah nan Pathian cu Massah ih nan hniksak vekin nan hniksak lo pei. 17 Jehovah nan Pathian-ih thupekpawl, na hnenih thu a rak lo pek mi a thutheihtermipawl le a sakhaw dānpawl cu ṭhahnemngai zetin nan thlun pei. 18–19 Jehovah mithmuhah a dik mi le a ṭha mi na tuah pei, cutin na lam a tluang ding ih, Jehovah ih a tiamkam cia vekin, na hmai ihsin na ralpawl hmuahhmuah na dawisuaknak in Jehovah in na pupápawl hnenih sia a rak săm mi ram ṭha ah na lut in na nei thei ding.\\nJehovah Ṭhatnak Cīng Aw\\n20 «A ra lai ding mi cān ah na fapa in a lo suh tikah, ‹Jehovah kan Pathian ih thu a lo pek mi, theihpinakpawl, sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl hi ziang tican an si?› a lo ti tikah, 21 na fapa hnenah, ‹Kannih cu Izip ram ah Faro-ih sál kan rak si dah, Izip ram ihsin Jehovah in kut cak hmangin in hruaisuak, 22 cule Izip, Faro le a sungkua hmuahhmuah parah a nasazet mi le a rapthlak zet mi hminsinnakpawl le mangbangzapawl kha kan hmaiah Jehovah in in rak hmuter. 23 Cun kan pupápawl hnenih sia a rak săm mi ram cu in pe dingin, in hruailut dingin cutawk ihsin in rak hruaisuak. 24 Cule tuihni ih a sidān vekin, amah in in nungdamter dingin kan ṭhat ringring nak ding hrangah Jehovah kan Pathian ṭihzah dingin hi sakhaw dān hmuahhmuah thlun dingah Jehovah in thu in rak pe. 25 Amah ih thu in pek vekin, Jehovah kan Pathian hmaiah hi thupekpawl hmuahhmuah thlun dingin, kan fimkhur asile, cumi cu kan hrangah dingfelnak a si ding,› tiin na sim pei.\\n1 «Jehovah na Pathian in nei dingih na va fehnak ram ah a lo hruailuh ih nangmah hnakih a tamsawn le a caksawn mi miphun pasarih, Heth-mipawl le Girkash-mipawl le Amor-mipawl le Kanaan-mipawl le Periz-mipawl le Hiv-mipawl le Jebus-mipawl na hmai ihsin miphun tampi a lo dawisuaksak tikah, 2 Jehovah na Pathian in anmahpawl kha na hnenih a lo pek tikah, anmahpawl cu na neh hai ding ih na cimitter ṭheh pei. Anmahpawl thawn thukham na tuah lo pei, an parah zahngainak na hmuh lo pei. 3 Anmahpawl ṭhitumnak khal na tuah lo pei. Na fanu cu an fapa na pe lo pei, an fanu khal na fapa hrangah na la fawn lo pei. 4 Ziangahtile pathian dangpawl rian dingin keimah in thlunnak ihsin na fapa an pialter ding, cutin Jehovah thinhengnak cu nan parah a tho ding ih a lo hlorálter lohli ding. 5 Cuhnakin anmah parah hitivekin nan tuah sawn pei, an biakṭhengpawl nan siatbăl pei, an ṭhuamserhpawl nan ṭhiat pei, an Asherah-pawl nan hauthlu pei ih an sercawp milimpawl meisa in nan ur pei.\\nPathian Hril Miphun\\n6 «Ziangahtile nang cu Jehovah na Pathian hrangah miphun thianghlim na si. Jehovah na Pathian in leilung vangdâp parih miphun hmuahhmuah lak ihsin hlawnthil hleice a miphun si dingah a lo hril zo. 7 Miphun dang pakhat khat hnakih nan tamsawn ruangah Jehovah in a lo hahiau ih a lo hril khal a si lo, nannih cu miphun hmuahhmuah lakah a málbik si maw nan si. 8 Jehovah in a lo duhdawt ruangah le nan pupápawl hnenih sia a săm mi thukam a kilṭhat ruang sawnah, Jehovah cun kut cakin a lo hruaisuak ih Izip siangpahrang Faro kut, sáltannak hmun ihsin a rak lo tlen. 9 Curuangah Jehovah na Pathian, amah cu Pathian a si, amah a duhdaw ih a thupekpawl thluntupawl hnenah san 1000 tiang thukham le zahngainak kilṭhatu Pathian rinum a si ti thei aw. 10 Amah huatupawl cu anmah par lala ah anmah hlorálter dingin a lehrūl hai. Amah huatupawl parah a tlai lo ding, amai par lala ah a lehrūl ding ti thei aw.\\n11 «Curuangah tuihni ih thu ka lo pek mi thupek, sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl hi thlun dingin fimkhur aw. 12 Cun hitin a si ding, nannih in himi cīn le dānpawl hi nan ngaithla ih, fimkhur zetih nan thlun ruangah Jehovah na Pathian in na pupápawl hnenih sia a rak săm mi thukham le zahngainak cu na hrangah a kilṭha ding. 13 Cule a lo duhdaw ding ih thlawsuah a lo pe ding, cule a lo karhzaiter ding. Na pupápawl hnenah nangmah lo pe dingih sia a rak săm mi ram ah na rilrah, na leiram rah, na thlairawl, na sabitzu thar le na hriak tharpawl, na ranpi fano le na rante fano kha thlawsuah a pe ding. 14 Miphun hmuahhmuah hnakin thlawsuah pek na si ding. Nan lakah le na sumhnám lakah a cíng mi a pa siseh, a nu siseh an um lo ding. 15 Jehovah in na hnen ihsin natnak hmuahhmuah a lahlo ding, na rak tawnteh mi Izip ih a rapthlak mi natnakpawl lakih pakhat hman a thlenter lo ding, a lo huatu hmuahhmuah parah cun cupawl cu a thlenter ding. 16 Jehovah na Pathian in a lo pek mi miphunpawl hmuahhmuah na hlorálter ṭheh pei. Lainatnak mit in na zoh lo pei, an pathianpawl khal na rian lo pei, ziangahtile cumi cu na hrangah tháng a si ding.\\n17 «Na thinlung sungah, ‹Hih miphunpawl hi kei hnakin an tamsawn, ziangtin anmahpawl cu ka dawisuak thei ding,› tiin na ti asile, 18 anmah na ṭih lo pei, cuhnakin Jehovah na Pathian in Faro le Izip-mi hmuahhmuah parah ziang a tuah ti kha ṭhaten na cîng ringring sawn pei. 19 Na mit ih a hmuh mi hniksaknak nasapawl, hminsinnakpawl le mangbangzapawl, kut cak le bān suahin Jehovah na Pathian in a rak lo hruaisuak ti kha ṭhaten na cîng ringring pei. Cuvekin Jehovah na Pathian in na ṭih mi miphunpawl hmuahhmuah parah a tuah ding a si. 20 Cuihhleiah Jehovah na Pathian in a tāng lai mipawl, na hnen ihsin a relh mipawl hlohralter an si hlanlo an lakah khuaingal a thlah ding. 21 Anmah ruangah na thin a phâng lo pei, ziangahtile Jehovah na Pathian, ropi le maksak Pathian cu nan lakah a um a si. 22 Cule Jehovah na Pathian in cuih miphunpawl cu na hmaika-ah málte ten a dawisuak ding. Hmakhatteih anmah siatsuah dingin nan ti thei lo ding, culole nan hrangah ramsapawl kha an tam tuk ding. 23 Jehovah na Pathian cun annihpawl cu na hnenah a lo pe ding ih, an hlohral ṭheh hlanlo an parah buainak rapthlak a thleng ding. 24 An siangpahrangpawl na kut ah a lo pe ding, cule nang in an hmin cu van rāng hnuai ihsin na hlorálter ding. Anmah na hlohralter ṭheh hlanlo nangmah dokalhin zohman an ding thei lo ding. 25 An milim sercawp pathianpawl kha meisa in na ur pei. Cupawl parih um mi sui le ngun pawl na daw lo pei, na hrang khalah na la fawn lo pei, culole cupawl cu na hrangah tháng ah an cang pang ding. Ziangahtile cumi cu Jehovah na Pathian hrangah fihnungza a si. 26 Na inn sung khalah thil fihnungza na kenglut lo pei. Culole cumi vekih hlohralter dingih thiamlo coter na si pang ding. Cupawl cu na hua thluh pei ih na fih thluh ding a si, ziangahtile cumi cu hlohralter dingih thiamlo coter mi thil a si.\\nJehovah Tuah mi Cing ringring Uh\\n1 «Nan nungdam ih nan karhzai ih, Jehovah in nan pupápawl hnenih sia a rak săm mi ram nan lut ih nan lâk theinak dingah, tuihni ih thu ka lo pek mi thupek kip thlun dingin nan fimkhur tengteng pei. 2 A thupekpawl na thlun ding le ding lo na thinlung ih um mi thei dingah, lo tăngdawrter ih lo hniksak dingin, Jehovah na Pathian in ramṭhing ah hi kum 40 sung lamzin tluanin a lo hruai ti na cîng ringring pei. 3 Minung cu sang lawngin a nung lo ding, cuhnakin Jehovah kâ ihsi a suak mi kamsuakthu tin in a nung sawn ding ti lo theihter dingah a lo tăngdawrter, na ril a lo rawngter, cule na theih lo mi le na pupápawl khalih theih lo mi manna in a lo câwm a si. 4 Hi kum 40 sung na hruh mi na sinfen an rak hnawh lo ih, na ke khal an thling lo.\\n5 «Mi pakhat in a fapa nun a sim vekin, Jehovah na Pathian in nun a lo sim a si ti na thinlung in thei aw. 6 Curuangah a lamzinpawl ih feh dingah le amah ṭihzah dingah, Jehovah na Pathian-ih thupekpawl na thlun pei. 7 Ziangahtile Jehovah na Pathian in, phaikuampawl le tlangpawl ihsin a luangsuak mi tidai um mi kâwrpawl, tihnapawl le cirhtipawl umnak ram, 8 sangvut le barli sangvut, sabit hripawl le theipi kungpawl le talê rahpawl umnak ram, olif hriak le khuaitizu umnak ram, ram ṭha ah a lo hruai thlang ding. 9 Sambau lo teih rawl na ei theinak, zianghman tlaksămlonak ram, a lungpawl thir a si mi ram le a tlangpawl ihsin dar sen laih theinak ram, ram ṭha ah a lo hruai thlang ding. 10 Na ei ih na khawh tikah, a lo pek mi ram ṭha ruangah Jehovah na Pathian cu na thangṭhat ding a si.\\n11 «Tuihni ih thu ka lo pek mi a thupekpawl, a cīn le dānpawl, a sakhaw dānpawl thlunlonak in Jehovah na Pathian hngilh lo dingin fimkhur aw. 12 Culole na ei ih na khawp, cule inn mawipawl na sak ih an sungah na cêng ih, 13 na ranpi rualpawl le na rante rualpawl an karhzai, cule na sui le ngun a karhzai ih, na neih mi hmuahhmuah an karhzai tikah, 14 na thinlung a puarthau ding ih, sáltannak hmun Izip ram ihsin a lo hruaisuaktu Jehovah na Pathian na hngilh pang ding. 15–16 Lo tăngdawrterin le lo hniksak ih, a netnakah na hrang thil ṭha a tuah theinak dingah, rulngânpawl le tlangkaikuangpawl le tidai um lo ramcar, a kau mi le a rapthlak mi ramṭhing paltlăngih a lo hruaitu, ṭêklung lungpi sung ihsin na hrangih tidai pûtsuaktertu in, ramṭhing ah na pupápawl ih theih dah lo mi manna in a rak lo câwm. 17 Na thinlung sungah, ‹Hih lennak hi ka huham le ka kut cahnak ih i ngahter mi a si,› tiah na ti pang ding. 18 Tuihni ih a sidān vek hin, na pupápawl hnenih sia a rak săm mi a thukham nĕmhnget dingin, anih in lennak ngah theinak huham a lo pe. Curuangah Jehovah na Pathian cu na cîng ringring pei.\\n19 «Cule hitin a si ding, Jehovah na Pathian na hngilh ih, a dang pathianpawl dungthlunin na rian ih na biak asile, nan hlorál tengteng ding ti tuihni ah ka lo theihter hai a si. 20 Jehovah nan Pathian aw nan ngaithlak lo ruangah, Jehovah in nan hmaika-ah a hlohralter mi miphunpawl vekin nannih khal nan siatrál ve ding.\\nIsrael parih Pathian Rinumnak\\n1 «Maw Israel, ngai hnik, nang cu tuihni ah Jordan tánkai ding na si. Nangmah hnakih tamsawn le caksawn miphunpawl dawisuak dingin lut aw, khawpipawl cu an tûm ih, a hnget mi khawkulhpawl cun van an tăwng. 2 Annih cu na theih hai mi Anak tesinfapawl an si ih, mitûm le misâng miphun an si. Mi in, ‹Zo so Anak tesinfapawl hmaiah ding thei ding?› tiih an ti mi na hna in na rak thei.\\n3 «Curuangah Jehovah na Pathian cu na hmaiih a tánkai tu ding mi kăngral hmang meisa a si ti kha tuihni ah theithiam aw. Anih in anmahpawl kha a hlorálter hai ding ih, na hmaiah a duaiter hai ding. Cutin na hnenih Jehovah in a rak sim bangin anmah cu na dawisuak hai ding ih, rang zetin na hlorálter hai ding. 4 Jehovah na Pathian in anmahpawl cu na hmai ihsin a rak dawisuak hnuah, na thinlung sungah, ‹Ka dingfelnak ruangah Jehovah in hi ram va nei dingah i hruailut a si,› tiin na ti lo pei. Cuhnakin hi miphunpawlih sualralnak ruangah, annihpawl cu Jehovah in na hmai ihsin a dawisuak hai sawn a si. 5 Na dingfelnak le na thinlung dĭngnak ruangah an ram co dingin na lut a si lo. Cuhnakin hi miphunpawlih sualralnak ruangah le Jehovah in na pupá Abraham, Isak le Jakob pawl hnenih sia a rak săm mi ṭawngkam kimter dingin na hmai ihsin Jehovah na Pathian in a dawisuak hai a si. 6 Curuangah na dingfelnak ruangah hi ram ṭha hi la dingin, Jehovah na Pathian in a lo pe lo ti hi theithiam aw, thungaiten nang cu lungruh miphun na si.\\n7 «Ramṭhing ah Jehovah na Pathian thinling dingin ziangtin na căwktho ti kha hngilh hlah. Cing ringring aw! Izip ram ihsi nan pawhsuah ni ihsin himi hmun nan thlen tiang Jehovah lakah nan hél a si. 8 Horeb khalah Jehovah thinling dingin nan căwktho, cutin nanmah lo hlorálter dingin Jehovah cu nan parah a thin a heng. 9 Nan hnenih a tuah mi thukham, Jehovah ih a ngannak lungphengpawl la dingin tlang parih ka soh laiah khan tlang parah ni 40 le zan 40 sung ka câm. Rawl ka ei lo ih, ti khal ka in lo. 10 Cun Jehovah in ka hnenah Pathian kutzung ih ngan mi lungpheng pahnih i pe. Cule cupawl parah cun punkhawm ni ih meisa lak ihsin tlang parih Jehovah in nanmah a lo sim mi kamsuakthu hmuahhmuah an um. 11 Cule hitin a si, ni 40 le zan 40 a cemnakah, Jehovah in lungpheng pahnih, thukham lungphengpawl i rak pe.\\n12 «Cule Jehovah in ka hnenah, ‹Tho aw, hitawk ihsin zamrangten sukthla aw, ziangahtile Izip ram ihsin na rak hruaisuah mi na minungpawl cun sualrál zetin thil an rak ti. Anmah thu ka pek mi zin ihsin zamrang zetin an rak pial. Burcawp milim pakhat anmai hrangah an tuah,› tiah i ti.\\n13 «Jehovah in ka hnenah, ‹Hi minungpawl cu ka hmu hai zo, ngai hnik, lungruh miphun an si. 14 I hnaihnăwk hlah uh, ka hlorálter hai ding ih, van rāng hnuai ihsin an hmin ka thaihlo ding. Cule anmah hnakih caksawn le tamsawn nangmah ihsin miphun pakhat ka tuah ding,› tiah i ti.\\n15 «Cun ka her ih tlang ihsin ka ṭum, cule tlang cu meisa in a kāng. Cule ka kut pahnih ah thukham lungpheng pahnih an um. 16 Cule ka zoh, ngai hnik, nannih in Jehovah nan Pathian parah thilsual nan rak tuah. Nanmai hrangah burcawp câwno nan rak tuah. Jehovah in thu a rak lo pek mi zin ihsin zamrang zetin nan rak pial a si. 17 Cun lungpheng pahnih cu ka lâk ih, ka kut pahnih ihta ka hlăwn. Cule nan mithmuhah ka khuaidarh hai. 18 Cule thinheng dingin amah căwktho dingah Jehovah mithmuhah sualrál zetih sual nan rak tuah ruangah a hmaisa vekin ni 40 le zan 40 sung Jehovah hmaiah ka băwkkhup. Rawl ka ei lo ih, ti khal ka in lo. 19 Jehovah thinhengnak le thinsonak ka ṭih a si. Nanmah parih a thin a heng ruangah lo hlohralter a duh. Cuih cān ah, Jehovah in in rak ngaithla lala. 20 Cule Jehovah cu Aaron parah amah thah duh tiangin a thin a rak heng tuk. Cun cuih cān ṭhiamṭhiam ah, Aaron hrang khalah thla ka camsak a si. 21 Cun nan sualnak, câwno lem nan tuah mi cu ka la ih, meisa in ka ur, cule leivut vekih a vut hlanlo ka phăwm ih ka rialdip. Cule tlang ihsi a rung luang mi lihăwngva sungah a vut cu ka hlăwn.\\n22 «Taberah, Massah le Kibroth Hattaavah hmun pawl khalah thinling dingin Jehovah nan căwktho. 23 Cule Jehovah in Kadesh Barnea ihsin, ‹So uhla, ka rak lo pek mi ram cu va la uh,› tiih a lo thlah tikah, Jehovah nan Pathian thupek dokalhin nan rak hél, cule amah nan rak zum lo ih, a aw khal nan ngaithla fawn lo. 24 Ka lo theih ni ihsin nannih cu Jehovah lakih helhmang nan rak si.\\n25 «Curuangah Jehovah hmaiah ka băwkkhup. Jehovah in, ‹Ka lo hlorálter ding,› a lo ti ruangah ni 40 le zan 40 sung ka băwk ringring. 26 Jehovah hnenah thla ka cam ih, ‹Maw Bawipa Jehovah, Izip ram ihsin na kut cak ih na hruaisuah mi, na ropitnak hmangih na rak tlen mi nangmai miphun le nangmai ro cu hlorálter hram hlah. 27 Na siahhlawh Abraham, Isak le Jakob pawl kha máng hram aw. Hi miphunih lungruhnak siseh, sualralnak siseh, sualnak siseh zoh hram hlah. 28 Culoahcun kanmahpawl in hruaisuahnak ram in, «Jehovah in anmah a tiamkam mi ram ah anmahpawl a hruailut thei hai lo ruangah le anmahpawl a huat hai ruangah, ramṭhing ah anmah that dingin a hruai hai a si,» tiah an ti pang ding. 29 Annih cu na huham ropi le na bân suahih na hruaisuah hai mi na miphun le na ro an si,› tiah ka ti.\\nLungpheng Thar Pahnih\\n1 «Cuih cān ah Jehovah in ka hnenah, ‹A hmaisa tapawl vekin nangmah hrangah lungpheng pahnih ser aw, cule nangmah hrangah thing in Kuang tuah awla, tlang ah ka hnenah hung so aw. 2 Cule na rak khuai mi a hmaisa lungphengpawl parih ngan mi ṭawngkampawl kha, cuih lungphengpawl parah ka ngan ding ih, cupawl cu Kuang sungah na ret pei,› tiah i ti.\\n3 «Akasia thing in Kuang ka tuah, cun a hmaisa tapawl vekin lungpheng pahnih ka ser, cule cuih lungpheng pahnih cu ka kut ih kengin tlang ah ka hung so. 4 Cule cuih lungphengpawl parah cun, a hmaisa ih ngan mi vekin, punkhawm ni ih meisa lak ihsin tlang ah Jehovah in nan hnenih a sim mi Thupek Pahra a ngan. Cule Jehovah in cupawl cu ka hnenah i pek. 5 Cun ka kir ih, tlang ihsin ka rung suk ih, lungphengpawl cu ka tuah mi Kuang sungah ka ret. Cule Jehovah ih thu i pek vekin, cu tawkah an um.\\n6 «(Cule Israel tefapawl cu aBene Jaakan tikhurpawl ihsin Moserah ah an feh. Cutawk hmun ah Aaron a thi ih, cuih hmun ah an phum. A fapa Eleazar in amah airawlin puithiam hna a ṭuan. 7 Cutawk ihsin Gudgodah ah an feh ih, Gudgodah ihsin tidai luang mi tivapawl umnak ram Jotbathah an thleng.\\n10:6a Bene Jaakan: «Jaakan fapapawl» tinak.\\n8 «Cu laiah Jehovah-ih Thukham Kuang phur dingah, Jehovah hmaiah ding ih amah rian dingin le amai hmin ih thlawsuah pe dingin tuihni tiang Jehovah in Levi hnám cu a rethran. 9 Curuangah Levi cu a unaupawl lakah covo a nei lo ih, ro khal a nei fawn lo. Jehovah na Pathian ih a rak tiamkam vekin amah Jehovah cu a ro a si.)\\n10 «A hmaisa ṭum vekin, tlang ah ni 40 le zan 40 sung ka câm. Cuih ṭum khalah Jehovah in i ngaithla ih, Jehovah in nanmah lo hlohralter ding a rak hril lo. 11 Cun Jehovah in ka hnenah, ‹Tho aw, mi senpi khualtlawn hmai hruai aw, cutin an pupápawl hnenih anmah pe dingih sia ka rak săm mi ram ah lutin an la ding a si,› tiah i ti.\\nJehovah Ṭih Aw\\n12 «Cule atu ah, Israel, Jehovah na Pathian in tuah dingin ziangso a lo dil? Na ṭhatnak dingah Jehovah na Pathian ṭihzah ding, a lamzin hmuahhmuah ih feh ding le amah duhdawt ding, na thinlung hmuahhmuah le na nunnak hmuahhmuah thawi Jehovah na Pathian rĕn ding, 13 tuihni ih thu ka lo pek mi, Jehovah thupekpawl le a sakhaw dānpawl thlun ding hi a si. 14 Ngai hnik, van le a sangbik mi vanpawl cu leilung le a sungih um mi hmuahhmuah thawn Jehovah na Pathian ta an si. 15 Jehovah cu na pupápawl lawng a hahiau hai ih, a duhdawt hai. Cule tuihsun ih sidān vek hin nannih, an cithlahpawl cu anmai hnuah miphun hmuahhmuah lak ihsin a lo hril a si. 16 Curuangah nan thinlung serh vun zim tán uhla, nan lungruh nawn hlah seh. 17 Ziangahtile Jehovah nan Pathian cu pathianpawlih Pathian, bawipawlih Bawi, Pathian ropi, cak le maksak, zohman thleidăn nei lo le nawhthuh ei lo a si. 18 Pa nei lo pawl le nuhmeipawl hrangah dik zetih thuṭhen ih, mikhual duhdawtin rawl le hnipuan a pe. 19 Curuangah nanmah khal Izip ram ah mikhual nan rak si dah ruangah, mikhual duhdawt uh. 20 Jehovah na Pathian cu na ṭihzah pei, amah na rian pei, cule amah kha hnget zetin na pawkbĕt pei ih, a hmin in sia na săm pei. 21 Anih cu na thangṭhatnak le na Pathian a si. Na mit ih a rak hmuh mi himi a nasa le a maksak mi thilpawl hi na hrangah a lo tuahsak. 22 Na pupápawl Izip ram ih an feh laiah mipum 70 an si, atu ah cun Jehovah na Pathian in van ih arsi zât in mi tampi ah a rak lo tuah.\\nJehovah Duhdawtin a Thu Thlun Aw\\n1 «Curuangah Jehovah na Pathian cu na duhdawt pei ih, a thucah, a sakhaw dānpawl, a cīn le dānpawl le a thupekpawl na thlun camcin pei. 2 Tuihni ah thei uh, Jehovah nan Pathian nunsimnak, a ropitnak, a kut cak le a bân suahnak pawl thei dah lo le hmu dah lo nan tefapawl hnenih ka sim mi a si lo. 3 Annih cun Izip-mipawl lakah, Izip siangpahrang Faro le a ram pumpi parah a tuah mi a hminsinnakpawl le a thil tipawl an rak thei lo ih, an rak hmu lo. 4 Izip ralkappawl le an rángpawl le an ránglêngpawl parah ziang a rak tuah, nanmah an lo dawi laiah Tipi Sen ti in khuh hai dingin ziangtin a rak tuah ih, Jehovah in tuihni tiang anmahpawl kha ziangtin a hlorálter hai ti an rak thei lo ih an hmu lo. 5 Himi hmun nan thlen hlan tiang, ramṭhing ah nan hrangah ziang a rak tuah ti an thei lo ih an hmu lo. 6 Reuben fapa Eliab, Eliab-ih fapa Dathan le Abiram pawl parah ziangtin a tuah, Israel-mi hmuahhmuah lakah an sungkuapawl, an puanthlampawl le an hruai mi an sumhnámpawl hmuahhmuah ziangtin leilung in a kâ âng tahratin a dawlh hai ti an rak thei lo ih, an rak hmu lo. 7 Asinan nan mit in Jehovah ih a tuah mi thil ti ropi tinkim a rak hmu.\\n8 «Curuangah tuihni ih ka lo pek mi thupek kip in nan thlun pei. Cutin va la dingih Jordan nan tankainak ram ah nan cak ding ih, va lutin nan va la ding a si. 9 Cule hnawiti le khuaitizu luannak ram, anmah le an cithlahpawl hnenah pe dingih Jehovah in nan pupápawl hnenih sia a rak săm mi ram ah nan nunkhua a sau ding. 10 Ziangruangahtile thungaiten la dingih na va fehnak ram cu hanghnahhangrah hmuan bangih na thlaici na cîng ih ana ke thawi tidai pek ṭulnak ram, nan ra suahnak Izip ram vek a si lo. 11 Va la dingih na tankainak ram cu van ruahti dawng tlangmualpawl le phaikuampawl umnak ram a si. 12 Cuih ram cu Jehovah na Pathian ih a kilkhawi mi, Jehovah na Pathian mit cu kum thăwk ihsin kum cem tiang a parih a um camcinnak ram a si.\\n11:10a na ke thawi tidai: tidān ziang simaw hmangih thlai tipek tinak a si. Ziangruangahtile Izip ram ah ruah a mál.\\n13 «Cule tuihni ih thu ka lo pek mi ka thupekpawl, Jehovah nan Pathian duhdawt ding le nan thinlung hmuahhmuah le nan nunnak hmuahhmuah thawn amah rĕn ding hi ṭhahnemngai zetih nan thlun asile, hitin a si ding. 14 Nan ram ah ruah hmaisa le ruah neta tiin ruahpi amai tikcu teah ka surter ding, cutin na thlairawl, na sabitzu thar le na hriak tharpawl na khawm ding. 15 Cule nan sumhnám hrangah nan lórampawl ah hrampi ka khoter ding, cutin nan ei ding ih, nan puar ding. 16 Nanmah hrangah fimkhur uh, culoasile nan thinlung bumin a um ding ih, pial tahratin pathian dangpawl rianin anmah nan be pang ding. 17 Culole nan parah Jehovah thinhengnak a alh ding ih, vanpawl a phit ding, cuticun ruah a um lo ding, ram in rahsuah a suah lo ding, cule Jehovah ih a lo pek mi ram ṭha ihsin zamrang zetin nan siatrál pang ding.\\n18 «Curuangah hi ka kamsuakthupawl hi nan thinlung le nan nunnak ah nan thun pei, nan kut ah hminsinnak ah nan ṭem pei, cule nan mit le mit karlakah calṭawnnak vek an si ding a si. 19 Na inn ih na to tikah, lamzin ih na feh tikah, na ih tikah, na thawh tikah cupawl cu na fātepawl simin, na zirh hai pei. 20 Cule cupawl cu na inn sângka biangpawl parah le na kăwtkapawl parah na ngan pei. 21 Cutin leilung tlun van ih vanpawl an hmun zât nipawl vekin, Jehovah nan Pathian in nan pupápawl hnenah pek dingih sia a rak săm mi ram ah nan san le nan fātepawlih san cu a sau ding. 22 Ziangahtile Jehovah nan Pathian duhdawt ding, a lamzinpawl hmuahhmuah thlun ding le amah pawkbĕt dingah tuah dingih thu ka lo pek mi hi thupekpawl hmuahhmuah hi ṭhateih nan thlun asile, 23 «Jehovah in hi miphun hmuahhmuah hi nan hmai ihsin a lo dawisuaksak ding ih, nanmah hnakih tamsawn le caksawn miphunpawl nan dawisuak ding. 24 Nan ke zaphak ih a pal mi pauhpauh nan ta a si ding, ramṭhing le Lebanon ihsin, tivapi, Zufraṭis Tiva ihsin nitlaknak lam tifinriat tiangin nan ramkulh a si ding. 25 Nan hmaiah zohman an ding thei lo ding. Nan hnenih a rak sim vekin, Jehovah nan Pathian in nan pal mi ram hmuahhmuah parah nanmah ruangih râpnak le lo ṭihnak a ret ding.\\n26 «Ngai hnik uh, tuihni ah nan hmaiah malsawmnak le camsiatnak ka ret. 27 Tuihni ih thu ka lo pek mi Jehovah nan Pathian thupekpawl nan thlun asile, malsawmnak a si ding. 28 Cule Jehovah nan Pathian thupekpawl ngaithla loin, nan theih dah lo mi pathian dangpawl dung thlun dingah tuihni ih thu ka lo pek mi zin ihsin nan pial sawn asile, camsiatnak a si ding. 29 Cule hitin a si ding, Jehovah na Pathian in va la dingih na va fehnak ram ih a lo hruailuh tikah, Gerizim Tlang parah malsawmnak le Ebal Tlang parah camsiatnak na ret pei. 30 Cuih tlangpawl cu, Jordan khat lam nitlaknak lam, Arabah ih cêng Kanaan-mipawlih ram, Moreh ih elon thingkungpawl kiang, Gilgal raldenah an um a si lo maw? 31 Ziangahtile Jehovah nan Pathian ih a lo pek mi ram nei dingah lutin Jordan nan tánkai thlang ding, cule cumi cu nan la ding ih, cu tawkah nan cêng ding. 32 Cule tuihni ih nan hmaiih ka ret mi sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl hmuahhmuah thlun dingah nan fimkhur pei.\\nPathian Biaknak Hmun\\n1 «Hipawl hi Jehovah na pupápawlih Pathian in la dingih a lo pek mi ram ah leilung parih na damsung hmuahhmuah fimkhur zetih na thlun ding mi sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl an si. 2 Tlang sângpawl parah le tlangmualpawl parah le thingbŭknîm hnuai kip ah an pathianpawl riantu nan dawisuak ding mi miphunpawlih hmun hmuahhmuah kha nan siatbăl ṭheh pei. 3 Cule an biakṭhengpawl nan siatbăl pei, an ṭhuamserhpawl nan khiak pei ih, an Asherah-pawl meisa in nan ur pei, kher mi an milim sercawp pathianpawl nan hautlu pei. Cuih hmun ihsin an hminpawl nan hlorálter pei.\\n4 «Jehovah nan Pathian cu cubangtukin nan be lo pei. 5 Amai cēnnak ding hmun hrangih a hmin retnak dingah, nan hnámpawl hmuahhmuah lak ihta Jehovah nan Pathian in a hril mi hmun cu nan hawl pei, cule cu tawkah nan feh pei. 6 Cu tawkah nan Meiur Thilhlănpawl, nan raithawinakpawl, nan kut ih nan ṭhen hra ṭhen khat pawl le cawikhai thilhlănpawl, nan thutiam thilhlănpawl, nan lungpuak thawhhlawmpawl le nan ranpi rualpawl le nan rante rualpawl lakih fatirpawl cu nan rak keng pei. 7 Cule cu tawkah Jehovah nan Pathian hmaiah nan ei pei, cule Jehovah na Pathian in a rak lo thlawsuah mi, nan kut hnaṭuan hmuahhmuah ah nanmah le nan sungkuapawl lungawiaipuangin nan um pei.\\n8 «Tuihsun ah mi kip in anmai mithmuhih dik an ti mi pauhpauh an tuah. Asinan hitawk ih kan tuah mi vekin nan tuah hrimhrim lo pei. 9 Ziangahtile Jehovah nan Pathian ih a lo pek mi cawlhhmun ah le ro ih nan co ding mi hmun ah nan thleng hrih si lo. 10 Asinan Jordan nan tánkai ih Jehovah nan Pathian in ro ih co dingih a lo pek ding mi ram ah cêngin, nan kiangkapih nan ralpawl hmuahhmuah lak ihsin ralmuannak a lo pek ih, ralmuangih nan cēn tikah, 11 «Jehovah nan Pathian in a hmin umnak dingih a hril mi hmun a um ding. Cu tawkah thu ka lo pek mi hmuahhmuah, nan Meiur Thilhlănpawl, nan raithawinakpawl, nan kut ih nan ṭhen hra ṭhen khat pawl le cawikhai thilhlănpawl le Jehovah hnenih nan thutiam mi nan thawhhlawm ṭhabikpawl hmuahhmuah nan run keng pei. 12 Cule Jehovah nan Pathian hmaiah nanmah, nan fapapawl, nan fanupawl, nan siahhlawh mipapawl le nan siahhlawh nunaupawl lungawiaipuangin nan um pei. Nan khawpi kăwtkapawl sungih um Levi-mi cun nanmah bangtukin covo le ro khal a neih lo ruangah nan zawngah lungawiaipuangin a um pei. 13 Nangmah hrangah fimkhur aw. Na hmuh mi hmun pauhpauh ah na Meiur Thilhlănpawl na hlan lo pei. 14 Jehovah ih a hril mi hmun, na hnámpawl lakih ramkulh pakhat sungah, cu tawkah na Meiur Thilhlănpawl na hlan pei, cule cu tawkah thu ka lo pek mi hmuahhmuah na tuahsuak pei.\\n15 «Sikhalsehla nangmah a rak lo pek mi Jehovah na Pathian-ih thlawsuah bangtukin, na thinlung ih a hiar mi pauhpauh cu na khawkulh kăwtkapawl hmuahhmuah sungah na that ding ih, sa na ei ding. Sakhi sa le zuknêng sa na ei vekin, mithiang lo le mithiang khal in nan ei ding. 16 Thisen lawngte cu nan ei lo pei, cumi cu leilung ah tidai vekin nan thle pei. 17 Na thlairawl, na sabitzu thar le na hriak thar ihsin ṭhen hra ṭhen khat, na ranpi rual le na rante rual lakih fatir, na thutiam mi na thawhhlawm pauhpauh, na lungpuak thawhhlawmpawl le na kut ih cawikhai thilhlăn cu na kulh kăwtka sungah na ei lo pei. 18 Asinan nangmah, na fapa le na fanu, na siahhlawh mipa le na siahhlawh nunau le na khawkulh kăwtkapawl sungih um Levi-mi thawn cupawl cu Jehovah na Pathian in a hril mi hmun ah Jehovah na Pathian hmaiah na ei tengteng pei. Cule na kut hnaṭuan hmuahhmuah ah Jehovah na Pathian hmaiah lungawiaipuangin na um pei. 19 Nan ram ih na damsung hmuahhmuah Levi-mi na thlauthlaklonak dingah nangmah hrangah fimkhur aw.\\n20 «Jehovah na Pathian in a rak lo tiamkam vekin na ramri a kauhter tikah, sa ei na ngai tuk ruangah nang in, ‹Sa ei thlang ning,› na ti tikah, na thinlung ih a hiar zâtzât in na ei ding. 21 Jehovah na Pathian in a hmin retnak dingih a hril mi hmun kha, na hnen ihsin a hlat tuk asile, Jehovah in a lo pek mi na ranpi rual le na rante rual kha, thu ka rak lo pek vekin na that pei, cule na thinlung ih a hiar zâtzât in na kulh kăwtkapawl sungah na ei pei. 22 Sakhi sa le zuknêng sa na ei vekin cupawl cu na ei hai pei. Mithiang lo le mithiang an pahnih in an ei pei. 23 Thisen lawngte cu ei lo dingin fimkhur aw, ziangahtile thisen cu nunnak a si. Nunnak cu a sa thawn na ei cih lo pei. 24 Thisen cu na ei lo pei. Cumi cu tidai vekin leilung ah na thle pei. 25 Nangmah le na hnuih na tefapawl parah Pathian in thil ṭha a tuahnak dingah cumi cu na ei lo pei. Ziangruangahtile Jehovah mithmuhih thildik tuah na si ding.\\n26 «Asinan na neih mi thil thianghlimpawl le na thutiam thawhhlawmpawl na la pei ih, Jehovah na Pathian ih a hril mi hmun ah na feh pei. 27 Cule na Meiur Thilhlănpawl cu, a sa le a thisen cu Jehovah na Pathian Biakṭheng parah na hlan pei. Cule na raithawinak thisen cu Jehovah na Pathian Biakṭheng parah thlet a si pei ih, a sa cu na ei pei. 28 Nangmah le na hnuih na fātepawl parah kumkhuain Pathian in thil ṭha a tuahnak dingah, na hnenih thu ka lo pek mi hi kamsuakthupawl thlun dingin fimkhur aw. Ziangruangahtile Jehovah mithmuhah thildik le thil ṭha tuah na si ding.\\nMiphun Dangpawl Thlun Hlah\\n29 «Dawisuak dingih na va fehnak miphunpawl na hmai ihsin Jehovah na Pathian in a hlohralter ih, anmah na dawisuak ih an ram ih na cēn tikah, 30 anmahpawl kha na hmai ihsin hlohralter an si hnuah, anmai dung thlun dingin tháng ih awh na silonak dingah le, ‹Hih miphunpawl in ziangtin an pathianpawl an rian? Kei khal cuvekin ka tuah ve ding,› tiin an pathianpawl thuhla na zingzăwilonak dingah nangmah hrangah fimkhur aw. 31 Jehovah na Pathian cu cutivekin na be lo pei. Ziangahtile Jehovah ih a huat mi thil fihnungza tinkim in an pathianpawl hnenah an rak tuah a si. Thungaiten an pathianpawl hrangah an fapapawl le an fanupawl tiangin mei in an ur. 32 Nan hnenih thu ka lo pek mi pauhpauh thlun dingin fimkhur uh. Cumi parah na bêt lo pei ih, cumi ihsin na lahlo fawn lo pei.\\n1 «Nan lakah profet simaw, mang mantu simaw a suah ih, hminsinnak simaw, mangbangza simaw a lo sim ih, 2 a rak lo sim mi hminsinnak simaw mangbangza simaw a thleng ngaingai, cule na hnenah, ‹Na theih dah lo mi pathian dangpawl thlun uhsi, anmah rian uhsi,› tiah a lo ti asile, 3 cuih profet simaw, cuih mang mantu simaw ih ṭawngkampawl cu na ngaithla lo pei. Ziangahtile Jehovah nan Pathian in nan thinlung hmuahhmuah le nan nunnak hmuahhmuah thawn Jehovah nan Pathian kha nan duhdawt maw duhdawt lo ti thei dingah a lo hniksak a si. 4 Jehovah nan Pathian dung nan thlun pei ih, amah nan ṭihzah pei, cule a thupekpawl nan thlun pei ih a aw nan ngaithla pei, cule amah nan rian pei ih, amah nan pawkhnget pei. 5 Cule Izip ram ihsin a lo hruaisuaktu le sál nan tānnak hmun ihsin a lo tlentu Jehovah nan Pathian lakih hél dingin le Jehovah na Pathian in zawh dingih thu a lo pek mi lamzin ihsin pialhlo dingin a rak ṭawng ruangah cuih profet simaw, cuih mang mantu simaw cu thah a si pei. Cutin nan lak ihsin thil ṭhalo cu na hlorálter pei.\\n6 «Na unaupa simaw, na nuih fapa simaw, na fapa simaw, na fanu simaw, na pawm lai na nupi simaw nangmai nunnak vek a si mi na rualpi in, nangmah le na pupápawl khalih theih dah lo mi pathianpawl, 7 nangmah thawi a naihnak asilole nangmah thawi a hlatnak ih um leilung dĕng ihsin khat lam leilung dĕng tiang, na kimvelih miphunpawlih pathianpawl kha, ‹Feh in pathian dangpawl rian uhsi,› tiin athupten a lo lēm asile, 8 amah cu na lungkimpi lo pei, asilole amah na ngaithla lo pei, lainatnak mit in na zoh fawn lo pei, amah na zuah fawn lo pei, asilole amah na thup lo pei. 9 Cuhnakin amah kha na that tengteng sawn pei. Amah that dingah a parah na kut na thlak hmaisabik pei ih, cuihhnu ah mi hmuahhmuah in an kut an thlak pei. 10 Cule a thih hlanlo lungto in na deng pei, ziangruangahtile sál na tānnak hmun, Izip ram ihsin a lo hruaisuaktu, Jehovah na Pathian hnen ihsin lo pialhloter a tum a si. 11 Cule Israel-mi hmuahhmuah in an thei ding ih, an ṭih ding, cule nan lakah cuvek sualralnak an tuah nawn lo ding.\\n12 «Jehovah na Pathian in na cēnnak dingih a lo pek mi khuapawl lakih pakhat ah mi pakhat khat in, 13 ‹Nan lak ihsin mihlothlaupawl an rak suak ih, an khaw sungih um mipawl hnenah, «Feh uh sila, nan rak theih dah lo mi pathian dangpwl rian uhsi,» tiin mi an pialhloter,› ti na hna ih na theih asile, 14 nan zingzăwi pei ih, nan hawlsuak pei, cule taima zetin nan sut pei. Cule ngai hnik, cuvek thil fihnungza nan lakih tuah mi cu a dik ngai ih, a fiangfel ngai asile, 15 cuih khawmipawl cu ralnâm hriam in na that tengteng hai pei, a khawpi, a sungih a um mi hmuahhmuah le a sumhnámpawl thawn ralnâm hriam in na siatsuah ṭheh pei. 16 Cule cuih khaw rallâksum hmuahhmuah cu khaw laiah na pengkhawm pei. Jehovah na Pathian hrangah an khawpi le a rallâksum hmuahhmuah cu meisa in na ur ṭheh pei. Cumi cu thil penkhawm ah a cang kumkhua ding. Cumi cu dĭnsal a si nawn lo ding. 17 Cutin Jehovah cu a nasazet mi a thinhengnak ihsin a kir ding ih, na pupápawl hnenih sia a rak săm vekin zahngainak a lo hmuh ding, na parah lainatnak a nei ding ih, lo karhzaiter dingin, thiamlo coter mi thilpawl pakhat hman na kut sungah a tâng lo pei. 18 Ziangruangahtile tuihni ih thu ka lo pek mi a thupekpawl hmuahhmuah thlun dingah le Jehovah na Pathian mithmuhih a dik mi tuah dingah Jehovah na Pathian aw na rak ngaithla.\\nMithi Sūn Dān\\n1 «Nannih cu Jehovah nan Pathian fāte nan si. Mithi ruangah nanmah le nanmah nan at aw lo pei ih, nan hmai lam sám nan ziatkāwng fawn lo pei. 2 Ziangahtile nang cu Jehovah na Pathian hrangah a thianghlim mi miphun na si ih, Jehovah in amai miphun si dingah, leilung vangdâp parih a um mi miphunpawl hmuahhmuah lak ihsin hlawnthil hleice ah a rak lo hril.\\nSa Thiang le Thianglo\\n3 «Fihnungza thil zianghman na ei lo pei. 4 Na ei ding mi ṭilvapawl cu: câw, tuu, me, 5 zuknêng, sakhi, zuknêng phun khat, zâthar, zâtum phun khat, hramlak câw phun khat le tlang par tuu pawl tla an si. 6 Cule rannung lakah ketin ṭêk mi, hmun hnih ih ṭeksuak mi ketin nei ih, rawl irhsuaksal ih, ṭhialsal mi rannung pauhpauh cu nan ei thei.\\n7 «Sikhalsehla rawl irhsuaksal ih, ṭhialsal asilole ketin kâk nei hipawl lak ita, hibang, kalauk, sabek tûm phun le shafan hi nan ei lo pei. Ziangahtile annih cun rawl irhsuaksalin an ṭhialsal nân, an ketin a kâk lo ruangah nan hrangah an thiang lo. 8 Cule văwk cu a ketin a kâk nân, rawl irhsuaksalin a ṭhialsal lo ruangah nan hrangah a thiang lo. An sa nan ei lo pei ih, an ruak khal nan dai fawn lo pei.\\n9 «Hih tipi sungih a um mi hmuahhmuah cu nan ei thei: thla te le phawhir nei pauhpauh nan ei thei. 10 Cule thla te le phawhir nei lo mi pauhpauh cu nan ei lo pei, cumi cu nan hrangah an thianglo a si.\\n11 «A thiang mi vâte hmuahhmuah nan ei thei. 12 Asinan nan ei lo ding mipawl cu: muvanlai, mulukawlh, khaupi, 13 kilaw sen, khau, khau phun pauhpauh, 14 tlangâk phun pauhpauh, 15 kalauk va, sambak, tifinriat va le khaute phun pauhpauh, 16 sumbuh te, sumbuh hrangkîr, sumbuh râng, 17 aka-at va, saruak ei mulukawlh, ngathûr va phun khat, 18 ngathûr, hngawngdâk va phun pauhpauh vasuangtûar le palâp pawl tla an si. 19 Băwkvak mi a zam mi pauhpauh cu nan hrangah thil thianglo an si, cupawl cu ei ding an si lo. 20 A thiang mi vâte hmuahhmuah nan ei thei.\\n14:17a ka-at va: Pui 11:18 simfiangnak zoh aw.\\n21 «Amah teih a thi mi zianghman nan ei lo pei. Na khawpi kăwtkapawl sungih um khawtluang mi ih ei dingah, cumi cu na pe pei asilole, cumi cu ram dang mi hnenah na zuar pei. Ziangahtile nang cu Jehovah na Pathian hrangah miphun thianghlim na si. Meno cu a nuih hnawiti in na sûang lo pei.\\nṬhen Hra Ṭhen Khat Dān\\n22 «Kum tin ló ih suak na thlairawl cīn mi ihsin a suak mi hmuahhmuah ih ṭhen hra ṭhen khat na pe tengteng pei. 23 Cule Jehovah na Pathian ṭihzah camcin ding na zirnak dingah, a hmin cēnnak dingih a hril mi hmun ah na thlairawl, na sabitzu thar, na hriak thar pawlih ṭhen hra ṭhen khat le na ranpi rualpawl le na rante rualpawl lakih fatir cu Jehovah na Pathian hmaiah na ei pei. 24 Cule Jehovah na Pathian in thlawsuah a lo pek tikah, na fehnak ding cu na hrangah a hla tuk ih, Jehovah in a hmin retnak ding a hril mi hmun cu na hnen ihsin a hlat tuk ruangah ṭhen hra ṭhen khat na phur thei lo asile, 25 cumi cu tangka ah na thleng pei, na kut in paisa na keng pei ih, Jehovah na Pathian ih a hril mi hmun ah na feh pei. 26 Cule cuih paisa cu na thinlung ih a hiar mi pauhpauh hrangah: câw simaw, tuu simaw, sabitzu simaw, zureu simaw, na thinlung ih a hiar mi pauhpauh hrangah na hmang pei. Jehovah na Pathian hmai, cu tawkah na ei pei ih, nangmah le na sungkua cu lungawiaipuangin nan um pei. 27 Na khawpi kăwtkapawl sungih Levi-mi cu na thlauthla lo pei, ziangahtile anih cun na zawngah covo a nei lo ih, ro khal a nei fawn lo.\\n28 «Kum thumnak a cem tinten, cuih kum ih na ṭuan rahsuah ihsin ṭhen hra ṭhen khat cu na la pei ih, na khawpi kăwtka sungah na khawl pei. 29 Cule na khawpi kăwtkapawl sungih a um mi, Levi-mi, na zawngih covo le ro nei lo, mikhual le pa nei lo le nuhmei pawl kha an ra ding ih an ei ding, cule an khawp ding. Cutin Jehovah na Pathian in na tuah mi na kut hnaṭuan hmuahhmuah ah thlawsuah a lo pe ding.\\n1 «Kum sarih a kim tinten leiba awlhnak na pe pei. 2 Cule himi hi leiba awlhdān cu a si: a innhnen hnenah thil a cawihtu kip in cumi cu a awlh pei, a innhnen asilole a unaupaih hnenin cumi cu a cawh nawn lo pei, ziangruangahtile cumi cu Jehovah ih leiba awlh kum tiih kawh a si. 3 Ram dang mi ta cu na cawh thei. Asinan na unaupa in a lo bâk mi cu na awlh pei.\\n4 «Sikhalsehla Jehovah in cuih ram ah mal a lo sawm tengteng ding ruangah, nanmah lakah mifarah pakhat hman an um lo ding. Jehovah na Pathian in ro ih na lâk dingah cuih ram cu a lo pe. 5 Tuihni ih thu ka lo pek mi hi thupekpawl hmuahhmuah fimkhur zetih thlun dingah Jehovah na Pathian aw ṭhateih na ngaithlak lawngah cumi cu a cang ding. 6 Ziangahtile Jehovah na Pathian in a rak lo tiamkam vekin a lo thlawsuah ding. Miphun tampi hnenah na cawih ding, asinan nang cun na cawi lo ding. Miphun tampi na uk ding, asinan annih cun an lo uk lo ding.\\n7 «Jehovah na Pathian ih a lo pek mi na ram ih na akhawpipawl lakih pakhat khat sungah, nanmah lakah na unaupawl lakih mi pakhat farah a um asile, cuih na unau farahpaih hnen ihsin na thinlung na hakter lo pei ih, na kut na sûp fawn lo pei, 8 cuhnakin a hnenah na kut saupin na suah pei ih, a ṭul mi pauhpauh, a ṭul mi hrangah haidaih ko siang zetin na cawih pei. 9 Ralring aw, culole na thinlung sungah ruahnak sualrál lutin, ‹A kum sarihnak, leiba awlh kum a nâi thlang,› tiin na unau farahpa mitkemin zianghman pe loin na um pang ding, cule anih cu nangmah dokalhin Jehovah hnenah a ausuak ding ih, cumi cu na hrangah sual ah a cang pang ding. 10 Amah cu na pe tengteng pei ih, amah na pek tikah na thin a na lo pei. Ziangruangahtile hi thil ruangah sokhaw Jehovah na Pathian in na hnaṭuan hmuahhmuah le na kut na retnak pauhpauh ah thlawsuah a lo pek ding. 11 Ziangahtile na ram ihsin mifarah an cem dah lo ding. Curuangah na hnenah, ‹Na ram sungih um na mifarah le na mitlasam, na unaupa hnenah na kut saupin na suah tengteng pei,› tiih thu ka lo peknak a si.\\n15:7a khawpipawl lakih pakhat khat: Hebru ah cun «kulh kăwtka sungah» ti a si.\\n12 «Na unau, Hebru mipa, asilole Hebru nunau kha na hnenah an rak zuar ih, kum ruk sung a lo rĕn asile, a kum sarihnak ah amah cu na hnen ihsin na suakzalenter pei. 13 Cule na hnen ihsin amah na zalenter tikah, kut lawngin na suakter lo pei. 14 Na rante rual lak ihsin, na hruihhmun ihsin, na sabit sawrkhur ihsin siang zetin amah na pe pei. Jehovah na Pathian in a lo thlawsuah mi sung ihsin amah na pe pei. 15 Izip ram ah sál na rak si ih, Jehovah na Pathian in a rak lo tlen a si ti kha na máng pei. Curuangah tuihni ah hi thil hi thu ka lo pe a si.\\nDamsung Sál Sinak\\n16 «Cule hitin a si ding, nangmah le na sungza a lo duhdawt hai ruangah le na hnenih a hmuingil ruangah, ‹Ka lo suahsan lo ding,› a lo ti asile, 17 thirzúm na la pei ih sângka sansiah ah a hna na vit pei. Cule anih cu na siahhlawh a si kumkhua ding a si. Na siahhlawh nunau par khalah cuvek thothoin na tuah pei. 18 Na hnen ihsin sál na zalenter tikah thil har vekah na ruat lo pei. Ziangahtile anih cun hlawhfa-ih alet in kum ruk sung hna a lo ṭuansak zo. Cun Jehovah na Pathian in na tuah mi hmuahhmuah ah a lo thlawsuah ding.\\nSumhnám Fatir hrang Dān\\n19 «Na ranpi rual le na rante rual lak ihsin fatir a pa hmuahhmuah cu Jehovah na Pathian hrangah na serhhran pei. Na ranpi fatir thawn ziang hna hman na ṭuan lo pei ih, na rante fatir hmul khal na met fawn lo pei. 20 Cumi cu nangmah le na sungkua in kum khat hnu kum khat Jehovah ih hril mi hmun ah Jehovah na Pathian hmaiah na ei pei. 21 Cule cumi rannung in himlonak pakhat a nei ih, a ke a bái simaw, a mit a caw simaw himlonak besia pakhat khat a neih asile, cumi cu Jehovah na Pathian hnenah raithawinak ah na hmang lo pei. 22 Na khawpikulh kăwtkapawl sungah cumi cu na ei pei. Sakhi le zuknêng sa ei vekin mithiang lo le mithiang in an ei veve pei. 23 A thisen lawngte cu na ei lo pei. Cumi cu leilung parah tidai vekin na thle pei.\\n1 «Abib thla kha serhhran awla, Jehovah na Pathian hrangah Lanta Puai hmang aw. Ziangahtile Abib thla sungah Jehovah na Pathian in zan ah Izip ram ihsin a lo hruaisuak. 2 Curuangah Jehovah na Pathian hrangih Lanta Puai thawinak cu na rante rual le na ranpi rual ihsin, Jehovah na Pathian in a hmin cēnnak dingih a hril mi hmun ah na hlan pei. 3 Cumi cu thilnu telh mi sang thawn na ei lo pei. Izip ram ihsin hmanhmawh zetin na ra suah ruangah zăwnzaihnak sang ti mi thilnu telh lo sang thawn ni sarih sung Lanta Puai raithawinak na ei pei. Cutin na damsung hmuahhmuah ah, Izip ram ihsi na ra suah ni na cîng ringring thei ding. 4 Cule na ramkulh sung hmuahhmuah ah ni sarih sung na hnenah thilnu hmuh a si lo pei ih, a ni khatnak zan lamih na raithawinak sa ziangkhal a thaizing tiang na tāngter fawn lo pei.\\n5 «Lanta Puai raithawinak cu Jehovah na Pathian ih a lo pek mi khuitawk akhawpi hmanah na hlan lo pei. 6 Cuhnakin Jehovah na Pathian in a hmin cēnnak dingih a hril mi hmun, cu tawkah Izip ram ihsin na suah tikcu, nitlak zawng, zan lamah Lanta Puai rai na thawi pei. 7 Cule cumi cu Jehovah na Pathian ih a hril mi hmun ah na rawh pei ih na ei pei. Cule zing ah na kir pei ih, na puanthlampawl ah na feh pei. 8 Ni ruk sung thilnu telh lo sang na ei pei ih, a ni sarihnak ah Jehovah na Pathian hrangah tawnkhawmawknak hleice a um pei. Cuih ni ah ziang hna hman na ṭuan lo pei.\\n16:5a khawpi: Hebru ah cun «kulh kăwtka sungah» ti a si.\\n9 «Nangmai hrangah zarh sarih na siar pei. Thlairawl dīng lai parih favah na thluah thăwk ihsin zarh sarih tiang siar na thăwk pei. 10 Cuṭhehin Jehovah na Pathian hrangah Zarhkar Sarih hnu Puai na hmang pei. Cun Jehovah na Pathian ih a lo thlawsuahdān izirin na kut ihta lungpuak thawhhlawm a daihtawkin na pe pei. 11 Jehovah na Pathian in a hmin cēnnak dingih a hril mi hmun ah, Jehovah na Pathian hmaiah, nangmah, na fapa le na fanu, na siahhlawh mipa le na siahhlawh nunau, na khawpi kăwtkapawl sungih um Levi-mi, nan lakih um mikhual le pa nei lo le nuhmei pawl thawn lungawiaipuangin na um pei. 12 Cule Izip ah sál na rak si ti kha cîng ringring awla, hi sakhaw dānpawl hi fimkhurten na thlun pei.\\n13 «Na hruihhmun ihsin le na sabit sawrkhur ihsin na khawm ṭheh tikah, Bûkte Puai ni sarih sung na hmang pei. 14 Cule na puai ah cun nangmah le na fapa le na fanu, na siahhlawh mipa le na siahhlawh nunau le na khawpi kăwtkapawl sungih a um mi Levi-mi, mikhual le pa nei lo le nuhmei thawn lungawiaipuangin na um pei. 15 Ni sarih sung Jehovah ih a hril mi hmun ah Jehovah na Pathian hnenah a hleicein puai na hmang pei. Ziangruangahtile Jehovah na Pathian in na ṭuan rahsuah mi hmuahhmuah ah le na kut hnaṭuan hmuahhmuah ah a lo thlawsuah ding, cutin lungawiaipuangin na um taktak ding.\\n16 «Na mipapawl hmuahhmuah cu kum khat ah vei thum Jehovah na Pathian hmaiah, a hril mi hmun ah Thilnu telh lo Sang Puai, Zarhkar Sarih hnu Puai le B��kte Puai pawl ah an ra lang pei. Jehovah hmaiah kut lawngin an ra lang lo pei. 17 Jehovah na Pathian in na hnenih a lo pek mi thlawsuah izirin, mi kip anmai tithei tawk cio in an pe pei.\\n18 «Jehovah na Pathian ih a lo pek mi, na khawpipawl hmuahhmuah ah, na hnámpawl zulhin thuṭhentupawl le hotupawl na ruat pei. Cule annih in thuṭhennak dik in mi senpi thu an ṭhensak pei. 19 Diknak na merhkâwi lo pei ih mi thleidăn na nei lo pei. Nawhthuh cun mifim mit a cawter ih, midingfel ṭawngkampawl a merhkâwiter ruangah nawhthuh na la fawn lo pei. 20 Diknak rori lawng na dawi pei, cutin na nungdam ding ih, Jehovah na Pathian ih a lo pek mi ram cu ro ah na co ding.\\nMilem Biaknak Hrial Aw\\n21 «Nangmah hrangah Jehovah na Pathian hrangih biakṭheng na dawl mi kiangah Asherah dingah nangmai hrangah ziang thingkung hman na phun lo pei. 22 Jehovah na Pathian ih a huat mi ṭhuamserh na dĭn lo pei.\\n1 «Jehovah na Pathian hnenah sawisel ding le himlonak pakhat khat nei mi câwpa simaw, tuu simaw in rai na thawi lo pei, ziangahtile cumi cu Jehovah na Pathian hmaiah fihnungza a si.\\nMilem Biapawl Dāntatnak\\n2 «Jehovah na Pathian ih a lo pek mi na akhawpipawl lakih pakhat khat ah, Jehovah na Pathian mithmuhah a thukham pahbălin a rak sualrál mi mipa pakhat asilole nunau pakhat kha, 3 thu ka rak lo pek lo mi, pathian dangpawl hnenah rak feh in an rian ih, cupawl simaw, ni simaw, thlapi simaw, van ih thilmak rual lakih pakhat khat simaw an bia ti nan lakah hmuh a si ih, 4 cumi cu an lo sim ih na hna ih na theih asile, taima zetin na zingzăwi pei. Cule ngai hnik, cuvek thil fihnungza Israel ram ih tuah mi cu a dik ngai ih, a fiangfel ngai asile, 5 cuih thil sualrál a tuahtu mipa asilole nunau cu na khawpikulh kăwtkapawl ah na hruaisuak pei ih cuih mipa asilole nunau cu lungto in na dengthat pei. 6 Theihpitu pahnih asilole pathum ih theihpinak ih thitlak cu thah a si pei. Theihpitu pakhat ih theihpinak cun amah cu thah a si lo pei. 7 Cu pa parah theihpitupawl in that dingin an kut an thlak hmaisabik pei ih, cu hnuah mi senpi in an kut an thlak ding a si. Cutin nan lak ihsin thil ṭhalo na hlorálter pei.\\n17:2a khawpipawl lakih pakhat: 15:7 simfiangnak zoh aw.\\nPuithiam le Thuṭhentu ih Thuṭhennak\\n8 «Thisen suahnak pahnih karlak thu, tazacuaiaw pahnih karlak thu, hriamhma baihawknak pahnih karlak thu ah na khawpi kăwtkapawl sungih thuhla buaipawl thuṭhen dingah na hrangih a har tuk mi thuhla a suak asile, na tho pei ih, Jehovah na Pathian ih a hril mi hmun ah na fehso pei. 9 Cule puithiampawl, Levi-mipawl le cuih cān ih thuṭhentu hnenah na feh pei ih na răwn hai pei. Annih in thuṭhennak ih thurelcatnak cu na hnenah an lo thăn ding. 10 Jehovah in a hril mi cuih hmun ah na hnenih thurelcatnak an thăn bangtukin na tuah pei. Cule an lo khihhmuh mi hmuahhmuah bangtukih tuah dingah na fimkhur pei. 11 An lo khihhmuh mi thurelcatnak dān bangin, an lo sim mi thuṭhennak bangtukin na tuah pei. Na hnenih an thăn mi thurelcatnak ihsin vawrh lamah simaw, keh lamah simaw na pial lo pei. 12 Cule hngal zetih a cāngvaitu le Jehovah na Pathian hmaiih rawngbawl dingah cutawk ih a dingtu puithiam asilole thuṭhentu a ngaihsak duh lo tupa, cu pa cu a thi pei. Cutin Israel lak ihsin thil ṭhalo na hlorálter pei. 13 Cule mi senpi hmuahhmuah in hna in an thei ding ih an ṭih ding, cule hngal zetin an cāngvai nawn lo ding.\\nSiangpahrang hrang Dān\\n14 «Jehovah na Pathian ih a lo pek mi ram ah na thleng ih, cumi cu na va la ih, a sungih na cēn ih, ‹Ka kimvelih a um mi miphunpawl hmuahhmuah vekin ka tlunah siangpahrang ka ret ding,› na ti tikah, 15 Jehovah na Pathian ih a hril mi siangpahrang pakhat na tlunah na ret taktak ding. Na unaupawl lak ihsin mi pakhat kha na tlunih siangpahrang ah na ret pei. Na unaupa a si lo mi, ram dang mi kha na tlunah na ret lo pei. 16 Asinan amai hrangah rángpawl a karhzaiter lo pei ih, rángpawl karhzaiter dingah mi senpi kha Izip ram ah kir ko a tuah hai fawn lo pei. Ziangahtile Jehovah in na hnenah, ‹Cuih zin ihsin na kirsal lo pei,› tiah a lo ti. 17 Amai hrangah nupi a karhzaiter fawn lo pei, culole a thinlung a pial pang ding. Amai hrangah sui le ngun khal nasatukin a karhzaiter fawn lo pei.\\n18 «Cule hitin a si ding, a siangpahrang tokham parih a to tikah, puithiampawl, Levi-mipawl hmai ihta dān ngansâwng mi kha amai hrangah cazual pakhat sungah a ngan pei. 19 Cumi cu a hnenah a um pei ih, a damsung hmuahhmuah cumi cu a siar pei. Cutin Jehovah a Pathian ṭihzah a zir ding ih hih dān le hih sakhaw dānpawlih kamsuakthupawl hmuahhmuah thlun dingin a fimkhur ding. 20 Cutin a unaupawl tlunah a thinlung a puarthau lo ding ih, thupekpawl ihsi khalin vawrh lamah simaw, keh lamah simaw a pial lo ding. Cutin Israel-mipawl lakah le a uk mi ram ah amah le a tefapawl thawn an nunkhua a sau ding.\\nPuithiam hrang Thawhhlawm\\n1 «Puithiampawl, Levi-mipawl le Levi hnám hmuahhmuah in Israel-mipawl zawngah covo le ro an nei lo. Annih cun meisa ih ur mi Jehovah-ih thilhlănpawl le a covo an ei pei. 2 Curuangah an unaupawl lakah ro an nei lo pei. An hnenih a rak sim hai vekin, Jehovah cu an ro a si.\\n3 «Cule raithawinak a hlantu mi senpi hnen ihsin puithiam covo ding cu hihi a si. Câwpa siseh, tuu siseh an hlăn tikah puithiam hnenah a liang, a khabepawl le a pumpi an pe pei. 4 Na thlairawl thar hmaisapawl le na sabitzu thar le na hriak thar le na tuupawl lakih hmul meh hmaisabik kha puithiam na pe pei. 5 Ziangahtile Jehovah na Pathian in na hnámpawl hmuahhmuah lak ihsin Jehovah hmin ih kumkhuain a rawngbawl dingih ding dingah amah le a fapapawl cu a hril a si.\\n6 «Cun Levi-mi pakhat cu Israel-mi hmuahhmuah lakih a cēnnak na akhawpipawl lakih pakhat khat ihsin a ra ih, a lungthin ih hiar mi hmuahhmuah thawn Jehovah ih hril mi hmun ih a rat asile, 7 cutawk Jehovah hmaiih a ding mi a unau Levi-mi hmuahhmuah vekin Jehovah a Pathian hmin in rawng a bawl ding a si. 8 A paih ro a zuar ih a ngah mi siartel loin, ei ding covo cu bangrepten an co pei.\\n18:6a khawpipawl lakih pakhat khat: 15:7 simfiangnak zoh aw.\\nMiphun dangpawl tidān Hrial Aw\\n9 «Jehovah na Pathian ih a lo pek mi ram na luh tikah, cuih miphunpawlih thil fihnungzapawl thlun dingin na zir lo pei. 10 Nan lakah a fapa simaw, a fanu simaw meisa fehtlăngtertu, tinzohthiam, aizohthiam, simsungthiam, dawithiam, 11 aizelthiam, thlarau kawhthiampawl, polpawl le mithikawhthiampawl pakhat hman hmuh a si lo pei. 12 Ziangahtile hi thilpawl a tuahtu hmuahhmuah cu Jehovah hrangah fihnungza a si. Cule hi thil fihnungzapawl ruangah Jehovah na Pathian in na hmai ihsin anmah cu a dawisuak hai a si. 13 Nangmah cu Jehovah na Pathian hmaiah sawihnăwm kâi lo na si pei. 14 Ziangahtile na va dawisuak ding mi hi miphunpawl cun thilcamthiam le aizohthiam an rak ngaithla. Asinan Jehovah na Pathian in na hrangah cuvekpawl cu a rak siang lo.\\nMosi Bangtuk Profet\\n15 «Jehovah na Pathian in na unaupawl hnen ihsin, nanmah sungin keimah vek Profet na hrangah a suakter ding. A ṭawngkam nan ngaithla pei, 16 Horeb ih punkhawm ni ih, ‹Jehovah ka Pathian aw cu theisal hlah ning, hi meisa rapthlak khal hmu nawn hlah ning, culole ka thi ding,› tiih na ti mi Jehovah na Pathian hnenih na dil mi hmuahhmuah bangtukin a cangsuak ding.\\n17 «Cule Jehovah in ka hnenah, ‹An rak sim mi cu a ṭha. 18 An unaupawl lak ihsin an hrangah nangmah vek Profet ka suakter ding ih, a kâ ah ka kamsuakthupawl ka ret ding. Cule a hnenih thu ka pek mi hmuahhmuah kha anih in an hnenah a sim ding. 19 Cule hitin a si ding, zokhal ka hmin ih a sim mi ka kamsuakthupawl a ngaithla lo tu cu phu ka hlâm ding.\\nProfet Dik Tahnak\\n20 ‹Asinan sim dingih amah thu ka pek lo mi ka hmin ih thusim ding a hngalpi zettu profet simaw, pathian dangpawl hmin ih a simtu simaw, cuih profet cu a thi ding a si,› tiah a ti. 21 Cule na thinlung sungah, ‹Jehovah ih a rak sim lo mi kamsuakthu a si ti ziangtin kan thei thei pei,› na ti asile, 22 profet pakhat in Jehovah hmin in thu a sim tikah, a sim mi thil cu a cangsuak lo ih, a tlamtlin fawn lo ah cun, cuih thil cu Jehovah ih a sim lo mi a si. Cumi cu cuih profet in hngal zetih a sim mi a si ih, amah cu na ṭih lo pei.\\n1 «Jehovah na Pathian in a lo pek mi ram rak neitu miphunpawl kha Jehovah na Pathian in a hlohralter hai ih, anmahpawl kha na dawisuak hai ih an khuapawl le an innpawl ih na cēn tikah, 2 Jehovah na Pathian in na lâk ding ih a lo pek mi na ram sungah na hrangah khawpi pathum na rethran pei. 3 Nangmai hrangah zinpipawl na timtuah pei, cule Jehovah na Pathian in ro ih na co dingih a lo pek mi na ramkulh sung kha hmun thum ah na ṭhen pei, cutin mi that pang tu pauhpauh cu tawkah an tlânlut thei ding.\\n4 «Cule hihi a hlanih huat cianak nei loin, tum lo piih a innhnen a thattu a nun theinak dingih cutawk ih a tlântu, mi that pang tupaih dinhmun a si ding. 5 Ṭhimnakah mi pakhat kha a innhnen thawn thing hau dingah tupi sungah an feh ih, thing hau dingin a hreitlung a văi zawngah a hreitlung fáng kha a hreiha ihsin a tlăwng. Cule a innhnenpa cu a denngah, cutin cu pa cu a thi. Cu pa cu hi khuapawl lakih pakhat khat ah a tlânlut ding ih, a nung ding. 6 Cuti a si lo ahcun thisen phuba latupa in a thinheng a săt laiah mi that pang tupa cu a dawi ding, cule lamzin a hlat ruangah a man ding ih, mi that pang tupa in hi hlanah a innhnenpa cu a rak huat lo ruangah, amah cu thitlak a si lo nân, a that pang ding. 7 Curuangah na hnenah, ‹Nangmai hrangah khua pathum rethran aw,› tiin thu ka lo pe a si.\\n8 «Cule Jehovah na Pathian in na pupápawl hnenih sia a rak săm vekin, na ramri a kauter ih, na pupápawl hnenih pe dingih a rak tiamkam mi ram a lo pek asile, 9 tuihni ih thu ka lo pek mi Jehovah na Pathian duhdawt ding le a lamzinpawl ih feh camcin ding, hi thupekpawl hmuahhmuah na thlun ih, na tuah hai asile, hih khua pathum hleiah a dang khua pathum na hrangah na bêt leh ding. 10 Culole ro dingah Jehovah na Pathian ih a lo pek mi na ram sungah mawh nei lo thisen suah a um pang ding ih, cuticun thisen suahnak mawh na parah a um pang ding.\\n11 «Asinan mi pakhat khat in a innhnen a hua ih, amah cu a bawhthup, a zuanhnawh ih thi dingin a vua, cutin cu pa cu a thi. Cule amah cu himi khuapawl lakih pakhat ah a tlanluh asile, 12 cu paih khua ih khaw upapawl in mi an thlah pei ih, cutawk ihsin cu pa cu an hruai pei. Cule cu pa cu thisen phuba latu hnenah an ap pei, cutin cu pa cu a thi ding. 13 Lainatnak mit in na zoh lo pei, cuhnakin Israel lak ihsin mawh nei lo thisen parih mawh cu na hlorálter sawn pei. Cutin na lam a tluang ding. 14 Jehovah na Pathian in nei dingih a lo pek mi ram ih na co ding mi na ro sungah, khuahlan upapawl ih an tuah cia mi na innhnen ramri lung na ṭhawn lo pei.\\n15 «Mawhsualnak pakhat khat asilole a sual tuah mi sualnak pakhat khat thuhla ah mi pakhat dokalhin theihpitu pakhat a ding lo pei. Theihpitu pahnih simaw, pathum simaw ih kâ ihsin thuhla cu hngehter a si pei. 16 Theihpitu dik lo in mi pakhat khat, thilsual tuah puhin a dīn asile, 17 cumi thubuai neitu cu an pahnih in Jehovah hmaiah le cumi laiih rawngbawltu puithiampawl le thuṭhentu hmaiah an ding pei. 18 Cule thuṭhentupawl in fimkhur zetin an zingzăwi pei ih, ngai hnik, cuih theihpitu cu a unau parih dik lo zetin thu a theihtertu theihpitu dik lo a si ahcun, 19 a unau parah tuah dingih a tum mi vekin amah parah na tuah pei. Cutin nan lak ihsin thil ṭhalo na hlorálter pei. 20 Cule a tāng lai mipawl in an hna in an thei ding ih, an ṭih ding, cule cuih hnu ihsin nan lakah cuvek thil ṭhalo an tuahsualsal nawn lo ding. 21 Lainatnak mit in na zoh lo pei. Nunnak aiah nunnak, mit aiah mit, ha aiah ha, kut aiah kut, ke aiah ke a si pei.\\n1 «Na ralpawl do dingah na fehsuak ih, rángpawl le ránglêngpawl le nangmah hnakih tamsawn miphun na hmuh tikah, cupawl cu ṭih hlah. Ziangahtile Izip ram ihsin a lo hruaisuaktu Jehovah na Pathian cu na hnenah a um a si. 2 Cun hitin a si ding, ral nan do zik thlang tikah, puithiam in a rak naih pei ih, mi senpi hnenah thu a sim pei. 3 Cule an hnenah, ‹Maw Israel, ngai hnik, tuihsun ah nan ralpawl nan do zik thlang. Zâm hlah uh, ṭih hlah uhla, hamhaih hlah uhla anmah ruangah nan thinphâng fawn hlah seh. 4 Ziangahtile Jehovah nan Pathian, nan zawngih a fehtu amah in nanmah lo rūn dingin nan hrangah nan ralpawl cu a do ding,› tiah a ti ding.\\n5 «Cun hotupawl in mi senpi hnenah, ‹Inn thar sak ih, cumi ap hrih lo tu an um maw? Va feh in a inn ah va kirsal seh, culole raldonak ah a thi pang ding ih, mi dang in cumi cu an ap pang ding. 6 Sabit hmuan a tuah naih a ei hrih lo tu an um maw? Va feh in a inn ah va kirsal seh, culole raldonak ah a thi pang ding ih, mi dang in cumi cu an ei pang ding. 7 Cule nunau pakhat nupi dingah ham ih, amahnu ṭhi hrih lo tu an um maw? Va feh in a inn ah va kirsal seh, culole raldonak ah a thi pang ding ih, mi dang in cu nu cu an ṭhi pang ding,› tiin an ti pei.\\n8 «Hotupawl in mi senpi hnenah thu simbêt hai sehla, ‹Miṭihhrut le zâm pa a um maw? Va feh in a inn ah va kirsal seh, culole amai thinlung vekin a unaupawlih thin a nau pang ding,› tiah an ti pei. 9 Cule hitin a si ding, hotupawl in mi senpi hnenih thu an sim ṭheh tikah, mi senpi hotu ah ralkap bawipawl an ruat pei.\\n10 «Khua pakhat do dingih na va naih tikah, cuih khua hnenah remnak thu phuang aw. 11 Cule hitin a si ding, na remnak thuphuan mi an cohlan ih, kăwtka an lo ăwn asile, cuih khawpi sungih hmuh mi mi senpi hmuahhmuah cu nangmai hrangih ṭuan dingin hranhramin na fial hai pei ih, nangmah an lo rian ding a si. 12 Cun cuih khua cun nangmah thawn remnak tuah loin, a lo do sawn ding asile, cuih khawpi cu na kulh pei. 13 Cule Jehovah na Pathian in cumi cu na kut ih a lo pek tikah, mipa hmuahhmuah ralnâm hriam in na that ṭheh hai pei. 14 Asinan nunaupawl, fanau tetepawl, sumhnámpawl le khaw sungih a um mi hmuahhmuah le cuih khaw ralthillawn hmuahhmuah cu nangmai hrangah na la pei. Cule Jehovah na Pathian ih a lo pek mi na ralpawlih rallâksum na ei pei. 15 Hi miphunpawlih khuapawl a si lo mi, nangmah thawi a hlat tuknak ih um khua hmuahhmuah parah hitivekin na tuah pei.\\n16 «Asinan Jehovah na Pathian in ro ih a lo pek mi hi miphunpawlih khuapawl parah cun thaw a nei mi zianghman a nungin na zuah lo pei. 17 Cuhnakin Jehovah na Pathian in thu a rak lo pek vekin, Heth-mi, Amor-mi, Kanaan-mi, Periz-mi, Hiv-mi le Jebus-mi pawl cu na hlorálter thluh hai sawn pei. 18 Culole an pathianpawl hrangih an tuah mi, an thil fihnungzapawl hmuahhmuah bangtukin tuah dingah an lo zirh ding ih, Jehovah nan Pathian lakah nan sual pang ding.\\n19 «Cun khaw pakhat la dingih na do laiah, cuih khua cu reipi na kulhkhŭm tikah, cutawk ih um mi thingkungpawl kha hreitlung ih hau-in na siatsuah hai lo pei. Cupawl ihta na ei thei asile, a kulhnak ih hman dingah cupawl cu na hau lo pei, ziangahtile lóram ih thingkung cu minung nunnak a si. 20 Rawl hrang ṭha thingkung an si lo ti na theih mipawl lawngte nangmah a lo dotu khua na lâk hlanlo, cuih khawpi kulhkhŭmnak saknak hrangah na siatsuah thei ih, na hau thei a si.\\nA Thattu Theih Lo Mi Mithi hrang Dān\\n1 «Jehovah na Pathian in la dingih a lo pek mi ram ah, a thattu zo a si ti theih lo mi, thah mi pakhat ramlak ah lum ih hmuh asile, 2 na miupapawl le na thuṭhentupawl an fehsuak pei ih, thah mi pa hnen ihsin a kimvel khuapawl hlat zât an tah pei. 3 Cule hitin a si ding, thah mipa a naihtubik khaw upapawl in hna ṭuan dah lo le hngawngkol bât dah lo mi câwla an la pei. 4 Cuih khaw upapawl cun câwla cu tidai luang rero lai mi kâwr ah an hruaithla pei. Cuih hmun cu lei leh dah lo mi le thlai cīn dah lonak hmun a si ih, cutawk kâwr ah câwla-ih hngawng cu an khiak pei. 5 Cun Levi fapa, puithiampawl in an va naih pei, ziangahtile annih cu Jehovah na Pathian in a hrangih rawngbawl dingah le Jehovah hmin ih thlawsuah pe dingah a hril mi an si. Anmai ṭawngkam in thubuai tinkim le tuahmawhawknak tinkim cu tifel a si pei. 6 Cule thah mipa a naihtubik khaw upapawl hmuahhmuah cun tikâwr ih a hngawng an khiah mi câwla parah an kut an khawlh pei. 7 Cun annih in an sâng pei ih, ‹Hih thisen hi kan kut ih suah mi a si lo ih, kan mit khal in a rak hmu fawn lo. 8 Maw Jehovah, na rak tlen mi na mi Israel parah sualkhuhthawinak tuahsak aw, mawh nei lo thisen suahnak mawh kha na mi Israel parah ret hram hlah,› tiah an ti pei. Cule thisen mawh hrangah an aiah sualkhuhthawinak tuahsak a si pei. 9 Cutin Jehovah mithmuhah a dik mi na tuah tikah, nan lak ihsin mawh nei lo thisen suahnak mawh kha na hlorálter ding.\\nRalkaih Nunau Ṭhitnak hrang Dān\\n10 «Na ralpawl do dingin na fehsuak ih, Jehovah na Pathian in na kut ah anmahpawl cu a lo pek ih, anmahpawl cu ralkaih ih na hruai hai tikah, 11 ralkaihpawl lakah nunau hmel ṭha na hmu, cule cu nu cu na nupi ih lâk dingah amah cu na ha a hiau, 12 cun cu nu cu na inn ah na hruai pei, cule a lu a ziat pei ih, a tínpawl tla a tán pei. 13 A ralkaihnak hnipuan a hlít pei ih, na inn ah a tāng pei, cule thla khat pumhlum a nu le a pa a sūn pei. Cu hnuah a hnenah na lut ding ih, a pasal na si ding, cule anih cu na nupi a si ding. 14 Cule hitin a si ding, cu nuih parah na lung a si lo asile, amah cu a duhnak ah na fehter pei, asinan amahnu cu paisa ah na zuar hrimhrim lo pei. Amah cu sál vekin na tuah lo pei, ziangruangahtile amahnu cu ningzakmualpho ko na rak tuah zo.\\nFatir Ro Co Dān\\n15 «Mi pakhat in nupi pahnih a nei ih, pakhat a duh ih pakhat a duh lo, cule cuih a duh mi le a duh lo mi an pahnih in fapa an hrinsak veve. Cule fapa fatir cu a duh lo mi nupi ih hrinsak mi asile, 16 hitin a si pei, a neih mipawl kha a fapapawl hnenih ro a zĕm ni ah, fatir taktak a si mi, a duh lo mi nuih fapa aiah a duh mi nuih fapa kha fatir sinak a pe thei lo. 17 Cuhnakin a duh lo mi a nupi-ih fapa kha fatir a si ti lăngternak ah a neih mi hmuahhmuah sung ihsin covo alet in a pe sawn pei. Ziangahtile amah cu a thazang hramthăwknak a si. Fatir sinak thuneihnak cu amai ta a si.\\nFapa Hél hrang Dān\\n18 «Mi pakhat in a paih aw simaw, a nuih aw simaw ngaithla duh lo fapa lungruh le helhmang a nei ih, nun an sim tikih a ngaithlak lo asile, 19 amah kha a nu le a pa in an kaibĕt pei ih, a khaw upapawl hnen, amai umnak khua kăwtka ah an hruaisuak pei. 20 Cule annih in a khaw upapawl hnenah, ‹Hih kan fapa hi lungruh le helhmang a si. Kan thu a lung lo, amah hi misăwkphăk le zu phâm a si,› tiah an ti pei. 21 Cun a khawmi mipa hmuahhmuah in amah kha lungto in an dengthat pei. Cutin nan lak ihsin thil ṭhalo nan hlorálter pei, cule Israel-mi hmuahhmuah in an thei ding ih an ṭih ding.\\n22 «Mi pakhat in thihnaktlak sual a tuah asile, thah a si pei ih, thing parah na thlai pei. 23 Ro dingah Jehovah na Pathian ih a lo pek mi ram na bawrhbanterlonak dingah a ruang cu thing parah zanvar a tâng lo pei, cuih ni ah amah cu na phum tengteng sawn pei, ziangahtile thing parih thlai mi cu Pathian camsiat mi a si.\\n1 «Na unaupaih câw simaw, tuu simaw a vâkhlo mi simaw na hmuh tikah, na umsan men lo pei. Cupawl cu na unaupa hnenah na hruaikirsal tengteng pei. 2 Cule na unaupa cu na kiangnaiah a um lo ih, cu pa cu na theih lo asile, cumi cu na inn ah na hruai pei, cule na unaupa in a hawl hlan sung na inn ah a um pei. Cun a hnenah na pesal pei. 3 Cuvek thothoin a lāk par khalah na tuah pei, cule a sinfen khalah na tuah pei. Na unaupaih thil hlo mi pauhpauh, cuih a hlohter mi na hmuh mi cu cuvek thothoin na tuah pei. Na umsan men lo pei.\\n4 «Na unaupaih lāk simaw, a câw simaw lamzin ih a tlu na hmuh tikah, na umsan men lo pei. Cupawl thoter dingah amah cu na bawm tengteng pei.\\n5 «Nunau in mipa thuamhnaw a hruk lo pei ih, mipa khal in nunau sinfen a hruk fawn lo pei. Ziangahtile cuvekih tuahtu hmuahhmuah cu Jehovah na Pathian hrangah fihnungza an si.\\n6 «Na hmai zintluan ah thingkung par simaw, lei ah a fanotepawl simaw, a tipawl thawi a um mi simaw vâte bu a um ih, a pinu in cuih a fanotepawl simaw, a tipawl simaw a ăwp lai asile, a fanote zawngah a pinu cu na la cih lo pei. 7 A pinu kha na thlah tengteng pei ih, a fanopawl kha nangmai hrangah na la pei. Cutin na lam a tluang ding ih, na nunkhua a sau ding.\\n8 «Inn thar na sak tikah, mi pakhat khat na inn par ihsin a tlak ih na sungkua parah thisen suahnak mawh na thlĕnlonak dingah, na inn tlun khuh kimvelah khamtu na tuah pei.\\n9 «Na sabit hmuan ah thlaici phun dangdang na cingrawi lo pei. Culole na rak cīn mi thlaici rah le na sabit hmuan rah an bawrhbang pang ding.\\n10 «Câwcang le lāk in lei na lettlang lo pei.\\n11 «Sahmul le patzai fêmte rawi ih tah mi sinfen na hruk lo pei.\\n12 «Na sĭn mi puan a kil pali ah a fêm na tuah pei.\\nThianhlimnak hrang Dān\\n13 «Mi pakhat in nupi a nei ih, a hnenah a lut, cule amah cu a hua, 14 cule cu nuih parah ningzakza thilpawl a puh ih, hminseter in, ‹Hi nu hi ka nei ih, a hnenih ka luh tikah fala him a sinak fiangtertu ka hmu lo,› a ti asile, 15 cuih fala-ih nu le pa in cuih fala, fala him a sinak fiangtertu kha an la pei ih, kulh kăwtka ih khaw upapawl hnenah an run keng pei. 16 Cule cuih fala-ih pa in, ‹Ka fanu hi hi pa hnenah a nupi dingah ka pe ih, amah cu a hua. 17 Cule ngai hnik uh, amahnuih thuhla ah, «Na fanu hi fala him a sinak fiangtertu ka hmu lo,» tiin ningzakza thilpawl a puh, asinan hipawl hi ka fanuih fala him a sinak fiangtertupawl an si,› tiah a ti pei. Cule cuih puan cu khaw upapawl hmaiah an pharh pei. 18 Cun khaw upapawl in cu pa cu an hruai pei ih dān an tat pei. 19 Cule cu pa cu ngun tangka shekel 100 an kuanter pei ih, falanuih pa hnenah an pek pei. Ziangruangahtile Israel fala him hnenah hminsiatnak a thlenter a si. Cule cu nu cu a nupi a si pei ih, cu nu cu a damsung hmuahhmuah aa mâk thei lo.\\n22:19a a mâk: A ṭawng hrampi ah dawihlo ti a si.\\n20 «Asinan cuih thil cu a dik ih, falanuih hrangah fala him a si ti fiangtertu hmuhsuah a si lo ahcun, 21 cuih fala cu a paih inn sângka ah an suahpi pei ih, cu nuih umnak khawmi mipapawl in cu nu cu lungto in an dengthat pei. Ziangruangahtile a paih inn sungah nunau-mipa sualnak tuahnak in Israel ram ah ningzahmualphoza thil a tuah. Cutin nanmah lak ihsin thil ṭhalo cu na hlorálter ding a si.\\n22 «Mi pakhat kha pasal a nei lai mi nunau thawn an ihtlang hmuh asile, cuih nunau a ihpitupa le a nunau, an pahnih in an thi pei. Cutin Israel ram ihsin thil ṭhalo cu na hlorálter pei.\\n23 «Pasal nei dingih an ham mi fala him pakhat kha mipa pakhat in khaw sungah a táwng ih a ihpi asile, 24 cute pahnih cu khawkulh kăwtka ah na hruaisuak hai pei ih, anmah cu lungto in na dengthat hai pei. Cuih falanu cu khaw sungah a um ko nân, a au lo ruangah le cu pa in a innhnenpaih nupi ningzakmualpho ko a tuah ruangah a si. Cutin nanmah lak ihsin thil ṭhalo cu na hlorálter ding a si.\\n25 «Asinan mi pakhat in nupi dingih ham mi fala kha ramlak ah a táwng, cu nu cu kaihrem tahratin a ihpi asile, a ihpitupa lawng a thi pei. 26 Asinan fala parah cun zianghman na tuah lo pei. Cuih fala parah thihnaktlak sual zianghman a um lo. Ziangahtile hih thubuai cu mi pakhat in a innhnenpa a zuanhnawh ih, a thah vek a si. 27 Ziangahtile cu pa cun cu nu cu ramlak ih a tawn mi a si, ham mi fala cu a rak au ko nân, amah runtu ding zohman an um lo.\\n28 «Mi pakhat in ham lo mi fala him a hmu ih a kaihrem ih a ihpi, cule annih cu hmuh an si le, 29 cu nu a ihpitupa in, cuih falanuih pa kha ngun tangka shekel 50 a pe pei. Cule cu nu cu anih in ningzakmualpho ko a tuah ruangah a nupi ah a cang pei. A damsung hmuahhmuah cu nu cu a mâk thei lo.\\n30 «Mi pakhat in a paih nupi a ṭhi lo pei ih, a paih puan zim a hlîp fawn lo pei.\\nMipi-umkhawmnak ih Tel Sian lo Mipawl\\n1 «Sŭtkuai ruangih tilper mi le a zahmawh tán mi cu Jehovah hrangih punkhawmnak ah a lut lo pei.\\n2 «Fasâwn cu Jehovah hrangih punkhawmnak ah a lut lo pei. San hratnak tiang hman Jehovah hrangih punkhawmnak ah a cithlahpawl zohman an lut lo pei.\\n3 «Ammon-mi le Moab rammi cu Jehovah hrangih punkhawmnak ah an lut lo pei. San hratnak tiang hman Jehovah hrangih punkhawmnak ah kumkhuain a cithlahpawl zohman an lut lo pei. 4 Ziangruangahtile Izip ram ihsin nan ra suah tikah lamzin ah ti le sang thawn an rak lo hmuak lo ih, nangmah camsiat dingah Mesopotamia ram Pethor khua ih um Beor fapa Balaam kha nangmah dokalhin an rak hlăn ruangah a si. 5 Sikhalsehla Jehovah na Pathian in Balaam cu a rak ngaithla duh lo, cuhnakin Jehovah na Pathian in a lo duhdawt ruangah, Jehovah na Pathian in camsiatnak cu na hrangah thlawsuah ah a cangter sawn a si. 6 Kumkhuain na damsung hmuahhmuah ziang tik hmanah an hrangah remdaihnak na hawlsak lo pei ih, an lamtluannak ding khal na hawlsak fawn lo pei. 7 Edom-mi na tĕn lo pei, ziangahtile anih cu na unaupa a si. Izip-mi na fih lo pei, ziangahtile amai ram ah khawtluang mi na rak si dah. 8 An hrin mi a san thumnak tefapawl cu Jehovah hrangih punkhawmnak ah an lut thei ding.\\n9 «Na ralpawl do dingah ralkappawl an fehsuak tikah, thil sualrál kip lak ihsin nangmah le nangmah kilhimaw aw. 10 Nan lakih mipa pakhat khat cu, zan ah a hnen ihsi a suak mi thil ruangah a thianglo asile, nan riahhmun khuarnak ihsin lengah a suak pei. Nan riahhmun khuarnak sung lamah a lut lo pei. 11 Asinan hitin a si ding, zan lam a thlen tikah, tidai in a khawlh aw pei, cule ni a tlak tikah riahhmun khuarnak ah a lut pei.\\n12 «Cuihhleiah riahhmun lengah na dailennak dingah hmun pakhat na nei pei. 13 Cule na ralthuam lakah hmanrua pakhat na keng cih pei ih, riahhmun khuarnak lengih na to tikah, cumi in na lai pei ih, na her pei, cule na zunpâwng kha na silh pei. 14 Ziangahtile Jehovah na Pathian cu nangmah runsuak dingah le na ralpawl na hnenih lo pe dingah na riahhmun sungah a vakkûal a si. Nan lakah a bāl mi pakhat khat a hmuh asile, nan hnen ihsin a kirhlo ding. Curuangah na riahhmun cu a thianghlim pei.\\n15 «A pu hnen ihsin na hnenih a ra tlânsuaktu sál cu a pu hnenah na pekirsal lo pei. 16 Anih cun amai duhnak hmun, na khawpipawl lakih pakhat khat sungah amai umnak ding a hril thei ih, nan lakah a cêng thei. Amah cu na palbĕt lo pei.\\n17 «Israel fanupawl lakah sakhaw hlawhhlâng an um lo pei ih, Israel fapapawl lak khalah sakhaw hlawhhlâng an um fawn lo pei. 18 Hlawhhlâng hlawhmanpawl siseh, auico hlawhman siseh, Jehovah na Pathian inn ah thutiam thawhhlawm pakhat khat hrangah na keng lo pei. Ziangahtile hite pahnih cu Jehovah na Pathian hrangah fihnungza an si.\\n23:18a uico: Biaknaksakhua thawi pehtlaiaw mi mipa hlawhhlâng a si. An biaknaksakhua temple ah an um ṭheu.\\n19 «Na unaupa hnenah a ṭhangin na cawih lo pei. Paisa simaw, rawl simaw thil pakhat khat a ṭhangin na cawih lo pei. 20 Ram dang mi hnenah a ṭhangin na cawih thei, asinan la dingih na luhnak ram ah na kut ṭuan mi hmuahhmuah ah Jehovah na Pathian in a lo thlawsuahnak dingah, na unaupa hnenah a ṭhangin na cawih lo pei.\\n21 «Jehovah na Pathian hnenih thutiam na tuah tikah, cumi tlamtlingter dingah na tlai lo pei. Ziangahtile Jehovah na Pathian in cumi cu na hnenah a lo hlâm tengteng ding ih, cumi cu na hrangah sual a si ding. 22 Asinan thutiam tuah na sūpawk asile, cumi cu na hrangah sual a si lo ding. 23 Na hmur ihsin a rak suak zo mi cu tuahsuak dingin na fimkhur pei, ziangahtile Jehovah na Pathian hnenah na kâ in na rak tiamkam mi cu nangmai duhhrilnak in thu na rak tiam a si.\\n24 «Na innhnen sabit hmuan ih na feh tikah, sabit rahpawl cu na duhtawkin khawp ko na ei thei, asinan na bawm sungah cun na săn lo pei. 25 Na innhnen thlairawl ding lai ló ih na feh tikah, a vuipawl cu na kut in na sik thei, asinan na innhnen thlairawl ding lai parah favah na hmang lo pei.\\n1 «Mi pakhat in nupi a nei ih, a ṭhit tikah, hitin a si, cu nu ah thianhlimlonak a rak hmuhsuak ruangah cu nu in cu paih mit ah duhsaknak a táwng lo. Cule cu nuih hnenah cu pa cun mâknak ca a ngan ih, cumi cu cu nuih kut ah a ret, cule cu nu cu a inn ihsin a thlahsuak. 2 Cu nu cu cu paih inn ihsin a păwksuak, cule a feh ih, a dang mi pakhat ih nupi ah a cang.\\n3 «A pasal neta in cu nu cu a hua ih, a hnenah mâknak ca a ngan, cumi cu cu nuih kut ah a ret ih, a inn ihsin a thlahsuak simaw, nupi ih a rak neitu a pasal neta a thi simaw asile, 4 cu nu a bawrhban hnuah cun a nupi si dingah amah mâktu a pasal hmaisa in cu nu cu a neisal thei lo. Ziangahtile cumi cu Jehovah hmaiah fihnungza a si. Ro dingih Jehovah na Pathian ih a lo pek mi ram ah sual na keng lo pei.\\n5 «Mi pakhat in nupi thar a ṭhit tikah, ral do dingah a fehsuak lo pei ih, hnaṭuan pakhat khat khalah ṭuanvo pek a si lo pei. Anih cu inn ah kum khat sung a âwl pei ih, a rak ṭhit mi a nupi hnenah lungawiaipuannak a thlĕn pei.\\n6 «Zohman in kămawknak hrangah riallung pumhlum simaw, riallung tlunta simaw an la lo pei, ziangruangahtile kămawknak hrangah mi pakhat nunnak a laksak vek a si ding.\\n7 «Mi pakhat in Israel tefapawl lakih a unau pakhat khat a ru ih, cu pa cu sál vekih a tuah simaw, a zuar simaw hmuh asile, a rutupa cu a thi ding a si. Cule nan lak ihsin thil ṭhalo cu na hlorálter pei.\\n8 «Phārnathri thuhla ah ralring aw, puithiam a si mi Levi-mipawlih an lo zirh ding mi hmuahhmuah bangtukin ṭha zetih thlun dingin fimkhur uh. Anmah thu ka rak pek vekin, tuah dingah nan fimkhur pei. 9 Izip ram ihsin nan suah tikah, lamzin ah Miriam parah Jehovah na Pathian in ziang a tuah ti kha máng ringring aw.\\n10 «Na innhnen hnenah thil pakhat khat na cawih tikah, a kămawknak va la dingin a inn ah na lut lo pei. 11 Nang cu lengah na ding pei ih, thil na cawih mipa in kămawknak cu lengah na hnenah a rak keng pei. 12 Cule cu pa cu a farah asile, a kămawknak cu zanvar na hreng lo pei. 13 A kămawknak cu ni a tlak tikah amai hnenah na khirhsal tengteng pei, cutin anih cu amai puan sungah a it thei ding ih thlawsuah a lo pe ding. Cule cumi cu Jehovah na Pathian hmaiah na hrangah dingfelnak a si ding.\\n14 «Na unaupawl lakih pakhat simaw, na khawpi kăwtka sungih na ram ih um khawtluang mipawl lakih pakhat simaw, mifarah le mitlasam hlawhfa cu na palbĕt lo pei. 15 A hlawhmanpawl cu ni tin na pe pei ih, ni in tlâkpi hlah seh. Ziangahtile amah cu mifarah a si ih, cumi cu a hngahhlap mi a si. Culole Jehovah hnenah nangmah dokalhin a ausuak pang ding ih, cumi cu na hrangah sual a si pang ding.\\n16 «Palepawl cu an fātepawl aiah thah an si lo pei ih, fātepawl khal an palepawl aiah thah an si lo pei. Mi pakhat cu amai bul sual ruangah thah a si pei.\\n17 «Ram dang mi le pa nei lo pawlih phu thuṭhennak cu na merhkâwi lo pei ih, kămawknak ah nuhmei sinfen na la fawn lo pei. 18 Asinan nangmah cu Izip ram ah sál na rak si dah ih, cutawk ihsin Jehovah na Pathian in a rak lo tlen ti kha máng ringring aw. Curuangah hi thil hi tuah dingah thu ka lo pe a si.\\n19 «Na ló ih na thlairawl na ah tikah, ló ah fângtel na hngilh pang asile, cumi la dingah na kirsal lo pei. Jehovah na Pathian in na kut hnaṭuan hmuahhmuah a lo thlawsuah theinak dingah, cumi cu ram dang mi, pa nei lo le nuhmei pawl hrangah a si ding a si. 20 Na olif kungpawl na athawi tikah, a hngepawl kha na vawbêt lo pei. Cumi cu ram dang mi, pa nei lo le nuhmei pawl hrangah a si ding a si. 21 Na sabit hmuan ih sabit rahpawl na lawh tikah, hnu na zulhsal lo pei. Cumi cu ram dang mi, pa nei lo le nuhmei pawl hrangah a si ding a si. 22 Cule nangmah cu Izip ram ah sál na rak si dah ti kha na máng ringring pei. Curuangah hi thil hi tuah dingah thu ka lo pe a si.\\n24:20a thawi: A rahpawl tla dingin an thawi.\\n1 «Mi taza an cuaiawk ih, thuṭhennak ih an thlen asile, thuṭhentupawl in an thu an ṭhensak pei ih midingfel cu thiam an coh ding ih, misualrálpa cu thiamlo an coh ding. 2 Cule hitin a si ding, misualrálpa kha vuaktlak asile, thuṭhentu in cu pa cu a itter pei ih, amai hmaika-ah, a mawhdān izirin ziangmaw zât vuak a si pei. 3 Vei 40 a vaw pei ih, a vawbêt nawn lo pei, culoahcun thuṭhentu in hi hnakih tam vei tampi a vaw pang ding ih, na unaupa cu na mithmuhah ningzakmualphoin a um pang ding.\\n4 «Câwcang in thlairawl a cīl laiah a hmur na ṭem lo pei.\\n5 «Unau mipapawl cu hmunkhatah khua an sa, an lakih pakhat cu a thi ih, fapa a nei lo, a thi mi paih nuhmei cu sungkua leng, mi dang neihter a si lo pei, a pasalih unaupa cu a hnenah a lut pei ih, cu nu cu a nupi ah a ṭhi pei. Cule cu nu hnenah a pasalih unaupaih ṭuanvo a tuahsuak pei. 6 Cule hitin a si ding, a hrin mi fapa fatir cu a thi mi a unaupaih hmin hrangah a ding ding, cutin Israel-mipawl lakah a hmin thaihloh a si lo ding.\\n7 «Asinan cu pa cun a unaupaih nupi cu a ṭhi duh lo asile, a unaupaih nupi cu khawpikulh kăwtka ih upapawl hnenah a hung fehso pei ih, ‹Israel ram ah a unaupa hrangah hmin pakhat dĭn ding ka pasalih unaupa in a êl. Pasal unaupaih ṭuanvo a ṭuansuak duh lo,› tiah a ti ding. 8 Cun a umnak khaw upapawl in cu pa cu an ko pei ih, an be pei. Asinan cu pa cu ṭangbĕt in, ‹Cu nu ka ṭhi duh lo,› a ti asile, 9 a unaupaih nupi cun upapawl hmaika-ah cu pa cu a ra naih pei ih, a kedam cu a ke ihsin a phawihsak pei, a hmaiah cil a phui pei, cule a sâng pei ih, ‹A unaupaih sungza dĭn duh lo tupaih parah hitivekih tuah a si pei,› tiah a ti pei. 10 Cule cu paih hmin cu Israel ram ah, ‹Kedam phawihsak mi paih sungza,› tiah kawh a si pei.\\n11 «Mi pahnih, mi pakhat le a unaupa, an sualaw ih, a thawitupaih kut ihsin a pasal run dingah pakhat deuhih nupi in a rak naih ih, a kut a suah ih a tilbawr in cu pa a kaih asile, 12 cu nuih kut cu na tansak pei, cu nu cu lainatnak mit in na zoh lo pei.\\n13 «Na dip sungah cuailung dangdang, a rit le a zâng na nei lo pei. 14 Na inn sungah atahnak dangdang, a tûm le a te na nei lo pei. 15 Jehovah na Pathian ih a lo pek mi ram ah na nunkhua a sau theinak dingah, cuailung kim le dik, tahnak kim le dik na nei pei. 16 Ziangahtile cuvek thilpawl a tuahtu hmuahhmuah, dingfel lo zetih a tuahtu hmuahhmuah cu Jehovah na Pathian hrangah fihnungza a si.\\n25:14a tahnak dangdang: A ṭawng hrampi ah cun, «efa khat le efa khat,» ti a si. «Efa» ti ṭawngfáng hi hi tawkah a tlangpi tahnak hrangih hman a si.\\n17 «Izip ram ihsin na ra suahnak lamzin ah Amalek in na parah ziang a tuah ih, 18 lamzin ah a rak lo táwng ih, thabāng le cau ih na um laiah, na dung lamih a um mi thazang nei lo pawl hmuahhmuah kha na dung lam ihsin ziangtin a lo do ti kha cîng ringring aw. Cule anih cun Pathian a ṭih lo. 19 Curuangah hitin a si ding, Jehovah na Pathian in ro ah la dingih a lo pek mi ram ah Jehovah na Pathian in na kimvelih ral hmuahhmuah lak ihsin cawlhhahdamnak a lo pek tikah, Amalek cīn ringring nak cu van rāng hnuai ihsin na thaihlo pei. Cumi cu na hngilh lo pei.\\nṬhen Hra Ṭhen Khat le Thlaithar\\n1 «Cule hitin a si ding, Jehovah na Pathian in ro ih a lo pek mi ram na thlen ih, cumi cu na la ih, na va cēn tikah, 2 Jehovah na Pathian ih a lo pek mi na ram ihsin na khawm ding mi, lei ih rahsuah mi hmuahhmuah lakih a hmaisabik lakih a hrekkhat na la pei ih, kho ah na ret pei, cule Jehovah na Pathian in a hmin cēnnak ah tuah dingih a hril mi hmun ah na feh pei.\\n3 «Cule cuih cān ih puithiam a si mi pa hnenah na feh pei ih, a hnenah, ‹Kanmah pe dingin Jehovah in kan pupápawl hnenih sia a rak săm mi ram ah ka lut zo tiah tuihni ah Jehovah na Pathian hnenah ka thăn a si,› tiah na ti pei. 4 Cun puithiam cun na kut ihsin kho kha a la pei ih, Jehovah na Pathian-ih Biakṭheng hmaiah a ṭhum pei. 5 Cule nang in Jehovah na Pathian hmaiah na sang pei ih, ‹Ka pa cu a thi cuahco mi Siria-mi a si, anih cu Izip ah a vung suk, cule mipum málte siin cu tawkah a vung cêng. Cule cu tawkah miphun pakhat, ropi, cak le tampi ah a vung cang. 6 Asinan Izip-mipawl in in tuahsia, in zawnzaiter ih kan parah a har zet mi sáltannak in tuarter. 7 Cun Jehovah kan pupápawlih Pathian hnenah kan ausuak ih, Jehovah in kan aw a thei, cule kan zăwnzaihnak le kan ṭuanbăngnak le in palbĕtnak pawl tla a hmu. 8 Cule Jehovah in Izip ram ihsin, kut cak, bân suahnak, ṭihnung rapthlak le hminsinnakpawl le mangbangzapawl hmangin in hruaisuak. 9 Anih in hi hmun ah in hruai ih, hi ram, hnawiti le khuaitizu luannak ram hi in rak pe. 10 Cule atu ah, ngai hnik, Maw Jehovah, keimah i pek mi leiram ih rah hmaisabik ka rak keng a si,› tiah na ti pei. Cun cumi cu Jehovah na Pathian hmaiah na ret pei ih, Jehovah na Pathian hmaiah na băwkkhup pei. 11 Jehovah na Pathian in nangmah le na sungza hnenih thil ṭha tinkim a rak lo pek mi parah nangmah cu Levi-mi le nan lakih um ram dang mi thawn lungawiaipuangin na um pei.\\n12 «A kum thumnak cu ṭhen hra ṭhen khat kum a si. Na ṭuan rahsuah ihsin ṭhen hra ṭhen khat hmuahhmuah na khawm ṭheh tikah, Levi-mi, ram dang mi, pa nei lo le nuhmei pawl na pe pei, cutin annih in na khawpi kăwtkapawl sungah an ei ding ih an puar ding. 13 Cun nang in Jehovah na Pathian hmaiah, ‹Ka inn ihsin thil thianghlimpawl ka rak ṭhawnhlo ih, thu i rak pek mi na thupekpawl hmuahhmuah bangtukin Levi-mi, ram dang mi, pa nei lo le nuhmei pawl ka rak pe fawn. Na thupekpawl cu ka pahbăl lo ih, ka hngilh hai fawn lo. 14 Lusûn ka si laiah cumi sung ihta zianghman ka ei lo ih, ka thianlo laiah cumi sung ihta zianghman ka ṭhawn fawn lo, cule mithi hrangah cumi sung ihta zianghman ka pe fawn lo. Jehovah ka Pathian aw ka ngaithla ih thu i pek mi hmuahhmuah bangtukin ka tuah. 15 Na umnak hmun thianghlim, van ihsin run zoh awla, na mi Israel le kan pupápawl hnenih sia na rak săm vekih in pek mi ram, hnawiti le khuaitizu luannak ram cu thlawsuah pe aw,› tiah na ti pei.\\n16 «Tuihni ah Jehovah na Pathian in hi sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl thlun dingah thu a lo pe a si. Curuangah nang cu cupawl thlun dingah na thinlung hmuahhmuah le na nunnak hmuahhmuah in na fimkhur pei. 17 Jehovah cu na Pathian a si tiin, a lamzinpawl zawh dingin le a sakhaw dānpawl, a thupekpawl, a cīn le dānpawl thlun dingin le a aw ngaithla dingin tuihni ah na phuang. 18–19 Jehovah in a lo tiamkam cia zo vekin nangmah cu a miphun hleice na si tiin le a thupekpawl hmuahhmuah na thlun ding le thangṭhatnak ah, hmin ah, upatnak ah, a rak sēmsuah mi miphun hmuahhmuah tlunah dinhmun sâng ih lo ret dingin le a rak sim zo vekin, Jehovah na Pathian hrangih miphun thianghlim na si ding tiin tuihni ah a phuang,» tiah Mosi in a ti.\\n1 Mosi in Israel upapawl thawn mi senpi hnenah, «Tuihni ih thu ka lo pek mi thupekpawl hmuahhmuah hi thlun uh. 2 Cule Jehovah na Pathian ih a lo pek mi ram ah Jordan nan tankai ni ah hitin a si ding, nangmai hrangah lung tumpi pi na phun pei ih, ṭhúng na hnih pei. 3 Jordan na tankai tikah, cuih lungpi pipawl parah cun hi dān thu hmuahhmuah hi na ngan pei. Cutin Jehovah na Pathian ih a lo pek mi ram, hnawiti le khuaitizu luannak ram ah Jehovah na pupápawlih Pathian ih a rak lo tiamkam vekin na lut ding. 4 Curuangah Jordan nan tankai tikah hitin a si ding, tuihni ih thu ka lo pek mi, hi lungtopawl hi Ebal Tlang parah nan phun pei ih, ṭhúng na hnih hai pei.\\n5 «Cule cu tawkah Jehovah na Pathian hrangah biakṭheng, lungtopawl ih tuah mi biakṭheng na dâwl pei. Cupawl parah thir hmanrua na hmang lo pei. 6 Jehovah na Pathian-ih biakṭheng kha ser lo mi lungto hlir in na dâwl pei. Cule cumi parah Jehovah na Pathian hrangah Meiur Thilhlănpawl na hlan pei. 7 Remnak Thilhlănpawl na that pei ih, cu tawkah na ei pei, cule Jehovah na Pathian hmaiah lungawiaipuangin na um pei. 8 Cule hi dān thu hmuahhmuah hi cuih lungtopawl parah fiang zetin na ngan pei,» tiah a ti.\\n9 Cun Mosi le Levi-mi puithiampawl in Israel-mi hmuahhmuah hnenah, «Maw Israel, daiten um awla, ngai aw, tuihni ah nangmah cu Jehovah na Pathian-ih miphun ah na cang zo. 10 Curuangah Jehovah na Pathian aw na ngaithla pei ih, tuihni ih thu ka lo pek mi a thupekpawl le a sakhaw dānpawl na thlun pei,» tiin thu an pe.\\nMalsawmnak le Camsiatnak\\n11 Cule cuih ni ah Mosi in mi senpi hnenah, 12 «Jordan nan tankai tikah, mi senpi thlawsuah pe dingah Simeon, Levi, Judah, Issakar, Joseph le Benjamin pawl hi Gerizim Tlang parah an ding pei. 13 Cule camsiatnak săm dingah Ebal Tlang ah Reuben, Gad, Asher, Zebulun, Dān le Naftali pawl hi an ding pei.\\nEbal Tlang ihsi Camsiatnak\\n14 «Cule Levi-mipawl in Israel mipa hmuahhmuah hnenah aw ring zetin, 15 ‹Jehovah hrangih fihnungza a si mi, zungthiam kut ih tuah mi, kher mi simaw, bur mi simaw milim a tuahtupa le a thupteih dintupa cu camsiat si seh,› tiah an sawn pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in an sâng pei ih, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n16 « ‹A pa simaw, a nu simaw a upat lo tu cu camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n17 « ‹A innhnenpaih ramri lung ṭhawntu cu camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n18 « ‹Lamzin ihsin mitcaw a pêngtertu cu camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n19 « ‹Ram dang mi, pa nei lo le nuhmei pawlih phu thuṭhennak a merhkâwitu cu camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n20 « ‹A paih nupi a ihpitu cu a paih puan zim a hlîp ruangah camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n21 « ‹Ṭilva phun khat khat thawi a ittlangtu cu camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n22 « ‹A farnu, a paih fanu simaw, a nuih fanu simaw a ihpitu cu camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n23 « ‹A nupi-ih nu a ihpitu cu camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n24 « ‹A thupteih a innhnen a thattu cu camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n25 « ‹Mawh nei lo that dingah nawhthuh a eitu cu camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\n26 « ‹Hih dān thu hmuahhmuah nunpinak ih a nĕmhnget lo tu cu camsiatin um seh,› tiah an ti pei. Cule mi senpi hmuahhmuah in, ‹Amen,› tiah an ti pei.\\nThulunnak ruangih Malsawm\\n1 «Cule hitin a si ding, tuihni ih thu ka lo pek mi a thupekpawl hmuahhmuah fimkhurteih thlun dingah, Jehovah na Pathian aw kha ṭhahnemngai zetih na ngaithlak asile, Jehovah na Pathian in leilung ih miphun hmuahhmuah tlunah dinhmun sâng ah a lo ret ding. 2 Cule Jehovah na Pathian aw na ngaithlak ruangah hi thlawsuahpawl hmuahhmuah hi na parah an thleng ding ih, a lo dawiman ding. 3 Khaw sungah thlawsuah na si ding ih, ramlak ah thlawsuah na si ding. 4 Na rilrah, na leiram rah, na sumhnám pungzai mi, na ranpi fano le na rante fano pawl cu thlawsuah an si ding. 5 Na kho le na sang nāwnnak khengkûm cu thlawsuah an si ding. 6 Na luh tikah thlawsuah na si ding ih, na fehsuak tikah thlawsuah na si ding.\\n7 «Nangmah lo do dingih ra, na ralpawl cu Jehovah in na hmaiah a duaiter hai ding. Nangmah do dingah lamzin pakhat in an ra ding ih, lamzin pasarih in na hmaiah an zâm ding. 8 Jehovah in na rawl innpawl le na kut hnaṭuan hmuahhmuah ah na hrangah thlawsuahnak thu a pe ding ih, Jehovah na Pathian ih a lo pek mi ram ah a lo thlawsuah ding.\\n9 «Jehovah na Pathian thupekpawl na thlun ih, a lamzinpawl na zawh asile, na hnenah sia a rak săm vekin, Jehovah in amah hrangih miphun thianghlim ah a lo dĭnhnget ding. 10 Cun leilung miphun hmuahhmuah in Jehovah hmin putu na si kha an hmu ding, cule an lo ṭih ding. 11 Jehovah in na pupápawl hnenah nangmah lo pe dingih sia a rak săm mi ram ah, na rilrah, na sumhnám pungzai mi, na leiram rahpawl ah Jehovah in a tawr a tawrin thil ṭha a lo pe ding. 12 Jehovah in na ram ah a tikcu teih ruah surter dingah le na kut hnaṭuan hmuahhmuah ah lo thlawsuah dingin a hlawnthil ṭha khawlnak, vanpawl, a lo ăwnsak ding. Miphun tampi na cawih ding, asinan nang cun na cawi lo ding. 13 Cule tuihni ih thu ka lo pek mi, Jehovah na Pathian thupekpawl hi na ngaithla ih, cupawl thlun dingih na fimkhur asile, Jehovah in mei si loin lu ah a lo tuah ding ih, nang cu hnuaiah si loin tlun hlirah na um ding. 14 Cule anmah rian dingah pathian dangpawl dung thlun dingah, tuihni ih thu ka lo pek mi kamsuakthupawl lakih pakhat khat ihsin vawrh lamah simaw, keh lamah simaw na pial lo pei.\\nThulunlonak ruangih Camsiatnak\\n15 «Asinan hitin a si ding, tuihni ih thu ka lo pek mi, a thupekpawl le a sakhaw dānpawl hmuahhmuah fimkhurteih thlun dingah, Jehovah na Pathian aw na ngaithlak lo a si ahcun, hi camsiatnakpawl hmuahhmuah hi na parah a thleng ding ih, a lo dawiman ding. 16 Khaw sungah camsiat na si ding ih, lóram ah camsiat na si ding. 17 Na kho le na sang nāwnnak khengkûm cu camsiat an si ding. 18 Na rilrah le na leiram rah, na ranpi fanote te le na rante fanote te pawl cu camsiat an si ding. 19 Na luh tikah camsiat na si ding ih, na fehsuak tikah camsiat na si ding.\\n20 «Thil sualrálpawl na tuahnak in keimah in tlansan ruangah tuah dingih na kut na thlaknak hmuahhmuah ah, zamrang zetih na hlohral le na siatral hlanlo, Jehovah in camsiatnak, buainak le kawknak pawl a thlengter ding. 21 La dingih na va luhnak ram ihsin a lo cemrálter hlanlo, Jehovah in na parah nathrisia in a lo bawmbĕtter ding. 22 Jehovah in cuap nat, khawsik nat, thlin nat, taksaling nat, ralnâm, thil hring rocarnak le thil hring pangmăn kainak thawn a lo vaw ding. Na siatral hlanlo an lo dawi vivo ding. 23 Cule na lu tlunih vanpawl cu dar vek an si ding ih, na tăngih leilung cu thir vek a si ding. 24 Jehovah in na ram ih ruah cu leivut le leiphut ah a cangter ding ih, na hlohral hlanlo cumi cu na parah van ihsin a surter ding.\\n25 «Jehovah in na ralpawl hmaiah a lo duaiter ding. Anmah do dingin lamzin pakhat ihsin na feh ding ih, lamzin pasarih'in an hnen ihsin na zâm ding. Cule leilung lalrampawl hmuahhmuah hrangah ṭihnungza ah na cang ding. 26 Na ruak cu van ih vâtepawl le leilung ramsapawl hmuahhmuah ih rawl a si ding. Cule zohman in cupawl cu an ṭhihṭhaih lo ding. 27 Jehovah in Izip ram ih khuaihlipawl, taksabolnat, vunthak le thakpherh in a lo vaw ding ih, cupawl ihsin na dam thei lo ding. 28 Jehovah in atnak, mitcâwtnak le thinlung buainak in a lo vaw ding. 29 Cule mitcaw in thim lakih a dap duado vekin sun laiah na dap duado ding. Na lamzinpawl ah na hlawhtling lo ding. Nang cu palbĕt le suam ringring na si sawn ding ih, zohman in an lo run lo ding.\\n30 «Nupi na ham ding nân, mipa dang in a ihpi ding. Inn na sak ding nân, a sungah na cêng lo ding. Sabit hmuan na tuah ding nân, a rah na khawm lo ding. 31 Na mithmuhah na câwpa cu thah a si ding nân, a sa na ei lo ding. Na hmai ihsin na lāk kha an lo lawnsak ding ih, an lo pesal lo ding. Na tuu cu na ralpawl hnenih pek a si ding ih, cupawl lo runsaktu zohman na nei lo ding. 32 Na fapapawl le na fanupawl kha miphun dang hnenah pek an si ding, cule anmahpawl ngaiin sunnihlawh na mit in a thlir ding. Cule na kut ah thazang zianghman a um lo ding. 33 Na theih lo mi miphun in na ram ih rahsuah mi le na ṭuansuah mi an lo eisak ding ih, nang cu palbĕt le palbĕt tlaitluan hlir in na um ding. 34 Na mit ih a hmuh mi thilpawl ruangah nangmah cu mi-â ah na cang ding. 35 Jehovah in na khuk le na cāwn pawl, na ke zaphak ihsin na luthlung tiang damter theih lo mi khuaihli siava in a lo vaw ding.\\n36 «Jehovah in nangmah le na tlunih na ret mi na siangpahrang kha na pupápawl le nangmah khalih na theih lo mi miphun pakhat hnenah a lo hruai ding. Cu tawkah thing le lung ih tuah mi pathian dangpawl na rian ding. 37 Cule nang cu Jehovah ih a lo dawisuahnak ding hmun miphunpawl hmuahhmuah lakah mak ti mi, phungthluk le puahcăwk ah na cang ding.\\n38 «Na ló ah thlaici tampi na phur ding nân, málte lawng na khawm ding, ziangahtile cumi cu kharbawk in a eirál ding. 39 Sabit hmuanpawl na tuah ding ih, na kilkhawi ding, asinan sabitzu na in lo ding ih a rah khal na khawm fawn lo ding. Ziangahtile cupawl cu pangāng in an ei ding. 40 Na ramri sung hmuahhmuah ah olif kungpawl na nei ding, asinan hriak na culhaw lo ding, ziangahtile na olif rahpawl an ṭil ṭheh ding. 41 Fanupawl le fapapawl na hring ding, asinan annih cu na ta an si lo ding. Ziangahtile annih cu ralkaih ah an feh ding. 42 Na thingkung hmuahhmuah le na leiram rahsuah hmuahhmuah cu kharbawk in an co thluh ding.\\n43 «Nan lakih um khawtluang mi kha na tlunah sângsin sângsinah a kai ding ih, nang cu niamsin niamsinah na ṭumsuk ding. 44 Anih in a lo cawih ding nan nang in anih cu na cawih lo ding. Anih cu lu a si ding ih, nang cu mei na si ding.\\n45 «Cuihtlunah hi camsiatnakpawl hi na parah a thleng ding ih, na siatral ṭheh hlanlo an lo dawi ding, cule an lo man ding. Ziangruangahtile thu a rak lo pek mi a thupekpawl le a sakhaw dānpawl thlun dingin Jehovah na Pathian aw cu na rak ngaithla lo. 46 Cule cupawl cu na parah le na cithlahpawl parah kumkhuaih hminsinnak le mangbangza an si ding. 47 Thil ziangkim khatliam thluh na cingin, Jehovah na Pathian kha thinlung aipuang le lungawi ih na rĕn lo ruangah, 48 Jehovah in nangmah do dingah a thlah mi na ralpawl kha rilrâwngin, tihâlin, taklawngin le ziangkimih tlasamin na rian hai ding. Cule a lo hlohralter hlanlo Pathian in na hngawng ah thir hngawngkol a lo bŭn ding.\\nLamhla Miphunpawlih Ralsimnak\\n49 «Jehovah in an ṭawng na theihthiam lo mi miphun, muvanlai a zam tlukih rangin leilung dĕng, ram hlapi ihsin nangmah lo dokalhin miphun, 50 upapawl khal upat loih minopawl parih zahngainak langter lo, mithmai ṭihnungum zet miphun pakhat a run hruai ding. 51 Cule nangmah hlohralter na si hlanlo, na sumhnám pungzai mipawl le na ram rahsuah mi an ei ding. Annih in nangmah an lo hlohralter hlanlo, na thlairawl siseh, na sabitzu thar siseh, na hriak thar siseh, na ranpi fano tetepawl le na rante fano tetepawl an lo tān lo ding.\\n52 «Na rinsan mi, a sâng mi le a hnget mi na khawkulhpawl a cim hlanlo, na ram pumpi ih na khawpipawl hmuahhmuah ah an lo kulh ṭheh ding. Cule Jehovah na Pathian in a rak lo pek mi na ram pumpi ih khawpipawl hmuahhmuah ah an lo kulh ṭheh ding. 53 Lo kulhkhŭmih a lo năwrcepnak in na ral in a lo palbĕt ding. Cu laiah Jehovah na Pathian ih a lo pek mi na rilrah, na fanupawl le na fapapawl ih sa na ei ding. 54 Nan lakih awmnêm le nonâl mipa in a unaupa, a nupi pawm lai le a tāng lai mi a fātepawl a mitkem ding. 55 Cutin a ei ding mi amai fātepawlih sa cu anmahpawl lakih mi pakhat hman a pe ve lo ding. Ziangruangahtile na ral in na khawpipawl hmuahhmuah a lo kulhkhŭm le a lo năwrcepnak ih a lo palbĕt laiah, anih in rawl tâng zianghman a nei lo. 56 Nan lakih awmnêm le nonâl nunau, a awmnêmnak le a nonālnak ruangih a ke zaphak thawi lei păl ngaih lo tunu hman in, a pawm lai a pasal le a fanu le a fapa pawl, 57 a ke karlakih a suak mi a sūl hlun le a hrin mi a fātepawl kha a mitkem ding. Ziangahtile na ral in na khawpipawl hmuahhmuah ah a lo kulhkhŭmnak le a lo năwrcepnak ih a lo palbĕt laiah, ziangtinkim tlaksămnak ruangah athupten anmah a ei hai ding.\\n58 «Jehovah na Pathian tiih kawh mi himi hmin ropi le maksak hi na ṭihzahnak dingah hih cazual sungih ngan mi himi dān thu hmuahhmuah hi fimkhurteih na thlun lo asile, 59 Jehovah in nangmah le na cithlahpawl tlunah khawruahharza hremnak, a khirhkhan mi le a awh rei mi hremnak, a besia mi le a awh rei mi natnak pawl a thlengter ding. 60 Cule na ṭih mi le Izip ram ih nathri hmuahhmuah na parah a thlengtersal ding ih, na parah an lo bawmbĕt ding. 61 Cuihtlunah Jehovah in hi Dān Cazual sungih ngan lo mi natnak tinkim le hremnak tinkim cu na hlohral hlanlo na parah a thlengter ding. 62 Jehovah na Pathian aw na ngaithlak lo ruangah, van ih arsi zât in nan rak tam nân, mipum málte lawng nan tāng ding.\\n63 «Cule hitin a si ding, Jehovah in nan parih thil ṭha tuah dingin le nanmah lo karhzaiter dingin lungawiaipuangih a um vekin, Jehovah in nanmah lo hlorálter dingah le lo cimitter dingah nan parah lungawiaipuangin a um ding, cule va la dingih na va luhnak ram ihsin a lo phawisuak ding. 64 Cun Jehovah in leilung dĕng khat lam ihsin a dang khat lam dĕng tiangih a um mi, miphun hmuahhmuah lakah a lo ṭhekdarh ding ih, cu tawkah nangmah le na pupápawl khalih nan theih lo mi thing le lung ih tuah mi pathian dangpawl na rian ding. 65 Cule cuih miphunpawl lakah cawlhhahdamnak na hmu lo ding ih, na ke zaphak khal in cawlhhahdamnak hmun a hmu lo ding. Asinan cu tawkah Jehovah in a khūr mi thinlung, a māl mi mit le a ānhai mi nunnak a lo pe ding. 66 Na nunnak cu na hmaiah rinhlelhnakin a um ding. Sun le zan na ṭih ding ih, lungdaih nun na nei lo ding. 67 Na thinlung a lo râptu ṭihnak ruangah le na mit ih a hmuh mi thilpawl ruangah, zing lamah, ‹Aw, zan lam si sehla maw!› na ti ding. Cule zan lamah, ‹Aw, zing lam si sehla maw!› na ti ding. 68 Cule, ‹Cumi cu na hmusal nawn lo ding,› ka lo tinak lamzin ihsin lăwng thawn Izip ram ah Jehovah in a lo hruaikir ding. Cule cu tawkah nan ralpawl hnenah sálnu le sálpa si dingah nanmah le nanmah nan zuaraw ding, asinan zohman ih lei nan si lo ding,» tiah Mosi in thu a pe.\\nPathian Thukham Thlirsalnak\\n1 Hipawl cu Horeb ah Israel tefapawl thawn a tuah mi thukham hleiah, Moab ram ah Israel tefapawl thawn tuah dingah Jehovah in Mosi thu a rak pek mi thukham thupawl an si.\\n2 Cule Mosi in Israel-mi hmuahhmuah a ko ih an hnenah, «Faro par le a sál hmuahhmuah par le a ram pumpi parih Jehovah in Izip ram ih nan mithmuhah a tuah mi hmuahhmuah, 3 na mit ih a hmuh zo mi hniksaknak rapthlakpawl, hminsinnakpawl le mangbangza maksakpawl nan rak hmu ṭheh zo. 4 Cutisikhalsehla Jehovah in, tuihni tiang, theihthiamnak thinlung, hmuhnak mit le theihnak hna pawl a lo pe hrih lo. 5 Cule kum 40 sung ramṭhing ah ka rak lo hruai. Nan hnipuan nan parah an hnawh lo ih, nan kedampawl khal nan ke parah an hnawh lo. 6 Keimah hi Jehovah nan Pathian ka si ti nan theihnak dingah sang nan rak ei lo ih, sabitzu siseh, zureu siseh nan rak in lo. 7 Cule hi hmun nan thlen tikah, Heshbon siangpahrang Sihon le Bashan siangpahrang Og cu kanmah do dingah an ra ih, anmah cu kan rak neh. 8 An ram kan lâk ih ro dingah Reuben-mipawl, Gad-mipawl le Manasseh hnám hrek hnenah kan pek.\\n9 «Curuangah hi thukham thupawl hi thlun uhla tuah uh, cutin nan tuah mi hmuahhmuah ah nan hlawhtling ding. 10 Tuihni ah nan zaten nan hruaitupawl le nan hnámpawl, nan upapawl, nan hotupawl, Israel mipa hmuahhmuah, 11 nan fanau tetepawl le nan nupipawl le nan riahhmun ih um ram dang mi, nan thing hautu le nan ti khaitu tiangin Jehovah nan Pathian hmaiah nan ding a si. 12 Cutin tuihni ah Jehovah na Pathian in nangmah thawi a tuah mi Jehovah na Pathian thawi thukham sungah le a thukam sungah na lut ding a si. 13 Cule nan hnenih a rak sim vekin le nan pupá a si mi Abraham, Isak le Jakob tepawl hnenih sia a rak săm vekin, tuihni ah nanmah cu a miphun si dingah a lo dĭn ding ih, amah cu na Pathian a si ding.\\n14 «Hih thukham le thukam hi nanmah hnen lawngah si loin, 15 tuihni ih Jehovah kan Pathian hmaiah hitawk ih a dingtu le tuihni ih hitawk ih a um lo mi hnen khalih ka tuah mi a si sawn. 16 (Ziangahtile Izip ram ah kan rak cêng ti le kan ratnak ah miphunpawl akan rak pahtlăng ti nan thei. 17 Cule an lakih um mi an thil fihnungzapawl le thing le lung le sui le ngun ih tuah mi an milempawl nan rak hmu.) 18 Culoahcun tuihni ah hi miphunpawlih pathianpawl hnenah feh ih rian dingah, Jehovah kan Pathian hnen ihsin a thinlung a fehpêngtu mipa simaw, nunau simaw, hrin simaw, hnám simaw nan lakah umin, nan lakah khâtnak le bhnîtkhâ rahtu búlhram an um pang ding.\\n29:16a kan rak pahtlăng: Hebru Bible ah «nan rak pahtlăng» ti a si.\\n29:18b hnîtkhâ: Hebru ṭawng ih «la-ana» an ti mi hi kung pakhat a si, tûr a nei ih a khâ zet.\\n19 «Cule hi camsiatnak thupawl hna ih a theih tikah, a thinlung in amah le amah thlawsuah peawin, ‹Ka thinlung ruhnak ka thlun ko nain, hnangamdaihnak ka nei ding,› tiih a ti mi cu a cangsuak lo ding. Cumi cun a hnîng mi ram cu a ro mi ram zawngah siatralnak ah a hruai ding. 20 Cu pa cu Jehovah in a ngaidam lo ding. Ziangahtile Jehovah thinhengnak le a thîksiatnak cu cu pa parah a alh ding ih, hi cazual sungih ngan mi camsiatnak hmuahhmuah hi a parah a ṭhumaw ding ih, Jehovah in van rāng hnuai ihsin a hmin a thaihlo ding. 21 Hih Dān Cazual sungih ngan mi thukham camsiatnak hmuahhmuah bangtukin cu pa cu Jehovah in Israel hnámpawl hmuahhmuah lak ihsin thil ṭhalo co dingah a rethran ding.\\n22 «Cuih ram ih hremnakpawl le a parih Jehovah in a ṭhum mi natnakpawl an hmuh tikah, a ra lai ding mi cithlahsâwng, nan hnuih a ra ding mi nan tesinfapawl le ram hla ihsin a ra mi ram dang mi in, 23 ‹Jehovah in a thinheng le a thinling ih a ṭhiahbăl mi: ṭhiahbăl mi Sodom, Gomorrah, Admah le Zeboiim pawl vekin an ram pumpi in kât le cite le kāngmei in a khat, thlai an cîng lo, zianghman a kho lo, hrampi khal a kho lo,› an ti ding. 24 Miphun hmuahhmuah in, ‹Ziangruangah Jehovah in hi ram parah hitin a tuah? Hih thinhengnak rapthlak alh-ih sullam cu ziang a si?› an ti ding. 25 Cun mi in, ‹Anmahpawl cu Izip ram ihsin a hruaisuah hai laiah an hnenih a tuah mi, Jehovah an pupápawlih Pathian thukham an tlansan ruangah a si. 26 Ziangahtile pathian dangpawl, an rak theih lo mi le an hnenih a pek lo mi pathianpawl hnenah an feh, cule an rian ih, an bia. 27 Hih cazual sungih ngan mi camsiatnak hmuahhmuah a parih thlĕn dingah, Jehovah thinhengnak cu hi ram parah a alh a si. 28 Tuihni ih a si vekhin, Jehovah in thinhengnak, thinlingnak le aithawknak rapthlak in an ram ihsin a phawngsuak hai ih ram dang ah a hlăwn hai,› an ti ding. 29 Thuthup cu Jehovah kan Pathian ta a si. Hih dān thu hmuahhmuah kan tuahnak dingah, phuanlăng mipawl hi kumkhuain kanmah le kan tefapawl ta an si.\\nJehovah hnenah Kir Aw\\n1 «Cule hitin a si ding, na hmaiih ka ret mi malsawmnak le camsiatnak, hi thil hmuahhhmuah na parah a thleng ih, Jehovah na Pathian ih a lo dawisuaknak miphun hmuahhmuah lakah, cupawl kha na mángsal ih, 2 nangmah le na fātepawl, na thinlung hmuahhmuah le na nunnak hmuahhmuah thawn tuihni ih thu ka lo pek mi hmuahhmuah bangtukin Jehovah na Pathian hnenah na kirsal ih a aw na ngaithlak tikah, 3 Jehovah na Pathian in na vanneihnak a lo pekirsal ding ih, na parah lainatnak a nei ding, cule Jehovah na Pathian in a lo ṭhekdarhnak miphunpawl hmuahhmuah lak ihsin a lo khawmsal hai ding. 4 Van rāng dĕngih dawisuah mi na si khalle cutawk ihsin Jehovah na Pathian in a lo khawm ding ih, cutawk ihsin a lo hruai ding. 5 Cule Jehovah na Pathian in na pupápawl ih rak lâk mi ram ah a lo hruai ding ih, cumi cu na la ding. Na pupápawl hnakih tam in a lo hlawhtlingter ding ih, a lo karhzaiter ding.\\n6 «Na nun theinak dingah Jehovah na Pathian cu na thinlung hmuahhmuah le na nunnak hmuahhmuah thawn duhdawt dingin Jehovah na Pathian in na thinlung le na cithlahpawlih thinlung serh vum zim a lo tansak ding. 7 Cule Jehovah na Pathian in himi camsiatnak hmuahhmuah hi na ralpawl le a lo tiduhdahtu, a lo huatupawl parah a ret ding. 8 Cule na kirsal ding ih, Jehovah aw na ngaithla ding, cule tuihni ih thu ka lo pek mi a thupek hmuahhmuah na tuah ding. 9 Cule Jehovah na Pathian in na kut hnaṭuannak hmuahhmuah ah, na rilrah ah, na sumhnám pungzai mi ah le na ram in a rahsuah mi ah luangliam ko a lo hlawhtlingter ding. Na pupápawl parih lungawiaipuangih a um vekin, 10 hi Dān Cazual sungih ngan mi a thupekpawl le a sakhaw dānpawl thlun dingah, Jehovah na Pathian aw na ngaithla ih, na thinlung hmuahhmuah le na nunnak hmuahhmuah thawn Jehovah na Pathian hnenih na kir asile, na parih thil ṭha tuah dingah Jehovah cu lungawiaipuangin a umsal ding. 11 Tuihni ih thu ka lo pek mi thupek hi na hrangah a harsa tuk mi an si lo ih, a hla mi khal a si fawn lo. 12 Nannih in, ‹Kan hna in kan thei ih, cumi tuahsuak dingah kan hrangah zo so van ah kai in, kan hnenah run keng ding?› nan tinak dingin van ih um mi a si lo. 13 Cule, ‹Kan hna in kan thei ih, cumi tuahsuak dingah kan hrangah tifinriat ral ah zo so tánkai in, kan hnenah run keng ding?› nan tinak dingin tifinriat pawn lamih um khal a si fawn lo. 14 Cumi na tuahsuak dingah kamsuakthu cu na kâ le na thinlung ah a lo naih tuk a si.\\nNunnak Hril Aw\\n15 «Zoh hnik, tuihni ah na hmaiah nunnak le thil ṭha, thihnak le thil ṭhalo hitin ka ret. 16 Na nunnak dingah le na karhzainak dingah, Jehovah na Pathian duhdawt ding, a lamzinpawl zawh ding le a thupekpawl, a sakhaw dānpawl le a cīn le dānpawl thlun dingah, tuihni ah thu ka lo pe a si. Cun la dingih na va luhnak ram ah, Jehovah na Pathian in a lo thlawsuah ding.\\n17 «Asinan ngaithla lo dingin le hruaihloh na sinak dingah le pathian dangpawl be ding le anmah rian dingih na thinlung a pialhlo asile, 18 nan siatrál tengteng ding ti kha tuihni ah ka lo thăn a si. Lut dingah le la dingah Jordan nan tankainak ram ah nan nunkhua a sau lo ding. 19 Nan hmaiah nunnak le thihnak, thlawsuahnak le camsiatnak ka ret ti theihpitu ah nanmah dokalhin tuihni ah lei le van ka ko. Nangmah le na cithlahpawl nan nunnak dingah, nunnak hril aw. 20 Jehovah na Pathian duhdaw awla, a aw ngaithla aw, cule amah pawmbĕt aw, ziangahtile amah cu na nunnak le na nunkhaw saunak a si. Cutin Jehovah in na pupá Abraham, Isak le Jakob tepawl hnenah pek dingih a rak sesăm mi ram ah na cêng ding,» tiah a ti.\\nIsrael Hruaitu Thar Joshua\\n1 Mosi cu a feh ih Israel-mi hmuahhmuah hnenah hi thupawl hi a sim hai. 2 Anih in an hnenah, «Kei cu tuihni ah kum 120 ka si thlang. Lut le suak in ka um thei nawn lo. Jehovah in ka hnenah, ‹Hi Jordan hi na tánkai lo ding,› i ti. 3 Jehovah na Pathian cu na hmaiih tánkai tu a si. Anih in na hmai ihsin hi miphunpawl hi a hlorálter ding, cule nang in annihpawl cu na dawisuak hai ding. Jehovah ih a rak sim vekin Joshua cu na hmaiih tánkai tu ding a si. 4 Cule Jehovah in Amor-mipawlih siangpahrang Sihon le Og le an ram, anmah a hlohralter laiih a rak tuah vekin annihpawlih parah a tuah ding. 5 Nan hnenih thu ka rak lo pek mi thupek tinkim bangtukin, an parih nan tuahnak dingah Jehovah in nan hnenah anmah a lo pe ding.\\n6 «Cak le ralṭha-in um aw, anmah cu ṭih hai hlah awla, anmah ruangah thinphâng fawn hlah, ziangahtile Jehovah na Pathian amah cu na hnenih fehtupa a si. Anih cun a lo tân lo ding ih, a lo thlauthla fawn lo ding,» tiah a ti. 7 Cule Mosi in Joshua a ko ih Israel-mi hmuahhmuah mithmuhah a hnenah, «Cak le ralṭhain um aw, ziangahtile anmah pe dingah an pupápawl hnenih Jehovah in sia a rak săm mi ram ah hi mi senpi zawngah na feh tengteng pei, cule cuih ram cu anmahpawl hi ro ah na coter hai pei. 8 Jehovah amah cu na hmaiih a fehtupa a si. A lo umpi ding, anih cun a lo tân lo ding ih a lo thlauthla fawn lo ding, ṭih hlah awla na thin khal nau fawn hlah,» tiah a ti.\\n9 Cule Mosi in hi dān hi a ngan ih Jehovah-ih Thukham Kuang phurtu Levi fapa puithiampawl le Israel upapawl hmuahhmuah hnenah a pe. 10 Cule Mosi in an hnenah, «Kum sarih a cem tinte, leiba awlh kum khiah mi cān ah, Bûkte Puai ah, 11 a hril mi hmun ih Jehovah na Pathian hmaiah ra lang dingin Israel-mi zate an rat tikah, hi dān hi Israel-mi zate hmaiah an hnatheihah na siar pei. 12 An ngaithlaknak dingah le Jehovah nan Pathian ṭihzah an zirnak dingah le hi dān thu hmuahhmuah fimkhur zetih an thlunnak dingah, mipapawl, nunaupawl le fanau tetepawl, na khawpi kawtkápawl sungih a um mi ram dang mi tiin mipi na pungkhawmawter pei. 13 Cun cumi rak thei lo an tefapawl in an ngaithla ding ih, la dingih Jordan nan tankainak ram ih nan nunsung hmuahhmuah Jehovah nan Pathian ṭihzah an zir ding,» tiah thu a pe hai.\\nPathian lakah Israel an Hél Ding\\n14 Jehovah in Mosi hnenah, «Ngai hnik, na thihnak ding tikcu a nâi thlang. Joshua ko awla, Tawnawknak Puanthlam ah ding uh, cutin amah cu ṭuanvo ka pe ding,» tiah a ti. Cule Mosi le Joshua cu Tawnawknak Puanthlam ah an va feh ih an va ding. 15 Jehovah cu Puanthlam ah, mero ṭhuam in a rung lang ih mero ṭhuam cu Puanthlam luhnak tlunah a ding.\\n16 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Ngai hnik, nang cu na pupápawl hnenah na cawl thlang ding. Hi mi senpi hi an tho ding ih, an lakih um dingih an va luhnak ram ih, ram dang mipawlih pathianpawl hnenah hlawhhlâng vekin an nung ding. Cule keimah in tlansan ding ih, anmah thawi ka rak tuah mi ka thukham an pahbăl ding. 17 Cule cuih ni ah ka thinhengnak an parah a alh ding ih, anmah ka tlansan hai ding, cule an hnen ihsin ka hmai ka thup ding ih, anmah cu an cemrál ding. Cule thil ṭhalo tampi le buainak an parah a thleng ding. Cutin cuih ni ah annih in, ‹Kan lakih kan Pathian a um lo ruangah hi thil ṭhalo pawl hi kan parah a thleng a si lo maw?› an ti ding. 18 Pathian dangpawl hnenih an hernak in an rak tuah mi thil ṭhalo hmuahhmuah ruangah cuih ni ah cun ka hmai ka thup tengteng ding.\\n19 «Curuangah atu ah, hi hla hi nan hrangah ngan awla, Israel tefapawl zirh aw, an kâ ah ret aw. Cutin hi hla hi Israel tefapawl dokalhin ka hrangah theihpitu a si ding. 20 An pupápawl hnenih sia ka rak săm mi hnawiti le khuaitizu luannak ram ah ka hruailut hai ih, an ei ih an khawh ih, an thau tikah, pathian dangpawl hnenah an her ding ih, anmah an rian ding. Cule in hnáwng ding ih, ka thukham an pahbăl ding. 21 Cun hi hla cu an cithlahpawlih kâ ah hngilh a si lo ding ruangah hitin a si ding, an parah thil ṭhalo tampi le buainak a thlen tikah, theihpitu vekin anmah dokalhin hi hla in thu a theihter ding. Ziangahtile sia ka rak săm mi ram ah ka hruailuh hai hlan hmanah an rak nun duh ṭheudān tuihni ah ka thei,» tiah a ti.\\n22 Curuangah Mosi in hi hla hi cuih ni ah a ngan ih, Israel tefapawl a zirh hai. 23 Cule Nun fapa Joshua cu ṭuanvo a pek ih, «Cak le ralṭha-in um aw. Ziangahtile an hnenih sia ka rak săm mi ram ah Israel fātepawl na hruailut hai ding ih, ka lo umpi ding a si,» tiah a ti.\\n24 Cule hitin a si, Mosi in cazual sungah hi dān thu ngan a ṭheh tikih, ṭhehfel an si tikah, 25 Mosi in Jehovah-ih Thukham Kuang phurtu Levi-mipawl thu a pe hai ih, 26 «Hi Dān Cazual hi la uhla, Jehovah nan Pathian-ih Thukham Kuang kiangah ret uh. Cutin cu tawkah cumi cu nangmah dokalhin theihpitu a si ding. 27 Ziangahtile nan helnak le nan lunghahnak ka thei. Zoh hnik uh, tuihsun nan zawngih ka nun lai hmanah Jehovah dokalhin nan rak hél, ka thih hnuah cun ziang tlukin nasa sinsin tak pei maw? 28 Ka hnenah nan hnám upapawl le nan hotupawl hmuahhmuah rak pungkhawmawter uh, cutin an hnatheihah hi thupawl hi ka sim ding ih, anmah dokalhih theihpi dingin lei le van ka ko ding. 29 Ziangahtile ka thih hnuah sualrál zetin nan nung ding, thu ka lo pek mi zin ihsin nan pial ding ti ka thei. Ni neta ah cun nan parah thil ṭhalo a thleng ding, ziangruangahtile nan kut hnaṭuan hmangih a thinhengter dingah, Jehovah mithmuhah thil ṭhalo nan tuah ding,» tiah a ti. 30 Cule Mosi in Israel mipungkhawm hmuahhmuah hnatheihah hi hla thupawl hi an cem hlanlo a sim.\\n1 «Maw vanpawl, hna tŭn uhla, thu ka sim ding.\\nMaw leilung, ka kamsuakthupawl hi ngai aw.\\n2 Ka thuzirh mi hi ruah vekin sur seh,\\nKa thusim mi hi daitla vekin tla seh,\\nTlimno parih ruahhmai vek le\\nHrampi parih ruahpi vekin.\\n3 Ziangruangahtile Jehovah hmin ka phuang ding:\\nRopitnak cu kan Pathian coter uh.\\n4 Amah cu Lungpi a si, a hnaṭuan cu a famkim.\\nZiangahtile a lamzin hmuahhmuah cu diknak an si,\\nAmah cu Pathian rinum le diklonak nei lo,\\nDingfelnak le felnak a si.\\n5 Sualrál zetin a hnenah an rak nung.\\nSawisel ding an um ruangah,\\nAnnih cu a fāte an si lo.\\nZinpêng zawh le mikhêrmei san minung an si.\\n6 Maw mi-â le mifimlo miphun,\\nJehovah cu hivekin maw nan lehrulh?\\nAmah cu a lo leitu nan Pa a si lo maw?\\nAmah in a rak lo tuah ih, a lo dĭn a si lo maw?\\n7 Khuahlan nipawl máng aw,\\nSan tampi kumpawl ruat aw.\\nNa pa sut awla, a lo theihter ding,\\nNa miupapawl sut hai awla, an lo sim ding.\\n8 Cungnung Bik in miphunpawl hnenih an ro a zĕm tikah,\\nAdam fapapawl a thliarhran tikah,\\nIsrael tefapawlih mipum zulhin,\\nMinungpawl ramri a ṭhensak hai.\\n9 Ziangahtile Jehovah-ih covo cu a miphun a si.\\nJakob cu ro ih a covo a si.\\n10 Amah cu ramṭhing,\\nRamṭhing hûk durdo ah a táwng.\\nAmah cu a kulh, nun a zirh,\\nAmai mitmu vekin a kilhim.\\n11 Muvanlai in a bu a căwktho,\\nA fanopawl tlunah a thla a zâp,\\nA thla a pharh, anmah a cawi hai,\\nA thlapawl par ihsin a thiar hai vekin,\\n12 Amah cu Jehovah lawngin a rak hruai ih,\\nA hnenah ram dang pathian a um lo.\\n13 Leilung sannak ah a toter,\\nAnih in lórampawl rahsuah a ei,\\nAnih in amah cu lungpi ihsin khuaitizu,\\nṬêklungpi ihsin hriak a zûkter,\\n14 Ranpi rual lak ihsin hnawikhăl le rante rual lakin hnawiti,\\nTuufa nopawlih thau thawn,\\nBashan ram tuucangpawl le mecangpawl,\\nSangvut ṭhabik thawn.\\nCule sabitzu, sabit thisen na in.\\n15 Asinan Jeshurun cu a hung thau ih a ke a sit.\\nNa hung thau, na hung cúm,\\nNa ngil hmemhmi!\\nCun amah tuahtu Pathian a tlansan,\\nCule a runsuahnak Lungpi a hmuhsuam.\\n16 Ram dang pathianpawl hmangin a thîksiatnak an căwktho,\\nThil fihnungzapawl hmangin thinheng ko an căwktho.\\n17 Pathian hnenah si loin, khawsepawl hnenah,\\nAn theih lo mi pathianpawl hnenah,\\nNan pupápawl ih an ṭihzah lo mi,\\nA thleng thar mi, pathian tharpawl hnenah rai an thawi.\\n18 A lo hringtu Lungpi, na mángngaih nawn lo,\\nCule a lo hringtu Pathian na rak hngilh.\\n19 Cule cumi cu Jehovah in a hmuh tikah,\\nAnmah a hnáwng hai.\\nZiangruangahtile a fapapawl le a fanupawl in a thin an hengter.\\n20 Cule anih in, ‹An hnen ihsin ka hmai ka thup ding,\\nAn cemnetnak ziang vek a si ding ti ka zoh ding,\\nZiangahtile annih cu zinpêng zawh san minung,\\nAnmah ah rinumnak um lo mi fāte an si.\\n21 Pathian a si lo mi hmangin thîk dingah in rak căwktho.\\nAn zianghmanlo milempawl hmangin thinheng dingin in rak căwktho.\\nCuruangah miphun a si lo mi hmangin thîk dingin ka căwktho hai ding.\\nMiphun â hmangin ka thinhengter hai ding.\\n22 Ziangahtile ka thinhengnak cu meisa bangin alh a thăwk,\\nSheol hnuaitabik tiang a kāng ding;\\nLeilung cu a rahsuah thawn cumi in a kangrál ding,\\nCule tlang ṭohrampawl a kāng ding.\\n23 An parah vanduainak ka pengkhawm ding,\\nAn parah ka thálfungpawl ka hmang thluh ding.\\n24 Annih cu rilrawnnak in a cauter hai ding,\\nTaklingnat le siatralnak rapthlak in a dawlh hai ding.\\nAn parah sahrangpawlih hâ,\\nLeivut lakih băwkvâkpawlih tûr ka thlah fawn ding.\\n25 Leng lamah ralnâm in, sung lamah tuksumnak in,\\nTlangval le fala him an pahnih,\\nHnawifawp naute le ṭuakpar putar thawn siathlohralter an si ding.\\n26 Kei in, ‹Cip ṭheh ko ka cán hai ding,\\nMinungpawl lak ihsin anmah cīn ringring nak ka cemter ding,› tiah ka ti zikte,\\n27 Ral thinlingnak ṭih loin rak um ningna cu,\\nAn doralpawl in an theisual pang ding ih,\\nAnnih in, ‹Kan kut cu khaisan a si,\\nCule hi hmuahhmuah a tuahtu hi Jehovah a si lo,› an ti pang ding.\\n28 Ziangahtile annih cu thurawnpek nei lo miphun pakhat an si,\\nAnmah ah theihthiamnak a um fawn lo.\\n29 Maw, rak fim hai sehla cu, hihi an rak thei ding,\\nAn cemnetnak an rak ruat ding nân!\\n30 Ziangtin mi pakhat in 1000 a dûm thei ding ih,\\nMi pahnih in 10000 an tlânter thei ding,\\nAn Lungpi in anmah a rak zuar ih,\\nJehovah in anmah a ap hai lo ahcun?\\n31 Ziangahtile an lungpi cu kan Lungpi vek a si lo,\\nKan ralpawl rori hmanih hmuhdān a si.\\n32 Ziangahtile an sabit hri cu Sodom sabit hri a si ih,\\nGomorrah lórampawl ihta a si;\\nAn sabitpawl cu tûr sabit an si,\\nAn sabit bawrpawl cu a khâ.\\n33 An sabitzu cu rul tûr a si ih, cawngawr tûr ṭihnungza a si.\\n34 ‹Himi cu ka hnenah khawlkhawm siin,\\nKa hlawnthil ṭha khawlnak sungah erh cih a si lo maw?\\n35 Phubalâk le lehrulh cu keimai ta a si,\\nA tikcu teah an ke a nâl ding;\\nZiangahtile an vanduainak ni cu a nâi ih,\\nAn parih ra thleng ding mi thilpawl cu an hmanhmawh,› tiah a ti.\\n36 An thiltitheinak a cem ti le,\\nMi zohman, sál le miluat an um nawn lo ti a hmuh tikah,\\nJehovah in a miphun hrangah thudik a nĕmhnget ding ih,\\nA siahhlawhpawl parah lainatnak a nei ding.\\n37 Anih in, ‹Răwlhimnak ih an hawl mi lungpi,\\nAn pathianpawl cu khuiah so an um?\\n38 An raithawinak sathau eitu le,\\nAn Inding Thilhlăn sabitzu intu pawl cu.\\nTho hai sehla lo bawm hai seh,\\nCule nan răwlhimnak si hai seh.\\n39 Atu ah, zoh hnik uh, kei, keimah hi amah ka si ih,\\nKeimah siarlo Pathian an um lo,\\nKa that ih ka nungter,\\nKa hriam ih ka damter,\\nKa kut sung ihsin a runsuaktu an um lo.\\n40 Ziangahtile van lamah ka kut ka thlir ih,\\nKumkhuaih ka nun vekin,\\n41 Ka ralnâm tleu zukzo cu ka tâthriam ih,\\nKa kut in thuṭhennak hriamhrei ka kaih asile,\\nKa doralpawl parah phuba ka la ding ih,\\nI huatupawl ka lehrūl ding.\\n42 Ka thálfungpawl thisen ka riter hai ding ih,\\nKa ralnâm in titsa a ei ding,\\nThah mi le ralkaihpawlih thisen thawn,\\nRal hotupawlih lupawl ihsin,› tiah a ti ding.\\n43 Maw miphunpawl, a minungpawl thawn lungawiaipuangin um uh;\\nZiangahtile a siahhlawhpawlih thisen phuba a la ding ih,\\nA doralpawl hnenah phuba a la ding;\\nA ram le a minungpawl hrangah sualkhuhthawinak a pe ding,»\\n44 Cule Mosi cu Nun fapa Joshua thawn a ra ih, mi senpi hnatheihah hi hla thu hmuahhmuah cu a sim. 45 Mosi in Israel-mi zate hnenah hi thu hmuahhmuah cu sim a ṭheh ih, 46 anih in an hnenah, «Tuihsun ih nan lakih ka theihter mi thu hmuahhmuah parah nan thinlung ret uh. Hih dān thu hmuahhmuah fimkhur zetih thlun dingin cupawl cu nan fātepawl hnenah thu pe uh. 47 Ziangahtile hi thil hi nan hrangah thulolak men a si lo, ziangruangahtile cumi cu nan nunnak a si ih, la dingih Jordan nan tankainak ram ah hi thu hmangin nan nunkhua a sau ding,» tiah a ti.\\nThi dingin Mosi a Timlamaw\\n48 Jehovah in Mosi hnenah cuih ni rori ah, 49 «Jeriko khat lam, Moab ram ih a um mi, himi tlang Abarim tlangtluan ih Nebo Tlang ah hung kai aw. An ta dingih Israel tefapawl ka pek mi Kanaan ram cu va cuan aw. 50 Cule Hor Tlang ih na u Aaron a thih ih a mipawl hnenih fĭn a si bangin, na hung kainak tlang ah hung thi awla, na mipawl hnenah fĭn na si ding. 51 Zin Ramṭhing ih, Meribah Kadesh tidai hmun ah, Israel tefapawl lakah ka parih nan rinum lo ruangah le Israel tefapawl lakah ka thianhlimnak nan rak hmuh lo ruangah a si. 52 Thungaiten cuih ram cu na hmaiah na hmu ding nân, Israel tefapawl ka pek mi ram sungah na lut lo ding,» tiin a sim.\\nIsrael hrang Mosi-ih Malsawm Netabik\\n1 Cule himi hi Pathian mi, Mosi in a thih hlanih Israel tefapawl thlawsuah a pek mi thlawsuahnak a si.\\n«Jehovah cu Sinai ihsin a ra ih,\\nSeir ihsin an parah ni bangin a rung suak;\\nParan Tlang ihsin amah cu a rung êng ih,\\nMithianghlim thawngza tampi thawn a ra,\\nA vawrh lam kut ihsin an hrangah meialh vek a si mi dān a thleng.\\n3 A si rori, anih in miphunpawl a duhdawt,\\nA mithianghlim hmuahhmuah cu na kut ah an um,\\nNa ke hramah an to,\\nMi kip in na kamsuakpawl an cohlang.\\n4 Mosi in kan hrangah dān in pe,\\nJakob-ih mipi-umkhawm co mi ro cu.\\n5 Cule mi senpi hotupawl,\\nIsrael hnámpawl hmuahhmuah hmunkhatih an punkhawm tikah,\\nAmah cu Jeshurun parah siangpahrang a si.\\nReuben hrang Malsawm\\n6 «Reuben cu nung hram sehla, thi hram hlah seh,\\nA minungpawl khal mál hram hlah hai seh,»\\nJudah hrang Malsawm\\n7 Cule himi hi Judah thuhla ah anih in,\\n«Jehovah, Judah-ih aw ngaithla awla,\\nA mipawl hnenah hruailut aw.\\nAmai kut in amai hrangah do hai seh.\\nNang cu a ralpawl dokalhin bawmtu si hram aw,»\\nLevi hrang Malsawm\\n8 Cule Levi thuhla ah anih in,\\n«Na Thummim le na Urim cu na mithianghlim,\\nMassah ih na rak hniksak mi le\\nMeribah tidai hmun ih na rak tawh mi pa hnenah um seh.\\n9 A nu le a paih thuhla ah,\\n‹Anmah ka rak hmu dah hai lo,› tiah a ti,\\nCun a unaupawl khal a theithiam lo ih\\nAmai fātepawl khal a thei lo,\\nZiangahtile annih cu na kamsuakthu an rak thlun ih\\nNa thukham an rak nunpi.\\n10 Na cīn le dānpawl cu Jakob,\\nNa dān cu Israel an zirh ding.\\nNa hmaiah rimhmui,\\nNa Biakṭheng parah pumhlum meiur raithawinak an ret ding.\\n11 Jehovah, a neihnunnak malsawm awla,\\nA kut hnaṭuan cohlansak aw,\\nAmah dokalhtupawl le amah huatupawl an thawhsal nawn lonak dingah\\nAn khēl khiak hai aw,»\\nBenjamin hrang Malsawm\\n12 Benjamin thuhla ah anih in,\\n«Jehovah-ih duhdawt mi cu sunvu ih amah a kulhtu kiangah\\nThlangamtein a cêng ding.\\nCule a liang le a liang karlakah khua a sa ding,»\\nJoseph hrang Malsawm\\n13 Cule Joseph thuhla ah anih in,\\nVan thil mankhungpawl thawn, daitla thawn,\\nHnuai lamih băwk mi ti thûk thawn,\\n14 Ninu rahsuah thil mankhungpawl thawn,\\nNithlapawlih rahsuah thil mankhung thawn,\\n15 Khuahlan tlangpawlih thil ṭhabikpawl thawn,\\nKumkhaw tlangmualpawlih thil mankhungpawl thawn,\\n16 Leilung thil mankhungpawl le a sung um mi tinkim le\\nThingbŭk sungih cêngtupaih duhsaknak thawn a ram cu malsawm seh.\\nMalsawm cu, Joseph lu par,\\nA unaupawl hnen ihsi ṭhenhran a si mi paih luthlung parah thleng hram seh.\\n17 A ropitnak cu câwpa fatir vek le\\nA kipawl cu ramlak câwcang kipawl vek a si.\\nAnmahpawl hmangin anih in miphun hmuahhmuah cu\\nLeilung dĕng tiangin a nâm hai ding.\\nAnnih cu Efraim-ih ta thawng sawm siar an si ih,\\nManasseh-ih ta a thawng siar an si,»\\nZebulun le Issakar hrang Malsawm\\n18 Cule Zebulun thuhla ah anih in,\\n«Maw Zebulun, na fehsuaknak ah aipuang aw,\\nMaw Issakar, na puanthlampawl sungah aipuang aw.\\n19 Annih in miphunpawl kha tlang ah an ko ding,\\nCu tawkah annih in dingfelnak raithawinakpawl an that ding.\\nZiangahtile tifinriat lennak luangliam le\\nVunnel sungih a thupaw mi hlawnthilpawl an cēn ding,»\\nGad hrang Malsawm\\n20 Cule Gad thuhla ah anih in,\\n«Gad kautertu cu malsawmin um seh,\\nAnih cu kiosa vekin a cêng ih, bân le luthlung a băwtthlek.\\n21 Anih in amai hrangah covo hmaisabik a hril,\\nZiangahtile cu tawkah Dān petuih covo cu zuah a si.\\nAnih cu mi senpi lubânpawl thawn a ra,\\nAnih in Jehovah-ih diknak le\\nThuṭhennakpawl cu Israel thawn a tuahsuak,»\\nDân hrang Malsawm\\n22 Cule Dân thuhla ah anih in,\\n«Dân cu kiosa fano a si,\\nBashan ihsin a khir ding,» tiah a ti.\\nNaftali hrang Malsawm\\n23 Cule Naftali thuhla ah anih in,\\n«Maw Naftali, Jehovah duhsaknak thawi khăwpkham le\\nA malsawm thawi khawptu,\\nTifinriat lam le thlang lam na la pei,»\\nAsher hrang Malsawm\\n24 Cule Asher thuhla ah anih in,\\n«Asher cu fapapawl lakah malsawm cobik a si,\\nA unaupawl in cohlang hram hai sehla,\\nHriak sungah a ke hnim hram seh.\\n25 Na sângka hrenpawl cu thir le dar an si ding,\\nNa damsung nipawl zulhin, na cahnak a um ding.\\n26 «Nangmah lo bawm dingah vanpawl par le\\nKhawdurpawl parih a cungcuannak thawi totu,\\nJeshurun Pathian vek zohman an um lo.\\n27 Kumkhaw Pathian cu na răwlhimnak a si ih,\\nThuai lam cu kumkhaw bānpawl an si,\\nAnih in na hmai ihsin ral a dawisuak ih,\\n‹Hlorálter aw!› tiin a ti ding.\\n28 Cun Israel, Jakob-ih tihna lawng thlangamten a cêng ding,\\nThlairawl le sabitzu thar ram ah,\\nAmai vanpawl khal in dai an tlater ding.\\n29 Maw Israel, nang cu mithlawsuak na si!\\nNangmah vekih Jehovah ih a rundam mi miphun cu zo a si?\\nAnih cu a lo bawmtu ralphaw le na cungnunnak ralnâm a si.\\nNa ralpawl na hnenah a deu-in an ra tlulut ding ih,\\nAn hmun sângpawl kha na cīl ding,»\\nNebo Tlang ah Mosi a Thi\\n1 Mosi cu Moab phairawn ihsin Jeriko khat lam ral, Nebo Tlang, Pisgah tlang zimah a kaiso. Cule Jehovah in amah cu Gilead ram pumpi, Dân tiang, 2 Naftali ram pumpi, Efraim le Manasseh ram pawl, Judah ram pumpi Nitlaknak Tifinriat tiang, 3 Negev le ṭhulhfau kung khawpi Jeriko Phaikuam kimvel ram Zoar tiangin a hmuh. 4 Cun Jehovah in a hnenah, «Himi hi Abraham, Isak le Jakob tepawl hnenah, ‹Na cithlahpawl hnenah cumi cu ka pe ding,› tiin, pe dingih sia ka rak săm mi ram cu a si. Cumi cu na mit in ka lo hmuter, asinan cu tawkah cun na va kai lo ding,» tiah a ti.\\n5 Cutin Jehovah siahhlawh Mosi cu Jehovah kamsuakthu bangtukin cutawk Moab ram ah a thi. 6 Cule Beth Peor khat lam ral, Moab ram sungih phaikuam ah amah cu Jehovah in a phum. Asinan a thlān cu tuihni tiang zohman in an thei lo. 7 Mosi cu a thih tikah kum 120 mi a si. A mit a māl lo ih, a tha kêl khal a ṭum lo.\\n8 Cule Israel tefapawl in Mosi cu Moab phairawn ah ni 30 sung an ṭah. Cutin Mosi an ṭahnak le an sūnnak nipawl cu a cem.\\n9 Cule Nun fapa Joshua cu thlarau fimnak in a khat, ziangahtile a parah Mosi in a kut a rak suang. Cun Israel tefapawl in amah an rak ngaithla ih, Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin an tuah.\\n10–11 Faro le a siahhlawh hmuahhmuah le amai ram pumpi parah hminsinnakpawl le mangbangzapawl Izip ram ah tuah dingin Jehovah in a thlah mi, Jehovah in hmaităwnih a theih mi Mosi vek hi, cuih hnu ihsin Israel ram ah profet an lang nawn lo. 12 Israel-mi hmuahhmuah mithmuhih Mosi in a rak tuah mi thiltitheinak cak tak hmuahhmuah le ṭihnung rapthlak hmuahhmuah tuahtu zohman an um lo.","num_words":29349,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.014,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.365,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Traffic Zam Ah A Tang Ih A Zun Suak Tuk Ruangah 911 Hnenah Bawmnak A Dil Ih A Hlawhsam Bet – Meifar\\nTraffic Zam Ah A Tang Ih A Zun Suak Tuk Ruangah 911 Hnenah Bawmnak A Dil Ih A Hlawhsam Bet\\nOctober 26, 2021 admin Leitlun 0\\nUS, Canada pacang pakhat cu traffic zam lakah a tang ih a zun suak tuk ruangah umngaihnak a thei lo. Kiangkap ah zunthawhnak aum lo ruangah a talbuai, a cemnak ahcun palik 911 a phone.\\nAn biakawkdan: Palik: “911 kan si, meitat maw, ambulance na ṭul?” Pacang in “Hello… zangfahten ambulance ka ṭul tuk”. Palik “Ambulance na ṭul maw?”, pacang “Si leh lo, palik ka ṭul sawn”. Palik “Ziangsi na poihainak (emergency)?”, pacang “Umm…zianglo si, ka zun suak tuk ih ka hmai ih um motor pawl an feh thei lo”.\\nPalik “Na zun suak maw?”, Pacang “Aw”. Palik “Na poihai (emergency) cu na zun suak maw?”, pacang “Aw”. Palik “Palik in ziangtin na zun suak cu an lo bawm thei ding?”. Pacang “Ka zun suak tuk ka lo ti”, Palik “Palik in na zun suak thuhla cu kan lo bawm thei lo, phone ka thlak ding” tin phone line cu a phit.\\nThe Peel Regional Police department in an biakawknak aw (Audio clip) cu an tlangthan ih “Thil poimawh tuk lo ahcun palik pawl hi run phone nawn hlah uh, himi kan biakawk sungah midang in thil poimawh tuk ih in rak be duh an um men thei. An nunnak tla a hlo man men thei” tin ralrinnak thu an suah. (#New York Post)\\nA Fapa Tlawngkainak Ah Tin An Inn A Zuar Hnuah A Fapa In A Tlansan","num_words":263,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.063,"special_characters_ratio":0.259,"stopwords_ratio":0.319,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.982,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Covid-19 Ruangah Ei Le In Ding An Nei Nawn Lo Ih An Thirleng Le Bike Cu Milian Hnenah An Va Pawn Ciamco >>> – Meifar\\nCovid-19 Ruangah Ei Le In Ding An Nei Nawn Lo Ih An Thirleng Le Bike Cu Milian Hnenah An Va Pawn Ciamco >>>\\nMyanmar ram cu ralkap le Covid-19 in an nuai ciamco ruangah mipi in harsatnak phunphun an tong. Ayeyarwady Region, Pathein District, Ngathaing Chaung khua ah milian zet innsang pakhat in Pawn Dawr an ong.\\nAn khuasung mipi pawlin sumpai an ṭul tuk ruangah an neihmi thirleng, bike le thil dangdang cu sumpai thawn an va pawn ciamco. An thil pawnmi pawl a thlennak ding sumpai khal an nei cuang lo ruangah alakin an pe kirsal thluh.\\nThirleng 50 le bike 30 lenglo cu mipi in an va pawn, July 23 sun ah nan bill thawn nan thilri pawnmi pawl hi alakin ra lasal thluh uh tin thu an than, khuasung mipi pawl cu lungawi zetin an thilri pawl cu an va lasal ih an hnenah thirleng 7 lawng a tan.\\nPawn Dawr neitu cu milian zet an si ih miharsa pawl bawmnak khal an pe ṭheu. Innsang nubik Ma Khin Mar Kyu in “Mi ṭhenkhat in an thirleng thlennak ding sumpai an neih lo ruangah zangfah in ra dil ṭheu.\\nKa thinum a nuam thei lo ih ka innsang pawl thu ka rawn cu alakih pe kirsal thluh dingin rem an rak ti ve. Thu kan than veten pakhat hnu pakhat an ra la, ka diriam tuk. An pawnnak cahnah an run keng asilen kan rak pe vivo mai, kan hlu tin ka ruat aw” a ti.\\nA Sumpai Hawlnak Thirleng (Rickshaw) Parah A Thi","num_words":270,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.092,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.33,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"CIANNAK - Hre Mang\\n\" Kei cu raithawinak hrangih an pekmi vekin in hman caan a kim thlang. Hi leilung nunnak hi ka tlansan caan a cu zo . Thlan zuamnak ah ka ti theipatawp in ka tlan zo; tlan zuamnak a netnak tiang ka tlan zo ih ka zumnak khal thlauthla lo ten ka pom hnget zo. A tu ahcun ka bawipa, a dingmi thutthentu Bawi in cui ni ah in pek dingmi nehnak laksawng, dingnak sui lukhum in retsakzo ih kei mai hrang lawngah a si lo; duhdawtnak thawn amah a lang ding a hngaktu hmuahhmuah hrang khalah a si\".( II Tim.4:6-8)\\nHi thuhmahruai tu thuthiang sungah hin Paul in lamhawi pathum nei in thu a sim: a thuklam, sanlam le hmailam-a thuklam cu thlanmual; a hmailam cu ni ropi, thuthennak ni ropi a si ih; a dunglam cu a rawngbawlnak a si.\\nReilote sung Paul thawn dingtlangin a ttongkam hmanmi pawl tthaten vun zoh in ngaihtuah tlang hnik sehla tthatnak kan neih phah men ding. Paul ih dinnak vekah dingin, a zoh vek hin zoh in a simmi vek sim thei tu cu mi lungawi an si.\\na). A thuklam ah thlanmual a zoh ih zianghman ttihnak nei loin a tuah dingmi a tuah. Hitin a sim;'Thawinak ih hlan dingah ka man a si'. Halral maicam parah thawinak ih an pek dingmi rannung an ttemtarhmi vek ka si. Pathian hnen ih thawinak zuu cu tawih in a um zo. A neta bik ih tuah dingmi pawl cu tuah rero an si. Ziang hmuahmuah timtuah cia thluh a si. Thihnak darkhing an tum veten a zaten cemral ding lawng a bak.\\n'Ka fehnak ding tikcu cu kekar khatah a um'. Kei cu tipi thuanthum sungih feh dingmi lawng vek ka si. Lawng par ih thil hmuahhmuah cu a tiarcia thluh zo. Lawng hri khih mi thlah ding lawng ka hngak ih cuticun tipi thuanthum sungih ka khual tlawnnak cu thawk ding ka si.\\nHi kanmah vek Adam cithlah mi pai ttongkam hi hminsintlak a si. Thihnak hi hreh um zet thil a si, cuticun kan hmaika te ah a um ti ih kan ruat tluk hi a si lo ttheu. Thlan hi ttihnung zet a si, thinlung ti hrehum ter thei tu a si, asinan hihi hrosuannak men lawng a si, mi siatsuah theinak a nei lo. A siat thei mi milai taksa a keng tu pa pakhat cun thlanmual hnar ih a din lai ah, mi hmuahhmuah hrangah ruatcia mi inn fate cu zoh in hitin a sim;'Hihi ka hmu ih ka ttih lo'.\\nb). A simmi hi tthaten ngaihtuah hnik uhsi. A rawngbawlnak lamah a zoh ih zianghman ttihnak nei loin a tuah. A simmi hi ngai hnik:'doral cu tthazetin ka do'. Hinahhin ralkap vekin a sim. Minung tampi an tluksiatnak leitlun, satan le tisa ral cu ka do a si a ti.\\n'Ka hna cu ka ttheh zo'. Hinahhin mi pakhat lawmman hrangih tlan zuam aw ve mi vekin a sim. Tlan zuam awknak ah theipatawp in ka tlan. Ziangtluk har le bingbo khal siseh la ka hrangih hmun ruatcianak cu ka feh suak a si, a ti. Lamzin hlat tuk ruangah maw, harsatnak ruangah maw, ziangvek harsatnak hman in dung i sip ter lo. A neta bik ah ka tumtahmi cu ka hmu suak a si, a ti.\\nc). \"Ka zumnak cu thlahthlam lo ten ka pom a si\". Hinahhin hnattuan tu pakhat vekin thu a sim. Ka mawhphurhnakah in ruatsak mi thuthangttha ropi cu ka phur suak zo a si. Minung nunphung thawn ka cawhpawlh lo, ih kei mai duhnak ah ka her kawi men fawn lo. Midang khalin hi thutak thlun lo ih thildang thawn an cawhpawlh men ding ka siang lo. 'Ralkap vekin, tlanzuamnak ih tel vekin, le hnattuan tu vek khalin, ka ning a zak lo' tiih sim in a lang.\\nLeitlun neh ih cuvek thuanthu tanta ding nei cu Khrihfa mi lungawi a si. Sia-ttha-theihnak ttha men hin mi zohman a rundam lo ih ziang sualnak hman a kholhfai thei lo tlunah kan sam phangkhat te hman vanramah in thlen pi lo ding. Asinan, sia-ttha-theihnak hi thihzawngih ihkhun tlunah mileng ttha vekin hmuh ding a um ttheu. Pilgrim progress cabu sungah fiangzet ih ngan mi a um. Cutawkah Mi Tlawmngaipa'i thihnak, tiva ral a kaan nak thuanthu nganmi a um. Bunyan in a simmi cu:'Culai ahcun tiva cu hmun dangdangah a tthen aw celcel ih ti cu a tam tukah a luang liam, asinan, Mi Tlawmngaipa in a damlai ah Thinlungtha pai hnenah thu a rak cahdah ih cutawk hmunah tong aw dingin a rak tiam ta dah; cule cutikah a kut cu a hi san ngaingai ih a kai suak thei'. Kan theih ding mi cu himi thu sungah thutak ruahnak a um a si.\\nc). A tirhmi pai simmi hi vawikhat in ngaisal hnik uhsi. Hmailam thutthennak ni ropi cu a hi cuan ih rinhlelhnak um loten a sim . A ttongkam hi hminsin hnik:'Khitawk ah khin, diknak ih thutthen tu ka Lalpa in i pek dingmi diknak lal lukhum a um a si: keimai hrang lawngah a si lo ih a ratnak ni duhdawtnak in a hngak tu hmuahhmuah hrangah a si'. Hitin a sim in a lang, 'Laksawng ropi cu ka hrangah mancia, remcia le retcia in a um a si-miding pawl hnen lawngah pek mi lukhum cu a si. Thutthennnak ni ropi ah Lalpa in himi lukhum i pe dingih zumtu unau dang pawl le amah hmuh a duh tu pawl khalin an cove ding. Leitlunah ka hnattuan cu a cem zo. Thildang zianghman a tang nawn lo, hmailam ih thil pakhat ka zoh ding mi lawng a si.\\nA dungthlun tu pa in zianghman thlahrun awk nak um lo ten a simmi hi zoh hnik uhsi. A lukhum co ding mi cu amai ta sizo mi le a fiang zo mi vekin a sim. Diknak in thu a tthen tu in a pek ding thu hi ralttha zetin a phuang. A sim ciami thil umtudan le thil hreh um pawl khal hi a hrangah thil danglam an si lo. Lal tohkham varpi, leitlun mipi ton khawm awknak, thuthup hmuahhmuah thailangnak, vancungmi thungai tu pawl, mangbangza thutthennak, rundam mi le rundam lo mi pawl sankhuk tthen awknak-hi pwl hi a theih fiang thluh mi an si. Asinan , hi pawl lakah pakhat hman in dung a sip ter lo. A zumnakin leitlun harsatnak pawl cu a khuh thluh. Jesu Khrih lawng a hmu ih, Khrih ih thutthennak, thisen ih thehdarnak, le sual kholhfainak pawl lawng hi a hmuh mi a si. Cule hitin a sim: 'Lukhum cu ka hrangah ret cia in a um a si'. Lalpa amah rori in i pe ding a si' ( Amai mit in hmu cia vek rori in a sim).\\nHi pawl hi ka tarlangmi bungcang sungih thutlangpi pawl cu an si. A dang tampi ka sim lo ding, ziangruangah tile tui ttum ah lo theihter duh bikmi ka neih ruangah a si. Himi lak ihsin thutlang pakhat lawng ka run tarlang ding. Ka tarlang dingmi cu, a tirhmi pa in a hmailam ih a ra thleng lai dingmi pawl a zoh tikah ciang zet ih a simmi a si: Cucu zumtu pawl 'Ruahsannak ih cianzia' thu a si ding.\\nCiamciam ten ka run tarlang ding, ziangah tile ' ciannak thu' hi tulai sanah mi tampi in an ngaihthah ih, a hrekkhat lala cun an theih fenglo ruangah an buaipi tuk ttheu ruangah a si.\\nAsinan, ttih le khur cing ten ka sim ding. Ziangah tile ka sim dingmi thu hi theih harsa zet a si ih ngaihtuah ciang mumal lo ahcun theih sual le simsual khal a awl te tlunah thuthiang in a sim dan vek si loin fehpi pang khal a awlte mi thutak a si ruangah a si. Hi thu zirhnak ahhin thutak le theihsualnak karlak ah lamzin fate a um ih midang zohman thin na ter loin ka thu ka simfiang thei ahcun ka lung a awi zet ding.\\nCianfelnak thu thawn peh aw in thil pali ka sim duh. Cumi pali ka sim ahcun ka tarlang duhmi a fiang tawk ko ding ti ka zum.\\n1). A pakhatnakah Paul in a simmi \"a ciangmi ruahsannak\" hi a dik mi le thuthiang in a simmi vek a si ti ka run tarlang tum ding.\\n2). A pahnihnak ah a kau deuh in ngaihtuahnak ka run tarlang ding: mi pakhat cu a zumnak ih ruahsannak ah cainfelnak nei loin rundam a rak si ziar thei.\\n3). A pathumnak ah, ziangruangah himi ruahsannak ahhin cianfelnak nei dingah kan beisei a ttul, timi thu ka run tarlang ding.\\n4). A palitnak ah le a netabik ah, ziangruangah himi zumnak ih cianfelnak hi neih a harsatnak san ka run tarlang tum ding.\\nMai zumnak ah cianfelnak neih a duh tu le hi thu ah phurnak a nei tu pawl hnenah a bik takin ngaihven ttha dingah ka ngen duh hai. Thil tumpi ka tisual a si lo ahcun, zumnakah cianfelnak le thianhlimnak hi peh tlaih awknak an nei a si. Himi can ka cemter hlanah ziangtin an pehtlai aw ti ka ca siartu pawl hmuhter ka tum ding. Tu ahcun hitin ka lung a kim hrih ko: nun thianhlimnak a umnak hmunah ciannak khal a um a si.\\n1). A ciangmi ruahsannak hi a dikmi le thuthiang ih zirhmi vek a si.\\nA pakhatnakah a ciangmi ruahsannak hi a fiangmile thuthiang ih zirhmi vek a si ti thu ka run tarlang tum ding.\\nThuhmahruai hmaitthi tu bungcang sungahah Paul in a aupi rero mi ciannak hi suangtuahnak men le duh thusam men thil a si lo. Lenglam phurnak le hlawptlo nak men ih suak mi a si lo. Thlarau Thianghlim pekmi a si ih minung taksa sungihsin suak mi a si lo. Cui cianfelnak cu Khrih a zumtu hmuahhmuah in nei dingin an hawl dingmi a si.\\nThu kan fiang lomi a um tikah thu kan sut hmaisak bik ding mi cu,' Thuthiang in ziang a sim?' ti a si. Hi thusutnak hi zianghman huphurhnak um lo ten ka sang thei. Pathian ttongkam in a simmi ka hnenah a lang dan cu, zumtu pawl hin an rundamnak thu thawn peh aw in hnangam hlenhlennak le cianfelnak dinhmun tiang an thleng thei a si tin a zirh.\\nPathian thu vekin kauzet in ka tarlang ding. A piangthar zo mi (Khrih zumtu ) cun Khrih a zumnak ah cuvek hnangamnak neitu dinhmun tiang a thleng thei a si. Cuticun a thlarau ngaidamnak le humhimnak hrangah rinhlelhnak in a cawkbuai nawn lo dingih hnangamnak taktak a nei thei a si. Ttihnak in a dung a sip ter lo dingih thu theihfiang lo nak ruang khalah ziang thu hman in a bei a ti dawng lo ding. A tawi zawngin, sunglam sual thawn do awk nakah cun a buai zet ding nan hmailam ah a ra thleng lai ding mi thihnak cu zianghman ttihnak um loten a zoh dingih thutthennak ni cu zianghman thlaphannak um lo ten a hngak ding. Ka simmi hi Baibalin a zirh mi a si.\\nCiannak thu ah hi pawl ka siar tel mi an si. Ka ca siar tu pawlin tthaten hminsin dingah ka sim duh. Tui ka tarlang mi hnakih tam deuh le mal deuh khal ka sim duh mi a si lo ih, zohman in ka sim duhsan lenglam ah her kawi lo dingin ka dil duh. Asinan hivek thu hi vawi tampi cu el awk mi le hnawn mi a si ttheu. Mitampi in hi thutak hi an hmu thei lo lawlaw.\\nRom kawhhran pawl in hi cianfelnak thu hi duh um lo zetin an rak hnawng. Trent i Council (khawmpi) kaitu pawl khan ral ttha zetin an rak phuang. Zumtu pakhatin a sual ngaidamnak hrangah fiangzet in hnangamnak a neih mi cu zumnak dik lo pawl mah le mah rin awknak le thu lolak men a si an ti. Romanism (Roman Kawhhran) hotu pakhat Cardial Bellarmine cun 'fehsual'( Heretics) pawl ih diklonak tum bik a si a rak ti.\\nRuahnak nei lo le leitlunmi khrihfa ti aw ve menmen pawl hin kanmai lakah cianfelnak hi an rak do. Hi thu an theih hin an hrang ahcun nin-um le thin tawk ter tu men a si. Anmah in an neih dah lo vekin midang khal hi hnangamnak le cianfelnak neihter an duh lo. An sual pawl hi ngaidam a si zo maw? tin sut hai aw la kan thei lo, tiin an lo sang ding! Hi cianfelnak zirhnak an pom thei lo hi zianghman mangbang ding a um lo.\\nAsinan, mi hrekkhat zum tu taktak lakah cianfelnak zirhnak hi ttihnung a si tiah a el tu an um lai hrih. Hivek zumnak cu milai suangtuahnak ah hngat awknak men a si tin an zum. Hitin an ruat a bang, hnuaidawrnak taktak a nei tu cun cianfelnak taktak a nei dah lo dingih, a hna a ngam dah lo ding, cule a thlarau hrang rinhlelhnak tthen khat thawn a nung ding.\\nHihi riahsiat thlak le sirawk thlak zet a si ih tlun ah thil sual tampi a suah ter fawn.\\nFiangten ka sim ngam, mi hrekkhat cu anmai milai rinhmang men ah tthum aw in anmah taktak ah thuthiang vekin zianghman ciannak nei lomi an um. Cun khatlamah Pathian in mi damttha tiih a ti lai ah anmah te mi dam lo vekin a rak thei aw mi an um. Cun a dang pawl lala cu Pathian in midam lo nan si, a ti lai ah anmah le anmah micak le damtha vekin an thei aw. Cuvek cu an um ringring ding. A lem le phuahcawp um loin thutak ngialngan lawng hi a um dah lo ding. Pathian hrilnak, minung ih thupitnak, zangfahnak in rundamnak-hi pawl hi an zaten hnawn an si ttheu. Hi leilung pi a dam sung cu suangtuahnak luangliam thawn phur hlawptlo nak pawl a um ringring ding. Cu lakah cianfelnak hi a dik mi le a takin a ummi a si. Asinan, Pathian fa le pawl cun mi tampi in Pathian thu an hnawn tik khalah zum ding tthuktthun aw ding kan si lo.\\nCianfelnak a dik a si tile a tak in a um zia thutak a hnawng tu pawl hnenah ka sannak cu hitin a si. Thuthianghlim in ziangtin a sim?. Zumnakah cianfelnak hi a um lo a si ahcun thudang zianghman sim ding ka nei lo.\\nAsinan, Job in a sim vekin,\"A netabikah kan thu in ttan tu ding van ah khin a um a si ti ka thei. Natnak in ka vun cu ei theh hman seh la, hi ka nun hin Pathian cu ka hmu ding\" ( Job.19:25,26). David in hitin a sim a si lo maw ? \"Maw Bawipa, thihnak hawrkuam zawh hman ningla, ka ttih lo ding; ziangah tile nang cu ka hnenah na um . Na talhtum le na kianghrolin ka hna i ngam ter\" (Sam.23:4). Isaiah in teh simmi a nei lo maw ? 'Maw Bawipa, tumtahnak hngetkhoh a nei tu le nangmah a lo rinsan tu pawl hnen ahcun nangmah in daihnak cu na pe! (Isai.26:3).\\nCun hmun dangah, \"diknak cun daihnak a tuah dingih diknak in a rahsuakmi cu a kumkhua ciannak le himnak a si ding\" ( Isai.32:17) tin sim a si.\\nPaul khan Roman mi pawl hnenah simmi ziangtal a nei lo maw? \"Ziangah tile amai in duhdawtnak ihsin zianghman in in tthen thei lo ding tihi fiangten ka zum a si; thihnak siseh, nunnak siseh, vancung ih a ummi vanmi le uktu pawl siseh, hmailam san siseh, leitlun ummi siseh, leihnuai mi siseh, in tthen thei lo ding. Kan Lalpa Zesu Khrih thawng in kan ta a si mi Pathian duhdawtnak ihsi cun in tthen thei tu ding sersiammi thil hmuahhmuah lakah zianghman a um lo.\"( Rom.8:38,39).\\nKorintian kawhhran pawl hnenah teh Paul khan ziangtal simmi a nei lo maw? 'Kannih kan umnak puanthlam a si mi leilung ruangpum hi bal ttheh hman sehla, Pathian in vancungah kan umnak inn a sak mi, kumkhua a siat thei lomi inn kan hrangah a ret ti kan thei'(2 Kor.5:1). Curuangah thinlung hngetkhoh in kan um ringring. Leitlun taksa thawn hnangam ih kan um sung ahcun Lalpa i inn thawn kan hla aw a si, ti kan thei ( 2 Kor.5:6). Timothy hnenah teh ziangtal simmi a nei lo maw? 'Hi bangtuk ih ka tuarnak cu cui ruangah a si. Sikhal sehla ka rinsanmi hi zo a si ti ka theih fiang ruangah hnangamnak famkim ka nei. Curuangah ka kut sungih i ken termi thil cu cuini a thlen tiangin himten a mah in kil khawi ding tiah fiangten ka thei' ( 1Tim.1:12).\\nCun Kolosian mi pawl hnenah teh ziangsaw a sim? 'Fel famkim ih ciannak thu theihnak'(Kol.2:2), le Hebrew pawl hnenah 'zumnak ih cianfelnak famkim', le 'Ruahsannak ih cian famkimnak' (Heb.10:22;6:11) thu pawl a sim. Piter inteh simmi a neimaw?. Pathian ih a lo kawhnak le a lo hrilnak hi kumkhua ih hnget khoh dingah zuam sinsin uh' ( II piter 1:10). John in teh ziangtin a sim? 'Thihnak ihsin nunnak ah kan suak zo ti kan thei' ( I John 3:14). Cun hmundangah 'Pathian Fapa a zumtu in a kumkhua nunnak kan nei ti nan theihnak dingah hi cakuat hi nan hnenah ka ngan' ( I John 5:13). Cun hmun dangah 'Kannih cu Pathian ta kan si ti kan thei ' a ti ( I John 5:9).\\nHi pawl hi ziangtin kan sang ding? Thu el awknak hmuahhmuah thinnem zetin ka sang duh. Keimah le keimah hi Adam ih cithlah lakah a farah le ttawnttai zet ka si tiin ka thei aw. Asinan, ka run tarlang mi pawl thu ahhin tulai san ih zumtu ti aw pawl 'ruahsannak' le ' hngat awknak' sathliah men hnak cun a sang sawnmi thil a um a si ti ka sim a ttul . Hnangamnak nei dingin le theihnak karhzainak dingah ttongkam mawi zetzet thawn thlim thluai awknak theihmi ka nei-a sinan cupawl a si lo, ka sim duh sawnmi cu 'cianfelnak' a si. Baibal in a sim duhsan pawl hi ka sim fiang duh taktak ahcun cianfelnak zirhnak hi a dik a si.\\nHimi cianfelnak zirhnak a duh lo tu pawl le suangtuahnak nin um thu men a si tiih a ruat tu pawl hnenah ka sannak cu hitin a si; Piter, John, Paul, le Job pawl thuanthu Baibal in a siimi milai suangtuahnak men an si kan ti thei ding maw. An zaten Pathian mi thianghlim, mi hnuai dawr zet an si ih an thlarau dinhmun thu ahcun an cianfel zia thu an sim. Thlarau lam hnuaidawrnak le cianfelnak hi a pehtlai aw ih khatlamah thlarau lam hnangamnak le porhawknak hi a kalh aw mi an si tiin in zirh a si.\\nCuibakah, ka thu sannak cu ka thutlangpi ah ka tarlang zo vekin minung tampi in tu lai khalah cianfelnak nun cu a takin an unpi a si. Hihi a dungthlun tu pawl san hrang lawngah a si tiah ziangtin kan ti thei ding. Kan ram zumtu tampi lakah Pathian thawn an pehtlaih awknakah hnai hnawknak um loin pawl kawm awknak a rak nei zumtu an um. A kumkhua in Pathian thawi pawl kawm awknak eng hnuai ah a rak nung mi zumtu pawl thuanthu ngan mi kan hmu thei. Hmun awl um sehla cu an hmin pawl run tarlang ding a sinan. Cuvial cu a tawk hrih ko.\\nA netabikah ka thu sannak cu hitin a si. Kanmai dinhmun tha ruangah si loin Pathian in a simmi rin ngamnak rak neih a si. Pathian in tthenhnih aw lellel asilole a bang aw lo ti in a sim tikah a sim vekin zum ngam hi a si. Cui tlunah a thleng aw dah lo kan Bawipa Jesu Khrih in thu in kam mi parah hngat awk in kan sual ngaidamnak ah siseh kan hmailam ah a ra thleng lai dingmi thu ah siseh hnangamnak neih a si. Zumtu pakhatkhat in cianfelnak ka nei a ti tikah amai tuah that mi le a milai sinak pakhatkhat ruangah a si kan ti achun kan sim sual a si. Cuti si loin Thukamthar Palai le Thuthianghlim in a simmi parah a hngat aw mi a si sawn. Jesu cu a thu ah a nungih amah a zum tum tu pawl cu Khrih thu ah an hngat aw a si. Cianfelnak cu thildang ciamco a si lo a thangliam le a pitling mi zumnak a si. Pacang pitling Zumnak neitu a si. Kuthnih kom in Khrih thukam a vawk tu a si .Rom ral bawipai zumnak vekin el ngam tu,'Lalpa ka inn ah na rat nak dingah a tlak lo, asinan na kaa in thu simmaw la ka hnen um pa cu a dam ding'( Math.8:8).\\nPaul hi leitlunah mai thlarau dinhmun cianfelnak a nei neta bik tu a si titu an um men ding. Amah le amah misual khawn bawl pa a ti aw tu hi amai sualnak le diklonak ciangzet in a thei aw tu a si ( I Tim.1:15 ). Asinan, amah ah Khrih diknak belhsakmi hi a khauhzia, a thukzia, le a nasat zia fiang zetin a thei tu a si. Mah le mah \"Aw, ziangvek unse dawng milai saw ka si\" ( Rom.7:24 ) ti aw tu hin a thinlung sungih sual hrampi kha ciangzet in a hmu aw a si. Asinan, amai sualnak le bawrhhlawhnak pawl thiantertu kha fiang sinsin in a thei. Mah le mah \"Mithianghlim lakah a fate bik hnakin te bik ka si\" (Eph.3:8) ti aw tu pa hin amai sunglam nunah a tlamtling lomi a um ti hi fiang le ciang zetin a thei a si. Asinan, Khrih ih thukam sungah anung mi zumtu vekin nundan a thiam. \"Ka tuu pawl cu an siatral dah lo ding\" ( John.10:28) tiah thu in kam tu pai thukam hi a siatral dahlo ding ti a thei. Paul hin amah le amah a thei aw. Mi cak lo, mi farah, le tipi thuanthum tisuar lakih khualtlawng mi a si ti khal a thei aw. A kiangkap ih tisuar pawl le thlemnak dang pawl a hrum durdo rero mi pawl khal a thei a si. Asinan Khrih a zoh ih ttihnak a nei lo. Amah le Khrih lakah an peh tlaih awknak, a nunnak humhim tu hri pi cu a cat dah lo ding ti a hmu ( Heb.6:9). Amah a duhdawt ruangah a nunnak a pe tu ih hnattuan le ttongkam pawl hi a theihhngilh dah lo. Hivek raltthatnak a neihnak hi thil dang a si lo, \"Lukhum cu ka hrangah retcia in a umih Lalpa in ka hnenah i pe ding.\" Cutin fiangzetin a sim. \"Pathian in i humhim dingih kamual pho dah lo ding\".\\nHimi thu ah reituk ka cambang nawn lo ding. Cianfelnak thu thawn peh aw in ka casiar tu pawl fiangter tawk ding in ka sim zo tiin ka ruat.\\n2). Mi pakhat cu a zumnakah a fiang aw lo men thei, asinan rundam a rak si ziar thei.\\nA pahnihnak ih ka sim duhmi ka sim hrih ding. Paul in cianfelnak a timi dinhmun thleng lo cingin mi pakhat cu rundam a rak si ziar thei.\\nHihi zalen zetin ka simmi a si. Pathian in cianfelnak an neih tengteng lo ahcun ti ah a phut lomi pawl an thin natter ka duh lo. An bei dawng ter ding ka duh fawn lo. Khrih ah zianghman covo an nei lo ka ti duhnak a si fawn lo.\\nMi pakhat cu rundam-zumnak nei nacingin Paul in a simmi ruahsannakah hnagnamnak ngaingai nei loin a rak um thei thotho. Zumnak timi le a fiangmi ruahsannak neih hi thil dang a si. Zumnakah hnangamnak neih le ruahsannakih hngat awknak cu thildang a si. Pathian fa le hmuahhmuah cun zumnak cu an nei thluh, asinan cianfelnak cu an nei thluh lo. Hihi theihhngilh lo ding a si.\\nMi ropi taktak pawl in ruahdan dangdang an nei ti ka thei. An ke hnuai ih ka kun ttul ding thuthangttha rawngbawl tu mi ropi tampi pawl in tu'i ka simmi thu hi fiangzetin an rak nunpi a si tin ka ruat. Asinan zohman upatnak pe in bawipa tiah kawh ka tum lo. Mi tampi sia -ttha-theihnak hliamhma tidamnak ka ruah lai ah mi hrekkhat pawl nunak lamzin ihsin dung ka sip ter pang ke ti ka phang.\\nHi pawl sim dingah ka thlahrung aw lo. Pathian zangfahnakin, mi pakhatkhat in Khrih ah rundam mi si dingah zumnak a nei ding-Khrih ah hngat aw in rinnak famkim a nei. Cuticun, Pathian fa sinak, a rundammi sinak nei na cingin a nunnak ni neta bik tiangah thinhengnak, ttihnak, le rinhlelhnak pawl hin a thinlung a luat khat lai thei.\\nCangantu putar pakhat cun,\"Cakuat cu ngan a si ding nan seal sut lo mi khal a si thei. Cuvek thotho in zangfahnak cu zumtu'I thinlung sungah ca vekin ngan in a um men thei nan cianfelnak seal cu sut loin a si thei\" tiah a ngan.\\nNaute pakhat cu roco ding tampi nei in a suak nan a roco ding mi pawl ih mankhunzia thei loin nauhak aa te bangin a tlang rero ding. Cutin cun a roco ding mi pawl man khunzia thei loin a thih hman a thi men thei. Cutin nauhak te lai ah a thi asi ahcun a ro co mi pawl hlutzia a thei ta lo ding. Cutivek thotho in mi pakhat cu thlarau lam naute vekin piang in, nauhak vekin a ruat thei ih nauhak vekin a ttong men thei. Cuticun nauhak vekin nungin nauhak vekin a thi sal thei. Rundammi cu sicingin a damsungah ruahsannak ah hnangamnak taktak a nunpi dah lo men thei ih Khrih ah a roco mi pawl kha a hlutzia thei ciang loin a um thei.\\nCianfelnak ih hlutzia le thupitzia pawl ka laihlang tikah hin zohman in in theisual hlah hai seh . Zohman in diklo zetin zianghman in puh hlah haiseh. Paul in a sim vekin,'Hihi ka thei a si... lukhum cu ka hrangah ret cia in a um' a ti thei tu lawng rundam an si ding ka tinak a si fawn lo. Cutin ka sim lo hokhaw. Cuvek zianghman ka sim in ka zirh lo.\\nMi pakhat cun rundammi si dingah Khrih ah zumnak a neih a ttul, ti mi thu ah zianghman thusut buai ding a um lo. Pai hnen thlen theinak lamzin dang zianghman ka thei lo. Jesu Khrih lo ah khuitawk hmanah milai rundam khawp ih zawnruahnak a um ka thei lo. Mi pakhat cun amai sualzia thei aw in mi hlo a sinak hi a fiang a ttul. Cuticun Khrih hnenah sual ngaidamnak le rundam hawlin a rat tikah ruahsannak nei ding a si. Cutin Khrih ah rundam mi si dingah zumnak a neih a si ahcun a zumnak cu ziang tluk cak lo le ttawnttai hman sehla vanram cu a co thotho ding tihi thuthiang vekin ka sim ngam.\\nThuthangttha sung ihsin kan duhzawng rundamnak thu lawng la tthen ta hratin a dang pawl tanta hlah uhsi. Milai porh awknak cun sualnak thawn thutak a rak siatsuah tum ttheu vekin rundamnak sangka hi bi sinsin ter dingin le vanram lamzin cu ding sinsin ter tum ruangah thuthiangin a simmi lenglam zianghman tuah tum hlah uhsi. Kan Lal Jesu cu mi zawnruat thiam ngaingai a si. Mi pakhat rundamnak co ternak dingah zumnak ih tam le mal hi a thupi bikah a ret mi asilo, asinan zumnak dik le dik lo a zoh sawn mi a si. Zumnak sang le niam khal tah a si loih a tak a si le si lo sawn cuai thlai a si. Khros hram a thleng tu pawl zohman a hloral ter lo ding. Hitin amah rori in a sim, \"Ka hnenah a ra tu hmuahhmuah cu zo hman ka hlo ral ter lo ding” ( John 6:37 ).\\nHitin a si, mi pakhat pai zumnak cu anttam ci tia lo hman si sehla cui zumnak cun Khrih hnenah a rak hruai ih Khrih puanzim te cu a dai ter thei ahcun rundam a si thotho ding - paradis ih a tar bik mithianghlim pa vekin rundam a si thotho ding. Piter, John le Paul pawl vekin famkim zetin sankhuk daihnak sungah rundam a si ding. Thianternak hi a dawtdawt in a um . Asinan thiamcoternak ahcun cuvek dawtdawt a um ve lo. Hmin ngan zo mi cu ngan zo mi a si ih ziangtilam hman in siatsal a si dah lo ding. 'Zokhal a mah zumtu hmuahhmuah cu an ning a zak lo ding, zumnak cak le ropi nei tu pawl lawng an si lo' (Rom.10:11 ).\\nHihi thei ringring aw. Zumnak mal pawl thlarau cun Pathian ngaidamnak le fa sinak in pekmi hi fiangzetin a thei lo men ding. Ttihnak pakhatkhat lole rinhlelhnak pakhatkhat ruangah a thin a bang men ding. A leitlun nun tawpnak ni neta bik tiang a sunglam nunah rinhlelhnak, thin ikfik nak, talbuainak tampi, thla phannak, khawdur le thim hnuai ih cennak le thlemnak tto ttum thlipi pawl a tong ringring thei men. Cu pawl cu zumnak ttawitai pawl hrangah cun Pathian mamawh ringring in a nung tertu hmanrua an si sawn.\\nKa sim nawn sal ding, Khrih zumnak fate bik pakhat lawng hin, cianfelnak taktak a nei lo men thei nan, rundamnak a co ter thei a si. Asinan vanram lamzin zawhin a khualtlawnnakah cak zet le hna ngam hlenhlen in a kumkhua inpi a ra thleng ding ti cu ka sim tel duh lo ke . Khrih ah zumnak fate bik khal hin zumtu cu tipi kap a thlen pi thei ding a si ti cu ka sim ding nan, ti pi kap lawng cawlhnak hmunah hna-ngam zet le nuam zetin a thleng ding a si ti cu ka sim tel duh lo ke. Vanram ah cawr hnianghniang, thinham kailo le hliamhma pu cingin a ra thlen khal le ka mang a bang lo ke. A mit a on awk ih cawimawinak ni a hmuh hlan lo cu cuvek zumnak ttawnttai ruangah harsatnak le talbuainak a phunphun thawn a um khal le ka mang a bang lo ding.\\nZumnak le cianfelnak bang awk lonak pawl hi ttha te ih theih a thu pi a si tin ka zum. Hihin Biaknak lam thusut tu pawl a hrilhfiah ih a cancan cu zum harsa zetin a lang.\\nHihi thei ringring ding kan si. Zumnak cu a hram a si ih cianfelnak cu a par a si. Rinhlelh ding a um lo. A hramnei loin a par na nei thei dah lo ding. Cuti a si laiah, a hram cu um nacingin a par nei lo cu a mal te an si ttheu.\\nZumnak cu nunau nu in khur rero cingin Jesu’i puan a ra tham vek kha a si (Mk. 5:25). Cianfelnak cu Stiphen khan a mah that tu pawl karlakah a din laiah vanlam zoh ih a simmi vek kha a si, 'Vancung sangkha a ong aw ih, Milai Fapa cu Pathian kut vawrhlam tohkhamah a to ka hmu' a timi vek kha a si (Dung.7:56 ).\\nZumnak cu fifir pa ttap ih au suak vek kha a si, 'Lalpa , I theih hngilh aw hlah.” Cianfelnak cu job in a hma tawm thawi leivut lakah a to lai ih a sim vek a si, 'I rundam tu cu a nung ti ka thei' ( Job.19:25). 'Ka nunnak i laksak khal a si len, amah ka rinsan thotho ding' ( Job.13:15).\\nZumnak cu Piter kha tisungah a pil zawngih a au suak vek kha a si; 'Lalpa i run aw' ( Mth. 14:30 ). Cianfelnak cu khai Piter thotho khan a hnu rei lo te ah rorel tu pawl hmai ih a simmi vek kha a si: 'Inn sak tu pawl ih an hnonmi lungto cu a thu pi bik ah a cang zo'; rundamnak cu amai sung lawngah a um; leilung pumpuluk ah Pathian ih in pek mi runtu dang le run thei tu hmin dang zohman an um lo' ( Dung .4:11,12).\\nZumnak cu sungmuril ihsin ausuak mi a si: 'Lalpa ka zum: ka zumlonak hi i bawm aw' ( Mk.9:24). Cianfelnak cu rin awk hlenhlen a si: 'Pathian in a hrilmi minung pawl cu zo in saw sual a puh thei ding? Zo in saw mawh a phurh hai ding?' ( Rom. 8:33,34). Zumnak cu Saul kha Damascus ih Judas inn ah riahsia zet le khaw hmu loin a mahte thla a cam vekkha a si ( Dung.9:11 ). Cianfelnak cu Paul, a tarzawng lam ih thawng inn ihsin thlanmual lam cu ral ttha zetin a zoh ih, 'Ka zummi cu ka thei'. Ka hrangah lukhum ret cia in a um '( II Tim.1:12;4:8) a timi vek hi a si.\\nZumnak cu nunnak a si. Ziangtluk thlawsuah tum saw a si? Zosaw thihnak le nunnak karlak ih a ummi tikulh cu a sim fiang thei le a tarlang thei tu a um? 'Uico nung cu kiosa thi hnakin a tha deuh' ( Thuf.9:4). Asinan zumnak nei cingin mi pakhat nunnak cu cau, hrisello, cawr, naazet, zuam rero, thizik, thlaphan um, phurrit, lungawinak umlo, hnih suamso ti um lo le harsatnak hlir in a khat men thei ih a damsung cuvek buainak in a tuam thei.Cianfelnak cu cuhnak in a thuk in a ropi sawn deldel a si. Cianfelnak cu a hrisel, a cak, huham a nei, a hro a thak, a cakvak ih a virvat tha, a thang vivo ih a pacang.\\n“Rundam mi maw rundamlo mi” ti kha kan hmai ah thusutnak ummi a si lo. Zumnak ih hlawknak a ummaw um lo, ti sawn a si . Daihnak a um maw umlo ti cu thusutnak a si lo ih, daihnak ropi maw malte ti sawn hi buai pi mi a si. Cutin ka sim tikah, leitlunah a vaktawi mi le khrih huangsungih um lo mi pawl thu ka buai pi mi a si lo; asinan Khrih duhdawtnak huang sung le Khrih zangfahnak hnuai ah a ummi pawl thu ka simmi sawn a si.\\nZumnak nei cun a tuahnak ah ttha ten ziangkim a tuah. Himi casiar tu hmuahhmuah in cui zumnak cu an neih ahcun mi lungawi ka va si zik so. Zumtu mi thlawsuak pawl cu letthum in thlawsuahmi an si. Annih cu an him. Annih cu kholhfai an si. Annih cu thiamcoter an si. Annih cu hremhmun leng lam ih um an si. Satan cun a mibumnak kut thawn Khrih kut sungih ummi pawl cu a la suak thei lo. Asinan cianfelnak a neitu cun hi hnak ih tthasawn deldel in a tuah ding-tamsawn a hmu ih tam sawn a ttong, tamsawn a thei ih tamsawn le nuamsawn deldel in a nung, cule Danpeksalnak in \"Leitlun vanram\" ( Danp.11:21) a timi hi a nitin nunah a nun pi ding.\\n3.A ciangfelmi ruahsannak beisei a ttulnak thu.\\nA pathumnak ih kasimduh mi ah ka feh vivo ding. Cianfelnak hi kan hawl sinsin ding ka beisei. Zumtu tampi cu an zumnak ah rinhlelhnak an nei thawk ih an ringhlel deuhdeuh, curuangah vanram ah manglam bangin an thleng dukdi leh ding.\\nRuahsannak le hngat awknak thu sim rero hi i cau ter. Asinan mi tampi zumnak ah cianfelnak nei lo le hngatawknak ah thlaphang ringring in an um ding ti ka phan ruangah ka taimak rero nak a si. Lalpai insungsang pawl ahhin 'a si hmang ding', 'vanram cu ka kai cek kei cu\" titu pawl hi mal deuhdeuh hai seh la, 'ka zummi ka thei a si' titu pawl hi tamsinsin hai sehla cucu ka duhmi le ka thlacammi a si. Aw, zumtu zate hin laksawng fate menah lungawi tawk loin laksawng tumbik dawng cio hai sehla ka va duh sak hai em. Thuthangttha in a tarlangmi thlawsuahnak hi mi tampi in leitlun nunah an co in an nunpi lo a si ti ka zum. Mi tampi cu anmah a duhdawttu an Lalpa in 'Tlai le puar tak in ei aw' a ti lai ah tlasam zet le farah zet dinhmunah an thlarau cu an nun pi. 'Dil aw la na hmu ding, cuticun na lungawinak a kim ding' ( Soloman hla 5:1;John 16:24 ).\\n1). Pakhatnak ahcun cianfelnak hi hi leitlun dam sung rori ah hnangamnak le daihnak a suahter tiang beisei ding kan si.\\nRinhlelhnak le ttihnak hin Khrih zumtu mi tampi siatsuah theinak a nei a si. Cianlonak le fianglonak pawl hi kan dinhmun hrangah a ttha lo, kan hriselnak hrang khalah a ttha lo, kan neih mi pawl par khalah ciannak kan neih lo hi a ttha lo, kan duhdawtnak ah, kan khawkhannak ah, kan insungsang khalah ciangkuanglo zumnak neiin nuntudan fello in kan nun tikah zianghman tthathnemnak kan tuah thei lo. Asinan cu hmuahhmuah hnakin kan thlarau hrangah a ttha lo zual bik a si.Zumtu pakhat ih ttongkam hin 'a si ding ka zum', 'ka hngat aw phawt mei', 'a si hmang ding' ti vek lenglam a lan thei lo ahcun amai thlarau dinhmun hrangah ziangmaw cin cu rinhlelhnak a nei tinak a si. Hivek ttongkam pawl hin a fiang ter zet, 'a si hmang ding' a titikah 'ka fiang' a ti ngam lo nak ruangah a si.\\nCianfelnak hin Pathian fale pawl hi naa le tuarhar an timi pawl ihsin a luat ter hai ih an hrangah thilttha ngaingai a suahter a si. Cianfelnak in a theihter mi cu a nunsungih a tuahmi le a ttuanmi pawl cu a hnget mi hnattuan le a lak a si lomi hnattuan, cun a leiba tumpi pawl cu sam zo mi leiba, a natnak hrik ttihnungza cu tidam zo mi, le a hnattuan tumpi cu tuah ttheh zomi hnattuan, le a nunnak ih a mawhphurhnak pawl hmuahhmuah cu Pathian bawmnak in tuah famkim thei lomi a um lo ih a sungih hna a ttuan tu Pathian Thlarau in ziangkim a tuah famkim thluh ding a si ti a ciangter. Cuticun cianfelnak cun harsatnak lakah thinsaunak a neihter, khawharnak lakah thinlung pacannak a neihter. Riahsiatnak in a dung a sip ter lo ih sualnak hriamhrei a phunphun lakah a thla phang dah lo. Cuticun ziangvek dinhmun lak khalah a lungawi thei ringring ih thinlung hnetkhohnak a neihter sawn a si. A kha zet mi a no (hai) kha a thlumter ih, a rit zet mi a khros phurhmi kha a zangter tlunah a fehnak lamzin sia pawl kha a rualter. Cuticun thihnak hawrkuam ih a feh lai hmanah eng cun lam a hruai. Ziangtik lai khalah a theih fiang ringring mi cu a ke hnuai ah a hnget khoh zet mi ke phah a um ringring ih a kut sungah thil a ciangmi a um a lamzin tluanah a famkim mi rualpi ttha a um ih a nun tawpnak ah a sankhuk inn ropi a um a si ti ciannak thawn nitin hnangamnak thawn a nung.\\nCiannak in farahnak ah le tlaksamnak kar lakah a bawm ding. Hi ciannak hin 'vanramah a kumkhua daihnak hmun ropi ka nei a si' tiah sim theinak a neih ter . Sui le ngun cu rak nei lo hman sehla Pathian zangfahnak le cawimawinak cu ka ta a si ti a ciang dingih farah nak le harsatnak in dung a sip ter lo ding. Theipi kung in rah a rah lo hmanah Lalpa ah ka lung a awi ringring ding' ( Heb.3:17,18).\\nCianfelnak hin zumtui nunah ziangvek thinnat pittawp nak hmanah ruahdan thiamnak a pe ding ih 'hihi a ttha a si ' ti theinak a neih ter ding. A ciangfelmi thlarau cun duhdawtmi unau an damlo can hmanah 'leitlun ih kan duhdawt mi kan unau cun in tanta hman sehla Khrih cun a kumkhua in in kilveng in in umpi a si' tiah a sim thei ding. Khrih cu thihnak ihsin kaihthawh in a um zo ih a thi thei nawn lo. Ka inn cu tisa le thisen ih duhzawng a si lo nan sankhuk daih thukam mi ka nei, ziangkim a fel le famkimnak hmun a si' ( 2 Siang 4:26; Heb. 13:8; 2 Samuel 23:5 ). Sankhuk unpi sungah cun leitlun famkim lonak hin a thin a ti bang nawn lo ding ti a thei ih leitlun famkim lonak pawl hin a zumnak a dal lo.\\nCianfelnak cun, Pau le Silus kha thawng inn sungih an um lai hmanah Pathian an thangtthat bangin, ziangvek dinhmun khirhkhan hmanah zumtu pawl Pathian a thangtthat ter ding. Ziang hmuahhmuah in amah an do kalh ih a nunnak ah zamthim vekih thim in a theih lai hmanah Pathian a thangtthat thotho ding ( Job.35:10;Sam.42:8 ). Paul in aokhalin in tlansan a si vekin mahte um vekin a theih awk lao khalah Paul vekin \"Kei ka hrangah nun hi Khrih a si ih thih khal hlawknak a si\" a ti thei ding.\\nPiter kha Herod ih thawng inn sung a um lai ah khan a thaizingih a ton dingmi cu thihnak tluk ttihnung a si ti thei cingin, cianfelnak a neih ruangah, zanah daiten ka itthat hluahhlo ding tiah a ti thei. 'Daiten ka um dingih ka itthat ding, ziangah tile Lalpa, nangmah in i humhim ding ti ka thei' (Sam.4:8).\\nA dungthluntu pawl kha cianfelnak an neih ruangah Jerusalem thawng inn ih an um lai hmanah Khrih hmin ruangih ningzah tuar ding ah siar tel an si kha an lung a awi sawn (Dung.5:41). Cui cianfelnak cun zumtui nunah an lung a awiter ring ring. Vanram ah cawimawinak ropi a um a si ti cianfelnak nei tu cun hi leitlun ih tuarnak, tthatnak le mawi nak pawl cu zianghmanah a siar lo ding ( 2 Kor.4:17).\\nCianfelnak cun zumtu pawl tihnak le huphurhnak um lo ten ziangvek harsatnak le thihnak tianghman a tuar ter ding. Kawhhran thawh pekte ih Stephen, England ram ih Cranmer, Ridley, Hooper, Latimer,Roger, le Taylor pawl in ralttha zetin Khrih dung an rak thlun vekin Khrih a dung a thlun ding. \"Tihhlah, taksa lawng a siatsuah thei ih, cu mi hnuah zianghman a tuah thei nawn lo tu pawl kha ttihhlah ( Luke.12:4).'\\n' Lal Zesu ka thlarau hi la aw '( Dung.7:59).\\nCianfelnak cun zumtu pawl natnak le damlonak karlakah a bawm ding. A thihzawng ih a ihkhun le a lukham pawl hman nuam zetin a hmang hai ding. Hitin hnangam zetin a sim ding, \"Hi leitlun ih ka inn cu a siat hmanah, Pathian ih inn ka nei a si' ( 2 Kor.5:1). 'Hi leitlun hi suahsan ih Khrih thawi um cu a thlang sawn ding'( Phi.1:23).'Ka thinlung le ka taksa cu an cau men ding, asinan Pathian cu ka thinlung cahnak le ka kumkhua nunnak a si' ( Sam.73:26).\\nZOHZO May 10,2001\\nCianfelnak in zumtu pawl hnenah a pek thei mi thlakamnak cu thihhloh nikhua le milai ruahban lo dinhmun pawlah a thu pi zet. Asinan kanmai nunnakah cianfelnak hi kan ngai pawimawh lo men ding. Thihhloh nikhua le mangbang vansan lai ahcun an thatlai ah zumnak thu zianghmanah a siar lo tu pawl hma in zumnakah cianfelnak a thupit zia an hmu suak ding. Ni a tlan lai le kan taksa a that lai ahcun leitlun thil pakhatkhat ah hngat aw in zumnak ih cianfelnak hi kan ngaihthah men ding nan kan thihni khua a thlen tik ahcun kan hma khua thu thawn peh aw in 'ka thei' 'ka fiang' ti ttongkam pawl hi sim thei kan cak zet lai ding. Thihnak tiva cu a dai zetmi tiva a si ih kanmah te lawng in kan tan a tul leh ding. Leitlun ih kan rualpi zohman in in bawm thei lo ding. A netabik ih kan do dingmi tisiattu ral cu a cak zet mi ral a si. Kan thlarau in kan taksa a suahsan zik tikah rualpi ttha dang zohman an um nawn lo ding, asinan kan zumnak ih cianfelnak lawng hin rualpi ttha hnakin in hnem sawn ding a si.\\nDamlo vehnak thlacam bu sungah ttongkam mawi zet tarlangmi a um: 'Amah zumtu pawl hrangah a cakbik khawzing Pathian in a tu le a kumkhua in lo kilveng in lo um pi hramseh, van hnuai ah rundamtu hmin dang zo hman an um lo ti thei aw la cui na zumnak cu nunpi aw. Amai sung lawng in rundamnak le damnak famkim cu na hmuh thei nak umsun a si. Cucu kan Lalpa Zesu Khrih hmin lawng a si. 'Himi cabu ngantu in milai hma khua ah a thleng dingmi rak rak hmuhcia mi a nei. Mit a thim mupmo ih thinlung a vavai cuahco tikah kan thinlung sung cun kan thlarau in hi lei taksa a suahsan zik thlang ti kan fiang dingih Khrih in kan hrangah ziang a rak tuah a si ti hi ruahnak sungah a rung lang tengteng ding. Khrih ah hnangamnak a nei lo tu cu zianghman a thin a daiter thei lo ding, ti a rak hmu fiang a si.\\n2. A pahnihnak ah ka sim dingmi cu, zumnak ih cianfelnak hin zumtu pawl leitlun nunah phurnak thawn Khrih palai vekin hna a ttuan ter ruangah beisei hrimhrim ding kan si.\\nA tlangpi thu in vanram lut ding lakah cianfelnak a nei tu pawl hnakin zohman in Khrih hrangah hna an ttuan tam dah lo . Cianfelnak a neitu pawl cun anmai thil ti theinak ah an tthum aw lo ih Khrih ih hnattuan suak mi le Thlarau Thianghlim rawngbawlnak ah hngat aw in hna tampi an ttuan sawn a si.\\nCianfelnak tlasam tu zumtu pakhat cun amai dinhmun a cekfel awknak ah tikcu rei zet a hmang ttheu ding. Ningzahnak thawn mah le mah a kumkhua dam lo vekin theih awknak nei tu cu amai cahlonak, rinhlelhnak, thinlung tthenhnih aw thei loin mahte thinlung buainak hlir in a khat ding. A tawizawng in amai sunglam doral pawl a buaipi ringring dingih thil dang tampi a buai pi man lo ding. Pathian hrangih hna ttuannak tikcu malte lawng a nei ding.\\nAsinan, Paul vekin a ciangfel mi zumnak a nei tu cu a kumkhua thlaphannak ruangih dungsipnak ihsin a luat ding. A sual ngaidam a si nak le fa tiih pom a si nak pawl thu ah a thlarau a thlavai lo. Thisen ih nemhnget catuan thukam, catuan hrangah a famkim mi Lalpa i thukam ah a hngat aw dingih a rundamnak cu a hnget cia thil in a thei ding. Cuticun thinlung tthenthek aw lo ten Lalpa'i hnattuannak ah a thinlung a pe ih reipi le tam pi a ttuan thei sawn a si. Hi hrilhfiahnak pahnih hi zohhnih uhsi: Lothlo pahnih hi hmun dangdang ah an ret. Pakhat cu New Zealand ah, a dang pakhat Australia ah. An pahnih in thlaici cinnak ah ram fate veve an pek. An ram co mi veve cu a kauhlam le a that lam khal a bang aw cekci. An ta a sinak ih thil ttulmi cozah lam thawi thu tawlrel fel ttul mi pawl cu laisen khal an tawrel thluh zo ih a kumkhua in anmai loram a si ti cu mipi hnenah phuan suah a si zo, an hmin khal loram lam zung ah khum a si thluh zo. Cui anmai ta a sinak cu a kumkhua in a fiang zo ih ziangvek thuneih nak le thil ti theinak hman in a cawk buai thei lo ti ah anmah cu theihter an si zo.\\nCule, pakhat deuh sawn cun a lo thu cu a fel veten thlaici cin a thawk ih nitin te a lo sungahcun hna a ttuan.\\nCuti a silaiah, a dang pakhat sawn cun a loram cu amai ta a si taktak le taktak lo a rinngam lo ruangah khatlam le khatlam ah a vak leuh leuh ih zung le mipi hnenah a loram thu cu nitin te a hliakhlai ringring. Ziangah tile lothlo mi farah te a si ih a co mi kha amai canpual hrimhrim si loin a ruahban lo zangfahnak ih a co mi a si ruangah a mah le a mah kha lo nei tu si dingah a zum aw thei lo.\\nPakhat cun amai ta sinak cu zianghman rinhlelhnak a neih lo ruangah a thu a fel veten a lo sungah thlaici cin a thawk ih nitin te a lo sungah hna tampi a ttuan . Asinan a dang pakhat cun a lo thu a rinhlelh lai ruangah a ttul lo pin khatlam le khatlam a vah leuhleuh nakah a tikcu cu a hmang ih a lo sungah hna malte lawng a ttuan.\\nHimi pahnih lak ahhin zo deuh in tthansohnak tampi a tuah deuh ding? Zianghman rinhlelh ding um lo ten, a lo sungah hna a ttuan ih a lo sungih thlaici tthabik pawl cingin, a tul mi hmuahhmuah a tuah ruangah kumkhat sungah a lo ih tthatnak hmuahhmuah cu aman nei bikin a hman ruangah tam sawn a tuah suak lo ding maw? Mi zokhal thinlung pa-ngai nei tu cun hi thusutnak cu an sang thei ding. A sannak cu ka sim ttul loin pakhat lawng a um thei. Ziangtik khalah thinlung tthenhnih aw zetih hnattuannak in a ttha bik a suahter ringring ih thinlung tthendarh in rinhlelhnak thawi hnattuannak cun a canvo tthat tlukin hlawknak a nei lo ding.\\nVanlam boruak thu khalah hi vek thotho in a si. A zumnak thu ah Pathian in a theih termi pawl fiangten a thei tu, rinhlelhnak in zianghman a cawhbuai lomi, ningzahnak le thlahrun awknak zianghman a nei lo tu pawl hnakin zohman in Khrih hrangah hna tampi an ttuan dah lo. Lalpa ah lungawinak cu cuvek zumnak neitu pai thazang a si ringring ding. \"Na runnak ihsin a ra mi thinnawmnak cu i pe sal aw la, ka thlarau cu na thu ngai tu siter hram aw\" (Sam 51:12 ).\\nA dungthlun tu pawl tlukin khui hmanah khristian rawngbawltu an um lo. Hna ttuan dingah rak piang hrimhrim an bang, Khrih ih hnattuan cu an ti le rawl a si. An nunnak cu anmai ta a si ti an ruat lo. An tikcu neihmi cu Khrih rian nakah an rak hmang ral . Leitlun nawmnak, damnak, le nun awlsam pawl cu khros hramah an tthum. Hivek ih hna rak ttuan ter tu cu an zumnak ah a ciangfelmi ruahsannak an neih ruangah a si ding ti ka zum. Annih pawl cu a hnuai lam vekin a sim thei tu an si, \"Kannih cu Pathian ta kan si ih, leitlun pumpuluk cu sualnak in a khat mi a si ti kan thei\" ( I John 5:19 ).\\n3. A dang pakhat kan theih ding mi cu, cianfelnak hi kan hawl dingmi le kan beisei dingmi a si, ziangah tile khrihfa pawl thinlung a hngetkhoh ter.\\nHi cianfelnak neih lo ruangah mitampi khristian ti aw pawl lakah thinlung hnget lo, dinhmin hnget lo, lungkim tawklo, thinlung thiar fi-hlim aw thei lo le leitlun thawn hnawihnih aw in an nunnak a si tiah ka zum. Leitlun thil ruangah an zumnak a cau ttheu. Khrih ih ta a sile silo an fiang awk lo ruangah leitlun thawi tthenawk ding an hreh thluahthlo. Nunthar taktak ah an ciang kuanglo ruangah an nun hlun pawl vun tanta ding an ttih ringring. An ruahnak lakah tthenhnih awk thei lonak an neih mi cu an zumnak le ruahsannak ah an ciangfello ruangah a si. Mi pakhatkhat in kan Lalpa cu Pathian a si tiah an thinlung in zianghman rinhlelh nak um lo le thinlung thiarfihlim aw zetin a sim thei ahcun a nunnak ih ziangkim hma a laknak ah a fiang fuarvi ding. ( 1Siang.18:39).\\nZOHZO 12 Many 2001\\n4). A palitnak ah zumnak ih cianfelnak kan beiseinak san cu zumtu mithianghlim a suahter ruangah a si.\\nHikhal hi thil mak zet le phundang zet nek a bang nan thudik a si. Hmakhat te ah ruahlawk ahcun thil cang thei lo le suangtuahnak vek a bang men ding nan hih; Pathian thutak ih sungmuril ah a um mi a si. Mihrekkhat cun cianfelnak zirhnak hin zetnak le daithlannak a suahter a si an ti nan a tak ahcun cianfelnak taktak nei ih zumnak ih nung pawl tluk in zohman Khrih hrangah pumpe in an tuan dah lo sawn a si. Pathian in an sual a ngaidam zo mi pawl cu Khrih hmin sunlawinak ah tampi an hmang aw sawn ding ih cui Pathian in an sual a ngaidam a si ti an ciannak ruangah ziang tik lai khal ah lungawi ringring ding. Hihi rinum zet ih simmi a si ih zumtu hmuahhmuah in cinken tlak a si ' Zokhal Khrih sungah hivek ruahsannak a nei tu cu Khrih a thianhlim vek in a mah le a mah a thianhlim aw ding a si ' ( I John.3:3 ). Ruahsannak thianghlimlo mi cu hnihsuakza le suangtuahnak thang a si.\\nPathian Thlarau kaihhruai nak hnuai ah Pathian thawn pawlkawm aw ringring tu tluk in zohman an thinlung le an thei ih cumi hloh ter ding an duh lo . Khrih le an karlak ih khawdur pawl ruangah an dinhmun sang neihmi le an thlangamnak pawl hloh ding an duh lo. Sumpai malte thawn khual a thlawng tu cu ralrinnak a nei lo ih tlai hnu le zan thimtham hnu hman ah tihnung ton ding zianghman a phang lo. Asinan sui le ngun le tangka tampi thawn khual a tlawng tu cu misual tise thei tu lak ah a ralring ringring ding. A lamzin, a riahnak, a umnak le a pawl kommi pawl tiang in a fimkhur zet dingih pawngpa vah in a vak dah lo ding. Pathian thawi remawknak eng hnuai ih a ceng tu pawl cu cui eng hnuai ihsin hlohsal ding a phang bik tu an si dingih Thlarauthianghlim ti riahse tu si hi a tih bik tu an si ding.\\nHimi thil pali pawl hi Khristian a ti aw tu pawl hrangah hminsin ding ah ka sim duh. A kumkhua in banthacak pa cu na kiangah hmuh ringring na duh maw, Jesu aw thawng cu na thlarau kiang ah nai ringring ding na duh maw, cuticun ' kei mah ni na rundammi ka si ' na ti duh maw ? Na san sung le na damlai can hmuahhmuah ahhin Grape hmuan ih sawrbawk um bik mi si na duh maw? Khrih ih dungthluntu mi raltha, hngetkhoh, thu then hnih aw, tumbul nei le cawhpawlh lomi si na duh maw ? 'Cucu nei seh la kan duh! Cucu kan beisei nan kan hnen ihsin a hla tuk; na ti ding maw ?\\nCuti a sile, cianfelnak na ngaihthah ruangah a thup ih famkim lo nak na nei, zumnak dinhmun niam zet ih na lungawi twk ruangah dinhmun niam ah na um ringring nak a si ti hi na thinlung sungah na ngaihtuah dah maw ? Hmasawn le thansohnak ih hrampi zumnak hi ziang ruangah a tawdap ah a tang ringring thihi na ngaihtuah dah maw ?\\nTui na dam lai can tawite ah ka simmi hi thlun aw. Zumnak ah thangso ding in zuam aw. Nauhak vek in Pathian hnen ah hngat awk nak zumnak hawl aw. Paul in a rak hawl vek in zumnak ih ciangfelnak hi hawl aw. Paul vek in sim thei tum ve aw, ' Ka zummi cu ka thei, hihi ka ciang a si, a nih cu ka ta a si ih keicu a ta ka si' ti ve mei aw.\\nZindang le tidan dang in na rak hawl rero men ding nan na tlinlo hulhual ding. Na tumdah dan kha thleng aw. Na rinhlelhnak kha hlawnhlo aw la Lalpai kutcak ihsin zir aw. Pumhlum ih hngat awknak in thawk aw. A thangdah lo zumnak kha tanta aw la kan Lalpai thu vek in a mah cu thlun mei aw. A lo rundam tu mi ropi pai hnan ah na thlarau le na sualnak zate thawn thum aw mei aw. A mah ah zumnak in thawk aw la ziangkim na nunnak hrangih mamawhmi pawl cu pekbelt na si ding.\\nZiangruang a ciangfel mi ruahsannak hi zumtu mi tampi pawl in co a si lo theu ? tih thusutnak sannak pali pawl . Ka run tarlang ding.\\nTuhi ka simmi sungih a netabik lam ah ka thleng thlang. Ziangruangah cianfel zumnak le ruahsannak hi co a silo theunak thu ka lo sim thei ding tiah ka lo dam. A tawten ka sim ding.\\nHihi a thupi tuk mi thusutnak a si ruangah kan zaten thinlung tak in kan hliakhlai ding ah ka duh.A taktak cun Khrih ih milai pawl lak ah mi malte lawng in cianfelnak thlarau thlawsuah dinhmun hi an thleng.Mi tampi cun an zum nan malte lawng an co .Mi tampi cu rundam-zumnak an nei nan thuthangtha eng hnuaiah-mah le mah rinsan awk nak nei tu cu mi malte lawng an si .A umtudan ka simmi hi kan zaten kan pom cio ding ka zum. A sile,a dungthuntei Paul in kan hawl ding ih in simmi thutak hi ziangruangah zumtu mimalte lawngin an hawl ih an pi?Ziangruangah a ciangfelmi ruahkannak neitu hi hmuh ding an mal zet?\\nHnuaidawrnak tumpi thawn thu malte lawng run tarlang ka duh. Leitlun leh vancung ram khal ah an ke hmai ih ka kun tulmi mi tampi pawl cu himi a caingfelmi ruahsannak hi rka nei lo an si. Lalpa in a minung pawl ih thintawinak hi a hmu ih an hrangah cianfelnak hi a tha lo a ti tla a si men ding, an thlarau lam hriselnak dingah thlarau dinhmun niam ih ret hi a tha a ti tla a si men ding. Pathian lawng in a thei. Cu pawl cu vun tanta hrih seh la, zumtu mi tampi in cianfelnak an neih lonak cu a hnuai lam ih thu pawl ruangah a si ding ti ka phang.\\n1) A tlangpi thu ah, pakhat cu thiamcoternak zirhnak le theihnak an tlaksam ruangah a si ti ka zum.\\nHitin ka ruat, zumtu mi tampi lak ah thimcoternak le thianternak hi an theih pawlh theu a si. Thuthangtha cu an dawng nan an mah in ziangtal cu kan tuah ve ding um a si an ti. Khrih ih taksa peng taktak si ding ah ziangtal cu kan tuahnak a tul a si an ti. Cutin ansim lai ah an fimkhur tawk lo ih thiamcoternak an sinak cu an mai tuahnak thenkhat ruangah a si tiah an ruat thawk. Khrih in an mah thiamcoternak ding ah ziang a rak tuah ti an hmu fiang thei lo. Pathian hmaiah khrih ih pommi kan sinak cu milai tuahnak ruangah a si lo. Curuangah thiamcoter kan sinak cu kan mah tello pumhlum ih tuahsuak mi a si. Thil dang zianghman tello in, kan mah lam ih a tulmi umsun thil pakhat le a lotheihlo ih thil tul mi pakhat cu 'zumnak' a si. Cuticun a cak lo bik zumtu khal a cakbik zumtu vek in famkim zet le tlaksammi um loin thiamcotermi a si.17\\nMisual kan sinak vek ih thiamcotermi kan sinak hi mi tampi in an theihhngilh theu. Misual dinhmun ih ka um lai ah thiamcotermi kan si,.. Methuselah san ih kan nun sung cu cuhnak ihdinhmun sang kan thleng thei lo. Rundammi misual, thiamcotermi misual, thartermi misual, kan sinak cu rinhlelh ding a um lo-a si, misual, misual, misual, a netabik tiang misual kan si ringring. Thiamcoternak le thianternak a bang awk lonak hi an thleidang thei lo a bang. Thiamcoternak kan sinak cu theh zomi hnatuan a si ih zianghman hmalam sawn vivo nak ding a um lo. Asinan thianter kan sinak cu a famkim lo mi le a tlamtling lomi a si ih kan nunnak a tetabik tiangah a tlanglim lo ringring ding mi a si. Zumtu pawl hin hi leidam sungah ziangmaw tik can tal ah simaw sualnak ih hnawihhnih lo le sunglam nun ah famkimnak dinhmun thleng thei ding in an ruat aw. Cuticun vanmi vek dinhmun an thlang thei lo ti an hmuh tikah an mahte an nunnak ah ziang maw thil sual pakhatkhat a um ding tiah an ruat aw. Cuticun nitin an nun ah riahsia in an pawltla in Khrih ah zianghman covo le dinhmun nei nawnlo ding an si pang ding ti an phannak ah tih le phannk in an khat ih hnem le fawrhfial theih in an um lo.\\nHihi thuhi thaten zohhnik uhsi. Zumtu pakhatkaht ih thlarau in a zumnak ah le ruahsannak ah cianfelnak a neih lo ahcun a mah le a mah cek aw fel seh. A zumnak ah a ciang felfel le fel lo, thil bang aw lo pawl thleidan thiamnak a nei maw nei lo, a mit in thianternak a hmu thei maw thei lo, hi pawl hi sut aw fel seh. Cianfelnak a theih ciang hlan ah zumnak cu ziang a si tile zumnak ih thiamcoter nak cu ziang a si ti a theih fiang hmaisak a tul.\\nHimi thua ahhin Kalatian khua ih kawhhran fehsual pawl bang in mi tampi cu kan feh sual tamnak bik a si. Khrih hi ziang a si tile Khrih in ziang a tuah ti an theih hmasak a tul. 'Dan ih hnatuan nak tel lo in thiamcoternak a thei fiang tu cu mi vantha an si.\\n2) A dang pakhat a tlangpi thu ih ciangfelnak tlaksamnak thu cu zangfahnak hnuai ah thansohnak thil pawl daithlan le ngaihthah ruangah a si.\\nHimi thu thawn peh aw in mitampi thuthiang vek si loin le tihnung zet zirhnak hnuai ah an talbuai ding ti ka phang; cucu ka ti hrimhrim mi a si lo, mi hrekkhat lak ah cuvek ruahnak nei an um a si. Mi tampi cun, pianthar hnu ahcun mipi lak ih khawmawk le sakhua lam cangvaihnak pawl ahhin an tel a tul lo ih inn lam ah nuambangsel ih to men le ihkhun ah nuam zet ih itthat men in anlung a awi thei ringring ding ti ah awlsam zet in an ruat. Zangfahnak an co mi pawl cu an mai nawm awknak ah hman ding a si ti an theihhngilh. Hivek zumtu oawk cun hmasawnnak dingih an canvo tha pawl khal a lak in an hlohthluh, sakhuanak ah hmasawnnak, zumnak ah hmasawnnak, le thianhlimnak ah hma sawn sinsinnak pawl hi an nei lo. An zumpek te ih an dinhmun niam te ah an lung a awi tawk ringring ih hmasawnnak an ngaihtuah in an hawl lo ruangah an thangso loih an um kel in an um ringring khal le mangbang ding kan si lo.\\nCatbanglo ih hmalam nawr vivo ding hi kan beisei ding le kan tumtah dinga si ih, cui hmasawn nak cun kan kumthar hman dan, kan suahni campha hman dan, kawn cawlhni hmandan, le nitin kan nuntudan pawl a danglam ter ding a si ti ka zum (I The.4:1). Zumtu cu theihnak, zumnak, duhdawtnak, thu ngai nun pawl hi nitin nun ah tam sinsin in nei ding a si. Sawmthum kan dawn a si ahcun sawmruk dawng thei ding in kan taimak a tul ih, sawmruk kan dawh ahcun zankhat dawng thei ding in kan taimak a tul. Lalpai duhnak cu kan thianhlimnak a si vek in kan nih khal in cucu kan duhmi a si ve hrimhrim a tul. (Mth.13:23;I The.4:3).\\nCu hmuahhmuah lak ah thil pakhat kan cian ding mi cu, taimaknak le ciangfelnak hi then theih an si lo ti, a si. 'Hril nan sinak le kawl nan sinak ciang sinsin dingah taima zet in zuam sinsin uh' (2 Pet.1:10) ti ah Piter in a sim. 'Nan ruahsanmi cu a kim suak theinak dingah a net tiang in taimak suah fingfing uh, tihi ka saduhthah bikmi a si' (Heb.6:11). Solomon cun, 'A taima zet tu pai thlarau cu a thau ding' a si (Thuf.13:4). Himi thu ah Puritan pawl ih rak thlun mi thu hi thutak a si, Zumnak cu theihnak in a ra ih cianfelnak cu tuahnak tel lo in a ra lo'.\\nHimi casiartu lak ah zumnak ih cianfelnak cu a duh nai colo nan um maw? Ka longmi hi hmin sin aw. Ziangtluk in na beisei hman ah taimak nak um lo le tel lo cun na co dah cuang lo ding. Reilo te thil ti lo, thlarau lam thl ah tuarnak tello in zianghman na ngah lo ding. 'Mi zangzel pa cun a thinlung in thil ziangkim aduh zet nan zianghman a ngah dah lo (Thuf.13:4).18\\n3. Adang, thutlangpi, cianfelnak tlaksamnak cu nunnak ih dinhmun hnget lo nak raungah a si.\\nRiahse zet in le thinnuam lo zet cing in himi sim ding hi ka hreh zet. Hihi mi tampi ruahsan nak nei lo ding ah a kham tu a si ding ti ka phang zet. Tulai kan khristian nak hi tuhlan hnak in a kau in a sau zet rualrual in khatlamah a pawnglang zet a si ti ka pom a tul hi ka thin a nuam lozet.\\nDinhmun hngetlo nuntudan hi thinlung daihnak siarsuahtu a si. Thil pahnih a kawmkhawm aw thei lo mi a um. Cucu an feh tlang dah lo ih an fehtlang dah fawn lo ding. Na sungmuril ah sual thuhruk mi na nei ih cucu hlawnhlo ding in na thinlung thenhnih aw thei lo ih a tul can ih na kut vawrhlam tan ding maw na mit vawrhlan phawrh ding maw na ti thei lo ahcun ziang tik hman ah na zumnak le ruahsannak ah ciangfelnak na nei dah lo ding ti ka lo sim duh.\\nThinlung dinhmun hnget lo nun, tumtah nei ih ral tha zet ih hmalam nawr ngam lonak, leitlun thawi hnawmhnawih awk ringring nak, Khrih thuthangtha phuansuahnak ah ning zahnak, sakhua nun ah thukthun awknak, thianghlim nun le hmasawnnak nu pawl thawi hlan awk nak, hi pawl hi na thlarau sungah nathrik suahtertu an si ih hi pawl le thianfai an si hlan cu sakhua nak ah thiltha na tuah mi pawl le thlarau rawltha na ei mi pawl khal an rak siat suah cingcing ih hma sawn thei loin na dinhmun kel ah na um ringring nak a si. Ziangkim fel le famkim ih a can thei nak dingah na ngaihven lo ahcun, a tum maw a te maw sual cu na huat lo ahcun Pathian ih ngaidamnak le fa ti ih pawm nak pawl hi na nun ram ah ciangzet in an lang thei lo ding ih na beiseinak cun ni khatkhat ah a lo ti cau lak men ding (Sam 119:128). Thiltha lo pakhat in na thinlung a lo ti cau dingih na hnangamnak cu leivut ah a lo thlaksak ding. Thlarau ih theihpi nak in rahtha na rah theinak dingah nitin na nun ah thlarau ci na tuh a tul a si. Na nunnak ziangkim ah Lalpai duhzawng in na tuah lo ahcun Lalpai lamzin cu duh um zet le nuam zet in na theithei dah lo ding.19\\nKan rundamnak cu ziang ti hman in kan mai tuannak ah a thum aw lo ih Pathian ka thangthan. Zangfahnak in rundam kan si ih-diknak kan ruahnak ruangah le dan thlunnak ruangah si loin zumnak in rundam kan sinak a si. Asinan kan rundamnak, rundam kan sinak cu kan nuntudan ah a lang suak a si tihi zumtu pawl sim lin ka um thei lo. Nun dinhmun hnget lo hin Pathian le kan lakah khawdur suak ter in kan mit a thim ter ih kan fehnak thaten kan hmuhthi lo nak a si. Ni cu khawdur phen ah a um kel le a satkel ten a sa nan na mit in na hmu thei lo ding ih a hlumnak khal na taksa in a thei ban lo ding. cuticun na hrangah zianghmanlungawinak le nawmnak a um lo ding, cule na thlarau cu a dai ding ih riahsia in na um ding. Asinan ziangkim Pathian hmai ah tha zet le fel zet ih tuahnak lamzin ahcun ciannak ni cu thinlung sungah a tlang ih nunnak ah a tulmi khawhlum mi a pek tlun ah fehnak lamzin fiang zet in mi a hmuh ter, cule ka sit bah nak lak ihsin himdamten mi a kai hruai.\\nDavid ih hitin a sim, 'Lalpai thuthup cu a mah tihtu pawl hnen ah a um ih, a thukam pawl cu a hmuhter hai' (Sam.25:14). 'A tongkam dikzet ih a hmang aw thiam tu hnenah Pathian rundamnak ka hmuhter ding' (Sam.50:23). 'Na dan a duhtu pawl cun, humhimnak famkim an ngah; zianghman in a bah ter hai lo a si' (Sam.119:165). 'A nih cu tleunak sungih a um bangin kan nih khal tleunak sungahkan um a si ahcun pakhat le pakhat pawlkawm awknak kan nei' (I John 1:7). 'Tongkam le kaa lawng in duhdaw aw hlah uhsi, cuhnak cun thutak le tuahnak in siawn seh : cuticun kanmah cu thutak ta kan si zia kan thei aw ding ih, a hmai ah kanthinlung in kan ciang ding' (I John 3:18,19). 'Pathian ih thupek mi kan thlun ahcun a mah a thei tu kan si ti a fiang a si'( I John 2:3).\\nPaul kha Pathian hmai le minung hmai ah zianghman hnaihnawk nak um lo ten a sia-tha-theihnak kil him ringring thei tu a si. ( Dung.4:6).Raltha zet in hitin a sim ngam, ' Ka doral cu thaten ka do ih, zumnak cu ka kil kawi'. Curuangah Lalpa in hivek ih rinawknak a pek hi ka ni ah i pe leh dinga si' a ti.\\nZo in simaw zumtu ti aw ve ai in Jesu Khrih ah cianfelnak cu a beisei ih a ci thei hrilhlo a si ahcun hi khal hi ruat tel seh. A thinlung kha zoh ter aw, a sia-tha-theihnak kha zoh ter aw, a nunnak kha zoh ter aw, a lamzin kha zoh teraw, a inn lam kha zoh ter aw ( a nuntudan, a tongkam, a ruahnak, suangtuahnak le a thinlung put pawl kha zoh seh ). Cu pawl a zoh theh hnu lawngah hitin a sim thei men ding, ' Ruahsannak ah cianfelnak a um lo hi san a um a si'.\\nHimi casiar tu hmuahhmuah in an mah te cio an ruah ding ah thil pathum ka tanta. Hi pawl hi ciang fel zet ih ngaihtuah tlak an si ti ka fiang. Thinlung thiang ten kan ngaihtuah lo ding maw ? Lalpa in ziangkim theihfiang theinak in pe hram seh.\\nKhrih rawngbawltu pawl ih zirhnak hi ngai aw. Kumkhua a daihmi le na hnen ihsin lakhlohsal a theih lo mi hlawn thilri hi hawl sawn aw. Cui hlawn thil cu a kumkhua a siathei lo mi khawpi ih a ummi e si. A kai thlun tu Paul in a tuah vek khan tuah ve mei aw . Khrih Jesu hnen ah na nunnak kha pe aw la, a siatthei lomi nunnak lukhum lo pe dingah a man cia ringring tu kha hawl aw. A hngawng kawl cu la aw la a hnen ihsin zir aw. Diriam nak taktak a lo pe thei lo tu pai hnen ihsin suak thlang aw. Na thlai awk ringring ahcun rulpi bang in a lo cuk tu ding sual lak ihsin suak aw. Misual farah te na si vek in Lal Jesui hnen ah ra pan mei aw, a lo pom dingih a lo ngaidam tlun ah nun thar cu a lope ding. Cuticun na nunnak ah daihnak thlarau cun a lo luahkhat ding. Hihin leitlun in a lo pek dahmi hnangamnak hnak in a tha sawn mi hnangamnak a lo pe ding. Na thinlung sungah hmun cu Pathian in Fapa Thlarau lawng ih luahkhat thei ding in a tuah mi a si. Khrih ih thlarau in cui na sunglam hmun awl cu a lo luahkhat lawng ah na lung kim in na minung sinak ah diriamnak na nei ding. Lut ve aw la kan co mi vek hi in ra tawm ve aw. Ra ve aw la kan kiangah to ve aw.\\n2. A netabik ah ka casiartu zumtu pawl hmuahhmuah lamah her aw in, unau thu sim ten malten la run sim ta ding.\\nA thupi bik ih ka sim duhmi cu hihi a si; Khrih na pomnak ah a caingfelmi ruahsannak na neih hrih lo ahcun tui ni ah cucu ngah ding in hawl aw. Lalpa na zummi cu zo a si ti cawl loin hawl aw.\\nTulai san ah Pathian fa tiih kawhmi lak ah ciangfelnak nei hrawthrai lo tu pawl hi duh um lo zet le ning zah thlak zet mi a si. ' Hihi riahsia ih topi tlak an si'. Trail in a simmi cu, '' Mi tampi cu Khrih in a kawh hnu kumkul sawmthum tiang hi rinhlelh nak thawn an nung theu'. Paul in a simmi vek beiseinak sangpi neih tum cio uhsi. Zumtu hmuahhmuah in hi cianfelnak hi hawl ding kan si; Pathian thlawsuah nak thawn hi mualhponak hi neh tum uhsi ( Heb.6:11).\\nCasiartu zumtu unau, hihi na duh taktak mi a si maw, ruahsannak ihsin cianfelnak ah , hngat awk nak ihsin zumnak ah , cianlonak ihsin theihnak ah, na dinhmun harsatnak ihsin thleng awk ding hi na duh lo maw si? A cak lo zet zumnak cun rundm na si ding ruangah na lu ng a awi tawk ding maw si ? Cianfelnak cu vanram kai nak ah a lotheihlo ih thil tulmi a si lo ruangah cumi tel loin na lungawi tawk mei ding maw si ? Cuvek tuahnak cu a hrisel mi ruahnak a si lo ih a dungthlun tu pawl ruahnak vekl a si fawn lo. Tu rori ah tho aw la hmalam ah feh aw. Sakhua nak tobul ah to tektek aw hlah la famkimnak lam pan in feh thlang aw. Pathian in thlawsuah tumpi a lo ruat sak lai ah thil fate menah na lung awi tawk hlah seh. Thil fate khal kha hnawng aw hlah la Pathian malsawmnak tumpi pawl cu hawl vivo aw.Tui na dinhmun niam te ah na lung awi tawk in to men aw hlah.\\n1. Ka casiar tu Pathian hnen ah a pe aw hrih lo tu pawl, leitlun a suahsan hrih lo tu pawl, thiltha sawn hril ih Khrih dng a thlun hrih lo tu pawl hnen ah hi thil thupi zet hliakhlainak th hi ka sim hmasa phawt ding.\\nHimi thutlangpi sung ihsin khristian diktak pawl ih canpual le hngamnak pawl thu na zir ding ka lo duh sak.\\nPathian palai dinhmun in na par ah thu ka lo then mi a si lo. Siahhlawh tha bik ih a lo pek thei mi cu thildang a si lo, ruahnak tawntai te thawn lo simmi a si ih a thu lawng hi a ropi zet mi Lalpai thutak a si. A lalnak ram ih hnangamnak dinhmun sang zet ihsin thu na par ah ka then mi a si lo, asinan sersiammi lak ah a farah bik dinhmun in duhdawtnak thawn thu ka lo sim mi a si sawn. Thlawsuah kan co dingmi co ban lo ah kan tla se thluh zo . Ciangfel ruahsannak a nei tu cun an hmuh thei mi a si ih Pathian khawpi sungih thil ropi a phunphun pawl ah hin hngat aw sawn aw. Na thinlung in a pai dah lole a neih dah lo mi hnangam daihnak a um a si. Kan Pathian ih inn ah cun rawl ti cawk lo in a um nan, mi hrekkhat in malte lawng an ei in an in ih an cak ngaingai theilo nak a si. A sinan hmasawnnakah mawhphurhnak cu kan Lalpai par ah a si lo, kan ,mai mawhphurh liolio a si.\\nCu hmuahhmuah lak ah a cak lo bik Pathian fa hman ih neihmi hnangamnak na theih lo mi a sum a si. A thinlung lenglam ih doral donak le harsatnak pawl cu na hmu nan cumi sunglam ih sui man khung pawl cu na hmu ban lo a si. Khrih in sungsang ih a cak lo bik mi pakhatkhat hman in na dinhmun thawn thleng awk ding a duh lo ding. Cianfelnak a mal bik a nei tu hman hi na dinhmun ih dinhnak cun khui maw khua in a tha sawn deldel a si. A cak lo zet nan, na neih mi ruahsannak a nei a si. Zohman ih laksak thei lomi thiltha a nei, a mah thlauthla dah lo tu ding rundam tu a nei a si, hlawn thil a hlo thei dah lo dingmi a nei, cu pawl cu na mit in na hmuh thei lo ruangah zianghman ah na rel lo men ding. Asinan na ruahsan nak hmuahhmuah cu a hloral thluh lai ding. Aw, cucu maw mifim na ti awk rero ! aw, lehhnu ih na cemnak ni na ruat dah lo maw si ?\\nTulai leitlunmi pawl hrangah hin thuk zet in ka ngaih tuah. Hi leitlun ah hlawn thil a nei tu le ruahsannak leitlun ih a ret tu pawl hrangah hin ka ngaih tuah. Hi lalram hlun le uknak hlun hi a hram thawk ihsin an cim thawk tikah; siangpa hrang pawl le an fale pawl, milian le mi ropi pawl hi an nunnak himnak hawl ih an tlan ih an lu himnak an hmuh lo tikah; leitlun mi pawl ihhngat awknak thilri pal hin man an neih nawn lo tikah-cu pawl hmuahhmuah kan hmuh tik ah, leitlun ih a pek theimi bak zianghman ruahsan ding a nei lo tu pawl le a siatthei lo mi lalram ah zianghman a nei lo tu pawl umtudan ding hi ka ngaituah.\\nI zum aw, i zum aw ! cianfelnak hi hawl tlak ho khaw a si. Himi tel lo ih na lung a awi tawk tikah Pathian pekmi zangfahnak na hnawng tluk a si. Ka sim rero mi pawl hi nang mai hnangam nak ding hrangah an si. Hi leitlun thil ri hrangah cun ziangtluk saw a pawimawh ding ! na rundamnak cu Pathian ruat cia le a ciangmi a si. Pathian in cucu a thei .Cucu ziangruangah a dik ti na hawl lo ding maw ? Hinah hin thuthiang thawn a kaih aw lomi zianghman a um lo. Paul in nunnak cabu hi a hmu dah lo, asinan ' ka thei ih ka zum a si' a ti.\\nCuvekcun na nitin thlacamnak ah hmang ve aw la na thangso ve men thei ho khaw. Na zum vek in daihnak na nei ding . Hi thlawsuahnak hrampi hi a lang thei tawk ih tam in cin tum aw la a rei le rei lo men a par cu na hmu cing ding. Hmakhat te ah cianfelnak cu na hmu lo men ding. A cancan cu kan hngah tla hi a that nak a um: awl tuk ih kan ngah mi tlai hi a man kan nei ter lo theu. A lang lohli lo khal a si len cucu zumnak thawn hawl aw la hngak ringring aw.\\nZianglam khal a si len, thil pakhat na theih lo ih a um ding ka duh lo mi a um : cianfelnak na neih hnu ah a cancan ah rinhlelh nak in na ruahnak sung ah hmun a lak theu tik ah na lung phang hlah seh. Leitlun ah na um lai ih vanram na thleng hrih lo tihi na theih hngilh lo dingah a tha. Sual ih a cencilh mi taksa sungah na um lai ih tisa cun thlarau do kalh zawng in ni neta bik tiang a hiar ringring ding. Phar natnak hin a insung phar pawl a suahsan dah lo ding, thihnak a thlen hlan lo cu nathrik cun a kawp eu eu ding. Cuvek thotho in Lal Jesu a rak thlem tu Satan pa cu a cak zet ih, Piter a thlemthlu tu cun a tu hi nang mah a lo thlem thlang ding. Na thluakbu sungah vawi tampi cu zaingmaw rinhlehnak cu a cam ringring thei mi a si. Zianghman rinhlelhnak a nei dah lo tu cu zianghman hloh ding khal a nei dh lo a si. Zianghman tihnak khal a neilo tucu zianghman thil man khung khal a nei lo. Thiksiatnak a nei lo tuntun duhdawtnakk hi malte lawng a thei . Asinan ziang tik hman ah na tha nau dah hlah seh; a lo duhdaw tui sung in nehtu lakih nehtu sinak na co ding.\\nA netabik ah, cianfelnak hi a felfai bik khrihfa pawl hman in an fimkhur tawk lo ahcun ziang maw cang ahcun an hloh thei a si tihi theihhngilh lo a tha.\\nCianfelnak hi a siat awl zet mi thingkung vek a si. Nitin te le nazi kar tinte ti tawih le k9l khawi a tul. Curuangah himi na ngah ve ten thla cam sinsin aw la tha kil khawi sinsin aw. Rutherford in a sim bang in ' Cianfelnak cu tam sinsin ter aw ' . Catbang lo in fimkhur ringring aw. Pilgrim progress sung ih kan hmuh vek in khristian pakhat kha cawlhhmun ah a cawlh sung ah a tikect kha a hlo ti kan hmu. Hihi na thinlung sungah ret ringring aw.\\nDavid kha sualnak sungah a tluksiat tikah ziangmaw zat sung si maw a cianfelnak kha a hloh ti kan hmu. Piter khan a Lalpa a phatsan tikah a ciannak kha a hloh ti kan hmu. Zokhal in an cianfelnak cu an co sal ti cu kan hmu, asinan mitthli tlak nak tampi an tonhnu ah a si theu. Thlarauram thimnak hi dunglam ihsin a ra ih taksa pumpuluk in a fang suak thluh theu. Cui thlaraulam thimnak cu a ra ti kan theih hlan ah kan kiangah a um cia theu, nuamteten kan hnen ah a um ve theu ih huamtetenin suahsan sal theu. Curuangah thlarau lam ih tumsuk hi a awl te theu a si. Hmasawn ding in taimak nak a tul. Curuangah ka lo simmi hi ngai aw, Lalpa ah lungawinak na neih tikah fimkhur zet in thlacam ringring aw.\\nHi hmuahhmuah tlun ah Thlarauthianghlim cu riahse ter hlah. Thlarau cu tawp ter fawn hlah, thinheng ter fawn hlah, sualnak fate le thin tawinak ruangah dawi fawn hlah. Nupa karlakah lungruallo nak a um tikah innsang a nuam lo ter vekin na thlaraulam ah dinhmun hnget lonak malte a um tikah nangmah le na thlarau karlak ah nel awk lonak a um ding.\\nCu pawl zate tlun ah ka thunetnak hi ngai hnik.\\nMi zokhal Jesu Khrih ah Pathian thawn nung kumkhua tu cu daihnak le hnangamnak tumbik nei tu a si.\\nLalpai dungthluntu, zumtu cun thianhlimnak dinhmun sangbik thlen thei tum in a zuam ringring dingih a ciangmi ruahsannak ah a nuam aw ding. Cuitlunah a rundamnak thu rinhelehnak um loin hnangam thlepthlep in a zum ding.\\nA SUNG THU UM PAWL BAWMTU THU LAKKHAWMMI\\n1). ' Mawhsiatnak ihsin Khrih ah Paul kha rundam a si hnu khalah nehnak lungwithu sim ding a si rualrual in hi lei taksa sual cencilhnak ruangah phunzainak le ttahsuaknak khalin a cencilh thotho a si. Ziangruangah tile unse dawng lei taksa hi a thleng awk hrih lo ruangah a si' ( Rutherford: Trial and Triumh of Faith, 1645 ).\\n2). \" ' Thlarau ih theihpinak ' nei tu vekin a um aw ter tu pawl hmuahhmuah hi kan pom lo. Mi hrekkhat pawlih sakhua mi si awk ternak pawl ahhin zianghman zumtlak ka hmu thei lo. Anmah biaknak cu milai mithmuh ah pom le fak an hlawh theinak dingah lar awknak le mah le mah rin awknak lawng a si. Asinan a ra thleng lai dingmi ruangah ziang zirhnak khal hi hnawng hlah uhsi \" ( Robinson: christian system )\\nCainfelnak dik cu thuthiang sungah a hngat aw: pawnglak zumnak pawl hin thuthiang ttansan zianghman an nei lo. An ttansan a dik a si ti theihnak khal an nei lo. Hihi Thlarau theihpinak le tacik khen lomi milai suangtuahnak men a si ih zianghman umtuzia nei lo le dan kalhmi a si. Kan zumnak ah kan hngat awknak thu hi Thlarau thawkkhum mi le seal khen mi a si a tulih thuthiang thawn a mil aw mi a si a ttul. Zumnakih cianfelnak cun zumtui thinlung hnuai a dawr ter. Asinan milai rua hmannak le suangtuahnak men cun porhawknak le milai hlirsoh awknak ah mi a hruai. Fanghi pawl cu tlunlam pan in an zam ih sui cu hnuailam pan in a ttum swn. Curuangah himi sui mankhung vek ih a man a khung mi cianfelnak a neitu cu a thinlung hnuaidawrnak in a khat sawn' ( Thomas Weston : A Body of Divinity, Banner of Trust, 1974).\\n' Milai rua-hmannak men cu nun thlahdah awknak thawn a kawp aw ttheu. Cucu milai sia-tha-theihnak ih hma laknak a si. Sual hi an ngaina ih sual tuah khal pawisatnak an nei lo. Cucu milai rua-hmannakah hngat aw in mah le mah cian awk ter nak ruangah a si. A zumnak le cianfelnak zianghman hloh dingkhal a nei loih phannak khal a nei lo. Milai rua-hmannak cun sual a tuah ding, ziangah tile Pathian zangfahnak ah a hngat awk lo ruangah a si. Asinan zumnak ih hma laknak cun sual a tuah lo ding, ziangah tile Lalpa cu a ngaina ih a thu ah a tuhlut awk ruangah a si. Hnuaidawrnak cu vanram lamzin ah a um. Vanram kai dingah ruat aw aw in a porh aw zet tu pawl hi hremhmun tlak a ttih zet tu pawl hnak hman in vanram an kai lo sawng ding. (Adams on Second Epistle of Piter,1633 ).\\n3). Zumnak le hnuaidawrnak an feh tlang thei lo ding tiah mi tampi in vawitampi an ruat sual theu. Zumnak le hnuaidawrnak hi pakhat le pakhat an lung a rual lawng hman si loin then theih an si lo'.( Robert Trail ) .\\n4). Augustine in a simmi cu, ' kan zumnak ih cianfelnak cu hro suannak a si lo; hihi kan zumnak ih mizia a si'. Hinah hin porh awknak a um lo, Pathian biaknak sawn a si. Hihi milai rua-hmannak men a si lo ih Pathian thukam a si sawn ' ( Bishop Jewell: Defend of the Apology,1570).\\n' Kan cianfelnak hi kan mai ruahnakah a hngat aw a si ahcun, cucu milai rua-hmannak men a si tiah kan ti thei ding. Asinan zumnak dik cu Lalpa le a thiltitheinak ih huham cahnak ah a hngat aw mi a si sawn. Asinan Pathian thilti theinak le huham cahnak a thei lo tu cun thil fate men ah an ruat ding. A ciangfelmi ruahsannak cu zo in milai suangtuahnak men a si tiah a sim ngam ding ' ( Gauge : Whole Armour of God, 1647 ).\\nZiangvek ttobul ah so hi cianfelnak cu a tthum awk? Hihi kanmai par thil pakhatkhat ah a si lo ticu a fiang. Cianfelnak in kan tuar theinak cu Pathian par ah a tthum aw ti cu a fiang. Kanmah le kanmah kan zoh awk tikah ttihnak le rinhlelhnak ding lawnglawng kan hmu. Asinan Pathian kan zoh a si ahcun cianfelnak ding khawp in kan hrangah thu a um a si ti kan hmu ' ( Hilderson on John 4,1632 ).\\nKan ruahsannak cu thu lenglawng men ih hnat aw mi a si lo. ' Kan ring pam lo ziang',' Cutin a si men ding ' ti vek ttongkam parah a hngat aw mi a si lo ih a hnget zet mi ttobul, sankhuk ih a danglam dah lo le a thleng aw dah lo mi pai thukammi parah a hngat aw mi a si. Kan rundamnak cu Pathian kut ah a hngat aw mi a si; Khrih ih cahnak, le a thleng aw dah lo mi Pathian ih sinak ah a thum aw mi a si ' ( Samuel Rutherford : Letters, Banner of Truth Trust,1973).\\nZOHZO May 6\\n5). Khrih zumtu cu vanramlam pan ih a khualtlawn nak ah a pilhlo tile a thihlo ti khal a um dah fawn lo. Zion tlang parah an zaten himdam zet in le cak zet in an tong aw thluh ding. Khrih in zohman a hloh lo ih, zohman a hloh dah fawn lo ( John.6:39 ). Raldonak ah zumtu pawl ih ruhrang pawl hi hmuh ti a um dah lo ding. An mah a duhdawtu hmin in nehtu can an cang ringring ! ( Rom.8:39) Robert Trail.\\n6). Himi thu tampi a thei duh tu pawl cun himi cabu neta lam ah tarlangmi a um ih cutawk ah mirang Pathian zumtu mi tampi pawl nun ihsin himi thu an nunpi zia pawl a hmu ding. Himi cang sungah run telh ding in a thu a sau tuk ih ka telh thei hrih lo.\\n7). Khrih zumtu pawl an an-hai dah lo. Pakhat hman an-hai an um dah lo ih, nang khal na zum a si ahcun na an-hai dah lo ding. Hihi mimal nunih piantharnak a hmu tu, mawhsiatnak sungihsin a suak zomi, Pathian siahhlawh pakhat pai zumnak tongkam hngetkhoh zet a si. A nunnak cem zawng ah aw hro thawn a sim ta mi cu \" Jesu Khrih hmai zoh ih a feh tu zohman an hlo ral dah lo ding \" ( Robert Trail : Works, Banner of Truth Trust, 1975).\\n8). Pathian ih ropitnak hnu ah thil thupi le ropi kan tum ding cu kan mai rundam a si; cun a thlum bik kan beisei dingmi cu kan rundamnak ih cianfelnak a si. Hmailam ih kn hmuh lai dingmi nunnak ah kan nawm awk dingmi thu ah kan cianfelnak hnak in hi lei damsungah kan nawmnak ding mi thildang zianghman a um lo. Mi thianghlim hmuahhmuah cun hi leitlun an suah san tikah vanram ah an nuam aw ding' ( Joseph,1653 ).\\n9). Hihi Bishop Latimer in Ridly hnen ah a simmi a si,\" Ka thlarau dinhmun ahhin hnget khoh le ciangzet dinhmun ah ka ding ti ciannakthawn ka nun tikah kiosa tluk in ka ral a tha a si tin ka zum. Ziangvek hreh um thil khal ka hmaika ah an thlen tikah ka hnihsan men; ziangvek hliamhma putnak hman in i cawk buai lo. Asinan ka ciannak ka hloh tikah ka thlarau cu tihnak hlir in a kha ih zianghnam kaw sung ih luh hial ka nuam \" ( Quoted by Christopher Love,1653).\\nCianfelnak hin mawhphurhnak ziangkim ah in bawm ding; hihin ziangvek thlemnak karlak khal ah tha zang in pe ding; ziangvek eltainak khal in sansak thluh ding; riahsiatnak tikcu in in thlenmi karla khal ah in cawm dawl ding, 'Pathian kan lam ah a tan ahcun zosaw in do thei ding' ( Bishop Reynolds on Hosea 14,1642 ).\\n'Cianfelnak neitui hrangah ruatsual ti a um thei lo. Pathian cu a ta a si. A rualpi a hloh maw ? A pa a nung a si. A fapa neihsun a hoh maw ? Thlakam tu a nei a si. Pathian cu a ta a si ih vanram cu a umnak ding hmun a si' ( Thomas Weston , A Body of Divinity, Banner of Truth Trust,1974).\\n10). Hihi John Braford thawng inn ih a um lai, an thah hlan te ih a tangta mi a si:\"Zianghman zangfah dil ding ka nei lo. Siangpahrang nu Mary in ka nunnak in hum ahcun lungawithu ka sim ding, ka nunnak i lak sak khal len lungawi thu ka sim ding; meisa ah i ur khal len lungawi thu ka sim ding\".\\nHivek hi Rutherford in a rak tonmi a si, A berdeen ih an thah lai ah:'Ka ral pawl hi an va a lawmmam ve, mo puai lawmnak inn lam ih in kuat tu pawl hi, thawng inn sung ih hremnak hmun ah i kut sawn hai lo in'. Thawng inn tih um hnak cun in that a si le kei cu siangpahrang inn ah ka feh sawn ding, cucu Khrih mo lawmnak inn a si' ( Samuel Rutherford, Letters, Banner of Truth Trust, 1973 ).\\n11). Hi pawl hi Hugh Mackail in Edinburgh ah misual pawl thahnak varada par ih a um lai ah a tongta mi a si ( Kum 1666):\" Tu cu Pathian thawn pawlkawm awknak kan thawk thlang a si, akumkhua ih a cat dah lo ding dinhmun ah ka thleng thlang ding. Nu leh pa, u le nau, rualpi tha pawl mangtha uhlaw; leitlun le a sungih ummi pawl mangtha uh law; ei le in tha pawl mangtha uh law; ni le thla le arsi pawl mangtha uh law. Pa Pathian cibai ka lo buk , Lal Jesu cibai ka lo buk, thukam thar ih palai na si ; Thlasuahmi zangfahnak Thlarau, le khurhawmtu Pathian cibai ka lo buk, aw thihnak cibai ka lo buk. Aw, Lalpa na kut ah ka thlarau ka lo pe, ziangruangah tile ka thlarau in runhim a si, aw, Thutak Lal Pathian !\\n12). Hi pawl hi Rutherford in a thihzawng ih a ihkhun par ihsin a sim ta mi a tongkampawl a si:'Aw, ka unau pawl hin ziangvek Lal ka rian ih tuisun ah ziangvek daihnak ka nei ti an thei ! Khrih ah ka itthat dingih ka thawhsal tikah a mah bangnah thawn ka lung i kim ter leh ding ( 1661).\\nHi pawl hi Baxter in a thih zawng ah a tongta mi a si:\" Sankhuk lungawinak ah ka ciang fel zo ih, ka sungah lungawinak le hnangamnak tumpi ka neih zo ruangah Pathian ka thangthat\" ( 1691 ).\\n13). 'Zumnak famkim ih a te bik dinhmun in thihnak ih tur cu a hlonhlo; ziangah tile cucun mawhsiatnak a hlonhlo a si; asinan zumnak ih cianfelnak cun thihnak ih tihnak mi a pek mi le thlaphannak lak hloh nakin thihnak ih ha le khabe ruh pawl a khiak bal thluh a si ' ( Fairclough;Morning exercise in a sermon ).\\n14). Cianfelnak cun Pathian rawng kan bawlnak ah virvat tha le cakvak ah in can ter ding: thlacamnak nun ah in phur ter dingih thu awi nak nun ah lam in hruai in in cak ter ding. Zumnak cun in feh ter dingih cianfelnak cun cak zet in in tlan ter ding. Pathian hrangah a tawk ti ding khawp in kan tuan thei lo a si tin in ruat ter ding. Cianfelnak cu vate hrangih thla vek a si; Nazi hrangah kut vek a si ih zumtui hrangah thu ngainak hnuai ah nung ding in in tlan ter rero a si. ( Thomas Weston, A Body of Divinity, Banner of Truth Trust, 1974 ).\\nCianfelnak cun mi pakhat cu Lalpai rawngbawlnak ah duhthlannak a neih ter dingih catbang loin le phurzet in a tuan ter ding. A ciang aw mi khrihfa pakhat cu thil pakhat a tuah thluh hnu ah a dang pakhat tuah ding ah kawh sal a si. A ciangmi thlarau cun thil pakhat a tuah theh hnu ah a Lalpai hnen ah 'Lalpa , cumi theh in teh ziang ka tuah ding tiah a sut ding. Cuticun a cuang aw mi Khrihfa pakhat cun Khrih rawngbawlnak ah hnatuan pakhatkhat ah a a hngawng cu hngawngkawl thawn a bun aw ringring ding: ka tuan tampam tiah a ruat aw dah lo dingih ka tuan maltuk tiah a ruat aw ringring ding; cuticun a tuah theimi hmuahhmuah a tuah thluh hnu ah to in hitin a sim ding,\" Siahhlawh hlawhtling lo pa ka si \" ( Tomas Brooks ).\\n15). Pathian Thlarau ih a pekmi a ciangfelmi rundamnak taktak cun nun dawngdahnak ihsin kil him awk theinak a nei, cuticun a thinlung cu Pathian duhdawtnak ah le thu ngainak ah a thum aw ding, asinan hi leitlun ahcun zianghman nei lo vek in a um sawn ding. Hi pawl lak ah pakhatkhat in milai sia-tha-theihnak sungah hmun a luah theu, Pathian duhdawtnak ih zumnak ah beiseinak, cianfelnak beiseinak, asi lole tisa sinak ah dik lopi in rin awknak - hi pawl lak ah ziangtal in na ruahnak sungah hmun a luah ve maw ?' ( Hildersam on 'The 51st Sam').\\n'Pathian duhdawtnak ah a fiang aw mi pawl lakah zohman khattawk le khui maw hnih khat lawng ih Pathian thawn a fehtlang an um dah lo . Zumnak cu thungainak ih nun a si, hngat awknak ih ciangfelnak hin nun ah cikfel awk nak a neih ter. Mihrekkhat pawl cu Khrih hnen ihsin an thlahdah awk tikah an mawh phurhnak ah an daithlang ih an nundan mu le mal nei lo lakah an zumnak ih an pangvaihnak cu hmakhat te ah hmuh theih a si. A pitling ding le ding lo kan rin hlelhmi par ah phurnak le duhnak taktak thawn hma kan la thei lo, curuangah Pathian in in pom ding maw ding lo ti kan fiang awk lo tikah, a cancan ah kan hngat aw ngam ih a cancan ah kan hngat aw ngam lo. Kan nunnak cu pawng nawr ih nung kan si ih Pathian kanrian tikah kan mai tlin nak in kan thawk hmaisa theu. Cianfelnak zirhnak hi leitlun tisa rel siat awk nak men a si' ( Manton. Exposition of James.1660. Banner of Truth Trust,1962).\\n' Zo saw mawhphurhnak a nei tam sawn, phur zet in zosaw mawh phurhnak a la tu ding-pai duhdawtnak cu a thei tu Fapa, an sungkhat awk nak nai zet ih a thei tu maw rinhlelhnak tumpi a nei tu siahhlawh sawn in mawhphurhnak cu phur zet in a la sawn ding?. Duhdawtnak thawn kan tahthim tikah tihnak cun zianghman hmun a nei ve lo. Tihnunnak cun mi a thangphawk ih duhdawtnak cun nun a ti hrisel. ;Tihnak cun mi a kham men ding; asinan duhdawtnak cun phurnak thawn mi a feh suak ter ding. Hihi a ciang, zumtu pawl hin an duhdawtmi ih ta a si ti an thei aw teng teng ding ( Hla 6:3). Hihi Khrih ah rinumnak le ngainatnak thawn hmalak nak ih hmuh tonmi ah theih mi a si. Ziangruangah tile a hrangah Khrih zum cu thil hlu a si ( I Piter 2:7). Curuangah Khrih a zumnak cu a hlubik ih thil dang ziang hmuahhmuah hnak in a sang bik a si' ( Hla.5:10)( Faircough: Zing exercise ih a thu simmi, 1660 ).\\n' Minung hin a kumkhua ih siatnak cu tihphannak neih cu a tha, fimkhur te ih an nunnak ding ah le an mawhphurhnak ah an thlahthlam awk lo nak ding ah a tha a si lomaw ? Ruahsannak hramhnget thawi vanram beisei le ruahsannak hin cuhnak ih tuan duhnak le phurnak a suahter sawn lo ding maw si ? Duhdawtnak hi thungainak hnuai ah a cak bik le upattlak bik nuntuzia a si; Pathian ih in duhdawtnak hin a mah ti lungawi duhnak in neih ter sinsin ding' ( Robinson:?Christian System).\\n16). Ciangkuang lo le cawhpawlh hniaihhniai thil suah ternak hin Pathian ih remcia mi kan cawklet rero vek a si. Mihrekkhat pawl in hitin an sim, \" Thukam mi cu keimai ta a si ih, Khrih cu kei mah i rundamtu a si ti ka theih ahcun ka zum ding\". Cucu ka hmuh hmaisak hnu lawngah ka zum ding ti thawn a bang aw a si. Asinan a lamzin diktak cu a letling zawng in a si: David in hitin a sim, \"Pathian ih thatnak hmu dingah ka zum lo a si ahcun ka cau der mei a si. A zum hmaisa ih cuhnu ah a zyn\" (Archbishop Leighton).\\n'Hihi theih lonak le a tawntaimi a si, thianhlimnak ah an khat tile an famkim tin an hmuh hlan cu Khrih hngat aw thei lo, cuvek cun mi tampi zumtu vangtlang pawl in ruahnak an nei. Asinan kan nun ah thianternak cun pom kan si nak dingih Khrih ah zum le hngat awknak ah a thawh vek in kan thianhlim vivo nak le cawimawinak kan tlin nak ding khal ah a mah kan zumnak thar ter ringring le zumnak ih kan tuahnak ah a thuam aw.' (Robert Trial: Works, Banner of Truth trust, 1975).\\n17) Wesminster ih zumnak thusuah khan thiamcoternak thawn peh aw in duh um zet an suah: 'Pathian ih a hkawhmi pawl cu thiam a co ter hai a si-an sung diknak thunlutnak in si loin, ansual ngaidamnak sawn in a si, cuticun an minung le an mah cu midingah siar tel hai ih pom an si: an mah ah thil pakhatkhat a um ruangah le an mah ah thatnak sate a um ruangah si loin, Khrih ruangah a si sawn: diknak an sungah thunlutnak in a si sawn lo ih zumnak ih hnatuannak sawn in a si, zumnak cu an sungah ret saknak in a si fawn lo, rawngbawlnak ih thungainak in a si fawn lo, a sinan Khrih ih diknak cu an mai diknak ah ruatsak a si. Cutiun Khrih ih diknak le thu ngainak nuntu cu an sungah retnak in a si sawn. Amah an pomnak le a mah ah an hngat awknak ruangah Khrih ih diknak zar ah an man cu midik ah pom an sinak a a si.\\n18) Mi pakhatkhat in Khrih ngainatnak a neih lo ahcun cucu zo ih mawhphurhnak saw a si? Khristian pawl hin Pathian thawn naih zet in ah feh tlang ringring maw ti zo aw cingcing hai seh. Pathian thawn neihniam zet in an feh tlang ih zumnak nung cu an nunpi a si ahcun ningzah thlak zet rinhlelhnak pawl cu a hlo thluh mei ding' (Robert Trail : Works, Bannner of Truth Trust, 1975).\\n'Khrihfa mize pa cun ziang tik lai khal ah thil pa li a beisei ringring ding: nawmnak, lungkimnak, rin awknak le cianfelnak. Asinan Pathian in zeetnak le lungawinak karlak ah; cianfelnak le daithlannak karlakah thenhnih awknak a tuah ih a then hnih awk ter viarviar. Curuangah Pathian in a then awk ter mi thil pahnih hi na hrangah kom awk ter theih a si nawn lo' (Thomas Brooks).\\n'Ziangvek dinhmun ah na ding, Pathian in na sual a lo ngaidam maw dam lo, hi pawl thu ah rinhlelhnak bawr le thlai in na um maw? Tihnak le ruahsannak kar lakah thin le ham kai aw lo in, diahnak, hnem le tuahthat awknak beisei in na um maw? Tho aw! thaten zoh aw hnik, thlacam aw, rawl ul aw; tih aw hlah, hi pawl na thenhnih zik tikah an ning hang in an au thawm kha tih aw hlah, hi pawl na thenhnih zik tikah an ning hang in an au thawm kha tih aw hlah. Thlacamnak, thangthatnak hla saknak, le catbang lo ih dilnak pawl thawn zangfahnak hnuai ah thum aw aw la Pathian lalram cu na la ngah ding. Hi pawl hi daihnak ciannak an si hrihlo, asinan cu pawl ngah theinak ding cu Pathian ih ruat cia a si' (John Owen' on the 130th Sam; The Forgiveness of sin, Backer Book House, 1977).\\n19) Na ruahsannak hi cak zet in an reh duh maw? Na sia-tha-theihnak hi thianghlim te ret aw: thildang hnai hnawk lo ten thil pakhat lawng kha na ti bal thei lo ding. Pathianmi pakhatkhat in a nun thianhlimnak thu ah a daithlang ih a thlahdah aw a si ahcun a ruahsannak ah a vaivai lohli ding. Sual nak hmuahhmuah cun thlarau hi an ti cau ih thinlung hi til le khurhnak in an hnin ter' (Willian Gurmall)\\n'A tlangpi thu in zumtu nun ah riahsiatnak a thlentu pakhat cu sualti thei cing ih a thup te ih rak nunpi ringring nak hi a si. Cucun thlarau mit hi a tidal ih a ti cau in a ti a a, cuticun zumtu cun a mai dinhmun hman thaten a hmu fiang thei nawn lo. Cucun, Pathian thin a ti heng ih Pathian thawn an karlak a hlat ter tlun ah Pathian khurhawm nak le Thlarauthianghlim pawl kawmnak pawl cu lakkiang in a um ih zumtui nun ah cauhnak a suahter' (Richard Baxter : The saint's Everlasting Rest, Evangelical Press, 1979).\\n'Ni hel tu Arsi lakah, lamzin tawi nei tu cu Ni thawn a nai aw bik a si. Cuvek thotho in zumtu leitlun thawn thinlung a hnawihnih aw lo bik cu Pathian thawn a nei aw bik an si. Pathian duhsaknak ih cuanfelnak thaw khal in a nai bik tu an si ringring. Khrihfa ti aw na cingin tisa thawn a buahcih tu pawl in hihi theih ringring ding a si, leitlun thawn na thenhnih awk thei lo ahcun na thlarau cun a ciangfel mi ruahsannak a tong dah lo ding' (Thomas Brooks).\\n20) Vanram maw leitlun khatsang tal nei lo tu cu a lethnih ih mi vanduai an si. Sankhuk daih zianghman nei si lo, rei lo te daih tal le nei cuang si lo cu, tui tikcu a thleng aw rero lai can ahhin an dinhmun hi fiang ter lohli hai ding an si' (Thomas Brooks).\\n21) Zohman in ciangfelnak hi hmakhat te ah fimkim zet in an nei dah lo. Thingkung buk hnuai ih lamzin um vek in a cancan cu ni a sa dukdo ih a cancan cu thingkung diahnem ah, cun a cancan cu a thimzet nak hmun tla a um theu. Cuvek cun a ciang aw bik Khrihfa nunnak hman ah ruahsannak sungah hnaihnawknak a um thei theu mi a si' (Bishop Hopkins)\\n'Hihi rinhlelh um tak a si, ka umnak hmunah ka um ih ka tha tawk ko tiah a ruat aw tu pawl hi mi porh aw an si. Tha tuk dinhmun ih um dah lo bang in um sawn hai seh' (Robert Trail)\\n(Simfiangnak 6 nak thawn peh aw in)\\nEnglish Devines timi ihsin lakmi a si. Zumnak le cianfelnak karlak ah bang awk lonak a um ti a langter: zumtu pakhat cu Pathian ih thiamcoter zo mi le fa ti ah pom zo mi si cingin Pathian ih khurh awmnak ah theihnak le hnangamnak taktak nei lo in a um thei lai thotho. Cuti a si laiah, zumnak dik cun ziangtluk fate hman seh la zumnak tum bik le cak bik tluk in a mah cu thiamcoter in a rundam thei thotho.\\n1). Pathian ih zawnruahnak cu hi leitlun ih sualnak hmuahhmuah hnak in a tum sawn in a cak sawn. Asinan milai cun rundam nak khawp zumnak hi ka nei lo lawlaw sihmang kan ti aw theu; cun kan neih hman ah a cancan cu a cak lo tuk theu. Curuangah thil pahnih a um mi cu, zumnak neih le zumnak ka nei ti theih awk nak hi a um thei a si. Mi hrekhat cu an zumnak thu ah rundam si tlak in zumnak ka nei maw nei lo tiah an hawmthawh aw zet theu, a sinan an dinhmun cu an ti danglam thei cuang lo, asinan cu pawl khal hi pil hlo men ding an si lo, Pathian hminsal in hmai lam ah pan vivo ding an si. Tikcu a rei vivo in an zumnak ah cianfelnak tla an co leh thei mi a si. Cutin zumnak in an pan vivo ahcun Pathian in an thinlung awnsak in a thatnak hi a tep ter leh hai ko ding (Bishop Latimer: Thu simmi. 1552).\\n2) 'Zumnak cak lo cun a tak nunram ih nunpinak, theihnak, le Khrih ah kan hlawknak pawl hi a tak nunram ah lak thiamnak pawl a tlasam men thei. Hi pawl hi zumtu minaran pawl nun ah hmuh theih mi a si. Minung tampi thinnemmi le zumnak ah thinlung tairial mi pawl, Thlarau le thutak zet in Pathian hna a tuan tu pawl lak ah rinhlelhnak an neih ruangah an thinlung a thir phah theu ih a hnuai lam vek hi sim theinak nei lotu an um, \"Ka sualnak pawl cu ngaidam a si zo ti cu ka thei ih ka fiang a si. A sile zumnak um loin cutin kan sim ve ding maw? Pathian in a kham!\\n'Mizang pa cun a kut thia rero cing ten a cak zetmi siangpahrang pai kut ih laksawng a lak thei vek in himi zumnak cak lo pa khal hin cahnak le famkimnak a nei lo nan zumnak cak zet pa vek in Pathian ih sual ngaidamnak thukam pawl hi a thei thei ve a si' (Exposition of the creed by William Perkins, Minsiter of Christ in the University of Cambridge.1612).\\n3) 'Pau ih rak zirhmi rundamnak ih cianfelnak le Piter khal in a rak zirhmi thu hi David ih rak tarlang cia mi a si (Sam 4:7). Hihin sunglam diahnak le thlarau lam lungawinak ti suak tu thlarau reh hleice, ziangkim theihnak pe tu a si. Pathian fa le zaten cucu kan nei lo ti a fiang ih a dik ko. Zumnak cu thingkung vek a si ih, cianfelnak cu thing rah vek a si. Hivek zumnak neih a duhtu Pathian ih hrilmi cumsun pawl cun ziang ti khal seh la hi zumnak hi an nei a si' (Rechard Greeham ih thu simmi, Minister and Preacher of the Word of God,1612).\\n4) 'Mi hrekkhat cun an zumnak ah cianfelnak an neih lo ruangah zumnak kan nei lo lawlaw si hmang tiah an ruat aw. Asinan meici tek te hman hin a ku vulvo meisa tumpi a suahter thei a si' (The Bruised Reed, by Richard Sibbes, Master of Catherine Hall Cambridge, and Preacher of Gray's Inn, London, 1630, Banner of Truth Trust, 1973.\\n5) Zumnak ih na tuannak cu Khrih Thlarau ih nunpi nak in a si; himi thuah zumnak cu a dik ih a thangso a si ahcun a cak lo bik hman in a cak bik tluk in a tuan thei a si. Nauhak te khal hin upa pawl tluk in a keng hnget thei lo men thei nan funghreu cu a keng thei ve a si. Thawngtla pa khal in laeng ih um pawl vek in Ni cu a hmu thei ve, asinan a fiang lo deuh men ding. Lam hlapi ihsin darrrul tarmi a hi hmu tu khan a nai te ihsin a hmutu vek thotho in damnak a hmu ve a si.\\n'Zumnak fate bik khal hi, Piter le Paul ih zumnak kha an hrangah a that tluk in, a neitui hrangah a tha a si, ziangruangah tile zumnak fate bik khal hi a tumbik vek in Jesu Khrih ah a hngat aw mi a si! (An Exposition of the Second Epistle of Piter, by Rev.Thomas Adams, Rector of St. Gregory's London.1633).\\n6.) 'Zumnak ak lo te khal hi zumnak ak vek in a hlu thotho a si: a tuahtu Thlarauthianghlim cu pakhat a si ih a hmanrua thuthangtha khal pakhat a si.\\n'Zumnak caklobik khal hin ropi zet in lang aw ter thei lo khal seh la rundamnak ah mi a thlen thei a si; hi zumnak hi Khrih ah phurnak mi a pe ih a mah cu kan hlawknak le kan ziangkim ah a tuah a si. Zumnak ih kan thazang hi kan rundamnak a si lo ih kan zumnak ih thutak hi a si sawn, kan zumnak ih cahlonak hi in mawhsiat tu a si lo ih zumnak tlaksamnak hi mawhsiatnak a si sawn; ziangruangah tile zumnak a fate bik hman hi Khrih ah a hngat aw ih rundamnak ah mi a thlen thei a si. Kan zumnak ih man le thatnak ruangah rundam kan si lo ih, Khrih ah rundam kan sinak sawn a si; zumnak cak le cak lo khal hi Khrih ah a hngat aw mi an si-kut cak lo bik khal in sa cu ka sungah barh in taksa cu a cawmdawl vek in, taksa cu kut ih cahnak in cawm dawl a si lo ih sa ih thatnak sawn in a si; curuangah kut cak lo khal in kut cak zet vek thotho in taksa cu a cawmdawl thei thotho a si' (The Doctrine of Faith, by Hohn Roger of God's Word, at dedham, in essex, 1634).\\n7) 'Thil pakhat fel zet ih 'neih theinak' hi pakhat a si ih, cui thil cu ka nei a si ti 'theih fiang awk nak' hi a dang pakhat a si. Kan kut sungih a um mi hi vawi tampi cu kan hawl theu ih kan kut sungih a ummi hi vawi tampi cu a hlo ah kan ruat theu. Cuvek in zumtu lak ah ciangfel zet ih zumnak nei cing in zumnak ka nei maw nei lo ti ah a thei aw lo tun an um. zumnak cu rundamnak hrangah a lotheihlo ih tul mi thila si : asinan cui zumnak ka nei a si ti ih cianfelnak hi rundamnak hrangah a lotheihlo ih a tul mi a si lo tiah ka zum! (Ball on Faith, 1637).\\n8) 'Zumnak dik na cing in a cak lo mi a um ih, cucu a dikmi a si ruangah zumnak caklo kan ti thei nak a si ih, Khrih in cuvek zumnak khal a hnawng lo ding.\\n'Milai cu a pitling cia ih sersiam mi kan si lo ih naute ihsin nauhak ah cun pitlingah a thanglianmi kan si vek in zumnak khal a thang lian ding ih sersiam mi a si.\\n'Mi hrekkhat pawl cu zumnak ih a cak lo mi pawl hi an hnawn thla lellel ih, zumnak ih a cak tu pawl parah porhawknak thawn thu an sim theu. Cuvek zumtu cu mi tha lo an si lole mi porh aw an si. Mi hrekkhat pawl cun zumnak ih a caklo tu pawl hnen ah hitin an hnem hai, ''Daihten um aw. Zumnak le zangfahnak na co tawk tuk ko, mi tha tawk tuk na si; mamawh mi dang nanei lo that tuk khal a tulnak a um lo\" (Thufim 7:160). Hivek hi a thlum zet vek a bang nan a him lo; lemsiah awk nak men a si, rualpi tha taktak an si lo.\\n'A dang mi hrekkhat pawl cun zumnak ih a cak lo pawlhi an hnem ih tha an pe, \"Taima nasa aw, na sungih thiltha a tuah thawk tu cun a tuah pitling ding a si, a zangfahnak ih na khah sinsin theinak dingah thlacam aw; ti men aw hlah, Lalpai lamzin vek in hmailam nawr sinsin aw\" (Heb.6:1). Hihi a himbik le a tha bik a si (The Gospel of Mathew, by Richard Ward, London. 1640).\\n9). 'Pathian zangfahnak hnuai ah mi pakhatkhat cu Pathian lunghmui nak co cing in a rundamnak ah ciangfelnak hi a mamawh in a tlasam lai thei.\\n'Mi pakhatkhat cu rundam si khawp in zangfahnak a co lai fangah cui zangfahnak a co mi cu rundamnak ah thlen thei tu a si ti theih awk nak a nei lo men ding, ziangah tile Pathian in a Fapa Khrih sung ihsin a zangfahnak ih a hnatuan dan a theih lonak ruangah a si; thiamcoternak co ding khawp in zumnak a nei men thei nan Pathian thawi pawl kawm awknak ah ciangfelnak thawn nung ding in a mah ih hmalak nak in tangkainak a neih lo ruangah a si. Curuangah, mi pakhat cu Pathian zangfahnak hnuai ah thiamcoternmi vek ih nung cing in a mai sinak ah cianfelnak a thei aw lo lawnd si loin, a linglet zawng hman in theih awk nak a nei thei a si. Job kha hivek dinhmun a rak thleng dah a si ti cu Joh ih tahsuaknak hin kan thei thei \"Khui tawk ah saw na hmel na thuh ih na ral vek in i kaih hrem?\" (Job. 13:24).\\nZumnak a cak lo bik hman in thiamcoternak ah mi a thlen thei a si. Khrih cu na pom ih a par ah na hngat awk ahcun, a cak lo bik zumnak hman in na nun ah lam a lo hruai thei. Na zumnak thazang in thiam a lo co ter in thiamlo a lo co ter a si tiah ruat aw hlah. Cuti a si lamlam lo. Na thiamcoternak cu Khrih ah na zumnak in an hngat awknak ruangah Pathian in a Fapa sungah thiam a lo coter mi a si sawn. Ziangtluk cak lo zet kut hman in Lalpai bawknak cu la in a nunnak ih hma khuar nak ah a hman bang in, kut cak zet khal cun Pathian bawmnak in nunnak hma a khuar thei a si.\\n(Sam.51, zirhnak; Arthur Hildersam, Minister of Jesus Christ. 1642).\\n10) Zangfahnak thutka na co ahcun cui zangfahnak cu a tawntai dah lo ih a cakzet mi khrihfa pakhat in a neih vek in Khrih ih diknak cu thiamcoter na sinak ah na co ve a si ti thei aw. Midang vek thotho in Khrih in na nunnak ah zangfahnak cu na rundamnak hrangah a lo fah a si (William Bridge, 1648).\\n11) Mi hrekkhat pawl cu zumtu dik si na cingin zumnak tlasam mi an um. Khrih le a zangfahnak cu an co nan kut thir rero cing in an nung; cuti cing cun thuthiang in a sim vek in, Khrih cu an nunnak ah an mai ta vek in zumnak in an pom ringring ding. asinan mit hmuh theih zumnak an beisei ruangah an mah le an mah Khrih ih ta ti ah an ruat hai lo ding tiah an faing aw ko nan van ram ah a hruai soh ding le ding lo an fiang aw lo'. (John Durant, Canthedral Canterbury, 1649)\\n12) Jesu Khrih cu leitlun ah misual rundam dingah a ra, zokhal a mah a zum tu cu an hloral lo ding ih kumkhua nunnak an nei ding' (John 3:15) hicu ka thei. Asinan, ziangtin saw hihi ka theihthei ding, ka sualnak dinhmun in i rundam tui hnan ah ka hngat aw tawk maw tawk lo tile a thlennak famkim ah ka hngat aw tawk maw tawk lo tihi, ala hai! A mah ka theihnakhi a tawngtai tuk ih ka thlaru ah hnangam nak a thlen thei lo a si\"!\\nKa fa na ral the ter aw! Na zumnak ah thilitheinak le tuannak in thiamcotermi si natum maw si? A cak lo zet mi na sia-tha-theihnak ah na thum aw ih na bei dawng a si cu; asinan hlawknak le ropi zet in lungawinak na neih dingmi cu na Pathian narundam tu ih thatnak, le ngilneihnak a hlo thei lo mi le na thlin lonak in a thaithlak thei lo mi cu na thinlung in nang mai hrangah la aw, cule rundamnak cu na ta a si tin hnangam ten ruahsan ngam mei aw.\\nNa thinlung hi ciangten tum aw. Rundamnak lamzin in hruai tu kut pahnih a um : in rundam tui in kaih hruainak kut le in rundam tui kut kan pawknak kut. Amah kan pawknak kan mai kut cu a cak lo ih amah in in kaihnak kut cu zohman ih phawih theih rual a si lo.\\n'Hnatuannak ahcun bantha cak a tul nan Pathian laksawng sunglawi rak co hlan nak ahcun tha cak le cak lo ti um loin lak theih thluh a si lo ding maw? Curuangah ziangvek zumnak cak lo hman in cui Pathian laksawng cu rak co hlan theih a si' (Bishop Hall : Balm of Gelead 1650).\\n13) Rundamnak hi zumnak a cah le cah lo par ah a thum aw lo, zumnak cu a tak a si le silo par ah a thum aw mi a si sawn; a sang zet zumnak lawngah si loin a fate bik dinhmun khal in zumnak cu a dik ahcun rundamnak cu a um asi. \"Zumnak dinhmun sang na neih a si le rundam na si ding ti ah khui hman ah sim a si dah loih thiamcoternak cu zumnak a sang le a niam par ah a thum aw lo\", asinan zum niakno men hin rundam co nak cu a si sawn. Zumnak dik cun zingtluk niak khal siseh la rundamnak cu tuah fakmik a si (Rom 10:9). 'Na ka in Lal Jesu cu na phuan suah ih amah cu Pathian in thihnak ihsin a kai tho zo a si tiah na zum ahcun rundam na si ding\". Khros par ih rukru pa khan cuvek zumnak dinhmun sang a rak neih mi a si lo; khros par ah hmakhat te ah a rak zum lohli ih zumnak am lo zet cing cun thiamcoter asi ih rundam in a um. (Luke 23:24). (William Green Hill.1650).\\n14) Pathian duhdawtnak le lunghmuinak ah cianfelnak nei loin zumtu pakhat in zangfahnak taktak a co thei ih sual ngai damnak le thlaru rundamnak a co thei a si. Mi pakhat cu Pathian ta siziar in a mah le a mah ah cianfelnak a nei lo thei, hnangam zet in a um thei lo lai fang khal ah thlarau lam dinhmun sang zet ah a rak um thei ziar a si. Leitlun ah cun tlamtlin lonak nei hman seh la Pathian thuthennak hmai ah cun ziangkim a famkim thei a si.\\n'Cianfelnak cu nunhlimnak hrangah a lotheihlo thil a si nan nunnak hrangah cun a lotheihlo thil a si lo. Khrihfa pakhat hrangah nun thlangamnak dingah a lotheihlo thil a si ih rundamnak hrangah cun a lo theihlo ih tul mi a si lo. Cianfelnak um loin zangfahnak cu co theih a si nan, zangfahnak ih luah khat mi si ding ahcun cianfelnak cu neih a tul. Mi pakhat cu cianfelnak nei loin rundam a si thei ih zumnak um loin cianfelnak a um thei lo. (Thomas Brooks, London. 1654)\\n15) 'Na thinlung zungah zumnak ka nei ti na theihfiang a si ahcun na zumnak cu ziangvek cak lo hman siseh la thanau le beidawng in um aw hlah. Zumnak fate bik hman in Khrih ah hngat aw in le a thuthianghlim sungah tuhlut aw in, na zumnak cu a dik a si ahcun rundamnak ah a lo thlen thei a si. Mei alh fate khal hi meisa sungih a alh tumpi vek in meisa a si thotho. Tidai fawrkhat te hman hi tipi thuanthum vek thotho in tidai diktak a si. Curuangah zumnak ih thlaici fate bik khal hi leitlun ih zumnak a tum le a cak bik vek thotho in zumnak dik thotho a si.\\n'Pangpar mun fate pakhat khal hi pangpar hlaw zet pakhat vek in a hram ihsin a suak mi a si. Cuvek thotho inzumnak a fate bik khal hi zumnak a tumbik vek in Khrih ah a hram a bun aw ih cui sin nunnak a neih mi a si. Zumnak cak lo bik khal hin zumnak cak bik vek in Khrih thisen sungah hawlknak a nei ve thotho a si'.\\n'Zumnak fate bik hin thlarau cu Khrih ah a um ter. Zumnak fate bik hin zumnak tumbik vek in Pathian duhdawtnak a tawm ve. Khrih ih duhdawtmi kan si ih zumnak fate bik khal hin Khrih thawn insang khat ah in tuah. Zumnak fate bik khal hin zumnak tumbik vek in Pathian thukam a tawm ve. Curuangah kan thlarau hi ziangruanga hman ah beidawng in um ter hlah uhsi (Nature and Royalty of Faith, by Samuel Bolton, D.D of Christ's College, Cambridge. 1659).\\n16) Mi hrekkhat cu zumnak ah sangbik dinhmun tiih an ruahmi an thlen thei lo tikah zumnak kan nei lo sihmang an tiih an lung a phang. Cucu cianfelnak an beisei nak ruangah a si. A si lole, midangih neihmi hnangamnak vek an beisei ih midang ih neihmi vek lungawinak le cawimawinak vek pawl an beisei ruangah a si. Himi lamzin kham tu kan hlawnhloh thei nak dingah zumnak a dawtdawt a um a si ti kan theih ringring a tul. Hihi thil cang thei a si, zumnak cu na nei thei ih a sang bik dinhmun thleng loin na lung a awi tawk thei. Kan mai duhzawng le ngainat zawng ih kan hngat awk ringring sung cu kan zumnak ih nung kan si lo ih kan theihnak ih nung kan si sawn. Pathian in kan thlarau ah eng thawn in thuam ih kan lung a awi zet lai hnak in nawmnak a um lo laiih Pathian rinsannak ih zumnak hi zumnak cak sawn a si. (Mathew Lawrence, Ipswich ih thu simmi, 'Zumnak', 1657).\\n17) Mi pakhat in zumnak ih sinak cu sual ngaidamnak ah famkim le a hleice ih zumnak a si a ti ahcun hrilhfiah hnik seh. Bishop Davenent, Bishop Prideaux le a dang pawl in cianfelnak le hngat awk nek ih a danglamnak an rak tarlang. Cule an zate in cianfelnak cu zumnak ih fanu a si tiah an lung a rual, zumnak ih rah suahmi a si tiah an ti. Neta ih rak zirhtu Arrowsmith cun hitin a si, Pathian in cianfelnak hi a pitling lomi zumtu pawl hnen ah a pe hai lo; hitin a sim bet, cuvek thotho in cianfelnak le zumnak ih hngat awk nak hi bang awk lonak an nei, cucu thu le zirhnak ih bang awk lonak vek a si. Thu cu zirhnak ih hram a si vek in thu ah duhnak a um lo ahcun zirhnak khal a um thei lo. Cuticun in zumnak ah duhnak a um lo ahcun cianfelnak a um thei lo. Harsatnak pakhatkhat ruangah zirhawknak le kaihruai awknak pawl cu a tultam men thei nan thu cu a hmun kelten a hmun ringring ding. Cuvek thotho in thlarau ah rundamnak khawp zumnak a um lai ah cianfelnak cu um loin a um thei. A netabikah, milai zokhal in an zunnak thu cu an nei cio nan an nunnak ih thu an neihmi pawl hi mi an zirh thluh cio lo. Cuvek in mi pakhat nunnak ah zumnak cu um cingincianfelnak cu nunpi lo in rak nun a theih a si. Thuthangtha in a khihhmuh vek in mi zokhal in an hmasawnnak ah an hman dingmi zangfahnak cu an co ih thuthangtha cu an hrangah ruat sak an si thluh nan cianfelnak cu mi zate neihmi a si kher lo. (R.Faircolought ih thu simmi, Felbw of Emmanuel coolege, Cambridge, southwark, 1660).\\n18). Zumnak a cak lomi le a takram a thleng lomi hi kan thleidan thiam a tul. Zumnak dik cu a cak lo zet khal hi a tak a si. Zutsawmmi hridai hi a tang lemlo men ding nan Khrih in cucu a bawtcat lo ding. Na zumnak cu a cak lo zet ding nan na thanau hlah seh. Zumnak cak lo zet khal hin a cak zet mi Khrih cu a co hlang thei a si; a cak lo zet mi kut in a cak zet mi neih awk nak kut cu kut sihnak ah a kai thei thotho. Thacak lo zet pa khal khan darrul tarmi kha a hmu thei thotho . Pathian in thu a kammi kha zumnak ih a cak pawl hrang lawngah a si lo. A dikmi zumnak hrangah a si sawn. Thukammi in hitin a sim lo, \" Zokhal tlang thawn thei khawp le kiosa kaa khap thei khap thei khawp ih zumnak ropi nei tu pawl cu rundam an si ding \". Asinan zumtu diktak hrangah a zumtu a cak lo tuk ti a um lo.\\nNa zumnak ih cianfelnak hrangah lungawinak hriak a si lo men ding nan thlarau tidai cu thianter na si nak dingah na par ah burh a si. Zumnak ih tuansuaknak a lang mi um lemlo in zumnak cu a rak um ringring thei. A hnge par ah rah um lemlo in a hram ah nunnak a rak um thei, cuvek thotho in tinlung sungah zumnak cu um cing in cianfelnak tlaksamnak cu a um ringring thei. ( A Body of Divinity, by Thomas Brooks, London, 1660. Banner of Truth Trust, 1974 ).\\n19). Pathian fa mitampi leitlun ih an nunnak ah tikcu ziangmaw zat sung si maw an dinhmun le hmailam ih an ton lai dingmi hrangah rinhlelhnak thawn an nung ih ruangah an hloral ding maw, rundam an si ding maw ? Anmah cu Pathian kawhhran sungah thansohnak nei mi zumtu an si-nauhak, upa, nu le pa le pi le pu tla an si. In sungsang khat ah upa hnak in nauhak an tam sawn theu vek in kawhhran sung khal ah hin a si theu: cianfelnak nei lo ih zumnak ah nauhak hi an tam sawn theu. Naute cu a suak pek te ah zianghman ciannak nei lo in milai dinhmun thu ah zianghman theih ciangmi a nei lo men ding, cuvek thotho in zumnak lam ah a paingthar pek te mipakhat cun a thlarau lam dinhmun ah zianghman cianfelnak a nei lo men thei.\\n' Rundam-zumnak hi danglam zet dingah kan ngai theu, thinlung hmuahhmuah bur aw thluh khawp in danglam dingah kan ngai theu. Rundam a si dingmi pawl hin vanram an kai ding le ding lo an thei ciang aw lo thei men. Ziangruangah tile rundamnak thukam cu zangfahnak zumnak hnuai ah tuah mi a si ih zumnak a dik hrangah cun zumnak cak le cak lo khal rundamnak cu zangfahnak hnuai ah co ding an si thluh. Vanram a um ticu anciang ding nan an mah cu vanram ah lak soh an si ding le si lo ding an thei aw ciang lo thei'. ( Rev.Thomas Doolittle. Cambridge,London.1661 ).\\n20). ' Thiamcoternak ah ka sual pawl cu ngaidam ka si zo ih thiamcoter ka si zo ti cianfelnak hi a lo theihlo in theih tengteng a tul maw ? Cianfelnak hi thiamcoternak ih hnatuan a si lo, thiamcoter hnu ah a rah suak mi sawn a si'.\\n' Mipakhatkhat hrangah zumnak kan nei ti ciannak hi pakhat a si ih ka zumnak cu a ciang le a dikmi a si ti theihcian awknak hi thildang a si'\\n' Mi pakhat cu tiva sungah a tla ih, tidai cun a fen vivo lai ah tiva tlun ih a rungtlai mi thinghnge fate a hmuh tikah, thildang zianghman huhimnak a um lo ti a thei ih a theih patawp suah in thinghnge cu a pawk vek hi a si. Cupa cun thinghnge cu a kaih hnget zo ruangah a dihmun cu a him nan a thinlung sungahcun tihphannak thawn a khur rero lai men ding. A dinhmun cu a him ih tihnunnak in a siatsuah thei nawn lo ti a theih hlan lo cu a thia rero lai ko ding. Asinan a him ti a theih awk tikah a him mi dinhmun a thlennak a rak rei zet zo . Hivek hi zumtu pawl dinhmun khalah a si ve. Khrih cu Pathian in milai pawl rundamnak ah a rak ruahman mi a si ih Khrih in lamzin a sial thluh zo mi ah cun zumnak in feh ih a mah ah hngat awk nak lawng hi lamzin um sun a si. Pathian in a tong zo ih, a fapa hnen ah thu a kam; amah cu ka rundamtu umsun ah ka zum ih a mai palai tuannak in rundam si dingah ka tharau cu ka hlan. Hivek in thlarau in a sim ve ten Pathian in a Fapai diknak cu kan mai diknak ah in pom sak zo ih vancung ram ih thuthennak ahcun thiamcoter kan si zo. Cuti a silaiah kan mai sia-tha-theinak sungah cun cu pawl cu ciangzet in a tarlang aw hrih lo thei lai. Cui cianfelnak cu lehhnu rei lo te ah maw, rei deuh hnu ah maw tuah a si theiih cuticun thiamcoternak cu cianfelnak in umtui tinlung ah a luah cuticun thiamcoternak cu cianfelnak in zumtui thinlung ah a luah khat theu'. ( Archbishop usher; Body of Divinity,1670 ).\\n21). ' Mi hrekkhat cu rinhlelhnak hlir in an khat ih an rinhlelhnak ruangah an zumnak ha thil tampi an zum thei lo, an mai nunah rinhlelhnak an neih ruangah anmah le an mah hman zumnak nei lo ah an ruat aw theu. Hihi thil diklo tumpi a si. Rinnak a tum tluk in rinhlelhnak cu a rak um ve thei, cuvek thotho in zumnak a mal nak ah rinhlelhnak cu a tam sinsin thei.\\n' In Rundam tu in a mah cu hnget zet le cak zet in kan zum ding cu in phut ko nan a cak lo bik le a tawntai bik zumtu khal a hnawng cuang lo'. ( Archbishop Leighton.1670 ).\\n22). ' Tuihlan ih zumtu hmin lang deuh pawl khal in zumnak dik hi cianfelnak hnak ih niam ah an ret lo ih, sual ngaidamnak ah an mah le an mah an pom awk nak le an hmailam ih rundamnak ih cianfelnak pawl thawn rual aw in an ret sawn a si'.\\n' Zumtu thawng tampi cianfelnak nei lo tu pawl hrangah cun riahsiatthlak zet a si mi cu zangfahnak co lo an bang ih khatlam ah zumnak ih cianfelnak a nei tu pawl cu Pathian zangfahnak hnuai ah hlawknak tumpi co hleice an bang'.\\n' Zumnak cu cianfelnak a si lo. Asinan cianfelnak hin zumtu mi raltha pawl hrang ah lawmman tumpu a pek. Pathian Thlarau cun an thlarau cu eng thawn langnak a neih ter hai ih thimnak ruangih rinhlelhnak le tihnak thlenter tu pawl hi a hlonhlo thluh theu' ( Bishop Hopkins, The Covanant ' 1680 ).\\n23). Cianfelnak mamawhnak hi zumnak a si lo. Thlarau ih cencilhmi cu zumtu a si. Khrih ah zumnak pek mi hrangah Khrih ah a hngat awk nak le Khrih ah zumnak in kumkhua nunak ka nei ti hi danglam nak tumpi a um a si. Nauhak te pakhat cu roco ding a nei ti le roco tu ding a si theihawknak nak ah danglamnak a um a si.\\nZumnak ih nuntudan pawl cu thinlung sungah ngan in a um men thei. Asinan cucu cahnah par ah seal khen vek a si ih hnawm bal in a khuh ahcun a seal cuk mi cu a lang fiang lo men thei. Cule hnawm bal pawl cun a cadang hman siar theih lo tiang a khuh thluh men thei nan a cangfang pawl cu a siat lo ih an um kelten an um thotho vek hi a si thei' ( Stephen Charnock, Emanuel College,1680 ).\\n24). ' Mi hrekkhat cun rundam-zumnak cu cianfelnak ah a thum aw, an ti tikah an mah le an mah an siatsuah aw sawn a si. Zumnak ka nei ih cui ka zumnak cu rundamnak ah i thlen thei tu zumnak a si ti theihthei nak an nei lo men thei. Khrih cu an co taktak men thei nan cui an co mi in an par ah hna a tuannak cu an thei ciang lo men thei. Asinan, cuti a si laiah mi hrekahat cun hitin an sim,\" Pathian nang cu kan Pathian na si \" an ti, asinan Pathian in an hnen ah \" Nannih cu ka minung nan si lo \" a ti. Hivek milai zumtu ti aw pawl hin ' Pathian fa ka si' ti thei nak an nei lo. Cun, a dang mi hrekkhat pawl lala cu Pathian in ' hi pawl hi ka minung an si' Tiah a timi an um, asinan an mah cun Pathian cu \" Kan pathian \" tiah a koi ngam lo tu an um; hivek milai pawl hin an mah le an mah cu an thei aw lo nan ' Pathian fa kan si \" ti thei nak an nei. Khrih cu an ngah zo ih Khrih ahcun an himnak a si: asinan theihnak le cianfelnak an co hrih lo ruangah an buainak a si. Pa cun naute suakthla pek a fa te cu puan in a tuam ih a lawm rero lai ah a fate cun zo ih fa ka si ti thei awknak a nei lo. ( The method of Grace, By John Flavel. Baker House,1977).\\n25). ' Hitin phuan a si, zumnak ih ck lo pawl hin zumnak cak neitu pawl vek in Zesu Khrih sungah Pathian thawn rualremnak an eni ih daihnak an nei a si, asinan a lang in an nunnak ah hnangamnak le daihnak in a luahkhat lo men thei'.\\n' Zumnak cak lo bik khal hin, zumnak cak vek thotho in, vanram ah mi a hruai thleng thei thotho a si. Ziangruangah tile a siat thei lo i mi zangfahnak cu an sungah a um ih cucu a hlo thei lo mi a si; asinan zumnak cak lo zet nei tucun zumnak cak ze5 pa vek in a lamzin hmuahhmuah in tipi kap ah an ra thleng thluh ko ding nan tipi thuanthum nathrik kai ih natnak a tuar tu pawl cu midang vek in an khual tlawnnak ah an nuam aw lo ding'.( William Gurnall, Suffolk,1680. Banner of Truth Trust,1979).\\n26). ' Pa in Fapa hnen ah a pek mi lak ah an tel le tel lo na theih hrih lo khal len na riah se hlah seh. Cucu nangmah in na hmu thei lo tla a si men thei. Mi pampi Pa in Fapa hnen ah a pek mi pawl hin mah le mah theih awk nak an nei lohli lo theu. Hitin ih sim hi a tihnung lo tin ka theil a netabik ah a eng bik an hnen ah langter a si hlan lo le a netabik ah eng bik an hnen ah langter a si hlan lo le a netabik thu an hnen ah phuan a si hlan lo thimnak, rinhlelhnak le tihnak thawn a nung mo, Pa in Fapa hnen ah a pek zo mi mi tampi an um a si.\\n' Curuangah nan lak ah mi pakhatkhat in Pathian ih hrilmi a si le si lo theihfiangnak a nei lo ih rinhlelhnak a neih khal a si le beidawng hlah seh: hril mi a sinak cu a thei lo tla a si thei ' ( Robert Traill,London,1690,works, Banner of Truth Trust,1979 ).\\n27). ' Cianfelnak hi zumnak ih sinak hrangah a tul tengteng mi a si lo. Cianfelnak cu a cakmi zumnak ih rahsuahmi a si. Asinan zumnak caklo, zumnak mal, zumnak antam citia ti pawl tla kan hmuh mi a um. Khrih ah zumnak nung pawl hi an dinhmun sang le niam tiin theih an si. Asinan a niam bik le a sang bik dinhmun khal ah a phun bang aw mi an si ' ( Rev.John newton, London, 1767 ).\\n28). ' Zumnak cak lo pawl hin an mah le an mah an hnawn awknak ding thu a um lo. Grep hnge fate khal hin Grape hnge tumpi vek in Grape hrampi ihsin nunnak neitu a si vek in, zumnak cak lo pawl khal hin zumnak cak vek thotho in Khrih ah pehzawmnak a nei thotho. Curuangah zumnak cako pawl khal hin lungawi thu tampi sim ding an nei a si; cun zangfahnak ah an thansoh tikah an rak cizo mi khal kha zohniam ding an si lo' ( Rev. Henry Venn,1784 ).\\n29). ' Kan zumnak hrangah a lotheihlo ih thil tul mi cu cianfelnak a si lo. Himi ih a tumtahmi cu Pathian lungawinak tuah ding le zumtui nunah hnangam daihnak neihter ding a si. Asinan cui kan zumnak ih kan cianfelnak ruangah kan rin awknak cu zumnak kan simi a si lo ih zumnak sungah a tel tengteng dingmi khal a si fawn lo, cui ciannak cu zumnak thawn a dang aw mi a si'.\\n' Cianfelnak cu zumnak dinhmun sang thlen hnu ah a cang mi thil a si. Asinan mihrekkhat cu zangfahnak malte lawng a co tu an um ih, cui zangfahnak an co mi hman cu a hman dan thiam lemlo an um. Cuvek dinhmun ih zumtui nun dal tu hmuh suak tikah thlaphannak a um thei ( Rev.Thomas Robinson, 1795).\\n30). Rundamnak le rundamnak ih lungawinak hi a kumkhua ih a umtlang ringring mi an si lo; nitin nuntudan ih hmuhtonmi ah a neta hin a hmaisa hi a tel pi ringring lo theu a si.\\n' Dam lo pakhat hin a natnak ihsin damnak lam a pan rero lai ah a sunglam natnak cu dam zo hman seh la rinhlelhnak thawn a um ringring lai thei. Natnak le cahlonak hin a thla a tem ter men thei. Nauhak te pakhat cu lal insang roco tu ding sisiin, a cikuang le apai hrin hman chui thei lo in, a mai dinhmun hman thei aw lo in a um thei; cuticun a covo pawl kha a hlut le ropitzia pawl thei lo in um hman sehla a roco mi pawl ih man pawl cu a ti nep cuang lo ih a covo cu a ti niam cuang lo a si.\\n' Bulpak ih cianfelnak hi zumnak thu thawn pehpar in a lotheihlo ih tul mi thil a si lo . Zumnak le cianfelnak hi bang awk tul tengteng mi thil khal an si lo. Zumtu pakhat cio nun ah an mah le an thinlung, an dinhmun le covo ih zir in an thlen nak a bang aw lo; asinan mi tampi cu diknak thu ahhin thiamlonak an nei cio ih thuthiang thawn peh aw in an mah le an mah thu an then awk tikah an lungawi tawk in Pathian hmai ah ziangvek dinhmun in thiamcoter mi an si ti thei thiam lo tu mi tampi an um' ( Rev. Thomas Biddulp, Bristol.1890).","num_words":22762,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.368,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - 1 SANSIARNAK\\nBibleThianghlim – 1 SANSIARNAK\\nA ngantu: Ezra\\nA siartu: Sáltan hnu Israel-mipawl\\nThil cang kum: B.C. 1011-971\\nSansiarnak bu khatnak le bu hnihnak hi a thăwk ah cun bu khat a si. Hi cabu hin Babilon sáltan thu (1San 9:1), sáltangpawl Jerusalem ih kir siannak Sairas-ih thusuah (2San 3:17-24) le sáltan hnuih rung nungdam David tesinfapawl (1San 3:17-24) thuhla a tarlang. Curuangah hi cabu hi hih thil cang mipawl hnu, B.C. 430 hrawngih lakkhawm mi a si ti a langter. Cabu ngantu in a hmin a ngan dah lo nân, Jew-pawlih thuanthu le a dang nĕmhngettupawl in cabu ngantu cu puithiam le cangantu si cih, Ezra a si ti an langter (7:1-6).\\nSansiarnak cabu hin a thuanthu ngan mipawl hmangin Pathian thu pawimawh zetzet a tarlang. Sansiarnak cabu-ih Pathian thu laimu cu Pathian biak a si. Sansiarnak cabu pakhatnak le pahnihnak in puithiampawl thuhla le Jehovah biak nasazetin a uar.\\nSansiarnak cabupawl in a burpi ih Jehovah biakdān dik a thupitzia a reluar. Siangpahrang bu khatnak le bu hnihnak hnakin nasazetin Levi-mipawl, Yahweh-ih puithiampawl le hla saknak ih Yahweh biak a thupitzia a rel. Sansiarnak cabupawl in siangpahrang tampi in Temple asilole Levi-mipawlih rawngbawlnak an ngaipawimawhzia a uar. Pathian cu Bible ih in zirh vekih biak ding a si.\\nSansiarnak cabupawl in bulpak ih Jehovah biakdān dik khal a uar. Siangpahrang cabu sungih lang dah lo asilole málte lawng lang, Sansiarnak cabupawl ih lang leuhleuh mi ṭawngkampawl cu: Yahweh «hawl» asilole Yahweh «suh;» mah le mah «phahniamawk;» «rinumnak;» Yahweh parih «ṭhumawk,» tipawl hi an si.\\nJehovah «tansan;» Pathian parih «rinum lo;» «Yahweh parih thilsual tuah,» tipawl tla hi Siangpahrang cabupawl ah málte lawng an lăng vekin, Sansiarnak cabupawl khalah málte lawng an lang. Sansiarnak cabupawl ih an uar mi «thinlung pumhlum» neih asilole «thinlung hmuahhmuah» ih Pathian rĕn (a hleicein Sansiarnak bu hnihnak) ti ṭawngkampawl hi Siangpahrang cabupawl ah an um lo ti tluk a si. Pathian cu bulpak rori ih biak ding a si.\\n«Sansiarnak» ti cabu hmin hi Jerome in Latin a leh mi ihsi thăwk mi a si (A.D. 400 hrawng). Sansiarnak cabupawl hi Septuagint (B.C. 200 hrawng) ah cun «Hrelh mi Thilpawl» tiin an ko, cumi umzia cu Samuel cabupawl le Siangpahrang cabupawl sunzăwmnak a si men thei. Hebru Bible ah hi cabu hmin hi «Sansiarnak cazin» ti a si ih, 1 Sansiarnak 27:24 ihsi lak mi a si. Sansiarnak bu khatnak in Adam ihsin Israel miphun thawhkehnak a rel (1:1). Bung 1-9 cu cithlahsâwngawknak thuhla hlir deuhthaw a si. Bung 10-29 in David-ih uknak thuhla a rel.\\nI. Adam ihsin David tiang cithlahsâwngawkdān (bung 1-9)\\nII. Israel tlunah David a lal (bung 10-29)\\nAdam ihsin Abraham Tiang\\n1 Adam, Seth, Enosh, 2 Kenan, Mahalalel, Jared, 3 Enok, Methuselah, Lamek, 4 Noah, Shem, Ham le Jafeth.\\n5 Jafeth fapapawl cu: Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Meshek le Tiras tla an si. 6 Gomer fapapawl cu: Ashkenaz, Difath le Togarmah tla an si. 7 Javan fapapawl cu: Elishah, Tarshish, Kit-mipawl le Rodan-mipawl tla an si.\\n8 Ham fapapawl cu: Kush, Mizraim, Put le Kanaan tla an si. 9 Kush fapapawl cu: Seba, Havilah, Sabta, Raama le Sabtekha tla an si ih, Raama fapapawl cu Sheba le Dedan an si. 10 Kush in Nimrod a hring, anih cun leilung tlunah micak si a thăwk. 11 Mizraim in Lud-mipawl, Anam-mipawl, Lehab-mipawl, Naftuh-mipawl, 12 Pathrus-mipawl, Kasluh-mipawl (cumi ihsin Filisṭia-mipawl le Kaftor-mipawl an ra suak), 13 Kanaan in a fatir Sidon, Heth, 14 Jebus-mi, Amor-mi, Girgash-mi, 15 Hiv-mi, Arki-mi, Sin-mi, 16 Arvad-mi, Zemar-mi le Hamath-mi tla a hring.\\n17 Shem-ih fapapawl cu: Elam, Asshur, Arfakshad, Lud, Aram, Uz, Hul, Gether le Meshek an si. 18 Arfasad in Shalah a hring ih, Shalah in Eber a hring. 19 Eber in fapa pahnih a nei: pakhat ih hmin cu Pelek a si, ziangahtile amai san ah leilung a ṭhenaw; a unaupaih hmin cu Joktan a si. 20 Joktan in Almodad, Shelef, Hazarmaveth, Jerah, 21 Hadoram, Uzal, Diklah, 22 Obal, Abimael, Sheba, 23 Ofir, Havilah le Jobab tla a hring. Hipawl hmuahhmuah cu Joktan-ih fapa an si.\\n24 Shem, Arfasad, Shelah, 25 Eber, Pelek, Reu 26 Seruk, Nahor, Terah, 27 le Abram, amah cu Abraham a si. 28 Abraham-ih fapa cu Isak le Ishmael an si.\\n29 Hipawl hi an thlahsâwngpawl an si: Ishmael-ih fatir cu Nebajoth a si; cun Kedar, Adbeel, Mibsam, 30 Mishma, Dumah, Massa, Hadad, Tema, 31 Jetur, Nafish, Kedemah tla an si. Hipawl hi Ishmael-ih fapapawl cu an si.\\n32 Abraham-ih nusûn Keturah ih hrin mi fapapawl cu: Zimran, Jokshan, Medan, Midian, Ishbak le Shuah an si. Jokshan-ih fapapawl cu Sheba le Dedan an si. 33 Midian fapapawl cu Efah, Efer, Hanok, Abida le Elda an si. Hipawl hmuahhmuah cu Keturah-ih tefa an si.\\n34 Abraham in Isak a hring. Isak fapapawl cu Esau le Israel an si. 35 Esau fapapawl cu: Elifaz, Reuel, Jeush, Jaalam le Korah an si. 36 Elifaz fapapawl cu: Teman, Omar, Zefo, Gatam, Kenaz, Timna le Amalek an si. 37 Reuel fapapawl cu: Nahath, Zerah, Shammah le Mizzah an si.\\n38 Seir-ih fapapawl cu: Lotan, Shobal, Zibeon, Anah, Dishon, Ezer le Dishan an si. 39 Lotan-ih fapapawl cu: Hori le Hemam an si; Lotan-ih farnu cu Timna a si. 40 Shobal-ih fapapawl cu: Alian, Manahath, Ebal, Shefo le Onam an si. Zibeon-ih fapapawl cu Ajah le Anah an si. 41 Anah fapa cu Dishon a si. Dishon-ih fapapawl cu: Hemdan, Eshban, Ithran le Keran an si. 42 Ezer-ih fapapawl cu: Bilhan, Zaavan le Akan an si. Dishan-ih fapapawl cu Uz le Aran an si.\\n43 Hipawl hi Israel tefapawl tlunih siangpahrang in a uk hlanih Edom ram rak uktu siangpahrangpawl an si: Beor fapa Bela, a khaw hmin cu Dinhabah a si. 44 Bela a thih tikah, Bozrah hrin Zerah fapa Jobab in a airawlin a uk. 45 Jobab a thih tikah, Teman-mipawlih rammi Husham in a airawlin a uk. 46 Husham a thih tikah, Moab ram ih Midian-mi dotu, Bedad fapa Hadad in a airawlin a uk. A khaw hmin cu Avith a si. 47 Hadad a thih tikah, Masrekah-mi Samlah in a airawlin a uk. 48 Samlah a thih tikah, tiva kapih um Rehoboth-mi Saul in a airawlin a uk. 49 Saul a thih tikah, Akbor fapa Baal-Hanan in a airawlin a uk. 50 Baal-Hanan a thih tikah, Hadad in a airawlin a uk, a khaw hmin cu Pau a si. A nupi hmin cu Mehetabel, Matred fanu, Mezahab fanu a si. 51 Hadad khal a thi ve. Edom hotupawl cu: Hotu Timnah, Hotu Alvah, Hotu Jetheth, 52 Hotu Aholibamah, Hotu Elah, Hotu Pinon, 53 Hotu Kenaz, Hotu Teman, Hotu Mibzar, 54 Hotu Magdiel le Hotu Iram tla an si. Hipawl hi Edom hotupawl an si.\\n1 Hipawl hi Israel-ih fapapawl an si: Reuben, Simeon, Levi, Judah, Issakar, Zebulun, 2 Dân, Joseph, Benjamin, Naftali, Gad le Asher an si.\\nJudah ihsin David Tiang\\n3 Judah-ih fapapawl cu: Er, Onan le Shelah an si. Hite pathum cu Kanaan-mi Shua fanu ih a hrinsak mi an si. Judah-ih fatir Er cu Jehovah hmaiah a ṭha lo ih Jehovah in a that. 4 A monu, Tamar in Perez le Zerah a hrinsak. Judah-ih fapapawl cu an zaten panga an si.\\n5 Perez-ih fapapawl cu Hezron le Hamul an si. 6 Zerah-ih fapapawl cu: Zimri, Ethan, Heman, Kalkol le Dara, an zaten panga an si.\\n7 Karmi fapa cu aAkar a si, Israel buaitertu, camsiat mi thil dānpahbăltu a si.\\n2:7a Akar: Akar hi Joshua bung 7 ah Akhan tiih kawh a si. Hi tawkah cun Hebru ṭawngfáng «buainak thlentu» ti mi awsuah thlunin «Akhar» tiih thleng a si.\\n8 Ethan fapa cu Azariah a si.\\n9 A hrangih hrin mi Hezron fapapawl cu: Jerahmeel, Ram le Kelubai an si. 10 Ram in Amminadab a hring ih, Amminadab in Judah tefapawl hruaitu Nahshon a hring. 11 Nahshon in Salma a hring ih, Salma in Boaz a hring; 12 Boaz in Obed a hring ih, Obed in Jesse a hring; 13 Jesse in a fatir Eliab a hring, a pahnihnak ah Abinadab, a pathumnak ah Shimea, 14 a palitnak ah Nethanel, a pangatnak ah Raddai, 15 a paruknak ah Ozem, a pasarihnak ah David.\\n16 An farnupawl cu: Zeruiah le Abigail an si. Zeruiah-ih fapapawl cu Abishai, Joab le Asahel, pathum an si. 17 Abigail in Amasa a hring, Amasa-ih pa Jether cu Ishmael-mi a si.\\n18 Hezron fapa Kaleb in a nupi Azubah le Jerioth thawn fapa an nei. Hipawl hi a fapapawl cu an si: Jesher, Shobab le Ardon. 19 Azubah a thih tikah, Kaleb in Efarath cu a nupi ah a ṭhi ih, anih in Hur a hrinsak. 20 Hur in Uri a hring ih, Uri in Bezalel a hring.\\n21 Cuihhnu ah Hezron cu Gilead-ih pa Makir fanu hnenah a lut, cu nu cu kum 60 a kim hnuih a ṭhit mi a si; cu nu in Segub a hrinsak. 22 Segub in Jair a hring, cu pa cun Gilead ram ah khawpi 23 a nei. 23 Geshur le Aram in Jair-ih khawtepawl cu an lâk, Kenath le a khawṭek khaw 60 thawn. Hipawl hmuahhmuah hi Gilead-ih pa Makir tefapawl cu an si. 24 Cuihhnu ah Hezron cu Kaleb Efrathah ah a thi, Hezron nupi Abijah in Tekoa-ih pa Ashur a hring.\\n25 Hezron-ih fatir Jerahmeel fapapawl cu, a fatir ah Ram, cule Bunah, Oren, Ozem le Ahijah tla an si. 26 Jerahmeel in a dang nupi a nei, a hmin cu Atarah a si, amah cu Onam-ih nu a si. 27 Jerahmeel-ih fatir Ram-ih fapapawl cu: Maaz, Jamin le Eker an si. 28 Onam-ih fapapawl cu Shammai le Jada an si. Shammai-ih fapapawl cu Nadab le Abishur an si.\\n29 Abishur-ih nupi hmin cu Abihail a si ih, anih in Ahban le Molid a hring. 30 Nadab fapapawl cu Seled le Appaim an si; Seled cu fa nei loin a thi. 31 Appaim-ih fapa cu Ishi a si, Ishi fapa cu Sheshan a si ih, Sheshan fapa cu Ahlai a si. 32 Shammai-ih unaupa Jada-ih fapapawl cu Jether le Jonathan an si; Jether cu fāte nei loin a thi. 33 Jonathan-ih fapapawl cu Peleth le Zaza an si. Hipawl hi Jerahmeel-ih tefapawl an si.\\n34 Sheshan in fapa a nei lo, fanupawl lawng a nei. Cule Sheshan in Izip-mi hnenum a nei, a hmin cu Jarha a si. 35 Sheshan in a fanu cu nupi dingah a siahhlawh Jarha a pek, cule anih in fapa Attai a hring. 36 Attai in Nathan a hring ih, Nathan in Zabad a hring; 37 Zabad in Eflal a hring ih, Eflal in Obed a hring; 38 Obed in Jehu a hring ih, Jehu in Azariah a hring; 39 Azariah in Helez a hring ih, Helez in Eleasah a hring; 40 Eleasah in Sismai a hring ih, Sismai in Shallum a hring; 41 Shallum in Jekamiah a hring ih, Jekamiah in Elishama a hring.\\n42 Jerahmeel-ih unaupa Kaleb-ih tesinfapawl cu: a fatir ah Mesha a si, amah cu Zif-ih pa a si, cule Hebron-ih pa Mareshah in fapa dangpawl tla a nei. 43 Hebron-ih fapapawl cu: Korah, Tappuah, Rekem le Shema an si. 44 Shema in Jorkoam-ih pa Raham a hring ih, Rekem in Shammai a hring. 45 Shammai-ih fapa cu Maon a si ih, Maon cu Beth Zur-ih pa a si.\\n46 Kaleb-ih nusûn Efah in Haran, Moza le Gazez a hring; cule Haran in Gazez a hring. 47 Jahdai-ih fapapawl cu Regem, Jotham, Geshan, Pelet, Efah le Shaaf an si.\\n48 Kaleb-ih nusûn Maakah in Sheber le Tirhanah a hring. 49 Cu nu in Madmannah-ih pa Shaaf, Makbenah-ih pa Sheva le Gibea-ih pa a hring. Kaleb fanu cu Akhsah a si.\\n50 Hipawl hi Kaleb-ih tesinfapawl an si: Hur-ih fa, Kirjath Jearim-ih pupá, Efrathah-ih fatir Shobal, 51 Bethlehem-ih pupá Salma le Beth Gader-ih pupá Haref tla an si.\\n52 Kirjath Jearim-ih pupá Shobal cun tesinfa a nei: Haroeh le Manuhoth sungza a hrek an si. 53 Kirjath Jearim hrinpawl cu Ithra-mipawl, Put-mipawl, Shumat-mipawl le Mishrait-mipawl an si.\\n54 Salma-ih fapapawl cu Bethlehem, Netofa-mipawl, Atroth Beth Joab, Manahath-mipawl a hrek le Zor-mipawl an si.\\n55 Jabez ih cêng, cangantupawlih hrinpawl cu: Tira-mipawl, Shimea-mipawl le Suka-mipawl tla an si. Cupawl cu Rekab sungzapawlih pupá Hammath hnen ihsi ra Ken-mi an si.\\n1 Hipawl hi Hebron khua ih suak David fapapawl an si: Amnon cu fatir a si ih, Jezereel-mi Ahinoam ihsin a si; a pahnihnak cu Karmel-mi Abigail ihsin Daniel a si; 2 a pathumnak cu Geshur siangpahrang Talmai-ih fanu Maakah fapa Absalom a si; a palitnak cu Haggith fapa Adonijah a si; 3 a pangatnak cu Abital hnen ihsin Shefatiah; a paruknak cu a nupi Eglah hnen ihsin Ithream a si. 4 Hite paruk cu Hebron a um laiih hrinsak mi an si. Cu tawkah kum sarih le thla ruk sung a lal, Jerusalem ah kum 33 sung a lal. 5 Hipawl hi Jerusalem ih hrinsak mipawl an si: Shimea, Shobab, Nathan le Solomon, an pali ten Ammiel-ih fanu aBathshua ihsin an si. 6 Cuihtlunah Ibhar, Elishama, Elifelet, 7 Nogah, Nefeg, Jafia, 8 Elishama, Eliada le Elifelet khal an um, an zaten pakua an si. 9 Hipawl hi a nusūnih fapapawl telh loin, an zaten David fapa an si ih, Tamar cu an farnu a si.\\n3:5a Bathshua: Bathshua hi Batsheba hmin dang a si.\\n10 Solomon fapa cu Rehoboam a si; Abijah cu a fapa a si, cuih fapa cu Asa a si, cuih fapa cu Jehoshafat a si, 11 cuih fapa cu Joram a si, cuih fapa cu Ahaziah a si, cuih fapa cu Joash a si, 12 cuih fapa cu Amaziah a si, cuih fapa cu Azariah a si, cuih fapa cu Jotham a si, 13 cuih fapa cu Ahaz a si, cuih fapa cu Hezekiah a si, cuih fapa cu Manasseh a si, 14 cuih fapa cu Amon a si, cuih fapa cu Josiah a si. 15 Josiah-ih fapapawl cu fatir ah Johanan, a pahnihnak ah Jehoiakim, a pathumnak ah Zedekiah le a palitnak ah Shallum a si. 16 Jehoiakim-ih tefapawl cu: a fapa Jekoniah le a fapa Zedekiah an si.\\n17 Thawngtla Jekoniah-ih fapapawl cu: a fapa Shealtial, 18 Malkiram, Pedaiah, Shenazzar, Jekamiah, Hoshama le Nedabiah an si. 19 Pedaiah fapapawl cu Zerubbabel le Shimei an si. Zerubbabel-ih fapapawl cu Meshullam, Hananiah le an farnu Shelomith le, 20 Hashubah, Ohel, Berekiah, Hasadiah le Jushab-Hesed, an zaten panga an si. 21 Hananiah-ih fapapawl cu Pelatiah, Jeshaiah, Refaiah-ih fapapawl, Arnan-ih fapapawl, Obadiah-ih fapapawl le Shekaniah-ih fapapawl an si. 22 Shekaniah-ih fapa cu Shemaiah a si. Shemaiah-ih fapapawl cu Hattush, Igal, Bariah, Neariah le Shafat, an zaten paruk an si. 23 Neariah-ih fapapawl cu Elioenai, Hezekiah le Azrikam, an zaten pathum an si. 24 Elioenai-ih fapapawl cu Hodaviah, Eliashib, Pelaiah, Akkub, Johanan, Delaiah le Anani, an zaten pasarih an si.\\n1 Judah-ih fapapawl cu Perez, Hezron, Karmi, Hur le Shobal an si. 2 Shobal fapa Reaiah in Jahath a hring ih, Jahath in Ahumai le Lahad a hring. Hipawl hi Zora-mipawlih hrinpawl an si. 3 Hipawl hi Etam-ih paih fapapawl an si: Jezreel, Ishma le Idbash; cule an farnuih hmin cu Hazelelponi a si. 4 Penuel cu Gedor-ih pa a si ih, Ezer cu Husah-ih pa a si. Hipawl hi Bethlehem-ih pupá Efrathah-ih fatir Hur-ih fapapawl an si.\\n5 Tekoah pa Ashur in nupi pahnih a nei, Helah le Naarah. 6 Naarah in Ahuzzam, Hefer, Temeni le Haahashtari a hrinsak. Hipawl hi Naarah-ih fapapawl an si. 7 Helah-ih fapapawl cu Zereth, Zohar le Ethnan an si. 8 Koz in Anub, Zobebah le Harum-ih fapa Aharhel hrinpawl tla a hring.\\n9 aJabez cu a unaupawl hnakin upattlak a si ih, a nu in a hmin ah Jabez a sak, «Ziangruangahtile nâ tuarin ka hring,» tiah a ti.\\n4:9a Jabez: «Jabez» ti hmin awsuah hi Hebru ṭawngfáng «na» ti awsuah vek a si.\\n10 Jabez in Israel Pathian cu, «Maw, mal i sawm taktak awla, ka ram kauter aw, na kut in i umpi sehla, nâ tuar lo dingin thil ṭhalo lakin i humhim aw,» tiin a ko. A dil mi cu Pathian in a pe.\\n11 Shuhah-ih unaupa Kelub in Eshton-ih pa Mehir a hring. 12 Eshton in Beth-Rafa, Paseah le Ir-Nahash-ih pa Tehinnah a hring. Hipawl hi Rekah-ih mipapawl an si. 13 Kenaz-ih fapapawl cu Othniel le Seraiah an si. Othniel-ih fapapawl cu Hathath le Meonothai an si. 14 Meonothai cu Ofrah-ih pa a si. Seraiah in Ge-Harashim-ih pa Joab a hring, annih cu zungthiam mi an si. 15 Jefunneh fapa Kaleb-ih fapapawl cu Iru, Elah le Naam tla an si. Elah-ih fapa cu Kenaz a si. 16 Jehallelel-ih fapapawl cu Zif, Zifah, Tiria le Asarel an si. 17 Ezrah-ih fapapawl cu Jether, Mered, Efer le Jalon an si. Mered-ih nupi in Miriam, Shammai le Eshtemoa-ih pa Ishbah a hring. 18 A nupi aJehudijah in Gedor-ih pa Jered le Sokoh-ih pa Heber le Zanoah-ih pa Jekuthiel a hring. Hipawl hi Mered ih ṭhit mi Faro fanu Bithiah-ih fapapawl an si.\\n4:18a Jehudijah: Judah hnám ihsin tinak a si men thei.\\n19 Naham-ih farnu, Hodiah nupi-ih fapapawl cu Gar-mi Keilah le Maakath-mi Eshtemoa an si. 20 Shimon-ih fapapawl cu Amnon, Rinnah, Ben-Hanan le Tilon an si. Ishi fapapawl cu Zoheth le Ben-Zoheth an si.\\n21 Judah fapa Shelah-ih fapapawl cu Lekah-ih pa Er, Mareshah-ih pa Laadah le Beth-Ashbea ih patzai ṭuantu umkhawm hrinpawl an si; 22 cuihtlunah Jokim, Kozeba-ih mipapawl le Joash; Moab ihsin uktu Saraf le Jashubi-Lehem an si. Ngankhum mipawl hi khuahlan ta an si.\\n23 Hipawl hi beltuahtupawl le Netaim le Gederah ih cêngpawl an si; annih cu cuih hmun ah siangpahrang hnenah a hna ṭuanin an cêng.\\n24 Simeon-ih fapapawl cu Nemuel, Jamin, Jarib, Zerah le Shaul an si; 25 a fapa cu Shallum a si, cuih fapa cu Mibsam a si ih, cuih fapa cu Mishma a si. 26 Cule Mishma-ih fapapawl cu Hamuel a si, cuih fapa cu Zakkur a si ih, cuih fapa cu Shimei a si. 27 Shimei in fapa hleiruk le fanu paruk a nei; asinan a unaupawl in fāte tampi an nei lo, an hrinpawl lakih zokhal Judah tefapawl zât in an karhzai fawn lo.\\n28 Anmah cu Beersheba, Moladah le Hazar Shual, 29 Bilhah, Ezem, Tolad, 30 Bethuel, Hormah, Ziklag, 31 Beth Markaboth, Hazar Susim, Beth Biri le Shaaraim pawl ah an cêng. Hipawl hi David a lal tiangih an khawpipawl an si. 32 An khuapawl cu Etam, Ain, Rimmon, Token le Ashan, khaw nga an si; 33 cule cuih khawpi kimvel khawṭekpawl zaten Baal tiang a thleng. Hipawl hi an cēnnak hmunpawl an si ih, an cithlahsâwng an kilhim. 34 Meshobab, Jamlek le Amaziah fapa Joshah, 35 Joel le Joshibiah fapa Jehu, Seraiah fapa, Asiel fapa; 36 Elioenai, Jaakobah, Jeshohaiah, Asaiah, Adiel, Jesimiel, Benaiah; 37 Shifi cu Ziza fapa a si, amah cu Allon-ih fapa a si, cumi cu Jedaiah fapa a si, amah cu Shimri fapa a si ih, amah cu Shemaiah fapa a si. 38 An hmin tarlăng mipawl hi anmai hrin cio hruaitu an si ih, an pupáih sungza cu nasazetin a karh.\\n39 Annih cu Gedor luhnak ah an feh ih, an rante rual hrang tlannak ding hawlin phaikuam nisuahnak lam tiang an feh. 40 Cule ran tlannak ding hmunram duhnungza le ṭha an táwng, cuih hmunram cu kaupi le hmunreh, ralmuangza a si, ziangahtile cu tawkah hlanlai ah Ham-mipawl an rak um dah.\\n41 A tlunih ngankhum mi hminpawl hi Judah siangpahrang Hezekiah san ihsi ra um a si, cule annih in Ham-mipawlih thlampawl le cutawk ih tawn mi Meun-mipawl an do ih, an thatfai ṭheh, tuihsun ni tiangin. Cule annih cu cupawlih hmunram ah an cêng, ziangruangahtile an rante rual hrangah tlannak a um. 42 Anmah lakih mi hrekkhat, Simeon fapapawl lakih mi 500 cu Seir Tlang ah an feh ih, an hotu ah Ishi-ih fapapawl Pelatiah, Neariah, Refaiah le Uzziel tla an hmang. 43 Annih cun a tāng mi Amalek tlânsuak mipawl kha an neh. Annih cu tuihsun ni tiangin cu tawkah an cêng.\\n1 Reuben cu Israel-ih fatir a si. A paih ihkhun a bawrhbanter ruangah, a fatir sinak cu Israel fapa Joseph-ih fapapawl hnenih pek a si, cutin cithlahsâwngawknak cu fatir dinhmun zulhih siar a si lo; 2 cutisikhalsehla Judah in a unaupawl a neh hai ih, amah ihsin uktu a ra, fatir sinak covo cu Joseph ta a si ko na cingin. 3 Israel fatir Reuben-ih fapapawl cu Hanok, Pallu, Hezron le Karmi an si.\\n4 Joel in fapapawl tla a nei, Shemaiah cu a fapa a si. Cuih fapa cu Gog a si, cuih fapa cu Shimei a si, 5 cuih fapa cu Mikah a si, cuih fapa cu Reaiah a si, cuih fapa cu Baal a si, 6 cuih fapa cu Beerah a si, anih cu Assiria siangpahrang Tiglath-Pileser in ralkaih ah a hruai. Anih cu Reuben-mipawl hruaitu a si. 7 A unaupawl cu an hrin vek cio in, an tesinfanaupawl cithlahsâwngawkdān khum a si tikah: lubân Jeiel, Zekariah, 8 Azaz fapa Bela, Azaz cu Shema fapa a si, cuih fapa cu Joel a si, amah cu Aroer ah a cêng, Nebo le Baal Meon tiang. 9 Gilead ram ah an sumhnám an karhzai ruangah, nisuahnak lamah Zufraṭis Tiva ihsin ramṭhing luhnak tiang umhmun an khuar.\\n10 Saul san laiah annih cu Hagar-mipawl thawn an doaw, cupawl cu an kut ah an duai, cule Gilead nisuahnak lam ram tluansuakin anmai thlam ah an cêng.\\n11 Gad tefapawl cu Bashan ram ralden Salkah tiang an cêng. 12 Joel cu an lubân a si ih, a sangtu cu Shafam a si, cun Jaanai le Shafat cu Bashan ah an um, 13 cule an pupá sungza-ih unaupawl cu: Maikal, Meshullam, Sheba, Jorai, Jakan, Zia le Eber, an zaten pasarih an si. 14 Hipawl hi Hur fapa Abihail-ih tefa an si, cumi cu Jaroah fapa a si ih, cumi cu Gilead fapa a si, cumi cu Maikal fapa a si, cumi cu Jeshishai fapa a si, cumi cu Jahdo fapa a si, cumi cu Buz fapa a si; 15 Ahi cu Abdiel fapa a si, cumi cu Guni fapa a si ih, an pupáih sungza hotu a si. 16 Gad-mipawl cun Gilead ram Bashan ah le a khuapawl le Sharon-ih ran tlannak ram lawnglakpawl hmuahhmuah an ramri cīn ah an cêng. 17 Hipawl hmuahhmuah cu Judah siangpahrang Jotham san le Israel siangpahrang Jeroboam san ih cithlahsâwng ih siar a si.\\n18 Reuben fapapawl, Gad-mipawl le Manasseh hnám a hrek cun miralṭha, ralphaw le ralnâm keng thei mipa, thálsaithiam le ral do dingih feh ral do thiam mipa 44760 an nei. 19 Annih cun Hagar-mipawl, Jatur, Nefis le Nodab an do. 20 Annih cu cupawl donak ah băwm an si ih, Hagar-mipawl le an zawngih um mipawl zaten an kut ah pek an si, ziangahtile ral an do tikah annih in Pathian an ko. Amah an rinsan ruangah anih in an thlacam a sâng. 21 Cun an sumhnámpawl an laksak, an kalauk 50000, an tuu ting hnih le thawng sawmnga, an lāk 2000 an si, mipa ting khat khal; 22 raldonak cu Pathian ta a si ruangah, mi tampi cu thi in an rīl. Cule annih cu sál ih hruai an si hlanlo cutepawlih hmunram ah an cêng.\\n23 Manasseh hnám hrek pawlih tefapawl cu cuih ram ah an cêng. An mipum cu Bashan ihsin Baal, Senir, asilole Hermon Tlang tiang an karhzai. 24 Hipawl hi an pupápawlih sungza lubânpawl an si: Efer, Ishi, Eliel, Azriel, Jeremiah, Hodaviah le Jahdiel. Annihpawl cu micak ralṭha, mihminthang le an pupápawlih sungza lubânpawl an si.\\n25 Annih cu an pupápawlih Pathian lakah an rinum lo ih, an hmaiih Pathian ih a rak hlohralter mi, cuih ram minungpawlih pathianpawl lakah hlawhhlannak an rak tuah. 26 Israel Pathian in Assiria siangpahrang Pul-ih thinlung a căwktho, cucu Assiria siangpahrang Tiglath-Pileser a si. Anih in Reuben-mipawl, Gad-mipawl le Manasseh hnám hrek pawl cu a hruaihlo hai. Anih in annihpawl cu Halah, Habor, Hara le Gozan tiva ah a hruai hai, tuihni tiangin.\\n1 Levi fapapawl cu aGershon, Kohath le Merari an si. 2 Kohath fapapawl cu Amram, Izhar, Hebron le Uzziel an si. 3 Amram tefapawl cu Aaron, Mosi le Miriam an si. Aaron fapapawl cu Nadab, Abihu, Eleazar le Ithamar an si. 4 Eleazar in Finehas a hring ih, Finehas in Abishua a hring; 5 Abishua in Bukki a hring ih, Bukki in Uzzi a hring, 6 Uzzi in Zerahiah a hring, cule Zerahiah in Meraioth a hring; 7 Meraioth in Amariah a hring ih, Amariah in Ahitub a hring; 8 Ahitub in Zadok a hring ih, Zadok in Ahimaaz a hring, 9 Ahimaaz in Azariah a hring ih, Azariah in Johanan a hring; 10 Johanan in Azariah a hring (amah cu Jerusalem ih Solomon ih sak mi temple ih puithiam a si); 11 Azariah in Amariah a hring ih, Amariah in Ahitub a hring; 12 Ahitub in Zadok a hring ih, Zadok in Shallum a hring; 13 Shallum in Hilkiah a hring ih, Hilkiah in Azariah a hring; 14 Azariah in Seraiah a hring ih, Seraiah in Jehozadak a hring. 15 Jehovah in Judah le Jerusalem cu Nebukhadnezzar kut hmangin a hruaihloh hai tikah, Jehozadak khal hruaihloh a si.\\n6:1a Gershon: Himi hmin Gershon hi hih bung sung hmun dang ah cun Gershom ti a si.\\n16 Levi fapapawl cu Gershom, Kohath le Merari an si. 17 Hipawl hi Gershom fapapawlih hmin an si: Libni le Shimei. 18 Kohath fapapawl cu Amram, Izhar, Hebron le Uzziel an si. 19 Merari fapapawl cu Mahli le Mushi an si. Hipawl hi an pupápawl zulhin Levi-mipawlih hrinpawl cu an si: 20 Gershon fapa cu Libni a si, cuih fapa cu Jahath a si, cuih fapa cu Zimmah a si, 21 cuih fapa cu Joah a si, cuih fapa cu Iddo a si, cuih fapa cu Zerah a si ih, cuih fapa cu Jeatherai a si. 22 Kohath fapapawl cu a fapa Amminadab, cuih fapa cu Korah a si, cuih fapa cu Assir a si, 23 cuih fapa cu Elkanah a si, cuih fapa cu Ebiasaf a si, cuih fapa cu Assir a si, 24 cuih fapa cu Tahath a si, cuih fapa cu Uriel a si, cuih fapa cu Uzziah a si ih, cuih fapa cu Shaul a si. 25 Elkanah fapapawl cu Amasai le Ahimoth an si. 26 Elkanah thuhla ah cun, Elkanah fapapawl cu Zofai cu a fapa a si, cuih fapa cu Nahath a si, 27 cuih fapa cu Eliab a si, cuih fapa cu Jeroham a si ih, cuih fapa cu Elkanah a si. 28 Samuel-ih fapapawl cu a fatir ah Joel le a pahnihnak ah Abijah an si. 29 Merari fapapawl cu Mahli, cuih fapa cu Libni, cuih fapa cu Shimei, cuih fapa cu Uzzah, 30 cuih fapa cu Shimea, cuih fapa cu Haggiah a si ih, cuih fapa cu Asaiah a si.\\nJehovah Inn ih Awnmawi Tumthiampawl\\n31 Hipawl hi cawl dingih Kuang a ra thlen hnuih, David in Jehovah inn sungih hla hruaitu dingih a ruat mipawl an si. 32 Solomon in Jerusalem ah Jehovah inn a sak hlan tiang, annih cun Tawnawknak Puanthlam Biakṭheng ah hla in rawng an bawl ṭheu, an rawngbawlhna cu an hnenih pek mi dān bangtukin an bâwl.\\n33 Hipawl hi an tesinfapawl thawi a dingtupawl an si: Kohat-mipawlih tesinfapawl ihsin hlasatu Heman, amah cu Samuel-ih fapa Joel-ih fapa a si. 34 Samuel cu Jeroham fapa Elkanah-ih fapa a si. Jeroham cu Toah fapa Eliel-ih fapa a si. 35 Toah cu Elkanah fapa Zuf-ih fapa a si ih, Elkanah cu Amasai fapa Mahath-ih fapa a si. 36 Amasai cu Joel fapa Elkanah-ih fapa a si ih, Joel cu Zefaniah fapa Azariah-ih fapa a si. 37 Zefaniah cu Assir fapa Tahath-ih fapa a si ih, Assir cu Korah fapa Ebiasaf-ih fapa a si. 38 Korah cu Kohath fapa Izhar-ih fapa a si ih, Kohath cu Israel fapa Levi-ih fapa a si. 39 Heman-ih unaupa Asaf cu a vawrh lamah a ding. Asaf cu Berakiah fapa a si, cuih fapa cu Simeah, 40 cuih fapa cu Maikal, cuih fapa cu Baaseiah, cuih fapa cu Malkijah, 41 cuih fapa cu Ethni, cuih fapa cu Zerah, cuih fapa cu Adaiah, 42 cuih fapa cu Ethan, cuih fapa cu Zimmah, cuih fapa cu Shimei, 43 cuih fapa cu Jahath, cuih fapa cu Gershom a si ih, cuih fapa cu Levi a si.\\n44 An sungkhat, Merari tesinfapawl cu keh lamah an um. Ethan cu Abdi fapa Kishi-ih fapa a si. Abdi cu Malluk fapa a si. 45 Malluk cu Amaziah fapa Hashabiah-ih fapa a si ih, Amaziah cu Hilkiah fapa a si. 46 Hilkiah cu Bani fapa Amzi-ih fapa a si ih, Bani cu Shemer fapa a si. 47 Shemer cu Mushi fapa Mahli-ih fapa a si ih, Mushi cu Levi fapa Merari-ih fapa a si.\\n48 Cule an unau Levi-mipawl cu Pathian inn Biakbûk rawngbawlhna tinkim hrangih ruat an si.\\n49 Asinan Aaron le a tesinfapawl in Pathian siahhlawh Mosi in thu a rak pek mi hmuahhmuah bangtukin, Hmun Thianghlim Bik hna hmuahhmuah hrang le Israel hrangih sualkhuhthawinak tuah dingah Meiur Thilhlăn biakṭheng par le rimhmui biakṭheng parah thawinakpawl an hlan. 50 Hipawl hi Aaron-ih tesinfapawl an si: Eleazar cu a fapa a si, cuih fapa cu Finehas, cuih fapa cu Abishua, 51 cuih fapa cu Bukki, cuih fapa cu Uzzi, cuih fapa cu Zerahiah, 52 cuih fapa cu Meraioth, cuih fapa cu Amariah, cuih fapa cu Ahitub, 53 cuih fapa cu Zadok a si ih, cuih fapa cu Ahimaaz a si.\\nLevi-mipawlih Cēnnak Hmunrampawl\\n54 Hipawl hi an ram sungih an cēnnak hmunpawl le an umhmun khuarnak hrangah Aaron fapapawl lakih Kohath hrin hnenah camcawhfung zûknak hmangih pek an si: 55 Judah ram ih Hebron le a kimvelih ran tlannak ram lawnglakpawl cu anmah an pe. 56 Asinan khawpi lárampawl le a khawṭekpawl cu Jefunneh fapa Kaleb an pe. 57 Răwlhimnak khuapawl lakih pakhat Hebron, cuihtlunah Libnah khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Jattir le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Eshtemoa khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, 58 Hilen khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Debir khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, 59 Ashan khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, cule Beth Shemesh khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl cu Aaron fapapawl hnenah an pe. 60 Benjamin hnámih rampawl lak ihsin: Geba khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Alemeth khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Anathoth khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl an pe. An hrinpawl lakih an khawpi zate cu khawpi hleithum a si.\\n61 A tāng lai mi Kohat-mipawlih hrinpawl hnenah camcawhfung zûknak hmangin Manasseh hnám hrek pawlih ta ihsin khawpi pahra an pe. 62 Gershom tesinfapawl hnenah, an hrin cio hnenah, Issakar hnám covo ihsin, Asher hnám covo ihsin, Naftali hnám covo ihsin le Bashan ram ih Manasseh hnám covo ihsin khawpi hleithum an pe. 63 Merari tesinfapawl hnenah, an hrin cio hnenah, Reuben hnám covo ihsin, Gad hnám covo ihsin le Zebulun hnám covo ihsin khawpi hleihnih an pe. 64 Israel tefapawl in hi khawpipawl cu a ran tlannak ram lawnglakpawl thawn Levi-mipawl an pe. 65 Camcawhfung zuknak hmangin Judah tefapawlih hnám covo ihsin, Simeon tefapawlih hnám covo ihsin le Benjamin tefapawlih hnám covo ihsin an hmin ih kawh mi hi khawpipawl cu an pe.\\n66 Kohat tesinfapawlih hrin hrekkhat cun Efraim hnám ramripawl sungah khawpipawl an nei. 67 Annih in Efraim tlang ram ih răwlhimnak khuapawl lakih pakhat Shekem cu a ran tlannak ram lawnglakpawl thawn an co, Gezer khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl khal, 68 Jokmeam khua cu a ran tlannak ram lawnglakpawl thawn, Beth Horon khua cu a ran tlannak ram lawnglakpawl thawn, 69 Aijalon khua cu a ran tlannak ram lawnglakpawl thawn, cule Gath Rimmon khua cu a ran tlannak ram lawnglakpawl thawn an pe. 70 Manasseh hnám hrek hnen ihsin: Aner khua cu a ran tlannak ram lawnglakpawl thawn le Bileam cu a ran tlannak ram lawnglakpawl thawn a tāng mi Kohat cithlahpawl hrin hrangah an pe.\\n71 Manasseh hrin a hrek pawlih covo ihsin Gershom-ih tesinfapawl an pek mi cu Bashan ram ih Golan khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Ashtaroth khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl a si. 72 Issakar hnám covo ihsin Kedesh khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Daberath khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, 73 Ramoth khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Anem khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl an pe. 74 Asher hnám covo ihsin Mashal khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Abdon khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, 75 Hukok khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Rehob khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl an pe. 76 Naftali hnám covo ihsin Galilee ram ih Kedesh khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Hammon khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Kirjathaim khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl an pe.\\n77 Zebulun hnám covo ihsin Merari tefa a tāng mipawl hnenah Rimmon khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Tabor khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl pek an si. 78 Jeriko ralden Jordan khat lam ral, Jordan nisuahnak lamah Reuben hnám covo ihsin ramṭhing ih Bezer khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Jahzah khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, 79 Kedemoth khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Mefaath khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl khal an pe. 80 Gad hnám covo ihsin Gilead ram ih Ramoth khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Mahanaim khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, 81 Hesbon khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl, Jazer khua le a ran tlannak ram lawnglakpawl an pe.\\n1 Issakar fapapawl cu Tola, Puah, Jashub, Shimron, an zaten pali an si. 2 Tola fapapawl cu Uzzi, Refaiah, Jeriel, Jahmai, Jibsam le Shemuel an si ih, an pupáih sungza lubân an si. Tola fapapawl cu anmai san ah micak ralṭha an si, David san ih an mipum cu 22600 an si. 3 Uzzi fapa cu Izrahiah a si ih, Izrahiah fapapawl cu Maikal, Obadiah, Joel le Ishiah an si. An panga in an zaten hotu an si. 4 Cupawl zawngah, anmai sungkua cio cun an pupápawlih sungza zulhin ral do dingih tiar cia ralkap 36000 an nei, ziangahtile annihpawl cun nupi tampi le fapa tampi an nei.\\n5 Issakar hrin hmuahhmuah ih an sungkhat micak ralṭha, an cithlahsâwng vekih siartelh mi mipum 87000 an um.\\n6 Benjamin fapapawl cu Bela, Beker le Jediael, an zaten pathum an si. 7 Bela fapapawl cu Ezbon, Uzzi, Uzziel, Jerimoth le Iri, an zaten panga an si. An pupápawlih sungza lubân, micak ralṭha an si ih, annihpawl cu an cithlahsâwng siarnak mipum 22034 lakih siartel an si.\\n8 Beker fapapawl cu Zemirah, Joash, Eliezer, Elioenai, Omri, Jerimoth, Abijah, Anathoth le Alemeth an si. Hipawl hmuahhmuah hi Beker fapa an si. 9 Annih cu an sungkua vek cio in cithlahsâwng ngankhumnak ah khum an si, an pupápawlih sungza lubân micak ralṭha 20200 an um. 10 Jediael fapa cu Bilhan a si ih, Bilhan fapapawl cu Jeush, Benjamin, Ehud, Kenaanah, Zethan, Tarshish le Ahishahar an si.\\n11 Hih fapapawl hmuahhmuah hi an pupápawlih sungza lubân an si; ral do le doawknak ih feh dingih tlingtlak micak ralṭha mipum 17200 an um. 12 Shuppim le Huppim cu Ir fapa an si ih, Hushim cu Aher fapa a si.\\n13 Naftali fapapawl cu Jahziel, Guni, le Jezer an si ih, Bilhah-ih fapa an si.\\nManasseh Tefapawl (Nitlaknak lamah)\\n14 Manasseh tesinfapawl cu a nusûn Siria-mi in Makir a hrinsak, amah cu Gilead-ih pa a si ih, cumi cu Asriel-ih pa a si. 15 Makir in Huppim le Shuppim hrangah nupi a ṭhi. A farnuih hmin cu Maakah a si. A pahnihnakih hmin cu Zelofehad a si, asinan Zelofehad cun fanu lawnglawng a hring. 16 Makir nupi Maakah in fapa a hring ih, a hmin ah Peresh a sak. A unaupaih hmin cu Sheresh a si ih, a fapapawl cu Ulam le Rakem an si. 17 Ulam fapa cu Bedan a si. Hipawl hi Manasseh fapa Makir-ih fapa Gilead-ih tesinfapawl an si.\\n18 A farnu Hammolekheth in Ishhod, Abiezer le Mahlah a hring.\\n19 Shemida fapapawl cu Ahian, Shekem, Liki le Aniam an si.\\n20 Efraim tefapawl cu hipawl hi an si: Shuthelah cu a fapa a si, cuih fapa cu Bered, cuih fapa cu Tahath, cuih fapa Eleadah, cuih fapa Tahath, 21 cuih fapa Zabad, cuih fapa Shutelah (Shutelah fapa Ezer le Elead cu sumhnám ru dingin Gath ram ih an suk tikah, cutawk rammi Gath-mipawl in an rak that. 22 An pa Efraim in ni tampi sung a sûn hai, cule amah hnem dingin a sungkhatpawl an ra. 23 Anih cu a nupi hnenah a lut, a nupi cun fa a vun ih fapa a hring. A sungkua tlunah vanduainak a thlen ruangah a hmin ah aBeriah a sak. 24 Efraim-ih fanu cu Sheerah a si ih, anih in Beth Horon tlunta khua le tang ta khua le Uzzen-Sheerah khua a dĭn). 25 Cuih fapa Refah le Reshef, cuih fapa Telah, cuih fapa Tahan, 26 cuih fapa Ladan, cuih fapa Ammihud, cuih fapa Elishama, 27 cuih fapa Nun, cuih fapa cu Joshua a si.\\n7:23a Beriah: Hebru ṭawng ih a sullam cu «vanduainak ah» tinak a si.\\n28 An neih mi le an cēnnak hmunpawl cu Bethel le a kiangkap khawtepawl: nisuahnak lamah Naaran, nitlaknak lamah Gezer le a kiangkap khawtepawl, cule Shekem le a kiangkap khawtepawl, Ayyah le a kiangkap khawtepawl tiang a si, 29 cule Manasseh tefapawlih aramri lamah cun Beth Shean le a kiangkap khawtepawl, Taanak le a kiangkap khawtepawl, Megiddo le a kiangkap khawtepawl, Dor le a kiangkap khawtepawl an si. Hipawl ah Israel fapa, Joseph tefapawl an cêng.\\n7:29a ramri: A ṭawng hrampi ah, «kut» ti a si. Hebru ṭawng ih kut ti mi cun mi pakhat ih neih mi, ramṭhen, thuneihnak a aiawh thei.\\n30 Asher fapapawl cu Imnah, Ishvah, Ishvi, Beriah le an farnu Serah tla an si. 31 Beriah fapapawl cu Heber le Birzaith-ih pa Malkiel an si. 32 Heber in Jaflet, Shomer, Hotham le an farnu Shua a hring. 33 Jaflet fapapawl cu Pasak, Bimhal le Ashvath an si. Hipawl hi Jaflet-ih fale an si. 34 Shemer fapapawl cu Ahi, Rohgah, Jehubbah le Aram tla an si. 35 A unaupa Helem-ih fapapawl cu Zofah, Imna, Shelesh le Amal an si. 36 Zofah fapapawl cu Suah, Harnefer, Shual, Beri, Imrah, 37 Bezer, Hod, Shamma, Shilshah, Jithran le Beera an si. 38 Jether fapapawl cu Jefunneh, Pispah le Ara an si. 39 Ulla fapapawl cu Arah, Haniel le Rizia an si.\\n40 Hipawl hmuahhmuah hi Asher tefa, an pupápawlih sungza lubânpawl, mipa ṭhabikpawl, micak ralṭha, hotu lubikpawl an si. Cupawl cu ralkappawl lakah doawknak hrangih a tlingtlak mi ah an cithlahsâwng cio vekih ngankhum an si, an mipum cu 26000 an si.\\n1 Benjamin in a fatir Bela a hring, a pahnihnak ah Ashbel, a pathumnak ah Aharah, 2 a palitnak ah Nohah le a pangatnak cu Rafa a si. 3 Bela fapapawl cu Addar, Gera, Abihud, 4 Abishua, Naaman, Ahoah, 5 Gera, Sefufan le Huram an si.\\n6 Hipawl hi Ehud-ih fapa an si, annih cu Geba luahtu an pupápawlih sungza lubân an si ih, Manahath ah dawisuak an si: 7 Naaman, Ahijah le Gera pawl tla. Gera in Uzza le Ahihud a hring, anih in Geba luahtupawl a dawisuak hai.\\n8 A nupi Hushim le Baara a thlahhlo hnuah Shaharaim in Moab ram ah tefa a nei. 9 A nupi Hodesh hnenin Jobab, Zibia, Mesha, Malkam, 10 Jeuz, Sakiah le Mirmah a hring. Hipawl hi a fapapawl le an pupápawlih sungza lubânpawl an si.\\n11 Anih cun Hushim hnen ihsin Abitub le Elpaal a hring. 12 Elpaal fapapawl cu Eber, Misham le Ono khawpi le Lod khawpi le a kiangkap khawtepawl dĭntu Shemed, 13 cule Gath khawpi luahtupawl dawisuaktu, Beriah le Shema cu Aijalon khawpi luahtu an pupápawlih sungza lubân an si. 14 Ahio, Shashak Jeremoth, 15 Zebadiah, Arad, Eder, 16 Maikal, Ispah le Joha cu Beriah-ih fapa an si. 17 Zebadiah, Meshullam, Hizki, Heber, 18 Ishmerai, Jizliah le Jobab cu Elpaal-ih fapa an si. 19 Jakim, Zikri, Zabdi, 20 Elienai, Zillethai, Eliel, 21 Adaiah, Beraiah le Shimrath cu Shimei-ih fapa an si. 22 Ishpan, Eber, Eliel, 23 Abdon, Zikri, Hanan, 24 Hananiah, Elam, Antothijah, 25 Ifdeiah le Penuel cu Shashak-ih fapa an si. 26 Shamsherai, Shehariah, Athaliah, 27 Jaareshiah, Elijah le Zikri cu Jeroham-ih fapa an si.\\n28 Hipawl cu an cithlahsâwng zulhin an pupápawlih sungza lubân le hotu an si. Hipawl cu Jerusalem ah an cêng.\\n29 Gibeon khua ah Gibeon-ih pa a cêng, a nupi hmin cu Maakah a si. 30 A fapa upabik cu Abdon a si, a fapa dangpawl cu Zur, Kish, Baal, Nadab, 31 Gedor, Ahio, Zeker, 32 Shimeah hringtu Mikloth tla an si. Annih khal an sungkhatpawl kiangkungah Jerusalem ah an unaupawl thawn an cêng ve. 33 Ner in Kish a hring, Kish in Saul a hring, Saul in Jonathan, Malkishua, Abinadab le aEsh-Baal a hring. 34 Jonathan fapa cu Merib-Baal a si ih, Merib-Baal in Mikah a hring. 35 Mikah fapapawl cu Pithon, Melek, Tarea le Ahaz an si. 36 Ahaz in Jehoaddah a hring, Jehoaddad in Alemeth, Azmaveth le Zimri a hring ih, Zimri in Moza a hring. 37 Moza in Binea a hring, cuih fapa cu Rafah, cuih fapa cu Elasah, cuih fapa cu Azel a si.\\n8:33a Esh-Baal: Bible hmun dang ah cun Ish-Bosheth ti a si.\\n38 Azel in fapa paruk a nei ih an hmin cu: Azrikam, Bokeru, Ishmael, Sheariah, Obadiah le Hanan an si. Hipawl hmuahhmuah hi Aze fapa an si. 39 A unaupa Eshek-ih fapapawl cu a fatir ah Ulam, a pahnihnak ah Jeush, a pathumnak ah Elifelet a si.\\n40 Ulam fapapawl cu micak ralṭha le thálsaithiam an si. Annih cun fapa tampi le tupa tampi an nei, an zaten 150 an si. Hipawl hmuahhmuah hi Benjamin fapa an si.\\n1 Israel hmuahhmuah cithlahsâwngawkdān ngankhum a si. Cule ngai hnik, annih cu Israel siangpahrangpawlih cazual ah ngan an si. An rinumlonak ruangah Judah-mipawl cu Babilon ih hruaihloh an rak si. 2 Cun an co mi an khawpipawl luah hmaisabiktupawl cu Israel-mi mi hrekkhat, puithiampawl, Levi-mipawl le Nethin-mipawl an si.\\nJerusalem ih Cêngpawl\\n3 Jerusalem ah Judah tefapawl, Benjamin tefa hrekkhat le Efraim tefa hrekkhat le Manasseh tefa hrekkhat an cêng. 4 Uthai cu Ammihud fapa a si, cumi cu Omri fapa a si, cumi cu Imri fapa a si, cumi cu Bani fapa a si, cupawl cu Judah fapa Perez-ih tesinfa an si. 5 Shilon-mipawl cu: fatir ah Asaiah le a fapapawl an si. 6 Zerah fapapawl cu Jeuel le a sungkhatpawl thawn mipum 690 an si. 7 Benjamin tefapawl cu: Sallu cu Meshullam fapa a si, cumi cu Hodaviah fapa a si, cumi cu Hassenuah fapa a si, 8 Ibneiah cu Jeroham fapa a si, Elah cu Uzzi fapa a si, cumi cu Mikri fapa a si, Meshullam cu Shefatiah fapa a si, cumi cu Reuel fapa a si, cumi cu Ibnijah fapa a si, 9 an sungkhat, an cithlahsâwng vekin mipum 956 an si. Cupawl hmuahhmuah cu lubân le anmai sungkua pa cio an si.\\n10 Puithiampawl lakah: Jedaiah, Jehoiarib le Jakin, 11 Hilkiah fapa Azariah pawl tla an si, cumi cu Meshullam fapa a si, cumi cu Zadok fapa a si, cumi cu Meraioth fapa a si, cumi cu Pathian inn ih hohatu Ahitub fapa a si, 12 Jeroham fapa Adaiah a si, cumi cu Pashur fapa a si, cumi cu Malkijah fapa a si; a dang leh cu Adiel fapa Maasai a si, cumi cu Jahzerah fapa a si, cumi cu Meshullam fapa a si, cumi cu Meshillemith fapa a si, cumi cu Immer fapa a si. 13 An sungkhat, an pupápawlih sungza lubânpawl cu mipum 1760 an si. Annih cu Pathian inn sungih rawngbawlhna ṭuan theinak ti theinak nei an si.\\n14 Levi-mipawl lakah: Hasshub fapa Shemaiah a si, cumi cu Azrikam fapa a si, cumi cu Hashabiah fapa a si, cupawl cu Merari fapa an si. 15 A dang Levi-mipawl cu Bakbakkar, Heresh, Galal, Mikah fapa Mattaniah tla an si. Mikah cu Zikri fapa a si, cumi cu Asaf fapa a si, 16 Shemaiah fapa Obadiah, cumi cu Galal fapa a si, cumi cu Jeduthun fapa a si; cule a dang leh cu Asa fapa Berekiah a si, cumi cu Netofat-mipawlih khuapawl ih um a si.\\n17 Kăwtkakiltupawl cu Shallum, Akkub, Talmon, Ahiman le an sungkhatpawl an si. Shallum cu hotu a si. 18 Tutiangin annih cu nisuahnak lam siangpahrang kăwtka ih Levi tefapawlih ṭanhmun khuarnak kăwtkakiltu an si.\\n19 Shallum cu Kore fapa a si, cumi cu Ebiasaf fapa a si, cumi cu Korah fapa a si. A pupáih sungza ihsin Shallum-ih sungkhat, Korah-mipawl cu biakbûk kăwtkakiltu rawngbawlhna ṭuanvo pek mi an si. An pupápawl cu Jehovah ṭanhmun khuarnak luhnak kiltu an rak si. 20 Eleazar fapa Finehas cu a liam cia cān ah anmah tlunih hotu a rak si; a hnenah Jehovah a um. 21 Meshelemiah fapa Zekariah cu tawnawknak biakbûk sângka kiltu a si.\\n22 Kăwtkakiltu dingih hril mi zaten mipum 212 an si. Annih cu anmai khua ciar ah an cithlahsâwng cio vekih ngankhum an si. David le hmutu Samuel in annih cu rinsantlak hna hrangah an ruat. 23 Anmah le an tefapawl cu Jehovah inn kăwtkapawl, cucu biakbûk inn a si, kiltu an si. 24 Kăwtkakiltupawl cu kap li ah, nisuahnak lam, nitlaknak lam, sak lam le thlang lamah an um. 25 An khawtepawl ih an sungkhatpawl cu ni sarih dan ah a haha in hnaṭuan dingin an ra. 26 Ziangahtile himi rinsantlak hna ah k��wtkakiltu hotu pali an um, cupawl cu Levi-mi an si. Annih cu Pathian inn pindanpawl le hlawnthil retnak kil ding ṭuanvo an nei. 27 An hna a si ruangah le zing tin kăwtka ăwn ṭuanvo an neih ruangah annih cu Pathian inn kimvelah an riak.\\n28 Mi hrekkhat cu rawngbawlnak bungbel an kilkhawi, ziangahtile annih in cupawl cu an suah le an luh tinten an siar ta ṭheu. 29 Mi hrekkhat cu bungbelpawl le bungbel thianghlimpawl hmuahhmuah le sangvut phŭt le sabitzu le hriak le rimhmui le hriak rimthaw kil dingih ruat an si. 30 Cule puithiam fapa hrekkhat pawl in hnih mi rimhmui an tuah.\\n31 Korah-mi Shallum-ih fatir Levi-mi Mattithiah cun khēngdaupawl parih kăn mi sangpawl tlunih rinsantlak hna a nei. 32 An sungkhat dang, Kohath tefa hrekkhat cu Sabbath ni tinten cabuai parih Sangserh timlam ding ṭuanvo pek an si.\\n33 Cupawl cu hla saktu, Levi-mi sungkua lubân, pindanpawl ih riak, ṭuanvo dang lakih âwl an si, ziangahtile annih cu a sun a zan cuih hna ṭuan dingih thiah an si. 34 Hih Levi-mi pupá lubânpawl cu an cithlahsâwng vivo tluansuakin lubân an rak si. Annih cu Jerusalem ah an cêng.\\nSiangpahrang Saul Tefapawl\\n35 Gibeon khua ah Gibeon-ih pa Jeiel a cêng, a nupi hmin cu Maakah a si. 36 A fapa upabik cu Abdon a si, a fapa dangpawl cu Zur, Kish, Baal, Ner, Nadab, 37 Gedor, Ahio, Zekariah le Mikloth tla an si. 38 Mikloth in Shimean a hring. Annih khal an sungkhatpawl kiangkungah Jerusalem ah an unaupawl thawn an cêng ve. 39 Ner in Kish a hring, Kish in Saul a hring, Saul in Jonathan, Malkishua, Abinadab le aEsh-Baal a hring. 40 Jonathan fapa cu Merib-Baal a si ih, Merib-Baal in Mikah a hring. 41 Mikah fapapawl cu Pithon, Melek, Tahrea le Ahaz tla an si. 42 Ahaz in Jarah a hring, Jarah in Alemeth, Azmaveth le Zimri a hring ih, Zimri in Moza a hring, 43 Moza in Binea a hring, cuih fapa cu Refaiah a si, cuih fapa cu Eleasah a si, cuih fapa cu Azel a si. 44 Azel in fapa paruk a nei ih an hmin cu: Azrikam, Bokeru, Ishmael, Sheariah, Obadiah le Hanan an si, hipawl hi Azel fapa an si.\\n9:39a Esh-Baal: 8:33 zoh aw.\\nSaul le a Fapapawl Thihnak\\n1 Filisṭia-mipawl in Israel an do ih, Filisṭia-mipawl hmaiah Israel mipapawl cu an tlânsia, cule an thah mipawl cu Gilboa Tlang ah an rīl teptep. 2 Filisṭia-mipawl in nasazetin Saul le a fapapawl cu an dawi ih, annih in Saul-ih fapa Jonathan, Abinadab le Malkishua cu an that. 3 Doawknak cu Saul kiangkapah a luar zet. Thálsaithiampawl in amah cu an rak hmungah ih, hma an baih. 4 Saul in a rálthuam kengtu hnenah, «Na ralnâm zûk awla, cumi in i dawttlăng aw, culole hi serh zim tan lo mipapawl an ra ding ih, in ra puahcăwk pang ding,» tiah a ti. Asinan a rálthuam kengtu in a ti duh lo, ziangahtile anih cun a ṭih tuk. Curuangah Saul in ralnâm a lâk ih, a parah a bawhhnawh. 5 A rálthuam kengtu in Saul a thi ti a hmuh tikah, anih khal a ralnâm a bawhhnawh ve ih a thi. 6 Cutin Saul le a fapa pathum cu an thi ih, a sungkuapawl cu an zaten an thitlang thluh. 7 Phaikuam ih um Israel mipapawl hmuahhmuah in ralkappawl an tlân ti le Saul le a fapapawl an thi ti an hmuh tikah, an khawpipawl cu an tān ta ih an tlân; cun Filisṭia-mipawl an ra ih, cuih khawpipawl ah cun an cêng.\\n8 Cun a thaisun ah hitin a si, Filisṭia-mipawl cu an mithipawlih thuam hlít dingih an rat tikah, Saul le a fapapawl cu Gilboa Tlang ah rīlin an hmu. 9 Saul cu an hlihsak ih, a lu le a rálthuam an lâk ih, temple sungih an milempawl hnenah le mipi hnenih thuthang thăn dingin Filisṭia-mipawlih ram pumpi ah thu an thlah. 10 A rálthuam cu an pathianpawlih temple sungah an ret ih, a lu cu Dagon temple sungah an tar.\\n11 Jabesh Gilead hmuahhmuah in Saul parih Filisṭia-mipawl ih an tuah mi an theih tikah, 12 mipa ralṭha hmuahhmuah an tho ih, Saul-ih ruang le a fapapawlih ruang cu an la. Cule cucu Jabesh ah an thiar ih, an ruhpawl cu Jabesh ah esel thingkung hnuaiah an phum, cule ni sarih sung rawl an ul.\\n13 Cun Saul cu Jehovah parih a rinumlonak thilsual a tuah ruangah a thi, Jehovah kamsuakthu a thlun lo ih, kaihruaitu dingah thlarau kawhthiam thu a ráwn. 14 Jehovah a rak sut lo, curuangah amah cu a that ih, lalram cu Jesse fapa David hnenah a ṭhawn.\\nDavid cu Israel zate tlunah Siangpahrang ih Tuah a Si\\n1 Israel zaten David hnenah Hebron ah an rakhawm, «Ngai hnik, kanmah cu na titsa le na ruh kan si. 2 Cuihtlunah cān liam cia ih Saul siangpahrang a ṭuan laiah, nangmah cu Israel hruaisuaktu le hruailuttu na si. Jehovah na Pathian in na hnenah, ‹Ka mi Israel na kilkhawi pei ih, ka mi Israel parah uktu si aw,› tiah a lo ti,» tiah an ti. 3 Curuangah Israel upapawl hmuahhmuah cu David hnenah Hebron ah an ra ih, Hebron ah Jehovah hmaiah David cun anmah thawn thukham a tuah. Cule Samuel hnenih Jehovah kamsuakthu bangtukin, David cu Israel parih siangpahrang ah hriak an thih.\\n4 David le Israel-mi hmuahhmuah cu Jerusalem ah an feh, cucu Jebus a si, cu tawkah ram luahtu Jebus-mipawl an um. 5 Jebus luahtupawl in David hnenah, «Hi tawkah na lut lo pei!» tiah an ti. Sikhalsehla David in Zion ralhruangkulh cu a lak, cumi cu David Khawpi a si. 6 David in, «Jebus-mipawl do hmaisabiktu pauhpauh cu hotu le ralbawi ah an cang ding,» tiah a ti. Zeruiah fapa Joab cu hmaisabikah a fehso ih, anih cu hotu ah a cang. 7 David cu ralhruangkulh sungah a cêng, curuangah cumi cu David Khawpi tiah an ko. 8 Anih in Millo ihsin a kiangkap hmunram tiang khawpikulh a sak. Joab in a tāng mi khawpi cu a rĕmṭha. 9 Cutin David cu a ropi deuhdeuh, ziangahtile anih cu ralkap rualpawlih Jehovah in a umpi.\\n10 Israel thuhla ah Jehovah kamsuakthu bangtukih David kha siangpahrang ih tuah dingih Israel hmuahhmuah thawn ṭangtlangin, a lalram hrangih ṭang zettu, David-ih neih mi micak hleicepawl cu hipawl hi an si. 11 Hihi David-ih neih mi micak um zât an si: Hakmon-miih fapa ralbawipawlih lubik Jashobeam a si. Anih cun mi 300 dokalhin a feipi a khai ih vei khat ah a that hai.\\n12 A sangtu ah Ahoh-mi Dodo fapa Eleazar a si ih, anih cu micak pathum lakih pakhat a si. 13 Anih cu Pasdammim hmun ah David hnenah a rak um. Cu tawkah Filisṭia-mipawl cu ral doaw dingin an fĭnkhawmaw, cule barli sangvut thawi a khat mi lóram ṭhen hrekkhat a um. Mipi cu Filisṭia-mipawl hnen ihsin an tlân. 14 Anih le David cu cuih ló sungah an ding, ló cu an hum ih, Filisṭia-mipawl cu an that. Jehovah in a nasazet mi nehnak thawn a run hai.\\n15 Hotu 30 lakih pathum cu lungpi ah David hnenah Adullam pûk sungah an suk, cule Filisṭia-mipawlih ralkappawl cu Refaim Phaikuam ah ṭanhmun an khuar. 16 Cu laiah David cu ralhruangkulh sungah a um ih, Filisṭia ṭanhmun kiltu ralkappawl cu Bethlehem ah an um. 17 Cule David cun ngai duahdoin, «Zo tal in si maw, kăwtka kiangih um, Bethlehem tikhur ihsin in ding tidai i pe hai sehla maw!» tiah a ti. 18 Cuih mi pathum pawl cun Filisṭia-mipawlih ṭanhmun khuarnak cu an pahtlăng, kăwtka kiangih um Bethlehem tikhur sung ihsin tidai an khai, cule an la ih David hnenah an run keng. Sikhalsehla cumi cu David in a in duh lo, Jehovah hnenah a thlebung sawn riangri. 19 Cule anih in, «Himi cu ka tuah lamlam lo ding, maw ka Pathian! An nun thāptu hipawlih thisen ka in ding maw? Ziangahtile an nun thāpin himi hi an run keng a si,» tiah a ti. Curuangah anih cun cumi cu a in duh lo. Hi thil cu micak pathum pawl ih tuah mi a si.\\n20 Joab-ih unaupa Abishai cu a dang mi pathum hotu lakih pakhat a si. Mi 300 dokalhin a feipi a khai ih a that hai, cule hi pathum lakah hmin a nei. 21 Amah cu an pathum lakah a dang pahnih hnakih upat mi a si. Curuangah anih cu an ralbawi ah a cang. Cutisikhalsehla anih cun a hmaisa pathum pawl cu a tluk lo.\\n22 Cule Kabzeel ihsi micak fapa Jehoiada fapa Benaiah in thil tampi a rak tuah. Cu pa cun kiosa bang Moab miralṭha pahnih a that. A rung suk ih, vur tlak ni ah khur sungah kiosa a that fawn. 23 Izippa, misâng zet, dawng nga sâng khal a that. Cuih Izip-miih kut ah thiamtahtuih thiam tlâng tluk feipi a um; cule anih cu Izippa hnenah cun kianghrăwl thawn a suk, cule a kut ihsin a feipi cu a lawn ih amai feipi cun amah cu a that. 24 Hi thilpawl cu Jehoiada fapa Benaiah in a tuah ih, micak pathum pawl lakah hmin a nei. 25 Ngai hnik, amah cu mi 30 pawl hnak khalin upat mi a si, asinan a hmaisa pathum pawl cu a tluk lo. Cule amah cu David in amah kiltupawl hotu ah a ret.\\n26 Micak ral dopawl cu Joab-ih unaupa Asahel, Bethlehem-mi Dodo fapa Elhanan, 27 Haror-mi Shammot, Pelon-mi Helez, 28 Tekoa-mi Ikkesh-ih fapa Ira, Anathoth-mi Abiezer, 29 Hushath-mi Sibbekai, Ahoh-mi Ilai, 30 Netofat-mi Maharai, Netofat-mi Baanah fapa Heled, 31 Benjamin hrin Gibeah khawmi Riba fapa Ithai, Pirathon-mi Benaiah, 32 Gaash lihăwng luannak hmun ih um mi Hurrai, Arbath-mi Abiel, 33 Baharum-mi Azimaveth, Shaalbon-mi Eliahba, 34 Gizon-mi Hashem fapapawl, Harar-mi Shageh fapa Jonathan, 35 Harar-mi Sakar fapa Ahiam, Ur fapa Elifal, 36 Mekarath-mi Hefer, Pelon-mi Ahijah, 37 Karmel-mi Hezro, Ezbai fapa Naarai, 38 Nathan-ih unaupa Joel, Hagri fapa Mibhar, 39 Ammon-mi Zelek, Beroth-mi Naharai (Zeruiah fapa Joab-ih ralthuam kengtu), 40 Ithra-mi Ira, Ithra-mi Gareb, 41 Het-mi Uriah, Ahlai fapa Zabbad, 42 Reuben-mipawl hotu Reuben-mi Shiza fapa Adina, ral do mi 30 a nei, 43 Maakah fapa Hanan, Mithni-mi Josafat, 44 Ashterath-mi Uzzia, Aroer-mi Hotham fapa Jehiel le Shama, 45 Shimri fapa Jediael, Tiz-mi Joha-ih unaupa, 46 Mahav-mi Eliel, Elnaam fapa Jeribai le Joshaviah, Moab-mi Ithmah, 47 Eliel, Obed le Mezoba-mi Jaasiel tla an si.\\nRamṭhing ih David Thluntupawl\\n1 Hipawl hi Kish fapa Saul hnen ihsin David raltlân a si laiih Ziglak khua David hnenih ra thlengpawl an si, annihpawl cu doawknak ih bawmtu micakpawl lakih mi, 2 thálpawl tla thawi thuamaw, keh lam le vawrh lamih virvawm lungpawl hmangthiam le thál thawi thálfungpawl saithiam an si. Annih cu Benjamin hnám, Saul-ih sungkhatpawl an si.\\n3 An hotu cu Ahiezer a si, cun Gibeath-mi Shemaah fapa Joash; Azmaveth fapa Pelet le Jeziel; Anathoth-mi Berakah le Jehu; 4 Gibeon-mi Ishmaiah cu mi 30 lakih miralṭha le mi 30 hotu a si; Jeremiah, Jahaziel, Johanan le Gederah-mi Jozabad; 5 Eluzai, Jerimoth, Bealiah, Shemariah le Haruf-mi Shefatiah, 6 Korah-mi Elkanah, Jisshiah, Azarel, Joezer le Jashobeam; 7 cule Gedor khua ihsin Jeroham fapa Joelah le Zebadiah tla an si.\\n8 Gad-mi mi hrekkhat micak ralṭha, ral do dingih zirh mi, ralphaw le fei hmangthiampawl cun ramṭhing ih pûk ah David an kăwp; an hmel cu kiosa hmel vek an si ih, tlang ih sakhi vekin an rang zet. 9 Ezer cu a pakhatnak a si, a pahnihnak ah Obadiah, a pathumnak ah Eliab, 10 a palitnak ah Mishmannah, a pangatnak ah Jeremiah, 11 a paruknak ah Attai, a pasarinak ah Eliel, 12 a pariatnak ah Johanan, a pakuatnak ah Elzabad, 13 a pahratnak ah Jeremiah le a hleikhatnak ah Makbanai an si. 14 Hi Gad fapapawl cu ralkap hotu an si; a caklobik in 100 a uk ih, a cakbik in 1000 a uk. 15 Hipawl cu a thla khatnak, Jordan tiva a kuang hmuahhmuah a liam laiih a tánkai tupawl an si; cule annih in phaikuam ih umpawl cu nisuahnak lam le nitlaknak lamah an tlânter.\\n16 Cun Benjamin tefa hrekkhat le Judah tefa hrekkhat cu David hnenah pûk ah an ra. 17 Anmah hmuak dingin David cu a fehsuak, cule anih in a sâng hai ih an hnenah, «Keimah bawm dingin remdaihnak duhin ka hnenih ra nan si le, ka thinlung cu nanmah thawn pumkhat a si ding; asinan ka ralpawl hnenih in phiar dingih ra nan si ah cun, ka kutpawl ah thilsual a um lo ruangah, kan pupápawlih Pathian in zoh sehla thuṭhennak thlĕn seh,» tiah a ti. 18 Cun ralbawipawl hotu, Amasai parah Thlarau a athleng ih,\\n12:18a thleng: A ṭawng hrampi ah, «thuam,» ti a si.\\n«Maw David, kannih cu na ta kan si;\\nNang Jesse fapa, kannih cu na lamṭang kan si!\\nNa parah remdaihnak, remdaihnak um sehla,\\nA lo bawmtupawl parah remdaihnak um seh!\\nZiangahtile na Pathian in a lo bawm a si,»\\nCun David in anmah cu a cohlang hai ih, ralkap burpi hotu ah a tuah hai.\\n19 Saul do dingin Filisṭia-mipawl zawngih a feh tikah, Manasseh hnen ihsin mi hrekkhat in David an kăwp; asinan annih cun Filisṭia-mipawl cu an rak bawm cuang lo, ziangahtile Filisṭia-mipawlih bawipawl cun an relkhawm ih amah cu an dawihlo, «A pu Saul lamah a kăwp ding ih kan lu kan hloh pang ding,» tiah an ti. 20 Ziklag ih David a feh tikih, a hnenih ra kăwp Manasseh-mipawl cu Adnah, Jozabad, Jediael, Maikal, Jozabad, Elihu le Zilthai an si, annih cu ralkap 1000 hotu Manasseh-mi an si. 21 Annih cun David in misîmtupawl a do tikah an bawm, ziangahtile anmah cu an zaten micak ralṭha le ralkap bawi an si. 22 Ziangahtile cuih cān ah annih cu amah bawm dingin Pathian ralkap vekih ralkap tam zet an si hlanlo, ni khat hnu ni khat David hnenah an ra thleng.\\nHebron ah David-ih Ralkappawl\\n23 Jehovah kamsuakthu vekih Saul-ih lalram cu David hnenih pe dingah Hebron khua ah David hnenih ral do dingin ralthuam thuamawih feh zât cu hipawl hi an si: 24 ral do dingih ralphaw le fei keng, Judah tefa 6800 an si: 25 Simeon tefa ihsin raldonak hrangih tlingtlak micak ralṭha 7100 an si; 26 Levi tefa ihsin 4600 an si; 27 Aaron-mipawl hruaitu cu Jehoida a si ih, a hnenah mi 3700 an um; 28 micak ralṭha tlangval Zadok le a paih sungkua ihsin ralbawi 22 an si; 29 Benjamin tefa ihsin, Saul-ih sungkhatpawl mi 3000 an si, hi hlanah cun a tamsawn cu Saul sungza lamah an rinum; 30 Efraim tefa ihsin micak ralṭha, an pupáih sungza tluansuakih hminthang 20800 an si; 31 Manasseh hnám a hrek sung ihsin David siangpahrang ih tuah dingih hmin thiah ih ra mi 18000 an si. 32 Issakar tefa ihsin Israel in ziang a tuah a mawi ti thei dingah tikcucān theithiam, an hotupawl cu 200 an si; cule an sungkhatpawl hmuahhmuah cu an thu hnuaiih um an si. 33 Zebulun hnám ihsin ral do dingih fehsuak, raldonak hriamhrei zateih ral do thiam 50000 an si, mi bawm dingih thinlung hnget zet pu an si; 34 Naftali-mi ralbawi 1000 le a hnenih ralphaw le fei thawn mipa 37000 an um; 35 Dân hnám lakih ral do dingih tiar mipa 28600 an um; 36 Asher hnám lakih ral do dingih feh thei, ral do dingih timlam mipa 40000; 37 Jordan tiva ralkhat lamah Reuben hnám lakih mi, Gad hnám lakih mi le Manasseh hnám a hrek, raldonak hriamhrei phunkim thawi raldo dingih thuamaw tingkhat le thawngkul an si.\\n38 Hipawl hmuahhmuah cu ral do mi, ṭanlakthiam an si, Israel zate tlunah David cu siangpahrang ih tuah dingin rinumnak thinlung thawn Hebron ah an ra; cule a tāng mi Israel zaten David cu siangpahrang ih tuah dingin lungthin hmunkhat an nei. 39 Annih cu David hnenah ni thum sung ei le in in an um, ziangahtile an sungkhatpawl in an hrangah an timtuah. 40 Cuihtlunah anmah naihtu Issakar-mi mi hrekkhat, Zebulun-mi mi hrekkhat le Naftali-mi mi hrekkhat pawl in, lākpawl, kalaukpawl le lākrangpawl le câwcangpawl thawn sangvut ih tuah mi rawl, theipi car le sabit rah car, sabitzu le hriak le câwcangpawl le rante rual tampi an rak phur, ziangahtile Israel ram ah lungawiaipuannak a um.\\nKirjath Jearim ihsin Kuang an Thiar\\n1 David in hruaitupawl a ráwn hai, cupawl cu 1000 hotu ralbawipawl le 100 hotu ralbawipawl an si. 2 David in Israel mipungkhawm hnenah, «Ṭha nan ti ih, Jehovah kan Pathian in rem a ti asile, Israel ram hmuahhmuah ih a tāng lai mi, hmun kip ih kan unaupawl cu, an khuapawl le an ran tlannak ram lawnglakpawl ih um puithiampawl le Levi-mipawl in ra kăwm dingin thu kan cah pei; 3 cule kan Pathian Kuang cu kan hnenah lakirsal uhsi, ziangahtile Saul san laiah Kuang ah Pathian kan rak hawl lo,» tiah a ti. 4 Mipungkhawm zate in cuticun, «Kan tuah ding,» tiah an ti, ziangahtile cuih thil cu mipi zate mithmuhah a dik a si.\\n5 Cun David in Izip ram Shihor tiva ihsin Hamath khawluhnak tiang Israel-mi hmuahhmuah cu Kirjath Jearim khua ihsin Pathian Kuang lakirsal dingin hmunkhatah a khawm. 6 David le Israel-mi hmuahhmuah cu Baalah ah, cumi cu Judah ta Kirjath Jearim a si, cherub-pawl lakih cêng Jehovah hmin phuansuahnak Pathian Kuang cu la dingin an hung so. 7 Pathian Kuang cu Abinadab inn ihsin lêng thar in an phur ih, Uzza le Ahio in lêng cu an mâwng. 8 Cun David le Israel hmuahhmuah in hla sakin, ṭingṭangpawl, cawngcingpawl, khuangtepawl, sumselpawl le tawtawrawtpawl thawn theihtawp suahin Pathian hmaiah awnmawi an tum.\\n9 Kidon-ih hruihhmun an thlen tikah, Uzza in Kuang kai dingin a kut a suah, ziangahtile câwcangpawl cu an bái phah rero. 10 Jehovah thinhengnak cu Uzza parah a tho, cule amah cu a vuak, ziangruangahtile Kuang parah a kut a ret; cule cu tawkah Pathian hmaiah anih cu a thi. 11 Uzza parih Jehovah aithawhnak a puakkuai ruangah David a thinheng; curuangah cuih hmun cu tuihni tiang aPerez Uzza tiah an ko. 12 Cuih ni ah cun David in Pathian a ṭih, «Ziangtin ka inn ah Pathian Kuang cu ka lakirsal thei ding?» tiah a ti.\\n13:11a Perez Uzza: Uzzah parih puakkuai tinak a si.\\n13 David khawpi sungah David in a zawngah Kuang cu ṭhawn loin, Gath-mi Obed-Edom inn sawnah a pialpi. 14 Pathian Kuang cu Obed-Edom-ih inn ah thla thum sung a um. Cule Jehovah in Obed-Edom sungkua le a neih mi hmuahhmuah cu mal a sawm.\\nJerusalem ah David Dĭnhngeh a Si\\n1 Ṭaiar siangpahrang Hiram in David hnenah thuphurtu a thlah ih, inn saksak dingin sidar thingpawl, lungserthiampawl le lettamapawl a kuat. 2 Jehovah in Israel tlunah siangpahrang ah amah cu a dĭnhnget ih, a mi Israel zarah a lalram cu sâng ah a khaisâng ti David in a thei.\\n3 Cun David in Jerusalem ah nupi tam sinsin a neibêt ih, David cun fapa le fanu tamsin a hring. 4 Jerusalem ih a neih mi a fāte hminpawl cu Shammua, Shobab, Nathan, Solomon, 5 Ibhar, Elishua, Elpelet, 6 Nogah, Nefeg, Jafia, 7 Elishama, Beeliada le Elifelet an si.\\nFilisṭia-mipawl Neh an Si\\n8 Filisṭia-mipawl in Israel hmuahhmuah tlunah David cu siangpahrang dingin hriak thih a si zo ti hna ih an theih tikah, Filisṭia-mipawl zaten David hawl dingin an so. Cule cumi cu David in hna in a thei ih, anmah táwng dingin a fehsuak. 9 Filisṭia-mipawl cu an feh ih, Refaim Phaikuam an sîm. 10 David in Pathian a sut, «Filisṭia-mipawl do dingin ka so pei maw? Anmah cu ka kut ah i pe pei maw?» tiah a ti.\\nJehovah in a hnenah, «So aw, ziangahtile anmah cu na kut ah ka lo pe a si,» tiah a ti.\\n11 Cutin Israel-mipawl cu aBaal Perazim ah an fehso ih, cu tawkah David in Filisṭia-mipawl cu a neh hai. Cun David in, «Ka ralpawl cu ka kut hmangin tidai ih a pahsiat vekin Pathian in a rak siatsuah a si,» tiah a ti. Curuangah cuih hmun cu a hmin ah Baal-Perazim tiah an ko. 12 Filisṭia-mipawl in cu tawkah an pathianpawl an tan ta tikah, David in thupek a pe ih, cupawl cu meisa ih ur an si.\\n14:11a Baal Perazim: A ṭawng hrampi ah cun, «puaksuak bawipa» ti a si.\\n13 Filisṭia-mipawl cun phaikuam ah an sîm lehsal. 14 Curuangah David in Pathian a sutsal ih, Pathian in a hnenah, «An dung ihsin dawi hlah, anmah hrialkûal awla, thingtheihmu kungpawl hmaiah nám hai aw. 15 Cule hitin a si ding, thingtheihmu kungpawl zimih feh thâwm na theih tikah, ral do dingin na feh pei, ziangahtile Filisṭia-mipawl ṭanhmun khuarnak vaw dingin na hmaiah Pathian a fehsuak zo a si,» tiah a ti. 16 Pathian in amah thu a pek vekin, David in a tuah, cule Gibeon ihsin Gezer tiang Filisṭia ralkappawl cu a neh hai. 17 Ram hmuahhmuah ah David-ih hmin cu a thang ih, Jehovah in miphunpawl hmuahhmuah tlunah ṭihnak a thlĕn.\\nJerusalem ah Kuang Thiar a Si\\n1 David Khawpi sungah amai hrangah David in innpawl a sak; cule Pathian Kuang hrangah hmun a timlam ih, cumi hrangah puanthlam a zar. 2 Cuih cān ah David in, «Levi-mipawl siarlo zohman in Pathian Kuang an zâwn thei lo, ziangahtile Kuang zâwntu ding le a hmaiih kumkhua rawngbawl dingah Jehovah in anmah cu a hril zo a si,» tiah a ti. 3 David in Jehovah Kuang retnak ding hmun a rak timlam mi ah zawnso dingin Jerusalem ah Israel-mi hmuahhmuah cu a fĭnkhawm. 4 David in Aaron le Levi tefapawl cu a pungkhawmawter hai: 5 Kohath tefapawl lakah hotu cu Uriel a si ih, unausungkhat 120 an si; 6 Merari tefapawl lakah Asaiah cu hotu a si ih, unausungkhat 220 an si; 7 Gershom tefapawl lakah Joel cu hotu a si ih, unausungkhat 130 an si; 8 Elizafan tefapawl lakah Shemaiah cu hotu a si ih, unausungkhat 200 an si; 9 Hebron tefapawl lakah Eliel cu hotu a si ih, unausungkhat 80 an si; 10 Uzziel tefapawl lakah Amminadab cu hotu a si ih, unausungkhat 112 an si.\\n11 David in puithiam Zadok le Abiathar, Levi-mi Uriel, Asaiah, Joel, Shemaiah, Eliel le Amminadab pawl cu a ko hai. 12 Anih in an hnenah, «Nannih hi Levi-mipawlih pupápawl sungza lubân nan si; Israel-ih Pathian Jehovah Kuang cu a hmun ka timlam mi ih nan zawnsoh theinak dingah nannihpawl hi nan unaupawl thawn tithianghlim aw uh. 13 A hmaisa ah khan nannih in cumi cu nan rak ti lo ruangah, Jehovah kan Pathian cu kan parah a puakkuai a si, ziangruangahtile kannih in amah cu a thupek bangtukin kan rak răwn lo,» tiah a ti.\\n14 Israel-ih Pathian Jehovah Kuang cu zawnso dingin puithiampawl le Levi-mipawl cu an tithianghlimaw. 15 Cule Mosi in thu a rak pek vekin, Jehovah kamsuakthu bangtukin, Levi tefapawl in Pathian Kuang cu a zawnfungpawl in an liang in an zawn.\\n16 David in Levi-mi hotupawl hnenah an unausungkhatpawl cu awnmawi hmanruapawl, cawngcingpawl, ṭingṭangpawl, sumselpawl thawi hlasatu dingah, aw ring zet le aipuang zetih hlasa dingih ruat dingin a sim. 17 Levi-mipawl cun Joel fapa Heman, a unausungkhatpawl lak ihsin Berekiah fapa Asaf, an unausungkhat Merari fapapawl lak ihsin Kushaiah fapa Ethan pawl cu a ruat hai. 18 Cupawl zawngah an unausungkhatpawl lak ihsin a pahnihnak bur ah Zekariah, Ben, Jaaziel, Shemiramoth, Jehiel, Unni, Eliab, Benaiah, Maaseiah, Mattithiah, Elifelet, Mikneiah, kăwtkakiltu Obed-Edom le Jeiel tla a ruat; 19 Hlasaktu Heman, Asaf le Ethan cu dar sumsel awnter dingih ruat an si; 20 cun Zekariah, Aziel, Shemiramoth, Jehiel, Unni, Eliab, Maaseiah le Benaiah tepawl cu aAlamoth bangtukih cawngcingpawl tum dingih ruat an si; 21 Mattithiah, Elifeleh, Mikneiah, Obed-Edom, Jeiel le Azaziah tepawl cu bSheminith bangtukih ṭingṭang tum dingih ruat an si; 22 Levi-mipawl hruaitu Kenaniah cu hla hrangih ruat a si, a thiam tuk ruangah anih cun hla sakdān a zirh; 23 Berekiah le Elkanah cu Kuang sângka kiltu an si; 24 cun puithiam a si mi Shebaniah, Jehosafat, Nethanel, Amasai, Zekariah, Benaiah le Eliezer te cu Pathian Kuang hmaiah tawtawrawt phawtu ding an si, cule Obed-Edom le Jehiah cu Kuang sângka kiltu dingih ruat an si.\\n15:20a Alamoth: Hebru ṭawng a si ih, a sullam cu «fala him» asilole «nunau no» ti a si ih, nunau nopawl soprano aw an suah mi thawi bangaw awnmawi aw a sawhkhih a si men thei.\\n15:21b Sheminith: Hri riat nei awnmawi thilri thawi sak ding tinak.\\n25 Cun David, Israel upapawl le 1000 hotu ralbawipawl cu Obed-Edom inn ihsin Jehovah-ih Thukham Kuang thiarso dingin aipuang zetin an feh. 26 Cule hitin a si, Jehovah Thukham Kuang zâwnsotu Levi-mipawl cu Pathian in a băwm hai ruangah, câwpa pasarih le tuucang pasarih an hlan. 27 David, Kuang zâwntu Levi-mi hmuahhmuah, hlasatupawl le hlasatu zawngih hla hruaitu Kenaniah cu patzai fêmte ih tah mi kâwrfual an hruh. David khal in patzai fêmte ih tah mi Puithiam Kâwrcung a hruh ve. 28 Cutivekcun Israel zaten au le tuupa ki awn thawn, tawtawrawtpawl le sumselpawl thawn, cawngcingpawl le ṭingṭangpawl in awnmawi tumin Jehovah Thukham Kuang cu an thiarso.\\n29 Cule hitin a si, David Khawpi sungih Jehovah Thukham Kuang a thlen tikah, Saul fanu Mikal in tukvirh ihsin a rak cuan ih, Siangpahrang David cu lam le awnmawi tumin a hmu, cule a thinlungten amah cu a nautat.\\nPuanthlam sungah Kuang Ret a Si\\n1 Pathian Kuang cu an thiar ih, a retnak dingih David in a rak zar mi puanthlam sungah an ret. Pathian hmaiah Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawl an hlan. 2 Cule David in Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawl hlăn a ṭheh tikah, Jehovah hmin in mipi thlawsuah a pe. 3 Israel-mi mi tin hnenah, a nu a pa in, sang hlăwm khat, sa sem khat le sabit rah car hlawm khat ciar a zem hai.\\n4 Jehovah Kuang hmaiih rawngbawl ding le Israel-ih Pathian Jehovah thei ringring ding, lungawi thu sim ding le thangṭhat dingin Levi-mi mi hrekkhat cu David in a ruat hai: 5 Cupawl cu hotu ah Asaf, a sangtu ah Zekariah, cun Jeiel, Shemiramoth, Jehiel, Mattithiah, Eliab, Benaiah, Obed-Edom, cule cawngcingpawl le ṭingṭangpawl thawn a dang Jeiel tla an si ih, Asaf in sumsel in awthâwm a tuah; 6 Puithiam a si mi Benaiah le Jahaziel te in Pathian Thukham Kuang hmaiah cat loin tawtawrawt an phaw.\\nDavid-ih Lungawi Thu Sim Hla\\n7 Cuih ni cu David in Asaf le a unausungkhatpawl kha Jehovah hnenih lungawi thu sim dingin a ruat hmaisabik ṭum a si.\\n8 Aw, Jehovah hnenah lungawi thu sim uh!\\nA hmin ko uh;\\nMipawl miphunpawl lakah a thil ti mipawl theihter uh.\\n9 A hnenah hla sak uh, a hnenah Sam hla sak uh;\\nA mangbangza thil ti mi zaten rel uh!\\n10 A hmin thianghlim tluangkhawnpi uh;\\nJehovah hawltupawlih thinlung cu lungawiaipuangin um seh.\\n11 Jehovah le a cahnak hawl uh;\\nA mithmai hawl camcin uh!\\n12 A tuah mi mangbangza a hnaṭuanpawl cîng ringring uh,\\nA thilmakpawl le a relsuak mi thuṭhennakpawl khal,\\n13 Nannih a siahhlawh Israel tefapawl,\\nNannih Jakob tefapawl, a hril mipawl!\\n14 Amah cu Jehovah kan Pathian a si;\\nA thuṭhennakpawl cu leilung hmuahhmuah ah a um.\\n15 A thukham cing kumkhua uh,\\nSan 1000 hrangih thu a pek mi kamsuakthu,\\n16 Abraham hnenih a tuah mi thukham le,\\nIsak hnenih a thukam,\\n17 Cule cumi cu Jakob hnenah sakhaw dān hrangah a nĕmhnget,\\nIsrael hnenah kumkhaw thukham hrangah,\\n18 «Na ro covo ah,\\nNa hnenah Kanaan ram ka lo pe ding,» tiin.\\n19 Mipum málte nan rak si,\\nThungaiten mi málte nan si ih, mikhual nan si laiah khan, ka lo ti a si.\\n20 Miphun khat ihsin a dang phun khat ah an vâkvai ih,\\nLalram pakhat ihsin mi dang hnenah.\\n21 Anih in anmah cu zohman ih palbĕt a siang lo;\\nAnmai ruangah siangpahrangpawl a kawk hai,\\n22 «Ka hriak thih mipawl dai hlah uhla,\\nKa profetpawl tuahmawh hlah uh,» tiin.\\n23 Jehovah hnenah hla sak uh, leilung hmuahhmuah;\\nA runsuahnak thuthangṭha cu ni khat hnu ni khat phuang uh.\\n24 Miphunpawl lakah a ropitnak thăn uh,\\nMinungpawl hmuahhmuah lakah a mangbangzapawl.\\n25 Ziangahtile Jehovah cu a nasa ih nasazetih thangṭhat ding a si;\\nAmah cu pathianpawl hmuahhmuah tlunah ṭihzah ding a si.\\n26 Ziangahtile minungpawlih pathianpawl hmuahhmuah cu milem an si,\\nAsinan Jehovah cun vanpawl a tuah.\\n27 Ropitnak le cungnunnak cu a hmaiah a um,\\nCahnak le lungawinak cu amai hmunram ah.\\n28 Maw miphunpawlih sungkuapawl,\\nJehovah hnenah pe uh,\\nJehovah hnenah sunlawihnak le cahnak pe uh.\\n29 Jehovah hnenah a hmin phutawk sunlawihnak pe uh;\\nThilhlăn keng uhla, a hmaiah ra uh.\\nThianghlimnak thawi a cungnung mi Jehovah cu bia uh!\\n30 A hmaiah khūr uh, leilung hmuahhmuah.\\nLeilung khal fek zetih dĭn a si,\\nA ṭhawn lo ding.\\n31 Vanpawl lungawiaipuangin um hai sehla, leilung hi lungawi seh,\\nCule miphunpawl lakah, «Jehovah in a uk,» tiah ti hai seh.\\n32 Tifinriat le a sungih um hmuahhmuah hûk dumdo hai seh;\\nLóram le a sungih um hmuahhmuah lungawiaipuangin um hai seh!\\n33 Cun tupi thingkungpawl Jehovah hmaiah lungawiaipuangin um hai seh,\\nZiangahtile anih cu leilung thuṭhen dingin a ra.\\n34 Jehovah hnenah lungawi thu sim uh, ziangahtile anih cu a ṭha!\\nZiangahtile a zahngainak cu kumkhua a hmun.\\n35 Cule, «Maw kan runsuahnak Pathian, in run aw;\\nNa hmin thianghlim ah lungawi thu sim dingin,\\nTluangkhâwng zetih lo thangṭhat dingin,\\nHmunkhatah in fĭn awla, miphunpawl hnen ihsin in runsuak aw,» tiah ti uh.\\n36 Israel-ih Pathian Jehovah cu\\nKumkhuain kumkhua tiang thangṭhatin um seh!\\nCule minung hmuahhmuah in, «Amen!» an ti ih, Jehovah an thangṭhat.\\n37 Cun David in Jehovah Thukham Kuang hmaiah ni tin a ṭuldān dānih rawngbawl ṭheu dingin Asaf le a unaupawl cu a tān ta, 38 cule Obed-Edom cu a unausungkhat mipum 68 thawn le kăwtkakiltu Jeduthun fapa Obed-Edom le Hosah thawn. 39 Puithiam Zadok le a unausungkhat puithiampawl cu Gibeon hmun sâng ih Jehovah-ih Biakbûk hmaiah David in a tan ta hai, 40 Jehovah hnenah Meiur Thilhlăn biakṭheng parah Meiur Thilhlănpawl zing le zan hlan ringring dingah le Jehovah in Israel thu a pek mi Jehovah Dān sungih ngan mi hmuahhmuah bangtukih tuah dingah. 41 Cule anmah thawn Heman le Jeduthun le an hmin ko ih hril mi a tāng lai mipawl cu a zahngainak kumkhua a hmun ruangah Jehovah hnenih lungawi thu sim ding an si. 42 Heman le Jeduthun cun tum dingah tawtawrawtpawl le sumselpawl an keng ih, Pathian hnenih awthâwm tuah dingah a dang awnmawi hmanruapawl khal an keng. Jeduthun fapapawl cu kăwtka ah an um. 43 Mipi zaten anmai inn cio ah an tin, cule David cu amai sungkua thlawsuah pe dingin a kir.\\nDavid thawi Pathian Thukham\\n1 Hitin a si, David cu a inn ih a cēn laiah, profet Nathan hnenah David cun, «Zoh hnik, kei cu sidar thing inn ah ka um, asinan Jehovah-ih Thukham Kuang cu puanthlam puanzar hnuai menah a um,» tiah a ti.\\n2 Nathan in David hnenah, «Na thinlung ih um hmuahhmuah in tuah aw, ziangahtile Pathian in a lo umpi a si,» tiah a ti.\\n3 Cuih zan lala ah hitin a si, Nathan hnenah Pathian kamsuakthu a thleng ih, 4 «Va feh awla ka siahhlawh David cu va sim aw, ‹Jehovah in hitin a ti, «Ka cēnnak ding inn i saksak lo pei. 5 Ziangahtile Israel ka hruaisuah ni ihsin tuihni tiang inn ah ka cêng lo, cuhnakin puanthlam ihsin puanthlam pakhat ah le cēnnak hmun pakhat in a dangah ka ṭhawn vivo sawn a si. 6 Israel zate thawi ka ṭhawn vivo nak hmun kip ah, ka mipawl câwm dingih thu ka pek mi Israel laireltupawl lakih zo hnen talah, ‹Ziangruangah sidar thing inn i saksak lo ka ti dah maw?› tiah,» a ti,› tiin.\\n7 «Curuangah ka siahhlawh David hnenah hitin sim aw, ‹Ralkap rualpawlih Jehovah cun hitin a ti a si, «Ka mi Israel uktu dingah ran tlannak hmun ihsin tuu na khalh laiah ka lo la. 8 Na fehsuaknak kip ah ka lo umpi ih, na hmai ihsin na ralpawl hmuahhmuah ka sâtcat ṭheh, cule leilung parih miropipawlih hmin vekin hmin ka rak lo tuahsak. 9–10 Cuihhleiah ka mi Israel hrangah hmun ka ruat ding ih, ṭhawnaw nawn loin anmai hmun ih an cēn theinak dingah anmah cu ka phun hai ding; hi hlanih ka mi Israel tlunih laireltupawl ka ruat laiih sualralnak fapapawl in an ti ṭheu vek khan an palbĕt nawn fawn lo ding. Na ralpawl hmuahhmuah khal ka duaiter hai ding. Cuihtlunah Jehovah in inn a lo saksak ding ti ka lo sim a si. 11 Cule na san a cem ih, ana pupápawl hnenih na feh tikah, hitin a si ding, nangmah hnuah na ci ka tungding ding, amah cu na fapapawl lakih pakhat a si ding ih, a lalram ka dĭnhnget ding. 12 Anih in inn i saksak ding ih, kei in a laltokham ka dĭn kumkhua ding. 13 Kei cu a Pa ka si ding ih, anih cu ka fapa a si ding; cule ka zahngainak na hlanih mi hnen ihsin ka rak laksak bangin, anih cu ka laksak lo ding. 14 Anih cu ka inn le ka lalram ah ka dĭn kumkhua ding ih, a laltokham cu kumkhua a ding ding,» a ti,› tiin,» tiah a ti.\\n17:11a na pupápawl hnenih na feh tikah: Na thih tikah tinak a si.\\n15 Hi kamsuakthupawl hmuahhmuah vekin le hi larawknak hmuahhmuah vekin Nathan in David a sim.\\n16 Siangpahrang David cu a lut ih, Jehovah hmaiah a to. Cule anih in, «Maw Jehovah Pathian, keimah cu zo so ka si? Ka sungkua teh ziang an si ih, hi can tiang i hruai? 17 Maw Pathian, na mithmuhah himi cu thil tenau a si. Maw Jehovah Pathian, hmai lam hlatpi cān ih na siahhlawh sungkua rung umdān ding thu na rel. Mipawimawhbik vekin nang cun i ngaihsak. 18 Na siahhlawh upatnak na coter thuhla ah David in ziang a simbêt thei ding? Ziangahtile na siahhlawh cu na thei a si. 19 Maw Jehovah, na siahhlawh hlawknak hrangah le nangmai thinlung bangtukin hi ropitnak hmuahhmuah hi na tuah ih, hi thil ropi hmuahhmuah na phuanglang. 20 Maw Jehovah, kan hna ih kan theih mi hmuahhmuah vekin, nangmah vek an um lo ih, nangmah siarlo Pathian an um fawn lo. 21 Ziang miphun so na mi Israel vek um? Annih cu leilung tlunih um minung an si ih, amai hrang rori ah tlen dingin Pathian a feh. An parah na hmin na ret ih, a ropi mi le a maksak mi thil tipawl hmangin, Izip ihsi na tlen mi, na mipawl, an hmaiah miphunpawl na dawisuak. 22 Ziangahtile na mi Israel cu kumkhua na ta si dingin na rak tuah, cule nang, Jehovah cu an Pathian ah na cang.\\n23 «Atu ah, Maw Jehovah, na siahhlawh thuhla le a inn thuhla ih na sim mi kamsuakthu cu kumkhua dĭnhnget si sehla, na rak sim vekin tuah aw, 24 ‹Israel Pathian, ralkap rualpawlih Jehovah cu Israel Pathian a si,› tiin na hmin cawimawi kumkhua a si theinak dingah dĭnhngeh si seh. Cule na siahhlawh David-ih sungkua cu na hmaiah kumkhuain dĭnhngeh si seh. 25 Ziangahtile Maw ka Pathian, nang in na siahhlawh hnenah inn saksak dingin na rak phuanglang. Curuangah na siahhlawh in na hmaiih thlacam dingin ralṭhatnak a hmungah a si. 26 Atu ah, Jehovah, nangmah cu Pathian na si ih, na siahhlawh hnenah hi ṭhatnak hi na rak tiamkam. 27 Na siahhlawh sungkua cu na hmaiih an um kumkhua theinak dingah malsawm pe dingin na lung a hmui. Ziangahtile, Maw Jehovah, nang in mal na sawm ih, cumi cu kumkhaw malsawmnak a si ding,» tiah a ti.\\nDavid-ih Lalram a Kau Vivo\\n1 Himi hnuah hitin a si, David in Filisṭia-mipawl a do ih, a duaiter hai, cule Gath le a khawṭekpawl cu Filisṭia-mipawlih kut ihsin a lâk. 2 Anih in Moab a neh ih, Moab-mipawl cu David-ih siahhlawh ah an cang, cule ngunkhuai an rak pe.\\n3 David in a uknak dĭnhnget dingin Zufraṭis Tiva kiangih a feh phahah, Zobah siangpahrang Hadadezer cu Hamath ah a neh. 4 Cu pa hnen ihsin David in ránglêng 1000 le rángtothiam 7000 le ke ralkap 20000 a lâk. Cuihtlunah David in lêng 100 hrangih a zuah mi siarlo, lêng hnûktu ráng hmuahhmuah an kaiza thahri a sahcatsak ṭheh.\\n5 Damaskas ihsin Siria-mipawl cu Zobah siangpahrang Hadadezer bawm dingih an rat tikah, David in Siria mipa 22000 a rak that. 6 David in Siria ram Damaskas ah ṭanhmun kiltu ralkappawl a ret, cule Siria-mipawl cu David-ih siahhlawh ah an cang, cule ngunkhuai an rak pe. A fehnak kip ah David cu Jehovah in nehnak a pe. 7 Hadadezer-ih siahhlawhpawl parih um sui ralphawpawl cu David in a lâk ih, Jerusalem ah a tlunpi. 8 Cuihtlunah Hadadezer khawpi Tibhath le Kun ihsin David in dar tam zet a tlŭn, cumi thawn Solomon in dar Tikuangpi, dar ṭhuampawl le dar thilripawl a run tuah.\\n9 Zobah siangpahrang Hadadezer-ih ralkappawl hmuahhmuah cu David in a neh ti Hamath siangpahrang Tou in a theih tikah, 10 Hadadezer a do ih a neh ruangih cibaibûk ding le lungawipi dingin a fapa Hadoram cu David hnenah a thlah, ziangahtile Hadadezer cu Tou thawn an rak doaw ṭheu. Cule Hadoram in sui, ngun le dar ih tuah mi thilri phun zakim a rak ken. 11 Hi miphunpawl hmuahhmuah: Edom-mipawl hnen, Moab-mipawl hnen, Ammon-mipawl hnen, Filisṭia-mipawl hnen le Amalek-mipawl hnen ihsin a tlunpi mi sui le ngun phun zakip thawn cupawl cu Siangpahrang David in Jehovah hnenah a serhhran.\\n12 Cuihhleiah Zeruiah fapa Abishai in Cite Phaikuam ah Edom-mi 18000 a that. 13 Anih in Edom ah ṭahmun kiltu ralkappawl khal a ret, cule Edom-mipawl an zaten David-ih siahhlawh ah an cang. Cule a fehnak kip ah David cu Jehovah in nehnak a pe.\\n14 Israel zate tlunah David a lal, a mipi hmuahhmuah hnenah dik zet le dingfel zetin thu a ṭhen. 15 Zeruiah fapa Joab cu ralkappawl tlunih lubik a si; Ahilud fapa Jehoshafat cu thuanthu ngankhumtu a si; 16 Ahitub fapa Zadok le Abiathar fapa Abimelek cu puithiam an si; Shavsha cu cangantu a si; 17 Jehoiada fapa Benaiah cu Kereth-mipawl le Peleth-mipawl tlunah a um ih, David fapapawl cu siangpahrang hnuaiih hotu an si.\\nDavid in a Ralpawl a Neh\\n1 Himi hnuah hitin a si, Ammon-mipawlih siangpahrang Nahash a thi ih, a fapa cu a aiah a lal. 2 David in, «A pa in ka parih ngilneihnak a lăngter ruangah, Nahash fapa Hanun hnenah ngilneihnak ka langter ding,» tiah a ti. A paih thuhla ah David in cu pa cu va hnem dingin thuphurtu a thlah. David-ih siahhlawhpawl cu Ammon-mipawlih ram ah Hanun hnenah cu pa hnem dingin an va thleng.\\n3 Ammon-mipawlih ralbawipawl in Hanun hnenah, «Hnemtupawl na hnenih a thlah ruangah David in na pa a upat taktak tiah na ruat maw? A siahhlawhpawl cu ram zingzăwi ding le linglet ding le thlingthla dingin an ra a si lo maw?» tiah an ti.\\n4 Curuangah Hanun in David-ih siahhlawhpawl cu a kai hai ih, an khahmul a ziahsak, cule an tawcawr téngin an sinfenpawl cu a laiin a hlehtănsak ih a thlahhlo hai. 5 Mi hrekkhat an feh ih, a milaipawl thuhla cu David an va sim; a milaipawl an ning a zah tuk ruangah, anmah va táwng dingin mi a thlah. Cule siangpahrang in, «Nan khahmul a cerhsau hlanlo Jeriko ah cām uhla, ra tlung uh,» tiah a ti.\\n6 Ammon-mipawl in anmah le anmah David-ih huat mi ah an tuahaw ti an hmuh tikah, Hanun le Ammon-mipawl in Mesopotamia ram ihsin le Siria Maakah ram ihsin le Zobah ram ihsin anmai hrangih ránglêngpawl le rángtothiampawl sannak ah ngun talent 1000 an kuat. 7 Anmai hrangah ránglêng 32000 le Medeba hmaiah ra ih ṭanhmunkhuar Maakah siangpahrang le a mipi cu an ruai. Cuihtlunah Ammon-mipawl cu an khawpipawl ihsin an fĭnkhawmaw ih, ral do dingin an feh.\\n8 David in cumi a theih tikah, Joab le a micak ralkap zaten a kuat. 9 Ammon-mipawl an ra suak ih, khawpi kăwtsuah hmaiah ṭankhuarin ral do dingin an tlaraw, cule a ra thleng zo mi siangpahrangpawl cu anmah ten lóram ah an um.\\n10 Joab in a hmai lam le a dung lam ihsin an run do ding ti a hmuh tikah, Israel lakih miṭhabik bik a hril ih, Siria-mipawl do dingin a tlarawter hai, 11 cule a tāng lai mipi cu a unaupa Abishai hohatnak hnuaiah a ret, cule anmah cu Ammon-mipawl do dingin an tlaraw ve. 12 Anih in, «Ka hrangah Siria-mipawl hi an cak tuk asile, i bawm pei; asinan Ammon-mipawl cu na hrangih an cak tuk asile, ka lo bawm ding. 13 Ralṭhain um uhla, kan mipi hrangah le kan Pathian khawpipawl hrangah cak uh sila, Jehovah in a mithmuhih ṭha a ti mi tuah seh,» tiah a ti.\\n14 Joab le a zawngih um mipi cu ral do dingin Siria-mipawl an va naih ih, a hmaiah Siria-mipawl an zâm. 15 Ammon-mipawl in Siria-mipawl an zâm ti an hmuh tikah, annih khal Joab-ih unaupa Abishai hmaiah an zâm ve ih, khaw sungah an lut. Cutin Joab cu Jerusalem ah a tlung.\\n16 Siria-mipawl in Israel in a neh hai ti an hmuh tikah, thuphurtupawl an thlah ih, Tiva ralkhat ih um Siria-mipawl cu an kosuak, cule Hadadezer ralkap rualpawlih ralbawipi Shofak cu an hmaiah a feh. 17 Cuih thu cu David an sim tikah, Israel zaten a fĭnkhawm, Jordan an tánkai ih anmah cu an va fuk, cule anmah do dingin an tlaraw. Cule Siria-mipawl do dingin David in tlarawk a ṭheh tikah, Siria-mipawl cu an do. 18 Siria-mipawl cu Israel hmaiah an zâm ih, David in Siria-mi ránglêng mâwngtu 7000 le ke ralkap 40000 a that, cule ralkap rualpawlih ralbawipi Shofak a that. 19 Hadadezer-ih siahhlawhpawl in anmah cu Israel in a neh hai ti an hmuh tikah, David thawn remnak an tuah ih, a siahhlawh ah an cang. Cutin Siria-mipawl cun Ammon-mipawl băwm an duh nawn lo.\\nRabbah cu Neh a Si\\n1 Hitin a si, ṭhâl a hung si tikah, siangpahrangpawl doaw dingih an suah tikcān ah, Joab in ralkap cakpawl a hruaisuak ih, Ammon-mipawlih ram a rawtsiat, cule an feh ih Rabah khawpi an kulhkhŭm. Asinan David cu Jerusalem ah a tāng ta. Cule Joab in Rabbah khawpi cu a neh ih a băl thluh. 2 David in an siangpahrang lukhum cu a lu ihsin a lâk, cule sui talent khat a rit ti a hmu, a sungah lung mankhungpawl tla an um. Cumi cu David lu parih ret a si. Khawpi ralthillawn khal a tawrih tawr a lasuak. 3 Cuih khaw sungih um mipi cu a hruaisuak ih, thingahnakpawl le thil hriam hmanruapawl le hreitlungpawl thawn hna a ṭuanter hai. David in Ammon-mipawlih khawpipawl hmuahhmuah cu cutivekin a tuah. Cule David le mipi hmuahhmuah cu Jerusalem ah an tlung.\\nFilisṭia Mimangkawngpawl Thahnak\\n4 Himi hnuah hitin a si, Filisṭia-mipawl thawn Gezer ah ral doawknak a um. Cuih cān ah Hushath-mi Sibbekai in mimangkawng fapapawl lakih pakhat a si mi Sippai a that. Cule annih cu an duai.\\n5 Filisṭia-mipawl thawn ral doawknak a umsal ih, Jair fapa Elhanan in Gath-mi Goliath-ih unaupa Lahmi a that, a feipi ngul cu thiam tlâng tlukih tûm a si.\\n6 Gath ah ral doawknak a umsal lala, cu tawkah cun misâng zet, kut khat ih kutzung paruk veve le ke khat ih kezung paruk veve nei, a zateih zung 24 nei a um ih, anih khal cu mimangkawng lakih hrin mi a si ve. 7 Anih in Israel a va hmuhsuam hai tikah, David-ih upa Shimea fapa Jonathan in amah cu a that.\\n8 Cupawl cu Gath khua ih mimangkawng lakih suak an si ih, annih cu David kut le a siahhlawhpawlih kut in an tlu.\\nDavid in Israel le Judah Mipum a Siar\\n1 Israel parah Setan a ding ih, Israel mipum siar dingin David a cawktho. 2 David in Joab hnen le mipi hruaitupawl hnenah, «Feh uh, Beersheba ihsin Dân tiang Israel mipum siar uhla, ka theih theinak dingah an mipum zât cu in sim uh,» tiah a ti.\\n3 Asinan Joab in, «Jehovah in a mipawl cu alet 100 in karhter hram seh! Asinan ka bawi siangpahrang, an zaten ka bawipaih siahhlawh hlir an si thluh lo maw? Ziangruangah so ka bawi in hi thil hi a sut? Ziangahso Israel mawhtertu ih a can ding?» tiah a sâng.\\n4 Sikhalsehla siangpahrang ṭawngkam in Joab a neh. Curuangah Joab cu a păwk ih Israel hmuahhmuah hrawhsuakin Jerusalem a thleng. 5 Joab in ral do mipum a siar mi cu David a pe. Israel ih a neih mi zate cu mipa ralnâm zûk thei million khat le ting khat an si ih, Judah ih a neih mi cu ralnâm zûk thei mipa ting li le thawng sawmsarih an si. 6 Asinan siangpahrang ṭawngkam cu Joab hrangah fihnungza a si ruangah Levi le Benjamin cu an lakah a siartel hai lo.\\n7 Hi thil ah Pathian aa lung a hmui lo, curuangah anih in Israel cu a vuak. 8 David in Pathian hnenah, «Nasa zetin thilsual ka rak tuah, ziangruangahtile hi thil hi ka rak tuah a si. Asinan atu ah ka lo dil, na siahhlawhih mawhsualnak hi lahlo aw, ziangahtile atthlak zetin ka rak tuah a si,» tiah a ti.\\n21:7a a lung a hmui lo: A ṭawng hrampi ah cun, «mithmuh ah thil ṭhalo a si,» ti a si.\\n9 Cun Jehovah in David-ih hmutu Gad hnenah, 10 «Va feh awla David sim aw, ‹Jehovah in hitin a ti, «Thil pathum ka lo pe, na parih ka tuah dingah pakhat in hril aw,» tiin,› a ti,» tiah a sim.\\n11 David hnenah Gad a feh ih a hnenah, «Jehovah in hitin a ti, ‹Nangmai hrangah, 12 kum thum sung mangṭam asilole, na ralpawlih ralnâm thawi man zikzikih thla thum sung hual vivo asilole, Jehovah ralnâm hmangin nathrisia ih Israel ram pumpi ni thum sung Jehovah-ih vancungmi ih lo thah ding, hril aw,› tiin. Atu ah i thlahtu hnenah ziang thu ka phurkir ding ti ruat aw,» tiah a ti.\\n13 David in Gad hnenah, «Nasa zetih vansanglamin ka um a si. Jehovah kut ah tlu ko ning, ziangahtile a zahngainak cu a nasatuk; asinan milai kut ah cun i tluter hlah aw,» tiah a ti.\\n14 Cutin Jehovah in Israel parah nathrisia a thlah ih, Israel mipa 70000 an tlu. 15 Jerusalem tisiat dingin Pathian in vancungmi a thlah. Anih in a hun tisiat tikah, Jehovah in a zoh ih cuih thil ṭhalo thuhla ah a lamlêt, cule a tisiat rero tu vancungmi hnenah, «A tawk e; na kut sūp thlang aw,» tiah a ti. Cule Jehovah-ih vancungmi cu Jebus-mi Ornan hruihhmun kiangah a ding.\\n16 David cu khua a tang ih, leilung le van karlakih a ding mi Jehovah-ih vancungmi, ralnâm zûk cia a kut ih Jerusalem tlun tĭn cu a hmu. Cule David le upapawl cu buri-hnipuan an hruh ih, leisin bihin an tlu. 17 David in Pathian hnenah, «Mipum siar dingih thupetu cu keimah ka si lo maw? A sualtu le thil ṭhalo tuahtu taktak cu keimah ka si; asinan hi tuupawl cun ziang an rak tuah ih? Maw Jehovah ka Pathian, zangfahten na kut cu keimah le ka paih sungza parah tla seh, na mipawl lawngte cu pulhnat tuarter si hlah hai seh,» tiah a ti.\\n18 Jehovah-ih vancungmi in Gad hnenah David cu hung so tahratih, Jebus-mi Ornan hruihhmun ih Jehovah hrang biakṭheng dâwl dingin David sim dingin thu a pe. 19 Gad-ih ṭawngkam vekin David cu a so, Gad in Jehovah hmin in a sim. 20 Ornan cu dung a her ih vancungmi a hmu, cule a hnenih um a fapa pali cu an relh. Ornan cu sangvut a cil rero. 21 Ornan hnenah David a ra ih, Ornan in a zoh, cule David a hmu. Cule Ornan cu hruihhmun ihsin a fehsuak ih, David hmaiah a hmai lei lam hawiin a băwk. 22 David in Ornan hnenah, «Jehovah hnenih biakṭheng ka dawl theinak dingah hi hruihhmun hi i pe aw. Mipi hnen ihsin pulhnat lakkir a si theinak dingah a man kimten i ngen aw,» tiah a ti.\\n23 Ornan in David hnenah, «Na hrangah cumi cu la mai awla, ka bawi siangpahrang in a mithmuhih ṭha a ti mi tuah seh. Zoh hnik, Meiur Thilhlănpawl hrangah câwpapawl, thing hrangah hruih hmanruapawl le Thlairawl Thilhlăn hrangah sangvut ka lo pebêt ding; a zaten ka lo pe a si,» tiah a ti.\\n24 Asinan Siangpahrang David in Ornan hnenah, «Si lo e, a man kimten ka lo lei hrimhrim ding, ziangahtile na ta a si mi cu Jehovah hrangah ka la lo ding ih, man nei lo mi Meiur Thilhlănpawl ka hlan fawn lo ding,» tiah a ti. 25 Cutin David in Ornan-ih hmunram hrangah sui shekel 600 rit a pe. 26 Cu tawkah David in Jehovah hnenah biakṭheng a dâwl ih, Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawl a hlan, cule Jehovah a ko. Anih in van ihsin amah cu Meiur Thilhlăn biakṭheng parah meisa in a run sâng.\\n27 Jehovah in vancungmi cu thu a rak pe ih, a ralnâm cu a kawm ah a thunkir.\\n28 Cuih cān ah, Jehovah in Jebus-mi Ornan-ih hruihhmun ah i sâng ti David in a hmuh tikah, cu tawkah rai a thawi. 29 Ziangahtile ramṭhing ih Mosi ih a rak tuah zo mi Jehovah-ih Biakbûk le Meiur Thilhlănnak biakṭheng cu cuih cān ah cun Gibeon hmun sâng ah an um. 30 Asinan David cu Pathian sut dingin cumi hmaiah a so ngam lo, ziangahtile Jehovah vancungmi-ih ralnâm a ṭih.\\nDavid in Temple hrangah a Timlam\\n1 David in, «Himi cu Jehovah Pathian inn a si ih, himi cu Israel hrangah Meiur Thilhlănnak biakṭheng a si,» tiah a ti. 2 Cutin Israel ram ih um khawtluang mi hmuahhmuah fĭnkhawm dingin David in thu a pe; cule Pathian inn sak dingah lungtoserthiampawl cu lungto ser dingin thu a pe. 3 David cun kăwt sângka tlawngkhenpawl hrang le a pehawknak ding hrangah thir tam ngaingai a timlam, cule khīngkhai cawk lo dar tam ngaingai le, 4 sidar thing siar cawk lo a timlam, ziangahtile Sidon-mipawl le Ṭaiar-mipawl in sidar thing tam zet David hnenah an rak keng.\\n5 David in, «Ka fapa Solomon cu a no lai ih, tawnteh mi a nei hrih lo, cule Jehovah hrangih sak ding mi inn cu a maksak tuk ding, a hmin le a ropitdān cu ram hmuahhmuah ih thang ding a si. Curuangah cumi hrangah timlamnak ka tuah ding,» tiah a ti. Cutin a thih hlanah David in timlamawknak tam ngaingai a tuah.\\n6 Cun a fapa Solomon a ko ih, Israel-ih Pathian Jehovah hrangih inn sak dingin amah cu a cah. 7 David in Solomon hnenah, «Ka fapa, ka lungthin ah Jehovah ka Pathian hmin hrangih inn sak ding a um; 8 asinan, ‹Nang cun thisen tam tuk na rak suah ih, ral doawknak nasa taktak na do; ka hmin hrangah inn na sak lo pei, ziangruangahtile ka mithmuhah leilung parah thisen tam tuk na rak suah. 9 Ngai hnik, fapa na nei ding ih, anih cu cawlhahdam pa a si ding; cule a kimvelih a ral hmuahhmuah hnen ihsin amah cu cawlhhahdamnak ka pe ding. A hmin cu aSolomon a si ding, ziangahtile a san sung Israel hnenah remnak le daihnak ka pe ding. 10 Amah in ka hmin hrangah inn a sak ding ih, amah cu ka fapa a si ding, cule kei cu a Pa ka si ding; Israel tlunah a lalram laltokham ka dĭn kumkhua ding,› tiin Jehovah kamsuakthu ka hnenah a thleng. 11 Atu ah ka fapa, Jehovah in lo umpi hram sehla, hmuingil hram aw, cule na hnenih a lo sim vekin Jehovah na Pathian hrangah inn sak aw. 12 Jehovah in Israel tlunih thucah a lo pek tikah, fimnak le theihthiamnak khal lo pe seh, cutin Jehovah na Pathian Dān na thlun thei ding. 13 Cun Israel thuhla ih Jehovah in Mosi thu a cah mi sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl tuahsuak dingih na fimkhur asile, na hmuingil ding. Cak le ralṭhain um aw; ṭih hlah, thlaphâng fawn hlah. 14 Ngai hnik, Jehovah inn hrangah harsa zetih ka rak timlam mi sui talent thawng zakhat, ngun talent million khat, dar le thir khīngkhai cawk lo a um, ziangahtile a tawrin a tawr. Thing le lungto khal ka rak timlam ih, cupawl tlunah na bêt thei. 15 Cuihtlunah na hnenah hnaṭuanthiam: thingsalhthiampawl, lungserthiampawl, themthiam hna tinkim ṭuanthiam a tawrih tawr an um, 16 sui le ngun le dar le thir khal siar cawk lo. Tho awla ṭuan thăwk mai aw, cule Jehovah in lo umpi seh,» tiah a ti.\\n22:9a Solomon: Hebru ṭawngfáng shelomoh ti mi awsuah vek a si ih, Hebru ṭawng «hnangamdaihnak» ihsi ra a si men thei.\\n17 David cun Israel hruaitupawl hmuahhmuah khal a fapa Solomon bawm dingin thu a pe, 18 «Jehovah nan Pathian in a lo umpi a si lo maw? Cule na kimvelih minungpawl hnen ihsin cawlhhahdamnak a rak lo pe a si lo maw? Ziangahtile ka kut ah ram luahtupawl i pe ih, Jehovah hmai le mipi hmaiah ram cu duaiter a si. 19 Atu ah, Jehovah nan Pathian hawl dingin nan thinlung le nan nunnak pe uh. Curuangah Jehovah hmin hrangih sak ding mi inn sungah Jehovah-ih Thukham Kuang thiar dingin le Pathian thilri thianghlimpawl thiar dingin tho uhla, Jehovah nan Pathian-ih hmun thianghlim sak uh,» tiah a ti.\\nSolomon cu Siangpahrang ih Tuah a Si\\n1 David cu a upa thlang ih, a tar tikah, a fapa Solomon cu Israel tlunih siangpahrang dingah a tuah.\\n2 David in puithiampawl le Levi-mipawl thawn Israel hruaitupawl hmuahhmuah a fĭnkhawm. 3 Levi-mipawl cu kum 30 le a tlun mi an siar ih, mipa mipum 38000 an si. 4 David in, «Cupawl lak ihsin 24000 cu Jehovah inn hnaṭuan vilvengtu ding an si, 6000 cu hohatu ding le thuṭhentu ding an si, 5 mi 4000 cu kăwtkakiltu ding an si ih, a dang mi 4000 pawl in thangṭhatnak dingih awnmawi hmanruapawl ka tuah mi hmangin Jehovah cu an thangṭhat ding,» tiah a ti.\\n6 Levi fapapawl cu Gerson, Kohath le Merari an si ih, Levi fapapawl lakah David in a bur a bur in a ṭhen.\\n7 Gershon-mipawl lak ihsin Ladan le Shimei an si. 8 Ladan fapapawl cu hmaisabikah Jehiel a si, cun Zetham le Joel an zaten pathum an si. 9 Shimei fapapawl cu Shelomith, Heziel le Haran, an zaten pathum an si. Hipawl hi Laadan-ih pupápawlih sungza lubân an si. 10 Shimei fapapawl cu Jahath, Zina, Jeush le Bepriah an si. Hipawl hi Shemei fapa pali cu an si. 11 Jahath cu a pakhatnak a si ih, a pahnihnak ah Zizah a si. Asinan Jeush le Beriah in fapa tampi an nei lo; curuangah annih cu sungkua pakhat vekin ṭuanvo pek an si.\\n12 Kohath fapapawl cu Amram, Izhar, Hebron le Uzziel, an zaten pali an si. 13 Amram fapapawl cu Aaron le Mosi an si, thil thianghlimbikpawl tithianghlim dingin, Jehovah hmaiih rimhmui ur dingin, amah rian dingin le a hmin in thlawsuah pe kumkhua dingin Aaron cu serhhran a si, amah le a fapapawl cu a kumkhuain. 14 Pathian mi Mosi fapapawl cu Levi hnám ih siartelh an si. 15 Mosi fapapawl cu Gershom le Eliezer an si. 16 Gershom fapapawl lakah Sheubuel cu a pakhatnak a si. 17 Elieazer tesinfapawl lakah Rehabiah cu a pakhatnak a si. Eliezar in fapa dangpawl a nei lo, asinan Rehabiah-ih fapapawl cu an tam ngaingai. 18 Izhar fapapawl lakah Shelomith cu a pakhatnak a si. 19 Hebron fapapawl lakah Jeriah cu a pakhatnak a si, a pahnihnak ah Amariah, a pathumnak ah Jahaziel, a palitnak ah Jekameam a si. 20 Uzziel fapapawl lakah Mikah cu a pakhatnak a si ih, Jesiah cu a pahnihnak a si.\\n21 Merari-ih fapapawl cu Mahli le Mushi an si. Mahli fapapawl cu Eleazar le Kish an si. 22 Eleazar cu fapa nei loin a thi, asinan fanupawl tla a nei; cule an unausungkhat Kish fapapawl in cupawl cu nupi ah an ṭhi. 23 Mushi fapapawl cu Mahli, Eder le Jeremoth, an zaten pathum an si.\\n24 Hipawl hi Levi tesinfa, an sungkua bangtukih hmin ngan ih an siar sungkua lubân, Jehovah inn sak rawngbawlhna ṭuan, kum 20 le a tlun lam siar mipawl an si.\\n25 Ziangahtile David in, «Jerusalem ih an cēn kumkhua theinak dingah, Jehovah Israel Pathian in a mipawl hnenah cawlhhahdamnak a pe. 26 Curuangah Levi-mipawl in Biakbûk an zâwn nawn lo ding ih, cumi rawngbawlnak hrang thilripawl lakih ziangkhal,» tiah a ti. 27 Curuangah David-ih ṭawngkam netabik bangtukin Levi-mipawl cu kum 20 le a tlun lam mipawl an siar. 28 Ziangruangahtile an ṭuanvo cu Jehovah inn, tualrawn le pindanpawl ih Aaron fapapawl rawngbawl băwm, thil thianghlim hmuahhmuah thianfai le Pathian inn rawngbawlhna ṭuansuah a si. 29 Cuihtlunah an ṭuanvo cu Sangserh le Thlairawl Thilhlăn hrangah sangvut phŭt thawn, thilnu telh lo sangper páte le khēngdau ih kăn mi thawn, rawi mi le tah mi phun zakip thawi băwm a si. 30 Cule zing tin dingin, Jehovah hnenih lungawi thu sim le thangṭhat, cuvek thothoin zan lam tin khalah, 31 cule Sabbath-pawl ah, Thla Tharpawl ah le puaipawl ah Jehovah hnenih Meiur Thilhlănpawl hlăn a si tinten, Pathian in a ngĕn hai mi zât bangtukin, Jehovah hmaiih ding ṭheu ding an si. 32 Cule annih cun tawnawknak biakbûk ṭul mi, hmun thianghlim ṭul mi, Jehovah inn hnaṭuannak ih an unausungkhat Aaron tefapawlih ṭul mi phihru ding an si.\\nAaron Tesinfapawl Burṭhennak\\n1 Hipawl hi Aaron fapapawl bur ṭhendān cu a si. Aaron fapapawl cu Nadab, Abihu, Eleazar le Ithamar an si. 2 Nadab le Abihu cu an pa hlanah an thi ih, fāte an nei lo; curuangah Eleazar le Ithamar cu puithiam vekin rawng an bâwl. 3 Cun David cun Eleazar tefapawl lakih Zadok le Ithamar tefapawl lakih Ahimelek thawn Aaron tefapawl cu an rawngbawlnak ih an ṭuanvo zulhin anmah cu a ṭhen hai.\\n4 Eleazar tefapawl hnakin Ithamar tefapawl in hruaitu an nei tamsawn ti hmuh a si ruangah, hitivekin annihpawl cu burṭhen an si: Eleazar tefapawl lakah an pupápawlih sungza lubân hleiruk an um ih, Ithamar tefapawl lakah an pupápawlih sungza lubân pariat an um. 5 Cutivekcun annih cu camcawhfung zûkin bur ṭhen an si, bur tin bangrepawin ṭhen an si, ziangahtile hmun thianghlim bawipawl le Pathian inn bawipawl an um, cupawl cu Eleazar tefapawl ihsin le Ithmar tefapawl ihsin an si. 6 Cangantu, Levi-mipawl lakih pakhat Nethanel fapa Shemaiah in siangpahrang le hruaitupawl, puithiam Zadok, Abiathar fapa Abimelek le puithiampawlih pupápawl sungza lubânpawl le Levi-mipawl hmaiah a ngan; pupá sungkua pakhat cu camcawhfung zûknak in a haha in Eleazar hnen ihsin pakhat, Ithamar hnen ihsin pakhat hril a si.\\n7 Pakhatnak camcawhfung cu Jehoiarib parah a tla, pahnihnak cu Jedaiah parah, 8 pathumnak cu Harim parah, palitnak cu Seorim parah, 9 pangatnak cu Malkijah parah, paruknak cu Mijamin parah, 10 pasarihnak cu Hakkoz parah, pariatnak cu Abijah parah, 11 pakuatnak cu Jeshua parah, pahratnak cu Shekaniah parah, 12 hleikhatnak cu Eliashib parah, hleihnihnak cu Jakim parah, 13 hleithumnak cu Huppah parah, hleilitnak cu Jeshebeab parah, 14 hleingatnak cu Bilgah parah, hleiruknak cu Immer parah, 15 hleisarihnak cu Hezir parah, hleiriatnak cu Happizzez parah, 16 hleikuatnak cu Pethahiah parah, 20-nak cu Jehezekel parah, 17 cun 21-nak cu Jakin parah, 22-nak cu Gamul parah, 18 cule 23-nak cu Delaiah parah, 24-nak cu Maaziah parah a tla.\\n19 Himi cu Israel-ih Pathian Jehovah in Aaron thu a rak pek vekin, an pupá Aaron kut ihsi an cīn le dān bangtukih Jehovah inn sungah lut ih an rawngbawl dān ding a si.\\n20 A dang Levi tefapawl cu: Amram tefapawl ihsin Shubael; Shubael tefapawl ihsin Jehdeiah a si. 21 Rehabiah thuhla ah cun Rehabiah tefapawl lak ihsin a pakhatnak cu Isshiah a si. 22 Izhar-mipawl lak ihsin Shelomoth, Shelomoth tefapawl lak ihsin Jahath a si. 23 aHebron tefapawl lak ihsin Jeriah cu a pakhatnak a si, a pahnihnak ah Amariah, a pathumnak ah Jahaziel le a palitnak ah Jekameam an si. 24 Uzziel tefapawl lak ihsin Mikah, Mikah tefapawl lak ihsin Shamir a si. 25 Mikah-ih unaupa Isshiah, Isshiah-ih tefapawl lak ihsin Zekariah a si. 26 Merari-ih tefapawl cu Mahli le Mushi an si; Jaaziah-ih fapa cu Beno a si. 27 Jaaziah hnen ihsin Merari-ih tefapawl cu Beno, Shoham, Zakkur le Ibri an si. 28 Mahli hnen ihsin fapa nei lo Eleazzar a suak. 29 Kish hnen ihsin Kish fapa Jerahmeel a si. 30 Muhsi tefapawl cu Mahli, Eder le Jerimoth an si. Hipawl hi an pupápawlih sungza bangtukih Levi-mipawlih tefa an si. 31 Annih khal an unausungkhat Aaron tefapawl vekin, Siangpahrang David, Zadok, Ahimelek le puithiampawlih pupá sungza lubânpawl le Levi-mipawl hmaiah camcawhfung an zûk ve. Pupá sungza lubân kip khal in an naulepawl vekin an tuah cio.\\n24:23a Hebron: Hebron hi 1San 23:19 ihsi lak mi a si, himi Bible câng ah cun a rak um lo.\\nTemple hrang Hlaremtupawl\\n1 Cuihtlunah David le ralkappawlih ralbawipawl in Asaf fapapawl, Heman fapapawl le Jeduthun fapapawl cu ṭingṭangpawl, cawngcingpawl le sumselpawl thawn thuphuang ih rawngbawl dingin an serhhran. An rawngbawlnak bangtukih ṭuansuaktu mithiam mipum zât cu: 2 Asaf fapapawl lak ihsin Zakkur, Joseph, Nethaniah le Asharelah an si. Asaf fapapawl cu siangpahrang thupek bangtukih thupuangtu Asaf-ih kaihhruainak hnuaiah an um.\\n3 Jeduthun ihsin, Jeduthun fapapawl cu: Gedaliah, Zeri, Jeshaiah, Shimei, Hashabiah le Mattithiah, paruk an si, Jehovah hnenih ṭingṭangpawl thawi lungawi thu sim le thangṭhat dingih thuphuangtu an pa Jeduthun-ih kaihhruainak hnuaiah an um. 4 Heman ihsin Heman fapapawl cu Bukkiah, Mattaniah, Uzziel, Shebuel, Jerimoth, Hananiah, Hanani, Eliathah, Giddalti, Romamti-Ezer, Joshbekashah, Mallothi, Hothir le Mahazioth an si. 5 Hipawl hmuahhmuah hi siangpahrang-ih profet Heman fapapawl an si, Pathian thutiamkam bangtukih Heman khaisângtu ding an si. Ziangahtile Pathian in Heman cu fapa hleili le fanu pathum a pe.\\n6 Hipawl hmuahhmuah cu Jehovah inn ah sumselpawl, cawngcingpawl le ṭingṭangpawl thawn Pathian inn ih rawngbawlnak ih an paih kaihhruainak hnuaiih hlaremtu an si. Asaf, Jeduthun le Heman cu siangpahrang thuneihnak hnuaiah an um. 7 An mipum zât cu, Jehovah-ih hla zirh cia mi an unausungkhatpawl thawn 288 an si, an zaten an thiam zet.\\n8 Cule a tûm le a te, zirhtu le zirlai pawl cun an ṭuanvo hrangah camcawhfung an zûk.\\n9 A hmaisabik camcawhfung zûknak cu Asaf fapa Joseph parah a tlu, pahnihnak cu Gedaliah parah, amah le a unausungkhatpawl le a fapapawl thawn hleihnih an si; 10 pathumnak cu Zakkur parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 11 palitnak cu Izri parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si, 12 pangatnak cu Nethaniah parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si, 13 paruknak cu Bukkiah parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si, 14 pasarihnak cu Jesarelah parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 15 pariatnak cu Jeshaiah parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 16 pakuatnak cu Mattaniah parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 17 pahratnak cu Shimei parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 18 hleikhatnak cu Azarel parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 19 hleihnihnak cu Hashabiah parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 20 hleithumnak cu Shubael parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 21 hleilitnak cu Mattithiah parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 22 hleingatnak cu Jeremoth parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 23 hleiruknak cu Hananiah parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 24 hleisarihnak cu Joshebekashah parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 25 hleiriatnak cu Hanani parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 26 hleikuatnak cu Mallothi parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 27 cule kulnak cu Eliathah parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 28 kul hluankhatnak cu Hothir parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 29 kul hluanhnihnak cu Giddalti parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 30 kul hluanthumnak cu Mahazioth parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si; 31 kul hluanlitnak cu Romamti-Ezer parah, a fapapawl le a unausungkhatpawl thawn hleihnih an si.\\n1 Kăwtkakiltupawl bur ṭhendān cu: Korah-mipawl lak ihsin Kore fapa Meshelemiah a si, cucu Asaf fapapawl lakih mi a si. 2 Meshelemiah fapapawl cu fatir ah Zekariah, pahnihnak ah Jediael, pathumnak ah Zebadiah, palitnak ah Jatniel, 3 pangatnak ah Elam, paruknak ah Jehohanan, pasarihnak ah Eliehoenai an si.\\n4 Obed-Edom fapapawl cu a fatir ah Shemaiah, pahnihnak ah Jehozabad, pathumnak ah Joah, palitnak ah Sakar, pangatnak ah Nethanel, 5 paruknak ah Ammiel, pasarihnak ah Issakar, pariatnak ah Peultai tla an si; ziangahtile Pathian in Obed-Edom cu mal a sawm.\\n6 A fapa Shemiah hnenah fapapawl hrinsak an si, cupawl cun an pupápawlih sungza an uk, ziangruangahtile annih cu ti theinak nasazet nei mi an si. 7 Shemaiah fapapawl cu: Othni, Refael, Obed le Elzabad an si, Elzabad-ih unau Elihu le Semakiah cu ti theinak nei mi an si.\\n8 Hipawl hmuahhmuah hi Obed-Edom tesinfapawl an si, anmah le an fapapawl le an unausungkhatpawl cu hnaṭuan dingih micak le ti theinak nei an si, Obed-Edom in tesinfa 62 a nei.\\n9 Meshelemiah in fapapawl le unausungkhatpawl a nei, ti theinak nei hleiriat an si.\\n10 Merari tefapawl lakih Hosah khal in fapapawl a nei: a pakhatnak ah Shimri (amah cu fatir a si lo nân, a pa in a pakhatnak ah a tuah), 11 pahnihnak ah Hilkiah, pathumnak ah Tebaliah, palitnak ah Zekariah a si; Hosah fapapawl le a unausungkhatpawl an zaten hleithum an si.\\n12 Hi kăwtkakiltu burṭhenpawl cu, ti theinak nei an hotupawl thawn, an unausungkhatpawl zawngah, Jehovah inn ih rawngbawlhna ṭuantu ding an si. 13 A tûm siseh, a te siseh an pupápawl sungza zulhin kăwtka kip hrangah camcawhfung an zûk. 14 Nisuahnak lam kăwtka hrangih camcawhfung zûk mi cu Shelemiah parah a tlu. Cun mifim thurawnpetu a fapa Zekariah hrangah camcawhfung an zûk ih, Sak lam kăwtka cu a covo ah a tlu. 15 Obed-Edom hrangah thlang lam kăwtka, cule a fapapawl hrangah thilri retnak. 16 Shuppim le Hosah hrangah nitlaknak lam kăwtka le zinpi so kiangih Shalleketh kăwtka cu an covo ah a tlu. Kiltupawl cu hitivekih ṭhen a si: 17 nisuahnak lamah Levi-mi paruk an um ih, ni tin sak lamah pali, ni tin thlang lamah pali, thilri retnak hrangah mi pahnih veve tiin. 18 Nitlaknak lamih aParbar tualrawn hrangah zinpi ah mi pali le Parbar tualrawn ah mi pahnih tiin. 19 Hipawl hi Korah fapapawl lak le Merari fapapawl lakih kăwtkakiltu burṭhenpawl cu an si.\\n26:18a Parbar: Hebru ṭawng ihsi lak mi a si ih, tualrawn asilole ṭhuam thlaraw a si men thei.\\n20 Levi-mipawl lak ihsin Ahijah cu Pathian inn sungih hlawnthilpawl kilkhawitu le serhhran mi hlawnthilpawl kilkhawitu a si. 21 Gerson tesinfapawl lakih pakhat Laadan-ih tefapawl cu hipawl hi an si: Jehieli cu Laadan tefa lakih pakhat a si ih, Laadan pupápawlih sungza lubânpawl lakih pakhat, Gerson-mi a si. 22 Jehieli fapapawl cu Zetham le a unaupa Joel an si, anmah cu Jehovah inn sungih hlawnthilpawl kilkhawitu an si. 23 Amram-mipawl, Izhar-mipawl, Hebron-mipawl, Uzziel-mipawl lak ihsin: 24 Mosi fapa Gershom-ih fapa Shebuel cu hlawnthilpawl hohatu a si. 25 Eliezer ihsi a unausungkhatpawl cu Rehabiah a fapa a si, cuih fapa cu Jeshaiah a si, cuih fapa cu Joram a si, cuih fapa cu Zikri a si ih, cuih fapa cu Shelomith a si.\\n26 Hi Shelomith le a unausungkhatpawl cu cuih hlawnthil serhhran mi thil hmuahhmuah kilkhawitu an si. Siangpahrang David, an pupápawlih sungza lubânpawl, ralkap 1000 hotupawl le 100 hotupawl le ralbawipawl in cuih thilpawl cu an serhhran. 27 Raldonak ih ralthillawn hrekkhat an neh mipawl cu annih in Jehovah inn remṭhatnak dingah an serhhran. 28 Hmutu Samuel le Kish fapa Saul, Ner fapa Abner, Zeruiah fapa Joab tepawl ih an serhhran mi hmuahhmuah, thil serhhran mi kip cu Shelomith le a unausungkhatpawlih kut hnuaiah a si.\\n29 Izhar-mipawl lak ihsin Kenaniah le a fapapawl in Israel tlunah leng lam hna, bawi ṭuanvo le thuṭhentu ṭuanvo an nei.\\n30 Hebron-mipawl lak ihsin Hashabiah le a unausungkhat, miralṭha mipa 1700 pawl cu Jehovah hna hmuahhmuah hrangah le siangpahrang rawngbawlnak ah Jordan nitlaknak lam kapih um Israel kilkhawi ding ṭuanvo an nei. 31 Hebron-mipawl lakah a pupápawlih cithlahsâwngawkdān bangtukin Jerijah cu Hebron-mipawlih lubân a si. David a lal a kum 40-nak ah, annih cu hawl an si ih, anmah lakah Gilead ram ih Jazer ah micakpawl an hmusuak. 32 Jerija-ih unausungkhatpawl lakih miralṭha 2700 pawl cu an pupápawlih sungza lubân an si. Cupawl cu Siangpahrang David in Reuben-mipawl, Gad-mipawl le Manasseh hnám hrek kilvengtu ah a tuah hai. Annih cun Pathian lam thilpawl le siangpahrang thil hmuahhmuah tlunah ṭuanvo an nei.\\n1 Israel tefapawl, an mipum bangtukin, an pupápawlih sungza lubânpawl, ralkap 1000 hotu le 100 hotupawl le an bawipawl cun ralkap burṭhen thuhla tinkim ah siangpahrang an rian. Cuih burṭhen kum khat sungih thla tin thlengaw ṭheu, burṭhen tin ih mi cu 24000 an si.\\n2 Burṭhen pakhatnak a thla khatnak ih hotu cu Zabdiel fapa Jashobeam a si ih, amai burṭhen ah mi 24000 an um; 3 Jasobeam cu Perez-ih tefapawl lakih pakhat le a thla hmaisabik hrangih ralkap bawipawl hmuahhmuah ih lubik a si. 4 A thla hnihnak burṭhen hotu cu Ahoh-mi Dodai a si ih, amai burṭhen lakih Mikloth khal hruaitu a si ve; amai burṭhen ah mi 24000 an um. 5 A thla thumnak ih ralkappawl hotu pathumnak cu puithiam lubik Jehoiada fapa Benaiah a si; amai burṭhen ah mi 24000 an um. 6 Hi pa cu micak 30 lakih tel Benaiah le mi 30 hotu kha a si; amai burṭhen ah a fapa Ammizabad a tel. 7 A thla litnak ih ralbawi a palitnak cu Joab-ih unaupa Asahel a si ih, amah hnuah a fapa Zabadaiah in ṭuanvo a run la; amai burṭhen ah mi 24000 an um. 8 A thla ngatnak ih a pangatnak ralbawi cu Izrah-mi Shamhut a si; amai burṭhen ah mi 24000 an um. 9 A thla ruknak ih a paruknak ralbawi cu Tekoah-mi Ikkesh-ih fapa Ira a si; amai burṭhen ah mi 24000 an um. 10 A thla sarihnak ih a pasarihnak ralbawi cu Efraim tefapawl lak ihsin Pelon-mi Helez a si; amai burṭhen ah mi 24000 an um 11 A thla riatnak hrangih a pariatnak ralbawi cu Zerah-mipawl lak ihsin Hushath-mi Sibbekai a si; amai burṭhen ah mi 24000 an um. 12 A thla kuatnak hrangih a pakuatnak ralbawi cu Benjamin-mipawl lak ihsin Anathoth-mi Abiezer a si; amai burṭhen ah mi 24000 an um. 13 A thla hratnak hrangih a pahratnak ralbawi cu Zerah-mipawl lak ihsin Netofat-mi Maharai a si; amai burṭhen ah mi 24000 an um. 14 A thla hleikhatnak hrangih a hleikhatnak ralbawi cu Efraim tefapawl lak ihsin Pirathon-mi Benaiah a si; amai burṭhen ah mi 24000 an um. 15 A thla hleihnihnak hrangih a hleihnihnak ralbawi cu Othniel tefa, Netofat-mi Heldai a si; amai burṭhen ah mi 24000 an um.\\nHnám Hleihnih Hotupawl\\n16 Israel hnámpawl tlunih uktu: Reuben-mipawl tlunih uktu cu Zikri fapa Eliezer a si; Simeon-mipawl tlunih uktu cu Maakah fapa Shefatiah a si; 17 Levi-mipawl tlunih uktu cu Kemuel fapa Hashabiah a si; Aaron-mipawl tlunah Zadok; 18 Judah tlunah David-ih unaupawl lakih pakhat Elihu; Issakar tlunah Maikal fapa Omri; 19 Zebulun tlunah Obadiah fapa Ishmaiah; Naftali tlunah Azriel fapa Jerimoth; 20 Efraim tefapawl tlunah Azaziah fapa Hoshea; Manasseh hnám hrek tlunah Pedaiah fapa Joel; 21 a dang Manasseh hnám hrek tlunah Gilead ah, Zekariah fapa Iddo; Benjamin tlunah Abner fapa Jaasiel; 22 Dān tlunah Jeroham fapa Azarel cu uktu a si. Hipawl hi Israel hnámpawl hruaitu an si.\\n23 Asinan David in kum 20 le a hnuai lam cu mipum a rak siar lo, ziangruangahtile Jehovah in vanpawlih arsipawl vekin Israel cu ka karhzaiter ding tiah a ti. 24 Zeruiah fapa Joab in mipum siar a thăwk, asinan a rak ṭheh lo, ziangahtile Israel parah hi mipum siarnak ruangah thinlingnak a thleng; siangpahrang David-ih sansiarnak cazin khalah mipum zât ngankhum a si lo.\\n25 Adiel fapa Azmaveth cu siangpahrang-ih hlawnthilpawl kilkhawitu a si ih, Uzziah fapa Jonathan in lóram lam, khawpipawl, khawtepawl le dawlsângpawl ih thilri retnakpawl a kilkhawi. 26 Kelub fapa Ezri cu lóram hnaṭuantu lei lettupawl hohatu a si. 27 Ramath hmun ih um mi Shimei cu sabit hmuan ṭuantupawl hohatu a si ih, Shefam hmun ih um mi Zabdi cu sabit hmuan rahsuah sabitzu ṭuantu hohatu a si. 28 Geder hmun ih um mi Baal-Hanan cu olif thingpawl le hmun niampawl ih asikamor kungpawl fingkhawitu a si ih, Joash cu hriak retkhawmnak hohatu a si. 29 Sharon hmun ih um mi Shitrai cu Sharon hmun ih ranpi rual fingkhawitu a si ih, Adlai fapa Shafat cu phaikuampawl ih ranpi rual fingkhawitu cu a si. 30 Ishmael-mi Obil cu kalaukpawl kilkhawitu a si ih, Meronoth hmun ih um mi Jehdeiah cu lākpawl fingkhawitu a si, 31 cule Hagar-mi Jaziz cu rante rual fingkhawitu a si. Hipawl hi Siangpahrang David-ih thil kiltu bawipawl an si.\\n27:28a sikamor: Theipi kung phun khat a si.\\nDavid-ih Bulpak Bawipawl\\n32 Cuihhleiah David-ih paseu Jehonathan cu thurawnpetu, mifim le cangantu a si; cule Hakmoni fapa Jehiel cu siangpahrang fapapawl zawngah a um. 33 Ahithofel cu siangpahrang thurawnpetu a si ih, Arki khawmi Hushai cu siangpahrang hawipi a si. 34 Ahitofel sangtu ah Benaiah fapa Jehoida le Abiathar an si. Siangpahrang-ih ralbawi lubik cu Joab a si.\\nTemple Sakdān ding Solomon Sim a Si\\n1 David in Israel hruaitupawl hmuahhmuah a fĭnkhawm: hnámpawl hotupawl le siangpahrang riantu ralkap burṭhen ralbawipawl, ralkap 1000 hotupawl le ralkap 100 hotupawl le siangpahrang le a fapapawl ih sum le neih mi thil hmuahhmuah tlunih hotupawl le an fapapawl, bawipawl, miralṭhapawl le micak ralṭha zaten Jerusalem ah a kokhawm.\\n2 Siangpahrang David cu a ke in a ding ih, «Ka unausungkhatpawl le ka mipawl, i ngaithla hnik uh: Jehovah-ih Thukham Kuang cawlhnak ding hrang le kan Pathian keretnak ding hrangah inn sak ding ka thinlung ah a rak um ih, cumi sak dingin timlamnakpawl khal ka rak tuah. 3 Asinan Pathian in ka hnenah, ‹Nang cun ka hmin hrangah inn na sak lo pei, ziangruangahtile nang cu ral do mi na si ih, thisen na rak suah,› tiah i ti. 4 Sikhalsehla Israel-ih Pathian Jehovah in ka pa teih sungza hmuahhmuah lak ihsin Israel tlunih kumkhua siangpahrang si dingin i hril zo, ziangahtile anih in uktu dingah Judah a rak hril. Ziangahtile Judah sungza ihsin ka pa teih sungza a hril ih, ka paih fapapawl lak ihsin Israel zate tlunih siangpahrang si dingah siangpahrang ih i tuah dingin anih cu ka parah a lung a hmui. 5 Jehovah in fapa tampi in pe ih, ka fapapawl hmuahhmuah lak ihsin ka fapa Solomon cu Israel tlunih Jehovah lalram laltokham parih to dingah a rak hril. 6 Anih in ka hnenah, ‹Na fapa Solomon hi ka inn le ka tualrawnpawl saktu ding a si; ziangahtile amah cu ka fapa si dingah ka hril ih, kei cu a Pa ka si ding. 7 Anih in tuihsun vekin, ka thupekpawl le ka cīn le dānpawl tuahsuak dingin a dinghnget asile, a lalram cu kumkhuain ka dĭnhnget ding,› tiah i ti. 8 Curuangah atu ah hi ram ṭha hi nan co ih, nan hnuih nan tefapawl hrangah kumkhaw ro ih co ta dingih nan tān vivo theinak dingah, Jehovah-ih mipungkhawm, Israel zate hmuh ah le kan Pathian hnatheihah Jehovah nan Pathian thupekpawl hmuahhmuah hi thlun uhla hawl uh.\\n9 «Nang, ka fapa Solomon, na paih Pathian thei awla a rinum mi thinlung thawn le duhnak lungthin thawn amah cu rian aw; ziangahtile Jehovah in thinlung hmuahhmuah a zăwisuak ih, tumtah mi ruahnakpawl hmuahhmuah tla a theithiam ṭheh. Amah na hawl asile, amah cu na táwngngah ding; asinan amah na hnawn asile, a lo thlauthla kumkhua ding. 10 Atu ah ruat aw, ziangahtile hmun thianghlim hrangih inn sak dingah Jehovah in a lo hril a si; cakin um awla cumi cu tuah aw,» tiah a ti.\\n11 David in a fapa Solomon hnenah hulhliap, innpawl, hlawnthil retnak, tlunta pindanpawl, sungta pindanpawl le Tlăwnlungawithawinak Hmun ruangzĭng mi cu a pe, 12 cule Thlarau thawngih a neih mi ruahmannakpawl hmuahhmuah: Jehovah inn tualrawnpawl, a kimvel hmuahhmuah ih pindanpawl, Pathian inn hlawnthil retnakpawl le serhhran thilpawl hrangih hlawnthil retnakpawl; 13 puithiampawl le Levi-mipawl bur ṭhendān ding, Jehovah inn ih rawngbawl hnaṭuan hmuahhmuah hrang le Jehovah inn ih rawngbawlnak thilripawl hrang khal. 14 Rawngbawlnak phun zakip hmanruapawl hmuahhmuah hrang, sui thilpawl hrangah sui khīngkhaiin; rawngbawlnak phun zakip hmanruapawl hrangah ngun thilpawl hrangah ngun khal khīngkhaiin; 15 sui meitoṭhuampawl hrang le an sui meitopawl hrangah khīngkhaiin, meitoṭhuam kip le a meito cio hrang khīngkhaiin; ngun meitoṭhuampawl hrangah khīngkhaiin, meitoṭhuam le a meitopawl hrang, meitoṭhuam kip ih hman ding mi bangtukin; 16 Sangserh cabuaipawl hrangah sui khīngkhaiin, cabuai kip le ngun cabuaipawl hrangah ngun a pe; 17 cule salaknak hmanruapawl, cawhtawlhpawl le sui hlir ih tuah mi thâwlpawl hrangah sui hlirhlăng a pe, cule sui khengkûmpawl hrangah khengkûm kip sui khīngkhaiin a pe; cule ngun khengkûmpawl hrangah khengkûm kip ih khīngkhaiin; 18 cule rimhmui biakṭheng hrangah er mi sui khīngkhaiin; cule an thlapawl pharh ih Jehovah Thukham Kuang hliaptu cherub-pawlih ránglêng ruangâm hrangah sui a pe. 19 David in, «Jehovah in hipawl hmuahhmuah hi ka parih a kut in thei thei ko i tuah. Hi ruahhmannak hnaṭuan hmuahhmuah hi ngan cia-in i pe,» tiah a ti.\\n20 David in a fapa Solomon hnenah, «Cakin um aw, ralṭhain um awla, ṭuansuak aw; ṭih hlah, lungphâng fawn hlah, ziangahtile Jehovah inn ih rawngbawlhna hnaṭuan hmuahhmuah na ṭheh hlanlo, Jehovah Pathian, ka Pathian in a lo umpi ding. A lo tlansan lo ding ih, a lo tān ta fawn lo ding. 21 Ngai hnik, burṭhen puithiampawl le Levi-mipawl cu Pathian inn rawngbawlhna hmuahhmuah hrangah an si. Cule duhnak nei zungthiam pauhpauh cu hna zate hrangah, rawngbawlhna tinkim hrangah na hnenah an um ding; hruaitupawl le minung hmuahhmuah khal na thupeknak hnuaiah an um ṭheh ding,» tiah a ti.\\nTemple Saknak ding hrang Thawhhlawm\\n1 Siangpahrang David in mipungkhawm hmuahhmuah hnenah, «Pathian lawngih hril mi ka fapa Solomon cu a no lai ih, hmuhtawn mi a nei hrih lo; hna le a ropi tuk, ziangruangahtile temple cu milai hrangah a si lo, Jehovah Pathian hrang sawnah a si. 2 Ka Pathian inn hrangah ka cahnak hmuahhmuah thawn sui ih tuah ding thilpawl hrangah sui, ngun ih tuah ding thilpawl hrangah ngun, dar ih tuah ding thilpawl hrangah dar, thir ih tuah ding thilpawl hrangah thir, thing ih tuah ding thilpawl hrangah thing, oniks lungpawl, bŭn dingah lungpawl, răwng phunphun nei a tle mi lungpawl, lung mankhung phun zakim le marbal lung a tawrih tawr ka rak timlam. 3 Cuihhleiah ka Pathian inn ah ka lungsinak ka ret ruangah, ka hlawnthil hleice sui le ngun cu, inn thianghlim hrangih ka rak timlam mi hmuahhmuah hleiah ka Pathian inn hrangah ka pe: 4 Sui talent 3000, cupawl lak ihsin Ofir sui le ngun er mi talent 7000 cu innpi pharpawl khût dingah; 5 sui thilpawl hrangah sui le ngun thilpawl hrangah ngun, cule zungthiampawl kut ih tuah ding mi hna phun zakip hrangah an si. Zo so tuihni ah Jehovah hnenih serhhran aw duh?\\n6 Pupápawlih sungza hruaitupawl, Israel hnám hruaitupawl, ralkap 1000 hotupawl le 100 hotupawl cu siangpahrang hna tlunih bawipawl thawn mai palungsuakin an pe. 7 Pathian inn hna hrangah sui talent 5000 le sui darik 10000, ngun talent 10000, dar talent 18000 le thir talent thawng zakhat an pe. 8 Lung mankhung nei pauhpauh in Jehovah inn hlawnthil retnak ah, Gershon-mi Jehiel kut ah an pe. 9 Mipi cu an ai a puang, ziangahtile siang zetin an pe, ziangruangahtile thinlung taktakin Jehovah hnenah siang zetin an pe; cule siangpahrang David khal nasazetin a ai a puang.\\nDavid-ih Pathian Thangṭhatnak\\n10 Mipungkhawm hmuahhmuah hmaiah David in Jehovah a thangṭhat. David in,\\n«Kan Pa, Israel-ih Pathian Jehovah, nangmah cu kumkhuain kumkhua thangṭhat na si.\\n11 Maw Jehovah, ropitnak,\\nHuham le sunlawihnak,\\nNehnak le cungnunnak cu nangmai ta a si;\\nZiangahtile van le lei ih a um mi hmuahhmuah cu nangmai ta a si;\\nMaw Jehovah, lalram cu nangmai ta a si ih,\\nNangmah cu ziangtinkim tlunah lu ih khaisan na si.\\n12 Lennak le upatnak a pahnih in na hnen ihsin an ra,\\nCule an zate tlunah nang in na uk,\\nNa kut ah huham le cahnak a um;\\nNa kut ah mi hmuahhmuah ropi ko tuah theinak le\\nCahnak pek theinak a um.\\n13 Curuangah kan Pathian,\\nNa hnenah lungawi thu kan sim ih,\\nNa hmin sunglawi kan thangṭhat.\\n14 Asinan hitivekin siang zetih pe thei dingin,\\nZo so maw ka si ih, ka mipawl cu zo so an si?\\nZiangahtile thil hmuahhmuah hi na hnen ihsi ra an si,\\nCule nangmai ta sung ihsin kan lo pe a si.\\n15 Ziangahtile kannih cu kan pupápawl hmuahhmuah vekin,\\nNa hmaiah khawtluang mi le mikhual kan si;\\nLeilung tlunih kan damsung nipawl tla cu thlahlim vek an si ih, ruahsan ding a um lo.\\n16 «Maw Jehovah kan Pathian, na hmin thianghlim hrangih inn lo saksak dingih kan rak timlam mi, himi a tawrih tawr hi na kut ihsin an si ih, a zaten na ta an si. 17 Ka Pathian, nang cun thinlung na hniksak ih dĭngnak ah lunghmuinak na nei ti khal ka thei. Kei lawngte cun, a ding mi thinlung thawn, hi thil hmuahhmuah hi siang zetin ka pe ih, na hnenih siang zetih petu ding hitawk ih um na mipawl cu aipuang zetin ka rak hmu. 18 Maw Jehovah, kan pupá Abraham, Isak le Israel Pathian, himi cu na mipawl thinlung ih khawruah mipawlih tĭn mi ah hngetter kumkhua awla, nangmah lamah an thinlung hawiter aw. 19 Ka fapa Solomon lawngte cu na thupekpawl, na thutheihtermipawl le na sakhaw dānpawl thlun ih, cupawl hmuahhmuah tuah dingin le ka rak timlam zo mi temple sak dingin thinlung famkim pe aw,» tiah a ti.\\n20 Cun David in mipungkhawm zate hnenah, «Jehovah nan Pathian thangṭhat uh,» tiah a ti. Cule mipi-umkhawm zaten an pupápawlih Pathian Jehovah cu an thangṭhat ih, siangpahrang le Jehovah hmaiah an lu an kûn ih an băwkkhup.\\nSiangpahrang dingah Solomon Hriak Thih a Si\\n21 A thaisun ah Jehovah hnenah thawinakpawl an tuah ih, Jehovah hnenah Meiur Thilhlănpawl an hlan: câwpa 1000, tuucang 1000 le tuufa no 1000 cu an Inding Thilhlănpawl thawn Israel hmuahhmuah hrangah thawinak tam ngaingai an hlan. 22 Cutin cuih ni ah Jehovah hmaiah lungawi zetin an ei ih an in. David fapa Solomon cu siangpahrang ah a vei hnihnak an tuah ih, hruaitu si dingin Jehovah hmaiah hriak an thih, cule Zadok cu puithiam dingah. 23 A pa David aiah Solomon cu Jehovah hmaiah siangpahrang dinhmun in laltokham ah a to, cule anih cu a hmuingil ih, Israel hmuahhmuah in a thu an ngai. 24 Hruaitu zate, ral do mi zate le siangpahrang David fapapawl hmuahhmuah khal siangpahrang Solomon hnenah an tlulut. 25 Jehovah in Solomon cu Israel zate hmaiah nasazetin a khaisâng ih, Israel ram ah amai hlanih siangpahrang zohman ih co dah lo siangpahrang sinak ropi zet cu a parah a pek.\\n26 Cutivekin Jesse fapa David cu Israel hmuahhmuah tlunah a lal. 27 Israel tlunih a lal sung cu kum 40 a si, Hebron ah kum sarih sung a lal ih, Jerusalem ah kum 33 sung a lal. 28 Anih cu kum upa, tarkûnin, lian zet le upat siin a thi, cule a aiah a fapa Solomon a lal. 29 Siangpahrang David-ih căngvaihnakpawl cu a thăwk ihsin a cem tiang, ngai hnik, hmutu Samuel-ih cazual, profet Nathan-ih cazual le hmutu Gad-ih cazual sungah ngan a si, 30 a uknak thuhla le a thiltitheizia hmuahhmuah, amai par, Israel par le a uk mi ram hmuahhmuah parih thil cang mi pawl thawn.","num_words":20332,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.012,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.336,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - 2 SAMUEL\\nBibleThianghlim – 2 SAMUEL\\nNgan kum: B.C. 900 hnu hrawng\\nSamuel bu khatnak le bu hnihnak hi a thăwk ah cun cazual pakhat ih kăwm a si.\\nTheih lo mi ngantu (ngantupawl) hin Solomon thih hnu le Israel lalram pahnih ih a ṭhenawk hnu (1Sam 27:6, «Judah siangpahrangpawl») kum tampi hnaṭuan thu a ngan. Hi cabu ngantu (ngantupawl) in kum reipi hnuah a ngan ko nân, hlanlai thu le hla pawl cu a ṭhumawknak ah a hmang. Siangpahrang Saul-ih uknak cemnak le David-ih uk thăwknak cu Samuel bu hnihnak a thăwknak ah kan hmu (B.C. 1011). David-ih uknak hmuahhmuah cu hi cabu sungah kan hmu ih, a ni netabikpawl cu Siangpahrang bu khatnak bung 1 le 2 ah a lang (B.C. 971).\\nHi cabu in bung khatnak ah (1:14, 16) «Bawipaih Hriak thih mi» thuhla a rel. Cumi cu Samuel bu khatnak in a theihter zo mi thupi a si ti casiartu in a theih a ṭul (1Sa 2:10). Samuel bu hnihnak hin «hrik hnih» ti ṭawngkam hi Thukham Hlun bu dang hnakin a hmang tam (vei 30 hnak tam a hmang). A tamsawn cu Samuel bu khatnak ah a si ih, Saul cu Pathian ruat mi a si ti David in a theihthiam thu a langter. David in ni khat khat ah siangpahrang a si ding ti a thei, asinan cucu Pathian in a sian tiktikah a si ding ti khal a thei, cule David in Pathian thu a lung. Cuih cān cu Samuel bu hnihnak ah a thleng. Israel-mipawl in siangpahrang an ngĕnnak cu an tlunih Pathian uknak an hnáwng tinak a si (1Sa 8:7). Asinan Bawipa in an tlunah a uk thotho, ziangahtile anih cun an siangpahrangpawl kha a hril ih, hriak a thih hai.\\nCuih thutak cu Siangpahrang bu khatnak le bu hnihnak ah a nawlh leuhleuh. Milai hmuhnak cun, thuanthu cu David thuhla a si. A kau zawngih thlir cun, thuanthu cu Pathian thuhla le a mipawl hnenih a rinumzia, a tumtahpawl le a thutiamkampawl thuhla a si. Hi cabu sungah thil thupi tampi a cangsuak: David in Jerusalem a neh ih, cucu Pathian biaknak hmun ah a tuah (bung 5-6); Pathian in David le a tesinfapawl thawn kumkhaw thukham a tuah (bung 7); David in Bathsheba hnenah thilsual a tuah, Pathian in a kawk ih, David a siraw (bung 11-12); David in sungkua buainak a nei, a hleicein a fapa Absalom thawn (bung 13-19); David in a ralkappawl mipum a siar ih, Pathian in amah cu dān a tat, asinan cuih dāntatnak cu Pathian in temple hmun hrilnak hrangah a hmang (bung 24).\\nDavid thawi Pathian thukham cu David le Pathian Fapa Jesu hrangih lamzin sialnak hrangih a ruahmannakpawl lakih pakhat te lawng a si (Luk 1:31-33). Hruaitu dingih Pathian ih a hril mi cu ziangtin Pathian in a kilhim ih a timlam ti Samuel bu khatnak in a langter. Pathian hril mi hruaitu si cingin famkim lo zetih Pathian ṭihzahnak thawi uktu cu ziangtin Pathian in a kilhim ih a kilkhawi ti Samuel bu hnihnak in a langter (23:1-3).\\nI. Judah tlunah siangpahrang dinhmun in David a lal (bung 1-4)\\nII. Israel hmuahhmuah tlunah siangpahrang dinhmun in David a lal (bung 5-24)\\nSaul Thih Thu Simthannak\\n1 Saul a thih hnuah hitin a si, David cu Amalek-mipawl a thahnak ihsin a ra tlunkir hnuah, Ziklak ah David cu ni hnih a cam ta, 2 a ni thumnak ah, ngai hnik, hitin a si, Saul-ih ṭanhmun khuarnak ihsin mi pakhat a hnipuan thlekin le a lu ih leivut thawn a ra. Cun hitin a si, cu pa cu David hnen a thlen tikah lei ah a hlăwnaw ih a băwkkhup.\\n3 Cule David in a hnenah, «Khuitawk ihsin na ra?» tiah a ti.\\nCule anih in David hnenah, «Israel ṭanhmun khuarnak ihsin ka tlânsuak a si,» tiah a ti.\\n4 Cun David in a hnenah, «Thil umtudān ziangtin a si? Zangfahten i sim aw,» tiah a ti.\\nCule anih in, «Raldoawknak ihsin mipi an tlansia, mipi tampi an rīl ih an thi, cule Saul le a fapa Jonathan khal an thi ve,» tiah a ti.\\n5 Cutikah David in amah thusimtu tlangvalpa hnenah, «Saul le a fapa Jonathan an thi ti cu ziangtin na thei?» tiah a ti.\\n6 Cun amah thusimtu tlangvalpa cun, «Rinlopiah Gilboa Tlang ah ka va suak, Saul cu a feipi parah a rak tlu; cule ngai hnik, ránglêngpawl le rángtothiampawl in a dung ihsin man ziktein an dawi. 7 A dung lam a hei zoh tikah, i hmu ih i ko. Cule kei in, ‹Hinah ka um,› tiah ka sawn. 8 Cule anih in ka hnenah, ‹Zo na si?› tiah i ti. Cutikah kei in, ‹Keimah cu Amalek-mi ka si,› tiah amah cu ka sâng. 9 Anih in ka hnenah, ‹Zangfahten ka kiangah ding awla i that aw, ziangahtile mangbanganhainak ka parah a thleng zo, asinan ka nunnak keimah ah a tāng lai a si,› tiah i tibêt. 10 Cun kei cu a kiangah ka ding ih a tlûk hnu cun a nung thei lo ding ti ka theih ruangah amah cu ka that. Cule a lu parih lallukhum le a bān ih kutkhih cu ka lâk ih, cupawl cu hitawk ka bawi hnenah ka rak keng,» tiah a ti.\\n11 Cule David cun a hnipuanpawl cu a phăwih ih a thlek, cule a zawngih um mipa hmuahhmuah khal in cuvekin an tuah ve. 12 Cule ralnâm in an thih ruangah, Saul hrangah le a fapa Jonathan hrangah, Jehovah-ih mipawl hrangah le Israel sungkuapawl hrangah nitlak tiang an sûn, an ṭap ih rawl an ul.\\n13 Cun David in thu ra simtu tlangval hnenah, «Khui tawkin na ra?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Keimah cu khawtluang mi-ih fapa, Amalek-mi ka si,» tiah a ti.\\n14 Cutikah David in a hnenah, «Ziangtin Jehovah-ih hriak thih mi that dingin ṭih riai loin na kut na suah ngam?» tiah a ti. 15 Cun David in a zawngih um tlangvalpawl lakih pakhat a ko ih, «Va naih awla amah cu that aw,» tiah a ti. Cule Amalekpa cu a vuak ih, anih cu a thi. 16 Cule David in mithipa hnenah cun, «aNa thisen cu nangmai lu parah a um a si, ziangahtile nangmai kâ rori in nangmah dokalhin, ‹Jehovah-ih hriak thih mi ka that tiah,› a theihter zo,» tiah a ti.\\n1:16a Na thisen cu nangmai lu parah: Thukham Hlun san laiah mithattu in thisen suah man mawhphurh a nei. Dāntatnak a co ding.\\nDavid in Saul le Jonathan a Ṭah\\n17 Cun David in Saul le a fapa Jonathan cu himi ṭahhla in a ṭah hai ih, 18 Thál Hla cu Judah tefapawl zirh dingin a sim hai; ngai hnik, cumi cu Jasher-ih Cazual sungah ngan a si.\\n19 «Israel-ih mawinak cu na hmun sângpawl ah thah a si!\\nZiangtin so micak an tluk!\\n20 Cumi cu Gath khua sim hlah uh,\\nCumi cu Ashkelon kăwtthler ah thăn hlah uh,\\nCulole Filisṭia-mipawlih falapawl lungawiaipuangin an um pang ding,\\nCulole serh zim tan lo pawlih fanupawl in an neh pang ding.\\n21 «Maw Gilboa tlangpawl,\\nNan parah daifim siseh, ruah siseh um hlah sehla,\\naLópawlih thilhlănpawl khal um hlah seh.\\nZiangahtile cu tawkah micak ralphaw cu na zetih hlăwn a si!\\nSaul-ih ralphaw, hriak culh a si lo.\\n22 Thah mi thisen ihsin,\\nMicak thau ihsin,\\nJonathan-ih thál a kirsal lo ih,\\nSaul-ih ralnâm kawlawngin a kirsal lo.\\n23 «Saul le Jonathan cu an nun laiah\\nDuhdawt mi le miduhum an si,\\nCule an thihnak ah an ṭhenaw lo;\\nAnnih cu muvanlaipawl hnakin an rangsawn,\\nKiosapawl hnakin an caksawn.\\n24 «Maw Israel fanupawl,\\nNăwmcennak thawi puan senlar ih a lo thuamtu,\\nNan hnipuan parih ceiawknak sui thawi a lo ceitu,\\nSaul cu ṭah rero uh.\\n25 «Raldoawk laiah ziangtin micak an rīl!\\nNan hmun sângpawl ah Jonathan cu thah a si.\\n26 «Ka unaupa Jonathan, nangmah ruangah ka van a sâng a si;\\nKa hrangah duhnungza zet na si;\\nKa parih na duhdawtnak hi khawruahharza a si,\\nNunaupawlih duhdawtnak a hleih.\\n27 «Ziangtin micak an rīl men ih,\\nRaldonak hriamhreipawl cu ṭhiahbăl an si!»\\n1:21a Lópawlih thilhlănpawl: Lóram ihsi suak mi thilhlănpawl tinak a si.\\nDavid Hriak Thih a Si\\n1 Cuihhnu ah hitin a si, David in, «Judah khawpipawl lakih pakhat khat ah ka so pei maw?» tiin Jehovah a ráwn.\\nCule Jehovah in a hnenah, «So aw,» tiah a ti.\\nDavid in, «Khuitawk ah ka so ding?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Hebron ah,» tiah a ti.\\n2 Cule David cu cuih hmun ah a so, a nupi pahnih, Jezreel-mi Ahinoam le Karmel-mi Nabal-ih nupi Abigail te khal. 3 Cule David in mi kip anmai sungkua cio thawn a hnenih um mipapawl cu a hruai hai. Cutin annihpawl cu Hebron khawpipawl ah an cêng.\\n4 Cun Judah mipapawl an ra ih, cu tawkah David cu Judah sungza tlunah siangpahrang ah hriak an thih. Cule annih in David hnenah, «Jabesh Gilead mipapawl cu Saul phumtu an si,» tiah an sim. 5 Cutikah David in Jabesh Gilead mipapawl hnenah palaipawl a thlah ih, an hnenah, «Nan bawi, Saul parah himi ngilneihnak nan rak langter ih, amah nan rak phum ruangah, nannih cu Jehovah-ih thlawsuah mi nan si. 6 Cule atu ah Jehovah in ngilneihnak le thutak cu nan hnenah langter hram seh. Hi thil nan rak tuah ruangah kei khal in hi ṭhatnak hi nan parah ka tuah ve ding. 7 Curuangah atu ah, nan kutpawl cak sehla, ralṭha uh, ziangahtile nan pu Saul cu a thi ih, Judah sungza in keimah cu an parih siangpahrang ah hriak in rak thih a si,» tiah a ti.\\nIsrael Siangpahrang ah Ishbosheth\\n8 Asinan Saul-ih ralkap burpi hotu Ner-ih fapa Abner in Saul-ih fapa Ishbosheth cu a hruai ih Mahanaim ah a thlenpi. 9 Cule amah cu Gilead-mipawl tlun, Ashur-mipawl tlun, Jezreel-mipawl tlun, Efraim-mipawl tlun, Benjamin-mipawl tlun le Israel-mi zate tlunah siangpahrang ah a tuah. 10 Saul fapa Ishbosheth cu Israel tlunih siangpahrang ṭuan a thăwk tikah kum 40 mi a si, cule kum hnih sung a lal. David cu Judah sungza lawngin an rak thlun. 11 Cule Hebron ah Judah sungza tlunih David siangpahrang a ṭuan tikcucān cu kum sarih le thla ruk sung a si.\\nIsrael le Juda Doawknak\\n12 Ner fapa Abner le Saul fapa Ishbosheth-ih siahhlawhpawl cu Mahanaim ihsin Gibeon ah an feh. 13 Cule Zeruiah-ih fapa Joab le David-ih siahhlawhpawl cu an păwksuak ih annihpawl cu Gibeon tidāwl kiangah an va táwng. Annihpawl cu tili khat lam kapah bur khat, tili khat lam kapah bur khat tiin an to. 14 Cun Abner in Joab hnenah, «Atu ah tlangvalpawl kha suak hai sehla, kan hmaiah zuamaw hai seh,» tiah a ti.\\nCule Joab in, «Suak hai seh,» tiah a ti.\\n15 Cutin annih cu an tho ih, ziang zat ti siarawin, Benjamin hnám, Saul-ih fapa Ishbosheth thluntupawl ihsin mi hleihnih, cule David-ih siahhlawhpawl ihsin mi hleihnih pawl cu an fehsuak. 16 Cule pakhat cio in mai tum cio an lu in an kai ih, mai ralnâm in mai tum cio hnak ah an sun; cule hmunkhatah an rīlkhawm. Curuangah cuih hmun cu aHelkath Hazzurim tiih kawh a si, cumi cu Gibeon ah a um. 17 Cutin cuih ni ah a nasazet mi doawknak a um ih, Abner le Israel mipapawl cu David-ih siahhlawhpawl in an neh.\\n2:16a Helkath Hazzurim: A sullam cu ralnâm Hriampawlih lóram tinak a si.\\nAsahel in Abner a Dawi\\n18 Zeruiah fapa pathum: Joab le Abishai le Asahel pawl cu cu tawkah an um. Cule Asahel cu hramlak sakhi pinu ke tlukin a zuan a zâng. 19 Cule Asahel in Abner a dawi ih, Abner a dawi laiah keh lamah siseh, vawrh lamah siseh a pial lo. 20 Cun Abner cun a dung lam a hawi ih, «Asahel na si maw?» tiah a ti.\\nAnih in, «Ka si,» tiah a sawn.\\n21 Cule Abner in a hnenah, «Na vawrh lamah asilole na keh lamah pial awla, tlangvalpawl lakih pakhat khat kha kai aw, cule nangmai hrangah an ralthuam la aw,» tiah a ti. Asinan Asahel cun a dawinak ihsin a pial cuang lo. 22 Cun Abner in Asahel hnenah, «I dawinak ihsin i pialsan aw. Ziangahso lei ah ka lo sahthluk ding? Ziangtin na unaupa Joab hmel ka hmuh ngam ding?» tiah a tisal. 23 Sikhalsehla, anih cun sirih pial cu a êl. Curuangah Abner in a pum ah feipi bīl lamin a sawh, cutin a feipi cu a phurhsam ah a tlang; cule cu tawkah cun a rīl ih a thi cih. Cun hitin a si, Asahel rilhnak le thihnak hmun ih ratu pauhpauh cu an ding cuahco.\\n24 Joab le Abishai khal in Abner cu an dawi ve. Cule Gibeon Ramṭhing lamzin kiang Giah hmaiih um Ammah tlang an thlen tikah ni a tla. 25 Benjamin tefapawl cu Abner-ih dungah hmunkhatah an fĭnaw ih, bur khat ah an cang, cule tlang zimah ṭanhmun an la. 26 Cun Abner in Joab a ko ih, «Ralnâm in a dawlh kumkhua ding maw? A netnak lamah cun a khâ deuhdeuh ding ti na thei lo maw? Anmai unau dawi rero tu minungpawl tlungkir dingin ziang tik tiang so sim loih na um ding?» tiah a ti.\\n27 Cule Joab in, «Pathian a nun rori bangin, cutiin rak ṭawng lo awla cu, mi hmuahhmuah anmai unau dawinak ihsin zing lam lawngah an cawl ding,» tiah a ti. 28 Cun Joab in tuupa ki a phaw, cule mi hmuahhmuah an ding ih, Israel cu an dawi nawn lo, a do khal an do nawn lo. 29 Cun Abner le a mipapawl cu cuih zan ah zanvar Arabah hrawhsuakin an feh, Jordan tiva an tán ih, Bithron hmuahhmuah an lansuak, cule Mahanaim an thleng.\\n30 Joab cu Abner a dawinak ihsin a tlungkir. Cule mi hmuahhmuah hmunkhatih a fĭnkhawm thluh hai tikah, David-ih siahhlawh mipa hleikua le Asahel an kim lo. 31 Asinan David-ih siahhlawhpawl in Benjamin-mi mi tampi le Abner-ih mipapawl cu an that ih, mi 360 an thi. 32 Cun Asahel cu an thiar ih, Bethlehem ih a paih thlān ah an phum. Cule Joab le a mipapawl cu zanvar an feh ih, zing lam khawvan zawngah Hebron an thleng.\\n1 Cun Saul sungza le David sungza karlakah rei zet doawknak a um. Asinan David cu a cak deuhdeuh ih, Saul sungza cu an cak lo deuhdeuh. 2 Hebron ah David in fapapawl tla a nei: a fapa upabik cu Jezreel-mi Ahinoam ih hrinsak mi Amnon a si; 3 a pahnihnak cu, Karmel-mi Nabal-ih nuhmei Abigail ih hrin mi Kileab a si; a pathumnak cu, Geshur siangpahrang Talmai fanu Maakah ih hrin mi Absalom a si; 4 a palitnak cu, Haggith-ih fapa Adonijah a si; a pangatnak cu Abital-ih fapa Shefatiah a si; 5 cule a paruknak cu, David nupi Eglah hrin mi Ithream a si. Hipawl cu David in Hebron ih a neih mi fapapawl an si.\\nAbner in David a Kăwp\\n6 Cun hitin a si, Saul sungza le David sungza karlakih ral doawknak a um laiah, Abner cun Saul sungza ah a dinhmun a cakter vivo. 7 Cule Saul in nusûn a nei, a hmin cu Rizpah a si, Aiah-ih fanu a si. Cule Ishbosheth in Abner hnenah, «Ziangah ka paih nusûn hnenih na rak luh?» tiah a ti.\\n8 Cutikah Ishbosheth-ih ṭawngkampawl parah Abner a thin a heng zet ih, «Keimah cu Judah-ih uico lu maw ka si? Tuihsun ah na pa Saul-ih sungza hnenah, a unaupawl hnenah le a rualpipawl hnenah ngilneihnak ka langter ih, David kut ah ka lo pe lo; cule tuihsun ah nang in hi nunau thawn pehparawin mawh neiah i puh? 9–10 Saul sungza ihsin lalram cu la tahratin Israel tlunah le Judah tlunah, Dân ihsin aBeersheba tiang David laltokham dĭn dingih Jehovah in David hnenih sia a rak săm vekih ka tuah lo asile, Abner parah Pathian in a titi in ti seh, cuhnakih nasa khalin,» tiah a ti. 11 Cule amah a ṭih ruangah ṭawngkam dangin Abner cu a sawn lo.\\n3:9-10a Beersheba: «Thukam tikhur» asilole «pasarih tikhur» tinak a si.\\n12 Cun Abner in amai aiah David hnenah palaipawl a thlah ih, «Leiram cu zo-ih ta a si?» tiin le, «Keimah thawn na thukham tuah aw, ngai hnik, na hnenih Israel hmuahhmuah thlenpi dingin ka kut cu na hnenah a um ding,» tiin a simbêt.\\n13 Cule David in, «A ṭha, nangmah thawn thukham ka tuah ding. Asinan na hnenah thil pakhat ka lo dil a si. Ka hmel hmu dingih na rat tikah Saul-ih fanu Mikal na rak hruai lo asile, ka hmel na hmu lo ding,» tiah a ti. 14 Cule David in Saul fapa Ishbosheth hnenah, «Filisṭia-mipawlih vun zim 100 ih ka rak ham mi ka nupi Mikal i rak pe aw,» tiin palaipawl a thlah. 15 Cule Ishbosheth in mi a thlah ih, Mikal cu a pasal Laish fapa Paltiel hnen ihsin a lâk. 16 Cun a pasal cun ṭap phahin a dung ihsin Bahurim tiang a thlun. Cutikah Abner in a hnenah, «Feh aw, tlungkir aw!» tiah a ti. Cule anih cu a tlungkir.\\n17 Cun Abner in Israel upapawl cu a bia ih, «A liam cia mi cān ah nan tlunih siangpahrang dingah David nan rak hawl. 18 Atu ah cuticun tuah uh! Ziangahtile David thuhla ah Jehovah in, ‹Ka siahhlawh David kut in Filisṭia-mipawlih kut le an ral hmuahhmuah pawlih kut ihsin ka mi Israel ka run ding,› a ti,» tiah a ti. 19 Cule Abner in Benjamin-mipawl ih hnatheih ah a rel fawn. Cun Abner cu Israel-mipawl le Benjamin sungza pumpuluk ih ṭha an ti mi hmuahhmuah cu Hebron ah David-ih hnatheihih rel dingin a feh fawn. 20 Cuticun Abner cu Hebron ih David hnenah mipa 20 thawn an va feh. Cule David in Abner le a zawngih um mipapawl hrangah puai a tuah. 21 Cun Abner in David hnenah, «Ka tho ding ih ka feh ding, cule nangmah thawi thukham an tuah theinak dingah le na thinlung duhhiarnak hmuahhmuah vekih na uk theinak dingah Israel hmuahhmuah ka bawipa siangpahrang hnenah ka khawm ding,» tiah a ti. David in Abner cu a thlahsuak ih, anih cu hnangamten a feh.\\nJoab in Abner a That\\n22 Cule zoh hnik, David-ih siahhlawhpawl le Joab cu ralkap burpi dûmnak ihsin an ra tlung ih, an zawngah ralthillawn tampi an run tlŭn. Asinan Abner cu Hebron ah David hnenah a rak um lo, ziangahtile a rak thlahsuak zo ih, anih cu hnangamten a rak feh a si. 23 Joab le a zawngih um ralkap burpi hmuahhmuah an ra thlen tikah, annih in Joab hnenah, «Ner-ih fapa Abner cu siangpahrang David hnenah a ra, cule David in a rak thlah, cule Abner cu hnangamten a rak feh,» tiin an sim. 24 Cun Joab cu siangpahrang hnenah a feh ih, «Ziang so na rak tuah? Zoh hnik, Abner cu na hnenah a ra. Ziangruangah amah cu na rak fehsuakter ih, a rak fehhloh mai? 25 Ner-ih fapa Abner cu nangmah lo bum dingin, na suah le na luh lo thei dingin le na tuah mi hmuahhmuah thei dingin a ra a si ti na thei,» tiah a sim.\\n26 Cule David hnen ihsi Joab a suah hnuah, anih in Abner dung ihsin palaipawl a thlah, annih in amah cu Sirah tikhur ihsin an run hruaikir. Asinan cucu David in a rak thei lo. 27 Cule Hebron ih Abner a rak kir tikah, Joab in anih cu a dang deuhah kăwt ah amah te lawngih be dingin a hruai ih, cu tawkah Abner cu a pum ah a sŭn, cutin anih cu a unaupa Asahel thisen ruangah a thi.\\n28 Lehhnu ah, David in cuih thu a theih tikah, «Ner-ih fapa Abner-ih thisen thu ah Jehovah hmaiah keimah le ka uknak cu mawh nei lo kumkhua kan si. 29 Cumi cu Joab le a paih sungza hmuahhmuah lu parah tla seh, cule Joab sungza ah pakhat hman thisen dăwk siseh, phārnat siseh, kianghrăwl vâwk cawpih um siseh, ralnâm ih thi siseh, rawl tlasam siseh um loin um hlah seh,» tiah a ti. 30 Cuticun Gibeon ih ral doawknak ah Abner in an unaupa Asahel a rak thah ruangah Joab le a unaupa Abishai in Abner cu an that.\\nDavid in Abner a Ṭah\\n31 Cun David in Joab le a zawngih um mi hmuahhmuah hnenah, «Nan hnipuan thlek uh, buri-hnipuan in thuam aw uhla, Abner ṭah uh,» tiah a ti. Cule siangpahrang David in lâng cu a thlun. 32 Cun Hebron ah Abner cu an phum, cule siangpahrang cu a aw a suah ih, Abner thlān ah cun a ṭap, cule mipi zaten an ṭap ṭheh. 33 Cun siangpahrang in Abner ṭahhla a seh ih,\\n«Abner cu mi-â thih menin maw a thih ding?\\n34 Na kutpawl tla ṭawn an si lo ih,\\nNa ke khal thirhri khih an si lo,\\nMisualrálpawl hmaiih mi a tluk vekih na tluk men,»\\nCun mipi zaten amah cu an ṭahsal.\\n35 Cule sun a si hrih laiah mipi hmuahhmuah an ra ih rawl ei dingin David an hnêk, David cun, «Ni a tlak hlanah sang siseh, thil dang siseh, ka tep asile, Pathian in a tuah tuahin i tuah sehla, cuhnakih na deuh khalin,» tiin sia a săm. 36 Mipi zaten cumi cu an hminsin ih, cumi cun mipi lung a hmuiter, ziangahtile siangpahrang ih tuah mi pauhpauh in mi hmuahhmuah lung a hmuiter. 37 Ziangahtile mipi hmuahhmuah le Israel hmuahhmuah in cuih ni ah Ner fapa Abner thah cu siangpahrang ih thil tum a rak si lo ti an theithiam. 38 Cun siangpahrang cun a siahhlawhpawl hnenah, «Tuihni ah Israel lakah hotu le miropi a thi ti nan thei lo maw? 39 Cule siangpahrang dingih hriak thih mi ka si ko na cingin tuihsun ah hin ka ṭawnṭai a si. Cule hi mipapawl, Zeruiah fapapawl hi ka hrangah an siakhâ tuk. Jehovah in thil ṭhalo a tuahtu cu amai sualralnak zulhin lehrūl ko seh,» tiah a ti.\\nIshbosheth Thah a Si\\n1 Saul-ih fapa in Hebron ah Abner a thi ti a theih tikah a ralṭhatnak a hlo; cule Israel-mi hmuahhmuah an buai. 2 Cun Saul-ih fapa in ralkap burpi hotu mi pahnih a nei. Pakhat hmin cu Baanah a si ih, a dang pakhat hmin cu Rekab a si. Benjamin tefa, Beeroth-mi Rimmon fapapawl an si. Ziangahtile Beeroth cu Benjamin ram ih siartelh khal a si, 3 Beeroth-mipawl cu Gittaim ah an tlân ih, tuihni tiangin cu tawkah mikhual vekih an um ta ruangah a si.\\nJonathan Fapa Mefibosheth\\n4 Saul fapa, Jonathan in fapa kebái a nei. Jezreel ihsin Saul le Jonathan thuhla a thlen tikah anih cu kum nga mi a si, cule amah umtu in a pawm ih a tlanpi. Cule hitin a si, manhlap tukih a tlanpi laiah anih cu a tla ih kebái ah a cang. A hmin cu Mefibosheth a si.\\n5 Cun Beeroth-mi Rimmon fapapawl, Rekab le Baanah cu an păwk ih, Ishbosheth inn ah cun sun ni sat vanglai ah sun laili ih a ihkhun parih a zau laiah an thleng. 6 Cule sangvut la ding vekin inn sung lamah cun an lut ih, a pum ah an sŭn. Cun Rekab le a unaupa Baanah cu an tlânsuak. 7 Ziangahtile inn sung an luh tikah, anih cu a ihnak pindan a ihkhun parah a rak it. Cun annih in amah cu an sŭn ih, an that, a lu an tán ih a lu cu an la, cule Arabah fehtlăngin zanvar an tlân. 8 Cule annih in Ishbosheth lu cu Hebron ih David hnenah an hei keng ih, siangpahrang David hnenah cun, «Zoh hnik, na nunnak hawltu, na doral Saul-ih fapa Ishbosheth-ih lu hi; Jehovah in ka bawi siangpahrang ih phuba cu tuihsun ah Saul le a cithlah parah a lo samsak a si,» tiah an ti.\\n9 Cule David in Beeroth-mi Rimmon-ih fapapawl, Rekab le a unaupa Baanah cu a sâng hai ih, «Harsatnak hmuahhmuah ihsi ka nunnak i rak tlentu Jehovah a nun rori vekin, 10 mi pakhat in, thuthangṭha kengah ruatawin, ‹Zoh hnik, Saul a thi a si,› tiin in sim ih, amah cu ka kai ih, Ziklak ah ka that. Cumi cu a thuthang lawmman hrangih ka pek mi a si. 11 Misualrálpawl in amai inn sung ihkhun parih it lai midingfel pakhat an thah tikah cun ziang tlukin a nasa sinsin pei? Curuangah atu ah a thisen man cu nan kut ah lo dil loin le leilung par ihsin lo thaihlo loin ka um ding maw?» tiah a ti. 12 Cun David in tlangvalpawl thu a pe hai ih, cupawl cu an that, an kut le an ke an tán ih, Hebron tili kiangah an thlai. Asinan Ishbosheth-ih lu cu an lâk ih, Hebron ah Abner-ih thlān ah an phum.\\nDavid in Israel Zaten a Uk\\n1 Cun Israel hnám hmuahhmuah cu Hebron ah David hnenah an ra ih, «Ngai hnik, kanmah cu na ruh le na titsa kan si. 2 Hi hlanah, kan tlunih Saul siangpahrang a si laiah, nangmah cu doawknak ih Israel hruaisuaktu le hruailuttu na si. Cule Jehovah in na hnenah, ‹Ka mi Israel na kilkhawi hai pei ih, Israel tlunah uktu na si ding,› a lo ti,» tiah an ti. 3 Cule Israel upapawl hmuahhmuah cu siangpahrang hnenah Hebron ah an ra ih, Siangpahrang David in anmahpawl thawn Hebron ah Jehovah hmaiah thukham a tuah. Cule annih in David cu Israel tlunih siangpahrang ah hriak an thih. 4 David a lal thăwk tikah amah cu kum 30 mi a si ih, kum 40 sung a lal. 5 Hebron ihsin kum sarih le thla ruk sung Judah a uk ih, Jerusalem ihsin Judah le Israel-mi zate tlunah kum 33 sung a lal.\\n6 Cule siangpahrang le a mipapawl cu cuih ram luahtu Jebus-mipawl do dingin Jerusalem ah an feh, cupawl cun David a lut thei lo ding ti ruatin, David hnenah, «Hi tawkah na lut lo ding, mitcaw le kebái pawl in an lo khir ding,» tiah an ti. 7 Sikhalsehla David in Zion hauhruang cu a la, cumi cu David-ih Khawpi a si.\\n8 Cule cuih ni ah David in, «Tikawng ihsi kai tahratih Jebus-mipawl le David rori ih huat mi kebáipawl le mitcawpawl a nehtu pauhpauh lubân le hotu ah cang seh,» tiah a ti. Curuangah annih in, «Mitcaw le keibai cu inn sungah an lut lo pei,» tiah an ti.\\n9 Cun David cu ralhruangkulh sungah a cêng ih, cumi cu David Khawpi tiih kawh a si. Cule David in ralhruangkulh cu Millo ihsin a sung lam a dawl. 10 Cutin David cu a ropi deuhdeuh ih, ralkap rualpawlih Pathian Jehovah cu a hnenah a um.\\n11 Cun Ṭaiar siangpahrang Hiram in David hnenah palaipawl a thlah ih, sidar thingkungpawl, lettamapawl le lungserthiampawl a kuat. Cule annih in David inn an saksak. 12 Cule David in Israel tlunah siangpahrang dingin amah cu Jehovah in a dĭn zo ih, a mi Israel ruangah a uknak cu a rak khaisâng zo ti a thei.\\n13 Cule David cun Hebron ihsi a rat hnuah, Jerusalem ihsin nusûn tam sinsin le nupi tam sinsin a nei. Fapa tam sinsin le fanu tam sinsin khal David in a nei. 14 Cun hipawl hi Jerusalem ih a hrin mi hminpawl cu an si: Shammua, Shobab, Nathan, Solomon, 15 Ibhar, Elishua, Nefeg, Jafia, 16 Elishama, Eliada le Elifelet.\\n17 Cun Israel siangpahrang ah David cu hriak an thih zo ti Filisṭia-mipawl in an theih tikah, Filisṭia-mipawl zaten David hawl dingin an feh. Cule David in cuih thu cu a thei ih ralhruangkulh ah a suk. 18 Filisṭia-mipawl cu an feh ih, Refaim Phaikuam ah an pharhaw. 19 Cun David in, «Filisṭia-mipawl do dingin ka so pei maw? Annih cu ka kut ah in pe pei maw?» tiin Jehovah a ráwn.\\nCule Jehovah in David hnenah, «So aw, ziangahtile na kut ah Filisṭia-mipawl cu ka lo pe tengteng ding a si,» tiah a ti.\\n20 Cule David cu Baal Perazim ah a feh ih, cu tawkah annih cu David in a neh hai. Cule anih in, «Tilian cak bangin Jehovah in ka doralpawl cu ka hmaiah a ṭekdarhter hai,» tiah a ti. Curuangah cuih hmun cu Baal Perazim tiah hmin a sak. 21 Cule cu tawkah annih in an milimpawl an tân ta ih, David le a milaipawl in cupawl cu an thiar.\\n22 Cun Filisṭia-mipawl cu an păwksal lala ih, Refaim Phaikuam ah an pharhaw. 23 Curuangah David in Jehovah a ráwn ih, anih in, «Kaiso hlah uh, an dung lam ihsin anmah cu kulh uhla, thingtheihmu kungpawl hmai zawnah ra suak uh. 24 Cule hitin a si ding, thingtheihmu kungpawlih zimah feh ṭhupṭho thâwm nan theih asile zamrang zetin nám lohli uh. Ziangahtile Jehovah cu Filisṭia-mipawlih ralkappawl do dingin nan hmaiah a feh ding a si,» tiah a ti. 25 Cule David in cutivekcun Jehovah ih thu a pek vekin a tuah. Cule Filisṭia-mipawl cu Geba ihsin Gezer tiang a that vivo hai.\\n1 David in Israel mipapawl lak ihsi hril mi hmuahhmuah, mipa 30000 a khawmsal. 2 Cule David cu a tho ih, Judah ram ih Baale khua ihsin cherub-pawl karlakih cêng ralkap rualpawlih Jehovah hmin an putter mi Pathian Kuang cu laso dingin a hnenih mi um mi hmuahhmuah thawn a feh. 3 Cuticun Pathian Kuang cu cawlêng thar parah an ret ih, mual ih um Abinadab inn ihta an lasuak. Cule Abinadab-ih fapa Uzzah le Ahio in cawlêng thar cu an mâwng. 4 Cule mual ih um, Abinadab inn ihta cu Pathian Kuang tel cih in an la ih, Kuang hmaiah cun Ahio a feh. 5 Cun David le Israel sungza hmuahhmuah in Jehovah hmaiah far thing ih tuah mi hmanrua phunphun, ṭingṭangpawl, cawngcing, khuangtepawl, sehserpawl le sumselpawl tla an tum.\\n6 Cule Nakon-ih hruihhmun an thlen fangah, câwcangpawl an tal hnuaihni ruangah Pathian Kuang lamah Uzzah in a kut a suah ih, Pathian Kuang cu a rak kai. 7 Cun Jehovah thinhengnak cu Uzzah dokalhin a tho ih, amah cu Pathian in a thil tisual mi ruangah cu tawkah cun dān a tat. Cule anih cu Pathian Kuang kiangah a thi. 8 Cule Uzzah dokalhih Jehovah-ih a nasazet mi dāntatnak ruangah David cu a thin a heng, cule tuihsun ni tiangin cuih hmun cu Perez Uzzah tiah hmin a sak.\\n9 Cuih ni ah cun David in Jehovah cu a ṭih. Cule, «Ziangtin Jehovah-ih Kuang cu ka hnen a ra thleng thei pei?» tiah a ti. 10 David in Jehovah-ih Kuang cu amai hnen David Khawpi ah ṭhawn loin, Gath-mi Obed-Edom inn lamah a thiar sawn. 11 Jehovah Kuang cu Gath-mi Obed-Edom inn ah thla thum sung a um. Cule Jehovah in Obed-Edom le a sungkua hmuahhmuah cu a thlawsuah.\\n12 Cule Siangpahrang David cu, «Pathian Kuang ruangah Obed-Edom sungkua le a neih mi hmuahhmuah cu Jehovah in mal a rak sawm,» tiin an sim. Cutikah David cu a feh ih, Pathian Kuang cu Obed-Edom inn ihsin David Khawpi ah lungawi zetin a tlunpi. 13 Cule hitin a si, Jehovah Kuang zawntupawl kal ruk an kal tikah, câwcangpawl le cawmthau tuu in rai a thawi. 14 Cun David cu a theihpatawp suahin Jehovah hmaiah a lâm; cule David cu patzai fêmte ih tah mi Puithiam Kâwrcung a hruh. 15 Cun David le Israel sungza hmuahhmuah cu au phah le tuupa ki aw thawn Jehovah Kuang cu an thiar.\\n16 Cule hitin a si, David Khawpi sungih Jehovah Kuang a thlen laiah Saul-ih fanu Mikal in tukvirh ihsin a rak zoh ih, Siangpahrang David cu Jehovah hmaiah khir le heraw in a hmu. Cule Mikal in a thinlungten David cu a nautat.\\n17 Jehovah Kuang cu an la ih, David in cumi hrangih a rak phun cia mi, Biakbûk laifangih a retnak ding hmun ah cun an ret. Cun David in Jehovah hmaiah Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawl a hlan. 18 Cule David in Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawl hlăn a ṭheh tikah, ralkap rualpawlih Jehovah hmin in mipi thlawsuah a pe. 19 Cun amah in mipi zate lakah, Israel mi senpi pumpi lakah, mipapawl le nunaupawl cu sang hlawm khat cio, sa sem khat cio, sabit rah car hlawm khat cio a zem hai. Cule mipi an zaten mai inn cio ah an tin.\\n20 Cun David cu amai sungkua thlawsuah pe dingin a kir. Cule Saul fanu Mikal cu David hmuak dingin a ra suak ih, «Tuihsun ah Israel siangpahrang cu a va ropi tak em, mimumal lo pawl lakih pakhat ningzah thei loih khuhaw loih a um vekin, tuihsun ah a siahhlawhpawlih siahhlawh nunaupawl mithmuhah aa siangpahrang kâwrfual a phawih!» tiah a ti.\\n6:20a a siangpahrang kâwrfual a phawih: A siangpahrang kâwr leng lawng a phawih.\\n21 Cutikah David in Mikal hnenah, «Cumi cu na pa le a sungza hmuahhmuah aiawhin i hril ih, Jehovah-ih mi, Israel tlunih uktu ih i ruattu Jehovah hmaiah a si. Curuangah Jehovah hmaiah ka hlim ding. 22 Cule himi hnakih zahpiumin ka um sinsin ding ih, keimah rori ih mithmuhah tăngdawrten ka um ding. Sikhalsehla na rel mi siahhlawh nunaupawlih upat in ka um ding,» tiah a ti. 23 Curuangah Saul fanu Mikal cu a thih ni tiang fa a nei lo.\\n1 Cule hitin a si, siangpahrang cu a inn ah a cêng ih, Jehovah in a kiangkap hmuahhmuah ih a doralpawl hmuahhmuah hnen ihsin cawlhhahdamnak a pek hnuah, 2 profet Nathan hnenah siangpahrang in, «Atu ah zoh hnik, kei cu sidar thing inn sungah ka um, asinan Pathian Kuang cu puanthlam puanzar sungah a um,» tiah a ti.\\n3 Cun Nathan in siangpahrang hnenah, «Feh awla na thinlung sungih um hmuahhmuah in tuah thluh aw, ziangahtile Jehovah in a lo umpi a si,» tiah a ti.\\n4 Asinan cuih zan lala ah hitin a si, Jehovah kamsuakthu cu Nathan hnenah, 5 «Feh awla ka siahhlawh David hnenah, ‹Jehovah in hitin a ti, «Ka cēnnak dingah nang in inn i saksak ding maw? 6 Ziangahtile Izip ram ihsin Israel tefapawl ka hruaisuah ni thăwkin tuihni tiang inn ah ka cêng lo, cuhnakin Puanthlam sungah le Biakbûk sungah ka ṭhawn vivo sawn a si. 7 Israel tefapawl hmuahhmuah lakih ka fehnak i kip ah, ka mi Israel kilveng dingih thu ka pek mi, Israel hnám zo hnen talah, ‹Ziangruangah sidar thing in inn i saksak lo?› tiin ka ti dah maw?» tiah sim aw.› 8 Curuangah atu ah, ka siahhlawh David hnenah, ‹Ralkap rualpawlih Jehovah cun hitin a ti, «Tuu tlannak hmun ihta, na tuu khalh laiah, ka mipawl tlun, Israel tlunih uktu dingah ka lo la. 9 Cule na fehnak kip ah ka lo umpi ih, na hmai ihsin na doralpawl hmuahhmuah ka lo sahcatsak thluh, cule leilung parih miropipawlih hmin vekin nangmah cu hmin ropi ah ka lo tuah. 10 Cuihtlunah ka mi Israel hrangah hmun ka ruatsak hai ding ih, anmai bul hmun ah an um ih an ṭhawnawk nawn lonak dingah anmah cu ka phun hai ding. Tuih hlan vekin sualralnak fapapawl in an palbĕt nawn fawn lo ding, 11 ka mi Israel tlunih laireltupawl thu ka pek lai vek kha a si nawn lo ding ih, na doralpawl hmuahhmuah hnen ihsin ka lo cawlhahdamter ding. Jehovah in sungza lo dĭnsak dingin a lo sim fawn.\\nDavid-ih Lalram Dĭnnak\\n12 «Na tikcu a kim ih na pupápawl hnenih na cawlh tikah, na lehhnu ah na sung ihsi ra suak ding mi na cithlah ka tungding ding ih, a uknak ka hngetter ding. 13 Anih cun ka hmin hrangah inn a sak ding ih, a uknak laltokham cu ka hngetter kumkhua ding. 14 Kei cu a Pa ka si ding ih, amah cu ka fapa a si ding. Mawhsualnak a tuah asile, minungpawlih fungfek le minung fapapawl vuaknak hmangin amah cu nun ka sim ding. 15 Asinan na hmaiih ka ṭhawnhlo mi Saul hnen ihta ka lâk vek khan ka zahngainak in anih cu a suahsan lo ding. 16 Cule na hmaiah na sungza le na uknak cu hngehter kumkhua a si ding. Na laltokham khal hngehter kumkhua a si ding,» tiin na sim pei,› tiah a ti,» tiin Jehovah kamsuakthu a rung thleng. 17 Hih ṭawngkampawl hmuahhmuah bangtukin le hi larawknak hmuahhmuah bangtukin Nathan in David a sim.\\nDavid in Pathian a Thangṭhat\\n18 Cun Siangpahrang David cu a lut ih, Jehovah hmaiah a to. Cule anih in, «Maw Bawipa Jehovah, zo so maw ka si, ka sungza teh ziangso maw an si ih, hi tiangtiang ih i hruai? 19 Maw Bawipa Jehovah, cumi cu na mithmuhah cun thil fate a si. Na siahhlawhih sungkua rung um vivo dān ding thu ah hmai lam hlapi ta hrang tiang khal na rak sim cia. Maw Bawipa Jehovah himi cu milai tidān a si maw? 20 Cun David hin na hnenah ziang a simbêt thei ding? Ziangahtile nang, Bawipa Jehovah, in na siahhlawh cu na thei a si. 21 Na kamsuakthu ruangah le nangmai thinlung zulhin, hi thil ropipawl hmuahhmuah hi na siahhlawh theihter dingah na rak tuah. 22 Curuangah, Maw Bawipa Jehovah, nangmah cu na ropi a si. Ziangahtile kan hna ih kan rak theih mi hmuahhmuah bangtukin nangmah bangtuk an um lo ih, nangmah lo Pathian dang khal an um fawn lo. 23 Izip ram ihsin, miphunpawl lak ihsin le an pathianpawl lak ihsin na hrangih na tlen mi, na mipawl hmaiah nangmai hrangih thil ropi le na ram hrangih thil maksak ti dingin le amai hrangih hmin tuah dingin Pathian in amai mi ding hrangih a tlen mi, na mi Israel bangtuk leilung tlunah miphun zo so um? 24 Ziangahtile kumkhua na mi dingah nangmai hrangah na mi Israel cu na dĭn. Cule Jehovah, nangmah cu an Pathian ah na cang.\\n25 «Cun atu ah, Maw Jehovah Pathian, na siahhlawh thuhla le a sungza thuhla ih na rak rel mi thu cu kumkhua hngetter awla, na rak sim vekin tuah aw. 26 Cun, ‹Ralkap rualpawlih Jehovah cu Israel tlunih Pathian a si,› tiin na hmin cu kumkhua cawimawiin um seh. Cule na hmaiah na siahhlawh David sungza cu hngehter si hai seh. 27 Ziangahtile, Maw ralkap rualpawlih Jehovah, Israel Pathian, nang in na siahhlawh hnenah, ‹Sungza ka lo dĭnsak ding,› tiin na rak phuanglang zo. Curuangah na siahhlawh in hi thlacamnak hi na hnenih cām dingin a thinlung sungah a rak hmu a si. 28 Cule atu ah, Maw Bawipa Jehovah, nangmah cu Pathian na si ih, na kamsuakthupawl cu an dik, cule hi ṭhatnak hi na siahhlawh hnenah na rak tiamkam zo. 29 Curuangah atu ah, na hmaiah kumkhua umpeh vivo thei dingih na siahhlawhih sungza thlawsuah pek cu na lunghmuizawng si hram seh. Ziangahtile, Maw Jehovah Bawipa, nang in cumi cu na rak ṭawngsuak zo ih, na malsawmnak in na siahhlawhih sungkua cu kumkhuain malsawm si hai seh,» tiah a ti.\\nDavid in a Neh Vivo\\n1 Cumi hnuah cun hitin a si, David in Filisṭia-mipawl a do ih, a duaiter hai. Cule David cun Metheg Ammah khawpi cu Filisṭia-mipawl kut ihsin a lâk. 2 Cun Moab a neh. Lei ah hranhramin a băwkter hai ih, hri in a tah hai. Tlar hnih cu thah dingin a tah hai ih, tlar khat cu a tluanih nungih zuah dingin a tah. Cule Moab rammipawl cu David siahhlawh ah an cang ih, ngunkhuai an pe.\\n3 David cun Zufraṭis Tiva ah a ramṭhen la lehsal dingin a feh phahah Zobah siangpahrang Rehob fapa, Hadadezer khal a neh. 4 David in cu pa hnenin rángtothiam mipa 1700 le ke ralkap mipa 20000 a laksak. David cun lêngdir ránghmuahhmuah cu an thahri a sahcatsak ih, lêng 100 hrang cu a zuah hai.\\n5 Zobah siangpahrang Hadadezer bawm dingin Damaskas ih Siria-mipawl an rat tikah, David in Siria mipa 22000 a that. 6 Cun David in Siria ram ih Damaskas ah ṭanhmun kiltu ralkappawl a ret, cule Siria-mipawl cu David-ih siahhlawh ah an cang ih ngunkhuai an pe. Jehovah in David cu a fehnak kip ah a humhim. 7 Cule David in Hadadezer siahhlawhpawlih sui ralphawpawl cu a laksak hai ih, Jerusalem ah a tlŭn. 8 Cuihtlunah Hadadezer-ih khawpi, Betah le Berothai ihsi khalin Siangpahrang David cun dar tam ngaingai a la.\\n9 Hamath siangpahrang Toi in Hadadezer-ih ralkap zaten David in a neh thluh ti a theih tikah, 10 Toi in a fapa Joram cu Siangpahrang David cibaibûk ding le thlaza camsak dingin a thlah, ziangruangahtile anih in Hadadezer a do ih a neh, ziangahtile Hadadezer cu Toi thawn an rak doaw ṭheu. Cule Joram cun ngun thilpawl, sui thilpawl le dar thilpawl a rak sum. 11 Cupawl cu a neh mi miphunpawl hmuahhmuah hnen ihsi sui le ngun a hlăn mi thawn Siangpahrang David in Jehovah hnenah a hlan. 12 Cucu Siria hnen, Moab hnen, Ammon-mipawl hnen, Filisṭia-mipawl hnen, Amalek hnen le Zobah siangpahrang Rehob fapa Hadadezer hnen ihsi a lawn mi thil an si.\\n13 Cule David cu Ci Phaikuam ah Siria-mi 18000 a thahnak ihsi a ra tlun tikah amai hrangah hmin a tuah. 14 Edom ah ṭanhmun kiltu ralkappawl a ret. Edom ram pumpi hmun tin ah kiltu ralkappawl a ret ih, Edom-mi hmuahhmuah cu David-ih siahhlawh ah an cang. Cule Jehovah in David cu a fehnak kip ah a kilhim vivo.\\n15 Cuticun David cu Israel-mi zate tlunah a lal. Cule David in a mipi hmuahhmuah hnenah diknak le dingfelnak zetin lai a rel. 16 Zeruiah fapa Joab cu ralkap hotu lubik a si, Ahilud fapa Jehoshafat cu ngankhumtu a si, 17 Ahitub fapa Zadok le Abiathar fapa Ahimelek cu puithiam an si, Seraiah cu cangantu a si, 18 Jehoiada fapa Benaiah cu Kereth-mipawl le Peleth-mipawl hotu a si ih, David fapapawl cu uktu lubik an si.\\nMefibosheth parih David Ngilneihnak\\n1 Cule David in, «Jonathan ruangih ngilneihnak ka lăngter theinak dingah Saul sungkua lak ihsin a tāng mi zo tal an um maw?» tiah a ti.\\n2 Cule Saul sungkua-ih siahhlawh pakhat a hmin Ziba a um. Amah cu David hnenih an kawh tikah, siangpahrang in a hnenah, «Ziba na si maw?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Na siahhlawh ka si ko!» tiah a ti.\\n3 Cun siangpahrang in, «Pathian ngilneihnak a hnenih ka lăngter theinak dingah Saul sungkua zo tal an um lai maw?» tiah a ti.\\nCule Ziba in siangpahrang hnenah, «Jonathan fapa kebái pakhat a um lai,» tiah a ti.\\n4 Cutikah siangpahrang in a hnenah, «Amah cu khuiah a um?» tiah a ti.\\nCule Ziba in siangpahrang hnenah, «Ngai hnik, amah cu Lo Debar khua ah, Ammiel-ih fapa Makir-ih inn ah a um,» tiah a ti.\\n5 Cun Siangpahrang David in mi a thlah ih, cu pa cu Lo Debar khua ih Ammiel fapa Makir-ih inn ihta cu an va hruai. 6 Cule Saul fapa Jonathan-ih fapa Mefibosheth cu David hnenah a ra, a hmaiah a kûn ih a băwkkhup. Cun David in, «Mefibosheth,» tiah a ko.\\nCule anih in, «Zoh hnik, na siahhlawh cu,» tiah a sawn.\\n7 Cule David in a hnenah, «Ṭih hlah, ziangahtile na pa Jonathan ruangah ngilneihnak ka lo hmuh tengteng ding ih, na pu Saul-ih ram pumpi ka lo neitersal ding. Cule ka cabuai ah rawl na ei ringring ding,» tiah a ti.\\n8 Cun anih cu a băwkkhup ih a hnenah, «Kei uico thi vek men, na siahhlawh hi ziangso maw a si ih na ngaihsak?» tiah a ti.\\nZiba cu Mefibosheth Rian ding a Si\\n9 Cule siangpahrang in Saul-ih siahhlawh Ziba cu a ko ih, a hnenah, «Saul-ih thil hmuahhmuah le a sungkuapawlih thil hmuahhmuah cu na puih fapa ka pe ṭheh a si. 10 Curuangah nangmah le na fapa le na siahhlawhpawl in a hrangah lei nan lehsak pei ih, na puih fapa in ei ding a neih theinak dingah nan ṭuan rah cu nan run keng pei. Asinan na puih fapa Mefibosheth cu ka cabuai ah rawl a ei ringring pei,» tiah a ti. Ziba in fapa hleinga le siahhlawh kul a nei.\\n11 Cun Ziba in siangpahrang hnenah, «Siangpahrang ka bawi ih a siahhlawh thu a rak pek bangtukin na siahhlawh in a tuah ding,» tiah a ti.\\n«Mefibosheth bélte cu siangpahrang fapapawl lakih pakhat vekin ka cabuai ah a ei pei,» tiah siangpahrang cun a ti. 12 Mefibosheth in fapa tleirawl a nei ih, a hmin cu Mika a si. Cule Ziba sungza hnenih cêng mi hmuahhmuah cu Mefibosheth-ih siahhlawh an si. 13 Cutin Mefibosheth cu Jerusalem ah a cêng, ziangahtile anih cu siangpahrang cabuai ah a ei ve ringring. Amah cu a ke pahnih in a bái.\\nDavid in Hanun hnenah Ngilneihnak a Langter\\n1 Cumi hnuah hitin a si, Ammon-mipawlih siangpahrang a thi ih, a aiah a fapa Hanun in a uk. 2 Cun David in, «A pa in ka parih ngilneihnak a rak lăngter bangin, Nahash fapa Hanun parah ngilneihnak ka langter ve ding,» tiah a ti. Cun David in a hnenah a paih thuhla ah hnem dingin a siahhlawhpawl a thlah. Cule Ammon-mipawlih ram sungah David-ih siahhlawhpawl cu an va feh. 3 Cule Ammon-mipawlih tlangsuakupapawl in an bawi Hanun hnenah, «Na hnenah mihnemtupawl a rak thlah ruangah David in na pa a upat ngaingai tiah maw na ruah? David in a siahhlawhpawl hi khua zingzăwi dingin, khua thlingthla dingin le khua siatsuah dingin a run thlah hai a si lo maw?» tiah an ti.\\nHanun in Thuphurtupawl a Dekcăwk\\n4 Curuangah Hanun in David siahhlawhpawl cu a kai hai ih, an khabe hmul a hrek faiko a ziahsak, an sinfenpawl tla a laifangin an taw tiang lawng tingin a tansak hai ih, anmah cu a thlahhlo. 5 David an sim tikah, anih in anmah hmuak dingin mi a thlah, ziangahtile a milaipawl an ning a zak tuk. Cule siangpahrang in, «Nan khahmul a sau hlanlo Jeriko ah um hrih uhla, cuihhnu ah tlung leh uh,» tiah a ti.\\n6 Ammon-mipawl in David-ih ngei mi ah an tuahaw ti an hmuh tikah, Ammon-mipawl cun mi an thlah ih Beth Rehob ih Siria-mipawl le Zobah ih Siria-mipawl, ke ralkap 20000 le Maakah siangpahrang hnen ihsin pacang 1000 le Ish-Tob hnen ihsin pacang 12000 cu manphalhin an kâwlruai.\\nAmmon-mipawl Neh an Si\\n7 Cuih thu David in a theih tikah, Joab le a ralkap micak hmuahhmuah cu a thlah. 8 Cun Ammon-mipawl an ra suak ih, kăwtsuah lamah ral do dingin an tlaraw. Cule Zoba le Beth Rehob ih Siria-mipawl le Ish-Tob le Maakah-mipawl cu mah te mah te in ramlak ah an um.\\n9 Joab in dung lam le hmai lamin an run do ding ti a hmuh tikah, Israel miṭha bikpawl mi hrekkhat a hril hai ih, Siria-mipawl dokalh zawngin a tlarawter hai. 10 Cule Ammon-mipawl do dingin a tlar ih a ret thei hainak dingah, a tāng lai mi mipi hmuahhmuah cu a unaupa Abishai kut ah a ret thluh. 11 Cun anih in, «Siria-mipawl cu ka hrangih an cak tuk asile, in bawm pei, asinan nan hrangah Ammon-mipawl an cak tuk asile, ka ra ding ih ka lo bawm ve hai ding,» tiah a ti. 12 Ralṭha zetin um uhla, kan mipi hrangah le kan Pathian khawpipawl hrangah cak zetin um uhsi. Cule Jehovah in a mithmuhih ṭha a ti mi cu tuah seh,» tiah a ti.\\n13 Cun Joab le a hnenih um mipi cu Siria-mipawl do dingin an va naih, cule annih cu a hmaiah an tlân. 14 Ammon-mipawl in Siria-mipawl an tlân ti an hmuh tikah, annih khal Abishai hmaiah an tlân ve ih, khaw sungah an lut. Cule Joab cu Ammon-mipawl hnen ihsin a kir ih Jerusalem ah a feh.\\nSiria-mipawl Neh an Si\\n15 Siria-mipawl in annih cu Israel in a neh zo ti an hmuh tikah, hmunkhatah an fĭnaw. 16 Cun Hadadezer in mi a thlah ih, Tiva ralkhat ih um Siria-mipawl cu a hruaisuak hai ih, Helam an thleng. Cule Hadadezer-ih ralkappawl hotu Shobak in hmai a hruai hai. 17 Cuih thu cu David an sim tikah, anih in Israel-mi zaten a fĭnkhawm ih, Jordan ralkhat an kai, cule Helam ah an feh. Cule Siria-mipawl cu David dokalhin an tlaraw ih amah cu an do. 18 Cun Siria-mipawl cu Israel hmaiah an tlân, cule David in Siria-mi ránglêng parto mi 700 le rángtothiam mi 40000 a that, an ralkap hotu Shobak khal a vuak ih, cu tawkah a thi. 19 Cule Hadadezer-ih siahhlawh ih um siangpahrangpawl hmuahhmuah in annih cu Israel in a neh zo ti an hmuh tikah, Israel thawn remawknak an tuah ih, anmah an rian. Cule Siria-mipawl in Ammon-mipawl an bawm ngam nawn lo.\\nDungah David a Tāng Ta\\n1 Hitin a si, aṭhal a hung si ih, siangpahrangpawl doaw dingih an suah tikcucān ah David in Joab le a siahhlawhpawl cu Israel-mi hmuahhmuah thawn a thlah hai ih, Ammon-mipawl an that ṭheh. Cule Rabbah khua an kulh. Asinan David cu Jerusalem ah a tāng ta.\\n11:1a ṭhal: Hih cān hi ló ih thlairawl tampi a um lai cān a si.\\n2 Cun hitin a si, nitlak zawng lamah David cu a ihkhun ihsin a tho ih, siangpahrang ainn tlunah a feh. Cule cuih inn tlun ihsin nunau pakhat takkhawlh lai a hmu ih, cuih nunau cu zoh mawi zet a si. 3 David cun mi a thlah ih, cuih nunau thuhla cu a zingzăwi. Cule mi pakhat in, «Hi nunau cu Heth-mi Uriah nupi, Eliam-ih fanu Bathseba a si lo maw?» tiah a ti. 4 Cun David in palaipawl a thlah ih, cu nu cu an hruai. Cule David hnenah a ra ih, David in a ihpi, ziangahtile cu nu cu a thianlonak ihsin a thian lai a si, cule cu nu cu a inn ah a tin. 5 Cule cuih nunau cu nau a pai. Cu nu in mi a thlah ih, David hnenah, «Nau ka pai,» tiah a sim.\\n11:2a inn tlunah: Inn tlun hi rāwn in an tuah.\\nUriah in David Thu a Lung Lo\\n6 Cun David in Joab hnenah, «Heth-mi, Uriah kha ka hnenah rak thlah aw tiin,» mi a thlah. Cule Joab in David hnenah Uriah cu a thlah. 7 Uriah a hnen a thlen tikah, David in Joab le mipipawl ziang an bang, ral doawknak ah teh ziang an bang, tiah a sut. 8 Cule David in Uriah hnenah, «Na inn ah tin awla, na ke khawlh aw,» tiah a ti. Cuticun Uriah cu siangpahrang inn ihsin a suak, cule amah cu siangpahrang hnen ihsin ei ding thilpek in a thlun cih. 9 Asinan Uriah cu a bawi-ih siahhlawhpawl hmuahhmuah zawngah siangpahrang inn sângka ah a it ih, a inn lamah a tin lo. 10 Cuih thu cu David hnenah, «Uriah cu a inn ah a tin lo,» tiah an sim. David in Uriah hnenah, «Khualtlawnnak ihsin na ra tlung a si lo maw? Ziangahso na inn ah na tin lo?» tiah a ti.\\n11 Cutikah Uriah in David hnenah, «Kuang le Israel-mipawl le Judah-mipawl cu puanthlampawl ah an cêng ih, ka bawi Joab le ka bawi-ih siahhlawhpawl cu ramlak ah ral do dingin an riak. Kei cu ka inn ah ei le in dingin le ka nupi hnenih it dingin ka tin ding maw? Na nun vekin le na thlarau a nun vekin hi thil cu ka tuah lo ding,» tiah a ti.\\n12 Cun David in Uriah hnenah, «Tuihsun khal hi tawkah rak hngak awla, thaisun ah ka lo fehter ding,» tiah a ti. Cutin Uriah cu Jerusalem ah cuih ni le a thaisun cu a um. 13 David in Uriah cu a ko, anih cu David hmaiah a ei ih a in, cule David in ri ko a tuah. Cule tlai ah cun a inn lamah tin loin, a bawipaih siahhlawhpawl hnenah it dingin a feh.\\nUriah Thi dingih Thupeknak\\n14 A thaizing ah, hitin a si, David in Joab hnenah ca a ngan ih, cumi cu Uriah kut in a kuat. 15 Cule ca sungah cun, «Uriah cu vuak a si ih, a thih theinak dingah ral doawknak a luarnakbik hmun ah hmaitawngter uhla, sipsan uh,» tiin a ngan. 16 Cun hitin a si, Joab in khawpi a zohhliah laiah, miralṭha ṭha umnak tiih a theihnak hmun ah Uriah cu a ṭangter. 17 Cun cuih khawmipawl cu an suak ih, Joab cu an do. Cule David-ih siahhlawh mi hrekkhat an thi, cule Heth-mi Uriah khal a thi ve.\\nDoawknak Thu Simthannak\\n18 Cun Joab cun mi a thlah ih doawknak thuhla hmuahhmuah cu David a sim, 19 cule a palai hnenah cun, «Siangpahrang hnenah doawknak thuhla na sim ṭheh tikah, 20 siangpahrang thinlingnak suak tahratin, nan hnenah, ‹Ziangah so nan do tikah khawpi naih tukah na va pan? Phăr ihsin an lo sai ding ti nan thei lo maw si? 21 Jerubbesheth-ih fapa Abimelek kha zo in a that? Phăr ihsin nunau pakhat in riallung kûaiṭek a parah a thlak ih, Thebez ah a thi a si lo maw? Ziangruangah phăr naih tukih na va feh?› a lo ti asile, ‹Na siahhlawh Heth-mi, Uriah khal a thi ve,› na ti pei,» tiah a cah.\\n22 Cuticun palai cu a feh ih, a va thleng, cule Joab ih a thlahnak săn hmuahhmuah cu David a sim. 23 Cule a thlah mi palai cun David hnenah, «Mi in in neh ih, kan umnak ramlak ah in ra pan. Cun kannih in annih cu kăwtsuah tiang kan năwrsal ve. 24 Thálsaithiampawl in phăr ihsin na siahhlawhpawl cu an sai, cule siangpahrang siahhlawh hrekkhat an thi ih, na siahhlawh Heth-mi, Uriah khal a thi ve,» tiah a sim.\\n25 Cule David in palai hnenah cun, «Joab hnenah hitin va sim aw, ‹Hi thil hin na athinlung nuam loin lo umter hlah seh, ziangahtile ralnâm cun mi pakhat le a dang khal a that. Nasa sinsinin khawpi cu do uhla, tisiat uh,› tiin amah cu thape uh,» tiah a ti.\\n11:25a thinlung nuam lo: A ṭawng hrampi ah, «Mithmuh ah thil ṭhalo a si,» ti a si.\\nDavid in Uriah Nupi a Ṭhi\\n26 Uriah nupi in a pasal Uriah a thi ti a theih tikah, a pasal cu a sûn. 27 Cule a sūnnak a ṭheh tikah, David in mi a thlah ih cu nu cu a inn ah a hruaiter, cule a nupi ah a cang ih fapa a hrinsak. Asinan David ih thil ti mi cun Jehovah lung a hmuiter lo.\\nNathan in David Thiamlo a Coh\\n1 Cun Jehovah in David hnenah Nathan a thlah. Cule Nathan cu a hnenah a feh ih, a hnenah cun, «Khaw pakhat ah mi pahnih an um, pakhat cu milian a si ih, a dang pakhat cu mifarah a si. 2 Milianpa cun rante rual tam zet le ranpi rual tam ngaingai a nei. 3 Asinan mifarahpa cun tuufa no fate a nu pakhat a rak lei ih, a câwm, cumi siarlo zianghman a nei lo. Cule cumi cu a hnenah a falepawl thawi ṭhangliantlang a si. Cuih tuunu cun cu paih rawl a ei, a no ihta a in ih, a ṭāng sungah a zau. Cule cumi cu a hrangah fanu vek a si. 4 Cule milianpa hnenah cun khualtlawngpa pakhat a ra thleng, milianpa cun a hnenih thleng mi mikhualpa hrangih pakhat timtuah dingah amai rante rual lak ihsin le ranpi rual lak ihsin lâk siang loin, cuih mifarahpaih tuufa no a nu cu a lâk ih a hnenih thlengpa hrangah cucu a timtuah,» tiah a ti.\\n5 Cule David-ih thinhengnak cu nasazetin cu pa dokalhin a tho ih, Nathan hnenah, «Jehovah a nun rori vekin, cutiih rak tuahtupa cu aa thi tengteng ding a si! 6 Cule hivek thil a tuah ruangah le zawnruahnak a rak neih lo ruangah a tuufa no nu cu alet li in a rūl ding a si,» tiah a ti.\\n12:5a a thi tengteng ding: A ṭawng hrampi ah cun, «thihnak fapa,» ti a si.\\nNathan in David a Kawk\\n7 Cun Nathan in David hnenah, «Cu pa cu nangmah hi na si! Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti, ‹Israel tlunah siangpahrang ah hriak ka lo thih ih, Saul kut ihsin ka lo runsuak. 8 Na pu-ih inn ka lo pe ih, na pu-ih nupipawl khal na kilkhawi dingah ka lo pe, cule Israel sungkua le Judah sungkua khal ka lo pe. Cule cumi cu a rak mál tuk asile, tam sinsin ka rak lo pe ding a si si! 9 Ziangruangah Jehovah thupek cu zianghman siarloin, a mithmuhah thil ṭhalo na tuah? Ralnâm in Heth-mi Uriah na that. Na nupi dingah a nupi na rak láwng ih, amah cu Ammon-mipawlih ralnâm in na that. 10 Curuangah ralnâm in na sungkua a suahsan dah lo ding, ziangahtile nang cun zianghman i rak siar lo ih, na nupi dingah Heth-mi Uriah-ih nupi na láwng,› tiah a ti. 11 Jehovah in hitin a ti, ‹Ngai hnik, nangmah dokalhin nangmai sungkua ihsin thil ṭhalo ka suakter ding. Cule na mithmuh rori ah na nupipawl ka la ding ih, na innhnen ka pe ding, cule anih in sunvâng ah na nupipawl cu a ihpi ding. 12 Ziangahtile nang in athupten na tuah, asinan kei cun cumi cu Israel-mi hmuahhmuah hmaiah, sunvâng ah ka tuah ding,› a ti,» tiah a ti.\\n13 Cule David in Nathan hnenah, «Jehovah parah ka rak sual a si,» tiah a ti.\\nCule Nathan in David hnenah, «Jehovah in na sual cu a hlăwnhlo zo, na thi lo ding. 14 Sikhalsehla hi thil na tuahnak in Jehovah doralpawl hnenah thangsiat dingah cān remcâng zet na tuahsak ruangah, na neih lai ding mi fapa khal a thi tengteng ding,» tiah a ti. 15 Cun Nathan cu a inn lamah a tin. Cule Uriah nupi in David a hrinsak mi naute cu Jehovah in a vuak ih, naute cu a nâ.\\nDavid Fapa Thihnak\\n16 Curuangah David in naute hrangah Pathian a ngen, cule David cu rawl a ul ih a lut, lei ah zanvar a it. 17 Cule a sungkua ihsin upapawl an suak ih lei ihsin amah kaitho dingin a hnenah an feh. Asinan a tho duh cuang lo, an zawngah rawl khal a ei lo. 18 Cun hitin a si, a ni sarihnak ah naute cu a thi. Cule David-ih siahhlawhpawl in naute a thi tiih sim an ṭih. Ziangahtile, «Ngai hnik, naute a nun laiah a hnenah kan sim ih, kan aw zianghman a ngai lo. Ziangtin naute a thi tiah kan sim thei ding? A tuahmawhaw pang lo ding maw!» tiah an ti.\\n19 David in a siahhlawhpawl beaw thuktho a hmuh tikah, David in naute a thi zo ti a theithiam. Curuangah David in a siahhlawhpawl hnenah, «Naute a thi maw si?» tiah a ti hai.\\nCule annih in, «A thi,» tiah an ti.\\n20 Cutikah David cu lei ihsin a tho, a khawlhaw ih, hriak a hnihaw, cule a hnipuan a thleng. Cule Jehovah inn sungah a lut ih Pathian a bia. Cun amai inn ah a tin. Cule a dil hai ih, a hmaiah rawl an hŭn, cule a ei. 21 Cun a siahhlawhpawl in a hnenah, «Na thil tidān hi ziangtin a si? Naute a nun laiah hmuah rawl na ul ih, na ṭap, asinan naute a thih tikah na tho ih, rawl na ei riangri,» tiah an ti.\\n22 Cule anih in, «Naute a nun laiah cun rawl ka ul ih, ka ṭap, ziangahtile ‹Naute a nun theinak dingah Jehovah in i zangfah tla a si thei, zo in a sim thei?› tiah ka ti. 23 Asinan atu ah cun anih cu a thi, ziangahso rawl ka ulh ding? Amah ka hruaikirsal thei ding maw? A hnenah ka feh ding, sihmansehla anih cu ka hnenah a kirsal lo ding,» tiah a ti.\\n24 Cun David in a nupi Bathsheba cu a hnem, a hnenah a lut ih a ihpi. Cule Bathsheba cun fapa a hring ih, David in a hmin ah aSolomon a sak. Cule Jehovah in anih cu a duhdawt ih, 25 profet Nathan hmangin thu a cah. Jehovah ruangah David in a hmin ah bJedidiah tiah a sak.\\n12:24a Solomon: Hebru ṭawngfáng shelomoh ti mi awsuah vek a si ih, Hebru ṭawng «hnangamdaihnak» ihsi ra a si men thei.\\n12:25b Jedidiah: Jehovah-ih duh zet mi tinak a si.\\n26 Cun Joab in Ammon-mipawlih khawpi Rabbah cu a do ih, cuih siangpahrang khawpi cu a lâk. 27 Cule Joab in David hnenah palaipawl a thlah ih, «Rabbah ka do ih, khawpi tidai ka lakngah zo. 28 Curuangah atu ah a tāng lai mi mipi cu hmunkhatah khawm uhla, khawpi dokalhin ṭanhmunkhuar uh, cule khawpi cu la uh. Culoasile keimah in khawpi cu ka la ding ih, ka hmin ka puter ding,» tiah a ti. 29 Cun David in mipi hmuahhmuah cu hmunkhatah a fĭnkhawm ih, Rabbah lamah a feh, cule cuih khua cu a do ih, a lâk. 30 Cun David in an siangpahrang lallukhum cu a lu ihsin a lâk. Cumiih rihzia cu sui talent pakhat khīng a si, lung mankhungpawl khal an tel. Cule cumi cu David lu tlunih ret a si. Cuihtlunah khawpi sungah ralthillawn tam ngaingai a lasuak. 31 Cule David in khawpi sungih um mipi cu a suahpi hai ih, thingrawtnak hluahpawl le leilehnak thir zumpawl le thir hreitlungpawl tla in hna ṭuanter dingin a ret hai ih, tlakrawh rawhnak hmun ah a fehter hai. Cuticun Ammon-mipawlih khawpipawl hmuahhmuah cu a tuah thluh. Cun David le a mipi hmuahhmuah cu Jerusalem ah an tlungkir.\\nAmnon le Tamar\\n1 Cumi hnuah David fapa Absalom in duhnungza farnu a nei, a hmin cu Tamar a si. Cule cu nu cu David fapa Amnon in a duh. 2 Amnon cu a farnu Tamar ruangah cun nasazetin a van a sâng ih, a nâ, ziangahtile anih cu fala him a rak si. Cule Tamar parih thil ziang simaw tuah cu Amnon hrangah cun ti ci a si lo. 3 Asinan Amnon in rualpi pakhat a nei ih, a hmin cu Jonadab a si, David-ih unaupa Shimeah-ih fapa a si. Jonadab cu mihrăwkhrawl zet a si. 4 Cule Jonadab cun Amnon hnenah, «Nang siangpahrang fapa rori, ziangruangah ni khat hnu ni khat na ṭawl deuhdeuh? I sim lo ding maw?» tiah a ti.\\nAmnon in a hnenah, «Ka unaupa Absalom farnu Tamar ka duh,» tiah a ti.\\n5 Cutikah Jonadab in a hnenah, «Na ihkhun ah it awla, mina bangin um awter aw. Cule lo veh dingin na pa a rat tikah a hnenah, ‹Zangfahten ka farnu Tamar ra sehla, rawl i pe seh, cule a timlam mi rawl cu ka hmu ih a kut ihta ka ei theinak dingah, ka mithmuhah rawl i timlamsak seh,› ti aw,» tiah a ti. 6 Cun Amnon cu a it ih a naawter. Cule amah veh dingih siangpahrang a rat tikah Amnon in siangpahrang hnenah, «Zangfahten ka farnu Tamar ra sehla, a kut ihsin ka ei theinak dingah ka mithmuhah sangper pahnih i tuahsak seh,» tiah a ti.\\n7 Cule David in Tamar-ih inn ah, «Na ṭapa Amnon teih inn ah atu ah va feh awla rawl timtuahsak aw,» tiin thu a cah. 8 Cule Tamar cu a ṭapa Amnon inn ah a feh, Amnon cu a it. Cun Tamar in sangphŭt cu a la ih, a kut in a nâwng, cule a mithmuhah sangperpawl a tuah ih, a káng. 9 Cule Tamar in khēngdau cu a la ih, sangperpawl cu Amnon hmaiah a ret, asinan a ei duh lo. Cun Amnon in, «Mi hmuahhmuah in i suahsan thluh hai seh,» tiah a ti. Cule an zaten a hnen ihsin an suak thluh. 10 Cun Amnon in Tamar hnenah, «Na kut ihta ka ei theinak dingah rawl cu ihnak pindan sungah rak keng aw,» tiah a ti. Cule Tamar in a tuah mi sangperpawl cu a keng ih, a ṭapa Amnon hnenah ihnak pindan sungah cun a kenglut. 11 Tamar in ei dingah Amnon hnenih a hei ken tikah amah cu a rak kai ih, a hnenah, «Ra aw, ka hnenah it aw, ka farnu,» tiah a ti.\\n12 Cule anih in, «It lo e, ka ṭapa, i hnek hlah aw, ziangahtile Israel lakah hivek hi ti ding a si lo. Hi mualphoza thil cu tuah hlah aw! 13 Cule kei in ka mualphonak cu khuiah ka heih ding? Nang khal Israel mi-âpawl lakih pakhat vek na si ding. Curuangah zangfahten atu ah siangpahrang sim aw, ziangahtile anih in nangmah neih ding i dawn lo ding,» tiah a ti. 14 Sikhalsehla, Amnon cun Tamar-ih ṭawng cu a ngai lo ih, amah hnakih a cahdeuh ruangah Amnon in Tamar cu a nâm ih, a ihpi.\\n15 Cun Amnon in amah cu nasazetin a hua leh, a huatnak cu a duh laiih a duh dohdoh hnak hmanih nasain a hua. Cule Amnon in a hnenah, «Tho awla, tlânhlo aw,» tiah a ti.\\n16 Cutikah Tamar in a hnenah, «Si lamlam hlah, hi i dawihlohnak thil ṭhalo hi ka parih na rak tuah zo mi a dang hnakin a ṭha lo sawn a si,» tiah a ti. Asinan anih in Tamar cu a ngaithla lo. 17 Cun amah riantu a siahhlawh cu a ko ih, «Hi nu hi ka hnen ihsin dawisuak awla, a dung ihsin sângka kalh aw,» tiah a ti. 18 Tamar cun kâwrfual răwng phunphun nei a hruh, ziangahtile cuvek hnipuan cu siangpahrang fanu fala himpawl in an hruk ṭheu. Cule a siahhlawh cun Tamar cu lengah a suah ih, a dung ihsin sângka a kalh.\\n19 Cun Tamar in a lu parah vutcâm a phulh ih, a parih um răwng phunphun nei a kâwrfual cu a thlek, cule a lu parah a kut a suang ih, nasazetih ṭap phahin a fehsuak. 20 Cule a ṭapa Absalom in a hnenah, «Na ṭapa Amnon in a lo ihpi maw si? Asinan daiten um men aw, ka farnu. Anih cu na ṭapa a si, hi thil cu na thinlung ah ret duh hlah,» tiah a ti. Cuticun Tamar cu a ṭapa Absalom inn ah ngui zetin a um ta. 21 Asinan cuih thil hmuahhmuah cu David siangpahrang in a theih tikah a thin a heng tuk. 22 Cule Absalom in a unaupa Amnon hnenah a sia siseh, a ṭha siseh, zianghman a rel lo. Ziangahtile a farnu Tamar a nám ruangah Amnon cu Absalom in a hua.\\nAbsalom in Amnon a That\\n23 Cule hitin a si, kum hnih pumhlum a liam hnuah, Efraim kiang Baal Hazor ah Absalom in tuu hmul mettupawl a nei. Cule Absalom in siangpahrang fapapawl hmuahhmuah a sawm. 24 Cun Absalom cu siangpahrang hnenah a ra ih, «Zoh hnik, na siahhlawh in tuu hmul mettupawl a nei. Zangfahten siangpahrang le a siahhlawhpawl cu na siahhlawh hnenah feh ve hai seh,» tiah a ti.\\n25 Asinan siangpahrang in Absalom hnenah, «Si lo e, ka fapa, kan zaten kan feh lo pei, culoasile kannih cu na phurrit ah kan cang pang ding,» tiah a ti. Cun Absalom in siangpahrang cu a ngen nasa nân, siangpahrang cu a feh cuang lo. Cule David in anih cu mal a sawm.\\n26 Cun Absalom in, «Cuti asilole, ka unaupa Amnon kha kan hnenah feh ve seh,» tiah a ti.\\nCule siangpahrang in a hnenah, «Ziangruangah na hnenah a feh ve ding?» tiah a ti. 27 Asinan Absalom in siangpahrang cu a ngen ih, anih in Amnon le siangpahrang fapapawl hmuahhmuah cu a hnenah a fehter thluh.\\n28 Cule Absalom in a siahhlawhpawl cu, «Atu ah thlingthla hnik uh, Amnon-ih thinlung cu sabitzu thawi a năwmawk tikah, nan hnenah, ‹Amnon vaw uh,› ka ti tikah amah cu that uh. Ṭih hlah uh. Thu ka lo pe a si lo maw? Ralṭha zetin um uhla, ngam uh,» tiah thu a pe hai. 29 Cuticun Absalom ih thu a rak pek hai vekin, Amnon parah Absalom-ih siahhlawhpawl in an tuah. Cun siangpahrang fapapawl zaten an tho ih, anmai lākrang cio parah toin an tlân.\\n30 Cule hitin a si, lamzin ih an um laiah, cuih thuthang cu David hnenah, «Absalom in siangpahrang fapapawl hmuahhmuah a that ih, pakhat hman an tâng lo,» tiin a thleng. 31 Cutikah siangpahrang cu a tho ih, a sinfen a thlek, lei ah a băwk, cule a siahhlawhpawl hmuahhmuah cu an hnipuan thlekin a kiangah an ding. 32 Cun David-ih unaupa Shimeah fapa Jonadab in a sâng ih, «Ka bawi in siangpahrang fapa tlangval hmuahhmuah cu an that ṭheh a si ti cu zum hlah seh, ziangahtile Amnon lawng a thi a si. Ziangahtile a farnu Tamar a nâm ni thăwkin Absalom in hitiih ti dingin a rak ruat cia zo. 33 Curuangah ka bawi, siangpahrang in siangpahrang fapapawl hmuahhmuah cu an thi ti zumin a thinlung ah hi thil cu ret hlah seh. Ziangahtile Amnon pakhat lawng a thi a si,» tiah a ti.\\nGeshur ah Absalom a Tlân\\n34 Cun Absalom cu a tlânhlo. Cule ralvengtu tlangval in khuacuanin a zoh. Cule zoh hnik, a dung lamih tlang sir lamzin ihsin mi tampi an ra luihlo. 35 Cule Jonadab in siangpahrang hnenah, «Zoh hnik, siangpahrang fapapawl cu an ra rero lai, na siahhlawh ih a sim vek khan a si taktak,» tiah a ti. 36 Cun hitin a rak si, a ṭawng a cem leveten, zoh hnik, siangpahrang fapapawl cu an ra thleng, cule an aw an suah ih an ṭap. Siangpahrang le a siahhlawhpawl khal nasazetin an ṭap ve. 37 Asinan Absalom cu Geshur siangpahrang Ammihud-ih fapa Talmai hnenah a tlân. Cule David in a fapa cu ni tin a ṭah. 38 Absalom cu a tlân ih, Geshur ah a feh, cule cu tawkah kum thum a um. 39 Cule Siangpahrang David cun Absalom hnenih feh a duh tuk. Ziangahtile Amnon thuhla ah amah cu hnĕm a rak si zo, ziangruangahtile Amnon cu a thi zo.\\n1 Zeruiah fapa Joab in siangpahrang thinlung in Absalom a ngaituah ti a thei. 2 Cule Joab in Tekoah khawmi a thlah ih, cutawk ih nunau fim pakhat cu a hruaiter, cule a hnenah, «Zangfahten lusûn bangin um awter awla, lusûn hnipuan hruh aw. Hriak thihaw loin, reipi mithi sūn nunau vekin um aw. 3 Cule siangpahrang hnenah feh awla, a hnenah hitin thu na va sim pei,» tiah a ti. Cule Joab in a kâ sungah thu a ret.\\n4 Cule Tekoah nunaunu in siangpahrang hnenih thu a sim tikah lei lam hawiin a tlu ih a băwkkhup, cule, «Maw siangpahrang, i bawm hram aw,» tiah a ti.\\n5 Cun siangpahrang in a hnenah, «Na harsatnak ziang a si?» tiah a ti. Cule anih in, «Keimah cu nuhmei taktak ka si, ka pasal cu a thi zo. 6 Atu ah na sálnu hin fapa pahnih a nei, cule an pahnih in ramlak ah pakhat le pakhat an sualaw ih, zohman ṭhentu an um lo ih, pakhat in a dang pakhat cu a vuak ih, a that. 7 Cule zoh hnik, an sungkurûn in na siahhlawhnu dokalhin an rak tho ih, annih in, ‹A unaupa thattu cu a unaupa a thah ruangah kan thah ve theinak dingah suah aw. Cule rosartu ding khal kan hlorálter ding,› tiah an ti. Cuticun a tāng mi ka meiling cu an mitter ding ih, leilung tlunah ka pasal cu hmin nei lo le cithlah tângtu nei loin a um ding,» tiah a ti.\\n8 Cutikah siangpahrang in nunaunuih hnenah, «Na inn ah tin awla, na thuhla ah thu ka pe ding,» tiah a ti.\\n9 Cule Tekoah nunaunu in siangpahrang hnenah, «Ka bawi, Maw siangpahrang, mawhsualnak cu ka par le ka paih sungkua parah tla ko sehla, siangpahrang le a laltokham cu mawh nei loin um seh,» tiah a ti.\\n10 Cule siangpahrang in, «Zokhal na hnenih ziang simaw a ṭawngtu cu ka hnenah rak hruai hai awla, a lo dai nawn lo ding,» tiah a ti.\\n11 Cun nunaunu in, «Thisen suahtupawl parah phuba latupawl in tihlorál nawn lo dingin, zangfahten siangpahrang in Jehovah na Pathian cîng ringring seh, culoasile ka fapa hi an hlorálter pang ding,» tiah a ti.\\nCule anih in, «Jehovah a nun rori vekin, na fapaih sám phang khat hman lei ah a tla lo ding,» tiah a ti.\\n12 Curuangah nunaunu in, «Zangfahten, na siahhlawhnu hin ka bawi siangpahrang hnenah a dang ṭawngkam hun ṭawng hrih seh,» tiah a ti.\\nCule anih in, «Ṭawng ko aw,» tiah a ti.\\n13 Cule nunaunu in, «Cuti asile ziangruangah Pathian mipawl dokalhin hitivekih ti na tum? Siangpahrang in a mi dawi mi a tlunkirtersal lo ruangah siangpahrang cu mawhnak nei mi vekin hi thil hi a ṭawng a si. 14 Ziangahtile kan thi tengteng ding ih, lei parih tidai bung mi ruhkirsal thei lo vek kan si. Pathian in nunnak hi a lahlo a si lo, cuhnakin a dawi mipawl cu a hnen ihsin dawihlo an si lan ta lonak dingah rem a ruat hi a si sawn. 15 Cule atu ah, mipi in ṭih ko in tuah ruangah hi thu lo sim dingin siangpahrang ka bawi hnenah ka ra a si. Cule na siahhlawhnu in, ‹Siangpahrang hnenah ka sim phawt hnik ding, siangpahrang in a siahhlawhnuih dilnak cu a tuahsuak mahna. 16 Ziangahtile siangpahrang in keimah le ka fapa hi hmunkhatih Pathian ro co lo dingih tihlorál tumtu kut ihsin a siahhlawhnu hi a hna in a thei ding ih a runsuak ding,› tiah a ti. 17 Cule na siahhlawhnu in, ‹Ka bawi siangpahrang-ih ṭawngkam cu hnemawknak si hram seh, ziangahtile ka bawi siangpahrang cu a sia le a ṭha thleidănnak ah Pathian vancungmi vek a si. Cule Jehovah na Pathian in lo umpi seh,› a ti,» tiah a ti.\\n18 Cun siangpahrang in a sawn ih, nunaunuih hnenah, «Zangfahten ka lo suh mi ziangkhal ka hnen ihsin thup hram hlah aw,» tiah a ti.\\nCule nunaunu in, «Zangfahten, siangpahrang ka bawi cu ṭawng seh,» tiah a ti.\\n19 Cutikah siangpahrang in, «Hi thu hmuahhmuah ah hin na hnenah Joab-ih kut a tel maw?» tiah a ti.\\nCule nunaunu in a sawn ih, «Ka bawi siangpahrang, na nun bangin, ka bawi siangpahrang ih a rak sim mi ihsin, zohman in keh lamah simaw, vawrh lamah simaw an pialsan thei lo. Ziangahtile na siahhlawh Joab in thu i rak pe ih, hi thu hmuahhmuah hi na siahhlawhnuih kâ ah a ret. 20 Thuhla umtudān dangawter deuh dingin hi thil cu na siahhlawh Joab in a rak tuah a si. Asinan ka bawi cu leilung tlunih thil um mi tinkim thei dingin, Pathian vancungmi-ih fimnak bangtukin a fim a si,» tiah a ti.\\n21 Cule siangpahrang in Joab hnenah, «Zoh hnik, hi thil hi ka tuah a si. Curuangah feh awla, tlangval Absalom hruaikirsal aw,» tiah a ti.\\n22 Cun Joab cu lei lam hawiin a tlu ih a băwkkhup, cule siangpahrang hnenah lungawi thu a sim. Cule Joab in, «Maw siangpahrang, ka bawi, siangpahrang in a siahhlawhih dilnak cu a hlawhtlinter ruangah tuihsun ah na siahhlawh hin na mithmuhah duhsaknak ka co ti ka thei,» tiah a ti. 23 Joab cu a tho ih Geshur ah a feh, cule Jerusalem ah Absalom a rak hruai. 24 Cule siangpahrang in, «Anih cu amai inn ah kir sehla, ka hmel i hmu hlah seh,» tiah a ti. Cutin Absalom cu amai inn ah a tin ih, siangpahrang hmel a hmu lo.\\nDavid in Absalom a Ngaidam\\n25 Cun Israel hmuahhmuah lakah Absalom tlukih a mawi ruangih simfak mi zohman an um lo. A ke zaphak ihsin a lu ih lallukhum tiang amah ah sawisel ding a um lo. 26 Cule a lu ih sám a meh tikah, kum cem zawngah a met ṭheu, ziangruangahtile a parah a sám cu a rit tuk, a meh tikah, a lu ih sám cu siangpahrang akhīngkhainak ih a thlai tikah shekel 200 a rit. 27 Cun Absalom in fapa pathum le fanu pakhat a nei ih, a fanu hmin cu Tamar a si. Amah cu nunau pian mawi zet a si.\\n14:26a khīngkhainak: A ṭawng hrampi ah, «lung» ti a si.\\n28 Cule Absalom cu Jerusalem ah kum hnih sung a cêng nân, siangpahrang hmel a hmu lo. 29 Curuangah Absalom in siangpahrang hnenih amah thlah dingin Joab a cah, asinan anih cu a hnenah a ra lo. Cule a vei hnihnak a cah leh ih, a ra cuang lo. 30 Cutikah a siahhlawhpawl hnenah, «Zoh hnik uh, ka kiangah Joab-ih ló a um ih, cu tawkah barli sangvut a nei, feh uhla cuih ló cu meisa in duah uh,» tiah a ti hai. Cule Absalom-ih siahhlawhpawl in cuih ló cu meisa an duah.\\n31 Cun Joab cu a tho ih, Absalom inn ah a feh, cule a hnenah, «Ziangruangah na siahhlawhpawl in meisa in ka ló an duah?» tiah a ti.\\n32 Cule Absalom in Joab cu, «Zoh hnik, ‹Siangpahrang hnenah ka lo thlah theinak dingah hi tawkah ra aw, «Ziangruangah so Geshur ihsin ka ra tlun? Cu tawkah rak um hrih men ningla ka hrangah a ṭhasawn ding nân,»tiih va sim dingah,› tiin na hnenah mi ka rak thlah kha. Curuangah atu ah, siangpahrang hmel cu hmu ko ning, asinan keimah ah mawhsualnak a um asile, anih in i that ko seh,» tiin a sâng.\\n33 Cule Joab cu siangpahrang hnenah a feh ih a sim. Cun siangpahrang in Absalom cu a ko ih, a hnenah a ra, cule siangpahrang hmaiah leisin bihin a băwkkhup. Cule siangpahrang in Absalom cu a hnam.\\n1 Cuihhnu ah hitin a si, Absalom in ránglêngpawl, rángpawl le a hmaiih tlântu ding mipa 50 a timtuah. 2 Cun Absalom cu zing zetin a tho ih, kăwt luhnak zin kiangah a ding, cule hitin a si, thuṭhennak tuahsak dingin siangpahrang hnenih thubuai run thlentu pauhpauh cu Absalom in a hnenah a rak ko hai ih, «Khui khawmi na si?» tiah a ti. Cule anih in, «Na siahhlawh cu Israel hnámpawl lakih hnám pakhat a si,» tiah a ti. 3 Cun Absalom in a hnenah, «Zoh hnik, na thuhla cu a ṭha ih a dik, asinan siangpahrang lam ihsin lo ngaithlatu ding an um lo,» tiah a ti. 4 Cuihtlunah Absalom in, «Kei hi hi ram ah laireltu ih tuah si ta hnik ningla maw, lungkimlonak nei le thubuai nei pauhpauh cu ka hnenah an ra ding, cun kei in an hnenah diknak ka pe hai ding,» tiah a ti. 5 Cule hitin a si, zokhal a hnenih kûn dingih an ra naih tiktikah a kut a suah ih, a kai ih, a hnam. 6 Cutivekcun Absalom in siangpahrang hnenih lairelsak dingih ra Israel-mi hmuahhmuah parah a rak tuah. Cutin Absalom in Israel mipapawlih thinlung cu a fir.\\n7 Cule hitin a si, akum 4 hnuah Absalom in siangpahrang hnenah, «Zangfahten Hebron ih Jehovah hnenih ka tuah mi thutiam hlĕnsuak dingah i fehter aw. 8 Ziangahtile na siahhlawh hin Siria ram Geshur ih ka um laiah, ‹Jehovah in Jerusalem ih i hruaisal taktak asile, Jehovah ka rian ding,› tiin thutiam a tuah a si,» tiah a ti.\\n15:7a kum 4 hnuah: Masoretic text ah cun kum 40 ti a si.\\n9 Cule siangpahrang in a hnenah, «Hnangamten feh aw,» tiah a ti. Cuticun anih cu a tho ih, Hebron ah a feh.\\n10 Cun Absalom in, «Tuupa ki tawtawrawt awn nan theih leveten, ‹Absalom cu Hebron ah siangpahrang a si,› nan ti pei,» tiin Israel hnám hmuahhmuah hnenah thlingthlatupawl a rak thlah. 11 Cule Absalom hnenah a mi sawm mi, mipa 200 Jerusalem ihsin an ra ve ih, lung thiangten an feh ih, zianghman an rak thei lo. 12 Cun Absalom in raithawinakpawl a hlăn laiah, Gilon-mi Ahithofel, David-ih thurawnpetu cu, a khua Giloh ihta a cah. Cule phiarawknak cu a nasa deuhdeuh, ziangahtile Absalom hnenih mipi cu mipum an pung vivo.\\nJerusalem ihsin David a Tlânsuak\\n13 Cule, «Israel mipapawlih thinlung cu Absalom lamah a um,» ti simin David hnenah palai pakhat a ra thleng.\\n14 Cule David in Jerusalem ih a hnenih um a siahhlawhpawl hmuahhmuah hnenah, «Tho uhla, tlân uhsi, culole Absalom hnenin kan luat lo ding. Păwksuak dingin hmanhmawh uh, culoasile hmakhatteah in man ding ih, kan parah siatnak a thlengter ding, cule ralnâm hriam in khua hi a run do pang ding,» tiah a ti.\\n15 Cule siangpahrang siahhlawhpawl in siangpahrang hnenah, «Zoh hnik, kannih cu na siahhlawh kan si, ka bawi siangpahrang in a hril mi ziangkhal tuahsuak dingin kan tiar a si,» tiah an ti. 16 Cun siangpahrang cu a suak ih a sungkuapawl hmuahhmuah in a dung ihsin an thlun. Asinan siangpahrang in inn hngaktu dingah nunau pahra, nusûnpawl cu a tān ta. 17 Cule siangpahrang cu a suak ih mi hmuahhmuah in a dung ihsin an thlun, cule inn pawnta bik ah an cawl. 18 Cun a siahhlawhpawl hmuahhmuah cu a hmaiah an lan, cule Kereth-mi hmuahhmuah, Peleth-mi hmuahhmuah le Gath-mi hmuahhmuah, mipa 600 Gath khua ihsin amah thluntupawl cu siangpahrang hmaiah an lan.\\n19 Cun siangpahrang in Gath-mi Ittai hnenah, «Ziangah so kan hnenih na feh ve? Kir awla siangpahrang hnenah um aw. Ziangahtile nang cu ram dang mi na si ih, nangmai hmunram ihsi dawi mi na si fawn. 20 Mizan lawngih ra na si ih, tuihsun ah kan zawngah a suk le a so ah ka lo vâkter ding maw? Ziangahtile khuiah ka feh ding ti ka thei lo, kir awla, na unaupawl hi hruaikir aw. Ngilneihnak le thutak in lo umpi seh,» tiah a ti.\\n21 Cule Ittai in siangpahrang hnenah a sawn ih, «Jehovah a nun rori bangin le ka bawi siangpahrang a nun bangin, thungaiten ka bawi siangpahrang umnak kip ah thih le thih a si ding ih, nun le nun a si ding, cutawk khalah na siahhlawh hi a um ve ding,» tiah a ti.\\n22 Cutikah David in Ittai hnenah, «Feh awla, tánkai aw,» tiah a ti. Cun Gath-mi Ittai cu a mipapawl hmuahhmuah le a hnenih um nauhakpawl hmuahhmuah thawn an tánkai. 23 Cule ram pumpi in aw ring zetin an ṭap ih, mipi zaten an tánkai. Siangpahrang amah rori khal ramṭhing lamzin lam panin Kidron Tivate cu a tán, cule mipi hmuahhmuah khal in an tánkai ve.\\n24 Cule zoh hnik, Zadok khal, a hnenih Levi-mi hmuahhhmuah thawn, Pathian Thukham Kuang zawnin a ra ve. Cule Pathian Kuang cu an ṭhum ih, mipi hmuahhmuah in khua an suahsan kim thluh tiangin, Abiathar cu a so. 25 Cun siangpahrang in Zadok hnenah, «Pathian Kuang cu khaw sungah zawnkir uh. Jehovah mithmuhah duhsaknak ka hmuh asile, anih in i hruaikir leh ding ih, cuih Kuang le amai cēnnak hmun i hmuh leh ding. 26 Asinan anih in, ‹Nangmah ah lungsinak ka nei lo,› tiih a ti asile, zoh hnik, hi tawkah hin ka um ko, ṭha a ti vek cio in ka parah tuah ko seh,» tiah a ti. 27 Siangpahrang in puithiam Zadok hnen khalah, «Nangmah cu ahmutu na si lo maw? Na fapa pahnih, na fapa Ahimaaz le Abiathar fapa Jonathan thawn khawpi sungah hnangamten kir uh. 28 Zoh hnik, kei cu na hnen ihsin thuhla in run theihter hlanlo ramṭhing phaikuam in ka rak lo hngak ringring ding,» tiah a ti. 29 Curuangah Zadok le Abiathar in Jerusalem ah Pathian Kuang cu an zawnkir. Cule annih cu cu tawkah an um ta.\\n15:27a hmutu: Profet kawhnak hmin dang a si.\\nAhithofel cu Miphiarsawmtu a Si\\n30 Cun David cu Olif Tlang kainak ah a so vivo ih, a soh phahin a ṭap, cule a lu a khuh ih a ke lawngin a feh. Cule a hnenih um mipi hmuahhmuah khal an lu an khuh ih, ṭap phahin an feh vivo. 31 Cun mi pakhat in David cu, «Ahithofel cu Absalom lamah ṭangin miphiartupawl lakah a tel ve,» tiin a sim. Cule David in, «Maw Jehovah, Ahithofel-ih thurawnpek cu atnak ah cangter dingin ka lo ngen a si,» tiah a ti.\\n32 Cun hitin a rak cang, David cu tlang zim a hung thlen tikah Pathian a bia. Cule zoh hnik, Arki-mi Hushai in a kâwrfual thlekin le a lu ah leivut phulhin David hmuak dingin a ra. 33 David in a hnenah, «Ka hnenih na feh vivo asile, ka hrangah phurrit na si ding. 34 Hmansehla khaw sungah kir tahratin Absalom hnenah, ‹Maw siangpahrang, na siahlawh ka si ding, hi hlanih na paih siahhlawh ka rak si vekin, atu khalah nangmai siahhlawh ka si ding,› tiih na ti asile, ka hrangah Ahithofel-ih thurawnpek cu na neh khal a si thei. 35 Cule cu tawkah na hnenah puithiam Abiathar le Zadok khal an um a si lo maw? Curuangah hitin a si ding, siangpahrang inn ihsi na theih mi ziangkhal puithiam Zadok le Abiathar na sim ṭheu hai pei. 36 Ngai hnik, an fapa pahnih Zadok-ih fapa Ahimaaz le Abiathar-ih fapa Jonathan khal an hnenih an um ve kha, na theih mi tinkim cu anmah hmangin i rak kuat pei,» tiah a ti. 37 Cuticun David-ih rualpi Hushai cu khawpi sungah a lut. Cule Absalom cu Jerusalem ah a lut.\\n1 Cun David cu tlang zim málte a lan tikah, ngai hnik, dăm mi lāk pahnih thawn, an parah sangper 200, sabit rah car bawr 100, ṭhâl thing rah pum 100 le sabitzu thâwl khat phurterin Mefibosheth-ih siahhlawh Ziba cun David cu a rak hmuak. 2 Cule siangpahrang in Ziba hnenah, «Hipawl hi ziang na ti duhnak an si?» tiah a ti.\\nCutikah Ziba in, «Lākpawl cu siangpahrang sungkua to dingah, sang le ṭhâl thing rah cu tlangvalpawl ei dingah, cule sabitzu cu ramṭhing ih thacempawl ih in dingah a si,» tiah a ti.\\n3 Cun siangpahrang in, «Na pu Saul-ih fapa cu khuiah a um?» tiah a ti.\\nCule Ziba in siangpahrang hnenah, «Ngai hnik, Mefibosheth cu Jerusalem ah a um, ziangahtile anih cun, ‹Tuihsun ah Israel sungkuapawl in ka paih uknak ka hnenah in pe lehsal ding,› a ti,» tiah a ti.\\n4 Cule siangpahrang in Ziba hnenah, «Ngai hnik, Mefibosheth-ih ta hmuahhmuah cu na ta an si,» tiah a ti.\\nCule Ziba in, «Na mithmuhih duhsaknak ka co theinak dingah tăngdawrten na hmaiah ka kûn a si, ka bawi, Maw siangpahrang!» tiah a ti.\\nShimei in David a Camsiat\\n5 Cun Bahurim khua ih Siangpahrang David a thlen tikah, ngai hnik, Saul sungkua ih innsungsang ihsin mi pakhat, Gera fapa a hmin Shimei cu cutawk ihsin a ra suak. Anih cun feh phahin a camsiat vivo. 6 Cule anih in David le Siangpahrang David-ih siahhlawhpawl hmuahhmuah cu lungto in a deng hai. Cule mipi hmuahhmuah le micakpawl hmuahhmuah cu David-ih vawrh lamah le a keh lamah an um. 7 Cun Shimei in a camsiat tikah hitin a ti fawn, «Tlânsuak aw! Tlânsuak aw! Nang thisensuahhmangpa le nang misantlailopa! 8 A uk aiih na rak uknakpa Saul sungkua thisen hmuahhmuah cu na parah Jehovah in a run thlenter ih, Jehovah in na fapa Absalom hnenah uknak a pe zo. Cule zoh hnik, nangmah cu thisensuahhmangpa na si ruangah nangmai thil ṭhalo ah nangmah cu kaihtān na si,» tiah a ti.\\nDavid in Abishai a Êl\\n9 Cun Zeruiah fapa Abishai in siangpahrang hnenah, «Ziangruangah himi uico thi hin ka bawi siangpahrang cu a camsiat? Zangfahten va feh in, a lu va la ning,» tiah a ti.\\n10 Asinan siangpahrang in, «Nannih Zeruiah fapapawl, nannih le kei hi ziang pehtlaihawknak so kan neih? Jehovah in a hnenah, ‹David camsiat aw,› a ti ruangih camsia a si ahcun, ‹Ziangruangah cuvekih na tuah?› tiah zo in a ti thei ding?» tiah a ti.\\n11 Cule David in Abishai le a siahhlawhpawl hmuahhmuah hnenah, «Zoh hnik uh, ka fapa, ka taksa rori ihsi suak cun ka nunnak a hawl. Ziang tlukin hi Benjamin-mi cun a hawl sinsin pei? Zianghman ti hlah uh, camse ko seh, ziangahtile Jehovah in a rak fial a si. 12 Jehovah in ka harsatnak hi a run zoh ding ih, Jehovah in tuihsun ih a camsiatnak hi ṭhatnak thawn in rak rūl leh tla a si thei,» tiah a ti. 13 Cule David le a mipawl cu lamzin ah an feh vivo ih, Shimei cu David-ih ralden tlang sirin a feh vivo, a feh phahin a camse rero, lungto in David a deng thūl ih, leivut tla a sit. 14 Cun siangpahrang le a zawngih um mipi hmuahhmuah cu an cau. Cule cu tawkah anmah le anmah an tha an tharawter.\\n15 Cu laifangah Absalom le mipi zate, Israel mipapawl cu Jerusalem an thleng, Ahithofel cu an zawngah a tel ve. 16 Cule hitin a si, David-ih rualpi Arki-mi Hushai cu Absalom hnenih a feh tikah, Hushai in Absalom hnenah, «Siangpahrang a nunkhua sau hram seh! Siangpahrang a nunkhua sau hram seh!» tiah a ti.\\n17 Cutikah Absalom in Hushai hnenah, «Himi hi na rualpa parih na rinumnak cu a si maw? Ziangah na rualpa zawngih na rak feh lo?» tiah a ti.\\n18 Cule Hushai in Absalom hnenah, «Si lo e, Jehovah le hi mipipawl le Israel mipapawl hmuahhmuah ih an hril mi thuthu in ka um sawn ding ih, a hnenah ka kăwp ding. 19 Cuihleiah, zo ka rian cuang ding? A fapa hmaiah rawng ka bawl lo ding maw? Na pa hmaiih rawng ka bawl vekin, na hmaiah ka bawl ding a si,» tiah a ti.\\n20 Cun Absalom in Ahithofel hnenah «Ziang kan tuah ding ti thurawn in pe aw,» tiah a ti.\\n21 Cule Ahithofel in Absalom hnenah, «Inn hngaktu dingih a rak tān ta mi na paih nusûnpawl hnenah va alut aw. Cule Israel hmuahhmuah in nangmah cu na pa in a lo fih ti an hna in an thei ding. Cun na hnenih ṭang hmuahhmuah pawlih kut cu a cak ding,» tiah a ti. 22 Cuticun Absalom hrangah binn tlunah puaninn an zarsak ih, Absalom cu Israel hmuahhmuah ih mithmuhah a paih nusûnpawl hnenah a clut. 23 Cule cu lai cān ih a rak pek mi, Ahithofel-ih thurawnpek cu Pathian ṭawngkam thurawnpek mi vek a si, cutivekcun Ahithofel-ih thurawnpek mi hmuahhmuah cu David le Absalom in an ruat a si.\\n16:21a lut: Ihpi tinak a si.\\n16:22b inn tlunah: 11: 2 simfiangnak zoh aw.\\n16:22c lut: Câng 11 simfiangnak zoh aw.\\n1 Cuihtlunah Ahithofel in Absalom hnenah, «Mipa 12000 ka hril ding, cule tuihzan ah ka tho ding ih, David ka dawi ding. 2 A cauh lai le a cah lo laiah ka va man ding ih, ṭih ko ka tuah ding. Cun a hnenih um mi hmuahhmuah an tlân ding, cule siangpahrang lawng ka that ding. 3 Cun mi hmuahhmuah cu na hnenah ka run hruaikir thluh ding. Na hawl mipa siarlo, an zaten an ra tlun tikah, mi hmuahhmuah cu hnangamten an um ding,» tiah a ti. 4 Cule cuih thu cun Absalom le Israel upa zate a lunghmuiter.\\n5 Cun Absalom in, «Atu ah Arki-mi Hushai khal ko uhla, ziang a sim ve ti thei hnik uhsi,» tiah a ti. 6 Cule Absalom hnenih Hushai a rat tikah, Absalom in a hnenah, «Ahithofel in hitin a ti ih, a ti vekin kan tuah pei maw? Kan tuah lo ding asile hun ṭawng hnik aw,» tiah a ti.\\n7 Cutikah Hushai in Absalom hnenah, «Ahithofel-ih thurawnpek mi cu tuih cān ah cun a ṭha lo a si,» tiah a ti. 8 Hushai in a ṭawng a peh ih, «Ziangahtile na pa le a mipapawl cu na thei, annih cu micak, lungthin sungih thinsosa, ramlak saváwm fano lawn mi vek an si. Cule na pa cu ralthiam a si ih, mipi lakah a riak lo ding. 9 Ngai hnik, atu hmanah anih cu khuitawk khur ah simaw, khui hmun ah simaw a relh ding. Cule hitin a si ding, a tirih mi hrekkhat an tlûk tikah a theitu pauhpauh in, ‹Absalom thluntu lakah thahawknak a um,› tiah an ti ding. 10 Cule kiosa vek thinlung nei, miralṭha hman a zuprál thluh ding. Ziangahtile Israel hmuahhmuah in na pa cu micak a si ti le a hnenih um mipawl khal miralṭha an si ti an thei. 11 Curuangah Israel hmuahhmuah cu Dân ihsin Beersheba tiang, tifinriat vunnel zat ih tam in na hnenah khawmaw thluh hai sehla, doawknak ah nangmah rori feh aw tiah thurawn ka lo pe a si. 12 Cutin amah hmuh a sinak hmun hmun ah kan pan ding ih, lei parih daifim tlâ vekin a parah kan tlakhnawh ding. Cule amah le a hnenih um mi zaten pakhat hman kan zuah lo ding. 13 Cuihtlunah khaw sungih a sīp asile, Israel mi zaten hridai kengin khaw sungah kan va luhhnawh ding ih, cu tawkah lungte pakhat hman hmuh ding um loin tiva sungah kan dirthla thluh ding,» tiah a ti.\\n14 Cun Absalom le Israel mipa hmuahhmuah in, «Arki-mi Hushai-ih thurawnpek cu Ahithofel-ih thurawnpek mi hnakin a ṭhasawn,» tiah an ti. Ziangahtile Jehovah in Absalom parih siatnak a thlenter theinak dingah, Jehovah in Ahithofel-ih thurawnpek ṭha a pek mi cu neh dingin a rak tumtah cia.\\nHushai-ih Ralrin Peknak\\n15 Cun Hushai in puithiam Zadok le Abiathar hnenah, «Ahithofel in Absalom le Israel upapawl cutin khatin tiin thurawn a pe hai ih, kei in cutin khatin tiin thurawn ka pe hai. 16 Curuangah atu ah, zamrang zetin David hnenah mi thlah uhla, ‹Tuihzan cu ramṭhing phaikuampawl ah riak loin, a rang theibik in tánkai sawn aw, culoasile siangpahrang le a hnenih um mi hmuahhmuah cu dawlh thluh an si pang ding,› tiin sim uh,» tiah a ti. 17 Jonathan le Ahimaaz cu En Rogel hmun ah an um, ziangahtile khaw sungih an luh lai an hmuh ding an ngam lo. Cun annih cu siahhlawh nunau pakhat a va feh ih, a sim hai ṭheu, cule annih cu an feh ih, Siangpahrang David an simsin ṭheu. 18 Sikhalsehla annih cu nauhak pakhat in a rak hmu hai ih, Absalom a sim. Asinan an pahnih in zamrang zetin an tlânsuak ih, Bahurim khua ah mi pakhat a tual ih tikhur nei inn ah an va thleng, cule cuih tikhur ah cun an lut.\\n19 Cun nunaunu in a sīn cu a la ih, tikhur kâ ah a pharh, cule a tlunah thlairawl a pho, a thil ti mi cu theih a si lo. 20 Cule Absalom-ih siahhlawhpawl cu nunaunuih hnenah inn ah an va thleng ih, «Ahimaaz le Jonathan khuiah an um?» tiah an ti.\\nCutikah nunaunu cun an hnenah, «Tivate an tánkai zo,» tiah a ti hai.\\nCule an hawl ih an hmuh lo tikah Jerusalem ah an tlungkir. 21 Cun hitin a rak si, an fehsuah hnuah tikhur sung ihsin annih cu an hung suak, an feh ih Siangpahrang David an sim, cule David hnenah, «Tho awla, tidai cu tánkai zâng aw. Ziangahtile hitin Ahithofel in nangmah dokalhin thurawn a rak pe,» tiah an ti. 22 Cule David le a hnenih um mi hmuahhmuah cu an tho ih, Jordan ralah an kai. Zing khua a hung van tikah mi pakhat hman Jordan tánkai man lo an um lo.\\n23 Cun Ahithofel in a thurawnpek mi cu thlun a si lo ti a hmuh tikah a lāk a dăm ih, a păwk, cule amai khua, a inn ah a tlung. Cun a sungkuapawl nuntukhawsakdān ding felfaiteih a tawlrel hnuah, amah le amah a khaiaw ih a thi, cule anih cu a paih thlān ah an phum.\\nAmasa cu Ralkap Hotu ah\\n24 Cun David cu Mahanaim ah a feh. Cule Absalom cu a hnenih um mi Israel mipapawl hmuahhmuah thawn Jordan an tán. 25 Cule Absalom in Joab aiawhah Amasa cu ralkappawl hotu ah a tuah. Hih Amasa hi mi pakhat a hmin Ithra, Israel-mi Joab-ih nu, Zeruiah-ih naunu, Nahash-ih fanu Abigail hnenih aluttu a si. 26 Cun Israel le Absalom cu Gilead ram ah ṭanhmun an khuar.\\n17:25a luttu: Ihpitu tinak a si.\\n27 Cule hitin a rak cang, Mahanaim khua ih David a thlen tikah, Rabbah ihsin Amnon tefapawl, Nahash fapa Shobi, Lo Debar ihsin Ammiel fapa Makir le Rogelim ihsin Gilead-mi Barzillai tepawl an hnenah an ra. 28 Annih in ihkhunpawl, cawhtawlhpawl, leibelpawl le sangvut, barli sangvut le sangphŭt, vainim kăn le bete, pe le bete kăn an rak keng. 29 Cuihtlunah khuaitizu le thawphāt, tuu le ranpi hnawihlap pawl cu David le a zawngih um, milaipawl ih ei dingah an rak keng. Ziangahtile annih in, «Mipi cu ramṭhing ah rilrâwng le cau le tihâlin an um,» tiah an ti.\\nAbsalom Duainak le Thihnak\\n1 Cule David in a hnenih um minungpawl a siar ih, 1000 tlunih hotupawl, 100 tlunih hotupawl tiin a ret. 2 Cun David in mipi ṭhen thum ṭhen khat cu Joab kut hnuaiah, ṭhen thum ṭhen khat cu Joab-ih unaupa Zeruiah fapa Abishai kut hnuaiah, ṭhen thum ṭhen khat cu Gath-mi Ittai kut hnuaiah tiin a thlahsuak hai. Cule siangpahrang in mipi hnenah, «Keimah rori nan zawngah ka feh ve tengteng ding,» tiah a ti.\\n3 Asinan mipi in, «Na feh lo ding! Ziangahtile kannihpawl hi tlânhlo hman nungla pawi an ti lo ding, a hrek hman thi nungla pawi an ti cuang lo ding. Asinan nang cu kanmahpawl 10000 tluk na si. Curuangah nang cu khaw sung ihsin in bawm dingin tiar cia ih na um cu a ṭhasawn a si,» tiah an sâng.\\n4 Cun siangpahrang in an hnenah, «Ṭha nan tidandanin ka tuah ding,» tiah a ti. Cule siangpahrang cu kăwtka kiangah a rak ding ih, mipi hmuahhmuah cu a za a za le a thawng a thawngin an fehsuak. 5 Cun siangpahrang in, Joab, Abishai le Ittai tla, «Keimah ruangah tlangval Absalom cu dimdawih zetin ti uh,» tiin thu a rak pe hai. Cule siangpahrang in Absalom thuhla ah ralkap hotu hmuahhmuah thupek a rak pek tikah mipi zaten an rak thei.\\n6 Cun mipi cu Israel donak hmun lamah an feh. Cule doawknak cu Efraim thingrûl lakah a si. 7 Cu tawkah Israel-mipawl cu David-ih siahhlawhpawl hmaiah nehin an um ih, cuih ni ah cutawk hmun ah nasazetih mi 20000 thahnak a thleng. 8 Ziangahtile cutawk ih doawknak cu ram pumpi ah a darh. Cule cuih ni ah ralnâm ih mi a adawlh mi hnakin thingrûl ih a dawlh mi an tamsawn. 9 Cun Absalom in David-ih siahhlawhpawl a rak táwng. Absalom cu lākrang parah a to. Lākrang cu ela thingkung ṭêk rûlbŭk zet hnuaiah a lut ih, Absalom-ih lu cu ela thingkung in a awk, cutin anih cu van le lei karlakah thlaiawin a tâng. Cule a hnuaiih lākrang cu a tlânlan vivo. 10 Cule mi pakhat in cumi cu a hmu ih Joab a sim, «Zoh hnik, ela thingkung ah Absalom thlaiawin ka hmu,» tiah a ti.\\n18:8a dawlh: That tinak a si.\\n11 Cutikah Joab in amah ra simtupa hnenah, «Zoh hnik, na hmu zo ih, ziangahso amah cu lei ah na vuakthlak lo? Ngun shekel pahra le taikhap pakhat ka lo pe ding nân,» tiah a ti.\\n12 Asinan cu pa in Joab hnenah, «Shekel ngun 1000 hman ka kut in dawng ding si hman ningla, siangpahang fapa dokalhin ka kut ka suah lo ding. Ziangahtile ka hnatheihah siangpahrang in, nangmah le Abishai le Ittai hnenah, ‹Ralring uh, tlangval Absalom cu zohman in dai hlah hai seh,› tiin thu a rak lo pek kha. 13 Culoasile ka nunnak dokalh zawngin diklo zetin thil ka rak ti ding a si si. Ziangahtile siangpahrang hnen ihsin zianghman thuh theih a um lo ih, nangmah rori cu keimah dokalhin na tuahaw ding,» tiah a ti.\\n14 Cutikah Joab in, «Na hnenah rei um man hlah ing e,» tiah a ti. Cule a kut in fungfek zum pathum a keng ih, ela thingkung lakih nung lai Absalom-ih thinhna ah a sun. 15 Cule Joab-ih ralthuam kensaktu tlangval pahra pawl in Absalom cu an ra kulh ih, an vuak ih an that. 16 Cule Joab in tuupa ki a phaw ih, mipi cu Israel dawinak ihsin an kir. Ziangahtile Joab in mipi a rak dāwn. 17 Cule Absalom cu an zâwn ih, thingrûl lakih khur kaupi sungah an thlak, cule a parah lung sang zetin an peng. Cun Israel hmuahhmuah cu anmai puanthlam cio ah an tlân.\\n18 Absalom in a nun laiah Siangpahrang Phaikuam sungah amai hrangah lungphun a rak phun. Ziangahtile anih in, «Ka hmin hlo lo dingin fapa ka nei fawn si lo ih,» tiah a ti. Cuih lungphun hmin ah amai hmin a rak sak. Cule tuihni tiang cumi cu Absalom Hngilhlonak ti a si.\\nKush-mi le Ahimmaz an Tlân\\n19 Cun Zadok fapa Ahimaaz in, «Atu ah ka va tlân pei ih, Jehovah in a doralpawl phuba a laksakdān thuthang hi siangpahrang cu ka va sim pei,» tiah a ti.\\n20 Cule Joab in a hnenah, «Tuihsun ah hi thuthang cu na va sim lo pei, ziangahtile ni dangah hi thuthang cu na va sim leh pei. Siangpahrang fapa a thih ruangah tuihni ah cun ziang thuthang hman na phur ding a si lo,» tiah a ti. 21 Cun Joab in Kush-mi hnenah, «Va feh awla na thil hmuh mi siangpahrang va sim aw,» tiah a ti. Cuticun Kush-mi cu Joab hmaiah a kûn ih a tlân.\\n22 Cule Zadok fapa Ahimaaz in Joab hnenah, «Ziang a va si khalle, zangfahten kei khal Kush-mi pa dung ihsin tlân ve ko ning,» tiah a tisal.\\nCutikah Joab in, «Ka fapa, thuthang sim ding na nei si loih, ziangahso na tlan ding?» tiah a ti.\\n23 Asinan ziang a can a si khalle, «Ka tlân ko ding,» tiah a ti.\\nCutikah anih in, «Tlân aw,» tiah a ti. Cun Ahimaaz cu phaikuam lamin a tlân ih, Kush-mi cu a khelh.\\n24 David cu kăwt pahnih lakah a to. Cule ralvengtu cu kăwtka pawnta deuh tlunah a kaiso ih khuacuanin a zoh. Cule ngai hnik, mi pakhat amah te lawng a ra tlân rero. 25 Cun ralvengtu cu a au ih, siangpahrang a sim. Cule siangpahrang in, «Amah te lawng asile, a kâ ah thuthang a phur ko ding,» tiah a ti. Cule cu pa cu rang zetin a ra ih, a nai deuhdeuh.\\n26 Cun ralvengtu in mipa dang pakhat ra tlan lai a hmu ih, ralvengtu in kăwtkakiltu a ko ih, «Ngai hnik, a dang mipa pakhat amah te lawng ra tlân rero khi,» tiah a ti.\\nCule siangpahrang in, «Anih khal thuthang a phur ko ding,» tiah a ti.\\n27 Cun ralvengtu in, «A hmaisadeuh ra tlântupaih tlāndān cu Zadok fapa Ahimaaz a bang,» tiah a ti.\\nCule siangpahrang in, «Anih cu miṭha a si ih, thuthang ṭha thawn a ra ko ding,» tiah a ti.\\n28 Cule Ahimaaz cu a au ih siangpahrang hnenah, «Ziangkim a ṭha,» tiah a ti. Cun siangpahrang hmaiah a hmai leisin bihin a kûn ih, «Ka bawi dokalhih an kut suahtupawl nehtu, Jehovah na Pathian cu thangṭhatin um ko seh,» tiah a ti.\\n29 Siangpahrang in, «Tlangval Absalom a himdam maw?» tiah a sut.\\nAhimaaz in, «Joab in siangpahrang siahhlawh le kei na siahhlawh in thlah laiah an buai luihlo lai ka hmu, hmansehla ziang a si ti ka thei lo,» tiah a ti.\\n30 Cule siangpahrang in, «Sirah her awla hi tawkah ding aw,» tiah a ti. Cun anih cu sirah a her ih, a ding cuahco.\\n31 Cule zoh hnik, Kush-mi a ra thleng ih, Kush-mi cun, «Ka bawi siangpahrang, thuthang ṭha a um a si! Ziangahtile nangmah dokalhih thotupawl hmuahhmuah phuba cu tuihsun ah Jehovah in a lo laksak zo a si,» tiah a ti.\\n32 Cule siangpahrang in Kush-mi hnenah, «Tlangval Absalom a himdam maw?» tiah a ti.\\nCutikah Kush-mi cun, «Ka bawi siangpahrang-ih doralpawl le nangmah tuahmawh dingih a lo dotu hmuahhmuah cu cuih tlangval bangin si hai seh,» tiah a ti.\\nDavid in Absalom a Ṭah\\n33 Cun siangpahrang cu a khūr ih, kulh kăwtka a tlunih pindan ah a lut ih a ṭap. Cule a feh phahin, «Maw ka fapa Absalom, ka fapa, ka fapa Absalom, na aiah keimah thih sawn tak ding! Maw Absalom ka fapa, ka fapa!» tiah a ti.\\nJoab in David a Kawk\\n1 Cule Joab hnenah, «Ngai hnik, siangpahrang cu Absalom a ṭah ih a sûn,» tiah an sim. 2 Cun cuih ni ih nehnak cu mi hmuahhmuah hrangah lusûnṭahnak ah a cang. Ziangahtile, «Siangpahrang cu a fapa ruangah a thin a nâ,» an ti mi cu mipi in cuih ni ah an rak thei. 3 Cule mipi cu ral doawknak ih an tlanhloh tikih an mualpho ruangih an thuhawk bangin cuih ni ah khaw sungah an thupaw. 4 Asinan siangpahrang cu a hmai a hup ih, «Maw ka fapa Absalom! Maw Absalom, ka fapa, ka fapa!» tiin aw ring zetin a au.\\n5 Cun Joab cu inn sungah siangpahrang hnenah a lut ih, «Na nunnak siseh, na fapapawl le na fanupawl ih nunnak siseh, na nupipawl le na nusūnpawl ih nunnak siseh, na nunnak runtu na siahhlawhpawl hmuahhmuah cu tuihsun ah an ningzak ko na tuah, 6 a lo huatupawl na duhdawt ih a lo duhdawtupawl na huatnak ah hin. Ziangahtile tuihni ah mizahumpawl le siahhlawhpawl cu ziang hmanih rel lo vekin na langter, ziangahtile tuihni ah Absalom nungin kannih hmuahhmuah hi thi thluh nungla, cumi cun na lung a lo hmuiter ding ti ka thei. 7 Curuangah atu ah, tho awla suak aw, cule na siahhlawhpawl hnĕmnak thu sim aw. Ziangahtile na suah lo asile, Jehovah sālin sia ka săm a si, tuihzan ah mi pakhat hman na hnenih riak an um lo ding. Cule cucu na hrangah na no lai ihsin tuihni tiang na parih thil ṭhalo thleng mi hmuahhmuah hnakin a se deuh ding,» tiah a ti.\\n8 Cun siangpahrang cu a tho ih kăwt ah a to. Cule annih in mipi hmuahhmuah hnenah, «Zoh hnik uh, kăwt ah siangpahrang a to,» tiin an sim. Cun mipi hmuahhmuah cu siangpahrang hmaiah an ra.\\nZiangahtile Israel-mi mi kip cu mai puanthlam cio ah an rak tlântlung zo a si.\\nJerusalem ah David a Kir\\n9 «Siangpahrang in kan ralpawl kut ihsin in run ih, Filisṭia-mipawl kut ihsin in runsuak, cule atu ah amah cu hih ram ihsin Absalom ruangah anih cu a tlânsuak. 10 Cule kan tlunih um dingih hriak kan thih mi Absalom cu doawknak ah a thi. Cun atu ah, ziangah saw siangpahrang hruaikir ding zianghman rel loih nan um men?» tiin Israel hnám hmuahhmuah lakah mi zaten an êlaw.\\n11 Cule Siangpahrang David in puithiam Zadok le Abiathar hnenah, «Judah upapawl hnenah, ‹Ziangruangah siangpahrang amai inn ih hruaikir netabiktu ih nan can? Israel hmuahhmuah ih ṭawngkampawl cu siangpahrang hnenah, amai inn rori ah a rak thleng zo. 12 Nannih cu ka unau nan si, nannih cu ka ruh le ka titsa nan si. Ziangruangah siangpahrang hruaikir dingah a netabikih nan ṭăn riangri?› tiin sim uh. 13 Cule Amasa hnenah, ‹Nangmah cu ka ruh le ka titsa na si lo maw si? Nangmah cu Joab aiah ka ralbawi ih ka lo tuah ringring lo asile, Pathian in ka parah a duh duhin tuah sehla, cuhnakih tamsin khalin tuah seh,› a ti, va ti uh,» tiin mi a thlah. 14 Cule Judah mipapawl hmuahhmuah ih thinlung cu mi pakhat thinlung vekin a hmin ih, cutin siangpahrang hnenah, «Na siahhlawhpawl hmuahhmuah thawn ra kir uh,» ti dingin mi an thlah.\\nShimei in David a Ngen\\n15 Cun siangpahrang cu a ra kir ih, Jordan a thleng. Cule Judah cu siangpahrang hmuak ih, siangpahrang cu Jordan ralih hruai dingin Gilgal khua ah an feh. 16 Cule Bahurim khawmi Benjamin-mi Gera fapa Shimei cu zamrang zetin Siangpahrang David hmuak dingin Judah mipapawl zawngah a feh. 17 A hnenah Benjamin mipa 1000 le Saul sungkuapawlih siahhlawh Ziba, a fapa hleinga le a siahhlawh kul cu a hnenah an rak um. Cule annihpawl cu siangpahrang hmaiah Jordan ralkhat lamah an feh. 18 Cun siangpahrang-ih sungkuapawl hruai dingin le ṭha a tidandanih a tuah dingah lăwng a tankaipi. Cule Jordan a tăn hnuah Gera fapa Shimei cu siangpahrang hmaiah a băwkkhup.\\nShimei Tlunih David Zahngainak\\n19 Cun anih in siangpahrang hnenah, «Ka bawi in mawhsualnak neiah i puh hram hlah sehla, ka bawi siangpahrang in Jerusalem a suahsan ni ih na siahhlawh in diklo zetih a rak lo ti mi cu cîng ringring hlah seh, siangpahrang in a thinlung ah ret hlah seh. 20 Ziangahtile kei, na siahhlawh in thilsual ka rak ti a si ti ka thei. Curuangah zoh hnik, Joseph sungkuapawl hmuahhmuah lakah ka bawi siangpahrang hmuak dingah tuihsun ah a ra suak hmaisabik ka si,» tiah a ti.\\n21 Asinan Zeruiah fapa Abishai in a sawn ih, «Jehovah hriak thih mi a camsiat ruangah Shimei cu thah a si lo ding maw?» tiah a ti.\\n22 Cule David in, «Nannih Zeruiah fapapawl, in dotu ah tuihsun ih nan ṭan hi, nannih le kei hi ziang pehtlaihawknak so kan neih? Tuihsun ah Israel ram ah mi pakhat khat thah ding a si maw? Tuihsun ah Israel parih siangpahrang ka si hi thei lo maw ka si?» tiah a ti. 23 Cun siangpahrang in Shimei hnenah, «Na thi lo ding,» tiah a ti. Cule siangpahrang in a hnenah that lo dingin sia a săm.\\nMefibosheth in Ziba a Mawhthluk\\n24 Cun Saul fapa Mefibosheth cu siangpahrang hmuak dingin a rung suk. Cule siangpahrang a pawh ni ihsin hnangamteih inn ih a ra kir ni tiangin a kepawl cu a kilkhawi lo, a khahmul a met lo ih, a hnipuan khal a sawp lo. 25 Cule hitin a rak si, siangpahrang hmuak dingih Jerusalem ih a feh cu siangpahrang in a hnenah, «Mefibosheth, ziangruangah ka zawngih na feh ve lo?» tiah a ti.\\n26 Cutikah anih in, «Maw siangpahrang, ka bawi, ka siahhlawh in i rak bum a si. Ziangahtile na siahhlawh in, ‹A parah ka to ih siangpahrang hnenih ka feh theinak dingah keimah hrangah lāk ka dăm ding,› tiah ka ti, ziangruangahtile na siahhlawh cu kebái a si si. 27 Cule anih in ka bawi siangpahrang hnenah na siahhlawh hi a rak zuarthlai, asinan ka bawi siangpahrang cu Pathian vancungmi vek a si. Curuangah na mithmuhih ṭha na tidandanin tuah ko aw. 28 Ziangahtile ka paih sungkuapawl hmuahhmuah cu siangpahrang ka bawi hmaiah cun mithi vek an si. Cuticingin na siahhlawh hi na cabuai ih rawl eitupawl lakah na ret. Curuangah siangpahrang hnenah ziang ti theinak so ka lo dil nawn ding?» tiin a sâng.\\n29 Cun siangpahrang in a hnenah, «Ziangah so nangmai thuhla hi na rel ṭheu? ‹Nang le Ziba cun ram hi ṭhen aw uh,› ka lo ti kha,» tiah a ti.\\n30 Cutikah Mefibosheth in siangpahrang hnenah, «Ka bawi siangpahrang cu a inn ah hnangamten a rak kir zo ruangah, amah in la thluh seh,» tiah a ti.\\nBarzillai parih David Ngilneihnak\\n31 Cule Gilead-mi Barzillai cu Rogelim hmun ihsin a ra ih, siangpahrang cu Jordan ralih fehpi dingin a zawngah Jordan a tánkai ve. 32 Barzillai cu kum upa zet a si, kum 80 mi a si. Cule Mahanaim khua ih siangpahrang a um sung hmuahhmuah ei ding rawl a rak tum thluh, ziangahtile anih cu milian zet a si. 33 Cule siangpahrang in Barzillai hnenah, «Ka hnenah tánkai ve awla, Jerusalem ah ka hnenih na um sung hmuahhmuah ka lo câwm ding,» tiah a ti.\\n34 Asinan Barzillai in siangpahrang hnenah, «Siangpahrang hnen Jerusalem ih so dingin, kum ziat so ka nun cuang ding? 35 Tuihsun ah keimah cu kum 80 ka si. Asia le a ṭha thleidang thei teh ka si maw si? Na siahhlawh hin ka ei le ka in mi a thawtzia teh ka thei thei nawn maw si? Nunaupawl le mipapawl hla sak aw teh ka thei thei nawn maw si? Ziangahso na siahhlawh hi ka bawi siangpahrang hrangih phurrit ka si bêt ding? 36 Na siahhlawh cu siangpahrang zawngah Jordan lan fangfang lawng a feh ding. Ziangah cuvek lawmman thawn siangpahrang in i rulh kherkher ding? 37 Ka nu le ka paih thlān kiang, ka khua ih ka thih theinak dingah na siahhlawh cu zangfahten tlungter aw. Asinan zoh hnik, na siahhlawh Khimham hi, anih hi ka bawi siangpahrang hnenah tánkai ve sehla, a hrangah ṭha na tidandanin tuah aw,» tiah a ti.\\n38 Cule siangpahrang in, «Khimham cu ka zawngah a tánkai ding ih, ṭha na tidandanin a hrangah ka tuahsak ding. I dil mi ziangkhal ka lo tuahsak ding,» tiah a sâng. 39 Cun mipi hmuahhmuah cu Jordan ralkhat ah an feh. Cule siangpahrang khal a tankaisuah tikah, siangpahrang in Barzillai cu a hnam ih, mal a sawm, cule amai inn ah a tlung.\\nJudah Parih Phunzainak\\n40 Cule siangpahrang cu Gilgal khua ah a feh vivo ih, Khimham in a thlun. Cule Judah-mi hmuahhmuah in siangpahrang cu an hruai ih, Israel mipi a hrek khal an tel ve. 41 Cule zoh hnik, Israel mipa hmuahhmuah cu siangpahrang hnenah an ra ih, siangpahrang hnenah, «Ziangruangah kan unau Judah mipapawl in an lo ru ih, siangpahrang le a sungkuapawl le David-ih mipapawl hmuahhmuah cu Jordan tiva ralah an hruai?» tiah an ti.\\n42 Cutikah Judah mipapawl hmuahhmuah in Israel mipapawl hnenah, «Siangpahrang cu kan sungkhat nâi a si ruangah a si. Ziangahso hih thu ah nan thin a heng? Siangpahrang kan eisak mi a um maw si? Asilole anih in thilpek ziang tal in rak pe maw?» tiah an sawn.\\n43 Cule Israel mipapawl in Judah mipapawl cu an sâng ih, «Siangpahrang parah covo pahra kan nei, curuangah kannih in nannih hnakin David thawn kan pehparaw sawn a si. Ziangahso in hmuhsuam men, kannihpawl hi siangpahrang hruaikir dingih ruahnak pe hmaisatu kan si lo maw?» tiah an ti. Cucingin Judah mipapawlih ṭawngkampawl cu Israel mipapawlih ṭawngkampawl hnakin a hrothak deuh thotho.\\n1 Cule cu tawkah Benjamin-mi Bikhri fapa a hmin Sheba, misantlailopa a rak um. Cule anih cun tuupa ki a phaw ih,\\n«David ah covo kan nei lo,\\nJessi fapa khalah ro kan nei lo,\\nMaw Israel, mai puanthlam cio ah tin uh,»\\n2 Cun Israel-mi mi kip in David cu an tân ih, Bikhri fapa Sheba an thlun. Asinan Judah mipapawl lawngte cun Jordan ihsin Jerusalem tiang an siangpahrang hnenah rinumten an kăwp. 3 Cun David cu Jerusalem ih a inn ah a thleng. Cule siangpahrang in nunau pahra, a inn kiltu dingih a tān ta mi a nusûnpawl cu a hruai ih, a khum hai, cule a câwm hai, asinan an hnenah a alut lo. Cutin an thih ni tiangin annih cu kharkhumin an um ih, nuhmei dinhmun in an nung.\\n20:3a lut lo: Ihpi lo tinak a si.\\nJoab in Amasa a That\\n4 Cule siangpahrang in Amasa hnenah, «Ni thum sungah Judah mipapawl ka hnenah i rak hruaikhawmsak awla, nangmah khal hi tawkah na rak um ve pei,» tiah a ti. 5 Cuticun Amasa cu Judah mipapawl hruaikhawm dingin a feh. Asinan David in a hrangih cān a khiahsak mi hnakin a va rei deuh. 6 Cule David in Abishai hnenah, «Atu ah Bikhri fapa Sheba in Absalom hnakin in tuahmawh nasadeuh ding. Na bawipaih siahhlawhpawl hruai awla amah cu dawi aw, culoasile amai hrangah kulh nei khuapawl a hmusuak ding ih, kan hnen ihsin a tlânsuak pang ding,» tiah a ti. 7 Cun Joab-ih mipapawl cun Kereth-mipawl, Peleth-mipawl le micakpawl hmuahhmuah thawn amah cu an dawi. Cule Jerusalem ihsin Bikhri fapa Sheba dawi dingin an fehsuak. 8 Gibeon khua ih lungpi tûm zet umnak an va thlen tikah, Amasa cu an hmaiah a feh. Cule Joab cu ral doawknak ralthuam a hruh, cumi parah cun ralnâm a kawm thawn taikhap ah a tâi ah a thlaih. Cule hmai lamih a feh tikah, cumi cu a tla. 9 Cun Joab in Amasa hnenah, «Na dam maw, ka unaupa?» tiah a ti. Cule Joab in Amasa hnam dingin a khahmul cu a vawrh lam kut in a kaihsak. 10 Asinan Amasa in Joab kut ih ralnâm um cu a rak zohhliah lo. Cule Joab in cumi thawn Amasa-ih pum ah a sŭn ih, a rilpawl cu lei ah an tla, cule a sunbêt nawn lo. Cutin anih cu a thi. Cun Joab le a unaupa Abishai in Bikhri fapa Sheba cu an dawi vivo. 11 Cu laiah Joab-ih tlangvalpawl lakih pakhat cu Amasa kiangah a ding ih, «Joab duhsaktu pauhpauh le David lamṭang pauhpauh cun Joab thlun uh,» tiah a ti. 12 Asinan Amasa cu zinpi laifangah amai thisen ah a ciahaw. Cule cu pa in mipi zate ding cuahco ih a hmuh hai tikah, Amasa-ih ruang cu zinpi ihsin ramlak ah a ṭhawn ih, a kiangih fehtu pauhpauh ding vivo ih a hmuh hai tikah, a parah sinfen a hlăwn. 13 Zinpi ihsin Amasa ṭhawn a si hnuah, Bikhri fapa Sheba dawi dingin mipa hmuahhmuah in Joab cu an thlun vivo.\\nAbel ah Sheba Kulh a Si\\n14 Cule Sheba in Abel khua le Beth Maakah khua tiang Israel hnám hmuahhmuah le Beri-mi hmuahhmuah cu a hrawhsuak thluh. Beri-mipawl cu hmunkhatah an pungkhawm ih Sheba dung khal an thlun. 15 Cun Joab-ih milaipawl cu Abel khua le Beth Maakah khua ah an ra ih, amah cu an kulhkhŭm, cule khawpi kap tluanah lei an sûngpâwng ih, cumi cu kulh hrulah a um. Cule Joab hnenih a um mi milai hmuahhmuah in cimter dingin kulh cu an su ciamco.\\n16 Cun nupinu fim pakhat cu khawpi sung ihsin, «Ngai u law, ngai u law! Zangfahten Joab hnenah, ‹Thu ka lo sim theinak dingah ra nâi aw,› a ti, tiah sim uh,» tiah a au. 17 Cu nuih hnenih a va naih tikah nunaunu in, «Joab na si maw?» tiah a ti.\\nAnih in, «Ka si ko,» tiah a sâng.\\nCun nupinu in a hnenah, «Na siahhlawhnuih ṭawngkampawl hi ngai aw,» tiah a ti.\\nCule anih in, «Ka ngai a si,» tiah a sâng.\\n18 Cutikah cu nu cun, «Hlanlai ah, ‹Abel khua ah kaihhruainak an hawl tengteng ding,› an ti ṭheu ih, cutin elawknak an cemter ṭheu. 19 Kei hi Israel lakih remawk duh le mirinum lakih mi ka si. Nang cun Israel ram ih khua pakhat le nu pakhat tisiat dingin na hawl rero. Ziangahso Jehovah-ih ro cu na dawlh ding?» tiah a ti.\\n20 Cule Joab in a sâng ih, a hnenah, «Ka dawlh ding le ka tisiat ding cu ka hnen ihsin hla seh, hla seh! 21 Cutivek lam a si lo. Cuhnakin Efraim tlang ram ihsin mi pakhat Bikhri fapa, a hmin Sheba in siangpahrang dokalhin, David dokalhin a kut a rak hawi sawn a si. Cu pa cu pesuak uhla, hi khua hi ka suahsan ding,» tiah a ti.\\nCutikah nunaunu in Joab hnenah, «Zoh hnik hman, phăr tlun ihsin na hnenah a lu cu hlăwnthlak a si ding,» tiah a ti. 22 Cun nunaunu cu a fimnak hmangin mi hmuahhmuah hnenah a feh. Cule Bikhri fapa Sheba lu cu an tán ih, Joab hnenah an hlăwn. Cun Joab cun tuupa ki a phaw ih, khawpi ihsin mi kip mai puanthlam cio ah an sipkir. Cule Joab cu siangpahrang hnen, Jerusalem ah a tlungkir.\\n23 Cule Joab cu Israel ralkappawl hmuahhmuah tlunah hotu a si. Jehoiada fapa Benaiah cu Kereth-mipawl le Peleth-mipawl hotu a si. 24 Adoram cu hranhramih ṭuanter mipawl hotu a si. Ahilud fapa Jehoshafat cu ngankhumtu a si. 25 Sheva cu cangantu a si, Zadok le Abiathar cu puithiam an si. 26 Cule Jair-mi Ira cu David-ih puithiam a si.\\nDavid in Gibeon-mipawl Phuba a La\\n1 Cun David dam laiah a pehpehin kum thum sung mangṭam a thleng. Cule David in Jehovah thu a ráwn. Jehovah in, «Himi cu Saul le thisensuahhmang a sungkuapawl ruangah a si, ziangruangahtile anih in Gibeon-mipawl a that,» tiah a sâng.\\n2 Cutikah siangpahrang in Gibeon-mipawl cu a ko hai ih, a be hai. Gibeon-mipawl cu Israel tefapawl an si lo ih, Amor-mipawl tāngsŭn an si sawn. Israel tefapawl in anmah kilhim dingin sia an rak săm, asinan Saul in Israel tefapawl le Judah tefapawl hrangih ṭhahnem a ngainak ruangah anmah that dingin a hawl.\\n3 Curuangah David in Gibeon-mipawl hnenah, «Nan hrangah ziang ka lo tuahsak ding? Cule Jehovah-ih ro mal nan sawm theinak dingah ziang thawn sualkhuhthawinak ka tuah pei?» tiah a ti.\\n4 Cule Gibeon-mipawl in a hnenah, «Saul le a sungkuapawl hnen ihsin sui siseh, ngun siseh kan nei lo ding ih, kan hrangah mi zokhal Israel ram ah kanmah ruangah na that lo pei,» tiah an ti.\\nCutikah David in, «Nan ti mi pauhpauh, nan hrangah ka tuah ding,» tiah a ti.\\n5 Cun annih in siangpahrang hnenah, «Israel ramṭhen khuitawk hmun khalih tâng loih tihloral kan si theinak dingih in cimittertupa le kanmah in bawhthuptu cu, 6 a tesinfa mi pasarih cu kan hnenih pek si sehla, Jehovah ih hril mi Saul-ih umnak Gibeah khua ah Jehovah hmaiah anmah cu kan thlai ding,» tiah an ti.\\nCule siangpahrang in, «Ka lo pe ding,» tiah a ti.\\n7 Asinan siangpahrang cun an karlak, David le Saul fapa Jonathan karlakih Jehovah-ih thukamnak ruangah Saul-ih fapa Jonathan-ih fapa Mefibosheth cu a zuah.\\n8 Cun siangpahrang in Aiah-ih fanu Rizpah in Saul fapa pahnih a hrinsak mi Armoni le Mefibosheth cu a hruai hai. Cule Meholath-mi Barzillai-ih fapa Adriel hrangih, Saul fanu Mikal in fapa panga a cawmsak mipawl thawn, 9 cupawl cu Gibeon-mipawlih kut ah a pek ih, annih in Jehovah hmaiah tlang parah an thlai. Cun an pasarih ten hmunkhatah an tla ih, fâng ah cān, ni khatnak, barli sangvut lâk thăwktir ah an that a si.\\nRizpah in Mithi Ruang a Kil\\n10 Cun Aiah-ih fanu Rizpah in buri dip a lâk ih, cumi cu amai hrangah fâng ah tir ihsin vanruah in an parih a surh hai hlanlo um dingin lungpi parah a pharh. Cule an parih sun ih tlun zuang vâtepawl fut le zan ih ramsapawl um khal a siang lo. 11 Cule Aiah-ih fanu Saul-ih nusūn ih thil tuah mi cu David an sim.\\nSaul le Jonathan-ih Ruh\\n12 Cun David cu a feh ih Saul-ih ruhpawl le a fapa Jonathan-ih ruhpawl cu Filisṭia-mipawl in Gilboa ih Saul an thah ni ah, Filisṭia-mipawl in Beth Shan zin ih an thlai mi firtu, Jabesh Gilead pacangpawl hnen ihsin a la. 13 Cule cutawk ihsin Saul-ih ruhpawl le a fapa Jonathan-ih ruhpawl cu a run keng, cule an thlai mipawlih ruhpawl cu an fĭnkhawm. 14 Saul-ih ruhpawl le a fapa Jonathan-ih ruhpawl cu Benjamin ram Zelah khua ih a pa Kish thlān ah an phum. Cun siangpahrang thupek bangin an tuah thluh. Cule cuihhnu ah ram hrangih dil mi cu Pathian in a thei.\\n15 Filisṭia-mipawl in Israel cu an dosal lala. Cule David le a siahhlawhpawl cu an suk ih, Filisṭia-mipawl cu an do, cule David cu a tha a cem deuhdeuh. 16 Cun Ishbi-Benob, mimangkawng tesinfapawl lakih pakhat, a dar fei shekel 300 rit, ralnâm thar keng cun David thah a tum. 17 Asinan Zeruiah fapa Abishai in a bawm ih, Filisṭia-pa cu a vuak ih, a that. Cun David-ih milaipawl in, «Doawknak ah kan hnenah na feh nawn lo ding, culoasile Israel meito na mitter pang ding,» tiin a hnenah sia an săm.\\n18 Cule hitin a rak cang, cuihhnu ah Filisṭia-mipawl thawn Gob ah doawknak a um lehsal. Cun Hushath-mi Sibbekhai in mimangkawng tesinfapawl lakih pakhat Saf cu a that. 19 Gob ah Filisṭia-mipawl thawn an doaw lehsal lala ih, Bethlehem khawmi Jaare-Oregim fapa Elhanan in Gath-mi Goliath-ih unaupa a that, a feipi ngul cu thiam tlâng vek a si.\\n20 Gath ah doawknak a um lehsal lala ih, cu tawkah misâng zet, a kut khat lam le khat lam ih zung paruk veve nei, a ke khat lam le khat lam ih kezung paruk veve nei, a zaten zung 24 neipa a um, cule anih khal mimangkawng tesinfapawl lakih pakhat a si ve. 21 Cu pa in Israel cu a camsiat, cule David-ih unaupa Shimei-ih fapa Jonathan in cu pa cu a that. 22 Hi mi pali pawl hi Gath khua ih mimangkawng lakih suak an si ih, annih cu David-ih kut le a siahhlawhpawlih kut in an tlu.\\n1 Cun David in a ralpawl hmuahhmuah kut ihsin le Saul kut ihsin Jehovah ih a runsuah ni ah hi hla-ih hla thupawl hi Jehovah hnenah a seh. 2 Cule anih in,\\n«Jehovah cu ka lungpi le ka kulhhnget le i runsuaktu a si.\\n3 Ka lungpi Pathian, amah cu ka rinsan ding,\\nKa ralphaw le ka runsuahnak ki,\\nKa hauhruang le ka răwlhimnak,\\nI rundamtu, nang in thahrumsuahnak lak ihsin i run.\\n4 Thangṭhattlak Jehovah cu ka ko ding,\\nCule ka ralpawl lak ihsin run ka si ding.\\n5 Thihnak tisuarpawl in i kulh tikah,\\nMisantlailopaih tilian in ka thla i phângter.\\n6 Sheol riahsiatnakpawl in in kulh,\\nThihnak thangpawl in keimah dokalhin in hmuak.\\n7 Ka vansan tikah Jehovah ka ko ih,\\nKa Pathian hnenah ka ausuak,\\nAnih cun a temple ihsin ka aw a rak thei,\\nCule ka auaw cu a hna sungah a lut.\\n8 Cun leilung cu a hnîn ih a khūr,\\nA thin a heng ruangah\\nVan lungphumpawl an hnîn ih an khūr.\\n9 A hnar kuapawl ihsin meikhu a suak ih,\\nA kâ ihsin mikāngraltu meisa,\\nCumi in meihol a alhter.\\n10 Anih in vanpawl khal a kûnter hai ih,\\nA ke hnuaiah thim thawn a rung suk.\\n11 Anih cu cherub parah a to ih, a zám,\\nCule anih cu thlipi thlapawl parah hmuh a si.\\n12 Thim cu amah kimvelah bûk ah a tuah,\\nTipi dum khemkhem le vanpawlih khawdur sahpawl cu.\\n13 A hmaiih tletnak ihsin\\nMeilingpawl an alh.\\n14 Jehovah cu van ihsin khawri vekin a ri ih,\\nCungnung Bik cun a aw a suah.\\n15 Thálfungpawl a sai ih, anmah cu a ṭekdarhter,\\nNimthla a kauter ih, anmah cu a vaivuanter hai.\\n16 Cun Jehovah kawknak le a hnar ih thaw in a sĕm ruangah,\\nTifinriat luannakpawl an lang,\\nLeilung lungphumpawl cu hmuh an si.\\n17 Anih in tlun lam ihsin a run dawh ih i la,\\nTidai nasazet sung ihsin i dirsuak.\\n18 A cak mi ka ral lak ihsin i runsuak,\\nI huatupawl hnen ihsi khalin,\\nZiangahtile annihpawl cu ka hrangah an cak tuk.\\n19 Annih cun ka vanduai ni ah keimah dokalhin in hmuak,\\nAsinan Jehovah cu ka ṭhumawknak a si.\\n20 Cuihhleiah anih cun hmun kaupi ah i hruaisuak,\\nKa parih a lungsi ruangah i runsuak.\\n21 Jehovah in ka dingfelnak zulhin lawmman i rak pe,\\nKa kut thianfainak zulhin i rak rūl.\\n22 Ziangahtile Jehovah lamzinpawl cu ka thlun ih,\\nKa Pathian cu sualrál zetin ka rak suahsan dah lo.\\n23 Ziangahtile a cīn le dānpawl hmuahhmuah cu ka hmaiah a um,\\nCule a sakhaw dānpawl cu ka suahsan dah lo.\\n24 A hmaiah sawihnăwm kâi lo khal ka si ih,\\nKa mawhsualnak lakah ka kilvengaw.\\n25 Curuangah Jehovah in ka dingfelnak zulhin,\\nA mithmuhih ka thiannak zulhin i rak rūl.\\n26 Zahngainak nei mi parah zahngainak nei zetin na langawter ding,\\nSawihnăwm kâi lo mipawl hnenah sawihnăwm kâi loin na langawter ding,\\n27 Mithiang hnenah thiangin na langawter ding ih,\\nMiherhkawi hnenah herhkawiin na langawter ding.\\n28 Mităngdawrpawl na run ding,\\nAsinan mipuar na dirhthlak theinak dingah an parah na mit a fu.\\n29 Ziangahtile, Maw Jehovah, nangmah cu ka meito na si,\\nJehovah in ka thimnak cu a tleuter ding.\\n30 Ziangahtile nangmah ruangah ralkap burpi ka năwr thei,\\nKa Pathian ruangah hruang tlunah ka khir thei.\\n31 Pathian hrang lawngte ah cun, a lamzin cu a famkim,\\nJehovah kamsuakthu cu hniksak zo mi a si,\\nAnih cu amah rinsantupawl hmuahhmuah hrangah ralphaw a si.\\n32 Ziangahtile Jehovah siarlo zo so Pathian?\\nCule kan Pathian siarlo teh zo so lungpi?\\n33 Pathian cu ka cahnak le huham a si ih,\\nAnih in ka lamzin a famkimter.\\n34 Anih in zuknêng ke vekin ka ke a tuah ih,\\nKa hmun sângpawl ah i ret.\\n35 Ka banpawl in dar thál kūlter thei dingin,\\nAmah in ka kutpawl tla ral do dingin a zirh.\\n36 Nang in na runsuahnak ralphaw khal i rak pe,\\nNa zaidamnak in miropi ah i tuah.\\n37 Ka hnuaiah ka zin na kauter,\\nCule ka ke a nâl lo.\\n38 Ka doralpawl ka dawi ih ka hlorálter hai,\\nAn cemral hlanlo dungah ka kirsal lo.\\n39 Cule annih cu ka hlorálter hai ih, ka tuahmawh hai,\\nCutin annih cu an tho thei lo,\\nAnnih cu ka ke hnuaiah an rīl.\\n40 Ziangahtile nang in raldonak hrangah cahnak thawn i rak thuam,\\nKeimah dokalhih thotupawl kha ka ke hnuaiah na duaiter hai.\\n41 I rak huatupawl ka hlohralter theinak dingah,\\nKa ralpawlih ahngawngpawl tla i rak pe.\\n42 Annih cun khua an zoh, hmanseh runtu ding zohman an um lo,\\nJehovah rori khal cu an zoh nan a rak sawn hai lo.\\n43 Cun anmah cu leilung leivut bangin ka vawdip thluh hai ih,\\nKăwtthler ih leibêk bangin ka cīl hai,\\nCule ka thehdarh hai.\\n44 Nang in ka mipawl an sualawknak ihsi khalin i runsuak,\\nMiphunpawlih lubân vekin i rak kilhim.\\nKa rak theih dah lo mi minungpawl in in rian ding.\\n45 Ram dang mipawl ka hnenah an pe aw,\\nAn hna ih an theih leveten ka thu an lung.\\n46 Ram dang mipawl an ziam ih,\\nAn ṭankhuarnak ihsin khūr phahin an ra.\\n47 Jehovah cu a nung a si!\\nKa lungpi cu thangṭhatin um seh!\\nPathian cu khaisanin um seh,\\nKa runsuahnak lungpi cu.\\n48 Phuba i laksaktu le\\nKa hnuaiih miphunpawl duaitertu cu Pathian a si.\\n49 Amah in ka ralpawl lak ihsin i runsuak.\\nNang khal in keimah dokalhih thotupawl tlunah i khaisâng,\\nThahrumsuahpa lak ihsin i runsuak.\\n50 Curuangah Maw Jehovah, miphunpawl lakah na hnenah lungawi thu ka lo sim ding,\\nCule na hmin thangṭhatnak hla ka sak ding.\\n51 Anih cu a siangpahrang hnenah runsuahnak dawlsâng a si ih,\\nA hriak thih mi parah,\\nDavid le a cithlahpawl parah kumkhuain a zahngainak a langter a si,»\\n22:41a hngawngpawl: Siangpahrang in a neh mi siangpahrang cu a băwkter ding ih a hngawng a pál.\\nDavid-ih Netabik Ṭawngkampawl\\n1 Hipawl hi David-ih ṭawngkam netabik an si.\\nJessi fapa David,\\nSang zetih khaisan milai, Jakob Pathian ih hriak thih,\\nIsrael-ih hla mawi phuahtu cun hitin a sim,\\n2 «Jehovah Thlarau cu keimah hmangin a ṭawng ih,\\nA kamsuakthu cu ka lei ah a um.\\n3 Israel Pathian cun a sim,\\nIsrael-ih lungpi cun ka hnenah,\\n‹Milai uktu cu dik tengteng seh,\\nPathian ṭihzahnakih uktu cu.\\n4 Cule anih cu ni a suah tikih khawdur um lo, zing khawvâng vek a si ding,\\nRuah sur hnuih nikhaw thiang ih leilung ih hrampi no cerh vek a si ding,› tiah a ti.\\n5 «Ka sungkua cu Pathian zawngah um lo khal hai sehla,\\nAmah in kumkhaw thukham cu ka hnenah a tuah thotho,\\nZiangkim rem thlipthlep le hngetkhoh zetin.\\nZiangahtile himi hi ka runsuahnak zate le ka duhhiar mi zate a si,\\nAnih in cumi cu a karhter lo ding maw?\\n6 Asinan mihlothlaupawl cu an zaten hlăwnhloh mi hling vek an si ding,\\nZiangruangahtile annih cu kut ih lâk theih an si lo.\\n7 Asinan anmah daitupa cun\\nThir le fei ngul in a thuam aw tengteng ding,\\nCule annih cu anmai hmun ah meisa ih urkăng thluh an si ding,» tiah a ti.\\n8 Hipawl hi David-ih neih mi micakpawlih hminpawl cu an si: Takhmon-mi Josheb-Basshebeth cu ralkap hotupawl lakih hotu lubik a si. Amah cu ṭum khat ah mi 800 a thah ruangah Ezni-mi Adino tiah an ko. 9 Cule amah sangtu cu Ahoh-mi Dodo fapa Eleazar a si. Cu pa cu ral do dingih cutawk ih tawngkhawmaw Filisṭia-mipawl zuamtaitu, Israel mipapawl an tlanhloh thluh laiih David hnenih ralkap miralṭha pathum lakih pakhat kha a si. 10 Anih cun tho tahratin a kut a kham hlanlo, a kut ralnâm parih erhaw tiangin Filisṭia-mipawl cu a sat hai. Cuih ni ah Jehovah in nehnak maksak a thlengter, cule mipi cu a dungah rallakthil la dingin an kirsal. 11 Cule cumi sangtu cu Harar-mi Agee fapa Shammah a si. Bete cinnak hmun ah Filisṭia-mipawl cu ralkap burpi pakhat ah an fĭnkhawmaw. Cule mipi cun Filisṭia-mipawl an tlansiatsan. 12 Asinan anih cu ló laifangah a um, ṭan a la ih, Filisṭia-mipawl cu a that hai. Cule Jehovah in nehnak maksak a pe.\\nBethlehem Tidai Ngainak\\n13 Cun ralbawibikbik 30 lakih pathum cu fâng ah cān ah an suk ih, David hnenah Adullam pûk ah an feh. Cule Filisṭia-mipawlih ralkap burpi cu Refaim Phaikuam ah ṭanhmun an khuar. 14 David cu ralhruangkulh sungah a um ih, Filisṭia ṭanhmun kiltu ralkappawl cu Bethlehem ah an um. 15 Cule David cun ngai kuahko zetin, «Bethlehem kăwtka kiangih tikhur sung ihta tidai in ding zo tal in simaw i pe sehla maw!» tiah a ti. 16 Cule micak pathum pawl cun Filisṭia-mipawlih ṭanhmun khuarnak an pahtlăng ih, kăwtka kiangih Bethlehem tikhur ihta tidai cu an va khai, David hnenah an keng ih an pe. Sikhalsehla anih cun a in duh loih, Jehovah hrangah a thlebung ṭheh sawn. 17 Cule anih in, «Maw Jehovah, himi tuah ding cu ka hnen ihsin hla seh! Himi cu an nunnak ui lo ih fehsuaktupawlih thisen a si lo maw?» tiah a ti. Curuangah a in duh lo. Hi thilpawl cu micak pathum pawl ih tuah mi a si.\\n18 Zeruiah fapa Joab-ih unaupa Abishai cu a dang pathum pawl lakah lubik a si. Anih in mi 300 pawl dokalhin a fei a hawi ih, a that hai, cule an pathum lakah a hmin a thang bik. 19 Amah cu mi pathum pawl lakah cawimawibik mi a si lo maw? Curuangah amah cu an hotu ah a cang. Asinan a hmaisabik mi pathum a tluk hrih lo.\\n20 Cule Kabzeel ihsi micak fapa Jehoiada fapa Benaiah in thil tampi a rak tuah. Cu pa cun kiosa bang Moab miralṭha pahnih a that. A rung suk ih, vur tlak ni ah khur sungah kiosa a that fawn. 21 Cule Izip-mi, mituak zet pakhat khal Benaiah cun a that. Cuih Izippa cun a kut ah feipi a keng, asinan Benaiah in cu pa cu fungfek thawn a run pan ih, Izip paih kut ihta feipi cu a lawn, cule a feipi cun a that. 22 Hi thilpawl cu Jehoiada fapa Benaiah in a tuah ih, micak pathum pawl lakah a hmin a thang bik. 23 Amah cu khaih mi 30 pawl hnakih upat mi a si, asinan a hmaisabik mi pathum pawl a tluk cuang lo. Cule David in cu pa cu amah kiltu dingah a ret.\\n24 Joab-ih unaupa Asahel cu khaih mi 30 pawl lakih pakhat a si ve, Bethlehem khawmi Dodo fapa Elhanan, 25 Harod-mi Shammah le Harod-mi Elika, 26 Palti-mi Helez, Tekoa-mi Ikkesh-ih fapa Ira, 27 Anathoth-mi Abiezer, Hushath-mi Mebunnai, 28 Ahoh-mi Zalmon, Netofath-mi Maharai, 29 Netofath-mi Baanah-ih fapa Heleb, Benjamin tefa Gibeah khawmi Ribai-ih fapa Ittai, 30 Pirathon-mi Benaiah, Gaash tivate ih um Hiddai, 31 Arbath-mi Abi-Albon, Barhum-mi Azmaveth, 32 Shaalbon-mi Jashen fapapawl lakih Eliahba, Jonathan, 33 Harar-mi Shammah, Harar-mi Sharar-ih fapa Ahiam, 34 Maakath-mi Ahasbai-ih fapa Elifelet, Gilon-mi Ahithofel-ih fapa Eliam, 35 Karmel-mi Hezrai, Arbi-mi Paarai, 36 Zobah khawmi Nathan fapa Igal, Gad-mi Bani, 37 Ammon-mi Zelek, Beeroth-mi Naharai, anih cu Zeruiah fapa Joab-ih ralthuam kengtu a si, 38 Ithri-mi Ira, Ithri-mi Gareb le, 39 Heth-mi Uriah pawl tla an si, an zaten 37 an si.\\nDavid-ih Mipum Siarnak\\n1 Jehovah thinhengnak cu Israel parah a thosal, cule anmah dokalhin, «Feh uhla, Israel le Judah mipum siar uh,» titer dingin anih in David a căwktho.\\n2 Cun siangpahrang in a hnenih um ralkappawl hotu lubik Joab hnenah, «Israel hnám hmuahhmuah lakah Dân ihsin Beersheba tiang hrawhsuak awla, mipum ziang zat an si ti ka theih theinak dingah mipum siar thluh aw,» tiah a ti.\\n3 Cule Joab in siangpahrang hnenah, «Atu ah Jehovah na Pathian in mipi cu cutawk ih um mi hnakih alet 100 in bêt sehla, ka bawi siangpahrang mit in hmu seh. Asinan ka bawi siangpahrang in ziangruangah hi thil hi a duh?» tiah a ti. 4 Sihmansehla siangpahrang thu cun Joab le ralkap hotupawl cu a neh. Curuangah Joab le ralkap hotupawl cu Israel-mipawl siar dingin siangpahrang hnen ihsin an fehsuak.\\n5 Cule Jordan ral an kai ih, Gad kuam laifang vawrh lamih khaw um Aroer ah Jazer tiangin ṭanhmun an khuar. 6 Cun Gilead ram le Tahtim Hodshi ram an thleng. Dân Jaan an thleng ih, Sidon lamah an feh. 7 Cule ���aiar khua hauhruang an thleng ih, Hiv-mipawl le Kanaan-mipawlih khua zaten an pál thluh. Cun Judah ram Negev lamah Beersheba tiang an feh. 8 Cuticun ram pumpi an fansuah thluh hnu, thla kua le ni kul cemnakah Jerusalem an thleng. 9 Cun Joab in siangpahrang hnenah mipi mipum zât cu a pe. Cule Israel ram ah miralṭha, ralnâm kai thei hlirah mipa ting riat an um ih, Judah mipa ting nga an um.\\n10 Cule mipi a siar hnuah David cu a thin a nuam lo. Cun David in Jehovah hnenah, «Ka thil ti mi ah nasazetin ka rak sual a si, sikhalsehla atu ah Maw Jehovah, na siahhlawhih mawhsualnak hi hlăwnhlo dingin ka lo dil, ziangahtile atthlak zetin thil ka rak tuah a si,» tiah a ti.\\n11 Cun zingpitih David a thawh tikah, Jehovah kamsuakthu cu profet Gad, David-ih ahmutu hnenah, 12 «Feh awla David hnenah, ‹Jehovah in hitin a ti, «Thil pathum ka lo pe, na parih ka tuah dingah cu mipawl lakah nangmai hrangah pakhat hril aw,» a ti,› tiin,» a thleng. 13 Cule Gad cu David hnenah a feh ih, a sim, cule Gad in a hnenah, «Na ram sungah kum sarih sung mangṭam na parih thlen maw, na ralpawl hmaiih an lo dawi rero cingih thla thum sung tlan maw, na ram sungih ni thum sung nathrisia thlen na duh? I thlahtu hnenah ziang sannak so ka simkirsal ding, atu ah ruat awla i sim aw,» tiah a ti.\\n24:11a hmutu: Profet tinak a si.\\n14 Cule David in Gad hnenah, «Ka vansannak hi a nasatuk. Jehovah kut ah kan tlu mai pei, ziangahtile a zahngainak cu a nasa a si, asinan minung kut ah cun i tluter hram hlah aw,» tiah a ti.\\nIsrael hnenih Nathrisia Thlahnak\\n15 Cun Jehovah in Israel parah zing ihsin khiah mi cān tiang nathrisia a thlah. Dân ihsin Beersheba tiang mipa 70000 an thi.\\n16 Cule vancungmi in tisiat dingin Jerusalem tlunih a kut a hawi tikah, Jehovah in thil ṭhalo tuah a tum mi cu a lamlet ih, mi tisiattu vancungmi hnenah cun, «A tawk zo, na kut sūp aw,» tiah a ti. Cule Jehovah-ih vancungmi cu Jebus-mi, Araunah-ih hruihhmun kiangah a um.\\n17 Cun David in minungpawl thattu vancungmi a hmuh tikah Jehovah hnenah a ṭawng ih, «Ngai hnik, ka rak sual a si, sualrál zetin thil ka tuah a si, asinan hi tuupawl hin ziang an tuah? Ka lo dil a si, na kut cun keimah i dokalh seh, ka paih sungkua dokalh seh,» tiah a ti.\\nDavid in Biakṭheng a Dâwl\\n18 Cule cuih ni ah David hnenah Gad a ra ih, a hnenah, «Hung so awla, Jebus-mi Araunah-ih hruihhmun ah Jehovah hrangah biakṭheng dâwl aw,» tiah a ti. 19 Cun David cu Jehovah in thu a pek bangtukin, Gad-ih ṭawngkam vekin a hung so. 20 Cun Araunah cu khua a tang ih, siangpahrang le a siahhlawhpawl a hnen lamih ra cu a hmu. Cutikah Araunah cu a fehsuak ih siangpahrang hmaiah leisin bihin a kûn.\\n21 Cun Araunah in, «Ziangruangah ka bawi siangpahrang cu a siahhlawh hnenih a rat?» tiah a ti.\\nCule David in, «Mipi lak ihsin pulhnat lakkirsal a si theinak dingah Jehovah hrangih biakṭheng dawlnak dingah na hruihhmun lei dingin ka ra,» tiah a ti.\\n22 Cule Araunah in David hnenah, «Ka bawi siangpahrang in ṭha a ti mi cu la sehla hlan seh. Zoh hnik, hi tawkah Meiur Thilhlăn hrangah câwcangpawl tla an um, cule tihthing dingah hruih hmanruapawl le câwcangpawlih hngawngkolpawl tla an um cia. 23 Maw siangpahrang, hi thil hmuahhmuah hi Araunah in siangpahrang a pe thluh a si,» tiah a ti. Cule Araunah in siangpahrang hnenah, «Na Pathian Jehovah in lo cohlang hram seh,» tiah a ti.\\n24 Cutikah siangpahrang in Araunah hnenah, «Si lo e, man neiin ka lo lei hrimhrim ding, man nei lo mi thil in Jehovah ka Pathian hnenah Meiur Thilhlănpawl ka hlan lo ding,» tiah a ti. Cule David in hruihhmun le câwcangpawl cu ngun tangka shekel 50 in a lei. 25 Cule cu tawkah David in Jehovah hrangah biakṭheng a dâwl ih, Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawl a hlan. Cule Jehovah in an ram hrangih dilnakpawl cu a ngai ih, pulhnat cu Israel lak ihsin a lakirsal.","num_words":22260,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.338,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Myanmar ram telin Leitlun ramtinkim ih Thlaicii ret him khawmnak Svalbard Global Seed Vault | Falam Online Media\\nMyanmar ram telin Leitlun ramtinkim ih Thlaicii ret him khawmnak Svalbard Global Seed Vault\\nKan umnak Leilungpi hi siatlam a pan vivo ih nikhua boruak umdan khal a tlengaw cak zet. Boruak ihsin lungtum tlaknak in maw, Linghninnak tilik tho in maw, rinlolai ah siatralnak rapthlak tong thei kan si ih nuclear ralpi khal tho thei ringring dinhmun a si.\\nCuvek siatralnak kan tong tikah kan hrang ih thupibik pakhat a si mi Thlaihnah Thlaicii pawl siatral in a cii mit thei dinhmun a si.\\nCuruangah Scientists pawl in Leitlun ramtinkim ih Thlaicii pawl ret him nakding an tawlrel ih Norway ram, Spitsbergen tikulh Arctic Vur lak ah Inn him pi pakhat an sak.\\nSvalbard Global Seed Vault umnak Spitsbergen tikulh\\nCuih innpi cu North Pole thawn km 1200 hrawng hlatnak ah saksuak a si ih a hmin ah Svalbard Global Seed Vault tiah an ko ih Svalbard Doomday Vault tikhalin an ko ṭheu.\\nLeitlun ramtin hin ramsungsuak Thlaicii backup retnak kan nei cio nan Svalbard Global Seed Vault vekin a him lo. (Syria ram ta Thlaicii retnak gene bank cu ISIS ralhrang pawl in an rak siat dah) Cuvek dinhmun kan thleng leh pangah timi ruahnak thawn Svalbard Global Seed Vault cu saksuakmi a siih a sak man US$8.8 million cu Norway cozahpi in a tum thluh a si.\\nSvalbard Global Seed Vault umdan\\nSvalbard Global Seed Vault sunglam Thlaicii retnak\\nKum 2008 ishin hmanthokmi Svalbard Global Seed Vault cu Norway cozah, Crop Trust le Nordic Genetic Resource Center lungkim hminkhentlangnak thawn finkhawimi a si ih Tlangpuk virh in Lei sung ih sak mi a si. Asaulam ah ft 427 hrawng a siih tu dinhmun tiang Thlaicii million khat luan an ret ṭha zo a si.\\nṬuanvonei lobak a sung luh an siang lo ih Thlaicii ret mi pawl cu kum Thawngtel awh dingin −18 °C dai ah an ret ih tulai technology hmangin an kilkhawi. (ethuthang repost)\\n← Facebook hin ziangtin Thuthang diklo A Phorh Suak?\\nCovid 19 mina pawl in an Thih hlan te ih Sungkhat unau an biak tanak iPad tamzet zuk cun mipi Lung a tham →\\nEmojis hmang uar pawl hi Nupa sinak hmang tam pawl an si","num_words":362,"character_repetition_ratio":0.121,"word_repetition_ratio":0.017,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.24,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Yangon Ah Hngakchia Hram Hram In Rian A Tuan Ter Hna Ruangah Buai Nak A Chuak – The Chinlung Post\\nYangon ah Hngakchia inn kharkhum in hram hram in rian a tuan ter hna caah fak tuk in buainak a chuak, hi thil cang hi voi khat lawng a si lo caah, hngak chia duh ning poh in a tuah leng mang tu Chines pa cu mi nih an theih caah fak ngai in an buai i police nih an buai pi cuah mah lio a si, atang lei hi Falam ca si hi fiang deuh le tling deuh in rel khawh si.\\nYangon ah Nauhak Pawl Kharhkhum ih Hna Tuan Ter An Si Ruangah Buainak SuakYangon ramthen, Dagon Seikkan myone, 87 zatkuat ih pawnghmuk le pauksi tuahnak ah hnaneitu Chinese pa cun nauhak pawl kharhkhum in hnatuan a fialih kut a thlak theu timi thuhla thei in veng mipi an suakkhawm ih nauhakpawl suahter dingah an auh.\\nNovember 19 zan ih thil thlengmi a siih nauhak pakhat cu Chinese pa in a soisat tuar nawn lo ah tlansuakin palik hnen ah a report. Cui’ thu an theih tikah veng mipi 100 lenglo an suakkhawmih Chinese pai’ inn an kulh tahrat in nauhak pawl suah ter dingah an hro.Palik hnen ih thuthlentu kum 18 mi Mg Kyaw Lin Htwe cun ” Hi hmun ih ka tuannak kum 4 a rei zo. Hnatuantu zaten vuakvelh kan tuar theh. Thil fate tuahsualmi kan neih pang tikah biang beng kan tong cih.\\nKan dung ni ah kei le ka naunu cu vei 11 khat veve hrawng in beng ih ka tuar thei nawn lo ruangah tlansuak in palik hnenih ka report nak a si. Hnatuantu mi 16 kan um. Mipa 4, nunau 12″ tiah a rel.Kyaw Lin Htwa ih naunu cu kum 15 mi Ma Thu Zar Htwe a siih hi hnatuannak hmun ah kum 8 in kum 18 karlak nauhak mi 16 an um tiah theih a si.\\nAn buainak hmun ah Dagon Seikkan myone palik pawl khal an thlengih dan vekin an thuhla tawlrel sak an si ding tiah palik lam in an than.\\nCrd: Laileng News\\nJESUH CHUAHCAM NI LE CAAN NAN CHUNGKHAT RAK KUA CIO HNA UH","num_words":346,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.277,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.943,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Brazeil ram ah:Vawlei cung rul ngan cem mi’an hmuh tih a nung taktak hmanthlak. – Onlinenungak\\nBrazeil ram ah:Vawlei cung rul ngan cem mi’an hmuh tih a nung taktak hmanthlak.\\nBrazil ram, Sao Pao Laulo peng, Faculty University kiangih lamzin pi cu Anaconda rulpi tum maksak in a fehkan. Hi tiih lamzin a tan laifang hi Dr. Francisco Maeda in Oct. 31 ahkhan a rak zuk ngah mi a si.\\nA mak danglam zet nak cu Anacoda rulpi amah lawng siloin rul phundang 5 thawn ngerhaw phahphah le daiaw in an fehkhawm ti a si.","num_words":89,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.075,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.191,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.629,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"ZirSang ThiamSang PDF mino an tam zar ah Electric umlonak khalah Phone Charging ah an buai ve lo | Falam Online Media\\nZirSang ThiamSang PDF mino an tam zar ah Electric umlonak khalah Phone Charging ah an buai ve lo\\nTuṭum Dothlengnak ih thilthupi hmanrua pakhat cu mobile phone hi a si.\\n“Tuhlan, rampi a rak buai lai ah tu san vekin technology rak um ve seh la cu” ti`n 88 Dothlengnak ih telvetu ka pa le pawl in an rel ṭheu.\\nRalhraang SAC ralkap do nakah caankhiah bomb kamnak khalah an hmang ṭangkai ih “khi lam ah ralkap cuzat an ra, Kha lam ah mawṭaw cuzat thawn an ra” ti`n ralkap cangvaihdan thuthannak khalah mobile phone kan hmang ṭangkai zet.\\nAsinan, cutlukih thilthupi hmual nei zetih hman theih ding cun a ti nungnak battery a rak ṭul.\\nCutikah, hramlak meisa umlonak ih beutu kan mino pawl teh ziangtin phone an hmang thei ding ti`n khuasung um pawl don har in kan rak um ṭheu.\\nNan, Dothlengnak ih teltu mino thiamsang kan nei tam tikah ziangtinkim hi tawreldan an rak thiam mei.\\nTukhalah, PDF mino pawl cun Electric umlo nakih battery charging dan an pholang. Tidaitha hmangin phone an charging lai video tawi online ah an thlah ih “MAH in Leithuai Tlangleng ziangtin a tuah tum ti cu kan thei lo. Nan, hramlak ah tidaitha hmangin battery kan thun rero zo. Thiamsang PDF mino kan rak nei cu kan van a ṭha” tiah an tarlang.\\nHinah video zoh …………\\nVideo ih a langmi battery charge mi hi ziang cin tiang a lut thei ti cu an pholang lo nan mino pakhat cun “kan nih tla khatin kan tuah. Kan ṭul hai cin cu a rak lut ve thei” ti`n a hmuhtonmi a relsuak a si.\\n← Biakinn telin Thantlang ah Voi 9nak Inn a Kaang saal\\nTlawngta Hriamkaibu in SAC ralhraang 2 kap that →\\nMin Aung Hlaing ukhruainak hnuai ah Rittheihsii $469 million man kai ngah zo\\nNovember 8, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nMyitkyina ah Thlipi a Huuk, Thailand ih suak thok mi Thilherh pakhat Myanmar pan in a ra","num_words":331,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.043,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.239,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Laimi, Biaknak le Santiluang - Hre Mang\\nLaimi, Biaknak le Santiluang\\nKhrih dungthluntu pawl san lai ihsin thenthek awknak, lamtang tuahnak pawl a rak um zo.Paul in Korin cakuat sungah a ngan. Santhar Khrihfa ti aw pawl lakah ziangvek cin pawl hi Khrih taksa peng zawm, unau vekin kan zoh aw dingih ziangvek pawl hi fehsual, thihnak khawp fehsual tiah kan zoh ding, zo le ziangvek zumtu pawl kan kawm dingih zole ziangvek pawl kan kawm lo ding, kan hrial ding, zo pawl vanram an kai dingih zo pawl an kai lo ding, tivek thusutnak in santhar mino tampi thinlung khua a luah theu ding ti cu rinhlelh ding a um lo. Thu kimcang cu vanram kan thlen tik lawngah theihnak a famkim dingih kan theih leh thluh ding. Cutikah, mi tampi in leitlun an um lai ah an rak simsual rero timi an hmu sal ding. An duhdawt dingzat an rak duhdawt loih anmai lamtang, an raalkappi, anmah bawmtu tla voi tampi raal vekin leitlun ah an rak zoh ih an tuahsiat pang mi an hmu sal ding. Leitlun ah mi zokhalin, theihnak famkim ka nei ti an um asile Dungtluntu Paul thawn an thu a kalh aw tinak asi.\\nMi zokhalin anmai fehnak lamzin cu a dik bik le thabik in an thei cio. Tuisun hi leitlun milai thuanthu zohsal asile, san danglam zet dinhmunah kan thleng. Fimnak a karhzai, milai pehtlaih awknak a thangso, leitlun huap pawlkom a suak vivo, theihnak le hmuhnak a karhzai vivo. Cuvek lakah, mimal in siseh mibur in siseh a dikbik le tha bik hril thei dingin a tufangah ziangvek dinhmun ziangvek lamzin ah kan feh rero, ziangvek pawl hi kan san thuanthu tidanglam tu an siih ziangvek thu le cangvaihnak pawlin kan san thuanthu an ti danglam rero, tvp, theih a thupi zet. Asinan mai lamzin fehnak cu kanmah lala in cuai kan thlai, tehfung in kan tah awk tikah ka theihmi malte sung lala in tehfung fate thawn kan tah aw lala tikah danglam zet thleng awknak nei thei dingin siseh kan san thuanthu tuah siat tu thei thei dingin siseh mah le mah hmuh, kan santiluang lamhuai hmuh suak awk khal a harzet lala. Theihnak tlasam tu pawl hrangah thei lotu si hi tihnung bik pakhat si arualrualin thei lo pi thei vekin um dingin thlemnak a cak sinsin fawn. Santhar thuanthu tlakthleng cak tuk lakah santhar laimi thuanthu, biaknak le santiluang khaikhawm tawi te zoh hnik uhsi. A famkim lomi theihnak thawn a famkim lomi thuanthu khaikhawm asi vekin a famkim lomi zokhalin zalen zetin sawisel faksel le bet thei asi fawn.\\nTheihnak famkim lo leitlun, mai thinlung kilkhawinak hrang bawm tu si pei maw tiah ruahsan nak thawn tawite zoh sal hnik uhsi.\\n#.1. Khrihfa zumnak thuhrampi: Vanram kainak lamzin-\\nMah le mah: Mi zokhal, leitlun ah zumnak lamzin a zawh, khualtlawn asi vekin aparah thuthen asi lai dingih midang zohman mawhsiat ding a nei lo ding. Mimal pakhat vanram thlei nak lamzin cu Bible in a sim vekin Zesu Khrih lawng in asi. Zesu Khrih ah rundamnak lamzin dik co ngah dingin mi pakhat cun lamzin a hlo, mihlo asi ih sualnak lamzin thihnak sungah a tang ti a theih awk hmaisak a tul. Cuticun, Zesu Khrih in a tuahsak cia zomi, Pathian laksawng rundamnak cu a lak in pek asi zo vekin lungawi sopar ten a co hlang, a zum a tul. Cui zumnak cu milai duhthlannak men si loin Pathian thutak, lamzin hlo asinak theihfeng nak le Khrih ah kumkhua nunnak lamzin a ummi theihter asi ih sualnak sungah a thicia mi a thlarau cu Pathian Thlarau Thianghlim hnatuannak in tinung, sersiamthar, hrinthar asi veten, lamzin dik, amai dinhmun dik, sinak, le Pathian duhdawt zangfah lainatnak ih lamzin dik Thutak cu a theihfiang tikah amai lungsung suak rori in a duhhril theinak zapi ten Zesu cu amah rundamtu ah a co, a pom, a zumih a hlanih a lamzin hloh nak ihsin sir aw in kir tahratin Khrih ih lamzin ah feh in, a leitlun damsung can a hmang. Cucu mimal pakhat cio lamzin dik an thlen theinak thuhram umsun Bible in a simmi cu asi.\\nLaimi, Falam tong hmang pawl himi lamzin thu ah kan bang aw maw?\\n1970, 80 hrawng ahcun kawhhran hrekkhat, Baptist kawhhran hruaitu lakah piantharnak duh lo tu an um tiah an rak sim ruangah kawhhran a rak kekkuai nak san asi an ti. Sikhal sehla, kum 20-30 sungah Falam tong hmang khrihfa pawl lakah piantharnak, sersiamtharnak, misual pakhat vanram kai theinak lamzin, a tlunih simmi thu ah kan zapi te asilo hmanah, a tamsawn cu thukhat in kan feh thei zo ding ti a zum um. Ziangzat thuhmunkhat ah kan fehtlang ti mi thu hnakin sim duhsawn mi cu khrihfa zumnak thuhrampi, misual pakhat vanram kai theinak lamzin thu ah thukhat in a feh thei tu pawl cu Khrih ah pumkhat sinak, thlarau ah pumkhat, Pathian fate, unau rual vekin zoh aw ding kan zi timi sawn a thupi. A thupi bik cu himi thu hi asi. Curualrual in, kan ram conservative, evangelical, pangthar kawhhran zumtu pawl cun leitlun biaknak hmuahhmuah, Zesu tel lo khalin, vanram kainak lamzin a um ti tu pawl, Adam tluksiatnak sual ruangah leitlun ah milai zapi ten misual kan sinak zum lo tu pawl, Khrih thisen ih thlennak, Fathian zangfah lainatnak ih tlennak laksawng, Khrih a thihnak le thawhsalnak, le a rat salnak ding a zum lo tu pawl cu kan feh tlang thei lo, zumnak lamzin dangdang ah kan feh asi. Ahih Khrihfa zumnak thuhrampi ahcun laimi, a bik takin Falam tong hman lakah thenthek awknak langhngan zetin a um in a lang lo. Kawhhran fatete thenthek awknak pawl thuhrampi cu Khrihfa zumnak thuhrampi hnakin hmuhdan pomdan fate dang pawl thu ruangah siseh kaihruai awkdan duhdan pomdan bang aw lo ruangah a tamsawn in a lang.\\nBible thurin dang pawl:\\n#. 2. Bible thu:\\nBible sungthu um pawl hi Pathian thawkkhummi, a sual thei lo, Pathian huham cahnak in a khat mi Thu asi ti ah pawm asi. Cui Bible sungthu um pawl cu milai sinak, sersiam mi zapi ten a thawk ihsin a cemtiang, tikcu le can, sersiammi tawknak, Pathian thu, le ziangkim a tel theh. A sual thei lo timi cu a hramthawk ih rak ngan mi (orginal) thu simmi asi ih tongfang ti duhsan, Bible ngan lai ih Pathian thinlung sung um thu pawl cu milai hrangah a sual thei lo mi, nunnak lamzin hmuh tu, thutak, zirh awknak hrang tha asi.\\nBible pomdan thu ah Liberal le conservatives ti ah Laimi lak khalah an um vekin sim asi. Conservative lak khalah, hmuhdan cipciar cu a bang awk theh lo vekin, liberal pawl lak khalah hmuhdan cipciar pomdan cipciar cu a bang aw theh ve lo. Asinan hliakhlai nak ngaingai um lo, thlir velnak men in sim asile Laimi mi tamsawn cu conservatives, Bible cu a sual thei lo, Pathian thawkkhum mi asi, ti ah a zumtu, pomtu lawnglawng kan si ding ti ka zum.\\nKhrihfa zo khal, a tlunih simmi, conservative pomdan, Bible cu a sual thei lo, Pathian thawkkum, nunnak lamzin hmuh tu, zirh awknak hrangah Pathian thawkkhum mi asi tiah a zumtu pawl cu zapi ten lungkhatin u le nau vekin fehtlang thei theh kan si. Mirang Bible khalah version tampi a um vekin a hramthawk ah rak hman mi tong ihsin tong dangdang ah Bible cu leh asi tikah tongfang hmanmi bang aw lo tampi a suak vivo ih a sim duhsan bang aw lo tla a suak vivo.\\nLaimi conservative pawl lak khalah hmuhdan, pomdan bang aw lo tete a um ti cu a fiang. Cuvek in milai theihnak famkim lo, Thlarau Thianghlim khalin kan nitin nunah ah Pathian in tuanvo inpek mi lenglamah ziangkim intheihter theh fawn lo tikah fimkhur tul zet mi a um. Fimkhur tul zet mi cu, mi hrekkhat in “kaimai kawhhran, keimai pomdan rori hi a dik ih kan pomdan, hmuhdan vekin a pom lo, hmu lo, fehpi lo tu pawl cu fehsual hell ram tla theh ding an si” ti tlukin a ruat asile tihnung zet dinhmunah a ding. Ziangah a tih nung asile hivek in pomtu pa\/nu cu thei aw loin a duhdawt zetmi a Bawipa ih fale pawl, a thisen in a leimi pawl dung a tun rero a rak si thei. Thlarau lam porh awknak satan thang sungah amah le mah thei aw lo in satan hmangkhawng sungah a tang rero tla a rak siziar thei. Cun khatlamah, pomkau tukin Khrih hmin sal tapoh zapi ten Khrih ah unau khat kan si theh ti asile Pathian mithmuh ah a dik lo mi rak pom rem rero, zumtu pawl hrial ding a timi pawl thawn rak kawp aw rero, unau vekin rak fehpi rero asile Pathian mithmuh ah thil tumpi ti sual rero kan rak si thei lala.\\nA fiangzetmi cu hihi asi, ziangvek zirnak le Thlarau ciahneh mi khal sisehla Bible thu, Semtirnak bungkhat cangkhat ihsin Thupuan bung 22 cang kual hluankhat tiang, a thawk ihsin a cem tiang, ka thei theh, Bible ngan lai ah Pathian thinlungah ziang a umih tuisun milai pawl, kawhhran, ram, le leitlun hrangah Pathian in ziang a sim duhsan asi ti ka thei theih asi, ti tu an um asile ziangtin Pathian in a hnenah cui thu pawl a theihter ti asim fiang thei lo ahcun tihnung zet asi lala fawn. Cutin Pathian in a theihter mi um sehla leitlun mi pawlin Pathian biak in an biak ding a zum um.\\nCuruangah, mi zokhalin Pathian in a kawh vekin amai tuanvo tuansuak thei dingin a fialmi tangdornak thawn tuan in, Pathian in a theihter lomi parah a kaa a cip men a hrangah a tha sawn. Cui hleiah, “Bible in midang parah thuthen hlah” ati vekin midang tuanvo tuanmi parah thuthen tu va si lo ding tla a poimawh zet.\\nRalkap sangka kil pakhat pa in amai tuanvek tuan lotu, zung hnatuan le ral hmaitthi pawl tla ramhrang hantuan lo vekin a relsia, a thangsiat rero asile mi aa asinak a pho lang aw rero men asi. Cuvek in zumtu zokhal, Pathian in tuanvo a pek mi cu lungawi sopar ten tuan in midang tuanvo neih mi parah bawm thei mi ziang a um ti siar lo thuthen ding asi hrim hrim lo.\\nCapoh thungai in sim theu mi cu, leitlun ah thuphan tumbik cu Pulpit par ihsin a suak asi an ti theu. Ziangruangah tile, Pathian thu simtu pawlin Pathian in isim, Pathian in a ti, tiah an sim theu mi, Pathian in a sim lomi, anmai ruahdan le pomdan hmuhdan kha pathian sim mi vekin an sim tikah Pathian thuphan an puh asi. Curuangah, Pathian thuphan puhnak hi thuphan hmuahhmuah lakah thuphan tumbik asi, antinak asi.\\nR.C. Sproul in a simmi cu, “Hnatuan ka hawl laiah kan kawhhran ih rinsan zetmi mi panga (5) in thu inra simih ka hnenah ‘Pathian in isim, cumi khami kha na tuan dingmi asi’ in rak ti. Asinan an simmi pakhat hman ka thlun lo ih a paruknak ka tuah” a ti. Sim duhsan cu tulai san milai pawl hi Pathian Bible ah fiangzet in a ngan mi san an leh tikah siseh Thlarau in isim tiah thei vekin an rel tikah siseh voi tampi an simsual, an thei sual theu. Cutin asi ruangah Bible diknak le thutak sinak a hlo cuang lo ih Thlarau Thianghlim in milai hnenah thu a theihter, zirhnak thutak a nepter cuang fawn lo.\\nFimkhur tul mi pakhat lala cu Bible, Pathian thu sim tikah mibur pakhat, mi pakhat, pawl pakhatkhat ih zumdan, pomdan, hmuhdan, zirhdan, le thurin pawl le Bible in fiangzetin a simmi pawl hi thleidan thiam a tul.\\nVoi tampi cu, mi hrekkhat in Bible thu pakhatkhat kha la tahratin, anmah lawng thei vekin an sim ih an theih mi le dinpi mi sim le aupi lo pohpoh cu fehsual vekin an sim tikah Pathian siahlawh midang pawl cu an namthlak theh ih anmah le anmah cu thlarau porh awknak thang sungah an tang theu. Cutikah, Zesu krih hnakin anmai pomdan, kawhhran pawl, anmai lamtang an ngai thupi sawn ih fehsualnak lamzinah an peng theu. Cutin Zesu Khrih ka duhdawt sihmang an tilai ah Zesu Khrih in a duhdawt ih a nunnak a pek mi hnakin anmai sinak ah porh awknak kha an thupiter sawn theu.\\nLaimi Khrihfa tampi cu kan farah ruangah siseh ram dinhmun that lo ruangah siseh Bible an zir tikah mai duhduh ah kai thei loin a rem cangcang ah an kai tikah Bible tlawngin ziangvek doctrine zirhnak an fehpi ti mi ruat zoh hmaisa loin zirh an si tikah bingkhur zirhnak, pomzau mulemal nei lo zirhnak, zirhnak duh um lo zetzet lakah bumnak thangsungah an tang theu. Fimkhur a tul zet.\\nA tawizawngin khaikhawm asile, Laimi, Laizo tong hmang Khrihfa lakah a tamsawn cu Bible hi Pathian thawkkhum mi, a sual thei lo, nunnak lamzin hmuhtu, zirh awknak hrang Pathian amah le amah leitlun milai hnenah a phuansuak awknak asi tiah kan pom theh vekin Khrih ah unau pumkhat ten pawm aw thei, tuan tlang thei, feh tlang thei kan si.\\n#3. Milai tuahcawp: Tradition\\nBawipa zanriah ei tikah ziangvek sang ei ding, ziangvek sabitti, ziangvek kheng hman ding, tvp; tihnim tikah ziangtiang pil in hnim ding, ziangtluk tifim a tul, tvp; Biak in khawm tikah ziangvek thuamhnaw hruh ding, uniform a tul maw, tul lo, khawm tikah ding in maw to in hla kan sak ding, ziang khuang kan hmang ding, tingtang keyboard hman ding maw ding lo, Pastor pawl sam tawi maw sam sau, Christmas hman ding maw hman lo ding, Cawlh ni ziangtin kan hmang ding, ziangtin Pathian hnatuan pawl kan ko ding Reverence maw Pastor maw upa tvp, nupi pasal neih tikah, zumtu pakhat a thih tikah zum lotu pakhat a thih tikah ziangtin kan phum ding, kawhhran rawngbawltu hlawhman ziangzat kan pe ding, tvp, tvp, hi milai tuahcawp, a lotheihlo in tul mi, Bible thu sung ihsin khaikhawm in Pathian Thlarau lamhruainak in zumtu pawl lungrual nak in zapi hlawkpi nak dingin Bible thurin thlun le nunpi cio asi. Hi pawl danglam nak ruangah Khrih ah kan unau sinak a hlo cuang lo. Kan zaten unau pumkhat sinak in zoh aw sawn ding duhdawtnak in kan raal do tlang ding, Pathian lalram dinnakah tuan tlang sawn ding kan si.\\nA ngaingai ahcun pastor tihi Bible sungah hmunkhat lawngah ngan asi. Cuvek thotho in Bawi Zesu san laiah Bawipa zanriah an rak kil tikah rawl ngai rori, zanriah, sabit ti thawn an rak hmang, ih mi hrek cu an ri celcel tiah kan hmu. Zohman in kum zabi 1st nak ih an tuah vek cekci in a tuah kan um lo ih zo hman Zordan tiva ah tihnimnak la kan um lo vekin milai dinhmun ih zir in tuah danglam vivo mi khristian nunphung hi a thleng aw thei lomi Bible thurin pawl thawn thleidan thiam a thupi fawn. Dinhmun le milai zir in milai tuahcawp, a thleng aw ringring mi kawhhran kaihhruai awkdan pawl ruangah thleidan awknak suahter lo ding le Khrih ah unau pumkhat sinak hloh lo ding a thupi fawn.\\n#. 4. Kawhhran Pawl (denomination) thu:\\nMartin Luther in Protestant dothlennak rak thawk in Roman Catholic a rak do hnu lamah leitlunah kawhhran pawl a karhzai vivo. Culo sehla Roman Catholic kawhhran lawng um ding arak sinan. RC pawl thu cu sim tel loin protestant pawl lakah kawhhran neuhneuh tampi a suak mi pawl hi thihnak le nunnak karlak thu hnakin kawhhran kaihhruai awk dan (Church administration); le thihnak tlak lo, doctrine neuhneuh bang awk lo nak ruangah a then awk an tam sawn ti sehla Pathian lawngin ziangtluk thudik thawn a nai aw aw ti cu a thei ding. Zianglam khal sisehla a fiang mi cu milai theihnak famkim lo ruangah kawhhran pawl thenthek awknak a suak vivo asi ti cu zapi te pom theih asi ding ka zum. A thupi sawn mi cu mi zokhal, Khrih dung ka thlun, Khrihfa ti aw tu zapi ten kumkhua nunnak an co ih Pathian cohlan tlak biaknak thianghlim nei in leitlun ah Khrih in tuanvo a pek vekin Thlarau Thianghlim kaihhruainak hnuai ah rawngbawl thei ding asi. Cutin Satan raal a do ih Khrih thuthangtha karhzainak hrang rawngbawl in leitlunah a ummi, sersiam mi cu sersiamtu thawn rem awksalnak rawngbawl nak tuanvo nei tu le tuan rero tu pawl cu mithmuh theih lo kawhhran innpi, Khrih ah pumkhat kan sinak kan nunpi, kenkawh thei a thupi.\\nUSA ramsung Laimi kawhhran dangdang a um celcel mi lakah, Hakha le Thlantlang lam pawl in North America Chin Baptist Fellowship an dinih kawhhran pahra lenglo kawm aw in USA le Canada um pawl tuan tlangnak an nei. Cuvek in Falam lam kawhhran pawl lakah Gospel association, Falam Baptist association, ti in a bur burhnih then aw aw an um. Tedim le Tawnzang lam pawl khal Zomi Innkuan kaihruai nak hnuai ah kumtin tawn khawm awknak an nei theu. Cuvek in ramsung ah ZBC, LBA, tvp, pawlkom pawl hi pawl pakhat (denomination) in an feh tlangpi. Cucu a sual tinak si loin mithmuhtheih kawhhran hrang rawngbawl tikah a thupi sawn mi cu mithmuh theih lo kawhhran, Khrih ih taksa peng pumkhat sinak hloh lo ding hi asi.\\nA thupi zet mi cu pawl dangdang le kawhhran pawlkom dangdang lak ah siseh kawhran pakhat sungah siseh thleidan awknak, huat awknak, thangsiat awknak pawl hmanrua ah hmang in Pathian fate pawl lakah satan in ke a thlak lo dinghi asi.\\nBiaknak pawlkom hmangin satan in a bum at mi pawl cun anmai pawlkom, anmai lamtang, anmai dungthlun tu pawl lo pohpoh cu fehsual, satan lamtang vekin an hmu theh theu. Sihte in Saicangpi a thi mi ketin kawr sungih bal kha a ei rero tikah saisa ei ah a ruat aw aw ih a ei ngah mi vek ei ngah lo tu pohpoh cu saisa ei lo vekin a ruat vek khi an si theu. Pathian thu cu a thuk in a kau tuk, lei le van sersiam hlan thu ihsin, mithmuh thei mi, mit in hmuh thei lomi, leitlun milai san thuanthu le a ra lai dingmi lei le van thu pawl a tel theh tikah milai pakhat cu voi thawngkhat nungsal dam sal in leitlun mifim bik le thiam bik pawl hnen ihsin zir rero hman sisehla Pathian le a kutsung suak sersiammi thu pawl hi a thei thluh thei dah lo ding. Ihkhun kerkawm ih hnahfa pakhat in cabuai par ih computer a hmuh tikah a theihzat tluk hman mi milai pakhat in Pathian le a sersiam thu hi kan thei thei dah lo ding. Asinan, leitlunah Pathian Thlarau in a theihter mi, kumkhua nunnak lamzin dik le leitlun rawngbawlnak tuanvo tuansuak thei dingin theihter mi zat lawng hi milai in kan theihthei mi asi.\\nHihi fimkhur tha zet mi cu asi; pastor pakhat in a pastor pi, amai kawhhran sung siseh kawhhran leng siseh a simsiat thangsiat ciamco tikah Satan in a hamng rero tinak asi. Cuvek thotho in zumtu pakhat le pakhat an simsiat, thangsiat awk, mualphoh awk, melmang an dum awk rero tikah, Satan in a hmang rero asi ti awn thei aw lo theu. Curuangah mi zokhalin cuvek in pastor pakhatkhat in midang pastor, kawhhran pawl a simsiat thangsiat ciamco, zumtu pawl lakah rinhlelh awknak tthenthek awknak a tuah tikah cui pastor pa cu “Satan in a hmang nasa asi” ti ah thei in fimkhur a thupi zet. Cuvek thotho in zumtu siseh zumlotu siseh kawhhran thenthek awknak, zumtu pawl huat awknak, thleidan awknak tipung dingin hna a tuan tikah satan in a hmang nasa a rak si theu. Pawl, kawhrhan cu neih a tul, leitlun pawlkom rawngbawlnak hrangah tuanrelnak hrangah a tul. Asinan, pawl le kawhhran rikham hi thupi tukah kan ret ih Zesu Khrih hnakin pawl a thupi sawn ah kan ret asile kan milem biak mi cu “kawhhran pawlkom” a rak si thei. Khrih hmin sunlawinak hrang in pawl thansohnak le lamtang tuah awknak, midang eltainak asile tihnung zet dinhmunah mah le mah thei aw loin dinhmun tha lo zet ah kan rak ding thei asi.\\nA tawizawngin, ziangvek kawhhran khalah a tlunlam ih sim zo mi thurin, misual pakhat vanram kai theinak Khrihfa thurin hrampi, sual donak-zumtu pawl sualnak tlansan in nunthianghlim ih nungdingin zirh awknak zumlotu pawl sual sal ihsin luatnak, le Krih a ratsalnak ding le kumkhua nunnak thu zirhnak pawl cu um tengteng ding asi.\\n#. 5. Biaknak, Society, le Kumpi cozah\\nA hrihsel mi biaknak in kumpi dinglai a siatsuah loih a hram a ti hnget sawn asi. Kawhhran cu ngaidam zomi le a famkim lo mi misual rual umkhawmnak asivekin leitlun ah kawhhran a um sung poh cu buainak a um ve ringring ding. Cuvek thiamthiam in kumpi dinglai khalah a famkim mi kaihhruai awknak, uktu, le kumpi ti a um dah lo ding. A famkim kan ti asile a famkim lonak kan thei lo menmen asi. Kawhhran thuanthu zoh asile thimnak in kum tampi a rak khuh ih kawhhran pakhat cio sungah sualnak le famkim lonak a kumkhua in a rak umve ringring vekin ram hruaitu kumpi cozah khalah a famkim lo, a dik lo, a sualmi a um kumkhua ding. Cutikah, kawhhran in hnatuan tumbik cu thlarau zalennak asivekin ziangvek cozah le kumpi hnuai khalah milai thlarau zalennak rawngbawl ringring ding asi. Cutin kumpi uk hnuai ah a nung mi ramsung mi pawl thlarau zalennak an ngah ih thutak an nunpi, Bible nun thuthlung pawl an kenkawh asi ahcun kumpi le rampi khal a thleng aw sawn ding asi. Kawhhran rawngbawlnak cun pawnlang kumpi uk awknak hnakin sualnak le thatlonak, dingfelnak le diknak ih hram, sual tobul, that lo nak ih tobul le, dingfelnak ih hrampi thu a ausuahpi sawn mi asi. Cutin ramsung mipi pawl thinlung thleng thei tu Pathian thutak in a ciahneh vivo asile kumpi kaihruai awkdan, uk awknak le senpi vangtlang bungrua le canpual zem awkdan le hmandan khal ah diknak le dingfelnak in hmunluah sinsin ding asi sawn. Zesu Khrih leitlun a rat laiah Rome kumpi in diklozet in Jews pawl a rak uk mi kha a dodal loih an thlarau luatnak ding sawn kha leitlun a ratnak san sawn a rak si. Cutin sim tikah kumpi le vengsung thilsual pawl dokalh le thlengter dingin Pathian tuanvo pekmi, cangvaihnak hnatuan khrihfa pawlin tuanvo kan nei lo tinak si loin kawhhran ih rawngbawlnak thu hrampi bik sawn thu simmi asi.\\nCutin, a hrisel mi kumpi, biaknak le society cu khat le khat an hnaihnok aw lo, senpi vangtlang thatnak hrang ke an kar tlang sawn mi asi. Cozah kumpi in biaknak lam hnatuan nak hrang a tul mi humhimnak, le dan le dun, senpi vangtlang bungrua pawl awl ai ten hman theih dingin a timtuah sak lawng si loin biaknak sungah buainak sosang suak lo dingin lamzin a sialsak sawn. Cuvek thiamthim in biaknak in kumpi dinglai a dokalh loih ramsung mipi pawl thinlung a tuahtha sawn asi. Thinlungput, ruahnak, le thutluknak, thuthennak dik tuah thei dingin milai ruahnak le fimnak a pek ih diknak le dingfelnak thinlung suahter tu, hringsuaktu cu biaknak lam zirhnak in a sisawn.\\nCun, biaknak le society thu ah, biaknak thurin cu society ih hram, dinhmun thuhram sawn asi. Vengsung mipi pawl cu senpi vangtlang biaknak thurin thlun in ruantlang ten an nungcang tikah miphun a thangso ih rualremnak le daihnak in senpi vangtlang hmui a ngil. Mipi thinlung cu vengsung biaknak thuhram ihsin lamzin a pial ih zumnak le biaknak thuken an tlansan tikah senpi vangtlang thinlung a thenthek aw ih miphun thuanthu a siatter. Biaknak thuhram pi a hnget nawn lo tikah miphun pakhat vengsung mipi thinlung a vavai ih khaltu um lo cawrual, caw run pi hramlak vak vekin a bur a bur in an thenthek aw aw ih kilkhawi theih loin rualremnak, lungrual nak a hlo. Cutikah senpi vangtlang le miphun tuanvo pawl cu lungrual zetin senpi vangtlang hmalak tlangnak a um thei nawn lo tikah rampi siatnak a thlen ter. Biaknak cu ram le miphun senpi vangtlang thuanthu nung bungrua pawl fingkhawi tu asi fawn. Senpi vangtlang thuanthu nung bungrua pawl cu tong, calai, nunphung, fimnak phunphun, le mibur pehtlaih awknak pawl, milai pehtlaih awknak thuhram, mimal nuntu mizia lam hmuh tu, nupi pasal neih awknak, mithi le mihlo thlahnak, senpi vangtlang diknak le dingnak thuken, sual mawhsiatnak le felnak cawisannak, tvp, senpi vangtlang nuntu khawsak lamzin hmuh tu sawn asi.\\nSociety cu loram vek asi ih biaknak in thlaci a tuh ih siatsuah thei tu lak ihsin a kilhim. Cun, cozah kumpi cu lo hnatuannak bungrua, hmanrua vekfang asi. Biaknak in cozah a dodal tikah siseh cozah in biaknak a dodal, a kharhkhip tikah siseh, biaknak in society senpi vangtlang thuanthu nung bungrua pawl an siatsuah tikah siseh senpi vangtlang thatnak siatsuah in a um ringring. Laimi thuanthu kan zoh asile mah te uk awknak kumpi cozah nei loin Kawl, miphun dang kuthnuai ah harsatnak namen lo kan tawng, kawlpawl in laimi thuanthu a siatsuah mi lakah a umcia a siatsuah mi hnakin thansohnak ding lamzin a khamsak mi hi nasa sawn asi. Cutin senpi vangtlang harsatnak thuanthu khirhkhan dinhmun ah kan din lai ah biaknak in sengpi vangtlang thinlung le thuanthu nung bungrua pawl a fingkhawi ih a humhim thei a thupi zet. Cozah, biaknak, le society cu khat le khat bawm aw tawn ding, ruantlang ten feh ding an si.\\nHimi ah tihnung zet fehsualnak cikhat cu vengsung thuanthu nung dokalh zawngin (anti-social religious movement) biaknak lam cangvaihnak asi. Biaknak in a thupi bik thuhram thuken cu thlarau thil asi. Cutin asi rualrual in thlarau cu taksa um loin leitlun ah a um lo vekin taksa hrang leitlun milai nunthu khawsak, vengsung le kumpi lam thu khalah biaknak intuanvo mawhphurhnak a nei ve. Mi pakhat cu thlarau mi zet vekin a thei aw aw ih biaknak lam ah a zuam zet lai ah a inhnen ah amai bawm nak in a tungding aw thei mi, a pum a puar thei mi kha bawm lo in a zoh men tikah a innhnen pa cu rilrawng in a thi ahcun vanram ah Zesu ih a salhsuah lai ding asi. Biaknak in kiangkap vengsung thansohnak le farah zawnzai bawmbawinak ah tuanvo tumpi a nei ve asi. Curuangah biaknak in cozah dinglai dan kalh in siseh (cozah in Biaknak thurin kalh in dan a suah ti lo ahcun), society, vengsung senpi vangtlang nunphung, miphun nuntu thuthlung (collective conscience) do-kalh in siseh a cangvai asile biaknak ih tumtah mi a thelh hlei ah society le cozah kumpi hrangah siatnak thlentu ah a cang thei.\\nCutin siloin, a hrisel mi cozah, biaknak, le society cu, pakhat cio ih tuanvo tumtah thuken kalh lo cin, khat le khat bawm aw tawn ding, ruantlang ten feh ding an si.Cutikah ziangkhalin anmah le tuanvo tumtah cio ah dikzet tluang zetin an feh thei ih an rianmi senpi vangtlang hrangah a thabik rah an suahter thei asi.\\n#. 6. Biaknak le Santhar fimthiamnak\\nMiphun pakhat ziangtluk a thangso timi cu a tlangpi thu in mithmuh theih mi thilleri zoh in cuaithlai asi theu. Asinan, a tak ngaingai ih thansohnak cu mit in hmuh theih lomi milai sinak sawnah thansohnak cu a thum aw mi asi. Bible in “Pathian tihzah cu fimnak ih hram asi” ati vekin Pathian thei tu le tihzah tu pawl cu an fim. Fimnak ti tikah a tha bik hrilthiamnak hi asi. Pathian tihzah tu cun amah milai ruahnak hnakin Pathian thusawn kha thupi sawn ah retin a tha bik a hril, thuthluknak (decision) a tuah. Cutikah, Pathian, cozah kumpi, society, insang, midang thawn pehtlaih tikah siseh amah le amah, a neih mi taksa thinlung thlarau hman awknak pawl khal amai ruahnak hnakin a fimsawn mi Pathian thu ah hngat aw in ziangkim a hril ih thuthluknak a tuah tikah mifim ah a can theinak asi. USA ah kumruk sung a cozah hna ka tuan ih American mipi ka pehtlai tikah Laimi, Pathian tihzah tu pawl ziangtluk in fimnak Pathian in inpek, a thabik hrilthiamnak ziangtluk in kan sungih a nungmi Thlarau in inzirh timi cu lai khawte ihsin refugee dinhmun in USA a ra mi pawl nun ka zoh tikah ka hmu fiang.\\nFimnak ih hmanrua pawl cu calai le santhar fimthiamnak phunphun tla a tel. Calai um lo sehla zohman in Bible siar ding kan nei lo ding. Curuangah calai le tong cu Pathian ih fimnak milai hnenah in pek thei nak ding hrangah a hmanrua thabik pakhat asi. Cuvek thotho in Pathian in milai pawl fimnak a zirh, a theihter, hmanter tikah hmanrua phunphun a hmang. Culai lakah, Pathian thei lo, sakhua mi, biaknak ngaihsak zetzet mi tampi in fimnak an dodal. Calai le tong an dodal, mi aa an sinak an langter rero men, Meithal cu a hmangsual tu in mawh nei lo a milaipi a kap that asile a sual. Cuvek thotho in mi pakhatkhat in rawl cu a kaa sungah thun loin a hnar kua sungah a than asile a thihphah thei. Mi pakhatkhat in Pathian pekmi fimnak cu a hmangsual asile thihnak lamzin thlen tu ah a cang thei. Fimnak dodal (anti-intellectual) pawl hi fehsual, Pathian thei lo, asilole, zumnak ah nauhakte pawl, an theih hnakih tam sim hmang pawl an si. America ramih Amish miphun pawlin santhar electric, cell phone, computer, si (drugs), le motor tivek an hmang duh lo. Rangleng lawng an hmang, ih anmah te tuah mi si lawng an ei duh. Cuvekin laimi lak khalah fimnak dodal, anti-intelectual biaknak lam fehsual an um leh vivo thei. Cun khatlam lala ah santhar fimnak secularsim in a fehsual pi mi cu Pathian biak tikah Thlarau Thianghlim in Bible Pathian thutak vekin kaihhruainak in siloin milai ruahnak (logic, philosophy) vekin a fehsualtu an um ve. Cuvek lak khalah fimkhur a tul sinsin. Secularism in a ciahneh mi pawl ih zummi cu anmai ruahnak, thluak asi, anmah cu anmai Pathian asi. Tih a nung zet.\\nFimnak titikah tlawng ihsin zirmi cathiam degree ngah tinak asilo. Santhar laimi pawl, a bik takin tu hlan kum 20 sungah leitlun ramtintian killi ah laimi kan thleng. Lailam khawte ah cawleng mawng dah lo khalin 2009, 2010 model leitlun motor tha bikbik mawng an um rero zo, laitlang ah tanakha hnih ding khawpkham nei dah lo tla, ramdang ah Hollywood actress pawl hmanmi rimhmui le hmaihnih maktara pawl thawn an cei aw thlang. Laitlangah dawrhlun veng zuureu hai khawpkham leinak nei loin ramdang ah leitlun zuu thawthaw in thei dinhmun ah mi tampi an um. Culai lakah, laimi pawlin an tlaksam zet ding mi fimnak cu keimai hmuhmi theihmi neihmi thawn thuanthunung sungah ziangvek dinhmun ihsin ziang ka tuah tikah senpi vangtlang le ka san milai pi pawl hrangah a tha bik ding, zovek hnenah ziangvek upatnak ka pek dingih zovek pawl kuthnuai ah hna ka tuan in thurawn ka lak asile a tha bik ding, sumpai hlawh lo khalin miphun le biaknak thurin kenkawh thei ding le upatthlakmi milai society tuahtha dingin, miphun biaknak thuanthu ziktluak nei thei dingin ziangvek dinhmun hi thuanthu le tikcucan in ka dinhmun tlak bik asi tiah itheihter, i-phut, Pathian Thlarau uknak hnuai ah nun ding hi tulai leitlun hmuntin ah a vaktawi mi laimi pawl tlaksam bikmi fimnak pakhat asi ding ti ka zum. American thleng pawlin capoh an sim theu mi cu “American president in arsa a ei ih kei tla arsa ka ei ve, kan bang aw aw” ti asi.\\nCuvek dinhmun lai lakah, ramsung ramleng ah cozah kumpi le kumpi asilomi, pawlkom zalen zetin Laimi pawlin kan neih lo tikah mipi khaikhawm, mipi ruahnak ciahneh thei tu le thuzirh tu bik cu biaknak lam pawlkom, kawhhran hi asi. Cutikah kawhhran hruaitu pawlin fehsual lamzin pengah mipi an hruai asile an thlarau lamzin a peng lawng siloin leitlun milai, miphun hrang thuanthu tuahsiattu ah an cang ve asi.\\n# 7. Miphun hlo kan si ding maw?\\nLeitlun ah miphun tenau, tong tenau tampi cu an hlo ral rero zo. Ramdang thleng hmaisa laimi tefa hrekkhat pawl cu miphun dangah an cang rero zo. Mi hrekkhat hrang ahcun mirang le midum maw, ziang miphun ah kan cang tla le ziang a poi tiah a ruat tu tla an um. Asile, ziangmi bik in miphun hlo lo dingin in kai awk ding? An sim theu mi cu lai nunphung, laitong te in kan nung asile miphun kan hlo lo ding, ti asi. Cumi hnakin a thupi sawn ka sim duh mi cu “Kan miphun Pathian thu hnuai ah kan nung asile kan miphun a hlo lo ding” ti sawn asi.\\nKawlram sung, laitlang ih um laimi pawl lawng zoh asile cawisan tlak le rinsan tlak miphun kan suak dahlo ding. Sikhal sehla leitlun hmuntin, ramsung ramleng um pawl kutkai in thuanthu santiluang lawngpi kan hlau tlang asile leitlun khawmual tinah Laimi cu mangbangza miphun kan si lai ding. Mi in an sim theu mi, nunphung, tong, calai pawl cu thupi ngai ngai an si. Cutin mi in an sim ruangah siloin, Bible kan zoh asile tong le miphun nunphung dokalh zawngin biaknak lam cangvaihnak, piantharnak hi fehsual asi. Paul bangin miphun dang hnenah missionary, tirhmi asilo ahcun mi pakhat cu Pathian thu a thei ih a pianthar asile a miphun a duhdawt sinsin dingih a duhdawtmi a miphun pawl nunphung khal a duhdawt sinsin ding asi. Khrihfa biaknak cu ziangvek nunphung sung khalah a cangvai thei mi thlarau lam thil asi. Bawi Zesu san lai ihsin sal an rak um ih tuihlan kum rei lo te tiang America ah sal an rak um lai. Sal dinhmun khalin zumnaknung neih a theih ih vanram kai a theih, ziangvek nunphung, Jews, Gentile, Greek, le Rome nunphung pawl lak khalah a nungmi zumnak cu a cangvai thotho asi. Cutin, mi tampi in an sim theu mi, leitlun hmuntin kiltin a thlengmi laimi pawl cu mai miphun nunphung thlah lo ten an nung sunzawm le thuanthunung an neih thei vivo ding a thupi zet.\\nCuhmuahhmuah hnakin a thupi bik sawn cu kan miphun, Chin miphun hi zianghrangah nung kan si, timi sawn asi. Taksa zuar miphun, rukru miphun, thuphan per miphun, zuu heh miphun, hnam vaktawi maw kan si ding, a nungmi Pathian ih siahhlawh leitlun khawmual tinah a kuat mi kan si sawn ding? Mimal pakhat dinhmun in leitlun milai nun hi nuamnung rei lo te cen ding in le taksa diriamnak hawl dingin nun tlak lo asi. Miphun pakhat dinhmun in sim asile leitlun milai pawl mithmuh ah miphun hrawkhrawl, thuphan per hmang, rukruk hmang, hurkhuang miphun, ti ah sim ding le mualphoza in refugee kutdawh in leitlun hmuntinah zoh niam mi miphun dinhmunah ding ding in letlun nun hi nun tlak asi lo, san nei lo asi. Cun, leitlun lennak nawmnak canpualtha malte pawl cu nga siao tarh vekin hmang tahratin satan ih bum rero mi miphun si ding cu nunpi tlak lo sinsin asi. Cun khatlamah, rinhlelh ding um loin,ziangruangah America ram ihsin laitlang ram kilkawm tlangparah Pathian in a siahthlawh missionary a thlah timi ruat tikah siseh, laitlang tlangparah farah zawnzai te ziangtin a thawng teltel in leitlun ramtin ah kan karhzai theh, kan karhzainak hmunkip ah ziangtluk in Pathian Thlarau in hna a tuan ih a pumkhawm, a kokhawm, Pathian kan biaknak pawl zoh tikah siseh, kawlram cozah in fimthiamnak lamzin a khar ih laimi hrangah ramdang ah tlawng phunsang kai ding cu lamzin pit bepbep asi laiah leitlun hmuntin ah laimi phunsang tlawngkai fim zir a thawngtel in kan um mi pawl zoh tikah Laimi pawl cu Pathian ih kawh mi Amai tumtah nak tuansuak dingin leitlun hmuntin ah a kuat mi, lam a hruai mi, a umpi mi, cahnak a pek mi, a cahter mi, kansi ti a fiang.\\nCutin asile, Pathian ih kawhmi, A Fapa thisen in a lei zomi miphun hrangah ziang a thupi bik? Fimthiamnak, nunphung, lennak le leitlun santhar bungrua pawl cu hmanrua men an si. Pathian ih tumtahnak le a Thlarau Thianghlim thunun, uk, kaihruainak hnuai ah kan nun ding hi a thupi bik asi. Asile, Pathian hril mi miphun hrangah leitlun milai thuanthu ah kan zohtthim ding tha bik cu Israel pawl thuanthu asi. Israel pawlin an miphun thuanthu cu an tluksiatpi tikah miphun dang sal ah an cang, an khawpi an siatsuahsak ih an biak inn pi tiang an siat sak theu asi ti kan hmu thei. Insrael pawl thuanthu kan zoh asile an raal pawl an nehnak, an thansohnak, an raal pawlin an neh tikah an ram le khawpi an siatsuahnak pawl hi Israel mipum ziangzat an tamih sumpai ziangzat an nei, ziangtluk an fim, ziangtluk ral an thiam, timi hnakin an Pathian, Jehovah Pathian thawn an pehtlaih nak in lai a rel sawn. Israel pawlin milem an biak tikah, miphun dang nupi an thit tikah, an siangpahrang le uktu pawlin Pathian thupek an tlun lo tikah an mipi pawl hurkhuannak in Pathian zumlo tu pawl thawn cawhpolh nun in an nun tikah, an ram le miphun thuanthu cu an tlukbah pi theu sawn asi. Mimal nun kan zoh khal asile, David siangpahrang siatsuahtu kha Goliath asilo, Filistin ral pawl an si lo, Bethsiba nunau nu parah a uire nak sawn kha a tlaksiatnak asi. Saul Siangpahrang khal, a ral pawlin an siatsuah si loin amah in Pathian thupek hnakin amai ruahnak kha thupi sawn ah a ret in Pathian thu alunglo ruangah a tlaksiatnak asi.Samson, cuvek thotho. Milam kan be lo, Budhist le Muslim ah kan lut lo kan ti men ding; nitin nun ah Pathian hnak in siseh Pathian thu hnakin thupi sawn ah kan ret mimi kha kan milem biak mi asi. Curuangah, santhar Chin miphun, leitlun killi ah a darh aw mi Laimi pawl, kan miphun thuanthu tungding ding, tuahtha ding in le cawisan mi miphun si thei dingin sersiamtu le Chin miphun a ko tu, lamzin hruaitu Pathian nung thu hnuaiah amai hmin sunlawinak hrang kan nun lawngah acang thei mi asi.\\nLaimi ramleng suak pawl hi ram dinhmun that lo ruangah a mal le a tam, thuphan thawn ramleng tleng deuh hlir an si ding. Ramdang an fehnak thu asi lo hmanah an nitin nunah thuphan rel poisat lonak in ziangmawcina ciahneh theh hai zo. Cuvek thotho in ramsung um pawl khal, ram uknak that lo ruangah siseh vengsung kaihruai awknak a siattheh ruangah siseh thuphun le dik lonak in milai thinlung sungah hmun kau pi khua a luah ih khuahlan lai ah laimi rirai biak lai ih laimi mirinum sinak cu a hlo theh zo. Curuangah dingfelnak (moral) lam ihsin zoh asile laimi thuanthu cu santiluang thimnak in a fen rero mi asi. Culai lakah, ziangtin Pathian nung Thlarau Thianghlim zirhnak, thununnak, uknak hnuai ah laimi pawl kan nung thei ding? Thangphawknak, kaih thawh tharnak a tul. Cawlhni tin biak inn khawmnak in santiluang in laimi pawl thimlakah a fen rero mi a kham thei nawn lo asi. Hmun tampi ah biaknak cu pawlkomnak, miphun le ramthu (politics) hmanrua ah siseh mimal ei in hawlnak le pawlkom awknak (social) vek fang in hman asi. Asinak taktak ahcun ram le miphun thuanthu nung bungrua, fimtiamnak, santhar fimnak bungrua pawl cu biaknak, thlarau lam hnatuannak, Pathian tumtah mi hnatuan tuan suak thei nak ding hrang hmanrua sawn an si.\\nA netnakah, Chin mi pawl miphun hlo ral mi si lo dingin kan miphun Pathian thu hnuai ah kan nun a tul, kan milai nun, taksa thinlung thlarau, sumsaw, fimthiamnak, neihmi le pehtlaih mi pawlkom, ruahnak lungput le tongkam, taksa peng hman awknak zapi ten leiltun milai nunphung, fimnak le milai ruahnak fimnak parah hngat aw loin Pathian thu nung, Pathian tumtah mi tuah suak dingin Thlarau Thianghlim kaihhruainak hnuai ah kan nun a tul. Cuvek thotho in pawkom kan neihmi, biaknak, social, le ram le miphun thawn pehtlai mi senpi mibur cangvaihnak pawl khal kan miphun hrang Pathian tumtah mi tuah pitlin theinak ding hmanrua an si a tul fawn. Cutin ziangkim thuthluknak, a bur in siseh insang ah siseh mi pakhat cio nun ah siseh thuthluknak (decision) a te ihsin atum ah a tha bik hril thiam dingin Pathian thutak thurin, leitlun milai nun thurin (life principles) Bible in a sim vekin Thlarau Thianghlim kaihhruainak hnuai ah kan zapi ten kan tlang kan leng tikah kan miphun Pathian a lung aw iih kan miphun parah mithmaitha in pek ahcun mi pakhat cio,insang cio, pawlkom cio ah lungawinak leitlun vanram cu kan umnak hmun, ram kipah kan hmang thei dingih kanmah lawng siloin kan umnak ram, le kanmah thawn a pehtlaih mi hmuahhmuah khal thlawsuah mi an si ve ding. Cutin a nungmi Pathian hmin sunlawih asi ding. Kan raal cu nehcia zo mi asi; bum in um hlah uhsi.\\nLeitlun ah kan tawn mi harsatnak pawl cu leitlun thawn in hla aw sinsin ter tu, kan thinlung cu vanlam thil in a luah khat sinsin ter tu, kan lei tisa a kaang ral tertu thlarau meisa, kan sunglam in thianfaiter tu satpia, Pathian thawn innai ter sinsin tu hmanrua an si ih Pathian huham cahnak a langter tu cantha, thlarau lam incak ter sinsin tu a sisawn. Leitlun killi ah a ummi, Pathian fa, Khrih thisen in a leizo mi zumtu ulenau pawl, kan kiangkap ah ziangvek thleng rero khal sehla, kannih cu mit ih hmuh thei mi parah kan hngat aw lo ih mit ih hmuh thei lomi Pathian Thlarau lamhruainak in kan kumkhua innpi vanram lam pan in leitlun vanram nuam cu kan mah mimal thinlungah, kan innsang cio ah le kan umnak kawhhran pawlkom cio ah kan hmang sawn asi. Leitlun killi ah taksa in kan thenthek aw ko na inn kan mah mi pakhat cio, insang, kawhhran, ram le miphun le leitlun pumpi thuthangtha karhzainak ding hrangah thinlung hmunkhat ten Khrih kehram ah kutkai in kun cio uhsi. Pathian tumtah hrangah nungmi a duhmi cu duh in le nuam a timi cu nuam ti in a huat mi cu hua in, a thu hnuai ah tangdornak thawn nitin leitlun khuatlawnnak ah dungsip lo ten kekar cio uhsi.\\nLeitlunah theih thiawm awk lonak malte, thenthek awknak malte, hmuh thiam awklonak malte, relsiatnak malte, thangsiatnak malte, duhdawtmi pawlih hnawnnak can rei lote, lunglen can rei lote, huatmi si can rei lo te, thuphan puh mi si can rei lote, duhthusam kim lo can rei lote, taksa in naa tuar can rei lote, satan ti duhdan can rei lo te, lei tisa ah tlaksam can rei lo te, khrismas hman can rei lo te, mithli malte, cu pawl hnu ah kan duhdawt mi le in duhdawt tu kan Bawipa Zesu Khrih ke hram ah kan zaten kan tawng aw dingih ziang pawl, ziang kawkhran, ziang tlaksamnak nei ti um loin sawiselnak a cem dingih mawhsiatmi sinak a cem ding, naa tuarnak a cem dingih hawm thawh awknak a tawp ding, lungawi a kimdingih theihnak a famkim cing ding asi. Leitlun kan tawn mi in kan thlarau mit in ti kau sinsin ih a ra lai dingmi vanram nuamah, Zesu ih hmuihmel duhnung siarsi cu fiang sinsin in in hmuh ter sawn asi.\\nKhrismas lungawinak thlarau cu casiartu zapi ten hnenah a kumkhua in hmun camcin hram sheh!","num_words":7108,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.202,"stopwords_ratio":0.267,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hruaitu Issue-215 - Chinland Today Media\\nDecember 22, 2008 4:56 pm·0 comments\\nISSUE 215 NAK\\nPathian hrang mipi hrilsuah\\nTuih ni ah LCF cun kum 2009 hrang hruaitu ding kan hril. Himi ni hrangih thlacamtu le timtuahtu cun Pathian le miphun hrang rinsantlakih a ruahmi cu a hril dingih, mipi hril vekin hmai kum ahcun kawhhran hruaitu ding committee thar a suak ding. Cuihsin Mino le Nubu, Sunday School le Mission lam, Calai le a dangdang cu din sal a si ding. Bible lam ahcun kawhhran hruaitu hrilnak hi dungthluntu pakhat Judas aiawhtu an hrilnak ihsin a thawk. Asinan, Judas aiawhih an hrilmi Matthias cu mipi hrilmi a si loih, hruaitu pawlih hrilmi khal a si lo. Dungthluntu dang pawl cun Pathian hnenah thlacam in an dilih, minung thinlung a theifiangtu Pathian cun hrilsak dingin an dil. Cule’n dungthluntu pawl cun ‘camcawhfung an zuuk ih Matthias in a ngah. Cuihsin Matthias cu dungthluntu Judas aiawhin a um. Hih hi kawhhran hruaitu hril daan hmaisabik cu a si.\\nCaan a liam vivo ih, Catholic tidan, Orthodox tidan, Anglican le Church of England tidan a phunphun a ra suak. Leitlun Protestant kawhhran 20,000 in anmai’ ttha tidan in kawhhran hruaitu hrilnak an nei. Tidan a rak bangaw khal tampi a um ding. Ziangruangah kawhhran hruaitu pawl hi dungthluntu pawl tuah vekin kan hril awk lo? Rome acozah sanlai ihsin kawhhran cun hmel dangdang a rak nei ih, Constantine cun acozah hnattuantu hmuahhmuah Khrihfa a siter ruangah biaknak lam cun Pathian ret thupi tuk loin, leitlun nainganzi thawn a rak fehtlang. Cuvek cu a duh lotu an tam deuhdeuh ih, Orthodox, Anglican tivek a ra suak. Milai ih zumnak khal a tahnak um sehla, a niam vivo ti thei a si.\\nAsinan, kawhhran hmin cu ziangvek khal si sehla, Pathian hrang hnattuantu ttha kan neih theinak dingah ‘Camcawhfung’ aiawh tulai ‘voting system’ kan rak hmang. A pawimawhbik cu Pathian hnenih hruaitu ttha kan dil hi a si. Zokhal hruaitu kan si thei. Pathian in a hrilsuah dingmi cu minungih rak kham thei a si cuang lo ding. In duhdawttu kan biak kan Pathian hin hruaitu ttha lo thawn mi ramah in umter siang lo ding.\\nLaitlang ahcun X’mas caan ah\\nFaizong an par, Far hnah an hring\\nKhawsik dai tla, zilthli a hrang\\nThlapi Arsi fiangte’n an lang\\nJesuh suah cam kim cuang a bang!\\nSungkhat kim te’nkan hmang tlang thei\\nX’mas hla mawi kan sak tlang thei\\nBiakinn sung ah kan thleng kim thei\\nJesuh suah cam thleng ngai kan bang!\\nZuri sabah hmuh ding an tam\\nKhaw-lak vaktawi zu-va an tam\\nBiakinn thleng lo, mah inn thleng lo\\nJesuh suah cam hmang sual an bang!\\nA Sunglawi Christmas\\nTual leng, upa nauhak ti um lo,\\nKan hngah ni eng mawi Christmas cu\\nCaan liam in thar sal maw\\nMitin hmuah lungthin thar in\\nHmuak uh si.. Ruuntu Jesuh cu!\\nTuukhal pawl awi hla sak an thei\\nMifim pawl cu ‘si eng’ lam hruai in\\nHrin thar fahniang tawng ding ah\\nRim thaw ro thil hlan in sunlawi e\\nRuuntu Jesuh cu… Kan hrang naute a suak zo.\\nFapa peek kan si. Amah cu uktu a si\\nMangbangza Remruattu, A cakmi Pathian,\\nKumkhua ih pa, Daihnak Siangpahrang tiah\\nKumkhua in kawh a si ding\\nAw…A sunglawi e…Christmas cu!\\nKei salai hrang,\\nPar dawh cungcuang, sawkhlei parmawi\\nDuh tuk ruangah, zoh khop thei lo’n\\nA ziam pang ding, tham ka siang lo\\nCaan a rei cun, lungthin a phang\\nThlisia ruangah, a ttil pang ding\\nA vuai pang ding, zuah hrih ding cu\\nRem thiam nawn lo, ka thieh fiang cun\\nSiang lo cing ten, duhdawtnak thawn\\nDimdoihzet ih, ttot thlang ding cun\\nKei val salai, zuam ve ai ee\\nSihmansehlaw. …….a pawi tuk ee……\\nDuhmi sawkhlei,n a dawtnak parmawi\\nKei salai hrang, vul lo hman ning\\nKei lungthin ah, nang hngilh ni um thei si lo\\nVeikhat te tal, ka lam her in\\nI zoh hman law, na hmu ding\\na luangmi dawtnak mitthli…!\\n–C.RAM LIAN UK\\n“Naute cu a nu Mary thawn an vung hmuh tikah\\nan khuk an bil ih an biak.\\nAn laksawng kenmi sui, frankinsense rimhmui le mura zihmui\\nan suah ih an pek.” – Matt. 2:11\\nThuhmaihruai: Mi tampi in, “Xmas” asilole “X-mas” ti’n an nganmi ka hmu ttheu. A besiatzetmi cu “Eks mas” ti’n an siarmi (awsuah) hi a si. Ka thei tamzet thlangih ka thin a nuam lozet. X-ray timi thawn a bang aw zik ih “Khrih tel lomi Puai” ti lamlam a va bang zik ve ka ti. Mi tthenkhat in “Mas kan hmang ding” an ti lailai ih Khrih an saal tel nawn lo. Cuticun tisa daan hlir ih puai tuah ding khi a bang ka ti. Himi hi Christ-Xt, Christian-Xtian timi ihsin rami a si ruangah (X hi Cross thinglamtah ai ih hman a si hmang) X’mas tiih ngan ding le siar tikih awsuah daan ding cu “Khrismas” ti ding a si. (Eks mas a si lo). Curuangah atawizawng in ngan loin tusan cu Mirangca zir le thiam san a si ko ih English thlun lawlaw in Christmas ti’n ngan ko sehla a tthabik ding ti’n ka ruat. Ziangahtile hih cafang cu mi zapi ih hmuh tammi a si ko ih a thei lo cu an um lem ding ka zum lo. Mikip in Merry Christmas timi cangan cu ttha tein an siar thiam ko ding. Mi tampi in Christmas hi laksawng tampi ngah caan a si ti’n an ruat. Nauhak pawl tla Christmas ah laksawng na ngah ding ti’n an zirh ttheu. Curuangah Christmas ah ziangmi ka pe ding tilam hnakin ziangmi laksawng ka ngah ding timi lungput a suak sawn ttheu. Asinan mi tthenkhat cun Christmas lungput diktak nei in mai’ zawn lawng ruahnak le duhhamnak taanta in, “Christmas ah ziangmi ka peek ding?” timi peknak thinlung nei in an timtuah cio. Tulai san, fim san le thlarau san ahhin zumtu tampi cu Christmas caan ah Pathian hnenih a rami vanlam duhdawtnak thawn naute Jesuh Laksawng pek dingin an timtuah cio. Leitlun hmuntin ah khat le khat duhdawtnak laksawng pe aw in caan an hmang ih lungawiza ngaingai a si. Tuih kum Christmas ah ziangmi laksawng thawn rundamtu van bawi fahniang naute Jesuh na hmuak tum?\\n1. Pathian in a Fapa neihsun Laksawng in pek Christmas neitu hi Pa Pathian a si ih leitlun mi hmuahhmuah hrangah a Fapa Pathian laksawng in pek caan sunglawi a si. Curuangah mifim thlarau mi pawl in a thlummi Sweet December an ti. Thimnak le buainak ih khatmi leitlun minung nunnak ah a thlummi le a nuammi thlangam daihnak um dingin Jesuh Khrih cu vancung sunlawinak taanta in leitlun ih a rung suah caan a si. John 3:16 ah “Pathian in leilung a duhdawttuk ruangah a Fapa neihsun a pek” a ti. Rom 6:23 ah, “Pathian ih laksawng cu kan Bawipa Jesuh Khrih thawngin kumkhua nunnak a si” a ti. Paul in, “Sim cawk loin a sunglawimi Pathian laksawng hrangah lungawithu a hnenah sim uhsi!” a ti (2 Korin. 9:15). Thuthangttha Luke 2:10 sungah, “Ttih hlah uh! nan hrangah thuthangttha ka run keng; cuih thuthangttha cu mi hmuahhmuah hrangah lungawinak thuthangttha a si. Tuih zaan rori ahhin David khua sungah nanmah runtu Bawi Khrih a suak zo,” ti’n a um. Isaiah in, “ Kan hnenah naute a suak zo; kan hrangah Fapa pek a si zo,” a ti (Isa.9:6). Pathian ih kan hrang Christmas laksawng cu Jesuh a si. A va sunglawi ve!\\n2. Vancungmi pawl ih Laksawng cu thangtthat hla a si\\nThuthangttha Luke 2:13-14 sungah, “Hmakhatte ah cuih vancungmi thawn hmunkhat ah vancung ihsin vancungmi burpi cu an rung langih, Pathian thangtthatnak hla an sak: “A saangbik van ahkhin Pathian cu thangtthat si ko seh; A duhdawtmi minung pawl umnak leilung ahhin remnak leeng ko seh,” tiah an ti. Vancungmi cun Rundamtu pe thei an si ve lo, sui le ngun pek ding khal an nei lo; an hmuhtonmi pawl midang hnenih tettikhan thei khal an si ve lo ih an ti theisun cu Pathian thangtthatnak hlasak hi a si ko. An hrangah cumi cu Messiah hrangih an titthatbikmi Christmas Laksawang a si. Kannih zumtu pawl tla Pathian thangtthatnak hla lung thozet ih kan sakmi hi kan Christmas laksawng sunglawi a si thei ve. Mi vekin laksawng pek ding mankhung nei ve lo hmanseh, thinnau ding a si lo. Vancungmi ih thangtthat hlasak hi thuanthu roling a si bangin thangtthat hla saknak in Christmas lawm cio uhsi!\\n3. Tuukhal pawl in thuanthu an simmi hi Christmas Laksawng a si Luke 2:17 ah, “Tuukhal pawl in naute an hmuh tikah vancungmi in cuih naute thuhla an simmi cu mi hnenah an sim” a ti. Tuukhal pawl hi mifarah nauta le mi rethei zonzai an si. Mipi lakah tel thei le mipi hnenih thurel thei mifim le mithiam khal an si lo. Asinan thleidan nei lo Pathian in tuukhal pawl a hngilh lo. Pathian vancungmi in Messiah suahnak, rundamnak thuthangttha cu tuukhal pawl hnenah a thlenter hmaisabik sawn. Mi tangdor le mi lungneem an si ruangah cuih tettikhanmi cu an cosaang thei lohli. A thinlung takin an zum ih a hna a ngam cih. An tuu khalhmi pawl taanta ngam in vancungmi ih simmi an theih vete’n Jesuh naute tong dingin manhlapzet in an pok lohli. Curuangah naute Jesuh an hmu ngah ih hmaisabik ih an biak ngahtu mi lungawi le mi thluasuak an si. Christmas an hmangfuh ruangah an nunnak a thlengh aw thluh. Ttihnak zianghman an nei nawn loih an hmuhmi le an theihmi thu cu mipi hnenah raaltthazet in an sim in an phuang ngam. Mifarah tuukhal pawl hrang ahcun cuih an tettikhannak le thuanthu an simmi cu an Christmas Laksawng sunglawi a si. Tuni zumtu nang le kei tla tuukhal pawl vekin kan nunnak ih Pathian zaangfahnak thlengmi pawl raaltthazet ih tettikhannak le lungawithu simnak in naute laksawng pe ve cio uhsi!\\n4. Mifim pawl in hlawnthil mankhung Laksawng an pek\\nMatthai 2:11 ah, Nisuahnaklam ihsin mifim pawl cu siangpahrang arsi an hmuh tikah Amah tong ding rori in lamhlapi in an pok suak. Van arsi zoh in thungai thlak in, naute tong ding rori in an hawl tikah rundamtu Messiah cu an hmu ngah riai. Ca Thianghlim in, “In hawl dingih in hmu ding, nan thinlung takih in hawl ahcun (Jer. 29:13)” a ti bangin mifim pawl cu thinlung takin an hawl ruangah an hlawhtling ih an hawlmi an tong ngah. Tangdornak thinlung an neih ruangah an khuk an bil ih naute Jesuh cu an biak. Culawng si loin an neihmi lakih tthabik an kenmi hlawnthil mankhung pawl siangzet in an suah ih naute laksawng an pek. An laksawng kenmi pawl in Jesuh Khrih cu Rundamtu siangpahrang a sinak, Puithiam saang a sinak le leilung rundam dingih thihnak tuartu ding a sinak pawl a tarlang. Kannih tla Pathian biak dingih Biakinn kan feh tikah a daan men ih fehtu si loin, thinlung takin khawm cio uhsi! Kan khawm tik khal ah kan kut lawng in a fehtu si loin Pathian thluasuah kan donmi siar saal in a hrangah peknak nun nei in feh cio zuam uhsi! Bawipa hrangah Laksawng pakhatkhat timtuah in feh uhsi! Kan thinlung, kan nunnak, kan neihsiah, kan caan ttha le kan thiltitheinak pawl ui loin siangzet in pe cio thlang uhsi! Mifim pawl vekin naute laksawng timtuah cia uhsi!\\n5. Mary cun thungainak Laksawng a pek\\nMary in, “Kei cu Bawipa ih salnu ka si. Na sim vek cun ka parah si ko seh,” tiah a ti (Luke 1:38). Mary ih nunnak kan zoh tikah Pathian in thinlung thianghlim le nunnak thianghlim a neih ruangah Messiah suahnak ih a hrilmi a si ih lungawiza ngaingai a si. Sihmansehla, leilung tisa daan ah pasal dingah duhmi tlangval hamtu nei cia zomi a si tikah nei awk hrih hlanih falahim favun ding cu har a ti nasa ding. A pek awk dingmi hi a saangzet ve a si. Asinan Pathian ih thupek, vancungmi ih simmi parah rinhlelhnak zianghman nei loin, “Bawipa nangmai’ thu vekin si ko seh!” a ti thei ih Pathian thuthlun in a um. Mary cun hlasaknak in laksawng a pe thei ve lo, thuanthu a sim thei ve lo, sui le ngun hlawnthil mankhung laksawng pek ding a nei ve lo. Asinan cupawl tluk ih mankhungmi, a nunnak pumhlum, a thinlung le a sinak zate’n Jesuh hrangah a pek thluh a si. Mi ih theih sualnak, soiselnak, zomtaih nautatnak tuar ding a hreh lo, Jesuh hrangah zianghman uimi nei loin a nunnak le a zeizongza laksawng ah a pek. Kannih tla Bawipa hrangah mi bangin laksawng mankhung zianghman pek ding thilri nei lo hmang uh singla, Pathian ih duhbikmi cu kan nunnak le kan thinlung hi siangzet in pe aw cio uhsi!\\nChristmas cu peknak a si. Sersiamtu Pathian in hram a thok. Jesuh Khrih in vancung sunlawinak siangpahrang tokham taanta in a nautabik caw rawl einak kuang sungah, caw inn ah a rung suak ih kannih misual pawl rundam dingin in rung hawl. Jesuh in a nunnak kan hrangah a peek aw. Rumdamnak hnattuan a famkimter. Vancungmi in hla in an lawm. Tuukhal pawl in thuanthu ttha an sim. Mifim pawl in hlawnthil mankhung thawn naute laksawng an pek. Mary cun a sinak zate in laksawng ah a pe aw ve. Joseph tla Pathian thupek ngainak in Christmas laksawng a pe ve. Duhdawtmi zumtu unau, na nunnak ttha te’n vun zohfel saal hnik. Christmas puai vei ziangzatlai na hmang zo? Ziangtivek pianhmang in na rak hmang ttheu? Thlaraulam daan in maw tisalam daan in na hmang tam sawn pei ? Christmas ka hmangfuh riai ti’n diriamzet in na um dah maw? Tuih kum Christmas tla sullam neizet le manneizet ih hmanfuh thei zuam hram aw. Na nunnak, na tikcu caan, na fimthiamnak, na thiltitheinak a zate’n naute laksawng ah pe aw thluh tum aw. Lei le van Runtu Bawi Jesuh cu kut lawng ih ton tumtu si loin kutken te thawn lungawi sopar teih tong dingin timtuah hram aw. Christmas Laksawng ah ziangmi na timtuah?\\nNaute Jesuh na hrang ah a suak ve maw..\\nKumpi kumkhat cu a herliam la la…. kan hngak hlap zetmi Christmas caan cu theih man loin a rung thleng sal … ziangtin kan hmuak ding, kan hmuahnak ding hrangah ziangvek timtuahnak kan nei… Nangmah a lo run suaktu ding Naute Jesuh hrangah ziangtivek timtuahnak thawn na hmuak tum….?\\nChristmas caan ah Jesuh suahkehnak thuhla hi sim awk a si theu. Cuih a suahnak thu kan sim tam zetmi lak ihsin kan sim dah theu lomi sung in zirh aw sela ti’n…Jesuh a suah lai caan ih leitlunih a cang dahmi dinhmun 3 thawn.. CU pawl cu.. 1) Place ( A suah nak hmun le ram dinhmun 2) Military ( Uktu pawlih dinhmun), 3) Education ( Fimthiamnak lam din hmun pawl thawn thazang la in zir ve cio ding ah ka lo sawm..\\n1) A suahnak hmun ( Place)\\nJesuh a suahnak khua hi sut aw sela nauhak te tiang in kan theih thluhmi asi. Asinan khatlam zawngih kan simfiang sin ding a si le’n … Leilungpi zuk kha na cabuai parah pharh in zoih aw la a lai ciah kha na kut in tawk aw.. Plalistine ram ( Bethlehem ) a si ih Jesuh suahnak kha a si ding. Pathian ih khuakhan dan hi a mak zetih ziangruangah a si pei ? Leilungpi a lai tak fangih leitlunmi pawl runtu ding a suakter a si pei … A thuthangttha phuang olnak ding le thuthangttha karhzainak ding hrangah a olsamnak ding hmunbik Bawipa in a hrilthiam hi a mak na ti ve lo maw…?\\nLai miphun hi thlawhsuah kan dawng kan ti pei cu… Ram tin kim ah kan tthek aw thluh .Cuih Ram tinkim pawl kan zoh a si le’n Falam mi pawl hrangah Malaysia hi a lai tak fang asi kan ti a si le’n a sual tam lo men thei. Third country feh ngah thei hrih lo, mai’ khua le ram ah len tlungsal thei cuang lo a lai tak fangih taang pawl (Beidawng van sang takih um ) hi Malaysia ih um pawl kan si. Curuangah Bawipa in na parah tumtahnak tumpi a nei ding.\\n“Pathian kan tawngnak olsambik lamzin hi kan beidawng lai caan a si theu “ an ti bang in a tuih na umnak Malaysia ramah beidawng vansang, thin pit mangbang zetih a ummi pawl hrang ah Pathain hna le miphun hrang hna tampi na ttuan olsamnak dingbik ah Bawipa in a lo ret a si ti thei aw la, na ti thei tawk te’n Bawipa hrang ah le na miphun hrang ah aw…..\\n2) Uk tu pawl ih din hmun( Military)\\nJesuh suah lai caan hi uktu lam dinhmun in kan rel a si le’n leilung pumpi hi Rome Emperor kut hnuai ah asi thluh. Cuih Rome kut hnuaiah cun Ram(Country and City) tam pi a um. Asina’n, an zate’n Rome kut hnuai ih um an si vekin leilungpi hi khua pakhat vek a si. Ram khat le ram khat hi inn hnen aw an si thluh ih thleidan awknak a um lo , khui ram khal ah feh sukso theihmi a si. Do awknak, thleidan awknak le ram khat le ram khat hmuhsuam awknak tivek a um lo. Inn hnen aw thluh an rak si.\\nA tlun ih Jesuh suah lai caan Uktu lam pawl dinhmun kan zoh a si le’n khaw khat le khaw khat ,Ram khat le Ram khat rem aw te’n an um ti kan hmu..” El awk um lonak, thleidan awk a um lonak hmun le Do awk a um lonak hmun le ram ah Jesuh a suak “ ti kan theih a ttha.\\n3) Fim thiam nak lam din hmun( Education)\\nJesuh a suah lai caan ah Leilungpi hi Greek philosophy ( Greek ruahnak ) ih a ra khuh neh lai tak fang a si. Curuangah ramtin kim le khuatin kim in mah le ttong cio an nei ko na’n an ttong hman tlangbik ( Comom language ) cu Greek tong hi mipi in lung rual te’n an ra hmang khawm. A ngaingai ahcun “Latin” ttong hi ttong upat deuh a ra si sawn na’n mipi pawl in Greek ttong tho tho hi lungrual te’n an comon language ah an hmang..Curuangah himi sanlai ih an ttong hmanmi kan zoh a si le’n an lung a rual tuk ti kan hmu thei. Lungrualnak hmun lawngah Jesuh a suak .”\\nA tlunih kan theih zo bang in Jesuh kan hnenih a suah theinak ding hrangah kan thinlung lamzin kan sial dingmi lak ihsin ‘el awknak, thleidan awknak, lungrual thei lonak pawl hi nasa tak in kan rem a ttul. A tuih na umnak Malaysia hi na Pathian hnattuannak le miphun hrangih hna tampi na ttuannak tthabik hmun a si ti thei aw in….. .(Luk 3:3-6)\\nEster thah tumtu\\n-Kei Bawi TaiThio\\nVeikhat cu Ester timi fala nute cu a khaan (room) sungih ca a ngan rero lai ah, a khaan sangka in pacang tum zet a rung lut kha a hmu ih a ttih tukah a khur ciamco. Cuih pacang pa cu a kiangah a vunug dingih, “Fala nute, nang hi tuih hnu zath hnih (Ni 14) zanah ka ra dingih, ka lo that ding” tiah a ti. Cu vete’n sangka in a suahsan ta..\\nEster cun a nu le pa a sim. A nu le pa cun zovek so an ti ih, Ester cun a sim thluh. A nu le pa khal an mangbang in an ttih zet. “ Kan lo run (hum) thei ding sawm” tiah an ti. Cuihsin an security (Kilhimtu) pawl hnenah an vung tlan. An security pawl khal in, “Cuvek minung cu kan ttih tuk, kan lo hum (kilhim) thei zik lo” tiah an ti. Ester ih nu le pa cun an thin a phang deuhdeuh ih an veng lalpa (bawi) hnenah an va sim. Asina’n, an veng bawi cun, “Ka lo hun thei zik lo” a rak ti thotho. Cuti cun palik le raalkap pawl khal anmah run ding le bawm dingah an va sawm na’n, annih pawl cun, “ Kan ttih tuk ee, kan lo run thei lo ding” an rak ti ve.\\nNi 5 nak sun a rak thlengih, an bei a dawng tuk ah lamzin in mi a ra pohpoh a thuhla sim in ruuntu ding an hawl vivo na’n an tawng cuang lo. Cutivekih an um laiah Ester cun Pithar pakhat tiang hrol a hmu ih, cuih pitar hnen ah mitthli thawn a thuhla a vung sim. Pita rte cun, “Fala nute, ttap nawn hlah, khitawk LCF biakinn ah zarhtin zarhte ni ah an biakmi an Pathian hnenah ‘rawl ul’ ih thlacamnak an nei ttheu ih, thaisun (Zarhte Ni) khi vat el ve aw la, an biakmi an Pathian in a lo humhim thei men ding” tiah a ti.Ester hrang ahcun pitar nu-ih thusim lo thil dang zianghman beisei ding a um nawn lo.\\nEster hi a nunnak ah, tlangval parih duhdah zetin a nun ruangah maw, mi rel lam siat tam tuk ruangah maw, sum le pai thilri khalih a duhham tuk ruangah maw, mi thin natnak a tuah tam tuk ruangah maw, pacang pa in hiti lawmmam ih thah tum tiangih a rung turnak?….. .Zarhte zing a rung thlen ahcun ‘zum dawk, zum lo dawk’ te’n a tim a tuah ih, LCF ahcun rawl ul thlacamnak ah a vat el ve. Zumtu a hmun ih a um pawl cun Ester ih mithmai an rak hmuh tikah thinhar mangbang vansang mithmai nei zetin an rak hmu. Thinlung kek kuai in thla a cam ih, zumtu unau pawl cun khuk bilin thla an rak cam sak. A phurrit pawl cu Pathian hnen ah an ap sak. A tlun zawng ahcun thin nuam te’n inn a thleng. Zarh hnih kimnak ni khat lawng a duh ni (Zarhte ni) ahcun LCF ah rawl ul thlacam ahcun a va tel lala. Zumtu pawl cun mithmai pante in an rak hmu thlang. Thlacamnak ahcun “Pacang pa cu thaizan ah a ra sal dingih, kan biakmi kan Pathian in inhumhim theinak ding ah indilpi uh” a ti ih, a hun rawt lala. Zumtu pawl cun Pathian hnen ah khukbil in an dilsak. An ban hnuah lamzin ahcun “Haleluiah..Ka Pathian thangtthat in um ko seh. Bawipa a ttha tuk tiin lungawi so par te’n in a vung thleng.\\nA thaizan zarh hnihnak, ni 14 nak zaan cu a khaan te ah thlacam in pacang pa cu a rak hngak. Rinlopi ah sangka a run ong ih cuih pacang pa cu a rung lut. Asina’n, “Thlarau Thianghlim thawn taksa a rawk thuam aw mi fala nute cu a hmuh vete’n ttih le khur thlurthlo in dungah a sip ih sangka in a tlanhlo.\\nZumtu u le nau pawl, kan sual ritphurhmi le kan thinhar kan mangbang vansannak pawl hmuahhmuah khi, zarhte sun rawl ul thlacamnak hmun ah va tthum ta in, innlam ah bulpak thlacam nun nei in kan nitin nun kan hman thei ahcun, Ester fala nute bang in kumkhua nunnak kan co ding a si. Thlacam nun nei cio theinak ding ah Pathian in kan zate’n thluasuah in pe hram she. Amen.\\nJesuh maw BAWI? Nangmah ha LAL?\\nLeitlunah Lal ttuan hi mi tam zetin an hahiau zetmi thil a si. Ziangahtile mi hmuahhmuahih theih larmi le upat hlawhmi an si theu ruangah a si thei. A dikzet. Ram pakhatih President, Prime Minister tivek tuantu cu a ram mipi pawlin an zah thiamin an upat zet theu. Cun, tulai leitlun pumpulukih larzetih kan theih mi ah cun England Siangpahrang Nu(Queen) le Thailand Siangpahrangpa hi an si. An pahnihih kan zoh asile an ram mipi thatnak le thansohnak ding lawnglawng ruatin an tuan nasa zet ti kan hmu. Anmah tawk veve ah power khal an nei veve ti khal kan hmu. Asinan, thimnakah Thailand Siangpahrang tla cun lo ram kau zet a neiih cui a lo buh suak pawl cu a ramih mifarah harsa hnenah a lak in a zemsuak theu. A ram mipi pawl hrangih a tuan tuk nakah hospital ah a um can ah Doctor pawlin hnatuan lam supaw deuh dingin tla an rak sim. A suahni le hospital ih a um tikvek canah mipi an ra pungkhawm theu ih a hrangah thla an cam sak theu. Hitivek Siangpa hrang neih cu a ram mipi khalin an duh ringring ko ding tiah ka zum. An ramih Siangpahrang uknak tawp ding khalin an ti zawksawh thei lemlo ding tiah ka ruat. A uar um zet.\\nKannih kan suah le semnak rampi lam kan zoh asile 1962 ihsin Ralkap thuneihnakin General Ne Win in inrak uk thawkih a karlakah U Nu timi in democracy uknak ti fawn siin rampi pumhlum cu Budhism biaknakih tuah tumin reilo te a rak uk dah tilo cu tuisun ni tiangin Ralkap uknak a si ringring lai. Tu ah asile Senior General Than Shwe in in uk vivo ih a tlai thlak nasa. Khiti hmuahmuah kum kan zoh asile kum tamzet asiih sankhat sung lai a rei tin khal kan sim thei. Annih pathum khi cu kan ram mipi in a khawpin kan khawp thlekthlek. Asinan, an Lal duhnakin tawp ti a nei thei lo ih an ralnam(meithal) thawn in uk rero cu a si men. Hi pawl hi cu anmahih Lal tuan duhnak a si ti sehla elawk tam tuk dingah ka ret lemlo.\\nAsile kannih Zumtu(Khristian) a ti aw pawlih nun teh hi ziang kan bang timi hun thlir peh vivo sehla. A tlunih ci hnih lakah a khuimi sawnah kan um timi cu kan mahten rak zohaw men sehla a tha ke. Khristian inn sungsang ihsin kan suak, kan pitling ti’n kan rel aw huahho theu menih a dik ngaingai pei maw? A thu cun dik vek bang si, a dik lonak cu a um thei. Ti duhmi sawn cu in hringtu Nu le Pa hman piangthar loih kannih an fa le te pawlin khitivekih kan tawng theu tla khi ruah ding cu a um. Cuti ka ti tikah Nu le Pa piangthar neih tengteng ih pianthar theih ka ti duhnak cu a si fawn lo. Nu le Pa zu le sa rak cen rero le a phunphun ih thil thalo ih sumdawng pawl lakin khal fanau piangthar tha zetzet cu an suak thei ko. Kan sim vivo asile Khristian inn sang kan si, Zumtu ka si ti menih Pathian fa si theinak a um lo. Kanmahin Jesuh cu kan Bawi le Rundamtu ih kan pawm le kan nunpi lawngih Fa sinak co thei kan si sawn.\\nKan sentet lai ah mai’ tisa duhnak a phunphun tuahih kan rak hman can khal a rak um. Asinan, tuican ah ‘ziangtivek in kan hman?’ timi hi a thupibikih kan ret dingmi cu a si. Khrismas a hung thlen tinten Pathian hmaiah khuk bil le thilhthiamin Nau suahcam lawmin kan um theu. Asinan, tuikum Nau suahcam teh ziangtivek thinlung pu in ha, hi can sunglawi hi kan hmuah tum? Kan thinlung sungrilah amah Jesuh cu LAL ih ret taktak thei in teh kan hmang thei pei maw? Asilole, Khrismas program hman sungte can lawngah lenglam phaw lawng kha mawi le dangnal nawnin Naute Jesuh kan hmuak tum? timi tla mah le mah sut fiangaw thei cio sehla a tha zet. Baibal kan zoh tla asile leitlun ih mi nauta bik tiih kan timi tu khaltu pawl le mifim pawl tla cun tangdawrh in naute Jesuh kha cibai an buk hai ti kan hmu. Tukhal pawl cun zianghman laksawng pe theilo ih an um lai ah mifim pawl cun an neih le tlin tawkih thil man khung thilri le rimhmui in cibai an buk. An pahnih ih thinlung khi Pathian ih cohlan mi veve a si.Ziangahtile tukhal pawl cun an thinlungah ziang thil hmanin lalnak co nawn loin an tukhalhmi (an tuanvo tumbik) kha tan in Naute hmu dingin an hnatuannak (ei hawlnak) an fehsan. Asinan, mifim pawl cu an sung le te (Baibal sungih um lo) pawl kha sim ta in Naute cibai buk dingin an fehih an rohlu mankhung zetzet kha uinak fate hman nei loin kum tamzet an rak hngah cuahcomi va hmuh tumin an inn le khua cu an suahsan ngam a si.\\nJesuh suahcam hi kan ei in hawlnak tanta in le kan neih thil le ri kengin cibai kan buk ve thei pei maw? Hitivekih arak hmuak thei thitha lotu kan si ahcun Khristian kan si nak le Piangthar kan rak ti awknak pawl kha nasa zetih kan zohfiang awk a tha ding. Thinlung sungih Naute kha Bawi asi tiih ret loin kanmah le mah kha LAL si duhnak vek menih kanrak buai culci asi ah lawngte Pathian ih cohlan tlakmi asi hrimhrim lo ding ti cu a fiang zet. Lal duh tuknak hi a tlangpi thu cun sual a si ko. Asinan, Jesuh cu Bawi ih ret thei ih kan um hnu ah Amai’ ruatmi Lal hnatuan ding kan si lawngah thilthabik asi vethung ding tiah kan ruat sawn pei !\\n1. Krismas ah zu man a khun tuk khal le’n in paihtu an tam hmel thotho an ti.\\n2. Kawl dawr le Kachin dawr pawl cu ‘Laimi zu in ding an tam pangah’ tiah X’mas sungah zu tampi khawng thei an tum an ti.\\n3. X’mas boruak ah hin miphun duhdawttu hrang ahcun zu dawr hnakin biakinn ih thlacam a ttul an ti. X’mas ih zu ri ttheu pawl hin miphun an phatsan awl zet an ti. Lai tong hnakih kawl tong hmang tam pawl hi tthansohnak maw si? an ti.\\n4. Fala fel le tlangval fel pawl cu X’mas, Fanger puai etc ah hin an theih thei an ti. A fel lo khal hivek caan ah hin an theih thei zet an ti.\\n5. Hlanlai ahcun fala le tlangval ttha lo cu hringtu nu le pai’ mawh an si an ti, asina’n, Malaysia ahcun midang puh ding a um lo, anmah (fala le tlangval) rori ih sualnak a si an ti.\\n6. Tulai ih kan Pathian biak dan hi hlan lai hnakin kan tthangso na’n, zumtu ngaingai le zumnak lamih rintlak ngaingai cu kan mal deuhdeuh an ti.\\n7. Pathian le miphun hrangih pum a pe aw theitu hnakin zianghman ttuan ve lem lo pawl hin sawisel an hlawh ve lo an ti. Midang sawisel na duh lo ahcun ‘hotu\/hruaitu si lo mai aw’ an ti.\\n8. Laimi pawl hi, midang tlamtlin lonak bawmh hnakin sawisel kan peih sawn lo maw?’ an ti. A sawiseltu khalin, “Keimah tla ka tling lo zet na’n’ ti tawngkam a hmang ringring fawn,.. an ti. Zo so fel le ttha cu?.., zohman in kan thei lo an ti.\\n9. Thuphan tla hi huaisen zetih a relsuaktu an um ahcun huaisen zetih rak zum maitu khal an um ve men’ an ti. Thuphan hi thudik hnakin a ‘dik hmel’ an ti.\\n10. Laitlang ahcun fala cu uite thawn tahtthim an si (A duat peihtu hrangah neih hluahhlo thei) an ti ih, Malaysia ahcun laksawng tumpi (bungus=parcel) a si an ti, ramdang (third country) ahcun ‘sui’ vek an si an ti.\\n11. “Kawlram ah rak um rinring sehla nupi ka nei zo ding na’n!” a titu pawl khi, Malaysia ih an tawng lo ruangah a si an ti.\\n12. Fala hrangah Malaysia hi awlsam zetih duhtu tawngnak a si ih, tlangval hrang ahcun harsa zetih duhtu hawlnak a si an ti.\\n13. Fala\/tlangval (darling) pahnih pathuam rak kawp hnuaihnitu pawl hi X’mas ah an buai ttheu an ti. Zobik a thlun ding tiah a duhbik a theih thei an ti. Tlangval lai ah hin kawhhran upa ttuan sehla, nupi hawl an awl zet ding an ti.\\nLai miphun thuhla hi saupi a theitu cun Israel thuanthu hi fiang zetin hun zir sehla, kan sinak a danglam dan le kan lungput a bawng awk dan pawl a thei suak tengteng ding. Zaingtin laimi pawl hi hmunkip ah kan um ih, kan ttong khal a danglam vivo tiah zir ding tampi a um. A hmaisabik ah ‘Lai’ tinak hi ziang a si pei ? Aizawl North College ka feh lai ahcun mizo ca hitin kan zir: Lalchungnunga’ n laimi man e; pasalttha in khua an kham e..” ti’n. Hih hi mizo thuanthu ih ‘mikei’ thuhla a si. Mikei ‘Lalchungnunga cun minung (laimi) a keu ruangah pasalttha pawl in zohman khaw lenglam suak lo ding in thu an than’ tinak a si. Himi thu thawn pehpar aw in Sociology final year ah thesis sau zet ka rak nganih, leitlun ih miphun hmuahhmuah ah ‘milai’ tinak hmin neitu cu ‘Laimi’ kan si. Laimi cu miphun hmin a si vekin ‘Minung’ tinak a si tiah ka tarlang.\\nLaimi sinak ihsin tulai ih miphun dang a lar deuhdeuh hi hun zoh sehla. Mizo tinak cu ‘Mi=people’ ti le ‘Zo=hill’ ti a si ih, Mizoram tlawng ca ah khal mizo cu hill-people (tlang parih um milai) tinak a si tiah kan zir. Kawlram ihsin paihte miphun pawl cu India ram (Mizoram) hmun hrekkhat ah an rak feh hmaisak ruangah ‘Pai te’ (Pai=feh; Pai te = a fehtu pawl) tiah anmah le anmah an rak hminsin aw ih, cuihsin an miphun hmin a rak si vivo. Tedim miphun ngaingai hmuh ding a um loih, Tedim cu khawpi hmin a si ruangah a sungah anmah peng ‘Sihzang, Tonzang tivek in an rak danglam vivo ruangah tuih ni tiang India ram ahcun ‘Paite’ ti’n an rak thei aw vivo. Mizo khal anmai’ ttong neitu ngaingai cu hlan laiih bawi a ttuantu ‘Sailo’ pawl ih ttong si loin, Duhlian khua ih an rak hman ttheumi cu tuih ni tiang Mizo ttong tiah an rak phuahsuak ih, an kiangkap ih ttong phun dangdang thawn an bet vivo.\\nFalam miphun hun ti sehla, Falam cu khawpi hmin a si ruangah, ‘Laimi (Falam)’ ti kherkher a ttul caan tampi a um. Ziangahtile’n Laimi lakah Halkha peng le Falam peng deuh kan rak um ih, kan ttong khal a phun a dang cio ko na’n, tulai san that uk awknak ruangah ‘peng’ in kan rak tthen aw. Falam ttong khal ‘Laizo’ ttong ihsin hram a thawk thei ko na’n a zapi cun a si loih, peng dangdang ihsin a ra suakmi ttong dangdang in tulai san Falam ttong timi a ra suak. Hi hmuahhmuah hi kan umnak thlua le tlang, le kan eihawlnak le kan suksohnak a danglam ruangah a si kan ti thei. Hitawkih kan ralrinnak ding cu, Laimi (Falam) sungah ziangvek ttong danglam khal um sehla, pumkhat kan sinak hi hngilh ding a si lo. Israel pawl cu miphun dangdang in an uk rero na’n a hlanih rak uktu Egypt, Babylon, Persia pawl cun ‘Sal’ vekin an zoh ruangah an ttong an zirh tuk lem lo. Asinan, Greek san a hung thlengih, Alezander cun Jerusalem cu a siatsuah lo na’n amai’ kut hnuai ih a ret ve te’n ‘Greek miphun ziaza le ttong’ cu nasa zetin Judah miphun lakah a rak tlau-aupi ih, khawpi mawi tampi a hun sak ttheh ahcun, Judah pawl cu khawpi lamah an tthan ih, Judah ttong hnakin Greek ttong an rak hmang tam deuhdeuh.\\nCu lawng a si lo, Jerusalem ah Kawhhran a dingsuak tikah, kawhhran upa pawl uk awk dan sawisel ih, buainak tuahtu pawl khal cuih Greek ttong hmangtu Judah (Greek-Judah) pawl an rak si. Miphun bang aw ciocio, ttong dang ngainatu cun cuih ttong dang neitu pawlih nundan ziaza cu a cawng ve tengteng ti hi a zum um zetmi a si ruangah, Falam peng ttong hmuahhmuah hin danglamnak nei hman sehla, in uktu kawl pawlih ttong hnakin kan sunlawih thiam a pawimawh zet ding.\\nTtong hi ziang tlukin a pawimawh? Judah pawl ‘Jubilee cabu’ thuhla hi malte sim a ttul in ka thei. Pathian in milai a tuah ihsin, Eden hmuan ihsin thawkin ‘Hebru ttong’ in an ttong thawk tiah Judah pawl cun ‘Book of Jubilee’ ah an hminsin. Cuihsin leitlun ah mipum an rak karh vivo ih, Noah sanlai ihsin leitlun ah ‘ Eden hmunih an hmanmi ttong’ a si lomi an rak hmang tiah Judah pawl cun an zir. Cucu Pathian fapa le minung fanu pawl in thuthup an relnak a si tiah ‘Talgum’ simfiangnak ah an sim. Cuihsin Noah tei’ sungkua cu Eden hmuan ih Pathian hman mi ttong rori hmangtu a si tiah an ti. Caan a liamih, Abraham san ahcun Haran khua ihsin Hebru ttong hman vivo tu tiah hminsin a si.\\nHitawk ah hin Babel inn sang ihsin Pathian in ttong a phunphun a tuah ko na’n, Hebru ttong cu a hlan ihsin a dnalgam cuang lo tiah zumnak a um. Abraham cun Haran khua a suahsan ih, Genesis bung 14 ah ‘Hebru miphun’ ti cu a hmaisabik ah a ra suak. Abraham in faate tampi a nei ih, cu pawl lakah Isaak cu Hebru ttong hmantu a si. Israel miphun khan Hebru ttong in hminsin an si vivo ih, miphun dang thawn an rawi awk caan ah an ttong sim sual pang pawl cu an that tiah ‘Thutthentu’ (Bible) ah kan hmu.\\nFalam (laizo ttong tiin tla siseh) ttong thiam tuk lo ruangah Kawlttong hmang rerotu pawl hi, tuih hnu kum ziangzat tiang “Laimi ka si” an ti aw tiah ruah ding a um. Kawl ttong ih ttong zutzo pawl hrang ah Lai ttong zirnak ding caan a um rero lai ti khal hi theih a ttha. Laimi hminsin awknak ding khal hi, hnipuan (Lai thuam) le Vapual zuk lam khal a si lo; ‘Lai ttong rori’ hi a si’. Babylon acozah hnuai ih Israel pawl an ram (Jerusalem) an kir lai ah, mipum malte cun Jerubabel ih hohanak in biakinn rem tthatsal an tum ih, Judah nunau tampi cun miphun dangdang pasal an rak neih zo ruangah Jerubabel cun ‘Miphun dang pasal neitu pawl cu an pasal pawl in Judah ttong le Judah phunhnam ti dan (culture and custums) an cohlan (hman) vivo thei lo ahcun cuih nunau pawl cu an faate pawl thawn an pasal ih khua le ram ah a tlunter ih, an pasal pawl in Judah sinak an pawm ahcun Jerusalem ah an thlun ve. Hih thu hi kan miphun hrangih kan zir ding le zohtthim ding cu a si. Lai ttong le Lai nun a cohlang thei lo miphun dang pawl cu ‘nupi\/pasal ih nei lo lawlaw ding in kan zirh awk a cu zet. Ezra san ih Jerusalem biakinn an tuah lai ahcun mipum khal an siat thluh ih, Judah ngaingai ziangzat, Judah le miphun dang a rawi aw mi ziangzat tiah an hminsin. Hivek lungput hi miphun duhdawttu cun a neih tengteng a ttul.\\nKan theih dingih thupi zet pakhat cu, Judah pawl rak hmuhsuam ttheutu miphun dang pawl hin ‘an ttong hman’ ruangah a si loih, an Pathian hnakin pathian dangdang le miphun dang bawmhnak an hiar tuk ruangah a si. Laimi in rak hmuhsuamtu pawl an um khal le’n, fiang te’n kan zoh awk a ttha ding. Kan ttong le kan miphun hi Pathian tuahmi le dinsuahmi a si. Zohman ih hmuhsuam thei a si lo. Asinan, kan Pathian biak dan le kan lungput tttha lo ruangah midang tibuai ttul loin kanmah le kanmah kan buaiter awk caan tampi a um. Hitler uknak hnuaiah Judah pawl cun ‘ Judah miphun an sinak’ an langter sinsin. Cuti cingin Pathian in an umnak ding a peekmi ah tlung duh loin damsungih um duhnak an nei vivo ruangah, Pathian Hitler ih kutcak thawn a dawi ciamco. Ramdangih laimi a thlengtu pawl teh damsungih USA , Australia tivekih um ringring ding le Laitlang hman thei duh nawn lo tiang in um kan tum maw? Pathian thinhengnak thawn dawi kir ttul loin Pathian in ziang ruangah hih ram ah in ret tiah kan ruah a ttul ding.\\nBush in Iraq a tlawng: Kan dung zarhpi ni ah US president George W.Bush cun Iraq ram hotu Iraq ramih US raalkap pawl tawng ding in a tlawng tiah White House thuneitu pawl cun an sim. Bush hin 2003 ih Saddam Hussein a dirh thlak ihsin Iraq ramih mipi kilhimnak thawn pehpar aw ih rampi hotu le raalkap pawl vei 4 a tlawnnak a si Bush cun US raalkap pawl cu lungawithu a sim ih, leitlunih thuneihnak dik lo zetih a hmangtu pawl cu US in a do vivo ding tiah a sim. –AFP\\nIsrael in Palestinian a kaihmi pawl suah ding: Kan dung tlawngkai nikhat ah Israel thuneitu pawl cun Palestinian miphun a kaih (hren) mi pawl cu West Bank thuneitu pawl cun rem awknak ding ah a suak thluh ding tiah an phuang. Hih thawngtla 229 pawl hi Israel le Palestinian pawl an buai lai ih an kaihmi pawl an si ih, Palestinian president Mahmoud Abbas cu a khual tlawnnak ihsin a tlun ve te’n suah thluh an si ding. Abbas hin Mecca khawpi ah muslim puai Aidiladha a hman rero lai ih, a feh hlan ihsin Israel le Palestinian pawl karah buainak a suah sal ruangah Israel ram cu rocket bomb thawn an rak kap dah. Asinan, Aidiladha puai vekin Christmas puai cun daihnak a duh ruangah rem awk a ttul a si tiah Israel lam cun an sim. – AP\\nSri Lanka in LTTE hmunpi an kulh: Sri Lanka acozah raalkap pawl cun tuih kum sungih LTTE hmunpi siatsuah an tumnak cu an fehpi vivo. Kan dung zarh ah LTTE (Liberation Tigers of Tamil Eelam) hmunpibik Kilonochchi thlanglam 8 km ih Terumakrikandi cu raalkap pawl in an lawng zo ih, raalkap le tapung tampi an thi. Asina’n tapung lam le acozah lam cun an raalkap ziangzat an thi ti an sim duh hrih lo. Raalkap vanzam cun Kilonochchi kiangkap hrawng ah bomb a thlak rero ih, tapung nunau raalkap thuneitu khal a thi tiah an sim. Kilonochchi hi Sri Lanka khawpi Colombo ihsin saklam 330 km ah a um. Sri Lanka ih Tamil miphun pawl cun anmai’ umnak ram cu an thuneihnak ramih tuah an tumnak cu ram neitu Sinhalese miphun pawlin an siang lo. – AFP\\nSiangpahrangnu Elizabeth in sumpai hmang mal:\\nBritish siangpahrang sungkua thuhla ngantubik Nicholas Davies cun siangpahrangnu Elizabeth II cu milian sumpai hmang thiam a si tiah kan dung tlawngkai nikhat ni ah a sim. Hih thu hi leitlun acozah tampi in sumpai lamih harnak an tawngmi thawn pehpar aw in Elizabeth cun a tupa pahnih Williams (kum 26) le Harry (kum 24) hnenih a thusim a relsuahnak a si ih, siangpahrangnu cun Williams le Harry cu ‘tangka hman tamnak Night Club le puai dangdangih tel tam lo ding in a forh’ tiah a ti. Elizabeth (Kum 82) cun a tangka hman dan pawl cu ramdang acozah hrauitu pawl hnenah cawng ding in a sim ih, amah rori khal in sumpai a hman dan a rem rero tiah a sim. Siangpahrang sungkua hin kum 1991-1992 ah British tangka sterling pound 87,300,000 an hmangih, 2007-2008 ahcun sterling pound 40,000,000 lawng an hmang. An umnak Buckingham palace ih thilri hman dan ah, ‘minung um lonak khaan cu meisa phit ding, thilri thar lei loin a hlun khal hmansal ding tivek’ khal in daan a tuah. A pasal Pillip cun 1970 ih bawngbi a leimi khal a hruk lai ih, amah khal in 1980 hrawngih a leimi hnipuan khal a hruk rero lai tiah a sim. ‘ Elizabeth hin a hnipuan hruk cia zo a hruk dah lo’ ti a si ttheu na’n Slovakia ram a tlawn laiah a hnipuan hruk kel cu vei hnih rori a hruk tiah Davies cun a sim. Elizabeth II hin British sterling pound 320,000,000 (RM 1,700,000,000) a nei. – AFP\\nThilsual tuahtui’ nu le pa in tangka kuan: South Korea ram thuthangca Yonhap cun kan dung zarhpi ni ah nunau kum 7 sualpitu tleirawl kum 18 ih nu le pa cu Seol khawpi ih thutthennak cun Korea tangka Won 83,000,000 (RM 217,000) a kuanter tiah a ngan. Thutthennak cun nauhak ih nu le pa cu an fapa an zohkil lo ruangah le nunau mipatnak lam zuknung a zoh ruangih thilsual a tuah ding tiang an theihpi lo ruangah hitin a kuanter ih, nunau ih nu le pa cun Won 225,000,000 an dil na’n an dil zat cu an ngah lo. Thilsual a tuahtu cu kum 10 sung thawng tla ding in thutthensak a si. – AFP\\nZimbabwe in 5,000,000,000 cahnah tangka tuah:\\nZimbabwe acozah cun kan dung December 4 ihsin tangka cahnah pakhat lawngah 2,000,000,000 le 5,000,000,000 an tuah thar. Zimbabwe ramih US ambassador James McGee cun president Mugabe cu a ram mipi harsatnak thei duh lotu tiah a puhmawh ih, Zimbabwe mipi 5,000,000 hrangah ei le in ding 70% cu US in a tawlrel sak laiah, an ram ah ‘ti hri’ (Cholera) ruangah mi 760 an thih lai ah acozah cun tidai thianghlimnak cet hman lei loin minister pawl hrang mawttaw thar tampi an lei ih, sumpai in mipi bum an tum ruangah nikum hnakin an tangka Zimbabwe dollar cu 231% rori in a tla niam. Hih ruangah US cun Mugabe ih acozah cu hmaikum march thla ih hril awknak ah midang hnenah thuneihnak ap ding in a forh. US hin tuih kum sungah Zimbabwe hrang US$ 18,000,000 man thilri in a bawm zo. – AFP\\nMiss World 2008 ah Russia fala:\\nKan dung zarh zarhte ni ah South Africa khawpi Johannesburg ah Russia fala Ksenia Sukhinova (zuk: a laita) cun miss world 2008 sinak a cohlang. Tuih kumih miss world ding an zumbik India fala Parvathy Omanakuttai (zuk: kehlam) cun pahnihnak a ngah ih, kum dang hmuahhmuah ih a tel ban ve dah lo Trinidad and Tobago ram fala Gabrielle Walcott cun pathumnak a ngah. Miss World hi leitlun fala mawi hrilnak ah a harsabik le a sangbikmi a si ih, Venezuela ram cun vei nga rori an rak ngah zo. – AP\\nBoxing champion Klitchko a cak sal: Kan dung zarh zarhte zaan ah Leitlunih Boxing Heavy Weight champion (WBO,IBF,IBO) Vladimir Klitchko (Ukraine) cun a champion sinak lawngsak tumtu Hasim Rahman (US) cu round 7 nak ah Technical knock out in a neh riai. Round 6 nak ah Rahman (Kum 36) cu veikhat a tlu zo ih, round 7 nak ah referee in Klitchko (Kum 32) cu nehnak a pe. Klitchko cun vei 55 a lehnak ah vei 52 a cakih, vei 3 a cak lo. Rahman cu vei 54 a lehnak ah 47 a cak, 7 cak lo, 2 cak sawn um lo a si. Rahman hi Klitchko thawn lek thei ding in Russia rammi Alexander Povetkin thawn lek hmaisa ding a sina’n, Povetkin cu a ke a nat ruangah kan dung Ocotber thla ah Klitchko a lehpi thei lo ih, Rahman hin a aiawh in a rak lek a si. – Reuters\\nNunau 10 sualpitu damsung thawngthlak: Japan ram thutthennak cun kan dung tlawngkai nihnih ah British fala 1 le japan fala 9 a sualpitu Joji Obara (kum 56) cu damsung thawng tla ding in thu a tthensak. Joji hin British fala hi a sualpi lawng si loin midang kut in a thihnak tiang a rak tawlrel ruangah tangka tampi a kuan bet. – AP\\nPhilippine in tapung thawn daihnak tuah: Philippine acozah cun Christmas boruak le kumthar hrangah communist tapung pawl thawn meithal ih kap aw lo ding in daihnak (ceae fire) a tuah. Asina’n communist lam cun thuhla an ra theihter hrih lo tiah Eduarto Emita cun a sim. Philippine raalkap pawl cun December 24 le 25, 31 le January 1, 2009 ah meithal hmang lo ding in a timtuah. New People’s Army (communist tapung) pawl hin raalkap 5,000 hrawng an nei. –AP\\nIsrael ah Russia mi 24 an thi: Kan dung tlawngkai nihnih ah Israel in Russia khualtlawng tonak bus cu Negev nelrawn ah a cangsual pangih mi 24 an thi, 33 cun hliam nasa zet an tuar. Israel hi middle east ram hmuahhmuah ah mawttaw accident malnakbik a si ih, tuih ttumih ramdangmi an thihnak hi 2008 sungah a nasabik tiah Israel radio cun a sim. –AFP\\nUN hotu in Kawlram tlawng duh lo: Kan dung zarh ihsin UN secretay-geneeral Ban Ki-Moon cun Kawlram ih tlawng a duh lo thu a rak sim zo vekin, tlawngkai nithum ah hih thu hi Geneva ih UN zungpi cun a phuang sal. Ban cun Kawlram acozah in mipi uknak (democracy) lamzin ttha tuah ding le Aung San Su Kyi parih an thukammi pawl cu zianghman an talrel hrih loih, hivek bum awknak thuhla a um sung le UN le ASEAN pawl dilnak thlun loih a um sung ahcun Kawlram sungah tlawn ka tum lo’ tiah a sim. –Reuters\\nIndependence day hmang: Kan dung tlawngkai nihnih ah Bangladesh le Kazakhstan cun Independence day an hmang. Bangladesh hi hlan lai ahcun Pakistan ram a si ih, India prime minister Indira Gandhi san ah India raalkap pawl bawmhnak in Dec. 16, 1971 ah Bangladesh cun independence an ngah. India acozah cun ‘Vijay Diwas’ tiah raalkap pawl sunlawihnak ni ah an hmang. Bangladesh thuhla hi India le Pakistan karih buainak hramthawknak bik a si ih, tuih ni tiang Kasmir ( India saklam) ramri thuhla ah kum 40 hrawng an buai lai. – Kazakhstan cun 1991 ah Russia ihsin independence an ngahih, an khawpibik hrangah Astana cu an nemnghet. Russia san ahcun Almaty cu Kazakhstan khawpi a si ttheu. An hruaitu Nursultan Nazarbayev cun mipi 98.7% vote in tuih ni tiang president hna a ttuan lai ih, Russia kuthnuai ih an um lai ihsin ‘Space center, nuclear center’ tivekih tuah a sina’n, Kazakhstan cun nuclear thilri zianghman a tuah lo ding tiah a sim. Kazakhstan hi leitlun ram tamsawn in van boruak (space) ih an zamsuahnak hmunpibik a si. –AP\/The Star Dec. 17\\nIndonesia in Khrihfa himnak tuah tum: Indonesia acozah cun tuih kum Chritmas le kum thar boruak ah Khrihfa pawl cun hnangam te’n biakinn ih an feh sukso theinak ding ah palik 47,685 cu kilhimnak ttuan dingin a thlah bet ding tiah a sim. Indonesia ram hi leitlun ah muslim tamnakbik (mipum ih siar in) a si ih, Sumatra tikulh saklam, Sulawesi tikulh saklam le Papua tikulh ah Krihfa malte an um ve ruangah muslim tapung pawl kut ihsin palik pawl in an kil ding tiah palik hotu Abubakar Nataprawira cun a sim. – AFP\\nJapan in Christmas hmang lo:\\nJapan acozah cun tuih ni tiang Chistmas ni cu public holiday vekin hman a duh hrih lo ruangah Khrihfa pawl cun hnattuannak ah harsatnak an tawng. Asinan, Japan ramih khrihfa malte cun Christmas ni ngaingai a thlen hlan ah amah le tuah thei tawk cio in nawmnak (puai) an rak tuah ve ih, Japan mipi khal in laksawng khal an rak pe ttheu. Japan ramih Khrihfa pawl hi ramdangmi Khrihfa in Japan miphun nupi pasal ih an neih ihsin hram a thawk khal a si thei tiah 1992 ih Japan mi pasal a neitu Malaysia rammi Sarah Mori cun The Star a sim. [zuk: Japan ram Khrihfa nauhak pawl in Bawi Jesuh suah lai Drama in alangter) -The Star(Dec. 15)\\nChristmas lawngih biaknak hrang timtuahtu cu Pathian hrangah hnattuan ttha a ttuan dah lo dingih amai’ innsang khal a zohkil thei lo ding. –Ministry of last trumpet magazine\\nKan innsung le biakinn kan cei vekih kan thinlung Pathian hrang kan ap lo ahcun Christmas le khawmnak caan hmuahhmuah hi kan hrangah a thahnem cuang lo. –Benny Hinns\\nThlacamnak tel lo cun leitlun ah thil mangbangza tuah thei a si lo. – Billy Graham\\nVanram fehnak ding lamzin cu thlacamnak in fiang zetin a hmuh thei. – E.Dover","num_words":8267,"character_repetition_ratio":0.033,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.288,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Wawlamyiang township police station lockup- thawngin ih an khum mi PDF-te cu KNDO, PDF tangrual pawlin an runsuak thei ih, police 5 a an kai cih – My News\\nWawlamyiang township police station lockup- thawngin ih an khum mi PDF-te cu KNDO, PDF tangrual pawlin an runsuak thei ih, police 5 a an kai cih\\nadmin June 16, 2022 Leave a Comment on Wawlamyiang township police station lockup- thawngin ih an khum mi PDF-te cu KNDO, PDF tangrual pawlin an runsuak thei ih, police 5 a an kai cih\\nKaren state, KNU brigade 6 control area, Myawaddy district Wawlamyiang township police station cu June ni 13 zing lam nazi 5 hrawngah KNDO special commando pawl leh Sinpyu operation PDF pawlin an lak theih thu theih a si.\\nCu police station-ih an khum mi PDF mi leh sa mipa 5, nunau 4 te cu run suakih, police sergeant telin police 5 a nungin an kai thu leh police dang pathumte kah that an si thu theih a si.\\nKNDO special commando pawl commander Saw Win Myint cun, “Kan kahawk tak cu minute 30 hrawng a si ding, a rei lo. Kan va kahnak san cu PDF ralkap pawl an kai ruangah a si ih, Ani runsuak dingin kan zir ciang hmasa phawt ih, kan kap a si. An mah pawl tanpitu dingih ra ding mi ralkap khal kan rak kham thei ih. Cuvruangah, an rak bawm thei lo a si, tiin a sim.\\nCumi police station-ah cun police 28 an um ih, kan kah awk lai ih tlan mi an tam nasa ih, an kai mi lakah an sungkhat pawl an tel thu theih a si ih. KNDO Commander cun, “Kan mi kaih mi 5 te cu thu kan sut ding ih, an ni hi kan mai lamah telin ralkap pawl an do let ding maw, in lamah an tlung duh maw, hna an tuan duh sawn, an thu vek a ni mai. Kan ralkap pawl thawn tuan tlang an duh khal a si len a theih tho tho,” tiin a sim.\\nCu kahnakah cun firfiak ralkap pawl laipi ruangih, runsuak PDF ralkap nunau pahnih, tualsung mi mipa pakhat leh ဆင်ဖြူ operation lam ih mi pakhat te cu an hliam ih.\\nCu mi police station ih sin, 60 mm meithal pakhat, G3 meithal pahnih, G4 meithal pakhat, BA 93 pathum, pistol 1, 7.76 meithalmu 710, 9mm meithalmu 36, 60mm bomb 18, G3 Magazine 6, Ozi magazine 2, Handcuff pair 2, torchlight 2, nam 4, power bank 2, biakpawhawknak khawl 1 leh police pawl ih card 1 lak sak a si. Crd: Mizzima\\nUS Texas state-ih PDF hrangih vehburkhawnnakah US dollar 50000 luan hmuh a si →\\n← Hakha Khua Chung Ralhrang Pawl Le Ralkap He RianTuan Ti Pawl I Ralring Cang U Ka In Hmuh Nak Hna Poh Kan In Zuah Ti Hna Lai Lo","num_words":433,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.104,"special_characters_ratio":0.25,"stopwords_ratio":0.279,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Mizoram kan milesa raltlanpawl bomnak pe. Sihphir khawtlang in kan unau raltlan pawl ei ding vok thau tum zet in hlu a si. – Thechinlandtoday\\nMizoram kan milesa raltlanpawl bomnak pe. Sihphir khawtlang in kan unau raltlan pawl ei ding vok thau tum zet in hlu a si.\\nadmin July 24, 2021 Leave a Comment on Mizoram kan milesa raltlanpawl bomnak pe. Sihphir khawtlang in kan unau raltlan pawl ei ding vok thau tum zet in hlu a si.\\nPu Ropuia (Sihphir VCP, MNF General Headquarter GS, All Mizoram Village Concil Association President) ih hmalaknak in Gas le zanthing kan unau pawl rawl suannak ding in tawlrel sak bet, Khawtlang le nuho pawlin hanghnah hangrah in pe ih zarhtin pek vivo in tum.\\nTuini tiang duhdawt zetih in tuamhlawmtu, Mizoram mipi le Sihphir khawtlang parah kan lungawi. Pathian in malsawm hram seh. Kan lungawi, S. Hu Lian ( FB)\\nEi ding neilo beidawngtuk ruangih Lilawn ihsin dawp tumtu Nupinu pakhat innah hruaikirin ei leh in bawm, July 23 ah Ei ding neilo leh Sii leh vai tlaksamtuk ruangah beidawngin Lilawn ihsin dawp tumtu nupunu pakhat cu mipiin innah hruaikirin fang leh khohsuai ( ခေါက်ဆွဲ) pawl thawn bawmnak an pe.\\nHimi nupinu hi Tung Khuah Khua, vengthen 7nk ih um a si. Myanmar hmun thenkhat ah Covid – 19 ruangih Oxygen thuntul miharsapawl hrangah minopawl in an aiawhin an va tlar aw.\\nCCP In Kan Lo Bawm Thei: Damlo thisen lak, Sidawh tul le damlonak ruangih bom tul kan um asile CCP Volunteers in an lo bom thei a si. Pu Hre & Nu Thluai te insang ih pekmi Mawtaw hmang in nitin cawllo in volunteers in mipi hrang hna an tuan rero a si. Miphun thleidan umlo, Kawl pawl tiangin an titheinak zawnah an bom vivo.\\nMyanmar-ih Covid-19 kaidarh awknak cu ASEAN-ah dihmun tihnung um bik a si thu ECHO-in sim →\\n← Yangon-ih mithi Ruang Ur Dingin Department Lamah Paisa Pek a tul","num_words":306,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.128,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.216,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chinland Today Media Director Chin Ramkulh ah Ziang A Tuah Tum? - Chinland Today Media\\nChinland Today Media Director Chin Ramkulh ah Ziang A Tuah Tum?\\nDecember 11, 2015 1:24 pm·0 comments\\nSalai Van Bawi Lian le a fapa Bawi Hu Lian, vanzam parah\\nChinland Today Media Director Salai Van Bawi Lian cu a nupi fanau pawl thawn aveihnihnak Chin ramkulh a tlawng ih, tuini 11 December 2015, ah Chin khawpi pakhat a si mi Tahan an thleng. Kan dung kum December 9 ah aveikhatnak Chin ramkulh a rak tlawng dah zo.\\nTuitum ih Chin ramkulh a tlawnnak san bik cu Chin ramkulh tilian ruangih harsa tuarpawl bawmtu Chinland Today palai thawn meeting tokhawm ding a si. Macau ih Chinland Today palai pawl, Yangon le Kalay ih palai pawl thawn meeting to khawmnak an nei ding.\\nChinland Today palai pawl thawn Zote, Van Kio, Chinsuh le Salai Van Bawi Lian\\nChin ramkulh tilian ruangih harsa tuar pawl hrangah palai pawl thawn hmalaknak an nei bet tum ih Chin Hill Resettlement Concert hrang khalah hmalaknak a neih pi tum thu Salai Thawng Thawng Ray in a sim. CT Media director Salai Van Bawi Lian hi Chin ramkulh ah thla khat sung a caam ding.\\nSalai Van Bawi Lian hi Chin tong ih Media upabik Chinland Today Media hotu lubik le website tuah suaktu a si. Chinland Today a hohanak kum 14 lenglo a kim zo ih tuini tiang Chinland Today cu Chin Media, Chin tong ih Media cakbik le zohtu nei tambik pakhat a si.\\nChinland Today Award ngahtu pawl thawn- Salai Van Bawi Lian, Salai Thian Lian Ce, Mai Kimmy, Salai Za Ceu Lian ,Van Kio le Zote pawl thawn\\nSalai Van Bawi Lian hi Falam ah phunhrek ihsin tlawng arak kai ih kum 11 lenglo Falam ih a um hnu ah, Haikhawl ah kum 3 lenglo tlawng a kai peh bet. Ram thatlonak ruangah Mizoram, Aizawl ah ca a zir ih Greenland High School ihsin phunhra a ong.\\nDelhi ah kum 6 lenglo a um sungah Oxford tlawng ah phun 11-12 a kai ih Delhi University, Hans Raj College ah B.com a kai peh bet. Delhi phunsang tlawng arak kai lai khalah Chin Student Union ah hruaitu pakhat si in, cangvaihnak nasa ten a rak nei.\\nSalai Van Bawi Lian le a a thainu Mai Malsawm Par\\nTuikum 2015 ah Melbourne ih phunsang tlawng thabik pakhat a si mi La Trobe University ihsin Business Management a theh suak. Atu fang ah Chin Community of Victoria khalah hruaitu a si ih tlawng kai phah in Melbourne ih Chinmi pawl hrang tonglet hna a tuan phah.#\\nChin Ramkulh Ah Tlawng Saya\/ma 1500 Hna Pek Ding","num_words":416,"character_repetition_ratio":0.116,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.231,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.971,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"UN Meeting Ah Myanmar Ralkap Rualpi Ṭha Ram Pakhat A Pholang Aw, Amah Lawngin Ralkap Pawl Hrem Lo Dingin Vote A Pe – Meifar\\nUN Meeting Ah Myanmar Ralkap Rualpi Ṭha Ram Pakhat A Pholang Aw, Amah Lawngin Ralkap Pawl Hrem Lo Dingin Vote A Pe\\nJuly 7, 2021 admin Leitlun 0\\nUN General Assembly an koaw sal ih Myanmar ralkap pawl hrem le hrem lo ding thuhla an rel. Ram 119 in Myanmar ralkap pawl hrem dingin vote an pe, China le Russia ram telin ram 36 in vote an pe lo. Asinan, Belarus ram pakhat lawngin Myanmar ralkap pawl hrem lo dingin vote a pe.\\nBelarus ram le Myanmar ralkap pawl pehtlaih awknak cu theih arak si tuk lo, asinan UN hmaiah hrem lo dingih vote a pek ihsin an thuhla cu an zingzoi vivo ih pehtlaih awknak ṭha zet an rak nei ti an hmusuak. U Thein Sein vanglai ihsin an rak pehtlaihaw zo.\\nMyanmar ralkap pawl ih hmanmi ralthuam ṭhenkhat khal Belarus ram ih sersuahmi a si ti an zingzoi suak. Belarus ram cu Russia le Ukraine ramri ih um a si, Belarus ih sersuahmi ralthuam Kvadrat-M surface-to-air missile system lei hmaisabiktu khal Myanmar ram a si.\\n2008 kum ah sumdawngnak lam ih pehtlaih aw ringring dingin an rak tongaw, cutin ralthuam le ramsung sumdawngnak ah an ṭuantlang. November 2014 ah Senior General Min Aung Hlaing cu Belarus ramah ava tlawng ih an ram president Alexander Lukashenko thawn an tongaw.\\nLukashenko in lungawithu arak sim ih rualpi ṭha an si vivo ding thu an reltlang. 2015 kum ah ralbawi U Khin Aung Myint khal Belarus ramah ava tlawng ih an ram president thawn an tongaw, U Khin Aung Myint in “Belarus vek ih rinsantlak rualpi ṭha kan ṭul” a ti.\\nNovember 2017 kum ah Naypyitaw khawpi ah Belarus-Myanmar ram rualpi ṭha sinak, 10th Anniversary Meeting an nei. February 2020 ah Lieutenant General Tin Maung Win cu Belarus ramah ava tlawng. Belarus le Myanmar ram ih pehtlaih awknak cu arak hngetkho tuk zo, phatsan aw thei dinhmun ah an um lo.\\nUN meeting nak khalah Belarus ram pakhat lawngin Myanmar ralkap pawl hrem lo dingin vote a pe, China le Russia cu hrem le hrem lo lam khalah vote an pe lo veve. Himi an meeting hnu zarhkhatnak ah Belarusian Deputy Minister of Foreign Affairs Nikolai Borisevich le Myanmar ram aiawh Dr. Aung Moe Myint cu Minsk khawpi ah an tongaw.\\nUkraine Ralkap Nunau Pawlin Kedam Sang An Bun\\nKalaymyo Kiangah Ralkap In Pacang Pakhat An Kap That","num_words":401,"character_repetition_ratio":0.087,"word_repetition_ratio":0.071,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.269,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Nunnak liam tiang Chinram humngamtu Salai Cung Nawl Piang upat an pe - Falam Online Media\\nNunnak liam tiang Chinram humngamtu Salai Cung Nawl Piang upat an pe\\nRam le miphun hrang nunnak liam Paralṭha Salai Cung Nawl Piang cu ram le miphun hrang a tuar ngamnak sunloih upat pek in Falam View Point ah a zuk tarnak le cangan phunphun tarnak in upat an pe.\\nPu Tha Rain Mang le Pi Saw Kip Thaim tei` fapa, Khuangli khuami Salai cungte cu May 21, CNDF le SAC ralhraang doawknak ih nunnak liam a si.\\nDoawknak ah ralhraang bawi pakhat telin ralkap 6 an thi ih 2 in hriam an tuar tiah theih a si.\\nKahawknak thuthawn pehpar in Chin National Organization cun “Chin ramkulh, Falam peng, Lumbang khaw kiangah May 21 zing nazi 8 hrawngah CNO\/CNDF le tualthat acozah ralkap pawl karlak kahawknak a suak ih CNO\/CNDF lam ihsin mi ralṭha pakhat in nunnak a liam, tualthat acozah ralkap lam ihsin ralbawi (Captain) pakhat telin ralkap 6 an thi.”\\n“Tualthat acozah ralkap pawlih mawṭaw khal lamzin thlangah a let thla. Tualthat acozah ralkap lam ihsin ralkap pakhat hriamhma tuar telin a dang ralkap pakhat, an zaten ralkap pahnih an tlansuak thei” tiah official in an phuang.\\nRam le miphun hrang nunnak liamtu Salai Cung Nawl Piang upat peknak le riahsiapinak capi khal an suah ih “Chin National Defense Force sungtel Salai Cung Nawl Piang cu amah ih tiamkamnak a tuah vekin Chin ram le miphun humhimnak hrangah raldo phahin 2021 May 21 ni ah a nunnak a pe a si.”\\n“Miphun dothlengnak hrangih a pum pek-awknak parah CNO\/CNDF in upatnak sangbik kan pe ih a tantami sungkua pawl thawn bangrep in kan tuar zet a si” tiah an tarlang.\\n← SAC ralhraang in Tlangparmi humreek nakih a hman bikmi Tawhfung\\nFalam peng Doawknak hin Chin mipi mit vang ter hram seh →\\nCovid -19 in FALAM mawinak a ti lang\\nFalam Tualsung Mino Gamer pawl in PUBG tournament tuah ding","num_words":308,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.205,"stopwords_ratio":0.218,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"7 deadly Social Evils in Chin Society - Hre Mang\\nWELCOME TO MY PAGE‎ > ‎Most Recent‎ > ‎2009 Cahram pawl‎ > ‎\\n7 deadly Social Evils in Chin Society\\nSam 119:136, “Ka mitthli cu tidai bangin a luang; Milai in na daan an thlun lo ruangah.”\\nAtu sanih santiluang, thuanthunung zoh tikah buri dip lu parah khuh in ttap rero ding kan si, Pathian hnenah tangdawrnak thawn lungsir in ttap rero ding kan si. Thangthar no nawn pawlin kan pupa roram an suahsan vivo, kan pupa nunphung, dingfelnak an tlansan vivo, kan biaknak sakhua dingfelnak an tlansan vivo. Leitlun lennak le fimnak ah ziangtluk tlancak hman sehla Pathian ttihzahnak dingfelnak a um lo ahcun santiliuangin kan miphun cu a fen hlo theh ding asi.\\nII Sansiarnak 7:14ka hmin in kawhmi ka minung pawl in ka hnenah lungsiir in thla an cam ih ka mithmai an hawl ih an thil ṭha lo tuahnak ihsin an kirsal a si ahcun van in an thlacamnak ka thei ding ih an sualnak ka ngaithiam ding ih an ram cu ka damter ding\\nHminsin: A biktak in kawhhran, pawlkom, le mibur hruaitu le midang hrang hnatuan tu pawl fimkhurnak ding hrangah, a hnuailam ih laimi thinlung eisiattu nget-hrik pawl thu hi khaikhawmnak vekin ngan mi asi ih mimal pakhat, pawlkom, le mibur pakhatkhat kawkbulmi a um lo. Zocio khalin zir awknak hrangah zalen zetin hman theih asi ih print, copy tuah, le zemsawng sian asi.\\n7 Deadly Sociel Evils in the Chin Society:\\nLaimi lakih mi that thei Vengsung ngetrik pasarih\\nA hnuailam ih nathrik pasarih pawlin laimi a siatsuah ruangah laimi pawl in an hloh\/sun mi kawm hi kawl ralkap a cozah pi in 1962 ihsin tuini tiang a siatsuah mi hnakin a tam sawn ti sehla, ziangtin na ruat ding? Tongdang in sim asile, kawl ralkap a cozah hnakin a hnuailam ih nathrik (social evils) pasarih pawlin laimi lungawinak a siatsuah tam sawn ding ti na ruat dah maw?\\nMi pakhat cu cangvai loin ihkhun parah kum reipi a it asile ziang a cang tiah an sut theu vekin mibur pakhat miphun pakhatkhat khal ram le miphun thu ah zianghman cangvai loin thuanthu nung in a sia a tha a fehpi rero mi santiluang thu ah milai tuanvo dingzat ngaihven le ttuan thei nawn loin a um asile society cu a na, a cawr, lole a thi asi maw, ziangruangah ziang a cang tiah hliakhlai asi theu. Mi hrekhat hmuhnak ahcun laimi society hi kan cak zet, kan tlan cak zet, kan tthang cakzet tiah a ruat tu an um rualrualin laimi society cu a cawr, a naa, a bese zet asi tiah a ruat tu khal an um ve. Bawi Zesu leitlun a rat laiah Jews miphun pawl lakah Samaritan mibur pawl vek kha laimi pawl dinhmun hi asi thlang in thuanthu sungah a lang. Curuangah, thu zapi huap in sim a theih lo ding nan ruahnak tipungtu le thin titho tu dingah a hnuailam vekin laimi society natnak pawl ziang asi ti sim tum hnik uhsi.\\nDoctor pawlin mina pakhat an zoh tikah a natnak hrik an hawl ih ziangruangah a dam lo, ziang nathrik in a ei ih a ziangvek fang ziangtin a siatsuah, tiah an zoh theu. Nathrik an hmuh suak mi pawl cu hmin an vuah. Thim nakah, Malaria, HIV, Cancer, tvp. Cuvek in social scientist pawl khalin society a dam lo tikah ziangvek nathrik (social evil) pawlin society a eisiat ih ziangtin tuah tthat a theih, mipi in ziang an fimkhur a tul, ziangvek hmanrua, senpi vangtlang bungrua a um timi an zoh, an hliakhlai ih an simfiang theu. Laimi pawl society eisiattu nathrik pawl hi theih awlsam nakah a hnuailam vekin hmin vuah in tawiten zoh hnik uhsi.\\n1. Ngambo (NGO): Thinlung lam riahsiatnak le beidawnnak nathrik-asezawng lungput\\n2. Sialkiringcin (SKN): Lei tisa tlanzuam nak sual\\n3. Uikiu (UKU): Biaknak nathrik\\n4. SPDC (PPDC): Thuneihnak duhtuknak\\n5. Pialtu-khamtawn (PTKT): Theihnak tlaksamnak\\n6. Malaysia (MLM): Lunput ziaza tha lo\\n7. Lailun (LIN): Hrin le hnam nathrik\\nA tlunih nathrik pasarih pawl hi satan le politicians, thuneih duh tuk, midang ukduh tuktu pawl hmanrua ttha zet an si. Hmunhrekkhat ahcun biaknak lam hruaitu pawl khalin an hman theu mi asi ding.\\nHimi nathrik pawl hin milai thinlung a eisiat dan a bang aw lo, mi (bur) hrekkhat cu nathrik pakhat hnakih tam in a ei mi an um ding. Cancer le HIV nathrik pahnih kawm in a ei mi milai cu reipi a dam lo ding vekin a tlunlam ih nathrik pathum li lai in a ei mi pa\/nu, mibur cu society phurrit ter tu, siatnak tampi a thlen tu asi thei ding. Taksa nathrik pawlin milai a ei tikah mi hrek khat cu lenglamah theihtheih lo asinan sunglamah nunnak siatsuah thei a um thei theu vekin himi thinlung nathrik (social evil) pawl khal hi an cangvaihdan a bang aw lo ih milai nunah hmual a neither dan a bang aw lo. Taksa nathrik pawl cu ei in, thli thawtmi, taksa in a dai mi, thisen sungah a lut mi, kaa sungah a lutmi, le suahkeh ihsin neih mi nathrik ti in a phunphun in ngah a theih vekin himi society nathrik pawl khal hi a tamsawn cu nitin hmuhtawn mi (experience) ihsin, insang tappi kawm, nu-pa ihhkhun par ihsin, khawsung, inhnen, kawhhran pi, rualpi, nupi pasal, tvp ihsin ol-ai ten a kaisawng aw vivo mi an si. Himi nathrik pawlin a siatsuah mi hin ziangtiang a hngawng ti asile mimal nun ihsin, insang, khawsung, vengsung, khawhhran, le ram le miphun hrang a bur in cangvaihnak pawl le miphun thuanthu santiluang tinawi tu ah a cang thei, a cang rero zoih a cang sunzawm rero lai ding. Curuangah, Laimi zapi ten hnam damnak kan tul ti asi ti thei fiang cin, a hih ngethrik pawlin a eisiat hrih lo mi siseh a eisiat zo ih cawr\/ngawr rero tu pawl siseh nasa ten laimi society damnak dingah zuam a tul. Tongdang in kan sim asile, social, spiritual reformation, thlarau lam le pawlkom thangphawknak thar kan tul. Nathrik hrekkhat pawl ti damnak hmuhsuak hrih lo mi a um vekin vengsung nathrik pawl khal tidam theih lo asilole tikcu reipi hnu lawngah thuanthu in a damter ding mi an um ih a hrekkhat nathrik pawl cu senpi vangtlang in ralring zetin do tlang asile ti-rem, damter theih mi an um. Ziangvek an si, sim bet hrih uhsi.\\n1. NGAMBO (NGO): Dunglam thuanthu sia nathrik-a sezawng lungput:\\nDunglam thuanthu in a hliam mi sunglam hmasia ihsin a suak mi nathrik sim duhnak ah hman mi tongfang asi: insang, hrin le hram nekcep awknak, mimal tuahsiat awknak, pawlkom cangvaihnak ih tlaksiatnak, umnak hmun le dinhmun thlakthleng awknak, tlaksiatnak, hrin le insang thuanthu tlaksiatnak tvp in hliamhma a put mi, hmasia ihsin a suak mi nathrik (social evil) asi. Himi casiar tu lakah, suah ihsin a tu tiang suahkeh nak hmunah a ummi mi malte lawng an si ding ti ka zum. Mi tampi cu hmunthar ramthar vahvaihnak ruangah lungleng, thinbang, le umtu mizia a hloh mi an um ding. Cuvek thotho in, mi tampi nunphung thleng aw rang\/cak tuk ruangah insang, vengsung le pawlkom pehtlaih awknak dinhmun a siatsuah ih thinlung hliamhma tuar an um ding. Hivek lakah khua-hlan lalhrin pawl hi an tel ve. Khuahlan lai ih an rak ngah theu mi society ih upatnak le cawimawi nak an tefa pawlin an ngah nawn lo tikah siseh thuanthu santiluang in danglam zetin lalhrin-mi-uk hrin le hrin dang thlah dang pawl parah a thlenter mi ruangah siseh thinlung hliamhma tuar nak siseh pehtlaih awknak hrisel lomi a umih society, senpi vangtlang pawlkom nak le hmalak tlangnak ihsin dungsip tampi an um ding. Cun a hrekhat lala cu senpi vangtlang hrang pumpek awknak ruangah hliamhma tuar an um ding; cupawl lakah \"8888\" milai pawl hi mibur pakhat cu an si. “8888” kawlram buai thawk pekte ah phur zet le hloptlo zetin ram le miphun hrang a rak zuam rero tu mi tampi cu an hlo theh; mi hrekkhat cu an thinlung siatnak tiang an tongih beidawnnak le thihnak tiang a tawng zo tu an um. Cun, mihrekkhat cu pupa san lai ih thuanthu tha lo, thinnatnak, nekcepnak pawlin a hliammi hliamhma tuar an um. Cupawl cun mibur, kawhhran pawlkom, hrin le hram an huat mi, hliamhma a tuarter tu pawl pawl parah a dam thei lo mi thinlungput, an tluak le ruahnak sungah a erh aw bet mi a um. Cui sunglam hmasin cun cancer nathrik vekin an sungah hna a tuanih senpi vangtlang pawlkom awknak ah dodal awknak kalhko awknak a suah ter. Hivek thuanthu tha lo, sunglam hma-pi tuarnak in a hrin suak mi nathrik hi ttihnung ngaingai asi thei.\\nDunglam thuanthu in a tuahsiatnak ruangah mi ziangmawzatin an nunnak an hloh phah, mi hrekkhat cu thinlung hmasi thawn an khat; cu pawl lakah mi tampi cu anmah te lawng tuar in an um, mi hrekhat cun an kiangkap milai sungkhat rualpi tha le pawlkom pawl tiang an ciahneh tikah himi nathrik in vengsung (society) tiangah siatnak a thlenter.\\nTaksa natnak cu lenglamah a lang theu vekin ahih (NGO) nathrik in a eisiat mi pawl khal an lenglamah langnak a um theu: cu pawl lakah malte sim asile,\\n* Mahlemah parah: Mahte rinsan awknak an neinnawn lo (lack of self confidence), mahte um duhnak, sunglam thlaphang ringring (internal insecurity), mah hnakih upa pawl dodal duhnak, midang pawm rem thei lonak, mai sinak humhim duhnak (defensive mentality)-mai tthatnak ausuahpi duhnak (cry for recognition) –mahte porh awknak, midang hnakin zohniam mi si ttihnak (fear of repeating defeat), a sezawng lungput, mai mawhnak pawmrem thei lonak, mah mawhnak khuh nak dingah midang mawhsiatnak, ngaidam thei lonak, an thuanthu rak tuahsiattu pawl, hrin, pawlkom le mibur pawl thawn hnatuan tlang thei lonak, pomrem awk thei lonak, tvp.\\n* Midang parah: Midang thawn lungrual thei lonak, midang bawm duhnak hnakin mawhsiat duhnak, mah hnakin upa le tha deuh pawl huatnak dodal duhnak, ukmi-dungthluntu si tihnak, tlunlam mi dodal duhnak, iksiknak, midang parah tthatnak hmuh thei lonak, hu-phurh awknak, ttihnak, lamttang tuahnak, mai lamtang lo pohpoh huatnak le dodalnak, tvp.\\n* Senpi vangtlang parah: Senpi vangtlang hnattuan ngaihthah nak, senpi vangtlang ram le miphun thu cu mah thawn pehpar lo vekin dungtunnak, senpi lak tel zuam lonak, sengpi vangtlang bungrua le canpual cu mai hrang, mai mibur, mai hrin, mai lamtang hrangah hman duh lak lut duhnak, tvp, pawl hi theihtheih zetmi thuanthu in hliamhma a put mi, NGO nathrik in a ei mi mi hrekhat pawl nun a langdan a si. NGO nathrik in mi pakhat sinak nei milian zet, kawhhran hruaitu, pastor, khawlal, le lamtang nei tam zet mi a eisiat tikah senpi vangtlang hrang thiltha tam sinsin a siatsuah, lole a dal tinak asi. Ttih a nung zet.\\nNOG nathrik ka kai maw kai lo ti ziangtin kan thei aw thei ding? Hrinhnam pakhatkhat, mibur pakhatkhat, pawlkom pakhatkhat parah thinnatnak, a thazawng hmuh thei lonak, dodal duhnak, pom rem thei lonak, na nei maw, nangmah hnakin a fim le thiam deuh pawl na dodal dah maw, na relse dah maw, thiltha pakhat hman na tuahsak dah lomi na relsia in na dodal dah maw, nangmah ruangah midang an hua aw aw in an hmu sual aw dah maw, cutin asile NGO nathrik in na sunglam a lo ei rero zo asi thei.\\nA bik takhi himi nathrik hi kawhhran pawlkom le hrinhnam tete a bur in hlawm aw mi pawl lakah hmuhding a tam duh zet.\\nNGAMBO nathrik na kai maw? Na insang, na kawhhran, na khua, na veng sungah cuvek an um maw? Nat na kai ve lo nak dingah ralring aw la, ziangtin na bawm thei ding ngaihtuah tha aw!\\nHivek nathrik kai, micawr, mi ngawr pawlhin ram le miphun, kawhhran thuanthu tuahtha dingin thiltha ka tuah an ti laiah an kut khatlam in thiltha an tuahtha rero nan acaksawn mi an kut khatlam in an siatsuah rero asi.\\n2. Sialkiringcin (SKN): Lei tisa tlanzuam nak nathrik\\nSKN nathrik cu santhar nuntu ziaza tha loin a ukmi lungput mizia simduhnak ah hmin vuahmi asi. Milai pehtlaih awknak, sungkhat sinak, pumkhat sinak, biaknak thurin, phunkhat sinak, Pathian pakhat bia sinak, nunphung le dan le dun pawl hmuahhmuah ih tlunah neih\/lennak le nuamnung cennak thupi sawn ah ruatnak asi. Himi nathrik in mimal nun, insang, biaknak, sumdawnnak, ramleng vahtawihnak, pawlkom awknak, tvp khalah nasa ten milai thinlung a eisiat theu. Ramsung ramleng, biaknak le politics, sumdawng le lothlo pa lak khalah a cangvai. SKN nathrik in mi a eisiat mi pawl cangvaihdan hrekkhat pawl cu nuamnung cen duh ruangah taksa zuar, lennak duh ruangah midang thihnak le mitthli tlaknak khal poi ti lo, mai taksa nuamnak hrangah midang siatsuahnak, biaknak thurin hnakin lennak le nuamnung thupit ter sawnnak, zumnak le nunthurin hnakin hlawknak le miatnak thupitternak, senpi vangtlang bungrua le canpual hmang tahratin mai bul hlawknak le nuamnak, ram le miphun thatnak hnakin mimal tthatnak, senpi vangtlang bungrua ruk duhnak, taksa nawnnak in a ukmi nun, neihmi hnakih tam nei vekin lang duhnak, sinak hnakih tha in lang duhnak, mai sinak hnakih lar duhnak, si duhnak, duhphan hman-rua hmang khalin ngah duhnak si duhnak, dik lo cing khalin hminthan duhnak, iksiknak, mah hnakin hlawhtling sawn tu pawl huatnak, mi phiarsawm duhnak, relsiat duhnak, tvp tla an si.\\nSKN nathrik in a eisiat ruangah insang tampi an buai, nu\/pa kar lakah buainak a suak, pawlkom ah rinsan awknak a hlo, lungurlanak a siat, dik lo cingin thuphan puh awknak a suak, neihmi hnakih tam hman duhnak, mah hnakih upa le mifim mithiam pawl upat nak nei lo lawng si loin zuarthlai le dodal duhnak, sinak hnakin sangsawn vekin lang duhnak ruangah mah hnakih sang le upa sawn pawl dodal duhnak, phiarsawm duhnak a suak, cupawl ruangah mi tampi lungawinak a siatsuah ih mi tampi damman nei lo vekin leitlun tlanzuam awknak ah dan le dun nei loin an tlan, bang helhel in hna an tuan, thuphan phuah ding an hawl, pawlkom in a bur in um khawm tikah thudik thuhman, lai nunphung mawite le biaknak thurin dingfelnak pawl hnakin sinak, thuneihnak, lamtang tuah awknak, le lar duhnak pawlin milai thinlungah hmun kausawn khua a luah tikah zo in ziangtikah ziangvek tuanvo a kai dingih zo hnenah ziangvek upatnak ziangtikah pek a mawi, kan lai nunphung, biaknak le leitlun mipun pitling pawl nuntu ziazia tha pawl vek zohtthimtlak mibur nuntu mizia thawn hmasawnnak a hlo sinsin. SKN nathrik in a kaih, a eisiat ruangah upa tampi, biaknak le ram le miphun hrang pumpe aw zet tu pawl tla an ruahsan zet mi le co tlak in an ruah mi senpi vangtlang rinsannak an hloh theu. Rinsan zet mimi milian mitha pawl tla SKN in a eisiat tikah an nunah senpi vangtlang uar awk ding hlo theh ko zangramza tuanthu in in hmuh ter theu. Ram le miphun a dam, a cak ih kumtluan hmasawn theinak dingah SKN nat hrik in a ei lo mi hruaitu, hotu, le mipi in a hnget khoh mi le a hmun mi thuhram pi, dingfelnak nun thuhram pi ah a hngat aw mi lamzin pi ah kutkai in fehtlang in ram din lawngah a cang thei ding. SKN nat nei tu zo khalin “kawhhran ka duhdawt” an ti asile kawhhran kha anmai bulpak hlawknak lalnak, hminthannak le sum ngahnak hrangah an duh tinak asi. Miphun ka duhdawt an ti khal asile miphun hnen ihsin an duhmi an ngah duh ruang sawn ah asi. An ngah duhmi cu sumpai hlawknak, hminthatnak, lole lamtang tuahnak tvp asi theu. Cutikah kawhhran, vengsung pawlkom le ram le miphun hruaitu pawl lakah SKN nathhrik in a eisiat mi an tel tikah an telnak hmun kip pawlkom cu buainak hrampi, nget hrik tumpi in a hram a ei siat mi thingkung vek an si theu.\\nIsrael pawl kha Egypt ramih an um laiah SKN nathrik in an thinlung a rak eisiat ttheh ruangah Canaan ram lut lo dingin Pathian in a kham hai ih nelrawl ramcar an thlen hnu ih a suak mi pawl lawng Canaan ramah an lut ngah asi kha! (Mi pahnih siar lo).\\nSKN nathrik in a eisiat mi pawl hi mah le insang hrang ahcun lianzet, thazet, uar aw zet tla an si thei na’n an lungawinak cu mawh nei lo milai ziangmawzat mitthli tlaknak tla arak si ziar theu. Pawlkomah upa le hmin lang zetzet tla an si thei nan, an tappi kawmah an ttong mi, upat an ngah nak le lamtang an tuahdan pawl, a thup ih an nun pawl zaphuan tikah le theih fiang tikah senpi vangtlang uar awk ding um lo, satan hmanrua (huatnak, duh-am nak, thuphan, hrawlhhrawl nak) pawl thawn inn a rak sak rero tu an si thei. Ttih a nung zet. Tikcu\/san rei lo te cu society ah lang zet in upat hlawh zet tla an si thei na’in thuanthu in “mah le mah bum aw aw” an sinak a lang ter theu. Anmah te bum aw aw asile a siatsuah mi a mal deuh lai nan, society ah pawlkom le mibur kaihruaitu an si sinsin asile an siatsuah mi a tam sinsin tinak asi.\\nKhuahlan pupa khrihfa sakhua nak a rak neih hlan, ri-rai biak lai hmanah rukru le thuphan per, dik lo zetin ngahnak le midang mitthli tlaknak in mai hlawknak le ngah nak cu ningzakza ah an rak ruat mi asi ih cuvek thawn pum a cawm, rualpi a tuahtu pawl cu khawsung hruaitu, upatnak an rak hlawh dah lo. Sanling a let ih Khrihfa kan si hnu ah khrihfa zumnak Bible thurin kalh in kan ramah milai thinlung a fehsual zo ruangah a biaknak zumnak thurin hnakin hlawknak le lennak, larnak le hminthannak, dingfelnak hnakin nuamnung cennak pawl cu mi tampi thinlungsungah hmun luahtu le nun lamhruaitu asi sawn theu.\\nSIALKIRINGCIN nathrik na kai maw? Na kiangkapah SKN nathrik in a ei siat mi an um maw? Fimkhur aw nathrik na kai ve lo nak dingah, na kiangah hivek nathrik in a ei rero mi an um asile bawm aw. Asinan nangmah riangri kha nathrik na kai ve lo nak dingah fimkhur aw.\\nHivek nathrik kai, micawr, mi ngawr pawlhin ram le miphun, kawhhran thuanthu tuahtha dingin thiltha ka tuah an ti laiah an kut khatlam in thiltha an tuahtha rero nan acaksawn mi an kut khatlam in an siatsuah rero asi. Hivek nathrik pawlhi kai awl ngaingai asi tikah kiangkap um hrangah tihnung zet asi fawn.\\n3. UIKIU(UKU): Thlarau nathrik\\nBiaknak lam nathrik tha lo in khua ziangzat ah duhdaw aw zet ulenau a huat awkter, a tthentthek, milai ziangzat ninghang in a tuah ti cu laimi pitling tamsawn cun an mit rori in an hmu dah cio ding a zum um. Laimi khrihfa kan sinak kum zakhat a kim zo. Asinan, kan pupa zuu le sa ei in rirai an rak biak lai hnak hman in khawte sung tiang tthentthek awknak a suak deuhdeuh tisehla a sual pei maw? Vengsung farah nauta zoh le bawibawm awknak a siat deuhdeuh ti sehla a sual pei maw? Nuhmeu le farah nauta thlauthlaknak a tam sinsin ti sehla a sual pei maw?\\nUKU nathrik hi ttihnung ngaingai asi. Muslim le Khristian ral tumpi a rak suaknak khal UKU nathrik ruangah a rak si dah. Bawi Zesu leitlun a rat lai ah a rak that tu pawl kha UKU nathrik in a uk mi, a eisiat mi pawl an si. UKU nathrik hnatuan dan hi ttihnung zet, theih harsa zet, damter harzet asi. Ziangvek in a lang ti tawiten zoh asile; UKU nathrik cangvaihdan tampi lakah malte zoh hnik uhsi; a pakhatnak cu biaknak bingkhur ah pek awknak, mai pawlkom fehdan lawng lamzin um vekin theih awknak, midang hnakin ttha cuang thianghlim cuang vekin theih tawknak, thlarau porh awknak, pawnlang thianhlim awk ter-sunglam cinghnia kau-ham sinak, midang hrang thuthangtha sim duhnak hnakin huatnak, then awknak, simsiat awknak, midang siatsuah duhnak, biaknak hmin in midang thangsiat le relsiat duhnak, biaknak hmin in lamtang tuah awknak, midang sualnak mawhnak hmanrua thawn mai hmaiphiat fai nak, biaknak hmin in ei in hawlnak le mimal hlawknak, hminthatnak hawlnak tvp tla an si. Bin La Din hi UKU le SKN nathrik in a eisiat mi asi ve ti sehla. UKU nathrik in a ei mi kawhhran sungah an um tikah ttihnungzet asi. Hruaitu an sile ttih an nung sinsin. Fimkhur a ttul zet. Biaknak, pawlkomnak le ram le miphun hrang tiang a siatsuah thei. UKU nathrik hi cangvaihdan a phunphun a um. A tlunih sim mi vek lawng si loin senpi vangtlang bungrua le canpual mai lamtang pawl hrangah hailut duhnak, biaknak ih cangvaihnak in mai sual thuhhruknak, biaknak bungrua le canpual tha pawl cu mai hlawknak le hmakhua sialnak hrangah hmannak, tvp pawl tla a tel.\\nA tawizawng in sim asile, khrihfa lakah UKU nathrik in a ei mi pawl cu sakhua mi zet si nacing in Bible cu a cafang lawng thei ih Pathian Thlarau colotu pawl an si. (Knowing and employing the letters of the scripture but not receiving the Spirit). Tih a nung ngaingai. Hivek in a eisiat mi kawhhran hruaitu pawl hrang ahcun biaknak milai rundamnak le Khrih hmuihmel an bang sinsin theinak ding hnakin anmai ttanhmun khuarnak ah biaknak cu an hman tikah thu fate thu men ah thih ngam in huat awknak an thlak lohli, nan hmu theu ding. UKU natnei pawl nuntu mizia ah a langhngan zet theu mi pawl cu, mah le mah midang hnakin ttha cuang in theih awknak, midang siatnak tlamtlin lonak in mai hmaiphiah nak, huatnak le biaknak canpual tha pawl hmangin lamtang tuah awknak, Khrih hnakin mai pawlkom le milai (mai lamtang) ttan sawnnak, ti pawl tla hi asi theu.\\nUKU natnak nei pawl hi hna tampi an ttuan thei ih kawhhran nasa ten an hnaihnok thei fawn, zumtu Pathian fa le mi tampi ti riahsia in a ti-ninghang ringring theu. Asile ziangtin UKU natnak nei le nei lo thleidan theih asi ding, ti ahcun an hmanrua zoh uhla an tumtah tawp theih a theih mei. Pathian thlarau in huatnak, mi thangsiatnak, iksiknak, relsiatnak, a thup ten hruaitu dodalnak, tivek pawl santan hmanrua a hmang dah lo vekin santan hmanrua thawn ziangtik hmanah kawhhran sungah Pathian Thlarau a cangvai dah lo ti theih tikah ziangvek milai pawl hi UKU nathrik thawn satan in a thunun, a uk mi an si ti theih a awl te. Pathian in satan hmanrua thawn kawhhran a din dah lo.\\nFalam peng kan zoh asile, UKU nathrik hin nasa ten a siatsuah in a lang. UKU nathrik cun biaknak cu leitlun pawlkom vekin a hmangih Bible cu hmanrua ah hmangin Thlarau Thianghlim hnattuannak lamzin a kham theu. UKU nathrik ruangah huat awknak a pung ih duhdawntak a ziam sinsin. Khrih ah pumkhat sinak hnakin leitlun milai pawlkom le pehtlaih awknak a lal sawn. Cuticun Khrih dung ka tlun titu pawl cu Khrih hmuihmel keng si loin Satan hmuihmel kengah a canter hai. A ttihnung ngaingai.\\nI John 3: 9-10, in a simmi hin a fiangter zet, “Pathian fa zokhal in sual a tuah rero nawn lo, ziangah tile Pathian nunzia kha thlaici bangin a sungah a um. Cule Pathian cu a Pa a si ruangah sual in a nung nawn lo. 10, Pathian faate le Satan faate an dan awknak bik cu hihi a si: a dikmi a tuah lotu le a unau a duhdaw lotu cu Pathian faate an si lo.”\\nA tlunih a sim vekin biaknak hruaitu zo an si khalle Diknak le duhdawtnak a nunpi lotu, huatnak le diklonak a karzai tertu cu Pathian fate an si lo ti ah fiangzetin a sim.\\nUKU nat na nei maw? Cek aw fel aw. Na kiangah UKU nat in a naa an um maw, nan pastor, nan kawhhran upa, nan nubu, mino, mipi pawl cuan aw la, nangmah na naa ve lo nak dingah fimkhur in bawm hai aw! Na thinlung, na thluak le na khawruah, na sunglam kha tha ten dap aw fel aw, UKU natnei thei thiam thei tu pawl hnenah nat na nei le nei lo zingzawi aw fel aw. Cuti asilole, UKU nget hrik na sunglamah a rak cangvai rero asi ahcun biaknak lamah ka zuam zet sihmang na ti awk lai ah satan in a lo hmang nasa ding.\\n4. SPDC (SPDC): Thuneih, mi-uk duhdtuknak\\n“SPDC” ti midang va ukduhnak, midang parah thuneih duhnak, mai sinak le fimnak hnakin hleihluatin senpi vangtlang tuh mai thu vekin fehter duhnak thinlungput simduhnak hrangah hmanmi asi.\\n\"Ukbet mi pawlin an kuthnuai mi pawl an ukbet\" an timi hi a dik zet theu. Kawlram uk awknak a tthat lo tikah mi tampi cu SPDC nathrik in a eisiat hai. SPDC nathrik cu ziangtin a cangvai ih ziangtin SPDC nathrikin a eisiat mi kan theithei ding ti malte sim hnik uhsi. SPDC nathrik cangvaihdan hi thuneih duhnak lawng si loin \"mah le mah dinhmun theih awk lonak,\" hrawhhrawlnak, thutak le dingfelnak hnakin thuneihnak thupit ternak, tvp tla in milai thinlung a eisiat theu. SPDC nathrik hi biaknak sung, vengsung pawlkom awknak, insang nu\/pa karlak, le mibur maltete pawlkom awknak tiangah a cangvai theu. Fimkhur ttul zetmi cu SPDC nathrik in a ei mi hmuahhmuah in an thu hnuiah a nung duh lo tu, an mai lamtang lo pohpoh cu SPDC nathrik kai ah an puh theu.\\nSPDC nathrik hnatuandan hrekkhat pawl kan sim asile\\nMidang uk duhnak, polkom kaihhrem, mai thuthu in fehter duhnak, mahte tohdelh aw si duhnak: midang thawn pawlkom loin mai thunun thei mi pawl thaw lawngin tlanlen duhnak a neih ter. Zianghmuahhmuah milai pehtlaih awknak cu mah hmakhua sialnak le thuneihnak, hlawknak hrang lawngah a ruat. Mah hnakin upa, tlun lam mi thuhnuai ah a nung duh hrimhrim lo, a lotheih loin um tulnak ti lo ahcun. Cutikah, amah hnakih fel le tha dodal duhnak thinlung a nei ih cantha a bih ringring. Dingfelnak hnakin thuneihnak, duhdawtnak hnakin thuneihnak, ziang hmuahhmuah amah thawn a pehtlai mi pohpoh cu amai thuneihnak lamzin hawi zawngin hmakhua sialnak hrangah asi. Ziangkim thuthluknak (decision) tuah tikah hnatuan rah hnakin sinak a zoh sawn ringring, zo in ziang tikah ziang tuanvo a kai tikah senpi hmasawnnak a rah suak tambik ding timi hnakin mai lamtang, mai tanghai nak a zoh ringring. Cutikah amai lamtang in a ruat lo mi cu senpi vangtlang hrang tthatnak suahpi tu an si khal le a raal vekin a zoh theu ih alam tang pawl khal hua dingin huatnak thlaici a tuh theu. Ruahnak tha (good idea) timi in san a nei lo, thuneihnak (power\/control) in a nun\/thinlung a uk.\\nKawl ralkap, SPDC, hotu pawl cun Daw Aung San Suu Kyi cu rampi lungrualnak siatsuahtu asi tiah an puh kumkul zikte house arrest in an ret vekin SPDC nathrik kai tu pawl hin ram le miphun duhdawttu taktak, pumpe aw tu taktak pawl hi ram le miphun, senpi vangtlang siatsuahtu vekin an zuarthlai in an dodal, an phiarsawm theu nan thei dah tla asi thei.\\nKawhhran sungah SPDC natnei pawl an cangvai tikah satan a lung a awi zet ding ti cu rinhleh ding a um lo. Zo in ziangtin ziangtikah ziangvek tuanvo a kai ding timi thuthluknak (decision) tuah tikah Pathian Thlarau in kawhhran sungah “zo vek pawl hi ziang hnattuan ttuan dingin thlarau laksawng a pek in hriak a thih” timi hnakin lamtang lamtang in an tuah aw aw ih thlarau lam naute (phunhrek ong hrih lo) pawl tla sinak le thuneihnak pek dingin an bum theu. Anmah in an duhtuk mi cu midang khalin an duhtuk asi ti an theih tikah SPDC nat nei pawl hin anmah vek mi tampi an hmu suak theu ih an hmanrua tha bik cu Satan in Evi a bumnak hmanrua kha asi, mai sinak hnakih sang le Pathian remruat mi hnakih tthasawn dinhmunah thlen duhnak kha asi theu. Cutin duhdawtnak le tangdawrnak, mahlemah phahniam awknak Bible in a zirhmi cu mi aa, zianghman thei lo, lamtang tuah thiam lo, mi mumal lo, le santlai lo vekin Pathian thutak cu namtlak asi theu. Cuvek thotho in tlunlam thunei tu pawl hi SPDC nathrik in an thinlung a eisiat tikah kawhhran sung ihsin anmah hnakin a fimsawn le Pathian mi hman tangkai suak ding an duh lo tikah sangka an khar theh, a thangso dingmi an nam tlak, lamzin an phih sak. Cutikah a thang rero mi thangthar nonawn pawl hrang ahcun kawhhran suahsan lawng hi lamzin umsun asi theu. Tahtthimnak pakhat cu tulai America ramih kawhhran tumbik Lakewood Church pastor Joel Osteen ih pa Rev. John Osteen thuanthu hi asi. John in a hmuh mi, Pathian in a hman duhdan pawl kha a umnak kawhhran hruaitu pawlin an rak duh lo, an rak hmu ban lo tikah kawhhran upa pawl thuneihnak hmangin an kham ruangah kawhhran ihsin a suah a tul ih Lakwood Church, a tufang ih America ramih a tumbik kawhhran (Local church) a rak dinsuahnak asi. A fapa, Joel Osteen, Lakwood Church pastor cu leitlun ram zakhat lenglo ah TV thawn nitin thu a simih America ramih christian milar bik, midang neh thei bik (most influential) mi pahra lakah a tel ve.\\nMi zokhalin amah hnakih fimsawn, thiamsawn, zirsang sawn le ttuanvo nei tu pawl a dodal, a eltai, a zuarthlai tikah “SPDC nathrik ka kai pang maw?” tiah a cek awk fel zet a tha. Na kiangkap ah cuvek an um asile fimkhur aw, an nathrik in alo kai ve pang ding. Absalom kha Bible sungah SPDC nathrik in a ei mi asi ve. Nelrawn ramcar ah Moses rak dodal tu pawl kha SPDC nathrik in a ei siat mi an si ve. SPDC nathrik in milai thinlung a eisiat tikah an thlarau le siathatheihnak mit a cawt ter ih mibur lakah anmai dinhmun awm tawk an thei aw nawn lo ih dingfelnak, thutak, thiltha thuken pakhatkhat hmangin tlunlam uktu, hruaitu, anmah hnakin fimsawn le thiam sawn doduhnak, eltai duhnak, iksiknak, le a thupten mi zuar thlai duhnak hlir in an thinlung a luahkhat ti khal an thei aw nawn lo. Tih a nung zet. Insang ah le rualpi pawlkom awknak lak khalah thunei tu bik, upat bik mi si ding lawnglawng an duh in ziangkim thuthluknak (decision) cu anmai duhdan hlir in fehter an duh. Cutikah ruahnak ttha (good idea) le thar khal an thei thiam nawn lo. An dinhmun le tanhmun khuar hnget ding lawng an ruahsan. A tihnung ngaingai. SPDC nathrik in a eisiat mi cu an besia sinsin asile anmai thuneihnak ding asi poh ahcun mipi siatnak le midang mawh nei lo pawl mitthli tlaknak, thisen luan nak tiang khal pawiti nak an nei lo. Senpi vangtlang tthatnak hnakin an ruat thupi sawn mi cu anmai thuneihnak lalnak sinak asi.\\nSPDC nat nei pawl hrangah a pawi bik mi pakhat cu SPDC nathrik in an thlarau le thinlung mit a cawtter tikah an thlarau nun cawmtu ding Pathian in hriak a thih mi an thei (hmu thei) nawn lo. Cuvek thotho in ram le miphun tungding tu ding fa nu tha fapa ttha khal an thleidang thiam nawn lo. Senpi vangtlang hrang thiltha le mi rin-um pawl cu anmai mimal hlawknak, anmai lamtang pawl hlawknak le lalnak dal tu vekin an hmuh sawn tikah anmah lala cu Pathian hriak thih mi vekin aukio tahratin a doldal tu ah an ttang riangri theu. Insang khalah SPDC nathrik in a eisiat mi nu\/pasal neih cu mai insang sungah sal vekin ttih le anhai in cobarawh tuar in tuar awknak dinhmun a thleng theu.\\nNangmah hnakin a fimsawn, thiamsawn, le Pathian hriak thih mi pawl dodal tu lamah na tang pang maw? SPDC ngetnathrik na sunglam ah a cangvai rero asi thei. Bawmtu na tul maw?\\n5. Pialtukhamtawn (PTN) : Theihnak tlaksamnak\\nPialtu-khamtawn (PTN) cu theihnak tlasam tuk si, mah zirhtu ding le upat pek ding pawl parah lal le thuneihtum tu pawl, “tisartam tileuh zirhtum” tu pawl sim duhnak hrangah hmanmi tongkam asi.\\nSPDC nat nei pawl hi PKT nat in a tlak asile a zual sinsin. Thuneih duh si, fimnak in tlin lo lawng si loin senpi vangtlang tthatnak thlen thei tu ding, fimnak le thiamnak a nei mi, senpi vangtlang hrang sunmang thatha nei tu pawl lamzin daltu dinhmunah an din tikah buainak a suah ter ringring. Theihnak tlaksam hi sual asi lo ih mawhsiat le nautat thiang asilo. Asinan, theihnak tlasam tu pawlin thuneih an duh ih vengsung upa le hmaihruaitu ding pawl an dodal tikah an theih lo mi cu ralkap pawl an raal cu an kap neh lo lawng si loin anmai meithal lala in anmai ke an kap rero vek khi asi. UKU nathrik in a eisiat mi pawl cu kawhhran ah siseh pawlkom tinte an umnak pohpoh ah anmai dinhmun le canpual tawk ah lungawi tawk loin anmah hnakin senpi hrang hlawknak suahpi tu ding hruaitu thatha le tuanvo kaitu thatha dodal tu an si theu ih anmah in senpi vangtlang hrangah thiltha an tuah suak mi hnakin senpi vangtlang hrangah thiltha an kham sak mi a tamsawn theu. Mirang thufim in “Arpi ti-ti zik hman in belrua a pal kuai thei, asinan remsal ding ahcun kutthiam nei a tul” an tivek hi asi theu. PKT natnak nei tu pawl cu a umnak kipah hman tlak lo an si lole, senpi hrang thiltha an tuah suak mi hnakin an siatsuah mi a tam sawn theu. Mibur pakhat hramlak ah sakhan an nam ih an upa le sakhap tthang pawlin zukneng le savum, sattha tha an kap zik zawngah ram tawidah lo, sakap dah lo pa in sawrsia le tlummuang tivek an rak kap cingcingih sattha hmuah an tlan thluh theu vek khi asi. Thiltha tuah dingin tlang an au ringring nan, an tuah tthat mi hnakin an tuah siat mi le thiltha lamzin an dal ruangah mipi sun\/hloh mi a tam sawn ringring.\\nPTN nathrik a cangvaihdan le langdan tlangpi pawl cu, theibik si duhnak, theihmi hnakih tam sim hmannak, theihnak tlaksam na cing in ‘ka thei lo’ ti duh lo, tluak fimvarnak dodalnak (anti-intellectual), theih mi sunah porh awknak, mah hnakih thei lo pawl nautat le bum duhnak, zirnak duh lo, thuthei tawk in theih awknak, upa le mah hnakih mifim pawl thu ngai duh lo le dodal nak, Mah hnakih thei deuh le zirsang thiamsang pawl dodal le eltai duhnak, mah hnakin cawimawi tlak cawimawi thei lonak, midang lamzin onsak hnakin lamzin khar saknak, “mai thu thaw mai voih thaw”, “mai thu tete sawh” ti duhnak, khuahlan nunphung le khrihsa nunphung mawite in cawimawi tlak le upattlak atimi pawl ziangsiar lonak, huatnak le rem awk lonak thlaici tuhnak\/karhzai ter, mai lamtang pawl hnenah mah hnakin a fim le thiam hruaitu pawl dodal dingin zirhsualnak, fehsualnak, tvp in a lang. Cutin leitlun fimthiamnakah a tlan rero mi khal an hmu thiam lo ih anmah te, an dungthlun le lamtang pawl thawn mah tawkah duh aw zet in an um theu. Culawng hman si loin anmai dungthlun pawl kilhim nak ding hrangah an hman theu mi hmanrua cu anmah hnakih fim le thei pawl sualpuh, mawhsiatnak le dodalnak, zuarthlai, thangsiat, relsiatnak asi theu.\\nSocial scientists pawl in society ah mibur phunthum in an tthen: mawn theih mi milai (movable people), mibur mawngtu (movers), le mawn theih lo milai (immovable people). Mawn theih lo pawl hi PTN nat in an thinlung ruahnak a eisiat mi pawl an si theu. Anmai thu lo midang thu zianghman ah an siar lo, a thasawn khal hawl an tum loih anmai thu lo zianghman ah an siar lo. Cutin an um laiah anmah eisiattu PTN nathrik in a eisiat mi pawl lala ih bum an tawng theu. Social scientist pawlin an sim bet mi cu “leitlun milai zokhalin mai sinak le dinhmun hnakih sang deuh si dingah an ruat aw cio” an ti. PTN nathrik in a eisiat mi pawl cun an sinak hnakih dinhmun sang an duh ruangah senpi vangtlang hrang thiltha sawn an siatsuah theu. An theih mi hnakih tam an sim tikah thuphan an sim tel ringring fawn.\\nCutin PTN nathrik in an mit a eisiat cawt mi pawl cun midang hmuhdan le dinhmun theihhthiam sak nak an nei lo, anmai ruahnak hnakin ruahnak tthasawn a um thei ding khal an zum lo. Hi PTN le SPDC nathrik pahnih in a ei mi pawl hi mi buai thlak ngaingai ah an cang theu. Cun leitlun hmuntin ah biaknak lam fehsualnak hotu le an mipi pawl hi UKU le PTN nathrik in a eisiat mi, an mit mit hnih in a eicawtmi pawl an si theu. Anmai fehdan, duhdan, hmuhdan hnakih thasawn a um ti hi an dungthlun pawlin an theih ding an duh lo ih an dungthlun pawl cu an kharhkhip theu tikah an dungthlun pawl cu an bum neh thei zet. Anmai fehdan, hmuhdan, le duhdan a thlun lotu pawl cu fehsual, mi tha lo, pawlkom lo ding tlukin an sim thiam theu. Tih a nung ngaingai. Mi ngawngtawh, mahte um men pawl an sile midang an hnaihnawk lo ih an siatsuah thei mi a mal deuh. Kawhhran, pawlkom, le mibur hruaitu pawl hi PTN nathrik in an mit a cawt ter tikah mitampi a siatsuah ih a pawi zual. Santiluang khuilam hawi in a luang ti an hmu thiam nawn lo tikah voi tampi cu tiso lam ah an dungthlun tu pawl lawng an hlau pi theu. Zanthim lak ih ti tla bangin, anmah bawmtu ding tla an sualbuai theu ih mai tilzawngcum ah an cang theu. Anmai thiltisual mi tla an dungthluntu pawl hnen ahcun midang, an dodal mi pawl an puh thiam zet. An thiltisual pang mi khalah mawhphurnak an la duh lo, midang mawh hlir vekin an sim thiam zet theu.\\nPTN nathrik in a eisiat mi milai thinlung cu a siatha theihnak mit a cawt vekin, sunmang (vision) a nei nawn lo ih thuhla thleidan thiamnak a nei lo, zirh theih khal asilo; mahte lawng hrang thiltha, vengkhat hrang tha, senpi vangtlang hrang thiltha, le rei lo te hrang le a kumkhua hrang thiltha pawl khal thleidan thiamnak a neih nawn lo tikah amai hmuh ban cin lawngah ke a kar ngam theu.\\nPTN ngethrik in a lo ei maw? A lo ei rero khal asile theih awk theinak na nei lo, na kiangkap um pawl sawn in an lo thei thei ding. Curuangah, na kiangkap um, na lamtang silo, mi tampi rinsan mi, thlarau thinlung a hrisel, a damcak, thlarau mitvang, le thlarau thleidan thiamnak laksawng co tu pawl hnenah bawmnak dil in sut aw. Culole, PTN ngethrik in na sunglam a lo eisiat hnu ahcun na siathatheihnak mit a caw dingih thiltha tuah dingin tlang na au rero, na khuang rero khal asile na tuahtthatmi in thiltha tampi a siatsuah, a kham sawn dingih mipi thatnak daltu, santiluang tibuangbar tu ah na hmin ngan asi leh pang ding. Pathian hnenah bawmnak dil aw. Na kiangah PTN nathrik kai na hmuh maw, bawm aw la thlacamsak aw, nangmah riangri kha nathrik na kai ve lo nak ding hrangah fimkhur aw.\\nHivek nathrik kai, micawr, mi ngawr pawl hin ram le miphun, kawhhran thuanthu tuahtha dingin thiltha ka tuah an ti laiah an kut khatlam in thiltha an tuahtha rero nan acaksawn mi an kut khatlam in an siatsuah rero asi. Hivek nathrik pawlhi kai awl ngaingai asi tikah kiangkap um hrangah tihnung zet asi fawn.\\n6. Malaysia (MLM): Lungput le nuncan ziaza rawp\\n“The Great Disruption to Chin Socirty”, “The Moral Check: The death of morality in Chin society”, le “The Moral Test” timi cahran mirang ca in ka ngan mi siar duh nan um asile online ah siar ding a um. Laimi thuanthu kan zoh asile atui kan san tlukin thinlung siatvatnak, laimi pianpi dingfelnak thinlung siatsuahnak can a um hrih lo, kan ti asile a el tu an um pei maw? “A tui kan san” ka timi cu tuihlan kum 20-30 tiang, 1980 hnu lam thu sim duhnak asi.\\nMalaysia fehtu pawl cun an thei ding: Na hmin, na suahnak khua, na nu\/pa, nupi\/pasal, suahkum, zirnak, le mimal thuanthu pawl hi dinhmun ih zir in, ziangtin ka sim tikah a hlawk bikding timi parah hngat aw aw in sim asi. Cancer natnei pawlin hlawknak an nei asile cancer natnei pawl certificate lei asi. Pastor le kawhhran upa pawl hman in fimrhing pakeu, zuu khuatkhat dawm lo ten zuksinminta (actor) ttuan rero asi.\\nHminsin: (Himi thu hi tahthimnak hrangahhman mi asi ih Malaysia ih a ummi, refugee diltu pawl hmuhsualnak asi hrimhrim lo tiah ngaithiam ka dil duh).\\nCuruangah, Laimi pawl pianpi lungput, dingfelnak, diknak a hlo theh zo mi lungput mizia pawl simfiangnak ah Malaysia (MLM) ti ah hmin vuah asi.\\nRamsungah, phunhra camibuai phit tikah caruk a siang lotu saya pawl cu “misual, mi tha lo” vekin nulepa in an sim theu. Khualtlawn sumdawn tikah cozah dan in a khap mi, milai thih theinak le siatsuah thei thil le ri tham lo cun len a theih lo, ti asi. Cozah hnatuan tikah, eiruk nak a um lo le farah zawnzai rawl ei ding khawpkham loin nun asi. Politics tuah tikah midang relse ngam lo, midang siatnak tuah tahhrat in lamtang a tuah ngam lo tucu mi aa vekah ruat asi. Ramleng suaknak tambik cu a…………..ziangtin ka sim ding, mi zapi theih asi. Nupi pasal neih awknak ah khuahlan pupa pawl nunphung kenkawh asi nawn lo. Kawhhran hruaitu le zirhtu pawlin ramdang an dawr tikah ziangvek ca an ngan, ziangtin kawhhran khat le kawhhran khat kar lakah rualremnak le duhdawtnak a tla niam vivo, ti pawl cu himi casiar tu a theisawn tu nan si ding. Hi hmuahhmuah hin ziangtin kan miphun thuanthu a tuahsiat timi cu tahtthimnak vekin sim hnik uhsi: “Misual pa pakhat in fala thianghlim note lai cu a duh lo cingin a itpi ih a siahsuah hnu ah cui nunau fala note cu nawhcizuar (taksa zuar) ah a cangta” vek khi asi. Laimi pianpi, kan pupa pawl an uar awknak dingfelnak thinlungput cu a eisiat zo ih Laimi pawl thinlung cu ziangtin tuahtthatsal a theih ding? Ti na ruat dah maw?\\nMLM nathrik hnatuan dan cu, “fala thianghlim te kha mipa pakhatkhat in a duh lo cing in a ihpi ih an pawl awk hnu ahcun mipa dang kawp ding a hreh nawn lo ih a neta ah nawhcizuar (taksa zuar) ah a cangta” vek khi asi. Bawi Zesu leitlun a rat lai ah Samaritan pawl kha Isael pawlin an rak nautat zet mi an si. Ziangruangah tile Jews pawl nunphung an kenkawh nawn loih miphun dang thawn nupi\/pasal an nei ih an cawhpawlh nun in an nun celcel ruangah asi.\\nMLM ngethrik in a eisiat zomi pawl hrangah “THUPHAN’ le thudik ti a um nawn lo. An huat mi pohpoh cu misual an si ih an duh mi pohpoh cu mitha tiah sim an si, anmai hrang hlawknak thlen thei tu ziang khal a tha asi ih anmah lam pek awk ding pohpoh, an mai sun ding le har tuar ding pohpoh cu a tha lo mi asi. MLM in a eisiat mi pawlin kawhhran le vengsung pawlkom khalah zovek milai hi kan lai nunphung le sakhua biaknak, Khrihfa thurin vekin upat tlak le cawimawi tlak, an thu lun ding, an si ti an thlei dang thiam nawn lo. An thinlung cu cinghnia kau-ham vekin mai tanghainak in a khat theh tikah senpi vangtlang miphun thuanthu tuah siat ding khal anmai hlawknak asi poh ahcun poi tinak an nei nawn lo. Khrihfa, biaknak thuken thurin dan le dun, laimi nunphung dan le dun pawlin hmun a nei nawn loih ‘mai hlawknak” “mai diriam zawng” timi lawng an thinlung sungah a lal thlang. Biaknak lam khalah Khrih hmin sunlawinak hnakin mai kawhhran, mai lamtang hmin thatnak le hlawknak, ram le miphun thu vengsung thu khalah senpi vangtlang hlawknak le tthatnak hnakin mai lamtang, mai tanghai nak, senpi bungrua le canpual thu khalah dingfelnak le diknak tlawmngainak hnakin mai lamtang hlawknak le bulpak lungawi diriamnak, tvp in an thinlung a luahkhat tikah “ralkap pawlin meithal zunkhat puak loten an ral an neh bangin” satan cun zianghman a hmanrua thatha hman tul loin zumtu ti aw pawl tampi thinlung cu a uk theh theu.\\nVoikhat cu America a thleng zomi kan laimi upa, Kawlram sung hmanah milang le upa rinsan zet mi in hitin isim, “’Nang cu kawlram lawngah bawi le lal na tuan ih USA ahcun zianghman na si nawn lo, ziangah si na thu kan lo ngai nak ding’ tiah mino pawlin in ti” ati. Laimi pawlin kan society ah kan lai nunphung, kum upa ttihzah le upatnak, kan pu kan pa san lai ihsin upattlak mi miphun si thei dingin kan nunphung a rak kenkawh tu, khua le ram a rak humhalh tu pawl upatnak le tihzah nak kan neih nawn lo zia ka hmuh tikah ka riah a sia zet.\\nMLM ngethrik in a ei siat zomi pawl thinlung sungah anmai hlawknak miatnak siar lo zianghman upatmi khal an nei nawn lo ih dingfelnak, lai nunphung pianpi mizia pawl a hlo zo, khrihfa nuntu mawi khalin an hrangah hmun a nei nawn lo. Mai miatnak, hlawknak, diriamnak asile ziangkhal an sim in an tuah. Tih a nung ngaingai.\\nA hram thawk ah lamzin tha zet bang na cingin thihnak thlenpi thei tu lamzin dik lo ah mi tampi an fehsual lo nak ding hrangah nasa ten thlacam in mah le tithei tawk lamzin ah zuam cio a tul.\\nMLM thlarau nget in a lo ei rero zo maw? Thangharh aw la bawm tu hawl aw.\\n7. Lailun (LIN): Hirin le hnam nathrik\\nHrin le hnam parah hngat aw aw in thleidan awknak, thinnatnak, lamttang tuah awknak dodal awknak - LIN nathrik cun Laimi miphun malte lakah mai hrin, mai khua le tlang bik, mai thisen zawm malte pawl duhsakbiknak cu hmanrua ah hmangin milai thinlung a eisiat theu. Hrin fatete in thuanthu tha lo an neih mi pawl siseh mizia bang aw lo mi le dinhmun bang aw lomi pawl cu hmanrua ah hmang tahratin LIN nathrik in mi tampi thinlung a eisiat tikah LIN in a eisiat zo mi pawl cun anmai hrin lo pohpoh, asilole hrin dang pakhatkhat, lole an dodal mi hrin le hnam sung milesa pohpoh cu dodal duhnak, huatnak, eltainak thinlung an nei. Cutin hrindang milesa kaihhruainak hnuai ah senpi vangtlang thiltha tuah tlang ding zianghman tuah duh lo, an telduh lo lawng siloin thapek duh lo nak thinlung a suahter hlei ah midang dungsip dingin thusia an karhzai ter, ih senpi vangtlang thu pawl dungtun sannak a suahter. Santhar leitlun khawmual, \"Global village\" ti lai ah mai hrin le hnam fate khurbing hmasawnnak lawng kha senpi vangtlang le ram le miphun thatnak hnakin thupi sawnah ret a theih. Mai hrin le hnam hmasawnnak an tuah mi cu a tha tuk lai, mai hrin l e hnam hmasawnnak tuah cuang si loin huatnak thlaici a tuh rero tu, senpi vangtlang lamzin dal tu ah an cang theu. Ram mipi hruaitu ttha tha khal, mai hrin si lo pohpoh dodal duhnak, ruahnak ttha tha khal pom thei lonak, hrin dang pawl thleidan duhnak le dodal duhnak pawl thawn LIN nathrik in mi tampi a siahsuah theu.\\nCun khatlamah politics ah siseh hmasawnnak le pehtlaih awknak pawlkom le biaknak pawlkom pawl ah siseh LIN nathrik ih rawlthaw bik cu hrin le hnam hmangin lamtang tuah nak asi.\\nLaimi miphun malte lakah tthentthek awknak hmanrua ah hman ttheu mi cu hrin le hnam fatete pawl hi asi. Mai hrin ttan bik tahrat in midang huatnak, hrin dang dodal duhnak, hrindang nautatnak, Khua hlan lalhrin pawl huatnak, mai hrinpi cawisan bik nak, hrin hnam hmangin lamttang tuah awknak, hrin hnam thuanthu ttha lo hmangin lamtang tuah le tthentthek awknak, tvp pawl hi LIN nathrik in a eisiat zo mi pawl nunah a lang theu ding.\\nLIN nathrik in a eisiat mi lakah pakhat cu khuahlan thuanthu parah porh awknak khal a tel ve. Mirang thufim in “dunglam thu parah a porh aw rero tu cu hmailam hrangah porh awknak a nei lo tu asi” an tivek in LIN a ei siat mi hrekkhat cu dunglam thuanthu ah an pu an pa san ih thiltha, hminthatnak le sunlawihnak an rak co mi ruangah midang ziangsiar lonak thinlung an neih phah. Porh awknak thlarau in an thinlung a eisiat theu.\\nCuticun LIN nathrik cun kawhhran sung, khawsung, le vengsung (society) ah hrin le hnam tete thuanthu le bang awk lonak pawl cu hmang tahratin rikham a tuah ih milai pehtlaih awknak lamzin a siahsuah, a tibal ih a ti bawrhhlawh theu. Cutin senpi vangtlang mibur cangvaihnak a kham in a cak lo ter theu.\\nCuruangah mi pakhatkhat in na hna ri te ah hrindang pakhatkhat thu kha a sezawng in a sim, asilole amai hrinpi pawl thatnak lawnglawng a lo sim, tikah fimkhur aw. Hrinhrik na kai asile awlten na dam thei lo ding. Hrinhrik na kai tikah zo a sung? Nangmah! Hrin le hnam fate pawl tleidan awknak huat awknak, hmuhsual awknak, thuanthu tha lo pawl hmangin lamtang a tuah rero tu pawl cu santiluang sungah turnei ci an tuh rero asi ti an theih awk a tha. Santhar san ah hrinhrik nget in a eisiat mi mino tete tla an um lai hrih mi hmuh tikah a pawi ngaingai. Kawhhran sung, vengsung pawlkom awknak ah siseh senpi vangtlang pawlkom awknak poh ah hrinhrik nget in a eisiat mi an um asile thleidan awknak le lamtang tuah awknak huatbul duhbul a suak ringring ding. Hrinhrik cangvaihnak in senpi vangtlang hrang thiltha tampi a kham, a dal theu ruangah senpi vangtlang zapi ten fimkhur a tul ngaingai. A hih nathrik hi awl-ai ten a suan aw vivo mi asi. Ziangah tile mi zokhal in mai hrin le hnam thatnak duh lo an um lo tikah awl-ai ten thisen cawhso theih lawnglawng an si cio ruangah asi. Curuangah na hrin le hnam hmin sal in tuar tu (victim) vekin siseh hrindang pawl siatnak thu rel in siseh na hna sung ah thutehla an lo sim tikah fimkhur aw, cucu hrinhrik nget a kai awk dan hmaisa bik kekar asi theu. Hrinhrik nget in a lo eisiat tikah na siathatheihnak mit a lo caw thei ih na thluak a lo balter thei. Cule na thlarau hrilsel lo ko a lo tuah thei. Na ruahnak hnakin tih nung zetmi a rak si thei, ih na ruahban lo tiang na sunglam a lo siatsuah thei asi.\\nLIN nathrik na kai zo maw? Na thinlung tawdap dap aw fel hnik aw! Na kiangkap ah hrin le hnam thuanthu hmangin lamtting ah a lo tuah tum tu an um maw, midang huatnak thu a lo sim tu an um maw? LIN nathrik asi ti thei mei aw! Na kiangkap zoh aw la nangmah lala LIN nathrik in a lo eisiat lo nak ding hrang ah fimkhur aw!\\nMilai taksa nathrik pawlin milai a eisiat tikah cawr, ngawr, mitcaw, naa, kebai kezeng, ke kut le kee, taksa peng tthenkhat a siatsuah in zianghman rahttha rah suak thei mi nei lo lawng si loin insang le khawsung senpi vangtlang hrang tiangah phurrit a suah pi theu vekin a tlunlam ih vengsung nget-hrik (social evils) pawl hin milai thinlung a eisiat tikah mimal dinhmun ah lungawinak a siatsuah, thinlung kebai le mitcaw, thluak tem tarh mi, le ruahnak saltang le thinlung kim loin lungput dinglo, lungput miziasia pawl a suah ter theu. Cutin mibur cangvaihnak dung a tawlhter, a kham, a dal ih a cak lo ter, hmun tampi ah senpi vangtlang cangvaihnak a kham, thutak le phuahcawp thu thleidan theih loin milai ruahnak a buai in a hnawk ter, senpi vangtlang sunmang a cimral ih ram le miphun thuanthu nung tuahthat ding sunmang (collective historical visionary end goal) hnakin mimal diriam nak, mimal lungawi lonak, thiltha lo le lungput dik lo in senpi vangtlang khawruahnak ah hmun kausawn a luah tikah pawlkom le a bur in cangvaihnak ah hmansawnnak a dal. Cuticun kebai vengsung (cripled society) ah santhuanthu cu kekar thei loin hmunto ah a canter. Kan thuanthu damter sal dingin midang hnakin kanmah, nangmah le keimah kan thu pi sawn.\\nKhrih ah le miphun ah unau pumkhat asi mi kan miphun pi humhim dingin satan hmanrua asimi a tlunlam hi ngethrik pawl hi zapi ten kutkai in dotlang cio uhsi.","num_words":8584,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.207,"stopwords_ratio":0.277,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Rundamnak Pathian khawkhan - Hre Mang\\nRundamnak Pathian khawkhan\\nPathian in amai hmuihmel kengih a sersiam mi milai pawl tluksiatnak ihsin amai hmuihmel kengsal dingin a rundamnak hrangah a ruat, khawkhandan le tuansak dan Bible cang hrekkhat pawl ah a simfiang nak pawl:\\nZiangtluk rei ihsin milai rundamnak hrang Pathian in khua a ruat\/khang cia\\nEph. 1:4, Khrih thawn kan pehzom awknak thawngin Pathian in kannih cu Amah ih hmaiah mi thianghlim le mawh nei lo si dingin leilung a sersiam hlan hman in Amah ih ta-ah in rak hriil zo. In duhdawt ruangah, 5Pathian in Jesuh Khrih thawngin a faale ah in canter ding cu a lungawi zawng le a duh zawng in rem a rak ruat cia a si.\\nII Tim. 2:19, Sikhalsehla Pathian in hngetzet ih a bun zomi hrih le hram cu hnin a theih lo. Cuih hrih le hram parah cun, “Bawipa in amah ih ta a si mi a thei,” tile, “Bawipa ih ta ka si a timi cun ṭhat lonak a hrial ding,” tiin nganmi a um.\\nTikcu le can a um hlan ihsin tikcu nettiang hrang Pathian tumtah mi a pelh dah lo zia\\nTirhthlah 15:18, Khuahlan lai ihsin hi thu a theitertu Bawipa in a ti,’ tiah a ti.\\nIsai 46:10, 10, A hramthok ihsin ziang a cang ding ti cu ka rak sim cia zo;\\nKhuahlanlai ihsin a cang dingmi cu ka relcia zo a si. Ka tumtah mi cu a pelh dah lo ding, ka ti. Tuah ka tum mi hmuahhmuah cu ka tuah ding a si.\\nRom 9:11-12, 11-12Sikhalsehla hriilmi fapa pakhat in Pathian ih tumtahmi a kimter theinak dingah Pathian in Rebekah hnen ahcun, “A u in a nau a rian ding,” tiah a ti. Pathian in hi thu hi an suah hlanah a rak sim zo a si; a ṭha siseh, a sia siseh, zianghman an tuah hlanih a simmi a si. Curuangah Pathian in mi a hriil tikah an thil tuahnak thawngin si lo in Amah in a kawh ruangah a si sawn\\nII Tim 2:19, 19Sikhalsehla Pathian in hngetzet ih a bun zomi hrih le hram cu hnin a theih lo. Cuih hrih le hram parah cun, “Bawipa in amah ih ta a si mi a thei,” tile, “Bawipa ih ta ka si a timi cun ṭhat lonak a hrial ding,” tiin nganmi a um.\\nPathian tuah mi, a thinlung ruah mi cu a kumkhua in a hmun\\nSam 33:11, 11Asinain amah ih tumtahmi cu\\nkumkhua in a hmun ih,\\nA tawlrelmi pawl cu sanikhuk\\nPathian tumtah le a cang dingmi a simcia nak thu\\nIsai 46:10, A hramthok ihsin ziang a cang ding ti cu ka rak sim cia zo;\\nKhuahlanlai ihsin a cang dingmi cu ka relcia zo a si.\\nKa tumtah mi cu a pelh dah lo ding, ka ti.\\nTuah ka tum mi hmuahhmuah cu ka tuah ding a si.\\nMaclakhi 3: 6 Bawipa in, “Keimah hi Bawipa cu ka si ih a thleng-aw dah lomi ka si. Curuangah nannih Jakob tesinfa pawl cu nan cimit hrih lo a si.\\nThiltha hmuahhmuah Pathian hnen ihsin ra mi asi\\nJames 1: 17, 17A ṭhami le a famkimmi laksawng hmuahhmuah cu vancung ihsin a rami an si. Vancung tleunak a tuahtu Pathian hnen ihsin a rami an si. A siammi thil pawl cu an thleng aw nain Pathian cu a thleng aw dah lo; tikcu a her awk khal le Pathian hnen ahcun khawthim ti a um dah lo.\\nExodus 3:13,14; Psalms 102:27; 2 Timothy 2:13; 1 Samuel 15:29; Isaiah 14:27; Job 23:13; Psalms 115:3.\\nTirh 15:18, 18Khuahlan lai ihsin hi thu\\na theitertu Bawipa in a ti,’ *15:16-18: Amos 9:11-12\\nHeb. 4:13, 13Pathian hmaika ah zianghman kan thuh theimi a um lo. Pathian ih sersiammi thil hmuahhmuah cu a hmaika ah on thluhmi le pharh thluhmi bangtuk in an lang. Ni khatkhat cu amah ih hnenah thuhla kan neihmi hmuahhmuah kan phuang thluh leh ding a si.\\nSam 94:9, 9Kan hna a tuahtu Pathian cun, Thei loin a um ding maw?\\nKan mit a tuahtu Pathian cun, Hmu loin a um ding maw?\\nZiangkim parah a kilveng, cawmtu asi nak\\nMat 6: 31-32; 31“Curuangah ‘Ei in ding le sinfen ding tla khui-in so ka ngah ding,’ tiin donhar in um hlah uh. 32Hi pawl cu Pathian thei lo khawvel pawlih an helhkam ringring mi an si. Vancung ih a ummi nan Pa in hi thil pawl nan ṭulzia cu a thei a si.\\nTirh 17: 28, Mi pakhat ih a rak sim cia vekin, ‘Amah ih sungah kan nung,\\nkan tlangleng ih khua kan sa!’ tiah nan hla phuahtu ṭhenkhat pawlih an tivek in, ‘Kannih khal hi a faate kan si ve.’\\nHeb 1:3, 3Amah cu Pathian sunlawinak langtertu a si ih Pathian sinak famkim a nei. Huham a neimi a thu in leikhawvel le vantlolak pumpi cu a cawmdawl ih a fingkhawi. Minung pawlih sual ngaidamnak le sual thianternak a tuah ṭheh hnuah vancungah Cungnungbik Pathian ih vorhlamah a to.\\nMilai ruahnak in khawkhan mi par tiangah Pathian ih kutneh langmi\\nThuf 16:1, 1Minung in khua cu kan khaang ko ding; Asinain a cemnak ih thuneitu cu Pathian a si.\\nThuf 21:1, 1Siangpahrang ih thinlung cu Bawipa ih kut sungah a um;\\nTiva luannak a thleng awk bangin Amah ih duhnak poh ah a mer\\nIsa 26:12, 12Maw Bawipa, nangmah in neinung lennak in pe ding;\\nKan tuah thei kan timi hmuahhmuah hi Nangmai' tuahmi an si ṭheh.\\nJohn 5:17, Jesuh in an hnenah, “Ka pa cu hna a ṭuan ringring ih kei khal hna ka ṭuan ve a ṭul a si,” tiah a ti.\\nSam 119:36, 36Lennak duhtu si loin na thupekmi thlun duhtu sawn\\ni siter aw.\\nSam 86:11, 11Maw Bawipa, tuahter i duhmi cu i zirh awla, Rintlak zetin na thu ka thlun ding. Thinlung takte ih a lo riantu si dingah nangmah in i zirh\\nDan 5:23, Vancung Bawipa dodal in hna na ṭuan ih Biakinn ihsin lakmi khuathai le kheng pawl hinah na keng ṭheh. Nangmah le na tlangsuak pawl, na nupi pawl le na nusun pawl in cuih khuathai thawn zu nan in ih sui le ngun, dar le thir, zanthing le lungto thawn tuahmi khawzing pawl nan thangṭhat ciamco. Khua a hmu thei lomi khuavang, zianghman thu a thei thei lo le zianghman theihnak a nei lomi khawzing cu nan cawimawi ciamco. Nan nunnak le nan thihnak tlunih laireltu, na tuahmi hmuahhmuah tlunih thuneitu Pathian sawn cu upatnak zianghman nan pe lo.\\nSee Matthew 27:1, compared with Acts 2:23, and 4:27,28; Luke 24:27; John 19:31-36. For the necessity of other events, see Exodus\\n21:17; Job 14:5; Matthew 19:7, etc.\\nSam 115:3, 3Kan Pathian cu vancung ah a um ih a duh poh a tuah.\\nPathian in a thiltum pawl a tuahsduak zia\\nIsai 46:10, 10A hramthok ihsin ziang a cang ding ti cu ka rak sim cia zo;\\nDan 4:35, 35Leitlun minung pawl cu zianghmanlo ah a zoh hai.\\nVan ih vancungmi le leitlun ih minung pawl cu, Amah in a uk thluh a si.\\nZohman in a duhnak an el thei lo; A thiltuahmi khal thu an sut thei lo.\\nIsai 46:11, 11Nisuahnak lam ihsin mi pakhat ka ko lai; Khaute bangin a rung zam dingih Ka khawkhan cia mi pawl cu a tisuak ṭheh ding. Ka sim zo vekin tuahsuak a si ding.\\nIsa 14:24, 24Cungnungbik Bawipa in siat a serh ih, “Ka khuakhan mi cu a kim ding. Ka tum mi hmuahhmuah cu tuah ṭheh a si ding.\\nPathian in leilung hram toh hlan ihsin a ruatcia vekin ziangkim a tuansuaknak thu\\nRom 8: 29, 30, Pathian in a hriil ciami pawl cu a Fapa hmuihmel keng dingah a thiadang cia hai; cuti cun unau tampi lakah a Fapa cu upa bik a sinak dingah a si. 30Curuangah Pathian in a thiatdan ciami pawl cu kawh khal a ko. Cule a kawhmi pawl cu thiam a coter ih a sunlawinak khal a hlawm hai a si.\\n….v. 39, 39leitlun ummi in siseh, leihnuai ummi in siseh, sersiammi thil hmuahhmuah in siseh, in ṭhen thei lo ding. Kan Bawipa Khrih Jesuh sungin kan ta a si mi Pathian ih duhdawtnak ihsi cun in ṭhen theitu ding zianghman a um lo.\\nEh. 1:4-5, 4Khrih thawn kan pehzom awknak thawngin Pathian in kannih cu Amah ih hmaiah mi thianghlim le mawh nei lo si dingin leilung a sersiam hlan hman in Amah ih ta-ah in rak hriil zo. In duhdawt ruangah, 5Pathian in Jesuh Khrih thawngin a faale ah in canter ding cu a lungawi zawng le a duh zawng in rem a rak ruat cia a si. 6A\\nPathian in milai rundam dingmi pawl khua a rak khancia nak\\nI Tim 1:9, Pathian in amah ih minung si dingah in ko ih in rundamsuak zo. Cutiih in rundam suaknak cu kanmah tuah theimi kan neih ruangah a si lo, a zaangfahnak le tumtahnak a neihmi ruangah a si sawn. Hi a zaangfahnak cu Khrih Jesuh hmangin caan hramthok hlan ihsin in rak pek zo.\\nJohn 6:37, Ka Pa ih i pekmi pohpoh cu zokhal ka hnen ah an ra ding. Ka hnenih a rami cu zohman ka khir lo ding\\nMi tampi kawh mi lakah hrilmi an um thu\\nMat 22:14, Cuih hnuah Jesuh in, “Sawmmi cu an tam nain hriilmi an mal,” tiah a netnak ah a sim.\\nLuke 12:32, Nan neihmi thilri pawl zuar ṭheh uhla nan ngahmi tangka cu mifarah pawl ṭhen uh. A siat thei lomi tangka bawm nan hrangah ngaihtuah uhla vancung ah nan sumsaw pawl khawl uh. Cutawkah cun fifir in an dai thei lo ding ih a tlap thei fawn lo ruangah ziangtik khalah a hloral dah lo ding.\\nPathian in sankhuk Pathian insang sungtel si dingin a hril mi pawl parah a tumtah mi a tuansuak dan\\nI Kor 4:7, Zo in so midang hnakih cuang deuh dingin an lo tuah? Nan neihmi tinkim hi Pathian pekmi an si ṭheh lo maw? Cutiin laksawngih nan ngahmi an si ṭheh a sile ziangtinso nan uar awk thei?\\nRom 3:9, Cuti a sile, Judah mi kan si hi Zentail mi hnakin ṭhathnemnak a um cuang lo maw? Um hrimhrim hlah! Fiangtein ka langter zo vekin Judah mi siseh Zentail mi siseh, kan zatein sualnak huham hnuai ah kan um ṭheh a si.\\nEph 1:5, Pathian in Jesuh Khrih thawngin a faale ah in canter ding cu a lungawi zawng le a duh zawng in rem a rak ruat cia a si.\\nJohn 6:37-39; 37Ka Pa ih i pekmi pohpoh cu zokhal ka hnen ah an ra ding. Ka hnenih a rami cu zohman ka khir lo ding, 38ziangah tile vancung ihsin ka rung ṭum tikah hin keimah ih duhmi tuah dingah ka rung lo, i thlahtu ih duhmi tuah dingah ka rung a si. 39Cule i thlahtu ih duhmi cu hihi a si: I pekmi hmuahhmuah kha pakhat hman hloter loin, ni neta bik ni-ah an zate ih ka thawhter sal ṭheh ding kha a si\\nJohn 10:3; saangka kiltu pa in a hrangah saangka cu a on sak. A tuu pawl cu an hminin a ko ih a aw cu an thei ih lengah a suahpi\\nJohn 13:18; “Hitiih ka ṭong tikah nan zate ih thu ka rel lo. Ka hriilmi pawl cu keimah in ka thei. Sikhalsehla Ca Thianghlim in ‘Keimah thawn rawl a ei tlangtu pa in i dodal a si,’ *13:18: Saam 41:9 a timi cu a kim a ṭul a si.\\nJohn 17:6-8; “Leilung ihsin na kawhsuakmi pawl hnenah na hmin cu ka langter zo. Cupawl cu na ta an si ih ka hnenah i pekmi an si. Na thu an thlun ih, 7atu cu ka hnenih i pekmi hmuahhmuah hi na hnen ihsin a rami an si ti tla an thei. 8I pekmi na thu kha ka sim hai ih annih in an pom zo. Na hnen ihsin a rami ka si ti thutak hi an thei taktak ih i thlahmi ka si ti khal hi an zum zo.\\nTirh 13:48; 48Cuih thu cu Zentail mi pawlin an theih tikah an lung a awi ngaingai ih Bawipa ih Thuthang ṭha cu an sunloih zet. Cule kumkhua nunnak hrangih hriilmi pawl cu zumtu-ah an cang.\\nTitus 1:1; 2, 3, Pathian hnaṭuantu le Jesuh Khrih ih tirhthlah keimah Paul in ca ka lo kuat. Pathian ih a hriilmi a minung pawl an zumnak fekter dingah le kan biaknak thutak sungih hruai dingah Pathian in i hriil ih i thlah. 2Cuih kan biaknak cu kumkhua nunnak ruahsannak sungah hram a bunmi a si. Thuphan a per dah lomi Pathian in hi nunnak cu leilung seem hlan ihsin in tiamkam zomi a si ih, 3a tikcu a kim tikah cumicu a Thuthang sungin a hun langter. Cumi cu ka hnenah i pek ih in Runtu kan Pathian ih thupeknak bangtuk in ka phuang.\\nII Timothy 2:19; Sikhalsehla Pathian in hngetzet ih a bun zomi hrih le hram cu hnin a theih lo. Cuih hrih le hram parah cun, “Bawipa in amah ih ta a si mi a thei,” tile, “Bawipa ih ta ka si a timi cun ṭhat lonak a hrial ding,” tiin nganmi a um.\\nJames 1:17,18, A ṭhami le a famkimmi laksawng hmuahhmuah cu vancung ihsin a rami an si. Vancung tleunak a tuahtu Pathian hnen ihsin a rami an si. A siammi thil pawl cu an thleng aw nain Pathian cu a thleng aw dah lo; tikcu a her awk khal le Pathian hnen ahcun khawthim ti a um dah lo. 18Amah ih lungkimnak in sersiammi kan si ih kanmah sersiamnak ah thutak ṭongkam a hmang. Hiti a si ruangah a siammi thil hmuahhmuah lakah kannih cu rah hmaisa bik kan si.\\nAdam pakhat sual ruangah leitlun milai hmuahhmuah parah sual a lutdan\\nRom 5:18, 19, Cuti a si ruangah sualnak pakhat tuahmi in mi hmuahhmuah cu sual a phurh bangtuk in dingnak pakhat tuahmi in mi hmuahhmuah cu a luatter ih nunnak a pek.19Cule mi pakhat ih thu-ngaih lonak ruangah mi hmuahhmuah misual ih canter an si bangtuk in mi pakhat ih thungainak thawngin mi hmuahhmuah cu Pathian thawn an rem aw ding.\\nSam 51:5, Ka suahthlak in mi ṭha lo ka si, Ka nu ih pum sung ihsin misual\\nka si zo.\\nAdam tluksiatnak in milai mizia a siatsuah zia\\nEph2:3, 3Thungai in kan ti le kan zatein anmah vek thotho kan rak si; kan taksa hurnak thlunin kan rak nung, kan tisa le thinlung ih hiarmi poh kan rak tuah. Kanmah si daan te cekci ih kan rel ahcun kannih khal midang vek thotho in Pathian thinhengnak a tuartu ding kan si.\\nRom 5:12, 12Sualnak cu mi pakhat ruangah leilungah a ra ih cuih a sualnak cun thihnak a thlenpi. Curuangah thihnak cu mi hmuahhmuah hnenah a thleng, ziangtin tile zozo khal an sual ṭheh.\\nRom 7: 18Minung ka sinak taktak sungah ṭhatnak zianghman a um lo ti cu ka thei. Ziangah tile a ṭhami tuah duhnak thinlung cu ka sungah um hmansehla a ṭhami ka tuah thei hrimhrim lo.\\nAdam tluksiatnak ruangah Pathian hmai ah kan dinhmun\\nSemtirner 2: 16-17, Pathian in a hnenah, “Hmuan sungih a ummi thingrah hmuahhmuah na ei thei; 17a sinain a ṭha le a sia theihthiamnak thingkung ih rah cu na ei hrimhrim lo pei. Na ei asile na ei ni in na thi ding,” ti ah a sim.\\nI Kor 15:22, 22Adam thawn an pehzom awknak ruangah mi hmuahhmuah thihnak an ton bangtuk in Khrih thawn an pehzom awknak thawngin mi hmuahhmuah nunnak ah thawhter an si ve ding.\\nEph 2:3b, Kanmah si daan te cekci ih kan rel ahcun kannih khal midang vek thotho in Pathian thinhengnak a tuartu ding kan si.\\nThup 21:27, Sikhalsehla cuih khawpi sungah a thiang lomi zianghman a lut lo ding; ningsinza thil a tuahtu le thuphanpertu khal an lut lo ding. Tuufa nunnak cabu sungih hmin nganmi lawng an lut ding.\\nPathian hmuihmelkeng ih sersiam mi cu Adam tluksiatnak in a siatsuah zo na in, Zesu Khrih ah Pathian hmuihmel keng sinak cu tuahthat sal asi ih hmailam can fah famkim zetin Pathian hmuihmel keng kan sinak a famkim lai ding.\\nSem 1:27, 7Cuticun Pathian in milai * 1:27 Milai: timi hi Hebru ṭong cun ’adam‘ ti a si. cu a seemsuah; Pathian in amah ih hmuihmel vekin a seemsuah. Pathian in mipa le nunau a seemsuah a si.\\nKol 3:10, 10cule nun thar ziaza nan hruk aw zo ih cuih nun thar cu a siamtu Pathian in amah ih hmuihmel keng sinsin vivo dingin cat loin a tharter ringring. Cutiih a tharternak cu amah famkim zetih nan theihsuaknak ding hrangah a si.\\nEph. 4:24, 24Pathian ih hmuihmel kengih tuahmi, a ding le a thianghlim in a langmi nunnak dik, nan nun thar kha hruh-aw uh.\\nAdam mi pakhat sual ruangah Adam cithlah milai hmuahhmuah parah mawhsiatnak cu sualnak nei lo Adam neta ih dingfelnak sugnah Pathian in milai cu mawhnei lo ah apom sal zo\\nII Kor 5 21, Sikhalsehla kanmah ih ruangah Pathian in sualnak zianghman a nei lomi Khrih kha sual ah a canter ih cuticun amah ih zaarah Pathian ih dingnak kan ṭawm venak dingah a si.\\nEph 5: 25-27, Pasal pawl, Khrih in Kawhhran cu a duhdawt ih a hrangah a nunnak tiang a pek vekin nan nupi pawl cu nan duhdawt pei. 26Hitiih a tuahnak cu Kawhhran hi ti sungih a kholhfainak ruangin a thianhlimter hnuah a thu in Pathian hnenih hlan dingah a si. 27Cuticun Kawhhran cu a mawinak zate a si mi: thiang le mawh nei lo, hnawihnihnak, soiselnak, a si lole famkim lonak dang um lo tein amah hnen lala ah a thlenter duh ruangah a si\\nII Kor 5:19, 19Kan phuanmi thu cu: Khrih thawngin leilung mi hmuahhmuah cu Pathian in Amah thawn a remter zo, ti a si. Pathian in an sual khumnak cazin a ret nawn lo; cule cuih rualremnak thuthangṭha sim dingah ṭuanvo in pek.\\nIsai 53:10, 10 Bawipa in, “A tuar ding cu keimai duhnak a si; A thihnak cu ngaidamnak a thlentertu thawinak a si. Cuticun a tefa sin pawl a hmu ding;\\nKum reipi a nungdam dingih Amah sungin ka tumtah mi cu a kim ding.\\nA kumkhua hrang sualman raithawinak tuah famkim zo mi\\nIsai 53:11, Harsatnak a tuar hnuah lungawinak a tong ding;\\nA tuarnak cu a lak a si lo ti a thei ding. Amah cu a dingmi keimah riantu a si ih ka lung a awi. Mi tampi ih ai ah cawhkuannak a tuar dingih anmah tla cu an sual ka ngaithiam ding.\\nHeb 9:28, Cubangtuk in Khrih khal minung sualnak tlengfai dingah raithawinak hrangah voikhat a pe-aw. Cule voihnihnak a lang sal dingih cutik ahcun sualnak thu-ah si nawn loin amah a hngaktu pawl rundam dingah a si ding.\\nHeb 9:12, Khrih cu cuih puanthlam sungah a lut ih Hmun Thianghlim Bik ah kumkhua daihin a thlen tikah me thisen le cawcang thisen pawl kha raithawinak hrangah a keng lo; amah ih thisen sawn a keng ih kan hrangah kumkhua rundamnak a tuahsuak a si.\\nKol 1:21, 21Hlanah cun thil ṭha lo nan tuah ruangah le nan ruah ruangah Pathian thawn nan rak hlaat aw ih a ral nan rak si.\\nRom 3:25-26, 25Pathian in Jesuh Khrih ih thisen thawngin misual ngaidamnak kha a tumtahmi a si ih, cuih ngaidamnak cu amah an zumnak thawngin an ngah ding. Pathian in hi bangtuk thil a tuah cu amah ih dingnak langternak dingah a si. Hlanah cun Pathian cu a thin a sau ih minung ih sualnak kha poisa lem loin a rak umsan. 26Sikhalsehla atu-ah cun Amah ih dingnak kha langfiangter dingah minung ih sualnak cu a umsan meen nawn lo; cutiin a dingnak a langter ih Jesuh a zumtu hmuahhmuah cu Amah thawn rualremnak.\\nI Pet. 2:24, 24Khrih in amah ih taksa rori in kan sualnak cu thinglamtah ah a thlenpi zo ruangah kannih cu sualnak ahcun mi thi kan si ih dingnak sungah a nung dingmi kan si. Amah ih hmaa ruangah damnak nan ngah zo.\\na coter hai.\\nEzekiel 18:31. 31Thil ṭha lo nan tuah ringringmi pawl hi tlansan thlang uhla thinlung thar le ruahnak thar nei thlang uh. Israel mi pawl, ziangah so thih cu nan duh?\\nEzek 36:26. 26Thinlung thar le nunnak thar ka lo pe ding. Lungto bangih a hak mi nan thinlung cu ka la ding ih thinlung neemte ka lo pe ding.\\nI Samuel 12:14, 14Curuangah nanmah le nan siangpahrang in Bawipa nan Pathian cu nan thlun, a thu khal nan ngai, a thupekmi bangtuk in nan tuah ih amah ṭihzah upatnak in a hna khal nan ṭuan a si ahcun a ṭha ko ding.\\nJer 32:40, 40Anmah thawn kumkhua hrang in thukamnak ka tuah ding. An hrangih thil ṭha tuah cu ka bang dah lo ding; an thinlung zate thawn keimah in ṭihzah dingah ka tuah ding ih cuticun ka hnen ihsin an pial nawn lo ding. 41An hrangih thil ṭha tuah cu nuam ka ti ding ih hi ram ahhin kumkhua in ka hmunter hai ding.\\nMilai sunglam nunah Pathian Thlarau in hna a tuannak thu\\nIsai 26:12, Maw Bawipa, nangmah in neinung lennak in pe ding;\\nPhi. 2:13, 13Ziangah tile amah ih tumtahmi duh dingah le nan tuahsuak dingah Pathian cu nan sungah hna a ṭuan a si.\\nKhrih ah thlarau thlawsuah famkim pek kan si zia\\nEph 1:3, 3Kan Bawipa Jesuh Khrih ih Pa le a Pathian cu thangṭhat si koseh! Ziangah tile Khrih thawn kan pehzom awknak thawngin kan thlarau hrang van thlawsuahnak a phunphun kan hnenah in pe.\\nPhi1:29, 29Khrih nan zumnak lawngah si loin amah ih hrang nan tuarnak khalah covo zemmi nan si hi mi vannei nan si.\\nHeb 9:14, 14Cubangtuk in thianfainak a um thei a si ahcun ziang tlukin so Khrih ih thisen cun a thianfaiter sinsin ding! Kumkhua ih a nungmi Thlarau sungin a famkimmi raithawinak ah amah le amah Pathian hnenah a pe aw a si. A nungmi Pathian hna kan ṭuan theinak dingah, santlai lo daan thlunnak ihsin kan siaṭha thleidannak thinlung kha a thisen in a tlengfai a si.\\nZesu Khrih sung lawngah rundamnak a umzia\\nTirh 4:12, 12Rundamnak cu amah ih sung lawngah a um; ziangah tile Pathian ih rundammi kan sinak dingah leikhawvel pumpuluk ah hin minung hnenih pekmi hmin dang zohman an um lo,” tiah a ti.\\nI Kor 3:11, 11Ziangah tile Pathian in Jesuh Khrih cu innhram thupi bik dingah a ret zo ih innhram dang ṭoh beet a theih lo.\\nKan thlarau hrangah kanmah te zianghman kan tuah thei lo zia\\nJohn 15:5, Keimah cu Sabit hri ka si ih nannih cu a hnge nan si. Zokhal ka sungah a um ih kei khal a sungih ka umcilh mi cun rah tampi a rah ding; ziangah tile keimah tel lo cun zianghman nan tuah theimi a um lo.\\nII Kor. 3:5, Hi hnaṭuan hi a ṭuan theitu kan si tiih phuan ngamnak kanmah taksa parah zianghman a um lo. Kan ṭuan theinak hmuahhmuah cu Pathian hnen ihsin a rami a si.\\nEph 2:1-3, Hlanah cun nan ṭhatlonak le nan sualnak ruangah thlarau lamin mithi nan si. 2Culai ahcun khawvel daan sia siseh, van tlolak le lei khawvel karlakih thlarau lam huham neitu, Pathian thu ngai duh lomi pawlih lakah hna a ṭuan rerotu thlarau siava ih thu siseh, nan rak thlun. 3Thungai in kan ti le kan zatein anmah vek thotho kan rak si; kan taksa hurnak thlunin kan rak nung, kan tisa le thinlung ih hiarmi poh kan rak tuah. Kanmah si daan te cekci ih kan rel ahcun kannih khal midang vek thotho in Pathian thinhengnak a tuartu ding kan si.\\nKan rundamnak cu Pathian laksawng, milai lam ihsin tuanle tuah ruangah asilozia\\nEph. 2: 8, 8Ziangah tile nannih cu Pathian zaangfahnak zaarah zumnak in rundam nan si. Hi rundamnak cu nan ṭuannak ruangih nan ngahmi a si lo, Pathian ih laksawng a si.\\nI Kor 4:7, 7Zo in so midang hnakih cuang deuh dingin an lo tuah? Nan neihmi tinkim hi Pathian pekmi an si ṭheh lo maw? Cutiin laksawngih nan ngahmi an si ṭheh a sile ziangtinso nan uar awk thei?\\nJer 13:23, 23Midum phun Ethiopia mi pakhat in a vun dum a thleng thei pei maw? Tlavang in a ṭial a thleng thei pei maw? An thleng thei a si ahcun thil ṭha zianghman tuah loin sualnak lawnglawng a tuahtu nannih khal in thil ṭha tuah nan zir ve thei ding!\\nRom 4:5, 5Sikhalsehla ṭuannak si loin zumnak a neitu, mawh-nei mi kha mawh-nei lo ah a tuahtu Pathian a rinsantu ih zumnak cu Pathian in amah thawn rualremternak hrangah a co sakmi a si.\\nRom 3:24, . Sikhalsehla atu-ah cun in luattertu Khrih Jesuh ih tlennak zaar ah Pathian in a zaangfahnak laksawng cu in pek ih Amah thawn rualremnak in tuahsak zo.\\nLeilung sersiam hlan ih thuthup, Pathian thiltum cu Pa in a hrilcia mi, a milai pawl hnenah a phuansuahnak thu.\\nMat 11:25, 26, 25Culai ahcun Jesuh in, “Maw Ka pa, lei le vanih Bawi! Mifim le mithiam hnen ihsin na rak thuh ringringmi kha atu-ah zianghman a thiam lomi hnenih na langter ruangah ka lo lawm a si. 26Asi, Ka pa, hi bangtuk ih si ding hi na duhmi a rak si.\\n\"there will be no loss of life among you...\" (Acts 27:22)\\n\"God has granted you all those...with you.\" (Acts 27:24)\\n\"not a hair will fall from the head of any...\" (Acts 27:34)\\nMinung in Khrih hnenah amah te a rat thei lo zia\\n1. \"Can the Ethiopian change his skin or the leopard its spots? (No!) Then may you also do good who are accustomed to do evil. (Jer. 13:23)\\n2. \"How can you, being evil, speak good things? For out of the abundance of the heart the mouth speaks.\" (Mt. 12:34)\\n3. \"A good tree cannot bear bad fruit, nor a bad tree bear good fruit.\" (Mt. 7:18)\\n4. \"'Who then can be saved?' But Jesus looked at them and said to them, 'With men this is impossible, but with God all things are possible.'\" (Mt. 19:25-26)\\n5. \"unless one is born again, he cannot see the kingdom of God.\" (Jn. 3:3)\\n6. \"No one can come to Me unless the Father who sent Me draws him\" (Jn. 6:44)\\n7. \"no one can come to Me unless it has been granted to him by My Father.\" (Jn. 6:65)\\n8. \"Why do you not understand My speech? Because you are not able to listen to My word.\" (Jn. 8:43)\\n9. \"They could not believe, because Isaiah said again: \"He has blinded their eyes and hardened their hearts, lest they should see with their eyes, lest they should understand with their hearts and turn, so that I should heal them.\" (Jn. 12:39-40)\\n10. \"For when we were still without strength, in due time Christ died for the ungodly.\" (Rom. 5:6)\\n11. \"the carnal mind is enmity against God; for it is not subject to the law of God, nor indeed can be.\" (Rom. 8:7)\\n12. \"So then, those who are in the flesh cannot please God.\" (Rom. 8:8)\\n13. \"the natural man does not receive the things of the Spirit of God, for they are foolishness to him; nor can he know them, because they are spiritually discerned.\" (1 Cor. 2:14)\\nMilai hril thei nak um vekin lang mi (Free Will verse)\\n1. \"choose for yourselves this day whom you will serve\" (Josh. 24:15)\\n2. \"Come to Me, all you who labor and are heavy laden, and I will give you rest.\" (Mt. 11:28)\\n3. \"If anyone wills to do His will, he shall know concerning the doctrine, whether it is from God.\" (Jn. 7:17)\\n4. \"If anyone thirsts, let him come to Me and drink.\" (Jn. 7:37)\\n5. \"Repent, and let everyone of you be baptized\" (Acts 2:38)\\n6. \"Repent therefore and be converted\" (Acts 3:19)\\n7. \"Believe on the Lord Jesus Christ, and you will be saved\" (Acts 16:31)\\n8. \"but now commands all men everywhere to repent\" (Acts 17:30)\\n9. \"Whoever wills, let him take the water of life freely.\" (Rev. 22:17)","num_words":4391,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.125,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.322,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"PDF (2) In Ralhrang Pawl Bomb In An Va Puah, An Tlunlam Ah Bomb Puak Sual In An Nunnnak A Liam – Meifar\\nPDF (2) In Ralhrang Pawl Bomb In An Va Puah, An Tlunlam Ah Bomb Puak Sual In An Nunnnak A Liam\\nShan State, Naungcho khua ih um Myanmar Economic Bank ah tualsung mipi ralkap PDF (2) in bomb an va puah ih an tlunlam ah vanduainak an tong. April 20 zingpit nazi 5:00 hrawngah bomb pakhat an va deng puak, bank kiltu ralhrang pawlin an kap ciamco ih bike thawn an tlan.\\nCutin, an tlunlam ah bomb dang an kenmi cu a puak sual ruangah an nunnak a liam. Kiangkap ih um pakhat in, “Thilthleng hi zinglam nazi 5:00 hrawngah a si. Mino pahnih in bank ah bomb an va puah, bank kiltu ralhrang pawlin an rak kap ciamco.\\nMino pahnih cu bike thawn an tlan, bomb dang an kenmi cu ralhrang pawlin an kap ngah maw si ding, an dai ngah pang ruangah a puak sual ti cu ka thei lo. Lamzin ah an thi cih” a ti. Mithi ruak pahnih cu tualsung mibawmtu pawlkom in an va la ih siizung ah an phur.\\nMino pakhat sawn cu ralhrang leiram zung ih hnaṭuan ṭheu a si ih CDM a tuah hnuah PDF ah a lut. Ralhrang tam zet cu an inn ah an va feh hngal ih zingzoinak an nei.\\nKalaymyo Ah Ralhrang Pawlin A Nupi An Kai, A Nupi Luatnak Dingah Ava Kaihawkter Nan A Nupi Khal An Suah Cuang Lo\\nSaphai In Ar 10 A Deh Ih A Tlan Thei Nawn Lo","num_words":253,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.074,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.372,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Mandalay ah duhphorhnak neih ruangih an kaihmi minung 80 lenglo an suahsal – Onlinenungak\\nMandalay ah duhphorhnak neih ruangih an kaihmi minung 80 lenglo an suahsal\\nMandalay ah duhphorhnak neih ruangih an kaihmi minung 80 lenglo an suahsal. Feb.9 Mandalay ih duhphorhnak nei an kaihmi pawl cu tuihnu lam ah duhphorhnak nei ih suak nawnlo ding in le Myanmar daan hrampi code 144 ka theihlo ruangah a si timi thuphacawinak lethmat an mahte a thutu minung 80 lenglo an suah ti a si.\\nHitin lethmat kan tthutnak san cu palik pawl in an mah an daan vek ih hna an ttuan a ttul ruangah a si ih duhphorhnak neih cu a ttul le kan nei sal kei a ttullo le kan neilo ding a si mai tin an suahmi lak ih tel Ko Nai in a rel.\\nZing ah No.9 ih palik bawi a ra ih kut an lo thlak maw tin in ra sut a ti. Kut zianghman in thlak lo thaten cun in ret tin a rel. An kaih mi pawl hrang khal ah diknak covo an ngahnak dingah sihni(lawyer)in a lak ih buaipi ding in an tawlrel sak ti a si. Laileng Media","num_words":186,"character_repetition_ratio":0.132,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.403,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Folk Rock | VCTH\\nHome » Awnmawi » Folk Rock\\nBy vcth on October 14, 2013.\\nFolk rock hi musical phundang te si ve ih, folk music le rock music komkhawm mi a si. Khuahla a semtir lai hrawng, 1960 vuakvel United States le UK ah phundang te sinak nei mi tin rak theithok fang a si.\\nA-aw langsuah ter dan cu hngetzet mi awsuah lam harmonies le thiangfai mi te thawn pehtlaih mi si (effects le distortion tel lo), electric instruments langsuak ter nakah cu jangly 12-string sound ih Byrds’ guitarist Roger Mc Guinn, a nih hi George Harrison ih 1964 le 1965 ih rak hmang dan vek kha a si. Repertoire hin folk hrambun in a rak dir ve, sinan folk-mizel neh a si mi singer-songwriters ti pawl cu Bob Dylan ti pawl an si. Folk le rock music kha cokrawi nak dingah The Beatles ih thawkkhum ngahmi Roger McGuinn ih Byrds a rak thok ve. Allmusic in The Beatles tla a rak tlaihsan ve, Dylan tla tel cih in, cuih pawl cu 1965 folk rock rak puakkuai lai takah nasa zet in an rak neh-zel ngah nasa cu a si.\\nHimi original folk rock hin direct tak in hmuhfiangnak a lang ter, electric style a si mi electric folk, hmaisa lam hmuhtu 1960 vuakvel ih Pentangle le Fairport Convention. Pentangle, North-American style folk rock rak thok mi, Fairport le a dang band pawl cu British folk music phunglam(khualan dan) ihsin rak komkhawm pehtlai aw vivo mi a si. Cuvek ṭhiamṭhiam in, Irish le Scottish root komkhawm le rock music kom in Brittany, Alan Stivell in a Bretin hrampi kha a mix thok ve. Reilo te ah, Fairport bassist Ashely Huntchings in Steeleye Span cu formed a vun tuah, traditionalist folk musician pawl telkhawm tlangthluh ding, cu pawl cu electrical amplification thawn a duh tu zaten, cun lehhnu lam ahcun an music khawvel rock element ah hmin nei a rak si.\\nFolk rock> Tawi famkim ten simfiangnak:\\nCultural origins: 1960 thoklam, US le UK\\nTypical instruments: Vocals, Electric guitar, Acoustic guitar, bass guitar, drums, piano\\nMainstream popularity: 1960 lai hrawnghrang ah nasa tak in hminthang an si ih 1970 thok lam hrawng tiang; 2000 vuakvel lai tiang ah fanbase a rak si\\nFolk rock artist list pawl:\\n• Alan Stivell\\n• Dae-Soo Hahn\\n• F.J. McMahon\\n• Fred Neil\\n• Gerard Jaffrès\\n• Judee Sill\\n• Paul Siebel\\n• Ryan Ross\\n• The Roches\\n• Shelagh McDonald\\n• Tom Rush\\nṬhangthar nonawn pawl ah:\\n• Cobalt Skies\\n• Henry Conley\\n• Jonatha Brooke\\n• Mirna’s Fling\\n• Philip Lindholm\\n• Willis Alan Ramsey\\n1960hrawng North American folk rock vocal group pawl:\\n• The Beau Brummels\\n• Bermuda Triangle Band\\n• The Blue Things\\n• Love (band)\\n• The Lovin’ Spoonful\\n• The Youngbloods\\n• Mason Proffit\\nHihsan lai hrawng ih adang U.S. band pawl:\\n• Dion DiMucci","num_words":428,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.227,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.924,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Khinah A Um Ringring - Chinland Today Media\\nSeptember 4, 2010 11:51 pm·0 comments\\nKa phunzainak le ka ai-hramnak cu a hnenah zing, sun le zaan ah a thleng ih ka aw cu a thei ding. – Saam 55: 17\\n– Saam 146-147\\n– 1 Korin. 15:1-28\\nRBC Pathian hnattuannak ih radio engineer pawl cu satellite timi cutuh ihsin aw-suah dingin ziang hmuahhmuah an timtuah ih an tiar aw. Asinan an thok ngaingai tikah a ngah lo. Engineer pawl in an zuam rero na’n cuih cutuh cu an peh thei nawn lo ih an mang a bangzet. An theih saalmi cu cuih an peh tummi cutuh cu hmakhatte ah van in a hlo ih khinah a um nawn lo ti a si.\\nCuti vekin a caancaan cu thla kan cam tikah khinah Pathian a um lo hmang tiah kan ruat ding ka zum. Asinan Bible ih amahkhan thawn in hnemmi cu: Pathian cu van in a tla dah lo, khinah a um ringring; kan thlacammi a thei; in ruat.\\nA thin nauzet lai caan ah David in, “Ka phunzainak le ka ai-hramnak cu A hnenah zing, sun le zaan ah a thleng ih ka aw cu a thei ding,” (Saam 55:17) a ti. Ziangvek thuhla khal ah Pathian kan ko asile A faale ih kawhnak aw a thei. Cumi in kan thinlung thazaang in pek. Thlacamnak theitu Pathian a neihmi parah David in ziangti’n a sawn? “Nan thilrit cu Bawipa hnenah tthum uhla, nan tha a lo damter ding,” (c.22) a ti.\\nKan thlacamnak cu kan duh daan vekin le kan duh tik caan ah in let lo hmanah zing, sun, zaan ah Pathian cu khinah a um ringring ti kan thei. –Bill Crowder\\nKan kawh tikah Pathian in in thei,\\nA hna in kan au tinte a thei;\\nKhinah a um ringring ti theih cu,\\nKan lung in awiter. -Sper\\nPathian cu A faale pawl ih thlacamnak thei dingah\\nkhinah a um ringring.","num_words":302,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.089,"special_characters_ratio":0.257,"stopwords_ratio":0.374,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Corona virus ruangah Rome khua pi ih a um mi America Siangbawi tlawng ih sin tlawng ta pawl an um nak cio ah an tlung (23.3.2020) | Radio Veritas Asia\\nCorona virus ruangah Rome khua pi ih a um mi America Siangbawi tlawng ih sin tlawng ta pawl an um nak cio ah an tlung (23.3.2020)\\nCorona virus a can ruang ah Rome khua pi um Pope ih din mi sak lam America college Siangbawi tlawng pi cu an tlawng ta Siangbawi tuan ding pawl America ih an Dioceses pawl le an inn sang hnen ah tlung ter an si.\\nA tlunlam college ih tlawng ho tu Siangbawi asimi Fr. Peter Harman in CAN hnen March thla 23 ni ih thu hla a sim ah cun a tu vek ih thu cu Siangbawi tlawng ih board pawl kom thawn rel khawm ih kan tuah mi asi tiin a sim asi.\\nSiang bawi cang ding pawl cu an ram ah um in Online thawn fim nak an zir ding ih Rome tlawng ih an ra kir sal khal ah ni 14 sung zoh an si ding ti mi thu, An him nak ding hrangah a tu vek ih kan tuah nak asi. Pawl kom a bur bur ih um tlang hnak in inn sang thawn Dioceses parist pawl miphun mal te then nak in naat suan awk nak a dem le a zia ter ding timi zum nak in a tu vek ih kan tlung ter nak asi. A tu cu n zaten dam ten an um tiin Siangbawi in a sim asi.\\nA tlu lam ih tlawng cu America ihsin Siangbawi cang ding pawl hrang ih on mi a si ih Rome khua pi ih um asi tiin CAN thu thang in kan thei asi.","num_words":286,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.108,"special_characters_ratio":0.248,"stopwords_ratio":0.329,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Premier league Thuanthu Ah Mai Lamih Sit Goal Tam Top 3 ( Own Goal ) – Times Of Chinland\\nPremier league Thuanthu Ah Mai Lamih Sit Goal Tam Top 3 ( Own Goal )\\nPremier league thuanthu ah mai lamih sit goal tambik hminsin neitu cu Man City dungkham hlun Richard Dunne a si ih premier league vial ah own goal 12 a nei.Man City ,Erverton ,Aston Villa le Blackburn pawl ah a rak lek zo.\\nDunne thluh ah Liverpool player le Man United player pawl an tlar aw thliarthlia ih midang hmun an pe duh lo. Liverpool Captain hlun Carragher cu Premier league thuanthu ah mai lamih sit goal tam 2nak a si ih Liverpool lamah vei 7 rori a rak sit goal ve.\\nCarragher theh in Liverpool dungkham hlun Skrtel ,Everton dunkham Jagielka ,Man United dungkham hlun pathum Ferdinand, Brown le Phil Neville pawl an um ih premier league zuamawknak ah own goal vei 6 ciar an nei.Tuisan Bawhlung leitlun ih mai lam ti goal thei tak Phil Jones in Premier league ah own goal vei 2 lawng a nei zo ih a own goal zaten vei 5 a si.\\nClub dinhmun in Everton cu mai lamih sit goal hmangbik an si ih vei 48 rori an lamah an sit goal zo.Aston Villa in an thlun ih Arsenal ,Liverpool,Man City le Man United pawl khal top 10 ah an lang.Zuk-\\nBawhlung Thuanthu Ih Free Kick Sit Goal Tam Top 10","num_words":222,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.252,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.973,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - APOSTOL\\nBibleThianghlim – APOSTOL\\nNgan kum: A.D. 61\\nThukham Hlun in Messiah-ih rawngbawlnak ding a rak simsung cia. Isaiah in Messiah-ih rawngbawlnak cu Jew-pawl le Zentelpawl hnen tiang a si ding thu a sim (Isa 42:1-7; 49:1-7). Jesu in leitlun ih rawngbawlnak a rak neih laiah a tambik cu Jew-pawl hnenah a si. Apostolpawlih Cangvaihnak cabu in Zentelpawl hnen tiang thuthangṭha a darhnak thu in sim. Pentikos ni ah Khrih in zumtupawl hnenah a Thlarau a burh ih, leitlun ram kip ah anmah cu a thlah hai. Himi cabu câng hmaisabik in Apostolpawlih Cangvaihnak cabu hi Luke in Theofilas hnenih a vei hnihnak ca a kuat mi a si ti in sim (Luke Thuhmaihruai zoh aw). Curuangah Zentel zumtupawl pitlinternak dingah hi cabu sungah kawhhran thuanthu ngan a si. Hi cabu sungih thil cang mipawl hi A.D. 30 ihsin 60 karlakih thil cang mipawl an si. Luke in A.D. 61 hrawngah hi cabu hi a ngan a si men thei.\\nKawhhran thawhkehdan Zentel zumtupawl in hna ih an theih tikah thusuhnak le theih duhnak tampi an rak nei men thei ih, cubang thusuhnakpawl sannak cu hi cabu ah kan hmu. Hi cabu in Khrih thihnak, phum a sinak le a thawhsalnak cu tuihni hrangih a thupitzia a tarlang. Khristian biaknaksakhua le Jew biaknaksakhua pehtlaihawkdān a tarlang ih, Khristian biaknaksakhua in Jew le Zentel a huapdan a langter. Khristian biaknaksakhua hi Rom uknak hnaihnawktu a si lozia a langter. Huham thawn leitlun pumpi ih Khristian biaknaksakhua a rak karhdan thuanthu hi cabu sungah Luke in a ngan.\\nKhristian biaknaksakhua ram khat hnu ram khat a darhdan zulhin Apostolpawlih Cangvaihnak cabu sungah Luke in a remkhawm. A tlangpithuin hi cabu in Apo 1:8 ih zumtu hmaisapawl hnenih Bawipa in rawngbawlhna a rak pek mi zulhin a ngan. Cipciar sinsin ih kan sim asile, Luke in hi cabu hi ṭhen tampi ah a ṭhen ih, ṭhen tin ih cemnetnakah thukharnak a ret (6:7; 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:30-31 zoh aw). Thuṭhenpawl cu hitivekin a si: Jerusalem (1:1-6:7), Judia, Galili le Samaria (6:8-9:31), Antiok (9:32-12:24), Asia Minor (12:25-16:5), Aegean Tifinriat kiangkap (16:6-19:20) le Rome (19:21-28:30-31) tiin.\\nHi cabu sungih Luke in thunetnak a tuah mi ah Khrih-ih rawngbawlhna a cem hrih lozia a tarlang. Khrih cun a kamsuakthu hmangin le a dungthluntupawl hmangin a Thlarau in a kawhhran dĭn a peh vivo (13:47; Isai 49:6 thawn zohkăwp aw).\\nI. Jerusalem ih Bawipa thluntupawl (1:1-6:7)\\nII. Judia, Galili le Samaria ah Bawipa thluntu an karh (6:8-9:31)\\nIII. Antiok ah Bawipa thluntu an karh (9:32-12:24)\\nIV. Asia Minor ah Bawipa thluntu an karh (12:25-16:5)\\nV. Aegean Tipi lamah Bawipa thluntu an karh (16:6-19:20)\\nVI. Rom ah Bawipa thluntu (Paul) an karh (19:21-28:31)\\nThlarau Thianghlim Tiamkămnak\\n1 Maw Theofilas, Jesu in tuah ding le zirh dingih a rak thăwk zo mi hmuahhmuah, 2 tlun lamih laksoh a si ni tiangih, Jesu ih tuah mi kha na hrangah ka ca hmaisa sungah khan ka rak ngan. A hril cia zo mi apostolpawl cu Thlarau Thianghlim hmangin thu a pe hai. 3 A tuar hnuah cuih a hril mipawl hnenah amah rori a phuanglangaw ih, a nung rori a si ti nĕmhngehnak tampi pein ni 40 sung an hnenah a lang. Pathian uknak thu thawi pehparaw mi thilpawl a sim. 4 Cule hmunkhatih an tawnkhawmawk laiah, an hnenah, Jerusalem suahsan loin, paih thutiam mi rak hngak sawn dingin thu a pe hai. Anih in, «Himi cu ka hnen ihsi nan rak theih mi thutiam a si, 5 ziangahtile John cun tidai ah baptisma a pe taktak ko, asinan atu ihsin ni rei lo teah Thlarau Thianghlim ah baptisma pek nan si ding,» tiah a ti.\\nJesu Van ih Laksohnak\\n6 Curuangah hmunkhatih an tawnkhawmawk ṭum ah, dungthluntupawl in, «Bawipa, tuih cān ah hin Israel-mi hnenah lalram cu na dĭntharsal ding maw?» tiah an sut.\\n7 Cule an hnenah, «Cuih tikcucān le ni cu Pa in amai thuneihnak in a khiah mi a si ih, nannih ih theih ding a si lo. 8 Asinan Thlarau Thianghlim nan parih a rung thlen tikah, huham nan ngah ding; cule Jerusalem ah, Judia peng pumpi ah, Samaria peng pumpi ah le leilung tlun dĕng tiangin ka thutheitu nan si ding a si,» tiah a ti.\\n9 Cun hi thilpawl a sim hnuah, an zoh keukeu laiah anih cu laksoh a si ih, mero in a tuam ih an hmu thei nawn lo. 10 Cule a kaisoh laiah le van lam zoh cuahco ih an um laiah, ngai hnik, mi pahnih puan var sĭnin an kiangah an rung ding. 11 Annih in, «Nannih Galili-mipawl, ziangahso hi tawkah van lam zoh cuahco ih nan um? Nan hnen ihsin van ih laksoh mi, hih Jesu rori hi atu van ih a kaisoh lai nan hmuh vekin, a ra kirsal ding a si,» tiah an ti.\\n12 Cun annih cu Sabbath ni afeh sian zât fáng a si mi, Jerusalem kiangih um, Olif Tlang an ti mi ihsin Jerusalem ah an kir. 13 Cule inn ah an va lut ih, Peter, James, John, Andru, Filip, Thomas, Bartholomeo, Mathai, Alfia fapa James, bZilot an ti mi pa Simon, James-ih fapa Judas tepawl cu an umnak hmun pindan tlunta ah an hung kai. 14 Cuih mipapawl hmuahhmuah cu nunau hrekkhat le Jesu-ih nu Mary le Jesu-ih naupalepawl thawn lungrualten catbang loih thlacam le dil in an um.\\n1:12a feh sian zât: Farlung 6 (Jerusalem in Olif Tlang tiang).\\n1:13b Zilot: Phunhnam ṭăn zettu poliṭik mi tinak a si. Khrih dungthluntu a si hlanah, Simon hi phunhnam ṭăn zettu poliṭik mi a rak si dah.\\n15 Cule cuih cān ah Peter cu mipum 120 hrawng umnak dungthluntupawl lakah a hung ding ih, 16 «Pulepawl le unaupawl, Thlarau Thianghlim in David kâ ihsin hlanih a rak sim cia mi Jesu kaitupawl hruaitu Judas-ih thuhla Cathianghlim ih a sim cia mi cu a kim tengteng a ṭul a si. 17 Ziangahtile anih cu kan lakih tel ve mi pakhat a si ih, himi rawngbawlnak ah covo a nei ve.\\n18 «Hi pa hin a thilsual tuah mi man ih a ngah mi in ló a lei; cule cu tawkah a linglet in a tla, a laifangin a kuai ih, a sungrilpawl hmuahhmuah an pawt thluh. 19 Cule Jerusalem ih cêng mi hmuahhmuah in hi thu cu an thei ṭheh. Cun anmai ṭawng in cuih ló cu Akeldama tiah an ti. A sullam cu, ‹Thisen ló,› tinak a si.\\n20 «Ziangahtile Sam Cazual sungah,\\n‹A cēnnak hmun cu lawnglakin um sehla,\\nA sungah zohman um hlah hai seh,› tiin le,\\n‹A dinhmun cu mi dang in luah seh,›\\n21 «Curuangah kan hnenih um mi lak ihsin mi pakhat kan hril a ṭul. Cu pa cu Bawi Jesu kan lakah suak le lut ih a um sung hmuahhmuah ih kan hnenih um ringring vetu a si pei. 22 John in Jesu baptisma a pek ihsin Jesu kan hnen ihsin laksoh a si ni tiang kan hnenih umtu a si pei, an lakih pakhat cu kan zawngih Jesu-ih thawhsalnak theihpitu pakhat a si pei,» tiah a ti.\\n23 Cule mi pahnih: Jusṭas tiih an kawh mi Barsabas an ti mi Joseph le Mathias an hril. 24–25 Cule annih in, «Mi hmuahhmuah thinlung theitu Bawipa, amai hmun ih a feh theinak dingah Judas in a tluksăn mi hi rawngbawlnak le Apostol hna luah dingin hi mi pahnih lakah zo deuh na hril ti in hmuh aw,» tiah thla an cam. 26 Cule an pahnih hrangah camcawhfung an zûk ih, cuih fung cu Mathias parah a tla. Cule amah cu apostol hleikhat lakih siartel a si.\\nThlarau Thianghlim a Rung Thleng\\n1 Pentikos ni a thlen tikah, an zaten hmunkhatah lungrualten an umkhawm. 2 Cule hmakhatteah van ihsin thlipi nasazet hrang vek awnthawm a rung thleng ih, an tokhawmnak inn a khat ṭheh. 3 Cun meisa alh vek a si mi, a ṭhenaw mi leipawl cu an hnenah an lang ih, mi pakhat par cio ah an ṭhumaw. 4 Cule an zaten Thlarau Thianghlim in an khat ih, Thlarau in ṭawng phun dangdangih ṭawng theinak a pek vekin ṭawng an thăwk.\\n5 Cule van rāng hnuaiih miphun zakip lak ihsin a ra mi, sakhawmi, Jew-pawl Jerusalem ih an cēn laifang a si. 6 Cuih thawmvâng an theih tikah, mipi an rakhawm. A ra mipawl in an ṭawng mi cu anmai ṭawng ciar ih ṭawng in an theih ruangah an thin a buai. 7 Cun cuih thil cang mi ruangah, an zaten khawruahhar le mangbang zetin an um ih, pakhat le pakhat, «Zoh hnik, a ṭawng rero tupawl hi Galili-mi an si thluh ko lo maw? 8 Ziangtin saw kanmai suahkeh ṭawng cio ih kan theih? 9 Kannih cu Parthian ram, Media ram, Elam ram le Mesopotamia ram ih umpawl, Judia ram le Kappadosia ram, Ponṭas ram le Asia ram, 10 Frizia ram le Pamfilia ram, Izip ram le Libia ram sung Sairin khaw kiang ihsin a ra mi, Rom ihsin a ra mi Jew-pawl le an biaknaksakhua ih a lut mipawl, 11 Khirit tikulhmi le Arabia rammi tla kan si. Pathian ih thilmak tuah mipawl an sim tikah, kanmai ṭawng cio in kan rak thei,» tiah an tiaw. 12 An zaten cuih thil cang mi ah cun an mang a bang zet ih, an thin a buai. Pakhat le pakhat, «Hihi a sullam ziang a si pei?» tiah an tiaw.\\n13 Asinan mi dangpawl cun hmuhsuam phahin, «Hipawl hi sabitzu thar an ri a si hi!» tiah an ti.\\n14 Peter cu apostol hleikhat pawl zawngah a hung ding, aw ring zetin thu a sim ih an hnenah hitin a ti, «Judia mipapawl le Jerusalem khaw sungih cêngpawl hmuahhmuah, hihi theihter si uhla, ka ṭawngkampawl ngai hnik uh. 15 Ziangahtile atu hi zing nazi pakua lawng a si lai ih, nan ruah vekin hipawl hi an ri lo. 16 Cuhnakin, hihi profet Joel in:\\n17 ‹Ni netabik cān ah hih thilpawl hi a cang ding, Pathian in a ti,\\nMi hmuahhmuah parah ka Thlarau ka burh ding.\\nNan fapapawl le nan fanupawl cun profet thuphuan in thu an phuang ding,\\nNan minopawl in larnak an hmu ding,\\nNan patarpawl in mang an man ding.\\n18 Cule ka siahhlawh mipapawl le ka siahhlawh nunaupawl tlun khalah,\\nCuih cān ah cun ka Thlarau ka burh ding ih,\\nProfet vekin thu an phuang ding.\\n19 Tlun van ah, mangbangzapawl le\\nThuai lam lei parah hminsinnakpawl ka langter ding.\\nCuih hminsinnakpawl cu thisen, meisa le\\nMeikhu sah zet an si ding.\\n20 Bawipaih Ni ropi le maksak a thlen hlanah,\\nNi khi thim ah le thla khi thisen ah a cang ding.\\n21 Cule hitin a si ding,\\nZokhal Bawipaih hmin a kotu cu rundam a si ding,›\\ntiih a rak sim mi kha a si.\\n22 «Israel-mipawl, hi ṭawngkampawl hi ngai hnik uh, Pathian in Nazareth Jesu cu nan lakah thilmakpawl, mangbangzapawl le hminsinnakpawl amah Jesu hmangih Pathian ih a tuah mipawl in nanmah rori ih nan theih vek khan a nĕmhnget a si. 23 Pathian khawkhan cia vek le ziang a cang ding ti a theih cianak vekin, Pathian in Jesu cu nan hnenah a lo pe a si. Nannih in dān nei lo pawl kut in nan kai, nan khengbĕt ih, nan that. 24 Asinan Pathian in thihnakih tuarharnak cu a cemter ih, a thotersal zo. Ziangruangahtile a parah thihnak in kaihtān theinak huham a nei lo. 25 Ziangahtile amah thawn pehparawin David in,\\n‹Bawipa cu ka hmaiah ka hmu ringring.\\nAmah cu ka vawrh lamih a um ruangah ka hnîn lo ding.\\n26 Curuangah ka thinlung cu lungawiaipuangin a um ih ka lei cu a lung a awi.\\nCuihhleiah ka taksa khal ruahsannak ah a cawlhahdam ding.\\n27 Ziangahtile ka thlarau cu Mithi khua ah na tân ta lo ding ih,\\nNa Mi Thianghlim cu a ṭawihrál khal na siang lo ding.\\n28 Nang cun nunnak lamzin i hmuh zo;\\nNa hmaika-ah aipuannak in i khatter ding,›\\ntiah a ti a si.\\n29 «Pulepawl le unaupawl, purêng David a thih thu le an phum thu ngam zetin lo sim ning. Tuihni tiang a thlān cu kan hnenah a um. 30 Profet a si ruangah le taksa dān ih a rilrah lak ihsin amai laltokham parih to dingin Khrih cu a thoter ding ti Pathian in a hnenah thutiamkam thawn sia a săm ti a theih ruangah, 31 anih in hihi hmu cia-in Khrih thawhsalnak thu cu a rak sim cia, Pathian in a thlarau cu Mithi khua ah a tân ta lo. A titsa khal a ṭawihrál lo tiah a ti. 32 Cuih Jesu cu Pathian in a thoter a si ti cu kan zate hin a theihpitu kan si. 33 Curuangah Pathian in Jesu cu a khaisâng ih a vawrh lamah a ret. Cule Pa in a tiamkam mi Thlarau Thianghlim cu a hnenah a pe, atu ih nan hmuh le nan theih mi hi Jesu ih thletbung mi a si.\\n34 «Ziangahtile David cu van ah a hung kai lo, asinan amah rori in,\\n35 Ka vawrh lamah to aw,» a ti a si,›\\n36 «Curuangah Israel sungza hmuahhmuah in hihi fiangfaiten thei uh, nan khĕnthat mi Jesu kha Pathian in Lal le Khrih ah a tuah zo a si,» tiah a ti.\\n37 Mipi in cuih thu an theih tikah, an thin a sunna tuk ih, Peter le apostol dangpawl hnenah, «Pulepawl le unaupawl, ziangso kan tuah ding?» tiah an ti.\\n38 Cun Peter in an hnenah, «Nan sualpawl ngaidam a si theinak dingah nan lung thleng uh, cule nan zaten Jesu Khrih hmin in baptisma co uh, cule Thlarau Thianghlim thilpek nan co ding. 39 Ziangahtile thutiamkam cu nanmah, nan fāte le hlapi ih a um mipawl hrang khalah a si. Bawipa kan Pathian ih a kawh ding mipawl hmuahhmuah hrang khalah a si,» tiah a ti.\\n40 Cule Ṭawngkam dang tampi in a theihter hai ih an hnenah, «Tulai misualrálpawl lak ihsin thiarfihlim aw uh,» tiah tha a pe hai. 41 Cun lungawi zetih a ṭawngkam a rak cohlangtupawl in baptisma an co ih, cuih ni ah mi 3000 hrawngin an hnenah an ra bêt.\\n42 Cule apostolpawlih zirhnak ah le pawlkawmawknak ah, sang phel le thlacamin fekten an umpeh vivo. 43 Cun mi hmuahhmuah parah ṭihnak a thleng, cule apostolpawl in mangbangza le hminsinnak tampi an tuah. 44 A zumtu hmuahhmuah cu hmunkhatah an umkhawm ih, thil ziangkim an neih mi an ṭawmaw. 45 Cule an thil neih mipawl le an thilripawl an zuar ih, an ṭuldān cio vekin, an zuar man sum cu an zaten an zemaw.\\n46 Ni tin lungrualten temple kulh sungah an tawngkhawmaw. Inn khat hnu inn khat ah sang an phel ih, lungawinak le tăngdawrnak thinlung thawn rawl an eikhawm. 47 Pathian an thangṭhat ih, mi hmuahhmuah hnenin duhsaknak an ngah. Cule ni tin Bawipa in rundam mipawl cu kawhhran ah a bêt vivo.\\nKebái Kutdawh Damternak\\n1 Ni khat cu Peter le John kha thlacam tikcu sîm lam nazi pathum ah temple kulh sungah an feh. 2 Cule a suahkeh ihsin a ke a bái mi pa pakhat cu Mawi tiih an kawh mi, temple kulh kăwtka ah băwmnak thilpek dil dingah ni tin an ret. Temple kulh sungih lutpawl hnenah băwmnak thilpek a dil. 3 Anih in temple kulh sungih Peter le John an luh zik kha a hmuh tikah, băwmnak thilpek a dil hai. 4 Cule Peter cun John thawn cu pa cu mit ṭhep loin ṭhaten a zoh ih, «In zoh hnik,» tiah a ti. 5 Anih cun an hnen ihsin thil pakhat khat ngah ding beiseiin, ṭha zetin a zoh hai.\\n6 Cun Peter in, «Sui le ngun ka nei lo, asinan ka neih mi ka lo pe, Nazareth Jesu Khrih hmin in ding awla, feh aw,» tiah a ti. 7 Cule Peter cun cu paih vawrh lam kut in a kai ih, a dinter. Hmakhatteah cu paih ke le a kemit ruhpawl cu an cak. 8 A hung tho ih a ke in a ding, cule a feh. Cutin feh phah, khir phahin Pathian a thangṭhat ih, anmai zawngah temple kulh sungah a lut. 9 Cutiih feh phahih Pathian a thangṭhat cu mi hmuahhmuah in an hmu. 10 Cun Mawi tiih an kawh mi temple kulh kăwtka ih to i băwmnak thilpek diltu a si ti kha an theih tikah, a parih thil cang mi ruangah an mang a bang ih an khawruah a har ngaingai.\\n11 An damter mi kebáipa cu Peter le John hnenih a um ringring kha an hmuh tikah, mi hmuahhmuah cu an mang a bang zet ih, Solomon hulhliap an ti mi ah, an hnenah an ra tlânkhawm. 12 Cumi cu Peter in a hmuh tikah, an hnenah, «Israel-mipawl, ziangahso himi ah nan mang a bang ih, kanmah riangri mit ṭhep loih in zoh? Kanmai huham le kanmai Pathian ngaihsaknak in hi pa kan fehter ah maw nan ruah? 13 Abraham, Isak le Jakob ih Pathian, kan pupápawlih Pathian cun a Siahhlawh Jesu cu a sunlawih zo. Anih cu Pilat in suah dingih thu a relcatsak cia zo mi, mipi hnenih nan pek mi pa, Pilat hmai rori ah nan rak phatsan mi pa kha a si. 14 Mi Thianghlim le Mi Dingfel cu nan rak hnáwng ih, laithatpa nan hnenih suah dingin nan dil riangri. 15 Cule nunnak Búlhrampi cu nan that. Asinan Pathian in anih cu mithi lak ihsin a thoter zo ih, cuih thu a theihpitu cu kanmah hi kan si. 16 Nan hmuh le nan theih mi, hi kebáipa hi Jesu hmin zumnak in cahter a si. Jesu thawngih a ra mi zumnak in nan zate hmaiah hih damngah ververnak hi amah cu pek a si.\\n17 «Sikhalsehla ka u le ka nau tla, nan hruaitupawl khal in thutak thei lo piin cuih thilpawl cu an rak tuah vekin nannih khal in nan tuah a si ti ka thei. 18 Asinan cuih thilpawl cu Pathian in a profetpawl hmuahhmuah ih kâ in Khrih in a tuar ding tiih thăn cia zo mi cu, Jesu in a tlamtlingter thluh zo. 19 Curuangah Bawipa hnen ihsin thawsuah cān a thlennak dingah le nan sualpawl thaihloh a sinak dingah, nan lung thleng uhla, Pathian lamah hawikir uh, 20 cule a hlanih nan hnenih an rak sim zo mi, Khrih Jesu cu nan hnenih a run thlahnak dingah a si. 21 Pathian ih thil ziangkim a rĕmthar cān a thlen hlanlo, Jesu cu van ah a um ding ti mi cu Pathian in a thianghlim mi profetpawl hmuahhmuah ih kâ in leilung um thăwk ihsin a rak tiamkam cia zo. 22 Ziangahtile Mosi in pupápawl hnenah a rak sim ngai a si, ‹Bawipa nan Pathian in keimah vek Profet pakhat nan unaupawl lak ihsin nan hrangah a suakter ding. Nan hnenih a sim mi pauhpauh, ziangkim in amah cu ngaithla uh. 23 Cule hitin a si ding, cuih Profet thu a ngaithla lo tu cu mipi lak ihsin sahthlak lellel a si ding,› tiah a ti. 24 A si, profet Samuel ihsin cumi hnuih a ra mi profetpawl hmuahhmuah in tuih san thupawl hi an rak sim cia a si. 25 Nannih cu profetpawlih tefa le Pathian in kan pupápawl hnenih a tuah mi thukham ro cotu nan si. Abraham hnenah, ‹Na cithlah ah leilung tlunih hrin hmuahhmuah thlawsuah an si ding,› tiah a sim. 26 Nan ṭhatlonak ihsin hawikirsalnak thlawsuah a lo pek cio nak dingah, Pathian in a Siahhlawh Jesu a thawhter hnuah, a hmaisabikah nan hnenah a thlah a si,» tiah a let hai.\\nSanhedrin hmaiah Peter le John\\n1 Mipi hnenih thu an sim rero laiah, an hnenah puithiampawl, temple kiltu bawi le Sadusipawl an ra thleng. 2 Apostolpawl in Jesu thawngin mithi thawhsalnak a um ding ti an zirh le an thăn ruangah hruaitupawl cu an thin a buai. 3 Cule Peter le John cu an kai ih, khua a tlai zo ruangah thawnginn ah a thaisun tiang an khum. 4 Sikhalsehla kamsuakthu a theitu mi tampi in an zum ih, patling hlir 5000 hrawng an si.\\n5 Cule hitin a si, a thaisun ah hruaitupawl, miupapawl le Dānzirhtupawl Jerusalem ah an tawngkhawmaw. 6 Cu tawkah puithiam lubik Annas, Kaiafas, John, Alexander le puithiam lubikih sungkhat dangpawl khal an um. 7 Peter le John cu an hruai ih an laiah an ret, «Ziang huham in asilole ziang hmin in hihi nan tuah?» tiah an sut.\\n8 Cun Peter cu Thlarau Thianghlim in a khat ih an hnenah, «Mipi hruaitupawl le Israel upapawl, 9 midamlopa parih thil ṭha tuah mi thu ah tuihsun ah ziangtin damter a si ti in sut asile, 10 nan zaten hihi thei uh, Israel mipi hmuahhmuah khal in thei uh. Nan khĕnbet mi, Pathian in mithi lak ihsin a kaihthawh mi, Nazareth Jesu Khrih hmin in hi pa cu damngah verver in, nan hmaiah a ding a si. 11 Cuih Jesu cu, nannih inn saktupawl ih nan hnawn mi lungto, a kilih lungto pawimawhbik ih ra cang mi a si. 12 Rundamnak cu zo dang hnen hmanah a um lo, ziangahtile van rāng hnuaiih minung lakah rundam kan si theinak dingah pek mi hmin dang a um lo,» tiah a ti.\\n13 Peter le John ih ralṭhatzia an hmu ih, tlawngkai lo le zirnak nei lo an si ti an theih tikah, an mang a bang zet. Annih cu Jesu hnenih rak um dah rero mi an si ti an thei. 14 Cule damter mi pa cu an hnenih a din kha an hmu ih, dodalnak zianghman an ṭawng thei lo. 15 Cule Sanhedrin thuṭhennak ihsin suak dingin thu an pe ih, anmah te lawng thu an rel, 16 «Hipawl hi ziangtin kan tuah pei? Anmah hmangih hminsintlak thilmak tuah mi cu Jerusalem khaw sungih a cêng mi hmuahhmuah hnenah a fĕng tuk zo ruangah, kan êl thei lo. 17 Asinan hih thu mipi hnenih a karhzailonak dingah, Jesu hmin in zo hnen hmanah thusim nawn lo dingin, nasazetin kan hro pei,» tiah an ti.\\n18 Cule an ko hai ih, Jesu hmin ih thusimsal le thuzirhsal nawn hrimhrim lo dingin thu an pe. 19 Asinan Peter le John cun an sâng ih an hnenah, «Nanmai thulun maw, Pathian thulun so, Pathian mithmuhah dik sawn ti hi nanmah in ṭhencat hnik uh. 20 Ziangahtile kan hmuh mi le kan theih mi thilpawl hi sim loin kan um thei lo a si,» tiah an ti. 21 Cule anmah cu an hrobêt ih an thlah, mi hmuahhmuah in Pathian ih thil tuah mi ruangah Pathian an thangṭhat. Curuangah anmah cawhkuan pek theinak lamzin an hmu thei lo. 22 Ziangahtile himi damnak hminsinnak tuahsak a si mi pa cu kum 40 tlun mi a si.\\n23 Peter le John cu thlah an si tikah, an rualpipawl hnenah an feh ih, puithiam sângpawl le miupapawl ih an sim mi thupawl cu an va sim. 24 Cuih thu cu hna ih an theih tikah, Pathian hnenah aw suahin lungrualten, «Maw Bawipa, nang cu lei le van le tifinriat le a sungih um mi hmuahhmuah a tuahtu Pathian na si. 25 Na siahhlawh David kâ in, nang cun thu na sim,\\n‹Ziangah so miphunpawl an thin a rak heng ih,\\nMinungpawl hin thil ṭhahnem lo phiarsawmnak an tuah?\\n26 Bawipa le Khrih dokalh dingin,\\nLei siangpahrangpawl an ding ih,\\nHruaitupawl hmunkhatah an pungkhawm a si,›\\ntiah na rak ti.\\n27 «Ziangahtile hriak na thih mi na Siahhlawh thianghlim Jesu dokalh dingah aHerod le Ponṭias Pilat cu Zentelpawl le Israel-mipawl thawn an rak pungkhawm ngaingai. 28 Na kut cak le na remruahnak in cangsuak leh dingih na rak khiah cia mi kimter dingah a si. 29 Atu ah, Bawipa, zoh hnik, an mihro rero nak hi hminsin aw, na siahhlawhpawl in ralṭha zetih na kamsuakthu an phuan theinak dingah bawm hai hram aw. 30 Na Siahhlawh thianghlim Jesu hmin in mi damter dingah le hminsinnakpawl le mangbangzapawl tuah dingah na kut pharh hram aw,» tiah thla an cam.\\n4:27a Herod: Nauhakpawl thattu Herod-ih fapa Herod Antipas a si.\\n31 Nasa zetih thla an cam ṭheh tikah, an umkhawmnak hmun cu a hnîn. Cule an zaten Thlarau Thianghlim in an khat ih, ralṭha zetin Pathian kamsuakthu an phuang.\\nZumtupawl an Thil Neih an Ṭawmaw\\n32 Zumtu mipi cu an zaten thinlung le ruahnak hmunkhatten an um. Zohman in an neih mi thil kha ka bul ta a si ti loin an neih mi thil hmuahhmuah an ṭawmaw. 33 Huham nasazet thawn apostolpawl cun Bawi Jesu thawhsalnak thu cu an theihter. Cule an zate parah zangfahnak nasazetin a um. 34 An lakah a tlasam zohman an um lo, ziangahtile ló neitu le inn neitu pawl in an ram le an inn pawl an zuar ih, an ngah mi tangka cu an rak keng, 35 cule apostolpawlih ke hramah an ret. Cun cuih tangka cu mi kip an ṭuldān vek cio in, apostolpawl in an zem.\\n36 Saipras tikulh ih a um mi Levi-mi Joses cu a ra. Apostolpawl in amah cu Barnabas tiah hmin an sak. A tican cu ‹Tha Petu› tinak a si. 37 A neih mi a ló a zuar ih, a paisa cu kengin apostolpawlih ke hramah a ret.\\n1 Mi pakhat Ananias an ti mi pa in a nupi Safira thawn an neih mi thil an zuar. 2 Cule a nupi ih theihpinak in a ló man hrekkhat cu a sūp ih, a hrekkhat lawng kengin apostolpawlih ke hramah a ret.\\n3 Asinan Peter in, «Ananias, Thlarau Thianghlim hnenah thuphan per ding le na ló man hrekkhat sūp dingin ziangahso Setan in na thinlung a lo luahkhat? 4 Na ló na zuar hlanah, na ló cu na ta a si lo maw? Na zuar hnu khalah, a man cu nangmai thuneihnak hnuaiah a um thotho a si lo maw? Ziangahso hitivekih ti dingin na thinlung sung ihsin na tum? Milai hnenah thuphan na per a si lo ih, Pathian hnenah thuphan na per sawn a si,» tiah a ti.\\n5 Ananias in cuih ṭawngkampawl a theih tikah, a tlu ih a thi. Cule hih thilpawl a theitu hmuahhmuah parah ṭihnak nasazet a thleng. 6 Cule tlangvalpawl an tho ih Ananias-ih ruang cu an tuam, lengah an zawnsuak ih an phum.\\n7 Cuih hnu nazi pathum hrawng rei ah ziang thil a cang ti thei loin, a nupi cu tawnkhawmawknak hmun ah a ra lut. 8 Cule Peter in a hnenah, «Hi zât hi nan ló nan zuar man zate a si maw?» tiah a sawn.\\nAnih in, «A si, kan ló man zate a si,» tiah a ti.\\n9 Cun Peter in a hnenah, «Bawipaih Thlarau hniksak dingah ziangtin so nan lung a rual? Zoh hnik, na pasal phumtupawlih kepawl cu sângka hramah an um, nang khal an lo zawnsuak ding,» tiah a ti. 10 Hmakhatteah anih khal Peter-ih ke hramah a tlu ih a thi. Cule tlangvalpawl an rung lut ih, a thi zo ti kha an hmu. Cule an zawnsuak ih a pasal kiangah an phum. 11 Cule kawhhran mipi hmuahhmuah le cuih thu a theitu hmuahhmuah tlunah ṭihnak nasazet a thleng.\\nMi Tampi Damternak\\n12 Apostolpawl in mipi lakah hminsinnak tampi le mangbangza tampi an tuah. Zumtupawl hmuahhmuah cu Solomon Hulhliap ah lungrualten an tawngkhawmaw ṭheu. 13 Mipi in an zohsang zet hai nân, zohman an hnenah an tel ngam taktak lo. 14 Cule mipa le nunau zumtu tampi cu Bawipa hnenah bêt deuhdeuh an si. 15 Cumi ruangah, minapawl cu kăwtthler ah an run hruai ih, Peter an kiangih a feh tikah a thlam talin a hliahngah hai theinak dingah tiin ihkhun parah le pher parah an hlum. 16 Jerusalem ah a kiangkapih khuapawl ihsin mipi an ra ih, minapawl le thlarau bawrhhlawhpawl ih zăwnzaihter mipawl an rak hruai. Cule an zaten damnak an ngah.\\n17 Cun Puithiam lubik le a hnenih umtu Sadusipawl hmuahhmuah cu an ding ih, annih cu aithawknak in an khat. 18 Cule Apostolpawl cu an kai ih, mipi thawnginn ah an khum. 19 Asinan Bawipaih vancungmi in cuih zan ah thawnginn sângkapawl cu a áwng ih, lengah a suah hai. 20 Cule an hnenah, «Feh uhla, temple kulh sungah va dingin, hi nunnak kamsuakthu hmuahhmuah hi mipi hnenah va sim uh,» tiah a ti hai.\\n21 Cule apostolpawl in cuih thu an theih hnuah, zingpit teah temple kulh sungah an lut ih, mipi thuzirh an thăwk. Cu laifangah puithiam lubik le a hnenih um mipawl cu an ra ih, Sanhedrin thuṭhentu le Israel tefapawlih upapawl hmuahhmuah cu thu relkhawm dingin an kokhawm. Thawnginn ihsin Apostolpawl hruai dingah mi an hei thlah.\\n22 Asinan thawnginn an va thlen tikah, temple kiltupawl cun apostolpawl cu an hmu lo. An kirsal ih, thawng an thăn. 23 «Thawnginn cu ṭhaten a hrenaw ko, sângka hmaiah a kiltupawl an ding. Asinan sângka kan ăwn tikah, a sungah zohman kan hmu lo,» tiah an ti. 24 Cuih thu an theih tikah, puithiam lubik le temple kiltu bawi le puithiam sângpawl cu ziang a cang a si pei tiah khawruahhar zetin an um.\\n25 Cule mi pakhat a ra thleng ih, «Zoh hnik uh, thawng sungih nan thlak mipawl kha temple kulh sungah dingin, mipi thu an zirh rero,» tiah a ti. 26 Cun temple kiltu bawi cu temple kiltupawl thawn an va feh ih, apostolpawl cu an run hruai. Mipi in lungto in an deng pang ding ti an ṭih ruangah, hranhram cun an hruai lo.\\n27 Cule apostolpawl cu an run hruai, Sanhedrin hmaiah an dinter ih, puithiam lubik in thu a sut hai. 28 An hnenah, «Hi paih hmin in thuzirh nawn lo dingin khoh zetin thu kan lo pe zo a si lo maw? Zoh hnik uh, Jerusalem cu nan zirhnak in nan khatter ṭheh zo. Hi paih thisen mawh kan parih tlakter nan duh a si!» tiah a ti hai.\\n29 Cule Peter le apostol dangpawl cun an sâng ih, «Milai thu hnakin Pathian thu kan lung sawn ding. 30 Thing parih nan thlaithat mi Jesu cu kan pupápawlih Pathian in a thoter zo. 31 Pathian in Israel-mipawl lungthlengnak a pe ih, an sualpawl a ngaidamnak dingah, Pathian in anih cu a vawrh lam kapah Lal ah le Rundamtu ah a khaisâng zo. 32 Kannih cu cuih thilpawl a theihpitu kan si ih, Pathian in amai thu lungtupawl hnenih a pek mi, Thlarau Thianghlim khal cuih thilpawl theihpitu a si ve,» tiah an ti.\\n33 Cuih thu an theih tikah, an thin a so ih, apostolpawl cu that dingin thu an relcat. 34 Asinan Sanhedrin lakih tel Farasi, a hmin Gamaliel, Dān zirhtu le mi hmuahhmuah ih upat mi pa cu a hung ding ih, apostolpawl cu cān málte sung a lengih suakter dingin thu a pe. 35 Cule an hnenah, «Nannih Israel-mipawl, hipawl parih tuah nan tum mi hi fimkhur uh. 36 Ziangahtile hi hlanah Theudas a suak ih, amah le amah mithupi pakhat ka si a tiaw ih, patling 400 hrawngin amah cu an thlun. Asinan amah cu an that ih amah thluntu hmuahhmuah cu an ṭekdarh ṭheh ih an cem. 37 Cu pa hnuah, mipum siar laiah Galili-mi Judas a hung suak ih, mi tampi a hnenah a hip. Cu pa khal cu a hlorál ih, amah rinsantupawl khal an ṭekdarh ṭheh. 38 Atu ah hih thu thawn pehparawin nan hnenah ka lo sim a si, hipawl lak ihsin hnûkdawk aw uh, tibuai duh hlah uh. Ziangahtile hih hnaṭuannak le khawkhannak cu milai hnen ihsi ra asile, zianghmanlo ah a cang ding. 39 Asinan Pathian hnen ihsin a si ahcun, nan siatsuah thei cuang lo ding. Pathian dokalh rero tu ah nan cang riangri sawn thei a si,» tiah a ti.\\n40 Cule Sanhedrinpawl in an lungkimpi ih, Apostolpawl cu an ko, cule an vuak hnuah Jesu hmin ih thusim nawn lo dingin thu an pe ih an thlah. 41 Jesu hmin ruangih ningzahnak tuartlak ih ruah an si ruangah apostolpawl cu Sanhedrin thuṭhennak ihsin aipuang zetin an fehsuak. 42 Cule ni tinten temple kulh sungah le inn khat hnu inn khat ah, Jesu cu Khrih a si ti zirh le phuan an cawl lo.\\nMi Pasarih Hrilnak\\n1 Cu laiah, dungthluntupawl an karhzai vivo tikah, ni tin rawl zĕmnak ah Grik ṭawng hmangpawlih nuhmeipawl cu thlauthlak an si ruangah, Jew-mi aGrik ṭawng hmang zumtupawl cu Hebru ṭawng hmang zumtupawl parah an phunzai. 2 Cun hleihnih pawl in dungthluntu mi tampi an hnenah an kokhawm ih, «Pathian kamsuakthu thlauthlain cabuai hna kan ṭuan ding cu kan hrangah thildik a si lo. 3 Curuangah u le nau pawl, nan lak ihsin mi pasarih mi hminṭha, Thlarau Thianghlim le fimnak ih khat hril uhla, hih ṭuanvo hi kan pe ding; 4 kannih tu cu thlacamnak ah le kamsuakthu rawngbawlnak ah kan peaw lan vivo ding,» tiah an ti.\\n6:1a Grik ṭawng hmang: Jew si si, Grik ṭawng hmang le nunphung lapawl an si.\\n5 Cule cuih thu cun mipi hmuahhmuah lung a hmuiter ih, zumnak le Thlarau Thianghlim ih khat Stefen, Filip, Prokoras, Nikanor, Timon, Parmenas le Anṭiok khawmi Jew biaknaksakhua ih a lut mi Nikolas pawl an hril. 6 Cupawl cu apostolpawl hmaiah an run hruai ih, apostolpawl in thla an camsak hnuah, an parah an kut an suang.\\n7 Cun Pathian kamsuakthu cu a darhzai ih, Jerusalem ah dungthluntu mipum khal nasazetin an karhzai. Cule Puithiam tampi in zumnak thu cu an thlun.\\n8 Cule Stefen cu zumnak le huham in a khat ih, mipi lakah a nasazet mi mangbangzapawl le hminsinnakpawl a tuah. 9 Cun miluatpawlih sinakok an ti mi sung ihsin dodalnak a suak. Cuih dodalnak ah cun Sairin ram, Alexandria khua, Silisia ram le Asia ram ih Jew-mi an tel. Cupawl cun Stefen thu an êl. 10 Cule fimnak le Thlarau ih a ṭawng mi cu an dokalh thei lo.\\n11 Cun, «Mosi le Pathian dokalhin thangsiatnak ṭawngkampawl a ṭawng kan thei a si,» tiih thuphan per dingin mi hrekkhat athupten nawhthuh an pe.\\n12 Cule mipi, miupapawl le Dānzirhtupawl kha an căwkphur; cun Stefen hnenah an ra ih amah cu an kai. Cun Sanhedrin thuṭhentu hmaiah an hruai. 13 Theihpitu diklopawl an ret ih, cupawl cun, «Hi pa hin hi hmun thianghlim le Dān dokalhin thangsiatnak ṭawngkampawl ṭawng a bāng dah lo; 14 ziangahtile Nazareth Jesu in hi hmun hi a ṭhiatbăl ding ih, Mosi ih in pek mi nunphungpawl a thleng ṭheh ding tiih a ṭawng lai kan thei,» tiah an ti.\\n15 Cule Sanhedrin thuṭhentu sungih a totu hmuahhmuah in, Stefen cu ti keukeuin an zoh ih, a hmai cu vancungmi hmai vekin an hmu.\\n1 Cun puithiam lubik in, «Hi thilpawl hi cutivekcun an si ngaingai maw?» tiah a ti.\\n2 Cule Stefen in, «U le nau pawl le palepawl, i ngai hnik uh! Kan pa Abraham cu Mesopotamia ram ih a um lai, Haran khua ih a um hlanah ropitnak Pathian cu a hnenah a rung lang ih, 3 a hnenah, ‹Na ram le na sungkhat hnen ihsin suak awla, ka lo hmuh ding mi ram ah feh aw,› tiah a ti. 4 «Cun Kaldia rammipawl cu a suahsan hai ih, Haran khua ah a cêng. A pa a thih hnuah atu ih nan cēnnak ram ah hin Pathian in a ṭhawnter. 5 Cule cu tawkah ro zianghman a pe lo, a ke palnak ding hrang daihtawk hmun hman a pe lo. Asinan Abraham in fāte a neih lo laiah, Pathian in hi ram hi amah le amai hnuih a cithlahpawlih ta si dingin thu a tiamkam. 6 Pathian in hitin a sim, ‹Na cithlahpawl cu anmai ta a si lo mi ram ah a langte sung an cêng ding. Uktupawl in sál ah an tuah ding ih kum 400 sung nasazetin an palbĕt ding. 7 Cule sál ih a tuahtu miphun cu thu ka ṭhen ding.› ‹Cuihhnu ah cuih ram ihsin an suak ding ih, hi hmun ah keimah in rian ding,› tiah Pathian in a rak ti. 8 Cun Pathian in Abraham hnenah serh zim tannak thukham a pe, cutin Abraham cu Isak a hrin hnu ni riatnak ah Isak-ih serh a tansak. Cule Isak in Jakob a hring ih, Jakob in purêng hleihnih pawl a hring.\\n9 «Purêngpawl in Joseph an iksik ruangah, Izip ram ah an zuar. Asinan Joseph cu Pathian in a umpi. 10 A buainak hmuahhmuah ihsin Pathian in anih cu a runsuak ih, Izip Siangpahrang Faro-ih mithmuhah duhsaknak le fimnak a pek. Faro in Joseph cu a ram pumpi tlunah le a inn hmuahhmuah tlunih uktu ah a tuah. 11 Izip ram le Kanaan ram pumpi ah mangṭam le buainak nasazet a tlung ih, kan pupápawl cun rawl zianghman an nei lo. 12 Jakob in Izip ah sangvut a um ti hna in a theih tikah, kan pupápawl cu a vei khatnak a hei thlah hai. 13 Cule a vei hnihnak an fehnak ah Joseph in a ulepawl hnenah zo a si ti a phuangaw ih, Joseph sungkuapawl cu Faro ih mi theihah an rung cang. 14 Cun Joseph in a pa Jakob le a sungkuapawl hmuahhmuah a ko ih, an zaten minung 75 an si. 15 Cule Jakob cu Izip ram ah a vung feh ih, cuih ram ah a thi. Kan pupápawl khal cuih ram ah an thi. 16 An ruang cu Shekem khua ah an thiar ih, Shekem-ih pa, Hamor-ih fapapawl hnen ihsin Abraham in paisa ih a rak lei mi thlān ah an phum hai.\\n17 «Pathian in Abraham hnenih sesămaw ih thu a kam mi a thlenkimnak ding tikcu a nâi vivo tikah, Izip ram ah cuih minungpawl cu an ṭhang ih, an karhzai. 18 Cule Joseph thei lo tu siangpahrang dang a ra suah tiangin an karh sinsin. 19 Cu pa cun kan unaupawl hnen ihsin fim hrăwkhrawl zetin hlawknak a la ih, kan pupápawl cu a palbĕt hai. An fa suak tharpawl cu thi dingin a hlăwnter hai. 20 Cuih cān ah Mosi a suak ih, Pathian mithmuhah Mosi cu naute mawi zet a si. Thla thum sung a paih inn ah an kilkhawi. 21 Mosi an hlăwn tikah, Faro Siangpahrang fanu in a sar ih amai fapa dingah a kilkhawi. 22 Mosi cu Izip fimnak hmuahhmuah zirter a si ih, a ṭawngkampawl le a hnaṭuanpawl ah huham nasazet a nei.\\n23 «Mosi cu kum 40 a kim tikah a unau, Israel-mipawl va leng dingin thu a ruatcat. 24 An lakih mi pakhat diklo zetih a tuar lai a hmu ih a va hum, cule sawisat tuartupa cu phuba a laksak ih Izippa cu a that. 25 Ziangahtile amai kut hmangin Pathian in anmahpawl runsuak a tum ti a unaupawl in an theithiam si hmang tiah a ruat, asinan an rak theithiam lo. 26 A thaisun ah Mosi cu a sualaw rero mi Israel-mi pahnih hnenah a va ih, remawkter tumin, ‹Milaipawl, nannih cu unau nan si. Ziangahso nannih cu pakhat le pakhat diklo zetih nan tiawk rero?› tiah a ti.\\n27 Asinan a innhnenpa diklo zetih a titupa cun Mosi cu a tûl ih, ‹Zo in kan tlunih uktu ding le thuṭhentu dingah a lo tuah? 28 Mizansun ih Izippa na thah vekin, thah ve i duh maw si?› tiah a ti. 29 Cun Mosi in cumi a theih tikah, Midian ram ah a tlân. Cu tawkah mikhual in a va cêng ih, fapa pahnih a nei.\\n30 «Cule kum 40 a kim hnuah, Sinai Tlang kiang ramṭhing ah Bawipaih vancungmi cu thingbŭk meialh in Mosi hnenah a rung lang. 31 Mosi in cumi a hmuh tikah, a hmuh mi ah a mang a bang. Zohhliah dingin a va naih ih, Bawipaih aw cun a hnenah, 32 ‹Kei cu na pupápawlih Pathian, Abraham Pathian, Isak Pathian le Jakob Pathian ka si,› tiah a ti. Cule Mosi cu a khūr ih a zoh ngam lo. 33 Cun Bawipa in a hnenah, ‹Na kedam phawih aw, ziangahtile na dinnak hmun hi lei thianghlim a si. 34 Thungaiin, Izip ram ih um, ka mipawl ih palbĕt an tuarnak cu ka hmu a si. An aihramnak ka thei ih, anmah runsuak dingah ka ra. Atu ra aw, Izip ram ah ka lo thlah ding,› tiah a ti.\\n35 « ‹Zo in so kan tlunih uktu ding le thuṭhentu dingah a lo tuah?› tiih an hnawn dah mi pa Mosi cu thingbŭk ih a rung langtu vancungmi kut in hruaitu le runsuaktu dingah Pathian in a thlah mi pa kha a si. 36 Anih cun Izip ihsin annih cu a hruaisuak hai ih, Izip ram ah le Tipi Sen sungah mangbangza le hminsinnakpawl tla a tuah. Kum 40 sung ramṭhing ah mangbangzapawl le hminsinnakpawl a tuah.\\n37 «Israel-mipawl hnenah, ‹Bawipa nan Pathian in nan unaupawl lak ihsin nan hrangah keimah vek Profet a suakter ding. A ṭawngkam nan ngaithla pei,› tiih a titu kha hih Mosi hi a si.\\n38 «Sinai Tlang parih a hnenih thu a simtu vancungmi thawi ramṭhing ih mipi-umkhawm lakih rak umtu le kan pupápawl thawn kan hnenih pek ding mi a nung mi thusim mipawl dawngtupa cu amah hi a si. 39 Kan pupápawl in a thu lung duh loin, amah cu an hnáwng riangri. Cule an thinlung cu Izip ram ah a kirsal. 40 Aaron hnenah, ‹Kan hmaiih fehtu ding pathianpawl in tuahsak aw, ziangahtile Izip ram ihsin in hruaisuaktu hi Mosi cu ziang a cang ti kan thei lo,› tiah an ti. 41 Cuih cān ah câwno lem an tuah ih, cuih câwno lem hmaiah raithawinak an tuah. An kut ih tuahcawp mi thil ah lungawiaipuangin an um. 42 Cun Pathian in a hawisan hai ih, profetpawlih cazual sungih ngan vekin van ih thilmak rual be dingin a thlahthlam hai. Profetpawlih cazual sungah,\\n‹Maw nannih Israel sungza,\\nKum 40 sung ramṭhing ah ran nan thah mi raithawinakpawl le a dang raithawinakpawl nan pek tikah, ka hnenah in pe a si lo maw?\\n43 aMolok ih biakbûk le nan bRefan pathian-ih arsi nan keng.\\nCuih milempawl cu nan biak dingah nan tuah.\\nCuruangah nannih cu Babilon pawn lamah ka lo kuathlo ding,›\\n7:43a Molok: Ammon-mipawlih pathian a si.\\n7:43b Refan: Izip-mipawlih pathian pakhat a si.\\n44 «A pianhmang a rak hmuh mi bangtukih tuah dingah, Mosi hnenih thusimtu Pathian ih thu a pek vekin, kan pupápawl in ramṭhing ah theihpinak biakbûk an nei. 45 Cumi cu annih in an dawngsáwngsin, kan pupápawl hmaika-ah Pathian in miphunpawl a dawisuak, an ram an lâk laiah cumi cu kan pupápawl in Joshua thawn an run kenglut ih, David-ih san tiangin a um. 46 David cun Pathian duhsaknak a co ih, Jakob-ih Pathian cēnnak ding hmun ngah duhin a dil. 47 Asinan Pathian hrangah Solomon in inn a sak.\\n48 «Sikhalsehla Cungnungbik Pathian cu minung kut ih sak mi temple-pawl ah a cêng lo. Profet in:\\n49 ‹Bawipa in van hi ka laltokham a si ih,\\nLeilung cu ka keretnak a si.\\nKa hrangah ziang vek inn so in saksak ding?\\nAsilole ka cawlhnak ding hmun cu khuiah so a um?\\n50 Hipawl hi ka kut ih tuah mi an si lo maw?›\\ntiih a ti vek khan a si.\\n51 «Nannih cu nan pupápawl vek nan si. Nannih lungruhpawl le thinlung le hna serh tan lo pawl, Thlarau Thianghlim nan dokalh ringring a si. 52 Nan pupápawl in profet pakhat tal an tiduhdah lo mi an um maw? Midingfel Pa rat ding phuangtupawl an rak that. Atu ah nannih cu cu Pa zuartu le thattu, 53 vancungmipawl băwmnak in Dān cohlâng ih cuih Dān a thlun lo tu ah nan cang,» tiah a ti.\\nLungto in Stefen an Deng\\n54 Sanhedrin thuṭhentupawl in cuih thilpawl an theih tikah an thin a heng tuk ih, an hacâng an rialhnawh. 55 Asinan Stefen cu Thlarau Thianghlim in a khat ih, van lam a hun zoh ngernger. Cule Pathian ropitnak le Pathian kut vawrh lamah Jesu dingin a hmu. 56 Cule anih in, «Zoh hnik uh, vanpawl áwngaw le Pathian kut vawrh lamah Minung Fapa dingin ka hmu,» tiah a ti.\\n57 Cun Sanhedrin thuṭhentupawl cu ring zetin an au ih, an hna an phit, cule lungrualten Stefen cu an va zuanhnawh. 58 Cule amah cu khaw lengah an dirsuak ih, lungto in an dêng. Theihpitupawl in an hnipuan cu Saul an ti mi mino pakhat paih ke hramah an ret. 59 Cule Stefen cu lungto in an dēn rero laiah, Bawipa hnenah a au ih, «Bawi Jesu, ka thlarau cohlang aw,» tiah a ti. 60 Cun a khuk a bil ih, «Bawipa, hi sual hi a mawh phurter hai hlah aw,» tiah ring zetin a au. Cutiih a ti ṭhehin a itthat.\\n1 Stefen an thah cu Saul a lung a kim ve. Cuih ni ihsin Jerusalem kawhhran parah tiduhdahnak nasazet thlen a thăwk. Cule apostolpawl siarlo zumtupawl cu Judia peng le Samaria peng ah an ṭekdarh ṭheh. 2 Cule Pathian ṭihzahtupawl in Stefen cu an phum ih, nasazetin an ṭah.\\n3 Saul cun nasazetin kawhhran siatsuah a thăwk, inn khat hnu inn khat a lut ih, mipa siseh, nunau siseh a dirsuak, cule thawng ah a thlak hai.\\nSamaria ah Filip\\n4 Curuangah a ṭekdarh mipawl cu an fehnak kip ah kamsuakthu an phuang. 5 Cun Filip cu Samaria khua ah a vung feh ih, an hnenah Khrih thu a phuang. 6 Cule Filip ih thilmak tuah mipawl cu mipi in an thei ih an hmu. Lungrualten Filip ih thusim cu ṭha zetin an ngai. 7 Ziangahtile thlarau bawrhhlawhpawl cu ring zetih au phahin mi tampi sung ihsin an suak. Mizéng tampi le kebáipawl an dam. 8 Cule cuih khaw sungah aipuannak nasazet a um.\\n9 Cuih cān ah miropi ka si tiaw ih a hlanah cuih khaw sungah dawithiamnak rak hmangin Samaria rammipawl khawruahharter ṭheu tu Simon an ti mi pa a rak um. 10 Mi hmuahhmuah in, mithupibik in misantlailobik tiang, ṭha zetin a thu an ngai, «Hi pa hi Pathian-ih huham ropi a si,» tiah an ti. 11 Cān reipi a dawithiamnak thawn mipi an khawruah a harter ṭheh ruangah, a thu ṭha zetin an ngai. 12 Filip cun Pathian uknak le Jesu Khrih hmin thawi pehparaw mi thuthangṭha a sim. Filip ih thusim mi an zum tikah, mipapawl le nunaupawl in baptisma an co. 13 Cun Simon rori khal in a zum ve; cule baptisma a co ih, amah cu Filip hnenah a umlan vivo. Cule Filip ih a tuah mi thilmakpawl le hminsinnakpawl a hmuh tikah a mang a bang zet.\\n14 Jerusalem ih a um mi apostolpawl in, Samaria-mipawl in Pathian kamsuakthu an cohlang ti an theih tikah, an hnenah Peter le John an thlah. 15 An va thlen tikah, Thlarau Thianghlim an co theinak dingah thla an camsak hai. 16 Ziangahtile Thlarau Thianghlim cu zo hnen hmanah a thleng hrih lo. Bawi Jesu hmin in baptisma an co lawng hi a rak si. 17 Cun Peter le John in an parah an kut an suang ih, Thlarau Thianghlim an co.\\n18 Cule apostolpawl ih kut suannak hmangin Thlarau Thianghlim pek a si kha Simon in a hmuh tikah an hnenah paisa a pe, 19 cule, «Ka kut suan mi pauhpauh in Thlarau Thianghlim an co theinak dingah, hih huham hi in pe ve uh,» tiah a ti.\\n20 Cutikah Peter in a hnenah, «Pathian thilpek cu paisa ih lei thei dingih na ruah ruangah na tangka cu nangmai zawngah riarál seh! 21 Pathian mithmuhih na thinlung a diklo ruangah hi rawngbawlnak ah nang in telnak na nei lo ih, covo khal na nei lo. 22 Curuangah hi na sualralnak ihsin na lung thleng awla, Pathian hnenah dil aw, na thinlung ih na tumtah mi cu a lo ngaidam mahna. 23 Ziangahtile hnit vekih khâtnak in a lo luahkhat ti le dingfellonak in a lo ṭemṭawn ti ka hmu a si,» tiah a ti.\\n24 Cun Simon in a sawn ih, «Na sim mi thil zianghman ka parih a thlenlonak dingah Bawipa hnenah i dilsak aw,» tiah a ti.\\n25 Cule annih in Bawipaih kamsuakthu an theihter ih an phuang, cule Samaria khaw tampi ah thuthangṭha sim phah vivo in Jerusalem ah an kirsal.\\nFilip le Ethiopia-pa\\n26 Cule Bawipaih vancungmi in Filip hnenah, «Tho awla, Jerusalem ihsin Gaza khua ih a suk mi zin zawhin thlang lamah feh aw,» tiah a ti. Cuih lamzin cu ramṭhing zin a si. 27 Cun Filip cu a tho ih a feh. Cule ngai hnik, Ethiopia-pa pakhat, Ethiopia siangpahrang bawinu Kandake-ih hlawnthil hmuahhmuah kilkhawitu, thuneihnak sâng zet nei mi tilperpa cu Pathian be dingin Jerusalem ah a ra. 28 A kir lamah, a ránglêng ah toin profet Isaiah cazual a siar rero. 29 Cun Thlarau in Filip hnenah, «Hi ránglêng hi va naih awla, a kiangin feh aw,» tiah a ti.\\n30 Filip cu cu pa hnenah a va tlân ih, profet Isaiah cazual siar rero in a theih tikah, «Na siar rero mi hi a sullam na theithiam maw?» tiah a sut.\\n31 Cule Ethiopia-pa cun, «Zo talih in simfiang lo ah cun, ziangtin saw ka theihthiam thei ding?» tiah a ti. Cule cu pa in Filip cu a ránglêng parah kaiin a hnenih to dingin a sawm. 32 A siar rero mi Cathianghlim cu:\\n«Anih cu ranthattu hnenih tuu an hruai bangin an hruai.\\nTuu fano a hmul mettu hmaiih daiteih a um bangin a kâ a âng lo.\\n33 Zahthlak zetin an tuah ih, thuṭhensaknak dik a co lo.\\nA cithlahpawlih thuhla zo in a thăn nawn ding?\\nZiangahtile a nunnak cu leitlun ihsin an laksak,»\\nti a si.\\n34 Tilperpa in Filip cu a sawn ih, «Hi profet ih sim mi hi zo-ih thu a si ti i sim dingin ka lo ngen a si, amai thu maw mi dangih thu so a si?» tiah a ti. 35 Cun Filip cu a kâ a âng ih, cuih Cathianghlim in a thăwk ih, Jesu-ih thuthangṭha cu a hnenah a sim.\\n36 Cutin lamzin ah an feh vivo ih, tidai umnak hmun an thleng. Cule tilperpa cun, «Ngai hnik, hi tawkah tidai a um! Baptisma co dingah ziang in so i kham?» tiah a ti.\\n37 Cun Filip in, «Na thinlung zateih na zum ah cun, baptisma na co thei ko,» tiah a ti.\\nCule tilperpa cun a sâng ih, «Jesu Khrih cu Pathian Fapa a si ti ka zum,» tiah a ti.\\n38 Cule anih in ránglêng cu cawl dingin thu a pe. Cun Filip le tilperpa cu an pahnih in ti sungah an vung ṭum ih, Filip in baptisma a pek. 39 Ti sung ihsin an hung suah tikah, Bawipaih Thlarau in Filip cu a lahlo, cutin tilperpa in amah cu a hmu nawn lo. Cule anih cu aipuang zetin lamzin zawhin a feh vivo. 40 Asinan Filip cu Azoṭas khua ah an hmu. Cule Filip cu a lan vivo ih, Sisaria khua a thlen tiang khaw kip ah thuthangṭha a sim vivo.\\nApo 22:4-16; 26:9-18\\n1 Cule Saul cun Bawipaih dungthluntupawl kha that dingin a hro rero thotho, puithiam lubik hnenah a va feh ih, 2 aLamzin zawhtupawl mipa siseh, nunau siseh a tawn mi pauhpauh ṭawn ih Jerusalem ih a hruai theinak dingah, Damaskas sinakokpawl ih va pek ding ca a hnenah a dil.\\n9:2a Lamzin: Khristianpawl cu nunnak lamzin zawhtu tiawpawl relnak ah Bible san laiih an hman ṭheu mi ṭawngkam a si. Khristianpawl ti thawn a bangw.\\n3 Cutiih khual a tlawn lai, Damaskas khua a hei naih tikah, hmakhatteah van ihsin tleu in a kimvel a run tlet. 4 Cun lei ah a tlu ih, «Saul, Saul, ziangahso i tiduhdah rero?» tiih a hnenih run titu aw a thei.\\n5 Cule anih in, «Bawipa, zo so na si?» tiah a ti.\\nCun Bawipa in, «Na tiduhdah rero mi Jesu ka si. Na hrangah fung zum sit cu a har a si,» tiah a ti.\\n6 Saul cun khūr le khawruahharin, «Bawipa, ziang tuahter i duh?» tiah a ti.\\nCun Bawipa in a hnenah, «Tho awla, khawpi sungah lut aw, cule na tuah ding mi sim na si ding,» tiah a ti.\\n7 Saul thawi khual a tlawng mipawl cu ṭawng loin, cu tawkah cun an ding, aw cu an thei nân, zohman an hmu lo. 8 Cun Saul cu leilung ihsin a hung tho ih a mit a hun meng, asinan zohman a hmu thei lo. Cule a kut in an hruai ih, Damaskas khaw sungah an fehpi. 9 Ni thum sung khua a hmu lo ih, ziangkhal ei lo le in loin a um.\\n10 Cuih cān ah Damaskas khaw sungah dungthluntu pakhat Ananias ti mi pa a um. Larnak ah Bawipa in a hnenah, «Ananias,» tiah a ti.\\nCule anih in, «Ngai hnik, hinah ka um, Bawipa,» tiah a ti.\\n11 Cule Bawipa in a hnenah, «Tho awla, ‹Zin Dĭng› an ti mi ah va feh aw. Judas inn ah Tarsas khua ihsin a ra mi Saul kha va hawl aw: ziangahtile ngai hnik, anih cu thla a cam lai rero. 12 Khua a hmuhsal theinak dingah, Larnak ah Ananias an ti mi pa a rung lut ih a parah a kut suangin a hmu,» tiah a ti.\\n13 Cun Ananias in, «Bawipa, mi tampi hnenin hi paih thuhla hi ka thei zo, Jerusalem ih na mithiangpawl hnenah thil ṭhalo tampi a tuah. 14 Na hmin kotu hmuahhmuah ṭawn dingin, Puithiam lubik hnen ihsin thuneihnak thawn hi tawkah a ra a si,» tiah a sâng.\\n15 Asinan Bawipa in a hnenah, «Feh aw, ziangahtile anih cu Zentelpawl hmaiah le siangpahrangpawl hmaiah le Israel-mipawl hmaiih ka hmin kengtu ding ka hmanrua ah hril a si zo. 16 Ziangahtile ka hmin ruangih a tuar ding mi thil tam zet amah ka hmuh ding,» tiah a ti.\\n17 Cule Ananias cu a feh ih, inn sungah a lut; cule Saul parah a kut a suang ih, «Unaupa Saul, na rat laiih lamzin ih na hnenih rung lang Bawi Jesu in khua na hmuhsal ih, Thlarau Thianghlim ih na khahnak dingah i thlah a si,» tiah a ti. 18 Hmakhatteah a mit ihsin phawhir vek a tla ih, khua a hmu theisal lohli, cule a tho ih baptisma a co.\\nDamaskas le Jerusalem ah Saul\\n19 Cule rawl a ei hnuah, a tha a caksal. Cun Damaskas khua ah Saul cu dungthluntupawl hnenah ni tampi a câm.\\n20 Hmakhatteah Saul in sinakokpawl ah Khrih cu Pathian Fapa a si ti thu a sim. 21 Cun a theitu hmuahhmuah an mang a bang zet ih, «Hi pa cu Jerusalem ih hih hmin kotupawl siatrálter ding tumtupa kha a si lo maw? Mi va ṭemṭawnin puithiam sângpawl hnenih thlenpi dingah hi tawkah a ra a si lo maw?» tiah an ti.\\n22 Asinan Saul cu a cak deuhdeuh. Jesu cu Khrih a si ti a fiangter ih, Damaskas khua ih um Jew-pawl mangbang ko a tuah hai.\\n23 Ni tampi a liam hnuah, Saul that dingin Jew-pawl in khua an khâng. 24 Asinan Saul in an khawkhan mi cu a thei. Cule amah that dingah kăwtkapawl cu a sun a zanin an kil. 25 Cun dungthluntupawl in Saul cu an hruai ih, zan ah khawpikulh ihsin khopi in an vun ṭhum.\\n26 Saul cu Jerusalem a va thlen tikah, dungthluntupawl kha va bên a tum; asinan dungthluntu ah a cang zo ti an zum lo ruangah an zaten amah cu an ṭih. 27 Asinan Barnabas in anih cu a hruai ih, apostolpawl hnenah a fehpi. Cule an hnenah lamzin ah Saul in ziangtin Bawipa a hmu ih, Bawipa in Saul hnenah ziangtin thu a sim tipawl le Damaskas khua ah Jesu hmin in ralṭha zetih thu a sim thupawl a simfiang hai. 28 Cule Saul cu apostolpawl hnenah Jerusalem ah lut le suakin a um. 29 Cule Bawi Jesu hmin in ralṭha zetin Paul cu thu a sim ih, Grik ṭawng hmang Jew-pawl thawn thu an êlaw, asinan annih cun amah cu thah an tum. 30 Cumi cu unaupawl in an theihsuah tikah, Sisaria khua ah amah cu an fehpi ih, Tarsas khaw lamah an thlah.\\n31 Cun Judia peng, Galili peng le Samaria peng ih kawhhranpawl hmuahhmuah cu hnangamten an um ih an tha a cak. Bawipa ṭihzah le Thlarau Thianghlim thlangămnak ih an nun ruangah mipum an karh vivo.\\nAenias le Dorkas\\n32 Cule hitin a si, cuih cān ah Peter cu hmun tin ah a tlawng ih, Lidda khua ih cêng mithiangpawl hnen khal a va thleng. 33 Cu tawkah Aenias an ti mi pa a táwng, cu pa cu zéngnat tuarin kum riat sung ihkhun ah a lum. 34 Peter in a hnenah, «Aenias, Jesu Khrih in a lo damter a si. Tho awla, na ihphah zual aw,» tiah a ti. Cule anih cu a tho lohli. 35 Cule Lidda le Sharon ih a cêng mi hmuahhmuah in amah cu an hmu ih, Bawipa lamah an hawi.\\n36 Joppa khua ah aTabitha an ti mi dungthluntu pakhat a um, a hmin cu lehlinin ‹bDorkas› a si. Cuih nunaunu cun thil ṭha tuah le băwmnak thilpek a ṭuan ringring. 37 Cule hitin a si, cuih cān ah cu nu cu a na ih a thi. A ruang an khawlh ṭheh hnuah inn tlunta pindan ah an hlum. 38 Lidda khua cu Joppa khua thawn a naiawte. Cule dungthluntupawl in Peter cu Lidda ah a um ti an theih tikah, a hnenah mi pahnih an hei thlah. Annih cun, «Zangfahten, ra vurvo aw,» tiah an ti.\\n9:36a Tabitha: Aramik ṭawng a si ih, sakhi tinak a si.\\n9:36b Dorkas: Grik ṭawng a si ih, sakhi tinak a si.\\n39 Cun Peter cu a tho ih, an zawngah a feh. A va thlen tikah, inn tlunta pindan ah an hruai. Nuhmeipawl hmuahhmuah cu Peter kiangah an ding ih an ṭap. Dorkas an hnenih a um laiih a tuah mi kâwrfualpawl le a dang sinfenpawl kha an hmuh. 40 An zaten Peter in pindan sung ihsin a suahter ṭheh, cule a khuk a bil ih thla a cam. A ruang lam a hawi ih, «Tabitha, tho aw,» tiah a ti. Cule cu nu cu a mit a hun meng ih, Peter a hmuh tikah, a hung to. 41 Cun Peter in Dorkas-ih kut in a kai ih a dinter; cule mithiangpawl le nuhmeipawl a ko ih nungdamin an hnenah a ap hai. 42 Cuih thu cu Joppa khaw sung hmuahhmuah ah a thang thluh ih, mi tampi in Bawipa an zum. 43 Cule hitin a si, Peter cu Joppa khua ah savun ih thil tuahtu Simon inn ah ni tampi a câm.\\nKornelias in Peter a Ko\\n1 Cuih cān ah Sisaria khua ah Kornelias an ti mi pa a um, amah cu Italy aralkap bur tiih kawh mi ah ralkap 100 hotu a si. 2 Amah le a sungkua hmuahhmuah cu Pathian ngaihsak le ṭihzahtu an si, băwmnak thilpek hna a ṭuan ih, nasazetin Pathian hnenah thla a cam ringring. 3 Ni khat cu zan lam nazi pathum hrawngah larnak ah Pathian vancungmi a hnenih ra fiang zetin a hmu ih, vancungmi in, «Kornelias,» tiah a ko.\\n10:1a ralkap bur: Mat 27:27 simfiangnak zoh aw.\\n4 Cule Kornelias cun vancungmi cu ti keukeuin a zoh, a ṭih tuk ih, «Ziang so, Bawipa?» tiah a ti.\\nCule vancungmi in, «Na thlacam le băwmnak thilpek na ṭuan mipawl cu Pathian hmaiah an hung thleng zo ih, cupawl cu Pathian in a hngilh lo a si. 5 Atu ah Joppa khua ah Peter an ti mi Simon ko dingin mi thlah aw. 6 Cu pa cu savun ih thil tuahtu Simon hnenah a câm, a inn cu tifinriat kapah a um. Anih in na tuah ding mi a lo sim ding,» tiah a ti.\\n7 Cule a hnenih thusimtu vancungmi a fehhlo tikah, Kornelias in a inn ih a um mi hnenum pahnih le amah kil ringring tu lak ihsin Pathian ngaihsak zet ralkap pakhat cu a ko hai. 8 Kornelias in cuih thil hmuahhmuah cu an hnenah a simfiang ih, Joppa khua ah a thlah hai.\\nPeter in Larnak a Hmu\\n9 A thaisun ah annih cu an tlawngsuak ih, khua an va thlen zik tikah, sun laifang hrawngah Peter cu thlacam dingin inn parah a hung kai. 10 Cun a ril a râwng tuk ih, ziang simaw ei a câk; asinan rawl an timlam rero laiah Peter cu zelhin a um. 11 Cule van áwngawin, puan hlaipi bangtuk, a kil pali ih khai mi rung ṭum vek, a umnak lam leilung ih rung ṭum thil pakhat a hmu. 12 Cumi ah cun lei ramsa phun zakip, ke li nei ramsapawl, sahrangpawl, băwkvâkpawl le tlun zuang vâtepawl an um. 13 Cule Peter hnenah aw pakhat a thleng ih, «Peter, tho aw, that awla, ei aw,» tiah a ti.\\n14 Cutikah Peter in, «Si lo e, Bawipa! Ziangahtile a thianglo mi le a bawrhhlawh mi thil ka ei dah lo,» tiah a ti.\\n15 Cule aw cun a vei hnihnak a hnenah, «Pathian in a thianter zo mi cu, thianglo ah ruat hlah,» tiah a ti. 16 Himi hi vei thum tiang a cang. Cule hmakhatteah cuih puan cu van ah laksohsal a si.\\n17 Cun Peter in larnak ih a hmuh mipawlih sullam cu ziang a si pei tiih a ruah rero laiah, ngai hnik, Kornelias ih thlah mipawl cun Simon-ih inn umnak an zingzăwi hnuah, kăwtka hmaiah an ding. 18 Cule annih in an vun auh ih, Peter an ti mi Simon, cutawk ih a riah le riah lo an vun sut.\\n19 Peter cun cuih larnak a ruah rero laiah, Thlarau in a hnenah, «Ngai hnik, mi pathum in an lo hawl. 20 Curuangah tho aw, vung ṭum awla, an hnenah feh aw, rinhlelhnak zianghman nei hlah; ziangahtile annih cu ka thlah mi an si,» tiah a ti.\\n21 Cun Peter cu Kornelias in a hnenih a thlah mipawl hnenah a vung ṭum ih an hnenah, «Ngai hnik uh, nan hawl mi cu keimah hi ka si. Ziang thu ruangah so nan rat?» tiah a ti hai.\\n22 Cule annih in, «Midingfel le Pathian ṭihzahtu, Jew-pawl hmuahhmuah ih an upat zet mi ralkap 100 hotu Kornelias cu na ṭawngkampawl ngaithla dingin a inn ih lo ko dingah a thianghlim vancungmi in amah cu a fial a si,» tiah an ti. 23 Cun Peter in annih cu a kolut hai ih, an riahnak ding hmun a pe.\\nA thaisun ah Peter cu an zawngah a feh ih, Joppa khua ihsin unau hrekkhat in amah cu an thlun.\\n24 Cule a thaisun ah Sisaria khua an thleng. Kornelias cun anmah a rak hngak ringring ih, a sungkhatpawl le a rualpi ṭhapawl a kokhawm hai. 25 Peter cu inn ih a vung luh zawngah Kornelias in a rak hmuak, cule Peter ke hramah a băwk ih a bia. 26 Asinan Peter in a kaitho ih a hnenah, «Ding aw, kei khal minung ka si ve,» tiah a ti.\\n27 Peter cu cu pa be rero phahin, pindan sungah a lut ih, mi tampi umkhawm kha Peter in a hmu. 28 Cun an hnenah, «Jew-mi in miphun dang va len le pawlkawm cu sian a si lo ti nan thei. Asinan Pathian in mi zohman mithiang lo le mibawrhhlawh ka tilonak dingah i hmuh zo. 29 Curuangah in ra kawh tikah lo êl riai loin, nan hnenah ka ra. Curuangah ka lo sut hai, ziang thu ruangah so in ra kawh?» tiah a ti.\\n30 Cule Kornelias in, «A liam zo mi ni li, tuvek cān ah rawl ka ul. Sîm lam nazi pathum ah ka inn ah thla ka cam, cule ngai hnik, mi pakhat cu a tle mi hnipuan hruhin ka hmaiah a ding. 31 Anih cun, ‹Kornelias, na thlacam cu theih a si ih, Pathian mithmuhah băwmnak thilpek na ṭuan mipawl khal cīn an si. 32 Curuangah Joppa khua ah Peter an ti mi Simon va ko dingah mi thlah aw. Anih cu savun ih thil tuahtu Simon-ih inn ah a riak, cucu tifinriat kapah a si. Anih a rat tikah thu a lo sim ding,› tiah i ti. 33 Cun na hnenah mi ka rak thlah vurvo ih, na rat cu na tiṭha zet a si. Curuangah Pathian ih thu a lo pek mi thil hmuahhmuah na sim ding mi ngai dingah kan zaten hi tawkah Pathian hmaiah kan ra a si,» tiah a ti.\\nZentelpawl Thuthangṭha an Dawngsáwng\\n34 Cun Peter cu a kâ a âng ih, «Pathian in mi thleidăn a nei lo ti dik zetin ka hmu. 35 Ziang vek miphun a si khalle Pathian a ṭihzahtu le thildik a tuahtu zokhal Pathian in a cohlang a si. 36 Ziangkim tlunih Lal, Jesu Khrih zarih Pathian in remnak thuthangṭha Israel-mipawl hnenih kamsuakthu a thlah mi cu nan thei ko. 37 Judia peng hmuahhmuah ah ziang a cang ti nan thei. John in baptisma thu a phuan hnuah, cuih kamsuakthu cu Galili peng ihsin a thăwk. 38 Nazareth Jesu cu Pathian in Thlarau Thianghlim le huham in ziangtin a thuam ti nan thei. A hnenih Pathian a um ruangah, anih cu hmun kip ah fehin thil ṭha a tuah ih, Diabol ih palbĕt mipawl hmuahhmuah a damter.\\n39 «Cule kannih cu Jew-pawlih ram le Jerusalem khaw sungih a tuah mi thil hmuahhmuah a theihpitu kan si, amah cu thing parah an khai ih an that. 40 Anih cu Pathian in a ni thumnak ah a thoter ih, langhnganin a hmuh hai. 41 Mi hmuahhmuah hnenah si loin, Pathian in hlanih a rak hril mi a thutheitu, mithi lak ihsin a thawhsal hnuih amah thawn ei le in tu kanmahpawl hnen lamah a si sawn. 42 Cule anih in hi pa cu Pathian in a nung mi le a thi mi parah thuṭhentu ih a ruat mi pa a si thu kha mipi hnenih sim ding le theihter dingah thu in pe. 43 Profetpawl hmuahhmuah in amai thu an sim ih, zokhal amah a zumtu cu amai hmin in sualpawl ngaidamnak a co ding,» tiah a ti.\\n44 Peter in cuih kamsuakthupawl a sim rero laiah, cuih kamsuakthu ngaithlatu hmuahhmuah parah Thlarau Thianghlim a rung thleng. 45 Cule Peter thluntu, serh zim tan zumtupawl cu cumi ah an khawruah a har zet. Ziangruangahtile Pathian in Zentelpawl hnen khalah Thlarau Thianghlim thilpek a burh a si. 46 Ziangahtile cupawl in ṭawng phun dangdangih Pathian an thangṭhat kha an thei.\\nCun Peter in a sâng ih, 47 «Kanmah vekih Thlarau Thianghlim co zotupawl hi, baptisma an colonak dingah zo in so tidai a kham thei?» tiah a ti. 48 Cule Bawipaih hmin in baptisma co dingin thu a pe hai. Cun ni tawkfang an hnenih cām hrih dingin Peter cu an ngen.\\nPeter in a Căngvaihnakpawl a Simfiang\\n1 Cuih cān ah Judia peng ih um apostolpawl le unaupawl in Zentelpawl khal in Pathian kamsuakthu an cohlang ve ti hna in an rak thei. 2 Cule Jerusalem ih Peter a hung soh tikah, serh zim tan zumtupawl in Peter cu an do. 3 «Serh zim tan lo mipawl hnenah na feh ih, an zawngah na ei,» tiah an ti.\\n4 Asinan Peter in a thăwk ih an hnenih thil cang mi cu a sangsángten a thăwk ihsin a simfiang hai ih, 5 «Joppa khua ih thla ka cam laiah, zelhin ka um ih larnak ka hmu, puan hlāipi bangtuk, a kil pali ih khai ih run ṭhum mi vek thil pakhat ka hnenah a rung ṭum. 6 Cumi cu ka zohhliah ih leitlun um rannung ke li neipawl, sahrangpawl, băwkvâkpawl le tlun zuang vâtepawl tla ka hmu. 7 Cule aw pakhat in, ‹Peter, tho aw, that awla, ei aw,› tiih i ti ka thei. 8 Asinan kei in, ‹Si lo e, Bawipa! Ziangahtile a thianglo mi le a bawrhhlawh mi zianghman ka kâ sungah a lut dah kêl lo,› tiah ka ti. 9 Asinan van ihsin aw cun, ‹Pathian in a thianter zo mi cu thianglo ah ruat hlah,› tiah i sawnsal. 10 Cule cumi cu vei thum tiang a cang, cule a zaten van ah dirhsohsal thluh an si. 11 Cule ngai hnik, cumi laifangah Sisaria khua ihsin ka hnenih an rak thlah mi, mi pathum kha ka riahnak inn hmaiah an rak ding. 12 Cun rinhlelhnak zianghman um loin, anmah hnenih feh dingin Thlarau in i fial. Cuihtlunah hi unau paruk pawl khal ka zawngah an ra ve ih, Kornelias inn ah kan lut. 13 Cule Kornelias in a inn ih vancungmi ding a hmuhdān in sim, vancungmi cun a hnenah, ‹Joppa khua ah mi thlah awla, Peter tiih an kawh mi Simon va ko aw. 14 Anih in kamsuakthupawl a lo sim ding ih, cumi cun nangmah le na sungkua hmuahhmuah a lo rundam ding a si,› tiah a ti. 15 Cule thusim ka thawh tikah, Thlarau Thianghlim cu a tirih kan parih a ra thlen vek khan an parah a thleng ve. 16 Cun Bawipaih kamsuakthu, ‹John cun tidai ah baptisma a pe taktak, asinan nannih cu Thlarau Thianghlim ah baptisma nan si ding,› tiih a ti mi ka vun máng. 17 Curuangah Bawi Jesu Khrih a zumtu kanmah hnenih Pathian in thilpek in pek mi vek an hnen khalih a pek a si ahcun, Pathian dawn dingah kei cu zo so ka si?» tiah a ti.\\n18 Cuih thilpawl an theih tikah daiten an um; cule, «Pathian in nunnak an co theinak dingah lungthlengnak cu Zentelpawl hnen khalah a pe ve a si hi!» tiin Pathian an thangṭhat.\\n19 Stefen parih a suak mi tiduhdahnak hnuih a ṭekdarh mipawl cu Fonisia peng, Saipras tikulh le Anṭiok khua tiang an thleng ih, Jew-pawl hnen siarlo mi dang zo hnen hmanah kamsuakthu an phuang lo. 20 Cule mi hrek cu Saipras tikulhmi le Sairinmi an si ih, Anṭiok an thlen tikah aGrik ṭawng hmang Jew-pawl hnen khalah Bawi Jesu-ih thuthangṭha an phuang. 21 Cule Bawipaih kut cu an hnenah a um, cule mi tampi in an zum ih, Bawipa lam an hawi.\\n11:20a Grik ṭawng hmang: Jew si si, Grik ṭawng hmang le nunphung lapawl an si.\\n22 Cuih thilpawlih thuthang cu Jerusalem ih um kawhhran hnen a thleng, cule annih in Barnabas cu Anṭiok tiangih feh dingin an thlah. 23 Barnabas cu a va feh ih, Pathian zangfahnak a va hmuh tikah a lung a awi, cule an zaten Bawipa hnenih kăwp ringring dingin an thinlung in thuṭhencatnak nei dingin tha a pe hai. 24 Ziangahtile anih cu miṭha, zumnak le Thlarau Thianghlim ih khat a si. Cule mi tampi cu Bawipa hnenih bêt an si.\\n25 Cun Barnabas cu Saul hawl dingin Tarsas ah a feh. 26 A va hmuh tikah, Anṭiok ah a hruai. Cun hitin a si, kum khat sung annih cu cuih kawhhran thawn an tawngkhawmaw ih, mi tampi an zirh. Cule Anṭiok khua ah dungthluntupawl kha Khristian tiah kawh hmaisabik an si.\\n27 Cuih cān ah Jerusalem ihsin Anṭiok ah profetpawl an feh. 28 An lakih mi pakhat Agabas an ti mi pa cu a ding ih, leitlun pumpi ah mangṭam maksak a tlung cing ding tiah Thlarau theihternak in a phuang. Cuih pampi cu Kaisar Klaudias san ah a thleng. 29 Dungthluntupawl cun mah le tithei tawk cio in, Judia peng ih cêng unaupawl băwmnak pe dingin an relcat. 30 Cule cumi cu an tuah ih, an thilpek cu Barnabas le Saul kut in elder-pawl hnenah an kuat.\\nJames Thahnak le Peter Thawngthlaknak\\n1 Cuih cān hrawngah aHerod Siangpahrang in kawhhranmi mi hrekkhat se zetih tiduhdah dingah a kai hai. 2 Cun John-ih upa James cu ralnâm in a that. 3 Cumi cun Jew-pawl a lunghmuiter ti a hmuh ruangah, Peter khal a kaiter hai lala. Cucu Thilnu telh lo Sang Puai Nipawl laiah a si. 4 Peter a kaih hnuah, thawng sungah a khum. An kil dingah, bur khat ah ralkap pali a um mi ralkap bur li pawl hnenah a pek. Lanta Puai ṭheh hnuah Peter cu mipi hmaiah suahih a thu rel dingin Herod in khua a khâng.\\n12:1a Herod: Nauhakpawl thattu Herod-ih tupa Herod Agrippa I a si.\\n5 Curuangah Peter cu thawngthlak a si, asinan kawhhran in a hrangah Pathian hnenah cat loin thla an cam.\\n6 Herod in a thu rel dingih a hruaisuah zik, a mizan ah Peter cu thawnginn ralkap pahnih lakah a it. Thir cikcin pahnih in an khit ih, kiltupawl in thawnginn sângka in an kil. 7 Cule ngai hnik, Bawipaih vancungmi a ra ih, tleu in thawnginn sung cu a tlet. Cule vancungmi cun Peter-ih hnak a vun bēng ih, a kaitho, «Zamrangten tho aw!» tiah a ti. Cule Peter-ih kut ihsin thir cikcinpawl cu an tla.\\n8 Cun vancungmi in a hnenah, «Na tai khap awla, na kedam khal bŭn aw,» tiah a ti. A ti vekin Peter cun a tuah. Cule vancungmi cun, «Na sinfen hruh awla, i thlun aw,» tiah a ti. 9 Peter cu a fehsuak ih vancungmi cu a hei thlun, cule vancungmi ih a tuah mi cu thungai a si ti a thei lo, larawknak ka hmu a si ding tiah a ruat sawn. 10 A pakhatnak le a pahnihnak sentari kilnak an hei lan ih, khaw sung fehnak thir kăwtka an thleng. Cuih kăwtka cu amah tein an hrangah a áwngaw ih, cumi cun an suak. Lamzin thler pakhat an zawh ṭhehin hmakhatteah vancungmi cun a tlansan.\\n11 Cule Peter cu a lung a hung fim ih, «Bawipa in a vancungmi a thlah ih, Herod-ih kut sung ihsin le Jew-pawl in ka parih tuah an beisei mi hmuahhmuah lak ihsin i runsuak a si ti atu ah cun ka thei taktak thlang a si,» tiah a ti.\\n12 Cule thil cang mi a theihngah hnuah, Mark an ti mi John-ih nu Mary-ih inn ah a feh. Cu tawkah cun mi tampi umkhawmin thla an rak cam rero. 13 Cule Peter in kăwtka sângka a vun king ih, va dawngsâwng dingin siahhlawhnu Rhoda ti mi cu a feh. 14 Cu nu in Peter-ih aw a si ti a theih tikah, a lungawi tuk ruangah sângka áwng loin, inn sungah a tlân sawn ih, kăwtka hmaiah Peter a ding tiah a sim hai. 15 Asinan annih in a hnenah, «Na â a si hi!» tiah an ti. Sikhalsehla anih in a si rori tiin a ṭangbet feufeu. Cule annih in, «Cucu a vancungmi a si ding,» tiah an ti.\\n16 Asinan Peter cun cat loin a king rero; cule sângka an ăwn tikah, Peter an hmu ih an khawruah a har. 17 Daiten um dingin Peter cun a kut a hei zâp hai, cule thawnginn sung ihsin Bawipa ih a hruaisuahdān kha an hnenah a sim. Cule anih in, «Va feh uh, hi thilpawl hi James le unaupawl hnenah sim uh,» tiah a ti. Cule a suak ih, hmun dang ah a feh.\\n18 Zing khua a van tikah, Peter parih thil cang mi thuhla ah ralkappawl lakah buainak namen lo a um. 19 Herod in amah cu ṭha zetin a hawl nân, a hmuh lo tikah, kiltupawl cu ṭha zetin a zawihnit hai ih, annih cu that dingin thu a pe. Cule Herod cu Judia peng ihsin a suk ih Sisaria khua ah cān tawkfang a va um.\\n20 Cule Herod cu Ṭaiar-mipawl le Sidon-mipawl parah a thin a heng zet. Asinan cuih khawmipawl cu lungrualten a hnenah an ra ih, siangpahrang ihnak pindan kilkhawitu Blasṭas kha anmah ṭanpitu dingih an lēmneh ruangah le an ram cu siangpahrang uk mi ram in a cawm ruangah remnak an dil.\\n21 A ni khiah ni ah Herod cu a siangpahrang thuam a hruk ih a thuṭhennak laltokham parah toin, mipi hnenah thu a sim. 22 Cule mipi in, «Cucu pathian aw a si, milai aw a si lo!» tiah cat loin an au. 23 Cule Pathian sunlawihnak a pek lo ruangah, hmakhatteah Bawipaih vancungmi in a vuak. Cule anih cu khukrul in an ei ih a thi.\\n24 Asinan Pathian kamsuakthu cu a ṭhang ih a karhzai.\\n25 Cule Barnabas le Saul cu an rawngbawlnak an ṭheh tikah Jerusalem ihsin an kirsal ih, Mark an ti mi John cu an hnenah an hruai.\\nBarnabas le Saul Thlahnak\\n1 Anṭiok kawhhran ah profetpawl le zirhtupawl hrekhat an um. Cupawl cu Barnabas, Niker an ti mi Simeon le Sairin peng-mi Lusias, aHerod tetrak thawi a ṭhangliantlang mi Manaen le Saul tla an si. 2 Anmahpawl cu Bawipa lamih rawngbawlnak tuahin le rawlulih an um laiah, Thlarau Thianghlim in, «Anmah ka kawhnak săn hna hrangah Barnabas le Saul kha ka hrangah serhhran uh,» tiah a ti. 3 Cun rawlulin thla an cam hnuah, an lu parah kut an suang ih an thlahsuak.\\n13:1a Herod: Nauhakpawl thattu Herod-ih fapa Herod Antipas a si.\\n4 Cule Thlarau Thianghlim ih thlahsuaknak in, Seleusia khua ah an vung feh, cule cutawk ihsin Saipras tikulh ah lăwng in an feh. 5 Salamis khua an um laiah, Jew-pawlih sinakokpawl ah Pathian kamsuakthu an sim. Anmah bawmtu dingah John khal an hruai.\\n6 Cule tikulh pumpi an fang thluh ih, Pafos khua tiang an thleng, cu tawkah dawithiam le profet deu a si mi Jew-mi mi pakhat an táwng. A hmin cu Bar Jesu a si. 7 Cu pa cu mifim zet, ramṭhen uktu, Serzias Paulas hnenih um a si. Serzias Paulas cun Pathian kamsuakthu ngai a duh ruangah Barnabas le Saul cu a ko hai. 8 Asinan dawithiampa tiih anmai ṭawng ih kawh mi Elimas cun anmah a do ih, ramṭhen uktupa kha zumnak ihsin pialter a tum. 9 Cun Paul ti khalih an kawh mi Saul cu, Thlarau Thianghlim in a khat ih Elimas cu mit ṭhep loin a zoh. 10 Cule, «Nang Diabol fapa, dingfelnak hmuahhmuah ih doral, hrăwkhrawlnak phun zakip le mi bumnak phun zakip ih khat, Bawipaih lamzin dĭngpawl merhkawi hi na bansan lo ding maw? 11 Atu ah ngai hnik, na parah Bawipaih kut a um, na mit a caw ding ih, tawkfang sung cu ni hmu loin na um ding,» tiah a ti. Cule hmakhatteah mero le thim in a tlakhnawh ih a kut ih hruaitu ding hawlin a dap dundo. 12 Cun ramṭhen uktu cun cuih thil cang mi a hmuh tikah a zum, ziangahtile Bawipaih thuhla an zirh mi in a khawruah a harter zet.\\nPisidia Ram Anṭiok Ah\\n13 Pafos khua ihsin Paul le a hawipipawl cu lăwng in an feh ih, Pamfilia ram Perga khua an thleng. Cutawk ihsin John in a tân ta hai ih, Jerusalem ah a kir. 14 Perga khua ihsin an feh ih, Pisidia ram Anṭiok an thleng. Sabbath ni ah sinakok ah an lut ih an to. 15 Cule Dān thu le Profetpawl ih ngan mi thupawl an siar ṭheh hnuah, sinakok hruaitupawl in an hnenah mi an hei thlah ih, an hnenah, «Pulepawl le unaupawl, mipi hrangah thazangpeknak ṭawngkam nan neih asile sim uh,» tiah an ti.\\n16 Cun Paul cu a ding, a kut a hei zâp ih thu a sim, «Israel-mipawl le nannih Pathian a ṭihzahtupawl, i ngai hnik uh! 17 Hi Israel-mipawlih Pathian in kan pupápawl cu a hril ih, Izip ram ah a langte sung an um laiah, annih cu a hmuingilter. Cule a bân thacak in cutawk ihsin a hruaisuak hai. 18 Cule kum 40 hrawng ramṭhing ah an nundān thinsauten a zāwi hai. 19 Cule Kanaan ram ih miphun pasarih pawl a siatsuah thluh hnuah, cuih ram cu camcawhfung zûknak in a zem hai.\\n20 «Cuihhnu ah profet Samuel cān a thlen hlanlo, kum 450 hrawng Pathian in anmah cu laireltupawl a pe hai. 21 Cule cuih hnuin, Israel-mipawl in siangpahrang an dil ih, Pathian in kum 40 sung hrangah Benjamin hnám, Kish fapa Saul cu anmah a pe. 22 Pathian in Saul a ṭhawnhloh hnuah, David kha an siangpahrang ah a tungding. Cu paih thu cu Pathian in hitin a theihter fawn, ‹Jesse fapa David, ka thinlung vek pu mi ka hmu zo, anih cun tuahter ka duh mi hmuahhmuah a kimter ding,› tiin.\\n23 «A thutiamkam vekin, Pathian in Israel-mipawl hrangah David cithlah ihsin Rundamtu Jesu a suakter. 24 A rat hlanah, John in Israel-mi hmuahhmuah hnenah lungthlengnak baptisma co dingah thu a rak sim hmaisa. 25 John in a hnaṭuan a ṭheh zik zawngah, ‹Kei cu zo ah in ruat? Kei cu amahpa cu ka si lo. Asinan ngai hnik uh, ka hnuah Mi pakhat a ra, kei cu a kedam phawihtu ding hmanah ka tlak lo,› tiah a ti.\\n26 «Pulepawl le unaupawl, Abraham-ih tesinfapawl le nan lakih Pathian ṭihzahtupawl hmuahhmuah tla, nan hnenah hi rundamnak thu hi thlĕn a si. 27 Ziangahtile Jerusalem ih cêng mipawl le an hruaitupawl in amah cu an rak theithiam lo ih, Sabbath ni tinteih an siar ṭheu mi, profetpawlih aw hman an rak theihthiam lo ruangah, cupawl cu amah thiamlo coternak in an kimter. 28 Cule thihnaktlak thu zianghman an hmu lo nân, amah cu that dingin Pilat an dil. 29 A thuhla rak ngan cia mipawl hmuahhmuah kha an tlamtlinter hnuah, thing par ihsin an lathla ih, thlān ah an hlum. 30 Asinan Pathian in amah cu mithi lak ihsin a thoter. 31 Mipi hnenih a thutheihpitu Galili peng ihsin Jerusalem ih a zawngih hung sotupawl in amah cu ni tampi sung an hmu.\\n32 «Cule kan pupápawl hnenih rak tuah mi thutiamkam lungawiumza thuthang cu nan hnenah kan thăn a si. 33 Jesu a thawhtersalnak in Pathian in kannih an tesinfapawl hnenah cuih thutiamkam cu a thlengkimter a si. Cumi cu Sam pahnihnak sungih,\\n‹Nang cu ka Fapa na si,\\nTuihsun ah ka lo hring a si,›\\n34 Cule a ruak cu a ṭawihrallonak dingah, Pathian in Jesu cu mithi lak ihsin a thoter, hihi a sim mi a si,\\n‹David hnenih ka pek mi a thianghlim mi rintlak thukampawl kha ka lo pe ding,›\\n35 Curuangah a dang Sam khalah anih in,\\n‹Na Mi Thianghlim cu a ṭawihral khal na siang lo ding,›\\n36 «Ziangahtile Pathian duhdān in David cu amai san minungpawl a rĕn hnuah, a itthat, a pupápawl hnenah phum a si ih, a ruak cu a ṭawihrál ta. 37 Asinan Pathian ih a thawhtersal mi Jesu cu a ṭawihrál lo. 38 Curuangah u le nau pawl, hihi thei uh, Jesu zarih sualpawl ngaidamnak thu cu nan hnenah phuan a si. 39 Mosi Dān hmangin thiam a lo coter theilonak lak ihsin amah a zumtu pauhpauh cu thil hmuahhmuah ihsin Pathian in thiam a coter a si. 40 Curuangah ralring uh, culole Profetpawl ih,\\n41 ‹Ngai hnik uh, nannih minautathmangpawl,\\nNan mangbang uhla hlorál uh!\\nZiangahtile mi in lo sim khal hai sehla\\nZiangti hmanih nan zum thei lo ding mi hna pakhat nanmai san ah hna pakhat ka ṭuan ding,›\\ntiih an rak sim mi kha nan parah a thleng pang ding,» tiah a ti.\\n42 Jew-pawl in sinakok an suahsan tikah, Paul le Barnabas cu Zentelpawl in hmai Sabbath ni ah an ṭawngkampawl pehsal dingin an ngen. 43 Sinakok mipi-umkhawm an ṭiak tikah, Jew-mi lakih mi tampi le an biaknaksakhua ih a lut mi Zentel Pathian ngaihsak mi tampi in Paul le Barnabas cu an thlun. Annih in an hnenah thu an sim ih, Pathian zangfahnak ih um ringring dingin an fawrh.\\n44 A hmai zarh Sabbath ni ah an khawsen deuhthawin Pathian kamsuakthu ngai dingin an rakhawm. 45 Asinan Jew-pawl in mipi tam zet an hmuh tikah, iksiknak in an khat; cule Paul ih thusim mipawl cu an êl ih, a thusim dokalhin ṭawng sia an ṭawng. 46 Cutikah Paul le Barnabas in ralṭha zetin, «Pathian kamsuakthu nan hnenih sim hmaisak a ṭul hrimhrim, asinan cucu nannih in nan êl ih nanmah le nanmah kumkhaw nunnak cotlakih nan ruahawk lo ruangah, ngai hnik uh, Zentelpawl hnenah kan her thlang a si. 47 Ziangahtile Bawipa in thu in pek mi cu hitin a si,\\n‹Zentelpawl hnenih tleu si dingah le\\nLeitlun dĕng tiangih rundamnak thlentu si dingah ka lo ret a si,› a ti,»\\n48 Zentelpawl in cuih thu an theih tikah, an lung a awi zet ih, Bawipaih kamsuakthu cu an sunlawih. Cule kumkhaw nunnak co dingin Pathian ih a ruat mipawl cun an zum.\\n49 Cule Bawipaih kamsuakthu cu ram pumpuluk ah a thangdarh. 50 Asinan Jew-pawl in Pathian ngaihsak mi upattlak nunaupawl le khaw sungih hotu mipapawl kha an tawkhrăwk. Cule Paul le Barnabas dokalhin tiduhdah an thăwk ih an ram ihsin an dawisuak. 51 Paul le Barnabas cun an ke leivut an thingtla ih, Ikoniam ah an feh. 52 Cule dungthluntupawl cu aipuannak le Thlarau Thianghlim in an khat.\\n1 Cun hitin a si, Ikoniam khua ah Paul le Barnabas cu Jew-pawlih sinakok ah an luttlang ih thu an sim, cule Jew-mi mi tampi le Grikmi mi tampi in an zum. 2 Asinan zum lo tu Jew-pawl in Zentelpawl an tawkhrăwk ih, unaupawl tlunah thinlung sia nei ko an tuah. 3 Curuangah Paul le Barnabas cu, cu tawkah reipi an cam, Bawipaih thu cu ralṭha zetin an sim vivo. Cule a zangfahnak kamsuakthu an phuan mi nĕmhngehnak ah hminsinnakpawl le mangbangzapawl an kut ih tuah theinak pek an si.\\n4 Asinan khaw sung mipi cu an ṭhenaw: mi hrek in Jew-pawl an ṭan, mi hrek in apostolpawl an ṭan. 5 Cule Jew-pawl khal in Zentelpawl le an uktupawl thawn apostolpawl cu mualphoter ding le lungto ih deng dingin an tum. 6 Apostolpawl in cumi cu an thei ih, Listra, Darbi, Likaonia ram khawpipawl le a kiangkap ram ah an tlân. 7 Cule cu tawkah thuthangṭha an sim vivo.\\nListra le Darbi Ah\\n8 Listra khua ah mi pakhat a ke ah tha zianghman um lo, a nu ih a hrinthlak ihsi kebái, vei khat hman feh dah lo pa a to. 9 Cu pa cun Paul ih thusim a thei. Paul in cu pa cu a zoh keukeu ih, Bawipa in a damter ding ti zumnak a nei ti kha a hmu. 10 Cule aw ring zetin, «Na ke in dĭngten ding aw!» tiah a ti. Cule cu pa cu a hung khir ih a feh.\\n11 Mipi in Paul ih tuah mi an hmuh tikah, an au ih, Likaonia ṭawng in, «Minung vekah pathianpawl cu cangin, kan hnenah an rung ṭum a si hi!» tiah an ti. 12 Cule Barnabas cu aZeus an ti ih, Paul cu thusimtubik a si ruangah bHermes tiah an ko. 13 Zeus-ih temple cu an khaw lengah a um, cuih puithiam cun mipipawl thawn an hnenih raithawi a duh ruangah câwcangpawl le pangpar kûalpawl kăwtka ah a rak keng.\\n14:12a Zeus: Grik ṭawng a si ih, Laṭin ṭawng cun Jupiter an ti. Rairing mi pathianpawl lakih sângbik ih an ruah mi a si.\\n14:12b Hermes: Latin ṭawng in Mercury, ti a si ih, Grikmipawl le Rom mipawl ih pathianpawl aiawhih thuphuangtu si ih ruah a si.\\n14 Cumi cu apostol Barnabas le apostol Paul in an theih tikah, an hnipuan an thlek ih, mipi lakah an tlân ih an au, 15 cule, «Pulenuh, ziangahso hivek thilpawl nan tuah rero? Kannih khal nanmah vek milai menmen kan si ve. Kannih cun a ṭhahnem lo mi hi thilpawl ihsin lei le van le tifinriat le a sungih um mi hmuahhmuah a tuahtu Pathian nung hnen lamih nan hawinak dingah, nan hnenah thuthangṭha kan lo sim a si. 16 Hlanlai ah cun Pathian in miphun hmuahhmuah anmai duh mi lamzin ih feh a siang hai. 17 Sikhalsehla thil ṭha a tuah mi in amah le amah minung hnenah phuangaw loin a um lo. Van ihsin ruahpi le thlairahpawl anmai cān teah in pe, kan nunnak cu rawl le lungawinak thawn a khatter,» tiah an ti. 18 Cuih thupawl an sim na cing hmanin an hnenih raithawi lo dingin mipi an dawn thei ceu.\\n19 Cun Jew-pawl cu Anṭiok khua le Ikoniam khua ihsin cu tawkah an ra ih, mipi an lēmneh hnuah, Paul cu lungto in an dêng. A thi zo ah an ruat ih khaw lengah an dirsuak. 20 Asinan dungthluntupawl in an kulh vialvi laiah, a tho ih khaw sungah a lut. Cule a thaisun ah Paul cu Barnabas thawn Darbi khua ah a feh.\\n21 Cule cuih khua ah thuthangṭha an sim ih, dungthluntu tampi an tuah. Cuihhnu ah Listra khua, Ikoniam khua le Anṭiok khua ah an kir. 22 Dungthluntupawlih thinlung an hngetter ih, zumnak ah um ringring dingin tha an pe. Cule, «Pathian uknak sungih a luttu ding kannih cun harsatnak tampi táwng ding hrimhrim kan si,» tiah an ti. 23 Cun kawhhran tin ah elder-pawl an ruatsak vivo, rawlulin thla an cam hnuah, zumtupawl cu an zum mi Bawipa hnenah an ap ta vivo.\\nSiria Anṭiok ah Paul le Barnabas an Kir\\n24 Pisidia ram an lan hnuah, Pamfilia ram an thleng. 25 Perga khua ih kamsuakthu an phuan hnuah, Attalia khua ah an feh. 26 Cutawk ihsin Anṭiok khua ah lăwng in an feh, cutawk hmun cu an rak ṭheh zo mi hna kha ṭuan dingin unaupawl in Pathian zangfahnak ih an rak apnak hmun a si.\\n27 An thlen tikah kawhhran mipawl an kokhawm ih, anmah hmangin Pathian in a tuah mi hmuahhmuah le Zentelmi hnenih zumnak sângka a ăwnsakzia pawl tla an sim. 28 Cutin cu tawkah dungthluntupawl hnenah reipi an câm.\\n1 Judia peng ihsin mi hrekkhat Anṭiok khua ah an ra ih, «Mosi thupek bangtukin serh zim nan tan lo asile, rundam nan si thei lo ding,» tiah unaupawl an zirh. 2 Curuangah Paul le Barnabas cun lungkimlonak nasazet an nei ih, cutepawl cu an êl. Cule Paul, Barnabas le unau dang hrekkhat cu Jerusalem ah vung fehin hih thu hi apostolpawl le elder-pawl hnenih thlĕn dingin unaupawl in an relcat.\\n3 Cun kawhhran in annih cu an thlah ih, Fonisia ram le Samaria ram pál phahin Zentelpawl thlengawknak thu cu an sim phah vivo. Annih in unaupawl hmuahhmuah cu nasazetih aipuang ko an tuah. 4 Jerusalem an thlen tikah, kawhhran le apostolpawl le elder-pawl cun an rak hmuak, cule annih in anmah hmangin Pathian ih a rak tuah mi thil hmuahhmuah cu an sim. 5 Asinan Farasipawl lakih zumtu hrekkhat cu an ding ih, «Zentelpawl cu serh zim an tan tengteng a ṭul ih, Mosi Dān thlun dingin thu kan pek a ṭul a si,» tiah an ti.\\n6 Cule hi thu ruatkhawm dingah, apostolpawl le elder-pawl an táwngawkhawm. 7 Reipi an relkhawm hnuah, Peter cu a ding ih an hnenah, «Pulepawl le unaupawl, Zentelpawl in thuthangṭha kamsuakthu ka kâ ihsin an theih ih an zumnak dingah hlan deuhah Pathian in kan lakah a hril hai a si ti nan thei. 8 Cule thinlung theitu Pathian cun kan hnenih Thlarau Thianghlim a pek bangkhan, an hnen khalah pein a pawm hai a si. 9 Zumnak in an thinlung cu a thianfaiter zo ruangah, Pathian in anmah le kanmah karlakah danglamnak a umter lo. 10 Curuangah kanmah le kan pupápawl ih phurh thei lo mi hngawngkol cu, dungthluntupawlih hngawng ah bâtin, ziangahso Pathian nan hniksak? 11 Anmah vek thothoin Bawi Jesu Khrih zangfahnak thawngin rundam kan si ve ding ti kan zum sawn a si,» tiah a ti.\\n12 Cun mipi zaten daiten an um ih, Barnabas le Paul in anmah hmangih Pathian in Zentelpawl lakih thilmakpawl le mangbangzapawl a tuah mi hmuahhmuah thawng an thăn mi cu an ngai. 13 Cule daiteih an um hnuah, James in a sâng ih, «Pulepawl le unaupawl, i ngai hnik uh: 14 Amai hmin putu ding mi hril dingah, Pathian in Zentelpawl a hmaisabik a vehvaihdān Simon in in simfiang zo. 15 Cuih thu cu Profetpawlih ṭawngkampawl thaw khalin a milaw a si. Hitin ngan a si:\\n16 ‹Himi hnuah ka kirsal ding ih,\\nA tlu zo mi David-ih puanthlam ka dĭnsal ding.\\nA siatbăl mipawl ka dĭnsal ding ih,\\nKa tungding ding.\\n17 Cutin a tāng mi minungpawl in Bawipa an hawl ding,\\nKa hmin pu Zentelpawl hmuahhmuah hman in an hawl ding.\\nHi thil hmuahhmuah tuahtu Bawipa in a ti,›\\n18 «Leilung sēmtir ihsin Pathian in amai hnaṭuan hmuahhmuah cu a thei ṭheh. 19 Curuangah Pathian lamih a hawi mi Zentelpawl cu kan buaiter lo ding ti hi ka thuṭhendān a si, 20 milempawl ih an bawrhhlawhter mi thilpawl, nunau-mipa sualnak, hngawng rek ih thah mi sa le sa thi pawl hrial dingin ca kan kuat sawn pei. 21 Ziangahtile Sabbath ni tin in sinakokpawl ah Mosi Dān cu an rak siar ruangah hlanlai sanpawl ihsin cumi cu khaw tin ah an rak phuang zo,» tiah a ti.\\nZentel Zumtupawl hnenih Khawnsil Cakuat\\n22 Cun apostolpawl, elder-pawl le kawhhran zaten Anṭiok khua ih thlah ding mi anmah lak ihsin hril ding cu thil ṭha ah an ruat. Paul le Barnabas zawngih feh dingah unaupawl lakih hruaitu Barsabas ti khalih an kawh mi Judas le Silas an hril ih, 23 anmah hnenin hi ca hi an kuat, «Kannih apostolpawl le elder-pawl le unaupawl in Anṭiok khua, Siria ram le Silisia ram ih um Zentel unaupawl, cibai kan lo bûk.\\n24 «Kan hnen ihsin mi hrekkhat nan hnenah rain an ṭawngkam in buainak an lo pe ih, nan thinlung an lo buaiter ti kan thei. An hnenih cuvek thupek kan pek lo mipawl in ‹Serh zim nan tán tengteng pei ih, Dān nan thlun tengteng pei,› an lo ti. 25 Kan duhdawt mi Barnabas le Paul zawngih hril mipawl nan hnenih thlah cu thil ṭha a si ding tiah tawngkhawmawin, lungrualten kan ruat. 26 Barnabas le Paul cu kan Bawipa Jesu Khrih hmin ruangah an nunnak tiang a pe siangtu an si. 27 Curuangah Judas le Silas kan rak thlah ih, annih in kan ngan mi ṭawngkampawl cu an kâ in an lo sim ding. 28 Ziangahtile Thlarau Thianghlim le kannih cun hi thil ṭul pawimawhpawl hnakih ritsawn lo phurhter lo ding cu, thil ṭha ah kan ruat. 29 Thil ṭul mipawl tla cu: milem hnenih an hlăn mi rawl siseh, sa thi siseh, hngawng rek ih thah mi sa siseh, nunau-mipa sualnak siseh hrial uh. Cuih thilpawl nan hrial asile nan tiṭha ding. Damten,» tiin.\\n30 Cun an thlah hnuin, Anṭiok khua ah an feh; cule mipi an kokhawm ih, cakuat cu an pe. 31 Cuih ca an siar ṭheh tikah, cuih thapeknak thucah ruangah lungawiaipuangin an um. 32 Judas le Silas khal profet an si ih, unaupawl cu tha an pe ih, ṭawngkam tampi hmangin tha an cakter. 33 Cule cutawk ih tawkfang an cām hnuah, unaupawl in apostolpawl hnenah hnangamten kirsal dingin an thlah.\\n34 Sikhalsehla Silas cun cutawk ih tān ta hrih cu ṭhain a ruat. 35 Paul le Barnabas khal Anṭiok khua ah cun an tâp ta ih, mi dang tampi thawn Bawipaih kamsuakthu an zirh ih an phuang.\\nPaul le Barnabas Lungruallonak\\n36 Cun ni tawkfang hnuah Paul in Barnabas hnenah, «Bawipaih kamsuakthu kan rak sim zonak khaw tin ah fehsalin unaupawl ziang an bang ti kan va zoh pei,» tiah a ti. 37 Barnabas in Mark an ti mi John kha an zawngih hruai a duh. 38 Asinan Pamfilia ram ah anmah tlunsanin hnaṭuannak ih an zawngih feh ve lo tu Mark hruai cu Paul in ṭhain a ruat lo. 39 An karlakah lungruallonak a nasatuk, cutin pakhat le pakhat an ṭhenaw. Barnabas cun Mark a hruai ih, Saipras tikulh lamah lăwng in an feh. 40 Cun unaupawl in Paul cu Pathian zangfahnak ah an ap, cule anih in Silas a hril ih an feh. 41 Cule Siria ram le Silisia ram a fáng ih, kawhhranpawl a cakter vivo.\\nTimothy in Paul le Silas a Thlun\\n1 Cun Paul cu Darbi khua le Listra khua a thleng. Cule ngai hnik, cu tawkah zumtu Jew-nuih fapa Timothy ti mi dungthluntu pakhat a um; asinan a pa cu Grikmi a si. 2 Amah cu Listra khua le Ikoniam khua ih unaupawl in an fak zet. 3 Paul in Timothy cu a khualtlawnnak ih hruai a duh; cule a hruai ih serh zim a tansak, ziangruangahtile cuih ram kiangkapih Jew-pawl hmuahhmuah in Timothy pa cu Grikmi a si ti an thei. 4 Jerusalem ih apostolpawl le elder-pawl in an thlun dingih an relcatsak mi dānpawl cu khawpipawl an păl phahah an sim phah vivo. 5 Cun kawhhranpawl cu zumnak ah an cak sinsin ih, ni tin mipum an karh.\\n6 Cule Frizia ram le Galatia ram an fang, Thlarau Thianghlim in annih cu Asia ram ih kamsuakthu phuan ding a kham hai. 7 Misia peng an thlen tikah, Bithinia ram sung luh an tum, asinan Thlarau in an luh ding a siang lo. 8 Cun Misia peng hrialin, Troas khua ah an feh. 9 Cule zan ah Paul hnenah larnak a lang. Masidonia ram ihsin mi pakhat cu dingin, «Masidonia ram ah ra awla, in ra bawm aw,» tiah a ngen. 10 Paul in larnak a hmuh hnuah, Masidonia ram ih feh dingin kan timtuahaw lohli, an hnenih thuthangṭha sim dingin Bawipa in in ko a si hi tiah kan ruatcat.\\n11 Curuangah Troas khua ihsin lăwng in dĭngten Samothrace tikulh ah kan feh, cule a thaisun ah Nipolis khua kan thleng. 12 Cutawk ihsin Rom-mipawl um hleicenak Masidonia ram, peng pakhat ih an khawpibik Filipi khua ah kan feh. Cuih khua ah ni tawkfang kan câm. 13 Cule thla an cam ṭheu nak hmun khaw leng tiva kapah, Sabbath ni ah kan feh; cule kan to ih, cutawk ih a rakhawm mi nunaupawl hnenah thu kan sim. 14 Thiatira khawmi, puan sendup zuartu, Lydia ti mi nu cu Pathian betu a si ih, Paul ih thusim mipawl ṭhatei ngai dingin Bawipa in a thinlung a ăwnsak. 15 Cule amah le a sungkua zaten baptisma an co ṭheh hnuah, «Bawipa ah mirinum si ih in ruah asile, ra uhla ka inn ah ra cām uh,» tiah in ngen. Cun hranhramin in sawm.\\nPaul le Silas Thawng Sungah\\n16 Cule hitin a si, thlacamnak hmun ih kan feh laiah, khawse pawlh mi hmai lam thu a simsung theitu siahhlawh nute pakhat in in rak táwng. Hmai lam thu a simsungnak in a pulepawl hrangah hlawknak tampi a ngahsak. 17 Cu nute cun Paul le kanmah in thlun ih, «Hipawl hi Cungnungbik Pathian siahhlawh an si, kan hnenah rundamnak lamzin thu an phuang a si,» tiah a au vivo. 18 Cutivekin ni tampi a tuah.\\nPaul cu thinna zetin khawse lamah cun a heraw ih, «Hi nuih sung ihsin suak dingin Jesu Khrih hmin in thu ka lo pe,» tiah a ti. Cule hmakhatteah cu nu cu khawsia in a suahsan. 19 Asinan a pulepawl in an ruahsan mi hlawknak a um nawn lo ti an hmuh tikah, Paul le Silas cu an kai ih, thuneitupawl hmaiih dingter dingin dawrhmun ah an dirlut.\\n20 Cule khawpi uktu bawipawl hnenah an hruai ih, «Hipawl hi Jew-mi an si ih, kan khaw sungah buainak nasazet an suakter. 21 Kannih Rom-mi hrangih kan cohlan thei lo mi le kan thlun thei lo mi dān kalh mi nunphungpawl tla an zirh,» tiah an ti. 22 Cun mipi cu Paul le Silas dokalhin an tho; cule khawpi uktu bawipawl in an hnipuan an thleksak ih, anmah cu fungfekpawl ih vaw dingin thu an pe. 23 Vei tampi an vuak hnuah, thawng sungah an hlăwn ih, thawnginn kiltupa kha ṭhatei kil dingin thu an pe. 24 Cuih thupek a dăwn hnuah, Paul le Silas cu thawnginn sungta pindan ah a hlăwn hai ih, an ke ah hreng a sut hai.\\nThawngtla Kiltupaih Lungthlengnak\\n25 Zanṭim ah Paul le Silas cu thla an cam ih, Pathian thangṭhatnak hla an sak, cule thawngtlapawl in an ngai. 26 Rinlopiah nasazetin ling a hnîn ih, thawnginn lungphumpawl a hnîn ṭheh; cule hmakhatteah thawnginn sângkapawl an áwngaw ṭheh ih, thawngtlapawl hmuahhmuah ih thir cikcinpawl an phawihaw ṭheh. 27 Cule thawngtla kiltupa cu a ihthahnak ihsin a hung ṭhang ih, thawnginn sângkapawl áwngawin a hmu, thawngtlapawl an tlânsuak ṭheh zo ah a ruat, cule a ralnâm a zûk ih, amah le amah thahawk a tum. 28 Cutikah Paul cu aw ring zetin a au ih, «Nangmah le nangmah tuahmawhaw hlah law, ziangahtile kan zaten hi tawkah kan um thluh ko,» tiah a ti.\\n29 Cule thawngtla kiltu cun meifar a dil ih a tlânlut, ṭihin a khūr rero ih, Paul le Silas ke hramah a băwk. 30 Cule annih cu lengah a hruai hai ih, «Pulenuh, rundam si dingah ziang ka tuah ding?» tiah a ti.\\n31 Cule annih in, «Bawi Jesu Khrih zum awla, rundam na si ding, nangmah le na sungkuapawl thawn,» tiah an ti. 32 Cun Bawipaih kamsuakthu cu amah le a inn ih umpawl zate hnenah an sim. 33 Cule cuih zan lala ah Paul le Silas cu a hruai hai ih, an hriamhmapawl a khawlhsak. Cule amah le an sungkua zaten baptisma an co cih. 34 A inn ih a hruai hai hnuah, an hmaiah rawl a hunsak hai; amah le a sungkua hmuahhmuah in Pathian an zum ruangah an ai a puang zet.\\n35 Cule khua a van tikah khawpi uktu bawipawl in palik bawipawl an hei thlah ih, «Khapawl kha thlah uh,» tiah an ti.\\n36 Cule thawngtla kiltupa in cuih ṭawngkampawl cu Paul hnenah thawng a thăn ih, «Khawpi uktu bawipawl in nanmah lo suah dingin thu in pe zo. Curuangah atu ah nan suak thei a si, hnangamten feh uh,» tiah a ti.\\n37 Asinan Paul in palik bawipawl hnenah, «Rom-mi kan si ve ko nain, thu zianghman zăwihliah ta loin langhnganin in vua ih, thawng sungah in hlăwn. Atu ah athupten in dawihlo ding maw si? A si thei hrimhrim lo! Anmah rori ra in in ra suah hai seh,» tiah a ti.\\n38 Cule palik bawipawl in cuih ṭawngkampawl cu khawpi uktu bawipawl an sim tikah, Rom-mi an si ti an thei ih an ṭih. 39 Cun an va feh ih, thawnginn ihsin an suah hnuah khaw sung ihsin suak dingin an dil. 40 Paul le Silas cu thawnginn ihsin an suah hnuah, Lydia-ih inn ah an lut. Cu tawkah unaupawl an táwng ih tha an pe, cule an fehsuak.\\n1 Paul le Silas cu Amfipolis khawpi le Appollonia khua an tlawngsuak ih, Thessalonika khua an thleng, cu tawkah Jew-pawlih sinakok a um. 2 A ti ṭheu dān vekin, Paul cu an hnenah a vung lut ih, Sabbath ni ni thum sung anmah thawn Cathianghlim sung thu an relkhawm. 3 Khrih cun a tuar tengteng a ṭul ti le mithi lak ihsin a thawhsal tengteng a ṭul ti cu Paul in a simfiang hai ih a nĕmhnget. Cule anih in, «Nan hnenih ka phuan mi Jesu hi Khrih cu a si,» tiah a ti. 4 Cule mi hrekkhat in an zum ih, Paul le Silas an va bên; cule Pathian ngaihsaktu Grik mi tampi le nunau hotu mi tampi in an bên ve.\\n5 Asinan a thusim pawm lo tu Jew-pawl cun an nahsuah ih, dawrhmun ihsin miṭha lopawl kha an sawmkhawm ih, khaw sungah buainak tuah an thăwk. Mipi hmaiih hruai dingin Jason-ih inn cu an va luhhnawh ih an hawl. 6 An hmuh lo tikah, Jason le unau hrekkhat cu khawpi uktu bawipawl hmaiah an dirsuak ih, «Leitlun linglettertupawl hitawk khalah an ra thleng. 7 Annih cu Jason in a rak cohlang hai ih, an zaten Kaisar-ih thusuah an dokalh. Siangpahrang dang a um, a hmin cu Jesu a si an ti,» tiin an au. 8 Cutiih an au cu mipi le khawpi uktu bawipawl in an theih tikah, an buai ṭheh. 9 Cule Jason le a dangpawl cu amkhāmnak tangka an pekter ih an thlah.\\n10 Cun zan ah unaupawl in Paul le Silas cu Beria khua ah an thlah lohli. An thlen tikah, Jew-pawlih sinakok ah an feh. 11 Cutawk ih mipawl cu Thessalonika khawmipawl hnakin an duhum sawn, kamsuakthu cu hlawptlo zetin an cohlang ih, Paul ih thusim mi cu a dik maw diklo ti thei dingah ni tinten fimkhur zetin Cathianghlimpawl an hliakhlai. 12 Curuangah mi tampi in an zum ih, upattlak Grik nunaupawl le Grik mipa tampi khal in an zum.\\n13 Asinan Thessalonika khua ih Jew-pawl in Paul in Beria khua khalah Pathian kamsuakthu a sim ti an theih tikah, cutawk khalah Jew-pawl cu an feh ih, mipi an tawkhrăwk. 14 Cun unaupawl in hmakhatteah Paul kha tifinriat lamih feh dingin an thlah; asinan Silas le Timothy cu cu tawkah an rung tâng. 15 Paul cu a thlahtupawl in Athen khua tiang an hruai; cule a rang thei bikin Silas le Timothy kha amai hnenih ra dingin thupek an ngah hnuah, a thlahtupawl cu an tlung.\\n16 Paul in Silas le Timothy kha Athen khua ihsin a hngah hai laiah, cuih khawpi cu milem in a khat ti a hmuh tikah, a thinlung a na zet. 17 Curuangah Jew-pawl le Pathian ngaihsaktu mi dangpawl cu sinakok sungah thu a relpi hai ih, ni tinten dawrhmun ih a tawn mi hmuahhmuah thu a relpi. 18 Cun khawruatthiam mifim Epikuras-ih dungthluntupawl le Stoamipawl khal in Paul cu an táwng. Cule mi hrek in, «Hi mitlăwkciarpa hin ziangso sim a duh?» tiah an ti.\\nMi dangpawl in, «Ram dang pathianpawlih thuhla a phuang a bang,» tiah an ti, ziangruangahtile an hnenah Jesu le thawhsalnak thu a sim.\\n19 Cule Paul cu an hruai ih, Areopagas ah an fehpi, cule, «Na aupi mi zirhnak thar hi ziang a si ti kan thei thei pei maw? 20 Ziangahtile kan hna ah thil lamdangpawl na run keng a si. Curuangah hih thilpawlih tican theih kan duh,» tiah an ti. 21 Ziangahtile Athen khawmipawl hmuahhmuah le cutawk ih um ram dang mipawl cu thil dang zianghman tuah loin, thu thar simnak ah simaw, ngaithlaknak ah simaw an cān lawng hmuahhmuah cu an hmang.\\n22 Cun Paul cu Areopagas laiah a ding ih an hnenah, «Nannih Athen khawmipawl, thil ziangkim ah biaknaksakhua ngaihsak zet mi nan si ti ka thei. 23 Ziangahtile ka len phahah nan biak mipawl ka zoh ih, biakṭheng pakhat ka hmu. Cuih parah cun,\\nTHEIH LO MI PATHIAN HNENAH,\\ntiih ngan mi ka hmu. Curuangah thei lo piih nan biak mi pa cu nan hnenih ka phuan mi hi a si. 24 Cuih Pathian cun leilung le a sungih um mi hmuahhmuah hi a tuah. Anih cu lei le van ih Lal a si ruangah, minung kut ih sak mi temple-pawl ah a cêng lo. 25 Amah in mi hmuahhmuah hnenah nunnak, thaw le thil hmuahhmuah a pek ruangah, ṭulsăm mi nei vekin minungpawl in an kut ih amah an rĕn ding khal a ṭul lo. 26 Cule leilung vangdâp hmuahhmuah parih cêng dingah thisen pakhat ihsin miphun hmuahhmuah a tuah. Cule tikcucānpawl le an cēnnak ding hmun ramripawl tla a ruatsak. 27 Anih cu kanmah lakih zo thaw hman in a hlat lo na cingin, minungpawl in Bawipa cu an hawl, an dap ih an hmuhsuak theinak dingah, Pathian in hihi a tuah a si. 28 Ziangahtile amai zarin kan nung, kan cāngvai, kan um a si. Thungaiten, nan hlaphuahthiam mi hrekkhat in, ‹Ziangahtile kannih cu a tefa kan si,› an ti a si. 29 Cutiih Pathian tefa kan si ruangah, Pathian-ih sinak cu minung thiamnak le ruahnak ih tuah mi sui, ngun le lungto milem thawi bangawin kan ruat ding a si lo. 30 Hlanlai ah Pathian in an theih lo lai cānpawl kha hmu lo vekin a umsan; asinan atu ah cun hmun kip ih mi hmuahhmuah lung thleng dingin thu a pe. 31 Ziangruangahtile a ruah cia zo mi pa hmangin dik zetih leitlun thu a ṭhen ding ni cu a khiah zo. Cucu mithi lak ihsin amah thawhter a sinak khan, Pathian in mi hmuahhmuah hnenah himi thuhla a fĕngzia a langter a si,» tiah a ti.\\n32 Cule mithi thawhsalnak thu an theih tikah, mi hrekkhat in an hmuhsuam, mi dangpawl in, «Hi thu hi na hnen ihsin ngaithlaksal kan duh,» tiah an ti. 33 Cule Paul cu an hnen ihsin a fehsuak. 34 Sikhalsehla mi málte cun Paul an bên ih an zum, cupawl lakah Areopagas sungtel pakhat Dionisias a tel, Damaris an ti mi nu pakhat le mi dang khal an hnenah an tel ve.\\n1 Cuih thilpawl hnuah Paul cu Athen khua suahsanin Korinth khua ah a feh. 2 Cu tawkah Ponṭas ram ih suak, Jew-mi pakhat Akuila ti mi a táwng. Rom Siangpahrang Klaudias in Jew-mi hmuahhmuah kha Rom ihsin suak dingin thu a pek ruangah, Akuila cu Italy ihsin a nupi Prisilla thawn tu baite ah Korinth ah an ra tlân. Paul cu anmah hmu dingin a va feh. 3 An hnaṭuan a bangawk ruangah, an hnenah a um ih hna a ṭuan; ziangahtile an hnaṭuan cu puanthlam sak a si. 4 Cule Sabbath ni tinten Paul cun sinakok ah thu a relpi hai ih, Jew-pawl le Grikmipawl simfiang a tum.\\n5 Masidonia ram ihsin Silas le Timothy an ra thlen tikah, Thlarau in Paul cu a turhnawh ih, Jew-pawl hnenah Jesu cu Khrih a si ti thu a theihter. 6 Cule an do ih, anmah dokalhnak ṭawng sia an ṭawng tikah, Paul cu a sinfen a thing ih, «Nan thisen cu nanmai lu parah tla seh; kei cu nan thisen ihsin ka thiang a si. Atu thăwkin Zentelpawl hnenah ka feh thlang ding,» tiah a ti.\\n7 Cutawk ihsin Paul cu a suak ih, Jasṭas an ti mi paih inn ah a lut, cu pa cu Pathian betu a si ih, a inn cu sinakok kiang teah a um. 8 Cun sinakok hruaitu Krispas le a sungkua hmuahhmuah in Bawipa cu an zum. Cumi an theih tikah Korinth khawmi mi tampi in an zum ih baptisma an co.\\n9 Zan ah larnak in Bawipa in Paul hnenah, «Ṭih hlah, thusim aw, daiten um hlah; 10 ziangahtile ka lo umpi a si, lo tuahmawh dingin zohman in na parah kut an thlak lo ding, ziangahtile hi khua ah minung tampi ka nei,» tiah a sim. 11 Cule Paul cu cu tawkah kum khat le thla ruk a um, an hnenah Pathian kamsuakthu a zirh.\\n12 Gallio cu Akaia ramṭhen uktu a si laiah, lungrualten Jew-pawl in Paul cu an do ih, thuṭhennak tokham ah an hruai. 13 Cule «Hi pa in Dān thawi kalhawin Pathian be dingah mipi neh a tum a si,» tiah an ti.\\n14 Cule Paul cu a kâ a ān zik zawngah, Gallio in Jew-pawl hnenah, «Nannih Jew-pawl, dingfellonak thu asilole bumawknak siava thu ih phunzai si uhla cu, nan thu ka lo ngai ding. 15 Asinan ṭawngkampawl le hminpawl le nanmai dān thuhla ih thusuhnak an si ah cun nanmah tein tifel uh. Ziangahtile khavek thil thuṭhentu si ka duh lo,» tiah a ti. 16 Cule thuṭhennak tokham ihsin a dawisuak hai. 17 Cun Grikmipawl hmuahhmuah in sinakok hruaitu Sosthenes cu an kai ih, thuṭhennak tokham hmaiah an vuak. Asinan Gallio cun cuih thilpawl cu ziang hmanah a siar lo.\\nPrisilla, Akuila le Apollos\\n18 Cun Paul cu Korinth khua ah reipi a um, cule unaupawl hnenah damten tiah a ti ih, Siria ram ah lăwng in a feh. A zawngah Prisilla le Akuila khal an feh ve. Kenkeria khua ah a sám a met, ziangahtile thukamnak a rak tuah. 19 Cule Efesa khua a thleng ih, cu tawkah Prisilla le Akuila cu a tān ta hai; Paul amah rori cu sinakok ah a lut ih, Jew-pawl thu a relpi. 20 Jew-pawl in an hnenih cān rei deuh cam dingin an dil tikah, a lung a kim lo. 21 Cuhnakin damten ti phahin an hnenah, «Jerusalem ih um cing ding mi puai cu ziangti lam khalin ka hman tengteng a ṭul; asinan Pathian in rem a ti asile, nan hnenah ka ra kirsal ding,» tiah a ti. Cule Efesa khua ihsin lăwng in a feh.\\n22 Cule Sisaria khua ih a ṭum hnuah a hung so ih, kawhhran mipawl cibai a bûk, cule Anṭiok ah a rung suk. 23 Cutawk ih cān tawkfang a hman hnuah, a păwksuak ih, a sangsângten Galatia le Frizia ram a tlawng, dungthluntupawl hmuahhmuah a cakter vivo.\\n24 Cule Alexandria khua ih suak, Jew-mi pakhat Apollos ti mi cu Efesa khua ah a ra thleng, amah cu ṭawngkam thiam zet le Cathianghlim thu thei zet a si. 25 Hi pa hi Bawipaih lamzin thuhla rak zirh zo mi a si; cule anih cun John-ih baptisma lawng a thei ko nân, a thinlung ih duhnak nasazet thawn Bawipaih thuhla cu dik zetin a sim ih, a zirh. 26 Cule sinakok ah ral��ha zetin thusim a thăwk. Akuila le Prisilla in a thusim an theih tikah, a dang deuhah an hruai ih, Pathian lamzin thu cu diksinin an simfiang.\\n27 Apollos cu Akaia peng ih feh a duh tikah, unaupawl in cutawk ih dungthluntupawl cu amah rak cohlang dingin fawrhnak ca an ngan. A va thlen tikah, zangfahnak ruangih a zumtupawl kha nasazetin a bawm hai. 28 Ziangahtile langhnganih elawknak ah Jew-pawl cu Apollos cun a neh nêknêk hai ih, Jesu cu Khrih a si ti Cathianghlim ihsin a simfiang hai.\\nEfesa ah Paul\\n1 Cule hitin a si, Korinth khua ih Apollos a um laiah, Paul cu Efesa khua thleng dingin tlun lam rampawl hrut vivo in a tlâwng. Cu tawkah dungthluntu hrekkhat a táwng hai ih, 2 anih in an hnenah, «Nan zum tikah khan, Thlarau Thianghlim nan rak co maw?» tiah a ti hai.\\nCule annih in, «Thlarau Thianghlim a um le um lo hman hna in kan thei lo,» tiah an ti.\\n3 Cule Paul in an hnenah, «Ziang baptisma so nan co?» tiah a ti.\\nCule annih in, «John-ih baptisma kan co,» tiah an ti.\\n4 Cun Paul in, «John cun lungthlengnak baptisma a pe taktak, a hnuih a ra ding mi pa zum dingin mipi a sim, cumi cu Khrih Jesu zum dingin a si,» tiah a ti.\\n5 Cuih thu an theih tikah, Bawi Jesu Khrih hmin in baptisma an co. 6 Paul in an parah a kut a suang ih, an parah Thlarau Thianghlim a rung thleng, cule ṭawng phun dangdangin an ṭawng ih, profet thuphuan in thu an phuang. 7 An zaten patling hleihnih hrawng an si.\\n8 Cule Paul cu sinakok ah a lut ih, thla thum sung ralṭha zetin thu a sim, Pathian uknak thu mi a relpi ih, mi a fiangter. 9 Asinan mi hrekkhat cu an thinlung an hakter ih an zum lo, mipi tam zet hmaiah cuih aLamzin thu dokalhin ṭawng sia an ṭawng ciamco sawn riangri. Cutikah anmahpawl cu Paul in a tlansan hai ih, dungthluntupawl kha amai zawngah a hruai, cule Tirannas-ih thuzirhnak inn ah ni tin thu a relpi hai. 10 Cutivekin kum hnih sung a um ih, Asia ram ih a cêng mi Jew-mi le Grikmi hmuahhmuah in Bawi Jesu-ih kamsuakthu cu hna in an thei ṭheh.\\n19:9a Lamzin: 9:2 simfiangnak zoh aw.\\n11 Cule Pathian in Paul kut hmangin thilmak hleicepawl a tuah, 12 cutin a taksaruangpum ihsin pavuapawl le taingerh puanpawl tla minapawl hnenah an keng ih, an nathripawl in a tlansan hai, cule an sung ihsin khawse siavapawl an suak.\\n13 Cun khawse siava dawisuakih hmun kip ih vâkvai Jew-mi mi hrekkhat cu tawkah an um. Cupawl cun khawse siavapawl parah Bawi Jesu hmin ko vein, «Paul ih sim mi Jesu hmin in suak dingin thu kan lo pe,» tiah an ti. 14 Jew-mi puithiam sâng a si ve mi, Skeva an ti mi paih fapa pasarih pawl cun, cutivekih tuah ve an um.\\n15 Cule khawse siava in a sawn ih, «Jesu ka thei, Paul khal ka thei, asinan nanmah cu zo nan si?» tiah a ti hai.\\n16 Cun khawse siava neitupa cu an parah a khir ih an zaten a neh ṭheh hai, an zate hnakin a caksawn, curuangah cuih inn ihsin taklawng le hriamhma thawn an tlânsuak. 17 Cuih thu cu Efesa khua ih cêng Jew-pawl le Grikmipawl hmuahhmuah in an theih tikah, an zate parah ṭihnak a thleng ih, Bawi Jesu hmin an thangṭhat. 18 Cule cu tawkah a zumtu mi tampi rain an sual an phuang ih, thil ṭhalo an tuah mipawl an phuangsuak. 19 Mitkherhmang mi tampi khal in an cazualpawl an rak kengkhawm ih, mi zapi hmaiah an ur. Cule cuih cazualpawlih man cu an kăwm tikah angun tangka 50000 a si. 20 Cutivekin Bawipaih kamsuakthu cu nasazetin a karhzai ih, nehnak a ngah.\\n19:19a ngun tangka: Darakma a si men thei. Darakma pakhat cu mi pakhat ni khat hlawh a si.\\n21 Hih thilpawl a can ṭheh hnuah, Paul in Masidonia peng le Akaia peng tlawng ta in Jerusalem ih feh dingin a thinlung sungin a tum. Cule, «Cutawk ka thlen hnuah, Rom khal ka hmuh tengteng a ṭul,» tiah a ti. 22 Cun amah riantu mi pahnih Timothy le Erasṭas cu Masidonia ram ah a thlah hai ih, amah cu Asia ram ah málte sung a rung tâng.\\nEfesa ih Buainak\\n23 Cuih cān hrawngah Lamzin thuhla ah buainak nasazet a suak. 24 Ziangahtile ngun bur thiam Demeṭrias an ti mi pa in aArṭemis khuavangnuih binnte kha ngun in a tuah ih zungthiampawl cu hlawknak tampi a pe. 25 Amah in cupawl le cuvek hnaṭuan a ṭuantupawl cu a kokhawm ih an hnenah, «Pulenuh, hi hnaṭuannak ihsin sum lakluhnak ṭha kan nei ti nan thei. 26 Cuihtlunah Efesa khua lawngah si loin, Asia ram pumpi zuakzo ah hih Paul hin mi tampi cu nehin a hruaipêng ti cu nan hmu ih nan thei. Milai kut ih tuahcawp mipawl cu pathian an si lo tiah a ti. 27 Kan sumtuahnak hi a hmin a se pang ding ti phan a um lawng si loin, Asia ram ih um mi hmuahhmuah ih an biak mi le leilung tlun khua zakip khalih biak mi a ropi zet mi Arṭemis khawzingnuih temple khal hi nautat a si ding ih, a ropitnak khal siatsuah a si pang ding ti phan a um fawn,» tiah a ti.\\n19:24a Arṭemis: Grik khawzingnu. A Rom hmin cu Diana a si.\\n19:24b innte: Hihi pathian biaknak innte a si.\\n28 Cumi cu mipi in hna in an theih tikah, thinlingnak in an khat ih, «Efesa khawmipawlih Arṭemis cu a ropi a si!» tiah an au. 29 Cun khaw sung cu buainak in a khat ih, mipi cun Paul-ih khualtlawnpi Masidonia-mi Kaias le Aristarkas cu an kai ih, lungrualten zohnuam zohnak tualrawnpi ah an tûllut. 30 Cule Paul cu mipi lakih luh a duh nân, dungthluntupawl in an siang lo. 31 Cun Asia ram ih thuneitupawl lakih a rualpi hrekkhat khal in cuih zohnuam zohnak hmun ih va feh hrimhrim lo dingin thu an cah ih, an ngen. 32 Mipungkhawm lakih buainak a um ruangah, mi hrek in thu pakhat an au ih, mi hrek in thu dang an au; mi tamsawn in ziangruangah an ra pungkhawm ti an thei lo. 33 Cule mipi lak ihsin Alexander cu an dirsuak ih, Jew-pawl in hmai lamah an tûl. Cule Alexander cun daiteih um dingin mipi cu a kut a zâp ih, mipi hmaiih amah le amah humawk a duh. 34 Asinan Jew-mi a si ti an theih tikah, an zaten aw rual zetin nazi pahnih sung hrawng, «Efesa khawmipawlih Arṭemis cu a ropi a si!» tiah an au ciamco.\\n35 Cuih khawpi cazipa in mipi cu a daiter ih, an hnenah, «Nannih Efesa khawmipawl, Efesa khawpi cu Arṭemis khawzingnuih temple le van ihsin a tla mi milem kilkhawitu a si ti thei lo zo so um? 36 Hi thilpawl cu phat thei rual a si lo ruangah, daiten nan um le ruat ta loin zianghman nan tuah lo a ṭha ding. 37 Ziangahtile annihpawl cu temple-pawl suamtu an si lo ih, nan khawzingnu dokalhin ṭawng sia ṭawngtu khal an si lo nân, hi tawkah nan rak hruai. 38 Curuangah Demeṭrias le a hawipi zungthiampawl in mi pakhat khat sual mawhthluk ding an neih asile, thuṭhennak hmun cu ăwn a si ih, ramṭhen uktupawl an um ko. Cu tawkah pakhat le pakhat sual puhaw hai seh. 39 Asinan a dang thuzăwihnit nan duh asile, dān vekih punkhawmnak ih relcat ding a si. 40 Ziangahtile tuihsun ih thil cang mi ruangah nan hél a si tiah sual in puh ding ti phan a um. Ziangahtile himi punkhawmnak thu ah a săn rel thei ding zianghman kan nei lo,» tiah a ti. 41 Cutiih a ti hnuah punkhawmnak cu a ṭiakter.\\nMasidonia le Grik Ram ah Paul\\n1 Buainak a cem hnuah, Paul in dungthluntupawl cu a hnenah a ko ih, damten maw tiah a ti hai ih, Masidonia ram lam tlawng dingin a păwksuak. 2 Cuih rampawl cu a tlawng vivo ih, ṭawngkam tampi in tha a pe hai, cule Grik ram a thleng. 3 Cu tawkah thla thum a um. Cule Siria ram lamah lăwng ih a feh zik zawngah Jew-pawl in amah dokalhin thil ṭhalo an ruahthup ruangah, Masidonia ram ihsin kirsal dingin thutluknak a tuah. 4 Cule Beria khawmi Sopaṭa, Thessalonika khawmi Aristarkas le Sekundas, Darbi khawmi Kaias le Timothy, Asia rammi Ṭaikikas le Trofimas tla in Paul cu Asia ram tiang an fehpi. 5 Cupawl cu an rak feh sung ih, Troas khua ihsin in rak hngak. 6 Thilnu telh lo Sang Puai Nipawl a cem hnuah, Filipi ihsin lăwng in kan feh ih, ni nga hnuah an hnen Troas khua kan thleng, cu tawkah ni sarih kan câm.\\n7 Zarh khat ih a ni khatnak ah, sang phel dingin dungthluntupawl an tawngkhawmaw. A thaizing fehsuak ding a si ruangah, Paul cun an hnenah zanṭim tiangin thu a sim. 8 An khawmnak tlunta pindan ah cun meito tampi a um. 9 Cule Zuṭikas an ti mi tlangval pakhat cu tukvirh ah a to ih, Paul ih reipi thu a sim laiah thithlĕpin a rak itthat. A ihthah ṭhat laiah sâwng thumnak ihsin a tla. An vung sar tikah a rak thi zo. 10 Paul cu a vung ṭum ih tlangvalpaih parah a băwk ih a pawm, cule, «Buai ruri hlah uh, ziangahtile a sungah a nunnak a um lai,» tiah a ti. 11 Cule Paul cu tlunta pindan ah a hung kaisal, sang a phel ih a ei. Cule reipi khawvâng tiang a ṭawng ih a fehsuak. 12 Tlangvalpa cu nungdamin an hruai ih, an hna a ngam zet.\\nEfesa Elder-pawl le Paul\\n13 Cun Assos khua ah lăwng in kan feh sung ih, cu tawkah Paul sawm phah kan tum, ziangahtile amai khawkhan cia vekin ke ih rak feh cia a tum. 14 Cule Assos khua ih in rak tawn tikah, lăwng parah kan hruai ih, Miṭilin khua ah kan feh. 15 Cutawk ihsin lăwng in kan feh ih a thaisun ah Kios tikulh kiang kan thleng. A tipsun ah Samos tikulh kan thleng ih, Trozilliam khua ah kan câm. A thiamsun ah Mileṭas khua kan thleng. 16 Paul cun Asia ram ih cām rei a duh lo ruangah, lăwng in Efesa khua cu fehlansan a tum; ziangahtile a cang thei asile, Jerusalem ah Pentikos puai ni khelh a duh ih a manhlap zet.\\n17 Paul in Mileṭas khua ihsin Efesa khua ah mi a thlah ih, kawhhran elder-pawl a kokhawm hai. 18 A hnen an ra thlen tikah an hnenah, «Asia ram kan ra thlen ih a ni khatnak ihsin nan hnenah ziangti vekin ka nung ti nan thei; 19 tăngdawr zet le vei tam zet mitthli thawn le Jew-pawlih phiarsawmnak ih cang mi hniksaknak tuarin, Bawipa ka rian a si. 20 Nan hlawknak ding zianghman ka sûp lo, cuhnakin mipi hmaiah siseh, inn khat hnu inn khat ah siseh ka phuangsuak ih ka lo zirh sawn. 21 Jew-pawl le Grikpawl hnenah Pathian lamah lung thleng dingin le kan Bawipa Jesu Khrih zum dingin fiang zetin thu ka sim. 22 Cule atu ah ngai hnik uh, Jerusalem ih feh dingin thlarau ih ṭemṭawn ka si, cu tawkah ka parah ziang thilpawl a cang ding ti ka thei lo. 23 Ka theihsŭn cu, cutawk in thawngtlaknak le harsatnak in in hngak a si tiah khaw tin ah Thlarau Thianghlim in fiang zetin a theihter mi lawng hi a si. 24 Asinan Pathian zangfahnak thuthangṭha theihter dingah, aipuannak thawn ka tlanzuamnak le Bawi Jesu hnen ihsi ka ngah mi rawngbawlhna cu a cemnet tiang ka ṭhehsuak theinak dingah cuih thilpawl lakih pakhat hman in i hnînter lo ih, ka nunnak khal seherh tlakah ka ruat lo.\\n25 «Cule ngai hnik uh, Pathian uknak thu simin nan lakah ka rak vâk, atu ah ngai hnik uh, nan zaten ka hmel in hmusal nawn lo ding ti ka thei. 26 Curuangah mi hmuahhmuah thisen ihsin ka thiang a si tiah tuihsun ah nan hnenah ka lo theihter. 27 Ziangahtile Pathian-ih thil tum mi hmuahhmuah kha sûp loin, nan hnenah ka phuang. 28 Pathian kawhhran, amai thisen ih a lei mi tuu rual câwm dingin Thlarau Thianghlim in an lakih hotu ih a lo ruah hai zo ruangah nanmah hrangah le tuu rual zate hrangah fimkhur uh. 29 Ziangahtile hihi ka thei a si, ka feh hnuah nan lakah cinghnia hrang an ra lut ding ih, tuu rual hi an zuah lo ding. 30 Nanmai sung rori ihsi khalin, dungthluntupawl anmah lamih hruai dingin mi an suak ding ih, anmah rori ih merhkawi mi thuphan an sim ding. 31 Curuangah ralring uh, sun le zan mitthli thawn kum thum sung cawl loin, mi hmuahhmuah ralrinnak ka lo pek kha cîng ringring uh.\\n32 «U le nau tla, atu ah Pathian hnenah le a lo tuahṭha theitu le mithianghlimpawl hmuahhmuah lakah co ding ro khal a lo pe theitu a zangfahnak kamsuakthu ah ka lo ap a si. 33 Sui siseh, ngun siseh, hnipuan siseh zo-ih ta hman ka daw lo. 34 A si, hi kutpawl hin keimah le ka hnenih um mipawlih ṭul mi a pesuak ti nanmah rori in nan thei. 35 Micaklopawl nan băwm theinak dingah, hitivekin hna ṭuanin ziangkim ah ka lo hmuh zo. Bawi Jesu-ih kamsuakthupawl hi cīng uh, anih in, ‹Ngah lam hnakin pek lamah thlawsuah a tamsawn,› a ti,» tiah a ti.\\n36 Cule cuih thilpawl a sim hnuah, Paul cu a khuk a bil ih an zaten thla a campi. 37 Cun an zaten ring zetin an ṭap, Paul cu an pawm ih an hnam. 38 A hmel an hmusal nawn lo ding ti a sim mi ṭawngkampawl cun an riah a seter cuang. Cule lăwng tiang an hei thlah.\\n1 Cule hitin a si, anmah kan fehsan hnuah lăwng in dĭngten kan feh ih, Kos tikulh kan thleng. A thaisun ah Rhodes tikulh ah kan feh, cule cutawk ihsin Patara khua ah kan feh. 2 Cu tawkah Fonisia ram lamih feh ding mi lăwng kan hmu, cuih lăwng cu kan to ih, kan fehlan. 3 Saipras tikulh kan hmuh hnuah, thlang lam ihsin kan lan ih, Siria ram fehtlăngin Ṭaiar khua ah kan cawl; ziangahtile cuih khua ah lăwng thil phurh mipawl thlak ding a si. 4 Cule cu tawkah dungthluntupawl kan táwng ih an hnenah ni sarih kan câm. Thlarau simnak in cuih dungthluntupawl cun Paul hnenah, «Jerusalem ah feh hlah,» tiah an ti. 5 Kan umtlang cān a net tikah, kan suak ih kan khualtlawn kan peh; cule dungthluntupawl hmuahhmuah cun an nupi le an fātepawl thawn khaw leng tiang in thlah. Cule ti kapah kan khuk kan bil ih thla kan cam. 6 Pakhat le pakhat, damten maw, kan tiawk hnuah, lăwng parah kannih kan kai ih, annih cu anmai inn ah an kirsal.\\n7 Cule tipi parih khualtlawn kan ṭheh hnuah, Ṭaiar khua ihsin Ptolemais khua kan thleng, cu tawkah unaupawl kan cibai ih an hnenah ni khat kan câm. 8 A thaisun ah Paul-ih tlawnpi kannih cu kan păwksal ih, Sisaria khua kan thleng. Cule mi pasarih lakih pakhat a si mi evangelist Filip-ih inn ah kan lut ih a hnenah kan câm. 9 Cu pa cun profet thuphuan ih thuphuang fala him fanu pali a nei.\\n10 Cu tawkah ni tampi kan cam hnuah, Judia peng ihsin profet pakhat Agabas an ti mi a rung. 11 Kan hnenah a ra ih, Paul-ih taikhap a la ih a ke le a kutpawl a ṭawnaw ih, «Thlarau Thianghlim in hitin a ti, ‹Hih taikhap neitupa hi Jerusalem ah Jew-pawl in an ṭawn ding ih, Zentelpawl kut ah an pe ding,› a ti,» tiah a ti.\\n12 Cuih thu cu kannih le cutawk hmun ih um mipawl in kan theih tikah, Paul cu Jerusalem ih feh lo dingin kan ngen ciamco. 13 Cun Paul in, «Ziangah nan ṭap ih ka thinlung in kûaiter? Ziangahtile Jerusalem ah cun thawngthlak lawng si loin, Bawi Jesu Khrih hmin ruangah thih khal ka tiar a si,» tiah in sawn.\\n14 Kan dăwn thei lo ruangah daiten kan um ih, «Bawipa in a duhnak vekin tuah ko seh,» tiah kan ti.\\n15 Cuihhnu ah kan tim kan tuah ih, Jerusalem ah kan hung so. 16 Sisaria khua ihsin dungthluntu hrekkhat khal kan hnenah an tel ve ih, kan riahnak ding Manason inn ah in hruai. Amah cu Saipras tikulhmi a si ih, dungthluntu hmaisabikpawl lakih pakhat a si.\\nPaul le James\\n17 Cule Jerusalem kan thlen tikah, unaupawl cun lungawi zetin in rak hmuak. 18 A thaisun ah Paul le kannihpawl cun James kan va leng ih, cu tawkah elder-pawl hmuahhmuah an rak um. 19 Paul in cibai a bûk hai hnuah, a rawngbawlnak ihsin Pathian in Zentelpawl lakih a thil tuah mipawl pakhat hnu pakhat a simfiang hai. 20 Cule cuih thu an theih tikah, Bawipa an thangṭhat. Cule Paul hnenah, «Unaupa, Jew-pawl lak ihsin mi thawng tampi in an zum zo ih, cupawl cu an zaten Dān thu ih ṭhahnemngai zet an sizia cu na hmu. 21 Zentelpawl lakih um Jew-pawl hmuahhmuah cun Dān thlauthla ding le an fātepawl serh zim tan lo dingin le nunphung khal thlun lo dingin na zirh tiah hipawl hnenah mi hrekkhat in an theihter zo. 22 Ziangtin kan tuah ding? Mipi an ra pungkhawm tengteng ding, ziangahtile na ra thleng zo ti an thei. 23 Curuangah kan lo sim mi vekin tuah tengteng aw: thukamnak tuah mi patling pali kan hnenah an um a si. 24 Cupawl cu hruai awla, an zawngah thianfaiaw aw, cule an lu meh man khal peksak aw. Cule na thuhla an thăn mi cu a diklo ti mi hmuahhmuah in an thei ding. Cutin Dān thu na thlun ti le Dān vekin na nung ti an lo thei ding. 25 Asinan Zentel zumtupawl thuhla ah cun hih thilpawl cu tuah lo dingin ca kan rak kuat zo. Annih cun milem hnenih an hlăn mi thil, sa thi le hngawng rek ih thah mi sa, nunau-mipa sualnak pawl hrial dingin kan relcat a si,» tiah an ti.\\n26 Cun a thaisun ah Paul in cuih mi pali cu a hruai hai ih, anmai zawngah a thianfaiaw. Cule temple kulh sungah a lut ih, thianfainak cān ziang tik ni ah a cem ding ti le cuih cān ah pakhat ciar hrangah thilhlăn a pe ding ti a sim.\\n27 Ni sarih a cem zik tikah, Asia ram ihsi a ra mi Jew-pawl in Paul kha temple kulh sungah an hmu. Cule mipi zaten an căwktho ih, Paul cu an kai. 28 An au ih, «Israel-mipawl, in bawm uh! Hi pa hin kan mipi, Dān le hi hmun dokalhin hmun kip ah mi hmuahhmuah thu a zirh. Cuihtlunah Grikpawl khal temple sungah a hruai ih, hih hmun thianghlim hi a bawrhbangter,» tiah an ti. 29 Cutiih an aunak săn cu Efesa khawmi Trofimas kha Jerusalem ah an hmu ih, Paul in temple sungah a rak luhpi ko ding tiih an ruah ruangah a si.\\n30 Cuih thu cun an khawsen in a căwkbuai, cule mipi an ra tlânkhawm, Paul cu an kai ih temple kulh sung ihsin an dirsuak, cule kăwtkapawl cu an khar lohli. 31 Mipi in Paul thah an duh laiah, Rom aralkap bur khat hotu ralbawipi hnenah Jerusalem khaw pumpi a buai luihlo ti thu a thleng. 32 Hmakhatteah cu pa cun ralkappawl le ralkap 100 hotupawl kha a hruai ih an hnenah an va tlân. Ralbawipi le ralkappawl an hmuh tikah, Paul an vuak lai cu an cawl. 33 Cun ralbawipi cu a feh ih, Paul a kaih hnuah thir cikcin pahnih thawn ṭawn dingin thu a pek. Cule zo a si ti le ziang a tuah ti a sut. 34 Cule mipi sung ihsin mi hrekkhat in phun khat in an au ih, mi hrekkhat cun phun dangin an au. Thawmvâng a tam tuk ruangah anih in thufiang a thei thei lo ih, Paul cu ralkap khemp ih hruai dingin thu a pek. 35 Nasatukih mipi an buai ruangah, Paul cu kaiṭen a thlen fangah ralkappawl in an zâwn. 36 Ziangahtile mipi tam zetin an thlun ih, «That uh!» tiah an au phah vivo.\\n21:31a ralkap bur khat: Mat 27:27 simfiangnak zoh aw.\\n37 Cun ralkap khemp sungih an hruai zik zawngah, Paul in ralbawipi hnenah, «Na hnenah thu ka lo sim thei pei maw?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Grik ṭawng na thiam maw? 38 Hi hlan tawkfangih héltu le ramṭhing ih mi thattu 4000 hruaitu Izippa kha na si maw?» tiah a let.\\n39 Asinan Paul in, «Keimah cu Silisia ram khaw pawimawh Tarsas khua ih suak Jew-mi ka si. Mipi hnenih thusim i siang hram dingin ka lo ngen a si,» tiah a ti.\\n40 Thusim theinak pek a si hnuah, Paul cu kaiṭen parah dingin mipi hnenah a kut a hei zâp ih, daiteih an um hnuah aHebru ṭawng in an hnenah thu a sim.\\n21:40a Hebru ṭawng: Luke 23:38 simfiangnak zoh aw.\\n1 Paul cun, «U le nau le pale tla, atu nan hnenih ka humawknak thu ka sim mi hi ngai hnik uh,» tiah a ti. 2 An hnenah aHebru ṭawng in thu a sim ti hna in an theih tikah, daiten an um sinsin.\\n22:2a Hebru ṭawng: Luke 23:38 simfiangnak zoh aw.\\n3 Cule Paul cun, «Keimah cu Silisia ram Tarsas khaw suak, Jew-mi ngaingai, Gamaliel-ih tlawngta, hi khua ih ṭhanglian ka si. Anih in kan pupápawlih dān cu famkim zetin i zirh ṭheh, cule tuihsun ih nan zate vek hin Pathian hrangih ṭhahnemngai zettu ka rak si ve dah. 4 Hih aLamzin thluntu mipapawl le nunaupawl ṭawn tahratin thawng ka thlâk hai ih, thi tiangin ka tiduhdah hai. 5 Cuih thu cu puithiam lubik le Sanhedrin thuṭhentupawl hmuahhmuah in in theihpi. Damaskas khua ih umpawl cu ṭem tahratin Jerusalem ah hruaiih cawhkuan pe dingin, an hnen ihsin unaupawl hnenih pek ding ca ka ngah hnuin cuih khua ah ka feh.\\n22:4a Lamzin: 9:2 simfiangnak zoh aw.\\nPaul in a Thlengawknak Thu a Sim\\n6 «Cule hitin a si, sun lai hrawngih Damaskas khua ka thlen zik zawngah, rinlopiin van ihsin tleu nasazetin ka kiangkap a run tlet. 7 Cule lei ah ka tlu ih aw pakhat in ka hnenah, ‹Saul, Saul, ziangahso i tiduhdah rero?› tiah i ti ka thei. 8 Cule kei in, ‹Bawipa, zo na si?› tiah ka let. Cule anih in ka hnenah, ‹Na tiduhdah rero mi, Nazareth Jesu ka si,› tiah i ti.\\n9 «Cule ka hnenih um mipawl cun tleu cu an hmu rori ih, ṭihnak in an khat, asinan ka hnenih ṭawngtupaih aw cu an thei lo. 10 Cun kei in, ‹Bawipa, ziang ka tuah ding?› tiah ka ti. Cule Bawipa in ka hnenah, ‹Tho awla, Damaskas khaw sungah feh aw, cule cu tawkah na tuah dingih ka ruah cia mi thil hmuahhmuah an lo sim ding,› tiah i ti. 11 Cule cuih tleu ih tle cu a natsattuk ruangah khua ka hmu thei lo. Cule ka hnenih umpawl in ka kut in in hruai ih, Damaskas khaw sungah ka lut.\\n12 «Cun cu tawkah Ananias an ti mi pa a um, amah cu Dān vekih Pathian ngaihsak le khatawk ih cêng Jew-pawl hmuahhmuah ih an fak mi a si. 13 Ka hnenah a ra ih, ka kiangah a ding. Cule ka hnenah, ‹Unaupa Saul, khua hmu aw,› tiah i ti. Cuih tikcu rori ah amah cu ka hun zoh. 14 Cun anih in, ‹Pathian duh zawng thei dingah le Midingfel Pa hmu dingah le a kâ ihsin a aw thei dingah, kan pupápawlih Pathian in a lo hril zo. 15 Ziangahtile nang cu mi hmuahhmuah hnenah amai hrangah na hmuh mi le na theih mi theihpitu na si ding. 16 Atu hi ziangahso na hngah rero? Tho awla, baptisma co aw, cule Bawipaih hmin koin, na sualpawl khawlhfai aw,› tiah i ti.\\n17 «Cule hitin a si, Jerusalem ih ka kirsal hnuah, temple kulh sungih thla ka cam laiah zelhin ka um. 18 Jesu ka hmu ih, anih in ka hnenah, ‹Zamrang aw, Jerusalem ihsin suak lohli aw, ziangahtile ka thuhla na phuan mi an pawm lo ding,› tiah i ti. 19 Cun kei in, ‹Bawipa, sinakok tin ih nangmah lo zumtupawl thawng ka thlâk hai ih ka vuak haizia cu anmah rori in an thei. 20 Cule na thutheitu Stefen thisen an suah laiah, kei khal an kiang nâite ah ka ding. An thah cu ka lung a kim ih, a thattupawlih hnipuan ka rak kilsak hai,› tiah ka ti. 21 Cun Jesu in ka hnenah, ‹Feh aw, ziangahtile lam hlapi ih Zentelpawl hnenah ka lo thlah ding,› i ti,» tiah a ti.\\nPaul cu Rom-mi a Si\\n22 Cuih ṭawngkam tiang cu Jew-pawl in an ngai, cule an au ih, «Khavek mi kha lei par ihsin lahlo uh, ziangahtile nungtlak a si lo!» tiah an ti. 23 Cun annih in au phahin an hnipuan an hlăwn ih, thli lakah leivut an theh ciamco. 24 Ralbawipi in Paul cu ralkap khemp sungih hruai dingin le ziangruangah mipi khativekin an au ti a theih theinak dingah, savun hri in vua ih thusut dingin thu a pe. 25 Cule Paul cu lengah an suah ih, savun hri in an ṭawn. Paul in cu tawkah a kiangih ding ralkap 100 hotu hnenah, «A thu relsak hrih lo Rom-mi pakhat vuak cu na hrangah a thiang maw?» tiah a ti.\\n26 Cucu ralkap 100 hotupa in a theih tikah, ralbawipi hnenah a feh ih, «Na thil tuah ding mi ah ralring aw, ziangahtile hi pa hi Rom-mi sokhaw a si,» tiah a sim.\\n27 Cutikah ralbawipi cu, Paul hnenah a feh ih, «Rom-mi na si maw? I sim hnik,» tiah a ti.\\nAnih in, «Ka si,» tiah a ti.\\n28 Ralbawipi cun, «Rom-mi sinak ding hrangah tangka tampi ka pe,» tiah a sawn.\\nCule Paul in, «Kei cu suahkeh in Rom-mi ka si,» tiah a ti.\\n29 Cuveten Paul vuak le thusuh a tumtupawl cu dungah an sīp ṭheh; cule ralbawipi khal in Paul cu Rom-mi a si ti le Rom-mi a ṭemṭawn ti a theih tikah, a ṭih ve.\\nSanhedrin hmaiah Paul\\n30 Ralbawipi cun ziangruangah Jew-pawl in Paul an hêk ti theih a duh ruangah a thaisun ah Paul cu ṭawnnak ihsin a suah ih, puithiam sângpawl le Sanhedrin thuṭhentu zaten tawngkhawmaw dingah thu a pe. Cule Paul cu a run hruai ih an hmaiah a ret.\\n1 Cun Paul in Sanhedrin thuṭhentupawl cu hmaităwnin a zoh hai ih, «Pulepawl le unaupawl, tuihni tiang Pathian hmaiah thinlung zate thiangin ka nung a si,» tiah a ti. 2 Cule puithiam lubik Ananias in Paul kiangih a ding mipawl kha a kâ ah bēng dingin thu a pe hai. 3 Cun Paul in a hnenah, «Nang cu si râng hnih mi phăr vek na si, Pathian in a lo bēng ding. Ziangahtile Dān vekih thu i ṭhen dingah na to ih, Dān kalhzawngin keimah bēng dingin thu na pe hai maw si?» tiah a ti.\\n4 Cule Paul kiangih dingtupawl in, «Pathian-ih puithiam lubik na hmuhsuam ding maw?» tiah an ti.\\n5 Cun Paul in, «U le naupawl, puithiam lubik a si ti ka thei lo pi; ziangahtile, ‹Na mipawl hruaitu dokalhin ṭawng sia ṭawng hlah,› tiih ngan a si,» tiah a ti.\\n6 Asinan Paul in mi hrekkhat cu Sadusi an si ih, mi hrekkhat cu Farasi an si ti a theih tikah, Sanhedrin thuṭhentupawl hmaiah cun a au ih, «Pulepawl le unaupawl, keimah cu Farasi fapa, Farasi ka si. Ruahsannak thu le mithi thawhsalnak thu ah thuṭhen dingih kawh ka si,» tiah a ti.\\n7 Cutiih a ti hnuah, Farasipawl le Sadusipawl karlakah thuelawknak nasazet a suak; cule mipungkhawm cu an ṭhenaw. 8 Ziangahtile Sadusipawl cun thawhsalnak a um lo, vancungmi siseh, thlarau siseh a um lo tiah an ti. Asinan Farasipawl cun cupawl hmuahhmuah cu an pawmhnget. 9 Cun auaw nasazet a suak ih, Dānzirhtu hrekkhat, Farasi lamṭangpawl cu an ding ih nasazetin an êl, «Thu sia zianghman hi pa ah kan hmu lo, vancungmi in simaw, thlarau in simaw a hnenih thu a sim a si ahcun, Pathian kan dodal lo pei uh,» tiah an ti.\\n10 Elawknak nasazet a suah tikah, ralbawipi in Paul kha an băwtthlek thluh pang ding ti a phan ruangah, ralkappawl kha vung feh ih, Paul kha mipi hnen ihsin hranhramih hruai dingin le ralkap khemp ih fehpi dingin thu a pe.\\n11 Asinan a thaizan ah Bawipa cu Paul kiangah a ding ih, «Paul, hnangamten um aw, ziangahtile Jerusalem ih ka thu na theihter zo vekin, Rom khalah na theihter tengteng ding a si,» tiah a ti.\\nPaul Thah an Tum\\n12 Cule khua a van tikah, Jew-pawl lakih mi hrekkhat cu khua an khângkhawm ih, anmah le anmah siatcamawin, Paul an thah hlanlo ziangkhal ei lo le in loih um dingin an tiaw. 13 Cutiih phiarthupnak a tuahtupawl cu mi 40 hnakih tam an si. 14 Puithiam sângpawl le miupapawl hnenah an feh ih, «Kanmah le kanmah siatcamawknak thawn kan ṭemṭawnaw zo, Paul kan thah hlanlo, ziangkhal kan ei lo ding. 15 Curuangah atu ah nanmah le Sanhedrin thuṭhentupawl in Paul kha nan hnenah thaisun ah run hruai dingin, ralbawipi hnenah ruahnak pe uhla, amai thuhla ah famkim deuhin zăwi kan duh tiin tiawter uh. Cule Paul a ra thlen hlanah amah that dingin kan rak tiar cia ding,» tiah an ti.\\n16 Cule Paul-ih farnuih fapa in cutiih an bawhthup thu a theih tikah, ralkap khemp ah a lut ih Paul cu a va sim. 17 Cun Paul in ralkap 100 hotupawl lak ihsin pakhat kha a ko ih a hnenah, «Hih tlangvalpa hi ralbawipi hnenah hei hruai aw, ziangahtile a hnenah thusim ding a nei,» tiah a ti. 18 Cule anih cun a fehpi ih, ralbawipi hnenah a hruai, cule, «Thawngtlapa Paul in a hnenah i ko ih, hih tlangvalpa na hnenih ratpi dingin i dil. Anih in thu lo sim ding a nei,» tiah a ti.\\n19 Cun ralbawipi cun tlangvalpa cu a kut in sirah a hruai ih, «Ziang thu i sim duh?» tiah thu a sut.\\n20 Cule anih in, «Jew-pawl in thaisun ah Paul kha Sanhedrin thuṭhennak ah run hruai aw tiah lo dil dingin an lung a kim zo. A thuhla kha famkim deuhin theih an duhawter ding. 21 Asinan an thu lung hlah aw, ziangahtile mi 40 hnak tam in amah cu an bawh. Cupawl cu anmah le anmah siatcamawin an ṭemṭawnaw, Paul an thah hlanlo zianghman an ei lo ding ih, an in lo ding. Atu ah nangmai thutiamkam lawng hngakin an um,» tiah a ti.\\n22 Cule ralbawipi in tlangvalpa cu, «Ka hnenih na sim mi thilpawl hi zohman sim hlah,» tiah thu a pek ih a tlunter.\\nSisaria ah Paul an Ṭhawn\\n23 Cule ralkap hotu bawibik in a ralkap 100 hotu pahnih cu a ko hai ih, «Zan nazi pakua ah Sisaria khua tiang feh dingin ralkap 200, ráng ralkap 70 le fei hmang ralkap 200 timtuah uh. 24 Paul ih to dingah to mi ṭilvapawl timtuah uhla, ram uktu Filix hnenah himdamten va thlah uh,» tiah thu a pe.\\n25 Ralbawipi cun hitin ca a ngan:\\n26 «Kei, Klaudias Lisias in ram uktu upattlak Filix na hnenah ca ka ngan a si:\\n«Cibai ka lo bûk.\\n27 «Jew-pawl in hi pa hi an kai ih thah an tum laiah, Rom-mi a si ti ka thei ih, ralkappawl thawn ka va runsuak. 28 Cule ziangruangah sual an puh ti theih ka duh tikah, amah cu Sanhedrin hmaiah ka hruai. 29 An Dān thusuhnak thu ah sual an puh ih, thihnaktlak le thawngtlaknaktlak thu zianghman a um lo ti ka hmu. 30 Cule Jew-pawl in hi pa thahnak ding khua an khâng ti in sim tikah amah cu na hnenah ka rak kuat lohli, cule amah sual puhtupawl khal amah sual an puhnak thu cu na hmaiih thlĕn dingin ka sim hai. Damten,» tiin.\\n31 Cun thupek an si vekin ralkappawl cun Paul cu an fehpi ih, zan ah Anṭipaṭris khua tiang an hruai. 32 A thaisun ah ralkappawl in Paul hnenih fehtu ding rángralkappawl cu an tăn ta ih, an ralkap khemp lamah an tlungkir. 33 Rángralkappawl cu Sisaria khua an thlen tikah, cakuat cu ram uktu hnenah an pek ih, Paul khal cu a hnenah an ap. 34 Cule ram uktupa cun cakuat cu a siar ih, amah cu khui ram in a si ti a sut. Cule Silisia ram ihsin a si ti a theih tikah, 35 Paul hnenah, «Sual a lo puhtupawl an thlen tikah, na thuhla cu ka ngaithla leh ding,» tiah a ti. Cule Paul cu Herod-ih praetorium sungah ret dingin thu a pe.\\nFilix hmaiah Paul Thu an Ṭhen\\n1 Cun ni nga hnuah puithiam lubik Ananias cu miupa hrekkhat le sihni Tertullas thawn Sisaria khua ah an rung suk. Sihnipa in ram uktupa hnenah Paul sual an puhnak thu cu a thlĕn.\\n2 Cule Paul cu an ko ih, Tertullas cun Filix hnenah Paul-ih thu cu hitin sim a thăwk, «Nangmai hnuaiah cān reipi sung hnangamten kan um zo ih, na remruahnak in hi miphun ṭhansonak nasazet na thlĕn zo. 3 Zahtlak miropi Filix, hmun kip ah le ziang tik lai khalah lungawinak nasazet thawn kan lo cohlang ringring a si. 4 Sikhalsehla reipi ka lo hnaihnăwklonak dingah, zangfahten ṭawngkam málte in ngaisak hram dingin ka lo dil. 5 Ziangahtile hi pa hi buainak tuahtu a si ti kan hmungah zo, leitlun pumpi ih Jew-pawl hmuahhmuah héltertu le aNazir-mipawlih biaknaksakhua hruaitu a si. 6 Temple sung bawrhbangter khal a tum ih, kan kaih; kanmai Dān vekin thuṭhen kan duh. 7 Asinan ralbawipi Lisias a ra ih, kan kut ihsin hranhramin a ra hruai. 8 Lisias cun Paul sual puhtupawl kha na hnenah ra dingin thu a pe hai. Amah cu nangmah rori in na zingzăwi tikah, sual kan puhnak thil hmuahhmuah cu na theikim thei ding,» tiah a ti. 9 Cule Jew-pawl khal an lung a kim ih, hi thilpawl hi a dik a si, tiah an ti.\\n24:5a Nazir-mipawl: Jesu dungthluntu hmuhsuamnak ṭawngkam a si. Khristian tinak tluk a si.\\n10 Cun ram uktupa in Paul kha thusim ve dingin a kut a hei zâp ih, Paul cun a sâng ih a hnenah, «Kum tampi sung hi miphun thuṭhentu na si ti ka lo theih ruangah, lungawi zetin keimah le keimah ka humaw a si. 11 Ziangruangahtile Jerusalem ah Pathian be dingin ka hung fehnak hi ni hleihnih hnakin a tam hrih lo ti cu áwlten na thei ko ding. 12 Cule temple kulh sungah zo thaw hmanih thu kan relkhawm in hmu lo, sinakok ah siseh, khawpi sungah siseh mipi ka căwkbuai lo. 13 Cule atu ih sual in puhnak thilpawl cu a dikzia khal na hnenah an lo hmuh thei lo ding. 14 Asinan pawl hran an ti mi aLamzin zulhin, Dān cazual sung le Profetpawlih cazual sungih ngan mi thil hmuahhmuah zumin, in thlahtupawl Pathian ka bia ti na hnenah ka phuang a si. 15 Midingfelpawl le midingfel lo pawl cu thihnak ihsin an thosal leh ding tiah anmah vek thothoin, Pathian ah ruahsannak ka nei. 16 Cumi ruangah, Pathian lamah le minung lamah sia le ṭha theihnak fiang nei dingin ka zuam ringring.\\n24:14a Lamzin: 9:2 simfiangnak zoh aw.\\n17 «Kum reipi sung ka um nawn lo hnuah, ka miphun hnenah băwmnak thilpekpawl le thilhlănpawl pe dingin ka vung feh. 18 Jew-mi mi hrekkhat Asia ram ihsin an ra ih, temple kulh sungih keimah le keimah ka thenfaiawk in hmu. Ka hnenah mipi an um lo ih, buainak zianghman ka tuah lo. 19 Sualpuh ding in neih asile, na hmaiah anmah rori in sual in puh hai seh. 20 Culoasile hitawk ih a um mipawl hin Sanhedrin hmaiih ka din laiah, keimah ah ziang diklonak an hmu? 21 Hih thil pakhat lawng hi a si ko ding, an hmaiih ka din laiah, ‹Mithi thawhsalnak thu ruangah tuihsun ah nan hmaiah thuṭhenin ka um a si,› tiah ka au,» tiah a ti.\\n22 Cupawl cu Filix in a theih tikah, Lamzin thu cu fiang zetin a theih ruangah, «Ralbawipi Lisias a rat tikah, na thu cu ka relcat leh ding,» tiah thurel lai cu a bānter. 23 Cule ralkap 100 hotupa kha Paul kil dingin le zalĕnnak málte pe dingin le a rualpipawl in a ṭulhai mipawl tawlrelsak dingin thu a pe.\\n24 Ni málte a rei hnuah, Filix cu a nupi aDrusilla thawn an ra kirsal, Drusilla cu Jew-mi a si. Filix in Paul a ko ih, Khrih zumnak thuhla a sim mi kha a ngai. 25 Paul in dingfelnak thu, sūpawknak thu le a ra thleng ding mi thuṭhennak thupawl a rel tikah, Filix cun a ṭih ih, «Atu cu feh hrih ko aw; cān remcâng ka hmuh tikah ka lo ko leh ding,» tiah a sang. 26 Cuih cān ah Filix cun Paul in a suahnak dingah paisa in pe ding ti a beisei. Curuangah amah cu a ko leuhleuh ih, a be ṭheu.\\n24:24a Drusilla: Herod Agrippa I-ih fanu a si. A pasal cu Filix a si.\\n27 Asinan kum hnih a rei hnuah, Porsias Fesṭas in Filix-ih ai a run awh. Filix cun Jew-pawl lungawiter a duh ruangah, Paul cu thawng sungah a tān ta.\\nFesṭas hmaiah Paul Thu an Ṭhen\\n1 Fesṭas cu cuih ram a thlennak ni thum a rei hnuah, Sisaria ihsin Jerusalem ah a hung feh. 2 Cun puithiam lubik le Jew hruaitupawl in a hnenah Paul sual an puhnak thuhlapawl cu an rak sim. 3 Annih cun Paul cu lamzin ah rak bawh ih that dingin khua an khanthup ruangah, Jerusalem ih thlah dingin Fesṭas an dil. 4 Asinan Paul cu Sisaria ah ret a si ding ih, amah rori khal a feh ding a si tiin Fesṭas in a sâng hai. 5 Anih in, «Curuangah nan lakih thuneihnak neitupawl kha ka hnenah nan ra thei a si. Hi paih thu ah sualralnak ziang simaw a um pang asile, sual an puh thei ding,» tiah a ti.\\n6 Fesṭas cu an lakah ni hra hnakih tam a cām hnuah, Sisaria ah a suk. A thaisun ah thuṭhennak tokham parah a to ih, Paul hruai dingin thu a pe. 7 Paul a thlen hnuah, Jerusalem ihsi a ra mi Jew-pawl cu a kimvelah an ding ih, a dik rori a si tiih an lăngter thei lo mi, nasazetzetin sual tampi an puh. 8 Paul cu amah le amah a humaw ih, «Jew-pawlih Dān dokalhin siseh, temple dokalhin siseh, Kaisar dokalhin siseh zianghman ka tuah lo,» tiah a ti.\\n9 Asinan Fesṭas cun Jew-pawl lungawiter a duh ruangah, Paul cu a sawn ih, «Jerusalem ah hung so in, cu tawkah sual an lo puhnakpawl ka hmaiih suh na duh maw?» tiah a ti.\\n10 Cule Paul in, «Thuṭhen ka sinak ding hmun, Kaisar-ih thuṭhennak tokham hmaiah ka ding a si. Na theihfiang zet vekin, Jew-pawl hnenah thilsual zianghman ka tuah lo. 11 Cutiih ka tinak săn cu dingfellonak le thihnaktlak thilsual ziang simaw tal ka tuah asile, thih ka êl lo. Asinan hipawl ih sual in puh mi pakhat hman a diklo a si ahcun, zohman in an kut ah in pe thei lo, Kaisar hnenah lu ka pu ding,» tiah a ti.\\n12 Cun Fesṭas cun a khawnsil upapawl thawn thu an rawnawk hnuah, «Kaisar hnenah na thlĕn maw? Kaisar hnenah cun na feh ding a si!» tiah an sawn.\\nFesṭas in Siangpahrang Agrippa Thu a Ráwn\\n13 Ni tawkfang hnuah Siangpahrang aAgrippa le bBernis cu Fesṭas cibaibûk dingin Sisaria khua an ra thleng. 14 Cutawk ih ni tampi an um hnuah, Fesṭas in Paul-ih thuhla cu siangpahrang hnenah a rel, «Filix in thawng a thlak ta mi pa hi tawkah hin a um, 15 Jerusalem ih ka um laiah, puithiam sângpawl le Jew-pawlih miupapawl in sual an puh ih amah cu thuṭhen dingin in dil. 16 Kei in an hnenah, ‹Sual an puh mi pa in sual a puhtupawl kha hmaităwnin sual an puh mipawl ihsin amah le amah humawknak cān nei seh, cumi a tuah hlanah thi dingih pek cu Rom-mipawlih nunphung a si lo,› tiah ka sâng hai. 17 Curuangah an ratkhawm tikah, tlaiter loin a thaisun ah thuṭhennak tokham parah ka to ih, cu pa cu rak hruailut dingin thu ka pe. 18 Sual a puhtupawl cu an ding ih an ṭawng tikah, ka beisei vekin sualpuh thei mi an nei lo, 19 cuhnakin anmai biaknaksakhua thuhla le Jesu an ti mi pa a thi ih a nungsal a si tiih Paul ih a sim mi thu ah elnak hrekkhat an nei sawn. 20 Cule cuih an thuelnakpawl cu ziangti lamih zawihnit ding ti ka theih lo ruangah, Jerusalem ah fehin cutawk ih sual an puhnakpawl rel sehla a duh le duh lo thu ka sut. 21 Asinan a thuhla cu Augasṭas ih relcat dingin hi tawkah in ret uh tiin Paul in a ngĕn ruangah, Kaisar hnenih ka kuat hlan sung ṭhaten kilhim dingin thu ka pek,» tiah a ti.\\n25:13a Agrippa: Herod Agrippa I-ih fapa Herod Agrippa II a si. Herod Agrippa I hi nauhakpawl thattu Herod-ih fapa a si.\\n25:13b Bernis: Herod Agrippa I-ih fanu a si. Herod Agrippa I hi nauhakpawl thattu Herod-ih fapa a si.\\n22 Cutikah Agrippa cun Fesṭas hnenah, «Keimah rori khal in cu paih thusim ngaithlak ka duh a si,» tiah a ti.\\nFesṭas in, «Thaisun ah na ngaithla ding,» tiah a ti.\\n23 Cule a thaisun ah Agrippa cu Bernis thawn an ra thleng, tawnkhawmawknak pindan sungah cun ropi zetin an rung lut ih, ralbawipipawl le khaw sung upapawl in an thlun. Fesṭas ih thupeknak in Paul cu an run hruailut. 24 Cule Fesṭas in, «Siangpahrang Agrippa le kan hnenih a um mi hmuahhmuah in hi pa hi nan hmu, Jerusalem ah siseh, hitawk khalah siseh, Jew-mi mipungkhawm zaten a thuhla ka hnenah an thlĕn ih, hi pa cu nung ding a tlak nawn lo tiah an ausuak. 25 Asinan hi pa hin thihnaktlak zianghman a tuah lo ti ka hmu, cule amah rori in Augasṭas hnenih a thuhla a thlĕn ruangah kuat dingin ka ruatcat zo. 26 Ka bawipa Augasṭas hnenih a thuhla ka ngan tikah, a cekciih ngan ding zianghman ka nei lo. Curuangah nan zate hmaiah, a hleicein Siangpahrang Agrippa na hmaiah ka hun suahpi a si, kan zawihnitngah hnuah ngan ding ziang tal ka neih pangah tiah a si. 27 Ziangahtile thawngtla pakhat dokalhin sual an puh mi a cekci fiangter loih kuat cu a awm lo ding tiah ka ruat,» tiah a ti.\\nAgrippa hmaiah Paul\\n1 Cun Agrippa in Paul hnenah, «Nangmai hrangah na thuhla na sim ding ka lo siang a si,» tiah a ti. Cule Paul cu a kut a hun pharh ih a thiamthu a rel. 2 «Siangpahrang Agrippa, tuihsun ah na hmaiih Jew-pawlih sual in puh mi thil hmuahhmuah ihsin ka thiamthu ka rel ding ruangah mithlawsuak ah ka ruataw. 3 Nangmah cu Jew-pawl lakih nunphung le elawknak hmuahhmuah thei zettu na si ruangah ka lung a awi hleice. Curuangah thinsauten i rak ngaithla hram aw tiah zangfah ka lo dil.\\n4 «A thăwktein Jerusalem ih ka mipawl lakah ka um a si. Jew-pawl hmuahhmuah in ka nauhak lai ihsin ka nuntukhawsakdān cu an thei. 5 A tir ihsin in thei tuk zo, an duh asile, kan biaknaksakhua ih pawl fekbik Farasi pakhat ka sizia an simfiang thei ding. 6 Cule kan pupápawl hnenah Pathian ih a pek mi thutiam ruahsannak ka neih ruangah, atu ah thuṭhensak siin ka ding a si. 7 Cuih thutiam cu kan hnám hleihnih pawl cun a sun a zan ṭhahnemngai zetin Pathian an biak ruangah congah ding ruahsannak an nei. Siangpahrang Agrippa, cuih ruahsannak thu ruangah Jew-pawl in sual in puh a si. 8 Pathian in mithi a thoter ti cu ziangahso zumtlak loih nan ruah?\\n9 «Thungaiten, Nazareth Jesu hmin dokalhin thil tampi ka tuah ding tiah ka rak ruat dah. 10 Cumi cu Jerusalem ih ka rak tuah dah mi kha a si, puithiam sângpawl hnen ihsin thuneihnak ka ngah ih, mithiang tampi thawng ah ka thlak; cule thah an si tikah ka lungkimpi hai. 11 Cule sinakok tin ah cawhkuan ka pe hai ṭheu ih, lo theih loin Pathian thangsiatter hai dingin ka rak zuam. Anmah dokalhin ka thin a heng tuk ih, anmah tiduhdah dingin ram dang khawpipawl tiangin ka thleng.\\n12 «Cutin puithiam sângpawl hnen ihsin thuneihnak le thupek thawn Damaskas khua ah ka feh. 13 Maw siangpahrang, sun laifangih lamzin ih ka feh rero laiah, ni hnakih a tlesawn mi êng cun keimah le ka fehpipawl kimvelah van ihsin a run tlet kha ka hmu. 14 Cule kan zaten leilung ah kan tlu ih, aHebru ṭawng in aw pakhat in ka hnenah, ‹Saul, Saul, ziangahso i tiduhdah rero? Na hrangah fung zum sit cu a har mi a si,› i run ti ka thei.\\n26:14a Hebru ṭawng: Luke 23:38 simfiangnak zoh aw.\\n15 Cun kei in, ‹Bawipa, zo na si?› tiah ka ti.\\nCule anih in, ‹Na tiduhdah rero mi Jesu ka si. 16 Tho awla, na ke in ding aw; ziangahtile na hmuh mi thilpawl le ka lo hmuh lai ding mi thilpawl hrangih rawngbawltu le theihpitu dingah ka lo hril zo, cumi tumtahnak ruangah na hnenah ka rung lang a si. 17 Nangmah cu atu ah Jew-pawl le Zentelpawl hnenah ka lo thlah ih, an hnen ihsin ka lo runsuak ding. 18 Cucu an mit ka vanternak dingah le thim ihsin tleu ah le Setan thuneihnak ihsin Pathian hnenih an kirsal ih sualpawl ngaidamnak an conak dingah le keimah in zumnak thawngin tithianhlim mipawl thawi ro an cotlangnak dingah ka lo thlah a si,› tiah i ti.\\n19 «Curuangah Siangpahrang Agrippa, van ihsin larnak ka hmuh mi cu lung loin ka rak um lo. 20 Cuhnakin a hmaisabikah Damaskas khua le Jerusalem le Judia peng pumpi le Zentelpawl hnenah, annih cu an lung thleng ih Pathian lam hawi dingin le lungthlengnak thawi milaw mi hnaṭuan ṭha ṭuan dingin thu ka sim hai sawn. 21 Himi thupawl ruangah temple kulh sungih ka um laiah, Jew-mi mi hrekkhat in in kai ih, thah in tum. 22 Curuangah Pathian ih băwmnak in tuihni tiang ka ding ih, mitûm le mite pawl hnenah Mosi le Profetpawl in a ra thleng ding an ti mi siarlo a dang thil ka theihter hai lo. 23 An ti mi cu, Khrih in a tuar ding ih, anih cu mithi lak ihsi tho hmaisabik a si ding, Jew-pawl hnen le Zentelpawl hnen khalah tleu thu a phuang ding,» tiah Paul in a ti.\\n24 Cutivekih a thiamthu a rel laiah, Fesṭas cu aw ring zetin a au ih, «Paul, na â a si hi! Tam tuk na zirnak in a lo atter zo a si,» tiah a ti.\\n25 Asinan Paul in, «Zahtlak Fesṭas, ka â riai lo, thutak thupawl le ruahtlak thupawl ka sim sawn a si. 26 Ziangahtile hih thilpawl cu siangpahrang in a thei ih a hnenah ralṭha zetin ka sim a si. Ziangahtile hih thil hmuahhmuah hi a kĕlkawm ih tuah mi an si lo ruangah, siangpahrang in a thei ṭheh ti ka theifiang. 27 Siangpahrang Agrippa, Profetpawl ih sim mi na zum maw? Na zum ti ka thei,» tiah a ti.\\n28 Cun Agrippa in Paul hnenah, «Hih cān tawite sungah Khristian cang ko i hmĭn zik leuleu a si si!» tiah a ti.\\n29 Cule Paul in, «Hi ka kut ih thir cikcin siarlo, nangmah lawng si loin, tuihsun ih ka thu a theitu hmuahhmuah khal keimah vek nan si zik lawng si loin, nan si pumhlum ding hi Pathian hnenih ka thlacam mi a si,» tiah a ti.\\n30 Cuih thilpawl a sim ṭheh tikah, siangpahrang, ram uktu le Bernis le a hnenih a totupawl cu an tho. 31 Cule hmun dangih an suahsan hnuah, pakhat le pakhat, «Hi pa hin thihnaktlak le thawngtlaknaktlak zianghman a tuah lo,» tiah an tiaw.\\n32 Cun Agrippa in Fesṭas hnenah, «Amah in Kaisar hnenah a thuhla hi thlĕn lo sehla cu, kan luatter thei mai ding nân,» tiah a ti.\\nRom ah Paul a Feh\\n1 Cule Italy ram ah lăwng in kan feh ding tiah an relcat, Paul le a dang thawngtla hrekkhat cu Augasṭas-ih aralkap bur lakih ralkap 100 hotu Julias kut ah an pe. 2 Cun Adaramiṭiam khua ihsin a ra mi, Asia ram lăwng cawlhnak kip ih cawl phah vivo ding mi lăwng ah kan to ih, kan feh. Thessalonika khua ihsin Masidonia-mi pakhat Aristarkas khal kan hnenah a tel ve.\\n27:1a ralkap bur: Mat 27:27 simfiangnak zoh aw.\\n3 Cule a thaisun ah Sidon khua kan thleng. Cule Julias in Paul cu ṭha zetin a tuamhlawm ih a rualpipawl in a ṭulhai mi an pek theinak dingah Paul kha an hnenih va feh a siang. 4 Cutawk ihsin kan păwksuak tikah thli cu kanmah hmaităwn zawngin a hrang, curuangah Saipras tikulh phenin kan feh. 5 Cule Silisia ram le Pamfilia ram naih tifinriat kan lan hnuah, Lisia peng ih um, Mira khawpi kan thleng. 6 Cu tawkah ralkap 100 hotu in Italy ram ih feh ding mi Alexandria ihsin a ra mi lăwng a hmu ih, cuih lăwng sungah in ret. 7 Nuamteten ni tampi kan feh hnuah, harsa zetin Sinidas khaw zawn kan thleng. Cutawk lam ihsin fehbêt ding cu thli in in kham ruangah, Salmone khat lam ral Khirit tikulh phenin kan feh. 8 Harsa zetin cucu kan lan ih, lăwng cawlhnak ‹Hmun Mawi› tiih an kawh mi hmun kan va thleng. Cucu Lasi khawpi kiangah a si.\\n9 Cān tampi a liam zo ih, atu ah cun lăwng thawi khualtlawn cu a ṭihnung thlang, ziangahtile arawlulh ni a liam zo ruangah, Paul in an hnenah ralrinnak a pe hai. 10 An hnenah, «Pulenuh, kan khualtlawnnak cu ṭihnungza a si ti ka hmu, lăwng le nan phurh mi thilri lawng si loin, kan nunnak hrang khalah siatralnak nasatak a si ding,» tiah a ti. 11 Sikhalsehla ralkap 100 hotu cun Paul ih thusim mipawl hnakin lăwng mâwngtu bawi le lăwng neitupawlih thu a zum sawn. 12 Cule an lăwng cawlhnak cu thlatang cān ah cawlhnak a ṭhat lo ruangah, mi tamsawn in feh vivo dingin an lung a kim. Finik khua thlen thei ding le cutawk ih thlatang sung um an beisei. Cucu Khirit tikulh ih lăwngcawlhnak hmun a si ih, nitlaknak thlang lam le nitlaknak sak lam hawiin a um.\\n27:9a rawlulh ni: Cucu tlennak ni, September thla cem lam a si. Himi cān hrawngah hin thlipi ruangah tifinriat ih khualtlawn a ṭihnung ṭheu.\\n13 Thlang lam thli nemtei a hung hran tikah, an duhthusam hmungah zo ah an ruat. Cule an păwk ih, Khirit tikulh kapin an feh. 14 Asinan a rei hlanah, aZurokhalidon an ti mi thlisia cu, tikulh lam ihsin a rung thăwk ciamco. 15 Thlipi cun kan lăwng a run nuai ih, thli lakah hmai lam kan pan thei nawn lo ruangah lăwng cu kan thlah ih, thli cun in fehpi vivo. 16 Cule Kalauda an ti mi tikulh fate phenin kan tlan laiah harsa zetin vawkkuanglăwng cu kan hum. 17 Cuihhnu ah bvawkkuanglăwng cu lăwng kimvelah hridai in hnget zetin an ṭawn. Sirṭis vunnel pâwng rawtngah pang an phan ruangah, lăwng puanzar an ṭhum; cule thli in a fehpi vivo. 18 Cule thlipi in lăwng cu a hlăwn sukso tuk ruangah, a thaisun ah lăwng sungih phurhritpawl hlăwn an thăwk. 19 A ni thumnak ah kan kut rori in lăwng thilripawl kan hlăwn. 20 Ni tampi sung ni siseh, arsipawl siseh an lang lo ih, thlipi cu nasazetin a hrang ringring, luat dingih kan ruahsannak hmuahhmuah a hlo ṭheh.\\n27:14a Zurokhalidon: Grik ṭawng a si ih, nisuahnak thlang lam thli a si.\\n27:17b vawkkuanglăwng: Buainak an tawn tikih humhimawknak ding hrangih lăwngpi ih an phurh ṭheu mi lăwngte a si.\\n21 Rawl ei loin ni tampi an um hnuah, Paul cu an lakah a ding ih, «Ruallenuh, nannih in ka thusim rak ngaiin Khirit tikulh ihsin rak păwksuak lo nungla cu, hitivek siatralnak le hlohnak hi kan táwng lo ding. 22 Asinan atu ah cun thinhnangamten um dingin ka lo ngen hai a si, ziangahtile zo-ih nunnak hman a hlo lo ding, lăwng lawng kan hloh ding. 23 Ziangahtile i neitu le a rawng ka bawl mi Pathian-ih vancungmi cu mizan ah ka kiangah a ding ih, 24 ‹Paul, ṭih hlah, nangmah cu Kaisar hmaiah na ding ding; ngai hnik, nangmah thawi lăwng ih khual a tlawngtu hmuahhmuah ih nunnak cu Pathian in na hnenah a lo pe zo,› tiah i ti. 25 Curuangah pulenuh, hnangamten um uh, ziangahtile Pathian ka zum ih, i sim mi vek cekci in a cang taktak ding. 26 Sikhalsehla tikulh pakhat khat ah tang ko kan tlân tengteng ding a si,» tiah a ti.\\n27 A ni hleilitnak zan ah thli cun a suk a so ah Adria tifinriat ah cun in nuai ciamco, zanṭim hrawngah lăwng mâwngtupawl in khawmual kan naih thlang ding tiah an ruat. 28 Ti thûk lam an tah tikah, ti cu pi 120 a thûk ti an thei. Málte hladeuh an feh hnuah an tahsal ih, pi 90 a thûk ti an thei. 29 Cun lungpipawl kan sawh pang ding ti an phan ruangah, lăwng mei ihsin thirkâwnpi pali an thlak ih, khawvan ding dilin thla an cam. 30 Cule lăwng mâwngtupawl cu tlansuah an duh ih, lăwng hmai lam ihsin thirkâwnpipawl thla ding vekin an umawter ih, avawkkuanglăwng cu tifinriat sungah nuamteten an thlak. 31 Paul in ralkap 100 hotu le ralkappawl hnenah, «Hipawl hi lăwng sungih an um lo asile, nan luat thei lo ding,» tiah a ti. 32 Cun ralkappawl in vawkkuanglăwng hri cu an sâtcat ih an fĕnhloter.\\n27:30a vawkkuanglăwng: Câng 17 simfiangnak zoh aw.\\n33 Cule khua a van zik zawngah an zaten rawl ei dingin Paul in nasazetin a ngen hai, an hnenah, «Zianghman ei lo le rawl loih nan hngahnak a ni hleilitnak a si zo. 34 Curuangah rawl ei dingin ka lo fawrh a si. Harhdamnak ṭha nan neihnak dingah nan ṭul a si, ziangahtile nan lakah mi zohman in a lu ih a sám phang khat hman a hloh lo ding,» tiah a ti. 35 Cuih thupawl a sim hnuah, sang a lâk ih an zate hmaiah Pathian hnenah lungawi thu a sim. Cule a phel ih ei a thăwk. 36 Cumi cun an zaten an hna a ngamter ih, annih khal in rawl an ei ve. 37 Lăwng sungih um hmuahhmuah cu mi 276 kan si. 38 An ei khawp hnuah, lăwng zângter dingah sangvutpawl cu tifinriat sungah an hlăwn.\\n39 Khua a van tikah, khui khawmual a si ti an thei lo; asinan tikĕl ih tikap lei an hmu ih, a cang thei asile, cutawk ih an lăwng mawnluh an tum. 40 Cule thirkâwnpipawl cu an sâtcat ih, tifinriat sungah an tān ta. Hri in an ṭawn mi lăwng hlaunak cu an phawih; cule lăwng hmai lam puanzar kha thli ih hrăn dingin an zar ih, tikap lam an pan. 41 Asinan tifinriat pahnih tawnawknak hmun ah kan thleng ih, lăwng cun lei a sawh, cule a hmai lam zum a dawtawhnget ih ṭhawn theih loin a um. Tisuar in a mei cu vuakparh a thăwk.\\n42 Thawngtlapawl kha ti leuhsuakin an tlân pang ding ti ralkappawl in an phan ruangah, thah an duh. 43 Asinan ralkap 100 hotupa in Paul humsuak a duh ruangah, an thil tum mi cu tuahsuak lo dingin a dawn hai. Tileuh theipawl cu ti sungih dawp hmaisa ih khawmual lamih leuh dingin thu a pe. 44 A tāng mipawl cu thingphengpawl simaw, lăwng kekkuai mi simaw toin suak dingin thu a pe. Cuticun an zaten khawmual ah himdamten an thleng.\\nMalṭa Tikulh Ah\\n1 Cun himdamten tikap an thlen tikah, cuih tikulh cu Malṭa tikulh a si ti an thei. 2 Cule barbaros-mipawl cun nasazetin kan parah ṭhatnak an langter; cuih cān ah ruah a sur ih a daih tuk ruangah annih cun meisa in tihsak ih ṭha zetin in cohlang. 3 Paul in zanthing tăwm khat a khawm ih, meisa ah a thlak, cule a săt ruangah rulngân a suak ih a kut a cuk. 4 Cutawk tikulh ih minungpawl cun a kut ih rul thlaiaw an hmuh tikah, pakhat le pakhat, «Hi pa cu laithat a si tengteng ding, tifinriat ihsin himdamten a suak ko nân, aDiknak cun nun sau a siang lo,» tiah an tiaw. 5 Asinan Paul in rul cu meisa sungah a thingthla ih amah cu a zianghman a pawi lo. 6 Sikhalsehla a thling ding ih hmakhatteah tlu-in a thi ding tiah an ruat. Asinan reipi an zoh hnuah, a parah thil dang zianghman a cang lo ti an hmuh tikah, an thinlung an thleng ih, «Hi pa hi pathian a si,» tiah an ti.\\n28:4a Diknak: Grik ṭawng in «Dike» a si ih, amah hi diknak khawzingnu a si tiih zumlotupawl ih an zum mi a si.\\n7 Cuih cān ah tikulh hotupa Publias an ti mi in cuih hmun kiangkapah lóram a nei, cu pa cun ni thum sung ṭha zetin in cohlang. 8 Cule hitin a si, cuih cān ah Publias-ih pa cu khawsik le santēn thi thawhin a na ih a it. Paul cu a hnenah a lut ih thla a camsak hnuah, a parah a kut a suang ih a damter. 9 Cutiih a tuah ruangah cuih tikulh ih um nathri nei hmuahhmuah an ra ih, annih cu damter an si. 10 Upatnak tampi in pek, lăwng in feh kan tum tikah, kan ṭul mi thil hmuahhmuah in pe.\\nRom ah Paul a Thleng\\n11 Thla thum hnuah thlatang sung hmuahhmuah tikulh ih um, Alexander khua ihsi ra, hminsinnak dingih fapa phir zuk cuang mi lăwng in kan păwk. 12 Cule Sirakus khawpi ah kan cawl ih, cu tawkah ni thum sung kan câm. 13 Cutawk hmun ihsin suakin kan helkûal ih, Rezium khawpi kan thleng. Ni khat hnuah thlang lam thli a hrang ih, a ni hnihnak ah Puteoli khua kan thleng. 14 Cu tawkah unaupawl kan hmu ih, an hnenah ni sarih sung cām dingin in sawm. Cule Rom lam panin kan feh. 15 Rom ih unaupawl in kan thuhla an theih tikah, Appias bazaar khua le Khualbûk pathum khua tiang in hmuak dingin an ra. Paul in a hmuh hai tikah, Pathian hnenah a lung a awi ih a hna a ngam. 16 Rom kan thlen tikah, ralkap 100 hotupa in thawngtlapawl cu thawngtla kiltu hotubik hnenah a ap; asinan Paul cu amah kiltu ralkap pakhat thawn amah te lawng cêng dingin a siang.\\nPaul le Jew Hruaitupawl\\n17 Cule hitin a si, ni thum hnuah Paul in Jew-pawl lakih an hruaitupawl a kokhawm. Cutin an ratkhawm tikah an hnenah, «Pulepawl le unaupawl, kan mipi le kan pupápawlih nunphung kalhzawngin zianghman ka tuah lo, cuticingin Jew-pawl in Jerusalem ihsin Rom-mipawl hnenah thawngtla pakhat dinhmun in in ap. 18 Rom-mipawl in in zăwihliah tikah, thlah in duh, ziangruangahtile thihnaktlak sual ka tuah lo ti an hmu. 19 Asinan Jew-pawl in dokalhin an el tikah, lo theih loin Kaisar hnenah lu ka pu a si; ka mipipawl dokalhnak zianghman ka nei lo. 20 Curuangah nanmah lo hmuh le nan hnenih thu lo sim ka dilnak săn a si. Thir cikcin ih in ṭawnnak săn cu Israel-mipawlih ruahsannak ruangah a si,» tiah a ti.\\n21 Cun annih in a hnenah, «Nangmai thu thawn pehparin Judia peng ihsin cakuat zianghman kan ngah lo, cule cutawk ihsin a ra mi unaupawl lakih zohman in na thuhla zianghman an rel lo ih, na thuhla sia zianghman an rel fawn lo. 22 Asinan na ruahdān na hnen ihsin kan ngai a ṭha ding tiah kan ruat; ziangahtile hmun kip ah hipawlih thuhla dokalhnak rel a si ti kan thei,» tiah an ti.\\nRom ih Paul Thusimnak\\n23 Cule ni an tĭn hnuah a riahnak hmun ah mi tampi an ra ih, zing ihsin zan lam tiang Pathian uknak thu cu an hnenah a simfiang ih, fimkhur zetin a theihter hai. Mosi-ih Dān cazual le Profetpawlih cazual sung ihsin Jesu-ih thuhla in hmĭn thei hai dingin a zuam. 24 Cule a sim mi thu cu mi hrek in an zum ih, mi hrek cun an zum lo. 25 Cun pakhat le pakhat an lung a rual lo, an ṭhenawk hlanah Paul in netabikah ṭawngkam pakhat a rel, «Thlarau Thianghlim in kan pupápawl hnenah profet Isaiah hmangin thu dik zetin a sim. 26 A sim mi thu cu,\\n‹Hih minungpawl hnenah va feh awla,\\n«Hna cun nan thei ding nân, nan theithiam lo ding.\\nA hmuh cu nan hmu ding nân, theihthiamnak thawn nan hmu lo ding.\\n27 Ziangahtile hih minungpawlih thinlung cu a cawlăwl,\\nHnaset vekin an um ih an mit an sîng.\\nCuloasile an mit in an hmu ding ih, an hna in an thei pang ding,\\nCuloasile an thinlung in an theithiam ding, cule an hawikir ding ih,\\nKa damter hai pang ding,» tiah sim aw,›\\nti hi a si.\\n28 «Curuangah Zentelpawl hnenah Pathian rundamnak cu pek a si zo ti le cumi cu annih in an ngaithla ding ti kha thei uh!» tiah a ti. 29 Cule cuih thupawl a sim hnuah, Jew-pawl cu an fehhlo ih, anmah le anmah lakah nasazetin an relkhawm.\\n30 Cun Paul cu amai sān mi inn ah kum hnih khêng a um ih, a hnenih ratu hmuahhmuah a cohlang hai. 31 Ralṭha zet le khamtu zohman um loin, Pathian uknak thu phuang le Bawi Jesu Khrih thuhla zirhin a um ringring.","num_words":27625,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.341,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"SANTHAR PAWLKOM - Hre Mang\\n(Part I: THU HMAIHRUAI-SANTHAR MIZIA, PAWLKOM LE SANTILUANG)\\nMilai cu mahte um thei kan silo, mai miphun, biaknak, hnatuannak, le phurzawng, ramkhelhnak ah tvp in thu pakhat ruangah maw thu pakhat hnakih tam ruangah maw midang thawn abur in um dingin sersiammi kan si. Mi zokhal midang thawn a pehtlaih lo tu cu milai pakhat dinhmun in a cen, nawmpi dingmi thiltha siseh a thansoh dingzat hmasawnnak siseh a sung ding asi. Cun khatlamah, santhar minung pawl kan zoh asile mibur pawlkom awknak ah buainak tambik a suahtertu cu milai thuken thuhrampi ah siloin kaihruai awknak, milai pehtlaih awkdan, pawlkom dindan, ruangzingdan, le hlawknak le canpual zem awkdan pawl ruangah mi tampi riahsia in thenthek awknak a suak theu. Santhar pawlkom, milai pehtlaih awknak, mibur lakah ziangtin ziangvek in pawlkom awk tikah milai zocio khalin amah le bulpak cio in man an neihtermi, diriamnak hrangah tuan cio in senpi vangtlang, pawlkom le hnatuantu hrangah a hlawkbik, a tha bik a hringsuak ding timi thusuhnak sang thei dingin a hnuailam cahram cu ziangvek mibur pawl hrang khalah hmanrua tha le ruahnak pe tu hrangah ngan mi asi. San a thleng awk vekin mibur pawlkom pawl cu an thleng aw ding maw, an thi ding, hrilding an nei cio.\\nSanthar, leitlun pumphuap pehtlaih awksan (globalization age) kan thlen vekin Chin pawlkom pawl khal ‘kan thleng aw ding maw, kan thi ding” timi lawng hi pawlkom tin ih hmaitawnmi asi. Santharsan pawlkom pawl cu ziangtluk an cangvai thei, hnatuan tha an tuansuak thei, ih ziangtluk rei an awh timi cu a hnuailam thu panga pawl parah a hngat aw ding: i) Santiluang thawn a kaih aw mi kaihruai awknak, ii) san a thleng aw mi vekin pawlkom sungah thleng tulmi ziangtluk an thleng aw cak, iii) pawlkom hnatuantu pawlin santhar fimthiamnak pawl an nei in an hmang maw, iv) pawlkom thawn a pehtlaihmi, mipi pawl thawn ziangvek pehtlaih awknak an nei, v) pawlkom sunmang, tumtah, hmuisel le a takin pawlkom in a fehpimi lamzin tluan a deng aw maw, timi pawl parah hngat aw in pawlkom tampi cu a ziamral vivo dingih pawlkom hrekkhat cu a cak sinsin in hlawknak tampi a suahpi ding.\\nSanthar pawlkom ahcun ziangvek pawlkom ruangzing, ziangvek dindan, daan le dun pawl siloin ziangvek hnatuan suak thei mi a nei timi parah a hngat vivo ding. Zo in ziangtin ziangtik canah ziang a tuah timi hnakin ziangvek rahsuahmi a nei timi parah pawlkom a hngat aw vivo ding. Santhar pawlkom in hrial theih loin a hmaitawn rero zo mi pawl tla cu i) Leitlun pumhuap pehtlaih nak (global village), ii) santhar kutthilthiam (technology) thansohnak, iii) hnatuantu danglam zetzet, thiamnak le miphun dangdang cawhpolh celcel hnatuantu, iv) mipi dinhmun a thleng aw cak tuk mi, duhmi le mizia, nunphung a thleng aw cak tukmi rianmi mipi, v) sumpai thawhsuaktu pawl lakah sumpai hlawknak lawng si loin senpi vangtlang hrang man a neimi hnatuan hrang a pe duh, tuan duhtu, le vi) zuam awknak danglam zet san ah tuisan mibur pawlkom pawl cu kan ding zo asi.\\nCuruangah santhar pawlkom cun i) pawlkom sung hnatuantu pawl lakah thiambik (talent) nei thatha a hawl thiam a thupi. Ii) Hoha, kaihruainak thiamtu, santiluang thawn san a man ih pawlkom bungrua le hmuisel ruangzing thiamtu hruaitu a tul. Pawlkom hmasawnpi theitu ding milai thatha hringsuak thei dingin tanlak thiamtu hruaitu a tul asi. Iii) Santhar a thleng awk cak tuk vekin pawlkom khal ti-kel tuah-kel ti siloin san ih zirin a thleng aw cak ve hrimhrim a tul fawn. Santhar thawn a kaih aw in thleng tikah pawlkom dinpimi thuhrampi thleng si loin pawlkom ih tumtah le man neih termi tuansuah dan pawl cu san ih zir in thleng cakcak an thangso ding asi. Thleng awknak ruangah zovek milai pawl an hlawk in an sun phah, pawlkom rahsuahmi zapi khaikhawm in a tulnak vekin danglamnak tuah thiam a thupi.\\nSanthar pawlkom cun pawlkom thawn a pehtlaihtu pawl hnenah a tiamkam cia vekin a tuansuah thei khal a thupi lala fawn. Hnatuantu pawlin pawlkom sung hna an tuan tikah midang ta, pawlkom neitu pawl ta an tuansak, kuli hlawh vekin ruat loin an hnatuan mi cu anmai sunmang tuansuah ding vek rori in an tuansuah thei mi, sunmangttawn aw tawn mi mibur vekin an cangvaih nak pawlkom cu a cak ding asi. Cuticun pawlkom hmuitinmi thlen thei dingin santhar fimthiamnak le kutthilthiam bungrua thatha hmang thiam in a tulmi fimthiamnak le kutthilthiam pawl tla finfiah thiam in hawlsuak thei ringring a thupi. A hmun ringring dingmi santhar pawlkom cu pawlkom dindan le ruangzing pawl parah a hngataw lo ih hnatuan rah tuansuak thei dingin thuthluknak tuahtu pawl parah a hngataw sawn ding asi.\\nCuvek dinhmun, a liam cakzetmi santhar santiluang parah kan san minung pawl kan feh rero vekin pawlkom ciar in hmailam zoh in hnatuantu mibur cu sunmang tumtah tawm aw tawn in thazang hlawm khawm thiam a thupi sinsin. Ziangkim le milai zokhal hi a pehtlai aw thluh vekin kan san minung pawl pehtlaihnak leitlun pumhuap in a cak tuk tikah thleng tulmi thleng lohli in thuruk le zep mi nei loin lailan, langhngan zetin mipi pawl rinsantlak mi pawlkom asi ringring khal a tul fawn. Hruaitu cun santhar kutthilthiam bungrua pawl pawlkom hrangah hmang thiam in a tulmi milai pawl khal pawlkom sungah dinhmun pe in, hnatuantu zapi thawn mai sunmang, tumtah, le thatnak hrang cio tuanin intek, mai tabul hna vek rorin an tuan thei nak ding hrangah kaihhruai thiam khal a thupi fawn.\\nKhuahlan san, dunglam sanah a fehzo vekin mibur pawlkom sungah hruaitu lubik pakhat ih duhmi le tumtah mi parah hngat aw aw in kaihruai awknak si loin pawlkom sungtel, le hnatuan tu zapi te in “keimai ta” an ti thei mi pawlkom lungput nei dingin hruaitu pawlin sangka kauzet ong in pumkhat le tumtah pakhat thazang hlawmkhawm thiam khal a tul hrimhrim fawn. Cucu santhar minung pawl lungput thawn a mil aw mi asi: santhar minung pawl cu midang ih fial an duh lo ih anmah te palungsuak in anmai duhmi anmai ta vek rori in anmai hmin a telvenak ah an tha neihsun le fimnak suah in tuanrah tambik an tuansuak theu sawn asi.\\nSanthar minung lakah a dingsuak thei dingmi pawlkom cu mipi, bawmtu, hnatuantu pawl zapi te in anmaita cio asi timi lungput a neihter lawng si loin a danglam mi pawlkom asi ti khal fiangzetin a langter a thupi zet. Pawlkom sungtel, hnatuantu, bawmtu le mipi pawl khalin pawlkom pakhat cu pawlkom hnakih a sunglawi le man nei sawn mi tumtahnak hrangah a um, a cangvai, hna a tuan asi ti mi zapi te’n an theihmi , an fiang mi asi a thupi. Fimvarnak, raltha zetin ruantlang ten kekar tlangnak, mibur thazang hmang thiam in tumtah rahsuak dingin tuannak in a fiangzetmi tumtah hrangah kekar reromi pawlkom asi fawn ding. Cutin pawlkom tumtah tuansuah asi tikah hnatuantu, pawlkom sungtel, hruaitu, mipi le society hrang khalah man nei zetmi, upattlak, le cawimawi tlak rahsuahmi a nei asi ti ah an fiang ding a thupi. Cutin tuansuak dingin hnatuannak hmun, pehtlaihnak le pek awknak can khalah khat le khat pehtlaihnak, pawlkomnak, le tuanvo pek awknak khalah hnatuantu, mipi, le hruaitu zapi ten khat le khat upat awknak thawn a peh tlai aw mi pawlkom asi a tul fawn. (Part II Peh Leh Ding……..)\\nSABU SIRHSAN: The Organization of the Future 2, Hesselbein & Goldsmith\\n(Part II: SANTHAR PAWLKOM LE AMAN)\\nPawlkom in a tumtah tuansuak dingin hnatuantu, sungtel, hruaitu, mipi le a pehtlaih mi mi pakhatkhat siatsuah tahratin pawlkom thatnak le hlawknak hawlsuaktu asi fawn lo ding. Pawlkom pakhat cu a tuan rahsuah dingmi siseh a tumtah mi tuansuak dingin a cangvaihnak ah siseh midang zohman ti-na lo le siatsuah loin a cangvaimi asi fawn ding. Cuticun pawlkom cu a pawlkom ih man hnakin a sunglawi sawn mi tumtah nak hrangah nunphung nei in a cangvaimi asi ti khal a langter thei a tul fawn.\\nCutin hnatuan tikah hnatuan tu pawlin an mai tuanvo cio tuansuak thei dingin a tulmi thuneihnak khal pawlkom in a pek hrimrhim dingmi asi. Cutin hnatuantu pakhat cio in anmah le hnatuan cio ah a thabik, pawlkom mibur pi khalin a thabik in tuansuak ringring thei dingin a tulmi hmanrua, thuneihnak, le canpual pawl khal rualran zetin sangka a on hrimhrim ding. Pawlkom tumtah tuansuak thei dingin hnatuantu pawl pakhat cio zuamnak, pumpeknak, phurrnak, hmalaknak pawl ruangah asi vekin cupawl hnaihnoktu hrimhrim pawlkom sungah hmun luahter lo ding a thupi zet.\\nLeitlun pumhuap (globalized village) san kan thlen zo vekin pawlkom tin in ziangkim tuahnak ah leitlun pumhuap ihsin hmanrua, bungrua, canpual, tuansuahmi hlawkpitu, tuansuahmi dawrtu pawl khal huap in khawkhan thiamtu pawl cu bite ruahnak le tumtah nak neitu pawl hnakin an thangso cak sinsin ding. Pawlkom in a tuahthat tummi buainak khal buainak pakhat te cinfel tum hnakin pawlkom pumpuluk ih khaikhawm thiam le ziangkim a pehtlaih mi tuahthatnak hrang khawruat le hmalakdan (system thinking, in stead of sport treatment management) hmanthiam a thupi fawn. Santhar fimthiamnak le zirnak, kutthilthiam lam khalah khuahlan lungput le theihnak hmuhnak vek siloin thiamnak hleice pawl hmangthiam tu pawlkom cun santhar hmanrua le bungrua thatha thawn a tlan cak vivo ding asi.\\nTuihlan pawlkom ahcun khuahlan lungput thawn mibur pawlkom hruaitu lubik thuneihnak, cawimawinak, uk awknak in thu tampi a rak feh. Cutin mi pahnih khat ih ruahnak, hmuhnak, le duhdan cu sangpi ah retin midang pawl cu sal vekin ukbet, hnatuanter an rak si theu. Santhar pawlkom sung ahcun mi pakhat cio in pawlkom sunmang, tumtah le thuken cu anmai bulpak ta vek in an rak ruat tikah, anmai fimnak thiamnak, theihnak, cahnak pawl cu a thabik in an suah ih an tuan khawm tikah siseh mi pakhat cio hnenah Pathian vozem thiambik (talent) thatha pawl cu a sangbik thiltha rahsuah thei dingin zocio hrang khalah canpual tha sangka on asi tikah pawlkom mibur cangvaihnak ih rah tambik a suah asi.\\nPawlkom ih cahnak cu pawlkom hantuantu mi pakhat cio ih cahnak kawmkhawmmi asi vekin bulpak pakhat cio ih lungput, thazang, le phurnak, pek awknak parah a hngat aw mi asi. Curuangah zo cio khalin an mai hnatuan, tuanvo cio ah upat zetin, sunloih zetin an tuan ih man nei zet in an ruat hrimhrim dingmi asi. Cutin hruaitu pawlin pawlkom sung hnatuantu pawl, pawlkom thawn a pehtlaih mi mi pakhat cio cu upatnak thawn pehtlaih in mi pakhat cio in hruaitu ih thuhnuai ah siahlawh le sal vekin hnatuantu si lo in anmah pakhat cio in an lei damsan, thiltha tiah an ruahmi an duhmi tuan rori in an theih awk ih anmai lunghmuizawngin pawlkom hnatuan cu lunghmui zetin an tuan thei ding a thupi mi asi.\\nCutin mibur pawlkom ih man cu a rahsuakmi sumpai le bungrua thilri men si loin pawlkom neitu, hruaitu, tuantu, le a pehtlaihmi zapi te nunnak tuahtha le khaisangin thiltha tiah an ruahmi, man an neihtermi cu thupi sawnah an ret mi an pom tlangmi asi. Cuticun mibur pawlkom cun a pehtlaihmi zapi te hrangah nuncan ziaza mawi le tha, nundan sang le mawi hring suak dingin hnatuannak ah fel le tlamtling thei bik in zuamnakin mibur le society hrang thiltha ruahsuaktu tiah ruahsannak a suahtertu, mibur pawlkomnak le khatlekhat pehtlaih awknakah mizia tha hringsuaktu man nei zet asi dingmi asi.\\nCuvekin lungput le nuntu, felnak nun thuken nei thei dingin catbanglo in tuan phah zir phah in zir sunzawm rero mi pawlkom, sunmang tawm aw tawn in hmailamah senpi hrang thiltha rahsuah dingmi tumtah nei in mibur pawlkom tlaihsannak le pek awknak thawn zapi ten lungtho ten hma an lak tlang tikah a cakbik a thabik tuanrah an rahsuahpi lawng si loin hnatuantu le pawlkom thawn a pehtlaihmi zapi te hrangah lungawi diriamnak a suahter a si.\\nCutivekin hmasawnnak kekar pi thei dingin santhar pawlkom in a neih hrimhrim dingmi pakhat cu bang awlo mi rualremnak (diversity) pomrem le lawm in a hmanthiam a thupi tuk. Santhar sanah fimthiamnak a karhzai vivo, miphun cawhpolh awksan asi, theihnak, hmuhnak, duhdan, nuncan ziaza, nunphung, a phunphun a dang aw vivo. Cutikah khuahlan lungput vekin mai nunkel, tuahkel, hrin le hram sungah khurbing zetin cang-ai bangin mai khua sungah a tang ringringtu pawl cu dunglam ah tanta an si ringring ding. Tumtah ihsin tuandan le tuanrahsuah pawl khal leitlun huap khuaruahdan, khawkhandan, le hnatuandan, tumtah tuanrah suah ding khalah huapkau zet khaw ruatin thil fate hrang khalah a pehtlaih mi thu, minung, fimnak thiamnak, hmanrua le bugnrua pawl telhcih ringring thei tu an hlawkin an thangso cak ding asi. Cutin santhar fimthiamnak phunpun, duhdan ruahdan, nuntu khawsak, nunphung dangdang huap tel in thiamnak citintian burkhawm in pum a pe aw mi, phur hlawptlo zetin hnatuan dan felnak , phurnak, thawn ruantlang ten ke a kartu pawlkom cun santhar dinhmun thar le buainak thar phunphun sukiang in ziangvek san khal thleng sehla a pah tlang vivo ding asi.\\nSanthar pawlkom cun a dinpimi thupibik ah a retmi a thleng a tul zo. Leitlun mifimtham filawr hrekkhat Fukuyama le hrekkhat pawlin Democracy le open market hi mibur kaihhruai awknak thawn pehpar in milai khawruahnak a tawpnak asi ding tiah an rak sim theu. Asinan Democracy le Open Market hi milai nuntu ziazatha kaihremtu um loin khat le khat an siatsuah aw rero zo asi ti leitlun hmun tampi ah hmuhtheih asi. Curuangah hlawknak hrang tumtah in dinmi pawlkom mibur hnatuannak khal in siseh cozah asilomi pawlkom khalin siseh mibur pawlkom cangvaihnak in a tumtahtawp cu society, senpi vangtlang thatnak, milai thuanthu tuahthat ding si thei dingin pawlkom tumtah tawp pawl khal thleng vivo a tul. Tuini tiangah capitalism cu milian pawlih kutken asi tiah hmuh asi ringring lai. Asina’n santhar ahcun capitalism khal kaihremtu nei loin senpi vangtlang thisen dawk rerotu vekin a cangvai sunzawm vivo asile santhar minung pawlin lamzin an khamsak dingih milai nuntu khawsak, senpivangtlang, society thatnak sawn kha pawlkom sumpai hlawknak hnakin thupi sawnah ret, liangsuan thei dingin santhar milai thuanthu in a remthat dingmi asi sawn.\\nTuihlan ahcun lothlo tu in rawl ngah duh ah lo a thlo, company ah hnatuantu in sumpai ngah duh ah hna a tuan, cozah zung le pawlkom ah hnatuan tu pawl khalin thil pakhatkhat ngah duh ah hna an tuan. Santharsan ah hril ding a tam vivo, milai ruahnak a thangso vivo. Hnatuantu milai zokhalin sun ni eng can tamsawn cu hnatuannak ah tikcu hman asi. Cui tikcu tamzet an hman mi cu nuam zetin le phur hlawptlo zetin tuan tu si loin thil pakhatkhat ngahduh ah an tuan rero mi hi san nei lo, milai sinak nam thlatu asi tiah santhar minung pawlin an ruat vivo. Curuangah mi zokhalin an hnatuan mi cu thil pakhatkhat ngah duh ah si nawn lo in an tuan mi hrimhrim kha nuam zet, lungawi sopar ten diriam zetin an tuan dingmi asi tiah an hmu fiang vivo. Lothlo tu khalin lo thlawh kha nuam zetin a thlawh ding le zung hnatuan tu khalin a hnatuan kha nuam le diriam zetin a tuan ding kha a thupi zetah ruahmi asi. Leitlun cu mi zapi hrangah rualran zetin canpual a ong aw vivo. Mi zokhal in midang ruahnak hrangah nun an duh nawn lo, anmai palungsuak in tha an timi, nuam an ti mi le man nei ah an ruahmi hrangah nung dingin duhhrilnak khal an neih kau sinsin vekin an hnatuannak cio ah nuam, tha, man nei an timi diriam zetin tuan ding an duhmi asi. Cutin santhar milai pawlin tikcu rei lo te sunglawng an nawnpi ding hrang ah tikcu reipi hnatuan in bang zetin hnatuan kha man nei lo asi tiah an hmu vivo ruangah sumpai, lennak le thatnak si loin hnatuan sawn kha nawmpi dingin santhar pawlkom in lamzin a sial thiam ih canpual tha khal a onsak thiam a thupi fawn. (Part III Peh Leh Ding……..)\\n(Part III: THLENG AWKNAK LE SANTHAR PAWLKOM)\\nMilai san thuanthu a thleng cak rualrual in santhar fimthiamnak le thansohnak thar a kaiban lotu, kum upa pawlih fimnak pawl khal santhar pawlkom cun anmah le dinhmun thate in a ruatsak thiam khal a thupi fawn. 2010 ah America ramah hnatuantu pawl lakah 40% cu kum 50 tlunlam mi an si. Tuihlan kum 10 sungah cozah asilomi pawlkom hi 50% tluk a karh, pawlkom million 1 ihsin milian khat le hrek (1.40m) ah an karhzai. America ram lawngah milai 2 million tluk thawng inn sungah an um ringring ih 6.6 million tluk court ih khuahkhirh (probation) in an um. 1.5 milion tluk phunhra tlawng an bang. 24, 000 tluk leitlun ah nitin rawl khawpkham lo ruangah an thi ringring. A tlangpi thu in America ramah company CEO pawlin nahzi 5 sung an hlawh mi le anmai company lala ah zaaran hnatuantu pawlin kumkhat sung an hlawhmi a bang aw. Leilungpi hi a hlum deuhdeuh, kum 2050 ahcun Artic ih vurtlangpi khal a zup theh ding ti asi. Leitlun pumpi sumpai lam sicih awknak, politics lam hnawihnawih awknak, leisungsuak a har vivo nak, ram khat le khat pehtlaih awknak, leitlun khawmual pehtlaihnak, tvp, santharsan ah tuihlan ah a rak um dah lo mi thil tampi a thleng vivo. 2011 ah hliahlaitu pawl hmuhsuakmi vek asile nikhat ah lelitlun milai pawlin 600 billion email an kuat suak. Leitlun ah ram khuitawk hman an mahte a ummi, ramdang parah hngat awknak nei lo in anmai ke lawngin a dingmi an um nawn lo. Cuvek santharsan kan thlen rualrual in milai mibur pawlkom pawlin santhar milai thuanthu santiluang thawn mil in cangvai theitu si dingin a zir, a thleng awk vivo a tul asi.\\nCutin milai santhuanthu cu a pawhtlang aw vivo, miphun dangdang, fimthiamnak dangdang abur in le a hlawm in umkhawm vivo, cawhrawi vivo asi tikah milai khawruahnak khal a hlawm aw in a pehtlang aw vivo. Cuvek thotho in leitlun milai pawl harsatnak, lungawinak, le ruahsannak, milai thuanthu cu a hlawm aw tawn vivo tikah senpi vangtlang in thiltha, tha lo tiah an ruahmi khal a hlawm aw vivo. Cutikah santhar mibur pawlkom cio in thupibikah an ruahsanmi, an retmi le tumtah mi cu sumpai hlawknak si nawn loin senpi vantlang, society hrang thiltha tuahnak asi vivo. Cutin thiltha an tuah rualrual in an tuanrahsuah hrangah har fialfial in hnatuantu si loin an tuahmi, an tuanmi, an tuan le an tuah rero lai ah hnatuan kha nawmpi, diriam zetin tuantu si dingin mibur pawlkom in a ruatsak vivo fawn. Cutin mibur pawlkom in pumkhat sinak, community pakhat sinak, mibur pehtlaihnak khal tuahthat vivo zuam asi.\\nMilai thlarau in a duhzetmi cu mibur sungah tel venak, pehtlaihnak, “kanmah” ti dingmi hngat awknak asi. Curuangah santhar pawlkom cun hnatuannak ah pehtlaihnak pawl cu hlawknak hawl ciocio tawng aw khawm men si loin thlarau lam pehtlaihnak tha, community pakhat sung milesa vekin sihcih awknak, tha timi le hlawm aw tawn in tumtahmi pakhat hrangah a nungmi sinak langter vivo in pek awknak a rahsuah ter vivo asi. Cutin mibur pawlkom awknak ah pumkhat sinak, man neihtermi, thiltha milai nunsan le hnatuannak sanbik siseh khawruahdan siseh a hlawm aw vivo in a pehtlaih aw vivo asi.\\nCuruangah milai pawlkom awknak cu thuk sinsin in pehtlaih awk asi tikah mibur pawlkom lakah khatlekhat danglamnak pawl cu nautat awknak, thleidan awknak, le hmuhsual awknak si loin ruahnak thatha, hmuhdan thatha kawmkhawm in hman thiam dingin zir awknak le hmansawnnak hrang sawnah hman thiam a thupi sinsin. Cutin bang awklonak cu upat aw thiam in ruahdan hmuhdan duhdan fehdan pakhat hnakin a dangdang kawmkhawm mi cu senpi vangtlang thatnak hrangah thiltha a suahpi sawn asi tiah santhar pawlkom cun ruat in mibur lakah a tlasam deuh mi le hmasawn a tulmi sawmdawlnak thawn thiltha tuahnak ah santhar pawlkom cu an zuam aw sinsin asi.\\nA tlunlamah simzo mi dinhmunah leitlun milai thuanthu cu a thleng zovek in santhar mibur pawlkom hrangah a thupi zet mi cu ziangtin pawlkom ruangzing asi, ziangtin zovek hnatuantu pawl in an tuan ding, ziangtin a tlancakzetmi santhar fimthiamnak thawn a tulmi fimthiamnak zir pehzawm vivo asi ding, ih ziangvek ziangtin ziangtikah pawlkom a thleng aw vivo ding, tvp hi a thupi zetmi asi. A thleng aw dah lomi pawlkom cu thih ding lawngin a hngak. Santhar ah leitlun kilkip ihsin hnatuantu pawl khuitawk ram khal an thleng thei zo. Thiamnak phunphun, fim zirnak cititian, kutthilthiam le hmanrua phunphun lei killi ihsin hman theih dingin pehtlaih nak a tha zo. Curuangah mibur pawlkom cun a tulmi tuansuak thei dingin siseh cakzetin ke kar thei dingin a tulmi pawl hawl thiamin milai a hmuhsuak thei a thupi tuk fawn. Mai ram sung, vengsung, khua le tlang sung lawng si loin tumtahmi, senpi vangtlang hrang thatnak rahsuak thei dingin leitlun kil kip ihsin thiambik nei le thansonak hrang tuansuak theinak dingin milai le bungrua pawl khal lakkhawm thiam a thupi sinsin fawn. Cu rualrual in hnatuantu pawl diriamnak hrang khal pawlkom in a ruat tel ringring a thupi. Ameirca ramah 50% hnatuantu pawl hi an hnatuannak ah an lungkim in an di a riam tawk lo ti asi. Santhar pawlkom cun hnatuantu pawl diriam zetin hna an tuan theinak, an hnatuan mi cu anmah nunthuthlung thuken thawn, milai damsan tiah an ruahmi thawn ruantlang ten man an neihtermi, senpi vangtlang, society hrangah thiltha asi tiah an ruahmi siter ding a thupi fawn.\\nAmerica ramih kawhhran pakhat cun zarhpi ni an khawm tinte thilthar, an tuah dah lo mi danglam zet pakhat Pathian biaknak program sungah an telh ringring ti asi. Ziangruangah tile a khawmtu pawlin tuahdan kelin an tuahmi si lo dingin zarhpi ni tinte an tuah mi cu a thar ringring asi ti an langter nak hrangah asi. Santhar pawlkom cun san a thleng aw mi dawi men ding si loin thleng awknak ah hmaihruaitu sisawn dingin hruaitu, pawlkom thuken, dindan, le hnatuandan pawl siseh thleng a tulmi pohpoh thleng dingin timtuah cia ringring in a dingmi a si a tul fawn. Khuahlan san vek si loin pawlkom tumtah le sunmang khal, hnatuantu pawlin “kanmaita” an ti thei dingin ruahnak burkhawmmi, thiltha, senpi vangtlang hrangah a tha timi tuansuak dingin hnatuantu pawlin hnatuandan thu ah siseh hnatuan tu pawl in diriam zetin an tuan ve thei nak ding hrangah a tikcu le can ih zir in a thleng aw mi asi a tul. Hnatuantu pawlin zalen zetin an kutthilthiam fimnak an hmansuah thei nak ding hrang ah a tulmi thuneihnak le canpual khal an neih hrimhrim a tul fawn.\\nMibur pawlkom tinkip ah pawlkom dindan, daan le dun, pawlkom ruangzingdan, tuanvo kaitu, luban, dinhmun pawl hi thupi tukah an ruah theumi hnakin santhar pawlkom ah thupi zetin ruatmi cu pawlkom nunphung asi. Cahnah parah nganmi si loin milai nuntu mizia, mibur mizia, pawlkom nunphung in pawlkom hlawhtlinnak hrangah lai tampi a relmi hi ngai pawimawh a thupi zet. Pawlkom sungtel mibur pawlin pawlkom fehnak lamzin, sunmang, tumtah, hmuisel pawl thupi zetah ruat in a fiangzetmi tumtahmi lamzin parah ruantlang ten an feh ding a thupi. Cui hleiah, sungle lenglam ah ziangvek hnaihnohnak lamzin khamtu a um ti mi hliakhlai thiam in ziangvek harsatnak le dawnkhamtu pawl cu ziangtin pahtlang in tumtah mi tuansuah asi ding tiah hliakhlai ringring khal a thupi. Cutin santhar pawlkom ahcun tumtah mi tuansuah dingin thleng a tulmi thleng dingin timtuah cia ringring mi asi fawn ding.\\nAbiktak in cozah asilomi, sumpai hlawknak hrang asilomi pawlkom pawl hrangah hmaitawn rero zomi harsatnak a um: Santhar mipi le hnatuantu, sumpai hmuhsuakdan le tuanreldan pawl tla ah asi. Santhar ahcun miphun burkhat lawng si nawn loin miphun citintian cawhpolh theh asi vivo; thiamnak phunphun a karhzai vivo; rualran zetin hlawhman le canpualtha zem thiam ding a harsa vivo. Curuangah miphun dangdang, thiamnak dangdang neitu pawl hmunkhat ah lungkhatpu in hnatuan tlangdan, thiambiknei hnatuantu pawl neihtheidan, catbanglo in fimthiamnak lamah hnatuan phah in zir sunzawm dan, hnatuantu tha pawl an cawlh tikah an aiawhtu ret thei dan le leitlun sumpai lam tlanzuam awknak lakah a rualran zetmi hlawhman pek thiam dan pawl tla thil harsa zet asi theu. Cuihleiah duhdan, thiamdan, mizia, le miphun sinak bang aw lo pawl ruantlang ten tumtah mi tuanreldan ruangzing thiam khal a har sinsin. Cutin pawlkom sungtel pawl bang awk lo nak phunphun ruantlang ten tumtahnak pakhat hrangah hnatuan tlang dingin funkhawm awknak siseh catbanglo in fimthiamnak lamah thansohpi dingin siseh pawlkom lenglam ihsin hmanrua le bungrua thatha thawn tuanpi dan thiam ding khal santhar dinhmun in a lotheihlo in a phutmi a si fawn.\\n(Part IV Peh Leh Ding……..)\\n(Part IV: SANTHAR PAWLKOM LE KAIHHRUAI AWKDAN)\\nSanthar fimthiamnak lam hmalatu mibur pawlkom pawl khalin khuahlansan vekin rikham bite sung zirh awknak le kaihruai awknak sungah zirnak sinawn loin leitlun pumhuap khawruahnak, zirnak, theihkauhnak thawn cazir ding sung khalah telh vivo asi. Phunsang tlawng zirnak ah siseh pumcawnak hrang kutthiam le fim zirnak ah siseh zirmi le thiammi thawn a pehpar mi thu pawl cu leitlun pumhuap in zir, hliakhlai le theih, buktawn asi ringring. Kutthilthiamnak zirtu, silam zirnak, daan, milai mizia, pursum leilawnnak ah siseh, fimthiamnak lamzin dangdang pawl khal khuimaw talah pehtlaihnak an neih theh vekin zirnak lam khalah huap kau sinsin in a thleng aw rero mi santiluang thawn a semrem aw dingin zirnak sunzawm vivo khal alotheihlo in a tulmi asi.\\nKhuahlan san hruaitu pawl vek sinawn loin santhar hruaitu pawl cu hruaitu pakhat ih duhnak in mibur pawlkom cu hruai sin awn loin duhdan ruahdan hmuhdan dangdang burkhawm mi lak ihsin thulai dinpi in kaihruai awk nak san a suak zo fawn. Mi pakhat ih ruahnak le hmuhnak dinpi si loin mibur ruahnak burkhawmmi thurual tlangmi fehpi san a suak zo. Cutin santhar hruaitu cu mi zakip huap, tangdor,midang duhnak ngai pawimawh, mipi pawl ruahsanmi theihsak le ngai pawimawh, mai nuntu ziaza ah tuanvo la ringringtu, kiangkap minung pawl thawn rualrem zet in pehtlaihnak tha a tuah ringring theitu, milai canpual upat thiam in midang canpual palzut le nekcep loin cawisang thiamtu, nun pitling nei in kaihruai awknak le milai pehtlaihnak ah fimthiamnak a neitu asi a tul. Caan khirhkhan ah kan din vekin santhar mibur pawlkom cun pawlkom milesa pawl thansohter a thupi zet fawn; thazang pek, thathawhter, thansohter, fimthiamnak zirnak lam ah lamzin onsak, catbangloin pehtlaihnak nei ringring, an awmsungsuak au aw ngaisak in an tulsam mi ngai pawimawh tu, mi zocio khalin pawlkom cu maibulta vekin an ruahcio nak dingah thinlung a funkhawm thiamtu, mi pakhat cio in upatnak, cawimawinak le an tuanman rualran ten co in canpual tha le hlawknak siseh upat le cawimawinak ah sieh bangran ten pawlkom sung pehtlaih, pawlkom, sihcih awknak a thupi. Cutin pawlkom hruaitu cun nu in insang a kilkhawi vekin a kaihruai ih pawlkom sungtel le hnatuantu pawl khalin rinsannak thawn pehtlaihnak tha hruaitu parah an neih tikah anmah le ti theitawk cio in an tuanvo cio ih thazang le fimthiamnak suah in mai bulta vekin an tuan tikah pawlkom a cak in a thabik a rahsuak ringring ding asi.\\nSanthar pawlkom ahcun hnatuantu pawl mizia kha pawlkom hnatuan dan le dun, pawlkom nunphung sungah alotheihlo in benlut si loin hnatuantu pawlih mizia thawn a rem aw in tumtahmi tuansuak dan sawn kha remruat thiam a thupi zet. Milai nunphung le mizia cu awlai ten thleng theih asilo vekin pawlkom hnatuandan ah le pehtlaih awknak, pawlkom sung nunphung pawl cu pawlkom tumtah mi tuansuah nak hrangah hmanrua ah hman thiam ding a thupi. Pawlkom thuneihnak cu lubik ih uk awknak san asi nawn lo ih hnatuan tuan suak thei dingin a tulmi thuneihnak sawn ah hman thiam a thupi fawn. Hruaitu le hnatuantu pawl pehtlaih awkdan, sunmang pawlkom tumtah nemhngetnak ah siseh pawlkom thuneihnak le lairel dan pawl khal khuahlan salsan vekin tlun lam ihsin uk awksan asi nawn lo ih zapi ten theihmi neihmi ti theimi suahkhawm le burkhawm in a tha bik rahsuak dingin tuantlangnak, mibur thazang hmanthiam a thupi sinsin. Cutin pawlkom hlawhtlinnak le tuanrah pawl cu hnatuan tu zapi ten in anmai bul tuanrah vekin an ruat ih lungawinak anmai hminthatnak vekin an ruat cio tikah zapi thazang hlawm in hnatuan rah tambik a rahsuak theu asi.\\nCutin santhar pawlkom kaihruaidan cu san a thleng awk vekin a thleng awk vivo a tul. Hlansan vekin pawlkom in a tuanrahsuak thei mimi mipi in ei le hmang si nawn loin santhar ahcun mipi pawl tulmi le duhmi tuansuak dingin pawlkom cu a dingih hna a tuan sawn asi. Cutin pawlkom sung khalah kutthilthiam a phunphun, fimnak a phunphun neitu pawl cu an thiamnak le ti theinak vekin dinhmun hmaan tikcu hmaan ah ret an si tikah a thabik tuanrah an suahpi thei asi. Cui hleiah pawlkom lenglamah pawlkom hnatuanrah thawn a pehtlaih mi pawlkom, mipi, le mibur pawl thawn pehtlaihnak tha zet tuahthiamtu pawlin hlawknak an nei sinsin. Thuthimnakah Microsoft company in IBM thawn rualpithatnak a tuah ih Microsoft ih a tuansuahmi pawl cu IBM a hmansuak ter tikah Microsoft tuanrah hmansuahnak hmun kau sinsin a neih vekin ziangvek pawlkom khalin anmah le pawlkom cio thawn a pehtlai aw mi lenglam pawlkom pawl thawn tuantlangnak le pehtlaihnak thate an neih thei a thupi sinsin. Santhar san ahcun leitlun nitlaknak le nisuahnak lamkapah a ummi pawlkom le mipi, hnatuantu khal hnatuan tlang thei dan a um zo. Thuthimnakah, America ramih sibawi pakhat in computer thawn a mina a zohmi, scan a tuahmi cu India ramih a ummi thiambik nei sibawi pa hnenah a hi zoh ter tikah zianghman tikcu hngak awk tul lo te in cankhat te ah online internet thawn pehtlaihnak in hna an tuan tlang thei. American ram ih company tampi cun India le China ramah an company hnatuantu an ret ih man awlzetin thiamnak sangsang neitu hnatuantu pawl an ngah. Curuangah santhar pawlkom cun pawlkom kaihruaitu, pehtlaihnak tuahtha tu, pawnlam le sunglam pehtlaih awknak tuahtha tu le fimthiamnak lamah kilkip in a dingkhawmmi lepehtlaihmi tha neitu pawlkom cu santhar ziangvek harsatnak le thleng awknak khalah a dingin a thangso vivo ding asi.\\nLungto san (stone age) ahcun micakcak an rak lal, ih ramtawihsan ahcun sakap theithei an rak lal. Tribal san ahcun sungkhat nei tamtam le hrinhram thatha in mibur hruaitu an rak tuan. Tuihlan ahcun cathiamnak lamah dikari ngah tapoh in anmah le dikari ngahnak lamah hnatuan sang le thatla an rak kai theu. Asinan santhar san ahcun dikari hnakin hnatuan rah tuansuak thei tu zoh asi sawn. Cui hlei ah bulbak nuncan ziaza zoh asi ih mahlemah a tungding aw thei tu, thuthen thiam, khawruahthiam, minung, harsatnak hmaitawndan, le tumtah tuansuak dingin tuanrel ruangzing thiamtu hruaitu santhar pawlkom in a tul vivo. Mahte nun timtuah awknak lamah senpi vangtlang pawmrem theimi nuntu ziaza, milai nun thuken a nunpitu, midang thawn remrual ten pehtlaih a thiamtu, midang canpual upatnak pe thiam, le midang sunloih tiamtu, catbang loin midang thawn pehtlaih nak a nei tu, hruainak le harsatnak lakah dungsip loin tuanvo liangparah suangin hmai a nawr tu, santhar santiluang vekin thleng awk a tul tikah thleng aw thiamtu, hnatuantu pawl thansohnak lamzin sialsak tu, pawlkom hantuanrah, thilleri, sumpai hankin milai nunnak le lungawinak cu thupi sawn ah aret thiamtu, tivekin santhar pawlkom mibur hruaitu cu a thleng aw vivo dingmi asi.\\nHlan ahcun hnatuantu pawl cu hlawhman pek in tuanter an si. An hnatuan dingmi tuansuah theinak hrangah a tulmi thuneihnak khal pek an si lo theu. Santhar pawlkom sungah a thleng awk vivo mi a um. Hnatuantu cu hlawhman duh ruangah tuanter si loin ziangruangah a tuan timi a thu thawn ciahneh asi hnu ah amai palung, duhnak liolio in a neihmi theihnak le fimnak thazang hmangin a tuansuak tikah a hlawhtling sawn ih santhar minung lungput thawn a kaih aw sawn mi asi. Cui hleiah hruaitu pawlin hantuantu cu caw-le-hna khawn in khawng si loin tuanvo pek an si rualrual in an tuanvo tuansuak thei dingin a tulmi thuneihnak khal pekcih an si tikah lungawi sopar ten tlunlam upa tihzah le huphurh cingin hnatuan si loin bulpak nunnak ih a thabik tuan theinak thawn an tuan tikah an hlawhtlingbik sawn asi. Cutin sim tikah an palh thei lo tinak sisawn loin santhar pawlkom cu mi zokhal palh thei, thiltisual pang thei an si vekin an tuahsal pang ding khal ruatsak cia in zalen zetin an tuah dah lo mi tla tuanngamnak an neih phah nak asi. Cutin mi zokhal a thiamcia in an suak lo vekin tuanphah zir phah, zirphah thiam phah, thiamhnu ah catbang loin a thangso rero mi hantuantu in santhar pawlkom cu a cakbik, rahtha bik, le a sunglawi mankhung bik thiltha an rahsuah pi sawn asi.\\nCuihleiah santhar mibur pawlkom hnatuannak ah hnatuantu pawl ciahneh dan cu hlawhman pek ding lole hrem ding, funghreu le banhla, tiamkamnmak in si loin hnatuantu pawlin man an neihtermi, an damsan thawn a rem aw mi hnatuantha an tuan ih hnatuan tu in amai hnatuan cu pawlkom le mipi hrangah ziangtluk a thupi timi ruahsannak thawn mai duhhrilnak liolio in hna a tuan tikah a tambik le a thabik an tuansuak thei asi. Cutin hnatuantu pawl lungsungah tuanduhnak san neihter dingin hruaitu pawl in catbangloin pehtlaihnak, thu hla relkhawmnak, sunmang tawm awk tawnnak, a rahsuahmi cu zanpi hrang thatnak le hnatuantu ih tuanvo a thupitiza pawl langternak in ciahneh an si theu ding. Cutin sim tikah mi zapi ten mizia a bang awk theh lo tikah bulpak pakhat cio dinhmun, fimnak, le sinak ih zir in a thabik hmanrua hman thiam khal a thupi fawn. Santhar pawlkom cun pawlkom ih hnatuan a thupitzia khaisan nak in siseh hnatuan dan tha sinsin in khaisannak in siseh hnatuantu pawl bulpak dinhmun khaisannak in siseh hnatuan thasinsin le rahtha tam sinsin tuansuak thei dingin pawlkom dinhmun khaisan vivo asi ding.\\nLeitlun thiamsangfilawr hrekkhat in Democracy le free Markect cu milai khawruahnak tawp asi an ti theu. Milai, bulpak siseh mibur siseh diriamtertu abur in hnatuan dan le senpi vangtlang pehtlaih awknak hrangah a tawpnak asi tiah an sim theu. Asinan, tuinaite leitlun hmun dangdang ah capitalism duhlo in aukhuangnak pawl zoh tikah kaihremtu umlo capitalism cu milian pawlih funghreu, hmahrua, farah pawl thisen an dawknak vekfang in ahmutu an tam vivo tikah capitalism in democracy ih thuhrampi a eisiat zik cuahco vekin a hmutu an um fawn. Zianglam khal asile leitlun milai thuanthu a thleng aw rero mi cu leilungpi a tawp lai hlanah a thleng aw rero hrih ding ruangah santhar pawlkom mibur pawl cun ziangtik lai khalah thleng aw rero dingin a tim a tuah cia tu, a thleng aw rerotu, santhar santiluan man in a thleng aw rero tu, le san thlengnak hrangah tuansuaktu, thlengtertu pawl cu ziangvek milai santhuanthu khalah an dingcang vivo ding asi. Thleng aw duh lo pawl cu an thita dingin dunglam ah tanta an si ding. An thleng aw dingmaw an thi ding, hril ding zocio khalin an nei.\\nSanthar thleng awknak lakah fimthiamnak, kutthilthiamnak lamah thleng awknak, mipi phun dangdang thiamnak le sinak miphun dangdang cawhrawi mi ruantlang ten hnatuan tlangnak, catbang loin bulpak hnatuantu pawl dinhmun khaisannak, hnatuandan khaisan nak, ruahnak thatha ngai pawimawh in khaisan thiamnak, leitlun kilkip ah pawlkom tumtah le hnatuan thawn a pehtlaih mi pawl pehtlaih thiam in a tha bik ruahnak le hmanrua pawl hril thiam in hnatuan thiamnak pawl tla a thupi zet mi an si. Thil pa 5 a thupi zetmi pawl tla cu 1) bang aw lomi ruahnak, milai, sinak, nunphung, tvp hlawmkhawm in mibur thahlawm khawm in hnatuannak, 2) Minung pawl le an danglam nak thleidan thiam in an thatnak hmang thiamnak, 3) cagbanglo pehtlaih awknak tha hman thiamnak, 4) bulpak pakhat cio ih sunlawinak pawl khaisan thiamnak, 5) midang thawn rualran ten upat awknak thawn hnatuan tlang thiamnak pawl tla an si. A thabik kaihruai thiamnak nunpi in mibur pawlkom a thangso ter thiamtu cun ziangvek san thleng awknak khalah santhleng tertusawn an si ringring ding.","num_words":5872,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.188,"stopwords_ratio":0.243,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kawhhran Upa - Hre Mang\\nVII. KAWHHRAN TUMTAHMI LE RAWNGBAWLNAK\\n1) Kawhhran in rawngbawlnakin a tumtahmi cu Pathian biaknak, cawimawinak le thangtthatnak a si Jn 15:8; Kol 3:16; Eph 1:12; 5:16-19.\\n2) Kawhhran in zumtu pawl hnenah rawng a bawlnakin\\ni) Zumtu thlarau nun cawmdawl asi Kol 1:28; Eph 4:12-13.\\nii) Zumtu nitin nun di a riamter Eph 4:11-16\\niii) Mahte a thianhlim awk ter Eph 5:26-27\\niv) Fimthiamnak ah zirh awknak Mk 28:19\\n3) Kawhhran in leitlunah rawng a bawlnak\\ni) Pathian Thuthangttha le Pathian zawnruahnak cu theihter asi Mth 28:19; Lk 4:40; Mk 16:15\\nii) Leitlun eng le thazaang langter asi Mth 5:13-16\\niii) Tthatnak le thutak karhzai ter asi Kal 6:10\\nVIII. KAWHHRAN UPA THU\\nKawhhran upa pawl cu rawngbawltu pastor le evangelist pawl thawn ttangrualin kawhhran zumtu kaihhruaitu an si.\\nA. Kawhhran upa pawl neih dingmi sinak pawl:\\n1) Mikhual ttha mi I Tim 3:2; Tit 1:8\\n2) Zirhtheih mi I Tim 3:2; 5:7; Tit 1:7\\n3) Hrosuan hmang lomi, mi thinnem I Tim 3:3; Ti 1:7\\n4) Sum ngaina lomi I Tim 3:3\\n5) Pawntam zaitam lo I Tim 3:3\\n6) Piangthar pekte asi lo ding I Tim 3:6\\n7) Mah le mah a uk aw thei tu asi ding I Tim 3:2; Tit 1:8\\n8) Mi senpi mithmuh ah upat tlak asi ding I Tim 3:7\\n9) Mawhsiatnak um lo mi asi ding Tit 1:7\\n10)Mi puarthaule thintawi asilo ding Tit 1:7\\n11)Thiltha duhtu asi ding Tit 1:8\\n12)Miding, mithiang le ziaza ttha asi ding Tit 1:8\\n13)Mah le mah uk aw thei, nuntudan felfai nei asi ding Tit 1:8\\nElders le Deacon\\n14)Mawh nei lo mi asi ding I Tim 3:2,9; Tit 1:6\\n15)Nupi pakhat nei asi ding I Tim 3:2,12; Tit 1:6\\n16)Thinsau mi asi ding I Tim 3:2,8; Tit 1:7\\n17)Upattlak mi asi ding I Tim 3:2,8\\n18)Zurit hmang asi lo ding I Tim 3:3,8; Tit 1:7\\n19)Amai insang a finkhawi thei tu asi ding I Tim 3:4,12; Tit 1:6\\n20)A fa le pawlin a thu an ngai mi asi ding I Tim 3:4; 5:4; Tit 1:6\\n21)A diklo in ngahnak a duh mi asi lo ding I Tim 3:8; Tit 1:7\\n22)A insang milesa thutakah a hruai thei tu asi ding I Tim 3:9; Tit 1:9\\n23)Thinlung fel le dik nei asi ding I Tim 3:8\\n24)Hniksak hmaisa mi si haiseh I Tim 3:10\\nB. Kawhhran upa hnattuan mawhphurhnak pawl\\n1) Kawhhran kaihhruai-kawhhran rorel I Tim 5:17; Tit 1:7\\n2) Rawngbawlnak lamah-kawhhran misa cawmdawl tu I Pet 5:2\\n3) Fimthiamnak lamah-kawhhran misa zirh tu- Eph 4:12,13; I Tim 3;2\\n4) Zung lamah-kawhhran cangvainak kaihuai tu James 5:14\\n5) Aiawhnak lamah-kawhhran aiawhin hnattuan ttulmi ttuan ding Dung 20:17; I Tim 5:17\\n6) Farah enkawlnaklam-farah bawmtu ding 6:1-6\\n7) Kawhhran sumsaw neihmi thurel tu le thubuai remtu Dung 6:1-6\\nC. Elders le Deacon pawl dinhmun\\n1) Pathian hmaiah:-\\ni) Pathian thutakah hnget khoh zetin dingtu I Tim 3:9; Tit 1:9\\nii) Miding le mi thianghlim Tit 1:8\\niii) Zirh thei tu I Tim 3:2; 5:17; Tit 1:9\\niv) Mawhsiatnak um lo I Tim 3:2; Tit 1:…\\nv) Piangthar pekte silo (thlarau nun pitling nei) I Tim 3:6\\nvi) Thilttha duhtu asi ding Tit 1:8\\n2) Midang hmaiah\\ni) Thinlung thiang le mittha I Tim 3:8\\nii) Upattlakmi I Tim 3:2,8\\niii) Khualttha I Tim 3:2; Tit 1:8\\niv) Pawntam lo, thu buai tuah hmang lo I Tim 3:3\\nv) Mi puarthau le thintawi silo, mi thinnemmi I Tim 3:3; Tit 1:7\\nvi) Mi mithmuh ah hmin ttha mi asi ding, hmin siatnak nei lo I Tim 3:7\\nvii) Mi nehsawh\/mi hmuhsuam hmang asi lo ding Tit 1:7\\nviii) A dik loin ngahnak duhtu asi lo ding\\n3) Mah le mah kilkhawi awknak lamah\\ni) Fel zetin nitin nunah mah le mah thunun aw thei (Discpline) Tot 1:8\\nii) Thin sau, thinheng sup thei I Tim 3:2,8; Tit 1:7\\niii) Sum ngaina mi asilo ding I Tim 3;3\\niv) Zurit hmang lo mi I Tim 3:3,8; Tit 1:7\\n4) Insang lamah\\ni) Nupi pakhat nei I Tim 3:2,12\\nii) A fa le in a thu an ngai ding I Tim 3:4,5,12; Tit 1:6\\niii) Mai insang tthaten a kilkhawi thei tu I Tim 3:4,12; Tit 1:6\\nC. KAWHRAN UPA HRIL AWKNAK\\n1) Mi zokhalin kawhhran upa ttuan a duhtu cu thilttha a duh asi I Tim 3:1\\n2) Kawhhran misa, sungtel pawlin kawhhran sungah zovekin kawhhran upa sinak thawn a mil aw mi sinak, mizia, le nuntu a nei ti ralring zet le fimkhur zetin an cekfel a ttul I Tim 3:1-13; Tit 1:5-9.\\n3) Kawhhran upa pawl hnattuan rei lam (term) cu Baibal sungah bikhiah mi a um lo.\\nD. KAWHHRAN UPA HNRIAKTHIHNAK (ORDINATION)\\n1) Kawhhran upa hriakthihnak cu kawhhran upa hnattuan ttuan dingin Pathian le minung hmaiah mawhphurhnak pek ih hlannak thawn nemhngehnak asi.\\n2) Kawhhran upa hriakthih tikah a hnuailam vek pawl a tel thei:\\nRawngbawltu le Kawhhran upa ttuan cia pawl kuthngat nak, rawl ulh thlacamnak, khawhhran upa sinak in a phutmi pawl siarnak, le thukamnak.\\n3) Kawhhran rawngbwltu le upa pawlin kawhhran upa thar hriakthihnak ah mawhphurhnak an nei.\\n4) Kawhhran upa hriakthihnak cu kawhhran misa in an hril mi cu kawhhranah rawngbawlnak nei dingin mawhphurhnak an peknak le a mawhphurhnak ah a tlak asi tiah an phuannak le nemhngehnak asi. Dung 6:3-6.\\n5) Kawhhran upa thuneihnak\\nKawhhran upa pawl thuneihnak cu thlarau lam thu asi. Kawhhran (Universal Church) hramthawhnak le tawpnak thu ah zianghman thuneihnak an nei lo. Kawhhran in a pekmi thuneihnak lawng kawhhran upa pawlin thuneihnak an neiih kawhhran in ttul a ti asi ahcun upa hnenah thuneihnak a pek mi cu a la sal thei. Kawhhran upa pawl thuneihnak cu anmah hriltu kawhhran misa sung lawngah asi.\\nE. KAWHHRAN UPA TAM LE MAL\\n1) Thuthlungthar sanah kawhhran upa pakhatnakih tam hi an hman tlangpi mi asi Dung 14:23; 20:17; Phi 1:1; Tit 1:5.\\n2) I Tim 3:2 ahhin kawhhran upa mal (pakhat) thu a simnak asinan kawhhran hotu (chairman) thu a simnak khal asi thei.\\n3) Kawhhran upa ziangzat an si ding ti mi Baibal sungah sim asilo nan a ttuldan le rawngbawlnak ih zirin ret theih asi.\\nF. KAWHHRAN UPA PAWL UPATNAK\\nJesu kha Bishop tiah rak kawh asi (I Pet 2:25). Peter kha upa tiah kawh a rak si (I Pet 5:1). John khal kha upa a rak si (II Jn 1:13). Kawhhran upa dinhmun le hnattuan cu upat dingah sim asi I The 5:12-13; Heb 13:7,17,24.\\nG. KAWHHRAN UPA THINLUNGPUT\\nKawhhran upa cun amah le amah Pathian ih hnattuan-pi ah ruat aw in zumtu dang pawl khalin Pathian hnattuan-pi ah an ruat thei dingmi a si I Kor 4:1-2; Tit 1:7.\\nH. KAWHHRAN UPA PAWL LAWMMAN CO DING\\nThuneihnak thianghlim a nei ding Lk 12:43-44. Zumtu menmen pawl co thei lo mi, sunlawinak catuan lukhum a co ding I Pet 5:1-4.\\naa) Khrih Thuthangttha phuangsuak tu an si.\\nbb) An rawngbawlnak ah Pathian Thlrau kaihhruainak in kawhhran din ding khal a tel Phi 1:27; II K or 9:13\\nKawhhran dintu an rak si\\nd) Pastor-teacher-zirhtu (Greek ttong ahcun tongfang pakhat lawng a hmang)\\naa) Pathian thuthianghlim an hnenah theihter le fianter a si vekin an theihmi le an zirmi pawl kha an ttuannak in kawhhran zumtu pawl cawmdawl tu an si.\\nbb) Prophet rawngbawlnak a langnawn lo hnu ah pastor pawl rawngbawlnak a tthanglian vivo.\\nv) Kawhhran upa hrilnak\\nKawhhran upa pawl hril an sinak cu a hnuailam vekin theihtheih asi.\\na) Zumtu mah le mah theih awknak (internal calling)\\naa) Pathian lalram hrang rawngbawlnak ah mawhphurhnak nei in mahle mah thei awknak\\nbb) Thlarau le minung lamah kawhhran rawngbawlnak ah mah le mah tling le tlakin theih awknak (minung lam sinak ruangah si loin Pathian Thlarau in lam ihruai a si ti theih awknak in).\\nCuti vekin theih awknak a nei tu cu Pathian in a rawngbawlnak ih mawhphurhnak la tu dingah lamzin a sial tinak asi.\\nb) Pawnlam ihsin theihnak-extranal calling\\nPathian in a rawngbawl dingin a hril mi cu a kiangkapih vengsung kawhhran misa pawlin a mawhphurhnak ttuan suak dingah le Pathian rian dingah a tlingin a tlak asi ti an thei ding. Kawhhran upa pawl rawngbawlnak thu thawn peh awin tamdeuh simbetmi a ummlai.\\nKawhhran Upa Sinak\/nuntu Mizia le Tuanvo:\\n(I Timothy 3:1-7)\\nThuhmaihruai: Khrihfa pawlin Kawhhran upa pawl thu ngai ding:\\nNan hruaitu pawl thu ngai uhla an thu pekmi bangin thlun uh. An hnaṭuan daan cu Pathian hmaiah an phuan ṭheh leh ding ruangah cawl loin an lo kilkhawinak hi a si. An thu nan ngai a sile lungawi aipuang in an hna an ṭuan ding; an thu nan thlun lo a sile riahsiatnak thawn an ṭuan ding ih cumi cu nan hrangah zianghman ṭhathnemnak a um lo ding. (Hebrews 13:17).\\nKa u le ka nau tla, Khristian nitin nan nunnak ah a lo hotu le a lo zirhtu pawl, nan lakah hna a ṭuantu pawl kha upat hmaizahnak pe uh, tiah kan lo forh. 13Nan hrangih hna an ṭuan ruangah hmaizahnak a saang bik le duhdawtnak pe hai uh. Nanmah lakah daite le rem-awtein um uh. cooperation (I Thessalonians 5:12-13).\\nJames A. Garfield, the 20th President of the United States stated, \"I\\nam stepping down from the eldership into the presidency of the\\nUnited States.\" “Kawhhran upa sinak ihsin American president tuan dingin ka dinhmun tum ding” ati.\\nI. Kawhhran upa nuntu ziaza:\\nA. Kawhhran upa tuantu ding pawl sinak mizia pawl a tlangpi thu in tthenli ah tthen theih asi:\\n1. Hmuh tonmi\/nuntu-zumnak ah nauhak tuk asi lo ding, rintlak asinak cu a hmuhtawn mi parah lang ding; 2. Hminthatnak-lenglam mi pawl hmai ah siseh mipi hmaiah hminsia thangsiatnak nei lo; 3. Nuncan ziaza-ziaza tha zumtu pawlin an cawn tlak mi ziaza nunpi tu; 4. Tuahthei mi-thutak zirhthei, mi kaihruai thei, Pathian fial mi tuah dingin pe aw thei, zirhsual tu pawl lailang thei, …\\nB. Himi kawhhran upa pawl phut mi sinak mizia le ti thei mi pawl lakah a neihmi a bang aw lo cio ding nan an neih hrimhrim dingmi, an neih lo asile kawhhran upa tuan thei lo sinak phut mi pawl a um:\\nKawhhran in Bible in a phut mi thawn a nai aw bikbik hril men ding asilo, an neih hrimhrim dingmi an si.\\n“Zo khal in Kawhhran hruaitu si (i) a duh ahcun hnaṭuan ṭha duhtu a si,” timi hi thudik a si. 2Kawhhran hruaitu cu (ii) soiselnak nei lomi a si ding. (iii) Nupi pakhat lawng a neitu, * 3:2 Nupi pakhat lawng a neitu: timi hi Nupi voikhat lawng a ṭhitu ti khal a si thei. (iv) rit theinak thil ih a suup aw theimi, (v) a uk aw theimi, (vi) felfai zoh rem in a nungmi, (vii) mikhual a zohthiamtu le (vii) mi zirh a thiamtu a si ding. 3(viii) Zurit hmangmi a si lo ding ih, (ix) thinsuup aw thei lo, midang thawn a to aw ṭheumi khal a si lo ding. Sikhalsehla (x) mi lungnem le daihnak a duhtu a si ding. (xi) Tangka duh tukmi a si lo ding. 4(xii) A innsaang ṭhatein a ho theitu a si ding ih (XIV) a faate pawl cu mi thu a ngaimi le mi upat thiammi a si ding. 5Amah ih innsaang hman ṭhatein a kilkhawi thei lo ahcun ziangtinso Pathian ih Kawhhran a kilkhawi thei ding. (XV) 6Zumnak lamah lungthleng pekte a si lo ding; culo ahcun a zum aw sual pang ding ih Satan cu hnon a rak ton vekin anih khal hnon a tong ve pang ding. 7(xvi) Pathian awi lo miseenpi pawlih an upatmi a si ding; cubangtuk a si lo ahcun mi ih relsiat a tong ding ih Satan ih thang ah a awk aw ding.\\n(Tit 1: 6-9)\\n6Kawhhran upa cu (i) mawhthluknak nei lomi siseh; (ii) nupi pakhat lawng a nei mi siseh, * 1:6 Nupi pakhat lawng a nei mi siseh timi hi Nupi voikhat lawng a ṭhimi siseh ti tla a si thei. (iii) a faale pawl cu zumtu si haisehla puarthaunak le thu ngailonak lamih thangsia lomi si haiseh. 7Kawhhran hruaitu cu Pathian hnaṭuan ah ṭuanvo neitu a si ruangah mawhthluknak um lomi a si pei. (iv) Mi puarthau le (v) mi thintawi, (iv) zurit hmangmi, (v) mi helhlong le (vi) paisa duhham mi a si lo pei. 8 (vii) Mikhual le mileng zohthiamtu a si pei ih thilṭha a ngaina pei. (viii) A uk-aw theitu a si pei; (ix) miding, (x) mithiang le (xi) ziaza ṭhami a si pei ih (xii) suup theinak neimi a si pei. 9 (xiii) Kan zumnak hram thawn a mil-awmi le rintlak a si mi kan (xiv) Thuthang kha hnget zetin a pomtu a si pei. Cuticun (xv) midang pawl kan zirh awkmi thudik thawn thazaang a pe thei ding ih cuih (xvi) thudik a eltu pawlih palhnak khal a langter thei ding.\\nII. Upa pawl tuanvo:\\n(I Peter 5:2), Pathian ih a lo pekmi tuurual khaaltu si uh; nuar phahih a khaaltu si loin Pathian ih duhnak bangtuk in thinlung thote ih a khaaltu si uh. Hna nan ṭuan tikah hlawhman ngah duh ruangah si loin duhnak taktak thawn ṭuan sawn uh\\n1. Anmah le mah kilkhawi aw in tuurual pawl kilkhkawi ding: (Acts 20:28), Cuti a si ruangah nanmah le nanmah kilkhawi awk thiam uhla Thlarau Thianghlim in tuurual kilkhawitu dingih a lo ret vekin nan tuurual kha ṭhatein kilkhawi uh.\\n2. Pathian thutak nunpi: Atu cu Pathian kilkhawinak le a zaangfahnak thu sungah ka lo ap zo. Amah in a lo ṭhansoter ding ih a minung pawl hrangih a ret ciami thlawsuahnak kha a lo pek ding, (Tirh 20:32). Kan zumnak hram thawn a mil-awmi le rintlak a si mi kan Thuthang kha hnget zetin a pomtu a si pei. Cuticun midang pawl kan zirh awkmi thudik thawn thazaang a pe thei ding ih cuih thudik a eltu pawlih palhnak khal a langter thei ding.(Tit. 1:9).\\n3. Tuurual uktu si loin an zohtthimtlak nun hmuhsak ding: (I Peter 5:3), Nanmah ih kilkhawi dingih retmi tuurual kha a uk in uk tum hlah uh; an zohṭhim dingin nung sawn uh.\\n4. Phur nak thawn, sumpai ngah nak hrangah siloin, tuurual khal tu: (I Peter 5:2), 2 Pathian ih a lo pekmi tuurual khaaltu si uh; nuar phahih a khaaltu si loin Pathian ih duhnak bangtuk in thinlung thote ih a khaaltu si uh. Hna nan ṭuan tikah hlawhman ngah duh ruangah si loin duhnak taktak thawn ṭuan sawn uh.\\nTuukhal tu cun a tuu rual pawl kha ti le rawl a pe, a kaihruai, a kil, an dung a thlun, tuu rual pawl kiangah a it a ceng ih an tul mi pawl kha an ngah asi ti a zoh theu vein Kawhhran ah Khrih in tuu khal tu khal in a tuan ve (Acts 20:28; I Peter 5:2, Atcs 11:30; James 5:14).\\n5. Kawhhran, Khrih thisen ih lei mi, tuurual khal tu: (Acts 20:28), Cuti a si ruangah nanmah le nanmah kilkhawi awk thiam uhla Thlarau Thianghlim in tuurual kilkhawitu dingih a lo ret vekin nan tuurual kha ṭhatein kilkhawi uh. Pathian in a Fapa thisen thawn Amai' ta ih a tuah zomi a Kawhhran khaaltu va si uh.\\n6. THa zetin kawhhran kaihhruai ding: (I Timothy 5:17), 17Kawhhran Hruaitu, hnaṭuan ṭha a ṭuantu cu ṭuan man a let hnih in ngah tlak an si. Cuih hruaitu lakah thusimnak le thuzirhnak ih a zuamzet pawl cun ngah tlak an si cuang.\\n7. Tuurual cawm ding: (Acts 20:28), 28Cuti a si ruangah nanmah le nanmah kilkhawi awk thiam uhla Thlarau Thianghlim in tuurual kilkhawitu dingih a lo ret vekin nan tuurual kha ṭhatein kilkhawi uh. Pathian in a Fapa thisen thawn Amai' ta ih a tuah zomi a Kawhhran khaaltu va si uh! ( I Peter 5:1-2), 1Kawhhran upa pawl, kei khal Kawhhran upa ka si ve ih, zaangfah ka lo dil. Khrih ih tuarnak a hmutu ka si ih a lang dingmi sunlawinak khal a ṭawmtu dingmi ka si ruangah ka lo dil a si. 2Pathian ih a lo pekmi tuurual khaaltu si uh; nuar phahih a khaaltu si loin Pathian ih duhnak bangtuk in thinlung thote ih a khaaltu si uh. Hna nan ṭuan tikah hlawhman ngah duh ruangah si loin duhnak taktak thawn ṭuan sawn uh.\\n“Tuu rual cawm” ti tikah zumtu pawl thlarau rawl, thutak zirh, thlarau rawl fah ringring asi ((I Timothy 3:2; Hebrews 13:7; I Timothy 5:17; Acts 20:30). Anmah rori thutak nunpi in zirhnak dik lo pawl do in lamzin dik, thutak lamzin cu tuu rual pawl hnenah fiang ter ringring ding tuanvo an nei ( Titus 1:9).\\n8. Zumtu pawl kha Cinghnia, thuphenper le zirhsualnak lak ihsin kilhim: (Acts 20:29-30), 29Kei ka feh hnuah ṭihnungza cinghnia hraang an ra ding ih tuuruun pawl hi an zoh meen lo ding, ti ka thei. 30Nanmah ih sung ihsi hin mihrek cun anmah lamih hruai duh ah thuphanper tahratin zumtu pawl hi an hruaisualnak tikcu caan a ra thleng ding.\\nHebrews 13:17; (Acts 20:28; I Peter 5:2; I Timothy 5:17.\\n9. Tongkam, thunun theih lomi, mibum hmang pawl kham\/tawpter: (Titus 1:11), Cupawl cu ṭong tam pawl an si ih thuphan thu in mi tampi an bum. 11Cupawl cu kham an ṭul; ziangah tile zirh lo dingmi an zirh ruangah innsaang tampi an buaiter ih cutiih an zirhnak cu ningzakza a si mi paisa duhnak meen ruangah a si.\\n10. Kawhhran sung thubuai le nunphung thawn pehpar mi pawl thuthen: (Acts 15:6), 5Sikhalsehla Farasi pawl sungih a telmi zumtu hrekkhat pawl cun, “Zentail mi pawl cu serh an tan hrimhrim a ṭul ih Moses Daan thlun dingin kan sim a ṭul a si,” tiah an ti. 6Curuangah tirhthlah pawl le Kawhhran upa pawl cu cuih thu ruat dingah an tong aw khawm\\n11. Kawhhran sungah nunsimtu\/zirhtu: (I Thessalonians 5:12), 12Ka u le ka nau tla, Khristian nitin nan nunnak ah a lo hotu le a lo zirhtu pawl, nan lakah hna a ṭuantu pawl kha upat hmaizahnak pe uh, tiah kan lo forh. 13Nan hrangih hna an ṭuan ruangah hmaizahnak a saang bik le duhdawtnak pe hai uh. Nanmah lakah daite le rem-awtein um uh.\\n12. Ttawntai le santlai lo pawl bawm, (Acts 20:35), 35Ziang hmuahhmuah ah napi in ṭuan tahratin santlai lomi pawl kan bawm ding a si ti kha ka lo hmuh zo; Bawipa Jesuh khal in, ‘Ngah lam hnakin pek lamah lungawinak a tam sawn,’ a timi ṭongkam kha ciing ringring uh,” tiah thu a cah.\\n13. Kawhhran sung zumtu pawl tlarau nun kilkhawi: (Hebrews 13:17), 17Nan hruaitu pawl thu ngai uhla an thu pekmi bangin thlun uh. An hnaṭuan daan cu Pathian hmaiah an phuan ṭheh leh ding ruangah cawl loin an lo kilkhawinak hi a si. An thu nan ngai a sile lungawi aipuang in an hna an ṭuan ding; an thu nan thlun lo a sile riahsiatnak thawn an ṭuan ding ih cumi cu nan hrangah zianghman ṭhathnemnak a um lo ding.\\n14. Thlarau nun pitling nei dingin zumtu pawl an kaihruai: (Ephesians 4:11-13),\\n11“Minung hnenih laksawng a petu,” khal cu amah a si. A laksawng pekmi cu: a hrek cu tirhthlah an si, a hrek cu profet an si, a hrek cu Thuthang ṭha phuangtu an si, a hrek cu pastor an si ih a hrek cu zirhtu an si. 12Hi bangtuk in laksawng a peknak cu: Pathian minung pawl in Khristian hnaṭuan an ṭuan thei ih Khrih ih pum an ṭhansoternak dingah a si. 13Cuticun kan zumnak ah le Pathian Fapa kan theihnak pakhat sungah kan finkhawm aw ṭheh ding; patling kan si ding ih Khrih ih patling a sinak a saannak bik hmun khal kan thleng ve ding\\n15) Mina dam lo hrangah thla camsak: (James 5: 14), 14Nan lakah a nami nan um maw? Nan um a sile Kawhhran upa ko sehla Bawipa ih hmin in hriak an hnih dingih thla an cam sak ding. 15Zumnak thawn thlacamnak in mina cu a damter ding. Bawipa in harhdamnak a pek sal ding ih sualnak a tuahmi khal a ngaidam ding.\\n(I Peter 5:4) 4Cule Tuukhal Bawi Bik Khrih a lang tikah a tleunak a dal thei dah lomi bawi lukhuh sunglawi nan ngah ding.","num_words":3118,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.134,"special_characters_ratio":0.263,"stopwords_ratio":0.294,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bill Richardson in ralhraangbawi Min Aung Hlaing hnen ah Thuhlapi 3 tiamkam | Falam Online Media\\nUS Journalist Danny Fenster thlah zalen ding thu thawn pehpar in bulpak vanzam thawn Naypyidaw ih a ratu Bill richardson le ralhraangbawi Min Aung Hlaing cu November 15 sunhnu ah hmaton thureltlangnak an nei tiah theih a si.\\n“Hmaton thureltlang nakah thuhlapi 3 an rel. Cun, a hnen ah Danny Fenster kan thlah cih” tiah SAC ralhraang ṭuanvonei ralbawi Zaw Min Htun in NP news hnen ah a sim.\\nThuhlapi an relmi 3 pawl cu Kawlram Covid 19 dokhamnak hrang hmalakpi ding, Mihring Lainat bawmawtonnak hrang bawmnak pe ding, SAC cozah le leitlun rampicang pawl pehtlaihawknak tluang thei dingin lamzin sial sak ding tipawl an si ih cumi 3 tuah suak dingin Bill richardson in ralhraangbawi Min Aung Hlaing thu a tiam tiah Zaw Min Htun cun a ti.\\nBill richardson le SAC ralhraangbawi Min Aung Hlaing cu kandung November thlathok lam ah hmaton thureltlangnak an rak nei dah zo ih cuih ṭum ah SAC ralhraang kaihkhihmi Danny Fenster thuhla rel tel lo vekin Bill richardson cun a rak rel dah.\\nAsinan, a tlung saal hnu reilote ah ralhraang pawl in Journalist Danny Fenster an thalh saal mi le Bill richardson in a rak hmuak saalmi pawl cun thusutding tamzet a suakter.\\nSiarcih : SAC ralhraang in rinlopin Journalist Danny Fenster thlah zalen saal\\nBill Richardson cu US cozah hrang UN palai rak ṭuan dahtu a si ih New Mexico cozah ṭuanvonei dinhmun in kum 10 kim zik, US cozah hruaitu a rak si dah.\\nAung San Suu Kyi thawn khal rualṭha an rak si nan, Rakhine ram ih rohingya pawl an that ciamco ṭum ah mipi lam ṭang loin ralhraang pawl a dinpi ruangah kum 2018 ihsin ASSK thawn an pehtlaihawknak a bot cat.\\nCuih ṭum in ASSK thawn pehtlaihawknak an nei nawn lo nan Min Aung Hlaing in rampi ukhruai thuneihnak a la tir ah “na thu neihnak hlit lawk in ram hruaitu dingah midang kian lawk aw” ti`n ASSK hnen ah a sim.\\nKawlram bawm dingah UN le ramdang cozah pawl bawm dil theih nacingin SAC ralhraang in Bill Richardson lamlam bawm an dil nak san cu “ASSK a rak dem ruangah a si thei” ti`n The New York Times in a tarlang a si.\\nSiarbet : Ralhraangbawi Min Aung Hlaing in Journalist Danny Fenster a thlah saal nak san\\n← Ralring : Mipa pahnih phuraw in Mawṭaw cycle to an siang nawn lo\\nSAC ralhraang pekmi Pinsin Lakha cohlang dingin NLD palai hlun pawl timlam →","num_words":400,"character_repetition_ratio":0.104,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.24,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.986,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"SAC Ralhraang ih “Digital currency” tuah tum ve thu ah Mithiam pawl Annka - Falam Online Media\\nSAC Ralhraang ih “Digital currency” tuah tum ve thu ah Mithiam pawl Annka\\nRampi cozah tiawtu, mipi hnonmi SAC ralhraang cun tlaksiatlam a pan cuahco mi rampi tungdingsaal dingin santhar paisa, tham theih lo “digital currency” tuah thei an beisei.\\nDigital tangka cun ramsung paisa luansuksodan a ti danglam an beisei ih, a tuah dan ding belte an fiangfai lo.\\n“A ṭha zawngin ramsung paisa hman dan tampi a ti danglam ding. Amahbelte local company thawn kopaw in maw, kan mah cozah lawng in kan tuah ding ti cu kan ciang hrih lo. Fiangten rel cun thuthluknak kan tuah hrih lo” ti`n SAC ralhraang aiawhin Zaw Min Tun in a rel.\\nSAC ralhraang hrangih tlangautu Zaw min Tun cun duh tik caan ih tuah thei men vekin a rel nan, Kawlram hrang paisa tamzet rak puuktu World Bank ih ṭuanvonei Kim Edwards cun a letling in a rel.\\n“Digital currency tuah ding cu thil olai a si lo. Rampi pakhat hrangih tuah ding a si tikah a hngetmi le rintlak duundaan tampi tuah a ṭul.”\\n“September 2021 ih a tawp zomi kumpi budget kan thlir tikah ramsung pursum tuahnak cu zaṭek 18% rori a tlaniam. Hmailam hrang kan ruah dan ah zaṭek 1% baaklo pursum tuahnak a ṭhang lo ding ti`n kan hmu. Curuangah “Digital currency” tuah thei dinhmun an si lo ti`n kan hmu” tiah Kim Edwards cun a rel.\\nCentral Bank of Myanmar ih director-general Win Myint khalin thil olai a si lo thu a rel ih “tu dinhmun ah digital currency thu kan zir rero. Aṭhatlam siseh, a siatlam khal kan thei ciang a ṭul” a ti.\\nAtufang Kawlram dinhmun cu siat lam a pan vivo ih, pulhnat boruak umloin Min Aung Hlaing in ukhruainak rak lak lo bet seh la tuhlan hnakin pursum tuahnak zaṭek 30% hrawng a ṭhang ding tiah mithiam pawl in zumnak an nei a si.\\nUnau ah Kaiaw dingin Ralhraangbawi Min Aung Hlaing in PM Hun Sen hnen ah dilngen\\nSiarbet : Unau ah Kaiaw dingin Ralhraangbawi Min Aung Hlaing in PM Hun Sen hnen ah dilngen\\nCambodia Prime Minister Hun Sen cu SAC ralhraang sawmnak thawngin January 7 ah Kawlram ah a ra tlawng.\\nNi 2 caam dingin a ra ih, Naypyidaw a thlen hnu, Min Aung Hlaing thawn hmaton thureltlangnak an nei lai ah ralhraangbawi Min Aung Hlaing cun unua ah kaiaw dingin PM Hun Sen hnen ah a dilngen.\\nCuih thu cu amah Hun Sen rori`n Cambodia hrambun Fresh News hnen ah a sim ih “senior general Min Aung Hlaing in a Godbrother dingih in dilngen cu ka tha tho zet” tiah a ti.\\nCambodia PM Hun Sen cun “innsang tongawkhawmnak lole Ṭhitawknak puaipi tivek a um tikah khuallian dinhmun in sawm tengteng a beisei” tiah a rel bet a si.\\nMyanmar junta chief asks Hun Sen to be ‘Godbrother’https:\/\/t.co\/tBOXHD5b1c pic.twitter.com\/l45wBZgoJk\\n— Herald Malaysia (@heraldmalaysia) January 10, 2022\\nCambodia PM Hun Sen le ralhraangbawi Min Aung Hlang tongawknak cu leitlunhuap rampicang le human rights thawn pehpar ih hnaṭuan pawl in nasaten an soisel ih, ASEAN Human rights ṭuanvo neitu tla cun an pahnih hrang hlawk nak hrangah an tongaw mi a si ti`n an soisel ve a si.\\nCambodia PM Hun Sen in Ralhraangbawi Min Aung Hlaing a phat san\\nSiarbet : Cambodia PM Hun Sen in Ralhraangbawi Min Aung Hlaing a phat san\\nTuṭum, ASEAN hruaitu a simi Combodia ram cun January thla sung ih a ṭhulh zo mi annual ASEAN foreign ministers meeting cu Feb 16-17 ah tuah dingin a nemhnget.\\nCuih meeting ah Cambodia Prime Minister Hun Sen cun SAC ralhraang a sawm tel tum lo tiah sunglam thuthang dongtu rintlak kyodonews cun a tarlang.\\nSAC ralhraang in ramsung a hraang zawng cangvaihnak a ti tawp cuanglo ruangah hitin thuthluknak a tuah ti a si ih, “ramsung remdaihnak hrang hmalaknak malte tal a um lo cun SAC ralhraang ai ah ramkhelnak thawn pehpar lotu sawm an si ding” tiah an tarlang.\\nCambodia mulls rescheduling ASEAN foreign ministers’ meeting mid-Feb.https:\/\/t.co\/VvJgIjRMpd\\n— Kyodo News | Japan (@kyodo_english) January 29, 2022\\nPM Hun Sen thawn naivaitu miṭhenkhat cun SAC ralhraang in ASEAN thusuah a thlun lo ruangah meeting sawm tum lo mi sivekin an rel nan, Combodai ramsung buainak ruangih soiselnak a tam ruangah siseh, Indonesia le Malaysia hruaitu pawl in SAC ralhraang sawmtel an duh lo ruangah PM Hun Sen cun a hnaṭuanpi mithmai zohin le Leitlun mipi mithmai ngah duh ah hivekin thuthluknak a tuahmi a si tiah mithaim pawl cun an rel.\\nSAC ralhraang hin hnon a tuar nak ASEAN pawlkom ah lut kir saal thei dingin PM Hun Sen cu karbak ah a hmang tum.\\nKawlram tlawng dingin SAC ralhraang in a hranten a sawm ih Min Aung Hlaing thawn sangkakhar meeting nak tiang an rak nei dah.\\nAsinan, atu ah, leitlun mipi mithmai zohin le a hnaṭuanpi pawl nornak zaar ah PM Hun Sen cun annual ASEAN foreign ministers meeting ah SAC ralhraang a sawm tel lo tiah theih a si nan, leh hnu ah a thu ṭhawn saal in meeting a sawm saal khal a si thei.\\n← Ralhraang SAC ralkap in PDF mithiruak pawl Khawmi zohterhrim\\nMAH hrangih mithupi pawl a thup thiarin Inn an ṭhawn →\\nUN ih ṭuanvonei Christine Schraner Burgener in SAC ralhraang a Dem\\nSeptember 14, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nKawl Ralkap pawl i Tumtahmi – Pu Ngun Thawng\\nChinram hriamkaibu thawn pehpar mi thu ah Mandalay ih Doctor 14 pawl licence phit sak","num_words":872,"character_repetition_ratio":0.084,"word_repetition_ratio":0.016,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.252,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.988,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"North Korea In Japan Kah Tum - Chinland Today Media\\nApril 4, 2009 4:35 pm·0 comments\\nNorth Korea cun Setellite Rocket Kwangmyongsong- 2 kapsuak dingih a timtuah awknak a thehzo thu a puangih South Korea cun hmai tlawngkai nikhat hlanih North Korea in Setellite Rocket a kahsuak a zumthu a sim. Relzo vekin North Korea cun Unha-2 Rocket hmangih Setellite kahsuak a tummi hi vansang biakawknak ding a si a ti nan US, South Korea leh Japan cun Taepodong-2 ballistic Missile kahsuak a tummi khuhphen tertu ih hman a tum tiah an ruatih North Korea cu a thil kahsuak dingmi ttulsal dingin an nawr rero.\\nSouth Korea cun North Korea ih thil kahsuak tummi ruangah Special Force Meeting a ko ih Japan kahlin North Korea ih thilkah suakmi cu ziangvek asi khalle Japan ram tlunih a lut pang asiah cun kapthla dingin Japan cu a ralringzo asi tiah a puangbetsal. US leh South Korea khalin North Korea ramri tipi thuanthum tluanah raldo nak lawngpi pawl an ret thluhzo.\\nNorth Korea cun a thilkah suakmi Japan in a rakkap pang asi ah cun North Korea ralkap pawlcun Japan cu an kapcih dingih Anti Missile hmunleh hmun pawimawh dangdang khal an kapse cih ding asi tiah North Korea Joint Cheif of Ataff cun a puang. North Korea cun a thil kahsuak dingmi tibuai tu an umih kapcihve dingin a ralkap pawl a ralrin ter thluhzo thu a puangve. North Korae hin kum 2006 July thla ah khan Taepodong-2 Missile hi a rakkap\\nsuakzo nan a hlawhsamih himi hnu thla thumah nuclear ralthuam dang a kapsuak salih cumi hnu ihsin China, US, Japan, Russia, South Korea, pawl tawng khawmaw in Nuclaer thu reltlangnak an neiih cumi ah North Korea cu a tel duhlo.","num_words":279,"character_repetition_ratio":0.1,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.201,"stopwords_ratio":0.211,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"KAWHHRAN HNENAH RALRIN PEKNAK - Hre Mang\\nKAWHHRAN HNENAH RALRIN PEKNAK\\n14. MIT HMUHTHEIH KAWHHRAN PAWL HNEN AH RALRIN PEKNAK\\n' Hna a neimi hmuahhmuah cun Thlarau in kawhhran pawl hnen ih bthu a simmi hi thei haiseh ' ( Thup.3:22 ).\\nKa casiartu pawl hi mit hmuahtheihmi Khrih ih kawhhran pakhatkhat ah an telve, member an si ve ih an hrang thatnak thu ka sim a si tin ka ruat. Baptists ah maw na um, Presbyterian ah maw na um ti ka lo sut mi a si lo. Pathian a um lo ti zumtu le sakhua nei lo tiih lo kawh cu na duh lo ding ka tinak sawn a si. Mit ih hmuhtheihmi mipi khawm nak ah na khawm theu ih, cui na khawmnak cu kawhhran fate maw ziang kawhhran a si ti ka lo theihpi lo, asinan ziang kawhhran khal va si seh la khristian a ti aw pawl lak ah na tel a si ti ka zum.\\nZiang kawhhran member na si khal len thuthiang in ziang a sim ti na hmai ah ka runtarlang ding. Nangmah thawi a pehtlai aw mi thuthiang in a simmi hi thaten na zoh ding ka lo duhsak. Hi thu hmairuai ih ka hman mi bungcang hi nangmai zirawknak dingah le khristian ti aw pawl hmuahhmuah ih zir awknak ding hrangah nganmi a si.' Hna a nei tu hmuahhmuah cun Thlarau in kawhhran pawl hnen ih a simmi hi thei hai seh '.\\nHimi caang hi thupuan bungthum sungah vawi sarih a nawlh. Kan Lal Jesu in Asia ram ih a kawhhran pawl hnen ah John hmang in ca pa sarih a kuat. A cakuat pawl a zaten hitin a sim,' Hna a neimi hmuahhmuah cun Thlarau in kawhhran pawl hnen ih a simmi hi thei hai seh'.\\nLalpa Pathian cu ziangkim a tuahnak ah a famkim . A remcan ih zir in zianghman tuahmi a nei lo. Thuthiang pawl khal hi a mai tumtahnak tel loin a remcaan ih zir in a ngan men pakhat hman a um lo. Ziangkim a tuahnak ah mawinak, tumtahnak, le khawkhannak pawl ciangzet in na hmu ding. Leilungpi(Planet) pawl a sersiam tikah pakhat cio in an mah tumtaknak cio in an fehnak lamzin an nei cio. Ziangkim a zam theimi hmuahhmuah hrangah thla cu remten tuahsak an si. Bible bungcang hmuahhmuah khal hi an mah le hmun cio ah Pathian in sannei dingin a tuah vek in san an nei ih remzet in an um cio. Ziang thu khal a nawn sal mi bungcang pawl hin san an nei thluh. Na mithmuh ih ka tarlang mi cang hi vawi sarih tiang nawn sal a si nak khal hin san a nei ih Pathian tumtahnak cu an tarlang. An umnak hmun le an san khal an rem aw ih, cucun na hrangah ziang a sim duh ti zoh tlang kan tum ding.\\nHimi bungcang hi kawhhran pasarih pwl hnen ih cakuatnak ah zumtu pawl thangharhter tu a si tin kei cun ka ruat. Zumtu pawl kha cakuat sungah ziang a um ti ngai pawimawhtertu a si. Hi kawhhran pasarih pawl hnen ih cakuat mi ah vawisarih a nawnmi hi ziang san a nei a si ti ka run tarlang tum ding. Hihi kan dung kum thawnghnih zikte rei lai ih thutak a si ih, tui kan mai san khal ah thutak, kan theihthiam lo theu mi thutak a si vek in kan hmailam khal ah thutak a si ringring ding. Tui kan ruah le kan theih hnak ih kan theih le ruat tul mi thutak a si tin ka ruat.\\n1). A hmaisa bik ah ka ca siar tu pal na ngai pawimawh zet dingah ka tarlang duhmi cu, Lal Jesu in cakuat pasarih sungah thildang a sim lo ih, zirhnak, tuahnak, ralrin peknak le thukam nak pawl thu a simmi hi a si.\\nNa mancan te ah hi kawhhran pasarih pawl hnen ih cakuat pawl hi siar lohli a3w la ka sim duhmi awlten na theithei ding.\\nHmun hrekkhat ahcun kawhhran misa pawl khan an nintin nunnak ah an tuahmi le an umtudan ah Pathianmi lole zumlo tu vek ih an nuncan pawl kha a hmuh tikah nazet in a kawknak pawl na hmu ding.\\nHmun hrekkhat ahcun zumnak, tuarfainak, hnatuannak, taimak nak, le kamcia mi laksawng pawl thu a sim ih a simmi pawl cu tha a ti thu pawl na hmu ding.\\nCun, hmunangah misual pawl an sirawknak ah a lung awizia, Pathian thu vek in rem awk salnak, duhdawtnak ah an kir salnak le a mah ah an nun sal nak pawl ah a lung a awinak pawl thu a simmi na hmu ding.\\nAsinan, hi cakuat sungah hin thu a sim tikah Lal Jesu kha ziang kawhhran maw, mibur pakhatkhat lawngah khan a hngat awk lo zia na hmuh thei nak dingah thaten na zoh dingah ka lo duhsak . Upa orden nak thu maw, lalpai zanriah thu maw a simmi na hmu lo ding. Kawhhran dan le dun, le khawm hruai awk dan thu pawl ziang hman a sim lo. Tihnimnak, Lalpai zanriah, le a dungthlun tu pawl aiawh tu ding thu pawl thawn pehpar in Lal Jesu in ziang hman le tongkam khat hman ngan tel dingah John hnen ah a fial mi kan hmu lo. A tawi zawng in, himi kawhhran hruai awknak thu ( Sacramental System ) hi cakuat pasarih sungah zianghman a sim tel lo.\\nA sile, ziangruangah Jesu'n a sim tel lo mi thu pawl ka buaipi rero? Ziangruangah tile tulai san ih khristian ti aw pawl lak ah hivek thu pawl hi zumnak thuhram pi le thil thupi bik vek in mi an zum ter thei ruangah a si.\\nA hrekkhat mi mal te pawl Bishop um lo in kawhhran a um thei lo ti ah le, khawm hruai dan tha zet neih lo cun thlarau mi si a theihlo ti ah a zum tu an um. Kawhhran hruaikaih awknak le lalpai zanriah, tihnimnak le kawhhran dan le dun pawl hi rawngbawl tu ih buaipi ding, hmaisa bik ah a ti fel dingmi a si tiah an ruat.\\nCutin ka sim ruangah zohman in in theisual hlah seh. Lalpai zanriah le tihnimnak thu pawl ka sim te lo ruangah i tlan san aw hlah. Asinan, hi pawl hi a hmangtlak tu pawl in zumnak thawn dikzet in an hman ahcun thlawsuahnak tumpi an si. Rawngbawl tui dinhmun, kawhhran dan le dun le cinri nei ih kawhhran hruai awk dan pawl thu ka ngai pwimawh lo ruangah ka thu pawl ngainep fawn hlah. Khatlam ahcun, kawhhran cu dik zet in hiv3ek thil pathum pawl thawn hruai ding a si. Cuvek thil pwl um lonak hnak cun evangelical rawngabawlnak pawl hi khui maw khua in a tha sawn deldel a si.\\nKa sim duhmi sawn cu hitin a si, lalpai zanriah, kawhhran hruaidan, khawm hruai dan, le kaihhruai awk dan a phunphun pawl hi zumnak, sual sirnak, le thianhlimnak thu pawl thawn kan tahthim tikah zianghman lo tluk an si ka tinak sawn a si. Hitin ka sim thei nak cu Lal Jesu in kawhhran pasarih pawl hnen ah a thupi a timi a simmi thu ruangah a si.\\nMi hrekkhat in kawhhran hruai awk dan, le pawl danle dun pawl hi an ngai pawimawh tluk in a thupi ding ti ka zum lo. Ziangah tile kawhhran Lu in hi tawk ah zianghman a rak sim te lo ruangah a si. Sardis le Laodicia pawl hnen ah hivek thu ziangtal a sim dingah a ruat nan, zianghman kan hmu lo. Curuangah zianghman a sim lo ih cu pawl hnak ih kawhhran mi le sa pawl hin thupi ah an ngai ding pawl a simnak hi theihternak pakhat a si.\\nPaul in Ephasian pawl hnen ah thu a cah ta mi pwl kha run tarlang sal a tul in ka thei lo. ( Dung.20:27-35). Paul khan Ephesian zumtu a pawl kha a tanta ding ih hi leitlun ah atui an nun vek in an tong aw sal nawn lo ding ti a thei . Hma ton ah hmu aw nawn lo ih thu cah neta bik vek in thu a sim hai mi a si. Cuti a si lai ah Paul in lalpai zanriah thu le kawhhran hruai awkdan thu pawl zianghman a sim tel lo. Kan theih lo in rak sim wknak an neih dah ti lo. Asinan, a cakuat sungah zianghman sim tel mi a neih lo ruangah kawhhran hruai awk dan pawl thu hi a sim duh lo hrimhrim a si tiah kan ruat thei ding.\\nCuti a sile, kan nih evangelical kawhhran rawngbawltu ti kawhmi pawl hin teh, ziangruangah tui Jesu in kawhhran pasarih hnen ih a simmi thu pawl hnak in hi kawhhran hruai awk dan thu pawl hi thupi sawn vek ah kan ruat theu. Kawhhran danbu, pasor hman awk dan, thlacam dan, rwngbawltu tuah awk dan le kaihhruai awk dn thu pawl hi pawi mawh tuk in kan ngai ih kan lak ah rem awk lonak le lungrual lonak ah kan hman phahnak hi Jesu in a ngai pawimawh mi pawl hnak in hi thu pawl ah kan ngai pawimwh ih, kawhhran pasarih pawl hnen ih thu a simmi a thu pi tuk ih a ngai mi pawl hi kan ngai pawimawh lo sawn ruangah a si tin ka ruat. Hi kawhhran hruai awk dan pawl hi an mah le dinhmun te ah ka ngai pawimawh lo a si lo. Hi pawl hi kan ngai pawimawh ih an mah le sinak cio ah cun lungawi um zet le thlawsuahnak an si. Asinan, Pathian hmai ah sual sir nak, Khrih ah zumnak, Piantharnak, thianhlimnak pawl hi minung thlarau hrangah a thupi sawn mi an si . Hi pawl tello in zohman rundam an si thei lo. Hi pawl hi a hmaisa bik le a thupi bik an si ruangah kan simnak sawn a si.\\nKa sim duhmi sawn cu, ziangruangah pawnlang sakhua nak men ah lungawi tawk lo dingin mi kan fawrhfial rero ti a si. Kawhhran memner sinak men le kawhhran ah canvo tha can nak men ah na lungwi tawk lo dingin ziangruangah ka lo fawrhfial rero. Cawlhni tinte biak inn ah na ra ih lalpai zanriah cu na tawk ve theu nak ruangah na sakhua nak cu aziangkim a fel thluh a si lo, ti ah mi kan sim rero na hmu ding. Pawn lang sakhua mi sinak neih men ah hi khristian a si lo ih na sunglam nun ah piantharnak na neih a tul, na thinlung sungah ?Thlarau ih sersiam tharna kha neih a tul a si tiah mi kan fawrhfial rero na hmu ding. Hihi Khrih ih lungput le duhdan a si ti kan hmuh ruangah a duh lo tu tampi an um ti kan thei nan kan sim rero nak a si. Kawhhran pasarih hnen ah ca a khat tikah hivek thu a simmi a si. Amah kan thlun a si ahcun natuk cun thil kan ti sual thei lo ding tiah ka ruat.\\nMi tampi cun tui ka buaipi rero mi thu thawn peh aw in, in hmu niam zet a si ti ka thei. Kan sia-tha-theihnak in thuthiang vek a si tiah in sim ahcun minung ruahnak men cu ngaisan tlak ah ka ruat lo. An mah le an mah an kawh awk dantluk in himnak a um ti thei\\nnak an nei lo. Balaam ih tongkam vek hi kan thu sannak si ve seh: 'Lalpa in ziangkhal a simvek in ka sim ve ding' (Mipu.24:13).\\nTulai mirang ram ah a bang aw lomi khristian cihnih a um. Cucu eltheih a si lo. An umzia cu fiang zet in ka thei.\\nKhristian cikhat pawl hrangahcun an sakhua nak cu vantlang kawm awknak men a si. Mibur pakhatkhat lak tal ahcun na tel a tul. Cui mibur sakhua nak lam ih a kawmkhawm aw mi lak tal ah na tel nak ruangah na dam sung canvo tha le sankhuk nunnak tiang a thum aw a si. Ziang na tuah tile ziang tin na thei aw ti cu a pawimawh mi a si lo. Nangmai theihnak vek ih zuam ding na si lo. Nangmah cu kawhhran paul kawm awk nak ih member pakhat na si ve. Cule canvo, hlawknak le hmin thatnak pawl cu na taa a si. Mit hmuh theih kawhhran pawl kawm awknak ah na tel ve maw? Cucu tui thusutnak ah a ra suak mi a si.\\nKhristian ci dang pawl hrangah cun an sakhua nak cu Khrih le nang mai kar lak ah bulpak kawmawknak a si. Ziangtluk sinak nei khal aw la, pawnlang ih sakhua mi sinak cun a lo rundam lo ding. Kawhhran pawl pakhatkhat ah member na sinak cun rundam nak a lo pe thei lo. Cuvek ih member pakhat sinak cun sual a thian thei lo ih thuthen nak ni ah hnangamnak a lo pe ding. Curuangah Khrih ah mimal ih zumnak mimal in Pathian thawi pawl kawm awknak, mimal thinlung tak ih Thlarauthianghlim thawi pawlkawm awknak pawl a um hrimhrim a tul. Hivek pulpak ih zumnak sakhua na nei maw? Cucu ka thusutnak a si. Cuti a si lo ahcun na hlo thla ding.\\nHimi a neta sawn ih sakhua nak, khristian sinak evangilical sakhua nak cun a phuansuah mi, a zirhmi le a pom mi a si. Himi an thlun nak cu thuthiangih zirh vek a si tin an ruat. Himi an thlunnak cu a hmaisa sawn sakhua nak pawl cu milai ruahnak ih a thum aw mi a si ih milai thlarau hrangah tihnung zet a suah ter thei raugnah a si tin an raut. Himi an thlunnak cu an pommi sakhua nak vek lawng hi Pathian ih thlawhsuahmi, a thuta vek ih dinmi sakhua nak a si tiah an zum. Cule sual sirnak, zumnak, piantharnak le Thlarauthianghlim in zumtu pawl a thianhlimnak thu pawl simtlang pi ih hmannak kawhhran pawl cu a thangso dahlo ding tiah an ruat.\\nVawikhat in ka sim sal ding, kawhhran pasarih pawl hnen ah Lal Jesu in ca a kuat mi pawl hi thazet in zohsal hnik unsi.\\n2. A pahnihnak ah Lal Jesu ih a ca kuat pawl hmuahhmuah sungah 'Na tuahmi ka thei' a timi hi thaten zohsal hnik uhsi.\\nA simzo mi vawi sarih tiang a simsal rero mi hin a san a thuk ter.\\nKohhran pakhat hnen ahcun Jesu in hitin a sim, 'Na hnatuannak le na thinsuaknak ka thei', cun a dang kawhhran pakhat hnen ah 'Na har tuar nak le fa farahnak', cun a pathumnak ah, 'Na duhdawtnak, na rawngbawl nak le na zumnak' a ti. Asinan a simnak hmuahhmuah ah 'ka thei' ti a telh vivo. 'Na hnatuanna ka thei'. 'Na sakhua mi sinak, na duhnak, na thu put dan, na lunghmui zawng, hi pawl ka thei a tinak a um lo. Asinan 'na tuahmi ka thei' a ti.\\nKhristian ti aw pawl ih hnatuan cu thil thupi zet a si. Na thlarau an rundam thei lo. An lo thianter thei lo. Na sualnak an lo hlawnlo sak thei lo. Pathian thinhengnak ihsin an lo runsuak thei lo. Asinan, an lo runsuak thei lo ruangah zianghman thupitnak nei lo an si lo. Cuvek suang tuahnak lak ihsin ralring aw. Cuvek thil pawlhin i rundam thei lo ruangah zianghman ngaihsak ding an si lo ti ah a ruat tu cu tihnung zet dinhmun ah a ding a si ih bum in a um a si.\\nDan ih hnatuannak tel lo in zumnak ih thiamcoter nak zirhnak ah hin thihngam ih ka tangngam a si tin kati theu. Asinan, mi pakhat ih tuahnak cu a sakhua nak langter tu a si timi kan sakhua dantlangpi cu ka pom thei ve a tul. Khristian na si ve ahcun na nitin nunah na nuntudan le na hman awk dan ah khan a lang a ltul. Abraham le Raham in zumnak kha an tuahnak in cianter mi an si ti thei ringring aw (James.2:21-25). Kan tuahnak ih Pathian an thlun lo ahcun Pathian kan thei kan ti awk rero mi cu zianghman umzia um lo a si ti thei ringring aw (Titus 1:16). Lal Jesu ih tongkam hi thei ringring aw, 'ziangvek thingkung khal a rah in theih a si ringring' (Luke 6:44).\\nAsinan, min ziangvek tluk in khristian kan si ti aw rero khal hai seh Lal Jesu in hitin a sim, 'Ka thei hai a si'. A mit in khui tawk khal a hmu thluh ih a tha le a sia khal an zaten fiang zet in a hmu thluh (Thu. 15:3). Ziangvek thup lak ah nangmah te na tuah mi khal Lal Jesu in a hmu thluh. Hurhuk hman in tongkam ka thlahdah men lo na ti thei, a sinan Lal Jesu in a thei thluh. Ka duhdawt bik mi hnen hman ah ca ka kuat dah lo na ti men ding, a sinan Lal Jesu in a thei thluh. Thinlung thupten ruahnak tha lo ka nei dah lo na ti men ding, asinan, Lal Jesu in a thei thluh. A mit cu a alh hluahhlo mi meisa vek a si. Ziangtluk ih thimkhal a hmai ah a thim tuk ti a um lo. Ziang hmuahhmuah cu a hmai ah fiang keukeu in an lang thluh. Mi zate hnen ah hitin a si, 'Na tuahmi ka thei'.\\na. Lal Jesu in thinlung a pem lo mile zumlo tu pawl tuah mi a thei thluh ih nikhat nini ah an par ah thu a then ding. Leitlun ah an mah cu an um dingnan vanram ah theihhngilh an silo. Thuthennak ni ih tohkham varpi hmai ah an zaten thuthen nak an tong ding. An ruahnak, an tuahnak, le an umtudan ziangkim par ah thuthen an si ding.\\nb. Lal Jesu in a milai pawl hnatuan cu a thei ih cuai a thlai sak hai. Amah lawng in atuahnak pawl cu dikzet in cuai a thlai a si (I Samuel.2:3). Zumtu pawl in ziangruangah le khui tawk ah ziang an tuah ti a thei thluh. Ziangkim an tuahnak ah an lungphut pawl khal a thei thluh. Pathian hmin sunlawi nak hrangah ziangtluk tuah a si ih milai in mah le mah cawimawi awk nak ah ziangtluk tuah a si tikhal a thei thluh. Alahai! zumtu pawl in thil tampi cu an tuah nan Khrih ih cuai thlai nak ah malte lawng a tlai.\\nc. Lal Jesu in milai pawl ih hnatuan nak a thei ih ni khatkhat ah an tuan vek in lawmman a pe le hai ding. A hmin ih tongkam nem pakhat le tuahnak fate pakhat hman hi ziang siar lo in a um dah lo. Zumnak fate bik ih tuahnak khal a co hlang ih, a ratsal tikah leitlun hmai ah a phuang suak ding. Lal Jesu cu na duhdawt ih a dung na thlun ahcun na tuah mi pawl hi zianghman a lak a um lo ih Jesu in a theih lo mi zianghman a um lo a si ti thei ding na si. Khrih ah nunpe tu pawl cu an tuahnak in an dung a thlun ding (Thup.14:13). An tuahnak in an dung in a thlun ih an diangkap le hmundang ah lak hloh sah theih a si lo ih Khrih a rat sal tikah an mai tuahnak cu mi hmuahhmuah in theihpi an si ding.' Mi zokhal in an tuannak cio vek in lawmman an dawng cio ding' (I Kor.3:8). Leitlun in nang a lo thei lo, ziangruangah tile na Lalpa kha a theih lo ruangah a si. Asinan Jesu in ziagnkim a thei; 'Na tuahmi ka thei' a ti .\\nLeitlun sakhua nak ih lungawi tawk men tu pawl hrangah ziangtluk ralrin pek nak tha sawn a si. Cuvek milai hmuahhmuah in siar hai seh la thei thluh hai seh la a tha. Jesu in hitin a sim, 'Na tuahmi ka thei'. Kei ah maw rawngbawl tu pakhatkhat cu na bum thei ding, cucu a awlte. Na kut in sabit ti le sangreu cu lain na ei hnu khal ah na thinlung cu sualnak ah a thlai aw ringring thei. Evangilical thusim tu pai pulpit hmai ah zarkhat hnu zarkhat to in a thu sim mi tla phurzet in na ngai thla ringring en thei, a thu simmi na theih ruangah na thinlung sungah hmakhat te phur nak men ti lo cu zianghman danglamnak le zumnak nei loin na ruk um men thei.\\nAsinan, hihi thei ringring aw, Lal Jesu cu na bum thei lo ding. Sardis kawhhran pawl ih thihnak, le Laodicea kawhhran pawl hlum dawk hlum lo dawk ih an umnak pawl khal a hmu tu Jesu cun na nuntudan kha ciangtuk in a thei ih nineta bik ni ah a lo lailang thluh dingih na mual pho ding maw na lung a awi ding?\\nOh, mi ti aw ter pawl i thei aw, hihi a hlo ral men dingah leh awk nak men a si lo. Khristan hmin cu puih a tak nunram ah zianghman hmuh ding umlo sakhua nak cun na hrangah zianghman thathnem nak a lo pe lo ding. Na sia-tha-theihnak sungah hihin a lo mawhsiat a si ahcun fiang awaw, na sualnak in a lo lailang leh ding. Ziang kim thei thluh tu mit cun a lo hmu ringring a si. Behazi, Ananias le Saphira pawl ih tuahnak rak hminsin thluh tu in na tuahnak pawl cu cabu sungah a rak khum thluh a si. Jesu in tui sun ah duhdawtnak thawn ralrinnak tongkam a lo cah a si, 'Na tuahmi ka thei' a ti.\\nZumtu thinlung a ding mi le thinlung tak ih hnatuan tu pawl hrangah hihi ziangtluk aipuannak saw a si. Na hnen khal ah Jesu in 'Na hnatuan ka thei a si' a ti Na tuahnak ah zianghman mawinak le thatnak hmuhmi na nei lo men ding. A zaten famkimlo, hnawmkai lethianghlim lo an bang thluh ding. Nangmai famkim lonak ruangah na thinlung kha a naa theu. A caa caan cu na nunnak pumhlum hman kha thatlonak ih khat in na thei ding ih na nitin nun ah zianghman thathnemnak um lo in na thei aw theu ding. Asinan tu ah hihi thei aw.A mah na Lalpa ti lungawi nak dingah thinlung thiangten na thei tawk na suah ih na zuam rero nak ah Jesu in mawi le tha a timi hmuhmi a nei a si. Amai Thlarau in na sungah hna a tuan mi cu na nunah le na mit hmuh ah thil fate zet vek a ban ding nan a hmu thothoih a lung a awi thotho a si. Na tuahmi lak ah fanghi vek a si mi pal cu hlawn hlo in cui lak ah sui phut dipte vek a si mi pawl cu la hran in a theithei a si. Na mithli pawl kha a tithawl sungah khawl thluh a si. Midang hrangah tling lo lefamkim lo cing ten thil tha tuah na duhnak pawl kha a cabu sungah hminsin thluh a si. Ahmin in tidai no khatte e khalmi na pek mi hrangah na lawman a um a si. Leitlun in zianghman lo ah siar khal seh la duhdawtnak in na tuannak ih na sensoh awk nak hmuah hmuah kha theihhnghilh an si dah lo ding.\\nHihi makzet vek a bang nan a dikmi a si. Jesu in a Thlarau in a mile sa pawl nunnak sung ah hna a tuanmi pawl cu a cawisang duh ih milai tlamtlin lonak le famkim lo nak pawl cu a gnaidam hia a si. Rabah ih zumnak ah khan a mah in a co hlan sak nan a thuphan pernak cu a si lo. A dungthlun tu pawl kha zumnak an tlaksam zet lai khal ah amah an thlun thei vivo nak dingah tha zang cahnak a pek hai (Lk.22:28) 'Pa in a fale pawl a zangfah hai vek in Jesu in a mah a tih tu pawl cu zangfah hai a si' (Sam 103:13). Pa le in an fale pawl ih hnatuannak cu tlamtling lo zethman seh la an lawm vek in Jesu in amilai pawl ih thei tawk suahin an tuannak cu a lawm hai a si.\\nThuthen nak ni ah miding pawl cun hitin an sim ding, 'Lalpa, ziangtik ahsaw na ril a rawn ih kan lo pek dah, na ti a hal tikah ziangtik ah saw ti in ding kan lo pek dah? 'Ziangtik ah saw mikhual na si dah ih kan lo mikhual dah? Ziangtik ahsaw hni puan nei lo in na um ih hnipuan kan lo pek dah? Maw, ziangtik ah saw thawng inn ah maw sizung ah na um dah ih kan lo veh dah? (Mth.25:37-39). Ni ropi ni ah an tuah dah mi le an thil ti mi pawl cu theih dah lo mi vek a bang ding! Cuticun a si ding. Zumtu zaten cui thu ah tha la cio uhsi. Jesun hitin a sim, 'Na tuahmi ka thei' Cuticun hi pawl hin na thin lo ti nem ding a si. Asinan lo tihter hlah seh.\\n3. A pathumnak le a netabik ah ka casiar tu pawl hnen ah ka lo sim duhmi cu Lal Jesu in a cakuat pawl hmuahhmuah ah a nehtu pawl hnen ah a pek dingmi lawmman a kimcia mi thu a si.\\nVawi sarih tiang Jesu in a ropi le hlu zet mi thukamnak a pek. Pakhat cio tha pek an si nan a bang aw thluh lo; asinan an zaten nehtu khristian pawl hnen ah a simmi a kam mi a si. Nehtu khristian pawl hnen lawng ah thu kammi a sinak hi tha ten zoh uhsi.\\nKhristian hmuahhmuah cu Khrih ih ralkap an si. Tihnimnak in Khrih ih ralkap ah an cang ih Khrih ih ralkap Satan, sual le leitlun cu do ding an si. Zokhal himi tuah lo tu cu a thukam bawtse tu an siih a thlarau lam mawhphurhnak phursuak thei lo ti a si. A hrangah tuah ding ih ruat cia mi a tuah suak thei lo a si. Zokhal a ral a do lo tu cu a tuahnak in a khristian sakhua nak kha ahnawl a si. Kawhhran member a si nak, a khawm awk theunak, le a mah le a mah khristian a ti awk nak pawl cu mipi hmai ah Khrih ih ralkap a sinak a phuan awk nak a si.\\nKhristian ka si ti aw pawl hnen ah an hman ding lawng ah hriamhrei cu a pek an si. Paul in Ephesian pawl hnen ah 'Pathian ralthuan cu nan hman dingah la cio uh' a ti. 'Thutak cu nan taikhap ah hmang in le diknak ralthuam cu nan awmphaw ah sawng in dinguh'. 'Rundamnak lukhum kha khum in Pathian thu kha thlaraulam ralnam vek in hmang uh' (Eph.6:13-17). Cuitlun ah zumnak ralthuam kha hmang uh. Khristan pawl hin hotu tha bik an neihmi Rundamtu ralbawi pi Jesu Khrih sungih nehtu sin an si ding; cawmdawl tu tha bik, nunnak ti le sang a pe tu cun kumkhua daih thukan cu a pek hai a si.\\nHi pawl hi hlanlai ihsin a rak umcia mi an si. Hi pawl thu simnak cu ka cawl hrih kei ka thutlangpi lam ah kan feh hrih pei.\\nTu ah thil pakhat na thlarau hrangih ka lo cianter duhmi cu zumtu hi ralkap menmen an si loih, nehtu ralkap tha an si, ti a si. Khrih lam ah tangin, Khrih ih ral satan, leitlun le sual cu do dingah kaa in long le sim men si loin a do taktak ih a neh tu pawl an si.\\nHihi khristian diktak pawl thleidan theihnak cu a si. A hrekkhat cu Khrih ih ralkap lakah dinhmun nei in an um men ding. A hrekkhat cu umhmun tha zetzet in nun awlsam thawn cawimawi nak lukhum rak beisei an um ding. Asinan ralkap hna a tuan tu taktak cu khristian diktak pawl lawng an si. An mah pawl lawng in an thlarau ral thawn an tongaw ih an do ih an neh a si.\\nHimi cakuat pasarih kan siar nak ihsin thil thupi zet kan hmuh thei mi a um: piangthar diktak siin vanram kai dingmi na si ti na ciang duh a si ahcun Khrih ih nehtu ralkap tha na si a tul. Khrih ih thukam mi pawl lak ah canvo tha ka nei ve ti na lang ter duh ih na ciang duh a si ahcun Khrih hmin in na ral cu na do ih na neh tengteng a tul.\\nNa khristian nun ah nehnak na neih mi lawng hi rundam sakhua na nei (rundammi na si) ti a lang ter tu a si ding. Thu sim thatha ngai cu na duh zet men ding. Bible cu ring zetzet in na siar theu men ding. Zinglam le zanlam tin te thla tla naapi in na cam theu men ding. Innsang thlacamnak khal nei theu in veng sungah sakhua lam ah sawrbawk um zet tla na si men ding. Hivek pawl ruangah Pathian ka thangthat. Hi pawl hi thiltha lawng lawng an si. A sile ral doawk nak cu ziang a bang? Hivek karlak ah ziangvek buainak aum ringring? Leitlun ngainatnak le minung tihnak pawl hi na neh zo maw? Nangmai sungih thin tawinak, hiarnak, caknak pawl kha na neh zo maw? Satan cu dolet in na hnen ihsin tlanhlo dingin na tuah maw? Hi pawl thu ah ziang na bang? Satan, sual, le leitlun cu na ukneh ding, na do neh ding maw na rian ding maw ti lawng na hril ding a um. A lailak ah ka ding ti a um thei lo. Na neh ding maw, an lo neh ding maw?\\nNa do dingmi hi ral do harzet a si ti ka thei, cucu na theih ve ka duh. Kumkhua nunnak nei ding na si ahcun na zumnak ral cu thaten na do ih harsatnak pawl cu na tuar suak thei hrimhrim a tul. Vanram kai ding na si ahcun na ruahnak kha na doral karlak ah na thiarfihlim awk ringring thei a tul. Vanram kainak lamzin tawi zawng, milai tuahcawp pumpelh, cu na hmu men ding nan kan khristian sakhua nak ih vanram lam zin cu khros lamzin hlun te buainak cu doneh tengteng tulmi lamzin a si. Sual, satan le leitlun cu a tak in na nunram ah na thih ter ih na neh hrimhrim a tul.\\nHihi tuihlan mithianghlim pawl ih rakzawhmi lamzin a si ih an lamzin thuhla an nganmi pawl cu an tanta.\\na). Moses khan Igypt ram suallak ih nuamnung cennak kha a duh lo ih Pathian minung pawl thawn harsatnak tuar kha a hril sawn, hihi nehnak a si: nuamnung cen duhnak kha a neh.\\nb). Micaiah khan siangpahranga Ahab nen ah thu awlsam zawng ih sim ding kha a duh lo, thutak a sim a si le hrem in a um ding ti a thei nan, hihi nehnak a si: nun awlsam duhnak le minung tihnak kha a neh.\\nc). Kiosa pawl kha mancia hiarhiar in an um lai ah Daniel khan a thlacamnak a bansan duh lo, hihi nehnak a si; thih tihnak a neh.\\nd). Matheu khan a siahkhawnnak ihsin ziang hmuahhmuah a tanta ih Jesu dung a thlun, hihi nehnak a si: sum ngainatnak kha a neh.\\ne). Piter le John kha thuthen tu pawl hmai ah an dingih kan hmuh le kan theihmi pawl hi sim lole rel loin kan um thei lo an ti, hihi nehnak a si: minung thinak an neh.\\nf). Farasi mi Paul in a miphun Jews pawl lakih dinhmun tha kha a tanta ih a hlan ih a rak hrem rero zomi Khrih ih thuthangtha kha a phuang: milai cawimawinak ngainat nak kha a neh.\\nRundam na si dingahcun hipawl ih tuahvek in na tuah ve a tul. An nih pawl khalkha nangmah vek in caknak le taksa hiarnak, tihnak, le tisa sinak famkim thawn a rak nung mi an si, asinan an nih cun an ral cu an neh. Na ton thei le na neih thei zat harsatnak cu an nunnak ah an rak tong. An ral cu an do, an sual, an thei tawk suahin an nawr ih an neh. Nang khal in cuvek in na tuah ve a tul.\\nZiangvek nehnak thuruk an rak nei ti na thei maw? An zumnak a si. Jesu an rak zum ih zumnak cahnak an rak nei. Jesu an zumih an zumnak ah bawmtu an nei. An raldonak ah Jesu an zoh ringring ih anih in ziangtik hman ah a taltlansan in a tanta dah hai lo a si ti an hmuh tikah an tha a tho. 'Tuu fano thisen le thudik an phuan suahmi thawng in nehnak an rak co' ih cuvek in nang khal in neh ve ding na si (Thup.12:11).\\nHi tongkam pawl hi na hmai ah ka ret. Na thinlung sungah na ret hai ka duh. Pathian zangfahnak in nehtu na si ding ka duh.\\nKhristian ti aw pawl mitampi lak ah thlaphannak ka nei. An nun ah ral an do nak ka hmu lo ih nehnak thu tla cu rel ding a mal sinsin. Khrih dung an thlun nak ah lungte pakhat hman an sit dah lo. Khrih ih ral pawl thawn dai le nuam zet in an um tlang huahho men. Sual nak ah zianghman pawisatnak an neilo. Ralring aw, hihi khrih sungah a ummi khristian sakhua nak a si lo. Hihi vanram lamzin a silo.\\nThuthangtha simmi hi theih kelte in a theih ringring tu pawl hrangah ka phang sinsin. Zirhnak thatha pawl cu an thei ringring ih a huham cahnak hnuai ah an thih men dign ka phang. Na famkim lonak, le na dik lo nak thu pawl maltete na sim theu nak le Khrih ih thu maltete sim theu nak men ahhin na sakhuanak ah na lungawi tawk ding ti ka phang, cuti na si laiah a tak ih na nunram ah Khrih lam ah tangin Khrih ral cu na nunin a do si lo ahcun na dinnak cu thlaphan um a si. Aw, hivek ruahsan pawl hi ralring uhsi. 'A thei tu men si loin thutak cu a nunpi tu si uhsi' (Nehnak um loin lukhum a um lo! Do aw la, neh aw) (James 1:22).\\nSakhua mi zet innsung sang ihsin a thanglianmi mino pawl hrangah ka phang zet. Thlemnak tinkim hrangah lamzin pel tu nan si ka phang. Leitlun le satan ih thlemnak na lungsungah a suat ter mi pawl hnen ah 'A SILO KA DUH LO' nan ti thei lo pang ding ka phang. Misual pawl in thil tha lo tuah an lo sawm tikah na lungkim pi dingah cun tha ten ruat hnik aw. Hivek thlemnak pawl lakah hmun na pek lo nak dingah ralrin nak ka lo pe duh. Ziang sual khal dinhmun ih zir in theihthiam a tul na ti mi pawl khan na nun a lo ti cau deuhdeuh ding. Thinlung hngetkhoh nei in leitlun ah feh aw la na thlarau ral, Khrih ih ral cu do aw, lamzin hrangah do aw.\\nKawhhran tinte ah Khrih zumtu unau pawl ziangvek dinhmun ah nan ding ih ziangvek nan tuan khal a sile ka lo ruat zet hai. Nan hmakhaw lak ding cu nan hrangah a har zet a si ti ka thei. A kha zet mi ral do ding na nei ti ka thei. Vawi tampi cu 'Hihin zianghman thathnemnak a nei lo' ti ah ti dingin le na ralthuam pawl kah ret tha thluh dingin thlemnak na tong ding ti ka thei.\\nU le nau pawl nan lungawi uh. Nan hna ngam dingah ka lo kam a si. Na dinhmun eng zet kha zohnik. Zo ngam vivo dingah tha la aw. Reilote sung lawng na do ding. Lalpa cu kan hmaika te ah a um. Zan cu reipi kan hmang zo. Na do vek kha minung million za tel in an rak do zo. Na do vek kha minung million za tel in an rak do zo. Cumi minung zatel lak ah milai pakhat hman satan in a lak hloh mi a um dah lo. Na ral pawl cu an cak zet ko, asinan na rundamnak ih na ralbawipa cu a cak sawn a si. A ban thacak le a Thlarau thawn na nunnak lam a lo hruai ding. Lungawi uh. Neh in um hlah uh.\\nNa raldonak ah vawikhat maw vawihnih maw na sung a sile ziang na cang ding? A zaten na sung dah lo ding. A caancaan cu na bangzet hman ah nehthlak na si dah lo ding. Vawi sarih tiang na tlu ih na bah hman ah siatsuah na si dah lo ding. Sual hi fimkhur zet in nazoh ahcun sual in a lo siatsuah thei dah lo ding. Satan cu do aw la, na hnen ihsin a tlan hlo ding. Leitlun ihsin raltha zet in suak awla, leitlun cun a lo thlah mei ding. Ziang tik tal ahcun nehtu na si ti na hmu aw leh ding: ziang hmuahhmuah cu na neh thluh ding.\\nKa run tarlang zo mi sung ihsin a tak ih kan nunpi ding pawl malten ka run sim sal ding.\\n1). A pakhatnak ah leitlun hrang lawng ih a nung tu pawl hnenah an tuahmi kha thaten zohhliah dingah ralrinnak ka pe duh. Nangmah le nangmah na thei aw lo men ding nan Khrih ih ral na si. Amah cu na thlun duh lo ih na dung na tun, na thinlung na pe duh lo ih nangmai duhnak vek in na hmang aw nan na lamzin kha Khrih in a lo thei thotho. Nitin ih na nunnak le na lamzin kha a lo thei ringring a si. Na ruahnak, na tongkam la na tuahnak pawl kah ni khatkhat ah thailang thluh a si leh ding. Na nunnak lamzin ih na kekar pawl kha na theihhngilh thluh zo men ding nan Pathian in a thei thei thluh a si. Nangcun zianghman pawi ti loin na ngaihthah men ding nan na kekar lamzin hmuahhmuah kha cabu sungah khum thluh a si. Aw! leitlun mi pawl Pathian thuthak hi ruat hnik uh! tih le khur cing in na sualnak cu sir aw aw.\\n2. A pahnihnak ah, dan-pa-ngai ih sakhua nak neitu le mahte tha ti aw tu pawl hnen ah bum ih an um lonak dingah le an mahle an mah an kekar ciang zet ih an zoh awk thei nak dingah ralrinnak ka pe duh. Na thinlung sung ten na khawmawk ringring ruangah vanram kai dingah na rak ruat aw ko ding. Biam inn ih na toh kham cu na lawng ter dah lo ruangah vanram kai ding ka si tiah na ruat aw men ding. Asinan khuitawk ah saw na sualsir nak teh a um? Na zumnak teh khui ah saw na ret? Na thinlung thar neihmi teh ziangtin kan theithei ding? Hrinthar na si nak teh ziangtin kan theithei ding? Aw! sakhua mitha pawl, hi thusutnak pawl hi thaten ruat hnik! Khur phahphah in na sual sir aw.\\n3. Thildang pakhat lehah, kawhhran thuah zianghman pawisatnak nei lo tu pawl hnen ah an thlarau helram ih an thlenter lo nak dingah ralrinnak ka pe duh. Kumkhat hnu kumkhat ah na nunah zianghman danglamnak nei cuanglo in satan, tisa le leitlun ral thawi do awknak ah na tel ve dah lo. Na hni zuamzo, na lung a awi kurko, mitha zet vek in na nung ih leitlun na nunsung cu hel, vanram le satan pawl umle um lo thei lo vek in na nungcang. Aw! pawisak nei lo zumtu ti aw pawl, pawisak nei lo Episcopal, pawisak nei lo Presbyterian zumtu pawl, pawisak nei lo Baptists zumtu pawl, pawisak nei lo evangilical zumtu pawl le kawhhran pakhatkhat ih pawisak nei lo zumtu ti aw pawl thangharh aw thlang aw la na sankhuk nunnak hi ziangvek a si dingti a sinak vek in hmuh thiam thlang aw. Tho awla Pathian ralthuam kha hruk thiam thlang aw. Tho aw la na nunnak hrangah ral do aw! Khur rero cing in na sual sir aw.\\n4. Cun rundama si duh tu pawl pohpoh hnen ah leitlun sakhua nak men ah lungawi tawk men lo dingin ralrinnak ka pe duh. A mit thaten a meng tu pohpoh cun tulai san ih mi tampi in an nunpi mi hnak in kan khristian sakhua nak hi a tha sawn le a sang sawn deidel in a hmu ding. Tulai san ih dan-pangai, nun awlsam, sakhua nak hrangah kawhhran pi pawl lungkim tawk dingin thiltha malte tuah ve, ih tulai mitampi in an mai leitlun milai sinak ih pawl kawm awknak le diriamnak men ah an hmanmi khristian nak ihi Khrih sungih a nungmi sakhua nak a si lo. Himi cakuat pasarih sungih a lawmzawng hi tulai san ih khrihfa ti aw tu pawl ih duhzawng a si lo. Hi cakuat in a mawhthluk mi pawl ah tulai khrihfa ti aw tu pawl mi tampi in a tihnunnak zianghman hmuh thei mi an nei lo. Aw! Khrih dungthlun na tum a si ahcun hi leitlun sakhua nak men ah na lung awi tawh hlah seh! Khur rero cing in na sual sir aw.\\n5. A neta bik ah khrihfa zumtu taktak ka si tiih a thei aw tu pawl hnen ah sakhua nak ih thil fate men ah lung awi tawk lo dingin ralrinnak ka pe duh.\\nKa mit in Khrih ih kawhhran pawl ka zoh tikah thildang hmuahhmuah hnak in zumtu pawl in zangfahnak malte, sir awknak malte, zumnak malte, theihnak malte, duhdawtnak malte, thianhlimnak malte, le thlarau lam dinhmun niam zet ah an lungawi tawk men ka hmuh mi hin ka thin i ti na. Himi ka ca malte siar tu zumtu pawl hmuahhmuah hnen ah cuvek lakah mi pakhat sive lo dingin ka ngen duh. Hman le sawrbawk tlak sinsin mi siduhnak, Pathian cawimawi sinsin theinak ding, lungsungah thin daih hnangam sinsin nak, pawl neih duhna thinlung na neih a si ahcun sakhua nak ah thil malte na hmuhmi ah lungawi tawk men aw hlah.\\nKumkhat hnu kumkhat ah, kan nitin nuntudan ahhin kan thlarau lam ah tuihlan hnak in hmasawn sinsin ding ah zuam uhsi; zangfahnak ah thang sinsin, Khrih ah theihnak\\nthang sinsin, hnuai dawrnak ah phahniam aw thei sinsin, thlarau lam ah thang sinsin, le vanram lam thil ruahnak ah thang sinsin, kan lalpai pianhmang nei sinsin thei dingah zuam sinsin uhsi.\\nEphesian zumtu pawl bang in a thawk ih kan neihmi duhdawtnak theihhngilh lo dingah; Loadicea zumtu pawl bang in hlumdawk hlum lo dawk ih um lo dingin; Pargamos kawhhran zumtu unau pawl bang in thilsual tuahnak pawl kah zawiawi ringring men lo dingin; Tyre khua ih zumtu unau pawl bang in zirhsualnak pawl kah umpi men lo dingin; Sardis khua zumtu pawl bang in taksa hrekkhat thi vek in cahlo nak ah kan nunglo dingin kan nun ah ralring cio uhsi.\\nLaksawng tha bik cu dawihna thiam sawn uhsi. Thianhlimnak sangpi cu kan thumtahnak ah ret uhsi. Smyrna zumtu pawl le Philadelphia zumtu pawl vek si tum cio uhsi. Thil ti sual dah lo khristian si thei dingah zuam sinsin uhsi. Ziaza tha, Science lam thiammi, ca thiammi, leitlun mi, nuamnung cenmi, le sum dawng mi ti vek hi kan thlen dan awknak si hlahseh. Asinan Kan zaten Pathianmi si tum uhsi. Pathian cawimawinak le a hmin sunlawinak cu kan nunnak ih a tun tah pakhatnak, Pathian lam thil pawl cu kan nitin nun ah kan ngaihven mi pakhat nak, le kan hmailam ih a ra thleng lai dingmi hrangah Khrih dungthlun tu kan sinak le Khrih thawn kumkhua umding mi kan si nak pawl cu kan kiangkap ih a umtu pawl hin kan nitin nun ah thei cio hai seh. Kan nitin nun ih kan duhthusam mi tawpnak cu Khrih thawi nuntlang si ringring seh.\\nHitin kan nun ahcun mi lungawi kan si ding. Hitin kan nun ahcun hi leitlun ah thiltha tuah tu kan si ding. Hitin kan nun ahcun kan thih tikah miin zumtu tha kan si zia zianghman el awk ding um lo ten an theithei ding. Hitin kan nun ahcun Thlarau in kawhhran pasarih hnen ih ca a kuat milkha kan hrng khal ah thathnemnak a nei ding ih a lak a si lo ding. Cuticun a kamcia mi laksawng ropi, a nehtu pawl hrangah a ret mi cu a co tu kan si ve ding.","num_words":7264,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.381,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"HRUAITU THUTHANG ISSUE 217 - Chinland Today Media\\nHRUAITU THUTHANG ISSUE 217\\nJanuary 5, 2009 3:56 am·0 comments\\nISSUE 217 NAK\\nKumthar le ruahnak hlun\\nGregory calendar a hmangtu hrang ahcun January ni 1 cu kumthar a si ih, hih calendar hmang ve lem lotu hrang ah tla ‘puai nawmnak’ tep duh ruangah a sunglawi ve zet ko. Tikcu le caan hi ziangtin hminsin a si ih, khuitawk ihsin history ah a lang tiah zohman in an thei ban nawn lo. Asinan, leitlun milai umkhawmnak (civilisation) history hlunbik ‘Urnamu’ khawpi thuhla ihsin kan fiang thei. Urnamu le Uruk khawpi cu Babel innsang a siatral hnu ihsin mipum tamnakbik khawpi an rak si ih, a kiangih ‘ Ur ’ khawpi khal Abraham sanlai ah kan hmu. Urnamu khawpi ah hin milai 12,000,000 an umih, sumpur lailawnnak hmunpi a si vekin tikcu le caan khal hminsinnak felfai zet a um thawk ti thei a si. Cuih san ihsin kum khat ah thla 12 siar dan a rak thawk zo ih, thla hmaisabik ‘Nisan’ thla khal Israel pawl in Babylon sal ihsin an suah hnu ah Pathian in a thla siar dan a pekmi thla hmaisabik ‘Abib’ cu ‘Nisan’ ti khal in an rak hmang thawk a si kha.\\nLeiltun history ih acozah picang hmaisabik cu ‘ Egypt ’ an si. Kan theih dingih pawimawh cu ‘Josef’ san lai ih ‘ Egypt ’ pawl kha ‘ Egypt ’ ram neitu ngaingai a si lo. A ram neitu pawl cu Mosi san ih uktu pawl an si. Cu pawl cun Abraham a suah hlan kum 5,000 BC ihsin hih leitlun ih tikcu le caan hi an rak hminsin zo. Pathian in leitlun a sersiam ni ah ‘Tikcu le caan’ cu Ninu hman a tuah hlan ah ‘Ni khat Ni’ tiah bible in in sim. Cuih hnu ah milai hrangah ‘Nazi 24 sung’ (Ni a suah ihsin a thaizing a suahsal tiang-sun le zaan cem in) cu nikhat tiah hminsin a si. Curuangah Pathian hrang ahcun ‘Nikhat’ cu nazi 24 tinak a si ringring lo. Leilung ihsin van sang 5000 kilometers ah um sehla, sun le zaan a um thei nawn lo. Ziangahtile’n leilung a her ruangah ‘Zinglam le zaanlam’ a rak um ih, cucu tikcu hminsinnak cu a rak si. Cuvekin boruak sang zet hman ah sun le zaan a thleng aw lo ahcun Pathian hrangah ‘Tikcu le caan’ hi a danglam lo ti a fiang. Caan hi a liam ngaingai maw, minung sawn hi kan liam (ziam ral) rero sawn? Kan ruahnak hlun le ttha lo hmuahhmuah kha kan tikcu caan hin inliampi thei sehla, kan nunnak ah a danglam thei lomi Pathian thu cu nitin thar vivo hram seh.\\nNi leng e…Van rial ruah e…\\nTuana rel bang thiam hlah\\nEi ding sin ding thlazam lawn\\nZing dai e…Zaan sim ee..\\nZo in sim thiam hlah\\nFano pawl tual lennak le\\nFimthiam zir sang ding in\\nRuah saktu…Pai’ dawtnak.\\nRiah sia e…Ning hang e…\\nLungsiat ninghan lawng hman ning,\\nThatho le lung ngamih fanau hruaitu\\nHluan hlah maw…leitlun dawtnak hmuah in\\n–Salai Simthli unau\\n–Salai Biak Chawn\\nZohman in a hlun cu an zoh lem lo. A thar cu mi pohpoh in an duh. A dik pei maw? Kan thinlung ah kum 2009 kumthar lawng a um men thei. Ziangruangah kumthar lawmhnak kan tuah ih, kumhlun lawmhnak kan tuah dah lo. Hnattuannak thilri, nam, fang ahnak, sohbul, tivek teh a thar hnakin a hlun cu hman a nuam sawn lo maw? Kan hril sawn ttheu lo maw? Hnattuannak ding hnipuan thar lei cu ‘a thar ciocio ah’ hruk ding in a phur um tuk lem lo ding. A thar cun a hamngtu ding hrangah ruahsannak tampi a peek ruangah huham a nei. Mawttaw hlun zet hnak cun a tharih to cu a nuam cuang. Hnipuan khal an si thluh. Kan Bible khal in “Lei thar le Van thar’ ih um ding in thu in ruah a si hi!\\nMirang thufim malte kan hlawm aw pei . “Rualpi hlun cu an zumtlak, thing hlun cu a alh duh ih a hman a nuam, cabu hlun cu siar a thaw cuang, rang (horse) upa (hlun) khal to a nuam, zu (wine) upa zet (old) cu a thaw deuh,…curuangah ‘A hlun cu sui vek a si (Old is Gold) tiah an ti. Solomon ih hla ahcun, “Leitlun ah thilthar pakhat hman a um lo” tin in sim riai. Culawng a si lo, leitlun ih a ra um\/thleng mi pawl hi a um\/thleng cia lawnglawng an si ih, thilthar zianghman ruahsan ding le beisei ding a um lo” ti’n a sim bet. Lennak, fimnak le nawmnak hmuahhmuah nei theitu hman in ‘leitlun ah thil thar beisei ding a um lo’ a ti ahcun kannih pawl hin ziangvek thilthar so kan beisei lai ding?\\nLaimi kan thinlung ah hin ‘Thil thar’ uarnak le duhnak tumpi kan nei. Hnipuan thar, thilri thar kan neih ahcun ‘A hlun’ sawn kha kan zoh tuk lem lo ttheu. Handphone a phunphun a ra suakih, a tthazet kan neihmi khal, a thar a ra suah cun, kan neihmi hnakin a thar sawn kha neih sal duhnak kan nei. Nitin kan nun khal hi thil thar duhnak, thuthar theih duhnak, dinhmun danglam le kan tawng\/neih\/theih dah lomi cohlan kan duh ringring. Kan thutheihnak ‘hna’(ear) le kan hmuhnak ‘mit’ (eye) hi ziangtik khal ah a diriam dah lo. Hih hi kan taksa hiarnak ruangah a si pei maw? Falat tlangval lai ahcun ‘Nupi pasal’ neih kan hiar zet. A nei zo pawl in the ziangvek danglamnak so an theih? An phur a rit deuhdeuh.. Asinan, nupi pasal neih awk cu leitlun dan a si fawn. Thil thar a si loih, hlun ding khal a si lo.\\nBible ih Thukam Thar hi a tthat tuk ruangah ‘Thukam hlun’ hi kan hlon siang ke’m? Zokhal in ‘Nupi pasal’ a hlun le a thar nei hnuaihni sehla, kan san a sau pei maw? Leitlun ah kawhhran thar 20,000 leng a ding zo na’n, a hlun pawl ti dan kan fehsan thluh dah lo. Leitlun ah sii (medicine) hi a phunphun 2,000,000 a um ih, hmin dangdang le hmel dangdang an nei na’n, a hlanih an hmuhsuah ihsin malte te an rawi cawp ih, sii phunphun dangdang an tuahsuak lawng a si. Solomon kha a dik zet lo maw? Lei le van ah element (metal and non-metal) phun 200 hman a um lo tiah scientist pawl cun an hmusuak, asinan, cuih phun 200 hrawng cu thilri hmuh thei le hmuh thei lo, tham thei le tham thei lo, a phunphun-siar cawk lo an tuah ih, nunnak, zawpralnak, natnak, damnak, sualnak le tthatnak, thihnak… lei le van karlakih thil um hmuahhmuah tuah khawm tu an rak si. Science (tulai fimnak) in ziangtin kan simfiang ding? Sodium le Chlorine a rawi aw mi cu ‘Cite (salt) a si, Sodium le Carbon a rawi aw mi cu ‘Satpia’ (soap) a si, Carbon le Hydrogen a rawi aw mi cu ‘Pha-zawng-taing’ (candle) a si, Hydeogen le Oxygen a rawi aw mi cu tidai (water) a si. Etc… zianghman a tharmi a um lo. Amah a kel le a kel lawng an ben aw khawmih, thilri dangdang ah an tuah aw cawp mai a rak si.\\nLeitlun history ihsin kan zoh sal pei . Mipum thihnak (catastrophe) , do awknak (war and battle), natnak (plague), thlisia le linghnin (disaster), paam(famine) , ruahnak a phunphun (philosophy) , biaknak (religious and belief) le nun dan (custom) pawl tla hi a thar ngaingai a um lo. A rak si zo le a rak cang zo pawl ihsin malte a danglam deuh kan rak tawngih, kan tuah vivo lawng a si. Curuangah miring pawl cun ‘History repeats itself’ (Khua hlan lai ih thil cang zo mi cu amah te’n a nolh aw sal ttheu) ti’n thufim an nei.\\nPathian thulam ah hun luhpi sehla. Israel pawl runsuak ding in Pathian in Mosi a hrilsuah lai ah, thilmak a phunphun tuah theinak a pe ti kan thei. Asina’n, Pathian in Mosi hrangah thilri danglam le cangkang zet a pe lo. A pu Jethro ih tuu a kil lai ihi a hmanmi ‘tiang’ (staff) lawng cu thilmak tuahnak ding ah a tuahsak. Mosi hnenih um cia, a kiangih um ringring le a man khung lobik mi cu thluasuah a peek ti kan fiang. Izip ramah thilmak a phunphun a tuah hnuah ‘Tipi sen’ kap ah mangbang in an um lai ah ‘Mosi cun a tiang cu tipi sen catter ding in a hmang. Joshua in Jeriko khawpi a nehnak ding ah ‘pukpi’ a hmang lo, tuu ki (horn of ram) an tum ih, Jeriko khawpi cu a cim thluh. Gideon sanlai ah tla hivek deuh in ‘bel sungah meisa an vangih, cuih bel cu an thawi kuai thluh ih.. raal pawl cu an ttih tukah anmah le anmah an that aw ciamco. David the Pathian in ziangmi in nehnak a coter. Goliath micak neh dingin tuu a khal lai h a thilri hmanmi (tulai ahcun nauhak lehnak ding hman ah an hmang peih nawn lo ding) cun a raal a that riai. Amai neih cia lawng in nehnak a co. Siangpahrang Saul ih raalnam a ttul lo. Pathian khal in thilthar le hmanrua thar thawn a miphun a hruai lem lo. A duh ahcun ‘Ni le Thla’ a dinter sawn. A duh ahcun ‘siangpahrang Hezeki damnak ding ah, a hrang hminsinnak tuah ding in Ni’ hlim khal a kriter a si khal.\\nDuhdawtmi unau, kan miphun tthansohnak ding ah le bulpak kan tthansoh theinak ding ah Pathian hin ziangvek thil thar in tuahsak ding tiah na ruat dah maw? Profet maksak zet siseh, mifim turu zet siseh, mi thil ti thei zet in siseh, in runsuak ding le in hruaikhawm thluh ding in kan ruat dah maw? Pathian hin ziangvek in khua in ruah sak ve ding tiah na ruat? Ziang dang a um lo. Kanmah lak ihsin, kan neihcia mi, kan ban tawkih kan zuam theinak, kan ti thei tawk cio ih kan pumpeknak le kan tuahding ttuanvo kan neihmi a faatebik ihsin a tumbik tiang hlawhtlinter dingih ‘Pathian rinsannak’ lawng in kan saduhthah mi tthansohnak tlamtling cu kan co thei ding. Mi hrekkhat in ‘Zaanvar it loih ca an ngan laiah, nangteh ziang ha na tuah? Mi hrekkhat in rawl ul in Pathian zaanghfahnak an dil lai ah, nangteh midang thawn nan kawk aw pang maw? Miphun le Pathian hrangih hnattuan tunto an um lai ah, nangteh mi lakah miphun mualpho tertu na si pang maw?\\nKan miphun tthatnak ding in, kawl pawl kan sawm ding maw? Kan miphun in rian ding in ‘Mi rang’ kan sawm ding maw? Thil zianghman kan tuah thei lo khal le’n in sersiamtu Pathian hnen ah dil uh si. Calendar vekin kumthar cu kan hmang cio ko. Thil thar maksak zet le danglam zet beisei ding kan nei maw? Kan thinlung ah ramdang feh ding lawng cu ‘thilthar beisei ding’ a si pang maw? Khrih Jesuh hrang ‘Piangthar’ kan sinak lawng kan hrangah ‘ruahsan ding thar’ si ringring seh. Mi piangthar hrang ahcun thil ziangkim ah thluasuah cu nitin a thar in a co ringring. Leitlun thilri le taksa hiarnak, mit hiarnak diriam ternak ahcun zianghman thilthar a um lo. Pathian thawn nitin caan a hmang lotu hrang ahcun leitlun nun hi umharnak le nin-um zet a si. A thianghlimmi nun thar kan neih theinak dingah Pathian in thluasuah in pek hram seh.\\nThansohnak ding thupi pali\\n-Pa Za Dun\\nKum hlun cu liamsan in 2009 kumthar in thlenter ruangah damnak in petu Pathian hmin thangthat si ko seh. Kum thar kan thleng vekin kan ke kar dan ah siseh, kan ruahnak khal a thar in ka thawh pei tiah ka lo sawm duh. Community le biaknak lamah hruaitu thar a thleng aw ih, ttuanvo khal kan sawng aw vivo ding a bang. Curuangah, mithar kan rak si khalah siseh, mi hlun cia in ttuanvo thar ka va neih caan ah kumhlun hnak in ziangtin tthansoh dan ding lamzin thar kan ruat ding ti hi a thupi zet. Thil ttha zet kan neih khal hi cu hnakih ttha sawn kan ruah thiam vivo loh ahcun ‘ kan thil ttha neih cia khal in inliam san sal thei ti kan theih a pawimawh. Biaknak lam le community hrang lawng si loin bulpak cio hrang khal ah ka ruah a ttul zet. Cuti ih kan tthansoh theinak ding ah a huailamih a hnuailamih tthansohnak ding thupi pali hi zohtlang, cingkengih nunpi ding ah thiam tawk tei’ ka forh duhmi cu a si.\\n1. Vision (Thinlung mitthlamih suangtuah ruahsannak)\\nBible cun “Vision’ um lonak ah mipi an hloral” tiah in zirh. (Thufim 29:18). Kan ruahsanmi kan hmuh thei ahcun cucu ruahsannak ngaingai a si lo ding. Zo so ama’ ruahsannak mitih hmu thei? Rom 8:24 ah “Curuangah kan mitih kan hmuh hrih lomi kan hmailam thil umdan ding pawl thinlung mitthlam ih suangtuah ruahsanmi cu a si” ti kan theih a ttha. Asile’n, kawhhran hruaitu, pawlkom a phunphun hruaitu in vision kan nei cio maw? Nei loin hruaitu kan ttuan maw? Vision kan neih hngetmi cu ‘angan in’ hminsin ding a si.\\n2. Goal (Hmuitin tumtahnak)\\nThinlung mitthlamih suangtuah ruahsannak kan hminsinmi kha khui ri cin kan va hlawhtling thei ding tiah hmuitin mi lamah zuam man laksawng ngah ding in ding zetin kan tlan tiah Paul in insim (Phill 3:14). Bawhlung lektu le tlanzuamnak ih a tlantu khal in hmuitin le tumtahmi cu hlawhtlin kan tum ding a si.\\n3. Diligent (Zuam, taimaknak)\\nKan hmuitin le tumtah kan neih felmi cu zuam le taimak suah ih kan ttuan thiam a ttul. Kan Bible cun taima zetih hnattuan ding in insim ih, mi zaangzel a duh lo thu khal in sim bet. “Na hnattuantu khal ah mi zaangzel la hlah” tiah in zirh. (Thufim 6:6; 10:26; 12:24; 10:4). Curuangah ziangkim kan tuahmi pohpoh ah zuam le taimak suah ih ttuan a ttul.\\n4. Displine (Cin le Dan neih)\\nPawlkom, kawhhran le inn sang ah hin cin le dan um loih nun cu tthansoh a theih lo nasa. Kan sumpai le thilri ziangkim hi cin le dan felfai zetih kan hman thiam a si le’n kan tthasoh pi tengteng ding a si. Cuih hlei ah, kan tuah kan ttuannak ah siseh, nitin kan tlanlen kan cangvaihnak khal ah midang zohtthim tlak si thei dingih ka um a thupi zet. Pawlkom, kawhhran ah hin ‘Cin le dan’ nei loih sumpai hman a si ahcun cuih pawlkom le kawhhran cu a tlaniam deuhdeuh dingih buainak nasa zet khal a suak thei. Kan sumpai le thilri neihmi hmuahhmuah hi ‘Cin le dan’ felfai zet thawn kan hman thiam ringring a ttul zet.\\nCuruangah, kan pawlkom, kan kawhhran le bulpak kan zate’n kan nunnak ah kan tthansoh theinak ding ah hih tthansohnak ding thupi pali hi cing kengih a thlun theitu si ding in zuam cio uh si tiah ka lo sawm duh a si.\\nIsrael in Gaza ah bomb thlak: Zarh khat sung Palestinian (Gaza ram) pawl in Israel ram thlanglam Ashkelon cu rocket bomb in vei tampi an kap rero hnu ah, Israel acozah cun ‘thir kut (iron fist)’ in kan do let ding tiah prime minister Ehud Olmert cun a phuang ih, kan dung zarh zahte ni ihsin Israel vanzam cun Palestinian umnak Gaza ramri ah bomb a thlak thawkih nikhatnak ah mi 205 an thi ih, 700 hrawng in hliam an tuar. Hih thihnak hi Israel le Palestinian pawl karih do awknak hmuahhmuah ah kum 60 sungah nikhat ih milai thih tamnakbik a si. Tlawngkai nili ah Hamas (Palestina ram uktu) hruaitu le muslim biaknak lam thawn mi tampi thihcilh bomb thawn Israel ramih siatnak tuahter tu Nizar Rayyan (k 49) cu a umnak inn a thi ih, mitthi 400 lakah a tel ve. Hliam a tuartu an tam deuhdeuh ih, Israel cun vanzam ihsin bomb a thlak cu cawlhsan lohli a tum lo tiah ‘Daihnak tuah dingih a forhtu’ France president Sarkozy cu a sim. US president George Bush cun Israel le Hamas buainak cu “Hamas pawl in rocket bomb an kap rero cu cawlhsan sehla, daihnak lamzin a ong aw thei ding” tiah White House thuphuangtu Gordon Johndroe cun a sim. Hamas pawl rocket ruangah Israel thlanglam Ashdod khua ah milai 4 an thi zo. Israel prime minister cun Gaza bawmnak ei le in phurtu UN mawttaw pawl cu luh a siangih, Gaza ih raalkap hmunpi 40 lenglo parah bomb a thlak zo. Gaza hi leitlun ah muslim pawl hmunkhatih umkhawm tamnak bik a si ih, ram fate zet, Israel ram le Mediterenean tipi karih ram faate ah milai 1,500,000 an um– AP\\nBaghdad ah bomb puak: Kan dung zarhpi ni ah Iraq khawpi Baghdad ah bomb cakzet a puak ih mi 22 an thi ih, 54 in hliam an tuar. Baghdad thlanglam 40 km ah bomb pakhat an puak sal ih, raalkap pakhat le mi 4 an thi. Bomb puak pawl hi sunlai fang ah a si ih, mawttaw sungih an retmi pawl cu ‘puak lo dingih tuah (defuse) an tum lai ah rin lopi in a puak tiah raalkap thuneitu pawl cun an sim. – AP\\nTuluk ram ah mi 64 thi: Tuluk ram khawpi Beijing ih innsaknak ih lift tuahtu pawl an cangsualih mi 32 an thi. Henan province ih innsaknak hmun ah electric generator a puakih 15 an thi, 9 in hliam an tuar. Hunan province ah lift tuahtu thotho cu an thilri a siat ruangah lift ihsin an tla ih, mi 17 an thi. – Reuters\\nPakistan in Benazir hngilh lonak tuah: Kan dung December 27 ah Pakistan cun prime minister rak ttuan dahtu Benazir Bhutto hngilh lonak ding ah amah an phumnak hmunah puai an tuah. Bhutto hi Pakistan president Parvez Musharraf in raalkap cahnak thawn thuneihnak a cohlang ihsin ram dangdang ah a relh ih, nainganzi dinhmin a thleng aw ih, rampi in hruaitu hrilnak ding an tuah zik hrawng ah an ramah a tlung sal ih, Pakistan People’s Party hotu si in, hril awk hlanih a khualtlawnnak ah thihcilh bomb puahtu pawl in vei thumnak ah an that ngah. Bhutto ih pasal Asif Ali Zardari cun a aiawh in president hna a ttuan lai. UN secretary-general Ban Ki Moon cun Benazir Bhutto ih thiahnak thuhla zohfiang ding in tawlrel lohli a si ding tiah a phuang. Bhutto a thih lai ah British mithiam pawl cu misual hawl ding in an sawm na’n an kaihmi a tamsawn cu an suah sal. – AP\\nUFO zirnak tlanwng duh lo: University of Hongkong cun kan dung tlawngkai nikhat ah UFO (Unidentified Flying Object, kawl ttong in-yef;uefjym;ys ) thuhla zirnak cu a duh lo ruangah UFO lam zir a duhtu pawl cun sandan an piah. Hongkong University thuneitu pawl cun, “Hivek subject zir ding cun thilri zianghman kan nei loih, a zirhtu ding saya khal an um lo” tiah a ti. UFO thuhla zirnak hi ‘Ufology’ a si. – AFP\\nNorth Korea kutdawh ram: North Korea cun kan dung tlanwgkai nihnih ah leitlun ram dangdang in Nuclear cahnak a tuahmi cawlhsan dingih an forhfialnak cu kutdawhnak in a hmang tiah Yonhap thuthangca cun a sim. North Korea cun ‘Japan’ in zinaan le thil dangdang a tawlrel sak lo ahcun ‘Nuclear tuahnak bohsiat sal a tumnak cu a cawl mai ding’ tiah a phuang. Hih thu hi North Korea mi harsa pawl ei le in lamih a bawm rero tu South Korea cun “Kut dawh cingih nuclear bomb tuah thei” tiah a puhmawh. North Korea ihsin mi tampi cu Thailand le South Korea ah refugee vekin an lut ih, South Korea khal in ‘ei le in’ lamih bawmnak ding ah rampi ‘Budget’ tiang a rak tawlrel dah. –Reuters\\nTuluk le Russia raalkap rualpi aw ding: Kna dung tlawngkai nikhat ah Tuluk raalkap cun leitlun acozah dangdang thawn an pehtlaih vivo theinak ding ah ‘Military Hotline’ a tuah ih, Russia cun a biak hmaisabik tiah Xinhua News Agency cun a ngan.(Tuluk le Russia hi mah le mah duh aw tawk veve cing in, midang kutih rul kua zen tumtu an si ruangah kan Bible sungih kan hmuh vekin Bawi Jesuh a rat sal hlan te ah Jerusalem tiang do dingih ra pawksuak ding ‘Gog le Mogog’ ram (miphun) pawl kha an si. –Ed)\\nKawlram in gas zuar vivo ding: Kan dung tlawngkai nikhat ah Kawlram cun Tuluk tipi kap tluan lamzin ihsin India le South Korea hnen ah ‘Natural Gas’ a zuar ding tiah ‘New Light’ thuthangca cun a sim. Hih Gas hi Rakhain ram ihsin laksuah a si ding ih, cuihsin Tuluk cun pipe tuahnak ding pawl a tumsak thluh dingih, Tuluk thuneihnak hnuai in India le Korea cun gas an rak lei ding. Kawlram hi nainganzi lam buainak ruangah UN cun leitlun sumpur leilawnnak ihsin a zohsan na’n, Tuluk, Thailand le India hnen ihsin sumpai tampi a ngah ttheu ruangah harsatnak nei loin ‘mipi’ a hruai ringring thei. Thinig, lung man khung, Gas tivek ihsin nikum 2007 sungah US$ 270,000,000 a ngah tiah ‘New Light of Myanmar’ cun a ngan. Kum 2006 ah Kawlram sungah ramdangdang ihsin company 13 cu Gas lasuak ding in hmun 33 ah hna an ttuan. Hiti cingin Kawlram cu leitlun ih ram harsabik a si lai. – AFP\\nNazi 48 sungah tapung khawpi lawngsak tum: Sri Lanka raalkap thuphuangtu Brig. Udaya Nanayakara cun kum 25 sung an do rero mi LTTE (Liberation Tigers of Tamil Eelam) pawl khawpibik Kilonochchi cu nazi 48 sungah kan lawngsak ding tiah kan dung tlawngkai nili ah a sim. Tuih ttumih raalkap pawl in vanzam le helicopter, tank le pukpi thawn an do hi zarh 6 sung ah Kilonochchi kiangkap 2 km tiang an thlengih, khawpi cu fek zet in an kulh. Vanzam bawmnaka thawn tlawngkai nithum ah LTTE raalkap 50 thawn an that ih, acozah raalkap 4 an thi. Sri Lanka president Mahinda Rajapaksa cun 2008 sungah hih LTTE pawl hi kaih khih thluh a rak tum na’n rauhpi a tak tuk ruangah raalkap pawlin hna an ttuan ttha thei lo tiah Udaya cun a sim. Tlawngkai nithum ah acozah raalkap pawl cu Tapung pawl raalnam retnakbik Paranthan ah an lut thei ih, LTTE lam cu dunglam ah an kir deuhdeuh. LTTE hotu Balisingham Nadesan cun, “ Kan thih tiang kan do vivo ding” tiah media ihsin thu a than ve. Kum 25 sung an do awknak ruangah milai 70,000 lai an thi zo.Tamil miphun pawl cun an umnak khua cu independence ding in an dilnak ruangih do aw an si ih, a ram neitu Sinhalese pawl in an siang lo a si. –AP\\nIndia ah bomb puak: Christmas le kumthar puai hmantu pawlin thilri man awl zetzetih an leinak bik Guwahati (Assam) khawpi sung bazaar ah muslim biaknak atcilhtu pawl cun kan dung tlanwgkai nithum ah bazaar a fehtu pawl siatsuah ding in bomb pathum rori ankam ih, pakhat lawng a puak cing in mi 5 an thi ih, 26 in hliam an tuar. A dang pahnih cu palik pawl in an siatsuah (defused) man. Guwahati hi North East India (Mizoram, Nagaland, Megalaya, Manipur, Tripura) ihsin Khrihfa tampi Christmas le kumthar hrangih an bazaarnak hmunpibik a si ih, miphun dangdang rawi awknak bik khal a si. –Reuters\\nJapan ah thihnak tam sawn: Japan ram cun kum 2008 sungah an ramah nausuak (birth) hnak in mitthi zat (death) an tam sawn tiah an ram thuthangca Kyodo News Agency cun a sim. 2008 sungah naute thar 1,092,000 an suakih, mitthi zat cu 1,143,000 hrawng an si. Naute suak thar hnakin mitthi cu 51,000 hrawng in an tamih, 2007 ah japan nunau pakhat in a san sungah fa 1.34 (Nupi nu pathum in an san sungah fa 4 an nei tihnak) a nei tiah record tuah a si. Japan hi leitlun ram tthangso lak ahcun milai karhnak a malnak bik a si ih, kum 60 ih pension an si ttheu ruangah an ram cun hnattuantu a sam deuhdeuh. Curuangah aoczah cun kum 65 ih pension ding dan thar a tawlrel rero asi. -Reuters.\\nThailand ah kum thar hmuaktu 60 thi: Thailand khawpi Bangkok ah kan dung tlawngkai nithum zaan ah night club pakhat ihsin meisa kang a suakih, a sungih mi 1,000 hrawng cun suahnak hawlih an nek awknak lamah mi 61 an thi. Hih nightclub sung ah hin meisa ih lekthiam pawl an sawmih, cupawl cun mi 1,000 hmai ah meisa a phun thawn zoh nuammi thiamnak an langter. Asinan, cupawl ih meisa kham thei lo tiangin a kiangkap ih zu le thil dangdang khal a kang vivo ih, minute 10 sungah meisa cun inn pi sung cu a luahkhat thluh. Hrekkhat cu meisa ruangih thi an si ih, hrekkhat cu meikhu hip ruangih thi an si. A tamsawn cu ttihphang zetih lamzin an hawlnak lamah pakhat le pakhat an nek aw ciamco ih, a tlu hmaisa pawl cu an pal ciamco ruangah a si tiah mitih a hmutu pawl cun an sim. Ramdangmi 35 cun hliam an tuarih, Singapore rammi pakhat tla a thi. Hih ‘Santika Club’ hi sawng hnih a si ih, Bangkok khawpi lunnak bikih um a si ruangah prime minister Abhisit Vejjajiva cun a hmun ah a ra zoh ih, hliam a tuartu pawl hnen ah, “Ziangah so meisa thawn nan lek?” tiah a sut hai.\\nBangladesh in prime minister thar nei: Kan dung tlawngkai nikhat ih rampi hrilawknak a neitu Bagladesh cun prime minister thar ding ah nunau Sheikh Hasina Wajed a nei thar. Patliament seat 300 ihsin 231 rori a ngah. Hih hril awknak ah hin vote firnak a um hnuaihni tiah thuthang a um ko na’n a hlanih prime minister rak ttuantu Khaleda Zia cun Hasina ih nehnak cu a pawm. Khaleda hin seat 27 lawng a ngah. Hasina cun rampi hrangah opposition party pawl thawn kan ttuantlang ding tiah a sim. –AFP\\nLeitlun lehlan lam (World Sports)\\nSTEVEN GERRARD IN THUHLA BUAI A NEI\\n(England Football team in suahter a si men thei…)\\nLiverpool captain Steven Gerrard(kum 28,fate pahnih pa) a football lehpi rualpi pawl thawn kan dung zarhpi zanih New Castle 5-1 ih an neh ruangah tlawngkai nikhat zanah neh lawmnak tuahin Louge Inn bar ah an nuam zet hai. Himi tumih an lehnakah Gerrard in goal 2 a thun ve ih cumi lungawi tuk um thei lo lawman si bik. Hi zan cu an rualpi za in an in ei nuamin an duh ai ih tam an an in ei deuh a si hmang ding. A tawpah awkam elawknak ihsin kutthlakaw ih sualawknak tiang a hung suak.Hi dawrih part time ih tuan Marcus McGee DJ(kum 34, fanu 2 ih pa)cu Gerrard in music a duh zawng vun thleng sak dingin a fialih a thleng sak duh lo.\\nCuisin awkam an elaw hai ih McGee in a awmah a vun tul. Cucun, Gerrard khalin a thin supaw thei nawnlo in a kiu in a ka zawn cu a vun hngawng hlekhli. A rualpi pahnih khalin beer dawng in a lu ah a ra vaw ve. Hiti an hun buai taktak hnu ah doorman(sangka kiltu) le mi dang hnatuantu pawl khal khuilamih simaw anrak tlanhlo thluh. An ti buaibai awk can hi minute 10 hman tilo a sinan an tuahmawhawk na man zet. Hi zanah McGee hi thawmhnaw thiangfai zetten a rak hruh.An velh nakah a ha a thlawng, a cal le a hmai ah tuahmawh a siih hospital tiangin fehpit a tul. A lu ah hmun 4 lai thit a si fawn.\\nHi dawr tapthlangah thisen le khuathai kuai reirei tivek pawl khal hmuh ding a um.Hiti an buai culci ruangah hi an ei in nak dawr khal hi tlawngkai nikhat in khar a si hngal. A hmunih mitih hmutu pakhat cun “ Hizanah Gerrard hi nuam zetten a umih zu khal a ri tuk lo” tiah a sim ve. Tifinriat kapih um southport khua ih palik pawlin Gerrard le a rualpi 3 hi sualaw ih mi tuahmawh timi case in tlawngkai nikhat ni zinglam nazi 2.30am (GMT0230) ah an kai. Palik pawlin an kai ihsi nazi 24 zik lai cu an hrengtar hai a si. Thuneitu pawl in hitivekih buaibainak an tuah ruangah kum 5 sung thawng in tang ding tiang in thu an rel sak. Asinan, hi ni lala ah amah thawi an kaihmi midang 3 khal cu an tlun thu zianghman rel sak loin an zaten suahsal a si.Asinan, an thuhla cu zoh bet vivo ding ti a si ve thung.\\nGerrard cu John Doran (kum 29) le Ian Smith (19) pawl thawn 23 Jan 2009 ni ah court ih va fehsal ding in thu nei tu pawl in an ti. A rualpi an kaihmi pawl hi football lam lek tuk an si lemlo. Gerrard ih nupi Alex Curran khal papi palik kaih tawng cu arak buai ve nasa. Police station ah a va fehih thuthangca ngantu pawlin thuhla na rak sut rero nan ziangti hmanin a let duh lo. Southport umnak hmun hi Gerrad ih umnak ihsi hla tuk lemlo ih um a siih Forby , Merseyside in peng 10 zikte ih hla ah a um. Gerrad hi England rampi aiawhin vawi 70 a rak lek zo. 2005 ah Liverpool club in Champion League ih champion laknakah a rak tel zo. England siangpahrangnu Elizabeth II in Buckingham Palace (Siangpahrang Inn pi) an ramih mi hminsin tlak member pawlah a telh ve zo mi khal a si.\\nLiverpool manager Rafa Benitez in “ Gerrard hi cu a football lehnak hrangih pum a peknak, training ih a taimaknak pawl hi zohthimtlak hruaitu pakhat cu a si hrimhrim.” tiah a ti. Steven Gerrard hi England football team ih mid- fielder a siih leitlunih mid-fielder lek thiambik a si fawn. FA cun “Hi buaibainak hi ziangruangah a ra cang ti hi zo hmanin faingfelten kan theihlo ruangah le palik lamih thu le hla an suh rero lai ahhin cun ziangti hmanin hrawlhawk a tum lo” t’in a rak phunag ve.Liverpool club in official in thu a suah. Gerrard hi Liverpool club hrangah kum 10 rinum le tangkai zetin a rak um zo ih curaungah club khalin tuitumih a thuhla buai ah a theitawk suahin a bawm ve ding a si”. Tuitum thuhla vekin 2003 ah Alan Smith cu mipi lamah tidai dawng a hei denih ruangah palik lamin thilsual tuahah an phuang. Curuangah England team ihsin suahter a si. Hilo mi dangdang khalin zurit ruangah le thil dangdang raugnah thuhla a phunphun an rak neih culci hai. Gerrard hi England team ihsin cawlhter ve a si pei maw?\\nCHELSEA STAR DIDIER DROGBA\\n( Chelsea ihsin a suak thlang men thei!)\\nDrogba (kum30), Ivory Coast hitman in a liam zomi thla 12 (kumkhat) sungih a rak tuarnatnak hmuahhmuah cu a hnuailam vekin a phuang suakaw thluh a si.Khimi can pawlah khin a umnak club hrangah goal 9 a thun. Cup final tumhnih ah caklo sinakah tel in le Champions League final ah Manchester United thawi lehnakah lek thei lo in a rak um. A tlangpi thu ih a rak buainakbik pawl cu:\\nJune thla ih a pi thih tumah Chelsea club lam ihsin mallai lawng theihthiampinak a um.Thinlung takte ih football leh duh nawnlonak a neihmi cu titawpmai loin a thinlung a fehpi vivo.\\nHliamhma a neih hnu ah Club in a parah rinnak nei nawn lo in a thei.\\nStamford Bridge ah a rual rak kawmngaih zetzetmi pawl Geremi,William Gallas le Claude Makelele pawlin Chelsea club an suahsan hnu ah a umhar thei zet. Manager Luiz Felipe Scolari in ka lehnak position ih lek dingin ziangruangah paisa tamzet cemin Nicolas Anelka a lei? timi hi theihthiamhar a ti zet. Drogba, zarhkhatih pound sterling 90,000 ngahtu in hiti hin a thinlung sungih a rak paimi thuhla pawl cu a tang suak thuaithi…..\\n“Tuikum sungih thinsau te ih ka tuar tento dingmi cu football lam a silo.Thildang hmuah aiin i tawnhremtubik cu ka duhdawtzet le ka ngainat zetmi ka Pi thih thuhla a si sawn. Hi thuhla hi keimah te khalin ka sutaw ko. Himi thehhnu hin ziangtin thil ka tuah vivo ding timi a can a kim tikah lawng theih ding a si” a ti.“Himi thuhla ahhin keimahte’n hiti’n ka tawng suak. Hitivek thil thathnemnak neilo pawl ka tuah theh hnu ah ziang laksawng hman khal a um lo ding timi khal ka thei ko.Club ihsin in bawmnak le thazang peknak khal a umlo hi a dikmi asina’n cumi ruangah cun zianghman tihphannak ka nei cuang fawnlo. Hivek thil a rak can hnu zarh malte sung ahhin football leh bet duhnak zianghman khal ka nei nawnlo. Asinan kum 2009 ahcun thil pakhat cu a ra thleng lai ko ding. Cumi cu ziang a si tiah kalo sim cih duh lemlo…” tiah thuthangca tawlreltu pawl hnenah a sim.\\nKhitivekih “The Sun, London” thuthangca ih a umnak club sawiselnak arak neih ruangah England paisa pound sterling 100,000 cu kuan dingih a tlun thu relsak a si. Hitivekih a nuncan zilh nakih paisa kuanter asi ahcun a zarhkhat hlawh cu a cem thlang ding tinak a si.\\nInter Milan in Owen lei tum: Michael Owen (kum 29), tui’ New Castle ih an rinsanbik pakhat cu Jose Mourinho, Inter Milan boss in lei a duh zetih sterling pound 12 millions tiang pek a ngam thu a phunag. Owen hi tui a leh rero nak club thawi agreement an tuahmi cu June thla lamah a cem ve thlang ding. Himi club in an duh nawnlo asilo hmanah amahin suah a duh thlang asi ahcun anih hrangah cun zianghman lungphannak ding a um lemlo.Serie A hotu leaders Inter Milan lam khalin tuihlan thla tam tel ihsi lei dingih anrak hual cia ringring asi zo ih ruangah a ranglamih Newcastle thuneitu lam pawl dawr an tum thu an phuang a si.\\nMan U in Tevez zuar suak men thei: Manchester United in Tevez hi kum hnih agreement in transfer man pound sterling 32 million thawi anrak leimi a si. Tu ahcun Man U lamin himi zah paisa cemnakah anih hi a tawk ko maw? ti’n an ruatsal rero. Real Madrid le Inter Milan lam cun Tevez an zuar suah ding hi an hna an rak thawng nasa.\\nENGLISH PREMIER LEAGUE: Liverpool in Newcastle cu 5-1 rori ih aan neh raungah point 45 in sang bik a si lai hrih. Chelsea in Fulham cu 2-2 ih a draw raungah a point hmuh ding zatih hmu thei nawnlo in point 42 hmu in duh khalle duhlo khalle Liverpool dung a thlun. Hi tum 20 an sit veve hnu ih an result a si. Man U cun tum 17 a sit zo ih point 35 a hmu. Arsenal in tum 20 sit zo in point 35 a hmu ve. Tuikum ih champion ngahtu ding hi zo bik an si pei ti cu atheihthiam a har deuh hrih lai.\\nHrekkhatin Chelsea rori in champion a ngah ding tiih an ti lai ah hrekkhat vet hung cun Liverpool asilole Man U as I ko ding tiih mai zum dandanih tawng kan um celcel ko. A tikkcu thotho in a dikmi a phuang lai ko ding.\\nTENNIS:Tuikum French Open trophy cu fala mawite, Ana Ivanovic in Dinara Safina cu a nehih a lak ta riai. Leitlun nunau tennis star, Serbia rammi Jelena Jankovic hi world No.1 a si.\\nBOXING:Khristian pawlih kan uar zetmmi Evander Holyfield (kum 46) heavy weight vawi 4 lai champion rak ngah dah cu tui kan dung te Dec 20,2008 ih Nikolai Valuev in a neh nakah lungkimlonak mallai a um. Zohdiktu (judge) lamin point rukmi a um ti a si.WBA Championship Committee in zohdiktu lam cu an point siar dan thuhla ah rukmi a um timi hi zoh fiang sal dingin a fial. WBA Championship Committee khalin uartu (fans) lam ngaidan le media (thuthang tawlreltu) pawl upatnakin an zoh fiangsal rero lai a si tin thu a suah.\\n2008 thuthang lawrkhawm\\n2008 LEITLUN THUTHANG LAKKHAWM\\n1st ah Europe ram pawlkom cun kuak fawh lonak ding daan thar an tuah thawk. Kuala Terangganu khawpi cu Malaysia ih khawpibik 12 nak a sit hawk.\\n2nd ah Malaysia Health Minister Chua Soi Lek cu nunau mipatnak lam DVD zuk sungih a rak tel ve ruangah a hnattuannak ihsin a cawl.\\n4th Leitlunih mitcaw pawl hrang ‘Ni’ (World Braille Day) a si.\\n11th Leitlun ih tlang sangbik Everest tlang par a kai hmaisabik tu Edmund Hillary cu New Zealand ram Auckland ah kum 88 si in a thi. Amah hi khuai (bee) zohkiltu a si.\\n16th Kawlram khawpi Yangon ihsin saklam peng 65 ih Pyinbonegyi ah bus sungah bomb a puak ih, a mawngtu a thi.\\n22nd Bat Man zuknung netabik ih misual (jocker) a ttuantu Heath Ledger cu New York ih amai’ inn sungah, sii phun thum rawimi a ei ruangah a thi.\\n27th Indonesia president hlun Suharto cu natnak phunkip in a thi.\\n14th Leitlun ah Valentine’s day hman a si. East Timor ram president Ramos Horta cu a umnak inn ah tapung pawl in an kapih, Australia sizungah an fehpi.\\n27th Singapore le Indonesia ih cangvai ttheu Muslim tapung Jemaah Islamiah hotu pakhat Mas Selamat Kastari cu Singapore thawng inn ih ek inn sung ihsin a tlansuak.\\n28th Thailand prime minister hlun Thaksin Shinawatra cu kum khat sung Hongkong ih a relh hnu ah an ramah a kir sal. Rampi tangka eiruknak thubuai ruangah thutthennak inn ah a feh cih.\\n29th Iraq ram thutthennak cun Saddam Hussein thluntu Ali Hassan al-Majid cu a thihnak ding in lungkimnak an tuah. Ali hi 1980 ah Kurd miphun pawl thah ciamconak dingih boruak sia a tuah ruangah ‘Chemical Ali’ ti’n leitlun ah a lar. #2005 ih Muslim pawl dodalnak cartoon cu Denmark ram ihsin a ra suak sal.\\n8th Malaysia ih Barisan Nsional cun rampi hril awknak ah nehnak an co. Opposition party cun state 5 ah nehnak an co ve. 10th ah prime minister Abdullah Ahmad Badawi cun thuneihnak a clhlang sal.\\n10th Kawlram ih hlasak thiam ‘Sain-Tthi-Saing’ a thi. Germany ih Maria Lanch Abbey Buddhist biakinn a kiltu phungki pakhat hnen ihsin nunau mipatnak lam le mipa le mipa sualpi awknak lam DVD 230 rori palik in an kai. # India ramah naute nunau lu pahnih nei a suak. A lu cu tthen thei lomi a si ih, a mit pali cu veikhat ah an tthep rual thluh. A ka pahnih in pawhte tii a fawp thei.\\n20th US in Iraq a donak kum 6 a kim. March 2003 ihsin March 2006 sungah US le amah bawmtu raalkap 4000 hrawng an thi ih, Iraq mipi le Saddam Hussein ih raalkap 104,000 ihsin 223,000 tiang an thi. (World Health Organization)\\n22nd Taiwan rampi hril awknak ah Kumingtan party hruaitun Ma Ying Jeou cu president ih hril a si.\\n2nd Queen Elizabeth cun kum 82 nak birthday a tuah.\\n5th 1959 ih tuahmi Benhur film le Moses film ih minta Chalton Heston cu a umnak Beverly Hill ah kum 84 in a thi. Heston hin 1959 ah Oscar a rak dawng. # Pope Benedict XVI cun a hmaisabik hrangah muslim pacang pakhat cu ‘Khrihfa ih lut cuang loin’ Khristian daan vek in ipilnak a tuahsak. Leitlun ih muslim ram tampi cun an dodal.\\n10th Thaland ih Ranawng ah kawlram mi 54 cu mawttaw sungah thawthawt thei loin an thi. Daan loih lut a si ruangah vur bawm ah mi 101 an retkhawm ih, a thi lo pawl khal an kai thluh. Mon miphun lam an si.\\n14th Cambodia ramih kut ttial zohthiam ‘Im Borim’ cun tuih kum 2008 hi nunau thinsiat kum a si ding tiah, leitlun in harsatnak a phunphun a tuar ding cu a simlawk.\\n22nd Zaanlam nazi 8:20 hrawngah Yangon khawpi lamzin kap ah bomb a puak. Minute rei lote hnu ah Trader Hotel kiangah pakhat a puak sal. Thihnak a um lo, mawttaw malte a siatsuah.\\n25th FHM magazine cun leitlunih casiartu pawl ngaidan lakkhawmnak a tuah ihsin nunau sexy bik cazin a tuah ih, ‘Transformer’ film ih mintami ‘Megan Fox’ cu a hrilsuak. Angelina Jolie cu 12 nak a si ih, Paris Hilton cu 77 nak, Britney Spear cu 100 nak ti’n.\\n28th Austria ramih pacang pakhat Josef Fritzl cun amai fanu rori Elisabeth Fritzl cu kum 1984 ihsin innhnuai ah a khum ih, a ihpi reronak ihsin fanu le fapa 7 lai a rak nei tiah palik in an hmusuak ih, an kai. Germany ah muslim pawl huatnak a ra suak. Naute ruak pali kawltu khal kaih a si.\\n2nd Kawlram ah Cyclone Negris cu nazi pakhat ah kilometers 215 in a hrangih milai 140,000 ihsin 152,000 tiang an thi\/hlo.Sri Lanka , India le Bangladesh khal in an tuar. Milai 1,500,000 in harnak nasa zet an tuar.\\n7th Russia president thar Dmitry Medvedev cu hrilsuah a si ih, nazi pahnih hnuah Vladimir Putin cu prime minister ding in ttuanvo a pe cih.\\n12th Tuluk ram ah linghnin nasa zet a thlengih milai 69,000 an thi ih, 374,000 in hliam an tuar. 4,800,000 cun umnak an nei lo.\\n14th Israel in Independence Dimond Jubilee (kum 60 kimnak) puai an tuah.\\n19th Dr. Mahathir Mohamad cun amah le a nupi Siti Hasmah Mahamad Ali thawn UMNO (United Malaysian National Organization) an suahsan.\\n27th Kawlram acozah in Aung San Su Kyi cu kumkhat dang hren bet sal.\\n3rd Obama cun an party Democratic aiawh ih president candidate si ding in Clinton a neh.\\n15th Kawlram raalkap pawl cun Cyclone thlipi a tuartu pawl rak bawmtu ‘The Myanmar Tribune’ thuthangca editor cu amah ttuan bawmtu minung 16 thawn an kai tiah AFP thuthang cun an phuang.\\n19th Aung San Su Kyi hrang kum 63 kimnak birthday cu Kawlram NLD zung ah an hmang.\\n20th Leitlun ah ‘World Refugee Day’ hman a si.\\n22nd Philippine ramah lawngpi a let ih, milai 750 an thi.\\n27th Leitlun ih Microsoft Corporation hotubik Bill Gate a cawl. (retired)\\n14th Catholic kawhhran cun World Catholic Youth Day cu Sydney , Australia ah an hmang. # Vietnam ramih Miss Universe 2008 hrilnak ah Venezuela ram fala Dayana Mendoza (k 22) cu hril a si.\\n16th UNHCR card lem kaitu Russia mi 1 le Ukraine mi 2 cu Ampang an kai.\\n19th Kawlram in Martyr’s Day a hmangih, Aung San Su Kyi cu sawm a si lo.\\n21st ASEAN meeting 41 nak cu Singapore ah tuah a si ih, Kawlram aiawh Nyan Win cu nasa zetin an kawk. # Nepal ram cun a hmaisabik dingah Ram Baran Yadav cu president ding in an hril ih, siangpahrang uknak a tawp.\\n25th Leitlunih ‘Test Tube Baby’ (In Vitro Feertilisation-IVF- thlalang sungih naute an tuahmi) suak hmaisabik Louise Joy Brown cun kum 30 kimnak birthday a tuah. Mipa IVF ih suak hmaisabik Alastaire Macdonald (kum 25) cun a hmanpi.\\n1st Poland khawpi Warsaw cun German (Nazi) acozah uknak hnuai ih an harsatnak kum 64 kimnak an hmang. Poland hi leitlun raalpi 2- ah mipi thih tamnakbik a si.\\n6th Hiroshima Day kum 63 nak hman a si. #Canada ram bus sungah Weiguang Li cun tlangval pakhat Tim Mclean (k 22) cu san um loin a ihthah lai ah nam in a dawt ih, a taksa khal a ei sak.\\n7th US president George Bush le a nupi Laura Bush cu, an fanu Barbara Bush thawn Thailand an tlawngih, Laura le Barbara cun Karen raaltlan pawl umnak Mae La Refugee Camp an pal. Russia acozah cun Georgia ram cu raalkap cahnak thawn a do thawk.\\n8th Tuluk ramah Olympic 2008 onnak puai tuah a si.\\n11th Thailand prime minister hlun Thaksin cun a thup te’n an ram a suahsan ih, Britain ramah a relh.Cuih hnu ah refugee sinak a dil.\\n13th Leitlunih nunau sangbik Sandy Allen a thi. Amah hi 2.31 meters a si.\\n15th Mohamad Saiful Bukhari cun muslim biaknak cabu thianghlimbik Quran parah thukam cingin a pu (boss) Datuk Seri Anwar Ibrahim cun a sualpi (mipa le mipa sualpinak hmanpi) tiah thuthang ngantu 30 hmaiah a phuang aw.\\n18th Pakistan president Parvez Musharraf cun a cawlh ding thu a phuang.\\n19th Malaysia lawngpi MT Bunga Melati Dua cu Somalia tipi gulf of Aden ah misual (pirate) in an.\\n20th Aung San Su Kyi in UN aiawh ih tawngtu ding Gambari a tawng duh lo.\\n29th Canadia pop singer Avril Lavigne cun Malaysia ah concert a tuah.\\n1st Leitlunih kedam tuahtu company lar zet Bata company neitu Thomas Bata (Czech Republic ih suak) cu a kum 93 nak ah Canada ram ah a thi.\\n13th Kawlram, Kyak Kyi khua cinema hall ah bomb vei hnih a puak. Mi pahnih an thi.Acozah thiltuah tiah mipi lam cun an puhmawh.\\n14th Aung San Su Kyi in rawl a ul. A ei ding rawl an peek khal a la lo.\\n15th Indonesia ramah 30,000 Rupiah (RM 11) a lakih co dingin mipi an nek awknak ah milai 11 an thi. Biakinn varanda cim ruangah an tlanih 21 an thi bet.\\n16th japan ram Kyoto khawpi ih leitlun ram neinungbik 8 (G8) tawng awknak ah US secretary-general Ban Ki-Moon cun Kawlram thuhla cu napi ih ruat ding in UN ihi Veto power neitu pawl hnen ah a sim.\\n22nd Russia in Nuclear bomb hmangtu lawngpi Venezuela ramah a tlawn ter.\\n23rd Kawlram acozah in thawngtla 9002 a suah.\\n24th Japan prime minister Fukuda aiawh dingah Taro Aso cu hril a si.\\n25th US in Nuclear bomb hmangtu lawngpi cu Japan ah a tlawn ter ve\\n27th Kawlram NLD party kum 20 nak an hmang. UN security council in New York ah Kawlram thuhla relkhawm. Ban Ki-Moon in kawlram democracy lamzin cu ‘Thu’ lawng si loin ‘A takin’ lang seh tiah Russia , China le US a sim.\\n29th Malaysia lawng Somalia tipi ih an kaihmi cu US$ 2,000,000 in an tlensuak sal ih, Somalia pirate pawl cangvaihnak daihter dingin UN in ttuanvo lak a tum.\\n16th Aung San Su Kyi in kawlram acozah hnen ah mah suah lohli ding in dilnak ca a kuat. 2003 May 30 ah kaih a si ih, kawlram dan cun nainganzi ruangih an mi hren pawl cu kum 5 lawng kaih thei tiah a sim na’n 2008 may 30 hnu khal ah an suah duh lo ruangah, acozah cun ram daan khal a thlun lo a ti.\\n22nd India ram in thlapi um dan theifiang ding in satellite (rocket) a thlah.\\n25th Oscar laksawng ngahtu Jennifer Hudson ih unaupa, a nu le a tunu an pathum in an umnak Chicago ih inn sungah meithal ih kap aw that in hmuh an si.\\n26th Leitlunih thaubik Manuel Uribe (k 43) cun nupi a nei. 590 kg a si.\\n3rd Kawlram lawng cu Bangladesh pawl tipi sungah lut in zinaan le thil ttha umnak hawl in an vak. Bangladesh in nasa zetin a dodal, palai tla a thlah.\\n5th USA president hrilnak ding result a suakih, Obama cun nehnak a co. President 44 nak dingin Jan. 20, 2009 ah thuneihnak a cohlang ding.\\n7th Taiwan ramih Pastor Tang Tai Shen (k 58) cu kum 2 sungah nunau 13 a rak sualpi ruangah le cuih a sualpi rero lai khal vedio a rak zuk ruangah kum 10 thawng tla ding in thutthensak a si. Amah bawmtu tla kum 7 thawng thlak an si.\\n8th British siangpahrang fapa Charles cun kum 60 kimnak birthday a tuah.\\n11th Europe ram pawlkom cu France ram ah leitlun raalpi vei khatnak a cemnak ni hngilh lonak puai an tuah. Leitlun raalpi kha Nov. 11, 1918 ah a cem a si. #Kawlram raalkap pawl in phungki le tlawngta hruaitu 14 a kai ih, Insein thawng inn ah a kuat. An zate’n kum 65 ciar an taang ding. 1988 generation thuhla ruangah a si tiah AFP cun a sim.\\n22nd Malaysia ih muslim biaknak atpitu pawl cun ‘Yoga’ exercise hi ‘haram (prohibited—tuah lo ding) a si tiah an kham.\\n26th India ram thlanglam Mumbai khawpi ih hotel pahnih cu muslim tapung pawl in siatsuah an tumih, mi 195 an kap that. Tapung 12 an si ih, 11 cu an kap thar ih, a dang pakhat cu an kai ngah. Raalkap pakhat a thi, hotel kiltu 15 le Ramdangmi 30 hrawng an thi.\\n1st leitlun ah ‘World AIDS Day’ hman a si.\\nZimbabwe acozah in tangka cahnah khat ah (note) 5,000,000 s tuah. Leitlun ah man nei lobik tangka a si.\\n13th South Africa khawpi Johannesburg ih Miss World 2008 hrilnak ah Russia fala Ksenia Sukhinova cu hril a si.\\n14th US president George Bush cu Iraq ramah a tlawngih, thuthang lakhamtu pawl thawn an kawm awknak ah Egypt rammi TV host cun a kedamin a deng.\\n15th Israel cun Palestinian thawn rem awknak ding ah thawng tla (Palestinian mi) 229 rori a suah. Israel le Gaza ramri ah Judah miphun atcilhtu pawl cun muslim pawl an dawi ruangah Paliestinian cun Israel ram thlanglam Negev kiangkap hrawng ah rocket bomb an kap thawk.\\n17th UN secretary-general Ban Ki-Moon cun Kawlram acozah in democracy tawlrelnak lamzin ttha a tuah ngaingai hlan cu, Kawlram sungah ka tlawng lut lo ding ah tiah a phuang sal.\\n21st Mauritan raalkap acozah in thuneihnak an lawngsakmi an president Sidi Ould Sheikh Abdallahi cu thla 5 sung thawng inn ih a um hnu ah a suak sal.\\n27th Israel pawl thinheng in Gaza ih Palestinian pawl umnak ah vanzam in bomb an thlak thawk. Mi 205 an thi, 700 in hliam an tuar. Kum 60 sungah nikhat sungih Israel raalkap in Palestinian pawl an thah tambik a si.\\nThuih zarh hrang thufim\\nNu le Pai’ duhdawtnak a thei thiam lotu cun tikcu caan tha a hmang dah lo dingih, midang hmuhsuamnak khal a tawng vivo lai ding ti thei seh. – Allan Rover Jr.\\nLai Christian Fellowship, Malaysia\\nDeacon Election Tuanvo Zem awknak\\n1. Pa Za Dun President\\n2. Pa Thawng Hlei Thang Vice President\\n3. Pa Kap Lian Thang Secretary\\n4. Pa Len Hlei Thang Joint Secretary\\n5. Pa Kawl Lian Treasurer\\n6. Pa Za Cung Nung Assistant Treasurer\\n7. Pa Lal Ring Lian (Nubu Advisor)\\n8. Pa No San Thang ( -do- )\\n9. Pa Mang Ci Hrin ( Mino Advisor)\\n10. Pa Mang Kip Zul ( -do- )\\n11. Pa Khaw Tin Mang (C.E. Advisor )\\n12. Pa Hrin Kam ( -do- )\\n13. Pa Sen Bawi ( Mission )\\n14. Pa Lian Luai ( – do – )\\n15. Pa Lal Hre Lian ( – do – )\\nHruaitu Issue 71\\nHruaitu Issue 63","num_words":7927,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.275,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"CNA Chairman Pu Zing Cung in Chinram Dothlengnak a cak sin thei dan ding “key point” a rel - Falam Online Media\\nCNA Chairman Pu Zing Cung in Chinram Dothlengnak a cak sin thei dan ding “key point” a rel\\nMarch 17, 2022 March 17, 2022 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nSAC ralhraang in kumpi cozah thuneihnak a la hnu ih dinsuahmi CDF Chin ralkap cu CNA ah lut thluhin CNA thupeknak hnuai ah ralhraang do seh la hmual a nei sinsin ding ti`n CNA Chairman Pu Zing Cung in online thurelkhawm nakah a rel.\\n“CDF thawn ṭangkopin atu cangvaihnak a um rero mivek tuah suak dingah CDF ralkap pawl CNA ah lut hai seh la, thupeknak pakhat hnuai ah kai hruaiawk a si dingih Dothlengnak hmual a na ding. Kan tumtahmi ah kan thleng thei lohli ding. Doawknak khalah ṭha zetin kan cangvai thei ding. Cumicu zo cio thei thluh mi a si” tiah CNA Chairman Pu Zing Cung in a ti.\\nPu Zing Cung cun hriamkai pawlkom hmin vuah mi thawn khal a khaikhin ih “CNA cu Chin ralkappi an si. Miphun aiawhtu ralkap an si. CDF cu Chinland Defense Force ti a si ih ram le miphun humkham dingih din mi a si.”\\n“CNA cu hmunram pakhat lawng siloin Chin ramkulh hmuntin ah fehin hna kan ṭuan, hmuntin ah ral va do mi Chin ralkap kan si ih rampumhuap zawngin CNA in ṭuanvo kan nei. Chin phunpi hum dingah CNA in ṭuanvo kan nei. Cuhleiah Chinland kan ti mi, cuih ram pawl khal CNA kut ah umter dingin ṭuanvo kan nei” a ti.\\nPu Zing Cung cun a pakten Chinram zalennak kan ngah tikcucaan hrang khalah Chin ralkap nei ṭhat a poimawh zia a rel bet ih “Federal ralkappi kan din tikah Kawl pawl lawngih ukmi ralkap a um thotho lai cun tuvekin thuneihnak lakin rampi buainak a suak thei ruangah kan nih Tlangpar mi pawl in raldo fimthaimnak lam zirhawknak siseh, Thlipar ralkap, Tipar ralkap tivek hrang tiang kan rak ruat thiam cia ṭul.”\\n“Cuvekin ralkappi din leh ding a si ruangah CNA cu a thupi zetmi dinhmun ah a rak um. Curuangah CNA thazaang cak ding a thupi zet. CNA tha a ṭha cun kan miphun tha a cak ding” tiah a ti.\\nAtu dinhmun ah rampumhuap in SAC ralhraang do rero lai a si ih, Chin mi hrangah tuvek tikcucaan ṭha ngah saal a theih nawn lo ding ruangah Dothlengnak thacaksin dingin hnaṭuan zuamnak thawn ṭuan tlang cio dingin le CNA a cak sinsin theinak dingah mizapi ṭanpinak a ṭul thu, CNA Chairman Pu Zing Cung in a rel a si.\\n← CNDF ralkap pakhat kan Can leh ta\\nRalhraang SAC ralkap in CNDF ralkap pakhat that sak →","num_words":437,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.033,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.236,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"TIHAAL A RIAM - Hre Mang\\nTIHAAL A RIAM\\n17 TIHAAL A RIAM\\n\"Puai tuahnak ni netabik le ni sunglawibik ni ah Jesu cu a dingih ringzet in thu a\\nsim: 'Zokhal ti a haal mi chu ka hnen ah ra aw seh la ra in seh'. Cathianghlim in\\n'zokhal kei mah i zumtu cu a thinlung sung ihsin nunnak petu tiva a put ding' tiah\\na ti vek in a si ding, tiah a ti\" (John. 7:37,38).\\nThuhmahruai ih ka hmanmi Lal Jesu'i tongkam hi sui cafang thawn ngan tlak a si. Van par ih arsi pawl khi an eng in an mawi thluh nan pakhat le pakhat an mawinak an bang aw lo cio in nauhak pa cun a hmu ding. Thuthiang hmuahhmuah cu Pathian thawkkhum ih pekmi a si; asinan, mi hrekkhat cun cang hrekkhat cu an mai hrangah man nei cuang le a thupi cuang vek in an thei ding. Cuvek lak ah hi cang hi pakhat a si ve.\\nHimi bungcang ih mawinak le thatnak thei fiang ding cun himi bungcang hi ziangvek tikcu le caan, ziangvek hmun le ram, siangvek boruak lak ah ziang ruangah le ziang tumtahnak in rak simmi a si ti kan theih maisak a tul.\\nA hmun cu Jerusalem , Jews pawl sakhua nak khawpi, puithiam le daanthiam pawl, Farasi le Saducee pawl umnak hmunpi a si. A boruak cu Jews pawl in dan vek ih an rak tuah theu mi le biak inn ah an rak feh theu tikcu puanthlam puai an rak tuah rero laifang ah a si. A tikcu cu puaituahnak ih netabik, an sakhua dan vek in Siloam ihsin an lakmi tidai thawn maicam cu an kholhfai thluh hnu ah a ra pungkhawm aw japwl hrangah zianghmun tuah ding a um nawn lo an ti laifang, puai cemnet zawngah a si.\\nCuvek lai caan ah kan Lal Jesu cu mipi hmai ah dingin an hnen ah thu a sim. An thinlung cu a hmu thluh hai ding tcu zianghman rinhlelh nak ka nei lo. Jews sakhua nak ih zirhtu mitcaw pawl hnen ihsin zianghman ngah mi an nei loih an sia-tha-theihnak ah lungkim lo zet in lo diriam lo zet in mipi pawl an tlung sal kha a hmu hai. An tlun ah zangfahnak tumpi a nei ih hitin a au suak, 'zokhal a ti a haal tu cu ka hnen ah ra seh la ra in seh'. Tikcu le caan sunglai zet lai fang ah kan Lal Jesu in a simmi a si ti cu zianghman rinhlelh ding a um lo.Hi lawng hi a thu simmi a si ding ti cu ka zum lo. Asinan, hihi a hmaisa bik ah a sim suak mi a si ding ti cu ka zum: 'Zokhal a ti a haal ahcun ka hnen ah ra seh'. Zokhal a nungmi le a diriam ter thei tu tinung a duh a si ahcun ka hnen ah ra seh.\\nKa casiar tu pawl hnen ah lo theihter sal ding ka duh mi cu zovek kamsang le dungthlun tu khal in hivek tongkam hmang in thu an sim dah lo, ti a si. Moses in Hobab hnen ah 'ka hnenah ra aw' a ti( Mipum.10:29). Isaiah in 'Ra uh, ti a haal mi hmuahhmuah ra uh, hinah tidai a um' a ti (Isai. 51:1). Tihnim tu John in ' Tuu fano khi zohhnik uh' a ti (John1:29). Paul in ' Lal Jesu Khrih zum uh' a ti (Dung. 16:31).Asinan Jesu Khrih siar lo zohman in ' ka hnen ah ra uh' an ti dah lo . Hihi thil thupi zet a si. 'Ka hnen ah ra uh' a ti lai fang ah Jesu in a mah le a mah cu Sankhuk Pathian Fapa, Kamcia mi Missiah, le leitlun Rundamtu a si zia a thei ringring.\\nKan Lal Jesu ih simmi lak ihsin kan ngaihtuah tlang dingah ka duh mi thu pathum a um. 1. Thil mamawhmi pakhatkhat a um thei: 'Mi pakhatkhat a ti a haal a si ahcun'. 2. A tirem nak dingah simcia mi a um: ' Ka hnen ah ra aw seh la in seh'. 3. Thukam cia mi kan hmuh thei mia um: 'Thuthiang in a rak simcia vek in a rhinlung sung ihsin nunnak cirhti a luang suak ding'.\\nHi thu pathum hi casiartu pakhat cio nun ah pehtlaih awknak a um ih malte sim ding mi ka nei. Pakhat hnu pakhat ka run rarlang tum ding.\\n1) 'Ahcun' timi thu\\nA hmaisa bik ah 'Ahcun ' ti mi ngaihtuah tlang ding kan nei.Kan Lal Jesu in mi zokhal a ti a haal 'ahcun' a ti.\\nMilai tuar theimi lakah tihaal hi tuar harsa pakhat a si. Nelrawn ramcaar lakah khual a tlawng dah na theihmi an um a si ahcun sut hai hnik aw. Ralram tidai um lonak ih hriamhma pu na theihmi an um dah a si ahcun sut hnik aw. Milian pa le Lazarus thuantu ih milian pai tihaalnak kha vun ruat sal hnik aw: Lazarus kha run thlah hnik aw la a kut sung kha ti ah hnim in ka dangro hi irun fawrh hnik seh a ti; ziangah tile keimah cu meipi sungah hrem ka tuar a si hi, a ti.(Luke 16:24). ti haal tuar tluk ih rapthlak a um lo ding.\\nTisa hrangih tihaal nak cu cutluk ih a harsa ih tuar hreh um a si ahcun thlarau hrangih tihaal nak cu ziangtluk in a har sinsin ding . Taksa ih tuar nak ah thim lak ah sankhuk hremnak a um hrih lo. Hi leitlun in milai tuar mi thawn kan tahthim a si ahcun sankhuk hmun cu ruahban a si lo ding. Kan thlarau ih mankun zia le sankhuk hemhmun ih a tih nunzia pawl thei cingin, ngaidamhrih lomi sualnak ka nei a si ti thei aw cingin khui tawk ah tidamtu a um ti khal ngaihven dah lo; kan sia-tha-theihnak cu a cawr ih thil ti theinak a nei nawn lo a si ti thei cingin tidamnak dingah zianghman ngaihtuah cuanglo; nitin in thihnak lam kan pan rero ih kan thi rero a si ti thei cingin Pathian tong dingah zianghman timtuahnak nei cuang lo; mai tlamtlin lo nak le sual nak pawl cu thei aw cingin nitin sual thimnak sungahnung thotho; hi pawl hi thlarau nathrik in milai a siatsuah nak lang ter tu an si-ruh peh pawl ti siat thluh tu thlarau nathrik in milai thlarau cu a ei siat thluh a si. Curuangah a mai dinhmun ihsin luatnak dingah zianghman hma a la tthei lo a si. Hihi kan Lal Jesu in thlarau tihaal a timi kha a si. HIhi milai thlara in tidamnak, Pathian thawn rualremnak le sual ngaidamnak pawl a haal nak a si. Hi thlarau tihaalnak a thei aw tu cu a thangharhmi thlarau ih sawltalnak, talbuainak, khui tawk ah ka feh ding ti thei lo in ramro ramcar ah a sawltal rero tu le cawlhhahdamnak ngai ah a rum a rak tui thlarau dinhmun a si.\\nPiter in penticost ni ah thu a sim lai ahkhan Jews pawl dinhmun kha hivek a rak si. Hitin ngan a si, 'An thinlung a khawizet ih, u le nau pawl ziangsaw kan tuah ding' ti ah an ti aw (Dung.2:37).\\nPhilipian thawng uktu pa khan, Paul le Silus thawng nn an m lai ah ling a hnin ih thawngtla pawl kut khihnak pawl a phawih aw thluh a hmuh tikah a thinlun a thangharh in a sunglam nun in a haal mi a theih awk tikah Paule silus hnen ah ra in 'Ka bawipa le pawl rundamnak nah dingah ziangsaw ka tua ding' tiah bawk khup in a va sut hai. (Dung.16:30).\\nPathian ih rawngbawltu minung tampi pawl eng in an nun nak ah a sun tikah hivek haalnak an rak neih mi a si. Agustine khan Manichean pawl lak ah a cawlhhahdamnak a rak hawl ih a rak hmu lo.\\nLuther khan Erfurt Monastery ah thutak a rak hawl dah: John Bunyan kha Esltow ih a umnak ah khan rinhlelhnak thawn thin-ham-kailo in a ruk um dah lo: George Whitefield khan a fiangfai mi zirhnak duh ruangah vansanglam in a rak um dah; hi pawl hmuahhmuah hinthutak an rak hawl nak ruangah hmuh le toni an rak nei cio. Hi pawl hi an zaten Khrih in 'Haalnak a ti an rak theithiam thluh ding tiah ka zu.\\nAugustine, Luther, le Bunjan pawl hin an sunglam nunih a haalmi an rak theih vekin kan nih khal in kan nunnak sungmiril in a haalmi hi kan theih ve a tul a si ka ti tikah a luar tuk lo ding. Siatlam a pan rero mi leilungpi par ah Kan nun vekin, kan tuah dingmi kan tuah ih kan sim dingmi kan sim a si ahcun thlanmual lenglam ah leilung dang a um ih thuthennak hmai ah kan ding thluh leh ding a si ti khal kan ciang do ding. Kan ruah ding vek in kan ruat ih hma kansawn thei nak ding hrangah kan hman awk a si ahcun, a farahmi, a caklo mi, dinhmun a hnget lo mi, le a famkim lomi sersiammi kan si ih Pathian ton dingah kantlak lo a si ti kan thei awk a tul; tui kan nunnak can tawite hin kan kumkhuan nunnak hrangah thu a then ding ruanah Pathian thawn dai ten kan nuntlangthei nak dingah kan nunnak in ziang a haal ti kan theih awk hrim a tul. Hi haalnakhi tlu se mi milai, Pathian tong dingmi pawl cun an neih hrimhrim ding mi milai sungmuril ih haalnak a si. asinan, sia-tha-theihnak a thangharh hrih lo mi pawl cu tangka, thu neihnak, nuamnung cennak, sinak, upatnak, cawmiawinak -hi pawl hi an thinlung in a haal teatea mi a si. Ann thinlung cu a siat thei mi lukhum duhnak lawng in a khat. Cuvek lakah milai malte lawng in a siat thei lo mi hrangah haalnak a thei tu an um. Thuthianghlim in tisa mi pawl cu 'Thi', 'Itthat,' 'Mitcaw', 'Hnaset' a timi pawl hi zianghman mangbang ding a um lo. Vawihnih hrinnak in sersiam thar mi an si a tul a timi cu zianghman ruahhar ding a um lo. Taksa in zianghman theihnak a neih nawn lo tikah a thi ti kan theih nak awlsam bik a si. Cuvek thotho in a tlarau in ziang a haal ti a thei lo tu cu a thlarau hrisel lonak\/ thihnak a lang ter tu tum bik a si. Cuvek minung pawl hnen ah kan Lalpa in 'Mi farah, lawngfangkheh in um, mitcaw, le undsedawng nan si' a timi hi a dik ih cu pawl cu vansia ngaingai an si (Thup.3:17).\\nAsile, himi casiartu lakah zosaw mai sual ruangih phurrit phur in a thei aw ih, a sungmuril ihsin, Pathian thawi daihnak cu a mamawh tu a um? Kan thlacamnak bu sungih kan sim theu vekin, 'Misual ka si ih tuu hlo bang in a vak hlo mi ka si, kei mah ah damnak hrimhrim a um loih mi vanduai ka si' ti thei tu zo an um? Kan khawm nak ah a tel tu lak ihsin zo in saw' ka sual ka theihmi pawl hin ka thin in ti riahsia in, phurit ka phurh thei rual loin i delh' iah a mai sinak vek ciah ih a sim thei tu um? Cuvek lak ah mi pakhat na si ahcun Pathian hnenah lungawi thu sim ding na si. Mai sualnak le palhnak, thlarau ah mi farah sinak pawl le Pathian kan tulnak pawl theih awk nak hi Thlarau in biak inn a saknak ah a hman hmaisa bik mi lungto hmanrua pawl an si. Saulnak mi a theihter. Milai cun a mai rundamnak hrangah zianghman tuah thei mi a neih lo zia mi a theih ter. Leilung sersiam a si tikah eng kha a hmasa ah rak umter a si (Seem 1:3). Kan mah le kan mah kan theih awknak le kan hmuh awk thei nak eng cu milai sersiam tharnak ah Thlarau in a hmaisa bikah a tuah mi a si. Thlarau haalnak a thei aw tu cu Pathian hnen ah lungawi thu sim tu ding a si. Pathian lalram cu na kiang te ah a um zo. Thinnuam zet in kan theih awk tikah a silo ih, kan mah le kan mah dinhmun tha lo zet in kan theih awk lai fang ah a si sawn vanram lamzin ah kan ka kan pen tan. Zosaw lawngfangkeh ih um na si tiah a lo sim? Na sunglam ih nangmah le nangmah hmuh awk theinak eng hi khui tawk in saw a ruang lang? Zosaw, nangmah le, nangmah lo zoh aw ter ih na sinak vek ciah lo hmu ter tu kha zo saw a si? Hihi na theih dingmi a si, tisa le thisen in khavek a lo hmu ter dah lo ding, asinan, kan Pa van ih a ummi in a lo hmuh tre mi a si sawn. University le college pawl in degre a phunphun le certificate a phunphun pe in fimthiamnak a phun phun mi an zirh thei nan zohman in milai mai sualnak hmuh kawk theinak mi an zirh thei lo. Thlarau lam ih kan tulmi le thlarau lam ih kan haalnak pawl theihnak cu khristian sakhua nak ah a thawknak (ABC) a si.\\nJob cabu sungah Elihu in hitin a sim, 'Ka sual a si, thildik lo ka tuah ih cucun zianghman hlawknak i pe lo, a ti tu cu Pathian in mi hmuahhmuah u a zoh ringringih thihnak ihsin a thlarau cu rundam in mi hmuahhmuah cu a zoh ringringih thihnak isin a thlarau cu rundam in a nunnak ah eng cu a hmu ding a si (Joh.33:27,28). Zokhal a thlarau haalnak a thie aw tu cu a ning zah hlah seh. Ruahsannak thawn tungding aw sawn seh. Pathian in a hnatuan a thawh zomi cu a tuah sunzawm vivio dingih nunnak tha zet a neih thei nak dingah thlacam seh.\\n2. Tidamnak simcia mi\\n'Ahcun' timi thu kan si thluh hnu ah tidamnak lam ah kan feh vivo ding. Lal Jesu in hitin a sim 'Zokhal a ti a haal a si ahcun ka hnen ah ra aw seh la ra in seh'.\\nHinahhin ngainat ding tong khuankhan a um lo. Nauhak te hman in an theihthei ding tongkam tluang a si. Asinan thlarau lak ah san thuk pi a nei. Koh-i-noor lungman khung vek asi, na kut zung kar lar teah na ret thei ih a man cu mit zohhnak in tampi a man sawn. Greece le Roman mifim pawl in an san thei lomi thubuai pawl hrangah saanak tha tuk a pek: 'Ziangtik milai cu Pathian thawn rualrem an nei thei ding? 'Hihi, kan lapai a simmi a dang pawl thawn na thinlung sungah ret aw: ' Keimah cu nunnak sang ka si, ka hnen ih a ra tu cu a ril a rawng nawn lo ding; cun keimah i zumtu cu a ti a haal nawn lo ding'. Kei mah cu sangka ka si: keimai sungih a lut tu cu rundam a si ding'. 'Kei mah cu lamzin, thuthak, le nunnak ka si: Pai hnen ah keimah loin zohman an feh thei lo. 'Phurrit a phur mi le hna a tuan bang tu pawl ka hnen ah ra uh la cawlhhahdamnak ka lo pe ding'. Himi buncang paruk tlunah tui ka sim rero mi hi bet aw la an zaten an pasarih ten zohlo (by hear) in theih tum aw. Na ruahnak sungah ret ringring tum aw la hloral ter men maw hlah. Na ke in tidai dai zet cu a tong ih na natnak ruangah na inkhun par ah na cawlh ringriang lai ah le na thihzik cuahco, lai ah hi pawl ih man hi na thei leh ding (John 6:35;8:12;10:9;14:16; Mth.11:28;John 6:37).\\nCuti a sile hi tong tlai tluang te in ziang saw a sim duh? Pathian in, Jesu Khrih cu thlarau lam tihaal pawl hrangah cirhti luang vek in a tuah mi a si. Moses in lungpi par ihsin tidai suak ter bang in leitlun nelrawm ramro ramcar lak ah khual a tlawngtu pawl hmuahhmuah hrangah Khrih cu tinung a si. Kan mai sualnak ruangah kan mai aiawh le tlentu dinhmun ah dingin thihnak a tuar ih kan thiamcoternak hrangah kaihthawh sal asi, curuangah a mai sungih sin minungih tul mi hmuahhmuah cu tawp cin nei loin a pethei thluh a si: sual ngai damnak, mithiang a si tiah phuansuaknak, zawnruahnak, zangfahnak, cawlh hahdamnak, phurrit hlohnak, ruahsannak le hnangamnak pawl a famkim thluh.\\nKhirh thisen in kan hrangah a tul mi hmuahhmuah cu in tuah sak thluh zo a si. Himi nunnak tinun pe suaktu si hei nak dingah misual aiawh ah thihnak a uar, midik cu mi dik lo hrangah a ti, ihkan sualnak cu a mai taksa rori in thing par ah a phur. Amai sung ihsin Pathian hmai ah miding kan si thei nak dingah sualnak nei lo tu cu sualnak misual vek in hrem a tuar (1 Pit.2:24;3:18, 2 Kor.5:21). Cule a mah cu phurrit phurtu le hnauan bang tu pawl sawng tu le ti a haal pawl hnen ah nunnak ti pe tu dingah raut a si zp. An hrangah sual ngaidamnak, nunnak le daihnak pek cu a lungawi zawng a si. Cule himi bungcang pawl hi leitlun mi hmuahhmuah hnen ah phuan suahmi a si: 'Zokhal tihaal cu ka hnen ah ra aw seh la, in seh'.\\nSi pakhat in milai taksa par ah hna a tuan dan hi a hman dan ih zir in a si thie. Sibawi thiam pa in mina hrangah a ei dan ding ca a ngan san vek in minaa pain a ei lo a si ahcun a sii thatnak cu a hrangah zianghman that hnemnak a nei lo menthei. Nunnak cirhti nung thu ka sim tikah ka hman mi tongfang pawl hi in rak theihthiamsak dingah ka duh. Cuticun hi nunnak thinung cu thuthiangin ziangtin milai hrangah thathnem nak a nei thei ti ah a sim vek in zokhal in an nunnak ah an that hnem pi dingah ka duh sak a si.\\na) Zokhal a ti a haal ih diriam ding a duhtu cu a mah rori ka hnen ah ra seh. Biak inn ah va feh in midangpawl thawn khawm awknak ah va tel in, thlacamnak le thangthatnakhla sak men ah khan lung awi tawk hlah seh. Rawngbawl tu pakhatkhat hnen ah a thinung ong in hlan awknak neih men ah a lung awi tawk hlah seh. Cuti si hlahkhaw, hivek tidai lawng in ih a lung a awi tawk tu cu a ti a haal sal ding. (John 4:1-3). Hihnak in hla sawn, thukdawn le, sangsawn ah thutak hmun ah a mai nunin a pan a tul. Ziangah tile Khrih a mah taktak thawn pawl awknak um loin leiltun sakhua nak men in zianghman kumkhua diah pek thei mi a nei lo si. Siangpahrang inn, hlawn thil, puai tawhnak ih cei awknak, le mo puai taktak pawl lak khal ah a mah siangpahrang pa rori kan ton ahcun zianghman kan hrangah thathnem nak a um lo. Siangpahrang pai kut lawnglawngin kan phurrit pawl cu in laksak thei ih viarviarin in theiter thei a si. Milai kut cun thlanmual ih lung pakhatkhat kha lain mithi pai hnen ah Kha! zohhnik! a ti thei nan,\\nJesu lawng in tlanmual kaaihsin mithi pai hnen ah 'Kha, ra suak law' tiah a ti thei (John 11:41-43). Khrih thawn bulpak in hmaton rori iin kan tok awk a tul.\\nb) Zokhal a ti a haal ih Khrih hnen ihsin a ti haal riam ter aduh tu cu amai hnen ah a rat a tual. Kaa ih rel men le tum men, a tha tiah lungkim pi nak men lawng a tawk lo. Helram u lamzin tha ngaingai le milai mithmuh ah nal ziahziah ih tuahmi lamzin a si. Mi thawng tampi in kumtin te cui lamzin cu an zawh ih an hloral. Zianghman tumtahnak le san nei lo in annung ih an nunvek in an thi lan ta. Cuti ding a si le! ka thangharh ih kan mah rori kan feh a tul! Fapa tlanhlo khan, 'ka pai inn ah siahhlawh ziangzat rawl ei cawk lo an nei ih kei hmuah rawl loin ka thi zik cuahco' tiih sim le suangtuahnak men ah lungawi tawk seh la a hrangah zianghman hmasawnnak a nei lo ding. Ni khatkaht ah kir sal cu ka beisei tiah ummen seh l avok inn ah khan a angta ding tiah ka zum. A umnak ihsin thawk tahrat in a kir sal ih a pai inn a va an lawng ah a pa in a va hmuak ih 'Thuamtha bik kha rak keng uhla hruh ter uh' tiah a ti' (Luke.15:20-23). Cuti vek thotho in kan nih khal kan umhmun ah um in a tum lawng tum le ruahsannak lawng tha zet nei in kan to hmun ah to men ding kan si lo, kan puithiam sang Khrih hnen ah kan mah rori kan rat atul a si. Kan sibawi thiam hnen ah kan mah rori kan rat a tul a si.\\nc. Cui tlun ah a ti a hal ih Khrih hnen ah rat a duhtu cun zumnak cu a lotheihlo in thil tul mi a si thei seh. Ziangti lam khal siseh la, thinlung a pemmi, a kuaimi le tumtahnak thinlung thawn ra seh; asinan cuti ih a rat tikah in pom pam ding tiah cawlh huahhi cu tum hlah se. Zumnak lawn ghi tinung cu kan sung ah a lut ter thei tu a si. Zumnak cu Pathian hmaiah thiam kan cio nak ih manrua a si. Hitin cawp le cawp ah ngan leuhleuh a si, 'Zokah a zumtu cu a hloral lo dingih, kumkhua nunnak a nei ding' (John 3;15,16)\/ 'Tuahnak in a si lo, zumnak in mawh nei pakhat cu mawh nei lo ah phuan a si ih thiamcoter a si, cule a zumnak cu diknak ah cohhlan sak a si' (Rom.4:5). Himi hla in a sim vek ih hngat aw thei tu cu mi thlawsuak a si:\\n' Ka sinak vekin, thatnak pakhat hman um lo,\\nKa hrangih na thletmi thisen in in rundam,\\nCule ka hnen ah ra aw in ti,\\nAw, Pathian Tuu fano, na hnen ka ra!'\\nHimi kan sungmuril ah halnak a ummi hi ziangtluk in ti diriam a awl! Asinan, himi co dingah mi pakhat cu ziangtluk in saw sawm a har ! Rundam an si theinak dingah thil thupipi ih an ruah mi, an taksa hremnak, khual hla pi tlawng in hmun hrekkhat ah hlan awknak tuahnak, an neihmi pawl mi farah pawl peknak, hi pawl hi tuahter aw la awlten an tuah ding. Asinan, an thiltha tuah mi pawl kha hlawn tharat in, an tuahnak le thatnak tel loin, misual pakhat vfek in Khrih hnen ah rat ding, Naaman vek khan an kut ah zianghman ken mi nei loin Khrih hnen ah rat ding cu sim aw la dunglam ah an lo kir san men ding ( 2 Sing.5:12 ). Minung sinak mizai hi sankhat hnu sankhat, a kumkhua in a bang aw ringring. Tulai san milai khal hi hlanlai ih Greek le Jews pawl vek kha an si ringring lai. Khrih thinglamtah par ih khenbet nak thu cu Jews pawl hrangahcun an bahnak lungpi a si, Greek pawl hrangahcun atnak a si. An dungthlun tu pawl ziang tik hman ah cem ti a um lo. Jesu in a pawrhaw zet mi Sanhedrin pai hnen ah simmi hi a tak a si ti a lang: Nunak nei dingin ka hnen ah na ra lo ding' (John 5:40).\\nHimi tihal riamnak ding hrangih a simmi hi tong tlaitluang zet a si nan thlarau lam nathrik tidam thei umsun, le lei le van kar lakih leilawn dawnmi umsun khal a si. Siangpahrang le a kut hnuai hnatuan pawl, thusim tu le a thei tu, bawi le hnatuan tu pawl, mi sng le miniam, farah le milian, zirhnak ne le nei lo, an zaten nunnak nei dingah himi nunnak tinung hi an in tul ih an in dan khal a bang awk thluh a tul. Kum zabi18 lai ah milai in lamzin dang an an rak hawl ih an rak bang lak men. Milai thawng tel in an kut bang seksek in le har fialfial in tikhur cu an lai ih tidai a tling thei lomi tikhur lawng an lai suak (Zer.2:13). Cule, a netabik ahcun tiluang hlun te ah cun an ra kir sal a tul ih an nunnak a cem hlan teah an phuang aw suak sal, Khrih lawngah tinung le daihnak taktak a um si an ti.\\nHimi halriamnak hi nep zet in a lang men ding, asinan sankhat hnu sankhat ah Pathian mi hman pawl hmuahhmuah ih sunglam nun thuruk an rak neihmi hram a si. Kawhhran thuanthu ah, Pathian mithianghlim pawl hmuahhmuah le martar a rak tuar tu pawl hi an nitin nun ah ziangvek in an rak nung ih ziangvek an tuah ti kan zoh tikah Khrih hnen ah nitin te zumnak in ra in, 'a taksa cu ei in, a thisen cu a in tu pawl an si' (John 6:55). Ziangvek minung an rak si ti kan zoh tikah 'Pathian Fapa zumnak ih nung tu, a mah ah famkimnak ih nungtu an rak si' (Kal.2:20). Leitlun ah thilmak a rak tanta tu zumtu dik le tha bik pawl hi an nunnak kan zoh tikah Khrih zumnak ah thinlung hmun khat ten annun kan hmu thei. Kawhhran upa mithianghlim pawl, hram tohsalnak rak thawk tu pawl (Reformers), Anglican mithianghlim pawl, Puritan mithianghlim pawl, Episcopalian le Nonconformist mithainghlim pawlan zaten nunnak hrampi ih man khunzia langternak ah an tuahnak cu hmun khat te lawng a si. An nun lai ah bang aw lo in an lang men ding nan a tak ih an thupi hram chui tikah thu hmunkhat te a ak si theu. An ninetabik ah an tlin lonak thawn an lalpa an tawn tikah Khrih ih khros ah an hngat awih, an sualnak le thianhlim lonak pawl hmuahhmuah cu nunnak tiluang cun a thianhlim thluh hai ih Khrih thisen sung ahcun cawimawi nak an co ve a si.\\nThlarau lam halriam ter tu tinung a luannak hmun ih um cu mi van tha an si. Bible zalen zet ih hman thei nak, thuthangtha zalen zet ih phuansuah nak hmun, thansohnak dingah Pathian zangfahnak hnuai ah kaihhruai awknak hmun, Khrih ih rundamnak le milai hrangih thawinak pek mi pawl thu cawlhni thinte simnak hmun ih a um tu cu mi van tha ngaingai ansi. Kan hrangah cantha kan neih mi ih man hikan thei lo theu. Kan hmuhmi thil le kan theihmithu palw ih mankhunnak pawl hi kan thei lo theu, cutivek cun Israel pawl khan nelrawn ih maana kha a man khunnak an rak thei lo ih zianghman ah an rak siar lo (Mipum.21:5). Bible cathiang fiangzet ih a thei tu lothlo pa hman khan Greek mifim pawl hnakin Pathian thawn ziangtin remnak kan nei thei ding ti tha sawn in a theithei. Pathian thei lo tu pawl ih sakhua nak hi zohhnik. Africa ram ih milai haaral thawinak an peknak, Hindu pawl in an pathian an biaknak ruangah anmah le an mah an hremawknak, Muslim pawl in an sakhuan ruangah an taksa tiang an siatsuah awknak pawl hin an sakhua nun ah diriamdah lomi Pathian thawm remnak ih pawl kawm nak an haarl nak langter tu a si. Curuangah nang cu Pathian nung thangthang thei ding dinhmun ih na um hi Pathian thangthat ding na si. Lungawi thu sim kan lo theu nak hi in kan par ah thu sim ding tampi a nei ding tiah ka ruat. China, Africa, Hindu le Muslim ram pawl dinhmun a thei ciang tu cun tihnak a nei dingih Pathian thuthangtha simnak hmun ah a umhi Pathian hnen ah lungawi thu a sim ding. Na nunah Pathian hnen ah lungawi thu sim ding na nei maw ti thathen zoh aw fel sal aw.\\n3. Thukammi hmuhsuak nak\\nA netabikah, Khrih hnen ih a ra tu hmuahhmuah in thutak kamcia mi hmuhsuaknak thu ka sim ding. Thuthiang in a sim vekin kan hmuh thei mi cu 'Zokhal keimah a zumtu cu a sungin nunnak cirhti a luang suak ding'.\\nThuthiang in a rak kam cia mi hi duh um zet le thuk zet a si. Tuilai san ah hi thu hi ngai pawimawh ding a si tluk in kan ngai pawimawh lo pang ding ti ka phang. Thuthiang in thu in kam cia mi pawl hi tuhlan kan pa le pawl in an rak ngaisan le an rak zirh awk tluk in tulai minung pawl hin kan ngaisang in kan zir lo pang ding ti ka phang. Bible in hmailam thu a simcia mi pawl ih thatzia, thukzia, kauhzia le man a neih zia pawl hi mi malte lawng in an nei theu.\\nCuti a si laiah, himi thukamhi milai nunnak ih tulnak tinkim a thum awknak a si. Adam cithlah mi tamsawn pawl cu himi zumnak in an nung lo. Lo hnathuan tu cun ni khat ni ihsin zarhte tiang taima zet in hna a tuan ih hlawhman a nei ding tiah a ruat aw. Ralkap pawl khalin lungawi zet in an hnatuannak ah hna an tuan ih an rianmi kumpi hnen ihsin hlawhman an ngah ding a si tiah zumngamnak an nei.Inn sungih hnatuan tu hnen um nu cun a pi nu in a hlawhman cu thaten a pe thei ding a si tiah zum ngamnak thawn a tuan. Khawpi sungih sumdawng le hnatuan tu pawl khal in an hmailam ah an tuanman cu fel le tha zet in an hmu ding a si tiah zumngamnak an neih lo ahcun zianghman tuan suak thei mi an an nei lo ding. Zo khal in hnatuan man le hlawhman sumpai hlan awkdan pawl cu theih a si. Sumtuah minung pawl khal hi an hmuh nak si loin an sumnakih nungmi an si. Mi thukam mi anzum ih an mah le an mah khal mii zumding ah an ruat aw. Thukamnak, thukammi zum awknak, le thukam mi zumnak vek in tuahsuak nak pawl hi khristian pawl ih kawm awknak le hnatuan tlang nak ah hmun kau pi a luah.\\nCuvek thotho in Pathian thlarau in milai thlarau pawl hnen ah hna tuan thawk tikah thukam nak hi a hmanmi hmanruan a si. Pathian munung pawl hnen ah thukam nak nei in a kaihruai ih a thukammi zum, thu ngai, ih a mah rian dingah a kaihruai. Minung in a zum ih a zummi cu tuahnak in a nunpi lawng ah Thlarau in milai hnen ih thukam ropi a pek mi pwl cu, zumtui nunah a tak in man a nei ding ticu Bible fimkhur zet ih siar le zir tu pawl cun an thei thluh ding. A tawi zawngin Pite in a sim bangin, 'In kam cia mi a tum le a sunglawi mi thukam cu in pek' (2 Pit.1:4). Thlarau thawkkhumnak in thuthiang cu kan mai zirawknak ah a rak ngan suak ter tu cun minung thinlung le mizia cu a thei thluh ih ziangvek hmunton nak le nuntudan dinhmun khal ah a mil aw le thlun theih dingin a famkimmi thukam nak thawn kan hrangah thuthiang sungah a rak ruatcia ih a rak ruatcia ih a rak rem cia thluh a si. Cule hitin in sut tluk ais, 'Na hrangah ziang ka tuah ti na thei maw? Kei mah ih tha ka ti mi hi na thei duh maw? Bible kha la aw la, siar aw.\\nAsinan, Adam ih fale pawl in an mah le an mah lak ah thu an kam awk nak le Pathian in Adam thlah pawl hnen ah thu a kam nak ah danglam nak kan theih hngilh lo dingmi a um. Milai thukam awknak cu a famkim ding tiah a ciang lomi a si. Milai cun a duhnak sang bik le a tumtahnak sang bik hrangah a thei patawp suah in a tuah hman ah a thukam mi hi a tuah suak thei ringring lo. Thihnak le natnak in thukam tui nun cu a siatsuah thei ih leitlun ihsin a nunnak a thukam cilh in buruak tha lo, le siatsuh tu a phunphun in a tumtahmi le a neihmi pawl cu a siatsuh thei ih a tiamkam cia mi pawl cu a tuah suak lo thei. Cuti a si laiah, Pathian thukam cu zumdingah a ciang mi a si. Amah cu Cungnungbik Pathian a si ih a simmi tuahsuak lo dingin ziang sersiammi hman in a kham thielo. Amah cu a thleng aw dah lo, a thinlung hmunkhat te ah a ret ringring, amah ahcun danglamnak zianghman a um dah lo, a hrangih sun le zan ti khal a um dah lo.(Job.23:13;James 1:17). Ziang tik khal ah a thukam cu a tuah suak ringring. Nauhak nu te pakhat in a saya pai hnen ah a sim bangin, Pathian in thil pakhat a tuah thei lo mi cu, 'thuphan a per thei lo' (Heb.6:18). Milai hrangah ziangvek thil ang thei lo mi khal Pathian in ka tuah ding a ti ahcun a tuah suak a si thluh. Tilik in leilungpi a khuh thluh lai ih Noah tei sung a huhimnak, Isaak ih suaknak, Igypt ram ihsin Israel pawl runsuak an sinak, David kha sual ih tokham ah toter a si nak, Jojeph kha Igypt ram uktu a si thei nak, Khrih ih suaknak mangbangza, Khrih a thawhsalnak, le Jews miphun pawl leitlun hmunkip ah an darhawknak, hi pawl hi milai ruahnak ahcun thil cang thei lo lawnglawng an rak si thluh lo maw ? Asinan Pathian in a cang ding a ti ruangah an mah le an tikcu teah an cang thluh. Asinak ciah ahcun, Pathian hrang ah a kaa ih a simsuaknak le a tuahsuak nak ah hin a awlsam dan a bang aw a si. Ziang thu khal a kamcia mi pawl cu kimcang ten tuahsuak thluh an si ding ticu a ciang a si.\\nThuthianghlim sungih thukam mi pawl an ropit zia hi hivek casung ah sim thluh theih ding rual a si lo. Thukammi hmin pawl hi a thawng siar tlak in an um. Siar cawk lo khawp in a tam. Pathian mithmuh ah nun dik ih a nung duh tu pawl hrangah cun naute suak thla pek an si ihsin an tarkun tiang hrangah an nuntudan ding Bible in a zirh lo mi a um lo. Ziangvek dinhmun hrang khal ah Pathian in milai pawl umtudan ding hrangah a sim cia mi a um thluh a si.Ziangvek dinhmun ih a ding mi pawl hrang khal ah thukam mi cu a um thluh a si. Pathian ih tawp cin nei lo a zangfahnak le a zawnruahnak thu; sual sirnak thawn a mah a pan tu hmuahhmuah a pom duhnak thu; misual khawnbawl pa hman a ngai dam duhnak thu; thinlung a sual mi le mizia tha lo pawl a thleng thei nak a huham cahnak thu; thlacam dingah le thuthangtha cu ngai ih a zangfahnak hnuai ah lut dingih fawrhfialnak thu; hnatuan theinak thazang, harsatnak ah bawmnak, thubuai lak ah bawmnak, natnak lakah venhimnak, thih ni khua ah hnem awknak, le cawimawinak lawmman, hi pawl hmuahhmuah tlun ah ti cawk lo thukamnak hi Pathian Thuthiang sungah a um a si. Bible thaten a zir le duhnak thinlung thawn a siar ringring lo tu cun a thukam mi paw ropitnak le thatnak pwl hi ciangzet le famkim zet in a hmu thei lo ding. Mi pakhatkhat in Pathian thikam pawl hi a ringhlel a si ahcun, Sheba lalnu vek khan Solomon ih hmai ah ra aw sen la,' A hrekhat thluk hman sim ka rak si lo' a ti ding (1Sing.10:7).\\nTui ka thuhmahruai ih ka hmanmi kan Lal Jesui tongkam hi a danglam cuang in a lang. Hihi, a falten thlarau lam ih ti a hal tu pawl a hnen ah ra dingin a sawmnak le an tihal cu a riam ter ding tiah thu a kamnak a si ih tha zet in kan ngai thlak a tul. Kan Lalpai thukam nak tampi cu a ngai tu pwl hnen ah a simmi a si theu. Asinan, hi tawk ih a thukam nak ahcun a ngai tu pawl lawng si loin a kau deuh in le zo pohpoh a ti a hal tu hmuahhmuah ceem in a simmi a si. Thuthiang in a rak sim cian bang in 'Zokhal keimah in zumtu cu a sungin nunnak ti a luangsuak ding'. Hi tongfang pawl hi kawhhmuh mi nei in a simmi a siih, ziangvek in zumtu pawl nun ah a tak in a thleng ti ka run tarlang tum ding.\\n1. A pakhat ah kan Lalpa Jesu in a sim duhsan a si ding tiih ka ruahmi cu, zokhal zumnak in a hnen ah ara tu hmuahhmuah hnen ah an thlarau ih mamawhmi pawl a tuah sak ding tina a si. Thlarau in an sungah sual ngaidamnak, daihnak le ruahsannak pawl thawn a cencilh ding ih a sunglam nun ah tiva a kang dah lomi vek a si ding. Thlarau in a theihter tikah Khrih ah ro thil ruat cia mi pawl in a nun ih halnak hmuahhmuah cu a di riam ding.(John 16:15). Cuticun, thihnak, thuthen nak le hmailam ih a thleng lai dingmi thu pawl ah zianghman thlaphannak a nei lo ding. A caancaan cu a mai tlin lonak le satan thlemnak ruangah thimnak le rinhlelhnak a nun ah a nei men ding. Asinan, Khrih hnen ah a ra zo tu cun a sunglam ihsin nunnak cirhti a luang suakmi in nunnak thazang a pe ringring ding. Hihi kan hmaiah a hmaisa bik ah Khrih ih thukam mi kan ruat dingmi a si. Jesu in a simmi cu hitin kan simsal thei,' Ka hnen ah ra niakno men aw, nang thlarau lam ih khua ruahhar rero tu, na thinlung phurrit kha a hlo thluh ding'. Na thinlung sungah Thlarauthianghlim hnatuannak in sual ngaidamnak le daihnak ka lo pe dingih nan hrangah nan ai ka awhnak in ziangtik hman ah nan ti a hal sal nawn lo ding(Nan thla a pang sal nawn lo ding). Tisa ih nan nun sungahcun tihnak, rinhlelhnak, le buainak nan nei men ding. Asinan, ka hnen ah voikhat nan ra ih kai mah cu nan rundam tu ah in co nawn lo ding. Nan sunglam nun kha a thleng aw thluh dingih nan sung ihsin a kumkhua ih tinung a luang suak mi um in nan thei ding'.\\nHi thu thawn pehaw in ziang saw kan sim ding? Kei mai zumnak in ka phuansuah ngammi cu, ziangtik lai khal ah nunau maw mipa maw Khrih hnen ah zumnak in a rat tikah hi thukammi hi a famkim a si. A dinhmun ah zangfahnak tlaksmanak le dinhmun ciangkuang lo cu a um men thei. Amah le a mah ka piangthar zo, thiamcoter mi ka si zo, thiantermi ka si zo, hivek lak ah raltha zet ih ka sim ngam mi cu Khrih hnen ih a ratu mi pakhat cun a mah te ih a tuah suak thei lo mi thil comi a nei ih a mah le a mah cu thei aw lo in a um thei nan ziangtluk thinnemle hnuaidawr in a um rero khal lena sungah thilthar comi a nei zo a si. Cucu ziang a si ding tiah na ruat? ' A sung ihsin a luangsuak dingmi 'tinung' a si. Cui tinung cu Adam cithlah zokhal si hai sehla, Khrih hnen ih a ra tu hmuahhmuah in an co dingmi, an nun thar a cawmdawl tu ding tinung a si. Curuangah, Khrih ih thukam cu mitinkim a hnen ih a ra tu hmuahhmuah hnen ah a faki a si tin ka zum.\\n2. Cuti a sile, hi lawng hi maw si a thukam mi? A si lo. Hi tlun ah thil tampi a um lai. Thil tampi a ra lai dingmi a um. Kan Lal Jesu in a sim duhsan cu, 'Zokhal ka hnen ah a ra tu cun mai thlarau hrangah a mamawh mi hmuahhmuah a ngah tlun ah mi dang hrangah thlawsuahnak a si ding. A sungih a nungmi thlarau cun a sung ihsin thiltha a luang suak ter dingih, cuticun a sung ihsin mi dang tampi hrangah nunnak ti a luangsuakmi cu hmuh theih in a um ding.'\\nHihi kan Lal Jesui thu kammi khristian tampi in an theih hrelh theu mi a si. Cuti a si laiah, hi thukam hin nunnak thuah a kawhhmuh ih thu ngai thlak zet ih kan ngai pawi mawh a tul. Hihi Pathian ih thutak a si ding ti ka zum. Rom. cakuat 14:7 in 'Zohman mai hrang lawngah kan nung lo' a ti vek kha a si ding ka zum. Curuangah mi pakhat ih pianthar nak cu a dang pawl piantharnak dingah Pathian ih hnatuan a si tiah kan ti thei. Hi thutak hi zumtu hmuahhmuah in an thei thluh ka ti lo. Midang thlarau hrangah ziang thil tha ka tuah ti ruat dah lo lellel in a nung ih a thi mi mi tampi an um. Asinan zokhal an thiltuah mi vek in thawhsal nak ni ah an thu then a si tikah hi thukam hi a famkim in a thlen zia a takin kan hmu leh ding. Mi pakhatkhat zumtu ti aw si, a nunnak sung ihsin midang hrangah tinung cu a luang suak lo ih, a thlarauin midang hrangah zangfahnak thu theihter nak dingah zianghman ruahnak le hman awk nak a nei lo ahcun cui thu cu rinhlelh um a si. Thinglamtah par ih thinlung a pemmi fifir pa hman kha a pianthar hnu ah rei lo te sung lawng a nung nan mi thawng tampi hrangah thlawsuah mi a si!\\na. Zumtu hrekkhat cu an nun lai ah midang hrangah nunnak tiluang an si. An tongkam, an thurel mi, an thusimmi, an zirhnak, hi pawl ruangah an sung ihsin a luang suakmi tinung cu an minung pi pawl in an rak co ve thei nak a si. Thuthimnak ah, a dungthlun tu cakuat, rak ngan dah lo tu pawl vek an si, an nun lai ah an nunih an phuansuahmi in an sungih tinung cu midang a rak cawm. Cuvek mithianghlim tampi an um.\\nb. A hrekkhat zumtu pawl cu an thih hnu ah midang hrangah tinung an si. Lal tha lo pawl hmai ah tihnak nei lo in an din ngamnak, harsat nak maksak an tuar ngamnak, thihnak dinhmun an thlen zik tik khalah ral tha zet in Khrih thuthangtha an sim ngamnak, thlanmual hnar an thlen tik khal ah thindai ten an feh vivo ngamnak-hi pawl hi mi ah an nih in an nunnak cawpcilh in thuthangtha cu an au pi ngamnak an ruat tikah thinlung thleng nak an neih phah theu. Rome khawpi ih martar rak tuar tu pawl nun khan mi tampi hnen ah an thihnak in thu a sim. John Huss, Prague ih Jerome, Cramer, Ridley, Latimer, Hooper le upat tlak mi Marian ralkap martar tuar tu pawl tla hi an si. Samson tivek pawl tla kha an nun lai ih an tuahmi hnak in an thih zawng ih an tuahmi kha a ropi sawn.\\nc. Cun a hrekkhat pawl cu an thihhnu reipi tiang midang hrangah tinung luangsuak an si theu. An cangan mi le an hnatuan mi pawl hin an cangannak cafung pawl leivut an canhnu tiang midang hrangah tinung luansuak mi an si theu. Cuvek lakah cun Bunjan, Baxter, Owen, George, Herbert le Robert M'Cheyne pawl tla an tel ve. Hi pawl hin an nun lai ah an lei in thu an rak sim mi hnak in an kut ih an rak tuahmi, nganmi pawl hin an thih hnu ah thiltha tampi midang hrangah a hring sawn. An mah cu an thi zo nan, thu an simringring(Heb. 11:4).\\nd. A neitabikah ka sim ding cu, mihrekkhat cu an nitin nuntudan hi midang hrangah tinung luangsuak an sinak a si. Zumtu hrekkhat daizet, nunnem zet, tanhmun hnget zet, leitlun ah thawmle vang nei ciamco lo an sinan an nitin nuntudan ah an kiangkap ih um pawl khristian nun mawi cawnter theinak nei tu mi tampi an um. Tongkam khat tong lo in nehtu sinak an co (1Pit. 3:1). An duhdawtnak, an thatnak, an thin suannak, an ngil neihnak, an duh am lonak, an nitin nuntudan pawl hin daiten mi thinlung sungah thu a ruat ter ih mi a neh a si. Hivek hi nutar pakhat in a rak tong dah, a rundamnak comi cu Pathian kut hnuai ih hnatuan tu Whitefield ih nuntudan ruangah a si, a ti. ' A thuthangtha simmi ruangah a si lo, ka hnen ah thil pakhatkhat i sim ruangah a si lo. Asinan, ka nauhak lai ah, a khritian nun mawi le a nitin nun ah a zangfahnak ka hmuh mi ruangah a si. Cule ka thinlung sung te ah hitin ka rak ti, 'Sakhua nak pakhatkhat ka neih a si ahcun Mr. Whitefield ih Pathian cu ka Pathian a si tengteng ding' tiah ka ti.\\nKan Lalpa i thukam mi hi thaten pom in, theihhngilh hlah uhsi. Zumnak in Khrih hnen ah na rat a si ahcun nangmai thlarau lawng kha rundam si er dingah ruahnak nei aw hlah. Midang hrangah tinung si thei ding kha ruat sawn aw. Mi dang tampi pawl kha Khrih hnen ah rak hruai tu na si lo ding ti zo saw a sim thei tu a um? Hihi na thinlung sung ah ret in nung ringring aw, tuah aw la, sim aw la, thla khal cam aw. Nu pakhat, pa pakhat le unnau pahra ummi insang ah nunau te pakhat lawng kha khristian a sinak insang thu ka rak thei dah. Cule cui an nunau nu te a thih hlan ah an unau khawvel mi pawl kha an piangthar thluh, cucu tisa tongkam zet in hi leitlun ah zumtu pakhat khat hi a kiangkap ih ummi pawl hrangah tinung a si ti cu rinhlelh ding a um lo. Piantharnak cu na mit hmuh ah a si lo men thei, ih an piantharnak hmu loin na thihsan men thei. Asinan, piantharnak cun piantharnak dang a hrin ruangah mimalte lawng vanram an kai ti cu ringawhlah. Haworth ih Grimshaw kha a thih tikah a fapa kha zumnak le zangfahnak zianghman comi nei lo in a tanta. Asinan, a pai thu simmi le nuntudan pawl kha a theih hngilh thei dah lo ih rei lo te ah a rung piangthar. Cule a simmi netabik cu' Ka pa in vanram ah i hmuh tikah ziangtin i ti ding' ti a si. Curuangah Khrih ih thukam hi raltha zet ih ruahsannak thawn zum ngam uhsi.\\n1. Himi thu ka lawpter hlan ah thusutnak tawte ka lo sut ta ding. Na sunglam nunah thlaraulam halnakhi ziangtal theihmi na nei maw? Na thlarau hrangah ngaihtuahnak thuk zet neih can nei in na thei aw dah maw? Mi tampi in cuvek theih awknak an nei lo ding tiah ka phang. Kum zabi pathum lai ih minung pawl hmuhtonmi ihsin kan zir thei mi cu, mi hrekkhat cu kum rei zer sung Pathian biak inn ah an feh theu ih an khawm aw ringring, a sinan an nun ah sual ngai pawimawhnak, sual huatnak, le rundammi si duhnak thinlung zianghman nei loin an rak um thei a si.Cawlhni tinte le kawm tinte an theih mi thlaici tha pawl cu leitlun ngainatnak, nuamcung cen duhnak, leitlun thil hiarhalnak pawl hin a siatsuah thluh cingcing ih zianghman rahtha anrah thei lo. Biak inn an rat tikah an ratnk lamzin ih phahmi lolungto an pal rero mi vek in an thing lung cu a hak remrem. An thinlung sungah zianghman danglamnak um loin le ruahnak thar zianghman neihmi nei loin an kir sal theu. Cuticun, kumkhat hnu kumkhat, thal khat an tikcu an hmang lian , ringring, Asinan mi pakhat cu a lu a nun hnianghni ah cun ka bei a dawng hrih lo. London khawsungih St. Paul biak inn pi ah an tarmi khawmdar tumpi kha kum reipi sung an rak tum theu nan, sun hnatuan lai ih thawm le vang tam lai fang ahcun mi tampi in an theithei lo theu. Lamzin ih mawtaw on le hnatuan tu pawl thawm le vang pawl khan dar on kha a ti nep ih mipi hrangah theih harsa ah a cang. Asinan, ni a hung tlai thlang ih hnatuan tu pawl an sun hnatuannak ihsin an cawl ih dawrkai pawl khal an dawr an khar hnu ahcun thawmvang khal a dai vivo. Cule khua a hung tlai ih zokhal zandai ah an innsang ah an um lai fangah biak inn darpi cu voikhat, voihnih, voithum an tum tikah mi thawng tampi in theih a si. Cuti vek cun mi tampi thlarau dinhmun khal ah a si theu. Tu ahcun an thisen a tha lai ih ei le in le sumpai hawlnak ah hmang aw in ah phar rero ih an sia-tha-theihnak hna cun an thlarau hrangih a tulmi cu a thei thei lo a si. Asinan, na duh khal len duh lo khal len na sia-tha-theihnak in a theih tikcu a thleng leh ding. Natnak le cahlonak in a lotheihlo in a lo theihter can a thleng leh ding, cu tikah cun na thinlung tawntai zet cun na thlarau hrangah ziang a tul ding tiah na ruah can a si ding. Cu ti cun na sia-tha-theihnak hna cu a ong leh dingih na kiangkap ih dar an rummi cu na theithei leh ding, cuticun Pathian in a lo zangfah a si le na sual sir in na thlarau tihhalnak diriam nak hawl ah Khrih hnen ah na ra leh ding. Himi casiartu zaten cuvek ih thlarau tihalnak ruangih Khrih hnen ah an rat cio ka duh sak. Khua a tlai tuk hlan ah cuvek theihnak an neih theinak dingah thla ka cam sak.\\n2. Asile, tu leifangah ziangtal theih awknak na nei maw? Na sia-tha-theihnak kha thangharh aw in hna atuan maw?Na thlarau tihalnak cu thei aw in diriam tertu hnen ah feh duhnak na nei maw? Cuti a sile kan Bawipai hmin in sawmnak ka lo simmi hi rak ngai hnik aw; 'mi zokhal, ziangvek minung khal siseh la, farah maw milian maw, mite, mi tum, cathiam, cathiam lo, riahsia maw mi lungawi maw, mi zokhal a ti a hal ahcun Khrih hnen ah ra aw seh la, ra in seh'. Taw tlai lo ten sawmnak hi thei aw la pom aw. Zianghman hngak aw hlah, zohman hngak aw hlah. Hngahmi na neih a si ahcun a recang na ti tiang ziang maw pakhatkhat na hngak ringring kai na hrang khua a tlai tuk tiang na rak hngak ringring lo ding ti zo saw a sim thei? Tu ahcun Randam tui kut cu nang mah run dingah aman cia ringring, a sinan arei hlan ah rundamnak kut cu laksal a si cing dign. Nunnak tiluang cu tuah a lak in a um, asinan rei lo teah a kumkhua muang loin ra aw sehla, ra in lohli seh. Tui hlan ah misual zet na rak si ih, thu simmi thatha khal ngai loin , ralrin peknak pawl khal zianghman siar lo in na rak nung khal a si len tuah ra aw. Tui hlan ah Pathian thu an lo simmi le Thlarauthianghlim hnatuannak pawl cu na pom lo ih na duhduh in ni rak nung, na nu le na pa in mitthli thawn thu an lo simmi khal na hna ah na than lutter dih lo, Pathian biaknak le khawm awknak cu zianghman ah na siar lo khal a si len, ltuah zamrangin ra aw. Ziangtin Jesu hnen ah ka ra ding, tiah le ziangtin zumding ti ka thei lo, tiah daithlang in um men aw hlah. Mi pakhatkhat cu a tha a bang tuk ti a theih awk tikah ziangtin cawlhahdam dingah cawlhhna ka thiam lo a ti runtu dingih kkut kha a kaih hna ka thiam lo a ti ding maw? Titla mi pakhat tisungah a pil zik cuahco mi khan a mah runtu dingih kut kha a kaih hna ka thiam lo a ti ding maw? Tisungah a pilcuahco mi lawngpi sungih khualtlawng pawl khan an mah runtu ding lawng an kiangah a thlen tikah 'ziangtin lawngpi sungin kan tlan suak dingih ziangtin lawng thar sungah kan lut dign ti kan thei lo' tiah an to cuahco men thei ding maw? Aw! cuvek thulolak puhmawhnak pawl cu tlan san aw! Tho aw la, ra aw! Sangka cu khar a si hrih lo . Nunnak tiluang cu phih a si hrih lo. Lal Jesu in nangmah a lo sawm a si. Na thlarau in hiarhalmi a nei ih, diariam ter nak dingah rundam tui tinung lawng in a cang thei ti na ahcun a tawk a si. Ra aw, taw tlai lo ten Khrih hnen ah ra aw. Himi nunnak tinung a in ruangah a thi na hmuh mi an um dah maw? Zo pakhat tal teh diriam loin a kirsal an um maw?\\n3. Cuti a sile, Khrih hnen ah ra in na hal a riam zo maw? Naih sinsin ah ra aw. Khrih na naih poh le hnangamnak na nei sinsin ding. Na nitin nun ah tiva kiangah na feh tam poh le na sunglam ihsin nunnak ti luang suak vek in na thei aw sinsin ding (John 4:14). Nangmah te lawng kha thlawsuahmi si ding na si lo, midang tampi hrangha thlawsuahnak hrampi siding na si.\\nSualnak ih khat mi hi leitlun ahhin na duhthusam vek in na di a riam lo men ding. Asinan, na theih ringring ding cu vanram pahnih na nei thei lo. Hnangamnak famkim le lungawinak famkim cu hmailam ah a ra lai ding. Satan hi tawntem in a um hrih lo. Midang tampi hrangah an sual thei aw in an thlarau halriam dingah Khrih hnen ah an ruat nak ding cantha a um lai hrih. Khrih a ratsal tikah na thinlung in zianghman beisei mi dang nei nawn lo in na di a riam thlepthlep dingih na lung a awi ring ring ding. Cutik ah tui sualnak thawn a khat mi leitlun ah Khrih in ziangti vek in a fale pawl a rak cawmdawl ti an thei leh ding. Cuhmuah hmuah lak ah Khrih thawn pehtlaih awknak nei lo in rei tuk an rak nun kha an mang a bang leh dingih Khrih hnen ah rat ding an ning a rak zak rero kha mak an ti leh ding.\\nKhrih hnen ah a ra ru pawl thlarau hrangah vanram cu ziangvek a si ding ti tarlang nak ah Scotland ram ih tahthimnak a um. Glencroe lamzin hi fehsuak a har zet ih minung malte lawng an feh suak theu. Asinan, cumi lamzin tawpnak ih lungto par ah hitin nganmi a um: 'Cawl hahdam aw la, na lung awi aw'. Himi tongkam vek hi, Khrih hnen ah thlarau tihal riam dingah a ra tu pawl vanram an thlen tikah kan leitlun thlaphannak le har tuarnak pawl hmuahhmuah cu a hlo dingih Pathian lalram sungah a kumkhuan in kan cawl ding. Kan dunglam kan zoh sal dingih kan leitlun nunnak ah ke karkhat hnu karkhat ah fimthiam zet le thinsau zet ih in rak kaihhruai nak pawl kan hmuh suak sal tikah kan lung a awi zet leh ding. Cawlhhmun ropi ah kan cawl dingih kan khualthlawnnak ih kan tha bang le kan thlaphannak hmuahhmuah pawl cu kan theihhngilh thluh ding. Hi leitlun ah Khrih hnen ih kan cawlh hahdamnak cu a fammim hrih lomi a si: vawi tampi cu tinung ih thawtnak taktak tla a thei lo kan bang theu ding. Asinan, famkimnak ni a thlen tikah kan duh a dim ding (Sam. 17:15). Kan duh thusammi tiva sungin ti kan in dingih ziangtik hman ah kan ti a hal nawn lo ding.\\nTHU BET BAWMTU\\nTui ka sim rero mi thu thawn peh aw in ka sim duhsan fiang zet in a tarlang thei tu canganmi pakhat a um ih, ka casiar tu pawl hnen ah lo theihter lo dingah ka hrap a hria. Cucu mi tampi in an siar dah lo mi le an theih lo mi a si. Kei cun hlawknak tampi ka neih phah ih mi dang khal in hlawknak an neih phah ding tiha ka ruat.\\n\" Mi pakhatkhat in sia-tha-theihnak cu kaih thawh a si ahcun a fehnak lamzin thei aw lo in 'Rundam ka si thei nakdingah ziang ka tuah a tul' (Dung. 16:31) tiah lam hruai tu a tul dingih, thaten kaihhruai a si lo ahcun a si deuhdeuh thei a si. Himi a thusutnak saannak dingah a dungthlun tui tongkam kan nei, 'Lal Jesu Khrih zum aw la, nang le na inn sang cu rundam nan si ding'. Himi thu saannak hi mi tampi hrangah a hlun tuk le sanman lo tla a bang men ding. Asinan, hi leilungpi cu a um kelten a um ih Pathian in milai sia-tha-theihnak a kholhfai nak ih a hmanrua pawl cu a thleng hlan lo cu hi tongkam hi milai thluakkholh nak ah le theihnak thianter tu dingah le milai thlarau ih halnak diriam ter tu dingah hman a si ringring dign. Ziangvek zirnak le thiamnak khal hi tongkam tha hmantlak lo tiah thlengdingin ziangvek tongkam tha hman tuahsuak thei mi an nei lo ding : a dungthlun tu pawl ih thu saannak hi zovek milai khal si hai seh la, hliam a tuar mi an sia-tha-theihnak ti damnak dingah an hman lo ahcun an hrangah tidamnak lamzin dang a um lo. Leitlun bum awknak ih an sia-tha-theihnak a ti hit lawng ah an hliamhma tuar mi cu a naa an thei nawn lo men ding. Asinan, a sunglam ahcun hma duppi, hnai ih khat mi ah a cang sinsin ding. Curuangah, a dungthlun tu pawl ih lamzin khihhmuh mi ah a feh feh tu pohpoh cu an hal a riam dingih an ti a hal nawn lo ding.\\n'Hivek harsatnak a nei tu mi pakhatkhat in Israel sakhua hotu pawl hnen ah bawmnak a dil a si ahcun, an sakhua dan vek in, 'Na sual sir aw la, na sual na theihmi pawl ruangah na riahsia in um aw la, na sual pawl cu tlansan aw, cule Pathian in a lo zangfah ding ' tiah an rak sim ding. Asinan, misual pa cun, 'Aiha, ka thinlung cu a hak remrem ih ka sual ka sir\\ntheilo, a ti ding; sual lak ah nuamnung ka rak cen lai hnak in ka thinlung cu a ruhseh deuhdeuh in ka thei ' a ti ding. Hi pai hnenah Khrih ih nuntudan pawl na sut a si ahcun zianghman theihmi a nei lo ding; thinlung nemnak le thulunnak pawl cu zianghman theih mi a nei lo ding: ' Thu awi nak cu thlarau nun na neih mi ih tuahnak a si ih, thatnak cu sersiam tharmi thlarau nun na neih mi ih tuahnak a si ih, thatnak cu sersiam tharmi thlarau ihsin a suak mi a si'. Curuangah sersiamthar hrihlomi thlarau hrangahcun thatnak in thulunnak cu a cang thei lo lawlaw a si. Curuangah, thangharh zomi pai hnen ah cun 'Lal Jesu Khrih cku zum aw la, rundam na si ding' tiah sim ding a si. Khrih cu ziang a si ti sim aw. A pai lungkimnak vek in misual pawl rundamnak ruah suak dingah ziangvek a rak tuah ih ziangvek a rak tuar ti pawl sim aw. Pathian Fapa in a mai nunnak cawpcilh in a tuahsuak mi rundamnak thuthangtha sungah ziangvek rundamnak a um ti a tawi zawng in sim aw: thuthangtha ih nunnak thuruk cu fiangzet in sim aw. Cuticun, a hramthawk ah Thlarauthianghlim cun Gentle pawl hnen ah hna a rak tuan vekin a tuan dingih misual pa cun zumnak nei thei dingin a sunglam nun a ti danglam ding. (Dung. 10:44).\\nKhrih cu zumtlak si dingah ziangvak sinak a rak nei tiah a lo sut a si ahcun, a mah milai ruahnak in zianghman theithei nak a nei lo tiah sim aw: Khrih ah zumnak a neih lo ahcun sankhuk ih hloral ding a si ti khal sim aw. Pathian in a zangfah lainatnak in a rundamnak cu Khrih sungah a rak ruat ih Khrih ah zumnak cun Pathian khawkhan mi milai rundamnak sungah a tel ve a si ti sim aw. Tisa sinak ah thlun ding tampi kan nei vekin, Khrih ah zumnakih nung dingah Pathian ih thu pek mi kan si (I John 3:23). Curuangah milai sia-tha-theihnak thinlung cu Pathian thu hnuai ah tuhlut aw ding a si ti khal sim tel aw. Jesu Khrih in a mah kha a rundam duhnak le a rundam theinak pawl khal sim aw; a par ih a hngat aw tu hmuahhmuah a hnawng dah lo; ziangvek milai hman zumnak in a mah a pan tu hmuahhmuah cu a rundamnak ropi a co ter hai a tiah sim aw: zumnak cu hnawng tahrat in zum lonak ah nung vivo dingah zianghman puhmawh ding a um lo, ti sim aw. Khrih ah zumnak cu milai ih dan thlun nak hnak in Pathian lunghmui zawng a si; curuangah zum lo nak cu Pathian thin heng ter tu, tu hlan ih asual nak hmuahhmuah hnak in a sual rapthlak le milai siatsuah tu thlarau pulhhri a si tiah sim aw. Cuitlun ah, a sualnak ih tumzia, a rapthlak zia, Pathian thuthennak ni a tihnun zia, zianghman huhim thei tu a um lo zia, le Pathian zangfaknak in a rak khawkhan mi Khrih sung lawngin himnak a um thu pawl khal sim fawn aw.\\n\" Jesu Khrih ah zumnak timi cu ziangha a umzia?\" tiah a lo sut ahcun, thuthiang sungah ziangtin kan hmu thei? Jews pawl in an zum lo (John 6:28-30); puithiam le farasi pawl in an zum lo (John 7:48); mitcaw pa in a zum (John 9:35). Jesu Khrih in ' Pathian Fapa na zim maw?' tiah a sut tikah 'Lalpa, amah cu zo saw a si, ka zum thei nak dingah i sim aw?' tiah a saang. Khrih ih a sim veten (Cang37) ' Amah ah zumnak cu ziang saw a si? tiah a sut sal nawn lo ih hmakhat te ah ' Lalpa, ka zum' tiah a sim ih a hmai ah kun in a biak, cutikah a nunnak ah zumnak le tuahnak kha vawi le khat ah a lang. Cuvek thotho in ramhuai pawlhmi pa le tilreh mi pai hnen khal ah khan a si(Mk. 9:23,24; Dung.8:37). A dungthlun tu le Khrih ih ral pawl khal khan Khrih ah zumnak timi cu Nazareth khua mi milai Fapa Jesu kha Pathian fapa, Messiah, leitlun rundamtu a si ti zum ih a mah cu rundam tu ah pom in zum a si ti cu an thawi thluh (Dung.4:12). Hi thutak hi Khrih a mah rori le a dungthlun tu pawl lkhal in an rak au suahpi mi thutak a is ih zokhal ih thihmi a si. Curuangah milai cun a sia-tha-theihnak zaten Khrih cu a zum ih a mah an hngat awk ding in mawhphurhnak a nei a si. ( A thi mi a thlarau cun nunthar a neih thei nak ding le a tlu se zomi a duhthlannak cun a tha mi a thlan thei nak ding ah theihnak dik a nei ter tu cu Pathian Thlarau si hman seh la, Pathian in milai duhthlannak cu tha hrum hmang in a fapa a zum ter lo ih milai llin a thinlung duhnak thawn Khrih cu a zum hrimhrim a tul a si).\\n' Ziang kan zum ding tiah a lo sut hrih lai ahcun hitin sim aw, a mah cu Khrihah a um ih a sual pawl cu ngaidam si in thiamcoter a si zo ti zumding ah kawhmi a si lo ih Pathian in a Fapa Khrih ih thu a simmi hi zum ding ah kawh a si tiah sim aw (I John 5:10-12). Pathian in a simmi cu, Pathian in a fapa Jesu Khrih sungin kumkhua nunnak in pek; curuangah Pathian in in simmi ah a thinlung tak in a zumtu, le hi thuthangtha ah an thlarau nunnak a hngat aw tu pawl cu rundam an si ding(Rom. 10:9-11). Curuangah a zum a si ahcun thiamcoter a si ding (Kal. 2:16).\\nCuticing cun ka zumnak ah harsatnak ka nei a ti thotho ahcun, a zumnak ah rinhlelhnak a nei lai tinak a si ih awlten san theih a si. Nemnak thawn thu a sim a tul. Mi pakhatkhat cu Pathian dan famkim zet ih thlun dingah a thupi ter zet men ding; asinan, mimalte lawng in zumnak ih harsatnak hi an theithiam. Ziangvek harsatnak a tong ti thaten sutsal hnik aw. Thiamcoter mi sin rundam mi si cu a duh um zet lo maw si? Pathian zangfahnak ih ropitnak cawimawi tu sidingah Khrih ah rundam mi si in, milai porhawk nak hmuahhmuah cu tanta ding a duh lo maw si? Hivek in na sut ahcun lo leh nak a nei ko ding. Thuthangtha sungih thutak ummi hi a zum in a ring tawk lo maw si? Cucu a ti ngam fawn lo ding. Cuti a si lole Khrih rundamnak le duhdawtnak cu a ringhlel maw si? Cutin a sim a si ahcun thuthangtha sungih Pathian in in simmi a hnawn thawn a bang aw a si. Khrih ih tlennak a ringhlel a si maw? Khrih ah zumnak a neih ahcun phurhnak a nei dingih a rinhlelhnak khal cu a zumnak dal lo dingin bawm a si ding tiah sim aw.\\n'Zumnak tuahsuak dingah Pathian huham cahnak ka mamawh ih cucu ka nei fawn lo, cuaruangah Khrih cu ka zum thei lo nak a si, a lo ti a sile hitin sim aw, Jesu Khrih ah zumnak cu tuahnak in a si lo lih amah ah kan sinak vek in hngat awk a si sawn tiah sim aw. A thu sutnak cu thil cang thei lo a si. Thuthimnak ah, mi pakhat pa cu a khual tlawnnak ah a bang tuk ih kekar khat hman a kar thei nawn lo hnu ah ka bang tuk ruangah ka cawl thei lo, zau ka duh nan ka zua thei lo a ti ahcun zum ding zianghman a um lo. Thinlung a bang zet mi misual pakhat pa cu a mah ten zianghman ka tuah thei lo a si ti a theih awk hlan lo cu Jesu Khrih ah zumnak a nei thei dah lo ding: amah le a mah ah ruahsan ding um lo le bawm tu nei lo a si ti thei aw in Khrih hnen ah rundamnak duh ah a hngat awk tengteng a tul a si. Cutin thuthangtha na ruah rero lai fang ah Jesu in ( a tuah theu bang in) lungawinak, zumnak, le daihnak cu a sunglam nunah a neih ter ding' (Robert Traill: Works, 1696, Vol. 1. pp. 266-269. Banner of Truth Trust, 1975 )","num_words":10974,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.367,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Miss Internet Khin Wint War In Ngah - Chinland Today Media\\nMiss Internet Khin Wint War In Ngah\\nSeptember 7, 2013 6:50 am·0 comments\\nBelarus ram, Minsk khawpi ah Miss Supranational zuamawknak cu September 6 ni kha final a theh suak zo ih Myanmar ihsin zuamawtu Miss Khin Wint War cun Miss Internet le adang laksawng pathum a ngan ih September 8 ni cu laksawng 4 thawn Myanmar ah a tlung thlang ding.\\nHimi zuamawknak ah leitun ramtinkim in lengdawh 94 ah tel ih an zuamawkdan cu mai nunphung hnipuan thawn, Swim Suit thawn le zanlam hnipuan thawn a sangsang in zuamawk a si. Cumi Miss Supranational zuamawknak ah mi 20 an hril ah a tel ih a ngahmi laksawng pawl cu Miss Internet, cun online ihsin pekmi laksawng pawl Most Beautiful Girl in the World (Leitlun lengdawh mawibik), People Choice Award (Mipi hrilmi laksawng), le Face of Miss Supranational 2013 (Leitlun mithmai lengdawh, 2013) pawl an si.\\nMiss Supranational laksawng 1nak cu Philippine Miss, 2nak laksawng cu Mexico Miss, le 3nak cu Turkey Miss, 4nak cu Indonesia Miss, 5nak cu US Virgin’s Island ihsin an si. Cumi lengah Sepecial laksawng 8 an pe ih cumi sungin Lengdawh Khin Wint War ih ngahmi Miss Internet hi pakhat a si. Adang a ngahmi laksawng pawl hi cu online le adangdang ihsin pekmi a si.\\n2013 Ih Leitlun Nunau Mawibik 6nak, Khin Wint War\\nKhin Wint War, Miss Internet Laksawng Ngah Ding Zum\\nUS Ram Piin Myanmar Ah An Rampalai Thlah Ding Lungkim\\nMiss Supranational Talent, 2013, Malaysia Miss In Ngah\\nMiss May Myat Noe Le Miss Ju San Thar Philippines Ah Zirnak Nei Ding","num_words":250,"character_repetition_ratio":0.108,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.256,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Tipi Thuanthum Sungah Lawng Taih Aw - Chinland Today Media\\nTipi Thuanthum Sungah Lawng Taih Aw\\nFebruary 17, 2009 7:16 pm·0 comments\\nRoyal Navy Nuclear Tipi thuanthum sung lawng pakhatcu. Atlantic Tipi thuanthum sungah French Nuclear Submarine thawn an ttaih aw ih, HMS Vanguard, leh Triomphant Taih awk nakhi tuithla tirlam ah khan asinan thunei tu pawlin an rak puangzar duhhrihlo asi. Hi lawng pawlhi ralthuam thazetzet thawi thuammi an siih. traffic an sual pangih an hmu awlo veve ih zumasi. Himi thu ah hin British Defence Ministry cun ziangthu hman a relduhlo ih a ngaihdan khal zianghman a relsuak duhlo ih Nuclear ralthuam thuhla ih danding lai pahbal nak zainghman a umlo ti lawng a relsuak.\\nIsrael In-India Ralthuam Pe Tam\\nLeitlun ram dangdang lakih sin Israel cu India hnenih ralthuam phunphun Supply tambik asi zo ih. Russia hman a hlaihzo asi. A liancia kum 10 ihsin Israel cun India hnenah ralthuam phunphun dollar billion 9 man Supply nakding thurthlung a rak neizo tiah Jerusalem Post thuthangca cun a tarlang. Israel Defence thu puangtu cun Israel leh India cu misual do nakleh ralthuam hmandan khalah an thurual vivo dingih a beisei thu a sim.\\nA liamcia kum 40 sungih sin Russia cun India hnenah kumtin ralthuam phunphun dollar million 875 man hrawng a rak zuarlut ringring. India hin nikum Nov, 26 ih misual pawlin Mumbai khawpi an siim ihsin Israel hnen ah tipi kap tluan kilhim nak leh zohfiangnak Aerostat Radar System dollar Million 600 man a leizo ih. Ralpawlih Vanzam leh Missile pawlkhal hlapiih sin rakhmu fiangthei dingin hmunpawimawh remcangah a bun vivo tum.\\nPakistan Leh Al-Qaida Ceasefire Tuahding\\nPakistan Cozah cun a ramsungih Swat phairuam ih umhmun khuar Al-Qaida leh Taliban Tapung pawlcu ni 10 sung Ceasefire tuahpi dingah a puang cingding tiah zum asi. Al_Qaida leh Taliban pawlcun Pakistan Cozah thawi Ceasefire an tuahtlang dingthu hi an puang zo ih. Pakistan Cozah hin Tapung pawlhi rualremnak tuahdingin vawi tamtak thu a rak relpizo nan a rakhlawhsam ttheu ih Pakistan Cozah hin ralkap cahnak hmangih Al-Qaida leh Taliban pawlhi neh thei a zumlo ruangah Ceasefire tuahpi a tum asi ding tiah politics thlirtu pawl cun zumnak tumzet an nei. Himi ;laiah America cun Pakistan in Al-Qaida leh Taliban pawl Ceasefire tuahpi a tumcu an duhlo zetih Ralkap thlahdah awksungah Tapung pawlhin ralthuam hriamnam tamzet an lasuak mantheuih Minung khal Training an zirhter thluhman theu tiah an sim.\\nHimi Ceasefire an tuahtlang tum ruangah Taliban pawlin an kaihmi Chinese Engineer Long Xiaowei, cu tuikan dung colhni sun ah an suahsal tithu Taliban thupuangtu Muslim Khan cun asim. Muslim Khan cun Ceasefire tuahlaiih Al-Qaida leh Taliban pawlin meithal kanret laih Pakistan ralkap pawlin inkap pang asi ahcun Pakistan ramcu zangfah nakleh dimdawih nak umlo in Taliban leh Al-Qaida cun a kut a thlakdingih an hmalam zinzawh ding cu a thimzet ding tiah a sim. Himi laiah Taliban pawlin an kaihmi America mi UN hna pawimawh tuantu John Solecki, cu a umnak leh a dinhmun thei asilo ih. Taliban pawlcun nazi 72 sungih an thah dingthu an puangsuak.\\nPakistan ramih Swat ram phai ruampi cu tuihlan ah cun Pakistan ram a tlawngtu ramdang mipawlih fehnak leh pal ringring mi ramnuam leh ram mawizet asi ih tuah cun Al-Qaida leh Taliban Tapung pawlih umhmun khuar nak asi ruangah khualtlang pawlin anpal ngam nawnlo. Hi Swat ram kiangkap ah hin Al-Qaida leh Taliban Tapung pawlcun Islam dan khauhzet Shariah Law anti mi cu hmanter thluh an tum nakhmun asiih. himi kiangah tuikan dungnaite khalah Poland rammi leilung lam zirmi mi pakhat cu an kai ih a lu an tansakzo.","num_words":575,"character_repetition_ratio":0.077,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.185,"stopwords_ratio":0.163,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"SAC Ralhrangin Mipi Humhimtu PDF Nan Hmu Ih Ralthuam Ret Nak In Sim Thei A Si Le Laksawng Kan Lo Pek Ding Tiin, Military Council-in thuSuah A Tuah – My News\\nSAC Ralhrangin Mipi Humhimtu PDF Nan Hmu Ih Ralthuam Ret Nak In Sim Thei A Si Le Laksawng Kan Lo Pek Ding Tiin, Military Council-in thuSuah A Tuah\\nadmin June 15, 2022 Leave a Comment on SAC Ralhrangin Mipi Humhimtu PDF Nan Hmu Ih Ralthuam Ret Nak In Sim Thei A Si Le Laksawng Kan Lo Pek Ding Tiin, Military Council-in thuSuah A Tuah\\nRalkap thuneihnak latu dodal pawl khawpi sung ih guerilla pawl te, tualsung PDF pawl cancin pe thei cu laksawng pek a si ding thu military council Anti-Terrorist pawlin June ni 13 date hmangin thusuah an tuah.\\nNational Unity Government (NUG), CRPH te din PDF pawlin, military council thuneihnak ti siat dingin cozah office leh zirnak in pawl an beih ding thu thusuah an tuah thu military council lamin an puangzar a si.\\nAsinan, zirna in beih ding thuhla cu NUG, CRPH leh PDF pawlin an tum loh thu leh civil mite target-ah hmangih beih an tum loh thu thusuah nak an nei cih a si.\\nCutih laiah PDF pawl cun military council zawmih military council vekin ralthuam keng thluh dingin ralkap control cancinbuah suah a si ring ring.\\nRalkapin thuneihnak an lak hnu, kum 2021 May thla tharah Federal Army din dingin ethnic ralthuam keng pawl thawn biak awknak an nei ih People Defense Froce cu din a si thu NUG cozahin a puang zar thung a si.\\nTun dinhmunah PDF battalion cu 257 umin, township level-ah pawl 250 din a si zo ih, May ni 6 cu PDF din a si ih, a kum khat camphak a si thu NUG-in thusuah a tuah ih. Cu bakah, thla 11 chhungin firfiak ralkap 13000 luan thiin, 4000 leng an hliam a si, tiin, NUG cun thusuah an tuah cih a si.\\nTahan veng veng thenkhatah, tu zing lamah Bomb a puak nasa thu theih a si →\\n← Mindat-ah ralhrang uico pawl umnak hmun CDF in kap","num_words":330,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.165,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.27,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"USA Thimnak Kongah Cun A Mak In A Mak Lawlaw! Trump Caah Lam A Um Tuk Rih! – Chin 11 News\\nUSA Thimnak Kongah Cun A Mak In A Mak Lawlaw! Trump Caah Lam A Um Tuk Rih!\\nFalam Caa in tialmi a si! Hakha ca zongin kan leh ko nain a tlamtling deuh lo sualah Original in tialmi zong kan van post than! Zei ca tiah Tutan Thimnak kongah cun Mahnak caa tha hi a har cang lai! Tutan thimnak ahcun theihtha tuk a si ti kan ruah caah Falam caa in tialmi ka van thlahnak hi a si.\\nUS Election Update(3.12.20): Vawikhat cu rawngbawltupawl tokhawmnak ah ‘bawhlung’ thu an rel rero ti a si. Cutawkah bawhlung lam tui lemlo saya pakhat cun, “Rawngbawltu tokhawmih thlarau lam le rawngbawlnak thu rel loih bawhlung thu lawng lawng rel teh” tiin capoh thungaiin a ti. Cutikah an lakih pakhat cun, “Amah khal a titi va ngai uhla ‘vawk’ thu hokhaw a rel ding” a ti ve. An va thlun thup cu a vawk vulh mipawl rawl duhzia le ṭhan duhzia lawng lawng a rel ti a si. Rawngbawltupawl khal hin ziangmaw canah cun ar thu rel na, vawk thu rel na, bike thu rel na, thlaicin thu rel na, politik thu rel na tla a siaw zul a si hi.\\nAmerica hi cu leitlun hruaitu a si tikah kan ngaihven cio hi a awm hrimhrim a si. Ahleice in America, EU le Nisuahnak Laili(Israel-Arabs) hi cu kan Bible ih can neta a rel mipawl hmunhma le cangtunu\/cangtupa ding an si. America politik lephei cu politik men men si loin ‘thlarau lam doawknak’ tiin leitlun zumtu hruaitu tampi in an ruat. America politik le hrilawknak ih kan ngaidan hin kan thlarau nun le Pathian thu kan ret thupitdan cu a theih theih ding. Cuvekin Pathian thu duhtu Chinmi zumtupawl cun America ih zumtupawl thawn kutkaiawin thla kan cam hi kan ti ding a si. Pathian in hivekih bawrhhlawhnak thawn Biden nehnak coter a siang a si ahcun tumtah mi ṭhasawn a nei tinak a si ding.\\nTunai ah Pennsylvenia, Arizona le Michigan ah cun ramkulh tlangsuakbu pawlin Trump ih sihni Giuliani le Jennis bakah thil dik lo hmutu tampiin an hmuh mi le theih mi an relsuak. Asinan Media tumpawl cun hi Hearing khal hi an suah duh lo. Fox News ah pahnih khat te cu a lang. Twiiter cun Pennsylvenia ih meeting kotu Senate hotu le Arizona ih vote nambar umdan relfiangtu cazin lam mithiam(data scientist) pawlih ID an phihsak hngal.\\nPennsylvenia ah hin thilriphur mawṭaw mawngtu pahnihin an thil tawn mi an relsuah mi cu ngaihven a hlawh zet. New York ihsin Pennsylvenia ah ramri kanin mawṭaw tum pahnih khat rori vote an phurhter ti a si. Cuhleiah vote siarnak hall dunglam ihsin khuitawkih ta ti theih lo vote, box tampipi cawi luh a si ti a si.\\nPennsylvenia (PA) case cu US Supreme Court ah putluh a si zo ih Court in a cohlan le cohlan lo a theih theih hrih lo. A cohlan cun Trump in cuih thubuai ah nehnak a co ding ti a zum theih mai. An cohlan lo a si ahcun tidan dang an hawl leh a ṭul ding. Danthiam Sen. Ted Cruz(TX) cun Supreme Court cu cohlang dingin a ngen.\\nGeorgia hi hmin a milaw maw, vote diklo a um maw timi cekfel dingin Governor le Secretary of State cun rem an ti hrih lo. An pahnih in Republican an si nan Dem lam an ṭih ruangah a si. Tui hnu ih thubuai tuahsak an phang tla a si thei. Hmun hrekkhat an sialsalnak ah Dominion khawl a sia ti a si ih Judge cun cuih khawl cu tidanglam hrih lo dingin thu a pe.\\nArizona khalah Governor Ducey cun, “Kan state ah cun vote diklo a um thei lo. Kan ramih vote pekdan dan nei ṭhabik kan si” a ti. Asinan Data Scientist cun Arizona ah vote 300000 hrawng cu a diklo a um ding a ti ve. Hi lo khal mi tampi in an hmuh le an theih mi an phuang(testify) ve.\\nMichigan ah State Hluttaw in mizan khan vote diklo hmutupawl Hearing an nei. Mi tampi in an hmuh mi an phuang. Tu hi Trump ih sihnipawl tawnnak Hearing an nei rero lai. Mit rori thawn thil dik lo hmutu hi za tel an si.\\nTrump cun Biden in a vote hmuh mi million 80 hi a dik thluh ti a langter thei lawngah White House ah a lut thei ding a ti. Biden hin million tampi neitu um lo vote a ngah zum cio a si. A san cu Obama hnakin midum umnak ah tampi a ngah bet hi zum a har zet. Maryland ih kan rual Phirivau Mang khalin, “Vawi hnih rori Ballot in kuat hnu cu mail-in-ballot hi ka zum thei lo” a rak ti dah. Swing State(zuamawk hleicenak) pawlah hin cahtu um loin Ballot million tel an kuatsuak ti a si.\\nTrump ih a ngaidam mi Gen. Flynn (Trump thurawn upa hlun) cun Trump cu US Danhrampi hnawl sungih ralkap thuneihnak phuang dingin thurawn a pe. US President cu ralkap hotubik a si kan ti zo kha. Flynn hi diklo takih an tibuai ih thawng an thlak mi a si ruangah thil umdan a thei nasa. Attorney General William Barr cun, “Department Of Justice in hrilawknak danglamter thei khawp vote diklo kan hmu hrih lo” tiin AP thuthang a sim mi cu Media-pawlin diklo takin an lakawi lala. DOJ in zingzawi thluh zo ih vote diklo hmu lo vekin an rel. Asinan an hmu hrih lo ti a si sawn. FBI, CIA le DOJ hi 2016 hrilawk ihsin Dem lamṭang hruaitu hrekkhat cangvaihnak ruangah an hmin a se zet. Trump khalin vawi tampi a phawm. An thuphan report ruangah Russia Collusion tiin an buai nasa a si kha. A thuphan report ruangah Iraq tla an rak sîm fawn. Nainganzi tamapawl duhdan ih thuphan an report mi a tam zet.\\n2016 ah FBI in Trump Campaign an rak thlingthla cu teh. Trump in a rel tikah Thuphan an tisak cece. Wikipwdia hmanah tuisun ni tiang thuphan tiin an ngan lai thotho. Asinan thudik a si ruangah Trump Campaign official Cater Page cun culaiih James Comney, Perter Strokz pawl telin FBI hotu 7 cu diklo taki an thlingthlak ruangah Dollar million 80 kuan dingin thubuai a tuahsak.\\nThil an hmu bet deuhdeuh, thutheitu an pung deuhdeuh, phirit phawtu an suak rero thlang. Thil cu a danglam vivo ding. Court sang an thleng deuhdeuh. Trump Campaign Manager khalin, “A thupte ih kan hliakhlai tikah EV 400 hrawng ngah dingih kan ruah mi a si” a ti. Trump le Conservative lam cun January 20 ah cun Trump thotho in thutiam a lak an zum thu an rel rero lai. Liberal lam cun Biden a tling zo, Trump hrang lamzin a um lo an ti ve thung. Court thutluknak thlir cingin thlacam hrih a ṭul lai a si hi.","num_words":1134,"character_repetition_ratio":0.035,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.294,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kum kimlo Nauhak zahmawh rimnam video zohtambik ah Mizoram tel ve | Falam Online Media\\nKum kimlo Nauhak zahmawh rimnam video zohtambik ah Mizoram tel ve\\nIndia pum huap in Covid 19 Lockdown caankhiah sungih kum kimlo nauhak nupasinak hmangpi lai video, tisa hairnak suakter theimi nauhak zuk zoh\/hawl tambik pawl lakah Mizoram a telve ti`n Childline India Helpline cun a tarlang.\\nIndia Child Protection Fund New Delhi ih research nei nakih hmuhsuahmi a siih Lockdown thok hnu, a ninii in a zohtu an tam vivo tikhalin an tarlang.\\nResearch tuah nakih hmuhsuahmi ah “Covid 19 boruak Lockdown thok ni in, ni 19 sungah nauhak tawkkherhnak, zahmawh lam ṭongkam thawn nauhak hmuhsuam, nauhak kutthlak, zahmawh lampang thawn nauhak blackmail tivek thawn pehpar ih bawmdilnak phone call 92,000 a um” ti`n Childline India Helpline cun a tarlang.\\nHih thuthawn pehparin “Kum kimlo nauhak nupasinak hmang lai video le taksa hiarnak suakter theimi nauhak tleirawl zuk zohtu, Mizoram ih um pawl cun hmundang\/khuadang ih zoh mi vekih lang dingin Virtual Private Networks (VPNs) an hmang tam zet” tiah India Child Protection Fund New Delhi ih hmuhsuahmi ah an tarlang.\\nHih thuthawn pehpar mi ah Mizoram State Commission for Protection of Child Rights cun “Hivek, nauhak nupasinak hmangpi lai video zoh\/hawl hmangtu le nauhak par ih thilsual tuahtu pawl cun nauhak pawl thawn nelaw dingin an bum\/lem hmaisa. Cutin an bum thei hnu ah zahmawh hup thei fang thuamhnaw tivek hruk terin an zuk ih, cuih zuk hmangin neta hnu ah an blackmail ih an mai` duh mi an tuahter ṭheu. Curuangah hivek thil rapthlak thlenglo dingin kan fa le pawl umtlandan, internet hmandan tvp cu ne le pa in ṭhaten ngaihven a ṭul a si.”\\n“Hivek misual pawl in internet hmangin zahmawh rimnam tibuainak, tibuaitum an um pang le MSCPCR office phone number 0389 2314828\/ 0389 2329587 lole CHILDLINE 1098 pawl ah report lohli dingin thu kan than a si” tiah Mizoram State Commission for Protection of Child Rights cun a tarlang a si.\\n← George Washington khal in Olaiten In Neh Ka Zum Lo – Pu Trump\\nFalam ih Innhmun Dilnak Form Lei Theih Tlang Ding, Lei Danding le Ṭul Dang …. →\\nJuly thlacem tiang India-Myanmar ramri luhsuahnak Phit","num_words":347,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.206,"stopwords_ratio":0.196,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Rakhine in Yangon ih phurlut mi Pehtlaih thei lo minung 2000 luan | Falam Online Media\\nRakhine in Yangon ih phurlut mi Pehtlaih thei lo minung 2000 luan\\nSeptember 2, 2020 September 2, 2020 admin\\t0 Comments\\nAugust 10 hnu, Rakhine ihsin vanzam thawn Yangon ih phurlut mi minung 5409 cu Myanmar cozah in pehtlaih in harhdamnak zohfel ding ih fial a tum mi ah, a hrek hakih tamsawn cu an pehtlaih thei lo tiah rampi harhdam zung in a tarlang.\\nMedical Research Department in August 30-31 ih an pehtlaih mi minung 3043 ah phone kai ih thuhla țhate’n simtu zatek 48.18 an um ih thuhla țhatei’ rel duh lo le phone thla hrim zatek 58.12 an um.\\nPublic Health Department in an pehtlaih mi 1716 ah phone kai ih thuhla țhate’n simtu zatek 43.47 an um ih, thuhla țhatei’ rel duh lo le phone thla hrim zatek 63.71 an um. Phone kai ih thuhla țhaten reltu lak khal ah a hrek hrawng lawng in Cozah thusuah an thlun.\\nMyanmar ramsung ah a ni nii in Covid 19 nathrik a karhzai vivo ih ṭhat lam pan thei ding beisei in cozah pi in a pehtlai thei lomi khualtlawng sukso hmin cazin pawl cu social media ah a thlah ih harhdam zung lam pan lohli hai dingin le cozah thusuahmi daan an thlun lo ahcun a ṭuldan vekin hmalaknak an nei ding thu, rampi Harhdamnak le Lehpannak zung in a phuang.\\nTu dinhmun ah Myanmar ramsung ah Covid 19 mina 938 an um zo ih cu pawl lak ihsin mi 6 thi in mipum 357 an dam sal a si.\\n← A Hardcore Fans pawl in Benjamin Sum an Mangbangter – VIDEO\\nChin mi in Numi kan hmuhdan Thleng A Cu Zo →\\nRam hruaitu tiih ruatawtu Min Aung Hlaing a mualpho leh ta\\nPalik zualko ṭheutu Kalaymyo Pa cu a Venghnen pawl in an Mual Phoh\\nMarch 4, 2021 March 4, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nVui suaksual in kum 6 mi tel in Mipali Cil That\\nNovember 13, 2020 November 13, 2020 Ni Hnem Sung 0","num_words":300,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.089,"special_characters_ratio":0.262,"stopwords_ratio":0.333,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Mandalay Lakphakdawr Pawlah Internet Wi-Fi Alakin Hmang - Chinland Today Media\\nMandalay Lakphakdawr Pawlah Internet Wi-Fi Alakin Hmang\\nMay 19, 2012 3:02 pm·3 comments\\nMyanmar News Hup\\nMandalay khawlipi ih Lakphak dawr pawlah Internet Wi-Fi a lakin hman an sian ruangah dawr tinkim ah mipi an tam sinsin ih khawsung ih sumdawnak tuahtu pawl, thuthanglatu pawl le tlawngta pawl in an hmang celcel tin theih a si.\\nAhlanah cun Mandalay lakphakdawr pawlah lakphak ra intu pawl hrang a lakin casiar ding ding an rak retsak theu bangin tuah cun Internet Wi-Fi a lakih hman theih san ah an thleng a si.\\nAtu vekin Internet Wi-Fi a lakih hmang thei dingih in pek hi thla 6 hrawng a si thlang. Nuamteten hitin lakphak dawr tinah a karh vivo ih tu-ah dawr 17 tiang a kim zo. Meisa a mih caanah Mii-set (generator) thawn meisa in tuahsakih Mandalay khawpi ah cun a tha bik a si tin an hmin a thang zet.\\nHivek Internet hmang thei dingin Mandalay khawlipi ih a dunglam ahcun “Fortune Company” pawlin ttuanvo an lak ih a hmai lam ah cun “Wimax company” pawlin ttuanvo an lak. Thilri tuahsak manah tin paisa tingriat (800000 kyat) an pek ih 1MB cu thlakhat ah thawng sawmsarih (70000 kyat) , 2MB cu thla khatah tingkhat le thawngkul (120000 kyat) an pe tin theih a si.\\nHmundang khawpi ah cun Internet Wi-Fi cu dawr hminthang le dawrpi deuhdeuh lawngah an ret theu. Mandalay ah cun Lakphakdawr menmen ah an ret tikah mipi pawl khal an aipuang zet tin theih a si.\\nMandalay suak pakhat tla cun “ka thlennak Yangon hmanah dawrpi deuh lawngah si hivek an ret. Tuvekih Lakphakdawr khuatkhat 200 kyat man, in phah ih Internet duhtawk kan hmang thei cu di a va riam lawmam ve” tin a sim.\\nInternet Wi-Fi a ngahnak Lakphakdawr ah Mipi burkhawm in an to ih pursum leilawnnak leitlun thuhla lam, mawtaw man pawl, ramkhel thuhla, thuthang website pawl le Facebook pawl an hmang celcel.\\n“Ahlanah cun hivekin Internet hman a awl lo lawlaw. Dawr ih va feh khalle duhtawkin caan pek a theih lo. Internetdawr feh khalle mah le mah kaih aw lo deuh vek a si lala fawn. Tucu Lakphakdawr pawlah Internet a ngah thlang ruangah Ipad pakhat te lei in zing rawl ei phah hmanin hman a thaih zo” tin hmun umtu pakhat cun a sim.\\nTuihrawng Mandalay ih Computer dawr pawl ah cun “Tablet Computer” hi zuarkhawng pawl a si. Tablet computer pakhat hi a phunphun a um nan a malbik tinghnih ihsin tingruk (200000-6000000 kyat) a si tin theih a si.\\nMandalay khawlipi sungah Internet Wi-Fi ngahnak Lakphakdawr pawl hi 17 an um. Cu pawl cu :\\n(1) Yu-Ni-San Lakphakdawr ( Zin 84, 29×30 lak)\\n(2) Sing- Win-Win Lakphakdawr ( Zin 34, 84×85 lak)\\n(3) Min-Ti-Hah Lakphakdawr ( Zin 19, 82 zinkel)\\n(4) Min-Ti-Hah Lakphakdawr ( Zin 78, 31×32 lak Buta tlanglam)\\n(5) Min-Ti-Hah Lakphakdawr ( Zin 28, 72 zinkel)\\n(6) Min-Ti-Hah Lakphakdawr ( Zin 32, 77×78 lak)\\n(7) Man-Myo-Daw Lakphakdawr ( Zin 84, 32×33 lak)\\n(8) Min-Min-Kyaw Lakphakdawr ( Zin 83, 33×34 lak)\\n(9) Aa-Ka-Min Lakphakdawr ( Zin 32 x 68 zinkel)\\n(10) Kaung-Hein Lakphakdawr ( Zin 41, 80×81 lak)\\n(11) Tthaw-Thaw Lakphakdawr (Zin 80, Ahmat 2 Yesakhan thlanglam)\\n(12) Top Choice Lakphakdawr (Zin 80 , 31×32 lak)\\n(13) Ttin-Saw Lakphakdawr (Zin 80×41 zinkel)\\n(14) Ce-Tta-Ya Lakphakdawr ( Zin 80×41 zinkel)\\n(15) Ka-Ya-Wek Lakphakdawr (Zin 22, 83×86 lak)\\n(16) Chit-Nyi-Lay Lakphakdawr (Zin 32, 76×77 lak)\\n(17) Sing-Win-Win (2) Lakphakdawr (Zin 34×84 lak).\\nYangon Bazaar Ah Wifi Alakin Ngah Thlang Ding\\nMandalay Khawpi Ih Motor Lar\\nKawlram Sung Ah Hla Coypy Tuahtu Kaih Mi Paisa Ting Hra Kuanter Ding\\non May 20, 2012 at 5:02 am\\non May 20, 2012 at 6:46 am\\nLungawi um tuk.\\non September 10, 2012 at 8:36 am\\ntha tak a si cu!!!!!","num_words":534,"character_repetition_ratio":0.11,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.281,"stopwords_ratio":0.223,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.992,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"“Khaw A Thim Cun Nauhak Pawlin Ka Pa Teh Tin An Hlam Ṭheu Ih Simdan Ding Ka Thiam Lo” Tin Sunghno Nui Mitthli A Luang – Meifar\\n“Khaw A Thim Cun Nauhak Pawlin Ka Pa Teh Tin An Hlam Ṭheu Ih Simdan Ding Ka Thiam Lo” Tin Sunghno Nui Mitthli A Luang\\nDecember 24, 2021 ah ralhrang pawlin khuasung mi 35 cu hridai in an tawnbet ih an nunglai in an urthat thluh, a thaisun cu Christmas sun a si nan an tantami an innsang pawl cu lungkuai in an ṭap rero.\\nKayah State, Phuso ramsung ah ralhrang pawl cu an va lut ciamco ih sualnak neilo khuasung mi pawl cu an urthat. Cumi lakah pacang pakhat a telve. A tantami a nupi in, “Zinglam ah a naule 3 thawn thawlagyi motor in an poksuak, ramlakah rua la dingin an feh. Ka pasal hi thawlagyi motor mawngtu a si.\\nAn poksuak hnu reilote ah ralhrang pawl an ra thleng ti kan thei ih ka pasal cu ra tlung lohli dingin ka phone. Asinan lamlakah ralhrang pawl an rak kai ih hridai thawn an tawnbet hnuah an urthat” tin mitthli thawn media hnenah a sim thei.\\nInnsang pabik aum nawn lo ruangah a hringnun cu tipithuamthum laifang ih talbuai rero lai vek a si, an khua khalah an um ngam lo ih ramlakah an tlan rero lai. Innsang nu in, “Ziangtin ka fale pawl ka cawm ding ti khal ka thei lo. Khaw ara thim cun ka fale pawlin ka pa teh khuiahso aum? tin in sut ṭheu ih simdan ding khal ka thiam lo” tin a ṭap rero.\\nChin Pastor Cu A Phone Sungih Zuk Ruangah An Kai, A Nunnak Seherh Um","num_words":271,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.107,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.373,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"ROME CAKUAT - Hre Mang\\nWELCOME TO MY PAGE‎ > ‎ONLINE SUNDAY SCHOOL‎ > ‎\\nRome Cakuat Thuthlangpi\\nRomulus in B.C. 800 hrawngah Rome khua a rak din thawk. Cozah kumpi in Rome khua dinni ah an rak phuansuah mi cu B.C. 753 asi ih B.C. 600 hrawng ahcun Rome khua cu lian zet, hminthang zet, siangpahrang umnak khawpi pakhat ah a rak cang. B.C. 500 ah siangpahrang uknak cu an rak siatsuah ih B.C. 272 ah mipi uknak (Republic) an rak din. Cumi hnu ah Rome cu mipi uknak, Republic kaihhruai awknak in, ramkulh dang tampi a uk (confederation uk awknak in). Kum 150 ral do awk hnu ah Mediterranean ramkulh ah a cakbik umsun ramkulh pi ah a cang ih Alerander the Great ih ram uknak hnakih cak le tumah a rung cang. Cuticun Zesu Khrih leitlunah taksa in a ra suak tiang ah Rome ramkulh cu a cakbik le tumbik ah a cang ih Empiror Tragan (A.D. 98-117) tiang a daih. Rome uknak cun Scotland ihsin Sudan, Atlantic coast of Portugal ihsin Caucasus pawl a huap ih America ramkulh hi tthenthum ah tthen sehla tthenhnih tlukin Rome ramkulh cu a rak kau.\\nDungtluntu Paul san laiah Rome ramulh sung mipum hi million khat (one million) lenglo an rak si. Mi tampi Rome ramsung mipum siar tel mi pawl cu sal an rak si. Ramtin ihsin Rome ukhnuai ih milai pawlin Rome khawlipi sungah an rak ra ih buaknak phunphun an rak keng ih lennak phunphun thawn Rome khawlipi cu hmunpi zet ah a cang. Cutawk hmun cu :Leitlun tawpnak” (Dung.1:8) tiah Paul in a rak simmi Thuthangtha simsuak dingin a rak hmuisel mi khua a rak si.\\nRome cakuat a rak ngan tu: Paul\\n1Khrih Jesuh ih siahhlawh le a tirhthlahmi, Pathian in a Thuthang ṭha phuangtu dingah a hriil ih a kawhmi keimah Paul in ca ka lo kuat. Rome 1:1; 11:13; 15:19.\\nRome cakuat dawngtu pawl:\\n“7Curuangah Rom khuaih a um, Pathian ih a duhdawtmi le a minung si dingih a kawhmi nan zate hnenah hi cakuat hi ka ngan. Kan Pathian le Bawipa Jesuh Khrih ih zaangfahnak le daihnak nan hnenah um hram she,” Romans 1:7.\\nPaul in Rome cakhuat a ngan hlan ah Rome khua ah khrihfa zumtu pawl an rak um zo (Rome 1:8), himi cakuat a ngan tiangah Paul kha Rome khua ah a thleng dah hrih lo ih Rome khua ah kawhhran rak dintu khal asi lo, (Dung 19:21; Rome 15:23, 24). Peter khal kha Rome khua ah kawhhran dintu asi dingin a lang lo. (Eusebius cangan nak ah Peter kha Rome khua ah a feh ih A.D.42 ihsin kum 25 sung Rome khua ah a um asi a timi khal zum um lo, fiahnak dang um lo asi). Peter kha Rome ah a feh ti cu a fiang ko nan a feh tikcan cu Paul kha thawng in sung ihsin a suak hnu (A.D.61, 62) ah a feh in a lang.\\nRome khua ah kawhhran a rak din thawk tu cu Pentecost (Dung 2:10,11) ah a rak um vet u, Jews le miphun dang Khrihfa ah a rak lutih Rome khua ah a kirsal tu pawlin an rak din in a lang.\\nRome cakuat bung 16 nakah Paul in cibai a buk mi pawl kha Rome khua ah kawhhran rak dintu pawl an si in a lang. Paul in a cakuat sungah cibai a buk mi pawl hi missionary a fehnak khua pawlah a theih cia mi, Rome khua ah kawhhran rak din hmaisa tu, in ah pumkhawm nak rak thawk tu pawl an si in a lang (Rome 16:3-5,10,11,14,15).\\nRome kawhhran sungah sungtel pawl kha Jews le Gentel miphun pawl khal an tel in ti a fiang (Rome 1:5, 6, 13; 11:13; 2: 17..; 4:1; bung 9-11).\\nRome cakuat ngannak hmun, le ni thla\\n15:25, 26 ah a sim vekin, Paul in Rome cakuat a ngan tikah amah cu Korin khua ihsin Gentel kawhhran zumtu pawlin Zeruslam khua ih zumtu mi farah pawl hrangah sum an khawn khawm mi keng tahrat in Zerusalem khua ah a feh ding thu a sim. Curuangah, Rome cakhuat a ngan tikah Paul cu Korin khua ah a um ti a fiang. Dung 19:21 le 20:1-3 ah a sim vekin Ephesus khua ah kumhnih hnakih tam um in rawngbawlnak a neih hnu ah Zerusalem khua ah a kirsal ding thu a sim. Cutin Ephesus khua ihsin Zerusalem a tlun hlanah a kiangkap khua pawl, Greece ramkulh, Korin khua pawlah feh tahratin zumtu pawlin an khawnkhawm mi sumpai pawl kha Zerusalem ah keng phah dingin a khawnkhawm thu hmuh theih asi. Paul ih voithumnak missionary khual tlawnnak hi Ad. 57 ah a tawp. Cutin missionary khual thlawnnak a voi thumnak a tlun lam, Korin khua ih a cam lai ah Paul in AD 57 ah Rome cakuat hi a ngan asi ti ah zum asi.\\nZaingvek tumtahnak in ziangvek dinhmun hrangah Rome cakuat hi ngan asi?\\nRome kawhhran sungah buainak pawl thu simfiang dingin Paul in Rome cakhua thi a ngan mi si loin Rome khua ah a feh in a rawngbawl ding hrang timtuah cia nak ah a ngan mi asi in a lang sawn. Rome khua ih khrihfa zumtu pawl thawn pawlkom awknak nei in thazang pe aw tawn ding a duhtu pawl a sim, ( Rome 15: 24; 1:11,12). Nisuaknak lam ah a rawngbawlnak cu a cem vekin a simih nitlaknak lam ah thuthangtha sim vivo dingin, a biktakin Spain ram lamah thuthangtha sim vivo ding a tumthu asim ( Rome. 15:23;24). Rome khua a hmuh duhthu a rak sim cia zo ( Rome 1:10-13; 15: 23; Dung 19:21). Spain ram a feh phah ah Rome khua ah cawl phah in Rome khua ih kawhhran zumtu pawlin bawmnak an pek ding a duhthu khal a sim (Rome 15:24). Cutin nitlaknak lamah missionary hnatuan a tuan tikah Rome cu a dunglam ihsin bawmtu bik an si ding a duhthu a sim. Curuangah Paul in Rome khua ih Khrihfa pawl hnenah cakuat a ngan in a lang.\\nRome cakuat phurtu: Nunau kawhhran deacon, Fibi.\\n1Kenkhria khua Kawhhran ih hnaṭuantu kan farnu Fibi hi nan theihthiammi siseh ti ka duh. 2Pathian zumtu pawlih tuah dingmi a si vekin Bawipa ih hmin in amah cu rak cohlang uhla bomnak a ṭul ahcun rak bawm uh. Amah hi mi tampi hrangah siseh, keimah hrang khalah siseh, rualpi ṭha, mi ṭhahnem zet a si. (cf. Romans 16:1,2).\\nRome cakuat tumtah mi:\\nPathian hnen ihsin dingnak thuthangtha, Rome 1:16, 17.\\nRome Cakuat THutlang Khaikhawm:\\nThuhmaihruai, Rome 1:1-15\\nA. Cibai buknak, Romans 1:1-7a\\n1. 1Khrih Jesuh ih siahhlawh le a tirhthlahmi, Pathian in a Thuthang ṭha phuangtu dingah a hriil ih a kawhmi keimah Paul in ca ka lo kuat. Romans 1:1 .\\na. 2Ca Thianghlim sungih ngan vekin cuih Thuthang ṭha cu Pathian in a profet pawl hnenih a tiam ciami a si; Romans 1:2\\nb. 3Cuih Thuthang ṭha cu Amah ih Fapa, kan Bawipa Jesuh Khrih thuhla a si: minung a sinak lamah cun amah cu David tesinfa sung ihsin suakmi a si. 4Pathian a sinak le a thianhlimnak lamah cun, thihnak ihsin thawhter a si ruangah Pathian Fapa a sinak cu a nasa zetmi huham thawn langter a si zo, Romans 1:3,4\\nc. 5Khrih hrangah le Amah thawngin mi hmuahhmuah in an zum ih an thlun theinak dingah Pathian in a tirhthlahmi sinak cu covo ah i pek. 6Cu mi hmuahhmuah sungah cun nannih Rom khuaih a ummi khal Jesuh Khrih ta si dingah Pathian ih kawhmi ah nan tel ve a si.Romans 1:5,6\\n2. 7Curuangah Rom khuaih a um, Pathian ih a duhdawtmi le a minung si dingih a kawhmi nan zate hnenah hi cakuat hi ka ngan, Romans 1:7a\\nB. Kan Pathian le Bawipa Jesuh Khrih ih zaangfahnak le daihnak nan hnenah um hram seh. Romans 1:7b\\nC. Paul thlacam, Romans 1:8-10\\n1. Paul ih lungawi thu simnak, Romans 1:8,9\\nD. Pathian remruat in Paul in Rome khua tlawn tumnak, Romans 1:11-15\\n1. Thlarau laksawng comi thawn zumnak ah tthangso ter dingin, Romans 1:11\\n2. Thazang pek awk tawnnak, Romans 1:12;\\n3. 13U le nau tla, himi hi ciing ringring uh: voi tampi nanmah tlawng dingah ka tum zo; a sinain ra tlawng suak thei lo dingin i khawkhartu ziangsimaw a um ringring. A dang Zentail mi lakah lungthlengmi ka neihter thei bangin nanmah lak khalah lungthlengmi um thei ding cu ka duhzet a si, Romans 1:13\\n4. Thuthangtha sim dingah miphun dangdang hnenah fial mi Paul, Romans 1:14,15\\nTumtah: Thuthanghta cu rundamnak hrangah Pathian huham cahnak, Pathian dingnak (righteousness) phuan awknak asi, Romans 1:16,17\\nPart 1: A sual mi Leitlun milai parah Pathian thinhengnak rung lang mi, Romans 1:18-3:20\\nA. Gentel mi pawl diklonak, sualnak, Romans 1:18-32\\n1. Gentle pawlin zianghman puhmawh ding an nei lo, Pathian an thei nan an zum lo, Pathian thu vekin an nung lo; Romans 1:18-20\\n2. Gentel pawlin Pathian an thei nan an atnak ruangah milem biaknak ah an her awaw, Romans 1:21-23\\n3. Curuangah Pathian in a pek hai:\\na. An thinlung suaknak le hiarnak vekin sualnak tuah ih cangvai dingin; (perverted homosexuality and lesbianism), Romans 1:24-27\\nb. Ruahnak sual, suangtuahnak sual, a bal mi, sualnak citintian tuahnak le cuvek a tuah tu pawl lungkimpi nak (To a depraved mind that is responsible for every kind of wickedness and their approval of those who commit all sorts of disgusting sins) Romans 1:28-32\\nB. Mahlemah dik zet ter, midang parah thutthentu pawl parah mawhsiatnak, Romans 2:1-16\\n1. Mahte dik in thei aw tu pawlin midang anmai sualnak vek tuah rero tu pawl parah thu an tthen, Romans 2:1\\n2. Nanmah lala kha Pathian in thu a lo then ding, Romans 2:2-4\\n3. Mah le mah dik zetin a thei aw tu pawl parah Pathian thinhengnnak a khawl aw aw; Pathian in mi zokhal anmai tuahnak vekin thu a tthen ding, Romans 2:5-11\\n4. Mah le mah dik zetin thei aw tu pawl hihi thei uh: Mi zokhal Pathian dan in thu a tthen ding; Jews pawl parah an hnenah pek mi dan vekin thutthen an si dingih dan pek lomi, Gentel pawl parah an thinlung siathatheihnak dungah ngan mi dan vekin thuthen an si ding; Dan pekmi, dan thei tu pawl si loin dan thlun tu pawl lawng thiamcoter an si ding, Romans 2:12-16\\nC. Jews midik lo pawl parah thutthennak, Romans 2:17-3:8\\n1. Rome khua ih a ummi Jews pawl, nanmah le nanmah cu zirnak nei vekin nan thei aw aw ih midang zirh thei tu vekin nan ruat aw aw. Ziangruangah midang in tuah hai sheh tiah nan zirh mi thiltha cu nangmah in tuah dingin nan zirh aw lo; Romans 2:17-24\\n2. Abraham ih cithlah si in vunzim tannak in Pathian hmaiah nan dinhmun a danglam ter ah ruat hlah uh, dan nan thlun lo asi ahcun. Dan thluntu Gentel pawl lala in an lo mawhsiat ding. Pathian lungawi ter tu vunzim tannak (circumcision) cu Thlarau Thianghlim in thinlung vunzimtannak a tuah mi sawn kha asi, Romans 2:25-29.\\n3. Jews pawlin Gentel pawl neih lo mi Pathian thu\/tongkam an nei. Jews pawlin zumnak an neih lo ruangah Pathian in a thu vekin ziangkim a tuah famkim dingmi a tlawlh cuang lo, Romans 3:1-4.\\n4. Jews pawl, nan diklo nak ruangah Pathian tumtahnak a famkim ti ah ruat hlah uh; cutin nan sualnak in Pathian a cawimawi tiah ruat hlah uh. CUtin a ruat tu pawl cu mawhsiat tlak an si, Romans 3:5-8.\\nD. Leitlun milai hmuahhmuah parah mawhsiatnak, Romans 3:9-20\\n1. Leitlun milai hmuahhmuah Pathian hmaiah mi bang aw aw, misual an si theh, Romans 3:9-18\\n2. Dan cun mi zopar khalah rualran ten dan thlun lotu pawl parah hremnak ding thu a simih zohman in mai diknak in porh aw thei an um lo. Romans 3:19\\n3. Hihi thei uh: mi zohman dan thlun ruangah Pathian hmaiah miding ah pom an si lo ding. Dan cu milai cu a felter si loin sualnak le dinglonak kha mi a theihter sawn asi, Romans 3:20\\nPart 2: Pathian in mi zapi hrangah dingnak aih ah apom sak (Justification), Romans 3:21-5:21\\nA. Zesu Khrih sung ihsin Pathian dingnak cu mi hmuahhmuah hnenah theihter asi. Pathian dan in sualman thihnak hremnak a phut mi cu Zesu Khrih in amai thihnak in aiawh thawinak a pek ruangah Pathian in leitlun mi pawl cu dingnak ah a pomsak zo, Romans 3:21-26\\nB. Cutin mi pakhat cu miding ah phuan\/pom asi, zumnak in, tuahnak le dan thlunnak tel loin. CUcu Jews le Gentel mi pawl hrang khal ah asi, Romans 3:27-31\\nC. Zumnak ruangah miding ah pom\/phuan kan si vekin Abraham khalin Pathian a zum ruangah a zumnak cu dingnak ah pomsak, phuansuak asi, Romans 4:1-4.\\n1. David khalin milaituahnak ruangah siloin Pathian in midang ah a pomsak mi pawl cu mi thlawsuak an si thu a sim, Psalm 32:1,2; Romans 4:4-8.\\n2. Himi dingnak le ngaidamnak, Pathian thlawsuahnak cu Jews le Gentel mi pawl hrang khalah asi. Abraham ih zumnak cu dingnak ah pomsak asi vekin vunzim tan le tan lo, Gentel le Jews pawl khal an zumnak cu dingnak ah pomsak an si ih zumnak ih a nung tu pawl cu an zaten Abraham ih tefa an si theh, Romans 4:9-12\\n3. Abraham hnenah thukam, mi tampi pa asi nak ding cu dan thlunnak ruangah siloin a zumnak cu dingnak ah pomsaknak in a cang mi asi. Cutin zumnak thukam sungah a nung tu hmuahhmuah cu Abrahram ih tefa an si, Romans 4:13-17.\\n4. ABrahram cun minung lamah a cang thei lomi, mi tampi ih pa siding cu Pathian huham cahnak in a cang thei asi ti a zumih a zumnak cu dingnak ah pomsak asi vekin Zesu Khrih cu kan hrangah kan sual tlenfai dingin a thi ih a thosal, cumi zumtu hmuahhmuah cu dingnak ah Pathian in in pomsak ih sual ngaidam zo an si tiah phuansuah an sinak thu pawl langternak ding hrangah rak ngan mi asi, Romans 4:18-25.\\nD. Miding ah phuansuah kan sinak ih rahsuak mi, Romans 5:1-11\\n1. Pathian thawn daihnak, Romans 5:1,2a\\n2. Pathian hmin sunlawinak ruahsannak ah lungawinak famkim kan nei ih tuarnak lak hmanah lungawi thei in zumtu thlarau nun pitling nun neihnak, Romans 5:2b-5.\\n3. Mahte a runsuak aw thei lomi misual pawl hrangah sual thlengfai dingin Krih Zesu a thih ruangah Pathian ah hnangam daihnak, rinsannak kan nei, Romans 5:6-8\\n4. Pathian Fapa a thihnak le thohsalnak ruangah kannih cu Pathian thinhengnnak sung ihsin kan luat zo ih Pathian thawn pehtlaih awknak thar nei daihnak thawn rem aw sal kan si zo, Romans 5:9-11\\nE. Adam sualnak ihsin leitlun milai hmuahhmuah sualnak, dinglonak, le camsiattuarnak le Khrih Zesu ah Pathian in dingnak laksawng in pek mi in nunnak le rundamnak in pek mi thu. Pathian zangfah lainatnak laksawng cun milai sualnak hmuahhmuah in a tuah thei mi sual a nehnak, Romans 5:12-21.\\nPart 3: Pathian ih pekmi dingnak laksawng pek mi cun dingnak ih nunnak a rahsuak, Romans 6:1-8:39\\nA. Pathian ih dingnak laksawng pek mi cun sual sal ah nunnak ihsin luatnak mi a pek, Romans 6:1-23\\n1. Pathian zangfah lainatnak ih pekmi dingnak laksawng cun sual tuah dingin zalennak pek asi lamlam lo. Sual mizia thawn a nungmi milai cu Zesu Khrih thawn a thi zo ih cutincun a thohsal nak ah thosal in Khrih ah sualnak nei loin nung sawn ding kan si, Romans 6:1-4.\\n2. Khrih ih thihnak le thohsalnak ttawnpinak in kan pumsa hlun mizia cu Khrih thawn khenbet in a um zo ih cuticun kan pumsa, tisa mizia hlun sual ihsin zalennak kan ngah zo, Romans 6:5-7.\\n3. Khrih thawn kan thih ruangah amah thawn kan nung. Khrih cu zapi hrangah voikhat a thih hnu ah Pathian hrangah a nun vekin kannih khal sualnak ahcun a thizo mi le Pathian hrangih nung dingah ruat kan si. Curuangah sual cu kan parah lal dingin le thunei ding asi nawn lo, Romans 6:8-14.\\n4. Pathian zangfahnak hnuaiah, sual ihsin a luatmi kan si zo ih Pathian sal kan si sawn, cuticun thianhlimnak le kumkhua nunnak a rahsuak, Romans 6:15-23\\nB. Pathian ih dingnak laksawng pek mi ruangah dan ihsin kan luat zo, Romans 7:1-25\\n1. Dan cun milai pakhat parah milai damsung lawng thu a nei, Romans 7:1-3\\n2. Khrih thawn dan hmai ahcun kan thi zo ih cuticun cun Khrih ah Pathian zumnak in nungin nunthar in Thlarau in nung mi kan si ih dan hnuai ah a nungmi nunhlun sin awn loin, Romans 7:4-6\\n3. Cutin titikah, dan cu a sual asi lo. Dan cun ka sualnak (Paul) cu a itheihter ih a fiangter, dan um lo sehla sual cu sual asi ti ka thei lo ding. Curuangah dan cu a thianghlim, a ding, ih a tha asi, Romans 7:7-13.\\n4. Dan cu thlarau lam thil asi ih, kei, Paul, cu misual ka si vekin thlarau mi ka si lo. A siatbal zo mi sual mizia ruangah dan in a tha atimi cu tuah thei loin ka tuah duh lomi thilsual ka tuah theu, Romans 7:14-20\\n5. Hihi ka sungah a nungmi, a cangvaimi cu asi: Kan thlarau in Pathian ih dan cu a duh. Asinan, cuti rualrual in sual mizia ka sungah a cangvai ih thlarau duh mi cu raldo in a do. Kan thlarau cu Pathian sal asi ih sual mizia in a uk mi ka taksa cu sualsal asi.\\n1Curuangah ka sungih thil a can daanzia cu ka thei - a ṭhami tuah ka duh tikah ka hriilsuakmi cu a ṭha lomi hlir a si. 22Ka sung muriil in Pathian ih daanah cun ka lung a awi. 23Sikhalsehla ka taksa sungah hna a rak ṭuan vetu daan dang a um; cuih daan cu ka thinlung sungin a ṭha a timi kha a rak dotu daan a si. Cumi cun ka taksa sungih hna a ṭuanmi sualnak ih daan hnuai ah sal bangin i taanter. 24Mi lungrethei ka va si so! Thihnak lamzin a pantu hih taksa pum ihsi hin zoso i runsuak ding? 25Pathian hnenah thangṭhatnak um ko seh: Pathian Amah in kan Bawipa Jesuh Khrih thawng in i runsuak a si. Ka si daan ngaingai cu hiti in a si - Keimahte cun ka thinlunglawngin Pathian daan cu ka thlun; a sinain minung ka sinak taktak cun sualnak daan ka thlun a si, Romans 7:21-25\\nC. Pathian ih dingnak laksawng pek mi in Thlarau hnatuannak in thihnak ihsin in luatter, Romans 8:1-39\\n1. 1Atu cu Khrih Jesuh thawn a pehzom awmi hrangah cun sual thuṭhennak in an luat zo. 2Ziangah tile Khrih Jesuh thawn pehzomnak thawngin nunnak in petu Thlarau ih daan in sualnak le thihnak daan sung ihsin in luatter zo. 3Minung sinak hi a ṭonṭaih tuk ruangah Daan ih a tuah thei lomi kha Pathian in a tuah suak. Amah ih Fapa run thlah tahratin minung sinak sungih a ummi sualnak kha a hnonsak; cuih a Fapa cu sualnak siatralterta dingin minung sinak thawn a ra. 4Hi bangtuk in Pathian in hna a ṭuannak cu minung sidaan thawn nung loin Thlarau duhnakih a nungmi kannih sungah hin Daan ih in fialmi a dik le a dingmi pawl cu kimternak ding hrangah a si, Romans 8:1-4\\n2. Tisa mizia sual sal sungah a nungtu le Thlarau thuhnuai ah a nungtu pawl danglam nak a um: thlarau ah mithi pawl vek si loin dingnak laksawng kan zo mi ruangah kan thlarau a nungih kumkhua nunnak sungah kaihthawh kan si lai ding, Romans 8:5-11\\n3. Khrih ah unau, Thlarau Thianghlim cencilh mi kan si vekin, Pathian fate vekin Thlarau kaihhruainak hnuai ah dingnak in nung ding kan si, cuticun kumkhua nunnak le cawimawinak cotu kan si vekin, Romans 8:12-17\\n4. A tu ah kan tuar rero mi pawl cu a ra lai dingmi sunlawinak thawn tahthim asile a tu ih kan tuar rero mi harsatnak pawl cu rel tlak asi lo. Sersiam mi hmuahhmuah in sual cu titawp in sunlawihnak ni a thleng ding mi cu an hngak theh asi. A cui sunlawihnak ni cu hngak in harsatnak kan tuar mi khal thinsau ten tuar in cumi ni a thleng dingmi cu kan hngak asi, Romans 8:18-25.\\n5. Tuarnak thawn kan cah lo laiah, Pathian hnenah ziang kan dil ding ti hman kan theih lo laiah, Pathian in kan hrang in duhsak mi vekin Thlarau in in bawm asi, Romans 8:26,27\\n6. Pathian duhnak cu kan thei theh loin kan thei ringring lo; asinan a fiang mi cu, “28Ziangtinkim ahhin Pathian cun amah a duhdawtu le amah ih tumtahmi vekih a kawhmi hrangah cun an ṭhatnak ah hna a ṭuan a si, ti kan thei. 29Pathian in a hriil ciami pawl cu a Fapa hmuihmel keng dingah a thiadang cia hai; cuti cun unau tampi lakah a Fapa cu upa bik a sinak dingah a si. 30Curuangah Pathian in a thiatdan ciami pawl cu kawh khal a ko. Cule a kawhmi pawl cu thiam a coter\\n7.Cutin Pathian cu kan hrangah asi vekin kan rundamnak le cawimawinak thleng lo dingin zianghman lamzin kham thei tu a um lo. Satan in sualnak ah in hruaisual thei nawn lo, ziangah tile Pathian in midingah in pawm zo ih ngaidam zo an si ti ah a phuang zo. Kan thuthen tu in in mawhsiat lo ding, ziangah tile amah Khrih Zesu cu kan hrangah kan sual man ruangah thihnak a tuar ih thihnak ihsin thosal in kan aiawh ttuan in pathian hmaiah palai a ttuan. Cuticun Khrih Zesu ah Pathian duhdawtnak sung ihsin in tthen thei tu ding zianghman sersiam mi a um lo, Romans 8:31-39.\\nPart 4: Israel pawl thuthawn peh par in Pathian dingnak, Romans 9:1-11-36\\nA. Pathian cu a duhnak vekin duhsaknak langter dingah a dink, Romans 9:1-29\\n1. Paul in a miphun pi pawl hrangah a riahsiatnak, duhsaknak, le tuarsak nak, Romans 9:1-5\\n2. Jews ram ih um Jews hmuahhmuah Isreal an si theh lo, thukam fa pawl lawng an si, Romans 9:6-13\\n3. Pathian in a duhmi a hril tikah miding lo (unjust) asi lo. Amai duhtlannak vekin a duh mi parah zangfah lainatnak a langter mi asisawn. Cutin sualnak a tuah tu, mo dokalh tu, hnenah hremnak a pek sawn mi asi, Romans 9:14-18.\\n4. Zo in Pathian duhnak cu thu a sut ngam ding, Romans 9:19-21\\na. Mi ttha lo pawl a zawi-awi ruangah Pathian cu mawhsiat ding asilo, Romans 9:22. Ziangah tile mitha lo pawl cu siatnak ni hrangah ret cia mi an si.\\nb. Cuvek thotho in Pathian in aduh mi parah zangfahnak le sunlawinak a langter mi ruang khalah Pathian cu mawhsiat theih asi lo, Romans 9:23-29\\nB. Pathian in mihlun Jews zumlotu pawl hnawng dingin a dik mi thu a nei asi, Romans 9:30-11:10\\n1. Jusus Khrih an pom lo ih an hnawn ruangah Jews pawl cu zumnak in pekmi dingnak laksawng cu an co lo, Romans 9:30-33.\\n2. Paul, keimah cun Jews pawl rundamnak an ngah ding cu ka duh mi asi, Romans 10:1\\n3. Keimah Paul in ka simfiang asi, Jews pawl cun Pathian hrangah an taima, an thik a se zet nan Pathian hnen ihsin a ra mi dingnak thawn asi lo. Anmai dingnak thuhram ttoh dingin Khrih ah Pathian dingnak ah an tuhlut aw lo; cucu mi zapi Khrih zumtu pawl in dingnak an co thei nak lamzin umsun asi, Romans 10:2-4\\n4. Milai in rundamnak co thei nak lamzin pahnih a um: Dan thlunnak in dingnak-cumicu mi pakhat in dan in a fial mi hmuahhmuah tuah famkim nak in rundamnak asi; a dang pakhat cu, zumnak in dingnak ah pomsaknak asi. Zumnak cu dingnak ah pomsaknak ih co thei mi rundamnak cu Pathian thu in a simmi a zumih Zesu Khrih cu Pathian fapa asi ih khros parah thi ih Pathian in a kai thosal tiah a zumih a kaa in phuansuak nak in asi. Cutluk in awlsam zetin Pathian ah hngat awknak zumnak in Pathian ih thukam le kumkhua nunnak laksawng cun rundamnak milai a pek asi, Romans 10:5-13.\\n5. Pathian thuthangtha simtu pawlin an sim vekin Khrih ah Pathian rundamnak, zumnak cu dingnak ah pomsak cu thinlung in a zum ih rundam asi, Romans 10:14,15.\\n6. A cui thuthangtha cu Jews pawlin an thei nan an zum lo. Gentel pawl cun an thei ih an zum vekin rundamnak an co, Romans 10:16-21.\\n7. Thuthlunghlun sungnah simcia mi vekin Pathian in Israel mi pawl cu an zaten a hnawng lo, mi hrekhat cun an thinlung an tihak ih an zum lo, asinan zangfaknak co tu ding an um, Romans 11:1-10.\\nC. Gentel mi pawl rundamnak hramah pehzawm an sinak ah Pathian dingnak, Romans 11:11-24\\n1. 11Cuti a sile Judah mi an riilhbah tikah hin an bah siatralta ding maw si? Siatta hrimhrim hlah! Anmah an riilhbah ruangah rundamnak cu Zentail mi hnenah a ra thleng. Cumi cu Zentail mi parah Judah mi in iksiiknak nei haiseh, ti duhnak a si. 12Judah mi pawlih sualnak in leilung tlunah thlawsuahnak tampi a thlenter; an thlarau lam farahnak in Zentail mi hnenah thlawsuah bawngmal tampi a sawm. Cule Judah mi pawl cuzat tiih khiah mi mipum famkim zetih an tel ve tikah cun ziangtluk thlawsuahnak tam sinsin so a si ding! Romans 11:11,12\\n2. Gentel mi pawlin rundamnak an co tikah Israel mi pawlin thiksia in Pathian rundamnak lamah an her ve ih rundam an si thei nak dingah Paul in thuthangtha ka sim, ati, Romans 11:13-16\\n3. Israel mi pawl kha Pathian thawn pehzawm awknak (olive kung) ihsin an zum lo nak ruangah sahthlak an si ih Gentel pawl kha zumnak kung parah pehzawm an si ruangah zianghman porh awknak ding an nei lo. Pathian in Israel pawl hman an zum lo ruangah amah thawn pehzawm awknak ihsin a sahthlak asi ahcun Gentel mi pawl khal fimkhur sawn ding an si. Jews pawl khal an zum lonak sungah an cam ringring lo ahcun Pathian thawn pehzawm awknak sungah pehzawm sal theih mi an si. Romans 11:17-24\\nD. Pathian diknak in Israel miphun pawl rundam sal dingin a thup aw mi a tumtah: Romans 11:25-36\\n1. Pathian tumtahnak hi mangbzangza asi, khuahlan (OT) israel pawl lakah mi tampi cu an thinlung a hak lai dingih Pathian an zum lo ding, cuticun Pathian in Geltel mi lakah a hril mi pawl mipum an kim hlan cu; cui hnu ah Israel thar, Gentel le Jews kawm mi cu zumnak ah laklut an si dingih rundam an si ding, Romans 11:25-27\\n2. Rundamnak thuthangtha thawn pehpar in Jews pawl cu Gentel pawl zawnruahnak ruangah “ral” dinhmun ah ret an si, cuticun rundamnak thuthangtha cu Gentel pawl hnenah pek asi. Asinan, Pathian hrilmi miphun an si vekin le an pupa san ah thukam a rak pek cia vekin thulung lo Gentel pawl parah zangfahnak langter asi vekin thulunglo, zumlotu Jews pawl hnen khalah zangfahnak langter asi leh dingih, Romans 11:28-32\\n3. Pathian ih thuthup, Jews le Gentel pawl rundamnak thuthup timtuah cia mi ruangah hitin keimah Paul in thutawp nak ka sim, Pathian cu ruahban lo a fimnak le thiehnak ruangah sunlawih si ko she, Romans 11:33-36\\nPart 5:Pathian dingfelnak cu zumtu Khrihfa pawl nun dingfelnak ah a lang aw aw:\\nA. 1Cuti a si ruangah ka u le ka nau tla, a tam zetmi Pathian ih in zaangfahnak ruangah hin nan ruangpumpi cu a thiangmi le cohlan tlak raithawinak bangtuk in Pathian hnenah pe uh, tiah ka lo dil. Cumi cu Pathian hnenih nan pek dingmi biaknak taktak cu a si. 2Hi khawvel daanah hin kop nawn hlah uh; cuhnak in nan thinlung kha tharthawh tahratin thleng aw sawn uh. Cutiin Pathian ih duhnak cu nan thei ding ih Pathian ih hmaiah ziangso a ṭha, ziangso a lungawi mi a si tile ziangso a famkimmi a si ti nan thei ding. Romans 12:1,2\\nB. Khrihfa zumtu pawl cu kawhhran sungah khat le khat an pehtlaih awknak ah dikzetin an pehtlai aw asi, Romans 12:3-21\\n1. Mi zocio khalin kawhhran tthansohternak ding hrangah thlarau laksawng comi an nei cio asi, Romans 12:3-8\\n2. Kawhhran sungah dingnak ih man le sunlawizia nunpi cio ding asi, Romans 12:9-21\\nC. Pathian milai vekin Khrihfa pawl cu leitlun ah dingfelnak in nung le tlangleng ding kan si, Romans 13:1-14\\n1. Leitlunah, kumpi cozah uktu pawl thulun ding, Romans 13:1-7\\n2. Leitlun ah, Pathian thupek vekin na inhnen pawl kha duhdawt ding, Romans 13:8-10\\n3. Leitlunah, thim thuneihnak le nuntu dan pawl kha tlansan ding asi, ziangah tile sun a suak zik thlang ih thutthennak ni a nai zo, Romans 13:11-14\\nD. Pathian fale zumtu vekin a derthawng mi zumtu pawl kha dikzetin bawmbawi ding asi, Romans 14:1-15:13\\n1. Pathian fale zumtu vekin nanmah lakah a zumnak derthawng deuh tu pawl kha unau vekin pom in bawmbawi aw tawn ding, ziang an ei an in (lo) timi le ziangvek ni an ul le ul lo tivek parah siseh an nuntu ah thuthen ding; Pathian ttihzahnak thawn khat le khat thutthen aw lo ten, mi zaten Bawipa hrangah nung in Bawipa ah thi ding kan si, Romans 14:1-8\\n2. Khrih cu minung le mithi pawl parah thutthen tu ding asi, curuangah zumnak a cak lo tu unau pawl parah thu kan tthen ding? Kan zaten Bawipa in thu in tthen lai ding asi, Romans 14:9-12 (I Cor 5:12-13; thawn theihsual lo ding a thupi zet).\\n3. Pathian fale zumtu vekin diknak thawn nung in zumnak ah a cak lo tu, unau pawl tluksiatnak nuntu ziaza tuahnak pawl thawn nung lo ding kan si, ei le in tivek thu ah, Romans 14:13-18\\n4. Pahian fale zumtu vekin zumtu unau dang thawn pawlkom pehtlaih awknak ah daihnak in khat le khat tungding aw ding in hma lak tlangin dikzetin nung ding kan si, midang tluksiatnak nuntu ziaza thawn nung lo ding, Romans 14:19-21\\n5. Pathian fale zumtu vekin dingzetin nungin midang tluk siatnak ding nuncan ziaza le tuahnak cu tuah loin mai siatha theihnak dokalh zawngin tuah lo a tha,\\n22Hi bangtuk thu-ah cun nangmahte thinlung nei aw la nangmah le Pathian karlakih thu-ah ret aw. A dik tiin a ruahmi a tuah ih siir awknak a nei lotu cu mi lungawi a si! 23Sikhalsehla phuhrung aw cingih a ei a si ahcun Pathian in a hnong ding, ziangah tile a tuahmi kha zumnak thawn a tuah lo a si. Ziangkhal zumnak parih bun loin tuah cu sual a si. Romans 14:22,23\\n6. Pathian fale zumtu vekin dingzetin nung in zumnak ah a cak lo tu pawl thazang pe tu tungdingtu le cakter tu ding nuntu ziaza kha nunpi sawn ding asi. Khrih amah rori kha amai diriamnak hrangah nung loin Pathian lungawi ter dingin a nung sawn asi (Psalm 69:9). Romans 15:1-4\\n7.Pathian le Zesu Khrih hmin sunlawi nak ding hrangah zumtu pawl, tuartheinak le thazang mi petu, Pathian in Rome khua ih zumtu pawl kha zumnak ah a cak lo tu pawl zawi-awi le hmaswn ter dingin tangdawrnak in zawnruahnak thawn lungrualnak lo pe hram she, Romans 15:5,6\\nKriih in a lo pawm vekin, Gentel le Jews khrihfa pawl khat le khat pomrem aw tawn ding nan si, Romans 15:7\\na. Khrih cu Judah mi pawlih siahhlawh ah a cang vekin Gentel mi pawl rundam tu asi vekin, amah cu thangtthat ding asi, Romans 15:8,9\\nb. Gentel mi pawl kawhhran sungah an tel cih ding thu cu thuthlunghlun sungah simcia mi asi, Romans 15:9-13\\nPart 6: Gentel pawl hnenah rawngbawltu asi vekin, Pathian diknak cu Paul in a ttawm ve, Romans 15:14-33\\nA. Rome khua zumtu pawl fimnak, felnak ah zirh awknak, Paul in a lawm, Romans 15:14\\nB. Forhfialnak, zirh awkmi sunzawm vivo ding, Romans 15:15,16\\nC. Pathian thilmak tuah mi, Gentel pawl hnenah, thuthangtha a simnak parah Paul in Pathian a thangthat, Romans 15:17-19a\\nD. Pawlin thuthangtha a thlen hrih lonak hmun ah thuthangtha sim vivo a duhthu, Romans 15:19b--22\\nE.Paul in Spain a fehzawngah Rome a feh phawh tum thu, asinan cumi hlanah Gentel kawhhran zumtu pawl thawhhlawm kha Zerusalem ah a ummi mi farah pawl hrangah pe ta dingin a timtuah, Romans 15:23-29\\nF. Paul in Rome khua ih zumtu pawl hnenah a rawngbawlnak ah thlacamnak thawn tel ve dingin sawmnak, Romans 15:30-33\\nTawpnak, Romans 16:1-27\\nA.Rome cakuat phurtu, Phoebe, Cenchrea ih rinsan le upat zetmi zumtu kha, Rome khua zumtu pawlin rak cohlang dingin Paul in Rome khua zumtu pawl hnenah a ngen, Romans 16:1,2\\nB. Pawl in Rome khua zumtu pawl cibai buknak, Romans 16:3-16\\nC. Zirhsualnak le zumnak lamzin daltu cangvaihnak pawl do dingin forhfialnak, Romans 16:17-19\\nD. Thunetnak cibai, Romans 16:20-24\\nE. Paul in a thutawp nak ah Khrih ah Pathian a thangthatnak, Romans 16:25-27\\n1) Thuhmaihruai: Rome khua, kawhhran, le Paul cakuat\\n2) Pathian zumlo tu pawl sualnak: Sualnak le mawhphurnak, 1:18-32\\n3) Sakhaw minung pawl le leitlun miding pawl sualnak: Milai siatha theihnak le a siatttheh mi milai lungput mizia: 2:1-3:18\\n4) Rundamnak Pathian thiltum: Thiamcoternak, Dan\/Hnatuan: 3:19-4:25\\n5) Rundam nak lamzin: Milai aiawh pahnih: 5:1-21\\n6) Rundamnak ih hlawknak: Sual huham-Khrih ah mithar; 6:1-23\\n7) Rundamnak ih hlawknak: Dan ih thiltitheinak-7:1-25\\n8) Rundamnak ih hlawknak: Thlarau huham cahnak, 8:1-39\\n9) Ziangruangah rundamnak a um: Pathian huham cahnak in hrilnak- 9:1-11:36\\n10) Rundamnak ih rah: Mah pumpak nun thleng awknak , midang thawn pehtlaihnak,\\nThe Problem of Doubtful Things; The role of the conscience in neutral areas :Romans 14:-15:13\\n12) Thuthlang khaikhawm le tawpnak:\\nThuhmaihruai: (Romans 1:1-15)\\nTumtah mi (Romans 1:16-17)\\nPathian thutthennak diknak (Romans 1:18-3:20)\\nA. . Pathian thinhengnak le diknak (Romans 1:18-2:16)\\nB. Jews pawl diknak ih tlin lonak (Romans 2:17-3:8)\\nC. Sual hnuai leitlun mi zapi mawhsiatnak (Romans 3:9-20)\\nRundamnak ah Pathian diknak: Romans 3:21-8:39)\\nA. Thiamcoternak: Zumnak in Pathian dingnak co, (Romans 3:21-31)\\nB. Thiamcoternak: Zumnak le thukam, (Romans 4:1-25)\\nC. Nunthar: Rem awknak, Pathian thinhengnak ihsin luat\/zalennak, (Romans 5:1-21)\\nD.Nunthar: Thianternak, Sual ihsin luatnak, (Romans 6:1-23)\\nE. Nunthar: Dan sal ihsin luatnak, (Romans 7:1-25)\\nF. Nunthar: Thlarau thununnak hnuaiah, (Romans 8:1-11)\\nG. A fiangmi sunlawinak a ra lai ding mi (Romans 8:12-39)\\nRundamnak ah Pathian dingnak: (Romans 9:1-11:36)\\nA. Israel pawl tlaksiatnak maksak: (Romans 9:1-5; 9:30-10:21)\\nB. Pathian huham cahnak le thuneihnak: (Romans 9:6-29)\\nC. Rundamnak thuanthu tlamtlinnak: (Romans 11:1-36)\\nKhrihfa pawl nitin nunah Pathian dingnak: (Romans 12:1-15:13)\\nA. Nuncan ziaza: Biaknak thuhram pi, (Romans 12: 1-21)\\nTHE RIGHTEOUSNESS OF GOD IN CHRISTIAN LIVING\\nB. Mawhphurnak thupitzia: (Romans 13:1-14)\\nC. Thutthennak le tuanvo zo hnenah neih: (Romans 14:1-23)\\nD. Pathian cawimawinak, (Romans 15:1-13)\\n. The Glorification of God\\nE. Thunetnak: (Romans 15:14-16:27)\\nBook of Rome\\nBook of RomeUPLOADED\\nKhuahlan Rome Khua\\nRome Cakuat zirhnak III","num_words":5478,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.253,"stopwords_ratio":0.296,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"LEITLUN IH UNIVERSITIY HMAISABIK PAHRA – Buannel News\\nKan umnak leilung tlun pumpuluk ih Phunsang tlawng (University) hmaisabik rak dingmipawl cu a hnuailam vekin an si. B.C san laipawlih rak dinmi cu tui’ sanah an um nawn lo. Himi cabu ih tarlangmipawl cu an din kum ihsin tui’sun ni tiang a ding laimi, a reipi\/hlunbik pawl an si. Leitlun ih tlawng hmaisabik dinmi tampi lakah pahra (10) tiang lawng tarlang a si ih, apahratnak ihsin thawk a si.\\nThe University of Valladolid cu mikip hrang Phunsang Tlawng a si ih Spain ram Valladolid ram`hen Valladolid khawpi ih um a si. Himi Phunsang Tlawngah hin degree pek hrih lomi (undergraduate) zirlaipawl 31,780 an um ih Tlawng cazirhtu 2,000 lenglo an um. Himi University of Valladolid Phunsang Tlawng hi University of Palencia ihsin cazir nak an `hawnaw ih cutiin Alfonso VIII of Castile in 1241 kum ah a rak dinmi phunsang tlawng a si. Leitlun ih University (Phunsang Tlawng) hmaisabik apahranak a tling a si.\\nThe University of Siena cu Italy ram Siena ih um a si. Hi Phunsang Tlawng cu Siena khua ih Commune in 1240 ah a rak dinmi a si. The University of Siena cun 2006 ah khan tlawngta 20,000 hrawng a nei. Tuisan ah cun The University of Siena hi Law le Medicine zirnak tlawng hminthang zet a si. A hmin diktak cu Studium Senese tiah an ko. Kum 1808 – 1815 karlak ah a langte sung Napoleonic ih hna`uan fial ruangah an rak cawl. November 7, 1990 ah 750th Anniversary an tuah. Leitlun ih University (Phunsang Tlawng) hmaisabik apakuanak a tling a si.\\nThe Universite’ de Toulouse cu 1229 kum ih rak dinmi a si ih a dintu hi mi pathum-li lai an si ih cumi lakah Bishop Foulques de Toulouse hi a telve. Leitlun ih Phunsang Tlawng hmaisabik apariatnak a tling ban a si.\\nUniversity of Naples Federico II cu emperor of the Holy Roman Empire san lai June 05, 1224 kum ah Frederick II ih rak dinmi a si. A hmin cu a dintu Frederick II ih phuahmi a si.Himi tlawng ihsi tlawng `heh hminthangzet pakhat cu Roman Catholic theologian le philosopher asimi\\nThomas Aquinas a si. University of Naples Federico II cu leitlun ih University (Phunsang Tlawng) um hmaisabik apasarihnak a tling ban a si.\\nUniversity of Padua Phunsang Tlawng hi Bologna Phunsang Tlawng cu cathiam sangpawl le professors pawlin an suahsan hnu kum 1222 ih dinmi a si. Italy ram Padua khawpi ih um Phunsang Tlawng a si ih Italy ram ih Phunsang Tlawng hmaisabik a pahnihnak a si. Kum 2010 laiih an hisap danah tlawngta 65,000 hrawng an um. Hi tlawngah hin ahmaisabik zirmi subjects pawl tla cu Law le Pathian thu (theology) tla an si. Leitlun ih University (Phunsang Tlawng) hmaisabik aparuknak a tling a si.\\nThe University of Salamanca Phunsang Tlawng cu Madrid nitlaknaklam Salamanca khawpi sungih um, Spanish ram ih, fimthiam zirnak tlawng sangzet pakhat a si. Hi Phunsang Tlawng hi King Alfonso IX in kum 1218 ih a rak sakmi a si ih, Spain ram ih phunsang tlawng hmaisabik\/hlunbik asiih European ram University ah cun apathumnak a si. University of Salamanca hi European ram phunsang tlawng dingmi pawl lakah dikzet le daan vekin acozah theihpimi hmaisabik a si ih “University” asinak cu King Alfonso X in kum 1254 ah a rek pe ih Pope Alexander IV in kum 1255 ah a theihpimi a si. Leitlun ih University (Phunsang Tlawng) hmaisabik apanganak a tling a si.\\nUniversity of Cambridge cu Oxford University tlawngah khawsungmi pawl thawn thukam elawknak a rak um ruangah cathiam sangpawl in Oxford an rak suahsan hnu kum 1209 ah an rak din ih kum 1231 ah Siangpahrang theihpinak a rak ngah.\\nThe University of Cambridge cu United Kingdom ram ih Cambridge khawpi sungih ummi Phunsang Tlawng a si. Hi University hi mirang `awng ih Phunsang Tlawng ummi hmaisabik apahnihnak a si ih, leitlun ih University (Phunsang Tlawng) hmaisabik apalinak a tling a si.\\nLeitlun ih rinsan bikmi le a hngetkhoh bik le hlunbik Phunsang Tlawng tiih theihlarzetmi University of Oxford tlawng a si. Hi Phunsang Tlawng hi ziangtik kum ni le thla ah an rak sak thawk ti cu theihfiang a si lo. Asinan Oxford tlawng sungih zirhawknak form sungih a umdan ah cun 1096 asiih kum 1167 ah hmakhatte ah a`hangso ti a si. Ziangtin tile Henry II in Mirang tlawngtapawl cu University of Paris ih tlawngkai nawn lo dingih a rak kham laiah khan a si. University of Oxford cu leitlun ih University (Phunsang Tlawng) hmaisabik apathumnak a tlingban a si.\\nUniversity of Paris cu 12th century (Kumzabi 12th) ih rak dinmi asiih kum 1160 le 1170 asilole kum 1150 hnakih tuan, hrawngah officially ih recognized mi a si. Leitlun ih University (Phunsang Tlawng) hmaisabik apahnihnak a tling a si.\\nUniversity of Bologna hi leitlun Phunsang Tlawng, tui’sun ni tiang a ding laimi pahra lakih a hlunbik\/hmaisabik Phunsang Tlawng a si. Hi Phunsang Tlawng hi kum 1088 ih rak dinmi a si ih tlawng hnge`ek tamzet nei asiih kum 2000 ah khan University of Bologna ih tlawngkai, tlawngta minung 100,000 hrawng an um. A hnge`ek tlawngpawl cu Imola, Ravenna, Forli, Cesena le Rimini an si ih an hmunpibik cu Buenos Aires a si. University of Bologna cu leitlun ih University (Phunsang Tlawng) hmaisabik a tling a si.","num_words":839,"character_repetition_ratio":0.151,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.298,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Minung 5 thattu Lal Tlan Chhuaha cu Mizoram Thuṭhenzung in Daantatnak Nei | Falam Online Media\\nMinung 5 thattu Lal Tlan Chhuaha cu Mizoram Thuṭhenzung in Daantatnak Nei\\nKum 2015 ih mi 5 thattu Lal Tlan Chhuaha (kum 42) cu, tui ni 9 November 2020 ah Mizoram thuṭhenzung in damsung thawngthlak dingin thu a ṭhen sak.\\nLal Tlan Chhuaha cu November ni 5 ah Addl. District & Sessions Court ah suah pi a rak si ih Cozah ukil le mithi tei` ukil cun Thih Daan tat dingin thuburnak an nei nan sualtuahtu lam in kumkhua thawngthlaknak thawn hremdan ṭhum deuh dingin an rak ngen.\\nMithattu Lal Tlan Chhuaha khalin thilsual a tuah mi par ah a siraw thu le poi a ti zet thu a rel suak ih Thih Daantat lo dingin zangfah a rak dil.\\nTuini 9 November 2020 ah Mizoram thuṭhenzung cun sual tuahtu Lal Tlan Chhuaha cu a tuah mi vek in thuṭhensaknak a nei ih hremnak a pek mi pawl cu a tanglam vekin an si.\\nPu Lal Tlan Chhuaha S\/o Parzuala, Republick Mualveng, Aizawl, Hremnak\\n1. Thubuai section 449 IPC – Mithat tum in mi inn sung ah a luhcilh ruangah kum 10 hnaṭuankhung thawngthlak le Rs. ting 2 cawhkuan (Paisa kuan ding a nei lo le kum 2 thawngthlak ṭhan ding)\\n2. Thubuai section 307 IPC – Mithat a tum ruangah kum 10 hnaṭuankhung thawngthlak le Rs. ting 2 cawhkuan (Paisa kuan ding a nei lo le kum 2 thawngthlak ṭhan ding)\\nNote : Himi hremnak hi a kop aw lo. Kum 20 hnaṭuankhung thawngthlak lai ah paisa kuan ding a nei lo le a hran ten kum 4 hnaṭuankhung thawngthlak belh ding.\\n3. A tlun ih thubuai 2, kum 24 sung hnaṭuankhung thawngthlak hnu ah, mi panga a that mi thubuai section 302 IPC ah damsung thawngtlak ṭan le paisa Rs. ting 2 kuan ter a si ding. Azate kom in Rs ting 10 a kuan ṭul ih kuan nak ding a nei lo le kum 4 thawngthlak ṭhan belh a si ding.\\nNetabik hremnak an pek mi cu a hnuailam bangtuk an si.\\n1. Kum 20 sung hnaṭuankhung ṭuan phah in thawngthlak a si dingih paisa kuan ding mi Rs. ting 4 a pe thei lo cun kum 4 ṭhan bet a si ding. (kum 24 sung hnaṭuankhung thawngthlak)\\n2. Cumi kum 20\/24 thawngthlak a si hnu ah damsung thawngthlak ding ni a ṭan thok ding. Paisa kuan ter mi a pe thei lo a si le damsung thawngthlak tlun ah kum 10 belh bet a si ding.\\n3. Cutin, kum 34 sung (Rs. ting 14 cawhkuan a pek thei lo cun kum 34 thawngthlak ding) thawngthlak a si hnu ah damsung thawngthlak ṭan a si ding.\\nHih thuthang hin Mizoram a khawng na tuk ih tu ni tiang lungawi thei hrih lo an tam zet. “Christian ram kan si ih ngaithiam nun nei ding’ titu an um ih minung 5 nunnak rori a lak ruangah a mah nunnak khal lak ve a ṭul titu khal an um a si.\\n← Party hruaitu ṭongkam cun mipi Lung a kuai ter\\nFalam Peng le Chinramkulh Peng tinkim ih Hrilawknak result UPDATE netabik →","num_words":471,"character_repetition_ratio":0.119,"word_repetition_ratio":0.039,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.306,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ramapuram Milai Sa-ei - Chinland Today Media\\nRamapuram Milai Sa-ei\\nAugust 11, 2015 11:57 am·0 comments\\nHimi cu pengpi (district) hrek deuhthaw ih kau mi hmunram ah thla thum sung sam a caitu pawpi pakhat thuhla a si. Sam a cainak hmun hi peng 60 hrawng sau in peng 60 lole cuhnak ih tam a kau. Sam a cai sung hi a rei tuk lo nan a rap-um zet. Ziangahtile amai’ ram sung a si mi kil li peng 3,600 sungah rin lo pipi’n a thleng vukvi ttheu. Scarlet Pimpernel pangpar vek thotho in, mi hmuahhmuah in an hawl nan an hawl hmu thei lo. A san a cem dan khal zum lo pi ih thleng mi a si.\\nSakta Coimbatore pengpi ih hmunram tamsawn cu tlangmual le hramlak an si. Thlanglam ah phairawn hmunram a si mi Coimbatore pengpi taktak in a kulh. Coimbatore taktak thawn an ramriawknak ihsin hrap ttentten in a so thutthi. Nitlak-thlanglam ahcun Nilgiri asilole Blue Mountain Range an um. Nitlak lam ah Mysore hramlak an um ih, Nitlak-saklam ahcun Biligirirangans tlangmual sang pawl an um. Saklam, nisuah-saklam le nisuahlam ah a kap khatlam khatlam ih hramlak sah zet a um mi Cauvery tiva a luang. Nisuah-saklam le nisuahlam ahcun Salem pengpi ih hramlak thawn an ramri aw.\\nSakta Coimbatore pengpi ahhin khawpi ti ih kawh tlak ngai cu Kollegal lawng a um. Kollegal khawpi hi pengpi nitlak-saklam kel ah a um ih, Cauvery tiva ihsin peng riat fangfang a hla. Kollegal khawpi ihsin lamzin pali an fehsuak. Nitlaklam ih feh mi le saklam ih Mysore lam pantu lamzin cu tui’ ttum thuanthu ah an tel lo. Lamzin pathumnak cun dingh deuhnawn in thlanglam a pan ih Biligirirangan tlangmual pawl ih nisuahlam tawhram tluan paltlang in a feh. Himi lamzin ih peng hleisarihnak ah Lokkanhalli timi khaw tum pakhat a um ih; Lokkanhalli hnu peng hleithum ah Bailur khua a um. Bailur khua hi ‘Bison Range’ (Sele Tlangtluan) a thoknak a si ih pengban 48-nak ahcun Hasanur a um. Cumi hnu, Kollegal ihsin peng 52 ih tlang hrap luzim ah Dimbum khua a um.\\nLamzin palinak cu nisuah-thlanglam pan in a feh ih Kollegal ihsin peng 25 ah Ramapuram khawte a thleng. Cumi hnu ah thlanglam pan ih peng 24 a feh hnu in Bargur khawte a thleng. Cu ttheh ah peng nga hlatnak ih Tamarakarai khawte pal phah in, Dimbum tlang hrap ih nisuah-thlanglam deng a vung thlen hnu ah, phairawn ih um Andiyur khawte ah a vung suk thla zurzo. Himi lamzin hi peng 81 a sau.\\nKollegal-Lokkanhalli-Bailur-Dimbum lamzin ahhin thilri phurtu mawttaw mallai le ni tin ih feh mi bus pakhat an feh ttheu. Asinan Ramapuram, Tamarakari le Andiyur lamzin cu a cemnetnak peng 60 lenglo tiang, jeep lole American mawttaw hlun khan sang pawl hrang lo ahcun, mawttaw dang fehnak ding ah a ttha lo. A leiram um dan khal ttih a nung zet. Lungto tumpipi karlak ah so ttentten le suk ttentten ih feh a ttul. Lamzin a bi ih, cawleng ke pawl in thuk zetzet ih an pal hlei ah, khatlam khatlam in hramlak sah zet in an kulh. Vei tampi ah lungto tam zet le vunnel sah zet um mi hramlak tiva pawl in lamzin cu an paltlang leuhleuh fawn. Horkuam thuk sawn pawl sungih hmun tampi ahcun raw kung tampi an um. A cet sa vohvo ko in, gear pi thawi’ taima zet ih feh nerno rero mawttaw tlunkhuh cu raw kung kur pawl in an hrut phah rero ttheu. A cancan ahcun lamzin kham zawng in, raw phur asilole thinghnge tivek an rak tlu. Hivek hi sai pakhatkhat in a rilrawn riamter ding ih a kawihthluk mi an si. Cutikah mawttaw khaltu cu a cawl ih, a hreitlung asilole hitawk hmun ih an kawh dan in ‘chopper’ la in a va tan hnu ah zin sir ah a dirtthawn ta. Cu thluh in, cuvek ih lamzin khamtu dang a ton hlan sung a feh lala. Kutkaih ‘chopper’ tel lo cun himi zin hi zawhsuah a theih lo.\\nA tlangpithu cun pawpi hin hrampi sahtuknak hmun hi an duh lo. Hramhri mal deuhnak hramlak ah an um ttheu. Asinan hrampi sahnak hmun hi sai (vui) le sele in an duh. Pawpi hin hmunram thelh deuh a duhnak hi a san tampi a um. Pah theih lo deuhthaw ih sah mi hrampi cun a deh ding mi ciamciamtei’ a pelthupnak a dawnkham ih, a net khar ding in rapthlak zet ih a zon lai khal ah a rak hnaihnok. A san dang pakhat cu pawpi ih deh ttheu mi sakhi le zukneng phunphun siseh, ngal siseh, khawte rannung khal va si sehla, hramlak sah tuk ah an lut dah lo. Hramlak sah sungah cun sai le sele an um ih, annih hi pawpi in a hrial fawn. A san pathumnak cu hrampi sahnak hmun ahhin cangvat, ramsa hrik phunphun, le India ram ah ramsa thothe ti ih an kawh mi thlip tivek tampi an um. Hivek pawl hi pawpi in an ngaih lo zet.\\nRamapuram milai sa-ei hi pii 6,000 lenglo a sang mi Ponnachai Malai tlang ih Cauvery Tiva kap tluan ihsin a rung tiah an sim. Cui tlang ih tlang hrap ah Shologa hrinhnam le Indian thlaicingtu pawl ih cin mi khawfi hmuan mallai an um. Ramapuram milai sa-ei hi a thoknak ahcun innzuat ttilva dehtu zaran pakhat men a rak si lawk ti a si. Hitawk hmun ih thlaicingtu pawl le kuli pawl ih rannung pawl a deh ih a zongsang. Innzuat rannung tampi a deh hnu ah, a rualpi dang pawl hnakih thuhla ruat danglam thei deuh thlaicingtu pakhat cu Coimbatore Khawpi ah vung feh in, zoh men hman ih ttihzungza a si mi cehtarh thang asilole kawlthang (gin-trap) pakhat a vung lei.\\nCui’ thang cu thir ih tuah mi a si. A mi cehtarhnak cu a tluan ih haa a um mi rin-bial-hlum hrek veve an si. Cui’ rin-bial-hlum hrek cu khatlam khatlam ih pharh tikah pii hnih le hrek deuhthaw a kau. Haa pawl cu zungpibok pahnih hrawng an sau. Thang ih khabe pawl (rin-bial-hlum hrek thirtluan pahnih) cu malte dai ngah men khal ih pelh cih thei mi thang-khap thawn an khap. Thang-khap phelh tikah spring tha cak zet cun thang khabe pawl cu ttektla tluk ih rang in a dirhcip thlukthli ih, thang haa pawl khal luhkalh aw in an cip thluh.\\nA rei hlan ah pawpi cun hnawi sawr cawpi pakhat a deh ih khuarkhawhrum pakhat ah thiar in thinghnah ro peng aw khawm lakah a thup. A ei ta lo. Pawpi ih deh mi cawpi sulhnu cu an zawt ih an va hmuh tikah cawpi ih taksa dunglam ah thang cu khimkhuahte’n an kam. Ziangahtile pawpi hin an deh mi an ra ei sal tikah a dunglam in an ei thok tlangpi. Cawpi khuhtu thinghnah ro pawl vek thotho thawn thang khal cu an khuh ve. Pawpi cu a ra kir ih a vansiatnak ah, le midang pawl ih rung vanduai lehnak ding ah, thang cun a lu a rak awk. Thang cun a hna dunglam ri ciah, a hnawng ah hnget zet in a cep.\\nThang cu leilung ih khen mi fung ah an hreng. Pawpi cun thang cu a phih ciamco ih an khen mi fung cu a dirhphong. Asinan thang cun a hngawng cu hnget zet in a ceptar lai. Thang hrennak fung a dirhphong hnu ah, thang rit zet hnukcai phah in, hramlak sungah a tlan lut. Peng hnih deuhthaw a feh hnu ah thang cu lungto tumpi pahnih karlak ah hnget zet in a tang. Pawpi cun luatsuah thei a zuam rero nan, a zuam sinsin rual in thang ih cehtarhnak cu a hnget sinsin men.\\nA na tuar in pawpi cu a huk ih, anhai zet in a talbuai rero. A huk awn pawl cu, peng hnih hlatnak ih an thlairawl hmuan ihsin, thlaicingtu le a kuli ningttih pawl cun zan hrek sung an thei. A netnak ahcun pawpi cun thang cu a phelh thei. Asinan a kehlam hna le mit a siatsuah ih, a hngawng le hmai pawl khal ah hriamhma bese zetzet a ngah. A lehhnu zarh khat hrawng cu cutawk hmun ah a sunsun zanzan in na tuar ruangih a hrum awn an thei ringring.\\nCu thluh ah can reh reprep a rung um. Mi hmuahhmuah in pawpi cu a hriamhma pawl ruangah a thi a si ding tiah an ruat. Thlaicingtu le a hlawhfa pawl cun khimkhuahte’n mulukolh pawl an cuan rero. Ziangahtile mulukolh pawl in ramsa ruak cu an hmu tengteng ding ih rawl ei ding in leilung ih an ttumnak zawn ihsin ramsa ruak umnak cu theih a theih ding. Asinan an hmuh mi mulukolh pawl cu van sang ah an zuang rero ih, an hnuailam leilung parah thihnak hmelhmang a um maw ti’n an cuan rero. Asinan leilung ih ttum pakhat hman an um lo. Curuangah pawpi cu a thi lo ti a fiang.\\nZarh hnih a liam. Siimlam vei khat cu khawfi hmuan te deuh pakhat umnak zin ah Sholaga hrinhnam Jeyken le kum hleiriat mi a nupi an hung feh. Indian cindan a si vek in Jeyken cu hmai ah a feh ih, a dunglam tthangphel (yard – pii thum) khat hrawng ihsin a nupi in, a lu ah thlaici dip pu phah in, a thlun. Tidai a kang mi tiva pakhat an thleng. Cui tiva kap ah, hitawk hmun ahcun, tiva kap lawng ih keuh ttheu mi fu vek phok kung an um. Tiva kap hrap malte an hung kai zik zawng ah cui’ phok kung rul lak ihsin pawpi cu nunau parah a ra khir ih, leilung ah a nam thluk.\\nJeyken cu dunglam a her tikah ttihphannak ruang ih tha khong thluh a nupi cun zangfah dilnak mitmeng thawn leilung ih tlu phah in a rak zoh ti a hmu. Pawpi cu nunau ih zaang parah a bok ih a ke pahnih thawn nunau ih liang khatlam khatlam a pal. Nunau ih lu tlun ciah ah kau zet in a kaa a ang. Kehlam mit le hna nei lo, a hngawng le hmai ih hriamhma pawl khal dam hrih lo mi pawpi a si.\\nJeyken cu lungto ah a cang a si ko. A cangvai thei lo ih a ttong thei fawn lo. Ttihphannak le mangbangnak ruangah a umhmun ahcun a ding khong tthengttheng. Ttihnung sinsin ding ih a mithmai tlek siapsiap zo kirsawngter phah in pawpi cu rapthlakza in a hngirhngir rero. Cu thluh in nunau cu a vorhlam liang ihsin a thiar ih tiva khatlam ral pan in a feh. Nunau ih lu cu hnuailam ah a tlai ih a sam phelh darh aw le kehlam kut le a ke pawl cun vunnel an hrut vivo. Malte a rei tikah pawpi le nunau cu tiva khatlam ral hramlak sung ah an liam hlo.\\nZangfakza nunau cu ttihphannak ruangah a lungci a mit asilole a thi zo in a lang. Cumi cu Jeyken in a nupi a hmuh netabiknak a si. A nupi cu pawpi ih a run nam thluk lai rori khal ah malte hman a ttapraak lo.\\nThla khat a rei hnu ah Ramapuram ihsin peng hnih hlatnak ah pawpi pakhat in rannung khaltu mipa nauhak a deh. Himi ttum ahcun a hrek ei zo mi ruak cu hrampi lakah an hmu. A lehhnu zarh thum hrawng ah minung pakhat deh a tuar lala. Himi ttum ih pawpi in a dehnak hmun cu Kollegal-Lokkanhalli-Bailur-Dimbum lamzin ih peng 21-nak pengban kiangte ah a si. Deh tuartu cu nunau kum 40 kiangkap, lamzin kuli (coolie) a si ih siimlam nazi panga zikte ah a rualpi pawl hmuahhmuah mithmuh ih deh a tuar mi a si. Malte sung a hnattuan cawl lawk in hramlak sungih ttangphel mallai a vung feh lai ah, khuitawk ihsi a ra suak ti theih lo mi pawpi in a rak zon ih a thiar hloh. Ttih le raap zet in a kiauraak ih, a kiangnai ih um pawl cun pawpi cu fiangte’n an rak hmu. A hmai ah hmasi (hmaphe) um mi, kehlam hna le mit nei lo pawpi a si!\\nCulai ahcun Sakta Coimbatore hmunram ih ka ramtawih licence cu a kum a rak cem kherkher. Sakta Coimbatore hmunram hi hramlak zung lam in Sakta Coimbatore taktak le Kollegal Ramtthen tiah hmun hnih in an tthen. Ukhruaiawknak lam ahcun Kollegal hi Sakta Coimbatore Pengpi sungah a um ko nan, Hramlaklam Zungtthen cun tunaite ahkhan Hramlaklam Ramtthen pahnih ah a tuah mi a si. A kum a cem mi ka licence cun Sakta Coimbatore taktak le Dimbum ram a huap ih, Lokkanhalli, Bailur le Ramapuram cu Kollegal Ramtthen sungah an um. Ka licence hlun a kum tthan sal tum in a ttul mi sumpai ka kuat zawng ah thuthangca ah pawpi in sualral a suah netabiknak thuhla ka siar ngah. Curuangah ka thu ka tthin sal. Ni hra sung cawlh ka lak thei ruangah Bangalore ihsin zingpitte ah ka pok ih peng 87 hla ih um Kollegal Hramlaklam Zungtthen cu, cumi ni hrangih an on hlan ah, ka va thleng. Ramtawih theinak licence le pawpi thuhla ngah theih mi hmuahhmuah cu rei lo te ah ka ngah mai.\\nMilai sa-ei a cangvaihnak hmunram cu ka hrangah hmun thar deuh a si. Curuangah peng 25 hla ih um mi Ramapuram khawte ih hramlak deuthlam fate pakhat ah tthum aw ding in ka ruatcat. Lamzin biboh luarkai zet ah nazi pakhat le hrek ka feh hnu in cutawk hmun cu ka va thleng.\\nTuah hmaisabik ding mi cu, pawpi philhloh sak ding ih ka rat thu sim phah in, Ramapuram tualsung minung pawl ih rinsannak ngah ding mi a si ti cu a fiang mai. Mipi pawl cun in thei dah lo ih, thuhla dikdawh tuk lo pawl in sim. An rel dan ahcun pawpi cu minung a deh hmaisabiknak Ponnachai Malai le, tlang-ak zuan ih zuan in, peng 60 hrawng hla ih a um mi Bailur karlak ih khuitawk hmun khal ah a um thei ti a si.\\nKa lo sim zo bang in Bailur cu Kollegal ihsin peng 30 hrawng hlatnak, Kollegal-Lokkanhalli-Dimbum lamzin ih um mi khawte pakhat a si. Curuangah ka mawttaw thawn Kollegal ah kir sal in Bailur ka pan leh thei. Asilole Ramapuram ah ka mawttaw ka tanta ding ih, kil-thum-rin bial ih a kil thumnak rin zawh in, Ramapuram ihsin peng 19 deuhthaw a hla mi Bailur ih va feh khal a theih. A neta deuh ka hril. Ziangahtile Humhual Thingram ri ih um mi Hramlak khawteberek tampi ka pal phah thei ding ih, pawpi thuhla tthenkhat ka ngah khal ka beisei.\\nCutin, a thaizing khawvan rual ah Ramapuram ih Hramlak Deuthlam te cu suahsan in Bailur lam ka pan thok. Lamzin cu nitlaklam pan deuh in a suk ih, thlanglam peng hnih ih um mi Humhual Thinghram taktak ramri sungih tlangmual fatakte pawl a khuhtu thlawhlai loram le hramhri kung tamnak hramlak pawl lakah a feh vivo.\\nKhawteberk mallai ka pal phah. Asinan minung pawl cu sangka khar mi sunglam ah simaw, an sangka hram ah simaw, an rak um thluh. An rannung malte cu rannung hauhruang lenglam kiangte asilole an thlam kiangnai ih hrampi khopkham umlonak ah an thlah hai. Ziangahtile milai sa-ei thuhla cu a darh kau zet zo ih, cuvek can ih ra tlawngtu an ttihnak khal an pung zo.\\nSuh theihnak hmun hmuahhmuah ah thuhla sut phah vivo in nuamnaite’n ka feh. Hitawk khawteberek ih umtu Sholaga hrinhnam hmuahhmuah in an kiangnai ah, mizan asilole nazi 72 sung ah pawpi huk awn an theih thu an rel. Hmun pakhat ahcun tthuan hrut pekte mi loram neitu ih thlam thawn ttangphel 100 lawng hlatnak ah pawpi a feh lai ih tang mi a keneh fiang zet in hmuh. Hmailam can ih ka ttulhai ding ruangah pawpi keneh pawl cu cipciarte’n ka tah. Asinan a rei hlan ah, hitawk hmun ih mipi pawl hin an ttihphannak luar tuk ruangah thuhla dik lo pumhlum asilole uarluartuk mi in sim ti ka thei. Khatlam ah, Ramapuram le Bailur karlak peng 19 ahhin pawpi ziangmawzat an um tla cu a si thei. A keneh ihsi ka ngah mi thuhla ahcun, pawpi pakhat in himi khawteberek pawl hi kan dunglam ni thum lole ni li ah a rak vehvai mi a si!\\nSiimlam nazi 5 ah Bailur ka thleng. Bailur khua cu deuthlam kul hrawng um mi khawte a si. Hitawk hmun ah pengban 21-nak kiang ih pawpi in nunau a deh lai rak hmutu lamzin hnattuantu pawl ka tong hai. Cu pawl cun ka tarlang zo mi pawl kha in sim. An rel uar hleice mi cu pawpi ih hmel sisawi thuhla a si. Pawpi in a kiauraak rero mi lamzin kuli nunau hrampi lakih a thiar hloh laifang ah, ttihphannak ruangah an umhmun ah khong ttheuttheu in an rak ding thluh ih, pawpi cu fiang zet in rak hmu hai.\\nHramlaklam Zungtthen Deuthlam naibaik cu Dimbum lam pantu mawttaw zin ah a um ih peng thum le hrek a hla. Lamzin khatlam khatlam ah Humhual Thingram an um vee. Tu hi nazi 5:30 a si ruangah nazi pakhat a rei cun khua a thim ding ti ka thei. Curuangah peng thum le hrek cu kekar sau pipi’n ka feh ih khua a thim hlan te ah Hramlak Bangla te cu ka va thleng.\\nNi cu Bangla ihsin peng thum hrawng hlatnak ih um mi Billigirirangan Tlangmual dunglam ah a liamnak a rei thlang. Varanda ah kut retnak um tohkham sang hlun le kiak zo pakhat dir ih ka to zawng ah, khua a thim zik thlang ti theihtertu utawng le ram-ar khuang awn pawl in in rak hmuak hai. Nitlaklam tlangtluan ihsi rung ttumsuk zukneng pacang ih ai-awn cu bangla le tlangmual tawhram karlak horkuam sah zet sungah a rung khawk ruangro ih ngai nuam ka ti zet. Himi horkuam ih thingkung zim siar cawk lo phah aw mi cu unau hmelpalh can ahcun kawzaw dum vek a si.\\nNazi hrek hman rei deuh hlan ah khawthim mepmep can a rung thleng nan, demde million khat lai cawl lo ih an tleu serhso ruangah zan cu a vang hiamhi phah. Khawthim hmulhmuk can ih zuang ttheu elfin khuavang fatakte pawl bang in, an mei-inn tleu fiang riahri zet an thiar ih hrampi bur le thingkung zim hmuahhmuah pan in hmun tin ah an zuang nerno rero. Vei hnih khatte ahcun a rual in an tleu surso. Cumi can ah, an futkhawmnak thingkung asilole hrampi bur ahcun thilnung fatakte thawng tampi ih tuah mi tleu tumpi a hung um. An tleu cu a nemno zet. Cu thluh cun, a rual ih an tleu surso can maltakte a um sal hlan cu, hramlak khawthim dum miammiam a pharhdarh aw ttheu.\\nCumi zan cu tuante’n ka it. Bangla te ih pindan laili zial parah ka riak. Asinan zinglam nazi 2 ah pawpi pakhat hrum awn in i tthang. Horkuam a paltlang phah ah a khattawk in a hrum ih, hlaral a va thlen in a reh.\\nA thaizing zingpit ah Bailur ah ka va kir ih tualsung ramtawi pacang pahnih bomnak dil in, thangtarh ding ah cawcang no pathum ka lei. Cawcang pakhat cu zan ih pawpi ai awn ka theihnak hmun, bangla nitlaklam horkuam ih luang mi tiva kap ah kan hreng. A pahnihnak cu, Bailur le Hramlak Bangla lailak, lamzin ihsin ttangphel 100 fangfang hlatnak hmun thelhkolh fatakte ah kan hreng. A pathumnak hreng ding in pawpi in lamzin hnattuantu a dehnak hmun, pengban 21-nak ah kan va feh kir. Hitawk hmun kiang ahhin Oddam Betta Halla timi hramlak tiva pakhat in lamzin a run tan. Tiva kap khatlam khatlam cu, Hramlaklam Zungtthen in thingram cinnak hrangih a vat mi hmun bi pakhat ti bak lo cu, pit zet in rua an kho. Vat mi hmun ahcun an nung khawsuak thei maw timi zohfelnak ah thingkung ci phunphun an cing. I bawmtu pawl cun vat mi hmun ahhin pawpi pakhat a feh ttheu ti in sim ih an rel mi cu a dik ti ka hmu. Hmun thum ah pawpi neh hlun le tharhlam thawkhat zet an um hai. Keneh tharhlam bik cu ka zohfel hnu ah, mizansun lam ah khawteberek ih ka hmuh mi thawn ka khaikhin. An pahnih in pawpi pa pakhat ih keneh veve an si. Asinan Hramlak Zungtthen in thing cinnak hrangih a vat mi hmun ihta cu a tar in a rit deuh.\\nThangtarh pathumnak cu Oddam Betta Halla tiva in himi thing cinnak hmuan a run palnak ih hmun thelhkolh deuh ah kan hreng.\\nHimi hmuahhmuah kan ttheh tikah siimlam nazi 5:30 a si thlang. Bailur khawte ih kan ra kir tikah Solaga hrinhnam pacang taksa ttha le zoh-rem pakhat in i ra pan. Cu pa cun milai sa-ei ih deh hmaisabik mi nu ih pasal Jeyken a si thu amahte’n hmeltheihnak i tuah. Ponnachai Malai tlang hrap ih hna a ttuannak khawfi hmuan kiang ihsi fehtu khualtlawng pawl in pawpi kap tum in Ramapuram khua ih Sahib (Indian pawl in English pawl ttihzahnak ih an kawhnak hmin) pakhat a rat thu an sim. A nupi thattui’ parih phubalak duhnak hlir ih a khah ruangah khawfi hmuan neitu in keimah bawm ding in Ramapuram ih a ra feh a siansak. Ramapuram a thlen tikah Bailur ka pan zo thu an rak sim ih, cutawk ihsin amahte’n i run dawi thlun cih.\\nI bawm tumnak le i hawl buainak parah Jeyken cu lungawithu ka sim ih ka bulpak bawmtu ah ka la cih. A hmuihmel um dan le pawpi thah theinak ding ih ka tum maw ruh saruh timi thutluknak hngetkhoh a neih mi ka duh. Ka cohlan ruangah Jeyken cu a hni-no (smile) ih lungawithu i sim. Asinan hlawhman pakhatkhat pek ding cu nasa zet in i el. I bawm pumhlum rori a tumtah thu khal fiangte’n i sim.\\nHramlak Bangla ah ka kir sal. Jeyken le i bawmtu dang pahnih cu thaizing zingpitte’n pengban 21-nak kiang ih hren mi thangtarh rak hal ding ah ka cah ta hai. Keimah cun thangtarh dang pahnih ka va hal ding. A thaizing ah horkuam ih tiva tawhram ah kan hren mi cawcang hal hmaisa in, bangla le Bailur lailak hramlak ih thangtarh cu neta ah ka hal. An pahnih in an him ih an kiang ih um mi vunnel khal ah pawpi keneh hnuhma hmuh ding a um lo. Cu thluh cun Bailur ah ka feh ih ka rualpi pathum ka rak hngak. Nazi pakhat sungah an ra thleng ih thangtarh pathumnak khal a him lai thu in sim.\\nJeyken le Solaga pacang pakhat cu khaw sung ah tanta in pacang pakhat ka hruai ih hramlak ah kan feh. Ka hruai mi Sholaga ramtawipa cu cutawk hramlak ih ramsa kong pawl thei zet tu an timi a si. Nitlaklam ah Biligirirangan tlangtluan tawhram thlen tiang kan feh. Hitawk hmunram hmuahhmuah hi ka theih dah lo mi an si ruangah hmai ah ka fehter ih, ka kut ah tiar aw cia ih rifle keng in a dunglam ihsin ka kil. Solaga hrinhnam pawl hi hramlak minung hrimhrim an si. I hruaitu cun ramsa kong pakhat hnu pakhat a suk a so ih kan hrawh rero lai, kham kuar thim miammiam pawl sungih kan lut lai, raw hnah thuah aw thliangthliang kian in bok deuhtaw ih kan feh lai, le in awktangtu malte’n-i-hngak-hrih hling (wait-a-bit thorn) kan khiak lai pawl khal ah thinthirnak zianghman a neih hmel lo. Asinan pawpi hnuhma tharhlam zianghman kan hmu lo. Hmun pakhat ahcun tlavang pacang tum zet pakhat ih hnuhma kan hmu ih, a dang pakhat ah a fate pawl thawi’ vak mi tlavang pinu pakhat ih hnuhma kan hmu. Asinan kan hawl mi pawpi cun cutawk ramsa kong cu a zawh lo ti a lang.\\nHramlak Bangla te ih kan thlen sal ahcun siimlam nazi pathum a ti zik thlang ih, tlaikhaw hnu ah suncaw dai kan ei. Sholaga pacang cun meisa a muah ih, kei in no tampi daih ti sa ka awm. Cu thluh ah bangla hruang sungih tikhur fate ihta tidai khai in ti ka bual ih a dai nuam zet.\\nSiimlam nazi panga ah Sholaga pacang thawn Bailur ah kan kir ih Jeyken, amah le Sholaga pacang dang pakhat cu a thaizing ah pengban 21-nak ih thangtarh va hal ding in ka cah hai. Bangla ih ka thlen sal ahcun nazi pasarih a luan zo. Cumi zan cu thaw zet in ka itthat. I hnaihnoktu pawpi hrum awn khal a um lo. A thaizing zingpitte ah thangtarh dang pahnih ka va hal sal. An pahnih in an himdam.\\nHramlak Bangla ah ra kir in ttamhnem fangfang rawl ka ei hnu ah Bailur lam ka pan. Lamzin tluan ah pawpi keneh a um maw ti’n khimkhuahte’n ka zoh phah vivo. Pawpi pakhat hman in lamzin an tankai lo. Zinglam nazi 9:15 ah Bailur khua ka thleng ih ka kaithlun pawl ka rak hngak. Nazi pahra kim hlan ah an ra kir ih, pawpi in kan thangtarh a deh thu le a thiar thu in ra sim. Kan hrennak hri keu catnak cang a rak thiam a si hmang.\\nVantthat thlak zet in, cuvek thilthleng thei dinhmun hrang khal ih timlam aw cia in ka ra ih, ka tipuan phurhbawm ah detmei le zan ramtawih can ih ttul mi thilri pawl ka rak thun. A rang thei patawp in kan va feh kir sal ih sundir malte luan fangfang ah cawcang kan hrennak hmun cu kan va thleng. Thangtarh a naihniam lai ih pawpi keneh pawl cu ttangphel kul hlatnak ih leilung nem parah an lang. Pawpi keneh cu ka zohfel tikah a pa si lo in a nu a rak si. Cutawk hmun ihsin a netkharnak hrangah cawcang cu a run zon ih a deh hnu ah a ke kan hrennak hri cu a keu cat.\\nCawcang cu ziangtluk ih hla ah a thiar ding ti kan theih lo. Curuangah pawpi hnuhma ka zawt sung ah ka rualpi pawl cu pengban 21-nak ah siimlam nazi 3 tiang in rak hngak ding in ka sim. Pawpi in hla deuh tiang a thiar ahcun keimahte’n relhthupnak ding ka tawlrel ding ih, zanvar in pawpi ra kirsal can ka rak bawh ding. Cuvek a si ahcun nazi 3 ah ka ra kir lo ding ih, annih khal Bailur ah an rak tlung hai ding. Asinan pawpi in nai deuh ih a tanta ahcun ka ra kir ding ih ttheng remcang deuh in tuahsak ding in ka rualpi pawl cu ka ra ko hai ding.\\nA hmaisalam ttangphel 200 sung cu pawpi cun cawcang cu a dirh le thiar a thleithlak. Tthangphel 200 hnu cun tiva kiangkap leilung niamnak ih keuh mi raw kung pawl umnak a cem. Cu thluh ah lantana kung sah zet ih umnak hmun ah a lut . Cawcang rit a thiar ruangah lantana kung pawl cun a feh an dawnkham zet ti a lang. Hitawk ihsin, pawpi in an deh mi an thiar phahphah ttheu dan vek in, cawcang cu a liang parah a suan soh ruangah a sulhnu zawt a harsa thlang ngaingai.\\nCawcang ketin lole ki in a khattawk ih thinghge ro a kiakter mi lo bak cu pawpi fehnak lamzin kawhhmuh theitu dang a um lo. Hrampi rop phah aw le lantana hnah ttil pawl in pawpi keneh lang thei lo ding in an kham thluh. Curuangah feh a sawt lo zet ih thil umdan khal ka duhdan a si lo. Ziangahtile a thluak hmuahhmuah ih a hnuhma ngaihsak a ttul ruangah, rin-lo-paral ih do thutthinak ihsi mah le mah kilhimawknak ding ah, ka thinlung ka pek ding zat ka pek thei lo phah. A netnak ahcun lantana umnak cu a cem ih hramlak thelh deuh a thleng. Hramlak thelh deuh ahcun kang deuh in thingkung an um ih, thingkung hnuai ahcun sunlu kung niamtete an um.\\nPawpi in cawcang a tthumnak hmun pahnih ka va hmu. Tu ahcun pan tum mi hmun hranpa a nei ti a fiang thlang. A pan tum mi hmun si thei ding ih zum-um bik cu rawl a pek ding mi a fate pawl umnak puk a si thei.\\nPawpi hnuhma cu a so lam a pan vivo ih, leilung khal lungto a tam vio. A netnak ahcun thingkung karlak ong ihsin, ka dinnak tlunlam pii 200 zawn hrawng, furlong hnih hrawng hlatnak ih um mi tlang pawng fate ka hun hmu. Tu ahcun ka thlun mi ramsa cu milai sa-ei a si lo ti a fiang thlang tiah ka ruat. Ziangahtile, milai sa-ei cu a nu maw a pa a si timi fiang verver hrih lo hman sehla, ka ngah zo mi thuhla hmuahhmuah cun pawpi pinu si lo in pawpi pa a si ti an tarlang. Khatlam ah, milai sa-ei cu kehlam mit le hna nei nawn lo a si ruangah, ka thlun mi ramsa hi vei khat te ka hmuh duak thei ahcun, milai sa-ei a si le si lo cu ka fiang verver cih mai ding.\\nZiangtin ka zoh duak thei ding timi cu ka buainak a si. Kan tonawk tiang ih va feh ding timi cu thuhla fiang ngahnak ding olsam bik a si. Asinan cumi cu ka duhzawng a si hrot lo. Ziangahtile, milai sa-ei a rak si lo hman ah, a fate pawl thawi’ an umnak puk sangka va kingtu minung cu pawpi cun a rak cohlang lo nasa ding ti a fiang.\\nAsinan hmailam ka pan. Tu ahcun lung khokrok lak ih cawcang a thiar buainak ah, cawcang thisen maltakte tang mi in a sulhnu an langter ih, a hnuhma zawt a olsam thlang.\\nA hrek ka thleng thlang ih, a hrek ka feh leh cun tlang pawng zim ka thleng ding. Hitawk ihsi cun lungto tumpipi an peng aw khawm. Pawpi cun a thiar mi cawcang cu lungto karlak ih a tarhlonak ding in a hel kual phah ruangah, a hnuhma cu lungto tumpipi karlak ahcun a lut thul, a suak thul. Tu ahhin siimlam nazi pathum kimnak ding minute pahra a duh lai ih, ni in lungto pawl cu ren lo baksak ih a sat (em). Curuangah lungto pawl cun, thil rawhnak thuk tumpi sangka ih mi a em vek in, ka hmai in em kir nasa ve. Ka hnipuan cu ka thlan in a ciah ciar thluh. Ka thlan cu ka biang kang-ut le tleu lengleng le ka mit ah tiva bang in an rung luang ih ka hmur kap deng ah an rung thleng. Thinthirza cui’ can te ahcun, ka thlan cu ka rak liak ih, a al zuamzo deuh ti khal ka mang lai. Rak liak cu ka tumhrim mi cu a si hran lo nan!\\nLungto sa hiamhiam lakih ka feh lai ahcun ka rubber kedam cun thawmvang a nei lo. Lungto dunglam ah ziang a um ti thei lo lawlaw in, lungto kel pakhat hnu pakhat ka va thleng. Cu thluh ah degree 30 hrawng ih hrap in leilung kaiso a hun sawhtu lungto hrap suk pakhat umnak ka va thleng. Cui lungto hrap suk cun lei kuar puan deuh pakhat a umter. Lei kuar cu puk ti tlak ngaingai a si ciah lo. Cutawk ahcun an hnuailam ah rong var um in, a dum thawn a ttial mi khawfi rong naih deuh rong eng (brown) nei thil hlum pahnih ka hei hmu. Cui thil hlum pahnih cu pakhat le pakhat nen aw kual rero phah in ‘i-kaih-thei-len-i-kai-aw’ (catch-me-if-you-can) timi an lek. Himi lehnak hi thazang hman tam ttul zet lehnak a si. Cumi thil hlum pahnih cu pawpi fate an si ih, an rak lek aw rero lai!\\nKei cu pawpi sulhnu ka zawtnak hmun ahcun ka cawl. Thil cangvai umsun cu ‘kilik’ ti fangfang ih awn mi rifle mawn kau awn theih tham lo te a si. Asinan cumi cu a rak tawk! Pawpi fa no te lawng an si lai ko nan, tesinfa pekawk sawng vivo mi, thinhriknung ih thil theihtheinak cu an suahthlak ihsin an run som nung ve. An pomawk mi thlah aw in an cawl ih, ziang ka si ti in zoh.\\nTu tiang khal ah khami kha ka mitthlam ah fiang zet in a lang lai. Pawpi fate pakhat cun sualnak nei lo mitmeng thawn thinphang hiahite’n i zoh. A dang pakhat cun ngaihlonak ruangih siksik (hiss) ding in a mithmai a kirter.\\nA siksik awn cu hremhmun tawh ongtu a si. Ziangahtile a siksik awn ruangah pawpi pinu itthat cu a tthang. Tlir durdo ko ih huk phah in puk sung ihsin a ra tlan zurzo ih, a fate pawl a taksa thawn ra hum phah in, keimah i ra pan turto.\\nKan karlak cu ttangphel 20 hrawng a si men thei. A ra tlan phei vivo lai ahcun ka meithal thawn a mit karlak ka tin. Ttangphel panga hlatnak a ra thlen ah a cawl. Leilung ah bok in, tleu zohzo ko in a mit a meng ih a kaa khal kau zet in a ang. A huk le hngirhngir awn cun ka dinnak leilung cu a tlir durdo rero. Pawpi diktak a si. Asinan milai sa-ei a si lo!\\nMangbang thlak bik miangmo cu i ra zon thleng lo mi kha a si. A ra thlen zawng can netkhawt ah a raltthatnak a cem. Ttongkam tluangtlam bik thawn, “Zamrangte’n tlansuak aw, ka fate pawl hi tuahmawh hlah, na tuahmawh ahcun ka lo that ding,” tiah i sim.\\nA thupek cu lungawite’n thlun ka tum. Kar khat hnu kar khat in, dunglam ah ka sip hrethro. Ka kir lai khal ah ka mit cun amah lawnglawng a zoh ih, ka rifle tinnak zawn khal tthimte tia hman ka tthawn lo. Ka mehtok khal rifle zangte ah ka thluah ringring lai.\\nPawpi pinu cu a umhmun ah a um ringring lai! Ziang ka tuah ti a theithiam a bang. Tuahmawh i duh lo timi, le a fate pawl a hum men a si ti ka theithiam. I ttih tla a si thei. Kei khal in ka ttih ve! Asinan kei khal in amah va tuahmawh siseh, cui’ innsang aipuang duhnung te va siatsuah siseh, ka duh ve lo.\\nCuruangah dunglam ah ka kir vivo. Pawpi pinu cu a huk peh dumdo rero. Amah phentu lungto kel hmaisabik ka thleng. Cumi hnu lawng ah ka fehnak hmun thei thei ding in, zamrangte’n ka dunglam ka zoh kir duak ngam. Tu ahcun pawpi pinu cu a huk a cawl nan, a hrum rero lai. A hrum awn a um sung ahcun, a umnak hmun ka theih thei ruangah, ka him ti ka thei.\\nLungto tumpi pakhat ka lan leh. Cutawk ihsi cun a thinlung thleng sal in i ra pannak can a neih man ding hlan ah zamrangte’n ka kir vivo. A hrum awn a cawl. Cutikah thil ttihnung taktak a thleng thlang ti ka thei. A fate pawl hnenah a kir tla a si thei ih, i run dawi khal a si thei. Cop le cop ih ka dunglam zoh rero phah in, tlangmual hnuailam ah a cak thei patawp in ka tlan suk. A rei hlan ah thingkung le sunhlu kung pawl umnak ka thleng. Cu thluh ah harsa zet ih pawpi hnuhma ka zawtnak lantana kung pawl umnak ka thleng. A netnak ahcun raw kung pawl umnak le lamzin ka va thleng.\\nLamzin ka thlen ahcun siimlam nazi 4:30 a si ih, ka fial vek in, ka rualpi pawl cu Bailur ah an rak kir zo. Khawthimnak ding nazi pahnih lawng a duh thlang ih, peng kua ka feh a ttul lai fawn. Cuti cu a si hman nan, kuak vun fawp lohli ding in lamzin sir ah minute nga sung ka to ta. Kuak fawp ta ka phu hrimhrim in ka thei. Pawpi pinu kap tengteng ttul dinhmun ih ka thlen lo ruangah ka lung a awi zet fawn. Ziangahtile pawpi fate pahnih kha ka thluak sungah tharhlam zet in an lang lai.\\nBailur khua ka thlen ahcun nazi paruk le hrek a luan zo. Ka rualpi pawl cun ka thuhla theih hiar ttiattia in in rak hngak. Thuhla um dan ka sim tikah, pawpi pinu in mi a zon hnu ah zon thleng lawlaw lo ih a um cu thil um dah lo a si tiah an lung a kim ve.\\nHramlak Bangla ka pan netabiknak ding hrangih Bailur khua ka suahsan sal can ahcun khua a thim zo. Ka feh phah ah Bailur le bangla lailak, lamzin ihsi hlatlonak hramlak thelhkolh, ih kan hren mi thangtarh pakhat cu vung halh a ttha ding vek in ka thei. Himi ruahnak hi ziangtin a rung um ti ka rel thei lo. A hleice in zinglam ih Bailur khua ka pan phah ah ka hal zo fawn. Asinan halh i fialtu cu thinhriknung a si ih, ka nun hi thinhriknung ih fial dan thawn vei tampi ka rak hmang ttheu. Lamzin ihsin ka pial ih thangtarh kan hrennak hmun kolh ih va thleng mi ke-feh-zin ka zawh. A thim thawkhat pam. Asinan, van rong pawl fai riahriah ih arsi eng zet pawl an rung tleu ruangah khawthim cu a zia-um deuh. Ka kiangkap ih hrampi pawl cu thla pianhmang vek an pu. Thli cu, a cangcang ah, thawpi thawt awn vek in lamzin rikham tuahtu fur thingkung hngettek pawl lak ah a hrang huho. Awn dim thei patawp in leilung ih a ttil mi tlor hnah hlai hliaphliap pawl cu zan ih lar aw ttheu pangang thla tumpi an bang lamlam.\\nKa thangtarh ka hrennak hramlak theipi kung fate hnuai ah ka va feh. Cutawk zawn ahcun thingkung phenthlam an thim cuang ih, cawcang cu a eng a si fawn. Ka kiang naitakte ka va thlen hlan tiang cu ka hmu thei lo. Ka va naihniam ruangih thin thir si awm tak in a hung ding ttualtto. A cangvaih thutthi ruangah kei khal ka thin a phu dukdi. Tuahmawh a tong hrih lo. A ke ihsi ka hrennak hridai a rak ngerh aw thluh pang maw ti zoh ding in a khatlam ah ka va feh.\\nCumi ciah ah milai sa-ei in i run zon.\\nCawcang khatlam kap ih ka rak feh cu ka van a ttha. Ziangahtile keimah le pawpi karlak ah cawcang a um ah a cang. Asinan ka thin a thir nasa ti cu ka pheh lo.\\nMitu ciah ih ka ra suahnak hramlak ihsin ‘Woof’ timi awn-au rapthlak a ra thang dumdo. Cawcang cu a her vuatvo. Ka dunglam ah theipi kung ret in cawcang dunglam ahcun ka khir kual vivo ve. Ka khir rual ah hridai in i rak awk thlu dengmang sapbai. Meikhu rong thil pianhmang tumpi pakhat a ra khir ih, cumi khing rit cun cawcang cu a delh thluk.\\nAsinan pawpi cun cawcang ih hngawng asilole or cu a keu lo. A dung ih um mi keimah ra zonnak hrangah a run khirhnawh men mi a si. Vantthat thlak zet in, cawcang a tluk ruangah pawpi ih khir dan a cingpen phah. A khir cingpen lo sehla cun mitthep kar ah i ra zon peh thei cih ding.\\nCawcang tlu taksa sawihnin aw par ihsi a thiarfihlimawk zawng ciah ah ka cerek cu a mit pahnih karlak ah a lut. Cawcang parih bok pawpi taksa cu dunglam ah a herh aw ttuatto. Cu thluh vete’n cawcang cu a hung ding sal ttuntto. A hmailam ke pahnih cu hmailam ah an hor tlu deuh.\\nRuat ta hran lo in pawpi ih kehlam liang a si ding ti ih ka zumnak zawn ah ka kap sal cih mai. Cawcang cu a tlu rupri! Pawpi cu cawcang par ihsin a tolh thla ih ka lam i ra pan. Cumi rual ah a hngawng ah ka kap bet.\\nCawcang cu a cangvai nawn lo. Pawpi cu a tha a caih ih nasate’n a tal vuatvo. A netnak ahcun ziangkim in a reh reprep.\\nRifle parih detmei eng ihsin ka cerek hmaisabik cu pawpi luruh sungah a lut ti a lang. Ka cerek pahnihnak cu a rak niam tuk. Ka .405 rifle cerek rit zet cun pawpi awm a hnor hnu ah cawcang hnak sungah pop rapthlak zet pakhat a vung tuah. A ttul hran lemlo mi ka cerek pathumnak cun pawpi or a ngah tlang ih, ong pakhat a umter. Asinan, a tumhrim mi si hran lo hmansehla, ka nunnak runtu a si thotho mi zangfakza cawcang ka thah ngah pang cu a poi nasa.\\nKa kut an tthia, ka khuk tha an dor ih, dam lo nasa tuk vek in ka um thutthi. Cumi siimlam thilthleng hnu ih ka ton sal lala mi cu a ti thutthi tuk. Theipi kung hngohsan in leilung ah ka to ih, ka kut in ka cal ka hun tham tikah, a dai ttuamtto ti ka thei ka thin a phang.\\nCutawk ah ziangtluk rei ka um ti ka thei lo. Cu thluh in ka kuaite ka vun dap ih kuhsi ka thun hnu ah ka cawng. Kuak khu ka hlik hmaisat mi mallai cun ka tha tthia luar tuk cu an zia-umter ih, a rei hlan ah lamzin hung thleng in, Bailur khawte lam ah keimai’ keneh ka thlun kir sal.\\nThinlung sa hiamhiam, thuhla theih hiar ttiattia, le beiseinak nasa zet thawn khaw sung mipi pawl cu lamzin ah an rak umkhawm. Ka meithal puak vei thum cu kiangkap tlangmual pawl ah thangkhawk in, horkuam tluan le lungto tamnak tlangtluan pawl tiang ih a khawk peh vivo ruangah an rak thei thluh. Bangla ka pannak zin ah ramsa pakhatkhat ih do ka tuar a si an rak zum. Asinan i dotu cu milai sa-ei maw, savom tthenkhat maw, sai (vui) a si ding ti an ruat suak thei lo.\\nKhawthim riari lak ihsi ka hung suah in hmuh vete’n i hmuak ding in an ra tlan ttutto. Ka siahlawh pathum cu a hmaisabik ah an ra. Lamzin sir ah to in thuhla um dan ka sim hai. Mak tinak le zum theilonak ruangah an kaa an ang hiahia. Cu thluh ah lungawipinak le ka him ruangih an lungawinak pawl in sim ciamco.\\nKa hmai ah cawhnawi tharhlam hlum thurtho lai ‘chattie’ khat le banhla thlar khat an ra hung. Laksawng ahcun thil cangtlung tuk cu si lo hman sehla, khaw sung mi pawl ih thinlung taktak lungawinak a tarlang.\\nNazi hrek a rei cun khaw sung mipi hmuahhmuah cu pawpi zawn ding in mei-inn le zinan sertom pawl, fung khohkhah pakhat, le hridai kual tampi thawn an timlam aw khawm. Pawpi umnak ah kan kir sal ih, minung sawmnga lenglo cun thil umdan danglam an hmuh tikah, mangbang in an mit a phaw keke thluh. Jeyken cu zangfah a um hleice zet. A nam thawn pawpi a sat thok tikah, ka cerek in a siatsuah thluh dengmang mi pawpi phaw a siatsuah bet ding ruangah ka zaang a ram. Curuangah nem zet si, khoh zet fawn in ka dirhtthawn. Cu thluh ah, a nupi thi zo vun ruat in, sup aw thei nawn lo’n a ttap ciamco.\\nPacang cakvak le ralttha pakhat thinlung thuk zet tuarnak thawi’ a ttah lai hmuh hi thil nuam lo zet a si. Cuihleiah, hivek riahsiatnak hi a kangkai aw thei. A ttah ka hmuh tikah ka dang sungah thil sawhhngong aw danglam pakhat a hung um ih, tawkfang tiang cu a reh lohli thei lo.\\nThilthleng danglam pakhat ti bak lo cu, rel ding a tang tam nawn lo. A thaizing ah bangla lam pan in Jeyken a ra. Mizan ih lamzin ka pialsannak zawn a rak pal phah. Cutawk ihsi ttangphel sawmnga a feh lan hnu ah zunpawng tlan ding in sunhlu kung pakhat dung ah a feh. Cutawk ah mizan ih pawpi in i rak bawh hmaisabiknak hmun a va hmu. Ka kiangnai ah a rak um ih, lamzin ih ka veivah lai i rak hmu, asilole, i rak thei ti a fiang.\\nJeyken in a thil hmuh mi i sim tikah keimah rori ih va cekfel ding in kan va kir sal. A rel mi a dik ti ka va hmu. Vunnel nem parah fiang zet in pawpi keneh an um ih, ka va thlen ding i rak bawhnak nazi hleihnih lenglo a rei zo cing in, a taksa khing in sunhlu kung hnuai ih phok kung le hrampi nem a nen mi khal a tthenkhat cu an tlu lai.\\nCuti cing in mi tthenkhat cun Vanlam Bomnak, hruaitu-thlarau, thinhriknung, asilole theihzung paruknak (sixth-sense), nangmai’ duh dandan in va ko mai awla, tivek hi a um lo tiah in el ttheu. Kei cun Vanlam Bomnak timi hnak in a zumlothu pawl hi theihthiam an harsawn in ka thei ve thung!\\nHminsin: Kenneth Anderson ih “Man-Eaters and Jungle Killers” cabu cahmai 141-162 ih ‘Ramapuram Tiger’ leh mi a si.\\nMilai Sa-ei Thuhla Dang Siar Na Duh Asile:\\n1. Leitlun ih milai deh tambiktu “Champawat Pawpi”\\n2. Leitlun ih milai deh tambiktu “Tsavo Kiosa pawl”\\n3. Leitlun ih milai deh tambiktu “Panar Tlavang”\\n4. Leitlun ih milai deh tambik sangtu “Chowgarh Pawpi pawl”\\n5. “Mohan ih Milai Dehtu”\\n6. “Kanda Milai Dehtu”\\nKa Lo Hngak Ding (Part – 14)","num_words":7361,"character_repetition_ratio":0.035,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.334,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bungbel tum ruangah Falam Mino 2 Thawngthlak Tuar | Falam Online Media\\nBelkheng tum ruangah kaihkhih tuarlawk nan Aa-mah-khaannak thawn camkhat sung thlah lawk mi Falam mino pahnih cu February 8 ah Falam Civil court in ni 7 thawng tlak dingin daantatnak a nei tiah theih a si.\\nMyanmar rampi cozah uknak thuneihnak laktu ralkap dokalh langternak cu zaan nazi 8 hrawngah rampihuap in bungbel talawnnak thawn caan hmangcio a si ih Falam khalah nasaten cangvaihnak an nei ve.\\n5 February zaan ih cangvainak rak neivetu Falam mino pahnih cu ziinpi ah suak tahratin thawmvang tuah ciamco ruangah ti`n palik in an rak kai.\\nKaihkhih tuar mino pakhat cun “kan naute in thawmvang ring a celh lo ruangah inn leng ah suak in bungbel kan tum mi a si” tiah facebook cahmai ah a tarlang asi.\\nFalam Mino rual in palik zung ah an va dinghnawh ih palik lam cun a zaanzaan rorin an thlah sal lawk ih February 8, Falam Civil Court ah Aa-mah-khaan 500\/- pek ding in an rak tiam.\\nFebruary 8 a thleng taktak cu Civil Court in ni 7 thawngthlak dingin daantatnak a rak nei a si. Hih thuthawn pehparin palik lam ih thil ti dan cu Falam Mino Pawlkom in nasaten a soisel ih “Tuni Aa-mah-khaan pek ding in zung an fehnak ah ni 7 sung thawnginn to dingin degree an rak chhiah riai.\\nA um zia cu, palik in Taza in rak cuaisak thotho ih Damiah pawl bang in kan rinsannak le kan zumnak cu remcang ah lakin in rak bum tinak a si riai aw! Maw, Falam Palik, Mipi mitthli na tuar ngam maw si?” tiah Facebook cahmai ah an tarlang a si.\\nBungbel tum ruangih kaihkhihtuar Falam Mino 2 thuthawn pehpar in FMP lam in ziangvek hmalaknak a nei tum ti cu tarlang a si lo nan ralkap uknak dokalh duhphorhnak cu an nei pehzomtum vivo a si.\\n*Mino pahnih thawngthlak thu ah Falam Mino Pawlkom cun hitin theihternak ca an tarlang.\\nAn Thutiam an Bal\\nFalam Palik cun 5 February 2020 zaan ih Bel le kheng tumtu mino pa 2 in thlahsak mi kha Civil Court ah tuni ah Aa-mah-khaan 500 pek ding in an rak tiam ta ih kai lo in Aa-mah-khaan lawng thun dingah an rak tiam ta.\\nMipi humtu, mipi ih Palik tiah kan rak uar zet.\\nTuni Aa-mah-khaan pek ding in zung an fehnak ah ni 7 sung thawnginn to dingin degree an rak chhiah riai.\\nA um zia cu, palik in Taza in rak cuaisak thotho ih Damiah pawl bang in kan rinsannak le kan zumnak cu remcang ah lak in in rak bum tinak a si riai aw!\\nMaw, Falam Palik,\\nMipi mitthli na tuar ngam maw si?\\nMipi pawl tu hnak in tan lak kan tul thlang a si hi maw?\\n← Falam Siizungpi khalah Ralkap Uknak dokalh in CDM nei thok tum\\nHakha khua leng ah Mithi ruak an sar →\\nHakha ah Mipi thlingthla zuk thuptu Kawlpa an kai\\nMarch 19, 2021 Ni Hnem Sung 0","num_words":464,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.141,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.28,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"1 Sansiarnak 1 (1 Chronicles 1)\\n31 32 33 34 35 36 37 383940\\nSansiarnak pakhatnak le pahnihnak hi Samuel le Siangpahrang cabu sungih ummi tam deuh ih simnolh salnak a si. Asinain thlirdaan dangte a si ve. Sansiarnak sungah hin Israel pawl siangpahrang an neihnak thuanthu an ngan tikah tumtahmi pahnih a um:\\n(1) Israel siangpahrang uknak le Judah siangpahrang uknak hin siatnak an tong a si khalah Pathian in an hnenih thu a rak tiam ciami kha a hngetter thotho. A miphun pawl hnenih a thutiam a thlen theinak dingah Judah ramih um pawl hmangin hna a ṭuan thotho. Himi pawl hi a dik a si ti langternak dingah David le Solomon tla ih nehnak maksak, Jehoshafat, Hezekiah, Josiah le Pathian parih zumtlak a si mi pawlih remsalnak an tuahmi pawl kha sirhsan ah a hmang.\\n(2) Jerusalem Biakinn ah Pathian biak an thawh daan, cumi biaknak ah hnaṭuantu puithiam le Levi mi pawlih hnaṭuan zem-awk daan, Solomon cu Biakinn rak saktu a sinan a hramthoktu ngaingai cu David a si, ti thu a sim.\\nCithlahtu pawl le an hmin cazin (1:1 - 9:44)\\nSaul ih thihnak (10:1–14)\\nDavid uknak (11:1-29:30)\\n(a) Harsatnak le nehnak (11:1-22:1)\\n(b) Biakinn sak ding timtuahnak (22:2-29:30)\\n1 Sansiarnak 1\\nAdam Ihsin Abraham San Tiang\\n(Seem. 5.1-32; 10.1-32; 11.10-26)\\n1Adam cu Seth ih pa a si, Seth cu Enosh ih pa a si, Enosh cu Kenan ih pa a si, 2Kenan cu Mahalalel ih pa a si, Mahalalel cu Jared ih pa a si. 3Jared cu Enok ih pa a si, Enok cu Methuselah ih pa a si, Methuselah cu Lamek ih pa a si, 4Lamek cu Noah ih pa a si. Noah in fapa pathum a nei ih Shem, Ham le Jafeth an si.\\n5Jafeth ih fapa pawl cu Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Meshek le Tiras an si ih an hrinmi miphun pawl in anmah hringtu ih hmin ciar an keng. 6Gomer ih tefa pawl cu Ashkenaz mi, Riphath mi le Togarmah mi an si. 7Javan ih hrin pawl cu Elishah mi, Tarshish mi, Saipras mi le Rodes mi pawl an si\\n8Ham ih fapa pawl cu Kush, Izipt, Libia, le Kanaan an si ih an hrinmi miphun pawl in anmah hringtu ih hmin ciar an keng. 9Kush ih tefa pawl cu Seba mi, Havilah mi, Sabtah mi, Raamah mi le Sabteka mi an si. Raamah tefa pawl cu Sheba le Dedan mi an si. 10(Kush in fapa Nimrod a nei ih Nimrod cu leilung tlunah mi nehtu hminthang hmaisa bik a si.) 11Izipt ih tefa pawl cu Lidia mi, Anam mi, Lehab mi, Naftuh mi, 12Pathrus mi, Kasluh mi le Krete mi an si. (Krete mi pawl cu Filistin mi pawl cithlahtu an si.) 13Kanaan ih fapa upabik cu Sidon a si ih, a sangtu ah Heth a si ih an hrinmi miphun pawl in anmah hringtu ih hmin ciar an keng. 14Kanaan ih cithlahmi cu Jebus mi, Amor mi, Girgash mi, 15Hiv mi, Arka mi, Sin mi, 16Arvad mi, Zemar mi le Hamath mi tla an si.\\n17Shem ih fapa pawl cu Elam, Asshur, Arpakshad, Lud, Aram, Uz, Hul, Gether le Meshek an si ih an hrinmi miphun pawl in anmah hringtu ih hmin ciar an keng. 18Arpakshad cu Shelah ih pa a si, Shelah cu Eber ih pa a si. 19Eber in fapa pahnih a nei, pakhat cu Peleg * 1:19 Peleg: timi cu Hebru ṭong in ṭhen awknak tican a si. a si, ziangah tile amah ih sanah leilungtlun milai pawl cu an ṭhen-aw thluh; pahnihnak cu Joktan a si. 20Joktan ih tefa pawl cu Almodad mi, Shelef mi, Hazarmaveth mi, Jerah mi, 21Hadoram mi, Uzal mi, Diklah mi, 22Ebal mi, Abimael mi, Sheba mi, 23Ofir mi, Havilah mi le Jobab mi an si.\\n24Shem ih cithlah pawl cu Shem, Arpakshad, Shelah, 25Eber, Peleg, Reu, 26Serug, Nahor, Terah le 27Abram an si. (Abram cu Abraham tiih run kawh a si.)\\nIshmael Ih Tesinfa Pawl\\n28Abraham in fapa pahnih Isaak le Ishmael a nei. 29Ishmael ih tefa pawl cu Nebaioth (Ishmael ih fapa upa bik), Kedar, Adbeel, Mibsam, 30Mishma, Dumah, Massa, Hadad, Tema, 31Jetur, Nafish le Kedemah an si. Hi pawl hi Ishmael ih fapa pawl an si.\\n32Abraham in nusun Keturah a nei ih fapa paruk a hrin: Zimran, Jokshan, Medan, Midian, Ishbak le Shuah an si. Jokshan in fapa pahnih Sheba le Dedan a nei. 33Midian in fapa panga a nei ih Efath, Efer, Hanok, Abida le Eldaah an si.\\nEsau Ih Tesinfa Pawl\\n34Abraham ih fapa Isaak in fapa pahnih Esau le Jakob a nei. 35Esau ih fapa pawl cu Elifaz, Reuel, Jeush, Jalam le Korah an si. 36Elifaz cu Teman mi, Omar mi, Zefi mi, Gatam mi, Kenaz mi, Timna mi le Amalek mi pawlih cithlahtu a si. 37Cule Reuel cu Nahath mi, Zerah mi, Shammah mi, le Mizzah mi pawlih cithlahtu a si.\\nEdom Ram Ih A Rak Um Hmaisa Bik\\n38-42Edom ramih a rak um hmaisatu pawl cu a thuailam Seir fapa pawlih cithlahmi an si:\\nLotan cu Hori le Homam hrin pawlih cithlahtu a si. (Lotan in farnu pakhat Timna a nei.)\\nShobal cu Alvan, Manahath, Ebal, Shefi le Onam hrin pawlih cithlahtu a si.\\nZibeon in fapa pahnih Aiah le Anah a nei. Anah cu Dishon pa a si ih Dishon cu Hamran, Eshban, Ithran le Kheran hrin pawlih cithlahtu a si.\\nEzer cu Bilhan, Zaavan le Jaakan hrin pawlih cithlahtu a si.\\nDishan cu Uz le Aran hrin pawlih cithlahtu a si.\\nEdom Siangpahrang Pawl\\n43-50Israel ramih siangpahrang an rak um hlanah a tanglam siangpahrang pawl in Edom ram cu a sangsangin an rak uk:\\nDinhabah khua mi Beor ih fapa Bela,\\nBozrah khua mi Zerah ih fapa Jobab,\\nTeman peng mi Husham,\\nAvith khua mi Bedad fapa Hadad. (Hadad cu Moab ramih Midian ral nehtu a si.)\\nMasrekah khua mi Samlah,\\nTivapi kapih Rehoboth khua mi Shaul,\\nAkbor ih fapa Baal Hanan le\\nPai khuami Hadad tla in an rak uk a si. (Hadad nupi Mehetabel cu Matred fanu le Mezahab tunu a si.)\\n51Hadad a thih hnuah Edom ram cu a tanglam hrin ciar ah an ṭhen aw. Cuih hrin pawl cu Timna, Aliah, Jetheth, 52Oholibamah, Elah, Pinon, 53Kenaz, Teman, Mibzar, 54Magdiel le Iram an si.","num_words":984,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.263,"stopwords_ratio":0.41,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Thinlung Zate in - Chinland Today Media\\nMay 11, 2010 1:38 am·0 comments\\nCuti ih nan ttuan tikah an mit-hmuh lawngah mit-hmai ttha ngah duh ah ttuan hlah uh. Khrih ih sal bangin Pathian duhmi cu nan thinlung zate in ttuan uh. -Efesa 6:6\\n– 2Siangpahrang 13-14\\n– Johan 2\\nTtawnttok (Cartoon) suai thiam Scott Adams cu Dilbert timi hnihsuahsai cartoon a ngan ruangah mi hminthang pakhat ah a ra cang. 1990 kum hrawng khal ah The Dilbert Principle timi cabu a ngan. Cuih cabu sungah thilri tuah thiamnak, caan tawite sung mi ih duhzetmi hruaitu sinak le thiamnak nei lo manager pawl kha hnihsuahsainak ah a hmang hngai. Mi tampi in anmah ih hnattuannak ih hmuhtonmi thawn cuih cabu sungih thu cu an pehtlaiter ih ringzet in an hni.\\nHnattuantu pawl ih zaangzelnak le mibumnak thu hiti’n a ngan: “Hnattuan hrial ding caan a thlen tikah thilthiam pawl hnen in ka zir ngah timi cu sim ding mawi a si. Kum (9) a hung rei tikah thiam dingmi pawl cu ka zir ngah ttheh, hnattuan tam lo nain tam awter daan” a ti.\\nZumtu cu Bible in hnattuan neitu bawi upa pawl upat ding hiti’n in zirh: “Sal pawl, nan bawi le pawl cu ttih le tthia in upat uh. An hna nan ttuan tikah Khrih hnattuan a si ti tlukin thinlung takte’n ttuan uh. Cuti ih nan ttuan tikah an mit-hmuh lawngah mit-hmai ttha ngah duh ah ttuan hlah uh. Khrih ih sal bangin Pathian duhmi cu nan thinlung zatein ttuan uh!” (Efet.6:5-6).\\nA dikmi hnattuan daan nunzia cu Jesuh kha hnattuan neitu ah a ruatmi thinlung dingfelnak thawn hram a thok. Taimak suah in hnattuan neitu le midang kan rian tikah Khrih ih lung kan awiter. – Dennis Fishser\\nZiangvek hnattuan na ngah khal le,\\nHnattuan tum le fate a thupi lo;\\nNa thazaang zate suah in a tthabik in ttuan aw,\\nZiangahtile van ihsin a lo hmu tthehtu pakhat a um. – Sper\\nNa hnattuan neitu hi zo a si ti a thupi lo,\\nPathian hrangah ka ttuan a si timi lungput sawn a thupi.\\nVan Ih Laaksonak","num_words":329,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.094,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.304,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Tuzarh sungih Ralhraang Daantattuar Kawlram mihminthang pawl cazin | Falam Online Media\\nTuzarh sungih Ralhraang Daantattuar Kawlram mihminthang pawl cazin\\nDothlengnak thawn hnuaihnihawtu ti`n SAC ralhraang cun kan ram a buai hnu thla 1-2 hrawngin ramsung mihminthang tamzet a kai.\\nLanghgan rorin lamzawh nakih teltu siseh, hminthannak hmangṭangkai in online ihsin mipi thapetu kaihkhihtuar mihminthang tamzet an um lakah tuikaar sungih daantattuar mihminthang pawl cu a hnuilam bangtukin an si.\\nRamsung mihminthang tamzet telin CDM tuah dingih mipi thapetu ti`n February 17 ih SAC ralhraang kaihkhihding cazin suahmi ah a tel ih April 9 ah ralhraang pawl in an kai.\\nTuini December 30 ah Insein thawnginn thuṭhenzung in hnaṭuanhar +kum 3 thawngthlak dingin thu a ṭhen sak a si.\\nAnih khal hi a pasal Pyay Ti Oo thawn thubuai an tuah sakmi a bangaw ih tuini December 30 ah hnaṭuanhar +kum 3 thawngthlak ve dingin daantatnak an nei a si.\\nAnih hi Missionary rak ṭuan dah Karen mi a pu kaihhruainak thawn Christian sungkua ih seilian a si ih hlasakthiam hminthang a si.\\nBawlung sit khal a thiam hlei ah rampi aiawhtu football team tiang rak tel bantu a si.\\nRampi a buai hnu ah ralhraang in an kai ih caan tawkmawi thawng a tlak hnu ah hnaṭuanhar +kum 3 thawngthlak dingin thu an ṭhen sak ve a si.\\nHlasakthiam PO PO\\nAnih khal hi tuini December 30 ah Insein thawnginn thuṭhenzung in hnaṭuanhar +kum 3 thawngthlak dingin thu a ṭhen sak a si.\\nCeleb Win Min Than\\nCeiawknak\/dan thawn pehparin Kawlram internet khawvel ih hminthang a si ih tuini December 30 thotho ah Insein thawnginn thuṭhenzung in hnaṭuanhar +kum 3 thawngthlak dingin thu a ṭhen sak a si.\\nLuMin telin ramsung milar 6 cu cozah dodal dingin mipi lungtho tertu an si tiah SAC ralhraang in pukmah 505 thubuai orhter in February 17 ah kaih theihnak ca an rak suah.\\nKaihkhih phang ah hmun dangdang ah a relh vivo nan February 20 zaanlam ih video a thlah hnu ah rinlopin ralhraang pawl in a relhnak hmun ah an siim ih an kai.\\nTuini December 30 ah Insein thawnginn thuṭhenzung in hnaṭuanhar +kum 3 thawngthlak dingin daantatnak a nei a si.\\nSiarcih : Ralhraang SAC ralkap pawl in Lu Min an kai dan\\nRiit theih thuthawn pehpar in thawng a tlak lawk ih a suak saal hnu reilote ah Dothlengnak thawn pehpar in ralhraang kaihkhih a tuar saal.\\nAn kai lai ah a taksa par ah riit theih sii an hmu cih thu, ralhraang pawl in an phuang nan tuini December 30 ih daantatnak an nei ahcun midang vekin hnaṭuanhar +kum 3 thawngthlak dingin thu an ṭhen sak.\\nModel Paing Takhon\\nHmelṭhatnak thawn leitlunhuap ih langban ve a si ih, micuangce si cingin ralṭha zetin lamzawhnak ah a tel ruangah ralhraang in kaihkhih theihnak thu an suah ih April 8, zinglam nazi 5 hrawngah Yangon ih a nu inn ah ralhraang pawl in an kai.\\nTC Candler and The Independent Critics in leitlun hmelmawibik pakhatnak ih an phuan hlan, nikhat duh ah hnaṭuanhar +kum 3 thawngthlak dingin SAC ralhraang in daan a tat a si.\\n← Falam Township IDPs Management Team in Ralkian pawl Bawm\\nRalhraang SAC ralkap pawl Falam peng ah kaiso vivo →","num_words":485,"character_repetition_ratio":0.112,"word_repetition_ratio":0.046,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.276,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"YAW KIANG KAP BOMB PUAKAH RALKAP 30 THI – Thechinlandtoday\\nYAW KIANG KAP BOMB PUAKAH RALKAP 30 THI\\nadmin August 25, 2021 Leave a Comment on YAW KIANG KAP BOMB PUAKAH RALKAP 30 THI\\nMagwe Region, Gangaw-Kalay motor zinpi-ah Military council ralkap motor feh lai cu Yaw hnam um tamnak Gangaw PDF pawl cun mini August ni 23 ah khan an rak Bomb ih, ralkap motor 3 an bomb siat thu YDF thusuahah an tar lang.\\nYDF pawl cun, an bomb-nakah hin ralkap mi 30 hrawng an thi ih mi 15 hrawng an hliamhma an tuar ih. Military council cun RPG-in an bei let ve nain YDF lam, hliam an um loh thu an tar lang a si.\\nSagaing Region, Tamu hrawngih ralkap tanpi dingih feh mi cu nizan nazi 4:20 ah khan an bomb thu YDF General Secretary leh Information Direction U We Soe Thaih cun a sim.\\nGangaw PDF thusuahin an tar lan danin, ralkap motor 8 thlun aw cu motor 4 kan Bomb siatsak ih, mi 30 hrawng an thi ih. A hnu rei loteah, ralkap pawl hnung an tawlh hnu rei loteah ralkap in an run bei let ih, ralkap lam mi 2 an hliam thu Direction U We Soe Thaih cun a sim.\\nHi dokahnak hi nizan nazi 11 tiangin Military council ten thusuah zianghman hmuh a si loih. Gangaw PDF pawl cun mipi pawl ralring ih fimkhur dingin an sim hmasa ih. Social Media lam tar lan a tul zo thu Tachileik News Agency-a Facebook-ah mini ah khan an tar lang.\\nNizan nazi 9:30 hrawngah khan Gangaw Township, Nan Kha khaw kiangkap hrawngah Drome pakhat a zam kual nasa tiah theih a si.\\nAugust ni 10 zan khalah Gangaw-Kalay motor zinpiah ralkap motor feh lai cu YDF ten Truck pakhat an Bomb siatsak zo ih. July ni 28 khalah Gangaw-Kalay motor zinpi thot ho ah ralkap motor 2 an Bomb siaksak zo thu an tar lang. The tan post.\\nRussia Nih Kan Nih Cu Min Aung Hlaing Ralkap Thazaang Thawnter Dingah Timhcia Kan Si →\\n← Moe Kok khuaah lei min ruang ah, mi 11 silhin, ruang 4 lak suah a si zo","num_words":326,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.202,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.981,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Syria Ram Ah Mi Burpi Thahnak Zarhkhat Sungah Tum Hnih Thleng - Chinland Today Media\\nSyria Ram Ah Mi Burpi Thahnak Zarhkhat Sungah Tum Hnih Thleng\\nMay 4, 2013 4:39 pm·0 comments\\nSyria ramsung ah, tuizarh sungah tum hnih rori mi burpi ih thahnak a thlen thu BBC thuthang cun a tarlang. A tum khatnak hi May 2, 2013 Tlawngkai Nili sun ah asi ih, mi 72 pawl cu hmunkhat ah an that ih an retkhawm thu BBC cun a tarlang. Thahawknak a thlennak hmun hi al-Bayda hmun ah asi. Cumi ih a thaisun, May 3 sun ah, mi burpi thahawknak hmundang ah hmuhsal asi. An hmuhnak hmun hi Ras al-Nabaa hmun ah asi ih, mi 77 pawl cu hmunkhat ah thi in hmuh asi. Hivek hin tuihlan khal Syria ramsung ah hmuh a rak si dah.\\nApril 22, 2011 ah, Deraa le Damascus ah mi 72 pawl cu thah an si. Security Forces pawl cun lamzawhtu pawl an kahnak ruangah hi thihnak hi a thleng.\\nJune 3-6, 2011 ah, Syria cozah cun lamzawhtu ( Opposition Group ) pawl cun, Syria cozah ih security personnel mi 120 tluk an that tiin an si. Asinan, opposition Group lam ihsin hi thihnak ah zianghman an tello thu an rak sim.\\nDecember 19-20, 2011 ah, Idlib ramthen sungah mi 100 pawl cu ni hnih sungah thah an si. Syria ralkap pawl cun Opposition Activist lam ih ralkap an kaihmi pawl cu hmunkhat ah an umkhawm ter ih an kap that tiin Opposition lam ihsin an rel. Nikhatnak ah mi 70 an that ih, ni hnih nak ah mi 30 tlun an that. Lehhnu deuh ah, The London-based Syrian Observatory for Human Rights cun, mi 111 nihnih sungah an that tiin a tarlang.\\nFebruary 3, 2012 ah, Syria ralkap pawl cun Free Syrian Army pawl cu kai in Homs ah hmunkhat ah an that. Hmaisa lam ah cun mi 200 tiin thuthang ah an tarlang nan, activists group cun mi 55 an that tiin BBC hnen ah asim. BBC ih tuanvo neitu Paul Wood cu hi hmun ah hin a tlawn thu khal an tarlang.\\nMarch 12, 2012 ah, Homs ah mi 45 pawl cu thiin hmunkhat ah an sar. Nunau le nauhak an tam ih, an thah dan tlangpi cu, an hrawk an at, meisa in an nawk ih, hrekkhat cu siti sa in an suang. Hi thihnak ih mawhphurtu hi “Armed Terrorist Gangs” pawl an si tiin Syria cozah thuthang cun a tarlang.\\nApril 3, 2012 ah, Syrian forces cun Taflanaz ah nihnih sung Helicopter le tank thawn mipi an that ih, mi 57 an thi.\\nMay 25, 2012 ah, Houla mi 108 pawl cu hmunkhat ah thah an si. An thahmi lak ah hin nauhak 49 le nunau 34 pawl an tel. Syria cozah le Shahiba Militiamen pawl cu an puh aw veve. August 15, 2012 ah UN Independent International Commission of Inquiry ( Col ) On Syria pawl cun, mi 108 pawl thattu hi Shahiba Militiamen pawl an si tiin an sim.\\nJune 6, 2012 ah, Hama khua ah Syria military cun mi 78 pawl cu hmunkhat ah an that.\\nAugust 22-25, 2012 ah, Darayya hmun ah mi 300 pawl cu hmunkhat ah thah an si. The Locak Co-ordination Committee ( LCC ) cun, August 22-25 sungah mi 633 pawl cu Darayya ah thah in an um tiin BBC ah asim.\\nDecember 23, 2012 ah, Syria cozah ralkap pawl cun Halfaya ih sang tuahnak ( Bakery ) ah mi 90 pawl an that tiin Activist pawl cun an sim.\\nJanuary 15, 2013 ah, Haswiya ah mi 100 pawl cu thah an si ih, an umnak inn pawl khal nawhkang sak theh as si. Mit ih hmutu pawlin BBC hnen ih an simnak ah cun, sunlai hrawngah security forces pawl cu hi khua ah an lut ih, suahnak zaten an khar theh ih mi ankai. Cumi theh ah meithal keng mi tamtak an lut ih an hmuhhmuh an that vivo tiin an sim.\\nMay 2-3 2013 ah, mi burpi thahnak hmun hnih ah a thleng. May 2, 2013 Tlawngkai Nili sun ah asi ih, mi 72 pawl cu hmunkhat ah an that ih an retkhawm thu BBC cun a tarlang. May 3 sun ah, mi burpi thahawknak hmundang ah hmuhsal asi. An hmuhnak hmun hi Ras al-Nabaa hmun ah asi ih, mi 77 pawl cu hmunkhat ah thi in hmuh asi.\\nSource : BBC http:\/\/www.bbc.co.uk\/news\/world-middle-east-22410392\\nSyria Ramsung Bomb Hmun 2 Ah Puak\\nKabul Ah Thihcilh Bomb Puak, Mi 15 Thi\\nSyria Ramsung Christian Pawl Rawlei Ding Neilo\\nNew York Khawpi Ah Nikhat Sung Daihnak A Thleng","num_words":674,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.096,"special_characters_ratio":0.272,"stopwords_ratio":0.381,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Man - Hre Mang\\n\"Nan lakah pakhatkhat in inn saangpi sak a tum si ahcun\\nhmasabikah thatein to ciamciam in a inn sak theihnak\\ndingah tangka kim in a neih le neih lo kha a tuak theh\\nhmaisa a si lo maw?\" (Lk.14:28)\\nHi thu khihhmuhtu bungcang hi a thupi zetmi pakhat a si ve. Mi hrekkhat cun anmah le anmah hitin thu sut aw dingah an ruat dah lemlo! \"Hihin ziang man a nei?\"\\nBungrua leinak ah, inn saknak ah, hlawhfa manah, inkhan ceinak ah, khawkhanmi tuahsuaknak ah umnakhmun thawn awknakah, nauhak cazir ternakah, tiin hmailam rak zohcia diamih khawkhan thiam hi a fimthlak zet. Mi tampi cu \"an zumnak hrangah an pek tulmi 'man' an theih cia lo ruangah harnak an tongih siatnak ruangah an hlo ta theu.\\nCu hmuahhmuah hnakin thil ziangkim hrangah man rak siarcia a thupit hleice nak pakhat a um. Cucu kan thlarau rundamnak hrangah a si. Khrihfa diktak si dingah ziang man kan pek a tul? A thianghlimmi si dingah ziangvek man kan pek a tul? Hihi thusutnak thupi zet a si. Himi thu kan ruat tikah mi tampi cu a thawkah tha zet vek an bangnan, vanram lamzin an hersanih hremhmunah sankhuk in an hlo ta. Hi pawl hi ziangruangah a si ti tarlang tu dingah ka ruahmi malten ka run sim ding.\\n1. A pakhatnakah khrihfa diktak si dingah ziang man ka pek a tul ti ka run tarlang ding.\\n2. A pahnihnakah cumi man pawl siar cia a tul nak ka run tarlang ding.\\n3. A pathumnakah dikzetih cumi man pawl siar theinak dingih mi a bawmtu ding pawl ka run tarlang ding.\\nCan khirhkhan ih nungmi kan si. Thil cangmi pawl hi anmah le lamzin cio ah zamrang zetin an liam rero. Ni khatkhatah ziangvek a rung thleng ding ti kan thei cia dah lo; kumkhat sungah ziang a rung cangding ti cu kan thei lo deuhdeuh! Sakhua mi si awkternak ni le canih nung mi kan si. Ti cawk lo khrihfa ti aw pawl hi ramtin le kiltin ah thianhlim deuhdeuh nak le thlarau nun sang neih sinsin an duh thu lungawi zetin an sim rero theu. Thla hnih thla thum a rei hlanah an tlu sia ih an sual kelte ah an kir sal ti kan hmu mi hnakin theih nal mi thildang kan nei lo. A kumkhua khrihfa mi thianghlim sinak dingah ziangvek man an pek a tul ti an rak ruat dah lo.Tulai kan can hi thungaithlak ten to in kan thlarau hrangah ziang man kan pek a tul ti ruat nak ding tikcu a si. Kan ton dingmi cu kan ruat hrimhrim a tul.Thianhlim kan duh taktak a si ahcun cucu thiltha kan duh a si. Cuvek duhnak thinlung in pek ruangah Pathian hnenah lungawithu sim ding kan si, asinan thianhlimnak ding hrangah a man kan pek tul mi pawl cu kan siar thiam a tul. Rinhlelh ding um rual loin Khrih ih nunnak lamzin cu duh um zet lamzin tha a si. Asinan, a lamzin cu a bi te ih lukhum hmuh hlanah khros a ra hmaisa a si ti theih duh lo ih mit sin rero cu atthlak a si.\\n1) Khrihfa dik sinak ih man :-\\nA pakhatnakah khrihfa dik sinak dingah ziangvek man kan pek a tul ti ka run tarlang ding. Ka sim duhmi hi theihsualnak um hlah seh. Khrihfa thlarau rundamnak dingah ziangvek man kan pek a tul ti ka sim fiang tummi a si lo. Hihi ka thei, Pathian Fapa, Jesu Khrih thisen ih aiawknak in minung cu hremhmun ihsin runsuak a si zo, thildang zianghman a um lo. Kanmah tlennak dingah man pek mi cu Kalvary tlang parih Jesu Khrih a thihnak lawng a si. Kannih cu man ih leimi kan si. \"Khrih in amah le amah mi zate aiawh ah a tuah aw\" (Kor.6:20; I Tim.2:6). Asinan hi pawl hmuahhmuah hi thusutnak kau tuk a si. Cui ka sim duhmi cu, mi pakhat rundam mi si a duh ahcun ziangvek thil pawl ha a hloh tul ti a si. Mi pakhatkhat in Khrih dungthlun in a hnatuan a tum a si ahcun a tanta tul dingmi pawl a si. Curuangah hivek in thu ka sut; Khristian nundik nei dingah ziang man pek a tul? Hihi a thupi bik pakhat a si tiah ka ruat mi a si.\\nPawnlang khrihfa sathliah sinak sakhua nei dingah maltakte lawng a man ti awlten ka sim thei. Mi pakhat cu cawlhni tinte khawm aw aw in, zarkhat sung cangsual lo dingin a sup awk a tul kei, a sakhua nakah kiangkap minung pawl bangin thil tampi a tuah ve ve a tul ding. Hipawlhi man-awlte le tuah-awlte an si. Hihin pumpeknak le mai tisa duhnak pawl tanta ding a phut lo. Hivek sakhua neitu pawl hrangah nunnak lamzin thutak nganmi pawl kha kan remsalih hitin kan ngan sal a tul ding, \"Vanram lamzin cu a kau ih a sangkha khal a kau a si\" ti in.\\nAsinan Baibal in a simvek cun khrihfa sinak diktak nei dingin man pek a tul. Ral do dingmi, ral neh dingmi, thawinak pek dingmi, Igypt ram tanta dingmi, nelrawn ramcar feh tlang dingmi, khros phurh dingmi, le tlanzuam awknakah tlan dingmi pawl a um a si. Piantharnak hin mi pakhat cu tokham sau ah zau ter ziarziar in vanram a thlenter lo ih awlten vanramah a hruai lo. Piantharnak cun leitlun buainak, doral lak ihsin mi a hruaisuak sawn a si. Curuangah man pek dingmi siar lawk a thupit zia a lang.\\nFelzet le fiangzetin khrihfa sinak diktak nei dingah ziangvek man kan pek a tul ti ka run simfiang tum ding. Mi pakhat cu khrih thawn hna tuan tlang dingah a tim a tuah ih a dung thlun dingah a pum a pe aw tiah ruat hnik uhsi. Harsatnak asilole thihnak a silole thangphawknak thu simmi in a sia-tha-theihnak cu a tho ter ih a thlarau mankhunzia cu thei in khrihfa dik sinak neih a duh tiin ruat hnik uhsi. Rinhlelh ding a um lo, ziangkim ah tha pek a si ko ding. A sualnak cu a tum in a tamzet ding nan a lakin ngaidam a si ding. A thinlung cu ziangvek ih dai le hak a si hmanah thlengsak a si ko ding.Khrih le Thlarau Thianghlim, zangfahnak le zawnruahnak pawl cu a hrangah retcia in an um. Cuticingcun a man a pek dingmi a siar a tul. A sakhuanakih man a phutmi pawl hi pakhat hnu pakhat pakhat faltete in zohhnik uhsi.\\n1. A pakhatnakah 'man' pek dingah phut mi cu 'mai diknak' a si. Mai thatnak, ngaisan awknak, le mahte porh awknak pawl kha a hlawnhloh hrimhrim a tul. Misual fahrah te asi lai ah zangfahnak ih tlenmi, midang thatnak le diknak ruangih vanram kai dingmi a si ti a lungkim a tul. Thlacamnak bu in a simmi vekhi a pawmih a sim thei ve a tul. A rak caangsual zo ih tuu hlo bangin a vak hlo zo, cuticun a tuah ding pawl kha tuah loin a rak tanta. Amah ah damnak hrimhrim a um lo. Amai tuahnak, diknak, upattlaknak, thlacamnak, Baibal siarnak, Biak inn a feh theunak, Bawipa zanriah a kil theunak pawl ahhin hngat awknak nei loin Khrih Jesu lawngah a hngat awk a tul.\\nHihi a hrek khat hrang ahcun a harsa ding a bang. Pathianmi zet pakhat pa in Weston Favell ih um zapi theih James Hervey hnenah hitin a sim,\"Saya pa, ka sualnak, tisa sinak hnakin ka porh awknak tisa sinak hi tanta a har sawn. Asinan hihi a lotheihlo ih tanta tul mi a si.\" Thaten toin ruat hnik uhsi, cule hithilhi a hmaisa bikih kan pek dingmi manah ruat uhsi. Mi pakhatkhatin 'khrihfa sinak dik' neih a duh a si ahcun a 'mai diknak' kha a man ah a pek thei a tul a si.(Mah le mah tha ti ih a ngai awk nak hmuahhmuah kha a hlawn thei thluh a tul).\\n2. Thildang pakhat, a 'sual' kha manah a pek a tul. Pathian mithmuh ih a diklo mi cangvaih dan le nuntudan pawl hmuahhmuah a tlansan a tul. Leilungah a kiangkapih a ummi pawl in ziangvek an sim khal len zianghman pawisa loin a dungtun hai a tul; a el, a thinthlak, a do, a khenbeh a tulih a thu hnuai ih ret theinak ding ah a tuan a tul. Hihi rinum zet le dikzetin a tuah a tul a si. A ngainat zawng sual khal kha ret that ih a cen thei mi zianghman a um lo. Sual hmuahhmauh cu thihnak thlentu ralah a ruat ih diklonak hmuahhmuah khal a huat a tul a si. A te maw, a tum maw, a thup inmaw, a pawnlang inmaw sual hmuahhmuah cu felten a tanta thei a tul. Cui a sual hlun te pawl thawn nitin te an sual aw buii dingih a cancan cu amah hman kha an neh zuakzo men ding. Asian ziangvek dinhmun khalah cupawlcu a nunnakah hmun a pek hrimhrim ding a si lo. A sual pawl cu catbang loin a do ringring a tul. Hitin ngan a si,\"Na sung ihsin dan buarnak pawl hmuahhmuah kha hlawn hlo aw\".\"Na sualnak le na bawrhhlawhnak ihsin thiarfihlim aw aw\".\"Sual tuah cu bang thlang aw\".(Ezek.18:31;Dan.4:27;Isai.\\nHi khal hi a harsa a bang. Asinan ka mang a bang lo. Kan sual pawl hin kan fa le pawl vekin in nel a si; kanmah khalin kan duh ih, kan pawm hai, kan thlaih aw ih, kan sual pawl kan tuah tikah kan lung a hmui. Cu pawl thawn then awk ding cu kut vawrhlam tan le mit vawrhlam phorh suak vekin a har. Asinan, kan ngainat zetmi sual pawl khal kan suahsanih kan tanta hrimhrim a tul. Rundam si ding a duh taktak tu misual pa cun a sualnak cu a tangsungah hlum zetin maw, a leihnui ah thlum zet vekin thuh duhnak a nei men ding nan cui 'sual' pawl cu tanta loin le hlawnhlo loin vanram lamzin a zawhph thei lo (Job.20: 12, 13.).\\nPathian thawn rualpi tha si theinak dingah amah le a sual an do awk a tul. Jesu Khrih cun ziangvek misual khal a co hlang duh. Asinan amai sualnakah misual pa kha a kawp ringring ahcun Pathian in a co hlang lo ding. Cui sual tlansan a tulmi cu thil pahnihnak ah siar tel uhsi. Mi pakhat cu khrihfa taktak sinak nei dingah a sual kha man ah a pek a tul.\\n3. Thildang pakhat leh ah khrihfa sinak diktak nei duhtu cun 'nun awlsam duhnak' kha man ah a pek a tul. Vanlam panih tlan zuam nakah nehtu si a duh ahcun a naa le a har a tuar a tul. Ralram ih ralkap pa pakhat bangin ziangtik lai khalah mancia ringring in a um a tul. Nitin a cakvaihdanah zovek a pawl tik khalah siseh, ziangvek dinhmun khalah siseh, milakah maw mahte um khalah, mikhual hmai le mai insang khalah siseh a nundan le a cangvaihdan ah a cekfel awk ringring a tul. A thlacamnak, a Baibal siarnak, le a cawlhni hman dan, le a sakhua mawhphurhnak pawl hi a ngai pawimawh a tul. Hi pawl hi a ngai pawimawh lo men ding, asinan hi pawl lakah ngaihthah theih ding zianghman a um lo.\" Mi zangzel cun a thinlung in thiltha a duhzet theu, asinan zianghman a ngah cuang lo; hnatuan taima zet mi cun a duhmi pohpoh a ngah ding\"(Thufim 13:4).\\nHi khal hi a har a bang. Sakhuanak ih 'harsatnak' tlukin a lotheihlo ih thil tulmi kan huat mi a um lo ding. Harsatnak cu kan hua, kan thinlung te cun kan khristiannak hi ziangkim kan tuah tul loin aiawhtu sakhuanak sisehla kan duh, kanmah in zianghman tuar ding um nawn loin ziangkim in rak tuah sak thluh sehla kan duhmi a si. Kan sakhua nakin in phutmi pawl hi kan thinlung sung ihsin a puak suakmi kan duhthusam thawn a kalh aw. Asinan kan thlarau hrangah zianghman'tuarnak’ um loin thiltha ngahnak a um lo. Hi thil pawl hi a pathumnakah ret uhsi. Mi pakhat cu khrihfa diktak sinak neih a duh ahcun a nun awlsam duhnak pawl hi man ah a pek a tul.\\n4. A palinakah a leitlun ngainatnak hi man ah a pek a tul. Pathian ti lungawi tu a si theihnak dingah leitlun mi pawlin mi caklo tiih an nautat hmanah a lungawi thei a tul. Nautatnak, hmuhsuamnak, relsiatnak, hremnak le huatnak pawl hi thil dang pi ah ngai loin a tuar thei a tul. A sakhuanak ih a ruahdan le a tuahdan pawl hi mi-in a zumnak le a tongkam pawl ruangah fehsual tiah an ruatih mi hlawptlo, mi khawhrat, mi tha lo an ti khalah tuar thei dingah a pek awk a tul. Mi pakhatkhat in mi aa a ti tik khalah a mang a bang lo a tul. Lalpa Jesu in hitin a sim, \"Nan hnenah ka simmi thu hi thei ringringuh, siahhlawh cu a bawipa hnakin a tumsawn lo a si. Keimah in hrem ahcun nan nih khal an lo hrem ve ding; ka simmi an thlun ahcun nan simmi khal an thlun ve ding\" (John.15:20).\\nHi pawl hi khrihfa sinak diktak neih a duhtu pawl hrangah pek hrimhrim a tulmi man pawl an si. Ka tarlangmi hmin pawl hi milai tisa hrang ahcun phurrit zet an si ding. Asinan hi pawl lakah eltheih ding thil pakhat hman a um o. Kanmai diknak, kan sual, kan zeetnak, leitlun ngainatnak pawl hi rundam kan si dingahcun kan tanta hrimhrim a tul.\\nKhrihfa diktak sinak nei dingah man pek tul mi hi a khungtuk a bang. Sihmansehla, maithlarau rundam dingah zo saw mahte ruahnakin tuah thei ih Pathian khawkhan cia mi pawl hi sawisel thei a um? Tipi thuanthum sungih lawngpi cu a pil zik cuahco tikah lawng hnatuan pawl cun lawng sungih thil ziangvek khal hlawnthlak an pawi ti lo. Taksa parah natnak tha lo a um ih tidam dan dang zianghman a um nawn lo tikah, damnak ding a si phawt cun taksa peng ziangvek hman hlawnthlak an pawi ti nawn lo theu. Cutivek thotho in khrihfa pakhat cun a mah le vanram karlakah daltu ziangvek khal a tlansan thei a tul. Sakhuanak zianghman man pek tullo cu zianghman mannei lo a si. Khros tel lo man awl khrihfa sinakcun tikcu a cem tikah lukhum tello sakhuanak a hring suak as ti kan hmu leh ding.\\n2. 'MAN' siar ih a thupitnak\\nZiangrangah minung thlarau rundam si theinak dingah man pek le pekding man pawl rak siar cia a tul timi a pahnihnakah ka run tarlang ding.\\nZiang hnatuan khal sisehla Khrih in a ngai pawimawh mi hnatuan ngaihthatnak hin siatnak a thlen a si. Minung tampi cu rundam-sakhua, asilole a nungmi sakhua umtudan theih an duh lo ih an mit an sing theu. Khristian sinak diktak nei dingah man pek tul mi pawl thu kan sim tikah theih an duh lo ih an hna set an tun theu a si ti ka lo sim duh. Pawnlang phurnak in a liampi hai ih a neta bikah an hung thangharh tikah cun Pathian lamah an her aw ter ih phurnak thawn reilote sung cu cangvaihnak tla an nei theu ti thu khal ka lo sim thei. Sir awknak le piantharnak pawl hi an ruahnak vekin thil awlte a rak si lo ti an hmuh tikah le khrihfa sinak diktak nei dingah man pek a tul tam zia pawl kha an hmuh tikah an mang a bang zia pawl khal ka lo sim le a tha ding. Porh awknak mizia, sual cennak, nun awlsam duhnak, leitlun mi sinak pawl hi khrihfa sinak diktak nei dingah tanta a tul thu mangah an rak man rero vekih thil awlai asilo zia an hmuh tikah an mang a bang. Cuticun mitampi cu an sakhuanak hrangah tha bang seksek in an zuamih an tuan hnu ah leitlun an suahsan ih an thlarau hrangah zianghman ruahsan ding um loin, zangfah um zet le Pathian hmu tlak lo ah an cang! An damsungih an cantha neih lai ah duhtawkin an rel aw rero ih sakhuanak cu titak ahcun a har lo a si an rak ti. Asinan an mit an meng tlaitluk theu ih an sakhuanakah man pek tulmi an rak pek lo ruangah an hmuh awk suak sal hnu ahcun ziangkim khua a tlai tuk zo ih an nunah ziangkim a rak se thluh zo a si ti an thei aw suak sal theu.\\nTui ka sim rero mi ka thutlangpi thawn pehaw in mibur hrekkhat khihhmuh duhmi an um. Anmah cu sakhua lam thu hi an thei lo asilo, sakhua sunglam thu khal an thei nal dekdek. An tlaksammi cu 'Zumnak ih nun le hngat awknak' a si. Mi hrekkhat cu sakhua mi zet inn sungsang ihsin a thanglianmi le sakhua nuntu pawl zirhmi an sinan anmahte tuan suakmi an nei loih an sunglam nun in hmuh tonmi taktak an neih lo tikah sar cawpmi thu (Second-hand thu) le mi-rel-mi pawl an rel sawng in an sim sawng theu. Vawi tampi cu an thinlung sung ihsin duhdawtnak thawn a suakmi hnatuan duhnak tel loin an kiangkap boruak nawrhmawhnak raungah sakhua mi zet vekin an lang theu ih, hiarhalnak cangvaihnak, pawnlang phurnak, asilole, sung muril um lo kiangkap nawrhmawhnak ruangih sakhua mi si duhnak ruangah an cangvai theu. Hivek minung pawl cu ttihnung zet dinhmunah a dingtu an si. Thuthiang sungih zothim ding pawl hin man an neih asi ahcun hivek minung pawl hi a pamhmai zetmi milai pawl an si ih an sakhuanak hrangah man pek tulmi pawl zirh ding milai pawl an rak an si.\\nIsrael mi tampi pawl kha Igypt le Kanaan ram karlakah man pek ding an pek zuam lo ruangah an hloral thluh. Zianghman le zohman ih hnem theih rual loin Igypt ram kha beiseinak sangpi thawn an tanta. Cuticun lamlakah harsatnak malte an tawn tikah an ralthatnak le an phurnak kha hmakhat te ah a dai sualso. Harsatnak kha an rak ruat tel dah lo. Kam cia mi ram cu ni rei lo te sugnah man pek tul loin awlai ten kan hmu thei ding tiah an rak ruat. Cule, rawltam, tihal, rilrawn, natnak le ral pawl an ton tikah Igypt ramah kirsal an duh ih Pathian le Moses parah an phun zai ciamco. Tongkam tawi zawngin kan sim asile a man pek ding kha an rak siar tel lo ruangah ziangkim an hloh ih an sual lakah an thi hlo ta.\\nKan Lal Jesu Khrih ih thu ngai tu lakah mi tampi cu a man an rak ruatcia in an rak siar cia lo ruangah dung an sip salih 'a dung an thlun nawn lo' (John 6:66). A thilmak tuahmi le a thu simmi pawl an theih tikah a pek te ahcun Pathian uknak ram kha hmakhate ah a rung lang ding tiah an ruat. A dungthlun tu pawl hnenah an thil pawl cu tthum in, ziang ruat loin Khrih dung an rak thlun ve. Asinan, zumdingah a harsa mi zirhnak, tuah dingah a harsami thlun ding pawl le an milai sinak thawn a kalhki aw mi pawl an ton tikah an zumnakin lam a rak hruai nak pawl cu zianghman lo ah an cang thluh. A tawizawngin kan sim a sile an zumnak hrangah a man an pek ding kha an rak siarcia lo ih an sakhuanak lawngpi cu a pil hlo.\\nAn pek ding mi man siarcianak neih lo ruangah siangpahrang Herod kha a sual hlunah a kir salih a thlarau cu siatsuah in a um. Tihhnimtu John ih thu simmi kha a ngai duh zet. Mi thianghlim le midik a si tiah a rak upat ih a rak zoh tha zet. Amah Herod rori khalin a dik le a tha tampi a rak tuah! Asinan a duhduahdo mi Herodias thawn then awk a tul zik tikah a sakhuanak cu pumhloh in a hloh. Hivekin a duh zet mi sual thawn then awk ding hi a rak ruat tel lo. A man a rak ruat cia lo(Mark 6:20 ).\\nMan siarciannak tlaksam ruangah Demas khan Pawl thawi pawl kawm awknak kha a thlansan ih Thuthangtha kha a hnawl tlunah Khrih le a lalram khal kha a hnawl. Tikcu rei zet sung kha Gentle pawl hnenih a tirhmi pa thawn khual an tlawng tlangih amah cu a takih ' hnatuanpi ' a rak si. Asinan Pathian ih rualpi tha si phah in leitlun thawn rualpi tthat a theih lo ti a theih tikah a khristian nak kha tlansan in leitlunah a kir salih leitlun thawn rual ttha ah a tuah aw sal. Paul in a simmi cu, \"Demas in in tlansan, leitlun a duhdawt ruangah\" (2 Tim.4:10). A man pek ding kha a rak siar cia lo.\\nMan siarnak tlaksam ruangah evangelical thu simmi ngai tu mi tampi rapthlak zet tawpnakah an thleng. An hmuh le ton dah lo mi hmunah phuang aw dingih cawhphur an si. Khristian hlun pawl thangphawk ding khawp in lungawinak nun luangliam cu an co hlang. Tikcu reilote sung cu midang pawl lehkhelh thluh ding khawpin phurnak le caknak thawn an tlan. Thlarau lamah cuvek tha thawhnak thawn an sim, an tuanih an cangvaih tikah zumtu hlun pawl ningzak ding khawpin an thleng awk veten an umtudan le an cangvaihdan a thleng aw lohli. Lunghmun-theitu hnakin zianghman danglamnak an nei lo. Lalpa in thlaici vawrhtui thuanthu a simmi kha a takin a thleng; thutak ruangah thlemnak, hremnak le harsatnak a thlen tikah an hlo thla (Mtt. 13:21 ).\\nKhrihfa diktak si thei dingah 'man' kan pek a tul tihi tu hnakin ttha le felin rak zirh sisehla a tha zet ding ti ka sim ngam. Thin tawi zet le manhlapnak hi tulaisan ih sakhua mi ti aw pawl umtuzia a si ih piantharnak, thawk le khatih lungawinak pawl hi Thuthangtha sung ihsin hmuhsuak an tum mi a si. Hivek phurnak an neihmi hi thil dang tahtthim tikah thildang cu a thluathlam menah an cang thluh. Hivek phurnak suak ter ding cu langhngan zetin an beisei mi li an tumtah mi a tawpnak a si. Ningzahnak nei lo, taklawng ih umvek, lam hawi bul nei lo khristian zirhnak hi tlangdangpi ah mi hruai sual tu a si.\\nKa sim duhmi hi zohman in thei sual hlah seh. Jesu Khrih ah milai rundamnak a famkim. Kan rundamnak cu Pathian laksawng a si ti cu rinhlelh ding um loin ka pom a si. Mi pakhat cu hma khatte cawp le cilh ih thlengawknak nei dingah fawrhfialnak hi ka pom a si. Hivek pawl hi midang hrangah timi ka nei cuang lo . Asinan ka sim duhmi sawn cu himi thutak pawl hi mi hmai ah taklawngin, malzet le a falih hmuhter ding asi lo. Leitlun cu suahsanih Khrih hna cu tuan dingah an pumpek awk ve a si ahcun an hmalak tul mi ziang a si ti simfiang ta loin Khrih ih ralkap sinak (rank) sangpi sungah nawrhmawh ding an si lo. A tawizawngin, lailan ten an hnenah 'man' an pek a tul a si tiah sim ding an si.\\nHimi thuah ah Jesu Khrih in ziang a sim ti mi pakhatkhat in theih a duh asile St. Luke in ziangtin a ngan ti kha zoh seh. Hmunkhat ah hitin insim, \"Mipi cu a hnenah an feh: cule an lam a hawi ih hitin a sim hai, 'Zokhal ka hnen rat a duh ih a pa maw, a nu maw, a nupi maw, a unau maw, a farnu maw a huat lohcun, cu lawng hman si loin amah le amah hman kha a huat awk lo ahcun ka dung thlun a si thei lo ding. Zokhal siseh mai khros pu phah in i thlun lo tu cu ka kai thlun a si thei lo ding \" (Luke 14:25-27 ). Fiangzetin ka sim a tul santhar sakhua lam zirhtu pawl thawn hi bungcang hi ka rem thei lo a si. Asinan ka thluak sungah himi zirhnak hi sunlai ih ni tlang bangin a fiang a si. Hihin fiangzetih a simmi cu man pek ding pawl fiangzetin ralrinnak pe ta loin zohman a hmin a thang dungthlun tu si dingah hmakhat te ah nawrhmawh ding kan si lo. Ka thutlang then sungah himi thu ka sim tel lo ahcun pawi ka ti zet ding. Zohman Khrih rawng bawlnak ihsin ka kham duh lo ih thanaunak ka pe duh fawn lo, zokhal hmailam panih mai khros an phurhcio nak ding hi ka duhthusam mi a si. A cang theimi hmuahhmuah in man cu dikzet le felzet in ralring ten siar cio uhsi. Cutin kan tuah, kiltin ihsin kan zoh ih dikzetin man kan pek tulmi pawl kan siar cia ahcun zianghman in tihter tu ding a um lo a si.\\nKhristian sinak diktak nei dingah man kan siar tul mi pawl kan run tarlang tum ding.Thaten to aw la thinlung thiang zet le felzetin ruat hnik. Khrih dungthlun na si ding ahcun ziangvek thil pawl ha tanta in na feh ding? Zianghman hrelh aw hlah. A zaten ret ta thluh aw. Cule tui ka lo hmuh dingmi 'man' pawl hi khatlam le khatlamah rethai aw. Dikzet le felzetin hi pawl hi tuah aw. Ziang a hring suak ding ti phannak ka nei lo.\\na. Thil pakhatnakah, a thianghlim le thinlung takih khristian sinak diktak na neih ahcun a hlawknak le na hloh tulmi thil pawl siar thluh aw. Khatlam le khatlamah khaikhin hnik. Hi leitlunah thil hrekkhat cu na hloh a tul men ding. Asinan na thlarau hrangah a siat thei lo mi rundamnak na ngah ding. Hitin ngan a si \"Mi pakhatkhat in leitlun pumpi cu a ta ah nei hman sehla a thlarau nunnak a hloh ahcun ziangsaw a hrangah tthahnem?\" ( Mark 8:36).\\nb. Thildang pakhat leh ah, a thianghlimmi le khristian sinak dik nei tu na si ahcun cawisannak le mawhthluhnak pawl hi siar hnik aw la khatlam le khatlamah khaikhin hnik ! Hi leitlun na dam sungah milai mawhthluk cu na tuar men ding, asinan Pa Pathian, Fapa Pathian, le Thlarau Thianghlim Pathian ih cawisanmi na si ding. Mawhthluknak na neihmi cu mi theihsual hmang, mitcaw le dinhmun hnget nei lo nunau siava le mipa hrekkhat 'tawisum vah ih vak' pawl hnen ihsin a si men ding. Asinan leitlun thuthentu siangpahrang hmuahhmuah ih siangpahrang hnen ihsin cawimawinak na hmuh ding. Pathian in thlawsuah a pekmi pawl lawnglawng hi thlawsuak taktak an si. \" Keimai dungthluntu nan si ruangah mi-in an lo hmuhsuam, an lo hrem ih thuphan a phunphun in an lo puh tikah mi vantha nan si. Nan lungawi in na aipuang uh, ziangah tile nan hrangah laksawng tampi vancung ah retcia in a um. Nan hlan ih prophet pawl khal cuvek hremnak le mawhsiatnak an rak tuar zo a si ! (Mth.5:11,12).\\nc. A thianghlimmi le khristian sinak dik neitu na si ahcun na ral pawl hmuahhmuah le na rualpi tha kha siar hai aw la khatlam le khatlam ah buuk ton hai hnik aw! Na lam tang pakhat kha satan le a ho pawlih ral a si. Cun Lalpa Jesu Khrih ih rualpi thatnak le lunghmuinak na parah a um a si ti kha theihhngilh fawn hlah. Na ralpa ih a tisiat thei patawp cu na ke mit siatsuah lawng kha a si. Pathian hnen ihsin a ra mi na rualpa in a se bik dinhmun ihsi hman in a lo rundam thei a si. Zohman in a kut sung ih a tuu rual pawl an thur sak thei lo ding. Hitin ngan a si,'Taksa lawng a siatsuah ih thildang a siatsuah thei nawn lo tu kha tih hlah aw hlah. Asinan na tihding mi ka lo sim cia ding; mi thah theinak huhman nei ih hremhmun tiang mi thla thei tu kha tih sawn aw; thu ngai ten ka lo sim cucu tih sawn aw!(Luke12:5).\\nd. A thianghlimmi le a dikmi khristian sinak taktak na neih a si ahcun tui na nunnak le a ra thleng lai dingmi na nunnak kha siar aw la khatlam le khatlamah buk ton hnik aw. Rinhlelh ding um loin tulai fang can hi tikcu harsa cu a si. A tu hi fimkkhur can, thlacam can, raldo can, sualbuainak can, zumnak le tuannak can a si. Cu pawl cu kum reilote hrang an si. A ra lai dingmi tikcu cu cawlhhahdamnak le thathar ngahnak can a si ding. Sual cu hlawnhloh a si dingih sualin a lo hnaihnawk nawn lo ding. Satan cu temtarh a si ding. Cu lak ih thilthabik cu sankhuk cawlhhmun a si ding. Hitin ngan a si; can tawite sung harstanak kan tonmi tete in a let tampi in kumkhua sunlawinak in pe leh ding. Curuangah a tuah hmaton in kan hmuh theimi cu can tawite sung lawng a awh; sikhalsehla kan hmuh thei lo mi cu a kumkhua daih a si ! ( 2Kor.4:17,18).\\ne. A thianghlimmi le a dikmi khristian sinak neitu na si ahcun sual lak nawm cennak le Pathian rawngbawlnak ih lungawinak kha siar hnik aw la khatlam le khatlamah buuk ton hnik! Leitlun in a lamzin tluanah nawmnak a neih mi cu pakpalawngpi le a tak diriam nak taktak um lomi a si. Hling burpi meisa kangvek a si, Second reilote sung cu a alh hlukhlo ih a puak tthuktho, asinan reilote ah a kumkhua in a dai lan ta. Khrih in a minung pawl hnenah lungawinak a pekmi cu a hngetkhoh mi, a kumkhua daih le a hmun mi a si. Hihi minung lam dinhmun le hriselnakah a tthum aw lo. Thihnak lak hmanah hi lungawinak cun mi a tlansan dah lo. Cuticun a hlo dah lomi cawimawinak lukhum thawn a tawp a si. Hitin ngan a si: \"Mi ttha lo pawl lungawinak cu tikcu tawite sung lawng a si. Mi aa hnih cu meisa sungih hling an paih ih a puak mi thawm vek a si! ( Job.20:5; Thusimtu 7:6). Asinan khatlamah hitin ngan a si: 'Nan hnenah hnangam daihnak ka lo tanta. Keimai hnangamnak ka lo pekmi a si. Leitlun mi ih pek vekin ka lo pe a si lo. Thinhar le vansangin um hlah uh; nan thinkhal phang hlah she ( John 14:27).\\nf. Khristian sinak dik a nei tu pawlin harsatnak tonmi le mi ttha lo pawl hrangah an ton dingmi thihnak lenglam ih ruatcia mi pawl khi siar hnik aw la khatlam le khatlamah buuk ton hnik aw. Baibal siarnak, thlacamnak, sualsirnak, zirhnak le thianghlim nun zirhnak pawl hin reilote sung cu mai duhnak hnawlih a naa le har tuarnak cu a phut ding. Asinan, zumlo tu le sual a sir aw dahlo tu pawl hrangah thinhengnak a khawl aw mi thaw cun zumtu pawl tuarnak cu tahthim ding rual a si lo. Hremhmunah nikhat sung harsatnak lawng hman leitlun damsungah zumtu pawl harsatnak tuar mi hnak cun a let tampi in a harsawn deldelih tahthim ding rual a si lo. A thi dah lomi meisa le a thi dah lomi rulkhuk in minung a siatsuah vek a si ding. Hitin ngan a si; Ka fapa ruathnik! Na nun sungah khan thiltha hmuahhmuah na rak ngah zo ih Lazarus cun thilttha lo lawnglawng a co. Asinan a tu ahcun a nihcu hi tawkah hin nunnuam in a umih nang cu harnak na tuar a si! ( Luke 16:25).\\ng. A netabikah, leitlun le sual tanta in khrih rian tu le Khrih tlansan ih leitlunah a kir sal tu pawl hi siar aw la tahthim hai hnik aw. Khatlamah Krhih dungthlun tu thawng tampi na hmu dingih khatlamah zo hman na hmu lo ding. Minung ticawk loin kumtinte zin kaupi ihsin an her aw ih zinbite ah an lut. Zinbite sungah a fek zo nan cauh le bah ruangah zin kaupi lamah zo hman an kir sal dah lo. A suk lamzin cu a fianglo ih vanlam zin cu zin khatlawng a um. Hitin ngan a si: Mittha lo pawl lamzin cu zanthim vek a si! Dan buartu pawl lamzin cu a har! (Thufim 4:9;13:15).Cun khatlamah hitin ngan a si: Sikhalsehla miding pawl lamzin cu, zing khawvang ihsin sun tiang a tleu sinsin mi tleunak bangtuk a si ( Thuf.4:18).\\nHimi thil pawl hi rinhlelh ding um loin dik zetin siar a si lo theu. Hihi ka thei fiang zet, himi ruahnak pahnih lakih tthukthun tu pawl hi minung malte lawng an silo. Annih pawl cun Jesu Khrih cu Lal le Rundamtu a si ih rian tlak a si ti khal an thei ban lo. Hmuh ding le hloh ding, hlawknak le sunnak, riahsiatnak le lungawinak, bawmtu le dodaltu pawl hi khatlam le khatlamah buuk ton in Pathian lamtang pawl ropitnak an hmu ban lo. Hi man siar dan thil thupi zet hi an theithiam thei lo. Thil ziangkim hi Pathian in a hmuh vekin an hmu fiang thei lo. Man an siar dan a dik lo.\\nAn nun in a tlaksam rukmi ziang a si? Cucu a nung mi zumnak a si. Kan thlarau thu ah dikzetin thu kan then theinak dingah Hebru cabu sungah bung 11 nakin a simmi vek hi kan neih teng teng a tul. Mansiarnak ahhin thil umtudan pawlih cangvaihdan pawl run tarlang ka tum ding .\\nNoah in ziangvek thinsaunak thawn lawng a rak tuk? Leitlun zumlo tu le misual pawl karlakah amah lawng ralttha zetin a rak ding ngam. Hmuhsuam nautatnak le dehcawknak pawl a rak tuar ngam. Ziang in a ban tha kha a cak terih thinsau zetin a tuarter? Zumnak a si. Thinhengnak ni a ra thleng lai dingmi kha zumnak mitin a rak hmu cia.Lawng a tuah rero mi siar lo thildang zianghman luatnak a um lo a si ti a zum. A zumnak ruangah leitlunmi pawlih ruahnak le nautatnak pawl kha zianghmanah a siar lo. Zumnak mitin hmailamah a ra thleng lai dingmi kha a rak hmu thiamih a man pek tulmi pawl kha a rak siar thiam. Zianghman rinhlelhnak um lo ten lawng kha a rak tuk.\\nMoses khan ziangtin Pharo in nuamnung cennak kha a rak tanta ih Pharo fanu ih fapa tiah kawh ding kha a rak duh lo? Mi zawmtai mi lakah vun ret aw in theihcianak um loin leitlun huaisennak thawn ziangtin a mipi pawl kha saltannak sung ihsin a rak hruai suak? Minung mithmuh ahcun ziangkim hloh thluh ih zianghman ngah mi nei lo tluk a si. Ziang in kha tluk raltthatnak thawn a rak tuah ter ti a si le, zumnak a si. A laksawng hmuh ding kha Igypt ramih upatnak hnakin a tha sawn deldel a si ti zumnak mitin a rak hmu cia. Zumnak in man pawl a rak siarcia ih mithmuh thei lo mi rak hmu cia bangin, Igypt ram cu a hnawlin nelrawn ramcar lakah a mipi runsuaknak ding cu ralttha zetin a rak hril sawnih a rak tuah suak.\\nPaul khan khristian sidingah a thluak kha ziangtin a rak tuaktan? Thleng awknak dingah pek tul mi man le hlan awknak pek ding pawl kha tihnung zet a rak si. A minungpi lakih mifim le mithiam a sinak kha a rak tanta. A mipi pawlih lawm i hlahkhaw huatnak, ral awknak, hremnak le thihnak thlen tiang khawp dodalnak kha amah le amah parah a thlenter aw a si. Kha hmuahmuah a tuah ngam nak cu Damascus lamzin parih a tonmi Jesu Khrih kha a zumih leitlunah a hlohmi hmuhhmuah ih let zakhat leng loin a ra lai dingmi vanram nuamah Jesu in in pe thei a si tiah a zum. Cutawkah a kumkhua in cawimawinak thawn a um ding a si ti khal a thei. Zumnak in a man kha a rak siar cia ih khuitawk lamah buuknak (cuai) kha a tlai ti fiangten a hmu thei. Cule Khrih ih thing khros phurh cu hlawknak tumpi a si ti a zum.\\nHihi tthaten hminsin uh. Noah, Moses le Paul hma rak la tertu zumnak hi kan thlarau hrangah nehnak dik kan neih theinak thuthup tumpi a si. Khristian sinak dik neiin kan pek tul mi man pawl kan siar tikah hivek zumnak hi in bawmtu le ralthatnak in petu si ve seh. Cule zumnakin James ih a rak simi vek hi kan mitthlamah kan ret thei ding, \"Pathian ih pekmi zangfahnak cu a caksawn a si\" (James 4:6). Cuvek zumnak thawn thuam aw aw la ziangkim hi a man na siar tikah dikzet le felzetin an umhmun cio ah naret thei ding. Hivek zumnak thawn na khah ahcun khros cun a lo siatsuah lo dingih lukhum khal lakkiansakin na um fawn lo ding. Cuticun ziangkhalah na thunetnak a dik thluh dingih vanram zin na zawhnakah cangsualnak a um lo ding.\\n1. A netabikah, himi ka casiartu hmuahhmuah in thungai thlak zetin ruat seh, a sakhuanak hin tui a nunnakah ziangthal phutmi a nei maw? Na hrangkhalah ziang man hman a lo phut lo a bang. Harsatnak, tikcu khawhralnak, khuaruahnak, fimkhurnak, naa tuarnak, thlamuannak, tisa duhnak tanta nak, dokalhnak, hnatuannak, zumnak ih nunnak, le Pathian duhnakah tuhlut awknak pawl lakah ziangtal na sakhuanak in a lo phut maw? Ka simmi hi tuah hminsin hnik aw. Hivek zianghman a lo phut lo ih zianghman man pek tullo mi sakhuanak hin na thalrau a lo rundam dah lo ding. Na nun lai ah hnangam daihnak naw, na thih hnu hrang ruahsannak maw a lo pe dah lo ding. Thihnak lakah a lo bawmdah lo dingih thih nikhua ah alo hnem dah lo ding. Sakhua zianghman man phut mi um lo cu thlaurau nunak hrangah zianghman tthathnemnak nei lo a si. Khua a tlai hlanah tthang harh thlang aw. Tthangharh thlang aw la na suar sir aw. Tthangharh aw la thlacam aw. Ka thusut mi pawl hi lung kim zetih i san thei hlan lo cu cawl aw hlah; na sakhuanakin ziang man a lo phut?\\n2. Pathian hnatuannakah tharthawhnak na neih duh ahcun na thlarau hrangih rundamnak a lo pekmi hin ziang a man ti ruat hnik aw. Na leiba cu Pathian hnenah lo peksak in tlennak famkim cu lo tuahsak dingah Pathian Fapa cu vanram tanta in minungah a rung cangih khros parah thi in thlan sungah phum a rak sinak kha thaten ruathnik aw. Ruat ttha hnik aw la a siat thei lo thlarau neih hi thil lolam men a si lo ti hi zir aw. Thlarau hrangih harsatnak tuar hi a man a si.\\nKhah! Mizeenu le mizeepai hnenah hihi a ra thleng taktak ding mi a si, harsatnak tong loin vanram cu na co ding maw si? Na duh lo zawng thil ummi ruangah a kumkhua in dung sip ta dingah na thinlung na thenhnih aw zo maw si? Umze nei lo duhthusam ruahnak lak ihsin thiarfihlim aw aw. Tho aw la na minung siknak kha neh tum aw. Nangmah le nangmah kha hitin sim aw aw, 'Ziangvek khal man sehla ziangvek dinhmun khalin zin dingah ka feh ding a si' ti aw. Khrih ih thing khros kha zoh in thathar la aw la na ral tha seh. Hmailam ih a thleng dingmi thihnak, thuthennak, le kumkhua nunnak kha zoh aw la taima aw. Khristian si ding hi a man a khung tuk men ding, asinan man cu pek thluh a si ti na fiang leh ding.\\n3. Himi casiartu lakah mi pakhatkhat in khros cu phur in man phutmi pawl cu a siar taktak a si ti in a thei aw a si ahcun tuar fainak thawn hma nawr sinsin dingah ka fawrh duh a si. A cancan cu na thinlung cau in beidawnnak ruangah dung sip hlo ding khawpin thlemnak na tong a si ti ka sim ngam. Na ral pawl cu tampi an bangih, sualnakin a lo nennak cu rit tukin na thei, na rualpi cu an mal tuk, na lamzin cu a kawl tukih a bi tuk, leitlunah mahlawng um vekin na thei aw theu ih ziang tuah ding ti thei lo khawp in na um theu. Asinan, hitin ka lo sim thotho, tuarfainak thawn hmai nawr sinsin aw.\\nTikcu cu reilote sung a si. Kum reilote sung fimkhur le thlacamnak, hi leitlun tipi thuanthum tlunih reilote sawi awknak, thihnak le thleng awknak malte, thlatang le tthal malte, cu pawl hmuahhmuah cu an hlo thluh cing ding. Kan ral neta bik cu kan do a tul lai hrih ih cumi hnu ahcun zianghman kan do a tul nawn lo ding.\\nKhrih ih umpinak le tuarpinak in tui kan tuar mi hmuahhmuah cu zianghman lo ah a can ter leh ding. Tui kan tuar rero mi pawl hi kan khualtlawn nun kan zoh sal leh tikah kan thinlung a rak ttawnttaih zia hi kan mang a bang leh ding. Kan khros phurhmi hi tumtuk in kan rak ruatih kan lukhum co ding cu fate tukin kan rak ruah mi hi mak kan ti leh ding. Rinhlelhnak kan rak neih ttheu mi man siarnak hi cuaithlainakah khuitawk lamah hlawknak a um ti kan hmuh tikah kan mang a bang leh ding. Kan sankhuk inn thawn kan hla aw lo a si. Khristian sinak dik nei dingah le thianghlim thlaitluan dingah man phutmi cu a tam tuk men ding; asinan man cu pek a si.\\n1. A tlunih thangphawknak thu thawn peh aw in ka hmanmi tongkam pawl san hi theihsual a si ahcun ka riah a se zet ding. Cutin theihsualnak um lo dingin hrilhfiahnak malten ka run tarlangding.\\nSakhua lam tthangphawknak diktak ahhin keimah hnakih a lungawi an um lo ding. Khuitawk hmunah a cang maw, zovek thu simtu hnen ihsin ziangvek dinhmun lai ah a cang khal sisehla Pathian hnenah ka thinlung zaten lungawithu ka sim. Zovek thusimtu le ziangvek dinhmun khalah Khrih Thuthangttha cu phuansuah a si ahcun ka lung a awi. Runnak Thuthangttha rawng cu bawlin thlarau cu rundam a si ahcun ka lung a awi.\\nAsinan, hihi thu feltak a si. Hi leithlun ahhin sual tel loin thilttha lawng na nei thei dah lo ding. Hivek thu hi sim dingah ka tthuktthun lo. Tthangphawknak thu pawl hi sim dingah Pathian ih mawhphurhnak pek mi ka si. Hivek tthangphawknak pawl ahhin Pathian thutak zirhnak tlaksamnak ruangah kan ruahban loin khatlamah bum hloh awknak a suahter theu a si.\\nPathian thu fehpindan ciangkuang lo ka sim rero mi cu hitin a si: Thil hrekkhat a hleihluat ih hlir sohnak; a thenhnih aw lo mi sakhuanak; thawk le khatih lenglam nawrhmawhnak ruangih piantharnak; a thlengaw lomi misual kha khrih hnenah ra dingah nawrhmawhnak; sunglam hnangamnak le nawmnak pawl hi piantharnak theitheinak umsun a si, ti pawl hi a si. Ka sim sal asile, himi thutak pathum hi Thuthiang dang thawn khaikhinnak um loin a hleihluatih fehpinak hin mi thlarau siatsuahnak a thlenter a si ti ka simbet a tul.\\nRinhlelh ding um loin hmakhat te ih pianthar ding cu fawrhfial awk ding a si. Asinan hmakhatte ih piantharnak loin lamzin dang a um lo a si ti ah sim ding a si lo. Cutin mi pakhat in hmakhat te ah Pathian thiltihtheihnak cu co in a piangthar asilo ahcun mi piangthar a si lo, ti ah zirh ding a si lo. Kan sinak vekin Khrih hnenah rat ding hi thu ngaitu pawl hnenah fawrhfial ding a si. Cuti asi lai ah misual cu a sual sirin Khrih hnenah ra dingin sim tengtengding a si. Ziangruangah Khrih hnen rat a tulnak thu, le a dinhmun pawl thu simfiangnak hin Khrih hnenih a rat tulnak pawl a langter ding.\\nKhrih ih thlakamnak le khurhawmnak hi mipi pawl hnenah theihter ding a si. Thinlung sungah nawmnak sangpi le ruahnakah hnangam hlenhlenih thinlung daihnak neih hi thiamcotermi sinak hrangah a tul tengteng mi a si lo. Cuvek hmuh tonnak um loin zumnak dik le daihnak dik cu mi pakhat nunnakah um thei thotho a si. Minung tisa lungawinak lawng hi Pathian Zangfahnak cotu sinak langtertu asi lo.\\nA tlasam mi Pathian thu fehpi dan ka hnenah a langdan pawl cu hitin a si:\\n(1) Thlarau Thianghlim in misual pakhat a piangthar ter tikah minung lamih a langdan hi lamzin pakhat lawng a um a si. Cucu a dik lo. Piangthar mi hmuahhmuah hi Paul le Philipian pa vekin thawk le khatih piantharter mi an si tluh lo.\\n(2) Misual pawl hnenah Pathian danih thianhlimnak, sualnak ih thuk zia le thatlonak thu pawl hi tthaten zirh an si lo ttheu. Misual pakhat kha a sualnak cu ziang a si tile ziangruangah Khrih hnenah a rat a tul ti fiangten sim ta loin Khrih hnenah ra dingah catbang loin fawrhfial le nawrhmawhnak hin thilttha malte lawng a suahter.\\n(3) \"Zumnak thu hi ttha le fiangten zirh an si lo theu.\"Hmun hrekkhatah zumnak thu an zirh tikah ruahnak men hi zumnak a si titluk fang an zirh theu. Cun hmun hrekkhatah Khrih an hrangah a thi ti an zum ahcun zumnak a si tin zirh an si theu. Hivek fang zumnak cu Satan le a ho pawl khalin an nei ve.\\n(4) ''Sunglam lungawinak le cianfelnak hi zumnak hrangah a tul tangteng mi a si''. Cucu a dik lo. Cianfelnak hi a nungmi zumnak theihtheinak a si teng teng lo. Cianfelnak um loin zumnak cu thil um thei a si. Zumtu pawl hnenah an zum veten lungawi ding an si ti ih phutnak hi a ciangkuang lo mi a si. Hihi thil um thei a si. Zumnak taktak nei loin mi hrekkhat cu an lung a awi thei ih, mihrekkhat cu zumnak taktak nei nacingin lungawinak famkim nei vekin an thei aw lo men thei.\\n(5) \"A netabikah misual rundamnakah Pathian huham cahnak, a lotheihlo ih zangfah kilhimnak pawl hi hla pi ah ngaihthah an si theu.\"\\nMinung tampi in piantharnak hi milai duhthlannak le nuam tinak menih thilcangthei in an rel theu. Cutin an sim tikah a hnuai ih ka tarlangmi Pathian thutak hi san nei lo ah an can: \"Curuangah ziang tinkimah minung duhthlannak ruangah si loin Pathian zangfahnak a um ruangah a si ttheh sawn.\" (Rom.9:16).\\nPathian thu fehpeng ka simmi pawlih siatsuah mi pawl hi a pawimawh zet a si. Khatlam zawngah tangdawr zet khristian hrekkhat pawl an ti beidawng in an ti thinphangih an ti thlavai theu a si. An suangtuahnak le khawkhan dan pawl khal thlengaw thei dingin nasa zetin an zuam rero nan an sawt cuang lo. Cun khatlam zawngah zangfahnak taktak colo tu pawl an hruai sualih ramsa phurnak vek fang phurnak le hlawptlonak pawl le minung lamih nawrhmawh awknak pawl ruangah piantharnak zianghman nei loin khristian ah an ruat aw. Cutikah mi tampi in cuvek Pathian mi lo zetzet pawl sakhuanak hi an zoh tikah sawiselnak le puhmawh ding tampi an hmu theu.\\nHivek siatsuahtu ka tarlang mi pawl hi malte lawng an si.\\n(1) Thuthianghlim sungih Pathian thu zirhnak pawl hi an zaten zirhthluh siseh; Thuthangttha sungih zirhnak ttha pahnih thum pawl hin a dang Thuthangttha sungih zirhnak pawl khaukhuh ter thluh ding a si lo.\\n(2) Zumnak le sual sirnak pawl hi famkim zetin zirhthluh ding an si. Lal Jesu le dungthluntu Paul in hi zirhnak pahnih hi an zirh tel ringring\\n(3) Thlarau Tthianghlim hnatuan dan a phunphun pawl hi famkim zetih zirh le pawm siseh. Thawk le khatih piantharnak pawl hi mipi hnenah zirh tikah hi lawng hi a lotheihlo in rundammi dingah a tulmi a si, tiin zirh ding a si lo.\\n(4) Thawk le khatah thinlung hnangamnak ka nei ti aw pawl hi ralrinnak pek ding an si, cuticun anmah le anmah tthaten an kil him awk theinak dingah. Cule cuvek hnangam thut nak cu zumnak a si loih, cuvek hnakin thinlung sungah catbang loih tthat duhnak (Thil ttha tuah duhnak le tuarfainak) hi zumnak a takin a um a si ti langtertu sawn a si (John 8:31). Cui tlunah sakhua mi ti aw pawl lakah man siarnak hi catbang loin zirh siseh. Khrih dungthlunnak lamzinah khros le lukhum, doral le daihnak pawl hi an um a si ti fiang le fel zetin zirh hai seh.\\nHi hmuahhmuah lakah phurnak hrisel lo pawl hi ttihnung zet sakhua nathrik a si. Ziangruangah tile hi pawl hin hlohralnak a hring ttheu ih thlarau siatralnak in a tawp theu tlunah thihnak in dung a thlun theu. Mi burpi cu thlarau lam nawrhmawhnak lakah phurnak in a cim tikah a hrisel lo mi phurnak pawl a suak tengteng ding ti theih cia a si.\\nMibur pi in piantharnak kan hmu an ti tikah vawi tampi cu rinhlelh um zetin rei daih lo le zulhpeh aw loin an um theu. Tuisanah Pathian in a milai pawl hnenah hna a ttuan dan thawn a mil aw lemlo mi a um tin ka thei. Tuisanah Pathian in a mi le pawl parah hna a ttuan tikah mimal pakhat hnu pakhat parah Thlarau ih hnatuannak in a si sawn theu. Curuangah miburpi thawk le khatah kan piangthar an ti tikah an simvek hnakin ruahsan ding a mal tin ka thei. Sakhuanak lam rawngbawlnakah a tuarfai le a hrisel bik pawl hi tu pekte New Zealand ramih mibur pi thlarau lam thleng awknak vek pawl lak ihsin a suak mi a si lo theu. Miburpi sakhua mi cannak le tthangphawknak cangvaihnak pawl hin inlamah a hnget khoh le mimal nunah sakhuanak dik a suahter lo theu ( Vawikhat lole ttumkhatah Pathian in mi tampi a piangthar ter thei lo ka tinak cu a si lo).\\nThuthiang bungcang pahnih hi tulaisanih Thuthangttha simtu pawl, a biktakin tthangphawknak thawn peh aw in, ka theihter duhmi an si. A pakhatnak cu thlaici tuhtu tahtthimnak a si. Himi bungcang hi thu mumal lole san nei lo a si ahcun vawithum tiang thuthiang sungah ngan cih a si lo ding. A pahnihnakah kan Lalpa’n man siar thu thawn peh aw in a zirhmi pawl a si, cucu a dungthluntu mi burpi pawl hnenah a rak simmi a si. Hihi amah thlun dingah lemsiahnak men a si ti ding a si lo. Cuti siloin an hrangah a tulmi a hmuh ruangah a simmi a si sawn. An hnenah mansiar ding ah a sim hai ( Lk.14:25). Tulai santhar thu simtu paawlin hivek dan hi an thlun maw ti ka fiang lo. ( Curuangah zo cio khalin mai piantharnakah pawnlangih nawrhmawhawknak men le phurnak men si loin Pathian Thlarau ih hrinmi kan si maw ti ciangin, kan kiangkapah piangthar ti aw pawl khal mah le mah bum aw men lo dingin le satan bumnak thang sungah tla lo dingin ttan la cio uhsi. Cun Thuthangttha simtu khalin kan duhsaknak ruangah Pathian in a si a ti lomi ah ralring ten Pathian thu lenglam zianghman bet lo le zianghman tthum (lathen) lo dingin ralring cio uhsi. Pathian in 'si' a ti mi cu 'si' tiin a ' silo' a ti mi cu 'silo' kan ti thei ve a tul).","num_words":8301,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.329,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Laimi Khrihfa Santhumnak - Hre Mang\\nLaimi Khrihfa Santhumnak\\nKan pupa pawlin an rak ruahban lomi san, kan zaten tangrual in do tum hman sehla do theih lomi santiluang, sualnak maw thatnak asi ti thleidan harzet nitin nun hmuh tawnnak san, mitthep kar lo ah leitlun khawmual tin pehtlaih thei nak san, kan pupa pawlin an zoh ngam lo dingmi nuntu mizia cu tv sungah insang sungkau to khawmnak hmaiah duhlo le ruah o pi khalin a lang rero nak san, khawsung lal le hruaitu thu hnuai ah tuhlut awk nak um nawn loin milai kum 18-20 kim cun mah thu tete sawh tiah lu thle hngualhngo in nun san, khua hlan pupa pawlih ningzah mualpho an rak ti mi a liam cuahco san, san khirhkhan, san neta ah tuisun milai pawl kan ding asi ti cu el ding a um lo ding.\\nThlarau mit in laimi Santiluang zoh asile thlarau lam hmasawnnak dawtthum nak thleng thei dingin thangphawknak, thleng awknak nasa ten a thlen a cu. Dunglam kum zakhat sung zohsal tikah thlarau lam kekar hmaisa bik, pupa rirai biaknak ihsin khrihfa cannak cu kekar tumbik pakhat laimi thuanthu ah a thleng mi asi. Laimi khrihfa cannak in kan pupa pawlin an ruat ban lo tiangin laimi thuanthu mangbangza in a thleng. Cutin Laimi Khrihfa cannak kum zakhat a kim hlanah thleng awknak nasa zet a thleng sal mi cu a hmin men khrihfa sinak ihsin piantharnak, thlarau lam thangphawknak asi. 1970, 1980s hrawng ihsin laimi khrihfa lakah a hmin men kawhhran member sinak, khrihfa sinak in vanram thlen a theih lo, pianthar, hrinthar, mah pakhat Pathian thawn pehzawm awknak nung neih a tul zia thu thangphawknak hmaihruai tu pawlin an rak ausuah pi. Cutin dunglam kum 20-30 sungah laimi khrihfa lakah a thleng aw mi cu khrihfa hminpu tapoh in “piangthar ka si” timi hi biaknak lam tacik pakhat vekin zuuri le sabah khalin sim cio asi. Piangthar lo cu sanman lo tluk ah ruat dingkhawp in tongkam lar zetah a cang. A tu santhar kum 2000 hnulamah dunglam thuanthu zohsal tikah siseh, Bible thurin pawl zohsal tikah siseh leitlun khawmual santiluang thawn tahtthim tikah siseh laimi khrihfa pawl kekar pathumnak, dawtthumnak thawngphawk a thlen a cu. Leilungpi a dam hrih asile tui hnu santhar sanah “laimi” “Chin mi” cu ziangvek miphun kan si lai ding? Tuisan dinhmun, santiluang herkawi zoh tikah kan pupa rirai biak san lai hnakin thinlung lam thlarau mizia sia pawlin laimi santiluang a nuai siat rero mi hmuh tikah a tuvekin a feh vivo asile, thleng awknak thangphawk nak thar a suak lo asile, tuihnu kum 20-30 ahcun tuisun minung pawl ruahban lo duh um lozet dinhmun ah laimi pawl cu leitlun khawmual, le miphun dang mithmuh ah ka pupa rirai be tu pawl hman in an duh lo zet mi dinhmun ah a thleng thei mi lamzin parah santhar thuanthu cu santiluang in a fen rero asi.\\nSankhatnak. Pupa rirai biak nak ihsin khrihfa cannak\\nA tlunah simzo bangin Chin mi thuanthu ah thlarau lam thleng awknak danglam bik cu khuahlan pupa rirai biaknak ihsin khrihfa cannak hi asi. Khrihfa can tikah thleng awknak tampi a um, thuanthu santiluangin senpi vangtlang thuanthu lamhawi cu danglam pi ah a fen asi. Pupa rirai biaknak ihsin khrihfa can tikah, zuu thawn cawnlam sa aih raithawi nak ihsin cawlhni khawm le khirismas, Good Friday puai hmannakah, Laithuam, biar-am le cawngnak puan ihsin khawtkawr le hngawng awrh thawn Pathian biaknakah, Phaileng le bawivung hla ihsin mirang hla lehcawp mi santhar hla phunphun ah, zuu pi le zuu haa ihsin lakphak le cini thlum thawn rualpi kawm awknakah, mah le hrinkhat ciar lal uk nak ihsin mirang le kawl pawl uknak hnuai ah, Uikiu rai thawi khuangcawi le cawnlam ihsin cawlhni thenhra thenkhat peknak le biak inn ah khawm awknak, tvp, in senpi vangtlang nun cu a thleng aw. Laimi khrihfa cannak, kum 40, 50 a kim tikah duhtusam lo zet tampi thuanthu a rak um rualrual in kum zakhat kim hlanah Chin zapi zikte cu Khrihfa ah an cang theh. Cutin Chin mi Khrihfa can pek te ahcun pupa rirai biaknak ihsin khrihfa kawhhran sungtel sinak cu vanram kai thei nak tluk in zirh awk le kaihruai awk a rak si. Zirnak lam ah zirsang an rak um lo tikah Khrihfa can pek te san lai ahcun lai pacang lungfim in mahte Bible siar in Pathian kehramah kun in Thlarau in fimnak a rak zirh ih Khrihfa nunmawi le biaknak thuthlung an rak kenkawh. Can a rei vivo ih san a thleng awk vivo tikah Pathian thu theihnak le zirnak lam ah an rak thangso vivo. Cutikah, biaknak lam hruaitu, thangthar pawlin thleng awknak thar an rak hmuh suak mi cu “piantharnak” mi pakhat cio in Pathian thawn pehzawm awknak neih a tulzia, piantharnak tel loin a hmin men khrihfa sinak in vanram kai a theih lo zia rak hmuhsuak asi tikah thleng awknak nasa te a rak suak. Cui Bible thurin tlangau pi mi ruangah kawhhran thenthek awknak tiang a rak thleng. Khatlam zawngin kan sim asile 1900 Laimi khrihfa rak can pek ihsin 1970s, 80s tiang cu thlarau lamah dinhmun, theihnak (intellectual) lam khal ah siseh senpi vangtlang (society) nun lam khalah naute dinhmun ah laimi senpi vangtlang cu an rak tlangleng.\\nSanhnihnak. 1970s, 1980s thawngphawk nak: Piangthar cangvaihnak\\n1970s, 1980s ihsin Kawhhran member menmen ihsin piangthar hminput nak, thlarau lam thangphawknak a rak thlen rualrualin laimi senpi vangtlang nun tampi a thleng aw mi a um ve. Thlarau lam ram nawrnak ah “CCOC” in laimi zapi te khrihfa canter ding hmuitin mi cu laimi lawng si nawn loin kawlram pumpi tumtah asi zo; mahte tohdelh aw, mah le kawhhran tundin awknak ihsin ramdang bawmnak hngauhsan in rawngbawlnak phunphun a suak; Bible zir lo, mahte zumfeknak ihsin Bible tlawng dintu le zirsangnak phunphun a suak; ramsung laitlang ramkulh ihsin leitlun khawmual tinah laimi tekdarhnak; mirang pawl hlabupi (hymnal ) ihsin santhar thangphawknak hla phuah mi sak thiamnak; Laica siar thiam fangfang ihsin phunsang tlawngah mirang le kawlca siar le ngan thiamnak; pursum leilawn nak lailam lothlo le zung cazi ihsin ramdang hlehka in sumdawnnak; tvp, a phunphun senpi vangtlang nuntu thlakthleng awknak a suak.\\n1980s hnulam senpi vangtlang nuntu khawsak le rampi dinhmun ruangah laimi santiluang cu a selam, thlarau lam thim khawzing in tisia lian vekin san thuanthu cu a fen rero asi. Cu pawl lakah malte zoh in khaikhawm hnik sehla.\\nSenpi vangtlang kaihruai awknak: Societal Leadership\\nKumpi cozah thatlo ruangah a siatsuah mi: The afffects of the evil political system\\nKhuahlan pupa rirai biak lai sanah khawtin le hrin ramkulh tinah uk awknak tha zet an rak nei. Senpi vangtlang thatnak lairel tu tlangsuak pawlin senpi vangtlang thatnak cu mimal pakhat le insang pakhat thatnak hnakin thupi sawnah ret in lairel a rak si. Senpi vangtlang thatnak cu senpi vangtlang lungrual ten hawltlang, humhim tlang a rak si. Senpi vangtlang lungawinak siatsuah tu cu zapi ten lugnrual ten do a rak si. Cutikah ningzah tlak nuntu mizia, miphun thuanthu tuahsiatu, mimal nekceknak pawl cu senpi vangtlang in rak dodal in, humhim ding mi humhim a rak si. Curualrual in nuhmei le farah zawnzai harsa pawl cu senpi vangtlang in rak sawmdawl le kilhim an rak si. Sihman sehla, kumpi cozah uk awknak thatlo ruangah senpi vangtlang that duhnak le mimal pakhat cio in miphun thuanthu tuahtha dingin tuanvo neihnak pawl cu a hlo theh zo, lailam khawte ah lal le hruaitu tuan ding cu zohman in an zuam nawn lo mi, kawlpawl saal tlukah ruat asi zo. Cutikah, kumpi a cozah le senpi vangtlang thlarau lam tulnak, biaknak cu keh le forh ah thazang pe aw tawn le lamzin sial sak aw tawn in senpi vangtlang thatnak tuan tlang nawn loin kumpi a cozah cu senpi vangtlang thlarau siatsuahtu hmanrua tumpi pakhat ah a cang.\\nHruaitu hmuhdan dik lo: false leadership concept\\nSenpi vangtlang thatnak tuah ding le siatnak humhim tu ding senpi pawlkom le kumpi tha a um nawn lo tikah mipi pawlin hruaitu hmuhdan dik lo an nei zo. Ramsa um khawm hman in hruaitu an nei ringring. Sihman sehla, tuisan laimi pawl cu hruaitu nei lo, laiking farual vek, mangmarau vak in an vaktawi mi an si. Senpi vangtlang thinlung le sunmang lamhmuhtu hruaitu an um nawn lo vekin senpi vangtlang in hruaitu timi hmuhdan dik lo an neih rualrual in hruaitu cu dinhmun, thuneihnak, lalnak, mi uk nak, le mai hlawknak mimal tanghai nak vekin hmuh asi. Cutin mipi cu an thinlung khawruah lam hruaitu an neih nawn lo tikah senpi vangtlang thatnak tuah dingin le miphun thuanthu tuahtha dingin mi pakhat cio tuanvo siseh miphun pakhat cu hmuisel dingzet ah lam hmuhtu senpi sunmang (collective vision) um nawn loin mi pakhat cio in tuanvo a neih mi cu amah le a insang hlawknak hma khua sial ding lawng asi zo. Senpi vangtlang miphun hruaitu lamhmuhnak hnuai ah tuhlut awknak nun le senpi vangtlang thatnak pek awknak thinlung khawruah a hlo vivo. Cutin mipi cu ziangkim an telnak kip ah anmah le an insang hlawknak le mai tanghai nak cu a thupi bik ah ruat asi. Senpi vangtlang hrangah a sunglawi mi le a tul mi cu ngaihthah, le panzut asi zo.\\nPawlkom bawrhhlawh: Social political evils\\nRamsa phun tamsawn cu a bur in a ummi an si vekin milai khal a bur in ummi kan si. Burkhawm awknak khua le ram siseh biaknak, vengsung pawlkom, cozah kumpi pawlkom tvp, a phunphun milai pawlkom nei in milai cu khui hmun khalah nuntu pehtlaih awk asi. Kumpi cozah siat nak ruangah siseh santiluang siatsuah tu lak ihsin humhim dingin le hmailam saupi hrang lamzin sial cia dingin hruaitu pawlin tuanvo tuansuak thei lo ruangah siseh Laimi pawlin thuanthu fingkhawi thei dingin le senpi vangtlang thinlungput le khawruah fingkhawi, kilkhawi, lam hmuh thei dingin pawlkom bungrua a um nawn lo. Khawtinah hotu, lal le tlangsuak an um nawn lo. Cozah kumpi hruaitu tha a um nawn lo. Biaknak lamah senpi vangtlang siatnak thatnak khaikhawm in mipi kilhimtu a um nawn lo. Senpi vangtlang thinlung cu hruang kulh lomi runnung retkhawm mi vekin mah le diriamnak hawlin an vaksuak celcel. Jerusalem khawkulh a bal theh ih Jews miphun siatsuah tu pawlin a sungum thil le ri duhtawk in an lak sukso vek khi asi zo. Laimi senpi vangtlang mipi pawl cu kilkhawi tu nei lo, tuu rual hramlak tlimno hawlin an sukso ih cinghnia le thlavang an um maw um lo ti khal ruat loin tuu fano aa te vak rero vek dinhmun ah an ding asi. Hmun tampi cu biaknak lam pawlkom hi thuneihnak le hmin langnak (social image), midang ciahneh theinak hmun vekin hman asi ih Bible thurin kenkawh ding hnakin Bible cu milai pawlkom hmanrua pakhat vekin hman asi zo.\\nHruaitu huatnak: hatred toward leaders\\nHruaitu thitha nei loin kum a rei vivo tikah senpi vangtlang lungput cu a hel vivo, a ngawngtawh, a ngawl vivo. Kawlram kumpi uknak thatlo ruangah siseh senpi vangtlang pawlkom awknak sangka zalen zetin on asi lo tikah siseh mipi thinlung cu hruaitu nei loin a vavai nak a rei vivo tikah hruaitu thutha, kaihhruai nak hnuai ah zirh le kaihhruai lomi thinlungput cu a thang lian vivo ih hotu huatnak lungput a thanglian vovo. A sawpsawlol vivo. Cutikah ram le miphun sengpi vangtlang pawlkom le biaknak lam pawlkom khal ah hruaitu huat nak lungput mipi thinlung sungah a thanglian vivo. Biaknak lamah kawhhran sungtel sinak menmen, cawlhni tinte khawm awknak lawngin milai lungput cu a tuah tha in lamzin dik ah a hruai thei nawn lo. Pawnlang sakhua biaknak in a ukneh nawn lo ih mipi tampi thinlung cu mah te zalennak, thinlung sawpsawlol in a feh sual theh.\\nUkbet duhnak: authoritarianism\\nKawlram kumpi in a ukmi pohpoh cu ukbet awknak asi. Lailam ah lo thlo in mi tihzah ten a khawsa ding khal ralkap an lut tikah senpi vangtlang parah duhtawk in ukbet theinak pek an si tikah khawruah thiamnak tel loin meithal thawn thinlung puar nak in milai lungput a siat suah ih ukbet duhnak, mawi lo zetin le milai canpual upatnak um nawn loin ukbet awknak, mimal canpual nekcep awknak pawl a suak. Cutivek ramkulh uknak hnuai ah a thanglian mi vengsung milesa biaknak lam hruaitu pawl khal anmah le pawlkom mibur cio ah ukbet duhnak lungput thawn pawlkom fatete ah thenthek an si. Mirang thufim in “ukbet mi pawlin an mipi an ukbet” “the opressed people oppressed their own people” an ti vek khi kan si ve zo.\\nSenpi vangtlang lungput: Societal concept\\nMilai cu abur in umkhawm kan sivek in mi pakhat cio in kanmah pakhat cio hrang, kan insang, khua, ram, miphun, biaknak, le pawlkom hrangah tuanvo kan nei cio. Ram kulh cozah uknak thatlo ruangah siseh biaknak le vengsung pawlkom that lo ruangah siseh senpi thinlung sungah mi pakhat cio tuanvo a hlo vivo. Mai hrang cangvai khorh lenglamah, senpi vangtlang thatnak hrang tuanvo theih awknak le tuanvo lak duhnak a hlo vivo. Curuangah senpi vangtlang thatnak tuah dingin siatnak lak ihsin humhim awknak hrang pek awknak a hlo vivo tikah cawimawi awknak khal a tla niam vivo. Senpi vangtlang hrang thiltha tuah duhnak lungput mipi thinlung ihsin a hlo vivo. Mimal lennak, neihnak le larnak sawn cu senpi vangtlang thatnak hnakin thupi sawn ah mipi thinlung sungah alang. Cumi hram thawk cu senpi vangtlang sunmang (collective vision) a hlo ruangah asi; ramkulh hruaitu cozah lam in senpi vangtlang hmuisel um loin a fehpi nak a rei tukzo, biaknak le vengsung pawlkom lakah zalennak a um nawn lo, pehtlaih nak asiat ih tlang thuphuan nak (media) a that lo tikah mipi thinlung sungah mimal canpual le tuanvo senpi vangtlang hmuitin mi lamzin hawi in kaihruai tu a um nawn lo ruangah asi bikin a lang. Cutin mipi lungput funkhawm tu senpi vangtlang sunmang le siatha theihnak hlawmkhawm tu a um nawn lo tikah mibur mizia tha lo a suak vivo ih pawlkom mizia sia a suak vivo. Cutin mibur khawm nak hmun kipah senpi vangtlang hrang a thupi bik le zapi hmuisel zatlang theih ah phuan le tlangau pi mi a um nawn lo tikah mibur fate te cio in cangvaihnak in mah le pawlkom fate hrang thiltha tiah ruahmi cu hmainawr pi cio asi tikah miphun le senpi vangtlang zapi hrang thatnak cu siatsuah asilo hmanah lamzin dal tu ah a cang sawn theu. Cutin biaknak lam khalah Zesu Khrih taksa peng zawmtu, khrih ah pumkhat sinak ah lungrual le remdaihnak in pehtlaih awknak hnakin mah le pawlkom fate sung hmin thatnak le legnlam mi el tai nak, huphurh awknak lungput pawlin khristian Bible thurin pawl cu a siatsuah ih leitlun sakhua nak vek fangin khrihfa nuntu mizia cu a tla niam vivo asi.\\nTheihnak hnok: Intelectual crisis\\nKilkhawi, fingkhawi lomi mipi thinlung cu leitlun santhar fimthiamnak lamah a tlan ve tikah theihnak a pung zat in buainak, porh awknak thawn zuam awknak a suahter. Santhar milesa pawlin lai lungput, rin umnak le dingfelnak thuhram an thei nawn lo, an thanlennak kawhhran, insang, le biaknak in Bible thurin milai nuntu khawsak, pawlkom pehtlaih dan thuhram pi an zirh neh nawn lo, leitlun fimthiam nak lamah sungmuril eng tlang (internal enlighternment) taktak tiang fimzirnak thleng loin a laklawh dinhmun lai fang ah thuthluknak fate ihsi thawk in nitin nun thuthluknak pawl hrangah ziang nunphung le thuthlung parah hngat aw in ka khawruah mi cu cuai ka thlai ding ti thei aw nawn lo dinhmun ah mi senpi an ding. Cutikah mah mimal lung diriamnak cu a sangbik lairel tu ah cangin mi pakhat cio thuthluknak (decision making) cu kaihruaitu nei lo vekin a vavai mi mipi vekin an lang. Cutin laimi pawl khawruahdan (thought pattern) cu Bible thuhram ah hngat aw si loin, khuahlan pupa nunphung khawruat thiamnak ah hngat aw si loin santhar fimnak (secular thought pattern) takak hmang thei si lo, a laklawh ah mahte khawruahnak fangfang ah a hngat aw mi pawl cu an kiangkap anmah hnak ih thluak firvak deuh pawlin an lung diriam zawngin an thlimthluai tikah bum in an um rero laifang asi. Hmun tampi ahcun theih tam hi fim ah ruat asi ih theih tam zuam awk nak ah thuphan le thungai cawhpolh ruri in lai mi mibur khawm cu a nuai rero lai fang asi. Cutin senpi vangtlang khawruah nak lamhmuh tu mibur sunmang (collective vision) a um nawn lo tikah senpi vangtlang hrang thiltha cu mimal, mahte hlawknak in a siatsuah theu ih senpi vangtlang hruaitu thatha cu mibur fatete pawlkom hruaitu si duhnak in a siatsuah theu asi. Milai zocio khalin anmai lungsung suak thiltha tiah an ruah mi an neih cio vekin senpi vangtlang hrang thiltha an hmuh thiam nawn lo tikah mimal duhnak cu senpi vangtlang thatnak siatsuahtu ah a cang theu.\\nNunphung nekcep nak: Cultural intrusion\\nLeiltun miphun nunphung hmuahhmuah in siatnak le thatnak a nei theh. Curuangah a sia mi cu tanta in a tha cu thansoh ter vivo hi leitlun miphun thangso pawl tuahdan asi. Cun khrihfa biaknak, Bible thurin, rundamnak hi milai nunphung thawn a kalh aw lo, cutin siloin ziangvek le zovek miphun pawl nunphung karlak khalah a nungmi thutak asi sawn. Thuthimnakah, Bawi Zesu dungthluntu pawl sanlai ah saal an rak um. Asinan Dungthluntu pawlin saal pawl cu an pu le pawl dokalh in saal sinak suahsan ding in an rak zirh lo. Cuhnakin saal khalin saaltha si vivo nak ding thu an rak zirh sawn. Cuvek thiamthiam in saal pu le pawl khalin zumtu an sivekin an siahhlawh pawl cu dik zet le fel zetin zoh ding an si sawn. Asina’in, zumtu pakhat cu thlarau in a luahkhat ih thlarau rah in a nun a khah tik ahcun a kiangkap milai pawl cu amai nuamnung cennak le hlawknak hrangah silo in amai nunnak sawn cu midang hrangah pek awkding thu an rak zirh. Cutikah saal pu khalin a nunpi mi thu cu a saal pa cu a tuah tha sawn asi. A hnen ah a um tikah amah te a um hnakin a that sawn ah cun um ter ding asi. Cuvek thotho in Bible thurin zirhnak in leitlun milai nunphung hi a do lo ih ziangvek dinhmun khalah thutak, milai nunthuthlung in milai lungput, thinlung, le ruahnak sawn cu a thleng sawn mi asi.\\nLairam ah mirang missionary pawl an ra hmaisa ih, mirang pawl hnen ih biaknak lam hla le Bible pawl kan rak ngah tikah mirang nunphung cawngin khawt angki le necktie tivek laimi pawl in kan uar zet. India ram ih vai pawlin Pathian thu a hmaisa ah kan ram ah rak thlen in kan Bible le hla pawl hi India ramih vai pawl hnen ihsin kan ngah hmaisa mi rak sisehla laimi pastor pawl hi India vai thuam in thuamaw aw in kawrfual an hruh ding a zum um. Cutin biaknak lam cangvaihnak sung ihsin kan miphun nunphung cu nekcep a rak si tikah kan lai nunphung tha pawl cu siatsuah an rak si. A sia lawng tanta loin a zaten tlan san ding tiangin hmuhsualnak a rak suak. A cuih pawnlang hnipuan hruh dan le a langih nunphung pawl hnakin a pawimawh sawn mi cu kan biaknak nunthuthlung, thurin pawl lak ihsin milai pomdan, mibur pakhat le miphundang pakhatkhat ih pom dan le Bible thurin Bible sung ih ngan fekfek mi thleidang thei nawn lo nak hi asi. Thuthimnakah, Korin khua mi pawl hnenah Paul in ca a kuat tikah nunau samsau cu a thatlozia a sim. Ziangah tile Paul san lai ih Korin khua milai nunphung sungah zoh mawi lo,nun mawi lo asi ruangah arak si. Cu pawl cu san le nunphung ih zir in a dang aw vivo dingmi asiih a thupi sawn cu ziangvek zovek miphun lak khalah zumtu cu zohmawi, nunphung ziaza mawi ten nun ding a si sawn.\\nCutin laimi khrihfa kan can hnu ah milai nunphung ruangah tuah mi, mibur le pawlkom pakhatkhat fehdan, miphung dang nunphung le Bible thurin, sankhuk thutak pawl hi thleidan thiam a tul ih thangphawknak thar in a cafang siloin Bible sung thu Thlarau ah kan mipi a hruai sal a tul. A hrisel mi, a hardam mi biaknak, thlarau mi sinak in milai nunphung a siatsuah lo ih miphun thuanthu le nunphung a tungding sawn asi.\\nThlarau buaibai nak: Spiritual crises:\\nMilai thuanthu santiluang in a thleng le tuahcawp mi milai nunphung le Baible nunphung cawhpolh nak, laiking farual vekin thutak ah thanglian loin sakhua cangvaihnak fangfangah a thanglian mi pawlin milai phuahcawp, milai ruahdan le thutak Bible sungah ngan mi (sound dcotrine) thleidan thiam lo nak in siseh, khristian sakhua nak cu thlarau rah h um loin leitlun sakhua nak vekin fehpi nak in siseh senpi vangtlang (society) a susiat. 1970s -1980s hnu lamah thangphawknak hmin in biaknak lam cangvaihnak in laimi biaknak lam hruaitu pawl cu nasa ten a sawisel, a relsia, a vuaktek, a thangsiat tikah biaknak lam kaihruai awknak hi tihzahnak a tla niam sinsin. Cuhnakin senpi vangtlang thutak hminsinnak um nawn loin mah le pawlkom, mibur sung lawngawi ter awknak fangin kaihhruai awknak a tam sinsin. Zo an dik, dik lo timi hnakin kan zumnak thuthlung Bible in a simmi thlarau rah hmuh ding um si loin thlarau mi si awk ternak, sakhua cangvaihnak pawl hi tihnung zet senpi vangtlang thatnak siatsuah tu ah a cang. Pathian in amai hmuihmel kengin a sersiam mi, a Fapa thisen in a thlenmi, a duhdawt zetmi a minung pawl duhdawt thei loin Pathian ka duhdawt timi cu thuphan, mah le mah bum awknak fang asi ti mipi thinlung ah a lang nawn lo. Duhdawtnak in Pathian ka rian sihmang ti ah biaknak lam duhsakzet le tangzetin zuam asi laiah huat awknak, pawlkom thenthek awknak, thleidan awknak in biaknak hruaitu pawl thinlung hmun kaupi khua a luah tikah duhdawtnak Pathian ka rian si hmang an ti lai ah satan cu can tha pek rero a rak si theu. Thlarau Thianghlim lamhruai nak tel loin Bible sung cangan mi pawl cu sankhua biaknak cangvaihnak hmanrua ah hman asi tikah senpi vangtlang thlarau nun a siatsuah ih mi tampi cu thutak nun, thlarau rah rahsuak thei nak ding lamzin ih sin hruaipeng an si.\\nSanthar kawhhran ti aw pawl lakah farasi pawl thilnu (cawlh) nasa ten a leng. Thlarau rah hmuh ding um loin sakhua mi si awk ternak, biaknak lamah zuam zet vekin diklo zetin ngahnak, thuphan per awknak, huatnak tipungtu satan rawngbawlnak, dik lonak, tvp, satan fate pawl mzia in khrihfa zumtu ti aw mi tampi nun a ciahneh. Milai cawimawi nak hawl ruangah lamtang tuah awknak le thleidan awknak in duhdawtnak hnakin hmun kausawn khua a luah. Khatlamah, harsa tuar le tuar tento, hnakin thuphan le bum awknak in ngahnak khal poi tinak a um nawn lo. Thlarau mi sinak cuai thlai awknak dik, thlarau rah, duhdawtnak, remdaihnak, lungawi nak, tvp, (Kal.5:22) hmuh ding um lonak hmun a tam sinsin.\\nHmun tampi ah Khrih hnakin mai pawlkom duhsaknak a cak sawn. Pathian in a duhdawt ih a Fapa thisen in a leimi pawl lakah pawlkom rikham in a thleidang theh tikah hruaitu tha le Pathian Thlarau hnatuan nak a dal ih biaknak lam pawlkom cu leitlun milai pawlkom thawn danglam ciamco nak a um nawn lo, an hmanrua a bang aw lo fangfang. Theihnak a pun zat in Thlarau ah thansoh asilo tikah porh awknak thawn milai zuam awknak in hmun kau sinsin khua a luah. Hi pawl hi thatnak tampi lakah siatnak langsar zetzet, miphun le mibur, Pathian fate pawl leitlun santhuanthu tuahsiat tu pawl an si.\\nKan ram le mipi in thleng awknak thar, thangphawknak thar kan tul. Pathian thu, Bible thurin cu nitin nun thuthluknak a fate bik ihsin a tumbik tiang, mah pakhat thu ihsin senpi vangtlang le thuthennak ah siseh, insang nupi fate ihsin inn pawn, pawlkom sung le leng, vengsung pehtlaih awknak, mimal bungrua ihsin senpi vangtlang bungrua hmannak ah, mai miphun pi le miphun dang thawn pehtlaihnak, milai damsan ihsin nitin nuntu ziazia, cu pawl ah kan biak mi Pathian ih thu hi lal ter salin Pathian uknak cu kan insang, kan khua, kan kawhhran, kan pawlkom, kan miphun lakah a lal sal a tul.\\nSanthumnak. Pathian thu, Bible thurin nitin nunpi, nuampi thei ding thangphawknak\\nTuihlan kum 100 rei lai ih pupa rirai biak sanlai, khawtlang lal le tlangsuak pawlin senpi vangtlang lungput, khawruah le cangvaihnak an rak fingkhawi, kilkhawi, tuu khal vekin an rak khawr theu; asina tui sanah vengsung senpi bungrua pawlkom cu a siat theh zo. Kawlram kumpi uknak hnuaiah senpi vangtlang thatnak hrang tuan ding, ram le miphun tuahtha dingin in le senpi vangtlang siatnak lak ihsin humhim dingin cozah pawlkom dindan ihsin kaihhruai awkdan khal a selinglet theh zo. Mipi thinlung fingkhawi, dungkhawr dingin le fim zirh tu ding fimthiamnak zirnak tlawng pawl cu a siatbal theh, thuanthu dik le hman, kimcang zirh asinawn lo, leitlun fim zirnak bungrua le hmanrua thatha pawl zirh theih hmang thei lo dingin senpi zalennak khal siatsuah asi. Biaknak lamah, khrihfa ti aw pawl, piangthar ti aw pawl nun zoh tikah khua hlan kan pupa rirai be pawl nuntu ziaza thawn hman tahthim ding um loin a siat theh zo. Thuphan, rukru, diklo in ngahnak, relsiat thangsiat awknak, rual rem lonak, pawl hi kan pupa rirai be pawl san lai hnakin khrihfa pawl lakah a siat sawn ti sehla ziangtluk a dik ding ti cu sim a harsa zet ding nan santhar khrihfa ti aw pawl nun, mimal, insang, le mibur pawlkom nun, cangvaihnak zoh tikah Bible in a zirh mi thlarau rah a um lo zia cu zep ding um loin zapi theih asi.\\nKan pupa rirai biak sanlai ah laimi pawl cu rinumnak le dingfelnak ah fak mi, mi tairial, taima le zuamnak ah fak le miphun dang rinsan zet mi an rak si. Tuisan laimi pawl lungput, mizia, cangvaihdan, mimal nun, insang, mibur le pawlkom cangvaihdan, hmuisel le tumtah pawl parah hngat aw in lenglam miphun dang pawl in tong kamkhat in laimi sinak sim hai sehla ziang an sim ding? “Thuphan per miphun” “mi hrawkhrawl” “miphun rem aw lo” “rukru miphun” “Taksa zuar miphun” “Rin um lo miphun” “Mi bum hmang miphun” “Miphun tekdarh” “miphun hlo” “Dingfel miphun” “Rin um miphun” Taima Miphun” “Pathian tihzah miphun” “Upat tlak miphun” “Pathian hril mi miphun” “Pathian thlawsuah pek mi miphun”, tvp, ziang an sim ding?\\nRam kulh uk awknak tha loin miphun a siatsuah mi hnakin milai thlarau, thinlungput siatnak in miphun a siatsuah tikah rem theih nawn lo, miphun hlo ding tiangin a siatsuah thei sawn asi. Ram a farah ruangah miphun a siat lo ih thinlung siatnak in miphun thuanthu a siatsuah theh thei sawn asi. Rukruk, thuphan le dik lo ih ngahnak pawi tinak a um nawn lo. Mi zawnzai le midik farah te pawl riahsiat mithli tlaknak poi tinak a um nawn lo. Midang siatnak le thihnak in sumdawnnak poi tinak a um nawn lo. Cozah dinglai dan le dun pahbal poi tinak a um nawn lo. Ningzahthlak zahpi nak a um nawn lo. Senpi vangtlang upat tlak upatnak le cawimawi tlak cawimawi nak a um nawn lo. Mithmuh theih lo nunphung le mankhung tuk mi miphun nunthuthlung in man a nei nawn lo. Bible thurin, thlarau rah, thlarau mi sinak cu pawnlang sakhua pawlkom sinak in a khuh theh. Senpi vangtlang khawruah kaihrem tu senpi vangtlang thurin milai nunthuthhlung a um nawn lo. Laimi pawl cu lairam lawng ah si sawn loin milem bia le Pathian a um lo titu pawl thawn nitin cawhpolh nun in an um tikah khrihfa Pathian nung betu sinak danglam nak a lang nawn lo.\\nCuvek santiluang, can khirhkhan ah kan miphun, kan biaknak, kan mipi thlarau cu nitin in a lengih santiluang in a fen rero asi. Thangphawknak, khrihfa thleng awknak dawtthumnak Chin miphun lakah a thlen a cu. Cui thleng awknak cun mi pakhat cio thuthluknak ah le mibur le senpi vangtlang thawn a pehpar mi thuthluknak (decision) poh ah Bible thurin, milai nunthuthlung ngan vekin nunpi thei ding hi kan ram in a tul asi. Pathian biaknak, milai pi pehtlaihnak, mah te hman awknak, insang, vengsung le leitlun mi pawl thawn kan pehtlaih nak ah siseh, senpi vangtlang bungrua thu lairel tikah siseh, mibur le pawlkom pehtlaih nak le kaihhruai nak, thuthluknak tinkim ah Pathian a lal a tul asi.\\nCui thangphawknak thar, Laimi khrihfa thleng awknak thar cu santhar santiluang sualnak thimkhawzing in kan miphun, kan biaknak a nawr rero mi doneh theinak ding, Pathian Thlarau cangvaih nak ding, lamzin dik ah senpi vangtlang lungput, khawruah, le cangvaihdan kaihruai sal, lamzin hmuhsal thei nak ding lamzin umsun cu thangphawknak thar, Pathian Thlarau cangvaihnak asi ti hi ka tlangau pi mi asi. Cui thangphawk nak cu leitlun killi ah a thleng mi laimi pawlin mah pakhat cio, mai insang cio, mai pawlkom, pehtlaih mi, neihmi theih mi le pehzawm mi ihsin a thawk ih mi pakhat nun a ciahneh asi ahcun leitlun khawmual tinah laimi tek darh khal sehla mangbangza Pathian kutcak a lang asi ahcun farah zawnzaih nak in kan miphun a siat suah lo dingih Pathian duhnak sawn cu tuan suak in “Pathian duhbik, hril mi miphun, Chin mi” tiah a hmu tu hmuah hmuah in an ko ding asi. Cutin Chin miphun in leitlun killi ihsin Chin miphun Pathian a cawimawi ve ding asi.\\n1) Santhar milesa pawl, kan kiang kan kap cio ah thlarau lam tlakniamnak, fehsualnak pawl cu doneh dingin theihnak zirnak fimnak in asile, tangdornak in Bawi Zesu kehram ah kan zapi ten tawng aw in thlaza cam cio uhsi.\\n2) Na kiangkap ah dung hnufual le harsatnak a tawngtu, tisa le thlarau harsatnak a tawng tu pawl hrangah thlacam nak in Pathian a phuansuah awknak hrang thlacam cio uhsi.\\n3) Kan hruaitu pawl in raltha zet in tuarfai zetin sualnak thlemnak le santiluang in a nuai rero nak lak ishin thutak ah miphun thuanthu an dinsuah pi thei nak ding hrangah thlaza cam cio uhsi.\\nTuisan hi laimi zumtu pawl khukbil in fehsan asi tiah ka ruat.","num_words":4940,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.197,"stopwords_ratio":0.236,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Myanmar Idol Seasson 2 zuamawknakih tel leh mipi ih an theih hlawh zet mi hlasakthiam Zin Gyi cu June ni 5 ah khan Yangon khawpui hotel pakhatah meithalin kah that thu theih a si. – My News\\nMyanmar Idol Seasson 2 zuamawknakih tel leh mipi ih an theih hlawh zet mi hlasakthiam Zin Gyi cu June ni 5 ah khan Yangon khawpui hotel pakhatah meithalin kah that thu theih a si.\\nadmin June 8, 2022 Leave a Comment on Myanmar Idol Seasson 2 zuamawknakih tel leh mipi ih an theih hlawh zet mi hlasakthiam Zin Gyi cu June ni 5 ah khan Yangon khawpui hotel pakhatah meithalin kah that thu theih a si.\\nCu kahawknak cu Ultimate Revolutionary Movement Team-in an ti mi a si tiin thusuah an tuah. Yangon region, Dagon khawthar hmar lam veng no. 37, Anawyatha lamzin, Emperor Hotel-ah Zin Gyi cu meithal keng mi 4-in an kap ih, a kiang teah beauti parlor dawrih nunau pakhat khal a lu ah an kap tlangin a thi cih a si.\\nChu Emperor Hotel neitu cu military council lam Colonel pakhat a si ih, Zin Gyi cu thuhla simtu leh thu an rawnawk theu ruangah, ralkap report pe theu Dalan vekih ret tha a si thu Ultimate Revolutionary Movement Team cun an sim a si.\\nPauh township, Kai-Le police station cu PDF-in luhchilhin an la ih, police pakhat an kai ih, mi dang cu an tlan hlo man.\\nMagui region, Pauh township chhim lam, Kai-le khuih police station cu PDF tangrual pawlin June ni 7, zing lamah luhchilhin an la ih, police pakhat an kaiih, police dang pawl cu an tlan hlo thluh ih, cu mi hnu reiloteah ralkap lamin helicopter hmangin an rawn kah thu theih a si.\\nJune ni 7, zing lam nazi 6 hrawngih sin PDF pawlin police station cu an luhchilh thawh ih, cutawkih um police officer Ya Zu Maung leh a phuaih pawlin theih tawpin an rak kap ve ih, station an lak hnu, nazi 8 hrawngah ralkap lam leh van lam ih sin talkap lam tanpitu pawl an ra thleng ih khaw kiangkap ih um pawl cu an tlan thluh a si tiin thu theih a si.\\nKhuasung mi pakhat cun, “Pauh township, Kai-Le khaw sungah helicopter zamin an run kap ih, khaw mual lamah khal ralkap pawl an ra ve ih. Police station tlansanin police pawl cu khawsung miin lamah an relh ih. anmah tanpitu ralkap ra pawl khal Tayetpyi khua kiangah an um cia zo a si,” tiin Khit Thit media a sim.\\nPi Suu Kyi thubuai puhnak Helicopter case tuah mi tazacuaitu ten finfiahnak ding ca an hmu lo →\\n← Pauh township, Kai-Le police station cu PDF-in luhchilhin an la ih, police pakhat an kai ih, mi dang cu an tlan hlo man.","num_words":440,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.206,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.257,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"SAC ralhraang in Vanzam thawn ramsung khualtlawng sukso pawl hrangah Daan thar a tuah - Falam Online Media\\nVanzam thawn ramsung khualtlawng sukso nakah hmatpungtin (မှတ်ပုံတင်) a hmuh theitu pawl lawng to sian an si thlang ding thu theih a si.\\nMinistry of Immigration zung thu suak vekin cuih Daan thar cu April 1 ihsin hman thok a si ding tiah ramsung vanzam thawn pehparmi zung lam ihsin thu an suah a si.\\nTuhlan ahcun vanzam thawn ramsung khualtlawng sukso duhtu Kawlrammi pawl cun remcanlonak ruangah မှတ်ပုံတင် aiawh in zunglam caken siseh, Tlawngta id, driving license le theihpitnak caken dangdang hmangin vanzam thawn ramsung hmun dangdang ah khual an tlawng thei.\\nAsinan, April 1 ihsin thok, Daan thar an suah vekin မှတ်ပုံတင် nei lo pawl cu ziangti hmanin ramsung khualtlawng sukso nakah Vanzam an to thei lo ding tiah Airline ih hnaṭuan pawl in News-Eleven hnen ah an sim a si.\\nSAC ralhraang in 2022, April 1 ihsin thok, ramsung khualtlawng sukso nakih kendingmi id ah hmatpungtin lawng an pom thlang ding thu tlangthannak an nei zo ih, hmatpungtin nei hrih lo pawl zamrang theitawk ih tuah lohli dingin mipi an sim thei.\\nSiarbet : SAC ralhraang in Hmatpungtin tuah lohli dingin Mipi a nor nak san\\nSiarbet : SAC ralhraang in 2022, April 1 ihsin thok, ramsung khualtlawng sukso nakah hmatpungtin lawng an pom thlang ding thu tlangthannak an nei.\\n← Putin thu suah thar cu Jews ciimit tumtu Hitler hmuithlam a cuang\\nRalhraang SAC ralkap siatsuahmi Dokṭhek khua tungding saal →","num_words":234,"character_repetition_ratio":0.117,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.192,"stopwords_ratio":0.218,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"SBT le MP, Dr, Za Hlei Thang Tawnawknak - Chinland Today Media\\nSBT le MP, Dr, Za Hlei Thang Tawnawknak\\nAugust 3, 2010 2:58 pm·3 comments\\n1990 kumih Burma ram pumpi hrilawk nakih Chin National League for Democracy (CNLD) Party ihsi, kan mipi aiawh ih Falam Constituency II ihsi MP ih hril tlinmi leh ramleng a Cozah NCGUB ih Cabinet Minister, rak siban leh kan ttong leh kan hla talsuak thei nawnlo nak tilipi sungih raktla zohnu thur suakih, rak tungding saltu.\\nKan Chin miphun lakih Politician langsar leh mi cungcuang MP, Dr, Za Hlei Thang cu Surbung Tlang Thuthang Editor Khuang Lian Sum in a hnuai lam vekin hmaiton thusut nak a nei.\\nDr, Pu Za Hlei Thang beisei banlo leh zumbanlo in lo kawm theinak tikcu caantha kannei theiih, kalung a awizet. Politics lam siseh kan miphun dinhmun\\nsiseh thu lo suduh mi tamzet ka neiih, Cumi sungah kan mipi in theih kan hiar\\nzetmi losut puppi mai sehla, kan theihcia vekin kan Burma ram ralkap Cozah\\ncun hrilawk nakcu tuah an tumih, hihi mipi hrangih zumtlak leh hrilawk nak dik a si na zum maw?\\nKa zumlo. Ziangah tile 1962 in tuini tiang a pehpehih kum 48 sung in uktu hi ralkap cozah an si.Ne Win khal 1962-1974 tiang hriamhrei thawn in uk hnuah amah lal thei ringring nak ding in Socialist ukawknak daan tuah tahratin hrilawknak arak tuahih 1988 tiang lal berber in a rak uk. Saw Maung in 1990 ah Democracy dan in hrilawknak a tuah nan nehtu party NLD hnenah Cozah nak arak pe thei cuanglo. Than Shwe khalin 1990 ihsin tuini tiang mipi palbet tahrat in sal vekin in uk thotho.Tuhi Than Shwe cun a bum ih bum siloin thei cuahco cingin kumkhua ralkap laltheinak dingah ukawknak daan hrampi thar tuah le nemhnget cia in hrilawknak tuah a tummi asi.\\nZiangruangah zumtheiding asilo tile;\\n[a] A daan tuahmi adik lo.\\n[b] A daan tuahmi article 26\/a ,12\/j le 4\/d sungah cozah hnatuan phahin politics tuahlo ding, politics tuah tu cun cozah hna a tuan theilo tile, cozah hnaatuan pawlin party tuah loding tin a um nan, tulaifang roriih Prime Minister, tuanlai General, Thein Sein le adang ralbawi 22 pawl in USDP timi party an din thotho.\\n[c] Hrilawknak tuahtikah UN le Ram dangdangih sin zohdik tu kuatding timi a duhlo.\\nCuruangah thildik tuah a tumlo ti afiang. Tui thil diklo atuah cia zo mi le a tum cia mi hman in hrilawknak dik asi theilo.\\nHimi hrilawk nakah Opposition Party tumbik National League for Democracy (NLD)\\nParty an tel tumlo tiah theih a siih, na hmuh danah ziangruangih tel duhlo ha an si\\nding? Cun an telmaw tthasawnih na hmuh? Cun an telo hi tthasawnin na hmu?\\nNLD party sung thu le an hotu pawl ruahnak ngaingai ka thei ve lo.A lengih an thannak ahcun ralkap cozah kaihmi Daw Aungsan Sukyi le adang NLD party hotu thawngtla lai pawl hrilawknakih tel an onlo tlunah party member khal an si theilo tiih an kham ruangah an ti.\\nKei kahmuhdan ahcun NLD party hrilawknak an tello hi a dik ko tin ka ruat. Ziangah tile election an tel ahcun ralkap pawlih anmah lal ringring theinak dingih an tuahmi daan hrampi an pom sak thawn a bangaw ding.\\nCulawng siloin hrilawknakah telin a tam sawn ngah hman haisehla thu an nei thei taktak cuanglo ding.Ziangah ti le,2008 ih mipi hro nak a phunphun thawi an nemhnget tir mi daan hrampi sungah\\n(a) President cu thuneihnak sangbik pek asi.Cui tlunah president tuantuding cu ralkap thuhla theimi le thiam mi asi ding ti a si.(Ralkap asiding tinak) Cuitlunah a hriltu ding khal anmai milai pawl tamsawn thei dingin an daan hrampi ah an tuah cia.\\n(b) Defence minister.\\n(d) Boarder affairs minister\\nPawl cu raalkap ih direct pekmi MP sungin an si ding tin a um.\\nCuihleiah ralkap in rampi venhimnak a thalo tiih a ruat asi le ziangtik khalah cozah a phiat thei uknak a la thei ti asi.\\nCuruangah NLD party hrilawknak tello ih ralkap uknak dodal an tum mihi a dik lawng siloin a man a khung in a sunglawi tin ka ruat.\\nAsile himi hrilawk nakih tel dingah tlangpar mi Political Party ziang mawzat an um ih, hi pawlhi ziangtin na hmu? an ram mipi hrangah zumtlak leh rinsan tlakin hna an ttuan thei taktak dingah na zummaw?\\nPolitics tuah,Party tuah kanti tikah a tlangpi thu in tumtahnak pathum a um.\\n(a)Nationnal politics.[ Ram le hnam politics] (b)Party politics.le\\n(c)Personal politics.[Bulpak politics] tin a um.\\n(a) A pakhatnak hi tlangparmi hrangah cun a thupi cuang ding abang.Tuitum hrilawknak ah hin Ram le Hnam hrangah party ka tuah ding,kacuh ding kanti ahcun Fimkhur a tul zet ding tin ka ruat.Ka relzo vekin Ram pumpi ukawknak daan tuah cia zo mi a si tikah Ram le Hnam hrangah thil thupi kan tuahthei dingmi a um tuk lemlo ding.Culawng siloin ram le hnam thu na rel ve ten na him lo ding.NLD khal himi a hmuh fiang ruangah a tello nak asi.\\n(b) Ram le Hnam hrang ruat leem lo,mai hmin thatnak le hlawknak khal tum lem lo,a party hmin duh men men le rualpipawl sawmnak ruangah politics tuah pawl, le party ah lutih tan zet tu pawl an si.\\n(c) Ram le hnam hrang silo in mahih hmin than nak le hlawknak tumtahnak thawi politics tuah tu pawl an si.\\nTuitum hrilawknak tuahdingah hin Ram le Hnam hrang ruatih tuan duhtu ngaingai pawl hrangah cun party tuahman a um lem ding ka zumlo.Ralkap pawlih saduhthah kim nak men asi ding.\\nA tlunih (b) le (c) group ih tel pawl hrangah cun tuah ding asi ko.Hlawknak kan ngah lo hmanah kan hmin tal miin in theih phah deuh kei cu.\\nNan Party vunlo timai sehla Chin National League for Democracy (CNLD) Party\\nhi himi hrilawk nakah tel an tumlo tiah titi kan theiih, ziangruang bikah tel an tum lo?\\nKannih ramleng um CNLD party pawl cun ralkap in hrilawknak a tuah ding anti veten tello dingin kan lung a kim tlangih cui lungkimnak cu ram sung kan party pawl khal theiter dingin kan rel.Ram sung CNLD party hotu pawlin an theiih an lungkim ve maw! asi lole an mahte tello ding in arel ti cu ka thei banlo.\\nZiang ruangah tello dingin kan ruat tile;\\n1. 1988 kumih CNLD party rakdin laiah tumtahmi a pakhatnak cu Kawlram le tlangparmi kan zatein Democracy zalennak taktak ngah thei nak ding ti asi.( Democracy daan hrampi nganhrihlo).\\n2. CNLD party ih tumtahmi thupibik cu Chin ram le Chin miphun in Democracy zalennak taktak ngah ve ih tu hnakih thuneihnak sangsawn neih ve ding.(Federal state taktak)\\n3. Laimi zate lungrualnak ngah ko tuan ding.Laimi sungih tel hrihlo kan miphun unau pawl hawl suak vivo ding.\\n4.Lairam lengih Laimi pawl umnak hmun tinah mah le phu tawkih thuneihnak ngah thei ding.\\n5.Lairam a sung um leitlun,leihnuai ti le tlang thing le lung man neimi hmuah hmuah laimi ta sithei ding le laimi hrangih hman theinak ding.\\nCNLD party tuahnak san cu a tlunih tumtahnak thupi pawl tuah ding in asi.Culai ahcun ukawknak ding daan hrampi tuah hrihlo a siih cumi tuahtudingah hrilawknak tuah ding arak si rungah mahte mai miphun party[ tualto party ] kan rak tuahnak san asi.\\n[ e.g.Khalaiah NLD party a cak bik ti kan thei ko.Asinan NLD party ah rak lutta bang sehla,kantumtah mi pawlhi NLD tumtahmi asi lo ruangah party sung hmanah in hlonhlo sak mai ding.Party hotu kan si lo tlunah party sungah 90% cu kawl an si dingih kannih cu anthu ngaimen fang tu kan si men ding.] Tucu rampumpi uknak daan hrampi tuah cia zo asi ih tui tuahciami siarlo a dang zianghman tuah le bet theih ding aum nawnlo.An tuahcia mi thlun ding le ralkap thu ngai ding lawng a tang thlang. Curuangah CNLD party a tello nak a si.\\nKum 1990 ah khan MP ih hriltin na siih, khami ttumah NLD leh tlangpar Political\\nParty MP ih hriltlin mi pawlkha Ralkap Cozah in Cozah nak a lo pe duhlo ih, Tui\\nttum hrilawk nakah hin Party dang pawlin nehnak co hai sehla ralkap Cozah in Cozah nak a pek duh na zum maw?\\n1990 election laiah cun Saw Maung in nehtu hnenah cozah ka pe ding tin thu arak kam.NLD party in aneh tikah Saw Maung cun kan thukam vekin kan pe ding arakti ruangah Than Shwe le a ho pawlin Saw Maung an dawiih Than Shwe a rung lal nak si.\\nThan Shwe cu Lal duh ah a pu Saw Maung hman dawiih lalnak longngampa a si.Tu khal ka lal loding ti phan ruangah lal tengteng dingin uknak daan hrampi tiang thleng thluh tu pa in midang hnenih cozahnak pek ding cu vaan sem vek asi loding maw!\\nKawlram hrilawknak ding thu cu hi vialin bansan hrih sehla, nangmai bulpak thuhla le dinhmun pawl ka lo sut hrih ke. 1990 kawlram pumpi hrilawknak ah khan Falam constituency 2 in MP hril tlin na rak si ih nan zaten laitlang ah MP ziangzat nan um? Ramlengah MP ziangzat nan tlan? Ziangruangah nannih bul nan tlan?\\n1990 hrilawknak ah khan Laitlang pumpi in MP 13 hril kan si. Cumi sungah keimah le U Lian Uk Kawlram in kan tlan. A tawizawng in rel sehla,Ralkap cozah in kannih pahnih hi kaih in rak tum ruangah asi. Kaih in tumnak thu cu a bangaw cekci lo ding nan kannih pahnih hi 1972 Ne Win san lai khalah ralkap ih thawng thlak zomi (duh lomi) kan si tlunah kei cu tui hrilawknak khalah hin ralkap party (NUP) pawl in tlawngta milai (CNF) a si tin hrilawk hlan ihsin in zuar ih thawng thlak in tum cia. Hrilawk hlan teah in kai nan palik bawipa tangka tampi kan pek ih aamahkhan (bail) i pek ruangah hrilawknak ka tel ngah fangfang. Hrilawknak ah ralkap party kan neh ruangah an thin a heng sinsin. High court tiang appeal ka tuah naan ralkap pawl in thawng thlakding an ti ruangah High court in ka thu an rel duh lo ih Kalemyo ah an kuatsal.Cui thu kha ka lawyer pa in a thupten i sim ih ka thu rel ding ni hnih duh ah ka rak tlan.\\n1990 Kawlram hrilawknak ih MP tlan pawl tuahmi ramleng a cozah( NCGUB) ah khan minister natuan ti karak theidah. Ziang department ha na kaih? Ziangtiktiang na tuan ih ziang ruangah na bansan?\\nPrime minister Dr.Sein Win hohami Nationnal Coalition Government of Union of Burma (NCGUB) ah 1995 in 2000 tiang Health and Education Minister ka rak tuan.\\nKa ban sannak thupibik cu ka dam lo ruangah a si.Toxic goiter ( tur nei orpaw natnak) ka nei ih khual ka tlawng thei nawn lo.Cuitlunah keimah lawng Aizawl ah kumkhat lenglo ka um zo ih dam lo sinsin pangah keimah lawng um cu a tha lo ding ka ti rungah tha ten suak ka dil ih 2000 march thla in ka bang. Cui hnu September thla ah USA ka feh.\\nAsile thildangpi lo sut bet sehla,1968 hrawng a si ta maw! U Nu tapung kan timai ke cu . Khalai Chin miphun hrangih pum rak pe aw Pu Sa Lian Zam (William) le Pu Mang Kham U Nuh tapung hnen an va fehnak le an cangvaihnak thuhla ah khan Za Hlei Thang a tel ih tampi a rak tawlrel pi in a rak bawm tin tuihnuah thu ka run thei. Ziang vek in ha na rak tawlrel pi ih na rak buai pi?\\nA cipciar rel cun a sau tuk ding ruangah a tlangpi lawng ka lo sim ding. U Mang Kham hi ka unau sungkhat a si.Falam boarder ah hmunkhatih rawl suang tlaang ei tlaang in kum hnih sung (1954-55) kan rak um dah. Sa Lian Zam hi cu Falam High school tlawng kai pi rualpi tha zet kan si. A nih high school in Navy a lut ih kei Medical college ka thleng. Cutin Rangoon ah kan umtlang lala. A nih hi Mirang tong uar zet a si ih kan rualpi lak ahcun a thiam khal a thiam bik ruangah rualpi pawl cun a hmin hman in ko lemloin Mirangtong thiam pa tin kan ko.\\nPolitics lam duh zet a si ih kan tonawk tin ten kan rel tlang theu.Mizo tapung thok pek a si ih mino kan si vekin ram le miphun hrangih pum pekawk duhnak thinlung a tum sinsin. Himi hlan deuh 1964 ah Ne Win in private company le Dawr pawl hmuahhmuah pitupeng ting (Nationalized) a tuah ruangah Kawlram cu Communist ram ah kan cang tlang ding a si tin kan ruatih thinlung tam pi a dang lam sinsin. Cuihnuah kawlram Socialist daan in uk-awk ding ti a rung si lala ih Socialist ukawknak daan hrampi an run ngan thok cuahco .Culaifangah U Nu kawlram in a tlan ih Thailand ah Ramtlaan cozah a tuah.\\nU Nu hnenah Lai tlangin MP Pu Mang Tling khal a tel ve. Pu Mang Tling le a ho pawl in Laimi a dangten kan umve ding an tiih mi sawm dingah Colonel Thian Khaw Khai fapa Thang Za Pau an rak thlah. Sa Lian Zam cu ralkap hotu dingah le training petu dingin an sawm. Laitlang sungkhat pawl ih kham ding a phan ruangah a sim ngam lo ih keimah thaw lawngin thu kan ruat tlang theu.\\nCommunist le Socialist kan rak huat tuk ruangah feh ding ka rak lungkimpi ve. Pu Mang Kham cu Lai tlang um a si ih a feh ding thuhla ka rak theih pi lo. An feh zik lawngah ka thei.An tlan ding zan netabik ah an pahnih in Lanmadaw Medical Hostel ka khan ah an ra riak ta. A thai zing zingpit te ah Thang Za Pau in a ra hruai ih ka umnak Hostel ihsin an rak feh liam muarmo.\\nThailand an thlen hnuah an tumtah vekin Laimi a dangten Pu Mang tling ho in an um ih Sa Lian Zam in ralkap a hoha. A thupten peh thaihnak kan neiih ramsung ram leng thuhla kan sim aw ringring.Ram sunglam an tulmi ka tawlrel sak theu.\\nCulai ah U Nu inThailand ramri Mesariang khuaah Radio station cakzet a rak tuah ih Kawl tong le Lai tong in thu an rak than theu. Lai tong thu than hi an mahte than asi ih an thiam tuklo ruangah Lai thuthan tu ding pawimawh zetin ramsung lam in run cah ciamco.Anmah khalin lamzin dangdnag in milai an hawl ve.\\nNetabik ah an sawmtummi kha Ralkap inteligents MI pawl in an kaih ngah. Thu an sut tikah i rak phuan ruangah kei khal luat thei nawn loin 1972 December ah thawng sung ka rak thleng.\\nSalai Kipp Kho Lian Khal an rak kai ve ih Bahan MI 6 ah it lo sing loin ni 5 sung an duh tawkin in hremih thu in sut hnuah kan pahnih in kan mit in tuam pit ih Insein thawng inn pi ah in kuat tlaang.Thawng inn sungah cun a dangdang ah in re. Insein thawng inn ih sin nikhat ni-ah kan suak tlaang thotho nan suak lamah cun kan tongaw nawnlo.\\nHitawkah-hin Salai Tin Mg Oo ih thu malten lo simtel ka duh.\\nInsein thawnginn sungah University tlawngta hotu Salai Tin Maung Oo thawn kan tong aw ih Thawng inn ihsin nikhat ni ah kan suak tlaang.A nih hi Asho Chin asinan kan ton\\nawk hlan ahcun Salai ti khal a hmang lo ih laimi ka si ti khal zohnen hmanah a rak sim dah lo.A sinan thawng inn sungah Unau vekin kan um tlang hnuah lai thinlung a nei ih thawng kan suak hnu ahcun a Hmin khalah Salai a bet ih Salai Tin Maung Oo a ti aw. Hihnu lawngin University a rualpi le midang pawl khal in Laimi asi ti an thei. Amah te Laimi ka si a ti-awk lawng siloin Laimi Unau pawl khal in Laimi ti-ih kan pom ve thei ding a tul zet tin ka ruat.Thawng inn ih kan suak kum 1974-1975 hi Chin Literature and cultural committee ah EC thar hrilawk ding thawn arak tong aw. Himi CFLCC (Chin Nunphung le Calai Committee)ah G.S tuan dingin ka lem ih ka forh ciamco hnuah anih khal i el siang lo-in a lung a kim. Kei khal in Tlawngta hril awknak ah ngah koin ka campaign sak ih a ngah suak ve. Asinan rei a tuan man hlanah U Thant ruak phumnak thu ruangah a buai ciamco ih Tlawngta hotu a sivekin thawng a tla sal lala. Hi tumah mitampi thawng an tla ih Salai Kipp khal a tla sal ve. Thawng a suak hnuah Salai TMO hi tlawng lut sal nawn loin Thailand a feh ih ralkap cozah a do cih ta.\\nThailand le Kawlram a hlehka ih Rangoon a rat le ka hnenah ka rak thup theu. A netnakah ralkap MI in an kaih ngah ih a voi thumnak Insein thawnginn a thleng sal lala. Salai Tin Maung Oo hi University tlawngta hotu a si lawng siloin Laimi a sinak le mi raltha thil ti thei a si ruangah kawl ralkap cozah in a tih ih a hua fawn. Cu ruangah reilote sung lawng thawng an thla ih 1976 june 26 ah hri thawn a hngawng in thlai that a rak tuar a si.\\nPhunsang tlawng na rak kai laiah Burma ram uknak daan (constitution) thu ruangah thawng a tla tin ka thei. Ziang ruangah thawng na tla,ziangzat na rei,ti pawl a tlangpi thu tal in sim thei kei maw?\\nA tlunih ka lo sim zo vekin thawng ka tlak nak cu kawlram daan hrampi thu ruangah si sawn loin Thailand ram ih sin Laimi tawhlanzi (Tapung) rak tuah tu Pu Mang Tling le Sa Lian Zam pawl ka rak bom ruangah a si sawn.\\nNe Win ih 1969-1974 kum sung a ngan tirmi Socialist daan hrampi thu khalah napin ka rak caangvai ve ko. A thu umdan cu hitin a si. Ne Win in 1962 kum march ni 2 ah aana a thing (coup d’etat) a tuah ih a mah in direct in 1974 tiang a uk . Kumkhua hitivekih uk ringring ding a can thei lo ruangah a mah tho tho lal thei dingin 1969 kumah Socialist daan hrampi ngan a fial thok. Himi daan hrampi ngan nakah Bulpak siseh, party siseh, Organization a phun phun khal in siseh,Biaknak lam khal in siseh, zalen zetin ruahnak in pe thei tin Ne Win in a rak than.\\nCu ruangah kannih Laimi University tlawngta pawl khal in thatho zetin ( Chin lu nge mia a cian pi chiat) timi Democracy uknak daan sungah Federal in um kan duh tin mi 22 hmin thu in ca kan rak kuat ve. Hi tiih ca kuat lawng siloin U Lian Uk ih ho-in Laitlang Myo nee khawpi kim ah an va feh ih Laimi kan zaten federal daan kan duh ti dingin (campaign) an va tuah ciamco.\\nCumi kha Ne Win a thin a heng tuk. Ziangah ti le a tuah tum mi cu Socialist Party pakhat lawng um dingih cumi party ah amah chairman tuan ih kumkhua a mah lal ringring ding ( Dictatorship) kha a rak tumtah mi a si. Kannih kan ca kuatnak ih kan dil mi le kan au mi le Democracy mipi uknak le tlangpar mi pawl mahte thu neihnak ti asi ruangah a tumtahmi thawn a linglet pi a rak si. Cuiruangah Ne Win a thin a heng tuk ih meeting nakih tel hoha tu Upa pawl hmuah hmuah Laitlang ihsin mi 52 a kai ih thawng a rak thlak.Kan nih Rangoon um tlawngta pawl cu Laitlang meetingnak ih kan telve lo ruangah kaih kan rak tuar lonak a si.\\nLo sut bet vivo sehla,tui Lairawn kantimi ( Kale-Kabaw valley) hrawngih kan thu le hla in ram kau a co ih a thanso vivo theinak ah hin Dr.Za Hlei Thang ih hna rak tuannak le dung siip loih hohanak ruangah a si tin 1980 kum hrawng thu thei ban tu pawl in an lo timi hi kum 30 lai rei zomi thuhla a si ruangah mino pawl in kan thei ban nawn lo. Ziang vekin nan rak cangvai ih ziang nan rak tuah ti tulai thangthar pawl in theih kan hiar zet ding tin ka zum ih in sim thei kei maw?\\nHi thu hi tuisun ni tiang a selam a thalam bulpak in ka tuar laimi lawng silo in Phun le hnam le politics lam tiang hnamhnoih tir ih rel ringringmi thu nung a si ruangah a thupi zetin ka ruat. Khalai ih thil um dan le kan tuahmi pawl a si vek cekciin ka lo sim ding.\\nTuih Lairawn kan timi Kale-Kabaw valley hi 1979 Tahan ka um pek hrawng ahcun KAWL RAWN tiih rak kawh a si. Laimi khawpi bik Tahan a si ih inn 2000 lenglo hrawng an um.Lusei hnam ngai ngai cu inn 100 hrawng lawng an si. Khawlak le Bazaar sungah Lu sei tong lawnglawng an hmang. Taungphila veng ah zangiat tong an hmang ih Paihte veng ah paihte tong an hmang.\\nA hmaisabikah Lusei a huat ruangah lusei tong a dodal in timi hi a si lo ti fiangten ka rel duh. Lusei pawl ka hua ih ka dodal siseh la an mai lak rori ah ka um paih lo ding ih Lusei tong khal ka zir duh lo ding. Sibawi zir ka theh ih Tahan ka um pekah Lusei tong ka thiam lo.Tiddim tong khal ka thiam lo. A sinan a rei hlanah Mina damlo pawl thu sut thei ding le sim thei dingin ka zir ruangah Lusei tong le Tiddim tong thawn har zetin mina ka be thei cop a si.\\nTahan ka um hnu reiloteah a hlanih Phunhnam thleidan awknak le hmuhsuam awknak thu ka theih lawng siloin keimah khal in ka hmu-in ka thei phah vivo.Ka um hlan thu; Tivar khua ah khawlak ih pawi tong tong cu paisa Ks.50 cawh ding an rak ti dah, EFC kawhhran thu relnakah koh hran upa pakhat a mai tongih thu rel lai kha sap tong kan thei lo tin a tong lai an to tir tivek pawl le, ka um hnu khalah Presbyterian kawhhran khawmpi hla zuamawknak ah pawi hla sak an siang lo, cun Zodi Music group ah hla sak thiam Sai khua pa Salai Sui Nei Thang khal pawi hla sak an rak siang lo.\\nHi thu pawl lawng siloin kum upa pawl le pitar putar kawlrawn ih rung vaithar pawl in Lusei tong an thiam lo ruangah Tanhan Bazaar ih thil lei ding men hmanah harsatnak an tong ih tong lettu an tul theu. Hivek pawl ruangah mai khua mai ram le mai miphun umnak tal ah kan tong kan hla hi ningzak lo,thla phang loih hmang ngam ding le hmang duh dingin kan tuah a tul ti-in thinlung thiang tein ka ruat.\\nKan thu le kan hla thiam ding hmang duh ding le thangso ding ih kan zuamnak ah hin Hnam dang zohman kan siatsuah lo ih kan hnaihnok fawn lo. Kan thu le kan hla hmang ding le tong ding khalin Lusei pa, Paihte pa, Halkha pa ( Halkha hman hi Pawi an sinan) kan forhfial dah lo. Midang hnaihnok loih mai innsungsang le mai hnam cio in mai thu mai hla zalen zetih kan hman cu thu dik le thil tha a si. Cuvek thothoin ramdang mi le hnam dang mi khal in mi khua mi ram le mi hnam dang pawl cu hranhram in tong tirin hman tir tum lo sehla a tha tin ka hmu. Hlanlai san hmanah ROME KHUA NA UM LE ROME PAWL VEKIN UM AW an rak ti a si.\\nMidang siatsuah lo le hnaihnok lo teih kan thu le hla khaisan theinak ding le mino pawl kaihruainak dingah cun Music group tuah a thabik ding tin ka ruat suak. Hi thu hi ka innhnen pa Pu Thang Thuan ka sim ih thatho hlawptlo zetin i rak lungkimpi hnuah Dr.Than Bil Luai le kanlam upa neinung deuh pawl mi 30 lenglo sawm khawm in Bus thawn Cekan khaw lu tihaang tiva ah picnic phah in thu ronkhawmnak kan tuah.\\nKan zaten tha kan titlang hnuah mah le sian zat sumpai kan khongaw ih Ks.3000 lenglo kan ngah. A sinan Music group hrang thlungdar ( Music instruments ) kimteih lei ding cun Ks.5000 tlun a tul ruangah cui thu rel dingin a hmaisabik committee meeting Dr.Than Bil Luai inn ah kan tuah ih Drum set( Khuang) lei dingin kan rel.\\n( Hi kan meeting a zan rori ah Kalemyo ralkap hnenah in rak zuar ih a thaizing zingpitah Pu Thang Thuan le keimah lawng MI pawl in in ko ih thu in sut ciamco.Kan meeting nak inn nei tupa Dr. TBL cu an zuar tel velo.)\\nKan Music Group hmin hi keimah in( SALAI – M) tin ka rak phuah. Hmunrawn Laimi (Asho-Chin ) Unau pawl tong a si ih a tican cu Tlangval Fala,Nunau Mipa ti nak asi. Ka phuah san cu (1) Hmin hmai ih Salai le Mai a um veten Kawl pawl in Chin mi ti in thei mai.(2)Tlangpar ummi le Hmun rawn ummi Laimi kanzaten unau kan si,bangrep kan si ti lang ternak le,(3) Thawnginn sungih ka sar mi Hmunrawn laimipa Salai Tin Maung Oo hngilh lonakih ka phuahmi a si.\\nSalai M kan din hnu reiloteah Lusei lam pawl in keimah le Dr.Than Bil Luai hnenah palai dang dang an run thlah ih hro phah leem phahin kannih pahnih cu Salai- M ih tel lo ding in in sim. Cuveten Dr. Than Bil Luai cu Salai M committee ihsin in bansan. Salai-M committee hi a hmin te in kan tuah. Tahan kiangkap khua deuh lawnglawng an si ruangah thuhla ziangkim a fatebik in a tumbik tiang Pu Thang Thuan le Keimah ih tawl rel thluh a si. Sumpai lam tulmi hmuahhmuah keimah in tuanvo ka la.\\nHitiih Salai-M ka suahsan duh lo ruangah Lusei tiaw pawl in in dodal ih in engtai ciamco. mina pawl tiangin ka hnenih sii zawh lo dingin an forh. Kawhhran lam thawn napiih in do ruangah Khaw pi,unau sungkhat le ka pu le pawl rori hman an damlo tikah ka hnen ra ra nawnlo in Dr.Than Bil Luai hnen an pan sawn thlang. Cui ruangah a hlanih nikhat mina damlo 200 lenglo ka neihmi kha 30-40 tiangin a tum. Hitivekih ka tuar hi a ni le a thla men si loin a kum kum in a si ruangah sumpai lam tuak cun ticawklo ka ral ( ka sung).\\nCui ruangah i duhdaw zet tu ka unaupa Pu Ngun Hlei Thang tla cun Tahan a rung tlawn laiah “ Za Hlei hitivek cun na tuartuk ding a sisi dung sip awla a tha lo maw” i rak ti dah. Asinan kei in “Ngun Hlei ruat hnik awla tui Lusei ti aw pawl( Lusei tong hmang ) sungah zatek 90 cu kanmah pawi hnam hlo pawl kan si.Kan thu theihnak a mal lai hrih ruangah le midang bumnak kan theihthiam lo ruangah Lusei vekih kan um men na, ni khat khat kan mit a van ni ahcun ziang kim kanmah a neitu dik kan si leh ding.\\nTuihlan ah zohman hmin siat le sumpai cem ih harsat tuar paih kan rak umlo ruangah hiti-ih mai phunhnam hman rel ngam lo le mai tong hman tong ngam loih kan um nak a si. Cuiruangah dung sip cu rel hlah hi tluk ka tuar zoih a cem tiang ka nor ko ding “tin ka rak let.\\nSalai- M um hlanah music group hminthang cia pahnih an rak um.Thang Vel homi Zo Di ( Lusei group )le Lal Ruang homi Vul Mawi ( Hualngo Group ) an si.Vul Mawi hi a leng midang tel lemlo in Sungkua pahnihthum ih tuahmi a si.Stage show an tuah thei tuk lo nan recording hla thun lamah an langsar zet ih a tlangpi in Lusei hla lawng an sak ih an thun. Zodi cu hlasakthiam an nei tha zet ih puai hlasak lamah an hmin thang. Kawl hla an sak nan a tam bikah Lusei hla an sak.\\nKannih Salai M cu kan Music group in sang tu inntek duhmi hla kan sak mai. Lai hla, Kawl hla, Mirang hla, Lusei hla, Paihte hla a zaten kan sak. Stage Show voihnih kan tuah nakin kan langsar thok ih a rei hlanah Kawl rawn music group hmin thang bikah kan cang. Hi hnu cun kan Mino pawl mai phun le hnam tong an zahpi lo tlunah kan hla sak ding an hiar ih mi lakah hmai hngal zetin Pawi hla an sak ngam thlang.\\nSalai M music group hi a hmin in committee kan um nan a hmaisabik kan khuan khawm mi Drum set leinak le Music group ih ngahmi guitar leinak siarlo kum 6 sung a dang cemmi hmuah hmuah keimah ih tuar thluh a si. Cui tlunah Salai M hmin in Rangoon May Studio ah hla khui 3 (series 3) Kawlhla, Laihla le Lusei hla kan rak thun suak.\\nSalai-M group zaten mi 12 kan si-ih thla khat lenglo kan rei. A zaten paisa Ks.30000 lenglo ka rak cem. Laihla (pawihla) cu kanmah ten kan zuar, Lusei hla cu Vulmawi pawl in in lei. ,Kawl hla cu ralkap cozah in suah in rak siang lo ih tu tiang suah loin a um ta hngeehnge.\\nTong le hla tlunah Biaknak Kawhhran lam khalah hram thoktu a si vivo an lo timi hi teh; kei tla cu Bible tlawng na kai ti le, Pastor na tuan ti le ka thei dah si lo, thil umdan ka theithiam lo.Kan thu a sau zet nan in sim bet thei la a lungawi um zet ding!\\nPastor cu a hla tuk ding! Bible tlawng kai cu 1986 laiah ka rak tum dah nan tutiang ka kai suak lo. Kawhhran lam khalah tong thu a tel ko. Ziangah ti le culai Tahan kawhhran pawl cu Lusei tong hmang lawnglawng an rak si ih an hnen lut ding in rak sawm rero nan tong thiam hrihlo ruangah kan rak lut lo. Kum hnih lai kawhhran neiloin kan um.kawhhran dang ih thawn le kan duh fawn lo ruangah kan mahte Baptist kawhhran din a tul thlang. Baptist kawh hran hi Tahan Bazaar vengah voi thum lai an rak din zo nan an tuah suak thei lo tin in rak sim nan ka tum thotho.\\nCulaiah Haka Unau inn li-nga lai Tahan ihsin Satawm Baptist ih khawm an rak um. Cui ruangah an hotu pa Pu Za Cung ka sawm ciamco ih a ngam lo cingin voi thum ka sawm hnuah Bazaar kap rori ka umnak inn saanmi ah Baptist kawhhran kan rak din suak.\\nAthok ahcun Falam le Haka bangrep hrawng kan sinan a rei hlanah Haka lam pawl cu kawhhran dang dang ihsin an suak ih mai tong hmannak kawhhran tin in rung pan cupco mai.Culai fangah kanlam pawl cu Lusei kawhran ah biarmei cah le cah ti ngam in a lu su tu ah an tang ciamco.\\nCuruangah Haka thawn kum thum lenglo kan khawm tlang hnuih kan then awk tikah Haka lam cu inn 40 lai an kim nan kannih Falam lam cu inn khat hman thang lo roriin kanmah kel inn 5 te lawng kan si thotho famteh maw. Thin cu a na duahdo thei pam lo ziang. Himi inn 5 pawl hi tui Tahan El-Bethel kawhhran rak dintu kan siih Biak inn hmun khi Ks.57,000 in kan rak lei.\\nHilai ah Kawlrawn ah Baptist Association 3 a rak um. Tiddim le Haka a dangten an nei veve nan kannih Falam cu Tiddim hrekkhat pawl thawn Kale Vally Baptist Associatin(KVBA) ah kan rak um. El-Bethel kan din hnu a rei hlanah kan Church nauhak Sunday School zirh ding cauk kan tul ih tuah sak dingin KVBA kan dil tikah kannih kanmah te kan nei zo kan lo tuahsak thei lo in rak ti. Cuiruangah kannih Falam kan zate le Tiddim hrekkhat lawng thaw ih komawk thathnemnak a um lo tin kan ruat ih Chaungkhuah KVBA civuipi ah Falam lam khawtin kawhhran upa pawl LAIRAWN BAPTIST ASSOCIATION (LBA) din dingin kan sawm ih an lung a kim thluh. Asinan din lohli thei loin kum 3-4 lai kan um.\\nZiangah ti le(1) saya Tha Biak le saya Lian Khaw Thang KVBA hna tuan lai an si ih suak lohli ding in lungkim pi lemlo,(2) Pyinkhungkyi khawlam pawl in KVBA hmunram le zung inn pawl leinak saknak ah kanmah Falam pawl sumpai a tam sawn ruangah a lak menih tlan sanding kan hraphria an ti.(3) A dang thu um leh cu Unau Khualsim lam hotu Pu Nawl Ling KVBA ah vice president tuanlai a rak si tlunah Khualsim a dang teih um a rak tum ruangah kan tello ding in rak ti.\\nA tlunlam harsatnak pawl pah suak thei nakah hmun le ram ih hnangam deuh dingin Kalemyo ih ka innhmun ka leinak vek in man ol ten ka rak pe. Falam thenawk lonak ding in Rev.Dr.Saw Ling thawn Bible tlawng tuah a tul tin kan ruat ih kan hmuan inn ah Bethel Bible tlawng kan rak din. Principal tuan dingin Rev. Luai Hre kan rak sawm suak ruangah Falam then aw lo ih kan um thei nak a si. Hivekin kum li sung lai harsatnak phunphun kan tuar hnu 1989 kum lawngah LBA kan din suak thei.\\nHimi LBA din ding ih in bawm tu tampi lak ah Rev.Dr.Saw Ling le Kalemyo Shalom kawhhran hruaitu Pu Mang Kulh hi a thok in a cem tiang thazaang ruahnak thawn a hleice ih in bawm tu an si. KVBA suahsan in LBA kan din ruangah Unau Tiddim lam hrekkhat ruah sualnak in nei ih ka hnenah an lung a awi lo. Kei cu 1990 hrilawk hnuah kawlram ka tlansan a tul ruangah tuini tiang LBA khawmpi hman tel ngah loin ka um ta.\\nBethel Bible tlawng khal kum thum sung kan inn ah an um hnu in Taungphila tui hmunah an rung thawn sal.\\nKa hnak i do deuh tu thil pakhat te lo suh bet duh ka nei. Ziangtik kum in ha Tahan ih sikhan na on? Keimai theih rori ah Dr.Za Hlei Thang cu a mai paisa ngahding hmanah ziang nge ti tong hmang lo mina pawl cu thaten a zoh duhlo tin an lo rel ih, kha kha thil um taktak a si maw ? An lo puh men ha a si.\\n1979 January thla inTahan ah (HIGHLANDER) sii-inn ka ong thok ih 1990 december ni 17 tiang kum 12 ka um.\\n1960 kum Rangoon ih tlawng kakai thok ihsin Tahan khua ah Lusei tong an hmang ih Lusei ti aw pawl an tambik ti ka thei cia zo. Mina zoh duh lo tiang ka hua sisehla Tahan khuaih si-inn (Clinic) on cu rel lo Tahan hmuh ban nak khua hmanah ka um lo ding. Tahan ka um hi zohman ih fialmi ka si lo,keimai duh hrilnak ih um ka si. Ka mina cazin zoh sehla zatek 80 cu Lusei tong hmang an si ding.\\nKum 12 sung kathiam tawk ten Lusei tong hmang pawl Lusei tong in ka bia .Cuvek thotho in Tiddimlam unau le Kawl pawl khal anmai tong cio in ka be ve tho tho.Hitivek Phuahcop thu i puh tu pawl hi SALAI-M music goup banglo ruangih thin na pawl, Kawhhran upa ngahlo phang pawl,le Lusei phunhnam ngaingai khal silo, pawi hlo, hnam hlo pawlih tongmi a si.\\nHmunlai khua ih Sailo Lusei pacang pa tla cun hitivek ih lo dodal tu le lo relsia tu pawl hi kan nih Lusei ngai ngai pawl kan silo,nanmah pawi hlo pawl lawnglawng an si i rak ti dah mi hi thu dik ngai ngai a si.\\nA netnak ah lo sut sehla, na rel vek in, hi tluk in kum tampi sung na rak cangvaih ruangah sum le pai ticawklo na ngah lo le, na cem tlunah Mi ih huat le rel siat na tong si khaw; tu-ah hin teh malte tal sirawknak na nei maw?\\nKa sir awk lo tlunah ka lung a kim sinsin. Ziangah ti le, tuini tiang ka tuahmi a sual lo ti ka theih fiang ruangah a si. Pawi pawl mai tong thiam ding, tong duh ding le tong ngam dingih ka zuam pinak le tha ka peknak hi Pathian duh zawng a si tin ka zum. Kan phunhnam hi kanmah te tuahmi a si lo ih kan Tong khal kan mahte phuah mi a si lo, in sersiamtu Cung Pathian ih tuah mi le pekmi a si.\\nCui ruangah zozo khal mah le hnam kan sunlawih ih mah le tong kan fahsak thiam a si le in sersiamtu le tong in petu kan Pathian a thu kan ngai ih a duh zawng kan tuah thawn a bang aw tin ka ruat.\\nLeilungtlun ukawknak le tisa daan lam khal in thu dik asi tihi ramdang tampi ka thlen hnu le ukawknak daan phun phun thu ka theih deuh hnuah thil dik ti ka thei sinsin. Ram tum le ram fate,Phunhnam tam le mal, mi fim le mi aa, mi lian le mi fa rah karlak ah hmuhsuam awknak,nautat awknak um lo ding hi UNO Leilung tlun pawlkom pi khal in a tumtah bik mi a si.\\nSalai-M khal in thleidannak um loin; Kawl hla, Mirang hla,Lusei hla, Paihte hla a zaten kan rak sak thluh. Music Group dang pawi hla sak ding in kan fiallo ih kan sawm lo. Kawhhran lam khalah mah le tong cioin kan mahte thianghlim zetin Pathian kan be men. Zoih kawhhran hman pawi tong hman ding kan forhfial dah loih an tong kan soisel fawn lo.\\nTulaifang leilung tlun Democracy Ram thangso pawl tla cun an ram sung phunhnam fate pawl ih TONG le NUNPHUNG hlo zomi,hlo cuahco lai pawl hman hawl suak ih ti nung sal ding le zir sal ding an tum sawn a si. Mai phunhnam sun-lawih le duhdawt thiam tu pawl Pathian in thlawsuah malsawmnak lo pe cio hram seh.\\nDr, Pu Za Hlei Thang kan mipi hrangih cinken tlakzetmi na hna ttuanmi thuhla pawl kalo suh mi thinsau tei insim fiang ruangah lungawi nak tampi kanei.\\nDr, ZHT, Keikhal ka lunga awi zet.\\nDr. Za Hlei Thang hi Tlau Hmun khua Pu Hrang Sin le Pi Kaw Lian cuai ih fapa neih sun a si.Tlau Hmun khua ah Laica phun thum a on hnuah Falam kawl tlawng in phun li a ong. Falam peng pumpi ah a pakhatnak a ngah ruangah Mirang tlawng phun sarih tiang scholarship a ngah. 1964 kumah Rangoon Myoma National High school in phunhra a ong. An tlawng phun hra 400 lenglo sungah amah lawng Medical college a rak ngah ih kawlram pumpuluk phunhra ong lak ah 136 nak asi.kum 1965 ah Medical College Mc-1 a lut.\\nAnih hi High school tlawngta lai ih sin phunhnam thuhla le politics lam paih zet mi asi. 1968 kumah a mai hoha nakin Falam peng Rangoon le Mandalay University tlawngta zaten thla khat sung fund hawl nakah lei anrak cek dah.1969-70 kum all Chin University Literature and Cultural Committee Magazine a rak suah.\\nSibawi MBBS hi kum 7 sung zirding a siih, 1972 ah MBBS Degree ngahding a sinan 1972-1974 tiang thawng a tlak ruangah MBBS Degree hi 1977 lawngah a lasuak. Kum 1977-78 Maulemein Sizungpi ah House Surgeon a tuan ih, kum 1979 ihsin Tahan ah Si Inn a ong.\\nA Tlunlamih kan tarlangzo vekin 1990 kum Burma ram pumpi hrilawk nakah Falam Constituency II ihsin MP ih hriltlin a siih, Ralkap Cozah in Cozah nak a pek duhlo ruangah ramleng a Cozah NCGUB ah Cabinet Minister, kum 5 a ttuanih, NCGUB ih Cabinet Minister a ttuan sungah Burma ramin Democracy a ngahthei nak dingthu tawlrelin ram dangdang ah a tlawng vivo ih, ram dangdang thuneitu pawl a tong vivo.kum 2000 September thla ah US a fehih, tuah cun US, Maryland State Frederick ah a nupi fate tawn an um.\\nHiti vekih kan mipi tthangthar nonawn hrangih cinken tlak thil ropi zetzet a rak tuahmi pawl kan suhmi thinsau tei insim fiangruangah a parah lungawi nak tampi kannei ih, Dr, Za Hlei Thang in kantong leh kanhla pawl hlo nawnlo dingih rolung hnget a rakbun mihi thangthar nonawnin runcawisan tumcio uhsi.\\nEditor, Surbung Tlang Thuthang.\\non August 5, 2010 at 3:34 pm\\nhivek ih kan mah laimi hrangah a rak tuartu Dr. ZA HLEI THANG\\nna parah lungawi nak tampi ka nei,mah mi phun le mah hla te tiih rak harsat nak lak ih sin hivek ih na rak zuam nak hi kan nih tthangthar mino pawl in cawntlak ding mi na si..khuinah kan um a sile hman kan mah tong le kan mah ca lai te ngai sang in kan um asile ka innsang le kan miphun ka cawisang tin ka ruat…\\nna ca ngan mi hi ka thin di a riam in ka lo ngai sang nasa,,lungawinak tampi thawn\\non August 8, 2010 at 12:18 am\\nHrinhnam dang nunphung – ttong le calai – ih ciahneh (influence) le cokpolh vaivuannak (compromise) sung ihsin kan miphun in ruun suak ih kan Ttong le kan Calai nunter saaltu kan PABIK Dr. Za Hlei Thang thu kimcangzet ih ka theih ngah ruangah ka diriam nasa ih amah tla ka upatzet fawn.\\nInterview in tuahsaktu Pu Khuang Lian Sum le mipi siar theih dingin tawlreltu CT ttuanvo neitu pawl tlunah lungawinak sim cawk lo ka nei.\\nKa miphun bengvartertu dingah zuam sinsin hram uh law……\\non August 9, 2010 at 3:27 pm\\nnan ti tha tuk hi vek san thuan thu mino pawl ih thei tul tuk mi asi. hi vek miropi pawl si thun thu si nan rawn ngan theu ding, kum 30 hman kim lo tha lai,Hute ti vek mi dang dang pawl tawng ding le rel ding hman thei cuca lo pawl nan rawn tar lang theu ih kan web side a ti nau hak tuk theu in ka thei,\\nzuam sinsin uh law.\\nlawngawi nak tam pi thawn.","num_words":6727,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.252,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ralhraangbawi MAH in Journalist Danny Fenster a thlah zalen nak san | Falam Online Media\\nRalhraangbawi MAH in Journalist Danny Fenster a thlah zalen nak san\\nSAC ralhraang in tuini November 15 ih a thlah zalenmi Journalist Danny Fenster thuthawn pehpar in an thlah nak san le SAC ralhraang lungput cu tuihlan ni 3 luan zo ah mipakhat in dik zetin a rak relsuak thluh.\\nTayza Hliang timi FB account hmangtu cun Danny Fenster an thlah zalen naksan cu SAC ralhraang ih thluk men a si tiah a ti.\\n“Journalist Danny Fenster cu ramhnih pehtlaihawknak phuahlam hawlin zamrangten Thawng an thlak dingih Kawlram ihsin an dawi ding. Bill richardson vek, cozah thawn pehtlaihawknak neilotu politician hmangin an ra dirsuak ding. (Thawngthlak ta lo cun thlah zalen danding a har deuh. Curuangah thubuai an tuahsak mi cu hmanhmawh zetin hmalaknak an nei ding)”.\\n“Cun, daan loin rampi thuneihnak latu SAC ralhraang cu mi rel vekin an rak sual ciamco lo. Hmaton thureltlang theih an si ih, Khatlam pawl (NUG, PDF, CDF ..tvk) lungruhtuk ruangah le remdiahnak an duh lo ruangah atuvek dinhmun kan thleng ti`n thu an suah ding” tiah TH cun a FB cahmai ah a tarlang ih “tuhlan ih UK cozah palai rak ṭuan dahtu Vicky Bowman khalin cutin a relsuak dah” a ti.\\nCuihtlunah “cupawl khapawl thawn thureltlangnak an nei tikah hriamhrei ralthuam thlak san in cabuai par ih kut an suang hmasa thluh lawngah khat le khat zumawknak a suak thei ding ti`n thluak hmangin ṭongkam thiam zet pawl in an rel dutdo ding” tiah a ti.\\nFrontier Myanmar editor Danny Fenster cu Kawlram a buai hnu, May thlalai hrawngah SAC ralhraang kaihkhih a tuar. Thla 5 luan thawng an thlak ih November 12 ah SAC ralhraang kuthnuai ih um thuṭhenzung in kum 11 thawngtlak dingin daan a tat nan November 15 ah rinlopin an thlah zalen saal tiah theih a si.\\nZiangruangah an thlah saal timi cu theihfiang a si lo nan The New York Times cun Bill richardson bawmnak thawn a luat suak tiah a tarlang.\\nSiarbet : SAC ralhraang in rinlopin Journalist Danny Fenster thlah zalen\\nSAC ralhraang in rinlopin Journalist Danny Fenster thlah zalen saal\\n← SAC ralhraang in rinlopin Journalist Danny Fenster thlah zalen saal\\nRalring : Mipa pahnih phuraw in Mawṭaw cycle to an siang nawn lo →\\nSAC ralhraang bawi amahten a Kap aw That\\nJuly 20, 2021 July 20, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nDemawso doawknak ah SAC ralhraang in Raldo vanzam hmang thok\\nUrkang That mi Kabia Saya hrangah PDF in Phuba an La","num_words":397,"character_repetition_ratio":0.121,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.202,"stopwords_ratio":0.244,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin Ramkulh Ah Khualtlawng Tam Nan Licence Nei Hotel Pakhat Lawng Um - Chinland Today Media\\nChin Ramkulh Ah Khualtlawng Tam Nan Licence Nei Hotel Pakhat Lawng Um\\nMarch 6, 2015 3:09 am·0 comments\\nChin ramkulh ah ramleng khualtlawng lut an karh nan Hotel\/khualtlawngnak lam zung in licence a pekmi hotel hi pakhat lawng a si ruangah khualtlawng pawl hrangah an daih aw lo in harsatnak an tong.\\nKanpalet lam ah hivek ih daihawk lonak a tam tiin Hotel le khualtlawngnaklam zunghrampi ih director U Myo Win Ngunt cun a sim. Chin ramkulh ah phurhsuksonak lam a thangso vivo nan pianphung tumawng hrambun khualtlawnnak a thanso a tul tiah a sim bet.\\n“Chin ramkulh ih ramleng khualtlawng feh pawl kum khat hnu kum khat an tam sinsin. Pianphung tumawng pawl zoh ding a tam. Mikhual lut an tam nan riahnak ding hotel an daih aw hrih lo. Himi hrangah kan zung in Chin ramkulh ah hotel licence kan pe bet vivo ding. Cun Rih tili, Zing Hmuh tlang le Bawipa tlang pawl hi khualtlawngtu hrang mi a hip theimi hmunhma an si. An sehvel ah hotel zone an tuah bet lai ko ding” tiah a sim.\\nChin ramkulh Kanpalet ah Hotel\/ khualtlawnnak lam ih a pek mi hotel licence hi pindan 27 tlem pakhat lawng a si ih cun si-pin licence thawn tuahmi hotel mal te a um thu, ramleng khualtlawng pawl hrang tumtah ih sakmi hotel pahnih a um thu a sim bet. #","num_words":233,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.279,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.954,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Zalennak - Chinland Today Media\\nAugust 13, 2010 12:08 am·0 comments\\nZohnen hman ah baakmi nei hlah uh. Nan baakmi cu pakhat le pakhat duhdawt awknak lawng kha siseh. Duhdawtnak a neitu cu Daan thluntu a si. – Rom 13:8\\n– Saam 87-88\\n– Rom 13\\nKan dung caan reinawn ah kan nu in mawttaw car mawng dingzat an tathmat mi vekih mawn cu zalenzet in a theih awk thu a sim. “Radar timi cet ih kaih ka ttul lo hlei ah khua haltu palik mawttaw ton tik khalah fungzet ih mawn le cawhkuan tong ding phaan a um lo,” a ti. Lamhla feh le khualtlawn tik khal ah speed limit mi zat ih mawng cu a nuamzet. “Cuhleiah daan thlun khal a si fawn” a ti.\\nRom 13:1-10 sungah leitlun uktu pawl ih daan le Pathian ih daan thlun a ttul thu in sim. Acozah daan kan thlun tthat tikah cawhkuan ding zianghman kan phang lo, kan tuah tthatmi ruangah thinlung thiang le hnangam te’n kan um (cc. 3, 5).\\nPaul in Rom khua ih Khrih dungthluntu pawl hnenah acozah thuneitu pawl hnenih an pek ttulmi – ngunkhuai le upat ttihzahnak pek dingin a sim (c.7). Culawng si loin, “Zohnen hman ah baakmi nei hlah uh. Nan baakmi cu pakhat le pakhat duhdawt awknak lawng kha siseh. Duhdawtnak a neitu cu daan thluntu a si,” a ti bet (c.8).\\nMilai daan thlun ding cu kan ttuanvo a si ih midang duhdawtnak caan ttha kan neihmi in Pathian ih daan kan famkimter. Cule A daan cu “a famkimmi daan in zalennak a pek” ti a si (Jeim 1:25). – David Mc Casland\\nPathian cun daan pawl kan thlun ding in duhsak,\\nKan kiangkap minung pawl a uk;\\nAsinan pakhat le pakhat duhdawtnak cu,\\nPathian ih daan famkim in zalentertu a si. – Sper\\nThulunnak in milai ih daan cu kan thlun;\\nDuhdawtnak in Pathian ih daan kan famkimter.\\nKan Hrang Tthabik\\nTlennak Hrangih Khualtlawnnak","num_words":297,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.111,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.313,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"April 20, 2009 6:45 am·1 comment\\non April 21, 2009 at 8:36 am\\nRev. Anthony thu rel suak mi hi tha zang ka ngah hnasa. Thu ngai a phorh suah fuh hnasa ka ti ve rero. A suah tu Chin Land today pawl tlunah tla ka lungawi. Palhat te ( Bualkhaw hmin le aw suah thawn pehpar aw in) ka duh mi cu Pa Cong Kham hi a mah hmin ngai (Original name) a sawh thei lo deuh. Pa Tsong Khaam hi a hmin taktak cu a si. Netalam ah cun, Tsong Kham, Thang Tsin tin a ngan aw saal bang tuk te khan ngan thei theh seh la duh a um zet ding tin ka ruat.","num_words":108,"character_repetition_ratio":0.004,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.29,"stopwords_ratio":0.231,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"US In Zimbabwe Ram Bawm Ding - Chinland Today Media\\nJune 14, 2009 9:33 am·0 comments\\nMizan sunih US President Brarack Obama leh Zimbabwe Prime MInister, Morgan Tsvangirai Washington ih an kawm awknak ah US President Obama cun Zimbabwe ram bawmnakih dollar Million 73 a pek ding thu a sim.\\nObama cun dan diktak leh minung covo diktak hmanthei nakding, harhdam nak leh fimthiam nak lam hrangah US cun theitawk suah in Zimbabwe ram cu bawm leh khaisan a tum a si a ti.\\nObama cun Zimbabwe Prime Minister, Morgan Tsvangirai cu midik leh mi raltha a siih Zimbabwe President thawi tuanvo thatei an zem aw thei cu a lungawi pi thu a sim. Obam cun tuihlan ih President Mugabe in sinak leh tuanvo ziangtin kim a rak lak thluh laiah Zimbabwe ram dinghmun cu a harsa zetih ei leh in zirnak leh harhdam nak lam khalah harsat nak tamzet anrak tong ringring ih, Prime MInister Morgan Tsvangirai thawi tuanvo an zem awk hnu ah cun Zimbabwe ram cun hmailam panin thanso nak lam zin a zawh thlang ding a si a ti.\\nZimbabwe ram Prime MInister, Morgan Tsvangirai cun Zimbabwe ram leh mipi pawl cu theitawk ih tundin sal a tumthu a simin Zimbabwe ram mipi harsa tuk pawl tundin nak dingah dollar Billion 10 hrawngcu tui a ttul pawimawh mi a si a ti.","num_words":215,"character_repetition_ratio":0.113,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.205,"stopwords_ratio":0.219,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ralhrang In Ralkap Ṭuan Zo Pawl Hnenah “PDF Thuhla In Sim Asilen Leiram Kan Lo Pe Ding” An Ti – Meifar\\nRalhrang In Ralkap Ṭuan Zo Pawl Hnenah “PDF Thuhla In Sim Asilen Leiram Kan Lo Pe Ding” An Ti\\nKachin State, Bhamo ramsung ah tualsung mipi kilhimtu PDF le ralhrang pawl an doaw rero lai, khuasung khalah bomb a puak ṭheu. Ralbawi in khuasung ih ralkap ṭuan zo, pension pawl cu an phone-kual vivo ih, “PDF thawn pehtlaihaw mi, PDF thuhla in sim asilen leiram kan lo pe ding” an ti.\\nHmin tarlang remlo tualsung mi pakhat in, “Phone thawn an be vivo, PDF thawn pehtlaihaw tu thuhla, ralkap pawl dotu thuhla in sim thei asilen leiram kan lo pe ding an ti” tin media hnenah a sim thei.\\nBhamo ramsung ah ralhrang lamtang an cak deuhdeuh ih kaih tong khal an tam zet, zarhkhat sungah mi 9 lenglo cu an kai ringring thlang. Ralkap le ralkap lamtang pawl cu khuasung hmun dangdang ah mipangai vekin an tlangleng, uniform an hruh lo ih PDF pawl thuhla cu an zingzoi vivo.\\nTualsung mi in, “Tulai hi PDF thuhla zingzoitu an tam tuk, ṭhenkhat cu kutdawt vekin an tlangleng, uniform an hruh lo ih a phunphun in PDF thuhla an zingzoi ruangah si ding an kaih ngahmi khal an tam tuk” a ti.","num_words":215,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.087,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.344,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"VOL,. 1. SESSION 11 - Hre Mang\\nVOL,. 1. SESSION 11\\nJESUH IN A DUNGTHLUNTU PAWL A THUAM\\nKey: Jesuh in leitlunah amai mission hna kan tuan theinak hrangah kan tulmi in pek theh asi.\\nJesuh in a rundammi zumtu pawl cu rundammi kan sinak tiang in tuahsak lawng si loin a rawng kan bawlnak hrang kan tulmi ziangkim in pek asi ti theihnak in thazangthar ruahsannak thar in pek ringring asi. Tuitum zirnak ah Jesuh in a dungthluntu pawl a thlahnak thu (Mathai 10:1,5-10) ihsin Bible in in zirhmi pawl kan zir ding. Jesuh in milai parah hngat aw lo in ziangkim amai hmin in amai huham cahnak ringih a hna kan tuansuak ding hi a duhmi le tumtahmi hnatuan dan asi.\\nA hmaisa ah Jesuh hnen ihsin zir duhnak lungput thawn tangdornak in kan zir ding thu kan zir ngah zo. Asinan Pathian thutak zir le theih timi cu nunpi nak tel loin a famkim dah lo. Pathian thutak theih le zir nak ihsin nun thleng awknak a rah suakih thulunnak nun a hringsuak ringring asi. Thu kan lung sinsin asile nunrah tam sinsin kan rah theinak lamzin um sun asi.\\nZirnak thlacam in thok uhsi.\\n· A tuzarh sung Pathian in a lo zirh, a lo hruainak parah lungawithu sim aw.\\n· Leitlun Jesuh mission hnatuannak ah tel ve dingin, a tulmi thawn Pathian ih thuammi si dingin dil aw. Ziangmi zawn ah thansoh na tul ih ziangvek hnatuan suah na duh timi pawl lailan zetin Pathian hnenah sim aw.\\n· Pathian hnenah a thu theihlawng si loin raltha zet ih a thu ngai in nunpi thei dingin Pathian hnenah thlacam aw\\nHnatuan pakhatkhat zoh tikah hantuantu in a hmanrua pawl thiam nal zetih a hmang thiam leh thiamlo awlten theihtheih asi.\\nHnatuan thupi pakhatkhat tuan suak dingin atulmi hmanrua pawl thawn thuam thazetin na theih awk can a um maw?\\nJesuh ih hnatuan thupi zet a lo fial tikah a tulmi hmanrua pawl lo pe loin a lo fial dah pei maw? Lungawi umza asimi cu, cutin in fial dah lo asi.\\nTuitum zirnakah Jesuh in a dungthluntu pawl ziangtin a thuam, ziangvek hmanrua pawl a pek cia theh timi kan zoh ding. Himi zirnak hi dungthluntu nun hrangah a thupi zetmi asi.\\nLeitlun ah Jesuh ih mission hnatuannak ih na telve nak ah ziangvek in thuam na duh ih ziang hmanrua pawl na tul?\\nMathai bung 10 hlan cu dungthluntu pawl kha Jesuh hnenah an um, an ei an in an zir, an tlangleng. Asinan bung 10 hnu lamah Jesuh in a kopkop in a thlah hai.\\nMathai 10:1, 5-10, 1Jesuh in a dungthluntu hleihnih kha hmun khatah a ko ih thlarau ṭha lo dawihlo theinak le natnak le dam lonak a phunphun damter theinak huham a pek….. 5Hi hleihnih pawl cu Jesuh in a thlah ih ṭhatein thu a cah hai. “Zentail ram ah va feh hlah uhla Samaria khawsung ah va lut hlah uh. 6Cuhnakin a hlomi tuu run Israel mi pawl hnenah nan feh pei. 7Feh uh la, ‘Vancung Uknak a nai zo,’ tiah va sim uh. 8Mina damter uh, mithi thoter sal uh, phaarnat a neimi pawl damter uhla khuavang pawl dawihlo uh. Man loin nan ngahmi kha man loin va pe uh. 9Nan kordip ah sui tangka siseh, ngun tangka le dar tangka siseh, pai hlah uh. 10Nan khualtlawnnak lamzin hrangah rawl dilnak ah cawdip siseh, angki hlei siseh, kedam le kianghrol siseh, keng hlah uh. Hnaṭuantu pa cu a sammi hmuahhmuah pek thluh a si ding.\\nJesuh in atlunlam thupek vekin thu lo pe, tuanvo lo pe sehla ziangtin na ruat ding?\\nA tlunlam thupek sung ihsin khuimi bik a harsa bik ding tiah na ruat, ziangruangah?\\nJesuh dungthlun dingin kan timtuah tikah Jesuh in kan tulmi ziangkim thawn in thuam theh asi. Pathian, leitlun, le milai thuanthu ziangtin a her timi theihfiang theinak ding hrangah Bible kan nei. Pathian fale pawl pawlkomnak kawhhran sungah mibur pawlkom kan nei. A hnatuan in fial mi tuansuak thei nak ding hrangah hmanrua tha, thlarau laksawng phunphun in pek.\\nJesuh ih hnatuan fialmi tuansuak thei dingin thlarau laksawng na co mi pawlin ziangtin a lo bawm?\\nA hnuailam thupek hi Jesuh hnen ihsin ngah ding na duh maw?\\nMathai 10:8, Mina damter uh, mithi thoter sal uh, phaarnat a neimi pawl damter uhla khuavang pawl dawihlo uh. Man loin nan ngahmi kha man loin va pe uh.\\nA tlunih Jesuh thupek mi pawl tuah thei dingah na ruat aw lo asile na dik asi. Nangmah in na tuah thei lo mi pawl cekci Jesuh in nangmai nunnak hmangin tuah a duh asi. Mathai 10:1, Jesuh in a dungthluntu hleihnih kha hmun khatah a ko ih thlarau ṭha lo dawihlo theinak le natnak le dam lonak a phunphun damter theinak huham a pek.\\nTuisan Jesuh dungthluntu pawl kha Jesuh in leitlun pum huap in mangbangza hnatuan tuansuak dingin tuanvo in pek asi. Kan neihmi hmanrua tha bik cu amah Jesuh thawn bulpak pehtlaihnak kan neih ih amai thawn hnatuan tlang ding asi.\\nJesuh thawn nan pehzawmnak ruangah ziangtikah raltha zetin nangmah te na tuah suak thei lomi hna na tuansuak can a um dah maw?\\nJesuh in a dungthluntu pawl cu amai huham cahnak le thuneihnak in hantuan a fial hai ih an tulmi hmanrua pawl thawn a thuam hai asi. Cuvek thiamthiam in tuini ah Jesuh dungthluntu pawl cu Jesuh in leitlun mission hnatuan tuansuak tu dingah tuanvo pek mi kan si.\\nJESUH IN KAN TULLO MI PAWL A SIMFIANG\\nJesuh in a dungthluntu pawl hnenah an tulmi hmanrua pawl a pek mi a thuam hai lawng asilo an tul lo mi pawl tla fiangzet in a theihter hai asi.\\nMathai 10:9-10, 9Nan kordip ah sui tangka siseh, ngun tangka le dar tangka siseh, pai hlah uh. 10Nan khualtlawnnak lamzin hrangah rawl dilnak ah cawdip siseh, angki hlei siseh, kedam le kianghrol siseh, keng hlah uh. Hnaṭuantu pa cu a sammi hmuahhmuah pek thluh a si ding.\\nAsile tuisun ah kan neihmi tangkabawm, thilri pawl kan hlawn theh ding tinak maw si? Si ciah lo. Jesuh in leitlunah an hngat awknak, an rinsanmi pawl parah hngat aw lo dingin a zirh hainak asi. Cutin zaahza Jesuh parah an hngat awk ih an zir ding a duh, a zirhmi asi.\\nNa nunnak na zohsal tikah zumnak in ke na kar can ziangvek a um dah? Ziang a cang?\\nTuisan Jesuh dungthluntu pawl khalin Jesuh dung kan thlun tikah kaimai ruahban lo, leitlun mithmuh thieh thil kan hngat awknak lenglam ah zumnak in ke kan kar a tul asi ti kan fiang awk a tul. Zumnak leitlun khualtlawnnak ah nangmai tuahthei mi, nunphungdan kel ten nung in tuah thei mi fangfang asile kekar hlat na tul ih na umnuam zetin dinhmun lenglam ah na ke na kar a tul asi.\\nJesuh dungthluntu na sinak vekin na tumtah mi ziang asi?\\nNa tumtahmi hlawhtling dingin ziangtin Jesuh parah na hngat aw?\\nTUAHVE TEL VE\\nTumtahmi plan neih hi thil thupi zet asi. Jesuh leitlun mission rawngbawlnak hrangah tikcu pek in timtuahnak neih khal a tul hrimhrim mi asi. Leitlun nitin nun hrangah tumtahnak le Jesuh leitlun mission hnatuannak hrang tumtahnak plan neih cu a bang aw lo zet asi. Jesuh leitlun mission hrang tumtahnak plan neihmi cu milai thazang, ruahnak, le fimnak in a tlin lo mi, Jesuh amah rori tel in amai huham cahnak le fimnak lawngin tuahsuah theih mi asi dingmi asi.\\nNangmah le na group sungah ciamciam ten to khawmin Jesuh leitlun mission rawngbawlnak hrangah tel in tumtahnak plan tuah tlangih Jesuh parah hngat aw dingin plan tuah tlang uh.\\nJesuh dungthluntu pakhat si in ziangtin na thangso duh?\\nJesuh dungthluntu pakhat na sivek in Jeduh leitlun mission hrangah ziang tuansuahmi neih na duh?\\nZARHKHAT SUNG TUAH DING\\n· Thlacamnak in Pathian thawn cat bang loin pehtlaih in amah thangthat aw\\n· Bulpak Bible siar le zir dingmi pawl bulpak in Bible siar in thusuhnak pawl sang in ngan khum aw\\n· Lamzin feh phah in na umnak veng sungah thlacam in feh awla, Pathian hnenah na umnak, na duhsakmi minung pawl ziangvek si hai sehla na duhsak timi Pathian hnenah sim aw\\n· Na insungsang minung pawl thawn to ciamciam in lailan ten sut hai aw, a tu hnakin jesuh hrangah na hman awk dingmi na sup awkmi, dunglam ah a lo kai awktu ziang a um timi pawl sut aw, thinlung sangka ong in sut aw la lo sim hai seh.\\nZohlo in ngah; Mathai 10:27-28, 27Khawthim lakih ka lo simmi hi sun khawvang ah sim sal uhla a thup ih nan theihmi hi innpar ihsin phuang uh. 28Taksapum a that thei nain thlarau a that thei lotu pawl cu va ṭih hlah uh. Takpum le thlarau a pahnih in hell sungih a that theitu Pathian kha va ṭih sawn uh.\\n· Na thlacammi pawl cabu sungah ngan khum awla, Pathian in na thlacam a lo sannak pawl ngan khum aw. Hitin thlacam mi cabu sungah ngan hi Pathian in in sannak pawl hminsinnak tha zet asi.\\nNITIN BIBLE SIAR IN THLARAU IN A LO ZIRHTHARMI PAWL NGAN KHUM AW\\n1. Seemtirnak 22:1-18;\\n2. Seemtirnak 5;1-21;\\n3. Suahhlannak 6:28-7:13;\\n4. Joshua 2:1-24;\\n5. I Samuel 17:1-37;\\n6. John 4:1-26;\\n7. Philipians 2:1-18\\nNA TULMI HNAKIH TAM\\nJesuh dung na thlun asi ahcun famkim lo zetin na thei aw dingih, na tuanvo tuansuak thei dingin tlaklo tlinglo zetin na thei awk can a um ding. Atu ah cuti cekci in na thei aw tla asi thei. Cutin na ruat maw ruat lo maw, nangmai felnak tlinnak in Jesuh dungthlun dingin na tlak lo hulhual asi. Na zirnak theihnak in a tlin lo. Nangmai ruahnak le ti theinak in hna tuansuah na tum asile na tlinlo zia na thei aw ding. Jesuh ziangkim thei ziangkim ti thei thianghlim famkim Bawi Jesuh ih dungthluntu palai si dingin na tling lo na tlak lo na thianghlim tawk lo zia na thei aw ding.\\nNangmah lawng na silo, Khristian zapi ten Jesuh Khrih ih dungthlun tlak lo lawnglawng an sit theh. Cucu thusia vek a bang. Thuthangtha cu ziang asi tile Jesuh ih dungthluntu na si vekin amai cahnak thilti theinak fimnak ringring a nungmi na si ruangah na tlinlonak tlaklonak, thianhlim lonak pawl cu zoh asinawn lo ih amai huham cahnak thianhlimnak ringin nitin na nun ruangah tuanvo ziangkim na neihmi siseh na dinhmun siseh amah ah a hngetmi a famkimmi na si zo.\\nAmah na tulmi ziangkim asi.\\nZiangzawn ah Jesuh dungthluntu famkim lo,tlamtling lo tiah na thei aw aw?\\nZiangvek dinhmun le tikcu can ah Jesuh dungthluntu sinak in raltha zetin na nung in na cangvai dah?\\nTuzarh sungah Jesuh huham cahnak ringin ziangvek dinhmunah ziang na tuah in na nung ding?\\nKAN TULMI JESUH IN IN PEK\\nJesuh cu kan ziangkim kan hrampi ah hmangin ke kan kar tikah kan tulmi ziangkim in pek theu asi.\\nEphesians 6:10-17, 10A netnak ah, Bawipa thawn nan pehzom awknak le amah ih cahnak ruangah nan thazaang cu cakter sin uh. 11Satan bumsiatnak do thei dingah Pathian ih a lo pekmi ralthuam kha hruk uh. 12Ziangah tile kan domi pawl cu milai an si lo, vanih a ummi thlarau sia cahnak pawl, uktu pawl, thuneitu pawl, le hi a thimmi leikhawvel pumpi uktu pawl an si. 13Curuangah atu ihsin Pathian ralthuam kha hruk uhla caansia a thlen tikah nan ral pawl cu nan do thei ding ih a net tiang nan do hnuah nan ṭanhmun cu nan hum ngah ding.\\n14Curuangah khoh zetin ding cia uh: taaikhap ai-ah thutak kha nan taai ah khap uh; ṭaangphaw ai-ah dingnak kha nan ṭaangah song uh; 15kedam ai-ah daihnak Thuthang ṭha phuan hiarnak kha hruk uh. 16Catbaang loin thirphaw ai-ah zumnak kha keng ringring uh; ziangah tile Satan in meiling bangtuk a si mi thal in a lo kah tikah cuih phaw cun nan mit thei ding. 17Cule lukhum ai-ah rundamnak kha lak uhla Thlarau ih a lo pekmi ralnam ai-ah Pathian ṭongkam kha keng uh.\\nCang 12 nakah Paul “kan do mi” atimi hi ziang asi tiah na ruat?\\n“Ralthuam” cang 14-17 sungah a simmi pawl hmangin ziangvek hlawknak na nei in na nunpi?\\nZiangmi ralthuam hmangin na nitin nun thlarau rodalnak ah na thuam awk sinsin na tul?\\nPathian thu lungin, thlacam in, Pathian thawn pawlkomnak nun na nunpi asi ahcun cak zetin thlarau ralthuam thawn lo thuam dingin Jesuh in in kam cia mi asi.\\nMathai bung 10 ah Jesuh in dungthluntu pawl a thlah hai ih an ra kirsal tikah amah thawn an pehtlaih awknak cak sinsin dingin a phunphun in a thuam hai asi.\\nMark 6:30-31, 30A thlahmi pawl cu an ra tlung ih Jesuh cu an tong ih an tuahmi hmuahhmuah le an zirhmi hmuahhmuah an sim. 31A hnenih a rami le a kirmi, mi sukso pawl cu an tamtuk ruangah Jesuh le a dungthluntu pawl cu rawl einak caan hman an nei lo. Cu hrangah an hnenah, “Kan feh pei ih kanmah lawng hlimphirte ih kan um theinak hmunah va um uh si; cule malte tal nan cawl thiam ding,” tiah a ti.\\nJesuh in leitlun a mission hnatuannak ah kan tel vekin kan tulmi ziangkim thawn in thuam ringring asi. Asinan amah thawn pawlkomnak nun nei in amah thawn kan pehzawm awk ringring tik lawngah in thuammi ralthuam kan hmang thei asi.\\nA tunai na nunah Jesuh thawn bulpak in neihniam zet le thuk zetin ziangtin pehtlaihnak na nei?\\nTuzarh sungah ziangtin ziangvek canah Jesuh thawn bulpak pehtlaihnak nun na nei ding?\\nJesuh leitlun mission hnatuannak cu kanmah bulpak thuneihnak in kan tuah thei lo ti theih hngilh lo a tha. Asinan ziangkim thuneihnak neitu Jesuh in thuneihnak in pek zo asi (Mat. 10:1). Kannih cu kan cak lo asinan amah cu cakkim asi. Tongkam ah kan famkim lo, anih cu a famkimmi asi.\\nNa hnatuan cu nangmai bulta asilo, na thuneihnak cu nangmai thuneihnak asilo. Kawh na sinak cu Pathian thulung ding lawng asi.\\nPahtian a thu ngai dingin a tu ah ziangtin a lo ko? (Tikcu la in a mai aw ngai aw).\\nJESUH IN KAN TULLO MI A FIANGTER\\nLeitlun nunah voi tampi cu Pathian thu lun hnakin thusuh milai in an hmang theu. Tirhsiang zetin pek awknak hnakin phunzai an hmang theu. Zangfahnak le ruahsannak thu sim hnakin simsiatnak sim an hmang theu.\\nMilai thinlung cun Jesuh leitlun mission ah tel ve thei lo dingin puhmawh ding a thei ringring theu.\\n· Hnatuan ka hloh pang ding\\n· Bible thu ka thei tawk lo\\n· Thlarau laksawng ka nei lo\\n· Thaisun lamah ka zuam leh ding tivek in Pathian rawngbawlnak ah tel lo dingin puhmawh ding an nei rignring theu asi.\\nPathian in tuahter a lo duhmi tuah lo dingin ziangvek puhmawh ding na nei ve?\\nJesuh dungthluntu pawl khalin cutin an rak si ve dah. Cuiruangah Jesuh in zianghman keng lo in a feh ter hrim. Sumpai, kianghrawl, hnipuan thlengawknak, zianghman keng lo in Jesuh thupek parah hngat aw dingin a thlah hai.\\nA tu zarhkhat sungah ziangmi pawl in na tikcu a hlei in an lo lawng ih Jesuh mission hnatuan ah tel theilo dingin an lo cawkbuai?\\nJesuh mission hnatuan tuan suak dingin ziang parah na hngat aw theu, sumpai, mibur thazang, innsang sunglekhat, pehtlaih mi, tvp?\\nJesuh ih dungthluntu pawl hrangah Thuthangtha in in simmi, kan ken tul lo mi pahnih:\\n· Kan milai thupitnak ken a tul lo\\nLuke 9:46-48, 46Dungthluntu pawl cun anmah lakah zoso a tum bik, timi thu-ah an el aw. 47An ruahmi kha Jesuh in a theih ruangah nauhakte pakhat a hruai ih a kiangah a dinter. 48Cule an hnenah, “Ka hmin in hi nauhakte a cohlangtu cu keimah i cohlang a si; keimah i cohlangtu cu i thlahtu a cohlang a si. Ziangah tile nanmah lakih mi nauta bik cu a tum bik a si,” tiah a ti.\\nJesuh dungthluntu na si vekin midang thawn tahthim dingin thlemnak na tong theu ding.\\nKhrihfa zumtu dang pawl thawn voi ziangzat na tahthim aw theu?\\na pahnihnak ah Jesuh dungthluntu ih kan tanta tulmi cu mai dingfelnak nun, le midang soiselnak asi.\\nLuke 9:46-50, 49Johan in, “Bawipa, mi pakhat cu na hmin in ramhuai pawl a dawi rero kan hmu ih kan dawn; ziangah tile kan bu sungtel a si lo,” tiah a ti.50Jesuh in, “Dawn hlah uh; ziangah tile zokhal sisehla a lo dodal lotu cu a lo bawmtu an si,” tiah Johan le dungthluntu dang hnenah a ti.\\nMidang in Jesuh dung an thlun daan thu ah voi ziangzat na soisel in cuai na thlai hai theu?\\nThlemnak sungah tluksiat a awl zetmi cu kanmah lawng hi a dikbik, Jesuh dungthlundan dikbik, doctrine tha bik, mizia tha bik, Pathian biakdaan dikbik, Thuthangtha sim bik, midang piangthar ter bik, kan si tiah mah le mah tha hleice in porh awknak thangsungah tan aw zet asi.","num_words":2691,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.052,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.277,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Tsavo ih Milai Dehtu Kiosa pawl - Chinland Today Media\\nJuly 8, 2015 7:00 am·0 comments\\nField Museum ih ra lengtu pawl in Tsavo ih milai dehtu pahnih ih nung lai hmel pu lem hmu in an cawlh lawk tikah himi ramsa sualral pawl hin, boruak siava luarkaibik thlenter in, Uganda Tlangleng Zin tuahnak ih hnattuantu Indian le African kut-thiam-nei pawl le hnattuantu za le sawmthum panga an deh ih, an ei a si ti vun mansuah cu a har ding. Himi mikei huatthla la pawl hin thla kua lenglo sung cu Tsavo hmunram ih Tlangleng Zin le a kiangkap pawl ah doawknak an phuang ih, nasa zet in an do. Cui’ ralbuainak ruangah “ttihphannak hmangih ukawknak” an thlenter ringring ih, tlangleng zin tuah hnaquan cu tartahak pumhlumter thei tiang in an hlawhtling.\\nAmerika Dingkhawm Ram ih President hlun – mangbangza mi tlamtling – Theodore Roosevelt khal in “thilthleng kan hminsin ngah mi hmuahhmuah lakah Tsavo ih Milai Dehtu pawl ih thuhla hi cinken tlakbik an si hrih” ti’n a rak ngankhum dah. Sa picang peltu le African hmunram thar hawlsuaktu, Africa lala ih thah a tuartu, Selous khal in a hnuailam vekin a ngan:\\n“Ka theih le siar dah mi kiosa thuanthu lakah Tsavo ih Milai Dehtu pawl thuanthu tluk in reipi tiang mitthlam ah lang ruahro ding khop ih i tuah theitu an um hrih lo. Himi hi lungngai riahsiatnak rapthlak pawl thla tampi sung an darhkau vivo dan thuhla a si ih, thubuai cinfel thiamnak le tumruhnak ttha zet a neitu mi pakhat ih taimaknak lawng ih cemter leh mi a si.”\\nHminsin tlak zet himi kiosa pawl hi ramsa lak ahcun danglamnak nei cungcuangbik khal an si men thei. Ziangahtile a san lai ih British Tlangsuakbu ah Tlangbawipi Marquis of Salisbury in, Uganda Tlangleng Zin tuah an ttheh lohli thei lo ruangih ngaidam a dilnak ah himi kiosa pawl hi thupi zet in a tarlang hai:\\n“Hnattuannak hmun ah milai dehtu pahnih an hung suak ih kan hnattuantu pawl lakih mi vanduaibik pawl ih tit le sa an ei ruangah hnattuan hmuahhmuah cu cawlh thluh a si. A netnak ahcun hnattuantu pawl cun thir hauhruang ih kulhbet an si lo ahcun zianghman kan ttuan nawn lo ding ti tiang in an ttang. Hivek boruak ahcun tlangleng zin tuah ding cu a har zet. Himi kiosa hrang pawl rehter theitu ding ramtawih huam kan hawl hmuh thei hlan cu kan hnattuan pawl nasa zet in an muangmuah a si.”\\nTsavo ah Hna Ka Ttuan Thok\\nMombasa khawpi ka thlen tikah harsatnak le buainak tampi tong ding in ka tiar aw cia. Ziangahtile hmunram nuam lo zet le hnam mawlmang pawl umnak hmun paltlang ih tlangleng zin tuahtu ding ka si. Engineering lam harsatnak phunphun, ni ling tuar tamtuk ruangih natnak le sikserh nat ruangih talbuainak pawl, ei-in le tidai harsatnak thleng thei mi pawl, cu ka ruat tel cia thluh. Asinan African nelrawn hin a hmunram ttihnungza ahhin keimah le ka hnattuantu pawl cu an lungawi aipuannak ding ah Van ihsi run thlak mi manna sang vekih in zohtu khawsia tawivak pahnih a rak nei timi cu a tak ih ka ton hlan ahcun rak ruat cia ngaihnak ka thei lo. An ttankhuarnak ih hmun ih Tsavo a hmangtu le tuini tiang in Tsavo hmunram cu a selam ih hminthang ding ih run tuah lanta tu khawse sualral pahnih hnenih raithawinak ah a cang mi mipum cazin karh vivo thawn cun harsatnak dang cu khaikhin tlak an si lo.\\nUganda Tlangleng Zin thoknak a si mi Mombasa cu tum kung hnah parh siarsi pawl thawi’ thuam mawi mi, le Indian Tifinriat ih ti hlum in a tleuhfai mi Arab khawpi hlun a si. Africa khawhlum hmunram ih ka ra thlen hlan tiang ahcun, hitawk hmun hi tipikap thim khiamkhiam, vunnel hlir ih khat, lungto bibawk tam zet nak hmun, ni in a hnuai ih um mi hmuahhmuah ro le car thluh ko ih a satnak ding hmun a si ka rak zum. Asinan Mombasa ka hmuh vete’n thir dukdi khop in ka lung a hmui. Mit ih hmuhbannak hmuahhmuah cu thlairawl hring pawl in a khuh thluh ih, inn diphun rawn var tleu zukzo pawl cu ung kung sang zetzet le hai kung phardarh aw pawl lak ihsin a ra lang zekzo. Tum kung le baobab kung tumpipi ih hnah zam sialso pawl, an dunglam ihsin thim deuh riari ih um, thingkung tam zet an keuhnak tlangmual hring deldi pawl in an kulh mi zuk duhnungza le mawi zet ah a cang. Cui khawpi hlun cu ni tleu mawi zet in a thuam ih, a phenthlam cu a cangvai lo mi tifinriat sungah manglam thil men bang in a va lang riari.\\nKa va thlen lai ahcun tlangleng zin zim cu tifinriat kap ihsin peng za le sawmthum hrawng a hlatnak Tsavo a ra thleng ciahciah. Hitawk hmun ahhin Kilimanjaro Tlang ih a um ringring mi vur pawl in an cawm mi tiva pakhat cu kan lamzin tuah ding mi tan zawng in a rung luang. Tiva cu horkuam thuk le kau zet ih laifang ihsin a rung luang ih, kum le can a rei zo ruangah a tiva vanglam khal a kau zet zo. Curuangah himi horkuam thukpi hrangah lilawn tuah a ttul. Kei cu himi lilawn don ding le Tsavo pengpi sungih engineer lam hna hmuahhmuah hrangah ttuanvo pek mi ka si.\\nMombasa ih zarh malte ka um hnu in ka zunghrampi (headquaters) ah ka va feh. Tipikap ihsin peng kul maw, cuhnak ih luan deuh simaw cu tlangleng zin cu pangpar hmuan vek a si mi hramlak mawi zet lam pan in a feh so vivo. Tlangleng tukvirh ihsin a lenglam ka zoh tikah Mombasa ih thlirmual duhnungza pawl cu ka hmu thei vivo. Cui thlirmual mawi zet dunglam ahcun mit ih hmuhbannak tiang in Indian Tifinriat cu ni eng mawi zet hnuai ah a tleu surso. Asinan rei lo te ah ram umtudan cu a pumhlum in a thleng aw vuarvi. Tlangmual hring, mawi zet le thingkung sah zet pawl cun hramhri kung phur le thingkung tthanherh pawl umnak, hmun kilkawr le kerkawm tiangih a khuh thluhtu leivut sen remrem hlir ih khat mi nelrawn cu umhmun an kian. Unau hmelpalh ah Tsavo cu kan thleng. Nikhua a thim khuamkhi ruangah le hmun thar ih keimahte lawng ka um ruangah ka thinlung a rit tthungtthi. Cumi zan cu khualtlawng pakhat ih rak sak cia mi, luahlaitu nei lo, tumkung deuthlam ah ka riak. Tumkung deuthlam cu a tlu zikte ih, remh theih lo khop in a siat zo. Sangka hman a nei lo ih, ihkhun bi te ih ka it tik khal ah diphun pop ihsin arsi tleu serhso pawl ka hmu thei. Ka hmailam can ah ziangvek nun-thap tairialnak pawl in in hmuak ti ka thei mumal lo. Himi lai ahhin ei ding hawl in ramsa sualral pahnih an vaktawi rero ti rak thei sehla cun hahdam zet in ka ihthah thei ka zum hrot lo.\\nA thaizing cu ka umnak hmunram thar umtudan malte tal theih ka duh ruangah zingte’n ka tho. Deuthlam ihsin ka ra suah vete’n pahtlang theih lo hramlak sah zet in ka kimvel ihsin in kulh thluh ti ka hmu. Ka kiangnai ih tlangmual fatakte zim ah ka hung kai. Cutikah ka hmuh thei cin hramlak hmuahhmuah cu thingkung tthanherh niam tete pawl, hrampi sah zetzet, le “malte’n-i-hngak-hrih” hling kung pawl in an khuh thluh ti ka hmu. Thingkung le hrampi umlonak cu tlangleng zin tuahnak ding hrangih vat mi zin bitakte lawng a um a bang. Himi, hnah nei lo le var ruari deuh thingkung pawl umnak ramri cemnak nei lo ‘nyika’, asilole nelrawn cu ni in a sat tamtuk ruangih raam diadia hmel a pu. Ni ih sat ro remrem mi, sen deuh khuamkhi lungto tlangpawng pawl cu hramlak ahcun hla lo tete ah an um vivo ih, cumi cun himi hmunram thlir nuam lo zet hi, a leiram khal a ttha lo zet ti an langter. Nisuah-saklam hlapi ah cem ti nei lo ih a khang aw mi N’dungu Kham (kham hrap saupi) a um ih, thlanglam deng ahcun a tlang zim vur ih a khuh mi Kilimanjaro cu ka vun hmu ban nerno. Hitawk hmunram zia-umtertu pakhat te cu Tsavo in a hmin ih a hman ve mi hmin neitu tiva hi a si. Tsavo tiva hi cak zet ih luang mi tiva a si ih, a ti khal a dai ringring ih a tlan in a tlan thla vivo fawn. Tiva tidai tlan thla vivo hi Nisuahlam Africa hmunram ahcun thil danglam zet a si. Himi tiva kap ih thingkung hring pawl hnah pharh aw siarsi pawl cu a kel le bawr hlir a si mi thlirmual ninumza lak ahcun cawl hahdamnak pe ding ih hmuaktu ttha zet an si. Kiangkap umtudan tlangpi ka theih ngah hnu in ka deuthlam ah ka kir ih, himi hmunram dangdai ih cennak ding hrangah ka tim ka tuah thok. Ka thilri pawl kan phorh ih, ka “milai” pawl in mizan ka riahnak kiang, riahbuk tumbik thawn a hlatlonak, hmun ah ka riahbuk cu an pharh.\\nTu ahcun tlangleng lamzin zim cu tiva ih nitlaklam kap a thleng ciah. Cutawk ahcun Indian kuli (coolies) a thawng tel le hnattuantu dang pawl in riahbuk an sam hai. Tlangleng zin cu a zamrang theibik ih ttheh a ttul ruangah hnattuantu khal tiva khatlam khatlam ah kan tthek aw ih, tiva cu a langtei’ tuah mi lilawn thawn kan palkai. Ka hnattuan thupibik cu tlangleng zawh ding mi lilawn hnget donsuah le Tsavo khatlam khatlam ah peng sawmthum veve tiang tlangleng zin tuah thluh ding a si. Curuangah ttuan a ttul mi pawl ka zohfel ih a ttul mi hnattuantu, bungrua le thilri pawl Kilindini ih kan zunghrampi ah ka cah. Africa khawmual, hitawk hmunram ih tualsung minung pawl cun thiamninglam hnattuan (technical work) cu zianghman an thiam lo. An lu ih thilri put bak cu ziang hnattuan hman an thiam lo a si bik. Curuangah kut-thiam-nei le hnattuantu tamsawn cu India ihsin kan hruai lut. Can rei lo te ah hnaquantu pawl le bungrua pawl an ra thleng ih, sobul le dirh-leeng awn pawl, thil vih awn le khen awn pawl, cu Tsavo pengpi sung ahcun aipuang zet in an thangkhawk ruahro.\\nVansiatthlak zet in kan lungawinak cun rei a daih lo. Kan hnattuan cu a sualralzawng le mi ti anhai zawng ih hnoksaktu a rung um. Tsavo ih ka umnak ni tam a liam hlan ah hnattuantu pakhat asilole pahnih cu mangbangza in an hlo ttheu ih, cu pawl cu an riahbuk ihsin kiosa in an thiar ih an ei tiah in sim. A tir ahcun cui thuhla cu ka ngaihsak hran lo. Mi vanduai pawl cu philhloh an tong a si sawn ka zum. Hnattuan taima zet an si ih, sumpai awmang tawk zet an khawl ngah ruangah, an mibur lak ih mi hrokhrawl tthenkhat in an paisa laksak duh in an thah a si sawn ding tiah ka ruat. Asinan cui’ a ka rinhlelhnak cu a dik lo zia a ra lang lohli.\\nZing khat cu khaw van rual ah, ka riahbuk lam pan in mi pakhat a rung tlan ciamco ih, ka ‘jemadar’ pakhat a si mi Ungan Singh cu zan ah kiosa tumpi in a thiar hloh thu i rung sim. Ungan Singh cu Sikh miphun a si ih, mi ttha le cak a si. Ka rifle ka cuh lohli ih, cu pai’ thu rel cu a dik maw dik lo va zoh ding in ka va tlan. Asinan ka va thlen vete’n cui’ thuhla huat-um zet cu a dikzia fiang zet in ka va hmu. Vunnel lak ahcun kiosa keneh cu fiang zet in an lang ih, dehtuartui’ kedil an hnukawknak sulhnu cun kiosa in a thiarnak lam an kawhhmuh vivo. Cuihleiah hnattuantu pakaht cun thilthleng hmuahhmuah cu a rak hmu thluh ih, thiam zet le fiang zet in i sim.\\n“Bawipa, kei le jemadar cu kan riak tlang. Kiosa tumpi in kan riahbuk sangka ah a lu a run hruah lut lai ahcun kei cu ka rak tthanghoi ih jemadar cu a itthat. Ka kiangnai tuk ih kiosa tumpi ka hmuh tikah ka thinlung cu zupral thluh ih a cang khal ka cang thei lo. Keimah i zoh hmaisat hnu ah Ungan Singh a zoh sal. Pathian ih lainatnak zar ah na salpa keimah si lo in jemadar ih hngawng sawn a va keu. Vanduai tongtupa cu ‘Choro!’ (I thlah aw!) ti’n vei khat a au ih, kiosa hngawng tluan cu a kut thawn a vai rero. Asinan ramsa tumpi cun a ihkhun ihsin a hnuk thla ih riahbuk lenglam ah a thiar. Kei cu, raihbuk lenglam ih an sualbuaiawk awn rapthlak zet ngai phah in ka khong ttheuttheu thluh. Jemadar cun kiosa cu a sualbuai nasa. Asinan a hrangah canvo a um ding maw? Kiosa thawi’ sualawk cun tingaihnak a um ding sawm?”\\nCui’ lungngaiza thuhla fiang zet ka theih hnu ah, sa rualral ih sulhnu thlun ding in ka pok cih. Rei lo te ah mi vanduai jemadar a rak einak hmun ka va thleng. Hitawk ahcun thil rapthlak cu amahte’n a pholang aw. Leilung cu thisen, titsa them tete pawl, ruh tum deuh pawl in an khuh thluh. Asinan a lu cu, pawpi ho a lutnak ong pahnih ti si lo ahcun, himte’n a um. Himi hi ka hmuh dah mi thil lakih ngaih um lo bik a si. An hnuhma pawl ihsin kiosa pahnih an um ti a fiang zet ih, mithi ruak cuh aw in an sual aw tla a bang. A taksa tang sun pawl cu a cang thei tawk in ka la khawm ih lungto penkhawm mi hnuai ah ka phum. Cumi ka tuah lai hmuahhmuah cu bese zet ih tuahmawh mi minung lu ttihnungza cun cat lo in i zoh ringring vek in ka thei. Ziangahtile a lu cu ka phum lo ih, riahbuk ih sibawi hnenah zohfel ding in ka pe. Ka kir hlan ah kiosa hnuhma cu tiva kap tluan ah khuimawcin ka thlun sal ta. Asinan lungto tamnak hmun ka thlen tikah an sulhnu ka hloh. Himi hi milai dehtu ka tonteh vei khatnak a si ih, cumi ihsi cun sa rualral pawl in cutawk hmunram an tibuai mi cu rehter tengteng ding in tumtahnak ka nei. Ka hmaiah ziangvek buaibainak in i rak hngak ti siseh, zangfahza Ungan Singh ih hualvan vek ttawm ve ding dinhmun ihsin tthimte tia fang ih ka luat ding thu siseh, ka thei cia mumal lo.\\nCumi zan cu mual in liam santu jemadar ih riahbuk kiang ih thingkung pakhat ah ka to. Kiosa cu midang pakhat deh tum ih a rat sal ka beisei. Kuli mallai cu kiosa an ttih tuk ruangah ka tonak thingkung ih ra to ve in dil ih ka toter hai. Hnattuantu dang hmuahhmuah cu an riahbuk ah an riak thluh. Asinan zohman in sangka an ong nawn lo. Ka .303 rifle le 12-bore shotgun (lamnai kahnak meithal) ka keng. Pakhat ah rekpi (ball) ka thun ih, pakhattu ah cerek sawl ka thun. Ka sa bawhnak ih ka to hnu rei lo te ah kiosa pawl ih vanduainak phurtu huk awn a ra thleng nai deuhdeuh ih, sa rualral pawl phil ngah thei ding ka beiseinak cu a tam sinsin. Cu thluh ah an huk awn cu nazi pahnih sung a reh lawk. Himi hi awn-ai nei lo in an deh tum mi an pel can a si. Asinan vei le khat ah kan umnak ihsi peng hrek hrawng a hlatnak camp ihsin raak aw le vansanglam ih ttah aihram awn kan thei thutthi. Cumi ihsin kiosa cun cutawk riahbuk ah mi a deh zo ih, cumi zan ahcun hmuh le theih ding an um nawn lo ding ti kan thei cih.\\nA thaizing ah au-aw ring celcel kan theihnak hmun cu ka va zoh. Kiosa in Tlangleng Zin Zim Camp (Railhead Camp) ih um riahbuk pakhat a balsiat ih a sung ih rak itthattu mi vanduai a thiar hloh a rak si. Zan khat ka cawlh hnu ah, cui riahbuk kiang ih thingkung remcang ihsin kiosa cu ka bawh. Zan khawthim hnu ih peng hrek feh cu nuam ka ti lo zet. Asinan ka dung ah meifar vang zet kengtu ka minung pakhat in i thlun ruangah him tawk cun ka thei aw. Meifar vangtu cu me pakhat hruaitu in a thlun ve. Me cu ka tonak thingkung ahcun ka hreng. Kiosa in hnattuantu si lo in me sawn a deh duh pang ah ti ih ka hren mi a si. Ka to hnu rei lo te ah ruahhmaite a tla serso ih, a rei hlan ah ka taksa pum in ka ciar thluh ih, ka khua a sik fawn. Asinan kiosa kah remcang thei beisei in ka to ringring thotho. Hmansehla zanttim hrawng ah kiau-raak awn, ttah awn le thinlung zun nguahngo khop ih aihram awn ka thei ih, milai dehtu cun i hrial hrim in hmun pakhatkhat ah mi a deh ngah zo ti ka vun thei. Cumi ka theih lai ih ka lungawi lo natsat zia kha cu tu tiang in tthate’n ka cing ringring lai.\\nHimi can ahhin hnattuantu pawl ih camp cu hmun dangdang ah an darh aw. Curuangah kiosa pawl cu Tsavo tiva ih khatlam khatlam peng riat huap ah sam an cai thei. Zan khat hnu zan khat camp dangdang ih an tthawn vivo ruangah, an cangvaihnak ding hmun theih cia ding cu thil harsabik a si. Kan ruahmannak pawl cu maksak le mangbangza khop in an thei cia thei a bang. Curuangah ziangtluk ih ruahmannak ttha thawn kan bawhnak hmun ih ra ding in thlem rero khal sehla, cutawk hmun kherkher cu ziangmaw titi’n an hrial thiam ih, camp dang ih minung an va deh ttheu.\\nCuihleiah in kulh thluhtu hramlak ro-car sah zetzet lakah sun ih anmah va hawl cu thil bangthlak luarkai a si ih, thil ttul o pi ttuan rero tluk rori a si. Tsavo kiangkap vek hramlak sah zet umnak hmun ahcun, a peltu hnakin pel mi ramsa cun canvo ttha hmuahhmuah a nei thluh. Ziangahtile a peltu cu ziangtluk in ralring khal sehla, can thupibik a thlen lai ah thinghnge ro simaw, thil pakhatkhat simaw, a kiak-awnter pang ahcun a pel mi hrangah theihternak au-aw a tuahsak tinak a si. Asinan cuti cing khal in ni khatkhat ah cun an relhnak hawlhmuh thei ka beisei lai thotho. Curuangah can awl ka neih mi hmuahhmuah cu hrampi lakah bokvak ih vahnak ah ka hmang thluh. Hivek hramlak thingkung hramkung hnoksak zet lakih ka feh lai ah, hnget zet ih i awktangtu “malte’n-i-hngak-hrih” hling pawl, ka meithal kengtu in i phelhsak ttul can tampi a um. Kiosa in mi an deh hnu ih an sulhnu ka zawt tik khal ah, tiva umnak tiang natnak nasa zet tuar phah ih ka dawi can an um. Asinan tiva thlen hnu cun an sulhnu ka hloh ttheu. Ziangahtile lungto a tam tuk ruangah an hnuhma a lang thei nawn ttheu lo. Kiosa pawl hin hitawk zawn hi an puk ih an kirsalnak ding zin ah khimkhuahte’n an rak hril a bang.\\nHimi kan talbuainak hmaisalam ahhin kiosa pawl hin an zanriah ding ih minung an dehtumnak ahhin an hlawhtling ringring lo timi rel ding ka neih ruangah, khatlam ahcun, ka lung a awi ve phah. Kan thahri zungzam siat thok tiang ih kan thinbangnak pawl zia-umtertu thilthleng pahnihkhat khal an um. Vei khat cu ‘bunniah’ (Indian sumdawng) pakhat hi zan siim hnu ah a laak to in khual a tlawng. Vei le khat ah, kiosa in a run zuanhnawh ih amah le a laak cu a run beng. Laak cu nasa zet in hriamhma a tuar. Kiosa cun sumdawngpa cu deh a tum. Asinan ziangtin simaw a kuttin pawl cu laak hngawng ih thlaih mi zinan dawng kawlawng pahnih ttawnnak hri lakah an awk tang aw. Kiosa cun a kut a lak zik tikah zinan dawng cu an awn ciamco ih, cumi a ttih ruangah a mei phir in hramlak ah a tlan hlo. Ttih le khur ih rak um ‘bunniah’ cu thawpi suah phah in thingkung naibik pakhat ah a va kai lohli. Tthia thlohthlo in zanvarte’n thingkung par ahcun a um.\\nCumi thilthleng hnu rei lo te ah Themistocles Pappadimitrini timi Greek contractor khal mangbangza in a luat ve. Zan khat cu a riahbuk ah hnangam zet in a itthat hluahhlo. Culai ah a riahbuk sungah kiosa a rung lut ih, a ihphah ih a hman mi pher cu dir in a tlansuak sal. Hrothak zet ih tthangphawk mi a si nan, Greek pa cu a tuahmawh aw tuk lo ih, ttihtthaihnak siava hrawng lawng a tuar ah a cang. Asinan hi pa hin a lehhnu rei tuk lo ah vansiatnak lainat um zet a tong. Jilimanjaro pengpi ah rannung lei ding in a feh ih, a ra tlunlam ah tlangleng zin ih um mi pumpelh a zawh. Pumpelh a zawh lai ahcun ti hal tuar lo in a thi.\\nThilthleng hnihsuak dang pakhat a um hrih. Riahbuk tumpi pakhat ah kuli hleili an riak tlang. Zan khat cu an riahbuk tlun ah kiosa vung khir in an riahbuk cu a bauh ih a vung lut ruangah an zate’n an tthangharh thluh. Ramsa sualral cun a ke pakhat thawn kuli pakhat ih liang a vun pal ngah ruangah, kuli cu bese zet in hriamhma a ngah. Asinan kiosa cu a manhlap tuk ruangah, cui kuli pa cu thiar lo in, riahbuk sungih rak um ve fangfai dip pakhat thiar in a tlansuak. Malte a va tlan hnu ah a thil ti sual a thei aw ih thinhngirtteu zet in a hlon sal.\\nAsinan himi pawl hi milai dehtu pawl ih ttuanrelnak hmaisalam lawng an si lai. Kan hmuh vivo lai ding vekin, netalam ahcun zianghman in an thin a thirter thei lo asilole a ttihtthaih thei nawn lo. Minung timi cu an rawl pangai ve menmen tluk in an ngainep thlang. Mi pakhat deh an tum hnuhnu cun ziangvek in rak humhim tum rero khal sehla an deh thotho. Hruangkulh sah zet siseh, sangka khar mi riahbuk siseh, hliau hluahhlo ih tih mi meisa thawi’ kulh mi siseh, an hna a thak lo. Meithal ih kah, hrinhronak au-aw, le meisa sertom tivek pawl cu an hnih a suak men a bang. An mi deh dan kalhmang a rura tuk ih, mi an pel thup dan pawl a fuh thei tuk ruangah, an hlawhtling ding ti a fiang thei tuk. Curuangah hnattuantu pawl cun ramsa ngaingai an si an zum nawn lo lawlaw. Kiosa pianhmang a nei mi khawsia an si an zum hnget.\\nHimi can tiang ahcun riahbuk fatakte, a kiangkap ah humhimawknak hrangih kulhawknak zianghman um lo mi, ah ka riak lai. Cuvek ih um a rak ttihnunzia khal ka theithiam ngaingai hrih lo. Vei khat cu Tsavo ah siivailam zungbawi (medical officer) a si mi Dr. Rose cu siim hnu ah a ra thleng ih ka riahbuk ahcun ka rak mikhual. Zan lai ah ka riahbuk hrennak hripawl lak ih vak khuaukho awn thei in ka hung tthangharh. “Khatawk ah zo si um?” ti ih ka au ruangah Dr. Rose khal a tthang ve. Meifar ka vang cih ih va thlithlai ding in kan pahnih in kan suak. Asinan zianghman kan hmuh thei lo ruangah zing khawvan tiang thaw zet in kan itthat. A thaizing ah kan riahbuk rak helkual rero tu kiosa keneh pawl kan vun hmu ciah cu, ziangtin kan um ding ti vun ruat ve hman! Kan pahnih lakih pakhatkhat cu a rawl ih hman in tum ti cu a fiang. Asinan khir ding ih ttan a khuar lai ah riahbuk hrennak hri in a hnoksak ih, van tthat thilthu ah, cumi ttih in a tlan hlo sal.\\nVan tthat thilthu ih luat kan si ih, kan tonteh mi in ralrinak in pek vek in ka tthumawknak cu tiva ih khatlam ah ka tthawn cih ih, ka rualpi Dr. Brock thawn deuthlam pakhat ah kan um tlang. Dr. Brock cu Tsavo pengpi ih siivailam ttuanvo neitu a si. A deuthlam cu tumkau hnah le ko thawi’ sak mi a si ih, tiva nisuahnaklam, Uganda fehnak leeng zin hlun kiang ah a um. A deuthlam cu ‘boma’ asilole hling hruangkulh thawn a bial in kan kulh thluh. Hling hruangkulh cu a laifang khatlam le khatlam ih tah ih ttangphel sawmsarih hrawng a kau ih, ttha zet, sah zet, le sang zet in kan tuah. Kan bulpak siahhlawh pawl khal ‘boma’ sungah an um ih, zanvarte’n meisa hliau zet in kan tik ringring. Brock le kei cu siim lam ahcun thli dai duh ah a deuthlam verandah ah kan to ttheu. Asinan ziangtikah kiosa in ‘boma’ a run khir kan ding ih, kan theih man hlan ah kan hmai ah a rung thleng ding ti kan theih lo ruangah, kan thintharnak cu ca siar le ngan in kan thawi dam tum sawn a si bik. Curuangah lak olsam ah kan rifle kan ret cia ih, thinphannak mitmeng thawn meisa alh lenglam khawthim mepmep cu kan zoh leuhleuh ttheu. Vei hnihkhat cu kan hruangkulh kiang ah kiosa an ra thleng ti zinglam ah kan hmu sal ttheu. Vantthat thlak zet in a sunglam an rung lut thei dah lo.\\nHimi can ihsin hnattuantu pawl ih camp pawl khal hling hruangkulh in an kulh thlang. Cuti cing khal in kiosa pawl cun hling hruangkulh pakhatkhat cu an pahtlang thei ta thotho ih, zantin deuhthaw in minung pakhat cu thiarhloh an si ringring. Hnattuantu pakhatkhat ih hloh thu cu ka hnenah tuarhar khop ih tam in a ra thleng leuhleuh. Asinan tu hrih tiang ahcun Tsavo ih a tang lai mi Tlangleng Zin Zim Camp ih hnattuantu kuli pawl cun an hnattuanpi pawl ih thihnak rapthlak pawl cu an ngaihsak tuk hrih lo a bang. Himi Camp ahhin minung thawng hnih-thum hrawng cu hmun kaupi ah darh aw zelzel in an um. Milai dehtu pawl hin deh ding tampi an hril thei ruangah anmah kherkher a hrilnak ding canvo a mal zet ah an ruat a si ding tiah ka ruat. Asinan hmun hla deuh ih camp tam sawn an va tthawn ihsin, thil um dan cu a thleng aw. Kei cu minung za malte thawn, hnattuan thupi run ttheh thluh lawlaw ding in kan tang. A rung tang mi hnattuantu pawl cu hmun khat ih an riahkhawm fawn ruangah kiosa ih hmuitin mi hmun cu a langfiang deuhdeuh ih, taimak khal an suah deuhdeuh. Ttihphannak hlir ih an khah thluh ringring ruangah, ka hnenih cam hrih ding ah ka thlemtheinak thazang hmuahhmuah ka hmang. Cuti cing hman cun an cennak camp pawl ‘boma’ sah le sang zet in ttha zet ih an kulh ttheh hlan cu an hnattuan pawl cawlhsan hrih ka sian hnu lawng ah ka hawhtling. Hruangkulh sung ahcun zanvar in meisa an tik-alh thluh ih, zan-kiltu in thingkung remcang ih thlai mi hriak ttin (oil tin) paruk pawl awn sulhso ding in a khattawk ah a dir ttheu fawn. Zan-kiltu cun a sahimnak hmun, a riahbuk sungah to phah in hridai saupi thluah mi hriak ttin pawl cu a dir ttheu. Cui awn ttihzungza cu milai dehtu tihtthaihnak ih a ttangkai beisei in a khattawk in dirh-awn rero an si. Asinan, hivek damkhanawknak phunphun tuah hmansehla kiosa pawl cun an poisa lo ih, zan tin in mi pakhatkhat cu a riahbuk ihsi thiarhloh le ei a tuar ringring.\\nTlangleng Zin Zim ih hnattuantu pawl an tthawn tikah an zato camp (hospital camp) cu an tanta. Cui zato cu camp dang lak ihsin a pak in a um ih, ka deuthlam ihsin furlong ruk hrawng a hlatnak hmunram kolh ah a um. Thing hauhruang sah zet thawn kulh mi a si ruangah a himdam tawk ding a bang. Asinan khamtarhnak pawl khal hi “khawsia pawl” hrang ahcun an tthahnem lo a bang. Ziangahtile a rei hlan ah pakhat sawnsawn in ‘boma’ ih tlaksamnak zawn an hmu ih, cutawk ihsin an lut thei thotho. Himi ttum ah, Zato Bawmtu (Hospital Assistant) cu mangbangza in vei khat a luat. Lenglam ih awn-au a theih ruangah a riahbuk sangka a va ong. Cutikah amah thawi’ ttangphel malte lawng hlatnak ah, amah zoh ih rak ding kiosa tumpi a va hmu ih ttih le khur in a um. Kiosa in a run zon zawng ah, ttih lutuk lam ah dunglam ah a khir kir sal ve thei. Vantthat thlak zet in siivai phunphun retnak thingkuang pakhat a va pah ngah. Cutikah sii retnak rialdawng (glass) phunphun an kuai celcel ih awn ring zet a suak. Cumi cun kiosa cu malte sung a hnoksak lawk ruangah, hruangkulh sung thotho ih hmun dang a va pan.\\nCutawk ahcun vanduai thlak zet in a va hlawhtling deuh. Mi dam lo pariat an ihnak riahbuk parah a va khir ih a bauh hnu ah a vung lut. Mi dam lo pahnih cu sualbuaiawknak ruangah nasa zet in hriamhma an tuar ih, lainat um za mi pakhat cu hling hruangkulh lak ihsin a thiarsuak. Hriamhma tuartu kuli pahnih cu mi dang pawl in an umnak hmun ah an tanta. Riahbuk khuhnak tlek them khat in a khuh mi, cui minung pahnih cu a thaizing khawvan hnu ih sibawi thawn kan va thlen tikah kan va hmu. Curuangah zato cu camp thupibik kiangnai ah tthawn ding in kan ruatcat. Hmun thar pakhat kan timtuah ih, hruangkulh hngetkhoh zetzet thawn kan kulh thluh hnu ah, mi dam lo pawl hmuahhmuah cu khua a thim hlan ah kan tthawn thluh man.\\nCumi zan cu, kiosa pakhat sangsang kap that thei beisei in, a sung ih thilri pawl tthawn thluh a si zo mi hling hruangkulh sungah kiosa ka bawh tum. Asinan zanttim ih keimahte kiosa ka bawhnak ihsi cun zato thar lam ihsi kiaurak le ttap awn ka vun thei lala ih a anhai thlak nasa. Kan ral ttihnung cun vei khat dang i hrial lala tinak a si. Khua a van vete’n zato thar cu ka va pan lohli. Kan tuah thar mi hruangkulh tlun ihsin kiosa pakhat a khir lut ih ‘bhisti’ (zato tidai khaitu) a thiar ti ka va hmu. Camp ih meisa alh tleu umnak sungih thilthleng a si ruangah kuli dang tampi khal in cui’ thilthleng rapthlak cu an rak hmu hai. ‘Bhisti’ cu a lu lam riahbuk laili hoi in, a kelam in riahbuk sir va dai zik deuhthaw in, zial ah a it in a lang. Kiosa cun puanzar sungah a lu a vun hruah ih, tidai khaitui’ ke vun kai in a dirhsuak. Mi vanduai tidai khaitu cun mangbang thilthu ah thingkuang rit zet pakhat pawk in a ttang. Asinan cumi cun kiosa kut ihsin a run thei lo. Thingkuang cu a dir vivo lawk nan riahbuk tlang ah a tar. Cumi thluh ah riahbuk hrennak hridai a pawk leh ih hri a cah tiang rori a dir. Kiosa cun riahbuk sung ihsi a dirhsuah fel ve te’n, a hngawng a zon cih ih hrothak zet in mallai a thing. Cumi ihsin lainat um ‘bhisti’ ih vansan ttah-aihramnak pawl cu kumkhua in an reh lanta. Cu thluh ah ramsa sualral cun, zawhte tumpi in zinghnam pakhat a thiar vek in, a kaa in a thiar ih hling hruangkulh kap ah a vahpi vivo. Hling hruangkulh pah a olnak zawn a hawl hmuh tikah thazang suah in a pah hrumhro. Hling hruangkulh a pahnak ahcun hnipuan le taksa tlek them pawl an tang hnianghniang. Dr. Brock thawn a hnuhma cu olte’n kan thlun thei ih, ttangphel za li hrawng a hlatnak hrampi phur ah a ruak nenong kan va hmu. Ni dang vek thotho in raap a um zet. Mi vanduai ‘bhisti’ ih ruak cu a luruh, khabe, ruh tum deuh mallai le a kutzung pakhat-hnih a tang mi kutzaphak lawng an tang. A kutzung pakhat ahcun ngun zunghruk pakhat a um. Cui ngun zunghruk le a haa (hrinhnam tthenkhat in an sunsak zet mi thaksa pengtthan a si) cu India ram ih a nupi hnenah kan kuat.\\nZato cu tthawn lala ding in kan ruatcat ih, hmun thar ih kan tthawn hnu ah, hling hruangkulh sang deuh le khohkhah deuh thawn kan kulh. Kan ttheh fel ngah in mi dam lo hmuahhmuah cu khua a thim hlan ah kan tthawn thluh. Kiosa pawl hin tlansan mi camp pawl an vehvai ih mi deh ding an hawl ttheu ti ka theih ruangah ka rualpi Brock cu, thilri kan tthawn thluh zo mi hling hruangkulh kiang ah milai dehtu bawh ding in ka sawm. Cutawk hmun kiang ahcun tlangleng zin a um. Curuangah hruangkulh luhka ah thilri phurhnak mawttaw ka tthawn ih, khua a thim rual ah a sung ah kan lut. Mawttaw sangka ong in thingkuang pahnih parah kan to. Cui ka thil ruahman mi ih atthlak zia ka vun ruat sal tikah, tu tiang in ka tha a tthia lai. Asinan cumi lai ahcun kan thil tuah mi ih ttihnunzia siseh, milai dehtu cu, a dang hrong rilrawng hrangih rawl thaw zet mallaite vek tluk fang ih in zoh ngam ding khop in a rak ngampa ding ti siseh, ka rak theithiam lo. Tlansan mi zato hruangkulh sung ahcun rannung tthenkhat ka ret hai ih, riahbuk malte khal tthiat lo in ka tanta hrim. Kiosa pawl in hling hruangkulh sungah mi dam lo pawl an um lai ti’n ruat hai seh ti ih ka bum tumnak an si. Mithi khua vek rori ih a thim mi zan khawthim lakah nazi pahnih sung cu cangvai lo lawlaw in mawttaw sungih kan to hnu ah thinghge ro kiak awn fiang zet ka thei. Brock cu, “Milai Dehtu!” tiah dimte’n ka sim. Cumi hnu minute malte rei ah hling hruangkulh tlun ihsin taksa khing rit zet pakhat rung khir awn dimte kan thei. Cu thluh ah rannung pawl an tlan kual rero awn kan thei ih, cumi hnu cun ziangkim in a reh reprep.\\nKa rualpa ih hnenah kanmai lam pan ih ramsa sualral a rat asile remcang deuh ih ka rak kap theinak ding ah mawttaw suahsan in leilung ih vung ttum ka duh thu ka sim. Asinan Brock cun ka umnak kel ih um ding in i thlem ih, a ruahnak ka rak pompi ruangah Pathian hnenah ka lung a awi zet. Ziangahtile cumi can ah kiosa cun in rak pel rero ngaingai. Khawthim lak cu nasa zet ih malte sung ka zoh ngernger hnu ah kan hmai zawn ih hrampi bur lam pan in thil pakhatkhat a tthawnawk lai ka hmu vek in ka thei. Brock cu, “Thil tthawn aw na hmu maw?” ti’n dimte’n ka sut nan i sawn lo. Curuangah ka rifle thawn tiar aw cia in ka um ih, ka hngak. Cumi can cam hnih-thum hrawng kha cu ka hngilh thei dah nawn lo ding. Ka thinhriknung ahcun khawse hrokhrawl cu kan lam pan in a thupte’n a ra tthawn hrethro in ka thei ih, thil pianhmang pakhatkhat hmu vek tiang in ka thei aw. Asinan ka suangtuahnak thil men a si ka phan ruangah ka kap ngam lo. Ziangahtile ka suangtuahnak menmen a rak si ahcun milai dehtu cu hmun dang ih tlan ding in ka ttihtthaih tluk men ah a cang ding. Khawthim le awn reh reprep cu tham le dai theih deuhthaw an si hial ding. Cumi can second malte sung cu tuar rual lo deuhthaw in ka thahri pawl an khong tthengttheng thluh. Cu thluh ah, taksa ruangpum tumpi pakhat kanmai lam ah a ra khir thutthi. “Kiosa” tiah ka au ih, a rual in kan meithal kan kap cih. Kan rifle puak awn ring zet le zian alh tleu zukzi cun ramsa sualral cu a ttihtthaih neh tuk ruangah, mawttaw sungah rung khir lut lo in, a her kir sal. Asinan kan kiangnai tuk a thleng man ih, a kut a vai ruangih thli thaw cang mi in ka hmai i sem thei. Ralring cia ttengtteng in rak um ringring lo sehla cun pakhat sangsang cu in deh ngah rori ding. In ra do non sal lonak ding ah khawthim lak cu mallai kan kap bet. Cu thluh in mei-inn kan vang. Milai dehtu in i rak ttham thutthi pang ding ti phang in tthia derdo phah ih sangka ka va khar lai ah, Brock cun rifle hmeh puak ding tiar aw cia in i rak kil.\\nKhami zan ih kan luat kha cu milai pakhat ih co ding mi ahcun vanqhatnak sangbik a si. Ngunngaihtei’ kiangkap kan thlithlainak le Pathian ih somdawlnak qha cun hualvan rapthlak tong lo ding in in run. A thaizing ah Brock ih cerek cu kiosa keneh kiangnaite ih vunnel sungah kan va hmu. Zungpibok pahnih-khat bak in kiosa kha a qhelh lo ding. Ka cerek cu hmuh ding a um lo. Lehhnu lam ih kiosa lu ka cekfel tikah, ka cerek cun kiosa ih ho pakhat a ngah kiak ti ka hmu sal.\\nKiosa in Tlangleng Zin Tuah An Cawlhter\\nBrock thawn thilri phur mawttaw sung ihsi kan rak mikhual dan khan nasa zet in a ttihtthaih ngah a bang. Ziangahtile Tsavo an suahsan ih can tawkfang hrawng cu ziangti hman in in hmuhsuam nawn lo. Thaw thawt theinak ding can in pek hrih sung mi ahcun, kiosa pawl ih in do sal a si ahcun anmah awknak ding thang tuah hi kalhmang tthabik a si ding tiah ka ruat. Anmah siatsuahawknak zianghman thlenter lo ding in thangtarh ih kuli pahnih hman theinak ding kharhkhum thang pakhat ka tuah ahcun, kiosa pawl cu kuli pawl deh ding in thang sungah an lut ngam ding ih, ka awk thei ding tiah ka ruat. Thang cu ka tuah thok cih ih, rei lo te sungah, tlangleng zin phah ih hman mi thingpheng pawl, tlangleng zin thirtluan pawl, telegraph wire hri, le cikcin hri rit zet pakhat pawl thawn thang hngetkhoh tawk zet pakhat ka tuah ngah. Ka thang cu pindan pahnih ah ka tthen. Pindan pakhat cu thangtarh ih hman mi minung pawl hrangah a si ih, a dang pakhat cu kiosa lutnak ding ah a si. A khatlam kap ih nor tthawn theih sangka cu minung lutnak ding a si. Cumi pindan sung ahcun an him zet ding. Ziangahtile kiosa in a deh tum hai a si hman ah, an karlak ah tlangleng zin thirtluan pawl zungpibok pathum dan ih khan mi an um. Tlangleng zin thirtluan pawl cu tlunlam hnuailam in tlangleng zin phah thingpheng rit zet sungih hrolhlut mi an si.\\nKiosa lutnak ding ih tuah mi sangka cu a khatlam deng ah a um. Himi thang ahcun sangka a kharawk theinak ding ah pawpi in thangtarh kha a va dirh kherkher a ttul lo timi pakhat si lo ahcun, zianghnam kharhkhum thang zaran thawn an bang aw thluh deuhthaw. Ka thiamthil cu a hnuailam vek hin ka remkhawm. Kiosa a lutnak ding sangka tlun ah cikcin hri rit zet pakhat kan ttawn. Hri ih khatlam zim veve cu sangka ih khatlam khatlam ah an tlai. Cui’ hri tlai aw ahcun tlangleng zin thirluan tawitete pawl zungpibok paruk dan vivo ah wire hri khoh zet thawn kan ttawn. Cumi cu hman lo can ah tom fatakte ih ret theih mi sangka ci khat ah a cang. A tlunlam ih khaisoh tikah sangka tlunlam kap ah an tom aw khawm. Sangka cu tlangleng zin thirtluan tan khat thawn tlunlam ah kan do so. Sangka donak thirtluan khatlam zim cu wire hri thawn hnget zet in kan ttawn. Cui wire hri cu kharhkhum thang sung leilung sungih thuh mi spring pakhat ah kan vung thluah. Thang sungih kiosa a vung lut ngah thluh hnu cun spring a pal a ttul thlang ding. A khing thawn pring a pal tikah wire hri kha a pelh ding ih, sangka donak thirluan kha pelh in, a dunglam ih sangka cu a khar aw cih ding. Sangka cu a ong thei zik lo. Ziangahtile leilung ah hnget zet ih kan phum mi tlangleng zin thirluan pahnih karlak kuar ah sangka cu a vung thunlut aw ding.\\nHimi thang tuahnak ahhin nihlawh kan seng tam zet. Sangka tuahnak ding ih tlangleng zin thirtluan pawl vih an ttul tikah a vihnak ding kan nei lo ih kan buai lawk. Vih lo cun wire hri thawn cikcin hri ih va ttawn theih an si zik fawn lo. Asinan ka .303 rifle cerek hak zet cun thir cu a vit tlangh thei ding tiah ka ruat. Zohsinhnak ka tuah tikah a vihnak thawn tthate ih vih mi vek in ong felfai zet a um thei ti ka hmu ih ka lung a hmui nasa.\\nThang kan tuah ttheh tikah, kiosa pawl bum thei bet sinsin ding in riahbuk thawn ka khuh bet. A kiangkap ihsin hling hruangkulh khohkhah luarkai khal ka tuah hrim. Hruangkulh dunglam ahcun minung lutnak ding ong pakhat kan tuah ih, an lut phah ah an dunglam ih hrampi dir phah in an khar ding. Sangka hmai zawn ah kiosa pawl rung lutnak ding ong pakhat khal ka tuah. Ka thil tuah mi cu mi fim aw ter pawl ka hmuh hai tikah, milai dehtu pawl cu thluak ngah hrokhrawl zet an si ruangah ka thang sung ahcun an lut lo ding tiah an hmuhdan an rel. Asinan, lehhnu ih kan hmuh leh ding bang in, an rak rel cia mi thil cu a dik lo. A hmaisalam zan malte sung cu thang sungah keimah le keimah ka tarh aw. Asinan ihhmuh khawh lo le can hman nuam lo zet ka hlawh ti lo ahcun zianghman a thleng lo. Kawngsang in in keu nasa tuk fawn.\\nKhatlam ahcun kiosa ih in ra dolonak khal thla tawkfang a si zo. Asinan hmun dang ih tuahmawh siatsuahnak an thlenter mi pawl cu kan thei rero ko. Thilri phur mawttaw ih kan to hnu rei tuk lo ah, tlangleng zin zim ih minung pahnih an thiar hlo ih, peng hra a hla mi Engomani timi hmun khal ah mi pakhat an thiar hlo. Cumi hnu rei lo te khal ah ramsa sualral pawl cun Engomani cu an va pan sal ih minung pahnih an thiar. Pakhat cu an deh ih an ei. A dang pakhat cu an kheuh nat tuk ruangah ni rei lo te ah a rung thi. Asinan, ka rel zo bang khan, Tsavo hmun cu kan himdam hai. Kuli pawl khal in an ral ttihnung pawl cun Tsavo pengpi hi an tlansan lanta a si an zum ih an nun le hnattuan kel ttuan sal in, tlangleng zin tuahnak camp pawl ih ni tin nun cun kel a run awh sal.\\nA netnak ahcun kan himdam ih kan ruah mi cu a rung khawbaw thutthi. Zan khat cu khawthim lakah, kan rak theih tam zet dah mi ttihphan aihramnak ttap awn le kiauraak awn pawl ruangah camp ih um pawl kan tthangharh. Khawsia pawl an ra kir sal ih an deh mi cazin ah mi thar pakhat an punter bet a si ti kan thei. Himi ttum ahhin pacang tam zet cu khawdai duh ah riahbuk leng ah an riak hai. Kiosa pawl an tlan lanta zo ti ih an ruah ruang khal ah a si. Asinan zanttim ah ramsa sualral pakhat in an hling hruangkulh a run pah tum lai an hmu thutthi. An tthangphawkawk hnu ah funghreu, lungto le meisa sertom pawl thawn anmah run ramhtu cu an deng ciamco. Asinan zianghman a tthahnem lo. Kiosa cu ttih le thinphang ih umkhawm pacang rual lak ahcun a rung thleng ih mi vanduai pakhat cu, a rualpi pawl ih kiauraak le au ciamco lai rori ah, hling hruangkulh pahtlang in a thiar hloh. A lenglam ah kiosa dang pakhat in a rak thlun. Ramsa rualral pahnih cu an ngampa tuk thlang. Curuangah an deh mi minung khal cu hlapi an thiar paih lo. An dehnak riahbuk ihsi ttangphel sawmthum lawng a hlatnak ah an va ei. Cumi kuli pawl hohatu jemadar in an umnak lam hoi in meithal vei tampi a kap nan an hna hman a thak lo ih, an rawl rapthlak an ei thluh tiang in an tthawn lo lawlaw. Kiosa pawl in zan ah an ra vehvai sal ka beisei ruangah, a ruak nenong darh aw pawl cu phum cih ka siang lo. Cutin, khawthim rual ah thingkung tonak remcang pakhat ah umhmun ka rem. Ka nazi ih can her rero ninumza run rehtertu ding zianghman a thleng lo. Hyena pakhat in i ra pan mi lawng a si. A thaizing ahcun kiosa pawl cun Tsavo ihsi peng hnih hla ih um camp pakhat an va do thu ka thei. Tu ahcun, tlangleng zin cu hmun tin ihsi tuah curco cio ka tumtah ruangah camp pawl an tthekdarh aw thluh sal. Milai dehtu pawl cun an mi deh cu an hlawhtling ih, a hmaisa ta vek thotho in, camp kiangnai ah an ei lala. Thawmvang nei lo ding in ziangtin hling hruangkulh an pah thei timi cu tu tiang in ka hrangah thil mak zet a si lai. Ramsa pakhat hrangah hling hruangkulh cu pahtlang theih lo deuhthaw a si in ka ruat fawn. Asinan, cuti cing khal cun hruangkulh cu an thawmvang theih theih lo ding in an pahtlang peh rero thotho.\\nHimi pawl a thlen hnu cun zarh khat lenglo sung, kiosa an ra suahnak ding awm ih ka ruat mi camp kiang ah zan tinte’n ka rak bawh ttheu. Asinan ka hlawhsam thluh. Kiosa pawl cun in hmu in hmun dang an pan simaw, asilole ka van a se hrimhrim simaw, a si ding. Ziangahtile vei khatte vun kapnak remcang hman in pe hai lo in, hmun dangdang ih minung an deh vivo lai. Zan tinte kiosa bawh ringring hi hnattuan nin-um le bangthlak zet a si. Asinan himi hi ka tuah ding mi ttuanvo a si in ka thei. Ziangahtile hnattuantu pawl in anmah humhimtu ding ah in ruat tlangpi. Ka nun sung hmuahhmuah ah nuamtete’n a ra nai deuhdeuh mi, mikei ttihnungza pawl ih huk awn thum humho theih rero, le kan lakih minung pakhatkhat cu zinglam khua a van hlan ah an rawl ding ih ruat cia mi kan si ti theih, tluk ih tontehnak thinthirza hi ka tong dah lo. Camp kiangkap an thlen cun an huk awn cu a reh thluh ih, an deh tum mi an pelthup rero thlang ti kan thei. Cutikah camp pakhat hnu pakhat “Khabar dar, bhaieon, shaitan a ta!” (Ralring uh, unau pawl, khawsia a ra thleng) ti’n an auh aw vivo. Asinan ralrin pekawknak au-aw pawl cu san an tlai lo.Tu mai ah simaw lehhnu deuh ah simaw, kiauraak aihramnak awn in zan reh cu a run khuh ding ih, a thaizing ih hmin cazin hlamnak ah minung pakhat cu a kim nawn lo ding.\\nRamsa sualral pawl in tlangleng cawlhhmun ih pacang pakhat an deh mi, ka riahnak camp kiang ah rak thiar in an ra ei zan kherkher kha cu fiangfel zet in ka cingkeng lai. Ruh an ttam kiak awn pawl fiang zet in ka thei ban ih, an hngirhngir awn ttihnungza pawl cu a lehhnu ni tampi tiang in ka hnathlam ah an cam ringring. Cuvek lailak ah zianghman tuah thei lo ih um khi thil ttihnung rapthlak a si. Ziangahtile an deh mi lainat um zet cu a thi zo ih, khawthim sah mepmep tuk ruangih zianghman hmuh a theih lo ding ruangah a leng ih va suah khal zianghman a ttangkai lo. Ka hruangkulh kiang, hruangkulh fate ih um pacang paruk hrawng cun kiosa pawl ih rawl ei awn an theih tikah an ttih tuk lawmam ih ka hling hruangkulh sungih lutter ding in in run auh. Kei khal in siang zet in ka lutter hai. Asinan a rei hlan ah mi na pakhat an camp ah a it lai ti ka mangsuak ih, ka zingzoi tikah a rualpi pawl cun, thluak nei lo zet in, amah lawng an tanta ti ka hmu. Ka hling hruangkulh sungih va hruai ding in pacang tthenkhat ka hruai hai lohli. Asinan a riahbuk sung ka vung luh tikah, mei-inn vang hnuai ih um zangfakza milai cu humhim ttul dinhmun ah a rak um nawn lo ti ka hmu. A rualpi pawl in amah lawng an tan ruangah ningttih thlaphang luar in a rak thi zo.\\nHimi can ihsi cun thil um dan a bese vivo. Zing tin deuhthaw in ka riahbuk ah hnattuantu tthenkhat an ra ih an hnattuanpi pakhat kiosa ih a thiarhloh lai an hmuh thu in ra sim ringring. Ni khat cu zan ih thilthleng in ra report ding in kiltu (watchman) hna a ttuantu Indian kut-thiam-nei pa ka hnenah a ra. Ka hnen a ra thlen tiangah thinphang ningttih in a tthia rero lai. Tlangleng zin phah thingphel penkhawm mi parih a to lai, zinglam tuan zet ah, milai dehtu a hmuh thu, milai dehtu cu thla vek rori ih thawmvang nei lo in hramlak ihsi a hung suah hnu ah, a hnattuanpi tthenkhat an riahnak truck mawttaw umnak lam a va pan thu i sim. Cuvete’n a ring theitawk ih au in ralrinnak a pe hai ih, ttulhai can ih hman ding ah a tuah mi zinan pung kawlawng pawl khal a dir awn ciamco. Awn ring celcel a theih tikah kiosa cu mawttaw ih phurh mi thilri tthenkhat hnuai ah dawp in a relh cih. Hnattuantu itthat pawl khal an tho hai ih an kiangkap hmun tin an zoh rero hai nan milai dehtu ih hmuithlam hman an hmu lo. Ramsa sualral cu tlangleng zin pial zawn ih a engine hrang tidai a la rero tu tlangleng pakhat hnuai ah a tawlhlut. Cu thluh ah engineer dam lo pakhat a ihnak mawttaw sangka ong aw hmai ih a va din kha kiltu cun a hmu. Mawttaw cu tipi kap lam a pan lai. Milai dehtu in mi dam lo zawn tum ih a khir zawng ah, vantthat thlak zet in, meiphaltu (fireman) pakhat in a meiphal thingkuang sungih thir-ek tthenkhat kha cutawk kiangih um tlangleng zin thirtluan peng aw khawm umnak ah a vun hlon. Cumi cun ramsa sualral cu malte sung a ttihtthaih lawk.\\nAsinan rei lo te ah a hmaisa ih a rak pel mi hnattuantu pawl umnak truck mawttaw kiang ah a hung lang sal. Kiltu in ralrin peknak ih a hei auh hai man hlan ah hnattuantu pawl lak ahcun a hung khir ih mi pakhat a hung thiar. Mi vanduai cu uico te in zinghnam pakhat a thin vekih thing phah in, kiu-rak ruairo phah cing in a thiarhloh ih, ttangphel za hnih hman a hlatlonak hramlak thimpi sungah a va ei. Himi can tiang ahcun, dan pakhat vek in, milai dehtu pakhat lawng in mi a do, rawl a hawl ih, a dang pakhat cun a lenglam ih hrampi phur sung ihsin a rak hngak. Asinan tu ahcun an ral rel dan an thleng. An pahnih in hling hruangkulh sungah an lut ih mi an thiar veve. Cuvek in Swahili beltuahtu pahnih cu an deh. Pakhat sawn cu an thiarhloh ih an va ei. A dang pakhat cu reipi tiang a aihram awn an thei. Ningttih thlabar ih um a rualpi pawl in raltthatnak an hun neih sal hnu ih bawm ding in an va pan tikah hling hruangkulh ah hnget zet ih a rak awktangawk kha an va hmu. A awktangawk hnget tuk ruangah kiosa in a dirsuak thei lo a si hmang. A thaizing ih ka va hmuh ahcun a nung lai. Asinan kheuh a tuar bese tuk ih zato a thlen man hlan ah a thi.\\nHimi sung ni malte ah ramsa sualral pahnih cun camp tumbik cu sualral hamkha zet in an do. Camp tumbik cu humhimawknak lam ruat in Tsavo Tlangleng Cawlhhmun ihsi lungto ih den ban ah a um ih, Permanent Way Inspector (Lamzin Kiltu Hngelhnget Zungbawi) ih thir deuthlam kiangte khal a si. Zan reh reprep lai ah milai dehtu pahnih cu hnattuantu pawl lak ah an vung thleng thutthi. Kuli pawl cun an ttihtuk lawmam ih, ka hling hruangkulh sung ihsi hman in ttihphannak ruangih an kiau-raak awn fiangte’n ka thei ban. Cumi ttheh, ramsa sualral pawl in mi vanduai pakhat thiarsuak in, camp kiangnaite ih an ruai raap-um zet an ei thok rual ah, “An thiar zo; an thiar zo!” tiah an raak celcel. Inspector Mr. Dalgairns cun kiosa thawmvang a theihnak zawn ah vei sawmnga lenglo a kap. Asinan kiosa pawl cu an thin khal a phang lo ih, an rawl an ei ttheh tiang in hnangamte’n an um huahhi men. A thaizing ah mi an dehnak hmun kan zohfel thluh vete’n Mr. Dalgairns thawn ramsa sualral pawl ih sulhnu zawt ding in kan pok cih. Mr. Dalgairns cun, vunnel parah ke kiak pakhat ih kezung neh vek an um ruangah ramsa sualral pakhat cu hriamhma a baih a si a zum zet. Ralringte’n khuimawcin kan pel vivo tikah kiosa pawl ih kiang kan thleng ti kan thei vukvi. Kiosa pawl cu raap um zet in an hrum hngurhngo. Ralringte’n hmailam kan pan vivo tikah, kiosa fate si ding ih kan ruat mi thil cu kuli vanduai ih ruak nenong an si ti kan va hmu. Kan va thlen nai vivo ruangah kiosa pawl in an tlansan mi a si. A ke pahnih, a ban pakhat le a taksa hrek cu an ei zo. Kiosa hriam tuar ih hnuhma si ding ih kan rak ruat mi cu a ban khatlam ih kutzung khong thluh zo pawl ih neh an rak si. Tu ahcun ramsa sualral pawl cu hramlak thingkung sah zet sungah an va cawl zo ih, thlun theih an si nawn lo. Curuangah kuli ih ruak cu kan phum hnu ah, lunghmui lo zet in kan tlung sal lala.\\nTui can ahcun, Indian kuli zaran men cu rel hlah, leitlun ih pacang raltthabik pawl hman in, cawl lo bang lo ih a thleng ringring mi hivek thil rapthlak pawl hi an tuar thei nawn lo ding. Tsavo pengpi cu a pumhlum in ttihphannak thawn an khur thluh. Curuangah cumi siimlam, camp ih ka ra tlun tikah hnattuantu pawl in an hnattuan hmuahhmuah an cawlhsan thluh ih, keimah be ding ah in rak hngak ti ka hmuh tik khal ah ka mang a bang hran lo. Ka hnenah ra ding ih ka kawh hai tikah an rung vualvo ih, Tsavo ah hin, ziangvek thil le zovek ih hrang khal ah, an um duh nawn lo thu in sim. “Cozah hrangih hna ttuan ding lungkimnak thawn India ih ra an si ih, kiosa asilole khawsia pawl ih rawl si ding ih ra an si lo,” an ti. Cumi thunetkhawt (ultimatum) in sim thluh hnu rei lo te ah an ttiak cih. An lak ih za ziat hrawng simaw cun tlangleng zin thirtluan ah deng lut aw in tlangleng ra thleng hmaisabik cu an cawlhter hnu ah, tlunkhuh le sir-phar nei lo tlangleng kop (flatcar) pawl ah hnawhkhat aw tettet in, camsiat tuar mi hmun cu an suahsan.\\nAbdullah ih Riahsiatza Hualvan\\nHnattuantu pawl an liamhloh hnu cun Tsavo kiangkap ih tlangleng zin tuah hnattuan cu a pumhlum in a cawl rupri. Zarh tawkfang tiang cu, rung tang hrih ngam ding khop ih thinlung hngetkhoh nei mi malte pawl in, kiosa khamnak an tuah mi ti lo cu, ziang dang hman tuahttuan mi kan nei lo. Himdamtei’ um thei ding in tidai khawlnak tank, diphun le kan par tivek ah pacang pawl an ceng timi vun hmuh cu thil danglam le hnihsuak um a si. Kuli mi ti hlim thei zet pakhat phei cun amai’ hrangih a san mi tidai khawlnak tank parah pindan thuahthum a tuah. Mi dang pawl cun an riahbuk sungah leikhur an lai ih, zan ahcun cumi khur sungah lut in a tlunlam cu thingtum rit pawl thawn an khuh. Camp sungih thingkung tum deuh hmuahhmuah ah an din ding tawk ih tam in ihkhun an um thluh. Ka cin lai mi pakhat cu, zan khat ah kiosa in camp an rung do. Culai ah thingkung pakhat parih minung tamtuk an umkhawm ruangah a din nawn lo ih a tlu. Thingkung tlu cun ttih le thinphang ih kiau-raak celcel kuli pawl cu an hrial tum mi kiosa pawl ih kiang kherkher ah a hei den pet hai. Asinan, vantthat thlak zet in, milai dehtu pawl cun mi pakhat an rak deh zo ruangah, cumi ei ah an rak buai tuk ih thil dang zianghman an rak ngaihsak lo.\\nHimi can hrawng ahhin, milai dehtu ka pelnak ih i ra bawm ve ding in, peng sawmthum hrawng hlatnak ih um, Pengpi Zungbawi (District Officer) Mr. Whitehead ka sawm. Ka sawmnak cu a cohlang ih siimlam zanriah ei can ah i rak cuan aw tiah i rak sim. A to mi tlangleng cu nazi paruk ah a ra thleng. Curuangah ka Indian siahhlawh cu tlangleng cawlhhmun ih va hmuak ding ah ka thlah. Ka siahhlawh cu rei lo te ah ttih le khur in a ra kir ih, tlangleng siseh, tlangleng hnattuantu siseh, hmuh ding an um lo thu; tlangleng cawlhhmuh platform parah kiosa tumpi pakhat a tawihvah rero thu, i ra sim. Kei cun, “Cuvek a um thei lo, savuak pakhat a si sawn men thei,” tiah ka sawn. Ziangahtile cumi lai ahcun a rel mi cu ka zum lo. Himi can ahcun mi hmuahhmuah in ttihphannak thawi an khah thluh ruangah platform par ahcun thiahlei pakhat hman hmu hai sehla, kiosa tluk ih tum in an rel ding can a si. Asinan a thaizing ahcun ka siahhlawh ih rel mi cu a dik thluh ti ka va hmu. Tlangleng Cawlhhmun Zungbawi le a milai pawl khal milai dehtui’ kut ihsi an luat theinak ding ah cawlhhmun innpi sungah an kharhkhum aw hai a rak si.\\nWhitehead a ra thlen lo ruangah zanriah cu keimahte’n ka ei. Zanriah ka ei lai ahcun meithal puak awn vei hnih ka thei. Asinan ka ngaihsak hran lo. Ziangahtile kiosa hrinhronak ding ah mibur umkhawm hotu pawl meithal kan pe hai ih, khawthim hnu ih meithal kap puak cu thil um zaran an si ko.\\nKhua a mawt hnu rei lo te ah inn-kan zim ih tuah mi ka ihkhun thlai aw ah ka hung kai. Ka ihkhun thlai aw cu tlangleng zin phah thingpheng pawl thawi tuah mi a si. Ka ihkhun ih ka um hnu rei lo te ah, ka tonak ihsi ttangphel sawmsarih hrawng a hlatnak ah, milai dehtu pawl ih hrum awn, hngirhngir awn, le ruh ttam kiak awn pawl ka thei ih ka mang a bang zet. Ziangtin ei ding an nei ti ka theithiam lo. Ziangahtile thil buai celcel um mi ka thei fawn lo. Ka tontehnak hamkha zet ihsin ramsa sualral pawl ih rawl an ngah mi cu kiau-raak awn le ring zet ih au-aw pawl thawn phuansuah an si ttheu ti ka thei fawn. Thunet ka tuah thei mi um sun cu, tualsung mi khualtlawng veivak mi vanduai pakhatkhat an tong ngah a si ding, timi lawng a si. Tawkfang hrawng ah khawthim lak ih an mit tleu ka hei hmu ih, khimkhuahtei’ ka tin hnu ah ka kap. Cumi khal ah an buairuai hran lo. An ei lai mi an thiar hnu ah, ka hmuh theilonak tlangtluan hrap tuk lo parah daite’n an va cawl men. Khua a van vete’n ka ihkhun thlai aw ihsin ka ttum ih kiosa hrum awn ka theihnak lam ka va pan. Lamzin ah zo ka ton na zum? Ka mikhual hlo Mr. Whitehead a si. A taksa an raam diadia ih dam lo hmel pu in a hnok biarbiar fawn.\\nKei cun, “Khuilam ihsin na ra suak? Ziangah mizan zanriah ei cu ah na ra thleng lo?” tiah ka sut.\\n“Zanriah ei na sawm mi na rak hmuah dan cu a ttha nasa,” tiah i sawn.\\n“Ziangah, ziang si cang?” tiah ka sut sal.\\nWhitehead cun, “Mizan cu na mithi khaw palai kiosa ka parah a rung khir ih i deh leuleu si si,” a ti.\\n“A cang thei lo! Na mang a si sawn ding,” tiah mangbang deuh in ka el.\\n“Mang maimai cu a si lo, si ko lo maw?” ti phah in a her ih a zaangtluan i hmuh.\\nA hnipuan cu a hngawng hram ihsin kau zet in a tlek thla. A taksa ahcun tin tumpi neh pawl an um ih, an sen hrenhren.\\nThu elbuaiawk cu cawl lohli in ka riahbuk ah ka hruai lohli. A hriamhma pawl cu ka kholh hnu ah ka tuamsak hai. A um nuam deuh ding ih ka tuah ngah hnu ah zan ih thilthleng pawl cu a hnen ihsin ka thei. A to mi tlangleng cu a tlai tuk ruangah Tsavo Tlangleng Cawlhhmun a thlen tikah khua a thim thawkhat zo. Tlangleng zin ihsin ka umnak camp lam ah ke thawn a rung feh. A kuthnuai ih Askaris (tualsung palik) sergeant Abdullah in a dung naite ah mei-inn vang keng phah in a thlun. Zin bitnak zawn hmun thim deuh ih hrek an thlen tiang cu ziangkim a tluang lai. Asinan cutawk an thlen tikah cang sang par ihsin milai dehtu cu an tlun ah a rung khir ih, Whitehead cu a nam thluk hnu ah a zaang cu ka rel cia mi vek khan a kheuh. Asinan, vantthat thlak zet in, ka rualpa cun a rifle a rak keng kherkher ih a kap puak cih. Zian alh zukzi le meithal puak awn ring zet cun kiosa cu second khat maw hnih hrawng simaw a anhaiter lawk. Asinan mi vanduai Abdullah a zon cih ih cang ah khirsoh pi in hrampi phur sungah a luhpi cih. Mi vanduai Abdullah ih ttong thei mi um sun cu, “Eh, bwana, simba,” (Aw, ka pu, kiosa) ti lawng a si.\\nAbdullah ih thihnak riahsiatza thlen hnu cun milai dehtu donak ding thazang cu kan pung vivo. Palik Superintendent Mr. Farquhar khal kiosa pel in bawm ding in a sepoy (Indian ralkap) pahra thawn tipi kap ihsin a ra thleng. Tu ahcun kiosa pawl ih thuhla hi hla zet le kau zet tiang a thang hiamhiam zo. Milai dehtu pawl do tlang dan ding ruahmannak ttha zet kan tuah ih, camp tinkim ih kiangnai thingkung remcangbik hmuahhmuah ah mi kan toter. Zungbawi dang tampi khal an hnattuan ihsi cawlh la in kiosa kan donak ah an ra tel ve hai. Mr. Whitehead le kei cu inn-kan zim ih thlai mi ka ihkhun ah kan to tlang. Ka tuah mi thang khal cu kan kam ih, thangtarh ah sepoy pahnih kan hmang. Khua a thim rual ahcun kan timtuahnak pawl cu kan ttheh ih, kanmai’ hmun cio ah ttan kan khuar hai.\\nNazi pakua hrawng tiang cu zianghman a thleng lo. Cumi ttheh ah thin diriam thlak zet in, awn reh reprep cu kiosa thang sangka khar thla aw awn in a run tibuai thutthi.\\n“Cerehei! Whitehead, kiosa pakhat cu thang in a awk a si cu!” tiah ka sim.\\nAsinan ka ruahsannak pawl cu thilthleng neta pawl in ningzah thlak khop in an run siatsuah. Thangtarh ih um sepoy pahnih cun anmai’ umnak pindan lam ah mei-inn an vang. An pahnih in Martini rifle an keng veve ih ziandawng khal tam zet kan pe. Thang sungih kiosa a kharhkhumawk vete’n kap ding ah thupek khoh zet thawn kan fial cia. Asinan ramsa ttihnungza in zamrang zet ih an umnak lam a pan turto ruangah, le thang sungah a kharhkhum aw ngah ti a hmuh in thang kulhnak pawl nasatei’ a taksa ih a engh ciamco ruangah an lung hmuah aa thluh ko in an ttih ih an kap ngam lo. Tawkfang ah an kiangnai ih um Farquhar in a hei auh hai ih, kap a fial hnu lawng ah an lung a hung fim sal. Cutin a netnak ahcun nasa tak in an kap ciamco. Asinan an kapnak zawn cu kiosa umlonak zawn hlir ah a si. Kei le Whitehead hman an kap ding mi kiosa ih vorhlam kel zawn ah kan um nan kan kiangnai ihsin an cerek an ra zam vukvo rero. An pahnih in vei hra veve hrawng an kap ciamco tikah thang kulhnak thir pakhat an kap ong ih, cumi ihsin milai dehtu cu hahdam zet in a suak tuarto men. Kiosa taksa sungah an rifle cerek pawl an kap lut thei cing in ziangtin kha zat ih tam lawmam an tthelh thei timi cu ka hrangah thil mangbang thlak bik a si ringring lai.\\nTaktak khal ah, himi hnihsuakza hlawhsam mualphonak kan ton hnu hi cun hnattuantu pacang pawl in Khawsia rori thawn kan hnawihnih aw a si ti an zumnak cu a hnget sinsin. Asinan kan bei a dong pumhlum lo ih, zinglam khua a van tikah kiosa pel ding in ruahmannak kan tuah sal. Sunvu deuhthaw in hramlak hlingrul sah zet lakah kan kut le khuk ih vak in kiosa hnuhma cu kan zawt ciamco. Asinan an hrum awn lawng a khattawk in kan thei ih, anmah kan va tong ngah thei dah lo. Kan lakah Farquhar lawng in hrampi phur tlun ih kiosa a khir lai vei khat a hmu zuakzi. Cuvek in ni hnih kan zuam sal nan kan hlawhsam thotho ih, Farquhar le a sepoy pawl cu tipikap lam ih an tlun a ttul thlang. Mr. Whitehead khal a pengpi lam ah a tlung ih keimahte milai dehtu pawl run buaipi ding in ka tang lala.\\nA Netkhawt ih Hlawhtlinnak\\nKa tthianrual pawl ih in tlunsan hnu ni khat maw ni hnih ah simaw, khua a van hnu ih ka hling hruangkulh ka suahsan lai ah tualsung minung pakhat cu ka umnak lam ah, “Simba, bwana, simba!” (Kiosa, ka pu, kiosa!) ti ih au phah in thinphang zet in a ra tlan. A tlan phah cun a dunglam a zoh leuhleuh. Thuhla ka rak sut tikah, tiva kiang camp sungah milai dehtu pakhat lut a tum nan a hlawhtlin thei lo ruangah laak pakhat a deh sawn thu, tu ahhin cumi camp kiang ih hramlak ah laak sa a ei lai thu, in sim.\\nTu cu keimai’ can a si thlang. Swahili hrinhnam pa cun i hruai ih zamrangte’n kan va feh. Hivek can a thlen pang ih hman ding ah Farquhar in i tanta mi rifle rit zet ka keng. Bawipa Pathian in milai dehtu cu ka kut sungah i pe hram seh tiah ruahsannak nasa zet ka nei. Ramsa ttihnungza ka pel lai ahcun ka lungtur khal a rang cuang ngaingai. Milai dehtu in i hmuh pang ka phan ruangah hrampi bur khat hnu bur khat ah ka kun phah, ka khuk le ke in ka fehttawn phah. Malte a rei tikah milai dehtu in laak ruh a ttam kiak awn ka thei ih ka di a riam deuh. Cumi hnu malte ka va pel bet tikah hrampi karlak ah fiang tuk lo in kiosa lu ka hmu. Asinan hi khawsia hi khuarel lenglam thil in a kil a bang. Ziangahtile ka meithal thawn ralringtei’ ka tin nguaingo lai ah i hruaitu pa in thinghnge rop a pal ngah. Cui’ ramsa harhvang zet cun thil awn a theih tikah, ngaih lo hmel zet in a hrum hngurhngo ih, meithal zangte ka hmeh man hlan ah hramlak sah zet sungah a liam hlo.\\nKa kut sung ihsi vei khat a luat sal ruangah ka lung a hmui lo zet ih, camp lam ah ka tlan tlung kir lohli. Cu thluh in a umsun hnattuantu hmuahhmuah ka kawh hnu ah khuang, phirivau le phawt awn theih mi thil pawl, dar le thir pung le awn ring a nei thei mi thil hmuahhmuah keng hai ding in ka sim. Zamrangte’n kiosa a relhnak hmun kulh ngah ding in ttan ka khuarter hai. A khatlam ral ka thlen vete’n khuang le thir pung tivek pawl vaw phah in, cat lo bang lo ih au ciamco hai ding ah an hotu jemadar cu ka cah. Cu thluh in kiosa umnak cu ka helkual lohli ih sihte vawr pawng kiang ah ttanhmun ttha pakhat ka va hmu. Cui sihte vawr pawng cu kiosa a relhnak ihsi ra suak mi ramsa kong kaupi laifang ah a um ih, kiosa in ramsa kong cu a rak zawh ka zum. Sihte vawr pawng dung ahcun ka tthilhtthuam ih beiseinak sa zet thawn ka rak hngak.\\nA rei hlan ah hnattuantu pawl cun kiosa umnak run pan phah in thawmvang nasa zet an run suah. Cumi rual deuhthaw ah tuanghmul nei lo kiosa tumpi in ramsa kong a run zawh ka hmu ih ka lungawi van a ban. Thla tampi ka zuam rero sungah tui can hi milai dehtu kapnak canvo remcang zet ka ngah hmaisabiknak a si ih, thin thi zet ih kap that theinak ding remcang ka ngah hmaisabiknak khal a si. Kiosa cu nuamnai zet le ropi zet in ramsa kong ahcun a feh ih, second maltete dan ah cawl in kiangkap a thlithlai. Ka hmuh mi cun i hip zet ih, milem bang in cangvai lo’n ka um ringring. Ka taksa tthenkhat lawng ka thupawk thei ruangah, a dunglam ih awn-au ring celcel pawl in a thinlung luah thluh lo sehla cun i hmu tengteng ding. Asinan ka um ti a theih lo ruangah keimah thawn ttangphel hleinga hrawng a rung thlen tiang ka hngak ih, cu thluh vete’n ka rifle thawn ka tin. Rifle ka tthawn mi in a mit a la vukvi. I hmuh thutthi cu a thin a thir tuk a bang. Ziangahtile i hmuh vete’n leilung sungah a ke hmailam a nam lut ih, a cawn le taw ah to thutthi in, a kaa a ang kau ih siava zet in a hrum hngurhngo. A thluak zawn ih ka rifle tin phah in, a netnak ahcun ka phil ngah ding a si hi tiah ka ruat. Asinan hman hrih lo mi ralthuam hi cu rinsan dah hrimhrim hlah! Rifle zangte ka hmeh tikah ti tluktli ih awn pakhat a rung suak. Meithal a tlolh tinak a si ih, ka thin a phang nasa. Kiosa cun i run zon thlang ding tiah ka ruat. Asinan a dunglam ih um kuli pawl ih awn-au ring celcel pawl in a ttihtthaih ruangah, i run zon lo in hramlak ah a khir lut sal ih ka van a ttha. Vei khat dang a luat bet lala. San cop ralthuam rinsan ih ka rak um sung can hmuahhmuah cu ka camriam ih, ka hngirtteu tuk ruangah a neitu, a tuahtu, le amah rifle lala khal thleidan nei lo in ka mawhsiat hai.\\nBeidongza hlawhsamnak ka ton hnu cun camp ih kirsal men lo cu ti ding dang a um hran lo. Asinan ka kirsal hlan ah laak thi ka va zoh ta. Laak sa cu kiosa in tthen li tthen khat fang lawng a rak ei. Kiosa pawl in an deh mi an ei tikah a mei zim ihsin an thok ih a lu lam ah an ei so vivo timi hi cinken tlak pakhat a si. Tui ttum ah kiosa cu a rawl a ei thok pek ah hnoksaktu a tong. Curuangah ramsa sualral rilrawng cun zan ah a deh mi laak ruak cu a ra pan sal ding tiah ka zum hnget tawk zet. A kiangnai ih thingkung remcang a um lo ruangah rannung ruak ihsi pii hra hrawng a hlatnak ah donsang pakhat ka tuah. Ka ttheng cu pii hleihnih hrawng a sang. An zimlam naih aw ding tuah mi fung pali kan phun ih a zim ahcun tonak ding thingpheng pakhat kan tuah. Cuihlei ah, zan a thim tuk ih kiosa in amah ka kap man hlan ah laak cu a thiarhloh ka phan ruangah laak ruak cu thingbul pakhat ah wire hri khohkhah zet thawn ka ttawn.\\nNi a liam rual ah ka ttheng dingder ahcun ka to. Ka meithal kengtu Mahina hruai lo in keimahte ka feh ih, Mahina cu a lung a awi vak lo. A taktak khal ah hruai cu ka duh ko. Asinan a awm a na luar tuk ih tum hrim mi si lo cing in thawmvang simaw, cangvaihnak simaw a neih ngah pang cun ziangkim a khawbaw thluh ding ti ka phang. Khua a rung thim lohli ih, ziangkim in an reh reprep. African hramlak zan khawthim ih awn-au a reh reprep zia thei ngah ding cun a tak ih ton rori a ttul. Mah lawng in mai ci pi umlonak ih um can ah a mi tuam dan a na hleice. Mah lawng ih um ka sinak, awn-au reh reprep, le ka tumtah mi kiosa bawh, pawl cun ka parah hna an run ttuan thluh ih, beiseinak thawn ka ttang ttentto rero nan, ka kiangkap boruak thawi’ mil aw zet in, nuamtete’n ka ruahnak le zanmang an rawi aw cuahco. Vei le khat ah thinghnge ro kiak awn in ka lung a hung fimharhter thutthi. Awn dang a um maw ti’n tthatei’ ka ngai bet tikah, hrampi bur lakah taksa tumpi pkhat a feh awn a um vek in ka thei. Keimahte’n, “Milai Dehtu! Tuizan ahcun ka hualvan khal a thleng aw thlang ding ih, ramsa sualral pakhat sangsang cu ka phil ngah ding,” tiah ka ruat. Cumi hnu ah awn-ai a reh reprep lala. Ka ttheng par ahcun milem bang in ka to ih, ka thin phu dutdo ruangah ka thazung (nerve) hmuahhmuah an rin ttengtteng thluh. Rei lo te ah milai dehtu a um maw um lo ti cu a hung fiang vuarvi. Hrampi bur lak ihsin rilrawn ruangah thuk zet ih thaw thawt sau nguahngo awn a hung um ih, ralringtei’ a rat rero ruangah awn ti selhso an hung um sal. Mit tthep kar men ah awn cu a cawl thutthi ih thinling hrum awn a rung um. Ka um ti in hmu ti a lang ih, hlawhsamnak in i hngak lala ding ka phang lala. Asinan cumi hnu ih thil rung thleng cun ka khawsik hmul an run puakter surso. Ziangahtile kiosa cu a tlan khal a tlan lo ih, a deh mi laak khal a pan cuang lo. Keimah sawn i run pel thok!\\nBokvak in nuamtetei’ tthawn hrethro phah in nazi pahnih sung hrawng i ttihtthaih. Vei khat i helnak hnak in a neta i helnak cu ka umnak lam a nai sinsin vivo. Ka ttheng donak fung ziangtikah a ra nam ding ti phang in can ka hmang liam cuahco. Ka ttheng donak fung cu a ra nam khal ih kiak lo ding khop ih hngetkhoh in kan rak tuah fawn lo. Fung dingder deuh pakhatkhat kiak pang sehla, asilole kiosa cu pii hleihnih tiang hung khir thei pang sehla, timi vun ruat cu a nuam lo duh nasa. Keimahte’n, “Khitawk ah laak thi a um, asinan thil nung pakhat a um pang a si ahcun, hitawk ah a to,” ti ih ka ttong mi ka cing lai. TTihnak ka hun nei ti fiang zet in ka thei thok ih, cuvek dinhmun ttihnung ah keimahte ret aw ding ih ka rak aat khal thinlung tak in ka sir aw. Cang lo khai lo in ka um ringring. Ka mit hman ka tthep ngam tuk lo. Asinan ttang ttengtteng ih reipi ka um ruangah ka thazung lam in an thei thok. Zanttim hrawng ah, thil pakhat rung pet vukvi in ka bop a run den ngah lai ih ka thinlung um dan lephei kha cu a rel ih rel hnak in a ruat ih vun ruat ah a theihtheih sawn ding. Kiosa in ka dunglam in i hun zon ah ka ruat ih, ka thin a phan tuk ruangah thingpheng ihsin ka tla leuleu. Second pahnih-khat sungah ka ruahnak ka finkhawm sal thei ih, i pahtu cu sumbuk tluk bak ih thil ttihnung a si thei lo ti ka thei sal. Thinghnge ah i ruat a si hmang ding. Zaran boruak ahcun thin tthawng tuk tu ding thil a si lo ti ka pom ko. Asinan hivek can kherkher a si tikah, ka zeng thluh man dengmang. Cangvai lo ding ih ka supawk man lo ruangah ka rak cang deuh. Cumi cu ka hnuai ihsin raap-um zet hrum awn thawn kiosa cun i hun cukha. Cumi hnu cun ka tlintawk in cang lo te’n ka um. Asinan himi ihsi cun ttih le thinphannak ruangah ka tthia rero thlang. Malte hnu ah kiosa cu ka lam pan in bokvak ih a rat awn ka thei. Hrampi var lakih a relh phah ruangah a pianhmang ka hmu thei ceu. Asinan kap thei ding tawk cun a fiang ko. Curuangah a ra nai bet hlan ah khimkhuahte’n ka tin ih ka kap. Ka meithal puak awn cu huk awn ttihnungza in a thlun ih, pan lam khal nei cuang lo ih a khir ciamco awn ka thei. A khir hmaisabik ah hrampi sah zet sungih a lut ruangah ka hmu thei nawn lo. Asinan thil um dan thei fiang sinsin ding in a khir rero nak lam cu nasa zet in ka bih rero. A khattawk in aihram awn ring zet a um rero ih, nuamtete’n thuk zet ih thawpi thawt awn ah an can vivo hnu, a netnak ahcun ziangkim in an reh thluh. Cutikah in ramh ttheu tu khawsia lakih pakhat cun harsatnak in pe thei nawn lo ding ti ka thei.\\nKa meithal puak awn a reh vete’n hramlak khatlam ral, furlong hnih hrawng a hlatnak camp, ihsin thuhla suthlamawknak au-aw ring zet an ra thang celcel. Ka himdam thu le kiosa a thih zo thu ka hei auh kir hai. Cuvete’n lungawi aipuang ih in an au vualvo. Camp tin ihsi an au awn cu a ring tuk ih a kiangkap hramlak peng tampi sungih umtu pawl hmuahhmuah cun an ttih zet ding. A rei hlan ah hrampi bur lak ih meisa tleu detdo ka hmu. Camp ih minung hmuahhmuah cu an poksuak thluh ih khuang tum phah, rannung ki phaw phah in ka hnenah an rung. Ka tonak ttheng kulh in an rung ih, ka hmai ih leilung ah rung bokkhup in “Mabarak! Mabarak!” ti ih au phah in upatnak in pe. “Mabarak” ti cu “Thlawsuah Cotu” asilole “Runtu” tican a si. Upat in pek mi ka hmuh tikah ka mang a bang zet. Kiosa cu a hnuk a cah taktak hrih lo pang ah ti in, a ruak hawl ka khap hai. Cumi thluh cun camp ah nehnak lawm phah in kan tlung ih, a tanglai mi zan can hmuahhmuah cu lungawi aipuannak nasa zet thawn kan lawm. Swahili le African tualsung hrinhnam pawl in nehnak cu hrinhnam mawlmang lam cungcuang le rura zetzet thawn an lawm ciamco.\\nKei cu khawvan ding hngah har ka ti zet. Curuangah khua hman a van tthat thluh hlan ah ka sa bawhnak hmun ka va thleng sal zo. Ziangahtile himi “khawsia” hin danglam cuangcuang le maksak zet in i hrial bet thei nawn lo ding ti zum pumhlum ding ko in ka thinlung ka khontthawl neh lo. Asinan ka ttihphannak cun sirhsan zianghman a nei lo ti lungawi zet in ka va hmu. Thin le ham kai aw lo ding khop in vei tampi i bumkualtu ka hualvan khal, a netnak ahcun, a her danglam aw ve thlang ti ka hmuh tikah ka thin a dam sualso. Kekar mallai tiang harsa zet ih thisen hnuhma ka zawt hnu, hrampi bur pakhat ka vun hel tikah ka hmai zawn ih um kiosa tumpi cu ka hmu thutthi. A um dan zoh cun nung lai hmel a pu ih, tivate ih tidai in lai a bang. Asinan nai deh ih ka va zoh tikah a rak thi khong taktak zo ti ka hmu ih ka di a riam zet. Cu thluh cun i thluntu pawl an ra suakkhawm hai ih, an lungawi tuk ruangah nauhak bang in an hni an khek thul, an lam thul. An liang tiang hrawng ah in zawn so ih, nehnak lawm in kiosa cu in helpi ciamco fawn. Lungawithu simnak puai pawl kan tuah ttheh hnu ah kiosa cu ka cekfel ih, uanawknak tlak a si ti ka hmu. A hnar ihsin a mei zim tiang pii kua le zungpibok pariat a sau. Pii thum le zungpibok pakua a sang ih, camp thleng ding in minung pariat ih zawn a ttul. A lu ka cekfel tikah .303 cerek cun a ho pakhat a ngah kiak ti ka theithiam. Ziangahtile a ho bul ahcun cerek hnuhma a lang. Brock thawn thilri phurhnak mawttaw sungih kan um lai in ra do zan ahkhan haa na bese zet ka rak tuarter rori ding.\\nMilai Dehtu pawl ih Cemnak\\nHimi kiosa a thih ruangah Tsavo ih kan harsatnak pawl an cem ti ih ruat ding a si hrimhrim lo. A rualpi a hraang rero lai ih, a rei hlan ah thil duh um lo in tonter thok sal. Zan malte lawng a rei hnu ah Permanent Way Inspector deh a tum. Inspector ih bangla inn (bungalow) kailawn ah hung kaiso in verandah ih veivak phah in a thlingthla. Mr. Dalgairns cun cui’ thawmvang cu a rak thei nan, kuli zu ri pakhat ah a ruat ih thinheng zet in, “Tlan hnik!” tiah a kawk. Asinan a vanneihnak ding ah, sangka ong ih a leng va suah a rak tum lo. Minung sa ei ngah a tum mi a hlawhtlin lo ruangih lungawi lo kiosa cun Inspector ih me (kel) pahnih a deh ih, a kiangkap ah a ei hai.\\nCumi thu ka theih tikah a thaizan cu Inspector ih bangla kiang ihsin kiosa cu rak bawh ka tum. Vantthat thlak zet in a kiangnai ah thir deuthlam lawnglak a um ih, meithal kapnak ding ong bial remcang khal a um. Cumi thir deuthlam leng ahcun me pitling pathum ka hreng. Me ka hrennak cu a hrek tluk a sau mi tlangleng zin thirtluan a si ih pound 250 hrawng a rit. Khawvan zawng tiang cu zianghman a thleng lo. Khua a van zawng ah kiosa cu a ra suak. Me pakhat a zuanhnawh hnu ah a thiar. Me a thiar ruangah thirtluan pakhat ih hren tlang mi me dang pahnih le a thirtluan khal a thiar cih thluh. A umnak zawn lam ah vei tampi ka kap nan, khua a thim mepmep tuk ruangah zianghman ka hmu thei lo ih, me pakhat riangri ka ngah.\\nA thaizing ah kiosa hnuhma cu ka zawt. Camp ih midang tthenkhat khal in in thlun. Me le thirtluan pawl ih hnuhma cu zawt a ol zet ih, furlong hnih hrawng kan thlen tikah kiosa in rawl a ei buai rero lainak hmun kan va thleng. Kiosa cu hramhri kung sah zet sungah a relh ih, kan va pan ti a theih tikah thinheng zet in a hrum hngurhngo. A netnak ahcun kan va naih tuk thlang ih, hrampi bur lak ihsin kekar sau zetzet thawn kan lam pan in a ra tlan zuarzo. Cule vete’n in thluntu hmuahhmuah deuthaw in a naibiknak thingkung pan in an tlan ciamco. Asinan in bawmtu Mr. Winkler cu ka kiang ah a ding ringring. Ramsa sualral cun in ra zon thleng sal lo in hrampi bur pakhat sungah a lut. Amah kan hmuh netnak hrampi bur cu lungto thawn kan deng ciamco nan, ziang thawmvang hman a um lo ruangah a thupte’n a tlansuak zo a si kan zum. Curuangah ralringte’n hmailam kan va pan ih a deh mi me pawl umnak hmun kan va thlen tikah a rak tlan ngaingai zo ti kan hmu. Me pahnih cu maltakte lawng a rak dai lai.\\nKiosa cu a rawl ra ei thluh lawlaw ding in a ra kir ka zum ruangah me thi pawl thawn pii malte a hlatnak ah ttheng khohkhah zet ka tuah ih, khua a thim hlan ah tttheng parah ka to. Tui ttum cu ka meithal kengtu Mahina khal ka hruai. Ziangahtile tu ahcun, zan tampi sung kiosa ka bawhnak ruangah, ihhmuh ka khop nawn lo tuk thlang ih, kiosa rat can thlingthlak i sawngtu ding ka ttul thlang. Hahdam zet ih ka vung molhmeh thok fang ah Mahina in ka ban i rak dir. Ka zoh tikah me pawl umnak kawhhmuh phah in “Sher!” (Kiosa) timi lawng dimte’n a ttong. Cerek sawl pahnih a thuah ih ka thun mi ka smooth-bore meithal ka la ih thinsaute’n ka rak hngak. Malte a rei hnu, kiosa a ra suah ka beiseinak zawn ka zoh lai ah, hrampi bur pawl lakah cak zet ih feh awn a hung um ih, kiosa cu hmun thelhkolh ah awn-ai nei lo in a hung suah hnu ah kan hnuai zawn ciahciah deuhthaw ihsin a ra feh. A liang ah ka cerek pahnih thawn a rual in ka vun kap. Meithal cerek ih nornak ruangah a bok thlupthli ti ka hmu ih ka lung a hmui zet. Ka magazine rifle ka cuh sal lohli nan ka hman man hlan ah a hung ding sal ih hrampi bur pawl lak ah a lut hlo. Rinhmang in a umnak zawn cu ka kap. Asinan a thaizing ah ka phil ngah thei ding ka zum zet. Curuangah khua a van vete’n a hnuhma zawt in kan pok cih. Peng khat lenglo sung cu a thisen hnuhma zawt a harsa lo zet ih, vei tampi a cawlh fawn ruangah a hriamhma cu a bese zet ti ka thei. Asinan a netnak ahcun kan hlawhsam. Ziangahtile tawkfang a rei tikah a thisen hnuhma a cem ih leilung khal lungto an tam tuk ruangah a sulhnu ka zawt thei nawn lo.\\nCumi hnu cun ni hra hrawng tiang cu kan ralpa ih hmelhmang zianghman hmuh ding a um nawn lo. A hriamhma pawl ruangah hrampi lak ah a thi a si ding tiah kan ruat thok thlang. Asinan kan ralrin kel in kan ralring thotho. Cuti ih ralrinnak cang kan rak thiam cu kan van a ttha zet. Ziangahtile cutin rak ralring lo sehla cun deh tuartu pakhat tal cu a um bet ding. Zan khat cu ka hling hruangkulh kiang ih thingkung pakhat parih riaktu norleeng nortu pawl ih ttih le thinphang au-aw in i tthangharh thutthi. Kiosa in a deh tum ruangah ttih le thinphang ih au an si. Khawdur sah zet in thlapi a phen ih hmailam ttangphel pakhat hnak ih hla cu zianghman hmuh a theih lo ruangah, a leng ih va suah cu thil atthlak a si ding. Curuangah ka ti thei mi um sun cu ramsa sualral tlan ding ih ttihtthaihnak ah meithal mallai kap puak kual lawng a si. Ka meithal kap puak cu a tthahnem a si hmang, pacang pawl cu cumi zan ahcun hmuhsuam an tong nawn lo. Asinan zinglam ih thil um dan kan zoh tikah, milai dehtu cu deh ding hawl in can tawkfang tiang a vak rero ih, an riahbuk hmuahhmuah va pan thluh in, thingkung kiang ah phei cun a keneh cu a kual in a um rero ti kan hmu.\\nKiosa cun cumi thingkung ih pacang pawl deh a tum sal men thei timi beiseinak thawn a thaizan cu thingkung par ihsin ka rak bawh. Zan cu siava zet in a thok. Ziangahtile ka ttheng pan ih ka hung kai lai ah thinghnge pakhat ih rak kual rul tur cak zet pakhat ka va tham ngah leuleu. Zamrangte’n ka ttum kir sal vurvo ding ti cu na suangtuah cih thei ko ding. Asinan ka milai pakhat in fung saupi thawn a that ngah thei. Vantthat thlak zet in cumi zan cu khawdur a um lo ih, thlapi cun sun vek deuhthaw in ziangkim a tlet eng thluh. Zinglam nazi pahnih tiang kei in sa a rat le rat lo ka thlithlai ih, cumi hnu ah Mahina tthang in amah ka thlithlaiter. Nazi pakhat sung cu thingkung hngohsan in ka itthat thaw nasa. Cumi thluh ah thil dik lo pakhatkhat a um vek in ka hun thei ih ka hung tthangharh thutthi. Asinan Mahina cu a harhvang zet lai ih zianghman a hmu lo. Kei khal in kan kiangkap hmuahhmuah cu tthate’n ka thlir rero nan thil danglam zianghman ka hmu thei cuang lo. Diriam tuk hrot lo ih ka vung zau sal zik zawng ah, hrampi bur niamtete pawl karlak ah thil cangvai malte ka hmu vek in ka thei. Cumi zawn cu second malte sung ka zoh fiang tikah ka hmu sual lo ti ka hmu. Ralringtei’ in pel rero tu milai dehtu a rak si.\\nThingkung kiangkap ih leilung cu a thelhkolh pam. A khattawk in hrampi bur fatakte lawng an um. Cui ramsa sualral rapthlak in, relhnak remcang um mi hmuahhmuah hmang ttangkai phah vivo ih a thuptei’ in pel kual rero lai, kan umnak hmun ihsi vun zoh cu thil hmuh nuambik a si. A thiamnak zoh tikah ttihnungza milai pel lam ahhin mi hlun a si ti a lang. Curuangah tui ttum ahcun hlawhsamnak ding thil zianghman tuah pang lo ding in thutluknak ka tuah. Curuangah nai tawk zet – ttangphel kul hrawng – a ra thlen tiang ka hngak hnu in, ka .303 thawn a awm ah ka vun kap. Cerek in a vun ngah ti ka thei. Vansiat thlak zet in a ril lo ih, ttihnungza ih hrum hngurhngo phah in a dunglam a her hnu ah sau zuarzo’n a khir hlo. Asinan a liamhloh man hlan ah ka magazine rifle thawn vei thum ka kap sal man ih, vei khat dang a hrum sal ruangah a vei thumnak ka kap mi cun a ngah ti ka thei.\\nHngirtteu khop in khawvan ding kan hngakhlap. Zing khawvang tleu hmaisabik a suah vete’n va pel ding in kan tttum. Kiangkap tthatei’ ka zoh theinak ding ah tualsung mi sa zawt thiam pakhat ka hruai. Mahina cun ka dung naite ihsin load non ttul lo ih kap peh theih Martini rifle keng in i thlun. Thisen hnuhma a tam zet ruangah olsamte’n kan feh vivo. Hramlak sungih furlong hnih bak kan feh man hlan ah kan hmai zawn ihsin ttihnungza hrum hngurhngo awn thawn ralrinnak in run pe thutthi. Ralringtei’ hrampi bur pawl ka hei zoh tikah milai dehtu cun a ho pawl lang thluh ko ih hngirhngir rero phah in thinheng zet ih kan umnak lam a run zoh lai ka hmu. Khimkhuahte’n ka tin ih ka kap. Cule vete’n tumruhnak khohkhahbik thawn kanmai lam ah a ra khir. Ka kap sal ih a tlu tupti. Asinan second pakhat sungah a hung tho sal ih awl ttuatto phah cun a tlintawk ih cakbik in keimah i ra pan. Vei thumnak ka kap mi cun tthathnemnak zianghman a neih hmel lo. Curuangah cerek rit zet thawn a ra tlan lai cawlhter thei beisei in Martini la ding ah ka kut ka hei san. Asinan rifle cu lak ban ah a rak um lo ih ka thin a phang nasa. In zon ding ih a ra tlan thutthi ruangah Mahina cun a ttih tuk lawmam ih Martini meithal cu thingkung umnak lam ah a rak tlanpi. Tuvek can ahcun va tlan ve mai lo cu zianghman ti theih a um lo ruangah, can khawhral lo in ka tlan ve. Ka kap mi pakhat in a ke dunglam kiakter lo sehla cun ramsa sualral cun i kai ngah man tengteng ding. A ke a kiak cing hman cun thingkung tawhram a ra thlen ah a dawh banlonak zawn ka thleng man fangfang.\\nKiosa cun a tlai tuk ti a hmuh tikah hrampi sah zet lam pan in a kir sal. Asinan tu ahcun Mahina hnenih meithal ka la zo ih, ka vun kap tikah a hnukhri ka ngah a si hmang, a ril tulto ih cang lo khai lo in a vung um. Mawlmang zet in, thingkung ihsin ka ttum ttualtto ih ka va pan. Culai ah, rin lo paral ah a hung khir thutthi ih i run zon tum sal. Asinan a awm le a lu ih Martini cerek ka thun bet ruangah a cem thla taktak thlang. Keimah thawi’ ttangphel panga hman hlatlonak ah a tla tupti. Tal vuatvo phah, leilung ih tla thinghnge pakhat sualral zet ih keu ciamco phah in a thi.\\nCumi can ahcun camp ih um hnattuantu hmuahhmuah cu meithal puak awn ruangah an ra hai ih, hmuh bannak ah an ra thleng zo. An ttuanrelpi minung tamtuk deh ih eitu ramsa rualral parih an thinnatnak cu a luar tuk ruangah, kiosa ruak thlek cip seksek thluh lo ding ih donkham cu thil harsabik miangmo a si. A netnak ahcun tualsung minung le kuli pawl ih lungawi aipuannak au-aw thawm celcel thawn, hla lo te ih um mi ka hling hruangkulh sungah kiosa cu kan zawn thleng. Kan cekfel tikah a taksa ahcun cerek ong paruk lenglo kan hmu. A zaang tit kiangte ahcun kan dunglam ni hra ah ttheng par ihsi ka rak kapnak cerek sawl ong a um. A rualpi vek thotho in, a deh tum mi hnenih va thleng thei ding in a pah a ttul mi hling hruangkulh ih hling pawl in a vun cu thuk zetzet in an riat tlek thluh.\\n“Khawsia” pahnihnak an thih thu cu hmun hlapi tiang in a thang lohli. Saklam thlanglam ih tualsung minung pawl an ra hai ih ka kap mi kiosa pawl le, anmai in kawh dan takah, “khawse thattu” cu in ra zoh ttheu. Thil tthabik cu, Tsavo tlansan vurvo tu kuli pawl kha a zuan in an rung zuang kir sal vurvo. Hnattuan kan thok sal ih lilawn kan don ttheh ruangah le, milai dehtu pawl in harsatnak in pek nawn lo lawlaw ruangah, ka hah a dam sualso. Taktak ahcun, kiosa pahnih ka thah hnu ah ka parih hnattuantu pawl ih lungput a thlengawk dan cu hnih a suak lamlam. Hmaisalam ah kha cun thah in rak duh nan, tu ahcun ka parih lungawi hi a ban in an bang thei nawn lo. Curuangah ngun khengkum mawi zet pakhat siseh, kan tuar mi harsatnak pawl le a netnak ih hlawhtlinnak ka ngah thu pawl Hindustani ttong ih ngan mi bezai saupi pakhat siseh, an lungawinak langternak ah in pe riangri.\\nHminsin: Col. J. H. Patterson in a cabu hminthang “The Man-Eaters of Tsavo” timi sungih ta, milai dehtu kiosa a pelnak thuhla lawng a hrilsuah sal mi “Man-Eating Lions of Tsavo” cahlap ihta leh mi a si.\\nSalai Siang Lian Uk Kianghrol lehlin mi a si.\\nFederal Bureau of Investigation (FBI) hi ziang a si?","num_words":15577,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.329,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Siangbawi Johnson ih fale pawl Lai tong an thiam | VCTH\\nHome » Thuthang » Chin News » Siangbawi Johnson ih fale pawl Lai tong an thiam\\nBy vcth on December 4, 2017.\\nChin ramah a netabik missionary a tuantu siangbawi Rev. R.C Johnson le nupi siangbawinu Elizabeth Johnson ih fale a simi Ruthi le Dicky cu a nui ruakvuinak ah lai tong in thusimnak an nei ih hnu ah “Kan Pupa Zumnak a dailo” timi hla saknak an nei.\\nRev. R.C Johnson le a sungsang cu 1946 ah Chinram an thleng. Chin ramah Missionary kum 20 tluk a tuan hnu ah 1966 ah U Newin in Missionary pawl a dawi ih USA ah an kir sal.\\nRev. R.C Johnson ih a fale pawl cu an nauhak lai ah Chinram ih rak um an si. Asinan Chinram an suahsannak kum 51 a si thlang. Chinram an suahsannak kum 50 leng a sinan, Lai tong duhtawk in an tong thei, an thiam cu uar an um zet.\\nSiangbawinu Elizabeth Johnson cu November 15, 2017 ah hi lei nunnak a cawlh san ih December 2, 2017 ah a ruak vui liam a si.","num_words":171,"character_repetition_ratio":0.088,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.259,"stopwords_ratio":0.363,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.984,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Leo Messi vs Premier League Club & Man United – Times Of Chinland\\nLeo Messi vs Premier League Club & Man United\\nTui season hrang Champions League quarter final ih do aw tu ding pawl a fiang theh zo ih puai picang bik ah Man United le Barcelona an do aw ding.Barcelona hrang Captain Messi cu lek thabik a si bangin Premier league le Man United thawn a sulhnu pawl kan thlir tlang ding.\\nBarcelona thawn Messi in vei 4 Man United a rak do zo ih vei 2 nehnak co in veikhat draw le veikhat sung hminsin a nei.Vei 2 nehnak a comi cu a thupi zetih final veve a si.2008 Champions league semi final ah Messi team Barcelona le Man United an rak tong aw ih Camp Nou ah goal um loin an duhtawk aw.Puai neta sawn hrang Oldtraford ah an do aw sal ih paul scholes sit goal mi thawn Man United in nehnak an co.Fnal ah penalty thawn Chelsea an neh bet ih an champion.\\n2009 Champions league final ah Man United le Barcelona an tong aw sal ih Barcelona in 2-0 thawn Man United neh in an champion. Barcelona hrang Etoo le Messi in goal 1 veve an rak thun.2011 Champions league final ah an tong aw sal ih Barcelona in 3-1 thawn Man United an neh sal.Barcelona hrang Pedro ,Messi le Villa pawl in goal 1 ciar an thun ih Man United hrang Rooney in goal 1 a thun ve.\\nMessi le English club pawl tonawknak sulhnu cu hitin a si.Arsenal thawn puai 6 ah goal 9 a thun ih Man City thawn puai 6 ah goal 6 a thun.Chelsea thawn puai 10 ah goal 3 a thun ih Man United thawn puai 4 ah goal 2 a thun.Tottenham thawn puai 1 ah goal 2 a thun ih Liverpool thawn puai 2 ah goal a thun lo.\\nHitin Messi cun premier league club pawl ah goal 22 a thun zo ih Champions league thuanthu ah premier league club lamih sit goal tambik a si.\\nTurin Khawpi Ih Nehnak Co Thei Umsun Ka Si – Mourinho\\nC.Ronaldo Um Lo Cu Real Madrid In An Tuar Siko – Barca Dungkham Semedo","num_words":332,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.286,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"India cozah in Ukraine raltlan bawmtuding Japan vanzam a ram ah a ṭum siang lo - Falam Online Media\\nIndia cozah in Ukraine raltlan bawmtuding Japan vanzam a ram ah a ṭum siang lo\\nApril 21, 2022 April 21, 2022 admin\\t0 Comments\\nUkraine raltlan pawl bawmnak petuding Japan thilphur vanzam cu India cozah in a ram ah a ṭum sianglo ruangah raltlan bomtummi an ṭhluh phah thluh.\\nAn tumtah dan cu UN High Commissioner for Refugees dilngennak vekin Japan Air Self-Defense Force C-2 vanzam thawn UN agency retṭhatmi raltlan bawmnakding bungrua pawl cu India le Arab ah lak phahin Poland le Romania ih Ukraine raltlan pawl bomnak va pe ding an si nan India cozah in a ram ah a ṭum sianglo ruangah an ṭhulh salmi a si.\\nJapan cozah official thusuah dan ah India hin an ram ih retṭhatmi raltlan bawmnak bungrua lak dingin a lungkim zo nan rinlopin an thu an ṭhin saal ti a si ih, ziangruangah an thu an ṭhin timi cu felfai in thu an suah lo.\\nUKRAINE LATEST | Japan says India refused to accept SDF plane for Ukraine aidhttps:\/\/t.co\/mlBkvic57q#Ukraine #UkraineRussiaWar #Russia #RussiaUkraineWar\\n— Nikkei Asia (@NikkeiAsia) April 21, 2022\\nRussia cozah thawn naivaiawzettu India cozah cu atufang leitlunpi buaipi zetmi Russia-Ukraine buainak thu ah zianghman ṭong duh lo remrem in a um hlei ah Russia cangvaihdan dem duh loin buainak theilo vekih umawtertu rampi pakhat a si.\\nAsinan, Ukraine raltlan bawmtuding vanzam an ṭum sianglo thu ah Japan hruaitu ṭhenkhat cun kan cozah in hmalaknak a nei tawklo ruangah a si ti`n an ram cozah riangri an dem.\\nJapan says India refused permission for air force plane to pick up Ukraine aid https:\/\/t.co\/pfP3xXZ7Zg\\n— SCMP Asia (@SCMPAsia) April 21, 2022\\n← Mindat-Matupi ziinpi doawknak ah Ralhraang SAC ralkap 8 an thi\\nKhuasung doawknak a um thlang ding ruangah Bomb hrial khur lai cia dingin thu an than →\\nChina – Tilik deemdeuh dingin Chuhe tipi DAM boom thawn an ṭhiatbal\\nVanzam Mawng Pilot ṭuan a hlawk nawn lo ti`h Hnaṭuan Bansantu An Tam Vivo","num_words":316,"character_repetition_ratio":0.088,"word_repetition_ratio":0.033,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.234,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.952,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kum 73 Mi CDF-Mindat Paralṭha Ih Fapa In “Ka Pa, Na Hnen Ka Ra Thlengsal Thei Hrih Lo Ruangah In Ngaithiam Aw” A Ti – Meifar\\nKum 73 Mi CDF-Mindat Paralṭha Ih Fapa In “Ka Pa, Na Hnen Ka Ra Thlengsal Thei Hrih Lo Ruangah In Ngaithiam Aw” A Ti\\nChin ram, Matupi le Mindat karlakah ralkap le CDF-Mindat pawl an kapaw cimaco ih ralkap 10 hrawng an thi, hliamtuar khal tam zet an um. An doawknak ah CDF-Mindat paralṭha kum 73 mi ih nunnak a liam, hliamtuar 2 an um nan seherh um dinhmun an si lo.\\nA fapa in, “Na fale pawlin kan lo kham rero nan na nunnak khal ui loin mipi le uico ralkap pawl doawknak ah hmainor ih poksuaktu ka pa, na ṭuanvo na hlensuak. Dothlennak ih nunnak liamtu CDF paralṭha pawl thawn upatnak ka lo hlan. Ka pa, na hnen ka ra thlengsal thei hrih lo ruangah in ngaithiam aw” tin a tarlang.\\nNovember 3, 2021 zinglam nazi 10 ihsin 11 tiang an doaw, tank 2 le ralkap motor 75 cu CDF-Mindat in an kap ciamco hnu ah dunglam an kirsal, cutawk ah ralkap pawlin pukpi thawn an kap ih CDF-Mindat paralṭha kum 73 mi ih nunnak a liam.\\nCDF-Mindat thuphuangtu in “Kan kap ciamco hnuah dung kan sip laitak ah pukpi thawn in kap ih a nunnak a liam. Fimthiamnak zung ihsin cawlh latu kum 73 mi a si. Kan zaten doawknak ih tello dingin kan kham rero nan a thinlung a pacang tuk, meithal picang ih kahnak ruangah hliamhma a tuar ih mual a liam” a ti.\\nThaisun lam khalah CDF-Mindat le ralkap pawl hi kapaw thei dinhmun tam sawn ah an um. Boruak umtudan an zoh rero lai. Kalaymyo thlanglam khalah mipi kilhimtu le ralkap pawl an kapaw ciamco. November 2 le 3 sun ah nasa zetin an kapaw ih ralkap lam 50 hrawng an thi. Kalaymyo mipi kilhimtu Ko Lin Naing ih nunnak a liam thu Kalay-PDF in an tarlang.\\nNi 40 Hnuah A Ruak An Hmu\\nNauhak Pakhat Cu Naa-khal Dingin A Feh Ih Bomb A Pal Puak Ruangah A Naacang Thawn An Thi","num_words":329,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.091,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.343,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Beijing Ah Hillary Clinton - Chinland Today Media\\nBeijing Ah Hillary Clinton\\nFebruary 21, 2009 10:41 pm·0 comments\\nAsia ram dangdang tlawng rero laitu US Secretary of State Hillary Clinton cu China ram Beijing khawpi ah a cam laiih. Beijing khawpi ih a camsungah hin China President Hu Jintao, leh China Prime Minister Wen Jiabao, a kawmih thaisun Biak In ih a khawm hnuah Washington panin a tlung thlang ding. Hillary Clinton hin Beijing a camsungah US leh China rualpi that awknak leh pehtlahi awknak tha sinsin a duhthu asimih. Tibet leh minung diknak covo zahthiam dan cungcang ah US leh China cun thurual awk theilo nak lai neihman sehla himi in rualpi that awknak leh hnatuan tlangnak lamzin a tibuai ding asilo tiah asim. Hillary Clinton hi China a fehhlan ah Japan, Indonesia leh South Korea a fehzo.\\nChina foreign Minister Yang Jiechi thawi thuthang ca latu pawl an kawm tlang nakah Hillary Clinton cun US cun China thawi rualpi that awk sinsin a duh tiah asimbet. Himi hlan ah China Foreign Minister thawn nazi pahnih sung an kawm aw ih. Hillary Clinton cun China thawi rualpi that awkdingcu a thinlung luahtubik si hmansehla thiltampi tuahding a neihlai thu asim.\\nIsrael President In Cozah Tuahding Ah Netanyahu A sawm\\nIsrael ramih Likud Party hruaitu Benjamin Natanyahu, cu Cozah thar tuahdingah President Shimon Peres, in a sawmih. Benjamin Natanyahu, cun Leitlun sumpai dinhmun tlasia zet lakah Israel ram khalin tikcucan harsazet a hmaitawn veding tiah sim in. Politics dinhmunah Party dangpawl thawi ttangtlangih Cozah tuahtlang a duhthu a simih. Asinan Kadima Party hruaitu Tzipi Livni cun Benjamin Natanyahu thawi Cozah nak tuahtlang ding hnakcun Opposition lamih to a duhsawn thu a simve. Cu ruangah Cozah nak tuahtlang dingih an ttantlang thei zum a umlo.\\nPresident Shimon Peres leh Benjamin natanyahu cun thuthang ca latu pawl an kawmtlangih Likud Party hruaitu Benjamin Natanyahu in zarh 6 sungah Israel Cozah thar a din a ttul tikhal an tar lang. Likud Party hruaitu Benjamin Natanyahu hin Kadima party hruaitu Tzipi Livni leh Labour Party hruaitu Ehud Barak khal Phone in a bia ih Cozah nak tuahtlang dingin a sawm tiah an sim. Benjamin Natanyahu, cun Iran cu Nuclear ralthuam nei tengteng tum ih Lebanon leh Gaza ih Tapung Hezbollah leh Hamas pawl a bawm ringring ruangah Israel ih ral leh hmelma bik asiih Israel in a kilkhawi thei a pawimawhzet asi a ti. Israel hin Palistinian Uk a tumlo ih. Asinan israel hrangih buainak tuahleh hnawksak zawngih um ding cu Israel in a remtilo ding asi a tibet.\\nTlangleng Leh Bus Ttaih Aw\\nMizan nazi 11:00 hrawngah Slovakia ramih Brezno khawkiang ih Tlangleng leh Bus an ttaih awk ruangah minung 10 an thiih midang 20 lenglo in hriamhma an tuar tiah Brezno, Police pawlin an sim. Bus ah hin Minung 36 an to ih hriamhma tuar besia deuh pawlcu Banska Bystrica Siizungah Vanzam in phurh an si. Bush thawi an ttaih awk ruangah tlangleng khalin an lamzin a zawhsual,in minung ziang mawzat in hriamhma an tuar.\\nThailand Thawng In Ihsin Harry Nicolaides An Suah\\nAustralia ramih Ca nganthiam Harry Nicolaides cu Thailand ram Lal ti hminsia zawngih ca nganih puh asi ruangah. Tui kandung January thla ah khan kaih asiih.Kum 3 sung thawng tla dingih ti a si hnuah Thailand ram Lal in a ngaidam salih suahsal asi hnu ah an ram Australia ah a tlungih Melbourna khawpi ah a nupi leh a fate pawlin mitthli thawn an rakhmuak. Harry Nicolaides cun Thailand ramih thawng a tlak laiih Australia mipi pawlin an raktanpi nak cu a hrangih lung awinak rotling asi thu asim.\\nTV ih a langdan ah Nicolaides hin thawngtla kawr a hruhih a ke ah kawl khal bun asiih Australia mipi pawlcu an lung a awilozetih. Harry Nocolaides ih Ca nganimi hi kum 2005 ih Cathupi lozet a nganmi asi nan Thailand ram Lal hmin tisiat nak a tel tiah puh asiih Cope 50 a tuahmi ah Cope 7 lawng a zuarsuak man asi.\\nNagaland Ih NSCN Pawlin Remnak Karkhat Sung Tuah\\nIndia ram Nagaland State ih Tapung Group pahnih ral awzet leh that aw ringring National Socialist Council of Nagaland (NSCN) hmin bang aw Party Pahnih cun karkhat sung kut thlak awlo dingin rualrem nak an tuahih. Hi Tapung Group pahnih in karkhat sung rualrem nak an tuahnak sanhi. Nagaland ih do awknak leh buainak rehthei lo cu rualrem nak a um theinak dingah Peace Convention tuisun ihsin an thawk dingih cu mi hrangih rem awknak hi tuah an si.\\nHi Convention tawlrel tu Forum For Naga Re- Counciliation (FNR) cun (NSCN) Tapung Group pahnih cun tuithla cem tiang remawk nak an tuah thei dingih an beisei thu khal an simih Hi Convention ih tel dingin Naga miphun dangdang leh Pawl dangdang ai awhtu leh State dangih sin Naga miphun dang pawl khal an sawm thluh ih. Naga ram ih Miphunzawngih Tapung Group pahnih feh ih do awknak leh thah awknak a reh thei nakdingah thei tawkih hnattuann an tum asi.\\nULFA Tapung In-India Cozah Hnenah Dil\\nIndia ram Assam State ih United Liberation Front Of Assam (ULFA) Tapung pawlin India Cozah hnenih an thildil mi Piont 18 cu Mizansun ah Assam State Chief Minister, Tarun Gogoi, cun Prime Minister Monmahan Singh hnen ah a thlenih (ULFA) pawlinan thildil mi Point 18 sungah Assam ramcu India danpi sungih um thotho in India ramdanpi sungih thu neihnak sang Autonomy an dil nak thu an nganih. Tui April leh May thla sungih India ram rorel nak sangbik Lok sabha hril awknak dingkhal ah an thildil,mi a hlawh tlin theinak dingih Manifesto ih telter tu pawlcu an bawmding thukhal an nagntel.\\n(ULFA) pawlin an thildil mi dangah Assam State ih Assembly ih seat 70% cu an mai duhmi Assam rammi dikleh tha antimi hrangah an retcia ih. Cui hlei ah tui thawngtla laimi (ULFA) hotu pali pawlkhal suahter an duhthu leh ramdangmi danloih runglut ru pawl khamnak dingih Bangladesh ramri khar danding thu leh Asssam ramsungih ramdang ralut pawl hawlsuakih Innerline Permit hmanve an duhthu khal an tarlang cih.\\nCHin Natinal Day Hmang\\nA Vawi 61st nak Chin national Day cu kan Chin mipi in hmuntinkim ramsung leh ramleng ah hman cio asiih. Canada ram Ottawa khawpi khalah Mizansun ah ropi zetih hman asi. Ottawa khawpi ih Chin National Day hmannak ahhin Chin mipi ih tlunah Burma ramsungih tlangparmi midang tamzet leh kawl miphun tamzet khal an tel. Ottawa khawpi ah hin Chin National Day hi kum 7 hman asi zoih cumi sungah tuikum hi a ropi bikih ruah asi.\\nHi kan miphunpi ni hmannak ahhin tlangval leh fala hlasak thiam minung 10 hrilsuak mipawlin ramhla mawi thawn thiamzetin mipi in awi ih. Lam mawi phunphun thawn hman asi. Himi laiah Hlasak thim Tv Peter Hung Ling leh Pi Len Za Ting hlasak nakih an tello ruangah mipi ngaihven an hlawhzet.\\nCan Hman Dan\\nHi kan miphunpi ni hman nakah hin Sayama Bobawih leh Pi Len Za Ting in Announcers thiamzetin an tuanih mipi in kaihruai thiamin in ti phurzet. Hi kanmi phunpi nihi Pu Sui Ceu in Pathian hnenah hlannak inneih sak hnuah Fl Aung Ling Peng in Lairam na dammaw? timi hla mawi in awn nak hla a sak. Chin National Day hotu Pu Tha Zul, in Mipi hmuahnak leh Lung awi thu thiamzetin a simih. Fl Sunday Par in Chin national Day Statement siar nak a nei.\\nHi Chin National Day ah hin Minung pathum ih mipi hnenah thucah simnak an neiih.\\n1. Pu Tawk Thang Halkha\\n2. Pu Khuang Lian Sum Falam\\n3. Pu Thang Ning Kee Mindat\\nHi pawlhi Mipi hnenih thucah simtu pawl an si.\\nHimi hnuah CND khuallian Chief Guest, Mary Lee cu laksawng peknak neih asiih Fl Van Sui Lian Sung in Kanlai hnemrang puantil mawi Chief Guest hngawngah a awrh ter. ih cumi hnuah Chief Guest, Mary Lee in thusin nak a neicih.\\nCimi hnuah Karen Community ai awhin Saw Ler Moo in thusim nak a neiih. Cumi hnuah (NLD) Party ai awhin U Aung Myint Kyaw in thucah simnak a betin kancan hmanmi cu Kachin Pastor Koo A Htang in Pathian hnenah lung awi thusim thlacam nak neiin kan cemterih Cumi hnuah In hnuai Hall Inpi sungah Lairawl zanriah ropi zet i tlangnak kannei ih Zan nazi 11 ah a vawi 61 nak Chin National Day cu hman theh asi.\\nHi Chin National Day thuhi tuanvo neitu Upa Pu Hram Nei Luai, hnenih si kan dawnmi asiih a mai remti nakin Surbung Tlang ThuThang ah tisuak asi.\\nG-20 In Sumpai Billion 1,000 Ruahman\\nUS Ralkap Pawlih Sa Uite In Ei Ding\\nPeru Leh Bolivia Ram Hnam Dan Hnipuan Cuh Aw\\nBeijing Khawpi Ah Asia Ram Hruaitu Pawl Tawng Khawm Aw","num_words":1391,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.195,"stopwords_ratio":0.176,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"CCCP In Kan Lo Hmuak - Chinland Today Media\\nCCCP In Kan Lo Hmuak\\nNovember 20, 2012 12:17 pm·0 comments\\nLeitlun hmun tinih Chin mi le fate, Philippines ih tlawngkai duhtu hrangah Chin Christian Community, Philippines [CCCP]ihsin lungawi sopar ten kan lo hmuak a si.\\nHi pawlkawm hi Pathian lamhruainak thawngin kum 7 te tla a kim thei thlang. Philippines ih um Chin mi le fate siatni țhatni ah siseh, lungrualtei hmunkhat te ih pawlkawm awk theinak ding hrangih rak dinsuahmi a si.\\nCCCP ih hmuahnak ca a ngan duhsannak:\\nPhilippines ih tlawngkai hi hrekkhat hrangah thlen pekah zum hnakin sumpai cem a tam țheu ruangah, thlen pekah sumpai ah harsatnak tampi a um țheu. Taksa zawng khalin tha a nau duhzet. Cui caanah hi pawlkawm hi rak pehtlaih tengteng aw. Na tuarnak lo tuarpi dingin le na lungawinak lo lungawipi dingin hi pawlkawm hi a tiar cia ringring.\\nTlawng thuhla khalah siseh, a hnuai lamih tarlangmi țuanvo neitupawl hnenah ziangtik lai can khalah na rak sut hlam thei. Ziang tlawng a țha ih ziangzat tluk hrawng a cem? Visa thuhla teh ziangtin? Thlakhat cuzat hrawng sumlut ka neih thei ding ruangah ziangmi tlawng ka kai thei pei..tvk. Ziangkim cipciar (detail) in na rak sut hlam thei.\\n2012-2013 kumkhat sung hruaitu dingih hrilthlinmi hruaitu thar pawl:\\nPresident : Stephen Vum Cung Nung\\nEmail : svcnung@gmail.comPhone : 09064960152\\nVice President : Tai Sut Thang @ Suta\\nEmail : ­­­ngtsut30@gmail.comPhone : 0916549747\\nSecretary : Micah Bawi Ceu\\nEmail : bawiceu77@gmail.comPhone : 09155853351\\nAssist: Secretary : Lian Om\\nEmail : salailianom@gmail.comPhone : 09278457067\\nTreasure : Nu Deborah Zung Rem\\nEmail : deborahz.rem@gmai.comPhone : 09152525651\\nAssist Treasure : Mai Kim Boih\\nEmail : kimboihte@gmail.comPhone : 09266631709)\\nAdvisor : Rev. Amos Thang\\nEmail : amosthang@gmail.comPhone : 09275113032)\\nAdvisor : Ting Hlei Thang\\nEmail : jrmting77@gmail.comPhone : 09155969136)\\nChin Ramkulh, Kanpetlet Peng Ah Zumtupawl Hmuhsuamnak\\nMai Dawt Hlei Hniang A Par An Khiak Ding","num_words":262,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.168,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ralhrang Pawlin Kum 10 Sung Thawngtla Dingin A Thu An Ṭhencat Hnuah Kum 3 Tla Bet Dingin Thubuai An Orhter – Meifar\\nRalhrang Pawlin Kum 10 Sung Thawngtla Dingin A Thu An Ṭhencat Hnuah Kum 3 Tla Bet Dingin Thubuai An Orhter\\nDecember 8, 2021 admin Myanmar 0\\nRalhrang pawlin fala Ma Thinzar Zaw cu an kai ih kum 10 sung thawngtla dingin a thu an ṭhencat, cumi hnuah kum 3 tla bet dingin thubuai an orhter ih kum 13 sung thawngtla dingin thawnginn sungah an khum.\\nMa Thinzar Zaw cu Dagon University Students Union pawlkom ah a tel. September 14 ah an umnak Kyauktada inn ah ralhrang pawlin an va lutchilh ih inn sungih um a rualpi pawl thawn an kai. November 8 sun ah rampi cozah dodal tin pukmah 124-b (a) in thiamlo an coter ih kum 10 sung thawngtla dingin a thu an ṭhencat.\\nCumi hnu tuisun December 8 ah court ah an hruaisal ih pianphuang boruak siatsuahtu tin pukmah 505 hmangin thubuai an orhter bet ih kum 3 sung thawngtla dingin a thu an ṭhencat. Dagon University Students Union ṭuanvo neitu in, “Kum 3 sung thawngtla bet dingin a thu an ṭhencat sal, Ma Thinzar Zaw cu kum 13 sung thawngtla dingin thubuai an orhter” a ti.\\nMa Thinzar Zaw hi Dagon University ah kumthumnak zirlai a si, tha-naa damlonak a neih ruangah siivai ei, sii dawt’aw ṭheu. Damlo cingten ralhrang pawlin an kaih ruangah a innsang pawl cu an thinhar zet.\\nMa Thinzar Zaw thawn an kaihtlang mi a rualpi pahnih khal kum 10 sung thawngtla dingin thubuai an orhter veve. Ralhrang pawlin ramsung thuneihnak an lak hnuah tlawngta, mino pawl cu an kai vivo ih thubuai phunphun an orhter hnuah kum tampi sung thawngtla dingin hremnak an pe.\\nMinung 11 An Urthatnak Kiangkap Ah Nauhak 11 Mi Telin Ruak 4 An Hmu\\nBTS ‘V’ In BlackPink Fala Jennie A Thlunsual, Instagram Ah A Follow Sual","num_words":290,"character_repetition_ratio":0.115,"word_repetition_ratio":0.05,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.255,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Pathian Thu Archives - Page 121 of 121 - Chinland Today Media\\nAmah te’n a Hmin vingvo\\nAmah te’n a Hmin vingvo Siar: 1 Peter 5:8-11 Cule caan malte sung nan tuar hnu ah Pathian in A lo famkimter dingih hngetkhohnak le thazaang cahnak a lo pe ding. – 1Peter 5:10 Kumkhat Sung Baibal: – Saam 122-124 England mi pastor Charles Simeon (1759-1836) cu a hnattuan thawh tirah mi puarthau le mah thu lawng duhtu a rak si. […]\\nby CT Media ·\\tOctober 26, 2008 ·\\nNgamaan Sii Siar: Hebru 12:1-11 Kan fehnak lamzin ah in dawntu le in khamtu thil pawl kha hlon in, in ttawn hremtu kan sualnak thilrit cu tlansan tahrat in kan hmai ih a ummi tlaan zuamnak ah taimak in tlan uhsi! – Hebru 12:1 Kumkhat Sung Baibal: – Hebru 10-13 – Thufim 10:1-11 Ngamaan “sii” timi na thei dah maw? […]\\nby CT Media ·\\tOctober 25, 2008 ·\\nDiriamnak Siar: 1John 2:12-17 Leilung le a sungih a ummi thilri, milai ih an tlaihsanmi pawl hi an hloral vingvo zo; asinan Pathian duhnak a tuahtu cu kumkhua in a nung ding. -1John 2:17 Kumkhat Sung Baibal: – Tta Hla 3-5 – Thufim 9:10-18 Hlan ahcun, taklawng zuk hi a thupte ih tuahmi a rak si na’n, atu ahcun, langhngan […]\\nby CT Media ·\\tOctober 23, 2008 ·\\nRev. Run Cung Mang Muithlam Siar: Ttah Hla 1:12-16; 3:19-23 Bawipai lai natnak zaangfah nak cu ziang tik hman ah acat dah lo. – Ttah Hla 3:22 Kumkhat Sung Baibal: – Ttah Hla 1-2 – Thufim 9:1-8 Kumzabu 18 lai ah silhouettes timi muithlam (cahnah dum parah muithlam vek mizuk) cu mankhungzet mi zuk ngaingai ai ah an rak hmanzetmi […]\\nPathian ih Duhdawtnak\\nPathian ih Duhdawtnak Siar: Hosea 11 Maw Efraim, ziangtinso ka lo thlah thei ding? Maw Israel, ziangtinso ka lo dungtun thei ding? A lo duhtu ka thinlung hi a hlum ih a neem a si. – Hosea 11:8 Kumkhat Sung Baibal: – Jeremiah 49-5 – Thufim 8:12-31 Hnon tuarnak hnak ih a naa sawnmi thinnatnak a um pei maw? Nitin […]\\nby CT Media ·\\tOctober 21, 2008 ·\\nPathian uknak (Vancung uknak)\\nPathian uknak (Vancung uknak) Saya Khar Thuan Pathian uknak (the kingdom of God) timi tongfang kan hmuhtambiknak hi Thuthang tha (Gospels) cabu pawl sungah an si. Zesuh ih a zirhmi thu muril khal a si. Bible pumhlum sungih Pathian uknak in zirh daan cu uknak rampi thu si lo in amah Pathian kha amai’ duhdaan vek ih a cangvaihtheinak le […]\\nby CT Media ·\\tOctober 19, 2008 ·\\nHmuhnak cun mi a bum thei\\nHmuhnak cun Mi a Bum thei Siar: Matt. 15:1-11 Himi pawl hin an kaa lawngin in upat ih an thinlung ngaingai cun in hlatzet a si. – Matt 15:8 Kumkhat Sung Baibal: – Saam 120-121 June thla ni 22, 2002 ah St. Lovis Cardinals, baseball team ih lek thiamzet, kum 33 pa cu Chicago Hotel khaan sungah a thi cia […]\\nA Saangtukmi tlaang\\nA Saangtukmi tlaang By ; Rev Run Cung Mang Siar: Suahlannak 16:1-5 Thaisun hrangah donhar in um hlah uh, thaisun in donharnak amah tawkin a nei ve ding. – Matt. 6:34 Kumkhat Sung Baibal: # Hebru 6-9 # Thufim 7:6-27 Ka nupi Sue thawn rollerblade thawn lek kan paihzet. Kan feh duhzetmi hmunso saupi kan zawh hmaisabik laiah ka nupi […]\\nby CT Media ·\\tOctober 18, 2008 ·\\n← Previous 1 … 119 120 121","num_words":478,"character_repetition_ratio":0.092,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.303,"stopwords_ratio":0.236,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Covid 19 volunteer hmuhsuamtu mipakhat cu palikzung ah thubuai tuah sak | Falam Online Media\\nBago ramṭhen, Minhla, Sein Kant Lant khua ih Quarantine luttu ကိုအောင်မျိုးဦး cun ṭongkam mawilo in Covid 19 volunteer pawl a phun` camriam nasa tuk ruangah ṭuanvoneitu pawl in Minhla palikzung ah thubuai an tuah sak.\\nOtober 17 zaan nazi 8 hrawng ah meisa a mit ih cumi sungah ကိုအောင်မျိုးဦး cu a hran ten umkhawm ter mi a nupi le numi dang Quarantine khumnak hmun ah a rak feh thup.\\nQuarantine center ih ṭuanvoneitu pawl in thu um dan an thei fel hnu ah thusutnak an nei ih ကိုအောင်မျိုးဦး cun ningzak phah thawn a camriam ciamco hai hlei ah cabuai le tohkham pawl a sit\/pal ciamco.\\nကိုအောင်မျိုးဦး buainak thuthawn pehpar in Sein Kant Lant khua ih Covid 19 committee tongkhawmawnak an nei ih zate lungrual in October 19 ah ကိုအောင်မျိုးဦး cu သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှု daan thawn hmalaknak nei sak dingin Minhla palikzung ah thubuai tuahnak ca an theh lut.\\nMinhla palikzung lam in thubuai tuahnak ca cu an co hlang ih “buainaksuaktertu ကိုအောင်မျိုးဦး cu Quarantine ihsin a suak veten a ṭuldan vekin hmalaknak kan nei ding” tiah Minhla palikzung ih ṭuanvonei Lin Lin in a sim.\\n← Falam ih Covid 19 mina case no. 29008 in Siizung suahsan, Tufang Falam Dinhmun\\nMeithal thawn Bank luhcilh tu a thlai aw that, Paisa Ting 200 a fir mi teh? →\\nMay 30, 2021 May 30, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nInnsang thubuai ruangah innteeknu Hngawng sat bul\\nPawlkom pahnih ih ralrin pe zomi Tlawngsayama kah that tuar","num_words":233,"character_repetition_ratio":0.098,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.206,"stopwords_ratio":0.249,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Dr. Rodinga – MAH in remdaihnak thurel dingin Tlangpar hriamkai pawl a sawm nak san - Falam Online Media\\nDr. Rodinga – MAH in remdaihnak thurel dingin Tlangpar hriamkai pawl a sawm nak san\\nAtufang ramsung ramleng ngaihsak hlawh zet thuthang pakhat cu Ralhraangbawi Min Aung Hlaing in remdaihnak thureltlang dingin Tlangpar hriamkai hruaitu pawl a sawm mi thu hi a si ih, hih thuthawn pehparin kan Chin upa rinsantlak Dr. Rodinga (Burmese American Community Institute Chairman) cun a hmuh dan a rel ve.\\n“Kahdaihnak a um hnu ah Democracy, Federal rampi a um ding hi kan saduhthat a si. Kahdaihnak ti cu a ṭongfang zawng cun a ṭhabikmi a si.”\\n“Asinan, atuih Min Aung Hlaing sawmnak cu ka zum thei lo lawlaw. Ziangah ti le thilung thiang an nei lo mi hmuh ding a um ciang ruangah a si.”\\n“Atu hi, Min Aung Hlaing in kan rampi cu ziin thum in a fehpi. Pakhatnak cu ‘control’ a si. Yangon, Maydalay, Naypyidaw tivek kha ralkap le palik tampi thawn control in a fehpi. Pahnihnak cu ‘contain’ a si. Tlangpar hriamkai pawl kha remdaihnak kan tuah ding ti`n a lem. An mah kap lo dingin ‘contain’ a tuah. Pathumnak cu ‘crush’ a tuah, a rial thluh, a kap thluh. Sagaing ah, Chin ram ah, Kachin ah kahdonak a tuah ih an inn, an Lo a ur thluh. Inn an ur mi hi 9000 a um. An kah that mi hi 2000 leng an si zo. Khatin ziin 3 in a fehpi. Cumi a fehpi mi le tubai ih remdaihnak kan tuah ding a timi cu a kalhaw thluh”.\\n“Rinlopin remdaihnak kan tuah ding a ti nak san cu phun 3 in ka hmu. Pakhatnak cu Kachin, Karen tipawl Tlangpar hriamkai pawl kha CNF telin PDF, CDF pawl hrambunawknakbik a si. Cupawlthawn remdaihnak kan tuah ding a ti nak san cu PDF, CDF tipawl kha thazang cak hlah hai seh a ti nak a si. Ṭhenṭhek humreek a tum.”\\n“Pahnihnak cu, atu hi hmai a nor tum thlang. Remdaihnak tuah dingin ka sawm nan an ra duh lo. Remdaihnak an duh lo. Curuangah ka kap hai a si ti`n phuhlam hrang laziin a sial.”\\n“Pathumnak cu, leitlunpi hmai ah keimah MAH le SAC cozah cu remdaihnak a duh taktakmi kan si. Remdaihnak tuah dingin kei mah rori in cabuai ah to tlang dingin ka sawm ti`n leitlun mipi a hmuh duh ruangah a si. Curuangah remdaihnak thureltlang a timi cu sullam zianghman a nei lo”.\\n“Cun, KNU, KIA tipawl cu atutiang feh an tum lo. Kan feh ding titu cu RCSS, PNLO tivek pawlkom fate pawl lawng an si ih, remdaihnak thureltlang an timi cu sullam zianghman a nei lo rori a si” ti`n Dr. Rodinga cun RPV thawn online hmaton thusutnak an nei nakah a rel a si.\\n← Kalay doawknak ah ralhraang tampi an thi, hriamtuar an tam\\nLairawn doawknak ah Ralhraang SAC ralkap 5 an thi →","num_words":468,"character_repetition_ratio":0.087,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.335,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.985,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Power Metal | VCTH\\nHome » Awnmawi » Power Metal\\nBy vcth on November 29, 2013.\\nPower metal timi cu heavy metal music style a si ih traditional metal le speed metal pahnih komkhawm sinak nei mi a rak si. Cubet ah, sau ngaimi context thawn a si cih. Hih term thawhkehnak cu Pantera album ih Power Metal in a si. Langter duhmi danglamnak pahnih a nei, sinan a bangaw mi style an si lala fawn; cumi cu: hmaisabik lam hmuhtu le an rak hmangnak North America ah a si ih speed metal thawn an bang nan a nih hi aw-rit\/sah sawn mi a rak si. Nehhnu deuh ahcun Europe ram( ahleice in Germany, Italy, Scandinavia) pawl ah theihlar takin hmunhma a rak lak ve.\\nCubetah, Brazil le Japan (khuahlan Visual Kei band pawl) mallai zangkhai deuh mi band an si ih, annih hi melodic- aw le keyboard pawl hi an hmang leuhleuh cu a rak si.Hih metal nih a thupit ter mi cu clean, melodic, high-pitched vocals, double bass drumming le melodic lead guitar pawl hi an si. Rhythm guitar cun straight power chord progressions kha a langter. Power metal ih a lam mi hruaidaan cu a ṭhalam, nun hnangamnak lam, a rak ngaitu pawl hrangah hnangamnak le ralṭhatnak peksuak thei ding kha an hmuitin cu a si. Helloween, Dio, Blind Guardian, le HammerFall pawl cu hih metal ih zohcih ding mi pawl an si.\\nPower metal: Tawi famkim ten simfiangnak:\\nStylistic origins: NWOBHM, speed metal, heavy metal\\nCultural origins: 1980 vl, Germany\\nTypical instruments: Vocals-electric guitar-bass-drums-keyboard\\nMainstream popularity: Europe, Japan, South America le Norh America ah hmunhma a lak, Asia ah cu larlo.","num_words":261,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.318,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.952,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Jerusalem Temple thar sa hnak tuh sumsaw khon zo ai design bawn zo – www.zanniat.info\\n906 Khrihfa Thuthang\\t7 years ago Web Admin 0\\nJerusalem Temple thar\\nIsarel ai Jerusalem Temple thar ca pawlkom dinghnak th Temple Institute in tun heh sumsaw khawl ai ni 60 song ah $100,000 ngah ngah zo ai design thar in a sa tuhdan Blue Print te khai bawn liang hang tihnak October 3, 2014 nia ah phuang zo ii.\\nTemple sa hnak tuhin sumsaw a khon tlang fangin Internet le Social Media te a hmanghnak te songin Facebook hmang tel ii.\\nVideo: The Temple Institute in Solomon Temple ai tel tuhhnak Sanhadrin (Puithiam, daanthiam le upa te thurelhnak hmun) a bawn tuhdan design ii.\\nJerusalem Temple thar ding thil tuhin Jews miphun te pawl in tuhlan A.D 70 dung ai Roman ralkap acozah in Israel a siatsuah pan pah ni siar vai 3 sawngen ii. The Temple Institue in temple thar sa tuh dan design thar heh tunhlan kum 3 dung pah bawn pan zo ii.\\nJerusalem Temple thar design ah hlanlai ai tel lo hnak laihnia motor park-hnak te, inn song lum ruaihnak te pawl, computer hmangin zinzinghnak te pawl, ti riim cianghlim ruaihnak te pawl khai tel tuh ii.","num_words":191,"character_repetition_ratio":0.101,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.12,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.901,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Dung Sip Hi Nehnak Sawn A Si Maw? - Chinland Today Media\\nDung Sip Hi Nehnak Sawn A Si Maw?\\nFebruary 24, 2014 8:20 am·1 comment\\nTulai cu keimah ten pitar pol nei bangin “Dung kan sip sawn pei” ti’n ka tlok rero. Dungsip cu dungtolh thawn malte a dangaw deuh. Dungsip cu hmai nornak ding hrang, tha laknak a si ruangah dungsip cu a thupi nasa. Veikhat cu, Ruun lamzin so ah kan mawtaw a taangih taang lo dingin a soh lan theinak dingah a dunglam ah malte a sip lawkih cutin thazang nasaten a lak hnu ah napin a so lan suak thei a si. Malte khal dungsip duh loin a taannak hmun ihsin nawp aw rero hmansehla a so lan suak thei dah lo ding ti cu kan fiang. Curuangah dungsip thiam hi a rak tuul ngaingai asi.\\nDungsip thiam hi thil thupizet si cingin dungsip zir ciamco kan um ding ka zum lo. Mawtaw mawng kan zir tik khalah dungsip hnakin hmaizawn te ih mawn kan zir tam deuh. Asinan, dungsip zawngih colh le din thiam cu a rak thupi zet fawn. Leitlun hmunkip thuthang pawl kan theihmi ah nunnak tiang liam ih mawtaw caangsual pawl cu a tlangpithu in, an rinsan aw tawkih ralring duh lo zuri le cak tuk fahran ih an mawn ruangah a si ti kan thei. Dungsip zawng ih mawtaw mawng mi sawh that ciamco thuthang tla theih ding a malsawn riangri, ziangahtile dungsip ding ahcun kan ralring hleice ruangah tla asi thei. Hmailam hla pi fehnak ding hrangah malte dung kan sip lawk theu hi ziangtluk a thupi timi nitin zantin mang thei sehla, malte cu kan phah aw niam thei ding ka zum.\\n“Dung tolh ih tolh duh lo pawl, dung sip ih sip duh lo remrem pawl hi ni khat nini ahcun an sirawknak van a dawng ko ding”\\nBawhlung naapin sit ding asi ahcun dunglam ah hla deuh sip ih nawpawk ta a tuul ti khal kan thei. Veikhat cu cawleng ka mawng ih caw le leng neitu pa in “Ralring aw ka caw pawl hi dungsip Kawl tong cun “Nauh-sauh” an thiam lo, dung na sip ter le an lo saih ding” in ti. Dungsip an thiam lo ruangah kan fanginn thawn naih aw te ih ding, ding cu kan ding thei lo. Bang hel-hel in fang kan rut ih kan bur zawk rero. Ziangah dungsip timi hitluk ra thupi mi rori dungsip hi kan zir ciamco dah lo tiin ka ruat nasa.\\nRalram cu ka feh dah lo nan, ka theih sun mi ahcun dungsip lam hnakin hmai nor ding lam an zirh aw tam in ka thei. Australia ram tla cu dungsip hrimhrim kan thiam lo hmailam zoh ih feh pawl kan si tiin an ram hrangih ramsa sunglawi bikah dungtolh thiam lo kangkaroo an hril suak. Asinan a thupizet mi thil theih ding cun a thupi lemlo mi dungsip ih thupitnak te khal theih a rak tuul a si. Curuangah ka ruah theu mi cu, tui dung tolh ih tolh duh lo pawl, dung sip ih sip duh lo remrem pawl hi ni khat nini ahcun an sirawknak van a dawng ko ding tin ka ruat. San a thlengaw, hlan ahcun dungtolh le sip lo pawl kha uar ah kan ruat, tu ahcun dungsip thiam pawlin nehnak a phunphun an co ti kan theih a cu ngaingai zo.\\nMidang in ruahnak dangdang le hmuhnak dangdang an thlun thiam lai ah kan ruahnak tipi ral kaan lo thupi lengleng ih kan ret hrih asi ahcun hlapi le reipi cu kan feh thei lo ding.\\nAnetnak ah ziangvek thu khalah upa le mino pawl kan zaten, ziangkim kan tuahnak ah tuanpi pawl thawn thuhla hmu aw thiam in, a tuul daan ih dungsip thiam, a tuul daan ih hmai nor thiam dingah ruahnak nei in, kau zetih hnatuan dingah kan san in a pe thlang a si. Kan ruahnak lawnglawng thupi zetih kan ret nak ihsin dung sip men hman a tawk nawn lo kan fehsan rori a tuul thlang. Midang in ruahnak dangdang le hmuhnak dangdang an thlun thiam lai ah kan ruahnak tipi ral kaan lo thupi lengleng ih kan ret hrih asi ahcun hlapi le reipi cu kan feh thei lo ding. Hivek ruangah ramleng le ramsung ih kan pawlkom tampi a siat phah ti tiangin ka ruat. Dung sip lawk hi kan sung tinak a si lo. Nehnak sangka sawn a si. Hlapi tiang thleng ding ih thal kan sai ding cun napin kan nawp cu a tuul rori. Vanzam khal sangpi le cakzet ih a zam thei nak dingah cahnak thazang la in a tlan lawk a tul a si.\\nHannah Lal Din Thang pa says:\\nThazaang ka ngahzet. A ziangtinkim ih thangso\/hmasawn theinak dingah dungsiip deuh a tul caan tampi um ngai… a thar rori in ka mang suak saal… thatuk","num_words":797,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.102,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.282,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Taimak Suah Theinak Thazaang - Chinland Today Media\\nDecember 28, 2009 8:58 pm·0 comments\\nAn tuar thei ruangah mi lungawi an si, kan ti. Job ih thinsaunak kha nan thei zo ih Pathian in a netnak ah famkim in a pek ti khal kan thei. Ziangahtile Pathian cu zaangfahnak le lainatnak neitu a si. -Jeim 5:11\\n– Zekahriah 5 – 8\\n– Thuphuan 19\\nGolf lek thiamzet Paula Creamer cu LPGA tour a netnakbik lek zuamnak a simi 2008 AOT championship ah hmun ttha ngah dingin kum khat sung a zuam. Creamer cu a lek thok ni ah a pum a naa. An lek caan ni 4 sung hmuah cu nat tuar in le rawl ei thei loin a um. Culawng hman si loin siizung ah zaan khat a um. Asinan taimak suah in a zuam ih a cem tiang a tuar ttentto. A pathumnak ah a ttheh. A tumtahnak a hlensuah ruangah uartu tampi a nei.\\nHi pa vekin zuamnak kan neihlai ah harsatnak in kan thazaang tampi a cemter ih baansan mai kan duh ttheu. Asinan Jeim in Khrih dungthluntu pawl hrangah hmuh daan dang in pek. Kan nunnak hi raal lak ih a um khal le mi thluasuak kan si a ti. “An tuar thei ruangah mi lungawi an si,” kan ti. Job ih thinsaunak kha kan thei zo. Pathian in a netnak ah famkim in a pek ti khal kan thei. Ziangahtile Pathian cu zaangfahnak le lainatnak neitu a si” (Jeim. 5:11).\\nJob vekin harsatnak pittawp kan tonlai caan ah Pathian ih duhdawtnak le zaangfahnak sungah tuar theinak thazaang kan hmu. Harsatnak tam hmansehla Pathian kan hnenih a um ruangah kan tuar thei. A duhdawtnak cu kumkhua in a hmun (Saam 136).\\nKa thinlung zate in thei dingin ka hawl,\\nPathian cu a rak um ngaingai;\\nA zaangfahnak in Amah lam ah a langter,\\nA duhdawtnak, lainatnak le kilkhawinak.\\nPathian in taimak kan suahnak ding thazaang in pek.","num_words":302,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.123,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"India ah Christian nunau pakhat thah a tuar ih cu nu cu thlahnih sungah a panga nak thah a tuar tu a si thlang. July 24, 2020 | Radio Veritas Asia\\nIndia ah Christian nunau pakhat thah a tuar ih cu nu cu thlahnih sungah a panga nak thah a tuar tu a si thlang. July 24, 2020\\nIndia ah Christian nunau pakhat thah a tuar ih cu nu cu thlahnih sungah a panga nak thah a tuar tu a si thlang.\\nIndia ram Khunti, khua pakhat ah Khristian nu pi nu pakhat thah a tuar. Cu nu cu Suman Munda asiih kum 25 asimi Khristian mi pakhat a si. July (19) niah a inn ih a ra leng tu a sung khat pawl in a mah an hmu lo ih an hawl. Inn ihsin hlat tuk lo nak hmunah a thi cia in an va hmu.\\nAmah cu thla hnih sung a panga nak thah a tuar tu Khristian mi a si. July (24) ah Ramji Munda timi kum 27 a simi Khristian mipa pakhat khal a umnak India ram nisuah nak lam khua pakhat ah thah a tuar. A ruak cu khua leng ah hlon a tuar.\\nKhunti ih Bishop Binay Kandulna in himi dinhmun cu Khristian pawl hrangah a tha lo tukih tubaite ah Khristian mi pakhat khal thah a tuar thu a sim. Police (Palic) pawl in a that tu tiin an rinhlei mi mi pali cu an zingzoi rero thu cu thuthang ah an talang.\\nCui nunau cu Pathian thu a phuang tu saya pakhat ih thusim nak ruangah a liam zo mi kan dung kum ruk lai ah Khristian ah a lut tu a si. Cui sithokin Hindu pawlih soisel nak napi ih a tuar tu a si. Thuthangtha a phuang tu saya khal in Khristian pawl cu an thin a phang ringring ih an thek darh rero tiin a sim.","num_words":303,"character_repetition_ratio":0.113,"word_repetition_ratio":0.146,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.356,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Biakinn telin Thantlang ah Voi 9nak Inn a Kaang saal | Falam Online Media\\nNovember 27 zaanlam ah Thangtlang khuasung ah inn a kaang saal ih atu ca kan ngan tiangah meikhu a suak rero lai tiah theih a si.\\nThla 2 ṭha fang ah voi 8 a kaang zo ih, tuini hi voi 9nak a si. Inn kaang lai video tawi online ih a thlah mi ah Inn 1 hnak ih tam kaang`n a lang ih inn ziangzat a kaang ti cu fiangfai in theih a si hrih lo.\\nHmunhla ihsin inn kaang lai hmutu khuami pakhat cun “Zaanlam 4 luan hrawngin a kaang. Hmun hla ihsin kan hmumi a si tikah inn ziang zat a kaang ti kan thei lo. Inn kaangnak hi Lungtial le Market veng hrawng si`n a lang” a ti.\\nTuini inn kaang ah Thangtlang view point thlanglam, Seihpyozi veng ih ummi St. Nicolas Catholic biakinn a kaang tel tiah theih a si ih, tuhlan ih a rak kaang zomi thawn thla 2 ṭha fang ah ralhraang SAC ralkap pawl in Thantlang biakinn 4 an kaang terzo tiah theih a si.\\nInn Kaang zat le Ni\\nAvoi 3nak October 29 ah inn 164\\nAvoi 4nak November 6 ah inn 8\\nAvoi 5nak November 9 ah inn 2\\nAvoi 6nak November 10 ah inn 7\\nAvoi 7nak November 11 ah inn 3\\nAvoi 8nak November 24 ah inn 49 ti`n inn 250 luan a kaang zo ih, voi 9nak November 27 ih inn kaang zat cu felfai in theih a si hrih lo.\\n← Party sungtel zaten humhimnak kan pe thei lo – USDP Chairman U Than Htay\\nZirSang ThiamSang PDF mino an tam zar ah Electric umlonak khalah Phone Charging ah an buai ve lo →\\nFalam : Lehpan Innpi Thar hrang Killung phumnak an nei","num_words":268,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.069,"special_characters_ratio":0.249,"stopwords_ratio":0.257,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"PDF-KALA-IN TAHAN KAHAWKNAK THU SUAH, MILITARY COUNCIL HNUAIIH HNA TUAN MI TING 12 AN CAWL – Thechinlandtoday\\nPDF-KALA-IN TAHAN KAHAWKNAK THU SUAH, MILITARY COUNCIL HNUAIIH HNA TUAN MI TING 12 AN CAWL\\nadmin July 22, 2021 Leave a Comment on PDF-KALA-IN TAHAN KAHAWKNAK THU SUAH, MILITARY COUNCIL HNUAIIH HNA TUAN MI TING 12 AN CAWL\\nNi zan Nazi 8 hrawngah khan Tahan, Nyicia (sunflower building) lamzin leh Wesley Sizung kar lak Bogyoke lamzinpi ih military council ralkap camp cu People Defense Force-Kalay in an kap tih thuchhuah an tuah.\\nKahawknak ah hin military council ralkap lam ah mi 2 kah thah a si ih , PDF (Kalay) lamah cun zohman thi leh hliam um lovin, hlawhtling takin an tawlhkir leh thei tiah theih a si. Hi kahawknak ah hin Tahan mipi lam cu an thin a phang nasa ih, hliamhma tuar leh tlan an um thu theih a si lo.\\nMilitary Council Hnuaiah Kuthnatuan Ting 12 hna nei loin an cawl, Myanmar-ah Ralkap pawlin thuneihnak an lak ih sin tun July, tiang ah hin Econnomy lamah nghawng nasat tak a neih ruangah hnatuantu mi 1200000 (Ting 12) in hna an cawl a si tiin UNO hnatuantu pawl ILO cun a tar lang.\\nNikum lam thawn tehthim cun tukum 2021 May leh June thla hrawngih hnatuantu 6% fang an um ih hnatuan ding nei lo mi 1200000(Ting 12) an um ih. 2019 kum tawp lam thla 4 sung ah khan hna nei lo Tan 3.2 umin 15% a si.\\nHivekih thil a thleng nak san bik ih lang mi cu tunlai covid-19 nat karh tuk ruangah leh ralkap duh loh ruangih lamzawh ruangah industry tamtak an khar ruangah a si ih. Hi mi lakah hin Building sak, puan thitnak hmun leh khualtlawnnak lamih sumdawng pawlin an tuar nasa bik a si.\\nNEWS UPDATE KALAYMYO KHAWPI DIN HMUN →\\n← Ralkap lakah Covid hrik ankaidarh Nasa, Military council-in thudik a thup a puang duh lo","num_words":295,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.038,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.22,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Burma Ram Feh Dan Ding Part 28 - Chinland Today Media\\nBurma Ram Feh Dan Ding Part 28\\nPi Suu Kyi InTiangyinta hamthatnak a rel\\nNi 25-7-12 ah khan Naypidaw i Burma parliament ah NLD hotunu Pi Aung San Suu Kyi cun Tiangyinta pawl um nak ah thanso nak tampi tuah a tul a ti i,cui tlun ah Burma ram cu a dikmi ramkulh (union ) democracy i cantir a tul a ti.\\nHimi tong kam hrim hrim hi nikum August thla i Pi Suu Kyi le President Thei Sein an biakawk hlan ah cun hi vek i mi tam pi theih i tong ngam ding pawl a si lo.Ziang ah tile ralkap le General Than Shwe pawl i duhdanah cun 2008 dan i sin Burma ram cu democracy ngai ngai a si zo an rak ti kha a si.Cui ruang ah kha lai ah cun tu Suu Kyi i tong tla cu thawng tlak thei khawp i sual a si.\\nMizoram ah feh leh lawk seh la.\\nMizoram ah cun tu hlan mirang pawl i um lai i sin leng lam i vai pawl duh duh i an luh thei lo nak ding ah tiin Mizo pawl an phun a hloh an phan sak ruang ah Chin Hills regulation act timi an rak tuah sak.Siannak lak ta lo cun zokhal Mizoram ah an lut thei lo.India i vai hotu tampi in hi dan hi siat an duh theu nan an siat thei lo.Hihi Mizoram federal a si nak pakhat cu a si.\\nCule Mizoram ah hin law and order hi Mizoram state canvo a si ruang ah Mizoram Armed Police cu Mizoram a cozah kut ah a um.Hitawk i promotion pawl khal Mizoram a cozah kut ah a um thluh.\\nNagaland ah cun Mizoram hnak i an san deuh nak pakhat cu leihnuai thil suak pawl thuhla ah Mizoram hnak in thu an nei deuh.\\nKannih Chin State khal ah cun lawi (teak )thing pawl tumpipi tam zet a um theu vi,cui pawl cu ralkap a cozah milai pawl in an duh duh in an hau vi,Laimi pi cu rel hlah Chin state acozah kut khal ah Ks.fangkhat hman a lut lo ti kan thei thluh ding.\\nPi Suu Kyi i timi a dikmi democracy a ti mi ah Burma cu democracy ngai ngai a si hrih lo a ti nak a si i,kan thei thluh ko.Cui tlun ah a dik mi “union “ram a si a tul a ti mi kha federal a ti duh lo nan federal tinak a si mai.Democracy ngai ngai khal ah “Union “ngai ngai si lo a um thei ruang ah “Union ” ngai ngai neih hi a tul a si.\\n1962 i sin Burma ram ah cun Kawl pawl lak ah thluak sawp (brain wash )an rak tuah tuk zo vi,khalai i Ne Win ralkap á cozah khan tlangparmi tiangyinta pawl kha zohtha zet vek in an bum aw aw.\\nKei kha 1969 kum tir ah khan Institute of Economic college aiawh in university luyechun ( outstanding student ) i hril ka si i,cumi tum i Shan ram in feh pi lai ah Kawl mino pakhat thawn kan el aw aw.Cupa cun a cozah in tlangparmi pawl a zoh tha tuk tiin a tang.Kei le luyechun ka ngah nak hman kha ka ca thiam nak hnak in ka theih kau nak “knowledge” ruang ah a si ruang ah a cozah hin tlangpar mi pawl in zoh tha lo tuk ticu awl ten ka sim thei.A thin a heng tuk i kum 10 hnak i upa pawl hi cu thi thluh seh la,nau hak thinlung tha nei pawl in ram hi run hruai seh la a ti i,cu cun kei khal cun ka el nawn lo.Cuti cun tlangparmi pawl hrang i tang cu misual ah in rak ruat theu.\\nIndia ram cu ka ngan zo maw ka thei lovi,Jammu and Kashmir tilo cu Indian Union ah an lung a kim thluh.Cui ruang ah Burma khal ah mipi 33% a si mi tlangparmi pawl i lungkimnak ram kan din hlan lo cu ram siava,ram rethei,ram hrehum kan si ring ring ko ding.’","num_words":664,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.291,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.95,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Santiluang: TI_TI - Hre Mang\\nLaimi Santiluang in ziangtluk ziangvek ziangtiang kan miphun thuanthu a hngawng ti zoh tlang hrish uhsi!\\nPu Than ih Santiluang thendan pawl,\\n1. Tlawngkai San\\n2. Ralkap\/Tlawng saza San\\n3. Lawng hnatuan (Tinbawta) San\\n4. Sumdawn San\\n5. Evangelist le Kawhhran din San\\n6. Refugee San… an si.\\nhi pawl parah thuanthu tawite thlirkhawm hnih uhsi:\\n1. Tlawngkai San:\\n* Fimthiamnak sangka pi a rak awng aw ttan mi asi ih khua hlam nulepa ca-ngan le siar thiam lo tete tla ca an rak zir tikah Laimi hrangah meifar a vang ttan vek a rak si. Leitlun khawmual tin thianthu sungah laimi an rak lut tan, tukvirh ihsin leitlun khawmual an rak cuan ve ttan ti theih asi. A rak pawi zet mi cu Laimi, laica, lai thuanthu a rak mal tuk tikah tlawngta pawlin ca an zir tam poh le cazirnak ihsin Laimi cu mi farah, cathiam lo, thuanthu nei lo, miphun nauta vekin tlawngta thinlung sungah ruahnak lungput niam tha lo a rak lut ter. Cutikah, cathiam le zirsang pawlin miphun dang ngaisannak lungput tampi a rak suak phah. Cozah lam in lai ca, thu, thuanthu zirnak phunsang tlawngtiang an rak on lo, phunli tlawng tianglawng an rak on. Fimthiamnaklam hnatuan sang kai (Education department) tuanvo nei tu pawlin Laimi pawl cu thuanthu zir ding nei lo, calai nei lo, thu le hla nei lo tluk in an rak tanta, a pawi tuk! Cu tikah tlawng cazirnak hmun hi lai mino tete pawl tluak sersualtu, miphun sinak nam tla tu dinhmun ah a cang. Tlawngkai ni tinten, “Kaba makyi Burma pyi” ti hla sakter tahrat in nauhak te pawl thluak cu Chin\/Laimi sinak hlo dingin atu ni tiang tuah rero asi lai mi hi riahsiatza ngaingai asi. Nauhak te pawlin ‘Kaba makyi Burma pyi” hla an sak tinte Kawl pawlin thisen fawrkhat hman a man an rak pek dah lo mi Lai\/Chin ram cu “Burma” (Bama) pawl ram, asi tiah an thinlung sungah hrambun rero asi! Tlawngah lunggyi (hni) an hrih mi, tong an hmanmi, tvp, cu relbet nawn lo sehla.\\nAsinan, santiluang Khaikhawm ahcun Chin\/Laimi thuanthu a thalamah san linglet tertu a rak si. Ca nei lo ihsin ca siar le ngan kan rak zir thawk!\\n* Laitlangah lo thlawh ti lo hnatuannak dang tha a rak um lo tikah laimi pawlin professional (pumcawmnak hnatuan) lamah Ram Dinkhawm kawlrampi sung hlehtlang thei dingin lamzin umsun cu ralkap tuan a rak si. Mi tampi sinak tum zetzet an rak kai ruangah a tha zet, cun ralbawi insang, fa le pawl tla lai khawte ih um hnakin a thangso le hmasawn sawn tampi hmuh ding an um. A hram thawk ahcun, Kawl kumpi hnuaiah ralkap rak tuan mi pawl kha a thabik si lo hmanah a tha zetmi a rak si, kan ti thei. Asinan, neta lam Ralkap cozah a kai hnu ahcun ralkap tuan cu eiruknak, milai siatsuahnak, milai nunnak ziang siar lonak, mipi canpual siatsuahtu dinhmunah hmun tampi ah a cang tikah ralkap kum reipi a tuan dah tu pawl thinlung cu nasa ten a eisiat a tuahsiat asi ti cu mit hmuh theih asi. A tusan ahcun kawl ralkap tuan ding cu rel sunzawm nawn lo hrih sehla.\\nTlawng saza san: Himi san cu san thuanthu in canpual thazet laimi pawl sangka a on sak mi pakhat asi kan ti thei. Zirhtu tampi an suak phah. Asinan, san neta in cu tlawng ihsin caruk, daitlannak pawl a suak vivo ih tlawng saya pawlin ei in lakkha khawpkham an ngah nawn lo tikah tlawngta pawl lungput siatsuahnak hmunpi ah tlawng hi a cang zo. Nulepa rori in hmanin camibuai tuah tikah caruk a duh lo tu tlawng saya cu “saya sual” tiah an ko thlang. A po tuk! Kawlram uknak a siat hnu ahcun fimthiamnak, nuncan ziazia zirnak hmunpi cu Chin\/Laimi mino nauhak lungput mizia siatsuahnak hmunpi vekah a cang mi zoh tikah riahsiatza ngaingai asi. Cucu tlawng saya tuantu pawl mawh si loin kawlram political social system siat ruangah thilcang mi sim duhnak sawn asi. Ziangtik can le hmun khalah zirhtu pawl cu cawisan le upat tlak an si ringring.\\n3. Lawng hnatuan (Tinbawta) San:\\nLawng hnatuan hi laimi pawlin ramleng ah pumcawmnak lamzin sangka ong aw sun vekah a rak cangih hi santiluang khalin laimi tampi hma a sawnpi kan ti thei. Cun, tibawta rak tuan mi mipum siar ding an tam lo tikah ramsungah mipi nunphung le lungput tampi an thlengter ban lo, mimal insang, le mi bur malte sung lawngah hmual a nei ti theih asi.\\n4. Sumdawn San:\\nLaimi pawl pursum leilawnnak lam tthangphawknak sangbik rak thleng hmaisa bik cu sumdawnnak hi asi ding. Rgn, Aizawl, Culcatta, le Chin\/Burma bord ihsin India\/Burma border area hlehka in sumdawng pawl zoh asile rei lo te ah laimi pawl ziangtluk in kan thleng aw cak ih pursum lenlawnnak lamah ziangtluk kan tlancak timi tla a langter. Kawltong hman thiam mumal lo, lai khawte fa rori in tong thiam lo nak ram le nunphuangdanglam minung pawl lakah sungah lut in pursum leilawnnak cangvaihnak pawl hmuh tikah laimi zir cak dan le thleng awk cakdan hmuh theih asi. Sumpai laklutnak lam khalah nasaten laimi in kan neih phah ih hmundang khawpipi khalah mi tampi in an vaih phah in nun nuam deuh le dinhmun sang deuh ah an din phah in an telefa an sawmsang thei mi hmuh tikah leitlun khawmual tinah laimi tluk in a thangcak mi an um pei maw ti tlukin kan tlan cak asi kan ti thei. A cancan cu ka sim theu ih kannih cu Bawi Zesu san lai minung pawl vek umtudan, le nunphung lakah rak suak in kum zabu 10-15 lakah thangso in kum zabu 21 minung pawl thawn hna kan tuan tlang (“I was norn in the first century, grew up in 15th century and compete with 21st century generation” tiah ka rak sim theu.\\nAsezawng zoh asile sumdawnnak hin kan ram mipi tamsawn cu a hnawihnih hai tikah thinlung lungput mizia sia tampi a suah ter mi a um. Sumdawn tikah kawlram cozah in a sian lo mi tuah ringring a tul. Cutikah palik le ralkap kut awh nawhthuh pek ringring a tul. Cutikah kan lai nunphung le kan zumnak lamah thurin, Bible cun “nawhthuh pek cu sual” a ti fawn. Cui hleiah, milai thih theinak, rit theih thil zuar, meithal le kawlram kumpi lawng si loin a dang leitlun khawmual dan (international law) in a sian lo mi tiang tuah tu tampi an suak phah. Sumdawng tamsawn cu zuu in le nunau lamah tla dau, an si. Kan ram fala notete siahsuah tu tampi cu sumdawng pawl an si ti sehla ziang can reri lo te sung tal cu a dik thei man. Sumdawnnak in khawsung ah nasa ten thleidan awknak a suah ter mi le a dang pawl cu sim bet nawn lo sehla.\\nA tlangpi khaikhawm asile sumdawn san in laimi tampi ramleng ah a fehter, pursum leilawn, sum hawldan a zirh a thiamter rualrual in kan mipi tampi a siahsuah ih kan biaknak le miphun nunphung dingfelnak pawl a siatsuah nasa. Kan thuanthu cu hliamhma put mi vek asi zo ih a hmaibal ter zet asi ti ah sim theih asi.\\n5. Evangelist le Kawhhran din San:\\nE-le-heu! Himi thu ngan asile pastor tampi kam-kau tawn a tul ding a bang!\\nVanram thlen tikah hmuh ka cak zet mi tampi lakah pakhat cu kan ram pastor pawl dinhmun asi. Pulpit par ihsin Pathian thuphan per kan puh mi, kawhhran sung ihsin satan rawngbawl rero tu, biaknak fehsual nak ruangah nunphung, miphun sinak le pursum leilawnnak lam siatsuah mi pawl cawhkuan kuan ding pawl, tvp, hmuh a cak um nasa.\\nPathian thuphan puh: Pathian thu simtu pawlin pulpit par ihsin Bible an hmang sual ih anmai duhzawngin an sim, “Pathian in isim” “Bile in a ti” an ti tikah Pathian thuphan an puh asi. Thuphan hmuahhmuah lakah thuphan tumbik cu Pathian thuphan puh asi. Asinan Pathian cu a tha tukih aa lialo ten Amah tan tuk ruangah thuphan amah kan puh pang mi pawl khal in ngaidam ko ding ti cu rinhlelhnak ka nei lo.\\nKan ramah tthangphawknak a thlen hnu 1970, 80 hnulamah kan khristian sakhaunak hi a tlarawp deuhdeuh in a lang. Piantharnak, vanram kainak thutak rak sim tu pawlin kan mipi an thlin pi nak cu lailam khawte pual ramtawi ding vaksuak an riahbuk thlen hlanah lamzin parah to aw celcel, sual aw celcel ih lamzin parah a tlu a bang celcel vek kan si. A pahnihnakah, ramdang bawmnak a suak mi hin hmun tampi ahcun satan ngasiar tarh mi vekah a cang bet, a thatnak tampi lakah. Ziangvek miphun, ziangvek santiluang lak khalah a thleng aw dah lomi khrifa zumnak, Bible thurin cu tawite pathum in simfiang theih asi: vanram lamzin zawh tu pawl cu, #1, Pathian thlarau hrinmi (Piangthar) pawl, #2, Khrih thupek thlunih a thu vekin a nungtu pawl, #3, Duhdawtnak thupek nunpitu pawl an si. Ziangvek doctrine le kawhhran puanzar zar khal hai sehla, a tlunih simmi #2, le #3 a nunpi lotu pawl cu vanram lamzin zawh an si ti theinak kan nei lo. #1, nak cu Pathian lawngin a sim thei. Curuangah, kan ram ih thangphawknak thlen hnu ah laimi khrihfa biaknak a tlarawp deuhdeuh mi cu kawhhran tthentthek awknak le zumnak ruangah huat awknak, thleidan awknak, dodal awknak, zuar thlai awknak, iksiknak, pawlkom awk thei lonak, nunphuang huatnak, miphun tthekdarhnak, huat awknak, tvp, thawn satan rawngbawlnak pawl a suahnak hi sim duhsan mi asi.\\nKan ramah thlarau lam tthangphawknak a suak ih vanram kai ding cazin an tam phah rualrual in a siatter mi hi tampi asi ve. Thlarau lam tthangphawknak thu hi dodalnak le um lo sehla tinak si loin santiluang herkawi ahhin mipi in satan kutcak hmuh thiam ringring le mipi theih ter ringring tul mi sim duhsawn mi asi.\\nThlarau mit a meng tapoh cun khuaram an cuan tikah ziangtin hmu ve hai kei maw?\\nZiangtik ziangvek santiluang khalah biaknak thianghlim, dingfel zikthluak mi, a nung le tha mi cun miphun sinak a siatsuah loih kumpi cozah a siatsuah fawn lo, dingfel zetin mipi pumcawmnak a siatsuah fawn lo; biaknak, kumpi, le pursum leilawnnak hi khat le khat pitbet aw ringring sawn ding an si. Kawhhran dinsan, thangphawknak san hin atutiang kan ram mipi a hngawng rero lai fang asi ih santhar mino, biaknak hruaitu, mitmeng tapoh cun fimkhur zetin tangdornak in Pathian hnen lam hawisal a tul nasa.\\nKum 2000 ah “The Plight Chin Refugees in the Mizoram State of India” timi refugee report ka rak ngan dah ih bu 1000 lenglo New Delhi ah kan suah ih international ah ram zemsuah asi. Culawi ahcun Guam le Malaysia Chin refugee thu a rak lar hrih lo. Ka hmuh suak mi pawl lak ihsin tampi ka rak zir suak. A tucu, laimi lai khawte ihsin refugee sinak dil dingin Malaysia ah feh tahhratin USA a ra thleng mi tampi kan umnak khua, Indianapolis, Indiana ah an thleng zo. “Refugee san” in a tuah tthat mi cu mimal\/insang khat cio hrangah refugee in a fehsuak tu pawl cu ram thangso ramah nuam deuh in um theinak siseh tefa hrangah zir sunzawm thei nak an nei. Laimi thuanthu santiluang ah “Refugee san” tluk in Chin miphun pi thuanthu a hngawng thuk, kau le siatbal tu a um lo hrih lo ding. A siatsuah mi tampi lakah, malte riahsiat rum rero phah in sim asile ramsung ihsin mino thatha, mipi thawng tel in an tlan theh, ramleng an thlen tikah miphun sinak, biaknak le thuanthu tuahthat ding mipi senpi vangtlang thuanthu liangparh suan mi a hlo theh, lungput ziaza sim ding a um nawn lo, dan um lo (lawless social order) hnuai ah an um, kan pupa in an thisen in an rak kilhim mi pupa ro-kan ram cu zo hman ih duh lo tak ram vekin mi tampi thinlung sungah a cang zo. Ramdang a thlengmi laimi pawl hi Bawi Zesu san lai aih “Samaritan” pawl vek kan si zo, nunphung le biaknak lam dan le dun hnuai ah kan nung nawn lo ih cawhpolh nun in mah le mimal diriamnak le hlawknak cu thupi bik thinlung mawng tu asi zo.\\nZainglam khal sisehla zohman ih kham theih lomi Laimi santiluang in a fen rero mi kan miphun thuanthu cu tuahtha dingin ziangtin hma kan lak cio le a tha ding timi mah le umnak hmun cio uhsi hmuhdan ruahdan hlawm awk vialvo thei a thupi zet.\\nSantiluang kham theih lomi in kan mipi parah a thlenter mi pawl cu ziangtin kan thuanthu tuahtthatnak hrangah kan hman thei ding, ziangtin social engineer kan tuah ding, ziangvek thuanthu bungrua pawl kan kutsungah aum, zo in khui tawk ah ziang a tuah thei, tvp, relkhawm le ruahnak burkhawm ding hi santhuanthu in mitmeng pitling cin pawl liangparah a thlen mi cu asi tariai! Nang ziang na ruat ve?\\nA hlan ih ka rak ngan dah mi siar duh hrangah:\\nLairam ih Mirang an ra kai hlan pupa san cu tanta hrihin, Mirang kai hnu (1890 hnulam) ah Laimipawl cu, mai duh thu si loin a thengaw rero mi can le thil umtudan ruang ih ra cang \"san-tiluan\" timi sungah vei nga leng lo kan luang ve.\\nCui san-tiluanpawl cu a tlangpi thuin:\\nHimi san-tiluan pakhat ciar ih in luanpi can ahcun Lai mipi lungthin sungah a hnakih thupi thil dang an um thei lo tluk a si. Kan tlin lo cingte khalin cui san-tiluan sungah luan ve kan tum. Neih thingnung suahin kan fanu le kan fapa cu cui san-tiluan sungah kan zuanglut terih, mi hlawhtling si thei dingin saduh kan that. An hnenin ruahsannak sangzet kan nei fawn.\\n[A hnuaiih tarlang mi san-tiluanpawl hi a cekci si loin, thil dang hnakin mipi thinlung a luahkhat bik can zohin ngan a si.]\\nTlawngkai San (1906-1948)\\nHihi Mirang san a siih, Lairamah ca zirnak tlawng an din veten khaw tinih mi cungcuang deuhdeuh pawl cu tlawngkai dingin an thlah can a si. Hivek tlawng ih kai ding hi thil awl a rak si lo. Khaw khat sungih lal fa le mi neinung deuh lawngih an rak tlin mi a si. Curuangah mi rethei sungkua tla cun an mang hmanih an rak man ban lo mi a si. Hi san ahcun tlawngkai thei ding hi kan Lai mipi thinlungah saduh an thah bik mi a rak siih mi kipih an rak zoh san bik mi khal hivekih tlawngkai \"zirlai\/tlawngta\" an rak si. Hi sanih tlawngkai hi mipa an rak si bikih nunau tlawngkai cu ti thlam lo an si.\\nRalkap\/Tlawng saza San (1948 – 1960)\\nKan ramin zalennak a run ngah veten khaw kipih an rak upat le ngaisan mi cu ralkap ih lut a si. Hihi lal le mi neinung si lo khalin an ti thei ve mi a si ruangah a rak lar cuang. Khaw khatah ralkap tuan lai asilole ralkap ihsin cawl zo mi pakhat khat cun khawsungih lo hnatuan tlangval menmen hnakin a dinhmun a sang deuh ih, nupi khal a duh duh a hril thei tluk a si. Hi sanah tlawng saza a rak lar zet nan ca zir thiam cin lawngih tlin mi a si ruangah, mi tam sawn hrangah tham ban lo dinhmun deuhah rak ret a si.\\nLawng hnatuan (Tinbawta) San (1960 – 1975)\\nHi san ah Laimi pawlih kan rak uar bikmi cu Tinbawta si ding a si. Kanmah lawng si loin Kawlram sungih phunhnam kipin an rak uar. An hlawhman khal a tam, an thil ti thei mi khal cozah hnatuan le hnadang tuanpawl hnakin a sang cuang. Tui Rangoon ih inn le lo nei thei cin cu Tinbawta deuh hlir an rak si. Mi pakhat \"tinbawta\" a si ti kan theih cun kan zoh dan a dang, kan ngaisang cuang.\\nSumdawn San (1975 – 1990)\\nSumdawn san a rung thlengih kan Kawlram sung lawng si loin, ram leng India, Thailand tivek tiangin mit vang deuh cin cun feh cupco a si. Hi sumdawn san luar bik can ahcun nitin deuhthaw kan innhnen ram India (Mizoram) ah lo fehin feh a siih, rei hlanah Mizoram ih tang lanta khal thawng telin kan hung si. Sumdawn sanah mipi hrangah sumsaw ngah a awl cuangih, a nu a pa in tuan theih a si ruangah hi san-tiluan in kan Lai mipi thinlung in neh cuang a bang.\\nHi san thotho ah kan ram ah Pathian thu lamih ih harh tharnak a leng cih ve.\\nEvangelist le Kawhhran din San (1980 – 2000)\\nKan ramih Pathian thu ih harhtharnak a hung thlen can hi 1974 hrawng a si. Hi hlanah pianthar thu siseh, kawhhran thar din siseh cutlukin rak buaipi a si lo. 1980 a hung thlen cun piantharnak thuin kawhhran tin a hngawr thluh ih a hninin a hnin a si bik. Khawtin le kawhhran tinih buaipimi bik cu pianthar thu a si. Pianthar thu hin dokalhnak tawng phahphah hmansehla, thu simtu evangelists pawl cu khaw kipah mah le tawkin ngaisan le upat an si. Khaw hrekkhat tla ahcun Pathian thusim ih vak le pastor rimnam an si hnuhnu cu nupi tiangin duh hril thei dinhmun an thlen phah. Mipa lawng si loin nunau khal tel theinak a si ruangah a mi vuak a na cuang. Hi san-tiluan hin kan ram cu kum rei nawn a fen.\\nHi Pathian thu ih harhtharnak a thlen hnu rei loah Kawhhran\/Pawl phunphun khawtin deuhthaw ah pa bangin an kheu ih khaw hrekkhat tla ahcun kawhhran pali nga umnak tla a um.\\nRefugee San (2000 - ?)\\n1998 hrawngin refugee dinhmunin ramdang ah fehnak cang kan hun thiam. 2000 hnulam a hung thlen cun a hleicein Delhi le Guam lam panin thlanglam ram America, Australia, Europe ram lam tiangin thlen a theihzia kan hun thei ngah ih feh suak loin dung lamih tangta cu mi bang lo tlukah retawk deuh a si. 2004 a hung thlen cun a hleicein Malaysia lamah refugee si thei dingin kan lung a leng duahdo ih, vanram kai ding hnakin Malaysia feh duh hman kan um ding ti pangnak a si. Malaysia ihsin America le Europe ram lam tiangih feh suak thei an tam vivo ti kan theih hnu tla cun, kan semnak Lairawn le Laitlang hninghniang te cu dung tunin tilian luanin Rangoon lamah kan luang sukih, ralkap thawng zakhat rual hmanin in kham tum sehla kham theih kan si nawn lo ding.\\nHi Refugee san-tiluan ih in fen nehdan cu maktak a si. Africa ramih ram-caw rual tilian tan men kan bang. Kan feh duhnak hmun lawngah kan thinlung zaten kan ret thluh ih, kan hmaiah tilian mi fen thei a um maw, kan tan ding tivapi sungah in keu that theitu tisartam tla a rak thupaw pang maw ti khal kan ruat man lo. Curuangah tilian ih a fen that mi kan umih tisartam ih keu thatmi kan um khalle, luan tuk le cak tukin ke kan kar pang maw ti a ruat duh le a ruat paih kan um lo, a ruat man khal kan um lo a bang.\\nDelhi lamih harsatnak cu tanta hrihin, Malaysia ih kan Laimi dinhmun cu a takih tuartu lawngin an thei fiang bik ding. Sumpai neih tam tawk lo ruangih thin natnak le harnak tinkim siseh, Palik le RELLA an timi palik dawk misual dawk kaih phangih thin le ham kai loin mai umnak innsangih tlanlen harzia siseh, rukruk hmang misual tihin thinphangin um ringring siseh, suakthuan cakvak hrang hmanah mipa hrang tla ahcun mai saduhthah hnatuan ngah a harzia siseh, mino fala hrang khalah mai duh thu le suahsual hrimhrim ruangah si loin ninghannak tinkim mitthli thawn tuar rero mi siseh, laina thih can rori hmanah Palik tih ruangih miruang hman zawn ngam lo le phum ngam lo tiangih umin riahsiatza siseh,_ kan khua le kan ramih kan tawn dah kel lo mi siatnak phun zakip kan tawn phah a si bik.\\nAsinan hi siatnakpawl hin kan thinlung nehter lamlam loin, kan tum ram thleng thei dingin le kanmah le sungkhat laina hrangah sumsaw ngah thei dingin, taima le tumruh le tuarfai zetin, hacang rial phahin kan feh sinsin ngam thotho ruangah, phunhnam ropi kan si lo hmanah phunhnam maksak cu kan si hrimhrim. Ziang a va si khalle a tha le a sia cu feh tlang ringring an si ruangah, tumtah neiin ke kar ngam kan si hnuhnu cun kan tumtah mi kan thlen hlanah ke sit ngal khawn kan tawng pang a si khalle kan tuar ngam a tul ko.\\nAmahlawngte, ka hawi ku khaw ka ku ve titu men si loin, thil ziangkim hi a hlawknak le thatnak lawng zoh loin, a phen khatlamih thil um thei khal zoh phah thiamtu kan si a duhum. Cun, sumsaw le sinak sang duh ruangih milai hlutnak le sunlawinak le zahumnak tiang hlohtu kan si lo a thupi zet fawn. Sumsaw cu hawl ding, ngah tum ding, kan tul mi a si. Thil thar theih duhnak neih ding, hmuh khal tum ding, milai dinhmun sangtertu an si. Asinan cuipawl cun kan minung sinak le hlutnak tiang khuhter ding an si hrimhrim lo.\\nKan Laimi hrangah Refugee in ramdang ih fehsuah hi a tha maw, tha lo, tiin in suttu um bang sehla, kei cun, \"san-tiluan hi zawi phunhnam le zawi fa si doneh tumih doneh thei?\" tin ka sut-let tengteng ding.\\nAw! San-tiluan, na nem zet nan na khoh ko ee,\\nNa thlengaw theu nan, na cawl dah si lo,\\nAn lo tuar lo, khuanui siam zawi phunhnam hmanin,\\nLai fahniang, kannihpawl khal,\\nIn fen lialo men a si hiteh, na luannak kipah!\\n(Hminsin: FCC, Malaysia Mekazin ih suah zo mi a si)\\nLaimi Santiluang Dawlthat Tul: Social reformation needed\\nAizawl, Mizoram ka um lai (2000) ah, Aizwl Radio in zing 9am hrawngah \"Vanglaini\" thuthangca suahmi 'editorial' ta cu la in hitin a sim: \"Khawsak (Chin) mi pawlin Mizoramah Mizo fate pawl sualnak an rung zirh vivo ih sualnak a pung vivo ruangah khawchak (Chin) mi pawl thawn Mizo hnahthlak pumkhat sinak ding lam thu tawlrel ding cu thilcang thei asi lo ding.\" Ka thin a heng tukih tellephone thawn \"Vanglaini editor\"ka phone. Mizoramah a ummi, Chin mi, kan milesa pawl harsantak hliakhlai in (research ka tuah lai) kan um lai asi. Cuvek thotho in laimi kan vak kan tawihnak ah Chin miphun pawl hin ziangvek hmel kan pu, midangin ziangtin in hmu? Kan t esin fa pawlin Chin (lai) mi sinak hi an porh awk theinak dingah santiluang kilkhawi that tul mi a um asi.\\nKan pipu san lai ah, milai siathatheihnak lamhmuhnak in thiltha tuah lawng si loin casungah ngan lomi, khuahlan dan le dun in a rak kaihrem hai ih thiltha tuah zuam dingin faknak, lawmnak, cawimawinak le upatnak pawl dawi in mi tampi thiltha tuah an rak zuam aw aw. Cuvek thotho in thiltha lo tuah lo dingin, hremnak, mawhsiatnak, ningzahnak pawl hrial tum in thiltha lo cu an rak hrial. Senpi vangtlang mipi siathatheihnak (collective consicne) in a rak kaihruai. Laimi pawl cu phunhnam fatete lakah mah le ramthen cio ah mah le lal thawn rak uk awk asi tikah hnamkhat le hnamkhat pehtlaih awknak le tuahtlang mi a mal tikah hnai hnawk awknak khal a mal. Santhar san, ram dinkhawm kawlram kumpi zalennak hnu lamah laimi lawng si loin Chin mi zapi, Kawl, Kachin, Mon, tvp, tiang ramkhat ah kan um. Ram Dinkhawn Kawlram pi sung lawng si loin, tuihlan kum kul sungah, ramlengah Mizoram , India , Bangladesh , le leitlun ramdangdangah kan milesa kan vakvai vivo. Ramsung ramleng ah midang hnen ihsin kan zirmi siseh kanmah lala in kan thlothlakmi nunphung siseh a tam vivo. Cu pawl cun siatnak le thatnak kan miphun parah a thlenter vekin thuanthutiluang in a fennaknak ah fen dingin zoh men loin kan miphun hruaitu, politictians, biaknak lam hruaitu, le pursum leilawnnak lam milian, le zirnak lam hnatuantu le kumpi lam thawn a pehpar tu pawl, mi zapi ten tangrualin hmalak a tul mi a um.\\nBiaknak lamah khuahlan rirai biaknak ihsin khristian sakhua biaknak ah kan thleng awk tikah hmun tampi ahcun milai nitin nuntu khawsaknak, fimthiamnak, nunphung dan le dun pawl khal hmasawnnak tampi a um rualrualin thatlonak khal a um ve. Kan ram kumpi thatlonak ruangah ziangkim ram mipi pehtlaih awknak ah mi senpi hmasawn tlangnak, lungawi tlangnak le hmailam kumkhua daih, cawisan tlak nunphung, thinlungput le mizia pawl tuahtha lo loin a selam pan in a feh rero mi tampi a um; cawisan tlak miphun, mimal, mibur kan si theinak dingah thuanthu tiluangin a selamah kan mipi thinlung a fen rero mi pawl kham thei dingin siseh tuahtha sal dingin siseh hmalaknak neih hrimhrim a tul. Cui hleiah kan kiangkap ah nitin kan hmuh mi le ton mi, kumpi rorelnak, khualtlawn veivahnak, le santhar ei in hawlnak pursum leilawnnak ruangah diknak le dingnak a hlo vivo ih midang le mipi lungawinak siatsuah zawngin ei hawl nak, miphun thuanthu siatsuah zawngin mimal hlawknak hawlin cangvaihnak pawlin kan milesa lakah mi tampi thinlung vavai in an um. Curuangah, santhar tiluang in tisia bawrhhlawh thawn kan mipi a fen rero mi kham thei dingin le Pathian lungtawng cawisan tlak miphun kan si vivo theinak ding hrangah biaknak lam pawlkom, vengsung pawlkom, pastor, kawhhran upa, milian le neinung kan neihmi, hruaitu upa le zirsang mino, ramsung nulepa, thangthar pawl tangrualin in hmalak a tul.\\nZiangvek pawl hi miphun siatsuahtu an si?\\nPhunhnam siatsuah tu, santiluang thusia in kan mipi a siatsuah rero mi lakah a hnuailam vek thu pawl hi a hrekhat pawl an si:\\n#1. Thinlungsiat tundin (repairing decayed moral) :- kan ram mipi thinlung a eisiat rero tu, miphun siatsuahtu, lungput tha lo hi do hrimhrim a tul. Dik lonak, midang mithli tla ter tahratin mai mimal pumpuarnak hawlnak, miphun thuanthu ngaihsak lonak, midang canpual siatsuah tahrat in mimal hlawknak hawlnak, hnam hlo sinak pawl do a tul. Politics tuah tikah siseh ei le in hawlnak, pursum leilawnnak, biaknak le milai pawlkom awknak tinah eiruknak cu do in hnam thianghlim, le cawimawi tlak miphun kan si theinak ding lamzin hawl a tul.\\n#2. Nunphung kenkawh tul mi: Kan miphun mawinak cu kan tong le nunphung ah a hngat awk vekin ziangtin kiltin ihsin kan nunphung kan kenkawh in kan thangso ter thei ding ti ah lamzin hawl tlang a tul. Kumpi cangvaihnak, Biaknak, politics, le sumdawnnak khalah kan miphun mizia le sinak siatsuah zawngin cangvaihnak pawl do le kham thei dingin mipi tan tlang dan hawl a tul.\\n# 3. Santhar milai pawlkom awkdan (Contemporary social order):\\nVengsung hoha awkdan, kaihruai awkdan, zovek pawlkom in ziangvek hnatuan a tuan ih ziangvek pawlkom sungah mipi ziangtluk tiang tuhlut awknak an neih a tul, mipi thazang (social capital) cu ziangvekin zianghrangah ziangzat hman tikah senpi vangtlang, khawtlang hrang hlawknak bik asi ding? Hnam fatete pawlkom awknak in ziangvek a tuah tikah midang zapi hrang siathnak thlenter loin thatnak sawn a rahsuak thei ding? Kawhhran pawlkom awknakin vengsungah ziangvek thatnak that lonak a suahter, ziangvek tiang rem awk lonak le dodal awknak a suahter? Ziangtin a tuhnakin biaknak, milai pawlkom le mibur cangvaihnak pohpoh in senpi vangtlang le khawtlang hrang thatnak a suahpi thei ding? Miphun siatsuahtu milai mizia, lungput, le tuahnak pawl cu ziangtin senpi tangtlang in kan do ding? Ziangvek in ramsung ramleng ah hmanrua bungrua (resoures) kan hawl tlang thei ding? Khuahlan lalsan lai thinlungput pawl tlansan in siseh kawlram ralkap uk awknak, dictatoship kaihruai awknak pawl tlansan in ziangtin pawlkom le pehtlaih awknak tinah mi senpi lungawinak le hlawknak a tambik rahsuahter theih asi ding, vengsung mimal tin in ziangtin khuitawk in an duhmi duh lo mi an ausuahpi thei ding, ti pawl hi ruatkhawm tul hrimhrim mi an si.\\n#4. Phunhnam fatete thlaidan awknak: Ziangtin ziangvek in phunhnam fatete karlakah pehtlaih awknak le theihthiam awknak, pawlkom awknak kan neih a tha ti ah senpi tha timi hawl tlangin hnamkhat le hnamkhat eltai aw zawng si loin tanrual dan hawl a tul. Ziangvek hnan khurbing cangvaihnak pawl hi hrial a tul ih senpi vangtlang siatnak asi, ziangtin senpi vangtlang thatnak hrangah thleidan awk nak le duhsakbik awknak um loten kan lai nunphung le khristian thuken vekin senpi vangtlang thatnak ruatin hma kan la tlang thei ding, ti pawl hi tuat khawm hrimhrimtul mi an si.\\n#5. Vengsung (society) nathrik hawl le damnak hawl tlang a tul:\\nZiangvek thuanthu, santiluangin kan milesa mimal in siseh mibur in siseh mipi senpi vangtlang thinlungput le mizia a siat ih ziangvek in tidam sal a theih ding, ziangvek hmanrua le bungrua kan nei ih ziangtin tuahthat sal theih asi ding, hmailamah ziangtin kan khua kan ram kan mipi cu kan kilhim aw thei ding, ziangtin kan miphun mawinak le porh awknak kan kilkhawi in kan kenkawh ding, ti pawl hi nasate ruat khawm tul zet mi an si.\\n#6. Senpi vangtlang thupuan:\\nKan ramah ram uknak in a kilhhnget tuk ruangah senpi vangtlang in thu hla theih thei mi hi a mal tuk. Asinan, mah le tlang, ramthen sungah kanmah te thu le hla tampi theihter awk dan, zatlang thupuan ausuahpi thei dan lamzin tampi a ummi a um. Kumpi dinglai dodal zawng kherkher si loin ram mipi hmasawnnak, vengsung thianhlimnak, miphun siatsuahtu nunphung tha lo, dodalnak, zalen zetin vengsung thu ausuahpi nak ding lamzin kanmah te hawl thiam a tul. Kumpi le midang in in siatsuah thei mi cu kan taksa lawng asi, kan thinlung le thlarau cu kanmah in kan siatsuah lo ahcun zohman in intuahsiat thei lovekin siatnak in in khuhneh lo dingin kanmah lala in tuanvo tumpi kan nei fawn.\\nHi pawl hi thu tampi lakah tahthimnak vekin ngan tel mi an si. Thutlangpi tarlang mi pakhat hnu pakhat hi cahram saupi suahpi dingin a takin kan ram mipi lakah ziangvek tiang ziangtin hmun a khuar in a siatsuah zo, ziangtin ziangvek thawn mipi thinlungput kilhim le tuahthat saltheih asi ding ti pawl cipciar in hliakhlai in buaipi hrimhrim tul mi ansi. Mihrekhat cun hivek thu pawl hi kan ram a that tikah le kan pum a puar deuh tikah buaipi ding asi ti ah an ruat men ding nan, hi pawl hi kan ril a rawng, ram a tha maw tha lo maw, thawng inn sungah maw lengah kan um tikah khalah, ramsung ramlengah kan buaipi hrimhrim ding mi an si tiah a ruat tu khal an um ve ding.\\nZiangtin tuah thawk theih asi:\\nHmun tampi ah, a bik takin kawhhran pawlin, buaipi rero zo asi ko ding. Asinan a tuhnakin tam sinsin tuah theih nak lamzin a um asi. Santhar pehtlaih awknak a that ruangah ramsung ramleng khal hmalak tlang thei mi tampi a um. A awlsam bik in hmalak thei dan dingah ruat lawkmi pawl cu:\\n#1. Biaknak lam hmalaknak:\\n-Kawhhran pawlkom: Kawhhran upa, pastor pawl hin, Bible in tuanvo a pekmi khal an sivekin, tuah thei mi tampi an nei. Khawtin hmuntin ah a ummi kawhhran upa le pastor pawl in seminar, conference tuah in a thlun ih tarlang mi pawl hi ruatkhawm, rel khawm, thiltha lo hnam siatnak do dingin hmalak tlang dan ding an rel khawm thei. Cutin mah le kawhhran sungah mipi zirhnak (public education) khal an tuah thei ih mipi an kaihruai thei. A biktakin ramsungah, kawhhran pawlkom hi a zalen bikmi pawlkom asi vekin kawhhran hin tuanvo tumpi a nei.\\n-Bible tlawng: Laimi rori in Bible tlawng tampi an din zo ti thu theih asi. Bible tlawng zirhtu le saya pawlin a thlun ih tarlang mi pawl thu rel khawm dingin conference, seminar, mibur pumkhawmnak an tuah thei ding a zum um. Tlawng dangdang kawm khawm aw aw in siseh thlawngkhat sungah zirhtu le tlawngta pawl komkhawm aw in siseh tuah thei mi tampi a um ding tiah ruahnak a um fawn. Bible tlawng tinah an tuah thei mi cu an zirnak (time table le cariculum) sung rori ah santhar thuanthu tiliang thlir khawmnak (contemporary social movement issues) rel khawm can zarhkhat ah tlawngta le saya zate'n minute 30 sung can an hmang asile tampi thathnemnak a nei ding tiah ruahsannak a um.\\n#2. Vengsung pawlkom: Vengsung nulepa, thalai, nubu, pawlkom phunphun a ummi pawlin mibur tonkhawm awknak tuah in a tlunih tarlang mi thu pawl ruattlang le hmalak tlang theih asi. Ramsung khalah kumpi le a cozah dodal zawng si loin senpi vangtlang lungawinak le hlawknak hawl tlang dingin hmalak tlang thei dan lamzin tampi a um.\\n#3. Sumdawng milian pawl: Ramsung ramleng sumdawng milian, neinung deuh pawlin ram mipi senpi vangtlang hmasawnnak ding ruatin neiih sumsaw thawn a tlunlam ih tarlang mi vek pawl thu hla ruatkhawm dingin a tulmi sensoh pawl tla thawh khawm in vengsung upa, hruaitu pawl thawn hmalak tlang a theih mi tampi a um.\\n#4. Thiamsang pawl: Atlunlam vekin hmalak tikah, mah le pawlkom, tlangtluan, kawhhran, mibur fate sung lawngah khurbing zetin feh loin leitlun khawmual tinah a ummi, laimi rinsan tlak, thiamsang pawl thawn tuan tlang thei dan lamzin a um. Tthimnakah, Bible tlawng le vengsungah seminar le workshop tuah tikah leitlun ramtin ah a ummi laimi thiansang pawlin cahram phunphun suah hnatuan tlang thei dan tampi a um. A cohzah uknak thleng aw dingin ramsung mimal le mipi in an tuah thei mi a malzet vekin a lang lai ah, ram uk awknak a that lo ruangah a thleng mi, mipi thinlungput siatsuah tu pawl kham ding le kan miphun sinak le mawinak kilkhawi le kenkawh dingin mi zokhalin tuanvo an nei cio ih tuah thei mi tampi an nei fawn.\\n#5. Pawlkom din thapek: Ramsung ramleng ah pawlkom tampi din vivo a tul. Thimnakah, laimi Bible tlawngsuak, cazir tampi an um nan, tutiangah cakzet (active) zetin a cangvai mi \"Theologial association,\" \"Chin Theological School association\", Bible thiam pawl pehzawm awknak hman a um lo, cuvek thotho in phurnak bang, pawl siseh vengkhat sung misa pawl siseh pawlkom tampi din vivo a tul. Mah le lamzin cio ihsin ziangtin kan miphun kan cawisang dingih ziangtin lamzin dikah kan thuanthu tiluang kan fehter thei ding timi ruatkhawm le tuan tlang a tul tuk in san thuanthu in a langter.\\nHi pawl hi tahtthimnak fangfang in ngan mi asi. A taktak in tuah le hmalak tikah tam sinsin le kimcang zetin hmalak thei asile kan miphun thuanthu tiluang in kan mipi a siatsuah ding pawl cu tampi kham theih asi dingih kan farah hmanah upattlak miphun, ca kan thiam sang lo hmanah rinsantlak miphun, leitlun khawmual san kan man lo hmanah kan sinak zianghman ningzakpi ding um loin, miphun pitling, mahlemah thinlung tohtelh aw mi kan si ve thei ding. Cuticun kan miphun Pathian a lung a hmui dingih kan miphun, akn t esin fa in cawisang vivo ding asi. Kan thuanthu tiluang hin kan miphun hi ningzahpi um dinhmunah kan mipi cu a fen rero pang maw?\\nLAI Mino, Santiluang in a lo fen ding maw?\\nSanthar tiluang in a lo fen ding maw?\\nSanthar fimnak in inthlenpi mi zalen le awlai zetih pehtlaih awknak canttha rak la in nan hnenah awmsungsuak ti-ti duhmi pawl ka sim theu mi hi in theihthiam sak cio ding ka zum. Leitlun khawmual tinah a ttekdarh mi, laimi pawl tla mehtawk hmehkhatah kan thu le hla kan thei aw ter in kan pehtlaih aw thei mi hi mangbangza santhar hmanrua asi kan ti cio ding ka zum. Santhar thuanthu tiluang in kan miphun, kan ram, kan sakhua biaknak le kan mimal thuanthu cu khuilam pan in a fen rero ih kannih mimal pakhat cio dinhmun in siseh miphun mibur pakhat dinhmun in siseh ziangvek hril ding kan nei ih ziangvek tuah thei mi kan nei, kan hril mi kan tuah mi pawlin kan senpi vangtlang thuanthu cu tithuk lamah tartahak rero in a pilpi maw hmailam pan in a fehpi timi pawl unau thuruah in casiar tu pawl hnenah thinlung sangka ong in ruah aw hnik uhsi.\\nDunglam thuanthu tawite kan zohsal tikah Laimi pawlin mimal in siseh a bur in siseh kan Chin miphun, kan peng hrang, kan biaknak le khawpi senpi vangtlang hrangah thiltha tampi tuah mi kan neih rualrualin duh um lo zet thuanthu tanta mi kan nei. Thuanthu in tuisunah thu ziangtal in sim asi ahcun zir ding, thleng ding kan nei cio asi ti a fiang. Tuihlan thuanthu ah a cang zo mi vekin tuisunah nitin kan tuah rero mi hin kan khua kan ram, kan miphun, kan sakhua le senpi vangtlang hrangah thiltha tampi a rah thei rualrual in thiltha lo tampi a hringsuak thei ve. Cucu a cang rero asi ti cu el ding a um lo. Mi pakhat cio in siseh pawlkom (biaknak siseh socio politics ah siseh) in siseh mimal hrang le zate hrang a tha bik tiah kan ruah mi cio cu kan tuah rero ko. Kan tuah mi cio hin kan miphun, kan peng, kan ram, kan t esin fa hrang tiang ziang hrangah ziangtluk tiang rahtha a rah suak ding, culole ziangvek tiang mipi hrang thiltha a dalin thatlonak lam a rahsuak ding asi ti cu kan ruat cio ding. A awlsam bik le zapi theih cia mi kan sim sal asile, thiltha ti ah kan tuah mi hin senpi vangtlang le miphun zapi hrang thatnak a dal asi ahcun cucu thiltha lo ah a cang lala; asinan ziangvek tuahnak pawl hin hmailam saupi miphun thuanthu a tuahsiat ih rahthalo a rahter lai ding timi cu theih a harsa ruangah duh um lozet dinhmun ah voi tampi mibur in ke an rak kar theunak asi fawn. Fiangzet in a langmi pawl lakah hirl a awl zet mi a um, a sia le a tha lo lakah zohman in a tha lo an hril lo ding; asinan, thiltha veve lakah thiltha satliah in zapi hrang thilthabik lamzin a dal tikah mi tampi hril anhai in an um theu. Hril ding kan nei! Ziang kan hril timi hin kan thuanthu cu a ngan rero asi.\\nTahtthimnak thawn sim asile; biaknak lam hnatuantu le pawlkom mibur pakhatkhat in Pathian rian rero in an ruat awk laiah an tuah mi in miphun zapi le Khristian zapi thuanthu tiluang a dal, a siatsuah asi ahcun a kawhhran sungah lungawi um zet vek tla asi men thei nan senpi vangtlang hrang ruatin cuai thlai tikah cuvek cangvaihnak cu thiltha asi thei lo can a um. Mimal pakhatkhat in mimal thinlung duhthusam diriamnak hrangah mai hmakhua a sial tikah midang lungawinak a siatsuah ih vengsung khawtlang lungawinak a siatsuah asi ahcun a tuah mi cu amai hrangah thiltha si vek si in senpi vangtlang hrangah tihnungzet, mibur thuanthu tiluang siatsuah tu asi can a um thei. Political party pakhatkhat in amai pawlkom tumtahnak tuahsuak dingin mipi lungawinak a siatsuah, thahrum hmangin senpi vangtlang bungrua, a neitu pawl sianglo cingin, a laksak, amah vek pawlkom dang pawl a dodalnakah dingnak le diknak um loin a cangvai asile a pawlkom sungah a tuah mi cu thiltha zet vek si si in senpi vangtlang le miphun thuanthu tuahsiat tu asi thei. Cuvek thotho in mibur pakhat, pawlkom pakhat, hrin le hnam pakhatkhat dinhmun siseh mimal in siseh kan tuah mi pawl hin senpi vangtlang, mi senpi, ram le miphun thuanthu tiluang a tuahtha in a tuahsiat thei asi tihi khawruahnak sungah ruat cih in thuthluknak kan tuah tinte telh cih ringring asile siatnak cu hrialin senpi vangtlang miphun le ram thuanthu tiluang cu lamzin dikah kaihhruai theih asi ding.\\nLeitlun milai thuanthu kan zoh asile leitlun mifim le mithiam sang tampi khalin an ruat sual ringring; ka tuah mi hi a tha bik asi maw, hmailam saupi hrangah leitlun milai thuanthu san tiluang tuah thatu maw asi, tuah siat tu ti hi thleidan thiam a harzet. Hitler cun a khawruahnak zate hmangin khua a ruat tikah 6 million Jews pawl that in leitlun ralpi suahpi in leitlun cu a kutsungah ret ding cu a khawruah mi hmuahhmuah lakah a tha bik, tuah hrimhrim dingin a rak ruat ih a tuah. Japan pawl khalin cuvek thotho in an rak tuah. Bin la Din hi milian le cathiam sang asi. Asinan a damsungah thiltha bik a tuah thei mi, thuanthu in a liangparah a hngat mi tiah a ruat mi cu America siatsuah ding asi. Biaknak lamah fehsual pawl hin lamzin dik thlun tu pawl hnak hmanin an fehnak lamzin cu a diksawn ti ah ruat in thihhngam tlak in an zumnak lamzin an thlun sawn theu. Sumdawnnak lam kan zoh asile rittheih le midang nunnak siatsuahnak bungrua pawl thawn sumdawng tu pawlin sumpai tam sinsin an hlawk can a um. Politics lamah, diklonak thawn siseh thuphan thawn mipi bum tahratin midang siatnak rel thiam tutu in vote tamsawn an ngah can a um theu. Company ah hnatuan tu, thazang bang bik le nifatinte thifa hnukcat in hna a tuan ringring tu cun eikhawpkham ngah dingin thlan thisen suak in an tuan rero lai ah milian le company nei tu pawl cun nuamnung cen in hnihsuak sai in nitin nun an hmang. Laitlangah tidai inn ding hman nei loin tithawl (uum) thawn kaiza hang zetin tidai nunau pawlin an phur rero laiah leitlun milian pawl cun an insungah an tileuh ding mi (swming pool) tumpipi an ret, an ret lawng si loin electric thawn an ti hlum lai. Leitlun hmun tampi ah milai milion siar ding khawp in rawl ei ding nei loin an thi rero, rilrawngin an um, an taksa ah vitamin a kim lo ruangah an naa an cawr rero laiah hmun hrekhat ahcun an thau tuk ih an taksa ah vitamin a tam tuk ruangah nattha lolo an ngah rero; America ram misa pawl lakah zaah sumruk (60%) cu an taksa thau ding hnakin thau sawn (over weight) an si. Khuahlan kan pupa sanlai, rirai biak lai, Khrihfa an can hlanah, mah le khua cio ah mi farah an-hai, nuhmei pawl cu khawpi, senpi vangtlang in an bawm, lo an thlawhsak, in an saksak, rawl an pe ih sa an hleh. Anhai lo ten khawpi khurh -awmnak hnuaiah lungawi siamso ten, namtlak le nekcep tuar lo ten khua an sa. Sakap thei lole sehra that thei lo khalin sa-aih le cawnlamnak khalah nuam zetin hla an sak ve, an lam, zuu an rak in, rual anrak pawl ve. Sengpi vangtlang bunrgura, loram, rualran ten an rak zem aw derhdo, tlanghna an tuan, thiltha tuah dingin an rak zuam aw aw. Santhar mino, santhar milai pawl, kan kiangkapah kan miphun pi, farah zawnzai pawl parah ziangvek lungput le tuahnak kan nei, kan lungput, kan khawruah le tuahnak pawl hin kanmah mimal, insang, khawpi, pengpi, miphun pi le rampi hrangah ziangvek siatnak le thatnak a thlenter ih thiltha tuah thei ding dinhmun kan dinlaiah diknak, dingnak, zawnruahnak thawn thiltha kan tuah cio maw?\\nSanthar san, leitlun khawmualah milai cuaithlainak ah diknak le dingnak hin man a nei lo sinsin; diknak le dingnak hnakin mimal hlawknak in ziangkim thuthluknak a kai hruai sawn; senpi vangtlang thatnak le lungawinak hnakin mimal (milian pawl) lungawinak in lai a rel sawn; rualrannak hnakin thleidan awknak in hmun kau sinsin khua a luah. Lailungpi hi khui lamzin pan in a feh ih milai thuanthu cu ziang lamzin a zawh timi hnakin \"ziangtluk ka di a riam\" timi hi milai tamsawn in (zapi asi lo hmanah) an ruat thupi bikmi asi sawn zo. Culailakah, laimi mimal te, zate-hum-khat hman ti lo hin, kan nitin nunah, mimal in siseh, mibur in siseh, biaknak le socio political pawlkom in siseh kan tuah mi pawl hin santhar thuanthu tiluang a tuah tha maw, senpi vangtlang miphun zapi thuanthu tuahthatnak lamzin a dal sawn maw, mimal duhthusam thinlung diriamnak thil kan tuah lai ah senpi hrang lungawinak a siatsuah sawn maw, thiltha ti ah kan ruah mi pawl hi a thabik le senpi vangtlang hlawknak daltu asisawn pang maw ti pawl hi cuaithlai awk a tul zet.\\nKhuahlan pipu pawlin an rak zahpi zetmi nuntu pawl cu biaknak sung hmanah pom, theilo bangin umsan asi zo. Kan pipu pawlin anrak cawisan le fak zetmi nunmawi le tuahnak pawl cu ngaihthat le palzut asizo.\\nLaimi pawl hi leitlun khawmual tinah miphun dang pawl thawn tlan zuam aw dingin hril ding kan nei; Kan pipu pawl sanlai thinlungput le mizia, tuahnak le cangvaih dan pawl kan tlun vivo lai ding maw, santhar san dawi man ve dingin, thangthar, lungputthar, khawruahthar, le tuahnak thar thawn mibur in siseh mimal in siseh biaknak in siseh social politics lam le pursum leilawnnak (economics) lamah siseh tlan kan zuam ve ding maw; kan zuam ve ding asile tanta ding kan nei ih lamzinthar kan zawh dingmi a um. Kan pipu san, rirai biak laiah Lai (Chin) miphun pawl cu mi raltha, fel, midik miding, hrawhhrawl thiam lo, taima, tairial, zawnruat thiam, eiruk hmang lo tiah an hmin a rak thang. Santhar mino, khrihfa ti aw pawl, kan nitin lungput, tuahmi le tuan mi hin kan miphun a cawimawi maw, kan miphun Pathian hmin a sunlawih maw, hril ding kan nei.\\nThleng ttul mi lakah rampi uknak thleng ding cu kanmah laimi lawngin zuam ruangah thleng theih asilo kan ti asile kan tuah thei mi, kan thleng thei mi a um. Rampi uk awknak cu kanmah te awlai ten kan thleng thei lo vekin thiltha kanmai zuamnak ruang lawngah kan thleng thei lomi a um. Asinan, kanmah sungah kan tuah thei mi, kan thleng thei mi, lamzinthar kan zawh thei mi lak cio ah kan tuah cio maw? Thuanthu kan zoh tikah siseh kan zumnak, Bible in a simmi kan zoh tikah siseh milai pawl hi ( mibur siseh mimal siseh) anmai tuah thei lomi in a siatsuah si loin anmah in an tuah thei mi, an kut sungah a ummi thiltha anmai tuah mi, an hrilmi in siatsuah in a tuah tha theu. Kan tuah thei mi ziangpawl a um? Kan kiangkap milai pawl an hrawkhrawl tikah an tuah vek tuah loin kan um thei. Kan kiangkap milai pawlin ruk an ruk ih thuphan an per tikah thuphan per lole rukru loin kan um thei. Kan kiangkap milai pawl cu huat awknak le iksiknak thawn an that aw rero, midang lungawinak an siatsuah rero, anmai hmakhua an sial rero laiah cuvek in zohman in tuah ve dingin eltheih lo dingin in fial lo. Kan kiangkap milai pawlin dik lonak in hlawknak an ngah, lennak an hawl, hrawlhhrawlnak in midang an bum, an siatsuah, midang mithli le thisen luangter tahratin hlawknak lalnak, sinak an hawl laiah zohman in cuvek tuah dingin eltheih loin in fial lo. Kan miphun sinak sungmuril, miphun rinsan um, miding le midik miphun, cawimawi tlak, taima le tairial, Pathian lawmtlak miphun si dingin kanmah in nitin kan hril mi, kan tuah mi, kan lamzin zawh mi in lai a rel asi. Midang tuahnak in kan thuanthu tiluang a kham thei lo, kanmah in kan tuah mi hi kanmai thuanthu cu asisawn.\\nMino , ziang na hril ve ding? Kan miphun thuanthu santiluang sungah a tartahak, a pil cuahco mi cu na zoh men ding maw, nangmah kha a lo fen ve ding?","num_words":7670,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.207,"stopwords_ratio":0.243,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Sarah Palin- in President, Cuh A Tum - Chinland Today Media\\nSarah Palin- in President, Cuh A Tum\\nNovember 19, 2010 8:28 pm·0 comments\\nTui Fox News hrangih hnattuan laitu US Alaska Governor hlun Sarah Palin in New York Times thuthangca hnenih a sim nakah kum 2012 US President, hrilawk leh nak dingah President, Obama cu a khinthlak thei tengteng dingih a zumthu a sim.\\nKum 2008 US President, hril nakih Republican Party in Vice President dingih an vorhsuak mi Sarah Palin hin kum 2012 ih President,hrilawk nakah cuh tengteng a duhthu a simih, Asinan himi thuah a sungkhat pawl a rawn hrih ciahlo thu a sim.\\nBurma Ram Election Result Ti Suak A Si\\nNovember ni 7 ih Burma rampi hrilawknak Result cu Myanmar Union Election Commission cun a tisuak ih, ralkap Cozah lamttang Union Solidarity and Devolopmentb Party(USDP) cun Parliament Seat1,154 sungah seat 883 an laiih, USDP hin seat um zat sungah 76.5% labanin Majority an la a si.\\nUSDP hi Prime Minister, U Thein Sin ih kaihhruai mi a siih, House of Representatives ah seat 325 a umih cumi sungah seat 259 an laiih, House oh Nationalities ah seat 168 sungah seat 129 an la ih, Region or State Parliament ih seat 661 um sungah seat 485 an la thotho.\\nSUDP hnuaiah National Unity Party (NUP) an umlaiih, himi pawlin seat 63 an laiih, himi sungah seat 12 hi House of Representatives an siih, House of Nationalities ah seat 5 leh Region of State Parliament ah 46 an la a si.\\nHimi laiah Shan Nationalites Democratic Party (SNDP) khalin seat 57 an laih, House of Representativeah seat 18 House oh Nationalites ah seat 3 leh Region or State Parliament ah seat 36 an la. Rakhine Nationalites Devolopment Party khalin tui ttum hrilawknakah a zaten seat 35 an lave ih, National Democaratic Force (NDF) leh Mon Region Democracy Party (AMRDP) khalin seat 16 a lave.\\nIsreal in Lebanon Ramri Ihsin Ralkap La Suak Ding\\nIsreal Cabinet Minister pawlcun Lebanon thawi an ritawk nak Ghajar saklam ihsi an ralkap pawl laksuah an remti thu an puang. Himi thuhla relkawmih Vote an laknakah Isreal Security Cabinet cun Isreal Foreign Ministry in Lebanon thlanglamih UN ralkap um UNIFIL thawi Isreal ralkap laksuak danding thuhla reltlang ding an tiih, himi thuhi ni 30 sungah relfel dingih thutluk nak an tuah. Cumi hnuah Isreal Cabinet in a zohfiang sal dingih a pawmpi ta a tulding.\\nUNIFIL Commander, General Alberto Asarta Cuevas cun UN Security Council Resolution 1701 nak daan vekin Isreal Defence Force pawlcu Lebanon saklam Ghajar ihsin laksuak thluh an siding tiah a simih, cumi hnuah himi Scheme hnuaiah hin Isreal khalin thu neihnak a ham theilo dingih Lebanon khalin thu neih nak a ham theilo dingih, UNIFIL hi Lebanon ramsungih an um sungah cun Ghajar kaingkap cu a thuhnuai ah an ret ding tiah a sim.\\nUS Civil Cawimawi Nak Dawngtu Ding Hril Fiang Zo\\nUnited States ih Civil mi cawimawi nak sangbik Presidential Medal of Freedom dawngtu ding minung 15 cu hrilsuak an sizo. Himi cawimawi nak dawngtu ding mi ropi pawl lakah milian cungcuang Warren Buffet, German Chancellor, Angela Merkel, US President, hlun George Bush Senior, Yo, Yo Ma, pawlkhal an telih, himi cawimawi nakhi hnakum ah President, Obama in White House ah a hlan hai ding.\\nHimi cawimawinak hi leitlun minung pawl hrangih hanttuan tha an hawlnak ihsi an pekmi an siih, President, George Bush ih lal laiah khan CIA Director hlun George Tenet leh Iraq ram dinsuah nak dingih rak hruaitu L, Paul Bremer, leh Nelson Mandela leh Boxer Muhammad Ali pawlkhalin an rak dawng zo.\\nBurma Ram Hrilawk Nak Ding\\nBurma Ram Hrilawk Dingah Ralkap Hotu Pawl Ralring Zet\\nAlaska Governor Bang Ding\\nNDF party hrilawknak ah tel ding an siang\\nAung San Suu Kyi Hril Awknak Ih Tel Ding Ah Siannak Pe","num_words":588,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.184,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"CDF Nih Pastor Pakhat e RC Father An Tlaih Hnanak A Ruang Cu Hi ti Hin Fianter Nak An Vun Tuah >>>>>> – Onlinenungak\\nCDF Nih Pastor Pakhat e RC Father An Tlaih Hnanak A Ruang Cu Hi ti Hin Fianter Nak An Vun Tuah >>>>>>\\nChinram Humhimtu CDF In RC Father Le Pastor An Kaihnak San An Fiangter\\nChinram humhimtu CDF cun ziangruangah Hakha peng Sur khua ih RC Father le Pastor an kai timi cu Chin mipi simfiangnak an nei ih, ziangdang ruangah siloin ralkap thawn biakawknak an neih ruangah a si thu an tarlang.\\nCDF tuanvo neitu pakhat cun “Myanmar ralkap le RC Father cu pehtlaihawknak an nei ih ralkap in an kawh ruangah ra a si. Kan ral thawn pehtlaihawknak nei a si ruangah kan kai. Amah khalin thaten a rel zo ih,ralkap thawn an biakawk thu cu a phuang aw zo. Tukhalah kan kut ah a um hrih a si,” tiah a ti.\\nHakha peng Sur khua ih ralkap sakhan cu May 8 ah CDF in an rak urkang sak zo ih ,May 31 in June 1 tiang Sur khua kiangkap ah CDF le ralkap cu an rak do aw. Cuvek ruangah khua mipi cu hramlakah an rak tlan nan, tu ahcun an kirsal thluh zo. RC Father le amah thluntu Pastor cu July 26 ah meeting kai dingin Hakha an feh cu lamlak ah CDF in an rak kai.","num_words":224,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.102,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.295,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Russia Ralkap In Naute A Pawngsual Ih Video A Zuk, “Russia Pawlin Nunau Pawngsual Cu Ralthuam Pakhat Ah An Hmang” – Meifar\\nRussia Ralkap In Naute A Pawngsual Ih Video A Zuk, “Russia Pawlin Nunau Pawngsual Cu Ralthuam Pakhat Ah An Hmang”\\nApril 15, 2022 admin Leitlun 0\\nRussia ralkap pawlin Ukraine ram an va siimnak ah Ukraine nunau pawl cu an pawngsual vivo, ṭhenkhat cu an pawngsual hnuah an that. Ṭhenkhat Ukraine nunau pawl cu an beidong tuk ruangah anmah le mah an thataw.\\nUkraine president in, “Russia ralkap pawlin nunau pawl pawngsualnak hi ralthuam pakhat ah an hmang” a ti. Bucha khua khalah Russia ralkap pawlin Ukraine nunau 25 an hrentang ih innkhan sungah an khum, nunau pawl cu kum 14 ihsin kum 25 mi an si. Thlakhat lenglo an sualpi hnuah nunau 9 in nau an pai.\\nRussia ralkap 24 mi Alexei in naute a pawngsual ih video in a zukaw, a video cu a rualpi pawl a hmuh hnuah an pule pawlin an kai ih Russia ram ah an kuat tlung. Mipa nauhak kum 11 mi khal Russia ralkap pawlin hringtu a nui hmuh laiah an sualpi, a nu cu tokham ah an tawnbet ih a fapa an sualpi lai cu an zohter.\\nRussia ralkap pawlin an pawngsualmi lakah pitar kum 78 mi khal a tel. Kyiv khawpi ih um nunau kum 50 mi in, “Kan inn ah Russia ralkap pawl an ra ih meithal in in tin, ralkap pakhat in in hruaisuak ih na kor phelhaw in ti.\\nKa phelh lo asilen in kap that tum, kor ka phelh ih in sualpi. Cumi hnuah inn ah ka va tlung ih ka pasal cu thicia in ka hmu. A pum ah meithal in an kap, kan thilri bungrua pawl khal in laksak” tin a riahsiat thu cu Daily Mail thuthang hnenah a sim thei.\\nTi Tawih Puai Ah Bomb A Puak\\nThingkung In Tleirawl A Nen That, A Innsang Pawl An Pehtlaih Thei Lo","num_words":308,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.06,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.383,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"June 12, Falam Ah Covid-19 Minaa Thar 7 Hmu Bet – Meifar\\nFalam siizungpi ih OPD ah tuni (June 12, 2021) ah Covid-19 positive minaa thar 7 an hmu bet.\\nOPD ih Rapid test kit thawn an zohfelnak ah; June 1 ah mi 7, June 2 ah mi 4, June 3 ah mi 3, June 4 ah 8, June 5 ah 1, June 6 ah 2, June 7 ah 2, June 8 ah 4, June 9 ah 2, June 10 ah 8, June 11 ah 1 le June 12 ah 7 tin zatekom 52 an hmu zo.\\nFalam peng sung (Rihkhawdar le Laikhua pawl tel in) ah May 20 – June 12, 2021 tiang Covid-19 nat neitu mipum 174 an hmu ih mithi 2 a um. Mi 15 pawl siizung an țum saal zo ih atu ah siizung ih a taangmi 157 an um tiah theih a si.\\nCovid-19 nat pianhmang pawl a simi taksaa, khuhkhuh, thawsam, rim thei nawn lo tivek a cangih mah le mah a rinhlelh awtu pawl cun Falam siizungpi ah zinglam nazi 10:00 – 11:00 tiang a lak (free) in Covid nei le nei lo zohfel sak ringring a si. (Chinland Herald)\\nLeitlun Ih Mithmul Saubik, Sibawi In Ziangtin A Mithmul A Sau Ti An Theithei Lo","num_words":165,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.045,"special_characters_ratio":0.335,"stopwords_ratio":0.376,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Mai Siang Em Mawi MBBS Leh CT Hmaiton - Chinland Today Media\\nMarch 5, 2012 10:36 am·23 comments\\nDr. Siang Em Mawi Leh CT\\nHmin : Siang Em Mawi\\nDuhkawh : Emte\\nPasal : Nei lo\\nSuah Ni : January 2, 1989\\nSuahnak : Tahan, Kalay Myo\\nPa Hmin : Ngun Khuai @ Mg Bah\\nNu Hmin : Kap Lian Cuai @ Aate\\nU Nau : 4 – U mipa 3, Nautabik\\nZirnak : University of Medicine, Mandalay\\nCT : Kum ziat na tiin phunhrek(tlawng) na kai thawk ih ziangtik kum ah phunhra na awng? MBBS the ziangtik ah na thehsuak.\\nEmte : Kum 5 ka ti ah phunhrek ka kai thawk ih 2005 kum ah Phunhra ka awng ih MBBS hi University of Medicine, Mandalay ihsin ka zir suak.\\nCT : Phunhra na theh laiah na duh hril theinak in ziangmi poh khal zir thei na si ti kan theiih ziang ruangah MBBS hi na zir kherkher?\\nEmte : Si ee, kei cuh Doctor hnatuan hi ka uar tuk ruangah tleng thei dingin, Phun 8 ka kai ih sin, Pathian hnenih ka dil mi a si. Ka Nu leh ka pa leh zumtu pawl ih thlacam pinak ruangah a si.\\nCT : Hitivek ih MBBS Degree ngah thei dingin ziang tluk zuamnak le tumruhnak na rak nei? Kan Laimi ah lole ram dangmi zohthim mi na nei maw?\\nEmte : Dr.Than Bil Luai hi kan Chin mi ih kan rinsanmi leh kan duhdawtzet mi a si ih, kei hrangah cun, ka zohthim bik mi pakhat khal a si. Mina a zoh dan leh a kilkhawi dan hi ka uar zet. A ni vekin ka tuanthei lo hmanah, kan Chin mi hrangah maltel tal ka thathnemnak nei ve ding hi ka tumtahnak leh ka zuamnak hrampi pakhat a si.\\nCT : MBBS na theh suah thei tiang ih na zirnakah ziangmi zawnte ah harsatnak hleice na tuar?\\nEmte : Ziangkhal awl-aiten ngah a si lo ruangah, keimah tawkte cun, harsatnak siar cawk lo cu ka tuar ve nasa. Ih-that hi ka paih tuk hi, ka hrang ahcun harsatnak tumpi pakhat a si ve…Haha\\nCT : Chin mi pawl Kawl lakah zirnak lam ziang tluk dinhmun kan si in na thei?\\nEmte : Kan Chin mi pawl hi ka zum ai in kan thluak a tha nasa. Sinan, zuamnak leh tumruhnak hi hnamdang ai in kan nei mal tuk in ka hmu.\\nCT : Chin nu na si ruangah na zirnak lamah thleidan awknak na tuar maw?\\nEmte : Pathian zangfahnak in cuvek pawl cu ka tuar lo. Chin mi cu hnamdang pawl in in rak duhdawt thei zet sokhaw.\\nCT : Kawlram hin Democracy diktak ngah in kan ram (Chin ram) in zalennak hmu sehla ziangtin na can hman na tum?\\nEmte : Kan can hman dan ding cu ka thei thiam hrihlo. Pathian thu thu a si.\\nCT : Beunakhawl (refugee) dinhmun in ramdang ih um mi kan Laimi siarcawklo pawl hi ziangtin na hmu?\\nEmte : Ka thin a nuam lo zet. Malaysia ah Palik tih ih an um theu hi Malaysia ka tlawnglai ah ka hmu tikah ka zaang an fak tuk. Ka ruah suah mi cu kan ram ah mai duhvek ih zalennakleh tuantheimi um thei sehla cun, mah leh inn sang, u le nau, sungkua thawn nuam zet ih um an duh zet ding ti ka ruah sak. Ni khatkhat ah kan ram ah cuvek ni sunglawi thlengin mah leh inn sang duhkim cio ih um thei ni um hramseh ti cu ka duh thusam a si.\\nCT : Na ninghan can ah ziang na tuah theu, na lungawi le aipuan can ah teh?\\nEmte : Ka ninghan can le ka lungawi canah Pathian ka thangthat theu. Culen hlasak le thilei hi ka thin in ti nuam thei nasa ? Hlasak thiam cu ka si lo nan…. 🙂 ha.ha.ha\\nCT : Hmailam can ah Laimi\/Chin ram hrangah ziangmi tumtahnak na nei?\\nEmte : Pathian rem a ti ih ka zirnak ka kai peh vivo thei ahcun, ka thei zat ih thathnemnak neih thei ding cu ka duh thusam leh ka tumtah mi khal a si.\\nCT : Laitlang\/Lairam ah ziangtluk hardamnak lamah tan kan lak tul in na hmu? Ziangvekpawl a thupi hleice ah na ruat?\\nEmte : Nasa zet ih tan kan lak a tul lai. Kan Laitlang ah mimal neihmi (Private) Sizung khal a mal zet ih Doctors khal kan mal lai zet. Cun, kan Chin mi pi kan zaten tu hnak in harhdamnak lam thupi ah ret thiam ding hi kan thupi pakhat a siin ka ruat ih, harhdamnak lam ca pawl hi theitawk in siar ve seh la kan thathnem pi phah zet ding tiah ka ruat.\\nCT : Kawlram thlengawknak a tuah rero mi in zirnak lamah hmasawnnak a suah pi ding na zum maw?\\nEmte : Aw kan ram a that ahcun, zirnak lam khal a that ve vivo ding ti cu ka zum ko.\\nCT : Ramsung ih zirsuak na si ruangah nangmah le nangmah tlasamnak nei hleicein na thei aw maw?\\nEmte : Aw, tlaksam mi cu a tam nasa lai, tucu zianghman ka si hrihlo ka zirsuak pek lawng a si hrihlai, Pathian in rem a ti ahcun specialist kai ka tum vivo lai.\\nCT : Kawlram sivai lam ih a that hleicenak in hlawm thei hram pei maw? A tlaksamnak pawl thawn?\\nEmte : A that hleicenak tiih rel ding cekci cu ka rel thiam lo nan, kan ram ih sibawi inzirhtu kan saya pawl hi an mai Specialist ahcun an thiam ka ti tuk. Amahlawngte, tuamhlawm awknak thuamhnaw leh hriamhrei hi cu ramdang ai in kan tlaksam lai nasa.\\nCT : An sim mi bangaw lo celcel lakah harhdamnak hrangah ziangmi a thupibik tin nang teh in na ruat ve?\\nEmte : Kei ka ruahnak ahcun thinlung neh leh, mah le mah uk aw (control) thei khal hi a thupi in ka ruat.\\nCT : Mi si na dawh hmaisabik ah ziangvek thinlung le tuarnak na nei?\\nEmte : A hmaisabik cu ka kur nasa. Kei mah ruangah pa khat khat a cang pang ding ti ka phang zet.\\nCT : Sibawi tuan thlang ding na sivekin ziangmi na hreh bik?\\nEmte : Hreh mi ngai ngai cu ka nei lem lo.\\nCT : Ziangvek rawl na ei tambik ih ziangvek rawl na ngaina bik?\\nEmte : A thaw mi hmuah hmuah cu ka duh thluh ko. A hleice in kan lairawl ka duh bik. Ramdang tleng kan laimi pawl khalin, Lairawl cu an ngai bik ko ding tin ka zum.\\nCT : Duhdawtnak hi ziangtin na irawm suakin na sim fiang ve ding, na anka kan thei duh?\\nEmte : Mi pakhat kan duhdawt tak tak ah cun, a mai that nak lawng kan duhdawt si lo in, a mai tlaksamnak khal kan theihthiam awk thei hi, duhdawt nak tak tin ka ruat.\\nCT : Na pasal dingih na sunmang?\\nEmte : A hmaisabik ah Pathian tihzah tu, kei mah in duhdawt tak tak tu le ka nu le pa sung le khat duhdawt thei tu ding hi ka sungmang a si. Pathian in pek a si len, mi mawi leh tha, mipiang verver a si len ka el lem lo hokaw. Hahaha…! 🙂\\nCT : Thangthar nonawn, fala tlangval pawl le tui tlawngkai rero nau le pawl hrangah ziangmi sim duh mi le thazang pek duh mi na nei?\\nEmte : Pathian tihzah cu fimnak hram thawknak a si ti hi kai hnget sehla. Culen mai paih zawng (Hobby) le hmaitinmi (ambition) thei fiangih zuam ding hi a si.\\nCT : Cuti a sile mipiang verver pawl leh mi dangdang ih an lo pehtlai duh tikah ziangtin an lo pehtlai thei ding ?\\nEmte : FB – Siang Em Mawi, Mail – tessemte@gmail.com, Ph – (+951) 503065\\non March 5, 2012 at 12:28 pm\\n5000 kha Kawlram ka ra tik le ka lo pe leh ding maw. Ka hngilh ring ring ih Joseph ruangah sokhaw. (Capo).\\nNa interview tla ka siar ngah ih ka hnangam zo tucu. hmmm\\nZohtthimtlak taktak a si. Kan lo lungawipi tuk…Lainu zuam sinsin uh…\\non March 5, 2012 at 7:15 pm\\nThu leh dan na thiam in siar a nuam na sa\\nKa lo uar na sa. Nu nau rori hivekin na zuamih kan miphun sunlawihtu pakhat na si hrimhrim hi ka lo upat tuk. Zuam vivo aw. Kan miphun hrangah pathian in lo hmang vivo hram seh.\\non March 5, 2012 at 8:04 pm\\nHi vek ih cathiam le tumruh nei kan Chin mi sungih sin tampi suak vivo seh.\\nAsut tu a let tu nan thiam tuk.\\non March 6, 2012 at 12:07 am\\nDr. Emte, pa pawl thindam ter dan tla na thiam tuk ual heheee, Alan tla khi a tul lo pi pi a phawrh vooo vo thlang khi (capoh)\\nPathian kutcak in na zin lo hruai vivo seh la, Kan Chin miphun tidam tu ah lo hmang seh.\\nNa sang thiam riai. Ka ruah lo daan in na sang thiam.\\non March 6, 2012 at 2:53 am\\nNa zir thiamnak hi Bawipa sunlawinak ah sihramseh.\\nPu William N.Lyan @ Liante Pa Atl\/Ga. says:\\non March 6, 2012 at 5:39 am\\nDr.Siang Em Mawi Ct interview na thuhla ka rak siar ih na zuam nak le thusuh mi pawl na leh mi tla an mawi zet. Kan lo lawm nasa.Hmailam ah kan Chin mi pawl zoh thluh tu ding ah Pathian in lo cawisang vivo hram seh.\\nNa Nu le Pa ih an lo taimak pi nak khal kan lawm nasa.Na pa cu in duhdaw zet ih 36th street Y.gn ah in ra leng theu.Na pu Lal kam Lo (Ticirh khua) khal sungkhat aw hlir kan si Kan lo lawm nak phaihleng hla na nu le pa hnen ah in rak seh sak aw hen 1.)- Vun sim pawrh hlang e kan hrin hniang kawl siangpahrang pa vun tai v e tin, Sumva bawi bang lung rawn khua mi hin lenpar kan tlan cio lo kem\\nEmte, A cang thei len Na pa.kha kan biak ban nak a um thei maw.Kan nih tufang\\nAtlanta,GA ah ka um ka cell 404-573-7778 a si tiah in sim sak hram aw.\\non March 6, 2012 at 6:21 am\\nU emte congatulations, hitivek in a sung lawi zet mi buaih na ngah thei ih a tha tuk. Pathian in lo thlawsuah sinsin hram seh.. Cun tlawng na kai pehnak ding na tumtah mi hrang khal ah hlawhtling nak ngah hram ding in kan pathian in lo thlawsuah hramseh. Kan lai mi phun hrangah pathian in lo hmang hramseh! Lung awi um tuk doctor tla kan nei vivo thlang ih pathian in kan lai mi a thlawsuah vivo hi, kan zuam ih kan ttan vivo tul kan hnam, kan ram, kan miphun hrang.\\non March 6, 2012 at 9:12 am\\nNa hlawhtlinnakin kan Chinram le miphun, nasat zetin a cawisang ih a lungawi um hleicè.\\nNangmah fehtlangin kan Chinmi farah zawnzai mangbang harsapawlin Thinlung, Taksa, Thlarau ah a famkimmi damnak an rak co theinak dingah Pathian in lo hmang vivo hrâmseh tiah duhsaknak sangbik ka lo hlan.\\non March 6, 2012 at 1:17 pm\\nThaten zuamna sa aw Pathian le kan miphun hrangah\\nmitangkai zet na si lai ding\\nsuan na um riai.\\non March 6, 2012 at 1:29 pm\\nThank you for getting MBBS,that God had given you to help fatherless in Chin land.I want to talk with you face to face when I’m reading your news.may God bless you abundantly for willing to have a pure heart to help the need of Chin people.\\nwith much thank\\nTe…..kalo sunsak tuk aww…..kan miphun,ram hrangah thla a muang in mi na kam nasa..:) Pathian na ttih zah theu nak leh harhdamnak thawn na peh par ter mi ”thinlung neh leh, mah le mah uk aw (control) thei khal hi a thupi ” na ti mi ka uar tuk……Godbless u!!!\\nDr Emte mina zoh kildan lawng na thiam ding hmang ka ti ih thinlung muril le tuardan tla na thei tak ual…\\nka duhnasa himi na leh dante hi… Suttu khal le sut fuh nasa….”Mi pakhat kan duhdawt tak tak ah cun, a mai that nak lawng kan duhdawt si lo in, a mai tlaksamnak khal kan theihthiam awk thei hi, duhdawt nak tak tin ka ruat.”\\nKianghrol Sianglianuk Mhingte says:\\nMithiampawl kha tonsuhnak neih vivo ding………\\nka siar ih thazang ka ngah nasa……….\\ndam lo thlang sehla teh a ttha pei maw tiah ka ruat rero..heeeee(capoh)\\nMa Ruat says:\\nNa interview ka siar cu ka hni nasa..\\nNa harsatnak tumbik cu ‘ ih that ” maw a rak si…..hahaaa\\nCa zoh phat cun sing ngah nan,\\nSidawt phat cun sing ngah nawn lo maw …khah :):)))))\\non March 8, 2012 at 6:03 am\\nNau Emte ka lo lungawipi tuk…hmailam caan khal ah hi hnak ih sang in Pathian in thlawsuah lo pek sin hramseh…kan Chin miphun cawisangtu si vivo hram.\\nNau Emte ka lo lungawipi tuk.Hmailam caan khal ah Pathian ih thlawhsuah lo pe in lo umpi sin hram seh..kan Chin mipi hruai kaitu si vivo hram.\\non March 11, 2012 at 11:01 am\\nNa hlawhtlinnak parah kan lo lungawi pi. Pathian in lam lo hruai vivo hramseh.\\nKan Chinmi hrang lawng silo in Leitlun mi hmuah hrangah Pathian in lo hmang vivo hramseh.\\nPa Bawi & Nu Par\\non March 15, 2012 at 12:07 pm\\nka tlangval lai in tong ngah lo cu aw…na hmel leh na thinlung ka duh ci nasi. in hmu aw la in duh ve ding nan ‘tidai bungcia suah kir a theih nawn si lo ih le’…\\nmi damtertu ‘taksa, thinlung’ rak si hram..\\nna ucite says:\\non March 22, 2012 at 6:19 am\\nna hlawhtlinnak parah ka lungawi tuk…na hmailam can hmaanlai ding khalah pathian in lo tanpi hramseh,ka nu le pa pawl par khalah tampi lungawi nak ka nei,\\nnau kalungawi tuk …..\\non March 22, 2012 at 12:32 pm\\nAizawl lam ih na u nau pawl khal in kan lo lawm pi tuk hokhaw\\nPathian in lam lo hruai vivo seh\\nChin mi hrang nu tling tha si kum khua law\\nHarsat nal le buai nak lak khal ah neh tu tha bik si ringring aw\\nNa u liante\\non July 14, 2012 at 11:10 am\\nPhun le Hnam a cawisang tu c vivo ding ah thla za ka lo cam sak.","num_words":2153,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.274,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"SAC ih palai UN Assembly ah thusim theinak caan pe lo dingin US le China an lungkim, tiah thuthang lengvak a suak - IHBURLEN\\nSAC ih palai UN Assembly ah thusim theinak caan pe lo dingin US le China an lungkim, tiah thuthang lengvak a suak\\nSeptember 14, 2021 admin RAMLENG THUTHANG, THUTHANG 0\\nSAC ralhrang ih palai cu UN Assembly ah thusim theinak caan pek siang lo dingah US le China karlakah lungkimtlannak a um, tiah thuthang lengvak a suak.\\nSAC ralhrang ih palai UN Assembly ih thusim khap dingin ram lian pahnih US le China hin zarh khat sung lai caan pe in thureltlangnak an nei, tiah US hrambun Foreign Policy FP in a sim.\\nUS le China thureltlannak ih lungkimmi ah U Kyaw Moe Tun khal UN Assembly ih thurel ve lo dingin an lungkim timi an rel tel, tiah a hlan thuthang ah a suak ih thungai le ngai lo a si thu BBC in a ngaihven rero lai.\\nUS le China karlakih biakremawknak thu hrimhrim hi European Union siseh, ASEAN siseh, Russia tel in an lungkimpi ve theu tiah UN palai fehphung sirhsan in FP cun a sim hrih.\\nSAC ralhrang ih palai hin UN Assembly ah thusimnak caan pek le pek lo hin sullam a nei zet ih an pek lo asile acozah si thei dingih a zuamnak pawl SAC ralhrang hrangah thil poi zet a thleng thei. Tui’tum ih SAC ih palai thusimnak caan a ngah lo asile a nai bik November thla tiang acozah si theinak a nei lo ih cumi ah a zuamsal a tul, tiah FP cun a sim.\\nTuni September 14 ahhin rampi acozah aiawh theinak palai tahfung khal phuansuah a si ding ih SAC lole NUG khui khat sangsangin an ngah ding, tiah ruahsan a si thu a sim hrih.\\nUN thuthang sirhsan in sim asile tui’tum committee ahhin chairman ah Sweden a si dingih sungtel ram pawl ah US, China, Russia le ramdang (5) Bahamas, Chile, Bhutan, Sierra Leone le South Africa pawl an si ding. (BBC).\\nNunau nauhak pahnih tidai khawlnak tanky ah an tla that\\nMi lakih kan rellang dah lo dingmi kan bulpak thuthup (7)","num_words":344,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.066,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.282,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Amh Zawn Te Hmanh Ruat Lo In Mipi Zawn A Hei Ruah Ning le A Biacah Te Hi Nguingui Thlak In Tah A Phu Ko Mu>>>>>> – Onlinenungak\\nAmh Zawn Te Hmanh Ruat Lo In Mipi Zawn A Hei Ruah Ning le A Biacah Te Hi Nguingui Thlak In Tah A Phu Ko Mu>>>>>>\\nBy chin tawi on June 29, 2021\\nDaw Suh Kyi Cun Myanmar Mipi Cu Covid 19 Lakin Fimkhur Dingah A Cah\\nMyanmar rampi thuron Daw Aung San Suh Kyi cun ,tuini June 28, Court date ah Myanmar mipi cu covid 19 lakin fimkhur dingah a cah ih a thucah cu sihni simthei in sihni cu mipi simthei sawng dingah a theihter.\\nSihni Daw Min Min Soe cun “Tuini Court date ah Daw Suh cun covid 19 thuhla in sut nasa ih mipi cu covid 19 natnak lakin fimkhur dingah a cah. Kanmah sihni pawl khal covid 19 lakin fimkhur dingah in cah ve. Ram pumhuap covid 19 dinhmun in sutih Naypidaw covid 19 dinhmun khal in sut. Covid 19 natnak luarsal ah Myanmar mipi cu a ruat tuk lawlaw.\\n“Curuangah, mipi pawl cu covid 19 lakin fimkhur ten um dingah kut kholh zangzel lo dingin , mask bun ringring dingin a cah. Covid 19 hmaisa bik tumih mipi a rak cah rero bangin ,Myanmar mipi cu covid 19 lakah theitawk in mahten fimkhur cio dingah in cah rero a si,” tiah a ti.\\nTuih dinhmun ah rampi thuron Daw Aung San Suh Kyi cu ralkap in thubuai 7 an orhter ih, thubuai 4 cu zarh khat ah vei 2 tiin Court ah an rel rero lai. Court ih thubuai an rel thok hlanah Suh Kyi le amah buaipitu sihni pawl cu minute 30 biakawknak caan an nei ringrig.\\nSuh Kyi ih thubuai 7 pawl cu Eiruk thubuai pukmah 55, Kiangkap mipi hnaihnok thubuai pukmah 25, Covid 19 daan pahbal pukmah 25, kuat suak kuat lut daan pahbal pukmah 8, pehtlaihnak daan pahbal pukmah 67, Ram hmin setertu pukmah 505, Rampi thuthup daan pahbal pukmah 3 pawl an si.","num_words":306,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.101,"special_characters_ratio":0.251,"stopwords_ratio":0.225,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ralkap Lamtang Mi Hminthang Cu An Kap Ih Hliamhma Thawn Siizung Ah An Tlanpi, Lamzin Ah An Rak Kapsal Ih A Hnukcat Fel – Meifar\\nRalkap Lamtang Mi Hminthang Cu An Kap Ih Hliamhma Thawn Siizung Ah An Tlanpi, Lamzin Ah An Rak Kapsal Ih A Hnukcat Fel\\nMagway Division, Yezakyo khua ih um U Mar Ta cu ralkap lamtang mi hminthang zet a si. Amah hi ralkap ṭuan zo a si ih tu’ahcun ralkap kuthnuai ih cangvaitu Pyu Saw Htee pawl hruaitu a si. December 3, 2021 zing nazi 8:15 ah mipi kilhimtu pawlin an kap ih a thi lo, hliamhma a tuar.\\nA hliamtuar a bese tuk ruangah Monywa siizungpi ah tuamhlawm dingin an phur, lamzin ah mipi kilhimtu pawlin an rak bawh ih Sin Phyu Shin-Chaung Oo lamzin ah an rak kham ih naitakten an kap that. A hmun ah a thi cih tin tualsung mipi kilhimtu pawlin an phuang.\\nNovember 17 ahkhan an khuasung ih NLD innsang khat cu U Mar Ta ih hohanak in an rak that zo. NLD party dinpitu Ko Aye Hlaing (kum 52), a nupi Marcy (ku 45), an fanu kum 20 mi Ma Aye Thin le an innhnen Daw Si (kum 47) cu bomb in an puah that.\\nU Mar Ta cu an ramsung ah a sual zet, khuasung ih dawr khan le inn an bauh ṭheu ih thil an ru, inn an urkang ṭheu. Ralkap dodaltu le bungbel tum ih duhphorhnak tuahtu pawl cu ralkap thawn an tangtlang ih an kai. Amah khalin meithal a keng ih Pyu Saw Htee pawl a kaihruai. Ralkap lamtang U Mar Ta cu 27 Revolution Force ih kaihruaimi ThwayThauk Revolution Forces le People Defense Force YSO pawlin an that thu theih a si.\\nCDM Tuah Tlawng Saya Cu PDF Ah A Lut Ih Ralhrang Pawl Thawn An Doawknak Ah A Nunnak A Liam\\nIndia Ram Ah Palik Pakhat Cu Thla A Ṭih Tuk Ruangah A Awkaw That","num_words":306,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.081,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.346,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kalaymyo township sung ih dokahnak suakah Military council ralkap 7 an thi ih; PDF lamah 1 a thi – My News\\nKalaymyo township sung ih dokahnak suakah Military council ralkap 7 an thi ih; PDF lamah 1 a thi\\nadmin June 3, 2022 Leave a Comment on Kalaymyo township sung ih dokahnak suakah Military council ralkap 7 an thi ih; PDF lamah 1 a thi\\nSagaing region, Kalaymyo township chham lam, May ni 31 leh June 1 tiangih military council pawl leh tualsung PDF tangrual pawl cu an kah awknak ah military council ralkap 7 an thih thu Chin National Defense Force (CNDF) pawlin thusuah an tuah.\\nCNDF thupuangtu cun, “Military council ralkap pawl cu Natchaung khua ih high school leh Aung Suh Pan puithiam school-ah hmun an khuar ih. Cu cu kanni CNDF, PDF (Kalay), RKDF leh tualsung PDF tangrual pawlin May ni 31-ah kan bei ih, kan kap aw a si,” tiin a sim.\\nCubakah Natchaung khua sungah khal June ni 1 zing lam nazi 8 ih sin zan lam nazi 6 vel tiang hrawng cu kahawknak a suak nasa ih, ni 2 sung kahawknak suak mi ah military council ralkap 7 an thih thu a sim.\\nMilitary council lam ralthuampi puak mi mu in a ngah mi PDF (Kalay) ralkap pakhat in a nunnak a liam ih, pakhat a hliam ih. CNDF ralkap pakhat in hliam a tuar bawk a si.\\nMilitary council ralkap pawl cu June ni 1, zanlam ih sin Natchaung khua sungih umnak in pawl an ur ih, May ni 31-khalah ralthuampi an tawngpa kah ruangah, Nat-Miaung puithiam school parah raltlan civil mi 7 te an kap fuh ih, pahnih cu an ngaihtuahum nasa a si.\\nCu mi kahawknak thuhlaah thi leh hliam dinhmun cu ralkap lamin thusuah ziang hman an tuah hrih lo a si.\\nMi Theih loh Mi Sr. Gen. Min Aung Hlaing ih thunthu →\\n← Ralhrang uico pawl ih tlawng school awn mi ZPCC leh ZRA pawl cun lungawi thu an sim","num_words":303,"character_repetition_ratio":0.12,"word_repetition_ratio":0.058,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.261,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Yangon ih Martial Law an rak phuang nak san cu CNN in hitin a sim fiang - Falam Online Media\\nYangon ih Martial Law an rak phuang nak san cu CNN in hitin a sim fiang\\nApril 10, 2021 April 10, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nYangon hmun ṭhenkhat ih Martial Law an rak phuang nak san cu ralkap thuṭhenzung hrangah Lamziin an rak sial cia mi a si….\\nYangon ramṭhen hmun ṭhenkhat ih Martial Law an phuang nak san cu ralkap thuṭhenzung in thit daantat thuneihnak an nei thei nak ding hrang ih lamziin an sial cia mi a si tiah CNN cun a ngan.\\nNineteen people have been sentenced to death in Myanmar for killing an associate of an army captain, the military-owned Myawaddy TV station said — the first such sentences announced in public since a February 1 coup and crackdown on protesters. https:\/\/t.co\/cpPItIcdoM\\n— CNN Philippines (@cnnphilippines) April 10, 2021\\nSAC ralkap thuṭhenzung in Yangon mino 19 thih daan a tat thu cu ralkap neihmi MWD TV in April 9 zaan ah a phuang.\\nCuih mino 19 pawl cu SAC in Martial Law a phuang nak N.Okkala ah Bokyi Htet Aung Kyaw an thawi that a si tiah ralkap lam in an puh ruangah ralkap thuṭhenzung in thih dan a tat mi a si tiah MWD TV in a phuang.\\nHih thuthawn pehpar in CNN cun “ralbawi an that ruangah mino 19 cu ralkap thuṭhenzung in thih daan a tat hai tiah MWD TV in tlawngkai ninga zaan ah a phuang. Cumicu February 1 ih Myanmar rampi a buai hnu, ralkap lam in thih daan tat nak an nei hmaisabik mi a si.”\\n“Cuih mino 19 pawl cun March 27 ah North Okkalapa district ah ralbawi pakhat an thawi that tiah ralkap lam in an puh. Cumicu Martial Law an phuang nak North Okkalapa ih thil thleng si in an rel. Cuvek buainak, puhawknak a um tikah ralkap thuṭhenzung in thih daan tat thuneihnak nei thei dingin Martial Law an phuang mi hin lamziin a ong sak hai” tiah CNN cun a ngan.\\nMino 19 lakih miṭhenkhat cu ralkap pawl in an kaingah zo ih a tang lai dang khal kaihkhih dingin an hawl rero tiah MWD TV cun April 9 zaan ah a phuang.\\n← Paralṭha Biak Lawm Cuang ih thih thu cu April 10 lawngah theihsuah a si\\nTamu ih Miralṭha pawl in ralkap 13 an that →\\nJune 21, 2021 June 21, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nThawngtlak Tlan UDP party Chairman U Kyaw Myint thuhla ah Cozahpi in Zingzoinak nei\\nSeptember 29, 2020 September 29, 2020 Ni Hnem Sung 0\\nKalaymyo ah CNDF ralkap pakhat an kai\\nApril 10, 2022 April 10, 2022 Ni Hnem Sung 0","num_words":405,"character_repetition_ratio":0.097,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"PDF Pawl An Tlansuah Theinak Dingah Amahten Ralhrang Pawl Kham In A Kap Ciamco, Ralhrang Kut Sungih Um Aiin A Thataw – Meifar\\nPDF Pawl An Tlansuah Theinak Dingah Amahten Ralhrang Pawl Kham In A Kap Ciamco, Ralhrang Kut Sungih Um Aiin A Thataw\\nDecember 18, 2021 admin Myanmar 0\\nPDF paralṭha pakhat cu a rualpi pawl hrangah a nunnak a hlanaw. Yangon, Thanlyin Township, Lahar Yat khua ih um PDF sakhan cu December 17, 2021 ah ralhrang pawlin an va sim ih an kap ciamco. Ralhrang pawl cu an tam zet ih ralthuam kimcang in PDF sakhan cu an va kulh.\\nThanlyin-PDF sakhan cu dalan ih heknak ruangah ralhrang pawlin an thei ih an va sim, cutawk ah PDF paralṭha Phyo Maung Maung Oo in a rualpi pawl cu a tlansuahter thluh ih amahten ralhrang pawl a kap ciamco.\\nPDF pawl an tlansuah theinak dingah ralhrang pawl cu arak kham ih a kap ciamco, a rualpi pawl an tlansuah thluh hnuah ralhrang pawl cu a neh nawn lo ih ralhrang kut sungih um ding aiin tin a kapaw that. Phyo Maung Maung Oo ih ruak cu ralhrang pawlin an la ih ruak hlamtu nei lo vekin an phum.\\nPDF pakhat in, “Kan upa hi miṭha zet a si, a naule pawl a seherh thei tuk. Tu’khalah a naule pawl an tlansuah theinak dingah amahten ralhrang pawl a kap, a kham thei nawn lo tikah ralhrang kut sungih um ding aiin a thataw sawn. Thudik lo cu a tuar men thei lo ih ralṭha zetin a do ṭheu, amah hi val-u a si” a ti.\\nHringtu a nu cu thin cancer in a damlo bese tuk ruangah an sungkhat pawlin a fapa ih thih thuhla cu an sim ngam hrih lo. Ralhrang in ramsung thuneihnak an lak hnu February 1 ihsin ralhrang pawl dothlennak ah a lut ih a innsang pawl khal a pehtlaih nawn lo. Thanlyin-PDF khalin cawimawinak an hlan ih a ruak cu ralhrang pawlin an hloralter nan a ralṭhanak, ram le miphun hrangih a pekawknak cu a vul ringring ding’ an ti.\\nKutsihtu Puithiam In, “Mi Tampi Kut Ka Rak Sit Zo, Asinan Tuiṭum Cu Ka Lai (Cawng) Tuk” A Ti, A San >>>","num_words":352,"character_repetition_ratio":0.09,"word_repetition_ratio":0.058,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.372,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - JOB\\nBibleThianghlim – JOB\\nA ngantu: Theih a si lo\\nA huap sung cān: Abraham San (B.C. 2000 hrawng)\\nNgan kum: Solomon San (B.C. 950 hrawng) a si men thei\\nJob cabu hi zo in a ngan ti theih a si lo. A thuanthu hrimhrim hi tuan le mang thu a si, Abraham san ihsin simaw, a hlan ihsin simaw a si men thei. Abraham san vekin, Job cu kum tampi a nung (42:16), leiletpa a si ih, Mosi Dān hlanah diktakin Pathian a bia. Job hi Arabia ram sung sak lamih um a si men thei (1:3).\\nHi cabu hi sual nei lo pawlih tuarnak simfiang lo mi a bang. Asinan hi cabu-ih thuken cu cuhnakin a thuk, ziangruangahtile harsat tuarnak in Pathian thuhla ah thusuhnak a suah.\\nJob cabu sungih thuêltupawl kha ṭhateih na ngai hai asile, harsat tuarnak thu hnakin Pathian thuhla an ṭawng tamsawn ti na hmu ding. Job cabu-ih thuken cu Pathian le milai pehtlaihawknak thu a si.\\nA hleicein harsatnak kan tawn cān ah Pathian thuhla ah ziang lungput kan nei ding ih a hnenah ziang kan sim ding? Harsatnak kan tuar tikah amah in ziangtin in ruat ih, harsatnak kan tuar tikah amah lamih lungput dik kan neih lo asile ziangtin in ti pei? A maksak zet mi tuarnak le zăwnzaihnak Job ih a tuar mi hin thusannak thupi zetzet a pe, ziangruangahtile kan khawruahnak le Pathian kan zumnak hi harsat tuarnak in a hniksak (Jam 1:2-3).\\nHi cabu-ih thucah cu Pathian cu ziangkim tlunih Lal a si ih (2:3), a thil tidanpawl hi thuthup a si cān a um (Rom 11:33). Asinan Pathian cu ziang tik lai khalah a dingfel, a fim, lainatnak a nei ih, a tuah mi hmuahhmuah le kan parih thlen a sian mi hmuahhmuah ah amah cu a ṭha (Jam 5:10). Ziangruangah harsatnak kan tuar ti kan theih lo tik khalah amah cu a dik a si. Curuangah ziang dang hmuahhmuah hnak khalih a ropit ruangah, neihnunnak le harhdamnak thawi in thlawsuah lo hmanah Jehovah cu upat zetih kan biak ding hi a phu a si. Anih cun ziang vek a si ti in sim ruangah, a cangvaihdān hmuahhmuah in simfiang thluh lo hmansehla, amah kan rinsan ding a phu. Cule anih cu ziangkim tlunih Lal le miṭha a si ruangah, kan tuarnak hi theithiam lo hman nungna a hnenih kan tlukluh ding cu a phu a si. Job in cucu a thei (1:21; 2:10), asinan harsat tuarnak ih nĕnbehnak hnuaiah le a rualpi pathum pawl ih diklo zetih sualpuhnak ruangah, Pathian cu a ṭha ih ziangkim tlunih Lal a si ti a hngilh ih, a zirsal (42:1-6).\\nHi cabu ah thuhmaihruai (Job 1-2), a ruangpi (Job 3-41) le thukharnak a um (42).\\nI. Thuhmaihraui (bung 1-2)\\nII. Thuhlawm Pi (bung 3-41)\\nA. Job le a rualpipawl biakawknak (bung 3-31)\\nB. Elihu a ṭawng (bung 32-37)\\nC. Bawipa a ṭawng (bung 38-41)\\nIII. Thukharnak (bung 42)\\nJob le a Insungsang Uz Ah\\n1 Uz ram ah mi pakhat, a hmin Job an ti mi a rak um, cu pa cu sawihnăwm kâi lo le midĭng, Pathian ṭihzah ih thil ṭhalo hrialtu a si. 2 Cule anih cun fapa pasarih le fanu pathum a nei. 3 Cuihtlunah a thil neih mipawl cu, tuu 7000, kalauk 3000, câwcang hâl 500, lāknu 500 le siahhlawh tampi an si, cutin anih cu nisuahnak lam minung hmuahhmuah lakah a nasabik mi a si.\\n4 Cule a fapapawl in a haha ten khiah mi ni ah an innpawl ah puai an tuah ṭheu ih, an farnule pathum khal an zawngih ei le in dingin mi an thlah ih an sawm ṭheu. 5 Hitin a si, an puai nipawl a cem tikah, Job cun mi a thlah ih anmah cu a tithianghlim hai, cule anih cu zingpit ten a tho ih, an zate mipum zulhin Meiur Thilhlănpawl a hlan. Ziangahtile Job in, «Ka fapalepawl in sual tuahin, an thinlung in Pathian an camsiat pangah,» tiah a ti a si. Cutivekcun Job in a tuah ringring ṭheu.\\nSetan in Job-ih Ziaza a Do\\n6 Pathian fapapawl Jehovah hmaiah anmah le anmah an langawkter ni a rak um, cule Setan khal an lakah a ra ve. 7 Cule Jehovah in Setan hnenah, «Khui lam ihsin na ra?» tiah a ti.\\nCun Setan in Jehovah cu a sâng ih, «Leilung tlun khat lam le khat lam ka hlehkatnak ihsin le suk le so ka vahnak ihsin ka ra,» tiah a ti.\\n8 Cun Jehovah in Setan hnenah, «Amah vekih sawihnăwm kâi lo le midĭng, Pathian ṭihzah ih thil ṭhalo hrialtu leilung tlunih zohman um lo, ka siahhlawh Job hi na ruat dah maw?» tiah a ti.\\n9 Cule Setan in Jehovah hnenah, «Săn um lo menin Job cun Pathian a ṭih maw si? 10 Nangmah in a kimvelin, a sungkua kimvelin le a neih mi hmuahhmuah kil kip in hruang na tuahsak a si lo maw? A kut hnaṭuan thlawsuah na pek ih ram sungah a neih mi an karh sinsin a si. 11 Asinan atu ah, na kut suahin a neih mi hmuahhmuah parah na kutthlak hnik, na hmaika rori ah a lo camsiat tengteng ding!» tiah a ti.\\n12 Cule Jehovah in Setan hnenah, «Ngai hnik, a neih mi hmuahhmuah cu na thiltitheinak sungah a um. Amah par lawngte ah kutthlak hlah,» tiah a ti.\\nCutin Setan cu Jehovah hmai ihsin a fehsuak.\\nJob in a Neih Mi Thil le a Falepawl a Hloh\\n13 Job-ih fapapawl le fanupawl an upabikpaih inn ih rawl ei le sabitzu in ih an um ni a rak um; 14 cule zualko pakhat Job hnenah a ra ih, «Câwcangpawl lei an let rero ih, an kiangih lākpawl hrampi an piat rero laiah, 15 Sabia-mipawl in an run nám ih an hruai ṭheh a si, siahhlawhpawl cu an ralnâm hriampawl in an that ṭheh, keimah lawng hi nangmah lo sim dingah ka tlânsuak a si!» tiah a ti.\\n16 Cu pa a ṭawng rero laiah, a dang mi pakhat khal a ra thleng ih, «Van ihsin Pathian meisa a rung tla ih, tuupawl le siahhlawhpawl a kāng hai ih, a kangrál ṭheh; keimah lawng hi nangmah lo sim dingah ka tlânsuak a si!» tiah a ti.\\n17 Cu pa a ṭawng rero laiah, a dang mi pakhat a ra thleng lala ih, «Kaldia-mipawl kha bu thum ah an ṭhenaw, cule kalaukpawl an nám ih an hruai ṭheh, siahhlawhpawl cu an ralnâm hriam in an that; keimah lawng hi nangmah lo sim dingah ka tlânsuak a si!» tiah a ti.\\n18 Cu pa a ṭawng rero hrih laiah, a dang mi pakhat a ra thleng lala ih, «Na fapapawl le na fanupawl an upabikpaih inn ah rawl ei le sabitzu in in an um, 19 cule ngai hnik, ramṭhing ihsin thlipi a ra hrang ih an inn kil li ah a run nuai, cule minopawl parah a tlu ih, an thi ṭheh; keimah lawng hi nangmah lo sim dingah ka tlânsuak a si!» tiah a ti.\\n20 Cun Job cu a tho, a kâwrfual a thlek ih, a lu a metkawlh, cule lei parah a tlu ih Pathian a bia. 21 Cule Job in,\\n«Ka nuih sūl sung ihsin taklawngin ka suak ih,\\nTaklawng in ka kirsal ding.\\nJehovah in i pe ih,\\nJehovah in a laksal;\\nJehovah hmin cu thangṭhatin um seh,»\\n22 Himi hmuahhmuah ah Job in sual a tuah lo ih, Pathian khal atthlak zetin a mawhthluk fawn lo.\\nSetan in Job-ih Harhdamnak a Do\\n1 Pathian fapalepawl Jehovah hmaiah an lăngawkter ni a um lala, cule Setan khal an lakah Jehovah hmaiih langawter dingah a ra ve. 2 Cule Jehovah in Setan hnenah, «Khui lam ihsin na ra?» tiah a ti.\\nSetan in Jehovah hnenah a sâng ih, «Leilung tlun khat lam le khat lam ka hlehkâtnak ihsin le suk le so ka vahnak ihsin ka ra,» tiah a ti.\\n3 Cun Jehovah in Setan hnenah, «Amah vekih sawihnăwm kâi lo le midĭng, Pathian ṭihzah ih thil ṭhalo hrialtu leilung tlunih zohman um lo, ka siahhlawh Job hi na ruat dah maw? Cule a săn um loih amah siatsuah dingah nang in i ti nân, a felfainak kha a kaihnget thotho,» tiah a ti.\\n4 Cule Setan in Jehovah hnenah, «Vun aiah vun! A si, milai in a nunnak hrangah a neih mi hmuahhmuah a pe ding. 5 Asinan atu ah na kut suah awla, a ruh le a taksa parah na kutthlak hnik aw, cule na hmaika rori ah a lo camsiat tengteng ding!» tiah a ti.\\n6 Cule Jehovah in Setan hnenah, «Ngai hnik, amah cu na kut ah a um, a nunnak lawngte cu zuah aw,» tiah a ti.\\n7 Cule Setan cu Jehovah hmai ihsin a fehsuak ih, Job kha a ke zaphak ihsin a luthlung tiang a na zet mi hmasia thawn a hrem. 8 Cule a hmasia a kheuhawknak dingah hlamphei a lâk ih vutcâm lakah a to.\\n9 Cun a nupi in a hnenah, «Na felfainak kha na kaihnget lai thotho ding maw? Pathian camsiat awla, thi aw!» tiah a ti.\\n10 Asinan Job in a hnenah, «Nang cu nunau â pakhat ih ṭawng mi vekin na ṭawng. Pathian hnen ihsin thil ṭha kan dawn vekin thil ṭhalo khal kan dawng ding a si lo maw?» tiah a ti. Himi hmuahhmuah ah Job in a hmurkâ in thilsual a tuah lo.\\nJob-ih Rualpi Pathum\\n11 Job-ih rualpi pathum, Teman khawmi Elifaz, Shuh-mi Bildad le Naamath khawmi Zofar in a parih himi thil ṭhalo a thleng mi hmuahhmuah an theih tikah, mi kip an umnak hmun cio ihsin an ra. Ziangahtile Job riahsiatpi ding le hnem dingih ratlang dingah simawknak an nei cia. 12 Cule a hlatnak ihsin an hei zoh tikah, amah a si ti an theithiam lo, an aw suahin an ṭap; cule an kâwrfual an thlek cio ih an lu tlun van lamah leivut an theh. 13 Cule annih cu amai hnenah lei ah ni sarih le zan sarih an to, cule zohman in anih cu kam khat hman an be lo, ziangahtile a thinnatdān a nasatuk ti an hmu.\\nJob in a Suah Ni a Camsiat\\n1 Himi hnuah Job cu a kâ a âng ih a suah ni a camsia. 2 Cule Job cu a hung ṭawng ih:\\n3 «Ka suah ni hlorál sehla,\\n‹Fapa a vun,› an rak ti zan thawn.\\n4 Cuih ni cu thim ah cang seh;\\nCung Pathian in ngaihsak hlah sehla,\\nTleu khal a parah êng hlah seh.\\n5 Cuih ni cu thim le khawthim sahpi in tuamhlo seh;\\nA tlunah mero zing seh;\\nSun thimnak in thlaphângter seh.\\n6 Cuih zan cu thim in kaibĕt seh;\\nCuih kum nipawl lakah lungawiaipuangin um hlah seh,\\nThla siarnak khalah tel ve hlah seh.\\n7 Cuih zan cu ṭhing sehla maw!\\nAipuan authâwm zianghman um hlah seh!\\n8 Ni camsiatthiampawl in camse hai seh,\\nLeviathan tho ko tuah dingih tiartupawl in.\\n9 Cuih zing ih arsipawl cu thim hai seh;\\nTleunak hawl seh, asinan hmu hlah seh,\\nCule zing khawfingcah hmu hlah seh;\\n10 Ziangruangahtile ka nuih sūlkâ a khar lo ih,\\nKa mithmuhnak ihsin riahsiatnak a phen lo.\\n11 «Ziangah so suahthlak laiih ka rak thih lo?\\nZiangahso sūl ihsi ka suah laiah ka rak hlohral lo?\\n12 Ziangahso khukpawl ih in dawn?\\nZiangahso maw ka fawh ding hnawipawl an um?\\n13 Cuti si lo sehla cu cāng lo le daiten ka it zo ding ih,\\nKa rak itthat zo ding,\\nCule ka rak cawlhahdam zo ding,\\n14 Anmai hrangih khaw răm a dĭnsaltu,\\nLeitlun siangpahrangpawl le thurawnpetupawl zawngah;\\n15 Asilole an innpawl ngun ih khattertu,\\nSui neitu mipawimawh zawngah;\\n16 Asilole ziangruangah so tleu hmu dah lo nausentepawl bangin,\\nA thi cia ih suak mi nausente vekih thuhhloh ka rak si lo?\\n17 Cuih hmun ah cun misualrálpawl in buainak tuah an bansan ih,\\nCaupawl an cawlhahdam.\\n18 Cuih hmun ah cun thawngtlapawl an cawlhahdamtlang;\\nMikhâwngtuih aw an thei lo.\\n19 Cuih hmun ah cun mitenaupawl le miropipawl an um ih,\\nSiahhlawh cu a pu hnen ihsin a zalen.\\n20 «Ziangah so maw vansangmangbang a tuartu hnenah tleu le,\\nThinnatnak a tuartu hnenah nunnak,\\n21 Thih duh naih táwng lo,\\nCumi cu thuh mi hlawnthilpawl hnakih hawl sawntu,\\n22 Nasa zetih lungawiaipuangih,\\nThlān an hmuh thei tikih lungawitupawl hnenih pek a si?\\n23 Ziangahso a lamzin thuhsak a si mi le,\\nPathian in a kulhbĕt mi hnenih tleu pek a si?\\n24 Ziangahtile rawl ka ei hlanah thinpihnak a thleng ih,\\nKa aihramnak cu tidai bangih thlet a si.\\n25 Ziangahtile ka ṭih tuk mi thil ka parah a thleng ih,\\nKa phan tuk mi ka hnenah a ra thleng.\\n26 Ka thaw a veng lo ih, daiten ka um thei lo;\\nCawlhhahdam ti ka nei lo, ziangahtile buainak a thleng,»\\nElifaz: Job in Thilsual a Tuah\\n1 Cun Teman khawmi, Elifaz in a sâng ih:\\n2 «Mi in nangmah lo biak tum hnik sehla, na thin a na pei maw?\\nAsinan zo so ṭawng loih sūpaw thei ding?\\n3 Ngai hnik, nang in mi tampi na rak zirh ih,\\nBân thacak lo pawl na cakter.\\n4 Na ṭawngkampawl in mirilbahpawl a tungding ih,\\nKhuk derthawmpawl na cakter.\\n5 Asinan cumi cu na parah a thleng ih, nang cu na cau;\\nCumi in a lo thâm ih, na buai.\\n6 Na Pathian ngaihsaknak cu na rinsanawknak a si lo maw?\\nCule na nun felfainak hi na beiseinak a si lo maw?\\n7 «Atu ah mángsal hnik, zo so mawh nei lo hlorál dah um?\\nAsilole khuiah so midĭng sahtăn an si dah?\\n8 Ka rak hmuh zo mi vekah cun,\\nMawhsualnak tuh dingih lei lettupawl le,\\nBuainak tuhtupawl cun cumi thotho an khawm.\\n9 Pathian ih sēmnak in annih cu an hlorál ih,\\nA thinhengnak thaw in annih cu a khangrăl hai.\\n10 Kiosa hûk,\\nKiosa hrang aw le,\\nKiosa vanglai hápawl an kiak.\\n11 Kiosa cu deh mi sa neih lo ruangah a thi,\\nCule kiosapinuih fanopawl an ṭekdarh.\\n12 «Ka hnenah athupten thu a thleng ih,\\nKa hna in cuih thu sim thektho mi a dawngsáwng.\\n13 Mi ihhmu thaw zetih an ihthah lai,\\nZan larawknakpawl ka ruah laiah,\\n14 Ṭihnak ka parah a thleng ih ka khūr,\\nCumi cun ka ruhpawl hmuahhmuah a khūrter.\\n15 Cun thlarau pakhat ka hmaika in a fehtlăng;\\nKa taksa hmulthi an ding.\\n16 Cuih thlarau cu ka hmaiah a ding ringring,\\nAsinan a hmelhmang ka hliah thei lo.\\nA pianhmang cu ka mithmuhah a um;\\nA reh ṭhepṭhep;\\nCun aw ka thei ih:\\n17 ‹Milai hi Pathian hnakin a dingfel sawn thei pei maw?\\nMinung hi amah tuahtu hnakin a thiangsawn thei pei maw?\\n18 Zoh hnik, anih in a siahhlawhpawl a rinsan hai lo,\\nA vancungmipawl tisual a puh hai,\\n19 Tlak innpawl sungih a cêng mipawl,\\nAn ṭohram cu leivut ah a si,\\nPangāng vekih a siatrál mipawl parah cun Ziang tlukin so a puh hai sinsin ding?\\n20 Annih cu zing lam ihsin zan lam tiang an kekkuai nêknêk ṭheh;\\nZohman ih ngaihsak loin, annih cu kumkhuain an hlorál.\\n21 Anmai cungcuannak cu a hlo ṭheh a si lo maw?\\nFimnak nei lo vekin an thi.›\\nElifaz: Pathian in Job Nun a Sim\\n1 «Atu ah ko hnik aw,\\nA lo sangtu ding zo tal an um pei maw?\\nCule mithianghlimpawl lakih zo bik so na pan ding?\\n2 Ziangahtile thinlingnak cun mimâwlpa a that ih,\\nIksiknak in mifimvarlo a that.\\n3 Mi-â in hrihram a thlak ka hmu,\\nAsinan hmakhatteah a cēnnak hmun kha ka camsiatsak.\\n4 A fapapawl cu himnak ihsin an hla,\\nKăwtka ah annih cu hrem an si ih,\\nZohman runsuaktu an um lo.\\n5 A thlairawl khâwm mi cu mirilrawngpawl in an ei ṭheh,\\nHling lakih um mi tiangin an la ih,\\nA neihnunnak cu suamhmang in a thiarhlo ṭheh.\\n6 Ziangahtile zăwnzaihnak cu leivut ihsin a ra lo ih,\\nBuainak cu leilung ihsin a pûtsuak fawn lo;\\n7 Tlun lamih meici an zām vekin,\\nMinung cu buai dingah a suak a si.\\n8 «Asinan kei lawngte cun Pathian ka hawl ding ih,\\nKa thuhlapawl Pathian hnenah ka thlen ding,\\n9 Thil ropipawl le hawlsuah theih lo thilpawl,\\nSiar cawk lo mangbangza thilpawl titu hnenah.\\n10 Anih in leilung parah ruah a surter ih,\\nLeirampawl cu tidai a pe.\\n11 Minautapawl hmun sâng ah a ret ih,\\nMiriahsiapawl cu himnak ah a khaisâng.\\n12 Mihrăwkhrawlpawlih khawkhannakpawl a hlawhsamter,\\nCutin an kut in an remruahnakpawl an ṭuansuak thei lo.\\n13 Anih in mifimpawl kha anmai hrăwkhrawlnak in a awk hai ih,\\nMidepdepawlih thurawnpek cu anmai parah zamrang zetin a tla.\\n14 Sun cān ah thimnak an táwng ih,\\nSun laifangah zan vekin an dap.\\n15 Asinan anih in mitlasampawl kha an hmurkâ ralnâm ihsin le,\\nMicak kut ihsin a runsuak hai.\\n16 Mifarah in ruahsannak a nei ih,\\nMidik lo in a kâ a cip.\\n17 «Ngai hnik, Pathian ih nun a rĕm mi cu mithlawsuak a si;\\nCuruangah Ziangkimtithei ih nunsimnak cu hmuhsuam hlah.\\n18 Ziangahtile anih in hma a baih, asinan amah in a tuamsak;\\nAnih in a tuahmawh, asinan amai kut in a damter.\\n19 Anih in buainak paruk lakah a lo runsuak ding,\\nA si, pasarih lakah thil ṭhalo zianghman in a lo dai lo ding.\\n20 Mangṭam a thlen tikah thihnak ihsin le,\\nRal lakah ralnâm thiltitheinak ihsin a lo tlen ding.\\n21 Hmuhsuamnak ṭawngkam lak ihsin thuh na si ding ih,\\nSiatralnak a thlen tikah na thin a phâng lo ding.\\n22 Siatralnak le mangṭam pawl kha na hnihsan hai ding ih,\\nLeitlun sahrangpawl na ṭih hai lo ding.\\n23 Ziangahtile ló lak lungtopawl thawn thukham na tuah ding ih,\\nRamsapawl thawn nan remaw ding.\\n24 Na puanthlam ah ralmuannak a um ti na thei ding;\\nNa cēnnak na vehvai ding ih famkimlonak zianghman a um lo ding.\\n25 Na tesinfapawl cu tampi an si ding ti khal na thei ding ih,\\nNa cithlahpawl cu leilung hrampi bangtuk an si ding.\\n26 Amai tikcu teih khawm mi thlairawl kung bangin,\\nSan kimin thlān ah na feh ding.\\n27 Ngai hnik, himi hi kan hmuhsuak mi a si;\\nHihi a si.\\nCumi cu ngaithla awla, nangmai hrangah thei aw,»\\nJob: Ka Phunzainak Hi a Dik\\n1 Cun Job in a sâng ih:\\n2 «Ka thinnatnakpawl hi dikteih cuaithlai siin le,\\nKa vanduainakpawl hi khīngkhai si sehla maw!\\n3 Ziangahtile cumi cu tifinriat vunnel hnakin a ritsawn ding,\\nCuruangah ka ṭawngkampawl an hrohrannak a si.\\n4 Ziangahtile Ziangkimtithei-ih thálfungpawl ka sungah an um;\\nKa thlarau in an tûr a zûk.\\nKeimah dokalhin Pathian ṭihnunnakpawl an tlaraw.\\n5 Hramlak lāk in a hrampi tlunah a ai maw,\\nAsilole c��wcang in a hramno tlunah a paw maw?\\n6 Thawtnak nei lo kha cite tel loin ei a theih maw?\\nAsilole akhalamut ti ah thâwtnak a um maw?\\n7 Cupawl dai ding cu ka thinlung in a duh lo;\\nKa hrangah luaksuakza rawl vek an si.\\n8 «Ka ngĕn mi ngah theiin le,\\nPathian in ka beisei mi i pe sehla maw!\\n9 Pathian in keimah i rialdip ding duhin,\\nA kut phawih in i that sehla!\\n10 Cun hnangamnak ka nei ṭhiamṭhiam ding;\\nĀnhainak ah umin, anih in in zuah lo khal sehla, nasazetin ka lung a awi ding,\\nZiangahtile Mi Thianghlim kamsuakthupawl ka hnáwng lo.\\n11 «Ruahsannak nei dingin ziang cahnak so ka neih?\\nCule dam rei dingin ka hmai lam cu ziangso a si?\\n12 Ka thakhăuhnak cu lungto khohnak a si maw?\\nAsilole ka titsa cu dar a si maw?\\n13 Ka sungah i bawmtu a um lo maw?\\nCule hlawhtlinnak cu ka hnen ihsin dawisuak a si maw?\\n14 «Zăwnzaihter mi pa hnenah a rualpi in ngilneihnak a hmuh ding,\\nZiangkimtithei ṭihzahnak a thlauthlak hmanah.\\n15 Ka unaupawl in lihăwngva bangin,\\nA luangrăl mi tivate bangin in bum.\\n16 Cuih tivatepawl cu tikhălpawl ruangah an dum ṭheh ih,\\nCumi sungah vur an zuprál.\\n17 Cumi a hlum tikah an luangrăl;\\nA săt tikah an hmun ihsin an kangrál ṭheh.\\n18 An zawh mi zinpawl a kikâwi,\\nKhui hmanah feh loin an cem.\\n19 Tema sumdâwng rual in an hawl,\\nShiba khualtlawngpawl in cupawl cu an ruahsan.\\n20 Cuih ruahsannak ruangah annih cu an tha a nau;\\nCuih hmun ah an ra ih an buai.\\n21 Ziangahtile atu ah nannih cu zianghman nan si lo,\\nThil ṭihnung nan hmu ih nan thla a phâng.\\n22 ‹Ka hnenah rak keng uh,›\\nAsilole, ‹Nan neihnunnak sungin nawhthuh i pe uh.›\\n23 Asilole, ‹Ral kut ihsin i runsuak uh,›\\nAsilole, ‹Palbĕttupawl kut ihsin i tlen uh,› ka lo ti dah maw?\\n24 «I zirh uh, cule daiten ka um ding;\\nKhuitawk lai bik ah ka tisual ti i theithiamter uh.\\n25 A dik mi ṭawngkampawl cu ziang tlukin so hmual an neih!\\nAsinan nan thuelnak in ziangso a fiangter.\\n26 Ka ṭawngkampawl le\\nThli vek a si mi mimangbang thurel mipawl cu rĕm nan tum maw si?\\n27 A si, nannih in pa nei lo pawl nan tuahsia ih,\\nNan rualpi cu hlawknak hrangah nan hmang.\\n28 Atu ah keimah i zoh hram uh;\\nZiangahtile nan hmaiah thuphan ka per dah fawn lo.\\n29 Zangfahten kirsal uh, diklo zetih thil ti um hlah seh!\\nA si, kirsal uh, hi thil ah hin ka dingfelnak a um a si.\\n30 Ka lei ah diklonak a um maw?\\nKa dang in thil ṭhalo a thleidang thei lo maw si?\\n6:6a khalamut ti: Kung pakhat a si ih, a ti cu a thaw lo zet.\\nJob: Ka Tuarnak Hin Hnemtu a Nei Lo\\n1 «Leilung tlunah minung hrangih hnaṭuan khunhar cān a um a si lo maw?\\nA nipawl khal cu hlawhfa-ih nipawl bangtuk an si lo maw?\\n2 Siahhlawh in daihnem a ngai tuk vek le,\\nHlawhfa in a hlawhman a hngakhlap vekin,\\n3 Nithlapawl tla man nei loih hmanter ka si ih,\\nBăngthlakza zanpawl ka hrangah ruat an si.\\n4 Ka zau tikah, ‹Ziangtik ah so ka thawh ding ih,\\nZan a cem ding,› tiah ka ti.\\nZiangahtile khawfingcah tiangin khat lam le khat lamah ka let rero.\\n5 Ka titsa cu tholungpawl le leivut an kăwp,\\nKa vun a ro ih a kûai.\\n6 «Ka damsung cān cu thiamtahtuih thiamfung hnakin a rangsawn ih,\\nRuahsannak um loih hmanral an si.\\n7 Ka nunnak cu thaw men a si ti máng ringring aw maw!\\nKa mit in thil ṭha a hmusal nawn lo ding.\\n8 Keimah i hmutupaih mit in i hmusal nawn lo ding;\\nKa parih nan mit a fut laiah, ka rak um nawn lo ding.\\n9 Mero a kian ih a hlohral vekin,\\nSheol ih a fehtu cu a suaksal dah lo.\\n10 A inn ah a kirsal nawn lo ding ih,\\nA hmunram in amah a thei nawn lo ding.\\n11 «Curuangah ka kâ ka sûp lo ding;\\nKa thinpitin thu ka rel ding;\\nKa nun zinfetnak ah ka phunzai ding.\\n12 Ka parih kiltu na ret hi,\\nKeimah cu tifinriat maw ka si, asilole tifinriat sahring tumpi maw ka si?\\n13 ‹Ka ihkhun in i thlangăm ding ih,\\nKa zaunak in ka phunzainak a dêmter ding,› ka ti tikah,\\n14 Nang in mangpawl in i ṭihter ih,\\nLarnakpawl in ka thla na phângter,\\n15 Cutin ka thinlung cun nun hnakin dēkthat le\\nThih a hril sawn.\\n16 Ka nun ka ning,\\nKa nung kumkhua lo ding.\\nIn ngaihsak hlah uh,\\nZiangahtile ka damsung cān cu thaw men an si.\\n17 «Minung hi ziangso a si ih, na khaisan,\\nA parih na thinlung na ret,\\n18 Zing tinte na vehvai ih,\\nZiang tik lai khalih na hniksak?\\n19 In hawisan dah lo ding maw si?\\nKa cil lem sungte tal i ngaihsak loin na um lo ding maw?\\n20 Thilsual ka rak tuah maw?\\nNang minungpawl thlirtu,\\nNa parah ziangso ka rak tuah?\\nKeimah cu keimah lala parih phurrit si dingin,\\nZiangruangah na hmuibah mi ih i ret?\\n21 Ziangahso ka dānpahbălnak na ngaithiam lo ih,\\nKa mawhsualnak na lakhloh lo?\\nZiangahtile kei cu leivut ah ka it thlang ding ih,\\nNang in taima zetin in hawl ding,\\nAsinan ka rak um nawn lo ding,»\\nBildad: Job cu Siraw ding a Si\\n1 Cun Shuh-mi Bildad in a sâng ih:\\n2 «Ziangtik tiang so hi thilpawl na sim lai ding ih,\\nNa kamsuak ṭawngkampawl cu a cak mi thli vek an si ding?\\n3 Pathian in thuṭhennak a herhkawi dah maw?\\nAsilole Ziangkimtithei in diknak a merhkâwi dah maw?\\n4 Na fapapawl in a parih thilsual an tuah asile,\\nAn dānpahbălnak ruangah anih in a hlăwnhlo hai.\\n5 Pathian kha ṭhahnemngai zetin na hawl ih,\\nZiangkimtithei hnenih a lainatnak na dil asile,\\n6 Nangmah cu na thiang ih na dĭng asile,\\nNa hrangah a ṭhangharh tengteng ding ih,\\nNa covo na cēnnak hmun kha a hmuingilter ding.\\n7 Na thăwknak cu fate hmansehla,\\nNeta lamih na cemnetnak cu nasazetin a ṭhang ding.\\n8 «Khuahlan san kha zingzăwi hram awla,\\nAn pupápawl ih hmuhsuah mi thilpawl kha ruat aw;\\n9 Ziangahtile kannih cu mizansunte ih suak mi kan si ih,\\nZianghman kan thei lo,\\nZiangruangahtile leilung parih kan damsung cān cu thlahlim men an si.\\n10 Annih in an lo zirh in an lo sim lo ding maw,\\nCun an thinlung sung ihsin ṭawngkampawl an relsuak lo ding maw?\\n11–12 «Phaipheng cu leihnâwng lo ah a ṭhang thei maw?\\nA hrin lai le sahtan lo a si laiah,\\nTikap hrampi teh tidai loin a ṭhangṭha thei maw?\\nCuih kung cu hrampi dang hmuahhmuah hlanah a vuai.\\n13 Pathian hngilhtupawl hmuahhmuah ih netnak cu cuvek a si;\\nCule midepdepawlih ruahsannak cu a hlorál ding,\\n14 A ralmuannak cu sahcat a si ding ih,\\nA rinsan mi cu maimăwm inn râng a si ding.\\n15 Anih in a inn a hngauhsan, asinan cumi cu a dingsuak lo.\\nAnih in cumi cu fek zetin a kai, asinan cumi cu a hmun lo.\\n16 Anih cu sun ah hring dupdoin a ṭhang ih,\\nA hmuan ah a hngepawl an zamkhat.\\n17 A hrampawl in lung penkhawm a ngerh ih,\\nCuih lungpawl lakah inn ding a hawl.\\n18 Anih cu a hmunram ihsin siatsuah a si ahcun,\\n‹Ka lo hmu dah lo,› tiin amah cu a hnáwng ding.\\n19 «Ngai hnik, himi cu amai nundān ih aipuannak a si ih,\\nLeilung ihta a dangpawl an kho ding.\\n20 Ngai hnik, Pathian in sawihnăwm kâi lo cu a hlăwn lo ding ih,\\nThil ṭhalo tuahtupawl khal a tungding fawn lo ding.\\n21 Anih in na kâ cu hnihnak in le,\\nNa hmur cu lungawiaipuannak in a khatter ding.\\n22 A lo huatupawl cu mualphonak hrukter an si ding ih,\\nMisualrálpawl cēnnak hmun cu zianghmanlo ah a cang ding,»\\nJob: Palai an Um Lo\\n2 «Cutin a si ti cu ka thei rori a si,\\nAsinan ziangtin minung cu Pathian hmaiah a dingfel thei ding?\\n3 Mi in Pathian thu-el a duh asile,\\nVei 1000 ah vei khat hman a sâng thei lo ding.\\n4 Pathian cu thinlung ah a fim ih,\\nThazang ah a cak.\\nAmai lakih lungruh zo so hmuingil um?\\n5 Anih in tlangpawl a ṭhawn ih,\\nAnnih in ziang tikah a thinhengnak in anmah a lingletter ti an thei lo;\\n6 Anih in leilung cu a umnak hmun ihta a hnînter ih,\\nA ṭhuampawl a hnînter;\\n7 Anih in ni cu thu a pe ih, ni a suak lo;\\nAnih in arsipawl khal a hupbĕt.\\n8 Amah lawngin vanpawl a pharh ih,\\nTifinriat tisuar parah a feh;\\n9 Anih in aAyish, Kesil le Kimah le\\nThlang lam pindanpawl a tuah;\\n10 Anih in hmuhsuah băn lo thil ropipawl a tuah,\\nA si, siar cawk lo mangbangzapawl tla.\\n11 Zoh hnik, anih cu ka kiangah a feh ih, ka hmu lo;\\nA feh vivo ih, amah ka theihliah lo.\\n12 Zoh hnik, anih in a lahlo, zo in so kham thei ding?\\nZo in, ‹Ziang so na tuah rero?› ti ngam ding?\\n13 Pathian in a thinhengnak a hnûkdâwk lo ding,\\nA hnuaiah bRahab bawmtupawl an băwkkhup.\\n14 «Cuti a si ahcun, ziangtin so amah cu ka sâng thei ding ih,\\nA hmaiah ka ṭawngkam ka rĕm thei ding?\\n15 Ziangahtile kei cu midingfel ka si ko nân, anih cu ka sâng thei lo ding;\\nKa thuṭhentuih zahngainak ka ngen ding.\\n16 Ka ko ih anih in in san a si hmanah,\\nAnih in ka aw a ngaithla ti ka zum cuang lo.\\n17 Ziangahtile anih in thlisia in i nuai ih,\\nA săn um loin ka hriamhmapawl a karhter.\\n18 Anih in ka thaw hīp ding i siang lo ding,\\nSiatkhâtnak in i khatter sawn.\\n19 Thazang lam thu ah cun, ngai hnik, anih cu a cak;\\nCule diknak thu ah cun, zo in so in ko ding?\\n20 Keimah cu midingfel si khal ningla, keimai kâ lala in thiam lo in coter ding;\\nSawisel ding um lo si khal ningla, cumi cun mikhêrmei ka sizia a fiangter ding.\\n21 «Keimah cu sawihnăwm kâi lo ka si, cuticingin keimah le keimah ka theiaw lo;\\nKa nunnak ziang hmanah ka siar lo.\\n22 Himi cu thil pakhat a si;\\nCuruangah kei in, ‹Anih in sawihnăwm kâi lo le misualrál pawl a siatsuah hai,› tiah ka ti.\\n23 Hremnak in rinlopin mi a thah asile,\\nAnih cun mawh nei lo vansanglamnak kha a hnihsan men.\\n24 Leilung cu misualrál kut sungih pek a si.\\nAnih in a thuṭhentupawlih hmaipawl a hup.\\nCumi cu amah a si lo ah teh, zo dang so a si ding?\\n25 «Ka damsung cān cu zualko tlân hnakin an rangsawn;\\nAn tlânhlo, thil ṭha zianghman an hmu lo.\\n26 Câlte lăwnglengpawl vekin an liam,\\nMuvanlai in a sa deh mi a nam lai vekin.\\n27 ‹Ka phunzainak ka hngilh ding,\\nKa riahsiatnak mithmai ka hlít ding ih hnih hmel ka pu ding,› ka ti a si khalle,\\n28 Ka tuarnakpawl hmuahhmuah ka ṭih;\\nNang in mawh nei lo ah in ruat lo ding ti ka thei.\\n29 Keimah cu thiamlo coter ka si le,\\nZiangahso a lak menih ka ṭuanbăng?\\n30 Keimah le keimah vur tidai thawi ka khawlhawk ih,\\nKa kutpawl cingal thawi ka thianfai a si khalle,\\n31 Nang in khur sungah i hnim thotho ding ih,\\nKeimai hnipuan rori in in fih ding.\\n32 «Ziangahtile amah ka san theinak dingah le,\\nThuṭhennak hmun ih kan feh veve theinak dingah,\\nAnih cu keimah vek milai a si lo.\\n33 Kan karlakih remnak palai,\\nKan pahnih parih kut suahtu ding an um fawn lo.\\n34 Ka hnen ihsin a fungfek la sehla,\\nA ṭihnunnak thawn i ṭhihṭhaih hlah seh.\\n35 Cun ka ṭawng ding ih, amah ka ṭih lo ding,\\nAsinan cuvek le ka si fawn lo.\\n9:9a Ayish: Hebru ṭawng a si ih, arsi rual khat hmin a si. Mirang in Great Bear an ti.\\n9:13b Rahab: Tipi sungih um samak phun khat relnak a si.\\nJob: Pathian ka Ngen Ding\\n1 «Ka nun ka ning thlang;\\nKa phunzainak ka relsuak thluh ding,\\nKa thinlung siatkhâtnak ka rel ding.\\n2 Kei in Pathian hnenah, ‹Thiam lo i coter hlah;\\nZiangruangah keimah i bei rero ti i sim aw.\\n3 Nang in na kut hnaṭuan nautat dingah le,\\nMisualrálpawlih thurawnpek hnihsan dingah,\\nNa palbĕt ding cu na hrangah thil ṭha a si maw?\\n4 Titsa mit na nei maw si?\\nAsilole milai hmuh vekin na hmu maw si?\\n5–6 Ka mawhsualnak na hawlsuak ih,\\nKa sual na zăwihliah hi,\\nNa nipawl teh a thi thei mi milai nipawl vek maw an si?\\nNa kumpawl teh miralṭha nipawl vek maw an si?\\n7 Na theih vekin misualrál ka si lo,\\nCuticingin na kut sung ihsin runsuak theitu zohman an um lo.\\n8 ‹Na kut in i sersiam ih, ṭha zetin i rĕmkhawm;\\nCuticingcun nang in i siatbăl.\\n9 Tlak vekin i tuah ti kha cîng ringring hram aw.\\nCule leivut ah i kirtersal ding maw?\\n10 Hnawiti vekin i thle ih,\\nHnawi cawhkhăl vekin i căwk,\\n11 Vun le titsa thawn i thuam ih,\\nRuhpawl le thahripawl thawn in phiarkhawm a si lo maw?\\n12 Nang in nunnak le duhsaknak i pe ih,\\nNangmai kilkhawinak in ka thlarau a kilhim.\\n13 ‹Cule hi thilpawl hi na thinlung ah na thup;\\nHimi cu na hnenah a um ti ka thei:\\n14 Sual ka tuah asile, i hminsin ding ih,\\nKa mawhsualnak lak ihsin i thlah lo ding.\\n15 Misualrál ka si ahcun, ka hmakhua pit seh;\\nMidingfel ka si ko nân, khua ka tāng ngam lo.\\nMualphonak in ka khat;\\nKa mangbangvansannak hi zoh aw!\\n16 Khua ka tăn a si ahcun,\\nNang in kiosa vekin in pêl ih,\\nKa hnenah maksak zetin na langawter lala.\\n17 Keimah dokalhin thutheitu tharpawl na umter ih,\\nKeimah lamah na aithawknak a luar sinsin;\\nKa parah thlengawknak le harsatnak an um ringring.\\n18 ‹Ziangah so nang in ka nuih sūl sung ihsi i laksuah?\\nZohman ih hmuh hlanah rak thih sawn men tak ding!\\n19 Um dah lo vek ka rak si ding.\\nSūl sung ihsin thlān ah thiar ka rak si ding nân.\\n20 Ka nipawl hi an mál tuk lo maw?\\nCawl thlang aw!\\nHnangamnak málte tal ka neih theinak dingah in tibuai hlah uh.\\n21 Ka kirsal nawn lonak ding hmun,\\nThim le thihnak thlahlim ram ka feh hlanah,\\n22 Thimnak vekih thim lutuk ram,\\nHnăwkbuai le thim mepmep,\\nTleu hman thim vek a sinak hmun ah,› tiah ka ti,»\\nZofar in Siraw dingin Job a Ngen\\n1 Cun Naamath khawmi Zofar in a sâng ih:\\n2 «Hi zât liangluang ṭawngkampawl hi san loin maw a um ding?\\nMikam tampa cu thiam coter a si ding maw?\\n3 Umze nei lo na ṭawng mipawl in dai ko mi a tuah ding maw?\\nMi na hmuhsuam tikah, ningzak ko zohman ih tuah loin na um ding maw?\\n4 Ziangahtile nang cun,\\n‹Ka thuzirh cu a fai ih,\\nNa mithmuhah ka thiang,› tiah na ti.\\n5 Asinan Pathian cu ṭawngsuakin,\\nNangmah dokalhin a hmur kau hnik sehla cu aw;\\n6 Anih in fimnakih thuthuppawl a lo hmuh ding.\\nZiangahtile fimnak in kap hnih a nei.\\nCuruangah Pathian in na mawhsualnak hnakih mál in na parah a tuah ti thei aw.\\n7 «Pathian thil thûkpawl na hawlsuak thei ding maw?\\nZiangkimtithei-ih kauhzia na hmusuak thei ding maw?\\n8 Cupawl cu vanpawl hnakin an sâng, nang in ziangso na tuah thei?\\nSheol hnakin an thûk sawn, nang in ziangso na theih?\\n9 An thil tahnak cu leilung hnakin a sausawn ih,\\nTifinriat hnakin a kausawn.\\n10 «Anih cu a lan ih, a kharkhum, cule a fĭnkhawm asile,\\nZo in so kham thei ding?\\n11 Ziangahtile anih cun mi bumhmangpawl a thei;\\nSualralnak khal a hmu.\\nCumi cu ruat loin a um ding maw?\\n12 Ziangahtile ramlak lāk cu milai ih a suah tikah,\\nMi-â cu a fim ding.\\n13 «Na thinlung na timlam ih,\\nA lamah na kut na pharh a si ahcun;\\n14 Na kut ah mawhsualnak a um ih hlapi ah na hlăwn,\\nCule na puanthlampawl sungah sualralnak na cēnter lo a si ahcun;\\n15 Na hmai kha bāl um lo ten na khaisâng thei tengteng ding;\\nA si, na dinghnget thei ding ih, na ṭih lo ding;\\n16 Ziangruangahtile na mangbangvansannak na hngilh ding ih,\\nCumi cu tipi luanghlo vekin na ruat ding.\\n17 Cule na nunnak cu sun laifang hnakin a tlesawn ding.\\nRak thim khal awla, zing lam vek na si ding.\\n18 Cule ralmuangten na um ding, ziangruangahtile ruahsannak a um;\\nA si, na kiangkapah khur na lai ding ih, himdamten na cawlhahdam ding.\\n19 Na zau ding ih, zohman in an lo ṭhihṭhaih lo ding;\\nA si, mi tampi in an lo tlăwn ding.\\n20 Asinan misualrálpawlih mit cu a râu ding ih,\\nAn tlânsuak thei lo ding,\\nCule an ruahsan mi cu an thaw thawt net kha a si,»\\nJob in a Sawiseltupawl a Sâng\\n2 «Thungaiten nannih cu milai nan si ih,\\nFimnak cu nan zawngah a thi ding!\\n3 Asinan nanmah vekin theihthiamnak ka nei ve;\\nNanmah hnakin ka niam ce lo.\\nA si, hivek thilpawl thei lo zo so um?\\n4 «Keimah cu a rualpipawl ih hmuhsuam mi,\\nPathian a kotu le, Pathian ih a sān mi pa,\\nMidik le sawihnăwm kâi lo, hnihsan mi ka si.\\n5 Mingaihngam ih ruahnak ah vanduainak cu nautatin a um;\\nCumi cu ke nâlpawl hrangah tiar cia ih ret a si.\\n6 Suamhmangpawlih puaninnpawl cu an hmuingil ih,\\nPathian in amai kut hmangih a cawmdawlnak thilpawl ah\\nPathian thinhengtertupawl cu ralmuangten an um.\\n7 «Asinan ramsapawl sut awla, annih in an lo zirh ding;\\nCule tlun zuang vâtepawl khal, cun annih in an lo sim ding;\\n8 Asilole leilung hnenah ṭawng awla, anih in a lo zirh ding;\\nCule tifinriat ngapawl khal in an lo simfiang ding.\\n9 Cupawl hmuahhmuah lakah\\nHimi hi Jehovah ih tuahsuak mi a si ti thei lo zo so um?\\n10 Pathian kut ah thilnung tinkim ih nunnak le\\nMilai hmuahhmuah ih thaw a um a si.\\n11 Hna in ṭawngkampawl a hniksak ih,\\nKa in a rawl a tep a si lo maw?\\n12 Putarpawl hnenah fimnak a um ih,\\nNikhaw rei ah, theihthiamnak.\\n13 «A hnenah fimnak le cahnak a um,\\nAnih in thurawnpek le theihthiamnak a nei.\\n14 Zoh hnik, anih in thil a siatbăl, cumi cu dĭnsal theih a si lo;\\nAnih in thawng mi a thla, thlahsal theih a si lo.\\n15 Zoh hnik, anih in tipi a kaitâng, an kangrál ṭheh;\\nAnih in a thlahsuak hai, annih in leilung an cîm ṭheh.\\n16 A hnenah cahnak le fimnak a um.\\nBum mi le a bumtu pawl khal amai ta an si.\\n17 Anih in thurawnpetupawl cu ralkaih ah a hruaihlo hai ih,\\nThuṭhentupawl mi-â ah a tuah.\\n18 Anih in siangpahrangpawlih ṭemṭawnnakpawl a phelh ih,\\nAn tâipawl ah taikhap in a ṭem.\\n19 Anih in puithiampawl ralkaih ah a hruaihlo hai ih,\\nMicakpawl a hlăwnthlu.\\n20 Anih in rinsan mipawlih thusimpawl a merhkâwi ih,\\nKum upapawlih thuṭhenfelthiamnak a lahlo.\\n21 Anih in mipawimawhpawl parah nautatnak a burh ih,\\nMicakpawlih taikhap a dawrter.\\n22 Anih in thim sung ihsin thuthuppawl a phuanglang ih,\\nThim mepmep kha tleu ah a canter.\\n23 Anih in miphunpawl a ropiter ih, a siatsuah hai;\\nMiphunpawl a tumter ih, a kaihruai hai.\\n24 Anih in leilung mipawlih lubânpawlih theihthiamnak a lâkhlohsak ih,\\nZin umlonak ramṭhing ah a vâkvaiter.\\n25 Annih cu tleu um lo thim lakah thimtham vah in an vâk ih,\\nAnih in zuripawl vekin a hawrter hai.\\n1 Ngai hnik, himi thil hmuahhmuah hi ka mit in a hmu zo,\\nCumi cu ka hna in a thei zo ih a theihthiam zo.\\n2 Nan theih mi cu kei khal in ka thei ve;\\nNang hnakin ka niam ce cuang lo.\\n3 Asinan Ziangkimtithei hnenah ka ṭawng ding,\\nCule Pathian thawi thuelawk ka câk.\\n4 Asinan nannih thuphan phuahtupawl,\\nNannih cu santlailo sibawi nan si.\\n5 Maw, daiten um men uh,\\nCumi cu nan fimnak a si sawn ding.\\n6 Ka khawruah mipawl hi ngai uhla,\\nKa hmur ih elnakpawl kha hna tŭn uh.\\n7 Pathian hrangah sualrál zetih ṭawng in,\\nA hrangah hrăwkhrawl zetin thu nan rel ding maw?\\n8 A hrangah mi thleidannak nan langter ding maw?\\nPathian hrangah nan bei ding maw?\\n9 Anih in a lo hawlsuah tikah thil ṭha a si ding maw?\\nAsilole mi pakhat in mi dang a bum vekin,\\nPathian cu nan bum thei ding maw?\\n10 A thupteih mi thleidannak nan lăngter asile,\\nAnih in a lo kawk tengteng ding.\\n11 A cungnunnak in lo thinphângter in,\\nA ṭihnunnak na parah a tla lo ding maw?\\n12 Nan ṭawngfimpawl cu vutcâm thufim an si ih,\\nNan humawknakpawl cu leitlăk humawknak an si.\\n13 «Ka hmaiah daiten um uh, cule thu ka sim ding,\\nCun ka parah ziangkhal thleng ko seh!\\n14 Ziangahso ka titsa cu ka ha in ka keu ding ih,\\nKa nunnak cu ka kut ah ka ret ding?\\n15 Anih in i that khal sehla, amah cu ka rinsan thotho ding.\\nCuti a si hmanah, a hmaiah ka thuhlapawl ka hum ding.\\n16 Anih cu ka runsuahnak a si fawn ding,\\nZiangahtile midepde cu a hmaiah an ra thei lo ding.\\n17 Ka thusim mi hi ṭhaten ngai uhla,\\nKa thuthan mi hi nan hna tŭn uh.\\n18 Zoh hnik, ka thuhla ka timlam zo,\\nKa dikzia phuansuah a si ding ti ka thei.\\n19 Keimah i khīngtu ding cu zo so a si?\\nZiangahtile a um a si ahcun, daiten ka um ding ih, ka thi ding.\\n20 «Thil pahnih lawng ka parah tuah hlah aw,\\nCun na hnen ihsin ka thupaw lo ding:\\n21 Ka hnen ihsin na kut hi a hlatnak ah zûkkir awla,\\nNa ṭihnunnak in i ṭihter hlah seh.\\n22 Ko aw, cule ka lo sâng ding;\\nAsilole thu sim ning, cun nang in i sawn aw.\\n23 Ka mawhsualnakpawl le sualnakpawl cu ziang tlukin so an tam?\\nKa dānpahbălnak le ka sualnak i theihter aw.\\n24 Ziangah na hmai na thup ih,\\nNa ral vekih i ruah?\\n25 Thinghnah khat lam le khat lam ih a zam mi cu na lâuter ding maw?\\nCule cangpâwl ro cu na dawi ding maw?\\n26 Ziangahtile keimah dokalhin thil khâpawl na ngan ih,\\nKa no lai mawhsualnakpawl i tuarter.\\n27 Nang in ka kepawl hreng na sut ih,\\nKa zinpawl hmuahhmuah nâi zetin na thlingthla.\\nKa ke zaphakpawl hrangah ri na khiah.\\n28 «Milai cu thil răwp vekin a ziamrál,\\nSunhrûl ei mi sinfen vekin.\\n1 «Nunau hrin milai cu\\nBuainak ih khat ni málte sung hrang lawng a si.\\n2 Anih cu pangpar vekin a rung um ih a vuaihlo;\\nAnih cu thlahlim vekin a tlân ih a um pehzăwm lo.\\n3 Cule cuvek mi parah na mit fu in,\\nNangmah rori in thuṭhennak ah na hruai maw?\\n4 Thil thianglo sung ihsin zo in so thil thiang a lasuak thei ding?\\n5 A damsung ni zât cu relcat cia an si,\\nA thla zât khal na hnenah a um;\\nA cān bikhiah na ruat cia ih, anih in a lan thei lo.\\n6 A cawlhhahdam theinak dingah a hnen ihsin hmun dang hawi aw,\\nHlawhfa vekih a ni a ṭheh tiangin.\\n7 «Ziangahtile thingkung hrangah ruahsan ding a um,\\nCumi cu hauthluk asile, a cerhsal ding ih,\\nCerh a bāng dah lo ding.\\n8 A hrampawl leilung sungah târ vivo in,\\nLei parah a bul thi khal sehla,\\n9 Tidai rimnam ah a hung mûmsal ding ih,\\nThil kung bangin a hnge a suah ding.\\n10 Asinan milai cu a thi ih a riarál;\\nA si, anih cu a cemrál ih,\\nAnih cu khuiah so a um?\\n11 Tifinriat ihsin tidai a fehhlo vek le,\\nTiva a kang ih a car vekin,\\n12 Milai khal a it ih a thosal lo.\\nVanpawl an um nawn lo tiangin,\\nA ṭhangharh lo ding ih,\\nA ihthahnak ihsin a tho fawn lo ding.\\n13 Sheol ah nang in i thupin,\\nNa thinlingnak a reh hlanlo a thupnak hmun ah i retin,\\nKa hrangah tikcu khiah in, i mang cila aw!\\n14 Milai a thih asile, a nungsal pei maw?\\nKa hahdamnak a thlen lai hlanlo,\\nKa hnaṭuan khunghar cān sung hmuahhmuah ka hngak ding.\\n15 In ko ding ih, ka lo sâng ding;\\nNa kut hnaṭuan kha na hngakhlap ding.\\n16 Ziangahtile atu ah ka kekarpawl na siar,\\nAsinan ka sualnak cu na hminsin lo.\\n17 Ka dānpahbălnak cu dip sungih erhpit a si ih,\\nNang in ka mawhsualnak na khuh.\\n18 «Cule tlang a cim ih a dip ṭheh vekin le,\\nLungpi cu a umnak hmun ihsin a ṭhawn vekin;\\n19 Tidai in lungtopawl a eicem ih,\\nLihăwng in leilung ram ṭha a hruthlo vekin;\\nMilai ruahsannak khal na hlorálter.\\n20 Amah cu kumkhaw daihin na neh ih,\\nAnih cu a hlolan ta;\\nNang in a hmel na danglamter ih, amah cu na thlahhlo.\\n21 A fapapawl cu upat an run hlawh ih,\\nCumi cu anih in a thei lo;\\nAnnihpawl cu niamter an si ih, anih in cumi cu a thei lo.\\n22 Asinan a taksa in nâ a tuar ding ih,\\nA thinlung a aihram ding,»\\nElifaz in Mi-â tiah Job a Puh\\n1 Cun Teman khawmi Elifaz in a sâng ih:\\n2 «Mifimpa in thulolak theihnak thawn sâng in,\\nNisuahnak lam thli in a pum a puarter ding maw?\\n3 Ṭhathnemnak nei lo ṭawng hmangin,\\nAsilole hlawknak um lo thusim mipawl hmangin thu mi a ruah ding maw si?\\n4 A si, Pathian ngaihsaknak na hlăwnhlo ih,\\nPathian hmaiah ngunngaih zetin na ruat lo.\\n5 Ziangahtile na mawhsualnak in na hmurkâ a zirh ih,\\nNang in hrăwkhrawlnak lei na hril.\\n6 Nangmai kâ rori in thiam lo a lo coh, kei si loin;\\nA si, nangmai hmur rori in nangmah dokalhin thu a theihter.\\n7 «Nangmah cu minung suak hmaisabik na si maw?\\nAsilole tlangpawl hlanah tuah na si maw?\\n8 Pathian thurawnpek na hna in na thei dah maw?\\nFimnak hi nangmai hrang lawngah a si na ti maw si?\\n9 Kan theih lo mi ziang na thei?\\nKan theihthiam lo mi ziangso na theihthiam?\\n10 Kan lakah ṭuakpar mipawl le kum upapawl an um,\\nNa pa hnakih upasawn an si.\\n11 Pathian-ih hnĕmnak le,\\nNa hnenih nemteih ṭawng mi cu na hrangah a tenau tuk maw?\\n12–13 Na thinhengnak kha Pathian lamih herter dingin le,\\nNa kâ ihsin cuvek ṭawngkampawl suakter dingin,\\nZiangahso na khawruahnak in a lo hruaihlo ih,\\nZiangahso na mit in lungkim lo zetin a zoh?\\n14 «Thianghlim dingin milai cu ziangso a si?\\nCule dingfel dingin nunau hrin mi cu ziangso a si?\\n15 Zoh hnik, Pathian in a mithianghlimpawl a rinsan hai lo ih,\\nA mithmuhah vanpawl an thianghlim lo.\\n16 Cuti asile mawhsualnak tidai bangih intu,\\nFihnungza le bawrhhlawh milai cu ziang tlukin so a thianhlim lo sinsin ding!\\n17–18 Mifimpawl ih an sim mi,\\nAn pupápawl hnen ihsin hlah mi nei loih an dăwn mi pauhpauh,\\nKa lo sim ding, i ngai aw,\\nKa hmuh zo mi ka thăn ding\\n19 (An lakih khawtluang mi zohman um lo, anmah hnen lawngih ram pek mi an pupápawl):\\n20 Misualrálpa cu a damsung hmuahhmuah nâ a tuar ih,\\nMirapthlakpa hrangah cun kum málte lawng khiahsak a si.\\n21 A hna ah ṭihnungza thâwmpawl a um;\\nThlangam zetih a um laiah a parah siatsuahtu a thleng.\\n22 Thim ihsin a kirsal ding ti a zum lo,\\nZiangahtile amah cu ralnâm in a hngak ringring.\\n23 Anih cu rawl hawlin a vâktawi ih,\\n‹Khui ah so rawl a um?› tiah a ti.\\nThimnak ni a nâi ti a thei.\\n24 Buainak le ānhainak in amah cu a thlaphângter;\\nRal do dingih tiar siangpahrang vekin, annih in amah cu an neh.\\n25 Ziangahtile Pathian dokalhin a bân a suah ih,\\nZiangkimtithei dokalhin a cakawter.\\n26 A khoh zetih a laipâwng mi a ralphaw thawn\\nPathian dokalhin lungruh zetin a va tlân.\\n27 «Amai thaunak in a hmai a tuam ih,\\nA tâi kha a thau in a ritter ko nain,\\n28 Amah cu siatrál mai ding khawpi ṭhingpawl ah le,\\nZohman ih luah lo mi innpawl ah a cêng.\\n29 Anih cu a lian lo ding,\\nA neihnunnak khal in a daih rei lo ding ih,\\nA neih mipawl khal leitlun ah a karhzai fawn lo ding.\\n30 Anih cu thim ihsin a fehsuak lo ding;\\nAmai hngepawl cu meihliau in a roter ding ih,\\nAnih cu Pathian kâ ih thaw hmangin a fehhlo ding.\\n31 Amah le amah bumawin a ṭhahnem lo mi thilpawl rinsan hlah seh,\\nZiangahtile ṭhathnemlonak kha a lawmman a si ding.\\n32 Cumi cu amai tikcu a kim hlanah tifel a si ding ih, amai hnge cu a hring lo ding.\\n33 Anih in sabit hri bangin sabit rah hmin lo mi cu a hnînṭil ding ih,\\nOlif kung bangin amai par mûm cu a thingthla ding.\\n34 Ziangahtile midepde pungkhawm cu an kawlawng ding ih,\\nNawhthuh eihmang puanthlampawl cu mei in a kangrál ṭheh ding.\\n35 Annih cun harsatnak an vun ih, buainak an hring;\\nAn sūl in bumnak a timtuah,»\\nJob in Zangfahnak Nei Lo a Rualpipawl a Mawhsiat\\n2 «Cuvek thil tampi hna in ka rak thei;\\nNan zaten tuar har zet mihnemtu nan si!\\n3 Umze nei lo ṭawngkampawl in cemnetnak an nei lo ding maw?\\nAsilole ziang in a lo căwktho ih na sawn?\\n4 Nan dinhmun hi ka dinhmun rak si ve ta sehla cu,\\nKei khal nanmah vekin ka ṭawng thei ve ding.\\nNanmah dokalhin ṭawngkampawl ka phuah ding ih,\\nKa lu ka lo thinhnawh ding;\\n5 Asinan ka kâ in ka lo cakter ding ih,\\nKa hmur ih hnĕmnak in nan thinnatnak a lo dêmter ding.\\n6 «Ṭawng hman ningla, ka thinnat a dêm cuang lo;\\nCule daiten um hnik ningla teh, ka thaw a veng cuang ding maw?\\n7 Asinan atu ah Pathian in i cauter tuk zo;\\nKa mipi-umkhawm hmuahhmuah na siatsuah ṭheh.\\n8 Nang in i sawngkâwrter ih,\\nCumi cu in theihpitu a si;\\nKa ṭawlnak in in rek ih,\\nKeimah dokalhin thu a theiter.\\n9 Anih in a thinlingnak in i thlek ih, i hua;\\nAnih in a hacâng i ṭhialhnawh;\\nKa ralpa in mitkem zetin i zoh.\\n10 Annih cu keimah dokalhin an kâ an âng,\\nMualpho zetin ka biang ah in bēng,\\nKeimah dokalhin an pungkhawm.\\n11 Pathian in amah ngaihsak lo tupawl kut ah i ap ih,\\nMisualrálpawl kut ah i thlĕn.\\n12 Ka thaw a rak veng ṭheu, asinan anih in i phelhdarh ṭheh;\\nCuihtlunah anih in ka hngawng in i lâk ih, i săwpdip ṭheh;\\nA hmuibah mi ah i ret.\\n13 A thálsaithiampawl in in kulh.\\nAnih in ka thin ah i saingah ih, i zangfah lo;\\nAnih in lei ah ka hnit a thlebung.\\n14 Anih in hriamhma pakhat hnu pakhat i baih;\\nRal dotu bangin i zăwnhnawh.\\n15 «Ka vun tlunah buri-hnipuan ka ṭhit ih,\\nLeivut ah ka ki ka sawhlut.\\n16 Ṭahnak ruangah ka hmai a sen ṭheh ih,\\nKa mit vun tlunpawl ah thim mepmep a um,\\n17 Ka kut ah thahrumsuahnak um loin,\\nKa thlacamnak cu thiang ko hman seh.\\n18 «Maw leilung, ka thisen khuh hlah awla,\\nKa ṭahnak in cawlhhahdamnak hmun nei hlah seh!\\n19 Ngai hnik, atu khalah ka thutheihpitu cu van ah a um ih,\\nKa thutheihpitu cu hmun sâng ah a um.\\n20 Ka rualpipawl in in zawmtai,\\nKa mit in Pathian hnenah mitthli a thlebung.\\n21 Minung in a innhnen hrangih a ngensak vekin,\\nMi pakhat khat in a dang mi pakhat hrangah Pathian hnenah ngensak sehla cu aw!\\n22 Ziangahtile kum málte a liam hnuah cun,\\nKir nawn lonak lamzin ah ka feh ding.\\nBăwmnak hrangah Job Thla a Cam\\n1 «Ka thinlung a kekkuai,\\nKa damsung cān a cem,\\nKa hrangah thlān cu tiar cia-in a um.\\n2 Thungaiten hmuhsuamtupawl in in kulh.\\nMi aithawhnak parah ka mit a fu ringring.\\n3 «Ka hrangah tiamkămnak tuah aw.\\nZo so ka hrangah amkhām si ding?\\n4 Ziangahtile nang in theihthiamnak lak ihsin an thinlung na thup;\\nCuruangah anmah cu na khaisâng lo ding.\\n5 A hlawknak ding hrangih a rualpipawl dokalhih ṭawngtu cu,\\nA fātepawlih mit a māl ding.\\n6 «Asinan Pathian in mi ih puahcăwk mi ah i tuah ih,\\nHmai cilphui men mi ah ka cang.\\n7 Riahsiatnak ruangah ka mit a râu ih,\\nKa taksapêng hmuahhmuah cu thlahlim vek an si.\\n8 Himi ah midĭngpawl an khawruah a har ih,\\nMawh nei lo cu midepde dokalhin a căwkthoaw.\\n9 Midingfel in a lamzin a kaihnget ding ih,\\nKut thiangfai neitu cu a cak sinsin ding.\\n10 «Asinan zangfahten, nan zaten ra kirsal uh,\\nZiangahtile nan lakah mifim pakhat hman ka hmu lo.\\n11 Ka damsung cān cu a liam,\\nKa tumtah mipawl an siatbăl,\\nKa thinlung ruahnakpawl tiangin.\\n12 Annih in zan kha sun ah an thleng;\\nThim hmaika-ah, ‹Tleu a nâi zo,› tiah an ti.\\n13 Ka inn vekin Sheol ka hngah a si ahcun,\\nThim lakah ka ihnak ka tuah a si ahcun,\\n14 Siatnak hnenih, ‹Nang cu ka pa na si,› tiah ka kawh ih,\\nTholung hnenah, ‹Nang cu ka nu le ka farnu na si,› ka ti a si ahcun,\\n15 Ka ruahsannak teh khuiah so a um?\\nKa ruahsannak teh zo in a ngai pawimawh?\\n16 Annih cu Sheol kăwtkapawl ah an vung feh ding maw?\\nLeivut ah kan cawlhahdamtlang ding maw?»\\nBildad: Misualrálpawl cu Dāntat an Si\\n2 «Ziangtluk tiang so na ṭawngkampawl na peh ding?\\nTheihthiamnak neih tum awla, cuihhnu ah kannih in kan sim ding.\\n3 Ziangah kannih cu ramsa vekih siar kan si ih,\\nNa mithmuhah mi-â ih ruah kan si?\\n4 Nang thinheng ruangih mah le mah băwtthlekawtu,\\nNangmah ruangah leilung hi thlauthlak a si ding maw?\\nAsilole lungpi cu a umnak hmun ihsin ṭhawn a si ding maw?\\n5 «A si, misualrálpawlih êng cu a mit ih,\\nA meisa alh a tle lo.\\n6 A puanthlam sungah tleu cu a thim ih,\\nA kiangih um a meito cu mihter a si.\\n7 Cak zetih a kekarpawl cu tawiter an si ih,\\nAmai thurawnpek in amah a hlăwnthla.\\n8 Amai ke rori in sûr sungah hlăwn a si ih,\\nThang sungah a vâk.\\n9 Sûr in a kedil in a awk ih,\\nThang in a awkbĕt.\\n10 Amah awk dingah lei parah palpelh tháng kămthup a si ih,\\nA lamzin ah lēmsiah tháng an kăm.\\n11 A kil kip in ṭihnungza in amah a thlaphângter ih,\\nA ke dung ihsin a dawi vivo.\\n12 A cahnak a duai ih,\\nA kiangah siatralnak tiar cia-in a um.\\n13 A vun cu hmun kip ih eiral a si;\\nThihnak fatir in a kutkepawl a eiral ṭheh.\\n14 Anih cu a beunak puanthlam ihsin hruaihloh a si ih,\\nṬihnungza siangpahrang hmaiah an hruai.\\n15 Amai mi si lo pawl a puanthlam sungah an um;\\nA cēnnak hmun parah kât a darh ṭheh.\\n16 Hnuai lamah a hrampawl an ro ih,\\nTlun lamah a hngepawl an vuai.\\n17 Amah cīn ringring nak cu leilung tlun ihsin a hlo ih,\\nMihminthangpawl lakah hmin a nei lo.\\n18 Anih cu tleu ihsin thim ah dawihlo a si ih,\\nLeitlun ihsin dawisuak a si.\\n19 A mipawl lakah fapa asilole tesinfa a nei lo ih,\\nA cēnnak hmun ih rung tâng khal zohman an um lo.\\n20 Nitlaknak lamih a um mipawl cu amai harsatnak ni ah an khawruah a har,\\nNisuahnak lamih a um mipawl an thin a phan vekin.\\n21 Thungaiten misualrál cēnnakpawl cu cuvek a si ih,\\nHimi cu Pathian a thei lo tupaih umnak hmun a si,»\\nJob in Amah Tlentu a Rinsan\\n2 «Ziangtik tiang so ka nunnak nan sawisat ding ih,\\nṬawngkampawl in in khuaidip ṭheh ding?\\n3 Nannih in vei hra in hmuhsuam;\\nKa parih thil tisual nan ning a zak lo.\\n4 Cule rak tisual taktak hman ningla,\\nKa tisualnak cu keimah thaw lawngin a pehtlaiaw ding.\\n5 Keimah dokalhin nanmah le nanmah nan khaisângaw taktak ih,\\nKeimah dokalhin ka ningzahmualphonak ding nan ngĕn a si ahcun,\\n6 Pathian in i lingletter ti le,\\nA sur thawn in kulhbĕt ti thei uh.\\n7 «Palhnak thuhla ih ka ausuah asile, theih ka si lo.\\nRing zetih ka au a si khalle, diknak a um cuang lo.\\n8 Anih in ka lamzin hruang a kulhpit ih, ka pahlan thei lo;\\nCule anih in ka zinpawl ah thim a ret.\\n9 Anih in ka ropitnak i hlihsak ih,\\nKa lu ihsin lallukhum i hlihsak.\\n10 Anih in a kil kip in i khuai ih,\\nKa cemrál cih;\\nKa ruahsannak cu thingkung bangin a hram in a phawng.\\n11 Ka parah a thinlingnak a alhter ih,\\nA ral ah i ruat.\\n12 A ralkap burpi an rakhawm ih,\\nKeimah do dingah an lamzin an tuahṭha;\\nKa puanthlam kimvelah ṭanhmun an khuar.\\n13 «Anih in ka unaupawl ka hnen ihsin a hlatnak ah a ṭhawn ih,\\nKa theihthiam mipawl ka lakah an mikhual.\\n14 Ka sungkhatpawl in in ngaihthah ih,\\nKa hawipi nâipawl in in hngilh.\\n15 Ka inn ih cêngpawl le ka siahhlawh nunaupawl in,\\nMikhual ah in ret;\\nAn mithmuhah khawtluang mi ka si.\\n16 Ka siahhlawh ka ko, asinan anih in i sâng lo;\\nKa kâ in amah cu zangfah ka dil.\\n17 Ka thaw hi ka nupi hrangah huatumza a si ih,\\nKa nuih sūl ihsi suak mipawl hrang khalah keimah cu fihnungza ka si.\\n18 Nauhakte tepawl hman in in nautat;\\nKa tho ih, keimah dokalhin an ṭawng.\\n19 Ka hawipi nâipawl hmuahhmuah in in fih ih,\\nKa rak duhdawt mipawl khal in in hawisan.\\n20 Ka vun le ka taksa ka ruh ah an bĕt ih,\\nKa hahni thaw lawngin ka tlânsuak.\\n21 «Maw, nannih ka rualpipawl, in zangfah hram uh, in zangfah hram uh,\\nZiangahtile Pathian kut in i vua a si hi!\\n22 Ziangah Pathian ih tuah vekin nannih in in tiduhdah ih,\\nKa titsa ah hin nan di a riam tawk lo?\\n23 «Ka ṭawngkampawl hi ngan si sehla cu aw!\\nCazual sungih, ngankhum si sehla aw!\\n24 Thir cangannak le sûan thawn kumkhuain,\\nLungpi parah kher sehla cu aw!\\n25 Ziangahtile i tlentu cu a nung ih,\\nA netnakah leilung parah a ding leh ding ti ka thei;\\n26 Cule ka vun a siatral hnuah,\\nKa titsa in Pathian ka hmu ding ti ka thei,\\n27 Keimah rori hrangah ka hmuh ding mi amah cu,\\nMi dang si lo, keimai mit rori in a zoh ding.\\nKa sungah ka thinlung a cau!\\n28 ‹Amah cu ziangtin kan tiduhdah ding?\\nThu búlhrampawl cu amah ah hmuh theih a si si,› nan ti a si ahcun,\\n29 Nanmah hrangah ralnâm cu ṭih uh;\\nZiangahtile thuṭhennak a um ti nan theihnak dingah\\nThinlingnak in ralnâm ih dāntatnak a thlĕn,»\\nMisualrálpa Thuhla ih Zofar Sermon\\n2 «Ka khawruah buainak le,\\nKa dawnhar khawruahnakpawl in in sângletter.\\n3 Keimah i mawhthluktuih kawhnak hna in ka thei ih,\\nKa theihthiamnak thinlung in in sângletter.\\n4–5 «Misualrálpawlih nehnak cu a tawi ih,\\nMidepde-ih aipuannak khal hmakhatte a si, ti hi\\nKhuahlan, leilung parih milai ret a si thăwk ihsin na thei lo maw si?\\n6 A uanawknak cu vanpawl tiang thleng in,\\nA lu in khawdur dai hmansehla,\\n7 Anih cu amai êk vekin a hlorál kumkhua ding;\\nAmah a hmu dahtupawl in, ‹Amah cu khuiah so a si?› tiah an ti ding.\\n8 Anih cu mang vekin a zamhlo ding ih, hmuh a si lo ding;\\nA si, zan ih larawknak vekih dawihlo a si ding.\\n9 Amah a hmutu mit in a hmu nawn lo ding ih,\\nA um ṭheu nak hmun khal in a zoh dah nawn lo ding.\\n10 A falepawl in mifarahpawl ih duhsaknak an hawl ding ih,\\nA kut in a neihnunnak a pekirsal ding.\\n11 A ruhpawl cu a no lai cahvahnak in a khat,\\nAsinan cumi cu amai zawngah leivut ah a tlu ding.\\n12 «Amai kâ sungah thil ṭhalo cu thlumin,\\nA lei tăngah thup khal sehla,\\n13 Anih in cumi cu khêkin le tlansan loin,\\nA kâ sungah hmawm sawn hmansehla,\\n14 A pumpi sungih a rawl cu a thûr mi ah a cang;\\nCumi cu a sungah cawngawr tûr ah a cang ding.\\n15 Anih in lennakpawl a dawlh ih,\\nPathian in a pum sung ihsin a hlăwnsuak ding.\\n16 Anih in cawngawr tûr a zûk ding ih,\\nRulngân lei in amah a that ding.\\n17 Anih in tivatepawl,\\nKhuaitizu le hnawikhăl thawi a luang mi tivapipawl a hmu lo ding.\\n18 A ṭuansuah mi a pekirsal ding ih,\\nCupawl a dawlh lo ding;\\nSumtuahnak rahsuah mi ihsin\\nNunnawmnak zianghman a ngah lo ding.\\n19 Ziangahtile mifarahpawl a palbĕt ih a thlauthla,\\nAmai sak lo mi inn kha thahrumsuah in a láwng.\\n20 «A thinlung sungah daihnak a um lo ti a theih ruangah,\\nA duh mi thil zianghman a khawl lo ding.\\n21 A hrangah ei ding zianghman a um lo;\\nCuruangah a neihnunnak in rei a daih lo ding.\\n22 A todelhawknak ah anih cu vansangin a um ding;\\nMangbangvansannak a tuartu kip ih kut cu a parah a thleng ding.\\n23 A pum a puar zik zawngah,\\nA parah Pathian in a thinling sosa a thlah ding ih,\\nCumi cu rawl a ei laifangah, a parah ruah surin a sur ding.\\n24 Anih cu thir hriamhrei lak ihsin a tlânsuak ding;\\nDar thál in amah a saitlăng ding.\\n25 Cumi cu phawi a si ih, a taksa ihsin a hung suak;\\nA si, a hnit sung ihsin a zim tle a hung suak.\\nṬihnungzapawl a parah a thleng;\\n26 Amai hrangah thim sah zet khêk a si.\\nZâp lo mi meisa in amah a kangrál ding;\\nCumi cun a puanthlam ih a tāng mi pa cu a kāng ding.\\n27 Vanpawl in a mawhsualnak an phuanglang ding ih,\\nLeilung in amah a do ding.\\n28 A inn-ih neihnunnak in a suahsan ding ih,\\nPathian thinling ni ah cun an luangrăl ding.\\n29 Himi hi Pathian hnen ihsin misualrálpaih covo a si,\\nPathian in a ro dingih a ruah mi a si,»\\nMisualrál Thuhla ih Job Thusim\\n2 «Ka thusim mi hi ṭhaten ngai uhla,\\nHimi hi nan hnĕmawknak si seh.\\n3 Ka ṭawng theinak dingah in rak zāwi hrih uhla,\\nKa ṭawng ṭheh tikah, in hmuhsuam leh uh.\\n4 «Kei in minung dokalhin ka phunzai maw si?\\nCuti asile, ziangahso ka thin a tawi lo ding?\\n5 I zoh uhla, khawruahharin um uh;\\nNan kut in nan kâ hup uh.\\n6 Ka theihsuahsal tikah ka ṭih ih,\\nKa thlaphannak ah ka taksaruangpum a khūr.\\n7 Misualrálpawl cu ziangahso an nun ih an tar,\\nHuham nasazet nei ih an can?\\n8 An tesinfapawl cu anmai zawngah an mithmuhah dĭnhnget an si ih,\\nAn cikuangpawl an mithmuhah.\\n9 An innpawl cu ṭihphannak lak ihsin an him ih,\\nPathian fungfek khal an parah a tla lo.\\n10 An câwpa in hlawhsam loin ci a thlah;\\nAn câwpi in fasiat lo ten fa a nei.\\n11 An fanau tetepawl rante rual vekin an thlah men ih,\\nAn fātepawl an lâm.\\n12 Khuangte le ṭingṭang tumin hla an sak ih,\\nPhirivau awn ah lungawiaipuangin an um.\\n13 An damsung cān cu neinung zetin an hmang ih,\\nHmakhatteah Sheol ah an feh.\\n14 Cuticingcun Pathian hnenah, ‹In fehsan aw,\\nZiangahtile na lamzinpawl theih kan duh lo.\\n15 Amah kan rĕn theinak dingah, Ziangkimtithei cu zo so a si?\\nCule a hnenih thla kan cam asile ziang hlawknak so kan ngah ding?› tiah an ti.\\n16 Ngai hnik, an hmuingilnak cu an kut ah a um lo;\\nMisualrálpawlih thurawnpek cu ka hnen ihsin a hla.\\n17 «Misualrálpawlih meito cu vei ziang zat so mihter a si?\\nAn siatralnak teh an parah vei ziang zat so a thlen?\\nA thinhengnak in Pathian in vawi ziang zat so riahsiatnak a zem hai?\\n18 Annih cu thli hmaiih cangpâwl vek le,\\nThlipi ih a hranhloh mi fānghi vek an si.\\n19 Annih in, ‹Pathian in mi pakhat ih mawhsualnak cu a falepawl hrangah a khawl,› tiah an ti.\\nAnih in cumi a theih theinak dingah Pathian in cu pa cu lehrūl seh.\\n20 A siatralnak cu a mit in hmu sehla,\\nAnih in Ziangkimtithei-ih thinlingnak cu in seh.\\n21 Ziangahtile a nithla zât a hrekih sahtan a si tikah,\\nA hnuih a sungkuapawl hrangah ziangso a ruahsak ding?\\n22 «Anih in a sannak hmun ih um mipawl thu a ṭhen ruangah,\\nZo tal in Pathian cu theihnak an zirh thei pei maw?\\n23 Mi pakhat cu a harhdam zet laiah a thi,\\nThawvéng le ralmûang zetih a um laiah.\\n24 A taksaruangpi cu thau in a khat ih,\\nA ruhthlikpawl cu an hnâwng.\\n25 A dang pakhat cu thinna zetin a thi,\\nThil ṭha tep dah loin.\\n26 Annih cu leivut ah bangrepten an it,\\nTholungpawl in an bawmkhat.\\n27 «Zoh hnik, na ruahnakpawl ka thei ih,\\nI tisiatnak ding khawkhan mipawl thawn.\\n28 Ziangahtile nannih in, ‹Khuitawkah so mipawimawhpaih inn cu?\\nKhuitawkah so misualrálpawl cēnnak hmun cu?› tiah nan ti.\\n29 Lamzin ih khualtlawngpawl nan rak sut a si lo maw?\\nAn hminsinnakpawl nan thei lo maw si?\\n30 Ziangahtile misualrálpawl cu vanduai ni hrangah khêk an si;\\nThinling ni ah anmah cu hruaisuah an si ding.\\n31 Zo in so a hmaika-ah a lamzin thiamlo coter?\\nA tuah cia mi hrangah zo in so lehrūl?\\n32 Cuticingin anih cu thlān ah hruai a si ding ih,\\nA thlān cu kil a si.\\n33 Phaikuam leihlâwm cu a hrangah a thlum ding;\\nAmai hlanih siar cawk lo an rak feh vekin,\\nMi kip in amah cu an thlun ding.\\n34 Nan thulehnakpawl cu diklonak a um ruangah,\\nZiangtin saw nannih in thulolak ṭawngkampawl in in hnem thei ding?»\\nElifaz in Job cu Misualrál tiah a Puh\\n2 «Mifim cu amai hrangah cun a ṭhahnem men ding nân,\\nMilai hi Pathian hrangah ṭhathnemnak a nei thei pei maw?\\n3 Midingfel na sinak cu, Ziangkimtithei hrangah lunghmuinak ziang tal a um maw?\\nAsilole sawihnăwm kâi loih na nundānpawl cun a hrangah hlawknak a pe maw?\\n4 «Amah na ṭihzahnak ruangah maw nun a lo rĕm ih,\\nThuṭhennak ih a lo luhpi?\\n5 Na sualralnak cu a nasa in,\\nNa mawhsualnak cu net ti a nei lo a si lo maw?\\n6 Ziangahtile săn um loin na unaupawl hnen ihsin an thil pawng mi la in,\\nAn hnipuan hlihsakin taklawngin na ret hai.\\n7 Caupawl hnenah in ding tidai na rak pe lo ih,\\nRilrâwngpawl rawl na pe lo.\\n8 Asinan miralṭhapa in leilung a luah ih,\\nCu tawkah upattlak pa a cêng.\\n9 Nuhmeipawl kut lawngin na tlungter hai ih,\\nPa nei lo pawlih bân na khiahsak.\\n10 Curuangah thangpawl in nangmah an lo kulh,\\nRinlopiih thleng ṭihphannak in simaw,\\n11 Thim in simaw a lo buaiter, cule khua na hmu thei lo ih,\\nTidai tampi in a lo khuh.\\n12 «Pathian cu van a sannak ah a um a si lo maw?\\nArsi sangbikpawl khi ziangtluk sâng an si ti zoh hnik aw!\\n13 Cule nang in, ‹Pathian in ziang a thei?\\nThim thûkpi lakah thu a ṭhen thei ding maw?\\n14 Khawdur sahpipawl in amah an khuh ih, khua a hmu thei lo,\\nCule van kûal tlunin a feh,› tiah na ti.\\n15 Misualrálpawl ih zawh mi,\\nLamzin hlun cu na thlun ding maw?\\n16 An ṭohrampawl tiva in a fĕnhlo ih,\\nAn tikcu kim hlanah hauthluk an si.\\n17 Annih in Pathian hnenah, ‹In tlansan aw!\\nZiangkimtithei in an parah ziangso a tuah thei?› tiah an ti.\\n18 Cuticingcun Pathian in an innpawl thil ṭha in a khatter;\\nAsinan misualrálih thurawnpek cu ka hnen ihsin a hla a si.\\n19 «Midingfelpawl in cumi cu an hmu ih an lung a awi,\\nCule mawh nei lo pawl in anmah cu an hnihsan:\\n20 ‹Thungaiten kan doralpawl cu hauthluk an si ih,\\nAn thil tāngsŭnpawl khal mei in a kangrál ṭheh,› tiin.\\n21 «Amah thawn va rem aw uhla, remawten um uh,\\nCule na hnenah thil ṭha a thleng ding.\\n22 A kâ ihsin nun zirhnak dawngsáwng hram awla,\\nA kamsuakthupawl na thinlung ah khawl aw.\\n23 Ziangkimtithei hnenih na kirsal asile, dĭnhngeh na si ding;\\nNa puanthlampawl ihsin mawhsualnak hla zetah na hlăwnhlo ding.\\n24 Cun na sui kha leivut ah na ret ding ih,\\nNa Ofir sui kha tivatepawlih lungtopawl lakah.\\n25 A si, Ziangkimtithei kha na sui le,\\nNa ngun hlú a si ding.\\n26 Ziangahtile Ziangkimtithei hnenah năwmawknak na nei ding ih,\\nPathian hnenah na hmai na khaisâng ding.\\n27 A hnenah thla na cam ding ih,\\nAnih in a lo ngaithla ding,\\nCule a hnenih na thutiampawl na tuahsuak ding.\\n28 Thutluknak khal na tuah ding ih,\\nCumi cu na hrangah dĭnhngeh a si ding;\\nCutin na lamzinpawl ah tleu a êng ding.\\n29 Annihpawl namthlak an si tikah, nang in, ‹Cawisannak a ra ding!› tiah na ti.\\nCun Pathian in mităngdawr a rundam ding.\\n30 Anih in mawh nei lo a si lo mi hman a runsuak ding;\\nA si, anih cu nangmai kut thianfainak hmangin runsuah a si ding,»\\nJob in Pathian-ih Thuṭhennak Dingfelpawl a Phuang\\n2 «Tuihni hmanah ka phunzainak hi a khâ;\\nKa aihramnak ruangah ka kut a rit.\\n3 A tonak hmun ih ka feh theinak dingah,\\nKhuitawk hmun ah amah ka táwng thei ding ti thei ningla maw!\\n4 A hmaiah ka thuhla ka thlĕn ding ih,\\nKa kâ cu thuelnakpawl ka khatter ding.\\n5 In sannak ding ṭawngkampawl ka thei ding ih,\\nKa hnenih a sim ding mi ka theithiam ding.\\n6 A huham nasazet thawn keimah i bei pei maw?\\nBei hlah e! A hna i tŭn sawn ding.\\n7 Cu tawkah midĭng in amah thawn thu an ruattlang ding ih,\\nThu in ṭhentu hnen ihsin kumkhuain runsuah ka si ding.\\n8 «Zoh hnik, hmai lamah ka feh, asinan anih cu a um lo,\\nCule dung lamah ka kir, asinan amah ka theifiang thei lo.\\n9 Keh lamih hna a ṭuan tikah, amah cu ka hmufiang thei lo;\\nVawrh lamih a her tikah, amah ka hmu thei lo.\\n10 Asinan anih in ka lamzin zawh mi a thei,\\nI hniksak tikah, sui vekah ka suak ding.\\n11 A kekarpawl ka ke in fekten a thlun,\\nA lamzin ka thlun ih ka pial lo.\\n12 A hmur ih thupek ka suahsan lo,\\nKa ṭul mi rawl hnakin a kamsuakthupawl ka khawlkhawm sawn.\\n13 «Asinan amah cu mi danglamhleice a si ih, zo in so amah danglamter thei ding?\\nA thinlung ih duh mi pauhpauh a tuah.\\n14 Ziangahtile ka hrangih ruat mi a tuahsuak ih,\\nA hnenah cuvek thil tampi a um.\\n15 Curuangah a hmaiah ka thla a phâng,\\nKa ruah tikah amah ka ṭih.\\n16 Ziangahtile Pathian in ka thinlung a cauter ih,\\nZiangkimtithei in i thlaphângter;\\n17 Ziangruangahtile keimah cu thim hmaika ihsin danbĕt ka si lo ih,\\nAnih in ka hmai ihsin thim sahpi a thup lo,»\\nLeilung Tlunih Hrohrannak ruangah Job a Phunzai\\n1 «Ziangkimtithei in thuṭhennak tikcucān a thup fawn lo ih,\\nZiangruangah so amah theitupawl in a nipawl an hmuh lo?\\n2 «Mi hrek in ramripawl an ṭhawn,\\nRâwng zetin rante rual an kai ih an ei;\\n3 Pa nei lo pawlih lākpawl an dawihlohsak;\\nNuhmei câwcang kha thil pawngnak ah an laksak.\\n4 Lamzin ihsin mitlasampawl an tûlsuak;\\nRam sungih mifarah hmuahhmuah hranhramih relhter an si.\\n5 Ngai hnik, annih cu nelrawn ih hramlak lākpawl vekin,\\nRawl hawlih hnaṭuan dingin an fehsuak.\\nRamṭhing in anmah le an fātepawl hrangah rawl a suah.\\n6 Ló ah ran rawl an khawm ih,\\nMisualrálpawlih sabit hmuan ah sabit rah hrelh mi an lakhawm.\\n7 Zan kha hnipuan loin, taklawngin an tuar ih,\\nKhawdai lakah sĭn ding an nei lo.\\n8 Annih cu tlang ruah in a cîarter ṭheh ih,\\nBeunak duh ruangah lungpi an pawm.\\n9 «Mi hrek in pa nei lo pawl an hnawi fawh lai an lawnsak ih,\\nMifarahpawl hnen ihsin thil pawngnak an la.\\n10 Mifarahpawl hnipuan loin, taklawngin an fehter,\\nCule annih in mirilrâwng hnen ihsin fângtelpawl an laksak.\\n11 An hruang sungah hriak an sawr ih,\\nSabit sawrnak an cīlsak, cuticingcun an ti a hâl thotho.\\n12 Khawpi sungah mithi zikpawl an hrûm ih,\\nHriamhma pupawl an ausuak;\\nCuticingcun Pathian in annih cu sual a puh hai cuang lo.\\n13 «Anmah cu tleu dokalhtupawl an si;\\nTleu lamzinpawl an thei lo ih,\\nTleu zinpawl ah an kăwp fawn lo.\\n14 Laithattu cu khawfingcah ah a tho ih,\\nMifarah le mitlasam a that;\\nCule zan ah cun anih cu fifir vek a si.\\n15 Uire mit in thim hmulhmak a hngak,\\n‹Zawih mit hman in in hmu lo ding,› tiah a ti;\\nCule aa hmai a tidanglam.\\n16 Thim ah innpawl an băuh ih, sun ah an kharkhumaw,\\nTleu an thei lo.\\n17 Ziangahtile zing lam cu an hrangah thim mepmep vek a si;\\nAnnih cun ṭihnungza thim mepmep kha an theifiang tuk.\\n18 «Annih cu tipi vangdâp parih fenlanter an si ding,\\nAn covo cu leilung parah camsiat an si ding,\\nCutin an sabit hmuanpawl lamzin ah zohman an piallut lo ding.\\n19 Khawkheng le khawsa in vur a tiralter vekin,\\nSheol in thilsual tuahtupawl cu a lemrál hai.\\n20 Sūl in amah cu a hngilh ih,\\nTholung in amah cu thaw zetin an ei ding;\\nAmah cu cīn ringring a si nawn lo ding ih,\\nSualralnak cu thingkung vekih tisiat a si ding.\\n21 Ziangahtile anih in favun lo, micingpawl harsatnak a pe ih,\\nNuhmei hrangah thil ṭha a tuah lo.\\n22 «Asinan Pathian in miralṭha kha a huham in a hnûkhlo;\\nA hung thosal, asinan zohman in a nung tengteng ding an ti ngam lo.\\n23 Anih in anmah cu ralmuannak a pe hai ih, cumi cu an rinsan;\\nCuticingcun a mit cu an lamzinpawl ah a fu ringring.\\n24 Annih cu rei lo te sung khaisan an si,\\nCule an rál.\\nAnnih cu namthlak an si;\\nMi dang vek thothoin lamzin ihsin lakhloh an si;\\nFângvuipawl vekin an ro.\\n25 «Thungaiten, zohman in thuphan pertu ka si ti an langter thei lo ding ih,\\nKa thusimpawl man nei lo ah an tuah thei lo ding,»\\n24:15a a hmai a tidanglam: A ṭawng hrampi ah cun, «a hmai a khuh,» ti a si.\\nBildad: Ziangtin Milai a Dingfel Thei Ding?\\n2 «Uknak le ṭihzahnak cu Pathian ta an si;\\nAmai hmun sângpawl ah daihnak a tuah.\\n3 A ralkappawl siar cawk an si maw?\\nZo parah so a tleu tlâng loih a um?\\n4 Ziangtin minung cu Pathian hmaiah a dĭngfel thei ding?\\nAsilole ziangtin nunau hrin mi cu a thiangfai thei ding?\\n5 Thlapi hman a êng lo ih,\\nArsipawl hman a mit hmuhih an thianfai lo a si ahcun,\\n6 Tholung a si mi minung le,\\nPangāng a si mi milai fapa cu ziang tlukin so a fai lo sinsin ding?»\\nJob: Milai Santlaihlonak le Pathian Cungnunnak\\n1 Asinan Job in a sâng ih:\\n2 «Huham a nei lo tupa kha ziangvekin so na băwm?\\nCahnak a nei lo mi bān kha ziangvekin so na run?\\n3 Fimnak a nei lo tupa kha ziangvekin so thurawn na pek?\\nZiangvekin so mi tampi hnenah a ṭhahnem mi ruahnak na pek?\\n4 Zo hnenah so ṭawngkampawl na simsuak ih?\\nZo-ih thlarau so na hnen ihsi ra suak?\\n5 «Tipi tăngih a um mipawl le cutawk luahtu,\\nMithipawl an khūr.\\n6 Pathian hmaiah Sheol cu taklawngin a um ih,\\naAbaddon cun khuh a nei lo.\\n7 Anih in boruak lawng tlunah sak lam a pharh;\\nLeilung cu zianghmanlo parah a khai.\\n8 Amai khawdur sahpi sungah tidai a funkhawm ih,\\nCumi tăngah khawdurpawl cu an păwp lo.\\n9 Anih in a laltokham hmai cu a khuh ih,\\nCumi tlunah a khawdur a pharh.\\n10 Tleu le thim ramri ah,\\nTipi vangdâp parah kualpûm a rîn.\\n11 Van ṭhuampawl an khūr ih,\\nA kawknak ah an khawruah a har.\\n12 A huham in tifinriat a căwktho ih,\\nA theihthiamnak in bRahab a siatter.\\n13 A Thlarau in vanpawl a ceimawi,\\nA kut in rul tlân lai a dawttlăng.\\n14 Ngai hnik, hipawl cu a thil ti mipawl lakih a zimte men lawng an si ih,\\nA thuhla kan theih mi hi a va tenau em!\\nAsinan a huham khawri thâwm cu zo so theithiam thei ding?»\\n26:6a Abaddon: Siatralnak tinak a si.\\n26:12b Rahab: 9:13 simfiangnak zoh aw.\\nJob in a Felfainak a Kaihnget\\n1 Cuihtlunah Job in a thusim mi a peh ih:\\n2 «Ka diknak lahlotu Pathian le,\\nKa nunnak tuarhartertu Ziangkimtithei, a nun rori vekin,\\n3 Ka sungih ka thaw a um sung le,\\nKa hnar sungih Pathian thaw a um sung cu,\\n4 Ka hmur in sualralnak a ṭawng lo ding ih,\\nKa lei khal in mi bumnak a ṭawngsuak lo ding.\\n5 Nannih nan dik ka lo ti ding cu ka hnen ihsin hla seh,\\nKa thih tiang ka hnen ihsin ka felfainak cu ka thlah lo ding.\\n6 Ka dingfelnak ka kaihnget ding ih, ka thlah lo ding,\\nKa nunsung hmuah in ka thinlung in i mawhthluk lo ding.\\n7 «Ka ral cu misualrál vek si sehla,\\nI dotu cu midingfel lo vek si seh.\\n8 Ziangahtile Pathian in midepdepaih nunnak lâksakin,\\nA sahtansak a si ahcun,\\nA hrangah ziang ruahsannak so a um ding?\\n9 A parih buainak a thlen tikah,\\nPathian in a aunak a ngaithla pei maw?\\n10 Anih cu Ziangkimtithei parah a nuamaw pei maw?\\nPathian a ko tlaitluan pei maw?\\n11 «Pathian kut thuhla ka lo zirh ding,\\nZiangkimtithei hnenih um mi cu ka thup lo ding.\\n12 Thungaiten cumi cu nan zaten nan rak hmu;\\nZiangruangah so thulolak menih nan nun?\\n13 «Himi hi Pathian hnen ihsi misualrálpaih covo a si ih,\\nZiangkimtithei hnen ihsi palbĕttupawlih co mi ro cu a si.\\n14 A fātepawl an karhzai asile, cumi cu ralnâm hrangah a si,\\nCule a cikuang cu rawl an khăwpkham lo ding.\\n15 A mitangsŭnpawl cu an thi ding ih, phum an si ding.\\nA nuhmeipawl an ṭap lo ding,\\n16 Anih cun leivut vekin ngun pengkhawm in,\\nTlăk vekin hnipuan a thuahthuahin ret hmansehla,\\n17 Anih in pengkhawm hmansehla, cumi cu midik in a hruk ding,\\nCule mawh nei lo pawl in a ngunpawl cu an ṭhenaw ding.\\n18 Maimăwm bangin a inn a sak,\\nRalvengtu ih sak mi deuthlam bangin.\\n19 Lian zetin a it,\\nAsinan zianghman a keng lo;\\nA mit a hun meng ih,\\nCucu a um nawn lo.\\n20 Ṭihnungzapawl in tilian bangin amah cu an cîm,\\nThlisia in amah cu zan ah a thiarhlo.\\n21 Nisuahnak lam thli in amah cu a hrănhlo ih, a hlo,\\nCuih thli cun a umnak hmun ihsin a phiathlo.\\n22 Thli in amah cu a nuai ih a zuah lo,\\nAnih cu thli thiltitheinak ihsin beidawng zetin a tlân.\\n23 A za a benghnawh ding ih,\\nA umnak hmun ihsin a heheu ding.\\nFimnak Thuhla ih Job Thusim\\n1 «Thungaiten ngun laihnak khur a um ih,\\nSui thianfainak hmun a um.\\n2 Thir cu leilung ihsi laksuah a si ih,\\nDar cu lung ihsin rawhtit a si.\\n3 Milai in thim a cemter ih,\\nLung cu thim le thim mepmep kĕlkawm kip tiangin a hawl.\\n4 Anih in milai umnak thawi a hlatnak ah lungkhur kua a laipăwp;\\nKe ih fehpawl ih an hngilhnak hmun ah, milai umnak hmun ihsi hla zetah thlai in, khat lam le khat lamah an sēp.\\n5 Leilung bélte cu, amah ihsin rawl a suak,\\nAsinan a thuai cu meisa ih lehter vekin a letaw rero.\\n6 A lungtopawl cu safaira lung suahnak hrampi a si ih,\\nSui dipnâwi khal an tel.\\n7 Cuih zin cu vâte in a thei lo ih,\\nKhauva mit khal in a hmu dah lo.\\n8 Cumi cu kiosa puarthau in a pál dah lo ih,\\nKiosa hrâng khal in a paltlăng dah lo.\\n9 Anih in a kut cu ṭêklung parah a ret,\\nTlangpawl kha an ṭhumawknakpawl ihsin a linglet ṭheh.\\n10 Lungtopawl lakah tiluannak a tuah ih,\\nA mit in thil hlú tinkim a hmu.\\n11 Tihnapawl pût thei lo dingin a phit,\\nThuh mi cu tleu ah a suah.\\n12 «Asinan fimnak cu khuiah so hmuh theih a si ding?\\nTheihthiamnak umnak hmun cu khuiah so a si?\\n13 Milai in fimnak hlutzia a thei lo ih,\\nCumi cu a nungdam mipawlih ram khalah hmuhsuah a si lo.\\n14 Ti thûkpi in, ‹Keimah ah a um lo,› tiah a ti;\\nTifinriat in, ‹Ka hnenah a um lo,› tiah a ti.\\n15 Fimnak cu sui ih thleng theih a si lo ih,\\nA man ah ngun khīngkhai theih a si lo.\\n16 Cumi cu Ofir sui thaw khalin a man khiah theih a si lo,\\nOnik lung mankhung asilole safaira lung mankhung thaw khalin a man khiah theih a si lo.\\n17 Sui asilole krisṭal lung in a tluk thei lo ih,\\nSui ṭha ih tuah mi thil thaw khalih thleng theih a si lo.\\n18 Koral le krisṭal pawl cu reltlak an si lo,\\nFimnakih man cu rubi lungpawl hnakin a sângsawn.\\n19 Kush topaz khal in a tluk thei lo ih,\\nSui hlirhlăng man khal in a tluk lo.\\n20 «Cuti asile fimnak cu khuitawk ihsin a ra?\\nTheihthiamnak hmun teh khuitawkah a si?\\n21 Cumi cu a nung mi hmuahhmuah mit ihsin thuh a si ih,\\nTlun zuang vâtepawl hnen ihsi khalih khuhhlo a si.\\n22 aAbaddon le Thihnak in,\\n‹Cuih thu an sim mi cu kan hna in kan thei,› tiah an ti.\\n23 Pathian in cumiih lamzin a thei ih,\\nA umnak hmun khal a thei.\\n24 Ziangahtile Pathian in leilung tawpnak thlengin a zoh ih,\\nVan rāng tăng hmuahhmuah a hmu ṭheh,\\n25 Thli hrangah rihnak pe in,\\nTipi cu thil tahnak hmangih a ṭhen tikah,\\n26 Ruah hrangih dān le,\\nṬêk hrangih zin a tuah tikah,\\n27 Anih in fimnak a rak hmu ih, cumi cu a thăn;\\nFimnak kha a timtuah, a si, a hmuhsuak.\\n28 Cule milai hnenah anih in,\\n‹Ngai hnik, Bawipa ṭihzah cu fimnak a si ih,\\nThil ṭhalo tlansan cu theihthiamnak a si,› a ti,»\\n28:22a Abaddon: Siatralnak tinak a si.\\nJob-ih Humawknak Netabik\\n1 Job in a thusim a pehbêt ih:\\n2 «Maw, a liam cia mi thlapawl ah rak um in,\\nPathian in i rak kilven lai nipawl bangkhan;\\n3 Ka lu parih a meito a en lai le,\\nA tleu hmangih thim lakih ka feh laiah khan;\\n4 Ka no lai cān ih ka si vek khan,\\nKa puanthlam tlunih Pathian in in duhsak zetih in kăwmnak a um laiah khan;\\n5 Ziangkimtithei ka hnenah a um ih,\\nKa fātepawl ka kimvelih an um laiah khan,\\n6 Ka kepawl hnawikhăl in a khawlh ih,\\nTivapawl vekin lungpi in ka hrangah hriak a thletbŭng laiah khan,\\n7 «Khawpi ihsin kăwtka ah ka feh ih,\\nTokhawmnak mual ih ka to laiah khan,\\n8 Tlangvalpawl in in hmu ih an relh,\\nCule kum upapawl an tho ih an ding;\\n9 Mipawimawhpawl an ṭawng an cawl ih,\\nAn kut in an kâ an hup;\\n10 Mizahumpawlih aw a dim ih,\\nAn lei an sangkhâr ah a bĕt.\\n11 An hna in a theih tikah, annih in thlawsuah in pe,\\nCule in hmuh tikah, annih in in fak;\\n12 Ziangruangahtile băwmnak dil ih a ausuak mi mifarah ka rak runsuak,\\nPa nei lo le bawmtu nei lo pawl khal.\\n13 Mithi zik paih thlawsuahnak ka parah a thleng ih,\\nAipuan ruangah nuhmei thinlung hla sak ko ka tuah.\\n14 Dingfelnak ka hruh ih, cumi in in thuam;\\nKa diknak cu kâwrfual le lupâwng vek an si.\\n15 Mitcaw hrangah mit ka si ih,\\nKebái hrangah ke ka si.\\n16 Mifarah hrangah pa ka si ih,\\nKa theih lo mi hrangah thubuai ka hawlsuahsak.\\n17 Misualrálih hopawl ka khiak ih,\\nA ha ihsin a sa deh mi ka laksak.\\n18 «Cun kei in, ‹Ka bu sungah ka thi ding ih,\\nKa nipawl vunnel tlukin ka tamter ding.\\n19 Kan hram cu tipi lam tiangin a zâm,\\nCule ka hngeṭêk parah zanvar dai a tla.\\n20 Ka ropitnak ka sungah a thar ringring ih,\\nKa kut ah ka thál cu thartersal a si,› tiah ka ti.\\n21 «Milaipawl in in ngaithla ih in hngak,\\nCule ka thurawnpek lamah daiten an um.\\n22 Ka ṭawng hnuah cun an ṭawngsal nawn lo ih,\\nKa thusim mi cu an parah dai vekin a tla.\\n23 Annih in ruahti vekin in hngak ih,\\nṬhâl tāwp ruah hngakhlap vekin, an kâ kau pin an âng.\\n24 An zum lo tikah, ka hnihsan hai,\\nAnnih in ka hmel tleu an hloter lo.\\n25 An hrangah lamzin ka hril ih, an lubik vekin ka to;\\nMiaihrampawl hnemtu vekin,\\nRalkappawl lakah siangpahrang vekin ka cêng.\\n1 «Asinan keimah hnakih nautapawl in in hmuhsuam.\\nAn palepawl cu ka rante rual kilvengtu uicopawl lak hmanih ka telter duh lo mipawl an si.\\n2 A si, an kut cahnak cu ka parah ziang a ṭhahnem?\\nAn thazang a cem.\\n3 Annih cu tlaksăm le rilrawn ruangah an ṭawl ṭheh,\\nA lawnglak mi le a kawlh mi ramṭhing ah tlaikhawhnupi ah an tlân,\\n4 Hrambûr lakah hnahnêm an ṭăwt ih,\\nRawl ah hmunphiah kung hrampawl an ring.\\n5 Milai lak ihsin dawisuak an si,\\nFifir vekin an auh.\\n6 Annih cu lungpi kuampawl ah an um,\\nLei kua le lung kua pawl ah.\\n7 Hrambûr lakah an ai,\\nHlingpawl tăngah an umkhawm.\\n8 Annih cu mi-â cithlah an si,\\nA si, ziang hmanih siar lo cithlah an si;\\nAnnih cu an umnak ram ihsi vuaksuak mi an si.\\n9 «Cule atu ah kei cu an hnihsan mi ka si,\\nA si, kei cu an puahcăwk mi ka si.\\n10 In fih ih, ka hnen ihsi hlatpi ah an um;\\nKa hmaiih cilphui an hreh lo.\\n11 Pathian in a thálhri a thlah ih i nater,\\nAnnih in ka hmaiah an kâkharh an phawih.\\n12 Ka kut vawrh lamah mino sualrálpawl an tho;\\nKa ke an tûlhlo ih,\\nAnmai siathlohralnak lamzinpawl keimah dokalhin an dĭn.\\n13 Annih in ka zin an tisiat,\\nKa vanduainak an hlawkpi;\\nBawmtu zohman an ṭul lo.\\n14 Băl mi kaw kaupi ih luh vekin an lut;\\nSiatnak lakah an rung rīl.\\n15 Ṭihnungzapawl ka parah an ra thleng;\\nThli vekin upat ka sinak an dawi ih,\\nMero bangin ka hmuingilnak a hlo.\\n16 «Cule atu ah ka vansanglamnak ruangah ka thinlung cu thletbŭng a si;\\nZăwnzaihnak nipawl in in kaibĕt.\\n17 Ka ruhpawl cu zan ah ka sungah an na tuk ih,\\nKa nat ih in ṭamnak hi cawlh ti a um lo.\\n18 A cak tuk mi huham in ka sinfen a siatter;\\nCumi cun ka kâwrcung hngawng vekin i ṭawn.\\n19 Anih in ciarbêk lakah i hlăwn ih,\\nLeivut le vutcâm vekah ka cang.\\n20 «Na hnenah ka ausuak, asinan nang in i sâng lo;\\nKa hung ding ih, nang in i ngaihsak lo.\\n21 Nang cu ka parah na nun a râwng;\\nNa kut cahnak in in tiduhdah.\\n22 Nang in thli lakah i cawisâng ih a parah i toter;\\nThlipi lakah i riarálter.\\n23 Ziangahtile nunnak nei hmuahhmuah hrangih ruat cia mi inn ah le,\\nThihnak ah in hruai ding ti ka thei.\\n24 «Pathian in a siatsuah tikih an ausuak asile,\\nThilsia penkhawmnak dokalhin a kut a suah hrimhrim lo ding.\\n25 Buainak a táwngtupa hrangah ka ṭap a si lo maw?\\nMifarah hrangah ka thin a na ṭheu a si lo maw?\\n26 Asinan thil ṭha ka beisei tikah, ka parah thil ṭhalo a thleng;\\nCule tleu ka hngak tikah, thim a ra thleng.\\n27 Ka thin a buai ih a cawlhahdam thei lo;\\nZăwnzaihnak nipawl in in pan.\\n28 Dum tialtialin ka vakkûal, ni sa ruangih dum ka si lo;\\nPunkhawmnak ah ka ding ih, băwmnak dilin ka ausuak.\\n29 Kei cu cinghniapawlih unau le,\\nKalauk vapawlih hawipi ka si.\\n30 Ka vun a hung dum ih an hâwk;\\nKa ruhpawl cu a săt ruangah an kāng.\\n31 Ka ṭingṭang cu lusûnṭahnak ah a cang ih,\\nKa lemlawi cu a ṭap mipawlih aw ah.\\n1 «Ka mit thawn thukham kan tuah;\\nZiangahso fala ka zoh ding?\\n2 Ziangahtile tlun lam ihsin Pathian lakih covo le,\\nA sannak hmun ihsin Ziangkimtithei lakih ro cu ziang a si?\\n3 Misualrál hrangah cun siatralnak siin,\\nMawhsualnak a tuahtupawl hrangah cun vansiatnak a si lo maw?\\n4 Anih in ka lamzinpawl hmu in,\\nKa kekar hmuahhmuah a siar ṭheh a si lo maw?\\n5 «Umze nei loih ka feh asile,\\nAsilole mi bum dingih ka ke a hmanhmawh asile,\\n6 Tlaitluannak cuai thawn thlai si nîng,\\nCuticun Pathian in ka felfainak a thei ding.\\n7 Ka kekar cu lamzin ihsin a pial asile,\\nAsilole ka mit dung thlunih ka thinlung a feh asile,\\nAsilole ka kut ah thil bāl pakhat khat a kai asile,\\n8 Kei in tuh ningla, mi dang in ei hai seh;\\nA si, ka thlai kungpawl phawithat si hai seh.\\n9 «Ka thinlung in nunau a ît ih,\\nKa innhnen sângka in ka bawhthup asile,\\n10 Ka nupi in mi dang riallung rial sehla,\\nA parah mi dang băwk hai seh.\\n11 Ziangahtile cuvek cu sualralnak a si;\\nA si, cumi cu thuṭhensaktlak mawhsualnak a si.\\n12 Ziangahtile cumi cu aAbaddon tiangih kangráltu meisa a si ih,\\nKa thil pungṭhang hmuahhmuah a hram in phawi a si ding.\\n13 «Ka parih an phunzai tikah,\\nKa siahhlawhpa asilole ka siahhlawhnuih thuhla ka ngaihsak lo asile,\\n14 Pathian a căngvaih tikah ziang ka tuah pei?\\nAnih in cawhkuan a pek tikah, ziangtin ka sâng ding?\\n15 Sūl sungih i tuahtu khan anih khal a tuah ve a si lo maw?\\nSūl sungih in dĭn veve tu cu amah a si lo maw?\\n16 «Mifarahpawl ih thil duh mi ka khambĕt asile,\\nAsilole nuhmei mithmai se dingih ka tuah asile,\\n17 Asilole pa nei lo pawl in ei ve loin,\\nKeimah lawngin ka rawl ka ei asile\\n18 (Asinan ka no lai ihsin pa vekin amah cu ka kilkhawi ih,\\nKa nauhak lai ihsin nuhmei cu ka kaihruai);\\n19 Hnipuan tlaksăm ruangih hlorál pakhat khat,\\nAsilole tuamawknak nei lo mifarah pakhat khat ka hmuh asile;\\n20 A thinlung in thlawsuah i pe loin,\\nKa tuu hmul thawi a hlum lo asile,\\n21 Kăwtka ah bawmtu ka nei ti ka hmuh ruangih,\\nPa nei lo pawl dokalhin ka kut ka hawi asile,\\n22 Ka liang ihsin ka bân tla seh,\\nKa bān cu ka liangdar ihsin thlawng seh.\\n23 Ziangahtile Pathian hnenih a ra mi siatralnak cu ka hrangah ṭihnungza a si ih,\\nAmai ropitnak ruangah ka tuarsuak thei lo.\\n24 «Sui parih ka rinsanawknak ka ṭhum asile,\\nAsilole sui ṭha cu ka ṭhumawknak a si ka ti asile;\\n25 Ka neihnunnak a natsat ruangah le,\\nKa kut in lennak tampi a ngah ruangih lungawiaipuangih ka um asile;\\n26 Ni a tlan lai,\\nAsilole thlapi vânglai ka zoh asile,\\n27 Cutin ka thinlung in athupten a ît ih,\\nKa kâ in ka kut a hnăm asile;\\n28 Himi khal hi thuṭhensaktlak mawhsualnak a si,\\nZiangahtile cumi cu cung Pathian hnáwng ka si ding.\\n29 «I huatupaih siatralnak parah lungawiaipuangin ka um maw si?\\nA parah vansiatnak a tlak tikah aipuangin ka um maw si?\\n30 A nunnak parih camsiatnak thleng dingih dil dingin,\\nKa kâ cu thilsual tuah ding ka siang lo.\\n31 ‹A rawl khăwpkham dah lo mi pakhat zo in so hmusuak thei ding?› tiah ka puanthlam ih um mipawl in an ti lo maw si?\\n32 Khualtlawng hrangah ka sângka ka ăwnsak ruangah,\\nMikhual zohman lengah an riak lo.\\n33 Ka mawhsualnak ka ṭāng sungih thuhnak in,\\nAdam vekin ka dānpahbălnakpawl ka khuhhlo maw si?\\n34 Mipi tam zet ka ṭih ruangah le,\\nSungkuapawl ih nautat ka phan ruangah,\\nDaiten um in,\\nLeng ka suak lo.\\n35 I ngaithlatu ding mi pakhat nei ningla maw!\\nHihi ka hminsinnak a si.\\nZiangkimtithei in i sâng in,\\nKa doral in cazual ngan sehla cu maw!\\n36 Thungaiten cumi cu ka liang parah ka phur ding ih,\\nLallukhum vekin cumi cu ka parah ka ṭem ding.\\n37 Pathian hnenah ka kekar zât ka thăn ding;\\nUktu vekin amah ka pan ding.\\n38 «Keimah dokalhin ka ram ausuakin,\\nA lei hrut kuarpawl an ṭaptlang asile;\\n39 Cumiih brah cu paisa loin ka ei,\\nAsilole a neitupawlih nunnakpawl ka hlohter pang asile,\\n40 Sangvut aiah hling le,\\nBarli sangvut aiah hrampi kho seh,»\\n31:12a Abaddon: Siatralnak tinak a si.\\n31:39b rah: A ṭawng hrampi ah, «cahnak» ti a si.\\nJob-ih ṭawngkampawl a cem.\\nElihu in Job-ih Rualpipawl a Kalh\\n1 Cule hi mi pathum pawl cun Job cu an sâng nawn lo, ziangruangahtile anih cu amai mithmuhah midingfel a si. 2 Cun Ram-ih sungkua, Buz-mi Barakhel fapa, Elihu-ih thinlingnak cu Job parah a tho; Pathian hnakin amah le amah thiam a coawter ruangah a thinlingnak a thawhnak a si. 3 A rualpi pathum par khalah a thinlingnak a tho, ziangruangahtile sannak an hmusuak thei lo, cuticingin Job kha thiam lo an coh.\\n4 Amah hnakin annih cu an upatsawn ruangah, Elihu in Job hnenih a ṭawng ding a hngak. 5 Elihu in hite mi pathum kâ ah sannak a um lo ti a hmuh tikah, a thinlingnak cu a tho.\\n6 Cule Buz-mi, Barakhel fapa, Elihu in a sâng ih:\\n«Kei cu kum in ka nauta ih, nannih cu nan upa tuk;\\nCuruangah ka ṭih ih, ka ruahnak khal ka rel ngam lo.\\n7 ‹Kum in thurel sehla,\\nKum tam in fimnak zirh seh,› tiah ka ti.\\n8 Asinan minung sungah thlarau a um ih,\\nZiangkimtithei-ih thaw in anmah cu theihthiamnak a pe.\\n9 Kum tam pawl hi an fim cuang lo ih,\\nKum upat ruangah diknak an theihthiam cuang lo.\\n10 «Curuangah kei in, ‹I ngaithla uh,\\nKei khal in ka ruahnak ka rel ve ding,› tiah ka ti.\\n11 Ngai hnik, nan ṭawngkampawl ka hngak,\\nNan rel ding mi nan hawl sungah, nan thuruahrel mipawl ka ngaithla.\\n12 Ṭhaten nan thu ka ngaithla;\\nCule ngai hnik uh, zohman in Job nan hmĭn lo,\\nNan lakih mi pakhat hman in a ṭawngkampawl nan sâng thei lo;\\n13 Culole, ‹Fimnak kan hmungah zo,\\nAnih cu milai in si loin, Pathian in a duaiter ding,› tiah nan ti pang ding.\\n14 Anih in a ṭawngkampawl in keimah i sawh lo;\\nNan ṭawngkampawl hmangin amah cu ka sâng lo ding.\\n15 «Annih cu an mang a bang ih an sawn nawn lo;\\nṬawng ding an nei nawn lo.\\n16 Cule an ṭawng lo ruangah, kei in ka hngak,\\nZiangruangahtile daiten an ding men ih an sangbêt nawn lo.\\n17 Kei khal in ka san ding tawk ka sâng ding,\\nKa ruahdān ka rel ve ding.\\n18 Ziangahtile kei cu thurel ding mi in ka khat,\\nKa sungih thlarau in in tur.\\n19 Ngai hnik, ka pum cu suahnak kaw nei lo, sabitzu vek a si;\\nSabitzu thâwl thar puakkuai zik vek a si.\\n20 Ka thawven theinak dingah ka ṭawng ding;\\nKa hmur ka kau ding ih, ka sâng ding.\\n21 Zawih hnen hmanah thleidănnak langter hram hlah ning;\\nCun zohman fakder fawn hlah ning.\\n22 Ziangahtile mifakderdān ka thiam lo,\\nCulole i tuahtu in i lahlo lohli pang ding.\\nElihu in Job a Kalh\\n1 «Asinan Job, ka sim mi hi na hna in thei hram awla,\\nKa ṭawngkam hmuahhmuah hi ngaithla aw.\\n2 Atu ah cun ka kâ ka âng;\\nKa kâ sungih um ka lei a ṭawng.\\n3 A dĭng mi ka thinlung ihsin ka ṭawngkampawl an ra suak;\\nKa hmur in theihnak dik zetin a ṭawngsuak.\\n4 Pathian Thlarau in i rak tuah ih,\\nZiangkimtithei thaw in nunnak i pe.\\n5 Na ti thei asile, i sâng aw,\\nKeimah dokalhin timtuah aw,\\n6 Ngai hnik, Pathian hmaiah nang le kei kan dinhmun a bangaw;\\nKei khal tlăk thawi tuah mi ka si.\\n7 Ngai hnik, ka hnen ihsin ziang ṭihnak hmanin a lo thlaphângter lo ding ih,\\nNa parah ka kut a rit fawn lo ding.\\n8 Thungaiten ka hnatheihah na ṭawng ih,\\nNa ṭawngkampawlih thâwm hna in ka thei:\\n9 ‹Kei ka thiangfai, dānpahbălnak ka nei lo;\\nMawh nei lo ka si ih, keimah ah mawhsualnak a um lo.\\n10 Pathian cun keimah dokalhin cān remcâng a hmu thotho,\\nA ral vekah i ruat.\\n11 Ka ke hreng a sŭt,\\nKa zinpawl hmuahhmuah a vilveng,› na ti.\\n12 «Zoh hnik, himi ah cun na dik lo.\\nKa lo sâng ding,\\nZiangahtile Pathian cu milai hnakin a ropisawn.\\n13 Ziangruangah so amah dokalhih na phunzai?\\nZiangahtile Pathian in a hnaṭuan hmuahhmuah thuhla ah zawih hnen hmanah a săn a rel lo.\\n14 Ziangahtile Pathian in vei khat, asilole vei hnih a ṭawng,\\nCuticingin, cumi cu zohman in an thei lo.\\n15 Mang ah, zan ih larawknak ah,\\nMilai parih thithlĕp an ihthah laiah,\\nAn ihkhun parih an ih thluahthlo laiah,\\n16 Cu laiah milaipawlih hna a ăwnsak hai ih,\\nAn nunsimawknak a kharkhumsak hai.\\n17 A thil ti mi ihsin milai a kirsalter theinak dingah le,\\nMilai hnen ihsin a hngalnak a khambĕt theinak dingah,\\n18 A thlarau cu Khur ihsin le,\\nA nunnak cu ralnâm hmangih hlohralnak ihsin Pathian in a kilhim.\\n19 «Milai cu a ihkhun parah natnak in nunsim a si fawn ih,\\nA ruhpawl ah bâng loin natnak a um.\\n20 Cutin a nunnak in rawl a fih ih,\\nA thinlung ih a duh zet mi rawl khal.\\n21 A titsa cu mithmuhnak ihsin an rálhlo ih,\\nHmuh dah lo mi a ruhpawl an lang.\\n22 A si, a thlarau in Khur a naih deuhdeuh ih,\\nA nunnak in mi thattupawl.\\n23 «Milai hnenih a dĭngnak theifiangter dingah,\\nThawngkhat lakah pakhat, remnak palai,\\nA hrangih thuphurtu a um asile,\\n24 A parah zangfahnak a nei ding ih, a hnenah,\\n‹Khur sungih liam rero pa kha runsuak uh,\\nTlennak man ka hmu zo,› tiah a ti.\\n25 A titsa cu nauhakteih ta bangin a no ding ih,\\nA no lai cān ah a kirsal ding.\\n26 Anih cu Pathian hnenah thla a cam ding ih,\\nPathian cu a parah a lung a si ding,\\nPathian hmel cu aipuang zetin a hmu ding,\\nZiangahtile Pathian in milai hnenah a dingfelnak a pesal.\\n27 Cun cu pa in minungpawl a zoh hai ih,\\n‹Thilsual ka rak tuah ih, a dik mi ka rak merhkâwi,\\nCule cumi cu ka hrangah a ṭhahnem lo,› tiah a ti.\\n28 Pathian in a thlarau Khur sungih liam ding cu a tlen ding ih,\\nA nunnak in tleu a hmu ding.\\n29 «Ngai hnik, hi thil hmuahhmuah hi Pathian in milai hrangah vei hnih, vei thum a tuah.\\n30 Khur ihsin a thlarau hruaikirsal dingah,\\nNunnak tleu ih a tlet theinak dingah a si.\\n31 «Job, na hna tháwng aw, i ngaithla hnik aw;\\nDaiten um aw, cule ka ṭawng ding.\\n32 Sim ding na neih asile, i sâng aw;\\nṬawng aw, ziangahtile thiamlo coter ka duh.\\n33 Cuti asilole, i ngaithla aw;\\nDaiten um aw, cule fimnak ka lo zirh ding,»\\nElihu in Pathian Diknak a Phuang\\n1 Elihu in a sâng ih:\\n2 «Nannih mifimpawl, ka ṭawngkampawl hi ngaithla uh;\\nNannih theihnak neipawl, keimah lamah hna tŭn uh.\\n3 Ziangahtile dang in rawl a teh vekin,\\nHna in ṭawngkampawl a hniksak.\\n4 Kanmai hrangah diknak hril uhsi,\\nKanmah lakah a ṭha mi ziang a si ti thei uhsi.\\n5 «Ziangahtile Job in, ‹Keimah cu midingfel ka si,\\nAsinan Pathian in ka diknak a hlăwn;\\n6 Ka diknak thuhla ah thuphan ka sim ding maw?\\nDānpahbălnak nei lo mi ka si ko nân, ka ahriamhma cu tidam theih ci a si lo,› tiah a ti.\\n7 Job vek milai cu ziangso a si,\\nMi hmuhsuamnak cu tidai vekih intu,\\n8 Mawhsualnak tuahtupawl kăwptu le,\\nMisualrálpawl thawi fehtlangtu cu?\\n9 Ziangahtile anih in, ‹Pathian lamih a năwmawknak cu\\nMilai hrangah zianghman a ṭhahnem lo,› tiah a ti.\\n10 Curuangah nannih theihthiamnak neitupawl, i ngai hnik uh:\\nPathian in sualralnak a tuah ding le,\\nZiangkimtithei in mawhsualnak a tuah ding cu a hla tuk a si.\\n11 Ziangahtile Pathian in milai cu amai hnaṭuan bangtukin a lehrūl ih,\\nA lamzin zawh mi vekin lawmman hmu dingin milai a tuah.\\n12 Pathian in ziang tik hmanah sualrál zetin thil a ti dah hrimhrim lo ding ih,\\nZiangkimtithei in diknak a merhkâwi dah fawn lo ding.\\n13 Zo in leilung parih ṭuanvo cu Pathian a pe?\\nAsilole amah cu zo in leitlun pumpi hrangah mawhphurhnak a pe?\\n14 Anih in leilung parah a thinlung retin,\\nAmai Thlarau le a thaw a laksuah a si ahcun,\\n15 Nunnak nei hmuahhmuah cu hmunkhatah an thi ding ih,\\nMilai cu leivut ah a kirsal ding.\\n16 «Theihthiamnak na neih asile, hihi ngaithla aw;\\nKa ṭawng thâwmpawl hi ngai aw:\\n17 Diknak huatu in a uk ding maw?\\nMidikbik cu thiam lo na coh ding maw?\\n18 Anih cun siangpahrang hnenah, ‹Nang cu misantlailo na si,› tiin le,\\nMizahumpawl hnenah, ‹Nannih cu misualrál nan si,› tiah a ti.\\n19 Anih cu mipawimawhpawl hnenah thleidăn a nei lo ih,\\nMifarahpawl hnakin milianpawl a ngaihsak cuang fawn lo;\\nZiangahtile annih cu a kutsuak hlir an si.\\n20 Annih cu rei lo teah an thi, zan laifangah;\\nMilaipawl cu khurhter an si ih an hlorál.\\nMicakpawl cu kut tel loin lâkhloh an si.\\n21 «Ziangahtile a mit cu milai lamzinpawl ah a fu ih,\\nA kekar hmuahhmuah a hmu ṭheh.\\n22 Mawhsualnak tuahtupawl an thuhawk theinak ding hmun,\\nThim le thim mepmep a um lo.\\n23 Ziangahtile thuṭhen dingah Pathian hmaiih feh dingin,\\nPathian in milai a ngaihtuahbêt a ṭul lo.\\n24 Anih in micakpawl cu an thu zingzăwi loin a khuaidip ṭheh ih,\\nMi dangpawl kha anmai hmun ah a ret hai.\\n25 Curuangah anih in an hnaṭuanpawl a thei;\\nZan ah anmahpawl cu a hlăwn hai ih,\\nAnnihpawl cu an kûai thluh.\\n26 Anih in mi dangpawlih mithmuhah annih cu misualrálpawl vekin a vuak hai.\\n27 Ziangruangahtile a hnen ihsin an kirsal ih,\\nA lamzinpawl pakhat hman an ngaihtuah lo,\\n28 Cutiin annih in mifarahpawlih ṭahnak amai hnenah an thlengter;\\nZiangahtile anih in mizawnzaipawlih ṭahnak a thei.\\n29 Anih cu daiteih a um tikah, zo in sual a puh thei ding?\\nCule miphun pakhat maw, mi pakhat lawng simaw dokalhin,\\nA hmel a thuh tikah, zo in so amah cu hmu thei ding?\\n30 Midepdepa in uk hlah seh,\\nMipi hrangah tháng si hlah seh.\\n31 «Ziangahtile mi pakhat khat in Pathian hnenah,\\n‹Nunsimnak ka tuar;\\nKa sual nawn lo ding;\\n32 Ka hmuh lo mi i zirh aw;\\nMawhsualnak ka rak tuah asile, ka tuah nawn lo ding,› tiah a ti dah maw si?\\n33 Cumi cu nang in na hnawn ruangah,\\nAnih in nangmai ruahdān bangtukin a lo lehrūl ding maw si?\\nNangmah in na hril tengteng pei, kei si loin;\\nCuruangah na theih mi rel aw.\\n34 «Theihthiamnak nei minungpawl in kan hnenah in sim,\\nKeimah i ngaithlatu mifim in:\\n35 ‹Job in theihnak nei loin a ṭawng,\\nA ṭawngkampawl cu fimnak tel lo an si,› tiah ti seh.\\n36 Job cu a vawrtawp tiangih hniksak si sehla maw!\\nZiangruangahtile a thusannakpawl cu misualrálpawl thusannak vek an si.\\n37 Ziangahtile anih in a sualnak ah helnak a bêt;\\nKan lakah a kut a bēng ih,\\nPathian dokalhin a ṭawngkam a tam,»\\n34:6a hriamhma: A ṭawng hrampi ah, «thálfung» ti a si.\\nElihu in Mai Dingfelnak Thiamlo a Coh\\n1 Cuihtlunah Elihu in a sâng ih:\\n2 «Hihi a dik tiah na ruat maw?\\n‹Pathian hnakin ka dingfelnak hi a nasasawn,› tiah na ti maw?\\n3 Ziangahtile nang in,\\n‹Cumi cu na hrangah ziang hlawknak so a si ding?\\nThilsual rak tuah lo ta ningla teh, ziang ṭhathnemnak so ka hmuh cuang ding?› tiah na ti.\\n4 «Nangmah le na zawngih um na hawipipawl\\nKa lo sâng ding.\\n5 Vanpawl zoh awla hmu aw;\\nCule khawdurpawl zoh aw,\\nCupawl cu nang hnakin an sângsawn.\\n6 Thilsual na tuah asile, Pathian dokalhin ziangso na hlĕnsuak?\\nAsilole na dānpahbălnakpawl punter an si ahteh, a parah ziangso na tuah?\\n7 Na dingfel asile, ziangso amah na pek?\\nAsilole anih in na kut ihsin ziang ngah mi a nei?\\n8 Na sualralnak in nangmah vek milai a khawihsia ih,\\nNa dingfelnak in minung fapa.\\n9 «Palbĕtnak a tam tuk ruangah annih cu an ausuak:\\nMicakpaih bān ruangah băwmnak dilin an ausuak.\\n10 Asinan zohman in,\\n‹Zan ih hlapawl i petu,\\nI Sersiamtu Pathian,\\n11 Leilung ramsapawl hnakih tam fimnak in petu le,\\nVan vâtepawl hnakih fimsawn ih in tuahtu cu khuiah so?› tiah an ti lo.\\n12 Cu tawkah miṭha lopawlih hngalnak ruangah an ausuak, asinan anih in a sâng hai lo.\\n13 Thungaiten Pathian in sullam nei lo thurel a ngaithla lo ding ih,\\nZiangkimtithei khal in cumi cu a ngaihsak lo ding.\\n14 Nang in amah ka hmu lo na ti ko nân,\\nDiknak cu a hmaiah a um ih, amah na hngak tengteng ding a si.\\n15 Cule atu ah, a thinhengnak in dān a rak tat lo ih,\\nA atnak a hminsin lo ruangah,\\n16 Job cu sullam nei loin a kâ a âng;\\nTheihnak tel loin ṭawngkampawl a pungter,»\\nElihu in Pathian Ṭhatnak a Phuang\\n1 Elihu cun a ṭawngpeh hrih ih:\\n2 «Malten i zāwi hrih awla,\\nPathian aiawhih sim ding mi thupawl ka nei hrih ti ka lo hmuh ding.\\n3 A hlatnak ihsin ka theihnak ka la ding;\\nI Sersiamtu hnenah dingfelnak ka hlan ding.\\n4 Ziangahtile thungaiten ka ṭawngkampawl cu diklo an si lo;\\nTheihnak ih mifamkimpa cu na hnenah a um.\\n5 «Ngai hnik, Pathian cu micak a si, asinan zohman a nautat dah lo;\\nAnih cu theihthiamnak ah a nasa a si.\\n6 Misualrál nunnak a zuah lo,\\nAsinan palbĕt mi hnenah diknak a pe.\\n7 Midingpawl hnen ihsin a mit a lasal lo;\\nAsinan annih cu siangpahrangpawl thawn laltokham parah an totlang,\\nZiangahtile Pathian in annih cu kumkhuain a toter hai ih,\\nAnnih cu khaisan an si.\\n8 Cule annihpawl cu kol bunterin,\\nZăwnzaihnak hridaipawl in hren an si le,\\n9 Anih in an hnaṭuan le an dānpahbălnakpawl a sim hai,\\nPuarthau zetin thil an rak tidanpawl khal.\\n10 Anih in nun zirhnak lamah an hna a vângter fawn ih,\\nMawhsualnak ihsin hawikir dingin thu a pe.\\n11 Annih in a thulungin amah an rian asile,\\nAn nipawl cu hmuingil zetin le an kumpawl cu nuam zetin an hmang ding.\\n12 Asinan a thu an lun lo asile,\\nRalnâm in an hlorál ding ih,\\nTheihnak nei loin an thi ding.\\n13 «Asinan midepdepawl cun an thinlung ah thinlingnak an khawlkhawm;\\nAnih in anmah a ṭem hai tikah băwmnak dilin an au lo.\\n14 An no laiah an thi ih,\\nSakhua hlawhhlângpawl lakah an nunnak a cem.\\n15 Anih in mifarahpawl kha an zăwnzaihnak in a runsuak hai ih,\\nPalbĕt an sinak in an mit a vângter hai.\\n16 «Anih cun hmuncêp ihsin, khuahkhirhnak umlonak hmun kaupi ah a lo hruaisuak;\\nCule na cabuai parih an lo hŭn mi cu rawl ṭha hlir a si.\\n17 Asinan nang cu misualrálpawl thuṭhensak an si ding duhnak in na khat;\\nThuṭhennak le diknak in a lo kai.\\n18 Mi va hmuhsuam dingin thinlingnak in a lo lēmngahlonak dingah ralring aw,\\nCule nawhthuh tampi in lo pialter hlah seh.\\n19 Na lennakpawl,\\nAsilole na cahnak thapawl in,\\nVansannak ihsin a lo kilhim thei ding maw?\\n20 Mi an umnak hmun ihsi sahtan an si tikah,\\nZan cu hngakhlap hlah.\\n21 Fimkhur aw, mawhsualnak ah pial hlah,\\nZiangahtile nang cun zăwnzaihnak hnakin himi hi na hril sawn a si.\\n22 «Ngai hnik, Pathian cu a huham in a khaisâng a si;\\nAmah vek zirhtu zo so um?\\n23 Zo in so a lamzin a ruatsak,\\nAsilole zo in, ‹Na tisual a si,› ti dah?\\n24 «Mi in hla ih an sak mi a hnaṭuan kha,\\nCawisâng ding na si ti máng ringring aw.\\n25 Mi kip in cumi cu an rak hmu;\\nMilai in hlapi ihsin a hmu.\\n26 «Ngai hnik, Pathian cu a ropi ih, amah cu kan thei lo;\\nA kum zât khal hmuhsuah theih a si lo.\\n27 Ziangahtile anih in mero ihsin ruah ih a surter mi,\\nTidai fawrpawl a hîpso,\\n28 Cumi cu khawdur in a fawrter ih,\\nMilai parah tampi in a sur.\\n29 Khawdurpawl pharhawkdan,\\nA deuthlam ihsin khawpi rîtdān zo in so theithiam?\\n30 Zoh hnik, anih in cumi parah a tleu a darhter ih,\\nTifinriat thûkpawl a khuh.\\n31 Ziangahtile hipawl hmangin anih in miphunpawl thu a ṭhen;\\nAnih in rawl tampi a pe.\\n32 Anih in nimthlakau thawn a kut a tuam ih,\\nA hmuitin mi fuhngah dingin thu a pe.\\n33 Cuih awnthawm cun amai thuhla a rel,\\nThlipi rung thleng cu sumhnámpawl khal in an langter.\\n1 «Himi khalah ka thin a khūr ih,\\nA umnak ihsin a khir.\\n2 Khawri vek a aw le\\nA kâ ihsi suak mi thâwm durdo cu ṭhaten ngai uh.\\n3 Anih in cumi cu van rāng tăng pumpi ah a thlahsuak,\\nA nimthlakau cu leilung dĕng tiangin.\\n4 Cuihhnu ah aw pakhat a thangsuak dumdo;\\nAnih in khawri vekin a aw maksak a suah ih,\\nA aw an theih tikah cuih nimthlakaupawl cu a sūp cuang lo.\\n5 Pathian in khawri vekin a aw mak zetin a suah,\\nKan theihsuak thei lo mi thil ropipawl a tuah.\\n6 Ziangahtile anih in vur hnenah,\\n‹Leilung parah tla aw,› tiah a ti,\\nCuvek thothoin ruahhmai le a cahnak ruah hnen khalah.\\n7 Mi hmuahhmuah in amai hnaṭuan an theihnak dingah,\\nAnih in mi kip kut cu a cawlter.\\n8 Ramsapawl kua sungah an lut ih,\\nAn cēnnak hmun ah an tâp ta.\\n9 Thlang lam ihsin phusîngpi a hung hrang ih,\\nSak lam ihsin thlipi dai.\\n10 Pathian thaw hmangin tikhăl pek a si ih,\\nTipi kaupi cu an khál.\\n11 Cuihtlunah anih in khawdur dum sahpi cu tikhu in a hnâwngter,\\nA khawdur varpawl a darhter.\\n12 Cule anmah thu a pek hai mi pauhpauh vekin leilung vangdâp pumpi ih an tuah theinak dingah,\\nAmai hruainak in an her ih, an let.\\n13 Anih in nunrĕmnak hrangah maw,\\nA ram hrangah maw,\\nA zahngainak hrangah simaw, cumi cu a cangter a si.\\n14 «Maw Job, hihi ngai aw;\\nDing awla, Pathian-ih mangbangza thil tipawl hi ruat hnik.\\n15 Ziangtin cupawl cu Pathian in thu a pe hai ti le,\\nA khawdur tleu cu êng dingin a tuah ti na thei maw?\\n16 Theihnak ih mifamkimpa ih tuah mi mangbangzapawl,\\nKhawdurpawl hi ziangtin an tâng ti na thei maw?\\n17 Thlang lam thli in leilung daiten a umter laiih sinfen hlum neipa nang,\\n18 Bur mi thlalang vekih a khoh mi,\\nVan cu amah thawn na pharh ve maw?\\n19 «A hnenah ziang kan sim ding ti in zirh aw,\\nZiangahtile thim ruangah zianghman kan timlamaw thei lo.\\n20 Ka sim duh tiah amah sim a ṭul maw?\\nMilai in a ṭawng asile, amah cu dawlhhlo a si tengteng ding.\\n21 Thli a hrang ih a thianter hai tikah cun,\\nMinung in tleu kha van ih a tlet tikah an zoh ngam lo.\\n22 Sak lam ihsin sui tlê a ra,\\nCungnung maksaknak cu Pathian hnenah a um.\\n23 Ziangkimtithei lawngte cu, kannih in amah kan hmu thei lo;\\nAnih cu huham ah khaisan a si ih,\\nDiknak le a nasazet mi dingfelnak cu a merhkâwi dah lo.\\n24 Curuangah milaipawl in amah cu an ṭihzah;\\nAnih in thinlung fimvar mi zawih par hmanah thleidănnak a nei lo,»\\nJehovah in Job hnenah a Ziangkim Ti Theinak a Phuanglang\\n1 Cun phusîng lak ihsin Jehovah in Job cu a sâng ih:\\n2 «Theihnak tel lo ṭawngkampawl hmangin,\\nThurawnpek thimtertu cu zo a si?\\n3 Atu ah pacang vekin na tâi khap hnik;\\nThu ka lo sut ding ih, nang in i sâng pei.\\n4 «Leilung lungphum ka phum laiah khuiah so na um?\\nTheihthiamnak na neih asile i sim aw.\\n5 A tahnak teh zo in a relcat?\\nNa thei ngaingai a si hi!\\nAsilole cumi tlunih rīn teh zo in a rîn?\\n6–7 A ṭhumawknak teh ziang mi ah a ṭhumaw?\\nAsilole zing lam arsipawl hla an sakkhawm lai le,\\nPathian fapapawl hmuahhmuah aipuangih an au laiah khan a kilih lungto teh zo in a phum?\\n8 «Asilole tifinriat kha sūl ihsin a suak ih, a pawtsuak laiah,\\nZo in so tifinriat cu sângkapawl thawi rak khar?\\n9 Khawdurpawl kha tifinriat sinfen hrangah ka tuah ih,\\nA tuamnak puan dingah thim sahpi ka tuah laiah;\\n10 A hrangih ramri ka khiahsak ih,\\nTlângpawl le sângkapawl ka bŭn laiah;\\n11 ‹Hi tiang lawng na ra ding, na ra bêt thei lo,\\nCule hi tawkah a puarthau mi na tisuarpawl tawp tengteng seh!› ka ti laiah.\\n12–13 «Leilung netnak tiang kaibĕt ih\\nCutawk ihta misualrálpawl thingsuak ṭheh dingah,\\nNa damsung ah zing lam hnenah thu pe in,\\nKhawfingcat teh a umnak na theihter dah maw?\\n14 Leilung cu tlak parih tacik khĕn vekin ruangam a langter ih,\\nSinfen vekin a dingsuak.\\n15 Tleu cu misualrálpawl hrangah sian a si lo ih,\\nA hawi sâng mi bān cu khiah a si.\\n16 «Tifinriat tihnapawl ah na lut dah maw?\\nAsilole a thûknak bikpawl ah na veivak dah maw?\\n17 Thihnak kăwtkapawl teh na hnenah phuanlăng a si dah maw?\\nAsilole thim mepmep sângkapawl teh na hmu dah maw?\\n18 Leilung kauhdān teh na thei maw?\\nHipawl hmuahhmuah na theih asile rel hnik.\\n19–20 «A ram sungih na hruai theinak dingah,\\nA inn fehnak zin na theih theinak dingah,\\nTleu cēnnak lam cu khuiah so a si?\\nThim umnak hmun cu khuitawkah a si?\\n21 Na thei pei cu, cu laiih na suah zo si,\\nNa kum khal a tam tuk zo!\\n22 «Vur khawlnak ah na lut dah maw,\\nAsilole rial khawlnak teh na hmu dah maw?\\n23 Cupawl cu buainak tikcucān hrangih ka khêk mi a si,\\nDoawknak le ral do nikhua hrangah.\\n24 Tleu hi ziangtin a kapdarh aw,\\nAsilole nisuahnak lam thli teh leilung parah ziangtin a darh?\\n25–27 «Zohman umlonak ram le,\\nMinung zohman an umlonak ramṭhing ih ruah surter dingah le,\\nRam lawnglak tlăiter dingah le,\\nHramno khosuakter dingah,\\nTi luangliam hrangah tiluannak kâwr le,\\nṬêk hrangih zin zo in so a tuah?\\n28 Ruah in pá a nei maw?\\nAsilole daifawr teh zo in a hring?\\n29 Zo-ih sūl ihsin vur a suak?\\nVan ih vur teh zo in a hring?\\n30 Tipi cu lungto vekin a hak ih,\\nTi thûk vangdâp cu a khál.\\n31 «Kimah rual khi hmunkhatah na ṭemkhawm thei ding maw?\\nAsilole Kesil hri na dawrter thei ding maw?\\n32 Cule aMazzarah-pawl khi anmai tikcucān ah na hruaisuak thei maw?\\nAsilole bAyish cu a falepawl thawn na kaihruai thei maw?\\n33 Vanpawlih cīn le dān teh na thei maw?\\nLeilung an uknak na dĭn thei maw?\\n34 «Tidai tam zetin lo khuh dingin,\\nKhawdurpawl lamah na aw na suah thei maw?\\n35 Nimthlakaupawl kha an fehsuak theinak dingah le,\\nNa hnenah, ‹Hi tawkah kan um!› tiah lo ti dingin na kuatsuak thei maw?\\n36 Zo in lungthin ah fimnak a rak ret?\\nAsilole zo in thinlung ah theihthiamnak a rak pe?\\n37–38 Zo in fimnak hmangin khawdurpawl siar thei ding?\\nAsilole leivut a hak deuhdeuh ih,\\nThil hlawmpawl an kăwpawktlang tikah,\\nVan tithawlpawl zo in a thlebung thei ding?\\n39–40 «An pûkpawl ah an băwk ih,\\nAn sa bawhnak hmun ih sa an bawh laiah,\\nKiosa hrangah sa pēlsak thei in,\\nKiosa vanglaipawlih rilrawnnak na diriamter thei maw?\\n41 Pathian hnenih a fano tetepawl an au le,\\nRawl tlasamih an vahvai tikah,\\nZo in tlangâk rawl a pe?\\n38:32a Mazzarah: Hebru ṭawng a si ih, arsi rualpawl tinak a si.\\n38:32b Ayish: Hebru ṭawng a si ih, arsi rual khat hmin a si. Mirang in Great Bear an ti.\\n1 «Zâtharpawl in ziang tikah fa an hring ti na thei maw?\\nAsilole zukneng fāte hrin lai na hminsin thei maw?\\n2 An fāte pai thla zât na thei thei maw?\\nAsilole an fano ziang tikah an hring ti na thei maw?\\n3 An băwk,\\nAn fano an hring,\\nAn fahrinnat a tāwp.\\n4 An fanopawl cu an harhdam zet,\\nRamlak ah an ṭhanglian;\\nAn fehsuak ih an nulepawl hnenah an kir nawn lo.\\n5 «Zo in so hramlak lāk thlahsuak?\\nZo in so a hrennak phawihsak?\\n6 A umnak ding inn ah ramṭhing le,\\nA cēnnak dingah cite ram ka tuahsak.\\n7 Anih in khawpi sung thâwm cu a hnihsan,\\nA khāltuih aunak cu ziang a siar lo.\\n8 Tlangtluanpawl cu a tlannak an si ih,\\nThil hring pauhpauh a hawl.\\n9 «Ramlak câwcang in a lo rian duh ding maw?\\nNa ran inn ah a riak duh ding maw?\\n10 Ramlak câwcang cu leilehnak hmun ah hridai in na ṭem thei ding maw?\\nAsilole na hrangah phaikuampawl a let ding maw?\\n11 A thazang a nasat ruangah amah cu na rinsan ding maw?\\nAsilole na hna cu a hnenah na tân ta ding maw?\\n12 Na thlairawl inn ih phurthleng dingah le,\\nNa hruihhmun ih na thlairawl thiar dingah na rinsan ding maw?\\n13 «Kalauk va in pawrhaw zetin a thla a khâwng,\\nAsinan a thla le a thla hmul cu ngathûr ta vek an si.\\n14 Ziangahtile a tipawl kha leilung parah a tân ta ih,\\nLeivut ah a hlumter;\\n15 Ke in a palkuai ding ti le,\\nRamsapawl in an khuai ding ti kha a hngilh.\\n16 Mai fa lo bangin, a fanopawl cu râwng zetin a kilkhawi;\\nA ṭuanbăngnak cu a lak a si khalle, a pawisa lo.\\n17 Ziangruangahtile Pathian in fimnak a hngilhter ih,\\nTheihthiamnak a pe lo.\\n18 A thla a zâp sâng tikah,\\nRáng le a totu cu a hnihsan.\\n19 «Ráng kha cahnak thazang na pe dah maw?\\nA hngawng cu tuanghmul in na thuam dah maw?\\n20 Amah cu kharbawk vekin na petter thei maw?\\nA hnar phit maksak tak cu ṭihnungza a si.\\n21 Phaikuam ah lei a huat ih, a cahnak ah lungawiaipuangin a um;\\nDoawknak ralthiam a va pan.\\n22 Ṭihnak cu a hnihsan ih, a thla a phâng lo;\\nRalnâm ihsin a kirsal dah lo.\\n23 Amah dokalhin thálfung bawm an khâwngawn ih,\\nA tle zohzo mi fei le feite thawn.\\n24 Anih in khūr thlohthlo le thinsosain lei ah a tlân,\\nTawtawrawt awn ah a ding menmen thei lo.\\n25 Tuupa ki an phawt tinten, anih cun, ‹Ceiraw!› tiah a ti.\\nDoawknak cu hlapi ihsin a rim a thei,\\nRalbawipawlih thâwm le aunak khal.\\n26 Na fimnak in sambak zamter in,\\nThlang lamah a thla na pharhter maw?\\n27 Muvanlai cu nangmai thupek in zamso in,\\nA sannak hmun ah a bu a sâm maw?\\n28 Anih cu lungpi parah a cêng ih, umhmun a khuar,\\nLung khawkrawk par le hmun him ah.\\n29 Cuih hmun ihsin sa deh ding a thlingthla;\\nA mit in hlapi ihsin a hmu.\\n30 An fanopawl in thi an zûk;\\nCule saruak umnak ah cuih va cu a um,»\\n1 Cuihtlunah Jehovah in Job hnenah:\\n2 «Sawiseltu in Ziangkimtithei a êl ding maw si?\\nPathian kawktu in, cumi cu sâng seh,»\\nJob ih Pathian Sawnnak\\n3 Cun Job in Jehovah cu a sâng ih:\\n4 «Ngai hnik, keimah cu zianghmanlo ka si,\\nZiang ka lo sâng ding?\\nKa kâ ka hup a si.\\n5 Vei khat ka ṭawng zo, asinan ka sâng nawn lo ding;\\nA si, vei hnih, asinan ka pehbêt nawn lo ding,»\\n6 Cun Jehovah in Job cu phusîng lakin a sâng ih:\\n7 «Atu ah pacang vekin na tâi khap hnik;\\nThu ka lo sut ding ih, nang in i sâng pei:\\n8 «Ka thuṭhennak cu na nuaihlo ngaingai ding maw?\\nThiam na co theinak dingah, keimah thiam lo i coh ding maw?\\n9 Pathian bān vek na nei maw?\\nAsilole amah vekin khawri aw na suah thei maw?\\n10 Cun maksaknak le cungnunnak thawn thuamaw awla,\\nRopitnak le mawinak thawn cei aw hnik.\\n11 Na thinlingnak sosa cu thlesuak aw;\\nMipuarthau pauhpauh kha zoh awla, tiniam ṭheh hnik.\\n12 Mipuarthau pauhpauh kha zoh awla, hnuaidawrter hai aw;\\nMisualrálpawl cu an umnak hmun ah palbĕt hnik.\\n13 Annih cu leivut ah thupkhawm hai aw,\\nHmun thup ah an hmai ṭem hnik.\\n14 Cule na vawrh lam kut in a lo run thei ti na hnenah ka phuang ding.\\n15 «Atu ah nangmah thawi ka tuah mi aBehemoth kha zoh hnik;\\nCâwcang bangin anih cu hrampi a ei.\\n16 Zoh hnik, a thazang cu a khelbawr ah a um ih,\\nA thiltitheinak cu a pumpi thahripawl ah a um.\\n17 A mei cu sidar thingkung vekin a cāngvai,\\nA kawng tha cu fek zetin a phiaraw.\\n18 A ruhpawl cu dar tluanpawl vek an si ih,\\nA hnakruhpawl cu thir tluanpawl vek an si.\\n19 Anih cu Pathian lamzinpawl lakih hmaisabik a si;\\nAmah tuahtu in a ralnâm thawn va naih seh.\\n20 Thungaiten tlangpawl in a hrangah rawl an pek ih,\\nCu tawkah ramsa hmuahhmuah an lek.\\n21 Anih cu loṭas kung tăngah a băwk,\\nCâlterûl le dûm khalah.\\n22 Loṭas kungpawl in amah cu an thlâm in an hliah;\\nTiva kap partiam thingpawl in an kulh.\\n23 Ngai hnik, tiva cu a len khal le,\\nAnih cu a thla a phâng lo;\\nA kâ ah Jordan luanglut khal sehla, anih cu a rinsanaw thotho.\\n24 A kilvenawk laiah,\\nSio in a hnar va thul in, zo in so kai thei ding?\\n40:15a Behemoth: Hlanlai Samak tumpi a si. Ti sung le tileng khalih um thei a si, a um nawn lo a si men thei.\\n1 «Leviathan kha sio thawn na dirsuak thei pei maw?\\nAsilole a lei teh hrihrual thawn na awk thei pei maw?\\n2 A hnar na thul thei pei maw?\\nAsilole a khabe kha sio in na dawttlăng thei pei maw?\\n3 Na hnenah ngĕnnak tampi a thlĕn pei maw?\\nNa hnenah teh nemten a ṭawng pei maw?\\n4 Nangmah thawn thukham a tuah pei maw?\\nAmah cu na siahhlawh ah na la kumkhua pei maw?\\n5 Amah cu vâte vekin na lehpi pei maw?\\nAsilole na falapawl hrangah amah kha na hreng pei maw?\\n6 Sumdâwngpawl in amai thuhla ah a man an nepaw pei maw?\\nSumdâwngpawl lakah amah cu an zemaw pei maw?\\n7 A vun cu fei in na dawttlăng thei pei maw?\\nAsilole a lu kha ngafei in?\\n8 A parah na kut ret hnik aw;\\nNan beihawk kha na cîng ringring ding ih,\\nZiang tik hmanah cumi cu na tuah lehsal nawn lo ding!\\n9 Ngai hnik, milai ruahsannak cu a diklo a si;\\nAmah hmuh men hmanin mi a beidawngter lo ding maw?\\n10 Amah căwktho ngam dingin zohman an rorum lo.\\nCuti asile zo so keimah dokalhih ding thei?\\n11 Amah ka rulh theinak dingah, zo in so in rak pe?\\nVan rāng tăng thil ziangkim cu ka ta a si.\\n12 «A kutkepawl siseh,\\nA cak mi a huham siseh, a pumrua mawizia thuhla ah siseh ka ngui men lo ding.\\n13 Zo in so a sinfen leng lam hlít thei ding?\\nKâkharh thuah hnih thawn zo in so amah cu pan thei ding?\\n14 A mithmai sângkapawl cu zo in so áwng thei ding?\\nA ha kûal hngiarhngiarpi cu ṭihnungza a si.\\n15 A phuhlip thliar hngethngetpawl cu a hngalnak a si,\\nErhpit mi vekin hnget zetin a kăwpaw.\\n16 An karlakih thli lut thei lo tiangin,\\nPakhat le pakhat an naihaw.\\n17 Annih cu pakhat le pakhat an pehaw,\\nAn kăwpaw ih, ṭhen theih an si lo.\\n18 A hahthio tikah tleu a suak ṭheu ih,\\nA mit cu zing lam mit vek an si.\\n19 A kâ ihsin meialh tleupawl a suak ih;\\nMeici a suak.\\n20 A hnar kuapawl ihsin meikhu a suak,\\nTiso bêl le phŭk lakih suak vekin.\\n21 A thaw in meihol a vâmter ih,\\nA kâ ihsin meialh a suak.\\n22 A hngawng ah cahnak a um ih,\\nA hmaiah riahsiatnak a lâm.\\n23 A titsa thuahpawl an pehawkhawm;\\nCupawl cu a parah an hnget ih, ṭhawn theih an si lo.\\n24 A thinlung cu lungto vekin a hak,\\nRiallung tăngtasawn hah tlukin.\\n25 A thawh tikah, micakpawl an thla a phâng;\\nKekkuainak awnpawl ruangah annih cu vansang an lam.\\n26 Ralnâm in do khal sehla, a neh thei lo;\\nFei, feizum tawite le feite khalin.\\n27 Thir cu cangpâwl vekah a ruat ih,\\nDar cu thing răwp vekah.\\n28 aThálfung in amah a tlânseter thei lo;\\nHerhli lunghlum cu a hrangah fângkung hrambúl vek a si.\\n29 Fungfekpawl cu a hrangah cangpâwl vekih ruah an si;\\nFeitepawl khawnawk awn cu a hnihsan men.\\n30 A taksa tăng lam hlamphei hriam vek a si;\\nLeibêk lakah leilehnak ha vekin a hrût.\\n31 Ti thûk cu bêl vekin a soter;\\nTifinriat kha hnih mi hriak bel vekah a ruat.\\n32 A fehnak hnuhma cu a êng hupho;\\nTi thûk in sám var a nei tiih ruah a si ding.\\n33 Ṭihnak nei loih tuah mi amah vek,\\nLeilung parah zianghman a um lo.\\n34 Anih in thil sâng kip in a zoh;\\nMihngal hmuahhmuah tlunah anih cu siangpahrang a si,»\\n41:28a Thálfung: Himi hriamhrei relnak hrangah, Hebrumipawl in «thál fapa» ti le «a thál fapapawl» ti ṭawngkam hi an hmang ṭheu.\\n1 Cun Job in Jehovah cu a sâng ih:\\n2 «Ziangkim na ti thei ih,\\nNa tumtah mi cu kham theih a si lo ti ka thei.\\n3 Nang in, ‹Theihnak tel loih, thurawnpek thuptu hi zo a si?› tiah i sut.\\nCuruangah ka theihthiam lo mi ka rak ṭawngsuak a si,\\nKa rak theih lo mi ka hrangih mangbangza lutuk thilpawl cu.\\n4 Ngaithla hram aw, ṭawng ve hnik ning;\\nNang in, ‹Thu ka lo sut ding ih, nang in i sâng ding,› tiah na ti.\\n5 «Hna ih theihnak cun ka rak lo thei,\\nAsinan atu ah cun ka mit in ka lo hmu.\\n6 Curuangah keimah le keimah ka fihaw ih,\\nLeivut le vutcâm lakah toin ka lung ka thleng a si,»\\n7 Cule hitin a si, Jehovah in Job hnenih himi kamsuakthupawl a sim ṭheh hnuah, Jehovah in Teman khawmi Elifaz hnenah, «Ka thinlingnak cu nangmah le na rualpi pahnih dokalhin a tho, ziangahtile ka siahhlawh Job ih a rak sim vekin, ka thuhla thudik nan rel lo. 8 Curuangah nanmai hrangah câwpa pasarih le tuucang pasarih kengin, ka siahhlawh Job hnenah va feh uh, cule nan hrangah Meiur Thilhlăn va hlan uh. Cule ka siahhlawh Job in nan hrangah thla a lo camsak ding. Ziangahtile amah cu ka acohlang ding, culole nan atdān izirin nan parah ka ti ding, ziangruangahtile ka siahhlawh Job ih a sim vekin, ka thuhla thudik nan rel lo.\\n42:8a cohlang: A ṭawng hrampi ah, «mi pakhat mithmai khaisan» ti a si.\\n9 Teman khawmi Elifaz le Shuh-mi Bildad le Naamath khawmi Zofar pawl cu an feh ih, Jehovah in an hnenih a sim hai vekin an tuah, cule Jehovah in Job cu a cohlang. 10 Cule Job in a rualpipawl hrangih thla a cam tikah, Jehovah in Job cu a hloh mipawl a pesal. Cule Jehovah in Job cu a hlanih a neih mi alet in a pe. 11 Cun a unaupawl hmuahhmuah, a farnupawl hmuahhmuah le a hlanih a hmeltheih hmuahhmuah cu a hnenah an ra ih, a inn ah rawl an eikhawm. Cule Jehovah in a tlunih harsatmangbangnak a thlenter mipawl hmuahhmuah thu ah an tuarpi ih an hnem. Ngun tangka le sui zunghruk amah an pe fingfing.\\n12 Jehovah in Job-ih cān neta cu a thăwknak hnakin thlawsuah a pe, cule tuu 14000, kalauk 6000, câwcang hâl 1000 le lāknu 1000 a nei. 13 Fapa pasarih le fanu pathum a nei fawn. 14 Cule a pakhatnak cu aJemimah, pahnihnak cu bKeziah, pathumnak cu cKeren-Happukh tiah hmin a sak hai. 15 Ram hmuahhmuah ah Job fanupawl vekih nunau hmel ṭha hmuh an si lo. An pa in annihpawl cu an ṭapapawl lakah ro a pe hai.\\n42:14a Jemimah: Hebru ṭawng a si ih, a sullam cu «thuro» tinak a si.\\n42:14b Keziah: Hebru ṭawng a si ih, a sullam cu «kassia» tinak a si. Kassia cun rimhmui kung sung lam a sawhkhih.\\n42:14c Keren-Happukh: Hebru ṭawng a si ih, a sullam cu «mit răwng hnawih ki» tinak a si.\\n16 Himi hnuah Job cu kum 140 a dam ih, a fapapawl le a tulepawl san litnak tiang a hmu. 17 Cutin Job cu tarkûn le kum kimin a thi.","num_words":18935,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.01,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.338,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Lawrkhawm Archives - Page 134 of 137 - Chinland Today Media\\nSteven Rualthankhum Sunthang hi kan Chin mino lakah zirnak le thiamnak ah kan suanvawr mi pakhat a si. Kan Chin miphun harsat tuar le mangbang an um tik khal ah a ti theitawk in bawm dingah a ralring ringring. LCF, Malaysia in harsaknak a tawn caan khal ah a neih sumsaw le a ruahnak phunkim in rak tung dingtu a […]\\nby CT Media ·\\tNovember 26, 2008 ·\\nby CT Media ·\\tNovember 24, 2008 ·\\nRim thaw Mai\\nRim thaw Mai Ziang tin ka lo sawn ding…. In sim hram aw…Cui a rim thaw.. Ziang bang rim tial? Kei duhbik e nang Mai Mai Mai Mai.. O Muvanlai cungtlun van in Zuang law zuang law Mai te hnenah; Hi tin va sim kei ngainak thu…… Na rim hmui dawh, Zoi in ka hawl; Dum sung Par no, Phengphelep […]\\nby CT Media ·\\tNovember 23, 2008 ·\\nZingthar Arpi ti a tit lo cun, Arcang a khuang thei pei maw? arcang tel lo’n arpi hla sak, a thaw ding maw?\\nby CT Media ·\\tNovember 22, 2008 ·\\nThaizing nithleu nau hniang hmel mawi suahpi hrih aw, Lo nawl riangmang, kan aunak aw a thang lo maw; Nau hiang hni awn ngai kan khawp lo, A tual len ding, thlir in kan zoh; Thimnak kut dai, sup hrih ko aw Tthennak ham kha, kan lo sawm lo..\\nby CT Media ·\\tNovember 14, 2008 ·\\nZu pham ngai ngai pawl thu an rel khawm cel cel….. An ri tuk lawlaw…… An thu rel mi cu…..sakawng timi asi…..sa kawng an ti rero….. Pitar nu pakhat cun inn sung in an rel mi sakawng timi a rak thei ve…pitar nu cu a hna set tuk ruangah, Thangkawng timi ah a ruat…rinloah Pitar nu cun, “Kei tla ka […]\\nby CT Media ·\\tNovember 12, 2008 ·","num_words":282,"character_repetition_ratio":0.1,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.283,"stopwords_ratio":0.209,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Zo Inspirtion pawl ih miharsa tanpi ih an fehnak ah hi mi nauhak nute ih tawngkam cun an mitthli a tlak ter – My News\\nZo Inspirtion pawl ih miharsa tanpi ih an fehnak ah hi mi nauhak nute ih tawngkam cun an mitthli a tlak ter\\nadmin May 7, 2022 Leave a Comment on Zo Inspirtion pawl ih miharsa tanpi ih an fehnak ah hi mi nauhak nute ih tawngkam cun an mitthli a tlak ter\\nMi harsa tanpi ih an fehnak lamah hi mi nauhak nute cun a mit zoh pahin cibei tiin a kut a kai ih, ka pana si maw tiin a sut ih, cu mipa cun a rualpipawl a sut ih a rualpipawl cun a pa cu nikumah a thi zo a si, tiin an sim, cu mipa cu a mitthli tla phahin a thinlung ruahnak a ti tam zet.\\nTuih na dinhmun na zoh tikah na hmailam hrangah beidong le thanau in na um pang maw, Beidong le Thanau in na um ruangah zianghman tuah theinak na nei cuang lo.\\nCuruang ah a ra lai ding mi na hmailam caan le na ziangkim hi, Bawipai kut sungah hlan mai awla, a mah in a ţha bik in lam a lo hruai ding. SAAM 55:22,\\nA liam cia mi caanih Bawipai a lo hruai nak, a lo umpit nak le na parih a ţhatnak pawl hmuahhmuah hi ruat ţha sal aw. Na harsat lai caan ih a lo umpi in, lam a lo hruaitu Bawipa in, a tu khalah a lo umpi in, lam a lo hruai a si.\\nA ra lai ding mi na hmailam caan khal hi amah in lam a lo hruai in, a lo umpi vivo lai ding a si. SAAM 37:5\\nZiang ruangah Hla sak lai ih pangpar an pek aw →\\n← New Zealand Parliament-ah NUG sorkar pawm tura buk mek a ni","num_words":302,"character_repetition_ratio":0.094,"word_repetition_ratio":0.119,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.397,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Himi Na Thei Lo Ahcun Na Nupi ( lole ) Na Pasal A Lo Bum Neknek Ding .. -\\nHimi Na Thei Lo Ahcun Na Nupi ( lole ) Na Pasal A Lo Bum Neknek Ding ..\\nMai Sofia January 11, 2021 0\\nHimi na thei lo ahcun na pasal (lole) na nupi an lo bum neknek ding ..\\nLenglen , Val-len pawl ih an hman ttheu mi nupa karlak ih bum-awk nak asi. ka mit rori ka hmuhmi asi ih ” ka nupi a dam lo.. taksa pawl a duh nawn lo ( a hur nawn lo ti duhnak ) ” tiin in sim’ ttheu tu yangon ka inn kiangih um ka rualpa tuini tiang a Nupi thawn an tthenaw zo.. taktak cun a nupi dam lo silo , a hur lo khal asj lo.. tlangval a nei sawn si. taktak cun a hur tuk ruangah nat pakhat khat nei vek ih a um ringring.\\nNupi nih val a len pang le : Pasal thawn taksa pawlawnak an tuah tikah an thinlung cu a dangdang ah a feh.. a pasal na si ruangah a lo tthua ter kunko men.. hur lo cu asi lo .. a mitthlam ih a hmuhmi cu a tlangval lawng asi..\\nNa Nupi ih a thinlung, a hurnak a lo pek lole taksa na pawl tikah ” a naa tuk .. ka duh lo.. ka hur nawn lo pi.. ka pasal na si ruangah ka lo tthua ter men .. Mipa ka duh lamlam lo ” tiin a au ding.. ” mipa duhnak hur ka nei nawn lo … Mipa ka duh lo.. ka pasal na si ruangah ” tiin a lo ti pangle a naibik Doctor hnenah fehpi aw .. Na nupi harhdamnak na cek thluh ih natnak a nei lo pang le tlangval a nei tengteng ding.. Minung cu kan dam le kan hur .. Cucu Pathian ih tuahmi minung daan asi. A tlangval thawn an tthua awk a duh ruangah na tthua le ” a naa .. mipa ka duh lo ” tiin a au ding. Cucu Nunau ih bum daan ..\\nMipa khal cutivek asi thotho.. Leng len lo pcang in ‘an dam le kum 60 tang mipa cu kar khat ah hnatuan nan nei mal le Vei 10 tal taksa pawlaw a lo sawm ding. hnatuan tam le vei 7 tal.. Nupi thawn ittlang rori nan Kar khat vei 3 tal taksa a lo pawl pi lo ahcun leng a len tengteng dinv.. ( nan dam ahcun aw ). Mah Nupi cu taksa pawlaw duh lemlo vek in a lo ret men ding.. ( nangmah le na ningzak ih hur tivek na ttong ngam lo ). Innsang khal buai an duh lo ih Nupa karlak ah taksa pawlawnak cu tuanvo pakhat vek in a tuah men ding. A hrek cu fala pawl hnen ah ” Ka Nupi taksa pawl a duh nawn lo ” tiin an bum ttheu..\\nCuruangah Nupa karlak ah hur cu ningzakza asi lo.. Mipa paih lo khal le na sawm ding.. Nunau paih lo khal le ziangah a paih lo na hawl ding.. pakhat le pakhat theihthiam awk nak a thupi bik.. ” Caw vek ih tthuat ka duh .. khi tin .. kha tin ka duh .. ” tiin nan simaw hluahhlo ding.\\nBy Chin Future\\nPrevious Post: Tuini Tedim Ah Covid-19 Vieus Natnei Thar Minung 22 An Si..\\nNext Post: Falam Ah Inn 6 Meisa Kang ..Minung Pa 2 An Thi ..","num_words":521,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.02,"special_characters_ratio":0.278,"stopwords_ratio":0.378,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"PM Hun Sen in Min Aung Hlaing cozah cu “Caw” thawn a tahṭhim - Falam Online Media\\nPM Hun Sen in Min Aung Hlaing cozah cu “Caw” thawn a tahṭhim\\nHruaitu dinhmun in atufang ASEAN pawlkom kaihruaitu Cambodia PM Hun Sen cun Myanmar ukhruainak latu SAC ralhraang cu “Caw” thawn a tahṭhim ih “Caw a feh lo cun a hnukmi ‘Leng’ amahten a feh thei lo” a ti.\\nKawlram remdaihnak hrang ASEAN khawkhanmi thlunduhlotu SAC ralhraang par ah a beidong zo thu a rel mi a si ih, PM Hun Sen cun February 16 ih ramsung Lilawn thar onpuai caan a hmang ṭum ah a relsuak mi a si tiah Cambodia hrambun RFA zungṭhen pakhat in a tarlang.\\nCambodia PM Hun Sen cu Min Aung Hlaing in Kawlram ukhruai thuneihnak a la hnu, ramdang hruaitu pakhat dinhmun in SAC ralhraang tong hmasabiktu a si ih, Min Aung Hlaing thawn an tongaw ṭum ah ramsung remdaihnak hrang hmalaknak nei dingin le ASEAN thusuah thlun dingin SAC ralhraang hnen ah forhfialnak a nei.\\nPM Hun Sen cun ASEAN thusuah thlun dingin Min Aung Hlaing in i tiamkam tiah a rak rel dah nan, thla 1 pumhlum rei hnu khalah ramsung thlengdanglam awknak zianghman hmuh ding a um lo ruangah SAC ralhraang par ah a beidong zo thu a rel ih “SAC in thlengdanglamawk a tum lo cun midang khalin ngaih sak nak ding san a um hran lo” a ti.\\nHitiih, Cambodia PM Hun Sen in SAC cozah par ih a hmuh dan a thleng nak san cu amah thinlungtak siloin ASEAN sungtel hruaitu pawl ih nor nak ruangah a si thei tiah kan ram boruak thlirtu mithiam ṭhenkhat cun an rel a si.\\nASEAN sungtel rampi hruaitu tamsawn duhdan vekin SAC ralhraang cu ASEAN meeting kai khap an si ih, February 16 ih ASEAN hruaitu meeting khalah MAH le a milai pawl an sawm tel lo tiah theih a si.\\nAsinan, atu ah, leitlun mipi mithmai zohin le a hnaṭuanpi pawl nornak zaar ah PM Hun Sen cun annual ASEAN foreign ministers meeting ah SAC ralhraang a sawm tel lo tiah theih a si.\\n#Myanmar junta chief Min Aung Hlaing asks #Cambodian Prime Minister Hun Sen to be his “Godbrother” during a controversial visit aimed at bringing the strife-torn country back into the ASEAN. #MyanmarMilitaryTerrorists #WhatsHappeningInMyanmar #SaveMyanmarhttps:\/\/t.co\/9USsYjG73w\\n— UCA News (@UCANews) January 10, 2022\\n← Fala cuh aw in Palikbawi pakhat Naam thawn dawt that\\nSagaing doawknak ah PDF mino 10 hnak ih mal lo Nunnak Liam →\\nKutdawh nauhak Bawmnak pek lo dingin Mandalay Siipin in Tlangthannak nei\\nRalhraang pawl cangvaihdan a luarkaituk ruangah tuizaan ah Doawknak a suak thei\\nShan ralkap cu ralhraang SAC ralkap thawn an dang aw lo tiah soisel hlawh","num_words":433,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.014,"special_characters_ratio":0.205,"stopwords_ratio":0.245,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.984,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ralhrang Pawlin, “Democracy Nan Duh Asilen Ralkap Uknak Hnuai Ah Um Uh” Tin Meithal An Kap Ciamco Ih Nauhak Kum 5 Mi An Kap That – Meifar\\nRalhrang pawlin ‘Democracy nan duh asilen ralkap uknak hnuai ah um uh’ tin meithal an kap ciamco ih nauhak kum 5 mi an kap that thu theih a si, ralkap pawl ih Democracy uknak cu meithal thawn mi kahthat hi a si.\\nDecember 6, 2021 zan nazi 8:00 hrawngah Mandalay, Chan Mya Thar Si veng sungah bomb veikhat a puak. An vengsung ah ralhrang pawl an va lut ciamco hngal ih an duhduhnak hmun ah meithal an kap ciamco, kiangkap inn pawl khal an kap hluahhlo.\\nCutin an kahnak ah inn sungih rak lek rero lai nunau nauhak kum 5 mi ih lu ah an kap ngah ih a hmun ah a thi cih.\\nPyigyidagun Sayadaw in, “Nauhak an kah that laiah uico ralhrang pawlin ‘Democracy nan duh asilen ralkap uknak hnuai ah um uh’ tin an au ciamco” a ti. Chan Mya Thar Si veng sung upa pawl khalin nauhakte a thih thuhla cu an nenhnget ih a hmin le a nui hmin an zingzoi lai.\\n“Tili Ih Fehtu Cu An Kirsal Nawn Lo” Thuanthu Tawi","num_words":192,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.18,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.323,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"U Win Htein In Senior General Min Aung Hlaing Ih Thuhla A Sim Mi Cu NLD In Kan Theihpi Lo - The Chin Times\\nThe Chin Times > Blog > Thuthang > Myanmar News > U Win Htein In Senior General Min Aung Hlaing Ih Thuhla A Sim Mi Cu NLD In Kan Theihpi Lo\\n2008 daanhrampi remnak ah atui ralkap lu bik Senior General Min Aung Hlaing ih a kaihruai ahcun a ralai dingmi rampi hrilawknak ah President sinak a naih phah ding tiah NLD hruaitu pakhat U Win Htein ih simmi cu NLD ih theihpimi a silo thu July 3 ih tuahmi NLD central meeting theh hnuah NLD Vice Chairman Dr. Zaw Myint Maung in simnak a nei.\\n“Himi cu NLD ih ruah dan a si lo, NLD ih ruah dan a silo lawlaw, kei tla cu a theih khal ka thei lo, cumi cu ka tiam aw rori, na suhmi cu NLD policy a si maw timi si ko, a silo lawlaw, cucun a fiang ko sisi” tiah Dr. Zaw Myint Maung in a sim.\\nDaanhrampi in rem sak asile President na tuan ding tivek ramkhel pekawknak phun kan tuah ding a silo ih NLD cun a hlan policy khalah cuvek kan ruat dah lo tiah Dr. Zaw Myint Maung in a sim bet.\\nNLD hruaitu pakhat U Win Htein cun BBC thuthangca thawn June 20 ih thusuh-awknak an neih caan ah daanhrampi remnak hrangah Senior General Min Aung Hlaing in in hoha a si ahcun a ralai dingmi rampi hrilawknak ah President a si theinak dinhmun a tampi tiah a rak sim.\\nNLD acozah cun a thutiammi 2008 daanhrampi remnak cu 2019 ah ramdinkhawm tlangsuak thurelnak hmun ah thuburnak a nei na’n ralkap lam in an dinpi lo ruangah an rak hlawhtling lo. Curuangah daanhrampi remnak cu neta acozah term khalah kan zuam ding tiah Dr. Zaw Myint Maung in July 3 ah thuthanglatu pawl hnenah simnak a nei.\\nA ralai dingmi rampi hrilawknak ah Senior General Min Aung Hlaing cu ramkhel ah a luh thei thu Russia hrambun Arguments and Facts thaw’i an tonawknak ah a sim. Senior General Min Aung Hlaing cun Arguments and Facts thaw’i an tonawknak ah “ukawknak lam hmuhtonnak tampi ka nei” tiah a rak sim.\\nA ralai dingmi rampi hrilawknak ah Senior General Min Aung Hlaing dinhmun in khuitawk bik ah a tel tum timi thusuhnak an tuah tikah ‘tuihlan hrilawknak bangtukin zalen zetih a dikmi hrilawknak a si ding hi hmaisabik ah a thupit thu, cumi hlawhtling dingin ralkap lam in an bom ding thu simnak a nei. Cuihleiah hrilawknak result a suah tikah hrilawknak ih teltu party pawl, pawlkom pawl, mipi duh dan ah thum aw in hnatuan a sunzom ding thu ralkap in thuthang an suah.\\nKum 64 ih upa ralkap lubik Senior General Min Aung Hlaing cu tuikum hrilawknak theh ah rampi President si dingin thinlung a nei tiah Myanmar ramkhel zingzoitu mi tampi in an zum.\\nSenior General Min Aung Hlaing cu 2016 July thla ah pension lak dingin kum 60 a kim ih, amai duhdan vekin pension a la ding tiah rak zum zetmi a si ko na’n ralkap lubik sinak term cu ralkap daan bangtukin tiah sim tahratin a rak than\/karh ter. Ref : Irrawaddy\\nPrevious Article Ralhrang Tapung Pawl Ih Phen Ah Thazang A Cak Zetmi Ram Pawl An Um : Min Aung Hlaing\\nNext Article Arakan National Party: Rakhine Ramkulh Ahcun Rakhine Party In Nehnak Kan Co Ding","num_words":550,"character_repetition_ratio":0.11,"word_repetition_ratio":0.041,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.273,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Nupi Hlun Cu A Nu-Ei Ah A Cang, A Pa Thawn An Neiaw – Meifar\\nA Nupi Hlun Cu A Nu-Ei Ah A Cang, A Pa Thawn An Neiaw\\nJuly 5, 2021 admin Leitlun 0\\nUttar Pradesh, Badaun district ih um mipa kum 22 mi in a nu-ei cu a nupi hlun a si ti a theih veten a riahsia tuk. Hringtu a pa cu kum 48 mi a si ih khua dangah kutkolhnak sanitation tuah in hna a ṭuan.\\nAsinan, inn lamah sumpai a kuat nawn lo ih a fapa khal a pehtlaih nawn lo, a fapa in a pai umnak a theih lo ruangah mihlo thuhla in District Panchayati Raj Office ah thubuai a thehlut.\\nPalik pawlin an hawl vivo hnuah nupi thar nei in an khuasa ti an thei, a pai nupi thar cu a nupi hlun a si ti a theih veten a riahsia tuk. Tuih a nu-ei thawn 2016 kum ah an rak neiaw zo, an tleirawl laiah an neiaw ih thla 6 sung lawng an neiaw.\\nKum an kim hrih lo ih a nupi cun arak tlansan, a nupi cu ava kosal rero nan arak thlun duh nawn lo ih zu tama ah a suak. Cumi hnuah a pa thawn an tongaw ih an neiaw, a pa thawn fate kum 2 mi khal an nei zo.\\nKum 22 mi cun an thuhla cu palik sakhan ah a sim thei, asinan a pai nupi thar in a pasal hlun hnenah a kir duh nawn lo thu a sim thei ih tu’ih a pasal hnenah a hlim thu a rel.\\nPolice officer in “Ahlan ih an neihawk laiah an nauhak lai ih documents zianghman an nei lo, curuangah an thubuai cu kan ngankhum thei lo. Kaphnih in kan lo ko leh ding” an rak ti.\\nPhilippine Ralkap Vanzam A Tla, Mithi Le Hliamtuar An Tam\\nMandalay Riahbuk Ah Mikhual Pakhat Covid-19 In A Thi Thutthi","num_words":301,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.048,"special_characters_ratio":0.252,"stopwords_ratio":0.395,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ukraine kah nak ih an hman mi vek Russia raldo vanzam 6 Naypyidaw ah a thleng ding - Falam Online Media\\nUkraine kah nak ih an hman mi vek Russia raldo vanzam 6 Naypyidaw ah a thleng ding\\nRussia ralkap in Ukraine kah nak ih an hman mi vek, an ramsuak raldo vanzam, SU-30SME fighter Jet cu tuikaar ah Naypyidaw ah a thleng ding tiah theih a si.\\nSAC ralhraang in 2018 ah US dollar 200 million luan cem liam in Kawlram hrang lei dingih an rak biak cia mi a si ih, Russia ramsuak raldo vanzam 6 pawl cu zarhkhat sungah Naypyidaw ah a thleng ding tiah ralhraang sunglamthu pholangtu “Hram” pakhat cun a rel.\\n“Russia ram, Begovoy hrambun JSC Sukhoi company tuah SU-30SME fighter jet 6 cu March 10, 12 le 14 pawl ah Naypyidaw ah a thleng ding.”\\n“Kum 2018 lam ah biakremawknak an nei cia ih vanzam 1 ah US dollar 30 million luan man a si. Spearpart pawl thawn Naypyidaw ah a thleng ding” tiah hmin tarlang lomi “Hram” pakhat cun ramsung media hnen ah a sim.\\nNATO in Flanker-C tiih an koh mi Sukhoi Su-30SME fighter jet cu Russia in atufang Ukraine kah nak ih a hman mi raldo vanzam pawl ah a tel ve ih, Russia cozah ta Fighter jet ṭhabik top 5 ih tling ban ve a si.\\nRocket le ralthuam phunphun bun theih mi Sukhoi Su-30 cu mipahnih to cii a si ih leipar kahnak ah siseh, vanpar doawknak khalih an hmang ṭheu mi Russia suak raldo vanzam a si.\\nMarch 6 : Ukraine ralkap in Russia Fighter Jet Sukhoi-30 an kah thlak mi video ….\\n**Hminsin : Su-30 Raldo vanzam 6 kuat ding thu cu Russian News Agency khalin January 22 ah a nemhnget zo nan, atufang an ram boruak thawn a ni an ṭhawn saal thei a si.\\n← Russia ralkap\\nRussia Embassy hmai ah mawṭaw thawn Lungmeihol pung sak →\\nJune 11, 2021 June 11, 2021 Ni Hnem Sung 0","num_words":296,"character_repetition_ratio":0.115,"word_repetition_ratio":0.035,"special_characters_ratio":0.25,"stopwords_ratio":0.307,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Fanu Birthday Ah Dawr Ah A Hruai Ih Sumpai A Nei Daih Lo Ruangah, “Nute, Nangmahten Rak Ei Awla Leng Ah Ka Lo Hngak Ding” A Ti – Meifar\\nA Fanu Birthday Ah Dawr Ah A Hruai Ih Sumpai A Nei Daih Lo Ruangah, “Nute, Nangmahten Rak Ei Awla Leng Ah Ka Lo Hngak Ding” A Ti\\nMarch 22, 2022 admin Leitlun 0\\nThailand pacang in a fanute suahcam birthday ah rawldawr ah a hruai ih rawlei ding a leisak, sumpai a nei tam lo ruangah, “Nute, kei cu ka rilrawng lo. Nangmahten rak ei awla lenglam ah ka rak lo hngak ding” a ti.\\nA fanute in, ‘na ei lo ahcun ka ei duh ve lo’ a tiih an lemaw rero hnuah an pahnih in dawr cu an suahsan tum. Rawl petu in thilthleng cu a thinlung a tham tuk ruangah dawr neitu Panumas B. Sroitong hnenah a sim thei lohli.\\nDawr neitu in an pafa in a dingter hnuah, ‘Kanmah in rawl kan lo do ding. Nan pafa in eitlang uh’ a ti. An pafa in an totlang ih thaw zetin rawl cu an ei. Dawr neitu in an thuhla cu online parah a tarlang sak ih ‘hnaṭuantu pawl thawn kan mitthli arak fawr rero…\\nAn rawlei lai cu kan bih phahphah ih a pa in a fanute cu duat zetin rawl a barh, a brithday a lawmsak. Hnaṭuantu pawl hnenah bithday cake va leisak lohli dingin ka cah ih a fanu cu birthday cake kan ahter ih a lungawi tuk. Lungawi zetin dawr an suahsan lai kan hmu cu kanmah khal kan rak lungawi tuk ve” a ti.\\nTaungphila Ih Bike Mawng Ralhrang Pawl Cu PDF-Kalay In An Rak Kap Ih Pakhat A Thi\\nRalhrang Ih Rualpi Ṭha Cu A Dawr Kil Laiah An Kap That","num_words":289,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.121,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.384,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - MARK\\nBibleThianghlim – MARK\\nA ngantu: John Mark\\nA siartu: Rom ih zumtupawl\\nNgan kum: A.D. 67-69\\nJesu Khrih rawngbawlnak hi kum thum luan fangte lawng a rei mi a si nân, a hnaṭuan le a zirhnak cu a tam zet. Mark cun Thlarau Thianghlim khihhmuhnak hnuaiah Khrih ih zirhnak hnakin a hnaṭuan thu tamsawn in a tarlang. Mark in Khrih tuarnak khal a tarlang leuhleuh fawn. A hnaṭuan le a zirhnak pawl hi a siar hmaisabiktu Rom khawpi ih zumtupawlih an ṭul mi thawn a milaw zet. Hih zumtupawl hin A.D. 65 hrawngah tiduhdahnak nasazet an rak tuar thăwk. Mark in hi a thuthangṭha cabu hi A.D. 67-69 karlak hrawngih a ngan mi a si men thei. Peter ih thusim mipawl kha a thih hnuah, Mark in a bu in a tuah ti hi kawhhran hmaisapawl ih ruahdān a si. Hih thuthangṭha in Khrih cu harsatnak nehtu vekin a lăngter ruangah, hi thuthangṭha hin Rom khawpi ih zumtupawl tha a pe.\\nMark hi John ti khalih kawh a si (Apo 12:12). Kawhhran hmaisapawl cu Jerusalem ih Mark teih inn ah an khawmaw ṭheu (Apo 12:12). Mark hi an vei khatnak missionary khualtlawnnak ah Paul le Barnabas teih zawngah a rak feh ve (Apo 13:4-12). Asinan an khualtlawn an thăwk hnu, a rei hlanah a kirsan hai (Apo 13:13). Paul cun a vei hnihnak missionary khualtlawnnak ih hruai a duh nawn lo nân, Mark-ih unaupa (Kol 4:10) Barnabas cun hruaisal a duh. Paul cun Silas a fehpi hnuah, Barnabas cun Mark hruaiin Saipras lamah a feh (Apo 15:3-40). Nehhnu ah cun Mark hi hmantlak ah a cangsal ih, a netnakah cun Paul khal in a cohlang (2 Tim 4:11).\\nMark in a thuthangṭha hi ṭhen hnih in a ṭhen. Mark 1:1-8:30 sungah Mark in Khrih-ih thuneihnak thu a ngan. Mark in Jesu ih tuah mi thilmak 18 a tarlang ih, a tamsawn cu himi a ṭhen khatnak ah hin kan hmu. Khrih cun ziangkim ah thu a nei. Mark 8:31-16:20 sungah Mark in Khrih thihnak, phum a sinak le a thawhsalnak thu a reluar. Hi thuthangṭha sungah «Minung Fapa» ti mi a hmin hi vei 14 a lang. Cumi cun Jesu-ih thuneihnak le Pathian sinak famkim le minung sinak famkim neitu a sinak a langter. Sikhalsehla Mark in hi Minung Fapa hin a tuar khal a ṭul ti a langter. Anih cu, «mi rian dingin le mi tampi tlen dingah a nunnak pe dingin a ra sawn a si,» (10:45).\\nJesu cun a dungthluntupawl hrangah a tuar ih, anmah khal tuarnak nun nei dingin a ko hai. Anih in harsatnak tlunah nehnak a co zo ih, a mipawl khal a runsuak hai fawn ding.\\nI. Nunnak tinkim tlunih Khrih ih thuneihnak (1:1-8:30)\\nII. Khrih thihnak, phumnak le thawhsalnak (8:31-16:20)\\nMat 3:1-12; Luk 3:1-20\\n1 Pathian Fapa Jesu Khrih thuthangṭha hramthawhnak cu. 2 Profetpawlih cazual sungah,\\n«Ngai hnik, na hmaiah ka palai ka thlah ding,\\nAnih in na lamzin cu na hmaiah a sial ding.\\n3 Ramṭhing ih mi pakhat auaw cun,\\nA zintepawl kha dĭngter uh,› a ti,»\\ntiin ngan a si.\\n4 John cu a ra suak ih, ramṭhing ah baptisma a pe, cule sualpawl ngaidamnak ding hrangah lungthlengnak baptisma thu a sim. 5 Judia peng ih um mipawl hmuahhmuah le Jerusalem ih um mipawl cu a hnenah ra in, an sualpawl tla an phuang ih, John in an zaten Jordan tiva ah baptisma a pe hai. 6 John cu kalauk hmul ih tah mi hnipuan a hruh, a tâi ah savun taikhap a khap ih, kharbawkpawl le hramlak khuaitizu a ei. 7 Cule, «Ka dungih ra pa hi, kei hnakin a nasasawn, kei cu kûn tahratih a kedam hri phawihsaktu ding hmanah ka tlak lo. 8 Kei cun tidai ah baptisma ka lo pe taktak, asinan anih cun Thlarau Thianghlim ah baptisma a lo pe ding,» tiah thu a sim.\\n9 Cule hitin a si, cu laiah Galili peng Nazareth khua ihsin Jesu cu John umnak ah a feh ih, John in Jordan tiva ah baptisma a pe. 10 Cule Jesu kha ti sung ihsin a hung suah veten, John in vanpawl áwngawin le Thlarau cu thuro bangin Jesu parih a rung ṭum kha a hmu. 11 Cun van ihsin aw pakhat in, «Nang cu ka duhdawt zet mi ka Fapa na si, na parah ka lung a hmui zet,» tiah a ti.\\nMat 4:1-11; Luk 4:14-15\\n12 Hmakhatteah Thlarau in Jesu cu ramṭhing ah a fehter. 13 Cule cu tawkah ni 40 a um, Setan in sual a fawrh ih, sahrangpawl lakah a um. Cule vancungmipawl in an rung tuamhlawm.\\nMat 4:12-17; Luk 5:14-15\\n14 John thawngthlak a si hnuah, Jesu cu Galili ah a feh ih, Pathian uknak thuthangṭha a sim. 15 «A tikcucān a kim zo a si, Pathian uknak cu a nâi zo. Nan lung thleng uhla, thuthangṭha zum uh,» tiah a ti.\\n16 Galili Tili kapih a feh laiah, Simon le a naupa Andru kha tili sungah sûr vawrh rero in a hei hmu, ziangahtile annih cu ngakaitu an si. 17 Cun Jesu in an hnenah, «I thlun uh, cule minung kaitu ah ka lo tuah ding,» tiah a ti. 18 An sûrpawl cu hmakhatteah an tân ta ih, amah cu an thlun.\\n19 Cutawk ihsin málte hladeuh an feh hnuah, Zebedi fapa James le a naupa John kha lăwng sungah an sûrpawl an thawlh rero lai a hei hmu. 20 Jesu in hmakhatteah a ko hai ih, an pa Zebedi cu lăwng sungah an hlawhfapawl thawn an tān ta ih, a dung an thlun cih.\\n21 Jesu le a dungthluntupawl cu Kapernaum khua ah an feh, cule Jesu cu Sabbath ni ah sinakok ah a lut cih ih, thu a zirh. 22 Cun a thuzirh mi ah an khawruah a har zet, ziangahtile Dānzirhtupawl vekin zirh loin, thuneitu pakhat vekin a zirh.\\n23 An sinakok sungah cun thlarau bawrhhlawh neipa pakhat a um ih, cu pa cun, 24 «Nazareth Jesu, kanmah ten um nung! Nang le kannih ziangso pehtlaihawknak kan neih? Kanmah siatsuah dingah maw na rat? Zo na si ti ka lo thei, nang cu Pathian Mi Thianghlim na si,» tiah a ti.\\n25 Cule Jesu in amah cu a kawk ih, «Daiten um, a sung ihsin suak aw!» tiah a ti. 26 Thlarau bawrhhlawh in cu pa cu nasazetin a caihter ih, ring zetin a au ruangro hnuah, a sung ihsin a suak. 27 Cun an zaten an mang a bang, pakhat le pakhat thu an sutaw, «Hivek thil cu ziang a si? Ziang vek zirhnak thar so a si? Ziangahtile thlarau bawrhhlawhpawl hman thu nei zetin thu a pe hai ih a thu an lung,» tiah an ti.\\n28 Cule hmakhatteah Jesu thuhla cu Galili peng hmuahhmuah ah a thang.\\n29 Sinakok ihsin an suah veten, Simon le Andru teih inn ah James le John thawn an lut. 30 Cule Simon nupi-ih nu kha khawsiknat tuarin a it. Cuih thu cu Jesu an sim lohli. 31 Jesu cu a hnen lam panin a feh ih, a kut in a kai, cule a thoter. Cun a khawsiknat cu a reh lohli ih, anmah a rian hai.\\n32 Ni a tla ih, zan lam a thlen tikah, mina hmuahhmuah le khawse pawlh mipawl tla a hnenah an run hruai. 33 Cule an khawsen in cuih inn sângka kiangah an ra pungkhawm. 34 Cun Jesu in nathri phunphun a tuartupawl a damter ih, khawsia tampi a dawisuak. Cule khawsiapawl in amah kha zo a si ti an theih ruangah an ṭawng ding a siang hai lo.\\nRamṭhing ah Jesu Thla a Cam\\n35 Jesu cu khawvâng hlan, zingpit teah a tho, a suak ih, ramṭhing ah a va feh, cule cu tawkah thla a cam. 36 Cule Simon le Jesu hnenih umpawl in amah cu an hawl. 37 An va hmuh tikah, «Mi hmuahhmuah in an lo hawl sokhaw,» tiah an sim.\\n38 Cule Jesu in an hnenah, «An hnen khalih thu ka sim thei venak dingah, hi kiangkap khuapawl khalah feh uhsi; ziangruangahtile cucu ka ratsan mi a si,» tiah a ti. 39 Galili peng hmuahhmuah ih an sinakokpawl ah thu a sim ih, khawsiapawl a dawisuak.\\n40 Miphar pakhat Jesu hnenah a ra, khukbilin, «Na duh ah cun i thiangter thei a si,» tiah băwmnak a dil.\\n41 Jesu cun a lainat zet ih, a kut suahin a hei thâm, cule cu pa hnenah, «Ka duh a si, thiang aw,» tiah a ti.\\n42 A ṭawng ṭheh hnu hmakhatteah, a phārnat a hlo ih, a thiang. 43 Cule Jesu in khoh zetin thu a tiam hnuah, a fehter lohli. 44 Jesu in a hnenah, «Zo hnen hmanah hi thu hi sim lo dingin fimkhur aw. Na dam zo ti mipi ih an lo theihnak dingah, va feh aw, puithiam hnenah na taksa va hmuhaw awla, mithiang na sinak dingah Mosi ih thu a lo pek mi thilpawl va hlan aw,» tiah a ti. 45 Sikhalsehla cu pa cu a fehsuak ih a damnak thu cu nasazetih phuan le thehdarh a thăwk, cutin Jesu cu khaw sungah langhnganin a lut thei nawn lo, khaw leng ramṭhing sawnah a um ih, hmun kip ihsin mi in an ra pan.\\n1 Ni tawkfang a rei hnuah, Jesu cu Kapernaum khua ah a lutsal, cule inn ah a um ti thâwm mi in an thei. 2 Hmakhatteah mi tampi an pungkhawmaw, cutin sângka kiang tiang hman an khat ṭheh. Cule Jesu in an hnenah kamsuakthu a sim. 3 Jesu hnenah mi hrekkhat an ra ih, mi pali in mizéngpa pakhat cu zâwnin an rak keng. 4 Mipi ruangah a hnen an va naih thei lo tikah, Jesu umnak tlun zawn inn tlun khuh kha an hâwk. An băuh ṭhehin mizéngpa cu a ihphah thawn an vun ṭhum.\\n5 Jesu in an zumnak a hmuh tikah, mizéngpa hnenah, «Ka fapa, na sualpawl ngaidam ṭheh a si zo,» tiah a ti.\\n6 Cule cutawk hmun ih Dānzirhtu hrekkhat tokhawmin an thinlung sungten, 7 «Ziangah so hi pa hin hitivekin Pathian a thangsiat? Pathian lawngin sualpawl a ngaidam thei a si lo maw?» tiah an ti.\\n8 Cule hmakhatteah, Jesu cun a thlarau in an thinlung sungten hivekin thusuhnak an nei rero ti a thei ih, an hnenah, «Ziangah so nan thinlung sungten hi thilpawl nan suh rero? 9 Hi mizéngpa hnenah, ‹Na sualpawl ngaidam ṭheh a si zo,› ti maw, ‹Tho awla, na ihphah lain feh aw,› ti so áwlsawn? 10 Sikhalsehla Minung Fapa in leitlun ah sualpawl ngaidam theinak thuneihnak a nei a si ti nan theihnak dingah hihi tuah a si,» tiah a ti. Cuṭhehin mizéngpa hnenah, 11 «Na hnenah ka lo sim a si, tho aw, na ihphah la awla, na inn ah tlung aw,» tiah a ti. 12 Mizéngpa cu a tho lohli, a ihphah a la ih, an zate hmaiah a fehsuak. Curuangah an zaten an mang a bang tuk. Pathian an thangṭhat ih, «Hivek thil cu kan hmu dah lo,» tiah an ti.\\n13 Jesu cu tili kapah a va fehsal ih, mipi zaten a hnenah an ra, cule thu a zirh hai. 14 A feh phahin Alfias fapa Levi kha a siahkhawnnak bûk ah toin a hei hmu. Cule Jesu in a hnenah, «I thlun aw,» tiah a ti. Levi cu a păwk ih, Jesu a thlun.\\n15 Cun hitin a si, Jesu cu Levi inn ah rawl ei dingin a to. Cule siah khawngtu tampi le misualpawl khal Jesu le a dungthluntupawl hnenah an to ve. Cuih mi tampi cun Jesu an thlun cih. 16 Dānzirhtupawl le Farasipawl in Jesu cu siahkhawngtupawl le misualpawl thawi rawl an eikhawm lai an hmuh tikah, a dungthluntupawl hnenah, «Ziangtin so Jesu cu siahkhawngtupawl le misualpawl hnenih ei le in ih a um?» tiah an ti.\\n17 Jesu in a theih hai tikah, an hnenah, «Miharhdampawl in sibawi an ṭul lo, minapawl lawngin an ṭul. Midingfelpawl ko dingin ka ra lo, misualpawl lung thleng dingih ko dingah ka ra sawn a si,» tiah a ti.\\n18 John-ih dungthluntupawl le Farasipawlih dungthluntupawl cu rawl an ul ṭheu. Cule mi hrekkhat Jesu hnenah an ra ih a hnenah, «John-ih dungthluntupawl le Farasipawlih dungthluntupawl cu rawl an ul ṭheu, ziangahso nangih dungthluntupawl hmuah rawl an ulh ve lo?» tiah an ti.\\n19 Cule Jesu in an hnenah, «Mo neitupa an hnenih a um laiah, mo lawmtupawl cun rawl an ul thei ding maw? Mo neitupa an hnenih a um sung hmuah cu rawl an ul thei lo ding. 20 Asinan an hnen ihsin mo neitupa lakhloh ni a thleng leh ding, cuih cān ah rawl an ul leh ding.\\n21 «Zohman in a cawm thei mi puanthan thar belcâwng in sinfen hlun an belh kêl lo, an belh asile a thar in a hlun cu a dir ding ih, a tlek mi cu a kau sinsin ding. 22 Cule zohman in sabitzu thar kha savun thâwl hlun sungah an thun kêl lo, an thun asile sabitzu thar in savun thâwl hlun cu a kekter ding. Cule sabitzu cu a dăwk ding ih savun thâwl hlun khal cu a siat ding. Sabitzu thar cu savun thâwl thar sungih thun tengteng sawn ding a si,» tiah a ti.\\n23 Cun hitin a si, Jesu cu Sabbath ni ah sangvut ló lakin a feh; cule a dungthluntupawl in an feh phahin sangvut vuipawl an zut phah. 24 Cule Farasipawl in Jesu hnenah, «Zoh hnik, ziangahso Dān in Sabbath ni ih tuah a sian lo mi an tuah?» tiah an ti.\\n25 Cutikah Jesu in an hnenah, «David in amah le a mipawl ei ding nei loin rilrâwngih an um laiah, ziang a tuah ti le, 26 ziangvekin puithiam lubik Abiathar san ah Pathian inn sungah lutin, puithiampawl lawng ei sian mi Sangserh ei-in a hrekkhat cu a mipawl a pe ve hai ti nan siar dah lo maw?» tiah a ti.\\n27 Cule Jesu in an hnenah, «Minung hrangah Sabbath ni cu tuah a si ih, minung cu Sabbath ni hrangah tuah a si lo. 28 Curuangah Minung Fapa cu sabbath tlun khalah Lal a si,» tiah a ti.\\n1 Jesu cu sinakok sungah a lutsal ih, cu tawkah kut ropa pakhat a rak um. 2 Jesu kha sual an puh theinak dingah, Sabbath ni ah cu pa a damter maw, damter lo tiah ṭhaten an thlingthla. 3 Kutropa hnenah Jesu in, «Ding awla, hmaiah hin ra suak hnik,» tiah a ti. 4 Cun Jesu in an hnenah, «Dān in Sabbath ni ah thil ṭha tuah maw, thil ṭhalo tuah a siang? Mi nunnak run ding maw, thah ding a siang?» tiah a sut hai. Asinan annih cu dai ṭhepṭhepin an um. 5 Cule thinhengin a kiangkapih mipi a zoh vivo, an lung a ruh tuk ruangah a thin khal a nâ. Cu pa hnenah cun, «Na kut hawi hnik,» tiah a ti. A kut cu a hun hawi ih khat lam vekin a dam. 6 Cun Farasipawl cu an suak ih, Herod-ih milaipawl thawn Jesu thah theidān ding thu an rawnawkhawm lohli.\\nMi Tampi in Jesu an Thlun\\n7 Cule Jesu cu a dungthluntupawl thawn tili lamah an va feh. Galili peng le Judia peng ihsin mipi tam zetin amah an thlun. 8 Thil tampi a tuah mipawl hna ih an theih tikah, Jerusalem le Idumia peng le Jordan tiva khat lam ral ram le Ṭaiar khua le Sidon khaw kiangkap rampawl ihsin mipi tam zet a hnenah an ra. 9 Mipi an tam tuk lawmmam ruangah amah an pah pang lonak dingah, a hrangah lăwng fate pakhat timtuah cia dingin a dungthluntupawl a fial hai. 10 Mi tampi a damter ruangah zăwnzaihnak nei mi tampi cun amah thâmngah dingin an engaw ciamco. 11 Thlarau bawrhhlawhpawl in Jesu an hmuh tiktikah a hmaiah an băwkkhup ih, «Nang cu Pathian Fapa na si,» tin an au ṭheu. 12 Cupawl hnenah amah kha zo a si ti mi dang sim lo dingin khoh zetin thu a tiam hai.\\n13 Cule tlang parah a kai ih, a hnenah a mi duh mi vial a ko. Cule a hnenah an ra. 14 Cun a hnenih um dingah le thusim dingih a thlah theinak dingah le, 15 natnakpawl damter theinak le khawsiapawl dawisuak theinak thuneihnak nei dingah mi hleihnih a ruat. 16 Cupawl cu: Peter tiih hmin dang a pek mi pa Simon, 17 Zebedi fapa James le a naupa John, cute unau cu Buanekes tiin hmin dang a pek hai, a tican cu, «Khawri Fapapawl,» tinak a si. 18 Andru le Filip, Bartholomeo, Mathai, Thomas, Alfias fapa James, Thaddias, Kanaan-mi Simon le, 19 Jesu phiarsawmtu Judas Iskariot tla an si.\\nMat 12:22-32; Luk 11:14-28\\n20 Cun inn sungah an lut. Mipi tam zet an ra pungkhawmsal rero ruangah rawl hman an ei thiam lo. 21 Cuih thu cu a sungtepawl in an theih tikah, annih in, «Jesu cu a â zo,» tiah an ti fawn ruangah amah hruai dingin a hnenah an ra.\\n22 Jerusalem ihsi a ra mi Dānzirhtupawl in, «Hi pa hi Beelzabub ih pawlh mi a si ih, khawsiapawlih lal thawngin khawsiapawl a dawisuak a si hi!» tiah an ti.\\n23 Jesu in a hnenah a ko hai ih, tahṭhimnak hmangin a zirh hai, «Ziangtin Setan in Setan lala a dawisuak thei ding? 24 Ram pakhat cu ṭhenawin amah le amah a doawk asile, cuih ram cu a dingsuak thei lo ding. 25 Innsang pakhat cu ṭhenawin anmah le anmah an doawk asile, cuih innsang cu a dingsuak thei lo ding. 26 Cule Setan cu amah le amah doawin a ṭhenawk asile, a dingsuak thei lo ding ih, a cemrál sawn riangri ding. 27 Micakpa a ṭembĕt hmaisak lo ah cun, zohman in micakpaih inn sungah lutin a thilri a laksak thei lo ding. A ṭembĕt hnu lawngah a inn sungih a thilri a laksak thei ding.\\n28 Thungaiin ka lo sim, minungpawlih sualpawl hmuahhmuah le ziang vek thangsiatnak an ṭawng mi khal ngaidam a si ding. 29 Asinan Thlarau Thianghlim a thangsiattu cu ngaidam a si dah lo ding, cuhnakin kumkhaw hrem dingah a tlak sawn a si,» tiah Jesu in a ti. 30 Ziangruangahtile annih in, «Thlarau bawrhhlawh a sungah a lut,» tiah an ti.\\n31 Cun a naupalepawl le a nu an ra, inn lengah an ding ih, Jesu va ko dingin mi an thlah. 32 A kiangkapah mi tampi an to ih, annih in a hnenah, «Zoh hnik, na nu le na naupalepawl lengah nangmah lo hmuh duhin an um,» tiah an ti.\\n33 Cule anih in a sim hai ih, «Ka nu cu zo a si ih, ka naupalepawl cu zo an si?» tiah a ti.\\n34 Cule a kiangkapih to mipi kha a zoh hai ih, «Ngai hnik uh, hipawl hi ka nu le ka naupalepawl cu an si! 35 Ziangahtile zokhal Pathian duh zawng a tuahtu cu ka naupa le ka farnu le ka nu a si,» tiah a ti.\\nMat 13:1-23; Luk 8:4-15\\n1 Jesu in tili kapah thuzirh a thăwksal. Cule a hnenih a ra suakkhawm mi minung an tam tuk ruangah, Jesu cu lăwng sungah a lut ih a to. Lăwng cu ti parah a um ih, mipi zaten tili lam hawihin lei parah an um. 2 Cun tahṭhimnakpawl hmangin thil tampi a zirh hai ih, a zirhnak ah cun an hnenah, 3 «Ngai hnik uh! Zoh hnik uh, thlaici vawrhtu cu thlaici vawrh dingin a fehsuak. 4 Cule hitin thil a cang, thlaici a vawrh tikah, a hrekkhat cu lamzin kap tluanah an tla ih, van ih vâtepawl an ra ih an cuk thluh. 5 A hrekkhat cu lung tampi umnak hmun lei sedâp ah an tla ih, lei a sah lo ruangah thlaici cu an keuh lohli. 6 Asinan ni a hung săt tikah thlai ṭopawl cu ni sa in a em hai ih, hrâm an neih lo ruangah an ro ṭheh. 7 Cule thlaici hrekkhat cu hlingrûl lakah an tla ih, hlingrûl an ṭhan tikah thlai kung cu a zâp ih rah a suah lo. 8 Cun thlaici dang cu leiram ṭha ah a tla. A ṭhang ih, a karh, cule rah a suah; a hrekkhat cu alet 30, a hrekkhat cu alet 60, a hrekkhat cu alet 100 tiangin rah an suah,» tiah a sim.\\n9 Cule anih in an hnenah, «Theihnak hna a neitu cun thei seh!» tiah a ti.\\n10 Cun Jesu amah lawng a um laiah, a kiangih umpawl le a dungthluntu hleihnih pawl in a tahṭhimnak thupawl cu an sut. 11 Cule anih in an hnenah, «Pathian uknak thu thawn pehparawin thuthuppawl theih theinak Pathian in a lo pe zo. Asinan leng lam mipawl hrangah cun thil ziangkim tahṭhimnak in a tāng lai a si.\\n12 ‹A hmuh cu an hmu ding nân, theihthiamnak thawn an hmu lo ding,\\nHna cun an thei ding nân, theihthiamnak thawn an thei lo ding;\\nCuloasile an thinlung an thleng ding ih,\\nAn sualpawl ka ngaidam hai pang ding,›\\nti mi vekih cang dingin tahṭhimnak in ka sim a si,» tiah a ti.\\n13 Cule anih in an hnenah, «Hi tahṭhimnak thu hi nan theithiam lo maw si? Hiti cun ziangtin saw tahṭhimnak hmuahhmuah cu nan theihthiam thei ding? 14 Thlaici vawrhtu in kamsuakthu a vawrh. 15 Hipawl cu lamzin kap tluanih vawrh mi kamsuakthu an si. Hna ih an theih tikah, Setan a ra lohli ih, an thinlung sungih vawrh mi kamsuakthu cu a laksak. 16 Cuvekin hipawl cu lei sedâp lungto tamnak hmun ih vawrh mi an si. Kamsuakthu an theih veten lungawi zetin an cohlang. 17 Asinan anmah ah hram an neih lo ruangah, cān rei lo te sung lawng an daih. Kamsuakthu ruangih harsatnak le tiduhdahnak a um tikah an tlu lohli. 18 Hipawl cu hlingrûl lakih vawrh mi an si. Annih cu kamsuakthu ngaithlatu an si. 19 Asinan tulai khawvel nuntukhawsaknak thu ih dawnharnak, lennak ih bumnak le tisa câkhiarnak ra lut mi thilpawl in, kamsuakthu cu an zâp ruangah rah nei lo ah a cang. 20 Hipawl cu leiram ṭhatnak ih vawrh mi an si. Annih cun kamsuakthu an ngaithla, an cohlang ih rah an rah. A hrekkhat cu alet 30, a hrekkhat cu alet 60, a hrekkhat cu alet 100 rah an suah,» tiah a ti.\\nMat 5:14-16; Luk 8:16-18; 11:33-36\\n21 Cule anih in an hnenah, «Meito cu kho hnuaiah simaw, ihkhun hnuaiah simaw ret dingin ken a si dah maw? Meitoṭhuam parih ret ṭheu a si lo maw? 22 Ziangahtile phuanlăng lo dingih thuh mi zianghman a um lo; Lang leh lo dingih thuh mi khal zianghman a um lo. 23 Zokhal theihnak hna a neih asile, thei seh,» tiah a ti.\\n24 Cun anih in an hnenah, «Nan hna ih nan theih mi thu kha va fimkhur uh. Mi nan tahnak khan tah nan si ve ding. Cule a theitu nannih cu tamsinih pek nan si ding. 25 Ziangahtile zokhal a neitu cu pek a si ding, cule zokhal a nei lo tu cu a neihsŭn hman laksak a si ding,» tiah a ti hai.\\nA Ṭhang Mi Thlaici Tahṭhimnak\\n26 Cule anih in, «Pathian uknak cu mi pakhat in lei ah thlaici a vawrh ih, 27 amah cu zan ah it in le sun ah thoin a um. Thlaici cu amah ten a keuh ih a ṭhang, ziangtin cuvekin a cang ti khal a thei lo. 28 Ziangahtile leilung in amah te rah a suah. A hmaisabikah hnah no a suah, cule a vui, cuihhnu ah fáng a hun nei. 29 A fáng a cût tikah, thlairawl khawm cān a cût thlang ruangah, thlairawl khawmnak favah thawi a khawm lohlitu vek a si,» tiah a ti.\\n30 Cun anih in, «Pathian uknak cu ziang thawn kan khaikhin pei? Asilole khaikhinnak dingah ziang tahṭhimnak so kan lo sim pei? 31 Leilung ih na vawrh mi anṭam ci vek a si. Cumi cu leilung ih na vawrh mi thlaici hmuahhmuah lakih a fatebik mi a si. 32 Na vawrh hnuah a ṭo ih a ṭhang. Thlai dang hmuahhmuah hnakin a tumsawn. Hngeṭêk tumpi pi a nei ih, cuih zârhnemah tlun zuang vâtepawl tla an riak thei,» tiah a ti.\\n33 An theihthiam ding tawkten hivek tahṭhimnakpawl hmangin Jesu in an hnenah kamsuakthu a sim. 34 Tahṭhimnak tel loin mipi hnenah thu zianghman a sim lo. Anmah te lawng an um tikah, thil ziangkim a dungthluntupawl hnenah a simfiang.\\nThlisia le Tisuar in Jesu-ih Thu an Lung\\n35 Cuih ni thotho khua a thim tikah, an hnenah, «Tili khat lam ralah feh uhsi,» tiah a ti hai. 36 Mipi an tlunter hnuah, zianghman tuah nawn loin, Jesu cu lăwng in an fehpi lohli. Cu tawkah lăwng fate dangpawl khal an um ve. 37 Cule thlipi nasazetin a hrang ciamco ih, tisuar cun lăwng sungah ti a thehlut ruangah lăwng cu ti in a khat. 38 Jesu cu lăwng mei lamah lukham khamin a itthat. An va ṭhang ih, «Zirhtupa, kan pilhlo thluh ding, pawi na ti lo maw?» tiah an ti.\\n39 Cun Jesu cu a hung tho ih, thli cu a kawk, cule tipi hnenah cun, «Daiten um, dai aw!» tiah a ti. Cule thlipi cu a reh ih, a dai khepkhep.\\n40 Cule anih in a dungthluntupawl hnenah, «Ziangah so hi tluk lawmmamih nan ṭih? Ziangtin saw zumnak nan va nei lo ve?» tiah a ti hai.\\n41 Cule an ṭih tuk lawmmam ih, pakhat le pakhat, «Hi pa hi ziang vek minung a si pei, thlipi le tipi hman in a thu an lun hi!» tiah an tiaw.\\nKhawse Bawrhhlawh Nei Damternak\\n1 Cun tili ralkhat lam Gadara ram an va thleng. 2 Cule lăwng sung ihsin Jesu a suah tikah, thlarau bawrhhlawh ih pawlh mi pa pakhat thlān hmun ihsin a ra suak lohli ih, Jesu a ra táwng. 3 Cu pa cu thlān ih cêng a si ih, zohman in an ṭembĕt thei lo, cikcin thaw hmanin. 4 Vei tampi ke hrennak le thir cikcin in an hreng ṭheu. Asinan cikcin cu a catter ih, ke hrennakpawl khal a băuh ṭheh. Zohman in ngawingam ko an tuah thei lo. 5 A sun a zanin aukio le lungto ih âtaw in tlangpawl le thlānpawl ah a um.\\n6 Hlaral ihsin Jesu a hmuh tikah, a va tlân ih a hmaiah a băwkkhup. 7 Cule ring zetin a au ih, «Cungnungbik Pathian Fapa, Jesu, nang le kei hi ziang pehtlaihawknak so kan neih? In hrem lo dingin, Pathian hmin in ka lo dil a si,» tiah a ti.\\n8 Ziangahtile Jesu in a hnenah, «Nang thlarau bawrhhlawh, hi paih sung ihsin suak aw!» tiah a rak ti zo ruangah a si.\\n9 Cun Jesu in, «Na hmin zo a si?» tiah a sut.\\nCu pa cun, «Ka hmin cu Lizon a si, ziangahtile mi tampi kan si,» tiah a sawn. 10 Cule khawse bawrhhlawhpawl kha cuih ram ihsin dawisuak lo dingin cu pa cun nasazetin Jesu a dil.\\n11 Cu laifangah cutawk kiang tlang parah văwk rual tampi rawl an ei rero. 12 Cule khawsiapawl hmuahhmuah in Jesu hnenah, «An sungih lut dingin văwk rual hnenah in kuat hram aw,» tiah an dil. 13 Jesu in a sĕn lohli hai. Cule thlarau bawrhhlawhpawl cu cu paih sung ihsin an suak ih, văwk rual sungah an lut. Cuih văwk rual cu khamhrâp ihsin an tlânthla ih, tili sungah an pilhlo ṭheh, an zaten 2000 hrawng an si.\\n14 Văwk kiltupawl cu an tlân ih, cuih thuhla cu khawpi ah le khawte ah an thăn ciamco. Cule thil cang mi zoh dingah mipi an va feh. 15 Cun Jesu hnen an va thleng ih, khawse pawlh dah mi lizon neitupa cu lungfim le hnipuan hruh ih a to an va hmu, cule an ṭih. 16 Cun khawse pawlh mi pa parih thil thleng mi a hmutupawl in cuih thu cu an thăn ih, văwk rual thuhla khal an thăn cih. 17 Cule mipi in Jesu cu an ram suahsan dingin an dil.\\n18 Cule lăwng sungih Jesu a luh tikah, khawse pawlh dah mi pa cun a hnenih um dingin a dil. 19 Asinan Jesu in a siang lo, a hnenah, «Na sungte hnen le na rualpipawl hnenah va feh awla, Bawipa in na hrangah ziangtluk thil ropi a lo tuahsak ti le ziang tlukin na parah lainatnak a nei ti kha va sim hai sawn aw,» tiah Jesu in a ti riangri. 20 Cule cu pa cu a feh ih, Jesu in a hrangih a tuahsak mi thil hmuahhmuah cu aDekapolis ram ah a phuang. Cule mi hmuahhmuah an mang a bang.\\n5:20a Dekapolis: Khawpi pahra dĭnkhawm mi a si.\\nMat 9:18-26; Luk 8:41-56\\n21 Jesu cu tili khat lam ralah lăwng in a fehsal, tili kapih a umnak ah mi tampi in an ra pankhawm. 22 Ngai hnik, sinakok uktupawl lakih pakhat Jairas ti mi pa cu a ra ih, Jesu a hmuh tikah, a ke hramah a tlu. 23 Jairas cun nasazetin zangfah a dil, «Ka fanute a thi zik thlang. A dam ih a nun theinak dingah ra hramhram aw, cule a parah na kut ra suang aw,» tiah a ti.\\n24 Cule Jesu cu Jairas hnenah a feh. Mipi in Jesu cu an thlun ih an êng phah rero. 25 Cu tawkah kum hleihnih sung thiputnat tuar nunau pakhat a rak um. 26 A neih mi thil hmuahhmuah cem ko in sibawi tampi hnenah a tuamhlawmaw rero zo nân, ṭhat lam pan loin a bese deuhdeuh sawn. 27 Cu nu cun Jesu thuhla a theih tikah, mipi lakin Jesu dung ihsin a ra ih a sinfen a thâm. 28 Ziangahtile a thinlungten, «A hnipuan ka thamngah asile, ka dam ding,» tiah a ruat.\\n29 Cule a thiput cu a reh lohli ih, cuih zăwnzaihnak ihsin a dam zo ti khal a taksa in a thei cih. 30 Cule Jesu in a sung ihsin huham a suak ti a thei lohli, mipi lam a hawikûal ih, «Zo in ka hnipuan a thâm?» tiah a ti.\\n31 Cule a dungthluntupawl in a hnenah, «Mipi hi zât in an lo năwr rero zia cu na hmu ko ih, ziangtin, ‹Zo in so i thâm?› na ti,» tiah an ti.\\n32 Cule Jesu cun a thâmtunu hmuh tumin a kiangkap a zoh vivo. 33 Nunaunu cu ṭih cing le khūr cing ten a parah ziang a tuahsak ti theiin a ra ih, Jesu hmaiah băwkkhupin a thuhla diktak cu a sim ṭheh. 34 Cule Jesu in a hnenah, «Ka fanu, na zumnak in a lo damter zo. Hnangamten va feh awla, na zăwnzaihnak cu dam lan ta seh,» tiah a ti.\\n35 Cutiih Jesu a ṭawng rero laiah, sinakok uktupaih inn ihsin mi hrekkhat an ra ih, «Na fanu a thi zo. Ziangahso Zirhtupa cu na tibuai duh nawn rero?» tiah sinakok uktupa cu an ra ti.\\n36 Jesu in an ṭawng mi ṭawngkam a theih veten, sinakok uktu hnenah, «Phâng hrimhrim hlah, a zum lawng zum men aw,» tiah a ti.\\n37 Cule Jesu in Peter, James le James-ih naupa John siarlo mi dangih thlun a siang lo. 38 Cun sinakok uktupaih inn a va thleng ih, hnăwkbuai culci le mi ṭap le râk rero ih an um kha a hmu. 39 Inn sungah a vung lut ih, an hnenah, «Ziangah so hnăwkbuai culci le ṭap ih nan um? Hi nauhaknute hi a thi lopi, a itthat sawn a si,» tiah a ti.\\n40 Cule an rak hnihsan. Asinan an zaten lengih a suahter hnuah, nauhaknuih nu le pa le a hruai mipawl thawn nauhaknu an retnak hmun lamah cun an lut. 41 Nauhaknuih kut cu a kai ih, «Talitha Kumi,» tiah a ti. A tican cu, «Nute, tho aw ka lo ti,» tinak a si.\\n42 Nauhaknu cu a tho lohli ih a feh, ziangahtile cu nu cu kum hleihnih mi a si. Cule nasazetin an mang a bang. 43 Cun Jesu in cuih thu cu zohman theihter lo dingin khoh zetin thu a pe hai ih, a ei ding rawl pe dingin a fial hai.\\nMat 13:54-58; Luk 4:16-30\\n1 Cuih hmun ihsin Jesu cu a păwksuak ih amai khua a thleng, cule a dungthluntupawl in an thlun. 2 Sabbath ni a thlen tikah, sinakok ah thuzirh a thăwk. A thuzirh theitu lakih mi tampi cu an khawruah a har zet. «Hi pa hin hivek thilpawl hi khuitawkin a ngah a si pei? A hnenih pek mi fimnak hi ziang vek fimnak so a si? A huham ih a tuah mi mangbangzapawl hi ziang vek so maw an si! 3 Amah cu Mary fapa, lettama, James le Joses le Judas le Simon tepawlih u kha a si lo sawm? A naunulepawl tla hitawk kan hnenah an um a si lo maw?» tiah an ti. Cule amah ah an bah.\\n4 Asinan Jesu in an hnenah, «Profet cu amai khawmi, a sungkhat le amai innsang siarlo cun an upat a si,» tiah a ti. 5 Cule cu tawkah midamlo málte parah kut suang ih a damter mi siarlo, huham ih tuah mi thil a tuah thei lo. 6 An zumlonak ruangah a mang a bang. Cule a kiangkap khuapawl a tlawng ih, thu a zirh vivo.\\nMat 10:5-42; Luk 9:1-6\\n7 Cule hleihnih pawl cu a hnenah a ko hai ih, pahnih pahnih in thlah a thăwk, cule thlarau bawrhhlawhpawl neh theinak thuneihnak an hnenah a pe. 8 An khualtlawnnak ah kianghrăwl siarlo, zianghman keng lo dingin, khualtlawnnak zâl siseh, sang siseh, taiṭawn paisa bawm sungah paisa siseh keng lo dingin, 9 asinan kedam cu bŭn in, kâwrfual lawngte thuah hnih hruh lo dingin thu a pe. 10 Cule anih in an hnenah, «Inn nan va luhnak hmun pauhpauh ah, cuih hmun nan suahsan hlanlo cu tawkah câm ringring uh. 11 Cule thlen inn lo ăwn lo tu le nan thu ngaithla lo tu pauhpauh, an khua suahsan uhla nan ke hnuaiih leivut kha anmah dokalhnak theihternak ah thingthla ta uh. Thungaiin ka lo sim, thuṭhennak ni ah cun cuih khua hnakin Sodom le Gomorrah cu an tuar a dêmsawn ding,» tiah a ti.\\n12 Cule dungthluntupawl cu an fehsuak ih, mi an lung thleng dingin thu an sim. 13 Khawsia tampi an dawisuak ih, mina tampi hriak an thih ih an damter.\\n14 Jesu hmin a thăn tuk ruangah, Siangpahrang aHerod in a thuhla a thei ve. Cule, «Baptisma petu John kha mithi lak ihsin a thawhsal ruangah huham ih tuah mi thilpawl amah ah an lang a si hi,» tiah a ti.\\n6:14a Herod: Nauhakpawl thattu Herod-ih fapa Herod Antipas a si.\\n15 Mi dangpawl in, «Elijah a si,» an ti.\\nCule a dangpawl cun, «Profet a si, asilole profetpawl lakih pakhat khat a bang,» tiah an ti.\\n16 Asinan Herod in cuih thu a theih ve tikah, «A lu ka tanter mi John a si tengteng ding. Mithi lak ihsin a thosal a si hi!» tiah a ti. 17 Ziangahtile cuih cān ah Herod in a unaupa aFilip-ih nupi Herodias cu nupi ah a ṭhit. bHerodias ruangah Herod in John kai dingin mi a thlah ih, John cu thawng an thlak ih, thir cikcin in an ṭem. 18 Cutiih a tuahnak săn cu, John in Herod hnenah, «Na nau nupi na ṭhit cu Dān in a siang lo,» a rak ti dah zo ruangah a si. 19 Curuangah Herodias in John cu a mit a kem ih, thah a duh, asinan a that thei lo. 20 Ziangahtile John cu midingfel le mithianghlim a si ti Herod in a theih ruangah a ṭih ih a hum. John-ih thusim a theih tikah, thil tampi a tuah ṭheu. John-ih thusim cu lungawi zetin a rak ngai.\\n6:17a Filip: Nauhakpawl thattu Herod-ih fapa Herod Filip I a si.\\n6:17b Herodias: Nauhakpawl thattu Herod-ih tunu a si.\\n21 Herod-ih suahcam a hung kim tikah, a mizahumpawl, a ralbawipawl le Galili pengih mithupibik upapawl cu zanriah ei puai a tuahsak ih, Herodias hrangah tikcu remcâng a si. 22 Cule Herodias-ih fanu cu a rung lut ih an hmaiah cun a lâm, cule Herod le rawl ei dingih a hnenih totupawl cu an lung a hmui tuk lawmmam, siangpahrang in falanute hnenah cun, «Na duh mi pauhpauh i dil awla, ka lo pe ding,» tiah a ti. 23 Cun a hnenah, «Ziang khal i dil mi cu ka lo pe ding, ka lalram a hrek tiang khal ka lo pe ding,» tiah sesămin thu a kam.\\n24 Cule cu nu cu a feh ih a nu hnenah, «Ziang ka dil pei?» tiah a sut.\\nA nu in, «Baptisma petu John-ih lu dil aw!» tiah a rak ti.\\n25 Hmakhatteah zamrang zetin siangpahrang umnak ah a lut ih, «Baptisma petu John-ih lu kha khēng in i pe lohli awla ka duh,» tiah a dil.\\n26 Cumi cun siangpahrang a riah a siatter zet. Asinan sesămin thu a kam zo ruangah le a rawl hilpipawl ruangah a dil mi cu el a duh lo. 27 Cuveten siangpahrang cun mi thattu a thlah ih, John-ih lu rak keng dingin thu a pe. Cule cu pa cun thawnginn ah a va feh ih, John-ih lu cu a tan. 28 Cule a lu cu khēng in a rak keng ih, falanute cu a pe. Falanu cun a nu a pesin. 29 John-ih dungthluntupawl in cuih thu an theih tikah an ra ih, a ruak cu an la, cule thlān ah an phum.\\nMat 14:13-21; Luk 9:10-17; Joh 6:1-14\\n30 Cun apostolpawl cu Jesu hnenah an panawkhawm ih, an tuah mi hmuahhmuah le an zirh mi hmuahhmuah cu an sim. 31 Cule anih in an hnenah, «Nanmah vial keimah thaw lăwng in ramṭhing ah feh uhsi la, málte sung tal cawl ta uhsi,» tiah a ti. Ziangahtile mi tampi ra na le kir na an um ruangah rawl einak cān hman an nei lo. 32 Cule mi zohman umlonak ramṭhing lamah lăwng in anmah lawng an feh.\\n33 Cule mipi in an pawhsuak lai an hmu ih, mi tampi in amah a si ti an theithiam. Curuangah khaw kip ihsin ke in an ra tlân. Jesu le a dungthluntupawl an cawlhnak ding hmun cu an thlen khelh ih, amah an ra pankhawm. 34 Lăwng sung ihsin Jesu a suah tikah, mipi a hmu. Cule cupawl cu khāltu nei lo tuu rual vek an si ruangah a lainat hai ih, thu tampi zirh a thăwk. 35 Khua a hung sim tikah, a dungthluntupawl cu Jesu hnenah an ra ih, «Hi hmun hi ramṭhing a si, khua khal a sîm zo. 36 Mipi cu rawl ei ding zianghman an neih lo ruangah, kiangkap khuapawl ah ei ding rawl an leingah theinak dingah thlah hai aw,» tiah an ti.\\n37 Asinan anih in a sawn hai ih an hnenah, «Nanmah in an ei ding rawl pe uh,» tiah a ti.\\nCule annih in a hnenah, «Dinari 200 man sang kan lei ding ih, an ei dingah kan pe ding maw?» tiah an ti.\\n38 Cule anih in an hnenah, «Sang hlawm ziang zat so nan neih? Feh uhla, va zoh hnik uh,» tiah a ti.\\nCule an theihsuah tikah, «Sang hlawm nga le nga pahnih kan nei,» tiah an ti.\\n39 Cun a dungthluntupawl hnenah mipi an zaten hramhring parah a bur a bur ih toter dingin thu a pe. 40 Cule mipi cu 100 bur, 50 bur tiin an to. 41 Cule sang hlawm nga le nga pahnih cu a la ih, van lam hawiin, lungawi thu a sim. Cun sang cu a phel ih, mipi hmaiih hung dingin dungthluntupawl a pek; nga pahnih khal cu an zaten a zem. 42 Cule an zaten an ei ih an khawp zet. 43 Sang nepnawi le nga nepnawi pawl cu an sar ih, kho hleihnih a khat. 44 Sang eitu cu patling 5000 hrawng an si.\\nJesu Ti parah a Feh\\nMat 14:22-33; Joh 6:16-21\\n45 Jesu in mipi a tlunter laiah a hlanah tili khat lam ral Bethsaida khua ah rak feh sung dingin a dungthluntupawl cu lăwng sungah a lutter lohli. 46 Cule mipi a thlah hai hnuah, tlang parah thlacam dingin a feh.\\n47 Khua a thim tikah, lăwng cu tili laitakah a um ih, Jesu cu amah te lăwng in khawmual ah a um lai. 48 Anmah lamih thli a hran ruangah, a dungthluntupawl in harsa zetin lăwng an hlau buai ciamco kha a hei hmu. Zan sentari kil a ṭum litnak ah, Jesu cu ti parin anmah lam panin a feh ih, a hei lan zikte hai. 49 Cule ti parih a feh kha an hmuh tikah, thla ah an ruat ih an au ciamco. 50 Ziangahtile an zaten an hei hmu ih, an ṭih tuk. Asinan anih in hmakhatteah an hnenah, «Hnangamten um uh! Keimah sokhaw ka si, ṭih hlah uh,» tiah a ti hai. 51 Cun an hnenah lăwng parah cun a hung kai ih, thlipi cu a reh. Cumi cun an khawruah a harter ngaingai ih, an mang a bang nasatuk. 52 An lung a ruh ruangah sang thuhla khal kha an theithiam lo.\\n53 Tili an tanngah tikah, Genesareth ram an va thleng ih, tili kapah an lăwng an hreng. 54 Cule lăwng sung ihsin an suah tikah, mipi in Jesu cu an theithiam lohli. 55 Cule cuih ram kiangkappawl hmuahhmuah ah an tlân ih, Jesu a um ti an theihnak hmun pauh ah, minapawl cu an ihnak thawn an run zâwn. 56 Khawte ah siseh, khawpi ah siseh, ló ah siseh, Jesu a luhnak kip ah minapawl cu dawrhmun ah an rak thlenpi ih, a sinfen zimte tal thâmter siang dingin an dil ciamco. Amah a thâmtu hmuahhmuah cu an dam ngaingai.\\nA Thiang le Thiang Lo\\n1 Cule Farasipawl le Dānzirhtu hrekkhat cu, Jerusalem ihsin a hnenah an ra ih, Jesu cu an kulh vialvial. 2 Kut bawrhbang piin a dungthluntu hrekkhat rawl an ei kha an hmu, a umzia cu an kut ṭhaten an khawlh lo tinak a si. Curuangah Farasipawl cun an mawhthluk. 3 Ziangahtile Farasipawl le Jew-pawl zaten an upapawlih dān le dūn cu kaihngetin an kut an khawlhfai lo asile, rawl an ei lo. 4 Dawr ihsin an ra tlun tikah, ṭhateih an hnimpilawk ta lo ah cun rawl an ei lo. Cu lo a dang thil tampi thlun dingih an pawm mi dān le dūn a um. Cupawl tla cu: no, bel, darbel le ihphah pawl ṭhatei khawlhdān tla an si.\\n5 Cun Farasipawl le Dānzirhtupawl in Jesu cu, «Ziangruangah na dungthluntupawl in rawl an ei tikah, kan pupápawlih dān le dūn vekin an kut an khawlh lo?» tiah an sut.\\n6 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Nannih midepdepawl, profet Isaiah in nan thuhla a phuan tikah a phuang dik a si. Hitin a ngan,\\n‹Hi minungpawl cun an hmur in in upat,\\nAsinan an thinlung cu ka hnen ihsin a hla zet.\\n7 In biaknak cu a lak men a si,\\nAn thurin zirh mipawl khal minung ih thupek men an si,›\\n8 Ziangahtile Pathian thupek cu nan tân ih, milai dān le dūn sawn, bel le no khawlhdān cu nan thlun ih, cuvek a dang thil tampi khal nan tuah,» tiah a ti.\\n9 Anih in an hnenah, «Nan zirhawksin vivo mi nanmai dān le dūn thlun dingah, Pathian thupek cu nan hnáwng. Cutiih nan tuah tikah, thil tiṭha ah nan ruataw. 10 Ziangahtile Mosi in, ‹Na nu le na pa upat aw,› a ti. Cun, ‹A nu le a pa do ih, ṭawng sia a ṭawngtu cu thah tengteng ding a si,› tiah a ti.\\n11 Asinan nannih cun, ‹Mi pakhat in a pa hnenah simaw, a nu hnenah simaw, nan hlawkpi ding mi ka paisa hi Korban a si, cumi cu Pathian hnenih thilpek a si, a ti ding,› tiah nan ti. 12 Cule cu pa cu a nu simaw, a pa simaw hrangah ziang tuah hman nan siang nawn lo. 13 Nan rohawksin vivo mi nan dān le dūn hmangin, Pathian kamsuakthu cu zianghmanlo ah nan canter. Cule cuvekin thil tampi nan tuah,» tiah a ti.\\n14 Jesu in mipi cu a hnenah a ko hai ih an hnenah, «Nan zaten i ngai hnik uhla, theithiam uh. 15 Leng lam ihsin sung lamih a lut mi thilpawl in minung hi a bawrhbangter thei lo; cuhnakin a sung lam ihsin a ra suak mi thilpawl in a bawrhbangter sawn a si. 16 Zokhal theihnak hna a neih asile, thei seh!» tiah a ti.\\n17 Mipi hnen ihsin inn sungah a lut ih, a dungthluntupawl in cuih tahṭhimnak thu cu an ra sut. 18 Cule anih in an hnenah, «Ziangtin saw nannih khalih nan theihthiam lo? Leng lam ihsin ziang thil khal milai sungah lut sehla, a bawrhbangter thei lo ti nan thei lo maw? 19 Ziangahtile rawl cu a thinlung sungah a lut lo ih, a pum sungah a lut sawn, cutin dailennak hmun ah hlăwnsuah a si. Curuangah rawl hmuahhmuah hi a thiang a si,» tiah a ti.\\n20 Cule anih in, «Milai sung ihsin a suak mi in milai a bawrhbangter. 21 Ziangahtile hi thilpawl cu milai thinlung sung ihsin a suak mi an si, ruahnak ṭha lo, uiretnak, nunau-mipa sualnak, laithahnak, 22 rûkrûknak, duhhamnak, sualralnak, mi bumnak, fihnungza hursualtuahnak, iksiknak, ṭawngkam ṭhalo hmangih mi thangsiatnak, hngalnak le atthlak zetih umnak tla. 23 Hi thil ṭhalo hmuahhmuah hi milai sung ihsin an suak ih, mi a bawrhbangter,» tiah a ti.\\nSiria Fonisianu in a Zum\\n24 Jesu cu cutawk ihsin a păwk ih, Ṭaiar ram le Sidon ram lamah a feh. Inn pakhat ah a lut ih, zohman in an theih ding a duh lo, asinan a thupaw thei cuang lo. 25 Nupinu pakhat a fanute thlarau bawrhhlawh nei mi nu in Jesu a um ti hna in a theih ruangah a ra ih, Jesu ke hramah a băwkkhup. 26 Cu nu cu Grik miphun a si, a nu in Siria Fonisia ram ih a hrin mi a si. Cu nu cun a fanu sungih khawsia dawisuahsak dingin a dil.\\n27 Asinan Jesu in a hnenah, «Falepawl in khawp ko ei hmaisa hai seh, ziangahtile falepawlih sang laksak tahratih, uicopawl hnenih hlăwn cu a ṭha lo,» tiah a ti.\\n28 Cule cu nu cun a sawn ih a hnenah, «A si ko, Bawipa, asinan cabuai hnuaiih uicopawl khal in falepawlih rawl ṭilfuan cu an ei ve a si kha,» tiah a ti.\\n29 Cun Jesu in a hnenah, «Hitiih na ṭawng ruangah, va tlung aw, na fanu sung ihsin khawsia cu a suakhlo zo,» tiah a ti.\\n30 Cule cu nu cu a inn a va thlen tikah, a fanu kha ihkhun parah a rak it ih, khawsia in a suahsan zo ti kha a hmu.\\nHnaset le Ṭawng Ṭhiṭha Thei Lo Damternak\\n31 Jesu in Ṭaiar ram le Sidon ram cu a suahsansal ih, aDekapolis ram laifang fehtlăngin Galili Tili a va thleng. 32 Cun hnaset le ṭawng ṭhiṭha thei lo pa pakhat a hnenah an run hruai ih, a parih kut suang dingin an dil. 33 Cule cu pa cu Jesu in mipi lak ihsin hmun dang ah a hruai ih, cu paih hnakua sungah a kutzung hnih a hrawlh ih, a cil a phui, cule a lei a thamsak. 34 Cun van lam a hun zoh ih, a hrûm. Cu pa hnenah, «Efata,» tiah a ti. A tican cu, «Vang thlang seh,» tinak a si.\\n7:31a Dekapolis: Khawpi pahra dinkhawm mi a si.\\n35 Cuveten a hna cu a vâng ih, a lei tal dawntu a pawih, cule fiang zetin a ṭawngsuak. 36 Cun zohman sim lo dingin thu a pe hai. Asinan a kham tam pauh le an phuang tam sinsin. 37 A thil tuah mi cun mipi an khawruah a harter ngaingai. Cule, «Thil ziangkim hi ṭha tukin a tuah. Hnasetpawl an hna a vângter ih, ṭawng thei lo pawl ṭawng thei ko a tuah,» tiah an ti.\\nMi 4000 Rawldonak\\n1 Cuih cān ah mipi an tam zet ih, ei ding zianghman an neih lo ruangah, Jesu in a dungthluntupawl cu a hnenah a ko hai ih an hnenah, 2 «Mipi parah lainatnak ka nei a si, ziangruangahtile ka hnenah ni thum an um zo ih, ei ding zianghman an nei lo. 3 Zianghman ei lo ih an inn ih ka tlunter hai asile, lamlak ah an va ṭāmsāwl ding; ziangahtile mi hrekkhat cu hmun hlapi ihsin an ra,» tiah a ti.\\n4 Cule a dungthluntupawl cun a hnenah, «Ziangtin saw ramṭhing ah zo in milai hi zat daih khuiah rawl a hawl thei ding?» tiah an sawn.\\n5 Jesu in an hnenah, «Sang hlawm ziang zat nan nei?» tin a sut hai.\\nCule annih in, «Hlawm sarih,» tiah an ti.\\n6 Cule mipi cu lei parih to dingin thu a pe. Cun sang hlawm sarih cu a la ih, lungawi thu a sim, a phel ih, mipi hmaiih hung vivo dingin a dungthluntupawl a pe. Cule annih in mipi hmaiah an hung vivo. 7 Nga fate te khal málte an nei. Lungawi thu a sim hnuah, zem vivo dingin thu a pe hai. 8 Cule an ei ih an khawp zet, an hlah mi nepnawi khopi sarih khat an sar. 9 A eitu patling hlirah 4000 hrawng an si. Cule annih cu a tlunter hai. 10 Cule hmakhatteah dungthluntupawl thawn lăwng sungah an lut ih, Dalmanutha ram ah an feh.\\nFarasipawl in Hminsinnak an Hawl\\n11 Cun Farasipawl an ra ih, Jesu thu-el an thăwk. Amah hniksaknak ding hrangah, van ah hminsinnak langter dingin an duh. 12 Jesu cu nasazetin a lung sungin a hrûm ih, «Ziangah so tuih san minungpawl in hminsinnak nan duh lawmmam? Thungaiin ka lo sim, tuih san mi hnenah Pathian in hminsinnak a pe hrimhrim lo ding,» tiah a ti. 13 Cule anmah cu tân tain lăwng sungah a lut ih, tili khat lam ralah a feh.\\nFarasipawl le Herod Thilnu\\n14 Dungthluntupawl in sang ken an hngilh ih, lăwng sungah sang hlawm khat lawng an nei. 15 Cun Jesu in, «Farasipawlih thilnu le Herod-ih milaipawlih thilnu kha va fimkhur uh,» tiah thu a cah hai.\\n16 Cule annih in, «Sang kan neih lo ruangah a si hi, hitiih in ti,» tiah pakhat le pakhat an tiaw rero.\\n17 Jesu in an ṭawng mi a theih tikah, an hnenah, «Sang zianghman kan neih lo ruangah a si hi tiah ziangahso nan relkhawm rero? Ziangahso theifiang lo le theithiam lo ih nan um? Nan thinlung a ruh hrih lai maw? 18 Mit nei na cingin, ziangahso nan hmuh lo? Hna nei na cingin, ziangahso nan theih lo? Cule ziangahso nan man nawn lo? 19 Minung 5000 hrangih sang hlawm nga ka phel laiah khan, an hlah mi a nepnawi kho ziang zat khat nan sar?» tiah a sut hai. Cule annih in, «Kho hleihnih,» tiah an ti.\\n20 Cule Jesu in, «Mi 4000 hrangih sang hlawm sarih ka phel laiah kha teh, an hlah mi a nepnawi khopi ziang zat khat so nan sar?» tiah a ti.\\nCule annih in, «Khopi sarih,» tiah an ti.\\n21 Cule an hnenah, «Ziangtin saw theithiam loin nan um hrih lai?» tiah a ti.\\nBethsaida ih Mitcawpa Damternak\\n22 Cun Jesu cu Bethsaida khua ah a feh ih, a hnenah mitcawpa pakhat an rak hruai, cule thâm dingin Jesu an dil. 23 Anih in mitcawpaih kut cu a kai ih, khaw lengah a hruai. A mit ah cil a phui ih, a parah a kut a suang. Cule, «Ziang tal na hmu maw?» tiah a sut.\\n24 Mitcawpa cu van a tau ih, «Minung ka hmu, asinan thingkung feh rero vek an si,» tiah a ti.\\n25 Jesu in cu paih mit ah a kut a suangsal ih, khua hmu dingin a tuah. A mit cu a vângter ih ziangkim fiang zetin a hmu. 26 Cun Jesu in a inn ah a tlunter ih, «Khaw sungah va lutin, khaw sung mi zohman sim hlah,» tiah a ti.\\nJesu Khrih a Si ti Phuannak\\nMat 16:13-20; Luk 9:18-20\\n27 Jesu le a dungthluntupawl cu cuih hmun suahsanin, Sisaria Filipi khawpi kiangkapih khawtepawl an tlâwng. Lamlak ah Jesu in a dungthluntupawl hnenah, «Mi in kei hi zo in ti so?» tin a sut hai.\\n28 Annih in, «Mi hrekkhat in baptisma petu John a si an lo ti; mi hrek in Elijah an lo ti; a dangpawl in profet pakhat khat a si an lo ti,» tiah an let.\\n29 Jesu in an hnenah, «Nannih in teh zo in ti?» tiah a sut hai.\\nPeter in a sawn ih a hnenah, «Nangmah cu Khrih na si,» tiah a ti.\\n30 Cutikah Jesu in khoh zetin, «Ka thuhla hi zohman sim hlah uh,» tiah thu a tiam hai.\\nMat 16:21-23; Luk 9:21-22\\n31 Cule anih in an hnenah, Minung Fapa in thil tampi a tuar ding, miupapawl le puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl in an hnáwng ding ih, an that ding, cule ni thum hnuah a thosal ding ti zirh a thăwk. 32 Cuih ṭawngkam cu langhnganin a sim lawlaw hai. Cule Peter in a dang deuhah Jesu cu a hruai ih, kawk a thăwk.\\n33 Heraw tahratin Jesu cun a dungthluntupawl cu a zoh ih, Peter cu a kawk, «Setan, ka dungah feh aw! Ziangahtile nang cun Pathian thilpawl na ngaihsak lo ih, minung thilpawl na ngaihsak sawn a si,» tiah a ti.\\n34 Jesu in mipi le a dungthluntupawl a hnenah a kokhawm ih, «Keimah i thlun a duhtu pauhpauh cun amah le amah êlawin, amai khraws lain i thlun seh. 35 Ziangahtile zokhal a nunnak humhim a duhtu cun a nunnak a hloh ding. Asinan zokhal keimai ruang le thuthangṭha ruangih a nunnak a hlohtu cun a nunnak a humhimngah ding. 36 Ziangahtile mi pakhat in leitlun pumpi hi neiin amai nunnak hloh hnik sehla, a hrangah ziang hlawknak so a um? 37 Asilole a nunnak thlengnak ding hrangah minung in ziang a pe thei ding? 38 Ziangahtile zokhal hi uire le sual i khat san minungpawl lakah hin, keimah le ka kamsuakthupawl a zahpitu cu Minung Fapa in a Paih ropitnak le a thianghlim mi vancungmipawl thawi a rat tikah a zahpi ve ding,» tiah a ti.\\n1 Cule Jesu in an hnenah, «Thungaiin ka lo sim, hitawk ih a ding mi, mi hrekkhat cu huham thawn Pathian uknak a ra thlen an hmuh hlanlo, thihnak tep hrimhrim lo ding mi an um,» tiah a ti.\\nJesu Hmuihmel Thlengnak\\n2 Ni ruk hnuah Jesu in Peter, James le John cu tlang sâng parah anmah lawng a hruai hai. Cule an hmaiah a hmuihmel a thleng. 3 A hnipuan cu an tleu ih, vur bangin an var, leitlun puan sawptu zohman in cu tluk varin an tuah thei lo ding. 4 Cule an hnenah Elijah le Mosi an rung lang ih, Jesu thawn an beaw rero. 5 Cun Peter in a sawn ih Jesu hnenah, «Rabbi, hitawk ih kan um hi a ṭha, thlam pathum in kan sak pei. Na hrangah pakhat, Mosi hrangah pakhat, Elijah hrangah pakhat,» tiah a ti. 6 Ziangruangahtile an ṭih tuk ih, Peter in ziang ṭawng ding dang a thei lo.\\n7 Cule mero a rung zām ih a run hliap hai, cule mero lak ihsin aw pakhat in, «Hihi ka duhdawt zet mi ka Fapa a si, a thu ngaithla uh!» tiah a ti. 8 Cuveten an kiangkap an zoh tikah, an hnenih um Jesu siarlo, zohman an hmu nawn lo.\\n9 Tlang par ihsin an rung ṭum laiah, Jesu in mithi lak ihsin Minung Fapa a thawhsal hlanlo, an hmuh mi thilpawl zohman sim lo dingin thu a pe hai.\\n10 Cuih ṭawngkam cu cingin, «Mithi lak ihsin thawhsal a ti mi hi ziang a si pei?» tiah pakhat le pakhat an sutaw rero.\\n11 Cule a hnenah, «Ziangah so Dānzirhtupawl in Elijah a ra hmaisa tengteng ding an ti?» tiah an sut.\\n12 Cun Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Elijah cu a ra hmaisa taktak ding ih, ziang hmuahhmuah a rĕmṭhasal thluh ding. Asinan ziangruangah so Cathianghlim sungah Minung Fapa cu thil tampi a tuar ding ih, hmuhsuam a si ding tiah ngan a si? 13 Ka lo sim a si, Elijah cu a ra taktak zo, amai thuhla an rak ngan vekin, an duh duhin a parah an tuah a si,» tiah a ti.\\nKhawse Bawrhhlawh Pawlh Mi Nauhakpa Damternak\\nMat 17:14-21; Luk 9:37-45\\n14 Jesu cu dungthluntu dangpawl hnen a thlen tikah, mipi tampi in an kulh ih, Dānzirhtupawl le dungthluntupawl thu an elawk rero kha a hmu. 15 Mipi zaten Jesu an hmuh veten an mang a bang zet. A hnenah an va tlân ih, cibai an bûk. 16 Cule Jesu in Dānzirhtupawl hnenah, «Anmah thawn ziang thu nan êlaw rero?» tiah a sut hai.\\n17 Mipi lak ihsin mi pakhat in a sawn ih, «Zirhtupa, khawsia in ṭawng thei lo ih a pawlh mi ka fapa cu na hnenah ka rak hruai. 18 Khawsia ih a kaih tinten leilung ah a hlăwnaw, a kâ ah a cilbuanra a suak, a hacâng a rial ih, a ṭawl vivo. Cuih khawsia dawisuak dingin na dungthluntupawl hnenah ka sim nân, an dawisuak thei lo,» tiah a ti.\\n19 Jesu in a sawn ih a hnenah, «Maw zumnak nei lo tuih san minungpawl, ziang tik tiang so ka lo zāwi ding? Nauhakpa cu ka hnenah rak hruai hnik uh,» tiah a ti. 20 Cule Jesu hnenah an ratpi. Khawsia in Jesu a hmuh veten, nauhakpa cu a dirhcaih, leilung ah a rīl ih a kâ ihsin buanra a suak ciamco.\\n21 Jesu in, «Hitiih a cannak hi ziangtluk a rei zo?» tiah a pa a sut.\\nA pa in, «A sentet lai ihsin a si zo. 22 Vei tampi cu khawsia in amah that dingin meisa sungah le tidai sungah a hlăwn ṭheu. In bawm dingin thil ziang tal na tuah thei ah cun, in lainat hram aw,» tiah a ti.\\n23 Jesu in a hnenah, «Na zum thei asile, zumtu hrangah cun thil ziangkim a cang thei a si,» tiah a ti.\\n24 Nauhakpaih pa cu a ausuak lohli ih, mitthli thawn, «Bawipa, ka zum a si, ka zumlonak in bawm aw!» tiah a ti.\\n25 Jesu in mipi ra tlânkhawm kha a hei hmuh tikah, thlarau bawrhhlawh cu hitin a kawk, «Nang, ṭawng thei lo le hnaset thlarau, a sung ihsin tlân awla, ra lutsal nawn hlah, tiah thu ka lo pe!» tiah a ti. 26 Cun thlarau cu a au ih, nauhakpa kha a dirhcaih, cule a tlânsuak. Nauhakpa cu mithi vekah a cang ih, mi tampi in, «A thi a si,» tiah an ti. 27 Asinan Jesu in a kut in a vun kaitho ih, a hung ding.\\n28 Inn sungih Jesu a luh tikah, a dungthluntupawl in athupten, «Ziangah so kannih hmuah in kan dawisuak thei lo?» tiah an sut.\\n29 Jesu in, «Thlacamnak le rawlulhnak lo cun, hivek khawsia cu dawisuah theih a si lo,» tiah a ti hai.\\nJesu in a Thih ding le a Thawhsal ding Thu a Simsal\\nMat 17:22-23; Luk 9:43b-48\\n30 Cutawk ihsin an păwk ih, Galili peng paltlăngin an feh. Jesu in a dungthluntupawl thu a zirh phah ruangah an umnak zohman ih theih ding a duh lo. 31 Anih in an hnenah, «Minung Fapa hi mi kut ah pek a si ding ih an that ding, an thah hnu ni thumnak ah a thosal ding,» tiah a ti. 32 Ziang a sim ti an theithiam lo nân, an sut ngam lo.\\nMat 18:1-6; Luk 9:46-48\\n33 Cun Kapernaum khua a thleng. Cule inn sungih a um laiah, Jesu in an hnenah, «Lamzin tluanah ziang thu so nan elawk rero?» tiah a sut hai. 34 Lamzin tluanah zo a thupibik ding ti an elawk ruangah daiten an um. 35 Cule Jesu cu a to ih, dungthluntu hleihnih pawl kha a ko hai, an hnenah, «Zokhal mithupibik si a duhtu cu mitenaubik si hmaisa ta sehla, mi hmuahhmuah ih siahhlawh si seh,» tiah a ti. 36 Cun nauhakte pakhat a la ih an laiah a ret. Nauhakpate cu a kut in a cawi ih an hnenah, 37 «Zokhal hivek nauhakte tepawl lakih pakhat ka hmin ih a rak cohlangtu cun, keimah i cohlang a si. Cule zokhal keimah i cohlangtu cu keimah si loin, i thlahtu a cohlang a si sawn,» tiah a ti.\\nIn Do Lo Tu cu Kan Lam Ṭang a Si\\n38 John in a sawn ih Jesu hnenah, «Zirhtupa, kanmah in thlun lo tu mi pakhat na hmin ih khawse dawisuaktu kan hmu ih, kanmah in thlun lo ruangah kan kham ta,» tiah a ti.\\n39 Asinan Jesu in, «Kham hlah uh, ziangahtile ka hmin ih thilmak a tuahtu cun i relse menmen lo ding. 40 Ziangahtile in do lo tu cu kan lamṭang a si. 41 Ziangahtile zokhal Khrih ta nan si ruangih ka hmin ih tidai no khat a lo petu cu, thungaiin ka lo sim, a lawmman a sung hrimhrim lo ding.\\nMi Tlukter Thu\\nMat 18:7-9; Luk 17:1-4\\n42 «Zokhal keimah i zumtu, hi nauhak pakhat a tlutertu cu a hngawng ah riallung thlaih tahratin, tifinriat sungah hlăwn sehla a hrangah a ṭhasawn. 43 Na kut in a lo tlukter asile, tán mai aw, taksa kim lo ih nunnak sungih luh cu kut hnih thawi hell, a mit dah lo mi meisa sungih feh hnakin na hrangah a ṭhasawn.\\n44 ‹Cutawk ih an tholung cu an thi dah lo ih,\\nMeisa khal a mit dah lo.›\\n45 Cule na ke in a lo tlukter asile, tán mai aw. Ke hnih thawi hell, a mit dah lo mi meisa sungih thlak mi si hnak cun, ke khat thawi nunnak sungih luh cu na hrangah a ṭhasawn.\\n46 ‹Cutawk ih an tholung cu an thi dah lo ih,\\n47 Cule na mit in a lo tlukter asile, phawrh mai aw. Mit pahnih thawi hell meisa sungih thlak mi si hnak cun, mit pakhat thawi Pathian uknak sungih luh cu na hrangah a ṭhasawn.\\n48 ‹Cutawk ih an tholung cu an thi dah lo ih,\\n49 «Ziangahtile mi kip meisa ih alter an si ding ih, thawinak kip cu ci ih alter an si ding.\\nMat 5:13; Luk 14:34-35\\n50 Cite cu a ṭha, asinan cite in a alnak hloh ta hnik sehla, ziangtin al ko nan tuahsal thei ding? Nanmah ah cite nei uh, pakhat le pakhat remawten um uh,» tiah a ti.\\nNupi Mâk Thu\\nMat 5:27-32; 19:1-12; Luk 16:18\\n1 Cutawk hmun ihsin Jesu cu a păwk ih, Jordan tiva ralkhat lam ihsin Judia peng ah a feh. Cule mi tampi in an ra pansal ih, a zirh kēl vekten thu a zirhsal.\\n2 Farasipawl a hnenah an ra ih, «Pasal in a nupi mâk ding Dān in a siang maw?» tiah hniksakin an sut.\\n3 Cule Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Mosi in ziangtin thu a lo pe?» tiah a ti.\\n4 Annih in, «Mosi cun mâknak ca nan ngan ding ih, nan mâk thei a si in ti,» tiah an ti.\\n5 Cule Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Nan lung a ruh tuk ruangah, cuih thupek cu Mosi in nan hrangah a ngan a si. 6 Asinan sersiam thăwk ihsin, Pathian in mipa le nunau a tuah. 7 Cuti a si ruangah mipa in a nu le a pa a tân ta ding ih a nupi a kăwp ding. 8 Cule pahnih cu taksa pumkhat ah an cang ding, cutin annih cu mi pahnih an si nawn lo ih, taksa pumkhat an si sawn a si. 9 Curuangah Pathian ih a kăwm zo mi cu, zohman in ṭhen hlah seh,» tiah a ti.\\n10 Inn sungih an um tikah, a dungthluntupawl in cuih thu cu an sutsal. 11 Jesu in an hnenah, «Zokhal a nupi a mâk ih nupi dang a ṭhitu cu a nupi a uiretsăn a si. 12 Nunau khal in a pasal a ṭhen ih, pasal dang a neih ah cun, uire a si,» tiah a ti.\\nJesu le Nauhak Tetepawl\\n13 Cun a tham dingah nauhakte tepawl kha a hnenah an rak hruai. Asinan a rak hruaitupawl cu a dungthluntupawl in an kawk. 14 Jesu in cumi a hmuh tikah, a lung a awi lo zet ih, «Nauhakte tepawl cu ka hnenah ra hai seh, kham hlah uh, ziangahtile Pathian uknak cu hivek mipawl ta a si. 15 Thungaiin ka lo sim, zokhal nauhakte vekih Pathian uknak a cohlang lo tu cu, Pathian uknak sungah a lut thei hrimhrim lo ding,» tiah a ti. 16 Cule nauhakte tepawl cu a cawi ih, an parah a kut suangin thlawsuah a pe.\\n17 Lamzin lam panih Jesu a feh laiah, mi pakhat a ra tlân ih a hmaiah khukbilin, «Zirhtu ṭha, kumkhaw nunnak ka co theinak dingah ziang ka tuah pei?» tiah a sut.\\n18 Jesu in a hnenah, «Ziangah miṭha tiah i ti? Pathian siarlo, zohman miṭha an um lo. 19 Thupekpawl na thei ko a si lo maw, ‹Uire hlah, laithat hlah, rûk ru hlah, theihpinak diklo rel hlah, mi bum hlah, na nu le pa upat aw,› » tiah a ti.\\n20 Cule cu pa cun a sawn ih a hnenah, «Zirhtupa, cuih thil hmuahhmuah cu ka no lai ihsin ka rak thlun thluh zo,» tiah a ti.\\n21 Cun Jesu in cu pa cu a zoh ih a duhdawt, cule a hnenah, «Thil pakhat te na sam lai, va feh awla, na neih mi hmuahhmuah zuarin cuih tangka kha mifarahpawl va pe aw, cule van ah hlawnthil na nei ding. Cule ra awla, khraws lain i thlun aw,» tiah a ti.\\n22 Cule cu pa cu cuih ṭawngkam ah a riah a sia ih, thinna zetin a fehhlo; ziangahtile anih cun thil tampi a nei.\\n23 Jesu cun a kiangkap a zohkûal ih, a dungthluntupawl hnenah, «Milianpawl Pathian uknak sungih luh ding cu ziang tlukin so a har!» tiah a ti. 24 Cule a dungthluntupawl in a kamsuakthupawl an theih tikah, an khawruah a har. Asinan Jesu in a sawnsal hai ih an hnenah, «Falenuh, lennak a rinsantupawl hrangah cun Pathian uknak sung luh cu ziang tlukin so a har! 25 Milianpawl Pathian uknak sungih luh ding hnakin, ṭhim hnakua sungih kalauk luh a áwlsawn a si,» tiah a ti.\\n26 Cuih thu cu an khawruah a har tuk ih, «Cuti asile zo so rundam si thei ding?» tiah an ti.\\n27 Asinan Jesu in a zoh hai ih an hnenah, «Himi cu milai hrangah cun thil cang thei a si lo, asinan Pathian hrangah cun thil cang thei a si. Ziangahtile Pathian hrangah cun thil ziangkim a cang thei a si,» tiah a ti.\\n28 Cun Peter in a thăwk ih, «Ngai hnik, ziangkim tânin nangmah kan lo thlun,» tiah a ti.\\n29 Jesu in a sawn ih, «Thungaiin ka lo sim, keimah ruangah le thuthangṭha ruangah, a inn siseh, a unaupawl siseh, a farnupawl siseh, a pa siseh, a nu siseh, a nupi siseh, a fātepawl siseh, a leirampawl siseh, a tân tatu cu, 30 tuih san sungah inn, unau, farnu, nu, fāte le leiram alet 100 le tiduhdahnakpawl tla a ngah ding. Cule a ra lai ding mi san ah kumkhaw nunnak a ngah ding. 31 Asinan mi tampi a hmaisabikpawl kha a netabikah an cang ding ih, mi tampi a netabikpawl cu a hmaisabikah an cang ding,» tiah a ti.\\n32 Jerusalem lam panih an feh laiah, Jesu cu an hmaiah a feh, cule a dungthluntupawl cu an mang a bang. Cule ṭih phahin amah cu an thlun. Cun a dungthluntu hleihnih pawl cu hmun dang deuhah a hruaisal hai ih, a parih thil thleng ding mipawl sim a thăwk. 33 Anih in, «Ngai hnik uh, Jerusalem ah kan hung feh ding ih, Minung Fapa cu puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl hnenah phiarsawm a si ding, thi dingin thu an ṭhensak ding ih, Zentelpawl kut ah thlĕn a si ding. 34 An hmuhsuam ding, an vaw ding, a parah cil an phui ding ih, an that ding. Cule a ni thumnak ah a thosal ding,» tiah a ti.\\nJames le John ih Dilnak\\n35 Cun Zebedi fapa James le John cu a hnenah rain, «Zirhtupa, kan lo dil mi ziangkim in tuahsak hram dingah kan duh,» tiah an ti.\\n36 Cule anih in an hnenah, «Ziang lo tuahsak nan duh?» tiah a ti.\\n37 Annih in a hnenah, «Na ropitnak ah na vawrh lamah pakhat, na keh lamah pakhat nangmah thawn in toter aw,» tiah an ti.\\n38 Jesu in an hnenah, «Nan dil mi nan thei lo, ka in mi no nan in thei ding maw? Ka co ding mi baptisma teh nan co thei ding maw?» tiah a ti.\\n39 Annih in a hnenah, «Kan ti thei ding,» tiah an ti. Jesu in, «Ka in ding mi no cu nan in taktak ding, ka co ding mi baptisma khal nan co ko ding. 40 Asinan ka vawrh lam le ka keh lamih to dingih lo pek ding cu keimai thu a si lo, a rak timtuah cia mipawl hrangah a si sawn,» tiah a ti.\\n41 Cule pahra pawl in cuih thu an theih tikah, James le John parah nasazetih lungawi lo an thăwk. 42 Asinan Jesu in a hnenah a ko hai ih an hnenah, «Zentelmi lakih uktu ih ruah mipawl cu an mipi parah an lal zet, an mithupipawl in an parah thuneihnak an nei zet ti nan thei. 43 Sikhalsehla nan lakah cun cuvekin si hlah seh; zokhal nan lakih mithupi si a duhtu cu nan siahhlawh si sawn seh. 44 Cule zokhal nan lakih mithupibik si a duhtu cu mi hmuahhmuah ih sál si ta seh. 45 Ziangahtile Minung Fapa hman mi ih rĕn mi si dingah a ra lo, mi rian dingin le mi tampi tlen dingah a nunnak pe dingin a ra sawn a si,» tiah a ti.\\nMitcaw Barṭimias a Mit a Vang\\n46 Cule Jeriko khua an va thleng. Jesu le a dungthluntupawl le mipi cu Jeriko khua ihsin an fehsuak laiah, Ṭimias fapa mitcaw pakhat zinpi kapah toin kut a dawh. A hmin cu Barṭimias a si ih, a tican cu Ṭimias fapa tinak a si. 47 Cule Nazareth Jesu a si ti a theih tikah, au a thăwk ih, «David Fapa, Jesu, ka parah zahngai hram aw!» tiah a ti.\\n48 Cule mi tampi in an kawk ih, daiten um dingin an sim. Asinan, «David Fapa, ka parah zahngai hram aw!» tiah napin a au sinsin.\\n49 Jesu cu a ding ih, mitcawpa cu a hnenah hruai dingin a fial hai. Mitcawpa cu an ko ih, «Hnangamtein um aw, tho aw, a lo ko a si,» tiah an ti. 50 Cule a sinfen sirah a hlăwn, a tho ih, Jesu hnenah a feh.\\n51 Jesu in a sawn ih a hnenah, «Ziang lo tuahsak na duh?» tiah a ti.\\nMitcawpa in, «aRabboni, khawhmuh thei ka duh,» tiah a ti.\\n10:51a Rabboni: Aramik ṭawng a si ih, zirhtu tinak a si.\\n52 Jesu in, «Va feh aw, na zumnak in a lo damter zo,» tiah a ti. Cuveten khua a hmu ih, Jesu a thlun cih.\\nMat 21:1-11; Luk 19:28-40; Joh 12:12-19\\n1 Jerusalem an naih vivo ih, Olif Tlang hramih um, Betfat le Bethany khua an thlen tikah, Jesu in a dungthluntu pahnih a hei thlah ih, 2 an hnenah, «Nan hmaiih khua ah va feh uhla, khaw sung nan luh veten, zohman ih to dah lo mi lākfāno an hren mi nan hmu ding. Cucu a hri phawih uhla, rak hruai uh. 3 Cule mi pakhat khat in, ‹Ziangah hitin nan tuah?› tiah a lo ti asile, ‹Bawipa in a hai,› tiah va ti uh. Cule hi tawkah a rak thlah lohli ding,» tiah a ti.\\n4 Cule an feh ih, khawlak lamzin pahnih tawnawknak kăwtka lengih an hren mi lākfāno cu an hmu, cule a hri an phawih. 5 Cutawk ih a ding mi mi hrekkhat in, «Ziangah lākfāno cu nan phawih?» tiah an ti.\\n6 Cule annih in Jesu ih thu a pek hai vekin an sim ih, an rak siang. 7 Cun lākfāno cu Jesu hnenah an hruai ih a parah an puanpawl an phah hnuah, Jesu a to. 8 Cule minung tampi in lamzin ah an puan an phah, mi hrekkhat cun hnahsawl an sat ih, lamzin ah an phah. 9 A hmaiih a fehtupawl le a dungih a thluntupawl in,\\nBawipaih hmin ih ra cu mithlawsuak a si!\\n10 Bawipaih hmin ih a ra ding mi,\\nKan pa David-ih lalram cu thangṭhatin um seh!\\ntiin an au.\\n11 Cule Jesu cu Jerusalem khaw sungah le temple kulh sungah a lut. Thil ziangkim a zohkûal ih, khua a tlai thlang ruangah, hleihnih pawl thawn Bethany ah an feh.\\nTheipi Kung Camsiatnak\\n12 A thaisun Bethany khua ihsin an kirsal tikah, Jesu cu a ril a râwng. 13 Cule lamhla nawnah a hnah nîm ciaiciai mi theipi kung pakhat a hei hmu, a rah ka hmuh pangah tiin a hei pan, a va thlen tikah a hnah lawng a hmu, ziangahtile theirah cān a si lo. 14 Jesu in a sâng ih theipi kung hnenah, «A kumkhuain zohman in na rah lo ei nawn hlah hai seh,» tiah a ti.\\nA ṭawng mi cu a dungthluntupawl in an thei.\\nMat 21:12-17; Luk 19:45-48; Joh 2:13-22\\n15 Jerusalem an thlen tikah, Jesu cu temple kulh sungah a lut ih, temple kulh sungih thil zuartupawl le leitupawl dawisuah a thăwk. Paisa thlengtupawlih cabuai le thuro zuartupawlih tonakpawl khal a linglet ṭheh. 16 Cule temple kulh sung tual ih thil phur ih vah khal a kham ṭheh.\\n17 Cun an hnenah hitin a zirh, « ‹Ka inn cu miphun hmuahhmuah hrangih thlacamnak inn tiah kawh a si ding,› tiin Cathianghlim sungah ngan a si lo maw? Asinan suamhmang pûk ah nan cangter a si,» tiah a ti.\\n18 Cule Dānzirhtupawl le puithiam sângpawl in cuih thu an theih tikah, amah thah theidān ding an hawl. Asinan a zirh mi thu in mipi zate an khawruah a harter tuk ruangah, Jesu cu an ṭih.\\n19 Zan lam a si tikah, Jesu cu khaw lengah a suak.\\nA Ro Mi Theipi Kung\\n20 A thaizing lamzin ih an feh laiah, a hram ihsin a ro ṭheh mi theipi kung cu an hmu. 21 Cule Peter in a vun mang ih Jesu hnenah, «Rabbi, zoh hnik, na camsiat mi theipi kung cu a ro thluh zo,» tiah a ti.\\n22 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Pathian rinsan uh. 23 Ziangahtile thungaiin ka lo sim, zokhal a thinlung sungah rinhlelhnak nei loin, a sim mi thilpawl vekin a cang rori ding ti zumin hi tlang hnenah, ‹Ṭhawn awla, tipithuanthum sungah va tla aw,› tiih a titu cu a ṭawng vekin a cang ding. 24 Curuangah ka lo sim a si, thla nan cam tikah, nan dil mi thil pauhpauh ka ngah a si tiah zum uhla, cupawl cu nan nei ding.\\n25 «Cule thlacam ih nan dil tikah, mi dang parah lungkimlonak nan neih asile, ngaidam uh, cule van ih a um mi nan Pa khal in nan mawhsualnakpawl a lo ngaidam ve ding. 26 Asinan mi dang mawhsualnakpawl nan ngaidam lo ah cun, vancung ih a um mi nan Pa khal in nan mawhsualnakpawl a lo ngaidam ve lo ding,» tiah a ti.\\n27 Cule Jerusalem an thlengsal. Cun temple kulh sungih Jesu a feh laiah, puithiam sângpawl, Dānzirhtupawl le miupapawl cu a hnenah an ra ih, 28 a hnenah, «Ziang thuneihnak in hipawl hi na tuah? Hi thilpawl tuah dingin zo in hi thuneihnak hi a lo pe?» tiah an sut.\\n29 Cutikah Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Kei khal in thu pakhat ka lo sut ve ding ih, in let uh, cule ziang thuneihnak in hi thilpawl ka tuah ti ka lo sim ding. 30 John ih baptisma pek mi hi van lam ta maw, milai ta so a si? In sim hnik uh,» tiah a ti.\\n31 Cuih thu cu anmah ten an relkhawm ih, « ‹Van lam ta a si,› tiah kan ti asile, «Ziangah so amah cu nan rak zum lo?› tiah in ti ding. 32 Cun, ‹Milai ta a si,› tiah kan ti asile,» tiah an ti. Mipi an ṭih, ziangahtile mi hmuahhmuah in John cu profet taktak a si tiah an pawm.\\n33 Curuangah annih in an sawn ih, Jesu hnenah, «Kan thei lo,» tiah an ti.\\nCule Jesu in a sawn hai ih, an hnenah, «Kei khal in ziang thuneihnak in hipawl hi ka tuah ti ka lo sim ve lo ding,» tiah a ti hai.\\nMat 21:33-46; Luk 20:9-18\\n1 Jesu in an hnenah tahṭhimnakpawl thawn thusim a thăwk, «Mi pakhat in sabit hmuan a tuah ih, a kimvelin hruang in a kulh. Sabit sawrnak khur a lai ih, dawlsâng a sak. Cule hmuan ṭuanhlawh a duhtupawl hnenah a pe ta ih, ram hlapi ah khualtlawngin a feh. 2 A tikcucān a kim tikah lo ṭuantupawl hnen ihsin a covo sabit rah la dingin, a siahhlawh pakhat a thlah. 3 Cule amah cu an kai ih, an vuak hnuah kut lawngin an thlah. 4 Cun an hnenah siahhlawh dang pakhat a thlahsal. Cu pa cu lungto in an deng ih, a lu an tuahmawh hnuah, ningzakza ih sawisain an thlah. 5 A dang a hei thlah lala, cule an rak that. A dang tampi khal a thlah, a hrek cu an rak vua ih, a hrek cu an that. 6 Curuangah a duhdawt zet mi a fapa pakhat lawng a tâng. Netabikah anih khal cu an hnenah a thlah ih, ‹Ka fapa cu an ṭihzah ko ding,› tiah a ti. 7 Asinan ló ṭuantupawl cun, ‹Hi pa hi ro cotupa a si, ra uh, that uhsi la, a co ding ro hmuahhmuah in kan ta a si ding,› tiah an ti. 8 Cule cu pa cu an kai ih an thah hnuah, a ruak cu sabit hmuan lengah an hlăwn.\\n9 «Curuangah sabit hmuan neitupa in ziangtin a tuah pei? A ra ding ih ló ṭuantupawl cu a that ṭheh ding, cule a sabit hmuan cu a dang ló ṭuantupawl hnenah a pe ding. 10 Cule an hnenah,\\n‹Inn saktupawl ih an hnawn mi lungto kha\\nA kilih lungto pawimawhbik ah a cang.\\n11 Himi hi Bawipa ih tuah mi a si ih,\\nKan mithmuhah mangbangza a si,› tiih\\nCathianghlim sungih an ngan mi nan siar dah lo maw si?»\\n12 Cule cuih a tahṭhimnak cu anmah a ṭawngsăn a si ti an theih ruangah, a kaihdān ding an hawl nân, mipi an ṭih ruangah an tlansan ih an tlung.\\nMat 22:15-22; Luk 20:19-26\\n13 Cun a kamsuakthupawl in amah Jesu an awh theinak dingah, Farasipawl le Herod-ih milaipawl cu a hnenah an hei thlah. 14 A hnen an thlen tikah, «Zirhtupa, nang cu midik na si, zohman na hmaisăwng lo, ziangahtile zo-ih mithmai hman na zoh lo ih, Pathian lamzin cu dik zetin na zirh sawn a si ti kan thei. Kaisar hnenih angunkhuai pek hi Dān in a siang maw, siang lo? 15 Kan pe ding maw, pe lo ding?» tiah an sut.\\n12:14a ngunkhuai: Cuzah hnenih pitling mipa lu man siah a si.\\nAsinan Jesu in an depdetzia kha a thei ih an hnenah, «Ziangah so in hniksak? Ka zoh dingah dinari paisa cu rak keng hnik uh,» tiah a ti.\\n16 An rak keng ih, Jesu in an hnenah, «Hihi zo-ih zuk a si ih, ziang thu a nganaw?» tiah a ti.\\nAnnih in, «Kaisar-ih zuk le hmin,» tiah an ti.\\n17 Cule Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Kaisar thilpawl cu Kaisar hnenah pe uhla, Pathian thilpawl cu Pathian hnenah pe uh,» tiah a ti.\\nCule a parah an mang a bang.\\n18 Cun Jesu hnenah thawhsalnak a um lo titu Sadusipawl an ra ih thu an sut. 19 «Zirhtupa, Mosi in hitin in ngansak, ‹Mi pakhat cu fāte nei loin a nupi a thihsăn asile, cu pa in cithlah mi a neihnak dingah a naupa in cuih a nupi cu a ṭhi ding a si,› tiin. 20 Cule unau pasarih an um, upabik in nupi a ṭhi ih, cithlah nei loin a thihsăn. 21 Cule a pahnihnak pa in cu nu cu a nupi ah a run ṭhit ih, cithlah tân loin a thi, a pathumnak khal cutivek thothoin a cang. 22 An unau pasarih in cu nu cu nupi ah an ṭhi ih, cithlah tân loin an thi ṭheh. Netabikah cu nu khal cu a thi ve. 23 Curuangah thawhsalnak ih mithi an thawhsal tikah cu nu cu zo bikih nupi a si ding? An pasarih ten nupi ah an nei cio zo fawn,» tiah an sut.\\n24 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Cathianghlim le Pathian huham nan theih lo ruangah nan fehpêng a si lo maw? 25 Ziangahtile Pathian in mithipawl a kaihthawh tikah, an ṭhiaw nawn lo ding, ṭhitumnak khal a um nawn lo ding ih, vanram ih a um mi vancungmipawl vek an si ding. 26 Asinan mithi thawhsalnak thu ah cun, Pathian in thingbŭk lak ihsin Mosi hnenah, ‹Keimah cu Abraham Pathian, Isak Pathian le Jakob Pathian ka si,› a ti mi Mosi cazual sungah nan siar dah lo maw si? 27 Pathian cu mithipawlih Pathian a si lo, a nung mipawlih Pathian a si sawn. Curuangah nan fehpêng nasa a si,» tiah a ti hai.\\nMat 22:34-40; Luk 10:25-37\\n28 Cun Dānzirhtupawl lakih mi pakhat a ra ih, an thu relkhawm mi a ra ngai. Jesu in ṭha tukin a rak sawn thiam ti a hmuh tikah, «Thupek hmuahhmuah lakah ziang a pawimawhbik?» tiah a sut.\\n29 Jesu in a hnenah, «Thupek hmuahhmuah lakih pawimawhbik mi cu, ‹Maw Israel, ngai hnik, Bawipa kan Pathian, Bawipa cu pakhat a si. 30 ‹Bawipa na Pathian cu na thinlung zaten, na nunnak zaten, na ruahnak zaten le na cahnak zaten na duhdaw pei.› Hihi a pawimawhbik mi thupek a si. 31 Cule a pahnihnak cu hihi a si, ‹Nangmah le nangmah na duhdawtawk vekin na innhnen na duhdaw pei.› Hi thupekpawl hnakih pawimawhsawn thupek a um lo,» tiah a sawn.\\n32 Dānzirhtupa in a hnenah, «Zirhtupa, na sim mi cu thutak a si, ziangahtile Pathian pakhat lawng a um, amah siarlo Pathian dang a um lo. 33 Cule thinlung zate, theihthiamnak zate, nunnak zate le cahnak zateih amah Pathian duhdawt le mah le mah duhdawtawk vekih mai innhnen duhdawt cu meiur thawinak hmuahhmuah le raithawinak dang hmuahhmuah hnakin a pawimawhsawn,» tiah a ti.\\n34 Fimfel zetih a sawn kha Jesu in a hmuh tikah, a hnenah, «Pathian uknak thawn nan hla-aw lo,» tiah a ti. Cuihhnu ah zohman in thu an sut ngam nawn lo.\\nKhrih cu Zo-ih Fapa a Si?\\n35 Cun temple kulh sungih Jesu thu a zirh laiah, a sawn hai ih, «Ziangtin so Dānzirhtupawl in Khrih cu David Fapa a si tiah an ti? 36 Ziangahtile amah David rori in Thlarau Thianghlim huham in,\\nKa vawrh lamah to aw,» a ti,›\\n37 Curuangah David amah rori in, ‹Bawipa,› tiah a kawh asile, ziangtin amah cu David-ih Fapa a si thei ding?» tiah a ti. Cule mipi tam zet cun lungawi zetin an rak ngai.\\n38 Cun a thuzirhnak ah Jesu in Dānzirhtupawl kha va ralring uh, annih cu an kâwrfual thawi tawihvah le dawr tluanah mi ih upatnak pek ding an ngaina. 39 Sinakok sungah tonak pawimawhbik ih to an duh ih, puai hmun ah hmun sângbik an duh. 40 Nuhmeipawlih inn an láwng ih, mi bumnak ah rei zetzet thla an camawter. Hipawl hin thuṭhennak nasasawn an tuar ding,» tiah a ti.\\n41 Jesu cu thawhhlawm bawm lam hawiin a to ih, thawhhlawm bawm sungih mipi paisa an thlak rero kha a zohhliah. Milian tampi cu tampi an thlak. 42 Cun nuhmei farah zetnu a ra ih, akuadron pakhat tluk blepton pahnih a thlak.\\n12:42a kuadron: Grik ṭawng a si ih paisa man málbik lakih pakhat a si.\\n12:42b lepton: Grik ṭawng a si ih paisa man málbik a si.\\n43 Jesu in a dungthluntupawl a hnenah a ko hai ih an hnenah, «Thungaiin ka lo sim, thawhhlawm bawm sungih paisa a thlatu dangpawl hmuahhmuah hnakin, hi nuhmei farahnu in a thla tamsawn a si. 44 Ziangahtile mi dangpawl hmuahhmuah cun an neih hleifuan mi sung ihsin an pe. Asinan anih cun rethei zet cingin a nunkhawsaknak dingih a neih mi zaten a pe thluh a si,» tiah a ti.\\nMat 24:1-2; Luk 2:5-6\\n1 Temple kulh sung ihsin Jesu a suah zawngah, a dungthluntupawl lakih mi pakhat in, «Zirhtupa, zoh hnik, hi lungtopawl le innpipawl hi an va mak tak em!» tiah a ti.\\n2 Cule Jesu in a sawn ih a hnenah, «Hi tluk inn ropipawl hi na hmu ko lo maw? Lungto pakhat parih lungto a suangaw mi pakhat hman tâng loin, hlăwn ṭheh an si leh ding,» tiah a ti.\\n3 Temple hmairal Olif Tlang parih a to laiah, Peter, James, John le Andru tla anmah te lawngin a hnenah, 4 «Cuih thilpawl cu ziang tikah a thleng ding? Hih thilpawl an thlen famkim zik tikah, ziang vek hminsinnak so a um ding?» tiah an sut.\\n5 Jesu in a sâng hai ih, hitin sim a thăwk, «Zohman ih an lo bumlonak dingah va fimkhur uh. 6 Ziangahtile mi tampi ka hmin in an ra ding ih, ‹Khrih cu keimah hi ka si,› tiah an ti ding, cule mi tampi an bum ding. 7 Ral doawknak thupawl le raldoawk ding thupawl nan theih tikah, nan thinphâng hlah uh, cuih thilpawl cu an ra thleng ding. Asinan a cemnetnak cu a si hrih lo ding. 8 Ziangahtile miphun pakhat le pakhat an doaw ding ih, ram le ram an doaw ding. Cule hmun dangdangah ling a hnîn ding ih, mangṭam le buainak tampi a thleng ding. Hi thilpawl cu nauhrinnat hramthăwknak an si.\\n9 «Nanmah hrang hrimhrim ah ralring uh, ziangahtile Sanhedrin hnenah an lo thlĕn ding, sinakok sungah an lo vaw ding, cule an hnenih ka thutheihpitu nan si theinak dingah keimah ruangah uktupawl le siangpahrangpawl hmaiah hruai nan si ding. 10 Cule thuthangṭha cu miphun hmuahhmuah hnenah sim hmaisak a si ding. 11 An lo kai ih mi kut ih an lo thlĕn tikah, ziang ka ṭawng ding tiin khawruahhar cia hlah uh, a săwndān ding khal ruat cia hlah uh. Cumi tikcucān ih a lo pek mi kha ṭawng mai uh, ziangahtile a ṭawngtu cu nanmah nan si lo ih, Thlarau Thianghlim a si sawn.\\n12 Unau le unau thi dingin an phiarsawmaw ding, pa in fa a phiarsawm ding, falepawl in an nu le an pa an dodal ding ih, thihnak tiang an thlĕn ding. 13 Ka hmin ruangah mi hmuahhmuah in an lo hua ding. Asinan a cemnet tiangih a tuarsuaktu cu rundam a si ding.\\n14 Profet Daniel ih sim mi fihnungza siatnak cu hmun thianghlim ih a din nan hmuh tikah, cumi a siartu cun theithiam seh. Judia peng ih a um mipawl cu tlang ah tlân hai seh. 15 Inn parih a um mi cu inn sungah rung ṭum hlah seh, thil la dingin a inn sung khalah lut hlah seh. 16 Cule ló ih a umtu cun a hnipuan la dingin a inn ah tlungkir hlah seh. 17 Cuih cān ih favun mipawl le nausen hnawifawp neipawl cu an hmakhua a pit a si! 18 Nan tlan cān cu thlatang cān a silonak dingah thlacam uh. 19 Ziangahtile cuih ni ah cun harsatnak cu Pathian ih sersiam mi sersiamnak hramthăwk ihsin tuihni tiangih a um dah kêl lo mi le hmai lam khalih a umsal nawn lo ding mi harsatnak a um ding. 20 Bawipa in cuih cān cu a tawiter lo ah cun, zohman a tāng an um lo ding. Asinan a hril hleice mipawl ruangah cuih cān cu a tawiter ding a si. 21 Cun mi pakhat khat in, ‹Zoh hnik, Khrih cu hi tawkah a um,› tiin simaw, ‹Zoh hnik, khi tawkah a um,› tiin simaw a lo ti asile, va zum hlah uh. 22 Ziangahtile khrih deupawl le profet deupawl an suak ding ih, cang thei sehla, hril mipawl hman an bum theinak dingah hminsinnakpawl le mangbangzapawl an hmuh ding. 23 Fimkhur uh, ngai hnik uh, thil ziangkim ka lo sim cia a si.\\n24 «Cuih harsatnak cān hnuah, ni a thim ding ih, thlapi in a êng a suah lo ding. 25 Van ihsin arsipawl an tla ding ih, vanpawl ih a um mi huhampawl tla an hnîn ṭheh ding. 26 Cun Minung Fapa cu huham nasazet le ropitnak thawn mero parih a rat an hmu ding. 27 Cule a vancungmipawl a thlah ding ih, lei kil li ihta a hril mipawl cu leilung dĕng ihsin van dĕng tiang a fĭnkhawm ding.\\n28 «Theipi kung tahṭhimnak ihsin zir hnik uh: a hnge note te suakin, hnah note te an cerhsuak tikah, ṭhâl cān a nâi thlang ti nan thei. 29 Cuvek thothoin, nannih khal in hi thilpawl a ra cang ti nan hmuh tikah, Minung Fapa rat cān cu a nâi tuk thlang, cumi cu sângka hram tiang a thleng ti thei uh! 30 Thungaiin ka lo sim, cuih thil hmuahhmuah a kim lai hlanlo tuih san minungpawl hi an hlorál hrimhrim lo ding. 31 Lei le van an hlorál ding, asinan ka kamsuakthupawl cu an hlorál hrimhrim lo ding.\\nZohman in a Ni le Cān an Thei Lo\\n32 «Asinan cuih ni le cuih tikcucān cu zohman in an thei lo, van ih um vancungmipawl khal in an thei ve lo, Fapa khal in a thei lo, Pa lawngin a thei. 33 A tikcu ra thlen ding cān nan theih lo ruangah, fimkhur uh, ralringten thlacam uh. 34 Ziang thawn a bangrep ti le, ram hlapi ih khualtlawngih a fehtupa, a inn tân tain, a siahhlawhpawl hnenah thuneihnak le an ṭuanvo cio felten pe ta in, sângka kiltupa kha ṭhaten sângka kil dingin a cah ta tupa vek a si.\\n35 «Intêkpa cu, zan lamah maw, zanṭim ah maw, zing arkhuan cān ah maw, zing lamah maw a ra ding ti a cān nan theih lo ruangah ralringten hngak uh. 36 Culole rinlopiin a ra ding ih, nan ihthah lai a lo táwng pang ding. 37 Nan hnenih ka sim mi hi mi hmuahhmuah hnen khalah ka sim a si, ‹Ralringten um uh!› » tiah a ti.\\nMat 26:1-5; Luk 22:1-2; Joh 11:45-57\\n1 Lanta puai le Thilnu telh lo Sang Puai tuahnak ding ni hnih lawng a duh. Puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl in Jesu kha hrăwkhrawl zetin a kaihdān ding le thah theidān ding an hawl. 2 Asinan, «Puai ni ah cun si hlah seh, mipi an buai pang ding,» tiah an ti.\\nBethany ah Jesu Hriak Thih a Si\\nMat 26:6-16; Joh 12:1-8\\n3 Bethany khua ih a rak phār dahtu Simon inn ah cabuai a hil laiah, nunau pakhat in hriak rimhmui aspaiknard cu alabasṭa lung ih tuah mi thâwl in a rak keng ih, a thâwl cu a khuai hnuah Jesu lu ah a tawih. 4 Mi hrekkhat cun thinhengin, «Ziangah so hi hriak rimhmui cu a riarálter men? 5 Ziangahtile cumi cu dinari 300 hnakih tam ah zuarin a tangka cu mifarahpawl pek sawn tak ding,» tiah an ti. Cule nunaunu cu nasazetin an sawisel.\\n14:3a spaiknard: Nard kung ihsi an tuah mi hriak rimhmui a si.\\n6 Jesu in, «Um ko seh, ziangahso nan tibuai rero? Anih in ka parah thil ṭha a tuah a si. 7 Ziangahtile mifarahpawl cu nan hnenah an um ringring ko, nan duh tikcān pauh ah an parah thil ṭha nan tuah thei. Asinan kei cu nan hnenah ka um ringring lo ding. 8 Anih in a tithei tawk a tuah zo. In phumnak ding hrangih ka taksaruangpum hriak rimhmui a rak culh cia mi a si. 9 Thungaiin ka lo sim, hi thuthangṭha an simnak leitlun hmun kip ah, hi thu hi amah hngilhlonak ah an sim ringring ding,» tiah a ti.\\nJudas in Jesu Phiarsawm ding a Lungkim\\n10 Cun a dungthluntu hleihnih lakih mi pakhat Judas Iskariot cu an hnenih Jesu pe dingah puithiam sângpawl hnenah a feh. 11 Cule puithiam sângpawl in cuih thu an theih tikah, an lung a awi zet ih, paisa pe dingin thu an kam. Cule remcâng zetih Jesu pek theidān ding a hawl.\\nMat 26:17-25; Luk 22:7-13\\n12 Thilnu telh lo Sang Puai ni khatnak, Lanta puai tuufa thah ni ah, a dungthluntupawl in Jesu hnenah, «Na ei ding mi Lanta Puai rawl khuiah so feh ih lo timtuahsak na duh?» tiah an sut.\\n13 Cule a dungthluntupawl lakih mi pahnih a hei thlah ih an hnenah, «Khawpi sungah va feh uhla, tibel cawipa nan táwng ding, cule amah kha thlun uh. 14 A va luhnak intêkpa hnenah cun, ‹Zirhtupa in, «Ka dungthluntupawl thawn Lanta Puai rawl ka einak ding mikhual pindan cu khuitawkah a si?» a lo ti,› tiah va ti uh. 15 Cun anih in inn tlunta pindan tumpi, timtuah cia le kan ṭul mi ziangkim thawn a lo hmuh ding. Cu tawkah cun kan ei ding mi va timtuah cia uh,» tiah a ti.\\n16 Dungthluntupawl cu an păwk ih khaw sung an thlen tikah, Jesu ih a sim vekin an va hmu, cule Lanta Puai rawl an timtuah cia.\\n17 Khua a thim tikah, Jesu cu a dungthluntu hleihnih pawl thawn cutawk hmun ah cun an va feh. 18 Rawl hil ih an ei laiah, Jesu in, «Thungaiin ka lo sim, nan lakih mi pakhat, keimah thawn rawl eitlangtu in i phiarsawm ding,» tiah a ti.\\n19 Cule dungthluntupawl cu riahse zetih um an thăwk. Pakhat hnu pakhat, «Keimah ka si maw?» an ti. A dang pakhat in, «Keimah ka si maw?» tiah a ti.\\n20 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Nanmah hleihnih lakih mi pakhat keimah thawi khēng pakhat sungih sang a hnimtlangtu a si. 21 A thuhla ngan a si vekin, Minung Fapa cu a feh taktak ding. Asinan Minung Fapa a phiarsawmtupa cu a hmakhua a pit a si. Suak lo lawlaw sehla a hrangah a ṭhasawn ding,» tiah a ti.\\nMat 26:26-29; Luk 22:14-23\\n22 Rawl an ei laiah, Jesu in sang a la ih, lungawi thu a sim hnuah, a phel ih a pe hai, «La uhla, ei uh, hihi ka taksa a si,» tiah a ti.\\n23 Cun no cu a la ih, lungawi thu a sim hnuah, a pe hai ih an zaten an in. 24 Cule Jesu in an hnenah, «Himi cu mi tampi hrangih thlet mi ka thisen thukham thar a si. 25 Thungaiin ka lo sim, Pathian uknak sungih a thar ka insal lai hlanlo, hi sabit ti cu ka in nawn lo ding,» tiah a ti.\\nPeter ih a Phatsan ding Thu Jesu in a Phuang\\nMat 26:30-35; Luk 22:31-34; Joh 13:36-38\\n26 Cule thangṭhatnak hla an sak hnuah, Olif Tlang ah an feh.\\n27 Jesu in an hnenah, «Tuihzan ah keimai ruangah nan tlu ṭheh ding. Ziangahtile,\\n‹Tuukhāltu ka vaw ding ih,\\nTuupawl an ṭekdarh ding,›\\n28 «Asinan mithi lak ihsin ka thawhsal hnuah, nan hmaiah Galili peng ah ka feh ding,» tiah a ti.\\n29 Peter in a hnenah, «Mi dang an tlûk ṭheh hmanah, kei cu ka tlu lo ding,» tiah a ti.\\n30 Jesu in a hnenah, «Thungaiin ka lo sim, tuihni, tuihzan ar vei hnih a khuan hlanah, vei thum i phatsan ding,» tiah a ti.\\n31 Asinan Peter cun khohsinin, «Na zawngih thi ve ding si hman ningla, ka lo phatsan hrimhrim lo ding!» tiah a ti.\\nA dangpawl khal in cutin an ti ṭheh.\\n32 Gesmani ti mi hmun an va thleng ih, Jesu in a dungthluntupawl hnenah, «Thla ka cam sung hmuah, hi tawkah rak to uh,» tiah a ti. 33 A hnenah Peter, James le John a hruai ih, khawruahhar le vansang zetih um a thăwk, 34 cule an hnenah, «Ka thinlung hi nasazet le thihnaktlak khawpin a riah a sia. Hi tawkah hin rak um uhla, ralringten um uh,» tiah a ti.\\n35 Hmai deuhah málte a va feh ih, leilung ah a băwkkhup, cule, «A cang thei asile, cuih cān cu ka hnenin lănter aw,» tiah thla a cam. 36 Cule, «Abba, ka Pa, na hrangah thil ziangkim a cang thei ṭheh a si, hi no hi ka hnen ihsin la hram aw, asinan ka duhnak vekin si hlah seh, nangmai duhnak vekin si sawn seh,» tiah a ti.\\n37 Cun a ra kir ih itthat ṭheh ih a hmuh hai tikah, Peter hnenah, «Simon, na itthat maw si? Nazi pakhat te tal na ralring thei lo maw? 38 Sualfawrhnak ih nan luhlonak dingah ralring uhla, thlacam uh. Thlarau cun a huam taktak ko nân, taksa cu a ṭawnṭai a si hi!» tiah a ti.\\n39 A va fehsal ih, a ṭawng cia mipawl vekin thla a camsal. 40 A ra kirsal tikah an ihthah ṭheh kha a hmu lala, ziangahtile an ih a hmu tuk. Ziangtiih sâwn ding khal an thei lo.\\n41 A vei thumnak a ra kirsal ih an hnenah, «Itthat hrih uhla, cawl hrih uh. A tawk thlang, a tikcu a thleng zo, ngai hnik uh, Minung Fapa cu misualpawl kut ah phiarsawm a si thlang. 42 Tho uh, feh uhsi. Zoh hnik uh, i phiarsawmtupa a rat khi,» tiah a ti.\\nMat 26:47-56; Luk 22:47-53; Joh 18:1-11\\n43 Cutiih a ṭawng rero laiah, hmakhatteah, a dungthluntu hleihnih lakih pakhat Judas cu, puithiam sângpawl, Dānzirhtupawl le miupapawl ih rak thlah mi, ralnâm le talhtum keng mi tampi thawn an ra thleng. 44 Jesu phiarsawmtupa cun puithiam sângpawl le miupapawl cu theihthiamnak a rak pe cia, «Ka hnăm ding mi pa cu nan kaih duh mi pa a si, kai uhla kil phahin hruai uh,» tiah a ti. 45 A thlen veten Jesu cu a pan ih, «Rabbi, Rabbi!» tiah a ti ih, a hnam. 46 Cule an kut an suah ih, Jesu cu an kai. 47 Cule an lakih a ding mi pakhat in a ralnâm a zûk ih, puithiam lubikih siahhlawhpa kha a sat ih, a hna a sahthlakngah. 48 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Suamhmang kai ding bangin, ralnâm le talhtum thawn keimah kai dingah maw nan rat? 49 Ni tinten temple kulh sungah thuzirhin nan hnenah ka um ko nân, in kai fawn lo. Asinan Cathianghlim sung thu cu a kim a ṭul a si,» tiah a ti. 50 Cun a dungthluntu zaten Jesu cu tân ta in, an tlanhlohsan ṭheh.\\n51 A taklawng khuhnak puan nem páte lawng a sin mi, tlangval pakhat in Jesu cu a thlun. Cu pa cu tlangvalpawl in an kai. 52 A puan nem páte cu tan ta in, a taklawngin a tlânsuak.\\nMat 26:57-68; Luk 22:66-71\\n53 Cule puithiam lubik hnenah Jesu cu an hruai ih, puithiam sângpawl, miupapawl le Dānzirhtupawl hmuahhmuah cu an tawngkhawmaw. 54 Peter cun hla nawnin puithiam lubik inn tual tiang a hei thlun ih, temple kiltupawl hnenah toin meisa a ai.\\n55 Puithiam sângpawl le Sanhedrinpawl cun Jesu thah theinak ding thutheihpitu an hawl nân an hmu lo. 56 Ziangahtile mi tampi in theihpinak diklo in an hēk nân, an thu a rualaw thei lo.\\n57 Cun mi hrekkhat an ding ih, theihpinak diklo in an hēk. 58 «Annih cun, ‹Hi milai kut ih sak mi temple hi ka ṭiatbăl ding ih, ni thum sungah kut ih sak lo mi a dang pakhat ka sak ding,› ti a ṭawng lai kan thei a si,» tiah an ti. 59 Asinan cuih an thutheihternak khal cu a rualaw thei cuang lo.\\n60 Cule puithiam lubik cu an laiah a hung ding ih, Jesu hnenah, «Ziang tal na sawn ve hai lo ding maw? Hipawl in nangmah dokalhih an thutheihtermipawl hi ziangtin a si?» tiah a sut. 61 Asinan zianghman sawn loin, daiten a um.\\nPuithiam lubik cun a hnenah, «Nangmah cu kan thangṭhat miih Fapa, Khrih cu na si maw?» tiah a sut lala.\\n62 Jesu in, «Ka si ko. Minung Fapa cu huham neitupaih vawrh lamih a to le van mero thawi a rat khal na hmu leh ding,» tiah a ti.\\n63 Puithiam lubik cun a hnipuan a thlek ih, «Theihpitu dang kan ṭul nawn maw si? 64 Pathian a thangsiatzia cu nan thei ko! Ziangtin nan ruat?» tiah a ti.\\nCule an zaten Jesu cu thitlak hrimhrim a si tiah thiamlo an coter. 65 Cun mi hrek in a parah cil an phui, a hmai an hup ih, an kuttum in an thawng. Cule a hnenah, «Profet thuphun in thu phuang aw!» tiah an ti.\\nCule temple kiltupawl in an zaphak in an beng.\\nMat 26:69-75; Luk 22:54-62; Joh 18:15-18, 25-27\\n66 Peter cu inn hmai lam tual ih a um laiah, puithiam lubikih siahhlawhnu pakhat a hnenah a ra. 67 Cu nu in Peter meisa a aih lai a hmuh tikah, a zohhliah ih, «Nang khal Nazareth Jesu thawi umtlang mi na si,» tiah a ti.\\n68 Asinan Peter in, «Ka thei lo, ziang na sim ti ka theithiam lo,» tiah a phat ih, hulhliap lamah a va feh, cule ar a khuang.\\n69 Cule siahhlawhnu in a va hmu lala ih, a kiangih a dingpawl hnenah, «Hi pa hi an lakih mi pakhat a si,» tiih sim a thăwk. 70 Asinan anih cun a phat lala. Cuih hnu málte rei deuhah a kiangih ding mipawl in Peter cu, «Nang khal an lakih mi pakhat na si rori, ziangahtile na awcawi in Galili peng-mi na sizia a langter,» tiah an ti.\\n71 Cun Peter cun siatcamawk le sesăm a thăwk ih, «Nan sim mi pa cu ka thei lo!» tiah a ti.\\n72 Cule a vei hnihnak ar a khuang. Cutikah Peter cun Jesu in a hnenih a sim mi, «Ar vei hnih a khuan hlanah, vei thum i phatsan ding,» a ti mi ṭawngkam kha a vun máng. Cuih thu a ruah tikah a ṭap.\\nMat 27:1, 2; Luk 23:1-5; Joh 18:28-40\\n1 Zingpit teah puithiam sângpawl cu miupapawl, Dānzirhtupawl le Sanhedrinpawl thawn thurelcatnak an tuah lohli. Jesu cu an ṭawn ih an hruai, cule Pilat kut ah an thlĕn. 2 Pilat in a hnenah, «Jew-pawlih Siangpahrang na si maw?» tiah a sut.\\nJesu in a sawn ih a hnenah, «Na sim vek cu a si ko,» tiah a ti.\\n3 Cule puithiam sângpawl cun sual tampi an puh nân, zianghman a sawn hai lo. 4 Pilat in a hnenah, «Ziang hman na sawn hai lo ding maw? Ngai hnik, nangmah dokalhin hi tluk thil tam thu an theihter hi!» tiah a sutsal. 5 Jesu in zianghman a săwn lo ruangah, Pilat cu a mang a bang.\\nJesu in Barabbas-ih Hmun a Luah\\nMat 27:15-23; Luk 23:13-25; Joh 18:39-19:16\\n6 Cuih puai tinten Pilat in mipi ih an dil mi thawngtla pakhat a suahsak hai ṭheu. 7 Cu laiah Barabbas an ti mi pa, ralthawh laiih laithatpa cu, ralthotu dangpawl thawn thawng an rak tla. 8 Cun mipi cun Pilat ih a tuah ṭheu vekih a tuah ding duhin ringpin an au ih, dil an thăwk. 9 Asinan Pilat in, «Jew-pawlih Siangpahrang nan hnenah ka suah ding nan duh maw?» tiah a sawn hai. 10 Ziangahtile puithiam sângpawl in iksiknak ruangah, a kut ah an thlĕn ti a thei.\\n11 Asinan Barabbas suah sawn dingin puithiam sângpawl in mipi an rak tăwkphirh cia. 12 Pilat in a sawn hai ih an hnenah, «Cuti asile Jew-pawlih Siangpahrang tiih nan kawh mi pa hi ziangtiih ka tuah ding nan duh?» tiah a tisal.\\n13 Annih cun, «Khengbĕt aw!» tiah an ausal.\\n14 Cun Pilat in an hnenah, «Ziangruangah, ziang thil ṭhalo so a tuah ih?» tiah a ti.\\nAsinan annih cun, «Khengbĕt aw!» tiah an au sinsin.\\n15 Pilat in mipi lungawiter a duh ruangah, Barabbas cu a suahsak hai. Jesu cu a ralkappawl a vuakter ih, khengbĕt dingin a ralkappawl kut ah a pe.\\nMat 27:27-31; Luk 22:63-65\\n16 Cun ralkappawl in Jesu cu praetorium sungah an luhpi ih, aralkap bur khat pumpin an kokhawm. 17 Cule puan sendup an sĭnter ih, hling ih an phiar mi lukhum a lu ah an khumter. 18 Cule salam pek an thăwk ih, «Jew-pawlih Siangpahrang, salam kan lo pe!» tiah an ti. 19 Cun a lu ah câltefung in an vua, a parah cil an phui, an khukbilin an upatawter. 20 An hmuhsuam hnuah, puan sendup cu an hlihsak ih, amai hnipuan an hruhter, cule khengbĕt dingin an hruaisuak.\\n15:16a ralkap bur: Rom ralkap legion khat ṭhen hra ih ṭhen khat a si ih, ralkap 600 hrawng an um.\\nMat 27:32-44; Luk 23:26-43; Joh 19:17-27\\n21 Cun khawte ihsi ra, lamzin ih feh pa, Alexander le Rufus-ih pa, Sairin rammi Simon cu hranhramin Jesu-ih khraws cu an putter. 22 Cule Jesu cu Lu Ruh Hmun an ti mi Golgotha ah an hei hruai. 23 In dingah mura thawi an rawi mi sabitzu an pe nân, anih in a in duh lo. 24 An khĕnbet hnuah, a sinfen cu an ṭhen ih, pakhat ciar ih an co ding mi thei dingin camcawhfung an zûk.\\n25 An khĕnbet cān cu zing lam nazi pakua a si. 26 Cule Pilat in Jesu sual an puhnak catar,\\ntiah a ngan.\\n27 Amah thawn suamhmang pahnih, a vawrh lamah pakhat, a keh lamah pakhat an khengbĕt. 28 Cumi cun Cathianghlim sungih ngan mi, «Amah cu dānpahbăltupawl lakah siartel a si,» ti mi cu a famkimter a si.\\n29 Cule a kiangih a fehtupawl in amah an thangsiat ih, dirĕm zetin an lu an thing, cule, «Hei! Nangmah cu temple ṭiatbălin ni thum sungih a saktupa na si. 30 Nangmah le nangmah runaw awla, khraws parin rung ṭum aw,» tiah an ti.\\n31 Cuvek thothoin puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl cun hmuhsuamin, «Mi dang cu a run thei nân, amah le amah cu a runaw thei lo, 32 Israel-mipawlih Siangpahrang, Khrih cu khraws par ihsin atu rori ah rung ṭum sehla, kan hmu ding ih kan zum ding,» tiah an ti.\\nAmah thawn an khĕnbet mipawl khal in an zăwkzet ve.\\nMat 27:45-56; Luk 23:44-49; Joh 19:28-30\\n33 Sun nazi hleihnih a kimin sîm lam nazi pathum tiang, cuih ram pumpi ah thimkhawzing a tlung. 34 Cule sîm lam nazi pathum ah Jesu cu, «Eloi, Eloi, lama sabakthani?» tiah ring zetin a au.\\nA tican cu, «Ka Pathian, ka Pathian, ziangahso i fehsan?» tinak a si.\\n35 A kiangih a ding mi, mi hrekkhat in cumi an theih tikah, «Zoh hnik uh, Elijah a kawh hi!» tiah an ti. 36 Cun mi pakhat a va tlân ih, atihawp kha sabitzu thûr sungah a hnim ih, câlte ko zimih a ṭem hnuah, in dingah a pe, cule, «Um hrih hnik seh, amah lathla dingah Elijah a ra maw, ra lo kan zoh hnik pei,» tiah an ti.\\n15:36a tihawp: Grik ṭawng cun spoggos ti a si ih, tifinriat sung um rannung a si, nasazetih ti hawp thei, ruh zangzet nei a si.\\n37 Jesu cu ring zetin a au ih, a hnuk a cat.\\n38 Cun temple hmun thianghlim puanzar cu a lu zim ihsin a tawdĕng tiang ṭhen hnih ah a tlek. 39 Jesu hmaiih a dingtu ralkap 100 hotu in a au le a thlarau ih a suahsanzia a hmuh tikah, «Hi pa cu Pathian Fapa rori a si ko e!» tiah a ti.\\n40 Hla nawnih a rak cuan vetu nunau hrekkhat an um, cupawl lakah Mary Magdalin, James anautasawn le Joses nu Mary le Salomi tla an tel. 41 Cupawl cu Galili peng a um laiih a thluntu le amah tuamhlawmtu le Jesu thawi Jerusalem ih ra nunau dang tampi tla an si.\\n15:40a nautasawn: Fatesawn tinak khal a si thei.\\nJesu an Phum\\nMat 27:57-61; Luk 23:50-56; Joh 19:38-42\\n42 Cuih ni cu Sabbath ni hlanih timlamawk ni a si. Zan lam a thlen tikah, 43 tlangsuak upa lakih mithupi le Pathian uknak hngaktu Arimathia khawmi Joseph cu ralṭha zetin, Pilat hnenah a feh ih, Jesu-ih ruang a dil. 44 Jesu a thihngah zo cu Pilat a mang a bang. A ralkap 100 hotu a ko ih, a thihnak a rei zo maw? tiah a sut. 45 A thi zo ti ralkap 100 hotu hnenin Pilat in a theih tikah, a ruang cu Joseph a lakter. 46 Joseph cun puan nem páte a lei ih, a ruang cu a lathla, cule puan nem páte in a tuam hnuah, lungpi virh mi thlān sungah a vui ih, a thlankâ ah lung a hrilh ta. 47 Mary Magdalin le Joses nu Mary in a ruak an vuinak hmun cu an hmu.\\nMat 28:1-10; Luk 24:1-12; Joh 20:1-10\\n1 Sabbath ni a cem tikah, Mary Magdalin, James nu Mary le Salomi lepawl in a ruang va culh dingah rimhmui hriak an lei. 2 Zarh khat ih a ni khatnak zingpit te nisuah zawngah thlān ah an va feh. 3 Cule anmah lakah, «Thlān khar lungto teh zo in in hrilhsak ding?» tiah an rel rero. 4 Cule an hun zoh tikah, lungpi cu hrilh a rak si zo ti kha an hmu. Cuih lung cu lungto tûm zet a si. 5 Thlān sung an vung luh tikah, kâwrfual var hruk tlangval pakhat, vawrh lam kapih to an hmu ih, an lâu.\\n6 Anih cun an hnenah, «Thinphângin um hlah uh, an khĕnbet mi Nazareth Jesu nan hawl, anih cu a tho zo, hi tawkah a um nawn lo, an retnak hmun hi zoh hman uh. 7 Va feh uhla, nan hmaiah Galili peng ah a feh, cuih hmun ah a lo sim cia vekin nan hmu ding tiah a dungthluntupawl le Peter kha va sim uh,» tiah a ti.\\n8 Zamrangten an fehsuak ih, khūr le mangbangin thlān ihsin an tlânsuak. An ṭih tuk ruangah zo hnen hmanah zianghman an sim lo.\\nMary Magdalin le Jesu\\n9 Zarh khat ih a ni khatnak zingpit teah, Jesu a thosal, khawsia pasarih a dawisuahsak mi Mary Magdalin hnenah a lang hmaisabik. 10 Anih cu a va feh ih, Jesu thawi umtlang dah mi, lungkuai ih a ṭap rero mipawl kha a va sim hai. 11 Cule Jesu a nung ti le, cu nu in a hmu ti an theih tikah, annih in an rak zum lo.\\nDungthluntupawl le Jesu\\n12 Cuihhnu ah, anmah lakih mi pahnih khawte lamih an feh laiah phun dangin an hnenah Jesu a lang. 13 Cute pahnih cu an va feh ih, dungthluntu dangpawl hnenah an sim nân, an zum cuang lo.\\nMat 28:16-20; Luk 24:36-49\\n14 Cuihhnu ah cabuai an hil laiah, a dungthluntu hleikhat hnenah a lang. A thawhsal hnuah mi hrek in an hmuh thu a dungthluntu hleikhat pawl in an zum lo ruangah, an zumlonak le an lungruhnak kha a kawk hai.\\n15 Cule anih in an hnenah, «Leilung tlun hmuahhmuah ah va feh uhla, sersiam mi tinkim hnenah thuthangṭha va sim uh. 16 A zum ih baptisma a cotu cu rundam a si ding. Asinan a zumlotu cu thiamlo coter a si ding. 17 Cule a zumtupawl cu hi hminsinnakpawl in a thlun hai ding: ka hmin in khawsia an dawi ding, ṭawng thar in an ṭawng ding, 18 rulpawl tla an kai ding, thih theinak ziang thil khal an in le an zianghman a pawi lo ding, mina parah an kut an suang ding ih, an dam ding,» tiah a ti.\\n19 An hnenih thu a sim ṭheh hnuah, amah cu van ah laksohin a um ih, Pathian vawrh lamah a to. 20 Cule an fehsuak ih, hmun kip ah thu an sim. Bawipa in an hnenah hna a ṭuan ih, kamsuakthu cu hminsinnakpawl hmangin a nĕmhnget vivo. Amen.","num_words":17627,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.26,"stopwords_ratio":0.352,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"LAIMI LAI PATHIAN LAI NUNPHUNG - Hre Mang\\nLAIMI LAI PATHIAN LAI NUNPHUNG\\nLAIMI, LAI NUNPHUNG, LAIPUAI, LAI PATHIAN\\nLaimi pawlin nganmi thuanthu kan neih lo tikah theihban cin le simsawng mi thuanthu zohsal asile kan dunglam kum zakhat sungah tuisan minung tlukin thuanthu thleng awknak, vahvaihnak kan tawng dah lo tisehla a sual lo ding. Zumnak lamah rirai biaknak ihsin Khrihfa kan cannak, uk awknak lamah mahte uk aw mi ihsin Mirang kuttangah, Mirang kut ihsin Kawl Ramkulh kuttangah kan thlennak, ca nei lo ihsin Bible siar ding tiang kan neihnak, cazir lo ihsin phunsang tlawngta le cazirnak, tvp, pawl hi tuihlan kum zakhat sungah Laimi thuanthu tleng awknak danglam zetzet ansi. Sihmansehla, tuisan minung pawl leitlun killi ah vahvaihnak hi Laimi thuanthu ah a um dah lo mi le leilungpi a damsung poh cu Laimi thuanthu danglam tertu thleng awknak maksak asi. Culailakah, tuisan minung pawl hi thleng awknak can, Laimi thuanthu can khirhkhan sungah kan tlangleng rero lai fang asi. Tuisan minung vahvaihnak in a hngawng kauhzia cu fimthiamnak, pursum leilawn ei hawlnak, nunphung le biaknak lam tiangin a hngawng in a danglamter. Cutin thuanthu thleng awknak laifangah a cangmi thil pawlin hmailam saupi a thleng lai dingmi Laimi thuanthu nung a danglam ter rero ruangah tuisan minung pawlin nasa zetin thuruatkhawm, ttangtlang in santiluang in kan miphun thuanthu a fen rero mi ah thimlakah kan duh lo zetmi, kan tesinfa pawlin an tawn lai dingmi pawl hmuhcia thei mi hrang timtuah cia in kutkai in ttangtlang in tuisin lamzin rak sial cia thei mi, ralrin cia thei mi ralring cia in kan miphun thuanthunung cu kan miphun Pathian cawimawitu, kan miphun cawimawitu, leitlun milai thuanthu ah a ttha le sunglawibik kan thawhsuah ve thei nak ding hrangah le kan tesinfa lungawi zawngin kan miphun thuanthunung cu herliam, herkawi ter thei dingin kawhhran hruaitu, vengsung pawlkom hruaitu, mibur, mipi le pumpak zapi ten mah le tuanvo le ti thei tawk zuam tlang tento cio ding a tuliza ka tarlang duh mi asi.\\nRamsa le rannung pawl khal anmai phunpi pawl thawn a bur in an um. Laimi pawl khal leitlun miphun dang pawl vekin leiram, nunphung, kaihhruai awknak, biaknak, le pawlkom awknak nei in a bur in um khawmmi kan si ve. Khawzing Pathian thlazapnak hnuai ah, kan pupa pawlin thisen thawn kan miphun, kan thuanthu, leiram le nunphung cu an rak kilkhawi ruangah tuisan minung pawlin a tuvekin miphun pakhat dinhmun kan din thei nak asi. A tikcu a kim tikah Khawzing Pathian in A Fapa thisen ih thlennak rundamnak Thuthangtha cu in theihter tikah Khrihfa ah kan rung cangta. Khrihfa kan can thawknak hi kum 100 lailawng asi hrih. Kan pupa san lai ihsin Laimi pawl cu Pathian nung betu an rak si. Pathian cu a nungih milai hnakin huham cahnak a nei ti khal an rak zum. Nunphung lamah dingfelnak kenkawhtu, senpi vangtlang kaihremtu mibur khawruahdan (collective conscience) in a rak uk aw mi an si. A sia a tha timi milai nuntudan cangan mi an rak nei lo nain senpi vangtlang lungsungah senpi nuntu ziaza mawi le pom theih theihlo cin milai nuntu ziaza pawl cu fiangzetin rikham an rak nei. Milai pakhat cio in miphun, ram, nunphung, le miphun thuanthu humhim dingah ttuanvo tumpi an liangparah an rak suang cio. Anmai insang ttuanvo hnakin senpi vangtlang miphun thuanthu humhimnak cu a thupi sawnah an rak ret ih cutin senpi vangtlang hrang thatnak tuahtu cu an cawisan ngaisan mi an rak si. Curuangah Khrihfa kan si hlan ihsin “Laimi” cu rinsan tlak, pa raltha, taima, thupifun an rak si. Khatlam zawngin kan sim asile, Fapa Zesu Khrih an rak theih hlan ihsin Pathian nungin Laimi pawl thinlung sungah A tumtahmi hrangah timtuah cia in miphun thuanthu dung le hmai in A rak hruai rero zo ti theih asi.\\nAsile, santhar leitlun khawmual kiltin pehtlangsan (age of globalization) ah leitlun killi ihsin ziangtin kan miphun thuanthu cu a thabik in kan kilkhawi dingih kan miphun Pathian kan cawimawi thei ding? Leitlun miphun dang pawl nunphung le nuncan ziaza ttha lo lak ihsin siseh leitlun lennak le thlemnak lak ihsin ziangtin kan miphun kan humhim dingih leitlun canpual ttha lakah ziangtin tluse loin hnget zet le dingzetin kan ding thei ding? Leitlun killi ihsin ziangtin kan miphun thinlung hmunkhat te ah kan fumkhawm aw dingih santiluang thuanthu ttha lo satan hmanrua pawl do in ziangtin Pathian duhnak hawlin thiltha kan tuah tlang thei ding? Mit ih hmuh thei mi le thinlung in a cak hiar mi nuam a timi pawl lak ihsin ziangtin a tha le a sia, rahttha a rah dingmi le siatnak a hring suak tu thil pawl ziangtin santhar milesa pawl hnenah thleidan thiamnak nei thei dingin kan zirh ding? Mibur le miphun thinlungah kan miphun thuanthu lamzinpi fiangzetin ziangtin kan hmuhter thei ding? Sut cawklo sancawk lo thusutnak in tuisan minung pawl nitin kan hmaika ah in zuam ringring asi. Kan pupa pawlin manghmanah an man ban lonak ramah kan thlengih an suangtuah ban lo mi santhar hmanrua le bugnrua tthatha kan hman thei rualrualin kan pupa pawlin an rak ruahban lomi thusuhnak pawlin santhar minung pawl nitin inzuam ringring asi. Thuanthunung inzuamtu parah kan miphun in nehnak thantar thawn leitlun khawmualtin ah kan tlanlen ve thei nak dingah a hnuailam vekin thu malte ruat hrih hnik uhsi!\\nHmin: Laimi=Chin: Ramsung ramlengah siseh kanmah te kanmai ttong in kan sim awk tikah “Laimi” timi hi (Falam, Hakha le THlantlang in) hman tlangpi mi asi. Ramleng kan thlennak kipah siseh ramsungah siseh lairam sungah mahte hmin lam awknak ti lo ahcun hmin kawh awknak ah “CHIN” timi hi international ih kan hmin hman tlangpi mi asi a tha. USA ah Chin pawlpi kan rak din lai khalah (2002) sun ni hlawh kan relkhawm mi le upa pawl lungkim tlang mi asi. Ramtthen hmin “Falam” timi le ramtthen sung kawh awknak “Laimi” timi hnakin “Chin” timi hi khuitawk hmun khalah kan miphun hmin “National Identity” ah kan hman vivo ding a thupi. leitlun hmun dangdang a thlengmi, laimi tefa pawl anhaiza in hmun hrekkhat ah “Zo ka si?” ti thei aw loin anhaiza in a um an um rero zo. Kan tesinfa pawl, leilungpi a dam hrih asile, ziang miphun ka si ti an fiang awk ih kan nunphung, le milai nunthuthlung an kenkawh mi pawl khal kan miphun le kan miphun Pathian thu vekin si thei dingin tuisan minung pawlin zirh le kaihhruai ding ttuanvo tumpi kan nei asi. Curuangah, biaknak, vengsung pawlkom, le mibur cangvaihnak tintian ah a bur ih cangvaihnak kipah “Chin” timi miphun hmin (National Identity) kan hman vivo a thupi. Cutin tong cikhat ttawm aw tu pawl lawng cangvaihnak ihsin Chin miphun zapi huap lungput dik le pehtlaih awknak, miphun pakhat sinak langter vivo ding khal thuanthu in miphun hruaitu le mipi hnenah a phut mi a si fawn.\\nPawlkom: Leitlun killi ah a thleng mi Laimi pawlin pawlkom, biaknak, vengsung (social), rualpi kawmrual, phurtlang nei, tvp, pawlkom le sihcih awknak a tam theibik neih vivo a ttha. Ramkhat sung, bialkhat sung, ramkulh, tlangkulh, le leitlun khawmual huap tiangin khuitawk le khui ram khalah Laimi umnak poh ah vengsung pawlkom, biaknak, le phur hleihluat nei mi pawlkom din vivo in sihcih awknak neih ding hi a tultuk mi, thuanthu bungrua thatha thawn santiluang ih siatbalnak rikham theinak lamzin umsun pakhat asi. Laimi pawl leitlun killi ramtintian ah kan vahvaih ruangah kan miphun kan hlo theh ding maw, tiah khawruah har rero mi tampi kan um. Asinan, a tuvekin pawlkom sihcih hnget zet sungah pumpak zocio khal an tel theh asile santhar bungrua ttha thawn pehzawm awknak neih ringring asi tikah kan miphun kan hlo lo ding. Leitlun khawmualtin ih hmanrua le santhar bungrua le canpual thatha hlawm awk theinak lamzinpi a ong aw sawn dingih kan miphun kan hlo lo ding. Pawlkom tintian ih tumtahtawp cu miphun Pathian cawimawi, miphun thuanthu tuahtthat, miphun sinak kenkawh le thuanthunung tuahttha ding si in tesinfa milai santhuanthu a her liam lai dingmi hrang tiang khuakhang le lamzin tha sialcia ding asi hrimhrim a tul. Lamzin dangdang, pawlkom dangdang, mibur le ramtthen dangdang ihsin tumtah bang aw ah thinlungtum burkhawm in thazaang hlawmkhawm ringring thei khal a thupi fawn. Leitlun khawmual tinah milai 6 billion lakah Laimi thawngzasiar fang umkhawm mi pawl hi santiluang in a fenral lo nak ding hrangah sersiamtu ih tumtah le lunghmuizawng cu thupi bik ah retin leitlun killi ihsin kutkai in san thuanthu tuahtha uhsi!\\nHruaitu: Ramsa le rannung pawl khal a bur in a ummi pohpoh in anmah lakah a an an ngai dingmi hruaitu an nei theh. Hruaitu pawl hi ram le miphun, mipi cawisangtu le siatsuahtu khal an si theu. Thawng inn sungih misual pawl, lamzin parih zuu ri sabah pawl le nunau tha lo pawlin ram le miphun an siatsuah dah lo, hruaitu pawlin an siatsuah sawn theu, an tuahnak in siseh an ttuanvo an tuansuak lo ruangah siseh ram le miphun a siat sawn theu. Lamzin dik le tha ah hruaitu khal an si ih mipi canpualtha lamzin phih saktu khal ansi theu. Kawlram ramkulh zoh asile hruaitu pawlin ram an siatsuah theh tiah mi tampi simmi kan thei theu ding. Ruahdan, hmuhdan, duhdan, tumtah bang aw lomi mipi pawl cu lamzin pakhat ah hruai khawm thei dingin hruaitu pawl fimnak a thupitzia cu sim ttul lo asi. Santhar, leitlun killi pehtlangsan (age of globalization) ah ziangtin kan miphun thuanthu ziktluak zetin santiluang zulpeh in siseh leitlun miphun dang pawl thawn tlan zuam nakah siseh santhar leitlun killi ih san thuanthu bungrua tha hmangin kan mipi canpualtha ziangtin kan onsak thei ding, tvp, ruatin hruaitu pawlin khua-hlan lungput lalnak le upat duhnak thinlung kan tlansan a cu zo. Khuahlan lal san le kawlram ralkap uknak hnuaiah mi pakhat ih lalnak sinak cu tuahnak hnakin dinhmunah a hngat aw sawn theu. Santhar tlanzuam awknakah miphun thuanthu tuahtha dingin dinhmun hnakin san thuanthu in in sawmngiarnak tuahnakin thuanthu ziktluak sersuak thei ding a thupi. Canpualtha, bungruatha, le hruaitu tha hrang sangka ongin tlanzuam nakah thinlung pumkhat sinak, tumtah pakhat le raldo mi pakhat thinlungput thiang thawn mipi lamzin ding le dikah fehpi thei ding a thupi. Tuisan mino pawl thinlungput zoh asile miphun duhdawtnak an nei zet. Asinan mibur in siseh pumpak ciar in siseh mi pakhat cio in miphun thuanthu tuahtha dingin thuanthu tuanvo neih mi cio tuansuaknak a takram nunpi tu an maltuk. Pumpak cio in siseh a bur in siseh miphun hrang sunmang, miphun thuanthu liangparah suang cio dingin lamzin hmuhtu kan san minung pawlin kan tul. Tlawng le fim zirmnak ah zirh asilo mi, pumpak cio lungput remtthat tuahtthat le lamzin hmuhtu hruaitu tuisan minung pawlin kan tul. Leitlun kiltinah a ttekdarhmi mipi pawl lung fumkhawm dingin siseh ruahdan hmuhdan pomdan phunphun lakah hmuisel le tumtah pakhat a atthawm aw mi, Pathian Pakhat rian in miphun thuanthu pakhat ttawm aw mi kan sinak lungput hnget le thinlung hram hnget dinhmun khuar thei dingin sunmang thlaici santhar minung pawl lungsungah phum thei tu ding hruaitu kan tul. Cutin sim laiah van ihsin cuvek hruaitu a rung tla ding tinak siloin, tuisan hruaitu pawl, mah le pawlkom, kawhhran, veng, le ramkulh pawlkom le mibur cio ah miphun sunmang (national vision) tlangzarh ausuahpi le santhar minung pawl lungsungah thlaici that uh cio uhsi tiah sawm awknak le forhfialnak sawnah simmi asi.\\nCuhmuahhmuah lakah, a namen lomi pek awknak a tul lakah “milai in a thinlung in thil tampi a tumtah ding nan a famkim tertu cu Pathian asi” ti asivekin zawnzaihnak le pek awknak in man a pe rero tu pawl cu sumpai thawn man tah theih lomi thuanthu roling lungbun rero an si ti theih hngilh loin zuam sinsin cio uhsi. Khatlamah, laimi le leitlun mi zokhalin, a bur umkhawmnak kipah, hrial theih lomi tlukin milai mizia in a hrinsuak theu mi “politics” hi Laimi pawlin hrialthiam ding ka cah duh. 6 Billion leitlun mipum lakah a zasiar laimi ramtin kiltinah a tekdarh mi lakah pawlkom le a bur in umkhawmnak hmunah a bawrhhlawh mi “politics” lamtang tuah awknak pawl tanta thei ding a thupi zet. Hrin le hnam, rualpi tthatbik, tlangkhat milesa, biaknak lam thupom, tvp, hmanrua ah hmangin biaknak le social pawlkom lakah siseh ram le miphun thuanthu tuahtha dingin hmalaknakah a bawrhhlawh mi politics lamtang tuah awknak hi miphun thuanthu siatsuahtu asi. Cuhnakin santhar leitlun killi pehtlangsan, santhar santiluangah milai thuanthu in in sawmngiarnak vekin kan miphun thuanthu tuahtha dingin ziangvek tumtahnak thawn ziangvek fimnak thiamnak pumpeknak kan tul ih kan miphun Pathian in zo hi hriak a thih mi hruaitu asi ding timi thinlung tangdornak thawn hawl tlang cio in pumpak pakhat cio hnenah Pathian vozem vek ciar in kutkai in tuantlang kan zir a tul fawn. Dinhmun le sinak ah buai loin hnattuan, mipi rian ding, san thuanthu in inzuam nak neh thei dingin le thuanthu remthat ding sawn hi thupi sawnah ret asi ahcun zoin ziang dinhmun a nei ih ziang hminthatnak a ngah timi ah buai ding a umlo. Saluro tar san ihsin cumputer le santhar bungrua hmansan kan thleng zo vekin hruaitu lungput thleng tul mi kan thleng ve lo asile kan thuanthu kan mah lala in kan siatsuah rero ding tinak asi. Tongdang in sim asile hruaitu pawlin hruaitu ttha hringsuak ding ttuanvo tumpi an nei asi. Cutin siloin politics bawrhhlawh in mibur pawlkom a ciahneh asile hruaitu ttha suak thei lo dingin hruaitu pawlin lamzin an kham, phihsak sawn theu tikah society siatsuahtu ah an cang riangri. Politics bawrhlawh a um tikah, milai mibur thuanthu zoh asile, hruaitu pawlin thiltha tampi an tuah rero laiah senpi vangtlang miphun hrang an siatsuah mi le canpualtha an phihsak mi a tam sawn theu. Tahtthimnak cu “8888” kawlram tlawngta pawl lakah a thleng mi hi asi. Curuangah leitlun killi ah a ummi Lami pawl, hruaitu dinhmun a kai laitu pawl, hruaitu hrilnak le tuanvo pek awknakah a teltu pawl, fimkhur sinsin a tul. Hruaitu pawl kutke cangvai hin anmai insang lawng siloin miphun, mibur, thuanthu khal tampi a danglam ter rero ruangah fimkhur ten Pathian ttihzah le tangdornak in unau tlaihsannak le duhdawtnak sawn in kutkai vivo uhsi.\\nMipi: “Miphun in an mipi thawn a tlakmi hruaitu an nei” ti asi. Mahle umnak kawhhran, mibur, pawlkom hruaitu kha zoh cio uhla, kanmah thawn a tlak mi hruaitu kan nei cio asi. Tlunlamah sim zo vekin santhar milai thuanthu thleng aw rero lai, can khirhkhan sanah Laimi pawl mibur lungput a tlaniam tuk mi hi tuaithar (reform) a tul hrimhrim mi asi ti fiangten a hmuh thiamtu pawlin an el lo ding. Kan pupa san laiah mipa kum 18 kim tapoh cu miphun ralkap an rak si, raal an do, fei le nam hman an rak zir. Santhar Kawlram Ram Dinkhawm din hnu ah miphun thuanthu humhimnak le mipi kilvennak cu kawl cozah kutah up a si tikah mipi senpi vangtlang in miphun thuanthu tuahtha dingin ziangvek tuanvo le mawhphurhnak ka nei timi kan thei nawn loih kan liangparah miphun thuanthu kan suang nawn lo. Khatlam zawngin kan sim asile Laimi pawlin kan miphun thuanthu humhim ding cu miphun dang kutsungah kan up theh asile saal miphun lungput kan nei theh zo tinak asi. Ramsa le milai danglamnak bik pakhat cu milai pakhat in amah pumpak hrang lawng si loin a biak mi a Pathian, a innsang, sungkhat, khawpi, veng hnen, miphun le cozah kumpi hnenah ttuanvo a neih hlei ah sersiammi parah Pathian siahhlawh ttha (good steward) si in ttuanvo a neih mi hi asi. Curuangah saal lungput dinhmunah a thleng zomi Laimi pawl lungput tuaithar sal dingin thleng awknak (social\/spiritual reformation) kan tul asi. Cutin mipi thinlung sungah senpi vangtlang, a bur in, miphun thuanthu tuahtthat ding cu thupi zetin ngai in, thinlung, taksa, le neih sumsaw thawn siseh cantha pe in cuvek thiltha tuahnak cu upatnak pek asi tikah mibur cangvaihnak hrang lamhruaitu hruaitutha khal Pathian in in pek vivo ding asi. Mipi in kan ngaisan le upat kan pekmi ih zir in hruaitu kan nei ding. Bawhlungsit thiam lawng upatnak kan pek asile bawhlungsit thiam hruaitu kan nei mei ding. Ngakai thiam upatnak kan pek asile ngakai thiam hruaitu kan nei mei ding. Kan thinlung sungah ziang kan thupiter timi in upatnak kan pek mi ziang kan upat ih kan sunlawih timi khal a fainter asi. Kan mipi thinlungput, ngai pawimawh mi le upatnak kan pek mi, kan cawisan mi ih zirin hruaitu khal kan nei vivo ding asi. Abur in kan umkhawmnak poh ah, pawlkom awknak poh ah, sersiamtu Pathian hmin sunlawih in Bible in a zirhmi thatnak duhdawtnak pawl tlaihsan in khat le khat tungding aw tawn dingin, hruaitu pawl dung ihsin dinpi le sawmdawltu lungput tha kan mipi in kan neih a thupi ngaingai fawn. Cuticun santhar leitlun kili pehtlangnak san ah kan milesa tlan zuamnak ah hruaitu khalin in tlanpi ve thei ding asi.\\nMipi lakah, a thlangpi thu in, tthenthum ah tthen theih asi: hruaitheih, hruaitheihlo, le hruaitu tiah ti in. Hruaitheih lo pawl hi hruai an theih lo lawng silon hruaitu kephettu, dungah hnuk thlatu, society siatsuahtu an si theu. Anmah in le senpi vangtlang hrang thatnak ngaingai an suahpi dah lo. Hruaitheihmi pawlin hruaitu pakhat hrangah an neih sumsaw an ti thei tawk an pe, an zuam, ih hruaitu ai ah thihngam khal an um. Kan laimi pawlin kan hruaitu hrangah ziangtluk ziangvek kan pe ding, hruaitheihmi kan si maw, hruaitheihmi ziangzat kan um, mipi in ziang duhmi kan nei ih kan duhmi hrangah ziang kan pek zuam? Tvp, parah hngat aw in hruaitu ttha khal kan nei ding ih kan nei lo ding.\\nBiaknak: Mipi le hruaitu pawl lungput dik, ding, le thianghlim an neih theinak dingah le ziangvek hi lungput dik, ding, le thianghlim asi ti an theihfiang theinak ding hrangah siseh senpi vangtlang, ram le miphun hrangah ziangvek thu pawl hi siatnak le thatnak thlenpi thei tu thuanthu nung an si, ziangvek lamzin ah kan miphun thuanthunung cu santiluang in a fen rero tvp, mipi in an theih fiang thei nak ding hrangah biaknak lam hruaitu pawlin ttuanvo tumpi kan nei asi. Laimi Khrihfa sinak kum 100 a kim zo vekin Paul in a simmi “A hram thawk ih zirhnak (Elementary teaching of the Gospel)” ah tang ringring loin pitlin lam kan pan vivo a cu tuk thlang. Biaknak lam hruaitu pawlin vanram kainak lawng siloin Bible thutak in milai nuntu a zirhmi, cozah kumpi, vengsung, pawlkom, pursum leilawn le milai pehtlaih awknak pohpoh ah a thianghlim mi thuthluknak (decision) tuah thei dingin mipi zirh, kaihhruai, le lamzin hmuh, meisa eng van sak a cu tuk thlang. Satan mizia phuansuah awknak, huat awknak, le thiltha lo tipungtu si loin Pathian mizia phuansuah awknak duhdawtnak,dingfelnak, diknak le thiltha tuahnak a luansuaknak hmanrua le tipungtu si dingin Bible thutak ih sungmuril zirh, phuansuah le ausuahpi, nunpi a cu tuk thlang. Tuihlan kum 100 ahcun kan pupa rirai biaknak ihsin kawhhran sungtel sinakin vanram kai ding thlukin rak ruat asi. Biak inn sungih cangvaihnak hi a thupi bik le thlarau mi sinak vekin rak zirhmi asi. Cutin siloin Bible in a zirhmi, Pathian lalram misa pawl nuntu, lungput, khawruahdan, milai pehtlaih awkdan, khawsakdan le leitlunah canhmandan, milai damsan, le tumtah pawl fiang le cipciar zetin senpi vangtlang mipi le hruaitu pawl hnenah zirh ding kan si zo. Biaknak lam hruaitu pawlin cozah kumpi le vengsung pawlkom (social\/political organization) ah hruaitu ttuan ding tinak siloin mipi le hruaitu pawl thinlung lamzin hmuhtu, meifar vansak tu cu biaknak lam hruaitu pawl an si ringring a tul. Thimlakah a vaktawi rero mi, mah le mah keu aw rero, pah aw rero tu siloin eng hnuai ah unau duhdawtnak, unau tlaihsannak le thiltha tuahnak lamzin ah tumtah le hmuisel pakhat hmuitin mi nei in miphun pakhat, Pathian pakhat bia le rian kan sinak ah pumkhat sinak fiangzetin mipi lungsungah fiangter tu ding cu biaknak lam hruaitu pawl kan si. Hruaitu le mipi pawlin khawruah dik, ding, le thianghlim, cangvaihdan mawi le tha, pawlkom hrisel le cak, pehtlaih awknak thianghlim le duhnung, Pathian le leitlun milai mithmuh ah rinsan tlak le cawimawi tlak nunmawi, milai thuanthu nitin sersuak thei dingin biaknak lam hruaitu pawlin tuanvo tumpi kan neih mi vekin biaknak lam hruaitu le mipi pawlin hnget zetin thlaihsan in kan dinpi, ttuan le nunpi atul asi.\\nThuthlunghlun Bible hi Israel pawl miphun nunphung thuanthu asi titu an um. Isreal miphun thuanthu cu Pathian in hmanrua ah a hmang ti cu a el ding a um lo. Nunphung, biaknak, le ramthu (politics) hi a sungmuril ah a hram a sihcih aw theh asi. Khui tawk ihsin miphun a suak ih khuilam pan in a feh, ziang lamzin a zawh ih ziangtin thuthluknak a tuah, ziangtin insang, pumpak, mibur le cozah kumpi pehtlaih awknak din\/neih asi ih ziang a tha ih ziang a tha lo, ziangvek thu pawl hi mimal , bulpak thil asi ih ziangvek pawl hi senpi vangtlang thu tlangthil asi, zo in ziangtin ziangtikah ziangvek thuhram parah lai a rel, senpi vangtlang a bur umkhawm ziangtin pawlkom pehtlaih awknak neih asi ih ram le miphun mipi siseh pumpak siseh milai nunsan, damsan, tumtahtawp cu ziang asi, ziangtin milai in sersiammi parah lai a rel ih hna a tuan? Tvp, thusutnak pawl hi san tikah society, kumpi a cozah, biaknak pawl hi a sungmuril ah thuhram suahnak si in an pehtlai aw theh asi. Ramsa cu a tial in hminsin asi vekin, le milai hnipuan mawinak cu a tial le rawngin zoh asi theu vekin miphun mawinak khal nunphung ah alang asi. Khuahlan pupa rirai biak lai ih nunphung tampi cu kan tlansan tanta vekin santhar Laimi pawl nunphung cu Bible thurin milai nunphung in zirhmi parah hngat aw in dinsuah hram sawhhnget kan tul asi.\\nLaimi pawl a burpi in ramleng suahnak hi kum hra tel fang asilai. Kum reipi hlanah ziangvek nunphung nei mi kan si, ramleng Laimi nunphung (Chin immigrant culture) hi remtuah rero lai mi asi vekin hmuntin ramtin ah a dingfelmi le a thianghlim mi upattlak asi mi nunphung sawhhnget thei dingin mi zapi ten tuanvo kan nei asi. Kawhhran hi pehtlaih awknak cakbik le thuk bik khal asi vekin biaknak lam hruaitu pawlin thlarau lam vanram kainak lawng siloin khrihfa nunphung thianghlim le mawi nei thei dingin tuanvo tumpi kan nei asi. A ngaingai ahcun khrihfa nuntu ziaza mawi, milai nunthuthlung Bible in a simmi vek in nunphung sawhhnget mi cu leitlun khuitawk ram khalah a nauta dah lo ih nam thlak asi dah lo ding. Curuangah, ramleng Lai Nunphung remtuah rero laifangah kan pupa nunphung ttha lo kan tlansan rualrualin kan Lai nunphung tha pawl la in siseh leitlun nunphung dang pawl lakah a tha lo mi do in a thianghlim mi la in, le Khrihfa nuntu ziaza thawn a mil aw mi nuntu ziaza mawi Bible in in zirhvekin, nunphungtha mawi le thianghlim zirin hramhnget kan sawhhnget a tultuk asi.\\n“Stay with me one moment darling, because I can never see you again” “Cam hrih aw maw, camkhat te tal, darling, kan tawn aw sal thei nawn dah nge” tiah Pu Willian Ngun Zam stage parah a lam ih a dungin kei le Pu Kuang lian Ruang in kan rak hler ciamco lai, 2002 Battle Creek, Lai Kumthar Puai tawp zan kha Lai Kumthar Puai tuah tinte ka mang sal theu. America ram rak thleng hmasa lam, Falam milesa lak ih kan upa, Pu Thawng Hmung hni siamsi te le Battle Creek khua ih nulepa fala tlangval mipi pawl mithmai tha hmuh mi pawl kha lungsung mitthlam ah an cam ringring lai. Ka mitthlam ah zan ka ih lai khalah itthang theu tu cu laimi farah zawnzaihnak, pitar putar le nauhak ei in khawp lo, mithmai sia le taksa vitamin kim lo te pawl, dam cak lo ruangah harsatnak phunphun, farah zawnzaihnak in kan mipi a ti retheih mi hi asi. Sihman sehla, America ramah kan milesa pawl duhdaw aw ten, kutkai in ti le rawl kil tlangin, lungawi sopar ten fala tlangval, nulepa, rualepi, mino nauhak ti um loin an kawm aw tlangleng hin lung an ti awi in kan thuanthu a nung lai asi ti in theihter ih hmuh ka khawp thei lo ruangah kumriat sung Lai Kumthar Puai pelh lo ten ka tel ringring.\\nMi hrekkhatin Laimi mi harsa rawl ei ding nei lo lai ah cawn le lam, puai tuah rero an ti, mi hrekkhat in biaknak lam in Lai Kumthar puai tuah cu “Satan Puai” asi ti tu bo lo. Mi hrekkhat in thildang tampi tuah ding um lai ah kumtin Puai tuah lawngmaw si kan ttuan, titu bo lo. A phunphun lakah USA ih a ummi Laimi pawlin 2002 ihsin pelh loten Chin New Year Festival ( Lai Kumthar Puai) cu tuah asi. A thatnak a umih tthat lonak khal a um ve. A tuahtu pawlin a thatnaklam in a buk neh deuh in hmuh ruangah tuah sunzawm asi. A ngaingai ah, leitlunah thil ziang khal hi a pumhlum in a tha theh mi hi thil harsa asi; thimnakah, voksa tla a pum in ei ding sisehla zohman in an ei duh lo ding. A pumpi in ei ding asile a pumsung ih a ek pawl thawn ei ding cu a ten um tuk. Cuvek in puai tuahnak ah a dik lo le tha loin rak hmangtu an um ruangah puaituah a tha lo ti theih cu asilo.\\n1988 hnu lam ramsung ramlengah Kawl le Lai tlawngta pawl, Kachin ralkap pawl, le miphun dangdang lak umtlannak ihsin ka zir ngah dah lomi, 2002 -2009 karlak USA ram ih Laimi upa pawl thawn pawlkom hmuhton awknak ihsin tampi ka zir ngah. Kan upa pawl lungthinnem, tangdor lungput te thawn miphun an duhdawtnak, midang zawn an ruat thiamnak pawl hi thangthar nonawn pawlin zir ciohaisehla ka duh zet.\\nLai Kumthar Puai pelh lo te in ka rak fehdah nak pawl, USA Laimi pawlin puai kan rak tuahnak hmun pawl cu 2002 Battle Creek, Michigan, 2003 Marryland, 2004 Atlanta, Georgia, 2005 Battle Creek, 2006 Marryland, 2007 Atlanta, Georgia, 2008 Battle Creek, Michigan, le 2009 Indianapolis, Indiana asi. 2010 cu Marryland in a voithumnak an la sal asi. Puai tuah tikah a hlawknak pawl malte ka sim duh:\\n1) Lai Miphun Pathian biak, thangthat le cawimawi asi: Kawhhran dangdang, hmun dangdang ah a tekdarh mi Laimi pawl Pathian nung thangthat tlangnak neih asi.\\n2) Laimi tawn khawm awknak: Kum 20-30 tawng aw dah lo tla Lai Kumthar puai ah an tawng khawm tikah thazangthar an ngah cio.\\n3) Fala tlangval pawlkom awknak: lehnak le zuam awknak phunphun tuah asi. Lai Puai tuah ruangah Laimi nupi pasal neih awk phah ziangmawzat an um zo.\\n4) Chin Miphun sinak nunter: Nauhak te pawl khalin “Chin New Year Festival” timi an thei, miphun, nunphung nei in minung kan si ve timi an thei.\\n5) Cawimawi tlak cawimawi le upatnak pek awknak; milai kan si sungah a tul mi tuah asi.\\n6) Thinlung hahdamnak: Miphun dang lakah Laimi mi tampi kan thleng tikah mai miphun pi te pawl thawn tawn khawm tikah thinlung hahdam zetin Laitlang ngai le lungleng khal a reh ih mai phunpi te pawl thawn ti in le rawl ei tlang, thunuam rel tlang in tikcu hman asi.\\n7) Lai hla, laitong, lai nunphung, le Pathian nung a bia mi miphun kan sinak nunter, tlangaupi asi.\\nTampi lakah, malte ka ngan. Ramtin hmuntin ah a thlengmi kan milesa pawl, a bik takin, thangthar nonawn pawl hnenah ziangvek miphun kan si ih ziangtin pawlkom, pehtlaih awaw, sawm dawl aw, tungding aw tawn, upat nak pe aw tawn mi, miphun pitling kan sinak pawl siseh Pathian nung a be mi miphun kan sinak pawl langhngan in zirh, nunpi, le kaihhruai thei nak ding hrangah hmanrua pakhat asi. Lai puai tuah tikah a siatnak lam an sim theu mi cu zuu in asi bik. Asinan, Laipuai tuahtu pawlin khuahlan kan pupa cawnlam lai bangin zuupi an pe lo ih a in duhtu pawlin anmah te an in mi asi. Cuvek lakah, Lai Kumthar puai tuah tikah mi zokhalin sual tuahnak canttha vekin an hman lo ding a thupi zet. Cutin a hmangtu pawl cun anmah ih an nawnpi mi lawng siloin kan miphun hmel an siatter ih kan miphun thang an siatter asi ti khal fiangzetin tlangau pi a tul ve. Curualrual in Lai Kumthar Puai tuah tikah a thianghlim mi le santhar zumlo tu pawl cangvaihdan, cei awkdan, Pathian um lo vekin a nungcangtu pawl lungput langternak hmun, thangthar nonawn thinlung siatsuahtu asi lo ding khal hruaitu le puai zawhtu mipi pawlin ttuanvo kan nei asi.\\nA selam sim hmaisa asile, Laimi tthentthek tertu, unau sungkhat duhdaw aw thei loin a hua aw tertu hi Bible in a simmi Pathian asilo. Laimi khrihfa kan cannak kum 100 a kim zo vekin Thuthangtha kan theih pekte ih zirhnak (elementary teaching of the Gospel) ah kan tang ringring lai mi hi tlansan a cu zo. Bible in a simmi thlarau mi sinak cu Biak inn sungah tuahnak in cuai thlai theih asilo. Lamzin parah a rilbah mi parah kan tuahnak, thawng inn sungah, minaa damlo, farah zawnzai, nekcep mi pawl, le nulepa nei lo, a tlasamtu pawl parah kan tuahank sawn in Zesu in thu in sut dingmi asi ti in sim cia. Kan ram khrihfa sinak hi Bible in a simmi thawn a hlat awk tuk nak tampi a um zo. Khrihfa ram le miphun pitling kan sinak, kan thlarau mi sinak cu Biak inn sungah ziang kan tuah timi siloin vengsungah, pursum leilawnnak, puai tuahnak, zung hnatuannak, cozah thuthluknak, pawlkom awknak, sum lut sumsuak, kan taksa hman awknak, tongkam, duhdawtnak in sihcih bawmbawi awknak, farah nauta kan bawmbawi nak, inhua tu parah thiltha tuahnak, zumlo tu hnenah thuthangtha simsuaknak, sersiammi parah kan tuahnak le cangvai, kan nitin insang le kawhsung kan nunphung ah lang dingmi asi. “Mi zokhal, Pathian ka duhdawt tisi a unau a duhdaw lotu cu thuphan per asi” tiah sim kan sivekin Bible zirhmi duhdawtnak nunphung hi kan ram le miphun in nunpi ding kan sisawn thlang. Cuvek thotho in Mikhah 6:8 nakah a sim vekin kan thlarau mi sinak cu “ a dikmi tuahnak, duhdawtnak in unau tlaihsannak, tangdornak in Pathian thawn fehtlang nak” in langter ding kan asi. Mai kawhhran pawl sungtel duhdawtnak le mai lamtang ah ruahmi, le maihrang thatnak tuahtu pawl par lawngah duhdawtnak kan neih mi cu leitlun zumlo tu pawl thawn dang lam nak zianghman a um lo. Bin la Den in a milesa pawl a duhdawtnak thawn danglam nak zianghman a um lo mi asi. A tawizawngin simasile a miphunpi, Khrih ah a unau, Pathian pakhat a be tlang rero tu pawl duhdaw awk thei lonak cu mitcaw umkhawm kan si ti fiangzetin Bible in in sim.\\nNuntu ziaza lam zoh asile tuisun minung, khrihfa ti aw pawl tampi hnakin kan pupa rirai be tu, zuu ri sabah in a rak nungtu pawl an felsawnnak a tampi. Thuphan per, nunau mipa sualnak, rukruk a dik lo in ngahnak, tvp, ah santhar minung pawl kan tla niam tuk mi hi khrihfa pawl fehsual nak ruangah asi. Cui hleiah, khrihfa zumnak pacangtha cun a ram le miphun hrangah tuanvo nei nawn lo, a miphun thuanth le nunphung tuahttha dingin liangparah suan mi nei nawn loin a cangvai mi hi fehsualnak tumpi asi fawn. Missionary le tuu khal tu ah Pathian hriakthih le kawhmi cu ttuanvo hranten a um vekin milai zo khalin mai miphun, mai thuantu, mai miphun nungphung tuahtha, kenkawh, zirhsawng dingin tuanvo kan nei theh timi hi Bible in a zirhmi nunphung asi sawn. Lai miphun Pathian in Laimi pawl a tthentthek si loin Pathian thu lasualtu pawl sawn in miphun kan tthentthek mi asi. Biaknak pawlkom pakhat cu a damcak maw, a hnget khoh maw, a famkim maw ti cuai thlai tikah thlarau nun, leitlun miphun le society sungah a cangvai le tuanvo lakmi, milai nunthuthlung a kenkawh, nunpi le tlangzarh mi parah hngat aw in theihtheih asi. Miphun, Pathian le zumnak ah pumkhat asimi thangphawknak thar, tuarthar sal kan tul. Thuanthu herliam in santhar minung pawl atuvek in a fen vivo ih kan tesinfa pawl mawhsiat kan silo nak dingah siseh Pathian thutak in in zirhmi a tak nunram, miphun ah siseh zumnak thlarau nunah siseh a pitling mi miphun kan si thei nak ding hrangah kiltin in Bible ih a simmi zohtiam hmuhtiam nunpithiam kan cu tuk thlang.\\nLaicin senpi nan zapi ten Pathian hmaika cen thiamtu si hram uh!","num_words":5344,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.197,"stopwords_ratio":0.231,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Osama Bin Laden Ih Umnak An Hawl - Chinland Today Media\\nFebruary 20, 2009 3:52 am·0 comments\\nUS Mithiam Pawlin Osama Bin Laden Ih Umnak An Hawl\\nUS Los Angeles University of California ih mithiam Thomas Gillespie, leh mithiam dang pawlcun. Zan ih Satellite zuk leh thiamnak dangdang sangzet hmangin. Leitlunih misual hnawksak bikih ruahmi Osama bin Laden kum 52 miih umnak cu an hawlih. Afghanistan leh Pakistan ramri Pakistan ramsung peng 12 ihhla Porachinar, khawpi ih In pakhat thazet sungih a um an zumthu an sim.\\nHi tivek thilri hmangin tuihlan khalah misual hi an rakhawlsuak thei ttheuih Osama bin Laden hin kum 2001 ih Afghanistan ram Tora Bora bial ihsi vanzam thawi a suahsan hnuih a umnak leh a khawsak dan pawl, a feh sukso nakpawl hmuntinkim ngaihtuah phahin mithiam pawlhin an zumdan a rel asi. Hi mithiam pawlih zumdan hi MIT International Review ah tisuak asiih. Mi Tamzetin an ngaihven ih. Asinan mitamzetin pawmngam dingah thil harsa asi titu khal an tamzet ve.\\nThomas Gillespie cun Osama Bin Laden hi puksungih a relh ringring cu a zumlo thu asimih relhruk nakhmun dang a hmuhlo mangbang hnulawngih puksungih a relh a zum thu a sim.America mithiam pawlhin thilri tha phunphun an hmangih Distance decay theory,an timi leh Islan Biographic theory an timi pawlkhal an hmangih a damlo nakleh a tuamhlawm nakih thil ttul mipawl leh cumi hrangih electric hman a ttul ding mi pawlleh a i dingmi tirawl leh a relh danding pawl tiangin an zir ih an zumdan thawn a puangsuak asi.\\nUS In Ralkap 17,000 Afghanistan Ah A Kuat Bet Ding\\nUS President Barack Obama cun President asi hlanih a simcia vekin. Afghanistan ah US ralkap 17,000 kuatbet dingin thu nemhnget nak a tuahzo. Afghanistan leh Pakistan ah Taliban leh Al-Qaida pawlin umhmun an khuar sinsin ruangah Afghanistan ah hin ralkap zamrangih kuatbet an ttul asi tiah asimbet. President Obama in hithu a nem hnget veten Secretary of Defence Robert Gates, cun Afghanistan ramah ralkap 12,000 cu kuatcih dingin a puangcih ih. Hi US ralkap kuatbet dingmi pawlah hin 2nd Marine Expeditionary Brigade ralkap 8,000 umnak leh 5th Stryker Brigade ralkap 4,000 umnak khal an telcih ih. Himi hnu ah ralkap 5,000 kuatbet cih an si ding tiah Robert Gates, cun a simbet. Obama cun Afghanistan leh Pakistan ah Taliben leh Al-Qaida pawlhi an sosang sinsin ruangah an umnak hmunpi Pakistan ram ihsi khalin US hi kanhimlo asi tiah a sim.\\nHimi tlunah US cun Afghanistan ih ralkap retve tu NATO ram pawlcu Afghanistan ah an ralkap kuatbet cio dingin a ngenih. US Defence Secretary Robert Gates, cun thaisunih Poland ramih tuahdingmi NATO Summit neihhlan te ah himi thuhi a sim asi. Afghanistan ih US ralkap hotubik General David Mckiernan, khalin President Obama in Afghanistan ah US ralkap 17,000 kuatbet dingthu a nem hngetzo tiah a simbetih. Himi pawlthawn Afghanistan ramah US ralkap 50,000 lenglo an um thlangding tiah asim. US hin Afghanistan ramah hin NATO haho nakhnuaiah ralkap 14,000 a neiih. NATO hoha nak hnuaiih um silo mi Al-Qaida leh Taliban pawl dotu ding ralkap a dangten 19,000 a retcia zo.\\nHimi laiah British Defence Secretary John Hutton, cun US ralkap hotu pawl Afghanistan ih British ralkap pawlhnen ah an lung a awilo tiih thuthang umcu thildiklo asi tiah asimih. John Hutton cun hithu cu US ralkap hotu pawl leh Pentagon pawlih thinlung silo in mihrekkhat ih thutuah menmi asi a zumthu a simih. Himi ruangah British cun a hnatuan dan a thleng danglam cuanglo ding ati.\\nIndonesia Ah Hillary Clinton\\nAsia ram dangdang tlawng rero laitu US Secretary of State , Hillary Clinton cun Mizan sun ah Indonesia khawpi Jakarta a thlengih. Tikcucan reilote a camsungah Indonesia President Susilo Bambang Yudhoyano leh Cozah hotu upa pawl a kawmcih ih. Zir naklam leh leitlun boruak hlumcaktuk dodan ding a relpi. Hillary Clinton, hin Indonesia Muslim ram a tlawn nakah Muslim ram pawllakah America cozah thar Policy a kengtel pei maw tiih ngaih ven a hlawhzetih. Tui ttumhi Secretary of State a si hnuih Muslimram a tlawn vawikhat nak asi. Hillary Clinton rakhmuaktu lakah hin President Obama ih rak kaizonak tlawngta nauhak pawlkhal an telih. Obama hi a nauhak lai ah Indonesia ih kum ziangmawzat a rak umzo ruangah Indonesia mipi in an rak ngaina zet asi.\\nAfghanistan Police Pawlin Rit Theihthil Hmangtam\\nBritish palai in an ram Cozah hnenih report a peknak ah Afghanistan ram thlanglam Helmand bialih Afghanistan police 60% cun rit theihthil an hmang tiah report a pe. Leitlun ram dangdang ralkap pawlin himi bialih Taliban pawl nasazetih an do rero laiih a ramsung Police pawlin hiti vekmen ih Rit theihthil an hmang ciamco cu siat nak nasazet a thleng thei dingih a zumthu a sim. British Foreign Office khalin Afghanistan Police pawlih umdan cu thazetih ngaituah an ttul ding tiah asimbet.\\nAfghanistan Police pawlhi anhlawh a maltuk fawn, an hna le a hartu fawn, Training le an nei thafawnlo, cu ruangah ei ruknak leh rit theihthil an hmannak hi a nasazet asi ih rit theihthil hi nasazet ih do a tul asi tiah Uk cozah palai cun asim.Afghanistan hi leitlun ram hmuahhmuah ih Opium rit theihthil suah tamnak asiih leitlun ram hmuahhmuah lakah hmunthun thenih hmun hnih cu Afghanistan Helmand bial ih si suakmi asi.Tui an hminsin nakah Afghanistan Police 5,320 hi America Police Training Programme hnuaiih um an siih. Cumi lakah 16% cun rit theihthil an hmang asi tiah theih fiang asi.\\nHimi laiah Afghanistan ih British ralkap leh Afghanistan ralkap pawlcun rit theihthil Heroin tuahnak thilri dollar Miilion 71 man an kaiih British Defence Secretary John Hutton cun an ralkap pawlih thilti leh hnattuan dancu a fakzetih. Helmand bialih Rit theihthil himi zat ankaih ruangah Taliban pawlih sumpai lakluh nak lamzincu a cat tluk asi tiah asim. Hi rit theihthil tuahnak thilri hawltu pawlhi ralkap 700 hrawng an siih. Operation Diesel, antimi hi tuithla ni 6 ihsin ni 11 tiangkha an hawl ciamco ih. Himi ah an Bomb tuahnak hmunpi tiangin an kai ngah thluh asi.\\nBritish ralkap pawlhin Wet Opium an timi Kg 1,295 an kai telih Heroin ih tuah hnuah cun Pound Million 6 man hrawng asi ding. Rit theihthil dang leh a tuahnak thilri an kaih mihi Pound Million 50 man hrawng asiih. ralthuam an kaihcih mipawlcu Rifle, Machinegun, Rocket louncher leh Motorbike pawl ansi. Task Force Helmand Brig Gordon Messenger, Royal Marine hotu pacun Taliban pawlih rit theithil,an tuah cu leitlun pumpi theih asi tiah asim.\\nIsrael Ram Politics Dinhmun\\nIsrael ramih Cozah tuahtumtu Likud Party hruaitu Prime Minister hlun Benjamin Natanyahu cu Prime Minister dingah Far- Right Party Yisrael Beitenu cun a thlawp thei ding tiah thudawn asi. Hi Yisrael Beitenu Party hi Avigdor Lieberman, ih kaihhruai asi ih. Tui ttum Israel Parliament hril awknak ah seat 15 an la banve a si. Lieberman cun Party tumbik pathun in Cozah tuah tlang thei dan umsehla a duhthu a simih. Asinan hiti vekih Banjamin Natanyahu a thlawp theidingthu a puan ruangah Israel President Shimon Peres cun Banjamin Natanyahu cu Cozah nak tuah dingih a sawm zum asi.\\nTui dinhmuj ah Israel ram Parliament Seat 120 sungah Likud party cun lamttang MP 65 hrawng anei thei dingah zum asiih. Mizansun ihsin President Shimon Peres cun Party hruaitu pawl a kawm vivo ih Cozah thar tuahdan ding a relpi. President ih Cozah tuahding ih a sawm ihsin Colhni karruk sungah Israel Cozahhi andinsuak a ttul asi.","num_words":1178,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.195,"stopwords_ratio":0.181,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Thinphang, donhar, helhkam - FALAM CHRISTIAN CHURCH OF INDIANAPOLIS\\nFCCI‎ > ‎Bible bungcang lakkhawm‎ > ‎\\nThinphang, donhar, helhkam\\nZUmtu leitlun nunah thinphang, donhar, helhkam in na um asile, a tanglam hi Pathian tongkam pawl hi siar aw:\\nPathian Thlarau in a thunung cu na sungah nunter hram seh!\\n1. Phannak in zianghman thathnemnak a nei lo, zianghman a suahpi lo\\nMatthew 6:27-29 :28“Cun ziangah so hnipuan thu ah nan don a har? Hramlakih pangpar khi zohhnik uh; hna an ṭuan lo, pathnuk in thiam an tak fawn lo. 29Asinain atu-ah ka lo sim: siangpahrang Solomon hman, kha tlukin a lian nain, a lennak le a hnipuan in hi pangpar ih mawinak a tluk lo a si. 30Tuihsun ah a nung ih thaisun ah meisa sungih paih ding hrampi hman a ceimawitu Pathian cun cuih pawl hnakin nannih cu a lo thuam sawn lo ding maw? Nan zumnak a va mal lawmmam so!\\n2. Phannak in tthatlonak a suah pi. Proverbs 12:25 :Donharnak in na lungawinak a dawi hlo ding; Asinain zaangfahnak ṭongkam in thazaang a lo pe ding.\\n3. Phannnak cu Pathian zumnak ih khatlam raalah a um: Matthew 6:30 : 30Tuihsun ah a nung ih thaisun ah meisa sungih paih ding hrampi hman a ceimawitu Pathian cun cuih pawl hnakin nannih cu a lo thuam sawn lo ding maw? Nan zumnak a va mal lawmmam so!\\n4. Na thinling le ruahnak kilven sak tul: Philippians 4:6-7 : 6Ziang thuhla hmanah donhar in um hlah uh; thla nan cam tinte in nan ṭulmi cu Pathian hnenah dil uhla lungawi aipuang tein dil uh. 7Cuticun minung ruah ban lomi Pathian ih daihnak in nan thinlung le nan ruahnak cu Khrih Jesuh ah himte in a kilkhawi ding.\\n5. Phannak in thinlung a hruaisual, ruah lo dingmi mi a ruat ter, Pathian zum lotu pawl khawruah vekin mi a ruatter: Matthew 6:25: 25“Cuti a si ruangah ka lo sim: nan nunnak hrangih nan ṭulmi ti le rawl le nan ruangpi hrangih hnipuan pawl thu ruat le donhar in um hlah uh. Thungai ih ti ahcun, nunnak hi rawl hnakin a thupi sawn lo maw? Hnipuan hnak khal in taksa ruangpi hi a thupi sawn lo maw?\\nMatthew 6:31-33 “Curuangah ‘Ei in ding le sinfen ding tla khui-in so ka ngah ding,’ tiin donhar in um hlah uh. 32Hi pawl cu Pathian thei lo khawvel pawlih an helhkam ringring mi an si. Vancung ih a ummi nan Pa in hi thil pawl nan ṭulzia cu a thei a si. 33Cuhnakin Pathian Uknak le a felnak hawl hmaisa sawn uhla thil dang hmuahhmuah cu a lo pebeet ding a si.\\n6. I Peter 5:7 : 7Nan donharnak hmuahhmuah cu Amah ih hnenah ṭhum uh, ziangah tile Amah cu nan zawn a lo ruattu a si.\\n7. Psalm 27:1: Bawipa cu ka tleunak le ka rundamnak a si; Zoso ka ṭih ding? Bawipa cu ka beunak lungpi a si; Zianghman ka ṭih lo ding.\\n8. Isaiah 41:10, Zianghman ṭih hlah, na hnenah ka um a si. Keimah cu na Pathian ka si, zianghman in lo phangter hlah seh. Ka lo bawm dingih ka lo cakter ding; Ka lo hum dingih ka lo run ding.\\n9. Psalm 27:4-5 , 4 Bawipa hnenah thil pakhat ka dil; Cuih thil pakhat lawng cu ka duhmi a si: Bawipa ih inn sungah ka nun sung hmuahhmuah um ka duh; A mawinak zoh dingah le amah ih duhmi hawl ding, hi a si. 5Harsat caanah amah ih puuk sungah i thup ding; A Biakinnpi sungah himte in i kilkhawi ding ih, A saangmi lungpi parah hnangamte in i umter ding.\\n10. Psalm 46:1, 1Pathian cu kan beunak le kan thazaang a si; Harsat caan ah cat loih in bawmtu a si.\\n11. Philippians 4:19, Cule ziang hmuahhmuah famkim in Khrih Jesuh sung ihsin ka Pathian in nan ṭulmi poh a lo pe ding\\n12. Psalm 84:2-4, A sung thlen cu ziangtluk in so ka hiar! Bawipa ih Biakinn sung thlen cu ka ngaizet a si. Ka thinlung zatein a nungmi Pathian hnenah lungawi in hla ka sa. 3Sunṭam hman in bu an sak ih Vanva khal in inn an nei. Na biakṭheng kiangah cun an fano an ret. Maw Ziangkimtithei Bawipa, Ka siangpahrang le ka Pathian. 4Na Biakinn thiang sungih a ummi Na hnenih thangṭhatnak cat lo ih a satu pawl cu, Mi lungawi an va si so!\\n13. Psalm 34:7-9, Bawipa a ṭihzahtu pawl cu a vancungmi in an kil ih, ṭihphannak in a run hai a si. 8 Bawipa ih ṭhatzia cu nanmah tein tep ciar hnik uh; A hnenih himnak a ngahtu cu mi thlawsuak an si. 9Maw amah ih minung pawl, Bawipa cu ṭihzah uh. Amah a ṭihzahtu cu tlaksammi zianghman an nei lo.\\n14. Vancung Ih Lennak ; (Mat 6.19-21) 32Tuurun tete tla, nan thinphang hlah uh; ziangah tile nan hnenah Uknak pek cu nan Pa ih lungawi zawng a si. 33Nan neihmi thilri pawl zuar ṭheh uhla nan ngahmi tangka cu mifarah pawl ṭhen uh. A siat thei lomi tangka bawm nan hrangah ngaihtuah uhla vancung ah nan sumsaw pawl khawl uh. Cutawkah cun fifir in an dai thei lo ding ih a tlap thei fawn lo ruangah ziangtik khalah a hloral dah lo ding. 34Ziangah tile nan sumsaw umnak ah nan thinlung khal a um ve ding,” tiah a ti.\\nJohn 14:1-3, 1Jesuh in a dungthluntu pawl hnenah, “Thinlung har le beidong in um hlah uh. Pathian zum uhla keimah khal i zum uh. * 14:1 Grik ṭong um daan ahcun Pathian nan zum ih kei khal in zum ti tla a si thei. 2Ka Pa ih inn ah innkhaan tampi a um ih nan hrangih umnak rem dingah ka feh ding. Cutiin si hlah sehla hiti in ka lo sim lo ding. 3Cule ka feh ih nan umnak ka rem ngah hnuah ka ra sal ding ih ka hnenah ka lo hruai ding; cuticun ka umnak ah nan um ve ding.\\nRevelation 21:4 , 4An mitthli hmuahhmuah a hnul sak ding. Thih a um nawn lo ding; ninghang riahsiat, aihram ṭahnak le natnak a um nawn lo ding. Ziangah tile thil hlun pawl cu an hlo ṭheh zo,” tiah a ti.\\nPsalm 23:4. 4A thimmi thihnak horkuam sung zawh hman ningla, Maw Bawipa, ka ṭih lo ding; Ziangah tile nang cu ka hnenah na um, Na talhtum le na kianghrol in ka hna in ngamter.\\nPsalm 46:10 Amah in, “Nan do awknak cu baang thlang uh, Keimah hi Pathian ka si kha thei uh; Miphun hmuahhmuah tlunah bawi bik ka si ih leilung pumpi tlun khal ah bawi bik ka si thotho,” tiah a ti. 11Cungnungbik Bawipa cu kan hnenah a um. Jakob ih Pathian cu kan beunak lungpi a si.\\nPsalm 37:5 5 Bawipa hnenah na nunnak pe aw; Amah rinsan awla a lo bawm ding.\\nMatthew 11:28-30, “Thilrit a phurmi le zonzaih a tuartu pawl, ka hnenah ra uh, colhdamnak ka lo pe ding. 29Ka kawn hi phurhnik uh. Kei cu nunnem le tangdornak thinlung neimi ka si. Ka hnen ihsin zir uhla colhdamnak nan ngah ding. 30Ziangah tile keiih kawn phurh cu a nuam ih ka thil khal a zaang a si,” tiah a ti.\\nMatthew 6:34, 34Curuangah thaisun hrangah donhar in um hlah uh; thaisun in donharnak amah tawkin a nei ve ding. Ni ni khat ih a phurhmi harsatnak tlunah a dang beetcih ding a si lo.\\nPsalm 121:1-2, 1Tlangpar khi ka hei cuan; Khui-inso bomnak ka hnenah a rat ding? 2Keimah bomnak cu Bawipa ih hnen ihsin a ra; Lei le van tuahtu Bawipa ih hnen in.\\nProverbs 3:5-6, 5Bawipa cu na thinlung zate in rinsan aw. Nangmah ih ruahnak le theihnak kha rinsan aw hlah. 6Na tuah mi kipah Pathian cu thei ringring awla, Amah in lamzin dik a lo hmuh ding a si.\\nPsalm 56:3 , 3Ṭihphannak ka neih tikah, Maw Ziangkimtithei Bawipa, Nangmah ka lo rinsan a si.\\nJer 29:11, 11Nan hrangih tumtahnak ka neihmi cu keimah lawngin ka thei. Tumtahnak ka neihmi cu siatralnak si loin mi neinung nan sinak dingah a si; cuih tumtahnak cu nan ruahsannak le nan hmailam hrang a si.\\nZiangtin tuah ding:\\nRomans 12:1-2 , 1Cuti a si ruangah ka u le ka nau tla, a tam zetmi Pathian ih in zaangfahnak ruangah hin nan ruangpumpi cu a thiangmi le cohlan tlak raithawinak bangtuk in Pathian hnenah pe uh, tiah ka lo dil. Cumi cu Pathian hnenih nan pek dingmi biaknak taktak cu a si. 2Hi khawvel daanah hin kop nawn hlah uh; cuhnak in nan thinlung kha tharthawh tahratin thleng aw sawn uh. Cutiin Pathian ih duhnak cu nan thei ding ih Pathian ih hmaiah ziangso a ṭha, ziangso a lungawi mi a si tile ziangso a famkimmi a si ti nan thei ding.\\nMath. 6:33-34; 33Cuhnakin Pathian Uknak le a felnak hawl hmaisa sawn uhla thil dang hmuahhmuah cu a lo pebeet ding a si. 34Curuangah thaisun hrangah donhar in um hlah uh; thaisun in donharnak amah tawkin a nei ve ding. Ni ni khat ih a phurhmi harsatnak tlunah a dang beetcih ding a si lo.\\nPsalm 32:8-10, 8 Bawipa in, “Na thlun dingmi lamzin ka lo sim ding. Ka lo zirh dingih ka lo hmuh ding. 9Rang le laak vek cun aa hlah; Na thu ngaitu si dingah annih cu Kakharh le hmurhri in dirh an ṭul,” a ti. 10Mi ṭha lo pawlih tuarmi cu a tam ngaingai; Asinain Bawipa a rinsantu cu A hmunmi a duhdawtnak in a hum hai a si.\\nPhilippians 4:4-7, 4Bawipa thawn nan pehzom awknak ah hin nan lung awi ringring hram uh; ka nolh sal hrih ding: nan lung awi hram uh! 5Mi hmuahhmuah hnenah nan lungnem uh. Bawipa cu a ra cing ding. 6Ziang thuhla hmanah donhar in um hlah uh; thla nan cam tinte in nan ṭulmi cu Pathian hnenah dil uhla lungawi aipuang tein dil uh. 7Cuticun minung ruah ban lomi Pathian ih daihnak in nan thinlung le nan ruahnak cu Khrih Jesuh ah himte in a kilkhawi ding.\\nPsalm 103:1-4, 1Maw ka nunnak, Bawipa cu thangṭhat aw; Ka sungih ummi hmuahhmuah in, A hmin thianghlim cu thangṭhat uh. 2Maw ka nunnak, Bawipa cu thangṭhat awla, A ṭhatnak hmuahhmuah hngilh hlah aw. 3Amah in ka sualnak hmuahhmuah i ngaithiam ih, Ka natnak hmuahhmuah i damter. 4A thukmi thlaan ihsin i suah ih, A hmunmi duhdawtnak le lainatnak thawn i thlawsuah.\\n2 Corinthians 12:9-10, 9Asinain i run let ih, “Ka zaangfahnak cu na hrangah a tawk a si; ziangah tile na ṭonṭaih caan hi ka cah bik caan a si,” a ti. Curuangah Khrih cahnak le humhimnak cu ka hnenih a umnak dingah ka ṭonṭaihnak khalah hin hmaihngal zetin ka lung a awi. 10Cuticun Khrih ruangah ka ṭonṭaih tikah siseh, hmuhsuam nautatnak, mangbang vansaannak, hremnak le harsatnak ah siseh, lungkim zetin ka um thei zo. Ziangah tile ka ṭonṭaih caan hi ka cah laitak a si.\\nEphesians 2:4-9, 4Sikhalsehla Pathian ih in zaangfahnak cu a tlamtling ngaingai ih in duhdawtnak khal a tumzet ruangah, 5kan sualnak sungah thlarau lamin mithi cia kan si ko nain Khrih thawn nunnak ah in thoter sal zo. Pathian ih zaangfahnak thawngin rundammi nan si. 6Khrih Jesuh thawn kan pehzom awknak thawngin Pathian in Khrih thawn vancung ramih uk tlang dingah amah thawn in thoter sal zo. 7Hi bangtuk ih a tuahnak cu ziangdang ruangah a si lo; Khrih Jesuh sung ihsin kannih in duhdawtnak a tumzia kha kumkhua daih in langter a duh ruangah a si. 8Ziangah tile nannih cu Pathian zaangfahnak zaarah zumnak in rundam nan si. Hi rundamnak cu nan ṭuannak ruangih nan ngahmi a si lo, Pathian ih laksawng a si. 9Cuhrangah zo hman porh awk ding a si lo. 10Pathian in kan ṭuan ding hrangih a rak timtuah ciami hnaṭuan ṭha ṭuantu dingah Khrih Jesuh sungin kannih cu siamtharmi\\nTitus 2:11-14, Ziangah tile Pathian in a zaangfahnak cu mi hmuahhmuah rundam dingah a langter zo. 12Cuih zaangfahnak in Pathian ziaza thawn a mil-aw thei lomi nun daan le leilung taksa hiarnak pawl baansan dingah in zirh. Cule mah le mah a uk-aw theimi le dingnak le hi leikhawvel ah hin Pathian ih duhzawng thawn a mil-awmi ziaza ih kan nun theinak dingah in zirh fawn. 13Cutiin a maksakmi kan Pathian le in Runtu Jesuh Khrih ih sunlawinak a lang ding tiin kan ruahsanmi Ni sunglawi cu kan hngak a si. 14Amah ih nunnak rori kha kannih pawl ṭhatlonak ihsin runsuak dingah le thil ṭha tuah a hiartu si dingah le amah ih bulta mithiang ih in canternak dingah kan hrangah a pek zo.\\nJohn 14:12-14, 12Thungaite in ka lo sim: Keimah i zumtu cun ka tuahmi hi a tuah ve ding; a si, ka Pa hnenih ka feh ding ruangah hi hnakih thil mak sawn hman a tuah ding. 13Cule ka Pa ih sunlawinak cu Fapa sung ihsin a langnak dingah ka hmin in nan dilmi hmuahhmuah cu ka lo tuahsak ding. 14Ka hmin in nan dilmi pohpoh cu ka tuah ding a si,” tiah a ti.\\n1 Thessalonians 5:16-18, 16Cat loin nan lungawi uh; 17thlacam ringring uh. 18Ziangvek dinhmun khalah lungawi thu sim uh. Cucu Khrih Jesuh ah Pathian ih a lo duhsakmi a si.\\nHebrews 4:14-16, 14Curuangah kan zumnak hi khoh zetin kaihnget uh si. Ziangah tile Pathian Fapa Jesuh cu kan Puithiam saang maktak a si ih amah cu Pathian umnak rori ah a thleng zo. 15Kan Puithiam saang cu kan ṭonṭaihnak in theihsak lotu a si lo. Kanmah vekin sualforhnak a phunphun a tong vemi a si; a sinain anih cu a sual lo. 16Cuti a si ruangah Pathian bawi tokham cu ralṭha zetin pan uhsi; cutawkah zaangfahnak a um. Cutawkah ngilneihnak kan co ding ih kan ṭul tik caanah zaangfahnak kan ngah ding a si.\\nJude 1:24-25, 24Tlu suak loin a lo kilkhawi ih sualmawhnak nei loin lungawinak thawn a sunglawimi a umnak ah a lo thlenter theitu, 25amah lawng kan Pathian le Runtu a si mi hnen ahcun, kan Bawipa Jesuh Khrih thawngin a cem ciami caan ah siseh, atu le hmailam caanah siseh, sunlawinak, thawmliannak, cahnak le thuneihnak cu kumkhua in kumkhua tiang um camcin hramseh. Amen.\\nPsalm 73:26, Ka thinlung le ka taksa hi ṭumsuk deuhdeuh hmansehla, Pathian cu ka cahnak a si. Amah lawng hi kumkhua ih ka covo a si.\\nSermon video: http:\/\/vimeo.com\/channels\/pathianthu\\nOne day Jesus was praying in a certain place. When he finished, one of his disciples said to him, \"Lord, teach us to pray, just as John taught his disciples.\\n\"He said to them, \"When you pray, say:\\n\"Then the one inside answers, 'Don't bother me. The door is already locked, and my children are with me in bed. I can't get up and give you anything.' I tell you, though he will not get up and give him the bread because he is his friend, yet because of the man's boldness[e] he will get up and give him as much as he needs.\\n\"My son,' the father said, 'you are always with me, and everything I have is yours. But we had to celebrate and be glad, because this brother of yours was dead and is alive again; he was lost and is found.'\\nBible Verses About Worry- Giving it over to God\\nThe end of all things is at hand; therefore, be of sound judgment and sober [spirit] for the purpose of prayer\\nBible Verses About Worry- From the Gospels\\n\"For this reason I say to you, do not be anxious for your life, as to what you shall eat, or what you shall drink ; nor for your body, as to what you shall put on. Is not life more than food, and the body more than clothing? \" Look at the birds of the air, that they do not sow, neither do they reap, nor gather into barns, and yet your heavenly father feeds them. Are you not worth much more than they? \" And which of you by being anxious can add a single cubit to his life span?\\n\"Therefore do not be anxious for tomorrow; for tomorrow will care for itself. [Each] day has enough trouble of its own.\\nBible Verses About Worry- My Help Comes From the Lord\\nI Will lift up my eyes to the mountains; From whence shall my help come? My help [comes] from the LORD, Who made heaven and earth.\\nBible Verses About Worry- Fear No Evil\\nBible Verses About Worry- Verse from Proverbs\\nPhilippians 4:6-8 #1 Bible Verse About Anxiety\\nMatthew 6:31-34 #2 Bible Verse About Anxiety\\nPsalm 56:3 #3 Bible Verse About Anxiety\\nMatthew 6:27 #4 Bible Verse for Anxiety\\n\"And which of you by being anxious can add a single cubit to his life's span?\\nMatthew 11:28-30 #5 Scripture on Anxiety\\nPsalm 121:1-2 #6 Bible Verse About Anxiety\\nPsalm 23:4 #7 Bible Verse About Anxiety\\nProverbs 3:5-6 #8 Bible Verse About Anxiety\\n1 Peter 4:7 #9 Bible Verse About Anxiety\\nPsalm 46:10 #10 Bible Verse on Anxiety","num_words":2671,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.077,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.308,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"UN Official: UN hruaitu Myanmar Delta ah siannak pe –ramdang thawn tuan thawk tum bang - Chinland Today Media\\nUN Official: UN hruaitu Myanmar Delta ah siannak pe –ramdang thawn tuan thawk tum bang\\nMay 19, 2008 11:07 am·0 comments\\nUN official says UN humanitarian chief visits Myanmar cyclone zone as UN-junta relations thaw\\nYANGON, Myanmar May 19, 2008 (AP)\\nKawlram ralkap miuk cun U.N. humanitarian lubik cu Irrawaddy delta ah mallai thlawnding in siannak a pe, leitlun ramtin pawlkawm thawn an pawlkawmnak hmalak thawknak anei ding a bang tiin U.N thupuangtu cun a sim.\\nJohn Holmes cun mi athawngthawng ih an thihnak hmun cu helicopter tlunin a cuan, UN thupuang tu cun an hmuhtawnmi cu thuhlafelfai ten thuthangla tu hnenih sim siannak a neih hrihlo thu Rangoon ih suncaw Holmes le thawi an ei thlu reilo te ah thuthang latu pawl a sim.\\nLehlam ah ramdangpawl thawi an rualrem awknak dinghrang ih hmalaknak dingah U.N. Secretary-General Ban Ki-moon khal a ramsungih luh siannak a pe zo ih Tlawngkai nithum niih a tlawn ding thu khal UN thupuang tu Michele Montas cun a simve.\\nChinese sivai thiam mi 50 khal zarhpi zanah India le Thailand sivai thiam thawn tuantlang dingin a ram sungah luh a siang ih tuisun in Thai sibawi 30 cun mina tuamhlawm an thawk tiin Xinhua thuthang cun apuang ve. Kawlram hin ramdang pawl ih an sawiselnak a ngai ve vekin a lang.\\nU.S ih bawmnak pet u ih palai AmeriCares ih an sim danah cun ton 15 lenglo sivai le a thuamhaw pawl khal a n cem thei an ti.\\nKawlram thuthang New Light ih a ngan danah cun acozah ih tuahmi National Disaster Preparedness Central Committee cun ramdang bawmnak palai pawlthawn an tuantlang ding ” bawmnak cu harsa pawl hnen fekfek ih a thlentheinak dingah” tiin a ngan.\\nKawlram pi cun a pawlkawm pi ASEAN pawlthawn tuantlang in, tu hnuni reilo teah thlisia ih a nuaisiatnak hmun dinthar leh nak a nei thawk ding tiin Deputy Foreign Minister Kyaw Thu cun thuthangah a sim bet.\\nDelhi Thuthang tawi\\nUN lubik Ban Kawlram siattawnnak hmunah\\nBawmnak petu ahmaisabik nak luhsiang\\nNinghang tuartu pawlin UN lubik ih vehding duhlo sawn","num_words":338,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.213,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Falam Ah Myanmar Ram Nu Pawl Thiam Filor le Thisen Hlu Pawl Sunloih - Chinland Today Media\\nFalam Ah Myanmar Ram Nu Pawl Thiam Filor le Thisen Hlu Pawl Sunloih\\nJuly 5, 2017 10:17 am·0 comments\\nMyanmar ram nu pawl ni hminsin in Falam townhall ah phun 10 D ngah pawl, tlawngta cuangce pawl le nunau thi hlu tam pawl sunloihnak cu July 4, zinglam nazi 11:00 ihsin an tuah. Caanserh hmannak ah Falam district Nu pawlkom committee hotu DC U Moe Zaw Soe in thusimnak a nei ih laksawng pek sunloihnak in caan an hmangmi a si.\\nFalam pengpi Nu Pawlkom committee hotu DC U Moe Zaw Soe in Myanmar ram Nu Pawlkom din san a sinak le tumtahmi pawl simnak a nei. Sunloihnak laksawng an pekmi pawl cu phun 10 camibuai ah 4 D ngahtu 2, 3D ngahtu 2, 2D ngahtu 4, 1D ngahtu 23 pawl, lu-yi-chun ngahtu pawl, Sa-si-sa-kung zuamnak ih laksawng ngah pawl le nu thisen hlutu pawl tla an si.\\nDC pa in 4D ngahtu Mg Thawng Khant Lian, Ma Van Hnem Sui, Daw Soe Soe Nyunt in 3D ngahtu Mg Cung Lian Kap, Ma Thuam Kip Thluai, AD U Soe Lwin in 2D ngahtu Mg Lalrinchan, Mg Hlawn Lian Thang, Mg David Biak Lian Mang, Ma Ṭial Ling Mawi, le 1D ngahtu a simi Ma Teresa Van Hnem Kim, Mg Wai Yan Phone Htet, Ma Suimi Christina, Ma Sui Ṭha Len Par, Ma Za Nei Thluai, Ma Sem Thlia, Mg Isaac Laldikpuia, Ma Unice Van Sui Mawi, Mg Dal Sian Khup, Ma Van Siang Hnem, Ma Run Nei Ciang, Mg Zi Lian Bawi, Ma Biak Len Sum, Ma San Nei Mawii, Ma Ngun Thian Nei, Mg Thet Wai Oo, Ma Thin Thin Khaing, Ma Lian Rem Sang, Mg Van Lal Saw, Ma Lai Nun Par, Ma Rose Siang Nei Par, Mg Ral Lian Ring, Mg Lal Rin San tepawl, Lu-yi-chun ngahtu Mg Isaac Laldikpuia, Mg Lal Ram Mawi, Ma Thazin Khaing Win, Ma Lal Ruat Kim tepawl, sa-si-sa-kung zuamnak (suakthuan level) ah 1st ngahtu Ma Maryland Lang Za Hnin, 2nd ngahtu Ma Thazin Khaing Win, 3rd ngahtu Ma Dawtte, (lailak level) ah 1st ngahtu Mg Jason Lal Mal Sawm, 2nd ngahtu Ma Ni Tin Mawi, 3rd ngahtu Ma Lanna Van Ro Sung tepawl, Numi thisen hlu tam pawl ah voi 25 hlu zotu Pi Van Nei Iang, voi 22 hlu zotu Pi Bawi Peng le voi 20 a hlo zotu Pi Hniang Par pawl hnen ah sunloihnak an pekmi a si.\\nFalam DC U Moe Zaw Soe in, “sunloih phu hrimhrim pawl kan ti thei tawk in kan sunloihmi a si. Sumpai in a tam thei hrih lo hman ah an hlawhtlin nak le an thil ti theinak, an pekhlannak pawl cu mipi hmai ah upat kan pek lang ternak in zuam sin duhnak an nei dingah kan tumtahmi a si” tiah a sim.#\\nChin Ramkulh Phun 10 Ongtu Nikum Hnakin Zatek 10% Zik In Tam","num_words":467,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.254,"stopwords_ratio":0.169,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.992,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A tui suan awk theih mi puul naat caan ah sual thlah nak an pek lo a si ah cun ngai thiam nak thluasuah ziangtin ngah asi ding ti thu Pope ih sim mi 23.3. 2020 | Radio Veritas Asia\\nA tui suan awk theih mi puul naat caan ah sual thlah nak an pek lo a si ah cun ngai thiam nak thluasuah ziangtin ngah asi ding ti thu Pope ih sim mi 23.3. 2020\\npope_francis.png (800.42 KB)\\nA tui suan awk theih mi puul naat caan ah sual thlah nak an pek lo a si ah cun ngai thiam nak thluasuah ziangtin ngah asi ding ti thu Pope ih sim mi\\nPope cu Pathian thu ih khual tlawn nak, a dang khawm nak pawl hoha ding a um lo caan ah nitin missa cu a um nak Santa Marta tiih kawh mi cawlh nak lawngah nitin missa a tuah asi. A tui a cang rero mi suan awk theih naat nak a can hlan tiang, Pope nitin a tuah mi missa ah cui hmun ih a um mi Cardinal pawl, Bishop pawl, Siangbawi pawl cui hlei ah ram tin kim in Pathian bia dingih a ra tu pawl khal missa thawi nak ah an tel thei.\\nPope cu mani zinglam missa a tuah nak ah Pathian cu amah ih miphun kha a hnen ah kir dingah a sawm thu cu ruat in a sim asi.\\nVua tik cu caan sung ah Pathian ih thin nem nak cu dang lam zet in ton asi. Vua tik cu caan sung ah Pathian ih mi phun pawl cu an mah ih nun daan pawl ruat kir sal in, Pathian hnen kir sal nak ding caan asi. Ziang ruangahtile Pathian cu a mai miphun ih naat nak dam lo nak le ziang tluk ih baal mi khal ruahti vek ih thian fai ter thei nak a nei.\\nPathian cu kan mah hrangah mi thar, thinlung thar nei dingah thleng ter thei nak tha a nei. Asinan kanmah lam in kan thinlung zaten le a kuai mi thinlung thawn Pathian hnen kir sal duh nak thinlung cu a hmai sa bik ih neih ding mi asi. A hram kan thoh mi kan ke kar mi cu Pathian hnen lawng ih kir asilo. Kan inn pi ih kir sal asi.\\nPathian aiawh tu asimi Siangbawi pawl cu sual thlah nak tuah ding ah an man thei hrihlo ruangah, sual thlah dil duh nan Siangbawi pawl um lo, Siangbawi pawl hmuh asi lole Pathian thawn biak awk aw. Pathian cu na pa asi. Na si nak zaten hrelh loin, hman ten “Bawipa, na salpa hiti vek ka tuah, Bawipa in ngai thiam aw” tiin ngai thiam dil in Pathian ih zang fah ngai thiam nak cu a fimkim mi zang fah nak thawn na thinlung sung ihsin duh nak, ruah san nak thawn dil dingah, ngaithiam nak dil hnu khal ah, neh hnu sual thlah dingah thil um dan a that tik ah ngai thiam nak pawl cu Siangbawi hnen dil sal in sual ngai dam nak thluasuah dong ding tiin thu kam nak tuah ding ah hi ti vek lam khal in Pathian ih thluasuah nak zam rang ten a thleng ding ti thu, a tu vek ih suan awk theih mi buul nat ton caanah Siangbawi pawl sual thlah nak an pek lo nan, Kawhhran mipi pawl Pathian thawn ziang vek zin in nai awk a theih. Pathian ih zang fah ngai thiam nak thluasuah cu ziang vek in ngah sal a theih ti Siangbawi in hmuh in, fel fai zet in Pathian thu zirh ding asi. Missa tuah caan ih Pathian thu tha ten sim nak khal Pathian thu zirh nak vek tho tho asi.\\nPope Francis ih simmi Thuthangtha\\nMarch 27 (Ninga ni) khal ah Urbi et orbi timi Rome khua pi le lei tlun rampi a hleice in thluasuah pek nak a um ding (March 23, 2020)\\nZaangfahlainat nak kha thawthawnak vekin hmang cio dingah Pope Francis in forh fial nak a nei March 18, 2020","num_words":656,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.11,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.28,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Yangon-ih mithi Ruang Ur Dingin Department Lamah Paisa Pek a tul – Thechinlandtoday\\nYangon-ih mithi Ruang Ur Dingin Department Lamah Paisa Pek a tul\\nadmin July 24, 2021 Leave a Comment on Yangon-ih mithi Ruang Ur Dingin Department Lamah Paisa Pek a tul\\nYangon region-ih mitthi ruang pawl thlanmuanih ur a si theihnak dingin veng lal theihpinak, township health department theihpinak bakah hmun thenkhatah cun police station theihpinak tiangin lak a tul thu theih a si.\\nTlawmgngai pawl ih mi pakhat cun, “Ruang ur dingin veng sung theihpinak lak a tul ih paisa 1000 kan pe ih. Township health department-ah theihpinak ca la dingin paisa thawng 2\/3 pek a tul leh ih. Police station lamah khal paisa thawng 2\/3 hrawng pekin awlsam tak leh rang takin a lak theih a si.\\nHiti khawpih mipi an thih rem rum hnu khalah pawisa pek lawngin hma a lak thei ih. Mitthi sungte tanpia hnekin military council hnuai department-pawl cun pawisa an rak dil bet a si tiin a sim.\\nYangon-ah hin ni tin mi za tlun an vui liam ring ringih. Yiwei, Theinpin leh Gisu thlanmualah ruang ur dingin an tlar khat thluhih, parking-nak hmunah motor khat thluhin covid hrik leng karah mipi an tawi vak hutho a si.\\nMizoram kan milesa raltlanpawl bomnak pe. Sihphir khawtlang in kan unau raltlan pawl ei ding vok thau tum zet in hlu a si. →\\n← Maihthila Jail Tang Mi 36 Chhuah, Ram Chhung Zirna School Ni 14 Chhung Khar Leh Dawn","num_words":232,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.164,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.988,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kum 2006, Tan Shuai san lai ih Yu Za Nah Company-in Kachin State Pha Kant leh Ta Nain Dist.ih in leh lo hmun Acre (200000 ting hnih) luan KIO-ten an lak sak sal mi raltlan pawl leh mipi umnak dingah an zem ding thu theih a si. – My News\\nadmin May 26, 2022 Leave a Comment on Kum 2006, Tan Shuai san lai ih Yu Za Nah Company-in Kachin State Pha Kant leh Ta Nain Dist.ih in leh lo hmun Acre (200000 ting hnih) luan KIO-ten an lak sak sal mi raltlan pawl leh mipi umnak dingah an zem ding thu theih a si.\\nKum 2006, Tan Shuai san lai ih Yu Za Nah Company-in Kachin State Pha Kant leh Ta Nain Dist.ih in leh lo hmun Acre (200000 ting hnih) hnakin ih tam mipi ta an rak laksak mi cu KIO Bat. 2-ten an lak sal ih, tunah hin an mipi leh raltlante hnenah fit 60-80, 80-100 ah then darhin zem dan ding an tawrel rero a si.\\nUico ralkap pawl cun Kan NUG PDF EAOs pawl an neh thein awn lo, ral khat ih sin mipi umnak tihsiat bak lo cu ti ngaih nak an thei nawn lo a si, Uico pawl cun kan mipi ralkap lakah phunnawi ten in tum ih beidawng ter in tum theu, Be Yah Ma Le si mei.\\nṬek In A Tlak That Ruangah SAC Ralhrang Hmanrua PyuSawHtee Hruaitu Pakhat Thi. 24th May, 2022, zaanlam suimilam 5:00 hrawngah Sagaing ramthen, Sagaing peng, Htantaw khua ih SAC ralhrang hmanrua PyuSawHtee hruaitu pakhat cu ruahsur lakah tek in a tlak that tiah thuthang kan ngah. May thla sungah Kawlram sung hmunhma tam nawn ah ruah nasa zet a sur ih thlisia a hrang phah theu tiah theih asi.\\n24th May, 2022, zing suimilam 11:30 hrawng ah Uvalde, Texas ih Robb Hramthok Tlawng ah kum (18) mino pakhat in meithal thawn a kap that ruangah tlawngta nauhak (19) le cazirhtu (2) nunnak a liam tiah thuthang kan ngah.\\nAdang tlawngta (16) le ralkap (2) khal hliamhma an ngah ih Federal law enforcement upa pawl cun thuhla felfai phuang a theih hrih lo nan nunnak liamtu a um hrih thei men tiah simnak an nei.\\nUSA-a Inkahhlumna Rapthlak, Siyin Wood News →\\n← Chin National Defense Force-CNDF ih Chief of Staff, Salai Peter Thang in Mipi Hnenih Thucahnak","num_words":364,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.239,"special_characters_ratio":0.261,"stopwords_ratio":0.22,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Porh awknak - Hre Mang\\nWELCOME TO MY PAGE‎ > ‎Thucang Hril mi le Bible bungcang hrekhat pawl‎ > ‎\\nPorh awknak: Sual Tto-bul\\nPorh awknak cu thinlungput\/mizia asi ih tongkam, ruahnak\/suangtuahnak, tuahnak, mitmeng ah a lang thei:\\nI deserve more than this?\\nVuivainak: Hi hnakih tam ka phu, ka phu tawk ka ngah o;\\nKa phu tawk, upatnak, cawimawinak, faknak, sumpai, lennak, sinak, hnatuan, bawmtu, hminthatnak, tvp. Ka ngah lo tiah vui hram nak hi PORH awknak thinlung ihsin a suak mi asi.\\nZiang a hring suak theu? Eiruk nak, thuphan per nak, rukruk nak, mi thangsiatnak, huatnak, lamtang tuah awknak, dik lo in ngahnak, thleidan neihnak,\\nMidang hnakin ka tha deuh:\\nMidang hnakin ka tha deuh, ka fim deuh, ka ruahnak hi midang ruahnak hnakin a tha deuh, curuangah midang pawl cu ka thu ngai ding an si, midang tuahmi vek sualnak ka tuah ve lo, kei cu ka tha, annnih cu an sual, mi tha lo an si, an ruahnak vek ruahnak tha lo ka nei ve lo. Pathian in thlawsuah ipek hlei ce. Annih vek mi tha lo ka si ve lo.\\nNahsiknak\/hamtamnak: Kan duhmi midang in an ngah tikah lungawi thei lonak, keimah ka tlak bik, ka tha bik, Pathian in thlawsuah ipe bik, bikbik, sawn sawn sawn, deuhdeuh, deuh, deuh, …. Ruangah keimah in ka duh mi hi midang khalin in lungkimpi dingmi asi. Midang thlawh comi lungawi pi thei lonak, upat tlak mi upat thei lonak, dodal awknak, iksik awknak, halhsik awknak, sawisel awknak, phiar awknak, mai dinhmun ah lungawi tawk lonak,\\nMi thangsiatnak\/relsiatnak: Midang mithmuh\/theih ah midang hnakin tha deuh, thasawn, thianghlim sawn vekin lang duh tikah, midang siatnak khal rel asi theu, cutikah kan rel mi hnakin tha deuh, kan rel mi pawl vek siatnak nei ve loin ruat awknak a suahter\\nMi huatnak: Mi porh aw pawl huatnak: Mere Christianity, C.S. Lewis, “Porh awknak kan neih tam poh le midang porh awknak kan hua sinsin.”\\nKa dik ringring: Porh awknak cun mah le mah mawh in a thei aw thei dah lo, midang a mawhsiat ringring, kan mawhnak, sualnak in thei tu kan hua.\\nRukruknak\/thuphan pernak: Porh awknak cun midang hnakin tha le nei deuh in a theih awk laifangah milai duhthusam vek a tlamtlin thei lo tikah, rukruknak, thuphan pernak a suah ter. “Ka neihmi ka hlawh suak mi hi kan ngah dingmi ti ah kan ruahmi hnakin a mal tikah ruk, Pathian in in pekmi hnakih tam sinsin kan duh tikah rukruk nak ei ruk nak, thuphan per nak pawl a suah ter.\\nNulepa hawm thawh awknak: Porh awknak cun nupa hawm thawh awknak a suahter; ka hrangah ka nupi\/pasal pawm lai hnakin tha deuhdeu, mawideuh, fel deuh nei tlak ka sinan ti ah\\nThinheng awl\/rel hua: Mah le mah duh dawk tuk tikah, midang in in rel tikah kan tuar thei lo, dik in kan thei aw aw ih midang rel dingci ah kan ruat aw lo.\\nPathian tumtah mi hnakin milai duhnak thupit ter sawn: Kan thinlung cu kanmah milai duhnak in a luah khat tikah Pathian duhnak Thlarau Thianghlim in zumtu pawl thinlung sungah a langter mi hnak in kanmai duhnak kan ngai pawimawh sawn.\\nBible bungcang tthenkaht pawl:\\nJames 4:6…………. Ca Thianghlim in a ti bangtuk in, “Pathian in mi puarthau a do ih lungnemmi a zaangfah a si.4:6 Thufim 3:34\\nProverbs 6:16-17 Bawipa in a huat mi thil paruk a um, A fih mi thil pasarih a um. Puarthau mithmai, thuphan pertu lei, misual lo a thattu kut, sualralnak lawng khuakhangtu thinlung, thilsual tuah dingah a khul a rangtu ke, thuphan per tahrat in thu theihpitu sinak, unau pawl lakih harsatnak a suahpi ṭheutu pa, Hi pawl hi Bawipa ih fih mi an si.\\nProverbs 8:13 Bawipa ṭihzah cu sualnak huat khi a si. Hngalnak le puarthaunak, sualnak lamzin le a dik lo mi ṭongkam ka hua.\\nProverbs 11:2 porh awmi pawl cun hmuhsuamnak an tong ding, Curuangah tangdor ih um a ṭha deuh.\\nProverbs 13:10 10Puarthaunak cun harsatnak lawng a suahter; Mi dang ruahnak thuron cu fimdeuhnak a si.\\nProverbs 16:5 Bawipa in mi hngalhngawng pawl cu a hua; Cuvek pawl cu hremnak in a luatter lo ding.\\nProverbs 16:18 (NKJV) 18Hngalnak in siatralnak a thlenter; Porh awknak in ṭumsuknak ah mi a hruai.\\nProverbs 29:23 Puarthau hngalhngawnnak hin siatralnak ah a lo thlenter ding; Asinain tangdorte ih na um ahcun mi ih upat na co ding.\\nMatthew 23:12 Zokhal amah le amah a tum awtertu cu ṭhum a si ding ih mi hnuai ih a dormi cu cawisan a si ding.\\nLuke 18:14 Fiangtein ka lo sim: Farasi mi pa si loin siahkhongtu pa sawn kha innih a tlun tikah Pathian hmaiah thuding cotu a si. Ziangah tile zokhal amah le amah a khaisaang awtu cu namthlak a si ding ih tangdortu cu khaisaan a si ding,” tiah a ti.\\nMark 7:21-23 Ziangah tile ṭhatlonak a tuahtertu ruahnak ṭha lo pawl cu minung sunglam ihsin a suakmi an si: nupa sualnak, rukruk, mithah, 22ṭaangṭawm sualnak, duhham, thil siava dangdang tuah, mibum, a mawi lo zetmi thilsual tuah, iksiik, misimsiat, puarthau le aat-thlakza thil tuahnak, 23hi thil siava pawl hi minung thinlung sung ihsin a suakmi an si ih hi pawl hin mi an baalter a si,” tiah a ti.\\nRomans 1:30 (NKJV, 30pakhat le pakhat an relsia aw. Pathian mitkem zawng in an nung, an hngal, an puarthau, anmah le anmah an porh aw, ṭhat lonak tuah dingah lamzin a phunphun an hawl, an nu le an pa thu an ngai lo;\\n2 Timothy 3:2 (NKJV), 2Mi tampi an tirh a fak ding, an hamṭam dingih an hngal an puarthau ding. Mi an hmuhsuam ding, an nu le an pa ih thu khal an el ding, lungawi hna an thiam lo ding ih biaknak khal ziangah an siar lo ding\\nColossians 3:23 (NKJV), 23Ziang hmuahhmuah nan tuah tinkim ah milai hrangah si loin Bawipa hrangah kan ṭuan ti thinlung nei in nan thinlung taktein ṭuan uh\\nObadiah 1:3-4 (NKJV). 3Na hngalnak in a lo bum ngah zo. Lungpuk sungah na um ih, Hmun saangzet ih na um ruangah na thinlung cun, ‘Zoso i dir thla theitu ding?’ tiah na ti. 4Muvanlai bangin vansaangzet ah zuang in na bu cu arsi lakah sak hman awla, Ka lo dir thla thotho ding,” tiah Bawipa in a ti.\\n2 Chronicles 26:1 (NKJV) 1Judah mi in Amaziah ih fapa, kum hleiruk ti, Uzziah cu a pa ai ih siangpahrang ṭuan dingah an hriil. 2A pa Amaziah thih hnuah Uzziah in Elath khua a la sal ih a rem.\\n2 Chronicles 26:3 (NKJV) 3Uzziah cu kum hleiruk a ti ah siangpahrang a cang ih Jerusalem ihsin kum sawmnga le kum hnih sung a uk. A nu cu Jerusalem khuami Jekoliah a si. 4A pa ih nunzia thlun in Bawipa ih hmaiah thilṭha a tuah ih Bawipa ih lung a awiter. 5Uzziah cu Zekhariah in Bawipa ṭihzah upat dingah a zirh ih Zekhariah a damsung ah cun Bawipa ih hna felzetin a ṭuan. Curuangah Bawipa in mal a sawm a si.\\n2 Chronicles 26:7 (NKJV). 6Cule Uzziah in Filistin ram a do. Gath, Jamnia le Ashdod khua pawl kulhnak ralhruang a bal ṭheh ih Ashdod kiangkap le Filistin ram hmun dangdangah ralhruang ih kulhmi khua tampi a dinter. 7Pathian bomnak in Filistin mi, Gurbaal ih um Arab mi le Meun mi pawl a neh. 8Ammon mi in Uzziah hnenah siah an pek. Uzziah cu a cakzet ih Izipt ram tiangin a hmin a thang\\n2 Chronicles 26:15-16 (NKJV) 15Jerusalem khua ralvennak innsanghlei le ralhruang kiil in conkiang le lungherhden saitu le lungto tumpipi sai theitu pawl ih an hman dingah hriamnam tuah thiamtu pawl in thilthuam a phunphun an tuah. Uzziah hmin cu khuazakip ah a thang; Pathian bomnak nasa zetin a ngah ruangah a cak ngaingai. (A Hngal Ruangah A Tuar ) 16Asinain siangpahrang Uzziah cu a rung cah ngaingai tikah mi hngalzet ah a cang ih cumicun a dirhthlak a si. Bawipa a Pathian a dodal ruangah Biakinn sungah feh tahratin rimhmui urnak biakṭheng ah rimhmui a ur\\n2 Chronicles 26:20-21 (NKJV) 20Azariah le puithiam dang pawl cun tuksum in siangpahrang bawipa ih cal cu cat loin an zoh ih cuih hnuah Biakinn ihsin tlan dingah an dawisuak. Cule Pathian in a hrem ruangah amah khal zamrangte in leengah a suak duh.\\n21A nunsung hmuahhmuah a phar ruangah siangpahrang Uzziah cu mithiang lo ah a cang. Biakinn sungah a lut thei nawn lo ih a innsung lawngah a um; a hnaṭuan hmuahhmuah cu an sawng ih a fapa Jotham in ram a uk.\\n1 Corinthians 13:4 (NKJV) 4Duhdawtnak cu a thin a sau ih mi zaangfah a thiam; duhdawtnak cu mi a iksiik lo, tluang a khawng lo ih a puarthau fawn lo\\nProverbs 13:10 (NKJV) 10Puarthaunak cun harsatnak lawng a suahter; Mi dang ruahnak thuron cu fimdeuhnak a si.\\n1 Peter 5:6 (NKJV), Curuangah a cakmi Pathian ih kut hnuai ah tangdorte in um uhla amah in caan a kim a ti tikah a lo khaisaang leh ding\\nPsalm 101:5 \" 5A rualpi thupte in a relsiatu cu Keimah in ka siatsuah ding. Mi hngal le mi puarthau cu Ka zoh meen lo ding.\\nPsalm 12:3 . 3Maw Bawipa, a porh-aw reromi lei pawl cu hlep awla, Tluang a khawng reromi kaa pawl cu phit aw.\\nPsalm 138:6. Bawipa cu a saang bikah a um nain mi nauta pawlih zawn a ruat. A mithmuhnak ihsin mi puarthau an relh thei lo.\\nIn Proverbs 6:16-17\" 19 Bawipa in a huat mi thil paruk a um, A fih mi thil pasarih a um. Puarthau mithmai, thuphan pertu lei, misual lo a thattu kut, sualralnak lawng khuakhangtu thinlung, thilsual tuah dingah a khul a rangtu ke, thuphan per tahrat in thu theihpitu sinak, unau pawl lakih harsatnak a suahpi ṭheutu pa, Hi pawl hi Bawipa ih fih mi an si.\\nProverbs 29:23 23Puarthau hngalhngawnnak hin siatralnak ah a lo thlenter ding; Asinain tangdorte ih na um ahcun mi ih upat na co ding.\\nProverbs 16:18 . 18Hngalnak in siatralnak a thlenter; Porh awknak in ṭumsuknak ah mi a hruai.\\nDaniel 4:37b says,.\" 37“Atu-ah cun keimah Nebuchadnezzar in vancung siangpahrang ka cawimawi, ka upat ih ka sunloih fawn a si. A tuahmi hmuahhmuah cu a ding le a dikmi an si ih puarthau zetih thil a tuahtu cu a ṭhum a si,” tiah siangpahrang in a ti.\\nProverbs 11:2 . 2Fimnak, ruahnak ṭha le thudik simmi theih theinak na neih theinak dingah a lo bawm theitu ding thufim a um a si.\\nLuke 1:51 KJV 51A baan thacak a hawi ih mi puarthau pawl cu an tumtahnak thawn a ṭhekdarh ṭheh.\\n1 Pet 5:5 KJV 5Cubangtuk thothoin nannih mino deuh pawl in kum upa deuh pawlih thu kha nan ngai pei. Nan zatein tangdornak thawn thuam aw uhla pakhat le pakhat bawm aw uh. Ziangah tile Ca Thianghlim in, “Mi hngal pawl cu Pathian in a dodal ih tangdormi cu mithmai ṭha a pek a si,” *5:5 Thufim 3:34; Mat 23:12; Luk 14:11. tiah a ti\\nPhil 2:5. 5Nan thinlung put daan cu Khrih Jesuh ih thinlung put daan vekin siseh. 6Khrih cu Pathian sinak a nei ringring; Asinain Pathian bang dingah hranhram in a tum dah lo. 7Cu ai-ah, Amah ih lungtho tein, a sinak hmuahhmuah a taansan ih, hnen-um sinak la tahratin, Minung ah a cang ih minung pianzia in a piang. 8Tangdornak thinlung a nei ih, Pathian thu thlun in, Thinglamtah thihnak tiangin a tuar.\\nPhil 2:9 9Curuangah a saang bik hmunah Pathian in a cawisaang ih, Hmin hmuahhmuah lakih cungnung bik hmin a pek.\\n2 Tim 3:2 KJV \" 2Mi tampi an tirh a fak ding, an hamṭam dingih an hngal an puarthau ding. Mi an hmuhsuam ding, an nu le an pa ih thu khal an el ding, lungawi hna an thiam lo ding ih biaknak khal ziangah an siar lo ding\\n1 Tim 3:6 KJV.\" Zumnak lamah lungthleng pekte a si lo ding; culo ahcun a zum aw sual pang ding ih Satan cu hnon a rak ton vekin anih khal hnon a tong ve pang ding.\\n2 Tim 3:4 KJV;\" 4Mi zuarthlai le mi phiarhmang an si ding ih helhlong ih a nungmi an si ding; an uang aw hngialhngial ding ih Pathian hnakin an tisa nomnak an duh sawn ding\\nLuke 3:8 KJV \". Nan sualnak nan sir awk ahcun nan thil tuahmi in langter uh. Abraham kha kan pu a si pam tiah ti rero hlah uh. Fiangtein ka lo sim: Pathian in hi lungto hman hi Abraham ih tesinfa ah a cangter thei a si.\\nJames 1:10 KJV 0Cule a lianmi Khristian unau kha mi farahih a can a sile a lung awi thotho seh. Ziangah tile milian pawl cu hramlak pangpar bangin an ziam ding\\nPsa 10:2 KJV.\" 2Mi ṭha lo pawl an puarthau ih Mi farah pawl an neh-nen, an hrem. Anmah ih kam ciami thang ah awk-aw hram hai seh.\\nPsa 10:4 KJV.\" 4Mi ṭha lo in Bawipa cu zianghman ah a siar lo, “Pathian cun i hmu zik lo,” tiah puarthau in a ti. A ruahnak hmuahhmuah ah, “Pathian a um lo,” tihi a si.\\nPsa 59:12 KJV.\" 12An hmur ah sualnak a um; An ṭongkam cu sual ṭongkam a si. An puarthaunak ah cun awk-aw haiseh. Mi an cam ih thuphan an per ruangah,\\nProv 13:10 10Puarthaunak cun harsatnak lawng a suahter; Mi dang ruahnak thuron cu fimdeuhnak a si.\\n(Lev 26:19 19Nan puarthau ringringnak cu ka balkiak thluh ding; nan tlun ih van cu thir bangtuk in ka hakter ding ih nan hnuai ih leilung cu daar bangtuk in ka ruhter ding\\nPsa 31:20 20Na thladem hnuai ah himte in na ret hai, Mi phiarnak ihsin an luat. Na puuk sungah hnangamte in na thup hai, An ral pawlih hmuhsuamnak in an luat a si.\\nProv 14:3 KJV 3Mi aa hngal in tamtuk an ṭong ih, Mifim pa ih ṭongkam in amah kha a humhim.\\nProv 16:18 18Hngalnak in siatralnak a thlenter; Porh awknak in ṭumsuknak ah mi a hruai.","num_words":2208,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.099,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.342,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"China Leh US - Chinland Today Media\\nNovember 19, 2009 9:03 am·0 comments\\nNASA In Kap Suak\\nNASA Vansang lawng Atlantis STS-129 cu Florida Cape Canaveral ih Kennedy Space Centre ihsin kahsuak a siih, Hi Vansang boruak lawngah hin Vansang boruak thil umdan hung zirtu ding minung 6 an to ih Vansang boruak ah ni 11 sung an hung um ding.\\nVansang boruak ih an hung um sungah International Space Centre ih hman ding thilri pawl an hunret ding, Hi Vansang boruak lawnghi nazi 1 sungah Km 24.000 ih cakin a zuang. Tuikum sungih NASA in Vansang boruak lawng an kahsuak netabik mihin a rung ttum thlak sal lamah US mi Vansang boruak umdan zirtu Nicole Atott, tui ISI in umlai cu arun phur thla thungding.\\nChina President, Hu Jin Tao leh US President, Obama cun China ram khawpi Beijing ih Tignanmen Square Sira Great Hall Of The People an timi hmunih an kawmawk nakah China leh US cun leitlunih harsat nak phunkim langsar pawl tuah ttha dingih hna ttuan tlang an tumthu an puang.\\nHi ram pahnih hruaitu pahnih hin thil pawimawh dangdang an reltlangih tlunah leitlun boruak hlum caktuk kilhim tlang danding leh North Korea Nuclear ralthuam thuhla khal an reltlang tel. China President, Hu Jintao cun Nuclear ralthuam thuhla reltlang dingin North Korea cu sawmsal a duhthu a simih, sumdawn naklam ih hremnak pek cu a dikbiklo ding a ti.\\nObama cun tui dinhmunih leitlun sumapi dinhmun tlasia harsat nak leh boruak hlum caktuk pawl kilhim nakdingah cun ram pakhat lawngih tithei dingci a silo a ti, Obama cun tui ram pahnih an biakawk nakah Politics lam zianghman a tello a ti.\\nPresdent, Obama cun Tibet ram thuhla rellangin Tibet Buddist sakhua hruaitu Dolai Lama cu China ram Cozah thu neitu pawl thawn biakawknak neisal haisehla a duhthu a simih, Asinan China cun Dolai Lama cu an ram sahthlak sak tumah an puh ringringih nikum ih an biakawknak khalah zianghman hma sawnnak thil a umlo thu an simve.\\nPresident, Obama hin tuisun ah China ihsin South Korea a panding.\\nNorth Korea Ah China PM A Tlawng\\nNorth Korea In Medium Range-Missile A Kapsuak Asi Ah Cun A Thalo Ding, John Kerry\\nNorth Korea Raldo Man Thepthep Zo\\nGeneral Than Shwe China A Tlawng","num_words":355,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.192,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Zaw Min Tun, “A Ṭul Asilen Ralkap Ṭuan Lo A Theih Lo Timi Daan Kan Hmang Ding” A Ti – Meifar\\nZaw Min Tun, “A Ṭul Asilen Ralkap Ṭuan Lo A Theih Lo Timi Daan Kan Hmang Ding” A Ti\\nJanuary 18, 2022 admin Myanmar 0\\nMyanmar rampi a him theinak dingah le humhimnak dingah a ṭul asilen ralkap ṭuan lo a theih lo timi daan kan hmang ding tin ralhrang pawl aiawh ih thuphuangtu Zaw Min Tun in January 14, 2022 sun ah a phuang.\\nZaw Min Tun in, “Ralkap ṭuan lo a theih lo timi daan le dun hi 2010 November thla ah kan rak tawlrel zo. Ramsung ah himi daan le dun hmang dingin ziangkim timtuahnak kan nei zo nan a takram ah kan hmang hrih lo, kan innhnen ram pawl khalin himi daan le dun hi hmang dingin an tawlrel ve.\\nṬhenkhat ram cun a takram in an hmang rero zo, ṭhenkhat cu an hmangsuak hrih lo. Kannih cu ziangkim kan tawlrel cia thluh zo ruangah a ṭul asilen hmang ding lawng a si. Himi daan le dun cu hmang dingin ziangkim kan tawlrel cia thluh zo” a ti.\\nRalkap ṭuan lo a theih lo timi daan le dun an hmang asilen ramsung mi, kum 18 ihsin kum 35 mi zaten ralkap ah an ṭuan thluh ding. Ralkap an ṭuan caan cu kum 2 ihsin kum 3 tiang a si dingih cumi hnuah anmai duhhrilnak ihsin ralkap an ṭuan duh lai asilen an ṭuanpeh vivo thei.\\nNunau Pakhat Cu A Lu Ah Meithal In An Kap Nan A Thi Lo\\nJapan Innsang Nu Pakhat In Nau A Pai, Naute Pa Cu Zo A Si Ti A Theih Hnuah Naute Cu Hngakṭah Runinn Ah A Ret","num_words":271,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.08,"special_characters_ratio":0.24,"stopwords_ratio":0.321,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Nupi In A Thihsan, “Zohman Ka Mawhpuh Lo, Ka Nupi Hi A Vanduai” A Ti – Meifar\\nYangon, SiSyaPhaw vengsung ih um innsang nubik kum 43 mi Ma Hnin Nwe Oo cu April 9 ah a hnaṭuannak kiangkap ah bomb a puak ih a nunnak a liam, a pum a puak ih a rawlei mi pawl a pawtsuak.\\nA falat lai ihsin Golf Course ih hnaṭuan a si, a pasal U Aung Aung cu lamzin kap ah thirleng tuah in eihawl a si. Kum 20 lenglo an neiaw zo ih fanu pahnih kum 13 mi le kum 8 mi an nei. April 8 zan ah a nupi ih samvar cu a phawi sak rero, a thaizing ah a nupi in a thihsan cu a riahsia tuk ih.\\nU Aung Aung in, “A samvar ka phawisak lonak a rei zo, a caancaan ahcun ka nupi hi ka ngai tuk ih ‘na samvar phawisak ṭul maw tin keimahten ka ṭongsuak ṭheu” a ti. A fanu le hnenah a nupi thi thuhla hi a sim ngam lo lohli, neta ahcun “Na nu cu vancung mi ah a cang zo” tin a simfiang hnuah a fanu le pahnih cu an ṭap ciamco.\\nU Aung Aung in, “Ka nupi thihnak ruangah zohman ka mawhpuh lo, ka nupi hi a vanduai a si bik. Innsang dang pawlin kan ton vek an tong ding cu ka duh lo, ka fanu le pahnih cu ka theitawk in ka kilkhawi vivo ding” a ti.\\nKalaymyo Ah CDM Tuah Tlawng Saya Gyi An Kai","num_words":243,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.424,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kalaymyo, Chinsaing Khua Kiangah Ralkap Pawl Bomb In An Puah Ih 10 Lenglo An Thi, Chinsaing Khua Inn An Urkang – Meifar\\nKalaymyo, Chinsaing le Zinkalin khua kiang tlangleng lamzin kap ih um ralkap pawl cu bomb in an puah. November 18 sun hrawngah bomb in veihnih an puah ih ralkap 10 lenglo an thi tin kiangkap um pawlin an rel. Ralkap pawl cu an thinheng tuk ih Chinsaing khawpawn ih ar vulhnak hmuan le kiangkap inn pawl an urkang.\\nTualsung mi pakhat in, “Sun nazi 12:00 hrawngah Chinsaing le Zinkalin khua kiang tlangleng lamzin ih um ralkap pawl cu bomb in veihnih an puah. Cumi hnuah ralkap pawlin meithal an kap ciamco, doaw an si lo ih ralkap pawlin meithal an kap ciamco sawn. Bomb puah ruangah ralkap 10 lenglo an thi, ralkap 15 an thi tin kan thei” a ti.\\nBomb puak hnuah ralkap pawl cu Chinsaing khuasung ah an va lut ih zingzoinak an nei, Chinsaing khua lut\/suahnak khal an khar. Ar vulhnak hmuan le inn 10 an urkang. Tualsung mi in, “Tlangleng lamzin kiangih ar vulhnak hmuan le inn pawl an urkang, khuasung mipi pawl cun hlaral ihsin kan zoh men, ti thei zianghman kan nei lo” a ti.\\nNovember 16 le 17 ah Kalaymyo ramsung ah mipi kilhimtu le ralkap pawl an doaw ciamco ih nihnih sungah ralkap 40 hrawng an thi. Kan dung September 25, 2021 sun khalah Chinsaing le Zinkalin khua kiang tlangleng lamzin kap ih um ralkap pawl cu bomb in an rak puah zo ih cutawk ah ralkap 8 an thi.","num_words":242,"character_repetition_ratio":0.1,"word_repetition_ratio":0.06,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.318,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Falam Run Inn Tlun Kum Ah Sawm Na Si Ve Maw? - Chinland Today Media\\nFalam Run Inn Tlun Kum Ah Sawm Na Si Ve Maw?\\nFebruary 9, 2017 3:54 pm·0 comments\\nLeitlun hring minung lakah “Falam” timi kan lungthlitum tling ko in, a simfiang theitu an um ding maw!\\nFalam timi simfiang tum le duhdawtnak timi simfiang tum hi a harsat daan a bangaw ding ka zum. Ziangah tile, Falam timi tongfang tawite ahhin miphun pakhat sinak, khua le ram mi sinak pawl a tel cih ringring ruangah a si. Bet kherkher cu a tul lonan, Falam timi ah thisen tiang in a tel a si.\\n“Falam Run Inn Tlun Kum” ruangah zovek an si Falam timi ruah lo a theihlo. Falam puai cu Falam ih suak pawl hrangah a sunglawi hleice ding, an suahnak khua rori a si. Asinan, ni khat le zan khat hman Falam a thleng dahlo pawl hrangah teh an sunlawih daan a deem cuang ding maw si, ziangruangah kan deem ter ding timi ruah a tul.\\nFalam timi cu Pu Hrang Thio le Pu Con Bik pawl ta lawng a silo. Falam mi sinak neitu pawl le inn teek ngaingai ka sive ti awtu pawl lakah Kawl le Vai pawl tiang an rak tel ruangah, Falam timi hin a huap kau ih pomrem theilo miphun khal a nei thiang lo a si. Cucu a si Falam mi pawlih hamthatnak le mawinak famkim cu!\\nTui tum ih Falam khua ih puai hman ding mi hi Falam kum 125 kimnak puai, Falam sizung kum 100 kimnak puai le senpi inn pawl kum 100 kimnak puai men asilo, tui tum puai kan hman ding mi cu Falam timi ruangah leitlun ah mi pakhat kan sinak, puai sunglawi sawn a si ti’n thlir a theih. Curuangah, Falam tong ih awkam a sem awtu pawl hrang ahcun kan puai hman ding mi hi zo in a hngakhlap lo ding!\\nFalam bazar tong hmang pawl lawng ih puai a silo, Falam ih rak um dah pawl lawng ih puai a silo, “a si ko ual” timi tong hmang pawl lawng ih puai a si theilo\\nFalam khua ih suak pawl lawng ih puai a silo, Falam bazar tong hmang pawl lawng ih puai a silo, Falam ih rak um dah pawl lawng ih puai a silo, “a si ko ual” timi tong hmang pawl lawng ih puai a si theilo. Kan unau peng dang pawl, Falam ih tlawng a rak kai dahtu pawl, Falam ih a rak pitling tu pawl hrang khalih puai sunglawi a si ve. Tui tum puai hi kan unau peng dang pawlih an sunlawih ngam ding khalin sawmnak le hmuahnak awkam tam ter sinsin ding kan si.\\nLeitlun miphun kip in, khua an nei cio ih, khawpibik timi khal an nei sin theu. Falam khua hi, zo pawl ih khawpibik a si timi simfiang a tul nawnlo. Falam khua ah ni khat hman a thleng dahlo pawl hrang khalah Falam khua cu upat a phu hrimhrim a si. Tui tum ah zo pawlin, puai an hruaikai ding timi hnakin tui tum Falam puai ah ziang vekin na thinlung na innteek aw ngam ve ding timi parah ziangvekin Falam na duhdawt timi a lang ding.\\nRam leng ihsin run-inn le Falam khua pan in, an tlung thok rero thlang. Ram sung khalin, puai hmang tum lemlo khal an tok aw rero thlang. Sim zo bangin, Falam puai hmang ding men kan silo, miphun pakhat, Falam tong hmang pakhat, tui’h mi pakhat na sinak langternak puai a si ruangah tuitum puai hi upat a phu hliahhliah a si. Falam khua ihsin ahleice in tlung dingah sawmnak cakuat, na ngah hnakin na thisen ih neitu na sinak kha, na innteeknak sawn cu a si.","num_words":607,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.08,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Sumthleng Umtudan - Chinland Today Media\\nAugust 4, 2014 10:44 am·0 comments\\nThansoh Bawmtu- Part – 10\\nAmah lawngte, leitlun ramtinkim kom in tangka pakhat lawng hmang thlang thluh sehla thilri kuatawknak ah a olsam deuh ding. Asinan, hivek thil cang dingin thil olsam asilo. Beer tuahnak Copenhagen City in anmah Denmark tangka Kroner ih beer man pek an duh ding. Cuvekin Hongkong ih hnipuan thitnak khalin an zuarsuakman sumpai hongkong tangka ih ngah an duh ve ding.\\nTangka hi Beer le Korte, thil le ri bangih man nei mi pakhat asi. Thilri thawn an bangawk lonak pakhat cu tangka man hi ramdang tangka lawngih tahthim theih asinak ruangah si. France tangka franc sungah America dollar atel. Dollar sungah British Pound atel. Pound sungah Japan tangka Yen atel,,..adt… cutivekin nitinten leitlun sumthlengawknak aher kualaw rero. Asinan, leitlun ramtinkim um bank le sumthlengnak hmunpawlin nitinten sumthleng rate an sim thei ringring.\\nLeitlun sumthleng zuarleiawknak cun tangka man nei deuh ram tangka cu mitthep kartin in sum man athlir ringring. Sumthleng kai can aum vekin sumthleng tlak can aum. France tangka Franc le America Dollar sumthleng an kai tlang can ah Franc le Dollar tahthim ding cun Dollar man aniam bangin British pound le France franc tangka tahthim tikah pound atam sawn ringring. Ramleng sumthlengawknakah leitlun ramtin tangka hi nitin nazi 24 sung sumthleng rate athleng aw dualdo rero.\\nCutin, sumthleng zuarleiawknak pakhat le pakhat cu pehtlaihawknak an nei ringring. Bank le sumthleng zuarleiawknak” Bureaus de Change” zoh in leitlun pehtlaihawknak bank sumthleng rate cu zoh thlun in bulpak sumthleng rate neih asi. Cuih sumthlengawknak cun leitlun khualtlawngpawlih sum athlengsak.\\nKhualtlawng pakhat sinakin sumthleng zuarleiawknak kan tuah duh ruangah sumthleng rate tlak, sang kan theih tengteng atul. Ziang ram tangka khal si sehla sumthleng zuarleiawknak ah siseh, bank ah si maw na sum na thleng tikah alo thlengsaktu in malte amiat ringring. Curuangah khualtlawng pakhat sinakin sumthleng zuarleiawknak karlakah sumthlengtu in mallai a sung aw ringring ding asi.\\nRamleng sumthleng zuarleinak ah ram tangka par ah thum aw in zo in sumthleng rate asim thei ding timi ahhin a dang thilri zuarleiawknak bangin zuartu le leitu parah thum aw in Dollar leitu an tam asile dollar man a kai ding asi. Lehlam zawngih kan rel asile lei duhmi dollar parah thum aw in a rate rel ding asi.\\nRamleng sumthleng rate hi sumdawnnak le ramkhel thubuai tamnak ruangah adanglam thluh thei. Voihnih voikhat ah bulpak milai sumdawnnak ruang khalah athlengaw thei fawn. Ramleng thawi pehtlaih thilri kuat sumdawngpawl khalin a dang pursumleilawnnak pawl bangin ahlawknak lawng ruatin thil le ri an kuat ve. Amah lawngte Tokyi ah sumfathang” interest rate” atlak can ah Japan tangka Yen hi an zuar ih Dollar an lei ciamco theu. Sweden ram ih sumdawnnak athat veten Kroner sumthlengman kailam apan, Germany sumdawnnak hi ramkhel ruangih harsatnak aum tikah Germany tangka zuar in adang tangka hngelhngetnak ding hrangah an thleng cia theu.\\nLeitlun sumdawnnak pehtlaih harsatnak an ton can ah sumpai rinsan in ziangkim ah an thum aw. Ramkhel le pawlkom biakawknak athat lo can ah thilri kuat sumdawngtu le sumhramthlatupawl cun USD le Swiss Franc vekih hngelhngetmi tangka ”Hard Currencies” pawl an lei ciamco theu. Asan cu hivekih ramkhel le ram khat le ram khat pehtlaihawknak siat can ah hngelhngetmi sumpai cun kel a awh ringring timi ruahsannak thawn lei an si.","num_words":539,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.179,"stopwords_ratio":0.173,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"June 30, Zaanlei Nai 4 Hrawng Ah Kachin Ralkap KIA In Ralhrang Kuttang Riantuan Palik 3 An Tlaih Hna I>>>>>> – Onlinenungak\\nJune 30, Zaanlei Nai 4 Hrawng Ah Kachin Ralkap KIA In Ralhrang Kuttang Riantuan Palik 3 An Tlaih Hna I>>>>>>\\nBy chin tawi on July 1, 2021\\nKachin Ralkap KIA In Palik 3 An Kai\\nKachin ramkulh Phakan zin , Kat Hmaw khua in peng 2 hrawng hla Taha Nyi Naung kiang Makaw La Yang ah kachin ralkap KIA cun ralkap kuthnuai ih hnatuan palik 3 an kai.\\nJune 30, zanlam nazi 4 hrawngah phakan lam feh mawtaw pakhat cu Kachin ralkap KIA in an rak cekih a sungah mipi menmen vek thuamhnaw hruh in palik 3 an to cu KIA in an kai ih an hruai cih. Kaihmi palik 3 hnenah meithal zun 3 le kut tuah bomb khal an kai tel.\\nKhuami pakhat cun “KIA in phakan zin cu an cek ringring lo. Veikhat veihnih an cek phah theu. Mani sun ah an cek cu mawtaw sungah palik 3 an rak to ih an kai. Palik pawl cu mipi menmen thuamhnaw an hruh nan, KIA in an theisuak ih an hruai cih” tiah a ti.\\nKIA in palik 3 an kaih thu cu ralkap lamin an theih veten KIA umnak hmun cu tuizing zinglam ah ralthuam picang hmangin vei 4 a kap zo. Asinan, phakan zin tluan ahcun doawk thawm kan thei hrih lo tiah khuami pawl hnenin theih a si.","num_words":218,"character_repetition_ratio":0.076,"word_repetition_ratio":0.057,"special_characters_ratio":0.247,"stopwords_ratio":0.257,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.914,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hmual Neihnak Ih Dawhhna - Chinland Today Media\\nDecember 13, 2010 2:00 am·0 comments\\nKhonsil upa pawl in Peter le Johan an raal a ttha ti kha an hmuh tikah an mang a bang ngaingai. Cule annih cu Jesuh ih rualpi an si ti kha an mang saal. – Tirhthlah 4:13\\n– Hosea 12-14\\n– Thuphuan 4\\nKum tinte thil um dah kel lo a tuahtu pawl kha Nobel Prize laksawng pek an si. Sumpai lam, leitlun um thilri pawl ih cahnak le an si zia lam, sii lam le remdaihnak tuahtu pawl cu an pek suak awknak parah upatnak pek an si. Mi pakhat Nobel Prize laksawng pek a si tikah kum reipi a zirnak, a zuamnak, a fimthiamnak tivek thil um dah lo ra cang suakmi hmual neihnak ih dawhhna hrangah a pek awknak nemhngehnak saangbik a si.\\nA thupizetmi thlarau lam hmual neihnak tuah kan duh men ding. Asinan thlarau lam le Pathian hnattuannak lam ah mi thinlung neh theinak huham ih dawhhna cu ziang a si? Jesuh hrangah a um dah kel lomi huham le hmual neihnak umter kan duh asile ziangmi kan thaap ding?\\nJesuh dungthluntu hmaisabik pawl cun Jesuh thawn caan an hman tlangnak ihsin huham an nei. Cumi cu Israel biaknak lam hruaitu pawl in an theithiam. “Khonsil upa pawl in Peter le Johan cu fimnak le thiamnak nei lo mi menmen an si nain ziangtluk in an raal a ttha ti kha an hmuh tikah an mang a bang ngaingai. Cule annih cu Jesuh ih rualpi an si ti kha an mang saal” (Tirh. 4:13).\\nZirnak le fimnak cu Runtu rennak ah man an nei, asinan amah thawn caan hman tlang thawn cun tahtthim ding a um lo. Amah cu thlarau lam huham le hmual kan neihmi ih dawhhna a si. Na huham ih dawhhna a simi Jesuh Khrih thawn tikcu caan ziangtluk na hmang? – Bill Crowder\\nAmai’ umpinak hmun thup sungah,\\nZiangtluk in ka thlarau in thup awk a duh!\\nAw, ziangtluk man nei zirnak so an si,\\nJesuh kiangih ka zirmi pawl cu! – Goreh\\nNa tisa duhnak nun neh thei dingin, Leilung nehtu Khrih thawn caan hmang aw.","num_words":340,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.109,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.309,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Philip Maung, Hissho Sushi CEO in a cawl ding | VCTH\\nPhilip Maung, Hissho Sushi CEO in a cawl ding\\nHome » Thuthang » Ramsung » Philip Maung, Hissho Sushi CEO in a cawl ding\\nBy vcth on October 17, 2017.\\nUSA ih Sushi company tumbik pakhat a simi Hissho Sushi a dintu le a neitu Philip Maung cu Hissho Sushi ih CEO ihsin a cawl ding tiah theih a si.\\nHissho Sushi cu Philip Maung ih hruainak tang ah kum 19 tluk a rei hnu ah tu ahcun US ram States 41 ah dawr 1,100 lenglo an nei zo.\\nPhilip Maung cu Myanmar ram ihsin 1989 ah US ah USD 13 thawn a thleng. Cutin a zuam vivo ih 1998 ah a nupi Kristina thawn Hissho Sushi an din.\\nPhilip Maung ih hnatuan a sawngtu ding cu Daniel Beem a si. Philip Maung in, “Daniel Beem cu Sushi lam tuannak ah hmuhtonnak a nei lo nan President of Krispy Kreme le President of Cold Stone Creamery ti vek rak tuan dahtu a si. A hruainak tang ah Hissho Sushi hi hi-hnakin a tthangso sinsin ding ka zum,” tiah a ti.\\n“Hissho Sushi ihsin suak ding cu har ka ti zet. Kan fa le an upa vivo ih hmun dang an feh ttul vek a si ko. Ka no te lai ihsin nasa zetin hna lawnglawng ka tuan. Tlawng tla tthitha in ka rak kai man lo. Curuangah hnatuan ihsin cawl in kei mah le kei mah tat aw, battery thun aw ka ttul tiah ka ruat,” tiah Philip Maung cun Hissho Sushi CEO ihsin a cawlhnak san a sim.","num_words":251,"character_repetition_ratio":0.127,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.247,"stopwords_ratio":0.303,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Phun Li le Phun Riat Camibuai cu Chin Phunpi Ni Kian in February 21 ah Thok Ding - Chinland Today Media\\nPhun Li le Phun Riat Camibuai cu Chin Phunpi Ni Kian in February 21 ah Thok Ding\\nJanuary 3, 2017 11:35 am·0 comments\\n2016 – 17 cazir kum hrang ramkulh\/ramtthen ih cek mi phun li le phun riat cambuai neta bik cu 2017 February 21 – 27 ah tuah thok ding a si thu theih a si. Mah tlawng ih cek mi a dang Sang Tlawng camibuai pawl cu February 13 – 18 ah tuah an si ding.\\nTlawngkai ni khat (February 20) ah thok lo in Tlawngkai ni hnih ih tuah thok an tumnak san cu Chin Phunpi Ni an kian duh ruangah a si thu Myamnar Examination Board ih Directorate U Myo Nyunt in a sim.\\nCui tlun ah Chin ramkulh ahcun Chin Phunpi Ni tlawngpih thawn a deng aw bet mi subject cu ramkulh fimzirnak zung ih tawlrelnak thawn ni dang ah tthawn ih tuah ding a si thu Exams Board hnen ihsin theih a si.\\n2016 – 17 cazir kum ahhin November thla cem tiang ah cazin ahcun phun li tlawngta 890,000 lenglo an um ih, phun riat tlawngta 610,000 lenglo an um.\\nPhun Li Camibuai Tuah Can\\n(Zinglam 9:00 – 10:30)\\nFebruary 21 – Myanmarsar\\nFebruary 23 – Mathematics\\nFebruary 24 – Basic Science\\nFebruarry 24 – Social\\nPhun Riat Camibuai Tuah Can\\n(Zinglam 9:00 – 11:00)\\nFebruary 23- Mathematics\\nFebruary 24 – Geography\\nFebruary 25 – History\\nFebruary 26 – (Camibuai Cawl)\\nFebruary 27 – General Science\\nHram : The Voice","num_words":206,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.051,"special_characters_ratio":0.281,"stopwords_ratio":0.262,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.926,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Hlawhtlingmi Japan Ram ih Lai Fala Daisy - Chinland Today Media\\nFebruary 23, 2015 1:01 pm·1 comment\\nScholarship ngahnak mipi hmai ih a thusim lai\\n– Uk Lian\\nJapan ram ah Lai fala zirnak-lam ah hlawhtlingzet mi a um timi le a hnatuannak lam ah Bank hnatuan tiang a thleng timi ka theih tikah theih duh sinsin in ka zingzawi. Japan ram ah phunsang tlawng a theh hnu ah bank ah hnatuan sangzet a kai timi tla cun i mangbang ter lo.\\nAsinan, a thuhla, miphun dang pawl hnen ih Pathian a zumnak a langter daan le mi pakhat si dingih a zuamnak thuthuppawl cun keimah lawng siloin siartu dang pawlih thinlung a tham zet ding ah ka zum a si.\\nA hnuai ah a thuhla tampi ngan a si…..\\nA nauhak ih cathiambik laksawng a rak ngah lai pawl…\\nCa Zir Hram A Thok Daan\\nTlawngkai rak duh zetcia mi cu asilo nan a u le pawlih cartoon cabu siar a rak dawt ruangah casiar thiam ding duh ah tlawngkai duhnak thinlung a rak nei. Tlawng a kai vete’n cathiambik laksawng a rak ngah ringring. Cartoon cabu siar a dawt ruangah ca zir a rak duh thok nan, tlawng a kai hnu cun ca duh zet ah a rak cang. Phunhrek ihsin phunkua tiangah cathiambik sinak top 3 hnakih hnuai a rak tum dah lo.\\nA phunhra kum khalah, cathiam thei le zuam zetmi a si ruangah boarder a umnak fee lak tul loin le tuition fee pek tul lo ih kaiter a rak si. A phunhra exam ah “A” paziat thawn a ong ding timi lawng a ruat. Asinan, phunhra kum ah a dam cak thei lo, a naa ringring ih a duh vekin ca a zoh thei lo, a duh vekin exam tla a tuah suak thei lo. 2002 kumah phunhra cu Tahan, TZR tihmi boarder ihsin a rak ongih ‘A’cu pakhat hman a rak ngah thei lo.\\nAsinan, exam result a suah tikah mark thazet thawn a rak ong thotho. A nauhak lai ah a pa in, ramdang ihsin a rak tlun mi coat angki var cu a hmuh veten, ‘ka pa, hi cu zohman nan then lo pei, ka upat tikih sibawi ka tuan tikah ka hruk ding’ tin a rak ti dah. A nauhak lai ihsin cathiammi a rak si tikah sibawi si ding hi a duh bik mi a rak siih, sibawi ka si ding tiih tumtahnak a rak neihmi tla a thinlungah a hlo thei cuang lo. Asinan phunhra result mark cun sibawi lam a thlen thei nawn lo ruangah thinhar a caan a rak hmang.\\nDaisy Thang le a pa Rev. Ro Khar Thang….. A pa in Lai tong in thu a sim ih a fanu in Japanese tong in let sak lai…\\nA Phunsang Tlawng Kai le Japan Ram Ruahsannak\\nDaisy hmailam hrangah amahte ih a cawmawk theinak ding ruatin phunsang tlawng tha zetah kai thei dingin a cangtheitawkin a zuam. Thlacamnak le rualpi tha pawl bomnak pawl thawn a rak sunmang theu mi Mandalay, University of Foreign Language (UFL) ah a lut. University of Foreign Language hi kan ram sungah pahnih lawng a um. Mandalay ah pakhat a um ih Rangoon thawn pahnih lawng a si.\\nUFL(lam tawinak) ahcun, English, Japanese, Chinese, Korea, France, Germany, Russia tin language 7 sungah phunhran mark ih banmi ihsin duhmi hril theih a rak si. English le Japanese zir ding cu mark tha zet a rak tul. Daisy cu, Mirang tong cu mikip ih thiam mi asi ko ih, Japan ca ka zir sawn ding timi thinlung a rak nei.\\nCun, a phunsang tlawng kai ding kumah a pa cu training nak pakhat kai in Japan ram ah a um. A pa in Japan ram mawinak le cherry par zuk pawl a rak kuat theu. Daisy cun Kawlram ih cheery par pawl tla a rak hmu theu ko nan, a pai’h cherry par rak kuatmi zuk pawl ruangah cheery par thuhla hliakhlai duhnak thawn a thinlung a khat. Cherry par ruangah a thinlung sungah Japan ca thiam duh nak a khat sinsin. Cutin, Japan ca le an tong pawl a zir thok. A kum teel Japan thuhla le an nunphung pawl a zir vivo tikah Japan ram feh duhnak a nei sinsin. Cuticun, Japan ramih tlawng peh thei ding hi a sunmang a rak si. Kum 2005 ahcun a kai mi UFL ih sin B.A (Japanese) in degree a rak ngah.\\nLaam a zirhmi le a rualpi tlawngta pawl\\nJapan Ram A Feh Thei Daan\\nNitin, Japan ram a feh theinak ding lamzin a ruat thlang. Hi lai caan ah Japan fehnak dingah a malbik sumpai ting hra-le-sawmnga lenglo cem tul mi a rak si. Japan ram feh ding ruahsannak thawn Rangoon ah afeh ih internet dawr tivek ah hna a rak tuan ih Japan tong a hngilhlonak dingah Rangoon ih Japan rawl dawr tivekah hna a tuan. Cuvek khal duh tawk loin, Japan tong rori zirnak hmun khalah a zir bet. Japan ihsin mikhualpawl an rat tik khalah a rak hmuak. Japan tong thiam le an nunphung thei sinsin ding hi a zuam zetmi thil pakhat ah a cang.\\n2009 ih Japan tong a rak zirnak Japan sayapa cun Japan pawl an ra dingih an ram ih tlawngkai duh pawl interview an tuah ding thu Daisy hnenah a sim. Daisy khal cun, Japan ram feh ding ih kum 5 lenglo a rak sunmang mi a si ruangah interview ah a feh ih interview khal tluangte’n a ong ngaingai. A interview tuah pi mi mi 15 lakih 6 pawl thawn 2010, March 28 ah Rangoon ihsin Japan ram pan in an zam suak. Cutin, Japan ram, MIE prefecture, Suzuka City ih a um mi, Suzuka International University ah phunsang tlawng kai a thok. A lak mi major pawl cu Japanese culture, western culture le relationship between difference culture ti pawl an si.\\nJapan ram a thlen tikah harsatnak tampi a tong. Tlawngkai theinak le Japan ram um theinak lawng tawk lo. Nun khawsak theinak dingah sumapi tamzet a rak tul betih sumpai hai-daih lo ruangah a buai zet. Harsatnak tampi lakah phungsangtlawng a kum khatnak zir ding in tlawng a lut thotho. A phunsang tlawng kai a kum khat nak cu park time in hna a tuan ih a unu in a sumpai tulsamnak pawl hmuahhmuah a bawm. Sumpai a daihawklo tikah tlawng cawl ih hnatuan ding tiang a rak ruat phahphah.\\nKawlram thu sim lai le a thuhla tawi simlai\\nA Tlawngkainak Lamih Caan Hman Daan\\nDaisy Japan ram a thleng ih a hawl hmaisabik mi cu khawmnak ding biakinn a si. Japan ram ih a khawmnak biakinn Kawage Lutheran Church ah veikhat cu lakphak in khawmnak an nei. Cumi ni cu, Daisy Japan a thleng zarh, Sunday a khawm hmaisabik nak ni a si. Cutawkah ruahbanlopin, mi pakhat in Daisy ih ke ah tisa thawn a burh ngah pang. Cutikah, kuwabarasan 42 sibawinu cun Daisy tuamhlawm dingah a inn ah a hruai. Si a thuh sakih, zarh khat sung a zoh. Cutin rualpitha zetah an cang suak.\\nCaan saupi a lian hnu ah, Daisy cun a pi nu hnenah Japan ram ih um harsa a ti thu le, a tlawngkainak ah sumpai a harsa ih hnatuan dingih Tokyo ih a u hnen ah a feh duh sawn thu le, a beidon vansang thu a sim tikah, a pinu mawtaw mawng lai cu a cawl dukdi ih Daisy ih harsatnakpawl a sut fiang thluh.\\nTlawng dangdang ah feh in lehnak le cangvaihnak phunphun ah tel\\nCui, a pi cun Daisy ih harsatnak pawl a bawm duh thu le a fa vek rori ih a zoh duh thu pawl Daisy hnenah a sim. Asinan, Daisy cun a zum thei lo. Cutikah a pinu cun, in zum theinak dingah nan ram ah kan pahnih in kan tlung dingih na nulepa kan va tong ding tiah a tiam.\\nPraise and worship hruai lai….\\nA Second year ihsin thokin a pi hnenah a um thok. A pi tei nupa cu fa an nei lo ih, Daisy cu an fa ngai vek rorin an duhdawt. Daisy khal cu thaten ca a zirih, part time tla a tuan phah thotho. Cun, Scholarship ngahmi thawn a pinu cem tam tul lo dingah a tum aw. Third year a si kumah, mark tha pawl tlawng fee 50% thum mi tlawngta lakah a rak tel ngah. Culawng hman siloin, Forth year (a final year kum) ahcun, a liam zo mi first year , second year, third year kum thum sungih mark tha pawl lawng apply theih mi Yoneyama Memorial Foundation ih pek mi Scholarship a ngah ih a final year cu a unu le a pinu ih bawm tulin nawn loin amahte a todelh aw thei.\\nA tlawngkainak ah We are international (WAI) timi club ah a lut ih ramdang mi a rualpipawl thawn tlawng dangdang ah feh in, Kawlram thuhla le Lai nunphung thuhla pawl simnak a nei theu. Tlawngta dang pawl laam a zirh caan le thusimnak a neih tinten Laimi asinak, langternak ah Lai thuam thawn a thuam aw theu.\\nA khawm theunak biakinn le a hla hruainak hmun\\nBiaknak Lam Ih A Caan Hman Daan\\nDaisy cu, an tlawng ih international student Pathian zuamlopawl biakinn ah a hruai ih a zumnakpawl tla a sim theu. Japan khawmnak ih hlahruai teimazet a si. Tong duhzetmi le hni duhzetmi a siih, zumlotu a rualpipawl tla biakin feh le, youth cangvaihnak tel dingih a sawm hai tikah phur zetin an tel theu. A rualnu pakhat Inner Mongolia mi Kakasan tihmi nu tla a kaihhruainak ruangah piangthar ih tipil pakhat a um. Daisy cun Japan ram ih a um ihsin a thuken cu (Mathai 6:33) nak hi a si. “A ram le a felnak hawl hmaisak ding cule Pathian in ziangkim a lo pe ding” timi hi a duhbikmi le a fehpi mi asi. Japan ih thluasuah siarcawklo a hmuhmi pawl hi, a nulepa, sungkhat unau pawlih thlacam saknak ruangah tiah a sim theu.\\nBank ih a hnatuanpi pawl thawn\\nBank ih A Hnatuan Thei Daan\\nJapan ram ahcun kum tin phunsang tlawng a theh ding mi pawl hrang hnatuan hawl thla tivekin acozah rampi in a phuang theu. Thimnak ah, January thla ihsin tlawngtapawl hnatuan hawl caan tivekin an phuang theu. Daisy khal 2013, December ihsi thokin hnatuannak a phunphun hawlin a rualpipawl thawn Japan ram state dangdang ah feh in hnatuan a rak hawl thok ve.\\nJapan ih hnatuan ding cun asilobik IT lam thiam tengteng a tul. Cun, Japan tong thiam le ngan thiam tenhteng a tul. IT lam thiam le Japan ca thiammi cu foreigner sihman ah hnatuan tha ngah theinak chance a tam zet. Japan ram tla tui hlan vek tlukin ram Economic a tha tuk lo tikah Japan mi rori khal tlawng theh veten hnatuan tha lut thei lo tampi an um. Bank ih hnatuan tla cu Japan ram khalah hnatuan tha an timi le an ngaisang zetmi hnatuan pakhat a rak si.\\nA hnuai ih youtube hi\\nA first year lai ih Youth Spring Camp ih Pathian duhdawtnak timi sim lai…\\nJapan ram ahcun company pakhat ih hnatuan dingah a tlangpithu in, exam tuah tul, a mal bikah interview 3 lenglo tuah atul. Company tha le tum deuh tla cun interview 5 tih vek tuah tul nak tla a um. Cui, Exam le interview pawl ong hnu lawngah hnatuan ngah a theih. Daisy khal interview tampi ah a rak feh. A tlangpi thu in interview level 4 tiang hi a rak thleng theu.\\nA rak ngah mi Yoneyama Memorial Scholarship Foundation cu, zarhtin Monday ni ah Tlawngta scholarship ngah pawl le scholarship petupawl tonkhawmnak le thurelkhawmnak tivek a um theu. Cutawkah, Japan a um nak prefecture ih Mie Bank hotu lubik thawn an rak tongaw. Pathian remruat nakin cu mi ni tla Daisy cu mipi hmaiah ding in speech tawite a rak nei. Bank hotubik thawn tla rawl-einak cabuai pakhatah an to tlang ngah.\\nJapan Ramsung Thuthangca ah a lang\\nCumi laiah Daisy cun khami pa kha Bank hotu a si tla a rak thei hrih lo. Daisy cu mi upapawl thawn um tlang can khalah hni siamsi ten mithmai panten umthiam mi a rak si. Cutin, Pathian nih Bank hotu lubik thinlung sungah hna a tuanih, an tlun zik zawngah Daisy cu a name card a pekih introduce nak a neih hnu ah ‘hnatuan na ngah zo maw ?’ ti pawl a sut. Daisy cun hnatuan a hawl rero thu a sim tikah cui bank hotupa cun ‘Bank hnatuan tih vek teh na interest zawng asi maw? tin a sutih, an bank ih exam le interview pawl ra tuah dingah a sawm cih. Cutin, interview 5 lenglo an tuah hnu hnatuan cu a ngah.\\nBank hnatuan hi hnatuan thazet asi nan, ka tuan duhzetmi hnatuan cu a si ngelcel lo. NGO, NPO tih pawl, Education Foundation tih vekpawl ih mibawmnak pawl ih hnatuan khi ka duhmi bik asi.\\n2014, March 20 ah degree a ngah. 2014, April nikhat ihsin MIE BANK ah hnatuan a thok. Mie Bank cu a um nak Mie prefecture (state) sungah bank 75 (saing khuai) a um, tui kum hi an bank nih kum 120 a kimnak cu sunglawizet ih lawm ding an si.\\nZuam zetih hna a tuannak ah bank hotupawl an lungkim zet ih hlei ah a hnatuan daan pawl a fel zet ruangah Head office ih Business Management department ih international solution office ah an transfer ih a hnatuan khaisan a si. An department ih an tuanbikmi cu paisa thleng tivek tawlrelnak lam le, Japan company ramdangih company din duh pawl hrangah, information hrang seminarpawl an tuah sak, a tul asile cu departmentih hotupawl cu, thimnakah Vietnam ih company din duh boss pawl kha Vietnam ah an feh piih ram dan tih vek an va ziangzawi theu.\\nDaisy cu tu a kum khatnak lawng siih, an department hnatuanpawl a tih thei tawkih a zir laifang te asi. Kawlram ih company din duh tivek umih, an bank nih an tawirel tul asi tik ahcun Daisy cu kawlram thu kaitu le, tonglettu vekih hmang ding khalin an bank nih ruahsannak tampi thawn hnatuan an peknak tla asi.\\nA rualpi le hotu upa pawl thawn\\nJapan ram hin Kawlram thuhla hi ram thuhla an theih hiar zetmi lakah a tel ve. Kawlram thuhla thawn pehparin Daisy hin thusimnak a nei theu. TV Live khalin interview nak an tuah theu ih hlei ah a bank hnatuannak thuhla thawn khal Japan ramsung thuthangca pawl ah a lang theu.\\nMie Television hotu pawl khalin Daisy komnak an nei. Cun tu bai te khalah, an rak kai nak tlawng nih hmaikum hrang an tlawng home pange ih a thu ngan dingin le, International university asi vekin, ramdang mi tlawngtapawl tha peknak dingah le an tlawngin advitise-nak capawl ih thlah dingah interview-nak an ra nei. A rak ngah mi Scholarship foundation khal in an home pange ah Daisyih thu ret an duh ih, a hnatuannak bank ah interview pawl an va tuahih cu mi cu youtube ah zoh theih in an tuah tum. An tawlrel rero lai fang a si.\\nDaisy le a unu thawn\\nDaisy cu tuikum thawn Japan ramih a zirnak le a hnatuannak kum 5 a kim thlang ding. Zarh khat sungah cawlhnak caan khal nei lo ih hnatuan ih nunnak hmang asi ruangah a hnatuannak le zirnak ah hlawhtlinakin a thlun ringring. Daisy cun Japan mipi hnen ihsi zirtlak zet ka timi cu an mipipawl an lungrual ih caan hmante ih a hmang pawl an si.\\nCun, hnatuan zuam zet miphun khal an si. An tuan mi poh ah thiamzet le professional si duhnak lungput an neiih si ding tla in an zuam. Zawnruahnak le lainatnak lungput tla an nei zet. Asinan, an sambaunak deuh ih ka hmuhmi pakhat cu an thinlung te tuk deuh phah ti khalin a sim. An mai ruahdan le an nunphung hi a thabik tin an ruah.\\nCumi cu thil tha cu a siko nan, Japan mi hrekkhat cu ramdang daan le nunphung hi an theih le an hmuh tinten ‘Eeee cu ti vek’ tin thilmak vek le thilcang thei lo tuk vekih ruahnak nei tampi an um ve.\\nKa nu nih in zirh theu mi cu ‘Khui tawk nan um khalah siseh, ka lo thihsan hnu khalah siseh, nan ngahmi sumpai ihsin Pathian ram hrang thenhra then khat cu dikzet in nan pe pei’ tih mi asi.\\nHistory lam kan zoh asi tla ram rei pi ramdang thawn pehtlaihnak an rak neih duh lo tikah an thu ruahdan pawl open minded tuk lonak le culture difference an theih mal tuk hrih nak pawl tamzet a um.\\nCun a harbik mi cu, midang zawn an ruah tuk ih, thim nakah mai feh duhnak hnakin rualpi duhnak an thlun sawn theu ih, a leh hnu in an lungawi lo lala theu fawn, a lenglam ahcun an polite zet nan an thinlung ngaingai khi theih thiam ahar caan tla tam pi a um.\\nAn frank tuk lo. Japan pawl kom le biak cu tongkam hmang thiam atul zet. Cu mi pawl cu ka duh tuk lo nak pawl an si tiah a sim.\\nA thusim lai\\nJapan Feh Duh Hrang Ah\\nA hnuai ih ca hi amah ih nganmi a si….\\nJapan cu acozah daan tla a tha ih, nun tlanglengnak ah safe zetmi ram pkhat asi.\\nA zohkhentu a pinu le a pu\\nInsurance system pawl a tha zet. Ahleice in, Health insurance system an nei tha zet. US president OBAMA nih tla Japan health insurance system tha a ti tukih USA ah tuah a tum rero nan a tuahsuak thei hrih lo. Rel duhmi cu Japan hi western ram dang pawl hnak in umnak ding tha ram asinak pawl tarlang duh nak asi.\\nKa nauhak lai ihsin, tusun ni tiang fimthiamnak ka zir thei nak hi mi tampi ih bawmnak ruangah asi.\\nJapan hnatuan duh cun Japan tong thiam tengteng a tul. Cun, kutthiam neih le a tha sinsin. Atha bikmi cu IT lam thiamnak neih asi. Tulai cu Yangon ah Japan feh hnatuan theinak dingih bawmnak hrang an din. Japan company pawl ah tong zir tla a theih, cun work interview pawl tla tampi a um. Cozah a ong awk hnu cu tui hlan vek si lo in, chance a tam thlang ngaingai. Amah lawngte, Japan cu Christian ram asilo vekin Christmas holidays vek tla an nei lo.\\nHnatuan luhnak company ih zirin Sunday hnatuan na cawl thei lo tla si men ding. Biaknak lam zawngih thlir ahcun Japan um cu a nuam lo zetnak tla a um (thlarau ti rawl lam ah). Hnatuan off lak maimai tla an duh lo. Hnatuan thleng hnuaihni tla an duh lo. Hnatuan thleng tam tuk cu thinlung hmun lo vekin an ruat. Tulai cu an ruahnak tla a kau vivo ih, hnatuan thleng ih hnatuan thar tuan tla an um vivo ko nan, a tamsawn cu pension an lak tiang an tuannak kelih tuan an si sawn theu.\\nMi tampi nih Japan cu hlawh a tha tin hnatuan an duh zet theu nan, hlawh pakhat vial zohin na ra asile na siaraw leh tla si thei men. Curuangah ka advice duh mi cu Japan ram na rat duh asi le cu an tong ziraw, an ram thu hla zir aw. Ziangahtile hna an tuan tuk. Japan pawl cu hna an tuan tuk ti’n rel ringring le theih ringring mi an si ko nan, a tak rori ih ton cun kan rel theu hnakin hnatuan ngaingai mi an si zia a lang sinsin.\\nA scholarship ngahmi capi thawn\\nA Hlawhtlinknak Tiih A Ruah Mi\\nKa nauhak lai ihsin casiar ka thoh zik tinten thinlung thlacamnak ka nei theu.\\nKa tlawng kai lai ih ka Bible cang keng mi cu, Thufim 1:7 ‘Pathian tihzah cu fimnak ih hramthoknak asi ’ tih mi arak si. Ka thiam thei lo mi subject a um tik khalah hi mi bungcang ka thinlung in siarnak le thlacamnak ka nei ih bawm nak ka dil theu. Japan ka thlen hnu ih ka Bible cang keng mi cu, a parih in tarlang sak zo vekin, Matt 6:33 le Saam 37:3-5 ‘Bawipa cu rinsan awla thil tha tuah aw. Cuticun hi ram sungah himdamte in na um ding. Bawipa ah na lungawinak hawl awla, Na lungthlitum a lo pe ding. Bawipa hnenah na nunnak pe aw; Amah rinsan awla a lo bawm ding’ tih mi an si. Cun, ka tlawngkai pi kawl pawl nih keimah nun dan zohin laimi an ngaisang ding in ka zuam.\\nJapan mi pawl nih kawlram mi an nautat lo dingin ka zuam. Japan pawl nih kawlram cu Buddish ram a si lo maw na tih tinten, aw asi ko nan, kei cu zumtu ka si. Kawl ka si lo. Chinmi, Laimi ka si tin ka sim tam tuk nakah Ka kawlmi tlawngkai pipawl nih in ngaihlo zik te sawm. Sinan, Laimi ka sinak le, Pathian nung zumtu ka sinak hi self introduce nak ka neih tin ten ka rel tel tengteng mi an si.\\nRamsung TV hmang in Live ih interview laifang\\nA Harsatnak ih Rahsuah Pawl\\nA hnuai ih ca pawl hi Daisy ih nganmi a si….\\n・Phunhra ka siih ka damcak theilonak tla Pathian duhnak a rak si.\\n・Sibawi line ka ngah lonak tla Pathian khawkhan a rak si.\\n・UFL ka theihnak le ka kai ngahnak tla rualpi tha hmangin Pathian lam hruai nak asi.\\n・Phunsang tlawng ka kai theinak, Japan ka rat thei nak tla sumpai lamih ka u nu nih in zoh nak, in duhsaknak, ka nu le zumtu unau pawl ih thlacam saknak, ka pai kohhran parih a rinum nak pawl ruangah asi.\\nKawlram laam a zirh lai…\\n・Japan ih mah le tawk ih hlawh tlinnak le hivek dinhmun ka thleng nak tla, Pathian thatnak rori asi. Biaknak ka hawl hmaisabik nakin duhdawttu ramdang mi pawl thawn tonawknak can tha in pekih, thlawsuahnak tampi ka ngah nak hrampi a rak si.\\n・Ka khuk ah tisa nih in kang hmansehla, asaa zetmi tisa kha ka hmailam hrangah a thawzetmi khuaitizu burhmi vek a rak si.\\nKan theih thiam hlan ahcun naa kan tiih tuar har kan tih mi tla can a kim tikah Pathian laksawng asi tih kan hmu thar sal theu.\\n・Ka nu nih in zirh theu mi cu ‘Khui tawk nan um khalah siseh, ka lo thihsan hnu khalah siseh, nan ngahmi sumpai ihsin Pathian ram thenhra then khat cu dikzet in nan pe pei’ tih mi asi.\\nJapan ka feh zik tla ah himi hi a thucah mi a rak si. Cumi thei ringringin Japanih part time hlawh ka ngah hmaisabik cu thenhra then khat si lo in, azaten biakin ah ka pek (tam cu a si lo nan). Cui mal takte ka pekmi Pathian nih in cohlan sakih a let tamsawm ah I belh sak. Tlawngkai sung hmuahhmuah sumpai buainak um lo tiangin in kaihrui.\\nTlawngta pawl Lai thuam thawn laam zir thu, thuthangca ah suah\\nA hnuai ih a vision hi amah ih nganmi a si.\\nKa nauhak lai ihsin, tusun ni tiang fimthiamnak ka zir thei nakin, mi tampi ih bawmnak ruangah asi.\\nCuvek asi ruangah, kei tla mi bawm thei tu si khi ka duhbik mi asi. A hlece in, tlawng kai a duhzet nan, tlawng kai thei lo nauhakpawl tlawng kai ter theitu si ka duh. Bank hnatuan hi hnatuan thazet asi nan, ka tuan duhzetmi hnatuan cu a si ngelcel lo. NGO, NPO tih pawl, Education Foundation tih vekpawl ih mibawmnak pawl ih hnatuan khi ka duhmi bik asi.\\nPathian rem atisile ni khat nini ahcun Education Scholarship Foundation dinsuak thei tu si ka duhbik. Asi lobik hmanah Scholarship Foundation pakhat khat ih member pakhat si dingin ka vision tumbik asi. Mi tampi bawmnak ruangah tuni tiang ka thleng vekin fimthiamnak a zir duhmipawl bawm theitu si ding hi ka duh bikmi asi. Pathin hnenah sungkua zoh theitu i siter aw tin thla ka camih, inn lam ka zoh nak kumkhat hman kim hrih lo nan, Pathin nih ka thlacamnak in kim ter. Tui ka thlacamnak cu, Mibawm theitu I siter aw tih mi asi.\\nPS- Mai Daisy Thang hi Rev. Ro Khar Thang & Nu Tawk Nei Cang ih fa rilrah 8 sungih 6 nak a si. A nulepa tufang Rangoon ah an um.\\n(Visited 4,818 times, 1 visits today)\\nFrancis Lal Uk Hmaiton Thusuhnak\\nChin Pawlpi Hotu Pu Fung Dun Interview Tuahnak\\nChin Mino Calai Siangpahrang Salai Siang Lian Uk (Kianghrol) Le CT Camkhat\\non April 5, 2015 at 7:29 am\\nZo si na zum mi Pathian dik tak ti na thei maw?\\nTu nai te ah thu ka thei mi pakhat poi ka ti zet mi a um asi. Cu cu ziang asi ti le CHRSTIAN za ih 90& hmuah2 pawl ih ka CHRISTIAN thurin(Doctrine) thu asi. Mi tam pi sawn in Christian pawl ih kan biak mi Pathian hi mi nung 3 asi ih Pathian ah 1 ti ih pomdan(Trinity) hi asi.\\nThu kan thei mi ah Hindu biak nak ih an Pathian hming Brama le Shiva le Ashinu ti mi Trinity an ti mi le Christian Pawl ih Pa le Fapa le Thiangthlarau 3 kom Pathian trinity thawn zo pathian so a cah ih huham a nei sawn ti ah zuam awk nak an nei ih,\\nA cuih zuam awk nak ah khawsia ih hmang mi nu sung ih khua sia kha an dawi ter ve ve. A hmasa in Christian Trinity Pathian zum tu Saya pakhat nih Pa le Fapa le Thiangthlarau hming in khaw sia cu a rak dawi dawi hmaisa ih a dawi suak thei lo hlei ah a mah leh lam thizik in a tuah siat sawn asi an ti,\\nCu theh ah Hindi lam ih sin Hindu pawl ih Pathian brama le Shiva le Ashinu an ti mi Pathian hming in an dawi tik ah ol ten an dawi suak ti ih cu ruang ah Hindu pawl nih CHRISTIAN pawl ih zum mi Pathian hi zum tlak Pathian tak2 asi lo reng2 ti ah an hmuh suam na sa ti thu kan thei tik ah riah sia za ngai2 asi.\\nAw Christian ti aw pawl hi tluk ih Christian kan si nak ah kan thurin(Doctrine Trinity) hi a dik lo Bible doctrine asi lo ti thei na cing in kan tan tho2 lai hrih pei maw. Pa le Fapa le Thiangthlarau hi hming asi lo (Title) men asi ih acuih hming nei tu cu a mah JESU asi ti ah Dungthluntu pawl nih tla an thei ruang ah JESU hming lawng2 in Baptisma ppek nak ih sin ziangzongza a tuah ti tla Bible ACTS sung hmuah2 ah nan siar na cing in. Pa le Fapa le Thiangthlarau 3 kom hi Pathian asi ti pom tho2….\\nSatan nih hman a tih lo ziang hman Trinity hming in a tuah thei si lo. Trinity hi dik sehla Satan tla a dawi suak thei ding. Ziangzongza tla Trinity hming in kan tuah thei ding nan cu teh…. Zum nak thurin dik lo hi thei na cing in na pom tho2 hrih ah cun nang tla Satan pa nih a lo thlek darh theuh lai ding hoh khaw ti duh sak nak thawn ka lo sim mi asi…. Phuah cop men asi lo hoh khaw….","num_words":4395,"character_repetition_ratio":0.036,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.299,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kum 10 Mi In Thousand Dollars Tuah - Chinland Today Media\\nKum 10 Mi In Thousand Dollars Tuah\\nApril 11, 2015 1:04 am·0 comments\\nAelita ti mi kum 10 nu te cun zuk suai leh painting a paih tuk ih a zuk pawl hi mi in an duh thei tuk man nei zet mi ah a can ring ring. A zuk suai mi pawl cu New York, London, Italy leh Hong Kong ah show cased a tuah ih mi in an duh thei zet. Cu ruang ah hi mi kum 10 nu te cu Forbes Magazine ah an suah ih Good morning America, CBS,BBC leh The Washington post pawl in tla interview an rak tuah a si.\\nAelita hi Australia Melbourne ih suak Michael Andre leh Russian mi Nikka kalashnikova te ih fa nu a si. A mah hi zuk suai (painting ) lam pang hi paih zet tu a si.\\nAelita hi nau hak dang vek tho tho a si ih mi hlim thei zet a si fawn. Kei cu zuksuai Art lam pang ah ka hmin a thang thlang ih leilung pi nih tla in thei thok thlang ruang ah ka lung a awi tuk a ti. A leng dawr ih ka vah tik khal ah mi in in thei thluh ” Oh, nang hi ka lo thei hminthang zet mi artist Aelita kha na si ti aw” ti in ka vak nak ah in sut theu.\\nAelita hi 2007 ah a suak ih leitlun Wikipedia neitu lak ah nau hak bik a si. Thla 9 mi a si in zuk suai a thok. Thla 22 mi a si in acrylics on canvas, Melbourne’s Brunswick street Gallery ah zuk a suai ih a suai mi 15 sung in 7 cu $ 300 in $3000 kar lak in show hman an tuah man hlan ah mi an an lei sak theh man a si.\\nKum 4 a si in zuk pakhat a suai (painting) a tuah mi hi $ 24,000 in an lei. A suai mi hmuah hmuah hi mi in an duh thei tuk ih a mah tla in hiti vek ih hna tuan hi ka paih zawng a si ti in a sim.\\nAelita cun zuk ka suai cun ka thin a nuam ih ka hlim. Ka dam sung cu himi hna hi ka tuah ding a si ti in interview nak ah a sim a si. Kum 10 mi te a si nan kan tuah thei lo mi pawl hi nauhak te cun a tuah a si.\\nRef: the chinvoice\\nAsia Rampi Sungih San Manbik Myo Sinak Dinhmun Shanghai In Ngah\\nMAS Vanzam Flight MH066 Cakkhai in Hong Kong Vanzam Kerawn ah Ttum\\nMi Rothap Le Mi Hratkhawkheng Bruce Lee\\nChina In BBC Website A Block","num_words":425,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.27,"stopwords_ratio":0.388,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"May 26, 2010 5:27 pm·0 comments\\nTidai thuhla kan ngan laklawh ih, tui’ tum khalah ziangtluk in ran rual zohkilnak le nitin thilri kan hmanmi pawl tuahnak ah tidai an hmang timi kan zohkhawm pei. Kum 1990 ihsin London ih King’s College tlawngta Tony Allan (geographer) cun leitlun hmunkip ih a thil hmuhtonmi pawl hitin a ngan:\\n1. Jeans bawngbi sau pakhat kan hruk tinte’n tidai 2,900 gallons (1 gallon = 4 liters) ah kan hnim awk tinak a si. Sim duhmi cu Jean bawngbisau pakhat tuahnak dingah tidai 2,900 gallon an hmang tinak a si. Cotton bed sheet pakhat tuahnak dingah tidai 2,800 gallon hman a si ih, cotton T-shirt pakhat tuahnak dingah tidai 766 gallon hman a si. Caw hnawi khuat khat ngahnak dingah tidai 53 gallon a luang ral ih, coffee khuat khat kan ngah theinak dingah tidai 37 gallon hman a tul. Wine khuat khat cu tidai 32 gallon in, beer khuat khat cu tidai 20 gallon in, laphak (tea) khuat khat cu tidai 9 gallon cem in kan ngahmi an si. Hibangtukih tidai luangral ringring hi coffee, caw hnawi, laphak, cotton pawl a hramthok ihsin a cem net tiang a zohkilnak dingih tidai an hmanzat in ngan a si ih, cucu ‘zohman in kan ruahban lomi an si. Hihi ‘Virtual Water’ ti ih kawh a si.\\n2. ‘Sa’ kan duh fawn ih,.. sa thawn pehpar in tidai hman zat cu hitin a si: Caw pakhat a suahkeh ihsin a ‘sa’ an zuar tiang (kum 3 sung) ih a zohkilnak hrang tidai an hman zat cu 816,600 gallon a si. Cucu caw sa 200 kg (440 pounds) ngahnak ding a si ih, 1 kg hrangah tidai 4,083 gallon ( pound 1 hrangah tidai 1,857 gallon) hman a tul tinak a si. (1 kg = 2.2 pounds). Hitin kan zoh vivo ding. Vok sa pound 1 ngahnak hrangah tidai 756 gallon hman a si. Arsa pound 1 ngahnak dingah tidai 469 gallon hman a si. Arti (egg) pumkhat ngahnak dingah tidai 400 gallon hman a tul. Ticun, kum 2050 ahcun kum 2010 hnakin milai in tuni ih kan tulmi hnakih a let (double) rori in ‘sa’ kan tul ding ti a si lala.\\n3. Thing thei (fruit) lam kan zoh pei. Cherry thei pound 1 ngahnak dingah tidai 185 gallon, Banhla pound 1 hrangah tidai 103 gallon, apple rah pound 1 hrangah tidai 84 gallon, grape rah pound 1 hrangah tidai 78 gallon, orange rah pound 1 hrangah tidai 55 gallon, strawberry thei pound 1 hrangah tidai 33 gallon hman a si. Vainim pound 1 hrangah tidai 109 gallon a tul ih, alu (potato) pound 1 hrangah tidai 31 gallon, bokbawn (egg-plant; India ahcun brinjal) pound 1 hrangah tidai 25 gallon hman a tul. (Hmaizarh ah theikauhnak peh a si ding-Ed)","num_words":407,"character_repetition_ratio":0.138,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.278,"stopwords_ratio":0.226,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Zukneng 106 tlangleng in pah that | VCTH\\nHome » Thuthang » Leitlun Thuthang » Zukneng 106 tlangleng in pah that\\nNorway ram ah ni thum sungah (November 23-25 tiangah) tlangleng ih pahnak ruangah zukneng 106 an thi tiah theih a si.\\nHramlak zukneng kilkhawitu Torstein Appfjell in, “Kan dung zarhte sun, November 25, nikhat sungah tlangleng pahnak inzukneng 65 an thi. Tlawngkai ni 4 in zarhte ni tiangah tlangleng pahnak in zukneng 106 an thi zo,” tiah a ti.\\nKum khat sungah tlangleng ih pahnak ruangah zukneng 250 tluk an thi. Tu hrawng tlangleng in zukneng pahnak a tam ruangah zukneng tamnak hmun pawl ahcun tlawngleng nuamte deuh in an mawng tiah theih a si.","num_words":99,"character_repetition_ratio":0.118,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.212,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Falam ih Covid 19 mina case no. 29008 in Siizung suahsan, Tufang Falam Dinhmun | Falam Online Media\\nOctober 20, 2020 October 20, 2020 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nFalam khuasung ih Covid 19 mina hmuh hmaisabik cu a taksa par ah nat hrik a um nawn lo ruangah rampi Harhdamnak le Lehpannak zung sian nak thawn October 20 zing ah an tuamhlawmnak Falam Siizungpi ihsin a suak zo a si.\\nAmah cu Hlawnmual khua mi kum 18 upa a siih rampi hrilawknak hrang kilkhawi danding palik training kai nak hmun SHS No.1 Tlaawnginn ih Covid 19 nat nei maw, neilo an check lai ih hmuhsuak mi mina a si.\\nHih thuthawn pehpar in Falam Siizungpi ih hnaṭuan mipakhat cun, “tlunlam thusuah vekin October 9 ah rampi Hrilawknak kiltu ding training kai nak hmun ih mipum 167 pawl cu Covid 19 nat check nak kan nei.”\\n“Cumi lak ah Hlawnmual khua mi kum 18 upa taksa par ah Covid 19 nat hmuhsuak a si. Falam Siizungpi ah tuamhlawm dingin hruai cih a siih Siizungpi Isolation Ward ah ni 11 sung tuamhlawm in a um. Tu ah, Antigen Test Kit thawn an zoh sal ih a taksa par ah nat hrik a um nawn lo ruangah rampi Harhdamnak le Lehpannak zung sian nak thawn Falam Siizungpi ihsin October 20 zinglam ah a suak zo a si” tiah FOM hnen ah a sim.\\nAmah cu rampi thusuah vekin ni 7 sung a hran ten zohkhen sung a si ding ih cuih ni sungah a taksa par ih natnak a hlo fai a si le thlah zalen a si ding.\\nFalam khuasung ah October 18 tiang Covid 19 namhnget mina pali an um ih, nat nei hmaisabik a dam zo ruangah Falam khuasung ah Covid 19 mina pathum an tang a si.\\n← Covid 19 mina lam sak tu Silchar Dr. pa cu mipi duh a co hlei ce\\nCovid 19 volunteer hmuhsuamtu mipakhat cu palikzung ah thubuai tuah sak →\\nNLD party in Lairawn CAM cuhtu Pi Lal Rin Muan Policy","num_words":304,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.068,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.257,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"USA President thar zo a si? - Chinland Today Media\\nUSA President thar zo a si?\\nNovember 14, 2008 7:53 am·0 comments\\nAmerican mipi in president thar dingih an thlan Obama hi 1961, August 4 ah Honolulu, Hawaii, USA-ah Barack Hussein Obama II tih hmin keng in a suak, a pa hi mi dum Kenya mi Barack Hussein Obama a siih Muslim sakhua thluntu a si, a nu cu mi ngo, Dunham a si.\\nA nu le pa hi (2) mi a si lai ah an then aw, a pa hi an ram, Keyna lam ah a tlung ih a nu cun a enkawl. Himi hnu ah hin a nu in pasal dang, Lolo Soetoro a nei ih a pasal ram Indonesia ah an sungkua in an cer, hinah Obama hi kum 10 mi a si tiang a um ih Honolulu ih a pi le pu hnen ah a um ih phunhra a kai lan ta. Obama hi phunhrang tlawng arak kai lai ah marijuana, cocaine (rihtheih thil) pawl arak tham ih cui a tham mi pawl in a nun a ti siat thu le asirawk thu pawl a rel.\\nTui tum thlan awk hlan te tiang kuak a fawp. Cun An ni hi vorhlam ai in a kehlam kut a hmang thiam sawn. Basket ball hi leh nuam a ti ve mi pakhat a si. Apa in kum 1982 ah motaw accident in mual a liam san, a nu hi 1995 ah sul cancer ruangah a thi. A nauhak lai ih amah rak enkawltu bik a pi Madelyn Dunham cu thlanawk ni November 2 ah cancer natnak thawn kum 88 mi cun a thih san lala.\\n1983 ahkhan Columbia University ihsin BA a rak thehsuak, himi hin Haryard Law tlawng ihsin JD a theh lehsal bet. Kum 1990 ahkhan mi dum lakah Law Review president hna rak kai hmasabik dingin thlansuak a rak si. 1992, October 18 ah Harvard Law tlawng graduate, Michelle Robinson cu nupi ah a thi, tu ah hin fanu pahnih, Malia Ann (10) le Natasha (7) an nei. An sungkua in Hyde Park, Chicago ah an um ih United Church of Christ ah an um.\\n1991 ah Chicago civil Right Lawyer hna a tuan, 1992 ah US president candidate Bill Clinton hrangah Chicago ah vote registration drive tum bik hruaitu ah a rak tel. 1996, 19987 le 2002 ah Illionois state senate ah a tling. 2000 ah House of Representative ah an party aiawh ding ah vote malte in a zuam mi pa Bobby Rush a rak nehlo. 2004 ah Democratic National Convention ah thurelnak caan pek a si ahkhan thu rel thiam le mi neh thei tu tin mi kip ih theih a hlawh.\\n2004 November 2 ah US senate ding ah thlan tlin a si. 2007, February 10 ah Democratic party ai awh in President a cuhtum ti a phuang ih a zuam mi Hillary Clinton thawnn nasa zetin pawlsawm in an khawsa ih cumi hnu ih nehnak an co hnu ah tuikum August 28, 2008 ah Denver, Colorado ah Democratic National Convention ahkhan Party aiawh in president candidate asi ti thu official in a phuang.\\nAmerican president dingah midum pawl an thlansuah hmaisabik cu a si. Obama hin cabu tla a rak ngan. 2004 ah cabu pathum mtd 1.9 man contract a rak nei. A hmaisabik ‘The Audacity of Hope’ a suah zo. Hi a cabu hmaisa sawn ah amai thuhla tampi a ngan. Politics lam ih a rak zuan luh daan pawl.\\nA pahnihnak sawn cu a innsang nu thawn an ngan tlang ding. Cun 1995 ih Harvard Law Review ih contract an rak neih cia bang in cabu a rak suah ih cumi cabu sung ahcun a nauhak lai ih a nu thawi an rak khawsat daan pawl a ngan ih an cithlah tu pawl a hawldaan pawl a ngan bet ih a bu hmin ah ‘Dreams From My Father’ ti a si.\\nKum 2005 ah Time magazine cun leitlun minung lakih midang neh theitu nun nei lah ih 100 ah a telh ta. Obama hi mi lungruh, lung tum nei zet a si.","num_words":640,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.262,"stopwords_ratio":0.33,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.985,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - 2 SANSIARNAK\\nBibleThianghlim – 2 SANSIARNAK\\nThil cang kum: B.C. 971-538\\nSansiarnak bu khatnak le bu hnihnak hi a thăwk ah cun bu khat a si (Sansiarnak bu khatnak Thuhmaihruai zoh aw).\\nSiangpahrang bu hnihnak bangin Sansiarnak bu hnihnak hin Jew-pawlih lalram thuanthu Solomon uknak ihsin Babilon sáltan tiang a huap. Siangpahrang bu hnihnak vek si loin, Sansiarnak bu hnihnak cun thlang lam lalram a hmuitin hleice.\\nSansiarnak bu khatnak Thuhmaihruai in Sansiarnak cabu pahnih ih thupi pawimawhpawl a rel. Hih thupi tamsawn cun a bur le bulpak ih Pathian biak a reluar. Cule zohṭhimtlak ih Pathian biak le rinumnak cu Sansiarnak cabupawl hin an rel nasa. An thinlung Yahweh an pek ruangih a hmuingil mi siangpahrangpawlih thuhla in Sansiarnak cabupawl ah hmunram tam zet a luah. Bung 65 lakah bung 38 pawl cun David-ih thlahsâwng siangpahrang 22 lakih mi panga: David, Solomon, Jehoshafat, Hezekiah le Josiah thu a ngan.\\nPathian biak ti mi cu milai ih Pathian lehrulhnak a si. Kap khat lamah Pathian biak ti mi ih thupi cu Pathian ih milai a lehrulhnak a si. Cutivekin himi Pathian ih lehrulhnak thupi cun a ṭha lam le a ṭha lo lam a sawhkhih thei. Sansiarnak cabupawl in Pathian malsawm an uar ih a hman mi ṭawngkampawl cu: «bawm» (vei 26), «hmuingil» (vei 13) le «cawlhahdam» (vei 7) an si. Thil cang zo mi tampi cu Pathian ngaihsak le ngaihsak lo parih a ṭhumawkzia hi cabu ngantu in vei tam zet a simfiang (1San 28:9; 2San 15:2).\\nA hramthăwkih a siartupawlih dinhmun theihfiang a si ahcun, hi cabu siartu in Sansiarnak cabu-ih thupipawl hi thupi ah a ruat ko ding. Sáltan hnuih Jew-pawlih nun ah rinumnak le rinumlonak kan hmu. A cān ah cun dik zetin Pathian kamsuakthu an lehrul, asinan cān dangah cun Pathian Dān an pahbăl. Annih cu thanauumza tikcucān ah an um. Solomon temple ropi cu tisiat a si ih, cumi cu temple tenau in a airawl. A nungdamsŭnpawl cu an cak lo ih, an kimvelah ral tam zet an cêng. Ezra in harsa zetih um a nungdamsŭnpawl cu tha a pe ih, ralrinnak khal a pe. An thuanthu ihsin Pathian băwmnak le hmuingilnak thlengtertu le a lunghmuilonak le a nunsimnak thlengtertu an lungput le an cangvaihnak a theihter hai.\\nZiang san khalah amah tlansantupawl Yahweh in a tlansan hai, asinan mah le mah phahniamawtu, amah hawltu le Bible ih zirh vekih amah betupawl a bawm ti Sansiarnak cabupawl in in zirh.\\nI. Israel tlunah Solomon a lal (bung 1-9)\\nII. Israel hnuih rung lal Judah siangpahrangpawl le Judah ṭhenawknak (bung 10-36)\\n1 David fapa Solomon cu a lalram ah a ticakaw, cule Jehovah a Pathian in a umpi ih, nasazetin a khaisâng.\\nGibeon ih Solomon Máng\\n2 Cule Israel-mi zate hnen, a thawng le a za hotu ralbawipawl hnen, laireltupawl hnen le Israel zate lakih uktu a si mi pupápawlih sungza lubânpawl hnenah Solomon in thu a sim. 3 Cun Solomon le a hnenih um mipungkhawm hmuahhmuah cu Gibeon ih um hmun sâng lamah an so; ziangahtile cu tawkah Jehovah siahhlawh Mosi in ramṭhing ih a rak tuah mi Pathian thawi Tawnawknak Puanthlam cu a um. 4 Asinan Pathian Kuang cu Kirjath Jearim ihsin David in a rak timlam cia mi hmun ah a thiar, ziangahtile cumi hrangah Jerusalem ah puanthlam a rak zar zo. 5 Cule Hur fapa Uri-ih fapa Bezalel ih a tuah mi dar biakṭheng cu Jehovah Biakbûk hmaiah a um; Solomon le mipungkhawm in cu tawkah amah an hawl. 6 Cule Solomon cu cutawk, Jehovah hmaiih um dar biakṭheng, Tawnawknak Puanthlam ah a hung so ih, cumi parah Meiur Thilhlăn 1000 a hlan.\\n7 Cuih zan ah Solomon hnenah Pathian a lang ih, «Dil aw! Ziang ka lo pe ding?» tiah a ti.\\n8 Cule Solomon in Pathian hnenah, «Ka pa David parah zahngainak nasazet na langter ih, a aiah siangpahrang ah i tuah. 9 Atu ah, Maw Jehovah Pathian, ka pa David hnenih na tiamkam mi cu dinghnget hram seh, ziangahtile nang in leilung leivut bangtukih tam mipi tlunah siangpahrang ah i tuah. 10 Hi minungpawl hmaiah lut le suakih ka um theinak dingah atu ah fimnak le theihnak i pe aw; ziangahtile hi zozai na minungpawl cu zo in so a uk thei ding?» tiah a ti.\\n11 Cun Pathian in Solomon hnenah, «Na thinlung ah himi a um ih lennak, neihnunnak, upatnak le na ralpawlih nunnak dil lo le nun saunak khal dil loin, cuhnakin an tlunih siangpahrang ih ka lo tuahnak ka mipawl na uk theinak dingah nangmai hrangah fimnak le theihnak na dil ruangah, 12 fimnak le theihnak cu na hnenih pek an si; cule lennak, neihnunnak le upatnak ka lo pe ding, na hlanih siangpahrangpawl zohman in cuvek cu an rak nei lo ih, na hnuah zohman in an nei fawn lo ding,» tiah a ti.\\n13 Cule Solomon cu Gibeon ih um hmun sâng, Tawnawknak Puanthlam ihsin Jerusalem ah a tlung, cule Israel tlunah a lal.\\nSolomon cu Milian ah a Cang\\n14 Cun Solomon in ránglêngpawl le rángtothiampawl a khawm; ránglêng 1400 le rángtothiam 12000 a nei, cupawl cu ránglêng khawpipawl le siangpahrang hnen Jerusalem ah a ret. 15 Cuihtlunah siangpahrang in sui le ngun cu Jerusalem ah lungto tlukin a umter ih, phairawn ih um, asikamor kung vekih tam in sidar thing cu a umter. 16 Solomon in Izip le Kue ihsi lakluh mi rángpawl a nei; siangpahrang-ih sumtuahpawl in cupawl cu Kue ah a man tawnin an rak lei ṭheu. 17 Izip ihsin ránglêng pakhat ah ngun tangka shekel 600 le ráng pakhat ah shekel 150 in an ngah ih an lalut. Cutivekin Heth-mipawlih siangpahrang le Siria siangpahrang hmuahhmuah hrangah an kuatsuak.\\n1:15a sikamor: 1Sp 10:27 simfiangnak zoh aw.\\nSolomon in Temple Sak a Timlam\\n1 Cun Jehovah hmin hrangah Temple sak dingin le a lalram hrangah inn sak dingin Solomon in a ruatcat.\\n2 Solomon in thil phurtu dingah mipa 70000, tlang parih lungto sertu dingah mi 80000 le cupawl hohatu dingah mi 3600 a ruat.\\n3 Cun Solomon in Ṭaiar siangpahrang Hiram hnenah mi a thlah ih, «Ka pa David hrangih na tuah vekin le cēnnak dingah amai hrang inn saknak dingah sidar thingpawl na kuat vekin, ka hrang khalah tuah aw. 4 Ngai hnik, a hnenih hlăn dingah, Jehovah ka Pathian hmin hrangah Temple ka sak ding. Cumi cu Sabbath-pawl, Thla Tharpawl le Jehovah kan Pathian ih ruat mi puaipawl ah a hmaiih rimhmui thaw ur dingah, cawl loih Sangserh hrangah le zing le tlai ih Meiur Thilhlănpawl hrangah a si pei. Cumi cu Israel hrangah kumkhaw cīn le dān a si ding a si. 5 Cule ka sak ding mi Temple cu a ropi zet ding, ziangahtile kan Pathian cu a dang pathianpawl hmuahhmuah hnakin a tumsawn a si. 6 Asinan anih cu vanpawlih van hmanah a tlem lo ruangah zo in so inn saksak thei ding? A hmaiih thawinak ur dah ti lo, inn saksak dingin kei teh zo so ka si?\\n7 Curuangah Judah ram le Jerusalem ih ka hnenih um ka pa David in a timlam cia mi kutzungthiampawl thawn ṭuan dingah sui le ngun, dar le thir le puan sendup, puan senlar le puan mepian tuah thiamtu kutthiam neipawl kha i rak kuat aw. 8–9 Lebanon ihsin sidar thing, mirang far thing le algum thing pawl khal i rak kuat aw, ziangahtile na siahhlawhpawl khan Lebanon thing hau an thiam ti ka thei; cule ngai hnik, thing tampi i timlamsak dingin ka siahhlawhpawl cu na hlawhfapawl hnenah an ṭuan ve ding, ziangahtile ka sak ding mi Temple cu a tumin a mak ding a si. 10 Cule ngai hnik, thing hautu na siahhlawhpawl cu sangvut rialdip kor 20000, barli sangvut kor 20000, sabitzu bath 20000 le olif hriak bath 20000 ka pe hai ding,» tiah a ti.\\n11 Cun Ṭaiar siangpahrang Hiram in cakuat in a sâng ih, cumi cu Solomon hnenah a kuat:\\n«Jehovah in a mipawl a duhdawt hai ruangah, an tlunih siangpahrang ah a lo tuah a si,» tiin.\\n12 Cuihtlunah Hiram in, «Lei le van tuahtu Israel-ih Pathian Jehovah cu thangṭhatin um seh, ziangahtile anih in Siangpahrang David hnenah fapa fim a pe ih Jehovah hrangah Temple le a lalram hrangah inn pakhat a sak theinak dingah khawruahthiamnak le theihthiamnak thawn a thuam.\\n13 Cule atu ah kutzungthiampa, theihthiamnak nei Huram ka rak thlah. 14 Amah cu Dân tesinfa nunau pakhat ih fapa a si, asinan a pa cu Ṭaiar khawmi a si. Anih cun sui le ngun, dar le thir, lung le thing, sendup le mepian, puan nem páte le senlar tuah thiam a si ih, amah cu thil kher ziangkim tuah le a hnenih pek mi ruahmannak ziangkhal hlĕnsuak thei mi a si. Anih cu na kutzungthiampawl le ka bawi David, na paih kutzungthiampawl zawngah a ṭuan ve ding.\\n15 Curuangah atu ah ka bawi in a rak rel dah mi sangvut, barli sangvut, hriak le sabitzu cu a siahhlawhpawl hnenah rak kuat seh. 16 Cule Lebanon ihsin thing na ṭul zâtzât kan hau ding, cucu Joppa khua ah tipi ihsin pûm in ka run thiar ding ih Jerusalem ah na phurso ding,» tiah a ti fawn.\\n17 Cun a pa David in mipum a rak siar cia mi, khawtluang mipawl hmuahhmuah mipum a siar ih, mipum ting khat le thawng sawmnga thawngthum le zaruk hmuh an si. 18 Cule cupawl lakah mi 70000 cu thil phurtu ah, mi 80000 cu tlang parih lungto sertu ah, hohatu 3600 cu hna��uan tawlrelsaktu ah a tuah hai.\\nSolomon in Temple Sak A Thăwk\\n1 Cun Solomon in a pa David hnenih Jehovah a langnak hmun Jerusalem ih aMoriah Tlang par, David ih a rak timlamnak Jebus-mi Ornan-ih hruihhmun ah Jehovah Temple sak a thăwk. 2 Cule a lal a kum litnak thla hnihnak ni hnihnak ah inn sak a thăwk.\\n3:1a Moriah: Hebru ṭawng a si ih a sullam cu «Jehovah ih hril,» tinak a si.\\nTemple Sung lam le Leng Lam\\n3 Himi hi Pathian inn saknak hrangih Solomon in lungphum a phumdān cu a si: a sau lam cu tahdān hlun dawng vekin, dawng 60 le a kauh lam dawng 20 a si. 4 Cule inn hmaiih hulhliap cu inn sau lam can dawng 20 a si ih, a san lam cu dawng 120 a si. A sung cu sui hlirhlăng a khût. 5 Pindan tumsawn phăr ah sui hlirhlăng a khût mi mirang far thing a bĕn ih, cumi parah ṭhulhfau kungpawl le cikcin a kher. 6 Cule a mawinak dingah inn cu lung mankhungpawl in a ceimawi ih, cuih sui cu Parvaim sui an si. 7 Inn, a tlângpawl le sângka biangpawl, a pharpawl le sângkapawl cu sui a khût; cule pharpawl ah cherub lempawl a kher.\\n8 Cule Hmun Thianghlim Bik a tuah. A sau lam cu inn kauh lam cān, dawng 20 a si ih, a kauh lam khal dawng 20 a si. Cumi cu sui hlirhlăng talent 600 a khût. 9 Tlawngkhen khīng rih zât cu sui shekel 50 a si, cule sâwng tlunta pindan cu sui a khût.\\n10 Cule Hmun Thianghlim Bik sungah cherub lem pahnih, kherih thuammawi mi a tuah, cule cumi cu sui a khût hai.\\n11 aCherub-pawlih thla sau lam cu dawng 20 a si: cherub pakhat ih thla cu dawng nga a si ih pindan phăr a dai, cule khat lam thla khal dawng nga a si ih a dang cherub-ih thla a dai; 12 a dang cherub-ih thla khal dawng nga a si ih, pindan phăr a dai, cule a dang thla khal dawng nga a si ih, a dang cherub-ih thla a dai. 13 Hi cherub-pawlih thla kauh lam cu dawng 20 vuakvel a si. An ke in an ding ih, an hmai cu sung lam an hawi.\\n3:11a Cherub-pawl: Vancungmi phun khat an si.\\n14 Cule anih in puanzar mepian, sendup, senlar le puan nem páte pawl tla a tuah ih, a parah cherub lem cuangin a tak.\\n15 Temple hmai lam khalah dawng 35 sâng ṭhuam pahnih a phun ih, an lu zim parih lubol um lukhuh cu dawng nga veve an si. 16 Hmun thianghlim sungta deuh pindan sungah cikcin hri a tuah ih, cuih ṭhuampawlih lu zim ah a bât; cule talê rah 100 lai a tuah ih, cikcinpawl parah cun a thlaih vivo. 17 Cun Temple hmaiah ṭhuam a phun, pakhat cu vawrh lamah, pakhat cu keh lamah an um; vawrh lamih um mi cu Jakin tiah hmin a sak ih, keh lam ta cu Boaz tiah hmin a sak.\\n1 Cuihtlunah dawng 20 sau, dawng 20 kau le dawng hra sâng dar biakṭheng pakhat in a tuah.\\n2 Cun Dar bur Tikuangpi a tuah ih, a tlâng cu khat lam ihsin khat lam tiang dawng hra a si, cumi cu a kûal. A san lam dawng nga a si ih, a tlâng kimvel cu dawng 30 a si. 3 Cule cumi hnuai cu câwcang lem bangin a vĕlsuak ih, dawng khat ah pahra vivo in Dar Tikuangpi kimvelah cun an um. Dar Tikuangpi bur a si tikah câwcang lem cu tlar hnih ih bur a si. 4 Dar Tikuangpi cu câwcang lem hleihnih parah a ṭhumaw, pathum in sak lam an hawi; pathum in nitlaknak lam an hawi, pathum in nisuahnak lam an hawi, pathum in thlang lam an hawi; Tikuangpi cu an parah hūn a si ih, an dung lam zaten sung lam an hawi thluh. 5 Tikuangpi cu zabăwk tia a sah; cule a tlâng cu no tlâng vek, lily par hlâw vekih tuah a si. Cumi cun bath 3000 a tlem ih a dâwl.\\n6 Cule khawlhawknak dingah maihum pahra khal a tuah ih, vawrh lam kapah panga, keh lam kapah panga a hung; annihpawl cu Meiur Thilhlăn an hlăn tikah a sungah an khawlhaw ta ding a si, asinan Tikuangpi cu puithiampawl khawlhawknak dingah a si.\\n7 Cule ruahman cia mi vek cio in, sui meitoṭhuam pahra a tuah ih, Temple sungah panga cu vawrh lamah, panga cu keh lamah tiin a ret.\\n8 Cabuai pahra khal a tuah ih, cupawl cu Temple sungah thlang lamah panga, sak lamah panga tiin a ret. Cule sui khengkûm 100 khal a tuah.\\n9 Cuihtlunah puithiampawlih tualrawn, tualrawn kaupi le tualrawn hrangah sângkapawl khal a tuah; cule cuih sângkapawl cu dar a khût hai. 10 Tikuangpi cu vawrh lam, nisuahnak lamah thlang lam hawiin a hung.\\nTemple Ṭhehfel a Si\\n11 Cun Huram in belpawl, suahdurpawl le khengkûmpawl a tuah. Pathian inn hrangih Siangpahrang Solomon a tuahsak mi hna cu Huram in a ṭheh: 12 ṭhuam pahnih le khengkûm vek, cuih ṭhuam pahnih tlunih lubol, ṭhuam lu zimih khengkûm vekih lubol pahnih tuamnak ṭial ṭhikṭhek pahnih; 13 cumi tuamnak ṭial ṭhikṭhek pahnih hrangih talê rah 400, ṭhuam lu zimih khengkûm vekih lubol pahnih tuamnak ding ṭial ṭhikṭhek veve hrangah talê rah tlar hnih, 14 a hunnak le a hunnak parih maihum khal a tuah; 15 Tikuangpi pakhat le a hnuaiih câwcang hleihnih thawn; 16 cuihtlunah belpawl, suahdurpawl, salaknak hmanruapawl le an bungbelpawl hmuahhmuah khal Huram in Jehovah inn hrangah hnawhtlet mi dar ihsin Siangpahrang Solomon a tuahsak.\\n17 Cupawl cu Jordan phairawn Sukkoth le Zaredah karlakih bellei hmun ah siangpahrang in a bur hai. 18 Cule Solomon in hi bungbel hmuahhmuah cu tam ngaingaiin a tuah ih, dar rih zât cu tah cawk a si lo.\\n19 Cutivekcun Solomon in Pathian inn sungih bungbel hmuahhmuah cu a tuah: sui biakṭheng le a parih Sangserh um cabuaipawl; 20 hmun thianghlim sungta hmaiih vandān ding vekin meitoṭhuampawl le an meitopawl cu sui hlirhlăng in a tuah, 21 cun pangparpawl, meitopawl le caicehpawl cu sui le sui hlirhlăng in, 22 cun caicehpawl, khengkûmpawl, haidaupawl le meiling ruhnakpawl cu sui hlir in a tuah. Hmun thianghlim luhnak, Hmun Thianghlim Bik luhnak sângkapawl le Temple sângkapawl cu sui in a tuah.\\n1 Cule Solomon in Jehovah inn hrangih a ṭuan mi hna hmuahhmuah cu ṭhehfel a si; cule a pa David ih a rak serhhran mi thilpawl, ngun, sui le bungbelpawl hmuahhmuah cu Solomon in a sungah a thiarlut ih, Pathian inn ih hlawnthil retnak pindan ah a ret hai.\\n2 Cun Solomon in Israel upapawl le hnámpawlih lubânpawl hmuahhmuah, Israel tefapawlih hotu pupápawl cu David Khawpi a si mi Zion ihsin Jehovah-ih Thukham Kuang zâwn dingin Jerusalem ah a kokhawm hai. 3 Cule Israel mipa hmuahhmuah cu thla sarihnak puai ah siangpahrang thawn an tawngkhawmaw. 4 Cule Israel upapawl zaten an ra ih, Levi-mipawl in Kuang cu an zâwn. 5 Cun annih in Kuang, Tawnawknak Puanthlam le Biakbûk sungih um a thianghlim mi bungbelpawl hmuahhmuah cu an rak thiar. Cupawl cu Levi-mi puithiampawl in an thiar. 6 Cuihhleiah Siangpahrang Solomon le a hnenih ra pungkhawm Kuang hmaiih um Israel mipi-umkhawm hmuahhmuah in tuu le câwcang a tam lam siar cawk lo le rel cawk loin rai an thawi.\\n7 Cun puithiampawl in Jehovah Thukham Kuang cu amai hmun, Temple hmun thianghlim sungta, Hmun Thianghlim Bik, cherub-pawlih thla hnuaiah an zâwnlut. 8 Ziangahtile cherub-pawl in Kuang hmun tlun zawnah an thla an pharh ih, cherub-pawl in Kuang le a zawnfungpawl cu an hliap. 9 Cuih zawnfungpawl cu an sau ih, kuang zawnfungpawlih zim cu hmun thianghlim sungta hmai ihsin hmuh thei a si, asinan leng lam ihsi cun hmuh theih an si lo. Cule cupawl cu cu tawkah tuihni tiangin an um. 10 Izip ihsin an fehsuak laiah, Jehovah in Israel tefapawl thawn thukham a tuah tikih, Mosi in Horeb ih a ret mi lungpheng pahnih siarlo Kuang sungah a dang zianghman a um lo.\\n11 Cule hitin a si, Hmun Thianghlim ihsin puithiampawl an ra suak, ziangahtile khui burṭhen ih um an si khalle, a rak um mi puithiampawl hmuahhmuah cun an thianfaiaw ta thluh, 12 Levi-mi hlasakthiampawl, cupawl zate lak ihsin Asaf, Heman, Jeduthun le an fapapawl le an unaupawl cu biakṭheng netnakih nisuahnak lamah patzai fêm var hnipuan thuamawin, sumselpawl, cawngcingpawl le ṭingṭangpawl kengin an ding, cule an zawngah puithiam 120 cun tawtawrawt an phaw ih, 13 hitin a si, tawtawrawt phawtupawl le hla saktupawl cun aw khat vekin Jehovah thangṭhatnak le lungawi thu simnak ih an tum awn cu aw pakhat vekih theih a si ih, tawtawrawtpawl le sengsengpawl le awnmawi hmanruapawl thawn an aw suahin,\\nZiangahtile a zahngainak cu kumkhuain a hmun,»\\ntiih Jehovah an thangṭhat tikah, cuih inn, Jehovah inn cu mero in a khat, 14 cutin puithiampawl cu mero ruangah rawngbawl dingin an ding thei lo; ziangahtile Jehovah ropitnak in Pathian inn cu a luahkhat a si.\\nSolomon-ih Hlănnak Thlacam\\n1 Cun Solomon in,\\n«Mero thim lakah ka cêng ding Jehovah in a ti.\\n2 Umnak inn ka lo saksak tengteng ding,\\nCule kumkhua na cēnnak ding hmun cu,»\\n3 Cun siangpahrang cu a heraw ih Israel mipungkhawm zate an din laiah, Israel mipungkhawm pumpi cu thlawsuah a pe. 4–6 Cule anih in, «Ka pa David hnenah a kâ in, ‹Izip ram ihsin ka mi Israel ka hruaisuah ni ihsin Israel hnám lakih khui khua hman ka hmin umnak ding inn saknak dingah ka hril dah lo, ka mi Israel uktu dingah zo hman ka hril fawn lo. Asinan ka hmin umnak dingah Jerusalem ka hril ih, ka mi Israel tlunih um dingah David ka hril a si,› tiih titu, amai kut rori ih famkimtertu Israel-ih Pathian Jehovah cu thanghṭhatin um seh.\\n7 «Israel-ih Pathian Jehovah hmin hrangih temple sak ding ka pa David thinlung ah a rak um. 8 Asinan Jehovah in ka pa David hnenah, ‹Ka hmin hrangah temple sak ding cu na thinlung sungah a um, cutiih na thinlung ih a um cu na tiṭha a si. 9 Sikhalsehla nang in temple cu na sak lo ding, na taksa ihsi a suak ding mi na fapa sawnin ka hmin hrangah temple a sak ding a si,› tiah a ti. 10 Jehovah in a ṭawngsuak mi a kamsuakthu cu a tlamtlingter, cule Jehovah ih a rak tiamkam vekin ka pa David-ih dinhmun cu ka luah ih, Israel laltokham parah ka to; cule Israel-ih Pathian Jehovah hmin hrangah Temple ka sak a si. 11 Cule cu tawkah Israel tefapawl hnenih a rak tuah mi Jehovah Thukham umnak Kuang cu ka ret,» tiah a ti.\\n12 Cun Jehovah biakṭheng hmaiah Israel mipungkhawm zate hmuh ah Solomon cu a ding ih, a kut a pharh, 13 ziangahtile Solomon in dawng nga sau, dawng nga kau, dawng thum sâng dar dawnsâng a tuah ih, tualrawn laiah a ret; cule a parah amah cu a ding, Israel mipungkhawm zate hmaiah a khuk a bil ih, van lam hawiin a kut a pharh; 14 cule anih in, «Jehovah, Israel Pathian, an thinlung zateih na hmaiih a fehtu, na siahhlawhpawl thawn na thukham le zahngainak kilhimtu lei ah le van ah nangmah vek Pathian an um lo. 15 Nang cun na siahhlawh ka pa David na tiamkam mi na rak kilhim. Tuihsun ih a si bangin, nang cun na kâ in na rak sim ih na kut in na famkimter. 16 Curuangah Jehovah Israel Pathian, atu ah na siahhlawh ka pa David hnenih, ‹Na fapapawl in an nundān an fimkhur ih ka hmaiih nangmah na rak feh bangin ka dān ih an feh a si ahcun, ka hmaiah Israel laltokham parih totu ding pa na tlasam lo ding,› tiih na rak sim mi hlĕnsuak aw. 17 Cule atu ah, Maw Jehovah, Israel Pathian, na siahhlawh David hnenih na rak sim mi, na kamsuakthu cu thleng dik hram seh.\\n18 «Asinan Pathian cun leitlun milai a umcilh taktak pei maw? Zoh hnik, van le vanpawlih van hmanah na tlem lo si khawh, ka sak mi hi Temple cu ziangtluk a te sinsin pei! 19 Cuticingin na siahhlawhih thlacam le a dilnak ngaihsakin, Maw Jehovah ka Pathian, na hmaiih na siahhlawhih auaw le thlacamnak thlacam cu ngaithla hram aw: 20 himi hmun lam hawiih na siahhlawhih thlacam cu na theihsak theinak dingah, ‹Cu tawkah ka hmin a um ding,› na tinak hmun rori, hi Temple lamah sun le zan na mit na men ringring theinak dingah a si. 21 Cule hi hmun lam hawiih thla an cam tikah, na siahhlawh le na mi Israel-ih dilnak ngaithla hram aw. Na cennak hmun van ihsin ngaithla awla, na theih tikah, ngaidam hai hram aw.\\n22 «Mi pakhat khat a innhnen dokalhin thilsual a tuah ih, thukam la dingih fial a si ih, a ra ih hi Temple sungih na biakṭheng hmaiah thukam a lak asile, 23 van ihsin ngaithla awla, na siahhlawh parah cāngvai aw, cule misualrál parih a tuah mi vekin amai lu par rori ah thlenternak ih lehrūlin, midingfel cu amai dingfelnak bangtukih thiam coternak in thuṭhensak aw.\\n24 «Asilole na mi Israel cu na parih thilsual an tuah ruangah an doral hmaiah neh an si, cule hawikirin na hmin hlâmin le himi Temple sungah na hmaiah thlacamin dilnak an tuah asile, 25 van ihsin ngaithla awla, na mi Israel-ih sual cu ngaithiamin an pupápawl hnen le anmah hnenih na rak pek mi ram ah hruaikirsal hai aw.\\n26 «Na parih thilsual an tuah ruangah vanpawl khar a si ih, ruah a um lo tikah, hi hmun lam hawiin thla an cam ih, na hmin an hlâm ih, anmah na zawnzaiter hai ruangih an sual ihsin an kir asile, 27 van ihsin thei hai awla, na mi Israel, na siahhlawhpawlih sual ngaidam aw, a si, an zawh ding mi lamzin ṭha zirh hai awla, na mipawl hnenih ro ih na rak pek mi na ram parah ruah surter aw.\\n28 «Ram sungah mangṭam siseh, nathrisia siseh, rocarnak siseh, ṭawihnak siseh, kharbawkpawl siseh le khaukhuappawl siseh an um ih, ralpawl in an ram sung akhawpipawl ih anmah an kulhkhŭm tikah siseh, ziang vek nathri le ziang vek natnak a tlun tikah siseh, 29 mi zokhal in asiloe na mi Israel zaten mi pakhat cio in mai phurrit cio le mai thinnatnak cio an thei ih, himi Temple lamah an kut pharhin ziang vek thlacamnak siseh, ziang vek dilnak siseh an tuah tikah: 30 na umnak hmun van ihsin run thei awla ngaidam hai aw, cule mi kip an umdān vek cio in pe hai aw, an thinlung na thei a si, ziangahtile nangmah lawng in minung fātepawlih thinlung na thei, 31 cutin kan pupápawl hnenih na pek mi ram ah an nunsung na lamzinpawl zawhin an lo ṭihzah ding.\\n6:28a khawpipawl: A ṭawng hrampi ah, «kăwtkapawl,» ti a si.\\n32 «Cuihtlunah na mi Israel si lo, ram dang mi thuhla ah, na hmin ropi le na kut cak le na bân suah mi zarah ram hlapi ihsin an rat ih, cutin ra in himi Temple sungih thla an cam asile, 33 na umnak hmun van ihsin ngaithla awla, ram dang mi cu an lo kawhdān hmuahhmuah bangtukin tuahsak hai aw, culawngah na mi Israel vekin leilung milai hmuahhmuah in na hmin an thei ding ih, an lo ṭihzah ding, cule ka sak mi hi Temple hi nangmai hmin ih kawh mi a si ti an thei ding.\\n34 «Na mipawl na thlah hainak hmun kip ah an ralpawl do dingin an fehsuak ih, na hril mi hi khawpi lam hawi le na hmin hrangih ka sak mi Temple lam hawiih thla an cam asile, 35 van ihsin an thlacam le an dilnak cu ngaithla awla, an thuhla pawmsak hram aw.\\n36 «Na parah thilsual an tuah, ziangahtile thilsual tuah lo mi pakhat hman an um lo, an parah na thinhengin anmah cu ralpawl hnenah na ap, cule anmahpawl cu a hla ah simaw, a nâi ah simaw, ram ah ralkaih ah an hruai, 37 cucingin ralkaih ih hruai an sinak ram ah an hmusuakaw ih, ralkaih ih hruai an sinak ram ah lungthlengin, ‹Thilsual kan rak tuah ih, thil kan tipalh, sualrálnak kan rak tuah a si,› tiin na hnenah dilnak an tuah ih, 38 ralkaih ih an hruainak hmun sáltannak ram ah, an thinlung hmuahhmuah le an ruahnak hmuahhmuah thawn na hnenah an lamlêt ih an pupápawl na pek mi ram lam le na hril mi na khawpi le na hmin hrangih ka sak mi Temple lam hawiih na hnenih thla an cam asile, 39 na umnnak hmun van ihsin an thlacam le an dilnakpawl cu ngaithla awla, an thuhla pawmsak hram aw, cule na parih thilsual tuahtu na mipawl ngaidam hai hram aw.\\n40 «Atu ah, ka Pathian, ka lo ngen a si, hi hmun ih tuah mi thlacamnak lamah na mit meng awla, na hna tháwng aw.\\n41 «Curuangah atu ah,\\nTho aw, Maw Jehovah Pathian, na cawlhnak hmun ah,\\nNangmah le na cahnak Kuang cu.\\nMaw Jehovah Pathian, na puithiampawl cu runsuahnak thawn thăwm si hai sehla,\\nNa mithiangpawl cu ṭhatnak ah lungawiaipuangin um hai seh.\\n42 Maw Jehovah Pathian, na hriak thih miih hmai hawikirter hlah,\\nNa siahhlawh David hnenih zahngainakpawl mang aw,»\\nTemple Hlănnak Cemnak\\n1 Solomon in thlacam a ṭheh tikah, van ihsin meisa a rung tla ih, Meiur Thilhlăn le thawinakpawl a kāngfai ṭheh; cule Jehovah ropitnak in Temple a luahkhat. 2 Cule Jehovah ropitnak in Jehovah inn a luahkhat ruangah Jehovah inn sungah puithiampawl an lut thei lo. 3 Israel tefapawl hmuahhmuah in meisa a rung tlakdān le Temple parih Jehovah ropitnak a um mi an hmuh tikah, lungrĕm mi parah an hmai leisin bihin an kûn, cule Jehovah cu an bia ih,\\ntiin an thangṭhat.\\n4 Cun siangpahrang le mipi zaten Jehovah hmaiah thawinakpawl an hlan. 5 Siangpahrang Solomon in thawinak câwpa 22000 le tuu tingkhat le thawngkul a hlan. Cutivekcun siangpahrang le mipi zaten Pathian inn cu an hlan a si. 6 Cule «Ziangahtile a zahngainak cu kumkhuain a hmun,» tiih David in a ti tikah, puithiampawl cu an rawngbawlnak hmun ah Levi-mipawl thawn Jehovah thangṭhatnak dingih Siangpahrang David ih a rak tuah mi Jehovah-ih awnmawi hmanruapawl kengin an ding. Cule puithiampawl cun an hmaiah tawtawrawt an phaw ih, Israel-mi zaten an ding thluh.\\n7 Cuihhleiah Solomon in Jehovah inn hmai tualrawn laifang cu a serhhran; ziangahtile cu tawkah Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawlih thau a hlan a si, ziangahtile Meiur Thihlănpawl, Thlairawl Thihlănpawl le sathau cu Solomon ih tuah mi dar biakṭheng ah a tlem lo.\\n8 Cuih cān ah Solomon in a hnenih um Israel hmuahhmuah thawn, Hamath khawluhnak ihsin Izip Tivate tiangih mipungkhawm nasazet thawn ni sarih sung puai a tuah. 9 Cule a ni riatnak ah tawnkhawmawknak hleice an nei, ziangahtile biakṭheng apnak ni sarih sung an hmang ih, ni sarih sung puai an tuah a si. 10 Cule David, Solomon le a mi Israel parih Jehovah in ṭhatnak a lăngter ruangah thla sarih, ni 23-nak ah mipipawl cu anmai puanthlam cio ah thinlung aipuang le lungawiin a tlunter hai. 11 Cutivekin Solomon in Jehovah inn le siangpahrang inn cu a ṭheh; cule Solomon in Jehovah inn le amai inn hrangah tuah dingih a thinlung ih ra thleng hmuahhmuah cu hlawhtling zetin a tuahsuak ṭheh.\\n12 Cun zan ah Solomon hnenah Jehovah a lang ih a hnenah, «Na thlacam ka thei ih, hi hmun cu keimai hrangih raithawinak inn si dingah ka hril a si. 13 Van ka khar ih ruah a sur lo tikah siseh, ram eicem dingin kharbawk thu ka pek tikah siseh ka mipawl lakih nathrisia ka thlenter tikah siseh, 14 ka hmin ih kawh mi ka mipawl in phahniamawin thla an cam ih, ka mithmai hawlin, an sualralnak lamzin ihsin an kir asile, van ihsin ka ngaithla hai ding, cule an sual ngaidamin an ram ka tidam ding. 15 Atu ah cun ka mit ka meng ding ih, hi hmun ih thlacam mi lamah ka hna ka thăwng thlang ding. 16 Ziangahtile cutawk ih ka hmin kumkhuaih a um theinak dingah hi inn hi ka hril ih ka tithianghlim a si; cule cu tawkah ka mit le ka thinlung cu a um tlaitluan ding. 17 Nangmah cu na pa David ih a tuah bangin, ka hmaiah na feh ih thu ka lo pek mi hmuahhmuah bangtukin na tuah ih, ka sakhaw dānpawl le ka cīn le dānpawl na thlun asile, 18 ‹Israel parah uktu ding mi na tlasam dah lo ding,› tiin na pa David hnenih thukham ka tuah bangin, na laltokham ka dĭnhnget ding.\\n19 «Asinan nan hmaiih ka ret mi ka sakhaw dānpawl le ka thupekpawl pialsan in, nan thlauthlak ih, pathian dangpawl hnenah feh in nan rian ih anmah nan biak asile, 20 anmah ka pek mi ka ram ihsin anmah cu ka phawi hai ding; cule ka hmin hrangih ka tithianhlim zo mi hih inn cu ka hmuh băn lo ah ka hlăwnsuak ding ih, miphunpawl hmuahhmuah lakah cumi cu phungthluk le puahcăwk ah ka tuah ding.\\n21 «Cule hih inn ropi khal hi, a kiangih fehtu pauhpauh in mak an ti ding ih, ‹Ziangruangah hih ram le hih inn parah Jehovah in hitin a tuah,› tiah an ti ding. 22 Cutikah annih in, ‹Jehovah an pupápawlih Pathian, Izip ram ihsi anmah hruaisuaktu cu an thlauthla ih a dang pathianpawl an pawm, cupawl cu an bia ih, an rĕn ruangah hih thil ṭhalo hmuahhmuah hi an parah a thlengter,› tiin an sâng ding a si,» tiah a ti.\\n1 Kum 20 cem zawngah hitin a si, Solomon in Jehovah inn le amai inn a sak, 2 Hiram in Solomon a pek mi khawpipawl cu, Solomon in a sak hai ih, cu tawkah Israel tefapawl a umter. 3 Cule Hamath Zobah ah Solomon a feh ih a kulhkhŭm ih a la. 4 Ramṭhing ah Tadmor khal a dĭn ih Hamath ah thilri khawlnak khawpipawl a sak. 5 Beth Horon tlunta le Beth Horon hnuaita, khawkulh nei khawpipawl cu an hruangpawl thawn, kăwtkapawl le a kalhnak tlângpawl tla neiin, 6 Baalath le Solomon-ih a neih mi thilri khawlnak khawpipawl le ránglêng khawpipawl zate, rángtothiam khawpipawl, Solomon in Jerusalem, Lebanon le a uknak ram hmuahhmuah ih sak a duh mi hmuahhmuah cu a sak ṭheh fawn.\\n7 Israel a si ve lo mi, Heth-mipawl, Amor-mipawl, Periz-mipawl, Hiv-mipawl, Jebus-mipawl lakih a tāng mipawl, 8 cupawl cu, an hnuih cuih ram ih an tān mi an tesinfapawl, Israel tefapawl ih an rak hlohralter lo mi, cupawl lak ihsin tuihni ih a si vekhin, Solomon in hranhramih ṭuanter mi hnaṭuantupawl a dĭn. 9 Asinan Solomon in Israel tefapawl cu a hna hrangih siahhlawh ah a tuah hai lo. Mi hrekhat cu ral do thiampawl, ralkap hotu bawipawl, a ránglêngpawl le rángtothiampawl hotu an si. 10 Cule mi dang 250 pawl cu Siangpahrang Solomon-ih bawipawl hotu an si ih, anmah cu mipi uktu an si.\\n11 Cule Solomon in David Khawpi ihsin Faro fanu cu a hrangih a sak mi inn ah a hruaiso, ziangahtile anih in, «Ka nupi cu Israel siangpahrang David-ih inn ah khua a sa lo pei, ziangruangahtile Jehovah Kuang a rak thlennak hmunpawl cu an thianghlim a si,» tiah a ti.\\n12 Cun Solomon in hulhliap hmaiih a rak dawl mi Jehovah biakṭheng parah Jehovah hnenah Meiur Thilhlănpawl a hlan, 13 ni tin bituk tawk bangtukin, Mosi thupek bangtukih thilhlăn, Sabbath ah, Thla Thar ah le khiah mi puai, kum khat ah vei thum: Thilnu telh lo Sang Puai, Zarhkar Sarih hnu Puai le Bûkte Puai hrangah a hlan. 14 Cule a pa David ih remruat cia bangtukin puithiampawl cu an rawngbawlnak hrangah burṭhen a ruat ih, Levi-mipawl cu an ṭuanvo a ruatsak. An ṭuanvo cu an ni tin ṭuanvo ih a phût vekin thangṭhatnak hla sak le puithiampawl hmaiih rawngbawl a si. Kăwtka kip kiltupawl khal a bur a bur in a ruat, ziangahtile cutivekcun Pathian mi David in thu a rak pe a si. 15 Puithiampawl le Levi-mipawl cu siangpahrang thupek ihsin ziang thu khalah siseh, hlawnthil thuhla khalah siseh an pialsan lo.\\n16 Jehovah inn lungphum ni ihsin an ṭhehfel tiangin Solomon-ih hnaṭuan hmuahhmuah cu felfaiteih tuah a si. Cutivekcun Jehovah inn cu ṭhehfel a si.\\nEdom ihsin Sui\\n17 Cun Solomon cu Edom ram ih tifinriat kap tluan Ezion Geber le Elath ah a feh. 18 Cule Hiram in a siahhlawhpawlih kut in lăwngpawl le tifinriat theitu siahhlawhpawl a hei kuat. Annih cu Solomon-ih siahhlawhpawl thawn Ofir ah an feh ih, cutawk ihta sui talent 450 an ngah, cule Siangpahrang Solomon hnenah an run keng.\\nSheba Siangpahrangnu in Solomon a Tlawng\\n1 Sheba siangpahrang bawinu in Solomon hminthanzia a theih tikah, thusuhnak har zetzet thawn Solomon hniksak dingin, thluntu tam zet hruaiin kalaukpawl in rimhmuipawl, sui tam zet le lung mankhungpawl phurin Jesusalem ah a feh ih, Solomon hnen a thlen tikah a thinlung ih um mi hmuahhmuah cu a va sim ṭheh. 2 A suh mi zaten Solomon in a sâng ṭheh; a simfiang thei lo mi thil harsa zianghman Solomon hrangah a um lo. 3 Cule Sheba siangpahrang bawinu in Solomon fimnak, a sak mi inn, 4 cabuai parih rawlpawl, a siahhlawhpawl an todan, a rawngbawltupawl căngvaihdān le an thuamawkdān, a no kengtupawl le an thuamawkdān le Jehovah inn a luhsonak zin pawl a hmuh tikah, thinlung mumal a nei nawn lo.\\n5 Cule anih in siangpahrang hnenah, «Na ṭawngkam le na fimnak thu ka ram ihsi ka rak theih mi hi thuthang cu a dik a si. 6 Sikhalsehla ka rat ih ka mit rori ih ka hmuh hlan sung cu an ṭawngkampawl cu ka rak zum lo; cule ngai hnik, na fimnak a ropizia a hrek hman in rak sim lo hi a si. Na hminthannak ka theih mi cu na lan riaiaw. 7 Na mipawl cu mithlawsuak an si, na siahhlawh na hmaiih ding camcin ih na fimnak theitupawl cu mithlawsuak an si. 8 Jehovah na Pathian hrangih siangpahrang dingih a laltokham ih lo toter dingih na parih lungsinak neitu Jehovah na Pathian cu thangṭhatin um seh! Ziangahtile na Pathian in Israel a duhdawt ih, kumkhuaih anmah dĭnhngeh an sinak dingah le nangmah cu diknak le dingfelnak tuah dingah an tlunih siangpahrang ah a lo tuah a si,» tiah a ti.\\n9 Cule siangpahrang hnenah sui talent 120, rimhmui a tawri tawr le lung mankhungpawl a pe; Sheba siangpahrang bawinu in Siangpahrang Solomon a pek mi rimhmui vek hi a um dah lo.\\n10 Ofir ihsi sui rak kengtu, Hiram-ih siahhlawhpawl le Solomon-ih siahhlawhpawl khal in algum thing le lung mankhungpawl an rak keng. 11 Cule siangpahrang cun algum thing cu Jehovah inn le siangpahrang inn fehnak hrangah le hlasatupawl hrang ṭingṭang le hri nei tum mipawl ah a tuah. Cule Judah ram ah hi hlanah hivek hi hmuh a rak si dah lo.\\n12 Siangpahrang Solomon in Sheba siangpahrang bawinu hnenah siangpahrang hnenih an run ken mi hnakih tam a duh mi hmuahhmuah, a dil mi pauhpauh a pe. Cun a her ih amai ram ah a tlung, amah le a siahhlawhpawl thawn.\\nSolomon in Sui le Vuiho tam zet a Nei\\n13 Solomon hnenih kum tin a thleng mi sui cu talent 666 rit a si, 14 cumi sungah khualtlawngpawl le sumtuahpawl ih ken mi a tel hrih lo. Cule Arabia ram siangpahrangpawl hmuahhmuah le ram uktupawl in Solomon hnenah sui le ngun an rak keng. 15 Cule Siangpahrang Solomon in sŭt pheng mi sui ralphaw hlai zetzet 200 a tuah; ralphaw pakhat ah sŭt pheng mi sui tlap shekel 600 a hmang. 16 Sŭt pheng mi sui ralphaw te 300 khal a tuah; ralphaw pakhat ah sui shekel 300 a hmang. Cupawl cu siangpahrang in Lebanon Tupi Inn ah a ret hai.\\n17 Cuihtlunah siangpahrang in vuiho laltokham tumpi a tuah ih, cumi cu sui hlirhlăng a khût. 18 Cuih laltokham ah cun kaisohnak karbak paruk cu sui keretnak thawn, laltokham thawn pehawin a um; a tonak sir veve ah kuthngahnak a um ih, kuthngahnak kiangah kiosa lem ding pahnih an um. 19 Cu tawkah, karbak paruk pakhat cio ih khat lam le khat lam sirah kiosa lem ding hleihnih an um; cuvek cu khuitawk lalram khalah tuah a si dah lo.\\n20 Siangpahrang Solomon-ih thil innak bungbel hmuahhmuah cu sui an si ih, Lebanon Tupi Inn ih bungbel hmuahhmuah cu sui hlirhlăng an si. Pakhat hman ngun a um lo, ziangahtile Solomon san ahcun ngun cu ziang hmanah an siar lo. 21 Ziangahtile siangpahrang-ih lăwngpawl cu Hiram-ih siahhlawhpawl thawn Tarshish ah an feh. Kum thum dan ah vei khat sumdawnnak lăwngpawl cu Tarshish in an ra thleng, sui, ngun, vuiho, zawng tumpipawl le utâwngpawl tla an rak phur.\\n22 Siangpahrang Solomon cun leilung siangpahrang hmuahhmuah cu lennak ah le fimnak ah a hleih thluh hai. 23 Pathian in a thinlung sungih a ret mi fimnak ngai dingah, leilung siangpahrang hmuahhmuah cu Solomon umnak an ra hawl. 24 Mi kip in anmai laksawng cio kum tin pek bikhiah neiin ngun le sui bungbelpawl, sinfenpawl, ralthuampawl, rimhmuipawl, rángpawl le lākrangpawl tla an rak keng.\\n25 Solomon in rángpawl le ránglêng retnak dingah ráng retnak pindante te 4000 le rángtothiam 12000 a nei. Cupawl cu ránglêng khuapawl ah le Jerusalem ih siangpahrang hnenah a ret hai.\\n26 Anih in Tiva ihsin Filisṭia-mipawlih ram tiang, Izip ramri tiang siangpahrang hmuahhmuah a uk. 27 Siangpahrang in Jerusalem ah lungto vekin ngun a umter ih, phairawn ih asikamor thingpawl zâtih tam in sidar thingkungpawl a umter. 28 Cule Izip le ram kip ihsin Solomon hnenah ráng an rak hruai.\\n9:27a sikamor: 1Sp 10:27 simfiangnak zoh aw.\\nSolomon-ih Uknak Cemnetnak\\n29 Solomon-ih căngvaihnak a dang, a hmaisabik ihsin a netabik tiangin profet Nathan-ih cazual sungah le Shilon-mi Ahijah thuphuan mi sungah le Nebat fapa Jeroboam thuhla ih hmutu Iddo larawknak hmuh mi cazual sungah ngan an si lo maw? 30 Solomon in Israel-mi zate tlunah kum 40 sung Jerusalem in a uk. 31 Cun Solomon cu a pupápawl hnenah a itthat ih, amah cu a pá David Khawpi ah phum a si. Cule a fapa Rehoboam cu a aiah a lal.\\n1 Cule Shekem ah Rehoboam a feh, ziangahtile amah cu siangpahrang ih tuah dingah Israel zaten Shekem ah an rak feh. 2 Cun hitin a si, Nebat fapa Jeroboam in cuih thu a rak theih tikah, Jeroboam cu Izip ihsin a ra tlungkir (amah cu siangpahrang Solomon hnen ihsin a rak tlân ih Izip ah a rak um dah). 3 Cun mi an thlah ih amah cu an ko. Cule Jeroboam le Israel zate an ra ih Rehoboam hnenah, 4 «Na pa in kan hngawngkol harsa zetin a tuah; curuangah atu ah na paih rawngbawlhna harsa le kan parih a ṭhum mi a hngawngkol rit zet cu zângter aw, cule nangmah kan lo rian ding,» tiin an sim.\\n5 Cule anih in an hnenah, «Ni thum hnuah ka hnenah rasal uh,» tiah a ti hai. Cule mipi cu an suak.\\n6 Cun Siangpahrang Rehoboam in «Hih mipi săwnkirnak dingah ziangtin ruahnak i pe pei?» tiin, a pa Solomon dam laiih a hmaiih ding ṭheu tu upapawl cu a ráwn hai.\\n7 Cule annih in a hnenah, «Hih mipi parah ngil na nei ih, an lung na hmuiter ih, an hnenih ṭawngkam ṭha na ṭawng asile, kumkhuain na siahhlawh an si ding,» tiah an ti.\\n8 Asinan upapawl ih ruahnak an pek mi cu a hnáwng ih, a hmaiih ding, amah zawngih ṭhanglian tlangvalpawl cu thu a ráwn hai. 9 Cule anih in an hnenah, «Ziang ruahnak in pe pei? Hih mipi ka hnenih, ‹Na pa in kan parih a ṭhum mi hngawngkol hi zângter aw,› tiih i titupawl hi ziangtin kan sâng pei,» tiah a ti hai.\\n10 Cun a zawngih ṭhanglian tlangvalpawl in a hnenah, «Hih mipi, ‹Na pa in kan hngawngkol rit zetin a tuah, asinan nang in kan parah zângter aw,› tiih na hnenih lo titupawl hnenah hitin ti hai aw, hitivekin an hnenah sim aw, ‹Ka paih tâi hnakin ka kutzungte a tumsawn ding. 11 Atu ah ka pa in nan parah a rit zet mi hngawngkol a ṭhum, nan hngawngkol cu ka bêt sinsin ding; ka pa in mivuaknak in nun a lo sim, asinan kei cun tlangkaikuangpawl in nun ka lo sim ding,› tiin,» tiah an ti.\\n12 Jeroboam le mipi hmuahhmuah cu siangpahrang in, «Ni thumnak ah ka hnenah rasal uh,» tiih a sim hai vekin a ni thum ni ah cun Rehoboam hnenah an ra.\\n13 Cun siangpahrang in an hnenah hrohrang zetin a sawn hai. Siangpahrang Rehoboam in upapawl ih ruahnak an pek mi cu a hnáwng ih, 14 tlangvalpawl ih ruahnakpek mi vekin an hnenah, «Ka pa in nan hngawngkol rit zetin a lo tuah, nan hngawngkol parah ka bêt sinsin ding; ka pa in mivuaknak in nun a lo sim, asinan kei cun tlangkaikuangpawl in nun ka lo sim ding,» tiah a rak ti hai.\\n15 Siangpahrang in mipi cu a ngaithla hai lo; ziangahtile cucu Pathian ruangah a si, Jehovah in Shilon-mi Ahijah hmangih Nebat fapa Jeroboam hnenih thu a rak sim mi a tlamtlinter theinak dingah a si.\\n16 Israel zaten siangpahrang in a ngaithla hai lo ti an hmuh tikah, mipi in siangpahrang hnenah,\\nJessi fapa ah ro kan nei lo.\\nMaw Israel, mi tin mai puanthlam cio ah!\\nMaw David, atu ah nangmai sungkua zoh aw,»\\ntiin an let. Cun Israel zaten anmai puanthlam cio ah an feh.\\n17 Asinan Judah khawpipawl ih um Israel tefapawl cu Rehoboam in a uk hai. 18 Cun Siangpahrang Rehoboam in hranhramih ṭuanter mi hnaṭuantupawl hotu Hadoram cu a hei thlah; asinan Israel tefapawl in amah cu lungto in an deng ih, a thi. Curuangah Siangpahrang Rehoboam cu Jerusalem ih tlân dingin a ránglêng parah hmanhmawh zetin a to. 19 Cule tuihni tiangin Israel cu David sungza parah a hél lan ta.\\nRehoboam in Pathian a Thlun\\n1 Cule Jerusalem ih Rehoboam a thlen tikah, Israel do ih, Rehoboam hnenah lalram lasal dingin hril mi, ral do thiam Judah sungza le Benjamin sungza mi ting khat le thawng sawmriat a kokhawm. 2 Asinan Pathian mi Shemaiah hnenah Jehovah kamsuakthu a rung thleng ih, 3 «Judah siangpahrang, Solomon fapa Rehoboam hnenah le Judah ram le Benjamin ram ih Israel zate hnenah, 4 Jehovah in hitin a ti, ‹Nan hung so lo pei, nan unaupawl nan do fawn lo pei: mi tin mai inn cio ah tlung uh, ziangahtile hi thil hi keimai tuah mi a si,› a ti,» tiah a ti. Cule annih in Jehovah kamsuakthupawl cu an lung ih, Jeroboam do dingih an feh ding cu an kirsal.\\n5 Cule Rehoboam cu Jerusalem ah a cêng ih, Judah ram ah kilhimawknak hrangah khawpipawl a dĭn. 6 Bethlehem, Etam, Tekoa, 7 Beth Zur, Sokoh, Adullam, 8 Gath, Mareshah, Zif, 9 Adoraim, Lakish, Azekah, 10 Zorah, Aijalon le Hebron pawl a dĭn, cupawl cu Judah ram le Benjamin ram ih kulh nei khawpipawl an si. 11 Cule ralhruangkulhpawl a hngetter ih, cupawl ah hotupawl le rawl, hriak le sabitzu pawl khawlkhawmnak inn a ret. 12 Khaw kip ah ralphawpawl le feipawl a ret ih, cuih khuapawl cu nasazetin a cakter, Judah ram le Benjamin ram cu amai ta an si.\\nJudah-mipawl in Kum Thum sung Pathian an Thlun\\n13 Cule Israel ram pumpi ih puithiampawl le Levi-mipawl cu anmai ram cio ihsin a hnenah an ra. 14 Ziangahtile Levi-mipawl cun an ran tlannak ram lawnglakpawl le an neih thilpawl an tân ih, Judah ram le Jerusalem ah an ra, ziangahtile Jeroboam le a fapapawl in Jehovah hrangih puithiam hna ṭuan lo dingin an bānter. 15 Cule hmun sângpawl hrang, khawsiapawl hrang le câwpa no lem a tuah mipawl hrangah amai hrangah puithiampawl a ruat.\\n16 Cule Israel hnám hmuahhmuah lak ihsin Israel-ih Pathian Jehovah hawl dingih thinlung a rettupawl cun an thlun, an pupápawlih Pathian Jehovah hnenah raithawi dingin Jerusalem ah an feh. 17 Cutin Judah lalram cu an cakter ih, kum thum sung Solomon fapa Rehoboam cu an cakter, ziangahtile kum thum sung David le Solomon-ih lamzin an zawh.\\n18 Cule Rehoboam in David fapa Jerimoth fanu Mahalath cu nupi ah a ṭhi, cu nu cu Jesse fapa Eliab-ih fanu Abihail fanu a si; 19 cu nu in fāte Jeush, Shamariah le Zaham a hrinsak. 20 Cule cu nuih hnuah Absalom fanu Maakah a ṭhi, anih in Abijah, Attai, Ziza le Shelomith a hrinsak. 21 Cule Rehoboam cun Absalom fanu Maakah cu a nupipawl le a nusûnpawl hmuahhmuah hnakin a duhdawt hleice, ziangahtile nupi hleiriat le nusûn 60 a nei ih, fapa 28 le fanu 60 a nei. 22 Cule Rehoboam in Maakah fapa Abijah cu a unaupawl lakih uktu lubik ah a tuah; ziangahtile amah cu siangpahrang ih tuah dingah a ruat. 23 Cule anih cun fim zetin thil a ti ih, a fātepawl hmuahhmuah cu kulh nei khawpi lamah Judah ram le Benjamin ram pumpuluk ah a umdarhter ih ei ding tampi a pe hai. Cule nupi tampi a hawlsak hai.\\nFaro Shishak in Judah a Sîm\\n1 Cule hitin a si, Rehoboam in lalram a dĭnhnget tik le a ti cakawk tikah, amah le a hnenih um Israel-mipawl hmuahhmuah in Jehovah Dān an thlauthla.\\n2–3 Cule hitin a si, Rehoboam in kum nga a uknak ah, Jehovah parih rinum loih an um ruangah Izip siangpahrang Shishak cun ránglêng ting khat le kul, rángtothiam 60000 thawn Jerusalem dokalhin a hung so: Izip ihsin a hnenih ra mipi cu siar cawk lo an si; Libia-mi, Sukkoth-mi le Kush-mi an si. 4 Anih in Judah ram ih kulh nei khawpipawl a la ih, Jerusalem a thleng.\\n5 Cun profet Shemaiah cu Rehoboam le Judah hotupawl, Shishak ruangih Jerusalem ih pungkhawmpawl hnenah a feh ih an hnenah, «Jehovah in hitin a ti: ‹Nannih in in thlauthla zo, curuangah kei khal in Shishak kut ah ka lo tân ve a si,› a ti,» tiah a ti.\\n6 Cule Israel hotupawl le siangpahrang cu an phahniamaw ih, «Jehovah cu a dingfel a si,» tiah an ti.\\n7 Jehovah in an phahniamaw ti a hmuh tikah, Shemaiah hnenah Jehovah kamsuakthu cu, «An phahniamaw, curuangah anmah cu ka hlorálter lo ding, a hrekkhat ka runsuak hai sawn ding. Shishak kut hmangin Jerusalem ah ka thinlingnak ka thlebung lo ding. 8 Cuticingkhalin annih cu a siahhlawh an si thotho ding, cutin keimai rawngbawlhna le miphunpawlih lalram rawngbawlhna an thleidang thiam ding,» tiin a thleng.\\n9 Izip siangpahrang Shishak cu Jerusalem do dingin a so ih, Jehovah inn ih hlawnthilpawl le siangpahrang inn ih hlawnthilpawl a la, ziangtinkim a la thluh. Solomon ih tuah mi sui ralphawpawl khal a la. 10 Cun Siangpahrang Rehoboam in an aiah dar ralphawpawl a tuah ih, cupawl cu kiltu ralbawipawl, siangpahrang inn luhnak kiltupawl hnenah a ap. 11 Cule Jehovah inn ih siangpahrang a luh tinten kiltupawl an ra ih cupawl cu an lasuak, cun kilnak pindan sungah an retkirsal.\\n12 Rehoboam a phahniamawk tikah, Jehovah thinlingnak cu a hnen ihsin a ṭhawnhlo, cuticun amah cu a siatsuah verver lo ih, Judah ram khalah thil umtudān a ṭha.\\nRehoboam-ih Uknak Cemnetnak\\n13 Cuticun Siangpahrang Rehoboam cu Jerusalem ah a ticakaw ih a uk. Siangpahrang a hung si tikah Rehoboam cu kum 41 a si ih, Jehovah in a hmin umnak dingih Israel hnám hmuahhmuah lak ihsin Jehovah in a hril mi khawpi Jerusalem ah kum hleisarih sung a lal. A nuih hmin cu Naamah a si ih, Ammon-mi a si. 14 Cule Jehovah hawl dingin a thinlung a timlam lo ruangah thil ṭhalo a tuah. 15 Rehoboam-ih căngvaihnakpawl, a hmaisabik ihsin a netabik tiang profet Shemaiah-ih cazual ah le hmutu Iddo-ih cithlahsâwngawknak cabu ah an ngan a si lo maw? An nunsung hmuahhmuah Jeroboam le Rehoboam karlakah doawknak a um. 16 Cule Rehoboam cu a pupápawl hnenah a itthat ih, David Khawpi ah phum a si. Cun a fapa Abijah cu a aiah a lal.\\n1 Siangpahrang Jeroboam a lal a kum hleiriatnak ah Abijah cu Judah ram ah siangpahrang ah a cang. 2 Jerusalem ah kum thum sung a lal. A nuih hmin cu Mikaiah a si, Uriel fanu, Gibeah-mi a si.\\nCule Abijah le Jeroboam karlakah doawknak a um.\\nIsrael thawi Doawknak\\n3 Abijah in hril mi ralkap doawknak ih micak ralṭha ting li cu ral do dingin a tlarter hai. Jeroboam khal in hril mi micak ralṭha ting riat thawn tlarawin a timlamaw ve.\\n4 Cun Abijah cu Efraim tlangtluanpawl parih Zemaraim Tlang parah a ding ih, «Jeroboam le Israel hmuahhmuah tla, i rak ngai hnik uh: 5 Israel-ih Pathian Jehovah in Israel lalram cu David hnenah kumkhaw hrangin amah le a fapapawl hnenah cite thukham in a pe ti cu thei ding mawi nan si lo maw? 6 Cuticingin David fapa Solomon siahhlawh Nebat-ih fapa Jeroboam cu a tho ih, amai bawi parah a hél. 7 Cun Rehoboam a no lai le a thinlung nem lai le a dodal thei hai hlanah, santlailo mihlothlaupawl cu a hnenah an khawmaw ih, Solomon fapa Rehoboam dokalhin an ticakaw.\\n8 «Cule David fapapawlih kut ih um Jehovah lalram cu kham thei dingin nan ruat; nannih cu mi tam ngaingai nan si ih nan hnenah Jeroboam in nan pathian dingih sui câwpa no lempawl a lo tuahsak mi khal an um. 9 Jehovah puithiam Aaron fapapawl le Levi-mipawl nan dawisuak ih, ram dang miphunpawl vekin nanmai hrangah puithiam nan tuah a si lo maw? Cutin câwcang tûai pakhat lole tuucang pasarih thawn mah te serhhranaw dingih ra zokhal pathian si hlei lo pawlih puithiam a si ding.\\n10 «Asinan kannih hrangah cun Jehovah cu kan Pathian a si ih, amah cu kan thlauthla lo; cule Jehovah hnenih rawngbawltu puithiampawl cu Aaron fapapawl an si ih, Levi-mipawl in anmai ṭuanvo an ṭuan. 11 Cule annihpawl in zing tin zan tin Jehovah hnenah Meiur Thilhlănpawl le rimhmui thaw an ur; cuihtlunah a cabuai thiang parah Sangserh khal remten an ret ih, zan tin sui meitoṭhuam cu a meitopawl thawn vâng dingin an ret; ziangahtile kannih cun Jehovah, kan Pathian thupek kan thlun a si, asinan nannih cun amah nan thlauthla. 12 Atu ah, ngai hnik uh, Pathian rori cu kan hnenah kan hotu vekin a um ih, a puithiampawl in tawtawrawtpawl an phaw ding, nanmah dokalhih ral doaw dingah. Maw Israel tefapawl tla, Jehovah, nan pupápawlih Pathian do hlah uh, ziangahtile nan hmuingil lo ding,» tiah a ti.\\n13 Asinan Jeroboam in an dung lamih ra ding mipawl a bawhthupter, cule annih cu Judah-pawl hmaiah an um ih, bawhthuptupawl cu an dungah an um. 14 Cule Judah cu a heraw ih, ngai hnik, raldonak tlar cu an hmai lam le an dung lamah a um, cule Jehovah hnenah an ausuak ih, puithiampawl in tawtawrawt an phaw. 15 Cun Judah-mipawl cu an au, cutiih Judah-mipawl an au tikah, hitin a si, Pathian in Jeroboam le Israel zate cu Abijah le Judah hmaiah Pathian in a vua. 16 Cule Israel tefapawl Judah hmaiah an zâm ih, annih cu Pathian in an kut ah a pek. 17 Cun Abijah le a milaipawl in annih cu thahnak nasazetin an neh; hril mi Israel ting nga an that.\\n18 Cuticun Israel tefapawl cu cuih cān ah an duai ih, Judah tefapawl in an neh, ziangruangahtile annih cun Jehovah an pupápawlih Pathian an rinsan a si.\\n19 Cule Abijah in Jeroboam a dawi ih, a hnen ihsin khawpipawl a la: Bethel le a khawṭekpawl, Jeshanah le a khawṭekpawl, Efrain le a khawṭekpawl thawn. 20 Abijah san sungah kēlawhin Jeroboam a caksal nawn lo; cule Jehovah in amah cu a vuak ih, a thi.\\nAbijah-ih Uknak Cemnetnak\\n21 Asinan Abijah cu a cak deuhdeuh, nupi hleili a nei ih, fapa kul hluanhnih le fanu hleiruk a hring. 22 Abijah-ih căngvaihnak dang, a lamzinpawl le a sim mi thupawl cu profet Iddo-ih zirhnak cazual ah ngan an si.\\n1 Cule Abijah cu a pupápawl hnenah a cawl ih amah cu David Khawpi ah an phum. Cun a fapa Asa cu a aiah a lal. Amai san ah ram cu kum hra sung ralmuangin a um. 2 Asa in Jehovah a Pathian mithmuhih ṭha le dik a tuah, 3 ziangahtile ram dang pathianpawlih biakṭhengpawl le hmun sângpawl a ṭhawnhlo ih, ṭhuamserhpawl a ṭhiat, cule Asherah-pawl a hauthlu. 4 Jehovah an pupápawlih Pathian hawl ding le dān le thupek thlun dingin Judah cu thu a rak pe. 5 Judah khawpipawl hmuahhmuah ihsin hmun sângpawl le rimhmui biakṭhengpawl khal a ṭhawnhlo ih, amai hnuaiah lalram cu ralmuangin a um.\\n6 Cule Judah ram ah kulh nei khawpipawl tla a sak, ziangahtile ram cu a cawl; cuih kumpawl ah cun anih in ral do a nei lo, ziangahtile Jehovah in amah cu cawlhnak a pe. 7 Curuangah anih in Judah hnenah, «Hi khawpipawl hi dĭn uhsi, a kimvelin kulh, dawlsângpawl, kăwtkapawl, a kalhnak tlângpawl tla tuah uhsi. Ziangahtile Jehovah kan Pathian kan hawl ih ram cu kan hmaiah a um lai hrih ko. Amah kan hawl ih kil kip ah cawlhhahdamnak in pe a si,» tiah a ti. Cutin an dĭn ih an hmuingil.\\nAsa in Kush a Neh\\n8 Cun Asa in Judah ram ihsin ralphaw le fei keng ralkap ting thum le Benjamin ram ihsin ralphaw le thál hmang pacang ting hnih le thawng sawmriat a nei, cupawl cu an zaten micak ralṭha hlir an si.\\n9 Cun anmah do dingin Kush-mi Zerah cu ralkap mipa tinghra le ránglêng 300 thawn a ra suak ih, Mareshah ah a thleng. 10 Asa cu amah do dingin a fehsuak ih, Mareshah ah Zefathah Phaikuam ah ral do dingin ralkap burpi cu an tlarawter. 11 Cule Asa cu Jehovah a Pathian hnenah a ausuak ih, «Jehovah, na hrangah mi tam siseh, caknak nei lo siseh bawm dingin danglamnak a um lo, in bawm aw, Maw Jehovah kan Pathian, ziangahtile na parah kan ṭhumaw ih, na hmin in hi mi tampi dokalhin kan feh a si. Maw Jehovah, nang cu kan Pathian na si, minung in lo neh hlah seh,» tiah a ti.\\n12 Cun Asa le Judah hmaiah Kush-mipawl cu Jehovah in a vua hai ih, Kush-mipawl cu an zâm. 13 Cule Asa le a hnenih um mipi in cupawl cu Gerar tiang an dawi. Cutin Kush-mipawl cu an duai ih, kēl an awh thei nawn lo, ziangahtile Jehovah le a ralkappawl hmaiah siatsuah ṭheh an si. Cule ralthillawn tam ngaingai an la. 14 Cun Gerar kiangkapih khawpi zaten an neh thluh, ziangahtile Jehovah ṭihnak an parah a thleng; cule khawpipawl hmuahhmuah an răm, ziangahtile cuih khawpipawl ah ralthillawn tam ngaingai a um. 15 Sumhnám neipawlih puanthlam khal an siatsuah ih, tuupawl le kalaukpawl tampi an hruai, cule Jerusalem ah an tlung.\\nAsa in Thukamnak a Tuah\\n1 Oded fapa Azariah parah Pathian Thlarau a rung thleng. 2 Cule anih cu Asa táwng dingin a fehsuak ih a hnenah, «I rak ngai uh, Asa le Judah hnám le Benjamin hnám zaten. Amah lamih nan ṭan sung hmuah cu Jehovah in a lo umpi a si. Amah nan hawl asile, nan hmu ding; asinan amah nan thlauthlak asile, a lo thlauthla ve ding. 3 Atu ah cān reipi sung Israel cu Pathian dik nei lo, zirhtu puithiam nei lo le dān nei loin a um. 4 Asinan an harsat tikah Israel-ih Pathian Jehovah hnenah an hawikir ih, amah cu an hawl, cule an hmu. 5 Cule cu laiah a fehsuak le a ra tlung mi hnenah hnangamnak a rak um lo, ram luahtupawl hmuahhmuah parah buainak nasazetin a um. 6 Cutin miphun pakhat cu a dang miphun in a tisiat ih, khua pakhat cu a dang khua pakhat in, ziangahtile Pathian in anmah cu vanduainak phunkim in a buaiter hai. 7 Asinan nang cu cak zetin um awla, na kut cak loin umter hlah, ziangahtile na hnaṭuan cu lawmman pek a si ding,» tiah a ti.\\n8 Cule Asa in hi ṭawngkampawl le profet Oded ih thuphuan mi a theih tikah, thazang a la ih, Judah ram le Benjamin ram hmuahhmuah ihsin le Efraim tlang ram ih a lâk mi khawpipawl ihsin fihnungza milempawl a ṭhawnhlo, cule Jehovah hulhliap ih um Jehovah biakṭheng cu a dinṭhasal.\\n9 Cun Judah hnám le Benjamin hnám hmuahhmuah, a hnenih khawsa ve, Efraim hnám, Manase hnám le Simeon hnám pawl cu a kokhawm hai, ziangahtile a hnenah Jehovah a Pathian a um ti an hmuh tikah Israel ram ihsin a hnenah mi tam zetin an run pan a si.\\n10 Asa a lal a kum hleingatnak, thla thumnak ah Jerusalem ah an táwngawkhawm. 11 Cule cuih cān ah an rak lâk mi an ralthillawn lakih câwpa 700 le tuu 7000 cu Jehovah hnenah an hlan. 12 An thinlung zate le an nunnak zate thawn Jehovah an pupápawlih Pathian hawl dingin le, 13 Israel-ih Pathian Jehovah hawl lo tu zokhal a tûm a te, a nu a pa in thah si dingin thukham an tuah. 14 Cun Jehovah hnenah aw ring zetih auin, tawtawrawtpawl thawn, tuupa kipawl thawn thukamnak an la.\\n15 Cule Judah zaten thukamnak ah lungawiaipuangin an um, ziangahtile an thinlung hmuahhmuah in sia an săm ih, an duhnak hmuahhmuah in amah cu an hawl. Cule amah cu an hmu ih, Jehovah in kil i kip ah cawlhhahdamnak a pe hai.\\n16 Cuihhleiah Asherah bawrhhlawh a tuah ruangah siangpahrang Asa-ih nu Maakah cu siangpahrang bawinu sinak ihsin a hlăwn, Asa in a milim bawrhhlawh cu a hauthlu, cun a săwprăwpter ih Kidron tivate kiangah a ur. 17 Asinan Israel ram ih hmun sângpawl cu ṭhawnhloh an si cuang lo. Cuticingin Asa-ih thinlung cu a nunsung hmuah in a rinum thotho.\\n18 Cuihtlunah a pa ih a rak serhhran mi thilpawl le amah ih a rak serhhran mi: ngun, sui le bungbelpawl cu Pathian inn sungah a thiarlut. 19 Cule Asa ih a lal a kum 35-nak tiang doawknak a um lo.\\nAsa in Siria a Rinsan\\n1 Asa a lal a kum 36-nak ah, Israel siangpahrang Baasha cu Judah do dingin a hung so, cule Judah siangpahrang Asa hnen lamah zohman suak le lut thei lo dingin Ramah khua cu a dĭn. 2 Cun Asa in Jehovah inn le siangpaharng inn ih hlawnthilpawl lak ihsin sui le ngun a phawrhsuak ih, Damaskas ih cêng Siria siangpahrang Ben-Hadad a kuat ih, 3 «Na pa le ka pa karlakih a um vekin, nangmah le keimah karlak khalah thukham um ve seh. Zoh hnik, sui le ngun ka lo kuat, ka hnen ihsin a sīp theinak dingah, ra aw, Israel siangpahrang Baasha thawi nan thukham ṭhiat aw,» tiah a ti.\\n4 Ben-Hadad in siangpahrang Asa cu a ngaithla ih, Israel khawpipawl do dingin a ralkap bawipawl a thlah. Annih in Ijon, Dân, Abel Maim le Nafthali ram ih thilri khawlnak khawpipawl hmuahhmuah an bei thluh. 5 Cule hitin a si, Baasha in cuih thu a theih tikah, Ramah a sak lai cu a cawl ih a hnaṭuan a bansan. 6 Cun siangpahrang Asa in Judah-mi hmuahhmuah a hruai ih, Baasha in a hman mi Ramah ihta lungtopawl le thingpawl an thiar, cule cupawl thawn anih in Geba le Mizpah a dĭn.\\n7 Cule cuih cān ah Judah siangpahrang hnenah hmutu Hanani a ra ih a hnenah, «Jehovah na Pathian parah ṭhumaw loin, Siria siangpahrang parih na ṭhumawk ruangah, Siria siangpahrang ralkappawl cu na kut ihsin an tlânsuak a si. 8 Kush-mipawl le Libia-mipawl cu ránglêng tam zet thawn ralkap rual tam ngaingai le rángtothiam tam zet an si lo sawm? Sikhalsehla Jehovah parih na ṭhumawk ruangah na kut ah anmah a lo pe a si. 9 Ziangahtile amah lamih thinlung rinumpawl hnenih a cakzia langter dingin leilung pumpuluk ah Jehovah mit cu a lengvēl a si. Himi thuhla ah â zetin na rak cāngvai. Curuangah atu thăwkin ral do ding na nei thlang ding,» tiah a ti. 10 Cun Asa cu hmutu parah a thin a heng ih, amah cu thawng a thlak, ziangahtile hi thu ruangah hmutu parah Asa a thin a so. Cule Asa in cuih cān lala ah mi hrekkhat a palbĕt.\\n11 Ngai hnik, Asa-ih căngvaihnakpawl cu a hmaisabik ihsin a netabik tiangin, ngai hnik, Judah le Israel siangpahrang pawlih cazual sungah ngan an si. 12 Cule siangpahrang a ṭuan kum 39-nak ah, Asa cu a ke ah nat a suak ih, a nat cu a besia zet; Cutiih na cingin Jehovah a hawl cuang lo, cuhnakin sibawipawl a hawl sawn riangri.\\n13 Cule Asa cu a pupápawl hnenah a itthat; a lal a kum 41-nak ah a thi. 14 David Khawpi ih amai hrangih a tuah mi amai thlān ah an phum, amah cu rimhmui le rimthaw tuahtu in a rawi mi, rimthaw phunphun ih khat ihkhun parah an hlum. A hrangah meipi nasazetin an sēp.\\n1 Cun a fapa Jehoshafat cu a aiah a lal ih, Israel dokalhin a ticakaw. 2 Cule Judah ram ih kulh nei khawpipawl hmuahhmuah ah ralkap burpi a ret ih, Judah ram le a pa Asa ih a rak lâk mi Efraim ram khawpipawl ah ṭanhmun kiltu ralkappawl a ret. 3 Hlanlai ih a pa David zin a zawh ruangah Jehovah in Jehoshafat a umpi; Baalpawl a rak hawl lo, 4 Israel căngvaih bangtuk si loin, a pa David-ih Pathian a rak hawl sawn ih, a thupekpawl ah a feh sawn. 5 Curuangah Jehovah in a kut ah lalram a dĭnhnget ih, Judah hmuahhmuah in Jehoshafat hnenah laksawng an rak pe, cule anih in lennak le upatnak cu nasazetin a nei. 6 Cule Jehovah lamzin ah a thinlung a nuamaw, cuihtlunah Judah ram ihsin hmun sângpawl le Asherah-pawl a ṭhawnhlo.\\nJehoshafat a Ropi Deuhdeuh\\n7 Cun a lal a kum thumnak ah a ralbawi: Benhail, Obadiah, Zekariah, Nethanel le Mikaiah pawl cu zirh dingin Judah khuapawl ah a thlah hai. 8 Cule an zawngah Levi-mi: Shemaiah, Nethaniah, Zebadiah, Asahel, Shemiramoth, Jehonathan, Adonijah, Tobijah le Tobadonijah, Levi-mipawl, cule an zawngah puithiam Elishama le Jehoram khal an tel. 9 Judah ram ah an zirh, cule Jehovah Dān Cazual cu an hnenah a um; Judah ram ih khawpipawl hmuahhmuah hrawhsuakin an feh ih, mipi an zirh vivo.\\n10 Cule Judah ram kiangkapih um lalrampawl hmuahhmuah ah Jehovah ṭihnak a thleng, cutin Jehoshafat dokalhin ral an tho lo. 11 Filisṭia-mi mi hrekkhat in Jehoshafat hnenah ngunkhuai ah laksawng le ngun an rak keng; cule Arabia-mipawl in ranpi rual, tuucang 7700 le mecang 7700 an rak ken.\\n12 Cutin nasazetin Jehoshafat cu a ṭhangso sinsin ih, Judah ram ah kulhhngetpawl le thilri khawlnak khuapawl tla a sak. 13 Judah khawpipawl ah thil tampi a nei ih, Jerusalem ah ral do thiampawl, micak ralṭhapawl tla a nei.\\n14 An pupápawlih sungza zulhin an mipum cu hipawl hi an si: Judah hnám ih a thawng hotu ralbawipawl cu; an ralbawi cu Adnah a si ih, a hnenah micak ralṭha ting thum an um; 15 cule a sangtu ah ralbawi Jehohanan a si ih, a hnenah ting hnih le thawng sawmriat an um; 16 cule a sangtu ah Jehovah hnenih palungsuakih hlanaw, Zikri fapa Amasiah a si ih, a zawngah, micak ralṭha ting hnih an um. 17 Benjamin hnám ihsi ralbawi cu micak ralṭha Eliada a si ih, a hnenah thál le ralphaw thawn ting hnih an um; 18 cule a sangtu cu Jehozabad a si ih, a hnenah ting khat le thawng sawmriat cu ral do ding tiar cia-in an um. 19 Hipawl hi Judah ram pumpuluk hmuahhmuah ih kulh nei khawpipawl ih siangpahrang in a ret hai mi telh loin, siangpahrang riantu an si.\\nJehoshafat in Ahab thawn Ṭantlangnak a Tuah\\n1 Jehoshafat in lennak le upatnak nasazet a co ih, ṭhitawknak hmangin Ahab thawn an ṭangtlang. 2 Kum tawkfang a rei hnuah Samaria ah Ahab leng dingin a vung feh. Cule Ahab in Jehoshafat hrang le a hnenih um mipi hrangah tuu le câw tam ngaingai a rak that, cule Ramoth Gilead do dingah a zawngih feh dingin a sawm. 3 Israel siangpahrang Ahab in Judah siangpahrang Jehoshafat hnenah, «Ramoth Gilead do dingin ka zawngah na feh pei maw?» tiah a ti.\\nCule Jehoshafat in, «Kei cu nangmah tluk ka si ih, ka mipawl cu na mipawl tluk an si, raldonak ah na hnenah kan um ding,» tiah a ti.\\n4 Cuihtlunah Jehoshafat in Israel siangpahrang hnenah, «Zangfahten tuihsun ah Jehovah kamsuakthu sut aw,» tiah a ti.\\n5 Cun Israel siangpahrang in profetpawl a kokhawm hai ih, mipa 400 an si, cule an hnenah, «Ramoth Gilead do dingin kan feh pei maw, kan sīp ding saw?» tiah a ti.\\nAnnih in, «Fehso uh, ziangahtile Pathian in siangpahrang kut ah annih cu a pe ding,» tiah an ti.\\n6 Asinan Jehoshafat in, «Kan răwn theinak dingah, hi tawkah Jehovah-ih profet pakhat tal an um hrih lai lo maw si?» tiah a ti.\\n7 Israel siangpahrang in Jehoshafat hnenah, «Amah hmangih Jehovah kan suh theinak ding mi pakhat cu a um lai; asinan anih cu ka hua, ziangruangahtile ka thuhla ah a ṭha lam a phuang dah lo, a se lam lawnglawng a phuang ṭheu. Amah cu Imla fapa Mikaiah a si,» tiah a ti.\\nCule Jehoshafat in, «Siangpahrang in cuvek thil ṭawng hlah seh!» tiah a ti.\\n8 Cun Israel siangpahrang cun a bawipawl lakih pakhat a ko ih, «Imla fapa Mikaiah cu zamrangten va hruai aw!» tiah a ti.\\n9 Israel siangpahrang le Judah siangpahrang Jehoshafat cu an kâwrfual hruhin an laltokham par veve ah an to; Samaria kăwtsuah ih hruihhmun ah an to, cule profetpawl hmuahhmuah in an hmaiah thu an phuang. 10 Kenaanah fapa Zedekiah in amai hrangah thir kipawl a tuah, cule, «Jehovah in hitin a ti: ‹Hipawl thawn an siatrál hlanlo Siria-mipawl na khît ding a si,› tiin,» tiah a ti.\\n11 Cule profetpawl hmuahhmuah in cutivek hlir in an phuang, «Ramoth Gilead ah so uhla, hmuingil uh, ziangahtile Jehovah in siangpahrang kut ah a pe ding a si,» tiah an ti.\\n12 Cun Mikaiah ko dingih fehtu palai in a hnenah, «Ngai hnik, profetpawlih ṭawngkam cun thu khat kengin siangpahrang tha an pe. Curuangah zangfahten, na ṭawngkam cu anmahpawl lakih pakhat vek si sehla, thapeknak rel aw,» tiah a ti.\\n13 Cule Mikaiah in, «Jehovah a nun rori bangin, ka Pathian ih a sim mi ka sim ko ding,» tiah a ti.\\n14 Cun anih cu siangpahrang hnenah a feh ih, siangpahrang in a hnenah, «Mikaiah, Ramoth Gilead do dingin kan so pei maw, kan sīp ding saw?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Feh uhla hmuingil uh, anmah cu nan kut ih pek an si ding!» tiah a ti.\\n15 Cule siangpahrang in a hnenah, «Thutak siarlo ka hnenah Jehovah hmin ih sim lo dingin vei ziang zat meng so sia ka lo sămter ding?» tiah a ti.\\n16 Cun Mikaiah in, «Israel zaten khāltu nei lo tuu bangin tlang parah ṭekdarhin ka hmu. Cule Jehovah in, ‹Hipawl in hotu an nei lo. Mi kip mai inn cio ah hnangamten tlungkir hai seh,› a ti,» tiah a ti.\\n17 Cule Israel siangpahrang in Jehoshafat hnenah, «Keimai thuhla ah anih in thil ṭhalo siarlo, thil ṭha a phuang lo ding ka lo ti a si lo maw?» tiah a ti.\\n18 Cun Mikaiah in, «Curuangah Jehovah kamsuakthu ngaithla uh: Jehovah cu a laltokham parih to-in, van mipi hmuahhmuah a vawrh lam le a keh lamih dingin ka hmu. 19 Cule Jehovah in, ‹Israel siangpahrang Ahab hi Ramoth Gilead ih hung so ih, hung thi dingin zo in a lēm pei?› tiah a ti. Cule mi pakhat in, hitin a ti ih, a dang in, cutin a ti. 20 Cun thlarau pakhat hmaiah a ra suak ih, Jehovah hmaiah a ding ih, ‹Kei in amah cu ka lēm ding,› tiah a ti. Jehovah in a hnenah, ‹Ziangti zawngin?› tiah a ti. 21 Cule anih in, ‹Ka fehsuak ding ih a profetpawl hmuahhmuah ih kâ ah thuphan per thlarau ka si ding,› tiah a ti. Cun Jehovah in, ‹Amah cu na lēm pei ih, na neh fawn ding; fehsuak awla cuticun tuah aw,› tiah a ti. 22 Curuangah ngai hnik! Jehovah in hi na profetpawlih kâ ah thuphan per thlarau a ret ih, Jehovah in na parah siatnak a than a si,» tiah a ti.\\n23 Cun Kenaanah fapa Zedekiah in a rak naih ih, Mikaiah biang ah a bĕng, cule, «Na hnenih thusim dingin Jehovah thlarau cu ka hnen ihsin khui lamah so a feh?» tiah a ti.\\n24 Cun Mikaiah in, «Ngai hnik, relh dingin pindan sungta ih na luh ni ah na thei ding,» tiah a ti.\\n25 Cun Israel siangpahrang in, «Mikaiah cu hruai uhla, khawpi uktu Amon le siangpahrang fapa Joash hnenah fehkirpi uh; 26 cule, ‹Siangpahrang in hitin a ti: «Hi pa hi thawng ah thlak uhla, hnangamteih ka ra tlunkir hlanlo, zăwnzaihnak rawl le zăwnzaihnak tidai pe uh,» a ti,› tiin,» a ti.\\n27 Asinan Mikaiah cun, «Hnangamten na ra tlungkir asile, Jehovah in keimah hmangin thu a sim lo a si ding,» tiah a ti. Cule anih in, «Nannih mipi hmuahhmuah tla, fimkhur uh,» tiah a ti.\\n28 Cule Ramoth Gilead ah Israel siangpahrang le Judah siangpahrang Jehoshafat cu an hung so. 29 Israel siangpahrang in Jehoshafat hnenah, «Ka danglamawter ding ih doawknak ah ka feh ding, asinan nang cun na kâwrfual hruh aw,» tiah a ti. Cuticun Israel siangpahrang cu a danglamawter ih, doawknak ah an feh.\\n30 Cun Siria siangpahrang in a hnenih um a ránglêng hotupawl hnenah, «Israel siangpahrang siarlo mitûm siseh, mite siseh do hlah uh,» tiin thu a rak pe.\\n31 Cule hitin a si, ránglêng hotupawl in Jehoshafat an hmuh tikah, «Hihi Israel siangpahrang a si!» tiah an ti. Curuangah amah do dingin an kulh. Asinan Jehoshafat cu a ausuak ih, Jehovah in amah cu a bawm, cule Pathian in anmahpawl cu Jehoshafat hnen ihsin a pialter hai. 32 Cule hitin a si, ránglêng bawipawl in cumi cu Israel siangpahrang a si lo ti an hmuh tikah, amah dawinak ihsin an kirsal.\\n33 Cun mi pakhat in hmuitin nei loin a thál a nawp ih, Israel siangpahrang cu a ralthuam pehawknakpawl karlakah a saingah. Cule siangpahrang in a ránglêng mâwngtu hnenah, «Her awla, doawknak ihsin i suahpi aw, ziangahtile tuahmawh ka si aw,» tiah a ti. 34 Cuih ni ah doawknak cu a nasatuk ih, Israel siangpahrang cu Siria-mipawl lam hawiin a ránglêng ah tlai lam tiang a ding ih nitlak zawngah a thi.\\n1 Cun Judah siangpahrang Jehoshafat cu hnangamten Jerusalem ih amai inn ah a tlungkir. 2 Cule Hanani fapa hmutu Jehu cu amah táwng dingin a păwksuak ih, Siangpahrang Jehoshafat hnenah, «Misualrál cu bawm in Jehovah huatu cu na duhdawt ding maw si? Curuangah Jehovah thinlingnak cu na parah a um. 3 Cutisikhalsehla hi ram ihsin Asherah-pawl na ṭhawnhlo ih, Pathian hawl dingin na thinlung na timtuah ruangah nangmah ah thil ṭha hmuh an si,» tiah a ti.\\nJehoshafat in Hotupawl a Ruat\\n4 Cule Jehoshafat cu Jerusalem ah a cêng ih Beersheba ihsin Efraim tlang ram mipi lakah a fehsuaksal, cule an pupápawlih Pathian Jehovah hnenah annih cu a hruaikirsal hai. 5 Cun Judah ram ih kulhhnget khawpipawl hmuahhmuah, khawpi pakhat hnu pakhat ah laireltupawl a ret vivo ih, 6 an hnenah, «Nan tuah mi ah fimkhur uh, ziangahtile minung hrangah thu nan ṭhen lo, cuhnakin thuṭhennak ih a lo umpitu Jehovah hrangah thu nan ṭhen sawn a si. 7 Curuangah atu ah, Jehovah ṭihzahnak cu nan parah um seh; fimkhur in thil ti uh, ziangahtile Jehovah kan Pathian ah dingfellonak a um lo, thleidănnak khal a um lo ih, nawhthuh lâknak a um fawn lo,» tiah a ti.\\n8 Cuihtlunah Jerusalem ih an tlunkir tikah, Jehoshafat in Jerusalem ah Jehovah thuṭhennak hrang le elbuaiawknak hrangah Levi-mi mi hrekkhat, puithiampawl le Israel pupápawlih lubân hrekkhat a ruat. 9 Cule anih in an hnenah, «Hitivekin Jehovah ṭihzahnak ah rinum zetin le thinlung takin nan tuah pei: 10 anmai khua cio ih um nan unaupawl lak ihsin ziang vek thubuai khal siseh nan hnenah, thisen suahawk thu maw, dān le thupek dokalhih thilsual tuahnak maw, sakhaw dānpawl le cīn le dān dokalhnak simaw a thleng asile, Jehovah dokalhin thil an tisuallonak dingah ralrinnak pe hai uh, culole nan parah le nan unaupawl parah thinlingnak a thleng pang ding. Cumi cu tuah uhla, mawh nei lo nan si ding. 11 Cule ngai hnik uh, Jehovah thuhla hmuahhmuah ah puithiam sâng Amariah cu nan tlunah a um; cule siangpahrang thuhla hmuahhmuah hrangah Ishmael fapa Zebadiah, Judah sungza uktu a um; Levi-mipawl khal nan hmaiah hotu an si ding. Ralṭha zetin tuah uhla, miṭhapawl cu Jehovah in a umpi hai ding,» tiah thu a pe.\\nJehoshafat in Moab le Ammon a Do\\n1 Himi hnuah hitin a si, Moab-mipawl le Ammon-mipawl cu Jehosafat do dingin an ra. Ammon-mipawl hleiah mi dangpawl khal an zawngah an ra ve. 2 Cun mi hrekkhat an ra ih Jehoshafat hnenah, «Nangmah do dingin mipi tam ngaingai tifinriat ralkhat, Siria ihsin an ra, ngai hnik, anmah cu En Gedi ti mi Hazazon Tamar ah an um,» tiah an sim. 3 Cule Jehoshafat cun a ṭih ih, Jehovah hawl dingin a timtuahaw, cule Judah ram hmuahhmuah ah rawlulh a phuang. 4 Cutin Judah cu Jehovah hnenih băwmnak dil dingin hmunkhatah an fĭnnaw ih, Jehovah hawl dingin Judah khawpi hmuahhmuah ihsin an ra.\\n5 Cun Jehoshafat cu Jehovah inn, tualrawn thar hmaiah, Judah le Jerusalem ih mipungkhawm lakah a ding, 6 cule, «Maw Jehovah, kan pupápawlih Pathian, nangmah cu van Pathian na si lo maw? Miphunpawlih lalram hmuahhmuah tlunih uktu na si lo maw? Na kut ah thiltitheinak le cahnak a um, curuangah zohman in an lo do thei lo a si lo maw? 7 Na mi Israel hmaiah hi ram luahtupawl hnawhsuak ih, na rual Abraham tesinfapawl hnenih kumkhaw hrangih petu cu nangmah kan Pathian na si lo maw? 8 Cule a sungah an cêng ih, cuih hmun ah na hmin hrangah hmun thianghlim an lo saksak, 9 ‹Kan parah thil ṭhalo: ralnâm, dāntatnak, nathrisia le mangṭam a thlen asile, na hmaika-ah hi temple hmaiah kan ding ding, ziangahtile na hmin cu hi temple ah a um ih, na hnenah kan zăwnzaihnak ihsin kan au ding, cule nang in na thei ding ih in run ding,› tiah an ti ṭheu. 10 Cule atu ah ngai hnik, Israel-mipawl Izip ram ihsin an ra suah tikah, nang in Israel-mipawl kha Ammon-mipawl le Moab-mipawl le Seir Tlang lâk ding na sĕn hai lo. Cumi aiah cupawl hnen ihsin an pial ih, an tisiat lo. 11 Zoh hnik, annih in in lehrūl a si hi! Annih cu nang in ro ih co dingih in pek mi na neih mi ihsin in dawisuak dingin an ra. 12 Maw kan Pathian, anmah thu na ṭhen hai lo ding maw? Ziangahtile kanmah do dingih ra hi mipi tam zet hmaiah thiltitheinak kan nei lo, ziang tuah ding ti khal kan thei lo, asinan kan mit cu na parah a fu a si,» tiah a ti.\\n13 Judah-mi hmuahhmuah cu an fanau tete, an nupipawl le an fātepawl thawn Jehovah hmaiah an ding.\\n14 Cun mipungkhawm lakah, Levi mi Asaf tefa lakih Mattaniah fapa, Jeiel fapa, Benaiah fapa, Zekariah fapa Jahaziel parah Jehovah Thlarau a rung thleng. 15 Cule anih in, «Nannih Judah-mi hmuahhmuah le nannih Jerusalem luahtupawl le nang, Siangpahrang Jehoshafat, rak ngai hnik uh! Jehovah in nan hnenah hitin a ti: ‹Hih mipi tam zet ruangah ṭih hlah uhla, thlaphângin um fawn hlah uh, ziangahtile doawknak cu nan ta a si lo, Pathian ta a si sawn a si. 16 Thaisun ah anmah do dingin suk uh. Ngai hnik uh, Ziz sohnak ihsin an ra so ding ih, Jeruel Ramṭhing hmai kâwrte netnak ah nan hmu hai ding. 17 Hi doawknak ah nan do a ṭul lo ding. Tlar aw uh, daiten ding men uhla, a lo umpitu Jehovah-ih runsuahnak hi zoh uh, Maw Judah le Jerusalem!› tiin. Ṭih hlah uhla, thlaphângin um fawn hlah uh; thaisun ah anmah do dingin fehsuak uh, ziangahtile Jehovah in a lo umpi a si,» tiah a ti.\\n18 Cule Jehoshafat cu a hmai lei lam hawiin a lu a kûn ih, Jehovah bia-in Judah-mi zate le Jerusalem luahtupawl zate cu Jehovah hmaiah an kûn. 19 Cun Levi-mipawl lak ihsin Kohat tefapawl le Korah tefapawl cu aw nasazetih ringin Israel-ih Pathian Jehovah thangṭhat dingin an ding.\\n20 Zingpit ten an tho ih Tekoa Ramṭhing ah an feh; cutiih an fehsuak tikah, Jehoshafat cu a ding ih, «Maw Judah-mipawl le nannih Jeusalem luahtupawl i ngai hnik uh: Jehovah nan Pathian rinsan uh, cule dĭnhngeh nan si ding; a profetpawl rinsan uh, cule nan hmuingil ding,» tiah a ti. 21 Cule mipi thu a ráwn hnuah, ralkappawl hmaiah feh phahih Jehovah hnenih hla saktu dingpawl le a thianhlimnak mawizia thangṭhattu dingpawl a ruat:\\n«Jehovah cu thangṭhat uh,\\n22 Cun hla sak le thangṭhat an thăwk tikah, Judah do dingih ra, Ammon-mipawl, Moab-mipawl le Seir Tlang mipawl dokalhih bawhtu ding Jehovah in a ret; cule annih cu neh an si. 23 Ziangahtile Ammon-mipawl le Moab-mipawl cu Seir Tlang luahtupawl that verver le siatsuah dingin an ding. Seir luahtupawl an thah thluh tikah, anmah le anmah thataw dingin an doaw.\\n24 Judah-mipawl ramṭhing căwnnak hmun an thlen tikah, mi senpi lam cu an vun cuan; cule ngai hnik, leilung ah an mithi ruangpawl an rīl teptep ih, zohman a luatsuak an um lo.\\n25 Jehoshafat le a mipawl cu ralthillawn la dingih an rat tikah, cupawl lakah thil mankhung tam ngaingai cu mithi ruangpawl parah an va hmu, cule anmai hrangih an phawihsuak mi ceiawknak thil mankhung zetzet pawl, an phurh theih lo tiangih tam in an la; cule a tam tuk ruangah ralthillawn cu ni thum sung an nâwl. 26 Cule ni litnak ah Berakah Phaikuam ah an pungkhawmaw, ziangahtile cu tawkah Jehovah an thangṭhat; curuangah cuih hmun cu Berakah Phaikuam tiin tuihni tiangih kawh a si. 27 Cun Judah mipa pauhpauh le Jerusalem mipa pauhpauh cu an tlungkir; Jehoshafat in Jerusalem ih aipuang zetih tlungkir dingin hmai a hruai, ziangahtile Jehovah in an ralpawl parah lungawiaipuang dingin a tuah hai. 28 Cun Jerusalem ah hri nei tum mipawl, ṭingṭangpawl le tawtawrawtpawl thawn Jehovah inn ah an feh. 29 Cule Israel doralpawl Jehovah in a do ti an theih tikah, cuih rampawlih lalram zate parah Pathian ṭihnak a um. 30 Cun Jehoshafat-ih lalram cu ralmuangin a um, ziangahtile kil i kip ah a Pathian in cawlhhahdamnak a pe.\\nJehoshafat-ih Uknak Cemnetnak\\n31 Jehoshafat cu Judah tlunah siangpahrang a ṭuan. Siangpahrang a can tikah amah cu kum 35 a si ih, Jerusalem ah kum 25 sung a lal. A nuih hmin cu Azubah a si ih, Shilhi fanu a si. 32 Cule a pa Asa zin a zawh ih, cumi ihsin a pial lo, Jehovah mithmuhah thildik a tuah. 33 Sikhalsehla hmun sângpawl cu lakhloh an si lo, ziangahtile mipi cu an pupápawlih Pathian lamah an thinlung an rak timlam lo. 34 Jehoshafat-ih căngvaihnak dangpawl a hmaisabik ihsin a netabik tiang, ngai hnik, Hanani fapa Jehu-ih cazual sungah ngan an si, cucu Israel siangpahrangpawlih cazual sungah a cuang.\\nJehoshafat le Ahaziah Hawipiawknak\\n35 Himi hnuah Judah siangpahrang Jehoshafat cu sualrál zetih cāngvaitu Israel siangpahrang Ahaziah a kăwp. 36 Cule Tarshish ih feh ding lăwng tuah dingin amah cu a kăwp ih, Ezion Geber ah lăwngpawl an tuah. 37 Asinan Mareshah-mi Dodavah fapa Eliezer in Jehoshafat dokalhin thu a phuang, «Ahaziah na kăwp ruangah, Jehovah in na hnaṭuanpawl a tisiat a si,» tiin. Cun lăwngpawl cu an kuai, cutin Tarshish ah an feh thei lo.\\n1 Cule Jehoshafat cu a pupápawl hnenah a cawl ih, David Khawpi ah a pupápawl hnenih phum a si. Cun a fapa Jehoram cu a aiah a lal.\\n2 Anih cun unau a nei, Jehoshafat fapa a si mi: Azariah, Jehiel, Zekariah, Azariahu, Maikal le Shefatiah tla an si; hipawl hmuahhmuah hi Judah siangpahrang Jehoshafat-ih fapapawl an si. 3 An pa in thilpek ropi ngun, sui le thil mankhungpawl a pe hai, Judah ram ih kulh nei khawpipawl thawn; asinan lalram cu Jehoram a pe, ziangahtile anih cu fatir a si. 4 Jehoram cu a paih lalram tlunih dĭnhngeh a si tikah, a ticakaw ih ralnâm in a unau mipa zaten a that ih Israel mizahum hrekkhat khal a that.\\n5 Siangpahrang a hung si tikah Jehoram cu kum 32 a si ih, Jerusalem ah kum riat sung a lal. 6 Cule Ahab sungza ih an rak tuah vekin, anih cun Israel siangpahrangpawlih lamzin a zawh, ziangahtile nupi ah Ahab fanu a nei; Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah. 7 Cucingin Jehovah in David sungza cu a siatbăl duh lo, David thawi thukham a tuah mi ruangah le a fapapawl le amah parah kumkhuain meito pek a rak tiamkam ruangah a si.\\n8 Amai san ah Edom cu Judah-ih thuneihnak dokalhin a hél ih, anmah uktu ding siangpahrang an tuah. 9 Cule Jehoram cu a bawipawl le a hnenih um a ránglêngpawl hmuahhmuah thawn a fehsuak. Cule zan laiah a tho ih amah kulhtu Edom-mipawl le rangléngpawl hotupawl cu a do. 10 Cutivekin tuihni tiangin Edom cu Judah-ih thuneihnak dokalhin a hél. Cuih cān ah a uknak cu Libnah khal in a dokalh, ziangahtile Jehovah, a pupápawlih Pathian a thlauthla.\\n11 Cuihtlunah Judah tlangpawl parah hmun sângpawl a tuah ih, Jerusalem luahtupawl hlawhhlannak a tuahter hai, cule cu tawkah Judah a hruailut.\\n12 Cule profet Elijah hnen ihsin a hnenah cakuat a ra thleng,\\n«Na pa David-ih Pathian, Jehovah in hitin a sim:\\n‹Na pa Jehoshafat lamzin le Judah siangpahrang Asa lamzin na zawh lo ih, 13 Israel siangpahrangpawlih lamzin na zawh sawn ih, Judah le Jerusalem luahtupawl cu Ahab sungza hlawhhlannak vekin hlawhhlannak na tuahter hai ih, na paih sungkua nangmah hnakih ṭhasawn na unaupawl na thah hai ruangah, 14 ngai hnik, Jehovah in na mipawl, na fapapawl, na nupipawl le na neih mi zaten hremnak nasazetin a vaw ding; 15 cule rilnat thawn bese zetin na na ding, cuih natnak ruangah na rilpawl păwtsuak tiangin ni tin na na ding,› a ti,» tiin.\\nJehoram-ih Uknak Cemnetnak\\n16 Cuihtlunah Jehovah in Jehoram dokalh zawngin Filisṭia-mipawl lungthin le Ethiopia-mipawl kiangih um Arab-mipawl a căwktho. 17 Cule annih cu Judah ram ah an hung so ih, an sîm, cule siangpahrang inn ih an hmuh mi thil hmuahhmuah an la ṭheh, a fapapawl le a nupipawl khal; cutin a fapapawl lakih a fapa nautabik Jehoahaz siarlo a hnenih tān mi fapa an um lo.\\n18 Hipawl hmuahhmuah hnuah, Jehovah in amah cu tidam theih lo rilnat in a vua. 19 Cun cuih cān sungah hitin a si, kum hnih a liam hnuah, a natnak ruangah a ril an pawtsuak; cule nâ ti zetin a thi. Cule a mipawl in a pupápawl hrangih meipi an sēp vekin a hrangah meipi an sēp ve lo.\\n20 Siangpahrang a hung si tikah amah cu kum 32 mi a si ih Jerusalem ah kum riat sung a lal. Cun zohman ih ui loin a fehliam. Cule amah cu David Khawpi ah an phum, asinan siangpahrangpawlih thlān ah cun a si lo.\\n1 Cun Jerusalem luahtupawl in a fapa nautabik Ahaziah cu a aiah siangpahrang ah an tuah, ziangahtile Arab-mipawl thawi ra mirămtupawl in ṭanhmun khuarnak ah fapa upa zaten an that. Cutin Judah siangpahrang, Jehoram fapa Ahaziah in a uk. 2 Siangpahrang a can tikah, Ahaziah cu akum 22 mi a si, Jerusalem ah kum khat a lal. A nuih hmin cu Athaliah a si ih, Omri fanu a si. 3 Anih khal Ahab sungza lamzin a zawh, ziangahtile a nu in sualrál zetih tuah dingin ruahnak a pe. 4 Curuangah Ahab sungza bangin Jehovah hmaiah thil ṭhalo a tuah, ziangahtile anmah cu amai siatralnak ah a paih thih hnuah a thurawnpetu an si.\\n22:2a kum 22: Hebru ah cun kum 42 ti a si, asinan 2Sp 8:26 ah kum 22 ti a si. Cun Septuagint kutngan ca hrekkhat khal ah kum 22 ti a si.\\n5 An ruahnakpek mi khal a thlun ih, Ramoth Gilead ah Siria siangpahrang Hazael do dingin Israel siangpahrang Ahab fapa Jehoram zawngah a feh; cule Siria-mipawl in Joram hriamhma an putter. 6 Cun anih cu Siria siangpahrang Hazael a do tikih, Ramah ih a ngah mi hriamhma dam dingin Jezreel ah a tlungkir. Cule Judah siangpahrang Jehoram fapa Ahaziah cu Jezreel ah Ahab fapa Jehoram a nat ruangah veh dingin a suk.\\n7 Ahaziah-ih tlûknak cu Joram hnenih a va fehnak ihsin thleng dingin Pathian in a ruat, ziangahtile a thlen tikah, Ahab sungza that dingin Nimshi fapa Jehovah ih hriak thih Jehu táwng dingin Jehoram zawngah a fehsuak. 8 Cule hitin a si, Ahab sungza parih dāntatnak Jehu in a tuah laiah, Judah mizahumpawl le Ahaziah riantu Ahaziah unaupawlih fapapawl a hmu hai ih, a that hai. 9 Cun anih in Ahaziah a hawl. Samaria ih a relh laiah, amah cu an kai. Cun Jehu hnenah amah cu an hruai ih, an that. Cule an phum, ziangahtile, «Anih cu a thinlung hmuahhmuah ih Jehovah hawltu, Jehoshafat fapa a si,» tiah an ti. Cutin Ahaziah sungza in lalram kaitāngtu ding a nei lo.\\n10 Ahaziah nu Athaliah in a fapa a thi ti a hmuh tikah, a tho ih Judah siangpahrang cikuang hmuahhmuah a that thluh. 11 Asinan Ahaziah fapa Joash cu siangpahrang fanu Jehoshabeath in an thah mi siangpahrang fapapawl lak ihsin a firhlo ih, ihnak pindan sungah amah umtu thawn a ret. Cutin siangpahrang Jehoram fanu Jehoshabeath, puithiam Jehoiada nupi cun Athaliah in a thahlonak dingah a hnen ihsin a rak thup (ziangahtile cu nu cu Ahaziah-ih farnu a si). 12 Cule anih cu kum ruk sung an hnenah Pathian inn ah thuh a si. Cun ram cu Athaliah in a uk.\\n1 Kum sarihnak ah Jehoiada cu a ticakaw ih, ralkap 100 rual uktupawl thawn thukham a tuah: Jehoram fapa Azariah, Jehohanan fapa Ishmael, Obed fapa Azariah, Adaiah fapa Maaseiah, Zikri fapa Elisafat tla an si. 2 Cule Judah ram pumpi ah an fehsuak ih Judah khawpi hmuahhmuah ihsin Levi-mipawl le Israel pupápawlih lubânpawl an fĭnkhawm ih, Jerusalem ah an ra.\\n3 Cun mipungkhawm zate cun Pathian inn ah siangpahrang thawn thukham an tuah. Cule Jehoiada in an hnenah, «Ngai hnik uh, David fapapawl thuhla Jehovah in a sim vekin siangpahrang fapa in a uk ding. 4 Himi hi na tuah ding mi a si: nannih Sabbath ni ih ra puithiampawl le Levi-mipawl lakih ṭhen thum ṭhen khat pawl in sângkapawl nan kil pei; 5 ṭhen thum ṭhen khat cu siangpahrang inn ah; cule ṭhen thum ṭhen khat cu Kăwtka Lungphum ah, mipi hmuahhmuah cu Jehovah inn tualrawnpawl ah an um pei. 6 Asinan puithiampawl le rawngbawl lai Levi-mipawl siarlo Jehovah inn ah zohman lut hlah hai seh. An thianhlim ruangah annih cu an lut thei, asinan mipi hmuahhmuah cun Jehovah an thlir hrih pei. 7 Cule Levi-mipawl in kil kip in siangpahrang an kulh pei, mi kip an kut ah anmai hriamnâm thawn; cule zokhal inn sungih luttu cu thah si seh. Nannih cu siangpahrang a luh le a suah tikah a zawngah nan um ding a si,» tiah a ti.\\n8 Cule Levi-mipawl le Judah-mipawl hmuahhmuah in puithiam Jehoiada ih thu a pek mi hmuahhmuah bangtukin an tuah. Cule mi tin mai milai cio Sabbath ni ih ṭuanvo nei ding le Sabbath ni ih cawl ding pawl cu an hruai; ziangahtile puithiam Jehoiada in ṭuanvo nei burṭhenpawl cu a tlungter hai lo. 9 Cule Pathian inn sungih Siangpahrang David ih neih cia mi feipawl le ralphaw a tûm le a te pawl cu a ralkap 100 rual hotupawl hnenah puithiam Jehoida in a pe. 10 Cun mipi zaten, mi kip mai hriamnâm cio mai kut ciar ah kengin, temple vawrh lam kap ihsin keh lam kap tiang, Biakṭheng kiang le temple kiangah, siangpahrang kimvel hmuahhmuah ah a ret. 11 Cule siangpahrang fapa cu an rak hruaisuak ih, lallukhum an khumter, cule Thutheihpinak an pe ih, amah cu siangpahrang ah an tuah. Cun Jehoiada le a fapapawl in amah cu hriak an thih ih, «Siangpahrang cu a nunkhua sau hram seh!» tiah an ti.\\n12 Athaliah in mipi tlânthawm le siangpahrang thangṭhat thâwm a theih tikah, mipi hnen Jehovah inn ah a ra. 13 Cu nu in a zoh tikah, ngai hnik, siangpahrang cu luhnak ah amai ṭhuam kiangah a ding, cule mizahumpawl le tawtawrawt phawtupawl cu siangpahrang kiangah an um. Cuih ram mipi zaten lungawiaipuangin le tawtawrawt phawin, hla saktupawl khal awnmawi hmanruapawl thawn thangṭhat hla an hruai. Cule Athaliah in a hnipuan a thlek ih, «Phiarthupnak, phiarthupnak!» tiah a ti.\\n14 Cule puithiam Jehoiada in ralkappawl tlunih a ret mi, ralkap 100 rual uktupawl cu a hruaisuak hai ih an hnenah, «Hi nu hi kiltupawl lakah hruaisuak uh, cule zokhal amah thluntu cu ralnâm ih thah si seh,» tiah a ti. Ziangahtile puithiam in, «Jehovah inn ah cu nu cu that hlah uh,» tiah a ti.\\n15 Cun cu nu cu an kai ih, siangpahrang inn kiang Ráng Kăwt luhnak lamzin ihsin an hruai ih cu tawkah an that.\\nJehoiada in Temple a Tifel\\n16 Cun Jehoiada in amah le mipi zate le siangpahrang karlakah Jehovah milai si dingin thukham a tuah. 17 Cule mipi zaten Baal temple ah an feh ih, an ṭhiatbăl. A biakṭhengpawl le a milimpawl cip nêknêkin an khuai ih, biakṭhengpawl hmaiah Baal puithiam Mattan an that. 18 Cuihtlunah David in a rak ruat vekin, lungawiaipuang le hla saknak thawn Mosi Dān ih ngan a si vekin Jehovah-ih Meiur Thilhlănpawl hlan dingah, Jehoiada cun David in Jehovah inn hrangih a ruat mi, Levi-mi puithiampawl kut hmangin Jehovah inn kiltu a ruat. 19 Cule ziangti zawng khalih mithiang lo an luh theilonak dingah, anih in Jehovah inn kăwtkapawl ah kiltupawl a ret.\\n20 Cun anih in 100 rual uktu ralbawipawl, mizahumpawl, mipi uktupawl le ram mipi zaten a hruai hai ih siangpahrang cu Jehovah inn ihsin a hruaisuk; cule Tlunta Kăwt ihsin siangpahrang inn ah an feh, cun siangpahrang cu lalram tokham parah an toter. 21 Cutin cuih ram mipi hmuahhmuah cu lungawiaipuangin an um, cule Athaliah cu ralnâm in an rak thah zo ruangah khawpi cu ralmuangin a um.\\n1 Joash cu siangpahrang a can tikah kum sarih mi a si ih, Jerusalem ah kum 40 sung a lal. A nuih hmin cu Zibiah a si ih, Beersheba-mi a si. 2 Puithiam Jehoiada damsung hmuahhmuah Jehovah mithmuhih thildik Joash in a tuah. 3 Cule Jehoiada in nupi pahnih a ṭhitsak ih, fanupawl le fapapawl a nei.\\nJoash in Temple a Rĕm\\n4 Himi hnuah hitin a si, Joash in Jehovah inn rĕmṭha dingin a ruat. 5 Cun puithiampawl le Levi-mipawl a kokhawm hai ih, an hnenah, «Judah khawpipawl ah feh uhla, Pathian inn rĕmnak dingah Israel zate hnen ihsin kum tinten paisa kháwngkhawm uh, cule cuih thu cu zamrang zetin tuah uh,» tiah a ti.\\nAsinan Levi-mipawl cun zamrangten cumi cu an tuah lo.\\n6 Cule siangpahrang in puithiam lubik Jehoiada cu a ko ih a hnenah, «Ziangah so Levi-mipawl cu Judah ram le Jerusalem ihsin siah run keng dingih nan phût lo? Jehovah siahhlawh Mosi in Israel mipungkhawm hnenah Theihpinak Puanthlam hrangah cumi cu a phût a si,» tiah a ti. 7 Ziangahtile misualrálnu Athaliah-ih fapapawl in Pathian inn cu an băuh ih Jehovah inn ih serhhran mi thil hmuahhmuah cu Baalpawl hrangah an hmang a si.\\n8 Cun siangpahrang thupek vekin kuang an tuah ih, cumi cu Jehovah inn kăwt lengah an ret. 9 Cule ramṭhing ah Pathian siahhlawh Mosi in Israel-mipawl a phût mi siah cu Jehovah hrangih run keng dingin Judah ram le Jerusalem ah thuthannak an tuah. 10 Cun hotupawl hmuahhmuah le mipi zate cu lungawiaipuangin an um, an siahpawl cu an run keng ih, a khah hlanlo kuang sungah an thlak. 11 Cule hitin a si, kuang cu Levi-mipawl kut in siangpahrang-ih khawnbawl hnenih ken a si ih, annih in tangka tampi a um ti an hmuh tikah, siangpahrang-ih cangantu le puithiam lubikih khawnbawl cu an ra ih, kuang cu an kawlawngter, cule kuang cu an la ih a hmun ah an retkir. Cutivekcun ni tin an tuah ih, tangka tam ngaingai an khawm.\\n12 Siangpahrang le Jehoiada in Jehovah inn ih rawngbawlhna ṭuantupawl hnenah cumi cu an pe; cule lungserthiam le lettamapawl cu Jehovah inn dĭnsal dingin le Jehovah inn rĕm dingah thir le dar ṭuantu khal an hlâng. 13 Cun hnaṭuantupawl cun an ṭuan ih, an dĭnṭhatnak hna cu a tluang zet; Pathian inn cu a dinhmun kēl ah an dĭnṭhasal ih, an hngetkhohter. 14 An ṭheh tikah, tangka hlei cu siangpahrang hmai le Jehoiada hmaiah an rak keng. Cumi ihsin Jehovah inn hrangah bungbelpawl, rawngbawlnak le Meiur Thilhlăn hrang bungbelpawl, sui le ngun haidaupawl le bungbelpawl an tuah. Cule Jehoiada damsung hmuahhmuah cu cat loin Jehovah inn ah Meiur Thilhlăn an hlan.\\nJehoiada a Thi\\n15 Jehoiada cu a tar thlang ih, a kum a kim, cule a thi; a thih tikah amah cu kum 130 mi a si. 16 Cule amah cu David Khawpi ah siangpahrangpawl lakah an phum, ziangruangahtile Israel lakah Pathian lam le a inn lam ah thil ṭha a tuah a si.\\nJoash in Pathian a Hnáwng\\n17 Jehoiada a thih hnuah Judah hotupawl an ra ih siangpahrang hmaiah an kûn. Cule siangpahrang in a ngaithla hai. 18 An pupápawlih Pathian Jehovah inn an tlansan ih, Asherah-pawl le milempawl an rian. Cule an mawhsualnak ruangah Judah le Jerusalem parah thinlingnak a thleng. 19 Cule Jehovah hnenih kirtersal dingin an hnenah profetpawl a thlah, cule anmah dokalhin an theihter nân, an ngaithla lo.\\n20 Cun puithiam Jehoiada fapa Zekariah parah Pathian Thlarau a rung athleng, anih cu mipi tlunah a ding ih an hnenah, «Pathian in, ‹Ziangah so nan hmuingillonak dingah, Jehovah thupekpawl nan pahbăl? Jehovah nan thlauthlak ruangah, anih khal in a rak lo thlauthla ve a si,› tiin a ti,» tiah a ti hai. 21 Cutin amah an phiarthup ih siangpahrang thupeknak in Jehovah inn tualrawn ah amah cu lungto in an dêng. 22 Cutivekcun Zekariah pa Jehoiada in a parih a rak tuah mi ngilneihnak cu siangpahrang Joash in a cîng lo, cuhnakin a fapa a thahsak sawn riangri. Cule a thih zawngah, «Jehovah in cucu zoh sehla lehrūl seh,» tiah a ti.\\n24:20a thleng: A ṭawng hrampi ah, «thuam,» ti a si.\\n23 Cule hitin a si, kum tawp lamah, Siria ralkappawl cu amah dokalhin an ra suak; cule Judah le Jerusalem ah an ra ih, mipi lak ihsin mipi hotupawl hmuahhmuah an hlorálter ih, an ralthillawn hmuahhmuah cu Damaskas siangpahrang hnenah an kuat ṭheh. 24 Cutin Siria ralkappawl cu mipum málte thawn an ra ih Jehovah in ralkap tam ngaingai cu an kut ah a pe, ziangruangahtile an pupápawlih Pathian Jehovah an thlauthla. Cuvekin Joash parah Siria-mipawl in dāntatnak an tuah. 25 Joash cu bese zetih hriamhma pu ih tân tain a hnen ihsin an sīp tikah, puithiam Jehoiada fapapawlih thisen ruangah, amai siahhlawhpawl in amah cu an phiarthup ih, a ihkhun parah an that. Cule anih cu a thi. Cun amah cu David Khawpi ah an phum, asinan siangpahrangpawlih thlān ah cun an phum lo. 26 Amah phiarthuptupawl cu: Ammon-nu Shimeath fapa Zabad le Moab-nu Shimrith fapa Jehozabad tla an si.\\n27 Amai thuhla simsungnakpawl, a fapapawl thuhla le Pathian inn remṭhat thuhla cu ngai hnik, siangpahrangpawlih thuanthu cazual sungah ngan an si. Cun a fapa Amaziah cu a aiah a lal.\\n1 Amaziah cu siangpahrang a can tikah kum 25 mi a si ih, Jerusalem ah kum 29 sung a lal. A nuih hmin cu Jehoaddan a si ih, Jerusalem khawmi a si. 2 Cule Jehovah mithmuhih thildik anih in a tuah, asinan a thinlung pumhlum cun a si lo.\\nMithattu Thuṭhensak a Si\\n3 Cule hitin a si, amai hrangih lalram dĭnhngeh a si leveten, a pa siangpahrang thattu a siahhlawhpawl cu a that hai. 4 Sihmansehla an fātepawl cu a that hai lo, cuhnakin Mosi Cazual, Dān sungih, «An fātepawl ruangah palepawl thah an si lo pei ih, palepawl ruang khalah fātepawl thah an si lo pei; cuhnakin mi pakhat cu amai sual ruangah a thi sawn pei,» tiih Jehovah thupek ngan mi vekin a tuah sawn a si.\\n5 Cuihtlunah Amaziah in Judah le Benjamin ram hmuahhmuah ihsin Judah-mipawl a khawm hai ih an pupápawlih sungza sungza zulhin, thawng rual hotu, za rual hotu tiin a tuah hai. Cule kum 20 le a tlun lam mipum a siar hai ih, fei le ralphaw kai thei, ral do ih feh thei hril mi, ting thum a hmungah. 6 Israel-mipawl lak ihsin micak ralṭha ting khat khal ngun talent 100 in a hlâng. 7 Asinan a hnenah Pathian mi pakhat a ra ih, «Maw siangpahrang, Israel ralkappawl hi na zawngah fehter hai hlah, ziangahtile Jehovah in Israel a umpi lo ih, Efraim tefapawl zohman a umpi lo. 8 Asinan na feh thotho asile, feh ko! Doawknak ah cak zetin um aw! Cuticingkhalin doral hmaiah Pathian in a lo tluter ding, ziangahtile Pathian cun băwm theinak le tlukter theinak huham a nei a si,» tiah a ti.\\n9 Cun Amaziah in Pathian mi hnenah, «Israel ralkappawl hnenih ka pek mi talent 100 cu ziangtin so kan tuah ding?» tiah a ti.\\nCule Pathian mi cun, «Jehovah cun himi hnakih tam ngaingai a lo pe thei a si,» tiah a ti.\\n10 Cule Efraim ihsin a hnenih ra ralkappawl cu Amaziah in inn lamih tlungkir dingin a thliardang. Curuangah an thinhengnak Judah parah nasazetin a tho ih thinheng zetin inn lamah an tlungkir.\\n11 Cun Amaziah cu a ticakaw ih, a mipawl hruaiin, Cite Phaikuam ah a feh, cule Seir tefa 10000 a that. 12 Judah tefapawl in nungdamin ralkaih 10000 an hruai ih, lungkhām lu zim ah an fehpi, cule cupawl cu lungkhām lu zim ihsin an hlăwnthla, cutin an zaten an săwprăwp ṭheh.\\n13 Asinan Amaziah in a hnenih ral do dingih feh lo dingih a thlahkirsal mi mipipawlih ralkappawl cun Judah khuapawl cu Samaria ihsin Beth Horon tiang an sîm, mi 3000 an that ih ralthillawn tam zet an la.\\n14 Cule hitin a si, Edom-mipawl nehnak ihsin Amaziah a tlun tikah, Seir-tefapawlih pathianpawl a tlŭn ih, cupawl cu a pathian dingah a ret hai, cule an hmaiah a kûn ih an hnenah rimthaw a ur. 15 Curuangah Jehovah thinhengnak cu Amaziah parah a tho, cule a hnenah, «Na kut ihsin amai mipi runsuak thei lo, miphun pathianpawl cu ziangahso na hawl?» tiih titu profet pakhat a thlah.\\n16 Cun hitin a si, amah a biak rero laiah, siangpahrang Amaziah in a hnenah, «Nangmah cu siangpahrang thurawnpetu ah tuah na si maw si? Bāng aw! Ziangahso thah na si ding?» tiah a ti.\\nCun profet cu a bāng ih, «Himi na tuah ih ruahnak ka lo pek mi na ngaithlak lo ruangah, Pathian in lo hlorálter dingin a ruatcat zo ti ka thei,» tiah a ti.\\n17 Cun Judah siangpahrang Amaziah in ruahnak a dil ih, Jehu fapa Jehoahaz-ih fa Israel siangpahrang Joash hnenah, «Ra aw, doawknak ah pakhat le pakhat hmai tăwn aw uhsi,» tiin mi a thlah.\\n18 Cule Israel siangpahrang Joash in Judah siangpahrang Amaziah hnenah, «Lebanon tlang ih hlingbûr in Lebanon tlang ih sidar thing hnenah, ‹Na fanu hi ka fapa hnenah nupi ah pe aw,› tiin mi a thlah. Cule Lebanon tlang ih ramsa pakhat a vak ih cuih hlingbûr cu a pál. 19 ‹Ngai hnik, Edom-mipawl ka neh,› tiah na ti ih, na thinlung cu tluangkhawnnak in a khat. Atu ah cun inn ah um men aw. Nangmah le Judah na zawngih um tlûknak ding buainak cu ziangahso na căwktho ding?» tiin mi a thlah ve.\\n20 Asinan Amaziah in a ngaithla cuang lo, ziangahtile Edom pathianpawl an hawl ruangah anmah cu an ralpawl kut ih pek dingah cumi cu Pathian ih tum mi a si. 21 Cun Israel siangpahrang Joash cu a fehsuak ih, Judah siangpahrang Amaziah thawn Judah ram Beth Shemesh ah pakhat le pakhat an hmai tăwnaw. 22 Cule Judah cu Israel in a neh ih, mi kip mai riahbûk cio ah an tlânsia. 23 Cun Israel siangpahrang Joash in Judah siangpahrang, aJehoahaz fapa Joash fapa Amaziah cu Beth Shemesh ah a kaingah, cule amah cu Jerusalem ah a hruai, cule Jerusalem kulh cu Efraim Kăwt ihsin Kil Kăwt tiang dawng 400 a băl. 24 Cule sui le ngun hmuahhmuah, Obed-Edom ih kilkhawi mi Pathian inn ih bungbel hmuahhmuah le siangpahrang inn ih hlawnthil hmuh mipawl cu a la ih, âmkhām hrangih kaih mipawl khal a hruai; cule Samaria ah a tlung.\\n25:23a Jehoahaz: Ahaziah ti khalih kawh a si.\\n25 Joash fapa Judah siangpahrang Amaziah cu aJehoahaz fapa Israel siangpahrang Joash thih hnuah kum hleinga a nungdam. 26 Cun Amaziah-ih căngvaihnak dangpawl cu a hmaisabik ihsin a netabik tiangin, ngai hnik, Judah le Israel siangpahrangpawlih cazual sungah ngan a si lo maw? 27 Jehovah hnen ihsi Amaziah a pial ihsin, Jerusalem ah amah phiarthupnak an tuah ih, Lakish ah a tlânsuak; asinan Lakish khua ah cun a dung ihsin mi an thlah ih, cu tawkah amah cu an that. 28 Cun amah cu rángpawl in an phur ih, Judah khawpi ah a pupápawl hnenah an phum.\\n25:25a Jehoahaz: Câng 23 simfiangnak zoh aw.\\n1 Judah mipi hmuahhmuah in kum hleiruk mi Uzziah cu an hril ih, a pa Amaziah aiah siangpahrang ah an tuah. 2 Siangpahrang cu a pupápawl hnenih a cawlh hnuah, Uzziah in Eloth khua a dĭnsal ih, cumi cu Judah ram ah a telhsal.\\n3 Uzziah cu siangpahrang a can tikah kum hleiruk mi a si ih, Jerusalem ah kum 52 sung a lal. A nuih hmin cu Jekoliah a si ih, Jerusalem khawmi a si. 4 Cule a pa Amaziah in a tuah mi hmuahhmuah bangtukin, Jehovah mithmuhih thildik a tuah. 5 Pathian larawknak theihthiamnak neitu Zekariah san ah anih cun Pathian a hawl. Jehovah a hawl sung cu Pathian in a hmuingilter.\\n6 Filisṭia-mipawl do dingin a fehsuak ih, Gath kulh, Jabneh kulh le Ashdod kulh pawl a ṭhiatbăl, cule Ashdod kiangkap le Filisṭia-mipawl lakah khawpipawl a dĭn. 7 Filisṭia-mipawl, Gur Baal ih cêng Arab-mipawl le Maon-mipawl do dingin amah cu Pathian in a bawm. 8 Cule Ammon-mipawl in Uzziah hnenah ngunkhuai an rak keng. A hminthanzia cu Izip ramri a thleng, ziangahtile anih cu a cak tuk lawmmam.\\n9 Cun Uzziah cun Jerusalem ih Kil Kăwtka, Phaikuam Kăwt le kulh kĕlnak ṭhuampi ah dawlsângpawl a sak ih a hngetter. 10 Ramṭhing khalah dawlsângpawl a dĭn. Tikhur tampi a lai, ziangahtile phai ram ah le phairawn ah sumhnám tampi a nei. Tlang ram le Karmel ram ah lóthlopawl le sabit hri simsialtupawl a nei, ziangahtile anih cu lótlawh duh mi a si.\\n11 Cuihtlunah siangpahrang ralbawipawl lakih pakhat Hananiah kut hnuai mi cangantu Jeiel le bawi Maaseiah tepawl in mipum cazin an lak bangtukin ral do mi ralkap, a bur a bur ih raldo ih fehsuak mi khal Uzziah in a nei. 12 Micak ralṭhapawlih sungkua lubân mipum cu 2600 an si. 13 Cule an thuneihnak hnuaiah ralkap ting thum le thawng sarih le zanga an um. Annihpawl cu ralpawl dokalhih siangpahrang bawmtu, nasazetih ral do mi an si. 14 Cun Uzziah in ralkap zate hrangah ralphaw, fei, thir lukhum, taksa ralthuam, thál pawl le lungtopawl sainak ding herhlipawl a timlam. 15 Cule Jerusalem ah dawlsângpawl par le a kilpawl parih ret ih, thálfungpawl sainak le lungto tûm zetzet pawl ih dennak ding, mithiampawl ih hmuhsuah mi cetpawl a tuah. Cutin a hmin cu hmun tin ram tin ah a thang, ziangahtile anih cu micak a si tiang mangbangzaih băwm a si.\\n16 Asinan anih cu a cak vivo tikah, a thinlung cu amai siatnak thlĕn tiangin a hngal, ziangahtile Jehovah a Pathian lakah rinum loin a cāngvai, Rimhmui Biakṭheng parah rimhmui ur dingin Jehovah temple ah a lut. 17 Cule puithiam Azariah cu amah hnuah a lut ih, a zawngah Jehovah-ih puithiam miralṭha 80 an tel. 18 Cule annih in siangpahrang Uzziah cu an kalh ih a hnenah, «Uzziah, Jehovah hnenih rimhmui ur cu nang ih ti ding a si lo, rimhmui ur dingih serhhran Aaron fapa puithiampawl ih ti ding a si sawn a si. Hmun thianghlim ihsin suak aw, ziangahtile rinum loin na rak cāngvai a si! Jehovah Pathian hnen ihsin cawisannak na co lo ding,» tiah an ti.\\n19 Cun Uzziah cu a thin a so, rimhmui ur dingin a kut ah meiling suahdur a keng. Cule puithiampawl parih a thin a heng laiah Jehovah inn ih puithiampawl hmai Rimhmui Biakṭheng kiangah a cal ah phâr a suak. 20 Cule puithiam lubik Azariah le puithiam hmuahhmuah in amah cu an zoh, ngai hnik, a cal a phâr, cule cuih hmun ihsin anih cu an dawisuak. A si, Jehovah in amah cu a vuak ruangah amah khal suak dingin a manhlap zet.\\n21 Siangpahrang Uzziah cu a thih ni tiangin miphar a si. Miphar a si ruangah, anih cu a dangteih um inn ah a cêng, ziangahtile anih cu Jehovah inn ihsin sahcat a si. Cun a fapa Jotham cu siangpahrang sungza tlunah, ram mipi thuṭhenin a um.\\n22 Cule Uzziah-ih căngvaihnak dangpawl cu, a hmaisabik ihsin a netabik tiangin Amoz fapa profet Isaiah in a ngan. 23 Cutin Uzziah cu a pupápawl hnenah a itthat ih, siangpahrangpawl-ih ta a si mi phumawknak lóram ah a pupápawl hnenah an phum, ziangahtile, «Anih cu miphar a si,» tiah an ti. Cun a fapa Jotham cu a aiah a lal.\\n1 Jotham cu siangpahrang a can tikah kum 25 mi a si ih, Jerusalem ah kum hleiruk sung a lal. A nuih hmin cu Jerushah, Zadok fanu a si. 2 Cule a pa Uzziah ih a tuah mi hmuahhmuah bangtukin tuah vein, Jehovah mithmuhih thil dik a tuah. Sikhalsehla Jehovah Temple ah cun a lut lo. Asinan mipi cun thil bawrhhlawh an tuah vivo.\\n3 Jehovah inn Tlunta Kăwtka a sak ih, Ofel kulh cu nasazetin a sak. 4 Cuihtlunah Judah tlangpawl ah khawpipawl a dĭn ih, kulhhngetpawl le dawlsângpawl tupi lakah a dĭn.\\n5 Ammon-mipawlih siangpahrang khal a do ih a neh hai. Cule Ammon-mipawl in cuih kum ah ngun talent 100, sangvut kor 10000 le barli sangvut kor 10000 amah an pe. Ammon-mipawl in kum hnihnak le kum thumnak khalah cumi cu an pe thotho. 6 Cutin Jehovah a Pathian hmaiah felfaiten nung dingin thu a ṭhencat ruangah Jotham cu micak zetah a hung cang.\\n7 Jotham-ih căngvaihnak dangpawl le a raldonak le a nundānpawl cu, ngai hnik, Israel le Judah siangpahrang pawlih cazual sungah ngan an si. 8 Siangpahrang a can tikah amah cu kum 25 mi a si ih, Jerusalem ah kum hleiruk sung a lal. 9 Jotham cu a pupápawl hnenah a itthat, cule David Khawpi ah an phum. Cun a fapa Ahaz cu a aiah a lal.\\n1 Ahaz cu siangpahrang a can tikah kum 20 mi a si ih, Jerusalem ah kum hleiruk sung a lal; cule a pupá David ih a rak tuah vek cun Jehovah mithmuhih thildik a tuah ve lo. 2 Cuhnakin Israel siangpahrangpawlih lamzin a zawh ih, Baalpawl hrangah burcawp milimpawl a tuah. 3 Ben-Hinnom Phaikuam ah rimhmui a ur ih, Israel tefapawl hmaiah Jehovah ih a dawisuak mi miphunpawl ih fihnungza thil ti vekin meisa ah a falepawl a urkāng. 4 Cule hmun sângpawl par, tlangmualpawl par le thingbŭknîm hnuai kip ah rai a thawi ih rimhmui a ur.\\n5 Curuangah Jehovah a Pathian in amah cu Siria siangpahrang kut ah a pe. Amah cu an neh ih, anmah lak ihsin mipi tampi cu ralkaih ah an hruai ih, Damaskas ah an fehpi. Cun amah cu Pathian in Israel siangpahrang kut khalah a pe, cuih siangpahrang cun cu pa cu thahnak nasazet thawn a rak neh. 6 Ziangahtile Remaliah fapa Pekah in ni khat sungah Judah-mi ting khat le thawngkul a that, cupawl cu an zaten miralṭha hlir an si, ziangruangahtile an pupápawlih Pathian, Jehovah an thlauthla. 7 Efraim micak Zikri in siangpahrang fapa Maaseiah le inn uktu Azrikam le siangpahrang sangtu Elkanah a rak that. 8 Cule Israel tefapawl in an unau a si mi nunaupawl, an fapapawl le an fanupawl ting hnih cu ralkaih ah an hruai, cule an hnen ihsin ralthillawn tampi khal an la ih, cuih ralthillawn cu Samaria ah an thiar.\\n9 Asinan cu tawkah Pathian profet pakhat a um, a hmin cu Oded a si. Cule anih cu Samaria ih ra ralkappawl hmaiah a fehsuak ih an hnenah, «Ngai hnik uh, Jehovah, nan pupápawlih Pathian cu Judah parah a thin a heng ruangah nan kut ah anmah cu a lo pe, asinan anmah cu van táwng thinsonak in anmah cu nan that hai. 10 Cule atu ah Judah le Jerusalem tefapawl cu nan sálnu le nan sálpa dingah hranhramih tuah nan tum; asinan nannih khal Jehovah Pathian hmaiah mawhsualnak nan nei ve a si lo maw? 11 Curuangah atu ah in rak ngai uhla, nan unaupawl hnen ihsin ralkaih ih nan hruai mi ralkaihpawl kha kirter hai uh, ziangahtile Jehovah thinling sosâng cu nan parah a um a si,» tiah a ti.\\n12 Cun Efraim tefapawlih lubân hrekkhat a si mi Johanan fapa Azariah, Meshillemoth fapa Berekiah, Shallum fapa Jehizkiah le Hadlai fapa Amasa cu raldonak ihsi ra tlung mipawl dokalhin an tho. 13 Cule an hnenah, «Kan sualpawl le kan mawhnak bêtnak in Jehovah hmaika-ah kan parah mawhnak thlenter nan tum. Kan mawhsualnak cu a nasatuk cia zo ih Israel dokalhin thinlingnak a sosâng a si. Himi ruangah, ralkaihpawl cu hi tawkah nan hruai lo pei,» tiah an ti hai. 14 Hriamhrei kai mipapawl in ralkaihpawl le ralthillawnpawl cu hotupawl hmai le mipungkhawm zate hmaiah an tân ta. 15 Cun hmin sal ih thiah mi mipapawl an tho ih, ralkaihpawl cu an hruai, cule an lakih taklawngih umpawl cu ralthillawnpawl ihsin an thuam, an hruhter ih kedam an pe, rawl le in ding an pe ih hriak an hnih; cule miṭawnṭai hmuahhmuah cu lāk parah an toter. Cule cupawl cu an unaupawl hnen, ṭhulhfau kung khawpi Jeriko ah an hruai ih Samaria ah an kir.\\n16 Cuih cān ah siangpahrang Ahaz in Assiria siangpahrangpawl hnenah amah bawm dingin mi a thlah. 17 Ziangahtile Edom-mipawl an ra lehsal ih Judah an do ih, ralkaih ah an hruai. 18 Filisṭia-mipawl khal in Judah phai ram le Negev khuapawl an sîm ih, Beth Shemesh, Aijalon, Gederoth, Sokoh le a khawṭekpawl, Timnah le a khawṭekpawl, Gimzo le a khawṭekpawl an la ih cu tawkah an cêng. 19 Israel siangpahrang Ahaz ruangah Jehovah in Judah cu a hnûkniam, ziangahtile anih in Judah-mipawl cu sūpawknak a tlasamter ih Jehovah parah an rinum lo zet. 20 Cule Assiria siangpahrang Tiglath-Pileser cu a hnenah a ra ih, amah cu a van a sângter, cule amah cu a rak bawm lo. 21 Cuticingin Ahaz in Jehovah inn, siangpahrang inn le hotupawl hnen ihsin hlawnthilpawl a la ih, cupawl cu Assiria siangpahrang a pe; asinan anih cun amah cu a bawm cuang lo.\\nAhaz a Sual Sinsin\\n22 Siangpahrang Ahaz cu a vansan lai cān ah, Jehovah parah rinum loin a cāngvai sinsin. 23 Cule amah nehtu Damaskas pathianpawl hnenah rai a thawi ih, «Siria siangpahrangpawlih pathianpawl in an băwm hai ruangah, keimah in băwm theinak dingah an hnenah rai ka thawi ding,» tiah a ti. Asinan cupawl cu amah le Israel zate siatnak ah an cang. 24 Ahaz in Pathian inn ih bungbelpawl a fĭnkhawm ih, Pathian inn ih bungbelpawl cu a satphel ṭheh, Jehovah inn sângkapawl a khar ih, amai hrangah Jerusalem kil kip ah biakṭheng a tuah. 25 Cule Judah khua pauhpauh ah pathian dangpawl hnenih rimhmui ur dingin hmun sângpawl a tuah, cule a pupápawlih Pathian Jehovah thinheng ko a căwktho.\\n26 A căngvaihnak dangpawl le a nundānpawl, a hmaisabik ihsin a netabik tiang, ngai hnik, Judah le Israel siangpahrangpawlih cazual sungah ngan an si. 27 Cutin Ahaz cu a pupápawl hnenah a itthat, cule amah cu khawpi sung, Jerusalem ah an phum. Asinan Israel siangpahrangpawlih thlān ah an ret lo. Cun a fapa Hezekiah cu a aiah a lal.\\n1 Hezekiah cu kum 25 a ti tikah siangpahrang ah a cang, cule Jerusalem ah kum 29 sung a lal. A nuih hmin cu Abijah, Zekariah fanu a si. 2 Cule a pupá David in a rak tuah mi hmuahhmuah zulhin Jehovah mithmuhih thildik a tuah.\\n3 A lal a kum khatnak, thla khatnak ah, Jehovah inn a áwng ih, a rĕm. 4 Cun puithiampawl le Levi-mipawl a hruailut hai ih nisuahnak lamih mual ah a fĭnkhawm hai, 5 cule an hnenah, «Maw Levi-mipawl, i ngai hnik uh! Atu ah serhhran aw uh, Jehovah, nan pupápawlih Pathian inn cu serhhran uhla, hmun thianghlim ihsin thilbawrhhlawhpawl cu thiarsuak uh. 6 Ziangahtile kan pupápawl rinum loin an cāngvai ih Jehovah kan Pathian mithmuhah thil ṭhalo an rak tuah a si; amah cu an thlauthla ih Jehovah-ih Biakbûk cu an hawisan ih, an dung an tŭn. 7 Hulhliap sângkapawl khal an khar ih meitopawl kha an hmit ih rimhmui an ur lo, cule Israel Pathian hnen hmun thianghlim ah Meiur Thilhlănpawl an hlan lo. 8 Curuangah Jehovah thinlingnak cu Judah le Jerusalem parah a thleng ih, anmah cu nan mit ih nan hmuh vekin tuksumza le lauumza le hnihsan mi ah a tuah hai a si. 9 Ngai hnik, himi ruangah, kan pupápawl cu ralnâm in an tlu, cule kan fapapawl, kan fanupawl le kan nupipawl cu ralkaih ih hruai an si.\\n10 «Atu ah kan hnen ihsin a thinlingnak sosa a pialhlo theinak dingah Israel-ih Pathian Jehovah thawn thukham tuah ding ka duh. 11 Ka fapapawl tla, atu ah daithlang hlah uh, ziangahtile a hmaiih ding dingah, amah rian dingah, a hrangih rawngbawl dingah le rimhmui ur dingah Jehovah in a lo hril zo a si,» tiah a ti hai.\\n12 Cun hi Levi-mipawl: Kohath tesinfapawl lak ihsin Amasai fapa Mahath le Azariah fapa Joel; Merari tesinfapawl lak ihsin Abdi fapa Kish le Jehallelel fapa Azariah; Gershon-mipawl lak ihsin, Zimmah fapa Joah le Joah fapa Eden; 13 Elizafan tesinfapawl lak ihsin, Shimri le Jeiel; Asaf tesinfapawl lak ihsin Zekariah le Mattaniah; 14 Heman tesinfapawl lak ihsin, Jehiel le Shimei; Jeduthun tesinfapawl lak ihsin Shemaiah le Uzziel tepawl cu an tho.\\n15 Cule an unaupawl an kokhawm, anmah te an serhhranaw ih, Jehovah kamsuakthupawl a dawngtu siangpahrang thupek bangtukin, Jehovah inn thianfai dingin an feh. 16 Cun puithiampawl cu thianfai dingin Jehovah inn sungta lamah an lut ih, Jehovah temple sungih thil thianglo an hmuh mi hmuahhmuah cu Jehovah inn tualrawn ah an suah ṭheh. Cule Levi-mipawl in cupawl cu an lasuak ih Kidron tivate ah an thiar.\\n17 Thla khatnak, a ni khatnak ah serhhrannak an thăwk ih, cuih thla ni riatnak ah Jehovah hulhliap an thleng. Cule ni riat sung Jehovah inn an serhhran ih thla khatnak a ni hleiruknak ah an ṭheh.\\n18 Cun Siangpahrang Hezekiah hnenah an lut ih, «Meiur Thilhlănpawl hrang biakṭheng cu a bungbelpawl hmuahhmuah le Sangserh retnak cabuai cu a bungbelpawl hmuahhmuah thawn Jehovah inn pumpi cu kan thianfai ṭheh. 19 Cuihtlunah Siangpahrang Ahaz a lal laiih rinum loih a căngvaih tikih a hnawn mi bungbelpawl hmuahhmuah cu kan timlam thluh ih kan serhhran; cule ngai hnik, cupawl cu Jehovah biakṭheng hmaiah an um,» tiah an ti.\\nTemple ih Biaknak Dĭnṭhaṭsalnak\\n20 Cun Siangpahrang Hezekiah cu zingten a tho, khawpi uktupawl a kokhawm ih Jehovah inn ah a hung so. 21 Cule câwpa pasarih, tuucang pasarih, tuufa no pasarih le mepa pasarih pawl cu lalram le hmun thianghlim le Judah-mipawl hrangih sual thilhlăn dingah an hruai. Cun Aaron fapa puithiampawl cu Jehovah Biakṭheng parih hlăn dingah thu a pe hai. 22 Cule câwpapawl an that ih puithiampawl in a thisen an la, cule Biakṭheng parah an theh. Cuvek thothoin, tuucangpawl khal an that ih, a thisen cu Biakṭheng parah an theh. Tuufa nopawl khal an that ih, a thisen cu Biakṭheng parah an theh. 23 Cun siangpahrang le mipungkhawm hmaiah Sual Thilhlăn hrangah mepapawl cu an suah ih, cupawl parah an kut an suang. 24 Cule Israel-mi zate hrangih sualkhuhthawinak tuah dingah puithiampawl in cupawl cu an that ih, an thisen cu Biakṭheng parah sual thilhlăn ah an pe; ziangahtile Israel-mi zate hrangah Meiur Thilhlănpawl le Sual Thilhlăn tuah dingin siangpahrang in thu a rak pe.\\n25 Cule anih in David le siangpahrang-ih hmutu Gad le profet Nathan pawlih thupek bangtukin Jehovah inn ah sumselpawl, hri nei tum mipawl, ṭingṭangpawl thawn Levi-mipawl cu a umter hai. Himi cu profetpawl hmangin Jehovah-ih thupek a si. 26 Levi-mipawl cu David-ih tuah mi tum mi thilpawl thawn le puithiampawl cu tawtawrawtpawl thawn an ding. 27 Cun Hezekiah in Biakṭheng parih Meiur Thilhlănpawl hlan dingin thu a pe hai. Cule Meiur Thilhlăn thawh a si tikah, Jehovah hla khal thawh a si ve, tawtawrawtpawl le Israel siangpahrang David ih tuah mi tum mi thilpawl thawn. 28 Cule mipungkhawm hmuahhmuah in Pathian an bia, hla saktupawl in hla an sak ih, tawtawrawt phawtupawl in awn ko an phaw; Meiur Thilhlănpawl ṭheh a si hlanlo cupawl hmuahhmuah cu peh vivo a si. 29 Meiur Thilhlăn an ṭheh tikah, siangpahrang le a hnenih um mi hmuahhmuah cu an khuk an bil ih Pathian an bia. 30 Cuihtlunah siangpahrang Hezekiah le hotupawl in Levi-mipawl cu David le hmutu Asaf-ih ṭawngkampawl thawn Jehovah hnenah thangṭhatnak hla sak dingin thu an rak pe. Lungawi zetin thangṭhatnak hla an sak ih khukbilin Pathian an bia.\\n31 Cun Hezekiah in a sâng ih, «Atu ah Jehovah hnenah nan serhhran aw zo. Rak naih uhla, thawinakpawl le lungawi thu sim thilhlănpawl cu Jehovah inn ah rak keng uh,» tiah a ti. Cule mipungkhawmpawl cun thawinakpawl le lungawi thu sim thilhlănpawl an run keng ih, duhnak thinlung a neitu hmuahhmuah in Meiur Thilhlănpawl an run keng. 32 Cule mipungkhawmpawlih Meiur Thilhlăn an run ken zât cu câwpa 70, tuucang 100 le tuufa no 200 an si; cupawl hmuahhmuah cu Jehovah hnenah Meiur Thilhlăn hrangih an run ken mi a si. 33 Cule serhhran mi thilpawl cu câwpa 600 le tuu 3000 an si. 34 Asinan puithiam an mal tuk ruangah Meiur Thilhlăn zaten an vun an lip cawk lo; curuangah an unau Levi-mipawl in hna a cem hlan sung le a dang puithiampawl anmah te an serhhranawk hlanlo an bawm, ziangahtile puithiampawl hnakin Levi-mipawl cu mah te serhhranawknak ah an fekfel sawn. 35 Meiur Thilhlăn tampi thawn Remnak Thilhlănpawlih thau le Meiur Thilhlăn kip hrang Inding Thilhlănpawl khal an um.\\nCubangtukcun Jehovah inn ih rawngbawlhna cu an dĭnṭhasal. 36 Cun Pathian in mipi a timlam ruangah Hezekiah le mipi hmuahhmuah cu lungawiaipuangin an um: ziangahtile cuih thil cu rinlopiih tuah a si.\\nLanta Puai Hman a Si\\n1 Cule Hezekiah in Israel-ih Pathian Jehovah hnenah Lanta Puai hmang dingin Jerusalem ih Jehovah inn ih ra dingin Israel-mi hmuahhmuah le Judah-mi hmuahhmuah hnenah mi a thlah ih Efraim le Manasseh hnen khalah ca a kuat. 2 Siangpahrang le a hotupawl le Jerusalem ih mipungkhawm zaten Lanta Puai cu a thla hnihnak ih hmang dingin an lung a kim. 3 Ziangahtile a serhhranaw mi puithiam mipum daihtawk an um lo ih, Jerusalem ah mipi an pungkhawm lo ruangah, a cān kēl ah Lanta Puai an hmang thei lo. 4 Cule cuih thuhla cu siangpahrang le mipungkhawm hmuahhmuah in ṭha an ti. 5 Cuticun Israel-mi hmuahhmuah hrawhsuakin Jerusalem ah Israel-ih Pathian Jehovah hnenah Lanta Puai hmang dingin an ra pei tiah Beersheba ihsin Dân tiang tlangau dingin thutluknak an tuah, ziangahtile cumi cu mipi tampi thawn ngan cia mi vekih hman a rak si ṭheu lo.\\n6 Cun thuphurtupawl cu siangpahrang le hotupawl ih ca kengin, Israel le Judah ram hmuahhmuah ah an feh ih, siangpahrang thupek vekin, «Israel tefapawl, Abraham, Isak le Israel Pathian Jehovah hnenah kir uh; cun nannih Assiria siangpahrangpawl kut ihsi tlânsuak mi a tāngsŭnpawl hnen lamah anih khal a kirsal ding. 7 Cule an pupápawlih Pathian Jehovah parih rinum loih thil an ti ruangih lauumza ih a tuah hai mi nan hmuh bangtukin nan pupápawl le nan unaupawl vek cu si hlah uh. 8 Atu ah nan pupápawl vekin lungruh hlah uh, cuhnakin Jehovah hnenah tlulut sawn uhla, kumkhua hrangih a serhhran mi a hmun thianghlim ah lut uh, cule nan Pathian Jehovah cu rian uh, cuticun a thinlingnak nasazet cu nan hnen ihsin a pialhlo ding. 9 Ziangahtile Jehovah hnenih nan ra kir asile, nan unaupawl le nan fātepawl cu ralkaih ih hruaitupawlih lainatnak an co ding ih, cutin hi ram ah an ra kirsal ding; ziangahtile nan Pathian Jehovah cu zangfahnak le lainatnak ih khat a si ih, a hnenih nan kirsal asile, a lo hawisan lo ding,» tiah a sim.\\n10 Thuphurtupawl cu khaw khat hnu khaw khat Efraim le Manasseh ram an hrawhsuak ih Zebulun tiang an thleng, asinan an rak hnihsan ih an nautat men. 11 Sikhalsehla Asher hnám, Manasseh hnám le Zebulun hnám pawl ihsin mi hrekkhat phahniamawin Jerusalem ah an ra. 12 Cuihtlunah siangpahrang le hotupawl ih thupek an thlunnak dingah, thinlung hmunkhat pe dingin Pathian kut cu Judah parah a um. Cuih thupek cu Jehovah kamsuakthu ihsi ra a si.\\n13 Cule thla hnihnak ah Thilnu telh lo Sang Puai hmang dingin mipi tam zet Jerusalem ah an pungkhawm ih mipungkhawm cu a nasa ngaingai. 14 An tho ih Jerusalem ih a um mi biakṭhengpawl an la, cule rimhmui urnak biakṭhengpawl hmuahhmuah cu an la ih Kidron tivate ah an hlăwn. 15 Cule Lanta Puai hrang tuufa nopawl cu thla hnihnak ni hleilitnak ah an that. Puithiampawl le Levi-mipawl cu an ning a zak ih an serhhranaw, cule Jehovah inn ah Meiur Thilhlănpawl an keng. 16 Pathian mi Mosi Dān bangtukin anmai hmun cio ah an phunglam vekin an ding. Puithiampawl in Levi-mipawl hnen ihsi an ngah mi thisen cu an theh. 17 Ziangahtile mipungkhawm lakah a serhhranaw lo mi tampi an rak um; curuangah mithiang lo kip hrangih Jehovah hrang serhhran dingin Levi-mipawl in Lanta Puai tuufa nopawl thah ding ṭuanvo an nei. 18–19 Efraim hnám le Manasseh hnám, Issakar hnám le Zebulun hnám ihsin mi tampi cu an thianfaiaw lo, cuticingin ngan mi kalhzawngin Lanta Puai cu an ei. Asinan Hezekiah in an hrangah thla a cam, «Pathian, a pupápawlih Pathian Jehovah hawl dingin a thinlung timlamtu kip cu hmun thianghlim thianfai vekin thianglo khal sehla, Jehovah ṭha cun sualkhuhthawinak pe seh,» tiah a ti. 20 Cule Jehovah in Hezekiah cu a ngaithla ih mipi a damter.\\n21 Cule Jerusalem ih um Israel tefapawl cun ni sarih sung Thilnu telh lo Sang Puai lungawi zetin an hmang; cun Levi-mipawl le puithiampawl cu awn ring zet tum mi thilpawl thawn ni tin Jehovah hnenah hla sakin, Jehovah an thangṭhat. 22 Cule Hezekiah in Jehovah rawngbawlhna thiam zettu Levi-mipawl hmuahhmuah hnenah athapeknak thu a sim hai, cule an pupápawlih Pathian Jehovah hnenah sual phuangin Remnak Thawinakpawl hlanin khiah mi ni sarih sung an ei. 23 Cun mipungkhawm hmuahhmuah in a dang ni sarih puai tuah leh an lung a kim, cule lungawi zetin a dang ni sarih puai an tuah lehsal. 24 Ziangahtile Judah siangpahrang Hezekiah in mipungkhawm hnenah câwpa 1000, tuu 7000 a pe ih, hotupawl in mipungkhawm hnenah câwpa 1000 le tuu 10000 an pe. Cule puithiam tam zet an serhhranaw.\\n30:22a thapeknak: A ṭawng hrampi ah, «thinlung ah,» ti a si.\\n25 Judah mipungkhawm hmuahhmuah cu puithiampawl le Levi-mipawl le Israel ram ihsi ra mipungkhawm hmuahhmuah, Israel ram ihsin ra mikhualpawl le Judah ram ih cêngpawl cu lungawiaipuangin an um. 26 Jerusalem ah aipuannak nasazet a um, ziangahtile David fapa Israel siangpahrang Solomon san ihsin Jerusalem ah hivek a um dah kêl lo. 27 Cule puithiampawl le Levi-mipawl an tho ih mipi thlawsuah an pe, an aw cu theihsak a si ih an thlacam cu a cēnnak thianghlim van a thleng.\\nMilem an Siatbăl\\n1 Cun himi hmuahhmuah ṭhehfel a si tikah, a um mi Israel-mi hmuahhmuah cu Judah khawpipawl ah an feh ih, ṭhuamserhpawl an khiak, Asherah-pawl an hauthlu, cule hmun sângpawl le biakṭhengpawl cu Judah ram le Benjamin ram hmuahhmuah ihsin, Efraim ram le Manasseh ram ihsin an siatbăl ih, a zateih an siatbăl thluh tiangin an tuah. Cun Israel tefapawl hmuahhmuah cu mi kip anmai neih mi le anmai khua cio ah an tlung.\\nMipi Ṭhen Hra Ṭhen Khat\\n2 Cule Hezekiah in a bur a bur in puithiampawl le Levi-mipawl cu a ruat hai, puithiampawl le Levi-mipawl cu mi kip mai rawngbawlhna fingfing vekin: Meiur Thilhlănpawl, Remnak Thilhlănpawl, Jehovah cēnnak kăwtpawl ih rawngbawl, lungawi thu sim le thangṭhatnak hla sak a si. 3 Jehovah Dān ih ngan vekin zing lam le zan lam ih Meiur Thilhlănpawl hrang le Sabbath-pawl le Thla Tharpawl le khiah mi puaipawl hrang Meiur Thilhlănpawl hrangah siangpahrang covo a neih mi sung ihsin Meiur Thilhlănpawl a ruat fawn. 4 Cuihtlunah Jehovah Dān ih an pumpekawk theinak dingah puithiampawl le Levi-mipawl covo pe dingin Jerusalem ih um mipi cu thu a pe hai.\\n5 Thupek cu a darh veten, Israel tefapawl in thlairawl, sabitzu, hriak thar le khuaitizu le ló ihsi suak hmuahhmuah ih rah hmaisabikpawl cu a tawrin an run keng ih ṭhen hra ṭhen khat hmuahhmuah a tawrin an run keng. 6 Cule Judah khawpipawl ih cêng, Israel le Judah tefapawl in ṭhen hra ṭhen khat câw le tuu pawl an run keng; an Pathian Jehovah hnenih serhhran mi thil thianghlim ihsin ṭhen hra ṭhen khat khal an keng ih an peng. 7 Thla thumnak ah penkhawm an thăwk ih, thla sarihnak ah an ṭheh.\\n8 Cule Hezekiah le hotupawl an ra ih penkhawmpawl cu an hmu, cule Jehovah le a mi Israel an thangṭhat. 9 Cun Hezekiah in penkhawmpawl thuhla ah puithiampawl le Levi-mipawl thu a sut. 10 Cule Zadok sungza a si mi, puithiam lubik Azariah in a sâng ih, «Mipi in Jehovah inn ih thawhhlawm run ken an thawh tir ihsin ei khawp kan hmu ih, tam zet a hlei, ziangahtile Jehovah in a mipawl thlawsuah a pe; cule hi tluk tam hi a hlei lai hrih a si,» tiah a ti.\\n11 Cule Hezekiah in Jehovah inn ah pindanpawl tla simsial dingin thu a pe, cule cupawl cu an simsial. 12 Cun annih in rinum zetin thawhhlawm siseh, ṭhen hra ṭhen khat le serhhran mi thilpawl cu an run keng; Levi-mi Konaniah cu cumi ṭuanvo hotu a si ih, a nau Shimei cu a sangtu a si. 13 Jehiel, Azaziah, Nahath, Asahel, Jerimoth, Jozabad, Eliel, Ismakhiah, Mahath le Benaiah cu Konaniah le a nau Shimei thuneihnak hnuaiih hohatu an si. Cupawl cu siangpahrang Hezekiah le Pathian inn uktu Azariah ih ruat mi an si. 14 Cun Levi-mi Imnah fapa Kore, nisuahnak lam kăwt kiltu, Pathian hnenih palungsuak thawhhlawmpawl tlunih ṭuanvo neitu cun Jehovah-ih thilhlănpawl le thil thianghlimbikpawl zem ding ṭuanvo a nei. 15 Cule amai hnuaiah puithiampawl umnak khuapawl ah amah bawmtu mirinum Eden, Miniamin, Jeshua, Shemaiah, Amariah le Shekaniah tla an um; cupawl cun an unaupawl cu a bur a bur in a tûm a sen in an covo ding an zem. 16 Cuihtlunah cithlahsâwng ngankhumnak ih tel, mipa kum thum le a tlun lam pawl khal, Jehovah inn ih an ni tin hna le an ṭuanvo ruangih anmai bur cio vekih luttupawl hnenah an zem.\\n17 Cule an pupápawlih sungza zulhin cithlahsâwng ngankhumnak ih tel puithiampawl hnen le Levi-mi kum 20 kim le a tlun lam hnenah anmai bur cio hnenah an ṭuanvo vekin an zem. 18 Cule cithlahsâwng ngankhumnak ih tel an fanau tete, an nupipawl, an fapapawl le fanupawl hmuahhmuah pungkhawm pumpi hnenah an zem, ziangahtile rinum zetin thianhlimnak ah anmah te an serhhran aw a si. 19 Cuihtlunah puithiam a si mi Aaron fapapawl cu an khawpipawlih ran tlannak lóram asilole khaw kip ih umpawl hnenah an zem. Puithiampawl lakih mipa hmuahhmuah le Levi-mipawl lakih mipa hmuahhmuah hnenah cithlahsâwng ngankhumnak ih tel pauhpauh covo zem dingih hmin ih ruat hleice mipa an um.\\n20 Cutivekin Hezekiah in Judah ram pumpi a tuah ih, a Pathian Jehovah hmaiah ṭha le dik le rinum zetin a tuah. 21 Cule Pathian inn ih rawngbawlhna, Dān le thupek thu ih hnaṭuan kip a thawhnak ah Pathian a hawl ṭheu. Cumi cu a thinlung hmuahhmuah in a tuah ih a hmuingil a si.\\nSennakerib in Jerusalem a Do\\n1 Himi thil ti rinumpawl hnuah, Assiria siangpahrang Sennakerib a ra ih Judah ram ah a lut, cule kulh nei khawpipawl dokalhin ṭanhmun a khuar, bauh tahratih amai hrangih an hnenih lut dingin a ruat. 2 Cule Hezekiah in Sennakerib a ra ti a thei, Jerusalem do a tum ti khal a thei.\\n3 Cule khawpi lengih tihna silh dingin a hotupawl le a ralbawipipawl a ráwn, cule annih in amah cu an bawm. 4 Cuticun cirhti zate le ram sungih luang tivate silhtu mi tampi an pungkhawm ih, «Assiria siangpahrangpawl an rat tikah, tidai tampi hmu hlah hai seh,» tiah an ti.\\n5 Cule Hezekiah cu thazang a la ih a băl mi kulh hmuahhmuah cu a dinṭhasal, dawlsângpawl a dĭn ih, lengah kulh dang a dâwl. David Khawpi ah Millo a dinṭha ih, hriamhrei le ralphaw tampi a tuah. 6 Cun mipi tlunah ralbawipawl a ret ih, khawpi kăwt mual ah a hnenah a kokhawm hai, cule an hnenah thapeknak thu, 7 «Cak zetin um uhla ralṭha uh, Assiria siangpahrang hmai le a hnenih um mipi hmuahhhmuah hmaiah ṭihin um hlah uhla, thlaphângin um fawn hlah uh. A lamih ṭangtu hnakin kan lamih ṭangtu an tamsawn. 8 A lamih ṭang cu taksa bân a si, asinan kan lamih ṭang cu in bawmtu ding le kan doawknak in dosaktu ding kan Pathian Jehovah a si,» tiin a sim. Cule mipi cu Judah siangpahrang Hezekiah ṭawngkam cun an tha a tlungter hai.\\n9 Himi hnuah Assiria siangpahrang Sennakerib le a hnenih um ralkappawl hmuahhmuah in Lakish an kulh laiah, Judah siangpahrang Hezekiah le Jerusalem ih um Judah-mi hmuahhmuah hnen Jerusalem ah a siahhlawhpawl a thlah ih an hnenah, 10 «Assiria siangpahrang Sennakerib cun hitin a sim: ‹Ziang si maw nan rinsan ih, kulhkhŭm mi Jerusalem khaw sungih nan um lai thotho? 11 Hezekiah in, «Kan Pathian Jehovah in Assiria siangpahrang kut ihsin in runsuak ding,» tiin laiṭam le tihâlih thi men dingin a lo hruaisual a si lo maw? 12 Cuih Hezekiah thotho in Jehovah hmun sângpawl le a biakṭhengpawl lakhlohsak ih Judah le Jerusalem hnenah, «Biakṭheng pakhat hmaiah nan Pathian nan be ding ih, a parah rimhmui nan ur pei,» tiah thu a pe a si lo maw? 13 Ram dang miphunpawl parah kei le pupápawl in ziang kan tuah ti nan thei lo maw? Cuih ram miphunpawlih pathianpawl in ka kut ihsin ziangti ti talin an rampawl an runsuak thei maw? 14 Cuih miphunpawlih pathianpawl hmuahhmuah lakah zo in so ka kut ihsin a mipawl runsuak thei? Ka pupápawl in cuih miphunpawl cu an hloter verver. Curuangah ziangtin so nan Pathian cun ka kut ihsin a lo runsuak thei cuang ding? 15 Curuangah atu ah, Hezekiah in lo bum hlah sehla, hivekin lo hruaisual hlah seh, cule amah zum hlah uh, ziangahtile ziang miphun le ziang lalram pathian khal in ka kut le ka pupápawlih kut ihsin an mipawl an runsuak lo. Ziangtin saw nan Pathian sinsin cun ka kut ihsin a lo runsuah thei ding,› a ti,» tiin an sim.\\n16 Cule a siahhlawhpawl in Jehovah Pathian dokalhin le a siahhlawh Hezekiah dokalhin an ṭawngbêt. 17 Anih khal in Israel-ih Pathian Jehovah zăwkzetin le amah dokalhin a ṭawng ih, «Ram dang miphunpawlih pathianpawl in ka kut ihsin an mipawl an runsuak thei lo vekin, Hezekiah-ih Pathian khal in ka kut ihsin a mipawl a runsuak thei ve lo ding,» tiin ca a kuat leuhleuh.\\n18 Cun khua cu an lâk theinak dingah lungphangter ding le buaiter dingin, Jerusalem kulh parih um mipawl hnenah Hebru ṭawng in aw ring zetin an auh. 19 Cule milai kut ih tuah mi leitlun miphun pathianpawl dokalh vekin, Jerusalem Pathian dokalhin an ṭawng.\\n20 Cumi ruangah Siangpahrang Hezekiah le Amoz fapa profet Isaiah cu thla an cam ih van lamah an ausuak. 21 Cun Jehovah in vancungmi a thlah ih, cuih vancungmi cun Assiria siangpahrang ṭanhmun khuarnak ih micak ralṭha hmuahhmuah, hohatupawl le ralbawipawl a hlorálter. Cule anih cu amai ram ah ningzak mithmai thawn a tlung. Cule a pathian temple sungih a luh tikah, amai rilrahpawl lakih mi hrekkhat in cu tawkah amah cu ralnâm in an satthlu.\\n22 Cutivekcun Jehovah in Hezekiah le Jerusalem luahtupawl cu Assiria siangpahrang Sennakerib kut ihsin le mi dang hmuahhmuah kut ihsin a runsuak hai ih ziang tinkim ah a kaihruai hai. 23 Cule mi tampi in Jehovah hnenah Jerusalem ah thilpek an run keng ih, Judah siangpahrang Hezekiah hnenah laksawng mankhung zetzet an run keng. Cutin anih cu cuih cān thăwkin miphun hmuahhmuah mithmuhah khaisan a si.\\n24 Cu laiah Hezekiah cu a na ih a thi zikte, cule Jehovah hnenah thla a cam, cule a hnenah a sim ih hminsinnak a pe. 25 Asinan Hezekiah cun a hnenih duhsaknak lăngter a si vekin a rak sânglet lo, ziangahtile a thinlung a hngal. Curuangah thinlingnak cu a par le Judah par le Jerusalem parah a thleng. 26 Cun Hezekiah cu a thinglung hngalnak ihsin a phahniamaw, amah le Jerusalem luahtupawl thawn, cutin Jehovah thinlingnak cu an parah Hezekiah san ah a thleng lo.\\n27 Hezekiah in lennak le upatnak nasazet a ngah. Cule amai hrangah: ngun, sui, lung mankhungpawl, rimhmuipawl, ralphawpawl le thil mankhung phunphun khawlnak inn a sak. 28 Thlairawl, sabitzu thar, hriak thar khawlnak inn a sak ih, ṭilva phun zakip hrangah inn le rante rual hrangah hruangkulh a tuah. 29 Cuihtlunah amai hrangah khawpipawl a dĭn ih, rante rual le ranpi rual a tawrin a nei; ziangahtile Pathian in amah cu neihnunnak nasazet a pe.\\n30 Hi Hezekiah thotho hin Gihon Tlunta cirhti suahnak a phit ih, David Khawpi nitlaknak lamah tikawng in a luanter. A hna tinkim ah Hezekiah cu a hmuingil.\\n31 Cutin a ram ih mangbangza zingzăwi dingin a hnenah Babilon uktupawl ih an thlah mi palaipawl thuhla ah cun, a thinlung ih um mi hmuahhmuah a theih theinak dingah amah hniksak dingin, Pathian in amah lawng a tān ta.\\nHezekiah Uknak Cemnak\\n32 Hezekiah-ih căngvaihnak dangpawl le a ṭhatnak cu, ngai hnik, Amoz fapa profet Isaiah-ih larnak ah le Judah le Israel siangpahrangpawl cazual sungih ngan an si. 33 Cule Hezekiah cu a pupápawl hnenah a itthat ih, David fapapawl thlān tlunta ah an phum; cule a thih tikah Judah-mi zate le Jerusalem luahtupawl in amah upatnak an tuah. Cun a fapa Manasseh cu a aiah a lal.\\n1 Manasseh cu siangpahrang a hung si tikah kum hleihnih mi a si ih, Jerusalem ah kum 55 sung a lal. 2 Asinan anih cun Jehovah in Israel tefapawl hmaiih a rak hlăwnsuak zo mi miphunpawlih thil fihnungzapawl zulhin, Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah. 3 Cule a pa Hezekiah ih a băl zo mi hmun sângpawl a dâwlsal ih Baalpawl hrangah biakṭhengpawl a dâwl, Asherah-pawl a tuah, cule van ih thilmak rual a bia ih a rian hai. 4 Anih in, «Jerusalem ah kumkhuain ka hmin a um ding,» Jehovah ih a tinak Jehovah inn ah biakṭhengpawl khal a dâwl. 5 Cule Jehovah inn tualrawn pahnih ah van ih thilmak rual hrangah biakṭhengpawl a dâwl. 6 Cun Hinnom Fapa Phaikuam ah a fapapawl meisa a paltlăngter hai; aizohthiamnak a hmang, thilcamthiamnak le dawithiamnak a hmang ih, thlarau kawhthiampawl le polpawl a ráwn. A thinhengter dingin Jehovah mithmuhih thil ṭhalo tam zet a tuah.\\n7–8 Pathian in David le a fapa Solomon hnenah, «Israel hnám zate lak ihsi ka hrilsuah mi Jerusalem le hi inn ah hin ka hmin cu kumkhuain ka ret ding. Cule dān pumpi le sakhaw dānpawl le cīn le dānpawl Mosi kut hmangih thu ka pek hai mipawl hmuahhmuah bangtukih fimkhurteih an thlun asile, nan pupápawl hrangih ka ruat zo mi ram ihsin Israel ke cu ka ṭhawnsal nawn lo ding,» a tinak Pathian inn ah cun amai tuah mi milem, khercawp milim a ret. 9 Cun Manasseh in Judah le Jerusalem luahtupawl cu Israel tefapawl hmaiah Jehovah ih a tisiat mi miphunpawl hnakin thil ṭhalo tamsin tuah dingin a hruaisual hai.\\nManasseh a Sual a Sir\\n10 Cule Jehovah in Manasseh le a mipi hnenah thu a sim hai, asinan an ngaithla lo. 11 Curuangah Jehovah in an parah Assiria siangpahrang ralkap bawipawl a thlah ih, Manasseh cu sio an thlaih, dar cikcin in an khit ih Babilon ah an hruai. 12 Cun amah cu zăwnzaihter a si tikah, a Pathian Jehovah a ngen ih, a pupápawlih Pathian hmaiah nasazetin a phahniamaw, 13 cule a hnenah thla a cam; a ngĕn mi cu a cohlansak ih a dilnak cu a theihsak, cule amah cu Jerusalem ah lal dingin hruaikirsal a si. Cun Manasseh in Jehovah cu Pathian a si ti a thei.\\n14 Cumi hnuah anih in David Khawpi lengah Gihon nitlaknak lam, phaikuam ah, Nga Kăwtka luhnak tiangin, kulh a dĭn; cule cumi cun Ofel a kulh ih sâng zetin a tuah. Cun kulh nei Judah khawpipawl hmuahhmuah ah ralkap bawipawl a ret. 15 Ram dang pathianpawl le milem cu Jehovah inn ihsin le Jehovah inn tlang par le Jerusalem ih a dawl mi biakṭheng hmuahhmuah cu a lahlo ih cupawl cu khaw lengah a hlăwn. 16 Jehovah biakṭheng a rĕm, cumi parah remnak thilhlănpawl le lungawinak thilhlănpawl a thawi, cule Israel-ih Pathian Jehovah rian dingin Judah cu thu a pe. 17 Cutisikhalsehla mipi cun hmun sângpawl ah rai an thawi lai hrih thotho, asinan an Pathian Jehovah hnen lawngah an thawi a si.\\nManasseh Uknak Cemnak\\n18 Manasseh-ih căngvaihnak dang, a Pathian hnenih a thlacamnak le Israel-ih Pathian Jehovah hmin ih a hnenih ṭawngtu hmutupawlih kamsuakthu cu, ngai hnik, Israel siangpahrangpawlih cazual ah ngan an si. 19 A thlacamnak, Pathian in a ngĕnnak a sanzia, a phahniamawk hlanih a sualnak le rinum loih a thil ti mi hmuahhmuah, hmun sâng a dĭnnak, Asherah-pawl le khercawp milimpawl a dĭnnak hmunpawl cu, ngai hnik, Hozai-ih ngan mi thuhla lakah ngan an si. 20 Cutin Manasseh cu a pupápawl hnenah a itthat ih, amai inn rori ah an phum. Cun a fapa Amon cu a aiah a lal.\\n21 Amon cu siangpahrang a hung si tikah kum 22 a si ih, Jerusalem ah kum hnih sung a lal. 22 Asinan a pa Manasseh in a rak tuah bangin, Jehovah mithmuhih thil ṭhalo a tuah, a pa Manasseh in a rak tuah mi khercawp milim hmuahhmuah hnenah Amon cun thawinak a tuah ih a rian hai. 23 Cule a pa Manasseh a phahniamawk vekin, Jehovah hmaiah a phahniamaw lo; cuhnakin Amon cun a mawhsualnak a karhter deuhdeuh. 24 Cun amai siahhlawhpawl in amah cu an phiarthup ih, amai inn rori ah an that. 25 Asinan cuih ram mipi in siangpahrang Amon phiartu hmuahhmuah cu an that ṭheh. Cun cuih ram mipi in a fapa Josiah cu a aiah siangpahrang ah an tuah.\\n1 Josiah cu siangpahrang a can tikah kum riat mi a si ih, Jerusalem ah kum 31 sung a lal. 2 Cule Jehovah mithmuhih thildik a tuah ih, a pupá David lamzinpawl a zawh; a vawrh lamah le a keh lamah a pial lo.\\nJosiah in Pathian Thlun a Thăwk\\n3 A lal kum riatnak mino a si laiah a pupá David-ih Pathian hawl a thăwk; cule kum hleihnihnak ah hmun sângpawl, Asherah-pawl, khercawp milimpawl le burcawp milimpawl lakah Judah le Jerusalem thianfai a thăwk. 4 A hmaika-ah Baalpawlih biakṭhengpawl an ṭhiatbăl ih cupawl tlunih rimhmui biakṭhengpawl a hautlu; cule Asherah-pawl, khercawp milimpawl le burcawp milimpawl cu a săwprăwpter ih, dip ko a tuah, cule cupawl hnenih thawiawtupawlih thlān parah a thehdarh hai. 5 Cule puithiam ruhpawl cu an biakṭhengpawl parah a ur ih, Judah le Jerusalem a thianfai. 6 Cule Manasseh le Efraim le Simeon khuapawl ah le Nafthali le a kiangkapih a bălsiat mi hmuahhmuah tiangin a thianfai ṭheh. 7 Israel ram pumpi ih biakṭhengpawl le Asherah-pawl a ṭhiatbăl, khercawp milimpawl dip ko a tuah ih rimhmui biakṭhengpawl hmuahhmuah a hautlu ṭheh, cule Jerusalem ah a tlung.\\nJosiah in Temple a Rĕm\\n8 A lal kum hleiriatnak ah, ram le temple a thianfai tikah, Azaliah fapa Shafan, khawpi uktu Maaseiah le Joahaz fapa ngankhumtu Joah cu Pathian Jehovah inn rĕm dingin a thlah hai. 9 Cun puithiam lubik Hilkiah hnen an thlen tikah, Pathian inn ih rak kĕn mi tangka, sângkapawl kiltu Levi-mipawl in Manasseh hnám le Efraim hnám, a tāngsŭn Israel miphun hmuahhmuah, Judah hnám le Benjamin hnám hmuahhmuah le Jerusalem luahtupawl hnen ihsi an khawnkhawm mi cu a hnenah an hlan. 10 Cun cumi cu Jehovah inn vilvengtu hnaṭuantupawl kut ah an pe; cule inn rĕm le tuahṭhasal dingin cumi cu Jehovah inn ih hnaṭuantupawl hnenah an pe. 11 Annih in zungthiampawl le inn saktupawl hnenah ser mi lungto, pehawknak hrang thing le Judah siangpahrangpawl in an rak siatbăl mi innpawlih luang tuahnak ding leinak hrangah an pe.\\n12 Mipapawl cun hna cu rinumten an ṭuan. Hoha dingih anmah vilvengtupawl cu: Merari fapapawl lak ihsin Levi-mi Jahath le Obadiah, Kohath-mipawlih fapapawl lak ihsin Zekariah le Meshullam pawl an si. Levi-mi mi dang, awnmawi tumthiampawl hmuahhmuah cu, 13 phur thiartupawl tlun le rawngbawlhna phun zakip a ṭuantupawl hohatu an si. Levi-mi mi hrekkhat cu cangantu, hotu le kăwtkakiltu an si.\\nHilkiah in Dān Cazual a Sar\\n14 Jehovah inn ih an kenluh mi tangka an rak ken tikah, Mosi hmangih pek mi Mosi Dān Cazual cu puithiam Hilkiah in a sar. 15 Cun Hilkiah in a sawn ih, cangantu Shafan hnenah, «Jehovah inn ah Dān Cazual ka sar,» tiah a ti. Cule cuih cazual cu Hilkiah in Shafan a pe. 16 Cun Shafan in cuih cazual cu siangpahrang hnenah a keng ih, «Na siahhlawhpawl hnenih fial mi hmuahhmuah cu an tuah rero ko. 17 Cule Jehovah inn ih an hmuh mi tangka khal an lakhawm ih, cumi cu vilvengtupawl le hnaṭuantupawl kut ah an pe,» tiin siangpahang hnenah thu a thlĕnsal. 18 Cun cangantu Shafan in siangpahrang hnenah, «Puithiam Hilkiah in cazual i pe,» tiah a sim. Cule Shafan in cucu siangpahrang hmaika-ah a siar.\\nJosiah in Dān Thu a Nunpi\\n19 Cule hitin a si, Dān thupawl siangpahrang in a theih tikah, a hnipuan a thlek. 20 Cun siangpahrang in Hilkiah, Shafan fapa Ahikam, Mikah fapa Abdon, cangantu Shafan le siangpahrang siahhlawh Asaiah pawl cu, 21 «Feh uh, sar mi cazual sung thupawl thawn pehparawin keimai hrangah le Israel le Judah miphun lakih a tāng mipawl hrangah Jehovah sut uh; ziangahtile kan pupápawl in hi cazual sungih ngan mi hmuahhmuah bangtukih nung dingin Jehovah kamsuakthu an thlun lo ruangah kan parih burh mi Jehovah thinlingnak cu a nasatuk,» tiin thu a pe hai.\\n22 Cutin siangpahrang ih a thlah mipawl le Hilkiah cu Hasrah fapa Tikvath, cumi fapa Shallum nupi-ih hnipuan kiltu nunau profet Huldah hnenah an feh. Cu nu cu Jerusalem khua ih Veng Thar ah a um. Cule a hnenah cuih thuhla cu an sim.\\n23 Cun cu nu cun a sâng hai ih, «Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti, ‹Ka hnenih a lo thlahtupa hnenah, 24 «Jehovah in hitin a ti: ‹Ngai hnik, Judah siangpahrang hmaika-ih an rak siar mi cazual sungih ngan mi camsiatnak hmuahhmuah vanduainak cu hi hmun le a luahtupawl parah ka thlengter cing ding, 25 ziangruangahtile an kut thil ti mi hmuahhmuah hmangin thinheng dingin in căwkthawh theinak dingah keimah in thlauthla ih, a dang pathianpawl hnenah rimhmui an ur. Curuangah ka thinlingnak cu hi hmun ah burh a si ding ih, mihter a si lo ding,› tiin,» nan ti pei,› tiah a ti.\\n26 Asinan Jehovah sut dingih lo thlahtu Judah siangpahrang hnenah cun hitin nan sim pei, ‹Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti: «Na rak theih mi thupawl thawn pehparawin, 27 hi hmun dokalh le a luahtupawl dokalhih a kamsuakthupawl na hna ih na theih tikah, na thinlung a nem ih Pathian hmaiah na phahniamaw, cule ka hmaiah na phahniamaw ih na hnipuan na thlek ih ka hmaiah na ṭap, curuangah kei khal in ka lo thei a si,» tiin Jehovah in a ti. 28 «Zoh hnik, na pupápawl hnenah ka lo fĭn ding ih, na thlān ah hnangamten fĭn na si ding; cule hi hmun le a luahtupawl parih ka thlenter ding mi vanduainak hmuahhmuah cu na mit in a hmu lo ding,» tiin,› ti uh,» tiah a ti. Cun annih in siangpahrang hnenah thu cu an thlĕnkir.\\nJosiah ih Thukham\\n29 Cun siangpahrang cun mi a thlah ih Judah le Jerusalem upapawl hmuahhmuah a kokhawm. 30 Siangpahrang cu Judah mipa hmuahhmuah le Jerusalem luahtupawl le puithiampawl le Levi-mipawl le a tebikin a tumbik tiang mipi zate zawngah Jehovah inn ah a so. Cule Jehovah inn sungih hmuhsuah mi Thukham Cazual thupawl hmuahhmuah cu an hnatheihah a siar.\\n31 Cun siangpahrang cu amai hmun ah a ding ih Jehovah thlun dingin, a thupekpawl le a thutheihtermipawl le a sakhaw dānpawl a thinlung zate le a ruahnak zateih thlun dingin le hi cazual sungih ngan mi thukham thupawl tuahsuak dingin Jehovah hmaika-ah thukham a tuah. 32 Cule Jerusalem ih umpawl le Benjamin hnám hmuahhmuah cu cumi vekin a umter hai. Cun Jerusalem luahtupawl cun an pupápawlih Pathian, Pathian thukham bangtukin an tuah. 33 Cule Josiah in Israel tefapawl ta a si mi ram hmuahhmuah ihsin thil fihnungza hmuahhmuah cu a hlăwnhlo thluh, cule Israel ram ih um hmuahhmuah cu an Pathian Jehovah rian dingin a tuah hai. Cutin annih cu amah a nunsung hmuahhmuah an pupápawlih Pathian Jehovah thlunnak ihsin an pial lo.\\nJosiah in Lanta Puai a Hmang\\n1 Cule Josiah in Jehovah hnenah Lanta Puai cu Jerusalem ah a hmang ih, thla hmaisabik ni hleilitnak ah Lanta tuufa nopawl an that.\\n2 Cule puithiampawl cu anmai ṭuanvo cio ah a ruat hai ih, Jehovah inn rawngbawlhna hrangah tha a pe hai. 3 Cun Israel hmuahhmuah zirhtu, Jehovah hrangih serhhran mi Levi-mipawl hnenah, «David fapa Israel siangpahrang Solomon ih sak mi inn sungah Kuang thianghlim cu ret uh. Cumi cu nan liang in nan phur nawn lo ding. Atu ah nan Pathian Jehovah le a mi Israel rian uh. 4 Israel siangpahrang David ih ngan mi zulhin le a fapa Solomon ih ngan mi zulhin, nan pupápawlih sungza bangtuk ciar in, nanmai bur vek cio in timlam aw uh. 5 Cule nan unau mi senpipawlih pupá sungza burṭhen zulhin le Levi-mipawlih pupá sungza burṭhen zulhin hmun thianghlim ah ding uh. 6 Mosi kut hmangih a pek mi Jehovah kamsuakthu vekih an tuah theinak dingah, Lanta tuufa nopawl that uh, serhhran aw uhla nan unaupawl hrangah timlam uh.\\n7 Cun Josiah in a um mi mi senpi zate hnenah rante rual lak ihsin tuufa nopawl le menopawl tla a pe. Cupawl cu Lanta thilhlăn hrangah an si, a zaten rante rual 30000 le ranpi 3000 an si. Hibangpawl cu siangpahrang-ih neih mi lak ihsin an si. 8 Cule a hotupawl khal in mipi hnen, puithiampawl hnen, Levi-mipawl hnenah palungsuakin an pe. Pathian inn uktu Hilkiah le Zekariah le Jehiel khal in puithiampawl hnenah Lanta thilhlăn dingah rante rual lak ihsin 2600 le ranpi 300 an pe. 9 Levi-mi hotu Konaniah le a unaupa Shemaiah le Nethanel, Hashabiah, Jeiel, Jozabad pawl in Levi-mipawl hnenah Lanta thilhlăn dingah rante rual lak ihsin 5000 le ranpi 500 an pe.\\n10 Cutin rawngbawlhna cu timlam a si ih, siangpahrang-ih thupek bangtukin puithiampawl cu anmai hmun ah le Levi-mipawl cu anmai bur cio ah an ding. 11 Cule Lanta tuufa nopawl cu an that, cule Levi-mipawl in an ṭilva vun an hawh laiah, puithiampawl in an kut in thisen cu an theh. 12 Cun Mosi Cazual sungih ngan vekin Jehovah hnenih hlan dingah mi senpi pupápawlih sungza burṭhen zulhin pe dingah Meiur Thilhlănpawl cu an rethran. Cule câwpapawl khal cutin an tuah. 13 Cutin Lanta tuufa nopawl cu cīn le dān bangtukin meisa ah an em; asinan a dang serhhran mi thilhlănpawl cu bel, belpi le beldau pawl sungah an sûang ih, mipi zate hnenah zamrang zetin an keng.\\n14 Cuihhnu ah anmai hrang le puithiampawl hrangah vo an timtuah, ziangruangahtile Aaron tefa puithiampawl cu Meiur Thilhlănpawl le a thaupawl cu zan tiang an hlan; curuangah Levi-mipawl in anmai hrangah le Aaron tefa puithiampawl hrangah vo an timtuah. 15 Cule Asaf fapa hlasatupawl cu David, Asaf, Heman, siangpahrang-ih hmutu Jeduthun pawl ih thupek bangtukin anmai hmun ah an um. Kăwtkakiltupawl khal kăwtka kip ah an um ih an hna an suahsan dah lo, ziangruangahtile an unau Levi-mipawl in an hrangah vo an timtuah.\\n16 Cun Siangpahrang Josiah thupek vekih Lanta Puai hmang ding le Jehovah biakṭheng parih Meiur Thilhlăn hlan dingin Jehovah-ih rawngbawlhna hmuahhmuah cu cuih ni ah timlam a si. 17 Cule cutawk ih um mi Israel tefapawl in cuih cān ah Lanta Puai an hmang ih, Thilnu telh lo Sang Puai khal ni sarih sung an hmang. 18 Profet Samuel san ihsi thăwkin Israel ram ah Lanta Puai hitivekih hman a um dah lo; cule puithiampawl, Levi-mipawl, cutawk ih um Judah-mi le Israel-mi zate le Jerusalem luahtupawl thawn Josiah ih Lanta Puai a hman vekin Israel siangpahrangpawl zohman in an hmang lo. 19 Josiah a lal a kum hleiriatnak ah hi Lanta Puai hi hman a si.\\n20 Hipawl hmuahhmuah hnuah, Josiah in Temple a timtuah tikah, Izip siangpahrang Neko cu Zufraṭis kiang Karkemish khua do dingin a ra suak; cule amah do dingin Josiah cu a păwksuak. 21 Asinan Neko in a hnenah palaipawl a thlah ih, «Judah siangpahrang, nang le kei hi ziang pehtlaihawknak so kan neih? Tuihsun ah nangmah do dingin ka ra lo, cuhnakin ka do mi sungza do dingin ka ra sawn a si; ziangahtile Pathian in hmanhmawh dingin thu i pe. Pathian in a lo tisiatlonak dingah, i umpitu Pathian do hi bāng aw,» tiah a ti. 22 Cutisikhalsehla Josiah cu a hnen ihsin a kir lo, cuhnakin amah a do theinak dingah a danglamawter ih, Pathian kâ ihsi suak Neko-ih ṭawngkampawl cu a ngaithla lo. Cutin Megiddo phaikuam ah ral do dingin a feh.\\n23 Cun thálsaithiampawl in siangpahrang Josiah an saingah, cule siangpahrang in a siahhlawhpawl hnenah, «I thiarhlo uh, ziangahtile bese zetin hriamhma ka pu a si,» tiah a ti. 24 Curuangah a siahhlawhpawl in amah cu cuih ránglêng par ihta an lasuak ih, amai neih mi ránglêng pahnihnak ah an ret, cule Jerusalem ah an tlunpi. Cutin anih cu a thi, cule a pupápawlih thlān ah phum a si. Cule Judah-mi zate le Jerusalem in Josiah cu an sûn.\\n25 Jeremiah khal in Josiah cu ṭah hla a seh ve. Cule mipa hla sakpawl le nunau hla sakpawl hmuahhmuah in tuihni tiangin an ṭah hlapawl ah Josiah an sâl. Cucu Israel ram ih nunphung pakhat ah an tuah; cule ngai hnik, cupawl cu Ṭah hlapawl ah ngan an si.\\n26 Josiah-ih căngvaihnak dang le Jehovah Dān sungih ngan mi bangtukih a thil tiṭhat mi le, 27 a thil ti mipawl a hmaisabik ihsin a netabik tiang, ngai hnik, Israel le Judah siangpahrangpawlih cazual sungih ngan an si.\\n1 Cun ram mipi in Josiah fapa Jehoahaz cu an hruai ih, a pa aiah Jerusalem ah siangpahrang ah an tuah. 2 Jehoahaz cu siangpahrang a can tikah kum 23 a si ih, Jerusalem ah thla thum sung a lal.\\n3 Izip siangpahrang in amah cu Jerusalem ah a lalnak ihsin a thlak ih, a ram parah ngun talent 100 le sui talent khat a tuk. 4 Cun Izip siangpahrang in a unaupa Eliakim cu Judah le Jerusalem tlunih siangpahrang ah a tuah ih, a hmin cu Jehoiakim tiin a thlengsak. Cule Neko in a unaupa Jehoahaz cu a hruai ih Izip ah a tlunpi.\\n5 Jehoiakim cu siangpahrang a can tikah kum 25 mi a si ih, Jerusalem ah kum hleikhat sung a lal. Cule a Pathian Jehovah mithmuhih thil ṭhalo a tuah. 6 Babilon siangpahrang Nebukhadnezzar cu amah do dingin a hung so ih, Babilon ih hruai dingin Jehoiakim cu dar cikcin in a khit. 7 Babilon siangpahrang Nebukhadnezzar in Jehovah inn ihsin bungbelpawl Babilon ah a keng ih, Babilon ih amai temple ah a ret hai.\\n8 Jehoiakim-ih căngvaihnak a dang le a tuah mi thil fihnungzapawl le amah dokalhnak hmuhsuah mi thilpawl cu, ngai hnik, Israel le Judah siangpahrangpawlih cazual sungih ngan an si. Cun a fapa Jehoiakin cu a aiah a lal.\\n9 Jehoiakin cu siangpahrang a si tikah akum riat a si ih, Jerusalem ah thla thum le ni hra sung a lal. Cule Jehovah mithmuhih thil ṭhalo a tuah. 10 Kum tirah siangpahrang Nebukhadnezzar in mi a thlah ih Jehovah inn ihta thil mankhungpawl thawn amah cu Babilon ah a hruai, cule amai sungkhat pakhat Zedekiah cu Judah le Jerusalem tlunih siangpahrang ah a tuah.\\n36:9a kum riat: Hebru Bible hrekkhat le 2Sp 24:8 ah kum hleiriat tin a um.\\n11 Zedekiah cu siangpahrang a si tikah kum 21 mi a si ih, Jerusalem ah kum hleikhat sung a lal. 12 Anih cun a Pathian Jehovah mithmuhih thil ṭhalo a tuah ih, Jehovah aiawhih thusimtu profet Jeremiah hmaika-ah a phahniamaw lo. 13 Cule Pathian hmin ih thukamnak rak sesămtertu Siangpahrang Nebukhadnezzar lak khalah a hél, asinan a lung a ruhter ih Israel-ih Pathian Jehovah hnenih kir dingah a thinlung a hakter.\\n14 Cuihtlunah puithiampawl hotu hmuahhmuah le mipi khal in miphunpawlih thil fihnungza hmuahhmuah vekin rinum lo zetin an cāngvai sinsin, cule Jerusalem ih serhhran mi Jehovah inn cu an bawrhbangter.\\n15 Cule an pupápawlih Pathian Jehovah in a mipi par le a cēnnak hmun parih lainatnak a neih ruangah an hnenah a palaipawl hmangin thu a cah leuhleuh hai. 16 Asinan annih cun Pathian palaipawl cu an nautat, a kamsuakthupawl ziang an siar lo ih, a profetpawl an hnihsan. A mipawl parih Jehovah thinlingnak a thawh hlanlo le tidamnak um nawn lo tiangin cutin an tuah.\\n17 Curuangah anih in an tlunah Kaldia-mipawlih siangpahrang ral a tlunter ih, anih in an tlangvalpawl cu an hmun thianghlim ah ralnâm in a that hai, cule tlangval le fala him par, tar le miṭawnṭai par khalah lainatnak a nei lo; a kut ah an zaten a pe ṭheh. 18 Cule Pathian inn ihta bungbel hmuahhmuah, a tûm a te ti loin, Jehovah inn ih hlawnthilpawl siseh, siangpahrang ih hlawnthilpawl siseh, a hotupawlih hlawnthilpawl hmuahhmuah siseh, Babilon ah a thiar thluh. 19 Cun Pathian inn cu an ur, Jerusalem kulh an bălsiat thluh, inn ropipawl hmuahhmuah meisa in an ur ih, a neih mi thil mankhungpawl hmuahhmuah cu an siatbăl ṭheh. 20 Cule ralnâm ihsi luatpawl hmuahhmuah cu Babilon ah a hruaihlo hai, cupawl cu Persia lalram uknak a thlen hlanlo a hrang le a fapapawl hrangah siahhlawh ah an cang.\\n21 Jeremiah hmangih sim mi Jehovah kamsuakthu thlengkimin ram in Sabbath a hman theinak dingah kum 70 sung ram cu a răm ih a cawl a si.\\n22 Persia siangpahrang Sairas a lal a kum khatnak ah Jeremiah kâ ihsi Jehovah kamsuakthu a thlenkim theinak dingah, Jehovah in Persia siangpahrang Sairas-ih thinlung a căwktho, cutin a lalram hmuahhmuah ah tlawngthannak a tuah ih, ca sungah,\\n23 «Persia siangpahrang Sairas in,\\n‹Leilung tlun lalrampawl hmuahhhmuah hi van Pathian Jehovah in i pe ṭheh zo. Cule Judah ram Jerusalem ah inn amah saksak dingin i ruat. Nan lakih a mi a si mi zokhal hung so seh! A Pathian Jehovah in umpi hram seh,› a ti,» tiin a ngan.","num_words":24985,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.325,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Na Hmailam Hrang Ruah Nak\\n“NA HMAILAM HRANG RUAH NAK”\\nKa nun nak mei inn cu Pathian hrangah vangter a si zo ih ka thih tik ah ziang tluk in lung awi thlak a si ding.Pek nak, tuah nak or mi sual pawl rundam an si thei nak dingih tan ka lak nak pawl ruangah ka lung a awi ding. Harsat nak lamzin a si konan zianghman a si lo, mangbang thlak zet mi Pathian ih lamhruai nak cu ka hrang ah a tawk asi.Ka nunnak mei inn cu Pathian ah vangter a si zo ruangah ka nunnak a cem tik ah ziang tluk in a lung awi thlak ding .\\nHAWL OL NAK\\nNun nak thleng sak thei Pathian tongkam\\nA umsun mi nunnak\\nA rei lo tuk\\nKumkhua a hmun mi\\nMaan a nei mi tik cu\\nKum khaw hrang maan anei mi fim nak\\nNa hmailam hrang nangmah in na hril\\nTumtah nak-Fim nak or Bangawk lo nak\\nA cak mi nunnak, fial nak\\nA cak mi nunnak, pek awk nak\\nPumcawm nak hrang hnatuan nak ih thupi zia\\nThat cuh nak, bum nak le hrial awk nak\\nLoh theih lo ih ngah duh nak nun\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 5\\nNunnak Thlengsak Thei Pathian Tongkam\\nA cakzet mi Pathian tongkam cun milai nunnak le an ruah nak, Hnatuan nak pawl hmuahhmuah a ciah thluh thei a si.A nih cu kum rei pi a mah kel vek in um ringring a bang nan thansoh nak le sung lam ih thil tih thei nak ruangah nun danglam nak cu a ngah a si.\\nCu mi cu Hodson Taylor par ih thil cang mi a si.A pa ih cauk khan ah a lut ih zianghman tumtah nei lo in a rak kau zok rero lai ah “Khrih ih theh cia mi hnatuan nak ”ti ih ngan mi a hmu. Pathian tongkam cun a nunnak cu a rak kai hnget tuk thlang ih, Khrih ih tuah nak, tuah nak pawl a theh thluh zo a si ah cun, a nih hrang ah rundam tu rin le zum ding lobak a dang tuah ding a nei nawn lo. A thinlung, a thlarau cu hnangam nak in a khat thlang.Kum a rei deuh hnu ah Tuluk ram ah rundam nak sangkaa ong ding ah a feh a si.\\nCu vek in Count Zingendorf in a rak tong ve asi.Germany ah tleirawl te a si lai ah nikhat cu thinglam tah par ih a thi tu Khrih – mizuk hmai ah a ding ih cu mi mizuk tang ih ngan mi ca cu “thungai tih ah cun hi mi pawl hi na hrang ih a tuah mi a si” ti mi ca cu a siar ih Count Zingendorf ih nunnak cu a danglam ih a thlarau mit cu a vang tariai a si. Cu mi ni ih sin Khrih cu rundam tu ah a pom. A sinan zuk tang ih ngan mi a dang khal a siar bet mi cu “ nangteh ka hrang ah ziang na tuah zo”ti mi ca a si.Hi vek ih thu suh nak ruangah a thih tiang a nunnak cu Pathian hrangah a hlan aw ta a si.A tu ah cun Moravian ti hmin pu in kan khristian hna tuan nak ah a thuanthu cu kan hrang ah a um lai a si.Dwight L.Moody ih nunnak khal ah a rak tong ve .England ram ih thuthangtha raldo theh pek te a si .Varley in Moody hnen ah Pathian duh nak cu thinlung zaten duhhiar nak a nei tu hnen ah Pathian in ziangvek thil a tuah thei ih, a tuah ding mi cu lei minung pawl in an thei ban lo tiah a sim.Cu tivek tongkam cu Moody ih thinsung ah hngilh thei lo in a cam ringring.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 6\\nTi pi par ah timbaw thawn inn a tlun tik khal ah siseh, New York khawpi a thlen tik khal ah siseh Chicago ah tlang leng thawn a feh lai khal ah siseh cu mi tongkam cu a nung ringring. Cu ti cun a nunnak a thleng aw ih a tu ah cun hmun tinkim ah Khrih ih hnatuan theh cia mi thuthangtha a tlan pi rero a si.Cu ti vek ih thil cang mi pawl cu mitam pi in an sim thei cio ko ding. Thu tak minung nunnak taktak a sim tu tongkam kan ton tik ah ziang siar lo in an um, asinan mak an ti ih an ruat na sa. Cu mi cun an thinlung cu a kaang ter ih nun thar an ngah a si. A hlan vek in an um nawn lo.An tumtah nak in an ruah nak a thang ter ih Pathian hrang ah nuncan mawi thuanthu nei tu ah an cang ta a si.Cu ti vek pawl tla kan tong thei ve a si.A tlun ih thu pawl kan ruah fel tik ah, Pathian tongkam cu a can a kim tik ah kumkhaw neh nak le nunnak hrang ih neh nak thu pawl kan hmu thei a si.Kan mai nunnak khal ah Pathian thu duh hiar nak le, thleng awk duhnak thinlung kan nei ah cun kan ngah thei ve a si.Kan man zo maw? Curuang ah a tang lam ih thusuh nak pawl kha Pathian hmai ah kan phi ta pei.\\nPathian in in biak tik ah sawn ding ah hiar nak na nei maw?\\nZiang tik lai can khal ah Pathian thu na ngai thei pei maw?\\nPathian hrang ah hlon theih lo mi na nei maw?\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 7\\nHi leitlun ah ziang ruang ah kan nung?Kan tar ih kan thi ih , thih hnu nung aw sal thei tu kan um lo ti hi theih a tul na sa. Curuangah kumkhua a hmun mi thawn kan nunnak hi kan thar thawh a tul asi.\\nJn 9:4 ah Jesuh in “sun a si lai ah n I thlah tu ih hna tuan kan tuan rero a tul a si. Zan a ra thleng cing ding ih zohman hna an tuan thei nawn lo ding”.Kan neihsun asi mi ka na nunnak hi hman thiam a tul na sa.\\nHi mi bung cang hi kan nunnak ah mei vek in a alh lawngah kan nun nak hi maan a nei ding.Nunnak cu pakhat lawng a um. Kaa thawn rel meimei theih lo mi a thuk in a kau a si hi aw a va mak em!\\nA tu ah cun a tlun lam thu pawl ih man neih zia kha ka ruat tul a si. Kan hrang ah kan nunnak hi ziang tluk in maan a nei. Na nunnak hi thil dang thawn na thleng siang ding maw? Zo hman in a maan an pe thei lo a si. Minung ih maan rel thei rual a si lo, curuangah kan nunnak hrang ah kan ruat that awk a tul na sa.Mipa hmuahhmuah hi John, Jidah, Paul or Piter tla an si thei.Sual hrang ah a sual tu, mizaran or maan a nei lo tu, nom nak or har nak pawl hrang ah hi hmuah in tawk seh ti in a maan kan rel thei lo.\\nHi mi pawl in kan nunnak ah thu a nei thei ah cun kan um men thei lo ding ih a tha bik in kan nun hi maan kan nei terding ih thiltha hrang lawng ah kan hmang thei ding a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 8\\nMilai in nunnak tampi kan nei lo, pakhat lawng kan nei .Kan neih sun nunnak kha ziang tluk in maan na nei ter, kan nunnak cu khapkhat te lawng a si. Nikhat hnu nikhat maan anei mi nun nei tum aw,Caankhat hnu caankhat a tha mi ruah nak keng ringring aw.\\nCu mi cu kan neih sun nun mawi,mi hmuh ter dingah ti in thlahtlamzet in a hmang theu.Nufa te pahnih thil an lei ih thil an lei thluh hnu ah a nu hrangah leih ding ah a lung kim. An lei ding mi thilthuam hmai ah a ding ih a zoh rero, a duh mi cu a hril ih a zuar tu in a pek tik ah, hi mi ka duh sal lo ti ah a ti leuhleuh, cuvek ih maiduh nak hman hril suak thei lo fanu te cu, a nu in fanu te hril zaang aw he a tih tik ah “a fanu in ka nu ka neih mi piakhat lawng ka nei fawn si”ti ah a sim.\\n“Piakhat lawng a si” “nun nak hi pakhat lawng kan nei” curuangah fimkhur ten hman dan ding thiam tum aw.Hi mi thu hi kan mang ringring pei.Britist ram ih siangpahrang George in a tumtah mi tuah suak thei ding in a cabuai par ah thil pakhat a ret. hleikua century hmai sa lam ah America hnin ter thei tu Stephan Grellet in cu mi thu cu atanglam vek a ngan a si:\\nHi leitlun ah voikhat lawng kan nung ding Curuangah minung le minung hnen ah thiltha or duhdawt nak thawn hmuh a theih mi thil pakhatkhat ka tuah a tul asi.Lei tlun ah voi khat kan suaksal nawn lo ding ruangah fung lo in ka tuah zaang ding.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 9\\nAvis B:Christiansen khal in a dairy sungah hi tin a ngan “ hi leilung pi hi duhdawt nak lawng in a nung thei a si tin a ti:\\nKa Bawipa, ka nun nak pakhat te lawng pek ding ka nei.Nangmah thangthat ding lei pakhat lawng ka nei,na hrang ih pek awk nak hi na sunloih nak asi ti khal ka thei, ziangkim hi nang mai sunloih nak si hram seh.Ka nunnak hi kei mah in ka nei lo nang mah sawn in na nei a si.A tanglai mi ka can pawl khal nangmai hrang ah si seh.Minung ih thlarau hmuahhmuah khal sual sung ah ningzah thlak tak in a thleng rero zo.Na thil tih thei nak huham thawn, na kross thuthangtha thawn thazaang in pe hram aw.\\nPathian hnen ih kan pekthei mi umsun cu ka nun pakhat lawng hi pek tlak ka nei si.Naduh nak ka thlun ding.Ka hrang ziangkim i pe tu Pathian, a tu ka nunnak le ka can hmuahhmuah hi na hrangah rak hmang hram aw.\\nKan nunnak neihsun a dang lam ter thei tu thuthangtha cu nei tum cio uh si.A tu ih kan cangvaih nak le tumtah mi khal a tlun lam ih kan ngan mi pawl thawn a rem aw maw? Kan cek aw sal pei.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 10\\nKan nunnak a tawi tuk\\nKan nunnak maan nei lo in le puh mawh hawl in mi mangbang ter ding in a maan nei lo mi hrang ah tumtah kan rak neih ve mi pawl hi ziangvek din hmun tiang mi a cawisang thei ding?Nun nak pakhat lawng kan nei kan ti tik ah kum thawngkhat,kumzanga lai nung ding siseh la zosi lungawi lo in a um ding .\\nKum ziangzat tiang nungding ah na zum aw ? Bible cun a tlangpi thu in sawmsarih nung ding in in sim ( Sam 90:10).Sawmsarih nung ding ah ruat aw phot sehla. Hmai sa bik ah a tu na kum thawn kan hnuk ding ih, kumziat na nung lai ding na fiang ko lo maw.Rin lo pi in sawmsarih kim hlan ah accident in thi pang seh la na tumtah mi pawl ziangtin na tuah ding.Cu mi hnu ah na ihh can, hna na tuan can, na dam lo lai can pawl le derdong in tha nei lo ih hna na tuan thei lo can pawl kan hnuk bet a si le, Khrih hrang ah can ziangzat na nei ti na thei mai ding asi.Cu mi hrang ah ziang tin na tuah ding.Kan nunnak a tawi zia bible in a rang zet tongkam pawl hi tin a hmang.\\nCu mi cu Moses in mangthawn a tah thim\\nCu mi cu David in phen thlam thawn a tah thim\\nCu mi cu Job in thiamtak mi thawn a tah thim\\nCu mi cu James in thil khu thawn a tah thim\\nCu mi cu Piter in a ro mi hrampi thawn a tah thim,zaangfah nak um lo zamrang zet a suak tunto nan,zamrang tak in a hlo sal mai a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 11\\nMithi ret nak vur inn, Mithi phur nak Mawtaw le thlanmual pawl cun milai nunnak hi rin a um lo zia le hngalpi a tlak lo zia a rel ih mi ur aw pawl, mingai sang aw pawl le mihngal pawl kha mual a pho ter.Ti kuang or cawrawl ei nak kuang le mithi thingkuang le thingkung pawl cun nitin kan nun ah thu sim ringring hram seh.Zum tu pawl ih ruahsan nak hi thlarau hrang si lo in taksa hrang si ding bang sehla el awk nak fang a si ding.Jesuh Khrih rat sal can a hngak tu pawl hrang ah cu hi leitlun thil le ri ah hin buai sal ding ah can a um lo asi.Nuncan that lo nak le, ram tin ih uk nak that lo nak pawl cun mi fapa rat nak ding caan a naih zia thu a khih hmuh a si.Hi mi pawl ih sul lam cu ziang a si? Pathian hrang ih pum a pe aw tu le a nung tu pawl hrangah sun a um lo ti nak a si.Kan nunnak hmuahhmuah hi Pathian hrang ih hmang ding kan si.Curuang ah ziang tin kim hi maan pek thei lo mi, lei thei lo mi a si ti hi kan thei ringring pei.Khrih ih thuthen nak hmai ih ding ngam ding ah kan tim kan tuah cio pei.Kei cun Macedon ih um Philip cu zing tin na thi thlang ding tin ka ti ringring, ziangah ti le luat thei lo mi theih nak a neih ruang ah asi.Kan nih tla thlarau thianghlim in bible hmang in ziangtin”lei ih tuah mi cu lei ah a kir sal ding, lei tlun ah a suak ih, a thisal ding” ti in ral rin nak in pe ringring a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 12\\nHi mi can sunglawi hi a maan in theih ter hram aw\\nTik cu le can hman that lo nak hi mi aa hna tuan a si ti in thei ter aw\\nKa tuar mi le ka tuar ding mi pawl in phur sak tu Khrih kha rinsan dan thiam thei nak in zirh aw\\nNa hnen lawng ah thih nak le nunnak a um\\nKa ni tin nunnak in a sunloih ter hram seh\\nNa ban thacak thawn kalam tluan in hruai ringring hram aw\\nBawipa na hrang lawng nun ka duh a si.\\nTu ni ah ziang mi na ruat – thai zing – a thleng lai ding mi hrang ah ziang na tuah\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 13\\nCaan mal te sung ih a thleng aw thei lo mi cu thildik a si le,cem ni nei lo Pathian cu ziang tluk in tih zahthlak so a si?Kum khua a hmun mi tongkam thawn pehpar aw in tongkam hman ding hi a mal na sa a si.Cu mi ih thil maktak catuan thu hrilhfiah nak ah lei le van sersiam hlan ih thu hla pawl vun ruat sal aw.Pathian lawng hi ca tuan a hmun mi a si ti cu na fiang mei ding .Leilung a siat hnu, sual hmuahhmuah a cem hnu, tik cu can pawl a liam hnu hmai lam ah kumkhua in kumkhua cem ni nei lo cu kumkhua nung Pathian lawng a si.\\nCu mi sul lam cu thei fiang ding ah minung pawl in ziangtluk in an zuam.Tahthim nak ah Hendrik Vanloon in hi tin a rak sim.\\nSrithjod ti ih an kawh mi tlang lam ah lungto tum pi a um, pi zakhat hrawng a sang ih, peng zakhat hrawng a kau. Cu mi lungto cu vate fa te ngaingai in kumthawngkhat ah voikhat a cuk theu, cumi lungtong pi cu vate in siatbal ko in a cuk theh thei hnu lawng ah kumkhua an tih mi nikhat nak a cem ding ti ah a sim.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 14\\nRowland Dixon Edwards in a tanglam vek in sim fiang nak a nei-\\nTimbaw par ih sin khuat fa te te kha hridai thawn a tem ih tipi al cu a khat in a khai.Cu mi cun can rei hman dan thu a sim duh.\\nKumkhua tih mi cu a cem thei lo mi tipi thuanthum vek a si\\nTi cun can khal a cem thei lo\\nMal te sung ti in a cem thei dah lo\\nPathian cu kumkhua in a nung a si.\\nA tu lai kan nunnak hi ti kap nei lo kumkhua a hmun lo mi ih vunnel khal te vek a rak si ti in siar cem thei lo mi,zingzoi ding khal in milai thluak in a ban fawn lo.Na tuan mi pawl khal hi, hi ti vek ih theih thiam nak thawn rem that thiam a tul.Kumkhua a hmun mi ih a man ruat in a nung tul asi.\\nMilan Cathedral in a nai aw zet mi sangka pathum a nei tin ti in a sim.A pakhat nak sangka cu;”in nuam ter tu pawl hi can mal te hrang lawng asi” ti ih ngan mi a si.A pathum nak sangka cu ;”harsat nak in petu pawl hi can mal te sung lawng a si, ar kee pek mi a si.A lai lak ih sangka cu;”kumkhua a hmun mi lawng hi a thupi”ti ih ral rin nak petu sangka a si.\\nZum tu mipiangthar kan si vek in kumkhua a sih kan ruah san mi kha ziang tik hman ah thlah ding a si lo, thudik, thuhman thawn nung ding kan si. Cu lawng ah kan mit ah a danglam mi hmuh nak a um ding ih kantum tah mi pawl tla a tikcu khel in kan tuah suak thei ding asi.A tu hrang ih nung tu si lo in hmailam hrang nung tu ding kan si sawn.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 15\\nMaan a khung zet mi caan\\n(Kanbavuah ) Kan din hmun vek ten zum tu mino pawl hrang ah, kan no lai can hi thildang ziangtin kim hnak in maan a nei ti cu nan theih a tul a si. Cu mi can cu mino pawl ih maan khun lai fang a si, ruah nak a cak lai fang a si ih an duh mi tuah thei ding ih an cak lai fang asi.\\nPathian in mino pawl a hleice a duhdawt nak san cu (Jere 2:2) sungah fiang zet in a sim:-“….tleirawl na si lai ah rinsan tlak na si zia le kan thitawk pek te vek ih i duh zia kha a cing ringring.Nelrawn ah a thlun ih zohman ih thlo dah lo mi ram khal ah a thlun”.\\nMino pawl hnen ah thil pakhatkhat a um asi .Kan nih pawl cun inn le inn kar lak ih zawhte fate lek rero kha kan rak duh sawn theu a si.A dam cak zet mi rang cu a dam lo mi rang hnak in mi thinlung a hip sawn a si.Ti cun nauhak tete pawl hrang ah kan thin a bang ih pitling, nutling le patling an sih ding hi duhsak nak kan nei cio a si.Cuvek thotho in kan thlarau ;lam khal ah duh nak thinlung thazaang cah lai ah mino pawl ih an noh lai ih an tuah mi pawl cu pathian in a sunloih a si.Mino pawl ih cah nak,thinlung, duh thusam le ralthat nak pawl cu Pathian in a duh a si.Pathian hrang ih an pek awk nak, thinlung duhhiar nak dung thlun sih nak pawl tha ten ruat tha ih nuncan that lo nak pawl hmuahhmuah tan in, a nun ziaza pawl kha a hmang ringring ding a si..\\n“Nawh lai ih ka tuah mi thil pawl siseh, neih awk nak thawn hmunkhat a si mi duhdawt nak siseh ka thei a si”.Kumsawmthum kim hlan ah hin awngmin nak pawl co thluh thei a si.Virgil cu Latin kabia(poets) saya hruai tu a si ih, Luther cu (thilhlun) remtha tu pawl hruai tu a si.Newton tla cu thilthar hawl suak tu pawl hruai tu a si ve.A kum kulhluanriat kim hlan ah Herodotus in Olympic leh nak hmunpi ah a ngan mi thuanthu ukriat kha a luat in a siar thluh a si.Hannibal in Spain ram pi cu Carthage ih kut tang ah ral kap tuan ding in a hruai thluh thei a si.A kum kulhluannga ah Demosthenes cun Greek ram ih sui kaa nei tu a si ih, Cicero khal Rom ram ih paisa hawl thiam hmin thang a si.Cu mi zat thotho ah Raphael rem tha sal ding ah Julius II in a sawm a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 16\\nShakespeare cu a kum kulhluannga a si tik ah piahzat( Zuklam can nak) thawn pehpar aw in ca ngan tu pawl hmuahhmuah hruai tu ah a rak cang. Alexander tla kumkul a si tik ah Persian impire cu ling let in a tuah ih Napoleon thawn Washington cu ral bawi ah a tuah.Palto tla kumkul a si tik ah Socrates ih tlawngkai pi si ih, Aristotle cu a kumkul hluanhnih ah an tlawng pi ih cah nak ti ah an ko.Pascel tla a kum hleikua ah hmin thang (Kanan) Mathematic thiam ah a cang ih Bacon tla indictive Phylosophy a ngah tik ah mi hnak in a kum atam lo.Jonathan Edwards le George Hwite Fiedd pawl tla thuthangtha sim thiam pawl lak ah a ral deuh pawl an si ih an kum sawmthum ah Jesuh Khrih ih rundamnak thuathangtha kha aw in an thun thei zo a si.\\nKhatlam ah ruat sal seh la kan tar can hi kan hrang ah thapi kan rak hmang rero a rak si.Kan ban pawl a thia ih, kan kee pawl tla le kan tak sapum phur ding ah a cak nawn lo, malte lawng kan thawn thei ih kan mitt a thim. Hna tla Electronic pawl bun an tul ih cangvaih dan le ziangkim ah tha a dawng a si.Kan kum a tam zo vek in ih thah a thaw thei nawn lo tha a bang, sung that lo nak, hrisel lo nak pawl a rak suak .Tar hi cu ban thlak za a si.\\nCuruangah thuthangtha sim tu ih tongkam thawn ziangzat a mil aw-\\nKa nuam aw lo ti mi can a naihhlan, can sia a thlen hlan, a tu no lai can te ah a lo tuah tu Pathian kha hngilh aw hlah (Thus 12:1).\\nNo lai can hi Pathian kan theih ding can a si ih rundam nak hrang ih hna tuan ding ah duh nak thin lung neih ding can a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 17\\nA no mi khristian pawl in ne ta ih tuah thei lo ding mi pawl kha,a tu can ah tuah a theih a si ti an thei ah cun mi no pa khat in tetti a khan ah cun,a khukthi pawl hrang ah a dang lam mi hu ham a si.Mi nung pawl cu no lai tha cah nak le thin lung khoh nak can an hman that lo ruangah ,a tar cia pawl ih hmuh te nau nak ah a pil a si.A tar cia pawl ih tih zet mi ral do nak kha mino pawl in pum pe aw in,Khristian ral do nak hmun an ka cang vai tik ah mi tar pawl kha an ral a that ter a si.\\nZum tu tam pi cu an hna tuan mi ruang ah a fel fai lo mi thinlung thawn ni ni khat ah khrih hrang nung ding in an ti aw,an lian hnu,an hna tuan nak ih sin pin sin an lak hnu,ti men seh la an tar hnu ah khrih hrang ah pek awk an tum.Pathian cun caanhmang ral men ding in siang lo.A tha bik le kan nun nak za ten a duh a si.Thakam hlun sung ah Pathian in a fam kim mi thawi nak lawng a duh thu a sim.A dil mi cu tu ni tiang a dang lam cuang lo.kan thlei dang thiam ko cing in kan Pathian cu tar hnu,cah nawn lo hnu lawng ah ziang tin kan pe aw ding.Thil mawi a si lo.Pathian ih in dil mi cu kan that nak bik hi a si ring ring ih cu mi cu kan no lai can hi a si.\\nKhrih cun a tha bik a duh.Tu hlan khal ah Tuu hmuah lak ah a tha bik,sangvut lak ah a tha bik a dil a si.A nih in kan neih mi pawl,ruah san nak,lian nak,sih nak pawl kha Pathian ah pe ding in thin sau ten in hngak ring ring.A fa te bik hrang ah.a nem zet mi duh dawt nak cu a hngilh lo ding. Kan mah ah a um mi hmuah lak ih sin Pathian in a tha bik in dil re ro a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 18\\nKhrih cun a tha bik a pe asi.Kan pek mi thinlung cu in co hlan sak ih a sunglawi zet mi mawinak,lungawi nak le hnangam nak pawl thawn in khuh sak asi.\\nHna kan tuan nak ah thazaang kan ngah ih neh nak famkim ngah dingah in kawh nak kha a tum deuhdeuh a si.Pathian in lei le van ih a um mi laksawng tum bik cu Khrih ah a ret a si.Kan hnen ih a um mi a tha bik kha Khrih hnen ih sin kan ngah a rak si.\\nKan mah ah a tha bik kan tih mi a tam tuk maw? Rual le pawl kan rak mang cio pei.\\nA nung kan Pathian in a thlarau cu ziang tin kan sung ah a um ter ih Kross par ah a nunnak a pek a si.Bawi hmuahhmuah lak ih Bawi Leilung pi a sersiam tu cu, a kha zet mi nat nak thawn kan hrang ah a tha bik in pe a si.\\n1956 January niriat ah khristian marter in kum 17 mi Ecautor cu a nunnak a pe.Piter Fleming cu a mah ih a um mi lak ih a tha bik kha Pathian pe ding hear nak nei tu a si.A thinlung sung ih maan a nei zet mi thu relcat nak cu a neih mi lak ih a tha bik mi a nawh lai caan ih a caan le a cah nak pawl kha a si.A sunglawi mi a tumtah mi cu, a hladuh bik mi sung ah tha zet in a sim fiang a si.\\nBawipa ka nunnak, ka cahnak za te thawn.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 19\\nA tu ih sin na thuanthu na ngan aw rero a si kha hngilh aw hlah. Hi lei hrangah ka thinlung ka pe lo ding, cu hnak in na duhdawt nak thu ka sim sawn ding.Tha ka nei lo ti in ka ti aw lo ding, cu hnak in na hna tuan ka hnget ter ding.Thil pakhat ruang ah leitlun ah zam in ka vakvai lo ding; tih phan nak kee thawn tlangpar ah ka kai lo ding ,ka cah lo nak pawl hi na hrang a si lo, ka farah nak, ka santlai lo nak pawl hi na hrang an si lo.Ka thinlung cu a tha lo urh mi vutcam ret nak kuangvek, I hril hram aw ka nawh lai ah, nun nom nak nei thei ding in ka thinlung sung ah nangmah sunloih duh nak in a khat.\\nKan nawh lai caan kan hman that lo ruangah kan ngah sal mi riahsiat nak, harsat nak pawl cu zianghman in thleng sal a theih nawn lo.Curuangah a tu ah mi hmuahhmuah “kan nawh lai caan hi ziangtin a si ding” mah le mah suh awk ding a si.Kan Pathian hrang ah kan pek awk peih tuk lo pawl khan a thuanthu ngan a si ding maw,Khrih hnen ih kan pek awk nak so na ngan ding ?\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 20\\nKumkhaw Hrang Maan a nei mi Fimnak\\nFim nak a hawl rero tu khristian mino pawl hrang ah, thluak fim nak an hal nak ih sin, a dik mi zirh nak dong ngah thei ding ah lamhruai tu ding ah bible cu hman ringring ding a thu pi na sa.\\nHmaisa bik ih kan theih tul mi cu, Van kan thlen tik ah hi lei fimthian nak hi a um nawn lo ding. Pathian lawng hi ziangkim thei tu Pathian a si.Cu vek fimnak khal a hnen lawng ah a um. Pathian kan si thei lo.A zir rero tu ding fang kan si.Cu vek pawl kan theih fel lawng ah kumkhua kan timtuah awk nak pawl hi maan a nei ding a si.\\nVan kan thlen hnu khal ah zir bet vivo tu si ding ah bible in in sim.Tahthim nak ah (Efi 2: 7) Pathian ih zaangfah lainat nak a lian zia kha neh hnu lawng ih lang ter ding in Pual in a ngan.Pathian in pakhatkhat in hmuh ter a si ah cun, kan nih in bang lo ten zir ringring ding tih nak a si. Cu vek in a si ding.Saihtan cun Jesuh Khrih cu mal te sung a pek ding mi thil le ri pawl a hmuh thluh thei nan, Pathian cu Khrih hnen ih len nak pawl cu fiang zet in in hmuh ding. Cu mi cu a cem thei lo mi duhdawt nak a si ih, a kee hram ah cem ni nei lo zir rero ding kan si.Hi vek pawl thawn,kalh aw vek in van kan thlen tik ah ziang kim an thei theh ding, ti vek ih sul lam nei mi bible bungcang a rak um.Tahthim nak ah Johan bungkhat nak sung ah Khrih vek si ding in a sim. Cu mi cun thluak le hmel um dan insi lo nun can ziaza bang awk nak a rel duh nak a si.Sual ih sin luat nak thawng in amah bang ding ti nak a si sawn. A mai sih nak,Pathian a sih nak cu a rel duh mi a silo.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 21\\nKorin kuatkhat nak 13: 12 ah Paul in, mi pakhat in kei mah in theih vek in kei khal in ka thei leh ding tin a ngan.A rel duh mi cu van ram ah kan duhdawt mi pawl kan thei ding thu a si ih ziangkim thei thluh tu a famkim mi fimnak nei tu Pathian vek si ding in a rel duh mi a si.Ziangah ti le sersiam tu ih tuah mi kan si.A sersiam mi kan si ih kan neih mi fim nak khal cintawk a nei ding a si.\\nVan kan thleng tik khal ah zir lai kan sih ding thu ah kan lung a kim a si ah cun, kan suh ding mi cu Van ka thlen tik ah ziangvek fimnak ka nei ding?A phi cu leilung pi na tan lai ih na neih mi fimnak ti in ka lo theih ter duh cu mi fimnak thangter thei tu cu a um ringring a si.\\nA thu ngai in hi mi a dik a si ah cun fiangzet a theih theih a si. Cu mi cun vanram ah siar cawk lo mi lei tlun fimthiam nak hrang ah kan nunnak hi dik lo tak in hman sual a theih thu fiang tak in kan hmu thei a si.Na nunnak ih goal kha mi pakhat si lo in,Sceince fim thiam nak a silo le neingan zi a silo le leitlun thil le ri pawl a rah a si thei, cu goal cu na thleng theiding a sinan cu pawl cu van ah maan a nei pei maw? Cu mi pehpar aw in kan zoh a si le nase tak in maan nei lo mi a rak si. Asinan Pathian thuthangtha cu ka thinlung tak in kan duh a sile a cuih huham cu kan nun ah a lang ding a si. Kan zir mi kan theih mi bible hi hi kumkhaw hrang ih ret awk a tul a si.Van kan thlentik khal ah bible kantul ding a si.”Van le Lei a siat khal le ka thu cu a hmun ding”.Sam hla ngan tu in:-\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 22\\nBawipa “Na tongkam cu van ah kumkhua a hmun a si” tin kan hmu thei.Bible bungcang kan ruah mi pawl lak ah,kan zir mi bung hmuahhmuah bible ih in zirh mi hmuahhmuah hi a tu hrang le neta hrang khal ih a tha mi thil an si.\\nVan kan thlen tik ah kan za ten kan bang aw ding tih mi ruah nak cu bible thawn a kalh aw a si.Bible ih in zirh mi cu sual a tuah tu pawl cawh kuan a bang aw lo vek in rundam a si mi pawl tla a bang aw lo mi laksawng pek nak a um ding.Van ah cun kan lung a awi cio ko ding nan, mi hrek cu midang hnak in lungawi nak tum deuh an nei ding asi. Kan par ih Khrih ih maan pek nak cu bible hmang ih a nih in ziang tin a thei tih mi thlun in a si ding.Mi hmuahhmuah ih lungawi nak khuat cu a liam ding asinan, mi hrek khat cu mi dang hnak in khuat tum deuh an ngah ding.Kan nih cu kan hna tuan mi thawn pehpar aw in, fimthiam nak hawl ding kan si.Hi mi ruang ah mi hrekkhat College an kai, hrek khat cu san man nak fimnak mak tak pawl tla an zir. Asinan, hivek fimnak cu kan nunnak ih a tul bik mi a silo ti kha thei a thu pi sawn.Cu mi cu neh nak keekar, nunnak hrang ih a har salo ih Khrih theihfiang nak hi kan hrang ah a thupi bik mi goal si.Pathian ih duhnak hngilh ta hrat in lei tlunlam fimthian nak lawng goal ah kan tuah a sile ngaihdam theilo mi sual tuah thawn a bang aw a si.Cu vek lamzin zawh cu sual a sih zia cu cu mi ni ah a sim fiang ding.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 23\\nThungai in van ih a um mi theih thei nak a famkim mi fim nak kha kan hnen ah a um lo ah cun, leitlun ih kan zir mi pawl cu van ah kan ken mi a si men thei.Curuangah kan hawlsuak a tul a si.Van ih hman a theih lo ding mi leilung thawn a seng aw mi fimnak pawl in kan nunnak mual in liam pi lo ding ah kan ral ring pei.Kan lei degree pawl kha a hman nak ding ih hman thiam ding ah kan zuam cio pei. Hi leiram ah Pathian hna hi, hi hnak ih kan tuan thei nak ding ahpek awk a cu.Bible cu a ngan tu vek in kan theih fiang thei nak ding ah, bible cu kan nunnakhrang ah kan hman a tul a si.\\nA dik a si thansoh nak a um ko ding ih a zir nak khal a peh vivo hrih ding.Kan zir dingmi thulu ih hruaidan vek in kan nom nak cu a tuah bible thawn kan tuah mi par ah a thum aw a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 24\\nNa Hmailam hrang Nangmah in na hril a si\\nA ropi zet mi na hmailam hrang kha nangmah rori in na hril a si ti na theih tik ah, na\\nhrang ah thla phan nak ah a cang pang maw? Na nun ah na duh nak vek in a kim a si.Thil pakhat tuahduh nak nasetak in na nei a si le na ngah thei a si.Hi mi hi maan a nei zet mi thuthup le kau zet ih theih awm ang a si.Thaizing na on ding mi sangkaa tawh cu nangmah in na kai a si.\\nZankhat ah Pathian cu solomom hnen ah a lang aw ih,ziangvek pawl hi a duh ding tih ih a thusuh nak khan na mang ve ko ding.Solomom cun fimnak a dil ih, a dil mi le len nak le dinhmun sang neh nak, san sau nak pawl tla a pek bet a si.\\nCuvek in Pathian mi hmuahhmuah “I dil uh ka lo pe ding”ti in in sut a si.A hram pi bik ah kan dil mi cu kan ngah theu asi.Lord Roseberry cu mino a si vek in tumtah mi thil pathum ka nei tin a sim;\\n1.Derby neh ka duh\\n2.Tan cuai milian pa ih fanu neih ka duh,\\n3.Vuanzichuk (Prime minister ) si ka duh.\\nHlan lai ah tleirawl pakhat cu Chicago ih a inn ih ihkhun kiang ah khukbil in Sam 145:19 thukam vek in, a tanglam ta vek in ka duh a si ti in Pathian cu a ron;\\n1.Bible sung ih ca tlang pawl luat thluh thei ding in ,\\n2.Ca tampi ngan ih zemdarh thluh thei ding in,\\n3.Ca tampi na rawngbawl tu pawl hnen ah free ih pe thei ding in,\\n4. Rundam nak le Pathian tongkam zirh thiam ding in,\\n5.Zumtu pawl thlarau nun cak ter thei ding ih can ngan thiam ding in.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 25\\nTom Olson a thei tu hmuahhmuah in bible a dik lo zawng luat ngah thei nak talen a nei tiah an thei cio ih,thu a sim tik ah bible a luat ciat hi thlawsuah don nak tin a zirh tik ah mi pi in a ca ngan mi pawl tla an siar ih mi a hip na sa.Curuangah mino tin kim in a ca suah mi cu an nei.”an hmai lam hrang cun (Blank)kuatlat a si ih, an ca tlangpi tla ngan ding ah man ringring.\\nThir suannak mei pi ih sin thirsa ti a luan lai ah thil pakhatkhat sung ah an thun. Cumi a rei hlan ah a dai ih a cangzet ,sobul thawn an rem ih an tuah duh mi vek ah acang.Mino pawl tla an noh lai caan ih an sih nak kha an thei aw ah cun a lak ih hman liam men nak hnak in a nunnak ni pil zik can ih thawmvang dai thepthep vek in an thei aw ding.\\nRuah that hnu ih hril nak a tuah tu pawl hrang ah,ol ai tak ih fen nak tin ih tel ti mi pathum a um thei.An nih cu vantha pa ti ah an ti aw.An nih pawl cu a cem, a hlo mi an si .Ansinan an mai hril nak a si ih cu mi an hril mi cu fennak tin kim ih tel vivo ding hi a si.\\nMino pawl an din hmun ih sin, maan a khung zet mi hrilawk nak dinhmun ih sin than a cu zo. An duh hiar mi pawl cu maan anei mi hril nak si ding ah nase tak in ralrin a tul.\\nPahian in na hrangah na duh mi ziang asi ti in a lo sut seh la, ziangtin na sawn ding?Tha ten rak ngai aw Pathian in a lo sut asi.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 26\\nTumtah nak:Fim nak (or) adang\\nNunnak hrang ih tum mi cu ziang a si? Kan thih tik ih laksawng thabik ngah ding ah ziang hna tuan hi a tha bik?Kan tikcu can, kan sihnak kan neih mi pawl a zin ih hman mi ding lamzin thabik cu ziang a si?Hmaisa bik ah,” lennak” Hi khristian pakhat hrang ah a tha goal ah lungkim hnik seh la.\\n1.Cu mi cu Pathian in felfai zet in a kham ih (Mtt 6:19),hi mi nuncan siatsuah lawng si lo in mithat vek ih sual ah ruah a si.\\n2.Pahnih nak ah neih le siah hi thlarau nun fiang tak ih dawn kham tu a si ( Mk 10:23,24).\\n3.Len nak in mi a bum( Mk 4:19) a dik vek in a lang ko nan rin lo pi ah rang tak in a hlo sal theu.\\n4.Kan hrang ih tahthim nak tha bik Jesuh tla cu farah te a si (I Kor 8:9).A nih cun saal cu a Bawipa a hleih dah lo ti in a sim leuhleuh a si (Mtt 10:24,25.\\n5.Len nak hi van ah ken atheih lo ( II Kor 4:18).\\n6.Zumtu pakhat cu a mah thawn a seng aw mi leitlun ih farah nak le tul sam mi pawl a hmuh tik ah,ziang ah len cu a zuam nawn ding ti mi nun a neih tik ah thu buai a um a si.\\nTu hlan pi ah khan Ontaria ti mi thuthang ca pakhat ah a tanglam vek in an ngan;\\nListowel ih a thi tu John Livingstone cu a thih tik ah Perth ram Ontario Pine ih mi lian bik a si, a inn le a lo pawl ih maan cu Dawla 500,000 a nei a si.A nunnak kha $500,000 thawn aamahkhan a tuah a si. A nih cu Skohtalan mi Pathian hnatuan ro pi David Living Stone ih u nau pa a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 27\\n“Skohtalan ih an inn ah an hmailam hrangah hril awk nak an rak tuah.John in “Canada feh dingah a hril.David ve cun a rundam tu Jesuh khrih hrang ah a nun pe ding ah Africa ram ih zumlo tu pawl hnen ah a feh.Rundamnak thuthangtha thawn Africa ram lak ding ah afeh. Leitlun dan ah cun John cu a fim ih Divid cu mi aa a si.Asinan lei zoh dan ah cun hmuh dan a dang na sa.John khal cu ahnatuan a hlawhtling zet ih, a duh mi zate zik te in a nei thluh ti cu kan thei ko nan, David cu a nunnak cu Africa ah a pe aw ih farah tak in a thih nak kum sawmnga or sawmsarih a rei tik ah John cu a hmin a hlo ih, David Livingstone ih hmin cu rundam nak a thei tu leilung tlun hmuahhmuah ah rim thaw vek in a thang lai a si.\\nCuruangah len nak hi a tum zet mi sual hear nak a si.\\nMinung nunnak a temtawn tu pakhat leh cu larduh nak hi a si.Mi hminthang si kan duh cio, mi hnak ih ti thei, tuahthei sawn kan duh cio.\\nMi hrekkhat cun hi ti vek sih nak nei ding ah sumle pai thawn an hawl.Cu mi hrangah an mah ih a um mi a tha bik kha an hmang theu.Sumdawn nak le tikpan thiam nak kha an ngai sang.Pathian in “a hlei ce in nunnom nak na hawl duh maw si? Hawlduh hlah” ( Jere 45:5) ti in a ti nan, an nih cun lar duh nak ruang ah tawkcin thein nawn lo in an zuam ciamco.\\nHrekkhat cu lek nak lam in hmimthan nak lawm man lak ding ah an zuam ciamco. A khoh zet mi dan tang ah zuam tak in an rak zir rero.Hminthan nak dingah harsat nak cu lungawi tak in an tuar.zuamawk nak ih laksawng ngah ding in tha an lak ciamco.Asinan bible ih kan hmuh thei mi cu hi tin a si, Minung cah nak cu Pathian in a hai lo ti in (Sam 147:10 ) in a ti.Pathian cu leh nak lam ih tha in pe tu a silo.”taksa harhdam nak ih zir mi cu a tha ve ko nan, thlarau lam ih zirh mi tin kim cu a tha sawn”( I Tim 4:8).\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 28\\nMidang cu hminthan nak tacik cu thluakthawn, ruahnak thawn,thuanthu asi lo le hlasak nak lam in an hawl cio.Asinan vanram ah hman a theih lo mi zirh nak ah, khristian pawl ih nunnak hman ve ding hi cu Kaa ih rel cawk lo mi riahsiat za tak a si.\\nMi hrek lala cun mah le mah bom awk hi a tha an ti ih, neinganzi ah maw, luuhmuhzi ah maw an tel ciamco.Kan rel cia mi pawl hnak in an nih pawl cu a zia deuh ah na ruat aw nan, mipi hrang thatnak an tuah mi ih tum tah nak cu a dik lo.Mi pakhat bom or a ton mi harsat nak bawn ding ah cun a suah keh nun kha a tan a tul.Cu mi cu zo hman tuah thei tu an um lo. Rundamnak lawng ah a phi a um.A famkim mi mah le mahduhdawt nak cu mi pakhat kha Khrih thawn theihter awk nak kha a si.\\nCu lawng in kan nun man a nei ding ih, minung ih a zuamthat nak bik khal maan aneih lo zia kan hmu thei ding a si.Curuangah leilung thawn a peh aw mi poh cu sullam nei lo hril an si.Culawng si lo in kan caan ti heu tu men an si.An nih pawl cutu mal te sung lawng na si ih cin tawk a nei asi.Ram pahnih hrang ih a nungtu zum tu pawl ih tumtah cu a famkim thei dah lo.\\nRam pahnih hrang ih a nung tu pawl ih nun cu maan nei dah lo .A tu hrang le neta hrang. Ram pahnih sung ih sin pakhat cu rei a deih lo ih, pakhat sawn cu kumkhua in ahmun a si. A tu kan nunnak ih khatlam ah ziang a um thih nak lawng a um a si.A tu kan tuah mi pawl hi kan hrang ih, kumkhua tih mi thawn pehpar aw in kan tuah mi a si.Cuvek pawl kan hmu ban lo ah cun, kan nunnakhrang ah zianghman kan cangvai hrih lo ti nak a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 29\\nWilliam Carry cu Britan neta bik bible thiam tlawngta a si. A cawmtu pawl in a mah kha Pathian hrang ah, hmanrua tha ah an cang ter.Mr Carry ih sungkhat unau pa cu Dublin ah trinity bible tlawng phuan ding in a rak bawm ih, cu mi tlawng ah cu Pamohkhah ah a cang ih an nih cun Carry cu cu mi tlawngah hruai tu si ding le hmin than nak hawl ding ah an fial.Carry cu cuvek duh nak a neih lo ruang ah, an mang a bang na sa, an lak ih sin pakhat pa cun thinheng zet phah in\\nMr. Carry lei tlun ah hminthan duh nak cu na thinlung te ah a um ko lo maw ? ti ah a sut.Asinan Carry cun fimtak in khui tawk ram maw ti ah a rak sawn.A dik a si. Kan nunnak hrang kan zuam rero lai ih thusuh nak cu khuitawk ram maw? Ti hi a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 30\\nA hget mi nunnak ih fial nak\\nNa hmailam hrang ah thindai ten ruat dingah a hrampi a si mi Pathian cu kan ruah a tul asi:\\n1.Pathian hrang tuah ding mi hna tuan\\n2.Minung le minung kar lak ih na leiba\\n3.A mai hrang ih a thabik mi duh nak.\\nHi mi pathum pawl tel lo ih a nung tu cu a san sung a nuam aw dah zik lo.\\nPathian pakhat nak! Pathian cu in tuah tu a si ko nan, kanmah ruangah, saal vek dinhmun tla a thleng ko nan, in sersiam tu cu in rundam tu le a cang a san cu- Kan nih pawl a hnen ih sin tlansal thei nawn lo ding in in tem asi.\\nKan nih milai pawl in a dik mi Pathian tongkam bible hi thlah lo ih kai ringring ding kan si.\\n1.Pathian zaangfah nak tumpi thawn, keimai hrang thi ding ah a fapa neihsun a thlah.\\n2.A sunglawi mi hmun ih sin Jesuh cu, hi leifih nung za lei tlunah helhkam mi nei lo ten a rung tum.\\n3.Ka thlarau run dingah harsat nak tin reng a tuar ih ka hrang ah a thisen a thlet.\\n4.A thitu hi minung meimei a si lo, Leilung tuah tu asi.\\n5.A ral ka si lai ah, ka hrangah a thi.\\n6. Ka sual nak hrang ih a tuar nak cu a tum tuk a si,minung thluak in a ban lo.\\n7.Sual sal ih sin in run ding ah a thisen thlet in maan in neih ter.\\n8.Ka siangpahrang le ka Bawipa si ding in a thi.\\nHi mi thu hi khristian pawl hrangah ol ai tak in maan nei lemlo ah a cang thei. Asinan rei lo te ah kan thlarau cu a tleu nak thawn in tlet tik ah hi tin kan tap theu.\\nKa hrang a tuah thluh hnu\\nKa that nak bik pek awk hnak in a fa te sawn mi tuah a theih lo\\nNunpum hlum a hrang ah nung ding\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 31\\nKhrih in a thisen thawn in lei ngaingaizo ruangah, keimah le keimah ka seng aw nawn lo ih A mah in in nei ti kha a fiang.Paul in hi tin a ngan;\\n“Mi pakhat cu mihmuahhmuah ai ah a thi ih cuih a thih nak sung ah cun zozokhal kan tel ih kantawm ve a si, ti kan theih ngah hnu ah cun Khrih ih duhdawt nak in in uk a si.Khrih cu mi zate hrang ih a thih ruang ah zozo khal mai bul hrang lawng ah nung ding a si nawn lo, an ai ah a thi ih a nung sal tu mipa hrang ah nung ding an si sawn”( II Kor 3:14-15)\\nMai hrang si lo, a mai hrang kan si.C.T Studd in hi tin net nak tuah:\\nKa hrang ah Jesuh a thih thu ka thei ko nan,hi mi hi ka hrang a rak si ti ka rak fiang lo,curuang ah kei mai bul pak hrawng lawng ih nung thei ka si nawn lo.Hril nak ti mi cu,tlen sal ti nak a si ih, kei cu fihfir, damiah ka si ko nan or Pathian hrangah ka pe aw ko nan cumi pawl cun a mah neih duh nak men a si.Ka hrang ah Khrih a thih thu ka theih hnu cun, ziangkim hi a hrang si ter ding ah thil har a um nawn lo.\\nIsaac Walts khal in hi tin a ngan ve:\\nHi mi thil um mi pawl hi ka ta hril maw an si, hi pawl hrang ah ka pek awk nak hi a fate tuk aw?,Mangbang za duhdawt nak,ka thlarau, ka nunnak pawl peve ding ah in dil.\\nCount Zingendorf khal in “ka duh bik mi Pathian ka pek thei lo a si ah cun, i rundam tui hrang ah maan nei lo ka si ti in ka ruat aw” ti in a sim.Uganda ih sin Pilkington in “ anih cu ka siangpahrang a si ruangah ziang tin kim tihtheih nak keimah ah a um” tin a ti ve.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 32\\nA liamzo mi kum tampi ah khan rawngbawl tu Mr.T.E Wilson in Angola ih um mipi pawl hnen ih thu a sim lai ah, a thungai tu pawl lak ih sin mitum cakvak awm pa ih kiang ih sin tihphah ih a khur rero tu nauhak pa te cu a hmu. Cu mi pa a cangtin ten nauhak pa te cu tih in a sup aw zawk rero theu.Khawm theh hnu ah thusim tu pa cun saal leh a bawipa ih thu kha a mang lohli sal ih, nauhak pa te lei ding in a sut tikah a nei tu pa in maan tam pi a dil cu ticun an lei aw thei. Thuthangtha sim tu cu a lei mi saal nauhak pa thawn inn ah an ra tlung ih nauhak pa cun a pu hlun vek in i thih ti kha a thei ih ruang ah, inn an thlen tik ah nauhak pa te thawn an to tlang ih “ Ka fapa ka lo lei zo ih tui ni ih sin ka ta na si ti in a ti asinan, a tu ih sin thok in na duh mi poh kha na tuah thei, za len nak na nei a si a ti.Na miphun pawl hnen ah na duh le na feh thei,ih na um thei or Kan inn ah na um thei” ti ah a ti.Nau hak pa te cun a pu thar pa ih thusim mi kha a thei thiam ih mit thli thawn,”Mr.Wilson, na sal ah kum khua in ka um hram pei “ tiah a ti.\\nCu mi hnak in tong ding dang a nei lo. Cuvek in an nih khal”Khrih ka Bawipa kumkhua in na saal ka si hram pei “ ka tih ve a tul a si.Ka kut, ka kee, ka aw, ka fim nak za ten Pathian ih kut ah a um a si.\\nKa hrang ah a thi a thlet ih a thi.a tu ih sin thok nah rang ah ka nung ding.\\nPathian ih zaangfah nak cun a thu neih nak tang ah a hnatuan tu si ding ah in ret. Nunpum hlum pekawk nak hi a sunglawi bik mi pekawk nak a si (Rm12:1,2).\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 33\\nA pahnih nak hnatuan kan neih mi cu kan inn hnen pawl hnen ah si. Zumtui nun ah maihrang lawng ruat lo ding hi a thupi ngaingai a si. Ziangah tile mihmuahhmuah hnen ah tuanvo kan nei, Mi fim le miaa hnen ah siseh (Rm1:4). Cu mi cu “rundamnak thu ka sim lo tik ah thlasuah a um lo a si( I Kor 9:16),ti in a hlo mi thlarau hrang tuan ding kan si.\\nCuruangah a tanglam vek ih ruahfel nak kan neih lo ah cun,zumtu kan nunnak ah khawkhan dan kan thiam lo ding a si.\\n1.Kan leilung pi hi a siat rero a si.\\nNitin a thawngthawng in a hlomi thlarau pawl cu Khrih nei lo in sual khur sung ah an thi rero a si.\\n2.Rundamnak ngah tu pawl, tahthim theih lo mi vanram nomnak cun a hngak ringring a si.Khristian hmuahhmuah in nazi pakhat hrawng tal heel ram thu hi ruat seh la a tha;A din hmun sirawk nak, a thiam zia, a harzia pawl cun u nau sungkhat, rualpi pawl, innhnen pawl, a rei hlan ah cui hmun ih feh tu ding pawl ruah a tul asi.Hmin pu men fang ih khristian si lo in hngalpi tlak khristian si thei ding ah kan ruah sak awk a tul a si.\\n3.Rundam nak hi a sual a si ah cun, kan taan tengteng a tul. Asinan rundamnak thu hi a dik taktak a si ah cun,leilung kan nun a cem hlan sung phuangding kan si.Khansar nat nak dam ter dan ding a thei ko nan, sum le pai a nei lo tu kan bom lo ruang ah mi that thawn a bang aw a si.Cu vek in thlarau dam lo pawl dam ter ding dan kan thei ko nan, kan va sim lo kha mi thlarau that tu kan rak si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 34\\n4.A tu santhar mi pawl cu, santhar khristian mipiang thar pawl lawng in an nor thei ding. Curuangah kan hna tuan mi par ah thum a theih lo.\\n5. Fialmi vek in kan tuan vo hi theithiam in tuan ding kan si( Mtt28:19-20).Thisen a berh mi angki cu hruk in,raltha tak in vanram tiang na feh ngam ding maw?\\n6.Hi hmuhton mi minung pawl hi rundam tui hrang ah sui lukhum tluk in maan a nei.Cu ruangah kan duhdawt a tul, Pathian hrang ah ralthat nakthawn tuan ding kan si ih, kan tuan lo pang a si ah cun pakhat le pakhat par ih kan neih ding mi zawn ruah nak tuanvo kha kan pelhsolh a rak si.\\nNangmah le Nangmah\\nA net nak tal ah kan hmailam hrang ih kan tumtah mi kha langter thei ding ih zuam ding kan si.Vik le vuk ih zoh ah cun mai hrang tuan kan bang nan, cu mi cu mah hrang lawng ruat tih nak a si.Ziangah tile Pathian in a hrang ah a tha bik sih ter in duh ih a duhdawt nak thawn kan hrang rem a ti dan vek in nungding a duh ruang ah a si.\\nA tu hrang khal siseh, hmailam ah khal siseh, maihrang ah ti in ziangtin kan tuan vivo thei ding. Zumtu mino pawl in a tanglam ih ta pawl kha na se zet in ruat hai seh:\\n1.Thlarau rundam nak na ngah thei nak ding ah a tu na nun dan kha a hlo thei.\\n2. A tu kan taksa nun hi neta bik si lo in, kumkhaw hrang a zin kan rak tuah ti nak a si.Caan neta hrang ah tindan kan kai rero ti nak a si.\\n3. Na thih hnu nungbet vivo thei ding in a tu ih sin khua na khang thei F.W Boreham in “Mi pakhat cu a thlan ih a ih lai ah hna tuan ding ah tuan vo a pe aw thei a si ti ah a ti.\\n4.Nikhat ah Khrih ih thuthen nak tohkham hmai ah kan ding leh ding a si.Ziang mi rel ding kan nei ve pei?Pathain hrang ih kan pekawk nak pawl kha a si ding.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 35\\n5.Cu mi ni ah khutlawng ih a ra tu pawl hrangah cun phuhrung awk nak a um ding ti a um zet.\\nKutlawng in ka feh ding maw,\\nIn rundam tu ka ton tik ah ,\\nNikhat te hman a hrang tuanlo in,\\nAkee hram ah zianghman ken mi nei lo in,\\nKhut lawng in, ka feh ding maw,\\nRundam tu cu hi tin maw ka tong ding?\\nA sunloih nak ding ah, thlarau pakhat hman hruai lo in,\\nKhut lawng in maw ka feh ding?- C.C Luther\\n6.Zianghman ih thlen a thei lo mi in pek ding mi “sunloih nak”kha kan pelh siang ding maw?A tu caan le hmailam hrang ih a thabik kan tuah mi hi Pathian ih duh nak vek ih nung ti nak a si.\\nCuih hnu ah mai tumtah mi le kanmah le kanmah kan zoh aw sal pei;\\n1.A mai hrang kan tuan nak hi in theihsak hai maw?\\n2.Mi par ih kan leiba kha in rulh sak zo maw?\\n3.An nih pawl in a tu nunnak le van ah, ka hrang ah thil pi cang zet in pe thei pei maw?\\nAn tiam awk nak vek in an mah ah a um lo a si le, an nih pawl cu maan anei lo mi tumtah nak si ih hlawnhlo thluh a tul.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 36\\nA Sunglawizet mi Pekawk nak\\nA hmai sa lam ah zumtu pawl cu an Pathian, inn hnen le mahhrang lawng tuan lo tu pawl ih thu kan thei zo a si:Pathian ih a sersiam nak thu pawl kha a inn hnen pawl hnen ah a sim, asinan Khrih tel lo cun cuih inn hnen pawl cu an hloral ding ruangah a nih tla Khrih thuthen nak hmai ah a ding ve leh ding ih a nun dan pawl kha zoh fel thluh a si leh ding.\\nZum tu pawl in hi mi tuan vo pathum hi ziang tin an tuan kim thei ding.Maihrang lawng ruat ih a nung ah cun a tu ih sin siat lam a pan ding ih ni neta hrang khal ah maan a nei lo ding. Cu mi cu mai hrang lawng ih ruah le tuah a si maw?\\nRundam nak tel lo in inn hnen pawl hrang ah thiltha a tuah a si khal le cu mi cu thil dik tuah a si cuang lo.A san cu mi pakhat ih a tul bik mi cu Khrih a si ih, Khrih a tel lo ah cun kumkhua aral ding mi asi.\\nPathian hnen ah a nunnak za ten a pek awk ah cun thil sual a tuah thei lo.Ziangah tile Pathian a duh tu cu rundam nak thawng in mibom duh nak a nei ih,a tu a nun khal ah lungawi nak a nei ih ni neta khal ah laksawng a lak bet ding asi.\\nCuruangah neh nak a co tu zumtu pawl ih thuthup cu,pathian ah pumhlum pe aw tu pawl nun ah kan hmu thei asi.\\nCu mi cu kan nunnak hrangah a poi mawh bik mi a rak thei lo ti ih theih awk nak in a thok a si. Cu vek thinlung put cu Jeremiah in hi tin a sim :” Maw Bawipa, milai in mai nunnak uk thei tu an um lo, mai nunnak par ah thu nei tu zohman an um lo, ti ka thei” 10:23.\\nThungai thlak in kan mah hiarnak a um ah cun pathian ih “a tha bik” si thei ding ah Pathian ah “a tha bik ruah nak “a um ti khal a thei ih,duh hiar nak a rak nei lo a si ah cun “a thabik pahnih nak” or “a thabik pathum nak” a silo le a dang a tha bik mi a nei ti in ruah nak a um.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 37\\nKan nih cun a sunglawi zet mi nunpumhlum hlan aw ringring ding ah in fial.Pek awk nun kan tih tik ah kan nunpum hlum, kan tlarau,nunnak, taksa pum za ten pek kha a rak si. Rel duh mi cu kanmah ih a um mi hmuahhmuah hlan le pek kha arak si.A san cu Pathian hmai ih phah aw thluh ti nak a si.\\nBetty Stan in ( Martar)ih a thih hlan kum kua ah khan a sunglawi zet mi hlan awk nak a tuah.A bible sung ah hi tin ca a ngan:\\nBawipa, ka tumtah nak le ka khawkhan nak ka duh nak za ten, ruahsan nak le tumtah mi pawl tan in na duh nak cu ka nunnak hrang ah ka pom.Keimah le ka nunnak, ka ziangkim cu kumkhua in na ta an si.Ka rual pi pawl komnak ka tuah mi pawl hi na thuneih nak tang ah ka hlan.Ka duh mi thian le rual pawl cu ka thinlung sung ah pahnih nak lawng an si.Na thlarau thawn in khat ter hram aw.Ka nunnak nak hmang in na duh nak kim ter hram aw.A tu ka nun hi Khrih a si sawn.\\nYale ih sin Borden khalnunpum hlum a hlan awk nak cu thluak natnak thawn a thih hlan Izip ram ih sin Tuluk ram ah rundam nak thu sim ding ih a feh lai ah a rak tuah ve.\\nKa Bawipa kanun nak thawn a peh aw mi hmuahhmuah na hmai ah ka phah aw thluh a si.Ka thinlung sung ah nangmah lawng hmun ka lo pe na duh nak vek in in danglam ter aw la in hmang hram aw.Na thlarau thianghlim ih thuneih nak cu keimah ah a um a si. Ka lung a awi.\\nHmun a nuam zet mi nisuah nak lam ih pangpar hmuan pakhat ih sin ringtak ih tah aw a thang mi cu “ka duh mi si lo ka Bawipa na duh nak vek in sisawn seh” ti hi a si.\\nPathian nei tu pawl cu tlarau lam thansoh nun a nei ding asi.Kan duh nak hi hlon can um a tul ih, a mawi mi nunnak le a famkim mi thawi nak pekphah ih kan tong ding mi cu: Bawipa na duh nak hmun ah ka feh ding tuah ter i duh mi kha ka tuah ding tongter i duh mi kha ka tong ding, sihter i duh nak vek in a si thluh ding .\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 38\\nSullam nei lo in ka nung pang a si khal le atlun lam thu pawl kha thlun thei ding ih zuam deuhdeuh ding kan si. Zum tu pakhat cu hlan awk nak nun hi neih ring ring atul. A nih cu Pathain ih saal si nak ih tem tawn mi a sih thu thei aw in a Bawipa ih thu pek mi kha cat bang lo in thlun ding a si, nun pum hlum Khrih ih uk nak tang ih um ding a si.\\nCu mi hnu ah ziang a cang ding. Taksa thleng awk nak tivek a co pei maw? Thinlung phur nak, tih nak tivek anei pei maw? Van ih sin meipi thawn dang lam nak a co pei maw? Nat nak ruangah hmuh sak nak ti vek a um lo. Hi vek pawl si lo in, Pathain in kan hlan awk nak kha a nung mi thawi nak vek in, inco hlan sak ti mi kha zum nak nei ding kan si. Sual fa din hmun ih sin Pathian kan pan tik ah, in rundam a si ti kan zum vek in a si. Cung ruangah a nung mi thawi nak vek in Pathian kan pan tik ah, in co hlang a si ti mi zum nak kan nei a tul a si.\\nCu hnu ah danglam nak um lo in thin nau nak pawl rin lo pi in a ra thleng a si. Kan nun nak le kan caan hi cu a mah kel ten a her aw ding hrim a si. Nitin ka tuah, tuan mi pawl kha kan ning ding (or) sal vek meimei ah ruah awk caan a um ding. A si nan, nun hlan aw in na zawh mi lam zin kha kan hngilh lo pei. A fa te mi par ah na rin um vek in, a har zet mi lak ih sin, Pathian in alo hruai ding a si. Na nun nak ah thil thar, a fah te mi ti lo in thu thup pawl na thei bet vevo ding. Hi tik vek thla phan nak hi tong ding hrim ka si ti na ti aw thei ding. Na tuah thei lo mi pawl na tuah ih, na than soh thu khal na hmu aw ding. Cu ti cun Pathian ih lam hruai nak cu a tul dan ih zir in kan thei cia thei lo nan, a liam zo mi kum tin ah , na hlan awk nak pawl ruah sal tik ah, Pathian in lam a lo hruai dan zia, na tuah mi pawl ah a maan nei mi tuan nak a si thu na thei sal ding.\\nCu mi cu caan reipi hngah nak, tuar nak a thabik ih tuan nak pawl a tel thluh ding. Asinan cu mi pawl cu kan hrangah loh thei lo ih a tul mi thil pawl an si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 39\\nDung kir nak ral, a liam cia mi ruah nak ral pawl cu a um ding. Zumtu pakhat in a mi leng khan phar par ah a thu rin a ngan: “Bawipa ziang vek vasi hman seh, nahrang ah ka si”a ti. Asinan nikhat ah cun cu mi a ca ngan mi kha a la ih, a hlon. A man a tum tuk a si. Kan nih cu a thleng aw thei lo mi thawi awk nak tuah ding kan si ih, zokhal dung let hoi phah in lei a let tu cu Pathian uk nak thawn a phu lo (Lk 9:62).\\nNun ahlan aw tu pa ih nun ah zing kim a cangthei ko nan, sir awk nak a um ve dah lo. Borden in , nun nak hrangah, a hlei a um lo, thlah awk nak a um lo, sir awk nak khal a um lo. Cu mi cu pek awk ngai ngai tu ih nun a si a ti.\\nA tu ihsin thok in, kan nih khal cu vek nun nei kan tum ve cio thlang pei.A tanglam ih thu suh nak pawl hi raltha tak in kan rak phi cio hnik pei!\\nA sunglawizet mi nun pumhlum hlan awk nun kan nei ve maw?\\nPathian ih a um mi nun mawi nei ve ding ah na zuam dah maw?\\nA lo run tui hrangah, hnatuan sunglawi thawinak na pek dah maw?\\nFehdah lo nak hmun na nei maw?\\nMihmai ih na si nak hlo ding pang ah Pathian kawh nak na el dah maw?\\nNa ral a tha maw nun pumhlum Khrih hnen ih hlan ve lo incuih ram ah na um ngam ding maw?\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 40\\nNunnak hrang ih hnatuan thupi zia\\nKhrih hnen ih nun pumhlum ap awk nun kan zoh rualrual in, pakhatkhat in loh theih lo in, el awk nak thawn,”ziangtla le kana thupi sawn” ti in a hum aw.Hi ti vek din hmun ih a rah suah mi cu :\\n1.Ziangkhal ra thleng seh, ka nunnak a thupi;\\n2.Khrih hnen ih pum a pe aw tu pawl cu, ei le in, sin le fen hrang lawng ah an caan cem ding an siang thei lo.\\n3.”Hnatha tuan lo in” tuan lo in Pathian hnen ih kan pek awk lai ah harsat nak tumpi a thleng thei.\\nHi ti vek ih ruah nak cu a sual a si,ziangah tile a pakhat nak ah mah hrang, mai nunnak lawng a silo.Khrih ih temton mi pawl cu feh ding tikcu le tuah ding mi an hril dah lo.Pathian ih duhnak tiang nunding hi a thupi sawn.Cu mi caan a kim hlan sung cu ralring le hngetzet ih nung ding kan si.Ziangah tile zum tu hmuahhmuah cu ziang tik lai caan khal ah hnatuan ringring ding a si.Hrekkhat hrang ah cun an zung ( office) kha an Pathian hnatuan nak si ih, hrek khat le hrang ah cun an co kaa cu an rawngbawl nak a rak si theu.Hrekkhat cu Africa sakhaw mitha pawl hnen ah tetti an khan theu ih, ahrekkhat leh cun America ah tetti an khan theu.Neta bik ah hi mi pawl ih tuah sual mi cu Khrih ah nunhlan aw tu ka si ti mi an hngilh nak kha a rak si.\\nAram le a fel nak hawl hmaisa uh la ziangkim a lo pe ding ( Mtt 6:33).Asinan kan ruahnak pawl cu hi mi par ih thumaw thei ding ah zumtu pawl in kan pumcawm awk nak kha Pathian lam hoi in kan khawkhan thiam ding hi a poi mawh a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 41\\n1.Hmaisa bik ah, minung hi hnatuan ih pum cawm aw ding ah Pathian ih tumtah mi asi.\\nNacal ih sin thlanhri pot in pum na cawm ding (Gen 3:19).Ni ruk sung ah na hna pawl na tuan thluh pei ( Exo20:9).Zaangzel pawl cu rawlei hlah seh ( I Thess 3:10).Hna tuan ding ah ningzah ding a silo. Hnatuan hi Pathian hnen ih sin rami an si.\\n2.Zumtu pawl in ziangvek hna kan tuan ding,Kan Pathian ih lamhruai nak kha hawl ding kan si.Kan thlarau nun thawn a peh aw mi a si ruang ah kan tuan ding mi hi kan fiang atul.\\n3.Hmunkhatkhat ah a hmun ih zir in hna kan tuan mi hi, hnatuan nak a kau ter sawn.A thu pi bik mi cu hna kan hawl tik ah Pathian ih lamhruai dan theih ding hi a si.Hi mi thawn pehpar aw in zum nak hnget nei lo tla kan si thei.Pathian hnen ih pum a pe aw taktak tu hrang ah cun khuitawk hman vasiseh la a feh paih ko ding.\\n4.Leitlun hna thawn peh aw in,”Hnatuan” le “a sunglawi mi hna”a thleidan awk nak hi cu bible thawn a rem aw mi le a rem aw lo mi kha a si.Pathian sunloih ih a um theih nak ding ah cun ziang vek hna khal hi a sunglawi mi hna hlir an si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 42\\n5.Kantuan ding mi hna thawn pehpar aw in Pathian lamhruai nak zohphahih, kan ralrin ding mi cu Pathian in milai, a sinak vek in hnatuan a pe ti hi a si.Cu mi cu kan um dan le ziaza pawl in a langter a si.\\n6.Zumtu pakhat cu Pathian in zumtlak lo mi hna tuan ding ah a fial lo ding.Zumtu cu khawvel le a thianghlim lo mi ah buai pi ding asi lo.\\n7.Kan hngilh lo ding mi pakhat cu lei hnatuan hi kan nunnak hrang ah a thupi bik a silo, Hi mi hi a net nak a rak si sawn.Carey inhmin than nak a co.a hna tuan mi an sut tik ah, a nih in thuthangtha sim thei ding in kedan ka thit tiah a sawn a si.Nun kan pek awk ngaingai a si ah cun kedan sia thirphah khal in Pathian a sunglawi thei a si.\\nCuvek in dawr tampi tuah tu hmin thangtak John Wanamaker thawn pehpar aw in hi tin an rel.Sunday school hna a tuan lai ah ziang tluk in na buai ti ah an sut tik ah, a nih in, Sunday School zirh hi ka hna a si tiah a sawn ih a dang pawl kha cu hna tuan meimei an si tiah a ti.A tu hlan kum sawmngale panga ah khan Pathian ih thukam a si mi”A ram le a fel nak hawl hmai sa uh la thil dang hmuahhmuah a lo pe bet ding” hi mi hi ka kai top a si ti ah a ti.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 43\\nHi mi hi kan hnilh lo ding mi thil thu pi tak cu a si.Pathian ih zaangfah nak cu a hmai sa ringring.Hnatuan hi cu pahnih nak a si.Hnatuan nak lam ah kan pek awk deuh tik ah buai nak a suak theu.Hi mi in Kohhran upa sih nak ih sin in suak ter.Hi mi caan a hlei in a lak ringring.Pathian hnatuan a ti buai a si.\\nKan rel theu vek in a phi cu zumtui ro a co ding mi lak ih sinbum a tong.Jowedd in kei cu zianghman ka cang lo a sinan!”Company ah mal te sung tuanvo ka nei”. Mi kut tang ih hnatuan din hmun ah a thupi bik hna cu ka tuan hmaisa lo ti ah a rak ti.\\n8.Hnatuan hi a pahnih nak kan ti tik ah,tuan nawn lo in ei in ding hawl nawn lo ih um ding ti nak a si lo.Pathian lam hoi ih hnatuan dan thiam ding kha a pawimawh a si.Pathian fa le pawl cun an pu le pawl hrang ah minit sawmruk sung hna tuan ding an si.Rin lo thil va um hman seh la a pelh ding a silo. A mah le mah cawm aw in a tuan ding mi a si.\\nKhristian hrang ih thei thiam har zet mi pakhat cu Pathian hrang ih a pek awk nak caan kha a hna tuan nak ih a pu in a rak siatsuah theu hi a si.Minung in hi ti vek caan te ah Pathian kan tih zah thiam ah cun Pathian khal in a cawisang ve ding ih, hnatuan thleng ding caan a um theu nan a siang lo ding.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 44\\n9.Kan hril ding mi pawl cu zumlo tu pawl ih tuah ding mi ah, kan nun kan rak hmang theu hi a si.Jesuh in” Mithi cu mithi in phum hai seh la,nang cu feh aw la Pathian uk nak thu va sim aw ti ah a ti” (Lk 9:60).Mithi cu zozo khal in an phum thei ko nan, rundam cia a si mi, a nung tu ih kaa lawng in Khrih ih rundam nak thu cu a sim thei ding asi.\\n10.Kan nih pawl cu ziangtik hman ah Khrih hrang si lo in a bal mi hrang ah tuan ding le nung ding kan si lo.Biak inn ah a hlu pe duh lo in,si pin pawl hnen ah pek ding a silo.\\n11.Mi pakhat in voikhat hnih feltak in atuan ih tangdor tak in Pathian ah a pek awk tik ah, Pathian in a hna tuan a thang ter a si.A tik cu le caan pawl Pathian hrang ah a hmang lo nan, midang vek in Pathin in a pe thotho a si. A silo hman ah hmundangah le ram dang ah thuthangtha an sim, an zirh nan,an ei le in hrang ah a buai lo.Pathian in in fial ah cun a tul mi hmuahhmuah a mah in a tum aw thluh a si.Hudson Taylor in,” Pathian hna hi, a duh nak vek in kan tuan ah cun Pathian in bawm lo in mi a tan dah lo” ti a sim.\\n12. Leitlun mi pawl in hnatuan thangso pawl an cawisan awk lai ah zum tu pawl cun, cu tik vek cawisan pawl cu hahio lo ten an um thei hi tha zet mi a si.Fa tete ih Khrih saal tuan cu ram pi uk tu si hnak in a tha deuh. Pathian duh nak thawn hnawmhlon tu si hi, Pathian duh nak tel lo America hruai tu sih hnak in a tha sawn.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 45\\nHi pawl hi ruah ding ngaingai an si ih zum tu mino pawl in a hnatuan kha zoh thiam in hril thiam ding a poimawh na sa.Pathian in a hna tuan nak ah a kuat a si tih mi kha fiangzet in theih a tul ih, Khrih ih rundamnak hrang ah pek awk nak nei ve lo in ol ai tak ih um men ding a si lo.Zum tu dik tak cun Pathian hrangah pek awk nak hmunkhat te a nei a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 46\\nPuhmawh hawl nak,bumnak le relh thup nak\\nKhrih ih in dil mi in, in nor tik ah puhmawh hawlnak, thuphan per nak,relhthup tum nak nun hi neih a si theu.Cuvek ih relh thupnak cu “kanun ding hi a thupi a si lo maw” ti vek ruah nak hi a rak si.A tuah kan nih pawl cu rundam tui kawh nak cu “elnak” puhmawh hawl in kan um theu.\\nA lar zet mi pakhat leh cu “ kan hmai lam hrang kan ruah a tul”a si lo maw? Ti hi a si.\\nTu hlan ah nisuah nak lam ih mino pakhat cu a nunnak pumhlum in Pathian hnen ah hlan aw ding in nase zet in a pe aw.Sunglam ih sin phurnak a nei ih, tha khal a tho na sa.Sumdawngpa le biaknak lam ih upa le pawl cu thu aron hai.An nih in tleirawl pa rak ngai hnik na hmai lam hrang na ruah a tul a si ti ah an sim\\nA nih cu hlawh maan sang ngah tu a si ih a hmai lam hrang thungaithlak in a ruat maw?Cu ti vek ih sim tu dang khal a nei hnuaihni,”a sin an inn ah pakhat tal um a tul”.Cuti vek ih tong hmang pawl cu zum tu pawl hrang ah letnet pai ih a feh tu pawl thawn a bang aw zik vek an bang, an thin sung ah cun mai hnatuan tan ih tuar ding taktak cu an sung ah a um lo.Rundam nak thu sim ding ah a feh tu pawl bawm ding ah mihrek khat cu Pathian in a lang ter theu a dik ko nan,tha nau mi, ningzah nei pawl ih harsat nak le tuar nak lam zin par ih mi lam a hruai lai ah, mi cakvak, miraltha, mino pawl cu inn ah anrak tang theu hi cu a mak a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 47\\nAcang thei mi thil pakhat cu,an fim thiam nak pawl cu Khrih hnatuan nak hnak ih thasawn ih hmang thei ding ah an ruat.Curuangah an fim nak hnak ih thasawn mi Pathian hna tuan ding in a kawh tik ah hlan aw ding le pe aw ding ah an laklawh aw ciamco.Ka fim nak hi khui tawk ah ka hmang ding ti in hmun le ram hril ding kan si lo.Kan fim nak , kan theihnak pawl hiPathian hrang ah a tlak a si kan ti a si le ve ten, Pathian sih nak,a dinhmun kha,kan niam ter a si.Ziangkim hi Pathian hnen ih kan ngah mi an si thluh.Kan talent le fim nak hi a mah tawk ten a tha ko nan, cu mi pawl ih that nak bik hmun cu Khrih ih kee hram ah a si.Paul tla talent sang, mifim a si.Lei tlun fimthiam nak thawn pehpar aw in hi tin a rak ngan:\\nSikhalsehla hibangtuk thil miat nak ih ka rak ruah mi pawl hi a tu ah cun Khrih ruangah a zaten sun nak ah ka ruat theh zo. Hithil pawl lawng a silo;thildang ziang tin kim khal hi ziang hmuahhmuah hnak in a sunglawi sawn mi ka Bawipa Khrih Jesuh ka theih ruangah cun sunnak pittawp ah ka ruat a si.a mah ruangah ziang hmuahhmuah cu ka hlon theh; Khrih ka co thei nak ding ah”( Phili3:7,8).\\nKhrih hrang ah nunpum hlum pek awk kan tum lai ah, kei cu ka tar tuk zo tit u khal kan um\\nlai.Cuvek pawl ngai ding ah na tar zo maw si ti in fiang ten sut awk mei ding hi a si.\\nA dang mawh puh pakhat leh thung cu “ innsang hnatuan” hi a rak si, nu le pa a si lo le nupi le pasal le fanau pawl hmang in a hrang ih pe aw thei lo ding ah in pek mi maw an si, hi mi hi ruah a tul na sa ih hi ti vek in Pathian in a tumtah mi le ka hrang ih that nak ding pawl hi a kham ding maw si. A silo Pathian in a hrang nun ape aw tu pawl ih inn sang ah hi ti vek in a tan lo ding.a Asinan hmai sa bik ih kan tuah ding mi cu”Pa,nu, nupi,fanu,nau le pawl hnak in a mah kha kan duh bik a tul asi ( Lk 14 : 26).\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 48\\nMitha hrek khat pawl cun fim thiam nak nei lo ah an ruat aw ih ruang ah nunpumhlum hlan aw ding ah an aw loksong zet.Asinan, hlan aw ding ah fimthiam nak a tul lo.Khrih cu a lawng mi beel khal a khat ter thei a si. Pathian ih kawh nak ah hin minung in cintawk kan tuah, asinan Pathian kawhnak le fialnak ah mit hmai pek deuh mi a nei lo.Netabik ah Khrih ih taksa peng an si ih ruang ah an fim ih a dik mi hnatuan hmu ding in Khrih cu an pan a si.\\nA zate lak ih riahsiat za bik puhmawh hawl nak cu “Pathian in a hrang ah a za ten hlon a siang lo, ka tuah duh mi lawng in fial” ti hi a si.Ralkap sihdaan ih a feh tu pawl kha rak ruat hnik aw: Hmainor ding ih thu an pek tik ah G.I in an nih pawl ih meithal pawl a long thluh ih kan bawipa in hmai in nor ter taktak mi a silo, hmai nor duh nak lawng kan thei ti ah a ti.Cuvek thawn cun do awk nak ah neh nak an lak dah lo ding.Neh lo tu an siring ring ding a si.\\nHi mi pawl in milai pawl ih Pathian fial mi paih lo ruang ahpuhmawh an hawl mi a si.In rundam nak ruangah pek awk nun nei lo ding ti nak a um lo.\\nPathian in “ka fapa na thinlung I pe aw a tih vek in, nang ziang na pek ve ding?\\nPuhmawh nahawl ding maw, nangmah na pe aw ding?\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 49\\nPhurzet le Hearzet ih nuncan\\nKhrih cu ziangtin kim co ding ah a phu asi.Kan hrangah a thi a si ah cun,a hrangah kan thih ve a mawi asi.A taksa pum kan hrang ah a pek ah cun, a hrangah kan pek ve a tul asi.\\nZumtu diktak tih mi cu a Bawipai hrang ih thingam kha a rak si.Khrih cu hmuhsuam nak,relsiat nak le hrem nak in tuar sak tu a si. Leitlun thawn a rem aw thei lo.A thatnak le a si nak pawl cu a hlo thluh a si.\\nCawn tlak zumtu cun duh hiar nak, phur nak thawn a nung a si.Khrih hrang ah a alh mi meipi vek an si.”Kei mah ah phur nak a um, cumi cu Pathian ka duh nak hi a si” ti ih a tong tu Count Zingendorf vek an si.Thil dang pawl cu pahnih nak an si.\\nPathian ih fa le pawl cu,Pathian an thawi nak ding hrangah a tawk zo ti a um ve lo.A neih mi sum le pai, an nunnak pawl tla Pathian thu neih nak ah an ret ih an nung a si.\\nRobert Arthington vek in zial cu ihkhun ah, thingkuang cu cabuai ah lung awi tak in ka hmang ding.Khrih tel lo ih minung pawl an hloral thluh ding hnak in hi vek in kan tuah ding tiah a ti.\\nKhrih ih dungthlun tu pawl cu leitlun dan ih nung tu an silo.An fim nak pawl kha hlon in an thlun.Minung nunnak ah anbuai lo.Midang pawl ih ai bik, a dik bik an tih mi pawl kha Khirh hrangah an hlon thluh.Khrih dung thlun tu pawl cu, Khrih ih duh nak vek in temtawn mi an si.Thupek mi cu an ngai sang ih an thlun a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 50\\nKhrih hrang ih nun a hlan aw tu pawl cu, thlen dah lo nak hmun, mai suah nak ram si lo, hmun dang ih ruah san nak nei lo pawl ih um nak ah rinum tak ih a Bawipai hrang ih nung tu pawl an si.\\nA nih cu leitlun pawlkom nak duh lo tu, lei thil lawng ruah san nak le duh nak a nei lo, leitlun thil le ri can ngam tu tih phan nak nei lo tu, a lei nunnak ziang sear lo tu, thih nak a tih lo tu,din hmun zoh lo tu, a thleng aw dualdo lo tu,Khrih ih rundam nak pakhat lawng kai hnget tu, mi aa vek a si tu le Khrih hrang ih miaa vek ih ruah tik ih lung a awi tu an si.A nih cu a zuam zet tu, thih ngam ko ih tan tu,leitlun thawn pehpar aw lo in,Khrih thawng in thil mak a tuah tu ah sihram seh. Zo hman ih ziang siar lo mi sihman seh la an nih cu milianpa.mihausa, ram uk tu mi upa,leitlun ih hmin thang, mi fim,thluaktha ti in an kawh tik khal ah a hngal lo tu a si.Hmunkhatkhat ah an rel ding ih thiding hman siseh la an tong ding mi cu colh can a um lo tlangpar,hmunrawn, tipi par le kham lak ah an tlan theu.Ringzet in an tap ih,dimdoih nak um lo in Thawng inn ah khal an au ih, tisuar lak khal ah an dai cuang lo.Thu nei tu pawl hmai ah le singpahrang hmai khal ah thu dik hrang ah an ding.A au aw tla cu thihnak lawng in a dai ter thei a si.Culawng silo leithih nak ih meikhu le mei alh lak ah mi athat tu, mi hrokde, a do aw tu, mipuar thau pawl hrang ah thlasuah an pe a si.Cutivek ih zum nak nei pawl cu a tui ni ah Jesuh Khrih in a hawl rero lai si.\\nPathian in in hawl rero vek in,a tu khal a hawl rero a si.A kee neh par ih ti fen mi vek ih fen a si mi, mipi pawl hrang si lo Pathian hmai ah anmah le anmah a thapaw ih rin nak ih a pe aw tu pawl lawng Pathian in a ma mawh a si.\\nNA HMAILAM HRANG RUAH NAK - 51\\nPathian in Rowland hill vek “thinlung sung ih a ram hrang ih an phur nak kha a so ih a so tu pawl” kha a duh a si.Pathian in Chalmers vek minung a mai lungput a nei tu, ti mi tongkam ruang ah mi ih lom mi pawl kha a duh a si.Pathian in Herry Martyn vek “ Pathian hrang ah meialh vek in ka rak alh pei a rak ti ve tu pawl kha a duh a si.\\nTu ni ah mino tam pi cun an caan tha hi pumcawm nak le sumdawn nak ah an pek awk a si.\\nA ram hrang pumpe aw in thih khal an man.Lian ding ah leitlun cu an hel.Hruai tu pakhat si thei ding ah sun le zan in an zuam rero.\\nMi mawi, hmin than duh ah an kut zung pawl tla ruh lawng tang dingah an tuah.Phungzi le tilahsin si ding ah pasal, nupi neilo ding ah kham awk nak an tuah.Mintaa, mintaami si ding ah a har zet mi pawl an ciat ih, an pum cawm awk nak ding ih hna tuan pakhat khat ngah ding ah kumhra lai an zir.Jesuh hrang ah ziang na tuah duh?Nathianlung hrekkhat si lo na ziang kim hi Pathian hrang ah na pek pei maw?\\nA tu ah na sir aw ding maw, Milian pa vek in hell na thlen hnu lawng ah na sir a w ding ?Ruattha thlang aw.","num_words":14326,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.251,"stopwords_ratio":0.368,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ralkap In Mask Bun Lo Ruangah A Lu Ah Veithum A Kap Ih Cerek Mu Tlangin Fala Pakhat Ava Kap Ngah Bet, An Kiangih Um Nunau Khal Lungphucawl In A Thi – Meifar\\nRalkap In Mask Bun Lo Ruangah A Lu Ah Veithum A Kap Ih Cerek Mu Tlangin Fala Pakhat Ava Kap Ngah Bet, An Kiangih Um Nunau Khal Lungphucawl In A Thi\\nAugust 18, 2021 admin Myanmar 0\\nSagaing Division, Chindwin tiva kap ih um Minkin khua sungih thilthleng hi a rapthlak tuk. August 17, 2021 sun ah ralkap upa pakhat cu a duty ih mask bun lo pawl a kawk vivo.\\nRalkap in pacang pakhat cu mask a bun lo ruangah a lu ah veithum a kap ih cerek mu tlangin an dunglam ih um fala ih liang ah ava kap ngah bet. Cun, an kiangih um nunau pakhat in meithal awn le mithi ruak, lu puakdarh a hmuh ruangah a ṭih tuk ih lungphucawl in a thi.\\nMithi pahnih cu Minkin khuami Zaw Myo Myint le MinSa khuami Mazin Mar Win an si, hliamtuar fala khal siizung ah an tuamhlawm rero lai. Mithmutu pakhat in “Motor Boat Association Office gate kiangah ralkap cu a duty ih mask bun dingin mi a fial. Ṭhaten khal a fial lo, mask nan bun lo asilen nan thi thluh ding tin a hringro.\\nZaw Myo Myint thawn an tongaw ih “Ziangah nang kha mask na bun lo?” tin a sut. Malte arak in zo ruangah Zaw Myo Myint in “Kuva ka ei lai sisi, ziangtin mask ka bun thei ding” tin a sawn. Ṭongkam an el’aw ih mual liamtu in “Mask sungah maw kuva ti ka phui ding” a ti.\\nRalkap in “Ziangtin maw in biak ih” tin a vuak ciamco hngal, ralkap dang khal an ra thleng cih ih an sit ciamco. Kiangkap um pawlin an rak kham lawk ih “Kutthlak nawn hlah uh, a ri a si kha” an ti. Ralkap in “Khuitawk ih um so na si?” tin a sut ih “Minkin khua ah” a ti. Meithal in a tin ih a sutsal cu “Minkin ah a si lo” a ti sal. Ralkap in “In bum tum maw si” tin a lu ah veithum a kap cih” a ti.\\nMikaptu ralkap in mask a bun ve lo nan mipi pawl cu mask bun dingin a hringhro. Tualsung mipi pawlin “Mikaptu ralkap cu kum 20 lenglo ralkap arak ṭuan zo. Kum 20 lenglo ralkap a ṭuan zo ruangah ram hrangih nunnak hlantu tin thih khal a ṭih lo thu a rel ṭheu” an ti.\\nZaw Myo Myint cu a hmun ah a thi cih, cerek mu tlangin an dunglam um fala pakhat ih liang ah a kap ngah. Cun, an kiang ih um Mazin Mar Win in hliamhma tuar rapthlak tuk a hmuh ruangah lungphucawl in a thi cih. Zaw Myo Myint in fate 3 anei ih kum 10, kum 9 le kum 3 mi an si.\\nA nauhak bik kum 3 mi cu a suah ihsin ruhcang damlonak anei, an innsang hi an harsa tuk tin vengsung mipi pawlin an rel. Zaw Myo Myint le Mazin Mar Win an thih thuhla ah ralkap pawlin “Ralkap ih meithal lonsak an tum ruangah an kap that” tin thu an suah, asinan tualsung mipi pawlin “Thudik an thup tum ruangah thudik loin thuthang an suah” an ti.","num_words":535,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.084,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.325,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hruaitu Thuthang Issue 218 - Chinland Today Media\\nJanuary 13, 2009 5:54 pm·5 comments\\nISSUE 218 NAK\\nDuhdawtnak phun li\\nGreek pawl cun duhdawtnak hi phun 4 in an simfiang. Pathian duhdawtnak, Pa Pathian in milai in duhdawtnak cu ‘Agape’ ti a si. Hih hi minung le minung kar lakih tahtthim thei lo le milai in Pathian hrangih kan bak ringringmi duhdawtnak cu a si. Nu le pa in induhdawtnak hi ‘Storge’ an ti. Cucu zokhal in kan nei ih, a tam le a mal deuh tiah tahnak felfai zet a um lo. Inn sungsang nuam si ding in ‘Storge’ duhdawtnak hi kan ttul zetmi a si. Bulpak cio nun dan in faate duhdawtnak a bang aw loih, a cen aw lo. Pathumnak cu rualpi le unau kar lakih duhdawtnak ‘Phillos’ a si. Hnattuan khawmnak, pawlkom le kawhhran sung, rualpi le veng hnen pawl parih duhdawtnak, mai’ khawpi duhdawtnak khal a si. Tlangval le fala duhdawt awknak hi ‘Eros’ an ti. Hih hi cu siangpahrang ‘Solomon’ hman in theih thiam har zetmi tiah a sim. Fala tlang duhdawtnak cu khatlam ihsin ‘nunau mipatnak tiang’ fehsual thei, milai pakhat le pakhat thik awknak umter thei a si. Netabik ih kan theih ding cu ram le miphun duhdawtnak ‘Patriotism’ a si. Hih hi ram le miphun hrangih thih ngamnak le nunnak liamih tuar zuamnak tiang a si. Asinan, hih patriotism hi sim awk le zirh awk ttulmi a si ruangah mi hmuahhmuah theihthiam le nunpi mi cu a si lo. Miphun dang ruangih harnak kan tawng tikah a rung lang mi a si tlangpi.\\nA tlunih kan nganmi duhdawtnak a phunphun khi zoh khawm sehla, ‘Agape’ thinlung nei ban loin Pathian hna kan ttuan ngaingai maw? Mai’ pum cawmnak le hmin tthatnak ding lawng in Pathian hna kan ttuan pang maw? Storge khi zoh in, Faate hrang hnakih mai’ nawmnak lawng tuah ringringtu, zu le sa, midang thawn nunau mipatnak hmang thei rero teh kan si pang maw? Kan fa le hrangah teh thla kan cam dah maw? Phillos vekin rualpi unau sungkhat le hnattuanpi pawl teh kan duhdawt ngaingai maw? Annih cun thilttha ngah lo khal sehla, kei in ka ngah ahcun a tawk.. tiah ruahnak kan nei sual pang maw? Harnak tawng hnu lawngah Phillos hi kan langter dah maw? ‘Eros’ falat tlangvalnak lamah teh ‘Pathian mithmai ah kan mawi maw?” Kan duh ngaingai lo khal kan thlun rero pang maw? Tulai san ‘Nawmnak’ duh ruangih duhdawt aw teh kan si pang maw? Ram le miphun duhdawwtnak ‘Patriotism’ teh kan nei maw? Zirh le sim rero kan ttul lai maw? Hih suhnak pawl hi mah le mah zoh awknak ding ah rak hmang ve aw. Ziangvek dinhmun ah kan um? Lai miphun zumtu kan zate’n duhdawtnak dik le felfai zetin pawl aw thei uh si..!!\\nRaal ramih raal nehtu Ral bawi\\nBoxing, Wrestling ih champion\\nBawhlung sit, Bawhlung bengh\\nKhir le dawp, pet le tlan\\nZuam awknak pawlih nehtu\\nUktu Bawi, Lal tohkham\\nCuh awknak ih nehtu\\nThazaang hriamhrei, thilri thawn\\nRuahnak thluak, fimnak tongkam thawn..\\nTaikhap, lukhum, hngawng orh\\nLem zuk, hnipuan, ngun sui\\nHlawn thil man khung sumpai\\nCapi cate hminsinnak COTU PAWL\\nAn comi nehnak a hmun lo\\nNi khatkhat ah an sung sal thei\\nNehtu anmah rori tla an thi thei\\nMi hmuahhmuah ih an neh thei lomi\\nThihnak NEHTU cu Jesuh a si\\nA sung sal nawn lo, kumkhua in a neh lan ta\\nNehtu Jesuh ih Nehnak cotu\\nNehtu ih Nehtu si kan si.\\n-C.Ram Lian Uk\\nParmawi thatha, thingthei phuntling\\nThingcung vaphun, satil sunghnam phunphun\\nCerhti thiang le zilthli nemte hrannak\\nMifim le miraltha suahnak\\nKan rel kengkeng theumi\\nLairam hnianghnite khi\\nMitthlam in cuan ve hman law.\\nNa lungthin a lo sun ko lo maw . . . ?\\nNang laihrin fahniang, tuamhlawm a tul zetmi\\nSunghno na nu Lairam te khi,\\nKutsih in maw na zoh cuahco hrih ding . . ?\\nLAIRAM hrangah SALAI le MAI . . . ???\\nKum Thar Thlacam\\nJabez cun Israel ih Pathian hnenah thla a cam; “Bawipa, i thluasuah hram aw, ram kaupi i pe aw. Ka hnenah um awla, tuahmawhnak le harsatnak ka ton lonak dingah in humhim aw” a ti. Curuangah Pathian cun a ngenmi vekin a pek. – 1Sansiarnak 4:10\\nPathian kut cak ih humhim le lamhruainak ruangah Kum Hlun 2008 lan le kaan thei in, Kum Thar 2009 sungah damcak lungawi te’n kan lut thei hi lungawiza ngaingai a si. Innsang le zung ih taarmi Nithlasiar (Calendar) pawl a hlun thlong in a thar thlengh ih taar a si. Nitin hmuhtonmi hminsinnak Diary le Note Book khal a hlun re tahrat in a thar thlengh a si thluh. Mi hrekkhat cun inn sungsang thilri ret daan tiang pianza (design) dangin thlengh le ceimawi ih rem a si. Lungawinak thar, tumtahnak thar, nun daan ziaza thar in hmailam nor a si thlang. Kan zate’n Kum Thar thlacamnak thawn Khrih le Kawhhran hrang thlarau thazaang laak in hmainor cio dingah ka lo sawm. Jabez ih thlacam hi kan Kum Thar thlacam si ve hramseh!\\n1. “Bawipa i thluasuah hram aw.”\\nMikip ih kan duhbikmi cu thluasuah vanluhnak hi a sibik ko. Tisa daan in siseh, thlarau daan in siseh, Pathian ih thluasuahnak kan ngah ding hi a thupibik hleice. Thlusuah kan ti tikah: Taksa damnak le thlarau damnak, lennak le neihnunnak, hnattuan remcaannak, tumtah le saduhthah hlawhtlinnak ti’n tampi a um. Jabez in, “Bawipa, i thluasuah hram aw” a ti bangin kannih tla Pathian theitu, duhtu, zumhngettu le rinsantu kan si bangin Pathian hnenah thinlung takin “Bawipa i thluasuah hram aw” ti ih thlacam ding kan si. Jabez ih thlacamnak ngaisaktu kan Pathian cun zumnak hngetkhoh le rinsannak taktak a neitu a fahniang pawl ih thlacamnak cu in ngaisak dingih lei thluasuah van thluasuah in pe ding a si.\\n2. “Ram kaupi i pe aw.”\\nJabez in ram kaupi i pe aw ti’n thla a cam tikah Pathian in a pe ti kan hmu. Leilung tlun daan ih kan umnak ding, kan hnattuannak ding hrangah leiram kaupi ngah ding khal a thupi ih thlarau nun hrangah Pathian hrangih kan hnattuan theinak ram kaupi dil ding tla kan si. Tuni ah kannih Laimi, kan Falam mi pawl tla ramtin le hmuntin ah kan thleng ih kan leiram hi a kauzet ngaingai thlang ka ti. Cubangin Pathian hrangih kan nun theinak ding, kan miphun hrangih hna tampi kan ttuan theinak ding tla ram kaupi kan nei zo a si. Kan Lairam ih kan umlai hnakin miphun dangdang zum lotu mi tampi hnenah Pathian Thu sim theinak le rundamnak thuthangttha phuan theinak, mission hna ttuan theinak caan ttha tampi kan ngah. Ramleeng kan thlen hi nunnom ceennak le uar awknak, hngalnak men ah hmang sualtu si loin, Pathian rinsan in Khrih le miphun hrangah hnattuan sunglawi tamsin kan ttuan theinak dingah hmang thei dingin thlacam uhsi!\\n3. “Ka hnenah um aw.”\\nJabez in Bawipa hnenah, “ka hnenah um aw” ti’n a dil ngenmi hi duh a nung ngaingai. Tulai ah zumtu tampi hi Nipi Ni Biakinn ih khawm caan lawng ah Pathian thawn ton awk le um tlang kan duh ih ni dang le caan dang ahcun mahte lawng tisa duhnak nom ceennak ih um kan duh sawn ttheu a bang. Pathian ih umpit ding hi a ttih sawntu tla an um ding a bang ti’n ka ruat. Bible siar hnakin leitlun thuthang ca dangdang siar kan zuam sawn, Pathian hnenih tthenhra tthenkhat pek hnakin mai’ dangduh ei in le sinfen hrangih sumsaw hman nuam an ti sawn. Pathian biak khawmnak hmun ih feh hnakin it men, to men le TV, Video le zoh nuam le ngai nuam ah tikcu caan hman nuam an ti sawn. Pathian hnenih thlacam hnakin minung le mah le mah rinsan aw ih khawkhan lairel le cangvaih kan hmang. Ttih a nungzet. Pathian rinsan le been in Moses vekin, “Bawipa nang locun” a titu zumtu si zuam cio uhsi! Pathian ih umpinak hi hlawhtlinnak thuthup a si. Joseph le Joshua ih nunnak ihsin fiangzet in kan hmu thei. Jabez vekin, “Bawipa ka hnenah um aw,” ti’n kan sungza ih thlacam tlang uhsi!\\n4. “Harsatnak ka ton lonak dingah i humhim aw.”\\nHih leiram cu harsatnak ram a si. Ramtin le hmuntin ah minung pawl hi mah le mah lawng duh aw in, mai’ zawn lawng ruahnak hlir in a khat. Mai’ miatnak le hlawknak ngahnak ding ahcun midang va bum le va tisiat khal poi a ti lotu an tamtuk thlang. Rura rapthlak tak a si. Kan raalrin a ttul. Ahleice in Malaysia ahhin nitin tuahmawhnak le harsatnak a tam cuang ding a bang. Zumtu pawl tla kan thinlung put a thianghlim nawn lo a bang. Mibum le thuphan sim hi poi ah kan sa nawn lo ih mi nekrawk le mi miatca khal hi a daan ah kan neih men thlang a bang. Kan zumnak kan thlau thlak zik zuakzo tla a bang. U le nau, rual le pi karlak hmanah zum awk ding le rin awk ding a har phah thlang hmang. Hivek ih tlaksiatnak, ttumsuknak sungih kan tlanleen tikah mah le mah humhim awk thei ding hi a har ngaingai ding. Curuangah Jabez vekin, “Bawipa i humhim hram aw” ti’n a sun a zaan in thlacam uhsi!\\nThlarau nun tthanlen pitlinnak tahfung tampi lakah, thlacam nun neih hi thupizet pakhat a si ve. Nitin seken, minit le nazi, ni le zarh-thla-kum tluan kan nunnak fingfing ah, Pathian a theitu, a ttihzahtu, a zumhngettu, a rinsantu le a hnenah bomnak dilngen ih thlacamtu kan si ding a thupi ngaingai. Kan san hi san siava taktak a si. Caan netabik kan thleng ngaingai zo sokhaw. Daithlang le Pathian ziang siar lo le ngaihsak lo men in um aw hlah. Nitin Thlarau Rawl le Bible siar in, thlacam in caan hmang thlang aw. Jabez cun thinlung takin Pathian hnenih thla a cam tikah Pathian in a ngaisak. Cuvekin nang le kei tla thungai thlakin thla kan cam a si ahcun thukam pelh dah lo Pathian in kan aunak aw in ngaisang dingih kan dilngenmi leeng tiangin kan hrangah tthabik in thluasuah malza in sawm ding. Kan tumtahmi le kan lungthlitum saduhthah in hlawhtlinter ding, a dingfelnak vorhlam kutcak in in humhim dingih in kaihruai ding a si\\nRUAL KAWM DAN\\nHi tawngkam 3 hi tawng suakaw (Three things you must say)\\nTuitumah Mirang tawng uar deuh nawnin kan hun telh. Zirlai hrekkhat pawlin mallai hlawknak anrak neih thei ve duh ruagnah a si.(Ca lettu)\\nMi parih thil pakhat khat tha deuhih na tuah tikah mi na hipin na neh thei sinsin ding. (When you engage people better, you become more persuasive and influential).\\n1.Nang teh ziangtin na ruat\/ruat ve? (How do you fell about that?)\\n“Keikhal na dinhmunah ding bang sehla na ruat\/hmuh dan thiamthiam asi ve ko ding.” Curuangah hi thil hi ziangtin kan ruat tlangin kan relkhawm thei pei ?\\n“If I were you I would feel the same way.What can we do to address the issue together?”\\n2. “Kalo hmuhthiam pi zet.. cun..” (“I can see it from your point of view… “and”…) “Kalo lungkim pi”(I agree with you) nati asile na tanhmun(position) khuar miah na caklo tinak asi ding. “Kalo lungkimpi lo”(I’m not agree with you) nati fawn siri asile na theih thiampinak(empathy) na neilo ti asi lala fawn ding. Curuangah “Na tanhmun ihsi na hmuh dan hi kalo hmuh thiam pi zet.” … “asinan” tiih na vun ti hmanah na hnaihnawk tuk cuang lemlo ding. Cuti asile(…”and”…) ti hlirih na hmang asile amah sawn kha na lamah na hip in nan karlakih thinlung lamih ti tengtengih hmuh thiamawklonak na ti dem in a duhdan na tuahsakin a di na tiriam(conciliatory) thei sinsin ding. Cun …”Culo dang teh?” (is there more?) tiih na ti asile midang khalin anlo duhin duhdawtawknak na tuah thei sinsin ding.\\n3. “Kalo hmuh dan kalo sim ke, na titha zet.”(“I’ll tell you what I think you’re really good at” Thinlung sungril lamih theihthiampi awknak tuah ding a si(to build empathy).Na hna tuanpi na duh aiih na kawm nel theilo le nangmah lo nel tuk hrihlo tu kha a thatnak pakhatkhat kha thinlung takin a rualpi pakhatkhat hnenah rak pawrhaw. Cui a rualpi pawl cun a hnenah an sim leh tengteng ko ding.Cutikah cutivekih na pawrhnakih na tawngmi kha a hna ih a theih leh tikah a lungawi zet ding. Nangmah khal a lo ngaisan phah ding. A netnakah nan pahnih hrangah nelawk sinsin le duhdawtawk sinsin nak a si ding.\\n(Philip Hesketh ih nganmi kan theihthiam awl dan ding zawngih lehmi a si)\\nKHA RUH NATNAK\\nMilai kan taksa ih ruh pakhat le pakhat a peh aw mi hmuahhmuah ah kan hman tambikmi ‘kha ruh natnak’ (Temporo-mandibular disorders) TMD thuhla hi kan ‘kha ruh’ le ‘lu ruh’ a peh awknak fel lo ruangah a si. Ha umnak tlun lam ‘maxilla’ le kharuh ‘mandible’ cu ‘lu ruh’ (skull) ah, hna (ear) hmai zawn ciah ah an peh aw ih, ‘taksa (muscle) le rubber bang tuk (cartilage) in an tuam ruangah kan ttong, kan hni, ka ei thei a si. Hih natnak hi leitlun milai 15% in an nei ih, kum 30 le 50 kar lak ahcun mipa hnakin nunau in an nei tam\\nKha ruh natnak ‘TMD’ hi ziangruah ah a um? Kan ttong tam tuk ruangah maw, ha kan tthial ruangah le kau zet zetih kaa kan ang ruangah?! Kha ruh natnak umter theitu tlangpi cu: 1) Lehnak lamih khawng ngah pang ruang ah siseh, sual awknak ih khawngngah ruangah kha ruh peh awknak ah natnak a suak ih, tuah tthat lohli a ttha. 2) Kha ruh peh awknak tuamtu ‘Cartilage’ cu natnak pakhatkhat (bacteria) ruangah a hmaa thei. Nauhak lai ih ‘biang natnak’ khal in a siatsuah thei. 3) Hnattuan bang tuk ruangah zaan ih lai ah pacing pawl khal in ‘ha an rawt aw ter (grinding teeth) ih, kha ruh khal napi’n an cip (clenching jaws) ruangah ‘cartilage’ cu a tlek (tear) thei. 4) Nauhak le fala tlangval tiang in ‘chewing gum (pk)’ an tthial ringring ruangah kha ruh tuamtu ‘cartilage’ cun bang tuk (over work) ruangah natnak a tuah. 5) Ha boh ruangah hapi khatlam lawngih ei ding pakhatkhat tthial a si ih, hih hin kha ruh natnak a tuah thei. 6) Telephone thawn biak awk lai ah cuih telephone cu kutih kai loin liang (shoulder) le hna (ear) ah bet ternak dingah lu le liang hman tam tuk ahcun kha ruh natnak a suak thei. 7) Suahpi hmai ruh um dan fel lo (Congenital deformity of facial bone) ruangah khal TMD a um thei.\\nKha ruh natnak theih dan tlangpi cu kaa hun ang zik zawngah ‘awn (click)’ a um ttheu. Asina’n, ‘awn’ a um mi pohpoh cu TMD an si thluh lo. Hna (ear) hmailam ah kha ruh peh awknak a na, hivek natnak hi TMD neitu 50% in an tawngmi a si. Hih hi hrekkhat cun hna natnak vekin an ruat. Hna a nat ahcun a kua le a hnuailam in a thawk ttheu. Raw lei lai ah natnak theih thei a si ih, TMD a neitu 80% cun lunat khal an nei ttheu. Hmai le kha ruh hrawng ah ‘tthawpnak’ a um ringring ih, mithmai a vaang thei lo. Cucu TMD natnak neitu 40% in an tuar. A cancan ahcun kaa ang ding khal a rem lo ih, cip sal khal a harsa. Hrekkhat hrang ahcun hna le hngawng thahri peh awknak a fel lo ruangah Kha ruh tuamtu cartilage cun a rak tuar ve ih, ttul lem lo khal ah kaa hun ang zuakzo a ttul.\\nKha ruh peh awknak cu hna (ear) hmailam ciah ah a um ih, na kaa hun ang aw la, a peh awknak cekci cu a khuar ih, cucu kutzung in hun tawk sehla, TMD natnak neih le neih lo a theih thei lohli. TMD natnak na neih ahcun sibawi hnen ah fiangfai zetih thei ding in sut aw. Hrekkhat cun upat hnu ah hih natnak hi an buaipi ih, an kha ruh tiang a tla cingcing ti thei aw. Na kha ruh kilhimnak ding ah ‘thinheng zet in tlawk tam hlah, cucun kha ruh pehnak a tuamtu ‘cartilage’ cu a siatsuah ti thei rinring aw.\\n(Dr. YLM ih cangan ‘Painful Jaws’ ihsin lakmi a si.) Source: starhealth@thestar. com.my\\n2009 HRANG KA SUNMANG\\nThazang timi cu harhdam that lawngih a um theimi thil a si. Harhdam tha ding cun ti le rawl thatha ei a tul. Asinan, cui kan eimi ti le rawl cu vitamin thatha a si a tul ve thung ding. Vitamin A- Z kan ei hnu lawngah thazang thatha kan nei thei ding a si. Himi vitamin pawl hi a thlum, a al, a kha, thingthei rah, thinghnah a phunphun ihsin kan hmu thei. Vawikhat cu ram pakhatih ka hnatuan lai ah hnuhnun (papaya) zelh cia, fridge (vur vawm) ih retdaimi, thlum zurzo kha, a tulzat aiih tamin ka hun ei ciamco ih, a zan cu ek inn lamih tlan rero a tul thlang. Hnuhnun hi a tha zet ko na’n, keimah sawnin a ei dan cin tawk ka theih lo ruangah a si sawn. Cuvekin khi thingtheirah le hnah kan timi pawl khal khi pakhat lawng, tawng eiih kan ei ciamco ih a dang ei hna kan thiam thullo asi ahcun kan taksa harhdamnak hrang a rualremnak um lo in tlaksamnak neiin a um thei.\\nNauhak lai ah thilthlum hi a tlangpi thu in ei kan duh cio. Nu le Pa fel pawl cun fale ei tawkten a pek hna an thiam. Asinan, a hrek cun fa le pawl kilkhawihna thiam loin an duh tawktawkin an ei ter haiih a tawpah an ha in a tuar thlang. Culawng siloin an hung upat hnu lam tiang khalin ha na neiin an um ti kan hmu thei. Kan suahsemnak khawte lam ahcun tlangval, nu le pa hrekkhat pawlin thau an duh zet hai. Ziangahtile, pum a hun cek (kiar) deuh cun miin milian (boss) deuhah in neih hai seh ti duh ruangah a si men thei. Asinan, tu ahcun cutivek lamih tan lak a tul loh zia khal an theih fiang ruangah an tuah vivo duh nawn lemlo. Cucu thil tha a si.\\nPathian in kan kawhhran hrang hruaitu thar duh um zetzet in pek zo. Ziangahtile kawhhran member bulpak ciarih thlacamih tan laknak ruangah a si. Hi kan hruaitu pawl hi mipi tel loin ziangti hmanin an cangvai thei dah lo ding ti a fiang zet. Milai an si ve ih tlamtlinlonak a phunphun an nei hai ko ding. Cutikah khal mipi lam thotho in duhdawtnak tlamtling thawnin a tulmi tete khihhmuh awk le thinlung thianghlim teih faksel vivo aw thei theu sisehla, a tha zet. Nikum lamih tlamtlinlonak a phunphun kan rak neihmi pawl ihsin a zir dan kan thiam tlang peiih cutin Pathian le miphun hrangah nasa teih tuahsuah kan tum vivo pei .\\nKum thar ihsin kawhhran hruaitu ( Upa, Nu, Mino) pawlin Pathian tihzahnak thawn le kan fim le thiamnak neihmi hmuah thawn ruat khawmin ro an rel pei . Cun, mipi lam ihsin khalin a tul dan ih zirin ruahnak thatha an la ringring thei tum ding. Cutin, taksa le thinlung hmunkhat pu in cak sinsin in Pathian le miphun hrangah hna kan tuan khawm thei ding hi a si.\\nA liam zo mi ih khat le khat hmuh thiamawk lo deuhnak le huat awknak pawl kha tifinriat ah kan hlawn thluh tum pei . Pathian rinsan in kan tumtahmi cu hlawhhling ding rori in kan tlan vivo a tul. Mah le mah duhdawt awk duhnak le bi zetih thinlung kan put theumi pawl khal thurban (pine apple) kan ei duh tik canih a hawng kan zelh ta tengteng vekin kan hlihfai ta thluh a tul. Mipi lam kan zate ih thazang pek awk ka duhmi khal a um. Laimi pawlih kan tlaksam zetmi pakhat cu hruaitu (Pathian ih hrilmi) pawlih thungai hi a si. Hruaitu pawlih kaihhruai dan (Pathian thu thawi a mil aw mi) a tha le a dik asi phawt ahcun an thungai ih thlun hliarhlo men ding a si. A diklomi a um asi lawngah Pathian tihzahnak in duhdawtnak thawn le thiltha a suah vivo theinak dingin hruaitu pawl sim le faksel awk ding cu kan tuah a tha. Culawngah Pathian khalin kan miphun hi tam sinsin in mal in sawm ding a si.\\nKu 2009 hrangih tan kan lak khawm dingih ka duh zetmi pawl ka hun tarlang ve hnik pei . 1). Mah le bulpak cio ah thlarau thazang ngah kan tum pei .\\n2).Bulpak ihsin thawkin Thuthangtha phuan cio kan tum pei .\\n3).Kan miphun hrangah duhdawt awk dan le a tuan hna kan thiam thlang pei .\\n4).Calai (cahram a phunphun telnak zarhtin thuthangca le Thuthangtha phuannak ca te (pamphlet, booklet, flyer …tvk.) tuahih kan calai thansoh ter sinsin kan tum pei .\\n5). Kan kawhhran menber kan tam deuh thlang ruangah Pastor pakhat neih bet tum ding. (hlawh tam tham kan pe theilo asi hmanah volunteer nei thei ding tiangih thlacam ding) 6). Kum thawk lamah le kumcem lamah General meeting (mipi pungkhawmih thu rel khawmnak) tuah ding. A tul asiih hruaitu lamin a tul an ti asile hi ai tam khal neih thei a tha sinsin.\\n7).Malaysia ram sungih khawpi dangdangah LCF biak inn offically ih neibet thei dingih zuam sinsin kan tum pei .\\n8).Kan kawhhranih um Pathian hriakthihmi rawngbawltu pawl hi tui hnakin rawngbawlnak lamah kawhhranpi thawn tuan khawm thiam sinsin kan tum pei uh.\\n9). LCF Kuala Lumpur in office a neih zo mi hi tangkai zetih hman thei kan tum pei . 10).Kawhhran khawm tinte’n (a hleice in zarhpi khawm) music instrument kimte’n hla hruaitu in phur le thatho zet in hruai thei ringring kan tum pei .\\n(Tleirawl fanau nei pawl hrang)\\nHman thei zat tikcu bikhiah tuah aw(Limit the available minutes)\\nKannih Laimi pawl cun postpaid hmang kan mal zetih a zia deuh lai. A tlangpi thu in Prepaid hmang kan si. Kan fale te (tleirawl\/fale\/ tlangval) zarhkhat\/thlakhat ah phone bill ziang hmuah kan hmanter le a tha ding tivekih limit kan tuahsak thei asile’n a thabik. Hrekkhat fale pawl cun nu le pai’ phone hmang khal an um. Cuvek pawl cu nu le pa lamin an rual le pi pawl thawn ziangtluk rei (minutes) an hmang tivekin check sak thei theu sehla a tha bik.\\nSMS kuat ding zah tuah sakaw – (Limit the number of text messsage(SMS)\\nA tlun lamih kan sim vek thotho ih na thlun a tha. Fale tleirawl nei hrangah cun na phone\/anmai hmanmi phone in vawikhat SMS (text pakhat) kuat asile paisa pia (cent) ziang hmuah a cem timi kha sim tengteng a tha. Cutin an hrang paisa ziang hmuah na fix sak timi khal theihter a tul. Culawngah anmahten ziang hmuah ka hmang thei ti an fiang dingih sum awk hna an thiam mai ko ding.\\nDownload tuah theizat sim ta aw(Make your teen ask before they download)\\nNa fale pawlin download pakhatkhat (tt.ringtone, wallpapers, screen savers tvk.) an tuah ding tikah dan pakhatkhah tuah sak aw. Cutilo asile’n zumlopi ih paisa tamzet cem thei nak a si. Tleirawl cun zuk (hlasak thiam\/lawngfang kheh zuk tvk.) tla download tuah an hrat zet theu hai ti tla kan theih a tha zet.\\nTheihdahlomi pawl ralrin ding (No strangers)\\nTulai ah theih dahlomi pakhatkhat in online in an hmin le an phone number tivek dil an cing zet thlang. Cun, anmah phone sal dingin tla an dilmi khal a um theu. Na fale te pawlin anmah bulpak lawngih an tawn dah zomi le an theihfengmi pawl hnen lawngah phone number pek dingin zirhin sim hai aw. Cutilo ih internet online ihsin an tawnmi pakhatkhat vek hnenih an phone number an pek pang asile nunau mipatnak (sex) lamih cangsualnak le nunnak tiangih can phah thei asi zia tla zirh hai aw. A tlunih kan simawk mi pawl khi thlunih na fale te pawl na simih na zirh tikah a thawk ahcun an lung a awi lemlo men thei na’n hitivek dan tuah thepthi hi an hrangih a that lawng hman siloin paisa ziangmawzah na khawl (safe) phah theinak ding khal a si fawn.\\n1. Milai pakhat ih ruah hmuahhmuah hi 9 kg hrawng a si. Milai kan ruh hi kum 20 hrawng kan si ihsin a tthang nawn lo. (Ruh kiak pawl pehsak sal an si tik ah, a peh awknak cu malte lawng a tthang sal). Ruh sungih thlik (marrow) hi thisen (red blood cell) tuahtu bik a si ih, nikhat ah 200,000,000 thisen cell thar a tuah. Hnar ruh (nose) le hna lenglam ruh (ear) hi ‘ruh’ si loin ‘rubber’ phunkhat (rubbery material) ‘Cartilage’ a si. Kut (hand) pakhat hi ruh 27 pehkhawm a si.\\n2. Kum 2007 sungih natnak nei thar hmuahhmuah lakih 88% cu tidai thianghlim lo ruangah a si tiah World Bank thuneitu pawl cun an hminsin. 2008 sungah nauhak 400,000 cu tidai thianghlim lo le ei in thianghlim lo ruangah an thi. (CNN\/Daily Mail)\\n3. Leitlunih kilawng (parrot) tumbik le malbik ‘Kakapo’ cu New Zealand ramih Steward tikulh ah lawng an um. Kakapo kilawng pawl hi apa (male) cu 2.2 kg tiang an kim thei ih, anu (female) cu 1.5 kg an si tlangpi. Apa pawl cun kum 5 an kim lawng ah anu a pawl theiih, anu pawl cu kum 9 a kim lawngah ti (egg) an nei thei. (www.kakapo.org. nz)\\n4. Kan umnak leilung hi 1998 hnakin 2008 ah 0.74 degree Celsius in a sa (hot) ih, kum khat ah amalbik 0.2 degree in a sa deuhdeuh. Hiti vekih a sat vivo ahcun tuih hnu kum 10 ahcun 1.5 – 2.5 degree tiang a sa sinsin dingih, tuilai ih kan ei ttheu hanghnah hangrah le ramsa 30% cu an hloral ding. (-United Nations Framework Convention on Climate Change 2008)\\n5. Na thei lai maw? Milai in van boruak sang zetih khual an tlawn ngam hlan ah Russia uite (dog) ‘Laika’ cu 1957 ah an feh ter hmaisa. Laika cun leitlun hi Sputnik II vanzam thawn vei tampi a helsuak. 1961 ah milai van boruakih khualtlawng hmaisabik Russia mi Yuri Gagarin cun Vostok I vanzam thawn nazi 2 sung leitlun a hel. Gagarin ttheh ah nunau khualtlawng hmaisabik Valentina Tereshkova cun 1963 ah leitlun a helsuak ih, thlapi leilung parih ttum suk hmaisabik cu 1969 ah Apollo II vanzam hotu Neil Armstrong a si.\\n6. Kan umnak leitlung bangtukih arsi (ninu) heltu leilung (planet) hmuahhmuah lakih zam cakbik (fastest) le sa bik (hottest) cu WASP – 12b a si. Kan umnak ninu le a heltu planet pakua (solar system) ihsin 870 light-years in a hlatnak ninu heltu WASP-12b pawl cun an umnakih an helmi ninu (arsi) cu nazi 24 sungah veikhat an helsuak man. Curuangah cuih leilung (planet) pawl cu 2,204 degree Celsius tiangin a sa. (Light-year cu, eng (light) hi second pakhat sungah peng 193,750 hrawng a feh ih, cuih ‘eng’ cu kum khat sung ah second 31,536,000 a um ruangah peng 193,750 û second 31,536,000 cu light year khat tinak a si). Kan umnak solar system sung leilung pakua lakih a daihnak bik cu Neptune leilung heltu thla (moon) a si ih – 170 degree Celsius hrawng a si. Mercury leilung cu Ninu thawn a naih awbik ruangah solar system sungah a sa bik ih, sunlamah 427 degree Celsius a si ih, zaanlam ahcun – 138 degree Celsius hrawng a si lala. A daihnakbik le a satnakbik leilung ti thei a si.\\n7. Malaysia ram sungih rawl le eiding zuarnak dawr tuahtu company tumbik cu KFC (Kentucky Fried Chicken) a si ih, Malaysia ram sungah dawr 430 an nei. 2008 sungah dawr thar 30 an tuah ih, 2009 sungah khal 30 thotho tuah bet an tum. Dawr pakhat ihsin RM 700,000 hlawk an tum. A pahnihnak cu McDonald’s a si ih, Malaysia ram sungah dawr 185 an nei. Pathumnak Pizza Hut cun dawr 181 an nei ih, palinak Marrybrown cun 74, panganak Kenny Roger’s Roaster cun dawr 54, Domino’s pizza cun 37, A&W in 31 an nei.\\n8. Leitlun ram pakhat in ramdangih leilung (land) a leinak hmun kauhlam le a leitu acozah pawl hun tarlang sehla: (hectare khat = 10,000 square meters)\\n1). South Korea cun Tuluk le Russia ah 2,306,000 hec, Mongolia ram ah 270,000 hec, Indonesia ah 25,000 hec, Sudan ah 690,000 hec, Madagascar tikulh ah 1,300,000 hec, Argentina ah 21,000 hec a nei.\\n2). Tuluk cun Maxico ah 1,050 hec, Cuba ah 5,000 hec, Cameroon ramah 10,000 hec, Russia ah 80,400 hec, Kazakhstan ah 7,000 hec, Uganda ram ah 4,046 hec, Tanzania ram ah 300 hec, Laos ram ah 700,000 hec, Philippine ram ah 1,240,000 hec, Australia ram ah 43,000 hec a nei.\\n3). Saudi Arabia cun Yemen le Albania ah 1,610,117 hec, Sudan ah 10,117 hec, Indonesia ah 1,600,000 hec a nei.\\n4). UAE ( United Arab Emirates ) cun Algeria ah 1,500 hec, Sudan ah 378,000 hec, Pakistan ah 900,000 hec, Philippine ah 3,000 hec a nei.\\n5). Japan cun USA ah 216,862 hec, Brazil ah 100,000 hec, Egypt ah 1,600 hec, New Zealand ah 5,700 hec, Tuluk ramah 100 hec a nei.\\n6). India cun Paraguay ah 10,000 hec a nei.\\n(Hminsin: Hih ram le leilung pawl hi acozah lawng si loin company pawl in sumpur\\nleilawnnak hrangih an lei thawn bet thluh a si.)\\nPa le Fa\\n-Salai Simthli unau\\nFanu le fapa hrang ahcun kan kum upat dan in ‘Pa’ kan ruah dan tlangpi cu hitin a si:\\nKum 3 – 4\\nKa pa in ziangkim a tuah thiam. (Mi cakbik a si)\\nKum 5 – 6\\nKa pa in thil hmuahhmuah a thei tteh. (Mi hnakin a thei sawn)\\nKum 7 – 8\\nNa pa hnakin ka pa cu a fim deuh thotho. (Ziangkim a thei)\\nKum 9 – 10\\nKa pa hi theihfiangmi ngaingai khal na nei lo.\\nKum 11 – 14\\nKa pa, hivek hi cu leitlunih thil thar a si ih, ziangtin na theithiam ding? (Nan san le kan san a bang aw lo sisi.)\\nKum 15 – 19\\nAih, ziangtin a cang thei ding, Na tar tuk thlang a si hi, zianghman na hminsin thei nawn lo. (Nangmahte’n na tuah thei zik lo)\\nKum 20 – 23\\nKa pa cu ngaisak duh hlah, san man lo pacang a si kha..\\nKum 24 – 30\\n“Ziangtin ka tuah le’n a ttha ding?” tiin ka pa sut sehla a tthabik ding. (Keimah hnak cun thil a thei ko ding)\\nKum 31 – 35\\nHih thil hi cu ka pa in a thei ding. Tuih hlan a vah suksohnak le a tuah a ttuannak a si kha! (Ka pa ih rualpi pawl teh zo an si ta kha?)\\nKum 36 – 48\\nHi pawl hi, ka pa in ziangtin a tawlrel dah kha aw….?\\nKum 49 – tlunlam\\nAw…Ka pa ih thusim mi kha rak thlun sehla cu… ka nun a nuam zo ding na’n! (Nauhak sal thei si sehla, ka pa ih thu a thlun ding na’n)\\nAw…Ka pa, thu kamkhat te’n nun i sim sal aw..\\nMalaysia tipi ah Whale kaih a si:\\nKan dung kum thar ni ah Penang ih Teluk Bahang tipi kap ihsin peng 10 hrawng a hlatnak tipi sungih nga kaitu (fishermen) pawl cun ‘Whale shark’ (a0vig;) an kai ngah riai. Hih whale hin nga kaitu pawlih sur cu a pah ruangah a taksa cu ni tampi a awk ngah. Nga kaitu pawl cun a thih hnu ah tipi kap ah retin acozah hnen ah an sim. Asinan, a thih tiangih sur ihsin a luat lo ruangah a kaitu pawl cu kuan ter an si ding. An kaihmi whale-shark hi 7 meters ih sau, 2,000 kg a si. Acozah cun leihnuai ah a phum ih, neta ah a ruh pawl cu khawm sal dingin a tawlrel. Whale shark (Phincodon typus) pawl hi tipi sungah a huatsuakbik an si ih, minung hrang ah a tthihnung lo. – The Star\\nSri Lanka in LTTE khawpi a lawng sal: Kan dung zarh tlawngkai nili ih an phuan cia vekin Sri Lanka acozah raalkap pawl cun an ram saklamih LTTE (Liberation Tigers of Tamil Eelam) tapung pawl khawpibik Kilochchi cu an lawng thei sal. Acozah cun Kilochchi a lak thei hnu ah a tuah ding pawimawh zet pakhat cu, tipi kap khawpi ‘Mulaithivu’ a si tiah a ti. Hih khua ihsin LTTE pawl cun meithal le bomb a phunphun an phur lut thei ruangah acozah cun Navy raalkap khawl ralring zetin a um ter. Helicopter ihsin zarhkhat sung Mulaithivu kiangkap hrawng ah bomb le cerek thawng tampi an thlak zo ih, Mulaithivu donak cu a thawk zo tiah acozah cun an phuang. Kilonochchi hi kum 1996 ah acozah raalkap in an lawng zo mi a si na’n, 1998 ah LTTE pawl in aoczah kut ihsin a lawng salmi a si. Nehnak puai an tuah lai ah raalkap vanzaam umnak hmunpi ah thihcilh bomb a puak sal ih, pilot 2 an thi, midang 36 in hliam an tuar. -AFP\\nPhilippine ah tilik nasa deuhdeuh: Philippin ram thlanglam Mindanao khua le a kiangkap hrawngih tilik cu a tam deuhdeuh ih, a hlanih tthawn lo dingih an umtermi pawl khal tthawn vivo an si. Pacific tipi thuanthum kiangkap ah hin November ihsin January tiang ruahpi tamzet a sur ttheu ruangah tilik an tuar ttheu. Mindanao khua ih sungkua 5,000 lai cu kan dung zarhpi ni ah an umnak tthawn ter an si. – AFP\\nPoland in Afghansitan ah raalkap thlah sal: Poland cun 2009 ah Afghanistan ih kilhimnak ttuan ding in a raalkap pawl a thlah sal ding tiah a sim. Hih thu hin Poland cu NATO (North Atlantic Treaty Organization) pawl beiseinak hnak in a timtuahnak a sang sawn ti a fiang tiah US cun a pawrh hai. US le NATO hnattuan tlangnak ruangah Europe raalkap tampi cun Afghanistan ih US pawl hnattuannak a bawm rero lai. Poland cun tuih kum sungah raalkap 2,200 hrawng kuat bet a tum. – AFP\/AP\\nHlawhhlang pawl tuahmawhtu kaih a si: Hongkong ih hnattuan nei lo le hlawhhlang pawl ihpi nak ihsin eihawl tu Chong Kwack Hung (k 24) cu kan dung zarhpi ni ah kum 9 thawng tla dingin thutthensak a si. Chong hin hlawhhlawng a ihpi pawl cu hridai in a tten bet ih, an neih hmuahhmuah lawng sakin thla tampi a rak vai rero zo. Thutthennak inn sungih a phuan awknak ah Chong cun, “US dollar cahnah tumbik ngah theinak lamzin tthabik cu hlawhhlang pawl tangka dip sungah a si tiah ka ruat’ a ti. Hongkong ramih nunau hlawhhlang pawl hi a burburih an um khawm lo ruangah le bulpak ih zuar aw mi an si ruangah misual kut an tuar ringring. – dpa\\nBenazir ih fanu in a nui’ thihnak hla in a sak: Leitlun milai ruahnak cu a bang aw lo cio. 2007 December thla ih thihcilh bomb in an thahmi, Pakistan president ttuan tumih vote tu Benazir Bhutto cu a fanu Bakhtawar Bhutto Zardari cun thlahnak hla a phuah sak ih, cucu ‘Rap’ hla a si. Hih hla hi VCD ih tuah a si ih, anu Benazir Bhutto ih damlai zuknung le a thih lai ih zuknung an zuk ngahmi pawl khal a tel. Bakhtawar (k 18) ih hla ahcun miring ttong in, “Kanu cu in thahsak. Kei cun ka ngaithiam lo ding. Thihpi ve ding a si maw? ..” tiah a ngan. Bakhtawar hi Britain ramih Edinburgh University tlawngta a si ih, music lam ah hlaphuah le hla ngan thiam zetmi a sina’n, cuih a thiamnak cu eihawlnak ding tiang hman a tum lo tiah a sim. – Reuters\\nIsrael le Gaza thuhla leitlun ah a khat:\\nTuilai Israel in Gaza khawsungih bomb a thlak rero cu leitlun ramkipah rel tambi thuthang a si. Israel ram kiangkap Lebanon , Jordan , Iran lawng si loin leitlunih muslim ram tamsawn cun sandan an piah ih, Israel cu ahnakih ram faate sawn nautat in a cangvai rero ih, zingzahpi ding a si tiah an puhmawh. Asinan, Europe ram le US lam cun Gaza in Israel ramih rocket bomb a thlak rero cu nasa zetin an do ih, Gaza uktu Hamas pawl in an thiltuah an cawlhsan lawngah daihnak a um thei ding tiah an ti. President Bush cun “ Gaza mipi tuarnak hi an hotu pawl in an tawp ter thei ih, cucu Israel dilnak vekih rocket bomb an thlakmi cawlhter lawngah a cang thei ding’ tiah a ti. Bush ih ruahnak ih Obama khal in a pawmpi. Tuih ttumih Israel le Gaza buainak hi kan dung December thlasungah Israel ramsungih Palestinian miphun pawl inn le lo an rak sak ruangah raalkap le miphun duhdawttu mipi pawl cun nasa zetin an dawi tlan ih, mi 229 an kai. Palestinian mi pakhat a thi ih, hliam tuartu khal an um hnuaihni. Cuihsin Gaza lam cun thinheng zetin Israel thlanglam Ashkelon khua le a kiangkap cu rocket bomb in an kap thawk. Israel cun theithiam in, daihnak tuah a tum ih, Palestinian a kaihmi 229 cu an suah sal. Asinan Gaza uktu Hamas pawl cun Palestinian pawl cu bomb cahnak thawi cangvai ringring dingin an forh. Cucu Israel cun tuar thei nawn loin December 27,2008 ihsin raalkap vanzam thawn Gaza ramsung hmunkipih Hamas raalkap umnak pohpoh ah bomb a thlak. Palestinian pawlih rocket cu Israel saklam Lebanon ramri tiang a tla ih, Lebanon ih UN raalkap ( Italy raalkap) pawl cun kilhimnak an tuah rero lai. Gaza khawpibik cu Israel raalkap pawl in kan dung tlawngkai nithum ah tank thawn an kulh ih, helicopter, vanzam, tank le pukpi in nitin zaantin an kap thlang. Palestinian 800 hrawng an thi ih, 3,000 hrawngin hliam an tuar. Israel 12 an thi ih, 100 zikte in hliam an tuar ve. Israel ram hmuahhmuah siatsuah a tumtu Iran ram cun Gaza ih meithal le bomb a phurlut ttheu ti ih an puhmawhnak cu a el ringring ih, zohman in an zum lo. Iran hi Gaza pawl bawmtu le forhtubik cu a si. Iran tlawngta 70,000 lai cun Israel siatsuah ding in thihcilh bomb kengtu si an duh thu president Mahmoud Ahmadinejad hnen ah ‘theihpinak’ an dil na’n president cun thuhla a theihter hrih lo. Israel cun hmai February thla sungah rampi hruaitun hril awknak an neih ding ruangah Hamas pawl cu an dirhthlak tiang hih donak hi fehpi an duh tiah Israel president Ehud Olmert cun a sim. Israel cun thir kut (iron fist) in Hamas pawl cu thosal thei nawn lo khawp in kan tuahmawh ding tiah an Pathian hmin hlamin raal donak thu an phuang. –AP\/AFP\\n(Tulai Israel pawl dinhmun hi Bible ihsin zoh in Pathian ratsalnak thawi ziangtlukin a pehpar aw timi article cu hmaizarh ah kan suah ding. -Ed)\\nUS president pawl rawl eikhawm:\\nKan dung tlawngkai nihnih ah US ih president a rak ttuantu pawl (a nunglai) cu tawng aw khawm in rawlei khawmnak an tuah. Himi hlan ah hin president Bush le January 20, 2009 ihsin president a ttuan thawk ding Obama cun White House ah anmah pahnih lawng kawm awknak an nei. (zuk: kehlam ihsin- George H.W.Bush, Barack Obama, George W.Bush, Bill Clinton le Jimmy Carter) -Reuters\\nASEAN meeting nak ding tthawn sal: Thailand prime minister Abhisit Vejjajiva cun hmai February 27 – March 1 sungih ASEAN meeting nak ding hmun cu Bangkok ihsin Hua Hin khua ah tthan a si tiah a sim. ASEAN meeting hi kan dung December thla ih tuah ding a sina’n Thailand ram nainganzi harsatnak ruangah a tikcu an tthawn sal a si.\\nTapung 32 kap that: Afghansitan nisuahnaklam ah US raalkap hohanak in kan dung tlawngkai nihnih ah Afghan ramih Taliban tapung 32 an kap that tiah Afghan acozah cun a phuang. US raalkap pawl cun Laghman province sungih Taliban pawl in ‘bomb’ an tuahnak hmun ih an feh lai ah, tapung pawl cun inn tlun le lamzin kap ihsin an rak kap ih, nazi 4 sung an do awknak ah tapung 75 ihsin 32 an thi. Bomb tuahnak hmun pawl khal siatsuah thluh a si. – AP\\nTuluk le Vietnam ah ar natnak: Kan dung tlawngkai nikhat ihsin Tuluk le Vietnam ram cun ar natnak (bird flu) thhla ah ralrinnak ding thu an suah. Hih hi Tuluk ramah mi 2 an thih ruangah le Vietnam ah 3 an thih ruangah tuih kum ih an hmuhsuah hmaisabik a si ih, a tamsawn cun ‘ar le rampai’ sa ei ruangah si loin, zuatnak ihsin hih natnak ‘H5N1’ virus hi an ngah a si. –Reuters\\non April 2, 2009 at 9:06 am\\nzangfah nak ten kan ca ngaan rawng(color) kha sen(red) lo hram seh la a tha pei maw?\\non August 17, 2010 at 4:59 pm\\nna k aluh ve theih na ka duh ze\\nnan cung ah lung lomh nak tam pi ka ngei\\non August 26, 2010 at 1:53 pm\\nChin today calai hi ka siar duh ve ih,\\non December 29, 2010 at 5:45 pm\\nfim thiam nak cu ca ah aum,","num_words":6450,"character_repetition_ratio":0.03,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.254,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"DUHRHIL THUTHLUKNAK - Hre Mang\\nHre Mang, March, 2011\\nPathian hnen ihsin fimnakin\\nMi zokhalin amai hrilmi parah tuanvo a nei\\nMidang duhhrilmi ruangah Pathian lungtum a thleng aw dah lo\\nHrilsual ruangah a rah kuanhaanglo thuanthu tawi:\\nEvi: Pathian thulunglo le pasal rawnlo in Satan thulung sawn in theirah ei cu a duhhrilmi asi ruangah milai cithlah sualnak hrampi a rahsuak.\\nAdam: Pathian thu hnakin a nupi thulun ding a hrilsawn ruangah milai cithlah sualnak hrampi arah suak.\\nLot nupi: Pathian thu hnakin amai lungsung turhhnawhtu thinlung thu a lung dingin a hrilsawn ruangah cilungpi ah a cangtha.\\nSamson: Pathian thu hnakin a fala ih thu a hrilsawn ruangah a mit mithnih phorhsak a tuarnak,\\nGehazi: Apu pa thu lungloin amai lungsung duh-amnak a hrilsawn ruangah mipharah a cangta.\\nAnanias te nupi: Pathian thu hnakin Satan thu an hril sawn ruangah an leitlun nun atawp.\\nHi pawl hin tuisan milai pawl hnenah san an neihtermi a um asi ahcun nitin kan duhhrilnak ih kan hrilmi ih thupitzia le fimkhur a tulzia thu in sim asi ti ka zum.\\nCuvek thotho in Pathian thulungin thiltha a hriltu pawlin an duhhrilnak ruangah tesinfa leitlun milai cithlah pawl hrangah thlawsuah malza a luansuaknakah a cangmi an um. Cupawl lakah malte sim asile;\\nAbraham: Pathian thu a hrilsawn ih a pupa ram a suahsan ruangah zumnak ih pa a cangta.\\nMoses: Miphun a duhdawtih Egpyt ram siangpahrang fanu ih fapa dinhmun nak in a miphunpi pawl thawn harsat tuar a hrilsawn ruangah Irael pawl zalennak a sualsuak.\\nRahab: Hlawhhlang nu in Joshua ih thlahmi thlingthlatu pawl humhim dingin a hrilnak sawn ruangah leitlun cemtiang daih in a hmin cu Bible sungah ngan asi.\\nZarepath nuhmei nu: Amai ei ding a neihmi tangsun cu Elijah hnehah a pek ding a hrilsawn ruangah ni1277 sung rawl ei ding cem thei lo khawp Pathian thlawsuah a dawng.\\nMary: A pasal dingah a hamtu Joseph ih hnawnnak le a miphun pawlih hnawlnak thlen thei ding dinhmun karlah Pathian Thlarau thusimmi ahril sawn ruangah “thlawsuahmi nunau” asi.\\nHipawl thuanthu in tuisun minung pawl hnenah san neihtermi an nei asile mi pakhat cio in kan duhhrilnak in an hrilmi in milai tampi hrangah thlawsuah luansuaknak titler vek an sinak in zirh asi ti ka zum.\\nMi zocio khal, Pathian Thlarau in nitin nunah hrilding kan hmaiah in retsak, “thinak le nunnak” hrilding kan nei ringring asi. Tisa duhnak cu thihterin Pathian duhnak sawn cu hrildingin tuanvo kan nei cio asi.\\nRundam kan si theinak dingah Zesu in “Nannih in in hril lo; keimah in ka lo hriil hai ih kumkhuaih a hmunmi rah nan va rah theinak dingah ka lo fial a si” (John 15:16) tiah a ti. A thimi kan thlarau cu sersiamthar, hrinthar salin nunnak in pek. Cuihleiah, Pahtian in thahrum hmangin (not by force) kan sungah hna a tuan lo; kan thinlungsiatha theihnak cu tthangharh tahratin thiltha, in sersiamtu ih inhrilnak cu saanglet ve dingin le hrilve thei dingin Thlarau Thianghlim kan sungah hna a tuan sawn asi. Curualrualin nitin kan leitlun nunah kanmai duhhril vekin nung, tlangleng, khawruat, tong, le tuah dingin zalennak in pek asi. Cui kan leitlun nitin nunah kan duhhrilnak vekin laksawng khal pek kan si ding. Curuangah mi zokhal amai duhhril vekin aparah thu then asi dingih laksawng, a tlakmi thuthennak tawng ding kan asi.\\nAhmaisa ah nitin te mi pakhat cio in ziangvek pawl kan hril timi zoh hmaisa uhsi. Kan thluak sungah kan khawruah (thoughts), kan tongkam, kan lungput (attitude), midang pawlkom mi, le kan tuahnak pawl hi nitin zocio khalin kan hril ringringmi an si. II Kor 5:10, “Ziangah tile thuṭhen dingah kan zate in Khrih hmai ah kan ding leh ding. Zozo khal a ṭha siseh a sia siseh a nunsung ih a tuahmi vek cekci in a ngah ding”. Job 34:11, “Milai cu an hnaṭuan thawn kaih-aw in hlawhman Pathian in a pek, An tuahmi ziaza thawn mil-aw in an parah a thlenter a si. Rome 14:10, “Kan zatein Pathian hmaiah kan ding ding ih Amah in kan thu in ṭhen ding a si”. Mi zapi ten nitin kan hril ringringmi kan thluak sungah kan khawruahmi, kan kaa sungah kan luttermi le kan tongkam suak, kan mit in kan zohmi le kan hna sungah kan luttermi, ka lungput le tuahnak vek cekci in Pathian hmaiah kan ding leh ding. Curuangah, Thufim 23:23 “Thutak kha lei awla zuar nawn hlah; Fimnak, thuzirhnak le theihnak tla kha lei awla zuar nawn hlah” tiah fimnak in nung dingah in sim vekin ziangtin a thabik kan hril thiam ding ti Bible in ziang in zirh ti zoh hnik uhsi.\\nMi zokhal, huatnak le tisami sinak in a ukmi cu thimlakah a vak rerotu asi ih ziangtikah ka ke ka sit ding ti khal a thei aw lo tu asi. I John 2:11, “Sikhalsehla a unau a huatu cu khawthim sungah a um a si; khawthim sungah cun a tawivak ih thimnak in a mit a cawtter ruangah khuitawk lam ka pan ti hman a thei lo.” Psalm 119:105, “Na thu cu ka ke hrangah mei-inn a si ih, Ka lamzin hrangah tleunak a si” tiah ngan asivekin nitin nun thuthluknak hril ding lakah Pathian thu vekin ziangkim a hmuthiam hrilthiamtu cu eng hnuai ah a tlangleng reromi asiih Pathian ih thutak eng in lamzin eng hnuaiah a thabik hrilthiamnak a pek ringring asi\\n1) Pathian hnen ihsin fimnakin:\\nThuf. 3:5-6, “5Bawipa cu na thinlung zate in rinsan aw. Nangmah ih ruahnak le theihnak kha rinsan aw hlah. 6Na tuah mi kipah Pathian cu thei ringring awla, Amah in lamzin dik a lo hmuh ding a si” tiah thu insim. I Kor. 2:5,14 “5Curuangah nan zumnak cu minung fimnak parih bunmi si loin Pathian cahnak parih bunmi a si sawn. …14, Thlarau minung a si lomi pawl cun Pathian Thlarau hnen ihsin a rami laksawng cu an co thei lo; a theih khal an thei thei lo. Ziangah tile cuih laksawng pawlih sunlawizia cu thlarau thinlung lawngih theih theimi a si ih cumicu annih hrangah cun aat-hna a si.” Thuf 4:7 “Fimnak neih cu na tuah thei mi thil thupi bik a si, na neihmi hmuahhmuah hman man sehla fimnak cu nei aw” tiah thufim in inzirh vekin fimnak in a thabik hril thiam dingin Pathian hnen ihsin hawl ding kan si.\\nMilai theihnak cu tlamtlinglo asi ih kan thinlung cu “ziang hmuahhmuah hnakin mibum hmangbik asi” fawn tikah Pahtian in in duhsakmi le tumtahmi hrilthiam dingin Pathian hnen ihsin fimnak kan zir a tul. Pathian hnen ihsin fimnak ngah dingin kanmai neihmi ziangkim khal kan sung ding khal asile kan leitlun lungawinak hnakin Pathian duhnak hrilsawn ding kan si. Kanmai ruahnak ih thiltha pawl tla kan tlansan, tanta thei a tul. James 1:5 “Nanmah lakah fimnak a tlasammi nan um ahcun Pathian hnenah dil sehla Pathian in a pe ding” ti asivekin Pathian hnenah fimnak dil ding kan si. Asinan, Pathian hnen ihsin fimnak a ngah duhtu cun amai ruahdaan le duhdaan cu a tanta hmaisak a tul. A thinlung a lawngter hmaisak a tul. Bible in in simmi cu “na neihmi hmuahhmuah hman man sehla” ti asi ruangah “na duhdaan, ruahdan” ih raalkhat lamzin zawh vekin na thei aw khal asile Pathian duhdaan thlun ding hril sawn aw. “Na duhdaan le pomdaan thawn a mil awaw asile” lawngah Pathian thu thlun dingin zirhmi kan silo, kan duhdaan le hmuhdaan thawn a kalh aw ringringmi lamzin bikte sawn hrildingin kan Bawipa Zesu in in zirh sawn asi.\\nHebru 1:1;-2, “1Hlanlaiah Pathian in kan pupa pawl hnenah voi tampi a phunphun in profet pawl hmangin thu a rak sim. 2Sikhalsehla hi ni neta bik lamah cun kan hnenah a Fapa sungin a sim a si” ti ah Bible in inzirh. Cui Fapa in thu a simmi pawl cu dungthluntu pawlin midang hnenah an sim sawng ih Bible sungah khum tahratin kannih hnenah peksawng kan si. I John 1:3, “Pa le a fapa Jesuh Khrih thawn pawlkomnak kan neihmi sungih nan tel venak dingah kan hmuhmi le kan theihmi cu nan hnenah kan phuang a si” tiah John cakhuat sungah in sim vekin Fapa in a simmi thutak cu kan hnenah simsawng asi. John 14:26, “Ka hmin in ka Pa in a run thlah dingmi Bawmtu Thlarau Thianghlim in ziang hmuahhmuah a lo zirh ding ih ka lo sim ciami hmuahhmuah khal a lo cinkenter ding” tiah Zesu in arak simcia vekin Bible sungah nganmi Zesu ih zirhnak le dungthluntu pawlin an mitin an hmuh le an theihmi an simsawngmi Bible sung nganmi thutak cu Thlarau Thianghlim in zumtu pawl lungsungah fiangzetin theihter kan si.\\nCuruangah nitin leitln nunah a sia a tha kan hrilmi parah Pathian rawn hmaisa in ziangkim hril ding kan si. Pathian Thlarau Thianghlim in hmanrua a phunphun hmangin thu insim thei asi, tongkam vekin siseh Pathian palai, siahhlawh pastor le rawngbawltu, zumtu pawl hmangin siseh ramsa le sersiammi pawl hmangin siseh Pathian in in theihter duhmi thu in sim ringring asi.\\nCutin Pathian in thu insimmi ngai in ziang a thabik tiah hrilding kan neih laiah hrialtul mi pawl a um. Cu pawl cu tisa mi sinak in a ukmi pawl, thuphan per hmang, rukru le duklo in ngahnak a duhtu pawl, a sual asi ti thei cingin Pathian tihzahnak nei loin sualnak a tuah sunzawm rerotu pawl, huatnak in a thinlung a ukmi pawl, mi relsiat thangsiat le zuar thlai hmangpawl, rinhlelhnak tipungtu, huatnak tipungtu Pathian duhlo zawngin a cangvaitu pawl hnen ihsin ruahnak zianghman laklo lawng siloin a hla theibikah tlansan ding hrial dingmi ansi. An thu ngai lo lawlaw a tha sawn.\\nCuvek thotho in nitin nun thawn a pehparmi kan hril tikah kanmai tisa duhnak ih ukmi si lo dingin, thinheng lai ah siseh duhtuk, huattuk, lai ah siseh thuthluknak tuah loin hrial thei mi cu hrial a tha. Tisa sinak in in uklai ah kan hrilmi cun Pathian hmin sunlawinak hnakin tisa duhzawngin kanmai thinlungin in bum theu asi. Mi zokhal midangin in bummi hnakin kanmah le kanmah kanmai thinlungin in bum ruangah thlawsuah tampi kan co dingzat co ngah loin kan um thei asi.\\nCutin Pathian Thlarau in kan nitun duhrilnak ah zalen zetin hna a tuanih kan sungah a cangvai theinak ding hrangah kanmai tisa duhnak ih ukmi siloin Thlarau Thianghlimih ukmi (Eph 5:17) kan si a tul.\\nThuf. 3:5-6, “Bawipa cu na thinlung zate in rinsan aw. Nangmah ih ruahnak le theihnak kha rinsan aw hlah. Na tuah mi kipah Pathian cu thei ringring awla, Amah in lamzin dik a lo hmuh ding a si” tiah thu in sim. Buddhist pawlin kutttial zohthiam (bedin saya) pawl hnen ihsin thurawn an lak tluk hman Laimi khrihfa pawlin kan pastor le thlarau lam hruaitu pawl hnen ihsin thurawn kan la dahlo tla asi thei men. Thuf 11:14; “Kaihhruainak um lo ahcun ram an siat, ruahnak ṭha petu tamnak ah himnak a um”. Tuf. 12: 15, “Mi aa pawl in miding kan si tiah an ruat aw ringring ṭheu; Mifim pawl cun ruahnak pekmi an ngai.” Tuisan minung pawlih buainak bik pakhat cu a tlunlam catlangpawlin in sim fiangzet in a lang.” Pakhatnakah kan simzo vekin Pathian hnenah thu kan rawn hlei ah Pathian in hmaiton in tongkam in thu intheihter caan a um thei. Cui hlei ah Pathian in tuisan zumtu pawl hrangah in pekcia mi Athu, Bible cathianghlim sungin nun insim, thu in sim, lamzin in hmuhsak asi. Bible in fiangzetin a simmi hman kan thlunlo asile Pathian hnen ihsin thudang theihbet tum rero man a um lo. Curuangah Thlarau Thianghlim in thu insim tikah Bible thawn a kalh aw in ziangtik hmanah a cangvai dah lo ding, Bible in asimcia mi thuthlangpi pawl cu cipciar dinhmun hrangah a fiangter sawn theu asi. Cutin Thlarau Thianghlim in hna a tuan tikah bulpak pakhat cio nun cu thutak sungah a kaihruai. Cuvek thiamthiam in Pathian hriakthih siahhlawh le zumtu pawl hmangin Pahtian in thu insim asi. Curuangah kan kiangkapah a ummi Pathian hriakthih kan milaipi pawl hnen ihsin thurawn, lamzin hmuhtu kan neih ringringmi asi.\\nMilai thuanthu kan zohsal tikah kiangkapah Pathian in a pekmi thurawn (spiritual mentor\/advisor) pawl hnenah thu rak rawn hmaisa hai sehla sualnak\/bumnak tampi cu an rak hrial thei dingmi asi. Thuthimnakah, Evi in theirah a ei hlanah a pasal Adam rak rawn hmaisa sehla Satan bumnak in a luat thei; David ih Bethseba a sualpi hlanah Kamsang Sammuel rak rawn hmaisa sehla uire tahratin ningzahza a innsangah a cangmi a thleng lo tla asi thei; Siangpahrang Ahab in Kamsang Elijah kha thu rak rawn hmaisa sehla Israel ramsungah mualphoza a cangmi a rak hrial thei tla asi thei; Gehezi in Naaman hnen ihsin laksawng a rak lak hlanah kamsang Elisa kha thu rak rawn hmaisa sehla pharnat a ngah lo tla asi thei; tvp, simding tampi a um. Thilsual pakhat a cang hlanah thurawnpetu pawl rawnnak caan tampi a rak um theu ko na in milai thinlung sungah sualnak thlaici cu a thupten a tthanglian rero hnu ah sualrah cu milai nunah a rahsuak theu mi asi. Zumtu leitlun nunah Pathian hmai le thlarau lam in hruaitu hmaiah phuan ngam lomi kan nei asile kan thinlung sungah sualhram a thla rero zo ti theih asi. Na thinlung kha zum hlah aw, mibum hmangbik asi (Jer. 17:9) asi. Pathian hmaiah, phuang aw la, sual cu ti mualpho asi dingih nangmah cu runsuak na si ding. Cutin thuthluknak pakhatkhat na hril hlanah a cang thei nak poh ah thurawnpetu hawl hmaisa ringring aw.\\nKumkimlo nauhak te lai kan sile nulepa, zohkhentu, thupeknak hnuai ah nung ding kan sivekin upa kan si hnu khalah kan nitin nun thlaraulam thurawnpetu, tuu khal in tuu rual a khal vekin, kiangnai ah kan nei ringring asi. Santhar fimsan sinsin ahcun leitlun khawmual kiltin ihsin thurawn lak theih asi zo, phone le internet a phunphun in pehtlaih awk theih asizo. Thurawn lak thiam hi mifim pawl umtudaan sawn asi.\\nCurualrual in rinsan lo dingmi, bumtu thurawnpetu lak ihsin fimkhur a tul. A hmaisa bikah kanmai thinlung cu mi bumhmangbik asi vekin in bum tambik tu asi. Cun tikcu caan le dinhmun khirhkhaan caan ah siseh lungawi hlawptlo lai, riahsiattuk lai, rilrawn le pumpuar tuklai, caak tuk duhtuk mi neih lai, tvp, caanah thuthluknak thupipi hrial thiam a thupi zet. Cuvek thotho in zuri, rukruk, thuphan per, thinhengmi, huatmi nei, iksiknak, tvp, tisami sinak in a ukmi pawl hnen ihsin thurawn kan lak tikah Pathian duhdan thawn kalh awaw in ruahnak sual in pek theu asi; fimkhur ringring thiam ding tuanvo kan nei. Zo hnen ihsin thurawn, ruahnak pekmi kan lak ding timi cu kanmai hrilmi asi. “Na rualpi isim awla, zo na si ti ka lo sim ding” tiah an sim theu vekin zo hnen ihsin thurawn kan lak timi in zo kan si timi insim fawn. Zohnen ihsin thurawn na lak khal asile na duhhril thuthluknak tuahmi parah nangmah ih tuanvo thotho asi. Curuangah a thianghlimmi le Pathian duhzwang hril thiam dingin Pathian Thlarau ih luahkhat mi, Pathian siahhlawh pawl hnen ihsin kan nitin nun duhhril ding thurawn kan lak thiam ringring hi a thupi ngaingai asi.\\n3) Mi zokhalin amai hrilmi parah tuanvo a nei:\\nSihmansehla, nangmah hrangah Pathian in duhhril ding a lo pek ih “Tuih sunah a ṭha le a sia, nunnak le thihnak hril dingin nan hnenah ka lo pek a si” (Daan 30:15) ati. Na hrilmi parah nangmah in tuanvo na nei. Midangin an lo bum khal asile bumin na um ruangah na hrilmi ih rah ihsin na luat cuang lo. Evi cu bumin a um ruangah a duhhrilmi in arah suahmi ihsin a luat cuanglo. Adam in Pahtian thupek hnakin a nupi ihthu a hrilsawn ruangah a duhhrilmi ih rah ihsin aluat cuanglo. Esau in a rilrawng tuk ruangah a duhhrilmi ih rahsia ihsin a luat cuanglo. Na duhhrilmi parah zianghman puhmawh ding, a rah ihsin luat theinak na neilo. Thiltha na duhhril asile a tha, thilthalo na duhhril asile thiltha lo, mi zokhalin an tuhvek cekci in an at ding (Kal. 6:7). Na thluak sungah suangtuahnak, khawruahmi na neihmi, na ruahmi, na thinlungin na paimi sungtuahnak, na kaa ihsin na tongsuakmi, na kaa sungah na luttermi, na hna sungah na luttermi, na taksa thawn na tuahmi, ziangkim nangmah thawn a pehpar mi na leitlun nitin nunah na duhhrilmi vekin thlaici na tuh ih na tuhmi ci bangin na at rero asi ( Job 4:8). Pathian in midang duhhrilmi parah thu a lo thenlo ih nangmai duhhrilmi parah midang thu a then fawn lo. Na duhhrilmi na ruatvekin na kaa in tongsuak ding le tuansuak dingin na hril vekin na nitin duhhrilmi vekin na cangvai ih na mizia khal nitin tuahser rero asi. Tuisunah thil pakhatkhat na hrilih na duhlo zawng a rahsuak tikah na duhhrilnak ih rahsuakmi na hrial thei lo zia na hmu ding. THiltha na hril asi ahcun zohman ih laksak theihlo a rah na at fawn ding.\\n4) Midang duhhrilmi ruangah Pathian lungtum a thleng aw dah lo:\\nPathian in nangmah thlawsuah lo pe dingin mi pakhat hman thu a rawn dah lo. Midangin an duhhrilnak in thuthluknak an tuahmi ruangah Pathian lung a thleng dahlo ih Pathian tumtah a dal thei dah lo. Mi zokhal anmah ih tuhmi thlaici vek cekci in a rah an at asi. Midang duhhril thuthluknak, cozah kumpi, khawsung, mibur, pawlkom, boruak thalo, sumpai tlaksamnak, taksa harhdamnak, tvp milai buaipi theumi pawl ruangah Pathian lungthlitum a thleng dahlo. Midang duhhril thuthluknak parah thu then lo dingin le sawisel le mawhsiattu si lo dingin Bible in in zirh. Ziangruangah tile midangin ziangvekin thuthluknak an tuah ih thu le hla a fehsual pittawp khal asile Pathian in Amai tumtahmi a famkim theinak ding hrangah hmanrua ah a hmang thei thotho asi.\\nJoseph thuanthu in in zirhmi cu Satan hmanrua le leitlun milai pawl duhhril thuthluknakin Pathian lungthlitum a kham theilo timi asi. Joseph ih mangmanmi cu a pa Jacob hmanin a lawmmam tuk tiah a ruat. Joseph unau pawlih duhhril thuthluknak in Pathian tumtah a kham thei lo. Farah zawnzaihnak, lawngfangkheh in hnipuan hruh lai mi hman an hlitsak, sumpai piakhat hman nei loin saltaanak, unau pawlih huatnak, dungtunnak, leitlunah ttantu le dinpi tu pakhat hman nei loin dinhmun sia ah dinnak, dodalnak, thuphan thawn Pontifar nupi in a pasal thuneihnakin Egypt cozah kumpi hmangin Joseph cu thawng inn sungah a thlak, hi pawl hmuahhmuah in Pathian tumtah a kham thei cuang lo. Farah zawnzaihnak, lawngfangkheh in zianghman kutsungah neihmi nei lo, tlaksamnak, dinhmun sia in saal tannak, zohman ttanpitu nei lo khawpin leitlun milai pawlih dungtunnak, cozah kumpi pawlih diklo zetin hremnak thawngthlaknak, thei tu le hmuhtu pohpoh hmaiah ningzak mualphoza in diklo zetin relsiat simsiatmi dinhmunah dinnak, leitlunah lamtang pakhat hman neiloin leitlunmi pawlih dungtunnak, hivek dinhmun hmuahhmuah hi Joseph in a rak tawnmi asi. In zirhduh mi pakhat cu Pathian fate pawl leitlun nunah kan tawn dingmi harsatnak hmuahhmuah in Pathian lungthlitum a dal\/kham thei lo timi asi. Culawng asihrihlo, satan in leitlun milai, kumpi cozah le society, hmanrua a phunphun hmangin Pathian fate pawl parah a tuah theimi khal Pathian in A fale pawl hrangah a tumtah mi famkim tertu hmanruatha ah a hmang thei asi (Rome 8:28) tiah Joseph nun in in zirh.\\nTuisunah himi casiartu pawl ziangvek dinhmunah kan um cio ti ka thei lo. Satan in ziangvek hmanrua hmangin lungreithei ko a lo tuah ti ka thei lo. Na lungthlitum, Pathian duhzawng tuan suak thei lo dingin ziangvek harsatnak le dinhmun pakhatkhat in a lo hnaihnok ti ka thei lo. Ziangvek dinhmunah, ziangvek hmanrua thawn satan in a lo do, a lo hnaihnok khal asile Pathian Thlarau in in zirh duhmi cu hihi asi, Satan hmanrua ziangkim kha, Pathian in na hrangah a tumtahmi fimkimter dingin hmanrua ah a hmang rero mi asi. Na theihthiam lomi, neihlomi, tlaksamnak le duhthusam famkim lomi pawl ruangah zohman thinhar le beidawng in um ding kan silo. Kan theihlo mi, neihlomi, tlaksamnak dinhmunah kan din rero Pathian in in siang asi ahcun kan theihdah lomi neih dah lomi dinhmun le thlawsuahnak Pathian in inruatsakmi kan hmu sawn ding asi.\\nMidangin, bulpak, abur, le pawlkom in an duh an hril tikah na duhlo, pomlo zawngle a diklo, a thabik asilo tiin na ruat hmanah fimkhur dingmi cu mah le mah kaihrem awk, mai thinlung ruahnak ukneh, kross ah khenbet tahratin tisa duhnak in cangvai lo ding asi. Midang duhhrilmi parah sawisel, relsia, thangsiat, zuarthlai, thuthen, thinheng, ikfik, ngawltau, hngirteu in na um asile midang duhrilmi ruangah siloin nangmai lungput sawn kha na hrangah thlawsuah daltu asi. Mi zocio khal mai duhhrilmi parah arah kan at cio vekin midangin an hrilmi ih rah cu an at dingih nangin na duhhrilmi na lungput, tongkam le tuahnak vekin a rah na at ve ding. Midangin ziangvek an tuah khal asile Pathian in nangmai hrangah rem a ruatmi le a tumtahcia mi (Jer 11:29) cu a thleng dah cuanglo laiah midang duhhrilmi na buaipi ciamco asile Pathian in a lo duhsakmi le thlawsuah a lo kamcia mi co thei lo in nangmai duhhrilnak in thlawsuah a lo kham sawn thei mi asi.\\nMidang duhhril thutluknak ruangah Pathian lungtlitum le na hrangah a tumtahmi a thleng dahlo ih nangmai duhhrilnak vekin thlaci na tuhmi ih rah na at ding.\\n5) Satan siotarh\\nMi tampi in anmai dinhmun le an kiangkap dinhmun parah lungawi tawk loin midang mawhsiatnak thu an aukio rero theu. Naa an tuar mi le an duhthusam a famkimlo mi pawl midang duhrilsual ruangah tiah phunzainak in an khat theu. Cucu Satan bumnak tumpi asi. Midang ih khawruah, duhhril, tongkam, tuahnak ruangah na hrangah Pathian in a thinlung a thleng dah lo. Nangmah le Pahtian karlak thu parah hngat aw in Pathian in na leitlun nitin nun thuanthunung cu lai a rel asi. Phunzainak cu Satan in Israel mipi pawl nelrawn ramcar ah a bumnak hmanrua tha bik a rak si ih kum 40 tiang an rei phah. Nangteh na dinhmun, na insang, kawhhran, khawpi, miphun, le kiangkap thu pakhatkhat na duhdaan vekin a fehlo ruangah phunzai tahratin Pathian ih thlawsuahnak na hloh\/sung rero ding maw? Satan in lobum nawn hlah seh! A ngaingai ahcun, na parah, na insang, na kawhhran, na khawpi, na miphun, na leilungpi thuanthu tuahtha dingin Pathian in nangmah hman a lo duh laiah midang mawhsiattu ah na cang asile hmantheihlo ah na cangzo tinak asi. Ziangah tile midang na mawhsiattikah “Unau mawhsiattu” cu Satan hmin asivekin satan mizia na ttawmpi tinak asi. Bible in inzirhmi cu Bawi Zesu cu leitlun ah “mawhsiat ding” in a ra lo, amah a zumtu hmuahhmuah kumkhua nunnak an neih theinak ding hrangah asi sawn (John 3:17). Cutin Khrih zumtu pawl cu Pathian mizia ttawmpitu kansi ( II Pet. 1:4) ih midang mawhsiattu siloin midang in an dinhmun harsatnak tlamtlinlonak, satan bumnak, sualsal ihsin an luat theinak ding hrangahah Khrih ih Thlarau cu nangle kei sung ihsin hna a ttuan rero sawn asi. Leitlun kan um sung cu duhhril sualnak, tongkam thalo, tuahnak sual, tlamtlinlonak, tvp, Pathian duhdaan le nangmai duhdaan thawn a kalh awmi na hmu ringringring ding. Phunzai le midang mawhsiat ding cu na duhhrilmi asile na damsung phunzainak le midang mawhsiat ding na nei ringring dingih na lei damsung satan lung na ti awi zet ding tinak asi. Midangin an duhhril thuthluknak ruangah lungawilo, ikfik, thinheng, hngirteu, aipuang theilo, lungawi theilo, le huatnak thinlung thawn na khat asile kawhhran sungah ziangvek tuanvo na nei maw, ziangvek doctrine na kutkaih maw, ziangvek peknak le biaknak lam raithawinak ziangvek na pek khal asile na sungah Pathian Thlarau a cangvai theilo ih na thlarau nun cu nelrawm ramcar ah tlangleng rero vekin na caurau ding. Cucu Satan tumtah le duhthusam, lungawi zawng asiih a ngaisio tarh thawn a lo awkngah tinak asi.\\nMidang duhhrilnak le tuahnak ruangah Pathian in tuanvo a lopek mi tuansuak theilo in na um asile Pathian hmaiah puhmawh ding zianghman na nei lo. Ziangah tile Khrih dungthluntu pawl cu anmai duhnak tanta ih thihnak le nunnak, lungawi riahsiat, mitthli le canghnap thawn khalin Pathian ih fialmi tuansuak ding asi. A thupek thlun ding asi. Pathian ih hmanrua tha si thei dingin le duhdawtnak le thlawsuah luansuaknak, Thlarau Thianghlim in zalenzetin a hman theimi si dingin Pathian thulun a tul. Pathian thulun tikah tisa in a duhlomi, na lungawinak siatsuahtu pawl ngaidamnak, duhdawtnak, thiltha tuahsak le thlacamsak tla a tel hrimhrim ding. A ngaingai ah, zumtu pawlin tisa thinlungin a duhlomi kan tuah thei lai hlanah thlaraulamah thansohnak lamzin danga um lo. Khrihfa ka si tisi, lei tisa duhzawng famkim ringring dingin a ruat tu kan um asile kan zummi zo asi ti kan thei lo asi. “Mi zokhal ka dung ithlun duhtu cun amai duhnak tanta in ithlun seh” ati. Pathian in tuahdingin in fialmi pawl cu tisa in a duhlomi pawl an si ringring. Ziangah tile tisa cun Thlarau duhnak dokalh in a hiar ringring asi (Kal. 5:17). A naa zet khal asile Pathian thu na lungruangah na sung ding tiah na ruahmi hnakin Pathian thu na lunglo tikah na sunmi a tamsawn ringring asi ti theih a tha. Unau duhdawt ding thupek na thlun ruangah na sungmi hnakin huatnak thawn na cangvai tikah na sungmi a tamsawn ringring. Unau na ngaidam ding thupek na thlun ruangah na sung mi hnakin na ngaidam loih na sunmi a tamsawn ringring. Tahtthimding rual hman asilo.\\nCutin simtikah midang duhhrilnak cu a dik theh tinak asi maw? Silo. Joseph unau pawl cu an dik tinak asi maw? Silo. Midang mawhnak, sualnak, tlamtlinlonak cu hmanrua ah hmangin Satan in thang a lo kammi kha fiangzetin na hmuh thei nak dingah simmi asi. Ziangruangah Bawi Zesu in amah thattu, zuartu pa Judas Ischariot cu kumthum sung daiziar in thei lo vekin a dungthlun hleihnih lakah a umpi, rawl a eipi, thu a zirh ih sumpawi kilkhawitu ah a ret, ti na ruat dah maw? Bawi Zesu hman in Judas cu kumthum sung a umpi, tongsia kamkhat hman thlaklo, relse lo, thangsiatlo, dodallo, hnihsanlo, nautatlo, thleidanglo, mitsen hman in zoh dahlo, met dahlo, dungthlun dang hleikhat pawlih theihthiam dingin zianghman a tuahdah lo asile nang na kiangkap um zumtu unau pawl parah na khawruah, na tongkam, na tuahnak pawl kha ruat sal hnik? Zesu hmaiah na ding ngam ding maw? Bawi Zesu cu amah zuartu ding thawn kumthum sung a um tlang laiah a phunzai dah lo. “Zusu lungput vek nei uh” (Phi. 2:5) tiah thupek kan si vekin na kiangkap ummi pawl mawhnak, thiltisualmi, tlamtlin lonak mawhsiattu ah na tang hrih ding maw? Noah ih fapa pawl thuanthu kha zoh sal hnik! Zo ha satan thang sungah tla ih camsiat tuar? Noah a taklawngin a ih lai kha a an hmu cio nan a simsawngtu ih fapa cu camsiat a tuar sawn asilo maw! Satan in na nitin nunah thang a lo kam mi thei aw; na insang, hnatuannak, kawhhran, khawpi, venghnen, rualpi, sungkhat lakah an tlaksamnak, mawhnak, sualnak, santlai lonak pawl mawhsiattu dingah satan in a lo duh. Pathian in cu pawl duhdawtih an hrangah thlacamsak dingin le Pahtian duhdawtnak thuthangtha luansuaknak si dingah a lo duh. Zoih duhnak na hrilsawn ding?\\nMidang duhhrilnak ruangah lungawilo kan um pang maw? Leitlun sakhua nak ih bum awknak cu leitlun pawlkom sinak, upatnak, cawimawinak, mifel sinak, dinhmun le mibur cangvaihnak ih thinlung hlawptlonak pawl asi theu. Hivek dawi in leitlun sakhua nak ah a rak nung rero tu pawl nunah a hmunmi sunglam nun lungawi, hnangam daihnak le duhdawtnak luangliam a langlo theu. Fiangten sim ahcun Pathian in a neihsun, a fapa Zesu Khrih a pek zo mi parah lungawi tawk hrihlo tu pawl hrangah Pathian in a fapa hnakih tha sawn milai lungawiter dingin laksawng dang a nei lo asi. Curuangah mi zokhal, midang duhhrilnak ruangah ka duhmi vekin thil a canglo tiah ninghang, lungsia, riahsia, thinheng, hngirteu in a um hrih asi ahcun “A ram le a felnak hawl hmaisa uhla thildang hmuahhmuah pekbet na si ding” (Mat 6:33) ati mi vek asile kan hawlmi a diklo tinak asi. Pathian in a fapa in pekzo ih kan lungawi diriamnak a kimhrih lo asile kan hawlmi a diklo tinak asi. Pathian thawn kan duhdan a bang aw lo tinak asi. Kan duhmi cu Mathai 6:33 in “zianghmuahhmuah” atimi lakah a tel hrih lo tinaka si. Zo a mawh?\\nMidang duhhril thuthluknak parah thuthen ding kan si lo. Ziangah tile, midang duhhril thuthluknak parah thuthen tlak khawp in mifim zohman kan um lo. Midang in duhhril thuthluknak an tuahmi thu thawn pehpar in thu hla famkim a theikimtu kan umlo. Midang duhhril thuthluknak ruangah riahsia ninghang, thinheng, hngirteu, aipuang thei lo, lungawi thei loin a um kan um asile midang mawh asilo. Pathian in na lungawinak tuahtu dingah midang zohman tuanvo a pe lo. Na lungawiter dingin nangmah lawngin tuanvo na nei. Midang thuthluknak parah Pathian in nangmah a lo mawhsiat dahlo ding. Tuanvo na neihlo mi parah Pathian in thu alothen dah lo, a lo mawhsiat dah fawn lo. Cutin midang duhhrilnak parah na buai asile nangmah tuanvo le duhhrilmi parah na tuahsual zo tinak asi. Na fapa pawpi in a deh mi hman buaipi loin na hmuanthlang tei uico bo na buaipi rero thawn a bang aw aw. Cutin na buaisuai asile midang in duhhrilnak an tuahmi ruangah na sungmi hnakin midang duhhrilmi parah na buai ruangah na sunmi a tam sawn ringring ti theih a tha fawn. Cuihleiah, midang parah saya tuan tum fawn hlah. Ziangah tile na theihnak famkimlo thawn midang parah saya, zirhtu, thiltha sawn thei vekin khua na ruat, na tong, na cangvai tikah midang hnakin ka tha deuh ka thei deuh tiah na ruat awk ruangah asi ih nangmai sunglam ihsin porh awknak a cangvai tinak asi. Porh awknak cu Pathian in a do (James 4:6) ih Pathian in a lo hnuk thla ding (Thuf. 29:23).\\nTawpnakah; nitin te na leitlun nunah duhhrilnak hlir in a khat. Minute tin, second tin, duhhrilnak hlir in a khatmi asi. Na thluak le thinlung sungah khua a luahtu khawruah, na mitmeng, lungput, tongkam, mithmai retdah, umdan, tlanlendan, midang pehtlaihmi, tumtah, le hmuisel, tuahnak, na kaa sungihsin a lutmi le a suakmi, na mit in na zohmi, na hnakua sungah na luttermi, na pawlkommi le pehtlaihmi, na neihmi nah man awknak le thlawsuah a lut a suak, tvp, duhhrilnak hlir in a khatmi na leitlun nunah ziang na hril? Nangmai duhhrilmi vek cekci in Pathian in na parah thu lo then ding. Duhhrilnak lakah Pathian hnen ihsin a rami fimnak, satan hnen ihsin a rami bumnak, mibum hmangbik kanmai tisa thinlung ihsin a suakmi ruahnak hmuhdan pomdaan, tvp, thleidan thiam uhsi. Pathian hnen ihsin fimnak hawlin tisa duhnak tanta uhsi. Pathian in kanmah bawmtu dingah inpek mi thurawnpetu pawl hnen ihsin thurawn la ringrig uhsi. Santhar leitlun milai nuntudan cu “daan umlo” (lawlessness) asi. Uktu, thurawnpetu, nei lo, mai tisa duhnak ih nun, bulpak zalennak (individual freedom) rual emem san asi ih zohman thurawnpek tullo in mahte nun thei uarsan asi. Cuvek sanah kan nun laiah zumtu unau pawl cun “Khrih upatnak ruangah khat le khat duhnak thlun aw tawn in” (Eph. 5:21), tuhlut aw tawn sawn ding kana si. Cutin thurawn pek awknak ihsin duhhril sual lo dingin le satan bumnak thang sungah tla sual pang lo dingin Pahtian in in bawm thei asi.\\nZocio khal, mi in in bum ruangah maw, midang duhhrilmi a sual ruangah maw, kan duh k an hril sual asile kan duhhrilmi ih rah ihsin luat theinak puhmawh ding zianghman kan nei lo asi. Midang duhhrilnak ruangah Pathian in kan parah thu inthen lo ding vekin kanmai duhhrilnak in kan hrilmi parah midang in a liamkuan in kuansak lo dingih Pathian in midang hnenah laksawng a pe dah fawn lo ding. Curuangah Pathian hnen ihsin fimnak hawl hmaisa in satan thangkam mi, midang duhhrilnak buaipi lo dingin fimkhur cio uhsi. Pathian in mi pakhat cio hrangah tumtah mi a nei ih cui a tumtah mi siatsuah tu ding Pathian in zianghman a sersiam tel lo. Nangmah duhhrilnak vek cekci in a rah na at ding.\\nA thabik, Pathian lungawizawng hrilthiam ringring dingin Pathian Thlarau in fim a lo zirh rero mi kha hnawng loin tisa duhnak sawn kha hnawng sawn uhsi.","num_words":5269,"character_repetition_ratio":0.06,"word_repetition_ratio":0.011,"special_characters_ratio":0.202,"stopwords_ratio":0.27,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Champions League Sungsuak Dinhmun Ih Record Ropi & Cephnep – Times Of Chinland\\nChampions league sungsuak puai (round Of 16) vial ih record le cephnep pawl cu UEFA in hitin tarlangnak a nei.\\nChampions League sungsuak puai lek tam hleice player pawl cu C.Ronaldo 30,Leo Messi 28, Casillas 27, Iniesta 25, Alves ,Zlatan Ibrahimovic ,Ramos ,Robben 23,Alonso, Evra ,Fabregas ,Lampard 21 ciar pawl an si.\\nChampions league sungsuak puai vial ih sit goal tam hleice pawl cu Leo Messi goal 26, C.Ronaldo goal 23, Muller goal 12, Lewandowski , Benzema goal 9, Aguero ,Henry, Robben goal 8,Cavani ,Eto’o,Gomez,Zlatan , le Van Persie pawl in goal 6 ciar a si.\\nChampions league sungsuak (Round of 16 ) Puai pakhat ih sit goal tam hleice pawl cu Leo Messi puai 1 ah goal 5( Barcelona 7-1 Liverkusen ), Maria Gomez puai 1 ah goal 4(Bayern Munich 7-0 Basel) tei pahnih an si.\\nChampions league sungsuak puai pahnih komkhawm ih sit goal tambik cu Barcelona captain Leo Messi a si ih goal 6 a thun.Liverkusen thawn an puai hmaisa ah goal 5 le neta ah goal 1).\\nChampions league sungsuak puai lek tam hleice club pawl cu Real Madrid puai 16,Barcelona ,Bayern Munich puai 15, Arsenal puai 14, Chelsea puai 13, an United ,Porto puai 11, AC Milan ,Juventus le Lyon in puai 10 ciar pawl a si.\\nChapions league sungsuak puai dinhmun ah League dinhmun thawn sungsuak lek tam hleice pawl cu England puai 55, Spain puai 50, Italy puai 38,Germany puai 36 le France puai 25 pawl an si.\\nChampions league sungsuak puai dinhmun ih club phunphun thawh tam hleice league pawl cu Spain club 10,England club 7,Germany club 7,France le Italy club 6 pawl an si.\\nChampions league sungsuak puai dinhmun ah komkhawm ih nehnak cotam hleice pawl cu Barcelona vei 13, Bayern Munich vei 11 ,Real Madrid vei 9, Chelsea vei 8, Juventus ,Man United vei 7 veve,Liverpool vei 6,Arsenalle AC Milan vei 5 veve pawl an si.\\nChampions league sungsuak puai dinhmun ih nehnak cotam hleice pawl cu Barcelona vei 20,Real Madrid vei 16,Bayern Munich 15,Arsenal 11,Juvnetus 10,Man United le Liverpool vei 9 veve pawl an si.\\nChampions league sungsuak puai dinhmun ih sit goal tam club pawl cu Bayern Munich goal 74, Barcelona goal 69, Real Madrid goal 54 Arsenal le Chelsea goal 34 pawl an si.\\nChampions league sungsuak puai dinhmun puai khat ih nehnak co nasa hleice pawl cu Bayern Munich 7-0 Basel ,Bayern Munich 7-0 Shakhtar ,Man City 7-0 Schalke ,Bayern Munich 7-1 Sorting le Barcelona 7-1 Liverkusen pawl an si.\\nChampions league sungsuak puai dinhmun ah komkhawm ih nehnak cotam hleice pawl cu Bayern Munich 12-1 Sporting( 5-0,7-1), Lyon 10-2 Bremen ( 3-0,7-2 ),Barcelona 10-2 Liverkusen ( 3-1,7-1 ),Bayern Munich 10-2 Arsenal ( 5-1,5-1),Man City 10-2 Schalke (3-2,7-0) pawl an si.\\nChampions league sungsuak dinhmun ih come back ropibik an timi cu PSG 4-0 Barcelona ,Barcelona 6-1 PSG puai a si.","num_words":410,"character_repetition_ratio":0.176,"word_repetition_ratio":0.035,"special_characters_ratio":0.265,"stopwords_ratio":0.215,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.661,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Steve Jobs - Chinland Today\\nFriday 24 May 2013\\tCahram\\nHome » Cahram, Leitlun Thuthang, Thuthar » Steve Jobs\\tSteve Jobs\\nSunday, January 20, 2013, 7:12\\nCahram, Leitlun Thuthang, Thuthar\\n0 views\\t2 comments\\n- Asiangte, Champhai\\nLeitlun thuthang dangdang in Steve Job-ih a thih hnu khalah an cahmai pawl ah miropi a sizia thu hin hmun a luah nasa. Apple computer leh Apple company ihsin thil tuahsuah mi iPod, iPad, iTunes, Macintosh Computer tvp. pawl hi a mankhung ruangah kan Chin mi ṭhenkhat ramleng ih um tihlo cun kan hmeltheih tuk lo a bang.\\nSteve Job hi February 24, 1955 ah San Francisco, California, USA ah Speech Therapist, Joanne Simpson leh Political Science Lecturer Abdulfattah ‘John’ Jandali tei fa si dingin a rak piang. Sawnfa a si ruangah a pian hnu zarhkhat hrawngah farah cawmnak inn ah ret a si. Paul Job leh Clara Job te nupa in an fa ding an adopt ih, a hminah ‘Steven Job’ tin an phuah. Duat takin leh duhdaw takin Paul leh Clara te nupa hin an kilkhawi i, amah hringtu nu leh pa ngaingai hi Steve Job kum 27 mi a si hnu lawngah a thei suak hai a si.\\nA pa (a adopt tu) Paul hi mechanic a siihkj, Steve hi electronic thilri sia tuah dan le hman dan dangdang cu an garage(thilri leh motor retnak inn) sungah a zirh ṭheu, hi ruangah hin Steve-ih nun khalah nuam tihnak leh paihnak nasa tak a pe, electronic lam thil tuah ah a hrangah lamzin tamtak a awn awk phah a si. Cazir lampang cu a paih tuk lo, phun 4 a kai laiih sin ca zir dingih fial leh tur rero ṭul mi a si, asinan ca lamih a thinlung a pek ah cun thiam thei tak a si.\\nSteve Job hi Cupertino, California-ih tlawng kai ṭheu a si. Tlawng a kai lai ah hin Palo Alto hmunih Hewlett Packard hmunpi cu an ca zir mi bawm ding outing class nakah an va pal ṭheu. Hi ruangah hin computer lamah phurnak a nei so vivo ih, Apple company ih a rualpi Apple company dintu leh sulsutu lakih tel ve Steve Wozniak thawn hi hmunah hin sar aw in an ṭuan tlang ringring ta.\\nHigh School a ṭheh hnuah Reed College, Portland-ah kai zawmin, asinan rei hman a kai hlanah sum le pai neih loh ruangah kum 2 hnuah ah a ca zir cu bansan in college cu a suahsan. Himi hnu ah hin a rualpa Steve Wozniak thawn Homebrew Computer Club ah telve in Computer game tuahtu Atari Company hnuaiah video game design in hna an ṭuan.\\nHi mi hnuah Steve job hi biaknak leh sakhuanakin a nun a luah nasat tuk ruangah a hna ṭuan hlawh tete khawlin, Biaknak dik hawl dingin a rualpi pawl thawn India ram lamah an tlawngih India ramah cun Buddhist biaknak thlunin a um.\\nA rualpa Wozniak thawn an ṭuannak Atari company hnuaiih ṭuan phahin an zir aw vivoih, Kum 1976 kumah Steven Wozniak cun amah tei a duan suah mi computer design cu Steve Job hnenah hmuhin Computer circuit board tuahnak company dinpi dingah a sawm riai. Cutin, April 1, 1976 ah Steve Job- tei Garage sungah Apple Computer Company dinin computer part dangdang remkhawm cawp cu an tuah suak, hi laiah hin thilri lei nak ding sumpai an nei lo tuk ruangah Steve Job hin a Volkswagen Bus leh a calculator pawl khal a zuar. Computer tuah cu an tui sawn ruangah circuit board tuah an tum mi cu ṭhulhin computer tuah lamah an her aw.\\nHimi tumih an computer tuah suah mi hi Apple I tin a hmin an bun ih, computer set khat hi dollar $ 666 in an zuar. Apple I cu Dollar 774,000 man lai an khawng suak thei. A hna kum ah Apple II cu hlawhtling zetin an tuah suak leh ih hi khal hi Dollar $ Million 139 man lai an khawng suak lala. Cutin May, 1980 ah Apple III computer cu an tuahsuak lala ih asinan hi ṭumah hi cun an tum vekin an hlawhtling in an khawng ṭha lo, hlawhtling tuk lo hman sehla stock market-ih an company hming cuangih an pho lan awk nak hmaisa bik a si, sum le pai an lakluh leh tham mi khal dollar $ Billion a si thlang ih an zuamin hma khal an la nasa thlang.\\nKum 1983 ah Steve Job cun cold drink Pepsi-Cola company dintu John Sculley cu an company, Apple ih CEO hna tuan dingin a sawm. John Sculley hin CEO hna a tuan hnuah hin hlawhtling takin kum 1984 ah Macintosh computer cu an tuah suak, Mac an tuah hi a hlawh tlin tuk ruangah a hlanih an rak buaipi ṭheu Apple I,II,III etc cu an tuah nawn lo.\\nHi ti tluang takih an feh rero laiah computer design leh duhzawng bang awk loh ruangah Steve Job cu Apple Board of Directors pawlin a sinak hrek khat an lak sak, hi company-ah Chairman si khal sehla a company share neih pawl cu a zuar thluh deuh thaw. A leh hnuah Apple cu suahsanin company dang NeXT Computers cu dinin hi company khal hi a lar nasa, asinan an thil tuah pawl a khun deuh ruang an khawng thei lo. Kum 1993 ah tla cun set 50,000 hrawng lawng an khawng thei. Hi vek a si ruangah hin Next Computers cun Computer lam cawlh sanin software lamah hma an la tan ih, internet hman zikih World Wide Web 1.0 (www) ngannak hmanrua Interface Builder cu tuah suakin a hnuah Unix Operating System an tuah suak leh ih hi tla hi cu Apple Computer Company in an operating system dingah an hmang ta.\\nCun kum 1986 ah Stevein Film Director lar George Lucas-ih company Lucas films hnuaiih computer graphic division(cartoon tuahnak) cu lei sakin a cei mawiih, a hminah Pixar tiah a vuah . Pixar hin film tuahtu company Walt Disney thawn animated movie (cartoon) tuah dingin remawk nak (contract) an sign tlang. Steve Job-ih company Pixar leh Walt Disney tei tuan tlannak hnuaiah hin film hlawhtling tak tak Toy Story (1995), A Bug’s Life (1998), Toy Story 2 (1999), Monster Inc (2001), Finding Nemo (2003) leh The Incredibles (2004) tih pawl an tuah suak, asinan an company pahnih contract thuhla ah buai nak an neih ruangah kum 2005 ah Walt Disney cun Pixar cu a zaten $7.4 billion in a lei sak thluh, Steve Job cu hi company ih shareholder tum bik a si ruangah Walt Disney hnuaiih Pixar-ah cun Board of Directors lakah a tel tho tho a si.\\nHitiih Pixar in hlawhtlin nak a ngah rero hmang an tih laiah sum le pai lamah buai nak a um ruangah a company pi bik NeXT.Inc cu zuar a si ih, Kum 1996 ah Apple Company cun NeXT.Inc cu $402 million in an lei. Hi ruangah hin Steve Job khalin a suahsan zo mi Apple company-ah cun a luh leh sal a ṭul nak a si.\\nHi tiih Apple company-ih a luh leh hnu rei lo te ah Steve Job hi kum 1997 ihsin Chief Executive Officer (CEO) hna cu an kaih ter sal. A hnuai ihsin hin project dangdang buaipiin hlawknak tampi Apple company hin a ngah nasa. Dan leh dun pawl feh dan ding pawl thleng thluh in a mah Steve Job, CEO rori hmanin kum khat sungah Dollar malte lawng a hlawh a si. Next software tam sawn cu Apple than soh nakah hmangin operating sysytem dingin NEXTSTEP an hmang leh i, hi hi Mac OS X operating system rak suah nak a si. Apple company cu Steve Job-ih kutih a um hnuin hlawknak hlirin an khat. Computer tha tak iMac Computer leh mp3 player music ngainak iPod leh music software iTunes an tuah suah hnu tla ah cun Apple Company cun hlawknak nasa zet an ngah.\\nCutin lamzin dangdang in hma an vun la vivo ih June 29, 2007 ah khan Apple cun mobile phones cangkang zet leh tha zet tuah suakin iPhone hi an run tlangzarh . Cun Steve Job-ih hmalaknak zarah Apple company cun computer vek cangkang tak, laptop tiat hrawng, bil leh thleh tul lo, touch screen thluh iPad cu an tuah suak lala si kha. iPad khal hi an zuar khawng nasa.\\nSteve Job hin kum 1991 ah Laurene Powell chu nupi ah neiin, Laurene thawn hin fapa pakhat leh fanu pahnih an neiih, culo fanu pakhat kum 1978 ih a sawn thlak mi Lisa Brennan Jobs khal a nei. Hivek ihbuai tak leh hlawhtling takih hna a tuan laiah kum 2003 ah khan pancreatic cancer a nei tih hmuh suah a si, asinan Apples Board of Directors pawl cun hivekih Apple company lu bik leh thluak bikin hi vek natnak men men lo a tuar tih an theih cun company a tluksiat pang an phan ruangah puangzar lovin an thup ih, asinan kum 2004 ah a pancrease cu hlawhtling zetih zai a si.\\nSii dangdangih tuam hlawh phah cing khalin a hna cu a tuan tho tho ih, asinan CEO sinak cu kai thei ding dinhmun ah ding lovi a theih awk ruangah Aug 24, 2011 ah khan Steve Job cun Apple CEO asinnak cu ban a dil ih, Apple Directors pawl khalin remti in a aiawh dingah Tim Cook cu ret a si. Cutin a natnak cun zual lam a pan vivo ih October 5, 2011 ah leitlun mifim, mithiam leh thluak tha Computer pa tih hmanih an kawh rero mi cun leitlun a suahsan.\\nSource- Crunch base, Gilbert\\nadmin has written 4632 posts on this blog.\\ntharte wrote on 20 January, 2013, 18:33asiangte, na va ngan tha lawmam ve, mi ropi thuanthu ka theih bet nasa, hi vek thuhla ka siar ngah hi cu chinlandtoday leh a ngan tu asiangte ka lo fak nasa. run ngan bet vivo, a ngan lam tan kan lak thei lo khallen a siar lamah tan kan rak la nasa. zuam sin sin aw..\\nSuipar wrote on 20 January, 2013, 22:14Ngaisan um zet mi Steve Job in Leitlun a suah san tuan tuk hi cu Caan nak nasa zet a si. Nu leh Pa ngai hnen ih seilian hman si lo in Harsat nak a phunphun pah tlang ih tumruh nak thawi a hlawhtlin nak hi zohthim tlak rori mi pakhat a si tin ka hmu.\\n« 2012 Sung Ih Kan IT Leitlun\\nFrance in Mali Ram Bomb Thlak Bet A Tum »\\nFalam Humhual Pawlpi In CYMA Hnen Cakuat - 2,638 viewsAmerican Idol Ih Tel Elizabeth Thiam Hmaitonnak - 1,911 viewsAizawl Laipuitlang Leimin \/ Inncim - 1,207 viewsNorth Korea le US Ralthuam - 1,170 viewsUS Ramsung Ih Zarhkhat Sung Thilthleng Danglam Deuhpawl - 961 viewsKawlram Mipawl Umkhawmnak Saikhumphai Cu Vaphai Khawtlangin Nawkkang - 927 viewsKhampat Bungpi A Kiak - 884 viewsUSA, Kansas City Ah Motor Accident Thleng, Laimi 2 Thi, 8 Hliam Tuar - 799 viewsSaikhumphai Thu Neta - 729 viewsOman Ram Ah Muslim Nunau In Quran Hlawn Ruangah Zawngte Ah Cang - 677 viewsTedim Mi Zanthing Hnge Ih Tlak Ruangah Mizoram Ah Thi - 637 viewsChin Political Party 4 Hruaitu Pawl In Saikumphai Thuhla Ih An Hmuhdan Tarlang - 618 viewsBoston Bomb Ti Puaktu Kai - 617 viewsSexy Bik Ram Pawl - 602 viewsIndia Ram Ih Australia Missionary Pa Fa Thum Thattu Kaingah - 598 views\\tChin Tlang Ṭong Thu Ah Pu No Than Kap In President Cakuat\\n25 comments\\tChinmi diktak: @Lai puipuii, have a small shy...Salai Chin: Official ih dawrawk hi a thabi...Salai Chin: An zangfah um ngai...zaluai: B lailianthang mi thapek dan,m...laifahniang: Hihi rak siar uh law.... U leh...laifahniang: Lairam ah Muslim pawl in hmun ...vahai: Afiang lo mi kan c zaangfah te...Salai Mitthli: Pi bik cingcing, a tawpdan na ...Van Khaw Piang: Chinmi in hi vek dinhmun kan t...tlaisunpa: he....he......he......kan in a...\\nKum 80 Mi In Leitlun Tlangsangbik Kai Thei\\nMirang Pawlin Kawlram Ah Hotel Sak Tum Thlang\\nChinmi diktak on Falam Humhual Pawlpi In CYMA Hnen CakuatSalai Chin on Falam Humhual Pawlpi In CYMA Hnen CakuatSalai Chin on Syria Ram Khal Khi Aa!zaluai on Saikhumphai Boruak Thawi Pehparin Chin\/Mizo Featurelaifahniang on Falam Humhual Pawlpi In CYMA Hnen Cakuatlaifahniang on Burma Ah Muslim mi 7 Kaivahai on Falam Humhual Pawlpi In CYMA Hnen Cakuat","num_words":1899,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.237,"stopwords_ratio":0.215,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Healths – Chin International Daily News\\nHealths\\t February 20, 2019 February 20, 2019\\nNunau Hrang Ih Vaitamin Tha Bik\\nMai’ nupi thauter dingah ei le in thatha a rak tul kher lo. Innsang harsa nan nupi thau pipi tam tuk an um ti cu theih cio a si. Zingzoitu in an hmusuak mi cu nunau thaunak ding hrangih vaitamin tha bik cu thil dang a si lo, Mipa buati a si. Asinan, an rel bet mi cu mipa buati ngaih lo unau tla an um ti a si. A ngaihtu pawl cu an thau zukzo mai.\\nMipa Buati khi Doctor pawl in an zohfel tikah nunau hrang Sii ttha ttha tampi a um an ti. Nunau pawl thau theinak le taksa mawinak sii thatha tampi a um. Asinan, Buati thawn ngaih lo pawl kha cu an Mah Numi sungah dam lo nak a um ruangah a si an ti. Na Nupi in na thil ti te a ngaih maw ngaih lo ti cu a taksa ah a lang mai ding.\\nNunau hrekkhat pasal an neih hnu ah an taksa natnak a hlo theu. Himi hi thil dang ruangah a si lo, an pasal thil ti ruangah a rak si.\\nSource : Chin Future Website","num_words":193,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.383,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.979,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"An Fanu Kum 19 Mi In A Tlangval A Hruai Ih A Nulepa Aiin A Upa Sawn, An Duhpi Lo Tuk Ruangah Palik An Ko Nan Neta Ah An Duhpi Sal – Meifar\\nAn Fanu Kum 19 Mi In A Tlangval A Hruai Ih A Nulepa Aiin A Upa Sawn, An Duhpi Lo Tuk Ruangah Palik An Ko Nan Neta Ah An Duhpi Sal\\nCalifornia, Modesto khua ih um fala kum 19 mi Gendarmerie Audrey Cheyenne-Smiley Moon cu ralkap ṭuan lai a si. January 9, 2020 ah online fehtlang in pathlawi fahnih nei zo kum 61 mi Kevin thawn an saraw ih an biakawk rero hnuah an duhaw.\\nAn duhawk hnu thla 6-nak July 2020 lawngah a takram in an tongaw ih a veikhatnak an hnam aw. Kum 42 in an thlauaw nan zodang ngai loin an duhdawt aw zet, Kevin in fate pahnih anei zo ih kum 16 mi le kum 23 mi an si. A fale pawl khalin an duhpi zet.\\nGendarmerie Audrey in a tlangval thuhla cu a nulepa hnenah a sim dah lo, a tlawngkaipi a rualpi pawl hnen lawngah a sim thei. A nulepa lakah cun a thup ringring, neihawk an tum hnu lawngah an inn ah ava hruai ih a nulepa in an duhpi lo tuk ruangah police an ko.\\nAn thubuai cu police pawl ih tifel sak thei cii a si lo ruangah an tlansan, an inn ih ava leng tinten a nulepa in awka hro in an rak ving ṭheu. Asinan, Kevin cu miṭha zet a si ih a thinlung khal a thianghlim tuk ti an theih hnu ihsin an makpa dingah an duhsal.\\nAn fanu a pehtlaihdan khalah an lungkim tuk ih a siatnak thuhla an relsuak nawn lo. Gendarmerie Audrey ih nulepa cu kum 38 mi le kum 43 mi an si. August 1, 2021 ah Nevada biakinn ah an neiaw ih hringnun an hmang tlang rero lai. Gendarmerie Audrey in “Sumpai ruangih neiaw kan si lo, Pathian samhrisih kan si. Kevin in ziangkim ah theihthiamnak anei ih in duat tuk” a ti. (#California News)\\nMizan Thantlang Ah Ralkap Kahnak Ruangah Minung 2 Nunnak Liam","num_words":332,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.118,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.398,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"South Korea Ralkap Raldo An Zir - Chinland Today Media\\nDecember 23, 2010 8:08 pm·0 comments\\nTuisun ihsin South Korea ralkap pawlcun North Korea thawi an ramri ihsi Km 15 hrawnglawngih hla Pocheon ah raldo an zir thokih,hi an raldo zirnakah ralkap tamzet, ralthuam meithal phunphun, Tank, Helicopter leh raldo nak Vanzam tamzet an hmang. South Korea ralkap raldo zirdinghi tuihlan ihsin North Korea cun a rak sawiselin a rak hro rero theunan tuah cun North Korea lam ihsin harsat nak leh buainak dang zianghman a um hrihlo ih, North Korea hin tongkam khalin ziang thuhman relmi a nei hrihlo.\\nSouth Korea ralkap pawlin raldo zirnak hmunhi an ram khawpi Seoul ihsin Km 50 hrawngih hla a siih, himi hmunah an ram President, Lee Myung Bak khal a fehih, an President, cun North Korea in kandung naite ih Yeonpyeong a kah vekih thil a tileh sal a si ahcun zaangfah nak leh dimdawih nak tello in South Korea cun a kaplet veding a si tiah a sim.\\nRam pahnih ngaih awlo zet North Korea leh South Korea karlak ih boruak sosang buainak a suahbet phangin America Cozah thupuangtu Robert Gibbs cun South Korea ralkap pawlih raldo zir mihi tuihlan nikum lam ihsi raktum ciami leh fiangzet ih rak tlangzarh cia mi a siih, curuangah North Korea hrangah ngaipawimawh ding leh huatding zianghman a umlo tiah a sim.\\nHimi laiah North Korea Cozah thuthangca Rodong Simmun in a tarlang nakah America Cozah cun South Korea leh Japan lamtangih tuah in Korea Pennisula ih do awknak suahter tumtu ah North Korea cun a puhih, China khalin South Korea leh NOrth Korea cu fimkhur tei um tlang veve dingin a ngen.","num_words":267,"character_repetition_ratio":0.109,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.196,"stopwords_ratio":0.161,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"FCFS – Page 2 – Falam Christian Fellowship, Singapore\\nPASTOR JEDIDYA LAL LIAN ZUAL (SALAI CHIN) INTERVIEW\\nPosted on December 15, 2014 December 18, 2014 Biaka (Alfred Lianz)Leave a commentPosted in Interview\\nFCFS thlakhat sung(November 2014) in ra kilkhawitu Saya Lal Lian Zual cu Vapual Tlangau in a tanglamvek in kawmnak a nei. VT: Vapual Tlangau LLZ: Pastor Lal Lian Zual VT : Na thuanthu tawi, na hmin, nu le pa hmin, suahnak khua, na insang, tuih umnak le na thuken tipawl? LLZ: Ka hmin […]\\nMuslim Thawnginn ah Khrismas\\nPosted on November 29, 2014 November 29, 2014 Biaka (Alfred Lianz)Leave a commentPosted in Calai, Media, Nunthuleng\\nMuslim Thawnginn ah Khrismas Salai Chin ( Lal Lian Zual ) Kum 1984 March ni 7 zan a si. Tidan kel vekin ka nupi ka hnam ih, “Tui zan khawmban khelin rung tlun tum aw maw” tiin in thlah ta. Sakhua nei lem loin kum 51 lai ka dam ve thlang. A pawinak lem khal […]\\nCHIN MINO LE SOCIAL MEDIA\\nPosted on November 29, 2014 September 10, 2017 Biaka (Alfred Lianz)Leave a commentPosted in FCF Thuthan\\nPathian lamhruainak in FCFS Media ih tawlrelmi Media workshop cu ni 23\/11\/2013 cawlhni zing nazi 10:30am in 1:00pm tiang FCFS quarter ah kan tuahsuak thei a si. Saya Lal Lian Zual ih paper timlammi “Chin Mino le Social Media” rak siar ve uh law. CHIN MINO LE SOCIAL MEDIA Salai Chin (Lal Lian Zual) […]\\nPATHIAN MITHMUH IH MIROPI\\nPosted on November 26, 2014 September 10, 2017 Biaka (Alfred Lianz)Leave a commentPosted in Thuthang Tha\\n(Luka 1:13-16 ih baptisma petu Johan ih thu ihsin Pathian hmuhdan tilangfiangnak) Milai hin miropi, milian timi kan nei ttheu. Asi nan milai hmuhdan le Pathian hmuhdan an bangaw ttheu lo. Milai cun lenglam kan zoh ttheu ih Pathian cun sunglam a zoh ttheu.(I Sam 16:7) Pathian ih miropi a timipawl kan theihfiang theinak dingah […]\\nKAN HARSATNAK BAWIPAI HNENAH\\nII Sansiarnak 32 le Isaiah 37 ah Hezekiah mangbangnak le runsuah a sinak kan hmu. Culaiah Juda ram cu fate takte a si ih Assyria cu leitlun ih ram tumbik le cakbik a si. Culaiih leitlun ram hmuahhmuah ti theih deuhthaw an kut dungah a um. Cutin an uk mi sungih Juda ram fate khal […]\\nChin Kum Thar (Fanger puai)\\nPosted on November 20, 2014 September 10, 2017 Biaka (Alfred Lianz)Leave a commentPosted in FCF Thuthan\\nKum tinten Chin Kum Thar tuah theu a si vekin tui’kum khal Singapore ih um Chinmi pawl cun October 5, 2014 colhni ah Falam Christian Fellowship hohanak in hlunghlai zetin tuahsuak a si. Chin Kum Thar (fanger puai) hmannak dingah Goldkist Beach Resort ah hall tumpi san a si ih a ra suaktu mipum 400 […]\\nFCFS Youth & Sport Day\\nPosted on August 6, 2014 September 10, 2017 Biaka (Alfred Lianz)Leave a commentPosted in FCF Thuthan\\nFalam Christian Fellowship, Singapore in kumkhat veikhat, August thla thokih kan hman theumi “Mino le Lehnak Ni” (Youth & Sport Day) cu August 3, 2014 zarhpi ni ah mipum 150 hrawng thawn Changi Beach park, Carpark 6 kiang ah nuam zet le hlunghlai takin kan hmang suak. Zing 9.30am ihsin Kawlram dawr Peninsula Plaza ah […]\\nNitin Manna ( 24 Jun 2014)\\nPosted on June 24, 2014 September 10, 2017 Mawi TeLeave a commentPosted in Thuthang Tha\\nJune 24 Tlawngkai Nihnih Pathian Sungih Ruahsannak Ziangahso hi tluk lawmmam in ka riah a siat? Ziangahso hi tluk lawmmam in kan thinlung a bang? Asinain ka ruahsanmi cu Pathian lawng a si. Amah cu ka thangthat saal ding; I Runtu le Ka Pathian cu! – Saam 42:5 Sri Lanka ram ih nitlaklam tikap kan […]\\nNitin Manna ( 23 Jun 2014)\\nPosted on June 23, 2014 September 10, 2017 Mawi TeLeave a commentPosted in Thuthang Tha\\nJune 23 Tlawngkai Nikhat Khawthim Sungah Pathian Tong Mi Fapa cu a hlo mi hawl ding le ruun dingah a ra. – Luka 19:10 Kan fapa pawl an nauhaklai ah, “Cikukrelh” timi nunnuam leknak phunkhat kan lehpi ttheu. Kan inn sungih meisa hmuahhmuah kan hmit thluh ih hnipuan retnak (closet), asilole a dang thilri retnak […]\\nNitin Manna ( 22 Jun 2014)\\nPosted on June 22, 2014 September 10, 2017 Mawi TeLeave a commentPosted in Thuthang Tha\\nJune 22 Zarhpi Ni Ziangti’n Ka Feh Ding Sim cawk lo a sunlawi lennak sungin nan sunglam ih minung sinak kha A Thlarau thawngin cahnak huham lo pe dingah Pathian ka dil ih, nan zumnak thawngin nan thinlung cu Khrih in a umnak inn ah tuah hram seh, tiah thla ka cam. – Efesa 3:16-17 […]","num_words":655,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.029,"special_characters_ratio":0.263,"stopwords_ratio":0.223,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.986,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chinmi Lakih Kan Pa Bik Pakhat Cu A Fapa In Mual In Liamsan Hnu Zarhkhatnak Ah In Cemsan – Meifar\\nChinmi Lakih Kan Pa Bik Pakhat Cu A Fapa In Mual In Liamsan Hnu Zarhkhatnak Ah In Cemsan\\nKum 73 mi Rev.Dr.Bernard Luai Hre cu September 29, 2021 zan nazi 12: 45 am (Myanmar time) ah mual in liamsan a si. Falam Baptist Church Kalaymyo ih lawi a si ih a hnaṭuanmi pawl cu NRSV Falam ṭongin a let rero lai, Khualsim Bible a let ṭheh, BTS Bible tlawngah zirhtu a ṭuan.\\n“Rev. Dr. B. Luai Hre hi kan Laimi lakih kan pa pakhat a si. Theology lamah siseh, thil dangdang khalih kan thuron ringring mi le mithiam, mifim kan pa pakhat a si. Kan dung naite 22. 9. 2021 ah a fapa upabik Rev.Van Ceu Aung in mual in liamsan ih a tu a pa in in fehsan lala cu a poi taktak.\\nHiti vekih mual in liamsan mai cu poi kan ti in kan siang lo tuk. Hmansehla Pathian lairelnak cu zohman ih kan el thei si lo. Na lei tisa nunnak hnakih tha sawn Bawipai taangsungah hahdamten na rak feh sung a si pei cu” tin Bawi Ceu in a tarlang.\\nSeptember 22, 2021 nazi 5:47PM ah a fapa Rev. Van Ceu Aung @ Aung Aung cu tulai tlangrai natnak in in cemsan zo. Rev. Van Ceu Aung hi BTS Baibal Tlawng ih Vice Principal tuan rero lai a si, cun Bethel Theological Seminary ah lecturer tuan in Lairawn Baptist Church, Tanphu khua ah pastor a tuan phah.","num_words":244,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.06,"special_characters_ratio":0.248,"stopwords_ratio":0.299,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.98,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Red Bull neitu` Tupa buainak thuhla SoSang | Falam Online Media\\nRed Bull neitu` Tupa buainak thuhla SoSang\\nAugust 3, 2020 August 3, 2020 admin\\t0 Comments crime\\nRed Bull energy drink neitu` tupa Vorayuth “BOSS” Yoovidhya in 2012 kum ah palik pakhat, motor thawn a rak sut that dah ih, cuih ṭum an buai nak rak theihpi vetu (2012 hit-and-run key witness) Jaruchart Mardthong (kum 40) cu kan dung tlawngkai ni 4 ah motorcycle accident in a thi.\\nPalik lam in cu accident in a thi, CCTV sung khal ah kan zoh an ti nan, paisa nei pawl in duhtawkih herkual thei, Thailand palik nunrawng zia theitu mipi pawl cun an zum thei lo. Thil diklo a um timi an thei. Autopsy tuahnak result khal an phuang duh hrihlo ruangah mipi an lungawi theilo.\\nMotorcycle accident nak in 2012 hit-and-run key witness a thi\\nMipi lungawi lonak bik cu 2012 kum ih hit-and-run case thawn mawhphurtu Vorayuth “BOSS” Yoovidhya case cu, 24 July 2020 ah simfiangnak ziang hman umloin palik in an phit. Cuhleiah ‘mithi tei` innsang in court lam ah direct in tayacuai saalnak an nei lawng ah le 2012 kum ih an buainak thawn pehpar mi, key witness lam ih evidence thar a umlo ahcun, buainak case kan ong saal nawn lo ding. Kan phit lan ta ding’ ti`n palik in an ti ruangah mipi an lungawi lo ih, tu ah, key witness bik a thi bet ruangah mipi in rinhlehnak an nei ih an lung a awi thei lo.\\nAn lungawi lonak lang ter in Online lam khalah cangvaihnak nasa ten an nei ih Red Bull product lei lo dingih forhfialnak khal nasa ten an nei ih #BossYoovidhya timi hashtag khal Twitter ah a trending phah thluh.\\n#RedBull racing team pic.twitter.com\/mRhTsx1nyc\\n— Bob Van Es (@BobVanEs) August 1, 2020\\nOnline ih an post mi, mi thinlung laakzet pakhat cu, “Kei mah lole midang pakhatkhat in motor thawn mi pah that pang seh la, a zaanzaan in thawng in thlak cih ding. Ni 2-3 ah mawh phurter kan si cih dingih a rapthlak zetmi Bangkok thawnginn ah kumkhua in, in khum cih ding. Kan palik pawl ih hnaṭuandan ka zahpi. Paisa thawn tawhruk thei khawp ih milian si ruangih a luat tertu Cozah le case thawn pehpar awtu mi hrawkhrawl pawl khal ka zahpi. Kan ram hruaitu lakah minung lungthin putu an tang nawn lo a si hi” ti a si.\\nBangkok Post ih letter to the editor khalah “Money has once again dictated that justice in Thailand is very warped” ti`n an ngan.\\nCutin, buainak a so sang vivo ruangah Thailand prime minister Prayuth Chan-ocha in key witness Jaruchart Mardthong ruak cu autopsy voihnihnak neisaal dingin thu a suah ih “a dik mi thuṭhennak um thei dingin cozah pi in kan zuam ding. A mawhtu pawl cu hrem an si ding. Cutiih kan ti theilo a si ahcun hih thuhla cu mipi thinlung ah a caam ringring ding” a ti. Asinan, mipi cun a hmin men in a ṭong mi a si an ti.\\n2012 kum ih Buainak\\nAn buai lai ah Red Bull co-founder billionaire Chaleo Yoovidhya ih tupa Vorayuth Yoovidhya cu kum 27 a si.\\n3 September 2012 : Thai police senior sergeant-major Wichian motocycle to lai cu Chaleo Yoovidhya in a motor Ferrari thawn a pah. A tluk hnu ah meter 100 lai a hnuk bet ih Wichian cu a thi.\\nAn sung lawyer in khai zaan ah Chaleo Yoovidhya in motor a mawng lo a ti nan Chaleo Yoovidhya in motor thawn a pah hnu ah a rial bet thu tiang, a phuang aw thluh. Cucingin nazi ṭem sung lawng thawng a tlak ih 500,000 baht (US$16,000) in an tlan lohlisaal. Cuhnu in tui` ni tiang thawng a tlak nawn lo.\\nAsinan an buainak thu cu court ah a nung ringring ih accident ni ihsin 2017 kum karlak ah thusutnak nei dingin court ah voi 8 rori an ko nan damlonak le khualtlawng puhmawh in voi khat hman a va lang lo.\\nCutiih, court ih a langlo ruangah a mawi nakah ti`n 28 April 2017 ah kaihtheinak warrant an suah nan a mizaan vekah private Jet a neih mi tanta in Singapore ram lam ah a tlanhlo an ti ruangah an kaai thei lo. Asinan a theiciangtu a rualpi pawl cun ramsung, ramleng ah vaksuak in khual a tlawng ih motor to zuamawnak tivek khalah a tel ṭheu an ti.\\n24 July 2020 ah Thai Attorney General thusuahnak in Thailand palik in a case an phit thu an phuang. An phit naksan an rel lo hlei ah ‘mithi tei` innsang in court lam ah direct in tayacuai saalnak an nei lawng ah le 2012 kum ih an buainak thawn pehpar mi, key witness lam ih evidence thar a umlo ahcun, buainak case kan ong saal nawn lo ding. Kan phit lan ta ding an ti.\\nRed Bull energy drink co-founder billionaire Chaleo Yoovidhya\\nCutin, case an phit hnu ni rei lo te ah mangbang thlak takin 2012 kum, an buainak rak theihpi vetu Jaruchart Mardthong (kum 40) cu motorcycle accident nakin a thi.\\nAn thuhla thlirciangtu mipi in thil umdan an theithiam ruangah lungawi loin online ah cangvaihnak an nei ih an authawm cu Thailand prime minister in thei sakin a thuhla a zingzoitum bet a si.\\n← Prophet ka si ti aw tu Thuṭhenzung sungah An Kap That\\nSurbung Vanzam Tualrawn ah ka KENEH a lang – CM Pu Salai Lian Luai →","num_words":856,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.085,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Vei (6) Nak Chin Christian Youth Combined Worship Service Melbourne Nuam Tlang - Chinland Today Media\\nA Vei (6) Nak Chin Christian Youth Combined Worship Service Melbourne Nuam Tlang\\nDecember 4, 2014 4:10 pm·0 comments\\nMelbourne: Australia ram Melbourne khawpi ih um Chin mi kohhran le pawltin mino pawl cun hmunkhat ah tong khawm aw in, Pathian thangṭhat khawmnak, November 26, 2014 tlailam sml 3:30 ah bu 12 lenglo ih mino 600 lenglo pawl in Melbourne nisuahnak lam ih Discovery Church ah Emmanuel Christian Church Melbourne mino pawl ih kaihhruainak in nuam zet in an hmang khawm.\\n‘Kum tinte in a nuam sinsin. Pathian thlarau thianghlim in in umpi a si. Mino pawl ih Pathian thangṭhat dan hi kan upa pawl in an theihthiam a ṭul. Tuiṭum ihsin kan mino pawl in ziangtluk Pathian an duh ti ka hmu thei’ tiin Caleb, Chin Baptist Church mino hruaitu cu a sim.\\nA vei (6) nak Chin Christian Youth Combined Worship Service ah bu 12 pawl an suak khawm. ECCMY pawl in santhar Pathian thangṭhat phung; hla le thlacamnak thawn khawm an kaihruai.\\n‘Hlanlai ahcun mirang pawl ih Laam le hlasak pawl zoh dingin kan um ṭheu. Asinan tu ahcun mirang pawl in Chin mi kan mah pawl ih hlasak le laam hi an zoh khawp theilo. Kan Pathian thangṭhatnak ih tel hi nuam an tituk ih an zoh khawp lo’ tiin Mai Van Lal Rem Ruat cun a sim.\\nRev. Dr. Ronald Laldinsuah in ‘Mino le Thlaraulam Ṭhalennak’ ti le, ‘Mino le Thangṭhat biaknak’ ti hmangin Rev. Van Dawt Thawng in Pathian thuthangṭha simnak an nei.\\nKohhran tin le bu tinin canvo bangran ten pakhat cio neiin laam, hlasak, choir, quartet, drama pawl thawn Pathian sunlawih khawmnak an nei. A vei (7) nak cu Lai Christian Church Melbourne mino pawl ih hohanak in 2015 ah neihsal a si ding.\\nChin Christian Youth Combine Worship Service rak hman zo nak hmun pawl tla cu, Emmanuel Christian Church Melbourne, Chin Christian Church Melbourne, Melbourne Chin Church le Victoria Chin Baptist Church, Chin Baptist Church pawl tla an si.#\\nA vei (5) Nak Australia Melbourne Chin Mino Pathian Thangṭhat Pawlkomnak Nei Sal\\nRev Sa Tin Lal CBANA, GS In Australia Falam Kawhhran Mino Tonnak Nei\\nA Vei (2) Nak Melbourne Um Falam Khawm Tlangnak Nei","num_words":353,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.244,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.973,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"US Mipi In Bawizisu Hnakin Obama NgaiSang - Chinland Today Media\\nUS Mipi In Bawizisu Hnakin Obama NgaiSang\\nFebruary 20, 2009 5:40 pm·0 comments\\nAmerica mipi lakih ngaihdan laknak thar bikah US President Obama cu Bawizisu hnakih ngaisangtu an tamsawn. Chicago Sun Time in a tarlang nakah Mi nung 2,364 ih ngaihdan a lak nak Harris Poll, antimi ah hin Obama hi a sangbikih Bawizisu cu a pahnih nak asi. 3 nakcu Martin Luther King asiih. Minung 2,364 pawlhin Leitlun ih an mi ngaisan mipawl an ngancio ih Ronal Reagan, cu 4 nak asiih.\\nGeorge W Bush cu 5 nak asi. himi pawlih tlunah an mi ngaisan mipawl a sangsang ten Abraham Lincoln, John McCain, John F Kenedy, Chesley Sullenberger, leh Mother Teresa, an si, 2001ih mipi ngaihdan an laknak ah khan Bawizisu cu pakhat nak asiih Martin Luther King, Colin Powell, John F Kennedy, leh Mother teresa pawl in an sangih khami laiah cun Bush cu 19 nak asi.\\nSouth Korea Ah Hillary Clinton\\nUS Secretary of State, Hillary Clinton, cun Tapung leh misual pawl hrangah cun Pakistan cu thlamuangzet ih um theinak vanram vek asi ati. ABC News in a kawmnak ah hithu hi simin Hillary Clinton cun Pakistan ramah sumpai harsat nak a thlen vivo ruangah thazetih hmalak a ttul asi ati. Himi in thilsual tuahnak leh suahsual rawngbawlnak a titam vivo ding a phanthu khal asim.\\nHiti vekin US National Intelligence Director, Dennis Blair, khalin a raksim zo ih. Sumpai harsat nakhi runsuah zamrang asilo ah cun Pakistan ram mipi hnattuan ding neilo an pung vivo dingih cumi in Cozah hngetkhoh a dinsuak theilo dingih ral awknak leh do awknak leh thilsual tuahnak lamzin a kauh vivo a phan thu a sim. Cu ruangah Middle East,Pakistan leh Afghanistan hi zohliam mending asilo ati.\\nHillary Clinton, cun mizan sunah Sout Korea khawpi Seoul ah thusim in North Korea in Nuclaer ralthuam a titawp ih South Korea thawi rualrem awknak an tuahlo asi ah cun North Korea leh America rualpi that awknak cun lamzin tluang a zawh vivo theiding a zumlo thu asim.\\nHillary Clinton cun North Korea ramih US Embassador thar dingah Stephen Bosworth asi ding tikhal a puangcih. Stephen Boswarth hi kum 1997 ihsin 2000 kum tiangkha South Korea ramih US Embassador a rak sizo ih . North Korea in Nuclaer ralthuam a titawp theinak dingih ram 6 biak awknak khalah US ram palai asi cih ding. Hillary Clinton, hin Asia ram dangdang a tlawn vivo nak neta bikah Beijing khawpi a fehsalding.\\nFranch In Tipi Sungih A Lawng Tla Hmusal\\n1917 March 18 sun nazi 1:17 ih German U-64 tipi thuanthum sung lawngpi in a kahpil sakmi Franch ram raldo nak lawngpi The Danton, an timi cu Mediterranean tipi thuanthum tawdeng ah hmunsuak sal asi. Hi lawngpi hi Leitlun ralpi a vawi khatnak laiih Franch in ralkap lawng a neih that bikmi asiih.\\nTon 19,000 ihrit, Metre 150 ihsau asi. German raldo nak lawngin a kah laiah himi lawngsung ah minung 1,000 an umih a pilhlan ah lawngdang hmangin minung ziang mawzat cu runsuak an siih. Lawng Captain, Delage leh a hnattuanpi midang 296 cu talsuak dankhal ngaihtuah cuanglo in lawngpi hin a pilpi thluh asi.\\nHi Lawngpi hi Fugro Geosciences Company in Algeria leh Italy karlakih Gas kuatnak ding Pipe fehnak ding lamzin an hawlnak ih an hmuh phahmi asiih. The Danton an timi Lawngpi hi a rak thazet laiih Pukpi kahsuak nak tiangin a thazet lai Tipi thuanthum tawdeng Metre 1,000 ih thukah an vung hmusuak asi.\\nFranch Cozah cun a Lawngpi an hmusal nak hmunhi kilkhawi that a duhzet. Fugro Geo Consulting Limited Project Director Rob Hawkins cun hi Lawnghi a thazet lai tiah asinih an kahpil,laiah Tipi thunthum tawdeng a thlen hlan ah vawi tampi a let aw dingih a zumthu asim.\\nPakistan Ah Bomb A Puak\\nPakistan ram thlanglam ih Shia Muslim hruaitu pakhat an kahthat mi Sher Zaman, phumnak Programme ah Bomb a puakih minung 20 an thiih midang 40 lenglo in hriamhma na tuar tiah Police pawlcun an sim.\\nHimi thilthen nakhmun hi Dera Ismail Khan khua ah asiih himim khua ah hin Shia, leh Sunni muslim pawlhi an ti buai aw ringring ih minung tampi an thi zo, Hi mithi ruanghi phunding ih lamzin an zawh laiah Bomb hi a puakih meithal puakin a thluncih Motor khal nawhkang asi.\\nHriamhma tuar pawlhi siizungah phurh cih an siih. himi ruangah dawr pawlkhal kharcih thluh ansiih. Pakistan ramah hin misual leh tapung pawl tampi an um ruangah nuntu khawsak dan ttih a nung zetih thah awknak hi a tam zet.\\nTV Reporter That\\nTihni sunah Pakistan ramih Geo TV reporter Moosa Khan Khel kum 28 micu Pakistan ih Swat bialah thah asiih a ruangah hin cerek luhnak hmun 32 hmuh asiih a awr khal zaisak asi, Himi ruangah Pakistan ramih Media pawlcu an thin a hengzetih. Taliban pawlih ukmi ram Swat bialih sin thuthnagca suah cu banglo ih pehzawn vivo an tumthu an puang.\\nMoosa Khan Khel an thah ih tlunah Waziristan ih Wana khuaih Press Club khal Bomb parh thluh asi. Media pawlcun an rualpi thah asi ruangah rampum ah an lung awilo nak langter an tumih. Pakistan Cozah khalin pawi an tithu simin Moosa Khan Khel, thattu hi hawlsuak dingin thutiam nak anei. Relzo velin Swat bial sungah hin thunei tupawlleh taliban pawlin Muslim dan Sharia Law dan hmangdingin thutiam awknak an neizoih, President Asif Ali- Zardari in nemhnget ciah hrihlo hmansehla Cozah cun an thu thlung cu a feh tlangpi zum asi.\\nTui Geo TV Reporter an thah mihi mitampi cun Pakistan leh taliben pawlih rualremnak tuahmi ih thatlo zia langter tu asi tiah an ruat.Himi bakah tihnizan ah khan Senior Journalist dang Imtiaz Alam, khal zamlam in a tlunnak zinah thahdingih bawh asiih Minung pali in thingtan thawn anrak bawhih a Motor an rakvuaksakih a thlalang pawlkhal a kuai thluh ih midang an thlenman ruangah misual pawlhi Bike thawn an tlanhlo sal tiah an simbet. A mahhi South Asia Free Media Association Secretary General, India leh Pakistan rualrem nak duhzettu mi langsar zet asi. Hi TV Reporterv Moosa Khen Khel an thah ruangah tthinak zianghman annei cuanglo thu simin Taliban pawlcu an do vivo dingthu leh thudik an puanzar vivo tumthu khal Media pawlcun asim.\\nAyman Nour Thawng In Ihsin An Suah\\nEgypt Cozah cun an ramih Opposition Party Ghad Party hruaitu langsarzet Ayman Nour kum 44 micu kum 3 thawng an thlakhnuah tihni sunah an suahsal. Egypt Cozah cun Ayman Nour hi a harhdam nak a thatlo ruangih an suahmi asi thu an sim. Ayman Nour cun Cairo khawpi ih a umnak In ah a kaihhruaimi Ghad party hruaitu a si vivo tumthu asimih.\\nKum 2005 ih Egypt ram President hril awknak ah khan a rakcuhve zonan Hosni Mibarak hi a rak nehlo ih Cumi hnu reilo te ah hril awknak ih dan pahbal ah puhin thawng an thlak mi asi. America cun Egypt Cozah in Ayman Nour parih an thiltidan leh an fehpi midan cu a sawisel zetih dandik takih thilti dingah a ngen. Egypt ramah hin kum 1981 ihsin tui President Hosni Mubarak hin ro a rel ringring asi.\\nBy- Pu, Khuang Lian Sum\\nObama in President Hril Nak Vote A Thla Zo\\nUS President Candidate & Tax\\nNi Hnih Sungah US President Hril Ding Mi ( Thuro Cazual )","num_words":1157,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.203,"stopwords_ratio":0.192,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Netabik Cibaibuknak - Chinland Today Media\\nJuly 18, 2010 12:26 am·0 comments\\n2 Timote 4:6-22\\nKei cu raithawinak ih hlan ding ka si caan a kim thlang. Hih leilung nunnak hi ka tlansan caan a cu zo. – 2 Timote 4:6\\n– Saam 20:22\\nKum 47 a si mi Randy Pausch cu a khensa (cancer) naknat netabik dinhmun a thleng zo ti an hmuh tikah Carnegie Millon University ih a hnattuanpi, a tlawngta le a rualpi pawl hnenah netabik thusimnak nei dingin a tlung. A thusim ngai dingin mi 400 lai an ra ih nazi pakhat sung hnihsuahsainak, thihnak thuthuk theihthiamnak le thihnak hi riahsiatnak a si lo, timi cibaibuknak thu pawl a thinlungtak in a sim. Zarh rei lote ah a thusimmi cu internet ihsin minung tampi in an hmu ih nehhnu ah zuar tambikmi ca-uk pakhat ih hrampi ah a hung cang. Mithi ding pawl in nunnak ih a thupimi fiangte’n an hmu.\\nPaul ih netabik cibaibuknak ttongkam in kum reipi tiang Khrih dungthluntu pawl ih tha a thoter. “Kei cu raithawinak ih hlan ding ka si caan a kim thlang. Hih leilung nunnak hi ka tlansan caan a cu zo. Tlan zuamnak ah ka ti thei patawp in ka tlan zo ih ka zumnak khal thlauthla lo tein ka pom hnget zo” a ti (2Tim. 4:6-7). A cakuat thoknak le cemnak ah Pathian ih hmuifu dilnak in a ngan (2Tim.1:2; 4:22) ih a karlak cu a cem thei lomi Pathian ih dingfelnak thu pawl a ngan.\\nMi thizik pawl ih simmi thu in a nungmi hrangah nunsannak thazaang a pek. Paul in, “Amah hnenah sunlawinak cu a kumkhua in um caamcin seh,” a timi cu zumtu kan zate ih kan nuncih thei dingmi nehnak a si. -David McCasland\\nKumkhua daih hrangah kan nung maw?\\nA ziam cing ding hrangah so?\\nLeitlun sunlawinak co dingah kan nung maw?\\nNi khat ni ah Khrih ih “Na ti ttha” ti dingah so? -Sper\\nThi dingah kan raalring asile, nung dingah kan raalring tinak a si.","num_words":314,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.079,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.36,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"AA hriamkaibu le SAC ralhraang biakawknak thuthup pholang - Falam Online Media\\nAA hriamkaibu le SAC ralhraang biakawknak thuthup pholang\\nAA hriamkai pawl thawn naivaitu ramdangum mipakhat cun Kawlram Union Day thawn dengawin SAC cozah in AA thawn pehpartu thawngtlak 50 kim zik an thlah ding tiah a rak rel cia bangin SAC ralhraang cun AA thawn pehpartu mipum 40 luan a thlah taktak.\\nThubuai tuah sak mi hmuahhmuah tawp terin SAC ralhraang in AA ralkap ṭhenkhat a thlah cu Kawlram mipi an mangbang zet ih, dothlengnak ruangih thawngtlak, mawhneilo mitampi thlah ding an um lai ah an mah ngel kher cu …… ti`n soiseltu khal an tam.\\nBiakawknak an nei si ding ti`n rinhlehtu an tam lai ah ramdang um, AA thawn naivaitu mipakhat cun hitin a rel.\\n“Union Day, kumkhuadaih remdaihnak hrang thurel dingah AA palai nan thlah a si le nan dil mi kan lo thlun ding ti`n SAC cozah in kut an hlan hmasa. AA khalin hlawknak lamziin umsun thlah siang loin an let saal lohli ih, an mah thawn pehpartu kaihkhih tuar hmin cazin kuatin, hipawl in thlah sak a si le kan tel ding tiah dilngennak an nei.”\\n“Kaphnih biakawknak a um vekin meeting kaituding ULA\/AA palai UU Hla Saw le General Tun Myat Naing unau Aung Myat Kyaw cu Helicopter thawn an hmuak” tiah amahcun a ti. (Source)\\nmeeting kaitu ULA\/AA palai UU Hla Saw le General Tun Myat Naing nau Aung Myat Kyaw\\nFebruary 12, Naypyidaw ih tuahmi voi 75nak Union Day nipi le kumkhuadaih remdainak tuah ding hrang SAC ralhraang sawm mi rampumhuap hriamkai\/pawlkom ihsin SAC thawn kahdocolh hminkhenzotu Tlangpar hriamkai\/pawlkom Karen National Union, KNU\/KNLA – Peace Council, Democratic Karen Buddhist Association, New Mon State Party, Arakan Liberation Party, Lahu Democratic Union le Restoration Council of Shan State tipawl an tel.\\nSAC ralhraang thawn kahdocolh hminkhennak nei hrih lotu ah United Wa State Army, National Democratic Alliance Army, Union League of Arakan (ULA\/AA) le Shan State Progressive Party tipawl an tel tiah theih a si.\\nUnion Day ah Tlangpar Hriamkai pawlkom ṭhenkhat in an telpi cu MAH a hni siamsiam\\nSiarbet : Union Day ah Tlangpar Hriamkai pawlkom ṭhenkhat in an telpi cu MAH a hni siamsiam\\nFebruary 12 ah Naypyidaw ih tuahmi voi 75nak Union Day nipi ah SAC ralhraang sawmnak cohlangin Hriamkai pawlkom ṭhenkhatin an telpi cu SAC ralhraang a lungawi zet.\\nRalhraangbawi Min Aung Hlaing in thurelnak a nei ih “sawmnak ngai poimawhin kahdocolh hminkhen zotu siseh, hminkhen hrih lotu pawlkom pawl ih telpinak par ah kan lungawi ngaingai. A zalen mi rampi phungdaan thlun in remdaihnak hrang hmalaknak kan nei vivo ding” a ti.\\nSAC ralhraang Kepawkin Union Day ah Tlangpar hriamkai pawlkom 11 an tel ti a si ih cupawlcu a hmin men remdaihnak hrang SAC ralhraang thawn thureltlangnak an nei tiah theih a si.\\nSAC ralhraang tlonin Union Day ih telve kahdocolh hminkhenzotu Tlangpar hriamkai, pawlkom cu Karen National Union, KNU\/KNLA – Peace Council, Democratic Karen Buddhist Association, New Mon State Party, Arakan Liberation Party, Lahu Democratic Union le Restoration Council of Shan State tipawl an si.\\nUnion Day ih telve SAC ralhraang thawn kahdocolh hminkhennak nei hrih lotu cu United Wa State Army, National Democratic Alliance Army, Union League of Arakan (ULA\/AA) le Shan State Progressive Party\\ntipawl an si.\\nRampi cozah dinhmun in leitlunpi le pawlkom dangdang theihpitnak beiseizettu SAC ralhraang cu a uangaw zet ih, Union Day telpitu Tlangpar hriamkai pawlkom pawl thu le Union Day nipi hman dan tipawl cu mirangca rori thawn ngan terin online ah nasaten an theh darh. Kawl ca lawng ngan ṭheutu Ralhraang lamṭang media tivek tiang khalin cui mirangca cu online ah an theh darh ve nasa.\\n← Benjamin Sum in CNDF ralkap pawl thazang pe hai\\nFalam : SAC ralhraang in Khawmi Inn, Lo, Neihsiah siatsak hlei ah Kyat Tingteel fir bet →\\nHumhimaw an tum cu an mah thih nakah a cang riangri\\nOctober 9, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nFebruary 15, 2021 February 15, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nPhungki thuam, Kuah-li le Biakpawhnak cet kengtu rinhleh um mipahnih an kai\\nMarch 5, 2021 March 5, 2021 Ni Hnem Sung 0","num_words":641,"character_repetition_ratio":0.075,"word_repetition_ratio":0.101,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.203,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.992,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Donald Trump A Dinhmun A Tha, Joe Biden le A Fapa An Thang A Sia - The Chin Times\\nThe Chin Times > Lawrkhawm > Thlirnak > Donald Trump A Dinhmun A Tha, Joe Biden le A Fapa An Thang A Sia\\nTu hrih ah hi cun mipi in “Merry Christmas” an ti thei a si. Biden tei’ sungkua cu sualralnak tuahtu sungkua (Criminal family) le eiruknak lakih thiar-fi-hlim aw theilo tiin a ṭhua.\\nInternational news & politics: CT Lalrinawma\\nPastor Denise Goulet cun “Pathian in Donald Trump hi President ah a tling sal ding, tiah I sim” a ti. “Lock Her Up”, Thawngthlak uh tiin an au nasa.\\nTufang kan leitlun thuthang ah ngaihven hlawhbik le mikip ih an thlir ringring mi, “US Politics” thuhla le “Battle for the White House” thuhla hi kan tarlang lehsal hnik pei. November 9 ih US rampi Election um dingmi ah State 50 sung ihsin State ziangmaw zat ah Postal ballot timi in VOTE million 24 lai a um zo ih, mitam sawn cun November 3 sun kherkher ah VOTE thlak an tum vethung. Tufang US ram dinhmun cu a sa hiamhiam a si bik ko.\\nTuikum 2020 US rampi Election ah hin House of Representative, House member dingah mipum 435 hril an si dingih Senate tohkham 100 – 35 ah hrilawknak neih a si dingih, State 11 ah Governor an hril dingih, State Legislative Chamber hrang dingah tohkham 86 hril a si ding. Tufang ih Senate tohkham ah Republican 53, Democrat 53 le Independent 2 an um. House ah Democrat 232 an um ih, Republican hi 198 an si. Republican (Grand Old Party) GOP le Democrat pawl cun House le Senate tlun ih thu neitu si an cuh aw ih, Senate tohkham 35 lakah tohkham 18 cu theihfel an si hrih loih khuimi an caksawn pei timi theih harsaza zet a si.\\nKum 2017 ah khan president Donald Trump hin Federal Judge hrang mi 200 lenglo a hril thei ih, cupawl cu US Supreme Court Justice a hril vek thotho in Senate ih lungkimpi le nemhnget ṭul thotho an si. House ah hin Republican, Conservative pawl cun “Born Alive Abortion Survivor Protection Act” cu House ah an ausuahpi ringring ih, Democrat, Liberal pawl cun an thu putluhmi cu an hnawlsak ringring. Cupawl ruangah hin tui ṭum US election hi cu a thupi hleice in ngaihven a hlawh hleicenak a si.\\nTrump le Biden An Kawmaw\\nZarhte zan ah khan Donald Trump cun Carson City, Nevada Sate ah Campaign a nei ih, amah khingtu Democrat Joe Biden a ṭhua nasa ih Biden a tlin cun Carson khawpi hi ramṭhing le khawm ram vekin a reh khepkhep ding. Christmas a hung kim khalah Christmas hman ding nan nei nawn lo ding, Biden cun Christmas Nipi Ni sunglawi zet hi Cancel a duh men. “Merry Christmas” ti ai ah, “Great Season” (Tikcu Caan maksak) timi thawn thleng a tum. Kei cun cuvek cu ka duh ve lo. Tu hrih ah hi cun mipi in “Merry Christmas” an ti thei a si. Biden tei’ sungkua cu sualralnak tuahtu sungkua (Criminal family) le eiruknak lakih thiar-fi-hlim aw theilo tiin a ṭhua. Tubaite ah a fapa Hunter Biden ih Email ṭhenkhat ihsi an langdan ah Ukraine le China ihsin US$ million tel huilut in a sim. Campaign a tuahnak hmunpi ah cun John David Kahn ih sakmi “American Heart” timi hla cu an paly ih mipi in sah bawm in an thawmvang a ring nasa.\\nNevada State hi an doawknak hmunpi “Battleground” a si ruangah, Trump le Biden caksawn si tum in an bei-aw nasa. Nevada State hi kum 2004 hnu lam cun Republican an cak thein awn lo. 2016 ah khan Hillary Clinton cu zatek 2.41% in a rak cak.\\nMizansun, Nipisun ah kha cun zawi kawhhran timi bulta umlo International Church of Las Vegas ah Donald Trump cu ava khawm ve. Ava khawmnak ih Kawhhran member pawl cun an rak hmuak ṭha zet ih an Pastor Denise Goulet cun hmaitawn rorin Donald Trump cu zoh in “nazi 4:30 ah khan Pathian in ka hnen ah thu a sim. Na president cu vawi 2 ka tlinter ding a si” tiah I sim tiin Donald Trump hnen ah “President na si leh ding” tiin a sim. Pu Trump cu lunghmui zetin a hni zuamzo. Trump hi Nipisun khawm ngaina zet a sithu ruah aw phah in “Sunlawihawknak ropi tak a si” tiin A-hlu bawm ah US$ 20 a thla ve. Trump hi Florida State ih a um caan ah Golf Resort “Mar-a-Lago” kiangih um Church of Beltingdi By the Sea ah a khawm ve ṭheu ih, hi hmun ah hin Thawhsal Ni le Christmas khal a rak hmang dah zo.\\nKantar, CMAG cun Trump hin Nipisun ih campaign tuahnak hrangah US$ million 12 a ngah ih Republican Donor Palmer Lucky ih paisa thawhmi a si. Beach Boys group pawlin zaihla thawn an awi. Joe Biden vethung cu thla 4 sungah US$ billion zikte lai a ngah.\\nJoe Biden khal Nipisun ah khan an umnak Delaware sate ah caan an hmang ih a nupi Jill thawn St. Joseph ah Catholic Mass an kil ve. Cu hnu ah North Carolina State ah campaign in a feh sal. North Carolina State hi kum 2008 hnu lam cun Democrat lam an cak ve dahlo. Barack Obama kha 2008 lai ah zatek 3.6% a rak cak ih, “battleground state” ve a si ih, 2016 ah khan Trump cun zatek 3% in Hillary Clinton a rak neh.\\nBiden cun Roman Catholic pawlin an ngaithupit zetmi le an ken ringring ṭheumi “Rosary” fa-te, Irish pawl cun “Prisoner’s Rosary” an timi Thawngtla pawl khalin thawnginn sungih an ken theimi ṭhi-kual-hlumte cu a kawrzal ah a pai ringring thu a sim ih, “Pathian hi i humhim ding lawngin ka dil dahlo. Pathian hnen ah cahnak I pe dingin le midang pawl an tuarnak sutkiang sak thei ka dil sawn a si” a ti. Catholic lakah amah duhlotu pawl cun “Mihrawkhrawl depde pa hi hril ci na si lo” tiin Bishop hrekkhat anti-Biden group dintu hman an um phah. Democratic party cun “Nau thlak (Abortion rights)” le “neih bangaw ṭhitumnak (same-sex marriage)” an pawmpi ruangah Biden hi Catholic si hmang sehla Catholic Bishop ṭhenkhat in an duhlo phahnak a si. Biden hi hriltlin asi ahcun John F. Kennedy siarlo ah US President ih Catholic pacang umsun a si ding.\\nBiden hi Durham, North Carolina state ih campaign a tuahnak ah mawṭaw 70 lenglo in an thlun ih tufang dinhmun ahcun Trump hnakin Biden in Poll ahcun a sang sawn ti a si.The New York Times, Siena College poll vek asile, Biden 46%, Trump 42% an si.\\nNorth Carolina state ah hin Trump hnakin Biden hi Poll ah dinhmun sang deuh nei vekin lang hman sehla, Biden Campaign Manager Jen O’Malley Dillon cun, Democrat donor pawl hnen ah “Naihthah huahhi ih um men ding ci a si hrih lo, Donald Trump hin nehnak co thei tuk dinhmun a si lai” tiah memo a ngan tiin AP News cun an tarlang. North Carolina ah hin kan dungzarh ah khan ballot 333,466 lenglo a tla zo.\\n“LOCK HER UP! LOCK HER UP!” – Thawng thla Aw\\nKum 2016 lai ih Presidential Election kha kan thlirsal asile, Hillary Clinton ih Email thuhla ah thuhla buai a tam zetih, US Secretary of State a rak ṭuan lai ih cozah thu pawimawh le thuthup pawl cu amai’ private server le Email hmangin a rak kuat suak ṭheu mi cu mawhthluk a hlawh zetih, Donald Trump an ṭhuat duhnak ruangah Hillary Clinton ih Email tam zet an rak hlawn sak. FBI tiangin an zingzawi ruangah cui’ thubuai cun Hillary Clinton ih dinhmun le boruak khal nasa zetin a tisiat phah, ti theih a si. Trump ih Campaign nak hmun ih mipi pungkhawm aw pawl cun Hillary cu kaih ih thawngthlak dingin “Lock Her Up” tiin an rak au nasa a si kha!. Tui’ṭum khalah Joe Biden ih fapa Hunter Biden, sii tama pa in a Pa Vice President a sinak cu suanlam ah hmangin Ukraine le China ihsin paisa million tel a rak hui lut thupawl Email ṭhenkhat cu The New York Post thuthangca cun October 14 ah khan an run pholang ta riai. Trump ih Campaign tuahnak hrekkhat ih mipi cun Biden le a fapa Hunter cu “Lock him up, lock them up”\/thawng thla aw” tiin an rak au nasa.\\nJoe Biden le a fapa Hunter Biden tei’ fapa thuhla lawngah si loin, Michigan State Governor Gretchen Whitmer ih thuhla khalah Trump ṭantu mipi cun “Lock her up” thawng thla aw, tiin an rak au nasa.\\nDonald Trump hin Muskegon, Michigan State ih Campaign a tuahnak ah Michigan State Democrat Governor Gretchen Whitmer cu a ṭhua nasa ih, Trump rak ṭantu mipi cu an rak lungawi nasa. Tump cun “Governor Whitmer cun amah rukhloh an tumnak thuhla ah keimah lamlam mawh I puh. Covid19 a ṭhiṭha le felfai ih a do lo ruang sawn ah a si. American mipi pawl cu zalennak ngaina kan si vekin, khumbet (lockdown) kan duh lo. Tlawng pawl khal ong hlohli uh, tlawng pawl nan ong thlang ding si lo sawm? Tiin mipi a hun saithawt cu, mipi lam au-aw a ring duh nasa, Governor Whitmer hi “thawng thla aw” tiin an au nasa. A thusim lai hman peh sunzawm thei nawn loin amah Trump rori khalin “an zaten thawng thlak ding an si hi” tiin a hun ti ve. Tifel lohli uh, tiin a hun ṭawngsuak ih, cui’ ṭawngkam cu Democrat pawl cun an tuar a na ih, an mawhthluh nasa.\\nGovernor Whitmer cun “Thil ṭihnung zet a si, keimai’ hrang lawng a si lo, kei le ka sungkua, American mipi pawl hrang ṭihnung um zetmi a si. Trump hin ramsungah sualral zetih cangvai dingih mipi a fawrh a si” tiin NBC “Meet the Press” ah a sim. House Speaker Nancy Pelosi cun ABC “This Week”, Nipi zing ih an kawmnak ah “Mai’ mawhphurh hman thei lo le ṭihnunnak hmangtu” tiin Donald Trump cu a sawisel nasa. Republican pawl cun Donald Trump an ṭan deuhdeuh sawn.\\nTrump Campaign Adviser lakih pakhat a simi Lara Trump cun CNN ih tawlrelmi “State of the Union” timi program ah, President Trump hin zianghman tisualmi a nei lo. Hi nunau hrangah ṭih ding a um lo. Trump hin hivek caan duh um zet le boruak zangkhai zet hi amah ṭantu mipi pawl thawn caan an hman ve menmi a si” a ti.\\nPresident Donald Trump cun Michigan state Governor Gretchen Whitmer hin Detroit khawpi le Michigan State ah khumbet (lockdown) thusuah a duh hlei ah, bulpak cangvaihnak pawl cu kham thluh a duh. Asinan American mipi mi zalen ram cun an theithiam lo ih, State pumpi ih khumbet (lockdown) an duhlo a si bik. Lockdown duhlo tupawl cu palik vekih thuamaw in an meithla ṭha taktak kengin Governor Whitmer ih office Lansing khawpi ih um Capital building cu luhcilh tum in an rak kulh dah. President Trump velvo in le Lockdown duhlotupawl lungkimpi zawngin Twitter lam ah Ca a rak thlah ve.\\nGovernor Gretchen Whitmer cu Inn ah cawlh la ih a um lai ah, Michigan State mi Adam Fox le a rualpi minung 6 le “Wolverine Watchmen” ti awtu minung 7 pawl cun ruk hlo an tum tiin, FBI pawlin an kai. Federal Court ah cupawl ih thuhla cu buaipi rero lai a si. Wolverine Watchmen pawl cun Governor Whitmer ih thilti dan an dokalh ih lockdown an duh lo ruangah a policy thlengter an duhnak a si. Hivekih FBI le Federal Justice Dept., thil ti dan hi President Trump cun a kaihhruainak hnuai ih thil timi a si, tiin buainak suak loih hmeh-mit man a si cu a uanpi zet.\\nUS National Police Officer’s Union pawl cun President Trump in “Law Enforcements” thiltimi a lungkimpi ruangah an pawlkawm thusuah cun “President dingah Trump an (endorse) nemhnget ti puangin thusuah an rak tuah. Cu laklai ah National Association of Black Law Enforcement Officer pawl vethung cun Trump rak ṭanpi ve mai cu an sawisel ve. AP News ih tarlang dan ahcun, National Fraternal Order of Police Officers pawl hi 350,000 an um tiin a rel ih, State 50 lakah Sate 44 ih Police Officer pawl cun Trump hi an VOTE ding, tiin a tarlang.\\n“SLEEPY JOE AI AH CORRUPT JOE OR COVER-UP JOE”\\nThe New York Post thuthangca in Joe Biden le Democrat pawl “bomb sen” an run thlak ruangah American mipi pawl cun Covid19 nat-hri ruangih Trump Admin thil tidan mawhthluk lam hnakin Joe Biden le a fapa Hunter Biden ih thuhla le Email 26,000 lai cu mipi in theih cak emem in an ngaihven sawn tiah BBC cun a tarlang. Email mal laite lawng phosuah a si hrih lai nan, Biden tei’ sungkua hi eiruknak ih khat sungkua an si, thuthup pholang ding tampi um lai ding vekin an thei. Asinan hrekkhat vethung cun The New York Post ih thusuahmi cu thudiklo men ah ruat in, an zum tuk lemlo.\\nBreitbart News cun Hunter Biden in sum a rak dawnpi ṭheu Peter Schweizer in Hunter Biden cun a Pa vice president a sinak cu hmang tahrat ih a thil tidan pawl le a sumdawnnak thu pawl a ngannak Email 26,000 lai nei vekin a rel aw ih, Republican Lawmaker hrekkhat cun Federal Bureau of Investigation (FBI) zingzawi ter an duh.\\nBritish Politician lar zet, Nigel Farage, Brexit champion bawmtu lakih mi pakhat cun “Donald Trump hin Sleepy Joe ti ai ah, Corrupt Joe lole Cover up Joe tiin ko thlang sehla a ṭha ding. Twitter le Facebook lam hin eiruk thuhla nganmi cu an rak phitsak thluh ih a sual langlo dingin an rak hup sak” tiin Joe Biden cu a rak ṭhua ve nasa. Nigel Farage hi Brexit au suahpitu le Trump ih policy “America First” timi ngaisang zettu khal a si.\\nHunter Biden in a Laptop MacBook Pro sungih Email a rak nganmi thuhla pawl cu Thuthanglatu pawlin Joe Biden cu a Campaign nakah thuhla an sutmi cu, Biden cun kut vai phah in zianghman a sanglet duh lo ih, a fehsan hai men. Thump cun Biden hi a fapa hnakin a eiru sawn. “Human Vacuum Cleaner” hnakin a rak eiru nasa sawn a si, White House ih um ding a tlak lo tiih a ṭhua nasa.\\nHunter Biden ih Email hrekkhat ahcun China le Ukraine ram ih sumdawng milian zet thawn an biakawknak pawl a um ih, “The big guy” an timi ih hnen ah US$ billion tel Energy Gas thil thu ah “10 percent” tipawl an um ih, hi tawkih “the big guy” an timi hi Obama san lai ih Vice president rak ṭuantu Joe Biden rori hi a si tiin an sim. Trump cun Fox News hnen ah “Hunter Biden hin a pai’ dun a thlun a si bik, a khualtlawnnak ram ihsin $million tel a ngah a si. American mipi ih Siah pekmi dollar billion tel peksuaknak dingah hlawknak an rak ngah a si” a ti.\\nThe New York Post hi kum 2007 lai ah khan Rupert Murdoch in a rak lei ih tuvekin Biden tei’ pafa hnih eiruknak thu an pholangmi hi mi hrekkhat cun an zum hnai lo. Cangantu Bruce Golding in a remkhawm cawp men a si tiin an puh. The New York Post cun 2017 hrawng ihsi khan Hunter Biden ih thuhla hi “Gossip” timi Catlang hnai ah Cahmai 6 lai an rak ngan ṭheu, tiah an sim. Hunter hin a mo, a unaupa ih thihsanmi ih nupi, a ngaizawn thu le a Nupi thawi an fa hi a fa a si ding a zumlo ruangah thubuai an rak neih thu pawl le Sii tama (drug addict) a si thupawl an rak ngan ṭheu tiin CNN cun a tarlang.\\nUS Politics ah India an lut thuk zet. Kan nih Chin mipawl teh?\\nJoe Biden ih running mate le US Vice President hung si thut thei, Democrat lam ih Vice President candidate, Senator Kamala Harris hi a Nu cu Indian, Vai mi a si ih a pa cu Jamaican mi a si. US Politics ah hin Asian American, Hispanic – Latino-American, African American tipawl dinhmun sang zetzet an thleng. Cu rualrual in Asia ram ihsi vailut tu Vietnamese, Filipino, Cambodian le Chinese pawl khal dinhmun sang zetzet thleng an um. US ah hin Mizoram mi Mizo le Chin mi pawl hi thawngza-tel an um tiin rel a si ih, a lungawi um nasa. Cu rualrual in cupawl hrangah House le Senate member si ding cu a harsa deuh hrih lai. Asinan annih pawl cun an tlintawkte an thlenban cin, District Level, County Level le City Level ah hruaitu si ve dingih pum pekawknak le an hung lang ban ding a hngakhlap um ve nasa. CT Lalrinawma ih nganmi a si.\\nVideo in na zoh duh asile, a hnuai ah na zoh thei;\\nPrevious Article Donald Trump le Joe Biden A Netabiknak Presidential Thucuhawknak Nei Ding\\nNext Article U.S Election Update: Trump Dinhmun a Danglam Hrih Lo","num_words":2732,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.019,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.276,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Obama le Hillary Clinton : ‘Most admired people of the year’ - Chinland Today Media\\nObama le Hillary Clinton : ‘Most admired people of the year’\\nJanuary 3, 2012 9:35 am·0 comments\\nUSAtoday.com | January 3\\nUS president Barak Obama le US secretary of state Hillary Clinton cu ‘Most admired people of the year’- mipi zahkai bik ih hril an si.\\nObama le Clinton hi US thansohnak ding hrangih thazang le thiamnak hmuahhmuah thawn tan a la rerotu an si ih mipi ih zahkai bik an si khal hi thil awmang zet a si. Obama le Clinton hi mipi vote tamzet lakihsin zatek 17 veve an ngah ih an pahnih in ‘Most admired man’ le ‘most admired woman’ an la veve a si.\\n“Secretary of State Hillary Clinton le President BarackObama hi America mipi cun leitlun minung tamzet lak ih zahkai bik minung ( most admired people) ah an mai duh daan ih an hril mi a si” tiah Gallup Poll cunmipi ngaihdaan thawn pehparaw in a rel. Hillary Clinton hi kum 10 sung lai cu mipi zahkaibik nunau a rak si ringring ih Obama khal kum 4 sung lai cu mipi zahkaibik mipa ih hril a rak si.\\nMipi zahkaibik nunaulak ihsin top five pawl cu ; 1. Hillary Clinton, 2. Oprah Winfrey, 3. Michelle Obama, 4. Sarah Palin, 5. Condoleezza Rice an si ih mipa lam ah cun 1. Barak Obama, 2. George WBush, 3. Bill Clinton, 4. Billy Graham, Warren Buffett pawl hi an si.","num_words":220,"character_repetition_ratio":0.109,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.241,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.957,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hakha Le Thantlang Ah Nauhak Tlawng Ap An Um Lo Ruangah Tlawnginn A Thing Reprep, Thla A Hrang Pang Ding Ti An Phang – Meifar\\nHakha Le Thantlang Ah Nauhak Tlawng Ap An Um Lo Ruangah Tlawnginn A Thing Reprep, Thla A Hrang Pang Ding Ti An Phang\\nRalkap in June 1 ihsin nauhak pawl tlawng an kai thlang ding an ti. Myanmar rampum huap ih tlawnginn zaten an ong thlang ding. Tuisun May 24 ihsin tlawng hmin pek a theih tin an phuang nan Hakha le Thantlang ahcun nauhak hmin pe an um lo ruangah tlawnginn a thing reprep thluh.\\nThantlang ah nauhak tlawnginn 5 aum ih nauhak hmin pe zohman an um lo. Thantlang ih tlawngta nauhak nulepa pakhat in “Thantlang ih cozah tlawnginn pakhat ah nauhak hmin pe zohman an um lo ruangah tlawnginn tawh an kalh. Thla a hrang pang ding ti a phang um” a ti.\\nHakha ah High Schools 4 le Middle Schools 4 aum ih tlawngta nauhak hmin pe an um lo ruangah a reh reprep. Hakha tlawngta nauhak nulepa pakhat in “Ramdang pawl lakah kan ram cu dunglam ah kan um, khua kan tlai ruangah kan zuam zet laiah ralkap pawlin thuneihnak an la cu bei a dong zet.\\nA hlan ralkap pawl ih in rak uk lai khalah fimthiamnak a niam tuk, tukhalah a niamsal ding. Covid-19 ruangah nikum cu tlawng an kai thei lo, nauhak pawl khal seherh an um zet nan ralkap pawlin diklo zetin thuneihnak an lak ruangah kan cohlang thei lo” a ti.\\nTualsung mi pakhat in “Chinram sungah CDM lut an tam tuk ruangah tlawngta nauhak hmin pe an um asikhallen an sinpi cuang zik lo” a ti. June 1, 2021 ah ralkap pawlin Myanmar rampum huap tlawnginn zaten an ong tum nan tlawngta nauhak hmin pe an um ngutngat hrih lo. (Khonumthung Burmese)\\nMyanmar Miss 2 An Tlung Ngam Hrih Lo\\nAung San Suu Kyi In “NLD Cu Mipi Hrang Dinmi A Si Ruangah Mipi An Um Sung Cu Aum Ringring Ding” A Ti","num_words":322,"character_repetition_ratio":0.096,"word_repetition_ratio":0.077,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.314,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Pi Suu Kyi thubuai puhnak Helicopter case tuah mi tazacuaitu ten finfiahnak ding ca an hmu lo – My News\\nPi Suu Kyi thubuai puhnak Helicopter case tuah mi tazacuaitu ten finfiahnak ding ca an hmu lo\\nadmin June 8, 2022 Leave a Comment on Pi Suu Kyi thubuai puhnak Helicopter case tuah mi tazacuaitu ten finfiahnak ding ca an hmu lo\\nState counselor Daw Aung San Suu Kyi thubuai tuahsak ih an puhnak helicopter lei cungcang case-ih a khingtute finfiahnak ngaihthlak nak leh zoh fiang nak cu court-ah neih a si ih.\\nAsi nan, a khingtu lam, Anti-corruption commission investigation director U Aung Khan cu Pi Suu Kyi ukilten thu an suh fiangnakah helicopter lei cungcang ah pehzawmnak le finfiahnak document, Kawl tawng ih lehlin khal ziang hman a neih loh thu court lamin an sim a si.\\nA si nak takah cun May thla tawp chawlhkarih court nak an neih niah cu mi document pawl cu court-ah hmuh ter dingin tih a rak si zo, cu ruangah June ni 6 court-ah keng dingin ti an si, sihmansel tun tumah khal an nei cuang lo ruangah, June ni 13 ah an tiam aw sal ih court ni thawn sal a si.\\nHi thubuai laimu tak cu ‘Pi Suu Kyi-in a thuneihnak hmang sualin, helicopter a lei ih, mi a san vivo a si,’ tiin military council-in an puh ih. Cutih rualin President U Win Myint leh Social welfare relief & Resettlement Minister Dr. Win Myat Aye te khal Anti-corruption law section 55 hmangin thubuai tuah sak an si.\\nTukum Jun ni 19-ih kum 77 kim ding mi Pi Aung San Suu Kyi cu kum 100 tiang thawng jail tan theihnak thubuai tuahsak a si ih, military council-pawlin an kum ring ring ih. Leh lamah a sungten hi vekih khum a si hi International law-ih Arbitrary Dentention a si tiin UN lamah an zual ko rero a si.\\nThailand-ih pawngsual hnua thah tawng Ma Min Min Khai case cu September-ah thutluknak nei ding →\\n← Myanmar Idol Seasson 2 zuamawknakih tel leh mipi ih an theih hlawh zet mi hlasakthiam Zin Gyi cu June ni 5 ah khan Yangon khawpui hotel pakhatah meithalin kah that thu theih a si.","num_words":349,"character_repetition_ratio":0.074,"word_repetition_ratio":0.059,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.232,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - MIPUM SIARNAK\\nAbout Bible Thianghlim | ©\\nBibleThianghlim – MIPUM SIARNAK\\nA ngantu: Mosi\\nA huap sung cān: B.C. 1445-1406 hrawng\\nNgan kum: B.C. 1406 hrawng\\nSemtirnak, Suahlannak le Puithiam Hnaṭuannak cabupawl ah thutiamkampawl, thilmakpawl le Dānpawl tampi an um. Cuih cabupawl cun Israel in Kanaan ram an lak ding le Bawipaih puithiam miphun vekih dĭn an si ding cu an hei cuan. Asinan Mipum Siarnak sungih thuanthupawl hin casiartu bei a dăwngter zet. Beidăwnnak cu Pathian lamah si loin, Israel-mipawl lamah a si. Bawipa in khawruahharzain Izip ihsin a runsuah hai zia le ramṭhing ih a kilkhawi haizia cu Israel-mipawl in an rak hmu. Sinai Tlang parih a lăngter mi a thianhlimnak le a zangfahnak khal an rak hmu. Asinan a thutiamkampawl parih tuahsuak ding cān a thlen tikah, zumlonak in dung an sîp. Curuangah Israel-mipawl cu ramṭhing ih kum 40 sung an vahvaih cān ih thi dingin hrem an si.\\nMipum Siarnak bung hmaisa pahra pawl in ruahsannak thu an sim. Mosi in ralkap mipum a siar hai ih, ral doawknak hrang timlamnak ding a tuah. Israel hotupawl in Biakbûk hrangah siang zetin thawhhlawm an pe. Mipi in Suahlannak kha puai thawn cīn ringring nak an tuah. Pathian in in umpi ding ti zumnak thawn Sinai ihsin an păwk.\\nAsinan zamrang zetin buainak a suak: «mipi an phunzai» (11:1). Cumi cu hi cabu luahkhattu hĕlnak pahra thăwknak a si. A pipabik cu bung 13 le 14 ih thil cang mi kha a si. Thlingthlatu hleihnih pawl in Kanaan ram an va zoh. Annih in ram cu theirah an ṭha zetzet, asinan a cak zetzet mi ral thawn a khat tiah thawng an thăn. Mipi an tha a nau ih, Bawipa in anmah nehnak a pe hai ding ti an zum lo. Pathian in an parah thuṭhennak a phuang: tiamkăm mi ram lut dingah kum 40 sung an hngah tengteng a ṭul. Cuticingin ruahsannak a tāng lai thotho. Bung 15 ah Pathian in dān thar a pe hai ih, cuih dān thar ihsin Israel-mipawl in Kanaan ram an la ding ti a fiang. Bung 22-24 in Pathian in Balaam-ih camsiatnakpawl malsawmnak ih a canter thu in sim. Asinan a tlangpithuin kum 40 sung hi cu helnak le thihnak in a khat. Cumi ah Pathian ruat mi hruaitupawlih hĕlnak a tel. Bung 26 ah thlengawknak kan hmu. Hi tawkah Pathian in san hnihnak pawl timlam a thăwk. Annih in an ralkap mipum an siar lala. Ram tiam thu thawn pehparawin dān tamsin an dâwng. Bung 31 ah Midia-mipawl an neh tikah an tha a tho.\\nHih thil cang mi hmuahhmuah ah, zumlonak hi atthlak le siatnak a si thu kan hmu. Asinan Bawipa cu ziangtluk fim le huham i khat hotu a si ti kan hmu sinsin. A hmaisa ah a lamzin theithiam lo khal nungna, a duhdān hlĕnsuak dingin ti theinak in pe dingah amah cu kan rinsan thei a si.\\nI. A mipawl khaikhawmnak hmangin hohatu a sinak Pathian in a langter (1:1-10:10)\\nII. Dodaltu nehnak hmangin hohatu a sinak Pathian in a langter (10:11-25:18)\\nIII. A liam cia mi thilumdān zirhnak hmangin le hmai lam hrangih a mipawl timlamnak hmangin hohatu a sinak Pathian in a langter (26:1-36:13)\\nMipum Siar Vei Khatnak\\n1 Izip ram ihsin an suah hnu a kum hnihnak, thla hnihnakih ni khatnak ah, Sinai Ramṭhing ih Tawnawknak Puanthlam ah Jehovah in Mosi a bia ih hitin a sim, 2 «Israel tefa umkhawm hmuahhmuah cu, an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, mipa kip a pâkpâk in, 3 Israel tefapawl lakih ral do thei kum 20 ihsin a tlun lam hmuahhmuah mipum siar aw. Nang le Aaron in ralkappawl cu a bur a bur in nan siar pei. 4 Cule hnám kip ihsin mi pakhat, anmai pupá sungkua lakih lubân pakhat ciar nan hnenah an um pei.\\n5 «Hipawl hi nan zawngih dingtu dingpawlih hmin an si: Reuben hnám ihsin Shedeur fapa Elizur; 6 Simeon hnám ihsin Zurishaddai fapa Shelumiel; 7 Judah hnám ihsin Amminadab fapa Nahshon; 8 Issakar hnám ihsin Zuar fapa Nethanel; 9 Zebulun hnám ihsin Helon fapa Eliab; 10 Joseph fapapawl ihsin, Efraim hnám ihsin Ammihud fapa Elishama; Manasseh hnám ihsin Pedahzur fapa Gamaliel; 11 Benjamin hnám ihsin Gideoni fapa Abidan; 12 Dân hnám ihsin Ammishaddai fapa Ahiezer; 13 Asher hnám ihsin Okran fapa Pagiel; 14 Gad hnám ihsin Deuel fapa Eliasaf; 15 Naftali hnám ihsin Enan fapa Ahira tla an si,» tiin. 16 Hipawl hi mipi-umkhawm lak ihsin hrilsuah mi, an pupápawlih hnámpawlih hotupawl, Israel a thawngthawng ih lubânpawl an si.\\n17 Cun hi an hmin tarlăng mipawl hi Mosi le Aaron in an hruai, 18 cule a thla hnihnakih a ni khatnak ah mipi-umkhawm hmuahhmuah an pungkhawmawter; an thlahtupawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in kum 20 ihsin a tlun lam hmuahhmuah cu a pâkpâk in pakhat ciar in an tarlang. 19 Jehovah in Mosi thu a pek vekin, anih in cutivekin Sinai Ramṭhing ah anmahpawl cu mipum a siar hai.\\n20 Israel fapa upabik Reuben tefapawlih an thlahsâwngpawl, an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, mipa kip a pâkpâk in, ral do thei hmuahhmuah, kum 20 ihsin a tlun lam, 21 Reuben hnám mipum an siar mipawl cu 46500 an si.\\n22 Simeon tefapawl ihsin an thlahsâwngpawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, siartelh mipawl, an hmin zât vivo in, mipa kip a pâkpâk in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 23 Simeon hnám mipum an siar mipawl cu 59300 an si.\\n24 Gad tefapawl ihsin an thlahsâwngpawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 25 Gad hnám mipum an siar mipawl cu 45650 an si.\\n26 Judah tefapawl ihsin, an thlahsâwngpawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 27 Judah hnám mipum an siar mipawl cu 74600 an si.\\n28 Issakar tefapawl ihsin an thlahsâwngpawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 29 Issakar hnám mipum an siar mipawl cu 54400 an si.\\n30 Zebulun tefapawl ihsin, an thlahsâwngpawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 31 Zebulun hnám mipum an siar mipawl cu 57400 an si.\\n32 Joseph fapapawl sungin, Efraim tefapawl ihsin, an thlahsâwngpawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 33 Efraim hnám mipum an siar mipawl cu 40500 an si.\\n34 Manasseh tefapawl ihsin, an thlahsâwngpawlih an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 35 Manasseh hnám mipum an siar mipawl cu 32200 an si.\\n36 Benjamin tefapawl ihsin, an thlahsâwngpawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 37 Benjamin hnám mipum an siar mipawl cu 35400 an si.\\n38 Dân tefapawl ihsin, an thlahsâwngpawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 39 Dân hnám mipum an siar mipawl cu 62700 an si.\\n40 Asher tefapawl ihsin, an thlahsâwngpawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 41 Asher hnám mipum an siar mipawl cu 41500 an si.\\n42 Naftali tefapawl ihsin, an thlahsâwngpawl an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, an hmin zât vivo in, ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 43 Naftali hnám mipum an siar mipawl cu 53400 an si.\\n44 Hipawl hi Mosi le Aaron in mai pupáih sungkua aiawhtu mi pakhat fingfing, Israel hotu pacang hleihnih pawl thawi an siar mi, mipum siar mipawl an si. 45 Israel tefa mipum an siar mi hmuahhmuah, an pupápawlih sungkua sungkua in, Israel-mi lakih ral do thei hmuahhmuah kum 20 ihsin a tlun lam, 46 mipum an siar mi hmuahhmuah cu ting ruk le thawngthum zanga sawmnga an si.\\nLevi-mipawl Siartel an Si Lo\\n47 Asinan Levi-mipawl cu an pupápawlih hnám ah an lakah siartel an si ve lo. 48 Ziangahtile Jehovah in Mosi hnenah, 49 «Levi hnám lawng na siar lo pei, Israel tefapawl lakah annih cu mipum siar ah na siar cih hai fawn lo pei. 50 Asinan Levi-mipawl cu Theihpinak Biakbûk tlun, a thilri hmuahhmuah tlun, a thil neih mi hmuahhmuah tlunah ṭuanvo na pe hai pei, Biakbûk le a thilri hmuahhmuah an thiar pei; an kilkhawi pei ih, Biakbûk kimvelah riahhmun an sâm pei. 51 Cule Biakbûk a pawhsuak zik cān ah Levi-mipawl in an phelh pei ih, Biakbûk tundīn a si tikah Levi-mipawl in an tungding pei. A rak naihtu mi dang cu thah tengteng an si pei. 52 Israel tefapawl in mi kip mai riahhmun khuarnak ciar ah, mi kip anmai thantar kiangah, anmai ralkappawl zulhin an puanthlampawl an zar pei. 53 Asinan Levi-mipawl cun Theihpinak Biakbûk kimvelah riahhmun an sâm pei, cutin Israel tefa umkhawm parah thinlingnak a um lo ding, cule Levi-mipawl in Theihpinak Biakbûk ṭuanvo cu an la ding a si,» tiin a rak sim zo. 54 Cubangtukcun Israel tefapawl cun an rak tuah, Jehovah in Mosi thu a pek mi hmuahhmuah bangtukin an rak tuah.\\nRiahhmun Sāmdān Ding\\n1 Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 2 «Israel tefa mi kip in anmai thantar kiang, anmai pupá sungkua hminsinnakpawl kiangah riahhmun an sâm pei, Tawnawknak Puanthlam kimvel ihsin hla nawnah riahhmun an sâm ding a si.\\nNisuahnak lam Riahhmun\\n3 «Nisuahnak lam kapah, nisuahnak lam hawiin Judah thawi a kăwpaw mi ralkappawlih thantar cun an ralkappawl zulhin riahhmun an khuar pei. Cule Amminadab fapa Nahshon cu Judah tefapawl hotu a si pei. 4 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 74600 a si.\\n5 «Amah sangih riahhmun sâmtu dingpawl cu Issakar hnám an si pei, cule Zuar fapa Nethanel cu Issakar tefapawl hotu a si pei. 6 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 54400 a si.\\n7 «Cu ṭhehin Zebulun hnám, cule Helon fapa Eliab cu Zebulun tefapawl hotu a si pei. 8 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 57400 a si. 9 Judah ralkappawl thawi kăwpaw ih, an ralkappawl zulhih siar mi hmuahhmuah cu ting khat le thawng sawmriat thawngruk le zali an si ih, hipawl hi a păwksuak hmaisabik an si ṭheu pei.\\nThlang lam Riahhmun\\n10 «Thlang lam kapah an ralkappawl zulhin Reuben thawi a kăwpaw mi ralkappawlih thantar a um pei, cule Reuben tefapawlih hotu cu Shedeur-ih fapa Elizur a si pei. 11 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 46500 a si.\\n12 «Amah sangih riahhmun sâmtu dingpawl cu Simeon hnám an si pei ih, Simeon tefapawlih hotu cu Zurishaddai fapa Shelumiel a si pei. 13 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 59300 a si.\\n14 «Cu ṭhehin Gad hnám, Gad tefapawlih hotu cu Reuel fapa Eliasaf a si pei. 15 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 45650 a si. 16 Reuben ralkappawl thawi kăwpaw ih, an ralkappawl zulhih siar mi hmuahhmuah cu ting khat le thawng sawmnga le thawngkhat zali sawmnga an si ih, annih cu a pahnihnak ih păwksuaktu an si pei.\\n17 «Cule Tawnawknak Puanthlam cu ralkappawlih laiah Levi-mipawlih milaipawl thawn a păwksuak ṭheu ding a si. Riahhmun an khuardān dānin, mi kip anmai hmun cio in an thantar zulhin an păwksuak cio pei.\\nNitlaknak lam Riahhmun\\n18 «Nitlaknak lamah, an ralkappawl zulhin, Efraim thawi a kăwpaw mi ralkappawlih thantar a um pei, cule Efraim tefapawlih hotu cu Ammihud fapa Elishama a si pei. 19 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 40500 a si.\\n20 «Amah sangah Manasseh hnám a ra ih, Manasseh tefapawlih hotu cu Pedahzur fapa Gamaliel a si pei. 21 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 32200 a si.\\n22 «Cu ṭhehin Benjamin hnám, cule Benjamin tefapawlih hotu cu Gideoni fapa Abidan a si pei. 23 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 35400 a si. 24 Efraim ralkappawl thawi kăwpaw ih, an ralkappawl zulhih siar mi hmuahhmuah cu ting khat le thawngriat le zakhat an si ih, annih cu a pathumnak ih păwksuaktu an si pei.\\nSak lam Riahhmun\\n25 «Sak lam kapah an ralkappawl zulhin Dān thawi a kăwpaw mi ralkappawlih thantar a um pei, cule Dân tefapawlih hotu cu Ammishaddai fapa Ahiezer a si pei. 26 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 62700 a si.\\n27 «Amah sangih riahhmun sâmtu dingpawl cu Asher hnám an si pei ih, Asher tefapawlih hotu cu Okran fapa Pagiel a si pei. 28 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 41500 a si.\\n29 «Cu ṭhehin Naftali hnám, cule Naftali tefapawlih hotu cu Enan fapa Ahira a si pei. 30 Cule a ralkap mipum an siar mi cu 53400 a si. 31 Dân ralkappawl thawi kăwpaw ih, an ralkappawl zulhih siar mi hmuahhmuah cu ting khat le thawng sawmnga thawng sarih le zaruk an si ih, an thantar zulhin an păwksuak cio pei,» tiin a sim.\\n32 Hipawl hi an pupápawlih sungkua sungkua ih mipum an siar mi Israel tefapawl an si. An ralkappawl zulhih siar mi ralkap hmuahhmuah cu ting ruk le thawngthum le zanga sawmnga an si. 33 Asinan Jehovah in Mosi thu a pek vekin Levi-mipawl cu Israel tefapawl lakah siartel an si lo.\\n34 Cule Israel tefapawl cun Jehovah in Mosi thu a pek mi hmuahhmuah bangtukin an tuah ṭheh. Cutivekin anmai thantar zulhin riahhmun an sâm, cule cutivekin mi kip mai hrin mai hrin in, an pupápawlih sungkua zulhin an păwksuak ṭheu.\\nHriak Thih Puithiampawl\\n1 Hipawl hi Jehovah in Sinai Tlang ah Mosi a biak laiih Aaron le Mosi ih an ngankhum mipawl an si. 2 Cule hipawl hi Aaron fapapawlih hmin an si, a fatir Nadab le Abihu, Eleazar le Ithamar tla an si. 3 Hipawl hi puithiam si dingih hriak thih, puithiam dinhmun ih rawngbawl dingin Mosi ih serhhran mi Aaron fapapawlih hmin cu an si. 4 Sinai Ramṭhing ah Jehovah hmaiih meisa danglam an hlăn laiah Nadab le Abihu cu Jehovah hmaika-ah an thi. Cule annih cun tefa an nei lo. Cutin Eleazar le Ithamar in an pa Aaron hmaika-ah puithiam dinhmun in rawng an rak bâwl.\\n5 Jehovah in Mosi hnenah, 6 «Puithiam Aaron an rĕn theinak dingah Levi hnám kha nâi ah rak hruai hai awla, a hmaika-ah rak suahpi hai aw. 7 Cule Biakbûk hnaṭuannak ding, amai ṭul mipawl le Tawnawknak Puanthlam hmaiih mipi-umkhawm zateih ṭul mipawl an tawlrel pei. 8 Biakbûk hna ṭuan dingah, Tawnawknak Puanthlam thilri hmuahhmuah le Israel tefapawlih ṭul mipawl khal an tawlrel pei. 9 Cule Levi-mipawl cu Aaron le a fapapawl na pe hai pei. Annih cu Israel tefapawl lak ihta amah pek ṭheh an si. 10 Cutin Aaron le a fapapawl cu na ruat hai pei ih, annih in an puithiam hna an hlĕnsuak pei. Asinan a rak naihtu mi dang cu thah a si pei,» tiin a sim.\\n11 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 12 «Ngai hnik, Israel tefapawl lak ihsin Levi-mipawl cu Israel tefapawl lakih sūl kēutu fatir tinkim aiah keimah rori in ka la hai zo. Curuangah Levi-mipawl cu keimai ta an si pei. 13 Ziangruangahtile fatir hmuahhmuah cu keimai ta an si. Izip ram ih fatir hmuahhmuah ka thah ṭheh ni ah, Israel-mipawl lakih fatir hmuahhmuah cu milai le rannung an pahnih in ka hrangah ka rak serhhran a si. Annih cu keimai ta an si pei. Keimah cu Jehovah ka si,» tiin a sim.\\nLevi-mipawl Mipum Siarnak\\n14 Sinai Ramṭhing ah Jehovah in Mosi hnenah, 15 «Levi tefapawl cu an pupápawlih sungkua sungkua in, an hrin an hrin in an mipum siar aw, thla khat ihsin a tlun lam mipa kip in na siar pei,» tiin a sim. 16 Cutin thu a pek vekin Mosi in, Jehovah kamsuakthu bangtukin an mipum a siar hai.\\n17 Himi Gershon, Kohath le Merari pawl hi Levi fapapawlih hmin an si. 18 Cule an hrin an hrin in Gershon fapapawlih hmin cu: Libni le Shimei an si. 19 Cule an hrin an hrin in Kohath fapapawl cu Amram, Izehar, Hebron le Uzziel an si. 20 Cule an hrin an hrin in Merari fapapawl cu Mahli le Mushi an si. Hipawl cu an pupápawlih sungkua sungkua in Levi-mipawlih hrinpawl an si.\\nGershon-mipawl Mipum Siarnak\\n21 Gershon ihsin Libni-mipawlih hrin le Shimei-mipawl hrin an rung sêm, hipawl cu Gershon-mipawlih hrinpawl an si. 22 Mipum an siar mi mipa thla khat ihsin a tlun lam hmuahhmuah, an mipum siar mi cu 7500 an si.\\n23 Gershon-mipawlih hrinpawl cu Biakbûk dung lam nitlaknak lam kapah riahhmun an sâm. 24 Cule Gershon-mipawlih pupá sungkua hotu cu Lael fapa Eliasaf a si.\\n25 Tawnawknak Puanthlam ih Gershon tefapawlih ṭuanvo cu Biakbûk, puanthlam le a khuh, Tawnawknak Puanthlam luhnak puanzar, 26 tualrawn puanzarpawl, Biakbûk le Biakṭheng kimvelih tualrawn luhnak puanzar le an hripawl, tiin anmah thawi a pehtlaiaw mi hna hmuahhmuah vekin a si.\\nKohath-mipawl Mipum Siarnak\\n27 Kohath ihsin Amram-mipawl hrin, Izhar-mipawl hrin, Hebron-mipawl hrin le Uzziel-mipawl hrin tla an ra sêm; hipawl cu Kohath-mipawlih hrin an si. 28 Mipa thla khat ihsin a tlun lam hmuahhmuah mipum an siarnak vekin, hmun thianghlim ṭuanvo latu ding cu 8600 an si. 29 Kohath tefapawlih hrinpawl cu Biakbûk thlang lam kapah riahhmun sâm ding an si. 30 Cule Kohath-mipawlih hrinpawlih pupápawl sungkua hotu cu Uzziel fapa Elizafan a si.\\n31 Annihpawlih ṭuanvo cu Kuang, Cabuai, Meitoṭhuam, Biakṭhengpawl, rawngbawlnak ih an hman mi hmun thianghlim bungbelpawl, puanzar le anmah thawi a pehtlaiaw mi hna hmuahhmuah a si. 32 Cule Levi-mipawlih hotupawl uktu cu puithiam Aaron fapa Eleazar a si ih, anih in hmun thianghlim ṭuanvo latupawl a hoha ding.\\nMerari-mipawl Mipum Siarnak\\n33 Merari ihsin Mahli-mipawl hrin le Mushi-mipawl hrin an sêm; hipawl cu Merari-ih hrinpawl an si. 34 Cule mipa thla khat ihsin a tlun lam hmuahhmuah an siarnak vekin, mipum an siar mi cu 6200 an si. 35 Merari hrinpawlih pupápawl sungkua hotu cu Abihail fapa Zuriel a si. Hipawl cu Biakbûk sak lam kapih riahhmun sâmtu dingpawl an si.\\n36 Cule Merari tefapawlih ṭuanvo an thiah mi cu Biakbûk phartleppawl, a tlângpawl, a ṭhuampawl, a tawkhuarpawl, a bungruapawl tiin anmah thawi a pehtlaiaw mi hna hmuahhmuah le 37 tualrawn kimvel ṭhuampawl, an tawkhuarpawl, an hrenhngehnakpawl le an hripawl tla an si.\\n38 Cuihtlunah Tawnawknak Puanthlam hmai nisuahnak lam ni hawihin Biakbûk hmaiih riahhmun sâmtu ding cu, Israel tefapawlih ṭul mi tawlreltu, hmun thianghlim ṭuanvo latu, Mosi le Aaron le a fapapawl an si pei. Asinan a rak naihtu mi dang cu thah a si pei. 39 Jehovah thupek in Mosi le Aaron in Levi-mipawl mipum an siar mi hmuahhmuah cu an hrin an hrin in, mipa thla khat ihsin a tlun lam hmuahhmuah 22000 an si.\\nFatir Mipum Siarnak\\n40 Jehovah in Mosi hnenah, «Israel tefa mipa fatirpawl, thla khat ihsin a tlun lam hmuahhmuah mipum siar awla, an hmin ngan aw. 41 Cule Israel tefapawl lakih fatir hmuahhmuah aiah Levi-mipawl le Israel-mipawlih ṭilva fatir hmuahhmuah aiah Levi-mipawlih ṭilva ka hrangah na la pei. Keimah cu Jehovah ka si,» tiin a sim. 42 Cule Jehovah in thu a pek vekin, Israel tefapawl lakih fatir hmuahhmuah cu Mosi in mipum a siar ṭheh. 43 Cule mipa fatir hmuahhmuah, thla khat ihsin a tlun lam hminpawl mipum an siarnak vekih an siar mipawl cu 22273 an si.\\n44 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 45 «Israel tefapawl lakih fatir hmuahhmuah aiah Levi-mipawl le an ṭilva aiah Levi-mipawlih ṭilva la aw. Levi-mipawl cu keimai ta an si pei. Keimah cu Jehovah ka si. 46 Cule Levi-mipawlih mipum hnakih an tamdeuhnak, Israel tefapawlih fatir 273 tlennak ah, 47 mi pakhat hrangah shekel paisa panga ciar na la pei, hmun thianghlim shekel paisa na hmang pei, shekel paisa pakhat cu agerah 20 a si. 48 Cule mipum hlei mi tlennak ah cuih paisa cu Aaron le a fapapawl na pe pei,» tiah a sim.\\n3:47a gerah: Bible ih thil tahnak phunphun zoh aw.\\n49 Cule Levi-mipawl ih tlen mipawl tlunih mi hleipawl hnen ihsin Mosi in tlennak paisa a lâk. 50 Israel tefa fatirpawl hnen ihsin hmun thianghlim shekel bangtukin shekel 1365 paisa a la. 51 Cule Jehovah in Mosi thu a rak pek mi, Jehovah kamsuakthu bangtukin, an tlenawknak paisa cu Mosi in Aaron le a fapapawl a pe.\\nKohath Fapapawlih Ṭuanvo\\n1 Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 2 «Levi fapapawl lak ihsin Kohath fapapawl cu an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, 3 kum 30 ihsin a tlun lam, kum 50 tiang, Tawnawknak Puanthlam sungih hna ṭuan dingah rawngbawlnak ih lut hmuahhmuah mipum siar aw.\\n4 «Himi hi a thianghlimbik mi thilpawl thawi pehparawin Tawnawknak Puanthlam sungih Kohath fapapawlih rawngbawlnak cu a si. 5 Riahhmun ṭhawn dingih an timtuah tikah, Aaron le a fapapawl an ra pei ih, tlun khuh puanzar an phelh pei, cule cumi in Theihpinak Kuang an khuh pei. 6 Cun cumi cu ṭhakhas phawpawl ih tuah mi khuhpuan an khuh pei, cule mepian puan hlir in an tuam pei ih, a zawnfungpawl an hrawlh pei.\\n7 «Sangserh Cabuai parah mepian puan an phah pei, cule cumi parah khēngpawl, haidaupawl, Inding Thilhlăn hrang khengkûmpawl le thâwlpawl an ret pei. Cule Sangserh cu cumi parah a um ringring ding a si. 8 Cupawl cu puan senlar in an khuh pei ih, ṭhakhas phawpawl ih tuah mi khuhnak in an tuambĕt pei. Cule a zawnfungpawl an hrawlh pei. 9 Cule mepian puan an la pei ih, meitleu hrang Meitoṭhuam cu cumi hrangih an hman mi a meitopawl, a caicehpawl, a suahdurpawl le hriak khēng hmuahhmuah thawn an khuh pei, cule cupawl cun meitoṭhuam cu hna an ṭuanter. 10 Cun cumi cu a bungbel hmuahhmuah thawn ṭhakhas phawpawl ih tuah mi khuhnak sungah an thun pei ih, a zawnfung an hrawlh pei.\\n11 «Mepian puan in Sui Biakṭheng tlun cu an phah pei ih, ṭhakhas phawpawl ih tuah mi khuhnak in an tuam pei. Cule a zawnfungpawl an hrawlh pei. 12 Cun hmun thianghlim ih an rawngbawlnak, rawngbawlnak bungbel hmuahhmuah an la pei ih, mepian puan sungah an thun ṭheh pei, cule ṭhakhas phawpawl ih tuah mi khuhnak in an tuam ṭheh pei. Cule zawnfung parah an ret pei. 13 Biakṭheng ihsin vutcâm an lawkfai pei ih, puan sendup an phah pei. 14 Cutawk ih an rawngbawlnak hmanrua hmuahhmuah, meiling suahdurpawl, salaknak hmanruapawl, vutruhnakpawl, cawhtawlhpawl le Biakṭheng bungbel hmuahhmuah a parah an ret pei, cule ṭhakhas phawpawl ih tuah mi khuhpuan kha an parah an pharh pei. Cule a zawnfungpawl an hrawlh pei. 15 Cule Aaron le a fapapawl in hmun thianghlim le hmun thianghlim thilri hmuahhmuah an khuh ṭheh tikih riahhmun an ṭhawn zik tikah, Kohath fapapawl an ra pei ih an thiar pei. Asinan an thih pang lonak dingah thil thianghlim pakhat hman an thâm lo pei. Hipawl cu Kohath fapapawl ih thiar ding mi Tawnawknak Puanthlam thilripawl an si.\\n16 «Puithiam Aaron fapa Eleazar ṭuanvo an thiah mi cu meitleu hrang hriak, rimhmui thaw, ni tin Thlairawl Thilhlăn, hnih mi hriak, Biakbûk pumhlum kilkhawi, a sung thil hmuahhmuah, hmun thianghlim le a thilripawl tla an si,» tiin a sim hai.\\n17 Cun Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 18 «Levi-mipawl lakih Kohath thlah hrinpawlih hnám hi hlohralter siang hlah uh. 19 Thil thianghlimbikpawl an va naih tikih thi loih an nunnak dingah, an hrangah hihi tuahsak sawn uh. Aaron le a fapapawl cu an lut pei ih, an rawngbawl ding le an thil phurh ding an thiahaw fingfing pei. 20 Asinan Kohath hrinpawl cu an thih pang lonak dingah thil thianghlimpawl khuh an si laifangah zoh dingin an lut lo pei,» tiin a sim hai.\\nGershon Fapapawlih Ṭuanvo\\n21 Jehovah in Mosi hnenah, 22 «Gershon fapapawl khal an pupápawlih sungkua sungkua in, an hrin an hrin in mipum siar hai aw. 23 Tawnawknak Puanthlam sungih hna ṭuan dingah, rawngbawlnak ih luttu ding hmuahhmuah kum 30 ihsin a tlun lam kum 50 tiangin mipum na siar pei. 24 Gershon-mipawlih hrinpawl rawngbawlhna cu himi ṭuan le thil phurh hi a si. 25 Annih cun Biakbûk puanzarpawl le Tawnawknak Puanthlam le a khuhnakpawl, a parih ṭhakhas phawpawl ih tuah mi khuhnak, Tawnawknak Puanthlam luhnak puanzar, 26 tualrawn puanzarpawl, Biakbûk le Biakṭheng kimvelih tualrawn luhnak puanzar le an hripawl, an rawngbawlnak bungrua hmuahhmuah le himi thilpawl hrangih an tuah mi hmuahhmuah an thiar pei, cutivekcun rawng an bawl ding a si.\\n27 «Gershon-mipawlih fapapawlih rawngbawlnak hmuahhmuah, an ṭuanvo hmuahhmuah le an rawngbawlnak hmuahhmuah cu Aaron le a fapapawl in an thiah pei. Cule an thil phurh mi hmuahhmuah cu an ṭuanvo ah anmah nan ruat pei. 28 Himi cu Tawnawknak Puanthlam sungih Gershon fapapawlih hrinpawlih rawngbawlhna a si. Cule an ṭuanvo cu puithiam Aaron-ih fapa Ithamar thu hnuaiah a si pei.\\nMerari Fapapawlih Ṭuanvo\\n29 «Merari fapapawl cu an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, mipum na siar hai pei. 30 Kum 30 ihsin a tlun lam kum 50 tiangin, Tawnawknak Puanthlam hna ṭuan dingin rawngbawlnak ih a lut mi kip cu an zaten mipum na siar ṭheh pei. 31 Cule himi hi Tawnawknak Puanthlam hrangih an rawngbawlnak zate vekin an thiar ding mi a si: cupawl cu Biakbûk phartleppawl, a tlângpawl, a ṭhuampawl, a tawkhuarpawl, 32 le tualrawn kimvel ṭhuampawl le a tawkhuarpawl, a hrenhngehnakpawl le a hripawl, an bungrua hmuahhmuah thawn le an rawngbawlnak thil hmuahhmuah tla an si. Cule nang in an thiar ding mi vo kha an hmin an hmin in an ṭuanvo na thiah fingfing pei.\\n33 «Himi cu Merari fapapawlih hrinpawlih rawngbawlhna a si, puithiam Aaron-ih fapa Ithamar thu hnuaiah Tawnawknak Puanthlam hrangih an rawngbawlhna hmuahhmuah cu a si,» tiin a sim.\\n34 Mosi, Aaron le mipi-umkhawm hotupawl in Kohath-mipawlih fapapawl cu an hrin an hrin in, an pupápawlih sungkua sungkua in, 35 kum 30 ihsin a tlun lam kum 50 tiangin Tawnawknak Puanthlam sungih hna hrangih rawngbawlnak ih a lut ding mi kip in mipum an siar ṭheh. 36 Cule an hrin an hrin ih mipum an siar mi cu 2750 an si. 37 Mosi le Aaron in Jehovah in Mosi hmangih thu a pek bangtukin Kohath-mipawlih hrinpawl mipum an siar. Cupawl cu Tawnawknak Puanthlam sungih rawngbawl ding an si.\\n38 Cule Gershon fapapawl cu an hrin an hrin in le an pupápawlih sungkua sungkua in mipum an siar. 39 Kum 30 ihsin a tlun lam kum 50 tiangin, Tawnawknak Puanthlam sungih rawngbawl dingih a lut ding mi kip in, 40 an hrin an hrin le an pupápawlih sungkua sungkua ih an siar mi mipum cu 2630 an si. 41 Mosi le Aaron in Jehovah in Mosi hmangih thu a pek bangtukin Gershon fapapawlih hrinpawl mipum an siar. Cupawl cu Tawnawknak Puanthlam sungih rawngbawltu ding an si.\\n42 Merari fapapawlih hrinpawl, an hrin an hrin le an pupápawlih sungkua sungkua in mipum an siar. 43 Kum 30 ihsin a tlun lam kum 50 tiangin, Tawnawknak Puanthlam sungih hna hrangih rawngbawlnak ih a luttu ding kip in, 44 an hrin an hrin in mipum an siar mi cu 3200 an si. 45 Hipawl hi Mosi le Aaron in Jehovah in Mosi hmangih thu a pek bangtukih Merari fapapawlih hrinpawl mipum an siar mi an si.\\n46 Mosi, Aaron le Israel hotupawl in mipum an siar mi, Levi-mipawl an siar mi hmuahhmuah cu, an hrin an hrin in le an pupápawlih sungkua sungkua in, 47 kum 30 ihsin a tlun lam kum 50 tiangin, Tawnawknak Puanthlam sungah rawngbawlhna ṭuansuak ding le phurh thiar hna ṭuan dingih a ratu kip in, 48 mipum an siar mipawl cu 8580 an si. 49 Jehovah thupek bangtukin Mosi hmangin annih cu anmai rawngbawlhna vek cio in le anmai phurh thiar hna ciar bangtukin ṭuanvo an thiah. Jehovah in Mosi thu a pek vekin annihpawl cu mipum a siar.\\nMithiang Lo Pawl\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Miphar pauhpauh, thilput nei mi pauhpauh le zokhal mithi ruak ruangih a bawrhbangawtertu cu riahhmun khuarnak ihsin suah dingin Israel tefapawl hnenah thu pe aw. 3 Mipa siseh, nunau siseh nan suah ding a si, ka cēnnak an riahhmun khuarnak laifang kha an bawrhbanterlonak dingah annih cu riahhmun khuarnak lengah nan suah pei,» tiin a sim. 4 Cule cutivekin Israel tefapawl in an tuah, cule riahhmun khuarnak lengah an suahter hai. Mosi hnenih Jehovah in a sim vekin Israel tefapawl cun an tuah.\\n5 Jehovah in Mosi hnenah, 6 «Israel tefapawl hnenah, ‹Mipa in simaw, nunau in simaw, milaipawl in sual an tuah ṭheu mi sual pakhat khat tuahin Jehovah lakah a rinum lo tikah, cuih milai cu a mawh a si. 7 Cun a rak tuah mi sual cu a phuang pei. A mawh man cawhkuan cu kimten a pe pei, ṭhen nga ṭhen khat a bêt pei ih, a tisualnakpa hnenah a pe pei. 8 Asinan mawh man cawhkuan a pek ding mi cu dawngtu ding sungkhat mipa an um lo a si ahcun, mawh man cawhkuan cu puithiam ta dingah Jehovah hnenah a feh pei, amai hrangih sualkhuhthawinak, sualkhuhthawinak tuucang zawngah a pe pei. 9 Israel tefapawlih thil thianghlim thawhhlawm tinkim, puithiam hnenih an rak ken mi cu amai ta an si ṭheh pei. 10 Cule mi kip ih thil thianghlimpawl cu amai ta an si ṭheh pei, mi in puithiam a pek mi pauhpauh cu amai ta an si pei,› tiin sim hai aw,» tiah a ti.\\nNupi Rinum Lo Thuhla\\n11 Jehovah in Mosi hnenah, 12 «Israel tefapawl hnenah sim awla an hnenah, ‹Mi pakhat ih nupi cu a fehpêng ih a parah rinum loin a um ih, 13 mi pakhat in amahnu a rak ihpi, cule cumi cu a pasal mit ihsin thuh a si ih, a bawrhbangawter ti khuhhlo a rak si, cule a hmutu an um lo ih, kaihngah khal a si fawn lo asile, 14 amahpaih thinlung ah thîksiatnak a ra tlŭn ih a bawrhbangtu nu, a nupi parih a thîk a sia a si ahcun, asilole amahnu cu bawrhbang si loin, amahpaih thinlung ah thîksiatnak a ra tlung ih a nupi parah a thîk a sia asile, 15 cu pa cun a nupi cu puithiam hnenah a rak hruai pei. Amahnu hrangih phût mi thilhlăn, barli sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat a rak keng pei, a parah hriak a tawih lo pei ih, frankinsense a thuh lo pei, ziangruangahtile cumi cu thîknak Thlairawl Thilhlăn, mantersalnak ding hrang thilhlăn a si, ziangahtile mawhsualnak manternak dingah a si.\\n16 ‹Cule puithiam in cu nu cu nâite ah a hruai pei ih Jehovah hmaika-ah a suahpi pei. 17 Puithiam in leibel sungah tidai thianghlim a thun pei ih, Biakbûk zial parih leivut ziangmaw zât a la pei, cule tidai sungah a phulh pei. 18 Cun puithiam in cu nu cu Jehovah hmaiah a dingter pei ih cu nuih lukhuh cu a hlihsak pei, cule thîksiatnak Thlairawl Thilhlăn a si mi mantersalnak thilhlăn cu a kut ah a kengter pei. Cule puithiam in camsiatnak thlentu tidai khâ cu a kut ah a keng pei. 19 Cule puithiam in amahnu cu sia a sămter pei, cule nunaunuih hnenah, «Na hnenah zohman an it lo ih, na pasal ṭāng ihsin thianlonak ih na rak fehpêng lo asile, camsiatnak thlentu tidai khâ ihsin na luat a si. 20 Asinan na pasal ṭāng hnuaiin na rak fehpêng ih, na rak bawrhbangawter ih na pasal si lo, mi dang in an rak lo ihpi asile,» a ti hnuah, 21 puithiam in cu nu cu camsiatnak thukam hnuaiah a ret pei ih, anih in nunaunuih hnenah, «Jehovah in na mipawl lakah camsiat le thukam ah a lo tuah, Jehovah in na cāwnpi lo siatrálter sehla na pum lo thlingter seh. 22 Cule hi tidai in na pumpi camsiatnak thlĕn seh, cule na pum thlingter sehla na cāwnpi siatrálter seh,» a ti pei. Cun nunaunu in, «Amen, cuvekcun cang ko seh,» tiah a ti pei.\\n23 ‹Cun puithiam in hi camsiatnakpawl hi cazual pakhat ah a ngan pei ih tidai khâ sungah a thaithla pei. 24 Cule nunaunu cu siatcamnak thlentu tidai khâ a inter pei, cule camsiatnak thlentu tidai cu amahnu sungah khâter dingin a lut ding a si. 25 Cun puithiam in nunaunuih kut ihsin thîksiatnak Thlairawl Thilhlăn a la pei ih Jehovah hmaiah thilhlăn cu a sēp pei, cule Biakṭheng ah a rak keng pei. 26 Cule puithiam in a zate aiah ṭhuam khat a la pei ih, Biakṭheng parah cumi cu a ur pei, cuṭhehin nunaunu cu tidai a inter pei. 27 Anih in cu nu tidai a inter ṭhehin hitin a si pei, cu nu cu rak bawrhbangawterin a pasal lakah a rak rinum lo asile, camsiatnak thlentu tidai cu amahnu sungah a lut pei ih a khâ ding, cule a pum a thling ding ih a cāwnpi a siatrál ding, cule nunaunu cu a mipawl lakah camsiat a si ding. 28 Asinan nunaunu cu a rak bawrhbangawter lo ih a rak thiang asile, cu nu cu a luat ding ih nau a pai thei ding.\\n29 ‹Hihi cu thîksiatnak dān a si, nupi cu a pasal ṭāng ih a um laiah a fehpêng ih a bawrhbangawter tikah siseh, 30 mi pakhat thinlung ah thîksiatnak a ra tlung, a nupi parah a thîksiat tikah, anih in Jehovah hmaiah nunaunu cu a dingter pei. Cule puithiam in hi dān hmuahhmuah hi amahnuih parah a tuah pei. 31 Cun cu pa cu mawhsualnak lak ihsin a luat ding, asinan cuih nunaunu cun amai mawh a phur ding a si,› tiah sim aw,» tiin a sim.\\nNazir-mi hrang Dān\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl be awla an hnenah, ‹Mipa in simaw, nunau in simaw, Jehovah hrangah serhhranaw dingah, Nazir-mi sinak thutiam hleice a lâk tikah, 3 anih cun sabitzu le zureu lak ihsin a serhhran aw pei, sabitzu asilole zureu ihsin tuah mi zu thûr a in lo pei, sabit ti a in lo pei ih, sabit rah tharhlâm siseh, sabit rah carpawl siseh a ei lo pei. 4 A serhhranawk ni hmuahhmuah cu sabit hri ihsin a ci simaw, a hâwng simaw ihsin tuah mi zianghman a ei lo pei.\\n5 ‹Thutiam ih a serhhranawk ni hmuahhmuah cu sám ziahnak nâmte in a lu a dai lo pei. Jehovah hnenih a serhhranawk ni a kim hlanlo, anih cu a thianghlim pei. Cun a lusám a zuah pei. 6 Jehovah hnenih a serhhranawk ni hmuahhmuah cu mithi ruang a naih lo pei. 7 A pa lole a nu ruang hmanah siseh, a unaupa lole a farnu ruangah siseh, an thih tikah a bawrhbangawter lo pei, ziangruangahtile Pathian hnenih a serhhranawknak cu a lu parah a um. 8 A serhhranawk ni hmuahhmuah cu Jehovah hrangah ni thianghlim a si.\\n9 ‹Cule rinlopiin mi pakhat khat a kiangah a thi hruak asile, anih cun a serhhran mi a lu a bawrhhlawhter a si ih, thianawkternak ni ah a sám a met pei, a ni sarihnak ah a ziat ding a si. 10 Cun a ni riatnak ah thuro pahnih simaw, laileng no pahnih simaw puithiam hnen, Tawnawknak Puanthlam luhnak hramah a rak keng pei. 11 Cule puithiam in a hrangah sualkhuhthawinak tuahsak dingin Sual Thilhlăn ah pakhat, Meiur Thilhlăn ah a dang pakhat a hlan pei, ziangruangahtile anih cu mithi ruak ruangah a rak sual a si. Cule cumi ni rori ah a lu a tithianghlim ding a si. 12 Anih in a serhhranawknak nipawl cu Jehovah hnenah a hlansal pei, cule Mawh Thilhlăn hrangah tuufa no a pa kum khat ti a rak keng pei. Asinan a ni hmaisapawl cu siar cih a si lo pei, ziangruangahtile a serhhranawknak cu bawrhhlawhter a rak si.\\n13 ‹Himi cu Nazir-mi hrangih dān a si. A serhhranawk nipawl a kim tikah, Tawnawknak Puanthlam luhnak hramah anih cu hruai a si pei. 14 Cule anih in Jehovah hnenah Meiur Thilhlăn dingah sawisel ding um lo tuufa no a pa kum khat ti pakhat, Sual Thilhlăn dingah sawisel ding um lo tuufa no a nu kum khat ti pakhat, Remnak Thilhlăn dingah sawisel ding um lo tuucang pakhat, 15 hriak rawi mi sangvut phŭt ih tuah mi sangperpawl le hriak măn mi thilnu telh lo sangper pátepawl ih tuah mi thilnu telh lo sang kho khat le an Inding Thilhlănpawl thawn an Thlairawl Thilhlănpawl cu a rak keng pei.\\n16 ‹Cun puithiam in Jehovah hmaiah cupawl cu a rak keng pei ih, a Sual Thilhlăn le a Meiur Thilhlăn cu a hlănsak pei. 17 Cule anih in Jehovah hnenah Remnak Thilhlăn raithawinak ah tuucang cu thilnu telh lo sang kho khat thawn a hlan pei, puithiam in cumi ih Thlairawl Thilhlăn le Inding Thilhlăn khal a hlan fawn pei. 18 Cun Nazir-mi cun Tawnawknak Puanthlam luhnak hramah a serhhran mi lu cu a ziat pei, cule a rak serhhran mi a lusám cu a la pei ih Remnak Thilhlăn raithawinak hnuaiih meisa parah a paih pei.\\n19 ‹Cule amahpa in a serhhran mi-ih sám a ziah hnuah puithiam in tuucang liang suan hmin cia, kho ihsin thilnu telh lo sangper pakhat le thilnu telh lo sangper páte pakhat a la pei, cule cupawl cu Nazir-miih kut parah a ret pei. 20 Cule puithiam in Jehovah hmaiih sēp thilhlăn dingah cupawl cu a sēp pei. Cupawl cu sēp thilhlăn a ṭâng le cawikhai thilhlăn a cāwn thawn puithiam ta dingah an thianghlimtlangkhawm hai a si. Cuih hnuin Nazir-mi cun sabitzu a in thei thlang,› tiah ti aw.\\n21 «Himi cu a serhhranawknak hrangah Jehovah hnenih a thilhlăn thutiam hleiah amai tlin tawkteih pe dingin thu a tiam asile, a serhhranawknak dān milin a thutiam cia bangtukin a tuah tengteng ding ti hi Nazir-mi hrangih dān a si,» tiin a sim.\\n22 Jehovah in Mosi cu a bia ih, 23 «Aaron le a fapapawl hnenah hitin sim aw, ‹Israel tefapawl mal nan sawmdān ding cu hitin a si pei; an hnenah,\\n24 «Jehovah in lo malsawm sehla, lo kilveng seh.\\n25 Jehovah in na parah a mithmai êngter sehla,\\nLo zangfah hram seh.\\n26 Jehovah in na parah a hmel lo hawih sehla,\\nHnangamdaihnak lo pe seh,»\\n27 «Cule Israel tefapawl parah ka hmin an puter ding ih anmah mal ka sawm hai ding,» tiah a sim.\\n1 Mosi in Biakbûk dĭn a ṭhehfel ni ah hitin a si, cumi cu hriak a thih ih, cumi le a thilri hmuahhmuah le Biakṭheng le a bungbel hmuahhmuah cu a serhhran hai, cutin cupawl cu hriak a thih hai ih a serhhran hai a si. 2 Cun Israel hotupawl a si mi, an pupápawlih sungkuapawlih lubânpawl, hnám hotupawl le mipum an siar mi uktupawl cun thilhlăn an hlan. 3 Cule annih in tlun khuh nei lêng paruk le câwcang hleihnih cu hotu pahnih ah lêng pakhat vivo le hotu pakhat ah câwcang pakhat ciar in Jehovah hmaiah an thilhlăn an rak keng. Cule annih in cupawl cu Biakbûk hmaiah an rak suahpi.\\n4 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 5 «Hibangpawl hi Tawnawknak Puanthlam hnaṭuannak ih an hman theinak dingah an hnen ihsin cohlang aw. Cule an rawngbawlnak zulhin Levi-mi mi kip hnenah cupawl cu na pe pei,» tiin a sim. 6 Cule Mosi in lêngpawl le câwcangpawl cu a la hai ih, Levi-mipawl a pe. 7 Anmai rawngbawlnak mil tawkin Gershon fapapawl hnenah lêng pahnih le câwcang pali a pe. 8 Cule anmai rawngbawlnak mil tawkin puithiam Aaron fapa Ithamar thu hnuaiih um Merari fapapawl hnenah lêng pali le câwcang pariat a pe. 9 Asinan Kohath fapapawl cu zianghman a pe hai lo, ziangruangahtile thil thianghlim rawngbawlhna cu anmai ta a si. Cupawl cu an liang in an thiar.\\nHotupawl in an Thilhlănpawl an rak Keng\\n10 Biakṭheng hriak thih a si ni ah, hotupawl in Biakṭheng hrangah apnak thilhlăn an rak hlan, cutin hotupawl in Biakṭheng hmaiah an thilhlăn an rak hlan. 11 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Biakṭheng apnak hrangah ni khat ah hotu pakhat ciar in an thilhlăn an hlan pei,» tiah a ti.\\n12 Cule a ni khatnak ih a Thilhlăn hlantu cu Judah hnám ihsin Amminadab fapa Nahshon a si. 13 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 14 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 15 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 16 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 17 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Amminadab fapa Nahshon-ih thilhlăn a si.\\n18 A ni hnihnak ah Issakar hotu, Zuar fapa Nethanel in thilhlăn a rak keng. 19 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 20 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 21 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 22 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 23 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Zuar fapa Nethanel-ih thilhlăn a si.\\n24 A ni thumnak ah Zebulun tefapawl hotu, Helon fapa Eliab in thilhlăn a rak keng. 25 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 26 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 27 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 28 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 29 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Helon fapa Eliab-ih thilhlăn a si.\\n30 A ni litnak ah Reuben tefapawl hotu, Shedeur fapa Elizur in thilhlăn a rak keng. 31 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 32 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 33 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 34 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 35 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Shedeur fapa Elizur-ih thilhlăn a si.\\n36 A ni ngatnak ah Simeon tefapawl hotu, Zurishaddai fapa Shelumiel in thilhlăn a rak keng. 37 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 38 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 39 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 40 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 41 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Zurishaddai fapa Shelumiel-ih thilhlăn a si.\\n42 A ni ruknak ah Gad tefapawl hotu Deuel fapa Eliasaf in thilhlăn a rak keng. 43 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 44 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 45 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 46 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 47 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Deuel fapa Eliasaf-ih thilhlăn a si.\\n48 A ni sarihnak ah Efraim tefapawl hotu, Ammihud-ih fapa Elishama in thilhlăn a rak keng. 49 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 50 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 51 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 52 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 53 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Ammihud fapa Elishama-ih thilhlăn a si.\\n54 A ni riatnak ah Manasseh tefapawl hotu, Pedahzur fapa Gamaliel in thilhlăn a rak keng. 55 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 56 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 57 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 58 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 59 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Pedahzur-ih fapa Gamaliel-ih thilhlăn a si.\\n60 A ni kuatnak ah Benjamin tefapawl hotu Gideoni fapa Abidan in thilhlăn a rak keng. 61 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 62 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 63 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 64 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 65 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Gideoni fapa Abidan-ih thilhlăn a si.\\n66 A ni hratnak ah Dân tefapawl hotu Ammishaddai fapa Ahiezer in thilhlăn a rak keng. 67 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 68 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 69 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 70 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 71 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Ammishaddai fapa Ahiezer-ih thilhlăn a si.\\n72 A ni hleikhatnak ah Asher tefapawl hotu Okran fapa Pagiel in thilhlăn a rak keng. 73 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 74 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 75 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 76 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 77 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Okran fapa Pagiel-ih thilhlăn a si.\\n78 A ni hleihnihnak ah Naftali tefapawl hotu Enan-ih fapa Ahira in thilhlăn a rak keng. 79 Anih in a thilhlăn cu Thlairawl Thilhlăn dingih hriak rawi mi sangvut phŭt a khat veve mi hmun thianghlim shekel bangtukih shekel 130 rit ngun cawhtawlh pakhat le shekel 70 rit ngun khengkûm pakhat, 80 rimhmui thawi a khat mi shekel pahra rit sui haidau pakhat, 81 Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le tuufa no kum khat ti a pa pakhat, 82 Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat, 83 cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrangah câwcang pahnih, tuucang panga, mepa panga le kum khat ti tuufa no a pa panga tla an si. Himi cu Enan fapa Ahira-ih thilhlăn a si.\\n84 Himi cu Biakṭheng hriak a thih ni ih Israel hotupawl hnen ihsin Biakṭheng hrang apnak thilhlăn a si, cupawl cu ngun cawhtawlh hleihnih, ngun khengkûm hleihnih le sui haidau hleihnih tla an si. 85 Ngun khengkûmpawl cu shekel 130 an rit fingfing ih khengkûmpawl cu shekel 70 an rit fingfing. Hmun thianghlim shekel bangtukin ngun bungbel hmuahhmuah in shekel 2400 a rit. 86 Rimhmui thawi a khat mi sui haidau hleihnih pawl cu hmun thianghlim shekel bangtukin shekel pahra ciar an rit; sui haidau zateih rihnak cu shekel 120 a si. 87 Meiur Thilhlăn hrangih ṭilva hmuahhmuah cu: câwpa tûai hleihnih, tuucang hleihnih, an Thlairawl Thilhlăn zawngah kum khat ti tuufa no a pa hleihnih le Sual Thilhlăn hrang mepa hleihnih tla an si. 88 Cule Remnak Thilhlăn raithawinak hrang ṭilva hmuahhmuah cu: câwpa tûai 24, tuucang 60, mepa 60 le kum khat ti tuufa no a pa 60 tla an si. Himi cu Biakṭheng hriak an thih hnuih Biakṭheng hrangih apnak thilhlăn a si.\\n89 Mosi cu Jehovah thawn beaw dingin Tawnawknak Puanthlam ih a luh tikah, Theihpinak Kuang parih Tlăwnlungawithawinak Hmun tlun ihsin, cherub pahnih karlak ihsin amah betu mi pakhat aw a thei, cutin amah cu a run bia.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Aaron be awla a hnenah, ‹Meitopawl na rĕmfel tikah meito pasarih in Meitoṭhuam hmai lam a tlêt tengteng pei,› tiah sim aw,» tiin a sim. 3 Cule Aaron in cutivekcun a tuah. Jehovah in Mosi thu a pek vekin meitopawl in Meitoṭhuam hmai lam hawih dingin a rĕmfel. 4 Meitoṭhuam an tuahdān cu sui ser mi in a si, a kopi ihsin a parpawl tiangin a serih ser a si. Jehovah in Mosi a rak hmuh mi pianhmang bangtukin Meitoṭhuam cu a tuah.\\n5 Jehovah in Mosi hnenah, 6 «Levi-mipawl cu Israel tefapawl hnen ihsin hruaisuak awla, anmah cu thianfai hai aw. 7 Hitin anmah thianfai dingah na tuahsak hai pei: an parah athenfainak tidai theh aw, cule an takpum zaten met hai sehla, an hnipuan sawp hai seh, cutin anmah le anmah faiawter hai seh. 8 Cun hriak rawi mi sangvut phŭt ih tuah mi Thlairawl Thilhlăn thawn câwpa tûai la hai seh, cule nang in Sual Thilhlăn dingah a dang câwpa tûai na la pei. 9 Cule Tawnawknak Puanthlam hmaiah Levi-mipawl na hruai hai pei ih, Israel tefa umkhawm hmuahhmuah cu na fĭnkhawmawter hai pei. 10 Cun Jehovah hmaiah Levi-mipawl na hruai pei ih, Israel tefapawl in Levi-mipawl parah an kut an suang pei. 11 Cule Jehovah-ih hna an ṭuan theinak dingah, Aaron in Jehovah hmaiah sēp thilhlăn bangtukin Levi-mipawl cu Israel tefapawl hnen ihsin a hlan hai pei. 12 Cun Levi-mipawl in câwpa tuaipawl lu parah an kut an suang pei. Levi-mipawl hrangah sualkhuhthawinak tuah dingin, nang in Jehovah hnenih Sual Thilhlăn hrangah pakhat le Meiur Thilhlăn hrangah a dang pakhat na hlan pei.\\n8:7a thenfainak tidai: Hebru ṭawng cun «Sual Thilhlăn tidai» tinak a si.\\n13 «Cule Levi-mipawl cu Aaron le a fapapawl hmaiah na dingter hai pei, cuṭhehin Jehovah hnenah sēp thilhlăn bangtukin anmah cu na hlan hai pei. 14 Cutivekin Levi-mipawl cu Israel tefapawl lak ihsin na rethran hai pei ih Levi-mipawl cu keimai ta an si pei. 15 Cuih hnuin Levi-mipawl cu Tawnawknak Puanthlam rawngbawlhna ah an lut ding a si. Cutin anmah cu na thianfai pei ih sēp thilhlăn hrangah na hlan hai pei. 16 Ziangahtile annih cu Israel tefapawl lak ihsin ka hnenah pek pumhlum an si zo. Annih cu sūl áwngtu Israel tefa fatir hmuahhmuah aiawhah ka hrangah ka la hai zo a si. 17 Ziangahtile Israel tefapawl lakih fatir hmuahhmuah milai le ṭilva an pahnih in ka ta an si. Izip ram ih fatir hmuahhmuah ka thah ṭheh ni ah khan annih cu ka hrangah ka rak serhhran hai. 18 Israel tefa fatir hmuahhmuah aiah Levi-mipawl cu ka la zo a si. 19 Cule Israel tefapawl in hmun thianghlim an rak naih tikah Israel tefapawl lakah hremnak a umlonak dingah, Tawnawknak Puanthlam sungah Israel tefapawl hrangih hna ṭuan dingah le Israel tefapawl hrangih sualkhuhthawinak tuahsak dingah Israel tefapawl lak ihsin Levi-mipawl cu thilpek vekin Aaron le a fapapawl ka rak pe,» tiin a sim.\\n20 Cule Mosi le Aaron le Israel tefa umkhawm hmuahhmuah in Levi-mipawl hnenah an tuah, cutin Israel tefapawl in Jehovah in Levi-mipawl thuhla ih Mosi thu a rak pek bangtukin an parah an tuah a si. 21 Cule Levi-mipawl cu an thianfaiaw ih an hnipuanpawl an sawp. Cun Aaron in Jehovah hmaiah sēp thilhlăn hrangah anmah cu a hlan hai, cule Aaron in anmah thenfainak dingah an hrangah sualkhuhthawinak a tuahsak hai. 22 Cuihhnu ah Levi-mipawl cu Tawnawknak Puanthlam sungih an hna ṭuan dingah Aaron le a fapapawl hmaiah an lut. Levi-mipawl thuhla ah Jehovah in Mosi thu a pek vekin annih in an hnenah an tuah.\\n23 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 24 «Himi cu Levi-mipawl thawi pehtlaiaw mi a si. Kum 25 ihsin a tlun lam minung cu Tawnawknak Puanthlam hna rawngbawlnak ah an lut thei. 25 Cule kum 50 an tiin himi rawngbawlhna cu an cawlhsan pei ih hna an ṭuan nawn lo pei. 26 Ṭulhai mi tawlrel dingin an unaupawl zawngah Tawnawknak Puanthlam sungah rawng an bawl thei, asinan an hna kêl an ṭuan ding a si lo. Hitin an ṭuanvo thuhla ah Levi-mipawl hnenah na tuah ding a si,» tiah a sim.\\n1 Izip ram ihsin an ra suah hnu a kum hnihnak thla khatnak ah Jehovah in Sinai Ramṭhing ah Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl in tikcu khiah mi cān ah Lanta Puai hmang hai seh. 3 Himi thla a ni hleilitnak, khawthim zawng, tikcucān khiah cān ah nan hmang pei. A sakhaw dānpawl le a cīn le dān hmuahhmuah bangtukin nan hmang ding a si,» tiin a sim. 4 Cun Lanta Puai hmang dingin Mosi in Israel tefapawl a sim. 5 Cule Sinai Ramṭhing ah a thla khatnak, ni hleilitnak khawthim zawngah Lanta Puai an hmang. Jehovah in Mosi thu a rak pek bangtukin Israel tefapawl cun an tuah.\\n6 Milai ruak ruangah a bawrhbangawtertu mi hrekkhat an rak um, cutin annih cun cuih ni cu Lanta Puai an hmangngah lo, cule anmah cu Mosi le Aaron hnenah cuih ni ah an ra. 7 Cule cupawl in a hnenah, «Milai ruak ruangah mibawrhbang ah kan rak cang. Ziangahso Israel tefapawl lakih tikcu khiah mi cān ah Jehovah-ih thilhlăn va hlăn ding dawnkham ih ka um?» tiah an ti.\\n8 Cule Mosi in an hnenah, «Nan thuhla ah Jehovah ih thu in pek ding mi hna ih ka theih theinak dingah rak hngak hrih uh,» tiah a ti hai.\\n9 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 10 «Israel tefapawl hnenah, ‹Nan lakih mi pakhat khat simaw, nan tesinfa pakhat khat simaw, miruak ruangah a thianglo asilole lamhla ih khual a rak tlâwnghlo a si ahcun, Jehovah-ih Lanta Puai a hmang thei hrih lai ko. 11 A thla hnihnak ni hleilitnak khawthim zawngah an hmang pei. Thilnu telh lo sang le thlai khâ thawn cumi cu an ei cih pei. 12 A thaizing tiangah pakhat hman an hlah lo pei, a ruh khal pakhat hman an khiak fawn lo pei. Lanta Puai sakhaw dān hmuahhmuah bangtukin cumi cu an thlun pei. 13 Asinan mithiangfai le khualtlawng lo mi, Lanta Puai hmang lo tu cu, a mipawl lak ihsin cuih milai cu sahcat a si pei. Ziangruangahtile a tikcu thiah cān ah Jehovah-ih thilhlăn a rak keng lo, cuih milai cun amai sual a phur ding a si. 14 Cule nan lakih cêng ram dang mi in Jehovah-ih Lanta Puai a hmang asile, Lanta Puai sakhaw dān bangtuk le cīn le dān bangtukin a tuah tengteng pei, ram dang mi le rammi an pahnih hrangah sakhaw dān hmunkhat nan nei pei,› tiin sim aw,» tiah a sim.\\nMero le Meisa\\n15 Biakbûk dĭn a si ni ah, Biakbûk, Theihpinak Puanthlam cu mero in a khuh, cumi cu meisa pianhmang kengin zan lam ihsin zing lam tiang Biakbûk tlunah a um ringring. 16 Sun ah mero in a khuh ih, zan ah meisa pianhmang kengin a khuh, cutivekcun a um tlaitluan. 17 Puanthlam tlun ihsin mero lakso a si tinten, cumi hnuin Israel tefapawl cu an ṭhawn ṭheu. Cule mero a ṭhumawknak hmun hmun ah, Israel tefapawl cun riahhmun an sâm ṭheu. 18 Israel tefapawl cu Jehovah thupek in an ṭhawn ṭheu ih, Jehovah thupek in riahhmun an sâm ṭheu. Biakbûk tlunih mero a cām sung pauh cu riahhmun ah an tâp ringring. 19 Ni tampi sung Biakbûk tlunih mero a campeh hmanah, Israel tefapawl cu Jehovah thucah an thlun ih an ṭhawn dah lo. 20 Biakbûk tlunah ni málte sung mero a um tikah, hitin a si, Jehovah thupek bangtukin riahhmun ah an tâp ṭheu ih Jehovah thupek bangtukin an ṭhawn ṭheu. 21 Zan lam ihsin zing lam tiang lawng mero a tâp tikah hitin a rak si, zing ah mero laksoh a si tikah an ṭhawn ṭheu. Sun a si khalle zan a si khalle mero lakso a si tiktikah an ṭhawn ṭheu. 22 Biakbûk tlunah ni hnih maw, thla khat maw, kum khat maw mero a tâp khalle, Israel tefapawl cu riahhmun ah an tâp ṭheu ih, an ṭhawn dah lo, asinan cumi cu laksoh a si tikah an ṭhawn ṭheu. 23 Jehovah thupek in riahhmun ah an tâp ṭheu ih, Jehovah thupek in an ṭhawn ṭheu. Mosi hmangih Jehovah ih thupeknak in Jehovah thucah cu an thlun.\\nNgun Tawtawrawt Pahnih\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Na hrangah ngun tawtawrawt pahnih tuah aw, a serih serin na tuah hai pei, mipi-umkhawm kawhnak le ralkappawl pawhsuahnak ding theihternak ah na hmang pei. 3 An pahnih in an phawt tikah mipi-umkhawm zaten Tawnawknak Puanthlam luhnak ih na hmaiah an fĭnkhawmaw pei. 4 Asinan pakhat lawng phawt asile, hotu a si mi Israel ralkap rual lubânpawl na hnenah an pungkhawm pei. 5 Theihternak na phawt tikah nisuahnak lam kapih ralkappawl an păwksuak pei. 6 A vei hnihnak theihternak na phawt tikah thlang lam kapih ralkappawl an păwksuak pei, annih in pawhsuah thăwknak ding theihternak an phaw pei. 7 Cule mipungkhawm hmunkhatih táwngawkhawm ding an si tikah, nan phaw pei, asinan pawhsuahnak theihternak cu nan phaw lo pei. 8 Aaron fapa puithiampawl in tawtawrawtpawl cu an phaw pei ih, hipawl cu nan tefa san tiangin kumkhuain nan hrangah sakhaw dān an si pei.\\n9 «Nan ram sungah nanmah a lo palbĕttu doral do dingih nan feh tikah, tawtawrawtpawl in ralkhēlnak nan phaw pei, cule Jehovah nan Pathian hmaika-ah cīn ringring nan si ding ih nan ralpawl lak ihsin rŭn nan si ding. 10 Nan lungawi ni, nan puai thiah mipawl le nan thla thăwktirpawl khalah, nan Meiur Thilhlăn tlunah le Remnak Thilhlăn raithawinak tlunah nan tawtawrawtpawl nan phaw pei, cule cupawl cu nan Pathian hmaiah nanmah hngilhlonak an si ding. Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si,» tiin a sim.\\n11 A kum hnihnakih a thla hnihnak ni 20-nak ah, hitin a si, Theihpinak Biakbûk tlun ihsin mero cu lakso a rak si. 12 Cule Israel tefapawl cu Sinai Ramṭhing ihsin feh vivo dingin an păwksuak, cun Paran Ramṭhing ah mero a ṭhumaw. 13 Cutin Mosi hmangih Jehovah in thu a pek mi bangtukin a vei khatnak an păwksuak.\\nJudah Ralkappawl Pawhsuahnak\\n14 An ralkappawl zulhin Judah tefapawlih ralkap thantar cu a hmaisabikah a păwksuak, an ralkap hotu cu Amminadab fapa Nahshon a si. 15 Issakar tefapawl hnám ralkap hotu cu Zuar fapa Nethanel a si. 16 Cule Zebulun tefapawl hnám ralkap hotu cu Helon fapa Eliab a si. 17 Cun Biakbûk cu phelh a si, cule Gershon fapapawl le Merari fapapawl an păwksuak ih Biakbûk an thiar.\\nReuben Ralkappawl Pawhsuahnak\\n18 Cule an ralkappawl zulhin Reuben ralkap thantar a păwksuak, an ralkap hotu cu Shedeur fapa Elizur a si. 19 Simeon tefapawl hnám ralkap hotu cu Zurishaddai fapa Shelumiel a si. 20 Cule Gad tefapawl hnám ralkap hotu cu Deuel fapa Eliasaf a si.\\n21 Cun thil thianghlimpawl thiar phahin Kohath-mipawl an păwksuak. An thlen hlanah Biakbûk rak tundīn cia ding a si.\\nEfraim Ralkappawl Pawhsuahnak\\n22 Cule an ralkappawl zulhin Efraim tefapawlih ralkap thantar a păwksuak, an ralkap hotu cu Ammihud fapa Elishama a si. 23 Manasseh tefapawl hnám ralkap hotu cu Pedahzur fapa Gamaliel a si. 24 Cule Benjamin tefapawl hnám ralkap hotu cu Gideoni fapa Abidan a si.\\nDân Ralkappawl Pawhsuahnak\\n25 Cun ralkappawl zate nekhawrtu Dân tefapawlih ralkappawl cu an ralkappawl zulhin thantar thawn an păwksuak, an ralkap hotu cu Ammishaddai fapa Ahiezer a si. 26 Asher tefapawl tlunih ralkap hotu cu Okran fapa Pagiel a si. 27 Cule Naftali tefapawl tlunih ralkap hotu cu Enan fapa Ahira a si. 28 Cutivekcun an pawhsuak tikih an ralkappawl zulhin Israel tefapawl an ralṭhuang fehsuahdān cu a si.\\n29 Cun Midian-mi, Mosi-pu Reuel fapa Hobab hnenah Mosi in, «Jehovah in, ‹Ka lo pe ding,› tiih in ti mi hmun kan pan rero, kan zawngah ra ve awla ṭha zetin kan lo kilkhawi ding, ziangahtile Jehovah in Israel hnenah thil ṭhapawl a rak tiamkam sokhaw,» tiah a ti.\\n30 Cule anih in a hnenah, «Ka feh lo ding, ka ram le ka sungkhatpawl hnenah ka păwksuak sawn ding,» tiah a ti.\\n31 Cule Mosi in, «Cuti asile ramṭhing ah khuiah riahhmun kan sâm ding ti na theihngah tiang zangfahten in tlansan hlah aw, cule nang cu kan mit na si ding. 32 Cule kan zawngih na feh asile, hitin a si ding, Jehovah in kan parih a tuah ding mi thil ṭha pauhpauh cu bangrepin na parah kan tuah ding,» tiah a ti.\\n33 Cule annih cu Jehovah tlang ihsin an păwksuak ih ni thum sung an feh, cule an hrangih cawlhhmun hawlsak dingin, Jehovah-ih Thukham Kuang cu an hmaiah ni thum feh tiang a feh. 34 Cule riahhmun khuarnak ihsin an fehsuak tikah Jehovah-ih mero cu sun ah an tlunah a um. 35 Hitin a rak si ṭheu, Kuang a pawhsuak tinten, Mosi in,\\n«Tho law, Maw Jehovah!\\nNa ralpawl cu ṭekdarh hai sehla,\\nNangmah huatupawl cu na hmaiah tlân hai seh,»\\ntiah a ti.\\n36 Cule a cawlh tikah anih in,\\n«Ra kirsal aw, Maw Jehovah,\\nIsrael mipi thawngza tampi hnenah hin,»\\ntiah a ti ṭheu.\\n1 Mipi an phunzai tikah Jehovah a lung a awi lo, ziangahtile cumi cu Jehovah in a hna in a thei ih a thinhengnak a alhin a alh. Cun an lakah Jehovah-ih meisa a kāng ih riahhmun pawnsapawl hrekkhat a kāng hai. 2 Cun Mosi hnenah mipi an au, cule Jehovah hnenah Mosi thla a cam ih meisa cu a mit. 3 Cun an lakah Jehovah-ih meisa a kăng ruangah, cuih hmun cu aTaberah tiah hmin a sak.\\n11:3a Taberah: Hi mi cu «a kāng» ti mi ṭawngfáng ihsi ra a si.\\nManna ruangih Phunzainak\\n4 An lakih kahpia mipi cu a nasazet mi câkhiarnak in an khat, Israel tefapawl khal an ṭapsal ih, «Zo in so sa ei ding in pe ding? 5 Izip ram ih ngasa man loih kan ei mi, fanghmapawl, dawnfawhpawl, purunpawl, khasuansenpawl le khasuanrangpawl kan máng a si, 6 atu ah kan pumhlum in a car ṭheh zo, manna siarlo kan mithmuhah zianghman an um lo lawlaw,» tiah an ti.\\n7 Manna cu anannan ci vek a si ih, a răwng cu bbdellium răwng vek a si. 8 Mipi an vakkûal ih manna cu an sarkhawm, riallungpawl in an rial asilole sum ah an phăwm ih, khēngdaupawl in an sûang ih sangper ah an tuah, a thawtdān cu hriak thawi tuah mi vek a si. 9 Cule zan ah riahhmun khuarnak ih dai a tlak tikah manna cu a tla ve.\\n11:7a nannan: Thlai phun khat a si ih, Mediterenian tipi kap tluan le Israel ram nisuahnak lam rampawl ih um a si. Cuih thlai kung cun pangpar var fate zet le sen dâng nawn a nei; a ci cu rimhmui hrangih hman a si.\\n11:7b bdellium: Thing hnâi phun khat a si ih a răwng cu a var nawn, a rim a hmui zet.\\n10 Cun mipi cun an hrin an hrin in mi kip anmai puanthlam luhnak ah an ṭap celcel ti Mosi in a hna in a thei, cule Jehovah thinhengnak cu nasazetin a alh, Mosi mithmuh khalah thil ṭhalo a si. 11 Cutin Mosi in Jehovah hnenah, «Ziangah so na sálpa hi na zawnzaiter? Ziangahso na mithmuhah duhsaknak ka co lo? Hi mipi hmuahhmuah ih phur cu ka parah na ṭhum zo. 12 Hi mipi hmuahhmuah hi ka vun hai maw si? Anmah cu ka hring hai maw si? An pupápawl hnenah sesăm ih na tiamkam mi ram ah, ‹Naupâwmtu in nau hnawifawp lai a pawm bangin na ṭāngnêm ah pawm aw,› tiih ka hnenih na ti? 13 Hih mipi hmuahhmuah pek ding sa cu khuiah so ka hmuh ding? Ziangahtile annih cu ka tlunah, ‹Kan ei ding sa in pe aw,› tiin an ṭap. 14 Keimah lawng cun hi mipi hmuahhmuah hi ka phur thei lo ding, ziangruangahtile ka hrangah phur hi a rit tuk. 15 Nang in hivekih i sawisa ding a si ahcun, zangfahten i that lohli awla, na mithmuhih duhsaknak ka co asile, thinpihmangbangnak i táwngter hlah aw!» tiah a ti.\\n16 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Mipi parih hotu le mipi lakih upa si ih na theih mi Israel upa pacang 70 ka hnenah rak khawm aw. Nangmah thawi dingtlâng dingin Tawnawknak Puanthlam ah rak hruai hai aw. 17 Cun ka rung ṭum pei ih cu tawkah ka lo be ding. Na parih Thlarau hrekkhat ka la ding ih an parah ka ret ding, nangmah te lawngih na phurhlonak dingah, annih in mipi phur an phur ve ding a si. 18 Cun mi senpi hnenah nang in, ‹Thaizing hrangah tithianghlim aw uh, cule sa nan ei ding, ziangahtile Jehovah theih ah, «Zo in so ei ding sa in pe ding? Izip ah cun kan rak nuam tuk nan si khawh,» tiin nan rak ṭap. Curuangah Jehovah in sa a lo pe ding ih nan ei ding. 19 Ni khat, ni hnih, ni nga, ni hra, asilole ni 20 simaw lawng nan ei lo ding, 20 nan hnarkua ihsin a pawtsuak le nan hrangih luaksuak umzaih a can hlanlo a thla pumpi in nan ei ding. Ziangruangahtile nan lakih um Jehovah cu nan rak hnáwng ih a hmaiah ṭapin, «Ziangah so Izip ihsin kan rak suah?» tiin nan ti,› tiah na ti pei,» tiah a ti.\\n21 Cule Mosi in, «Ka umpi mi mi senpi cu ke ralkap thawng zaruk an si, cucingin ‹Thla khat pumpi an ei dingah sa ka pe ding,› tiah na ti! 22 An daihtawk pe dingin an hrangah ranpi rual le rante rual thah an si ding maw si? Asilole anmah daihtawk pe dingin tifinriat ih nga hmuahhmuah fĭnkhawm an si ding maw si?» tiah a ti.\\n23 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Jehovah-ih bân cu tawiter a si maw si? Atu ah ka kamsuakthu na parah a thleng taktak maw taktak lo ti na hmu ding,» tiah a ti.\\n24 Cule Mosi cu a va suak ih mipi hnenah Jehovah kamsuakthupawl a va sim hai, cule mipi upapawl lakih pacang 70 pawl cu a kokhawm ih Puanthlam kimvelah a ret. 25 Cun mero sungin Jehovah a rung ṭum ih amah cu a run bia, cule a parih Thlarau hrekkhat a lâk ih upapawl lakih pacang 70 pawl parah a ret, cule hitin a rak cang, an parih Thlarau a ṭhumawk tikah thu an phuang, asinan cuvekin an phuang lehsal nawn cuang lo.\\nEldad le Medad\\n26 Asinan pacang pahnih cu riahhmun khuarnak ah an tâp lan ta, pakhat ih hmin cu Eldad a si ih, a dang pakhat ih hmin cu Medad a si. Cule an parah Thlarau a ṭhumaw. Annih cu hmin ngan mipawl lak ihta an si, asinan Puanthlam sungah an va feh lo, cuticingin riahhmun khuarnak ah thu an phuang rero. 27 Cule Mosi hnenah tlangval pakhat a va tlân ih a hnenah, «Eldad le Medad cu riahhmun ah thu an phuang rero sokhaw,» tiah a sim.\\n28 Cun a hril mi pacangpawl lakih pakhat, Mosi bawmtu, Nun fapa Joshua in a sawn ih a hnenah, «Ka bawipa Mosi, annih cu dawn hai aw!» tiah a ti.\\n29 Cun Mosi in a hnenah, «Keimai hrangah na thîk maw? Jehovah-ih mi hmuahhmuah in profet si hai sehla, Jehovah in an parah a Thlarau ret sehla ka va ti em!» tiah a ti. 30 Cule Mosi cu amah le Israel upapawl thawn riahhmun khuarnak ah a kir.\\nJehovah in Vanîm a Pe\\n31 Jehovah hnen ihsin thli a ra hrang, cule tifinriat ihsin vanîm a rak hranpi ih, hi lamah ni khat feh hrawng, khat lamah ni khat feh hrawng, riahhmun khuarnak kimvel hmuahhmuah ah lei hmai ihsin dawng hnih tluk sangin riahhmun khuarnak kiangah an ṭum. 32 Cule mi senpi cu cuih ni sunvu, zanvar le a thaisun sunvu an ding ih vanîm cu an khawm, a khawm málbik in ahomer pahra an khawm. Cule riahhmun khuarnak kimvel hmuahhmuah ah an pharh ciamco. 33 Asinan an ha karlakih sa a um lai, an ṭhial man hlanah mi senpi dokalhin Jehovah thinhengnak cu a alh, cule Jehovah in a nasazet mi hremnak in mi senpi a vuak hai. 34 Cule mihrawngpawl cutawk ih an phum ruangah, cuih hmun cu bKibroth Hattaavah tiah hmin a sak. 35 Mipi cu Kibroth Hattaavah ihsin Hazeroth ah an ṭhawn, cule Hazeroth ah riahbûk an sâm.\\n11:32a homer: Pui 27:16 simfiangnak zoh aw.\\n11:34b Kibroth Hattaavah: «Mihrawngpawl thlān» tinak a si.\\nAaron le Miriam Vuivainak\\n1 Kush-mi nunau a ṭhit ruangah Miriam le Aaron in Mosi an mawhsiat, ziangahtile anih in Kush-mi nunau a rak ṭhi. 2 Cun annih in, «Jehovah in Mosi lawng hmangin maw thu a rel taktak? Kanmah hmang khal in thu a rel ve lo maw si?» tiah an ti. Cule cumi cu Jehovah in a hna in a thei. 3 (Mosi ti mi pa cu mităngdawr tuk a si, leilung vangdâp parih milai hmuahhmuah hnakin a tăngdawr cuang.)\\n4 Hmakhatteah Jehovah in Mosi, Aaron le Miriam tepawl hnenah, «Nannih pathum kha Tawnawknak Puanthlam ah ra suak uh,» tiah a ti. Cun an pathum in an ra suak. 5 Cun Jehovah cu mero ṭhuam lakah a rung suk ih Puanthlam luhnak ah a ding, cule Aaron le Miriam a run ko. Cule an pahnih in hmaiah an ra. 6 Cun anih in,\\n«Ka kamsuakthupawl ngai hnik uh,\\nNan lakah profet a um asile,\\nKei Jehovah in larawknak in a hnenah ka theihawter ṭheu,\\nMang in a hnenah ka ṭawng ṭheu.\\n7 Ka siahhlawh Mosi hnenah cun cuvek a si lo,\\nAnih cu ka sungkua zate lakah a rinum a si.\\n8 Hmaităwnin a hnenah ka ṭawng ṭheu, ṭawng thûk si loin, fiang zetin,\\nCule anih cun Jehovah pianhmang a hmu.\\nZiangahso ka siahhlawh mawhsiat ding ṭih loih nan um?»\\nMiriam a Phâr\\n9 Jehovah thinhengnak cu an parah a alh ih anih cu a fehsuak. 10 Cule Puanthlam tlun ihsin mero a kianhloh tikah, ngai hnik, Miriam cu vur vekih varin a phâr. Cun Miriam lamah Aaron cu a va hawi, cule ngai hnik, anih cu a rak phâr! 11 Cule Aaron in Mosi hnenah, «Maw, ka bawipa! Â zetih kan rak tuah mi le kan rak sualnak ah zangfahten hi sualnak hi kan parah ret hram hlah. 12 Amahnu cu a nuih sūl sung ihsin a rak suah tikih a taksa hrek a se mi mithi vekah cangter hram hlah,» tiah a ti.\\n13 Cule Mosi cu Jehovah hnenah, «Maw Pathian, ka lo ngen a si, amahnu hi damter hram aw,» tiin a au.\\n14 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «A pa in a hmaiih cil a phui men lawng hmanah ni sarih sung ningzakin a um ding a si lo maw? Amahnu cu riahhmun khuarnak ihsin ni sarih sung suah si seh, cule cuihhnu ah anih cu cohlan a sisal ding,» tiah a ti. 15 Cule Miriam cu riahhmun khuarnak ihsin ni sarih sung suahter a si ih, Miriam hruailuhsal a si hlanlo mi senpi cu an feh lo. 16 Cule cuih hnuin mi senpi cu Hazeroth ihsin an ṭhawn ih Paran Ramṭhing ah riahhmun an sâm.\\nThlingthlatu Hleihnih Thlahnak\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl ka pek mi Kanaan ram ah thlingthla dingin milai thlah hai aw, an lakih hotu pakhat fingfing an pupápawlih hnám pakhat ciar ihsin milai pakhat na thlah pei,» tiin a sim. 3 Cule Mosi in Jehovah thupek bangtukin cupawl cu Paran Ramṭhing ihsin a thlah hai. An zaten Israel tefapawlih hotu pacang an si.\\n4 Cule hipawl hi an hmin a si. Reuben hnám ihsin Zakkur fapa Shammua, 5 Simeon hnám ihsin Hori fapa Shafat, 6 Judah hnám ihsin Jefunneh fapa Kaleb, 7 Issakar hnám ihsin Joseph fapa Igal, 8 Efraim hnám ihsin Nun fapa Hoshea, 9 Benjamin hnám ihsin Rafu fapa Palti, 10 Zebulun hnám ihsin Sodi fapa Gaddiel, 11 Joseph hnám ihsin, cumi cu Manasseh hnám ihsin a si, Susi fapa Gaddi, 12 Dân hnám ihsin Gemalli fapa Ammiel, 13 Asher hnám ihsin Maikal fapa Sethur, 14 Naftali hnám ihsin Vofsi fapa Nahbi, 15 Gad hnám ihsin Maki fapa Geuel tla an si. 16 Hipawl cu ram thlingthla dingih Mosi in a thlah mi pacangpawlih hmin an si. Cule Mosi in Nun fapa Hoshea cu Joshua tiah hmin a sak.\\n17 Cun Mosi in Kanaan ram thlingthla dingin annihpawl cu a thlah hai ih an hnenah, «Himi lamzin ihsin Negev ah hung so uhla, tlang ah kaiso uh, 18 cule ram cu ziang a bang ti va zoh uh, a sungih cêng mi senpi an cak maw cak lo, an tam maw an mál, 19 an cēnnak ram cu a ṭha maw a sia, an luah mi khuapawl cu riahhmun khuarnak vek men maw ralhruangkulh an si, 20 ram cu a lian maw a farah, thingrûl a si maw si lo ti va zoh uh. Ralṭha zetin um uhla, a ram thingtheirah hrekkhat rak la uh,» tiah a ti. Cule a tikcu cu sabit cût hmaisabik cān a si.\\n21 Cutin annihpawl cu an feh ih Zin Ramṭhing ihsin Hamath luhnak kiang Rehob tiangin ram cu an thlingthlasuak ṭheh. 22 Cule Negev an fángsuak ih Hebron ah an ra. Cu tawkah Anak cithlah Ahiman, Sheshai le Talmai tepawl an um. Hebron cu Izip ram ih Zoan dĭn hlan kum sarih ah dĭn a si. 23 Cun Eshkol Phaikuam ah an ra ih sabit hnge bawr khat an satthla, zawnfung in mi pahnih in an zâwn. Talê rah le theipi khal an rak phur. 24 Israel tefapawl in cutawk ih sabit bawr an sahthlak ruangah cuih hmun cu aEshkol Phaikuam tiah hmin an sak. 25 Cule annihpawl cu ni 40 hnuah ram an thlingthlaknak ihsin an ra kirsal.\\n13:24a Eshkol: «Sabit bawr» tinak a si.\\nMosi hnenih Thawngthannak\\n26 Cule annihpawl cu an păwk ih Paran Ramṭhing ih Kadesh hmun ah Mosi le Aaron le Israel tefa umkhawm hmuahhmuah hnenah an ra kirsal. Annih in anmahpawl le mipi-umkhawm hmuahhmuah hnenah thuhla an rak thlĕn ih a ram thingtheirahpawl tla an hmuh. 27 Cun annih in a hnenah, «In thlahnak ram ah cun kan va feh. A ram cu hnawiti le khuaitizu a luang ngaingai, cule himi hi a thingtheirah cu a si. 28 Cutisikhalsehla a ram ih cêng mipawl cu an cak tuk, an khuapawl cu kulhhnget nei an si ih an tûm tuk lawmmam. Cuihhleiah cutawk ih Anak cithlahpawl tla kan va hmu. 29 Negev ah Amalek-mipawl an cêng, tlang rampawl ah Heth-mipawl, Jebus-mipawl le Amor-mipawl an cêng, cule Kanaan-mipawl cu tifinriat kapah le Jordan tiva kap tluanah an cêng,» tiah an ti.\\n30 Cun Kaleb in mi senpi cu Mosi hmaiah daiten a umter hai ih an hnenah, «Hmakhatteah hung so uh sila, cuih ram cu hung la uhsi, ziangahtile cumi cu kan neh thei tuk ding,» tiah a ti hai.\\n31 Asinan a zawngih a hung sotu pacangpawl in, «Cuih mi senpi do dingin kan so thei lo, ziangahtile annihpawl cu kannih hnakin an caksawn a si,» tiah an ti. 32 Cule an hung thlingthlak mi ram thuhla cu a se zawngin Israel tefapawl an sim ih, «Kan hung feh ih kan thlingthlaksuak mi ram cu a luahtupawl eirál ṭhehtu a si ih, kan hmuh mi mipi hmuahhmuah cu mitumpi pi an si. 33 Cu tawkah mimangkawngpawl kan va hmu, Anak cithlahpawl cu mimangkawngpawl thlah an si; cule kharbawk vek fangin kan hmu-aw ih, annih khal in cuvekcun in hmu,» tiah an ti.\\n1 Mipi-umkhawm hmuahhmuah cu an aw suahin an au ih, cumi zan cu mi senpi an ṭap ciamco. 2 Cule Israel tefa hmuahhmuah in Mosi le Aaron an mawhthluk ih an hnenah mipi-umkhawm hmuahhmuah in, «Izip ram ih kan rak thih men lo cu aw! Asilole hi ramṭhing ah hin kan rak thih men lo ee! 3 Kan nupipawl le kan fanau tetepawl mi ih thiarhloh men dingah ziangahso Jehovah in ralnâm ih tlu dingih hi ram ih in hruai? Izip ram ih kirsal hi kan hrangah a ṭhasawn lo ding maw?» tiah an ti. 4 Cule annih cu pakhat le pakhat, «Hruaitu hril uh sila, Izip ah kir uhsi,» tiah an tiaw.\\n5 Cun Mosi le Aaron cu Israel tefa umkhawm pungkhawm hmuahhmuah hmaiah an băwkkhup. 6 Asinan ram va thlingthlasuaktu lakih tel Nun fapa Joshua le Jefunneh fapa Kaleb cun an hnipuan an thlek. 7 Cule annih in Israel tefa umkhawm hmuahhmuah hnenah, «Thlingthla dingih kan va fansuah mi ram cu ram ṭha tuk a si. 8 Kan parah Jehovah a lungsi ahcun, hnawiti le khuaitizu luannak ram, himi ram sungah in hruailut ding ih, cumi cu kanmah in pe ding. 9 Jehovah lakah hél loin rammipawl cu ṭih fawn lo phawt sehla, ziangahtile anmah cu kan rawl an si. An ahumhimawknak in a suahsan hai zo ih, kan hnenah Jehovah a um. Anmah cu ṭih hlah uh,» tiah an ti.\\n14:9a humhimawknak: Hebru ṭawng ah cun «thlahlim» a si ih, humhimnak hmuhsaknak thlahlim a si.\\n10 Cule mipi-umkhawm hmuahhmuah in lung in kan lo deng ding tiah an ti. Cun Israel tefa zate hmai, Tawnawknak Puanthlam sungah Jehovah ropitnak a rung lang.\\nMipi hrangah Mosi Thla a Cam\\n11 Jehovah in Mosi hnenah, «Hi mi senpi hin ziang tik tiang so in hnawn ding? Hminsinnak hmuahhmuah an lakah tuah cingin, ziang tik tiang so in zum lo ding? 12 Nathrisia rapthlak zetin ka vaw hai ding ih ro ka coter hai lo ding, cule anmah hnakih ropisawn le caksawn miphun ah ka lo tuah ding,» tiah a ti.\\n13 Cule Mosi in Jehovah hnenah, «Anmai lak ihsin hi mi senpi hi na cahnak in na hruaisoh mi an si. Asinan na vuak hai thu cu Izip-mipawl in an thei ding ih, 14 annih in cumi cu hi rammipawl hnenah an sim ding. Nang, Jehovah cu hi minungpawl lakah na um ti le, Jehovah, nangmah cu hmaităwnin an lo hmu zo ih an tlunah na mero a dîng, cule sun ah mero ṭhuam in, zan ah meisa ṭhuam in, an hmaiah na feh ti annihpawl hin an hna in an thei zo. 15 Hi mi senpi hi mi pakhat tluk fangih na thah ṭheh asile, na thuhla a rak theitu miphun dangpawl in, 16 ‹Anmah pe dingih sia a săm mi ram ah hi mi senpi hi Jehovah in a hruailut thei lo ruangah a si, curuangah anmah cu ramṭhing ah a that hai,› tiin an lo ti ding. 17 Cule atu ah ka lo ngen a si, ka Bawipaih thiltitheinak cu ropi seh law, nangmah in, 18 ‹Jehovah cu mithinsau le zahngaihnak ngah mi, mawhsualnak le dānpahbălnak ngaidamtu a si, asinan ziangti lam khalih mawhnak luatter dah lo, tefapawl parah san thum san li tiang palepawlih mawhsualnak lehrūltu a si,› tiin na rak ti zo kha! 19 Izip ram ihsin atu tiang rori hi mi senpi na ngaidam vekin, na zahngainak ropi zet zulhin, ka lo ngen a si, hi mipipawlih mawhsualnak hi ngaidam hram aw,» tiah a ti.\\n20 Cun Jehovah in, «Na ṭawngkam bangtukin ka ngaidam hai a si, 21 asinan keimah ka nun taktak vekin, leilung pumpuluk ah Jehovah ropitnak cu a khat taktak ṭheh ding. 22 Ziangruangahtile ka ropitnak le Izip ram le ramṭhing ih ka tuah mi hminsinnakpawl a hmu zotu le vei hra lai i hniksak ih ka aw ngaithla duh lo tu hi milaipawl hmuahhmuah hin, 23 an pupápawl hnenih sia ka rak săm zo mi ram cu an hmu hrimhrim lo ding ih, in hnáwngtu pauhpauh khal in cumi cu an hmu fawn lo ding. 24 Asinan ka siahhlawh Kaleb cu thinlung danglam a neih ruangah le pumhlum in keimah i thlun ruangah a va fehnak ram ah cun ka hruailut ding ih a cithlahpawl in ram cu ro ah an co ding. 25 Atu ah phaikuam ah Amalek-mipawl le Kanaan-mipawl an cêng. Thaizing ah her uhla, Tipi Sen zin lamin ramṭhing ah ṭhawnlut uh,» tiah a ti.\\nMihĕlpawl an Thi\\n26 Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 27 «Keimah i mawhthluktu hi miṭha lo mipi-umkhawm hi ziang tik tiang so ka zāwi hai ding? Ka parih Israel tefapawl ih an tuah mi phunzainak cu ka hna in ka rak thei a si. 28 An hnenah Jehovah in, ‹Ka nun rori vekin, ka hnatheihih nan rel vek rori in nan parah ka tuah ding a si. 29 Kum 20 ihsin a tlun lam, nan mipum zateih siar mi nan zaten, keimah i mawhthluktu nan ruangpawl cu hi ramṭhing sungah an rīl ṭheh ding a si. 30 Ka lo cêngter hai ding a si tiih asia ka săm mi ram ah, Jefunneh fapa Kaleb le Nun fapa Joshua siarlo, ziangti lamlam hmanin nan lut lo ding. 31 Asinan mi ih thiarhloh men mi an si ding tiih nan ti mi nan fanau tetepawl cu ka hruailut hai ding ih nan hnawn mi ram cu an theingah ding. 32 Asinan nannih tu cu, hi ramṭhing ah nan ruang an rīl ṭheh ding. 33 Cule ramṭhing ah nan ruang an ziam ṭheh hlanlo nan fapapawl cu ramṭhing ah kum 40 sung tuukhāl ah an cang ding ih nanmai rinumlonak man an tuar ding. 34 Ram nan va thlingthlak ni zât zulhin, ni 40 cu, ni khat hrangah kum khat ciar in kum 40 sung nan mawh nan tuar ding ih, ka lo hnawnnak nan thei ding. 35 Himi hi keimah Jehovah in ka rel zo a si. Keimah dokalhih hmunkhatih fĭnkhawmaw hi miṭha lo mipi-umkhawm parah cutiin ka tuah taktak ding a si. Hi ramṭhing ah hin an hlorál ṭheh ding ih, cu tawkah an thi ṭheh ding,› tiah a ti,» tiin a sim hai.\\n14:30a sia ka săm: A ṭawng hrampi ah «ka kut ka phar» ti a si.\\n36 Curuangah ram thlingthla dingin Mosi in a thlah mi pacangpawl, rak kirsal tahratih ram thuhla cu a se zawngih thlennak in amah mawhthluk dingin mipi-umkhawm hmuahhmuah tuahtupawl, 37 ram thuhla ah thu sia a thlentu pacangpawl rori cu Jehovah hmaiah hremnak in an thi. 38 Asinan ram va thlingthla dingih va fehtu pacangpawl lakah Nun fapa Joshua le Jefunneh-ih fapa Kaleb cu an nung.\\n39 Cun Mosi in hi thupawl hi Israel tefapawl hmuahhmuah hnenah a sim ih, mi senpi cu nasazetin an ṭap ciamco. 40 Cule zingpit teah an tho ih tlang zimah an hung kai, cule annih in, «Ngai hnik, hi tawkah kan um e, Jehovah in in tiamkam mi hmun ah cun kan hung so ding, ziangahtile kan rak sual zo a si!» tiah an ti.\\n41 Cule Mosi in, «Ziangah so Jehovah thupek nan pahbăl? Nan thil tum cu a hlawhtling lo ding. 42 Hung so hlah uh, culole nan ralpawl in an lo neh pang ding, nan lakah Jehovah a um si lo. 43 Nan hmaiah Amalek-mipawl le Kanaan-mipawl an um si ih, ralnâm in nan thi ding, Jehovah hnen ihsin nan pial zo ruangah, nan hnenah Jehovah a um lo ding,» tiah a ti hai.\\n44 Asinan annih cun tlang zimih soh an tumruh thotho. Cutisikhalsehla Jehovah-ih Thukham Kuang siseh, Mosi khal siseh riahhmun khuarnak ihsin an păwksuak ve lo. 45 Cun cuih tlang ih a cêng mi Amalek-mipawl le Kanaan-mipawl an rung suk ih anmah cu an run do, cule Hormah tiang an run neh hai.\\nMeisa ih Ur Mi Thilhlăn\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl be awla, an hnenah, ‹Ka lo pek mi, nan luah ding mi ram nan thlen tikah, 3 ranpi rual le rante rual lak ihsin Jehovah hnenih rimthaw tuah dingah, thutiam tlamtlingter dingin simaw, lungpuak thawhhlawm ah maw, nan puai thiah mipawl hrangah simaw, Meiur Thilhlăn asilole raithawinak cu Jehovah hnenah meisa in thilhlăn tuah uh. 4 Cun Jehovah hnenih a thilhlăn run suahpitu cun hriak kalān khat ih ṭhen li ṭhen khat rawi mi sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat Thlairawl Thilhlăn a rak suahpi pei. 5 Cule tuufa no pakhat ciar thawn Meiur Thilhlăn maw raithawinak simaw zawngah, Inding Thilhlăn hrangah sabitzu kalān khat ih ṭhen li ṭhen khat na timtuah pei. 6 Tuucang pakhat thawn asile, Thlairawl Thilhlăn hrangah hriak kalān khat ih ṭhen thum ṭhen khat thawi rawi mi sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen hnih na timtuah pei. 7 Cule Jehovah hrangih rimthaw si dingah Inding Thilhlăn ah sabitzu kalān khat ih ṭhen thum ṭhen khat na hlan pei. 8 Cule Jehovah hnenah Meiur Thilhlăn dingah simaw, thutiam tlamtlingter dingih raithawi dingah simaw, Remnak Thilhlăn dingah simaw, câwpa tûai na timtuah tikah, 9 câwpa tûai zawngah hriak kalān hrek thawi rawi mi sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen thum in Thlairawl Thilhlăn a hlan pei. 10 Cule meisa ih ur mi thilhlăn hrangah, sabitzu kalān hrek in Inding Thilhlăn cu Jehovah hrangih rimthaw si dingah na rak keng pei.\\n11 ‹Cutivekin câwpa tûai hrangah simaw, tuucang hrangah simaw, tuufa no pakhat ciar hrangah simaw meno hrangah simaw tuah ding a si. 12 Nan hlăn mi mipum zât zulhin, an pum zât ihzirin rannung kip parah cutin nan tuah pei. 13 Jehovah hrangih rimthaw a si mi meisa ih ur mi thilhlăn suahpinak cu a rammi hmuahhmuah in hi thilpawl hi hibang tukin an tuah pei. 14 Cule zokhal nan hnenih cêng mi ram dang mi le nan tesinfa san tiangih nan lakih um meisa ih ur mi thilhlăn, Jehovah hrangih rimthaw a hlantu cun nanmai tuahdān vek cekci in a tuah ve pei. 15 Mipungkhawm lak ihta nanmah hrang le nan hnenih cêng ram dang mi hrangah sakhaw dān hmunkhat a si pei, nan tesinfa san tiang kumkhuain sakhaw dān pakhat a si pei. Jehovah hmaiah ram dang mi cu nanmah vek thotho a si ve pei. 16 Nanmai hrang le nan hnenih cêng ram dang mi hrangah dān le cīn le dān pakhat a um pei,› tiah ti hai aw,» tiin a sim.\\n17 Jehovah in Mosi a besal ih, 18 «Israel tefapawl be awla, an hnenah, ‹Ka lo hruainak ram nan thlen tikah, 19 hitin a si ding, a ram sang nan ei tikah, Jehovah hnenah cawikhai thilhlăn nan hlan pei. 20 Cawikhai thilhlăn hrangah nan nāwn hmaisabik mi sangper nan hlan pei, hruihhmun ihta cawikhai thilhlăn vekin nan hlan pei. 21 Nan nāwn hmaisabik mi sang in cawikhai thilhlăn cu nan tesinfa san tiangin Jehovah hnenah nan pe pei.\\nTumlopi Sual hrang Thilhlăn\\n22 ‹Tum lo piin sual nan tuah ih Jehovah in Mosi hnenih a rak sim mi hi thupekpawl hmuahhmuah nan thlun lo ih, 23 Mosi hmangih Jehovah in thu a lo pek mi hmuahhmuah kha Jehovah in thu a lo pek ni ihsin nan tesinfa san vivo tiang nan thlun lo asile, 24 hitin a si ding, mipi-umkhawm theih loin, tum lo piin sual tuah asile, mipi-umkhawm zaten cīn le dān bangtukin a Thlairawl Thilhlăn le a Inding Thilhlăn zawngah Jehovah hrangih rimthaw Meiur Thilhlăn dingah câwpa tûai pakhat, Sual Thilhlăn dingah mepa no pakhat an hlan pei. 25 Cutin puithiam in Israel tefa umkhawm hmuahhmuah hrangah sualkhuhthawinak a tuah pei, cule an sual ngaidam a si ding, ziangahtile cumi cu tum lo piih ti mi a si. Tum lo piih an tuah mi sual hrangah annih in Jehovah hrangih meisa ih ur mi thilhlăn, an thilhlăn le an Sual Thilhlăn cu Jehovah hmaiah an rak keng pei. 26 Israel tefa umkhawm zate le an lakih cêng ram dang mi khal ngaidam an si pei, ziangruangahtile mipi-umkhawm hmuahhmuah in tum lo piin an tuah mi a si.\\n27 ‹Cule mi pakhat in tum lo piin sual a tuah asile, Sual Thilhlăn hrangah menu kum khat ti a rak keng pei. 28 Cutin puithiam in tum lo piih thilsual a tuahtupa hrangah sualkhuhthawinak a tuahsak pei, Jehovah hmaiah tum lo piih sual a tuah tikah, a hrangah sualkhuhthawinak tuah ding a si, cule anih cu ngaidam a si ding. 29 Tum lo piih thilsual a tuahtu hrangah, Israel tefapawl lakih rammi hrangah le an lakih cêng ram dang mi hrangah dān pakhat lawng nan nei pei.\\nTumhrim Sual hrang Dāntatnak\\n30 ‹Asinan tumhrimnak thawi thil pakhat a tuahtu cu, rammi a si ah siseh, ram dang mi a si ah siseh, cu pa cun Jehovah a thangsiat a si, anih cu a mipawl lak ihsin sahcat a si pei. 31 Ziangruangahtile Jehovah kamsuakthu a nautat ih a thupek a pahbăl a si, cu pa cu sahcat verver ding a si, amai mawh cu amah in a phur ding,› tiah sim aw,» tiin a sim.\\n32 Israel tefapawl ramṭhing ih an um laiah, mi pakhat Sabbath ni ah thinghreu a fâwm lai an hmu. 33 Cule thinghreu a fâwm lai hmutupawl in cu pa cu Mosi le Aaron le mipi-umkhawm hmuahhmuah hnenah an rak hruai. 34 Cu pa cu kiltupawl hnenah an ap, ziangruangahtile a parah ziangtiih tuah ding ti simfiang a si hrih lo.\\n35 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Cu pa cu thah tengteng ding a si, riahhmun khuarnak lengah mipi-umkhawm hmuahhmuah in lung in an deng pei,» tiah a ti. 36 Cule Jehovah in Mosi thu a pek vekin, mipi-umkhawm hmuahhmuah in cu pa cu riahhmun khuarnak lengah an hruai ih, lung in an deng, cule anih cu a thi.\\nSinfen hrang Dān\\n37 Jehovah in Mosi a bia ih a hnenah, 38 «Israel tefapawl be awla, an tesinfa san tiangin an sinfen tlâng zimpawl ah a fêm tuah dingin le a tlangfêmpawl ah mepian patphâng ther dingin sim hai aw. 39 Cule cumi cu na zoh ih, Jehovah thupek hmuahhmuah na cing ih na tuahsuak hainak dingah angki fêm nan nei pei, cutin lo hlawhhlângtertu ding nan thinlung le nan mit nan thlun lo ding ih, 40 ka thupek hmuahhmuah nan máng ding ih nan tuah thei ding, cule nan Pathian hrangah nan thianghlim ding a si. 41 Nan Pathian si dingih Izip ram ihsin a lo hruaisuaktu Jehovah nan Pathian ka si. Keimah cu Jehovah nan Pathian ka si,» tiin a sim.\\n1 Levi fapa Kohath, cumiih fapa Izhar, cumiih fapa Korah cu Eliab fapapawl Dathan le Abiram le Peleth fapa On, Reuben tefapawl thawn paho an hruai, 2 cule annihpawl cu Israel tefa hrekkhat, micallang deuhdeuh, mipi-umkhawm aiawhtu, mipi-umkhawm hotu mi 250 thawn Mosi hmaika-ah an tho. 3 Annihpawl cu Mosi le Aaron dokalhin an fĭnkhawmaw ih an hnenah, «Kan tlunah nanmah le nanmah nan titumaw tuk, ziangahtile mi kip, mipi-umkhawm hmuahhmuah cu an thianghlim ih Jehovah khal an lakah a um. Ziangahso Jehovah-ih mipungkhawm tlunah nanmah le nanmah nan khaisanawk?» tiah an ti.\\n4 Cun cumi cu Mosi in a theih tikah, lei ah a băwkkhup, 5 cule anih in Korah le a mipi-umkhawm hmuahhmuah hnenah, «Thaizing ah Jehovah in amai ta cu zo a si ti le zo so a thianghlim ti a langter ding ih, a hnenah in naihter ding. A hril mi cu a hnen a naihter ding. 6 Hitin tuah uh, Korah le nan mipi-umkhawm hmuahhmuah in meiling suahdur rak keng uh, 7 thaizing ah Jehovah hmaiah cupawl sungah meisa ret uhla rimhmui ret uh, cule Jehovah ih hril mi pa cu mithianghlim a si ti a lang ding. Nannih Levi fapapawl, nanmah le nanmah nan titumaw tuk!» tiin a sim hai.\\n8 Cun Mosi in Korah hnenah, «Levi fapapawl i ngai hnik uh, 9 amah lo naihter dingah, Jehovah-ih Biakbûk hna ṭuan dingah le anmah rian dingih mipi-umkhawm hmaiih ding dingah, Israel mipi-umkhawm lak ihsin Israel Pathian in a lo rethran hai hi nan hrangah thil tenau maw a si? 10 Cule anih in nangmah le na hnenih um Levi fapa na unaupawl hmuahhmuah amah naih ko a lo hruai hai a si. Puithiam si ding nan duh hrih maw? 11 Curuangah nangmah le na mipi-umkhawm hmuahhmuah cu Jehovah dokalhin hmunkhatah nan pungkhawm. Ziang a rak tuah ruangah so Aaron parih nan phunzai?» tiah a ti.\\n12 Cule Mosi in Eliab-ih fapapawl, Dathan le Abiram cu ko dingin mi a thlah, asinan annih in, «Kan hung so lo ding! 13 Ramṭhing ah that ṭheh dingin, hnawiti le khuaitizu luannak ram ihsin in hruaisuah hi thil tenau maw a si? Kan tlunah na lal awter vivo ding maw? 14 Cuihhleiah hnawiti le khuaitizu luannak ram ah in hruailut lo ih, lórampawl le sabit hmuanpawl khal ro ah in pe fawn lo. Hi milaipawlih mit hi na phawrhsuak tum a si maw? Kan hung so lo ding!» tiah an ti.\\n15 Cun Mosi cu a thin a heng tuk ih Jehovah hnenah, «An thilhlăn rak cohlansak hlah aw. An hnen ihsin lāk pakhat hman ka laksak dah lo ih, an lakih mi pakhat khal ka nater dah fawn lo,» tiah a ti. 16 Cule Mosi in Korah hnenah, «Thaizing ah nangmah le na mipi-umkhawm hmuahhmuah cu nangmah le anmahpawl le Aaron telin Jehovah hmaiah nan ra suak pei. 17 Mi kip an meiling suahdur rak keng fingfing hai sehla, a sungah rimhmui ret ciar hai seh, cule mai meiling lâknak ciar, meiling lâknak 250 cu Jehovah hmaiah rak keng hai seh. Nang le Aaron khal in nan pahnih in meiling lâknak nan rak keng veve pei,» tiah a ti. 18 Cule mi kip in anmai meiling suahdur an rak keng fingfing ih, a sungah meisa an ret, cumi parah rimhmui an ret, cule Tawnawknak Puanthlam luhnak hramah Mosi le Aaron te thawn an ding. 19 Cule Korah in anmah dokalhin mipi-umkhawm hmuahhmuah cu Tawnawknak Puanthlam luhnak hramah a fĭnkhawm hai. Cun mipi zate hnenah Jehovah ropitnak a rung lang.\\n20 Cule Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 21 «Hmakhatteah anmah ka run kangrál ṭheh theinak dingah, hi mipi-umkhawm lak ihsin rak thiarfihlim aw uh,» tiah a ti.\\n22 Cun annih cu an băwkkhup ih, «Maw Pathian, titsa hmuahhmuah thlaraupawlih Pathian, mi pakhat ih sualnak ruangah mipi-umkhawm zate parah na thin a heng ding maw si?» tiah an ti.\\n23 Cule Jehovah in Mosi hnenah, 24 «Mipi-umkhawm hnenah, ‹Korah, Dathan le Abiram teih cēnnak hmunpawl kiangkap ihsin rak kiang uh,› tiin sim aw,» tiin a sim.\\n25 Cun Mosi cu a tho ih, Dathan le Abiram hnenah a feh, cule Israel upapawl in amah cu an thlun. 26 Cule anih in mipi-umkhawm hnenah, «Hi misualrálpawlih puanthlam hi rak suahsan uh! An thil zianghman thâm hlah uh, culoahcun anmai sualpawl hmuahhmuah ah nan hlorál ding. 27 Cutin annihpawl cu Korah, Dathan le Abiram teih cēnnak hmunpawl kiangkap ihsin an sîp, cule Dathan le Abiram cu an nupipawl, an fapapawl le an fanau tetepawl thawn an ra suak ih an puanthlampawl luhnak ah an ra ding. 28 Cule Mosi in, «Himi ihsin hi hna hmuahhmuah ṭuan dingah Jehovah in in rak thlah a si ti nan thei ding, ziangahtile keimai lungpuak menin hibangpawl hi ka ti hai lo. 29 Hih milaipawl hi milai zate thihdān kēl vekih an thih ih, milai zate tawn kêl an tawn asile, Jehovah in i rak thlah lo a si ding. 30 Asinan Jehovah in thil thar a sersiam ih, leilung in a kâ a an ih, anmah le an ta hmuahhmuah cu a dawlh thluh ih, Sheol sungah an nungcungih an tlakthlak ṭheh asile, nannih in hi milaipawl hin Jehovah an rak hnáwng ti nan theithiam ding,» tiah a ti.\\n31 Cule hitin a rak si, hi thupawl a ṭawng ṭheh veten an hnuaiih lei cu a kakcat, 32 cule leilung in a kâ a âng ih, an sungkuapawl le Korah hnenih a um mi milai hmuahhmuah cu an neih mi hmuahhmuah thawn a dawlh ṭheh. 33 Anmah le an hnenih a um mipawl hmuahhmuah cu an nungcung in Sheol ah an tla ṭheh, leilung in anmah a kharnĕn hai ih mipungkhawm lak ihsin an hlorál. 34 Cun an kimvelih a um mi Israel hmuahhmuah cu an ṭaprâk awn ruangah an tlânhlo ṭheh, ziangahtile annih in, «Leilung in in dawlh ṭheh ve pang ding,» tiah an ti. 35 Cule Jehovah hnen ihsin meisa a rak suak ih rimhmui hlantu pacang 250 pawl cu a kangrál ṭheh.\\n36 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 37 «Meialh sung ihsin meiling suahdurpawl lasuak dingin puithiam Aaron fapa Eleazar kha sim aw, ziangahtile annih cu an thianghlim ih, ziangmaw zât a hlatnak ah meisa kha hlăwndarh aw. 38 Anmai nunnak siatsuahawknak dingih sual tuahtu hi milaipawlih meiling suahdurpawl cu Biakṭheng khuhnak tlêp hrangah ser hai seh, ziangruangahtile Jehovah hmaiih an hlăn mi a si, curuangah cupawl cu an thianghlim a si, cule cupawl cu Israel tefapawlih hminsinnak an si pei,» tiah a sim. 39 Cule mei ih kangrál mipawl ih an hlăn mi dar meiling suahdurpawl cu puithiam Eleazar in a la hai, cule cupawl cu Biakṭheng khuhnak dingah a ser. 40 Jehovah in Mosi hmangih a hnenih a rak sim vekin Korah le a mipi-umkhawm vekih an canlonak dingah, Aaron cithlah a si lo mi, mi dang zohman in rimhmui ur dingin Jehovah hmaiah an rak naih ding a si lo ti Israel tefapawl hrangih mansalnak ding a si.\\n41 A thaisun ah Israel tefa umkhawm hmuahhmuah in Mosi le Aaron hnenah, «Jehovah-ih minungpawl nan that a si,» tiin an mawhthluk. 42 Cule hitin a rak cang, Mosi le Aaron dokalhin mipi-umkhawm an fĭnkhawmawk tikah, Tawnawknak Puanthlam lam an hawi ih, ngai hnik, mero in cumi cu a run khuh, cule Jehovah ropitnak a rung lang. 43 Cun Mosi le Aaron cu Tawnawknak Puanthlam hmaiah an ra.\\n44 Cule Jehovah in Mosi hnenah, 45 «Hmakhatteih anmah ka run kangrál ṭheh theinak dingah hi mipi-umkhawm lak ihsin rak sīp uh,» tiin a sim hai. Cule annih cu an băwkkhup.\\nAaron in Hremnak a Cemter\\n46 Cule Mosi in Aaron hnenah, «Meiling suahdur la aw, Biakṭheng ih meisa parah ret awla, a parah rimhmui ret aw, cule cumi cu mipi-umkhawm hnenah zamrang zetin keng awla, an hrangah sualkhuhthawinak tuah aw. Ziangahtile Jehovah hnen ihsin thinlingnak a ra păwksuak zo. Hremnak cu a thăwk zo a si,» tiah a ti. 47 Cun Aaron in Mosi thupek vekin cumi cu a la ih, mipungkhawm lakah a tlânlut, hremnak cu mi senpi lakah a rak thăwk zo. Cutin rimhmui a ret ih mipi hrangah sualkhuhthawinak a tuah. 48 Cule anih cu mithipawl le a nung mipawl karlakah a ding, cutin hremnak cu rehter a si. 49 Korah ruangih a thi mipawl hleiah hremnak ih a thi mipawl cu 14700 an si. 50 Cule Tawnawknak Puanthlam luhnak ih Mosi hnenah Aaron cu a kirsal, ziangahtile hremnak cu a reh zo.\\nAaron Kianghrăwl a Cerh\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl hnenah sim awla, an pupá sungkua ciar hnen ihsin kianghrăwl, an pupápawlih sungkua zulhih an hotupawl hmuahhmuah ih kianghrăwl hleihnih in la aw. Kianghrăwl parah an hmin ciar ngan aw. 3 Cule Levi-mipawlih kianghrăwl parah Aaron-ih hmin na ngan pei. Ziangahtile pupá sungkaw lubân pakhat ciar hrangah pakhat fingfing a si ding a si. 4 Cun nang in ka lo tawnnak hmun, Theihpinak hmaiih Tawnawknak Puanthlam sungah cupawl cu na ret pei. 5 Cule hitin a si ding, ka hril mi paih kianghrăwl cu a par ding. Cutin keimah in nangmah an lo dokalhnak, Israel tefapawlih phunzainak ka cemter ding,» tiin a sim.\\n6 Cule Mosi in Israel tefapawl a bia ih, an hotupawl in kianghrăwl pakhat ciar an pe fingfing, an pupápawlih sungkuapawl zulhin hotu pakhat in kianghrăwl pakhat ciar tiin kianghrăwl hleihnih a kim. Cule Aaron-ih kianghrăwl cu an kianghrăwlpawl lakah a um. 7 Cule Mosi in kianghrăwlpawl cu Theihpinak Puanthlam sungih Jehovah hmaiah a ret hai.\\n8 Hitin a rak si, a thaisun ah Theihpinak Puanthlam sungah Mosi a lut, cule ngai hnik, Levi sungkaw ta a si mi Aaron kianghrăwl cu a cerh ih par mûmpawl a suah, parpawl a suah ih almond rahpawl a rahsuak. 9 Cun Mosi in kianghrăwl zaten Jehovah hmaika ihsin Israel tefa hmuahhmuah hnenah a rak kengsuak hai, cule an rak zoh ih mi kip in anmai kianghrăwl ciar an rak la.\\nKuang sungah Kianghrăwl Ret a Si\\n10 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Mihĕlpawl hrangih hminsinnak ah retṭha dingin Aaron-ih kianghrăwl kha Theihpinak hmaiah rak kengkir aw, cutin an phunzainak kha ka hnen ihsin na cemter thei ding, cuti a si lo ahcun, an thi pang ding,» tiah a ti. 11 Cutivekcun Mosi in a tuah, Jehovah in amah thu a rak pek vekin a tuah.\\n12 Cule Israel tefapawl in Mosi hnenah, «Ngai hnik, kan thi ṭheh, kan hlorál ṭheh, kan zaten kan hlorál ṭheh hi! 13 Jehovah-ih Biakbûk a rak naihtu pauhpauh an thi tengteng ding a si. Kan zaten kan thi verver ding maw si?» tiah an ti.\\n1 Jehovah in Aaron hnenah, «Nangmah le na fapapawl le na pupáih sungkua in na zawngah hmun thianghlim thawi a pehpar mi mawhsualnak nan phur ding, cule nangmah le na fapapawl in nangmah thawn puithiam sinak thawi a pehtlaiaw mi mawhsualnak an phur ding. 2 Theihpinak Puanthlam hmaiah nangmah le na hnenih na fapapawl an um laiah, Levi hnám na unau, na pupáih hnám in an lo kăwp ih an lo rĕn theinak dingah, na zawngah rak hruai ve hai aw. 3 Annih in na ṭulhai mipawl le Puanthlam ṭulhai hmuahhmuah an tawlrel ding, asinan hmun thianghlim thilripawl le Biakṭheng cu an rak naih lo pei, culoahcun annih le nanmah khal, nan thi pang ding. 4 Biakbûk hna hmuahhmuah hrangah annih in nangmah an lo kăwp pei ih, Tawnawknak Puanthlam pawiṭul mipawl an tawlrel pei, asinan mi dang cun nan kiang an lo naih lo pei. 5 Cule Hmun Thianghlim ṭuanvo le Biakṭheng ṭuanvo cu nanmah in nan la pei, cutin Israel tefapawl parah thinlingnak a um nawn lo ding. 6 Ngai hnik, nan unau Levi-mipawl cu keimah in Israel tefapawl lak ihsin ka la hai zo, annih cu Tawnawknak Puanthlam hna ṭuan dingah Jehovah in nan hnenih a lo pek mi thilpek an si. 7 Curuangah nangmah le na fapapawl in nangmah thawn Biakṭheng thil tinkim hrang le puanzar dungih puithiam hna nan hlĕnsuak ding, cule nannih in nan hna nan ṭuan ding. Rawngbawlnak thilpek ah nan puithiam hna hi ka lo pe a si, asinan a rak naihtu mi dang cu thah an si pei,» tiah a ti.\\nPuithiam hrang Rawl\\n8 Cule Jehovah in Aaron hnenah, «Ngai hnik, keimah rori in keimai cawikhai thilhlănpawl ṭuanvo, Israel tefapawlih thilpek thianghlim hmuahhmuah na hnenah ka lo pebêt a si, kumkhaw sakhaw dān hrangah cupawl cu nangmah le na fapapawl covo ah ka lo pebêt a si. 9 Hih meisa ih ur lo mi, a thianghlim zet mi thilpawl cu nangmai ta an si pei: ka hnenih an hlăn mi an thilhlăn tinkim, Thlairawl Thilhlăn tinkim le Sual Thilhlăn tinkim le Mawh Thilhlăn tinkim pawl cu nangmah le na fapapawl hrangah a thianghlim zet mi an si pei. 10 Cumi cu a thianghlim zet mi hmun ah na ei hai pei, mipa kip in nan ei ding a si. Cumi cu nan hrangah thil thianghlim a si pei. 11 Himi Israel tefapawlih sēp thilhlăn hmuahhmuah thawn an thilpek cawikhai thilhlăn khal hi nangmai ta a si. Kumkhaw sakhaw dān hrangah cupawl cu nangmah ka lo pe a si, na fapapawl le na fanupawl khal nangmai zawngah ka pe hai a si. Na sungkua lakih a thiang mi kip in cumi cu an ei pei. 12 Hriak thar ṭhabik hmuahhmuah, sabitzu thar le thlairawl thar ṭhabik hmuahhmuah, Jehovah hnenih an pek mi rah hmaisabikpawl cu nangmah ka lo pe a si. 13 Jehovah hnenih an rak ken mi an ram ih an khawm hmaisabik mi rah pauhpauh cu nangmai ta an si pei. Na sungkua lakih a thiang mi kip in cumi cu an ei thei pei.\\n14 «Israel ram sungih serhhran zo mi thil pauhpauh cu nangmai ta a si ding. 15 Jehovah hnenih an rak ken mi, titsa hmuahhmuah lakih sūl áwng hmaisabiktu pauhpauh cu, milai a si ah maw, ṭilva a si ah maw nangmai ta an si pei. Sikhalsehla milai fatir cu na tlen tengteng pei ih, a thianglo mi ṭilva fatir khal na tlen pei. 16 Cule tlen ding mipawl cu thla khat an ti tikah tlen ding an si ih, an man cu nangmah ih na khiah vekin, hmun thianghlim shekel bangtukin ngun tangka shekel panga na pe pei, shekel pakhat cu gerah 20 thawn an tlukaw. 17 Asinan câw fatir, tuu fatir le me fatir cu na tlen lo pei, cupawl cu an thianghlim a si. Nang in an thisen cu Biakṭheng parah na theh pei ih, Jehovah-ih rimthaw dingah meisa ih ur mi thilhlăn ah an thau na ur pei. 18 Cule sēp thilhlăn a ṭâng le a vawrh lam cāwn cu na ta a si vekin an tit cu nangmai ta an si pei.\\n19 «Israel tefapawl in Jehovah hnenih an hlăn mi cawikhai thilhlăn thianghlim hmuahhmuah cu kumkhaw sakhaw dān dingah na hnenah ka lo pe, na fapapawl le na fanupawl khal nangmah zawngah ka pe hai a si. Cumi cu nangmah le na hnenih um na cithlahpawl thawi Jehovah hmaiih kumkhaw cite thukham a si,» tiah a ti.\\n20 Cun Jehovah in Aaron hnenah, «Nang cun an ram sungah ro na nei lo pei ih an lakah covo ziangkhal na nei fawn lo pei. Keimah cu Israel tefapawl lakah na covo le na ro ka si. 21 Ngai hnik, Levi tefapawl cu Tawnawknak Puanthlam hna an ṭuan mi hna aiah Israel ram sungih ṭhen hra ṭhen khat hmuahhmuah ro ah ka pe hai a si. 22 Israel tefapawl cun Tawnawknak Puanthlam an rak naih nawn lo pei, culoahcun sual phurin an thi pang ding. 23 Asinan Levi-mipawl cun Tawnawknak Puanthlam hna an ṭuan pei ih, anmai mawhsualnak cu anmah in an phur ding. Israel tefapawl lakah ro an nei lo pei ti mi cu nan tesinfa san tiangin, cumi cu kumkhaw sakhaw dān a si ding. 24 Ziangahtile Jehovah hnenih cawikhai thilhlăn hrangih an hlăn mi, Israel tefapawlih ṭhen hra ṭhen khat cu an ro dingah Levi-mipawl ka pe zo a si. Curuangah an hnenah, ‹Israel tefapawl lakah ro an nei lo pei,› ka rak tinak a si,» tiah a ti.\\n25 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 26 «Levi-mipawl hnenah hitin sim awla, an hnenah, ‹Nan ro dingah an hnen ihsin ka lo pek mi Israel tefapawlih ṭhen hra ṭhen khat sung ihta nan lâk tikah, cumiih ṭhen hra ṭhen khat cu Jehovah hnenih cawikhai thilhlăn hrangah cumi cu na hlan pei. 27 Cule nan cawikhai thilhlăn cu nan hrangah thlairawl hruihhmun ih thlai vekah le sabit sawrkhur luangliam vekah lo ruahsak a si ding. 28 Cutivekin nannih in Israel tefapawl hnen ihsin nan ngah mi nan ṭhen hra ṭhen khat zate ihsin Jehovah hnenah cawikhai thilhlăn nan hlan fawn ding a si, cule cumi ihta Jehovah-ih cawikhai thilhlăn cu puithiam Aaron hnenah nan pe ding a si. 29 Thawhhlawm nan ngah mi hmuahhmuah lakih Jehovah covo ding cawikhai thilhlăn pauhpauh cu an lakih a ṭhabik ihsin an lak ihta serhhran mi si dingah nan hlan pei,› tiah ti aw. 30 Curuangah nang in an hnenah, ‹Cumi lakih a ṭhabik nan cawikhai tikah, a hlei mi cu Levi-mipawl hrangah hruihhmun ih suak mi le sabit sawrkhur ih suak mi vekah siar a si pei. 31 Nanmah le nan sungkuapawl in cumi cu khui hmun khalah nan ei thei, ziangahtile cumi cu Tawnawknak Puanthlam sungih nan hna hrangih nan hlawhman a si. 32 Cule cupawl lakih a ṭhabik nan hlăn tikah, cumi ruangah sual nan phur lo ding. Asinan nannih in Israel tefapawlih thilpek thianghlimpawl nan bawrhbangter lo pei, culole nan thi pang ding,› tiah na ti hai pei,» tiah a ti.\\n1 Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 2 «Himi hi Jehovah thupek mi dānih sakhawdān a si, ‹Israel tefapawl hnenah, taksa himlonak a nei lo mi le hngawngkol bât dah lo mi, sawisel ding um lo câwla sen pakhat nan hnenih rak keng dingin sim hai uh. 3 Cumi cu anih in riahhmun khuarnak lengah a hruai ih a hmaika-ih thah a sinak dingah nannih in cumi cu puithiam Eleazar nan pe pei. 4 Cule puithiam Eleazar in a kutzung in a thisen hrekkhat a la pei ih, Tawnawknak Puanthlam hmai lam rori ah a thisen cu vei sarih a theh pei. 5 Cun câwla cu amai mithmuhah ur a si pei, a vun, a tit, a thisen le a êk pawl cu ur a si pei. 6 Cule puithiam in sidar thing le hissop le pat senlar a la pei ih, câwla kāng rero laifangah a denglut pei. 7 Cun puithiam cu a hnipuan a sawp pei, tidai ah a takpum a khawlh pei ih cuṭhehin riahhmun khuarnak ah a lut pei. Puithiam cu zan lam tiang mithiang lo a si pei. 8 Cule cumi a urtupa cun tidai ah a hnipuan a sawp pei, tidai ah a takpum a khawlh aw pei ih, zan lam tiang mithiang lo a si pei. 9 Cun a thiang mi mi pakhat in câwla vutcâm cu a rutkhawm pei ih riahhmun khuarnak leng hmun thiangfai ah cupawl cu a retṭha hai pei. Cule cumi cu Israel tefa umkhawm hrangah thianternak tidai si dingah na retṭha pei. Cumi cu sual ihsin thianawkternak hrangah a si. 10 Cule câwla vutcâm khawmtu cun a hnipuan a sawp pei ih, zan lam tiang mithiang lo a si pei. Cumi cu Israel tefapawl hrangah thenfainak le an lakih a cêngtu ram dang mi hrangah kumkhaw sakhaw dān a si pei.\\nMithiang lo hrang Tidai\\n11 ‹Mithi pakhat ih taksa a daingahtu pauhpauh cu ni sarih sung mithiang lo an si pei. 12 Anih in a ni thumnak le a ni sarihnak ah amah le amah ti thawn a thianfaiaw pei, cule mithiang a si ding. Asinan a ni thumnak le a ni sarihnak ih a thianfaiawk lo asile anih cu mithiang a si lo ding. 13 Mithi zo pakhat khat ih taksa a dai ih a thianfaiaw lo tu pauhpauh cun Jehovah-ih Biakbûk an bawrhhlawhter a si. Cu pa cu Israel-mipawl lak ihsin sahcat a si pei. Anih cu mithiang lo a si pei, ziangruangahtile thianternak tidai a parah theh a si lo, a thianlonak cu a parah a um lai a si.\\n14 ‹Himi hi mi pakhat puanthlam sungih a thih tikih dān a si. Cuih Puanthlam sungih a luttu le cuih puanthlam sungih a umtu hmuahhmuah cu ni sarih sung mithiang lo an si pei, 15 cule sinhnget lo mi, a áwngaw mi bungbel pauhpauh cu an thiang lo. 16 Ramlak ah ralnâm ih thah mi maw, mah te thi mi maw, mi pakhat ih ruh maw, thlān simaw a thâmngahtu pauhpauh cu ni sarih sung mithiang lo an si pei. 17 Cule annih in mithiang lopa hrangah sual thenfainak câwla urnak vutcâm hrekkhat an la pei ih, cupawl cu bel sungah an ret pei, cule a parah ti luanglai thun a si pei. 18 A thiang mi mi pakhat in hissop a la pei ih, cumi cu cuih tidai sungah a hnim pei, cumi cu puanthlam, bungbel hmuahhmuah, cutawk ih um milai hmuahhmuah, asilole mithi ruh, mi ih thah mi, mithi simaw, thlān simaw a thâmngahtu parah a theh pei. 19 A thiang mi pa in a thianglo mi pa kha a ni thumnak le a ni sarihnak ah a theh pei, cule a ni sarihnak ah a thianfaiaw pei, a hnipuan a sawp pei ih, tidai in a khawlh aw pei, cule zan lam a si tikah a thiang ding a si.\\n20 ‹Asinan a thianglo le a thianfaiaw lo pa cu mipungkhawm lak ihsin sahcat a si pei, ziangruangahtile Jehovah-ih hmun thianghlim a rak bawrhbangter a si. A parah thianternak tidai theh a rak si lo, anih cu mithiang lo a si. 21 Cumi cu an hrangah sakhaw dān a si lan ta pei. Thianternak tidai a thehtupa cun a hnipuan a sawp pei, cule thianternak tidai a thâmtu cu zan lam tiang mithiang lo a si pei. 22 Mithiang lo pa in a thamngah mi cu ziangkhal a thianglo pei. Cule cumi thâmtu cu zan lam tiang mithiang lo a si pei,› tiin sim uh,» tiah a ti.\\nMiriam a Thi\\n1 Israel tefa, mipi-umkhawm hmuahhmuah cu a thla khatnak ah Zin Ramṭhing an ra thleng ih, mi senpi cu Kadesh ah an câm, cule cu tawkah Miriam a thi ih, cu tawkah cun an phum ta.\\nLungpi ihsin Tidai\\n2 Mipi-umkhawm hrangah tidai a um lo, cule Mosi le Aaron dokalhin an fĭnkhawmaw. 3 Cule mi senpi cun Mosi an to ih, «Jehovah hmaiih kan unaupawl an thih laiah khan rak thi ve men nungla maw! 4 Kanmah le kan ṭilvapawl hitawk ih thi dingin ziangahso hi ramṭhing ah Jehovah-ih mipungkhawm hi in hruaisoh? 5 Ziangahso himi hmun ṭhalo ih in hruai dingin Izip ihta in suahter? Thlairawl siseh, theipipawl siseh, sabit hripawl siseh, talê rahpawl siseh a umlonak hmun a si ih, in ding tidai khal a um lo,» tiin an ṭawng ciamco. 6 Cule Mosi le Aaron cu mipungkhawm hmaika ihsin Tawnawknak Puanthlam luhnak ah an feh ih, lei ah an băwkkhup. Cule an hnenah Jehovah-ih ropitnak a rung lang.\\n7 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 8 «Na kianghrăwl la aw, nangmah le na unaupa Aaron in mipi-umkhawm fĭnkhawmawter uh. An mithmuhah lungpi hnenah ṭawng awla, a tidai a suah ding, cutin nang in lungpi sung ihsin an hrangah tidai na suakter ding ih mipi-umkhawm le an ṭilvapawl na inter pei,» tiin a sim. 9 Cule anih in thu a pek vekin Mosi in Jehovah hmai ihsin kianghrăwl cu a la.\\n10 Cule Mosi le Aaron in mipungkhawm cu lungpi hmaiah an fĭnkhawm, cule anih in an hnenah, «Ngai hnik uh, nannih mihĕlpawl! Himi lungpi sung ihsin nan hrangah tidai kan suakter ding maw si?» tiah a ti. 11 Cun Mosi in a kut a hawi ih a kianghrăwl in lungpi cu vei hnih a vuak, cule a tawrih tawrin tidai a ra suak ih mipi-umkhawm le an ṭilvapawl in an in.\\n12 Cun Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, «Israel tefapawl ka thianhlimnak hmuter dingin keimah in zum lo ruangah, nannih in hi mipungkhawm hi anmah ka pek mi ram ah nan hruailut lo pei,» tiah a ti. 13 Himi cu Meribah tidai a si, ziangruangahtile Israel tefapawl in Jehovah an to a si, cule amah in an lakah a thianhlimnak a hmuh hai.\\n14 Cule Mosi in Edom siangpahrang hnenah Kadesh ihsin palaipawl a thlah hai ih, «Na unaupa Israel in, ‹Kan parih a tla mi retheihzăwnzaihnak, 15 ziangti vekin Izip ah kan pupápawl an sukthla ti le Izip ah cān reipi kan cêng ti le Izip-mipawl in kanmah le kan pupápawl in zawnzaiter ti na thei ṭheh. 16 Jehovah hnenih kan ausuak tikah, anih in kan aw in thei, cule vancungmi a thlah ih Izip ihta in lasuak. Ngai hnik, hitawk na ramri zimteih a um mi khua, Kadesh ah kan um a si. 17 Zangfahten na ram in paltlăngter hram aw. Lópawl siseh, sabit hmuanpawl siseh kan pahtlăng lo ding, tikhur tidai khal kan in fawn lo ding, siangpahrang zinpi kan zawh ding. Na ramri kan lan hlanlo vawrh lamah siseh, keh lamah siseh kan pial lo ding,› tiin a ti a si,» tiah an ti.\\n18 Cun Edom in a hnenah, «Ka ram na paltlăng lo pei, culoahcun ralnâm thawn nangmah lo do dingin ka ra păwk ding,» tiah a ti.\\n19 Cule Israel tefapawl in a hnenah, «Zinpi in kan feh ding sokhaw, keimah in maw ka sumhnám in simaw na tidai kan in pang asile, a man ka lo pe ding, thil dang zianghman ti loin, ke in lo paltlăng menmen ning,» tiah an ti.\\n20 Cun anih in, «Na paltlăng ding a si lo,» tiah a ti. Cule Edom cu anmah do dingin mi tampi le a cak mi kut thawn a ra suak. 21 Cutiin Edom in Israel cu a ramkulh sung paltlăngter a siang lo, cutin Israel cu a hnen ihsin a pial.\\nEleazar Puithiam Lubik ah a Cang\\n22 Israel tefa, mipi-umkhawm hmuahhmuah cu Kadesh ihsin an suak ih Hor Tlang an thleng. 23 Cule Edom ramri kiang Hor Tlang ah Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 24 «Aaron cu a mipawl hnenah fĭn a si thlang ding. Ziangahtile anih cu Israel tefapawl ka pek mi ram ah a lut lo ding, ziangruangahtile Meribah tidai hmun ah ka kamsuakthu dokalhin nan hél. 25 Aaron le a fapa Eleazar kha hruai awla, Hor Tlang ah hun hruaiso aw. 26 Cule Aaron in a sinfen hlít sehla a fapa Eleazar hruhter seh, Aaron cu a mipawl hnenah fĭn a si ding ih, cu tawkah a thi ding a si,» tiah a ti. 27 Cule Jehovah ih thu a pek vekin Mosi in a tuah ih, mipi-umkhawm hmuahhmuah mithmuhah Hor Tlang ah an fehso. 28 Mosi in Aaron-ih sinfen cu a hlihsak ih, cupawl cu a fapa Eleazar a hruhter, cule cutawk tlang zimah Aaron a thi. Cun Mosi le Eleazar cu tlang ihsin an rung ṭum.\\nAaron a Thi\\n29 Mipi-umkhawm hmuahhmuah in Aaron a thi ti an hmuh tikah Israel sungkua hmuahhmuah in Aaron cu ni 30 sung an ṭah.\\nArad Neh a Si\\n1 Negev ih a cêng mi Kanaan-mi siangpahrang Arad in Israel cu Atharim lamzin in an ra lai ti hna in a thei. Cun anih in Israel cu a rak do ih, mi hrekkhat a kai hai. 2 Cule Israel in Jehovah hnenah thutiam a tuah ih, «Hi mipi hi ka kut ih in pek taktak asile, an khuapawl khi ka siatsuah ṭheh verver ding,» tiah a ti. 3 Cule Jehovah in Israel-ih auaw cu a ngai ih, Kanaan-mipawl cu an kut ah a pe, cule annih in anmah le an khuapawl cu an siatsuah ṭheh verver. Cule cumi hmun hmin cu aHormah tiah kawh a si.\\n21:3a Hormah: «Siatsuah ṭheh verver» tinak a si.\\n4 Cun annih cu Edom ram helkûal dingin Hor Tlang ihsin Tipi Sen zinpi zawhin an feh, lam tluanah mi senpi thinlung a nau ṭheh. 5 Cule mi senpi in Pathian dokalhin le Mosi dokalhin, «Ziangah so ramṭhing ih thi dingin Izip ihta in hruaisuak? Rawl a um si lo, tidai a um si lo, hi sang santlailo hi kan nunnak in a fihin a fih,» tiah an ti. 6 Curuangah Jehovah in mi senpi lakah arulpawl a thlah ih, mi senpi an cuk ciamco, cule Israel mi senpi lakih mi tampi an thi.\\n21:6a rulpawl: rulngân a si.\\n7 Curuangah mi senpi cu Mosi hnenah an ra ih, a hnenah, «Thilsual kan rak tuah a si, ziangahtile Jehovah dokalhin le nangmah dokalhin kan rak ṭawng. Kan hnen ihsin rulpawl a lâkhlohnak dingah Jehovah hnenah thlacam aw,» tiah an ti. Cule Mosi in mi senpi hrangah thla a cam.\\n8 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Rul pakhat in tuah awla, ṭhuam parah tar aw, cule hitin a si ding, rul cuk mi kip in cumi an zoh tikah an nung ding,» tiah a ti. 9 Cule Mosi in dar rul a tuah ih, ṭhuam parah a tar, cule hitin a rak cang, rul in mi pakhat khat a cuk asile, anih in dar rul cu a zoh ih a nung.\\nMoab Ram Pannak\\n10 Israel tefapawl cu an păwk ih Oboth ah riahhmun an sâm. 11 Cule Oboth ihsin an feh ih, nisuahnak lam, Moab nisuahnak lam kap ramṭhing ih aIje Abarim ah riahhmun an sâm. 12 Cutawk ihsin an ṭhawn ih Zered Phaikuam ah riahhmun an sâm. 13 Cutawk ihsin an ṭhawn ih Amor-mipawl ramri ihsin a thăwk mi ramṭhing ih Arnon tiva khat lam kapah riahhmun an sâm, ziangahtile Arnon cu Moab le Amor-mipawl karlakih um Moab ramri a si. 14 Curuangah Jehovah-ih Raldonakpawl Cazual ah hitin an rel:\\n21:11a Ije Abarim: Hebru ṭawng a si ih, a sullam cu «Abarim lei vurpâwng» tinak a si.\\n«Sufah ih a um mi Waheb,\\nArnon ih lihăwngvapawl tla,\\n15 Lihăwngvapawlih kap hrâpnak,\\nAr cēnnak a rung thleng mi,\\nMoab ramri ih ṭhumaw cu,»\\n16 Cutawk ihsin Beer ah an feh, cumi cu Jehovah in Mosi hnenah, «Mipi fĭnkhawmter aw, cule tidai ka pe hai ding,» tiih a tinak tikhur kha a si. 17 Cun Israel-mipawl in,\\n«Ra irhsuak aw, maw tikhur!\\nNan zaten a hnenah hla sak uh,\\n18 Uktupawl ih an laih mi tikhur,\\nMiphun upawl ih laih mi,\\nAn fungpawl hmangin, dān petu ih thupeknak in,»\\nti mi hi hla hi an sak.\\nCule ramṭhing ihsin Mattanah ah, 19 Mattanah ihsin Nahaliel ah, Nahaliel ihsin Bamoth ah, 20 cule Moab ram ih phaikuam ih um Bamoth ihsin ramcar an run thlirnak Pisgah tlang zimah an feh.\\nSihon le Og Nehnak\\n21 Cun Israel in Amor-mipawlih siangpahrang Sihon hnenah palaipawl a thlah ih, 22 «Na ram paltlăng ning. Lópawl simaw, sabit hmuanpawl ah simaw kan pial lo ding, tikhur tidai kan in lo ding. Na ramri kan lan hlanlo siangpahrang lampi kan zawh ding,» tiah a ti. 23 Asinan Israel in a ramkulh sung a paltlăng ding Sihon in a siang lo. Cun Sihon in a minung hmuahhmuah a khawm ih ramṭhing ih Israel do dingin an ra păwksuak, cule anih cu Jahaz ah a ra ih Israel cu a do. 24 Cun anih cu Israel in ralnâm hriam in a neh ih Arnon tiva ihsin Jabbok tiva tiang, Ammon tefapawl ramri tiang rori a ram a lawn, ziangahtile Ammon tefapawlih ramri cu a kilhim. 25 Cule Israel in khua hmuahhmuah cu a lâk ṭheh, cule Israel cu Amor-mipawlih khawpi hmuahhmuah, Heshbon le a kiangkap khawte hmuahhmuah ah a cêng. 26 Ziangahtile Heshbon cu Moab siangpahrang hmaisa a dotu le a kut ihsin Arnon tiva tiang rori a ram pumpi rak laksak thluhtu Amor-mipawlih siangpahrang Sihon-ih khawpi a si. 27 Curuangah thufim simtupawl in,\\n«Heshbon ah ra uh, cumi cu dĭn si seh,\\nSihon khawpi cu rĕmṭhat si seh.\\n28 Ziangahtile Heshbon ihsin meisa a darh,\\nSihon khawpi ihsin meisa a darh,\\nCumi in Moab-ih Ar khua a kangrál,\\nArnon tiva hmun sâng pawl ih lalpawl cu.\\n29 Camsiat na si, nang Moab!\\nNan hlorál e, maw Kemosh minungpawl!\\nKemosh in a fapapawl cu raltlân vekin a pe hai,\\nA fanupawl cu sáltannak ah,\\nAmor-mipawlih siangpahrang Sihon hnenah.\\n30 Asinan anmah kan rak kap,\\nHeshbon cu Dibon tiang rori a siatrál.\\nMedeba kiang, Nofah tiang rori an ram ṭhing ko kan tuah,»\\n31 Cutiin Israel cu Amor-mipawl ram ah a cêng. 32 Cun Mosi in Jazer thlingthla dingin mi a thlah hai. Cule a kiangnai khawtepawl an la ih cutawk ih Amor-mipawl cu an dawisuak.\\n33 Cule an her ih Bashan zin in an so. Cun Bashan siangpahrang Og cu anmah do dingah amah le a mipawl hmuahhmuah cu Edrei ah doaw dingin an ra suak. 34 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Amah cu ṭih hlah, ziangahtile a minung hmuahhmuah le a ram thawn amah cu na kut ah ka lo pe zo. Heshbon ih cêng Amor-mipawlih siangpahrang Sihon parih na tuah vekin a par khalah na tuah pei,» tiah a ti. 35 Cule annih in amah, a fapapawl le a miphun hmuahhmuah cu pakhat te hman nungdam tâng nawn lo tiangin an neh, cule a ram cu an lawnsak.\\nBalak in Balaam a Ko\\n1 Israel tefapawl cu an ṭhawn ih Jeriko ralden Jordan tiva kapih Moab phairawn ah riahhmun an sâm. 2 Cule Zippor fapa Balak in Amor-mipawl parih Israel in a tuah mi hmuahhmuah cu a hmu ṭheh. 3 Cule Moab cun mi senpi cu a ṭih tuk lawmmam, ziangruangahtile annih cu an tam tuk, cule Moab cu Israel tefapawl ṭih ah a thin a phâng. 4 Cule Moab in Midian upapawl hnenah, «Atu ah hi mipungkhawm hin, câwcang in lóram hrampi a piatfai thluh bangin kan kimvelih ziangtinkimin a piatfai ṭheh zik a si hi,» tiah a ti. Cule cuih cān ah Zippor fapa Balak cu Moab rammipawlih siangpahrang a si. 5 Cun anih in Pethor ih a um mi Beor fapa Balaam hnenah amah ko dingin palaipawl a thlah. Pethor cu amai miphunih fapapawl ram ih Tiva kiangih um a si. Cule, «Zoh hnik, Izip ihsin miphun pakhat an ra. Ngai hnik, leilung vangdâp an khuh ṭheh ih keimah rite ah an um zo! 6 Curuangah atu ah ra awla, anmah ka neh ih ram ihsin ka dawisuak thei pangah ka hrangah hi mi senpi hi ra camsiat hram aw, ziangahtile annih cu ka hrangah an cak tuk. Ziangahtile thlawsuah na pek mi cu thlawsuah a si ih, na camsiat mi cu camsiat a si ti ka thei,» tiah a ti.\\n7 Cule Moab upapawl le Midian upapawl cu an kut ih tinzoh man thawn an păwksuak, cule Balaam hnenah an thleng ih Balak-ih ṭawngkampawl cu amah an sim. 8 Cule anih in an hnenah, «Tuihzan cu hi tawkah riak uhla, Jehovah in ka hnenih a rel vekin nan hnenah thu ka lo thlĕnkir ding,» tiah a ti. Cule Moab tlangsuakupapawl cu Balaam hnenah an câm.\\n9 Cun Balaam hnenah Pathian a ra ih, «Na hnenih umpawl hi zo so an si?» tiah a ti.\\n10 Cule Balaam in Pathian hnenah, «Moab siangpahrang, Zippor fapa Balak in ka hnenah mi a rak thlah ih, 11 ‹Ngai hnik, Izip ihsin miphun pakhat an ra suak ih leilung vangdâp an khuh ṭheh. Atu ah ra awla, anmah ka neh ih ka dawisuak thei hai pangah ka hrangah anmah cu camsiat hai aw,› tin i ti,» tiah a ti.\\n12 Cule Pathian in Balaam hnenah, «An hnenah na feh lo pei, mi senpi na camse lo pei, ziangahtile annih cu thlawsuah co mi an si,» tiah a ti.\\n13 Cule Balaam cu zing ah a tho ih Balak-ih tlangsuakupapawl hnenah, «Nan ram ah va tlungkir uh, ziangahtile Jehovah in nan hnenih feh ding in siang lo,» tiah a ti hai.\\n14 Cule Moab tlangsuakupapawl cu an tho ih Balak hnenah an tlung, cule a hnenah, «Balaam in kan hnenih rat ding in êl,» tiah an ti.\\n15 Cun Balak in anmah hnakih tam le anmah hnakih upattlak tlangsuakupapawl a thlahsal. 16 Cule annih cu Balaam hnenah an ra ih a hnenah, «Zippor fapa Balak in, ‹Ka hnenih ra dingah zianghman in lo kham hlah seh. 17 Ziangahtile keimah in nasazetin ka lo sunlawih tengteng ding ih, ka hnenih na sim mi pauhpauh ka tuah ding. Curuangah zangfahten ra awla, hi mi senpi hi i camsiatsak aw,› a lo ti,» tiah an ti.\\n18 Cun Balaam in a sawn ih, Balak-ih siahhlawhpawl hnenah, «Balak cun sui le ngun ih khat mi a inn hman i pe sehla, a te khal a tûm khal tuah dingah Jehovah ka Pathian kamsuakthu leng ka lan thei lo. 19 Curuangah atu ah zangfahten hi tawkah tuihzan khal cām uhla, Jehovah in ka hnenah ziang a simbêt ding ti ka thei ding,» tiah a ti hai.\\n20 Cule zan ah Balaam hnenah Pathian a ra ih, a hnenah, «Nangmah ko dingin milaipawl an rat ahcun tho awla, an hnenah feh aw, asinan na hnenih ka lo sim mi kamsuakthu lawng na tuah pei,» tiah a ti. 21 Cule Balaam cu zingte ah a tho ih, a lāk a dăm, cule Moab tlangsuakupapawl zawngah cun a feh ve.\\nLāk le Vancungmi\\n22 Cun a feh ruangah Pathian thinhengnak cu a alh ih a doral vekin lamzin ah Jehovah-ih vancungmi cu a ding. Cule anih cu a lāk a to rero lai a si ih a hnenah a siahhlawh pahnih an um. 23 Lāk in a kut ih ralnâm phawi cia thawi lamzin ih ding Jehovah-ih vancungmi cu a hmu, cule lamzin kapah lāk cu a pial ih ló lakah a lut. Curuangah Balaam in lāk cu lamzin lamah herkir dingin a thawi. 24 Cun Jehovah-ih vancungmi cu kap hnih ih hruang umnak sabit hmuanpawl karlak zin bitnak ah a ding. 25 Cule lāk in Jehovah-ih vancungmi a hmuh tikah hruang a va tâwt ih Balaam-ih ke cu hruang ah a rekbĕt, curuangah anih in lāk cu a thawisal.\\nLāk a Ṭawng\\n26 Cun Jehovah-ih vancungmi cu a va fehbêt ih, vawrh lamah siseh, keh lamah siseh hernak ding a umlonak hmun a cêpnak hmun ah a va ding. 27 Cule lāk in Jehovah-ih vancungmi a hmuh tikah Balaam-ih tăngah a băwk, curuangah Balaam-ih thinheng cu a alh ih a fung in lāk cu a thawi. 28 Cun Jehovah in lāk kâ a ăwnsak ih Balaam hnenah, «Ziang ka lo ti ruangah so hitiih vei thum rori i thawi ciamco?» tiah a ti.\\n29 Cule Balaam in lāk hnenah, «I dekcăwk ruangah a si. Ka kut ah ralnâm rak um sehla cu aw, atu ah ka lo that ding nan!» tiah a ti.\\n30 Cun lāk in Balaam hnenah, «Na ta ka si ihsi thăwkin tuihni tiang na to ṭheu mi na lāk ka si ko lo maw? Hivekin ka lo ti dah maw si?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Ti dah lo,» tiah a ti.\\n31 Cun Jehovah in Balaam-ih mit a vanter ih a kut ih ralnâm phawi cia, lamzin parih ding Jehovah-ih vancungmi cu a hmu, cule a kûn ih a băwkkhup. 32 Cule Jehovah-ih vancungmi in, «Ziangruangah na lāk vei thum tiang na thawi ciamco? Ngai hnik, na lamzin in i kalh ruangah nangmah lo kham dingin ka ra a si. 33 Lāk in keimah i hmu ih hitin vei thum rori i rak kian a si. Amah in i kian lo ta sehla cu atu ah ka lo that zo tengteng ding ih, anih cu ka nungter ding,» tiah a ti.\\n34 Cule Balaam in Jehovah-ih vancungmi hnenah, «Sual ka rak tuah a si, ziangahtile keimah khamin lamzin ah na rak ding ti ka thei lo. Atu ah na mithmuhih thil ṭhalo a si ahcun, ka kirsal ding,» tiah a ti.\\n35 Cun Jehovah-ih vancungmi in Balaam hnenah, «Milaipawl hnenah va feh ko, asinan na hnenih ka lo sim mi kamsuakthu lawng na sim pei,» tiah a ti. Cutin Balaam cu Balak-ih tlangsuakupapawl hnenah a feh.\\n36 Balaam a ra ti Balak ih a theih tikah, amah hmuak dingin an ramri ih Moab-mipawlih khua pakhat ah a va feh. Cumi cu ramri a si mi Arnon tiva kiangah a um. 37 Cun Balak in Balaam hnenah, «Nangmah ko dingin na hnenah thungaithlakin mi ka rak thlah hai a si lo maw? Ziangahso ka hnenih na rat lo? Kei hin ka lo sunlawih thei lo maw si?» tiah a ti.\\n38 Cule Balaam in Balak hnenah, «Ngai hnik, na hnenah ka ra zo! Atu ah hin, ziang tal rel theinak ka nei maw si? Pathian in ka kâ ih kamsuakthu a ret mi ka sim ding,» tiah a ti. 39 Cule Balaam cu Balak zawngah a feh ih Kirjath Huzoth an thleng. 40 Cun Balak in câwcangpawl le tuupawl in rai a thawi ih, Balaam le a zawngih um tlangsuakupapawl cu a hrekkhat a kuat hai. 41 A thaizing ah cun hitin a si, Balak in Balaam cu a hruai ih Baal hmun sângpawl ah a kaipi. Cutin cutawk ihsin mi senpi hrekkhat umnak hliah dingah a si.\\nBalaam Thuphuan Vei Khatnak\\n1 Balaam in Balak hnenah, «Hi tawkah ka hrangah biakṭheng pasarih in i tuahsak aw, cule hi tawkah ka hrangah câwpa tûai pasarih le tuucang pasarih timtuah aw,» tiah a ti.\\n2 Balaam ih a sim vekin Balak in a tuah ih, Balak le Balaam in biakṭheng pakhat fingfing parah câwpa le tuucang an hlan. 3 Cun Balaam in Balak hnenah, «Na Meiur Thilhlăn kiangah rak ding awla, kei ka va feh ding. Keimah táwng dingin Jehovah a ra mahna, cule ka hnenih a phuan mi ka lo sim ding,» tiah a ti. Cutin hmun sâng phūl pakhat ah a hung so. 4 Cule Pathian in Balaam a táwng ih, Balaam in a hnenah, «Biakṭheng pasarih ka timlam zo, cule biakṭheng pakhat ah câwpa pakhat le tuucang pakhat ka hlan fingfing,» tiah a ti.\\n5 Cun Jehovah in Balaam kâ ah kamsuakthu a ret ih a hnenah, «Balak hnenah kir awla, hitin na sim pei,» tiah a ti. 6 Cutin a hnenah a kirsal ih, a Meiur Thilhlăn kiangah ngai hnik, amah le Moab tlangsuakupapawl hmuahhmuah an rak ding. 7 Cule anih in a thusim a thăwk ih,\\n«Moab siangpahrang Balak in Aram ihsin i ra hruai,\\nNisuahnak lam tlangpawl ihsin,\\n‹Ra aw, ka hrangah Jakob ra camsiat aw,\\nCule ra awla, Israel simse aw!› i ti.\\n8 Pathian ih camsiat lo mi ziangtin ka camsiat ding?\\nCule Jehovah-ih simsiat lo mi ziangtin ka simse ding?\\n9 Ziangahtile lungpi zimpawl ihsin amah ka hmu,\\nTlangpawl ihsin amah ka cuan,\\nNgai hnik! Miphun pakhat cu anmah te lawng an cêng,\\nAnih cu miphun dangpawl lakah siartel a si lo.\\n10 Zo in so Jakob-ih leivut siar thei ding,\\nCule Israel-ih ṭhen li ṭhen khat teh siar thei ding?\\nMidĭng thihin thi ning,\\nCule ka netnak cu amai cemnetnak vek si sehla maw!»\\n11 Cun Balak in Balaam hnenah, «Ka parih na thil tuah mi hi ziang vek so a si? Ka ralpawl camsiat dingah ka lo hruai ih, ngai hnik, nang in tirhsiang lutukin anmah na thlawsuah hi!» tiah a ti.\\n12 Cule anih in a sawn ih, «Jehovah in ka kâ ih a ret mi cu sim dingin fimkhur loin maw ka um ding?» tiah a ti.\\nBalaam Thuphuan Vei Hnihnak\\n13 Cun Balak in a hnenah, «Anmah na hmuh theinak ding hmun dang ah ka zawngah zangfahten ra hram aw, a pawnsadeuhpawl lawng na hmu hai ding ih an zate cun na hmu lo ding, cutawk ihsin ka hrangah annih cu camse hai aw,» tiah a ti. 14 Cule anih in Zofim-ih ló, Pisgah tlang zimah amah cu a hruai, cule biakṭheng pasarih an tuah ih, biakṭheng parah câwpa pakhat le tuucang pakhat ciar an hlan.\\n15 Cule anih in Balak hnenah, «Khitawk ih Jehovah ka va tawn sung cu na Meiur Thilhlăn kiang hi tawkah rak ding aw,» tiah a ti.\\n16 Cun Jehovah in Balaam a táwng ih, a kâ ah kamsuakthu a ret, cule, «Balak hnenah kir awla, hitin na sim pei,» tiah a ti.\\n17 Cutin anih cu a hnenah a ra ih, ngai hnik, a Meiur Thilhlăn kiangah a rak ding, cule a zawngah Moab tlangsuakupapawl an rak um. Cule Balak in a hnenah, «Jehovah in ziangso a sim?» tiah a ti.\\n18 Cun anih in a thusim a thăwk ih,\\n«Tho aw, Balak, ngai aw!\\nI ngai hnik, nang Zippor fapa!\\n19 Thuphan per dingin Pathian cu milai a si ve lo,\\nLung thleng ding khal in milai fa a si fawn lo.\\nA rel zo mi cu, a tuah lo ding maw si?\\nA sim zo mi cu a famkimter lo ding maw?\\n20 Ngai hnik, thlawsuah dingin thupek ka rak dáwng,\\nAnih in mal a sawm zo,\\nCumi cu kei in ka danglamter thei lo.\\n21 Anih cun Jakob-ih mawhsualnak a zohhliah lo,\\nIsrael ah sualralnak a hmu fawn lo.\\nJehovah a Pathian cu a hnenah a um,\\nSiangpahrang ih aunak cu an lakah a um.\\n22 Pathian in Izip ihta a hruaisuak hai,\\nAnih cu ramlak câwcang vekin a cak.\\n23 Ziangahtile Jakob dokalhtu dawithiam an um lo,\\nIsrael dokalhtu tinzohthiam an um fawn lo.\\nAtu ah Jakob le Israel hnenah,\\n‹Maw, Pathian ih thil tuah mi hi!› tiah an ti tengteng ding.\\n24 Ngai hnik, kiosa pinu vekin miphun pakhat an ra tho,\\nCule kiosa bangin a ding,\\nA sa deh mi a ei hlanlo,\\nA thah miih thisen a in hlanlo cu a băwk lo ding,»\\n25 Cun Balak in Balaam hnenah, «A cam khal camse citcet hai hlah, mal khal sawm citcet fawn hlah!» tiah a ti.\\n26 Curuangah Balaam in a sawn ih, Balak hnenah, «Na hnenah, ‹Jehovah ih sim mi hmuahhmuah cu ka tuah tengteng ding a si,› tiah ka lo sim cia ko lo maw?» tiah a ti.\\nBalaam Thuphuan Vei Thumnak\\n27 Cun Balak in Balaam hnenah, «Zangfahten ra aw, hmun dang ah ka lo hruai ding, cutawk ihsin ka hrangah anmah na camsiat ding cu Pathian mithmuhah thildik tla a si pangah,» tiah a ti. 28 Cule Balak in Balaam cu ramcar vun thlirnak Peor Tlang zimah a hruai.\\n29 Cun Balaam in Balak hnenah, «Hi tawkah ka hrangah biakṭheng pasarih tuah aw, cule hi tawkah câwpa tûai pasarih le tuucang pasarih timlam aw,» tiah a ti. 30 Cule Balak cun Balaam ih a sim vekin a tuah, cule biakṭheng pakhat par ciar ah câwpa pakhat le tuucang pakhat an hlan.\\n1 Israel malsawm ding hi Jehovah lunghmui zawng a si ti Balaam in a hmuh tikah dawithiamnak hman ding zuam dingin cān dang vekin a feh lo, cuhnakin ramṭhing lam hmai a hawih sawn. 2 Cule Balaam in khua a cuan ih Israel-mipawl cu anmah le an hnám an hnám in riahhmun an sâm ti a hmu. Cule Pathian Thlarau a parah a rung thleng. 3 Cun anih in a thusim a thăwk ih,\\n«Beor fapa Balaam kamsuak cu,\\nA mit vanter mi milaiih kamsuak cu,\\n4 Pathian kamsuakthupawl a theituih kamsuak cu,\\nZiangkimtithei hnen ihta larawknak hmutu cu,\\nMit meng cingih băwkkhuptu cu.\\n5 Na puanthlampawl cu ziangtluk duhnungza so an si, maw Jakob,\\nNa cēnnakpawl tla, maw Israel!\\n6 Annih cu a pharhaw mi phaikuam vek,\\nTiva kiangih hmuanpawl vek,\\nJehovah ih phŭn mi aloe kungpawl vek,\\nTipi kiangih sidar kungpawl vek an si.\\n7 Amai tithâwlpawl ihsin tidai a tawih ding,\\nA cithlahpawl cu tidai tampi ah an um ding,\\nA siangpahrang cu Agag hnakin a sângsawn ding,\\nA lalram cu khaisan a si ding.\\n8 Anih cu Izip ihsin Pathian in a hruaisuak,\\nAnih cu ramlak câwcang vekin a cak,\\nA ralpawl, miphunpawl a eirál ṭheh ding,\\nAn ruhpawl a khiak ding ih,\\nA thálfungpawl in anmah a suntlăng hai ding.\\n9 Anih cu a kûn ih, kiosa vekin a băwk,\\nKiosa vek a si, zo in so amah cu thoharhter ding?\\nNangmah mal lo sawmtu cu malsawm co mi a si,\\nNangmah lo camsetu cu camsiat mi a si,»\\n10 Cun Balak-ih thinheng cu Balaam parah a alh ih, a kut a bêng, cule Balak in Balaam hnenah, «Ka ralpawl camse dingah ka lo ko ih, zoh hnik, vei thum rori tirhsiang zetin anmah mal na sawm! 11 Atu ah nangmai hmun lamah tlânhlo aw, nasazetin ka lo sunlawih ding ka ti nân, ngai hnik, nangmah sunlawih ding Jehovah in a kham a si hi!» tiah a ti.\\n12 Cule Balaam in Balak hnenah, «Ka hnenih na rak thlah mi na palaipawl hnenah, 13 ‹Balak in sui le ngun ih khat mi a inn i pe khal sehla, keimai lungpuak in a ṭha maw a sia simaw tuah dingin, Jehovah kamsuakthu pahbălin ka feh thei lo. Jehovah ih a rel mi ka rel ve ding,› ka ti tho lo maw? 14 Cule atu ah ngai hnik, ka mipawl hnenah ka tlung thlang ding. Ra aw, ni neta ah hi mi senpi in na mipawl hnenah ziang an tuah ding ti ka lo sim ding,» tiah a ti.\\nBalaam Thuphuan Vei Litnak\\n15 Cule anih in a thusim a thăwk ih,\\n«Beor fapa Balaam kamsuak le,\\nA mit vanter mi milai kamsuak cu,\\n16 Pathian kamsuakthupawl a theituih kamsuak cu,\\nCungnung Bik-ih theihnak a neitu cu,\\nZiangkimtithei ihta larawknak hmutu cu,\\n17 Amah ka hmu ding, atu ah si sawn loin,\\nAmah ka cuan ding, naite mi si sawn loin,\\nJakob ihsin Arsi a ra suak ding,\\nIsrael ihsin Siangpahrang Kianghrăwl a ra thosuak ding,\\nMoab caldar a sawhkek ding,\\nMi bur fapapawl hmuahhmuah a ṭhekdarh ṭheh ding.\\n18 Cule Edom cu a ta a si ding,\\nSeir khal a ta an si ding, a ralpawl cu.\\nIsrael in ralṭha zetin a tuah.\\n19 Jakob ihsin Uktu a suak ding,\\nCule khua ih a tāng mipawl a that ṭheh ding,»\\n20 Cun anih in Amalek a zoh, cule anih in a thusim a thăwk ih,\\n«Amalek cu miphunpawl lakah a hmaisabik a si,\\nAsinan a siatrál hlanlo, a netabik a si ding,»\\n21 Cun Ken-mipawl a zoh ih, anih in a thusim a thăwk,\\n«Na cēnnak hmun cu a hnget ih,\\nNa bu cu lungpi sungah na sak.\\n22 Cutisikhalsehla Kain cu urkăng a si ding.\\nAssiria in ralkaih ih a lo thiar hlanlo maw a rei ding?»\\n23 Cun anih in a thusim a thăwk ih,\\n«Ai law! Hi thil Pathian in a ti tikah teh zo so nungdam ding?\\n24 Asinan Kittim tipi kap tluan ihsin lăwngpawl an ra ding,\\nAnnih in Assiria an zawnzaiter ding ih,\\nEber khal an zawnzaiter ding,\\nCule anihih cemnetnak cu siatralnak a si ding,»\\n25 Cule Balaam cu a tho ih, a păwksuak, cule a umnak ah a kir, Balak khal a tlung ve.\\nJud 11; Thu 2:14\\n1 Israel-mipawl cu Sittim hmun ah an tâp hrih, cule mi senpi cu Moab nunaupawl thawn nunau-mipa sualnak tuah an thăwk. 2 Moab nunaupawl cun mi senpi cu an pathianpawl raithawinak ah an sawm, cule mi senpi cun an ei ih an pathianpawl an bia. 3 Cule Israel-mipawl in Peor Baal an kăwp, cule Jehovah thinhengnak cu Israel-mipawl parah a alh. 4 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Mipi hotu hmuahhmuah hruai awla, Israel-mipawl hnen ihsin Jehovah-ih tuksumza thinhengnak a kirhloh theinak dingah thilsual tuahtupawl kha sunvâng ah Jehovah hmaiah thlai hai aw,» tiah a ti.\\n5 Cule Mosi in Israel-mi thuṭhentupawl hnenah, «Mi kip in Peor Baal a kăwptu mai milaipawl kha that uh,» tiah a ti.\\n6 Cule ngai hnik, Israel tefapawl lakih mipa pakhat a ra ih, Tawnkhawmawknak Puanthlam luhnak hramih a ṭap rero mi, Mosi ih mithmuh le Israel tefa umkhawm zate mithmuhah Midian nunau pakhat a unaupawl hnenah a rak hruai. 7 Puithiam Aaron fapa Eleazar, cumiih fapa Finehas in cumi cu a hmuh tikah mipi-umkhawm lak ihsin a tho ih a kut in feite a la. 8 Cule Israel-paih puanthlam ah a luhhnawh ih an pahnih in a suntlăng hai, Israel-pa le nunaunuih pum cu a tlăng. Cutin Israel tefapawl lakih hremnak cu a reh. 9 Cule hremnak ih a thi mi cu 24000 an si.\\nFinehas Fak a Si\\n10 Jehovah in Mosi hnenah, 11 «Puithiam Aaron fapa Eleazar, cumiih fapa Finehas in Israel tefapawl hnen ihsin ka thinlingnak a kirter a si, ziangruangahtile anih cu an lakah ka ṭhahnemngai tlukin ṭhahnem a ngai, cutin ka ṭhahnemngainak in Israel tefapawl cu ka siatrálter hai lo. 12 Curuangah, ‹Ngai hnik, ka remnak thukham cu amah ka pe. 13 Cule cumi cu amah le amai hnuih a cithlahpawl hnenah kumkhaw puithiam sinak thukham a si pei, ziangruangahtile anih cu a Pathian hrangah ṭhahnem a ngai ih Israel tefapawl hrangah sualkhuhthawinak a tuah,› ti aw,» tiah a ti.\\n14 Cule an thah mi, Midian nunau thawi an thah mi Israel-paih hmin cu Salu fapa Zimri a si, Simeon-mipawl lakih pupá sungkua pakhat hotu a si. 15 Cule an thah mi Midian nunauih hmin cu Zur fanu Kozbi a si. Zur cu Midian-mipawl lakih pupá sungkua mipi lubân a si.\\n16 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 17 «Midian-mipawl hnaihnăwk awla, do hai aw. 18 Ziangruangahtile annih in Peor thuhla ah le Peor ruangih hremnak a tlun cān ih an thah mi, an farnu, Midian hotu-ih fanu Kozbi thuhla ah an hrăwkhrawlnak in an lo bum, cumi hmangin an lo hnaihnăwk kha,» tiin a sim.\\nMipum Siar a Vei Hnihnak\\n1 Cule hitin a si, hremnak hnuah Jehovah in Mosi le puithiam Aaron fapa Eleazar hnenah, 2 «Israel tefa umkhawm hmuahhmuah, anmai pupápawlih sungkua sungkua in, Israel-mipawl lakih kum 20 ihsin a tlun lam ral do thei hmuahhmuah mipum siar uh,» tiah a ti. 3 Cule Mosi le puithiam Eleazar in Jeriko khat lam ral, Jordan tiva kapih Moab phairawn ah anmah hnenah, 4 «Jehovah in Mosi le Izip ram ihta a hung suak mi Israel tefapawl thu a pek vekin, kum 20 ihsin a tlun lam mi senpi mipum siar uh,» tiah a ti.\\n5 Reuben cu Israel fatir a si: Reuben-ih tefapawl cu Hanok ihsin Hanok-mipawl hrin, Pallu ihsin Pallu-mipawl hrin, 6 Hezron ihsin Hezron-mipawl hrin, Karmi ihsin Kar-mipawl hrin tla an si. 7 Hipawl cu Reuben-mipawlih hrinpawl an si, anmah lakih mipum an siar mi cu 43730 an si. 8 Cule Pallu fapa cu Eliab a si. 9 Eliab fapapawl cu: Nemuel, Dathan le Abiram an si. Hipawl cu mipi-umkhawm aiawhtu Dathan le Abiram kha an si. Jehovah an tawh ṭum ah Mosi le Aaron a rak totu Korah-ih ho ah an ṭang. 10 Cule meisa in pacang 250 a kangrál ṭheh ṭum ih cumi mipi-umkhawm an thih laiah, leilung cun a kâ a âng ih annih cu Korah thawn a dawlh ṭheh hai, cule annih cu hminsinnak ah an rung cang ta. 11 Cutisikhalsehla Korah tefapawl cu an rak thi lo.\\n12 An hrinpawl bangtukin Simeon fapapawl cu: Nemuel ihsin Nemuel-mipawlih hrin, Jamin ihsin Jamin-mipawlih hrin, Jakin ihsin Jakin-mipawlih hrin, 13 Zerah ihsin Zerah-mipawlih hrin, Shaul ihsin Shaul-mipawlih hrin tla an si. 14 Hipawl cu Simeon-mipawlih hrinpawl an si ih, an mipum cu 22200 an si.\\n15 An hrinpawl bangtukin Gad fapapawl cu: Zefon ihsin Zefon-mipawlih hrin, Haggi ihsin Haggi-mipawlih hrin, Shuni ihsin Shuni-mipawlih hrin, 16 Ozni ihsin Ozni-mipawlih hrin, Eri ihsin Eri-mipawlih hrin, 17 Arod ihsin Arod-mipawlih hrin, Areli ihsin Areli-mipawlih hrin tla an si. 18 Hipawl cu mipum an siar mi bangtukin Gad fapapawlih hrinpawl an si ih, an mipum cu 40500 an si.\\n19 Judah fapapawl cu Er le Onan an si. Er le Onan cu Kanaan ram ah an rak thi. 20 An hrinpawl bangtukin Judah fapapawl cu: Shelah ihsin Shelan-mipawlih hrin, Perez ihsin Perez-mipawlih hrin, Zerah ihsin Zerah-mipawlih hrin tla an si. 21 Cule Perez fapapawl cu: Hezron ihsin Hezron-mipawlih hrin, Hamul ihsin Hamul-mipawlih hrin tla an si. 22 Hipawl cu mipum an siar mi bangtukin Judah hrinpawl an si ih, an mipum cu 76500 an si.\\n23 An hrinpawl bangtukin Issakar fapapawl cu: Tola ihsin Tola-mipawlih hrin, Puah ihsin Pun-mipawlih hrin, 24 Jashub ihsin Jashub-mipawlih hrin, Shimron ihsin Shimron-mipawlih hrin tla an si. 25 Hipawl cu mipum an siar mi bangtukin Issakar hrinpawl an si ih, an mipum cu 64300 an si.\\n26 An hrinpawl bangtukin Zebulun fapapawl cu: Sered ihsin Sered-mipawlih hrin, Elon ihsin Elon-mipawlih hrin, Jahleel ihsin Jahleel-mipawlih hrin tla an si. 27 Hipawl cu mipum an siar mi bangtukin Zebulun-mipawlih hrinpawl an si ih, an mipum cu 60500 an si.\\n28 An hrinpawl bangtukin Joseph fapapawl cu Manasseh le Efraim an si. 29 Manasseh fapapawl: Makir ihsin Makir-mipawlih hrin, cule Makir in Gilead a hring, Gilead ihsin Gilead-mipawlih hrin tla an si. 30 Hipawl cu Gilead fapapawl an si: Jeezer ihsin Jeezer-mipawlih hrin, Helek ihsin Helek-mipawlih hrin, 31 Asriel ihsin Asriel-mipawlih hrin, Shekem ihsin Shekem-mipawlih hrin, 32 Shemida ihsin Shemida-mipawlih hrin, Hefer ihsin Hefer-mipawlih hrin. 33 Hefer fapa Zelofehad in fapa nei loin fanu lawnglawng a nei, Zelofehad fanupawlih hmin cu Mahlah, Noah, Hoglah, Milkah le Tirzah tla an si. 34 Hipawl cu Manasseh-ih hrinpawl an si ih, mipum an siar mi cu 52700 an si.\\n35 Hipawl cu an hrinpawl bangtukin Efraim fapapawl an si: Shuthelah ihsin Shuthelah-mipawlih hrin, Beker ihsin Beker-mipawlih hrin, Tahan ihsin Tahan-mipawlih hrin tla an si. 36 Cule hipawl cu Shuthelah fapapawl an si: Eran ihsin Eran-mipawlih hrin an si. 37 Hipawl cu mipum an siar mi bangtukin Efraim fapapawlih hrinpawl an si ih, an mipum cu 32500 an si. Hipawl hi an hrinpawl bangtukin Joseph fapapawl an si.\\n38 An hrinpawl bangtukin Benjamin fapapawl cu: Bela ihsin Bela-mipawlih hrin, Ashbel ihsin Ashbel-mipawlih hrin, Ahiram ihsin Ahiram-mipawlih hrin, 39 Shufam ihsin Shufam-mipawlih hrin, Hufam ihsin Hufam-mipawlih hrin tla an si. 40 Cule Bela fapapawl cu Ard le Naaman an si: Ard ihsin Ard-mipawlih hrin, Naaman ihsin Naaman-mipawlih hrin tla an si. 41 Hipawl cu an hrinpawl bangtukin Benjamin fapapawl an si, cule mipum an siar mi cu 45600 an si.\\n42 Hipawl cu an hrinpawl bangtukin Dân fapapawl an si: Shuham ihsin Shuham-mipawlih hrin tla an si. Hipawl cu an hrinpawl bangtukin Dân hrinpawl an si. 43 An mipum an siar mi bangtukin Shuham-mipawlih hrin hmuahhmuah cu 64400 an si.\\n44 An hrinpawl bangtukin Asher fapapawl cu: Jimna ihsin Jimna-mipawlih hrin, Jesui ihsin Jesui-mipawlih hrin, Beriah ihsin Beri-mipawlih hrin tla an si. 45 Beriah fapapawl: Heber ihsin Heber-mipawlih hrin, Malkiel ihsin Malkiel-mipawlih hrin tla an si. 46 Cule Asher fanu hmin cu Serah a si. 47 Hipawl cu mipum an siar mi bangtukin Asher fapapawlih hrinpawl an si ih, an mipum cu 53400 an si.\\n48 An hrinpawl bangtukin Naftali fapapawl cu: Jahzeel ihsin Jahzeel-mipawlih hrin, Guni ihsin Guni-mipawlih hrin, 49 Jezer ihsin Jezer-mipawlih hrin, Shillem ihsin Shillem-mipawlih hrin tla an si. 50 Hipawl cu an hrinpawl bangtukin Naftali hrinpawl an si, cule mipum an siar mi cu 45400 an si.\\n51 Hipawl cu Israel tefa mipum an siar mipawl an si ih, an mipum cu ting ruk le thawngkhat zasarih sawmthum an si.\\n52 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 53 «Hmin zât zulhin, an ro dingah ram cu hipawl hnenah zĕm an si pei. 54 Hnám tûm hnenah ro tumdeuh na pe pei ih hnám tedeuh hnenah ro tedeuh na pe pei. An mipum siar mipawl zulhin an ro pek fingfing an si pei. 55 Asinan ram cu camcawhfung zûkin zem an si pei, an pupápawlih hnám hminpawl bangtukin annihpawl in ro an co pei. 56 Camcawhfung zûk mi bangtukin an ro cu a tumdeuh le a tedeuh lakah zĕm a si pei,» tiin a sim.\\n57 Cule hipawl cu an hrinpawl bangtukin Levi-mipawl mipum an siar mi an si: Gershon ihsin Gershon-mipawlih hrin, Kohath ihsin Kohath-mipawlih hrin, Merari ihsin Merari-mipawlih hrin tla an si. 58 Hipawl cu Levi-mipawlih hrinpawl an si: Libni-mipawlih hrin, Hebron-mipawlih hrin, Mahli-mipawlih hrin, Mushi-mipawlih hrin le Korath-mipawlih hrin tla an si. Cule Kohath in Amram a hring. 59 Amram nupi hmin cu Jokebed a si, Levi fanu a si, amah cu Izip ram ah Levi ih a hrin mi a si. Cule cu nu in Aaron le Mosi le an farnu Miriam cu Amram a hrinsak. 60 Aaron in Nadab, Abihu, Eleazar le Ithamar a hring. 61 Cule Nadab le Abihu cu Jehovah hmaiih meisa danglam an hlăn laiah an rak thi. 62 Thla khat le a tlun lam mipa kip mipum an siar mi cu 23000 an si. Ziangtintile annih cu Israel tefa dangpawl lakah siartel an si lo, ziangruangahtile Israel tefapawl lakah annih cu ro pek an si lo.\\n63 Hipawl cu Jeriko khat lam ral, Jordan tiva kapih Moab phairawn ih Israel tefa mipum an siar mi, Mosi le puithiam Eleazar ih mipum an siar mipawl an si. 64 Asinan hipawl lakah, Sinai Ramṭhing ah Israel tefa mipum siar laiih Mosi le puithiam Aaron in mipum an rak siar mi cu mi pakhat hman an um nawn lo. 65 Ziangahtile Jehovah in anmai thuhla ah, «Annih cu ramṭhing ah an thi tengteng ding a si,» a rak ti a si. Cule Jefunneh fapa Kaleb le Nun fapa Joshua siarlo an lakih mi pakhat hman an tâng nawn lo.\\n1 Joseph fapa Manasseh hrinpawl ihsin, Manasseh fapa Makir, cumiih fapa Gilead, cumiih fapa Hefer-ih fapa Zelofehad-ih fanupawl an ra, cule hipawl hi a fanupawlih hminpawl cu an si: Mahlah, Noah, Hoglah, Milkah le Tirzah tla an si. 2 Cule annih cu Tawnawknak Puanthlam luhnak kiangih Mosi hmai, puithiam Eleazar hmaiah le hotupawl le mipi-umkhawm hmuahhmuah hmaiah an ding ih, 3 «Kan pa cu ramṭhing ah a rak thi. Anih cu Jehovah dokalhih a fĭnkhawmaw mi, Korah-ih mipi-umkhawm lakah cun a tel lo, asinan amai bulpak sualnak ruangah a thi. Cule fapa a nei lo. 4 Ziangahso fapa a neih lo ruangih a hrinpi lak ihsin kan paih hmin a hloh ding? Kan paih unaupawl lakah covo in pe ve uh,» tiah an ti.\\n5 Cule Mosi in Jehovah hmaiah an thuhla cu a thlĕn. 6 Cule Jehovah in Mosi hnenah, 7 «Zelofehad fanupawl hin thudik an rel a si. An paih unaupawl lakah ro ding covo na pe tengteng hai pei, cule an paih ro cu an hnenah na pesâwng ding a si. 8 Cule nang in Israel tefapawl hnenah, ‹Mi pakhat cu thi in fapa a neih lo asile, a ro cu a fanu nan pesâwng pei. 9 Anih in fanu a neih lo asile, a ro cu a unaupawl nan pe pei. 10 Anih in unau a neih lo asile, a ro cu a paih unaupawl nan pe pei. 11 Cule a pa in unau a neih lo asile, an hrin lakih amah naibik hnenah a ro cu nan pe pei, cule anih in a co pei,› tiah ti aw. Cule Jehovah in Mosi thu a pek vekin cumi cu Israel tefapawl hrangah sakhaw dān le cīn le dān a si pei,» tiin a sim.\\n12 Jehovah in Mosi hnenah, «Abarim Tlang ah hung so awla, Israel tefapawl ka pek mi ram cu hung zoh aw. 13 Cule cumi na hmuhngah in na unaupa Aaron fĭn a si bangin, nang khal na mipawl hnenah fĭn na si ding. 14 Ziangahtile Zin Ramṭhing ih mipi-umkhawm in in tawh laiah, an hmaika-ih tidai hmun ah ka thianhlimnak hmuter dingin ka thupek lakah nan rak hél a si,» tiah a ti. Cumi cu Zin Ramṭhing sung, Kadesh hmun ih Meribah tidai a si.\\nHruaitu Thar Joshua\\n15 Cun Mosi in Jehovah hnenah, 16 «Jehovah, titsa hmuahhmuah ih thlaraupawlih Pathian in mipi-umkhawm tlunah mi pakhat ret seh. 17 Anih cu an hmaiah a lutin a suak ding, anih in a hruaisuakin a hruailut hai ding. Cutin Jehovah-ih mipi-umkhawm cu khāltu nei lo tuu rual vek an si lo ding,» tiah a ti.\\n18 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Na zawngah Nun fapa Joshua hruai aw, amah ah Thlarau a um a si, a parah na kut suang aw. 19 Puithiam Eleazar hmaika-ah le mipi-umkhawm hmuahhmuah hmaika-ah amah cu dingter awla, amah cu an mithmuhah ṭuanvo pe aw. 20 Cule Israel tefa umkhawm hmuahhmuah in a thu an lun theinak dingah nang in na thuneihnak hrekkhat amah na pe pei. 21 Amah cu thuṭhennak Urim hmangih a hrangah Jehovah hmaika-ih suthliahsaktu ding puithiam Eleazar hmaiah a ding pei. Mipi-umkhawm hmuahhmuah, Joshua le a hnenih Israel tefapawl hmuahhmuah cu Joshua ṭawngkam in an suak pei ih Joshua ṭawngkam in an lut pei,» tiah a ti.\\n22 Cule Jehovah in thu a pek vekin Mosi cun a tuah. Joshua cu a hruai ih puithiam Eleazar hmaiah le mipi-umkhawm hmuahhmuah hmaiah a dinter. 23 Cule Mosi hmangih Jehovah in thu a pek vekin anih in a parah kut a suang ih ṭuanvo a pek.\\nNi Tin Thilhlănpawl\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl thu pe awla an hnenah, ‹Ka thilhlăn, ka hrangih rimthaw dingih meisa ih ur mi ka thilhlănpawl hrangih ka rawl cu a tikcu khiah cān ah ka hnenah hlan dingin nan ralring pei,› tiah ti aw.\\n3 «Cule nang in an hnenah, ‹Himi hi Jehovah hnenih nan hlăn mi meisa ih ur mi thilhlăn a si: ni tin, sawisel ding um lo tuufa no kum khat ti pahnih hi hlăn ringring ding mi Meiur Thilhlăn an si. 4 Tuufa no pakhat cu zing lamah na hlan pei ih a dang tuufa no pakhat cu khawthim zawngah na hlan pei. 5 Cule sawr mi hriak kalān khat ih ṭhen li ṭhen khat thawi rawi mi Thlairawl Thilhlăn dingah sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat nan keng cih pei. 6 Cumi cu Jehovah hnenih meisa ih ur mi rimthaw hrangah Sinai Tlang ihsi rak hlăn thăwk mi, hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn a si. 7 Cule cumiih Inding Thilhlăn cu tuufa no pakhat veve hrangah kalān khat ih ṭhen li ṭhen khat a si pei, zureu cu Jehovah hnenih thilhlăn ah hmun thianghlim sungah na thle pei. 8 A dang tuufa no pakhat cu khawthim zawngah na hlan pei, zing lamih Thlairawl Thilhlăn le cumiih Inding Thilhlăn bangin cumi cu Jehovah hrangih rimthaw, meisa ih ur mi thilhlăn ah na hlan pei.\\n9 ‹Cule Sabbath ni ah sawisel ding um lo, kum khat ti tuufa no pahnih le sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen hnih kha hriak thawn rawiin Thlairawl Thilhlăn dingah cumiih Inding Thilhlăn thawn na hlan pei. 10 Himi hi a Inding Thilhlăn zawngih hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn hleiah, Sabbath tin hrangih Meiur Thilhlăn a si.\\nThla Tin Thilhlănpawl\\n11 ‹Nan thla thawktir tinten Jehovah hnenah Meiur Thilhlăn nan hlan pei: cupawl cu sawisel ding um lo câwpa tûai pahnih, tuucang pakhat le kum khat ti tuufa no pasarih an si, 12 câwpa pakhat fingfing hrangah Thlairawl Thilhlăn dingah, hriak rawi mi sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen thum, tuucang pakhat hrangah Thlairawl Thilhlăn dingah, hriak rawi mi sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen hnih, 13 cule tuufa no pakhat fingfing hrangah Thlairawl thilhlăn dingah, hriak rawi mi sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat pawl cu Jehovah hnenih meisa ih ur mi Thilhlăn, rimthaw Meiur thilhlăn a si. 14 An Inding Thilhlăn cu, câwpa pakhat hrangah sabitzu kalān hrek, tuucang pakhat hrangah kalān khat ih ṭhen thum ṭhen khat le tuufa no pakhat hrangah kalān khat ih ṭhen li ṭhen khat a si pei. Himi cu kumtluanin thla tin hrangih Meiur Thilhlăn a si pei. 15 Hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn le cumiih a Inding Thilhlăn hleiah Jehovah hnenih Sual Thilhlăn hrangah mepa pakhat hlăn a si fawn pei.\\n16 ‹Thla khatnak, ni hleilitnak cu Jehovah-ih Lanta Puai a si. 17 Cule hi thla, ni hleingatnak cu puai a si, ni sarih sung thilnu telh lo sang ei a si pei. 18 A ni khatnak ah tawnkhawmawknak thianghlim nan nei pei, hna kêl nan ṭuan lo pei. 19 Cule Jehovah hrangih Meiur Thilhlăn dingah meisa ih ur mi thilhlăn pakhat nan hlan pei: cupawl cu câwpa tûai pahnih, tuucang pakhat le kum khat ti tuufa no pasarih tla an si. Cupawl cu sawisel ding um lo an si tengteng pei. 20 An Thlairawl Thilhlăn cu hriak rawi mi sangvut phŭt a si pei, câwpa pakhat hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen thum le tuucang pakhat hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen hnih nan hlan pei, 21 tuufa no pasarih lakih pakhat ciar hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat na hlan pei. 22 Nan hrangih sualkhuhthawinak tuahnak ah Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat nan hlan fawn pei. 23 Hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn, zing lamih Meiur Thilhlăn hleiah hibangpawl hi nan hlan ding a si. 24 Cutivekcun Jehovah hrangih rimthaw dingah ni tin ni sarih sung meisa ih ur mi thilhlăn rawl nan hlan pei, cumi cu hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn le cumiih a Inding Thilhlăn hleiih hlăn ding mi a si. 25 Cule a ni sarihnak ah tawnkhawmawknak thianghlim nan nei pei, hna kêl nan ṭuan lo pei.\\nZarhkar Sarih hnu Puai\\n26 ‹Rah hmaisabikpawl ni ah, Zarhkar Sarih hnu Puai ah Jehovah hnenah thlairawl thilhlăn thar nan rak ken tikah, tawnkhawmawknak thianghlim nan nei pei. Hna kêl zianghman nan ṭuan lo pei. 27 Jehovah hrangih rimthaw dingah Meiur Thilhlăn nan hlan pei, cupawl cu: câwpa tûai pahnih, tuucang pakhat le kum khat ti tuufa no pasarih le, 28 hriak rawi mi sangvut phŭt an Thlairawl Thilhlăn thawn a si, câwpa pakhat ciar hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen thum, tuucang pakhat hrangah ṭhen hra ṭhen hnih le, 29 tuufa no pasarih lakih pakhat ciar hrangah ṭhen hra ṭhen khat tiin, 30 nan hrangih sualkhuhthawinak tuahnak ah mepa pakhat khal nan hlan pei. 31 Cupawl cu sawisel ding um lo an si tengteng pei. Cupawl cu hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn le a Thlairawl Thilhlăn hleiah an Inding Thilhlănpawl thawn nan hlan pei.\\n1 ‹Cule thla sarihnak, cuih thla ni khatnak ah tawnkhawmawknak thianghlim nan nei pei. Hna kêl zianghman nan ṭuan lo pei. Cumi cu nan hrangah tawtawrawtpawl phawt ni a si. 2 Jehovah hrangih rimthaw dingah Meiur Thilhlăn nan hlan pei, cupawl cu: sawisel ding um lo câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le kum khat ti tuufa no pasarih an si pei. 3 An Thlairawl Thilhlăn cu hriak rawi mi sangvut phŭt, câwpa hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen thum tuucang hrangah ṭhen hra ṭhen hnih le, 4 tuufa no pasarih pawl hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat ciar a si pei. 5 Nan hrangih sualkhuhthawinak tuahnak ah Sual Thilhlăn hrangah mepa pakhat thawn, 6 Thla Thar hrangih Meiur Thilhlăn le a Thlairawl Thilhlăn hleiah, rimthaw dingah, Jehovah hnenah meisa ih ur mi thilhlăn pakhat cu hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn le a Thlairawl Thilhlăn, an cīn le dān bangtukin an Inding Thilhlăn pawl nan hlan pei.\\n7 ‹Himi thla sarihnak, ni hratnak ah tawnkhawmawknak thianghlim nan nei pei. Nan phahniam aw pei, ziang hna hman nan ṭuan lo pei. 8 Rimthaw dingah Jehovah hnenah Meiur Thilhlăn nan hlan pei, cupawl cu: câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat le kum khat ti tuufa no pasarih an si pei. Cupawl cu sawisel ding um lo an si tengteng pei. 9 An Thlairawl Thilhlăn cu hriak rawi mi sangvut phŭt a si pei ih, câwpa hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen thum, tuucang pakhat hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen hnih, 10 cule tuufa no pasarih lakih pakhat ciar hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat an si pei. 11 Sualkhuhthawinak hrangih Sual Thilhlăn, hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn le a Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlăn pawl hleiah, Sual Thilhlăn hrangah mepa pakhat khal nan hlan pei.\\n12 ‹A thla sarihnak ih a ni hleingatnak ah tawnkhawmawknak thianghlim nan nei pei. Hna kêl zianghman nan ṭuan lo pei ih, ni sarih sung Jehovah-ih puai nan hmang pei. 13 Jehovah hrangih rimthaw dingah meisa ih ur mi thilhlăn, Meiur Thilhlăn nan hlan pei, cupawl cu: câwpa tûai hleithum, tuucang pahnih le kum khat ti tuufa no hleili an si pei. Cupawl cu sawisel ding um lo mi an si pei. 14 An Thlairawl Thilhlăn cu hriak rawi mi sangvut phŭt a si pei ih, câwpa hleithum pawl hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen thum fingfing, tuucang pahnih hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen hnih veve le, 15 tuufa no hleili pawl hrangah efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat fingfing an si. 16 Hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn, a Thlairawl Thilhlăn le a Inding Thilhlăn pawl hleiah Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat khal nan hlan pei.\\n17 ‹A ni hnihnak ah sawisel ding um lo câwpa tûai hleihnih, tuucang pahnih le kum khat ti tuufa no hleili le, 18 a cīn le dān bangtukin an pum zât pum zât in câwpapawl hrang, tuucangpawl hrang le tuufa nopawl hrangah an Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlănpawl khal, 19 hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn le a Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlănpawl hleiah, Sual Thilhlăn hrangah mepa pakhat khal nan hlan pei.\\n20 ‹A ni thumnak ah sawisel ding um lo câwpa tûai hleikhat, tuucang pahnih, kum khat ti tuufa no hleili le, 21 a cīn le dān bangtukin an pum zât pum zât in câwpa hrang, tuucangpawl hrang, tuufa nopawl hrangah an Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlănpawl, 22 hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn, a Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlănpawl hleiah Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat khal nan hlan pei.\\n23 ‹A ni litnak ah sawisel ding um lo câwpa tûai pahra, tuucang pahnih le tuufa no kum khat ti hleili le, 24 a cīn le dān bangtukin an pum zât pum zât in, câwpapawl hrang, tuucangpawl hrang le tuufa nopawl hrangah an Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlăn pawl, 25 hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn, a Thlairawl Thilhlăn le a Inding Thilhlăn hleiah Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat khal nan hlan pei.\\n26 ‹A ni ngatnak ah sawisel ding um lo câwpa tûai pakua, tuucang pahnih le kum khat ti tuufa no hleili, 27 a cīn le dān bangtukin an pum zât pum zât in, câwpapawl hrang, tuucangpawl hrang le tuufa nopawl hrangah an Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlănpawl, 28 hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn, a Thlairawl Thilhlăn le a Inding Thilhlăn hleiah Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat khal nan hlan pei.\\n29 ‹A ni ruknak ah sawisel ding um lo câwpa tûai pariat, tuucang pahnih le kum khat ti tuufa no hleili le, 30 a cīn le dān bangtukin an pum zât pum zât in, câwpapawl hrang, tuucangpawl hrang le tuufa nopawl hrangah an Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlănpawl, 31 hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn, a Thlairawl Thilhlăn le a Inding Thilhlăn hleiah Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat khal nan hlan pei.\\n32 ‹A ni sarihnak ah, sawisel ding um lo câwpa tûai pasarih, tuucang pahnih le kum khat ti tuufa no hleili le, 33 a cīn le dān bangtukin an pum zât pum zât in, câwpapawl hrang, tuucangpawl hrang le tuufa nopawl hrangah an Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlănpawl, 34 hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn le a Thlairawl Thilhlăn le a Inding Thilhlăn hleiah Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat khal nan hlan pei.\\n35 ‹A ni riatnak ah tawnkhawmawknak hleice nan nei pei. Hna kêl zianghman nan ṭuan lo pei. 36 Jehovah hrangih rimthaw dingah meisa ih ur mi thilhlăn pakhat, Meiur Thilhlăn pakhat cu: câwpa tûai pakhat, tuucang pakhat, sawisel ding um lo kum khat ti tuufa no pasarih le, 37 a cīn le dān bangtukin an pum zât pum zât in, câwpa hrang, tuucang hrang le tuufa nopawl hrangah an Thlairawl Thilhlăn le an Inding Thilhlănpawl hleiah, 38 hlăn ringring mi Meiur Thilhlăn, a Thlairawl Thilhlăn le a Inding Thilhlăn hleiah Sual Thilhlăn dingah mepa pakhat khal nan hlan pei.\\n39 ‹Nan thutiam thilhlănpawl le nan lungpuak thawhhlawmpawl hleiah, hipawl hi nan Meiur Thilhlănpawl le nan Thlairawl Thilhlănpawl ah, nan Inding Thilhlănpawl le nan Remnak Thilhlănpawl ah nan puai cān thiah mipawl ah Jehovah hnenah nan hlan pei,› tin na ti pei,» tiah a ti. 40 Cule Jehovah in Mosi thu a pek vekin Mosi in Israel tefapawl ziangtinkimin a sim hai.\\n1 Israel tefapawl thuhla ah Mosi in hnám lubânpawl hnenah, «Himi cu Jehovah ih thupek mi a si. 2 Mi pakhat in Jehovah hnenah thutiam a tuah simaw, kaihhrenawknak pakhat khat hmangin amah kaihrengtu ding thukam pakhat sia a săm simaw asile, amai ṭawngkam cu a pahbăl lo pei, a kâ ihsin a pawtsuak mi hmuahhmuah bangtukin a tuah pei.\\n3 «Nunau pakhat in Jehovah hnenah thutiam a tuah ih a no laiih a paih inn ih a um laiah kaihhrenawknak pakhat khat hmangin amah le amah a kaihrengaw ih, 4 a thutiam le amah le amah a kaihhrenawknak kaihhrenawknak cu a pa in hna in a thei ih a pa in cu nu cu a nguisan men asile, a thutiam hmuahhmuah cu an nung pei ih, amah a kaihhrenawknak kaihhrenawknak kip cu a nung pei. 5 Asinan a pa in a theih ni ah a dăwn asile, a thutiampawl le amah le amah a kaihhrenawknak kaihhrenawknakpawl khal an nung lo pei, a pa in a dăwn ruangah, Jehovah in amah cu a phawih ding.\\n6 «A thutiampawl in amah le amah a kaihrengaw asilole thlahdahaw zetih a hmur ih a ṭawngsuak mi in a kaihrenawk laiah cu nu in pasal a nei ih, 7 cumi cu a pasal in hna in a theih ni ah cu cu a nguisan men asile, a thutiampawl cu an nung pei ih, amah le amah a kaihhrenawknak kaihhrenawknakpawl khal an nung ding a si. 8 Asinan a pasal in cumi cu hna in a theih ni ah a dăwn a si ahcun, a lâk mi a thutiam le amah le amah a kaihhrenawknak a hmur ih a ṭawngsuak mi cu anih in zianghmanlo ah a tuah pei, cule Jehovah in cu nu cu a phawih ding.\\n9 «Nuhmei pakhat in asilole mâk mi nunau pakhat in amah le amah a kaihhrenawknak thutiam pauhpauh cu cu nuih hrangah a nung pei.\\n10 «A pasalih innsang ah thutiam a la, asilole thukam pakhat thawn amah le amah kaihhrenawknak pakhat hmangin a kaihrengaw, 11 cule cumi cu a pasal in hna in a thei ih, cu nu cu a nguisan men ih a dăwn fawn lo asile, a thutiam hmuahhmuah in an nung pei ih, kaihhrenawknak tinkim thawi amah le amah a kaihhrenawknak cu a nung pei. 12 Asinan cupawl cu a pasal in hna in a theih ni ah cupawl cu zianghmanlo ah a tuah taktak a si ahcun, a thutiampawl thawi pehparaw, asilole amah kaihhrennak kaihhrenawknak thawi pehparih a hmur ihsin a ṭawngsuak mi pauhpauh an nung lo pei, a pasal in zianghmanlo ah a tuah, cule Jehovah in cu nu cu a phawih ding. 13 Cu nu phahniamawtertu thutiam kip le kaihhrennak thukam kip cu a pasal in a nungter ding, asilole a pasal in zianghmanlo ah a tuah ding. 14 A pasal in ni khat hnu ni khat cu nu cu a nguisan men asile, cu nu kaihrengtu a thutiam hmuahhmuah, asilole kaihhrenawknak hmuahhmuah cu a nungter a si. A theih ni ah a nguisan men ruangah a nungter hai a si. 15 Asinan a theih hnuah cupawl cu zianghmanlo ah a tuah a si ahcun, amahpa in cu nuih mawh a phur ding,» tiah a ti.\\n16 Hipawl cu mi pakhat le a nupi karlak le a pa le a fanu a no laiih a paih innsang ih a um mi karlak thu ah Jehovah in Mosi thu a pek mi sakhaw dānpawl an si.\\nMidian parih Phubalaknak\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl hrangah Midian-mipawl parah phuba la aw. Cuṭhehin na mipawl hnenah fĭn na si ding,» tiin a sim.\\n3 Cule Mosi in mi senpi hnenah, «Nan lakih mi hrekkhat cun raldonak hrang ralthuam thuam aw hai seh. Cule Midian-mipawl parah Jehovah hrangih phuba la dingin Midian-mipawl do dingah feh hai seh. 4 Israel hnámpawl hmuahhmuah lakah hnám khat ah 1000 ciar ral do dingin nan thlah pei,» tiin a sim hai. 5 Cule hnám khat ah 1000 ciar in Israel ralkap lak ihsin ral do dingah ralthuam thuamaw mi ralkap 12000 an thawh. 6 Cun hnám khat ah mi 1000 ciar in Mosi in raldonak ah a thlah hai. A kut ih thil thianghlimpawl le ralrin peknak tawtawrawtpawl keng puithiam Eleazar fapa Finehas thawn annih cu ral do dingah a thlah.\\n7 Cule annih in Jehovah in Mosi thu a pek vekin Midian-mipawl cu an do ih an mipa hmuahhmuah an that ṭheh. 8 Mi dang an thah zawngah, Midian-mipawlih siangpahrangpawl an that, Midian siangpahrang panga pawl cu: Evi, Rekem, Zur, Hur le Reba tla an si. Beor fapa Balaam khal ralnâm in an that cih. 9 Cule Israel tefapawl in Midian nunaupawl cu an fanau tetepawl thawn ralkaih ah an hruai hai ih, an ran rual zate, an sumhnám rual zate le an thilri zaten ralthillawn ah an lâk ṭheh. 10 An cēnnak khua hmuahhmuah le an hmunkhuarnak hmuahhmuah cu meisa in an urkāng ṭheh. 11 Cule milai le ṭilva ralthillawn hmuahhmuah le ralthillâk hmuahhmuah cu an hruai ṭheh hai. 12 Cun annih in ralkaihpawl, ralthillâkpawl le ralthillawnpawl cu Mosi hnen, puithiam Eleazar hnen le Israel tefa umkhawm hnen, Jeriko ralkhat Jordan tiva kap, Moab phairawnpawl ih riahhmun khuarnak ah an hruai ṭheh.\\nRal Dotupawl Thenfainak\\n13 Cule Mosi, puithiam Eleazar le mipi-umkhawm hotu hmuahhmuah cu anmah hmuak dingah riahhmun khuarnak lengah an feh. 14 Asinan Mosi cu ral ram ihsin a ra tlung mi a thawng hotu le a za hotu ralbawipawl parah a thin a heng. 15 Cule Mosi in an hnenah, «Nunau hmuahhmuah in nan zuah ṭheh a si maw? 16 Zoh hnik uh, Balaam ih thurawnpeknak hmangin hi nunaupawl hin Peor ih a cang mi thil ah khan Jehovah dokalhin Israel tefapawl rinum lo ko an tuah. Cule Jehovah-ih mipi-umkhawm lakah hremnak a rak tlung. 17 Curuangah atu ah fanau tetepawl lakah mipa nauhak kip le mipa ihpi zo nunau kip cu that ṭheh uh. 18 Asinan mipa ihpi hrih lo nunau note hmuahhmuah cu nan hrangah zuah uh. 19 Cule nannih lawngte cu, riahhmun khuarnak lengah ni sarih sung nan tâp pei. Zokhal mi a rak thattu le thah mi pakhat khat a thâmngahtu cun nanmah le nan ralkaihpawl thawn a ni thumnak le a ni sarihnak ah thianfai aw uh. 20 Sinfen kip, saphaw ih tuah mi tinkim, mehmul ih tah mi tinkim le thing ih tuah mi tinkim in thianfai uh,» tiah a ti.\\n21 Cun puithiam Eleazar in raldonak ih a fehtu ral dotupawl a be hai ih, «Himi hi Jehovah in Mosi thu a pek mi dān lakih sakhaw dān a si. 22 Sikhalsehla sui, ngun, dar, thir, rangva le sûan, 23 ziangkim meisa tuar theipawl cu meisa ah nan hrawlh pei ih cumi cu a thiangfai ding. Cule thianternak tidai in cumi cu na thiangter pei. Asinan meisa tuar thei lo hmuahhmuah cu tidai ah nan hrawlh pei. 24 Cule a ni sarihnak ah nan hnipuan nan sawp pei ih nan thiang ding, cule cuṭhehin riahhmun khuarnak ah nan lut thei ding,» tiah a ti.\\n25 Jehovah in Mosi hnenah, 26 «Nang le puithiam Eleazar le mipi-umkhawm lubân pupápawl in ralthillâk milai le ṭilva an kaih mipawl kha siar uh. 27 Cule ralthillâkpawl kha ral do mi raldonak ih fehpawl le mipi-umkhawm hmuahhmuah karlakah ṭhen hnih ah ṭhen uh. 28 Cule ral do mi raldonak ih a fehtupawl hnen ihsin milai, ranpipawl, lākpawl le rantepawl ihsin 500 ah pakhat vivo in Jehovah hrangah siah kháwng uh. 29 Ral do mipawl in a hrek an co mi lak ihta kha la uhla, Jehovah hnenih Cawikhai Thilhlăn dingah puithiam Eleazar pe uh. 30 Cule Israel tefapawl in a hrek an co mi milai, ranpipawl, lākpawl le rantepawl, sumhnám hmuahhmuah ihsin 50 ah pakhat na la pei ih Jehovah-ih Biakbûk ṭuanvo latu Levi-mipawl na pe pei,» tiin a sim. 31 Cule Mosi le puithiam Eleazar in Jehovah in Mosi thu a pek vekin an tuah.\\n32 Rallâksum ihsin a tāng mi ralthillâk, ral do mipawl in an lâk mi cu, rante ting ruk le thawng sawmsarih thawngnga, 33 ranpi 72000, 34 lāk 61000 le, 35 mipa ihpi hrih lo nunau hmuahhmuah an zaten mi 32000 an si. 36 Cule raldonak ih a fehtupawlih covo a hrek cu rante ting thum le thawng sawmthum thawngsarih zanga a si. 37 Cule Jehovah-ih siah rante cu 675 a si. 38 Ranpi cu 36000 an si ih, cumi ihta Jehovah-ih siah cu 72 a si. 39 Lāk cu 30500 an si ih, cumi ihta Jehovah-ih siah cu 61 a si. 40 Milai cu 16000 an si ih, cumi ihta Jehovah-ih siah cu milai 32 an si. 41 Cun Jehovah in Mosi thu a pek vekin Mosi in Jehovah-ih cawikhai thilhlăn siah cu puithiam Eleazar a pe.\\n42 Ral dotupawl hnen ihsin Mosi in a thliarhran mi, Israel tefapawl in a hrek an co mi ralkaih mipawl ihsin, 43 (mipi-umkhawm ih an co mi a hrek cu rante ting thum le thawng sawmsarih zanga, 44 ranpi 36000, 45 lāk 30500 le, 46 milai 16000 an si.) 47 Jehovah in Mosi thu a pek bangin Mosi in Israel tefapawl in a hrek an co mi ihsin milai le ṭilva ihsin a lâk mi 50 ah pakhat cu Jehovah-ih Biakbûk ṭuanvo latu Levi-mipawl a pe.\\n48 Cun a thawng hotupawl le a za hotupawl, ralkap a thawngthawng ralbawipawl cun Mosi an ra naih ih, 49 annih in Mosi hnenah, «Kan kut hnuaiih a um mi ral do mi pahopawl cu na siahhlawhpawl in an zate mipum kan siar ih kan lakih mi pakhat hman kan hlohter lo. 50 Jehovah hmaiih kanmai hrangih sualkhuhthawinak tuahnak dingah, mi kip in an sarngah mi ceiawknak sui thilri a si mi: bānnâlpawl, faupawl, zunghrukpawl, hnakhaihpawl le ṭhipawl tla Jehovah hrangih thilhlăn pakhat ah kan rak keng a si,» tiah an ti. 51 Cun sui ih tuah mi ceiawknak hmuahhmuah cu anmah hnenin Mosi le puithiam Eleazar in an rak cohlang. 52 Cule a thawng hotupawl le a za hotupawl in Jehovah hnenih an pek mi sui thawhhlawm hmuahhmuah cu shekel 16750 a si. 53 Ral do mipawl cun anmai bulpak hrang cio ah ralthillawn cu an la. 54 Cule Mosi le puithiam Eleazar in a thawng le a za hotupawl hnen ihsin sui cu an rak cohlang, cule Jehovah hmaiah Israel tefapawl hrangih hngilhlonak ah Tawnawknak Puanthlam sungah an rak kenglut.\\nMiphun Pahnih le a Hrek Jordan Nisuahnak Lamah\\n1 Reuben tefapawl le Gad tefapawl in sumhnám tam ngaingai an nei, cule Jazer ram le Gilead ram an hmu ih, ngai hnik, cuih ram cu sumhnám hrangah hmun ṭha a si. 2 Cule Gad tefapawl le Reuben tefapawl cu an ra ih Mosi, puithiam Eleazar le mipi-umkhawm hotupawl hnenah, 3 «Ataroth, Dibon, Jazer, Nimrah, Heshbon, Elealeh, Shebam, Nebo le Beon, 4 cupawl cu Israel mipi-umkhawm hmaiih Jehovah in a lâk mi ram an si ih, sumhnám hrangah ram ṭha a si. Kannih na siahhlawhpawl hin sumhnám kan nei,» tiin an ra sim. 5 Curuangah annih in, «Na mithmuhah duhsaknak kan co asile kan neih dingah hi ram hi na siahhlawhpawl hnenah hin pek si seh. Jordan in lanter hram hlah aw,» tiah an ti.\\n6 Cule Mosi in Gad tefapawl le Reuben tefapawl hnenah, «Nannih hitawk ih nan to laiah nan unaupawl cu ral do dingah an feh maw? 7 Jehovah in anmah a pek mi ram ih tánkai ih an luhlonak dingah ziangahso Israel tefapawlih thinlung nan nauter? 8 Ram zoh dingih Kadesh Barnea ihsin anmah ka thlah hai laiah hitivekin nan pupápawl in an rak ti zo. 9 Eshkol Phaikuam ah an hung so ih ram an hung hmuh tikah, annih in Israel tefapawlih thinlung an nauter, cutin Jehovah in anmah a pek mi ram ah annih cu an lutngah lo. 10 Cun Jehovah thinhengnak cu cuih ni ah a alh ih anih in, 11 ‹Izip ihsin a hung sotu mipa lakah kum 20 ihsin a tlun lam mi zohman in Abraham, Isak le Jakob tepawl hnenih ka rak tiamkam mi ram cu an hmu hrimhrim lo ding, ziangruangahtile annih in pumhlum in kei in thlun lo. 12 Keniz-mi Jefunneh fapa Kaleb le Nun fapa Joshua lawngin an hmu ding, ziangahtile annih cun pumhlum in Jehovah an thlun a si,› tin thukamnak sia a rak săm. 13 Cule Jehovah thinhengnak cu Israel-mipawl parah a alh ih Jehovah mithmuhih thil ṭhalo a rak tuahtu khaih san minung hmuahhmuah an hlohral thluh hlanlo kum 40 sung ramṭhing ah a rak vâkvaiter hai. 14 Cun ngai hnik uh! Misualpawlih cithlahpawl, Israel-mipawl parih Jehovah-ih tuksumza thinhengnak tamsinih pungzaiter dingin, nan pupápawl aiawhin nan rak tho. 15 Ziangahtile amah thlun nan pialsan asile, anih in ramṭhing ah anmah cu a tāngter leh ding ih, hi miphun hmuahhmuah hi nan hlorálter ṭheh ding,» tiah a ti.\\n16 Cun annih in amah cu an rak naih ih, «Kannih in hi tawkah kan sumhnámpawl hrangah ranhruang kan kulh pei ih, kan fanau tetepawl hrangah khawpipawl kan dĭn pei. 17 Asinan kanmah taktak cu ralthuam kan thuamaw pei ih, an hmun kan thlenpingah hlanlo Israel tefapawl hmaiah feh dingin kan tiar ding. Asinan kan fanau tetepawl cu a rammipawl ruangah khawpi kulhhngetpawl ah an rak cêng ding. 18 Israel tefapawl mi kip in anmai ro an congah hlanlo kan inn ah kan kir lo ding. 19 Ziangahtile Jordan khat lam ral le a pawn lamah an zawngah ro kan co lo ding, ziangruangahtile kannihih ro ding cu Jordan nisuahnak lamih hi lam ral hi kan parah a tla zo,» tiah an ti.\\n20 Cun Mosi in an hnenah, «Hi thil nan tuah ih, ral do dingah Jehovah hmaiah ralthuam nan thuamawk ih, 21 a hmaika ihsin a ralpawl a dawisuak ṭheh hlanlo, ralthuam thuamaw mi nan pacang zaten Jehovah hmaiah Jordan an tánkai ih, 22 ram cu Jehovah hmaiah nehngah a si ahcun, cuṭhehin nan kir pei ih Jehovah hmai le Israel-mipawl hmaiah sawihnăwm kâi lo nan si ding, cule Jehovah hmaiah hi ram hi nan co mi a si ding. 23 Asinan cutivekih nan tuah lo asile, ngai hnik uh, Jehovah dokalhin sual nan tuah ding ih, nan sualnak in a lo hmusuak ding ti thei uh. 24 Nan fanau tetepawl hrangah khawpipawl dĭn uhla nan rantepawl hrangah hruangkulh tuah uh, cule nan kâ ihsin a suak mi cu tuah uh,» tiah a ti.\\n25 Cule Gad tefapawl le Reuben tefapawl in Mosi hnenah, «Na siahhlawhpawl in ka bawipaih thupek vekin kan tuah ding. 26 Kan fanau tetepawl, kan nupipawl, kan rante rual le kan sumhnám hmuahhmuah cu Gilead khawpipawl ah an rak um ding. 27 Asinan ka bawipaih sim vekin, Jehovah hmaiih ralthuam thuamaw kip in, na siahhlawhpawl hin ral do dingin kan tánkai ding,» tiin an sim.\\n28 Cutin Mosi in anmai thuhla ah puithiam Eleazar hnen, Nun fapa Joshua hnen le Israel tefapawlih hnámpawlih lubân pupápawl hnenah thupek a pe. 29 Cule Mosi in an hnenah, «Jehovah hmaiah ral do dingih ralthuam thuamaw kip in, Gad tefapawl le Reuben tefapawl nan zawngah Jordan an tánkai ih, nan hmaiah ram cu nehngah asile, an ta dingah Gilead ram hi an hnenah nan pe pei. 30 Asinan nan zawngah ralthuam thuamaw ih an tánkai lo asile, Kanaan ram sungah nan lakah co mi an nei pei,» tiah a ti.\\n31 Cun Gad tefapawl le Reuben tefapawl in, «Jehovah in na siahhlawhpawl hnenih a sim vekin kan tuah ding. 32 Kanaan ram ah Jehovah hmaiah ralthuam thuamawin kan tánkai ding, asinan kan ro ding covo cu Jordan-ih hi lam ralah kan hnenah a tāng pei,» tiin an sâng.\\n33 Curuangah Mosi in Amor-mipawl siangpahrang Sihon ih uk mi ram le Bashan siangpahrang Og ih uk mi ram cu an ramri sungih ram le a khawpipawl thawn, an kimvel ram ih khawpipawl thawn, Gad tefapawl hnen, Reuben tefapawl hnen le Joseph fapa Manasseh hnám hrek pawl hnenah a pe.\\n34 Cule Gad tefapawl in kulh nei khawpi: Dibon, Ataroth, Aroer, 35 Atroth, Shofan, Jazer, Jogbehah, 36 Beth Nimrah le Beth Haran pawl an dĭn, khawpi kulhhnget neipawl, cule rantepawl hrangah hruangpawl an kulh. 37 Cule Reuben tefapawl in: Heshbon, Elealeh, Kirjathaim, 38 Nebo, Baal Meon (hipawl cu an hmin an thleng ṭheh) le Shibmah khuapawl an dĭn. Cule an dĭn mi khuapawl cu hmin dang an pek ṭheh.\\n39 Cule Manasseh fapa Makir tefapawl cu Gilead ram ah an feh ih an va lâk, cule cutawk ih Amor-mipawl an dawisuak ṭheh. 40 Cutin Mosi in Gilead ram cu Manasseh fapa Makir a pek, cule anih cu cu tawkah a cêng. 41 Manasseh fapa Jair khal a păwk ih khuapawl a va la, cule cupawl cu Havoth Jair tiah hmin a sak hai. 42 Cun Nobah cu a păwk ih Kenath le a kiangkap khawtepawl a va la, cule amai hmin thlunin Nobah tiah hmin a sak.\\nIzip ihsin Kanaan Khualtlawnnak\\n1 Hipawl hi Mosi le Aaron ih hohatnak ih Izip ram ihsin an ralkap an ralkap vekih a păwksuak mi Israel tefapawl an fehsuahdān a si. 2 Jehovah ih thupeknak in Mosi in an fehsuahnak hmunpawl a ngan vivo. Cule hipawl hi an pawhsuahnak hmun bangtukih an fehsuahdān cu a si.\\n3 A thla khatnak, cuih thla ni hleingatnak ah Rameses ihsin an păwksuak, Lanta Puai-ih a thaisun ah Israel tefapawl cu Izip-mi hmuahhmuah ih hmuhhngan ah calhngal zetin an fehsuak. 4 Izip-mipawl cu Jehovah in an lakih a thah mi an fatirpawl an phum laifang a si. Jehovah in an pathianpawl parah thuṭhennakpawl a rak tuah fawn.\\n5 Cun Israel tefapawl cu Rameses ihsin an păwk ih Sukkoth ah riahhmun an sâm. 6 Sukkoth ihsin an păwk ih Etham ah riahhmun an sâm, cumi cu ramṭhing zim a si. 7 Etham ihsin an păwk ih Pi Hahiroth lamah an kirsal, cumi cu Baal Zefon-ih nisuahnak lam a si, cule Migdol kiangah riahhmun an sâm. 8 Hahiroth hmai ihsin an păwk ih tipi laifang ihsin tánkai in ramṭhing an lut, Etham Ramṭhing sungah ni thum sung an feh ih Marah ah riahhmun an sâm. 9 Marah ihsin an păwk ih Elim ah an feh. Elim ah tihna hleihnih le ṭhulhfau kung 70 a um, cutin cu tawkah riahhmun an sâm.\\n10 Elim ihsin an păwk ih Tipi Sen kiangah riahhmun an sâm. 11 Tipi Sen ihsin an păwk ih Sin Ramṭhing ah riahhmun an sâm. 12 Sin Ramṭhing ihsin an păwk ih Dofkah ah riahhmun an sâm. 13 Dofkah ihsin an păwk ih Alush ah riahhmun an sâm. 14 Alush ihsin an păwk ih Refidim ah riahhmun an sâm, cu tawkah mipi hrangah tidai in ding a um lo.\\n15 Refidim ihsin an păwk ih Sinai Ramṭhing ah riahhmun an sâm. 16 Sinai Ramṭhing ihsin an păwk ih Kibroth Hattaavah ah riahhmun an sâm. 17 Kibroth Hattaavah ihsin an păwk ih Hazeroth ah riahhmun an sâm. 18 Hazeroth ihsin an păwk ih Rithmah ah riahhmun an sâm. 19 Rithmah ihsin an păwk ih Rimmon Perez ah riahhmun an sâm. 20 Rimmon Perez ihsin an păwk ih Libnah ah riahhmun an sâm. 21 Libnah ihsin an păwk ih Rissah ah riahhmun an sâm. 22 Rissah ihsin an păwk ih Kehelathah ah riahhmun an sâm. 23 Kehelathah ihsin an păwk ih Shefer Tlang ah riahhmun an sâm. 24 Shefer Tlang ihsin an păwk ih Haradah ah riahhmun an sâm. 25 Haradah ihsin an păwk ih Makeloth ah riahhmun an sâm. 26 Makeloth ihsin an păwk ih Tahath ah riahhmun an sâm. 27 Tahath ihsin an păwk ih Terah ah riahhmun an sâm. 28 Terah ihsin an păwk ih Mithkah ah riahhmun an sâm. 29 Mithkah ihsin an păwk ih Hashmonah ah riahhmun an sâm. 30 Hashmonah ihsin an păwk ih Moseroth ah riahhmun an sâm. 31 Moseroth ihsin an păwk ih Bene Jaakan ah riahhmun an sâm. 32 Bene Jaakan ihsin an păwk ih Hor Hagidgad ah riahhmun an sâm. 33 Hor Hagidgad ihsin an păwk ih Jotbathah ah riahhmun an sâm. 34 Jotbathah ihsin an păwk ih Abronah ah riahhmun an sâm. 35 Abronah ihsin an păwk ih Ezion Geber ah riahhmun an sâm. 36 Ezion Geber ihsin an păwk ih Zin Ramṭhing ah riahhmun an sâm, cumi cu Kadesh a si. 37 Kadesh ihsin an păwk ih Edom ram ramri ih Hor Tlang ah riahhmun an sâm.\\n38 Cun puithiam Aaron cu Jehovah ih thupek in Hor Tlang ah a hung kai ih Izip ram ihsin Israel tefapawl an pawhsuah hnu a kum sawmlitnak, a thla ngatnak ih a ni khatnak ah cu tawkah a thi. 39 Aaron cu Hor Tlang ih a thih tikah kum 123 a si.\\nKhualtlawn Peh a Si\\n40 Cule Kanaan ram Negev ih cêng Kanaan-mi Arad ram siangpahrang in Israel tefapawl an rat kha a rak thei.\\n41 Cutin Hor Tlang ihsin an păwk ih Zalmonah ah riahhmun an sâm. 42 Zalmonah ihsin an păwk ih Punon ah riahhmun an sâm. 43 Punon ihsin an păwk ih Oboth ah riahhmun an sâm. 44 Oboth ihsin an păwk ih Moab ramri Ije Abarim ah riahhmun an sâm. 45 Ijim ihsin an păwk ih Dibon Gad ah riahhmun an sâm. 46 Dibon Gad ihsin an păwk ih Almon Diblathaim ah riahhmun an sâm. 47 Almon Diblathaim ihsin an păwk ih Nebo hmai Abarim tlangpawl ah riahhmun an sâm. 48 Abarim tlangpawl ihsin an păwk ih Jeriko ralkhat Jordan tiva kapih Moab phairawnpawl ah riahhmun an sâm. 49 Jordan tiva kapah Beth Jesimoth ihsin Abel Sittim tiangin Moab phairawnpawl ah riahhmun an sâm.\\nKanaan Nehdan Ding\\n50 Cule Jeriko ralkhat Jordan tiva kapih Moab phairawnpawl ah Jehovah in Mosi hnenah, 51 «Israel tefapawl be awla, an hnenah, ‹Jordan nan tankaingah ih Kanaan ram nan luh tikah, 52 nan hmai ihsin a ram luahtupawl hmuahhmuah cu nan dawisuak ṭheh pei, an lung kher mi hmuahhmuah cu nan siatsuah ṭheh pei, an milim bur mi hmuahhmuah nan siatsuah ṭheh pei ih an hmun sâng hmuahhmuah cu nan ṭhiat ṭheh pei. 53 A ram luahtupawl nan dawisuak pei ih, cu tawkah nan cêng pei, ziangahtile ram cu nan co dingah ka lo pe zo. 54 Cule nan hrinpawl lakah ro dingah camcawhfung zûkin ram cu nan zem aw pei, hrin tamdeuh hnenah ro kaudeuh na pe pei ih, hrin máldeuh hnenah ro bideuh na pe pei, mi kip an ro ding cu camcawhfung a tlaknak nak a si pei. Nan pupápawl hnám zulhin ro nan co ding a si. 55 Asinan a rammipawl nan hmai ihsin nan dawisuak lo asile, hitin a si ding, nan zuah mipawl cu nan mit hrangah misuntu le nan hnak hrangah hlingtáwm an si ding ih, nan cēnnak ram ah nanmah a lo hnaihnăwktu an si ding. 56 Cuihhleiah hitin a si ding, an parih ka tuah tum mi kha nan parah ka tuah ding,› tiah sim hai aw,» tiin a sim.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl thu pe awla an hnenah, ‹Kanaan ram nan luhngah tikah nan parih a tla mi ram kha nanmai ro ding a si. Kanaan ramripawl cu a táng lam vekin a si. 3 Thlang lam nan ramri cu Zin Ramṭhing ihsin Edom ramri tluan tiang, cun thlang lam nan ramri cu nisuahnak lamah Cite Tipi dĕng tiang a kau ding, 4 cule nan ramri cu Akrabbim Sohnak hmun thlang lam kap ihsin a kĕl ding ih, Zin tiang a feh vivo ding, cule Kadesh Barnea thlang lamah a feh vivo pei, cun Hazar Addar ah a feh ding ih Azmon ah a feh vivo ding, 5 ramri cu Azmon ihsin Izip Lihăwng vakua lamah a kĕl ding ih Tifinriat ah a net ding.\\n6 ‹Nitlaknak lam ramri cu, Tifinriat Tumpi kha nan ramri ah nan hmang ding. Hihi nitlaknak lam nan ramri a si ding.\\n7 ‹Cule hihi sak lam nan ramri a si ding: Tifinriat Tumpi ihsin Hor Tlang ah nan ramri rīn nan tuah pei, 8 Hor Tlang ihsin Hamath luhnak ah nan ramri nan tuah pei, cun ramri netnak cu Zedad lamah a feh pei, 9 cun ramri cu Zifron lamah a feh vivo pei ih, Hazar Enan ah a net ding. Hihi sak lam nan ramri ding a si.\\n10 ‹Nisuahnak lam nan ramri rīn cu Hazar Enan ihsin Shefam ah nan tuah pei, 11 ramri cu Shefam ihsin Ain nisuahnak lam Riblah ah a suk pei, ramri cu a suk vivo pei ih Kinnereth Tipi nisuahnak lam kapah a thleng pei, 12 Jordan tiva tluanin ramri a suk vivo pei ih, Cite Tipi ah a net ding. Hihi a kimvel ramripawl bangtukih nan ram ding a si,› tiah sim hai aw,» tiin a ti.\\nKanaan Ram Ṭhendan\\n13 Cun Mosi in Israel tefapawl hnenah, «Hihi Jehovah in hnám kua le hnám hrek pe dingih thu a pek mi, camcawhfung zûk ih nan luah ding mi ram cu a si. 14 Ziangahtile Reuben tefapawlih hnám anmai pupápawlih sungkua bangtukin le Gad tefapawlih hnám anmai pupápawlih sungkua bangtukin an ro an co zo, cule Manasseh hnám hrek in an ro an co zo. 15 Hnám hnih le a hrek in nisuahnak lam, Jeriko-ih nisuahnak lam ralkhat, Jordan-ih hi lamah an ro an co zo,» tiin thu a pe.\\n16 Cule Jehovah in Mosi hnenah, 17 «Nan lakah nan ro ding ram a lo zemtu milaipawlih hmin cu puithiam Eleazar le Nun fapa Joshua an si. 18 Cule ro hrangih ram zem dingah hnám kip ihsin hotu pakhat nan rak hruai pei. 19 Hihi cuih milaipawlih hminpawl cu an si: Judah hnám ihsin Jefunneh fapa Kaleb, 20 Simeon tefapawl hnám ihsin, Ammihud fapa Shemuel, 21 Benjamin hnám ihsin Kislon fapa Elidad, 22 Dân tefapawl hnám ihsin hotu pakhat Jogli fapa Bukki, 23 Joseph fapapawl ihsin, Manasseh tefapawl hnám ihsin hotu pakhat Efod fapa Hanniel le, 24 Efraim tefapawl hnám ihsin hotu pakhat, Shiftan fapa Kemuel, 25 Zebulun tefapawl hnám ihsin hotu pakhat Parnak fapa Elizafan, 26 Issakar tefapawl hnám ihsin hotu pakhat Azzan fapa Paltiel, 27 Asher tefapawl hnám ihsin hotu pakhat, Shelomi fapa Ahihud le, 28 Naftali tefapawl hnám ihsin hotu pakhat, Ammihud fapa Pedahel pawl tla an si,» tiah a sim.\\n29 Hipawl cu Jehovah in Kanaan ram ah Israel tefapawl lakah ro zem dingih thu a pek mipawl an si.\\n1 Jeriko ralkhat Jordan tiva kapih Moab phairawnpawl ah Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl kha an ro ding covo ihsin Levi-mipawlih cēnnak ding khuapawl pe dingin thu pe aw, cule cuih khuapawl kimvelih ran tlannak ram lawnglak khal Levi-mipawl nan pe pei. 3 Annih in cēnnak ding khuapawl an nei ding ih, an ran tlannak ram lawnglak cu an rannung rual hrang, an ranpi rual hrang le an ṭilva hmuahhmuah hrangah a si pei. 4 Levi-mipawl nan pek ding mi khawpipawlih ran tlannak ram lawnglak cu khawkulhnak hruang leng lam ihsin a kimvelin dawng 1000 a kau ṭheh pei. 5 Cule khaw leng lam cu nisuahnak lam sirah dawng 2000 le thlang lam sirah dawng 2000, nitlaknak lam sirah dawng 2000 le sak lam sirah dawng 2000 nan tah pei. Khua cu a laiah a um pei. Himi cu annih in khawpipawl hrangih ran tlannak ram lawnglak ah an nei pei.\\n6 «Levi-mipawl nan pek ding mi khuapawl lakah khaw ruk cu răwlhimnak khua ah nan ruat pei. Cutin cu tawkah mi that pang tu cu a tlânlut ding. Cule hipawl hleiah khaw dang 42 nan pebêt pei. 7 Levi-mipawl nan pek ding mi khaw zate cu khaw 48 a si ding. Hipawl hi an ran tlannak ram lawnglak thawn nan pe ding a si. 8 Cule nan pek ding mi khuapawl cu Israel tefapawlih co mi sung ihsin an si pei. Hnám tumdeuh in khaw tamdeuh nan pe pei ih, hnám tedeuh in khaw máldeuh nan pe pei. Hnám kip in an co mi ro a tûm a tet zulhin Levi-mipawl hnenah khua nan pe ding a si,» tiin a sim.\\n9 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 10 «Israel tefapawl be awla, an hnenah, ‹Jordan nan tánkai ih Kanaan ram nan luh tikah, 11 nan hrangah răwlhimnak khawpipawl dingah khawpipawl nan ruat pei. Cutin tum lo piih mi pakhat khat a thattu mi that pang tu cu cu tawkah a tlânlut thei ding. 12 Cupawl cu phuba latu lak ihsin nan hrangah răwlhimnak khawpi an si ding. Cuticun mipi-umkhawm hmaiih thuṭhennak ih a din hlanlo mi that pang tu cu a thi lo ding. 13 Cule răwlhimnak khua hrangah khaw ruk nan pe ding a si. 14 Khaw thum cu Jordan-ih hi lam ralah nan ruat pei ih, a dang khaw thum cu Kanaan ram sungah nan ruat pei, cupawl cu răwlhimnak khua an si ding. 15 Hih khaw ruk pawl cu, Israel tefapawl hrang, ram dang mi hrang le an lakih um mikhual hrangah răwlhimnak an si ding. Cuticun tum lo piih mi pakhat khat a thattu pauhpauh cu cu tawkah an tlânlut thei ding a si.\\n16 ‹Asinan anih in thir hmanrua in a thawi ih cutin a thi a si ahcun, cu pa cu laithat a si, cuih laithatpa cu thah tengteng a si pei. 17 Cule a kut ih mi an thih theinak ding lungto in mi a su ih a thi a si ahcun, amahpa cu laithat a si, cuih laithatpa cu thah tengteng a si pei. 18 Asilole mi an thih theinak ding thing hmanrua in mi a thawi ih a thi a si ahcun, cu pa cu laithat a si, cuih laithatpa cu thah tengteng a si pei. 19 Thisen phuba latu ding cu pa rori in laithatpa cu a that pei, anih in amah a tawn tikah a that ding a si. 20 A huat ruangah a rak nám asilole athupten bawhin thil pakhat khat in a den ruangih a thi, 21 asilole ralawknak ruangah a kut in mi a cūm ih a thi a si ahcun, a cūm tupa cu thah tengteng ding a si. Cu pa cu laithat a si. Thisen phuba latu dingin laithatpa a tawn tikah a that ding a si.\\n22 ‹Sikhalsehla ralawknak um riai loin a nám pang asilole bawhthup loin thil pakhat khat in a dengngah pang, 23 asilole milai thih theinak ding lungto hmangin mi pakhat in hmulopiin mi a dengngah ih, a ral a si lo lai le tuahmawh a tum lo laiah a thi asile, 24 mipi-umkhawm in hi cīn le dānpawl bangtukin mi that pang tupa le thisen phuba latupaih karlak thu an ṭhen pei. 25 Cutin mipi-umkhawm in mi that pang tupa cu thisen phuba latupaih kut ihsin an runsuak pei, cule mipi in cu pa cu a rak tlanluhnak răwlhimnak khua ah an kirter pei. Cule hriak thianghlim hnih mi puithiam lubik a thih hlanlo cu tawkah a tâp ta pei.\\n26 ‹Asinan mi that pang tupa cu a tlanluhnak răwlhimnak khua ramri leng a feh tiktikah, 27 thisen phuba latupa in cu pa cu a răwlhimnak khua ramri lengah a táwng ih, thisen phuba latupa in mi that pang tupa cu a thah asile, thisen lakah cu pa cu mimawh a si lo pei. 28 Ziangruangahtile anih cu puithiam lubik a thih hlanlo a răwlhimnak khua ah tâp ringring ding a si. Asinan mi that pang tupa cu puithiam lubik a thih hnuin amai co mi ram ah a kirsal pei.\\n29 ‹Cule hi thilpawl cu nan tesinfa san tiangin nan cēnnak kip ah nan hrangah thuṭhennak sakhaw dān an si pei. 30 Mi a thattu pauhpauh cu theihpitupawlih theihpinak in cuih laithatpa cu thah ding a si, asinan theihpitu pakhat lawng cu mi pakhat thihnak tiang dāntat dingah theihpinak tling a si lo. 31 Thihnaktlak a mawh mi laithatpaih nunnak hrangah tlennak man nan cohlang lo pei, anih cu thah tengteng sawn ding a si. 32 Cule amai răwlhimnak khua ih a tlânluttupa hrangah puithiam thih hlanih amai ram ih va cêngin a kirsal theinak dingah tlennak man na cohlang lo pei. 33 Cutin nan umnak ram cu nan bawrhhlawhter ding a si lo, ziangahtile thisen cun ram a bawrhhlawhter a si. Ram ah thisen suah a si ruangah cuih ram hrangah thisensuahtuih thisen siarloin sualkhuhthawinak tuah theih a si lo. 34 Curuangah nan luah mi ram ka cēnnak hmun cu bawrhbangter hlah uh, ziangahtile Israel tefapawl lakah kei Jehovah hi ka cêng a si,› tiah sim aw,» tiin a sim.\\nZelofehad Fanupawlih Pasal Neihnak\\n1 Joseph fapa hrinpawl lakih Manasseh fapa Makir, cumiih fapa Gilead tefapawlih hrinpawlih lubân pupápawl cu an ra nâi ih Mosi hmai le Israel tefapawlih lubân pupápawl a si mi hotupawl hmaiah an ra ṭawng. 2 Cule annih in, «Jehovah in Israel tefapawl hnenah camcawhfung hmangin ro dingah ram pe dingin nang ka bawipa Mosi thu a lo pe, cule kan unaupa Zelofehad fanupawl ro pe dingin Jehovah in nang ka bawipa thu a lo pe. 3 Israel tefa hnám dangpawlih fapapawl pakhat khat in anmah an neih asile, kan pupápawlih ro ihsin an ro cu lakhlo a si ding, cule an va neih mi hnámih ro ah cumi cu bêt a si ding. Cutin kan co mi ro ihsin cumi cu lakhlo a si ding. 4 Cule Israel tefapawlih aJubili a thlen tikah, an ro cu an va neih mi hnámih ro ah bêt a si ding, cutin kan pupápawlih hnám ro ihsin an ro cu lakhlo a si ding,» tiah an ti.\\n36:4a Jubili: Kum 50 kim tinteih tuah mi lungawi kum a si. Puithiam Hnaṭuannak bung 25 zoh aw.\\n5 Cun Mosi in Jehovah kamsuakthu bangtukin Israel tefapawl thu a pe ih, «Joseph fapapawl hnám ih sim mi cu a dik a si. 6 Himi hi Zelofehad fanupawl thuhla ah Jehovah ih thupek mi a si, ‹A ṭhabik ih an ruah mi cu nei ko hai seh, asinan an pupápawl hnám lakih an hrin sung ihta lawng an nei thei,› tiah a ti. 7 Israel tefa mi kip in an pupápawlih hnám ro an kilhim ding ruangah Israel tefapawlih ro cu hnám khat ihsin hnám khat ah ṭhawn a si lo ding. 8 Cule Israel tefapawl in an pupápawlih ro an co theinak dingah, Israel tefapawl ziang hnám khalah ro a cotu fanu kip cu an paih hnám lakih hrin minung pakhat khat ih nupi a si pei. 9 Israel tefa hnám kip in anmai bul ro ciar an kilhim ding ruangah hnám khat ihsin hnám dangah ro a ṭhawn ti a um lo ding,» tiin a sim hai.\\n10 Jehovah in Mosi thu a pek vekin Zelofehad fanupawl in an tuah. 11 Zelofehad fanu Mahlah, Tirzah, Hoglah, Milkah le Noah pawl cu an paseupawlih fapapawl in an nei. 12 Annih cu Joseph fapa Manasseh tefapawl sungih hrinpawl in an nei, cule an ro cu an paih hrinih hnám ah a tâng.\\n13 Hipawl cu Jeriko ralkhat, Jordan kapih Moab phairawnpawl ah Mosi hmangin Israel tefapawl hnenah Jehovah in thu a pek mi thupekpawl le cīn le dānpawl tla an si.","num_words":31993,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.065,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.318,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Pope Francis cu rundam nak thuanthu ah kanmah pawl ih a thianghlim mi Maria ih thu le Bawinu ihsin fapa Jesuh ih \"rundam nak hnatuan ah komkhawm ih tel nak\" timi langter mi thu ih hman daan a sim fiang. March 14, 2021 | Radio Veritas Asia\\nPope Francis cu rundam nak thuanthu ah kanmah pawl ih a thianghlim mi Maria ih thu le Bawinu ihsin fapa Jesuh ih \"rundam nak hnatuan ah komkhawm ih tel nak\" timi langter mi thu ih hman daan a sim fiang.\\nPope Francis in \"Mary cu nu pakhat asi ruangah amah in in bawm ih in kilhim\" tiin a sim. Bawinu cu khuavang siangpahrang Bawinu asilo. Rundamtu khal a si lo. Asinan kanmah hrangah nu pakhat dinhmun in in um pi. Fa le pawl cu mai Nu hrang a tha mi thu an tuah sak ih an ko vekin Khrih Jesuh khal Bawinu Maria kha a mawi mi thu pawl a pek cu a hman a si. Fapa in a duhdawt zet mi a nu hrang a mawi mi tongkam pawl thawn ziangzat in a ko ding. Ziang tin a tuah ding. Asinan kan thei ding mi cu Pawlpi le Mithianghlim pawl in Bawinu an ko nak pawl cu Bawi Khrih ih pakhat lawng a si mi a danglam mi rundam nak ih hnon a ngah lo.\\nBawi Khrih cu pakhat lawng hril mi Pathian a si. Cutiin Bawinu sunloih nak cu a kau zawng in sim a si nan anmah pawl cu fapa in a nu par ih a neih mi a duh dawt nak lang ter nak ah kawh nak a si. Asinan duhdawt nak cu kanmah pawl a kau sawn mi thil tuah dingah lam in hmuh ruangah cumi pawl cu duhdawt nak in a ra. Pope Francis in Bawinu cu Bawi Jesuh Calvary tlangpar ah fapa Jesuh thawn a tel thu a sim sal. Cutivekin, Bawinu cu nat suan kan tuar caan ah mah lawngih a thi tu pawl hnen ah a um. Mary cu nat suan awk nak a caan rero sung kanmah thawn a um ih duhdawt mi rualpi, sungkhat thawn a hlat mi pawl, minung nunram mahlawngin a hmang tu pawl thawn naiten a um. Anmah pawl thawn Mary cu nu pakhat vekin a um ih a hnen ih dil mi laksawng cu ziang tik hmanah a lak lo.\\nPope cu Poland ram ih zumtu pawl thawn tonawk nak ah thu a sim tikah Poland ram ah mipi le biak nak lam ni pawl ziang tin tuah ding a sim. Leilung pumpi ah minung nunram ih man cu nunram ih sinak tinkim, dinhmun tinkim ah minung pawl ih theih nak, innsang, kawhhran le minung pawlkom pawl ah a thar in langter sal dingah thlacam uh. Pope Francis cu tubaite ah Nigeria ah do awk nak ih thah a tuar tu minung 130 luan le Australia ah nasazet ih tilian nak pawl, cutivek harsat nak pawl in a thin lung a nat ter thu le cumi pawl hrang mang sal in thla a cam sak thu a sim. Himi thuthang cu Rome Reports thuthang ihsin kan don mi a si.\\nPhoto courtesy of: Rome Reports\/Google Images","num_words":519,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.114,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.366,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hillary Clinton In Tapung Bawmtu Ah Iran A Puh - Chinland Today Media\\nMarch 7, 2009 2:33 am·0 comments\\nNorth Korea In A Ramtlun Boruak Sianglo\\nNorth Korea cun a ramtlun boruak leh Sea Of Japan tlun Boruakih South Korea vanzam zuanter a sian nawnlo thu mizan sunah a puang. South Korea cun North Korea ih thilti dancu nasazet in a sawiselih. ram pahnih karlakih thilti nakding dan kalh asi a ti. North Korea cun an ram leh Sea Of Japan tlun boruakih South Korea vanzam a zuang thotho asi ah cun a himding tihi rel theih asilo ih. Ziangvek buainak a tongkhal asilen North Korea in mawhphurh nak zianghman a neilo ding ati.\\nNorht Korea in himi a sianlo naksan hi hmai tlawngkai nikhat ihsin tuithla ni 20 tiang America ralkap leh South Korea ralkap pawl raldo zirtlang nak an nei ding ruangah cumi duhlo nak a langter nakih tuah asi zum asi. Himi ruangah South Korea ramih khualtlawng phurtu vanzam Company pahnih Korean Air leh Asian Airlines cu an zuannak lamzin ti danglam an si. South Korea ihsi nitin Vanzam 30 hrawng zuangsuak ringring hi North Korea leh Sea Of Japan tlun boruak ih zuangtlang ringring mi an si.\\nUS Secretary Of State Hillary Rodham Clinton cun Egypt, Israel leh West Bank, rampawl a tlawnhnu ah Brussels a pansalih. Hillary Clinton cun Iran thilti dancu nasazet in a sawisel salih. Iran ramcu Arab pawl thekdarh tumtu leh ramkhat leh ramkhat hua aw dingih thutuah hmang leh Tapung misual pawl bawmih ti karhzai ter, Israel leh Europe tithla phangter tum ringring, ram dangdang hringhro tu ah a puh.\\nRarack Hussien Obama ih hruainak US Cozah tharhi Iran hnenah a nem deuhding leh biak that awknak thar an nei dingih ruahdeuhmi asi laiah Hillary Clinton ih ttawngkam suakdan ah hin US Cozah tharhi Iran parah a nem cuanglo meithei tiah mitampi in ruah nak an nei. Hillary Clinton cun Arab hruaitu pawlleh leitlun ramdang hruaitu dang khalin Iran cu buainak tuahtum leh ram kiangkap hringhro ringring ah an ruat asi ati, Clinton cun Iran cu ram dangdang thil khalah hrawlh aw vivo leh Hezbollah, Hamas, leh Tapung dangdang pawl khal a thuptei paisa pe ih bawm vivo ih buainak tuahsuak tu asi ati.\\nUS Secretary Of State Hillary Clinton cun Brussels ih NATO ram Foreign Minister pawl Meeting nakah thusim in March thlacem zawngahhin Afghanistan ram thurel khawmdingih tawnkhawm awknak nei dingin ram tinkim hotu pawlcu a sawm cihih. Hi tawnkhawm awknak ah hin NATO rampawl cu kimtei suak dingah a sawmbetih NATO rampawl kantel kimlo asi ah cun Afghianistan ram tuah thatding cu thil harsazet asi a zumthu khal a simbet. US Secretary Of State a si hnuah Clinton hin NATO Meeting nakah a thurel vawikhat nak asi. Clinton hin Russia Foreign Minister, Sergei Lavrov,khal a kawmcih dingih Clinton cun Afghanistan ram thurel khawmnak ah hin Iran khal tel tengteng sehla a duhthu a simih Franch Foreign Minister, Bernard Kouchner, khalin Afghanistan ramthu relnak ah Iran tel tengteng dingih a duhthu a simve.","num_words":491,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.187,"stopwords_ratio":0.169,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"TIKCU LE CAN IN ZIANG IN PHUT - Hre Mang\\nTIKCU LE CAN IN ZIANG IN PHUT\\n19. TIKCU LE CAAN IN ZIANG IN PHUT?\\nI Sansiarnak 12:32\\nThuhmaihruai cangtlan ih kan hmanmi hi Isrealramah David a lalthawklaiah Isscahar hrin pawlthu simnak a si.Saul kha thihsia in athihhnu hnu ah Isrealminung pawlkha ziang tuah ding ti thei loin annum a bang. Zovek lal hnuaiah ziamng kan tuah ding ti thei loin Palestin ramah an an-hai celcel. Mi hrekkhat pawlcun saulih sungkua ihsin mi pakhatkhat an siangpahrangah an tuah ding maw,David kha an siangpahrangah an tuah ding maw ti thei loin an thu an thenhnih aw tyhei lo. A hrekcu an dung an siplai ah a hrek cun David kha an siangpahrangah an phuang. Hitivek tikcu caan laiah Issachar hrilpawlan rak umih thlrarua in abnmah pawlfaknak tongkam in tanta. \"Anamh pawl cu ziangvek tikcu le can theithiamtu an si\" tiah in sim.\\nThuthiang hmuahhmuah cu kan hrangah kan zir awknak ah nganmi an si ti kan theih vekin himi bungcangkhal hi kan mai jhrangah nganmi a si ding ti ka zum. Isscahar ih hrin pawlhi kan hmai ah zohthim ding vekin an rakfeh ih an dungkan tlun atul: ziangruangah tilre ziangvek tikcu ke can ah kan nungih kan tikcu lecan in ziang in phut ti tkan theihtiam ding hi thilthupi ngaingai a si. Ahasuerus thuthennakin ih mifimpawlkhan ziangvek tikcu lecan a si ti an thei(Est.1:13). Jews pawlkhan ziangvek tikcu can ah an nungih an trikcu lecan in ziang a phuthai ti an theih lo ruangah Lal Jesu in amawhsiat hai(Lk.19:44;Mth.16:3). kannih pawlkhal Kews pawl sualnak vekah kan tluk lonak dingah kan fimkhur atul.Zokhalakiangkapah ziang a cang ti thei loih a in tappikawm ah a to ringring tu, amai bulpak thu lwng a buaipi lo tu, leitlunah lekawhhran ah ziang a cang ti thei lotu cu mi rin umnlo,khristian sinak dinhmun niam zet ah a um tu a si. Kan Baibalkan zir ih kan mai thinlug khal tha ten thei dingah kan zir hnuah kan tikcu le can hi ziangvek a si ih kan tikcu le can hin ziang in phut ti thei thiam dingah kan Lalpa in in duh a si.\\nHimi ca sungah lkan tikcu le can in ziang in phut ti thu ruat khawm dingah ka tarlang. Sanlhat hnu sankhat ah khristian ti aw pawl meimei pawllakah tihnung zet thilaum theu ih zumtu lerawngbawltu pawl in tuah ding bikan rak nei theu. Ka ca siar tu pawl rei lo te sung an thinlung sanglkarak ong \\_dingah ka ngen duh hai. Culekan ramih kawhhran lekhroistian pawlin ziang an mamawh ti ka run tarlangh tum ding. A tlang pi thu in pangan ssimduhmi ka nei ih ziang hman zepmi um lo ten ka run tarlang ding. \" Ral do nak ih tawtawrawt tumtu psa khan a tawtawrawt tha ten a tum lo a si ahcun zoso ral do dingah a rak tiaar aw ding? 1) A hmaisa le thuhmaihruai tu ah Khrisitan thutak hi raltha zewt ledungsiplo ten kan venhim a tul,Baibalhi Pathian thawkkhummi a sinakthu hi kan tan feofeo dingah kan tikcu le can hin zumtu unau kan zaten in phut a si.\\nKan mah kanmawhphurhnak cu zumlonak lesuangtuahnaksualpawllak ihsin kamn thinlung kilhim ding a si.Celsus,Porphyry le Julian san lai ihsin sakhua nak thutakhi zianghman lak ding umlokhawpoin an rak dokawlh dah lo. Bishopp Butler in kum1736 ah a rak nganmi tongkam hi tu lai ah hin a takin a thleng a si:\"Tui hlanah khristian sakhua nak ih thutakhi thusut buai mihman a rak si lo, asinan a tu ahcun mi hrekkhat cun thusanthu menmen tluk ah an ruat. Leitlunah nuamnung cen a dudhtu pawl ih suangtuahnaka doklak ruangah khristian thutak cu an do ih hmuahsuama nautat nak thawn an tawlrel. Bishoppakha tulai san ah nung seh laziangttin a sim ti ka thei lo.\\nSantharccanganmi aphunphun ah le thu simnaka phunphun kan khrisa tian sakhua nak thutak i\\_h asungmurilhi an dokahlh theu. Santharfimnakih an hmuhsuakmi leruiahnak[pawlhi an tansan ih thutak cu an dodal. Tulaisan ih santharcathiam ti aw pawlhin Pathian huham cahnakbaibal pathian thawlkkhumnak le Pathian thilmak tuah mi pawlhi an zum. Khua hlan lai ihsin kan theih lar zet mi,Thumkawm, Pathian Jesu Khrih ih Pathian leMilai sinak,Thlrau Tjhianghlimih Pathian sinak, aaiawhnak, cawlhni ulhnak, thlacam tulnak, satan le helram a takih a umzia thu,hmailaam ih thuthennak a thleng lai dingmi thu le sankhuk hremhmun thu pawl hi thuanthu lolam vek menah an rua! Cun a hrekkhat pawlcun Pathian thutak cu an elthla lonan milai sinak ih pawlkawm awknak pakhat vekkin kan khristisan sinakhi an hmangih Pathian thutak hnakin an maah minung lam rualrtemnak le pawlkawm awknak pawl le mipi hruai khawm thei nak dinghi a thu pi sawn ah an ret ih thutakih sung murilcu an tanta theu. Cutivekih milai ruahnak thawi cawhpawlh mi Khristian sakhua nak cun zumtuu ti aw pawlmi tamopi nunah tilian bangin am khuh hai ih zumnak ih a nung hnget lotu pawlcun milai tisa duhnak ih diriamnakfang sakhua nak hi an duh sawn theu.Hivek khristisan zumnak ti siattu thlarau pulhhri thu hi kan theih tikah zianghman mangbang ding kan siu lo. Ziangeruangah tile jivekfehsualnak cu hlan lai ihsin a rakumzo mi pawl kha thuam aw tha sal in, kan khristian ralhlun kha thuam thar thawn a thawksalti akn theih ruangah a si. Adam le Evi dan lai ihsin satan cu milai thlem thluk ding cu a cawldajh lo ih hmaton in maw, theihthiam lo ding zawngin maw, thutak ngialngan,thutak ih a khihhmuh mileasungmurilcu nunpi lo in milai diriam nak fang sakhua nak na neih khallen siatsuah na sin lo ding tiah mi abum ringring a si.Thuthiang in hivekzumnak fehsualpawla rathlen ding thu a simcianak kanm hmu thei. Milai Fapacu leitlun ah a ratsaltikah zumnak a ra hmu ding maw? \"Mitha lo le suahsual bawl tu pawl cun nitin in thiltha lo an suahpi sinsin ding\". \"Taksa hiarnak in a uk mi pawl an suahcan a thleng leh ding\" (Lk.18:8;2Tim.3:13; II Pit.3:3). Hi pawlhi tui hlan reipi ah Pathian thu in a rak sim zo mi a si ih tui kan mai san ah a thleng taktak a si. Hivek nan hmuh tikah nan mangbang lodingin kalo sim zo vekin, nan thinlung thir lo ten nan zumnak ah hnget zet in nan din thei nak dingih tan nan lak dingah kaloforh duh. Zianghman thunphan ding a umlo. Minung tampoi in an kain Pathian an zum thu an lo simthei ding nan an nun tudan in pathian a umlo a si ti a n lodim ringring ding. Cuvek minung na hmuh tik ah na mangbang hlah seh. Pathian lawngpi sungah na umahcun zianghmanphan ding a umlo, ziangvrk doralkhalin tisiat tumin do rero khal sehlaasiatsuah thei dah loding. Hume, Hobbes, Tindal, Collins, Woolsteon, Bolingbroke, Clubb, Voltaire, Payne le Holyoake pawlih dodalnaklakah kan khristian sakhua nak cu zianghman siatsuah awknakumlo ten a hmun ringring a si. Hi pawlhin an san lai cioahcun mi tampi thinlung la zet thu an suah pi ih an au reronan an suahpi mi cu zianghman umzia umlo,milem au thawm vekfang a si. Cuvek thotho in kan san khalah cangan thiamlethu simthiampawlin an dodal khallen kan khristian thutak cu a hlocuang lodingih a hmun ringring ding a si ti zumngammei aw. Thutak an dodalnak pawlhi milai mithmuh ih cuai thlai nak ahcun a bulkk rit zet men ding. Asinan kan mitih kan hmuh thei lo ruangih kan simfiang thei lo mi pawlhi zo hman ih sismfiang theih an si lo tinak aa si loih, kan kutzungin kan tham phawih thei lomi pzawlhi sutsal theih lo an si tinak a si lo. Hivek thu suangtuahnakpawlhi na saan thei lo a si khallen thlarau eng in a sun thleu ih ziang kimafiang thluh nakding tikcu cu hngak in ziang tikhman ah na zumnak nuntudan cu thlah dah aw hlah. Sakhua nak hi Faraday ih a sim vek cun,\"a sang bik leitlun thisamnak cu hmailam, ih a sek khawla we mi thuthennak hi a si \" a ti. Curuangah zokghala zumtu cun cui hmailamih athleng dingmi thuthennakni cu an hngakringring ding: cumi ni an hngaknak ah ziangvek har khalan tuar thei ding.\\nMilian suangtuahnakih nung pawlin \" kan tuah thei an ti tikah an tuah thei lomi thilpathum aum, cucu kan theihhngilh dah loding a tha, curuangah tusah tghei dingin an ruah aswknakcu ziang tik hman ah an tuah sualk thei dah loding,an tuah dah fawn lo ding. Ziangvekan si ti tawiten kalo sim ding. Tjhutluang te an siih zovek khalin olaiten theihtheih a si.\\na) A pakhatnak ahcun, Jesu Khrih thu a si. Baibalcu Pathian thawkkhummi a si loih, khristian sakhua nak cu mailai tuah cawp a si ti tu pawl in Jesu Khrih ih thu hi ziangtin an simding? Tui hlan thuanthu ah a rak nunnakthu cu ziang ti hman in an elthei lo. Zianghman thahrumle hriamhrei hmang lo ten ,sumpai lehnaewhthuh hmang lo ten leitlunah hi tluk lamnghnagn le mi zapi theih ah thilan rak tuah mi pawlhi ziangtin an simding. A tuah mi pawlhi ziang so an si? Akghuitawkihsisn a ra mi soan si? A suahhlan kum thawng siar ihsin a suah hnu tui ni tiangah ziangruangah a mah vek miulai dang an suak dah lo? zianghman simthei mi an nei lo. Thil dang zianghman in a simfiang thei lo ding, thuthiang in kan sakhua nak thutak a simmi Jesu Khrih cu pathian Faapa a si ih a athu hla simmnak thuthianghlim sungih a ummi lawng in a thu a sim fiang thei ding.\\nb) Apahnih nakah, Baibal thu a si. Khristian sakhuanak hi milai tuahcawpmen mi a si ahcun Baibalhi Pathian thawkkhummi asi loding. Cuti asile baibalcu ziang cabu saw asi? Cuti asileziangruangah Palestin ram kelkawm minung malte umnakihsin nganmi cxu khui tawk ramhman ah tahthim ding umloinaumih a zirhmi pathian thu, nmilai sinak,le felnak a zirhmi pawlhi Greek leRoman mifimpawlih ca nganmipawlthawn zianghman tahthimding umrual loin aroipitnakhi teh zuiangruangah a si? Sakhua naknei mumallo[pawlin hui cabu thu ah ziang talsimthei mian nei maw? Hi tluka fiang le a ciang felfel athukin a thupi tuk, fimnakih khatmi leh zianghman tlamtlin lonakumloin rak nganmi a sinakthu ah ziang sim ding an nei? Sakhuanaknei mumallo tu pawl cu n ziangruangah an nungih ziangtin annnungih khui tawkah an feh ding timi thu ah zianghman sim thei mi an nei lo. Kan sim thei mi hcu hi cmi Baibalhi Pathian thawkkhummi huhaam cahnak in a khat mi a si. Ziang ti vekin rak tuah a si ih ziang thu a zirhm, pathian thlarau in a takin a cencilhnak pawla thei fiang tu cun a takin a nunnah man nei zetin a hmang thiam ding.\\nc) A pathumnakah, khristian pawl 8n leitlunah thilan rak tuah mi pawl thu a si. Khristian sakhuaanak cu milai tuah cawp men a si ahcun Khristian sakhua nak in minung nuntudan a tuah that mi leh hma a sawnter mi pawlhi Pathian remruat lethilti theinak a si lo ahcun ziang saw an si? ca siar tu pawlcun an thei ding, khui tawkhmun khalah khristian an umhlan lean umhnu ah milai nuntu khawsak dan a thleng aw mni pawlhi ziang ruangah saw asi? Cucu pathian lalram le sata lalram a danglamnak a si. Ca siart\\_u zop khal in tufangah ram zukkha zoh khristian ramlekhristian a si hrih lo ram pawlkha zoh in khai khin hnik seh. Cutikah khristian ram pawl cun eng an nei ih a \\_dang pawlcu thim l akah an umzia ahmu ding. Sakhua nei lo [pawlin hivekthilcang mi pawlteh xziangtina n simding. Khristian dodaltu ran pawlah ziang a cang tile mimalnun cio ah khristian dodal tu pawlnun ah tejh ziang a cang ti hi theih mi an nei lo maw si? Zianghman sim theimi an nei lo. Zumtu pawllawngin khristian sakhua n ak cu Pathian hnen ihsin a ra mi sakhua nak a si tiah kan sim th ei.\\nZiang tik khalah sakhu anak nei lo pawlih suangtuah nak le ruahnakpawl hin na thinlung a lo cawhbui tikah ka lo simmi pawlhi thei ringring aw laziang tik hman ah na thinlung thirhlah seh. Himi thu pathumhi thei ringring aw la, santhar ruahnak ziangvek a rathlen ih na hna sungah a lo lem rero khallen dungsiplo ten na umhmun hnget ter aw. Na saan thei lo mi thusutnak,milai hram thawhnak, leitlun lesersiammi pawlhramthawhnak lesaan har zetzet thusutnak pawlan .losut dingih mi thinlung l zeetzet cangan mi pawlan lohmuh thei men ding. Asilo ti na theih mi hman ah trongkammawimawi hmang in na suangtuahnak buai dingah ahn lo thlenm threi men,cu tikkghalah na thinl;ung vavai hlah seh. Asinan, raltha zet lehnangam zet in um aw. Ka lo simmi thilpathumpawlhi sut hai aw lasdang ter hai aw. Khristian zumtu pakhat si cu a harzat,asinan, pathian zumlo tu pawlih harsatnakcu a rapthlak sawn asi.2. Apahnihnakah, ka simdudhmi cu, kan tikcu le can hin khristian zirhnak hnget leciang zet mi kan neih dingah in phut a si timi thu a si.\\nA lenglamihsisn zumlotu pawlih dodalnak a tam tukin, khristian pakhat lepakhat kar lakah zirh le kaihruai awknajk bang aw lo pawlhin zumtu mi tampi thuinlung a cawkbuai a si ti cu zianghman zep ding a hmlo. Khristian mi tampi in zirhmnalkabang aw mi pawlan thlei dang thiam lo. Mit caw pawl cun a dudmle a far an thleidan thiamlo vekin kheisatian mi tampi in khuimi adik ih khui mi addiklo ti an thlei dang thiam lo.Thu simtu, a nal zet, a phurzet ih thu ngai tu pawlduhzawng in thu a simthiam a si ahcun Thuthianghlimthawn kaih aw lo zet khal soiseh la thlun duhnakthinlung an nei mei a bang. thlarau lam thu thieihnak an tladsamih a diklomi thleidan theinak an nei lo. Roman Catholic zirhnak maw, Protestant zirhnak, aiawhnak maw, aiawhnak um lo ,Thlarau Thianghlkim Pathian a um maew um lomhmai lam thuthennak a um amw um lo,kawhhran sang maw kawhhran niam, kawhhran kau maw kawjhhran bite, thumkawm Pathian zumnak (Trinitarianism) maw,Arminianism (Pathian pakhat-thumkawm Pathian zumnak si lo) maw, Unitarianism maw, hi pawlhi an hrang ahcun zianghman umiza nei lo thu hla menmen ah an cang. An zaten ziang khal an tyon mi pohpoh an pomthei mei! Pomzua le duhdawtnak ih a khawt ti aw pawl ih suaaaaaaangtuahnak laka ihsin lakiang aw aw. Mi zaten rundfam an si thluh ding, zohman helram tla an umlo ding ti ah an ti, kawhhran upalepastor pawlkhal an an bang aw thluh ih zohman a didkbul lediklo bulkhalan umloa si tiah an ti. An sakhua nak cu mi zapi kawhhrawm thei nak dingah ziangvek zirhnak ti um loin kawmkhawm men mi a si ih thutak fehpi tu pawlthleidan awknak an duh loih leitlun milai ihsisn thutak ngilngan pom tu zumtu ddiktak lakhran awknak cu a dik lotuklea sual tuka h an ruat!\\nHivek minung pawlhi sumzing lak ih nung vek an si> Ziang hman fiang zirt ih hmuhmi an nei loih an zummi khal ziang a si ti theihfiangnnak an nei lo. Thuthangtha sungih a simmi sakhua nak diktak ah tuhhnget awknak an nei lo ih ziangvek zirhbnak lakkkhalah pom zua le duhdawtnak ih khat si tumin mi-lawman hlawh ahcun an lung a awin tawk. An mai nunah an sakhua nak a takin an nunpi mi lean hman tangkai nak zianghman simthei mi an nei lo. Pathian sinak, pathian khawkhan, milai siatnak , thiamcoternak, hrintharnak,thianternak, bawipa zanruiah, tihnimnak, zumnak lepiamnthar nak lehmailam ah a ra thleng lai dingmi thu pawlahhin theihnak dikle dinhmun hnget khoh ngaingai an nei lo. Thu elawknakah mai dinhmun tan tektekin, pathian Thuthianghkimin ziang a simm ti hnakinn an mai thu fehpi dan ah thih ngam in an tang,mai lam tannak( party spirit) in an mit a ti caw ruangah pathian thutak an hmnu fiang thei lo. Anmah hnakih a thei deuh tu pawllethlaraumi deuh pawlcu upatnak thawn thu rawn le pawlkzawm awknak neih an duh lo.An thu hle kan simthei miumsun cu phurnak,fimvarnak le duhdawtnak nei zet ih an theih mi an hruai tu pawlcu an ngaisan vekin an fehsual thei a si tiah an zum lo! An lung ti awi tu pawlcu ziang tik khalah an tan ringring ih thutakin\\nziang a sim ti an ngaih ven nawn lo.Cuticun thuthenhnih aw thei loin an nung ih zianghhman thleng awknak umloin thlanmual an liam theu.A hrekcu an mai ruahnakah hnget zetin an thihpiih a hrekkhat pawlcun zianghman dinhmun bulba nei loin thlanmualan liam. Hivek in zumtu ti aw pawl mi tamoi an feh pang ding tikaphang.\\nHivek ruh lethahri nei lothlarauu dinhmun pawlcu simthiama harsalo. Milai ruahnakih a hngat aw mi sakhua nak cu zianghman thutakumlolesangfaah umzirh lekaihhruai tulasi. Cuticun,milai ruahnakih a hngat aw tu pawlcun an mai dinhmun laihlang nakcu an hua thlohthloh. Cuitlunah milai ruahnakcu milai lungawinakcu a tumtah mi a si uh thu elawknakle lakhran awknakpawlcu an hrialih, mi tampi in pomzau lemi duhdawt thei tiah an tiding cu an duh zet theu. Curuangah,\"Agonastism\" thu bulba nei thei lo tu pawlasuah ter. Abiktakin mino pawllaak ah cuvek hmuh theih in ti cawk lo an im. thu el awknak pawlpohpoh cu atthlak asi tiah tlansan men an tumn ringring. Hmaton thu na sut tikah thu elawknakcu an duh loih thutak hnawl tu siding kan duh lo asi tiah an lodsangg ziar ding. Hivek hi atlaitluan in minung tampi dinhmun a si ti ka simngam. Hivek minung minung pawlhmuntin ah an um ti cu a thei lo kan umlo ding.\\nca siar tu pawl, zokhal hivek thuthenhnih aw lo sakhua nak lemilai ruahnak ih a hngat aw mi sakhua nakihsin lakiang aw thei dingah ka lo fawrh duh a si. Hihi zanlai ih pulhhri vek a si ih sun lai ih nat tha lo siatsuah tu vekasi.Hivekpawlhin an zummi thu theihfianhg dingah hliakhlai nak le zirnak zianghman ah an ngaihsak loih an nundan khalah an tisa nundan vekin nun olsam ih a nung duhtu pawlan si. Cuvekminung pawlhrangah baibal in rundaman si nakding thu a simmi aum lo. Na thlarau hrangah ziang na zumti theifiang dingah le dinhmun dik lehnget ne neih thei nakdingah zuam aw. Thudidk leddiklokarl;akah riruang khamthei tum aw. Thuthen hnih aw zet ih zumnakneih hi tih aw hlah:minung tihnak, milai sawisel tihank, mi in thinlung fate tiih kawh ding tihnak lemipi ti lungawi duhnakruangah ruh lethahri nei lo,ruang nei lo, thawtnak nei lo,hlum dawk hlumlo dawk le zianghman zirhnak thlun mibulba nei lokheistian si tum hram aw hlah.\\nka losimmi hi zum aw. Tuisan ah thiltha tuah na duh a sia hcun thuthen hnih aw lo dinhmuncu tanta aw la,dinhmun nei in ziang na thlun ti fiangten lang ter aw,zirhnak dik thawn tuam awmi sajhua nak neih tum aw. Malte lawng na zum a si ahcun thiltha na tuah sak dingmi minung pawlin an lozumlo ding. Ziang tik khalah khristian nehnak a um a si ahcun zirhnak dikthawn nehnak a si theu. Asinan,leitlun sakhua mi sinak ih tisa mki pawl lawmmi sinak ah na thinlung buai ghlah hseh. Tuihlan ih kan Pupa pawlin kan kheistian sinak, Khrih ih sinak le a truah mi pawlle thawinak,a thihnak,a tuarnak le a thawhsal nak, thisen sunglawi ih tlennak,zumnak ih thiamcoternak, Khrih zum dingih zirhnak,a siat thluh zomi milai sinak, sual sir dingoih zirhnak, thlarau in nunnak a peknak, thlarau ih hrinmi sinak, thlarau i9h thianterbnak rawng a bawknak le hmailam ih a kumkhua s ait thei lo mi thu pawlzirhbnak lekhristian zirhnak famkiman rak zirhbnak iin nehnak an rak lak thei\\nnaka sinak a si. Hihi Pathian in tui hlan kum reipi ihsin a cawisan mi a sih tui kan san khalahhin ramsungleramleng khal ah siseh leitlun mi pawlin an cawisan lohman ah Patrhian in a cawisang ringring a si. Pathiuan thu zirnakbulba nei loin mninunglamphurnak,felnak le duhdawtnak, sakhuaw mi sinak pawl a ausuahpi rero tu pawl hin mipi khristian diktak ah an can termi hmuh ding a um lo. Asinan, leitlun sakhua mi sinak ah hman awknak le phurnak in kaihhruai awknak ruangah ziangmawzat sakhua nak ah cangvaihnak cu a suahter ko ding. Ziangruangah tile pathian thu zirhnak fumfe nei loin milai thlrau cu i loih an kaihruai dah fawn lo ding. Keitkun thawn hnawihnih awknak nei loin felzetih ding ngam lo sakhua nak cun Khrih thawn peh zaw awknak a neih loruangah midang khal Khrih ah kaihhruai thei nak a nei lo. Milai tisa mi pawl na theih ahcun ngai a nuam zety m,en ding nan fa nei lo cing vek a si.Cuvek milai pawlin zianghman thutakhmuhthei mi an nei lo. Zumtu duk sicingin zianghman zitrhnak bulba dinnak nei lopawl cu zianghman thiltha tuah theimi um hrawthria lo in kan fehsuak zo a si lo ssawm tiah an phun celcelding. Asinan, na zumnak ah mi theih tlak le leitluntheihpi tlak in na tuah nakah pitling na duh a si ahcun hlanlai ih a dungthluntu pawlih zirhnakvek hi thlun aw laan zirhnak pawlcu na hreihriam vekin nakut ah kai hai aw. Zirhnak a um lonak ah rah khal hmuh ding a umlo! Zirhnak dik aumlo nak ah rawbgbawlnak ah hmasawn nakdikaumthei lo. Asinan,na rawngbawlnak ah tisa mit ih hmasawnnak pawllak ihsin na ral rin ding ka lo duhsak! POathian inpitling a ti mi pawlxzhi ziang a si ti na thinlung ten theih hngilh dah aw hlah.\\nKa simmi hi thaten ngai hrih aw. Tuoi hlan ih kawhhran thusanthukan zoh a si le an mai san cioah hminsin tlak zetzet thila raktuah tu pAwlhi Baibal zir nakah ciang zet ledinhmun hngetkhoh anei tu pawlan si. Mi raltha le thuthenhnih aw zet, Capel Molyneux le Protestant hotu Hugh McNeile ti pawlhi mi tampi thu a ruatter tui leitlun linglet ter tu pawlan si. A dungthlun tu pawlsan lai ahkhan Pathian thu an zirhnak ruangah a si milembe pawlBiak in kha a rak lawng thluh ih Roma le Greekpawlkhalkha a rakhnimthluh.XZumnak thurin ruangah OProtestan hram tohsalnalpawlkha a raksuak. Cun mirang ramah Whitefield le Wesley, Venn, le Rominian san laai ahkhan kawhhran thangphawk nakarakthlen gih aitthat mikhrisitan sakhua nakkha meisa kang bangin an thang harh thluh. Tu lai san khalah ramdsung ramlengah Zirhnak(Doctrince) ruangah rawngbawltu pawlin nehnakan co thei nak asi. Zumnakthurin zirhnakruangah sual,le satan cu neh in a um.Curuangah leitlun mi pawlin ziang thu an sim khallen kan khristian thurin zirhnak pawl hi tha lefelgten neih tumciouhsi. Citucun kan mai hrangah lemihrang khalah Jesu LKhrih hmin in thiltha trampi kan tuah thei ding a si.3. A pathumnakah, milai thlarau siatsuahtu Thuthiang vek a si lo ki9, Roma zirhnak pawlhi kan ralrin a tul.\\nHihi ruiahsiat thlak zet a si nan, simloin tanta men a theih lonak aum. Thinlung mitmengih khua ram a cuan tu hmuahhmuah in an theihthei dingmi cu tu lai saan ah Roma zirhnakhin mi tam pi thinlung a luahkhat mi hi a si. Roman zirhnak sungah a um lonacingin an zirhnaklean fehdan vejkih a fehtu mi tampi an um.Tui hlan ahcun Roman zirhnak leProstestant zirhnakpawlcu a rakdang aw viarviar nan tulai san minung pael thlendasn hna an thiam loih a bang aw tlukah a ruat tu an um. Tui hlan ih Protestant thurin le zirhnak pawlhi tulai san ah a nepvivoin alang. Mi hrekkhat cu sakhua nak ih thu elawknakpawl hi an duh loih rualremnak a si ahcun an thurin lean zumnak pawlhman an tlansan.A hrekkhat cun Roman Catholic pawlhi kawhhran dang pawllakah kawhhran pakhat vekin anhmu ih zianghman thatnak lethat lonakkhalnbei danglamcuiangloin an hmu. A hrekkhat pawl cun Protesrant pawlthat lonakhi an thlailang ih Toman pawlkhal hin zianghman thatlonakan nei cuang lotiah an ti. Zokhalmai zumnak ah phur zetih a nung tu cu kan nih in zianghman a dik lotiah ti thei nak kan nei lo tiah an ti. Asinan, cuti a silai ah thuanthu ah kan hmuh thei mi pahnih cu,(a) tui hlan kum reizet sung mirang ramah theih lonak ,sualnak, suangtuahnak zumnakpawlkha Roma kaihhruai awknak hnuai ah a rak um,(b) hram tohsalnal(reformation) kha mirang ramah Pathian ih thlawsuah ropi lakah [pakhat a sizia kha a lang-hi thu pahnih hi zohman el theih an si lo.A takin leitlun th8anthu ah a cang mi an si. Asinan, tulai san ahcun mi tampi in thuanthu khalkan ngaihsak nawn loih kan duhdan vekin kan nung thlang. Curuangah, rasm then khat ah Roman pawlhin hmun an luah salih lallukhuman khum salasi ahcun zianghman mangbang ding a umlo. Cun khatlamah Roman kaihhruai nak hnuai ah umsi loin an mah verk thotho ih a nung tu mi tampi ann um thei men. Hivek ruahnak a thleng awknakp-awlthu cu zianghman theih harsa aum lo.\\na. Pakhatnakah, Roman pawlih phurnak a cau zomi thar thawh salnak ruangah a si. A hnatuan tu cu a itthat dah loih a daithlang dah fawn lo. Tipi le tlang par khalah an lkhat thlkuh ih Egypt ramih butlak pawl bangin siangpahrang in ;e farah inn lhalah an thu lean hla cu a khat thluh. Curuangah thutak zirhnak tlansan tu pawlthinlungah hmun a luak theu.\\nB. Apahnihnakah, kawhhran sungih dan pa-ngai igh kaihhruai awknak ruangah a si. Protestant pawlih that lonak pawlghi simringring lrh relsiat ringring a si tikah kumreipi hnu ah mi khrekkhat thinlung sungah ngaihthat lonaka suah ter. Mi tampicu Raoman zirhnakpawl cu an thei nal zetih zianghman a that lo nakan thei lo:Bawipa zanriah kilnakah Khrih a takih a telnak, mibur pi sualphuannak, puithiam pawlfamkimnak, puoithiam rawngbawlnak, puithiam pawlumkhawmnak,mipi phurnak dingih biakbnakpawl- cuvekpawlin ziang a hring suakti cu mi na-ran pawlin hmuh theimi an nei lo. Curuangah mi tampi in Roman pawlthawn thu hmunkhat te ih umduhnak;an nei. Culecumi ruahnakpawlin a hrin suah vivomi cu ,ziang pawltiumloin khristian sakhua pengkhat cio an siih ziangvek pawlle thurin khal an mah le an mah an rinnakih zir in upat cio ding an si.Cutin an feh vivo ytikah sakhua nak ci dangdang Buddhism, mahametanism,le khristian pawlkhalhi an mah lean zumnakcio ah upat tlak cio an si timi hin mi tampi thinlung a luahkhat. Curuangah Rom zirhnak pawl cu Protestant zirhnak pawlthawn zianghman danglamnak an nei vcuangloih Protestant kawhhran pawllak ihsin zianghman kan thleidan cuang nak ding a umlo a si an ti. Cule Roma zirhnak pawlhin Khrih a cawimawi lonak le thuthiang vek a si lonak pawlthu ziang hman sim ding an tthei lo. Hivek theihsualnakpawlhu tyhaten an zohloa si ahcun tihnung zet le sualnak ah mi hruai thei a si ti ka zum. Roman zirhnak kaihhruainak hin mirang ramhi khuh thluh sehla mirang ram ropitnakpawlhi ahlothluh ding. Pathian in a hnawng ve dingih a inhnen ram fate vekah a cang ding. Mimal Baibalsiarnak pawlhi khapthluh sehla mahte thuthennak pawlkhapsehla, Khrih ih khros cu bite ah canin, puithiam pawllawngin thiltha an tuah thei ti ssisehla,an sualphuannak in misual cu tuah that theih a si ti sisehla, ramsungah nunau tirhkoh pawlin khat thluh hai sehla, hmuntin ah nunau pawlhi sal bangin puithiam pawlhmai ah an khukbil ringring hai sehla, mipapawl hin anzumnaktanta in zumnaknei loah cang hai sehla, tlawng le college a phunphun din in mah le rauhnak cio in feh hai sehla, ramsung minung nuntudan pawlcu asiat thluh ding ih ram pumpi in a siatthluh ding. Curuangah protestant zirhnak dik aum lo a si ahcun hi pawlhin ramsung a cim thei mi a si ih tihnung zet a si.\\nCasiartu le kawhhran mipinan zate hnenah ralrinnak ka lo pe duh. Roma zirhnak,pomzua zirhnak, pomnzua sakhua zirhnak le sakhua zirhnak dik lopawllak ihsin fimkhur uh. Tulai san mi tampi in protestant zirhnakpawlhi an daithlan men ih kan ram thlawsuah a dawnnakhrampi a sizia pawlan theih hngilg thluh.\\nKhrih, kan ram le kawhhran, kan mipi le kan tefa pawlruah ruangah thihnaklamzin ih mi hruai tu sakhua nak zirhnakdiklo, pomzua sakhua zirhnak pawllak ihsin ralring uhsi.Thutak theih lonak, milai suangtuahnak , leiltun sakhuanak men ih kaihruai awknak sual lak ihsin kilhim aw uhsi. Khua hlan ih kan pupa pawlin Roman zirhnakpawlhi an rak thluhih thinnat thlak zetin thihnak lamzin ah a hruai hai a si ti thu an theih tikah buainak a phunphun sung ihsin an tal suak nak a si. Egypt ram ah kirlsal nawn hlah uhsi. Roman zirhnak diklolesakhua zirhnak pumzua zirhnakdiklopawlthawn daiten umtlang men hlah uhsi. Roman pawl hin an sualsir in Khrih ah an hngat awkhlan loan mah pawlthawn lungrualnak cu kan khristian sakhua siatsuahnaka si.\\nna Baibalkha siar aw la, na thinlung sung cu thutaki n loluahkhat seh. Kan baibalcu rin um zetin kan siar ih asim vekin kan thlunnak hi fehsualnak ihsin kan kham awk theinak pakhat a si. baibalsiar tu pawlin Thuthiang ih a simmian hmuh vekin an nunpiahcun kawhhran hrangah zianghman tihphan ding a um lo.Thuthlungthar bu 39 sungah thaten siar aw la, Roman zirhnaklesakhua pomzua zirhnakpawlkha ziang an si ti theih tum aw. Rawngbawltu mi tamopi pawlhi mawhsiat in kan umpang ding tika phang. Dokalhnak kan tih ruangah Pope le puithiam hnatuan pawlhi Baibalvekin ziang an si ti thu kan sim lo theu. Mipi thawn lungrialthei nak dingah thutakhi kan zeptheu. Thuthlunghlun sungih kamsang lempawlvek an umpang ding tika phang.\\nka casiar tu pawl, Roman pawlih thurin Baiballenglam ah ziangvek an nei ti tla nan theih ding ka lo duhsak. Ziangti vekin mipi an kaihruai ih theih lonakle sualnaklakah mipi ziangtin an kaihruai ti9 na theih ding ka duh. Cuvekthotho in zokhalin thu an simtikah Baibal thutak vekin thu an sim maw sim lo ti nan theih thiamthei dingah kla lo duhsak. Archbishop Laud khan zuiangtin kawhhran pawk kha a rak siatsuah ih Protestan pawlkha a raksiatsuah titla nan theih atha. Mirang siangpahrang James II khan protestan a siatsuah ruangah ziang ti vekin siatralnakarak tong titla nan theih ka duh. Protsentant pawlkha siatsuah in Roamn sakhua nak kha mi zapi biaknakah an raktuah tumruangah a si. Cule Roman [pawlcu thleng aw dah loan si ih a siat thei lole a sualk thei lo ah an ruah awk nak cu an porh awknak a si.\\nThuanthu tampi nan siar thei loa si khallekhawvelramkipah ziang a rak cang ti talhi thei thei uhlaatha. Italy, Sicily, American, Spain, Portugal, Ireland, Scotland, United State ram pawlhi ziangin a raktuah tha ti na thei maw? Baibalhi mi zapi kut ah thleng in kan siar thei nak dingah hramtoh dsalnak a rak thlennakkha ziang ruangah a si? Rome lamtangin na tong ding a si ahcun na tong hlan ah na tong dingmi voihnoih iin ruat ta aw. Hram tohsalnak ruangah mirang pawlhin mimaltinin Baibalkawl thei nakan neih phah;ramtin ah Baibalkcu thehdarh a si;thimlakih aummi pawlin eng an hmu;puithiam ke hnuaiih akun reropawlkhan Khrih kehramah tonak an nei; khristian thurin pawlkha mimaltin hmaiah zalen zetin theihter an si; mitcaw pawlan mit a vangih saltang pawlan saltannakihsin an suakkha kan hmu. A kumkhua in hram tohsalnak ruangah Pathian thangthat di9ng kan si! Thim lakah meifar in rak van sak zoih ziang tik hmanah an thisen thawn far an rak van mi pawltimit ding kan si lo. Tulai san ah Roman zirhnak thawn a tlukawmi fehsualnakpawllak ihsin kan thiar fihlim awkthei nakdingah hram toh salnal( reformation) kha kan theihngilh loatha.\\n4. A pahnihnakah, bulpakih mimalthianhlimnaklenitin nunih sakhua thioanghlimnun kan nunpisinsin ding hi kan tikcu lecan in in phut mi a si.\\nTuahnak telloih ahmin men sakhua mi sinak,pathian thawn fehtlang ti um loih Pathian thu cu sim ve ringring nak, tuahnak telloih Pathianthu cu ngai ve ringring nak, thutaknunpi nak umloin sakhua(biaknbak) ah pumpekawknak,nunnakah zianghman a lang um loin Pathin th8 theihnak, hivelkpawlhi hram tohdsalnak ihsi thawk in tu-tluk in khristian sakhua nak sungah a raku m dah lo.Tithawlkawrawng le dar sumsel an on ruri hi tuisan tluk in a rak thang dah lo! A takih thutak nunpi nak um loin tulai san tlukin pawnglang\\ndan pa-ngai sakhua naka rak tam dah lo. Mipi thinlung ah khristian pawlin an nun pidingih an theih mi thutakhi anep vivoabang. Tui hlan ih mi pakhat in a nunpi ding khristian nuntu, Baibal in a zirhmi pawlkha zianghman ah siar an si nawn loabang. Nitin in na kiangkapmah ziang sakhua nak nei ih nung an si ti na theih thei lomi mi tampi na hmu ding. Phekah, cinima(zuksin), le lamnakhmun feh,sual suangtuahnak thuanthu bu siar, cawlhni ih khualtlawng le hna tuan, mi relsiatnak thlarau thawn pawlsawmnak, tisa diriamter nak hrangih cangvaihnak pawlcu na kiangkapah na hmu ringring ding. Tui hlan ah cuveksualhrialnakthinlung kha tulai san ih khristian pawllakah a hlo thluh ih cupawlna simtikah hmuzim,theihnakmal,atthlak, mi khirh, ngieofro, le rualpawl thei lo, le hawizawng lona si an loti dingih cu pawlcun ziang si a siatsuah tiah an lo sut riangri ding. Vanram kan kainakding cu Khrih ih tuah ciazomi kan zumnak in a si an lo ti ding, ih cuvekthu na simtikah zumnak nei lo ah an lo can riangri ding, tlangval le fala no te pawl lakah nun olsam nun, nuamnung cen zawngih nunnak, le fala no tete lakah phurnaklephur hlawptlo najklenuamnung cennak pawlhi santhar kheistian ti aw pawllakah kan hmuh thei mi asi. Hitin kan simrerolai ah kasimsualo a si ti ka fiang. Asinan, khatlamah sakua nak ruangah nupi pasal neih awk lo ding ti cu thuthiang vekin ziang hman sim ding kathei lo. Rawngbawl tu pawl hmnunkhat ih ret khawm nak nunau rual pawl hmunkhat ih ret khawmnak, leitlun ah zianghman mawhphurhnak nei nawn lo khap ih leiltun suahsan nak, hivek pawl hi zumtu pawlumtudan ding Thuthiangin a zirhmi lakah hmuh thei mi kan nei lo. Citi si loin, Khrih dungthluntu si ruangah leitlunah mawhphurhnak hmuahhmuah leh mai umnak veng sung hmasawnnak lam ah zianghman mamwhphurhnak nei lo vekin um dingah Thuthiang in a zirhmi a si lo. Cuti si loin zumtu diktak cun ziang a tuah nak kipah a umnak le a hnatuannak, a khualtlawnnak hmun khalah siseh, a nuntudan hin Khrih nunmawi le Pathianh in milai mawhphurhnak a pek mi pawltuahsuaknak ah Pathian thu thawn a mil aw in nung thiam sawn ding a si. Zaidam ngil nei, duhdawtnak le zawnruahnak ih a khat mi le khui tawk hmun khalah thinlung pacabng zetih mi palkhat cio in a nunpi thei ding mi saklhua nak sawn hi Thuthianghlim in a zirhmi a si sawn. Khui tawk hmunah ziang kan tuah khal a si l;e, kan nunnak, kan tuahnak, kan to9ngkam ,lan umtudan, kan hman awkdan in Khrih a vcawimawi thei tu ding sakhua kan neih thei nak dingfah kan zaten fawrhfial kan si sawn a si.\\nKa casiar tu pawlhnenih ka zirh duhmi khristian thianghkim nun cu zovek minunghnen khalah Pathian thutak cu thinlung tak; ih a hawltu hmuahmuah hnenah theih olte a si. A olsam tuk sawn ruangah mi zapi in an ngaihthah ih tu hi thangphawhnak ruangsah ruahsannak ka neihmi sawn a si. Cuti a sile thukam pahra pawlhi thaten kan zohsal ataul. Bishop Andrew le Puritan pawlin an rak zirh vekin Pathian thukam famkim cu kan khristian nitin nun kjhawsaknak ih in kaihruai tu dingah kan lak thiam atul. Rawngbawltu hrekkhat in thukampahra pawlhi kan tulnawn lo an ti ih an mai nun khalah an nunpi lovekin an kawhhran minung pawlkhalan zirh nawn loih thlun khala tulloan ti tikah sualkbultannak asi theu. Tui hlanah a tulbik nakcan a rak umcuang lo a si tin ka ruat.Lal Jesu in tlang parah thu a simmi pawlhi ngai tha hnik! A thu simmi pawlhi kan nunnakding hrangah ziangtlukrawltha saw asi! Ziang tluk milai thinlung khawng tongkam saw a si! \"nan diknak in danthiampawlleFarasi pawlih diknaknan hleih lo a si ahcun ziang tihmanin vanram nan lut loding\"(Mth.5:20). Hi bungcang hi a takih kan nnunpi dingmi a si. Farasi pawlcu Khrih ah kan felnakin kan hleih hai ih Thlarau Thianghlim ijh kan nunnak ah thianhlimnak lamin hruai nakin a tak nunrtam. khalah kan hleih nak a si. Khrih ih felnak ruangah kei cu mi felah [pom ka si zoih kei in zianghman tuah ding mile ka zuam ding mi a umnawn lo ti in mai duhthlannak in suallakih a tlang leng tu cu mah le mah bum aw ih thihnak lamzin ah a feh rero tu a si. Cutin kan theih suallo nakdingah Paul ih cakuat pawlhi kan zir thatsala tulding. Baibal siar tu mi tampi pawlin Roma cakuat bung hleikhat tianghi thei nalzetin a dunglam bung 5 pawlhi an ngaihthah pang ding tika phang. Voikhat cu Thomas Scott in Ephesian pawlhnenih Paulcakuat kha a kawhhran misa pawla rak zirh tikah rei llote sungah a zir tu pawl cu an maldeuhdeuh. Cuvek mi tampi kan umding ti kan phang, khristian sakhua nak cu duhzetin kawhhran ah phur zetih hmang aw in khristian pawlih nunpi ding thupawlsimtikah ziangihman phurnaklezir duhnakanei lotu kan tumpang ding tika phang. ka simmipawlhi aol zet tiah nan ruat men ding. pathian thlawsuahnak sungah hi pawlhin Khrih hmin cawimawinak a suah pi ding tiah ka ruah ruangah kasimnaka si. Hi khrisatrian pawlih nunpiding ithu zirhnak pawl hin mimaltin sakhua nak, insang sakhua nak, vengsung sakhua nak, leitlun ah zumtu vekih hman awk thiamnak, mawhphurhnak ah felle rin umsinak, duh ham lonak, thinssaunak, thlarau mi sinak le mi tampi in an tlaksammmi khristian diktaksinakpawl a suahter ding tiah ruahsannak kanei.\\nTulai san minung tampi in kan khristian sakhuanakhi an sawisel theu. Tui hlan ih kan pupa pawlsan lai vekin kkan khristian nakhin kawhhran huham cahnak a nei nawn lo ih sakhua dang pawlhnakin zianghman danglamnak ciamco anei nawn lo tiah an ti.Cule khristian thutak hi leitlun hngawr dupdo theinak a nei nawn lo tiah an ruat. Cucu ziangruangah a si ti ka lo simding maw? Hihi khristian pawl nuntudan ah tlakniamnak tumpiruangah a si. Enoch le Abrham vekin pathian thawn a nungmi mi tampi kan mamawh. Tui hlan kan pupa san lai hnak cun zumtu ti aw pawltla a hmina thang cun kan tam thluangthli nan khristian nuntudan ahcun kan pupa pawlsan lai ih khristian pawl hnakin kabn tla niam zet. Tisa d8uhnak tanta theinak, Khroih hrangah tikkcu le can hman thiamnak, tisa lennak le nuamnung cennak hrial theinak, leitlun thawn thenhnih awknak, Khrih rawngbawllnak ah catbang loih telnak, thinlung hmunkhat neihnak, insang sakhua nun tlaitluang neihnak.veng sung titi le thu relkkhawmi ah thianhlim nak, thinsaunak, hnuaidawrnak, nun tlaitluang , tuar theinak, khristian unau bawm awknak, hi pawl, tui hlan kan pupa pawlih nitin nunah an rak nunpi mi khristian sakhaw nun mawi pawl hi tulai khristian ti aw ve pawl hin kan tlasam zet a si. Khui ahs aw cu pawlcu an si? Cu pawlcu tulai san ih zumtu ti aw pawlhrangah Pathian in tul a ti lomaw si? Kan pupa sakhuanak ro cu kan sar nan an nuntudan ro cu kan sar lo a si ding ti kanphang. thlarau Thianghlim in cucu a hmuh tikah a riah a sia ih ; leitlun in in hmuhntikah in nautat. Leitlun in kan sakhua nun a zoh tikah kan khristian nakcu zianghman ah a siar lo. Curuangah zumtu unau pawl nan nunnakin Khrih a sunlawih loasi ahcun a thangsiat sawn a si ti thei ringring aw. Cu pawlhmuahhmuah hrangah leiba na pek thluh a tullaiding. A hnget khoh zet nuntuzia,pathian mi zet nuntuzuia, Khrih bangnak nuntuzia, pathian ah a hngat aw mi nuntuzia pawlhi leitlun ahbKhrih hrangah nehnak anei ter tu a si. Pathian thlawsuahnak in hivektlasam nawn lodingin zuam cio uhsi. Tulai kan san hin, ziang in phut ti thangharh in theih tum cio uhsi. Nitin nuntudan a takih mimalnunah a sang zet mi khristian nuntuzia nei .thei dingah zuamsinsin uhsi. A liamzomi ih kan ton mi khristian nun famkim lo pawl hin hmailam hrangah khrih hrangah in nungter thlang seh. Hmailam a ra lai dingmi can ah Pathian thawn fehtlangin nitin kan nuntudan ah thiangfai le sual thei lo tlukin nun zuam in,leitlun mi pawlhi kan pianthar ter thluh lohmanah kan par ah zianghman sawiselnak an theih lonakdingin daiten umter tum uhsi. Khrihbka duhdawt ti si in kan nuntudan ahin Khrih cu thangsiat rero hlah uhsi.\\n5. A pahnanakleaneta bikah kan tikcu le can in 9n phutmi kan tlarau hangah thiltha kan tuah thei nak dingah kan lamzin hlunte hi thinsau letaima zetin catbamng loin thlun ringring uhsi.\\nRamsung ahhin, tuihlan rei lo te sungahb Pathian thangthatnak le senpi vangtlang sakhua nakih a tak nunramumloin a tlakniam zia zovek miaa te khalin kan theih thluhciolekan hmuh ciokazum. Pumkhawmnakaphunphun cu akarhzai sinsin. Pumkhawm awknakhmun hi tu lai san ahcun thlacamnak, thu simnak,Bawipa zanriah kilkhawmnak ah an hmang ih thangthatnak cu mi tamopiin annngaihthah men theu. Biak in ah mi pi bur khawm awknak cu a tamsinsin ko nan,mimalcio in an thinlung sung suakin pathian an thangthatnak cu a mal sinsin ding ti ka phang. Cuticun kan khristian sakhua nakcu senpi vangtlang sakhua nak , leitlun pawlkawm awknakhmanrua pakhta vek ah ancan ter. Pathian thutak in ziang a simtihnakin leiltun mi pawlthathnemnak,rualremnak, le pawlkawm awknak cu a thupi bikah an can ter.\\nTu ah hihi ka mamawh tuk lo. Zophman in in mawhthluk fawn hlah hai seh. Tuihlan ah a dungthluntu pakhat pain a rak simbangin, kan kaingkapih a ummi kan lemsuak thei nak ding cu a thuipi zet a si (I Kor.9:22). Moody le Sankey ih rawngbawlnakpawlcu ka fak zet. Zianghman tuahnak nei lo hnak cun ziangvak te khal sisehla thiltha hrangah hman an talknak cu fak ding kan si. Khrih cu phuansuah a si ahcun ka lung a awi(Phi.1:8). Kamsang le miding pawlin hivek hi hmuh an rak cak zet theu nan an rakhmu lo . Whitefielf le Wesley pawl damlai ah Archbishop l;e Bishop pawlhin rawngbawltu thlah suaknakdingah an rak bawm lawng si loin anmah rori an feh suak leh ding a si tiah rak sim sehla an zumtheilomen ding. Elisa san laiih Samaritan pawlvekin an rak zumtheilomen ding. II Siang.7:2).\\nCutin, senpi vangtlang sakhuan nakapunvivolai ah mi pakhat cioin mimalsakhua nun an neih le neih lo thaten kan zoh a tul. Ziangah tile, senpi lakah sakhua cangvaihank ah ziangtlukin telin phur ve hman sehla mimalnun ah sakhua nakdiktak, Khrih thawn peh zawm awknaktaktakneih lahcun mah lemah bumawknak sang bik pakhat a si. Mipi cawk phur thei zet thu simnak, mibur tampi umnakhmun, rei zetzet thawmvang ringzet ih thu simnak, phurnaklehlawptlonaksuah ter dingih bulpit par ihsin aukgua nak-hi pawl hin a hrisellomi khristian sakhua naka suah ter ih voitampi mithlarau hlohralnakah a thlenter theu ding tika phang. Riahsiat thlak zetin, senpi vangtlang sakhua nak i h cangvaihnak pawlhin reilo te daih phurnak asuah ter ih an mai sunglamih aummi thutakhnakin tamsawn anausauk pi vekin an langter theu. Cule, reilo te ah an phurnaka reh veten an zumnakkhalhmuh ding a um nawn theu. Cutikah, an tumtahmi sangbikcu an phur lai fang ih an dinhmun vekkha thlengnthei saldingah a si. Cuticun an thinlung phurnaklamah a hruai thei tu lawng an thinlung in aduh ih Pathian thutak danglamdeuh ih simnak pawl cu an ngai tha paih nawn lotheu. Cuticun, an phurnakcu a cuai vivotikah an sakhua nak khal acuai vivo. An nunah a lang mi khalhm.uh ding a maldeuhdeuh. Cuticun, a tawpnakahcun an zumnakcu a tawpthla lelel ih an umnak hlun te leitlun ah an kir sal asi ding tikaphang. Cun, a hrek cu kawhhran sungih an telhman ah an phurnakdiriamter ding anngaihtuah nakah an duh zawng loih thilacang mi le Pathian thu zirhnakpawlhmuahhmuah cu an hmu thiamloih thutakkalh zawngih a cangvai tu riangri ah an cang theu a si ti kaphang. Cupawlcu a takih mimal sakhua nak, mimal Pathian thawn pawl kawmnak umloih senpi vangtlang sakhuanak fang nei tu pawlih rah suak mi a si theu. Cuvekhmun ahcun pathian thutak dikzetih nunsimnakthu au pi salding cu a har zet theu. Cule,cuvekminung cun Eliah kha Pathian hmai ah a rakhruai tu cu thlipi,meisa, linghnin pawla si loih, \"a dim zet mi au aw sawn a si\" kha a hmuh suak ruangroding (I Saing.19:12).\\nCuti a silai ah, hivek thu thawn peh aw in malte sim duhmika nei. Senpi vangtlang sakhua nakcu zianghman ah siar loin kan daitlan men ding ka tinaka si lo, mimalsakhuanak, Pathian thawn mimalnunah pawlkawm awknak kan thansohter le kan fawrhfialawk a tul katinak sawn a si-mimalsakhua sakhua nak kati tikkah Pathian le amah zumtu kkarlakah catbang loin Thlarau Thianghlim hnatuannak ih peh zawm awknak ka simduhsan sawn a si. Thingkung maw, hrampi kung pawlih hram pawl cu lenglam ah a suak lo. Leilung suing na laih suakih thinghram le hrampoihrampawlcu na zih a si ahcun bal hnianghni tete na hmu ding, a rah , apar, le a hnahring leakung mawi mawi thawn na tah thim asi ahcun zianghman mawinaka newi lo. Asinan,cui duh umlo zet a hramcu na mit ih na hmuh thei mi a par, a hnah, a kung le a rah duh um zet pawl a suahter tu sawna si. VCui a hramumlo cun thingkung lehrampi kung cu hmakhat te ah thi lohli ding a si. Cuvek thotho in mimalsakhua nak cu senpi vangtlang sakhuanak ih a ram a si. Mimalsakhua nak tello cun mipi khawmnakah mawi zetzet ih kan langnak,bulpit hmai ah kamn cangvaihnak, ring zetzet ih kan hla saknak, phurnak mitthli kan suahter mi, mipi cawimawi nak kan hlawhmi, thu sim ring dupdole thawi awknakih ksan thilpek pawlhmuahhmuah khalhramnei lothingkung vek asi. Mimal sakhua nak um lo cun mo puai nikhua ah mopuan kan nei ve lodingih Pathian hmaiah to-tlak kan silo. Cun lka ca siar tu nan zate hnenah mimalsakhua\\n2mimal pakhat chio in Pathian thawn pawl kawm awknak kan neih cio a tul a si ti ka theihter duh.\\na) Mimal pakhat cio in mahte thlacam nun neiin, kan thlarau in thlacam nakin Pathian hnenah hlan in, Pathian Thlarau thawn pawl kawm awknak nei cio uhsi. Thlacam thi le thlacam nung a um; ka lawng ih a suakmi, kan nunnak ah zianghman danglam nak um lo ih thlacamnak; le kan sung muril in Pathian thawn kan pawl awknak ruangah mitthli thawn kan hlan awknak ih thlacamnak a um. Nang na thlacamnak teh ziangvek saw a si? Rawngbawl tu tha tha an tluksiat ih an mualpho tikah mipi an mang abang theu a sinan, mipi theih ah an tluksiat hlan ah reipi Pathian hmaiah khukbil in Thlarau thawn pawl kawm awknak an rak nei nawn lo hi a si theu. Zangfa hnak tohkham cu an theihnghilh.\\nb) Thinlung takin mahte kan Bible hi siar taima uhsi. Thuthiang ngaihthah nak cu thilziangkim tuahsual nak ih hram a rak si theu. Thuthiang in kan thinlung in luahkhat lo tikah satan hmai ah hmanrua nei lo vek kan si theu. Tuihlan hnak in tulai san ahhin mimal Bible siar nak hi an daithlan deuh deuh in a lang. A pawnlang men ih Bible siarnak, fimkhur lo le daithlang zet ih Bible siarnak, zee zet in thuanthu siar vek fangih Bible siarnak, hivk in Bibel thuthianghlim an ngaihthah ruangah mi hrekkhat cu liberal zirhnak ah, a hrekkhat cu Roman zirhnak ah, a hrek khat cu pomzua airhnak ah, a hrekkhat cu zirhnak pommi bulba nei lo ah, cun a hrekkhat lala cu fehbi zet in mai pawmdan lo hmuahhmuah cu tiah buk aw ton thupom dan thiam lo nakah, cun a hrek khat cu ziang ka fehpi le ziang ka zum ti hman thei lo in ziangvek zirh nak pohpoh khal ah lu zing seksek in mi tampi an um! 'Nan palhnak cu thuthiang nan theih lo ruangah a si' (Mth.22:29). Pulpit ih Bible siar mi kan theih mi hin innlam ah kan mahte Bible kan siarmi hleih tar ding kan si hrim hrim lo.\\nc) Mahte bulpak in mimal nunah Khrih thawi pehtlaih awknak le pawl kawm awknak hi kan nitin nuntudan ah telh uhsi. Pathian kut vawrhlam kap ih a umimi kan uithiam sang, kan thuthentu, kan aiawhtu, le in rundam tu Jesu Khrih hnen ah, David in Pathian hnen ah a thinlung a bur theuvekin, kan thinlung muril ah kan thuthup hmuahmuah khal bur suak ringring ding kan si. Mi hnen ah si loin, Pathian hnen ah kan sual hi catbang loin kan phuansuah ringring ih ngaidamnak kan dil ringring a tul. Kan sual phuan nak hmun cu leitlun puithiam pawl tohkham hmai ah a si lo, Pathian zangfahnak tohkham hmai ah a si sawn. Minungtampi in mipi lakah an thlarau rawl an hawl theu ih, ziang tik hman ah pumpuar nak tak tak nei dah loin an thlarau rawl cawmtu an Tuu khal hmai ah to in an thlarau rawl khawl ti an nei dah lo. Cuvek minung pawl hin thlarau lam pumpuar ti um loin, rawl an rukih sakhua dinhmun niam zet ah nungin, Pharoah sungkua bangin thatlam pan ti ujm loin an sual deuh deuh khal len zianghman ka mang a bang lo ding. Thlarau lam ih than sohnak cu mahte mimal nunih Pathian thawn pawl kawm awknak ah a thum awk bik ih kan mahte thlacamnak, Bible siarnak le Pathian thu ruatnak can hmannak le Khrih thawn bulpak pawlkawm awknak kan neih lo a si ahcun kan thang so thei lo ding. Mahte Pathian thawn pawlkawm a awknak neih ding cu a harsa ding ih dal tu tampi um hman seh la, a har kan tuar hmaisak ih Pathian hnenah Thlarau pawl nak kan dil lawnga Pathian Thlarau pawl nak le thutak zirh nak pawl cu kan co ve ding. Aa kan Lalpai thu simmi hi mi tampi cun an ngaihthah men a si lo maw : 'Na pindan sungah lut aw la, na sangka cu khar aw' (Mth. 6:6).\\nKan pupa pawl in kan nih vekin sakhua nak canvo thatha an rak nei lo. Whitefield le Wesley pawl in thu an rak sim laiah tui kan neih mi thil an neih lo mi a rak u. An rawngbawlnak cu lar zet le fak um ciamco a rak si loih, mi cawimawi nak hnakin hremnak le hmuhsuamnak an rak tong sawn riangri. Asinan, an hmanmi hriamhrei cu a tha zet mi an rak hmang. Tulai san ih conference, khawmpi, crusade, campaign, le rawngbawlnak hmanrua thattha kan rak neih mi hnakin hmanruan thatha an rak nei lo nan tui kan nih ih thawm le vang thawn kan cangvaihnak hnakin thawmvang loten mi tampi hnenah an sakhua nak thutak cu an rak theih ter sawn a si. Tu lai san ih hni puan a phunphun a hruh mi pawl le hmanrua a phunphun hmangtu pawl hnak in hnipuan rawng khat te lo bawhtah hnipuan thawn piangthar nuntudan mawi le a tak ih thutak nunpi tu pawl hal hmuh ding an tam sawn a si tiah ka zum. Hi pawl hi ziangruangah a si. Ziangruangah tile, an nih pawl khan a tak ih mimal sakhua nak, Pathian thawi mimal cio pawl kawm awknak pawl an rak neihhnak ruangah a si ding tiah ka zum. An mai mimal nunah Pathian thawn an pawl kawm aw ih an nun in Pathian a cawimawi ruangah an nih khal Pathian in a cawimawi hai a si. Aw Khrih an thlun vek hin kan thlun ve lo ding maw? An tuah vekin tuah in an feknak lamzin ah feh ve cio uhsi.\\nA takin kan nunpi ding thu malten ka run sim dingih ka thu ka tawp ter hrih ding.\\n1. A hmaisa ah na thlarau nunnak thawn peh aw jin, na tikcu le can hin ziang a lo phut ti na thei aw maw? I ngai aw ila, ka lo sim ding. Thlarau hrangah tihnung tikcu le caan ah na nung asi. Tui hlan ah, tui san tluk in vanram lamzin ah thangkam mi a rak tam lo a si thei men : hlan ah cun, cui thang pawl cu tulai vek in theih har zet le thiam zet ih kam mi an rak si lo ding. Ziang pawl an si ti ruat hnik aw. Na fehnak lamzin kha thaten zoh aw. Kumkhua lungsiatnak hmun ah na thlen lo nak ding ah le na thlarau cu siatnak ah na thlen lo nak dingah ralring aw. Thlaraunun lem, suangtuahnak luangliam ih leitlun sakhua nak pawl lak ihsin fimkhur aw Pomzua, le mi ngilnei sakhua fehsual pawl nuntudan lak ihsin fimkhur aw. Thuthen hnih aw thei lo pawl, dinhmun bulba nei lo tu pawl, le sakhua nak cu leitlun pawl kawm awknak ih hmangtu pawl nuntudan lak ihsin ralring aw. Lehhnu ah thiltha tuah dingah na thlarau cu daithlang zet in na um a si ahcun na thlarau cu a nung lo mi thawn a bang aw a si. Thangharh aw thlang aw la, na dinhmun tihnungza thei aw thlang aw. Tho aw la, kawh na si nak le hril na sinak cu ciang thlang aw. Pathian lalram cu a hai a si. Khrih na rundamtu, misual pawl rualpi cun a hnen ah na rat ding hngak a um a si. Tui sun ah puhmawhnak na neih mi pawl cu tanta aw la, Khrih in a lo kawhnak cu thei in saang thlang aw. Rualpi na neih lo khal a si le, zohman hngak aw hlah. Tui can hi na thlarau hrangah tihnung ngaingai a si. Lamzin bite ah mimal te lawng khualtlawng an um a si ahcun mimal te lakah na tel ve thei nak dingah Pathian hnen a bawmnak dil in Khrih hnen ah ra mei aw.\\n2. A pahnihnak ah, midang thlarau thawn peh aw in, khristian pawl zate hnenah tikcu le can hin ziang a phut a si ti na thei maw? I ngai aw la, ka lo sim ding. Thiltha tuahnak dingah can tha le canvo tha nei in na nung lai. Tu tluk in duh um zet sangka cu on in a rak um dah lo, ih tu tlukin lo ah thlai pawl cu lak ding an um dah lo. Cui sangka on aw cia sung ihsin lut in thlaithar pawl la dingah na feh ding maw ruat hnik aw. Na thih hlan ah thiltha ziangtal tuah thei tum aw. Hman tlak mi si tum aw. Na suah lai hnak in, Pathian bawmnakin, na umnak leilung cu na thih tikah tha sawn in tanta tum aw. Na rualpi, na minungpi, na sungkhat pawl thlarau kha ruat hnik aw : Pathian in mi cak lo zet pawl hmangin mi dang thlarau rundamnak a pek theu a si ti kha theih hngilh aw hlah. Tikci le caan cu a rei lo ding; leitlun hi siathlam a pan cuahco ih na tikcu le caan hmandan thiam aw, vanramkai ding minung pawl ih ruahnak neih mi a si lo. Pitlin ding cu ziang hman thupek thei min na nei lo a si ti cu zianghman rinhlelh ding a um lo. Thiltha na tuah tumnak hin midang hrangah thiltha a suah ter tengteng ding ti a ciang lo nan, nangmai hrangah thiltha a hring ding ti cu a ciang a si. Hnatuannak cu taksa le thlarau hrangah damnak thuruk a si, 'Mi va bawm tu cu a mah bawm a si ve ding' (Thuf. 11:25). Ka lalpa i thu simmi hi a simsan tak tak vekin theih a si lo theu; peknak cu ngah nak hnakin thlawsuahnak a si sawn (Dung 20:35).\\n3. A pathumna kah, na kawhhran thawn pehpar in tikcu in ziang a lo phut a si ti na thei maw? I ngai aw la, ka lo sim ding. Rinhlelhding um loin, tu laisan hi kawhhran hrangah thlaphan um le saweisel nak tikcu le caan a si. Kawhhran sungih um pawl in kawhhran hi tisuar lak ah an thlenter. A dinhmun hi sakhua bulba nei lo pawl, Roman zirhnak pawl le leitlun sakhua nak nei tu pawl in an der ter. A thihri hi a sungih ummi zirhtu dik lole tihhrut pawl in an ti cau. Asinan, na kawhhran in a dungthlun tu pawl ih zirhnak, hramtosal tu (reformer) pawl in zirhnak, Bible a sinak vek ih thlun in zirhnak pawl a zirh ih a thlun a si ahcun tlansan aw hlah la zam san aw hlah. Thurin pawl an hlawnhloh in khristian thantar pawl an bawhthlak a si ahcun nang le kei kan cangcaan a cu ding. Asinan, tu hrih ahcun kan lawng hlun te ah hnget zet in thlun hrih uhsi.\\nTihhrut pa bangin ziangah kan kawhhran cu kan zam tak ding? Harsatnak ruangah thutak a him nawn lo ruangah maw si? Kan mah teh kan tha cuang maw si? Khui tawk ah saw kan feh ding? Zo hnen ah saw kan tlan ding? Khuitawk hmun ah thlacamnak tha sawn kan hmu thei ding? Khui tawk hmun ah thiltha lo lakah thiltha tuah tamnak kan ding? Kan mang a bang men ding; hi leitlun ih mithmuh theih kawhhran ah a tha deuh ih tuahnak hmun a um cuang lo. Khui tawk hmun hmanah khawdur um loin van fai relrel nak hmun a um thei lo. Thiltha lakah thiltha lo in a cawhpawlh ringring a si; sangvut cu hrampi pawl um lo in a thang dah lo. Asinan, kan lung in ti awi tu ding a um; tu lai san ah evangilical thu simnak hi tu hlan hnakin ramsung le ramleng ah a thang sinsin a si. Tui hlan ih thutak rak dinpi tu, Pathian mi rinum pawl in an mahte khal in dikalhnak lakah an rak phuangsuak ih tui kan san ahcun cuhnakin thudik dinpi tu kan tam sinsin in a lang. Asinan, kawhhran remsalnak hnatuan pawl cu dokalhnak kar lakah a cong vai rero a si. Napoleon in Merego raldo lai ah a sim bang in' Nehnak cu hmailam ah a um a si'. Kawhhran sung member pawl in phunzai loten le raltha zet in, midang zoh loten an um ih, tlu se lo ten an mah le an kawhhran cio ah tanla in thiltha lo cu an do cio ahcun kawhhran cu a tlu se lo dingih kan te sin fa pawl hrang tiang ah thlawsua hnak a si ding. Curuangah kan ke thaten remhnget in ding hnget uhsi. Lawng sung ihsin didai malteteten a zun ruangah zamhlah uhsi, cu hnakin a zunnak cu phit in lawngpi cu a feh kal te ih feh ter tum sawn uhsi. Kan ral co cu do sinsin in, hna cu tuan sinsin in, thla cu cam sinsin, kawhhran ah hnghet sinsin uhsi. Hi ti vek in kawhhran sungah a hmang aw ih a nung tu cu ziang tik cu le caan ah a nung ti a thei aw tu a si.","num_words":9495,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.199,"stopwords_ratio":0.286,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Cikha Khua Ih Covid-19 Natnei Pawl Cu Khualtlawng Vak Sukso Khal An Si Lo, Naupai A Thi, Sibawi Pawl CDM Ih An Lut Ruangah An Daihaw Lo – Meifar\\nCikha Khua Ih Covid-19 Natnei Pawl Cu Khualtlawng Vak Sukso Khal An Si Lo, Naupai A Thi, Sibawi Pawl CDM Ih An Lut Ruangah An Daihaw Lo\\nJune 1, 2021 admin Lawrkhawm 0\\nMyanmar ramsung a buai laiah Covid-19 natsia a hrang sal cu a beidong thlak zet. India-Myanmar ramri ih um Chinram, Tonzang Township, Cikha khua cu Covid-19 in a nuai ciamco ih Tonzang ramsung ah Covid-19 natnei 82 an um zo.\\nMay 28 ah naupai kum 38 mi cu Covid-19 nat anei ti an hmusuak ih Cikha siizung ah an tuamhlawm nan sunday zan (May 30) nazi 11:35pm ah a na tuar loin a pasal le a fate 3 cu a thihsan.\\nDr. Thang Sian Khaing in “Damlonak dang anei lo” a ti, Myanmar ralkap pawlin Covid-19 ruangah Tonzang le Sagaing Region, Tamu khua cu innsung ah kharhkhum aw dingin stay-at-home thu an phuang zo.\\nTonzang Township, Cikha khua ah May 30 sun lawngah Covud-19 natnei thar 25 an hmu ih 10 cu an bese ruangah ICU ah ventilators bun in an tuamhlawm rero lai. Damlo pawl ih sulhnu an zohsal tikah hmun dang ih khualtlawng ṭheu an si lo thu theih a si, tuiṭum Covid-19 nathrik cu India ram ihsin ra lut si an zum.\\nDr. Thang Sian Khaing in “Covid-19 ruangah India ram cu lockdown thu an phuang zo, ramri khal an phit thluh. Asinan, a thupten ramri paltlangtu pawlin nathrik an rung kenglut a si ding ti kan zum” a ti.\\n“Siivai le damlo tuamhlawmtu siibawi kan tlasam tuk, siizung ih hnaṭuan pawl khal CDM ih an rak lut ruangah kan daihaw lo. Damlo pawl cu khua dang siizung in an cohlang lo ruangah kan refer thei lo” a ti.\\nMyanmar ralkap in tuiṭum ih Covid-19 cu nathrik thar a si le si lo an zohdik lai, ralkap in thuneihnak an lak hlanah nitinten 16,000-18,000 zat Myanmar rampum huap Covid-19 swab tests an rak nei ṭheu. Asinan, ralkap in thuneihnak an lak hnu ihsin nitinten 1,500 to 2,000 hrawng lawng an test.\\nA Thih Hnuah Mipi In A Lungthlitum Vekin A Innsang Hrang Inn An Sak Sak\\nNUG In Rohingyas Thuhla A Buaipi Ding","num_words":363,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.09,"special_characters_ratio":0.251,"stopwords_ratio":0.344,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hngilhzomi Hnattuantu - Chinland Today Media\\nSeptember 26, 2010 12:19 am·0 comments\\nHebru 6: 9-20\\nPathian in mi a thleidang lo. Nan hnattuanmi siseh, Pathian nan duhdawtnak langter tahrat in nan khristian rualpi nan rak bomnak le atu khal ah nan bom reronak pawl hi siseh, Pathian in a ciing ringring ding. – Hebru 6:10\\n– Isaiah 1-2\\n– Galati 5\\nLung khaampi pakhat parah American President hlun pawl ih lu zuk tumpipi in an suainak South Dakota ram tthen ih Mount Rushmore cu leitlun minung tampi in an thei. Sikhalsehla hih thil maksak cangsuak dingin a ruat suak ih a tuahnak a rak hohatu santhuanthu saya Doane Robinson ih thu cu mi malte lawngin an thei. Ram hrang ih hminsin tlak hih thil cu uar le lawmh asinan Robinson cu a tuahmi thil dunglam ah hngilh mi a rak si. A hmin cu zohman ih theih mi a si lo.\\nA caancaan cu Bawipa ih hna kan ttuannak ah zohman ih theih lo mi le hngilh mi vekin kan ruah awk caan a um ko ding. Pathian hnattuan timi cu Jesuh Khrih hmin in kan renmi pawl hnen in lungawi lomnak co loin nun sung hmuahhmuah tha neih hmuah suah ih ttuanmi a si thei men.\\nSihmansehla minung in an thei lo nain Pathian in a thei. Hebru 6:10 ah, “Pathian in mi a thleidang lo. Nan hnattuanmi siseh, Pathian nan duhdawtnak langter tahrat in nan khristian rualpi nan rak bomnak le atu khal ah nan bom reronak pawl hi siseh, Pathian in a ciing ringring ding,” a ti.\\nZiangtluk ih ttha thukam so a si? Van ih kan Pa in Amah kan rennak a hngilh lo. Cumi cu mi ih lawmh co hnakin a thupi sawn a si. – Bill Crowder\\nHnattuan dingih kawh na sinak hmun hi,\\nA fatetukmi le hminthang lo hmun a si maw?\\nCutawk ah Pathian a um asile hmun thupi a si,\\nAmai’ taa a simi cu a hngilh dah lo ding. – Suffield\\nKhrih lungawi dingih riantu ttha si cu,\\nmipi ih lawmh co hnakin a tum sawnmi ttuanman a si.\\nThu Tthawnnak Ih Buainak\\nThil Thupi Hrangah Kekar Fate\\nNunnak Ih A Thupimi\\nPathian ih Hrilmi\\nThinlung Sungih Hla Mawi","num_words":340,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.163,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.356,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Russia Ram President Ah Vladimir Putin Lak Lut - Chinland Today Media\\nRussia Ram President Ah Vladimir Putin Lak Lut\\nMay 9, 2012 2:31 am·0 comments\\nMizan sunah khan tuikum March thla ih Russia ram President hrilnakih hriltlin mi Vladimr Putin cu an ram khawpi Moscow ih Grand Kremlin Palace ah rin umnak thutiam tuah terih laklut a si. Vladimir Putin hi Russia ram President term hnih rak ttuanzotu a siih, an ram daanpi ih um vekih term hnih hnuah pehzawmin President a cuh sunzawm theilo ruangah a cawlih kum 4 sung Prime Minister a ttuan hnuah tuikum March thla ih an ram President hrilnakih a cuhsal ruangah hriltlin sal a si.\\nTui President, term hi kum 6 sung a siih, tluangtei kum 6 a ttuansuak thei a si len Josept Stalin ih hnuih Russia ram President ttuan reibik a si ding. Vladimir Putin President, ih laklut a si laiah Opposition lam mipi pawlcu Grand Kremlin Palace kawtka ah an pungkhawmih Vladimir Putin President ih laklut an duhlo thu leh President laklut nak khawmcu baang dingih an duhthu an aupi ciamco haiih Palik pawl thawi an buai ruangah mi tamzet kaih an siih, an kaihmi sungah Opposition lamih hotu mi langsar zetzet khal an tel.\\nPresident, Vladimir Putin laklut nak khawmhi ropi zetih tuah a siih Soviet President hlun Mikhail Gorbacher, Italy Prime Minister hlun, Silvio Berluslomi, Russia President hmaisabik, Boris Yeltsin ih nupi Naina Yeltsin leh President, hril nakih cuhtu tling banlo minung 4 pawlkhal an tel.\\nPresident laklut khawmnak hi ropi zetih tuah a si ruangah Russia tangka rouble Million 20 hrawng an cemih ruah a siih, hihi dollar cun 6.64.000 hrawng a si ih, himi ih hleiah President lawmnak zanriah i khawmnak an tuah leh dingmi ah rouble Milliion 12 hrawng an cembet laiding.\\nRussia Ah Kuak Fawp Kham Thok\\nAmerica in Russia Daan Pahbal Puh","num_words":290,"character_repetition_ratio":0.09,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.207,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Khuaruahhar Taktak Thawngpang, Ukrain raltuk Bawmh Dingin A Kal Mi British Tlangval Cu Ni 16 Hnu A Kir, Laksawng Kan Hmuh Dingmi A Tlawmtuk Tiah A Ti - Chin11News\\nKhuaruahhar Taktak Thawngpang, Ukrain raltuk Bawmh Dingin A Kal Mi British Tlangval Cu Ni 16 Hnu A Kir, Laksawng Kan Hmuh Dingmi A Tlawmtuk Tiah A Ti\\nMarch 25, 2022 David Sang Bik Thawng World 0\\nBritish tlangval kum 21 mi Ethan cu Ukraine ram ah Russia ralkap pawl do dingin a poksuak, asinan ni 16 hnuah an ram ah a tlungsal ih a thilton cu media hnenah a sim thei. Ethan in, “British ralkap ṭuan zo mi 6 pawl thawn Poland airport ah kan va ṭum ih motor thawn Lviv khawpi ah in phurlut.\\nHmunhimnak inn pakhat ah in retkhawm ih rawlei ding ṭhaṭha in pe, kan riahnak hmun khal a nuam zet. Ni 3 hnuah Ukraine ralkap pawlin in ra kulh thluh ih kaih in tum, asinan kan thuhla an theihfiang hnuah kanmahten in umter sal.\\nMarch 2 ah doawknak tualrawn ih raldo dingin hmin kan khen ih kan poksuak hngal, lamzin kap ah mipi pawl an riak ih an seherh um zet. Kyiv khawpi ah kan bawmnak zarah palik pawlin dalan pakhat an kai ih an lungawi zet. Doawknak tualrawn cu a ṭihnung lawlaw, kan kiangkap ah bomb le pukpi an puak rero.\\nṬuanvo in pekmi hi a ṭihnung deuhdeuh ih kan laksawng ngah ding len a mal tuk ruangah ka tlunsan. Suahnak ca ka thehlut hnuah an cohlang ih raltlan pawl tonak tlangleng in Ukrane ram ka suahsan. March 19 ah London khawpi ka thleng ih ka fala cu a lungawi tuk ah a luangliam” a ti.\\nRalhrang Meithal A Um Mi Chai Bakin An Doh Ngam Hna Caah Laksawng Kawlram Nih Kan Hmuh Ko\\nPengtlang Kip CDF Kan Thawn Hi A Tha Tuk Ko","num_words":289,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.107,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.294,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - JOSHUA\\nBibleThianghlim – JOSHUA\\nA ngantu: Joshua\\nNgan kum: B.C. 1400-1370 hrawng\\nHi cabu sung thu a tambik cu Joshua ih ngan mi a si (24:26). A sung thupawl hi mit rori ih hmutu in a dam laiih a ngan mi a si (5:1, 6). A neta lamih Joshua thihnak thu (24:29-31) ngantu hi Joshua si lo khal sehla, Thlarau Thianghlim in a kaihruai. Joshua cabu hi Pathian ih thawtkhum mi thuanthu a si ih, hi cabu hin Pathian cu ziang tlukin a thutiamkam parah a rinum ih, Israel hnenih Kanaan ram a pekdan a phuanglang (21:43-45; 23:5, 10).\\nHi cabu in vawi 30 hnak tam Israel hnenah Pathian in ram a «pe» ti le an kut ah Israel doralpawl a «pe» ti a rel. Ram an «nei» ti le ram luahtupawl an «dawisuak» ti ṭawngfáng hi vawi 30 hnak tam a lang. «Ro» ti le «ro co» ti ṭawngfáng (vawi 50 hnak tam) khal hin hi ram cu Israel hnenih Bawipaih thilpek a si ti a reluar. Thilmak tampi hmang khal in Pathian in Israel a bawm (bung 3, 6, 10; 24:12). Pathian-ih cangvaihnakpawl hmuahhmuah hin Israel cu zianghman tuah loin a to men a si a tinak a si lo. Pathian in nehnak a pe hai (5:13-15), asinan cuih nehnak cu hruaitu Joshua hmangin a cangter.\\nIsrael-mipawl cu cak le ralṭha ih um ding an si (1:6-7, 9, 18; 10:25; 23:6), Pathian ih a sim mi hmuahhmuah cu zum le thlun tengteng ding an si (4:8; 10:40; 11:15; 14:5), cule Bawipa hnen lawngih rinum ding an si (22:5; 23:11; 24:14-15). Mi hrekkhat in Pathian in ziangruangah Israel-mipawl kha Kanaan-mipawl that thluh dingin a fial ti an theithiam lo. Pathian in an sualralnak cu thuṭhennak a phu a si a ti tikah, bulpak le miphunpawl dāntat cu amah Pathian thuthu a si (Sem 15:16). Kanaan-mipawl an thahfai lo asile, a mipawl cu an sualnak le an milem biaknak in an bawrhhlawhter ding ti khal Pathian in a thei (Suah 23:32-33; Dnp 7:1-5, 16; 20:17-18). An thahfai lo ruangah cuvek cekci in a rung cang (Laireltupawl cabu zoh aw).\\nIsrael-mipawl in Kanaan-mipawlih sualnak le milem biaknak an thlun tikah, Pathian in dān a tat hai (Jos 23:12-13; 2Si 17:15-18). Israel-mipawl cu Yahweh-ih dāntatnak hmanrua an si tengteng ding a si, cuti asile annih cun sual thuhla ih Pathian thinlung an theithiam in an ṭawmpi ding a si. Joshua cabu cu a tlangpiin ṭhen li ih ṭhen theih a si: Israel Kanaan ah a lut (bung 1-5), Kanaan nehnak (bung 6-12), Kanaan ram zemawknak (bung 13-21) le Yahweh thawi a thukham titharsalnak (bung 22-24) tiin.\\nPathian in Israel a tiamkam mi ram a pek tikah Israel parih Pathian a rinumzia Joshua cabu in a langter. Laireltu cabu in Pathian hnenah Israel a rinum le rinum lo a langter ding.\\nI. Kanaan ah Israel an Lut (bung 1-5)\\nII. Israel in Kanaan a Neh (bung 6-12)\\nIII. Israel in Kanaan ram a ṭhen (bung 13-21)\\nIV. Israel in Bawipa thawi a thukham a titharsal (bung 22-24)\\nJoshua hnenih Pathian Thupek\\n1 Jehovah siahhlawh Mosi a thih hnuah hitin a rak si, Jehovah in Mosi bawmtu, Nun-ih fapa Joshua cu a bia ih hitin a sim, 2 «Ka siahhlawh Mosi cu a thi zo. Curuangah atu ah nang le hi mipi zate cu tho uhla, Israel tefapawl ka pek ding mi ram, hi Jordan ralah va feh uh. 3 Mosi hnenih ka sim zo vekin na ke zaphak ih na palnak hmun kip cu ka lo pe ding. 4 Ramṭhing le hi Lebanon ihsin tiva tumpi, Zufraṭis Tiva tiang, Heth-mipawlih ram hmuahhmuah, cule nitlaknak lamah Tifinriat Tumpi tiangin nan ramri a si ding. 5 Na nunsung hmuahhmuah na hmaiah zohman an ding thei lo ding, Mosi hnenih ka um bangin na hnenah ka um ding. Ka lo tansan lo ding ih, ka lo thlauthla fawn lo ding. 6 Cak le ralṭha zetin um aw, ziangahtile an pupápawl hnenah ka lo pe ding tiih sia ka săm mi ram cu an ro dingah nangmah in anmah na zem ding. 7 Ka siahhlawh Mosi ih thu a lo pek mi dān hmuahhmuah bangtukih na thlun theinak dingah, cak le ralṭha zetin um aw; na fehnak hmun kip ih na hmuingil theinak dingah Mosi ih thupek mi cu vawrh lamah siseh, keh lamah siseh pialsan hlah. 8 A sungih ngan mi bangtukih na thlun theinak dingah hi Dān Cazual hin na kâ lo suahsan hlah seh, cuhnakin a sun a zanin cumi cu ngunngaih zetin ngaihtuah ringring sawn aw. Ziangahtile cutin na lam na tluangter ding ih, hlawhtlinnak ṭha na nei ding. 9 Thu ka lo pe a si lo maw? Cak le ralṭha zetin um aw; ṭih hlah, lungphâng fawn hlah, ziangahtile na fehnak hmun kip ah Jehovah na Pathian in a lo umpi a si,» tiin.\\nJordan Tănkaidan Ding\\n10 Cun Joshua in mipi hotupawl hnenah, 11 «Ṭanhmun khuarnak hrutsuak uhla mipi hnenah, ‹Nan Pathian Jehovah ih a lo pek ding mi ram nei dingih lut dingin ni thum sungah hi Jordan ral nan tánkai ding ruangah nan ṭulhai mipawl timlam uh,› tiin thu pe uh,» tiah thu a pe hai.\\n12 Cule Joshua in Reuben-mipawl, Gad-mipawl le Manasseh hnám hrek hnenah, 13 «Jehovah siahhlawh Mosi in, ‹Nan Pathian Jehovah in cawlhnak a lo pe ding ih, hi ram hi a lo pe ding,› tiih thu a lo pek mi ṭawngkam kha cîng ringring uh. 14 Nan nupipawl, nan fanau tetepawl le nan sumhnámpawl cu Mosi ih a lo pek mi ram, Jordan-ih hi lam ralah an tâng ding. Asinan nannih cu nan unaupawl hmaiah ralthuam thawn, nan micak ralṭhapawl hmuahhmuah thawn Jordan tiva nan tánkai ding ih anmah nan bawm ding, 15 nanmah a lo pek vekih Jehovah in nan unaupawl cawlhnak a pek ih, cutin annih khal in nan Pathian Jehovah in a pek ding mi ram an va neihngah tiangin. Cun Jehovah siahhlawh Mosi ih a lo pek mi hi Jordan tiva ral nisuahnak lamah nan kirsal ding ih cumi ah lungawiaipuangin nan um ding,» tiah a ti.\\n16 Cule annih in Joshua cu, an sâng ih, «Thu in pek mi hmuahhmuah kan tuah ding ih, in thlahnak hmun kip ah kan feh ding. 17 Ziangkim ah Mosi thu kan rak ngai bangin na thu kan ngai ve ding. Mosi hnenih na Pathian Jehovah a rak um vekin, na hnen khalah um hram seh. 18 Na thupek dokalhih, amah thu na pek mi ṭawngkampawl hmuahhmuah a ngaithla lo tu pauhpauh cu thah an si pei. Cak le ralṭha zetin um men aw,» tiah an ti.\\nRahab in Thlingthlatupawl a Thup\\n1 Cun Nun-ih fapa Joshua in a thupteih va thlingthla dingah Shittim hmun ihsin mipa pahnih a thlah ih, «Va feh uhla, ram va zoh uh, a hleicein Jeriko khawpi khi,» tiah a ti hai. Cutin an va feh ih, a hmin Rahab an ti mi hlawhhlângnuih inn ah an lut, cule cu tawkah an câm.\\n2 Cule Jeriko siangpahrang hnenah mi in, «Ngai hnik, Israel tefapawl lak ihsin ram thuhla ra zingzăwi dingin tuihzan ah hi tawkah mi an ra sokhaw,» tiah an sim.\\n3 Cule Jeriko siangpahrang in Rahab hnenah mi a thlah ih, «Na hnenah ra ih, na inn sungih a ra luttupawl kha rak hruaisuak aw, ziangahtile annihpawl cu ram pumpi thlingthla dingih ra an si,» tiah a ti.\\n4 Cun nunaunu cun cuih mi pahnih cu a hruai ih a rak thup hai. Cule nunaunu in, «A si, mi pahnih ka hnenah an ra ngai, asinan khuitawk ihsi ra an si ti ka thei lo. 5 Cule thim zâwng, kăwtka khar a cût zawngah lengah an suak zo. Khui lamah an feh ti ka thei lo; zamrang zetin va dawi uh, ziangahtile nan man khal a si men thei,» tiah a ti. 6 Asinan nunaunu cun inn tlun parah a hruai hai ih remteih a ret mi patko tawmpawl lakah a rak thup hai. 7 Cun mipapawl cun annih cu Jordan zin zawhin a kāi tiangin an hei dawi ciamco. Cule a dawitupawl an liam veten, kăwtka cu an khar.\\n8 Cun an ihthah hlanah nunaunu cu inn tlun par an hnenah a hung kai ih, 9 an hnenah, «Jehovah in hi ram hi a lo pe zo ti ka thei, nasazetin nanmah kan lo ṭih, cule nanmai ruangah hitawk ram ih cêngpawl cu an thinlung a zâm. 10 Ziangahtile Izip ram ihsin nan ra suah tikih Jehovah in Tipi Sen tidai nan hrangih a kānterdān le Jordan khat lam ralih um Amor-mipawlih siangpahrang pahnih Sihon le Og nan hlohralter verver thuhlapawl tla kan rak thei. 11 Cule hi thuhlapawl kan rak theih leveten kan thinlung a beidawng thluh, nanmah ruangah zohman in thazang an nei nawn lo, ziangahtile Jehovah nan Pathian cu tlun lam van le hnuai lam leilung khalah Pathian a si. 12 Curuangah ka lo ngen a si, Jehovah hmin in ka hnenah siasăm uh, nan parih ṭhatnak ka langter zo ruangah nannih khal in ka paih sungkua parah ṭhatnak langter ve uhla, hminsinnak rintlak in pe uh. 13 Cule ka pa, ka nu, ka ṭapapawl, ka unau nunaupawl le an neih thil hmuahhmuah zuahsak uh, cule thihnak ihsin kan nunnak in runsuak uh,» tiah a ti.\\n14 Cule annih in nunaunu cu an sâng ih, «Hi kan tuah mi hi zohman in nan rel lo a si ahcun, kan nunnak cu thih tiangin nanmai hrangah a si ding. Cule hitin a si ding, Jehovah in hi ram in pekngah tikah, nan parah ngilnei zet le dik zetin kan um ding,» tiah an ti.\\n15 Cun anmah cu tukvirh lam in hri thawn a ṭumter hai, ziangahtile a inn cu khawkulh parah a um; amahnu cu khawkulh parah a cêng a si. 16 Cule cu nu cun an hnenah, «Tlang ah feh uh, culoahcun a lo dawitupawl in an lo táwng pang ding. A lo dawitupawl an kirsal hlanlo cu tawkah ni thum sung va relh uh. Cuih hnuin nan fehsuak leh ding,» tiah a ti hai.\\n17 Cun cuih mipapawl in a hnenah, «Sia in sămter mi hi na thukam parah kannih cu sawihnăwm kâi lo kan si ding, 18 ngai hnik, hi ram kan ra luh tikah in ṭumternak tukvirh ah himi pat senlar hri hi na rak ṭawn pei, cule na pa, na nu, na ṭapapawl le na paih sungkua hmuahhmuah na inn ah na rak hruai thluh pei. 19 Cun hitin a si ding, zokhal na inn sângka leng lamzin ih a vâksuaktu cu amai thisen a lu parah um seh, cule kannih cu mawh nei lo kan si ding. Cule zokhal na inn sungah na hnenih a umtu cu an parih kutthlak a si ahcun, a thisen cu kan lu parah a um pei. 20 Cule hi kan thil ti mi na rel asile, sia in sămter mi na thukam ihsin kan luat ding,» tiah an ti.\\n21 Cun anih in, «Nan ṭawngkam vekin si seh,» tiah a ti. Cule anih in a thlah hai ih, annih khal an păwksuak. Cule pat senlar hri cu tukvirh ah a ṭawn.\\n22 Annih cu an păwksuak ih tlang ah an feh, cule a dawitupawl an kirsal hlanlo ni thum sung cu tawkah an câm. A dawitupawl cun zintluan hmuahhmuah an hawl, asinan an hmu lo. 23 Cun cuih mipa pahnih cu an kir ih, tlang ihsin an ṭum, cule tiva an tánkai; cule Nun-ih fapa Joshua hnen an ra thleng ih, an parih thil thleng mi hmuahhmuah an sim. 24 Cule annih in Joshua hnenah, «Jehovah in hi ram hmuahhmuah hi kan kut ah in pe taktak zo, ziangahtile thungaingaiin hi ram ih cêngtu hmuahhmuah hi kanmah ruangah an thinlung a zâm ṭheh a si,» tiah an ti.\\nIsrael-mipawl in Jordan an Tánkai\\n1 Cun Joshua cu zingpit ten a tho ih amah le Israel tefapawl hmuahhmuah cu Shittim hmun ihsin an păwksuak ih Jordan ah an feh, cule tiva an tankai hlan sung cu tawkah an câm. 2 Hitin a si, ni thum an cām hnuah, hotupawl in ṭanhmun khuarnak an fángsuak; 3 cule annih in, «Nan Pathian Jehovah-ih Thukham Kuang cu Levi-mi, puithiampawl in an zawn nan hmuh tikah, nan umnak hmun ihsin nan păwksuak pei ih cumi cu nan thlun pei. 4 Asinan nanmah le cumi karlak cu tah tikah dawng 2000 a hla aw ding a si. Nan fehnak ding zin theih tumin, cumi cu naih hlah uh, ziangahtile himi zin hi tuihlanah nan rak paltlăng dah lo,» tiin mipi thu an pe.\\n5 Cule Joshua in mipi hnenah, «Tithianghlim aw uh, ziangahtile thaizing ah Jehovah in nan lakah mangbangza a tuah ding,» tiah a ti. 6 Cun Joshua in, «Thukham Kuang zâwn uhla, mipi hmaiah tiva hei tánkai uh,» tiin puithiampawl hnenah a sim. Cutin annih cun Thukham Kuang cu an zâwn ih, mipi hmaiah an feh.\\n7 Cule Joshua hnenah Jehovah in, «Mosi hnenih ka rak um vekin na hnen khalah ka um ding a si ti an theih theinak dingah, tuihsun ah Israel hmuahhmuah mithmuhah lo ropitter ka thăwk ding. 8 Thukham Kuang zâwntu puithiampawl cu, ‹Jordan tikap nan thlen tikah, Jordan tiva ah nan ding ringring pei,› tiin thu na pe hai pei,» tiah a ti.\\n9 Cule Joshua in Israel tefapawl hnenah, «Hi tawkah ra uh, cule Jehovah nan Pathian kamsuakthupawl ngaithla uh,» tiah a ti. 10 Cule Joshua in, «Kanaan-mipawl, Heth-mipawl, Hiv-mipawl, Periz-mipawl, Girgash-mipawl, Amor-mipawl le Jebus-mipawl nan hmai ihsin a dawisuak rori ding mi hin a nung mi Pathian cu nan lakah a um a si ti nan thei ding. 11 Ngai hnik uh, leilung pumpuluk ih Bawipaih Thukham Kuang cun nan hmaiah Jordan tiva a tánkai ding. 12 Curuangah atu ah hnám kip ihsin mipa pakhat ciar, Israel hnámpawl lak ihsin mi hleihnih hril uh. 13 Cule hitin a si ding, leilung pumpuluk ih Bawipa a si mi, Jehovah Thukham Kuang zâwntu puithiampawlih ke zaphak cu Jordan ti ih a ṭhumawk veten, Jordan tiva, sak lam ihsi a rung luang mi ti cu a cat ding, cule a hlawmin a ding ding,» tiah a ti.\\n14 Cule hitin a si, Jordan tánkai dingin mipi an riahhmun ihsin an pawhsuak tikah, Thukham Kuang zâwntu puithiampawl cu mipi hmaiah an feh ih, 15 Thukham Kuang zâwntupawl cu Jordan an thleng; rawl khâwm cān sung hmuahhmuah cu Jordan tiva hi a kap tiangin a liam dutdo ih, Kuang zâwntu puithiampawlih ke in Jordan ti a vun păl veten, 16 sak lam ihsi rung luang tidai cu a ding dukdi ih, hla zet Zaretan ram kiang, Adam khawpi ah a hlawmin a ding. Cutin tidai cu Arabah Tipi an ti mi Cite Tipi sungih luanglut ding a um nawn lo, a kāngcat; cule mipi cu Jeriko khawpi ralden zawnin an fehtlăng. 17 Cun Jehovah Thukham Kuang zâwntu puithiampawl cu mipi hmuahhmuah Jordan tiva an kaisuak thluh lai hlanlo, Jordan tiva laifang leicar ah an ding ringring, cule Israel-mi hmuahhmuah cu leicar parin an tánkai ṭheh.\\n1 Cule hitin a si, mipi zaten Jordan an tankai ṭheh tikah, Jehovah in Joshua hnenah, 2 «Mipi lakin mipa hleihnih, hnám khat ihsin pakhat ciar na hrangah hril aw, 3 cule an hnenah, ‹Puithiampawl an dinnak hmun, Jordan tiva laifang ihta lungto hleihnih in nanmai hrangah la uh. Cumi cu nan zawngah nan thiar pei ih, tuihzan ih nan riahnak ding hmun ah nan ṭhum pei,› tiin thu na pe hai pei,» tiah a ti.\\n4 Cun Joshua in hnám kip ihsin mi pakhat ciar Israel tefapawl lak ihta a ruat mi mi hleihnih pawl cu a ko hai, 5 cule an hnenah Joshua in, «Jordan tiva laifangah nan Pathian Jehovah-ih Thukham Kuang hmaiah rak tánkai uhla, Israel tefapawl hnám zât in mi pakhat in lungto pakhat ciar pusuak uh, 6 cuticun nan tefapawl in, ‹Hi lungpawl hi nan hrangah ziang sullam an nei?› tiih an run suh cān ah himi cu nan lakah hminsinnak a rung si leh ding. 7 Cun Jehovah Thukham Kuang hmaiah Jordan ti cu a cat, Thukham Kuang in Jordan tiva a tankai tikah Jordan tipawl cu a rak cat a si tiin nannih in an hnenah nan sâng pei. Cule hi lungpawl hi Israel tefapawl hrangah kumkhaw hngilhlonak lung an si ding a si,» tiah a ti.\\n8 Cule Israel tefapawl cun Joshua ih thu a pek vek cekci in an tuah ih, Jehovah in Joshua hnenih a rak sim bangin Israel tefapawl hnám zât in Jordan tiva laifangih lungto hleihnih cu an lasuak, cule an riahnak hmun ah anmai zawngah an hei pu ih, cu tawkah an ret. 9 Cun Joshua in Thukham Kuang zâwntu puithiampawlih ke dinnak hmun Jordan tiva laifangah lungto hleihnih pawl cu a phun; cule cupawl cu tuihni tiangin cu tawkah an um lai a si.\\n10 Mosi in Joshua hnenih thu a rak pek zo mipawl bangtukin Jehovah in mipi sim dingih Joshua thu a pek mipawl ziangkim tuah ṭheh a si hlanlo, Jordan tiva laifangah Kuang zâwntu puithiampawl cu an ding ringring; cule mipi cu manhlap zetin an tánkai. 11 Cun hitin a si, mipi hmuahhmuah an tankai ṭhehin Jehovah-ih Kuang le puithiampawl cun mipi mithmuhah an tánkai ve. 12 Cule Mosi in an hnenih a rak sim cia vekin, Reuben pacangpawl, Gad pacangpawl le Manasseh hnám hrek cu Israel tefapawl hlanah ralthuam thuamawin an rak tánkai hmaisa. 13 Ral va do dingin raldonak hrangih a tiar mi, mi 40000 hrawng cu Jeriko phairawn lamah Jehovah hmaiah an rak tánkai. 14 Cuih ni ah Jehovah in Israel-mi hmuahhmuah mithmuhah Joshua a khaisâng, cule Mosi an rak ṭihzah bangin, a damsung hmuahhmuah Joshua cu an ṭihzah.\\n15 Cun Jehovah in Joshua hnenah, 16 «Theihpinak Kuang zâwntu puithiampawl kha Jordan tiva sung ihsin hung suak thlang uh tiah thu pe aw,» tiah a sim.\\n17 Curuangah Joshua in puithiampawl cu thu a pe ih, «Jordan tiva sung ihsin hung suak thlang uh,» tiah a ti hai. 18 Cule hitin a si, Jehovah Thukham Kuang zâwntu puithiampawl cu Jordan tiva laifang ihsin an hung suak ih, puithiampawlih ke zaphak in leicar a păl veten Jordan ti cu a luan kēlten a luangsal ih, a hlan vekin a kuang a khat ṭheh.\\n19 Cule mipi cu a thla khatnak a ni hratnak ah Jordan ihsin an so ih, Jeriko-ih nisuahnak ramri Gilgal ah ṭanhmun an khuar. 20 Cule Jordan tiva ihta an laksuah mi lungto hleihnih kha Joshua in Gilgal ah a phun hai. 21 Cun Israel tefapawl hnenah, «Lehhnu ah nan tefapawl in an palepawl hnenih, ‹Hi lungtopawl hi ziang an si?› tiih an suh tikah, 22 nan tefapawl cu hitin nan theihter pei, ‹Israel in hi Jordan tiva hi leicar ah a rak tánkai a si,› tiin nan tefapawl cu nan theihter ding a si. 23 Ziangahtile kan tankaingah hlanlo kan hmaiih a kāncatter mi Tipi Sen parih Jehovah nan Pathian ih a rak tuah vekin, nan tankaingah hlanlo Jordan ti cu Jehovah nan Pathian in nan hmaiah a rak kāngcatter a si. 24 Cutin leitlun miphunpawl hmuahhmuah in Jehovah kut cu a cak a si ti an thei thei ding, cutin kumkhuain Jehovah nan Pathian nan ṭihzah thei ding a si,» tiah a ti.\\nSan Hnihnak Minungpawl Serh Zim Tan an Si\\n1 Cun hitin a si, Jordan nitlaknak lamih a um mi Amor-mipawlih siangpahrang hmuahhmuah le tifinriat kapih a um mi Kanaan-mipawlih siangpahrangpawl hmuahhmuah cu Jehovah in kan tankaingah hlanlo Jordan ti cu Israel tefapawl hmaiah a kāngcatter ti thu an hna ih an theih tikah, an thinlung a beidawng, cule Israel tefapawl ruangah anmah do tumnak thinlung khal an nei nawn lo.\\n2 Cuih cān ah Jehovah in Joshua hnenah, «Nanmai hrangah ṭêklung nâmtepawl tla tuah awla, Israel fapapawl hi a ṭum hnihnak an serh zim tansaksal aw,» tiah a ti. 3 Cutin Joshua in ṭêklung nâmtepawl amai hrangah a tuah ih, Israel fapapawl cu vun zimpawlih tlang ti mi ah an serh zim a tansak hai. 4 Cule Joshua in an serh zim a tansaknak săn cu hihi a si: Izip ram ihsin a păwksuak mi mipa hmuahhmuah cu lamlak ramṭhing ah an thi ṭheh, Izip ram ihsi an ra suah hnuah ral dotu mipa hmuahhmuah cu an thi ṭheh. 5 Ziangahtile Izip ram ihsi a păwksuaktupawl hmuahhmuah kha cu serh zim tan cia an si thluh, asinan Izip ihsi an suahnak lamzin tluan ramṭhing ih hrin mi hmuahhmuah cu serh zim tan an si hrih lo. 6 Jehovah aw an ngaithlak lo ruangih Izip ram ihsin a păwksuak mi ral do thei mipa hmuahhmuah an hlohral ṭheh tiang, Israel tefapawl cu ramṭhing ah kum 40 sung an vâk rero. Jehovah in sia a săm zo vekin, an pupápawl hnenih sia a săm zo mi hnawiti le khuaitizu luannak ram cu an hmuh ding a siang nawn lo. 7 Cun Jehovah in an aiih a tundīn mi an fapapawl cu Joshua in an serh zim a tansak; ziangahtile annih cu serh zim tan lo an si, ziangruangahtile annihpawl cu lam tluanah serh zim tăn an si lo.\\n8 Cule hitin a si, mipi hmuahhmuah serh zim tan an ṭheh tikah, an damngah tiang ṭanhmun khuarnak ah anmai hmun ciar ah an um. 9 Cun Jehovah in Joshua hnenah, «Tuihsun ah Izip ih an lo zăwmtaihnak cu ka hlăwnhlo zo,» tiah a ti. Curuangah cutawk hmun cu Gilgal tiah tuihni tiang an ko.\\n10 Israel tefapawl cu Gilgal ah ṭanhmun an khuar ih, cumi thla ni hleilitnak khawthim zawngah Jeriko phairawn ah Lanta Puai an tuah. 11 Cule Lanta Puai thaisun ah a ram suak rawl an ei ih, cuih ni lala ah thilnu telh lo sang le thlairawl kănro an ei. 12 Cun a ram suak rawl an ei ih a thaisun ihsin manna a hān vuarvi; cule Israel tefapawl in manna an nei nawn lo, cuih kum ah cun Kanaan ram rawl an ei sawn a si.\\nJehovah Ralkappawlih Ralbawipi\\n13 Cule hitin a si, Joshua cu Jeriko khawpi kiangih a um laiah, khua a tang ih, zoh hnik, a kut ah a ralnâm phawi cia-in amai zawnih a ding mi Pacang pakhat a hmu. Cule Joshua in a hei pan ih a hnenah, «Kan lamṭang maw kan ralpawl lamṭang so na si?» tiah a ti.\\n14 Cule anih in, «Si lo ve, Jehovah-ih ralkappawlih Ralbawipi dinhmun in atu ka ra a si sawn,» tiah a ti.\\nCule Joshua cu lei ah a băwkkhup ih, a bia ih a hnenah, «A siahhlawh hnenah ka Bawipa in ziangso sim a duh?» tiah a ti.\\n15 Cun Jehovah-ih ralkappawlih Ralbawipi in Joshua hnenah, «Na kedam phawih aw, ziangahtile na dinnak hmun hi a thianghlim a si,» tiah a ti. Cule cutivekin Joshua cun a tuah.\\n1 Cun Jeriko khawpi cu Israel tefapawl ruangah hngetkhoh zetih kharbĕt a si, zohman an suakin an lut lo. 2 Cule Jehovah in Joshua hnenah, «Zoh hnik! Na kut ah Jeriko khawpi cu a siangpahrang le a micak ralṭhapawl thawn ka lo pe zo. 3 Nannih ral do mipa hmuahhmuah in khawpi cu nan hēl pei, khawpi cu vei khat nan hēlsuak pei. Cutivekin ni ruk sung nan tuah pei. 4 Cule Kuang hmaiah puithiam pasarih in tuupa ki tawtawrawt pasarih an keng pei. Asinan a ni sarihnak ah cun vei sarih khawpi nan hēlsuak pei, cule puithiampawl in tuupa kipawl cu an phaw pei. 5 Hitin a si ding a si, tuupa ki cu rei nawnin an hun phawt ruangro ih, tawtawrawt aw nan theih tikah, mipi hmuahhmuah cu aw ring zetin an au durdo pei, cucun khawpikulh cu a tlu rupri ding. Cule mipi cu anmai hmai zawn cio ih khawpikulh săwprăwp parah an kai pei,» tiah a ti.\\n6 Cun Nun-ih fapa Joshua in puithiampawl cu a ko hai ih an hnenah, «Thukham Kuang cu la uhla, puithiam pasarih pawl in Jehovah Kuang hmaiah tuupa ki tawtawrawt pasarih keng hai seh,» tiah a sim hai. 7 Cule anih in mipi hnenah, «Feh vivo uhla, khawpi cu hēlsuak uh, cule ralthuam thuamaw pacangpawl cu Jehovah Kuang hmaiah rak feh cia hai seh,» tiah a ti.\\n8 Cule hitin a rak si, Joshua in mipi hnenih thu a sim hnuah, Jehovah hmaiih tuupa ki pasarih keng puithiam pasarih pawl cu an feh vivo ih an tawtawrawt an phaw, cule Jehovah-ih Thukham Kuang in a thlun hai. 9 Ralthuam keng pacangpawl cu tuupa kipawl phawtu puithiampawl hmaiah an feh ih, puithiampawl in tuupa ki an phawt rero laiah khawrtu ralkappawl cun Kuang dung ihsin an thlun. 10 Cun Joshua in mipi cu thu a pe hai ih, «Nan hnenah, ‹Au uh,› ka lo ti ni a thlen hlanlo, nan au lo pei, nan aw thawn thawmvâng ziangkhal nan tuah lo pei, nan kâ ihsin ṭawngkam khat khal a suak fawn lo pei,» tiin thu a pe hai. 11 Cutin anih in Jehovah-ih Kuang cu khawpi a hēlter ih, vei khat an hēlsuak. Cule ṭanhmun khuarnak ah an ra lut ih, ṭanhmun khuarnak ah cun an riak.\\n12 Cule Joshua cu zingpit teah a tho ih, puithiampawl in Jehovah-ih Kuang cu an thiar. 13 Cun tuupa ki tawtawrawt pasarih keng puithiam pasarih pawl cu Jehovah-ih Kuang hmaiah an feh vivo ih tuupa kipawl an phaw phah vivo. Cule ralthuam keng pacangpawl cu an hmaiah an feh. Asinan khawrtu ralkappawl cu puithiampawl in tuupa kipawl an phawt rero laiah Jehovah-ih Kuang an run thlun. 14 Cule a ni hnihnak ah khawpi vei khat an hēlsuak ih, ṭanhmun khuarnak ah an ra kirsal. Cutin ni ruk sung an tuah.\\n15 Asinan a ni sarihnak ah cun hitin a rak si, zingpit te khawvâng zawngah an tho ih an tidān kēlten khawpi cu vei sarih an hēlsuak. Cuih ni lawngah vei sarih khawpi an hēlsuak. 16 Cule a vei sarihnak ah cun hitin a si, puithiampawl in tuupa kipawl an phawt tikah, Joshua in mipi hnenah, «Au uh, ziangahtile Jehovah in khawpi cu a lo pe zo! 17 Cun khawpi cu camsiat a si ding ih Jehovah hnenah ap a si ding, cuih khawpi le a sungih a um mi hmuahhmuah thawn. Hlawhhlâng Rahab, amah le a inn sungih a um mipawl hmuahhmuah lawng an nung ding a si, ziangruangahtile kan thlah mi palaipawl kha anih in a rak thup. 18 Cule nannih cu camsiat mi thilpawl lak ihsin ziangti zawng khalin thiarfihlim aw ziar uh, culoasile camsiat mi thilpawl nan lâk tikah camsiat mi ah nan cang ding ih, Israel ṭanhmun khuarnak khal camsiat mi ah nan cangter pang ding, cule cumi cu nan buaiter ding. 19 Asinan sui le ngun, dar le thir bungbel hmuahhmuah cu Jehovah hrangah serhhran an si zo, cupawl cu Jehovah-ih sumsaw retnak ah ret an si pei,» tiah a ti.\\n20 Cutin puithiampawl in tuupa kipawl an phawt tikah mipi cu an au. Cule hitin a si, mipi in tuupa ki awn an hun theih tikah mipi cu nasazetin an au ciamco ih, khawpikulh cu a tlu rupri. Cun mipi cu anmai hmai zawn cio ih kulh săwprăwp parah an kai ih, khawpi cu an la. 21 Cule khawpi sungih a um mi hmuahhmuah, mipa le nunau, nauhak le upa, câwcang le tuu le lāk pawl cu ralnâm in an thatfai verver.\\n22 Asinan Joshua in ram va thlingthlatu mi pahnih hnenah, «Hlawhhlangnuih inn ah va lut uhla, a hnenih sia nan rak săm zo bangin cu nu cu a neih hmuahhmuah thawn va hruaisuak uh,» tiah a rak sim zo a si. 23 Cule thlingthlatu mino pahnih cu an va lut ih, Rahab le a nu le a pa, a sungkhatpawl le a neih mi zate thawn an va hruaisuak. Cutin a sungkhat hmuahhmuah an va hruaisuak ih, Israel ṭanhmun khuarnak lengah an ret. 24 Asinan khawpi le a sungih um hmuahhmuah cu meisa in an urkāng ṭheh. Sui le ngun, dar le thir bungbelpawl lawng Jehovah inn ih sumsaw retnak ah an ret. 25 Cule Joshua in hlawhhlâng Rahab nunnak le a paih sungkuapawl le a neih mi hmuahhmuah cu a zuah. Cutin cu nu cu tuihni tiangin Israel ram ah a cêng, Joshua in Jeriko va thlingthla dingih a thlah mi palaipawl a rak thuh hai ruangah a si.\\n26 Cun cuih cān ah Joshua in, «Himi Jeriko khawpi dĭnsal ih saksaltupa cu Jehovah hmaiah camsiatin um seh; a lungphum a phum tikah a fatir a thi ding ih, a kăwtkapawl a bŭn tikah a fa nautabik a thi ding,» tiin anmahpawl cu thu a cah hai.\\n27 Cutin Jehovah cu Joshua hnenah a um ih, ram pumpi ah a hmin a thang.\\nAi Khua ih Sunnak\\n1 Asinan Israel tefapawl in camsiat mi thilpawl thawn pehparin thilsual an tuah, ziangahtile Judah hnám Zerah-ih fapa Zabdi, cumiih fapa Kar-mi, cumiih fapa Akhan in camsiat mi thil a rak la, cutin Jehovah thinhengnak cu Israel tefapawl parah a alh.\\n2 Cun Joshua in Jeriko khua ihsin Bethel-ih nisuahnak lam, Beth Aven kiangih Ai khua ah mipapawl a thlah ih, an hnenah, «Hung feh uhla, ram va thlingthla hnik uh,» tiah a sim hai. Cutin cuih mipapawl cu an hung feh ih Ai khua cu an hung thlingthla.\\n3 Cule Joshua hnenah an ra kirsal ih, a hnenah, «Mi zaten hung feh hlah hai seh, cuhnakin mi 2000 asilole 3000 hrawng hung so hai sehla, Ai khua cu hung do hai seh. Cu tawkah mi zaten bāngter duh hlah, ziangahtile Ai khawmipawl cu mi málte an si,» tiah an ti. 4 Cutin mipi lak ihsin mi 3000 hrawng an hung so, asinan annih cu Ai khawmipawl hmaiah an tlânsia. 5 Cule Ai mipapawl in mipa 36 hrawng an rak that, ziangahtile kăwtka hmai ihsin Shebarim tiang an dûm ih an tlanliamnak zin ah an run that vivo; curuangah mipi thinlung a zuprál ih, tidai vekah a cang.\\n6 Cun Joshua cu a hnipuan a thlek ih, Jehovah Kuang hmai lei ah zan lam tiangin amah le Israel upapawl cu an băwk, cule an lu ah leivut an phulhaw. 7 Cule Joshua in, «Ala, Bawipa Jehovah, ziangahso Amor-mipawl kut ah in ap ih, in siatsuah ṭheh dingin hi mipipawl Jordan ralkhat ih na hruai hai? Maw, lungkim takin Jordan tiva khat lam ralah khan rak cêng huahhi men ding kan rak si nân! 8 Maw Bawipa, an ralpawl in an dawi ih, Israel a tlansiat tikah ziangso ka rel ding? 9 Ziangahtile Kanaan-mipawl le ram luahtupawl hmuahhmuah in cumi cu an thei ding ih, in run kulh ding, cule leilung ihsin kan hmin in thaihlo ding. Cun na hmin ropi tak hi ziangtin so na ti ding?» tiah a ti.\\n10 Cule Jehovah in Joshua hnenah, «Tho aw! Ziangahso kha tiih na bawh ringring? 11 Israel cu a sual zo ih, anmah ka pek mi ka thukham khal an pahbăl zo. Ziangahtile camsiat mi thil hrekkhat an la, cule an ru ih mi an bum, cule cumi cu anmai thilri lakah an ret. 12 Curuangah Israel tefapawl an ralpawl hmaiah ding thei loin an ralpawl hmaiah an tlân sawn a si, ziangruangahtile annih cu camsiat mi an si. Camsiat mi nan lak ihsin nan hlohralter lo ah cun, ka lo umpi nawn lo ding. 13 Tho aw, mipi tithianghlim hai awla, ‹Thaizing hrangah tithianghlim aw uh, ziangruangahtile Israel-ih Pathian Jehovah in, «Maw Israel, nan lakah camsiat mi thil a um, nan lak ihsin camsiat mi thil nan hlăwnhloh hlanlo cu nan ralpawl hmaiah nan ding thei lo ding,» a ti. 14 Curuangah thaizing ah nan hnámpawl zulhin hruai nan si pei. Cule hitin a si ding, Jehovah ih a hril mi hnám cu a hrin a hrin in an ra pei, cule Jehovah ih a hril mi hrin cu a innsang a innsang in an ra pei, cule a hril mi innsang cu a pâk a pâk in an ra pei. 15 Cun hitin a si ding, camsiat mi thil a latu cu amah le a neih mi hmuahhmuah in meisa ih urkăng an si pei, ziangruangahtile anih cun Jehovah thukham a rak pahbăl ih, Israel ram ah atthlakza thil a rak tuah a si,› a ti,» tiah sim hai aw.\\n16 Cutin Joshua cu zingpit teah a tho ih, Israel cu an hnám an hnám in a run hruai, cule Judah hnám kha hril a si. 17 Judah hrin a hruai hai ih Zerah-ih sungkua hrilngah an si, cule Zerah-ih sungkua cu a pâk a pâk in a hruai leh ih Zabdi cu hrilngah a si. 18 Cun cu paih sungkua cu a pâk a pâk in a hruai hai ih, Judah hnám Zerah-ih fapa Zabdi, cumiih fapa Kar-mi, cumiih fapa Akhan cu hril a si.\\n19 Cun Joshua in Akhan hnenah, «Ka fapa, ka lo ngen a si, Israel-ih Pathian Jehovah cu sunlawihnak pe awla, a hnenah na sualphuang aw, cule atu rori ah ziang na rak tuah ti i sim aw; cumi cu ka hnen ihsin thup hlah,» tiah a ti.\\n20 Cule Akhan in Joshua cu a sawn ih, «Ngai hnik, Israel-ih Pathian Jehovah dokalhin ka rak sual a si, cutin khatin ka rak tuah a si: 21 Ralthillawnpawl lakah Babilon sinfen mawimawi le ngun tangka shekel 200 le sui tlăng shekel 50 ka hmuh tikah cupawl cu ka ît tuk ih ka rak lâk. Cule ngai hnik, cupawl cu ka puanthlam laifang lei hnuaiah ka thup hai, cumi tăngah ngun tangka cu a um,» tiah a ti.\\n22 Cutin Joshua in palaipawl a thlah ih, puanthlam ah cun an va tlân; cule ngai hnik, cumi cu a puanthlam ah cun thuh a rak si, a tăngah ngun tangka thawn. 23 Cule cupawl cu puanthlam sung ihsin an la ih Joshua le Israel tefapawl hmuahhmuah hnenah an rak keng, cule cumi cu Jehovah hmaiah an ret. 24 Cun Joshua le a zawngih um Israel hmuahhmuah in Zerah fapa Akhan cu ngun tangka, sinfen, sui tlăng, a fapapawl, a fanupawl, a câwcangpawl, a lākpawl, a tuupawl, a puanthlam le a neih mi hmuahhmuah thawn an hruai ih aAkor Phaikuam ah an fehpi. 25 Cule Joshua in, «Ziangruangah so in rak buaiter? Tuihsun ah Jehovah in a lo buaiter ding,» tiah a ti. Cutin Israel hmuahhmuah in amah cu lungto in an deng, cule anmah cu lungto ih an den hnuah meisa in an urkāng.\\n7:24a Akor: Buainak tinak a si.\\n26 Cun a parah lung an peng liailiai, cumi cu tuihni tiangin a um lai. Cutin Jehovah cu a thinhengnak nasazet lak ihsin a lamlêtsal. Curuangah tuihni tiangin cutawk hmun cu a hmin ah Akor Phaikuam tiah an ko lan ta.\\nAi Khua Tlûknak\\n1 Cun Jehovah in Joshua hnenah, «Ṭih hlah, lungphâng fawn hlah; ral do mi hmuahhmuah cu na hnenah hruai awla, tho aw, Ai khua ah hung so uh. Ngai hnik, Ai siangpahrang, a mipawl le a khua le a ram cu nan kut ah ka lo pe zo. 2 Cule Jeriko khawpi le a siangpahrang parih nan tuah bangin, Ai khua le a siangpahrang parah nan tuah ding a si. A ralthillâk le rannungpawl lawng nanmai covo ah nan la pei. Khawpi cu a dung lamin a rak bawhthuptu ret aw,» tiah a ti.\\n3 Cule Joshua cu a tho ih ral do mi hmuahhmuah thawn Ai khua do dingin an so; cule Joshua in micak ralṭha pacang 30000 a hril ih, zan ah a thlahsuak hai. 4 Cule annih cu thu a pe hai ih, «Ngai hnik uh, khawpi cu a dung lamin nan bawhthup pei. Khawpi ihsi hla tukah feh hlah uh, nan zaten rak tiar ringring uh. 5 Cun kei le ka hnenih um mipi hmuahhmuah in khawpi kan run pan ding; cule hitin a si ding, a hmaisa vekih kanmah do dingih an ra suah tikah an hmaiah kan tlânse ding. 6 Ziangahtile annih cun khua ihsin kan bumsuahngah tiang in rak dawi ding, ziangahtile hitin an ti ding, ‹A hmaisa vekin kan hmaiah an tlânse leh a si hi,› tiin. Curuangah an hmaiah kan tlânse lawk ding. 7 Cun nan bawhthupnak ihsin nan păwksuak pei ih, khua cu nan la pei, ziangahtile Jehovah nan Pathian in khua cu nan kut ah a lo pe ding a si. 8 Cule hitin a si ding, khawpi nan lakngah tikah, cuih khawpi cu meisa in nan ur pei. Jehovah thupek bangtukin nan tuah ding a si. Zoh hnik uh, thu ka lo pek hi!» tiah a ti.\\n9 Curuangah Joshua in annih cu a thlahsuak hai; cule bawhthup dingin an fehsuak ih, Ai khua ih nitlaknak lam Bethel le Ai karlakah an va relh; Joshua bélte cu mipi lakah cuih zan cu a riak. 10 Cun Joshua cu zingpit teah a tho ih, mipi a khawm hai, cule amah le Israel upapawl cu mipi hmai hruaiin Ai khua lamah an hung so. 11 Cule a hnenih um ral do mi hmuahhmuah cu an hung so ih an hun naih; cule khawpi hmai zawnah an va ih Ai khua sak lamah ṭanhmun an khuar. Ai khua le anmai karlakah phaikuam a pharhaw. 12 Cule anih in pacang 5000 hrawng a hruai ih, khua ih nitlaknak lam Bethel le Ai khaw karlakin an rak bawh. 13 Cule mipi, khawpi sak lamih khawrtu ralkappawl ṭanhmun le khaw thlang lamih bawhthuptupawl ṭanhmun cu an ruatfel ṭheh tikah, Joshua cu cuih zan ah phaikuam laiah a feh.\\n14 Cule hitin a si, cumi cu Ai siangpahrang in a hmuh tikah, hmanhmawh takin zingpit teah an tho, cule khaw sung mipapawl cu, amah le a mipawl hmuahhmuah thawn, Arabah hmaiih ruat mi hmun ah Israel do dingin an fehsuak, asinan khaw dung lamah amah an bawhthup ti a thei lo. 15 Cule Joshua le Israel-mi hmuahhmuah in an hmaiah sung vekin an umawter ih, ramṭhing zin lamah an tlânsia. 16 Cutin Ai khua ih a um mi, milai hmuahhmuah cu anmah dawi dingin an kokhawmaw. Cule Joshua cu an dawi ih khawpi ihsin a bumsuakngah hai. 17 Israel dawi loih a tāng mi Ai khaw sungah le Bethel khaw sungah mi pakhat hman an um nawn lo. Cutin khawpi cu áwngawin an tân ih, Israel cu an dawi.\\n18 Cun Jehovah in Joshua hnenah, «Na kut ih na ralnâmte kha Ai khua lamah hei hawi aw, ziangahtile cumi cu na kut ah ka lo pe ding,» tiah a ti. Cule Joshua in a kut ih ralnâmte cu khaw lam hawiin a hei thlir. 19 Cule mi bawhthuptupawl cu an umnak hmun ihsin a rang theipatawpin an păwk; a kut a hun thlir veten an tlân ih khaw sungah an lut, cule khua cu an la ih, khua urkāng dingah an tlîau ciamco. 20 Cule Ai khaw mipapawl in an dung lam an hei zoh tikah, zoh hnik, khaw meikhu van ih kaiso luihlo an hei hmu. Cutin hi lamzin ah simaw, khi lamzin ah simaw tlân dingah thazang an nei nawn lo, cule ramṭhing lam panih tlân bumtu milaipawl cu anmah dawitupawl lamah an ra kirsal ṭheh.\\n21 Cule bawhthuptupawl in khua cu an la zo ti le khaw meikhu kaiso luihlo kha Joshua le Israel-mi hmuahhmuah in an hmuh tikah an kirsal ih, Ai khaw mipapawl cu an that. 22 Cun anmah do dingin khaw sung ihsin mi dangpawl an ra suak; cutin annih cu Israel karlakah kulhngah an si, a hrek cu hi lamah, a hrek cu khat lamah. Cule an that ciammam ih, cutin a tâng le a tlânsuak khal pakhat hman an um lo. 23 Asinan Ai siangpahrang cu a nungin an hruai ih, Joshua hnenah an thlenpi.\\n24 Cule hitin a si, Israel-mipawl in anmah an dawinak hmun ramṭhing le hramlak ih a um mi Ai khawmi hmuahhmuah an that ṭheh ih, an zaten ralnâm ih an thah ṭheh hnuah, Israel-mi hmuahhmuah cu Ai khua ah an kirsal ṭheh, cutin ralnâm hriam in an that ciamco hai. 25 Cutin cuih ni ih a thi mi hmuahhmuah cu mipa le nunau kăwmin 12000 an si, cumi cu Ai khawmi zate an si. 26 Ziangahtile Ai khua luahtu zateih a thah ṭheh hlanlo Joshua cun a ralnâmte hawi a thlah lo. 27 Joshua hnenih thu a pek mi Jehovah kamsuakthu bangtukin Israel in cuih khaw ṭilva le ralthillâk lawng anmai covo ah an la. 28 Cutin Joshua in Ai khua cu a urkāng ih hnawmpen ah a tuah lan ta, tuihni tiangin a ṭhing. 29 Cule Ai siangpahrang cu zan lam tiang thing parah a thlai. Cule ni a tlak veten Joshua in thu a pe ih, a ruang cu thing par ihsin an lathla, khawpi kăwtsuah ah an va hlăwn ih, a parah lungto an peng, cumi cu tuihni tiangin a um.\\nJoshua in Thukham a Tharter\\n30 Cun Joshua in Ebal Tlang parah Israel-ih Pathian Jehovah hrangah biakṭheng a dâwl. 31 Mosi Dān Cazual sungih ngan bangin Israel tefapawl hnenih Jehovah siahhlawh Mosi-ih thu a rak pek vekin, «Zohman in thir hmangih an ser lo mi lung hlir biakṭheng,» cu dawl a si. Cule a parah Jehovah hnenah Meiur Thilhlănpawl an hlan ih, Remnak Thilhlănpawl an thawi. 32 Cule Israel tefapawl hmaika-ah Mosi ih a rak ngan mi dān vek cekci kha cutawk lung parah cun a ngansal. 33 Cun Israel hmuahhmuah cu an upapawl, an hotupawl le an laireltupawl thawn Jehovah-ih Thukham Kuang zâwntu Levi-mi, puithiampawl hmaiih Kuang khat lam sirah an ding, ram dang mipawl le an lakih suak mipawl khal an tel ve. A hrek Gerizim Tlang hmai zawnah, a hrek Ebal Tlang hmai zawnah an ding. Hi hlanih Jehovah siahhlawh Mosi in thu a rak pek vekin, Israel-mipawl thlawsuah an pe ding a si. 34 Cule cumi hnuah Dān Cazual sungih ngan bangtukin malsawmnak le camsiatnak dān thupawl hmuahhmuah cu a siarsuak. 35 Israel pungkhawm hmuahhmuah le nunaupawl le fanau tetepawl thawn le an lakih um ram dang mipawl hmaiah Mosi ih thu a rak pek zo mipawl hmuahhmuah lakah Joshua in a siarsuak lo mi ṭawngkam pakhat hman a um lo.\\nGibeon-mipawl thawn Thukham Tuah\\n1 Cule hitin a si, Jordan hi lam ralih siangpahrang hmuahhmuah, tlangpawl ih um le phairawn ih umpawl le Lebanon lam Tifinriat Tumpi kap tluan hmuahhmuah, Heth-mi, Amor-mi, Kanaan-mi, Periz-mi, Hiv-mi le Jebus-mi in Jeriko le Ai khaw thuhla an theih tikah, 2 alungrualin Joshua le Israel do dingin an pungkhawmaw.\\n9:2a lungrual: A ṭawng hrampi ah cun, «kâ» ti a si (1Sp 22:13 thawn khaikhin aw).\\n3 Asinan Gibeon luahtupawl in Jeriko le Ai khaw parih Joshua ih thil tuah mi an rak theih tikah, 4 hrăwkhrawl zetin an cāngvāi, palai vekin an umawter ih an va feh. Cule dip hlun taktak an lāk an phurter ih, sabitzu thâwl hlun tlek le belhcawp, 5 kedam hlun le belhcawp an bŭn ih, sinfen hlun zetzet an hruk, cule an ei le in ken mi sang hmuahhmuah tla an car ih an mâwr ṭheh. 6 Cule Gilgal ih ṭanhmun khuarnak ah, Joshua hnenah an ra ih, amah le Israel mipapawl hnenah, «Ram hlapi ihsin kan ra, curuangah atu kan hnenah thukham tuah uh,» tiah an ti.\\n7 Cun Israel mipapawl in Hiv-mipawl hnenah cun, «Kan lakih cêng nan rak si pang ding, curuangah ziangtin nannih thawn thukham kan tuah thei ding?» tiah an rak ti.\\n8 Asinan annih in Joshua hnenah, «Kannih cu na siahhlawh kan si,» tiah an ti.\\nCule Joshua in an hnenah, «Zo nan si, khuitawk in nan ra?» tiah a ti hai.\\n9 Cule annih in a hnenah, «Na siahhlawhpawl hi Jehovah na Pathian hmin ruangah ram hla zet ihsin an ra; ziangahtile a hminthannak le Izip ram ih a tuah mi hmuahhmuah, 10 Jordan tiva ralih Amor-mipawlih siangpahrang pahnih, Heshbon siangpahrang Sihon le Ashtaroth ih a um mi Bashan siangpahrang Og parih a tuah mipawl kan rak thei. 11 Curuangah kan upapawl le kan ram ih um mi hmuahhmuah in kan hnenah, ‹Nan khualtlawnnak hrangah lamcaw keng uhla, anmah táwng dingin va feh uh, cule an hnenah, «Kannih cu nan siahhlawh kan si, curuangah kan hnenah thukham tuah uh,» va ti uh,› tiah in ti. 12 Hibang kan sangpawl tla hi nan hnen ra dingih kan innpawl ihsi kan pawhsuak ni ah a hlum ih kan run ken mi an si. Asinan zoh hman uh, an car ih an mâwr thluh thlang a si. 13 Cule hibang sabitzu thâwlpawl hi a thar ih kan thunkhah mi an si, zoh hnik uh, an tlek thlang, hibang kan sinfenpawl le kan kedampawl hi lam a hlat tuk ruangah an hlun thluh a si,» tiah an ti.\\n14 Cun Israel mipapawl in an lamcaw hrekkhat cu an la, asinan annih in Jehovah-ih thurawnpek an sut lo. 15 Cule Joshua in anmah thawn remnak a tuah, an nun zuah dingin thukham anmah thawn a tuah, cule mipi-umkhawm hotupawl in an hnenah sia an săm.\\n16 Cule anmah thawn thukham an tuah hnu ni thum a cem tikah, an kiangnaiih cêng an khaw innhnen an si ti an hna in an rak thei. 17 Cun Israel tefapawl cu an feh vivo ih a ni thumnak ah an khawpipawl an va thleng. An khawpipawl cu Gibeon, Khefirah, Beeroth le Kirjath Jearim tla an si. 18 Asinan Israel tefapawl in annih cu an do lo, ziangruangahtile mipi-umkhawm hotupawl in Israel-ih Pathian Jehovah hmin in an hnenah sia an rak săm zo. Cule mipi-umkhawm hmuahhmuah cu hotupawl parah an phunzai.\\n19 Cun hotupawl hmuahhmuah in mipi-umkhawm hmuahhmuah hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah hmin in an hnenah sia kan săm zo, curuangah annih cu kan dai thei lo. 20 Himi hi an hnenih kan tuah ding mi cu a si: An nunnak kan zuah ding, culole an hnenih sia kan rak săm mi thukam ruangah kan parah thinlingnak a thleng pang ding,» tiah an ti. 21 Cule hotupawl in an hnenah, «An nunnak kan zuah pei, asinan annih cu an tiamkam zo vekin mipi-umkhawm thinghlamsaktu le tikhaisaktu si hai seh,» tiah an ti.\\n22 Cun Joshua in annih cu a ko hai ih an hnenah, «Kan kiangnaite-ih cêng si siin ziangahso, ‹Lam hla zetih um mi kan si,› tiah in bum? 23 Curuangah atu ah nannih cu camsiat nan si, sál ihsin zohman nan luat lo pei, ka Pathian inn thinghlamtu le ti khaitu nan si pei,» tiah a ti hai.\\n24 Cule annih in Joshua cu an sâng ih, «Ziangruangahtile Jehovah na Pathian in a siahhlawh Mosi hnenah ram hmuahhmuah lo pe ding le nan hmaiih ram luahtupawl hmuahhmuah siatsuah ṭheh dingin thu a pe zo ti na siahhlawhpawl hi fiangteih sim an rak si, curuangah nanmah ruangah kan nunnak hrangah kan ṭih tuk lawmmam ih, hibang thil hi kan rak ti a si. 25 Cule atu ah zoh hnik, na kut ah kan um, kan parah tuah dingih ṭha le dik na tidān dānin tuah ko aw,» tiah an ti. 26 Cule an parah hitin a tuah, Israel tefapawl kut ihsin a runsuak hai ih, cutin annih cu an that lo. 27 Cule cuih ni ah Joshua in annihpawl cu mipi-umkhawm le Pathian ih a hrilnak hmun ih Jehovah biakṭheng thinghlamtu le ti khaitu ah tuihni tiangin a tuah hai.\\nNi le Thla an Ding\\n1 Cun hitin a rak si, Jerusalem siangpahrang Adoni-zedek in Joshua in Ai khua a lâk le a siatbăl thluhdan, Jeriko khua le a siangpahrang parih a tuah vekin Ai khua le a siangpahrang par khalah a tuah ti mi le Gibeon khawmipawl cu Israel thawn remnak an tuah ih an lakah an um ti mi thuhlapawl a thei. 2 Cutikah an ṭih tuk lawmmam, ziangruangahtile Gibeon khua cu siangpahrang khawpi vekih khawpi ropi a si, cule Ai khua hnakin a ropisawn ih a mipapawl hmuahhmuah khal an caksawn. 3 Curuangah Jerusalem siangpahrang Adoni-zedek in Hebron siangpahrang Hoham le Jarmuth siangpahrang Piram le Lakish siangpahrang Jafia le Eglon siangpahrang Debir pawl hnenah mi a thlah ih, an hnenah, 4 «Ka hnenah hung so uhla, in bawm uh, cutin Gibeon kan do pei, ziangahtile Joshua le Israel tefapawl thawn remnak an tuah a si,» tiah a ti hai. 5 Curuangah Amor-mipawlih siangpahrang panga a si mi, Jerusalem siangpahrang, Hebron siangpahrang, Jarmuth siangpahrang, Lakish siangpahrang le Eglon siangpahrang pawl cu an pungkhawmaw ih anmah le an ralkappawl hmuahhmuah cu an hung so, Gibeon khaw hmaiah ṭanhmun an khuar ih an hung do.\\n6 Cule Gibeon mipapawl in Gilgal ṭanhmun khuarnak ah Joshua hnenah mi an thlah ih a hnenah, «Na siahhlawhpawl hi in thlauthla hlah aw, zamrangten hung so aw, in run awla in bawm aw, ziangahtile tlang ram ih cêng Amor-mipawlih siangpahrangpawl hmuahhmuah cu kanmah do dingin an pungkhawm zo a si,» tiah an ti.\\n7 Cutin Joshua le a hnenih um ral do mi hmuahhmuah le micak ralṭha hmuahhmuah cu Gilgal ihsin an hung so. 8 Cule Jehovah in Joshua hnenah, «Anmahpawl khi ṭih hlah, ziangahtile annih cu na kut ah ka lo pe zo, na hmaiah zohman an ding thei lo ding,» tiah a ti. 9 Curuangah Joshua cu Gilgal ihsin zanvar a hung so ih hmakhatteah an hnen a hung thleng. 10 Cutin Jehovah in Israel hmaiah annih cu a vaivuanter ṭheh hai ih, Gibeon ah tam ngaingai an that, Beth Horon fehnak zintluan in an dûm vivo ih, Azekah le Makkedah tiang an that vingvo. 11 Cule hitin a si, Israel tefapawl hmaiih an tlan laiah, Beth Horon lam suhnak hmun an thlen zawngah Jehovah in van ihsin rial tumpi pi in Azekah khua tiangin a run den ciamco ih an thi. Israel tefapawl in ralnâm ih an thah mi hnakin rial ih a denthat mi an tamsawn.\\n12 Cun Jehovah in Israel tefapawl hnenih Amor-mipawl a pek hai ni ah Joshua in Jehovah hnenah a ṭawngsuak ih, Israel mithmuhah:\\n«Ninu, Gibeon tlunah ding awla,\\nThlapa, Aijalon Phaikuam ah,»\\n13 Cutin mipi in an ralpawl parih phuba an lâk thluh hlanlo,\\nNi cu a ding ringring ih,\\nThlapa khal a cawl.\\nHimi hi Jasher-ih Cazual ah ngan a si lo maw? Cutin ni cu van laifangah a ding ringring ih, ni khat pumhlum zikte tlak zai a rel lo.\\n14 Cule Jehovah in cutivekih minung aw a ngai ni cu a hlan khalah a hnu khalah a um dah lo, ziangahtile Jehovah in Israel hrangah ral a do a si.\\n15 Cun Joshua le a zawngih um Israel hmuahhmuah cu an ṭanhmun khuarnak Gilgal ah an kirsal.\\nAmor Siangpahrangpawl Thahnak\\n16 Asinan hi siangpahrang panga pawl cu an tlân ih Makkedah hmun ih pûk ah an va relh. 17 Cule cumi cu Joshua hnenah, «Siangpahrang panga kha Makkedah hmun ih pûk ah relhin an hmu sokhaw,» tiah an sim.\\n18 Cule Joshua in, «Pûk kâ ah lung tumpipawl hril uhla, anmah kiltu ding milai ret uh. 19 Cule nannih cu cu tawkah tāng ta hlah uh, nan ralpawl dawi sawn uh, cule a dung khawrtupawl kha bei uh. An khuapawl ah lutter hrimhrim hlah uh, ziangahtile Jehovah nan Pathian in nan kut ah anmah cu a lo pe hai zo a si,» tiah a ti. 20 Cun hitin a rak si, Joshua le Israel tefapawl in an cimih thluh lai hlanlo, thahawknak nasazetin an thah ciamco laiah, a tlânsuak mipawl cu kulh nei khawpipawl ah an lut. 21 Cule mipi hmuahhmuah cu Makkedah hmun ih Joshua hnenah, ṭanhmun khuarnak ah hnangamten an kirsal ṭheh. Israel tefapawl lakih zohman dokalhin zohman in an lei an cangter lo.\\n22 Cun Joshua in, «Pûk kâ kha áwng uhla, cuih siangpahrang panga pawl kha pûk ihsin ka hnenah rak hruai uh,» tiah a ti. 23 Cule cutivekcun an tuah, cule pûk ihsin a hnenah cuih siangpahrang panga pawl, Jerusalem siangpahrang, Hebron siangpahrang, Jarmuth siangpahrang, Lakish siangpahrang le Eglon siangpahrang pawl cu an hei hruai.\\n24 Cule hitin a rak si, cuih siangpahrangpawl Joshua hnenih an hei hruai tikah, Israel mipa hmuahhmuah cu Joshua in a ko hai ih, amah zawngih a fehtu ralbawipawl hnenah, «Rak naih uh, hi siangpahrangpawlih ahngawng pál uh,» tiah a ti hai. Cule an rak naih ih an hngawng an palsak. 25 Cun Joshua in an hnenah, «Ṭih hlah uh, lungphâng fawn hlah uh, cak le ralṭha zetin um uh, ziangahtile nan do mi nan ralpawl hmuahhmuah parah Jehovah in hitin a tuah ding a si,» tiah a ti. 26 Cule cumi hnuin Joshua in anmah cu a bei hai ih, a that hai, cule thing panga parah a thlai hai ih, zan lam tiang thing parah an thlaiaw ringring. 27 Cutin nitlak zikin Joshua in thu a pe ih, thing par ihta cupawl cu an lathla, an rak relhnak pûk sungah an hlăwn, cule pûk kâ cu lung tumpi pi in an sin, cumi cu tuihni tiangin an um lai.\\n10:24a hngawng: Siangpahrang in a neh mi siangpahrang cu a băwkter ding ih a hngawng parah a ke a ret.\\nThlang lam Ram Lâknak\\n28 Joshua in cuih ni ah Makkedah cu a la ih, cumi le an siangpahrang cu ralnâm hriam in a that. Anih in annihpawl cu cuih hmun ih um nunnak nei hmuahhmuah thawn a that ṭheh hai. Pakhat hman hlah mi a nei lo. Jeriko siangpahrang parih a tuah vekin, Makkedah siangpahrang par khalah a tuah.\\n29 Cun Joshua cu a hnenih Israel-mi hmuahhmuah thawn Makkedah a suahsan ih, Libnah ah a feh, cule Libnah cu an do. 30 Cule Jehovah in cuih khua le a siangpahrang khal cu Israel kut ah a pek hai, anih in cuih khua le a sungih um nunnak nei hmuahhmuah cu ralnâm hriam in a that hai. Pakhat hman hlah mi a nei lo, an siangpahrang cu Jeriko siangpahrang parih a tuah vekin a tuah ve.\\n31 Cun Joshua cu a hnenih Israel-mi hmuahhmuah thawn Libnah a suahsan ih, Lakish ah a feh, cule ṭanhmun an khuar ih cuih khua cu an do. 32 Cule Jehovah in Lakish khua cu Israel kut ah a pe, cumi cu a ni hnihnak ah an la, cule Libnah parih a tuahdān hmuahhmuah bangtukin cuih khua le a sungih um nunnak nei hmuahhmuah cu ralnâm hriam in a that ṭheh. 33 Cun Gezer siangpahrang Horam cu Lakish bawm dingin a hung so, cule Joshua in amahpa le a mipawl cu pakhat hman tâng nawn lo tiangin a that.\\n34 Joshua cu a hnenih Israel hmuahhmuah thawn Lakish a suahsan ih Eglon ah a feh, cule ṭanhmun an khuar ih, cuih khua cu an do. 35 Cuih ni ah cuih khua cu an la ih, cuih ni lala ah khua le a sungih um nunnak nei hmuahhmuah cu Lakish khua a tuah vekin ralnâm hriam in a that ṭheh hai.\\n36 Cutin Joshua cu a hnenih um Israel-mi hmuahhmuah thawn Eglon ihsin a so ih Hebron ah a feh, cule cucu an va do. 37 Cule cuih khua cu an la ih a khua, a siangpahrang, a kiangkapih khua hmuahhmuah le an sungih um nunnak nei hmuahhmuah in ralnâm hriam in an do ih Eglon tlunih a tuah vekin pakhat hman a hlah lo, a khua le a sungih um nunnak nei hmuahhmuah cu a hlorálter ṭheh.\\n38 Cun Joshua le Israel hmuahhmuah cu Debir khaw lamah an kirsal, cule cuih khua cu an do. 39 Cule anih in cuih khua le a siangpahrang le a kiangkapih khua hmuahhmuah cu a la, cupawl cu ralnâm hriam in an bei ih, a sungih um nunnak nei hmuahhmuah cu a that ṭheh. Pakhat hman a hlah lo, Hebron parih a tuah vekin Debir le a siangpahrang parah a tuah, Libnah le a siangpahrang parih a tuah vek khalin.\\n40 Cutin Joshua cun ram hmuahhmuah: tlang ram le Negev le phairawn le ramṭhing ram hrâppawl le an siangpahrang hmuahhmuah cu a bei ih, pakhat hman a hlah lo, Israel-ih Pathian Jehovah in thu a rak pek zo vekin thaw a thaw mi hmuahhmuah cu a that ṭheh. 41 Cule Joshua in Kadesh Barnea ihsin Gaza tiang, Goshen ram hmuahhmuah, Gibeon tiangin a that ṭheh. 42 Joshua in hibang siangpahrangpawl hmuahhmuah le an ram cu ṭum khat ah a lâk ṭheh, ziangruangahtile Israel-ih Pathian Jehovah in Israel hrangah a do. 43 Cun Joshua le a hnenih um Israel-mi hmuahhmuah cu Gilgal ih an ṭanhmun khuarnak ah an kirsal.\\nSak lam Ram Lâknak\\n1 Cule hitin a rak si, Hazor khaw siangpahrang Jabin in hih thuhlapawl a theih tikah, Madon khaw siangpahrang Jobab hnenah siseh, Shimron siangpahrang hnenah siseh, Akshaf siangpahrang hnenah siseh, 2 sak lam tlang rampawl, Kinneroth khaw thlang lam Arabah, hmun niam, nitlaknak Dor hmun sângpawl ih um siangpahrangpawl hnenah siseh, 3 nisuahnak le nitlaknak ih um Kanaan-mipawl hnenah siseh, tlang ih um Amor-mi, Heth-mi hnenah siseh, Periz-mi hnenah siseh, tlang parih um Jebus-mi le Mizpah ram Hermon hnuaiih um Hiv-mi hnenah siseh mi a thlah. 4 Cutin annih cu, anmah le an zawngih um an ralkappawl hmuahhmuah, mi tampi, an tam lam cu tifinriat kapih vunnel zat, ráng le ránglêng tam ngaingai thawn an păwksuak. 5 Cule hibang siangpahrangpawl hmuahhmuah cu an tawngkhawmaw, an ra ih Israel do dingin Merom tidai ah ṭanhmun an khuartlang.\\n6 Asinan Jehovah in Joshua hnenah, «Anmahpawl ruangah ṭih hlah, ziangahtile thaizing atu tikcu ah Israel hmaiah thah cia-in an zaten ka lo pe thluh hai ding. An rángpawl kaizatha nan sâtcat pei ih, an ránglêngpawl meisa in nan urkāng pei,» tiah a ti. 7 Cutin Joshua le a zawngih ral do mipawl hmuahhmuah cu Merom ti kapah cun an feh lohli ih an do hai. 8 Cule Jehovah in annihpawl cu Israel kut ah a pe, Sidon Ropisawn hmun tiang le Misrefoth Tivate tiang le nisuahnak lamah Mizpah Phaikuam tiangin an neh ih an dûm. Pakhat hman an tān nawn lo tiangin an do. 9 Cutin Jehovah in a rak sim vekin, Joshua in an parah a tuah, an rángpawlih kaikuatha a sahcatsak ih, meisa in an ránglêngpawl a urkāng ṭheh.\\n10 Cu laiah Joshua cu a kirsal ih Hazor khua a va la, cule an siangpahrang cu ralnâm hriam in a that, ziangahtile Hazor khua cu a hlanah cuih lalrampawl hmuahhmuah ih lubân a rak si. 11 Cule annih in cuih khua ih um nunnak nei hmuahhmuah cu ralnâm hriam in an that ih, an hlorálter ṭheh. Thaw a thaw mi pakhat hman an tâng lo. Cun Hazor cu meisa in a urkang.\\n12 Cule cuih siangpahrangpawlih khawpipawl hmuahhmuah le an siangpahrangpawl hmuahhmuah cu Joshua in a la ih, ralnâm hriam in a that hai. Jehovah siahhlawh Mosi ih thu a rak pek vekin anih in a that ṭheh hai. 13 Asinan Joshua ih a urkăng mi Hazor khua siarlo tlang parih a um mi khawpipawl cu pakhat hman Israel in a urkāng lo. 14 Cule hih khawpipawl ihsi ralthillawnpawl le sumhnámpawl cu Israel tefapawl in anmai covo ah an lak; asinan an tihlorál ṭheh hlanlo ralnâm hriam in mi kip cu an that, cule thaw a thaw mi pakhat hman an hlah lo. 15 Jehovah in a siahhlawh Mosi thu a pek vekin, Mosi in Joshua thu a pe ve, cule cuvek cekci in Joshua in a tuah ṭheh. Joshua cun Jehovah in Mosi thu a pek mi hmuahhmuah cu tuah loih hrelhtak hrimhrim a nei lo.\\n16 Cutivekcun Joshua in hibang ram hmuahhmuah, tlang rampawl, Negev hmuahhmuah, Goshen ram hmuahhmuah, phaikuam rampawl le Arabah, Israel tlang rampawl le a phairawn rampawl, 17 Seir Tlang hun sutu Halak Tlang ihsin Hermon Tlang hnuai Lebanon Phaikuam ih um Baal Gad tiangin a lâk ṭheh. An siangpahrangpawl hmuahhmuah cu a la ṭheh, cule a sattlu hai ih, a that hai. 18 Joshua in cuih siangpahrangpawl hmuahhmuah cu reipi a do. 19 Gibeon khua ih a um mi Hiv-mipawl siarlo Israel tefapawl thawi remnak a tuahtu khua an um lo. An zaten do ih an lak mi hlir a si. 20 Ziangahtile Jehovah in Mosi hnenih thu a pek zo vekin, Jehovah in anmah a hlorálternak dingah le zahngainak zianghman co loih a thah ṭheh hai sawnnak dingah, Israel rak do dingin Jehovah in an thinlung a hakter.\\n21 Cule cu laifangah Joshua cu a feh ih, Anak-mipawl cu tlang rampawl ihsin siseh, Hebron ihsin siseh, Debir ihsin siseh, Anab ihsin siseh, Judah tlang ram hmuahhmuah ihsin siseh, Israel tlang ram hmuahhmuah ihsin siseh a cimitter ṭheh, anmah cu Joshua in an khawpipawl thawn a hlorálter verver. 22 Israel tefapawl ram ah Anak-mi pakhat hman an tâng nawn lo, Gaza khua le Gath khua le Ashdod khua lawngah an tâng lai.\\n23 Cutin Jehovah in Mosi hnenih a sim mi hmuahhmuah vekin, Joshua in ram pumpi in a lâk ṭheh, cule Joshua cun an hnám cio ih an covo zulhin Israel cu ro ih an co ding mi ram a zem fingfing hai. Cun ram cu ral a dai ta.\\nMosi ih Neh Mi Siangpahrangpawl\\n1 Hipawl hi Israel tefapawl ih an neh mi ram siangpahrangpawl cu an si, nisuahnak lamah Jordan tiva ral, Arnon Tiva ihsin Hermon Tlang le nisuahnak lam Arabah hmuahhmuah tiangih an ram cu an neihsak. 2 Siangpahrang pakhat cu Amor-mipawlih siangpahrang Sihon a si. Amah cu Heshbon ah a cêng ih, Gilead ram hrek siseh, Arnon Tiva kapih um Aroer khua ihsin le cuih tiva laifang ihsin Ammon-mipawl ramri Jabbok Tiva tiangin siseh, 3 Arabah ihsi nisuahnak lamih um aKinneroth Tifinriat tiang le Arabah Tipi, nisuahnak lamih um Cite Tipi tiang siseh, Beth Jeshimoth lamzin siseh, thlang lam suk ah Pisgah tlanghrâp tiangin a uk. 4 A dang siangpahrang cu Bashan siangpahrang Og le a lalram a si, amah cu mimangkawngpawl lakih a tāngsŭn a si, amah cu Ashtaroth ah le Edrei ah a cêng. 5 Cule anih cun Hermon Tlang siseh, Salkah khua siseh, Bashan ram hmuahhmuah ah Geshur-mipawl le Maakath-mipawl ih ramri tiang le Heshbon siangpahrang Sihon-ih ramri Gilead ram a hrek tiangin a uk.\\n12:3a Kinneroth Tifinriat: Galili Tili kawhnak a si.\\n6 Hibangpawl hi Jehovah siahhlawh Mosi le Israel tefapawl in an rak neh, cule Jehovah siahhlawh Mosi in cuih ram cu Reuben-mipawl le Gad-mipawl le Manasseh hnám hrek pawl hnenah an ro dingah a rak pe.\\nJoshua ih Neh Mi Siangpahrangpawl\\n7 Cule hipawl cu Joshua le Israel tefapawl in Israel hnámpawl an hnam ṭhenawkdān bangtukih an neih dingih a pek mi hi lam nitlaknak lam Jordan ralih an neh mi Lebanon phaikuam ih um Baal Gad ihsin Seir tlang vun sutu Halak tlang tiangih siangpahrangpawl an si.\\n8 Cuih siangpahrangpawl cu tlang ram ah, phaikuam ah, Arabah ah, ram hrâp ah, ramṭhing ah le Negev ih a um mi an si. Anmah cu Heth-mipawl, Amor-mipawl, Kanaan-mipawl, Periz-mipawl, Hiv-mipawl le Jebus-mipawl an si.\\n9 Pakhat cu Jeriko siangpahrang a si, pakhat cu Bethel khaw kiangih um Ai siangpahrang a si.\\n10 Pakhat cu Jerusalem siangpahrang a si ih, pakhat cu Hebron siangpahrang a si.\\n11 Pakhat cu Jarmuth siangpahrang a si ih, pakhat cu Lakish siangpahrang a si.\\n12 Pakhat cu Eglon siangpahrang a si ih, pakhat cu Gezer siangpahrang a si.\\n13 Pakhat cu Debir siangpahrang a si ih, pakhat cu Geder siangpahrang a si.\\n14 Pakhat cu Hormah siangpahrang a si ih, pakhat cu Arad siangpahrang a si.\\n15 Pakhat cu Libnah siangpahrang a si ih, pakhat cu Adullam siangpahrang a si.\\n16 Pakhat cu Makkedah siangpahrang a si ih, pakhat cu Bethel siangpahrang a si.\\n17 Pakhat cu Tappuah siangpahrang a si ih, pakhat cu Hefer siangpahrang a si.\\n18 Pakhat cu Afek siangpahrang a si ih, pakhat cu Lasharon siangpahrang a si.\\n19 Pakhat cu Madon siangpahrang a si ih, pakhat cu Hazor siangpahrang a si.\\n20 Pakhat cu Shimron Meron siangpahrang a si ih, pakhat cu Akshaf siangpahrang a si.\\n21 Pakhat cu Taanak siangpahrang a si ih, pakhat cu Megiddo siangpahrang a si.\\n22 Pakhat cu Kedesh siangpahrang a si ih, pakhat cu Karmel tlang ih Jokneam siangpahrang a si.\\n23 Pakhat cu Dor tlang ram ih Dor siangpahrang a si ih, pakhat cu Gilgal miphunpawlih siangpahrang a si.\\n24 Pakhat cu Tirzah siangpahrang a si ih, siangpahrang zaten 31 an si.\\nLâk ding mi Ram a Tang hrih Lai\\n1 Cun Joshua cu a tar ih, a kum khal a tam zet. Cule Jehovah in a hnenah, «Nang cu na tar thlang, na kum le a tam zet, ram lâk ding le tam tuk a tāng lai fawn. 2 Himi hi a tāng lai mi ram cu a si: Filisṭia-mipawl le Geshur-mipawlih ram hmuahhmuah, 3 Izip nisuahnak lamih Sihor tiva ihsin sak lamah Kanaan-mipawl ram ih siar Ekron ramri tiang; Filisṭia-mipawlih bawi panga an um: Gaza-mipawlih bawi, Ashdod-mipawlih bawi, Ashkelon-mipawlih bawi, Gath-mipawlih bawi, Ekron-mipawlih bawi, cule Avit-mipawlih ram khal. 4 Thlang lam ah cun, Kanaan-mipawlih ram hmuahhmuah, Sidon-mipawlih ta Mearah ihsin Afek tiang, Amor-mipawlih ramri tiangin, 5 Gebal-mipawlih ram le Lebanon nisuahnak lam ram hmuahhmuah le Hermon Tlang hnuaiih Baal Gad khua ihsin Hamath luhnak tiang, 6 Lebanon ihsin Misrefoth Maim tiangih tlang ram ih cêng mi hmuahhmuah le Sidon-mi hmuahhmuah tla an tel. Anmahpawl cu Israel tefapawl hmai ihsin ka dawisuak ṭheh hai ding. Na hnenih thu ka lo pek zo vekin, cumi cu camcawhfung zûkin an ro ah Israel tefapawl kha zem hai aw. 7 Curuangah hi ram hi hnám pakua pawl le Manasseh hnám hrek kha an ro ah zem hai aw,» tiah a ti.\\nJordan Nisuahnak Ram Zemawknak\\n8 A dang Manasseh hnám hrek pawl thawn Reuben-mipawl le Gad-mipawl cun Jehovah siahhlawh Mosi in anmah a rak pek zo hai bangin, Mosi ih a rak pek hai zo mi Jordan nisuahnak lam ral cu an ro ah an co. 9 Arnon Tiva kapih um Aroer khua ihsin le phaikuam laifangih um khua le Medeba hmunrawn hmuahhmuah ihsin Dibon khua tiang, 10 Heshbon khawpi ihsi uktu Amor-mipawlih siangpahrang Sihon-ih khawpipawl hmuahhmuah ihsin Ammon tefapawlih ramri tiang, 11 Gilead ram le Geshur-mipawl le Maakath-mipawl ih ramri, Hermon Tlang hmuahhmuah le Bashan ram hmuahhmuah ihsin Salkah khua tiang, 12 mimangkawngpawl lakih a tāngsŭn Ashtaroth khua le Edrei khua uktu, Bashan siangpahrang Og-ih lalram hmuahhmuah tla an si. Ziangahtile hibangpawl cu Mosi in a rak neh hai zo ih, a rak dawisuak ṭheh zo.\\n13 Cutisikhalsehla Israel tefapawl in Geshur-mipawl le Maakath-mipawl cu an dawisuak lo, Geshur-mipawl le Maakath-mipawl cu tuihni tiangin Israel-mipawl lakah an cêng sawn.\\n14 Levi hnám lawng ro a pe ve lo, Jehovah in an hnenih a rak sim cia bangin, meisa ih ur mi, Israel-ih Pathian Jehovah hnenih thawi mipawl kha an ro a si.\\n15 Cule Mosi in Reuben tefapawlih hnám cu an hrin an hrin zulhin ro a pe hai. 16 An ramri cu Arnon Tiva kapih um Aroer khua ihsin le phaikuam sungih um khua le Medeba kiangih hmunrawn hmuahhmuah, 17 Heshbon khawpi le a kiangkap hmunrawn ih khua hmuahhmuah an si. Cupawl cu: Dibon, Bamoth Baal, Beth Baal Meon, 18 Jahaza, Kedemoth, Mefaath, 19 Kirjathaim, Sibmah, phaikuam kiang tlang ih um Zereth Shahar, 20 Beth Peor khua, Pisgah tlanghrâppawl le Beth Jeshimoth khua, 21 phairawn khua hmuahhmuah le Heshbon khua ihsi rak uktu Amor-mipawlih siangpahrang Sihon-ih lalram hmuahhmuah tiangin a rak si. Anih cu Midian lal Evi, Rekem, Zur, Hur le Reba pawl thawn Mosi in a that cih, annih cu Sihon-ih ram ih cêng a hnuaiih uktupawl an si. 22 Beor-ih fapa aizohthiam Balaam khal Israel tefapawl in mi dang an thah mipawl lakah ralnâm in an that tel ve. 23 Cule Reuben tefapawlih ramri cu Jordan tiva kap a si. Himi cu Reuben tefapawl in an hrin an hrin ih ro an co mi khawpipawl le an khawṭekpawl a si.\\n24 Mosi in Gad hnám, Gad tefapawl hnen khalah an hrin an hrin zulhin ro a pe hai. 25 An ramri cu Jazer khua le Gilead ram ih khawpi hmuahhmuah le Ammon-mipawlih ram hrek ihsin Rabbah khaw hmaiih um Aroer khua tiang, 26 cule Heshbon khua ihsin Ramath Mizpah le Betonim khua tiang, cun Mahanaim ihsin Debir ramri tiang, 27 cule phaikuam ah Beth Haram khua, Beth Nimrah khua, Sukkoth khua le Zafon khua, Jordan tiva cu ramri ah hmangin Hesbon siangpahrang Sihon-ih lalram a tāng lai mi le Jordan nisuahnak lamah Kinnereth Tifinriat zim tiang a si. 28 Himi hi Gad-ih tefapawl in an hrin an hrin ih ro an co mi khawpipawl le an khawṭekpawl tla an si.\\nManasseh Hnám Hrek (Nisuahnak Lamah)\\n29 Mosi in Mannaseh cithlah hnám hrek pawl ro a pe hai, cumi cu Mannaseh hnám hrek pawl hrangah an hrin an hrin zulhih pek mi a si. 30 An ramri cu Mahanaim ihsin Bashan ram hmuahhmuah, Bashan siangpahrang Og-ih lalram hmuahhmuah, Bashan ram sungih a um mi Jair-ih khuapawl hmuahhmuah le khawpi 60 thawn, 31 Gilead ram hrek le Bashan ram ih Og-ih lalram khawpi Ashtaroth le Edrei cu Mannaseh fapa Makir-ih tefapawl hrang a si ih, an hrin an hrin zulhin Makir-ih tefa a hrek pawl hrangah a si.\\n32 Hih Moab phairawnpawl, Jeriko zawn, Jordan ral, nisuahnak lam rampawl hi Mosi in an ro dingih a zem mi cu an si. 33 Asinan Levi hnám cu Mosi in ro a pe ve lo, Jehovah in an hnenih a rak sim zo bangin, Israel-ih Pathian Jehovah cu an ro a si.\\nJordan Nitlaknak Ram Zemawknak\\n1 Hibang rampawl hi a si, Israel tefapawl in ro ih co dingah Kanaan ram ah an lâk. Puithiam Eleazar, Nun-ih fapa Joshua le Israel tefapawlih hnám palepawlih lubânpawl in cumi cu ro dingah anmahpawl cu an zem. 2 Hnám kua le hnám hrek hrangah Jehovah in Mosi kut hmangih thu a rak pek vekin, an ro hrangah camcawhfung an zûk. 3 Ziangahtile Mosi in hnám hnih le a hrek cu Jordan khat lam ralah ro a rak pe hai zo, asinan Levi-mipawl cu an lakah ro a pe ve lo. 4 Ziangahtile Joseph tefapawl kha Manasseh le Efraim tiin hnám hnih an si. Cule Levi-mipawl cu cuih ram ah an cēnnak ding hrangah khawpipawl le an sumhnámpawl le an thilripawl hrangih an ran tlannak ram lawnglakpawl siarlo covo zianghman an pe ve lo. 5 Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin, Israel tefapawl in an tuah, cule ram cu an zemaw.\\nKaleb in Hebron Ro ah a Co\\n6 Cun Judah tefapawl cun Gilgal ih Joshua an ra naih. Cule Keniz-mi Jefunneh-ih fapa Kaleb in a hnenah, «Jehovah in Pathian mi Mosi hnenah Kadesh Barnea ah nangmah le keimah-ih thuhla a rel mi thu kha na thei ko. 7 Jehovah siahhlawh Mosi in ram va thlingthla dingin Kadesh Barnea ihsi i thlah laiah khan kum 40 mi ka si ih, ka thinlung ih um vekin a hnenah thu ka thlĕnkir. 8 Cutisikhalsehla ka zawngih a so vetu ka unaupawl in mipi thinlung an beidawngter, asinan kei cun Jehovah ka Pathian cu pumhlum in ka thlun a si. 9 Cule cuih ni ah Mosi in sia a săm ih, ‹Jehovah ka Pathian cu pumhlum in na thlun ruangah na ke ih na palnak ram cu kumkhuain nangmah le na tefapawlih co mi ro a si tengteng ding,› tiah i ti. 10 Cule atu ah ngai hnik, Jehovah in Mosi hnenih cumi thu a sim ihsin ramṭhing ih Israel a vahvaih sung hmuahhmuah, Jehovah in a rak sim vekin kum 45 rori in nungdamter. Cule atu ah ngai hnik, tuihni ah kum 85 mi ka si thlang. 11 Tuihni ah Mosi in i thlah lai tlukin ka cak lai hrih thotho, doawknak ah feh sukso ding khalin atu ah thazang ka nei lai a si. 12 Curuangah khaih ni ih Jehovah in a rak sim mi himi tlang hi i pe aw, ziangahtile khaih ni ah cutawk hmun ah ziangtin Anak-mipawl an um ti le khawpipawl cu ziangtluk an nasa ih ziangvekin an kulhhngetaw tipawl tla na thei ko. Jehovah in i umpi ding ih, Jehovah in a rak sim vekin anmah cu ka dawisuak thei ko ding,» tiah a ti.\\n13 Cule Joshua in amah cu thlawsuah a pe ih Jefunneh fapa Kaleb cu a ro dingah Hebron khua a pe. 14 Curuangah Hebron cu Keniz-mi Jefunneh-ih fapa Kaleb-ih ro ah tuihni tiang a rung si lan ta, ziangruangahtile anih cun Israel-ih Pathian Jehovah cu pumhlum in a thlun. 15 Cule Hebron-ih hmin cu a hlanah cun Kirjath Arba a si. Arba cu Anak-mipawl lakih miropibik a si. Cun ram cu ral a dai ta.\\n1 Judah tefapawlih hnám an hrin an hrin zulhih an covo cu hihi a si: Zin Ramṭhing thlang lam Edom ramri cu thlang lam ramri dĕng a si. 2 Cule an thlang lam ramri cu Cite Tipi kap ihsin a thăwk ih, a ti kĕl ihsin thlang lamah a hawithla vivo. 3 Cun Akrabbim sohnak thlang lam kapin ramri cu a feh vivo ih, Zin a va thleng, Kadesh Barnea thlang lam kapah a kaiso ih, Hezron a va thleng, Adar ah a kaiso ih, Karkaa a helkûal. 4 Cutawk ihsin Azmon lamah a feh vivo ih Izip Tivate ah a va suak, cule ramri cu tifinriat ah a net. Hihi thlang lam nan ramri ding cu a si.\\n5 Nisuahnak lam ramri cu Cite Tipi a si ih, Jordan tiva kâ tiangin a si. Cule sak lam ramri cu Jordan tiva kâ ih tifinriat kĕl ihsin a thăwk. 6 Ramri cu Beth Hoglah lamah a kaiso ih, Beth Arabah sak lam tiang a feh vivo, cule ramri cu Reuben-ih fapa Bohan-ih lungphun tiang a so vivo. 7 Cun ramri cu Akor Phaikuam ihsin Debir lamah a so vivo ih, phaikuam thlang lamih um Adummim sohnak hmaiah Gilgal lam panin sak lamah a feh vivo. Ramri cu En Shemesh tipi ah a feh vivo ih, En Rogel ah a net. 8 Cule ramri cu Hinnom Fapa Phaikuam ah a fehso ih, Jebus-mipawl umnak khua thlang lam tlanghrâp a thleng, cumi cu Jerusalem a si. Ramri cu Hinnom Phaikuam nitlaknak lam hmaiih um tlang zimah a so, cumi cu Refaim Phaikuam sak lam netnak a si. 9 Cun ramri cu tlang zim ihsin Neftoah tihna tiangin a fehkûal ih, Efron Tlang khawpipawl ah a lan vivo. Cule ramri cu Kirjath Jearim ti mi Baalah ah a fehkûal vivo. 10 Cun ramri cu Baalah ihsin Seir Tlang nitlaknak lamah a kirsal ih, sak lamah Jearim Tlang kap a thleng, cumi cu Kesalon a si, Beth Shemesh lamah a suk ih, Timnah a vung thleng. 11 Cule ramri cu sak lamah Ekron kapah a fehso. Cun ramri cu Shikron ah a fehkûal ih, Baalah Tlang a hei pahtlăng, cule Jabneel a va thleng. Cun ramri cu tifinriat ah a va net.\\n12 Nitlaknak lam ramri cu Tifinriat Tumpi kap tluan hmuahhmuah khi a si. Himi cu an hrin an hrin in Judah tefapawlih an ramri hmuahhmuah cu a si.\\nKaleb in Hebron le Debir a Luah\\n13 Cule Jefunneh-ih fapa Kaleb cu Joshua hnenih Jehovah thupek bangtukin, Judah tefapawl lakah covo a pe ve ih, Hebron an ti mi Kirjath Arba a pe, Arba cu Anak-ih pa a si. 14 Kaleb in cuih hmun ihsin Anak-ih fapa pathum, Sheshai, Ahiman le Talmai, Anak-ih tefapawl tla a dawisuak hai. 15 Cun anih cu cutawk ihsin Debir ih cêngpawl hnenah a so, a hlanah Debir-ih hmin cu Kirjath Sefer a si.\\n16 Cule Kaleb in, «Kirjath Sefer khua do ih a latu cu a nupi dingah ka fanu Akhsah ka pe ding,» tiah a ti. 17 Cule Kaleb-ih unaupa Kenaz-ih fapa Othniel in cuih khua cu a la, cule Kaleb in a fanu Akhsah cu nupi ah a pek. 18 Cun hitin a si, cu nu cu cu pa hnen a va thlen tikah, cu nu cun a paih lóram dil dingin a pasal a năwr. Cun cu nu cu a lāk par ihsin a ṭum, cule Kaleb in a hnenah, «Ziangso na duh?» tiah a rak ti.\\n19 Anih in a let ih, «Thlawsuah in pe aw, Negev in pe zo cengmang cu cirhti khal in pe lawlaw aw,» tiah a ti. Cule Kaleb in cirhti tlunta le cirhti hnuaita cu a pe.\\nJudah Ram Khawpipawl\\n20 Himi hi Judah tefapawlih hnám an hrin an hrin zulhih an ro a si. 21 Thlang lamah cun Edom ramri lamih Judah cithlah hnámih an khawpi hlabikpawl cu Kabzeel, Eder, Jagur, 22 Kinah, Dimonah, Adadah, 23 Kedesh, Hazor, Ithnan, 24 Zif, Telem, Bealoth, 25 Hazor, Hadattah, Kerioth, Hazor ti mi Hezron, 26 Amam, Shema, Moladah, 27 Hazar Gaddah, Heshmon, Beth Pelet, 28 Hazar Shual, Beersheba, Bizjothjah, 29 Baalah, Ijim, Ezem, 30 Eltolad, Kesil, Hormah, 31 Ziklag, Madmannah, Sansannah, 32 Lebaoth, Shilhim, Ain le Rimmon pawl tla an si. An khawpipawl cu, an khawṭekpawl thawn a zaten 29 an si.\\n33 Phairawn lamih an khawpipawl cu, Eshtaol, Zorah, Ashnah, 34 Zanoah, En Gannim, Tappuah, Enam, 35 Jarmuth, Adullam, Sokoh, Azekah, 36 Sharaim, Adithaim, Gederah le Gederothaim tla an si: an khawpi zaten, an khawṭekpawl thawn hleili an si. 37 Cuihtlunah Zenan, Hadashah, Migdal Gad, 38 Dilean, Mizpah, Joktheel, 39 Lakish, Bozkath, Eglon, 40 Kabbon, Lahmas, Kithlish, 41 Gederoth, Beth Dagon, Naamah le Makkedah tla an si: an khawṭekpawl thawn, khawpi hleiruk an si. 42 Cuihtlunah Libnah, Ether, Ashan, 43 Jiftah, Ashnah, Nezib, 44 Keilah, Akzib le Mareshah tla an si: an khawṭekpawl thawn khawpi pakua an si. 45 Cuihtlunah Ekron le a kiangkap khawpi tedeuhpawl le a khawṭekpawl thawn an si. 46 Ekron ihsin tifinriat tiang Ashdod kiangkap hmuahhmuah ih an khawṭekpawl thawn an si. 47 Cuihtlunah Ashdod le a kiangkapih a khawpi tedeuhpawl le a khawṭekpawl, Gaza le a kiangkapih a khawpi tedeuhpawl le a khawṭekpawl tla an si ih, Izip Tivate le Tifinriat Tumpi kap tluan tiangin an si.\\n48 Cule tlang rampawl ah cun: Shamir, Jattir, Sokoh, 49 Dannah, Debir ti mi Kirjath Sannah, 50 Anab, Eshtemoh, Anim, 51 Goshen, Holon le Giloh tla an si ih, an khawṭekpawl thawn, khawpi hleikhat an si. 52 Cuihtlunah Arab, Dumah, Eshean, 53 Janum, Beth Tappuah, Afekah, 54 Humtah, Hebron ti mi Kirjath Arba le Zior tla an si ih, an khawṭekpawl thawn, khawpi pakua an si. 55 Cuihtlunah Maon, Karmel, Zif, Juttah, 56 Jezreel, Jokdeam, Zanoah, 57 Kain, Gibeah le Timnah tla an si ih, an khawṭekpawl thawn khawpi pahra an si. 58 Cuihtlunah Halhul, Beth Zur, Gedor, 59 Maarath, Beth Anoth le Eltekon tla an si ih, khawpi paruk, an khawṭekpawl thawn an si. 60 Cuihtlunah Kirjath Jearim ti mi Kirjath Baal le Rabbah tla an si ih, an khawṭekpawl thawn khawpi pahnih an si.\\n61 Ramṭhing ah cun: Beth Arabah, Middin, Sekakah, 62 Nibshan, Cite Khawpi le En Gedi tla an si ih, an khawṭekpawl thawn khawpi paruk an si.\\n63 Jerusalem luahtu Jebus-mipawl lawngte cu, Judah tefapawl in an dawisuak thei lo, Jebus-mipawl cu Jerusalem ah Judah tefapawl zawngah tuihni tiang an cêng riangri.\\nJoseph Tefapawlih Ram\\n1 Joseph tefapawl parih camcawhfung tla mi cu Jordan tiva ihsin Jeriko tiang a si: Jeriko tipi nisuahnak lamah a feh, Jeriko ihsin ramṭhing paltlăngin tlang ram lamah Bethel tiangin a fehso vivo. 2 Cun Bethel ihsin Luz ah a fehsuak ih, Arki-mipawlih ramri Ataroth tiangin a fehso. 3 Cule nitlaknak lamah Jaflet-mipawlih ramri ah, Beth Horon hnuaita ramri tiang le Gezer tiangin a feh vivo ih, tifinriat ah a va net. 4 Cutin Joseph-ih tefapawl, Manasseh le Efraim cun an co mi ro cu an la.\\n5 An hrin an hrin zulhih Efraim tefapawlih ramri cu hitin a si, nisuahnak lamih ro ih an co mi ramri cu Ataroth Addar a si ih, Beth Horon tlunta tiang a si.\\n6 Cule ramri cu Mikhmethath sak lam kap tifinriat lamah a suak, cun ramri cu nisuahnak lam a helkûal ih, Taanath Shiloh ah a feh, cule Janohah nisuahnak lam a hei paltlăng. 7 Cun Janohah ihsin Ataroth le Naarah ah a sukthla ih, Jeriko a thleng, cule Jordan tiva ah a suak.\\n8 Ramri cu Tappuah ihsin nitlaknak lamah Kanah Tivate tiangin a fehsuak ih, tifinriat ah a va net. Himi hi Efraim tefapawl an hrin an hrin zulhih an ro a si. 9 Manasseh tefapawlih ro lakah Efraim tefapawl hrangah a dangten khuapawl an retsak ih, cupawl cu an khawpipawl hmuahhmuah, an khawṭekpawl thawn an si.\\n10 Cule Gezer ih a cêng mi Kanaan-mipawl cu an dawisuak lo, Kanaan-mipawl cu tuihsun ni tiangin Efraim-mipawl lakah an cêng ih, săwr mi sál ah an cang sawn a si.\\nNitlaknak lam Manasseh Hnám Ram\\n1 Manasseh hnám hrang khalah covo a rak um, ziangahtile anih cu Joseph-ih fatir a si, Manasseh-ih fatir a hmin Makir cu Gilead-ih pa a si, anih cu ral do mi a si ruangah amah cu Gilead ram le Bashan ram pek a si. 2 Cule Manasseh tefa dangpawl hrangah an hrin an hrin zulhin covo a um: Abiezer tefapawl hrang, Helek tefapawl hrang, Asriel tefapawl hrang, Shekem tefapawl hrang, Hefer tefapawl hrang le Shemida tefapawl hrangah a si. Hipawl cu an hrin an hrin zulhin Joseph-ih fapa Manasseh-ih mipa tefapawl an si.\\n3 Asinan Manasseh fapa Makir, cumiih fapa Gilead, cumiih fapa Hefer, cumiih fapa Zelofehad cu fapa a nei lo, fanu hlir a nei. Cule a fanulepawlih hmin cu, Mahlah, Noah, Hoglah, Milkah le Tirzah tla an si. 4 Cule puithiam Eleazar le Nun-ih fapa Joshua le hotupawl hmaiah annih cu an ra ih, «Jehovah in kan ṭapalepawl zawngih ro in pe ve dingin Mosi thu a rak pe a si,» tiah an ti. Curuangah Jehovah thupek bangtukin, anih in an paih unaupawl zawngah ro a coter hai. 5 Jordan khat lam ralih Gilead le Bashan ram hleiah, Manasseh covo ah hmun hra a tlu, 6 ziangruangahtile Manasseh fanupawl in a fapapawl lakah ro an nei, cule Gilead ram cu Manasseh fapa dangpawl in an co.\\n7 Cule Manasseh-ih ramri cu Shekem nisuahnak lamih um Asher ihsin Mikmethath tiang a si, cule ramri cu thlang lamah En Tappuah ih a um mipawl tiang a fehthla vivo. 8 Manasseh in Tappuah ram cu a nei, asinan Manasseh ramri parih a um mi Tappuah cu Efraim tefapawl in an co. 9 Cule ramri cu Kanah Tivate ah a sukthla ih, tivate tiang thlang lamah a sukthla vivo. Hibang Efraim khawpipawl cu Manasseh khawpipawl lakah an um. Manasseh ramri cu tivate sak lam kapah a si ih, tifinriat ah a va net ta.\\n10 Thlang lam cu Efraim-ih ta a si ih, sak lam cu Manasseh-ih ta a si, cule tifinriat kha a ramri a si. Manasseh-ih ramri cu sak lamah Asher a hun peh ih, nisuahnak lamah Issakar a hei peh. 11 Cule Issakar ram le Asher ram ah Manasseh in Beth Shean le a kiangkap khuapawl, Ibleam le a kiangkap khuapawl, Dor ih a cêng mipawl le a kiangkap khuapawl, En Dor ih a cêng mipawl le a kiangkap khuapawl, Taanak ih a cêng mipawl le a kiangkap khuapawl, Megiddo ih a cêng mipawl le a kiangkap khuapawl tla a nei, hibangpawl cu ramṭhen pathum an si. 12 Manasseh tefapawl in cubang khawpi luahtupawl cu an dawisuak thei hrih lo, Kanaan-mipawl cun cuih ram suahsan an tum hrimhrim lo. 13 Cule hitin a si, Israel tefapawl an hung cah deuhdeuh tikah, Kanaan-mipawl cu săwr mi sál ah an ret ih, dawisuak ṭheh loin an um riangri.\\nEfraim le Manasseh hrangah Ram Tamsin\\n14 Cun Joseph tefapawl in Joshua hnenah, «Ziangah so ro co ding covo pakhat le hmun khat lawng in pek, mipum tam zet kan si, atu tiang Jehovah in mal in sawm fawn?» tiah an ti.\\n15 Cule Joshua in, «Nan mipum nan tam tuk ih, Efraim tlang rampawl cu nan hrangih a tet tuk a si ahcun, Periz-mipawl le mimangkawngpawlih ram ih tupipawl ah va feh uhla, nanmai hrangah va hau uh,» tiah a ti.\\n16 Asinan Joseph tefapawl in, «Tlang ram cu kan hrangah a tawk lo, cun Beth Shean le a kiangkap khuapawl le Jezreel Phaikuam luahtu Kanaan-mi hmuahhmuah in thir ránglêng an nei thluh a si,» tiah an ti.\\n17 Cule Joshua in Joseph-ih sungza, Efraim le Manasseh hnenah, «Nannih cu mipum tampi nan si ih, thazang cak zet nan nei, covo pakhat lawng nan nei lo ding, 18 tlang ram khi nan ta a si sawn ding. Thing hlir in khat khal sehla, nan hau thluh pei ih, a hlatnakbik tiangin nanmai ta a si pei. Ziangahtile Kanaan-mipawl cu thir ránglêngpawl an nei ih, an cak zet ko nain, nan dawisuak ding a si,» tiah a ti hai.\\nA Tāng lai mi Ram Zemawknak\\n1 Cun Israel tefa umkhawm zaten Shiloh ah an pungkhawmaw ih, cu tawkah Tawnawknak Puanthlam an dĭn. Cule ram cu anmai thu hnuaiah a um. 2 Asinan an co ding mi ro a ngah hrih lo tu Israel tefapawl lakah hnám sarih an tâng lai.\\n3 Cun Joshua in Israel tefapawl hnenah, «Nan pupápawlih Pathian Jehovah ih a lo pek zo mi ram cu va feh ih, nei dingah ziang tik tiang so nan ngaihthah ding? 4 Nanmah lak ihsin hnám khat ah mi pathum fingfing in hrilsuak uhla, anmah cu ka thlah hai ding. Annih cu an tho ding ih, ram an va fángsuak ding, an co ding mi ro ciar vekin an va tah ding ih, ka hnenah an ra kirsal ding a si. 5 Cule ram cu hmun sarih ah an ṭhen pei. Judah cu thlang lamih anmai ram ah a tāng pei ih, Joseph sungza cu sak lamih anmai ramri sungah an tâng pei. 6 Curuangah ram cu hmun sarih ah va tah uhla, cumi cu ka hnenah rak keng uh, cutin hi tawkah Jehovah kan Pathian hmaiah nan hrangah camcawhfung ka lo zûksak ding. 7 Asinan Levi-mipawl cun nan lakah covo an nei ve lo, ziangahtile Jehovah-ih puithiam an sinak cu an ro a si. Cule Gad, Reuben le Manasseh hnám hrek cu Jehovah siahhlawh Mosi ih a rak pek mi Jordan nisuahnak lam ral cu an ro ah an rak co zo,» tiah a ti.\\n8 Cun mipapawl cu feh dingin an tho, cule Joshua in ram cu va tah dingin thu a cah hai ih, an hnenah, «Feh uh, ram cu va fángsuak uhla va tah uh, cule ka hnenah ra kirsal uh, cutin hitawk Shiloh ih Jehovah hmaiah nan hrangah camcawhfung ka lo zûksak ding,» tiah a ti hai. 9 Cule mipapawl cu an feh ih, ram cu an va fángsuak ṭheh, cule a khua a khua in hmun sarih ah ṭhenin cazual sungah an tah mi cu an ngan, cule Shiloh ṭanhmun khuarnak ah Joshua hnenah an feh. 10 Cun Joshua in Shiloh ih Jehovah hmaiah an hrangah camcawhfung a zûksak, cule cu tawkah Joshua in anmai covo bangtukin ram cu Israel tefapawl hnenah a ṭhensak hai.\\n11 Cule Benjamin tefapawlih hnám covo cu an hrin zulhin a hung suak, cule an ramri covo cu Judah tefapawl le Joseph tefapawl karlakah a si. 12 Sak lamih an ramri cu Jordan ihsin a thăwk ih, ramri cu Jeriko sir sak lamah a so vivo, cule tlangpawl paltlăngin nitlaknak lamah a so vivo ih, Beth Ave Ramṭhing ah a net. 13 Ramri cu cutawk ihsin Luz lamah a feh ih, Bethel ti mi Luz thlang lam sirah a kaiso. Cule ramri cu Ataroth Addar le Beth Horon hnuaita thlang lam sirih tlang kiangah a vung ṭumsuk vivo.\\n14 Cun ramri cu nithlaknak lamin thlang lamah a fehkûal vivo, cumi cu Beth Horon thlang lamih tlang kiang ihsin a si. Cule ramri cu Judah tefapawlih khawpi Kirjath Jearim ti mi Kirjath Baal ah a net. Himi cu nitlaknak lam kap a si.\\n15 Thlang lam kap cu Kirjath Jearim dĕng ihsin a thăwk ih, ramri cu nitlaknak lamah a feh vivo, cule Neftoah tipi dawhhna ah a suak. 16 Cun ramri cu Refaim Phaikuam sak lamih um Hinnom fapa Phaikuam tlang cemnakah a sukthla ih, Hinnom Phaikuam ah a sukthla vivo, thlang lam Jebus-mipawlih khawpi kap lamah, cule En Rogel ah a sukthla vivo. 17 Cule ramri cu sak lam ihsin a fehkûal ih, En Shemesh ah a suak, Adummim sohnak hmaiih Geliloth lam tiang a feh vivo, cule Reuben fapa Bohan lung ah a suk. 18 Cun Arabah sir sak lamah a feh vivo ih, Arabah ah a ṭumsuk. 19 Cule ramri cu Beth Hoglah sak lam sirah a feh vivo, cun ramri cu Jordan tiva thlang lam a netnak, Cite Tipi sak lam ti kĕl ah a net.\\n20 Jordan tiva cu nisuahnak lamih a ramri a si cih. Himi cu Benjamin tefapawl an hrin an hrin zulhin le an ramri zulhin an ro ram in a kulh mi cu a si.\\n21 Cule Benjamin tefapawl hnámih an hrin an hrin zulhih an khawpipawl cu: Jeriko, Beth Hoglah, Emek Keziz,\\n22 Beth Arabah, Zemaraim, Bethel,\\n23 Avim, Parah, Ofrah,\\n24 Kefar Haammoni, Ofni le Gaba tla an si ih, khawpi hleihnih, an khawṭekpawl thawn an si.\\n25 Cuihtlunah Gibeon, Ramah, Beeroth,\\n26 Mizpah, Kefirah, Mozah,\\n28 Zelah, Elef, Jerusalem ti mi Jebus, Gibeath le Kirjath tla an si ih, khawpi hleili, an khawṭekpawl thawn an si. Himi cu an hrin an hrin zulhih an co mi Benjamin tefapawlih ro a si.\\nJudah zawngih Simeon-ih Ro\\n1 A pahnihnak camcawhfung zûk mi cu Simeon hrangah a hung suak, an hrin an hrin zulhin Simeon tefapawlih hnám hrangah a si. Cule an co mi ro cu Judah tefapawl co mi ro sungah a tel cih.\\n2 An neih mi an ro cu: Beersheba ti mi Sheba, Moladah,\\n3 Hazar Shual, Balah, Ezem,\\n5 Ziklag, Beth Markaboth, Hazar Susah,\\n6 Beth Lebaoth le Sharuhen tla an si ih, khawpi hleithum, an khawṭekpawl thawn an si.\\n7 Cuihtlunah Ain, Rimmon, Ether le Ashan tla an si ih, an khawṭekpawl thawn khawpi pali an si.\\n8 Cule cutawk ih khawṭek hmuahhmuah cu Negev-ih Ramah thleng ko Baalath Beer tiang hi khawpipawl hmuahhmuah kimvelah an um. Himi cu an hrin an hrin zulhih Simeon tefapawlih hnám an co mi an ro cu a si.\\n9 Simeon tefapawlih co mi ro cu Judah tefapawlih covo sungah a tel, ziangahtile Judah tefapawlih covo cu an hrangah a tam tuk lawmmam. Curuangah Simeon tefapawl in cuih minungpawlih co mi ro sungah ro an nei a si.\\n10 A pathumnak camcawhfung zûk mi cu an hrin an hrin zulhin Zebulun tefapawl hrangah a hung suak, cule an co mi ro-ih ramri cu Sarid tiang a si. 11 An ramri cu nitlaknak lamah le Maralah ah a feh, cun Dabbasheth ah a feh ih, Jokneam nisuahnak lam tivate tluanah a feh vivo. 12 Cun Sarid ihsin nisuahnak lam, ni hung suahnak lamah Kisloth Tabor ramri tiang a pial vivo, cule Jafia paltlăngin Daberath lamah a suak. 13 Cule cutawk ihsin nisuahnak lamah Gath Hefer a paltlăng, Eth Kazin lamah a fehlan ih, Neah ramri Rimmon tiangin a tlăng. 14 Cun ramri cu Hannathon sak lam kapin a hun helkûal ih, Jifthah El Phaikuam ah a net. 15 A huap mipawl cu: Kattath, Nahallal, Shimron, Idalah le Bethlehem tla an si ih, khawpi hleihnih, an khawṭekpawl thawn an si. 16 Himi cu an hrin an hrin zulhin Zebulun tefapawlih co mi ro a si, hibang khawpipawl le an khawṭekpawl thawn.\\n17 A palitnak camcawhfung zûk mi cu Issakar parah a tla, cumi cu an hrin an hrin zulhin Issakar tefapawl hrangah a si.\\n18 Cule an ramri cu Jezreel, Kesulloth, Shunem,\\n19 Hafraim, Shion, Anaharath,\\n20 Rabbith, Kishion, Abez,\\n21 Remeth, En Gannim, En Haddah le Beth Pazzez a hei huap cih.\\n22 Cule ramri cu Tabor, Shahazimah le Beth Shemesh a va thleng, an ramri cu Jordan tiva ah a va net ih, khawpi hleiruk, an khawṭekpawl thawn an si. 23 Himi cu an hrin an hrin zulhin Issakar tefapawlih hnám co mi ro a si, khawpipawl le an khawṭekpawl thawn.\\n24 A pangatnak camcawhfung zûk mi cu an hrin an hrin zulhin Asher tefapawlih hnám hrangah a hung suak. 25 Cule an ramri in Helkath, Hali, Beten, Akshaf, 26 Alammelek, Amad le Mishai a huap. Cumi in Karmel Tlang nitlaknak a va thleng ih, Shihor Libnath tivate tluan tiangin a feh vivo. 27 Beth Dagon nisuahnak lamah a ra kir ih, Zebulun ramri le Jifthah Phaikuam a va thleng, cun sak lamah Beth Emek le Neiel a hun lan ih, keh lamih Kabul a paltlăng. 28 Cumi cun Ebron, Rehob, Hammon Kanah a huap ih, Sidon Ropisawn tiangin a si. 29 Cule ramri cu Ramah le kulh nei khawpi Ṭaiar lamah a her. Cun ramri cu Hosah lamah a her ih, Akzip ram kiang tifinriat ah a net. 30 Cuihtlunah Ummah, Afek le Rehob pawl khal telin khawpi 22, an khawṭekpawl thawn a si. 31 Himi cu an hrin an hrin zulhin Asher tefapawlih hnám ih co mi ro a si, khawpipawl le an khawṭekpawl thawn.\\n32 A paruknak camcawhfung zûk mi cu Naftali tefapawl parah a hung suak, an hrin an hrin zulhin Naftali tefapawl hrangah a si. 33 Cule an ramri cu Helef in a thăwk ih, Zaanannim ih elon thingkung ihsin Adami Nekeb le Jabneel tiangin a huap, cule Lakkum tiangin a huap, ramri cu Jordan tiva ah a net. 34 Ramri cu Helef ihsin nithlaknak lam Aznoth Tabor ah a fehbêt ih, cutawk ihsin Hukkok lamah a fehsuak. Zebulun thlang lamah le Asher thawn nitlaknak lamah an pehaw ih, ni hung suahnak lamah Jordan tiva kiang Judah ram ah a net.\\n35 Cule kulh nei khawpipawl tla cu: Ziddim, Zer, Hammath, Rakkath, Kinnereth,\\n36 Adamah, Ramah, Hazor\\n37 Kedesh, Edrei, En Hazor,\\n38 Iron, Migdal El, Horem, Beth Anath le Beth Shemesh tla an si ih, khawpi hleikua le an khawṭekpawl thawn an si.\\n39 Himi cu an hrin an hrin zulhin Naftali tefapawlih hnám-ih co mi ro a si, khawpipawl le an khawṭekpawl thawn.\\n40 A pasarihnak camcawhfung zûk mi cu an hrin an hrin zulhin Dân tefapawlih hnám hrangah a hung suak.\\n41 Cule an co mi ro-ih ramri cu Zorah, Eshtaol, Ir Shemesh,\\n42 Shaalabbin, Aijalon, Jethlah,\\n45 Jehud, Bene Berak, Gath Rimmon,\\n46 Me Jarkon, Rakkon le Joppa kiang ram thawn an si.\\n47 Cule Dân tefapawlih ramri cu hipawl lan tiangin a feh, ziangruangahtile Dân tefapawl cu Leshem do dingin an so ih an hung la. Cule ralnâm hriam thawn an hung do ih an lâk, cule a sungah an cêng cih. Leshem cu Dân tiah an pa Dân hmin suangin an sak. 48 Himi cu an hrin an hrin zulhin Dân tefapawlih hnám-ih co mi ro a si, hibang khawpipawl le an khawṭekpawl thawn.\\nJoshua-ih Co Mi Ro\\n49 Anmai ramri ciar bangtukih an ro dingah ram ṭhenawk an hun ṭheh tikah, Israel tefapawl in Nun-ih fapa Joshua kha an lakah ro an pe ve. 50 Amah ih a dil mi khua, Efraim tlang ram ih um Timnath Serah cu Jehovah kamsuakthu bangtukin amah an pe. Cule khua a dĭn ih, cumi ah a cêng.\\n51 Hipawl cu puithiam Eleazar, Nun-ih fapa Joshua le Israel tefa hnámpawlih pupápawlih lubânpawl in an ro dingah Shiloh ih Jehovah hmaiah camcawhfung zûkin punkhawmnak puanthlam sângka hramih an rak zem mi ro an si. Cutin ram ṭhenawk cu an ṭheh riai.\\n1 Jehovah cu Joshua hnenah a ṭawng ih, a hnenah, 2 «Israel tefapawl sim awla, an hnenah, ‹Mosi hmangih nan hnenih ka lo sim mi nanmai hrangah răwlhimnak khawpipawl ruat uh, 3 cutin thei lo pi asilole tum lo piih mi a thatngah pangtu cu, cu tawkah a tlânlut ding ih, cuih khawpipawl cu thisen phuba lâknak lak ihsin nan răwlhimnak an si ding a si. 4 Cule anih cu cuih khawpipawl lakih pakhat ah va tlânlut in, khawpi kăwtsuah ah dingin khawpi upapawl hnatheihah a thuhla a than tikah, anmah lakih mi pakhat vek cekci in khawpi sungah an hruailut pei ih, umnak hmun an pe pei, cutin an lakah a cêng ding a si. 5 Cun thisen phuba latu in a rak dawi asile, mi thattupa cu a kut ah an rak pe ding a si lo, ziangruangahtile tum lo piin a innhnenpa a that pang a si, a hlan ihsin a rak huat cia mi a si lo. 6 Cule mipi-umkhawm hmaiih thuṭhensak dingih a din hlan le culaifangih puithiam lubik a ṭuantu a thih hlanlo cu, cuih khua ah a c��ng ringring pei. Cun mi that pa cu a tlansuahnak khua amai khua le amai inn ah kirin a va tlung thei thlang ding a si,› tiah sim aw,» tiah a ti.\\n7 Cule Naftali tlang ram ih Galili peng ih Kedesh khua, Efraim tlang ram ih Shekem khua, Judah tlang ram ih Hebron ti mi Kirjath Arba khua pawl cu an serhhran. 8 Cule Jeriko-ih nisuahnak lam Jordan tiva khat lam ralah Reuben hnám ihsin ramṭhing phairawn ih um Bezer khua, Gad hnám ihsin Gilead ram ih Ramoth khua le Manasseh hnám ihsin Bashan ram ih um Golan khua pawl cu an ruat. 9 Hih khawpipawl cu Israel tefapawl hmuahhmuah le an lakih cêng ve ram dang mi hrangah tum lo piih mi a thattu zokhal a tlanluh theinak dingah le mipi-umkhawm hmaiih a din hlanlo thisen phuba latu kut ih a thihlonak dingih an ruat mi an si.\\n1 Cun Levi-mipawlih palepawlih lubânpawl cun puithiam Eleazar le Nun-ih fapa Joshua le Israel tefapawlih hnám palepawlih lubânpawl an va naih. 2 Cule Kanaan ram ih Shiloh khua ah annih in, «Jehovah in Mosi hmangin kan cēnnak ding khawpipawl le kan sumhnámpawl hrangah cuih khawpipawlih ran tlannak ram lawnglakpawl in pe dingin thu a rak pe zo a si,» tiah an hnenah an ti. 3 Cule Jehovah thupek bangtukin, Israel tefapawl in an co mi ro sung ihsin himi khawpipawl le an ran tlannak ram lawnglakpawl cu Levi-mipawl an pe.\\n4 Cun Kohath-mipawlih hrinpawl hrangah camcawhfung zûk mi a hung suak. Cule Levi-mi, puithiam Aaron-ih tefapawl in Judah hnám covo ihsin le Simeon hnám covo ihsin le Benjamin hnám covo pawl ihsin camcawhfung zûknak in khawpi hleithum an congah. 5 A tāng lai mi Kohath tefapawl in Efraim hnám hrinpawlih covo ihsin le Dân hnám covo ihsin le Manasseh hnám hrek covo pawl ihsin camcawhfung zûkin khawpi pahra an congah.\\n6 Cule Gershon-ih tefapawl in Issakar hnám hrinpawlih covo ihsin le Asher hnám covo ihsin le Naftali covo ihsin le Bashan ram ih Manasseh hnám hrek covo pawl ihsin camcawhfung zûkin khawpi hleithum an congah.\\n7 An hrin an hrin zulhin Merari tefapawl in Reuben hnám hrin covo ihsin le Gad hnám covo ihsin le Zebulun hnám covo pawl ihsin khawpi hleihnih an congah.\\n8 Cule Mosi hmangih Jehovah in thu a pek vekin, Israel tefapawl in himi khawpipawl cu an ran tlannak ram lawnglakpawl thawn camcawhfung zûkin Levi-mipawl an pe.\\n9 Cule Judah tefapawlih hnám covo ihsin le Simeon tefapawlih hnám covo ihsin an hmin tarlăng ding mi hih khawpipawl hi an pe. 10 Cu mipawl cu Levi tefapawl a si mi Kohath-mipawlih hrinpawl lakih pakhat Aaron tefapawl hrangah an si, ziangahtile camcawhfung zûknak cu a hmaisabikah anmah hrangah a si. 11 Cule Judah tlang ram ih um Hebron tiih an kawh mi Kirjath Arba cu a ran tlannak ram lawnglak thawn anmah an pe (Arba cu Anak-ih pa a si). 12 Asinan khawpi rampawl le a kimvel khawṭekpawl cu a ta dingah Jefunneh-ih fapa Kaleb hnenah an pe.\\n13 Cutivekcun puithiam Aaron-ih tefapawl hnenah Hebron cu a ran tlannak ram lawnglak thawn mi thattu hrangih răwlhimnak khawpi, Libnah cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 14 Jattir cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Esthemoa cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 15 Holon cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Debir cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 16 Ain cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Juttah cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Beth Shemesh cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin hnám pahnih pawl covo ihsin khawpi pakua an pe. 17 Cule Benjamin hnám covo ihsin, Gibeon cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Geba cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 18 Anathoth cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Almon cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin khawpi pali an pe. 19 Aaron-ih tefa puithiampawlih khawpi zate cu khaw hleithum le an ran tlannak ram lawnglakpawl thawn an si.\\n20 Cule Levi-mi, Kohath tefapawlih hrinpawl, a tāng lai mi Kohath tefapawl cu Efraim hnám covo ihsin an covo khawpipawl an congah. 21 Ziangahtile Efraim tlang ram ih Shekem cu a ran tlannak ram lawnglak thawn mi thattu hrangih răwlhimnak khua, Gezer cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 22 Kibzaim cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Beth Horon cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin khawpi pali an pe. 23 Cule Dân hnám covo ihsin, Eltekeh cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Gibbethon cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 24 Aijalon cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Gath Rimmon cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin khawpi pali an pebet. 25 Cule Manasseh hnám hrek covo ihsin, Tanak cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Gath Rimmon cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin khawpi pahnih an pebet. 26 Khawpi pahra le an ran tlannak ram lawnglak hmuahhmuah cu a tāng lai mi Kohath tefapawlih hrinpawl hrangah a si.\\n27 Levi-mipawlih hrin, Gershon tefapawl hnen khalah, a dang Manasseh hnám hrek covo ihsin, Bashan ram ih Golan cu a ran tlannak ram lawnglak thawn mi thattu hrangah răwlhimnak khua, Be Eshterah cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin khawpi pahnih an pe. 28 Cule Issakar hnám covo ihsin, Kishion cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Doberath cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 29 Jarmuth cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, En Gannim cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin khawpi pali an pe. 30 Cule Asher hnám covo ihsin, Mishal cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Abdon cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 31 Helkath cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Rehob cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin khawpi pali an pe. 32 Cule Naftali hnám covo ihsin, Galili ih Kedesh cu a ran tlannak ram lawnglak thawn mi thattu hrangih răwlhimnak khua a si, Hammoth Dor cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin khawpi pathum an pe. 33 An hrin an hrin zulhih Gershon-mipawlih khawpi zate cu hleithum le an ran tlannak ram lawnglakpawl thawn an si.\\n34 Cule a tāng lai mi Levi-mi, Merari tefapawlih hrinpawl hnenah, Zebulun hnám covo ihsin, Jokneam cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Kartah cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 35 Dimnah cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Nahalal cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin khawpi pali an pe. 36 Cule Reuben hnám covo ihsin, Bezer cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Jahaz cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 37 Kedemoth cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Mefaath cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin khawpi pali an pe. 38 Cule Gad hnám covo ihsin, Gilead ram ih Ramoth cu a ran tlannak ram lawnglak thawn mithattu hrangih răwlhimnak khua a si, Mahanaim cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, 39 Heshbon cu a ran tlannak ram lawnglak thawn, Jazer cu a ran tlannak ram lawnglak thawn tiin a zaten khawpi pali an pe. 40 Cutin an hrin an hrin zulhin a tāng lai mi Levi-mipawlih hrinpawl, Merari tefapawl hrangih khawpi zate cu anmai camcawhfung zûknak in khawpi hleihnih a si.\\n41 Israel tefapawl covo ihsin Levi-mipawlih khawpi hmuahhmuah khawpi 48 cu an ran tlannak ram lawnglakpawl thawn a si. 42 Hi khawpipawl cun an ran tlannak ram lawnglak an nei ciar, hi khawpipawl cu cutivek hlir an si.\\nThutiam a Famkim\\n43 Cule Jehovah in an pupápawl hnenah pe dingih sia a rak săm zo mi ram hmuahhmuah cu Israel a pe, cule cumi cu an nei ih, a sungah an cêng. 44 An pupápawl hnenih sia a rak săm bangtukin, Jehovah in ziangkim ah cawlhhahdamnak a pe hai. Anmah dokalhin an ralpawl hmuahhmuah lakah mi pakhat hman an ding thei lo. Jehovah in an kut ah an ral hmuahhmuah cu a pe. 45 Israel sungza hnenih Jehovah ih thil ṭha a rak sim mi ṭawngkam a tlawlh mi pakhat hman a um lo. A zaten an tlamtling ṭheh a si.\\nNisuahnak Hnámpawl anmai Ram ah an Kirsal\\n1 Cun Joshua in Reuben-mipawl, Gad-mipawl le Manasseh hnám hrek pawl tla a ko hai ih, 2 an hnenah, «Jehovah siahhlawh Mosi in thu a lo pek mi hmuahhmuah nan thlun ih, nan hnenih thu ka lo pek mi ka aw hmuahhmuah nan ngaithla. 3 Tuihni tiangin hi tluk ni tampi sung nan unaupawl nan thlahthlam lo ih, Jehovah nan Pathian in thu a lo cah mi a thupek nan thlun sawn. 4 Cule an hnenih a rak tiamkam cia bangin, nan unaupawl cu Jehovah nan Pathian in cawlhhahdamnak a pe hai zo. Curuangah atu cun Jordan tiva khat lam ralih Jehovah siahhlawh Mosi in a lo pek mi nan puanthlam le nan neih mi ram lamah kir uhla, tlung thlang uh. 5 Asinan Jehovah siahhlawh Mosi in Jehovah nan Pathian duhdawt dingah le a lamzinpawl hmuahhmuah thlun dingah, a thupekpawl thlun dingah, amah kaihnget dingah le nan thinlung hmuahhmuah le nan nunnak hmuahhmuah in amah rian dingih thu a lo pek mi thupek le dān tuahsuak dingin fimkhur nasa uh,» tiah a ti. 6 Cun Joshua in annih cu mal a sawm hai ih a thlah hai, cule an puanthlampawl lamah an tlung.\\n7 Cun Mosi in Manasseh hnám hrek pawl cu Bashan ram ah covo a pe hai, asinan Joshua in a dang hnám hrek pawl hnenah cun Jordan hi lam ral nitlaknak lamah an unaupawl lakah covo a pe hai. Cule Joshua in anmahpawl cu an puanthlampawl lam panih a thlahsuak hai tikah, mal a sawm hai. 8 Cule an hnenah, «Nan puanthlampawl lamah lian zetin, sumhnám tampi thawn, ngun thawn, sui thawn, dar thawn, thir thawn le hnipuan tam lutuk thawn kir uh law. Nan ralpawl hnenih nan ralthillawnpawl tla nan unaupawl zem ve hai uh,» tiah a ti.\\n9 Cun Reuben tefapawl, Gad tefapawl le Manasseh hnám hrek pawl cu an kirsal ih, Kanaan ram Shiloh hmun Israel tefapawl hnen ihsin Mosi hmangih Jehovah ṭawngkam bangtukih an rak ngah mi, anmai neih mi ram, Gilead ram lam pan dingin an păwksuak.\\nJordan kiangih Biakṭheng\\n10 Cule Kanaan ram ih Jordan ramri an va thlen tikah, Reuben tefapawl, Gad tefapawl le Manasseh hnám hrek pawl cun cuih Jordan tiva kapah cun biakṭheng an dâwl, hmuh ăwl mi biakṭheng tumpi a si. 11 Cun Israel tefapawl in, «Ngai hnik, Reuben tefapawl, Gad tefapawl le Manasseh hnám hrek pawl in Kanaan ram ralden, Jordan ramri, Israel tefapawlih ram lam kapah biakṭheng an dâwl,» tiih mi rel thâwm an rak thei. 12 Cule cuih thu cu Israel tefapawl in an theih tikah, Israel tefa umkhawm hmuahhmuah cu anmah va do dingin Shiloh khua ah an táwngawkhawm.\\n13 Cun Israel tefapawl in puithiam Eleazar fapa Finehas kha Reuben tefapawl, Gad tefapawl le Manasseh hnám hrek pawl hnen, Gilead ram ah an hei thlah. 14 Cule a zawngah hotu pahra, Israel hnám kip ihsin sungkaw lubik pakhat ciar an tel. Hipawl cu Israel a thawngthawng lakih an sungkaw lubân fingfing an si. 15 Cun Reuben tefapawl, Gad tefapawl le Manasseh hnám hrek pawl hnen, Gilead ram ah cun an va feh ih an hnenah, 16 «Jehovah-ih mipi-umkhawm pumpi in, ‹Israel Pathian lakah ziangtluk rinumlonak a si, tuihsun ah Jehovah dungthlunnak ihsin hawikir dingin nan hrangah biakṭheng nan rak dâwl, cutin tuihni ah Jehovah dokalhin hel nan tum. 17 Peor hmun ih mawhsualnak kha kan hrangah a tawk lo maw si, Jehovah-ih mipi-umkhawm lakah hremnak a rak um na cingin, tuihni tiangin khaih mawhsualnak ihsin kan thianfaiaw hrih lo. 18 Tuihni ah Jehovah cu a dungthlunnak ihsin pialhlo nan tum thotho a si lo maw? Hitin a si ding, tuihni ah Jehovah dokalhin nan hél asile, thaizing ah Israel mipi-umkhawm pumpi tlunah a thin a heng ding. 19 Sikhalsehla nan neih mi ram a thianlo asile, Jehovah-ih Biakbûk umnak, Jehovah-ih neih mi ram ah ra kai uhla, kan lakah covo ra la ve uh, asinan Jehovah kan Pathian Biakṭheng siarlo nan hrangih biakṭheng dang dawlnak cun Jehovah cu dokalhin hél hlah uhla, kannih khal in dokalhin hél hlah uh. 20 Zerah fapa Akhan in camsiat mi thil parah thilsual a rak tuah ih, Israel mipi-umkhawm zate parah thinhengnak a tla a si lo maw? Amai mawhsualnak ah cu pa lawng a hlorál lo a si kha,› tiah an lo ti,» tiah an va ti.\\n21 Cun Reuben tefapawl, Gad tefapawl le Manasseh hnám hrek pawl in Israel a thawngthawng lubânpawl cu an rak sâng ih an hnenah, 22 «Jehovah, pathianpawlih Pathian, Jehovah, pathianpawlih Pathian, anih cun a thei, Israel amah rori khal in thei seh, himi hi helnak le Jehovah dokalhih rinumlonak asile, tuihni ah in runhim lo mai uh. 23 Jehovah dungthlunnak ihsin pial dingah maw, Meiur Thilhlăn le Thlairawl Thilhlăn hlan dingah simaw, Remnak Thawinakpawl hlan dingah simaw kan hrangah biakṭheng kan dawl a si ahcun, amah Jehovah rori in a man in dil seh. 24 Asinan a taktak ah cun himi hi ṭihphannak ruangah le thil pakhat khat ruangih kan tuah mi a si tiin an hnenah, ‹Nan tefapawl in kan tefapawl hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah thawn ziang pehtlaihawknak so nan neih? 25 Ziangahtile nannih Reuben tefapawl le Gad tefapawl, Jehovah in nannih le kanmah karlak ramri ṭhen ah Jordan a tuah zo a si. Jehovah hnenah covo zianghman nan nei ve lo,» hitiih an ti cān a ra thleng lai ding. Cutin nan tefapawl in kan tefapawl kha Jehovah ṭihzahnak an bansanter pang ding,› tiah a si. 26 Curuangah kannih in, ‹Atu ah biakṭheng dâwl dingin timlamaw uhsi, Meiur Thilhlăn hrangah le thawiawknak hrangah si loin, 27 cuhnakin cumi cu nanmah le kanmah le kan hnuih kan tesinfanaupawl karlakih theihpinak a si sawn ding, cutin kan Meiur Thilhlănpawl, kan thawiawknakpawl le kan Remnak Thilhlănpawl tla in amai hmaika-ah Jehovah rawngbawlhna kan tuah theinak dingah a si ding, cutin nan tesinfapawl in kan tesinfapawl hnenah, «Jehovah hnenah covo nan nei ve lo,» tiah an run ti thei lo ding,› tiah a ti. 28 Curuangah hitin a si ding, a ra lai ding mi cān ah kanmai hnenah maw kan tesinfanaupawl hnenah simaw hitiih in run ti tiktikah, kannih in, ‹Ngai hnik uh, kan pupápawl in Jehovah-ih Biakṭheng pianhmang an rak tuah, Meiur Thilhlănpawl le thawiawknakpawl hrangah a si lo, nanmah le kanmah karlakih theihpitu ah a si sawn› tiah kan ti thei ding. 29 Jehovah dokalhih hél in, tuihsun ah Jehovah dungthlunnak ihsi pialin, Jehovah kan Pathian-ih Biakṭheng, a Biakbûk hmaiih biakṭheng hleiah Meiur Thilhlănpawl hrangah simaw, Thlairawl Thilhlănpawl hrangah simaw, thawiawknakpawl hrangah simaw biakṭheng kan dâwl a si lamlam lo,» tiah an rak ti.\\n30 Cule puithiam Finehas le a zawngih um mipi-umkhawm hotu, Israel a thawngthawng lubânpawl in Reuben tefapawl le Gad tefapawl le Manasseh tefapawlih ṭawngkampawl an theih tikah an lung a hmui. 31 Cun puithiam Eleazar fapa Finehas in Reuben tefapawl le Gad tefapawl le Manasseh tefapawl hnenah, «Tuihni ah Jehovah cu kan lakah a um ti kan theifiang, ziangruangahtile Jehovah parah hi rinumlonak hi nan rak tuah lo. Cun Jehovah kut ihsin Israel tefapawl nan runsuakngah a si hi,» tiah a ti.\\n32 Cule puithiam Eleazar fapa Finehas le hotupawl cu Gilead ram ih Reuben tefapawl le Gad tefapawl hnen ihsin Kanaan ram ih Israel tefapawl hnenah an kirsal ih, an hnenah thu an hei kengkirsal. 33 Cun cuih thil cun Israel tefapawl lung a hmuiter ih, Israel tefapawl in Pathian an thangṭhat. Reuben tefapawl le Gad tefapawl ra do ding thu le an umnak ram va siatsuah ding thu cu an rel nawn lo.\\n34 Reuben tefapawl le Gad tefapawl in cuih biakṭheng cu «Theihpitu» tiah hmin an sak, «Ziangahtile Jehovah cu Pathian a si ti kan karlakih theihpitu a si,» tiah an ti a si.\\nJoshua Thucah Netabik\\n1 Cun hitin a si, kum ziangmaw zât a liam hnu, Jehovah in Israel cu an kiangkapih an ralpawl hmuahhmuah lak ihsin cawlhhahdamnak a pek hai hnuah, Joshua cu a upa tuk ih, a tar zet thlang. 2 Cule Joshua in Israel hmuahhmuah le an upapawl le an lubânpawl le an laireltupawl le an bawipawl a ko hai ih an hnenah, «Kei cu ka upa tuk zo ih, ka tar zet thlang. 3 Jehovah nan Pathian in nanmai ruangih hi miphunpawl hmuahhmuah parih a tuah mi hmuahhmuah cu nan hmu ṭheh zo, ziangahtile Jehovah nan Pathian cu a lo dosaktu a si. 4 Ngai hnik uh, himi a tāng lai mi miphunpawl hi ka hlohralter zo mi miphunpawl hmuahhmuah thawn, Jordan ihsin nitlaknak lamah Tifinriat Tumpi tiangin ro dingah nan hnámpawl camcawhfung zûkin ka lo zem ṭheh hai zo. 5 Cule Jehovah nan Pathian in annih cu nan hmai ihsin a dawisuak hai ding ih, nan hmuh bănlonak ah a dawihlo hai ding. Cun Jehovah nan Pathian in nan hnenih a lo tiamkam cia vekin an ram cu nan nei ding. 6 Curuangah Mosi Dān Cazual sungih ngan mi hmuahhmuah thlun dingin ralṭha zetin um uh, culole vawrh lamah simaw, keh lamah simaw nan pialsan pang ding, 7 culole nan lakih a tāng lai mi, hi miphunpawl lakah nan feh pang ding. An pathianpawlih hmin nan sâl lo pei, cupawl sālin zokhal sia nan sămter fawn lo pei, an rawng nan bawl lo pei ih, an hmaiah nan kûn fawn lo pei. 8 Cuhnakin tuihni ih nan tuah vekin, Jehovah nan Pathian nan pawkhnget ringring sawn pei. 9 Ziangahtile Jehovah in nan hmaika ihsin miphun ropi le cak pawl a dawisuak hai zo, tuihni tiangin nanmah dokalhin zohman an ding thei lo. 10 Nan lakih mi pakhat in mi 1000 a dûm ding, ziangahtile Jehovah nan Pathian cu a lo tiamkam vekih a lo dosaktu a si. 11 Curuangah Jehovah nan Pathian nan duhdawtnak dingah fimkhurten um uh. 12 Cuti si loih, ziangmawtiih dung lamah nan sīp ih, hi a tāng lai mi miphunpawl nan kăwp ih, nan lakih a tāng lai mi hipawl hi nan ṭhi hai ih, an hnenah nan feh ih annih khal nan hnenih an feh asile, 13 himi hi fiangten thei uh, Jehovah nan Pathian in nan hmaika ihsin hi miphunpawl hi a dawisuak hai nawn lo ding. Jehovah nan Pathian in a lo pek mi himi ram ṭha ihsin nan hlohral thluh hlanlo, annihpawl cu nan hrangah tháng le mangkhâwng le nan hnak ah vuakfung le nan mit ah hling an si sawn ding.\\n14 «Ngai hnik uh, tuihsun ah leilung hmuahhmuah ih zin ah ka feh thlang ding. Jehovah nan Pathian in nan thuhla a rak rel cia mi thil ṭha hmuahhmuah cu pakhat hman a tlawlh lo ti cu nan thinlung zate le nan nunnak zaten nan thei ko. A zaten nan hrangah a thlengsuak ṭheh, kam khat hman a tlawlh lo. 15 Curuangah hitin a si ding, Jehovah nan Pathian in a rak lo tiamkam cia mi thil ṭha hmuahhmuah nan parih a thlen thluh vekin, Jehovah nan Pathian in himi ram ṭha zet a lo pek mi ihsin a lo hlohralter thluh hlanlo, Jehovah in nan parah mi tina thei thilpawl a thlengter ding. 16 Thu a lo pek mi Jehovah nan Pathian-ih thukham nan pahbăl ih, pathian dangpawl hnenah feh in anmah nan rian ih an hmaiih nan kûn tiktikah, nanmah dokalhin Jehovah thinhengnak a alh ding ih, ram ṭha zet a lo pek zo mi ihsin zamrang zetin nan hlorál ṭheh ding,» tiah a ti hai.\\nShekem hmun ih Thukham\\n1 Cun Joshua in Israel hnám hmuahhmuah cu Shekem ah a pungkhawmawter hai ih, Israel upapawl, an lubânpawl, an laireltupawl le an bawipawl a ko hai, cule Pathian hmaiah an suakkhawm. 2 Cule Joshua in mipi zate hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti, ‹Hlanlaipiah nan pupápawl cu Abraham le Nahor-ih pa Terah tla thawn Zufariṭis Tiva khat lam ralah an rak cêng, cule pathian dangpawl an rak rian. 3 Cun nan pa Abraham cu Tivapi ralkhat ihsin ka hruai ih, Kanaan ram pumpi tluansuakin ka hruai, a tesinfapawl ka karhzaiter ih, amah cu Isak ka pe. 4 Isak hnenah Jakob le Esau ka pe. Esau hnenah Seir tlang rampawl a neih dingah ka pe, asinan Jakob le a tefapawl cu Izip ram ah an vung suk. 5 Cuihtlunah Mosi le Aaron ka thlah, cule an lakih ka tuah mi vek khan Izip ram cu ka hrem. Cuihhnu ah ka lo hruaisuak hai a si.\\n6 ‹Cun nan pupápawl cu Izip ram ihsin ka hruaisuak hai ih tifinriat ah nan thleng, cule Izip-mipawl in nan pupápawl cu ránglêng le rángpawl thawn Tipi Sen tiang an rak dawi. 7 Cule annih cu Jehovah hnenah an au, cule anih in Izip-mipawl le nan karlakah thimkhawzing a tlunter, an parah tipi a thlenter ih a khuh ṭheh hai. Cule Izip ram ih ka thil tuah mi cu nan mit in a hmu. Cun ramṭhing ah cān reipi nan rak cêng. 8 Cule Jordan khat lam ralih um Amor-mipawlih ram ah ka lo hruailut hai ih, annih in an rak lo do. Asinan an ram nan luah theinak dingah annih cu nan kut ah ka lo pe, cule annih cu nan hmaiah ka hlorálter hai. 9 Cun Moab siangpahrang Zippor-ih fapa Balak cu Israel do dingah a păwk ih, Beor-ih fapa Balaam kha nanmah lo camseter dingah mi thlahin a ko. 10 Asinan Balaam cu ka ngaithla duh lo, curuangah anih cun thlawsuah a lo pe thotho. Cule a kut sung ihta ka lo runsuak hai a si. 11 Cun Jordan nan tánkai ih Jeriko khua nan thleng. Cule Jeriko pacangpawl in an rak lo do ih, Amor-mipawl, Periz-mipawl, Kanaan-mipawl, Heth-mipawl, Girgash-mipawl, Hiv-mipawl le Jebus-mipawl khal in an rak lo do. Asinan annihpawl cu nan kut ah ka lo pe hai. 12 Nan hmaiah khuaingal ka thlah ih, cupawl cun nan hmai ihsin annihpawl cu an dawisuak, Amor-mipawlih siangpahrang pahnih khal nan ralnâm le nan thál tel loin ka dawisuak hai. 13 Nan ṭuansuah si lo ram le nanmai dĭn mi si lo khawpipawl ka lo pe hai ih, cupawl ah cun nan cêng. Nanmai phun lo mi sabit hmuan le olif hmuan ihta nan ei,› tiin.\\n14 «Curuangah atu ah Jehovah cu ṭihzah uhla, diktakin le thungaithlakin amah cu rian uh, cule nan pupápawl in Tiva ralkhat le Izip ram ih an rak rĕn mi pathianpawl cu hlăwnhlo uh. Jehovah rian uh! 15 Cule Jehovah rĕn hi ṭhalo ih nan ruah asile, zo so nan rian ding, tuihsun ah hril uh, nan pupápawl ih an rak rĕn mi Tivapi khat lam ralih um pathianpawl maw, an ram nan luahsak mi Amor-mipawlih pathianpawl so nan rian ding. Kei le ka sungzapawl cun Jehovah kan rian sawn ding a si,» tiah a ti.\\n16 Cule mipi cun an sâng ih, «Pathian dangpawl rian dingah Jehovah cu kan tansan lamlam lo ding. 17 Ziangahtile amah Jehovah kan Pathian cu kanmah le kan pupápawl Izip ram ihta sáltannak hmun ihsin in hruaisuak ih, kan mithmuhah hminsinnak ropi taktak a tuah, kan fehnak zintluan hmuahhmuah ah le kan hruttlăng mi miphunpawl hmuahhmuah lakih in humhimtu a si. 18 Cule Jehovah in kan hmaika ihsin miphun dangpawl hmuahhmuah, cuih ram ih cêng Amor-mipawl telin in dawisuahsak ṭheh. Anih cu kan Pathian a si ruangah Jehovah cu kan rian ve ding a si,» tiah an ti.\\n19 Asinan Joshua in mipi hnenah, «Jehovah cu nan rian thei lo ding, ziangahtile anih cu Pathian thianghlim a si. Anih cu thîkthusia Pathian a si, nan dānpahbălnak le nan sualpawl a ngaidam lo ding. 20 Jehovah nan tansan ih ram dang pathianpawl nan rĕn asile, nan parih thil ṭha a tuah hnuah a hawikirsal ding ih, lo tina in a lo riarálter thluh hai ding,» tiah a ti.\\n21 Cule mipi in Joshua hnenah, «Si lo e, Jehovah cu kan rian ko ding,» tiah an ti.\\n22 Cun Joshua in mipi hnenah, «Amah rian dingin Jehovah cu nan hril zo ti theihpitu cu nanmah lala hi nan si,» tiah a sim hai.\\nCule annih in, «Kanmah hi theihpitu kan si,» tiah an ti.\\n23 Anih in, «Cuti a si ahcun, nan lakih um ram dang pathianpawl kha hlăwnhlo ṭheh uhla, Israel-ih Pathian Jehovah lamah nan thinlung hawiter uh,» tiah a ti hai.\\n24 Cule mipi in Joshua hnenah, «Jehovah kan Pathian kan rian ding ih, a aw kan ngaithla ding!» tiah an ti.\\n25 Cun Joshua in cuih ni ah mipi thawn thukham a tuah, cule an hrangah sakhaw dān le cīn le dān tla Shekem ah a tuahsak hai.\\n26 Cule Joshua in hi kamsuakthupawl hi Pathian Dān Cazual sungah a ngankhum. Cun lung tumpi a la ih, Jehovah-ih Hmun Thianghlim kiangih ela thing hnuaiah a phun. 27 Cule Joshua in mipi zate hnenah, «Ngai hnik uh, himi lung hi kan hrangah theihpitu a si ding a si, ziangahtile Jehovah in kan hnenih a sim mi kamsuakthupawl hmuahhmuah cu himi in a thei thluh zo. Curuangah nan hrangah theihpitu a si ding a si, culole nan Pathian nan hnáwng pang ding,» tiah a ti hai. 28 Cun Joshua in mipi cu ro ih an co mi ram ciar ah a tlunter hai.\\nJoshua le Eleazar Thihnak\\n29 Cun hitin a si, hi thilpawl hnuah Jehovah siahhlawh, Nun-ih fapa Joshua cu kum 110 mi siin a thi. 30 Cule amah cu Efraim tlang ram, Gaash Tlang sak lam kap, ro ih a co mi ramri sung Timnah Serah hmun ah an phum.\\n31 Joshua damsung hmuahhmuah le Israel hrangih Jehovah in thil a tuahsak mi hmuahhmuah thei bantu Joshua hnu tiangih a dam mi upapawlih damsung hmuahhmuah ah cun Israel cun Jehovah a rian.\\n32 Israel tefapawl in Izip ram ihta Joseph-ih ruh an thiar mi kha Shekem-ih pa Hamor-ih fapapawl hnen ihsin Jakob in ngun tangka 100 ih a rak lei mi leiram, Shekem hmun ah an phum, cule cuih hmun cu Joseph tefapawlih ro ah a rung cang ta.\\n33 Cule Aaron fapa Eleazar a thi. Amah cu Efraim tlang ram ah amah an rak pek mi a fapa Finehas-ih co mi tlang ram ah an phum.","num_words":19435,"character_repetition_ratio":0.089,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.317,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Daihnak Hawl - Chinland Today Media\\nFebruary 12, 2009 7:51 am·0 comments\\nMinung ruah ban lomi Pathian ih daihnak in nan thinlung le nan ruahnak cu Khrih Jesuh thawn nan pehzom awknak sungah himte’n a ret ding. – Filipi 4:7\\n– Suahlannak 36-38\\n– Matthai 23:1-22\\nAn hminthan laifang, thil thar an suahpi theilai le an len laifangah Beatles pawl in The White Album timi thu el-awknak a um theimi hla pawl an suah. Cuih album in a bur ih tuah khawm hnakin bulpak ciar ih tuah hi a ttha sawn ti a langter.\\nAn hminthannak thawn a rami thil tlunah an ningkhopnak a lang. John Lennon in, “Ka ningtuk” timi hla sungah a hlawhtlinnak le a lennak cu pakpalawng a si zia, “thinlung daihnak malte hrangah ka neihmi hmuah ka lo pek zo,” tiah a ti. A neihsiah, a thiltitheinak le a sinak in a pumpak ttulnak cu a kimter thei lo.\\nKan umnak leilungpi in thin hnangamnak le daihnak in pek thei ngaingai lo. Hril ding lawng in pek. Nunnomnak, thiltitheinak huham le neihsiah in thinlung daihnak a ai-rawl thei taktak lo.\\nPaul in, “Minung ih ruah ban lomi Pathian ih daihnak in nan thinlung le nan ruahnak cu Khrih Jesuh thawn nan pehzom awknak sungah himte’n a ret ding,” (Filipi 4:7) tiah a ti. Himi cu A Fapa Jesuh an zumnak thawngin Pathian thawn rem awk saalnak a neitu pawl hrangah Pathian ih pekmi daihnak a si (Efesa 2:14-16). Cuih daihnak cu a ttulzettu leilung thawn hlawm aw dingah in pek.\\nDaihnak taktak cu Jesuh thawn pehzom awknak sung lawngah a um. Amai’ thlangam daihnak taktak na co ngah zo maw?\\nDaihnak taktak ton:\\nPathian hnenah ngaithiamnak dil in,\\nA lo pekmi rem awk saalnak cu cohlang aw.\\nJesuh cu thinglamtah parah na sualnak hrangah a thi ih,\\nThihnak ihsin thawhter saal a si ti zum aw.\\nHnangam daihnak ka lo taanta. Keimai’ hnangamnak ka lo pek.\\nLeilung mi ih pek vekin a si lo. – Jesuh (John 14:27)","num_words":307,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.107,"special_characters_ratio":0.235,"stopwords_ratio":0.332,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ralhrang Pawl Pukpi Ruangah Tleirawl Kum 14 Mi A Thi, A Pa Cu Ralkap Ṭuan Lai A Si – Meifar\\nRalhrang Pawl Pukpi Ruangah Tleirawl Kum 14 Mi A Thi, A Pa Cu Ralkap Ṭuan Lai A Si\\nJune 4, 2022 admin Myanmar 0\\nTanintharyi, Theachaunggyi ralhrang sakhan cu June 3, 2022 ah tualsung mipi ralkap pawlin an va kap. Ralhrang pawlin an duhduhnak hmun ah pukpi le meithal an kap ciamco. Sone Sin Phya khua lamah bomb an kap ih tualsung mi pahnih an thi.\\nMithi cu kum 14 mi Ma Le Le Win le a pate U Thet Htwe an si, innsung ih an relh laiah bomb in a tla puak ih an thi. Ma Le Le Win ih pa cu ralhrang ṭuan lai a si.\\nKhuami pakhat in, “Manisun ah mipi ralkap pawlin Theachaunggyi ralhrang sakhan an siim, ralhrang pawlin Sone Sin Phya khua lamah bomb le meithal an kap ciamco. Ma Le Le Win cu inn dunglam ah a relh, a pate cu meithal awn a theih veten innsung ah a tlanlut.\\nAn inn cu bomb in a tlak ngah ih a pate U Thet Htwe cu a hmun ah a thi cih. Ma Le Le Win khal a bek ah hliamhma a tuar ih siizung an thlen hnuah a thi, Ma Le Le Win hringtu a pa cu ralhrang kuthnuai ah ralkap a ṭuan lai. Hmun dangah ralkap a ṭuan” a ti.\\nTamu Ah Fimthiamnak Zung A Kang\\nOnline Parih Ca Tar Mi Ruangah An Kai","num_words":235,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.053,"special_characters_ratio":0.243,"stopwords_ratio":0.37,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.986,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Rualpi Ih Tettikhannak - Chinland Today Media\\nMay 24, 2009 9:17 am·0 comments\\nSiar: 1Johan 1:1-7\\nHih nunnak cu hmuh theihmi ih a rung can tikah kannih in kan hmu. Curuangah cuih thu cu nan hnenah kan rel ih Pa thawn a ummi kumkhua nunnak, kan hnenih theihter a simi thu kha nan hnenah kan sim a si. – 1Johan 1:2\\n– 1Sansiarnak 22-24\\n– Johan 8:28-59\\nPulitzer Prize timi laksawng a ngahtu cangan thiam David Halberstam cu Korea ih US Raal timi a cabu hminthang suah hlan thla nga duh ah car accident in a thi. A rualpi cangantu pawl le a hnattuanpi pawl in amah ai-awh in a cabu cu an run suah. A cabu siar in amah hngilhlonak an tuah.\\nMi pakhat ih sinak muril le thupitnak langter ding caan a thlen tikah rualpi hnakih thupi sawn an um lo. Jesuh Khrih a thawh ih van a kai hnu ah a dungthluntu pawl in midang hnenah a thu an sim. “Curuangah cuih thu cu nan hnenah kan rel ih Pa thawn a ummi kumkhua nunnak, kan hnenih theihter a simi thu kha nan hnenah kan sim a si (1John 1:2)” an ti. An tumtahmi cu mi in Pa Pathian le a Fapa Jesuh Khrih an theih theinak dingah a si (c. 3).\\nKhrih kan zumnak thu midang hnenih sim hi ttihnungza hnattuan le phurh-rit ih kan ruah caan tla a um thei men. Asinan amah ih in umpinak le in nehkhuhnak in kan nunnak a danglamtertu rualpi pakhat ih thu vekin midang hnenih kan sim tikah kan hmuh daan a danglam thei.\\nKhrih ih thuthangttha huham thawn a khahbik caan cu a rualpi pawl in tetti khan in an sim tikah a si.\\nBawipa, mit thar thawn kan hmuh theinak ding in bawm aw,\\nBeidong mi hih leilung minung pawl hnenah;\\nNa duhdawtnak thlenter kan duh,\\nZiang tluk na duh hngai timi sim dingah.\\nKhrih na duh deuhdeuh asile A thu na sim tam deuhdeuh ding.","num_words":309,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.127,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.311,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Lebanon Ihsin Israel Kap - Chinland Today Media\\nLebanon Ihsin Israel Kap\\nJanuary 9, 2009 6:18 pm·0 comments\\nLebanon Ih Sin Israel Kap\\nIsrael cun tihni zan zanvar in Gaza khawpi cu a kap rero ih. Hamas pawih hmun pawimawh vawi 60 lenglo Bomb a thlak. Himi laiah Labanon ih sin Israel ram saklam cu Rocket in vawi 3 an rakkap ve ih . Himi hi Israel khalin an kaplet cihve tiah Israel ralkap thu puangtu cun a sim. Lebanon ihsi Israel an rakkah ruangah Israel in Gaza a siim nak hi a luar deuhdeuh thei tiah zum asi. BBC in a simnakah Lebanon ihsi Israel an rakkah ruangah himi buainak hi a sosang sinsin thei asi tiah a sim.\\nIsrael nitin thuthangca pakhat Haarretz cun Lebanon ramih si kahmi Rocket cun Israel khawpi pakhat, Haifai khawpi saklamih, Nahariya a kap ngahtiah a sim. Himi hmunhi 2006 ih Israel leh Hezbollah pawl an do awk laiih Hezbollah pawlin Rocket ih ankah ttheunak hmun asiih Cu ruangah Israel pawlcun himi Rocket kaptu cu Hezbollah pawl an si tengteng dingtiah an sim.Asinan himi Rocket kaptu hi Hezbollah leh ziang pawl danghman in an kahmi ah an rel langlo. Himi laiah Israel cun Gaza cu nasa zetin a nawr sinsin ih. Gaza City thlanglam kap ah Israel ralkap pawlhi an lut thluhzo. Egypt leh Gaza rit awknak Hamas pawlin Egypt fehtlangih ralthuam hriamnam an lakluhnak leilung sung lamzin khal an bomb siatsak thluhbetzo.\\nIsrael ralkap pawlhi Tank rualthawn Kisufim ramri, Kanna, ihsin raldo nak vanzam in tlunlam ihsin a kil vivo ih. Tu ah hin Israel vanzam pawlin, Rafah khawpi ah ca tamzet an thlak reroih mipi vangtlang pawlkha an in leh lo suahsanih hmunhim lamih thiar awsuak dingin theihter nak an pe. Pope Benedict cun Israel in ni 12 sung Gaza a kahhi cu bangthlang sehla a duhthu a simih. Mipi vangtlang thisen suak tamtuk leh nunnak cemtamtuk cu pawi ati thu a sim. Israel leh Hamas pawlcu remnak tuah tlang dingin zo veve khal sup aw hram dingah a ngen. German cozah cun Gaza cu tuidin hmunah Juda mipawl sal vekih an retkhawmnak Concentration Camp a bang vivo a ti. Himi laiah Israel cun Gaza a sim nakhi bansan a duhnan Hamas pawlin Rocket hmangih Israel an kah ringring mileh Egypt fehtlangih ramdang ralthuam hriamnam an lakluh ttheumi an bansan a ttul asi ati.Gaza bialih mipi pawlin nitin thilttul mi lakluh nakah nikhat sungah nizi 3 sung Gaza an kahnak hi an cawlhsan ttheu ding..\\nRussia In Ukraine Gas Ruk Puh\\nEuropean Union palai pawlcun Russia leh Ukraine Gas Supply cungcangih an hmuh thiam awklo nakcu rem dingin theitawp an suah rero lai. Russia ramih Gas Company umsun Gazpom hotu, Alexei Miller, leh Ukraine State Gas Company hotu, Oleh Dubyna cun an karlak buainak relrem dingin European Union hruaitu pawl an hmuh dingih.\\nRussia cun Ukraine cu an ramsung fehtlangih Gas Pipeline tumpi sungih sin Gas ru ttheu ah a puh ih Gas an leinak man tampi peduhlo ah a puhbet. Himi ruangah Russia cun kandung zarh khat laiih sin Ukraine ramah Gas a kuat lut duh nawnlo ih Cu ruangah Ukraine ram fehtlangih Gas lalut tu Europe ram tamzetcun Gas ah harsat nak nasazetin an tawng rero lai.\\nRelzo vekin Europe rampawlin Gas an hman mihi 25% cu Russia ihsin Ukraine ram fehtlangih Gas Pipeline tumzetih an lakluhmi asiih. tu ah cun harsat nak nasazet an tawng asi. European Commission President, Jose Mannel Borroso cun Russia leh Ukraine cu Gas hmangih Europe ram tampi harsat nak tuahtum ah a puh lehih rem awknak tuah zang dingin leh Gas laknak lamzin khal ti tlang zang dingin a nawr. Russia leh Ukraine ramri ih Gas hlo zohfel tu ding mithiam khal thlah dingin a tiam.\\nUS Vice President Thar Joseph Biden In SawiSel\\nUS President thar Barack Obama in Senate Intelligence Committee rawn hmaisa talo ih CIA Director dingih, Leon Panetta a ret maicu Vice President thar Joseph Biden cun a sawisel ih. Senator Biden cun thuthang latu pawl hnenah Obama in himi cu a tisual pang asi a zumthu a sim. Joseph Biden cun a mahcu Vice President si hman sehla Senator a si lai ruangah ziangkimih a thuruah micu Senator ngaigtuah nakih sin a lakmi asi thluhlai tiah a sim. Joseph Biden hi tuithla ni 20 ihsin Vice Presidnet ih lakluh asi dingih cumi ihsin Senator asi nak hi a bansan dingih tu ah cun thu neihnak sangzet neitu Senate Foreign Relation Committee Chairman asi lai.\\nUS In India Bawmtum\\nUS cun nikum Navember ni 26 ih Mumbai khawpi buainak ruangih US minung 6 thiih midang 200 zikte thihnak suakter tu misual pawl zingzawi suak dingin leh misual pawl hremnak dingah US cun India a bawm dingtiah a sim. Hi thuhi Federal Bureau of Investigation (FBI) thupuangtu cun News Agency a sim. US cozah dan vekin US minung thattu cu US cozah in hremlo ih suah men dingcu rem atilo ding atiah a simbet. Asinan himi thu buai zingzawi nakih a hmuhsuak mileh a theimi um khal sehla India ram sungih thil thleng asi ruangah US in a theimi leh zinzawi suakmi thu Charsheet a tuahmi pawl leh misual hrem danding thu ah cun India cozah thil timi cu a ringcih ding. Misual hawlsuak nak dingleh hremnak dingah cun US cun India a bawmding ih US cun a ram minung thattu cu khuitawk hmun leh khuitawk ramkhalah a dawi vivo ding a ti.\\nHimi laiah Pakistan cun an National Security Adviser, Mehmood Ali Durrani cu a hna ttuan ttha theilo ah puh in an bangter. Pakistan Cozah cun nikum Navember 26 ih Mumbai buainak ruangih India leh Pakistan ram hnih karlak khingkuai tum vivo cu Durrani in Cozah hna ttuandang hna ttuanpi ttha lo ah leh a mai kuanglo nawrah an puhbet ih a hleice in humhim nak lamah Politician pawl thu relpi dahlo leh thurawndah lo ah an puhbet.\\nDurrani banhlan zarh khat ah Pakistan cozah cun mumbai buainak tuahtu misual 10 lakih a nungdamih kaih ngahmi umsun Ajmal Qasab an rammi asi tiah an puangfel zo ih.Qasab hi can reipi sung Pakisrtan hin a rammi ah a pawm duhlo ih. Asinan FBI leh India Intelligence pawlih thu zinzawi nakih sin an hmuhmi thil fiangzetih theih suahnak a um raungah Pakistan khalin a pha thei nawnlo ih. Pakistan Foreign Minister Sherry Rehman cun Ajmal Qasab cu Pakistan ram leilung mi diktak asi tiah a puangfel. Cu mirualin National Security Adviser Mehmood Ali Durrani an banter nakhi Pakistan cozah in a hmai phiahfai a tumnak asi tiah zum asi.\\nTikcucan hmangdik hram aw nikhat sungah nazi 24 a umih nazi 8 sung hna ttuan awla nazi 6 suminute 15ng it aw, nazi 3 sung casiar awla, tetal thla cam aw, Tikcucan lawng nanei tampi lai..\\nIsrael In Hamas Hotu Kapthat\\nIsrael Ralkap Pawlin Palestinian An Kap Bet Sal\\nHamas pawlin Israel cu Roket in an kap sal zo\\nLeitlun Tibuai Zettu Leh Hna Hnawkza Korea Thu hi Malten Zoh Tlang Uh Si","num_words":1120,"character_repetition_ratio":0.043,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.195,"stopwords_ratio":0.187,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Easter Sunday timi hi ziangtinak si? Zumtu in kan hman ding a si maw? | The Chin TImes\\nEaster Sunday timi hi ziangtinak si? Zumtu in kan hman ding a si maw?\\nLAWRKHAWMthechintimesadmin - November 28, 2019\\nMalaysia UNCHR in mithar a la ngaingai maw?\\nTui zing, November 28, 2019 ah Myanmar ram ihsi raltlan mipi tamzet cu UNHCR in mithar a la ding...\\nNEWSthechintimesadmin - November 26, 2019\\nKorea Lemcang le hla sak thiam Gu Hara cu a inn ah thi cia ih hmuh a si\\nKARA group ih rak um dah mi hlasak leh lem cang thiam Gu Hara cu a liam cia November...\\nChin Newsthechintimesadmin - November 15, 2019\\nChin Hminthang Tertu Esther Dawt Chin Sung le Benjamin Sum\\nTufang cu putar, pitar, nauhak upa tiloin Myanmar Idol ih buai a si cio. Tuihlan ah Myanmar Idol hin...\\nThubuai: Easter Sunday thu ah hmuhdan theihdan le ruahdan a bangaw lo. Mihrekin Easter Sunday cu Easter Bunny, le Easter eggs thuhla rori ah kan ruat. Mi tampi cun Easter Sunday cu Zisui thawhsal ni ih thil pakhat-khat tuah ding tinak ah kan ruat. Ziangtinak bik a si pei?\\nSimfiangnak: Bible vekih kan zoh asile Zisui thawhsal ni le Easter Sunday hi pehparawknak a um lo. Easter timi hmin cu leitlun lam, Eastre (asilole Eostre) ih ra a siih nunau pathian (goddess) vekih sunloihmi a si. An theory vek asile, Eastre cu “ni suahnak lamih nunau pathian (ni a suahnak hmun ihsin),” tinak a si. Cumi sunlawihnak puai cu Eastre tiih kawh a siih Europe saklam ramah Saxons thawngin thlatang hrawngah cui nunau pathian sunloih a si.\\nZiang thil in lehlam, hi leitlun pathian thawn pehparawmi thilin kan Khristiannak ah hmun run la ciamco. Hlan, Roman Catholic Kawhhran san laiah Zisui thawhsal ni an tuahnak ah hi leitlun thil ih an tuahmi thawn an hmanrawi a si thei tiih simtu khal an um.\\nKan Bible in fiangtei in simmi cu Zisu thawhsal ni cu zarh khatih ni hmaisabik, Zarhpi a si (Matt. 28:1; Mar. 16:2,9; Lk. 24:1; Jn 20:1,19). Zisui thawhsalni cu 1 Korin 15 sung vekih hman ding a si sawn. Zisui thawhsal Ni hi zarhpi ni a siih Easter thawn pehparnak khal a um lo, hmantlang ding tla a si lo. Easter in Zisui thawhsalni, zarhpi ni ah zianghman tuahmi tla a nei lo. Zumtu Khristian taktak hrangah cun Zisui thawhsal ni kha Easter Sunday tiih hman rero nak san a um lo ih kan duh asile “Thawhsal Nipi” asilole “Zisui Thawhsal Ni” tivek ih hman a ṭha sawn. Taktak ahcun Zisui thawhsal Ni hi kumkhat voikhat hman ding asi lo, zumtu kan nunah nitin ih hmang ding kan si sawn.\\nEaster Sunday Calendar: 2017 – April 16, 2018 – April 1, 2019 – April 21, 2020 – April 12\\nSource; Ting Hlei Thang\\nPrevious articleKawl Kumthar Nikhatnak Ah Mi 3 An Thi, Mi 210 Hrawng Siizung An Thleng\\nNext articleThang Tin Lian Memorial Hall Sak Ding Thu le Lailun ah Chin National Museum Sak Ding Thu\\nthechintimesadmin - November 26, 2019\\nKARA group ih rak um dah mi hlasak leh lem cang thiam Gu Hara cu a liam cia November ni 24 ah a inn...\\nthechintimesadmin - November 15, 2019\\nTufang cu putar, pitar, nauhak upa tiloin Myanmar Idol ih buai a si cio. Tuihlan ah Myanmar Idol hin kan Chin mipi in rak...\\nMayweather in Manny Pacquiao Thawn Thongawksal Dan Ding Tawlrel\\nthechintimesadmin - October 12, 2019\\nFloyd Mayweather cun China lam ih thong awk nak ding lam cu ruat thei loin Manny Pacquiao thawi' thong awk dan ding lawng lawng...\\nVice President Thu In Hakha – Hman Daw Lamzin Tuahnak Hrang Ramkulh Paisa 1 billion hmang ding\\nthechintimesadmin - August 27, 2019\\nChin State cozah hnaṭuan dan thuhla rel theitu, Municipal chief U Soe Htet cun, Rampi Vice President U Van Ṭhio ih thupek vekin Chin...\\nLAWRKHAWM thechintimesadmin - November 28, 2019\\nTui zing, November 28, 2019 ah Myanmar ram ihsi raltlan mipi tamzet cu UNHCR in mithar a la ding tiah ruatin UNHCR office hmai...\\nNEWS thechintimesadmin - November 26, 2019\\nChin News thechintimesadmin - November 15, 2019\\nChin News thechintimesadmin - August 27, 2019\\n© 2019 The Chin Times | All rights reserved.","num_words":616,"character_repetition_ratio":0.1,"word_repetition_ratio":0.082,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.222,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Germany ih Christian pawl in Christian pawl khat le khat thurel khawmnak hrangah tim an tuah April 27, 2021 | Radio Veritas Asia\\nGermany ih Christian pawl in Christian pawl khat le khat thurel khawmnak hrangah tim an tuah April 27, 2021\\nGermany ih Christian pawl in Christian pawl khat le khat thurel khawmnak hrangah tim an tuah\\nGermany ih Christian pawlkom pawl an mai a voithum nak thurelkhawmnak hrang tim an tuah rero lai. Cui caanserh cu May 13 in 16 tiang Franakfurt ah an tuah ding a si. Asinain, covid-19 ruangah online lawngin an rel tlang ding. Limburg ih Germany Catholic Bishop pawl pawlkom ram ih um Christian pawlkom pawl thawn pehpar mi Council ih hotu a si mi Bishop Heinrich Bedford-Strohm pawl in tui veikhat nak tonawknak puai ah Catholic le Khristian pawlkom dinhmun in ‘technic thawn zumnak langter dingah’ tha an neih thu an sim.\\nKan dung Zarh ah online ihsin Bishop pahnih tonawknak ih thusuhnak ah tu vek ih tuahnak cu ‘an lak ih bang awk lo nak hnak in Christian pawl khat le khat zumnak thu tette khan dingah a si’ tiin a sim.Tui kum ah khal Martin Luther Nu Pawlpi ih a suah nak kum 500 kim kum khal a si. Tu vek in Christian pawl khat le khat thurelkhawm nak ih a thupi zet mi thanso nak lam ih thlengawknak tep a theih. Hi tonawknak ruangah ‘khat le khat zumnak a rak karh thu’ a rak sim.\\nMatin Luther dinhmun in Khristu hawlhmuh sal a tul thu, 2017 ih kom mi a phuaih cu Martin Luther ih tulsam mi hawl hmu dingah a hleice in an tuah ding.Tui a veikhatnak tuah ding mi thurelkhawmnak in “Khristu cu a laifang ah re in thazaang a tam zet mi hmuhton mi phorh suak nak a si. Kan hrangah a thupi zet. Ziangah tile hi mi cu kan pawlkom in an darh a tul’ tiin Bishop Bedford-Strohm in a rak sim.\\nReltlang ding mi thuhla pawl cu Germany ram kiangkap ih hmuhton mi Theology le pawlkom thawn pehpar mi zirhnak peng pawl le cu mi ruangih otn mi harsatnak pawl ziangtin zawng in simfiang ding ti mi thupit in an reltlang ding a si. Covid-19 a karh rero lai ruangah nunphung lam ziangtin a siatsuah ding ti mi thuhla thawn pehpar in “Nu Pawlpi dinhmun in hi mi dinhmun ah thatho zet ih tel ve ding a tul thu le hi mi ih tel nak in Pawlpi ih tharthawhnak khal tuah cih dingah caantha a um. Ziangah tile Pawlpi pawl dinhmun in nunphung pawlkom pawl parah thathnemnak a um ding a si. Hi dinhmun tha zet ih karhhruainak thawn thlarau lam ah thazaang tampi a nga ih hmailam caan cu zumnak famkim thawn a cangvaih a tul.\\nZiang vek khal si sehla tu vek in leitlunhuap pulhnat sia ton caan ah Christian pawl khat le khat tonawknak in hi harsatnak cu Biaknak lam ti dan pawl thawn pahsuak thei dingah a phi a hawl duh thu a hmuh ruangah a tha zet mi caanserh a si thu Bishop pahnih in an rak ruat. Hi thuthang cu Vatican thuthang ih kan ngah mi a si.","num_words":514,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.038,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.366,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Zo so Hnaset? - Chinland Today Media\\nJuly 22, 2009 7:34 am·0 comments\\nBawipa cu nanmah ruuntu si dingah a ttawnttaituk lawmmam lo. Bomnak dil ih nan aunak aw thei lo tiangin a hna a set lo. Nan sualnak ruangah A lo thei lo a si sawn. Amah biak nan tum tikah Pathian thawn a lo tthentu cu nanmah ih sualnak a si. – Isaiah 59:1-2\\n– Saam 31-32\\n– Tirhthlah 23:16-35\\nPakhat pa in siibawi hnenah a nupi a hna a set a si ding ti thu a sim. Siibawi pa cun hniksak ding daan a sim. Cupa cu inn ah a tlung. Saangka leng ihsin an nu cu a vun ko ih, “Zaanriah a cu zo maw?” ti’n a sut tikah sonkirmi zianghman a thei lo. Innsung a vung lut ih a sut saal tik khalah cuti thotho. A vei thumnak cu a dungte ah dingin a sut ih a theihmi cu: “A vei thumnak hrangah, aw.” asilole “Aw ka lo tinak vei thum a si zo,” timi a si. Zo sawn si hnaset?\\nIsrael mi pawl cun, harsatnak an ton tikah Pathian kha hnaset ah an ruat ttheu. An hnenah raalrinnak pe dingin thlahmi asinan profet Isaiah ih thusimmi cu hnaset pawl hnenah a thleng. Khawthim sungih a um mi pawl hnenah tleunak petu ding le sualnak thawnginn sung ihsin luatter dingih thlahmi an si nan (42:7), “A duhnak vekin an nung thei lo, a thupekmi vekin an thlun thei lo” (c. 24).\\nZiangruangah Pathian in hnaset a tun hngai ttheu? “Bawipa cu nanmah ruuntu si dingah a ttawnttaituk lawmmam lo. Bomnak dil ih nan aumi thei lo tiangin a hna a set lo. Nan sualnak ruangah a lo thei lo a si sawn” (Isaiah 59:1-2). Kan thlacam in leh lonak san cu kan sualnak in a hna a setter ruangah a si sawn. Raalring te’n cek aw uhsi! Pathian cu a hna a set lo.\\nRuntu le kan thinlung karlak ah zianghman dawntu a um lo,\\nZianghman si lo hih leitlun tuahnak sual;\\nSualnomnak hmuahhmuah ka hlon ttheh zo,\\nJesuh cu ka taa, kan lakah thil dang zianghman a um lo.\\nPathian cu thinlung ih A Thu ngaitu hnenah a ttong suak.","num_words":347,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.077,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.375,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Tuini KNU le Sit Kawngsi Ralkap Pawl An Kah-aw Neknek Nak Thu Zaten .. -\\nMai Sofia May 30, 2021 0\\nTuinj May ni 30 KNU le Sit Kawngsi ralkap pawl vei 2 an kap-aw ih Sit Kawngsi ralkap pali ruak an sar ih motor 2 a siat let .. May ni 29 ihsin Karean ram, Phapun myone ah KNLA ralkap no.5 le Sit kawngsi ralkap pawl an hnoi awk neknek ih Sit kawngsi ralkap 4 a thi ih motor 2 a siat let tiin KNU pawl nih a rel.\\nMizan May ni 29 Phapun myone ah ralkap ei ding le sivai pawl an rak kuat ih an tlun lam ah Sit Kawngsi ralkap pawl Motor 11 thawn tuini May ni 30 , zinglam nazii 7 : 25 ah vei khat , zanlam hnu ah vei khat an kap awk nasa ih Sit Kawngsi ralkap 4 an thi ih Motor 2 a siat let tthek.\\nCui hnuah Sit Kawngsi lam ihsin thazang cak meithal pipi an rak kap nan mah hliamhma ngah khal kan um lo tiin KNU pawl nih an rel.\\nKNU pawl ih an thusuahnak ah KNLA – brigrade 5 le Sit Kawngsi ralkap pawl cu May thla sungah vei 193 an kap awk ih Sit Kawngsi lam ihsin ralkap 128 an thi zo ih 180 tlun hliamhma an ngah. Cui ei-in kuatawknak ah rang luu 12 an thi ih motor 9 a siat zo .\\nSource : Karean Information Center – KIC\\nPrevious Post: Mindat le Sit Kawngsi An Kap-aw Laiah Chemical Thih Sii Vek Aum Ih CDF-Mindat Minung 8 An Zohkhen ..\\nNext Post: Tuini Yangon-Shwepita Ih Bomb Vei 3 A Puaknak Cu Hitin Asi..","num_words":240,"character_repetition_ratio":0.121,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.268,"stopwords_ratio":0.267,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Nobel sunloihnak hrang hrilsungmi pawl ah NUG cozah a tel ve thei dan cipciar ……. - Falam Online Media\\nNobel sunloihnak hrang hrilsungmi pawl ah NUG cozah a tel ve thei dan cipciar …….\\nFebruary 2, 2022 February 2, 2022 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nRalhraangbawi Min Aung Hlaing in rampi ukhruai thuneihnak a la hnu, kum 1 a kim ni February 1 ah cozah dinhmun in ramkhelnak tuah rerotu NUG cozah cu remdiahnak Noble sunloihnak hrang hrilsungmi pawl ah a telve thu an phuang.\\nCuih thu thawn pehpar in SAC ralhraang lamṭang pawl cun hnihsuakza a si ti`n thangsiat zawngin thu an theh darh.\\n“Hriamhrei ralthuam kaitu PDF\/CDF pawl kaihruaiin ramsung ih a hraang zawng cangvaitu si cingin remdaihnak hrang lamlam Noble sunloihnak hrang hrilsungmi pawl ah an telh ve” ti`n NUG hmin thunluttu nasaten an soisel.\\nNoble sunloihnak hrangih NUG cozah hmin thunluttu cu Norway Liberal party sungtel pawl an si ih, party palai MP Ola Elvestuen cun “Nobel sunloihnak rak ngah zotu Aung San Suu Kyi kaitahratin rampi ukhruai thuneihnak latu SAC ralkap hi kawlram a buai thok ihsin kan rak thlir ringring. Mipi an soisa dan tivek tiang kan rak zoh”.\\n“Culak ah mipi ṭanpinak thawn rampi remdaihnak hrang ti`n cozah pakhat dinhmun ah dingin mipi kaihruaitu NUG cozah an rak ding. An nih khal, an dingsuak veten kan rak zoh ciangmi an si ih mipi thapeknak an co mi le remdaihnak hrang hmalaknak an nei mi hin leitlun mipi Lung a ciah neh. Curuangah Myanmar cozah dik dinhmun ah pomin Noble sunloihnak hrang hrilsungmi pawl ah kan telh” tiah a ti.\\nNoble hrang hrilsungmi hi January 31 tiang lawng sangka an on ih, hrilsungmi lak ihsin a nehtu cu October thla ah an phuang leh ding.\\n← Tachileik bomb puahtu ti`n Mino pakhat Kai Hrem`\\nThantlang khuasung doawknak ah Ralhraang SAC ralkap 7 thi →","num_words":288,"character_repetition_ratio":0.12,"word_repetition_ratio":0.029,"special_characters_ratio":0.203,"stopwords_ratio":0.215,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"British PM India A Tlawng - Chinland Today Media\\nJuly 29, 2010 4:46 pm·0 comments\\nBritish PM le India president\\nBritish Prime Minister, David Cameron cu nithum sung caam dingin mizan sunah India a thlengih, an ram Cozah mi pawimawh ziangmaw zatin an thlun.\\nPM, David Cameron hin Karnataka khawpi, Bangalore ih HAL- Infosys leh Narayana Health City pawl a feh hmai sabikih, himi hnu ah State Governor a kawmcih.\\nPM, David Cameron hin tuisun ah Chennai leh Mumbai a feh dingih, Thaisun ah Prime Minister, Manmohan Singh leh President, Pratibha Patil leh Cozah mi pawimawh dangpawl New Delhi ah a kawm ding.\\nIsreal Ralkap To Nak Helicopter A Tla\\nMizan sunah khan Isreal ralkap pawlih to nak Helicopter cu Romania ramah a tla ih, Minung 7 an thi.Romania Defence Ministry, in an sim nakah Isreal ralkap 6 leh Romania ralkap 1 tonak Helicopter hi Harzerim Air base ihsi an zuansuak hnu reilo te ihsin biak pop theih nawnlo in an umih, reizet an hawl hnuah Romania ram laili Zarnesti khawkiang ah Helicopter tlahi hmuh a si tiah a sim.\\nHelicopter tlaknak ah minung 4 ruangcu hmuhsuak zo a siih, Helicopter hi ziangruang bikah a tlati theihfiang nak a um hrihlo ih an zingzawi rero lai. Isreal Air Force (IAF) pawlcun an ralkap tla pawlih ruangcu hmusuak tengteng dingih hawlin Sibawi leh mithiam ziangmaw zat an kuatbet zothu an sim.\\nIsreal leh Romania ralkap pawlhin Blue Sky 2010 an timi raldo zirtangnak ni 11 sung an nei ih, tuah an zirtlang rero lai.Romania ram thotho ah Isreal ralkap pawlih tomi Helicopter hi tuithla tirlam khan a rak tlazo.\\nBP Company in Paisa Cem Tam Ding\\nBP Company in mizan sunih thusuah a tarlang nakah Gulf of Mexico tipi thuanthum hnuai ihsi Zineen put phih nak leh tipi thuanthum thenfai nak dingah dollar Billion 32 leh Million 200 an cem dingthu an tarlangih, tuikum April thla ihsi himi Zineen put ruangah BP Company cun a paisa ngahding dollar Billion 17 a sungzo tiah a tarlangbet.\\nHiti vekih paisa a sun tamtuk zo ruangah leh a cemlai dingmi a tamtuk lai ruangah BP Company cun a thilri neihmi dollar Billion 30 man hrawng zuarsuak a tumthu khal a tarlangbet.Himi Zineen put nak kua hrutpit nakih an hna ttuan leh himi ruangih harsat nak tuartu pawl bawmnak pek thuhla ah BP Companyhi sawisel a hlawh zet.\\nBP Company Chief Executive, Tony Hayward cun tuikum October thla ihsi a hna hi a colhsan dingthu a puangih, a mai aiawh tu dingah Bob Dudley a retcih thukhal a puang. BP Company Chief Executive, Tony Hayward hi BP Company hotu sinak in bangkhal sehla, BP Company in Russia ramih an Company ih Non-Executive Director, hna tuandingin an sawmbet thotho.","num_words":426,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.201,"stopwords_ratio":0.181,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.99,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Falam Khuasung Ziinpi Tuah Ṭhat Ṭul Mi Pawl – Dr. Run Bik | Falam Online Media\\nFalam Khuasung Ziinpi Tuah Ṭhat Ṭul Mi Pawl – Dr. Run Bik\\nTui ziinpi bik Cinmual OPD, Baptist FBC Biakinn ihsin Tlanglo tlunta I Pu Dar Lian Uk inn tiang hi cu FBC biakinn thlang ti lo cu budget tampi a um hnu kum 3 kum 4 hngah theih mi a si.Tutikcu ahcun Cinmual phei khal ah feet 2 ihsin feet 6 kauh theinak a tam pi.\\nTlanglo thlangta zinpi khal feet 2 hrawngih tikauh i cang dawl that i Pathang Khan tlunta ziinpi vun peh thei a cak um tuk. Lehhnu ah kau le ṭha i tuah leh ding cu Cinmual Pu Tawk Sang pai` inn ihsin Vankau sohnak ziin hi a si. Lehhnu ahcun hi ziin hi Var lam ihsin motor tum pawl khawsung I luh tir lo I hi ziin zawh tirnak ding ziin a si.\\nHmanhmawh ih ziin kau tuah ding mi cu Vankau ihsin Kambawzah bank lam I suh thlaknak ziin hi a si ding. Acozahpi cun lamziin pawl hi pi 34 in kau sehla ti a duh nan Falam vek I tlangpar hmunhrap khua ahcun a cang thei lo. Voikhat, Falam municipal chairman Pu Dar Lian Uk in I sim dah I, meeting ah kan ziin pawl hi feet 30 I kauh siseh ka ti nan 27 pawl in in neh a ti. Tui` feet 34 le 20 cu rel hlah feet 12 fang umnak hmun 3 a um.\\nCui motor ziin pawl cu KBZ bank I an engine bun nak hmun hi a si. Hi tawk hi feet 8 lai tal I kauh theih a si ti keimah rori in an engine sak ah ka kai dah. A pahnih nak cu Lah-Wah-Kah sak I ziin bi hi a si I, ziin thlang I innsaktu pa in innhmun in pek ahcun ka ṭhawn ding a tinak kum 3 tlun a rei zo. Asinan a acozah lam in an ngahsak cuang lo.\\nA pathumnak cu hi tawk sak ah a si ih ziinsak I lamziin lam I cang an run nawr mi hi a tluan in feet 4 lai ziin kauhnak ah lak ding a si. Cule a thlang lam ah cang dawl in hi ziin tet zet hi feet 8 lai ih kauh a theih ding.\\nHi tawk ziin a bit tuk ruangah kan dung Falam meikang ah meithat motor pawl hitawk zawh ngam loin Cinmual lam in an hel ih minute 15 lai an rei bet phah.Cuiruangah hi KBZ Vankau ziin hi cu kum 1 sungih tuah ṭhat teng teng ding a si.\\nCule meikang cakkhai le thil poimawh dang I motor feh cak tir ṭulnak dingih ziin kauh ṭulnak cu FBC cangdawl pi le Ngun Luai inn sak I ziin bi tuk hi a si. Biakinn tual hi phar ihsin feet 30 (a hrek cun feet 32 an ti) a kau ih, Lamziinpi hrangah feet 6 hmang sehla, tual feet 25 lai a kau lai ding. Hitawk zin kauhnak ahcun ralrin a ṭul kei` JCB hmang lo in kut i laih thlak a tul ding.\\nCule a cang feet 30 I sang dawlnak ah thir iron rod pawl hmang in 90’i hrap in dawl sehla tui slop in an dawl mi ihsin feet 2 kan nei bet dingih feet 28 I kau ziinpi kan ngah ding. India Simla khua cu Falam vekih tlang ram an si ve ih 90′ in pi 40 tlun sang an dawl mi ka mit in ka hmu I tu ah thla zuk ka nei. Falam FBC cang feet 30 I sang ziangah so kan tuah thei lo ding?\\nZiin kauh ṭul zet lehmi cu Pu No Sun, Pu Mang Lian Ham pawl ih dawr tluan ziinbituk hi a si ding. Himi thu hi kan dung kum 6 lai ihsin Falam Post ah le Chinland Herald tla ah ka rak ngan theu. Hi tawk I ziin hi a sak lam ah a mal bik feet 4, a thlanglam ah feet 1 i tikauh a theih ding.\\nA saklam kha inn nei pawl I phar le ban cu dai lo in ziin tikauh a si ding. Tidai luannak cu tha tei tuah thotho a si ding. A thlanglam khal ah acozah paisa in RC i cangdawl bet cun feet 1 cun a kau thei. Cuti cun hi tawk ziin cu tu hnak I feet 5 i a kauh cun a nuam law law ding a si mai.\\nzuk – TTT Life\\n← Nauhak pakhat telin Lungphur mawṭaw in Minung 15 rial that\\nCovid 19 ruangah Rihkhawdar Siizung an phit sung +Rihkhawdar dinhmun →","num_words":716,"character_repetition_ratio":0.038,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.253,"stopwords_ratio":0.256,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hruaitu Issue 177 - Chinland Today Media\\nDecember 28, 2008 2:13 am·0 comments\\nHT vei – 177\\nvei – 177\\nLCF ihsin mi 36 ram dang ah\\nTuni le thaisun a bang awk lo, thaisun ah Ninu in ziangmi a rak suahpi ding ti kan theih ban lo mi hi bawipa ih duhmi a rak si, cucu a mai thlawsuah khal a rak si fawn. Hmailam can theicia sehla tap le aihramnak in hi leitlun a khat ding.\\nKan LCF khal hi Bawipai kut cakin a rak dinsuah lai kum 2002 ah mi 70-100 hrawng lawngin an rak khawm thei nan, tuni ah Pathian kutcak a lang vivo ih mi 400 lenglo an rak khawm thei. Tuithla sungah kan member sung ihsin\\nPa Ngun Hmung tei innsang mi 5 Newzeland\\nPa Ngun Lian Uk tei innsang mi 4 USA\\nNu Sui Thuan tei innsang mi 4 USA\\nPa Sui Lian Thang innsang mi 6 USA\\nPa Ngun Nawl innsang mi 6 USA\\nPa Tawk Lian Mang innsang mi 5 UAS\\nSalai Cung San mi 1 USA\\nSalai Cungte Mi 1 Australia\\nAnzaten mi 36\\nHmailam caan ah ziangvek tikcu can khal ah Bawipa hmin sunlawinak ah si vivo hramseh.\\nNa Duhdawt mi\\n–by Jasmine Certe\\n( ……. ) Duhdawt mi ti le\\nDuh timi na thei maw\\nCun a taktak si lo mi\\nRuahsan hi sullam a nei maw\\nTipi thuanthum ti khi\\nHaite in na suak kang thei kei maw\\nKurtai khi a thupte ih ei khal len\\nA thlum thotho\\nSa an kap hlan ah\\nPuahnak ding thing an sat dah maw\\nNa ei thei lo mi in\\nNa pum a lo puar ter thei lo\\nNa duhdawt mi cu thinna in tan hlah.\\n-by Rev. Run Cung Mang\\n“Zianghman ttih hlah, na hnenah ka um a si. Keimah cu na Pathian ka si, zianghman in lo phangter hlah seh. Ka lo bawm dingih ka lo cakter ding; ka lo hum dingih ka lo ruun ding” (Isaiah 41:10).\\nA siatral cuahcomi hih leiram ih na leenlai ah na ttulbikmi hi ziang a si? Ahleice in ttih ding hlir ih a khatmi hih Malaysia ram na um sungah ziangmiso na poimawhbik? (oprasi, palik, rela, damiah,…) Mi hmuahhmuah in kan ttulbikmi cu thlangam daihnak (peace) hi a si ko. Kan Laittong ahhin “hnangamnak” timi kan nei ih “thlangamnak” timi khal kan nei. Thukdeuh in simfiang tum hnik sehla – “hnangamnak” cu thinlung sungih ttihphaannak um lo daihnak khi a si kan ti thei. Kan rinsanmi le kan rualpi ttha kan kiangnai ih an um caan ah kan hna a ngam hlunhli. Asinan “thlangamnak” cu cumi hnakin a nasadeuh. Kan kiangnai ah rinsanmi zohman um lo hmanseh, kan nunnak ah ttihphaannak hlir in in kulhvel hmansehla, kan sunglam nun, kan thlarau nun cu Pathian Thlarau Thianghlim ih umpinak thawngin dai ziarzi in a um thei. Cumi cu thlangamnak kan timi le kan ttulbikmi cu a si.\\n1. Zianghman ttih hlah!\\nLeitlun hi ttihphaannak hlir in a khat. Milianzet khal in a tlaksiat ding le a farah saal ding a phaang ih micak khal in amah hnak ih caksawn suak leh ding a phaang ve. Thuneihnak saangbik nei ram uktu bawi pawl tla hril an si nawn lo ding an phaang. Mi hmuahhmuah ttihphaannak nei lo zohman kan um lo. A tam le a mal a simen. A luar le luar lo lawng a si ko. Sihmansehla kan biakmi kan Pathian in zumtu a tefa pawl cu “Zianghman ttih hlah!” in ti (Isa. 41:10). Ziangah sipei? Dr. Simpson in, kan Bible sungah “ttih hlah” timi thawn a bang awmi ttongfang hmun 365 lai ah a cuang. Kumkhat ah ni 365 a um ih, curuangah zumtu cu nikhat te hman ttihphaang ih um ding in siang lo a si, a ti. Ka lungkimzet. Ttihphaannak leiram ah kan um ko nain “Zianghman ttih hlah!” in titu a cak Pathian kan nei. Pathian hmin sunglawi sin koseh!\\n2.Zianghman in lo phaangter hlah seh!\\nZumtu cu kan beunak lungpi Jesuh a si ruangah ziangtluk buainak sumzing in in kulh hmanseh phaan ding a um lo. Ziangahti le “phaang hlah” in titu Pathian kan nei. Paul in, “Ziang thuhla hmanah donhar in um hlah uh. Thla nan cam tikah lungawi aipuang in na duhmi cu Pathian hnenah dilsawn uh. Cuti ih nan tuah asile minung ih ruah baan lomi Pathian ih thlangam daihnak in nan ruahnak le nan thinlung cu Khrih Jesuh sungah a kilhim ding,” a ti (Filipi 4:6-7). Zumtu pawl cu ziangtiklai caan khal ah Pathian in in umpi ih thlakung in zawn ringring ruangah hnangamte ih um ding kan si. Immanuel Pathian in, “Nan hnenah ka um” in timi cu rinhngetnak thawn pom in nuncih zuam cio uhsi! Pathian kut cak sungah himnak famkim a um ruangah ziangtik caan khal ah hnangam tein um aw. Jesuh dungthluntu pawl in an thinphaan caan ah an Bawipa an ko ih an hnangam bangin Bawipa sawm ringring uhsi. Bawipa in, in namnuaitu leitlun harsatnak tilet le tisuar cu a hlohter mai ding.\\n3. Keimah cu Na Pathian ka si.\\nSaam ngantu in “Bawipa kha an Pathian ih a neitu miphun cu mi thluasuak phun an si, Bawipa in a rothil ah a hrilmi pawl cu mi thluasuak an si,” a ti (Saam 33:12). Israel pawl ih an duh awknak le an tluangkhawnnakbik hi Pathian ih mihril kan si timi ahhin a si. Kannih Laimi tla Pathian ih rundammi kan si, Israel thar kan si. Jesuh Khrih cu i Runtu le ka Bawipa tiih a pomtu hmuahhmuah cu Pathian in ka fahniang ti’n in ko ih Pathian cu kan Pa a si. Pathian cu thlarau nun ih kan Pa a si ruangah zo in so in neh thei ding? Pathian kut cak sung ihsin zoso in long theitu um ding? Paul in, “Nannih cu nunnak ah Khrih thawn thawhter nan si zo ruangah Pathian vorhlam kap Khrih tonak vancung ram ahkhin nan thinlung bun uh,.. Nan thi zo ih nan nunnak taktak cu Khrih thawn Pathian sungah thuh in a um a si,” a ti (Kol. 3:1-3). Curuangah “Keimah cu na Pathian ka si” in titu Pathian kutcak sungah himdam te’n um uhsi!\\n4. Ka lo cakter dingih ka lo bawm ding\\nLeitlun mi cu mi cak lo le mi ttawnttai hlir kan si. Kanmahte kan nunnak hi sekent pakhatte hman a humhim aw theitu kan um lo. Sualforhnak a neh theitu tla kan um lo ih tisa duhnak hlir ah a tlangleengmi kan si thluh. Sihmansehla lungawiza thutak cu Pathian in, “Ka lo cakter dingih ka lo bawm ding” in ti. Samson cahnak petu Pathian cu kan Pathian a si ve ih Solomon fimnak petu Pathian cu kan Pathian a si ve thotho. Paul hhnenah thlaraumi sitheinak huham petu Pathian cun tuni khalah Amah a ringtu poh cu thlarau thazaang cahnak in pe fingfing a si. Mani-tusun-thaisun ziangtik hmanih danglam dah lo Pathian cun kan harsatnak le kan ttulsamnak ah in bawm thei. Khawvel thinharnak thli sia ih in nuai rerolai khalah tuar theinak thazaang le neh theinak huham in peek ringring a si. “I ko uh, ka lo let ding, mangbangza thil khuaruahhar ka lo khmuhter ding” (Jer. 33:3) in titu Pathian ko ringring in Amah ah rin-umnak le rinsannak kan neih ahcun a dingfelnak vorhlam kut cak in in ruun dingih in humhim ding a si. Kan duhmi le kan beiseimi ziangkim ngah thei dingin in bawm ding a si.\\n5. Ka lo hum dingih ka lo ruun ding.\\nBawipa in harsatnak sumzing sung ihsin in humhim dingih ttihnung raapthlakza dodalnak le tisiatnak sung ihsin in ruunhim ding. Thukam pelh dah lo Pathian cu Amah a ringtu poh cu an harsat buainak sungin a hum ih a ruunhim ringring. Leiram ttihphaannak le Malaysia ram thinharnak sung khalah Bawipa duhdawtnak sungih na tthum awk taktak ahcun minung ih peek awk thei lomi le minung sinak ih mahte ngah thei lomi, Pathian hnen ihsin lawng a rami thlangam daihnak in na khat thei ding. Na nunnak a lo hum dingih a lo ruun ding.\\nThlangamnak (Peace) cu mikip ih kan duhbikmi le kan ttulbikmi a si. Cuih thlangamnak cu hih leitllun khuitawk hmun hmanah a um lo. Lei le van seemsuahtu Pathian hnen lawngah a um. Cuaruangah kan Bawipa Jesuh a suahhlan kum 700 ihsin a hmin ah Mangbangza, Remruattu, A cak Pathian, kumkhua ih Pa, Daihnak siangpahrang (Prince of Peace) tiah kawh a sicia zo. Tuni khal ah kan biakmi kan Pathian cu lei le van ih thuneitu saangbik le cungnungbik Bawipa a si. Paul in, “Bawipa kan lam ih a ttan ahcun zoso in dodal thei ding?” a ti bangin kan thinlung zate’n Bawipa cu zumhnget in kan rinsan ahcun zohman in dodal thei lo dingih nehnak thantar thawn Pathian kan rian thei vingvo ding. Cuticun ttihphaannak ih khatmi hih leiram ahhin thlangam daihnak thawn kan um thei ding a si.\\nFake Information a tam :\\nMisual hawltu an buai rero laiah mipi lam ihsin thuphan information dik lo rak petu an um ringring. Singapore cozah sun le zan an hawl rero ‘Mas Selamat Kastari’ umnak thei vekin bus driver pakhat cun palik hnenah report a pek ruangah kum 1 le thla 9 sung thlawng tla dingin thu thensak a si. Hi driver pa hin palik hnen ihsin laksawng ngah a duh ruangah hitin thuphan a per tiah a phaung aw sal. Kastari kha February 27 ah a tlansuak a si kha. January ni 9, Taman Medan,Malaysia ih nunau nauhak Sharlinie ( kum 9 ) hlo an hawl rero laiah Pakistan tlangval cun palik hnenah information dik lo a rak pek ruangah kaih ve asi.\\nEast Timor ram ah daihnak a um thei lo : Kan dung February 11 ih East Timor President Jose Ramos Horta kap ngahtu le prime minister to-nak mawtaw rak khamtu tapung pawl cun daihnak an duh thu an sim rero nan, ramsung ih an cangvaih vivo ruangah cozah cun ‘state of emergency’ cu thlakhat sung a sauter bet. Tapung pawl hi Australia pawl bawmnak thawn an hawl rero ih, tampi an kai zo nan an hruaitu bik an kai ngah thei hrih lo.\\nPresident Arroyo le sumpai eiruknak :\\nPhilippine mipi cun an president Gloria Macapagal Arroyo duhtu le duhlotu zat survey an tuah ih, nikum October ahcun 39% in sumpai eiru in an puh. 2008 Feb-March in survey neta bik ahcun amah duhlo tu Filipinos mipi 51% an um tiah an ti. Hiti vek ih opinion poll ( ngaidan vote thlaknak ) an tuah ringring ruangah mipi then hra ih then kua cun Arroyo an puhnak hi ngainuam a ti tiah survey tuahtu cun an zum. Arroyo hin ‘telecommunication’ lam thansonak ding ih budget US $ 3,30,000,000 ( RM 1,050,000,000 ) a eiru tiah an puhmawh a si.\\nBhutan ram cun ram uk dan a thleng ve. An Siangpahrang neta bik Jigme Khesar Wangchuck cun hi uknak thlengawk hi ram mipi hmuahhmuah lungawi tlang theinak ding ah a si’ tiah a ti. Democracy ram vekin hrilawk nak an theh veten Buh\\_hutan United Party cun parliment seat 47 ah 44 an ngah hnu-ah thuneihnak an kai cih. Siangpahrang cun political power a nei ko ding nan, rampi uknak ding policy thar an tuah ding a si.\\nTaiwan in president thar an nei : Kan dung zarhte ni-ah ( 22.3.08 ) Taiwan cun president hrilnak an nei ih, kum 8 lai president tuantu, Democratic Progressive Party hruaitu Frank Hsieh cu Kumingtan hruaitu Ma Ying Jeou cun a neh. Taiwan hin kum 1949 in thawk in Tuluk ram ihsin zalen nak ngah dingah nasa zetin arak zuam zo nan, tu ni tiang Tuluk hnen ihsin an inndang thei lo. Asinan, Jeou ih hruainak cun Taiwan tipi kap 160 kilometers ih sau cu, Tuluk lak ih himnak dingah thil pakhatkhat a tuah ding ih, tuluk thawn cun economic lawngah sungkhat kan si ding tiah a ti.Taiwan hin tih cing in United Nations Organization ah amai hming thawn member si ding a tumtah ringring. Hi tumtahnak referendum hi Tuluk cozah cun a ngeih lo zet ih Taiwan cu UNO ah ‘Republic of China’ tin tel ve mai sehla a duh.\\nGreece ramah Olympic meisa an muat thawk : Kan duing tlawngkai ni khat ah Greece ram ih Olympic suah thawknak hmun, Olympia tlangpar temple-ah kum 2008 hrang Olympic meisa cu an muat thawk. Tuluk ram Olympic tawlrelnak hruaitu Liu Qi cun thu a sim lai-ah human right lam hnatuan tu France mi pahnih cun sandah an rak piah ih, thusimnak microphone lawng ih, “Milai diknak hmuhsuamtu ramah Olympic tuah si hram hlah seh” tiah an au. Sandah piahtu pawl cun Olympic flag ih rinkual panga cu ‘misual hrennak handcuff vekin slogan ah an ngan ruangah kaih an si.\\nFrance le Britain cun nuclear thuhla reltlang :\\nKan dung tlawngkai ni li-ah France president Nicolas Sarkozy le a nupi Bruni cun Britain ram an tlawng ih prime minister Gordon Brown an tawng. Hi an khualtlawn nak hi kum 12 sung ih France prsident in Britain a palsal nak hmaisa bik a si. A hlan ahcun France le Britain hin USA in ramdang a donak thuhla-ah ( foreign invading policy ) an rak rem awlo theu. Ram pahnih hruaitu pawl cun Nuclear summit thuhla, Olympic thuhla le Dalai Lama thuhla pawl an rel. Ram pahnih cun nuclear energy tuah lotu leitlun ramah electronic thilri a tam thei bik kuatsuah ( bawm ) an duh ih, asinan, Britain cun kum 2012 Olympic a tawlrel a tul ruangah France in Olympic boycott a duhnak cu a pawmpi lo. France cun tuluk-in Tibet mipi tampi a kaih ruangah Olympic boycott ding European Union ram hmuahhmuah lem a tum thu a sim. France ram hin a ramsung ih electric power 80% hi nuclear ihsin a tuah ih, Britain cun 20% tuahding in nuclear power a hmang.\\nFrance ram first lady Bruni sawiseltu :\\nFrance president Nicolas Sarkozy ih nupi Carla Bruni cun sawiseltu a nei tam deuhdeuh. Bruni hi fashion model tuantu a si vekin kum 1993 ah photoghrapher Michel Comte cun tawlawng ih a umlai, George Seurat ih modeling style cu a rak zuk. Zuk lakhawmtu pawl cun British fashion models Kate Moss le Naomi Campbell ih zuk pawl thawn April ni 10 -ah mipi hmai ih zuarnak ( auction- lilam nak ) an nei tum. Amal bik US $ 4,000 in an thawk ding. Culai fang ahcun 1.75 meter ih sang Bruni cu Harper’s Bazaar fashion megazine editor Lucy Yeomans cun, US president John F.Kennedy ih nupi Jacqueline Kennedy thawn an mawidan a rak tah thim.\\nBangladesh in Independence day puai tuah :\\nKan dung tlawngkai ni thum ( 26.3.08 ) kha Bangladesh ram independence dat vei 37 nak a si. Mirang pawl uknak ihsin independence ngah neta bik khal an si. Bangladesh ram hi tu hlan ahcun ‘Weat Pakistan’ ti a rak si theu ih, political buainak a phunphun ruangah kum 1971 ah anmah in cozah dang an nei ve. Himi thuhla ah Pakistan cun India cozah cu a mawhsiat ih, tu ni tiang Jummu le Kasmir state ( India ) ram cu an ram a si tiah neih a tum rero.\\nPeru ramah Dinosaur ruh an kai : Arequipa, Peru ah kan dung tlawngkai ni hnih-ah palik pawl in vanram thilphur ding thiarsak tu bus cu an check ih, 8.5 kilograms ih rit dinosaur kha ruh ( jawbone ) an kai. Peru cozah cun kum tampi ‘fossil traficking’ hi an rak kham zo. An ram ah khua hlanlai ih dinosaur ruh tampi cu ramdangah an phurh hlohsak thluh theu. Arequipa ih an kaih ngah hi ‘bony triceratops’ dinosaur ruh a si ih, archaeologist pawl cun kum 6,500,000 ih upa a si an zum. Triceratops pawl hi North America thlanglam ah an rak um tam bik theu.\\nTuluk cun Olympic boycott ding an phang : Tuluk ram cun an ram buainak ruangah internatioanl olympic organising committee in olympic cu a boycott ( canceal ) sal ding ti a phang. France president Nicolas Sarkozy cun ‘Tuluk ram cun ramsung buainak a tawlrel thei lo a si ahcun, Olympic opening ceremony tla ka boycott ding’ a ti ruangah Tuluk cozah cun a hlan ih a rak kham theu Europe ram journalist pawl cu a kosal ih, buainak um nawnlo nak hmun ‘Himalaya’ ah lawng a hruai. March 10 ihsin thawkin Tibet mi 140 an thi zo nan, tuluk cozah cun 20 lawng an thi a ti. Tibet cun kum 1959 ihsin independence an dil zo ih, mitampi India ramah an tlan. Tibet hruaitu ‘Dalai Lama’ khal hi 1959 ihsin India ramah a um zo.\\nNunau thahnak tam sinsin\\nHongkong ih nunau tha lo thattu an kaih hnu-ah, France ram ih nunau 7 lai sualpi ih thattu Fourniret cu kaih a si ve ih, thuthennak a hngak lai.\\nUN zungin mi 100 hnenah appointment an pe\\nKan dung tlawngkai ni hnih ni (25.3.08) ah UN zungin card ngah cia sungkhat ben ding mi 100 hnenah appointment an pe suak ti a si.March ni 11 ni ih UN zung hmai mipi tam tuk ruangah appointment pe loin palik an dawiter hnu ah tuhi an pek hmaisabik a si. UN zung in an zung hmaiih dansi tul nawn loin CRC le ARC ah hmin pe dingin an ti mi asi.Cumi hmin cazin pekmi sung ihsin CRC in 50 ACR in 50 an zaten mi 100 hnenah appointment pek an si.Tuah sungkhat ben ding hmin petu 800 lenglo an um lai ti a si.\\nRegistaion thar thawn peh aw in kan dung 2007 mass hlan te ih Kawhtawng le Thailand lakih lawngtla mi 40 hrawng thih tumta anung mi 46 hnenah registation an tuah sak ti a si.Mi bang lo,Aids nat nei ,naupai,emergency hrangah cun an phit ti a um lo nan mi pi vangtlang hrangah cun thuthar a um hrih lo.Lai mi tampi in rampi kan thlen theinak dingah thlacamnak thawn ttang cio uh si.\\nDAN LE AN HRAMTHAWKNAK\\n(By -BiakChawn )\\nLeitlunah ziang tik ihsin Dan a rak um? History ih ngan kan theih thei hmaisa bik le tulai san tiang hin milai kilven nak ding le misual hrem nak ding hi ziangtin a rak um? Hruaitu siartu hmuahhmuah in a tlangpi kan theih tul mi pawl le kan ruah tlang ding ih tha ka ti pawl famkim lo zetin vawn ngan ka duh.\\n1.Dan hramthawknak cu kan bible ahcun ‘Ei hlah’ ti ihsin a thawk. Sinan, hi article ahcun leitlun history lam ngan a si ding ih, Baibal lam cu kan ret tha phawt pei. Milai cun ‘ca ngan le ca siar’ kan thiam hlan ihsin ‘Dan’ kan nei zo kan ti thei. Milai ih duhdawtnak cun inn sungsang ihsin ‘tuah hlah’ ti le ‘tuah aw’ tin Dan cu a thawk. Hihi Robert Mardock cun a cabu-ah ‘ca ngan le ca siar thiamnak a um hlan khal ah milai then thumj ih then hnih cun Dan an nei ih, milai pakhat a thih ahcun a thilri cu zo-in cohlang ding ti thu-ah Dan a rak tam bik’ tin a ngan. ( Ethnographic Atlas – University of Pittburg press 1967 p.862 ).\\n2. Kum 3000 B.C hrawng ihsin Egypt ram cun mipi zohkilnak ding ah Dan an nei zo ih, cucu ca-in an ngan ti theih thei an si. Asinan, misual an hrem pawl cu mitthi phumnak thlan pakhat ‘pyramid’-ah ret ding in mitthi kuang ah a nung cing in an rak phum theu cu 3000 B.C hlan ih ‘ca ih ngan loh Dan’ a si thei. Ziangah ti len kum 2000 AD ah Egypt ram cun an ram history an theih ban thei ihsin kumm 7000 an si-nak puai an rak tuah.\\n3. Babylon ram siangpahrang Hammurabi in Dan a tuah cu a si. Cucu 1760 B.C a si ih, Nebukadnezar um hlan kum 900 hrawng ah a si. Cui Dan cu mi hmuahhmuah siar thei ding khawpi sumdawngnak ah lung phun a si ih, sumdawng ( trader ) pawl le sal ( slave ) thuhla a tam bik. ( Nebukadnezzar in Jeruslam a siatsuah kha 860 B.C hrawng a si )\\nHammurabi siangpahrang sanlai ihsin ‘mit aiah mit, ha aiah ha- kuan ding’ ti le sal pawl hminsin nak hlohtertu cu a kut tansak ding. A sal tlansuah tertu cu thah a si ding, sal cun nupi pasal an nei-aw thei ding’ ti pawl an lar thawk. Hihi ‘Code of Hammurabi’ ti a si. Mosi sanlai ah khal miphun tamsawn cun an hmang.\\n4. Tuluk ram an si. Tuluk ram ah ca-in dan an rak tuahnak cu Xia dynasty ( Xia siangpahrang sungkua le thlah pawl sanlai ) ihsin a thawk. Hi dan pawl hi leilet ram hmansak awk thuhla ih dan ( feudalism ) a si ih, Xia sanlai ah tuluk ram ih ram fate uktu bawi pawl cun ral an neih tik cu-ah anmah bawm lohli ding ih thukam tu pawl hnen-ah leilet ram cu an san ter theu.\\n5. Greek siangpahrang Solon sanlai a si. Babylon ram cu Persia in an siatsuah zo ih, Persian san neta lam a si. Greek pawl in Persia an do rero ih, ram an la vivo. 600 B.C – 500 B.C hrawng a si. Hihi Europe ram hmuahhmuah in Dan an cawngnak bik cu a si ih, Solon sanlai ihsin biaknak le ram uknak lam cu lamzin dangdangin an then thawk.\\nRome sanlai ih Dan pawl hi paruknak kan ti thei. Kum 451 B.C hrawng ihsin Roman pawl cun Greek dan cu tuah danglam deuh in dan picang ngaingai an nei thawk. Inn sungsang, miphun si-nak le sal tawlrel dan a tam bik. Misual cu thinglamtah par ih khenbeh, thuthennak ah diknak cotu cu ‘lung rang ( marble )’ pek, inn sungsang ih pa bik in a fapa cu sal si ding in zuar sehla, cui a fapa cun a Pu in a duhzat tangka cu kuli tuan cing in a pe kim sal thei a si ahcun a suaksal thei. Vei thum a Pa-in a zuar hnu-ah ‘a fapa’ cu a luat ding ih a pa cun a zuar thei nawn lo ding. Mi pakhat a rak Aaa thut a si ahcun a thilneih mi par ih thunei tu ding cu a sungkhat naih bik mipa a si ding.\\nIndia ram cun 400 B.C ihsin singpahrang thlun nak dan Arthashastra le Hindu biaknak lam thluntu hrang Dan ‘Manusmriti’ an rak nei. Hindu biaknak hi khawitawkin a rak thawk ti kan thei lo nan, biaknak dan an tuah hi an hram thawknak vekin tla a sim thei. Hi dan pawl hi pasarih nak cu an si.\\nEurope ram tampi cun Rome rampi a tluksiat ihsin amai ram lak zat an uk ve vivo ih, cui an ram uk sung ahcun dan an tuah. Hi dan pawl hi Rome sanlai ihsin an rak thlun mi pawl tuah danglamnak ( modified ) an si. Kan hminsin ding cu, Greek sanlai ah Alexander the great cun ‘Greek miphun tidan’ ( Helenism ) hi a tlangau-pi vivo ih, tu ni tiang phunsang tlawng ah Greek word hman rero lai a si. Cucu Solon in policyi a rak tuah, Alexander ih pa ‘Phillip’ ni a rak thlun ve cu a si. Cuvek thotho in British pawl in leitlun ram tampi an uk ih, anmai dan le thil tuahdan pawl cu ramkip ah an than. Hihi Dan tangkai le thasawn ( political laws ) kan neih thawk nak cu a si.\\nRome sanlai ih dan pawl cu a tihnung bik ih rel a si theu. Mi bumhmang le rukru tla tualthat vekin an hrem caan a um. Tipi ih hlawn, a nung cing ih phum, thih tiang ih thawi etc. Hivek tuartu ah hin midang huat ruang ih hla rak phuahtu tla an tel. Nu le pa thattu cu dip tumpi sungah an ret ih tipi ah an hlawn. Cui dip sung ahcun uico, rul, arpa le zawng mi keu hmang tla a thun tel cih.\\nEngland ram ahcun kum zabi 17 nak hrawng ahcun nunau sualpi nak le tual thahnak hi a bangrep in an ruat. Mi nupi ihpi tu le milem a betu cu thah tengteng ding an si.\\n( Hmai zarh ah peh a si ding – Ed )\\n–by Salai Kawl Lian\\nChristian music thuhla kan peh vivo ding. A siartu pawlin ziangtluk hlawk nak nan nei hai timi tla theih a cak um zet theu. A hrekkhatin a thulam lawng siar an um lai ah a hrekkhat calai lam a tuicin pawl cun cafawng hman dan le cafang kawm dan lam tla inrak suttu an um theu. Mihrekkhat pawl leh thung cunt t.rawngbawl aii ah hnatuan hman a theih lo maw? Tivek tiangih mi rak sut tawk tla an um. Tawngfang hmandan thuhla hi tampi rel ding a um ko. Asinan, kei ka fehpit ve dan cu a zawi tawng asi ti rero aiin hnampi pawlih fehpit dank an hman asile kanta asi hngal mai timi lam sawn hi asi. Cutiih ka ti ruangah kan Lai tawngfangih fiang keukeu um nacingih tul hnai lo tuk hman kual lam ka timi asi cuanglo. Kan tawng a farah ka duhlo ka ti nak asi sawn.Nangkhal na ngai dan pawl kha ziangtik lai khalah tlawng zetin bulpak hmaitawnawk tikcu ah simaw asilole SMS in simaw in(asinan na hminngai kha zahpi lo te ih telhin) inrak sim thei tum awla a tha zet ding tiah ka ruat.\\nTuitum ahcun a hu aho ih Pathian thangthat(Praise& Worship team)pakhat thuhla ka hril suak leh asi hi. Annih hi Pathian in maksak takin hmanraw tha zet le hriam zetih a hman mi pawl an si. An hlanih P&W team hmuahhmuah hun hleihin leitlun pumpi ih an album an zuar suah tam bik le khawng cak bik pawl ah an hung tang thei asi. Kannih Laimi lakah khal an hla a kel ekih kan sak mi siseh, kanmai tawngte ih let tahratih kan sakmi tam nawn a um ve zo ko. Pathian biak thangthat hla ka ngaina a ti aw cin cun kan thei deuh tlangpi ko ding tiah ka zum.\\nPraise & Worship timi thu tahwn mallai thuhla hlawmawk ka duh ta. Ziangah tile kannih kan Laimi pawlin himi thu pawl hi kan theihthiam a tul ve zet tiih ka ruah ruangah asi.\\nPathian hi can bikhiah nei deuhih hnatuan theu asi ti cu kan thei cio ko ding. Bible hlun lamah PA sinak lawng phuangaw in a cangvai. Cuihnu deuh ah Fapa Jesuh tin kan lakah rung tlanglengin a phuangaw lehsal. Cun tu a neta bikah cun Thlarau thianghlim in a cangvai lala.Kannih miphun lakah hman tuihlan deuhah cun Thlarau thianghlim timi a rak pawm duh lo tutla an rak um ve ko. Asinan, tuini ah cun kan zate deuh thaw in Thlarau thianghlim le a hnatuan mi pawl cu kan pawl thluh thei thlangih a lung um ka ti zet.\\nKhitivek deuhkhin tuihlan kum za ziangmawzah lai ah cun Christian hym book timi hi kawhhran tinah hmanlar deuh bik a rak si(hiti ka ti ruangah Hym book ih hla zaten Pathian in a hmang nawn lo ka tinak asilo). Asinan, tuini kan zoh asile a sanih milin music lamih mithiam ropi mino\/upa pawlin hla thluk thatha hawl suakin style a phunphun bunin an tuahih an hlawhtling zet hai asi. Cumi pawl cun Tape cassette,CD le VCD ih ngai le zoh lawng si lo in kawhhran tam zetah khal khawm canih hman lar vivo asi. A hleice in himi hla thluk thar asilole santhar hlahphuah dan style hmangih Pathian biak le thangthat nakin mino thinlung a dengnehih, mi thawngpi pawl tla in Bawi Jesuh cu an Bawi le vRundamtu ah an run pawm ve thei hai asi.\\nTraditional Church timi hnamdan hmang\/thlun deuhih Pathian biak le thangthat nak khalin hmun le ram a nei nawn lo deuhdeuh thlang . Ziangahtile tuihlan kumza tampi san laiih hla phuahthiam pakhat in a hla phuah dan style le a tawngfang hman dan pawl kha tuisanih zumtu pawl hrangah theihthiam a harsa deuhih Pathian khalin a khatilam zawngin hna a tuan peh lemlo timi khal hi Pathianih mihman tam zetih hmuh dan le ngaidan khal asi. Tuihlanih biak inn sungih kut zabeng dah lo le ban a vai dah lotu pawl khalin tuni tuisanah cun khitivekkhin an tuah thei ve thlang. Kan bible sungih Siangpahrang David in Pathian cu lam le kut zabawng phahih a thangthat timi a fiang sinsin in ka thei. Kannihn kan miphun lakah khal Pathian mihman pawl hmangin hlathar thatha tam zet inpe zo. Cumi pawl kan hun sak dupdo cun thinlung khal danglam zetin inrun fang ruahruahih thazang kan ngah zet tlangpi in ka thei.\\nAsile kan hlawmawk ding mi thuhla lamah kan feh thlang pei aw…..\\nZoha Hillsong Music Australia(HMA)?\\nHMA cun kum 15 rei music album a phunphun a tuah mi cu ram 90 ih um zumtupi unau pawl hnenah a thlen thei asi.\\nA Tumtah Mi:Pathian in Hillsong Church hrangih hnatuan a pekmi lakih thupi zet pakhat asi.Australia ram sungah lawng silo in leitlun pumpi huap khalin rawngbawl nak a nei thei fawn asi.Kawhhran pawl hnenah Pathian ralthuam le thazang pek nak lam hna a tuan.Hillsong Church ih senior Pastor Brian in music ih hlawhtlin dan asim nakah “Kan thil tuah zomi zate ih kan zoh asile Church neih timi lawng hi asi men(hitawk zawnih Church ti a hmanmi hi zumtu pawl hmunkhat te ih Amah Pathian nung biak le thangthat timi a khih hmuh mi asi.Anmai Hillsong kawhhran neih ding a ti nak asilo. Cangantu).Himi hi Pathian hnatuan inpekmi asi.Music timi cu mipi hnenih thlenterih an thinlung neh ko tuahih Pathian lamih fehpit thei dingih laksak timi asi.Pathian biak timi cu Church spirit timi asi.Hla pawl cun Church ih thinlung a run suntlang asi.\\nHimi worship team hi Pastor Darlene ih hoha mi asi. Anih hi hla lar zet “Shout to the Lord” timi hlaphuahtu asi.Hi hla hi zumtu lakih hla lar zet pakhat asiih leitlun pumhuapih um zumtu unau mipum million 30 in zarhtin ten mai kawhhran ciarah an sak ringring hla khal asi. Darlene hi hlasak thiam zetzet le musician thiam zetzet pawl thawn an tuan tlang hai. Cuihlei ah duh erte ih training an pek mi khal mi tam pi an um ve lai. Cumi pawl cun anmah le an tikcu rem can dandan hawlih rak pe in training anra kai theu hai asi. Himi pawl hin anmai kawhhran ciarah Praise and Worship(P&W)thatei an kaihhruai awk thei ve nak dingih tumtah nak nei cio mi an si hai.\\nMusic hmangih a bulpi le tumtahmi pawl cu:-\\n1.Mitampi Pathian ih nunthar an neih thei nak ding. Hi nunthar aneitu pawl khalin Pathian kan Bawipa an biak le an thangthat thei ve nak ding.\\n2.Zumtupi unau pawl thazang cakter.Kawhhran le Ministry tivekih tulsam mi pawl bawm hna tuan. Bible cu hrampiih bun tahratih zirhawk nak, Kaihhruai awk nak , Pathian biak le thangthat pawl tla asi.\\n3.Pathian in Hillsong hmangih a thilti mak le a hnatuan mi thu pawl hi zumtu unau pawl hnenah le zumlotu pawl hnen khalih sim le phuan pawl tla asi.\\nHmaizarhah peh vivo ding……..\\nTLANGVAL LE FALA THEIH TUL\\n( .. pehzawm nak… )\\n“Pai’ duhdawtnak cu a al, Nu duhdawtnak cu a thlum” ti a si theu. Hi thu hi zokhal in kan thei ko. Hrekkhat cun pai’ duhdawtnak ‘ a al’ ti cu, a thlum hnak cun a thaw lo nan, a tel lo cun um thei a si cuang lo tiah an ti. Nui’ in duhdawtnak cu duhnungza a si ih, a thlum tuk ruangah lamzin tha ih inhruaitu a si vekin lamzin tha lo ah khal kan fehsual theu nak san a si an ti.\\nFate duhdawtnak hi rel danglam thei a si lo ih, vawn ruah ngaingai ahcun in duhdawtnak cu an rak bangaw ciah, asinan, in duhdawt dan cu a phun a dang. Fate hlawn siang nupi nu tampi an um: fate an vawn pai ih, vengsung ih sungkhat le rualpi hmaisawng ruangah maw ( a fate pai thawk dan felfai lo ruangah ), ek in le tiva ih vawn hlawn men duh nunau an um. ( Asian style ) Fate neih veten ‘Orphanage home’ lam ih umter cih tla an tam ( western style ), nau pai an si ti thei awk veten siatsuah cih ( modern style ) an um. Cucu nunau thuhla tlangpi, a selam cu a si.Mipa cun, mai fala naupai ruang ih ‘kawk’ men ( western style ) mai’ fala ih nau neih cu, “ in zawn lo” tin tan ngam ( common style ), mai’ fate in paisak tu nunau rori ( sawn ) cu ningzah ruang ih tlansan ( Tribal style ), fala naupai siatsuah cih ding ih forhfial cih ( Asian style ) an tam. Mipa mawhnak lam tlangpi a si.\\nAn pahnih in vawn tah tthim sal sehla. Ralpi ruang ih mai’ sa himnak duh ruangah, mi tampi cu inn le lo tlansan in hramlakah an tlan theu. Hi vek caan ah hin mipa hnak in nunau-in fate a duhnak cu a tam. “Ral hmai ah khal fate run ding cun thih tiang a ngam” ti a si. Mipa cun cutawk ahcun ‘fate run lo-in “ziangtin ka thungrul sal ding?” tin a ruat sawn theu ti a si. Nawmnak caan ih duhdawt awk nak hnakin harnak caan ih duhzwk nak cun milai duhdawtnak a simfiang sawn kan ti ngam a si ahcun, Nui’ duhdawtnak cu a thlum kan ti thei ko ding.\\nMipa hrang ahcun, ‘Fate duhdawtnak langter dan tha bik cu, a hringtu nupi duhdawtnak a si” ti a si. ‘Fate cawitu nupi nu ih ban tha caklo zet cun rampi a tuah tha thluh thei’ ti a si. Thu dik sawn cu, mipa le nunau in duhdawtnak thu an sim thawk ihsin an hmailam caan hrang ih thil tul le pawimawh ngaingai an rel fuh a thupi bik kan ti thei ding.\\nThiknak ( jelousy ) ruangah le pakhat le pakhat zum awk ngam lem lonak ( doubt ), umharnak ( solitude ) le hiarnak ruang ih ngai awknak ( long for desire ), khawtlang le sungkua, miphun, biaknak lam ihsin harnak ( social and custumary and religious concerns ), tong hman ding le umnak ding hmun ram ( language and domicile condo ) thuhla ih buanak, le thildang tampi hin duhdawtnak ngaingai hi a tidanglam thei lo tiah na rak zum a si ahcun,…. na ti tha. Mi tampi cu hivek ruangah an buai celcel theu.\\nSociologist pakhat, UNO ( United Nations Organization ) dintu lak ih tel ve Giddon cun, leiltun milai hrang ih thupi bik cu, “nunau mipatnak, inn sungsang, hnatuan” tiah a ti. Hihi Giddon ih thufim dimond pathum ti a si. Mipa le nunau in duhdawtnak lamzin an hawl tlang duh a si ahcun, hnatuan thuhla le cawmawk nak ding sumpai tawlrel dan ( career and occupation budget management ) hi rel hmaisak bik ding a si ih, cui hnu-ah fate thuhla rel tengteng ding ti thei aw. Hite pathum hnu ahcun duhdan le ruahdan dangdang tla um thei hman sehla, a rem thei thluh ti a si.\\nA tlangpi in mino si lai ih manhlap tuk pawl hrang ahcun duhdawtnak hi a famkim thei lo. Arei hlan ah harnak a tawng cing. Curuangah Tuluk pawl cun, nikhat nawmnak ding ah zu in aw, thla hnih khat sung nawm nak dingah nupi nei aw,…” tiah thufim an nei. Duhdawtnak lamzin tha bik hril thiam hnu-ah lawng, fate duhdawtnak le thil dang dang a famkim thei. (..peh lai ding.. )\\nLCF Nubu hotu Nu Lawng ih a naupa Pa Hlawn Kip Thuan ( Thuathuan) in March 24 ah Mawtaw Accident nak in Falam ah in thihsan. Malaysia um Zumtu unau pawl khal in March 25 ah khawhar a tuartu Nu Lawng tei hnemnak thlacamnak cu Quater ah neih a si.Hmuntn ih um a tanta mi a fa le a sungkhat pawl hrangah thlacamnak thawn bawm cio uhsi.\\nNa zan mang cun thil pakhat tuah ding in thazang na neihzia a lo sim a si. – Helen Schucman ( 1909 – 1981 )\\nEditors Biak Chawn\\nSumkil Mang Hlei Sang\\nZemdarhtu Obet Cungte\\nMang Hlei Sang\\nAdvisor Rev. Run Cung Mang\\nHruaitu Issue 179\\nHruaitu Thuthang Issue 218\\nHruaitu Issue 178\\nHruaitu Issue 68","num_words":5707,"character_repetition_ratio":0.03,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.281,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Pasal A Urthat – Meifar\\nA Pasal A Urthat\\nMarch 17, 2022 admin Leitlun 0\\nAustralia, Victoria khawpi ih um kum 35 mi Angela in a pasal a urthat. January 25, 2020 ih thilthleng a si ih tu’ah court in tualthat thubuai in thiamlo a coter. Mopuai ah an feh ih ṭongkam el’aw in an tlung, inn an thlen hnuah a pasal cu an inn hmai tokham ah a to.\\nCutin a to laiah Angela in datsii in ava tawih ciamco ih a urkang, an innsung ah an fale 3 cu TV zoh in an rak um. A fapa in thawmvang a theih veten a pa kang vutvo cu tidai thawn a mit tum rero nan a tlai man, a hliamtuar loin a thi.\\nAngela cu thiamlo an coter hnuah kum 12 sung thawngtla dingin a thu an ṭhencat, Angela in, “Ka that tum lo, ka hringhro tum men” a ti. Palik pawlin an zingzoinak ah nupa remaw thei lo an si ih ṭongkam an el’aw ringring, kut khal an thlakaw ṭheu ti an thei.\\nThing Phur Tleirawl 2 An Hlo, Ni 10 A Rei Zo\\nRalhrang In CNDF Miralṭha An Kai Ih An That","num_words":179,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.259,"stopwords_ratio":0.408,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"US Defence Secretary Israel A Tlawng - Chinland Today Media\\nAugust 3, 2012 3:39 am·0 comments\\nUS Defence Secretary, Leon Panetta cu Israel ram Cozah hotu pawl kawm dingin tuah hin Jerusalem ah a caam laiih, Iran do nak ding thuhla leh Syria ram buainak titeh danding thuhla pawl an reltlang dingah zum a si. US Defence Secretary Leon Panetta hin mizan sunah khan Egypt ram khawpi Cairo ihsin Jerusalem a thlengih, Egypt ramih a caamsungah President thar leh an ram ralkap bawibik khal a kawmta ih ziangthu an reltlang timi cu puanzar nak a um lo.\\nUS Defence Secretary, Leon Panetta hin Jerusalem ih a caam sungah Israel Prime Minister, Benjamin Natanyahu leh Defence Minister, Ehud Barak a kawm dingih Iran Nuclear Program thuhla leh Intelligence thuhla pawimawh an reltlang ding tiah an tarlang. Himi hlanah US Republican Party ihsi President cuh dingtu Mitt Romney khalin Israel ram hotu pawlhi Iran thuhla leh thuhla dang pawimawh dang a rak relpi zoih, Mitt Romney cun Obama ih Cozah cu Iran parih neem lutuk leh Israel ttanttha duhlo ah a puh.\\nHimi laiah US President, Obama cun Iran ram hremnak peknakding ruahman nak tuahthar micu a pawmih, Obama cun Iran in a Nuclear thuhla ih ram dangdang duhdan a pawmduhlo ruangah hremnak hi pekbet a si ding tiah a simih, tui hremnak thar an pekbet dingmi pawlhi Electric, Oil, leh Petrochemical lampawl a si dingih, himi hremnak thuhin Iran hen ihsi himi thilri pawl leitu cun a man an peknak lamah harsat nak an tong theiding tinak a si.\\nHimi hremnak hin bulpak siseh, Pawlkom siseh, Cozah siseh Iran hnen ihsi himi thilri leitu pawlcun a man an peknakah harsat nak an tong dingih, US Treasury Department cun China ramih Bank of Kunlun leh Iraq ramih Elaf Islamic Bank khal hi himi hremnak thupek in a huamtel tiah an simih. Himi Bank pawlhin Iran Bank pawlih aiawh in Iran sum ding dolllar Million tamzetzet an rak tawlrelpi thei ttheu ruangah tuah cun himi Bank pawl khalhi kaihhrem sak an sim ding ruangah Iran hrangah sunpai an buaipi thei nawnlo ding.","num_words":340,"character_repetition_ratio":0.065,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.191,"stopwords_ratio":0.176,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Mrs. DC America Ngahtu China Fala – Meifar\\nJune 7, 2021 admin Leitlun 0\\nTulai US ramsung ah Asian miphun hmuhsuamnak a nasa zet, cuvek lakah Chinese-American fala in Mrs. DC America zuamawknak ah a pakhatnak a ngah cu thilmak zet a si. Kum 19 hnuah Asian miphun in an ngah a veikhatnak a si.\\nMrs. DC America zuamawknak cu May 1, 2021 ah Washington, D.C. ah an nei. Tulai Covid-19 ruangah mipi um loin an tuah ih online sungah an zuamaw.\\nCutin fala Anchyi Wei in Mrs. DC America ah a pakhatnak a ngah, Anchyi Wei cu China, Taiwan mi a si ih kum 9 a tiah USA ramah an vai.\\nA pakhatnak ngahtu cu D.C aiawh an si dingih November thla ih an tuah dingmi rampi mimawi zuamawknak khalah a tel ding. Mrs. DC America rak ngah hmaisabiktu Asian mi cu Chinese\/Japanese-American fala Chiann Fan Gibson a si, 2002 kum ah arak ngah.\\nChiann Fan Gibson cu Japan ram ih piang a si ih a nulepa cu Taiwan mi an si, 1986 kum ah US milesa sinak an ngah. Mrs. DC America ngahtu Anchyi Wei in “Tulai Asian miphun hmuhsuamnak a nasa tuk ruangah ka beidong, miphun thleihrannak um nawn lo dingin ka do ding” a ti.\\nUS Ah Nulepa Cawmtu Asian Fala An Kap That","num_words":202,"character_repetition_ratio":0.094,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.317,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.986,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Piangthar Kawhhran Fehsual Khamtlang ah Ding - Hre Mang\\nPiangthar Kawhhran Fehsual Khamtlang ah Ding\\nPIANGTHAR KAWHHRAN PAWL FEHSUAL KHAMTLANG AH DING\\nMartin Luther in Roman Catholic kawhhran fehdan a rak dodal ih Protestant a suah hnu ah protestant lak ihsin liberal zirhnak a suak vivo. Cuiruangah liberal lak ihsin thutak dinpi tu, ausuahpi tu tiah piangthar kawhhran ti aw (evangelical) khawhhran a rung suak vivo. Riahsiat tlak zet asimi cu tuihlan kum 150, 200 sung zoh sal tikah leitlun hmuntin ah khrihfa fehsual pawl hi piangthar (evangelical) kawhhran pawl ihsin a suak mi an si deuh ringring. Cuih ruangah kannih laimi leitlun khawmual tin ah a tekdarh mi hrangah fimkhur tul zet, ramsung ramleng ah kan laimi lakah a suak thei mi, fehsualnak thu tawite fimkhur nakhrangah zoh hliah hnik uhsi.\\nEvangelical timi cu a hnuailam vekin tawiten sim theih asi:\\nEvangelical\" comes from \"evangel,\" which is Greek for \"gospel.\"“The Scripture only,’ “Christ only,”“Grace only,” ‘faith only,” “glory to God only” that is the \"evangelical.\" The Bible--our only foundation; Christ--our only hope; Grace--our only gospel; Faith--our only instrument; God's glory--our only goal; the priesthood of all believers--our only ministry.\\nBible cu kan zumnak thuhram pi umsun, Khrih lawng hi rundamnak lamzin umsun, Zangfahnak lawng hi thuthangtha umsun, zumnak lawng hi rundamnak hmanrua, Pathian cawimawi lawng hi kan tumtah, le zumtu pakhat cio puithiam sinak kan rawngbawlnak umsun.\\nThuthlungthar ngan rero asi lai ihsin fehsualnak a rak um zo. Paul le Barnabas te in nasa ten an rak hai kiang ih an rak do, Pathian fate pawl an rak humhim. Paul san laiah fehsual phunhnih langsar zet an rak um: dungtawlh, thutak phatsan (apostasy) le fehsual (cult) thutak tlunah betmi nei an rak um. Apostasy le cult hi thleidan thiamnak ah malte sim asile, thutak dungtawlhsan in a hrek khat lawng la tahratin khrihfa sinak cu leitlun sakhua nak vekin a hmangtu pawl kha zumnak dungtawlh (apostasy) an si ih thutak parah bet mi nei tu, milai rundamnak hrangah zumnak lengah bet mi nei tu pawl kha fehsual pawl an rak si. Webster’s dictionary in cult cu hitin a sim: “A cult is a religious group, bound together by their attachment to a person or a principle”. Evangelical, piangthar kawhhran pawl “A cult is a perversion of the gospel, based upon an unholy devotion to a person, a principle, or both” “Thuthangtha siatsuah tahratin milai pakhatkhat lole zumnak (doctrine) pakhatkhat ah thianghlim lo hngatg awknak nei tu pawl” ti ah an sim.\\n“Cult” fehsual le “apostasy” dungtawlh pawl thleidan thiam ding a thupi zet; fehsual pawl cu mi malsawn an si duh theu, thlarau aw mi ter, phur aw ter zet pawlin midang hnakin zumnak sang hleice nei vekin a hruaimi an si theu ih an zumnak ah atcilh thihcilh ding khawp in fehsual an si theu. Fehsual pawl cun anmai pawlkom lenglam milai pawl cu fehsual in an hmu ih hellram tla ding, zumlo tu vekin an hmu. Fehsual pawl hin hruaitu lungkhong zet an nei theu ih dungthluntu pawl cun atcilh in an thlun theu. Zumnak dungtawlh pawl cu Bible thuneihnak, Zesu Khrih ah rundamnak pawl an hnawng ih an tlansan. Dungtawlh (apostasy) pawl hi mirunpi lakah zep aw aw in a hminmenmen biaknak lamah a tel ve men pawl an si. Aisnan fehsual le dungtawlh pawl hin Khrih ih lamzin lenglam lamzin sual, hell ramah mi an hruai thleng thei veve. Thutumnakah, universal salvation, mi zapi ten vanram kai ding titu pawl hi zumnak dungtlawh ti theih an si ih Moon dungthlun pawl kha fehsual tiah kawh theih an si. Curuang mi zocio khalin mah le umnak, thlennak khua le ram cio ah fehsual pawl zumnak dungtlawh pawl lakah thiarfihlim aw thei dingin fimkhur cio uhsi. Fimkhur thiam dingin a hnuaiah lam hliakhlaitu pawl hmuhsuak mi, leitlun khawmual tin ah fehsual pawl umtu, nuncan, cangvaih, mizia hrekkhat pawl tarlang asi.\\nHarold Bussell in a simdan vek asile, tuihlan kum 150 sung zohsal tikah fehsual (cult) pawl hi evangelical kawhhran, piangthar kawhhran ti aw pawl lak ihsin a suak mi lawnglawng an si deuh thaw, Eastern Cult siar lo cu. Thimnak ah a hnuailam fehsual pawl hi an zaten evangelical, piangthar kawhhran ihsin a suak mi lawnglawng an si:\\ni) Sun Myung Moon, founder of the Moonies, Presbyterian missionary insang ihsin thanglian mi asi;\\nii) Jim Jones, founder of the People’s Temple, kha Nazarene church ah Khrih ka co ka piangthar ati ih interdenominational charismatic church and a Disciples of Christ church ah pastor rak tuan dah asi; .\\niii) Moses David, founder of the Children of God, kha Missionary Alliance background nei in thanglian mi asi;\\niv) Victor Paul. Wierwille, founder of The Way, was an evangelical and a Reformed pastor;\\nCubakah, Christian Scientists le Jehovah’s Witnesses tile a dang pawl tla an um hnuaihni.\\nHarold Bussell in a sim bet mi cu a tlunlam ih piangthar fehsual pawl hi a hram thawkah thlarau mi zet, piangthar Pathian fate lutuk vekin an lang, an cangvai; pakhatnakah, anmai umnak kawhhran (local church) kha an thlarau mi lo, an piangthar lo tiah dodalin an umnak local kawhhran hruaitu hnakin thasawn thianghlim sawn thutak hmutu vekin dodaltu ah an cang; pahnihnakah, anmai thlun mi an hruaitu pawl cu sawisel theih lo thamban lo vekin an ret aw aw; pathumnakah, an hruaitu dungthlun pawl hi testimony sim an uar zet, an sungthu an hlawm aw aw, an sim aw theh, neihniam zetin an um, sihcih awknak tha zet an nei, thlarau mi zet vekin duhdaw aw zet in anmah sung lawngah an um; pali nakah, himi fehsual hruaitu pawl in midang ih theih lomi thutak tharhlam, nineta Khrih ratsalnak thu, le thlarau mi sinak hleihluat thu pawl theih mi nei vekin an sim theh; panga nakah, anmah sung vial hman mi thlarau lam tongkam bik (subcultural spiritual language) an nei theh. A tlunih fehsual (cult) pawl hi an thawk pek te ah an cem netnak lam ih an dinhmun vek thleng dingin an rak ruat aw ban dah lo lawlaw. Thimnakah, Jim Jones ih ho fehsual pawl kha November 18, 1978, Guyana, (Jonestown ) ah a ho pawl milai 918 an thi. Congressman Leo Ryan tla a thi tel ve, anmah te an that aw aw. Harold Bussell in American mipi pawl hnenah ralrinnak a pekbet mi cu “na kawhhran kha fehsual pawl lak ihsin tihphan ding a um lo tiah na ruat asile tihnung tuk dinhmunah na ding tinak asi” ati.\\nRoman Cathlic a fehsual, Bible vekin Pathian thu a zirh lo, ti ruangah Protestant a rak suak. Cuihnu ah, Protestant lakah liberal a rung suak vivo ih pawmzau pawlin Pathian thutak, rumdamnak thutak sung muril dungtun in leitlun sakhua nak vekin Khrihfa sinak cu an fehpi ruangah evangeical, piangthar kawhhran ti a rung suak. Cutin, piangthar kawhhran pawl cu liberal pawl (denomination) tumpi pi ihsin siseh Roman Catholic ihsin siseh pehzawm lo, mahte ding (independent) in din asi tikah fehsualnak khamtlangah a ding ringring asi ti fimkhur a tul; mahte ding ti tahratin Zesu Khrih taksa peng pumkhat sinak ih duhdawtnak dungtun asi ahcun Pathian thutak ihsin a pial zo asi ti khal theih a tha. Cuvek thiamthiam in piangthar kawhhran ti aw kawhhran mibur pawl lungrualnak cu mi dodalnak, liberal pawl dodalnak ihi hlawm khawm awknak hmin putter tu (common identity) asi ahcun cu khal cu fehsual cikhat thotho asi. Harold Bussell in a simmi a dik zetmi pakhat cu, “piangthar kawhhran (evangelical) pawl hi fehsual nak sungah an tlak liam theu nak cu doctrine le zumnak ruangah si loin fehsual pawl in thutak hnakin tamdeuh, luar deuh (milai thlarau hrawng diriam tertu) an pek theu ruangah asi” ati.\\nAsile, leitlun khawmual tin ah piangthar kawhhran ti aw pawl lak ihsin a suak mi fehsual pawl mizia, cangvaihdan, langdan, kaihhruai awkdan pawl malte zoh hnik uhsi, a lakah fimkhur tul mi tete ka ngan bet vivo:\\n1) Bible thutak lakkawi (manipulation of Scripture): Fehsual hmuahhmuah in Bible lehlin dan hran an nei, tuihlan khrihfa kum 2000 sungah Pathian mihman mi maksak pawlih hmuh dah lo hmu vekin, Bible lehlin dan hrante an nei ringring.\\nFimkhur: “Tuihlan kum 2000 sungah Pathian mihman mi maksak zumnak lamhruaitu pawl ih hmuhsuak dah lo mi Bible lehlin dan ka hmu asi” titu an um asi ahcun fimkhur uh. Asimmi le zirhmi Bible thawn a kalh aw maw? Fehsual asi thei.\\n2) Milai tluak, khawruah an cawkbuai (manipulate people’s minds): Leitlun fimthiamnak an kalhki, an dodal. Milai khawruah cawkbuai, ciahneh nak ding hrangah tikcu can tampi pek in thlacam, rawl ulh, Bible zir (mediatation) tvp, hman rua ah an hmang duh zet. An hotu pawlin an member pawl thluak kholh, ciahneh nak ding hrangah anmai zirhnak vek thlun lo tu pawl cu ningzah tlak, nautat nak, le tih nunzia pawl thawn an hringhro theu.\\nFimkhur: Pathian Thlarau ih kaihhruai mi zirhnak cun thlarau mi sinak, Bible in a zirh mi vekin Pathian fate duhdawt awknak, dingfelnak, thutak sungah mi a kai hruai ih zirhsualtu pawl cun an zirhmi pawl cu anmah a zirhtu le anmai pawlkom sungah mi a kaihruai.\\n3) Control, control, control: An hotu, hruaitu ti ih an ruah mi in an thluak an kaih bet, midang thu an ngai nawn lo, an hotu ih zirhmi pohpoh an at cilh. Cutin an hotu pawlin an milai pawl an kaihhrem dan cu TIHNAK le ningzahnak tla hmanrua ah an hmang theu. Tihnak cun ziangtin an hmang ti asile anmai pawlkom zirhnak lenglam cu hellram tlaknak, thihnak siatnak in an zirh.\\nFimkhur: Kawhhran le hruaitu zokhalin tlamtlin lonak sualnak kan nei theh. Culakah, thihnak khawp fehsualnak, dungtawlh nak le thihnak thlen lo sualnak pawl thleidan thiam a thupi. Thihnak lamzin zawh fehsual pawl cu dungtun in tlansan ding, kawm lo ding asi, asinan thihnak tlak lo sualnak nei tu zumtu, Pathian fate pawl cu Khrih ih taksa peng zawmpi, unau vekin duhdawtnak in pehtlaih awk, pawlkom awk ding asi.\\n4) Mah lawng lamzin dik ah an ruat aw aw ( Exclusisism): Pharasee pawl porh awknak vek thlarau lam porh awknak hi fehsual pawl ih an neih theh mi asi. Anmai lamzin lawng lamzin dik, midang pohpoh cu hellram tla dingin an dungthlun pawl an zirh tikah midang cu an hmu sual theh.\\nFimkhur: Kawhhran le hruaitu zokhalin tlamtlin lonak sualnak kan nei theh. Culakah, thihnak khawp fehsualnak, dungtawlh nak le thihnak thlen lo sualnak pawl thleidan thiam a thupi. Thihnak lamzin zawh fehsual pawl cu dungtun in tlansan ding, kawm lo ding asi, asinan thihnak tlak lo sualnak nei tu zumtu, Pathian fate pawl cu Khrih ih taksa peng zawmpi, unau vekin duhdawtnak in pehtlaih awk, pawlkom awk ding asi. Khrihfa zumnak thurampi a hmaisa ah tarlang mi dungtawlhsan, lenglan tu fehsual pawl cu thihnak khawp fehsual pawl in thleidan thiam in zumtu unau bang awk lonak nei cingin Khrih ah pumkhat sinak nunpi in duhdawtnak kenkawh ding asi.\\n5) Pek awknak: Pawlkom sungtel pawl hi an pe aw thei zetih pawlkom hrekkhat ahcun an neih thinglung tiang an pek theh theu. An atcilh. Pawlkom hrekkhat ahcun an pawlkom thupomdan, doctrine pawl hi thihcilh ding khawp in an altcilh.\\nFimkhur: Bible in a sim vekin mai insang fingkhawi, cawm le zoh ding dungtun in siseh\\nAthlak zet peknak a lo fial tu an um asile fimkhur aw.\\n6) Thil cang mi, thuanthu taktak merhkawi (manipulate reality): Fehsual pawlin anmai zumnak pom lo tu pawl, an pawlkom lenglam milai pawl cu an dungthlun pawlin an hmuhsual nak dingah leitlun ah Pathian kutcak a lang mi, kawhhran dang pawl hmangin Pathian Thlarau cangvai mi pawl cu satan hnatuan vekin thangsiat relsiatnak in melmang an dum theh theu.\\nFimkhur: Mi zokhalin, rawngbawltu midang pawl zumnak, tuahnak, siseh ramsung vengsungah Pathian kutcak a langmi ah Pathian kutcak langmi le hnatuan mi hmu thiam lo in a hmusual, a thangsiat theh, a simse theh asile fimkhur aw.\\n7) Testimony, sual phuan awknak: pawl hi khat le khat pehtlaih awknak thuk sinsin neih nak ah siseh thlarau mi sinak tehfung vekin an pawm mi asi.\\nFimkhur: Testimony sim tikah, midang hnakin ka tha deuh, ka thlarau mi deuh ti langter duh ruangah mi hmai din tikah sual tumpi ah a cang. Cun, sualthup, mizapi hmaiah laihlang tul loin a thupi Pathian hmai ah sualphuan nak neih tul mi siseh midang thuthup (privacy) siatsuah in siseh ausuah lo ding a thupi ngaingai.\\n8) An hotu zirhnak an atcilh, an doctrine, Bible thutak an nunpi dan, thu sut ding um lo tlukin an atcilh theu.\\nFimkhur: leitlun ah piangthar kawhhran, evangelical kawhhran hruaitu milai thawng siar telin Pathian mi hman an um lai ah zirhtu pakhat khat in midang thurawn mi a nei lo, midang hnak in hleihluah hmuh mi nei vekin, midang hnen ihsin zirmi a nei lo asile tihnung khamtlang parah a ding ti theih sak aw.\\n9) Pawlkom uar awknak: Anmai pawlkom, le hotu pawl thurin, nuntudan pawl cu thusut theih lo ding khawp in an zirh neh aw aw ih anmai group, pawlkom lenglam mi cu satan dungthlun vekin an hmu. An pawl dinpi mi thurin cu leitlun midang pawl hmuahhmuah hnakin sangcuang le tha cuang vekin an zirh ih midang hmuahhmuah cu hellram tla ding, anmah cu leitlun milai runsuak tu ding vekin an zirh aw aw.\\nFimkhur: Ziangvek kawhhran pawlkom khalin anmah lawng leitlun pumpuluk ah thutak kawhhran, thutak theitu vekin an lo sim asile fimkhur aw.\\n10) Zirh theih lo zirh tu nei lo hotu: An hotu hin midang thungai mi, thurawn khal an nei lo theu.\\nFimkhur: Zumtu mi zapi ten sualnak kan nei theh vekin khat le khat tlaksamnak ah betbawm aw ding, tlukbah nak ihsin tungding aw tawn ding kan si vekin khat le khat hnen ihsin zir aw rero ding kan si. Zirh theih lo, sim theih lo, mah lawng thiambik, thei bik umsun vekin a cangvai mi hotu lak ihsin fimkhur aw.\\n11) Mithar laklut ding hi an pawlkom sungtel zapi ten tuanvo vekin nasa zetin pek awknak an nei ringring. Na pawlkom sung lut dinghi piantharnak, vanram kainak vekin an zirh.\\nFimkhur: Na umnak kawhhran hrangah piasen man hman thatnak a tuah dah lo tu, midang pakhatkhat in na umnak kawhhran hruaitu pawl thangsiat relse tahratin pawl a lo sawm rero tu an umasile fimkhur aw. Pathian Thlarau le zinghnam thlarau thleidan thiam aw. Pathian Thlarau cun Pathian fate pawl a duhdawt ih duhdawtnak tipungtu asi; zinghnam thlarau cun amai pawl lawng a duh. (Zinghnam thlarau ticu Pathian Thlarau Thianghlim asilomi simnak ah hmanmi asi). Fehsual pawl hi pawmsawm hmang bik pawl an si. An pawl na lut lole hellram tla ding tluk in an lo ruat ding.\\n12) Pawlkom sungtel pawl cu anmah pawlkom sungtel pawl thawn lawngin pehtlaih sihcih aw dingin an zirh aw theu, lenglam mi cu an pawlkom tikah anmai pawlkom sungtel si ding in an sawm dah ti lo cu.\\nFimkhur: Mi zokhal, anmai kawhhran le pawlkom sung cu thianghlim zet vekin rel rero lai ah midang thangsiat rero tu, huatnak thlaici na thinlung sungah lo tuh rero tu kha satan rawngbawl rero tu an si. Pastor an sile satan pastor an si ih kawhhran upa an sile satan kawhhran upa an si. Thlarau Thianghlim kaihhruai mi an si ih an loduhdawt taktak asile na umnak kawhhran sungah nan hruaitu pawl hnenah duhdawtnak in nan kawhhran fehdan dik lo kha an lo theihter dingih an lo rem bawm sawn ding asi.\\n13) Extremism: Pawlkom sung zumtu tha, hruaitu tiah an ruah mi pawl cun anmai pawlkom lenglam ah milai nunman zianghman um lo, Pathian le vanram khal um lo tlukin an zumih an nunpi.\\nFimkhur: Fehsual pawl hi anmai sungah anmai pawlkom hrangah thihngam in a tangtutu hi thlarau mi cuaithlainak ah an hmang. Pathian hmin thangthatnak le thutak karhzainak hnakin anmai pawlkom thurin le dinhmun humhimnak hi thupi sawnah an ruatmi asi.\\n14) Sualthup: Cutin thudik thutak hmusuak vekin an um lai ah an hotu pawl lakah sualthup tumpi an rak nei ringring theu: sual thup tumpi cu voi tampi cu nupa sualnak asi theu. Nupa sualnak in thlarau fa nei, nipi thup nei, tvp. Cun sumpai eiruknak, le midang parah an tuah mi cu leitlun biaknak nei lo pawl hman in an tuah lo dingmi (common sense nei lo) cangvaihnak in an cangvai theu.\\nFimkhur: Pawnlawng lang dan ah thlarau mi zetin lang si in, fehsual pawl hi sualthup an nei ringring. Voi tampi nunau mipa sualnak ruangah thlarau fa tivek an nei theu. Laitlang ah tla “dap-taw-raw” tivek in thimlakah dap awk ciamco tivek kha fehsuaknak asi. Cun, fehsual pawl hin zumlo tu hmanin an tuah lo dingmi milai nuncan ziaza sia an nei theu. Mi hrekkhat cu sumpai thu ah siseh anmai member pawl parah an tuah mi ah siseh mawi lo zet le dik lo zetin an cangvai theu. Zumtu thlarau mi zet ti aw si, langhngan zetin sual ti ah theih mi, leitlun mi pawl hmanin an tuah lo dingmi a tuah rero tu, cozah bum le dan le milai nunphung dan pawl pahbal in siseh a cangvai tu pawl lak ihsin fimkhur aw.\\n15) Mi dodal mi an nei ringring: thlarau mi zet, leitlun midang hmuahhmuah hnakin mi thianghlim famkim vekin an ret awk laiah mi relsiat, midang siatnak, cu an sim thiam zet ih huatnak thlaici an tuh ringring nak in satan hmanrua an si theu.\\nFimkhur: Ziangtluk thlarau mi le sakhua nak lam khalah zuam zet khal sisehla huatnak in a ciahneh mi milai pawl lak ihsin fimkhur aw. Huatnak, ikfiknak, iksiknak, siatkhatnak, mi rem lomi nei ringring, mi huat nei tivek pawl hi Thlarau Thianghlim ih a pekmi a rahsuah ter mi thlarau rah ansi lo. Satan hmanrua sawn an si theu. Ziangah tile Pathian a duhdaw tu pawl cu Pathian ih zuk, amai hmuihmel kengin a sersiam mi milai pawl an duhdawt asi. Duhdawtnak dik nei lo thlarau lam hruaitu pawl cu tihnung ngaingai an si. Nangmah an lo duhdawt zet laiah hellrem ah an lo hruai thei.\\n16) Mahte um\/lak hran awknak: Mithiang hlim, thlarau mi hleice le lamzin dik hmusuak le thluntu umsun vekin an theih awk ruangah midang, khrihfa dang pawl an pawlkom duh lo, peh zawm awknak an duh lo.\\nFimkhur: Biaknak lam hruaitu pakhatkhat in midang pawl hmuahhmuah cu misual, fehsual, pawlkom lo ding tiah alo sim asile fimkhur aw. Mahte lakhran awknak ih duhsan bik cu sungthu thup midang in thei lo ding, mualpho tih le midang huphurh ruangah asi theu. Zumtu diktak pawl cu leitlun ah duhdawtnak a luansuaknak Pathian palai sawn kan si.\\n17) Thuthup: pawlkom sung thuthup, thilcang sual mi le Bible hmuhdan dikciah lo pawl khal lenglam mi hnenah simsuak lo dingin siseh anmai sung thu pawl cu an thup theh. Anmai pawlkom sung milesa pawl sualnak mawhnak cu an thup theh theu.\\nFimkhur: Hruaitu zokhal, sualnak cu phuang aw in ngaidam nak hawl si loin thuh ruk vivoasi tikah fimkhur aw. A thup a thli in thil tuah mi siseh si lo mi sivekin lang awk ter nak, pawl hi “hypocrite” hi Pathian in a huat tuk mi asi.\\n18) Hmuhsuak thar, lar awknak thar hmu vekin um: Feh sual tampi in midang theih lo mi hmu suak, Pathian in simtheih mi nei vekin an sim aw theu. Zesu Khrih ratsal nak ding thu theih hleice mi nei vekin an um duh zet. Koresh, Elizabeth C, le midang fehsual pawl hin 7 seals, tivek Khrih rartsalnak ding tivek mdiang theih lomi thei vekin an sim aw ciamco.\\nFimkhur: Biaknak lam hruaitu zo khalin midang ih theih lomi ka thei, midang in an lo sim thei lo mi keimah lawng in ka sim asi, an lo ti tikah fimkhur aw. Cui zirhnak a lo simmi pawl cu tuihlan kum 2000 sungah biaknak lam pacangtha Pathian mi hman pawl hnenah Pathian in a rak fianter zo mi asi maw, Bible in asim mi vek asimaw tiah zohfiah, finfiah aw.\\n19) Biaknak, thlarau lam tongkam hmanbik mi an nei.\\nFimkhur: Fehsual pawl hin anmai sungvial hman bikmi tongfang thar an sersuak theu. Anmah le anmah an kawh awknak tla asi thei, thlarau mi sinak cuaithlainak ih an hman mi tla si thei. Cuvek tongfang an hman mi na theih ve ten fimkhur aw, Bible sung vek asimaw, nangmah in na thei thei lo asile mithiamsang le Pathian mi hman pawl rawn lohli aw.\\n20) Zirhbik nei: Bible zirhnak Semternak ihsin Thupuan tiang Pathian thutak zikthluak an zirh dah lo ih zirhbik, khurbing zetin fehpi bik mi an nei theu. Cui an fehpi mi zirhmi zirh ve lo, an zirh tluk in ngai pawimawh ve lotu, Bible thutak thawirual zetin zirhtu pawl riangri kha fehsual le thutak theih lo vekin an sim, an zirh theu.\\nFimkhur: Mi zokhalin, Bible sungthu an zirh tikah lakbul mi nei in anmai zirh vek ciah le zirhmi zirh ve lo tu pawl cu fehsual, dik lo vekin an sim tikah fimkhur aw. Pathian thu, Semternak ishin Thupuan netnak tiang cipciar zetin ka thei famkim theh asi ti tu an um khal asile fimkhur aw. Bum awknak asi thei.\\n21) Fehsual pohpoh ah bum awknak a tel: An bummi pawlin bum in an um ti an thei aw loih anmah vekin bum lomi, bumnak thlun duh lotu pawl riangri cu fehsual vekin an hmu theu.\\nFimkhur aw: Bum in na um hnu ah bum in ka um asi ti theihthei nak na nei nawn lo ding.\\n22) Bible ziang thei lo khalin, pastor sidan ding, kawhhran hruaitu pawl umdan ding cutin khatin asi ding tiah sim ding an nei ringring.\\nFimkhur aw: Nunah zianghman hmuh ding umlo, Pathian thu zirnak nei si loin, lole thlarau mi aw ter zet pawlin Pathian rawngbawl cu an sawisel, an relsia, an thangsiat zutzo tikah fimkhur aw. Pathian siahhlawh camsiatnak tongkam pawl kha na hna sungah na lut ter lo a tha sawn. Ziangah tile voksa leitu an um lole voksa zo hman in an zual lo ding vekin a ngai tu um lo hai sehla Pathian siahhlawh pawl thangsiat relsiat rero cu zohman in an paih lo ding., Na hrang thathnemnak a um lo, na thlarau nun cau ter tu men asi. Theisawn fimsawn an sile thiltha tuahnak in langter sawn ding an si. A bik takin anmah thlarau rawl cawmtu, bawmtu thangsiat rero tu pawl kha camsiat tuar mi an si, an kiang na um lole an siat tawn dingmi lak ihsin na luat sawn ding.\\n23) Thutluknak tuah tikah, fehsual hruaitu pawlin Bible hi a dungle hmai thawn pehzawm loin (out of context) an la ih an dungthlun pawl hnenah thurawn dik lo an pe theu.\\nFimkhur: Bible lakkawi, dung le hmai thuhrampi telh loin laknak hi fehsualnak hrampi pakhat asi. Bible cu bung le cang umlo in a tluan pi in rak ngan mi asi tikah cabu pakhat cu a thawk ihsin a cemtiang apeh aw theh mi asi. Na pa in ca a lo kuat mi kha alai lak lawng na siar asile na pai duhsan an thelh thei men asi.\\n24) Hruaitu pawl mi ukbet mizia: Fehsual hruaitu pawl hi nuncan, kaihhruaidan pawl thusut an duh lo ih an dungthlun pawl kaa cip dingin an tuah theu.\\nFimkhur: Bible in asim vekin, mi zokhalin sualnak kan nei, tlaksamnak kan nei theh vekin hruaitu zokhal an tuahmi parah thusut theih lo, thurawn pek theih lo, an tuah mi le tuahdan pawl cek fel tu um lo vekin an cangvai asile tihnungzet dinhmunah an um asi.\\n25) Milai pawlkom nak do (Anti-social): Milai nunphung le pawlkom hmanrua bungrua pawl an do.\\nFimkhur: Pathian zum, biak, pianthar ruangah mai nunphung cu tanta, do tahrat in mirang nunphung, thuam pawl a thianghlim cuang vekin ruahnak hi ruahnak sual asi. Pharasee pawlin Gentel pawl kha vanram an co ve thei nak ding hrangah Jews biaknak (Judaism) ah an lut a tul, vunzimtan an tuah a tul, timi pawl kha fehsual, zirhsualnak asi.\\n26) Fimthiamnak dodal (Anti-intellectual): si ei do, computer le santhar fimthiamnak bungrua pawl hmang duh lo. America ramah biaknak ruangah si ei duh lo, motor to duh lo, electric meisa eng hmang duh lo tla an um. An fa le tla tlawngta pawlkom lakah telter an duh lo.\\nFimkhur: Rundamnak cu milai fimnak le ruatthiamnak ihsin ngah mi asilo. Curualrualin, milai cu Pathian hmuihmel kengin sersiammi, thluak fimnak thawn sersiam asivekin, santhar fimnak milai khawruah thiamnak pawl cu Pathian thu dokalh zawng siloin Pathian hmin sunlawinak hrangah hman ding mi asisawn. Leitlun fimthiamnak ruangah leitlun pumpi pehtlaih awknak, khualtlawnnak motor, vanzam, tvp tla kan neih theinak sawn asi. Cuhnakin Khrihfa zumnak, Bible in a simmi cu Greek, siseh Jews siseh kawl le lai nunphung kar lak khalah a nung mi zumnak asi sawn. Sal le milian, mi farah, uktu le ukmi ti um loin milai zovek hrang le ziangvek nunphung lak khalah rumdamnak thutak cu a nung mi asi.\\n27) leitlun milai pawlkom dodal (anti-social): Fehsual pawlin leitlun milai pawlkom pawl an dodal, lehnak, le nunphung lam, tvp, an dodal theu.\\nFimkhur: Mi zokhalin thlarau lam sinak cuaithlai awknak cu pawnlang sakhua nak, hnipun phunkhatkhat, lole pawlkom hrial ding tivek in nunphung hmanrua a hmang asile fimkhur aw.\\nLeitlun fehsual pawl lakah a tlun lamih hminsinnak pawl zaten in an nei theh kherkher lo ding. Curualrual in, a tlunlam ih ngan mi lakah evangelical khrihfa pawlkom zumtu pawl cangvaihnak ah hmanrua thatha pawl a tel ding. Curuangah kawhhran nung le zumnak nung in a nungmi Pathian Thlarau kaihhruai mi pawl hmuhsualnak si hrimhrim hlah sheh. Fianglomi a um asile cangantu hnenah sut fiangin simduh mi sawn theihfiang a tha. Santhar san ah leitlun khawmual tinah laimi pawl kan thleng zo vekin leitlun khawmual tin ah piangthar, thlarau mi zet vekin cinghnia tuu vunsin pawl lak ihsin fimkhur cio thei nak ding hrangah duhsaknak in ca tawite ngan mi asi.\\nRawn mi cahram pawl:\\n1. Characteristics of Cults: by Janja Lalich and Michael Langone;\\nTake Back Your Life: Recovering from Cults and Abusive Relationships by Janja Lalich and Madeleine Tobias (Bay Tree Publishing). http:\/\/www.baytreepublish.com\/take-back-life-fr.html\\n2. What is an Evangelical? Dr. Michael S. Horton, ©1992 Alliance of Confessing Evangelicals\\nEvangelical\" comes from \"evangel,\" which is Greek for \"gospel.\"“The Scripture only’, “Christ only”, “Grace only,” ‘faith only” “glory to God only” thats the \"evangelical.\" The Bible--our only foundation; Christ--our only hope; Grace--our only gospel; Faith--our only instrument; God's glory--our only goal; the priesthood of all believers--our only ministry.\\n3. What Are Common Characteristics of Cults?\\n4. Harold Bussell, Why Evangelicals are Vulnerable to Cults, International cultic studies association,\\n5. The Characteristics of a Cult (Acts 15:1-31), By: Bob Deffinbaugh","num_words":4319,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.035,"special_characters_ratio":0.206,"stopwords_ratio":0.263,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Falam pi a thosal leh ko ding – Dr. Run Bik | Falam Online Media\\nTuini 12-1-2021 zing cu ni dang vek si lo in zing nazi 4-40 AM hrawng ah ka ṭhang ko. Asinan Dawrhlun I kan inn hi a hung thuk I,Falam mei a kang ti ka thei riar lo. USA ihsin kan inn I ka tupa Sum Luai cu Kiam Si inn a kang tiin an run sim lam.\\nHmun so ke I hung soh a ṭul thawn ka hung thlen cun nazi 5-20 AM hrawng a si ding. Milai an rak tam lawlaw. Kiam Si inn kawt ihsin ziinpi thlang tluan ah milai pawl cu tlar 3 in an tlaraw I, a thlang lam isi tiipung in tidai an hun pekmi cu a sangsang in an pe aw. Cule tiipung lawng pawl cu Kiamsii inn lam tlar ihsin a thlang lam ah an pe thla leh. Kei tla ka tlaraw I a saklam I tipung tidai hun pe na, a thlanglam ah tiipung lawng pe thla na ah minute 30 lai cu ka ṭuan ve I ka lung a kim zet. Hnatlang ṭuan nauhak bikcu kum 10 hrawng mipa nauhak a si.\\nHi tawk i lohaa pe (free labour pe) pawl ah Kawl, Teddim le miphun kip kan tel thluh. Pu No Zam (Pastor Mang Hlei Zing pa I inn) a kang thluh ka hmuh tikah kan dung lam kum 50 lai I Pu No Zam ka rak kom mi pawl kha ka mang sal I ka lung a zur I ka mitthli a hal.\\nFalam um miphunphun an ṭan tlan ka hmuh hin lungawi lam ah ka lung a zur la la. Sayama Mang Hlei Zing an hlam cel cel. Mang Hlei hi ka farnu Than Kip i rualpi ṭhazet a si. Cule hna malte ṭuan si rilrawng ve cu lakphak dawr ah hmuk eiin Sayama Bawi Nei te Mang Hlei umnak an theih pangah tiin ka va feh i,tu te ah a ruak le a umpinu Rah Zing I ruak an hmu zo ti in rak sim.\\nAw le, tui zingah Falam le Lungpi I um meithat motor pawl um lo sehla cu tui inn 6 lawng siloin inn tampi a kang ding ticu a fiang tuk. Hiti cingin fire bridge motor pawl hi Van Kau ihsin Kambawzah bank lam I ra suk lo in Taungzalat zekta lam in, cui hnu ah Cinmual Tuak Sang pai` inn lam in an run kel, cuti a si ruangah KBZ lam I rat hnak cun minute 10 cun an tlai teng teng ding.\\nMinute 10 sung ahcun mei tampi a rak kang man ding. Meikang ka ṭih ruangah hi KBZ Vankau zin hi kauh ding a si tiin Chinland Herald le Lairawn Post khal ah ka ngan dah. Falam mi in kan dung kum 5 sungah chief minister kan nei lo maw si. Construction Dept. lam ah Falam mi officer sang kan nei lo maw si. Cule Township Admin ah Falam mi officer kan si lo maw si.\\nCui ruangah mei a kang cun tidai phur motor feh that theinak ah lamzin a kauh a ṭul. Lansung Ngun Luai innsak le FBC biakinn ziinpi tui feet 20 lawng I kau hi feet 6 i ti kau theih a si ih a thlang lam ah feet 2 i tikauh theih a si. Cuticun feet 28 a kau ding. A tlun I FBC tual tu ih feet 30 I kau cu feet 24 a kau lai ding.\\nZinkauh hmanhmawh zet ding leh cu tui No Sun le Mang Lian Ham inn pawl kawt I feet 6 tal I kauh ding hi a si. Himi zinkap ah inn kang sehla fire motor pakhak hman harzet in a lut their fang fang ding. Hitawk kauh ding ti tla Falam Post kan ṭuah ihsi kan dung kum 6 lai ah ka rak ngan theu.\\nCule Falam I Catholic kawhhran cun meikang tuar pawl hrangah Kyat ting 30 an bom zo. Leitlun Falam mi hmuah hmuah kan tang thlang ding I Ks.ting 500 tal kan hawl suah a ṭul ding.\\nAw le, tuizing vek in Falam pawl kan tang thlang kei, cui tlunah acozah lam in KBZ bank -Van Kau zin, Lansung zin pi 26 tal I kau ding le No Sun-Mang Lian Ham inn kawt pawl in tuahsak zang thei sehla. Hiti a si ahcun Falam cu kan tho sal leh thei ko ding. (Dr. Run Bik ngan mi a si)\\n← FALAM : A Thup Thair ih cangvaitu mipakhat ruangah Covid nat a karh phah thluh\\nLeitlun kiilkip ih um Chinmi in Falam Siatton tuarpinak lang ter →","num_words":729,"character_repetition_ratio":0.038,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.252,"stopwords_ratio":0.254,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.984,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Nunau pawl in an thei lo mi Mipa mizia A dawng lo ding mi in a dawng thei – My News\\nNunau pawl in an thei lo mi Mipa mizia A dawng lo ding mi in a dawng thei\\nadmin May 24, 2022 Leave a Comment on Nunau pawl in an thei lo mi Mipa mizia A dawng lo ding mi in a dawng thei\\nNa tlangval pa kha na pasal ding a si lo men thei, remcang canthi tuah sak hlah aw. nan ngaih zawng awk lai ah cun duhdawtnak par tlanin na lungawi tla si men thei. Mipa khalin nupi vekin a lo hmang duh thei, na nun a lo tisiat tum ruang ah khal a si lo ding, duhdawtnakin a ken tel mi a si, mipa mizia a si ve tlat, asinan a rei vivo ih thil a rak danglam theu mipa thenkhat cu tum hrim hrim mi an um.\\nNunau cun na pasal hrang ding mi hnenah lawng na thianghlimnak pe aw cu mi cu na pek thei mi sunglawi bik a si, na pasal hman si lo na tlangvalpa lak ah khan fimkhur aw la a hmeltha maw hmelsia khal a si le na pasal hnen ih na pek thei mi sunglawi bik na thianghlimnak kha a si.\\nTunlai thangthar pawlin an theihnghilh theh zo mo si aw, ti hi a awl zet, kumkhua ih a lo kilkhawi tu ding na pasal hrang ih na neih mi sunglawi bik na pe thei lo a si ah cun can a rei vivo ding ih na sir aw vivo ding na pasalin a lo duat pauh leh na neih mi sunglawi bik na hlan thei lo mi khan nangmah leh nangmah kha a lo vawlet leh sal theu ding. A Sinan na fa te hrang ah cun thurawn tha tak na pek thei ding\\nThailand Ramri Ah Kawl Ram Mi An Tleih Mi Hna Pawl An Dir Hmun →\\n← Tlang CungMi Hriam Tlai Phu Hna Mah Te Uk Nak Nawl NgeihDing Ah Min Aung Hlai He Hna Tlak Nak Minthu Mi Ralkap Phu Lang Ter An Si","num_words":341,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.069,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.405,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"SAC ralhraang ih CNF do tum dan thuthup cipciar a puut darh | Falam Online Media\\nSAC ralhraang ih CNF do tum dan thuthup cipciar a puut darh\\nOctober 11, 2021 October 11, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nNi 3 sungih Laitlang pantu SAC ralhraang mawṭaw 50 lenglo cu CNF do dingin Chinram ah an ra mi a si tiah rintlak Chin Human rights Organization cun Twitter ah a tarlang.\\nRalkaptlan hnen ihsin thuthang don mi sivekin tarlang a si ih “a ra lai ding mi tikcucaan ah CNF Headquarters an kap tum. An thuthup cipciar cu ralkaptlan hnen ihsin kan hmu” ti`n CHRO cun Twitter ah a tarlang ih Ralhraang pawl ih thuthup dang cu an ngan tel lo.\\nAt least 55 truckloads of junta soldiers have arrived at Lumbang Village and are camping at a #highschool inside the village as detailed battle plans smuggled by defectors show the junta is planning to launch massive ground assaults against CNF Hrqrs in the coming days. pic.twitter.com\/6VxaaBQeQW\\n— ChinHumanRightsOrg (@ChinHumanRights) October 11, 2021\\nOctober thla thok lam ih thuthang a puut darh vekin SAC ralhraang pawl cun October 9 ihsin Chinram nor dingah timlamnak an nei rero zo tiah theih a si ih, October 9 ihsi thok, ni 3 sung ah raldonak mawṭaw telin mawṭaw 50 luan thawn Laitlang an pan zo tiah kan thei.\\nRalhraang mawṭaw 50 lenglo cu October 12, zaanlam nazi 5:30 hrawngah Lumbang ah thlengin Tlawnginn ah zaan an riak ta tum tiah theih a si.\\nSiarbet : SAC Ralhraang in ralkap mawṭaw 50 lenglo Laitlang ah a kuat zo bangin, CNF khalin tuahcahtawi aanka an thlah ve zo\\nSAC Ralhraang in ralkap mawṭaw 50 lenglo Laitlang ah a kuat zo bangin, CNF khalin tuahcahtawi aanka an thlah ve\\nAtufang Saklam Chinram boruak sosang lam a pan lai fang ah CNF Spokesman cun hitin thazangpeknak annka a thlah.\\n“Tuni hi Chinram santhuanthu ah Cerek thawn sah zetih kan thuanthu ngan khum dingni nipi a si.”\\n“Kan cem ral ding a si khal le raldo dingih kan tiamkam mi ruat\/siar saal in Pathian hnen ah apaw uh si. Ka cah duhmi cu ralkapbu ah phuahlam hawl timi a um ve lo. Tlunlam thupek ngaicang in le kan neh ding timi lungput pu phah in kan neh tengteng ding.”\\nNi 3 sungah Chinram pan in Ralhraang mawṭaw 50 lenglo a so zo\\nSAC ralhraang pawl cun an tuar nat cuangnak Sagaing le Chinram cu October 9 ihsin kan nor thok ding tiah tu thla thok lam in khua an khaang cia zo.\\nKawlralkap santhuanthu ih a um dah keel lo mi, raldonak hmunram pakhat ah ralbawi 2 hoha dingin rem an ruat ih, October 9 zinglam in raldonak mawṭaw le ralkap tamzet Laitlang pan in an soter.\\nTuizing October 11 ih Laitlang lam a so bet mi ralkap mawṭaw telin ni 3 sungah SAC ralhraang in Laitlang lam ah mawṭaw 50 lenglo a kuat zo tiah theih a si.\\n← SAC Ralhraang in ralkap mawṭaw 50 lenglo Laitlang ah a kuat zo bangin, CNF khalin tuahcahtawi aanka an thlah ve\\nSAC ralhraang pawl Falam ah an thleng fel zo →\\nPi Ca Tial kap ngah tu CNF ralbawi an kai\\nOctober 3, 2021 October 3, 2021 Ni Hnem Sung 0","num_words":487,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.059,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.228,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin ramkulh ih Sub-Election Commission ṭuanvonei mipathum kaihkhih tuar | Falam Online Media\\nChin ramkulh : 2020 rampi hrilawknak ih pengṭhen Election Commission ṭuanvonei mipathum cu February 10 ah palik in an kai tiah theih a si.\\nKaihkhih tuartu mipathum cu Thangtlang peng Election Commission ih ṭuanvonei Salai Khin Aung Ling @SangSang, Hakha peng Election Commission ṭuanvonei Pu Thla Kio Lian le Salai Thawng Pi te pawl an si.\\nHih thuthawn pehpar in “Pu Ronnie Thla Kio Lian cu February 10 zaan ah an kai. Salai Thawngpi cu February 11 zinglam nazi 12 luan ah palik in a inn ah luhhnawh in an va kai. Thantlang ih an kaih mi khal Hakha lam ah an hruai cih. Kawlrawn lam ih Election Commission ṭuanvonei tamzet khal kaihkhih an tuar thok” tiah The Chinland Post in a tarlang.\\nPu Ronnie Thla Kio Lian in February 9 ih lamzawh duhphorhnak neitu thazaang pek nak a nei lai….\\nKaihkhih an tuar nak san cu theihfiang a si lo nan 2020 rampi hrilawknak ih Pengkulh huap Election Commission an ṭuannak thawn pehtlaihnak a um ding tiah zumnak a um a si.\\n2020 rampi hrilawknak ah vote diklo a um timi phuahlam thawn rampi cozah thuneihnak laktu Myanmar ralkap cun 2020 rampi hrilawknak ih vote diklo thuthawn pehpar in hmalaknak kan nei leh ding tiih a rak phuang cia mi cu tui`zaan February 10 ihsin a cangvai thok tiah ruahnak a um a si.\\n← Duhphorhnak nei ruangah CUSR sungtel 2 kaihkhih tuar\\nFalam telin rampi huap Election Commission ṭuanvonei mitamzet kaihkhih tuar →\\nMRTV ih hnaṭuan Pu Kap Hlei Piang cu Hngawng tan in that tuar","num_words":250,"character_repetition_ratio":0.123,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.207,"stopwords_ratio":0.244,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - SUAHLANNAK\\nBibleThianghlim – SUAHLANNAK\\nA huap sung cān: B.C. 1446 hrawng\\nNgan kum: B.C. 1446 le 1400 karlak\\nSemtirnak thuanthu ih thil cang mi netabikpawl le Suahlannak thil cang mi hmaisabikpawl karlak hi kum 400 hrawng a rei. Himi tikcucān sungah Pathian in Abraham tesinfapawl karhzaiter dingin a thutiamkam a rak kilhim. Israel-mipawl cu Izip ah miphun tumpi ah an rak cang. Anmahpawl Kanaan ram peknak ding thutiamkam tlamtlinternak ding Pathian hrangah cān a ra thleng. Asinan thubuai tumpi pakhat a rak um. Israel-mipawl cu Izip-mipawl le an siangpahrang hrohrang zet, Faro-ih sál an si. Suahlannak cabu in Izip ihsin anmah hruaisuak ding le Kanaan zin ih a hruai hai dān Pathian ih hnaṭuan thuanthu maksak a rêl. Hih cabu hin Pathian in Israel thawi pehzăwmawknak hleice neih a tum thu a simfiang fawn.\\nBung 1-18 in Israel-mipawl runsuahnak thu a rêl. A hmaisabikah Pathian in Israel hruaitu si dingah Mosi a humhim ih a timlam. Cun hremnak phun hra thawn Izip hrem dingin Pathian in Mosi a hmang. Hremnak netabikah Pathian in Izip-mipawlih fatir a that, asinan Israel-mipawl cu a zuah hai. Israel-mipawl cu tuufa no raithawinak thisen in humhim an si. Israel-mipawl an pawhsuak tikah, Izip-mipawl hnen ihsin anmah runsuak dingah Pathian in Tipi Sen a ṭhencat.\\nBung 19-40 ah Israel-mipawl in Sinai ih an tawnteh mi ngan a si. Hi tawkah Jehovah in a ropitnak le «puithiam miphun» dinhmun ih rawng an bawlnak ding Israel-mipawl hrangih a thil tum khal a phuanglang (19:6). Anih in cuih miphun thawn zangfahnak ih khat in thukham a tuah. Cumi in a dānpawl parih thulunnak a phût. Asinan cumi in anmah lakih Pathian cencilhnak hamṭhatnak a pe fawn. Biakbûk ah anih cu a cêng ding. Sikhalsehla hi Biakbûk sak an thăwk hlanah mi senpi in thilsual an tuah. Milem an bia, cutin Pathian in thihnak in anmah lakih mi tampi a hrem. Cun Biakbûk an sak ih, Pathian in Israel-mipawl a ngaidam hai, cule Biakbûk parah a ropitnak a rung ṭum.\\nJesu Khrih ih runsuah kan sidān cu Suahlannak cabu ah a thlâm kan hmu. Anih cun Setan sál ihsin in runsuak. Himi in kan aiawh dingih Jesu-ih thisen luannak a huaptel. Thulungten amah kan rian ih, kan aipuang ih, leitlun ah a ropitnak kan lăngternak dingah, Khrih in in zalenter a si. Israel-mipawl vekin, Khristianpawl cu «rawngbawl dingih rundam» kan si.\\nI. Izip ihsin le harsatnak dangpawl ihsin Pathian in Israel a runsuak (bung 1-18)\\nII. Pathian in Israel kha amah thawn pehtlaihawknak thar ah a hruai (bung 19-40)\\n1 Hipawl hi Jakob thawi Izip ram ih a thlengtu Israel tefapawlih hmin an si. Mi kip anmai sungkua cio thawn an thleng. 2 Cupawl cu Reuben, Simeon, Levi le Judah, 3 Issakar, Zebulun le Benjamin, 4 Dân, Naftali, Gad le Asher tla an si. 5 Jakob-ih tesinfapawl cu an zaten mi 70 an si, ziangahtile Joseph cu Izip ah a rak um cia. 6 Cule Joseph le a unaupawl hmuahhmuah le amai san minung hmuahhmuah an thi thluh. 7 Asinan Israel tefapawl cu ci tampi an thlah ih, a tawr le sengin an ṭhang, an karhzai ih, nasazetin an cak deuhdeuh, cule annih cu ram sungah an khat ṭheh.\\nIzip Ram ih Israel Tuarnak\\n8 Joseph thei lo tu Izip uktu siangpahrang thar a hung suak. 9 Cule anih in a mipawl hnenah, «Zoh hnik uh, Israel tefapawlih miphun cu kanmah hnakin an tam in an caksawn. 10 Ra uh, anmah cu fim zetin tawlrel uhsi, culoasile an karhzai ding ih, hitin a si ding, ral do cān ah kan ralpawl lamah ṭang tahratin in do ding ih, ram ihsin an suak pang ding,» tiah a ti. 11 Curuangah an phurritpawl thawi anmah zawnzaiter dingin an tlunah khâwngtupawl an ruat. Cule Faro hrangah thilri retnak khawpi Pithom le Raamses an dĭn. 12 An zawnzaihter deuhdeuh le an pungzai ih an ṭhang sinsin riangri. Cule Israel tefapawl in anmahpawl cu an râp. 13 Cule Izip-mipawl in Israel tefapawl cu harsa zetin hna an ṭuanter. 14 Cule annih in a har zet mi sáltannak, tlăk, tlakrawh le ló ih hnaṭuan phunkim ṭuannak in an nun cu har fualfo ko an tuah. An ṭuanter mi hnaṭuan hmuahhmuah cu an harsa zet.\\n15 Cun Izip siangpahrang cun Hebru nausartupawl a sim, an lakih pakhat ih hmin cu Shifarah a si ih, a dangih hmin cu Puah a si. 16 Cule siangpahrang in, «Hebru nunaupawl nau nan hrinter tikah nau hrinnak hmun nan zoh pei ih, naute cu fapa asile nan that pei. Asinan naute cu fanu asile a nung pei,» tiah a ti. 17 Asinan nausartupawl cun Pathian an ṭihzah ruangah Izip siangpahrang thupek mi vekin tuah loin mipa nautepawl cu an zuah. 18 Cule Izip siangpahrang in nausartupawl cu a ko hai ih an hnenah, «Ziangruangah hivek thil tuahin, mipa nautepawl tla nan zuah?» tiah a ti.\\n19 Cule nausartupawl in Faro hnenah, «Ziangruangahtile Hebru nunaupawl cu Izip nunaupawl vek an si lo, ziangahtile annih cun an áwlsam ih an hnenih nausartupawl an thlen hlanah fa an hring,» tiah an ti.\\n20 Curuangah nausartupawl cu Pathian in ṭha zetin a zoh hai ih, miphun cu an karhzai, cule an cak deuhdeuh. 21 Cun hitin a si, nausartupawl in Pathian an ṭihzah ruangah anih in an hrangah sungkuapawl tla a pe.\\n22 Cule Faro in a mipawl hmuahhmuah cu, «A suak mi fapa kip cu tiva sungah nan hlăwn pei ih, fanu kip cu nan zuah pei,» tiin thu a pe.\\nMosi a Suak\\n1 Levi hnám ihsin mi pakhat a feh ih, Levi fanu pakhat nupi ah a ṭhi. 2 Cule nunau cu fa a vun ih fapa a hring. Cun cu nu in amah cu naute hmel ṭha a si ti a hmuh tikah thla thum sung a thup. 3 Asinan naute a thuh thei nawn lo tikah naute hrangah phaiphengpawl thawi a tuah mi bâwm a la ih katṭaya le thingthlîng thawn a erh. Naute cu cumi sungah a ret ih tiva kap câlterûl lakah a ihter. 4 Cule a unu cu naute parah ziang a cang pei ti thei dingin hlaralah a ding.\\n5 Cun Faro fanu cu khawlhaw dingin tiva ah a vung ṭum. Cule a falapawl cu tiva kap tluanah an feh. Cule câlterûl lakih bawmte a hmuh tikah va la dingin a siahhlawhnu a hei thlah. 6 Cule cumi cu a ăwn tikah naute a hmu ih, ngai hnik, mipa naute cu a ṭap. Cun a parah lainatnak a nei ih, «Himi hi Hebru-mipawlih fātepawl lakih pakhat a si hi,» tiah a ti.\\n7 Cun Faro fanu hnenah a unu in, «Naute hnawi lo peksaktu dingah Hebru nunau lak ihsin hnawi fawhtu ding na hnenih ko dingin ka feh pei maw?» tiah a ti.\\n8 Cule Faro fanu in a hnenah, «Feh aw,» tiah a ti. Cun cu nute cu a feh ih naute nu cu a ko. 9 Cun Faro fanu in cu nuih hnenah, «Hih naute hi lain hnawi in peksak awla, na hlawhman ka lo pe ding,» tiah a ti. Cule cu nu cun naute cu a la ih a hnawi a fawh. 10 Cule naute cu a ṭhang ih, a nu in Faro fanu hnenah a hruai, cule a fapa ah a cang. Cun cu nu in, «Amah cu tidai ihsin ka hnuhsuak ruangah,» tiin a hmin ah Mosi a sak.\\nMosi in Izippa a That\\n11 Cu laiah hitin a si, Mosi cu a pitlin tikah a unaupawl hnenah a fehsuak ih an phurritpawl tla a zoh. Cule a unaupawl lakih pakhat a si mi Hebru-mi pakhat cu Izippa pakhat in a vuak rero lai a hmu. 12 Cutikah khaw dang a tang ih, zohman a hmuh lo tikah Izippa cu a that ih vunnel sungah a thup. 13 Cule a ni hnihnak a fehsuak tikah, ngai hnik, Hebru-mi mi pahnih cu an sualaw rero, cule a mawhtupa hnenah, «Ziangah so na hawipi na vuak rero?» tiah a ti.\\n14 Cun anih in, «Kan tlunih uktu le thuṭhentu ah zo in a lo tuah? Izip-mi na rak thah bangin thah i tum maw si?» tiah a ti.\\nCutikah Mosi cun a ṭih ih, «Hih thil cu theihngah taktak a si hi!» tiah a ti. 15 Faro in himi thu a theih tikah Mosi cu thah a tum. Asinan Mosi cu Faro hmaika ihsin a tlân ih Midian ram ah a va cêng, cule tikhur kiangah a to.\\n16 Midian puithiam in fanu pasarih a nei. Cun cupawl cu an ra ih tidai an khai, cule an paih rante rual tidai pe dingin tikuangpawl an thunkhat. 17 Cun rankhāltupawl an ra ih annih cu an hnawhsuak. Asinan Mosi cu a ding ih anmah a bawm, cule an rante rual cu tidai a pe.\\n18 An pa Reuel hnen an thlen tikah an pa cun, «Ziangtin tuihsun cu nan va thleng tuan ve?» tiah a rak ti hai.\\n19 Cule annih in, «Izippa pakhat in rankhāltupawl kut ihsin in runsuak ih tidai tiang hman khawp ko in khaisak ih rante rual tla tidai in peksak,» tiah an ti.\\n20 Cutikah anih in a fanupawl hnenah, «Amah cu khuiah so a si? Ziangruangah cu pa cu nan tān ta men? Amah cu rawl ei dingin ko uh,» tiah a ti.\\n21 Cun Mosi cu cu pa hnenih um dingin a lung a kim ih, cu pa cun Mosi hnenah a fanu Zipporah a pek. 22 Cule cu nu in fapa pakhat Mosi a hrinsak ih a hmin ah aGershom a sak, ziangahtile, «Keimah cu ram dang ah mikhual ka si,» tiah a ti.\\n2:22a Gershom: «Cutawk ih mikhual» tinak a si.\\n23 Ni tampi a rei hnuah hitin a rak cang, Izip siangpahrang a thi. Cun Israel tefapawl cu sáltannak ruangah an hrûm ih an ausuak. Cule sáltannak ruangih an aunak cu Pathian hnenah a thleng. 24 Cule Pathian in an hrūmnak a thei ih, Abraham, Isak le Jakob thawi a thukham cu Pathian in a máng. 25 Cule Israel tefapawl cu Pathian in a zoh hai ih, Pathian in a thei hai.\\nThingbŭk Alh le Mosi\\n1 Mosi cu Midian puithiam, a pu Jethro-ih rante rual a khāl. Cule ramṭhing nitlaknak lamah a rante rual a hruai ih, Pathian tlang, Horeb ah a thleng. 2 Cule a hnenah Jehovah-ih vancungmi cu thingbŭk ihsin meisa alh lakah a lang. Cule anih in a zoh ih, ngai hnik, thingbŭk cu a kāng rero nân, thingbŭk cu a ziam lo. 3 Cule Mosi in, «Ka va pial ding ih, hi hmuhnak maksak hi ka zoh hnik pei, ziangahso thingbŭk cu a kangrál lo,» tiah a ti.\\n4 Cule zoh dingin a va pial kha Jehovah in a hmuh tikah, Pathian in thingbŭk lak ihsin amah a ko ih, «Mosi, Mosi!» tiah a ti.\\nCule anih in, «Hinah ka um,» tiah a ti.\\n5 Cun anih in, «Hi hmun rak naih hlah. Na ke ih na kedam phawih aw, ziangahtile na dinnak hmun hi lei thianghlim a si,» tiah a ti. 6 Cule anih in, «Keimah cu na paih Pathian, Abraham Pathian, Isak Pathian le Jakob Pathian ka si,» tiah a ti. Cule Pathian zoh ding a ṭih ruangah Mosi cun a hmai a thup.\\n7 Cule Jehovah in, «Izip ih a um mi ka mipawl palbĕt an sinak fiangten ka hmu zo ih, anmah khâwngtupawl ruangih an aunak ka thei zo, ziangahtile an zăwnzaihnakpawl ka thei. 8 Cule Izip-mipawlih kut ihsin anmah runsuak dingah le cutawk ram ihsin a ṭha mi le a kau mi ram, hnawiti le khuaitizu luannak ram, Kanaan-mipawl, Heth-mipawl, Amor-mipawl, Periz-mipawl, Hiv-mipawl le Jebus-mipawlih hmun ah anmah hruaisuak dingin ka rung ṭum zo. 9 Curuangah ngai hnik, Israel tefapawlih aunak ka hnenah a thleng zo ih, Izip-mipawl in palbĕtnak ih anmah an palbĕtzia ka hmu zo. 10 Curuangah atu ah ra aw, cule Izip ihsin ka mi Israel tefapawl hruaisuak dingah Faro hnenah ka lo thlah ding,» tiah a ti.\\n11 Asinan Mosi in Pathian hnenah, «Faro hnenah fehin le Izip ihsin Israel tefapawl hruaisuak dingah zo so ka si?» tiah a ti.\\n12 Cutikah anih in, «Na hnenah ka um rori ding ih, himi hi ka lo thlahnak hminsinnak a si ding: Izip ihsin mipi na hruaisuak ṭheh hnuah hi tlang ah Pathian na rian ding a si,» tiah a ti.\\n13 Cun Mosi in Pathian hnenah, «Ngai hnik, Israel tefapawl hnenah feh in an hnenah, ‹Nan pupápawlih Pathian in nan hnenah i thlah,› tiih ka sim tikah, ‹A hmin zo so?› in ti asile, an hnenah ziangso ka sim ding?» tiah a ti.\\nKeimah cu Keimah ka Si\\n14 Pathian in Mosi hnenah, «KEIMAH CU KEIMAH KA SI,» tiah a ti. Cule anih in, «Israel tefapawl hnenah, ‹KEIMAH in nan hnenah i thlah,› tiin na va ti hai pei,» tiah a ti. 15 Cuihhleiah Pathian in Mosi hnenah, «Israel tefapawl hnenah hitin na sim pei, ‹Nan pupápawlih Pathian Jehovah, Abraham Pathian, Isak Pathian le Jakob Pathian in nan hnenah i thlah. Hihi ka hmin a si kumkhua ih, himi hi san hmuahhmuah tiangih keimah in cīn ringring nak ding a si.› 16 Feh awla Israel upapawl fĭnkhawm aw, cule an hnenah, ‹Nan pupápawlih Pathian Jehovah, Abraham, Isak le Jakob Pathian cu ka hnenah a lang ih, «Ka lo vehvai taktak zo ih, Izip ah nan parah ziang tuah a si ti ka hmu zo; 17 cule Izip ram ih zăwnzaihnak ihsin Kanaan-mipawl, Heth-mipawl, Amor-mipawl, Periz-mipawl, Hiv-mipawl le Jebus-mipawl ih ram, hnawiti le khuaitizu luannak ram ah ka lo hruaisuak ding,» tiah ka rak sim zo,› tiah sim aw. 18 Cun na aw an ngaithla ding, cule nangmah le Israel upapawl cu Izip siangpahrang hnenah nan ra ding ih a hnenah, ‹Hebru-mipawlih Pathian Jehovah in kanmah in táwng zo ih, atu ah kan Pathian Jehovah hnenih raithawi dingin zangfahten ni thum feh ramṭhing ah in fehter aw,› tiah nan ti pei. 19 Asinan kut cak rori hmang hmanin Izip siangpahrang in a lo suakter lo ding ti ka thei. 20 Cule ka kut ka hawi ding ih a sungih ka tuah ding mi ka mangbangza thil hmuahhmuah thawn Izip ka vaw ding, cule cumi hnuah a lo fehter ding. 21 Cule Izip-mipawl mithmuhah hi miphun hi duhsaknak ka pe ding. Cule hitin a si ding, nan feh tikah kut lawngin nan feh lo ding. 22 Cuhnakin nunau pakhat cio in a innhnen le a inn ih a cêng mi hnen rori ah ngun thilri, sui thilri le hnipuan a dil pei ih nan fapapawl le nan fanupawl nan hruhter sawn pei. Cutin Izip-mipawl nan răm ding a si,» tiah a ti.\\n1 Mosi in a sawn ih, «Asinan ngai hnik, in zum lo ding ih ka aw khal an ngai lo ding, ziangahtile, ‹Na hnenah Jehovah a rak lang lo,› an ti ding,» tiah a ti.\\n2 Cule Jehovah in a hnenah, «Na kut ih um mi kha ziang a si?» tiah a ti.\\nAnih in, «Kianghrăwl,» tiah a ti.\\n3 Cule anih in, «Cucu lei ah hlăwn aw,» tiah a ti. Cutin lei ah a hlăwn ih cumi cu rul ah a cang, cule cumi cu Mosi in a tlansan. 4–5 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Na kut suah awla a mei in kai aw, cuticun an pupápawlih Pathian Jehovah, Abraham Pathian, Isak Pathian le Jakob Pathian cu na hnenah a lang ti an zum ding,» tiah a ti. Cule a kut a suah ih a kai ih, a kut ah kianghrăwl ah a cang.\\n6 Cuihhleiah Jehovah in a hnenah, «Na kut in na âwm pur aw,» tiah a ti. Cule a kut in a âwm a pur ih a laksal tikah, ngai hnik, vur bangin a kut a phâr. 7 Cule Jehovah in, «Na kut in na âwm pur lala aw,» tiah a ti. Cule a kut in a âwm a pur lala, cule a kut cu a âwm ihta a hnuksuak tikah, ngai hnik, a titsa dang vekah a cangsal. 8 «Cun hitin a si ding, an lo zum lo ih, hminsinnak hmaisa thucah an ngai lo a si khalle, a netasawn hminsinnak thucah cu an zum ding. 9 Cule hitin a si ding, hi hminsinnak pahnih khal zum loin simaw, na aw ngai loin simaw an um asile tiva ihsin tidai na la pei ih, leiro parah na thle pei. Cule tiva ihsin na lâk mi tidai cu leiro parah thisen ah a cang ding,» tiah a ti.\\n10 Cun Mosi in Jehovah hnenah, «Maw ka Bawipa, kei cu tuih hlanah siseh, na siahhlawh hnenih na ṭawng hnuah siseh, keimah cu kamnâl mi ka si lo, ṭawng hnâng le awhak ka si sawn,» tiah a ti.\\n11 Cutikah Jehovah in a hnenah, «Minung kâ cu zo in so a tuah? Asilole ṭawng thei lo, hnaset, mitvâng le mitcaw cu zo in a tuah? Keimah, Jehovah ka si lo maw? 12 Curuangah atu ah feh awla, na kâ cu ka umpi ding ih na sim ding mi ka lo zirh ding,» tiah a ti.\\n13 Asinan anih in, «Maw ka Bawipa, zangfahten thucah cu mi dang hmangin thlah mai aw,» tiah a ti.\\n14 Cule Jehovah thinhengnak cu Mosi dokalhin a alh ih, «Levi-mi Aaron cu na unau a si lo maw? Ṭawng a thiam zet ti ka thei. Cun zoh hnik, amah khal nangmah lo táwng dingin a ra rero lai. Nangmah a lo hmuh tikah a thinlung ah a lung a awi ding. 15 A hnenah thu na sim pei ih a kâ ah ṭawngkampawl na ret pei. Cule na kâ le amai kâ cu ka umpi ding ih nan tuah ding mi ka lo zirh ding. 16 Cutin anih cu miphun hnenah na hrangih ṭawngtu a si ding. Cule amah rori cu na hrangah kâ vek a si ding ih nang cu a hrangah Pathian vek na si ding. 17 Cule na kut in hi kianghrăwl hi na keng pei ih, cumi thawn hminsinnakpawl na tuah ding a si,» tiah a ti.\\nIzip ah Mosi a Kir\\n18 Mosi cu a feh ih a pu Jethro hnenah a kirsal, cule a hnenah, «Zangfahten Izip ram ih a um mi ka unaupawl, an nung lai maw ti vehvai dingin an hnenah i fehter in, i kirter aw,» tiah a ti.\\nCule Jethro in Mosi hnenah, «Hnangamten feh aw,» tiah a ti.\\n19 Cule Jehovah in Midian ih Mosi hnenah, «Feh aw, Izip ram ah kir aw, ziangahtile na nunnak hawltu mipa hmuahhmuah an thi thluh zo,» tiah a ti. 20 Cun Mosi in a nupi le a fapapawl cu a hruai ih lāk parah a toh hai, cule Izip ram ah a kir. Cun Mosi in a kut in Pathian kianghrăwl cu a keng. 21 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Izip ram ih na kirsal tikah na kut ih ka lo pek mi thilmak hmuahhmuah hi Faro hmaiah na tuah tengteng pei. Asinan mipi fehter lo dingin a thinlung ka hakter ding. 22 Cun Faro hnenah, ‹Jehovah in hitin a ti, «Israel cu ka fapa, ka fatir a si. 23 Cule na hnenah, ‹Ka fapa cu in rian dingah feh seh,› tiah ka lo sim. Asinan fehter ding na el a si ahcun, ngai hnik, na fapa, na fatir ka that ding,» tiah Jehovah in a ti,› tiah sim aw,» tiah a ti.\\nMosi Fapa Serh Zim Tannak\\n24 Cule lamzin ah hitin a si, amah cu riahbûk ah Jehovah in a táwng ih thah a tum. 25 Cun Zipporah cun ṭêklung hriam a la ih, a fapaih serhvun a tansak ih Mosi ke a daiter, cule, «Nangmah cu ka hrangah thisen pasal rori na si!» tiah a ti. 26 Cutin Jehovah in Mosi cu a fehter. Cun a nupi in, serh zim tannak ruangah, «Nangmah cu thisen pasal na si!» tiah a ti.\\nJehovah in Aaron a Bia\\n27 Jehovah in Aaron hnenah, «Mosi táwng dingah ramṭhing ah feh aw,» tiah a ti. Cule anih cu a feh ih, Pathian tlang ah amah cu a va táwng ih a hnam. 28 Cule Mosi in Aaron hnenah amah thlahtu Jehovah kamsuakthu hmuahhmuah le tuah dingih thu a rak pek mi hminsinnak hmuahhmuah kha a sim. 29 Cun Mosi le Aaron cu an feh ih Israel tefapawlih upapawl hmuahhmuah an kokhawm. 30 Cule Aaron in Mosi hnenih Jehovah in a rak sim mi kamsuakthu hmuahhmuah tla cu a sim. Cun mipi mithmuhah hminsinnakpawl tla a tuah. 31 Cutikah mipi in an zum, cule Jehovah in Israel tefapawl a rak vehvai hai ih an zăwnzaihnak tla a hmu ti an hna ih an theih tikah an kûn ih, an bia.\\nFaro Hmaiah Mosi le Aaron\\n1 Cumi hnuah Mosi le Aaron cu an feh ih Faro hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah in, ‹Ka mipawl in ramṭhing ah ka hnenih puai an tuah theinak dingah feh hai seh,› tiin a sim,» tiah an ti.\\n2 Cule Faro in, «Israel-mipawl fehter dingah a aw ka ngai ding mi Jehovah cu zo a si? Jehovah ka thei lo, Israel-mipawl khal ka fehter hai lo ding,» tiah a ti.\\n3 Cutikah annih in, «Hebru-mipawlih Pathian in in táwng zo. Zangfahten ni thum feh ramṭhing ah in fehter awla, kan Pathian Jehovah hnenah rai kan thawi ding, culole nathrisia simaw, ralnâm simaw kan parah a tla pang ding,» tiah an ti.\\n4 Cun Izip siangpahrang in an hnenah, «Mosi le Aaron, ziangahso mipi hnaṭuan lo ko nan tuah? Nanmai ritphurh ah kirsal uh,» tiah a ti. 5 Cule Faro in, «Zoh uh, atu ah rammipawl an tam zet ih anmah cu an ritphurh nan cawlhter!» tiah a ti.\\n6 Cule cuih ni thotho ah Faro in mipi khâwngtupawl le an hotupawl hnenah, 7 «Tuihhlan bangin minungpawl tla tlakrawh tuahnak ding cangpâwl nan pe nawn lo pei. Annih cu feh hai sehla, anmai hrangah cangpâwl khawm hai seh. 8 Cule tuih hlanih an rak tuah mi zăt tlakrawh nan tuahter ding a si. Nan ṭhumsak ding a si lo. Ziangahtile, annih cu an zang a zêl. Curuangah, ‹Kan Pathian hnenah raithawi dingin kan feh ding,› tiin an au. 9 Mipapawl parah hnaṭuan tamsin ṭhum si seh, cutin cumi ah ṭuanbāng hai sehla, bumnak ṭawngkampawl ngai hlah hai seh,» tiin thu a pe hai.\\n10 Cule mipi khâwngtupawl le an hotupawl cu an fehsuak ih minungpawl hnenah, «Faro in hitin a sim, ‹Cangpâwl ka lo pe lo ding. 11 Feh uh, nan hmuh theinak ihta nanmah ten cangpâwl la uh. Asinan nan hnaṭuan cu zianghman ṭhumsak si hlah seh,› tiin a sim,» tiah an ti. 12 Cutin mipi cu Izip ram zate hrawhsuak thluhin cangpâwl aiah fângko khawm dingah an vâkdarh. 13 Cule mikhâwngtupawl in, «Cangpâwl a um lai vekin nan hnaṭuan, nan ni tin hnaṭuan ṭuan ṭheh uh,» tiin hmanhmawh dingin an năwr. 14 Faro-ih mikhâwngtupawl in Israel tefapawl hotu dingih an ruat mipawl cu vua-in, «Ziangruangah tuih hlan vekin mizan le tuihsun hmuah nan tlakrawh tuah ṭuanvo nan rak ṭheh lo?» tiah an sut.\\n15 Cun Israel tefa hotupawl cu Faro hnenah an ra ih, «Ziangah so na siahhlawhpawl hi hivekih in tuah? 16 Na siahhlawhpawl hnenah cangpâwl pek a si lo ih, kan hnenah annih in, ‹Tlakrawh tuah uh!› tiah in ti. Cule ngai hnik, nangmai mipawlih tisual a si sawn nân, na siahhlawhpawl vuak an si,» tiin an au.\\n17 Asinan anih in, «Nannih cu mizāngzêl nan si, mizāngzêl nan si! Curuangah, ‹Jehovah hnenah raithawi dingin feh uhsi,› tiah nan ti. 18 Cule atu ah feh uhla ṭuan uh, cangpâwl pek nan si lo ding, cuticingin nan tlakrawh tuah ding mi zât nan tuah thotho ding a si,» tiah a ti hai. 19 Cule Israel tefa hotupawl cun, «Nan ni tin ṭuanvo zât tlakrawh cu ṭhum a si lo ding,» tiih sim an si hnu cun an dinhmun a sia ti an hmu.\\n20 Cule Faro hnen ihsin an ra suah tikah, anmah táwng dingih ding Mosi le Aaron cu an táwng. 21 Cule annih in an hnenah, «Jehovah in lo zoh in thu lo ṭhen seh. Ziangruangahtile in that dingin an kut ih ralnâm ret dingah Faro mithmuhah le a siahhlawhpawl mithmuhah nanmah in fihnungza ah in tuah zo a si,» tiah an ti.\\n22 Cuticun Mosi cu Jehovah hnenah a kirsal ih, «Bawipa, ziangahso hi mi senpi hnenah buainak na thlen? Ziangruangah so i rak thlah? 23 Ziangahtile na hmin in thusim dingin Faro hnen ka thlen ihsin anih in hi mi senpi hnenah thil ṭhalo a rak tuah. Nang in le na mipawl na runsuak hai fawn si lo,» tiah a ti.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, «Atu ah Faro hnenih ka tuah ding mi na hmu ding. Ziangahtile a cak mi kut in anmah a fehter hai ding ih, a cak mi kut in a ram ihsin anmah a dawisuak ding,» tiah a ti.\\n2 Cule Pathian in Mosi a bia ih a hnenah, «Keimah cu Jehovah ka si. 3 Ziangkimtithei Pathian dinhmun in Abraham hnen, Isak hnen le Jakob hnenah ka rak lang, asinan Jehovah ti mi ka hmin in an hnenah ka rak theihteraw lo. 4 Kanaan ram anmah pe dingin anmah thawn ka thukham ka rak dĭn fawn. Cumi cu an khualtlawnnak ram, mikhual vekih an umnak ram a si. 5 Cuihtlunah Izip-mipawl in sál ih an ret mi Israel tefapawlih hrūmnak cu ka thei ih, ka thukham ka máng. 6 Curuangah Israel tefapawl hnenah, ‹Keimah cu Jehovah ka si, Izip-mipawlih phurrit hnuai ihsin ka lo hruaisuak ding. An sáltannak ihsin ka lo runsuak ding ih, bān suahin le thuṭhennak rapthlakpawl in ka lo tlen ding. 7 Ka mi ah ka lo la ding ih, keimah cu nan Pathian ka si ding. Cun keimah cu Izip-mipawlih phurrit hnuai ihsin a lo lasuaktu Jehovah nan Pathian ka si ti nan thei ding. 8 Abraham, Isak le Jakob hnenah pe dingih asia ka săm zo mi ram ah ka lo hruailut ding ih, cumi cu nan co dingah ka lo pe ding. Keimah cu Jehovah ka si,› tiah sim aw,» tiah a ti. 9 Cule Mosi in Israel tefapawl hnenah hitin thu a sim, asinan thinlung ānhainak le a har zet mi sáltannak ruangah Mosi cu an ngaithla lo.\\n6:8a sia ka săm: A ṭawng hrampi ah «ka kut ka phar» ti a si.\\n10 Cule Jehovah in Mosi hnenah, 11 «Va lut aw, Israel tefapawl a ram ihsin suakter dingah Izip siangpahrang Faro va sim aw,» tiin a sim.\\n12 Cule Mosi in Jehovah hmaiah, «Israel tefapawl in in rak ngaithla lo. Cuticun ziangtin so Faro in i ngaithlak ding, ziangahtile kei cu aṭawngkam thiam lo ka si?» tiin a sim. 13 Cun Jehovah in Mosi le Aaron a bia ih, Israel tefapawl cu Izip ram ihsin hruaisuak dingah Israel-mipawl hrangah le Izip siangpahrang Faro hrangah thupek a pe hai.\\n6:12a ṭawngkam thiam lo: A ṭawng hrampi ah «hmur serh tan lo» ti a si.\\n14 Hipawl hi an palepawlih sungza lubân an si. Israel-ih fatir, Reuben fapapawl cu: Hanok, Pallu, Hezron le Karmi tla an si. Hipawl hi Reuben-ih hrinpawl an si. 15 Simeon fapapawl cu Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Zohar le Kanaan nunaunuih fapa a si mi Shaul tla an si. Hipawl hi Simeon-ih hrinpawl an si. 16 An tesinfanaupawl zulhin hipawl hi Levi fapapawlih hmin an si, Gershon, Kohath le Merari tla an si. Levi damsung kum cu 137 a si. 17 Gershon fapapawl cu an hrinpawl zulhin Libni le Shimi tla an si. 18 Cule Kohath-ih fapapawl cu Amram, Izhar, Hebron le Uzziel tla an si. Cule Kohath damsung kum cu 133 a si. 19 Merari fapapawl cu Mahli le Mushi an si. Hipawl hi an cithlahsâwng zulhin Levi hrinpawl an si.\\n20 Cule Amram cun a paih farnu Jokebed cu nupi ah a ṭhi ih, Aaron le Mosi a hrinsak. Cule Amram-ih damsung kum cu 137 a si. 21 Izhar fapapawl cu Korah, Nemfeg le Zikhri tla an si. 22 Cule Uzziel fapapawl cu Mishael, Elzafan le Zithri tla an si. 23 Aaron in Amminadab fanu Elisheba, Nahshon farnu cu a nupi ah a ṭhi ih Nadab, Abihu, Eleazar le Ithamar a hrinsak. 24 Cule Korah fapapawl cu Assir, Elkanah le Abiasaf tla an si. Hipawl hi Korah-mipawlih hrinpawl an si. 25 Aaron fapa Eleazar in Putiel fanupawl lakih pakhat cu a nupi ah a ṭhi ih Finehas a hrinsak. Hipawl hi an hrinpawl zulhin Levi-mipawlih pupápawlih lubân an si.\\n26 Hipawl hi Aaron le Mosi hnenah Jehovah in, «An ralkappawl zulhin Israel tefapawl cu Izip ram ihsin hruaisuak uh,» a rak ti mipawl kha an si. 27 Hih Mosi le Aaron hi Izip ihsin Israel tefapawl hruaisuak dingah Izip siangpahrang Faro hnenih ṭawngtu an si.\\n28 Cule hitin a si, Izip ram ah Jehovah in Mosi hnenih a ṭawng ni ah, 29 Jehovah in Mosi hnenah, «Keimah cu Jehovah ka si. Izip siangpahrang Faro hnenah na hnenih ka sim mi hmuahhmuah sim aw,» tiah a ti.\\n30 Asinan Mosi in Jehovah hmaiah, «Ngai hnik, kei cu aṭawngkam thiam lo mi ka si ih, ziangtin so Faro in ka thu a ngaithlak ding?» tiah a ti.\\n6:30a ṭawngkam thiam lo: 6:12 simfiangnak zoh aw.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, «Zoh hnik, nangmah cu Faro hrangah pathian vekah ka lo tuah zo ih, na unaupa Aaron cu na profet a si ding. 2 Thu ka lo pek mi hmuahhmuah na sim ding a si. Cule na unaupa Aaron in a ram sung ihsin Israel tefapawl suah dingah Faro hnenah a sim ding a si. 3 Cule Faro-ih thinlung ka hakter ding ih, Izip ram ah ka hminsinnakpawl le ka mangbangzapawl ka karhter ding. 4 Sikhalsehla Faro in a lo ngaithla lo ding, cutin Izip parah ka kut ka thlâk ding ih, ka ralkappawl le ka mi Israel tefapawl cu dāntatnak rapthlak hmangin Izip ram ihsin ka lasuak hai ding. 5 Cule Izip parah ka kut suahin anmai lak ihsin Israel tefapawl ka hruaisuak tikah Izip-mipawl in keimah cu Jehovah ka si ti an thei ding,» tiah a ti.\\n6 Cun Mosi le Aaron in cutivekcun an tuah, Jehovah in anmah thu a pek hai vekin an tuah. 7 Cule Faro hnenih thu an sim laiah Mosi cu kum 80 mi a si ih, Aaron cu kum 83 mi a si.\\nKianghrăwl cu Rul ah a Cang\\n8 Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 9 «Faro in, ‹Nanmai hrangah thilmak langter hnik uh,› tiin nan hnenih a ti tikah, nang in Aaron hnenah, ‹Na kianghrăwl la aw, cule Faro hmaiah hlăwn awla rul ah cang seh,› na ti ding,» tiin a sim. 10 Cule Mosi le Aaron cu Faro hnenah an lut ih, Jehovah in thu a pek vekin an tuah. Cule Aaron in Faro le a siahhlawhpawl hmaiah a kianghrăwl a hlăwn ih, cumi cu rul ah a cang.\\n11 Asinan Faro khal in mifimpawl le dawithiampawl a ko, cule Izip mitkherthiampawl khal in an camnakpawl thawn cuvekin an tuah ve. 12 Mi kip in an kianghrăwl an hlăwn ih, rul ah an cang. Asinan Aaron-ih kianghrăwl in an kianghrăwlpawl cu a dawlh thluh. 13 Cule Faro-ih thinlung cu a hak ih, Jehovah ih a sim cia bangin, anmah cu a ngaithla hai lo.\\nTidai Thisen ah a Cang\\n14 Jehovah in Mosi hnenah, «Faro-ih thinlung cu a hak, mipi fehter ding a êl. 15 Zing ah Faro hnenah feh aw, tidai hmun ih a fehsuak tikah tiva kapah amah táwng dingin na ding pei ih, rul ih a cang dah mi kianghrăwl kha na kut in na keng pei. 16 Cule a hnenah, ‹Hebru-mipawlih Pathian Jehovah in na hnenah i thlah, «Ramṭhing ih in rĕn theinak dingah ka mipawl feh hai seh,» tiah a ti. Asinan ngai hnik, atu tiangah na ngaithla cuang lo! 17 Jehovah in, «Himi in keimah cu Jehovah ka si ti na thei ding. Ngai hnik, ka kut ih a um mi kianghrăwl thawn tiva sungih a um mi tidai ka vaw ding ih, cupawl cu thisen ah an cang ding. 18 Cule tiva sungih ngapawl an thi ding, tiva cu a namsé ding ih, Izip-mipawl in tiva ih tidai in ding an fih ding,» a ti,› tiah na ti pei,» tiah a ti.\\n19 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Aaron hnenah, ‹Thisen ih an can theinak dingah, na kianghrăwl la awla, Izip tipi tlun, an tivatepawl tlun, an tivapipawl tlun, an tilipawl tlun le an tuahcawp tilipawl tlunah na kut hawi aw. Cule Izip ram pumpi ih thing khukhēngpawl le lung khukhēngpawl sungah thisen a um ding,› tiin sim aw,» tiah a ti. 20 Cule Mosi le Aaron in Jehovah ih thupek vekin an tuah. Cule anih in a kianghrăwl a hawi ih, Faro mithmuhah le a siahhlawhpawlih mithmuhah tiva ih tidai cu a vuak. Cule tiva ih tidai hmuahhmuah cu thisen ah a cang. 21 Tiva sungih ngapawl an thi, tiva cu a namsia ih Izip-mipawl in tiva ih tidai an in thei lo. Curuangah Izip ram pumpi ah thisen a um.\\n22 Cun Izip-mi mitkherthiampawl in an thiamnak thuthuppawl hmangin cuvek an tuah ve, cule Faro-ih thinlung cu a hak. Cule Jehovah ih a rak sim vekin a ngaithla hai lo. 23 Cule Faro cu a kir ih a inn sungah a lut, hi thu cu ziang hmanah a siar cuang lo. 24 Cule Izip-mi hmuahhmuah in tiva kap tluan hmuahhmuah ah in ding tidai an lai, ziangruangahtile tiva ih tidai an in thei lo. 25 Cule Jehovah in tiva a vuak hnuah ni sarih a rung rei.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, «Faro hnenah feh awla a hnenah, ‹Jehovah in, «In rĕn theinak dingah ka mipawl feh hai seh. 2 Asinan anmah fehter ding na el asile, ngai hnik, na ramkulh sung hmuahhmuah butlak in ka hrem ding. 3 Cule na inn sungah, na ihnak pindan sungah, na ihkhun parah, na sálpawlih inn sungah, na mipawl parah, na thŭkpawl ah le na sang nāwnnak khengkûmpawl sungah suak le lut dingin tiva in butlak a tawrih tawrin a suah ding. 4 Cule na parah, na mipawl parah le na siahhlawh hmuahhmuah parah butlak an kai ding,» a ti,› tiah sim aw,» tiah a ti.\\n5 Cun Jehovah in Mosi a bia ih, «Aaron hnenah, ‹Izip ram parah butlak hung suak dingah tivatepawl tlun, tivapawl tlun le tilipawl tlunah na kianghrăwl hawi aw,› tiah sim aw,» tiah a ti. 6 Cule Aaron in Izip tipi parah a kut a hawi ih, butlak an hung suak, cule Izip ram an khuh ṭheh. 7 Cule mitkherthiampawl in an thiamnak thuthuppawl hmangin cuvek an tuah ve ih, Izip ram ah butlak an hung suak.\\n8 Cun Faro in Mosi le Aaron a ko hai ih, «Ka hnen ihsin le ka mipawl hnen ihsin butlak a lakhlonak dingah Jehovah in dilsak uh, cule Jehovah hnenih rai an thawi theinak dingah mi senpi ka fehter hai ding,» tiah a ti.\\n9 Cule Mosi in Faro hnenah, «Na hnen le na innpawl ihsin butlak siatsuah ih tiva sung lawngih tāng dingin na hrang, na siahhlawhpawl hrang le na mipawl hrangih ka lo dilsak ding cān na thiahnak dingah upatnak ka lo pe,»tiah a ti.\\n10 Cule Faro in, «Thaizing ah,» tiah a ti.\\nCule Mosi in, «Jehovah kan Pathian vek zohman an um lo ti na theihnak dingah na ṭawng bangtukin thleng seh. 11 Cule butlak cun na hnen ihsin, na innpawl ihsin, na siahhlawhpawl hnen ihsin le na mipawl hnen ihsin an lo suahsan ding. Tiva sung lawngah an tāng ding,» tiah a ti.\\n12 Cun Mosi le Aaron cu Faro hnen ihsin an suak. Cule Mosi cu Faro hnenih a rak umter mi butlak thu ah Jehovah hnenah a ausuak. 13 Cule Jehovah in Mosi-ih ṭawngkam bangtukin a tuah. Cule inn sung ihta, kăwt sung ihta le lópawl ihta butlak cu an thi. 14 Cupawl cu an pengkhawm ih ram sung cu a namsia. 15 Asinan Faro in thawvennak a um ti a hmuh tikah, Jehovah in a rak sim cia vekin, a thinlung a hakter ih a ngaithla hai lo.\\n16 Jehovah in Mosi hnenah, «Aaron hnenah, ‹Izip ram pumpi ah ram ih leivut kha fikte a can ṭheh theinak dingah na kianghrăwl hawiin cuih ram ih leivut vaw aw,› tiin sim aw,» tiah a ti. 17 Cule cuvekin an tuah. Aaron in a kut a hawi ih, leilung leivut a vuak ruangah leivut cu minung par le ṭilva parah fikte ah an cang. Ram ih leivut hmuahhmuah cu Izip ram pumpi ah fikte ah an cang.\\n18 Mitkherthiampawl in an thiamnak thuthuppawl hmangin fikte suahter an tum nân, an ti thei lo. Cutin minung le ṭilva parah fikte an um. 19 Cun mitkherthiampawl in Faro hnenah, «Himi cu Pathian kutzung a si,» tiah an ti. Sikhalsehla Jehovah ih a rak sim cia vekin, Faro-ih thinlung a hak ih, anmah a ngaithla hai lo.\\n20 Jehovah in Mosi hnenah, «Zing ah tuanten tho awla, Faro cu tidai hmun ih a ra suah tikah a hmaiah ding aw. Cun a hnenah, ‹Jehovah in, «Keimah in rĕn theinak dingah, ka mipawl feh hai seh. 21 Cuti si loih ka mipawl fehter na sian lo a si ahcun, ngai hnik, na par, na siahhlawhpawl par, na mipawl par le na innpawl sungah thothe rual ka thlah ding. Izip-mipawlih innpawl le an dinnak lei par khalah thothe rual an khat thluh ding. 22 Cule cuih ni ah hi leilung tlunah keimah cu Jehovah ka si ti na theihnak dingah ka mipawlih cēnnak a si mi Goshen cu ka danglamter ding, cu tawkah thothe rual an um lo ding. 23 Ka mipawl le na mipawl karlakah adanglamnak ka tuah ding. Hih hminsinnak cu thaizing ah a um ding,» tiin a sim,› tiah sim aw,» tiah a ti. 24 Cule Jehovah in cuvekin a tuah. Faro-ih inn sungah, a siahhlawhpawlih inn sungah le Izip ram pumpi ah thothe rual sahpi an thleng. Thothe rual ruangah ram cu a siat.\\n8:23a danglamnak: Hebru ṭawng ah cun «tlennak» tinak a si.\\n25 Cun Faro in Mosi le Aaron a ko ih, «Feh uh, hi ram ah nan Pathian hnenah raithawi uh,» tiah a ti.\\n26 Cule Mosi in, «Cuvekih tuah cu a dik lo, ziangahtile Jehovah kan Pathian hnenah Izip-mipawlih fih mi rai kan thawi ah a cang ding. An mithmuhah Izip-mipawlih fih mi rai kan thawi asile lungto in in deng lo ding maw? 27 Ni thum feh ramṭhing ah kan feh ding ih, amah in thu in pek vekin, Jehovah kan Pathian hnenah rai kan thawi ding,» tiah a ti.\\n28 Cule Faro in, «Jehovah nan Pathian hnenih rai nan thawi theinak dingah ramṭhing ah ka lo fehter ding, hla tuk cu feh hlah uh. Ka hrangah in dilsak uh,» tiah a ti.\\n29 Cun Mosi in, «Ngai hnik, na hnen ihsin ka fehsuak ding ih, Faro hnen ihsin, a siahhlawhpawl hnen ihsin le a mipawl hnen ihsin thaisun ah thothe rual an tlān theinak dingah Jehovah hnenah ka dil ding. Asinan Faro in Jehovah hnenah raithawi dingah mi senpi fehter lo dingin bumnak hmang nawn hlah seh,» tiah a ti.\\n30 Cule Mosi cu Faro hnen ihsin a suak ih Jehovah hnenah a dil. 31 Cule Mosi-ih ṭawngkam bangtukin Jehovah in a tuah; cule Faro hnen ihsin, a siahhlawhpawl hnen ihsin le a mipawl hnen ihsin thothe rual cu a ṭhawn. Pakhat te hman an tâng lo. 32 Asinan Faro cun hih cān khalah a thinlung a hakter ih, mipi fehter a siang cuang lo.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, «Faro hnenah feh awla, ‹Hebru-mipawlih Pathian Jehovah in, «Keimah in rĕn theinak dingah ka mipawl feh hai seh. 2 Ziangahtile anmah fehter ding na êl ih, na kaibĕt hai a si ahcun, 3 ngai hnik, ló ih na sumhnámpawl par — rángpawl par, lākpawl par, kalaukpawl par, ranpi rualpawl par le rante rualpawl parah — Jehovah kut a thleng ding. Cumi cu a khirhkhan zet mi nathrisia a si ding. 4 Cule Jehovah in Israel sumhnám le Izip sumhnám karlakah danglamnak a tuah ding. Cule Israel tefapawlih ta pauhpauh cu pakhat hman an thi lo ding,» tiin a rel,› tiah amah sim aw,» tiah a ti. 5 Cun Jehovah in, «Thaizing ah Jehovah in ram sungah hi thil hi a tuah ding,» tiin cān khiah a tuah.\\n6 Cule Jehovah in a thaizing ah hi thil hi a tuah ih, Izip sumhnám hmuahhmuah cu an thi nân, Israel tefapawlih sumhnám cu pakhat hman an thi lo. 7 Cun Faro in mi a thlah ih, ngai hnik, Israel-mipawlih sumhnám cu pakhat te hman an thi lo. Asinan Faro-ih thinlung cu a hung hak ih, mipi a fehter hai lo.\\n8 Cule Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, «Nanmai hrangah meipi ihsin vutcâm zate khat in la uhla, cumi cu Mosi in Faro mithmuhah van lamah theh seh. 9 Cule cumi cu Izip ram sungah leivut ah a cang ding ih, cumi cun Izip ram hmuahhmuah ih minung le ṭilva pawl parah hnâi nei khuaihli a puaksuak ding,» tiah a ti. 10 Cun meipi ihsin vutcâm an la ih Faro hmaiah dingin Mosi in van lamah a theh. Cule cumi cun minung le ṭilva pawl parah hnâi a nei mi khuaihli a puaksuakter. 11 Cule khuaihli cu mitkherthiampawl le Izip-mi hmuahhmuah parih a um ruangah mitkherthiampawl cu khuaihli ruangah Mosi hmaiah an ding thei lo. 12 Sikhalsehla Jehovah in Faro-ih thinlung a hakter ih, Mosi hnenih Jehovah in a rak sim cia vekin, anmah a ngaithla hai lo.\\n13 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Zing ah tuanten tho awla Faro hmaiah ding aw, cule a hnenah, ‹Hebru-mipawlih Pathian Jehovah in, «Keimah in rĕn theinak dingah ka mipawl feh hai seh, 14 ziangahtile leilung hmuahhmuah ah keimah bangtuk zohman an um lo ti na theihnak dingah, na thinlung rori ah le na siahhlawhpawl par le na mipawl parah ka hremnak hmuahhmuah cu tuih cān ah ka thlah ding. 15 Atu ah ka kut hawisuakin nangmah le na mipawl nathrisia in lo vaw ningla cu leilung ihsin thaihloh na rak si zo ding. 16 Asinan thungaiten nangmah ah ka huham ka lăngter theinak dingah le leilung hmuahhmuah ah ka hmin thăn a si theinak dingah himi hrang rori ah nangmah ka lo tungding a si. 17 Anmah na fehter lo mi hi ka mipawl dokalhin nangmah le nangmah na khaisângaw lai thotho a si. 18 Ngai hnik, thaizing atu vek tikcu ah Izip dĭnsuah a si ihsin tu tiangah hmuh a rak si dah lo mi rial nasazet ka surter ding. 19 Curuangah atu ah thlah awla na sumhnám le lóram ih na neih mi hmuahhmuah khawm aw, ziangahtile inn ih tlŭn lo mi le lóram ih hmuh mi rannung kip par le mi kip parah rial a tla ding ih, an thi ding,» tiah a rel,› tiin sim aw,» tiah a ti.\\n20 Faro siahhlawhpawl lakih Jehovah kamsuakthu a ṭihzahtupa cun amai siahhlawhpawl le a sumhnámpawl cu inn lamah a tlânter. 21 Asinan Jehovah kamsuakthu ziang a siar lo tu cun ló ah a siahhlawhpawl le a sumhnámpawl a tan.\\n22 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Izip ram pumpi ih rial a tlaknak dingah van lamah na kut hawi aw, cutin Izip ram ih minung par, rannung par le ló ih thlai kung le hram kung kip parah rial a tla ding,» tiah a ti. 23 Cule Mosi cun van lamah a kianghrăwl a hawi ih, Jehovah in khawri le rial a thlah, cule lei parah meisa a tla. Cun Jehovah in Izip ram parah rial a surter. 24 Cutin rial a um ih, cuih rial lakah meisa a um. Cuvekih a nasazet mi rial cu ram pakhat a can ihsi thăwkin Izip ram pumpi ah a um dah lo. 25 Cule rial in Izip ram pumpuluk lóram ih a um mi hmuahhmuah minung siseh, rannung siseh a den. Cule lóram ih thlai kung le hram kung kip cu rial in a deng ih, lóram ih thingkung kip cu an parh ṭheh. 26 Israel tefapawl umnak hmun Goshen ram lawngah rial a tla lo.\\n27 Cule Faro cun mi thlahin Mosi le Aaron a ko ih an hnenah, «Tuih cān ah thilsual ka tuah a si. Jehovah cu a dingfel ih, kei le ka mipawl cu misualrál kan si. 28 Pathian khawri le rial a um nawn lonak dingah Jehovah dil uh, ziangahtile a tawk thlang. Ka lo fehter ding ih, hi tawkah nan um nawn lo ding,» tiah a ti.\\n29 Cule Mosi in a hnenah, «Khawpi ihsin ka suah veten Jehovah hnenah ka kut ka pharh ding ih, khawri a reh ding. Rial khal a um nawn lo ding. Cutin leilung hi Jehovah-ih ta a si ti na thei ding. 30 Asinan nangmah le na siahhlawhpawl lawngte cun Jehovah Pathian nan ṭihzah hrih cuang lo ding ti ka thei,» tiah a ti. 31 Cule patkung le barli sangvut pawl cu a siatsuah, ziangahtile barli vuih lai a si ih, patkung khal a mûm lai a si. 32 Asinan sangvut le kusemet sangvut cu thlai neta an si ruangah den an si lo.\\n33 Cule Mosi cu Faro hnen ihsin khawpi in a suak ih, Jehovah hnenah a kut a phâr. Cun khawri le rial a reh ih, leilung parah ruah a sûr nawn lo. 34 Cule Faro in ruah, rial le khawri a reh ti a hmuh tikah thilsual a tuahbêt lai hrih. Cule a thinlung a hakter, amah le a siahhlawhpawl thawn. 35 Cule Faro-ih thinlung cu a hak, Jehovah in Mosi hmangih a rak sim vekin, Israel tefapawl cu a fehter cuang lo.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, «Faro hnenah feh aw, ziangahtile a hmaiah hi ka hminsinnakpawl ka lăngter theinak dingah a thinlung le a siahhlawhpawlih thinlung ka hakter zo. 2 Kei hi Jehovah ka si ti nan theihnak dingih Izip ram ih siava zetih ka rak tuah zo mi thilpawl le an lakih ka rak tuah mi hminsinnakpawl cu na fapa le na fapaih fapa theih ah na sim pei,» tiah a ti.\\n3 Cule Mosi le Aaron cu Faro hnenah an lut ih a hnenah, «Hebru-mipawlih Pathian Jehovah in, ‹Ka hmaiih tăngdawr dingah ziang tik tiang so na el ding? Keimah in rĕn theinak dingah ka mipawl feh hai seh. 4 Cuti si loih ka mipawl feh ding na el asile, ngai hnik, thaizing ah na ram sungah kharbawkpawl ka thlah ding. 5 Cule zohman in leilung hmu thei lo dingin cupawl in leilung vangdâp an khuh ding, cule rial ih a lo tăn mi, a tāngsŭn an ei ding ih, lóram ah na hrangih a kho mi thingkung kip cu an ei ding. 6 Na innpawl, na siahhlawh hmuahhmuah ih innpawl le Izip-mi hmuahhmuah ih innpawl ah an khat ding. Na palepawl le na pupápawl khal in leilung ih an um ni ihsin tuihni tiang cumi cu an hmu dah lo,› tiin a sim,» tiah an ti. Cule anih cu a kir ih, Faro hnen ihsin a suak.\\n7 Cun Faro siahhlawhpawl in a hnenah, «Hi pa hi ziang tik tiang so kan hrangih tháng a si ding? Jehovah an Pathian rian dingah mipapawl feh hai seh. Izip cu siatsuah a si ti na thei hrih lo maw si?» tiah an ti.\\n8 Cule Mosi le Aaron cu Faro hnenah an hruaisal lala ih, anih in an hnenah, «Feh uh, Jehovah nan Pathian va rian uh. Zopawl saw a fehtu ding?» tiah a ti hai.\\n9 Cule Mosi in, «Kan mino le kan upa pawl thawn kan feh ding, kan fapapawl le kan fanupawl thawn, kan rante rualpawl le kan ranpi rualpawl thawn kan feh ding. Ziangahtile Jehovah hnenah puai kan tuah ding,» tiah a ti.\\n10 Cule anih in an hnenah, «Nan hnenih Jehovah um si sehla cu nanmah le nan fanau tetepawl hi ka lo fehter ding! Ralring uh, ziangahtile nan hmaiah thil ṭhalo a um. 11 Lamlam ah! Nannih mipapawl, atu ah feh uhla, Jehovah va rian uh, ziangahtile cumi cu nan duh mi a si,» tiah a ti. Cule annih cu Faro hmaika ihsin dawisuah an si.\\n12 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Izip ram ah kharbawk an ra suak ih, rial in a hlah mi hmuahhmuah, cuih ram thlai kung le hram kung tinkim an einak dingah kharbawk suak dingin Izip ram tlunah na kut hawi aw,» tiah a ti. 13 Cule Mosi in Izip ram tlunah a kianghrăwl a hawi ih, cuih sun hmuahhmuah le cuih zan hmuahhmuah ah Jehovah in nisuahnak lam thli a thlah. Zing lam a ra thlen tikah nisuahnak lam thli in kharbawkpawl a run phur. 14 Cule Izip ram pumpi ah kharbawk an ra suak ih, Izip ram sung hmuahhmuah ah an fu. An tam tuk lawmmam, a hlanah cuvek kharbawk an rak um dah lo, anmai hnu khalah cuvek an um dah lo ding. 15 Ziangahtile leilung vangdâp pumpi an khuh ṭheh, cutin ram cu a thim ih, rial ih a hlah mi ram thlai kung le hram kung tinkim le thingkung rah hmuahhmuah an ei thluh. Cule Izip ram thingkungpawl le lóram thlai kungpawl le hram kungpawl parah thil hring zianghman a tâng lo.\\n16 Cun Faro in hmanhmawh zetin Mosi le Aaron cu a ko ih, «Jehovah nan Pathian le nanmah dokalhin ka rak sual a si. 17 Curuangah atu ah hi vei khatte lawng hi ka sual in ngaidam uhla, hi thihnak hi ka hnen ihsin lahlo taktak dingin Jehovah nan Pathian in dilsak uh,» tiah a ti. 18 Cule anih cu Faro hnen ihsin a suak ih, Jehovah a dilsak. 19 Cule kharbawkpawl lahlo ih Tipi Sen sungih hrăntu, thli cu a cak zet mi nitlaknak lam thli ah Jehovah in a canter. Izip ram sung hmuahhmuah ah kharbawk pakhat hman an tâng nawn lo. 20 Asinan Jehovah in Faro-ih thinlung cu a hakter ih, Israel tefapawl a fehter lo.\\n21 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Tham theih khawp a si mi thimkhawzing Izip ram ih thleng dingah van lamah na kut thlir aw,» tiah a ti. 22 Cule Mosi cun van lamah a kut a thlir ih, Izip ram sung hmuahhmuah ah ni thum sung a sah zet mi thimkhawzing a tlung. 23 Pakhat le pakhat an hmu-aw thei lo ih, ni thum sung cu zohman an umnak hmun ihsin an tho lo. Asinan Israel tefa hmuahhmuah cun an cēnnak hmunpawl ah tleu an nei.\\n24 Cun Faro in Mosi a ko ih, «Feh uh, Jehovah va rian uh, nan rante rualpawl le nan ranpi rualpawl lawng tân ta uh. Nan fanau tetepawl khal nan zawngah feh ve hai seh,» tiah a ti.\\n25 Asinan Mosi in, «Jehovah kan Pathian hnenih rai kan thawi theinak dingah, nang khal in raithawinakpawl le Meiur Thilhlănpawl in pe tengteng ding a si. 26 Kan sumhnámpawl khal kan zawngah an feh ve ding, an ketin pakhat hman tān ta a si lo ding. Ziangahtile kan Pathian Jehovah rian dingah anmah lakih a hrekkhat kan la ding ih, a khui mi bik thawn Jehovah kan rian ding ti mi khal cutawk kan thlen hlanlo kan thei lo,» tiah a ti.\\n27 Asinan Jehovah in Faro thinlung a hakter ih, anih in anmah fehter a siang lo. 28 Cun Faro in a hnenah, «Ka hnen ihsin suak aw! Nangmah hrangah fimkhur awla, ka hmel hmu nawn hlah! Ziangahtile ka hmel na hmuh ni ah na thi ding!» tiah a ti.\\n29 Cule Mosi in, «Dik zetin na ṭawng a si. Na hmel ka hmusal dah nawn lo ding,» tiah a ti.\\nFatir Thihnak Sim Cianak\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, «Faro par le Izip parah hremnak pakhat ka langter hrih ding. Cuihhnu ah hitawk ihsin a lo fehter ding. A lo fehter tikah cun hitawk ihsin a lo hnawhsuaktlang thluh rori ding. 2 Atu ah mipi hnatheihah sim aw, mipa kip in a innhnen ihsin le nunau kip in a innhnen ihsin ngun thilripawl le sui thilripawl dil seh,» tiah a ti. 3 Cule Izip-mipawlih mithmuhah Jehovah in mipi cu duhsaknak a pe. Cuihhleiah pacang Mosi cu Izip ram ah, Faro-ih siahhlawhpawlih mithmuhah le mipi mithmuhah a ropi zet.\\n4 Cun Mosi in, «Jehovah in, ‹Zan ṭim hrawngah Izip-mi lakah ka fehsuak ding ih, 5 Izip ram ih fatir hmuahhmuah, a laltokham parih to Faro-ih fatir ihsin, riallung phenih a to mi siahhlawh nunau ih hrin mi fatir tiangin le rannung fatir hmuahhmuah an thi ding. 6 Cun Izip ram pumpi ah aihramnak nasazet a um ding ih, cutivek cu a rak um dah lo ih, cuvek cu a um khal a umsal nawn lo ding. 7 Asinan Israel tefapawl lakih mipa pakhat asilole rannung pakhat hman uico in a bo lo ding, cutin Jehovah cun Izip-mipawl le Israel-mipawl a thleidang ti nan thei thei ding,› tiin a sim. 8 Cule hi na siahhlawh hmuahhmuah hi ka hnenah an ra ding ih, ka hnenah kûnin, ‹Fehsuak aw, nangmah a lo thluntu mipi hmuahhmuah thawn!› an ti ding. Cuihhnu ah ka feh ding,» tiah a ti. Cun anih cu Faro hnen ihsin a lingi lingih thinhengin a fehsuak.\\n9 Asinan Jehovah in Mosi hnenah, «Izip ram ih ka mangbangzapawl a karhzai theinak dingah Faro in a lo ngaithla lo ding,» tiah a ti. 10 Cule Mosi le Aaron in Faro hmaiah hi mangbangza hmuahhmuah hi an tuah ih, Jehovah in Faro thinlung a hakter, cule a ram ihsin Israel tefapawl a fehsuakter lo.\\nA Hmaisabik Lanta Puai\\n1 Izip ram ah Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, 2 «Tuih thla hi nan thla thăwknak a si pei, himi hi kum khat sungih nan hrangah thla hmaisabik a si ding a si. 3 Israel mipi-umkhawm hmuahhmuah hnenah, ‹Tuih thla a ni hratnak ah mipa pakhat cio in anmai hrangah atuufano pakhat, an paih sungkua zulhin, sungkurûn pakhat hrangah tuufa no pakhat an keng fingfing pei. 4 Cule sungkua cu tuufa no hrangah an mál tuk asile, amah le amai inn sangtu a innhnen in an mipum zulhin tuufa no pakhat an keng pei. Mi tin an ei thei zât izirin tuufa no cu nan ruat pei. 5 Nan ranfano cu kum khat a si mi a pa, sawisel ding um lo mi a si pei. Cumi cu tuu rual lak ihsin asilole me rual lak ihsin na la ding a si. 6 Cun cumi cu cuih thla thotho a ni hleilitnak a ti hlanlo na retṭha pei. Cun bkhawthim zawngah Israel mipi-umkhawm burpi zaten cumi cu an that pei. 7 Cule thisen hrekkhat an la pei ih, sângka biang pahnih parah le cumi an einak innpawlih sângka lu parah an mān pei. 8 Cun cuih zan ah a sa cu an ei pei; meisa ah rawhin, thilnu telh lo sang le a khâ mi thlaihnah thawn an ei ding a si. 9 Cumi cu a hringin siseh, tidai thawn suangin siseh ei hlah uh, cuhnakin a lu, a kepawl le a sungrilpawl thawn meisa ah nan rawh sawn pei. 10 Cumi ihta cu zing lam tiang zianghman nan tangter lo pei ih, cumi lak ihta zing lam tiang a tāng mi cu meisa in nan ur pei. 11 Cule nan eidān ding cu hitin a si, nan tâi ah taikhap, nan ke ah kedam le nan kut ih kianghrăwl thawn nan ei ding a si. Cule manhlap zetin nan ei pei. Cumi cu Jehovah-ih Lantanak a si.\\n12:3a tuufa no: Himi cu tuufa no asilole mefano khal a si thei. Câng 5-nak zoh awla, a fiang.\\n12:6b khawthim zawngah: Hebru ṭawng ah cun «zan le zan karlak» a si.\\n12 ‹Ziangahtile cuih zan ah Izip ram ka paltlăng ding ih, Izip ram ih fatir hmuahhmuah, minung siseh, rannung siseh ka that thluh ding, cule Izip pathianpawl hmuahhmuah dokalhin thuṭhennak ka tuah ding. Keimah cu Jehovah ka si. 13 Cun nan umnak innpawl ih thisen cu nan hrangah hminsinnak a si ding. Cule thisen ka hmuh tikah ka lo lan ding ih, Izip ram ka vuak tikah nanmah lo siatsuah dingin nan parah hremnak a thleng lo ding.\\n14 ‹Cule hi ni hi nan hrangah hngilhlonak a si ding ih, nan tesinfa san tiangin Jehovah hnenih puai pakhat ah nan hmang ding a si. Cumi cu kumkhaw sakhaw dān puai vekin nan hmang ding a si. 15 Ni sarih sung thilnu telh lo sang nan ei pei. A ni khatnak ah nan innpawl ihsin thilnu nan hlăwn tengteng ding a si. Ziangahtile zokhal a ni khatnak ihsin a ni sarihnak tiang thilnu tel mi sang a eitu, cu pa cu Israel-mipawl lak ihsin thaihloh a si ding. 16 A ni khatnak ah tawnkhawmawknak thianghlim nan nei pei ih, a ni sarihnak ah tawnkhawmawknak thianghlim nan nei pei. Cuih nipawl ah cun ziang vek hna hman ṭuan a si lo pei, cuhnakin nan ti ding mi umsŭn cu nan ei ding mi timlam lawng hi a si pei. 17 Cule Thilnu telh lo Sang Puai nan hmang pei, ziangahtile himi ni thotho ah Izip ram ihsin nan ralkappawl ka hruaisuak ding a si. Curuangah hih ni hi nan kumkhaw sakhaw dān ah nan tesinfanau san tiangin nan hmang pei. 18 A thla hmaisabik cuih thla ni hleilitnak zan lam ihsin cuih thla ni 21-nak zan lam tiangin thilnu telh lo sang nan ei ding a si. 19 Ni sarih sung cu nan innpawl ah thilnu hmuh a si lo pei, ziangahtile zokhal thilnu rawi mi a eitu, cu pa cu ram dang mi an si ah simaw, rammi an si ah simaw, Israel mipi-umkhawm lak ihsin sahcat a si pei. 20 Thilnu tel mi zianghman nan ei lo pei, nan cēnnak hmun hmuahhmuah ah thilnu telh lo sang nan ei pei,› tiin sim uh,» tiah a sim hai.\\n21 Cun Mosi in Israel miupa hmuahhmuah a ko hai ih an hnenah, «Nan innsungsangpawl zulhin nanmai hrangah tuufa nopawl hril in la uhla, Lanta tuufa no that uh. 22 Cule hissop têl khat nan la pei ih, cawhtawlh sungih thisen ah nan hnim pei, cule cawhtawlh sungih thisen in sângka lu le sângka biang pahnih nan măn ding a si. Cule zing lam tiang zohman mai inn sângka lengah nan suak lo pei. 23 Ziangahtile Izip-mipawl vaw dingah Jehovah a fehtlăng ding ih, sângka lu parah le sângka biang pahnih parah thisen a hmuh tikah Jehovah in cuih sângka cu a lan ding ih, nanmah lo vaw dingin nan innpawl sungah siatsuahtu luh a siang lo ding. 24 Cule hi thil hi kumkhuain nangmah le na fapapawl hrangah sakhaw dān vekin nan hmang ding a si. 25 Hitin a si ding, Jehovah in a lo tiamkam cia bangin a lo pek mi ram nan thlen tikah hi rawngbawlhna hi nan hmang ringring pei. 26 Cule nan fātepawl in nan hnenih, ‹Hih rawngbawlhna hi nan hrangah ziang sullam so a nei?› tiih an lo suh tikah, hitin a si ding, 27 ‹Izip-mipawl a vuak ih kan sungkuapawl in runsuah laiah Izip ram ih Israel tefapawlih innpawl a rak lăntu Jehovah-ih Lanta raithawinak a si,› nan ti pei,» tiah a ti. Cule mipi cu an lu an kûn ih an bia. 28 Cun Israel tefapawl cu an feh ih, Mosi le Aaron hnenah Jehovah in thu a pek hai vekin an tuah.\\n29 Cule zanṭim ah hitin a si, a laltokham parih a totu Faro-ih fatir ihsi thăwkin thawnginn thim sungih ralkaih fatir tiang le rannung fatir hmuahhmuah, Jehovah in Izip ram ih fatir hmuahhmuah cu a that ṭheh. 30 Cule Faro cu a siahhlawhpawl hmuahhmuah le Izip-mi hmuahhmuah thawn zan laiah a tho. Cule inn khat ah mithi pakhat tal umlonak a um lo ruangah aihramnak nasazet Izip ram ah cun a thleng.\\n31 Cun anih in zan ah Mosi le Aaron a ko ih, «Tho uh, nanmah le Israel tefapawl thawn ka mipawl lak ihsin suak uh. Cule feh uhla nan sim zo vekin Jehovah cu va rian uh. 32 Nan sim zo bangin nan rante rualpawl le nan ranpi rualpawl tiangin hruai uhla, feh uh! Kei khal thlawsuah in pe uh,» tiah a ti.\\n33 Cule anmah kha ram ihsin suakter dingin Izip-mipawl in mipi manhlap dingin an ngen. Ziangahtile annih in, «Kan zaten kan thi thluh ding,» tiah an ti. 34 Cule Israel mipi in an sâng nāwn mi ah thilnu a luhngah hlanah an la ih, an nāwnnak khengkûmpawl cu an hnipuan sungah tuamin an liang parah an pu. 35 Mosi-ih ṭawngkam bangtukin Israel tefapawl in an tuah ih, Izip-mipawl hnen ihsin ngun thilripawl, sui thilripawl le hnipuanpawl tla an dil. 36 Cule an dil mi an peknak dingah, Izip-mipawl mithmuhah mi senpi cu Jehovah in duhsaknak a pe. Cuticun Izip-mipawl cu an răm.\\n37 Cun Israel tefapawl cu Rameses ihsin Sukkoth an pan, nauhakpawl hleiah mipa ting ruk hrawng ke in an feh. 38 Mipi căwkpawlh bur khat le sumhnám tam ngaingai, rante rualpawl le ranpi rualpawl tla anmai zawngah an feh. 39 Cule Izip ram ihsi an kensuak mi thilnu telh lo sangper nāwn mipawl cu an káng, ziangahtile cumi cu thilnu a tel lo. Ziangruangahtile annih cu Izip ihsin dawisuak an si ih, tlai thei an si lo, cuihtlunah anmai hrangah lamcaw an rak timtuah man lo.\\n40 Cun Izip ram ih a um mi Israel tefapawl cēn sung cu kum 430 a si. 41 Cule kum 430 a cem tikah hitin a si, cuih ni rori ah hitin a thleng, Jehovah-ih ralkap hmuahhmuah cu Izip ram ihsin an suak. 42 Cuih zan cu Israel tefa hmuahhmuah in an tesinfa san hmuahhmuah tiangin Jehovah hnenih an serh ding mi zan a si. Ziangruangahtile cuih zan ah Jehovah in Izip ram ihsin anmah hruaisuak dingin a rak kil hai.\\n43 Cule Jehovah in Mosi le Aaron hnenah, «Himi hi Lanta Puai thu ih sakhaw dān a si. Ram dang mi zohman in an ei ding a si lo. 44 Asinan paisa ih lei mi mi pakhat khat ih sál cu a serh zim na tan tiktikah cumi cu a ei thei. 45 Mikhual le hlawhfa cun an ei hrimhrim lo pei. 46 Cumi cu inn pakhat sungah ei a si pei, a sa pakhat hman inn lengah na thiar lo pei, a ruhpawl lakih pakhat hman nan khiak lo pei. 47 Israel mipi-umkhawm hmuahhmuah in cumi cu nan thlun ding a si. 48 Cule ram dang mi pakhat nan hnenih a cēn tikah Jehovah hnenah Lanta Puai hman a duh asile a mipa hmuahhmuah cu serh zim tan si hai seh. Cule rak naihin cumi cu hmang seh, cule anih cu rammi vek a si ding. Ziangahtile serh zim tan lo mi cun cumi cu a ei hrimhrim lo pei. 49 Rammi le nan lakih cêng mikhual hrangah dān pakhat a um pei,» tiah a ti.\\n50 Cuticun Israel tefa hmuahhmuah in an tuah, Mosi le Aaron hnenih Jehovah in thu a pek hai vekin an tuah. 51 Cule hitin a si, cuih ni rori ah anmai ralkappawl vek cio in Jehovah in Israel tefapawl cu Izip ram ihsin a hruaisuak hai.\\nFatir Jehovah Ta\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Ka hnenah fatir hmuahhmuah serhhran uh, Israel tefapawl lakih sūl awngtu pauhpauh, minung le rannung an pahnih in, cumi cu ka ta a si,» tiin a sim.\\n3 Cule Mosi in mipi hnenah, «Tuihni, Izip ihsi nan fehsuak ni, sál inn ihsi nan suah ni hi cîng ringring uh. Ziangahtile Jehovah kut cakin hitawk hmun ihsin a lo hruaisuak. Thilnu tel mi sang cu ei ding a si lo. 4 Abib thla, tuihni ah nan fehsuak a si. 5 Cule hitin a si ding, Jehovah in Kanaan-mipawl le Heth-mipawl le Amor-mipawl le Hiv-mipawl le Jebus-mipawl umnak ram, nangmah hnenih pe dingih na pupápawl hnenih sia a rak săm mi, hnawiti le khuaitizu luannak ram ah a lo hruai tikah hi rawngbawlhna hi hi thla ah na hmang pei. 6 Ni sarih sung cu thilnu telh lo sang na ei ding ih, a ni sarihnak ah Jehovah hrangah puai a um ding. 7 Ni sarih sung thilnu telh lo sang ei a si pei. Cule nan lakah thilnu tel mi sang hmuh a si lo pei, cuihtlunah thilnu cu na ram sung hmuahhmuah ih nanmai lakah hmuh a si lo pei. 8 Cule na fapa hnenah cuih ni ah, ‹Himi hi Izip ram ihsin ka hung soh laiah Jehovah in ka hrangih a rak tuah mi ruangah tuah a si,› tiin na sim pei. 9 Jehovah in kut cak in Izip ram ihsin a lo hruaisuak ruangah Jehovah Dān hi na kâ sungih a um theinak dingah himi hi na kut parah hminsinnak le na mit karlakah hngilhlonak a si pei. 10 Curuangah hi sakhaw dān hi amai cān bikhiah ah kum khat hnu kum khat na hmang pei.\\n11 «Cule hitin a si ding, nangmah le na pupápawl hnenih sia a rak săm vekin Jehovah in Kanaan-mipawl umnak ram ah a lo hruailut ih cumi cu nangmah a lo pek tikah, 12 sūl awngtu hmuahhmuah, cumi cu na neih mi ṭilva ihsin fatir pauhpauh cu Jehovah hnenah na serhhran ding a si, a pa hmuahhmuah Jehovah ta a si pei. 13 Asinan lāk fatir pauhpauh cu tuufa no in na tlen pei, na tlen lo asile a hngawng na khiak pei. Cule na fapapawl lakih fatir mipa hmuahhmuah cu na tlen ding a si. 14 Cule hitin a si ding, a ra thleng lai ding mi cān ah na fapa in, ‹Himi hi ziang a si?› tiin a lo suh tikah a hnenah, ‹Jehovah in kut cak hmangin Izip ram ihsin, sáltannak inn ihsin in hruaisuak. 15 Cule hitin a si, kanmah fehter ding thu ah Faro a lung a ruh tikah, Jehovah in Izip ram ih fatir hmuahhmuah, mipa fatir le rannung fatir a that ṭheh. Curuangah sūl awngtu a pa hmuahhmuah cu Jehovah hnenah rai ka thawi, asinan ka fapapawl lakih fatir hmuahhmuah cu ka tlen,› tiin na sim pei. 16 Hihi na kut parah hminsinnak vek le na mit le mit karlakah calṭawnnak vek a si pei, ziangahtile kut cak hmangin Izip ram ihsin Jehovah in in hruaisuak a si,» tiah a ti hai.\\nJehovah in Ramṭhing Zin in a Hruai\\n17 Cun hitin a si, Faro in mipi a fehter hai tikah Filisṭia-mipawlih ram lamzin cu a nâi ko nân, Pathian in cumi lamzin in a hruai hai lo. Ziangahtile Pathian in, «Mipi in raldonak an hmuh tikah, an thinlung thlengin Izip ram ah an kirsal pang ding,» tiah a ti a si. 18 Cule Pathian in mipi cu Tipi Sen ih ramṭhing lamzin in a hruaikûal hai. Cule Israel tefapawl cu Izip ram ihsin ral do ding tiar cia-in an hung so. 19 Cule Mosi in a zawngah Joseph-ih ruhpawl cu a keng, ziangahtile Joseph in Israel tefapawl kha, «Pathian in a lo vehvai rori ding ih, ka ruhpawl cu nanmah zawngah hitawk ihsin nan phurso pei,» tiin fek zetin sia a rak sămter hai. 20 Cule Sukkoth ihsin an khualtlawn an thăwk ih, ramṭhing dĕngih Etham ah riahhmun an sâm. 21 Cule Jehovah cu lamzin hruai dingah sun ah mero ṭhuam in le zan ah tleu pe dingah meisa ṭhuam in an hmaiah a feh, cutizawngcun a sun a zanin an feh thei. 22 Mipi hmai ihsin sun ih mero ṭhuam le zan ih meisa ṭhuam cu a lahlo dah lo.\\nTipi Sen Tankainak\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Israel tefapawl hnenah sim aw, Pi Hahiroth hmai Migdol le tifinriat karlak Baal Zefon hmai zawnah herkirin riahhmun sâm hai seh. Tifinriat kap cutawk hmaiah riahhmun nan sâm pei. 3 Ziangahtile Faro in Israel tefapawl thu ah, ‹Ram sungah anmah le anmah an awkaw, ramṭhing in anmah a kharkhum,› a ti ding. 4 Cun anmah a dawi hainak dingah Faro-ih thinlung ka hakter ding. Cule Faro tlunah le a ralkap hmuahhmuah tlunah ka sunlawihaw ding, cutin Izip-mipawl in keimah cu Jehovah ka si ti an thei ding,» tiin a sim. Cule cutivekin an tuah.\\n5 Cun mipi an tlân zo ti mi thu Izip siangpahrang hnenah an sim ih, mipi thuhla ah Faro le a siahhlawhpawlih thinlung a thlengaw, cule annih in, «Israel-mipawl kanmah in rĕnnak ihsi kan fehsuahter hi, ziangruangah so maw hitivekih kan rak tuah?» tiah an ti. 6 Cule anih cu a ránglêng a timtuah ih, amai hnenah a mipawl a hruai. 7 Ránglêng ṭhabik bik 600 le Izip ram ih ránglêng hmuahhmuah, an zate tlunih bawipawl thawn a hruai hai. 8 Cule Jehovah in Izip siangpahrang Faro thinlung cu a hakter ih, Israel tefapawl a dawi hai, cule Israel tefapawl cu calhngal zetin an fehsuak. 9 Asinan anmah cu Izip-mipawl in an dawi, Faro-ih rángpawl le ránglêngpawl hmuahhmuah, a rángralkappawl le a ralkappawl in annih cu Baal Zefon hmaiih Pi Hahiroth kiang tifinriat kapih an riah laiah an hei man.\\n10 Cule Faro a ra nai tikah, Israel tefapawl cun khua an cuan, cule ngai hnik, Izip-mipawl cun an dungin an rak pan. Cule an ṭih tuk ih, Israel-mipawl cu Jehovah hnenah an ausuak. 11 Cun annih in Mosi hnenah, «Izip ram ah thlānmual a um lo ruangah ramṭhing ah thi dingin in hruaihlo a si lo maw? Ziangahso Izip ram ihsin hitiih in hruaisuah? 12 ‹Izip-mipawl rianin kanmah ten um men nung,› ti hi Izip ram ih kan lo sim mi ṭawngkam a si lo maw? Ziangahtile ramṭhing ih kan thih hnakin Izip-mipawl rĕn hi kan hrangah a ṭhasawn ding,» tiah an ti.\\n13 Cule Mosi in mipi hnenah, «Ṭih hlah uh. Cāng lo ten ding uhla, nan hrangih tuihsun ih a timtuah ding mi Jehovah-ih runsuahnak cu zoh uh. Ziangahtile tuihsun ih nan hmuh mi Izip-mipawl hi kumkhuain nan hmu lehsal nawn lo ding. 14 Jehovah in a lo dosak ding ih, nannih cu daiten nan um men ding,» tiah a ti.\\n15 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Ziangruangah so kei in auh? Hmai lam pan dingin Israel tefapawl sim aw. 16 Cun na kianghrăwl thlir awla tifinriat tlunah na kut hawiin cumi cu ṭhencat aw. Cule Israel tefapawl cu tifinriat laifang leiro par ihsin an fehtlăng ding. 17 Cule ngai hnik, Izip-mipawlih thinlung ka hakter ding ih, annih in anmah an thlun ding. Cule Faro tlunah le a ralkap hmuahhmuah, a ránglêngpawl le a rángralkappawl tlunah ka sunlawihaw ding. 18 Cun Faro, a ránglêngpawl le a rángralkappawl tlunih ka sunlawihawk tikah Izip-mipawl in keimah cu Jehovah ka si ti an thei ding,» tiah a ti.\\n19 Cule Israel riahhmun khuarnak hmaiih a feh rero tu Pathian vancungmi cu a ṭhawn ih an dungah a feh, cule an hmai ihsin mero ṭhuam a ṭhawn ih, an dungah a ding. 20 Mero ṭhuam cu Izip-mipawlih riahhmun le Israel-mipawlih riahhmun khuarnak karlakah a ra. Cumi cu Izip-mipawl hrangah mero le khawthim a si, asinan cumi cun Israel-mipawl hrangah zan ah tleu a pe. Cule zanvar khat lam riahhmun khuarnak le khat lam riahhmun khuarnak an pannâiaw thei lo.\\nTipi Sen Ṭhenawknak\\n21 Cun Mosi in tifinriat tlunah a kut a hawi, cule Jehovah in cuih zan zanvar nisuahnak lam thli cak zet hmangin tifinriat a kirsalter, tifinriat cu leiro ah a tuah ih, tipi cu an ṭhenaw. 22 Cule Israel tefapawl cu tifinriat sung leiro parah an feh ih, tipi cu an vawrh lamah le an keh lamah an hrangah phăr a si. 23 Cule Izip-mipawl in an dawi ih, Faro-ih rángpawl, a ránglêngpawl le a rángralkappawl hmuahhmuah cu tifinriat sungin an dung ihsin an feh.\\n24 Cule hitin a rak si, zing khawvâng zawng sentari kil cān ah meisa le mero ṭhuam ihsin Jehovah in Izip-mipawlih ralkappawl cu a vun cuan ih, Izip-mipawlih ralkappawl cu a tibuai. 25 Cule harsa zetih mâwng dingin Jehovah in an ránglêng kepawl a thlawngter. Cule Izip-mipawl in, «Israel-mipawl hmaika ihsin tlân uhsi, ziangahtile Jehovah in Izip-mipawl dokalhin anmah a dosak hai a si,» tiah an ti.\\n26 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Izip-mipawl par, an ránglêngpawl par le an rángralkappawl parih tipi a ra kirsal theinak dingah tifinriat tlunah na kut hawi aw,» tiah a ti. 27 Cule Mosi cun tifinriat tlunah a kut a hawi ih, zing a thlen tikah, a sung lam panih Izip-mipawl an tlân rero laiah tifinriat cu a kēl ah a cangkirsal. Cule Izip-mipawl cu Jehovah in tifinriat sungah a ahlăwn hai. 28 Cun tipi cu a kirsal ih, an dung lam tifinriat sungih ratu ránglêngpawl, rángralkappawl le Faro-ih ralkappawl hmuahhmuah cu a khuh ṭheh. An lakih mi pakhat hman an tâng lo. 29 Sikhalsehla Israel tefapawl cu tifinriat sung leiro parah an feh ih, tipi cu an vawrh lamah le an keh lamah an hrangah phăr a si.\\n14:27a hlăwn: A ṭawng hrampi ah «thingthla» tinak a si.\\n30 Cutin Jehovah in cuih ni ah Izip-mipawlih kut sung ihsin Israel-mipawl a runsuak hai ih, Israel-mipawl in tifinriat kapah a thi mi Izip-mipawl an hmu. 31 Cule Jehovah in Izip ram ih a rak tuah mi a thil ti ropi cu Israel-mipawl in an hmu ih, mipi in Jehovah an ṭihzah, cule Jehovah le a siahhlawh Mosi cu an zum.\\n1 Mosi le Israel tefapawl in Jehovah hnenah hi hla hi an sak ih, hitin an ti:\\n«Jehovah hnenah hla ka sak ding,\\nZiangahtile anih cu ropi zetin a cawisângaw!\\nRáng le a totu cu tifinriat sungah a rak hlăwn!\\n2 Jehovah cu ka cahnak le ka hla a si,\\nCule anih cu ka runsuahnak ah a cang.\\nAmah cu ka Pathian a si ih, amah ka thangṭhat ding,\\nAmah cu ka paih Pathian a si ih, amah ka khaisâng ding.\\n3 Jehovah cu ral do mi a si,\\n4 Tifinriat sungah Faro-ih ránglêngpawl le a ralkappawl a hlăwn.\\nA hril mi ralbawipawl khal Tipi Sen sungah an tla.\\n5 Thûknakpawl in anmah an khuh;\\nLungto bangin a tawnet ah an pil.\\n6 «Na vawrh lam kut cu, Maw Jehovah, thiltitheinak thawn a ropi a si.\\nNa vawrh lam kut cun, Maw Jehovah, ral cu a khekkuai ṭheh.\\n7 Cule na cungnunnak nasatak cun\\nNangmah a lo dokalhtupawl na hlorálter zo.\\nNa thinlingnak na thlahsuak,\\nCumi in fângko bangin anmah a kangrál thluh.\\n8 Cule na hnar ih thaw in tipi an kăwmaw,\\nTilik cu thil penkhawm mi bangin a ding,\\nTi thûknakpawl cu tifinriat laifangah an khál ṭheh.\\n9 Ral in, ‹Ka dawi ding,\\nKa man ding,\\nRalthillawn ka zem ding.\\nAn parah ka duhnak a diriam ding.\\nKa ralnâm ka phawi ding,\\nKa kut in anmah a hlorálter ding,› tiah a ti.\\n10 Na thaw in na sēm hai,\\nTifinriat in anmah a khuh ṭheh.\\nSûan bangin a thûk zet mi tipi sungah an pil.\\n11 «Maw Jehovah, pathianpawl lakah hin nang vek zo so um?\\nThianhlimnak lamih ropi,\\nThangṭhattlak sinak lamih zahum,\\nMangbangzapawl tuah ṭheu tu,\\nNangmah vek zo so um?\\n12 Na vawrh lam kut na pharh,\\nLeilung in anmah a dawlh ṭheh.\\n13 Nang cun na tlen cia mi miphun cu na zahngainak in na hruai hai.\\nNa cēnnak hmun thianghlim ah na cahnak thawn anmah na hruai hai zo.\\n14 «Minungpawl in an thei ding ih an khūr ding.\\nFilistia luahtupawl cu riahsiatnak in a kai hai ding.\\n15 Cun Edom hotupawl cu an lung a phâng ding.\\nMoab pacakpawl, khŭrhnak in a kai hai ding.\\nKanaan ih cêngpawl zaten an zŭp thluh ding.\\n16 An parah ṭihnak le râpnak a thleng ding.\\nNa bân nasatak ruangah lungto bangin daiten an um ding.\\nNa mipawl an fehtlăng tiang, Maw Jehovah,\\nNa lei zo mi na mipawl an fehtlăng tiangin.\\n17 Anmah na hruailut ding ih, ro ih na co mi tlang ah anmah na phun ding;\\nMaw Jehovah, nangmai cēnnak hrangih na rak tuah mi hmun ah,\\nMaw Bawipa, na kut ih na rak dĭn mi, hmun thianghlim ah.\\n18 «Jehovah in kumkhua ihsin kumkhua a uk ding,»\\n19 Ziangahtile Faro-ih rángpawl cu a ránglêngpawl le a rángralkappawl thawn tifinriat sungah an fehlut, cule Jehovah in tifinriat tidai cu an parah a kirtersal. Asinan Israel tefapawl cu tifinriat sung leiro parah an feh.\\n20 Cun nunau profet Miriam, Aaron-ih unu in a kut ah khuangte a keng, cule nunau hmuahhmuah in khuangtepawl thawn lām phahin an thlun.\\n21 Cule Miriam in an hnenah,\\n«Jehovah hnenah hla sak uh,\\nZiangahtile anih cu a cawisângaw zo!\\nRáng le a parih to cu tifinriat sungah a hlăwn zo!»\\ntiin a sawn hai.\\nTi khâ Thlumternak\\n22 Cutin Mosi cun Israel-mipawl cu Tipi Sen ihsin a hruai hai, cun Shur Ramṭhing an thleng. Cule ni thum sung ramṭhing ah an feh ih, tidai an táwng lo. 23 Cun aMarah hmun an thlen tikah Marah tidai an in thei lo, ziangahtile cuih tidai cu a khâ. Curuangah cumiih hmin cu Marah tiih kawh a si. 24 Cule mipi cu Mosi dokalhin, «Ziang kan in ding?» tiah an phunzai. 25 Cule anih in Jehovah hnenah a ausuak ih, Jehovah in thingkung pakhat a hmuh. Cumi cu tidai sungih a thlak tikah, tidai cu a thlum.\\n15:23a Marah: «A khâ» tinak a si.\\nCu tawkah anih in an hrangah sakhaw dān le cīn le dān a tuahsak hai. Cule cu tawkah anmah a hniksak hai ih, 26 «Jehovah na Pathian aw ṭha zetin na ngai ih, a mithmuhah a dik mi na tuah, a thupekpawl lamah na hna na tŭn ih, a sakhaw dānpawl hmuahhmuah na thlun thluh asile na parah Izip-mipawl parih ka rak thlĕn mi natnak zianghman ka thlengter lo ding. Ziangahtile keimah cu aJehovah Rapha ka si,» tiah a ti.\\n15:26a Jehovah Rapha: «Nanmah a lo tidamtu Jehovah» tinak a si.\\n27 Cun tihna hleihnih le ṭhulhfau kung 70 umnak Elim hmun an thleng. Cule tidai kiangah riahhmun an sâm.\\nVan ihsin Manna\\n1 Elim ihsin an fehsuak ih, Israel tefa umkhawm hmuahhmuah cu Sin Ramṭhing an thleng, cumi cu Elim le Sinai karlakih um a si, Izip ram ihsin an pawhsuah hnu a thla hnihnak ni hleinga ni ah a si. 2 Cun Israel tefa umkhawm zaten Mosi le Aaron dokalhin ramṭhing ah an phunzai. 3 Cule Israel tefapawl in an hnenah, «Aw, sabelpawl kiangih kan to lai le khăwpkham takih sang kan ei laiah khan Jehovah-ih kut in Izip ram ah rak thi sawn ta nungna maw! Ziangahtile nannih in hi ramṭhing ah hi mipungkhawm hmuahhmuah hi rilrâwngih that dingin in hruaisuak a si,» tiah an ti.\\n4 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Ngai hnik, nan hrangah van ihsin sang ka surter ding. Cule mipi an fehsuak pei ih, ni tin an covo tawkin ni khat hrangah an sar pei, cutin ka dān an thlun maw thlun lo ti ka hniksak thei hai ding. 5 Cule a ni ruknak ah hitin a si ding, an va sar mi cu an timtuah ding ih, cumi cu ni tin an sar mi ih alet in a tam ding,» tiah a ti.\\n6 Cun Mosi le Aaron in Israel tefapawl hmuahhmuah hnenah, «Jehovah in Izip ram ihsin a lo hruaisuak a si ti tuihzan ah nan thei ding. 7 Cule zing lamah Jehovah ropitnak nan hmu ding, ziangahtile Jehovah dokalhih nan phunzainak cu amah in a thei. Kannih cu ziangso maw kan si ih, kanmah dokalhih nan phunzai?» tiah an ti. 8 Cule Mosi in, «Kannih cu ziangso kan si? Jehovah in zan lamah ei ding sa le zing lamah sang khăwpkhamin a lo pek tikah le nan phunzainak Jehovah in a theih tikah nan phunzainakpawl cu kanmah dokalh si loin, Jehovah dokalh nan si sawn ti nan theithiam ding,» tiah a ti.\\n9 Cun Mosi in Aaron hnenah, «Israel tefa umkhawm hmuahhmuah hnenah, ‹Jehovah hmai ra naih uh, ziangahtile nan phunzainakpawl a thei zo,› tiah sim aw,» tiah a ti. 10 Cule hitin a si, Israel tefa umkhawm zate hnenih Aaron in a sim tikah, ramṭhing lam an hawi ih, ngai hnik, Jehovah ropitnak cu mero ah a lang.\\n11 Cule Jehovah in Mosi hnenah, 12 «Israel tefapawlih phunzainak ka thei zo. An hnenah, ‹aKhawthim zawngah sa nan ei ding ih, zing lamah sang in pum puarter nan si ding. Cule keimah cu Jehovah nan Pathian ka si ti nan thei ding,› tiin sim aw,» tiah a sim.\\n16:12a Khawthim zawngah: 12:6 simfiangnak zoh aw.\\n13 Cule hitin a si, zan lamah vanîm an ra suak ih riahhmun khuarnak an khuhkhat ṭheh, cun zing lamah an riahbûk kiangkap hmuahhmuah ah dai a tla. 14 Cule cuih daitla cu a hŭl tikah, ngai hnik, ramṭhing vangdâp parah, vur var vek, thil hlûm fate lei parah a um. 15 Cule cumi cu Israel tefapawl in an hmuh tikah, pakhat le pakhat, «Himi hi ziang a si?» tiah an tiaw. Ziangahtile cumi cu ziang a si ti an thei lo.\\nCule Mosi in an hnenah, «Himi hi Jehovah in nan ei dingih a lo pek mi sang a si. 16 Himi hi Jehovah in, ‹Mi kip in an ṭuldān ciar vekin, mi pakhat hrangah omer khat ciar, nan minung pum zulhin, mi kip in an puanthlam sungih um mipawl hrangah sar hai seh,› tiih thu a pek mi a si,» tiah a ti hai.\\n17 Cun Israel tefapawl in cutin an tuah, cule mi hrek in tamdeuhin, mi hrek in máldeuhin an sar. 18 Cule tahnak omer ih an tah tikah tampi a sartu in a hlei a nei cuang lo ih, málte a sartu khal a tlasam cuang lo. Mi kip in an ṭuldān vek ciar in an sar. 19 Cule Mosi in, «Zohman in zing lam tiang zianghman tân hlah seh,» tiah a ti. 20 Sikhalsehla annih in Mosi an ngaithla cuang lo. An lakih mi hrekkhat in zing lam tiang a hrekkhat an tân ih, cumi cu a lúng ih a namsia. Cule Mosi cu an parah a thin a heng. 21 Cule mi kip in an ṭul tawk cio in zing tin cumi cu an sar. Cule ni a hung săt tikah cumi cu a zŭp.\\n22 Cule hitin a si, a ni ruknak ah aletih tam in sang an sar, mi pakhat ciar hrangah omer hnihin. Cule mipi-umkhawm hotu hmuahhmuah cu an ra ih Mosi an sim. 23 Cun anih in an hnenah, «Himi hi Jehovah in, ‹Thaizing cu Sabbath cawlh, Jehovah hrangih Sabbath thianghlim a si. Tuihsun ah nan kăn ding mi káng uhla, nan suan ding mi sûang uh, cule thaizing tiang ret dingah a tāng mi hmuahhmuah nanmai hrangah ret uh,› tiih a sim mi a si,» tiah a ti. 24 Cule Mosi ih thu a pek vekin cumi cu zing lam tiang an ret, cule cumi cu a namsé lo ih, a sungah tholung khal an um lo. 25 Cun Mosi in, «Tuihsun cu Jehovah hrangih Sabbath a si ruangah cumi cu tuihsun ah ei uh, cumi cu tuihsun ah cun ramlak ah nan hmu lo ding. 26 Ni ruk sung cumi cu nan khawm ding, asinan Sabbath a si mi a ni sarih ni ah cun pakhat hman a um lo ding,» tiah a ti.\\n27 Cule hitin a rak cang, mi hrekkhat cu a ni sarih ni ah sar dingin an fehsuak, asinan pakhat hman an hmu lo. 28 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Ziangtik tiang so ka thupekpawl le ka dānpawl thlun hi nan el ding? 29 Zoh hman! Jehovah in Sabbath a lo pek hi; curuangah a ni ruknak ah ni hnih hrang sang a lo pe. Mi kip in anmai hmun ah um hai seh; a ni sarihnak ah mi pakhat hman amai hmun ihsin fehsuak hlah seh,» tiah a ti. 30 Cutin mipi cu a ni sarihnak ah an cawl. 31 Cule Israel sungza in cumi cu manna tiah hmin an sak. Cumi cu anannan ci vek a si ih a var, a thawtdān cu khuaitizu thawi tuah mi sangper páte vek a si.\\n16:31a nannan: Thlai phun khat a si ih, Mediterenian tipi kap tluan le Israel ram nisuahnak lam rampawl ih um a si. Cuih thlai kung cun pangpar var fate zet le sen dâng nawn a nei; a ci cu rimhmui hrangih hman a si.\\n32 Cun Mosi in, «Himi hi Jehovah in, ‹Nan tesinfanau tiang hrangih ret dingah, cumi cun omer pakhat khatter uh, cutin Izip ram ihsin ka lo hruaisuak laiah ramṭhing ih ka lo cawmnak sang an hmu thei ding,› tiih thu a pek mi thil a si,» tiah a ti. 33 Cule Mosi in Aaron hnenah, «Bel pakhat la awla cumi sungah manna omer khat thun aw, cule cumi cu na tesinfanau san hrangih ret dingah Jehovah hmaiah retṭha aw,» tiah a ti. 34 Jehovah in Mosi thu a pek vekin, Aaron in ret ding hrangah, cumi cu aTheihpinak hmaiah a retṭha. 35 Cule Israel tefapawl cun minung umnak ram an thlen hlanlo, kum 40 sung manna an ei, Kanaan ram ramri an thlen hlanlo manna an ei. 36 Omer khat cu efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat a si.\\n16:34a Theihpinak: Himi hi Thukham Kuang hmin pakhat a si.\\n1 Israel tefa umkhawm hmuahhmuah cu Jehovah thupek bangtukin Sin Ramṭhing ihsin feh vivo dingin an păwksuak ih, Refidim ah riahhmun an sâm, asinan mipi hrangah in ding tidai a um lo. 2 Curuangah mipi in Mosi an to ih, «Kan in dingah tidai in pe aw,» tiah an ti.\\nCule Mosi in an hnenah, «Ziangah so keimah in tawh? Ziangahso Jehovah nan hniksak?» tiah a ti hai.\\n3 Cun mipi cu cu tawkah an ti a hâl ih, mipi cu Mosi parah an phunzai, cule, «Ziangah so kanmah le kan fātepawl le kan sumhnámpawl tihâlih thah dingah Izip ram ihsin in hruaisuak?» tiah an ti.\\n4 Cule Mosi cu Jehovah hnenah, «Hih mipi hi ziangtin ka tuah ding? Lungto ih in deng dingin an tiar ṭhepṭhep,» tiin a ausuak.\\n5 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Mipi hmaiah feh awla Israel miupa hrekkhat na hnenah hruai aw. Tiva na rak vuaknak na kianghrăwl khal na kut in keng awla, feh aw. 6 Ngai hnik, Horeb lungpi par, cu tawkah na hmaiah ka rak ding ding, cule lungpi na vaw ding ih, cumi ihsin tidai a ra suak ding, cutin mipi in an in ding,» tiah a ti. Cule Mosi in Israel miupapawl mithmuhah cutincun a tuah. 7 Cule Israel tefapawlih tawhnak ruangah le, «Jehovah kan lakah a um maw um lo?» tiin Jehovah an hniksak ruangah, cuih hmun hmin cu aMassah le Meribah tiah a ko.\\n17:7a Massah: «Hniksak» tinak a si.\\nAmalek-mipawl thawi Doawknak\\n8 Cule Amalek-mipawl an ra ih, Refidim ah Israel-mipawl an do. 9 Cule Mosi in Joshua hnenah, «Kan hrangah mipa hrekkhat hril awla fehsuak aw, Amalek-mipawl do aw. Thaizing ah ka kut ih Pathian kianghrăwl thawn tlangmual zimah ka ding ding,» tiah a ti. 10 Cutin Mosi ih a sim vekin Joshua in a tuah ih, Amalek-mipawl a do. Cule Mosi, Aaron le Hur cu tlangmual zimah an fehso. 11 Cule hitin a si, Mosi in a kut a hawiso tikah, Israel-mipawl in an neh, cule a kut a thlak tikah, Amalek-mipawl in an neh. 12 Asinan Mosi-ih kut cu a khâm, lungto an la ih, amai hnuaiah an ret, cule cumi parah a to. Cun Aaron le Hur cun a kut cu pakhat in khat lam, a dang pakhat in khat lam an dăwmsak, cule a kut cu nitlak tiangin kêl a awh. 13 Cule Joshua in Amalek le a mipawl cu ralnâm hriam in a neh.\\n14 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Himi hi cazual sungah hngilhlonak dingah ngan awla, Joshua hnatheihah cumi cu siarsal aw. Amalek cīn ringring nak cu van rāng hnuai ihsin ka thaihlo thluh ding,» tiah a ti. 15 Cule Mosi in biakṭheng pakhat a dâwl ih a hmin ah, aJehovah Nissi, tiah a ko. 16 Cule anih in, «bA kut cu Jehovah laltokham parah a um. Jehovah in, Amalek-mipawl cu san khat hnu san khat a do ding,» tiah a ti.\\n17:15a Jehovah Nissi: «Jehovah cu ka thantar a si» tinak a si.\\n17:16b A kut cu Jehovah laltokham parah a um: «Jehovah in sia a săm zo» asilole «Amalek-mipawlih kut cu Jehovah dokalhin a um» tinak a si thei.\\n1 Mosi-ih pu, Midian puithiam Jethro in Mosi le Pathian mipi Israel-mipawl hrangih Pathian in a rak tuah mi hmuahhmuah, Jehovah in Izip ihsin Israel-mipawl a hruaisuak thu a rak thei. 2 Cun Mosi-ih pu, Jethro cun Mosi ih a rak thlahkirsal mi Mosi nupi Zipporah cu, 3 a fapa pahnih thawn a rak hruai. Pakhat ih hmin cu aGershom a si, ziangahtile Mosi in, «Keimah cu ram dang ah mikhual ka rak si,» tiah a ti. 4 A dang pakhat ih hmin cu bEliezer a si, ziangahtile Mosi in, «Ka paih Pathian cu i bawmtu a si ih, Faro-ih ralnâm ihsin i runsuak,» tiah a ti. 5 Cule Mosi-ih pu, Jethro cu Mosi fapapawl le Mosi nupi thawn, Pathian tlang hram, riahhmun an sāmnak hmun ramṭhing ih Mosi hnenah a thleng. 6 Cun anih in Mosi hnenah, «Keimah, na pu Jethro cu, na nupi le a hnenih a fapa pahnih thawn, na hnenah ka ra a si,» tiah a ti.\\n18:3a Gershom: 2:22 simfiangnak zoh aw.\\n18:4b Eliezer: «Ka Pathian cu bawmtu a si» tinak a si.\\n7 Cule Mosi cu a pu hmuak dingin a fehsuak ih a băwk, cule amah cu a hnam. Cun pakhat le pakhat an thuhla an sutaw ih, puanthlam sungah an lut. 8 Cun Mosi in a pu hnenah, Israel-mipawl ruangih Jehovah in Faro hnen le Izip-mipawl hnenih a rak tuah mi hmuahhmuah, lamzin tluanih an parih a thleng mi retheihzăwnzaihnak hmuahhmuah le Jehovah in anmah a rak runsuahdān thupawl tla a sim. 9 Cun Jethro cu Izip-mipawlih kut ihsin a rak runsuah mi Israel-mipawl hrangih Jehovah in thil ṭha a tuah mi hmuahhmuah ruangah lungawiaipuangin a um. 10 Cule Jethro in, «Izip-mipawl kut ihsin le Faro kut ihsin a lo runsuaktu le Izip-mipawl kut hnuai ihsi mipi runsuaktu Jehovah cu thangṭhatin um seh. 11 Cun Jehovah cu pathianpawl hmuahhmuah hnakin a ropisawn ti ka thei, ziangahtile puarthau zetih an căngvaihnak thil rori ah, cupawl tlunah anih cu a um,» tiah a ti. 12 Cun Mosi-pu, Jethro cun Pathian hnenah Meiur Thilhlăn le raithawinak dangpawl Pathian hnenih hlan dingin a la. Cule Aaron cu Mosi-pu thawi Pathian hmaiih sang ei dingin Israel miupapawl thawn a ra.\\n13 Cule hitin a si, a thaisun ah Mosi cu mipi thuṭhen dingin a to, cule mipi cu zing ihsin zan lam tiang Mosi hmaiah an ding. 14 Cun Mosi-pu in mipi hrangih Mosi ih tuah mi hmuahhmuah a hmuh tikah, «Hih mipi hrangih na tuah mi thil hi ziang a si? Ziangruangah nangmah lawng na to ih, zing ihsin zan lam tiang na hmaiah mipi hmuahhmuah cu an din?» tiah a ti.\\n15 Cule Mosi in a pu hnenah, «Ziangruangahtile mipi cu Pathian răwn dingah ka hnenah an ra. 16 Thubuai an neih tikah ka hnenah an ra ih, pakhat le pakhat karlakah thu ka ṭhen, cule Pathian-ih sakhaw dānpawl le a dānpawl ka theihter ṭheu hai,» tiah a ti.\\n17 Cule Mosi-pu in a hnenah, «Na tuah mi thil hi a ṭha lo. 18 Nangmah le na hnenih um hi mipi cu nan bāng hnephnep leh tengteng ding. Ziangahtile hi thil cu na hrangah a tam tuk, nangmah ten himi hi na ṭuansuak thei lo ding. 19 Atu ah ka aw ngai aw, thurawn ka lo pe ding ih, Pathian cu na hnenah a um ding. Thubuaipawl Pathian hnenih na thlen theinak dingah mipi hrangah Pathian hmaiah ding aw. 20 Cule sakhaw dānpawl le dānpawl cu anmah na zirh ding ih, an fehnak ding lamzin le an tuah ding mi hmuh aw. 21 Cun mipi zate lak ihsin thiltithei mipapawl, Pathian ṭihzah mi, midik, a dik lo mi hlawknak huatu ti vekpawl na hril pei. Cule a thawng hotu, a za hotu, sawmnga hotu le pahra hotu ah tiin an tlunah na ret hai pei. 22 Cule ziang tik lai khalah anmah in mipi thuṭhen hai seh. Cun thu pipa kip cu na hnenah an run thlĕn pei, asinan thu tenau kip cu anmah ten an ṭhen pei. Cule annih in phurrit an lo phurhpi ding ih, na hrangah a áwldeuh ding. 23 Hih thil na tuah ih, cumi tuah ding Pathian in thu a lo pek a si ahcun, na tuar thei ding ih, hi mipi hmuahhmuah khal anmai hmun ah hnangamten an feh ve ding,» tiah a ti.\\nMosi in Hotupawl a Hril\\n24 Cun Mosi in a pu-ih aw cu a ngaithla ih, a sim mi hmuahhmuah a tuah. 25 Cule Mosi in Israel-mipawl zate lak ihsin thiltithei mipapawl a hril ih, a thawng hotu, a za hotu, sawmnga hotu le pahra hotu ah tiin mipi tlunih lubân ah anmah cu a tuah. 26 Cule annih cun ziang tik lai khalah mipi thu an ṭhen ṭheu, thu harsapawl cu Mosi hnenah an thlĕn, asinan thu tenau pauhpauh cu anmah ten thu an ṭhen.\\n27 Cun Mosi in a pu cu a thlah ih, anih cu amai ram ah a tlung.\\nSinai Ramṭhing ah Israel-mipawl\\n1 Israel tefapawl Izip ram ihsin an fehsuak hnu a thla thumnak, cuih ni thotho ah, Sinai Ramṭhing an thleng. 2 Cule Refidim ihsin an păwksuak, Sinai Ramṭhing an thleng thlang, cule ramṭhing ah riahhmun an sâm. Cule Israel-mipawl cu tlang hmai cu tawkah riahhmun an sâm.\\n3 Cule Mosi cu Pathian hnenah a fehso ih, Jehovah in, «Jakob sungza hnenah hitin na sim pei ih, Israel tefapawl na sim pei: 4 ‹Izip-mipawl hnenih ka tuah mi le ziangti vekin muvanlai thla parah ka lo cawi ih, ka hnen rori ah ka lo hruai ti nan hmu zo. 5 Curuangah atu ah ka aw nan ngaithla taktak ih, ka thukham nan thlun asile ka hrangah miphun hmuahhmuah hnakin ka hlawnthil hleice nan si ding, ziangahtile leilung hmuahhmuah cu ka ta a si. 6 Cule ka hnenah puithiam miphun le miphun thianghlim nan si ding,› tiin. Hipawl hi Israel tefapawl hnenih na sim ding mi kamsuakthupawl an si,» tiin tlang ihsin amah cu a ko.\\n7 Cule Mosi cu a ra ih, mipi upapawl a ko hai. Cule Jehovah in amah thu a pek mi hi kamsuakthu hmuahhmuah cu an hmaiah a ret. 8 Cun mipi hmuahhmuah in hmunkhatah an sâng ih, «Jehovah ih a rak sim mi hmuahhmuah kan tuah ding,» tiah an ti. Cule Mosi in mipi ṭawngkampawl cu Jehovah hnenah a thlenkirsal.\\n9 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Ngai hnik, mipi in nangmah ka lo biak lai an hna in an thei ih an lo zum kumkhua theinak dingah, mero sahpi sungah na hnenah ka ra thlang ding,» tiah a ti. Cutin Mosi in mipi ṭawngkampawl cu Jehovah hnenah a sim.\\n10 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Mipi hnenah feh awla tuihsun le thaisun ah serhhran hai aw, cule an hnipuan sawp hai seh. 11 Cule a ni thumnak hrangah tiar hai seh. Ziangahtile a ni thumnak ah mipi hmuahhmuah mithmuhah Sinai Tlang parah Jehovah a rung ṭum ding. 12 ‹Tlang ih kaiso lo dingin le tlang hram dai lo dingin fimkhur uh. Tlang a daitu pauhpauh cu thah tengteng an si pei. 13 Tlang daitu cu kut pakhat hman in a thâm lo pei, cumi cu minung a si ah simaw, rannung a si ah simaw, lung ih den asilole thálfung ih sai tengteng a si pei, tlang daitu cu a nung lo pei,› tiin mipi hrangah a kimvelin ramri khamsak aw. Tawtawrawt reipi a áwn tikah tlang an rak naih ding a si,» tiah a ti.\\n14 Cule Mosi cu tlang ihsin mipi hnenah a ṭum ih, mipi a tithianghlim, cule an hnipuan an sawp. 15 Cun anih in mipi hnenah, «A ni thumnak hrangah tiar uh, nunau naih hlah uh,» tiah a ti hai.\\n16 Cun a ni thumnak ah hitin a si, zing ah tlang parah khawri le nimthlakaupawl le mero sahpi a um, cule tuupa ki phawt aw cu a ring zet, cuticun riahhmun khuarnak ih um mipi hmuahhmuah cu an khūr. 17 Cule Mosi in mipi cu Pathian táwng dingin riahhmun khuarnak ihta a hruaisuak hai ih, tlang hramah an ding. 18 Cun Sinai Tlang cu meikhu in a khat ṭheh, ziangruangahtile Jehovah cu tlang parah meisa in a rung ṭum. A khu cu meipi khu vekin a kaiso ih, nasazetin tlang pumpi cu a hnîn. 19 Cule tuupa ki phawt mi cu reipiin a awn ih, a rin deuhdeuh tikah Mosi a ṭawng, cule Pathian in aw in amah cu a sawn. 20 Cun Jehovah cu Sinai Tlang par, tlang zimah a rung ṭum. Cule Jehovah in tlang zimah Mosi a ko ih, Mosi cu a kaiso.\\n21 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Ṭum awla mipi ralrinnak pe aw, culoasile Jehovah zoh dingin an pahtlăng ding ih, tampi an thi pang ding. 22 Cun Jehovah a naihtu puithiampawl cu anmah le anmah serhhran aw hai seh, culoasile Jehovah in anmah a hrem hai pang ding,» tiah a ti.\\n23 Asinan Mosi in Jehovah hnenah, «Sinai Tlang parah mipi an kaiso thei lo, ziangahtile nangmah in, ‹Tlang kimvelin ri kham in serhhran aw,› tiin ralrinnak in rak pe a si kha,» tiah a ti.\\n24 Cun Jehovah in a hnenah, «Feh aw! Ṭum awla, na zawngah Aaron hun hruaiso aw. Asinan puithiampawl le mipi cu Jehovah hnenih ra kai dingin pahtlăng hlah hai seh, culoasile anmah a hrem hai pang ding,» tiah a ti. 25 Cutin Mosi cu mipi hnenah a ṭum ih, anmah a sim.\\n1 Pathian in hi kamsuakthu hmuahhmuah hi a ṭawngsuak:\\n2 «Keimah cu Jehovah na Pathian, Izip ram, sáltannak hmun ihsin a lo hruaisuaktu ka si.\\n3 «Ka hmaiah pathian dangpawl na nei lo pei.\\n4 «Khercawp milim, tlun lam van ihta siseh, hnuai lam leilung ihta siseh, leilung hnuai tidai ihta siseh, cumi băngnak nei na hrangah zianghman na tuah lo pei. 5 An hmaiah na kûn lo pei ih, anmah na rian fawn lo pei. Ziangahtile keimah, Jehovah na Pathian cu thîkthusia Pathian, keimah huatupawl cu an palepawlih mawhsualnak kha an tefa parah san thum san li tiang lehrūl ṭheu tu ka si. 6 Asinan keimah i duhdawtupawl le ka thupekpawl thluntu thawng tampi hnenih zahngainak langtertu ka si.\\n7 «Jehovah na Pathian hmin umze nei loin na hmang lo pei, ziangahtile umze nei loih a hmin hmangtu cu Jehovah in mawh nei lo ah a ruat lo ding.\\n8 «Sabbath ni thianghlim teih ul dingah, cuih ni cu cîng ringring aw. 9 Ni ruk sung ṭuanbāng in, na hna hmuahhmuah na ṭuan pei, 10 asinan a ni sarihnak cu Jehovah na Pathian-ih Sabbath a si. Cuih ni ah hna zianghman na ṭuan lo pei. Nangmah siseh, na fapa siseh, na fanu siseh, na siahhlawh mipa siseh, na siahhlawh nunau siseh, na ṭilva siseh, na kăwtkapawl sungih na mikhual in siseh ziang hna hman nan ṭuan lo pei. 11 Ziangahtile Jehovah in ni ruk sungah vanpawl le leilung, tifinriat le an sungih um mi hmuahhmuah a tuah ih, a ni sarihnak ah a cawl. Curuangah Jehovah in Sabbath ni cu a thlawsuah ih, cumi cu a thianghlimter.\\n12 «Na Pathian Jehovah ih a lo pek ding mi ram ah na san a sau theinak dingah na nu le na pa upat aw.\\n13 «Lai na that lo pei.\\n14 «Na uire lo pei.\\n15 «Rûk na ru lo pei.\\n16 «Na innhnen parah theihpinak dik lo na rel lo pei.\\n17 «Na innhnen inn na daw lo pei, na innhnen nupi siseh, a siahhlawh mipa siseh, a siahhlawh nunau siseh, a câwcang siseh, a lāk siseh, na innhnen thil zianghman na daw lo pei,»\\ntiin a sim.\\nMipi in Jehovah an Ṭih\\n18 Cun mipi hmuahhmuah in khawri, nimthlakau, tuupa ki awn le tlang meikhu pawl an hmu, cule mipi in cumi an hmuh tikah an khūr ih, hlaralah an ding. 19 Cun Mosi hnenah, «Kan hnenah nang ṭawng awla kan ngai ding, asinan Pathian cu kan hnenah ṭawng hlah seh, kan thi pang ding,» tiah an ti.\\n20 Cule Mosi in mipi hnenah, «Ṭih hlah uh, ziangahtile nan mithmai ah amah ṭihzahnak a um ih, cutin nan suallonak dingah Pathian cu nanmah hniksak dingin a ra zo,» tiah a ti. 21 Cule mipi cu hlaralah an ding, asinan Mosi cu Pathian umnak hmun thim sahpi lam a hei naih.\\n22 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Israel tefapawl hnenah, ‹Van ihsin nanmah ka lo bia ti nan hmu zo. 23 Keimah zawngah sui le ngun pathian dangpawl nan tuah lo pei ih, nanmai hrangah pathianpawl nan tuah lo pei. 24 Ka hrangah leilung biakṭheng na tuah pei ih, cumi parah na rante rual le na ranpi rual pawl in Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawl na thawi pei. Ka hmin hngilh lo dingih ka umter hainak hmun kip ah na hnenah ka ra ding ih, ka lo thlawsuah ding. 25 Cule ka hrangih lungto biakṭheng na dawl asile, ser mi lung in na tuah lo pei, ziangahtile cumi parih na hmanrua na hman asile cumi cu thianglo ah na cangter a si. 26 Na taklawngnak cu cumi parih lăngter a silonak dingah ka biakṭheng karbakpawl ah na kai fawn lo pei,› tiin na sim hai pei.\\nSiahhlawh Thuhla Dān\\n1 «Hipawl hi an hmaiih na ret ding mi cīn le dān an si: 2 Hebru-mi siahhlawh na lei asile, kum ruk sung hna a ṭuan pei, cule a kum sarihnak ah cun zianghman pe ta loin, zalenin a fehsuak pei. 3 Amah te lawng a ra lut asile, amah ten a suaksal pei, nupi nei ih a ra lut asile, amai zawngah a nupi cu a fehsuak pei. 4 A pu in amah cu nupi a pek ih, cumi nu in fapapawl lole fanupawl a hrinsak asile, a nupi le a fātepawl cu a pu-ih ta an si pei ih, anih cu amah te lawngin a fehsuak pei. 5 Asinan siahhlawh cun tlăng takin, ‹Ka bawipa, ka nupi le ka fātepawl ka duhdawt, ka suakzalen lo ding,› a ti asile, 6 a pu in amah cu thuṭhentupawl kiangah a hruai pei. A pu in cu pa cu sângka kiangah simaw, sângka biang ah simaw a hruai pei ih, a pu cun thirzúm in a hna a vit pei; cule cu pa cun kumkhuain a pu a rian pei.\\n7 «Cule mi pakhat in a fanu cu siahhlawh si dingah a zuar asile, cu nu cu siahhlawh mipapawl bangin a fehsuak lo pei. 8 Amai hrangih amah a rak hamtu a pu a lung a hmuiter lo asile, a pu in amah cu a tlenawter pei. Cu nu cu a rak bum ruangah a pu in anih cu ram dang mi hnenih zuar theinak a nei lo. 9 Cule a pu in a fapa hrangih a ham asile, amah cu fanupawlih nunphung bangtukin a zoh pei. 10 Nupi dang a ṭhit asile a rawl, a hnipuan le pasal a ihpi theinak pawl a ṭhumsak lo pei. 11 Cule cu nuih hrangah a pu in hi thil pathum a tuahsak lo asile, paisa pe ta loin a suakzalen pei.\\nNunrawnnak Thuhla Dān\\n12 «Thi ko mi a thawitu cu thah tengteng a si pei. 13 Sikhalsehla a bawh hrim si loin, amai kut ah Pathian in a pek a si sawnah cun, a tlansuahnak dingah na hrangah hmun ka ruat ding.\\n14 «Asinan mi pakhat cu a innhnen dokalhin hrăwkhrawl zetin, thah tum tahratin tumcianak thawn a cāngvai asile, a thih theinak dingah ka Biakṭheng ihsin amah cu nan hruai pei.\\n15 «Cule a pa asilole a nu a thawitu cu thah tengteng a si pei.\\n16 «Minung ru tahratih zuartu simaw, a kut sungih an hmuh ah simaw cu pa cu thah tengteng a si pei.\\n17 «Cule a pa asilole a nu camsetu cu thah tengteng a si pei.\\n18 «Minungpawl cu pakhat le pakhat toawin pakhat in lungto thawn simaw, a kuttum thawn simaw mi dang kha a thawi ih, cu pa cu a thi lo nân, a ihkhun ah hmuntoin a um. 19 Cule a thosal ih a kianghrăwl thawn lengah a feh asile, amah vawtu cu thlah a si pei. A tikcu khawhral mi man lawng a kuan pei ih, a damfel tiangin a câwm pei.\\n20 «Cule mi pakhat in a siahhlawh mipa simaw, a siahhlawh nunau simaw fungfek thawn a vuak ih a kut ih a thih asile, amah cu dāntat tengteng a si pei. 21 Cutisikhalsehla ni khat simaw, ni hnih simaw nungin a um a si ahcun, amah cu dāntat a si lo pei; ziangahtile amah cu a paisa a si.\\n22 «Mipapawl sualawin, nunau nau pai an natter, cutin thla kim loin fa a hring nân, siatnak dang a um cuang lo asile, nunaunuih pasal in a hnenih a phût mi bangtukin dāntat a si pei. Cule thuṭhentupawlih thusah vekin a kuan pei. 23 Asinan siatsuahawknak pakhat khat in a thlun a si ahcun, nunnak aiah nunnak, 24 mit aiah mit, ha aiah ha, kut aiah kut, ke aiah ke, 25 meikāng aiah meikāng, hriamhma aiah hriamhma, vuaknak aiah vuaknak na pe pei.\\n26 «Mi in a siahhlawh mipa asilole a siahhlawh nunauih mit a thawi ih, a tisiat asile a mit ruangah a suakzalenter pei. 27 Cule a siahhlawh mipa simaw a siahhlawh nunau simaw ih ha a thlawngter asile, a ha ruangah a suakzalenter pei.\\n28 «Câwcang in mipa simaw nunau simaw, a khîtthat a si ahcun, cuih câwcang cu lungto ih denthat tengteng a si pei ih, a sa cu ei a si lo pei; asinan, câwcang neitupa cu mawh nei lo a si pei. 29 Asinan câwcang in a hlanah a ki in mikhît a rak hmang ih, cumi cu a neitu theihter a rak si, cule anih in a rak khum lo, cutin cuih câwcang cun mipa asilole nunau a that a si ahcun, cuih câw cu lung ih denthat a si pei ih, a neitu khal thah a si pei. 30 A hnenah sumpai phût mi a um asile, a hnenih phût mi pauhpauh cu amai nunnak tlen dingin a kuan pei. 31 Cuih câw in fapa simaw, fanu simaw a khît asile, hi cīn le dān bangtukin a parah tuah a si pei. 32 Câwcang in siahhlawh mipa simaw, siahhlawh nunau simaw a khît asile, an pu hnenah câwcang neitu in ngun tangka shekel 30 a pe pei ih, câwcang cu denthat a si pei.\\n33 «Cule mi pakhat in khur a áwng, asilole mi pakhat in khur a lai ih, cumi cu a khuh lo ih, câwcang simaw, lāk simaw cumi sungih a tlak asile, 34 khur neitu in a rūl pei; anmah neitu hnenah paisa a pe pei, asinan a thi mi ṭilva cu amai ta a si pei.\\n35 «Mi pakhat ih câwcang in mi dang ta a tuahmawh, cutin cumi cu a thi a si ahcun, a nungtu câwcang cu an zuar pei ih, cumi ihsi paisa cu an ṭhen aw pei. Cule a thi mi câw khal an ṭhen aw pei. 36 Cuti si loin câwcang cun a hlanah mikhît a rak hmang ih, cumi neitu in a khum lo a si ti theih asile, câwcang aiah câwcang a rūl tengteng pei ih, a thi mi ran cu amai ta a si pei.\\nThil Neih mi Thuhla Dān\\n1 «Mi pakhat in câwcang simaw, tuu simaw a rûk ih, cumi cu a that asilole a zuar a si ahcun, câwcang pakhat aiah câwcang panga le tuu pakhat aiah tuu pali a rūl pei. 2 A băuh rero laifang fifir hmuh a si ih, amah cu vuak tuarin a thih asile, a thisen suak ruangah mawh a um lo pei. 3 Fifirpaih parah ni a rak suak zo a si ahcun, a thisen suak ruangah mawh a um pei. A pekirsal thluh ding a si; zianghman a nei lo asile, a rûkrûk man ah amah zuar a si pei. 4 Rûkrûk mi cu a kut ah a nungin hmuh felfai asile, cumi cu câwcang a si ah simaw, lāk a si ah simaw, tuu a si ah simaw, alet in a rūl pei.\\n5 «Mi pakhat in lóram simaw, sabit hmuan simaw eiterin, a ṭilva a thlah ih, mi dang lóram a eiter asile, amai lóram lakih a ṭhabik mi le a sabit hmuan lakih a ṭhabik in a rūl pei.\\n6 «Mei kāngter tahratin hlingtáwm a kāngkai, cutin khawm mi thlairawl, a ding lai mi thlairawl, asilole lóram a kāng thluh asile, mei kāngtertu in a rūl tengteng pei.\\n7 «Mi pakhat in a innhnen hnenah paisa asilole thilri kil dingah a pe, cule cumi cu a inn ihta rûk mi a si ih, fifir cu hmuh asile, alet in a kuan pei. 8 Fifir cu hmuh a si lo ahcun, inn neitu cu a innhnenih thilripawl a la maw la lo thei dingah, thuṭhentupawl hnenah hruai a si pei.\\n9 «Ziangahtile thilsual tuahnak thu pauhpauh ah câwcang thu ah siseh, lāk thu ah siseh, tuu thu ah siseh, asilole hnipuan thu ah siseh, asilole mi in amai ta si ih a rel mi thil hlo ziang thu khalah siseh, an pahnih in thuṭhentupawl hmaiah hruai an si pei, cule thuṭhentupawl in thiamlo an coh mi pauhpauh cun a innhnen hnenah alet in a kuan pei. 10 Mi in a innhnen hnenah lāk, câwcang, tuu, asilole ṭilva pakhat khat kil dingin a ap ih cumi cu a thi, hriamhma a pu, asilole cumi cu zohman ih hmuh loin rûkhlo si ta sehla, 11 a innhnenih thilripawl a lâk lo thu ah an pahnih karlakah Jehovah hmin in thukamnak a um pei, cule cumi cu a neitu in a pawm pei ih, a rūlsal lo pei. 12 Sikhalsehla cumi cu amai hnen ihsin rûksak rori a si ahcun, a neitu cu a rūlsal pei. 13 Cumi cu ramsa in a thlekdarh a si ahcun, cumi lăngternak a rak keng pei ih, thlek a si mi cu a rūl lo pei.\\n14 «Cule mi pakhat in a innhnen ihsin ziangkhal a hlang ih hriamhma a pu asilole a thi asile, a neitu cu a ran zawngih a um lo a si ahcun, anih in cumi cu a rūlsal tengteng pei. 15 A ran zawngah a neitu a um a si ahcun, cumi cu a rūlsal lo pei. Man pe ih sān mi a si ahcun, a san man lawng pek a si pei.\\nSerh le sâng le Nuncan Thuhla Dān\\n16 «Pa pakhat in ham lo mi fala him cu zawl tahratin a ihpi asile, a nupi si dingin cu nuih hrangah man a pe tengteng pei. 17 A pa in a hnenih pek ding a el rori a si ahcun, fala himpawlih man bangtukin apaisa a pe pei.\\n22:17a paisa a pe: «Ngun khing a khai» tinak a si.\\n18 «Dawithiam nunau cu na nungter hrimhrim lo pei.\\n19 «Rannung a ihpitu pauhpauh cu thah tengteng an si pei.\\n20 «Jehovah hnen lawng siarlo, ziang pathian hnen khalih raithawitu cu hlohralter verver a si pei.\\n21 «Miphun dang na tuahse lo pei ih, na palbĕt fawn lo pei, ziangahtile nanmah khal Izip ram ah mikhual nan rak si dah.\\n22 «Ziangvek nuhmei asilole pa nei lo nauhak na zawnzaiter lo pei. 23 Ziangti zawng khalih anmah na zawnzaiter ih, ka hnenih an au asile, an aunak cu ka thei tengteng ding ih, 24 ka thinhengnak cu a sa ding, cule ralnâm in ka lo that ding. Nan nupipawl nuhmei ah an cang ding ih, nan fātepawl pa nei lo ah an cang ding.\\n25 «Nan lakih ka mi mifarahpawl hnenah paisa na cawih asile, a hnenah paisa cawihtu vekin na um lo pei, amah cu a ṭhang na dil lo pei. 26 Kămawknak ah na innhnen teih sinfen na laksak asile, ni a tlak hlanah cumi cu a hnenah na pekirsal pei. 27 Ziangahtile cumi cu a khuhawknak neihsŭn a si, cumi cu a taksa hrangih a sinfen a si. Anih cu ziang thawn saw a ih ding? Cule hitin a si ding, anih cu ka hnenih a au tikah ka thei ding, ziangahtile kei cu mi zangfah thei zet ka si.\\n28 «Pathian na thangsiat lo pei ih, na mipawl hotu khal na camsiat lo pei.\\n29 «A cu hmaisabik na thlai le na theiti hmaisabik hlan dingah na tlai lo pei. Na fapapawl lakih fatir cu keimah i pe pei. 30 Cuvek thothoin na câwcang le na tuu pawl khal na tuah pei. Cumi cu ni sarih sung a nu thawn a um pei, a ni riatnak ah cumi cu keimah i pe pei.\\n31 «Cule ka hnenah mithianghlim nan si ding, ramlak ih ramsapawl ih an bawhthlek mi sa nan ei lo pei, cumi cu uicopawl hnenah nan hlăwn ding a si.\\n1 «A dik lo mi thuthang na simsâwng lo pei. Theihpitu dik lo si dingah misualrál thawn va ṭuantlang hlah. 2 Thil ṭhalo tuah dingin mipi na thlun lo pei, thubuai relnak ah diknak merhkâwi dingin mi tam lam ṭangin thu na theihpi lo pei. 3 Mifarahpa hnenah a thubuai relnak ah thleidănnak na langter lo pei.\\n4 «Na ralih câwcang lole lāk a tlân mi na tawn asile, a hnenah na hruaikirsal tengteng pei. 5 Nangmah a lo huatuih lāk cu a thil phurh mi hnuaiih a băwk na hmuh asile, băwm duhnak na neih lo a si khalah cu pa cu a lāk thawn na bawm tengteng pei.\\n6 «A thubuai relnak ah na mifarahih thuṭhennak na merhkâwisak lo pei. 7 Thuhla dik lo ihsin hlapi ah um aw; mawh nei lo le midingfel va that hlah. Ziangahtile misualrál cu thiam ka coter lo ding. 8 Cule nawhthuh na la lo pei, ziangahtile nawhthuh in thleidănthiamnak mit a câwtter ih, midingfel ṭawngkampawl a merhkâwi.\\n9 «Mikhual khal na palbĕt lo pei, ziangahtile mikhual thinlung cu nan thei. Ziangahtile nanmah cu Izip ram ah mikhual nan rak si dah.\\n10 «Kum ruk sung na ló ah ci na tuh pei ih, a rah na khawm pei, 11 asinan a kum sarihnak ah cun ló cu na cawlter pei ih, na cūlter pei, cutin na mipawl lakih mifarahpawl in an ei thei ding; cule an hlah mi cu ramsapawl in an ei ding. Cuvek thothoin na sabit hmuan le na olif hmuan khal na tuah pei. 12 Ni ruk sung na hna na ṭuan pei ih, a ni sarihnak ah na cawl pei, cutin na câwcang le na lāk an cawl ding ih, na siahhlawh nunauih fapa le mikhual tla an tha a tharsal ding.\\n13 «Cule nan hnenih ka sim zo mi hmuahhmuah ngaihsak uhla, pathian dangpawlih hmin hrimhrim sāl hlah uh, na kâ ihsi khalin cumi cu theih si hlah seh.\\nKum Tin Puai Phun Thum\\n14 «Kum khat sungah ka hnenah puai vei thum na tuah pei: 15 Thilnu telh lo Sang Puai na hmang pei. Abib thla ih cān khiah mi ah thu ka lo pek zo vekin ni sarih sung thilnu telh lo sang na ei pei, ziangahtile cuih cān ah Izip ihsin na suak, ka hmaiah zohman kut lawngin an lang lo pei. 16 Na lóram ih na cīn mi na ṭuanbăng rah hmaisabikpawl, aThlaithar Puai le lóram ihsin na hnaṭuan rahpawl na khâwm ṭheh tikah, kum a cemin bRawlkhâwm Puai na tuah pei.\\n23:16a Thlaithar Puai: «Pentikost Puai» asilole «Zarhkar Sarih hnu Puai» tiih kawh a si.\\n23:16b Rawlkhâwm Puai: «Bûkte Puai» ti khalih kawh a si.\\n17 «Na mipapawl hmuahhmuah cu Bawipa Jehovah hmaiah kum khat ah vei thum an ra lang pei.\\n18 «Ka raithawinak thisen cu thilnu telh mi sang thawn na hlan lo pei, keimai puai ih a thau khal zing lam tiang a tâng lo pei. 19 Na leiram rah hmaisabikpawl lakih a ṭhabik cu Jehovah na Pathian inn ah na keng pei. Meno cu a nuih hnawiti in na sûang lo pei.\\nIsrael hmaiah Vancungmi a Feh\\n20 «Ngai hnik, lamzin ih lo kil dingin na hmaiah le ka timtuah cia mi hmun ih lo hruailut dingin na hmaiah vancungmi ka thlah. 21 Amai ān ngai awla a thu lung aw; a lakah hél hlah, ziangahtile na dānpahbălnakpawl a lo ngaidam lo ding; ziangahtile ka hmin cu amah ah a um. 22 Asinan a thu na lun taktak ih, ka sim mi hmuahhmuah na tuah asile, na ralpawlih ral ka si ding ih, a lo dokalhtupawl dokalhtu ka si ding. 23 Ziangahtile ka vancungmi cu na hmaiah a feh ding ih, Amor-mipawl le Heth-mipawl le Periz-mipawl le Kanaan-mipawl le Hiv-mipawl le Jebus-mipawl hnenah a lo hruai ding, cule anmah cu ka thaihlo thluh hai ding. 24 An pathianpawl hnenah na kûn lo pei, na rian hai fawn lo pei, an hnaṭuan mipawl bangtukin na tuah fawn lo pei. Cuhnakin anmah cu na cimitter thluh sawn hai pei ih, an ṭhuamserhpawl na ṭhiatbăl ṭheh sawn pei.\\n25 «Cule Jehovah nan Pathian nan rian ding ih, na rawl le na tidai thlawsuah a lo pe ding. Cule nan lak ihsin natnak ka lahlo ding. 26 Na ram ah zohman nausiat simaw, cíng simaw an um lo ding. Na damsung nipawl ka kimter ding.\\n27 «Na hmaika-ah mipi ṭihnak nei ko ka tuah ding, na thlennak mipi hmuahhmuah lakah buainak ka umter ding ih, na ral hmuahhmuah cu an dung lo tŭn ko ka tuah ding. 28 Cule na hmai ihsin Hiv-mi, Kanaan-mi le Heth-mi pawl dawisuaktu ding na hmaiah khuaingalpawl ka thlah ding. 29 Anmah cu kum khat sungah na hmai ihsin ka dawisuak hai lo ding, culoasile na hrangah ram cu a ṭhing ding ih, ramsapawl an tam tuk pang ding. 30 Na karhzai ih ram na luahngah hlanlo na hmai ihsin málte ten anmah cu ka dawisuak ding. 31 Cule na ramripawl cu Tipi Sen ihsin aFilisṭia-mipawlih tifinriat tiang, cule ramṭhing ihsin bTivapi tiang ka tuah ding. Ziangahtile ram luahtupawl cu na kut ah ka lo pe ding ih, na hmaiah na dawisuak hai pei. 32 Anmah thawn siseh, an pathianpawl thawn siseh thukham zianghman na tuah lo pei. 33 Na ram ah an cêng lo pei, culole keimah dokalhin an lo sualter pang ding. Ziangahtile an pathianpawl na rian asile, cumi cu na hrangah tháng a si tengteng ding,» tiah a ti.\\n23:31a Filisṭia-mipawlih tifinriat: Mediṭerenian tifinriat a si.\\n23:31b Tivapi: Zufariṭis tiva a si.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, «Nangmah le Aaron, Nadab le Abihu le Israel miupa 70 pawl tla Jehovah hnenah hung so uhla, hlaral ihsin kûn uh. 2 Cule Mosi lawngin Jehovah a ra naih pei, asinan annih cun an naih lo pei, mipi khal a zawngah an fehso lo pei,» tiah a ti.\\n3 Cule Mosi cu a ra ih, Jehovah kamsuakthu hmuahhmuah le cīn le dān hmuahhmuah cu mipi a sim. Cule mipi zaten aw khat in an sawn ih, «Jehovah ih sim mi kamsuakthu hmuahhmuah cu kan tuah ding a si,» tiah an ti. 4 Cule Mosi in Jehovah kamsuakthu hmuahhmuah cu a ngan. Cule anih cu zing takah a tho ih, tlang hramah biakṭheng a dâwl, cule Israel hnám hleihnih hrangah hngilhlonak ṭhuam hleihnih a phun. 5 Cun Meiur Thilhlănpawl hlantu le Jehovah hnenih câwpa tûaipawl ih Remnak Thilhlănpawl raithawitu Israel tefapawl lakih minopawl a thlah hai. 6 Cule Mosi in thisen a hrek a la ih, cawhtawlhpawl sungah a ret, cule thisen hrek cu biakṭheng parah a theh. 7 Cun Thukham Cazual a la ih, mipi hnatheihah a siar. Cule annih in, «Jehovah ih a sim mi hmuahhmuah cu kan tuah ding ih, thulung mi kan si ding,» tiah an ti.\\n8 Cule Mosi in thisen a la ih, mipi parah a theh, cule, «Zoh hnik uh, hi kamsuakthu hmuahhmuah bangtukih Jehovah in nanmah hnenih a tuah mi thukham thisen a si,» tiah a ti.\\n9 Cun Mosi le Aaron cu Nadab le Abihu le Israel miupa 70 pawl thawn an fehso. 10 Cule Israel-mipawlih Pathian an hung hmu. Cule a ke hnuaiah safaira lungrĕm mi vek a um ih, cumi cu a fim kelkel mi vanpawl vek a si. 11 Sikhalsehla Israel tefapawlih mizahumpawl parah Pathian in a kut a thlak lo. Cule annih in Pathian an hmu, cule an ei ih an in.\\n12 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Tlang parah ka hnenah hung so awla, cu tawkah um aw. Cule mipi na zirh dingah lungphengpawl parih ka ngan mi dān le thupekpawl ka lo pe ding,» tiah a ti. 13 Cule Mosi cu amah bawmtu Joshua thawn an tho, cule Mosi cu Pathian tlang ah cun a fehso.\\n14 Cun miupapawl hnenah, «Nan hnenih kan ra thlenkirsal hlanlo hitawk ihsin in rak hngak uh. Ngai hnik uh, nan hnenah Aaron le Hur an um. Mi pakhat khat in thubuai a neih asile, an kiangah va feh seh,» tiah a ti. 15 Cun Mosi cu tlang parah a fehso ih, tlang cu mero in a khuh.\\n16 Cun Jehovah ropitnak cu Sinai Tlang ah a ṭhumaw ih, cuih tlang cu mero in ni ruk sung a khuh. Cule a ni sarihnak ah Jehovah in mero lak ihsin Mosi a ko. 17 Jehovah ropitnak lăngdān cu Israel tefapawlih mit ah cun tlang zimih thil kangrál rero mi meisa vek a si. 18 Cule Mosi cu mero lakah a lut ih, tlang ah a fehso. Cule Mosi cu tlang parah ni 40 le zan 40 sung a um.\\nBiakbûk hrang Thawhhlawm\\n1 Jehovah in Mosi a sim. 2 «Thawhhlawm in rak kĕn dingin Israel tefapawl hnenah sim aw. A thinlung in siang zetih a petu pauhpauh hnen ihsin ka thawhhlawm na kháwng pei. 3 Cule himi hi an hnen ihsin na khăwn ding mi thawhhlawm a si. Cupawl tla cu sui, ngun, dar, 4 mepian, sendup, senlar ih cawih mi, puan nem páte le me hmul, 5 buh sen mi tuucang phawpawl, ṭhakhas phawpawl le akasia thing, 6 meitleu hrang hriak, hnih mi hriak hrang le rimhmui thaw hrangah rimthawpawl, 7 oniks lungpawl le Puithiam Kâwrcung par le ṭāngbĕn ih bŭn ding mi lungpawl tla an si. 8 Cule an lakih ka cēnnak dingah hmun thianghlim in tuahsak hai seh. 9 Biakbûk pianhmang le a bungrua hmuahhmuah ih pianhmang cu a zateih ka lo hmuh bangtukin nan tuah pei.\\n10 «Cule akasia thing in Kuang na tuah pei ih, a sau lam cu dawng hnih le a hrek, a kauh lam dawng khat le a hrek, a san lam dawng khat le a hrek a si pei. 11 Cule cumi cu sui hlirhlăng na khût pei, a sung le a leng na khût pei ih, a kimvel hmuahhmuah ah sui tlâng na tuah pei. 12 Cumi hrangah sui khâng pali na bur pei ih, a hnuai lam kil pali pawl ah na bŭn ding a si. Khâng pahnih cu khat lam sirah, a dang khâng pahnih cu khat lam sirah a si pei. 13 Cule akasia thing in zawnfungpawl na tuah pei ih, cupawl cu sui na khût pei. 14 Cupawl hmangin Kuang an zawn theinak dingah zawnfungpawl cu Kuang sirpawlih khângpawl sungah na hrawlh pei. 15 Zawnfungpawl cu Kuang khângpawl sungah an um pei ih, cutawk ihsin lâk an si lo pei. 16 Cule Kuang sungah ka lo pek ding mi Theihpinak cu na ret pei.\\n17 «Sui hlirhlăng in Tlăwnlungawithawinak Hmun na tuah pei, a sau lam dawng hnih le a hrek le a kauh lam dawng khat le a hrek a si pei. 18 Cule sui cherub pahnih na tuah pei, Tlăwnlungawithawinak Hmun zim pahnih ihta pawl cu a serin na ser pei. 19 A zim pakhat ah cherub pakhat, a zim dangah a dang cherub pakhat tuah aw; cuih zim pahnih ah cherub cu Tlăwnlungawithawinak Hmun thawn sakhatin na tuah pei. 20 Cule cherub-pawl in tlunah an thla an pharh pei, an thla in Tlăwnlungawithawinak Hmun khuhin, pakhat le pakhat hmai an hawih aw pei. Cherub-pawlih hmai cun Tlăwnlungawithawinak Hmun lam an hawih pei. 21 Tlăwnlungawithawinak Hmun cu Kuang tlunah na ret pei ih Kuang sungah ka lo pek ding mi Theihpinak cu na ret pei. 22 Cule cu tawkah ka lo táwng ding ih, Theihpinak Kuang parih a um mi cherub pahnih karlak, Tlăwnlungawithawinak Hmun tlun ihsin Israel tefapawl hnenah thupek ih ka lo pek ding mi thil pauhpauh thuhla ah ka lo be ṭheu ding.\\n23 «Akasia thing in cabuai khal na tuah pei, a sau lam dawng hnih, a kauh lam dawng khat, a san lam dawng khat le a hrek a si pei. 24 Cule cumi cu sui hlirhlăng na khût pei ih, sui in a kimvelah a tlâng na tuah pei. 25 Zabăwk tia-in cumi hrangah a kimvel hmuahhmuah ah tlângkawm na tuah pei ih, a kimvel hmuahhmuah ih tlângkawm hrangah sui tlâng na tuah pei. 26 Cule cumi hrangah sui khâng pali na tuah pei ih, cumiih a ke pali parih a um mi a kil pali pawl parah khângpawl na bŭn pei. 27 Cabuai dĭn theitu zawnfungpawl kaitu ah khângpawl cun a tlângkawm naih hai seh. 28 Cule Cabuai zawnnak dingah akasia thing zawnfungpawl na tuah pei ih, cupawl cu sui na khût pei. 29 A khēngpawl, a haidaupawl, a tawihnak hrangah thâwlpawl le khengkûmpawl na tuah pei. Cupawl cu sui hlirhlăng na tuah pei. 30 Cule ka hmaiih Cabuai parah Sangserh na ret ringring pei.\\n31 «Sui hlirhlăng in Meitoṭhuam khal na tuah pei, Meitoṭhuam cu ser mi a si pei. A kopi, a ṭêkpawl, a khengkûmpawl, a cângbolpawl le a pangparpawl cu an sakhat ding a si. 32 Cule cumiih sirpawl ihsin ṭêk paruk a ra suak pei. Cupawl cu sir khat ih Meitoṭhuam ṭêk pathum, a dang sirih Meitoṭhuam ṭêk pathum an si. 33 A ṭêk pakhat parah aalmond par mûm vek khengkûm pathum cu cângbol pakhat le pangpar pakhat thawn, cule a dang a ṭêk parah almond par mûm vek khengkûm pathum cu cângbol pakhat le pangpar pakhat thawn tuah a si pei. Cutin a ṭêk paruk pawl cu Meitoṭhuam ihsin an suak pei. 34 Meitoṭhuam par rori ah almond par mûm vek khengkûm pali cu pakhat cio in cângbol le pangpar ciar thawn tuah a si pei. 35 Cule Meitoṭhuam ihsin a ṭêk mi a ṭêk paruk pawl zulhin a pakhatnak a ṭêk pahnih hnuaiah cângbol pakhat, a pahnihnak a ṭêk pahnih hnuaiah cângbol pakhat, a pathumnak a ṭêk pahnih hnuaiah cângbol pakhat an um pei. 36 An cângbolpawl le an ṭêkpawl cu an sakhat pei, a zaten sui hlirhlăng ih ser mi a si pei. 37 Cumi hrangah meito pasarih na tuah pei ih, an hmai lam tleuter dingin, cuih meitopawl cu remten an um pei. 38 Cule a caicehpawl le meiling suahdurpawl cu sui hlirhlăng a si pei. 39 Cumi cu himi bungrua hmuahhmuah thawn sui hlirhlăng talent khat hmangih tuah a si pei. 40 Cule tlang parih a pianhmang hmuh na si vek khan na tuah pei.\\n25:33a almond: Sem 30:37 simfiangnak zoh aw.\\nBiakbûk Tlun Khuh Puanzar Pakhatnak\\n1 «Cuihhleiah hmawih mi patzai fêmte puanzar pahra le mepian, sendup, senlar puan thawn Biakbûk na tuah pei; thiam zetih ruahman mi cherub-pawl cuangih tah mi in cupawl cu na tuah hai pei. 2 Puanzar kip ih sau lam cu dawng 28, a kauh lam dawng li cio a si pei. Cule puanzar kip in an canaw ṭheh pei. 3 Puanzar panga cu pakhat le pakhat an peh aw pei ih, a dang puanzar panga khal pakhat le pakhat an peh aw pei. 4 Cule puanzar peh khat tlâng parah mepian hnâpawl na tuah pei ih, cuvek thothoin a lengtasawn puanzar peh hnihnak tlâng par khalah na tuah ding a si. 5 Puanzar pakhat ah hnă 50 na tuah pei, cule peh hnihnak puanzar zim khalah hnă 50 in na tuah pei, cutin a hnâpawl cu a dungta thawn pakhat le pakhat an peh aw ding a si. 6 Cule sui in a kilhnak 50 na tuah pei ih, Biakbûk pakhat a can theinak dingah kilhnakpawl in puanzarpawl cu na peh awter pei.\\nBiakbûk Tlun Khuh Puanzar Pahnihnak\\n7 «Biakbûk tlun khuh hrangah mehmul puanzarpawl khal na tuah pei. Puanzar hleikhat na tuah ding a si. 8 Puanzar pakhat ciar ih sau lam cu dawng 30 a si pei ih, puanzar pakhat ciar ih kauh lam cu dawng li a si pei, cule puanzar hleikhat pawl cu an can aw ṭheh ding a si. 9 Cule puanzar panga cu a dangten peh khat ah, puanzar paruk khal a dangten peh khat ah na peh awter pei ih, a paruknak puanzar cu Puanthlam hmai lamah na bil pei. 10 Puanzar peh khat tlâng ah hnâ 50 na tuah pei ih, a peh hnihnak puanzar tlâng khalah hnă 50 na tuah pei. 11 Cule dar kilhnak 50 in na tuah pei, a kilhnak cu a hnă sungah bŭn awla, pakhat a can theinak dingah puanthlam cu na peh awter pei. 12 Puanthlam puanzar hlei a tāng mi, puanzar a tāng mi a hrek cu Biakbûk dung tlunah a tlai ding a si. 13 Cule Puanthlam puanzar a sau lamih a hlei mi khat lamih dawng khat le a dang khat lamih dawng khat cu Biakbûk sirpawl ah cumi khuh dingin hi lam sirah le khat lam sirah a tlai pei.\\nBiakbûk Tlun Khuh Puanzar Pathumnak le Palitnak\\n14 «Puanthlam hrangah buh sen mi tuucang phaw in a khuhnak le cumi tlunah ṭhakhas phaw in khuhnak na tuah pei.\\n15 «Biakbûk hrangah akasia thing in phartleppawl cu dĭng zetih dingin na tuah pei. 16 Phărtlep pakhat ih sau lam cu dawng hra a si pei ih, phartlep pakhat ciar ih kauh lam cu dawng khat le a hrek a si pei. 17 Phărtlep pakhat le pakhat pehawknak hrangah ke pahnih a um pei. Cutivekcun Biakbûk phartlep hmuahhmuah cu na tuah ding a si. 18 Cule Biakbûk hrangah phartlep, thlang lam sir hrangah tlep 20 in na tuah pei. 19 Phărtlep 20 hnuaiah ngun in tawkhuar 40 in, phartlep pakhat ciar ih hnuaiih a ke pahnih hrangah tawkhuar pahnih na tuah pei. 20 Cule Biakbûk khat lam sir, sak lam sir hrangah phartlep 20 le, 21 ngun tawkhuar 40 a um pei ih, phartlep pakhat ciar hnuaiah tawkhuar pahnih a um pei. 22 Biakbûk nitlaknak lam sir hrangah phartlep paruk na tuah pei. 23 Cule Biakbûk dung lam kil pahnih hrang khalah phartlep pahnih na tuah pei. 24 Cupawl cu a taw ah an peh aw pei ih, a zimah khâng pakhat in a pehkhawmawter ding a si. Cutivekcun an pahnih hrangah a si pei. Cupawl cu a kil pahnih hrangah an si ding a si. 25 Cutin phartlep pariat pawl cu tlep khat fingfing taw ah ngun tawkhuar pahnih neiin, anmai tawkhuar hleiruk thawn an um ding a si.\\n26 «Cule akasia thing in phartlângpawl, Biakbûk sir pakhat ah phartleppawl hrangah panga in, 27 Biakbûk sir khat lam parih phartleppawl hrangah phartlâng panga in, Biakbûk sir dung, nitlaknak lam sirih phartleppawl hrangah phartlâng panga in na tuah ding a si. 28 A laiih phartlâng cu phartleppawl laifangin khat lam zim ihsin khat lam zim tiang a fehtlăng ding a si. 29 Phărtleppawl cu sui na khût pei, phărtlângpawl kaitu dingah an sui khângpawl na tuah pei ih, phărtlângpawl cu sui na khût ding a si. 30 Cule tlang parih hmuhter na si mi pianhmang vekin Biakbûk na dĭn pei.\\nHmun Thianghlimbik Pindan Puanzar\\n31 «Tah mi pindan puanzar pakhat mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte in na tuah pei. Cumi cu thiam zetih ruahman mi cherub-pawl cuangih tah mi a si pei. 32 Cumi cu sui khût mi akasia ih tuah mi ṭhuam pali parah na thlai pei. Ngun tawkhuar pali tlunah ṭhuampawlih sui kūaipawl an um pei. 33 Cule a kilhnakpawl ihsin puanzar na thlaih pei. Cun cutawk, puanzar dung lamah Theihpinak Kuang cu na kenglut pei. Puanzar cu na hrangah Hmun Thianghlim le Hmun Thianghlimbik ṭhentertu a si pei. 34 Hmun Thianghlimbik sungih Theihpinak Kuang parah Tlăwnlungawithawinak Hmun cu na ret ding a si. 35 Puanzar lengah Cabuai na hung pei ih, thlang lam kap Biakbûk sir Cabuai zawnah Meitoṭhuam na ret pei, cule sak lam sirah Cabuai na ret pei.\\nPuanthlam Luhnak Puanzar\\n36 «Puanthlam luhnak hrangah puantahthiam ih tah mi mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte in puanzar na tuah pei. 37 Cule puanzar hrangah akasia thing ih tuah mi ṭhuam panga na tuah pei ih, sui na khût pei. An kūaipawl cu sui an si pei ih, an hrangah dar tawkhuar panga na bur pei.\\nMeiur Thilhlăn Biakṭheng\\n1 «Akasia thing in dawng nga sau le dawng nga kau Biakṭheng na tuah pei. Biakṭheng cu sir li canaw a si pei ih, a san lam dawng thum a si pei. 2 Cumiih kil pali ah a kipawl na tuah pei, cuih kipawl cu Biakṭheng thawn an sakhat pei. Cule cumi cu dar in na khût ding a si. 3 Cun a vutcâm lawhnak ding haidaupawl, suahdurpawl, cawhtawlhpawl, salaknak hmanruapawl le meiling suahdurpawl na tuah pei. A bungrua hmuahhmuah cu dar in na tuah pei. 4 Cumi hrangah dar ih tuah mi hrîknak khohrîk na tuah pei ih, a hrîknak parah cun a kil li ah darkhâng pali na tuah pei. 5 Cumi a hrîknak cu Biakṭheng laifang thleng dingin Biakṭheng biang hnuaiah na ret pei. 6 Cule Biakṭheng hrangah zawnfungpawl, akasia thing zawnfungpawl na tuah pei ih, cupawl cu dar na khût hai pei. 7 Zawnfungpawl cu khângpawl sungah thluah an si pei ih, cumi zâwn dingin zawnfungpawl cu Biakṭheng sir pahnih ah an um ding a si. 8 Biakṭheng cu kawráwngin thingphelpawl in na tuah pei, cumi cu tlang parih hmuh na si vekin tuah an si pei.\\nBiakbûk Tualrawn hrang Puanzar\\n9 «Biakbûk tualrawn khal na tuah pei. Thlang lam sir, sir khat hrangah hmawih mi patzai fêmte dawng 100 sau a tualrawn puanzarpawl a um pei. 10 Cule cumiih a ṭhuam 20 le a tawkhuar 20 pawl cu dar an si pei. Ṭhuampawlih kūaipawl le an tlângkhanpawl cu ngun a si pei. 11 Cuvek thothoin, sak lam sir tluanah dawng 100 sau puanzar, cumiih a ṭhuam 20 pawl le dar tawkhuar 20 pawl, ngun ṭhuam kūaipawl le ngun tlângkhanpawl an um pei.\\n12 «Cule nitlaknak lam sir tualrawn a kauhnak lam tluanah dawng 50 sau puanzar cu an ṭhuam pahra pawl le an tawkhuar pahra pawl zawngah a um pei. 13 Nisuahnak lam sir tualrawn kauhnak lam cu dawng 50 a si pei. 14 Luhnak sir khat ih puanzar cu dawng hleinga, an ṭhuam pathum pawl le an tawkhuar pathum pawl thawn a si pei. 15 Cule khat lam sirah dawng hleinga puanzar cu an ṭhuam pathum pawl le an tawkhuar pathum pawl zawngah an um pei.\\n16 «Tualrawn luhnak hrangah thiamtahthiam ih tah mi, tah mi mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte puanzar dawng 20 sau pakhat a um pei. Cumi cun ṭhuam pali le tawkhuar pali a nei pei. 17 Tualrawn kimvelih ṭhuam hmuahhmuah in ngun tlângkhan an nei pei. An kūaipawl cu ngun an si pei ih, an tawkhuarpawl cu dar an si pei. 18 Tualrawn sau lam cu dawng 100, a kauh lam cu a tluansuakin dawng 50, a san lam dawng nga, hmawih mi patzai fêmte ih tuah mi le dar ih tuah mi a tawkhuarpawl thawn a si pei. 19 Cumi ṭuannak hmuahhmuah hrangih Biakbûk bungrua hmuahhmuah, a hrenhngetnak hmuahhmuah le tualrawn hrenhngetnak hmuahhmuah cu dar an si pei.\\n20 «Cule catlak loih meito avâng dingin meitleu hrangah sawr mi olif hriak fimte na hnenih rak keng dingin Israel tefapawl thu na pe pei. 21 Tawnawknak Puanthlam sungah, Theihpinak hmaiih puanzar lengah Aaron le a fapapawl in zan lam ihsin zing lam tiang Jehovah hmaiah cumi cu an kilkhawi pei. Cumi cu Israel-mipawl aiawhin an tesinfanaupawl hnenih kumkhua ka sakhaw dān a si pei.\\n27:20a vâng: A ṭawng hrampi ah cun, «kaisohter» ti a si.\\nPuithiam Lubik Sinfen\\n1 «Puithiam dinhmun in keimah in rĕn theinak dingah na unaupa Aaron cu amah le a fapapawl thawn Israel-mipawl lak ihsin hril awla na kiangah hruai aw. Aaron le Aaron-ih fapapawl cu: Nadab, Abihu, Eleazar le Ithamar tla an si. 2 Cule ropitertu dingah le mawitertu dingah na unaupa Aaron hrangah sinfen thianghlim na tuah pei. 3 Cutin fimnak thlarau thawi ka khahter mi kutthiam nei hmuahhmuah hnenah na sim pei, cule puithiam dinhmun ih keimah rian dingah amah serhhran dingin Aaron-ih sinfen an tuah pei. 4 Cule an tuah ding mi sinfen cu: ṭāngbĕn pakhat, Puithiam Kâwrcung pakhat, angki sau pakhat, thiam zetih tah mi kâwrfualpi pakhat, puithiam lubik lupâwng pakhat le taikhap tla an si pei. Cule puithiam dinhmun ih i rĕn theinak dingah, annih in na unaupa Aaron le a fapapawl hrangah sinfen thianghlimpawl an tuahsak pei.\\n5 «Annih in sui, mepian, sendup le senlar ih cawih mi le puan nem páte an la pei ih, 6 annih in Puithiam Kâwrcung cu themthiam zetih tuah mi sui, mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte pawl in an tuah pei. 7 Lianghri pahnih cu an zim pahnih ah an peh aw pei, cutivekcun an peh aw ding a si. 8 Cule thiam zetih tah mi Puithiam Kâwrcung parih Puithiam Kâwrcung taiṭēm cu themthiamnak bangrepin sui, mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte ih tuah mi a si pei.\\n9 «Cule oniks lung pahnih na la pei ih, an parah Israel fapapawlih hmin: 10 an hmin paruk cu lung pakhat parah, cule hmin paruk cu a dang lung parah an suahdăn a sangsángten na kher pei. 11 Hminkhennak kherdănpawl vekin, lung parih lung khertu in a ṭuannak in, lung pahnih cu Israel fapapawlih hmin cuangin na kher pei. Cupawl cu sui kuarpawl sungah na bŭn pei. 12 Cun lung pahnih cu Israel fapapawl hrangih hngilhlonak lung ah Puithiam Kâwrcung liang parah na bĕn pei. Cule Aaron in hngilhlonak hrangah a liang pahnih parah Jehovah hmaiah an hmin cu a hruh pei. 13 Sui kuarpawl khal na tuah pei ih, 14 hrihrual bangin sui hlirhlăng in cikcin pahnih na tuah pei, cule hmawih mi cikcin cu a kuarpawl sungah na bunhnget pei.\\n15 «Thuṭhennak ih hman ding mi ṭāngbĕn na tuah pei. Cumi cu Puithiam Kâwrcung tuahdān bangtukin themthiam zetih tah mi in na tuah pei, cumi cu sui, mepian, sendup le senlar le hrual mi patzai fêmte pawl in na tuah pei. 16 Cumi cu sir li canawin thuah ding a si pei ih, a sau lam khâp khat le a kauh lam khâp khat a si pei. 17 Cule cumi parah lung mankhung tlar li in lung mankhungpawl na phum pei: a tlar khatnak ah sardias pakhat, ṭopaz pakhat le emerald pakhat a si pei, cumi cu a tlar khatnak a si pei. 18 A tlar hnihnak cu turquoise pakhat, safaira pakhat le daimond pakhat a si pei. 19 A tlar thumnak ah jacinth pakhat, agate pakhat le amethist pakhat; 20 cule a tlar litnak ah birul pakhat, oniks pakhat le jasper pakhat a si pei. Cupawl cu sui kualpawl sungah phum an si pei. 21 Cule lung mankhungpawl cun Israel fapapawlih hmin, an hmin zulhin hleihnih an nei pei. Hminkhennak kher vekin anmai hmin pakhat ciar in hnám hleihnih zulhin an si pei.\\n22 «Sui hlirhlăng ih phiar mi hrihrualpawl vekin a zimah ṭāngbĕn hrangah cikcinpawl na tuah pei. 23 Cule ṭāngbĕn hrangah sui khâng pahnih na tuah pei ih, cuih khâng pahnih cu ṭāngbĕn zim hnih ah na thlaih pei. 24 Cun phiar mi sui cikcin pahnih cu ṭāngbĕn zimpawlih a um mi khâng pahnih ah na sih pei, 25 cule phiar mi cikcin pahnih ih a khat lam zimpawlih kuar pahnih ah na bunhnget pei ih, a hmai lamih Puithiam Kâwrcung lianghripawl ah na sih pei.\\n26 «Suikhâng pahnih na tuah pei ih, Puithiam Kâwrcung lam hawihtu ṭāngbĕn sung lamih a um mi, ṭāngbĕn zim hnih ih zîkah na thlaih pei. 27 Cule sui khâng dang pahnih na tuah pei ih, cupawl cu Puithiam Kâwrcung lianghri pahnih, a hmai lam hnuai, thiam zetih tah mi Puithiam Kâwrcung taiṭēm a ṭhitnak cekci ah na thlaih pei. 28 Cupawl cun ṭāngbĕn cu cuih khângpawl hmangin Puithiam Kâwrcung khângpawl ah, hri mepian hmangin an sih pei, cutin cumi cu thiam zetih tah mi Puithiam Kâwrcung taiṭēm tlunah a um pei ih, cutin ṭāngbĕn cu Puithiam Kâwrcung ihsin a pelh lo ding. 29 Cule Hmun Thianghlim ih Aaron a luh tikah a lung zawnih thuṭhennak ih hman ding mi ṭāngbĕn parah Israel fapapawlih hmin cu Jehovah hmaiih hngilhlonak ah a thlaih ringring ding a si.\\nUrim le Thummim\\n30 «Cule thuṭhennak ih hman ding mi ṭāngbĕn sungah Urim le Thummim na ret pei ih, cupawl cu Jehovah hmaiih Aaron a luh tikah a lung zawnah an um pei. Cun Aaron in Israel tefapawlih thuṭhennak ih hman mi ṭāngbĕn cu a lung zawnah Jehovah hmaiah a thlaih ringring ding a si.\\nPuithiam Kâwrcung Kâwrfual\\n31 «Puithiam Kâwrcung kâwrfual cu mepian hlir in na tuah pei. 32 Cumiih laifangah a lu hrawlhnak hrangah kâ a um pei. A tleklonak dingah a kâ kimvel hmuahhmuah cu kâwr hngawng an khūl vekin tlâng khūlnak a nei pei. 33 Cule cumiih fêm ah mepian, sendup le senlar in talê rahpawl, a fêm kimvel hmuahhmuah ah le cupawl karlak kimvel hmuahhmuah ah sui khîngtepawl: 34 sui khîngte pakhat le talê rah pakhat, sui khîngte pakhat le talê rah pakhat, tiin a kâwrfual fêm kimvel hmuahhmuah parah na tuah pei. 35 Cule rawng a bawl tikah Aaron parah hitin a si pei, Jehovah hmaika Hmun Thianghlim sungih a luh tikah le a suah tikah, a thihlonak dingah, cumi awn cu theih a si ding.\\nLupâwng le Sui Khēng\\n36 «Sui hlirhlăng tlep pakhat na tuah fawn pei ih, hminkhennak kher vekin: THIANGHLIMNAK CU JEHOVAH TA, tiah a parah na kher pei.\\n37 «Cule cumi cu puithiam lubik lupâwng parih um dingin hri mepian parah na ret pei. Cumi cu puithiam lubik lupâwng hmai lam parah a si pei. 38 Aaron in Israel tefapawl in an thawhhlawm thianghlim hmuahhmuah ih an tithianghlim mi, thil thianghlimpawlih mawhsualnak a phurh theinak dingah cumi cu Aaron-ih cal ah a um pei. Cule annih cu Jehovah hmaiih cohlan an si theinak dingah cumi cu a cal ah a um ringring pei.\\n39 «Tah mi puan nem páte kâwrfualpi cu thiam zetin na tah pei, puithiam lubik lupâwng puan nem páte na tuah pei ih, tah mi taikhap na tuah pei.\\n40 «Aaron fapapawl hrangah kâwrfualpipawl na tuah pei ih, an hrangah taikhappawl na tuahsak hai pei. Cule an hrangah ropitertu dingah le mawitertu dingah lupâwng na tuahsak hai pei. 41 Cule cupawl cu na unaupa Aaron parah le a hnenih um a fapapawl na hruhter pei. Puithiam dinhmun in keimah in rĕn theinak dingah anmah cu hriak na thih hai pei, anmah cu na serhhran hai pei ih, anmah cu na tithianghlim hai pei. 42 Cule an taklawngnak khuhnak dingah patzai ih tah mi bâwngbite na tuahsak hai pei. Cupawl cu tâi ihsin cāwn tiang an thleng pei. 43 Mawhsualnak suakterin an thihlonak dingah, cupawl cu Tawnawknak Puanthlam sung an luh tikah simaw, Hmun Thianghlim ah rawngbawl dingin Biakṭheng an ra naih tikah simaw Aaron parah le a fapapawl parah an um pei. Cumi cu amah le a hnuih a cithlahpawl hrangah sakhaw dān a si kumkhua ding a si.\\n1 «Puithiam dinhmun ih keimah in rian dingin anmah tithianghlim dingah himi hi an hnenih na tuah ding mi a si: sawihsel ding um lo câwpa tûai pakhat le tuucang pahnih, 2 thilnu telh lo sang, hriak rawi mi thilnu telh lo sangperpawl le hriak măn mi thilnu telh lo sangper páte la aw; cupawl cu sangvut phŭt in na tuah pei. 3 Cupawl cu kho pakhat sungah na ret pei ih, câwpa tûai le tuucang pahnih zawngah kho in na keng pei.\\n4 «Cule Aaron le a fapapawl cu Tawnawknak Puanthlam luhnak ah na hruai hai pei ih, anmah cu tidai in na khawlh pei. 5 Cun sinfen cu na la pei ih, Aaron cu kâwrfualpi na hrukter pei, cule Puithiam Kâwrcung kâwrfual, Puithiam Kâwrcung, ṭāngbĕn le thiam zetih tah mi Puithiam Kâwrcung taiṭēm in na ṭawn pei. 6 A lu ah puithiam lubik lupâwng na pâwngter pei ih, puithiam lubik lupâwng parah lukhap thianghlim na khapter pei. 7 Cule thih mi hriak na la pei, cumi cu a lu parah na tawih pei ih, amah na thih pei. 8 Cun a fapapawl na hruai pei ih, an parah kâwrfualpi na hruhter hai pei. 9 Cule Aaron le a fapapawl cu taiṭawnpawl ṭawnsak awla, an parah lupâwngpawl pâwngter aw. Puithiam sinak cu an hrangah kumkhaw sakhaw dān a si pei. Cun Aaron le a fapapawl cu na serhhran hai pei.\\n10 «Tawnkhawmawknak Puanthlam hmaiah câwpa tûai ken mi khal na nei pei ih, Aaron le a fapapawl in câwpa tûai lu parah an kut an suang ding a si. 11 Cun Tawnawknak Puanthlam luhnak kiangah Jehovah hmaiah câwpa tûai na that pei. 12 Câwpa tûai thisen hrekkhat na la pei ih, na kutzung in Biakṭheng kipawl ah na mān pei. Cule Biakṭheng tawphah kapah thisen cu na thle thluh pei. 13 Cule a sungril tuamtu thau hmuahhmuah, a thinhnûn thau le a kaileng pahnih le an parih a thau na la thluh pei ih, Biakṭheng parah na ur pei.­ 14 Asinan câwpa tûai sa lawngte cu a vun le a êk thawn riahhmun khuarnak lengah meisa in na ur pei. Cumi cu Sual Thilhlăn a si.\\n15 «Tuucang pakhat khal na la pei, cule Aaron le a fapapawl in tuucang lu parah an kut an suang pei ih, 16 tuucang cu na that pei. Cule a thisen na la pei ih, cumi cu Biakṭheng kimvel hmuahhmuah ah na theh pei. 17 Cun tuucang cu na cánnâwi pei, a sungrilpawl le a kepawl na khawlh pei ih, cupawl cu a sa cannāwipawl le a lu thawn na ret pei. 18 Cule tuucang cu a zaten Biakṭheng parah na ur pei. Cumi cu Jehovah hnenih Meiur Thilhlăn a si, cumi cu rimthaw, Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn a si.\\n19 «A pahnihnak tuucang khal na la pei ih, Aaron le a fapapawl in tuucang lu parah an kut an suang pei. 20 Cun tuucang cu na that pei, cule a thisen hrekkhat na la pei ih Aaron-ih vawrh lam hna zimah le a fapapawlih vawrh lam hna zimah, an vawrh lam kut zungpi ah le an vawrh lam ke zungpi ah na mān pei. Cule thisen cu Biakṭheng kimvel hmuahhmuah ah na theh pei. 21 Cule Biakṭheng parih a um mi thisen hrekkhat le hnih mi hriak hrekkhat na la pei ih, Aaron par le a sinfen parah, a fapapawl le a hnenih um a fapapawlih sinfen parah na theh pei. Cule amah le a sinfen, a fapapawl le a hnenih um a fapapawlih sinfen cu amah zawngah serhhran an si pei.\\n22 «Tuucang thau, a mei thau, a sungrilpawl tuamtu thau, a thinhnûn thau, a kaileng pahnih le an parih thau le serhhran mi tuucang a si ruangah a vawrh lam cāwn, 23 sang hlawm khat, hriak thawi tuah mi sangper pakhat le Jehovah hmaiih a um mi thilnu telh lo sang kho sung ihta sangper páte pakhat khal na la pei ih, 24 hipawl hmuahhmuah cu Aaron-ih kut le a fapapawlih kut ah na ret pei. Cule cupawl cu Jehovah hmaiah sēp thilhlăn hrangah na sēp pei. 25 Cupawl cu an kut ihsin na lasal pei ih, Jehovah hmaiih rimthaw dingah, Meiur Thilhlăn hrangah Biakṭheng parah na ur pei. Cumi cu Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn a si.\\n26 «Cun Aaron serhhrannak tuucangih ṭâng na la pei ih, Jehovah hmaiih sēp thilhlăn hrangah na sēp pei, cule cumi cu nangmai vo a si pei. 27 Cule serhhran mi tuucang ihsin sēp mi sēp thilhlăn saṭâng le cawikan mi cawikhai thilhlăn cāwn cu na serhhran pei. Cule himi hi cumi ihsin Aaron le a fapapawlih an co ding mi a si. 28 Cumi cu Israel tefapawl hnen ihsin Aaron le a fapapawl hrang le Israel tefapawl hrangah sakhaw dān a si kumkhua pei. Ziangahtile himi cu cawikhai thilhlăn a si, cumi cu an Remnak Thilhlănpawlih raithawinakpawl ihsin Israel tefapawl hnen ihsin cawikhai thilhlăn a si pei, cumi cu Jehovah hnenih an cawikhai thilhlăn a si.\\n29 «Cule Aaron-ih sinfen thianghlim cu amah hnuih a fapapawlih ta an si pei ih, annih cu cuih hnipuan hruhterin hriak thih le serhhran an si pei. 30 Amai dinhmun ih puithiam ih a hung cangtu fapa in Hmun Thianghlim ih rawngbawl dingin Tawnawknak Puanthlam ih a luh tikah cupawl cu ni sarih sung a hruk pei.\\n31 «Cule serhhran mi tuucang na la pei ih hmun thianghlim ah a sa na sûang pei. 32 Cun tuucang sa cu Aaron le a fapapawl in kho sungih sang thawn Tawnawknak Puanthlam luhnak ah an ei pei. 33 Anmah tithianghlim ding le serhhran dingah sualkhuhthawinak tuahnak ih hman mi thilpawl cu an ei ding a si. Asinan mi dangpawl cun an ei lo pei, ziangruangahtile cupawl cu an thianghlim a si. 34 Cule serhhrannak thilhlănpawlih sa pakhat khat simaw, sang simaw zing lam tiang a hlei asile, a hlei mi cu meisa in na ur pei. Cumi cu ei a si lo pei, ziangruangahtile cumi cu a thianghlim a si.\\n35 «Cule thu ka lo pek mi hmuahhmuah vekin Aaron le a fapapawl hnenah na tuah pei. Ni sarih sung anmah na serhhran hai pei. 36 Cule sualkhuhthawinak hrangih Sual Thilhlăn ah ni tin câwpa tûai na hlan pei. Biakṭheng hrangih sualkhuhthawinak na tuah tikah Biakṭheng cu na thianfai pei, cule Biakṭheng tithianghlim dingah Biakṭheng cu hriak na hnih pei. 37 Ni sarih sung cu Biakṭheng hrangah sualkhuhthawinak na tuah pei ih, na tithianghlim pei. Cule Biakṭheng cu a thianghlim zet mi a si pei. Biakṭheng daitu ding pauhpauh cu an thianghlim pei.\\n38 «Himi hi Biakṭheng parih na hlăn ding mi a si: ni tin a pehpehin kum khat a ti mi tuufa no pahnih na hlan pei. 39 Tuufa no pakhat cu zing lamah na hlan pei ih, a dang tuufa no pakhat cu khawthim zawngah na hlan pei. 40 Tuufa no pakhat cu sawr mi hriak kalān khat ih ṭhen li ṭhen khat thawi rawi mi sangvut phŭt efa khat ih ṭhen hra ṭhen khat le Inding Thilhlăn hrangih sabitzu kalān ṭhen li ṭhen khat thawn a si pei. 41 Cule a dang tuufa no cu khawthim zawngah na hlan pei ih, cumi cu Thlairawl Thilhlăn le Inding Thilhlăn thawn rimthaw hrangah Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn, zing lamih na hlăn vekin, na hlan ding a si. 42 Cumi cu na tesinfa san tiangin Tawnawknak Puanthlam luhnak ah Jehovah hmaiih Meiur Thilhlăn a si ringring pei, cu tawkah nangmah lo be dingin ka lo táwng ṭheu ding. 43 Cule cu tawkah Israel tefapawl ka táwng ding ih, Biakbûk cu ka ropitnak in tithianghlim a si ding. 44 Cun Tawnawknak Puanthlam le Biakṭheng cu ka serhhran ding. Aaron le a fapapawl khal puithiam dinhmun ih keimah in rian dingin ka serhhran hai ding. 45 Israel tefapawl lakah ka cêng ding ih, an Pathian ka si ding. 46 Cule keimah cu Jehovah an Pathian, Izip ram ihsin anmah hruaisuaktu ka si ti an thei ding, cutin an lakah ka cêng ding. Keimah cu Jehovah an Pathian ka si.\\n1 «Rimhmui urnak ding Biakṭheng pakhat na tuah pei, cumi cu akasia thing in na tuah ding a si. 2 Cumi ih a sau lam cu dawng khat le a kauh lam khal dawng khat a si pei. Sir li can aw a si pei, cule a san lam cu dawng hnih a si pei. Cumiih ki cu amah thawn sakhat an si pei. 3 Cule a zim, a sir kimvel hmuahhmuah le a kipawl cu sui hlirhlăng na khût pei ih, a kimvel hmuahhmuah ah sui tlâng na tuah pei. 4 Cumi hrangah sui khâng pahnih, a sir pahnih parih a tlâng hnuaiah na tuah pei. Cupawl cu a sir pahnih ah na bŭn pei ih, cupawl cu cumi zawnnak ding zawnfungpawl awktu an si ding. 5 Zawnfungpawl cu akasia thing in na tuah pei ih, cupawl cu sui na khût hai pei. 6 Cule cumi cu, nangmah ka lo tawnnak ding hmun, Theihpinak tlunih Tlăwnlungawithawinak Hmun hmai, Theihpinak Kuang hmaiih puanzar hmaiah na ret pei.\\n7 «Cumi parah Aaron in zing tin rimthaw a ur pei, meitopawl a timtuah tikah, cumi parah rimhmui thaw a ur ding a si. 8 Cule Aaron in khawthim zawngih meito a van tikah, cumi parah rimhmui a ur pei, cumi cu nan tesinfa san tiangin Jehovah hmaiih rimhmui a si vivo pei. 9 Cumi parah rimhmui danglam siseh, Meiur Thilhlăn siseh, Thlairawl Thilhlăn siseh na hlan lo pei ih, cumi parah Inding Thilhlăn na burh fawn lo pei. 10 Cule Aaron in Biakṭheng kipawl parah sualkhuhthawinak cu sualkhuhthawinak Sual Thilhlăn thisen thawn kum khat vei khat a tuah pei. Amah in Biakṭheng parah nan tesinfa san tiangin kum khat vei khat sualkhuhthawinak a tuah pei. Cumi cu Jehovah hrangah a thianghlim zet mi a si,» tiah a ti.\\n11 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 12 «Israel tefapawlih mipum hrangah mipum siarnak na tuah ih an mipum na siar tikah, mipa pakhat cio in Jehovah hnenah anmai hrangah tlennak an pe ding a si, cutin an mipum na siar tikah an lakah hremnak a thleng lo ding. 13 Himi hi mipum siar mi pakhat cio ih an pek ding mi cu a si: hmun thianghlim shekel siarnak vekin shekel hrek (shekel khat cu gerah 20 a si). Shekel hrek cu Jehovah hnenih thawhhlawm a si pei. 14 Mipum siar mi lakih mi pakhat cio, kum 20 ihsin a tlun lam mi in Jehovah hnenah thawhhlawm a pe ding a si. 15 Nanmai hrangih sualkhuhthawinak tuah dingah Jehovah hnenih thawhhlawm nan pek tikah milian in tam cuangin a pe lo pei ih, mifarah in shekel hrek hnakih mál a pe lo pei. 16 Cule Israel tefapawlih sualkhuhthawinak paisa cu na la pei ih, cumi cu Tawnawknak Puanthlam rawngbawlnak hrangah na ruat pei, cutin nanmai hrangih sualkhuhthawinak tuah dingah cumi cu Israel-mipawl hrangah Jehovah hmaiih hngilhlonak a si thei ding,» tiin a sim.\\n17 Cun Jehovah in Mosi hnenah, 18 «Khawlhawknak hrangah dar maihum khal, a tohkual khal dar in na tuah pei. Cumi cu Tawnawknak Puanthlam le Biakṭheng karlakah na ret pei. Cule cumi sungah tidai na ret pei. 19 Ziangahtile cumiih tidai in Aaron le a fapapawl in an kut le an ke an khawlh ding a si. 20 Jehovah hnenih meisa ih ur mi thilhlăn tuah dingin Tawnawknak Puanthlam sungih an luh tikah simaw, rawngbawl dingin Biakṭheng an rak naih tikah simaw tidai in an khawlh aw pei, culole an thi ding. 21 Cutin an thihlonak dingah an kut le an ke an khawlh pei. Cule cumi cu an tesinfa san hmuahhmuah tiangin amah le a cithlahpawl hnenih ka sakhaw dān a si kumkhua ding,» tiin a sim.\\nHnih Mi Hriak Thianghlim\\n22 Cuihhleiah Jehovah in Mosi hnenah, 23 «Na hrangah rimhmui ṭhabikpawl, mura ti shekel 500, cumi hrek tluk i rit thingthak rimthaw shekel 250 le kane rimthaw shekel 250, 24 hmun thianghlim shekel bangtukin kassia shekel 500, olif hriak kalān khat pawl tla la aw. 25 Cule hipawl ihsin rimhmui tuahtu ih kutsuak bangtukin hnih mi hriak thianghlim, rawi mi hnih mi hriak na tuah pei. Cumi cu hnih mi hriak thianghlim a si pei. 26 Cumi thawn Tawnawknak Puanthlam le Theihpinak Kuang, 27 Cabuai le a bungrua hmuahhmuah, Meitoṭhuam le a bungruapawl, Rimhmui Biakṭheng, 28 Meiur Thilhlăn Biakṭheng le a bungrua hmuahhmuah thawn, Maihum le a tohkual cu hriak na hnih pei. 29 A thianghlim zet mi an si theinak dingah cupawl cu na serhhran hai pei. Cupawl daitu ding ziangkhal a thianghlim pei. 30 Cule puithiam dinhmun in keimah in rĕn theinak dingah Aaron le a fapapawl cu hriak na hnih pei ih, na serhhran hai pei.\\n31 «Cule Israel tefapawl hnenah, ‹Himi hi nan tesinfanau tluansuakin ka hrangih hnih mi hriak thianghlim a si pei. 32 Cumi cu minung taksa parah burh a si lo pei. Amah bang mi, cumi tuahdān bangtukih tuah mi a dang khal na tuah lo pei. Cumi cu a thianghlim ih, na hrangah a thianghlim ding a si. 33 Zokhal cumi vekih a tuahtu asilole zokhal cumi ihta ziangkhal mi dang parih a rettu cu a mipawl lak ihsin sahcat a si pei,› tiin na sim pei,» tiah a sim.\\n34 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Rimhmui thawpawl, anataf le bshekhelet le ckhelbenah le frankinsense hlirhlăng pawl cu rimhmui thawpawl thawn na la pei, a tam zât an bang aw ciar pei. 35 Rimhmui tuahtu ih kutsuak bangtukih cawhrawi mi, cite thlak mi, a fai mi le a thianghlim mi cu hipawl ihsin rimhmui na tuah pei. 36 Cule cumiih a hrekkhat cu ṭha zetin na vaw pei ih, ka lo tawnnak ding hmun, Tawnawknak Puanthlam sungih Theihpinak hmaiah a hrekkhat na ret pei. Cumi cu nan hrangah a thianghlim zet mi a si ding a si. 37 Sikhalsehla na tuah ding mi rimhmui lawngte cu nan hrangah cumi tuahdān vekin zianghman na tuah lo pei. Cumi cu na hnenah Jehovah hrangih a thianghlim mi a si ding. 38 Cumi hnīm dingah cuvekih a tuahtu pauhpauh cu an mipawl lak ihsin sahcat an si pei,» tiah a ti.\\n30:34a nataf: Thingkung ihsi lâk mi hnâi a si.\\n30:34b shekhelet: Keplung ihsi tuah mi a si.\\n30:34c khelbenah: Palisṭin nisuahnak lam ram ih um, kung fate ihsi lâk mi rimhmui tihnâi a si. Hmun Thianghlimbik hmaiih sui biakṭheng parih ur mi rimhmui a si.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Zoh hman, Hur fapa Uri, Uri fapa Judah hnám Bezalel cu a hmin in ka ko zo. 3 Cule amah cu fimnak ah, theihthiamnak ah, theihnak ah le themthiamnak tinkim ah Pathian Thlarau in ka khatter zo. 4 Cutin amah cu kutthiam hnapawl ruangzĭng dingah, sui, ngun le dar ṭuan dingah, 5 remkhawm dingih lung mankhungpawl tánin, thing kherin le kutthiam hna tinkim ṭuan dingah a si. 6 Cule keimah, ngai hnik, keimah rori in Dân hnám ihsin Ahisamak fapa Aholiab cu amai zawngah ka ruat zo ih, thu ka lo pek mi hmuahhmuah an tuahsuak theinak dingah kutthiam nei hmuahhmuah ih thinlung ah fimnak ka ret zo. 7 Annih in Tawnkhawmawknak Puanthlam, Theihpinak Kuang le cumi parih um Tlăwnlungawithawinak Hmun, Puanthlam bungrua hmuahhmuah, 8 Cabuai le a bungruapawl, Sui hlirhlăng Meitoṭhuam le a bungrua hmuahhmuah, Rimhmui Biakṭheng, 9 Meiur Thilhlănnak Biakṭheng le a bungrua hmuahhmuah, Maihum le a tohkual, 10 rawngbawlnak sinfen, puithiam dinhmun ih rawngbawl dingin puithiam Aaron hrangih sinfen thianghlim le a fapapawlih sinfen, 11 hnih mi hriak le hmun thianghlim hrangih rimhmui thawpawl tla an tuah theinak dingah ka ret a si. Thu ka lo pek mi hmuahhmuah bangtukin an tuah pei,» tiin a sim.\\n12 Cule Jehovah in Mosi hnenah, 13 «Israel tefapawl hnen khalah, ‹Ka Sabbath-pawl nan ul tengteng pei, ziangahtile keimah cu a lo tithianghlimtu Jehovah ka si ti nan theih theinak dingah cumi cu nan tesinfa san tluansuakin keimah le nanmah karlakih hminsinnak a si. 14 Curuangah Sabbath cu nan ul pei, ziangahtile cumi cu nan hrangah a thianghlim a si. Cumi a bawrhbangtertu kip cu thah tengteng an si pei, ziangahtile zokhal cuih ni ih hna a ṭuantu, cu pa cu a mipawl lak ihsin thaihloh a si pei. 15 Hna cu ni ruk sung ṭuan a si pei, asinan a ni sarihnak cu Sabbath cawlh, Jehovah hrangih a thianghlim mi a si. Sabbath ni ih hna a ṭuantu pauhpauh cu thah tengteng an si pei. 16 Curuangah Israel tefapawl cun Sabbath cu an hmang tengteng pei. Kumkhaw thukham hrangah an tesinfa san hmuahhmuah tiangin Sabbath cu an ul ding a si. 17 Cumi cu keimah le Israel tefapawl karlakih hminsinnak a si kumkhua ding, ziangahtile Jehovah in ni ruk sungah vanpawl le leilung a tuah, cule a ni sarihnak ah a cawl ih, a tha a tharsal,› tiin sim aw,» tiah a ti.\\n18 Cule Jehovah in Sinai Tlang parah amah thawi biakawk a ṭheh tikah, Jehovah in Mosi hnenah Pathian kutzung ih ngan mi lungpheng, Theihpinak lungpheng pahnih a pe.\\n1 Mipi in tlang ihsin Mosi a rung ṭum tlai ti an hmuh tikah, mipi cu Aaron hnenah an pungkhawmaw ih a hnenah, «Izip ram ihsin in hruaisuaktu hi Mosi parah ziang a cang ti kan thei lo. Curuangah ra awla, kan hmaiih fehtu ding kanmai hrangah pathianpawl in tuahsak aw,» tiah an ti.\\n2 Cule Aaron in an hnenah, «Nan nupipawl, nan fapapawl le nan fanupawl ih hna parih a um mi sui hnakhaihpawl kha phawih uhla, cupawl cu ka hnenah rak keng uh,» tiah a ti. 3 Cule mi senpi hmuahhmuah in anmai hna par ihta sui hnakhaihpawl cu an phawih ih, Aaron hnenah an rak keng. 4 Cule anih in an kut ihta sui cu a cohlang ih, cumi cu a khernak hmanrua thawn a rĕm ih burcawp câwno a tuah. Cun annih in, «Maw Israel, himi hi Izip ram ihsin a lo hruaisuaktu na pathianpawl an si!» tiah an ti.\\n5 Cun Aaron in cumi a hmuh tikah cumi hmaiah biakṭheng a dâwl. Cule Aaron in thuthannak a tuah ih, «Thaizing cu Jehovah hnenih puai ni a si,» tiah a ti. 6 Cule a thaizing zing zetah an tho ih Meiur Thilhlănpawl an hlan ih, Remnak Thilhlănpawl tla an keng, cule mipi cu ei le in dingah an to ih, lek dingah an tho.\\n7 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Tho awla, ṭum aw! Ziangahtile Izip ram ihsin na hruaisuah mi na mipawl cu anmah le anmah an bawrhhlawhawter zo. 8 Anmah thu ka rak pek mi lamzin ihsin an rak pial rang tuk. An hrangah burcawp câwno an tuah, cule cumi cu an bia ih a hnenah raithawiin, ‹Maw Israel, hipawl hi Izip ram ihsin a lo hruaisuaktu na pathianpawl an si,› tiah an ti,» tiah a ti. 9 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Hi mipi cu ka hmu zo ih, ngai hnik, hipawl hi lungruh minung an si! 10 Curuangah ka thinhengnak cu anmah dokalhin a alh ih, anmah ka kangrálter theinak dingah atu ah keimah ten um ning. Cule nangmah ihsin miphun tumpi ka tuah ding,» tiah a ti.\\nMosi in Israel a Ngensak\\n11 Cule Mosi in Jehovah a Pathian a ngen ih, «Jehovah, ziangahso Izip ram ihsin huham ropi le kut cak thawn na rak hruaisuak zo mi na mipawl dokalhih na thin a heng? 12 Ziangahso Izip-mipawl in, ‹Amah in anmah siatsuah dingah, tlang parah anmah that dingin le leilung vangdâp ihsin anmah cimitter dingah a hruaisuak hai a si,› an ti ding? Tuksumza na thinhengnak cu kiangter awla, na mipawl hnenih himi siatsuahnak ihsin lamlêt aw. 13 An hnenah, ‹Na cithlahpawl cu van ih arsipawl zât in ka karhzaiter ding ih, ka rak sim zo mi hi ram pumpi cu na cithlahpawl hnenah ka pe ding ih, cumi cu kumkhuain an luah ding,› tiih an hnenih nangmah rori ih sia na rak sămnak na siahhlawh Abraham, Isak le Israel tla cîng ringring aw,» tiah a ti. 14 Cule Jehovah in a mipawl hnenah a tuah tum mi siatsuahnak ihsin a lamlêt.\\n15 Cule Mosi cu a kut ah Theihpinak lungpheng pahnih thawn a kir ih, tlang ihsin a ṭum. Lungpheng cu an hmai veve ah ngan an si ih, pakhat parah le a dang pakhat parih ngan an si. 16 Lungpheng cu Pathian ih tuah mi an si ih, ngan mi khal lungpheng parah kherin Pathian ih a ngan mi an si. 17 Cule mipi an au ih an thâwm Joshua in a theih tikah, Mosi hnenah, «Riahhmun khuarnak ah raldo thâwm a um,» tiah a ti.\\n18 Asinan anih in,\\n«Cumi cu nehnak authâwm a si lo,\\nNeh mi ih ṭahnak thâwm khal a si lo,\\nKa theih mi cu hla sak thâwm sawn a si,»\\n19 Cule hitin a si, Mosi cu riahhmun khuarnak kiang a thlen veten câwno lem le milâmpawl a hmu. Cun Mosi-ih thinhengnak cu a sa, cule lungphengpawl cu a kut ihsin a hlăwn ih, tlang hramah a khuai hai. 20 Cun an rak tuah mi câwno lem cu a la, cumi cu meisa ah a ur ih, a rialdip ṭheh, cule tidai parah thehdarh tahratin Israel tefapawl a inter hai. 21 Cule Mosi in Aaron hnenah, «Hi mi senpi hin ziangso na hnenah an rak tuah ih, an parih sual nasatuk na rak thlen?» tiah a ti.\\n22 Cule Aaron in, «Ka bawipaih thinhengnak cu so hlah seh. Mipi cu thil ṭhalo lam hawi cia an sizia na thei. 23 Ziangahtile annih in ka hnenah, ‹Izip ram ihsin in rak hruaisuaktu hi Mosi cu a parah ziang a cang ti kan thei si lo, kan hmaiih feh dingah pathianpawl in tuahsak aw,› tiah in ti. 24 Cule kei in an hnenah, ‹Sui neitu pauhpauh cun an suipawl cu phawih hai seh,› tiah ka ti. Cutin cumi cu annih in keimah in pe ih, cumi cu meisa ah ka thlak, cule hi câwno hi a ra suak,» tiah a ti.\\n25 Cule mipi cu Aaron in an ralpawl lakah ningzakzain a rak thlahthlam ruangah an duh duhin an rak um ti Mosi in a hmuh tikah, 26 Mosi cu riahhmun khuarnak luhnak ah dingin, «Zo so Jehovah lamih ṭang? Ka hnenah ra seh,» tiah a ti. Cule Levi tefa hmuahhmuah a hnenah an ra pungkhawm. 27 Cule an hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah in, ‹Mipa kip in an ralnâm pai hai sehla, riahhmun khuarnak tluanih luhnak pakhat hnu pakhat lutin suak hai seh, cule mipa kip in an unaupa, mipa kip in an hawipi le mipa kip in an innhnen that hai seh,› tiin a sim,» tiah a ti. 28 Cule Levi tefapawl in Mosi-ih ṭawngkam bangtukin an tuah. Cule cuih ni ah mipi lakih pacang 3000 hrawng an thi. 29 Cule Mosi in, «Tuihsun ah amah in nan parih thlawsuah a lo pek theinak dingah, tuihsun ah Jehovah hnenah nanmah le nanmah serhhran aw uh, ziangahtile mipa kip in anmai fapa le anmai unaupa an do a si,» tiah a ti.\\n30 Cun a thaizing ah hitin a si, Mosi in mi senpi hnenah, «Sual rapthlak nan tuah zo. Curuangah atu ah Jehovah hnenah ka fehso ding, nan sualnak hrangah sualkhuhthawinak ka tuah thei pangah,» tiah a ti.\\n31 Cun Mosi cu Jehovah hnenah a kirsal ih, «Hi mi senpi hin sual rapthlak an rak tuah ih, anmai hrangah sui pathianpawl an rak tuah hi aw! 32 Sikhalsehla atu ah, an sual na ngaidam pei maw? Na ngaidam lo a si ahcun, na rak ngan zo mi na cazual ihsin i thaihlo dingin ka lo ngen a si,» tiah a ti.\\n33 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Keimah dokalhih a rak sualtu pauhpauh cu ka cazual ihsin ka thaihlo ding. 34 Curuangah feh aw, ka rak lo sim mi hmun ah mi senpi hruai aw. Ngai hnik, na hmaiah ka vancungmi a feh ding. Sikhalsehla lehrūl dingih ka rat ni ah cun an sual ruangah an parah ka lehrūl ding a si,» tiah a ti.\\n35 Cule Jehovah in mi senpi cu Aaron ih tuah mi câwno lem thawi an tuah mi ruangah a hrem hai.\\nPathian ih Israel Umpinak\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, «Hitawk ihsin păwksuak uhla, nangmah le Izip ram ihsi na rak hruaisuak mi mi senpi cu, ‹Na cithlahpawl hnenah ka lo pe ding,› tiin Abraham, Isak le Jakob hnenih sia ka rak săm mi ram ah fehso uh. 2 Cule na hmaiah ka vancungmi ka thlah ding ih, Kanaan-mi, Amor-mi, Heth-mi, Periz-mi, Hiv-mi le Jebus-mi pawl ka dawisuak hai ding. 3 Hnawiti le khuaitizu luannak ram ah fehso uh, ziangahtile nan lakah ka fehso lo ding, culoasile lamzin ah ka lo cimitter thluh pang ding, ziangahtile nannih cu lungruh minung nan si,» tiah a ti.\\n4 Cule mi senpi in hi thuthang sia an theih tikah lungkuaiin an ṭap ih, zohman in an ceiawknak an bĕnaw lo. 5 Ziangahtile Jehovah in Mosi hnenah, «Israel tefapawl hnenah, ‹Nannih cu lungruh minung nan si. Hmakhatteah nan lakah rain ka lo cimitter thluh thei. Curuangah na hnenah ziang ka tuah ding ti ka theihnak dingah atu ah na ceiawknakpawl phawih aw,› tiin sim aw,» tiah a ti. 6 Cule Israel tefapawl cun Horeb Tlang kiangah anmah ten an ceiawknak an phawih.\\n7 Mosi in puanthlam cu a la ih, cumi cu riahhmun khuarnak lengah, riahhmun khuarnak ihsin a hlatnak ah a zar ih, cumi cu tawnawknak puanthlam tiah a ko. Cule hitin a si, Jehovah a hawltu pauhpauh cu riahbûk lengih tawnawknak puanthlam ah an fehsuak. 8 Cule hitin a si, Mosi cu puanthlam panih a fehsuak tinten mi senpi hmuahhmuah cu an tho, cule mi kip mai puanthlam luhnak cio ah an ding ih, puanthlam sungih Mosi a luhngah tiangin an thlir. 9 Cule hitin a si, puanthlam sungih Mosi a luh tikah mero ṭhuam a rung ṭum ih, puanthlam luhnak ah a ding, cule Jehovah in Mosi a sim. 10 Mipi zaten puanthlam hmaiih a ding ringring mi mero ṭhuam an hmu, cule mipi zaten an tho ih, mi kip in mai puanthlam luhnak cio ah an bia. 11 Cule Jehovah in Mosi cu mi pakhat in a rualpi a biak vekin, hmaităwnin a bia. Cule anih cu riahhmun khuarnak ah a kirsal ṭheu, asinan amah bawmtu Nun fapa tlangval Joshua cun puanthlam a suahsan lo.\\n12 Cun Mosi in Jehovah hnenah, «Zoh hman, ka hnenah, ‹Hi mi senpi hi hruaiso aw,› tiah i ti. Asinan ka zawngih na thlah ding mi cu i theihter hrih lo. Cuticingin nang in, ‹Na hmin in ka lo thei ih, nang khal in ka mithmuhah zangfahnak na hmu zo,› tiah na ti. 13 Curuangah atu ah thla ka cam, na mithmuhah zangfahnak ka co asile, atu ah na lamzin i hmuh aw, cutin nangmah ka lo thei ding ih, na mithmuhah zangfahnak ka co thei ding. Cule hi miphun hi na mipawl an si tiah ruat aw,» tiah a ti.\\n14 Cule Jehovah in, «Keimah rori in ka lo fehpi ding ih, cawlhhahdamnak ka lo pe ding,» tiah a ti.\\n15 Cun anih in a hnenah, «Nangmah rori ih in fehpi lo ahcun, hitawk ihsin in hruaiso hlah aw. 16 Ziangahtile kan zawngih na feh lo asile, na mipawl le kei in na mithmuhah zangfahnak kan hmu ti ziangtin theih a si ding? Cutin na mi senpi le keimah cu leilung vangdâp parih mipi hmuahhmuah lak ihsin thliarhran kan si ding a si,» tiah a ti.\\n17 Cule Jehovah in Mosi hnenah, «Na sim zo mi hi thil khal ka tuah ve ding, ziangahtile nangmah cu ka mithmuhah zangfahnak na hmu zo ih, nangmah cu na hmin in ka lo thei a si,» tiah a ti.\\n18 Cule anih in, «Zangfahten, na ropitnak i hmuh aw,» tiah a ti.\\n19 Cun anih in, «Na hmaiah ka ṭhatnak hmuahhmuah ka fehtlăngter ding ih, na hmaiah Jehovah hmin ka phuang ding. Ka zangfah ding mi cu ka zangfah ding ih, lainatnak ka neih ding mi parah lainatnak ka nei ding,» tiah a ti. 20 Asinan anih in, «Ka hmel cu na hmu thei lo ding, ziangahtile i hmu ih nung milai zohman an um lo ding,» tiah a ti. 21 Cule Jehovah in, «Zoh hnik, ka kiangah hmun pakhat a um ih, lungpi parah na ding pei. 22 Cule hitin a si ding, ka ropitnak a fehtlăng laiah, lungpi kâk sungah ka lo ret ding ih, ka fehtlăng laiah ka kut in ka lo hup ding. 23 Cun ka kut ka lakiang ding ih, ka dung lam na hmu ding, asinan ka hmel cu hmuh a si lo ding,» tiah a ti.\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, «A hmaisa tapawl vekin nangmah hrangah lungpheng pahnih ser awla, hi lungpheng pahnih parah na khuai mi a hmaisa lungphengpawl parih a rak um mi kamsuakthupawl ka ngan ding. 2 Cule zing ah tiar awla, zing ah Sinai Tlang ah hung so aw, cule cutawk tlang zimah ka hnenah ra langawter aw. 3 Cule na zawngah mi zohman an hung so lo pei, cule tlang pumpi ah mi zohman hmuh ding an um lo pei. Cuih tlang hramah rante rualpawl siseh, ranpi rualpawl siseh an tláng lo pei,» tiah a ti.\\n4 Cun anih in a hmaisa tapawl vekin lungpheng pahnih a ser. Cun Mosi cu zingpit teah a tho ih, Jehovah in thu a rak pek vekin, Sinai Tlang ah a kaiso. Cule a kut in lungpheng pahnih a keng.\\n5 Cule Jehovah cu mero lakah a ṭum ih, cu tawkah Mosi zawngah a ding, cule Jehovah hmin cu a phuang. 6 Cule Jehovah cu a hmaiah a fehtlăng ih, «Jehovah, Jehovah Pathian, zahngainak le zangfahnak ih khat, thinsaunak le ṭhatnak le thutak ih khat, 7 mi thawng tampi hrangih zahngainak kaihngettu, mawhsualnak le dānpahbălnak le sual ngaidamtu, mimawh luatter men lo tu, palepawlih mawhsualnak cu fātepawl le fātepawlih fātepawl hnen, san thum le san li tiang lehrūltu,» tiin a phuang.\\n8 Cule Mosi cu manhlap zetin leilung lam hawiin a lu a kûn ih, Pathian a bia. 9 Cun anih in, «Na mithmuhah zangfahnak ka hmuh asile, Maw Bawipa, thla ka cam, kanmai lakah ka Bawipa feh seh. Kannih cu lungruh minung kan si nân, kan mawhsualnak le kan sualnak in ngaithiam awla, na ro ah in la aw,» tiah a ti.\\n10 Cule anih in, «Ngai hnik, thukham ka tuah. Na mi senpi hmuahhmuah hmaiah leilung hmuahhmuah parah siseh, ziang miphun lak khalah siseh tuah a rak si dah lo mi thil maksakpawl ka tuah ding; cule an lakih nan umnak mipi hmuahhmuah in Jehovah ih hnaṭuan an hmu ding. Ziangahtile cumi cu thil maksak na hnenih ka tuah ding mi a si.\\nJehovah cu Thîkthusia Pathian\\n11 «Tuihni ih thu ka lo pek mi thlun aw. Ngai hnik, Amor-mi, Kanaan-mi, Heth-mi, Periz-mi, Hiv-mi le Jebus-mi pawl cu na hmai ihsin ka dawisuak hai ding. 12 Nangmah hrangah fimkhur aw, culoasile na fehnak ding ram luahtupawl thawn thukham na tuah pang ding, culoasile nan lakah cumi cu tháng ah a cang pang ding. 13 Asinan an biakṭhengpawl nan siatbăl pei, an ṭhuamserhpawl nan ṭhiatbăl pei ih, an Asherah-pawl nan hauthlu pei 14 (ziangahtile pathian dang na be lo pei, a hmin thîkthusia a si mi Jehovah cu thîkthusia Pathian a si), 15 culoasile ram luahtupawl thawn thukham na tuah pang ding ih, an pathianpawl thawn hlawhhlannak an tuah ding ih, an pathianpawl hnenah rai an thawi ding ih, an lakih mi pakhat khat in lo sawm in an raithawinak na ei pang ding, 16 cule na fapapawl hrangah an fanupawl na ṭhi ding ih, an fanupawl cu an pathianpawl thawn hlawhhlannak an tuah ding ih, na fapapawl khal in an pathianpawl thawn hlawhhlannak an tuah ve pang ding.\\n17 «Na hrangah burcawp pathianpawl na tuah lo pei.\\nKum Tin Puaipawl\\n18 «Thilnu telh lo Sang Puai na hmang pei. Thu ka lo pek vekin, Abib thla ih tikcu khiah mi ah, ni sarih sung thilnu telh lo sang na ei pei, ziangahtile Abib thla ah Izip ram ihsin na suak a si. 19 Na sumhnámpawl lakih a pa fatir, sūlka awngtu ranpi hmuahhmuah le rante hmuahhmuah cu ka ta an si. 20 Asinan lāk fatir cu tuufa no in na tlen pei. Cule amah cu na tlen lo asile, a hngawng na khiak pei. Na fapapawl lakih fatir hmuahhmuah cu na tlen ding a si. Cule ka hmaiah mi pakhat hman kut lawngin an ra lang ding a si lo. 21 Ni ruk sung hna na ṭuan pei, asinan a ni sarihnak ah cun na cawl pei, leileh tikcu le rawl khawm tikcu hmanah na cawl ding a si. 22 Cule kum cem tikah sangvut rah hmaisabik sĕngnak a si mi, aZarhkar Sarih hnu Puai le bRawlkhâwm Puai na hmang ding a si. 23 Na mipapawl hmuahhmuah cu Bawipa, Israel-ih Pathian Jehovah hmaiah kum khat ah vei thum an ra lang pei. 24 Ziangahtile miphunpawl cu na hmaiah ka dawisuak hai ding ih na ramripawl ka kauter ding. Jehovah na Pathian hmaiih kum khat ah vei thum lang dingih na fehso tikah mi pakhat hman in na ram an lo daw fawn lo ding.\\n34:22a Zarhkar Sarih hnu Puai: «Pentikost Puai» asilole «Thlaithar Puai» tiih kawh a si.\\n34:22b Rawlkhâwm Puai: «Bûkte Puai» ti khalih kawh a si.\\n25 «Ka raithawinak thisen cu thilnu telh mi sang thawn na hlan lo pei, Lanta Puai raithawinak khal zing lam tiang a tâng lo pei. 26 Na leiram rah hmaisabikpawl lakih a ṭhabik cu Jehovah na Pathian inn ah na keng pei. Meno cu a nuih hnawiti in na sûang lo pei,» tiah a ti.\\nMosi le Lungpheng Tharpawl\\n27 Cun Jehovah in Mosi hnenah, «Hi kamsuakthupawl hi ngan aw, ziangahtile hi kamsuakthupawl bangtukin nangmah le Israel-mipawl thawn thukham ka tuah zo,» tiah a ti. 28 Cule anih cu cu tawkah Jehovah hnenah ni 40 le zan 40 sung a um, anih cun sang a ei lo ih, tidai khal a in lo. Cule Jehovah cun lungphengpawl parah thukham thu, Thupek Pahra pawl cu a ngan.\\n29 Cule hitin a si, Tlang ihsin a rung ṭum tikah Mosi kut ah Theihpinak lungpheng pahnih a um. Mosi cu Sinai Tlang ihsin a rung ṭum tikah Jehovah thawi an biakawk hnuah a hmai vun a êng ti Mosi in a theiaw lo. 30 Cule Aaron le Israel tefapawl hmuahhmuah in Mosi an hmuh tikah, ngai hnik, a hmai vun cu a êng ih, amah ra naih ding an ṭih. 31 Cun Mosi in annih cu a ko hai ih, Aaron le mipi-umkhawm hotu hmuahhmuah cu a hnenah an kirsal, cule Mosi in anmah a bia. 32 Cu hnuah Israel tefapawl hmuahhmuah in an ra naih ih, Sinai Tlang ah a hnenah thupekpawl hrangih Jehovah in a rak sim mi hmuahhmuah a pe hai. 33 Cule Mosi cu an hnenih ṭawng a ṭheh tikah puan in a hmai a khuh. 34 Asinan amah be dingin Jehovah hmaiih Mosi a luh tinten a suah hlanlo puan cu a áwng. Cule a suak ih a hnenih thupek mi pauhpauh Israel tefapawl hnenah a sim. 35 Cule Israel tefapawl cun Mosi-ih hmai an hmuh tinten, Mosi-ih hmai vun cu a rak êng ṭheu, cule Mosi cu Pathian be dingih a luh hlanlo puan in a hmai a khuhsal ṭheu.\\n1 Mosi in Israel tefa umkhawm hmuahhmuah cu a fĭnkhawmawter hai ih, an hnenah, «Hipawl hi Jehovah in tuah dingih thu a lo pek mi kamsuakthu cu an si: 2 hna cu ni ruk sung ṭuan a si pei, asinan a ni sarihnak cu nan hrangih ni thianghlim, Jehovah hnenih Sabbath cawlh a si pei. Cumi ni ih ziang hna khal a ṭuantu pauhpauh cu thah an si pei. 3 Sabbath ni ah cun nan cēnnak hmun hmuahhmuah ah meisa hrimhrim nan tik lo pei,» tiah a ti.\\n4 Cule Mosi in Israel tefa umkhawm hmuahhmuah hnenah, «Hih thil hi Jehovah ih thupek a si, 5 ‹Nan lak ihsin Jehovah hnenah thawhhlawm kháwng uh. Duhnak thinlung a neitu pauhpauh in cumi cu Jehovah hnenih thawhhlawm hrangah keng hai seh, cupawl tla cu: sui, ngun, dar, 6 mepian, sendup le senlar ih cawih mi, puan nem páte le me hmul, 7 buh sen mi tuucang phawpawl, ṭhakhas phawpawl le akasia thing, 8 meitleu hrang hriak, hnih mi hriak hrang le rimhmui thaw hrangah rimthawpawl, 9 oniks lungpawl, Puithiam Kâwrcung par le ṭāngbĕn ih bŭn ding mi lungpawl tla rak keng hai seh.\\n10 ‹Nan lakih kutthiam nei hmuahhmuah ra in, Jehovah ih thu a pek mi hmuahhmuah tuah hai seh. 11 Biakbûk hrangih thilpawl cu: a puanthlam, a khuhnak, a kilhnakpawl, a phartleppawl, a phartlângpawl, a ṭhuampawl le a tawkhuarpawl, 12 Kuang le a zawnfungpawl, Tlăwnlungawithawinak Hmun le pindan puanzar, 13 Cabuai le a zawnfungpawl, a bungrua hmuahhmuah le Sangserh, 14 meitleu hrangih Meitoṭhuam khal, a bungruapawl, a meitopawl le meitleu hrang hriak, 15 Rimhmui Biakṭheng, a zawnfungpawl, hnih mi hriak, rimhmui thaw le Biakbûk luhnak sângka puanzar, 16 Meiur Thilhlănnak Biakṭheng le a dar khohrîk, a zawnfungpawl, a bungrua hmuahhmuah, Maihum le a tohkual, 17 tualrawn puanzarpawl, a ṭhuampawl, an tawkhuarpawl le tualrawn luhnak puanzar, 18 Biakbûk hrenhngetnakpawl, tualrawn hrenhngetnakpawl le an hripawl, 19 hmun thianghlim sungih rawngbawl dingin rawngbawlnak sinfen, puithiam dinhmun ih rawngbawl dingin puithiam Aaron hrangih sinfen thianghlim le a fapapawl hrangih sinfen tla hi,› tiah a ti,» tiin a sim.\\n20 Cule Israel tefa umkhawm hmuahhmuah cu Mosi hmaika ihsin an suak ṭheh. 21 Cun thinlung thathotu kip le duhnak thinlung a neitu kip cu an ra ih, Tawnawknak Puanthlam hna hrang, Biakbûk rawngbawlnak hmuahhmuah hrang le sinfen thianghlim hrangah Jehovah-ih thawhhlawm an rak keng. 22 A nu a pa in duhnak thinlung a nei mi hmuahhmuah an ra ih, hnakhaihpawl le hnarkhaihpawl, zunghrukpawl le ṭhipawl, sui thilpawl hmuahhmuah cu an rak keng. Cutivekcun sui thawhhlawm a thawhtu mi kip cun Jehovah hnenah an rak keng. 23 Cule mi kip in mepian, sendup le senlar ih cawih mi, puan nem páte, me hmul, tuucang phaw sen pawl le ṭhakhas phawpawl neitu pauhpauh in an rak keng. 24 Mi kip ngun simaw, dar simaw thawhhlawm a thawhtu in Jehovah-ih thawhhlawm an rak keng. Cule akasia thing a neitu mi kip in rawngbawlnak hna tinkim hrangah an rak keng. 25 Nunau kutthiam nei hmuahhmuah in an kut in pat an hnûk ih, an rak hnuh mi mepian, sendup, senlar le puan nem páte pawl tla an rak keng. 26 Cule fimnak thawn thinlung thatho mi nunau hmuahhmuah in mehmul pat an hnûk. 27 Hotupawl in oniks lungpawl, Puithiam Kâwrcung le ṭāngbĕn ih bŭn ding mi lungpawl, 28 meitleu hrang, hnih mi hriak hrang le rimhmui thaw hrangah rimthawpawl le hriakpawl tla an rak keng. 29 Jehovah in Mosi hmangin tuah dingih thu a rak pek mi hna phunkim hrangah duhnak thinlung a neitu Israel tefa, mipa le nunau hmuahhmuah in Jehovah hnenah lungpuak thawhhlawm an run keng.\\nBezalel le Aholiab\\n30 Cule Mosi in Israel tefa hnenah, «Zoh uh, Hur fapa Uri, Uri fapa Judah hnám Bezalel cu Jehovah in a hmin in a ko zo, 31 cule Jehovah in anih cu fimnak ah le theihthiamnak ah, theihnak ah le themthiamnak tinkim ah Pathian Thlarau in a khatter zo, 32 kutthiam hnapawl ruangzĭng dingah, sui le ngun le dar ṭuan dingah, 33 remkhawm dingih lung mankhungpawl tánin, thing kherin le kutthiam hna hmuahhmuah ṭuan dingah a si. 34 Cule anih in Bezalel le Dân hnám ihsin Ahisamak fapa Aholiab-ih thinlung ah zirh theinak a ret zo. 35 Annih cu thil kher hna, ruangzĭng hna, pat mepian, sendup le senlar ih cawih mi le puan nem páte cawih hna, hna phun kip ṭuantu le kutthiam hnapawl ruangzĭngtu thiamtah hnapawl hmuahhmuah ṭuan dingah themthiamnak in a khatter hai zo.\\n1 «Bezalel le Aholiab le hmun thianghlim rawngbawlnak hrangih hna hmuahhmuah ṭuandān ding thei dingin Jehovah in fimnak le theihthiamnak a pek zo mi kutthiam nei kip in Jehovah in thu a rak pek mi hmuahhmuah bangtukin an tuah pei,» tiah a ti.\\nṬul mi hnakih tam Thawhhlawm\\n2 Cun Mosi in Bezalel le Aholiab le Jehovah in fimnak a rak pek mi kutthiam nei kip, thinlung thatho mi kip cu ra tahratih hnaṭuan dingin a ko hai. 3 Cule Israel tefapawl in hmun thianghlim tuahnak rawngbawlhna hrangih an rak ken mi thawhhlawm hmuahhmuah cu Mosi hnen ihsin an dâwng. Cun a hnenah lungpuak thawhhlawmpawl cu zing tinten an rak keng ringring. 4 Cun hmun thianghlim hna hmuahhmuah a ṭuan rero tu zungthiam hmuahhmuah cu an ṭuan lai mi an hna ihsin an ra suak cio, 5 cule Mosi hnenah, «Mipi in Jehovah ih tuah dingih thu in pek mi rawngbawlhna hrangah a daihtawk hnakih tamsawn an rak keng,» tiin an sim.\\n6 Cule Mosi cun thupek a pe ih, riahhmun khuarnak tluanah, «Mipa in siseh, nunau in siseh hmun thianghlim thawhhlawm hrangah hna ṭuan nawn hlah hai seh,» tiin cumi cu an phuangter. Cule mi senpi cu thawhhlawm ken an bâng, 7 ziangahtile an thilri neih mi cu an hnaṭuan hmuahhmuah ṭhehnak dingah a daih zo, a tam tuk lam a si.\\nTlun khuh Puanzarpawl\\n8 Cun Biakbûk ṭuantupawl lakih kutthiam nei mi hmuahhmuah cun an ṭuan. Bezalel in puanzar pahra cu hmawih mi patzai fêmte, mepian, sendup le senlar in a tuah. Cule thiam zetih ruahman mi cherub-pawl cuangin cupawl cu a tuah. 9 Puanzar kip ih sau lam cu dawng 28 a si ih, puanzar kip ih kauh lam cu dawng li a si, puanzarpawl cu an canaw thluh. 10 Cule puanzar panga cu pakhat le pakhat a pehawter ih, a dang puanzar panga khal pakhat le pakhat a pehawter. 11 Puanzar peh khat tlâng ah mepian in hnâpawl a tuah, cuvek thothoin a lengtasawn puanzar peh hnihnak tlâng par khalah a tuah. 12 Puanzar pakhat ah hnă 50 a tuah ih, a peh hnihnak zimih puanzar tlâng ah hnă 50 thotho a tuah. A hnâpawl in puanzar pakhat le pakhat an awkaw. 13 Cule sui in a kilhnak 50 a tuah ih, Biakbûk pakhat a can theinak dingah, kilhnakpawl in puanzarpawl pakhat le pakhat a pehawter.\\n14 Anih in Biakbûk tlun khuh hrangah mehmul in puanzarpawl a tuah, puanzar hleikhat a tuah. 15 Puanzar pakhat ciar ih sau lam cu dawng 30 a si ih, puanzar pakhat ciar ih kauh lam cu dawng li a si, cule puanzar hleikhat pawl cu an canaw ṭheh. 16 Anih in puanzar panga cu a dangten peh khat ah, puanzar paruk khal a dangten peh khat ah a pehawter. 17 Cule a lengtabik puanzar peh khat ih tlâng parah hnă 50 le a peh hnihnak puanzar tlâng khalah hnă 50 a tuah. 18 Puanthlam cu a pehaw ih, pakhat a can theinak dingah anih in dar kilhnak 50 khal a tuah. 19 Cun buh sen mi tuucang phawpawl in puanthlam khuhnak le cumi tlunih ṭhakhas phaw khuhnak a tuah.\\n20 Biakbûk hrangah akasia thing phartleppawl cu dĭng zetih dingin a tuah. 21 Phărtlep pakhat ciar ih sau lam cu dawng hra an si ih, phartlep pakhat ciar ih kauh lam cu dawng khat le a hrek an si. 22 Phărtlep pakhat ciar cu pakhat le pakhat an pehawknak dingah a ke pahnih a tuah. Cutivekcun Biakbûk hrangih phartlep hmuahhmuah hrangah a tuah. 23 Cule Biakbûk hrangah phartlep, thlang lam sir hrangah tlep 20 in a tuah. 24 Phărtlep 20 pawl hnuaiah ngun tawkhuar 40 a tuah, a ke pahnih hrangah phartlep pakhat ciar hnuaiah tawkhuar pahnih a um. 25 Cule Biakbûk khat lam sir, sak lam sir hrangah phartlep 20 le 26 ngun tawkhuar 40, phartlep pakhat ciar hnuaiah tawkhuar pahnih a tuah. 27 Biakbûk nitlaknak lam sir hrangah phartlep paruk a tuah. 28 Biakbûk dung lam kil pahnih hrang khalah phartlep pahnih a tuah. 29 Cule a taw ah an pehaw ih, a zimah khâng pakhat in a pehkhawmawter. Cutivekcun a kil pahnih pawl hrangah an pahnih in a tuah. 30 Cule phartlep pariat le an tawkhuarpawl, ngun tawkhuar hleiruk, phartlep pakhat ciar hnuaiah tawkhuar pahnih a tuah.\\n31 Cule akasia thing in phartlângpawl cu Biakbûk sir pakhat parih phartleppawl hrangah panga, 32 Biakbûk sir khat lam parih phartleppawl hrangah phartlâng panga le a hlatnak nitlaknak lam sir parih Biakbûk phartleppawl hrangah phartlâng panga a tuah. 33 Cule a laiih phartlâng cu phartleppawl laifangin khat lam zim ihsin khat lam zim tiang fehtlăngin a tuah. 34 Phărtleppawl cu sui a khût, phartlângpawl kaitu dingah sui khângpawl a tuah ih, phartlângpawl cu sui a khût.\\n35 Cule mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte in pindan puanzar pakhat a tuah; cumi cu thiam zetih ruahman mi cherub-pawl cuangin tuah a si. 36 Cumi hrangah akasia ṭhuam pali, cupawl cu sui khûtin, an sui kūaipawl a tuah. Cule an hrangah ngun tawkhuar pali a bur.\\n37 Puanthlam luhnak hrangah puantahthiam ih tah mi mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte in puanzar pakhat, 38 cule an kūaipawl thawn a ṭhuam panga khal a tuah. Cule an lu zimpawl le an tlângkhanpawl cu sui a khût, asinan an tawkhuar panga pawl cu dar an si.\\n1 Bezalel in akasia thing in Kuang a tuah, cumiih sau lam cu dawng hnih le a hrek, a kauh lam dawng khat le a hrek, a san lam dawng khat le a hrek a si. 2 Cumiih sung lam le leng lam cu sui hlirhlăng a khût ih, a kimvel hmuahhmuah ah sui tlâng a tuah. 3 Cule cumiih a kil pali ih bŭn dingah sui khâng pali, khat lam sirah khâng hnih, a khat lam sirah khâng hnih tiin a bur. 4 Akasia thing in zawnfungpawl a tuah ih, cupawl cu sui a khût. 5 Cule Kuang zawn dingin Kuang sirpawlih khângpawl sungah zawnfungpawl a hrawlh. 6 Anih in sui hlirhlăng in Tlăwnlungawithawinak Hmun a tuah. A sau lam dawng hnih le a hrek a si ih, a kauh lam dawng khat le a hrek a si. 7 Ser mi sui in cherub pahnih a tuah, Tlăwnlungawithawinak Hmun zim pahnih ah cupawl cu sakhatin a tuah, 8 cherub pakhat cu hi lam zimah le a dang cherub pakhat cu khat lam zimah a tuah. aCherub-pawl cu Tlăwnlungawithawinak Hmun zim pahnih ah a tuah. 9 Cherub-pawl in tlunah an thla an pharh ih, an thla in Tlăwnlungawithawinak Hmun khuhin pakhat le pakhat hmai an hawihaw. Cherub-pawlih hmai cun Tlăwnlungawithawinak Hmun lam an hawih.\\n37:8a Cherub-pawl: Vancungmi phun khat an si.\\n10 Anih in akasia thing in Cabuai a tuah, a sau lam dawng hnih, a kauh lam dawng khat, a san lam dawng khat le a hrek a si. 11 Cule cumi cu sui hlirhlăng a khût ih, sui in a kimvelah a tlâng a tuah. 12 Zabăwk tia-in cumi hrangah a kimvel hmuahhmuah ah tlângkawm a tuah ih, a kimvel hmuahhmuah ih tlângkawm hrangah sui tlâng a tuah. 13 Cule cumi hrangah sui khâng pali a bur ih, a ke pali parih a um mi a kil pali parah khângpawl a bun. 14 Cabuai dĭn theitu zawnfungpawl kaitu ah khângpawl cun a tlângkawm an naih. 15 Cule Cabuai zawnnak dingah akasia thing zawnfungpawl a tuah ih, cupawl cu sui a khût hai. 16 Cabuai parih a um mi sui hlirhlăng bungruapawl a si mi: a khēngpawl, a haidaupawl, a khengkûmpawl le a burnak thâwlpawl tla a tuah.\\n17 Sui hlirhlăng in Meitoṭhuam khal a tuah. Meitoṭhuam cu a serin a ser. A kopi, a ṭêkpawl, a khengkûmpawl, a cângbolpawl le a pangparpawl cu sakhat an si. 18 Cule cumiih sirpawl ihsin ṭêk paruk a ra suak, cupawl tla cu: sir khat ih Meitoṭhuam ṭêk pathum, a dang sirih Meitoṭhuam ṭêk pathum tla an si. 19 A ṭêk pakhat parah aalmond par mûm vek khengkûm pathum cu cângbol pakhat le pangpar pakhat thawn an um. Cule a dang a ṭêk parah almond par mûm vek khēngkum pathum cu cângbol pakhat le pangpar pakhat thawn tuah a si. Cutin a ṭêk paruk pawl cu Meitoṭhuam ihsin an suak. 20 Meitoṭhuam par rori ah almond par mûm vek khengkûm pali cu pakhat cio in cângbol le pangpar ciar thawn an um. 21 Meitoṭhuam ihsin a ṭêk mi a ṭêk paruk pawl zulhin a pakhatnak a ṭêk pahnih hnuaiah cângbol pakhat, a pahnihnak a ṭêk pahnih hnuaiah cângbol pakhat, a pathumnak a ṭêk pahnih hnuaiah cângbol pakhat an um. 22 An cângbolpawl le an ṭêkpawl cu sakhat an si ih, a zate in sui hlirhlăng thawn sakhat ih ser an si. 23 Cule Bezalel in cumi hrangah meito pasarih cu a caicehpawl le a meiling suahdurpawl thawn sui hlirhlăng in a tuah. 24 Cumi cu a bungrua hmuahhmuah thawn sui hlirhlăng talent khat in a tuah.\\n37:19a almond: Sem 30:37 simfiangnak zoh aw.\\n25 Akasia thing in Rimhmui Biakṭheng a tuah. A sau lam cu dawng khat le a kauh lam khal dawng khat a si, cumi cu a sir li canaw mi a si ih, a san lam cu dawng hnih a si, a kipawl cu cumi thawn sakhat an si. 26 Cule cumi cu a zim, a sir kimvel hmuahhmuah le a kipawl cu sui hlirhlăng a khût. Cumi hrangah a kimvel hmuahhmuah sui tlâng a tuah. 27 Cumi zawnnak ding zawnfungpawl awktu dingah a sir pahnih ih a kil pahnih kiangah cumi hrangah a tlângkawm hnuaiah sui khâng pahnih a tuah. 28 Zawnfungpawl cu akasia thing in a tuah ih, cupawl cu sui a khût.\\n29 Hnih mi hriak thianghlim le rimhmui hlirhlăng a si mi rimthawpawl khal, rimhmui tuahtu ih kutsuak bangtukin a tuah.\\n1 Anih in akasia thing in Meiur Thilhlănnak Biakṭheng a tuah, cumi cu a sau lam dawng nga, a kauh lam khal dawng nga, sir li canaw a si ih, a san lam dawng thum a si. 2 Cumiih a kil pali ah a kipawl a tuah, cuih kipawl cu cuih Meiur Thilhlănnak Biakṭheng thawn sakhat an si. Cule cumi cu dar a khût. 3 Biakṭheng hrangih bungrua hmuahhmuah a si mi: haidaupawl, suahdurpawl, cawhtawlhpawl, salaknak hmanruapawl le meiling suahdurpawl tla a tuah. A bungrua hmuahhmuah cu dar in a tuah. 4 Cule Biakṭheng hrangah a taw ihsin a laifang tiang, a biang hnuaiah, dar ih tuah mi hrîknak khohrîk a tuah. 5 Zawnfungpawl awktu dingah dar khohrîk kil pali pawl hrangah, khâng pali a bur. 6 Cule akasia thing zawnfungpawl a tuah ih, cupawl cu dar a khût. 7 Cun Biakṭheng sirpawlih khângpawl sungah a zawnnak dingah zawnfungpawl a thluah. Biakṭheng cu thingphengpawl thawn kawráwngin a tuah.\\n8 Dar maihum le a dar tohkual cu Tawnawknak Puanthlam luhnak ih a pungkhawm mi rawngbawltu nunaupawlih dar thlalangpawl hmangin a tuah.\\n9 Cun tualrawn a tuah ih, thlang lam sirah tualrawn puanzarpawl cu tah mi puan nem páte dawng 100 sau-in a tuah. 10 Cupawl hrangah ṭhuam 20 cu dar tawkhuar 20 thawn an um. Ṭhuampawlih kūaipawl le an tlângkhanpawl cu ngun a si. 11 Sak lam sirih puanzarpawl cu dawng 100 sau, a ṭhuam 20 le dar tawkhuar 20 pawl thawn an si. A ṭhuampawlih kūaipawl le tlângkhanpawl cu ngun a si. 12 Cule nitlaknak lam sirah dawng 50 puanzarpawl cu ṭhuam pahra le an tawkhuar pahra pawl thawn an um. A ṭhuampawlih kūaipawl le an tlângkhanpawl cu ngun a si. 13 Nisuahnak lam sir hrangih puanzarpawl cu dawng 50 a si. 14 Luhnak sir khat lamih puanzarpawl cu dawng hleinga a sau ih, an ṭhuam pathum pawl le an tawkhuar pathum pawl, 15 tualrawn luhnakih a khat lam sirah bangawin, hi lam sir le khat lam sirah dawng hleinga a si mi puanzarpawl khal, an ṭhuam pathum le an tawkhuar pathum thawn an um. 16 Tualrawn kimvel hmuahhmuah ih puanzar tinkim cu tah mi puan nem páte an si. 17 Ṭhuampawlih tawkhuarpawl cu dar a si, ṭhuampawlih kūaipawl le an tlângkhanpawl cu ngun a si ih, an lu zimpawl khal ngun khût a si, cule tualrawn ṭhuam hmuahhmuah in ngun tlângkhanpawl an nei.\\n18 Tualrawn luhnak hrangih puanzar cu mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte thawi tah mi a si. A sau lam cu dawng 20 a si, cule a san lam cu dawng nga a si ih, cumi cu tualrawn puanzarpawl thawn zawnaw a si. 19 Cule ṭhuam pali cu an dar tawkhuar pali thawn an um, an kūaipawl cu ngun a si, cule an lu zimpawl le an tlângkhanpawl khûtnak cu ngun a si. 20 Biakbûk le a tualrawn kimvel zate hrenhngetnak hmuahhmuah cu dar an si.\\n21 Himi hi Mosi thupek bangtukih siarkhawm mi, Theihpinak Biakbûk, Biakbûk thilri zât cu a si. Ziangahtile cumi cu puithiam Aaron fapa Ithamar kaihhruainak hnuaiah, Levi-mipawlih rawngbawlnak a si.\\n22 Judah hnám, Hur fapa Uri, Uri fapa Bezalel cun Jehovah in Mosi thu a pek mi hmuahhmuah a tuah ṭheh. 23 Cule Bezalel thawn Dân hnám, Ahisamak fapa Aholiab cu thilkherthiam le ruangzĭngthiam, mepian, sendup le senlar ih cawih mi le puan nem páte tahthiam a si.\\n24 Hmun thianghlim hnaṭuannak tinkim ih an hman mi sui hmuahhmuah cu sui thawhhlawm ihsin a si. Cumi cu hmun thianghlim shekel bangtukin talent 29 le shekel 730 a si. 25 Cule mipi-umkhawm lakih siar mipawl hnen ihsin ngun cu hmun thianghlim tahnak bangtukin talent 100 le shekel 1775 a si. 26 Mi pakhat cio in bekah khat, cucu hmun thianghlim shekel tahnak bangtukin shekel hrek a si ih, mipa kum 20 ihsin a tlun lam mi siartelhin, mipa ting ruk le thawngthum le zanga le sawmnga hrangah a si. 27 Cule ngun talent 100 cu hmun thianghlim tawkhuarpawl le puanzar tawzim hrennakpawl ah bur a si, tawkhuar 100 hrangah talent 100, tawkhuar pakhat ciar hrangah talent pakhat a si. 28 Cun shekel 1775 ihsin ṭhuam kūaipawl a tuah, an lu zimpawl khût an si ih, an hrangah tlângkhanpawl tuah a si.\\n29 Dar thawhhlawm cu talent 70 le shekel 2400 a si. 30 Cule cumi in Tawnawknak Puanthlam luhnak hrangih tawkhuarpawl, Dar Biakṭheng, cumi hrangih dar khohrîk, le Biakṭheng hrangih bungrua hmuahhmuah, 31 tualrawn kimvel hmuahhmuah hrangih tawkhuarpawl, tualrawn luhnak hrangih a tawzim hrenpawl, Biakbûk hrangih kilhnak hmuahhmuah le tualrawn kimvel hmuahhmuah hrangih a hrenhngetnak hmuahhmuah ah a tuah.\\n1 Mepian, sendup le senlar ih cawih mi hmun thianghlim ih rawngbawlnak hrangah, rawngbawlnak hnipuan an tuah. Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin Aaron hrangah sinfen thianghlim an tuah.\\n2 Anih in sui, mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte in Puithiam Kâwrcung a tuah. 3 Cule sui cu a pheng páte ah an sŭt ih, sui cu a phangte te ah an phél, cumi cu thiam zetih ruahman mi vekih tuah mi mepian, sendup le senlar ih cawih mi le puan nem páte ih tah mi ih cawih dingah a si. 4 Pehaw dingin Puithiam Kâwrcung hrangah lianghri an tuah, cumi cu an zim pahnih ah an pehaw. 5 Cule thiam zetih tah mi Puithiam Kâwrcung parih Puithiam Kâwrcung taiṭēm cu themthiamnak bangrepin sui, mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte in, Jehovah in Mosi thu a rak pek vekih tah mi a si.\\n6 Cule oniks lungpawl an bŭn ih, sui kuarpawl ah an bun; cule cuih lungpawl cu Israel fapapawlih hmin cuangin, hminkhennakpawl kherdăn vekih kher an si. 7 Cupawl cu Puithiam Kâwrcung liang parah Israel fapapawl hrangih hngilhlonak lung ah, Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin a bĕn hai.\\n8 Cule anih in themthiam zetih Puithiam Kâwrcung tuahdān vekin sui, mepian, sendup le senlar le hmawih mi patzai fêmte pawl in ṭāngbĕn a tuah. 9 Ṭāngbĕn cu a canaw mi sir li nei a thuahin an tuah. An thuah tikah a sau lam khâp khat, a kauh lam khâp khat a si. 10 Cule cumi sungah lung tlar li, a tlar khatnak tlar ah sardias pakhat, ṭopaz pakhat le emerald pakhat, 11 a tlar hnihnak ah turquoise pakhat, safaira pakhat le daimond pakhat, 12 a tlar thumnak ah jacinth pakhat, agate pakhat le amethist pakhat, 13 a tlar litnak ah birul pakhat, oniks pakhat le jasper pakhat tla an si. Cupawl cu sui kuarpawl sungih bŭn an si. 14 Israel fapapawlih hmin bangtukin lung hleihnih an um, cupawl cu an hmin vek cio in hnám hleihnih pawl zulhin anmai bul hmin, pakhat ciar cu hminkhennak kher mi vekih kher an si. 15 Cule sui hlirhlăng ih phiar mi hrihrual vekin a zimah ṭāngbĕn hrangah cikcin an tuah. 16 Sui kuar pahnih le sui khâng pahnih khal an tuah ih, cuih khâng pahnih cu ṭāngbĕn zim hnih ah an thlaih. 17 Cule phiar mi sui cikcin pahnih cu ṭāngbĕn zimpawlih a um mi khâng pahnih ah an sih. 18 Cule phiar mi cikcin pahnih ih a khat lam zim pahnih cu kuar pahnih ah an bunhnget ih, a hmai lamih Puithiam Kâwrcung lianghripawl ah an sih. 19 Cule sui khâng pahnih an tuah ih, Puithiam Kâwrcung lam hawihtu ṭāngbĕn sung lamih a um mi, ṭāngbĕn zim hnih ih zikah an thlaih. 20 Sui khâng dang pahnih an tuah ih, cupawl cu Puithiam Kâwrcung lianghri pahnih, a hmai lam hnuai, thiam zetih tah mi Puithiam Kâwrcung taiṭēm a ṭhitnak cekci ah an thlaih. 21 Cule Jehovah in Mosi thu a rak pek bangtukin annih in ṭāngbĕn cu cumi khângpawl hmangin Puithiam Kâwrcung khângpawl ah, hri mepian hmangin an sih, cutin cumi cu thiam zetih tah mi Puithiam Kâwrcung taiṭēm tlunah a um, cutin ṭāngbĕn cu Puithiam Kâwrcung ihsin a pelh lo.\\n22 Bezalel in mepian hlir ih tah mi Puithiam Kâwrcung kâwrfual a tuah. 23 Cule cuih kâwrfual laifangah a kâ a um, a tleklonak dingah a kâ kimvel hmuahhmuah cu kâwr hngawng an khūl vekin a tlâng khūl a si. 24 Annih in k��wrfual fêm ah mepian, sendup le senlar talê rahpawl le hmawih mi patzai fêmte an tuah. 25 Cule annih in sui hlirhlăng in sui khîngtepawl an tuah ih, sui khîngtepawl cu kâwrfual fêm kimvel hmuahhmuah ih talê rahpawl karlakah an ret. Sui khîngtepawl cu talê rahpawl karlakah, 26 Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin sui khîngte pakhat le talê rah pakhat, sui khîngte pakhat le talê rah pakhat tiin rawngbawlnak hrangah kâwrfual fêm kimvel hmuahhmuah ah an ret.\\n27 Annih in Aaron le a fapapawl hrangah kâwrfualpipawl, themthiam zetih hmawih mi patzai fêmte, 28 puan nem páte puithiam lubik lupâwng pakhat, mawi zetih tah mi puan nem páte lukhumpawl, hmawih mi patzai ih tah mi bâwngbitepawl, 29 taikhap cu hmawih mi patzai fêmte, mepian, sendup le senlar pawl in Jehovah in Mosi thu a pek vekin thiamtahthiampawl in an tuah.\\n30 Cun sui hlirhlăng tlep lukhap thianghlim an tuah ih, cumi parah hminkhennak kher vekin: THIANGHLIMNAK CU JEHOVAH TA, ti mi catar pakhat an ngan. 31 Cule Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin, cumi cu puithiam lubik lupâwng parah hnget dingin hri mepian in an ṭawn.\\nHna Ṭhehfel a Si\\n32 Cuticun Tawnkhawmawknak Puanthlam, Biakbûk hnaṭuan hmuahhmuah cu ṭheh a si. Cule Israel tefapawl in Jehovah in Mosi hnenih thu a rak pek bangtukin an tuah thluh, cutivek rori in an tuah. 33 Cule Biakbûk cu Mosi hnenah puanthlam le a bungrua hmuahhmuah, a kilhnakpawl, a phartleppawl, a phartlângpawl, a ṭhuampawl, a tawkhuarpawl, 34 buh sen mi tuucang phaw khuhnak, ṭhakhas phaw khuhnak le pindan puanzar, 35 Theihpinak Kuang le a zawnfungpawl, Tlăwnlungawithawinak Hmun, 36 Cabuai, a bungrua hmuahhmuah le Sangserh, 37 sui hlirhlăng ih tuah mi Meitoṭhuam le remteih ret mi meitopawl, a bungrua hmuahhmuah, meitleu hrang hriak, 38 Sui Biakṭheng, hnih mi hriak le rimhmui thaw, Puanthlam luhnak puanzar, 39 Dar Biakṭheng, a dar khohrîk, a zawnfungpawl le a bungruapawl hmuahhmuah, Maihum le a tohkual, 40 tualrawn puanzarpawl, a ṭhuampawl le an tawkhuarpawl, tualrawn luhnak puanzar, a hripawl le a hrenhngetnakpawl, Tawnawknak Puanthlam hrangih Biakbûk rawngbawlnak hrang bungrua hmuahhmuah, 41 Hmun Thianghlim sungih rawngbawl dingin rawngbawlnak sinfen, puithiam dinhmun ih rawngbawl dingah puithiam Aaron hrangih sinfen thianghlim le a fapapawlih sinfen khal an keng.\\n42 Cutin Jehovah in Mosi thu a rak pek mi hmuahhmuah bangtukin hna hmuahhmuah cu Israel tefapawl cun an tuah ṭheh. 43 Cun Mosi in hnaṭuan mi hmuahhmuah cu a zoh, cule ngai hnik, cumi cu an tuah ṭheh. Jehovah in thu a rak pek vekin, cutivekcun an rak tuah ṭheh. Cule Mosi in anmah cu mal a sawm hai.\\nBiakbûk Dĭn a Si\\n1 Jehovah in Mosi hnenah, 2 «Thla hmaisabik, a ni khatnak ah Tawnkhawmawknak Puanthlam, Biakbûk na dĭn pei. 3 Cumi sungah Theihpinak Kuang na ret pei ih, Kuang cu puanzar in na dáng pei. 4 Cabuai na lalut pei ih, cumi parah remteih ret ding mi thilpawl na remfel pei, cule Meitoṭhuam na kenglut pei ih, a meitopawl na vâng pei. 5 Theihpinak Kuang hmaiah rimhmui hrangih Sui Biakṭheng khal na ret pei ih, Biakbûk luhnak puanzar na zar pei. 6 Cun Tawnkhawmawknak Puanthlam, Biakbûk luhnak hmaiah Meiur Thilhlăn Biakṭheng na ret pei. 7 Cule Tawnawknak Puanthlam le Biakṭheng karlakah Maihum na ret pei ih, a sungah tidai na ret pei.\\n8 «A kimvel hmuahhmuah ah tualrawn na tuah pei ih, tualrawn luhnak ah puanzar na zar pei. 9 Cule hnih mi hriak na la pei ih, Biakbûk le a sung ihta hmuahhmuah na hnih pei; cule cumi le a sungih bungrua hmuahhmuah cu na tithianghlim pei ih, Biakbûk cu a thianghlim pei. 10 Meiur Thilhlăn Biakṭheng le a bungrua hmuahhmuah hriak na hnih pei ih, Biakṭheng cu na serhhran pei. Biakṭheng cu a thianghlim zet mi a si pei. 11 Cule Maihum le a tohkual cu hriak na hnih pei ih, na serhhran pei.\\n12 «Cun Aaron le a fapapawl cu Tawnawknak Puanthlam luhnak ah na hruai hai pei ih, tidai in anmah cu na khawlh pei. 13 Puithiam dinhmun ih keimah in rĕn theinak dingah, Aaron cu sinfen thianghlim na hrukter pei ih, amah cu hriak na hnih pei, cule na serhhran pei. 14 Cule a fapapawl na hruai pei ih, puithiam kâwrfualpi na hruhter hai pei. 15 Puithiam dinhmun in annih in keimah in rĕn theinak dingah an pa hriak na thih vekin, annih cu hriak na thih hai pei, ziangahtile an hriak thihnak cu an tesinfa san hmuahhmuah tiangin kumkhua puithiam sinak a si tengteng ding a si,» tiah a ti. 16 Cuvekcun Mosi cun a rak tuah, a hnenih Jehovah in thu a rak pek mi hmuahhmuah vekin, cutivekcun a rak tuah thluh.\\n17 Cule hitin a si, a kum hnihnak, a thla hmaisabik, cuih thla a ni khatnak ah Biakbûk cu dĭn a rak si. 18 Cun Mosi in Biakbûk cu a rak dĭn, a tawkhuarpawl a hngetter, a phartleppawl a tung, a phartlângpawl a khang ih, a ṭhuampawl a tung. 19 Cule Biakbûk tlun khuh a pharh ih, Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin, cumiih zimah a dang puanthlam khuhnak in a khuh. 20 Anih in Theihpinak cu a la ih Kuang sungah a ret, zawnfungpawl cu Kuang khângpawl sungah a hrawlh, cule Kuang parah Tlăwnlungawithawinak Hmun a ret. 21 Cule Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin, anih in Biakbûk sungah Kuang cu a kenglut, khuhnak puanzar a zar ih, Theihpinak Kuang cu a dángpit.\\n22 Cabuai cu Tawnawknak Puanthlam sungih Biakbûk sak lam sir, a puanzar lengah a ret. 23 Cule Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin sang cu Jehovah hmaika-ah remten a ret. 24 Meitoṭhuam cu Tawnawknak Puanthlam sungah, Cabuai hmai zawnah, Biakbûk thlang lam sirah a ret. 25 Cule meitopawl cu Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin Jehovah hmaika-ah a vâng. 26 Anih in puanzar hmaiih Tawnawknak Puanthlam sungah Sui Biakṭheng a ret. 27 Cule Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin, cumi parah rimhmui thaw a ur. 28 Biakbûk luhnak ah puanzar a zâr. 29 Cule Tawnawknak Puanthlam ih Biakbûk luhnak hmaiah Meiur Thilhlăn Biakṭheng a ret ih, Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin, Meiur Thilhlăn le Thlairawl Thilhlăn cu a parah a hlan. 30 Tawnawknak Puanthlam le Biakṭheng karlakah Maihum a ret ih, khawlhawknak hrangah cu tawkah tidai a ret. 31 Cule Mosi, Aaron le a fapapawl cun cutawk ih tidai in an kut le an ke an khawlh. 32 Tawnawknak Puanthlam an thlen tinten le Biakṭheng an naih tikah, Jehovah in Mosi thu a rak pek vekin an khawlh. 33 Cule Biakbûk le Biakṭheng kimvel hmuahhmuah ah tualrawn a tuah ih, tualrawn luhnak puanzar a zâr. Cutin Mosi cun hna cu a ṭheh thluh.\\nMero le Ropitnak in Biakbûk a Luahkhat\\n34 Cun Tawnawknak Puanthlam cu mero in a khuh ih, Biakbûk cu Jehovah ropitnak in a khat. 35 Cule Mosi cu Tawnawknak Puanthlam sungah a lut thei lo, ziangruangahtile cumi tlunah mero a cawl ih, Biakbûk cu Jehovah ropitnak in a khat. 36 Biakbûk tlun ihsin mero lakso a si tinten Israel tefapawl cu an khualtlawn an peh ṭheu. 37 Asinan mero cu lâkso a si lo ahcun, cumi lâkso a si ni hlanlo khual an tlâwng lo. 38 Ziangahtile an khualtlawn sung hmuahhmuah Israel sungza hmuahhmuah ih mithmuhah sun ah Jehovah-ih mero cu Biakbûk tlunah a zām ih, cu tawkah zan ah mei a ra um ṭheu.","num_words":33046,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.023,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.337,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kan ram tungdingsal tuding National Unity Government a piang suak - Falam Online Media\\nApril 16, 2021 April 16, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nMyanmar mipi in kan beisei zetmi rampi ukhruai tuding cozah thar National Unity Government (NUG) cu 2021, April 16 ah offcial in dinsuah\/nungter a si thu Committee Representing Pyidaungsu Hluttaw in a phuang.\\nPresident ding ah SAC ralkap kut sung ih um U Win Myint an hril ih State Counsellor ah NLD san ih rak hman zo mi Daw Aung San Suu Kyi thotho ṭuanvo an pe.\\nVice President cu Kachin mi Duwa Lashi La a si ih atu dinhmun ah NUG President ṭuanvo a la sung ding tiah ṭuanvonei Min Ko Naing in a phuang.\\nCozah thar dinsuahmi National Unity Government ih thu neitubik pakhat a si mi Prime Minister cu Amyota hlutdaw hotuhlun Mahn Win Khaing Than ṭuanvo an pe.\\nGovernment Ministries 11 cu Minister 10 in an kai dingih Ministry of Health le Ministry of Education cu Dr. Zaw Wai Soe in a kai kop ding. Cumi ah Ministry thar a si mi Ministry of Federal Union Affairs cu Chinmi Dr. Lian Hmung Sakhong ṭuanvo an pe.\\nDr. SaSa khal cozah thar Luban ah an telh ve ih a nih cu Ministry of International Cooperation ah Union Minister ṭuanvo a kai ding.\\nKimciang in hinah zoh ……\\nFormation of the National Unity Government\\nGovernment of National Unity lole National Union Government tikhalih koh mi National Unity government cu atlangpin ral tho caan lole rampi a buai caan (national emergency) tivek ih dinsuahmi Cozah a si ih cuih Cozah cu pengṭhen, ramṭhen cozah party tintian (majority) komkhawm\/lungkim ih dinsuahmi Cozah thupi a si.\\n← Monywa mipi : Ko Wai Moe Naing nan hrem luan cun Palik le Ralbawi fa le nunnak kan la ve ding\\nSAC Ralkap umhmun khuarnak GAD (ထွေအုပ်) zung in Bomb puak thawm a thang →\\nSAC ralhraang in GPS thlun in Hriamkai pawl ralthuam retnak hmun 2 luhcilh\\nFebruary 8, 2022 February 8, 2022 Ni Hnem Sung 0\\nRalhraang SAC ṭantu pawl cu Meithal le hriamhrei pek in ral ram ah kuat thok tum","num_words":324,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.244,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.976,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Myanmar parah hremnak Action La dingin British Parliamant, Foreign Affairs Committee-ah Report Pe – Thechinlandtoday\\nMyanmar parah hremnak Action La dingin British Parliamant, Foreign Affairs Committee-ah Report Pe\\nadmin July 18, 2021 Leave a Comment on Myanmar parah hremnak Action La dingin British Parliamant, Foreign Affairs Committee-ah Report Pe\\nMyanmar parah hremnak Action La dingin British Parliamant, Foreign Affairs Committee-ah Report Pe, British Parliamant, Foreign Affairs Committee cun Myanmar buainakah British cozah cun chang letin report a pek thu July ni 16 ah khan thusuah a tuah.\\nHi mi a report pekah hin ralkap cozahnak a lak hnu in mipi tiduhdahnak leh dan lovih an kaih nak le an thah ruangih pawi an tih thu leh lungrual takih an um theihnak ding thu a tel ih. British Parliamant palai ten Myanmar hrang hma an la zel ih thurawn an pek thu British base Myanmar Rohinja Pawl (UK) U Tun Khin cun a sim.\\nBritish base, Myanmar hrang hmala rerotu, Burma Campaing UK pawlih Mark Farmaner cun ‘ Hitiih British Parliamant, Foreign Affairs ten Myanmar hrang an hma laknak hi thil pawimawh zual tak a si thu’ a sim.\\nHi report-ah hin Myanmar Military council pawl tlunah British cozah cun hmala vak lohvih ruat khal an um ih. sumdawn tawnnakah kharsak a sih ding thu Burma Campaing UK leh NUG te ngennak cu a pawm zo ih. NUG cozah cun Government in-waiting-ah ruatin a tul danin tanpi a si ding thu a sim cih bet.\\nNUG hi Myanmar cozah puitlingah a pawm hrih lovih, ralkap cozahnak aiawhih pawm a si rih . ICC court-ih,lang theih dingin British cozah cun a nawr nasa a si. ICC-ih Myanmar pawl an lan theih lohnak hi kum 10 bi a liam zo ih. Lang theihding a si. tih hi Ralkap bawi Min Aung Hlaing thei she lah cun, hi vekin a ti lo nasa ding tiin report dan ih sin an ruat.\\nTunlai tak ah hin ralkapin mipi an hrem leh an thah rero laiah, covid-19 thrid wave-in a chim buai rero ih, ram dang dang pawl tanpinak an mamawh lai tak a si. Tu lai tak ah hin British cozahin thil kuat suak fawn tik ah, harsatnak kan tawng mai lo kei maw, tiin Mark Farmaner chu a sim.\\nBritish cozah cun Myanmar hrang tanpinak a pek hrih lo ih, Thil pakhat um leh cu ralkap cozah hrang lawng phih khar a si ding ti a si, NUG leh mipi hrang tanpi theihnak lam hi British Parliamant, Foreign Affairs Committee cun a nawr rero lai a si.\\nTu lai dinhmun takah hin Myanmar mipi mangbang lai tak a si ih, beisei cun lai takih bawmhnak a thlen lohli lo a si ah cun ralkap cangvaihnak leh a ralmuan loh ruangah mi tam tak an thi thei a si tiin report dan ih sin an zum.\\nTuchun Kawlram Chung Hmun Cheu Khat Thawngpang Cu A Poi Tuk Hringhran Ko e →\\n← Covid-19 ruang ah Yangon Chief Minister Phyo Min Thein, besia zetin an um, tuamhlam rero lai","num_words":484,"character_repetition_ratio":0.113,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.207,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.978,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"“Sahimnak Hawl Ih Umnak Neilo, Tlannak Ding Neilo Nan Um Asilen Kan Inn Ah Kan Um Tlang Ding, A Umum Kan Ei Tlang Mei Ding” (LHH) – Meifar\\n“Sahimnak Hawl Ih Umnak Neilo, Tlannak Ding Neilo Nan Um Asilen Kan Inn Ah Kan Um Tlang Ding, A Umum Kan Ei Tlang Mei Ding” (LHH)\\nKalaymyo ramsung kahawknak ah khua ṭhenkhat cu mipi in an suahsan ih umnak ding hawlin an vakvai. Cuvek dinhmun kan thleng laiah Salai Lal Henry Hlu in “Sahimnak hawl ih umnak neilo, tlannak ding neilo nan um asile kan inn ah kan um tlan ding.\\nSungkuaza khalin a ngah. A umum kan ei tlang mei ding. Poimawh thilthiar tul, fehnak neilo hrang khal kan mawtaw siate a um. Bawmawk țulnak ah kan ready ringring” tin a tarlang.\\nSalai Lal Henry Hlu hi mi tlawmngai le mi taima zet a si ih a theitawk ih mipi hrang cangvai ṭheutu a si. An motor khal Kalaymyo kiangkap ah thilri thiarnak le damlo bese phurnak ah alakin an tiar’aw (ready) ringring.\\nSaya James Mang in, “Ṭih phannak le raltlan ruangih beunak inn le pan ding nei lo kan um pang le mi 120-150 tiang um theinak Letpanchaung le Phulmawi khua ah kan ready. Ti le rawl khal ready cia si, phone number 09425020224” tin a facebook cahmai ah a tarlang.\\nNulepai Ro Thuhla Ah Unau 5 An Sualaw Ciamco Ih Pakhat A Thi\\nMandalay Ramsung Ah Ralkap Pawlin Hringhronak Ca An Tar Vivo","num_words":233,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.143,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.292,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"US presidential debate lai ah Thilmak Danglam thuthang a suak | Falam Online Media\\nUS ramsung ihsin Leitlun ram nuam 10 lak ih telve New Zealand ram thuhla, online ih hawltu catbang lo in an um ih, tuṭum, US presidential debate nei lai ah “how to move to New Zealand” timi Google ih hawltu an pung cuang tiah NZ Herald thuthang in a tarlang.\\nAbikin mitamzet ih sawiselmi Donald Trump le Joe Biden tei` debate lai tak minute 20 hrawng in a hawl thoktu an tam ti a si ih “can I move to New Zealand”, “move to Canada” le “best countries for Americans to move to” timi thulu khalin Google ih hawltu an tam.\\nGoogle searches about moving to New Zealand and Canada spiked during the presidential debate https:\/\/t.co\/BmrFCyedNh pic.twitter.com\/2uUCcNRcIp\\n— Forbes (@Forbes) October 1, 2020\\nKaphnih party lam in an hawl ih New Zealand le Canada ram ih vaai danding Google ih hawltu cu democratic state a simi Oregon ihsin an tam cuang ih republican state a simi Florida in “best countries for Americans to move to” timi thulu thawn Google ah a hawltu an tam.\\nGoogle Trends search rank hi 0 ihsin 100 ti`n an tah ih US presidential debate ṭan hnu nazi pakhat kim hlan ah “how to move to New Zealand” timi Google search rank 75 a thleng ti`n NZ Herald media in a tarlang.\\n← Covid 19 boruak ruangah Laawngpi 5 Ṭhiat Bal Tum\\nSeptember 28 ihsin hlo thok, Mai Ting Mawi an hmu thei hrih lo →","num_words":235,"character_repetition_ratio":0.095,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.204,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.96,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Panar Milai Dehtu Tlavang - Chinland Today Media\\nPanar Milai Dehtu Tlavang\\nJuly 12, 2015 12:39 pm·0 comments\\n1907 kum ih Champawat milai dehtu pawpi ka rak pel lai ah, Almora pengpi nisuahlam ramri ih khawte mipi pawl ttihphannak thawi’ a khattertu milai sa ei tlavang pakhat thuhla ka rak thei. Senpi Tlangsuakbu (House of Commons) tiang ah a thuhla suhawknak a um mi himi tlavang hi hmin tampi in an ko ih, minung zali dehtu tiah theih a si. Kei cun Panar milai dehtu ti ih ka rak theih ruangah ka rel ding mi thuanthu khal ahhin cumi hmin cu ka run hmang vivo ding.\\n1905 kum hlan kha cu Cozah hminsinbu lam ah milai dehtu pawl ih thuhla hi nganlut a si dah lo. Curuangah Champawat pawpi le Panar Tlavang hlan ah hi cun Kumaon tlangtluan ah milai dehtu hi theih si hrih dah lo ding in a lang. Asinan himi ramsa pahnih – a pahnih kom in minung za riat le sawmthum paruk dehtu – an hung um tikah Cozah cun harsatnak a tong. Ziangahtile hivek ramsa cinfelnak ding bungrua a nei lo ih, ramtawi pacang pawl ih huamnak lawng rinsan ding a nei. Vanduai thlak zet in himi can ih Kumaon ahhin hivek ramtawihdan thar a huamtu hi an rak maltuk. A dik maw dik lo cu rel theih a si hran lo nan, hivek ramtawih hi cu, a lehhnu kum malte ah Wilson in amahte’n Everest tlang zim kai thlen a tum mi vek ih thil ttihnung ah ruat a si. Keimah lala khal Wilson in Everest tlang thuhla a theih lo tluk thotho in, milai dehtu thuhla hi ka thei fumfe lo. Wilson in a tumtah mi a hlawhsam ih, kei in ka hlawhtlinnak san khal hi vantthat ruang liolio a si.\\nChampawat pawpi ka thah hnu Naini Tal ih kan inn ka ra tlun tikah cozah in Panar Tlavang kap ttuanvo la ding ah in dil. Himi lai cu pumcawm hnattuan ah ka buai nasa tuk ih cumi ttuanvo hrangih can ka pek thei tik ahcun zarh tampi a rak liam man zo. Cutin, tlavang a hrannak hmun Almora pengpi deng le kawr pan ding ih ka tiarawk rual ciah ah Naini Tal ih Ttuanvo Neitu Mangkibawi (Deputy Commissioner) Rerthoud hnen ihsin Muktesar milai dehtu pawpi in ttihphannak thawi’ siangpahrang a ttuannak hmun ah mipi pawl va bawm ding ih i dilnak ka ngah. A thuhla ka lo sim cia zo bang in, cumi pawpi ka va pel ngah hnu ah, Panar Tlavang pel ding in ka feh (Himi thuanthu umnak “The Temple Tiger and More Man-Eaters of Kumaon ah Muktesar Milai Dehtu thuhla hi a um – ca lettu).\\nTlavang a hrannak hmunram kau zet hi ka feh dahlonak a si ruangah Almora ih Ttuanvo Neitu Mangkibawi Stiffe hnenah himi tlavang thuhla ka theih thei ding hmuahhmuah va sut ding in Almora lam in ka feh. Stiffe cun lainat zet in suncaw ei i sawm ih hmunram zuk pawl khal i pe. Ka feh zawng ih i mangtthat phah ah thil ttihnung um thei mi hmuahhmuah ruat in, cumi pawl cu ro cah ciamciam ta ih hmaton ding in ka hril ngaingaimaw, tiah thu i sut thutthi ta.\\nKa hmunram zuk pawl cun tlavang a hrannak hmun feh theinak ding lamzin pahnih an um thu an tarlang. Pakhat cu Pithoragarh lamzin ih Panwanaula ihsin a si ih, a dang pakhat cu Dabidhura lamzin ih Lamgara ihsin a si. Lamzin neta deuh ka hril. Suncaw ei khawh ah, ro cah cia ding thuhla cu um hman sehla, thinlung hahdam in ka pok. Siahhlawh pakhat le ka thilri phurtu pacang pali in in thlun. Ka milai pawl thawn Khairna ihsin hmun so zet peng hleili kan feh zo. Asinan kan no lai le cahvah lai a si ruangah ni khat a liam hlan ah hlapi tiang feh bet kan tum.\\nThla thul zan thlapi a suah rual ah amah lawng a um mi inn pakhat ah kan va thleng. Phar parih ca ngan rin aw hrenhren pawl le a kiangkap ih cahnah tlek pawl ruangah tlawnginn ih hman dah mi a si kan zum. Riahbuk puanthlam ka keng lo ih cui’ inn cu tawh a hrenawk fawn ruangah ka milai pawl thawn tual ih riah ka tum. Milai dehtu sam a cainak hmun ihsin peng tampi kan hlat lai ruangah a him tawk zet ko. A kil li in pii kul cio hrawng a kau mi tual cu senpi lamzin thawn a dai aw ih a kaptluan pathum cu pii hnih sang phardawl in an kulh. A kaptluan palinak cu tlawnginn in a kham.\\nTlawnginn dung ih hramlak ah zinan tampi a um ih, ka siahhlawh in rawl a suan theinak ding ah ka milai pawl cun tual kil pakhat ah meisa an muah. Kei cu tawh hren mi sangka hngohsan in ka to ih kuak ka fawp phah. Ka siahhlawh cun lamzin thawi’ naibik pharhdawl niamte parah tuu ke pakhat a ret ta ih meisa lam ah a ra kir sal. Culai ah tuu ke umnak phardawl dung ihsin tlavang pakhat ih lu a hung lang lai ka hmu. Thil umtu dan cu zoh nuam ka ti zawng a si ih, tlavang cu keimai lam a hoi fawn ruangah cang lo in ka um. Tuu ke umnak ihsin ka siahhlawh pii malte a feh thlen rual ah tlavang cun sa cu a lak ih lamzin paltlang in hramlak ah a liamhlohpi. Sa cu cahnah tumpi parih ret mi a si ih, cahnah thawn an erh awk ruangah tlavang in a thiar vete’n cahnah an awn. Cumi cahnah awn a theih tikah ka siahhlawh cu dunglam a hoi ih sa thiartu cu uico ih a ruat ruangah auh phah in a dawi. Asinan tlavang sawn a si ti a theih ngah vete’n ka umnak lam ah a hlan hnakih cak sawn in a ra tlan sal. Nisuahlam ram ih um vun rang minung pawl hi malte an aa deuh ti ih ruat kan hlawh. Cumi khal thuhla dangdang pawl hnak in, sundir ni ling hnuai ih veivah kan hman ruang ah a si bik. Ka siahhlawh mi ttha in cui’ thilthleng zoh in ka hni rero ti a i hmuh tikah, kei hi ka cipi pawl hnak in ka aa luar deuh ih i ruat ka phang lamlam. Thin nuam lo zet awkam thawn, “Tlavang ih a thiar mi kha na zanriah ding a si. Na hrangah thil dang zianghman ka nei lo,” i ti. Asinan zanriah cu awmang zet in a tuah thei thotho ih, tlavang rilrawng in a sa a thawt laifang a si mi tuu ke a ei thawt tluk thotho in, kei khal in ka zanriah cu ka ei thaw ve ding ka ti ngam.\\nA thaizing cu zingte’n kan pok ih, Lamgara ah rawl ei in kan cawlh lawk hnu in, siimlam ah milai dehtu sam a cainak ramri ih um Dol Dak Bangla (Bungalow) kan va thleng. A thaizing ah ka milai pawl cu bangla ah tanta in milai dehtu ih thuthang va verther ding in ka pok. Khaw khat hnu khaw khat ah ka feh ih, ke-feh-zin pehzom aw vivo pawl ah tlavang keneh ka hawl phah vivo. Siimlam ah loram ah amah lawng a um mi inn pakhat umnak ka va thleng. Cui inn cu lungto ih sak mi a si ih, a tlunkhuh khal lungpheng a si. Hramhri kung umnak hramlak in a kulh mi loram ekah malte sungah a um. Cumi loram inn fehnak ke-feh-zin ah tlavang pa tum zet ih keneh pawl ka hmu.\\nCui inn ka va thlen tikah zaute fatakte ihsin pacang pakhat a rung lang ih, thing ih tuah mi kailawn ihsin rung ttum in, tual ah i ra tong. Cu pa cu pacang no te, kum kulhluan hnih hrawng a si ih, a riah a se zet. Mizan ah amah le a nupi cu pindan pakhat lawng a um mi an inn zial ah sangka ong in an it. Ziangahtile April thla a si ih khua a hlum tuk. Zan ah tlavang cu an zaute fatakte ah hung kai in a nupi ih or a keu hnu ah pindan ihsin a lu dirhsuah hmaisat a tum. Thawpit ih kiauraak phah in nunau cun a pasal cu a kut thawn a hai ttuattto. Cutikah a pasal cun thil um dan a theithiam cih ih a nupi ih kut khatlam kai in, amai kut khatlam thawn sangka tlang cu ttansan ah a pawk ih, tlavang kut ihsi a a nupi a dirhsuah hnu ah sangka a khar. A tanglai mi zan can hmuahhmuah cu, tlavang in sangka run bauhsiat a tum rero ruangah, an nupa in pindan kel pakhat ah tthia thlohthlo in an um. Thli lut-suak um lo pindan hlum hiamhiam ih an um ruangah a nupi ih hriamhma pawl cu septic ah an cang thok ih, zinglam a thlen cun a na tuarnak le ttihphannak ruangah a lung a fim nawn lo.\\nSunvu in pacang cu a nupi hnenah a um. Tlavang ra kir sal in a nupi a thiar a phang ih, an venghnen naibik le an inn karlak ih hramhri kung sah zet um hramlak va feh ding khal a ttih phah fawn. Ni a liam zik lala ih, mi van duai cun zan ttihphan um dang pakhat a hmaton zik cuahco zawng ah a inn lam ih ka va feh lai i rak hmu. A thuhla pawl ka theih tikah ka ke hram ah ra sep aw ih a ra ttah kha ka mang a bang nawn lo.\\nKa hrangah boruak harsa a thleng. Cumi lai ahcun milai dehtu a hrannak hmunram ih minung pawl hrangah tuamhlawmnak-hmaisa (first-aid) lam thilri pawl Cozah hnenah ka rak dil hrih lo. Curuangah Almora hnak ih nai sawn ah ziang siivailam thilri simaw, bomawk theinak dang simaw, an um lo. Almora cu peng kulhluan nga a hla fawn. Nunau hrangih bomnak dil ding cun keimahte ka va feh a ttul ih, cumi cu pacang kha mi aa laktlak lo dinhmun ih thlenternak tluk a si thei. Ziangahtile pacang pakhat in a tuar thei zat ttihphannak hmuahhmuah cu zan khat sung a rak tuar zo. Tlavang cu ra kir sal in sangka bauh a tum lala hmel fawn ruangah, zan khat dang cuvek qttihphannak a tuar bet ahcun mi aa inn ih ret mi ah a cang ding ti a fiang.\\nPacang ih nupi cu kum hleiriat hrawng a si. Tlavang in a haa thawi’ a or a rektarh lai ahkhan zapathal in a rak it. A pasal in a kut ih a dirh tikah tlavang cun dir neh ve thei ding in a kuttin thawn a awm a ttham. An dirhawk netnak ah tlavang ih tin pawl cu a taksa sungah thuk zet in an lut ih, an rin aw hrenhren. Thothe a khat ih zam surso mi, sangka pakhat lawng nei, tukverh um lo pindan fatakte hlum hiamhiam sungah nunau ih hngawng le awm ih hriamhma hmuahhmuah cu septic ah an cang thluh zo. Curuangah siivailam bomnak ngah khal ah, ngah lo khal ah, a nunsuah theinak ding cu a mal tuk lawmam. Cumi thil umdan ka hmuh ruangah, bomnak dil ding ih feh lo in, a zan cu pacang ih kiang ah um sawn ding ah thutluknak ka tuah. Himi thuanthu a siartu lakih minung pakhat te hman, tlavang asilole pawpi in a or ih a keu mi, mi vanduai asilole rannung vanduai ih tuarnak pawl, a zia-umternak ding asilole a tuarnak cemternak ding ah – cerek pakhat bak lo cu – thil dang zianghman nei lo in, naa a tuarnak pawl hmu le theitu ih nan canlonak ding ah ruahsannak nasa zet ka nei.\\nInn can thotho ih sau zaute cu a khatlam deng veve ihsi do mi a si ih, pii hleinga hrawng sau in pii li hrawng a kau. Far kung no pakhat ih tuah mi karbak thawn kaihsoh a theih. Cumi karbak ralkah ah cui’ inn ih sangka neihsun a um ih, zaute hnuai ahcun tih-thing retnak puk te pakhat a um. Puk te cu pii li kau in, pii li a sang.\\nPacang cun amah le a nupi umnak pindan sungih um ve ding in zangfah i dil. Asinan cumi cu ka tuah thei lo. Ziangahtile, mi ten sia cu ka si lo nan, pindan sungih rim sia cu a luartuk ih ka tuar theinak in a daih lo. Curuangah kan karlak ah zaute hnuai puk te khatlam deng ih tih-thing pawl kan retkhawm. Puk te ih tih-thing um nawnlonak ahcun phar hngohsan in ka to thei ding. Tu ahcun khua a thim zik thlang. Curuangah a kiangnai tivate ah tidai va in in, ka zutawk hnu ah puk te ahcun ka to. Pacang cu a nupi hnenah hung feh ding in, le an sangka cu ong ringring ding in ka sim. Karbak ih a kai lai ahcun pacang cun, “Tlavang in a lo deh tengteng ding, bawipa, cutikah ziang ka tuah ding?” i ti phah. Kei cun, “Sangka kha khar awla, thaizing tiang rak hngak aw,” ka ti.\\nThla thul hnu zan hnih a si zo ruangah khawthim can tawite a um ding. Cumi khawthim can cu ka thin i phangtertu a si. Pacang in a rel bang in tlavang cun khawvan tiang sangka a kheuh rero taktak ahcun hlapi a feh hrih lo ding ih, tu hman ahhin hrampi rul lak ihsin i bihthup rero men thei. Zan khawthim lak ahcun thil hmuh thei tum ih mit ttang ttentten phah le nisuahlam tlang zim ihsi thlapi hung suah lohli ding thlacam phah in nazi pakhat le hrek sung ka um hnu ah cinghnia pakhat in theihternak au-aw a run suah. Cinghnia cun a cuap tha hmuahhmuah suah thluh in a ai ruangah hlapi tiang in a theihtheih. A ai-awn cu ‘fe-a-on, fe-a-on’ tivek deuh a si ih, a mithmuh ih thil ttihnung a um sung hmuahhmuah cu a ai non rero. Tlavang hin sa an pel tikah siseh, an deh mi sa an pan tikah siseh, nuamnaite’n an feh ttheu. Curuangah, cui’ tlavang cu milai dehtu ah vun ruat in, kan karlak peng hrek a feh sung cu minute tampi a rei ding ih, a ra thlen ah thlapi a suak taktak lo a si hman ah kap theinak ding tawk in a tleu zo ding. Curuangah ka thin a hahdam ih zalen deuh in ka thaw ka thaw thei thlang.\\nMinute tampi a liam. Cinghnia khal a ai nawn lo. Thlapi cu tlangmual tlun ihsin a hung suak ih, ka hmaizawn leilung cu a run tlet eng pempem. Thil cangvai zianghman hmuh ding a um lo. Awn theih ding umsun khal ka tlun ih nunau vanduai in natnak nasa zet tuar in thaw thawt ding a hawl rero awn lawng a si. Minute pawl cun nazi hrangah lamzin an kian. Thlapi khal van ah a kaisoh hnu in nitlaklam ah a suk thok thlang. Cutikah ka hmaizawn ih leilung cu inn ih phenthlam in a run hliah. Can ttihnung a thleng lala. Ziangahtile tlavang in i hmuh ahcun, tlavang pakhat ih thinsau theinak suah in, a cangvaihnak pawl phenthlam ih an hliahphen thei ding can a hngak tengteng ding. Asinan zianghman a thleng lo ih, cumi hlan nazi hleihnih ih thlapi a rak suahnak zawn ihsin ni tleuzung pawl van ih an kapsuahawk tikah, sa bawh ih ka to zan hmuahhmuah lakih zan saubik cu a hung cem.\\nPacang cu zan hmaisa ih zanvartei’ a men ruangah thaw zet in a itthat hluahhlo. Puk te suahsan in ka ruh kham pawl ka sawizoi lai ah karbak ihsin a rung ttum – leilung hak parah cang lo ih nazi tampi sung to dahtu lawng in ruh a kham thei zia hi an thei. Ram theihmu malte ti lo cu nazi kulhluan li sungah zianghman ka ei lo ih, ka um hrih khal tthathnemnak a um nawn lo ruangah, pacang cu mangttha ta in, peng riat hla ih um mi Dol Dak Bangla ah ka milai pawl va pehzom sal ding in, le nunau hrangih bomnak va cah ding in ka pok. Peng malte lawng ka feh ah ka milai pawl ka tong. Reipi ka hloh ruangah ka thilri pawl an fun ih, Dak Bangla ih ka riah man an pek hnu in, i hawl ding ah an ra pok. Amah thawi’ kan biakawk rero lai ah, Temple pawpi thuhla ih ka rak rellang dah mi, Lamzin Kiltu a ra. A Bhootia rang cakvak te parah hnget zet in a to ih, Almora lam pan ding a si ruangah, Stiffe hnenih ka cakuat cu lungawite’n ttuanvo i laksak. Stiffe cun ka ca a ngah vete’n nunau hrangah siivailam bomnak a kuat cih. Asinan bomnak a thlen tikah cun a tuarnak pawl cu an rak cem zo.\\nHimi Lamzin Kiltu hi Dabidhura ah milai pakhat deh a tuar thu i simtu kha a si ih, Dabidhura ka va thlen tikah ka ton dah mi lakih ramtawih tontehnak mangbang thlakbik le ngaihven umbik ka va tong (Temple Pawpi thuhla hi himi Panar Tlavang thuhla umnak ‘The Temple Tiger and More Man-Eaters of Kumaon’ cabu bung hmaisabik ah a um. Puithiam in na kap thei lo ding, kiltu a nei tiah a sim vek in, a kap tum rero nan a hlawhsam – ca lettu). Cumi tontehnak ka ngah hnu ah Dabidhura biakttheng ih puithiam putar cu ka kap that thei lo mi pawpi vek in milai dehtu hin a biakttheng ih humhimnak a ngah ve maw tiah ka sut. Cutikah puithiam cun, “Lamlam, Bawipa. Himi Shaitan (Khawsia) hin ka biakttheng ih pathian ra betu minung tampi a deh zo. Himi kap ding in ka ra kirsal ding na ti vekih na ra kir taktak ahcun, zinglam le siimlam ah na hlawhtlin theinak ding hrangah thla ka lo camsak ding,” tiah i sawn.\\nKan nun hi ziangtluk in lungawinak thawn khat hmansehla, aipuang hleice ih kan thlirsal ttheu mi canbi cu an um ttheu thotho. Ka hrangah cuvek canbi cu 1910 kum a si. Ziangahtile himi kum ah Muktesar milai sa-ei pawpi le Panar milai sa-ei tlavang ka kap ih, himi thilthleng ropi pahnih karlak ah, keimah le ka milai pawl in Mokameh Ghat (Mokameh Karbak) ah, cet thilri zianghman tel lo, kan kut thawn rori in ni khat sungah thilri ton thawng nga le za nga rori kan thiarsuak thei. Himi hi can-hmuahhmuah tahfung (all-time record) a si.\\nPanar tlavang kap tum ih ka pawhsuah ttum khatnak cu 1910 kum April thla ah a si. Cumi kum thotho September thla hlan cu a vei hnihnak zuam sal ding in can ka pe thei lawk lo. April thla le September thla karlak ahhin minung paziat deh an tuar ti ka thei lo. Ziangahtile ka theih cin ahcun,Cozah in ziang cazual (bulletin) hman a suah lo ih, Senpi Tlangsuakbu (House of Commons) ih himi tlavang thuhla thusuhawknak a um mi ti si lo ahcun, Indian thuthangca pawl ah himi tlavang thuhla tarlang mi dang a um lo. Panar tlavang hi minung zali dehtu tiah theih a si ih, Rudraprayag tlavang cun za le kulhluan nga a deh. Himi thuhla ah Rudraprayag tlavang thuhla cu India ram pumpi ih thuthangca thulu pawl ah hmun a luah ih, Panar tlavang thuhla cun mipi ih theih a hlawhtuk lonak san cu sam a cainak hmun hi mi senpi khualtlawn veivahnak hmun ihsin a hlat deuh ruangah a si hmang ding. Rudraprayag tlavang cu kum tin in pathian be ding ih khualtlawngtu thawng sawmruk an veivahnak hmun ah sam a cai. Cui’ khualtlawngtu lak ahcun mi hnuaihnung bik ihsin mi phun-u bik tiang an tel ih, cu pawl cun milai dehtu ih rawlkheng paltlang ih an feh thluh a ttul. Himi pathian be ding ih khualtlawngtu pawl, le Cozah in ni tin cazual a suah mi pawl ruangah, Panar tlavang hnak in a siatsuah mi a mal nasa cing in, Rudraprayag tlavang hi a hmin a lartuknak san a si (Rudraprayag tlavang thuhla hi Jim Corbett in cabu dang pakhat a ngan – ca lettu).\\nPanar tlavang kap ding ih vei hnihnak zuam sal ding ah, siahhlawh pakhat le ka riahbuk thilri le lamcaw phurtu minung pali thawn September 10 ah Naini Tal ihsin kan pok. Zinglam nazi pali ih inn ihsi kan pawhsuah lai ah khua a dur khiamkhiam ih, peng malte kan feh tikah ruahpi vannawn a rung sur thlurthlo. Sunvu in a sur ih peng kulhluan riat a hla mi Almora kan va thlen tikah kan ruh tiang in a ciar thluh. Cumi zan cu Stiffe hnenih va leng ding ka si nan hnipuan ro pakhat hman ka neih lo puhmawh in Dak Bangla ah ka um sawn men. Bangla ahcun khualtlawng ih riaktu dang zohman an rak um lo ih, ttuanvo neitu in ka hrangah meisa alh hluahhlo tappi pahnih um mi pindan pahnih in pe. Curuangah zinglam ahcun khualtlawng peh thei ding in ka thilri cu an rak ro thawkhat ve.\\nAlmora ihsin April thla ih ka rak zawh mi lamzin thotho zawh sal ka tum. Hriamhma tuar ih nunau a thihnak inn ihsin tlavang cu pel thok ka tum. Thawhhlam ka ei lai ah Panwa timi tlakrawh inn sak hnattuantu pakhat cu kan hnenah a ra. Anih hi Naini Tal ah kan hnattuan a ttulttul in ttuansaktu a si. Panwa ih khua cu Panar horkuam ah a um ih ka milai pawl hnen ihsin milai dehtu pel ka tum thu a rak theih tikah kan hnenih feh ve ding ah in dil. Ziangahtile inn ih tlun a duh nan amahte’n a feh ngam lo. Panwa cun cutawk hmunram cu a theih ruangah ruahnak in pek vek in, tlavang in ka zanriah in eisaknak tlawnginn lam ihsi Dabidhura lam ih feh ka tum mi cu ka tthulh sal ih, Pithoragarh lamzin zawh ding in ka ruatcat. Panwa Naula Bangla ih zan kan riah hnu in, zingte’n kan pok ih peng malte kan feh tikah Pithoragarh lamzin ihsin vorhlam ih a um mi zinrua ah kan pial. Tu ahcun milai dehtu ih hmunram ah kan um thlang. Hitawk hmun ahcun lamzin pi a um lo. Khawte pakhat le pakhat pehzomawknak ke-feh-zin tete hmang in an pehtlaih aw ttheu.\\nThil umdan a sawtpawt thei hrot lo. Ziangahtile kil li peng za tampi a kau mi ah khawte pawl an darh zelzel ih milai dehtu cu khuitawk fang ah a um ti kan theih lo ruangah khawte pakhat hnu pakhat ah va feh vivo in va hliakhlai a ttul. Salan le Rangot khawte-hlawm (pattis) paltlang ih kan feh vivo hnu, a ni linak siimlam ah Chakati khua ah kan thleng. Cutawk khaw lal cun Panar tiva khatlam ral ih Sanouli timi khua ah kan dung ni malte ahkhan tlavang in minung a deh thu in sim. Tu pekte ih ruahpi vannawn a sur ruangah Panar tiva cu a lian zet. Curuangah khaw lal cun, thaizing ah lilawn a um lo mi Panar tiva tan olsamnak kawhhmuhtu ding minung pakhat ka lo thlahter ding ti ih in tiamkam phah in, cumi zan cu an khua ih riak ding in thuron in pe.\\nKhaw lal le kei cu inn dot-hnih saupi khatlam deng ah kan be aw rero. Thuron i pek vek cun cumi zan cu an khua ih riak ding in ka lung a kim. Khaw lal cun inn tlunta dot ah keimah le ka milai pawl hrangah pindan pahnih a ruahman ding thu in sim. Kan biakawk lai ahcun hnuaita dot ih khatlam dengbik pindan cu luahtu nei lo a si ti ka hmuh ruangah cutawk ah ka riak ding ih, ka milai pawl hrangah tlunta dot pindan pakhat lawng a ruahman a ttul phah ding tiah ka sim. Ka riah tumnak pindan cun sangka a nei lo. Asinan tlavang ih deh mi netabik cu tiva ih khatlam ral ah a si ih, milai dehtu cun tiva ti lian cu tankai a tum lo ding ti ka thei.\\nCumi pindan ahcun bungrua zianghman a um lo. Ka milai pawl cun, cumi pindan rak luahtu netabiktu cu mi borhbah luarkai a si ding ti ih phunzai rero phah in hnawmhne le hnipuan sia um mi hmuahhmuah cu an phiat fai. Cu thluh in leilung ih phah mi, tidai zun thei lo ihphah (groundsheet) cu zial ih hman mi tlakkhang parah an phah. Ka ihkhun ah to in, tual ih muah mi meisa thawn ka siahhlawh ih in suansak mi zanriah ka ei hnu in ka it. Nazi hleihnih sung ah hmun hlapi ka feh ciamco ruangah rei lo te ah ka itthat cih. Ni a suak ciah ih, pindan sung a run tlet eng rual ah pindan sungah cun thawmvang dimte ka thei ih ka mit ka hun men tikah ka ihkhun kiang ah pacang pakhat a rak to ti ka hmu. Cu pa cu kum sawmnga hrawng a si ih, phar nat dinhmun netkhawt neitu a si. Ka hung tthangharh ti a hmuh tikah, cui’ nung cing ih thi mi vanduai cun a pindan ah zan nuam zet ka hman a beisei thu i sim. A khatlam khua ih a rualpi pawl hnenah ni hnih sung a va tlawn thu, a ra kir tikah a pindan ih ka rak ihthah lai a hmu ih ka tthangharh hngak in ka ihkhun kiang ih a rak to thu i sim.\\nNisuahlam ram ih nat ttihnung bik le suankaiawk olsam bik a si mi phar nat hi Kumaon pumpi’n nasa zet in a darh. A hleice in Almora pengpi sung ahhin a luar hleice. A luartuk lawmam ruangah minung pawl in phar nat cu Pathian vehvainak ci khat ah an ngai ih, phar nat neitu pawl khal a hranpate’n an ret cuang lo hlei ah, suankai aw lo ding ih damkhanawknak khal zianghman an tuah lo. Curuangah kum tampi sung phar nat neitu in a rak luah mi pindan kha ka riahnak ding ih ka hril tikah khaw lal cun ralrinnak pek ttul ah a rak ngai lo si bik in a lang. Cumi zing cu ka hnipuan ka hruh can a rei lo nasa ih, in hruaitu ding a man vete’n khua cu kan suahsan.\\nKumaon ramtthen sungih ka veivahnak ahhin phar nat ngah ding phan-umnak hmun tampi khal ka thleng dah ko. Asinan cui’ zangfakza mi vanduai pindan ih ka riah ttum tluk in mi thiangfai lo ih ka ruahawk can hi a um dah lo. Tiva kan ton hmaisabik ah ka siahhlawh in thawhhlam i timtuahsak ding in, le ka milai pawl in an rawl an timtuah theinak ding ah, cawl ding in ka sim hai. Cu thluh ah ka ihphah kholh ding in, le ka sinpuan pawl ni ih pho ding ih ka cah ta hai ih, carbolic (kabawlik) sahpian tan khat la in lung pheng tumpipi ih an kulh mi tili fatakte umnak tiva lam ah ka vung suk. Cumi pindan ih ka hruh mi hnipuan hmuahhmuah ka hlit hnu ah tili ahcun ka sop ciamco ih, lung pheng pawl parah ka pharh. Cu thluh in a tanglai mi sahpian thawn ka rawt aw. Himi ttum tluk in sahpian ka rawt aw cipciar dah kel lo. Nazi pahnih hnu ah, nuai nat tuk an tuar ruangih a kir siaisiai deuh mi hnipuan pawl hruh in ka milai pawl hnenah ka kirsal. Tu ahcun thiangfai in ka thei aw sal thlang ih, thawhhlam khal ramtawipa in thaw zet ih a ei vek in ka ei thei sal.\\nIn hruaitu cu pii li le zungpibok ruk hrawng ih sang a si. A lu a pawr zet ih a sam khal an sau. A taksa cu barrel tumpi vek a si ih, a ke an tawi. A ttong a mal fawn. Hmun hrap kaisoh ding kan nei lai maw ti ka sut tikah a kut a pharh ih, “Hitluk ih rawn a si ko,” tiah i sawn. Cutin a rel nan tlang hrap zet ihsin a hnuai ih horkuam ah in hruai suk ta thotho. Horkuam kan thlen tikah horkuam cu zawh in tiva umnak kan va pan ding si hmang ka ti lawk. Asinan, in hruaitu cun zianghman ttong lo, le a lu khal kan lam ih her lo in, hmun kolh ihsin a feh ih a khatlam ih tlangmual so ah in hruai lala. Cui tlangmual cu a hrap zet ih hling an tam zet hlei ah, lei tthenel an um ih feh a harsa ngaingai. Kan tlun ih ni a sat tuk fawn ruangah tlangmual zim cu thlanhri baksen tla in kan hung thleng. Asinan tlangmual kaisohnak ding ih tuah mi ke neitu si awmtak in, hruaitu cu a hna hman a thak hrih lo.\\nTlangmual zim cun hmunram kaupi a lang. In hruaitu cun Panar tiva thlen hlan ah tlang sang pahnih kaisoh ding kan nei lai ti ih in sim tikah, tlakrawh inn sak hnattuantu Panwa cun thilri dum rit pipi thawi’ tuah mi a kortlunthuah cu in hruaitui’ hnenah pe phah in, Kumaon ramtthen sungih tlangmual hmuahhmuah in kaisohter thluh man ah a tang lai mi lamzin tluan in cui’ kortlunthuah ritpi cu a phurh a ttul thu a sim. Zianghtile Panwa cun a innsang pawl hrangih tlunlawm thilri fun dang pakhat a phur lai. In hruaitu cun a taksa ah mee hmul ih tuah mi hridai pakhat vet in, kortlunthuah cu a bil ih a zaang ah hnget zet in a qttawn. Kan suk ih kan so. Cu thluh in kan suk ih kan so sal lala. A netnak ahcun horkuam thuk zet ih a luang mi tiva cu kan hmu. Tu tiang cu zinrua hman um lo mi hramlak hlir ah kan feh. Asinan tu ahcun tiva lam ih a suk mi ke-feh-zin bi zet pakhat kan tong.\\nTiva kan vung nai sinsin rual in a lang dan cu ka duh lo sinsin. Tiva ih a vung suk mi le a khatlam ral ih a kaiso mi ke-feh-zin zoh in cutawk zawn cu tiva puan zawn a si ti a lang. Asinan tiva cu a lian zet ih cumi tankai cu thil atthlak zet si ding a bang. Asinan in hruaitu cun himdamtei’ tankai theih tuk mi a si tiah in sim. Curuangah ka kedam le mawza pawl ka phelh ih Panwa thawn kai aw phah in tiva ah ka vung ttum. Tiva cu ttangphel sawmli hrawng a kau ih, a tlunlam tidai suar dan zoh in a hnuailam a khokrok ti a theihtheih. Ka zum vek taktak a rak si fawn. Tidai in ka ke a phet thlu dengmang ttheu ih, vei hnihkhat cu ka ke a tartahak phahphah. Asinan khatlam ral ah kan va talsuak ttuatto thei.\\nIn hruaitu cun kan dung ihsin in rak thlun. Dunglam ka hei zoh sal tikah cui’ mi pacang fatakte cun a harsat zet ti ka hmu. Kan hrangih cawn tiang a si mi tiva cu a hrangah tai tiang a si. Tiva khohnak bik a ra thlen tikah ti luang cu dunglam tun ih ttang ttha lo in cang-ai feh in a feh. Aa zet in ti luang cu a hmailam ih a ret ruangah tidai in zapathal in a sawh thlu ih tiva luang cak zet lakah a pil. Kedam ka hruh lo ruangah lungto zumhriam lak ahcun kei cu lak ka tlak lo. Asinan lungto zumhriam poisa lo tu Panwa cun a thilri a thlak tupti hnu ah, tthuktthun lawknak fatakte hman um lo in a thlanglam ttangphel sawmnga ih tiva kap ah a vung tlan. Cutawk ahcun lung pheng tumpi a um ih, lung pheng tumpi sir ahcun tiva cu rapthlak khop ih cak in a luang. Cui’ lung pheng ciar le nal par ahcun Panwa cu a kai hnu ah a bok ih, tidai in in hruaitu a vun fen thlen tikah a sam in a rak kaih. Malte sung an talbuai lawk hnu ah lungto parah a dirsuak thei. Cu thluh in kan hnenah an ra thleng. In hruaitu cu zinghnam tidai ih tla a bang. Panwa cu, amai’ nun hrangih thil ttihnung zet si cing in, pacang fatakte nun runsuak ding in zah-um le huaisen zet ih a cangvaih ruangah ka fak. Panwa cun mangbang nawn in i zoh hnu ah, “Ai, a nunnak kha ka runsuah duh mi a si lo, a zaang ih um mi ka kortlunthuah thar kha ka ui si lawm,” a ti. Ziangtizawng khal va si in, a tumtahnak cu ziang a va si khalle, riahsiatnak thleng ding cu a kham a si hrimhrim ko. Cutin, ka milai pawl in pakhat le pakhat kai aw in himdamtei’ tiva an rak tankai thei hnu ah cumi ni hrangih kan thil ti cu duhtawk thlang in, tiva kap ih riak ding in ka sim hai. Panwa ih khua cu tiva thawn peng nga hla ah a um. Curuangah in fehsan. In hruaitu cun tiva cu a tankai sal ngam nawn lo ruangah Panwa cun an khua ah a hruai lawlaw.\\nA thaizing ah milai pakhat deh a tuar netabiknak Sanouli khua hawl ding in kan pok sal. Khua a siim tikah horkuam thelhkolh kau zet ah kan thleng. Hmuh bannak ih milai cennak thluathlam zianghman a um lo ruangah cui’ hmun thelhkolh ahcun kan riak. Tu ahcun milai dehtu ih tlanlennak laifang ah kan um. Leilung ciar ah nuam lo zet ih zan kan hman hnu, a thaisun sundir hrawng ah Sanouli cu kan va thleng. Cui’ khaw fatakte ih minung pawl cun in hmuh tikah an lung a awi ngaingai. Lungawi zet in, ka milai pawl umnak ding hrangah pindan pakhat, le ka riahnak ding hrangah dii ih khuh mi kulh nei lo platform pakhat in ruahman sak hai.\\nCui khua cu tlangmual pharh aw ih um a si ih, a hnuailam horkuam ih cangdawl loram pawl an lang. Cangdawl loram pawl ih fangcang cu tubaite ah an rak sengh zo. Horkuam khatlam ral ih tlangmual cu nuamte’n a hrap so vivo ih, loram ihsi ttangphel za a hlatnak hmun ah ekah kul hrawng a kau mi hrampi rul sah zet a um. Cumi hrampi rul tlun, tlangmual zimlam naih ah khawte pakhat a um ih, a vorhlam kap, tlangmual liang zawn ah khawte dang pakhat a um. Cangdawl loram ih kehlam ahcun horkuam cu hrampi keuhnak tlang hrap zet in a rak phit. Curuangah hrampi rul sah zet cu hmun thum ihsin loram in an kulh ih, a hmun linak cu hrampi keuhnak hmun thelhkolh in a kulh.\\nThaithawh ka ei thok zawng ah khaw sung ih pacang pawl cu ka kiang ah an ra to kual ih thu kan rel tlang. March thla hrek neta le April thla hrek hmaisa karlak ahkhan hitawk hmunram ih minung pali deh an tuar. Dehtuar hmaisabiktu cu tlangmual liang ih um khawte mi a si ih, a pahnihnak le pathumnak cu tlangmual zim kiang ih khawte mi an si. A palinak cu Sanouli khaw mi a si. An pali in zan ih deh mi an si ih, ttangphel za nga hrawng a hlatnak hrampi rul sungah tlavang cun a thiar. Cutawk ah cawl phah in a ei hai ttheu. Khawte pathum ih minung pawl cun meithal an neih lo ruangah mi ruak vung lak khal an ngam lo. Tlavang in mi a deh netabiknak cu kan dunglam ni ruk ah a si ih, thuhla i simtu pawl cun, tlavang cu cumi hrampi rul lak ah a um lai tengteng ding tiah an zum.\\nCumi ni zinglam ih kan rak pal phah mi khawte ah me (kel) no pahnih ka rak lei phah. Curuangah khaw sung mi pawl in hrampi rul lakah tlavang a um lai an timi a si ngaingai maw ti theihfiangnak ding ah me fate deuh cu siimlam ah hrampi rul kap ahcun ka vung hreng. A kiangnai ah thingkung remcang an um lo ih, khawdur finkhawmawk rero dan zoh in zan ah ruah a sur hmel ruangah tlavang cu ka bawh lo. Ka umnak ding ih kan ruahman mi platform cu kulhtu zianghman a nei lo. Curuangah a zan ih tlavang a run pang asile deh harsa minung hnakin me nonal te a duhsawn beisei in ka me pakhat cu a kiang ah ka hreng. Zan reipi tiang me pahnih an kawhawk rero awn ka thei. Curuangah tlavang cu a thawmvang theih ban ah a um lo a si ka zum. Asinan hitawk hmun ih a ra kirsallonak ding san a um cuang lo ruangah a tthabik ruahsan in ka itthat.\\nZan ah ruahhmaite a sur. Khawdur um lo van fai riahriah ih ni a suah tikah thinghnah le hrampi hnah hmuahhmuah cu ruahthli for ruangah an tleu serso hai ih, hla sak ding neitu vate hmuahhmuah khal in lungawi aipuang in ni thar cu an hmuak. Ka platform kiang ih me cu diriam zet in hrampi bur khat a ei ih, a khattawk in a ai (be) phahphah. Asinan horkuam khatlam ih me cun awn-ai a nei lo. Thawhhlam rak hlumter ding ih ka siahhlawh ka cah hnu ah, horkuam paltlang in me fate sawn ka hrennak ah ka va feh. Ruah a sur hlan hrawng ah tlavang cun me cu a rak deh ih, a hrennak hri phihcat in hmun dang ah a rak thiar ti ka va hmu. Me a thiarnak sulhnu cu ruahpi in a tleuhfai thluh. Asinan a poi lo. Tlavang in a deh mi a thiarnak ding hmun cu pakhat lawng a um. Cumi cu hrampi rul sah zet umnak hmun lawng a si.\\nA deh mi a ei lai ih tlavang asilole pawpi va pel hi sa pel dan nuambik ih ka theih mi a si. Asinan thil um dan remcang in, hlawhtlin theinak ding beisei um zet a si can lawng ah a nuam ve thung. Hitawk hmun ahcun thil um dan an remcang lo. Ziangahtile hrampi rul cu a sah luar tuk ih, awn-ai nei lo ih va pan theih a si lo ding. Khaw sung ah kir sal in thawhhlam ka ei hnu ah, an khaw kiangkap hmunram thuhla sutron ding in khaw sung mi pawl ka kokhawm hai. Tlavang cun amah ka rak bawh theinak ding khop in a deh mi cu a hlah lai maw timi va zoh a ttul. Cumi ka va zoh ahcun tlavang cu ka va tthawng (hnoksak) tengteng ding fawn. Curuangah, ka va hnoksak ruangih tlantu tlavang hrangah, a kiangkap hmun naivai awmang tawk ah relhnak ding hrampi rul sah dang a um maw timi ka thei duh. Peng hnih hnak ih nai ahcun cuvek hmun a um lo thu, cutawk hmun ih va feh ding cun tlavang cun thlawhlai loram kaupi a paltlang a ttul thu, in sim.\\nSundir ah hrampi rul umnak ahcun ka va thleng sal. A dehnak hmun ihsi ttangphel za ah, tlavang in me sa a rak hlah mi hmuahhmuah ka va hmu. A hlah mi cu a ketin pawl, a ki pawl le a pumpi pheltthen lawng an si. Sunvang ah peng hnih hlatnak hramlak ih tlavang a va tlansuah ding phan a um lo ruangah nazi tampi sung ka pel. Ka sa pel cu tlaiberh pawl, thlanthla pawl, cipte pawl le scimitar-babbler vate pawl in in bawm. Himi vate pawl in tlavang ih cangvaihnak tinkim in sim. Ziangruangah khawte pathum ih pacang pawl sawmkhawm in tlavang cu ka kap remcang theinak ding hmun langpang ih rung suak ding ah ka hotter lo tiah in sut men thei. Asinan cuvek tuah ding cun sakhan namtu pawl hrangah thihnak thlankhur a naituk ding. Hmun langpang ih suak ding ah in hot a si ti tlavang in a theih vete’n dunglam ah a kir ding ih a feh tumnak ih rak umtu tapoh cu a do ding.\\nTlavang cu ka kap remcang thei lo ih, hlawhsam in ka kirsal. Khaw sung ka thlen tikah sikserh (malaria) in bese zet in i tlakbuak ih, a lehhnu nazi kulhluan li sung cu platform parah lung molh miammiam in ka it. A thaisun siimlam ahcun sirhserh in i tlansan zo ruangah sa pel cu ka peh thei sal. Anmahte ruahmannak in, ka milai pawl in me pakhat deh a tuarnak hmun thotho ah me dang pakhat cu an rak hreng. Asinan tlavang cun a dai lo. Hihi thil ttha zet a si. Ziangahtile tu ahcun tlavang cu a ril a rawng thlang ding. Curuangah a ni thumnak siimlam ahcun ruahsannak nei zet in ka pok.\\nHrampi rul umnak kiang, kan dunglam zan hnih ih tlavang in me a dehnak ihsin ttangphel za hrawng a hlatnak ah sasaw kung tar pakhat a um. Cui thingkung cu cangdawl loram pahnih karlak ih pii ruk a sang mi cang hrap ihsin a keuhsuak mi a si. Ka rubber tawphah nei kedam thawn a par ih va feh thei ding khop in a kung cu tlangmual tlun ah a awn phei. A kung hnuailam, leilung ihsin pii hleinga hrawng a sannak ihsin a hngettek pakhat cu a hnuailam loram tlun ah a va khawhsuak aw. Pii khat hrawng a sah mi cui’ hngettek cu a kawhawm ih a rawp fawn. Tonak him lo le remcang lo zet a si. Asinan cumi cu thing hngettek um sun a si ih, ttangphel za tampi hlatnak tiang ah thingkung dang zianghman an um fawn lo ruangah, ttihnung ti cing in, cumi thing hngettek ih to ding ah ka ruatcat.\\nHrampi rul sungih ka hmuh mi tlavang keneh pawl le kan dung April thla ah nunau pakhat deh a tuarnak loram inn zin ih ka hmuh mi tlavang keneh pawl an bangawk ruangah, ka buaipi mi tlavang hi Panar milai dehtu a si ding tiah zumnak ding san le vang tampi ka nei. Curuangah ka milai pawl cu blackthorn ko tampi sat ding in ka fial hai (blackthorn hi a par var in, rah bokbawn rong nei mi, hling nei thingkung a si. A hling um dan cu kan lam ih saisiak thawn an bang aw deuh). Thingkung hngohsan phah, a hngettek ah ke thluang phah ih ka to ngah hnu in, ka milai pawl cu blacktorn ko pawl a tom ih ttawn ding in siseh, cumi pawl cu thingkung ah ret in hridai thawn hnget zet ih ttawn ding in siseh, ka fial hai. Hivek in cipciartei’ ka rak ruahman mi hin ka nunnak i run ti ka pom rori.\\nPii hra ihsin pii kul karlak a sau mi blackthorn ko tampi cu thingkung ih kimvel ah an ttawn. Khatlam khatlam ah tla lo ding ih sirhsan ding dang ka neih lo raungah ttawntarh mi blackthorn ko pawl cu ka lakhawm ih ka taksa khatlam khatlam ah ret in ka ban le taksa lak ah hnget zet in ka cep. Siimlam nazi panga ah ka timtuah mi hmuahhmuah ka ttheh. Ka or humhim thei ding in ka kortlunthuah hnongbil (collar) ka pharh ih, ka hngawng humhim thei ding in ka lukhum nem cu dunglam ah ka dir deuh. Cutin thing hngettek ahcun hnget zet in ka to. Me cu ka hmai zawn ttangphel sawmthum ih loram ah fung pakhat khen in an hreng. Cu thluh ah ka milai pawl cu loram ahcun kuak fawp phah le ring zet ih ttong phah in an to.\\nHimi tiang cu hrampi rul lak ah awn-ai zianghman a um lo. Asinan tu ahcun scimitar-babbler vate pakhat in ralrin peknak ai khing zet a run au-suahpi ih, minute pakhat pahnih hnu ah cipte awm-var (vate) tampi khal an cik celcel. Himi vate ci hnih hi tlangmual par ahcun thuthang petu rinsan tlak bik an si. Curuangah an ai ka theih hnu in ka milai pawl cu khaw sung ih va kir ding ah theihternak ka vun tuah. Tlun ka fial cu an lung a awi zet. Ring zet ih ttong rero phah in an feh liam tikah me cu a ai thok. A lehhnu nazi hrek sung cu zianghman a thleng lo. Khaw saklam tlangmual zim ih ni a liam cuahco zawng ah ka tlun thingkung parih um thlanthla pahnih cu keimah le hrampi rul karlak hmun thelhkolh ih um mi rannung tthenkhat cuk ding in an zuang. Khaw sung lam hoi ih ai rero me cu tu ahcun keimai umnak lam a ra hoi ih, a ai a cawl. Me umtudan zoh in thlanthla pahnih in an cuk mi rannung, le me in a ngaihven mi rannung ih cangvaihnak pawl ka thei. Cui rannung cu tlavang lo bak a si lo ding.\\nThlapi cu tthen li tthen thum lawng a tum lai ruangah nazi tampi sung khua a thim ding. Khua a van tthat nawn lo hnu ih tlavang a ra suah pang ah ti’n cerek sawl thun mi twelve-bore zunphir ka keng cia. Ziangahtile khawthim lakah rifle cerek pakhat lawng hnak in cerek sawl pariat thawn tlavang cu ka ngah ttha thei sawn ding tiah ka ruat. Lektthik vang le torch tivek, zan ramtawih bawmtu thilri pawl cu ka ngan lai mi thuhla a thlen lai ahhin, India ah hman an si hrih lo. Hmui dingh thei ding ih rinsan ding um sun cu meithal kaa zim ih ttawn mi puan var lawng a si.\\nMinute tampi sung ziang thilthleng hman a um lo lala. Cumi hnu ah ka pawk mi blackthorn ko pawl dimte’n dirtu an um ti ka thei. Thingkung awn ih blackthorn ko pawl ttawnnak cang ka rak thiam cu ka lung a awi zet. Ziangahtile mah le mah hum aw ding in dunglam ka her thei lo ih, ka kortlunthuah hngawngbil le lukhum pawl cu humhimawknak siava men an si fawn. Tu ahcun milai dehtu ka buaipi ti cu rinhlelh ding a um nawn lo. Cuihleiah milai dehtu tumruh zet a si ti a lang fawn. Tlavang cun hling lak ihsin a hung kai thei lo ti a hmu. Curuangah vei khat a dirh hnu in, blackthorn ko zim cu a haa thawn a keu ih na zet in a thin ciamco. Ka ban le taksa karlak ih blackthorn ko pawl ka cehtarh ruangah ka hngohsan mi thingkung ah na zet in i dirhbet.\\nTu ahcun sunvang netabik khal van ihsin a liam hlo ih, zan hlir ah minung a dehtu tlavang hrangah cangvaihnak a remcang thlang. Khatlam ah kei cu keimah khal ka si thei nawn lo. Ziangahtile khawthim lak ahcun minung hi nungca hmuahhmuah lakih humhim aw theilobik kan si ih, keimah pakhat lawng hrangih rel tla cun, ka raltthatnak khal a tawdengbik ih a um lai can a si. Zan hlir ih minung zali rak deh zo a si ruangah, tlavang cun i ttih mumal lo. I ttih lo ti cu, blackthorn ko pawl a dirh rero phah ah, khaw sung ihsin thin phu dutdo ih rak ngaitu pacang pawl ih theih ban ding khop in a hngirhngir ring ngam. Cui’ hngirhngir awn cun pacang pawl ih thin a phanter zet thu lehhnu ah in sim. Asinan kei cu annih thawn kan linglet. Ziangahtile a hngirhngir awn ka theih lawng ah khui ah a um ih, ziang a tuah ti ka thei. Ka ttihbik mi cu awn lo ih a um laifang a si. Ziangahtile ziang a run tuah ding ti ka thei thei lo.Blackthorn kung pawl na zet ih dir in vei le khat ih a thlah thutthi ciamco ruangah vei tampi cu ka tonak ihsin ka tla dengmang. Khua a thim mepmep ih pawk ding hngelhnget zianghman ka neih fawn lo tikah, hung khir pang sehla cun a dai lawng i dai men hman ah leilung ah ka vung tla tengteng ding.\\nThin tthia thei khop ih awn-ai a reh reprep cingcing hnu ah tlavang cu cang hrap sang ihsin a dawp thla ih me umnak a va pan turto. Kap theinak ding remcang ih khua a van tthat lai ah tlavang a ra suah beisei in, ttangphel sawmthum hla ih me ka hrennak a si. Me umnak a thlen hlan ah tlavang cu kah that man ka tum. Asinan tu ahcun me cu ka run thei nawn lo. A var a si ruang ah rau ruari’n ka hmu thei fang. Curuangah a talbuai ttheh tiang ka hngah hnu in tlavang umnak ding ih ka ruatnak zawn ka tin ih meithal zangte ka hmet. Ka meithal puak cu thinheng hrum awn thawn i rak sawn. Dunglam ih tlavang a sip zawng ah thil var tleu zukzi pakhat ka hmu. Cu thluh in tlavang cu cang hrap sang dang pakhat ihsin a khatlam loram sungah a vung liam hlo.\\nMinute pahra maw hleinga sung hrawng simaw cu tlavang thawmvang dang a um lai maw ti’n thin phu dutdo’n ka ngai. Cu thluh ah ka milai pawl in in rak ko ih, ka hnenih an rat a ttul le ttul lo in rak sut. Tu ahcun saklam ihsi an rat cun an hrangah a him thawkhat ko. Curuangah far thing meifar rak vang in, ka sim dan vekih ra hai ding ah ka hei auh. Hriakthling ngah zet far kung nung lai cek tan ih an tuah mi an meifar pawl cu pii hleihnih ihsin hleiriat karlak hrawng an sau hai ih, meisa a tleu ttha thei zet. Curuangah Kumaon ramtthen hmunram deng le kawr ih um khawte pawl cun zan khawthim lakih tleunak ngah theinak ah himi lawng hi hman ding an thei.\\nVei tampi au rero phah in, an tlan kual rero hnu ah, meifar pakhat cio kengtu pacang kul cu khua ihsin an ra poksuak ih, ka simdan run thlun vivo in, cangdawl loram pawl tlun ihsin an run hel hnu ah ka dunglam ihsin ka tonak thingkung ah an rung thleng. Thingkung ih blackthorn ko pawl an ttawnnak hri cu tlavang in hnget tuk ih a dirh ruangah a tan ih tan a ttul. Hling an tthawn ngah in thingkung parah an hung kai ih ttum thei ding in in hung bawm. Ziangahtile ka tonak remcang lo tuk ruangah ka ke tha an com thluh.\\nAn ken mi meifar komkhawm cun me ruak umnak loram cu a tlet eng pempem. Asinan a khatlam liam ih loram cu meifar eng phenthlam sungah a um. Kuak zem phah vivo in tlavang cu hriamhma ka baih nan ziangtluk in a besia ti ka thei lo, curuangah khaw sung ah kan tlung ding ih, thaizing ah ka ra vehvai sal ding, tiah ka sim hai. Cumi cu an lung a kim lo nasa. “Tlavang cu hriamhma na baih zo a si ahcun tu ahcun a thi zo tengteng ding. Minung tampi kan si ih, meithal na nei fawn. Curuangah ttihphan ding a um lo.” “Loram ih khatlam tlang tiang tal va feh in, tlavang cun thisen hnuhma a tanta maw ti tal cu kan va zoh pei.” Tlavang va hawl ding le hawl lo ding thu kan elawk ciamco hai hnu ah, ka ruahnak tthasawn cu ka tthin sal ih, a hnuailam cangdawl loram a langnak, hitawk loram deng tiang tal cu va zoh ding ah ka lungkimpi sal.\\nAn dilnak ka lungkimpi ruangah, ka dunglam ah a tlar in an feh ding, an meifar sangpi ah an thlir phah ding ih, tlavang in i zon pang asile khawthim lak ah in tanta lo ding, tivek thutiamkam pawl ka tuahter ta hai. Phur zet in thu an tiamkam hnu, meifar dang pawl an vang bet ih an alh tleu tthat hnu in, kan feh. Hmai ah ka feh ih ka dunglam ttangphel panga ihsin in thlun.\\nMe umnak tiang ttangphel sawmthum, cu thluh in loram deng tiang ttangphel kul a hla. Nuamnaite’n, thawmvang um lo in, hmailam kan pan vivo. Me umnak kan thlen tikah a hnuaita loram ih khatlam deng a lang. Thisen hnuhma zohnak can cu a um nawn lo. Loram deng kan thlen nai vivo rual in a hnuai ih loram cu a lang kau deuhdeuh. A langlonak zawn bi takte lawng a tan ciah ah, thinheng ih hrum rero phah in tlavang cu cang hrap tlun ah a hung khir ih, a zate’n a hung lang thluh.\\nTlavang in mi a zon zawng ih a thinheng hrum awn ahhin thil ttihnung zet a tel. Pawpi in a zon lai ih umhmun tthawn lo lawlaw sai (vui) rual le tlavang in a zon ruangih lu-sam mang loi’ tlan ciamco sai rual ka hmu dah. Curuangah hriamhrei nei lo ka rualpi pawl cu minung pakhat vek rori’n a rual ih dunglam an her le an tlan ciamco ka hmuh tikah ka mang a bang lo. Asinan vantthat thlak zet in, an tlan manhlap tuk ruangah pakhat le pakhat an pah aw ih, hnget tuk lo ih an ken mi meifar tthenkhat cu leilung ah tla in an alh peh rero. Cumi pawl tlavang awm ih cerek sawl rual khat thun lut theinak ding daih in an tleu.\\nKa meithal puak an theih tikah an tlan an cawl ih, an lak ih minung pakhat in, “Aizelaw, va poi ve. Asinan kan parah a thin a heng lo ding. Ziangahtile hi khawsia hin kan raltthatnak cu tidai ah a canter ti a thei,” ti ih a ttong ka thei. Si e. Thingkung parih ka tonteh mi ihsin milai dehtu tihnak timi hin mi pakhat ih raltthatnak a laksak ttheu ti ka thei ko. An tlan thu khal ah, keimah lala khal meifar kengtu pakhat si sehla, ka tlan cakbik thotho ding. Curuangah ka thinhengnak ding san a um lo. Tlavang cekfel rero ah in ruat hai seh ti ih ka umawkter hnu rei lo te ah, pahnih, pathum tivek in an ra thleng sal hai. An ra kim khawm tikah, anmah zoh lo in, “Khaw sungih tlavang zawnnak ding rua le hridai nan run keng maw?” tiah ka sut. Hlawptlo zet in, “Aw. Thingkung tawhram ah kan tanta,” tiah in sawn hai. Kei cun, “Va la uh, khaw sung ah tlung in ti sa no khat in ka duh,” ka ti hai. Zan huihsuk dai a rung hrang ih, ka sikserh nat a run kaitho lala. Thinthirnak ding hmuahhmuah a cem thluh fawn ruangah ka ke thawn keimahte din men hman ka harsat thlang ti ka hmu.\\nSanouli mipi pawl hrangah cumi zan cu, kum tampi sungah ttihphannak nei lo ih an ihthah thei hmaisabik zan a si ih, lehhnu khal ah ttihphannak nei lo in an rung itthat thei lanta.\\nHminsin: Major Jim Corbett ih “The Temple Tiger and More Man-Eaters of Kumaon” cabu sungih ta “The Panar Leopard” leh mi a si.\\nHram- Calai Deirel (http:\/\/calaideirel.blogspot.com.au\/) ta lakmi a si.\\nConfucius le Mi Pahnih","num_words":8954,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.341,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin ram hriamkai pawl an doawk thu ah ZRA lam in hitin an rel ve - Falam Online Media\\nChin ram hriamkai pawl an doawk thu ah ZRA lam in hitin an rel ve\\nApril 29, 2022 April 29, 2022 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nChin ramkulh, Tedim peng, Singlei khua kiangah CNA le ZRA ralkap pawl cu April 27 le 28 ah reilote an kapaw.\\nDoawk thu thawn pehparin ZRA lam cun “kan ramri ah an lut ruangah kahawk mi a si. Kan lam ah hriam tuar an um lo. Netahnu khalah phungdan an pahbal cun a ṭul dan zirin kahdonak a um bet thei” ti`n internet cahmai ah an tarlang.\\nCNA lam cun kahawknak san felfai in an rel lo ih, ṭuanvonei mipakhat cun “meithal thawm kan theih dan ah thazang 20 hrawng an si ding. Kan lam ah mithi an um lo. An lam ah mithi pakhat an um cu kan hmu. Minute 10 sung hrawng lawng a si ih doawknak fate a si” a ti.\\nKan dung 2021 kum ah Tedim le Tongzang hrambun PDF\/CDF sakhaan luhcilhawknak thu ah ZRA le SAC ralhraang dotu hriamkai ṭangrual pawl lakah hmuaw thiamlonak a um ih, cuih thu ah le thu puhawknak ruangah hriamkai ṭangrual pawl le ZRA an rak doawk dah zo.\\nCNA le Dothlengnak boruak ih dinsuahmi hriamkai komkhawmpi Chinland Joint Defense Committee cun ZRA ralkap cu ralhraang an si ti`n an phuag zo ih Dothlengnak an hnaihnok cun a ṭul dan vekin kan kap ding tiah tukum April thla ah thu an rak suah zo a si.\\nCJDC ṭuanvonei mipakhat cun “SAC ralkap thawn pehzawmawknak an nei mi kan thei ciang ruangah le SAC lamṭang an si nak khihhmuh ding fumfe kan nei ruangah ZRA cu ralhraang an si ti`n kan phuang nak san a si” a ti.\\n← Ni 5 sung Tipithuanthum ah a hlomi Kawlram pacang an run suak\\nBenjamin Sum in “Pathian Fa” timi hla thar a phuah suak dan maksak a rel →\\nCNF Ke-kardan cun Chin Mipi Hiip thok\\nMay 29, 2021 May 31, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nRalring : Falam CDM Committee in Pengpihuap thuthannak a nei\\nJune 28, 2021 June 28, 2021 Ni Hnem Sung 0","num_words":332,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.025,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.286,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.974,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Wave Money ihsin Paisa Ting 20 Kuat Dingih Mi Bumtu Hremnak Pek - The Chin Times\\nThe Chin Times > Thuthang > Myanmar News > Wave Money ihsin Paisa Ting 20 Kuat Dingih Mi Bumtu Hremnak Pek\\nU Ye Aung in a transfer zo mi ting 20 cu suahsal dingin a tiih cui’ paisa pawl cu a suah cih ih a tlanpi, cui’ thupawl cu Message ihsin an theihsal thu Police cun an sim.\\nPhyu peng (ဖြူးမြို့နယ်) ah Wave Money ihsin paisa a kuat ter ih paisa pe si loin a bum ih ting 20 rori a suah ruangah thubuai tuahsak in tufang ah Police pawlin an zingzawi rero lai thu theih a si.\\nSeptember 19 ni ah Paku ramṭhen Phyu peng, dawr pakhat ih um kum 40 ih upa U Ye Aung cu amai’ phone dawr ih a um lai ah Htan Let Kone khawmi kum 30 hrawng ih upa Mah Khin Moe Wei cu a va ih Wave Money in paisa ting 30 a kuat duh thu a sim.\\nMah Khin Moe Wei ih hmanmi Phone 0977…. In 0966….phone number ah Paisa kuat dingin a sim ruangah U Ye Aung cun ting 10 veihnih, azaten ting 20, cu a transfer lai ah a transfer termi ting 30 cu a dilsal ih cu nu cun a kutsung ah paisa 6,000 lawng a neih thu a sim tiah Police record ah a um.\\nCutikah U Ye Aung in a transfer zo mi ting 20 cu suahsal dingin a tiih cui’ paisa pawl cu a suah cih ih a tlanpi, cui’ thupawl cu Message ihsin an theihsal thu Police cun an sim. Hivek ih suahsualnak tuahtu Mah Khine Moe Wei cu Phyu peng palik zung cun pehtlaihnak thawn pehparmi hremnak Section 66 (C) thawn thubuai tuahsak a si. – 7Day News\\nPrevious Article Suh Kyi ka vote ih ziangah Teng Lam lamlam a tling? (2015 Hrilawk ttheh ciah)\\nNext Article Thudik Ngan Ve Lawlaw A Tul A Si Hi – by Salai Nite","num_words":302,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.177,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.268,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"HRUAITU TUANTLANGSAN - Hre Mang\\nSANTHAR HRUAITU TUAN TLANG SAN: AGE OF COLLABORATIVE LEADERSHIP\\nKum zabu 21 nak kan thleng zo. Pupa sanlai ih kaihhruai awk dan, pursum leilawn ei hawlnak dan, vengsung khau le ram humhalh dan, senpi vangtlang pawlkom thawn pehpar mi thu thuthukdan, senpi vangtlang kilhim awk dan, nuntu khawsak dan pawl cu santiluang in dunglamah tansan dingin lotheihlo in in nawr zo. Hrin le hnam, peng le tlang, miphun thleidan um nawn loin ramkulh tlangkulh fate sung lawng sinawn loin fimnak thiamnak citintian, miphun dangdang kawm khawm in khawruah kau zet in milaipawlkom, sihcih, tuantlang hruai tlang san a suak zo. Leitlun khuitawk ramkulh khal mahte um theih asi nawn lo. Leitlun pumhuap pawlkom, Asia ramthen, America tlangkulhpi, Europe, Arab ram zate kawm, Africa ramkulh, tivek in siseh leisungsuak zinan zuartu pawl pawlkom, nikhua lam tawlreltu pawlkom, humhim awknak lam tvp ramtinkar pawlkom a karhzai sinsin. Cuvek thotho in biaknak, cozah, cozah asilomi pawlkom, le pursum leilawnnak khalah tuantlang, pawlkom sihcih le khat le khat sawmdawl aw tawn dingin pehzawm awknak tha sinsin neihsan asi. Leitlun khawmual cu leitlun pumpi huap khawte pakhat (global village) vekah a cang zo. Ramsung ramleng pehtlaih awknaknak a thleng aw theh zo. Santhar milai nuntu kan zir ding maw, dunglet-hawi in fehtahratin thuanthu santiluangih fen hloh mi kan si ding maw, hril ding kan nei. Khuahlan san, mi pahnihkhat lalnak (dictatorship) ram malte lawngah mi pahnih khat cu cawisangin hotu lalbik uk awkdan an hmang hrih. Cuvek ramkulh le pawlkom cun leitlun midang, rualban loin dungah tanta an si. Santhar santiluang milai thuanthu in tuantlangsan asizia a langter. Senpi vangtlang le mibur pawlkom ziangtluk leitlun tlan zuam awknak ah a tlancak in a thangso ding timi cu pawlkom pakhat, mibur pakhat, le cozah kumpi pakhat cu ziangtlukin hruaitu pawl tuantlang hruaitlang an thiamih anmai pawlkom lenglamah ziangtlukin an tulsammi bawm theitu pawl thawn tuantlang hruaitlang an thiam, an tuansuahmi, an tuanrah cu anmai pawlkom lenglamah a hlawkpitu ding pawl hnenah ziangtluk an pe suak thei, timi parah a hgat aw zo.\\nCun khatlamah, miphun pakhat ih cahnak, pitlinnak cu bulpak, insang, veng, khua, ramthen, miphun, nunphung, le ramkulh tin, kilkip in thlirin zohfiah theih asi. Ziang tinkim milai nuntu khawsak cu a thleng aw rero zo, rero lai ih zohman ih kham theih lo in a thleng aw sinsin ding. Thleng awknak hi colh ti nei lo asi. Ziangvek pawl a thleng aw:\\n· Leitlun pumhuap pehtlaih nak\\nKan pupa pawlin a um ti hman an rak theihdah lomi ramah Laimi tampi kan thleng zo. Kan pupa pawlin an rak theih dah lomi leitlun fimthiamnak bungrua phunphun laimi kut sungah a thleng zo. Leitlun miphun citintian pawhtlang aw tawn in miphun dangdang um tlang asi zo. Ziangkim hi a pehtlai aw theh vekin buainak, duhmi, tihmi, tulmi, neihmi, theihmi, thiammi, sinak phunphun pawl khal an pehzawm pehtlaih sinsin ih ziangvek miphun khal sisehla mahte nung le khawsak theih asi nawn lo.\\n· Nunphung le sinak bang aw lo pehtlaih nak\\nPehzawm awknak a cak in mitintian ramdangdang an thleng, an vak sukso tikah fimnak, thiamnak siseh nunphung le miphun dangdang siseh hmunkhatah um in siseh hnatuannakah siseh pehtlaih nak a phunphun thawn pawh tlang aw zetin nun tlang asi zo. Cuvek lakah mai miphun, mai nunphung, mai mizia thawn a mil aw lawng thawn pehtlaih aw, hnawihnih aw in nun theih asi nawn lo. Ruahdan duhdan nuntudan bang aw lo phunphun, kut thilthiam dangdang nuntlang, tuantlang, hruaitlang, pehzawm sihcih le tuantlang san a suak zo.\\n· Theihnak fimnak citintian pung\\nKawlram zoh asile, tuihlan kum 50 sung ahcun sibawi thiam pawl hi a larbik le upat hlawh bik pumcawmnak lam hnatuan le thiamnak nei an rak si vekin mifim bik ah rak ruat an si ringring theu. Sibawi pakhat cu pathian fate pakhat vekin rak zoh, upat le cawisan asi. Santhar san a suak tikah fimthiamnak a phunphun a suak vivo. Sibawi thiam lak khalah thiambik nei an suak vivo. Hmanrua le bungrua hmanmi lei killi ihsin leitlun deng tiang hman tawm awk asi vivo. Santhar san ah fimthiamnak zir theinak cu upa milian pawl hrang lawng asi nawn lo, mikip zir theih dingin sangka on asizo. Mikip in fimthiamnak citintian zir asi zo. Ziangtin cuvek thiamnak phunphun a suak ih leitlun pumhuap tlanzuam awknakah miphun pakhat, ramkulh pakhat, pawlkom pakhat, cozah pakhat sinak in kan tlan ve ding, ziangtin kan miphun Pathian kan cawisang ve ding timi cu thiamnak cikim, kilkip ihsin fimnak theihnak thiamnak bang aw lo, thiamnak le fimnak burkhawm in tuantlang hruaitlang thiamnak parah a hngat aw asi. Mai miphunpi, pawlkom sungtel lawng si loin miphun dang, leitlun kilkip ihsin kan tulmi fiamthiamnak a neitu pawl thawn tuantlang thiamnak parah thansohnak tampi a hngat aw aw asi.\\n· Mipi phutmi thleng aw mi\\nSan a thleng awk vekin mipi lungput khal a thleng aw vivo. Ramleng suak dah lo le khualtlawng dah lo khalin leitlun killi ah ziang a cang timi awlai ten theih thei asi zo. Telephone, social network, tv, email thawn pehtlaih awknak a that tuk zo ruangah lei killi ah a cang rero lai mi cawplecilh in thu hla theih asi zo. Milai mizia cu hmuhmi, theihmi, le nitin nunpi mi in a danglam ter vekin santhar minung pawl mizia cu tampi a thleng aw sinsin. Insang khat hmanah nulepa le fale, santhar thangthar pawl hmuhdan duhdan a danglam vivo. Cuvek lakah ziangvek nuntu khawsak, duhdan hmuhdan pomdan pawlin miphun a cawimawi ih miphun thuanthu a tuahtha ding, ziangtin bulpak, insang, khua le ram, miphun pawlkom pawlin hma la in ke kar tlang asi tikah senpi vangtlang thatnak tambik ziangtin a suahpi thei ding? Ruahdan, hmuhdan, duhdan, pomdan, theihnak, fimnak, thiamnak, ti theimi, thanlennak, tvp bang awlo pawlin senpi vangtlang thatnak hrang hruaitlang tuantlang nak in senpi vangtlang thatnak a tambik a suah thei ding asi.\\n· Siatnak thlen theitu hrang timtuahcia nak\\nAfghanistan ramih Muslim khurbing pawlin leitlun pumpi humhim awknak a hnaihnok thei vekin Japan ramih linghnin in America ram pumcawmnak lam tiaang a hngawng ban zo. New York ah World Trade Tower an siatsuah tikah leitlun pumpuluk pursum leilawnnak le milai pehtlaih awknak a hnaihnok. Ziangtin senpi vangtlang siatnak thlen theitu do asi dingih senpi thatnak ziangtin hawl tlang asi ding? Zo in hmanrua, bungrua, le thiamnak anei, tvp, zoh tikah tihmi le tulmi khal leitlun pumpi in a pehtlaih aw vivo. Santhar santiluang cakzetin a tlan rero mi lakah tuantlang le hruaitlang a thiamtu pawl lawng an dingcang cak sinsin dingih ziangvek harsatnak le milai santhuanthu a her liam khal asile mipi duhmi tuansuak dingin siseh siatnak lak ihsin humhimtu ding ah siseh cakzetin an tlan sinsin ding asi. Leitlun miphun tenau pawl, tuantlang hruaitlang thiam lo tu pawl cu miphun tumpi le ramlian pawlin an dawlh vivo lai ding asi.\\nA tlunlamah tarlangmi pawl hi santhar leitlun milai thuanthu santiluang in a fen reromi cakzetin a tlan reromi kan san milai thuanthu hmuithlam cu asi. Cuvek lakah ziangtin pawlkom, mibur, cozah kumpi le senpi vangtlang hrang thatnak suahtertu mibur cangvai mi dinsuah theih asi ding?\\nHnatuan then dangdang tuantlang dan\\nSociety pakhat sung hnatuan then dangdang pawl tuantlang dan: biaknak, politics, cozah kumpi, cozah silomi pawlkomnak, vengsung pawlkom, leiram le rannung lam tuanvo neitu, tvp, kilkip ihsin society tuah tha ding tuanvo neitu pawl pehzawm awknak tha le hnatuan tlangdan lamzin hawl thiam sinsin a thupi. Pathian in milai a sersiam tikah biak inn sungah amah be dingah a sersiammi asilo. Sersiammi ziangkim parah thuneitu, kilkhawitu dinhmunah a retmi asi.\\nCozah in dan a tuah, misual hrem ding, mitha lawm ding, thatnak tha pe dingin, fimthiamnak lam zirnak ah thiamsangfilawr pawlin santhar bungruanthatha (technology) an suahpi, lamzin lam hnatuantu pawlin rangzetin khualtlawn theinak lamzin in hawlsak, vanzam le lawng tuahtu pawl khalin pursum leilawn tlawn vahnak awlsam zet in tuahsak, calai lam thiamsangfilawr pawlin calai thatha in tuahsak, cutivekin milai thiamnak le hnatuan kilkip ihsin khatlekhat sawmdawl aw tawnin society, senpi vangtlang thatnak hrang mah le tuanvo hna tuan cio asi. Santhar leitlun pumhuap pehtlaih awknak sanah thiamnak, hnatuan, phunkim kilkip ihsin pehtlaihnak tha le hnatuan tlang dan thiam a thupi sinsin.\\nPawlkom leng kaan tuantlangdan\\nHruaitu thiamnak citinkim burkhawm dan:\\nKhuahlan san vek si nawn loin santhar minung pawl cun rualran le zalen zetin fimthiamnak zir theih asi zo. Tlawngah zir lo khalin cabu thatha, cahram thatha, calai innpi ah siseh internet ah siseh siar cawk lo zir cawk loin fimthiamnak zir ding a um. Bulpak lam hmuhtu a phunphun hnen ihsi khalin mi tampi in fimnak an zir. Santhar computer lam hmaihruaitu Bill Gates le Steve Job (l) pawlin thiamnak maksak an hmuhsuakmi pawl an tlangzarh tikah college dikari hman neilo an si. Santharsan ah mi pakhatin kilkip in a thiam famkim an um lo vekin kilkip thansohnak lam pan dingin pawlkom, kumpi cozah le pawlkom khalin thiamnak cikim hlawkpi dingin mithiam tintian ruai tahratin tuantlang hruai tlang dan thiamthiam an thangso cak sinsin ding asi. Curuangah fimnak le thiamnak citintian neitu pawl senpi vangtlang society hrangah rualran, ruantlang, lungrual, kutkai in hruaitlang hna tuantlang asi tikah ziangvek miphun fate, pawlkom caklo, ramkulh fate bik khal tuanpi pawlkom dang thawn leitlun ramtha le mifim ram pawl santhar tlanzuam awknak ah a tlancak ve ding asi. Tahthimnakah, leitlun ram fatete pawl tla UNO ah an til tikah leitlun rampi pawl thawn cabuai pakhat ah thutha hawl tlangin le bungrua hlawm aw tawn in hmasawnnak lamzin pakhat parah an feh tlang asi. Curuangah, thiamnak, theihnak, hmuhnak, duhdan, pomdan, ruahdan bang aw lo pawl thiltha hlawm aw tlangin senpi vangtlang thatnak tumtahmi hmuisel pakhat lam pan in thazang pe aw tawn le tuantlangdan, rualran zetin canpual tha sangka ong in zir vivo le tuantlang hruaitlang thiam a thupi sinsin.\\nKan duh khal le duhlo khal le, leilungpi parah caankhatte sungah a nungtlangmi mi zapi ten pehtlaih awknak kan nei theh. Curuangah thiltha siseh thilthalo siseh mi pakhatih a tuahmi le hmuhtawnmi cu midang thawn pehtlaih loin a falin ummi a um lo. Curuangah a burin siseh bulpak in siseh ziangkimah a pehtlaihmi zapi te thawn thathnemnak tam sinsin suahpi thei dingin hnatuan tlang thiam a thupi ngaingai asi.\\nDinhmunah siloin hnatuan ah upatnak\\nKhuahlan pawlkom le mibur khawmnak kipah, cozah siseh cozah asilomi pawlkom ah siseh, hnatuan sang, lubik kaitu hi upatnak sangbik ah ruat in thuneihnak sangbik le midang uk theinak thuneihnak tiang rak pek asi theu. Santhar mibur pawlkom sihcih awknak ah tuansuahmi parah hngat aw in upatnak le hnatuan canpual sangka on thiam vivo a thupi sinsin. Sinak duh ruangah upat awknak, lamtang tuah awknak, duhsakbik le namthlakbik neihnak pawl hi a biktakin miphun tenau, pawlkom tenau pawl hrang ahcun dungtawlh tertu siatnak asi. Senpi vangtlang thatnak, sersiamtu Pathian ih tumtah le duhmi, amai thu vekin society miburpi ruantlang ten remdaihnak in fehtlang tuantlang thei dingin huat awknak, thleidan awknak, thuphan le dik lo nak pawl, a caklo namtlaknak, nekcep awknak pawl cu dungtun tahratin thiltha tuah tlang, hnatha tuansuak theitu pawl hrangah rualran zet canpual sangka on sakin dingnak le felnak in santhar pawlkom mibur cangvaihnak lamzin a hruai a tul.\\nHruaitu le hnatuantu pawl tuantlang hruaitlang nak hrangah a hnuailam pawl hi an thu in an tul zet.\\n1. Kaihhuai awknak cu a thangso reromi asi\\nPawlkom, mibur, cozah siseh cozah silo mi siseh, pawlkom cu a thangso reromi, a thleng aw rero mi asi a tul. Hruaitu dinhmun siseh kaihhruai awkdan siseh santiluang thawn kaih aw in a thangso rero mi asi hrimhrim lawngah senpi vangtlang, hruaitu thiamnak citintian tuantlang hruai tlang a theih. Hruaitu pakhat a thih hlanlo dinhmun hnget ah tohkham retsak asinak hmun poh ah thansohnak daltu ah an cang ih diklo mawilo zetin canpual, tuanvo, thuneihnak hman asi theu. Kaihhruai awkdan, pawlkom ruangzing, hruaitu, le laireldan pawl khal santiluang ih zir in a thleng aw rero mi pawlkom sung lawngah hruaitu thatha thiamnak fimnak citinkim tuantlang hruaitlang theih asi. Cutin san thuanthu in ziangvek thleng awknak a suahpi khal asile senpi vangtlang, ram le miphun, pawlkom hrang a thabik, a hlawkbik tuanrah suahpi theih asi ringring ding.\\n2. Pawlkom cu a thleng aw reromi pawlkom\\nSanthar pawlkom, mibur cangvaihnak ah a thleng aw dah lo cu a thi ding. Rangzetin a thleng aw rero mi santhar milai thuanthu in a thlenpi mi milai buainak, harsatnak, duhnak pawl khaikhawm in mibur ruantlang ten feh thei dingin siseh santhar in canpual thatha a thlenpi mi pawl senpi vangtlang hrang hlawknak thatnak suahpi thei dingin mibur pawlkom cu a thleng aw rero mi asi hrimhrim a tul. Santhar mino fimnak thiamnak pawl hrangah sangka onsak in santhar santiluang dawi in tlan rerotu si loin thleng awknak a tulmi ah thlengtu si thei dingin mibur pawlkom cu a thleng aw rero mi asi hrimhrim a tul asi. Thleng tulmipawl a tikcu ah thleng theitu pawlkom cu a cak vivo ding asi.\\n3. A rualran mi tuanvo le thuneihnak zem awkdan\\nCozah siseh cozah asilomi pawl mibur pawlkom ah siseh khuahlan pawlkom sungah tlunlam upa, hotu pawlin thuneihnak cu an kai bet ih an hnuailam hnatuantu pawl cu sal asilo hmanah siahhlawh vekin hnatuan fial an si tikah siseh pawlkom sung thuthluknak cu ruahnak famkim neilo, thuneihnak lawng duhtu pawlin an kutsungah an kaihbet tikah siseh senpi vangtlang le pawlkom mibur in an hlawkpi ding zat hlawkpi loin an sun phah ringring asi. Santhar san ahcun mi zokhalin anmai hnatuan, tuanvo tuansuak thei dingin a tulmi thuneihnak tuansuak thei dingin thuneihnak le bungrua pawl pek an si hrimhrim a tul. Santhar mibur pawlkom sungah ukbet awknak um nawn loin mi zocio khal in anmai duhhrilnakin anmai fimnak thiamnak hmangin anmai tuanvo tuansuak thei dingin zalen zetin a tulmi thuneihnak khal pek an si sawn. Fimnak thiamnak citinkip kawmkhawm in tuantlang hruaitlang thei dingin a zalenmi pawlkom, thuneihnak le tuanvo ruantlang ten zem awknak pawlkom asi hrimhrim a tul.\\n4. Mi zokhal tuanvo le mawhphurh cekkim mi\\nKhuahlan mibur pawlkom sugnah hotu lubik pawl cu an dik maw diklo maw, an fel maw, fel lo zohman ih thusut ngam an si lo. Anmah hnakin mifel, fimnak thiamnnak an um tik khalah sangka onsak an silo. Asinan santhar mibur cangvaihnak ahcun mi zokhal hotu lubik ihsin tuanvo neitu zapi ten an hnatuan, le tuanvo, senpi vangtlang thawn a pehtlaihmi an nun cu cekkim ringring an si. Cutin zokhal an nun thuhruk, thuneihnak thup, zohman ih tham ban lomi nun le dinhmun nei an um loih senpi vangtlang hmai ah zovek hotu pawl khal thusut theih, an tuanmi , tuanvo, le nuntudan khal cekkim theh mi an si ringring atul.\\n5. Tuantlangdan ruangzingtu mibur\\nMibur zapiten thiamnak fimnak le ti thei mi a bang aw dah lo. Curuangah kaihruai awknak lam thiambik nei pawl, fimnak nei pawl cu pawlkom mibur ruantlang ten tuantlang hruaitlang nak tuahtha dingin thuruattu, laireltu mibur, pawlkom ruangzingtu mibur, a hran in hrilbikmi an um hrimhrim a tul. Cuticun pawlkomn ruangzingmi thleng tulmi siseh tumtah mi tuansuaknak hrangah tuansuakdan le laireldan ah siseh thleng tulmi milai, hotu, hnatuantu, le dan le dun, pehtlaihmi le bugnrua siseh a tikcu te ah thleng in remrel thiamtu mibur hran neih hrimhrim a thupi zet. Hotu tuanvo neitu pawlin anmai duhzawng, anmai dinhmun humhim nak ding hrangah pawlkom ruang an zing tikah thuthabik hawlsuak hnakin khamtu ah a cang ringring theu asi. Santhar fimnak hmang thiam, cohlang thiam in pawlkom ruangzing lam thiamsangfirlawr pawl rawn in pawlkom ruangzing tuahthatu mibur neih ringring a thupi fawn.\\n6. Hruaitu lakah thiamnak citintian kawmkhawmmi\\nKhuahlan pawlkom mibur pawl lakah hotu lubik cu pathian fate vek an rak si theu. Thuneihnak sangbik pek an si ih an thu el ngamtu le an hnatuan thusut ngamtu khal an um lo, suttheih khal an si lo. Sihman sehla, santhar san ah mi zokhalin rualran zetin fimnak thiamnak zir le hawl asi zo vekin leitlun fimthiamnak a karhzai vivo tikah milai zo khalin fimnak citinkim thiam an um lo. Society pakaht ah thathnemnak nei lo, man nei lo milai khal an um lo. Curuangah fimnak thiamnak cikim tuantlang hruaitlang thei dingin hlawhtlinnak ding hrangah fimnak thiamnak cikim neitu hruaitu le hnatuantu mi tampi hrang sangka kauzet rualran zetin a ong aw mi pawlkom asi hrimhrim a thupi fawn.\\n7. Milai bang awklonak lakah tumtahmi tuansuak dingin hmuisel thiam\\nMilai bang awk lonak ruangah hnatuan tlang thei lo vekin an ruah theu mi hi a dik lo. Lungput diklo ruangah asisawn. Bang awk lo nak, miphun sinak, thiamdan, fimnak thiamnak, duhdan, hmuhdan, ruahnak bang aw lo pawl hnatuan tlang thei dan a um. Mi pakhat cio bang awk lo nak cu dunglamah tanta in zapi ten duhtlangmi, tul tlangmi le a bang aw mi tumtahnak funkhawm aw mi hrangah hnatuan tlangdan lamzin a um. Thiamnak, hmuhnak cikhat lawng hmang thiamtu pawlkom hnakin fimnak thiamnak cikim kawm khawm in hruaitlang tuantlang pawlkom cu a thangso cak sawn deldel ding asi.\\n8. Pawlkom hmin, bungrua, le ziangkim cu senpi ta asi\\nKhuahlan san vekin pawlkom lubik, mibur hotu pawl ih kuthnuai ah sal le siahlawh vekin hnatuan san asi nawn lo. Senpi vangtlang, mibur sungtel, hnatuantu le hruaitu zapi te in anmai ta, anmai tha an timi, an mai ruahnakin anmai duhmi an tuan asi ti ah an ruat thei dingin pawlkom tumtah le ruangzing, hnatuan laireldan pawl khal senpi telkimnak pawlkom asi thei ding a thupi. Cutikah mi zokhalin an thazang, an fimthiamnak le neihmi sup aw le midang hmaisawng awknak, phuhrun awknak um loten a rualten zalen zetin hna an tuan tlang cio tikah a tam bik hlawknak a suahter sawn asi.\\n9. Lungkim tlangmi mibur cangvaihdan kenkawh\\nDuhdan, hmuhdan, pomdan, fimnak thiamnak le sinak bang aw lo ruantlang ten hnatuan tlang hruai tlang asi tikah zapi lungkim tlangmi lairel tuanrel dan neih hrimhrim a tul ih neihmi dan le dun kenkawh hrimhrim khal a thupi fawn. Pawlkom cangvaihnakah, ziangkim thuthluknak cu lailan zetin a thup zianghman um loin a thabik hawltlang lungkim tlangmi asi hrimhrim a thupi.\\n10. Tikcu bikhiah nei in thleng tulmi thlengnak\\nDamsung hotu tuan, damsung thleng dah lo mi pawlkom dan le dun tivek umnak hmunah fimnak le thiamnak cikim nei hruaitu pawl hnatuan tlang a theih lo. Tuanvo neitu siseh laireldan siseh thleng a tul tikah a tulvek in a tikcu te ah thleng tulmi thleng dingin timtuah cia ringring mi pawlkom asi a thupi. Ziangkim hi a thleng awk rero vekin milai nun thuthlung thleng theih lomi nun thu hrampi siar lo, pawlkom laireldan, hnatuandan, kaihhruai awk dan pawl cu catbang loin thleng tulmi thleng ringring mi pawlkom asi a tul.\\n11. Pawhtlang zet thu hla theihter awknak\\nPawlkom mibur lakah thuthup, thuruk a um tikah diklonak a karhzai theu. Curuangah pawlkom tumtah, tuanreldan, dindan ruangzing, le hmuisel pawl ziangkim hi hnatuantu le hruaitu zapi ten lailan zetin fiang zetin a tikcu ah thu hla a theihtu ding pawlin an theih ih thuthluknak ah a teltu ding pawlin an ruahnak ciamciam ten burkhawm thei dingin canpualtha an co cio ding a thupi. Thuhla lailan zet le fiangfai zetin theihter awknak hmunah hmuhsual awknak siseh a tul lo piin liamkuan siseh hlawkpi ding sunphahnak um loin senpi vangtlang thatnak a tambik a suahpi theu sawn asi.\\n12. Thuthluknakah rualran le zalen zetin ruahnak suahpi burkhawm theinak\\nMartin Luther in dothlengnak a rak thawk hlan sung cu Bible hi zumtu mi menmen kut sungah retsian a rak si lo. Pawlkom mibur umkhawmnak ah siseh cozah le cozah asilomi pawlkom ah siseh hotu pawlin tefa fangnau, mipi pawl ruahnak an rak ngai pawimawh loih ziangah an rak siar lo lawng si loin namthlak an rak si ringring. Pawlkom mibur lakah zalennak a um lo. Santhar sanah zovek milai khal sisehla nauta bik ihsin lubik tiang ruahnak tha timi siseh thusut duhmi siseh thu hla burkhawm thei dingin ziangtik lai khalah sangka a ong ringringmi a zalenmi pawlkom asi hrimhrim a thupi. Thuthluknak tuah tikah a thu thawn a pehtlaih mi mi zapi hnenah a tikcu teah thu hla theihter in an ruahdan hmuhdan duhdan cu thuthluknak hrangah burkhawm thei dingin mi zocio hrang khalah sangka onsak an si ringring ding mi a thupi.\\n13. Felfai zetin dan le dun thawn a fehmi pawlkom\\nMilai cu thu in kaihruai awk asi. Curuangah mibur umkhawmnak kipah thu, senpi vangtlang pehtlaih awkdan thu, dan le dun a um ringring a tul. Cui lungkim tlangmi cu lungkim tlangtu pawl hrangah hman dingmi thlun dingmi dan le dun asi ih hotu le tuanvo neitu zapi ten lungkim tlangmi dan le dun, kaihhruai awkdan, laireldan vek cekci in kenkawh le lairel hnatuan ding asi. Cutin sim tikah thleng theih lomi tinak asi loih thleng a tul tikah a thlengtu ding pawl cu dan le dun a tuahtu, a neitu le a pehpar mi milai pawl an si ringring dingmi asi sawn. Pawlkom, mibur kaihhruai awkdan, laireldan cu hotu le hruaitu mimalte pawl duhnak tlamtling tertu hmanrua, an dinhmun humhim awknak funghreu vekin hmanmi si loin senpi vang, pawlkom sungtel le mipi pawl duhnak, tumtah tlamtling ter dingin hnatuan dan, zapi ten hngat awknak thutlangpi, thurampi asi sawn dingmi asi.\\nSanthar pawlkom sungah santhar hruaitu pawl cu miphun dangdang, fimnak thiamnak dangdang ihsin tumtahmi pakhat tuansuak dingin laireldan, pawlkom ruangzing lungkim tlangmi sungah mai tabul vekin hnatuan tlang hruaitlang dingmi an si. Santhar milai thuanthu santiluang in hruaitu pawl tuantlang hruaitlang sanah a thlenpi zo.\\nRawnmi cabu pawl:\\n· 62 Michael M. Beyerlein, Sue Freedman, Craig McGee, and Linda Moran\\nExhibit 1. The Ten Principles for Building Collaborative Organizations\\n· JOURNAL OF ORGANIZATIONAL EXCELLENCE \/ Spring 2003\\n· The Collaborative Organization By Rachel Conerly BY Tim Kelley & John Mitchell","num_words":3528,"character_repetition_ratio":0.064,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.185,"stopwords_ratio":0.205,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Myanmar ramah pawngsual a tam sinsin - The Chin Times\\nMyanmar ramah pawngsual a tam sinsin\\n2018 kum sung ahhin kumkim lo nauhak siseh, kum kim nunau siseh pawngsualnak 2000 hrawng hi thuțhennak zung ah an thuhla relsak a siih cumi pawl sungah kumkim lo nauhak an tam sawn thu ramdinkhawm thuțhen tlanghmun lubik (ျပည္ေထာင္စု တရားလြတ္ေတာ္ခ်ဳပ္) ih tlangthannak bangtukin theih a si.\\nRamdinkhawm thuțhen tlanghmun lubik ih tlangthannak ahhin a tumbikmi sualnak ti’n a tarlang ih kumkim lo nauhak pawngsual hi vei 1120 a um ih kumkim nunau pawngsualnak hi vei 802 an um tiah a tarlang.\\nHimi hi pengpi le peng thuțhennak zung ih thurelsak mi an siih thah-awknak thubuai hi vei 1339, rittheihsii thubuai vei 12417, minung zuar thubuai vei 179 le accident ih thihnak thubuai vei 3294 an si.\\nKumkim lo nauhak pawngsual thubuai tambiknak hi Yangon ramțhen a siih vei 253 a um, a pahnihnak ah Mandalay ramțhen a siih vei 172, a pathumnak ahhin Irrawaddy ramțhen a siih vei 146 le a palinak ahcun Sagaing ramțhen a siih vei 114 a um.\\nKumkim nunau pawngsualnak thubuai cu Irrawaddy ramțhen ah a tambik ih vei 127 a um. A pahnihnak ah Pago ramțhen a siih vei 123, a pathumnak ahhin Mandalay ramțhen a siih vei 121, Yangon ramțhen ahcun vei 102 le Sagaing ramțhen ah 74 a um.\\nThah-awknak lam ahhin Yangon ramțhen ah vei 204, Mandalay ramțhen ah vei 168, Irrawaddy ramțhen ah 156 le Pago ramțhen ah 147 a um.\\nRittheihsii thubuai ahcun Shan ramkulh ah vei 2626, Kachin ramkulh ah 2370, Sagaing ramțhen ah vei 2015 le Yangon ramțhen ah vei 1856 a um. Himi pawl hi ramdinkhawm thuțhen tlanghmun lubik ihsin thubuai tambiknak hmun an tarlangmi pawl an si. Ref : DVB\\nPrevious articleMyanmar Titoih Puai Ih Fehtu lakah Hriamhrei keng an um\\nNext articleKawl Kumthar Nikhatnak Ah Mi 3 An Thi, Mi 210 Hrawng Siizung An Thleng","num_words":278,"character_repetition_ratio":0.106,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.273,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.982,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Justin Bieber Ih Nupi A Damlo Besia Hnuah Bieber In, “Pathian In Damnak A Pe” A Ti – Meifar\\nJustin Bieber Ih Nupi A Damlo Besia Hnuah Bieber In, “Pathian In Damnak A Pe” A Ti\\nMarch 24, 2022 admin Leitlun 0\\nLeitlun hlasakthiam hminthang kum 28 mi Justin Bieber le a nupi model kum 25 mi Hailey Bieber cu 2018 kum ah an neiaw. Justin Bieber hi a nauhak lai ihsin milar a si vekin sualnak phunphun arak tuah, a nupi Hailey Bieber cu mipi in an uar theilo zet nan a Christian nun cu a ṭha zet. Justin Bieber ih nun tuahṭhahtu an ti.\\nKan dungah Justin Bieber cu Covid-19 in a damlo hnuah a nupi khal besia zetin a damlo, anmah ngainatu pawl cu an thinhar zet. Hailey Bieber ih damlonak khal Covid-19 thotho ah an ruat nan arak si lo, a thluak ah thisen aum.\\nHailey ih pa Stephen Baldwin cu American actor a si ih Christian miṭha zet a si. Stephen in, “Ka fanu a damlo ti ka theih veten thla ka cam, nitinten Pathian hmaiah khukbil in thla ka cam ringring” a ti.\\nHailey Bieber cu siizung ah an admit ih an tuamhlawm rero hnuah a damṭha zo, a pasal Justin Bieber in, “Ka thaphang tuk, ka nupi thuhla nan rak thei ding ti ka zum. Tu’ahcun a damṭha thluh zo, ka nupi cu Pathian kutcak sungah aum ti ka thei. Pathian in damnak a pe” tin Pathian a thangṭhah ih lungawithu a sim.\\nHnawiti In Ṭhi, Zunghruk Pawl A Tuah, An Hlawhtling Zet\\nUkraine Ram Ah Raldo Dingin A Poksuak Hnu Ni 16 Ah A Tlungsal Ih, “Laksawng Ngah Ding A Mal Tuk” A Ti","num_words":267,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.047,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.382,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.991,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - MATHAI\\nBibleThianghlim – MATHAI\\nA ngantu: Mathai\\nA siartu: Jew-pawl\\nNgan kum: A.D. 50\\nThukham Hlun sungah Messiah ratnak ding thu simsungnak tampi a um. Pathian in Thukham Hlun kamsuakthupawl a pek netabik hnu, kum 400 hrawngah leitlun ah a Fapa a run thlah. Thuthangṭha pali pawl in Jesu-ih nun lam tluan, a thihnak le a thawhsalnak thuthangṭha an rel ṭheh. Jesu Khrih thuhla Thukham Hlun ih simsungnakpawl cu Jesu Khrih-ih nun lam tluan le hnaṭuan ah a famkim ti langter dingin Mathai in a thuthangṭha hi A.D. 50 ah a ngan. Hi cabu hi Jesu cu Messiah a si ti a hleicein Jew-pawl hmĭn dingih a ngan mi a si.\\nMathai cu Levi ti khalih theih a si. Amah cu Bawipa in a nun a danglamter hlan le apostol si dingih amah kawh a si hlanah cun siahkhawngtu a rak si (Mar 2:14). Cu laiah cun Rom-mipawl in Jew-pawl an rak uk, curuangah Jew-pawl in anmah cu ral vekin an hmu. Siahkhawngtupawl cun an ralpawl hrangah sum an khawnsak ṭheu, asinan a hrekkhat cu anmai hrangah an ret thup ṭheu. Himi hna sualrál lak ihsin Bawipa in Mathai a rak kosuak. Bawipa in amah a danglamter hnuah hi thuthangṭha ngantu ah a hmang.\\nHimi cabu-ih câng hmaisabik in a cabu-ih thuken a tarlang. Jesu cu Messiah a si. Bung 1-nak sungih a um mi cithlahsâwngawkdān ih kan hmuh vekin, amah cu Abraham Fapa a si; cule David Fapa khal a si. A cabu tluansuakin Mathai in David le lalram thu hmun tampi ah a ngan. Jesu cu Thukham Hlun simsungnakpawl thlengkimtertu Siangpahrang a si. Amah cu Israel-mipawlih Messiah a si. Miphun hmuahhmuah ih Messiah khal a si. Hi cabu cemnakah miphun hmuahhmuah dungthluntu ih tuah ding Jesu-ih thupek kan hmu.\\nMathai in a casiartupawl hrangah a thucah fiangfaiter dingin fimkhur zetin hi cabu hi a rĕmkhawm. Jesu-ih nun lam tluan le a rawngbawlnak thu ṭhen thum in a ṭhen. Cupawl cu Siangpahrang timlamawknak (1:1-4:10), Siangpahrang rawngbawlnak (4:17-16:20) le Siangpahrang thihnak, phum a sinak le a thawhsalnak thu tla an si (16:21-28:20).\\nMathai in a thuhlawm pakhat ciar sungah thupi dangdang a ngan. Thuanthu le zirhnak cu thlengaw vivo in a um. A zirhnak lakih langsarbik mi cu Tlang par Thusim hi a si (bung 5-7).\\nJesu cu miphun hmuahhmuah ih Siangpahrang le Messiah a si. Amah zum ih, a dung thlun ding kan si.\\nI. Siangpahrang timlamnak (1:1-4:16)\\nII. Siangpahrang langhnganih rawngbawlnak (4:17-16:20)\\nIII. Siangpahrang thihnak, phumnak le thawhsalnak (16:21-28:20)\\nJesu Khrih Thlahtupawl\\n1 Himi hi Abraham-ih Fapa, David-ih Fapa, Jesu Khrih cithlahsâwngawkdān cazual a si.\\n2 Abraham cu Isak-ih pa a si, Isak cu Jakob-ih pa a si, Jakob cu Judah le a unaupawl ih pa a si. 3 Judah cu Perez le Zerah-ih pa a si, an nu cu Tamar a si. Perez cu Hezron-ih pa a si ih, Hezron cu Ram-ih pa a si. 4 Ram cu Amminadab-ih pa a si, Amminadab cu Nahshon-ih pa a si ih, Nahshon cu Salmon-ih pa a si. 5 Salmon cu Boaz-ih pa a si, Boaz-ih nu cu Rahab a si. Boaz cu Obed-ih pa a si, Obed-ih nu cu Ruth a si, Obed cu Jesse-ih pa a si.\\n6 Jesse cu Siangpahrang David-ih pa a si. Siangpahrang David cu Solomon-ih pa a si ih, Solomon-ih nu cu Uriah-ih nupi a rak si dah. 7 Solomon cu Rehoboam-ih pa a si, Rehoboam cu Abijah-ih pa a si ih, Abijah cu Asa-ih pa a si. 8 Asa cu Jehoshafat-ih pa a si, Jehoshafat cu aJoram-ih pa a si ih, Joram cu Uzziah-ih pa a si. 9 Uzziah cu Jotham-ih pa a si, Jotham cu Ahaz-ih pa a si ih, Ahaz cu Hezekiah-ih pa a si. 10 Hezekiah cu Manasseh-ih pa a si, Manasseh cu Amon-ih pa a si ih, Amon cu Josiah-ih pa a si. 11 Babilon-mipawl in Jew-pawl Babilon ih an hruai lai hrawngah Josiah cu bJekoniah le a unaupawl ih pa a si.\\n1:8a Joram: «Jehoram» ti khalih kawh a si.\\n1:11b Jekoniah: 2 Sp 24:15 ih «Jehoiakin» thawn a bangaw.\\n12 Cule Babilon ih hruai an si hnuah, Jekoniah cu Shealtiel-ih pa a ih, Shealtiel cu Zerubbabel-ih pa a si. 13 Zerubbabel cu Abiud-ih pa a si, Abiud cu Eliakim-ih pa a si ih, Eliakim cu Azor-ih pa a si. 14 Azor cu Zadok-ih pa a si, Zadok cu Akim-ih pa a si ih, Akim cu Eliud-ih pa a si. 15 Eliud cu Eleazar-ih pa a si, Eleazar cu Mathan-ih pa a si ih, Mathan cu Jakob-ih pa a si. 16 Cule Jakob cu Joseph-ih pa a si, Joseph cu Khrih an ti mi Jesu hringtu Mary-ih pasal a si.\\n17 Cutin san hmuahhmuah cu Abraham ihsin David tiang san hleili, David ihsin Babilon ih sál ih an tān tiang san hleili, Babilon ih sál ih an tān ihsin Khrih tiang san hleili a si.\\n18 Jesu Khrih suahnak cu hitin a si: a nu Mary cu Joseph thawn an hamaw, an umtlang hlanah Mary cu Thlarau Thianghlim in fa a vunter ti hmuh a si. 19 Cun a pasal Joseph cu mifel a si ih, mipi theih ih Mary mualphoter a duh lo ruangah athupten Mary cu tansan a tum.\\n20 Ngai hnik, cuih thilpawl a ruah rero laiah a mang ah Bawipaih vancungmi cu a hnenah a lang ih, «David fapa Joseph, Mary na nupi ih ṭhit ding ṭih hlah, ziangahtile a vun mi cu Thlarau Thianghlim hnen ihsin a si. 21 Anih in Fapa a hring ding, cule JESU tiah hmin na sak pei. Ziangahtile anih in a mipawl kha an sualpawl ihsin a rundam hai ding a si,» tiah a ti.\\n22 Cule profet hmangin Bawipa ih a rak sim mi a thlenkim theinak dingah hi hmuahhmuah hi tuah an si. 23 Profet cun, «Ngai hnik, fala him in fa a vun ding ih, Fapa a hring ding. A hmin ah ‹Immanuel,› tiah an ko ding,» tiah a ti. Immanuel tiih a tican cu, «Pathian kan hnenah a um,» tinak a si.\\n24 Joseph cu a ihthahnak ihsin a hung ṭhang tikah, Bawipaih vancungmi in thu a pek vekin a tuah ih, Mary cu a nupi ah a ṭhi. 25 Cule a fapa hmaisabik a hrin hlanlo Joseph in Mary cu a ihpi lo. Cule Joseph in a fapa cu JESU tiah hmin a sak.\\n1 Siangpahrang Herod san laiah Judia peng Bethlehem ah Jesu a suak. Ngai hnik, mifimpawl cu nisuahnak lam ihsin Jerusalem ah an ra thleng. 2 Annih in, «Jew-pawlih Siangpahrang a suak mi cu khuiah a um? Ziangahtile nisuahnak lamah a arsi kan hmu ih, amah be dingah kan ra a si,» tiah an ti.\\n3 Siangpahrang Herod in cuih thu a theih tikah, amah le Jerusalem ih um mi hmuahhmuah cu an thinlung a buai. 4 Cule Herod in puithiam sângpawl le mipi Dānzirhtupawl hmuahhmuah cu a kokhawm hai ih, Khrih suahnak ding hmun a suthliah hai.\\n5 Cule annih in a hnenah, «Judia peng Bethlehem khua ah a si ding, ziangahtile cumi cu profet in,\\n6 ‹Judia ram ih um nang Bethlehem,\\nJudia uktupawl lakah a tenaubik na si hrimhrim lo;\\nZiangahtile na sung ihsin ka mi Israel kilkhawitu ding,\\nUktu a suak ding,›\\ntiin a ngan,» tiah an ti.\\n7 Cun Herod in mifimpawl cu athupten a ko hai ih, ngunngaih zetin arsi lăng tikcu cu a suthliah hai. 8 Cule Bethlehem ah a thlah hai ih an hnenah, «Va feh uhla, ngunngaih zetin naute thuhla cu va zingzăwi uh. Nan hmuh hnuah in rak simsal uhla, kei khal amah be dingah ka feh ve ding,» tiah a ti hai.\\n9 Siangpahrang ih thusim mi an theih tikah an păwksuak, ngai hnik, nisuahnak lamih arsi an rak hmuh mi kha naute umnak hmun zawnih a din hlanlo an hmaiah a feh. 10 Cuih arsi an hmuh tikah, aipuannak nasazet thawn an ai a puang. 11 Cule inn sungih an luh tikah, naute cu a nu Mary thawn an vung hmu, cule an băwkkhup ih, amah cu an bia. An hlawnthilpawl an phawrh ih, a hnenah an thilpek ken mi sui, frankinsense rimhmui le mura tla an pe. 12 Herod hnenih kirsal lo dingin Pathian in an mang ih a sim hai ruangah anmai ram ah lamzin dangin an tlung.\\nIzip Ram ih Tlannak\\n13 Cule cuih mifimpawl an fehsuak hnuah, ngai hnik, Bawipaih vancungmi cu Joseph hnenah a mang ah a rung lang ih, «Tho aw, naute le a nu cu hruai in, Izip ram ah tlanpi hai awla, thu ka lo simsal hlanlo cu tawkah vung um ringring aw; ziangahtile Herod in naute that dingin a hawl ding a si,» tiah a ti.\\n14 Joseph cu a tho ih, naute le a nu cu a hruai hai, cule a zanzanin Izip ram ah an tlân. 15 «Izip ihsin ka fapa ka kosuak,» tiih Bawipa in profet hmangih a rak sim mi a thlenkim theinak dingah Herod a thih hlanlo cu tawkah an va um.\\n16 Cun Herod in mifimpawl in in bum ti a theih tikah, a thin a heng tuk lawmmam. Cule anih in mi a thlah ih, mifimpawl hnen ihsin ngunngaih zetih a suhhliah mi cān thawn dengawin, Bethlehem le a khaw kiangkapih kum hnih le a hnuai lam mipa nauhak zaten a that thluh. 17 Cun profet Jeremiah ih a rak sim mi cu a kim a si.\\n18 «Rama khaw sung ihsin aw a thang,\\nMithiṭah le ṭahnak le riahsiat ṭah aw a si.\\nRachel in a falepawl a ṭah.\\nAn thih ruangah, zo ih hnĕm khal a duh lo,»\\ntiah profet in a ngan.\\n19 Herod a thih tikah, ngai hnik, Bawipaih vancungmi cu Izip ram ah Joseph hnenah a mang ah a rung lang ih, 20 «Tho aw, naute le a nu kha hruai awla, Israel ram ah feh aw, ziangahtile naute that dingih hawltupawl an thi zo,» tiah a ti.\\n21 Cun Joseph cu a tho, naute le a nu cu a hruai ih, Israel ram ah a feh. 22 Asinan Arkelaus in a pa Herod aiawhin Judia a uk ti Joseph in a theih tikah, cutawk hmun feh cu a ṭih. Pathian in a mang ih a sim hnuah Galili peng ah a feh. 23 Cule profetpawl ih an rak sim cia mi, «Amah cu mi in Nazareth-mi tiah an ti ding,» ti mi a kim theinak dingah Joseph cu Nazareth ah a feh ih cu tawkah a um ta.\\nMar 1:2-8; Luk 3:1-20\\n1 Cuih cān ah, baptisma petu John cu a feh ih, Judia peng ramṭhing ah thu a sim. 2 «Nan lung thleng uh, ziangahtile vancung uknak cu a nâi zo,» tiah a ti. 3 Ziangahtile profet Isaiah in a thuhla a rak sim mi kha amah hi a si.\\n4 Cuih John thotho cu kalauk hmul ih tah mi hnipuan a hruh, a tâi ah savun taikhap a khap; a rawl cu kharbawk le hramlak khuaitizu a si.\\n5 Cun Jerusalem khaw sungin siseh, Judia peng hmuahhmuah le Jordan tiva kiangkap peng hmuahhmuah in siseh a hnenah mi an ra, 6 an sualpawl tla an phuang ih, John in Jordan tiva ah baptisma a pe hai.\\n7 Farasi mi tampi le Sadusi mi tampi a baptisma co dingih a hnenih an rat kha John in a hmuh tikah an hnenah, «Rulngân cithlahpawl! A ra thleng lai ding mi thinlingnak ihsin tlânsuak dingah zo in so ralrinnak a rak lo pe? 8 Curuangah lungthlengnak thawi milaw mi rah suah uh. 9 ‹Abraham cu kan pa a si,› tiin nan thinlung sungin ruat hlah uh. Ziangahtile Pathian cun hi lungtopawl lak ihsin Abraham hrangah tesinfa a tuah thei a si, tiah nan hnenah ka lo sim. 10 Cule thingkungpawl hramah hreitlung ret a si zo. Curuangah rah ṭha a rah lo mi thingkung kip in hauthluk an si ding ih, meisa sungah paih an si ding.\\n11 «Lungthlengnak ah kei cun ti ah baptisma ka lo pe ngai, asinan ka dungih ra pa hi kei hnakin a nasasawn. Kei cu a kedampawl kengtu ding hmanah ka tlak lo. Anih cun Thlarau Thianghlim ah le meisa ah baptisma a lo pe ding. 12 aSangvut thehnak hmanrua a kut ah a um ih, amai sangvut cīlnak hruih cu a thianfai ṭheh ding, cule amai sangvut cu cuam sungah a thun ding. Asinan a hi cu hmih theih lo mi meisa in a urkāng thluh ding,» tiah a ti.\\n3:12a Sangvut thehnak hmanrua: Sangvut tifainak hrangih thirkut vekih thing ih tuah mi a si, cumi in sangvut thli ih semfaiternak dingah an theh ṭheu.\\n13 Cun Jesu cu Galili peng ihsin Jordan tiva ah John-ih baptisma co dingin a feh. 14 Cule John in, «Nangmai baptisma pek ka ṭul si khawh, ka hnenah na ra maw?» tiin dăwn a tum.\\n15 Asinan Jesu in a sawn ih a hnenah, «Atu ah rem ti ko aw, ziangahtile dingfelnak hmuahhmuah cu cutivekih famkimter thluh ding cu kan hrangah a awm a si,» tiah a ti. Cule John in rem a rak ti ve.\\n16 John in Jesu baptisma a pek hnuah, Jesu cu ti sung ihsin a hung suak lohli. Ngai hnik, vanpawl khi a hrangah an áwngaw. Cule John in thuro bangin Pathian Thlarau a rung ṭum lai le Jesu parih a rung fut kha a hmu. 17 Cule ngai hnik, van ihsin aw pakhat in, «Hihi ka duhdawt zet mi ka Fapa a si, a parah ka lung a hmui zet,» tiah a ti.\\nMar 1:12-13; Luk 4:1-13\\n1 Jesu cu Diabol ih sualfawrh dingah Thlarau in ramṭhing ah a hruai. 2 Ni 40 le zan 40 rawl a ulh hnuah, Jesu cu a ril a râwng. 3 Cule a hnenah sualfawrhtu cu a ra ih, «Nangmah cu Pathian Fapa na si le, hi lungtopawl hi sang ih cang dingin thu pe aw,» tiah a ti.\\n4 Jesu in a sawn ih, « ‹Milai cu sang lawngin a nung lo ding, cuhnakin Pathian kâ ihsi a suak mi kamsuakthu tin in a nung sawn ding,› tiih ngan a si,» tiah a ti.\\n5 Cun Diabol in Jesu cu khawpi thianghlim ah a hruai ih, temple kulh a sannakbik ah a ret. 6 Cule Jesu hnenah, «Pathian Fapa na si le, dawpthla hnik aw. Ziangahtile,\\n‹Na cungcangthu ah a vancungmipawl thu a pe ding,\\nCule an kut in an lo dăwm ding,\\n7 Jesu in a hnenah, « ‹Bawipa na Pathian na hniksak lo pei,› tiih ngan a si,» tiah a ti.\\n8 Cule Jesu cu Diabol in tlang sâng zetah a hruaisal ih, milai umnak leitlun lalrampawl hmuahhmuah le an ropitnak hmuahhmuah tla a hmuh. 9 Cule Diabol cun a hnenah, «Băwkkhup tahratin i biak asile, hi thil hmuahhmuah hi na hnenah ka lo pe ding,» tiah a ti.\\n10 Cun Jesu in a hnenah, «Setan, fehhlo aw! Ziangahtile, ‹Bawipa na Pathian na be pei ih, amah lawng na rian pei,› tiih ngan a si,» tiah a ti.\\n11 Cule Diabol cun amah cu a tlansan, cule ngai hnik, vancungmipawl an ra ih, amah cu an tuamhlawm.\\nJesu in Rawngbawl a Thăwk\\nMar 1:14-15; Luk 4:14-15\\n12 Cule Jesu in John kha thawng ah an thlak zo ti a theih tikah, Galili peng lamah a păwksuak. 13 Nazareth khua suahsanin Jesu cu a feh ih, Zebulun le Naftali ram, tili kapih um Kapernaum khua ah a va um. 14 Hitiih a umnak cu profet Isaiah ih a rak sim cia mi a kim theinak dingah a si. 15 Isaiah in,\\n«Zebulun ram le Naftali ram,\\nTipi lam, Jordan tiva khat lam ralih a um mi,\\nZentelpawl umnak Galili,\\n16 Khawthim sungih a rak to mipawl in tleunak nasazet an rak hmu zo.\\nThihnak ram le thihnak thlahlim sungih a to mipawl hnenah tleu a rak thleng zo,»\\n17 Cuih cān ihsin Jesu in, «Nan lung thleng uh, ziangahtile vancung uknak cu a nâi zo a si,» tiih thusim le rel a thăwk.\\nMar 1:16-20; Luk 5:1-11\\n18 Cule Jesu cu Galili Tili kapih a feh rero laiah, unau pahnih Peter tiih an kawh mi Simon le a naupa Andru kha tili sungih sûr vawrh rero in a hei hmu, ziangahtile annih cu ngakaitu an si. 19 Cun Jesu in an hnenah, «I thlun uh, cule minung kaitu ah ka lo tuah ding,» tiah a ti hai. 20 Cule hmakhatteah an sûrpawl an tân ta ih, amah cu an thlun.\\n21 Cutawk ihsin Jesu cu a feh vivo ih, Zebedi-ih fapa pahnih James le a naupa John tla a hmu. Anmah cu an pa Zebedi thawn an lăwng sungah an um ih, an sûrpawl an thawlh rero. Jesu in a ko hai ih, 22 annih in an lăwng le an pa an tân ta lohli ih, amah cu an thlun.\\nJesu in Mipi a Damter\\n23 Jesu cun Galili peng hmun zakip a fangkûal, an sinakokpawl ah lalram thuthangṭha a zirh ih, a sim. Cule mipi lakah nathri phun zakip le natnak phun zakip tla a damter. 24 Cun a thuhla cu Siria ram pumpi ah a thang thluh ih, nathri phunphun le tuarnak phunphun ih zăwnzaihter mi le khawse pawlh mipawl, merainat neipawl le mizéngpawl: mina hmuahhmuah cu a hnenah an rak hruai ih, anih in a damter hai. 25 Cule Galili le aDekapolis peng, Jerusalem le Judia peng le Jordan tiva khat lam ral ihsin mipi tampi in Jesu cu an thlun.\\n4:25a Dekapolis: Khawpi pahra dĭnkhawm mi a si.\\n1 Cule mipi a hmuh tikah tlang parah a hung kai, a to tikah a dungthluntupawl a hnenah an ra. 2 Cun a kâ a âng ih, an hnenah thu a zirh. Hitin a ti,\\n3 «Thinlung tăngdawr mipawl cu mithlawsuak an si,\\nZiangahtile vancung uknak cu anmai ta a si.\\n4 Ninghanglungsiapawl cu mithlawsuak an si,\\nZiangahtile annih cu hnĕm an si leh ding.\\n5 Minunnempawl cu mithlawsuak an si,\\nZiangahtile leilung hi ro ah an co leh ding.\\n6 Dingfelnak duh ih rilrâwng le tihâlpawl cu mithlawsuak an si,\\nZiangahtile annih cu an tlăi leh ding.\\n7 Mi dang parih zahngainak neitupawl cu mithlawsuak an si,\\nZiangahtile zahngainak an co leh ding.\\n8 Thinlung thiang mipawl cu mithlawsuak an si,\\nZiangahtile Pathian an hmu leh ding.\\n9 Remnak tuahtupawl cu mithlawsuak an si,\\nZiangahtile Pathian fāte tiih kawh an si leh ding.\\n10 Dingfelnak ruangih tiduhdahnak a tuartupawl cu mithlawsuak an si,\\n11 «Keimah ruangah mi in an lo zăwkzet, an lo tiduhdah ih, ṭawngkam ���halo phun zakip in nanmah dokalhin thuphan an lo puh tikah, nannih cu mithlawsuak nan si. 12 Lungawiaipuangin um uhla, nasazetin lungawi uh, ziangahtile vanram ih nan lawmman cu a ropi a si. Ziangahtile cutivekin nan hlanih profetpawl khal an rak tiduhdah a si.\\n13 «Nannih cu leilung cite nan si, asinan cite in a alnak hloh ta hnik sehla, ziangtin so a alsal thei ding? Mi ih hlăwn ding le an ke ih an păl men ding siarlo, ziang hrang hmanah a ṭha lo.\\nMar 4:21-23; Luk 8:16-18\\n14 «Nannih cu leitlun tleu nan si. Tlang parih dĭn mi khua cu phĕn theih a si lo. 15 Mi zohman in meito vâng tahratin kho hnuaiah an ret dah lo, cuhnakin meitoṭhuam parah an ret ih, inn sungih minung um mi hmuahhmuah a tlet thluh sawn a si. 16 Mi in nan thil ṭha tuah mipawl an hmuh ih, van ih nan Pa an thangṭhatnak dingah nan tleu cu mi hmaiah êng seh.\\n17 «Dān thu siseh, Profetpawl ih ngan mipawl siseh hlorálter dingih ra ah in ruat hlah uh. Cupawl hlorálter dingah ka ra lo ih, famkimter dingah ka ra sawn a si. 18 Ziangahtile thungaiin ka lo sim, lei le van a hlohral hlanlo cu Dān sungih acafáng tebik pakhat siseh, thai khatte siseh a zaten a thlenkim hlanlo a hlorál hrimhrim lo ding. 19 Curuangah hivek thupekpawl lakih a fatebik pakhat a pahbăl ih, mi dang khal pahbăl dingin a va zirhtu pauhpauh cu vancung uknak sungah mitenaubik tiah kawh an si ding. Asinan zokhal cuih thupekpawl thlun ih a zirhtu cu vancung uknak sungah miropi tiah kawh a si ding. 20 Ziangahtile nan hnenah nan dingfelnak in Dānzirhtupawl le Farasipawlih dingfelnak a hleih lo ah cun, vancung uknak sungah nan lut hrimhrim lo ding ti ka lo sim a si.\\n5:18a cafáng tebik: Grik cafáng tebik «iota» a sim duhnak a si.\\nThinhengnak le Laithahnak\\n21 « ‹Lai na that lo pei, lai a thattu zokhal thuṭhennak a táwng ding,› tiin hlanlai mipawl ih an sim mi cu nan rak thei zo. 22 Asinan kei cun săn um loih amai unau parih a thin a hengtu zokhal thuṭhennak a táwng ding. Cun amai unau hnenah, ‹Misantlailopa!› a titu zokhal Sanhedrin thuṭhennak a táwng ding. Cun, ‹Nang mi-â!› tiah mi a titu zokhal hell meisa a táwng ding, tiah ka lo sim a si. 23 Curuangah biakṭheng ih na thilpek na ken tikah, na unaupa in na parah lungkimlonak a nei ti na theihsuahsal asile, 24 cutawk biakṭheng hmaiah na thilpek cu tân tain va feh aw; na unaupa hnenah remawknak tuah hmaisa ta aw; cuṭhehin kirsal awla, na thilpek cu hlan aw.\\n25 Thuṭhennak hmun ih a lo hruaitu na ralpa thawn lamzin ih nan fehtlang laiah amah thawn remawknak tuah lohli aw. Culoasile na ralpa in thuṭhentu hnenah a lo thlĕn ding ih, thuṭhentu in a kut thuai bawi hnenah a lo thlĕn ding. Cule anih in thawng a lo thla ding. 26 Thungaiin ka lo sim, akuadron tiangin na pek ṭheh thluh lai hlanlo ziangti lam hmanin na suak lo ding.\\n5:26a kuadron: Grik ṭawng a si ih paisa man málbik lakih pakhat a si.\\nUiretnak le Ṭhenawknak\\nMat 19:1-12; Mar 10:1-12; Luk 16:18\\n27 « ‹Na uire lo pei,› tiin hlanlai mipawlih an sim mi cu nan rak thei zo. 28 Asinan zokhal câkhiarnak thawi nunau a zohtu cun a thinlung in cu nu lakah a uire zo a si tiah ka lo sim.\\n29 Na vawrh lam mit in a lo tlukter asile phawrhsuak awla, na hnen ihsin hlăwn aw. Ziangahtile na taksaruangpum pumhlum ih hell sungih paih a si ding hnakin na taksa pêng pakhat a hlohral cu na hrangah a hlawksawn. 30 Na vawrh lam kut in a lo tlukter asile tán awla, na hnen ihsin hlăwn aw. Na taksaruangpum pumhlum ih hell sungih paih a si ding hnakin na taksa pêng pakhat a hlohral ding cu na hrangah a hlawksawn.\\n31 «Cule, ‹Mai nupi matu pauhpauh cun mâknak ca amahnu cu kĕn seh,› tiah an rak ti. 32 Asinan kei cun nan hnenah, ‹Zokhal nunau-mipa sualnak siarlo ah a nupi a matu cun a nupi a uireter a si. A mâk mi nu a ṭhitu zokhal a uire a si,› tiah ka lo ti.\\nJesu in Sesăm a Kham\\n33 «Cuihtlunah, ‹Sesămnak diklo na tuah lo pei, cuhnakin na thukam mi cu Bawipa hnenah na hlensuak sawn pei,› tiin hlanlai mipawl ih an sim mi cu nan rak thei zo. 34 Asinan kei cun nan hnenah ka lo sim a si, siasăm hrimhrim hlah uh: van sālin siseh, ziangahtile cumi cu Pathian tokham a si; 35 leilung sālin siseh, ziangahtile cumi cu Pathian keretnak a si; Jerusalem sál khal in siseh, ziangahtile cumi cu Siangpahrang ropiih khua a si. 36 Sám phang pakhat khal na varter in na dumter thei lo ruangah, na lu sál khalin siasăm hlah. 37 Cuhnakin na ṭawngkam cu, ‹a si› cu ‹a si,› ti si sehla, ‹a si lo› cu ‹a si lo,› ti si seh. Ziangahtile cuih tlun lam pauhpauh cu miṭha lopa hnen ihta a si.\\n38 « ‹Mit aiah mit, ha aiah ha,› tiih an sim mi cu nan rak thei zo. 39 Asinan kei cun nan hnenah, miṭha lo cu va dokalh hlah uh. Na vawrh lam biang a lo bēngtu pauhpauh hnenah khat lam khal tŭn lawlaw aw. 40 Mi pakhat in na angki lâk duh ah taza a lo cuai asile, na kâwrfual khal lakter lawlaw aw. 41 Lotheih loin peng khat feh a lo fialtu pauhpauh cu a zawngah peng hnih feh aw. 42 A lo diltu cu pe awla, na hnen ihsin thil lo cawi a duhtu cu dungtŭn hlah.\\n43 « ‹Na innhnen na duhdaw pei ih, na ral na hua pei,› an ti mi cu nan rak thei zo. 44 Asinan kei cun nan hnenah, nan ralpawl duhdaw uhla, a lo camsetupawl thlawsuah va pe uh. A lo huatupawl hnenah thil ṭha tuah uhla, a lo hmuhsuamtupawl le a lo tiduhdahtupawl hrangah thlacam uh.\\n45 Vancung nan paih fapa nan si theinak dingah cucu tuah uh. Ziangahtile anih cun amai ni cu miṭha par le miṭha lo par khalah a tlangter ih, midingfel par le midingfel lo parah ruah a surter. 46 Ziangahtile nanmah a lo duhdawtupawl lawng nan duhdaw asile, ziang lawmman so nan neih ding? Siahkhawngtupawl hman in cuvekin an tuah ve a si lo maw? 47 Cule nan unaupawl lawng cibai nan bûk asile, mi dang hnakin a hleiih nan tuah mi ziang a um? Siahkhawngtupawl hman in cutin an tuah ve a si lo maw? 48 Curuangah van ih nan Pa a famkim vekin famkim ve uh.\\n1 «Băwmnak thilpek nan pek mi cu mi in in hmu hai seh tiin mi hmaiih tuah lo dingin fimkhur uh. Culoahcun van ih a um mi nan Pa hnen ihsin lawmman nan ngah lo ding. 2 «Curuangah băwmnak thilpek na pek tikah, midepdepawl in mipi ih lăwm dingin sinakokpawl ah le kăwtthler ih an tuah vekin na hmaiah tawtawrawt phaw hlah. Thungaiin ka lo sim, an lawmman cu an ngah zo. 3 Cuhnakin băwmnak thilpekpawl na pek tikah na vawrh lam kut ih a tuah mi cu na keh lam kut in thei hlah seh. 4 Băwmnak thilpek na pek mi cu a thuptein si seh. Cule minung ih hmuh lo mi hmutu na Pa amah in langhnganin lawmman a lo pe ding.\\n5 «Cule thla na cam tikah midepdepawl vek na si lo pei. Ziangahtile annih cun mi in in hmu hai seh tiah sinakokpawl ah le zalamzin tawnawknak hmunpawl ah dingin thlacam an duh. Thungaiin ka lo sim, annih cun an lawmman an ngah zo. 6 Asinan nang cun thla na cam tikah na inn pindan sungah lut awla, sângka na khar hnuah zohman ih hmuhlonak ih um na Pa hnenah thlacam aw. Cule zohman ih hmuh lo mi hmutu na Pa in langhnganin lawmman a lo pe ding. 7 Cule thla nan cam tikah Zentelpawl vekin sullam nei lo salnawlh rero mi hmang hlah uh. Ziangahtile annih cun an ṭawngkam tampi ruangah theihsak an si ding tin an ruat.\\n8 «Curuangah nannih cu anmah vek si hlah uh. Ziangahtile a hnenih nan dil hlanah nan ṭul mi thilpawl cu nan Pa in a thei. 9 Curuangah thla nan camdān ding cu hitin a si:\\n10 Na uknak thleng hram seh.\\n11 Kan ni tin rawl tuihsun ah in pe aw.\\n12 Cule kan parih leibatupawl kan ngaidam vekin,\\nKan leibapawl in ngaidam ve aw.\\n13 Cule sualfawrhnak ah in hruai loin,\\nMiṭha lo pa hnen ihsin in run sawn aw.\\nZiangahtile uknak le huham le ropitnak cu a kumkhuain nangmai ta a si. Amen.›\\n14 «Ziangahtile mi mawhsualnakpawl nan ngaidam asile, van ih a um mi nan Pa khal in a lo ngaidam ve ding. 15 Asinan mi mawhsualnakpawl nan ngaidam lo asile, nan Pa khal in nan mawhsualnak a lo ngaidam ve lo ding.\\n16 «Cuihtlunah rawl nan ulh tikah midepdepawl vekin riahsia mithmai in um hlah uh. Ziangahtile annih cun rawl an ul ti mi hnenih an lăng theinak dingah an hmel an pawrter. Thungaiin ka lo sim, annih cun an lawmman an ngah zo a si. 17 Asinan nang cun rawl na ulh tikah na lu hriak thih awla, na hmai phiah aw. 18 Mi in rawl na ul ti hmu loin, zohman ih hmuhlonak ih um na Pa lawngin a lo hmuh theinak dingah cutin tuah sawn aw. Cule zohman ih hmuh lo mi hmutu na Pa in langhnganin lawmman a lo pe ding.\\n19 «Tlâp le sunhrûl ih a siatsuah theinak le fifirpawl in an băuh ih, an rûk theinak hi leitlun ah nanmai hrangah hlawnthil khawl hlah uh. 20 Cuhnakin tlâp le sunhrûl ih siatsuah theilonak le fifirpawl in an băuh ih, an rûk theilonak hmun van ah nanmai hrangah hlawnthil khâwl sawn uh. 21 Ziangahtile nan hlawnthil umnak hmun ah nan thinlung khal a um ve ding.\\n22 «Mit cu taksaruangpumih meito a si. Curuangah na mit a harhdam asile, tleu in na taksaruangpum pumhlum a luahkhat ding. 23 Asinan na mit a ṭhat lo asile, thim in na taksaruangpum pumhlum cu a luahkhat ding. Curuangah na sungih um tleu cu a thim asile, cuih thim cu ziang tlukin so a natsat ding!\\n24 «Zohman in bawi pahnih a riankăwp thei lo; ziangahtile pakhat a hua ding ih, pakhat a duhdaw ding, asilole pakhat parah rinum tahratin pakhat deuh cu a nautat ding. Pathian le sumpai nan riankăwp thei lo.\\nDawnhar Hlah Uh\\n25 «Curuangah nan hnenah ka lo sim, nan nunnak thu ah ziang nan ei ding ih, ziang nan in ding tiah dawnhar hlah uh. Nan taksaruangpum thu ah ziang nan hruh ding ti khal dawnhar hlah uh. Rawl hnakin nunnak a thupisawn ih, hnipuan hnakin taksaruangpum a thupisawn a si lo maw? 26 Tlun zuang vâtepawl khi zoh hnik uh, ziangahtile thlaici an tuh lo ih, an at fawn lo, cule cuam sung khalah rawl an khâwl lo. Cuticingin van ih a um mi nan Pa in a câwm hai a si. Nannih cu annih hnakin nan man nasazetin a khungsawn a si lo maw? 27 Nanmah lakah dawnharnak ruangin zo in so amai damsung ni dawng khat a bêt thei?\\n28 «Cule ziangahso hnipuan thu ah nan dăwn a har? Ramlak lily parpawl tla khi ziangtin an ṭhang ti ruat hnik uh: hna an ṭuan lo, pat khal an hnûk lo. 29 Sikhalsehla ka lo sim a si, Solomon rori hman a ropitnak hmuahhmuah ih a thăwmawk lai hmanah hi lily parpawl lakih pakhat te hman a tluk lo. 30 Maw nannih zumnak málpawl, tuihsun ah ramlak ah a um ih, thaisun ah mi in thŭk sungih an paih mi hrampi hman Pathian in cu tlukin a thăwm asile, nannih cu nasa sinsinin a lo thuam lo ding maw? 31 Curuangah dawnhar hlah uh, ‹Ziang kan ei ding?› tiin simaw, ‹Ziang kan in ding?› tiin simaw, ‹Ziang kan hruh ding?› tiin simaw ti hlah uh. 32 Ziangahtile Zentelpawl in cuih thil hmuahhmuah cu an hawl. Ziangahtile van ih nan Pa in cuih thil hmuahhmuah nan ṭul ti a thei. 33 Cuhnakin Pathian uknak le a dingfelnak hawl hmaisa sawn uh, cule cuih thil hmuahhmuah cu pekbêt nan si ding. 34 Curuangah thaisun hrangah dawnhar hlah uh, ziangahtile thaisun cun amai thilpawl hrangah a dăwn a har leh ding. Ni khat hrangih ni khat buai cu a tawk a si,» tiah a ti.\\n1 «Thuṭhensak nan silonak dingah, thu va ṭhen hlah uh. 2 Ziangahtile mi thu nan ṭhensaknak in thuṭhensak nan si ve ding, cule mi nan tahnak khan tah nan si ve ding. 3 Nangmai mit sungih thing tluan hman ruat loin, ziangahso na unaupaih mit sungih mithnawm fate cu na zoh? 4 Asilole ngai hnik, nangmai mit sungah thing tluan um siin, ziangtin so na unaupa hnenah, ‹Na mithnawm ka lo cawihsak ding na ti ngam?› 5 Midepdepa! Na mit sungih thing tluan kha hlăwn hmaisa ta aw, cule na unaupaih mit sungih mithnawm fate cawih ding mi cu fiangten na hmu thei ding.\\n6 «A thianghlim mi thil cu uicopawl pe hlah uhla, nan keplungpawl khal văwk hmaiah thlak fawn hlah uh, culoahcun an ke hnuaiah an pál ding ih, herkirin an lo taithlek thluh pang ding.\\n7 «Dil uhla, pek nan si ding; hawl uhla, nan hmu ding; king uhla, ăwnsak nan si ding. 8 Ziangahtile a diltu kip in an ngah, a hawltu cun a hmu ih, a kingtu cu sângka ăwnsak a si ding. 9 Asilole nan lakih mi pakhat cu a fapa in sang dil sehla, lungto a pe pei maw? 10 Asilole nga dil sehla, rul a pe pei maw? 11 Miṭha lo si nacingin nannih hman in nan fale hnenah thilpek ṭhapawl pek nan thiam a si ahcun, van ih um nan Pa cun amah diltupawl hnenah thil ṭha tamsin a pe lo ding maw!\\n12 «Curuangah mi in nan parah tuah hai seh ti nan duh mi hmuahhmuah kha an par khalah va tuah uh, ziangahtile hihi Dān le Profetpawlih cazualpawl cu a si.\\n13 «A fiak mi kăwtka ihsin lut uh, ziangahtile kăwtka kau le lamzin kau cun siatnak ah mi a hruai ih, mi tampi cu cuih lamzin ihsin an feh rero. 14 Ziangruangahtile nunnak ih hruaitu kăwtka cu a fiak ih, a lamzin khal a har, cule mi málte lawngin cumi cu an hmungah.\\nAn Rah in nan Thei Ding\\n15 «Tuu phaw sĭn ih nan hnenih ra, profet deupawl kha ralring uh, an sung lam cu cinghnia koham an si. 16 Anmah cu an rah ihsin nan thei ding. Mi in hling kung ihsin sabit rah le lenhling ihsin theipi an khawm dah maw? 17 Cuvekin thingkung ṭha kip in rah ṭha an rah ih, thingkung sia cun rah sia a rah. 18 Thingkung ṭha in rah sia a rah thei lo ih, thingkung sia in rah ṭha a rah thei fawn lo. 19 Rah ṭha a rah lo mi thingkung kip in hauthluk an si ding ih, meisa sungah paih an si ding. 20 Curuangah an rah in anmah cu nan thei ding.\\nKa lo Thei dah hai Lo\\n21 « ‹Bawipa, Bawipa,› tiih i kotu kip in vancung uknak sungah an lut lo ding, vancung ih a um mi ka Paih duhnak a tuahtu lawng an lut ding a si. 22 Cuih ni ah mi tampi in, ‹Bawipa, Bawipa, na hmin in thu kan sim, na hmin in khawsiapawl kan dawisuak ih, huham ih tuah mi mangbangza tampi na hmin in kan tuah a si lo maw?› tiah in ti ding. 23 Cule kei in an hnenah, ‹Ka lo thei dah hai lo, nannih dān loih nungpawl ka hnen ihsin tlânsuak uh,› tiah ka thăn ding.\\n24 «Curuangah zokhal hi ka sim mi thupawl hna ih thei ih, cupawl a tuahtu cu lungpi parih a inn a saktu mifimpa ka bangter ding a si: 25 ruahpi a sur, ti a lian ih, thli a hrang, cule thlipi in cuih inn cu a nuai ciamco nân, a tlu lo; ziangahtile a ṭohram cu lungpi parih bŭn a si. 26 Cule hi ka sim mi thupawl thei ko naih, cupawl a tuah lo tu kip cu vunnel parih a inn a saktu mi-âpa thawn an bangaw ding: 27 ruahpi a sur, ti a lian ih, thli a hrang, thlipi in cuih inn cu a nuai ih, a tlu, cule a cimdān cu rapthlak tak a si,» tiah a ti.\\n28 Cule hitin a si, Jesu in cuih thupawl a sim ṭheh tikah, mipi cu a thuzirh mi ah an khawruah a har. 29 Ziangahtile Dānzirhtupawl vekin zirh loin, thuneitu pakhat vekin a zirh.\\nMar 1:40-45; Luk 5:12-16\\n1 Tlang par ihsin Jesu a rung ṭum tikah, mipi tampi in amah an thlun. 2 Cule ngai hnik, miphar pakhat a ra ih, amah cu a bia, «Bawipa, na duh ah cun i thiangter thei a si,» tiah a ti.\\n3 Cun Jesu cun a kut a suah ih cu pa cu a thâm, «Ka duh a si, thiang aw,» tiah a ti. Cule hmakhatteah cu paih phārnat cu a thiang. 4 Cule Jesu in a hnenah, «Zohman sim lo dingin fimkhur aw, cuhnakin va feh awla, puithiam hnenah na taksa va hmuh sawn aw. Cule mi in an lo theihpinak dingah Mosi thupek mi thilpek va hlan aw,» tiah a ti.\\n5 Kapernaum khua ih Jesu a luh tikah, ralkap 100 hotu a hnenah a ra ih băwmnak a dil. 6 «Bawipa, ka siahhlawh cu zéngnat bese zet tuarin inn ah a it,» tiah a ti.\\n7 Jesu in a hnenah, «Ka ra ding ih, ka damter ding,» tiah a ti.\\n8 Asinan ralkap 100 hotu in a sawn ih, «Bawipa, ka luangpi hnuaiih nang ra dingah kei ka tlak lo. Kam khatte ṭawng men awla, ka siahhlawh cu a dam mai ding. 9 Ziangahtile keimah khal mi thuneihnak hnuaiih um ka si, ka kut hnuaiah ralkappawl an um ve. Pakhat hnenah, ‹Feh aw,› ka ti le a feh; a dang pakhat hnenah, ‹Ra aw,› ka ti le a ra. Ka siahhlawh hnenah, ‹Hihi tuah aw,› ka ti le a tuah,» tiah a ti.\\n10 Jesu in cuih thu a theih tikah, mak a ti ih, amah thluntupawl hnenah, «Thungaiin ka lo sim, Israel-mipawl lak hmanah hivek zumnak nasa ka hmu hrih lo! 11 Nan hnenah ka lo sim a si, nisuahnak lam le nitlaknak lam ihsin mi tampi an ra ding ih, Abraham, Isak le Jakob tla thawn vancung uknak ah an to ding. 12 Asinan lalram fātepawl cu leng lam thim lakah hlăwn an si ding. Cu tawkah ṭah le hacâng rialnak a um ding,» tiah a ti.\\n13 Cun Jesu in ralkap 100 hotu hnenah, «Va tlung aw, na zum vek khan na hrangah tuah si seh,» tiah a ti. Cule cuih tikcu cekci ah a hnenumpa cu a dam.\\n14 Peter-ih inn sungih Jesu a va luh tikah, Peter nupi-ih nu kha khawsiknat tuarin a ih kha a hmu. 15 Cule Jesu in a kut a thamsak ih, a khawsiknat cu a reh. Cule a tho ih, anmah a rian hai.\\n16 Zan lam a thlen tikah khawse pawlh mi, mi tampi Jesu hnenah an ratpi. Cule anih in khawse ṭhalo pawl cu a ṭawngkam khat in a dawisuak hai ih, mina hmuahhmuah a damter. 17 Cumi cu profet Isaiah ih a sim mi a kim theinak dingah a si. Isaiah in,\\n«Kan cahlonakpawl tla a la ih,\\nKan natnakpawl tla a phur,»\\na ti a si.\\n18 Jesu in a kiangkapah mipi tampi a hmuh tikah, a dungthluntupawl kha tili khat lam ralih feh dingin thu a pe hai. 19 Cun Dānzirhtu pakhat a ra ih a hnenah, «Zirhtupa, na fehnak kip ah ka lo thlun ding,» tiah a ti.\\n20 Cule Jesu in a hnenah, «Sihál in kua an nei ih, tlun zuang vâte in bu an nei. Asinan Minung Fapa cun lu retnak ding hmun a nei lo,» tiah a ti.\\n21 Cun a dungthluntupawl lakih pakhat in Jesu hnenah, «Bawipa, va feh ih ka pa va phum hmaisak ta i siang hram aw,» tiah a ti.\\n22 Asinan Jesu in a hnenah, «I thlun aw, mithipawl in an mithipawl cu phum hai seh,» tiah a ti.\\n23 Cule lăwng sungih Jesu a luh tikah, a dungthluntupawl in an thlun. 24 Ngai hnik, thlisia nasazet tili parah a ra ih, tisuar in an lăwng cu a khuh. Asinan Jesu cu a itthat. 25 Cun a dungthluntupawl cu a hnenah an ra ih, amah cu an ra ṭhang, «Bawipa, in run aw! Kan pil cuahco a si!» tiah an ti.\\n26 Cule anih in an hnenah, «Nannih zumnak málpawl, ziangahso nan ṭih?» tiah a ti hai. Cun a hung tho ih thlipi le tili cu a kawk hai, cule tili cu a dai khepkhep.\\n27 Cutin annihpawl cu an mang a bang ih, «Hi pa hi ziang vek minung a si pei, thlipi le tili hman in a thu an lun hi?» tiah an ti.\\nKhawse Pawlh Mi Pahnih Damternak\\n28 Jesu cu tili khat lam ral aGergesa ram a thlen tikah, cu tawkah khawse pawlh mi, mi pahnih cu thlān ihsin an ra ih, Jesu cu an táwng. Cute pahnih cu an hrohran tuk ruangah zohman in cuih zin an zawh ngam lo. 29 Cule ngai hnik, «Nang Pathian Fapa, Jesu, nang le kei hi ziang pehtlaihawknak so kan neih? A tikcu a thlen hlanah in hrem dingin na ra maw si?» tiah auin an ti.\\n8:28a Gergesa: Bible hrekkhat ah cun Gadara an ti.\\n30 An hnen ihsin tawkfang a hlatnak hmun ah văwk rual tampi rawl an ei rero. 31 Cule khawsiapawl in, «In dawisuak asile, văwk rual sungih luh in siang hram aw,» tiah Jesu an dil.\\n32 Cule Jesu in an hnenah, «Feh uh,» tiah a ti. Cun cuih mi pahnih sung ihsin an suak ih, văwk rual sungah an lut. Ngai hnik, văwk rual zaten khamhrâp ihsin tili sungah an tlânthla ih, ti sungah an thi ṭheh. 33 Văwk kiltupawl cu an tlân ih, khaw sungah an feh. Khawse pawlh mite parih thil cang mi telin thil ziangkim an va thăn. 34 Cule ngai hnik, khaw sung mi hmuahhmuah cu Jesu táwng dingah an ra ih, amah an hmuh tikah an ram sung ihsin suak dingin an dil.\\nMar 2:1-12; Luk 5:17-26\\n1 Jesu cu lăwng sungah a lut, khat lam ralah a kai ih, amai khua a thleng. 2 Cule ngai hnik, mizéng pakhat a ihphah thawn Jesu hnenah an rak zâwn. Jesu in an zumnak a hmuh tikah, mizéngpa hnenah, «Ka fapa, hnangamten um aw, na sualpawl ngaidam ṭheh a si zo,» tiah a ti.\\n3 Cule ngai hnik, Dānzirhtu mi hrekkhat in an thinlung sungin, «Hi pa hin Pathian a thangsiat a si!» tiah an ti.\\n4 Cule Jesu in an ruahnakpawl cu a thei ih, «Ziangah so nan thinlung in thil ṭhalo nan ruat? 5 Ziangahtile, ‹Na sualpawl ngaidam ṭheh a si zo,› ti maw, ‹Tho awla, feh aw ti so áwlsawn?› tiah a ti. 6 Sikhalsehla Minung Fapa in leitlun ah sualpawl ngaidam theinak thuneihnak a nei a si ti nan theihnak dingah hihi tuah a si,» tiah a ti ih, mizéngpa hnenah, «Tho aw, na ihphah la awla, na inn ah tlung aw,» tiah a ti.\\n7 Cule mizéngpa cu a tho ih, a inn lamah a tlung. 8 Mipi in cumi an hmuh tikah an mang a bang ih, cuvek thuneihnak minung hnenih petu Pathian cu an thangṭhat.\\nMar 2:13-17; Luk 5:27-32\\n9 Cuih hmun ihsin Jesu cu a feh ih, siahkhawnnak bûk ih Mathai an ti mi a to lai kha a hei hmu. Cule Jesu in a hnenah, «I thlun aw,» tiah a ti. Cule Mathai cu a tho ih, Jesu a thlun.\\n10 Cule hitin thil a cang, Jesu cu inn sungih cabuai a hil laiah, ngai hnik, siahkhawngtu tampi le misualpawl an ra ih, Jesu le a dungthluntupawl an hilpi. 11 Cumi cu Farasipawl in an hmuh tikah a dungthluntupawl hnenah, «Ziangah so nan zirhtupa cu siahkhawngtupawl le misualpawl hnenih rawl a ei?» tiah an ti.\\n12 Jesu in cuih thu a theih tikah an hnenah, «Miharhdampawl in sibawi an ṭul lo, minapawl lawngin an ṭul. 13 Va feh uhla, ‹Thawinak si loin zahngainak ka duh,› ti miih tican zir sawn uh. Ziangahtile midingfelpawl ko dingah ka ra lo, misualpawl lung thleng dingih ko dingah ka ra sawn a si,» tiah a ti.\\nMar 2:18-22; Luk 5:33-39\\n14 Cun John-ih dungthluntupawl Jesu hnenah an ra ih, «Kannih le Farasipawl cu rawl kan ul ṭheu, ziangahso na dungthluntupawl hmuah rawl an ulh ve lo?» tiah an ti.\\n15 Cule Jesu in an hnenah, «Mo neitupa an hnenih a um sungah mo lawmtupawl an riah a se thei maw si? An hnen ihsin mo neitupa lakhloh ni a thleng leh ding ih, cuih cān ah rawl an ul leh ding.\\n16 Zohman in a cawm thei mi puanthan thar belcâwng in sinfen hlun an belh kêl lo, ziangahtile an belh mi in sinfen cu a dir ding ih, a tlekkausin ding. 17 Sabitzu thar kha savun thâwl hlun sungah an thun kêl lo, an thun asile sabitzu in savun thâwl hlun cu a kekter ding ih, sabitzu cu a dăwk ding, cule savun thâwl hlun khal cu a siat ding. Sabitzu thar cu savun thâwl thar sungah an thun sawn ih, an pahnih in an him,» tiah a ti.\\nMar 5:21-43; Luk 8:40-56\\n18 Cuih thilpawl an hnenih a sim hai rero laiah, ngai hnik, sinakok uktu pakhat a ra ih, Jesu hmaiah a băwkkhup. Cule, «Atu teah ka fanu a thi, cutisikhalsehla ra awla, a parah na kut ra suang aw, cule a nung ding,» tiah a ti. 19 Cule Jesu cu a tho ih, cu pa cu a thlun, a dungthluntupawl khal in an thlun ve.\\n20 Cule ngai hnik, kum hleihnih sung thiputnat tuar nunau pakhat Jesu-ih dung ihsin a ra ih, a sinfen zim kha a thâm. 21 Ziangahtile «A sinfente hman ka tham asile, ka dam ding,» tiah a thinlung sungin amah le amah a tiaw.\\n22 Cule Jesu cu a herkûal ih, nunaunu a hmuh tikah, «Ka fanu, hnangamten um aw, na zumnak in a lo damter zo,» tiah a ti. Cule cuih tikcucān ah nunaunu cu a dam.\\n23 Uktupaih inn sungih Jesu a luh tikah, phirivau tumtupawl le mipi hnăwkbuai culci ih an um kha a hmu. 24 Cule anih in an hnenah, «Rak kiang uh, ziangahtile hi nauhaknu hi a thi lo, a itthat sawn a si,» tiah a ti. Cutikah Jesu cu an rak hnihsan.\\n25 Lengih mipi suahter thluh an si hnuah, Jesu cu a lut ih, nauhaknuih kut a vun kai, cule nauhaknu cu a hung tho. 26 Cule cuih thuthang cu cuih ram pumpi ah a thang.\\nMitcaw Pahnih Damternak\\n27 Cutawk hmun ihsin Jesu a fehsuak tikah, mitcaw pahnih in au phahin Jesu an thlun ih, «David Fapa, kan parah zahngainak nei hram aw!» tiah an ti.\\n28 Cule Jesu inn sungih a luh tikah, mitcaw pahnih a hnenah an ra. Cule Jesu in an hnenah, «Hihi ka tuah thei ti nan zum maw?» tiah a ti hai.\\nAnnih in a hnenah, «Zum e, Bawipa,» tiah an ti.\\n29 Cun Jesu in an mit a thâm ih, «Nan zumnak vekin nan parah cang seh,» tiah a ti. 30 Cule an mit cu vanter a si. Cule Jesu in an hnenah, «Zohman in hi thu hi thei hlah hai seh,» tiah khoh zetin thu a pe hai.\\n31 Asinan an fehsuak ih, Jesu-ih thu cu cuih ram pumpi ah an thăn.\\nṬawng Thei Lo a Ṭawng\\n32 An fehsuak laiah, ngai hnik, khawse pawlh mi, ṭawng thei lo pa pakhat Jesu hnenah an rak hruai. 33 Jesu in khawsia a dawisuak hnuah ṭawng thei lo pa cu a ṭawng. Cule mipi cu an mang a bang ih, «Israel ram ah hi hlanah hivek thil a rak lang dah lo!» tiah an ti.\\n34 Asinan Farasipawl cun, «Khawsepawlih lal thawngin khawsiapawl a dawisuak a si,» tiah an ti.\\n35 Cun Jesu cu khawpipawl le khawtepawl hmuahhmuah a fángsuak, an sinakokpawl ah a zirh, lalram thuthangṭha a phuang ih, mipi lakih nathri phun zakip le natnak phun zakip a damter. 36 Cun Jesu in mipi a hmuh tikah, khāltu nei lo tuu bangin cau le vâkdarh ih an um ruangah a lainat hai. 37 Cule Jesu in a dungthluntupawl hnenah, «Thlairawl khawm ding a tam zet, asinan hnaṭuantu an mál. 38 Curuangah thlairawl khawm ding neitu Bawipa hnenah a thlairawl khawmnak hmun ih hnaṭuantupawl thlah dingin thlacam uh,» tiah a ti.\\nMar 3:13-19; Luk 6:12-16\\n1 Jesu in a dungthluntu hleihnih pawl cu a hnenah a kokhawm hai ih, thlarau bawrhhlawhpawl dawisuak dingin an parih thuneihnak le nathri phun zakip le natnak phun zakip damter dingin thuneihnak a pek hai. 2 Apostol hleihnih pawlih hmin cu: a hmaisabikah, Peter tiih an kawh mi, an hotupa Simon le a naupa Andru, Zebedi-ih fapa James le a naupa John, 3 Filip le Bartholomeo, Thomas le siahkhawngtu Mathai, Alfias-ih fapa James le Thadias tiih an kawh mi Lebbias, 4 Kanaan-mi Simon le Jesu phiarsawmtu Judas Iskariot tla an si.\\nMar 6:7-13; Luk 9:1-6\\n5 Cuih hleihnih pawl cu Jesu in a thlah hai ih, an hnenah hitin thu a pe, «Zentelpawl lakah va feh hlah uhla, Samaria-mipawlih khuapawl ah va lut hlah uh. 6 Cuhnakin a hlo mi tuu run Israel sungza hnenah va feh sawn uh. 7 Nan va feh tikah, ‹Vancung uknak cu a nâi zo a si,› ti hi phuang uh. 8 Mina damter uh, mithi thoter uh, miphar thiangter uh, khawsia dawisuak uh. A lakin nan ngah ih, a lakin pe uh.\\n9 Nan taiṭawn paisa bawm sungah sui siseh, ngun siseh, dar siseh keng hlah uh. 10 Cun khualtlawnnak hrangah zâl siseh, kâwrfual zun hnih siseh, kedam hlei siseh, kianghrăwl siseh keng fawn hlah uh; ziangahtile hnaṭuantu cu eitlak a si.\\n11 «Cule khawpi ah siseh, khawte ah siseh nan va luhnak pauhpauh ah mitlingtlak zo a si ti sut uh, cule cuih khua nan suahsan hlan sung cuih inn ah cun cām uh. 12 Cule cuih inn sungih nan va luh tikah, cibaibûk uh. 13 Cuih sungkua cu a tlingtlak mi an si le, daihnak hrangih thlawsuah nan pek mi cu cuih sungkua ah um seh. Asinan cuih inn cu a tlak lo asile, thlawsuah nan pek mi cu nan parah kirsal seh. 14 Nanmah lo cohlang loin, nan ṭawngkampawl khal ngaithla duh lo tu pauhpauh cu, cuih inn simaw, cuih khua simaw nan suahsan tikah nan ke ih leivut cu thingthla ta uh. 15 Thungaiin ka lo sim, Pathian in thu a ṭhen ni ah cuih khua hnakin Sodom khua le Gomorrah khua cu an tuar a dêmsawn ding.\\n16 «Ngai hnik uh, cinghnia rual lakih tuu thlah vekin ka lo thlah a si. Curuangah rul vekin fim uhla, thuro vekin pawikhawih loin um uh. 17 Asinan minungpawl kha va ralring uh, ziangahtile Sanhedrin hnenah an lo thlĕn ding ih, an sinakokpawl ah an lo vaw ding. 18 Keimah ruangah uktupawl le siangpahrangpawl hmaiah hruai nan si ding ih, anmah le Zentelpawl hnenah thutheihpitu nan si ding. 19 Asinan anmahpawl hnenih an lo thlĕn tikah, ziangtin tiin le ziang ka ṭawng ding tiin nan dawnhar hlah uh. Ziangahtile nan ṭawng ding mi cu cuih tikcu teah cumi cu pek nan si ding. 20 Ziangahtile a ṭawngtu ding cu nanmah nan si lo, nan Paih Thlarau in nanmah hmangin a ṭawng sawn ding a si.\\n21 «A unau in a unau lala kha thihnak ah a thlĕn ding ih, pa in a fāte a thlĕn ding. Falepawl khal in an nu le pa an dodal ding ih, mi an thatter ding. 22 Keimai hmin ruangah mi hmuahhmuah in an lo hua ding. Asinan a cemnet tiangih a tuarsuaktu cu rundam a si ding. 23 Khaw pakhat ih an lo tiduhdah tikah, khaw dangah tlân uh. Ziangahtile thungaiin ka lo sim, Minung Fapa a rat hlanah, Israel ram ih khuapawl nan pál thluh lo ding.\\n24 «Dungthluntu cu a zirhtupa hnakin a cungnungsawn lo ih, siahhlawh khal a bawipa hnakin a cungnungsawn lo. 25 Dungthluntu cu a zirhtupa tluk a si ih, siahhlawh khal a bawipa tluk asile a tawk a si. Intêkpa kha Beelzabub tiih an kawh a si ahcun, a sungkuapawl cu ziangtluk nasa sinsinin an ko pei?\\n26 «Curuangah annihpawl kha ṭih hlah uh. Ziangahtile phuanlăng leh lo dingih khuh mi zianghman a um lo ih, theih leh lo dingih thuh mi khal zianghman a um lo. 27 Thim ih ka lo sim mi kha tleu ah va rel uh; cule nan hna ih nan theih mi kha, inn par ihsin aupi uh. 28 Cule taksaruangpum that thei naih, thlarau that thei lo tu minungpawl kha va ṭih hlah uh. Cuhnakin taksaruangpum le thlarau a pahnih ih hell sungih a hlorálter theitupa kha ṭih sawn uh. 29 Mi in sunṭam pahnih kha aassarion pakhat ah an zuar a si lo maw? Sihmansehla nan Pa in a sian lo asile cuih sunṭam pakhat te hman lei ah a tla lo ding. 30 Cun nan lu parih sám phang a zaten a siar thluh a si. 31 Curuangah ṭih hlah uh, nannih cu sunṭam tampi hnakin nan man a khungsawn a si.\\n10:29a assarion: Rom dar paisa a si ih, dinari ṭhen 16 ih ṭhen khat tluk a si. Dinari khat cu ni khat hlawh a si.\\n32 «Curuangah zokhal milai hmaiih i ṭăntu cu, kei khal in van ih a um mi ka Paih hmaiah ka ṭăn ve hai ding. 33 Asinan zokhal milai hmaiih i hnáwngtu cu van ih a um mi ka Paih hmaiah ka hnáwng ve hai ding.\\n34 «Hi leitlun ah remnak run keng ih ra ah in ruat hlah uh. Remnak thlĕn dingah ka ra lo ih, ralnâm thlengter dingah ka ra sawn a si. 35 Ziangahtile\\nmi pakhat in a pa doter dingah,\\nfanu in a nu doter dingah le\\nmo in a ni doter dingah ka ra a si.\\n36 Mi pakhat ih ral cu amai sungkua mi lala an si ding.\\n37 A pa simaw, a nu simaw keimah hnakih a duhdaw sawntu cu ka hrangah a tlak lo. Cule a fapa simaw, a fanu simaw keimah hnakih a duhdaw sawntu cu ka hrangah a tlak lo. 38 Cule amai khraws la tahratih i thlun lo tu cu ka hrangah a tlak lo. 39 A nunnak a hmutu cun a nunnak a hloh ding, keimai ruangih a nunnak a hlohtu cun a nunnak a hmu ding.\\n40 «A lo cohlangtu cun keimah i cohlang ih, keimah i cohlangtu cun i thlahtu a cohlang a si. 41 Profet pakhat kha profet hmin ih a cohlangtu cun profet-ih lawmman a ngah ding. Cule midingfel pakhat kha midingfel hmin ih a cohlangtu cun midingfelpaih lawmman a ngah ding. 42 Cule dungthluntuih hmin in hi nauhaktepawl lakih pakhat in dingah tidai no khat a petu zokhal, thungaiin ka lo sim, a lawmman a hloh hrimhrim lo ding,» tiah a ti.\\n1 Cule hitin a si, Jesu in a dungthluntu hleihnih pawl thu a pek ṭheh hnuah, cutawk hmun ihsin cuih kiangkap khuapawl ah thuzirh le thusim dingin a păwksuak.\\n2 Thawnginn sungih um John in Khrih-ih hnaṭuan mipawl a hna in a theih tikah, a dungthluntupawl lak ihsin mi pahnih a hei thlah ih, 3 a hnenah, «Nangmah hi a ra ding mi Pa cu na si maw, asilole a dang kan rak thlir hrih ding saw?» tiah an ti.\\n4 Cule Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Va feh uhla, nan hmuh mi le nan theih mi thilpawl hi John va sim uh. 5 Mitcawpawl in khua an hmu ih, kebáipawl an feh; mipharpawl an thiang ih, hnasetpawl in an thei thei; mithipawl an tho ih, mifarahpawl hnenah thuthangṭha phuan a si. 6 Keimah ruangih a tlubah lo tu cu mithlawsuak a si,» tiah a ti.\\n7 John-ih dungthluntupawl an tlun hnuah, Jesu in John-ih thuhla mipi hnenih sim a thăwk. «Ziang zoh dingah so ramṭhing ah nan va feh? Thli ih a sĕmhnîn rero mi câlte kung zoh dingah maw? 8 Ziang zoh dingah so nan va feh? Sinfen nêm a hruhtupa zoh dingah maw nan feh? Ngai hnik uh, sinfen nêm hruhtupawl cu siangpahrang innpawl ah an um. 9 Ziang zoh dingah so nan feh? Profet zoh dingah maw? Nan hnenah ka lo sim, a dik a si, John cu profet hnakin a ropisawn.\\n‹Ngai hnik, na hmaiah ka palai ka thlah ding,\\n11 «Thungaiin ka lo sim, nunau hrin mi lakah baptisma petu John hnakih ropi an um lo. Asinan vancung uknak ih mitenaubik cu John hnakin a ropisawn a si. 12 Cule baptisma petu John san ihsin tuihsun tiangah vancung uknak in thahrumsuahnak a tuar ih, thahrumsuahtupawl in cumi cu hranhramin an la. 13 Ziangahtile John a lăng hlan tiang cu profetpawl hmuahhmuah le Dān in an rak simsung cia a si. 14 Cumi cu nan pawm duh asile, amah hi a ra ding mi pa Elijah cu a si. 15 Theihnak hna a neitu cun thei seh!\\n16 «Tuih san minungpawl hi ziang thawn ka khaikhin hai pei? Annih cu dawrhmun ih a to mi nauhakpawl an bang. An hawipipawl tla ko in,\\n17 ‹Phirivau kan rak lo tumsak ih,\\nNan lâm lo;\\nMithi ṭahnak hlapawl kan lo saksak ih,\\nNan ṭap lo ti mi vek a si,›\\n18 Ziangahtile John cu ei lo le in loin a ra ih, annih in, ‹Anih cu khawsia a nei,› tiah an ti. 19 Minung Fapa cu ei le in in a ra ih annih in, ‹Zoh hnik uh, rawl phâm le sabitzu phâm, siahkhawngtupawl le misualpawl ih rualpi khi!› tiah an ti. Asinan afimnak cu a falepawl in thiam an coter a si,» tiah a ti.\\n11:19a fimnak cu a falepawl in thiam an coter a si: Mifimpawlih ṭawngkam cu mifimpawl in an theithiam tinak a si.\\n20 Jesu in huham ih thil tambik a rak tuahnak khuapawl an lung an thleng lo ruangah kawk a thăwk. 21 «Maw Korazin, na hmakhua a pit! Maw Bethsaida, na hmakhua a pit! Ziangahtile huham in nan sungih thil tampi tuah mipawl hi Ṭaiar khua le Sidon khua ah tuah rak si ta sehla, an lung an thlengnak a rei zo ding ih, buri sĭnin vutcâm lakah an um ding. 22 Asinan ka lo sim a si, thuṭhen ni ah cun nannih hnakin Ṭaiar khua le Sidon khua cu an tuar a dêmsawn ding. 23 Cule van tiang khaisan mi, nang, Kapernaum, Mithi Khua ah dirhthlak na si ding; ziangahtile huham in na sungih tuah mi thil tampi hi Sodom khua ah tuah rak si ta sehla, anih cu tuihni tiangin a tang lai ding. 24 Asinan nan hnenah ka lo sim a si, nanmah hnakin Sodom ram in thuṭhen ni ah cun a tuar a dêmsawn ding,» tiah a ti.\\n25 Cuih cān ah Jesu in a sâng ih, «Maw ka Pa, lei le van ih Lal, ka lo thangṭhat, ziangahtile nang cun hih thilpawl hi mifim le mithiam pawl hnenah na thup ih, mi menmenpawl hnenah na phuanglang. 26 A si, ka Pa, cutivekih na tuah mi cun na lung a lo hmuiter zet.\\n27 «Ka Pa in thil hmuahhmuah ka hnenah i pe zo. Pa siarlo zohman in Fapa hi an thei lo. Cule Fapa le an hnenih Fapa in a phuanlăngawknak ding mipawl siarlo zohman in Pa an thei lo.\\n28 «Nannih hnaṭuan har zet a ṭuantupawl le thilrit a phurtupawl hmuahhmuah, ka hnenah ra uh, cawlhhahdamnak ka lo pe ding. 29 Ka hngawngkol bât uhla, ka hnen ihsin zir uh. Ziangahtile kei cu minunnem le thinlung tăngdawr mi ka si ih, nan thlarau hrangah cawlhhahdamnak nan hmu ding. 30 Ziangahtile keiih hngawngkol cu hman a hahdam ih, ka phur khal a zâng a si,» tiah a ti.\\n1 Cuih cān ah Jesu cu Sabbath ni ah sangvut ló lakin a feh. Cule a dungthluntupawl an ril a râwng ih, sangvut vui sih le ei an thăwk. 2 Farasipawl in cumi an hmuh tikah Jesu hnenah, «Ngai hnik, na dungthluntupawl in Dān in Sabbath ni ih tuah a sian lo mi an tuah hi!» tiah an ti.\\n3 Asinan anih in an hnenah, «David in amah le a rualpipawl an ril a rawn laiah, 4 Pathian inn sungah lutin, a hrang le a rualpipawl hrangih ei thianglo mi puithiampawl hrang lawngih ei thiang mi Sangserh ziangvekin a ei ti kha nan rak siar lo maw? 5 Asilole puithiampawl in Sabbath ni ah temple sungah Sabbath an bawrhbangter ih, annih cu sawihnăwm kâi loin an um a si ti Dān sungah nan siar dah lo maw? 6 Ka lo sim a si, temple hnakih ropisawn mi hi tawkah a um. 7 ‹Thawinak si loin zahngainak ka duh,› ti ngan miih tican thei uhla cu mawh nei lo mi cu thiamlo nan rak coter lo ding nan! 8 Ziangahtile Minung Fapa cu Sabbath tlun khalah Lal a si,» tiah a ti.\\nSabbath Ni ih Mi Tidam\\n9 Cule cuih hmun ihsin Jesu cu a păwksuak ih, an sinakok sungah a lut. 10 Cule ngai hnik, cu tawkah kutropa pakhat a rak um. Jesu kha sual an puh theinak dingah, «Sabbath ni ah Dān in mi damter a siang maw?» tiah Jesu hnenah hi thusuhnak hi an sut.\\n11 Cun Jesu in an hnenah, «Nanmah lakah mi pakhat cu Sabbath ni ah a neihsŭn tuu pakhat kha khur sungah tla sehla, la ih suah lo ding an um ding maw? 12 Minung cu tuu hnakin nasazetin a man a khung a si. Curuangah Sabbath nipawl ih thil ṭha tuah cu Dān ah a thiang a si,» tiah a ti.\\n13 Cun cu pa hnenah Jesu in, «Na kut hawi hnik,» tiah a ti. Cule a kut cu a hun hawi ih, a khat lam vekin a dam. 14 Cun Farasipawl cu an suak ih, Jesu thah theinak ding thu an rawnawkhawm.\\nFarasipawl in Jesu Thah an Tum\\n15 Asinan Jesu in cumi a theih tikah cutawk hmun ihsin a sîp. Cule mipi in an thlun ih, an zaten a damter hai. 16 Cun a thuhla mi dang theihter lo dingin an hnenah khoh zetin a tiam hai. 17 Cutizawngcun profet Isaiah ih a rak sim mi cu a thlengkimter. 18 Isaiah in,\\n«Ngai hnik, hihi ka hril mi ka siahhlawh a si.\\nKa duhdawt zet mi a si ih, ka thinlung cu a parah a lung a hmui zet.\\nA parah ka Thlarau ka ret ding ih,\\nAnih in Zentelpawl hnenah diknak thu a thăn ding.\\n19 Anih cun mi a to lo ding ih,\\nA au fawn lo ding.\\nZohman in kăwtthler ah a aw an thei lo ding.\\n20 Diknak cu nehnak ih a hruai lai hlanlo,\\nMi ih an rak phusuihter zo mi câlte kung hman a tán lo ding ih,\\nMeica khu a mitter lo ding.\\n21 Cule Zentelpawl in a hmin an rinsan ding,»\\nMar 3:20-30; Luk 11:14-28\\n22 Cule khawse pawlh mi, mitcaw le ṭawng thei lo pa pakhat Jesu hnenah an rak hruai. Cuih mitcaw le ṭawng thei lo pa cu Jesu in a damter, cutin cu pa cu a ṭawng thei ih, khua a hmu. 23 Cule mipi zaten an mang a bangtuk ih, «Hi pa hi David Fapa a si ko lo maw?» tiah an ti.\\n24 Asinan Farasipawl in cuih thu an theih tikah, «Hi pa in khawsiapawlih lal Beelzabub thawng lo cun khawsiapawl a dawisuak lo ding,» tiah an ti.\\n25 Cule Jesu in an ruahnakpawl cu a thei ih an hnenah, «Ziang ram khal ṭhenawih amah le amah a doawtu cu a siatrál ding. Cun ziang khua khal siseh, ziang sungkua khal siseh ṭhenawih amah le amah a doawtu cu a dingsuak thei lo ding. 26 Setan in Setan lala a dawisuak asile, amah le amah a doaw ih a ṭhenaw. Ziangtin so a lalram cu a dĭnsuak thei ding? 27 Beelzabub thawngin khawsiapawl ka dawisuak asile, nan fapalepawl in teh zo thawngin so an dawisuak? Curuangah anmah cu nan thuṭhentu an si ding. 28 Asinan Pathian Thlarau thawngin khawsiapawl ka dawisuak asile, Pathian uknak cu nan hnenah a rung thleng zo taktak a si.\\n29 «Asilole mi pakhat in micakpa cu a ṭembĕt hmaisak ta lo ah cun ziangtin so micakpaih inn ah lutin a thilri a laksak thei ding? A ṭembĕt hnu lawngah a inn sung ihsin a thilripawl a laksak thei ding. 30 Ka lamih a ṭang lo tu cu i dotu a si ih, i fĭnkhawmpi lo tu cun a ṭhekdarh a si.\\n31 «Curuangah ka lo sim a si, mi ih an tuah mi sual phun zakip le Pathian an thangsiatnak cu ngaidam a si ding. Asinan Thlarau Thianghlim a thangsiattu cu ngaidam a si lo ding. 32 Minung Fapa dokalhih ṭawngkam a ṭawngsuaktu pauhpauh cu ngaidam an si ding; asinan zokhal Thlarau Thianghlim dokalhih a ṭawngsuaktu cu tuih san ah siseh, a ra lai ding mi san ah siseh ngaidam a si lo ding.\\n33 «Thingkung cu ṭha ko tuah uhla a rah khal a ṭha ding, asilole thingkung cu se ko tuah uhla a rah khal a se ding. Ziangahtile thingkung cu a rah ih theih a si. 34 Nannih cu rulngân cithlah nan si! Miṭha lo si na cingin ziangtin so thil ṭha nan ṭawng thei ding? Ziangahtile kâ cun thinlung sungih a khat mi a ṭawng a si. 35 Miṭha cun a thinlung sungih hlawnthil ṭha a khawl mi a suah ih, miṭha lo cun a thinlung sungih hlawnthil ṭhalo a khawl mi a suah. 36 Asinan ka lo sim a si, minung in ralring loih an ṭawng mi kip kha thuṭhen ni ah ziangruangah an ṭawng ti an relsuak leh ding. 37 Ziangahtile na ṭawngkampawl hmangin thiam coter na si ding ih, na ṭawngkampawl lala hmangin thiamlo coter na si ding,» tiah a ti.\\n38 Cun Dānzirhtu hrekkhat le Farasi hrekkhat pawl in an sâng ih, «Zirhtupa, na hnen ihsin hminsinnak hmuh kan duh,» tiah an ti.\\n39 Asinan anih in a sawn hai ih an hnenah, «A sualrál le a uire mi san minungpawl in hminsinnak nan duh zet, asinan profet Jonah-ih hminsinnak siarlo, hminsinnak dang pek nan si lo ding. 40 Ziangahtile ngapi pum sungih Jonah ni thum le zan thum sung a um bangin, Minung Fapa khal leilung sungah ni thum le zan thum sung a um ve ding. 41 Nineveh khawmipawl cu thuṭhen ni ah tuih san minungpawl zawngah an ding ding ih, thiamlo an coh ding. Ziangruangahtile Jonah in thu a sim tikah an lung an thleng. Cule ngai hnik uh, Jonah hnakih ropisawn hi tawkah a um. 42 Thlang lam siangpahrang bawinu khal thuṭhen ni ah tuih san minungpawl zawngah a tho ding ih, thiamlo a coh hai ding. Ziangahtile Solomon-ih fimnak ngai dingah leilung dĕng ihsin a ra. Ngai hnik, Solomon hnakih ropisawn hi tawkah a um.\\n43 «Mi pakhat sung ihsin thlarau bawrhhlawh a suah tikah, cuih khawsia cu cawlhnak hawlin ramcar hmunpawl ah a vâk rero ih, a hmu lo. 44 Cun anih in, ‹Ka suahsan mi inn ah ka kirsal ding,› tiah a ti. Cule a va feh ih cuih inn cu kawlawng le phiahfai le ceimawiin a hmu. 45 Cun a feh ih, amah hnakih sualrálsawn a dang khawsia pasarih a va hruai, cule cuih hmun ah cun an lut ih an cêng. Cu paih dinhmun neta cu a hmaisa hnakin a siasawn. Cuvekin tuih san minung sualrálpawl hnen khalah a si ve ding,» tiah a ti.\\nJesu-ih Nu le a Naupalepawl\\n46 Mipi hnenih Jesu a ṭawng rero laiah, ngai hnik, amah biak duhin, a nu le a naupalepawl cu lengah an rak ding. 47 Cule mi pakhat in Jesu hnenah, «Zoh hnik, na nu le na naupalepawl cu nangmah lo biak duhin inn lengah an ding,» tiah a sim.\\n48 Cule Jesu in a sawn ih, «Ka nu cu zo a si ih, ka naupalepawl cu zo an si?» tiah a hnenih thusimtupa hnenah cun a ti.\\n49 Cule Jesu cun a dungthluntupawl lam kha a kut in a khih ih, «Ngai hnik, hipawl hi ka nu le ka naupalepawl cu an si. 50 Ziangahtile zokhal van ih a um mi ka Paih duhnak a tuahtu cu ka naupa le ka farnu le ka nu a si,» tiah a ti.\\nMar 4:1-20; Luk 8:4-15\\n1 Cuih ni thotho ah Jesu cu cuih inn ihsin a suak ih, tili kapah a to. 2 Mipi tampi in an kulh ruangah Jesu cu lăwng sungah a lut ih a to. Mipi hmuahhmuah cu tili kapah an ding. 3 Cun tahṭhimnakpawl hmangin an hnenah thil tampi a sim, «Ngai hnik uh, thlaici vawrhtu cu thlaici vawrh dingin a fehsuak. 4 Cule thlaici cu a vawrh tikah, a hrekkhat cu lamzin kap tluanah an tla; vâtepawl an ra ih, an cuk thluh. 5 A hrekkhat cu lung tampi umnak hmun lei sedâp ah an tla. Lei a sah lo ruangah thlaici cu an keuh lohli. 6 Asinan ni a hung săt tikah thlai ṭopawl cu ni sa in a em hai ih, hrâm an neih lo ruangah an ro ṭheh. 7 Cule thlaici dang hrekkhat cu hlingrûl lakah an tla ih, hlingrûl an ṭhan tikah thlai kungpawl kha an zâp. 8 Asinan thlaici dangpawl cu leiram ṭha ah an tla ih, rah an suah. A hrekkhat cu alet 100, a hrekkhat cu alet 60, a hrekkhat cu alet 30 in rah an suah. 9 Theihnak hna a neitu cun thei seh,» tiah a ti.\\n10 Cule dungthluntupawl cu a hnenah an ra ih, «Ziangruangah mipi hnenah tahṭhimnak hmangih thu na sim?» tiah an sut.\\n11 Cule anih in a sawn hai ih an hnenah, «Ziangahtile vancung uknak thuthuppawl theihnak pek nan si zo, asinan cumi cu mi dang hnenah cun pek a rak si hrih lo. 12 Ziangahtile zokhal a neitu cu pek a si ding ih, tam sinsinin a nei ding. Asinan zokhal a nei lo tu cu a neihsŭn hman laksak a si ding. 13 Curuangah an hnenah tahṭhimnak in thu ka sim a si. Ziangruangahtile hmu na cingin theihthiamnak thawn an hmu lo. An ngaithla na cingin an thei lo ih a theih khal an theithiam lo. 14 Profet Isaiah in,\\n15 Ziangahtile hi minungpawlih thinlung cu a cawlăwl ih hnaset vekin an um,\\nAn mit khal an rak sîng.\\nCuloasile an thinlung in an theithiam ding, cule an thinlung an hawikir ding ih,\\nKa damter hai pang ding,›\\ntiih a rak simsung mi cu anmah ah a thlengkim a si.\\n16 «Asinan an hmuh ruangah nan mit cu mit hualvanṭha an si ih, an theih ruangah nan hna cu hna hualvanṭha an si. 17 Thungaiin ka lo sim, profet tampi le midingfelpawl in nan hmuh mipawl hi hmuh an rak hiar zet nân, an rak hmu lo. Nan hna ih nan theih mi thilpawl hi theih an rak hiar zet nân, an rak thei lo.\\n18 «Curuangah thlaici vawrh tahṭhimnakih tican hi ngai hnik uh: 19 Mi pakhat khat in Pathian uknak thawn pehparawin kamsuakthu a thei ih, cumi cu a theithiam lo. Cule misualrálpa a ra ih, thlaici vawrhtu in a thinlung sungih a vawrh mi kamsuakthu cu a lakhlosak. Cumi cu thlaici vawrhtu in lamzin kap tluanih a vawrh mi thlaici an si. 20 Lung tampi umnak ih a vawrh mi thlaici cu kamsuakthu a thei ih, aipuang zetih a cohlang lohlitu vek a si. 21 Asinan amah ah hrâm a nei lo ih, cān rei lo te sung lawng a daih. Kamsuakthu ruangah harsatnak le tiduhdahnak a ra thlen tikah a tlu lohli. 22 Cule thlaici vawrhtu in hlingrûl lakih a vawrh mi thlaicipawl cu kamsuakthu a thei ko naih tuih san dawnharnak le lennak ih bumnak in cuih kamsuakthu cu a zâp ih, rah nei lo ih a cang mi vek a si. 23 Cule thlaici vawrhtu in leiram ṭhatnak ih a vawrh mi thlaicipawl cu kamsuakthu a thei ih cumi cu a theithiam. Rah a suah ih, a hrekkhat cu alet 100, a hrekkhat cu alet 60, a hrekkhat cu alet 30 ih rahsuah ngaingai tu vek a si,» tiah a ti.\\nSangvut le Sangvut Lem Tahṭhimnak\\n24 Jesu in an hnenah tahṭhimnak dang a sim, «Vancung uknak cu mi pakhat a ló sungih thlaici ṭha vawrhtupa vek a si. 25 Mi an ihthah laiah, a ralpa a ra ih sangvut lakah sangvut ci lem a vawrh, cule a fehhlo. 26 Asinan sangvut a hung ṭhang ih a vuih tikah, sangvut lempawl khal cu an lang ve.\\n27 «Cun intêkpaih siahhlawhpawl cu a hnenah an feh ih, ‹Bawipa, na ló ah thlaici ṭha na vawrh a si lo maw? Khui lam ihsin saw sangvut lem an rat?› tiah an ti.\\n28 «Cule anih in an hnenah, ‹Cumi cu ralpa in a rak tuah a si,› tiah a ti. Cun a siahhlawhpawl in a hnenah, ‹Va feh in, va phawi nungla na duh maw?› tiah an ti.\\n29 «Asinan anih in, ‹Phawi hlah uh, culole sangvut lem nan phawi tikah sangvut kung nan phawi cih pang ding. 30 Sangvut khawm a cût hlanlo sangvut kung le sangvut lem cu ṭhangtlang ko hai seh. Sangvut khawm a cût tikah sangvut attupawl hnenah, «A hmaisabikah sangvut lem kha khawm uhla, urkăng dingah tăwm uh. Cuihhnu ah ka cuam sungah rawl cu khawm uh,» tiah ka ti hai ding,› tiah a ti,» tiin.\\nMar 4:30-32; Luk 13:18-19\\n31 Jesu in an hnenah tahṭhimnak dang a sim, «Vancung uknak cu mi pakhat in anṭam ci la tahratin a ló ih a vawrh mi vek a si. 32 Anṭam ci cu ci hmuahhmuah lakih a fatebik mi a si taktak; asinan a hung ���han tikah cun thlai dangpawl hnakin a tumsawn ih, kungpi ah a hung cang, cutin tlun zuang vâtepawl tla an ra ih, a hngeṭêkpawl ah bu an sak,» tiah a ti.\\n33 Cule an hnenah a dang tahṭhimnak a simsal, «Vancung uknak cu nunau pakhat in thilnu keng tahratin sangphŭt asaton thum sungah phum ih, sangphŭt hmuahhmuah thotertu thilnu vek a si,» tiah a ti.\\n13:33a saton: Grik ṭawng a si ih, saton pakhat cu no 28 hrawng a si.\\nSimsungnak le Tahṭhimnak\\n34 Jesu in hi thil hmuahhmuah cu mipi hnenah tahṭhimnakpawl hmangin a sim hai. An hnenah tahṭhimnak tel loin a sim lo. 35 Cutivekcun profet in thil cang ding mi a sim mi cu a thlengkimter. Profet in,\\n«Tahṭhimnak in ka kâ ka âng ding.\\nLeitlun hramthăwk ihsin Pathian in a rak thuh mi thilpawl cu ka ṭawngsuak ding,»\\nSangvut Lem Tahṭhimnak Simfiangnak\\n36 Jesu in mipi a tlunter hai ih, inn sungah a lut. Cule a dungthluntupawl a hnenah an ra ih, «Ló sungih sangvut lem tahṭhimnak kha in simfiang aw,» tiah an ti.\\n37 Cule anih in a sawn hai ih an hnenah, «Minung Fapa hi thlaici ṭha vawrhtu cu a si. 38 Ló cu hi leitlun hi a si, thlaici ṭha ti mi cu lalram fāte an si. Asinan sangvut lem cu misualrálpaih fāte an si. 39 Sangvut lem rak vawrhtu ralpa cu Diabol a si, sangvut khawm ti mi cu san cemnak a si ih, sangvut attupawl cu vancungmipawl an si.\\n40 «Curuangah sangvut lem cu an khawm ih, meisa ih an ur bangin, san cemnakah cun a si ve ding. 41 Minung Fapa in a vancungmipawl a thlah ding ih, mi a tlutertu thil hmuahhmuah le dānpahbăltu hmuahhmuah cu a uknak sung ihsin an hlăwnsuak ding. 42 Cule cupawl cu rawhtitnak meisa sungah an paih ding. Cuih hmun ah an ṭap ding ih, an hacâng an rial ding. 43 Cun midingfelpawl cu an Paih uknak sungah ni bangin an tlang ding. Theihnak hna a neitu cun thei seh!\\nThuh Mi Hlawnthil Tahṭhimnak\\n44 «Vancung uknak cu ló sungih thuh mi hlawnthil bangtuk a si fawn. Mi pakhat in cumi cu a hmuh tikah a thup, a aipuan tuk ruangah a feh ih, a neih mi hmuahhmuah a zuar ih cuih ló cu a lei.\\n45 «Vancung uknak cu keplung ṭhabik hawltu sumtuahtupa bangtuk a si fawn. 46 Cu pa in cuih keplung pakhat mankhung a hmuh tikah a feh ih, a neih mi hmuahhmuah a zuar, cule cumi cu a lei.\\n47 «Vancung uknak cu nga phun zakip khawmtu, tifinriat sungih an vawrh mi sûr bangtuk a si fawn. 48 Cuih sûr a khah tikah ti kapah an dirsuak. Cule an to ih, nga ṭhapawl cu an bawm sungah an sănkhawm ih, nga ṭhalo pawl cu an hlăwnhlo. 49 Cuvekin san cemnakah cun a si ding. Vancungmipawl an fehsuak ding ih, midingfelpawl hnen ihsin misualrálpawl an thleidang ding. 50 Cule miṭha lopawl cu rawhtitnak meisa sungah an paih ding. Cuih hmun ah ṭahnak le hacâng rialnak a um ding,» tiah a ti.\\n51 Jesu in an hnenah, «Hi bang thil hmuahhmuah tla hi nan theithiam maw?» tiah a ti.\\nAnnih in a hnenah, «Kan theithiam a si, Bawipa,» tiah an ti.\\n52 Cun anih in an hnenah, «Curuangah vancung uknak thu zirh dawngtu Dānzirhtu kip in a thil retnak sung ihsin thil hlunpawl le thil tharpawl a suahtu inn neitupa bangtuk an si,» tiah a ti.\\nMar 6:1-6; Luk 4:16-30\\n53 Cule hitin a si, Jesu in cuih tahṭhimnakpawl a sim ṭheh tikah, cuih hmun ihsin a ṭhawn. 54 Amai khua a va thlen tikah, an sinakok sungah thuzirh a thăwk. A thuzirhdān cun an khawruah a harter ngaingai ih, «Hi pa hin khuitawk ihsin hi fimnak le hi huham ih tuah mi thilpawl tla hi a ngah a si pei? 55 Hi pa cu lettamapaih fapa a si lo maw? A nu cu Mary an ti mi kha a si lo maw? Cule a naupalepawl cu James, Joses, Simon le Judas an si lo maw? 56 Cule a farnulepawl hmuahhmuah tla kan hnenah an um a si lo maw? Khui lam ihsin hi pa hin hi thil hmuahhmuah hi a ngah a si pei?» tiah an ti. 57 Cule amah ah an bah.\\nAsinan Jesu in an hnenah, «Profet cu amai khawmi le amai sungza siarlo cun upat loin an um lo a si,» tiah a ti.\\n58 An zum lo ruangah cu tawkah huham ih tuah mi thil tampi a tuah lo.\\nBaptisma Petu John Lu Tán a Si\\nMar 6:14-29; Luk 9:7-9\\n1 Cuih cān ah aHerod Tetrak in Jesu hminthanzia a rak thei. 2 Cule a siahhlawhpawl hnenah, «Hi pa cu baptisma petu John a si, mithi lak ihsin a tho a si. Curuangah huham ih tuah mi thilpawl cu amah ah an lang,» tiah a ti. 3 Ziangahtile Herod in a unaupa bFilip nupi cHerodias ruangah John cu a kai ih a ṭawn, cule thawng ah a thlak. 4 Ziangruangahtile John in a hnenah, «Dān in amah na neih ding a lo siang lo,» tiah a ti. 5 Cule Herod in John thah ding a duh zet nân mipi a ṭih. Ziangruangahtile John cu profet a si tiah an ruah mi a si.\\n14:1a Herod: Nauhakpawl thattu Herod-ih fapa Herod Antipas a si.\\n14:3b Filip: Nauhakpawl thattu Herod-ih fapa Herod Filip I a si.\\n14:3c Herodias: Nauhakpawl thattu Herod-ih tunu a si.\\n6 Asinan Herod-ih suahcam a thlen tikah, Herodias-ih fanu cu Herod le a mipi hmaiah a lām ih, Herod-ih lung a hmuiter zet. 7 Curuangah Herod in a hnenah a dil mi pauhpauh pe dingah sesămin thu a kam. 8 A nu ih a rak fawrh cia vekin, «Khēng in baptisma petu John-ih lu kha hi tawkah i rak pe aw,» tiah a ti.\\n9 Cumi cun siangpahrang riah a seter. Asinan sesămin thu a rak kăm zo ruangah le a rawl hilpipawl ruangah cumi cu pe dingin thu a rak pe. 10 Cule thawnginn sungah John-ih lu va tán dingin mi a thlah. 11 Cule John-ih lu cu khēng in an keng ih, cuih nunaunute hnenah an pe. Cule anih in a nu a pesin. 12 Cun John-ih dungthluntupawl cu an va feh ih, a ruang an la, cule an phum. Cule an feh ih, Jesu an sim.\\nMar 6:30-44; Luk 9:10-17; Joh 6:1-15\\n13 Cuih thu Jesu in a theih tikah, cuih hmun ihsin a sīp ih, lăwng in amah te lawngin ramṭhing ah a feh. Asinan mipi in cuih thu an theih tikah, an khua cio ihsin ke in amah an thlun. 14 Jesu cu a fehsuak ih, mipi tampi a hmuh tikah a lainat hai, cule an minapawl a damter.\\n15 Zan lam a thlen tikah, a dungthluntupawl a hnenah an ra ih, «Hi hmun hi ramṭhing a si ih, khua khal a sîm zo. Khaw sungpawl ah feh in anmai hrangih rawl lei dingin mipi kha thlah hai aw,» tiah an ti.\\n16 Asinan Jesu in an hnenah, «Annih feh a ṭul lo. Nanmah in an ei ding rawl pe uh,» tiah a ti.\\n17 Cule annih in a hnenah, «Hi tawkah sang hlawm nga le nga pahnih lawng kan nei,» tiah an ti.\\n18 Anih in, «Cupawl cu hi tawkah ka hnenah rak keng uh,» tiah a ti.\\n19 Cun mipi cu hrampi parih to dingin thu a pe hai. Cule sang hlawm nga le nga pahnih cu a la ih, van lam hawiin lungawi thu a sim. Cule a phel hnuah sang cu a dungthluntupawl a pek, a dungthluntupawl in mipi an pe. 20 Cun an zaten an ei ih, an khawp zet, cule an hlah mi nepnawi cu an sar ih, kho hleihnih a khat. 21 A eitupawl cu nunaupawl le nauhakpawl hleiah patling hlirah 5000 hrawng an si.\\nMar 6:45-56; Joh 6:16-21\\n22 Jesu in mipi a tlunter hai laiah amai hlanah tili khat lam ralah rak feh sung dingin a dungthluntupawl cu lăwng sungah a lutter lohli. 23 Cule mipi a tlunter ṭheh hnuah, thlacam dingin amah lawng tlang parah a kai. Zan a thlen tikah, cu tawkah cun amah te lawng a um. 24 Lăwng cu tili laitakah a um, anmah lamih thlipi a hran ruangah tisuar in an lăwng cu suk le so ah a thên ciamco.\\n25 Cun zan sentari kil a ṭum litnak ah Jesu cu anmah lam panin tili parah a feh. 26 Ti parih a feh kha a dungthluntupawl in an hmuh tikah an ṭih zet. «Thla a si!» tiah an ti. Cule ṭihin an ausuak.\\n27 Asinan hmakhatteah Jesu in an hnenah a ṭawng ih, «Hnangamten um uh! Keimah sokhaw ka si, ṭih hlah uh,» tiah a ti hai.\\n28 Cule Peter in a sawn ih a hnenah, «Bawipa, nangmah na si le, ti parin na hnenih feh dingah thu i pe aw,» tiah a ti.\\n29 Cule Jesu in, «Ra aw,» tiah a ti. Cule Peter cu lăwng sung ihsin a suak ih, ti parin Jesu lam panin a feh. 30 Asinan thli a cak tuk ti a hmuh tikah, Peter in a ṭih. Cule pil a thăwk ih, «Bawipa, i run aw!» tiah a au.\\n31 Cule hmakhatteah Jesu in a kut a hei dawh ih, Peter cu a kai. Cule a hnenah, «Maw nang zumnak málpa, ziangahso na rinhlelh?» tiah a ti. 32 Cule lăwng sungih an luh tikah, thlipi cu a reh.\\n33 Cun lăwng sungih um mipawl cu an ra ih, Jesu an bia, «Nangmah cu Pathian Fapa rori na si,» tiah an ti.\\n34 Tili an tanngah tikah, Genesareth ram an va thleng. 35 Cule cutawk ih minungpawl in Jesu a si ti an theihthiam tikah, cuih ram kiangkap hmuahhmuah ah mi an thlah ih, a hnenah mina hmuahhmuah an ratpi. 36 Cule a sinfen zimte tal thamter siang dingin Jesu an dil. Cule a thâmngahtu hmuahhmuah cu an dam.\\nThil Thiang le Thiang Lo\\n1 Dānzirhtupawl le Farasipawl kha Jerusalem ihsin Jesu hnenah an ra ih, 2 «Ziangah so na dungthluntupawl in kan pupápawlih dān le dūn an thlun lo? Ziangah cumi kan lo sut ti le rawl an ei tikah an kut an khawlh lo a si,» tiah an ti.\\n3 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Nannih teh ziangahso nan pupápawlih dān le dūn ruangah Pathian thupek nan pahbăl? 4 Ziangahtile Pathian in, ‹Na nu le na pa upat aw,› tiin le ‹A pa siseh, a nu siseh a camsetu cu thah a si pei,› a ti.\\n5 Asinan nannih cun, ‹Mi pakhat in a pa hnenah simaw, a nu hnenah simaw, «Ka hnen ihsin na rak ngah ding mi hlawknak pauhpauh Pathian hnenih thilpek a si,» tiah nan ti, cule cu pa cu a nu le a pa hnenah mawhphurhnak a nei nawn lo,› tiah nan ti. 6 Cuticun nan dān le dūn ruangah Pathian thupek cu zianghmanlo ah nan canter. 7 Nannih midepdepawl! Isaiah in nan thuhla a phuan tikah, a tiṭha riai a si.\\n8 ‹Hi minungpawl cun an kâ in in ra naih ih,\\nAn hmur in in upat;\\nAsinan an thinlung cu ka hnen ihsin a hlat zet.\\n9 In biaknak cu a lak men a si,\\nAn thurin zirh mipawl khal minung ih thupek men an si,› a ti,»\\n10 Jesu in mipi cu a hnenah a ko hai ih, an hnenah, «Ngaithla uhla, theithiam hnik uh: 11 Milai cu a kâ sungih a lut mi in a bawrhhlawhter lo, cuhnakin a kâ sung ihsin a hung suak mi in a bawrhhlawhter sawn a si,» tiah a ti.\\n12 Cun a dungthluntupawl an ra ih, a hnenah, «Hih thu an hna ih an theih tikah, Farasipawl an lung a si lo ti hi na thei maw?» tiah an ti.\\n13 Asinan Jesu in a sawn hai ih, «Vancung ih a um mi ka Pa ih a rak phun lo mi kung hmuahhmuah cu phawi a si ding. 14 Anmah ten um ko hai seh. Annih cu mitcawpawl hruaitu mitcaw an si. Mitcaw in a dang mitcaw a hruai a si ahcun, an pahnih in khur sungah an tla ding,» tiah a ti.\\n15 Cun Peter in a sawn ih, a hnenah, «Himi tahṭhimnak thu hi in simfiang aw,» tiah a ti.\\n16 Cutikah Jesu in, «Ziangtin so nang khal theithiam lo ih na um hrih? 17 Kâ sungih a lut mi pauhpauh cu pum sungah a feh ih, dailennak hmun ah hlăwnsuahsal a si lo maw? 18 Asinan kâ sung ihsin a suak mi thilpawl cu thinlung ihsin an suak ih, cumi cun milai a bawrhbangter sawn a si. 19 Ziangahtile thinlung sung ihsin ruahnak ṭhalo, laithahnak, uiretnak, nunau-mipa sualnak, rûkrûknak, theihpinak diklo le ṭawngkam ṭhalo hmangih mi thangsiatnakpawl tla an ra suak. 20 Milai a bawrhbangtertu cu cuih thilpawl hi an si. Asinan kut khawlh loih rawl ei cun milai a bawrhhlawhter lo,» tiah a ti.\\n21 Jesu in cuih hmun a suahsan ih, Ṭaiar ram le Sidon ram lamah a feh. 22 Cule ngai hnik, Kanaan nunau pakhat cu cuih khaw kiangkap ram ihsin a ra suak ih, «David Fapa, Maw Bawipa, ka parah zahngai hram aw! Ka fanu cu siava zetin khawsia in a pawlh a si,» tiah a au.\\n23 Asinan Jesu in cu nu cu kam khat hman a rak sawn lo. Cule a dungthluntupawl a hnenah an ra ih, «Hi nu hi dawihlo aw, ziangahtile kan dung lamah a au rero,» tiah Jesu an dil.\\n24 Jesu in a sawn hai ih, «Pathian in Israel sungza tuu hlopawl hnen lawngah i thlah,» tiah a ti.\\n25 Cu nu cu a feh ih Jesu hmaiah a khuk a bil ih, «Bawipa, i bawm hram aw!» tiah a ti.\\n26 Asinan Jesu in a sawn ih, «Falepawlih rawl laksak tahratih uico tetepawl pek cu a ṭha lo,» tiah a ti.\\n27 Cule nunaunu in, «A si ko, Bawipa, uico tetepawl khal in an pulepawlih cabuai ihsin rawl ṭilfuan cu an ei ve a si kha!» tiah a ti.\\n28 Cun Jesu in a sawn ih a hnenah, «Maw nunau, zumnak ropi na nei a si! Na duh mi vekin na hnenah thleng seh,» tiah a ti. Cule cuih tikcucān rori ah a fanu cu a dam.\\n29 Cuih hmun ihsin Jesu cu a suak ih, Galili Tili kapin a feh. Cule tlang parah a hung kai ih, cuih hmun ah cun a to. 30 Mipi tampi a hnenah an ra ih, kebái, mitcaw, ṭawngsuak thei lo, taksa kim lo pawl le mi dang tampi tla an rak hruai, cule Jesu ke hramah an ret ih, Jesu in an zaten a damter hai. 31 Ṭawngsuak thei lo pawl an ṭawng thei, taksa kim lo pawl an ṭhasal, kebáipawl an feh ih, mitcawpawl in khua an hmuhziapawl tla an hmuh tikah, mipi an mang a bang. Cule Israel Pathian cu an thangṭhat.\\n32 Jesu in a dungthluntupawl cu a hnenah a ko hai ih, «Hih mipi hi ka lainat tuk hai, ziangruangahtile ni thum sung ka hnenah an um zo ih, ei ding zianghman an nei lo. Rilrâwngih tlunter ding cu ka duh lo, lamlak ah an va ṭāmsāwl pang ding,» tiah a ti.\\n33 Cule a dungthluntupawl cun a hnenah, «Mipi tampi hi zozai khăwp ding rawl cu hi ramṭhing ah khuiah kan hmuh thei ding?» tiah an ti.\\n34 Jesu in an hnenah, «Sang hlawm ziang zat nan nei?» tiah a ti.\\nAnnih in, «Pasarih le nga fate te málte kan nei,» tiah an ti.\\n35 Cule Jesu in mipi cu lei parih to dingin thu a pe hai. 36 Cun Jesu in sang hlawm pasarih le nga málte cu a lâk ih, Pathian hnenah lungawi thu a sim hnuah a phel ih, a dungthluntupawl hnenah a pek. Cule dungthluntupawl in mipi an zem. 37 An zaten an ei ih, an khăwp zet, cule an hlah mi nepnawi khopi sarih khat an sar. 38 Nunau le nauhak hleiah, a eitu patling hlir 4000 an si. 39 Cun mipi a tlunter hai hnuah, Jesu cu lăwng sungah a lut ih, Makdala ram lamah a feh.\\nFarasipawl le Sadusipawl in Hminsinnak an Hawl\\n1 Farasipawl le Sadusipawl an ra ih, Jesu an hniksak. Van ihsin hminsinnak an hnenah hmuh dingin an dil.\\n2 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Nannih in, ‹Zan lam a thlen tikah van a sen ruangah nikhua a ṭha ding,› tiah nan ti. 3 Cule zing lamah, ‹Van a sen ih, khua a dur ruangah nikhua a se ding,› tiah nan ti. Nannih midepdepawl! Nannih in van lăngdānin nikhua nan theithiam, asinan cān hminsinnakpawl cu nan theithiam thei lo. 4 A sualrál le a uire mi san minungpawl hin hminsinnak an duh zet. Profet Jonah-ih hminsinnak siarlo hminsinnak dang pek an si lo ding,» tiah a sâng hai. Cule Jesu cun a suahsan hai ih a fehhlo.\\nFarasipawl le Sadusipawlih Thilnu\\n5 A dungthluntupawl tili ralkhat lam an thlen tikah, sang ken an rak hngilh. 6 Cun Jesu in an hnenah, «Farasipawl le Sadusipawl ih thilnu khi ralring uhla, fimkhur uh,» tiah a ti.\\n7 Cule annih in cuih thu cu an relkhawm ih, «Hitiih a tinak săn cu sang zianghman kan rak ken lo ruangah a si ding,» tiah an ti.\\n8 Asinan Jesu in annih in ziang an relkhawm rero ti a thei ih, «Maw nannih zumnak málpawl, ziangruangah sang zianghman nan neih lo thu nanmah lakah nan relkhawm rero? 9 Nan theithiam hrih lo a si lo maw? Patling 5000 hrangih sang hlawm panga le kho ziang zat nan sar ti nan cîng lo maw? 10 Patling 4000 hrangih sang hlawm pasarih le khopi ziang zat nan sar ti kha nan cing lo maw? 11 Ziangtin so sang thuhla ka rel mi a si lo ti nan theihthiam lo? Farasipawl le Sadusipawlih thilnu khi va ralring sawn uh,» tiah a ti.\\n12 Cun a dungthluntupawl in sang tuahnak ih an hman mi thilnu lakah ralring uh a ti hai mi si loin, Farasipawl le Sadusipawlih zirhnak lakih an ralrin ding thu a sim sawn a si ti an rak theithiam.\\nMar 8:27-30; Luk 9:18-20\\n13 Sisaria Filipi ram ih Jesu a thlen tikah, a dungthluntupawl kha, «Minung Fapa, Kei hi mi in zo a si in ti?» tiah a sut hai.\\n14 Cutikah annih in, «Mi hrekkhat in baptisma petu John a si an lo ti. Mi dangpawl in Elijah a si an lo ti. Cule mi dangpawl in Jeremiah asilole a dang profet pakhat khat a si an lo ti,» tiah an ti.\\n15 Anih in an hnenah, «Nannih in teh kei hi zo ka si in ti?» tiah a ti hai.\\n16 Simon Peter in a sawn ih, «Nangmah cu a nung mi Pathian Fapa, Khrih na si,» tiah a ti.\\n17 Cule Jesu in a sawn ih a hnenah, «Jonah fapa Simon, nang cu mithlawsuak na si, ziangahtile milai titsa le thisen in hih thu hi na hnenah a phuanglang a si lo, van ih a um mi ka Pa in cuih thu cu na hnenah a phuanglang sawn a si. 18 Na hnenah hihi ka lo sim, ‹Nangmah cu Peter na si ih, hih lungpi parah ka kawhhran ka dĭn ding. Cumi cu Mithi khua kăwtkapawl in an neh lo ding. 19 Cule vancung uknak tawhfungpawl na hnenah ka lo pe ding ih, leitlun ih na ṭawn mi pauhpauh cu van ah ṭawn a si ding, cule leitlun ih na phelh mi pauhpauh cu van ah phelh a si ding,› » tiah a sang. 20 Cun Jesu in a dungthluntupawl kha amah cu Jesu Khrih a si ti zohman sim lo dingin thu a pe hai.\\nMar 8:31-9:1; Luk 9:21-22\\n21 Cuih cān thăwk ihsin Jerusalem ah a feh tengteng ding thu le miupapawl le puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl hnen ihsin thil tampi a tuardān ding le an that ding ih, a ni thumnak ih a thawhsal ding thu tla a dungthluntupawl theihter a thăwk.\\n22 Cun Peter in Jesu cu a dang deuhah a hruai ih, kawk a thăwk. «Bawipa, cuvek cu si hram hlah seh, na hnenah cuvek a thleng hrimhrim lo ding!» tiah a ti.\\n23 Asinan Jesu cu a her ih Peter hnenah, «Setan, ka dungah feh aw! Nang cu ka hrangah tlûknak na si, ziangahtile nang cun Pathian thilpawl ngaihsak loin, minung thilpawl na ngaihsak sawn a si,» tiah a ti.\\n24 Cun Jesu in a dungthluntupawl hnenah, «Zokhal i thlun a duhtutu cun amah le amah el aw sehla, amai khraws lain i thlun seh. 25 Ziangahtile zokhal a nunnak humhim a duhtu cun a nunnak a hloh ding, asinan zokhal keimai ruangih a nunnak a hlohtu cun a nunnak a hmu ding. 26 Ziangahtile mi pakhat in leitlun pumpi hi neiin amai nunnak a hloh asile, a hrangah ziang hlawknak a um? Asilole a nunnak thlengnak ding hrangah minung in ziangso a pek thei ding? 27 Ziangahtile Minung Fapa hi a Paih ropitnak le a vancungmipawl thawn a rasal ding, cule mi kip anmai ṭuan mi bangtuk cio in lawmman a pe ding.\\n28 «Thungaiin ka lo sim, hitawk ih a ding mi mi hrekkhat cu a uknak thawi Minung Fapa a rat an hmuh lai hlanlo thihnak tep hrimhrim lo ding mi an um,» tiah a ti.\\nMar 9:2-13; Luk 9:28-36\\n1 Ni ruk hnuah Jesu in Peter, James le a naupa John cu a hnenah a hruai hai ih, anmah vial tlang sâng parah a kaisohpi. 2 Cule Jesu cu an hmaiah a hmuihmel a thleng. A hmai cu ni vekin a êng ih, a hnipuan cu tleu vekin a var. 3 Cule ngai hnik, an hnenah Mosi le Elijah an rung lang ih, Jesu thawn an beaw rero.\\n4 Cun Peter in a sawn ih Jesu hnenah, «Bawipa, hitawk ih kan um hi a ṭha; na duh asile, thlam pathum in kan sak ding, na hrangah pakhat, Mosi hrangah pakhat, Elijah hrangah pakhat,» tiah a ti.\\n5 A ṭawng rero laiah, ngai hnik, mero var zetin anmah a hliap hai. Cule ngai hnik, mero lak ihsin hmakhatteah aw pakhat a ra suak ih, «Hihi ka duhdawt zet mi ka Fapa a si, a parah ka lung a hmui zet. A thu ngaithla uh,» tiah a ti.\\n6 Dungthluntupawl in cuih aw an theih tikah, an băwkkhup ih, an ṭih zet. 7 Cule Jesu cu a feh ih, a thâm hai. «Tho uh, ṭih hlah uh,» tiah a ti.\\n8 Khua an hun tăn tikah, Jesu siarlo zohman an hmu lo. 9 Cule tlang par ihsin an rung ṭum laiah, Jesu in an hnenah, «Minung Fapa hi mithi lak ihsin a thawhsal lai hlanlo nan hmuh mi larnak hi zohman sim hlah uh,» tiah thu a pe hai.\\n10 Cule a dungthluntupawl in a hnenah, «Ziangruangah Dānzirhtupawl in Elijah a ra hmaisa tengteng ding an ti?» tiah an sut.\\n11 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Elijah cu a ra hmaisa taktak ding ih, ziang hmuahhmuah amah in a rĕmṭhasal thluh ding. 12 Asinan nan hnenah ka lo sim a si, Elijah cu a ra zo nân an rak theithiam lo. An tuah duh mi hmuah in a parah an rak tuah sawn riangri. Cuvek thothoin, Minung Fapa khal an kut a tuar ve ding,» tiah a sâng hai.\\n13 Cutikah dungthluntupawl in an hnenah baptisma petu John-ih thuhla a rel a si ti an rak theithiam.\\nMar 9:14-29; Luk 9:37-43\\n14 Jesu le a dungthluntu pathum tla mipi hnen an thlen tikah, mi pakhat in Jesu a ra pan ih, a hmaiah khukbilin, 15 «Bawipa, ka fapa parah zahngai hram aw, ziangahtile merainat a nei ih, siava zetin a tuar. Meisa sungah le ti sungah a tla leuhleuh. 16 Na dungthluntupawl hnenah ka rak hruai nân an tidam thei lo,» tiah a ti.\\n17 Cun Jesu in a sawn ih, «Maw nannih zumnak nei lo le zinpêng zawh tuih san minungpawl, ziang tik tiang so nan hnenih ka um ding? Ziang tik tiang so ka lo zāwi ding? Nauhakpa cu ka hnenah rak hruai hnik uh,» tiah a ti. 18 Cule Jesu in khawsia cu a kawk ih, nauhakpa hnen ihsin a suak. Nauhakpa cu cuih tikcucān rori ah a dam.\\n19 Cun Jesu amah te lawng a um laiah dungthluntupawl a hnenah an ra ih, «Ziangah so kannih hmuah in kan dawisuak thei lo?» tiah an ti.\\n20 Cutikah Jesu in an hnenah, «Nan zumlonak ruangah a si. Ziangahtile thungaiin ka lo sim, anṭam ci vek zumnak nan neih asile, hi tlang hnenah, ‹Hitawk ihsin ṭhawn aw,› nan ti ding ih a ṭhawn mai ding. Cule nan hrangah thil cang thei lo mi a um lo ding. 21 Sikhalsehla khavek khawsia cu thlacamnak le rawlulhnak siarlo cun an suak lo ding,» tiah a ti.\\nJesu in a Thihnak ding le a Thawhsalnak ding Thu a Simsal\\nMar 9:30-32; Luk 9:43b-45\\n22 Cule dungthluntupawl cu Jesu thawn Galili peng ih an umkhawm laiah, Jesu in an hnenah, «Minung Fapa hi mi kut ah phiarsawm a si zikte thlang. 23 Amah cu an that ding ih a ni thumnak ah thawhter a si ding,» tiah a ti. Cule nasazetin dungthluntupawl cu an riah a sia.\\nPeter le Jesu in Siah an Pe\\n24 Kapernaum khua an va thlen tikah, atemple siah kháwngtupawl in Peter an ra pan ih, «Nan zirhtupa hin temple siah a pe lo maw si?» tiah an ti.\\n17:24a temple siah: Grik ṭawng ah cun didarakma ti a si ih darakma pahnih tinak a si. Hihi mi pakhat hrangih kum khat hrang temple siah a si. Darakma pakhat cu ni khat tha a si.\\n25 Peter in, «Pe e,» tiah a ti.\\nCule inn sungih a luh tikah, Peter a ṭawng hlanah Jesu in a hnenah, «Simon ziangtin na ruat? Leitlun siangpahrangpawl in siah simaw, angunkhuai simaw zo hnenah so an lak? An falepawl hnenah maw, mi dangpawl hnenah so an dil?» tiah a ti.\\n17:25a ngunkhuai: Cuzah hnenih pitling mipa lu man siah a si.\\n26 Peter in, «Mi dangpawl hnenah,» tiah a ti.\\nCule Jesu in a hnenah, «Falepawl cun an pek a ṭul lo. 27 Sikhalsehla kan tlukterlonak dingah tili ah va feh awla, ti sungah sio va thla aw. Cule na kaih hmaisabik nga kha la awla, a kâ na kau pei ih, tangka shekel khat na hmu ding. Cumi cu la awla, na hrang le ka hrangah an hnenah siah va pe aw,» tiah a ti.\\nMar 9:33-37; Luk 9:46-48\\n1 Cuih cān ah dungthluntupawl cu Jesu hnenah an ra ih, «Vancung uknak ah zo so mithupibik?» tiah an sut.\\n2 Cun Jesu in nauhakte pakhat a hnenah a ko ih, an laiah a ret. 3 Cule anih in, «Thungaiin ka lo sim, nan thlengawk ih, nauhaktepawl vek nan si lo ah cun, vancung uknak ah nan lut hrimhrim lo ding. 4 Curuangah zokhal hi nauhakte vekih a hnuaidawrtu cu vancung uknak ah mithupibik a si.\\n5 Cule zokhal ka hmin in hi nauhakte vek nauhak pakhat a cohlangtu cu keimah i cohlang a si. 6 Asinan, «Zokhal keimah i zumtu hi nauhaktepawl lakih pakhat a tlutertu cu, a hngawng ah riallung thlaih tahratin tifinriat thûk zet sungah pilter sehla a hrangah thil ṭhasawn a si.\\nMar 9:42-49; Luk 17:1-4\\n7 «Mi an tlukter ding ruangah leitlun mipawl cu an hmakhua a pit! Ziangahtile cuvek thil cu a thleng ding, asinan mi a tlutertu cu a hmakhua a pit tiah ka phuang a si. 8 Na kut in simaw, na ke in simaw a lo tlukter asile tán awla, na hnen ihsin hlăwn aw. Na kut pahnih simaw, na ke pahnih simaw thawi kumkhaw meisa sungih hlăwnthlak na si hnakin, kebái in simaw, taksa kim loin simaw nunnak sungih na luh cu na hrangah a ṭhasawn. 9 Cule na mit in a lo tlukter asile, phawrhsuak awla, na hnen ihsin hlăwn aw. Na mit pahnih thawi hell meisa sungih hlăwnthlak na si hnakin, nunnak sungih mit pakhat thawi na luh ding cu na hrangah a ṭhasawn a si.\\n10 «Hi nauhakpawl lakih pakhat nautat lo dingin fimkhur uh, ziangahtile vanram ih an vancungmipawl in, van ih a um mi ka Paih mithmai an hmu ringring a si. 11 Ziangahtile Minung Fapa cu a hlo mipawl rundam dingah a ra.\\n12 «Ziangtin nan ruat? Mi pakhat in tuu 100 a nei ih, pakhat cu lamzin a pialhlo asile, a tuu 99 pawl cu tân tain, a pialhlo mi tuu hawl dingin tlangpawl ah a feh lo ding maw? 13 A va hmuh asile, thungaiin ka lo sim, a pialhlo lo mi 99 pawl par hnakin, a hmuhsal mi tuu hlo pakhat parah lungawiaipuangin a um sawn a si. 14 Cuvek thothoin hi nauhakpawl lakih pakhat an siatrál ding khal van ih a um mi nan Paih duh zawng a si lo.\\nThilsual a Tuahtu Unau\\n15 «Cuihtlunah na unaupa in na parah sual a tuah asile va feh awla, nanmah pahnih theih lawngah a mawhsualnak cu va sim aw. Na thu a lo ngaithla asile, na unaupa cu na ngahsal a si. 16 Asinan na unaupa in na thu a lo ngaithla lo asile, mi dang pakhat simaw, pahnih simaw amah hnenah hruai aw. Cutin Dān vekin, ‹Theihpitu pahnih simaw, pathum simaw ih kâ ihsin ṭawngkam kip cu hngehter a si ding.› 17 Cule an thu ngaithlak a el asile, cuih thu cu kawhhran hnenah sim aw. Kawhhran thu ngaithlak khal a el thotho asile, cu pa cu Zentel le siahkhawngtu vekah ruat uh.\\n18 «Thungaiin ka lo sim, leitlun ih nan ṭawn mi pauhpauh cu van ah ṭawn a si ding, cule lei parih nan phawih mi pauhpauh cu van ah phawih a si ding.\\n19 «Nan hnenah ka lo simsal, nan lakih mi pahnih in leitlun ah lungrualin ziang thil khal an dil asile, van ih a um mi ka Pa in cumi cu an hrangah a tuahsak ding. 20 Ziangahtile mi pahnih simaw, pathum simaw ka hmin ih an punkhawmnak hmun ah kei cu an lakah ka um a si,» tiah a ti.\\nMi Ngaidam Lo Siahhlawh Tahṭhimnak\\n21 Jesu hnenah Peter a feh ih, «Bawipa, ka unaupa in ka parih thilsual a tuah mi vei ziang zat tiang so ka ngaidam ding? Vei sarih tiang ka ngaidam ding maw si?» tiah a ti.\\n22 Jesu in a hnenah, «Vei sarih lawng ka lo ti lo, vei sarih ih let 70 na ngaidam ding a si. 23 Ziangahtile vancung uknak cu siangpahrang pakhat a siahhlawhpawl thawi sum tiawfel thluh dingih cazin zohfel a duhtu thawn an bangaw. 24 Sum cazin zohfel a thăwk tikah tangka atalent 10000 a bâktupa pakhat a hnenah an rak hruai. 25 Asinan a sam thei lo ruangah amah le a nupi le a fātepawl le a neih mi hmuahhmuah tla zuar ṭheh ih a leiba sam dingin an pu in thu a pe.\\n18:24a talent: Grik ṭawng a si ih talent pakhat cu dinari 6000 tluk a si. Dinari pakhat cu ni khat hlawh a si. Talent pakhat rih lam cu cuai 20 hrawng a si.\\n26 Curuangah siangpahrang hmaiah cuih siahhlawh cu a khuk a bil, ‹Bawipa, i rak hngak hrih hram awla, a zaten ka lo sam ṭheh ding,› tiah a ti. 27 Cun cuih siahhlawhpaih pu cun a lainat ih, a suah, cule a leiba cu a rak ngaidam.\\n28 «Asinan cuih sálpa cu a fehsuak ih, amah dinari 100 a rak bâktu a hnaṭuanpi siahhlawh pakhat a táwng. Cu pa cu a kai ih, a hngawngin a rek, cule, ‹I bâk mi i pe aw,› tiah a ti.\\n29 Cuih a hnaṭuanpi siahhlawhpa cun a ke hramah băwk tahratin, ‹I rak hngak hrih hram awla, a zaten ka lo sam ṭheh ding,› tiah a dil.\\n30 Cule anih in a duh cuang lo, a feh ih, a bâk mi zaten a sam thluh lai hlanlo thawng ah a thlak riangri sawn. 31 A hnaṭuanpi siahhlawh dangpawl in cutiih a tuah an hmuh tikah, an thin a na zet. Cule an feh ih, thil cang mi hmuahhmuah kha an pu hnenah an sim.\\n32 Cun cuih siahhlawhpa cu a pu in a ko ih, ‹Nang siahhlawh sualrál! I rak dil tikah khan na leiba hmuahhmuah ka lo ngaidam thluh. 33 Na parih zah ka ngai vekin, na hnaṭuanpi siahhlawhpa parah zah na ngai ve a mawi lo maw?› tiah a ti. 34 Cule a pu cu a parah a thin a heng tuk ih, a leiba hmuahhmuah a sam thluh lai hlanlo cu pa cu amah sawisatu dingpawl kut ah a pek.\\n35 «Cule nan thinlung sung ihsin nan unaupawlih mawhsualnakpawl nan ngaidam lo asile, van ih ka Pa in nan hnenah cuvekin a ti ve ding,» tiah a ti.\\nMat 5:31-32; Mar 10:1-12; Luk 16:18\\n1 Cule hitin thil a cang, cuih thupawl Jesu in a sim ṭheh tikah, Galili peng a suahsan ih, Jordan tiva khat lam ral Judia peng ah a thleng. 2 Cule mipi tampi in amah an thlun ih, cu tawkah a tidam hai.\\n3 Amah hniksak dingah Farasipawl khal a hnenah an ra ih, «Ziangvek thu ruang khalah pasal in a nupi mâk hi Dān in a siang maw?» tiah an ti.\\n4 Cule Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Atirah Pathian in mipa le nunau a tuah. 5 ‹Cuti a si ruangah mipa in a nu le a pa a tân ta ding ih, a nupi a kăwp ding. Cule pahnih cu taksa pumkhat ah an cang ding,› tiah Pathian ih a ti mi hi nan rak siar dah zo a si lo maw? 6 Cutin annih cu mi pahnih an si nawn lo ih, taksa pumkhat an si sawn a si. Curuangah Pathian ih a rak kăwmawkter zo mi cu minung in ṭhen hlah seh,» tiah a ti.\\n7 Annih in Jesu hnenah, «Cuti asile ziangahso Mosi in mi in a nupi cu mâknak ca a pe ding ih, a tlungter thei tiah thu a rak pek?» tiah an ti.\\n8 Jesu in an hnenah, «Nan lung a ruh tuk ruangah nan nupi nan mâk ding Mosi in a lo sĕn a si. Asinan a hramthăwk ihsin cutivek a si lo. 9 Nan hnenah ka lo sim a si, zokhal nunau-mipa sualnak siarlo ih a nupi ṭhen ih, nunau dang a ṭhitu cu a uire a si; cule zokhal a pasal ih a ṭhen mi nu a ṭhitu khal a uire a si,» tiah a ti.\\n10 A dungthluntupawl in Jesu hnenah, «Nupi thu ah pasal cu, cutivek a si ahcun, nupi neih lo hi a ṭhasawn,» tiah an ti.\\nJesu in Nupi le Pasal Nei Lo ih Um Thu a Zirh\\n11 Jesu in an hnenah, «Cuih nan ti mi thu cu mi hmuahhmuah in an cohlang thei lo. Asinan pek mipawl lawngin an cohlang thei. 12 Ziangahtile mi hrekkhat cu an nuih pum sung ihsin tilper cia mi an um. Mi hrekkhat cu minung ih persakcawp mi an si ih, mi hrekkhat cu vancung uknak ruangah anmah le anmah tilper mi vekin an um. Cuih thu a cohlang theitu cun cohlang seh,» tiah a ti.\\nMar 10:13-16; Luk 18:15-17\\n13 Cun an parah a kut suang ding le thla camsak dingah Jesu hnenah, nauhakte tepawl tla an rak hruai. Asinan dungthluntupawl in cupawl cu an rak kawk. 14 Asinan Jesu in, «Nauhakte tepawl kha ka hnenah rater uh, kham hlah uh; ziangahtile vancung uknak cu hivek mipawl ta a si,» tiah a ti. 15 An lu parih a kut a suan hnuah, cutawk ihsin a fehsuak.\\nMar 10:17-31; Luk 18:18-30\\n16 Cule ngai hnik, mi pakhat a hnenah a ra ih, «Zirhtu ṭha, kumkhaw nunnak ka co theinak dingah ziang thil ṭha so ka tuah pei?» tiah a ti.\\n17 Cutikah Jesu in a hnenah, «Ziangah so kei cu miṭha i ti? Pathian siarlo zohman miṭha an um lo. Asinan nunnak sungih luh na duh asile, thupekpawl kha thlun aw,» tiah a ti.\\n18 Cu pa cun Jesu hnenah, «Ziang thupek bik so?» tiah a ti.\\nCule Jesu in, «Lai na that lo pei, na uire lo pei, rûk na ru lo pei, theihpinak diklo na rel lo pei, 19 na nu le na pa upat aw, nangmah le nangmah na duhdawtawk vekin na innhnen na duhdaw pei,» tiah a ti.\\n20 Tlangvalpa in a hnenah, «Ka no lai ihsin cuih thil hmuahhmuah cu ka rak thlun zo. Ziang ka sam hrih?» tiah a ti.\\n21 Jesu in a hnenah, «Famkim na duh asile va feh aw, na neih mi zuarin na ngah mi tangka cu mifarahpawl pe awla, van ah hlawnthil na nei ding. Cule ra awla, i thlun aw,» tiah a ti.\\n22 Asinan cuih thu cu tlangvalpa in a theih tikah, riahse zetin a fehhlo, ziangahtile anih cun thil tampi a nei a si.\\n23 Cun Jesu in a dungthluntupawl hnenah, «Thungaiin ka lo sim, milian vancung uknak sungih luh ding cu a har a si. 24 Cule nan hnenah ka lo simsal, Pathian uknak sungih milian luh hnakin ṭhim hnakua sungih kalauk luh a áwlsawn,» tiah a ti.\\n25 A dungthluntupawl in cuih thu an theih tikah, an khawruah a har ngaingai, «Cuti asile zo so rundam si thei ding?» tiah an ti.\\n26 Jesu in anmah cu a zoh hai ih, «Cumi cu minung hrangah cun a cang thei lo, asinan Pathian hrangah cun thil hmuahhmuah a cang thei a si,» tiah a ti.\\n27 Cun Peter in a sawn ih a hnenah, «Ngai hnik, ziang hmuahhmuah tân tain nangmah kan lo thlun. Ziangso kan ngah ding?» tiah a ti.\\n28 Cutikah Jesu in an hnenah, «Thungaiin ka lo sim, Pathian in thil hmuahhmuah a tharter tikah, Minung Fapa cu laltokham ropi parah a to ding. Cule keimah i thluntu nannih khal laltokham hleihnih parah nan to ve ding ih, Israel hnám hleihnih pawl thu nan ṭhensak ding. 29 Cule keimah ruangih innpawl siseh, unaupawl siseh, farnupawl siseh, pa siseh, nu siseh, nupi siseh, fātepawl siseh, leirampawl siseh a tansantu cun alet 100 le kumkhaw nunnak ro ah a co ding. 30 Asinan mi tampi a hmaisabikpawl kha a netabikah an cang ding ih, mi tampi a netabikpawl cu a hmaisabikah an cang ding.\\nSabit Hmuan Hnaṭuantupawl\\n1 «Ziangahtile vancung uknak cu a sabit hmuan sungih hnaṭuantu dingpawl hlawhphalh dingih zingpit teih a fehsuaktu lo neitupa thawn a bangaw. 2 A hnaṭuantupawl ni khat hlawhman ah dinari paisa pakhat pe dingin a lung a kim ih, a sabit hmuan ah cun a hei thlah hai.\\n3 Cule zing lam nazi pakua hrawngah a fehsuak ih, dawrhmun ah zianghman tuah loih ding lak menpawl a va hmu. 4 An hnenah, ‹Nannih khal ka sabit hmuan ah hnaṭuan dingin feh uh. Cule a mawi tawkin ka lo pe ding,› tiah a ti hai. Cule annih khal an feh. 5 Cun sun nazi hleihnih le sîm lam nazi pathum hrawngah a ti kēl vekin a tisal. 6 Zan lam nazi panga hrawngah a fehsuak ih, zianghman tuah loih dingpawl a va hmu. Cule an hnenah, ‹Ziangah so hi tawkah zianghman tuah loin sunnihlawhih nan din?› tiah a ti hai.\\n7 Annih in a hnenah, ‹Zohman in hlawh in phalh ve si lo,› tiah an ti.\\nCule anih in an hnenah, ‹Nannih khal sabit hmuan ah va feh uhla, a mawi tawkin nan ngah ding,› tiah a ti.\\n8 «Cuticun zan lam a rung thleng ih sabit hmuan neitu cu a sum cazin kaitu hnenah, ‹Hnaṭuantupawl kha ko awla, an hlawhman pe aw. A netabikih ka phalh mipawl ihsin thăwk awla, a hmaisabik lamah feh vivo aw,› tiah a ti.\\n9 «Zan lam nazi panga hrawngih a phalh mi hnaṭuantupawl an ra ih, an zaten dinari paisa pakhat cio an ngah. 10 A hmaisabikih a phalh mipawl an rat tikah, tamdeuh ngah dingah an ruataw. Annih khal cun dinari paisa pakhat cio an ngah ve. 11 Cumi an ngah tikah, lo neitupa parah an vuivai. 12 ‹Netabikih na phalh mipawl cun nazi pakhat sung lawng an ṭuan. Asinan kannih sunnihlawhih phurrit a phurtu le ni sa tuartupawl thawn bangrepin in ngahtlangter,› tiah an ti.\\n13 «Asinan anih in an lakih mi pakhat cu a sawn ih, ‹Rualpa, a diklo mi na parah ka tuah lo. aDinari paisa pakhat hlawh dingin na lung a kim a si lo maw? 14 Na ta cu la awla, feh aw. Netabikih ka phalh mi pa khal nan hnenih ka lo pek mi zât thotho pek ka duh a si. 15 Keimai ta a si mi parah cun ka duhdān ih tuah theinak thu ka nei a si lo maw? Nan iksiknak săn cu ka ṭhat ruangah a si lo maw?›\\n20:13a Dinari: 20:2 simfiangnak zoh aw.\\n16 «Cuvekin a netabikpawl cu an hmaisabik ding ih, a hmaisabikpawl cu an netabik ding. Ziangahtile mi tampi kawh an si nân, mi málte lawng hril an si,» tiah a ti.\\n17 Jesu cu Jerusalem lam panin a hung so ih, lamzin ih an feh laiah a dungthluntu hleihnih kha a dang teah a hruai hai, cule an hnenah thu a sim. 18 «Ngai hnik uh, Jerusalem ah kan hung so ding ih, Minung Fapa hi puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl hnenah phiarsawm a si ding. Cun annih in thi dingin thu an ṭhensak ding ih, 19 Zentelpawl kut ah an thlĕn ding, an hmuhsuam ding, an vaw ding ih, an khengbĕt ding. Cule a ni thumnak ah a thosal ding,» tiah a ti hai.\\nRopitnak cu Mi va Rĕn hi a Si\\n20 Zebedi fapapawlih nu cu Jesu hnenah a fapale thawn a feh ih, Jesu hmaiah a băwkkhup, cule a hnenah thil pakhat a dil.\\n21 Cule Jesu in a hnenah, «Ziang na duh?» tiah a ti.\\nAnih in Jesu hnenah, «Hi ka fapale pahnih hi na lalram ah na vawrh lamah pakhat, na keh lamah pakhat to dingin thu pe aw,» tiah a ti.\\n22 Cutikah Jesu in a sawn ih, «Nan dil mi hi nan theithiam lo. Ka in ding mi no hi nan in thei pei maw? Ka co ding mi baptisma hi nan co thei pei maw?» tiah a ti.\\nCule annih in a hnenah, «Kan ti thei ding,» tiah an ti.\\n23 Jesu cun an hnenah, «Ka in ding mi no cu nan in taktak ko ding ih, ka co ding mi baptisma khal nan co ko ding. Asinan ka vawrh lam le ka keh lamih to dingih lo pek ding cu keimai thu a si lo. Ka Pa in a rak timtuah cia mipawl hrangah a si sawn,» tiah a ti.\\n24 A dang dungthluntu pahra pawl in cuih thu an theih tikah, cute unau hnih parah nasazetin an lung a awi lo. 25 Asinan Jesu in anmahpawl cu a hnenah a kokhawm hai ih, «Zentel uktupawl cu an uk mipawl parah an lal zet ti nan thei. Cule an mithupipawl khal in an mipi parah thuneihnak nasazet an nei. 26 Asinan nannih lakah cun cuvekin si hlah seh; cuhnakin zokhal nan lakih mithupi si a duhtu cu nan siahhlawh si sawn seh. 27 Cule zokhal nan lakah mithupibik si a duhtu cu, nan sál a si tengteng ding a si. 28 Cuvekin Minung Fapa cu mi dangih rĕn dingah a ra lo, mi rian dingin le mi tampi tlen dingah a nunnak pe dingin a ra sawn a si,» tiah a ti.\\nMitcaw Pahnih in Khua an Hmu\\n29 Jeriko khua ihsin an pawhsuak laiah, mipi tampi in Jesu an thlun. 30 Cule ngai hnik, lamzin kapih to mitcaw pahnih in Jesu a ra ti an theih tikah, an au ih, «David Fapa, Maw Bawipa, kan parah zahngai hram aw!» tiah an ti.\\n31 Mipi in daiten um dingin an rak kawk nân an au ring deuhdeuh. «David Fapa, Maw Bawipa, kan parah zahngai hram aw!» tiah an ti.\\n32 Cule Jesu cu a ding ih, an pahnih in a hnenah a ko hai ih, «Ziang lo tuahsak nan duh?» tiah a ti.\\n33 Annih in, «Bawipa, kan mit khua in hmuter awla kan duh,» tiah an ti. 34 Jesu in a lainat hai ih an mit cu a thamsak. Cule hmakhatteah khua an hmu ih, amah an thlun.\\nJerusalem ah Ropi zetin Jesu a Lut\\nMar 11:1-11; Luk 19:28-40; Joh 12:12-19\\n1 Jesu le a dungthluntupawl cu Jerusalem an naih vivo ih, Olif Tlang hramih um Betfat khua an thlen tikah, Jesu in dungthluntu pahnih a hei thlah. 2 Cule an hnenah hitin thu a cah, «Nan hmaiih khua ah khin va feh uhla, cu tawkah an rak hren mi lākpi, a fāno thawn nan hmu cih ding. Cumi cu va phawih hai uhla ka hnenah rak hruai uh. 3 Cule mi pakhat khat in thil pakhat khat a lo suh asile a hnenah, ‹Bawipa in a ṭul a si,› tiah ti uh. Cule anih in a lo hruaiter cih ding,» tiah a ti.\\n4 Profet ih a rak ṭawng mi Jesu in a kimter theinak dingah hi thil hi a cang a si. 5 Profet in,\\n«Zion fanu hnenah,\\n‹Ngai hnik, na Siangpahrang cu na hnenah a ra,\\nAmah cu minunnêm a si ih lāk parah a to,\\nCumi cu lākfano, lāknote a si,› tiah sim uh,»\\n6 Cun a dungthluntupawl cu an feh ih, Jesu ih a rak sim hai vekin an tuah. 7 Lākpi le lākfāno cu an rak hruai ih, lāknote parah an puanpawl an phah ih, a parah Jesu an toter. 8 Cule mipi in lamzin ah an puanpawl an rak phah. Mi dang in hnahsâwl an sat ih, lamzin ah an rak phah. 9 Jesu hmaiih feh mipi le a dung lam ihsi a thluntu an zaten an au ih,\\n«David Fapa hnenah Hosana!\\n10 Jerusalem khaw sungih Jesu a luh tikah, an khawpawh in an sa hiamhiam ih, «Hi pa hi zo a si?» tiah an ti.\\n11 Cule mipi in, «Hi pa cu Galili peng, Nazareth khawmi profet Jesu a si,» tiah an ti.\\nMar 11:15-19; Luk 19:45-48; Joh 2:13-22\\n12 Cun Jesu cu Pathian temple kulh sungah a lut ih, thil zuartupawl le thil leitupawl hmuahhmuah tla a dawisuak ṭheh. Paisa thlengtupawlih cabuaipawl le thuro zuartupawlih tonakpawl khal a linglet ṭheh. 13 Cule an hnenah,\\n‹Ka inn cu thlacamnak inn tiah an ko ding,› a ti.\\nAsinan suamhmangpawl pûk ah nan canter a si,»\\n14 Mitcawpawl le kebáipawl cu Jesu hnenah temple kulh sungah an ra, cule anih in a damter hai. 15 Cun puithiam sângpawl le Dānzirhtupawl in mangbangza thilpawl a tuah mi le temple kulh sungih nauhakpawl in, «David Fapa hnenah Hosana!» tiih an au mi an hmuh tikah an thin a heng tuk ih, 16 Jesu hnenah, «Hi nauhakpawl ih an ṭawng rero mi hi na thei maw?» tiah an ti.\\nCutikah Jesu in an hnenah, «Thei e,\\n‹Nausenpawl le nausente hnawifawp laipawl kâ sung ihsin,\\nThangṭhatnak famkim na co,›\\na ti mi kha nan rak siar dah lo maw si?» tiah a ti hai.\\n17 Jesu cun a fehsan hai ih, Jerusalem khaw sung ihsin Bethany khua ah a feh, cule cu tawkah a va riak.\\nMar 11:12-14, 20-26\\n18 Jerusalem khaw lam panin zingpit teih a kir laiah, Jesu cu a ril a râwng. 19 Cule lamzin kapah theipi kung a hmu ih, a va pan. A parah a hnah siarlo zianghman a hmu lo. Cule Jesu in theipi kung hnenah, «Na parah kumkhuain rah um nawn hlah seh,» tiah a ti. Hmakhatteah cuih theipi kung cu a ro.\\n20 A dungthluntupawl in cumi an hmuh tikah, an mang a bang ih, «Ziangtin saw theipi kung cu a ro lohli?» tiah an ti.\\n21 Cutikah Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Thungaiin ka lo sim, zumnak nan neih ih, nan rinhlelh lo asile theipi kung parih thil cang mi vek hi nan tuah thei ding. Culawng si loin, hi tlang hnen khalah, ‹Ṭhawn awla, tipithuanthum sungah va tla aw,› nan ti asile, nan ti vekin a cang ding. 22 Cule ziangkim zumin thlacamnak ih nan dil mi pauhpauh cu nan ngah ding,» tiah a ti.\\n23 Temple kulh sungah Jesu a lut ih thu a zirh rero laiah, puithiam sângpawl le miupapawl a hnenah an ra ih, «Ziang thuneihnak in so hipawl hi na tuah? Zo in hi thuneihnak hi a lo pe?» tiah an ti.\\n24 Cutikah Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Kei khal thu pakhat ka lo sut ve ding, cumi in sim asile, ziang thuneihnak in hi thilpawl ka tuah ti ka lo sim ve ding. 25 John-ih baptisma pek mi hi van lam ta maw, milai ta so a si?» tiah a ti.\\nCule cumi cu anmah ten an relkhawm ih, «Kannih in, ‹Van lam ta a si,› kan ti asile, ‹Cuti asile ziangahso amah cu nan zum lo?› tiah in ti ding. 26 Cun, ‹Milai ta a si,› tiah kan ti asile, mipi kan ṭih fawn, ziangahtile mipi zaten John cu profet a si tiah an rak zum,» tiah an ti.\\n27 Cule annih in Jesu cu an sawn ih, «Kan thei lo,» tiah an ti.\\nCule anih in an hnenah, «Kei khal in ziang thuneihnak in hipawl hi ka tuah ti ka lo sim ve lo ding.\\nFapa Pahnih Tahṭhimnak\\n28 «Asinan ziangtin nan ruat? Mi pakhat in fapa pahnih a nei. A pakhatnak hnenah cun a feh ih, ‹Fapa, tuihsun cu ka sabit hmuan ah va feh awla, hna va ṭuan aw,› tiah a ti. 29 Anih cun a sawn ih, ‹Ka feh paih lo,› tiah a ti. Asinan neta ah a lung a thleng ih a fehsal. 30 Cun a fapa pahnihnak hnenah a va feh ih, cutivek thothoin a va ti ve. Cule a fapa in a sawn ih, ‹Bawipa, ka feh ding,› tiah a ti. Asinan a feh lo. 31 Cu te pahnih lakah zo in so a paih duh zawng a tuah?» tiah a ti hai.\\nAnnih in a hnenah, «A pakhatnak pa in,» tiah an ti.\\nJesu in an hnenah, «Thungaiin ka lo sim, siahkhawngtupawl le hlawhhlângpawl cu nan hlanah Pathian uknak ah an lut ding. 32 Ziangahtile John cu dingfelnak lamzin in nan hnenah a ra nân, amah cu nan rak zum lo. Asinan siahkhawngtupawl le hlawhhlângpawl cun amah cu an zum a si. Amah cu nan rak hmu ko nân, nan lung nan thleng lo ih nan zum lo.\\nMar 12:1-12; Luk 20:9-18\\n33 «A dang tahṭhimnak thu hi ngai hrih uh: Ló neitupa pakhat in sabit hmuan a tuah. Cuih a hmuan cu hruang in a kulh. Cule sabit sawrnak ding hrangah khur a lai ih, dawlsâng a sak. Cule hmuan ṭuanhlawh a duhtu hnenah a pek ta ih, ram hlápi ah khualtlawngin a feh. 34 Sabit rah lawh cān a cût zik tikah, a hmuan ṭuanhlawhtupawl hnenah a siahhlawhpawl cu a rah va la dingin a thlah hai.\\n35 «A hmuan ṭuanhlawhtupawl in a siahlawhpawl cu an kai ih, pakhat an vua, pakhat an that ih, a dang pakhat cu lungto in an dêng. 36 A hmaisa hnakih tamdeuh a siahhlawh rual dang a hei thlahsal. Cule a hmuan ṭuanhlawhtupawl cun a hmaisa vek thothoin an rak tuah. 37 Cun a netabikah an hnenah a fapa a hei thlah. ‹Ka fapa cu an ṭihzah ko ding,› tiah a ti.\\n38 «Asinan ló ṭuantupawl in a fapa an hmuh tikah, anmah le anmah lakah, ‹Hi pa hi ro cotupa a si. Ra uh, amah cu that uhsi la, a co ding mi ro laksak uhsi,› tiah an tiaw. 39 Cutin cu pa cu an kai cule sabit hmuan sung ihsin an hlăwnsuak ih, an that.\\n40 «Curuangah sabit hmuan neitupa a rat tikah, cuih a hmuan ṭuanhlawhtupawl parah ziang a tuah pei?» tiah a sut hai.\\n41 Annih in a hnenah, «Cuih misualrálpawl cu siava zetin a that ṭheh hai ding ih, a sabit hmuan cu sabit a rah cān kip ih a covo rah a petu ding hmuan ṭuanhlawhtu mi dangpawl hnenah a pe ding,» tiah an ti.\\n42 Jesu in an hnenah, «Cathianghlim in,\\n‹Inn saktupawl ih an hnawn mi lungto kha,\\nHimi hi Bawipa ih tuah mi a si ih,\\nKan mithmuhah mangbangza a si,›\\na ti mi kha nan rak siar dah lo maw?\\n43 «Curuangah nan hnenah ka lo sim a si, Pathian uknak cu nan hnen ihsin lâk a si ding ih, Pathian uknak rah a suahtu ding miphun hnenah pek a si ding. 44 Cule zokhal cuih lung parih tlu cu a kekkuai ding, cuih lung ih a tlakngah mi sinsin cu leivut vekin a cip nêknêk thluh ding,» tiah a ti.\\n45 Cun puithiam sângpawl le Farasipawl in a tahṭhimnak thupawl an theih tikah, anmai thuhla a rel a si ti an rak theithiam. 46 Cule amah kaihdān ding lamzin an hawl nân, mipi in Jesu cu profet a si tin an pawm ruangah mipi an ṭih.\\n1 Jesu in an hnenah tahṭhimnak thupawl in a sawn hai ih a simsal hai. 2 «Vancung uknak cu a fapa hrangih mo puai a timtuahsaktu siangpahrangpa thawn a bangaw. 3 Cuih mo puai ih ra tel dingih a rak sawm cia zo mipawl ko dingah a siahhlawhpawl a thlah. Asinan an ra tel duh lo.\\n4 «A siahhlawh dangpawl a thlahsal ih, ‹Ka sawm mipawl hnenah, «Ngai hnik uh, zanriah ka timtuah ṭheh zo; ka câwcangpawl le ka ṭilva thau zetzet pawl ka that zo ih, thil ziangkim timtuah cia a si. Mo puai ah cun ra thlang uh,» tiah va sim uh,› tiah a ti.\\n5 «Asinan annih in an rak pawisa lo, anmai duhnak ah an fehsan men. Pakhat cu a ló ah a rak feh, a dang pakhat cu a thil zuarnak hmun ah a feh. 6 Cule a tāng lai mipawl in a siahhlawhpawl cu an kai, ningzakmualphoin an tuah ih an that. 7 Siangpahrang in cuih thu a theih tikah, a thin a so. Cule a ralkappawl a thlah ih, cuih laithattupawl cu an that ih an khua an ur.\\n8 «Cun a siahhlawhpawl hnenah, ‹Mo puai cu tiar cia a si zo, asinan ka sawm mipawl kha a tlak mi an rak si lo. 9 Curuangah zinpipawl ah va feh uhla, nan hmuh zâtzât mo puai ah va sawm uh,› tiah a ti. 10 Cule cuih siahhlawhpawl cu zinpipawl ah an va feh ih, an tawn mi hmuahhmuah misia siseh, miṭha siseh an rak hruaikhawm ih, puai tuahnak hmun cu mikhual an khat.\\n11 «Asinan rawl ei dingih a to mipawl zoh dingin siangpahrang a ra luh tikah, cu tawkah mo puai zawhtupawl ih hruk ding mi sinfen hruh lo tupa pakhat a hmu. 12 Cule a hnenah, ‹Rualpa, ziangtin mo puai sinfen hruh loin hitawk ih na luh?› tiah a ti. Cu pa cun ṭawng ding a thei lo.\\n13 «Cun siangpahrang in a siahhlawhpawl hnenah, ‹A kut le a ke ṭawn uh, hruaisuak uhla, khaw leng a thimnak sungah hlăwn uh. Cu tawkah ṭap le hacâng rialin a um ding,› tiah a ti.\\n14 «Ziangahtile mi tampi kawh an si nân, mi málte lawng hril an si,» tiah a ti.\\nMar 12:13-17; Luk 20:20-26\\n15 Cun Farasipawl cu an pawk ih, amai ṭawng mi in Jesu awk thei dingin an rawnawkhawm. 16 Jesu hnenah Farasipawl in an dungthluntupawl le aHerod-ih milaipawl an hei thlah ih, «Zirhtupa, nang cu midik na si ih, Pathian lamzin cu thutak a sinak vekin na zirh. Hmaisăwng mi zokhal na nei lo, ziangahtile nang cun mi thleidăn na nei lo. 17 Curuangah in sim hnik, ziangtin na ruat? Kaisar hnenih bngunkhuai pek hi Dān in a siang maw, siang lo?» tiah an sut.\\n22:16a Herod: Nauhakpawl thattu Herod a si.\\n22:17b ngunkhuai: Cuzah hnenih pitling mipa lu man siah a si.\\n18 Asinan Jesu in an sualralzia a rak thei ih, «Midepdepawl, ziangahso in hniksak rero? 19 Ngunkhuai hrangih an hman mi paisa cu in rak hmuh hnik uh,» tiah a ti.\\nCule a hnenah dinari paisa pakhat an rak keng.\\n20 Cule Jesu in an hnenah, «Hihi zo-ih zuk a si ih, ziang a nganaw?» tiah a ti.\\n21 Annih in, «Kaisar zuk le hmin,» tiah an ti.\\nCule anih in an hnenah, «Kaisar-ih thilpawl cu Kaisar hnenah pe uhla, Pathian-ih thilpawl cu Pathian hnenah pe uh,» tiah a ti. 22 Cuih kamsuakthupawl an theih tikah an mang a bang zet. Cule Jesu cu an tan ta ih, an fehhlo.\\nMar 12:18-27; Luk 20:27-40\\n23 Cuih ni thotho ah thawhsalnak a um lo titu, Sadusipawl cu Jesu hnenah an ra ih, thu an sut. 24 «Zirhtupa, Mosi in, ‹Mi pakhat cu fāte nei loin a thih asile, cu pa in cithlah mi a neihnak ding hrangah a naupa in cuih a nupi cu a ṭhi pei,› tiah a ti. 25 Kan lakah unau pasarih an um. Upabik cu nupi a ṭhit hnuah a thi. Cithlah mi a neih lo ruangah a naupa hnenah a nupi cu a tān ta. 26 A pahnihnak le a pathumnak pa hnen khalah, cuvek thothoin a cang. A pasarihnak tiangin cuvekin a cang vivo. 27 Netabikah cu nu khal a thi ve. 28 Curuangah thawhsalnak cān ah cu nu cu an pasarih lakah zo bikih nupi a si ding? Ziangahtile an zaten nupi ah an rak nei ciar,» tiah an ti.\\n29 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Nan fehpêng a si, Cathianghlim ih ngan mi le Pathian huham nan thei lo. 30 Ziangahtile thawhsalnak cān ah an ṭhiaw nawn lo ding ih, ṭhitumnak khal a um nawn lo ding, vanram ih Pathian vancungmipawl vek an si sawn ding. 31 Asinan mithi thawhsalnak thu ah cun Pathian in nan hnenih a sim mi nan rak siar dah lo maw? 32 ‹Keimah cu Abraham Pathian, Isak Pathian le Jakob Pathian ka si,› a ti a si. Anih cu mithipawlih Pathian a si lo, a nung mipawlih Pathian a si sawn,» tiah a ti. 33 Mipi in cuih thu an theih tikah, a zirhnak cun an khawruah a harter ngaingai.\\nMar 12:28-34; Luk 10:25-37\\n34 Asinan Farasipawl in Jesu in Sadusipawl ṭawng ding thei lo ko a rak tuah hai ti hna in an theih tikah, an táwngawkhawm. 35 Anmai lakih Dānthiam pakhat in Jesu kha hniksak phahin thu a sut, 36 «Zirhtupa, Dān thu lakah thupek pawimawhbik ziang a si?» tiah a ti.\\n37 Jesu in a hnenah, « ‹Bawipa na Pathian cu na thinlung zaten, na nunnak zaten le na ruahnak zaten na duhdaw pei.› 38 Cumi cu a pakhatnak le a pawimawhbik mi thupek a si. 39 Cule a pahnihnak cu a pakhatnak vek thotho a si: ‹Nangmah le nangmah na duhdawtawk vekin na innhnen na duhdaw pei.›\\n40 Hi thupek pahnih parah Dān thupawl hmuahhmuah le Profetpawl ih ngan mi thupawl hmuahhmuah cu a ṭhumaw ṭheh a si,» tiah a ti.\\nMar 12:35-37; Luk 20:41-44\\n41 Farasipawl an rak tawnkhawmawk tikah, Jesu in thu a rak sut hai, 42 «Khrih thuhla cu ziangtin nan ruat? Zo-ih Fapa a si?» tiah a ti.\\nCule annih in a hnenah, «Anih cu David Fapa a si,» tiah an ti.\\n43 Anih in an hnenah, «Cuti asile ziangahso Thlarau huham ih a ṭawngtu David in amah cu, ‹Bawipa,› tiah a kawh? David in,\\n44 ‹Bawipa in ka Bawipa hnenah,\\nNa ralpawl na keretnak ih ka tuah hlanlo,\\nKa vawrh lamah to aw a ti,›\\n45 Curuangah David in anih cu Bawipa tiah a kawh asile, ziangtin David Fapa a si thei ding?» tiah a ti. 46 Zohman in Jesu cu kam khat hman an sawn thei lo. Cule cuih ni thăwk ihsin zohman in thu dang an sut ngam nawn lo.\\nDānzirhtupawl le Farasipawl an Hmakhua a Pit\\n1 Jesu in mipi le a dungthluntupawl hnenah thu a sim: 2 «Dānzirhtupawl le Farasipawl cu Mosi-ih tonak ah an to. 3 Curuangah thlun dingih an lo fial mi hmuah cu thlun uhla, tuah uh. Asinan an sim mi anmah in an tuah lo ruangah an tuah vekin tuah hlah uh. 4 Ziangahtile annih cun phurh har zet mi thilrit zetzet an tawm ih, mi liang parah an suang. Asinan anmah cun cuih phurrit ṭhawn dingah an kutzung khatte hman an suah duh lo.\\n5 Mi ih hmuh dingah an hnaṭuan mi hmuahhmuah hi an tuah. Curuangah an fulakṭeripawl cu an tumter ih, an sinfen zim fêm an fûalter. 6 Puai hmun ah a sângbik hmunpawl an duh ih, sinakokpawl ah tokham pawimawh bikbik an duh. 7 Dawrhmunpawl ah mi ih upatnak pek an duh ih, ‹Rabbi, Rabbi,› tiih kawh an duh.\\n8 Asinan nannih cu mi in Rabbi tiah lo ko hlah hai seh. Ziangahtile zirhtu pakhat lawng nan nei ih, amah cu Khrih a si, nannih cu nan zaten unau rual nan si. 9 Mi pakhat hman leitlun ah ka pa tiah ko hlah uh; ziangahtile Pa pakhat lawng nan nei ih, anih cu vanram ah a um. 10 Cule mi in zirhtupa ti khal in lo ko hlah hai seh; ziangahtile zirhtu pakhat lawng nan nei ih, amah cu Khrih a si. 11 Asinan nan lakih a ropibik cu nan siahhlawh a si ding a si. 12 Cule zokhal amah le amah a khaisângawtu cu niamter a si ding ih, amah le mah hnuai a dawrtu cu khaisan a si ding.\\n13 «Asinan nannih midepde Dānzirhtupawl le Farasipawl, nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile nannih cun mi dang hrangah vancung uknak sângka nan khar ih, nanmah le nan lut fawn lo. A lut duhtupawl le nan siang fawn lo. 14 Nannih midepde Dānzirhtupawl le Farasipawl nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile nuhmeipawlih inn nan láwng ih, mi bumnak ah rei zetzet thla nan camawter. Curuangah a nasasin mi thuṭhennak nan co ding.\\n15 «Nannih midepde Dānzirhtupawl le Farasipawl, nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile mi pakhat nan biaknaksakhua ih lalut dingah cun khawmual le tifinriat ah nan tlâwng. Mi pakhat nan lakluhngah tikah, nanmah hnakih hell fāte let hnih ah nan cangter.\\n16 «Nannih hruaitu mitcawpawl, nan hmakhua a pit a si! ‹Mi pakhat in temple sal ih sia a săm asile, zianghman a ṭhahnem lo. Asinan zokhal temple sungih a um mi sui sālin sia a săm asile, a sesăm mi in amah le amah a kaihrengaw a si,› tiah nan ti. 17 Nannih mi-â le mitcaw pawl! Khui mi so ropideuh, sui maw, sui thianghlimtertu temple so ropideuh? 18 Nannih cun, ‹Zokhal biakṭheng sālih sesămtu cu, cumi cu zianghman a ṭhahnem lo, asinan zokhal biakṭheng parih thilhlăn mi sal ih sesămtu cu a sesăm mi in amah le amah a kaihrengaw,› tiah nan ti. 19 Nannih mi-â le mitcaw pawl! Khui mi so ropideuh, thilhlăn maw, thilhlăn thianghlimtertu biakṭheng so ropideuh? 20 Curuangah mi pakhat in biakṭheng sālih sia a săm tikah, biakṭheng le a parih um mi thil zaten sia a săm a si. 21 Temple sālih sesămtu cun cuih temple le a sungih cêngtupaih hmin in sia a săm a si. 22 Cule van sālih sesămtu cun Pathian laltokham le a parih totupaih hmin in sia a săm a si.\\n23 «Nannih midepde Dānzirhtupawl le Farasipawl, nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile nannih cun akuṭinan, banethon le ckumin pawl tiang ṭhen hra ṭhen khat nan pe. Asinan a thupisawn mi diknak, zahngainak le rinumnak dānpawl cu nan tān ta. Hipawl hi rak tuah zo ding nan mawi a si, a dangpawl khal kha tuah ṭhulh cuang loin. 24 Nannih lam hruaitu mitcawpawl, fikte fate zetzet cu nan hăpfâi nân, kalauk cu nan dawlh!\\n23:23a kuṭinan: Hmuan ih cīn mi a si ih a hnah cu rawl le in ding mi rim hmuiternakih hman a si.\\n23:23b anethon: Grik ṭawng a si ih, thlai kung rimhmui phun khat a si.\\n23:23c kumin: Grik ṭawng a si ih, rawl hmeh ih an thlak ṭheu mi mu fate takte nei thlai kung a si.\\n25 «Nannih midepde Dānzirhtupawl le Farasipawl, nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile no le khēng leng lam cu fai zetin nan khawlh nân, a sung lam cu mi thil lawnnak le thlahdahawknak in a khat. 26 Nannih Farasi mitcawpawl, no le khēng a leng lam faiter dingah a sung lam khawlh hmaisa uh.\\n27 «Nannih midepde Dānzirhtupawl le Farasipawl, nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile nannih cu si râng hnih mi thlān vek nan si taktak. A leng lam cun mi in mawi zetin an hmu nân, a sung lamah cun milai ruhpawl le bawrhhlawh hlir in a khat. 28 Cutivek thothoin nannih khal a leng lamah cun midingfel ah mi in an lo hmu ding. Asinan nan sung lam cu depdetnak le dān lo ih nunnak in a lo luahkhat a si.\\n29 «Nannih midepde Dānzirhtupawl le Farasipawl, nan hmakhua a pit a si! Ziangahtile profetpawlih thlānpawl nan tuah. Midingfelpawlih lungphunpawl nan ceimawi. 30 Nannih in, ‹Kan pupápawlih san ah hin rak nung ve ta nungla, profetpawlih thisen an suahnak ah kan tel ve lo ding,› tiah nan ti. 31 Cutiih nan ti ruangah nannih cu profetpawl rak thattupawlih tesinfa nan si tiin nanmah le nanmah dokalhawin theihpitu nan si. 32 Nan pupápawlih tahnak cu nannih in khatter lawlaw uh.\\n33 «Nannih rulpawl, rulngân cithlahpawl! Ziangtin hell thuṭhennak ihsin nan luat thei ding? 34 Curuangah, ngai hnik uh, nan hnenah profetpawl le mifimpawl le Dānzirhtupawl ka thlah a si. Cule nannih in a hrekkhat cu nan that ding ih, nan khengbĕt ding. A dangpawl cu nan sinakokpawl ah nan vaw ding ih, khaw khat hnu khaw khat nan tiduhdah vivo ding. 35 Cumi ruangah leitlun ih midingfelpawl thisen nan rak suah mi hmuahhmuah, Abel thisen ihsi thăwkin temple le biakṭheng karlakih nan rak thah mi Berekiah fapa Zekariah thisen tiang mawhnak cu nanmai parah a tla ṭheh ding. 36 Thungaiin ka lo sim a si, cuih thil hmuahhmuah cu tuih san minungpawl parah a rung thleng leh ding.\\n37 «Maw Jerusalem, Jerusalem, profetpawl na that ih, na hnenih Pathian in a thlah mipawl cu lungto in na dengthat. Arpi in a fātepawl a thla hnuaiih a ăwp vekin na falepawl cu vei ziang zat meng so lo khawmsak ka tum, asinan nan rak duh lo! 38 Ngai hnik uh, nan inn cu ṭhing reprepin tansan a si. 39 Ziangahtile nan hnenah ka lo sim a si,\\n‹Bawipaih hmin ih ra cu thangṭhatin um seh!›\\ntiih nan ti lai hlanlo in hmu nawn lo ding!» tiah a ti.\\nMar 13:1-2; Luk 21:5-6\\n1 Temple kulh sung ihsin Jesu cu suak in a feh, cule a dungthluntupawl a hnenah an ra ih, temple innpawl cu an hei khih. 2 Cule Jesu in an hnenah, «Hi thil hmuahhmuah hi nan hmu a si lo maw? Thungaiin ka lo sim, lungto pakhat parih lungto a suangaw mi pakhat hman tâng loin hlăwn ṭheh an si leh ding,» tiah a ti.\\nSan Cemnak ding Hminsinakpawl\\nMar 13:3-13; Luk 21:7-19\\n3 Olif Tlang parih Jesu a to laiah, zohman ih theih loin a dungthluntupawl a hnenah an ra ih, «Cuih thilpawl cu ziang tikah a thleng ding? Na ratsalnak ding le san cemnak ding hminsinnak cu ziang vek a si ding? In sim aw,» tiah an ti.\\n4 Cule Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Zohman ih an lo bumlonak dingah va fimkhur uh. 5 Ziangahtile ka hmin in mi tampi an ra ding ih, ‹Khrih cu keimah hi ka si,› tiah an ti ding, cule mi tampi an bum ding. 6 Ral doawknak thupawl le raldoawk ding titi thupawl nan thei ding. Asinan nan buailonak dingah fimkhur uh. Ziangahtile hi thil hmuahhmuah cu an ra thleng tengteng ding, asinan a cemnetnak cu a si hrih lo ding. 7 Ziangahtile miphun pakhat le pakhat an doaw ding, ram le ram an doaw ding. Cule mangṭampawl, nathrisiapawl le linghnînpawl tla hmun dangdangah a um ding. 8 Hi thil hmuahhmuah cu nauhrinnat hramthăwknak an si.\\n9 «Cun harsatnak ah an lo thlĕn ding ih, an lo that ding, cule ka hmin ruangah miphun hmuahhmuah in an lo hua ding. 10 Cule mi tampi an tlu ding, pakhat le pakhat an phiarsawmaw ding ih, pakhat le pakhat an huaaw ding. 11 Cun profet deu tampi an suak ding ih, mi tampi an bum ding. 12 Dān lo ih nun a karh ding ruangah, mi tampi ih duhdawtnak a dai ding. 13 Asinan a cemnet tiangih a tuarsuaktu cu rundam a si ding. 14 Cule hi lalram thuthangṭha hi leitlun pumpi ah phuan a si ding. Cumi cu miphun hmuahhmuah hnenah theihpitu a si ding, cule a cemnetnak a thleng ding.\\nMar 13:14-23; Luk 21:20-24\\n15 «Curuangah profet Daniel ih sim mi fihnungza siatnak cu hmun thianghlim ih a din nan hmuh tikah, cumi a siartu pauhpauh cun theithiam seh. 16 Cumi nan hmuh tikah, Judia peng ih a um mipawl cu tlang parah tlân hai seh. 17 Inn parih a um mi cu thil lasuak dingin a inn sungah rung ṭum hlah seh. 18 Cule ló ih a um mi cu a hnipuan la dingin a inn ah tlungkir hlah seh. 19 Cuih cān ih favun mipawl le nausen hnawifawp neitupawl an hmakhua a pit a si! 20 Nan tlan cān cu thlatang le Sabbath ni a silonak dingin thlacam uh. 21 Ziangahtile leilung hramthăwk ihsin tuihni tiang a um dah kêl lo mi le hmai lam khalih a umsal nawn lo ding mi harsatnak rapthlak a thleng ding. 22 Cuih cān cu tawiter a si lo ahcun, zohman a tâng an um lo ding. Asinan hril mipawl ruangah cuih cān cu tawiter a si ding.\\n23 «Cun zo in simaw, ‹Ngai hnik, Khrih cu hinah a um,› asilole ‹Khinah a um,› an lo ti asile va zum hlah uh. 24 Ziangahtile khrih deupawl le profet deupawl an suak ding ih, cang thei sehla, hril mipawl hman an bum theinak dingah, hminsinnak ropipawl le mangbangza thilpawl an hmuh ding. 25 Ngai hnik uh, a hlankhanin ka lo sim cia a si.\\n26 «Curuangah ngai hnik, ‹Anih cu ramṭhing ah a um,› an lo ti asile, va feh hlah uh. ‹Ngai hnik, anih cu inn sung dĕng pindan ah a um,› an lo ti khalle, va zum hlah uh. 27 Ziangahtile Minung Fapa cu nisuahnak lam ihsin nitlaknak lam tiang nimthlakau a tletsuak vekin a rung lang ding. 28 Ziangahtile mithi ruak umnak kip ah amulukawlh an khawmaw ding.\\n24:28a mulukawlh: Grik ṭawng ah cun vâte cakbik ‹Muvanlai› a si.\\nMar 13:24-27; Luk 21:25-28\\n29 «Cuih harsatnak a cem leveten ni a thim ding ih,\\nThlapi in a êng a suah lo ding,\\nArsipawl tla van ihsin an tla ding ih,\\nVanpawl ih a um mi huhampawl tla an hnîn ṭheh ding.\\n30 Cun Minung Fapa-ih hminsinnak cu van ah a lang ding ih, leilung tlunih hnám hmuahhmuah an ṭap ding. Cule Minung Fapa cu huham le ropitnak nasazet thawn van mero parih a rat kha an hmu ding. 31 Cule tawtawrawt awn ring zet thawn a vancungmipawl a thlah ding ih, lei kil li ihta le van hram khat lam dĕng ihsin khat lam dĕng tiangih a um mi a hril mipawl kha an fĭnkhawm ding.\\nMar 13:28-31; Luk 21:29-33\\n32 «Theipi kung tahṭhimnak ihsin zir hnik uh: A hngepawl an hung no ih, a hnah nopawl a cerhsuah tikah ṭhâl cān a nâi thlang a si ti nan thei. 33 Cuvek thothoin nannih khal in cuih thil hmuahhmuah nan hmuh tikah, Minung Fapa rat cān cu a nâi tuk thlang, cumi cu sângka hram tiangin a thleng ti thei uh. 34 Thungaiin ka lo sim a si, cuih thil hmuahhmuah a kim lai hlanlo tuih san minungpawl hi an hlorál hrimhrim lo ding. 35 Lei le van an hlorál ding, asinan ka kamsuakthupawl cu an hlorál hrimhrim lo ding.\\nZohman in a Ni le a Tikcu an Thei Lo\\n36 «Cuih ni le cuih tikcucān cu zohman in an thei lo, van ih um vancungmipawl hman in an thei lo, ka Pa lawngin a thei. 37 Minung Fapa a rat tikah, Noah san lai vek khan a si ding. 38 Ziangahtile ti a lik hlanah annihpawl cu an ei ih an in, an ṭhiaw ih an hamaw, Noah lawng sungih a luh ni tiang cutin an um. 39 Tilik a tlung ih an zaten a fĕnhlo thluh hlanlo zianghman an rak thei lo. Minung Fapa a rung lăng tik khalah hivekin a si thotho ding. 40 Cun mi pahnih ló ah an um ding, pakhat lâk a si ding ih a dang pakhat cu tān ta a si ding. 41 Nunau pahnih riallung an rial laiah pakhat lâk a si ding ih, a dang pakhat cu tān ta a si ding.\\n42 «Curuangah ralringin um uh, ziangahtile ziang tikah nan Bawipa a ra ding ti nan thei lo. 43 Hihi thei uh, intêkpa in fifir rat ding cān rak thei sehla cu a ralring ding ih, fifir cu a inn sungah a lutter lo ding. 44 Curuangah nannih khal tiar ringring uh, ziangahtile nan rin lo cān ah Minung Fapa cu a ra ding a si.\\n45 «A pu in a sungkua hotu dingih a ret mi, a tikcu teih anmah rawl petu ding siahhlawh rinsantlak le fim cu zo so a si? 46 A pu a rat tikih a ṭuan ding mi hna ṭuan rero ih a hmuh mi siahhlawh cu, mithlawsuak a si. 47 Thungaiin ka lo sim, cuih siahhlawhpa cu a pu in a thilri neih mi hmuahhmuah kilkhawitu ah a ret ding. 48 Asinan siahhlawh ṭhalo cun a thinlungtein, ‹Ka bawipa cu a ra cing lo ding,› tiah a ti. 49 Cule a rualpi siahhlawh dangpawl kha vuak a thăwk ih, zuripawl thawn in le ei in an um. 50 Cuih siahhlawhpaih pu cu a rin lo ni le a theih lo cān ah a ra ding ih, 51 a pu cun a sálpa cu tan hnih ah a sattán ding, cule midepdepawlih co vek a coter ding. Cuih hmun ah ṭap le hacâng rialin a um ding.\\nFala Him Pahra Tahṭhimnak\\n1 «Vancung uknak cu mo neitupa hmuak dingin an meito la ih a fehsuaktu fala him pahra thawn an bangaw ding. 2 Cuih lakih panga cu an fim ih, panga cu an â. 3 Fala â-pawl cun an meito an keng ih, meiti an keng lo. 4 Asinan fala fimpawl cun meiti cu an thâwlpawl in an meitopawl thawn an kengtlang. 5 Mo neitupa a rat tlai ruangah, an zaten an ih a hmu ih an rak itthat ṭheh.\\n6 «Cule zanṭim ah mi pakhat a au ih, ‹Ngai hnik uh, mo neitupa a ra, amah hmuak dingah va feh uh!› tiah a ti. 7 Cutikah cuih fala himpawl cu an zaten an ṭhang ih an meito an timtuah. 8 Cule a â-pawl cun a fimpawl hnenah, ‹Kan meito an mih cuahco ruangah, nan meiti ziangmaw zât tal in pe ve uh,› tiah an ti.\\n9 Asinan a fimpawl cun an sâng ih, ‹Kan lo pe lo ding, nanmah le kanmah hrangah in daih lo pang ding. Cuhnakin meiti zuarpawl hnenah va feh sawn uhla, nanmai hrangah va lei uh,› tiah an ti. 10 Cule meiti lei dingin lamzin ih an feh laiah, mo neitupa cu a ra thleng. A rak tiar mi fala himpawl cu amah thawn mo puai ah an lut, cule sângka an khar.\\n11 «Cuihhnu ah a dang fala himpawl khal cu an rak thlengsal ih, ‹Bawipa, Bawipa, sângka in rak ăwn aw!› tiah an ti.\\n12 Asinan anih in a sawn hai ih, ‹Thungaiin ka lo sim, ka lo thei hai lo,› tiah a ti.\\n13 «Curuangah minung Fapa rat ding ni le tikcucān nan theih lo ruangah ralringten um uh.\\n14 «Ziangahtile vancung uknak cu mi pakhat a siahhlawhpawl koin, a neih mi thilpawl an kilkhawi dingin an hnenah ap tahratih ram hlapi ih khualtlawngpa vek a si. 15 Sál pakhat hnenah, talent panga, a dang pakhat hnenah talent pahnih, a dang pakhat hnenah talent pakhat tiin anmai tithei tawk ciar in a pe. Cule hmakhatteah khual a tlawnsan hai. 16 Talent panga cotupa cu a feh ih, cumi cun sum a tuah. Cule a dang talent panga a ngahbet. 17 Cuvek thothoin talent pahnih cotupa khal in a dang pahnih a ngahbêt ve. 18 Asinan talent pakhat cotupa cu a va feh ih, lei ah khur a lai ih, a pu-ih tangka cu a thup.\\n19 «Cān reipi hnuah cuih siahhlawhpawlih pu cu a ra tlung ih, anmah thawn sum cazin an tifelaw. 20 Talent panga cotupa cu a ra ih, a dang talent panga a rak keng, cule, ‹Bawipa, nang in talent panga i rak pe; zoh hnik, a dang talent panga ka rak ngah,› tiah a ti.\\n21 «Cule a pu in a hnenah, ‹Na tiṭha riai! Nang cu siahhlawh ṭha le rinum na si. Nang cu thil málte parah na rinum a si, thil tampi uktu ah ka lo tuah ding. Na pu-ih aipuannak sungah va lut aw,› tiah a ti.\\n22 «Talent pahnih cotupa khal a ra ih, ‹Bawipa, talent pahnih i rak pe, zoh hnik, a dang talent pahnih ka rak ngah,› tiah a ti. 23 A pu in a hnenah, ‹Na tiṭha riai! Nang cu siahhlawh ṭha le rinum na si. Nang cu thil málte parah na rinum a si, thil tampi uktu ah ka lo tuah ding. Na pu-ih aipuannak sungah va lut aw,› tiah a ti.\\n24 «Cun talent pakhat cotupa cu a ra ih, ‹Bawipa, nang cu mitikherkher na si ti ka lo thei. Na tuhlonak hmun ah na at ih, thlaici na vawrhlonak hmun ah na khawm. 25 Cule ka ṭih ih, ka va feh ih na talent cu lei sungah ka thup. Zoh hnik, na ta cu hi tawkah a um ko,› tiah a ti.\\n26 «A pu cun a sawn ih a hnenah, ‹Nang cu siahhlawh sualrál le mizāngzêl na si. Ka tuhlonak hmun ah ka at ih, thlaici ka vawrhlonak hmun ah ka khawm ti na thei maw si? 27 Ka tangka cu paisa cawihtupawl hnenah rak pe zo ding na si. Cule ka ra tlunkirsal tikah ka paisa cu a ṭhang thawn ka rak la ding nân! 28 Curuangah a hnen ihsin talent cu la uhla, talent tangka pahra neitu hnenah pe uh.\\n29 ‹Ziangahtile thil a neitu kip hnenah pekbêt an si ding ih, tampi an nei hnenhnen ding. Thil le ri nei lo tu cu a neih cia mi hman a hnen ihsin laksak a si ding. 30 Cule khaih siahhlawh santlailopa kha a leng khawthim lakah hlăwn uh. Cuih hmun ah ṭah le hacâng rialnak a um ding,› tiah a ti.\\nTuu le Me Thuṭhennak\\n31 «Minung Fapa cu a ropitnak ih thuamawin a thianghlim vancungmipawl hmuahhmuah thawn a rat tikah, a laltokham parah ropitnak thawn a to ding. 32 A hmaiah miphun hmuahhmuah an fĭnkhawmaw ding. Cule tuukhāltu in a tuupawl me lak ihsin a thliardan bangin a thlairdang hai ding. 33 Cule tuupawl cu a vawrh lamah a ret ding ih, mepawl cu a keh lamah a ret ding. 34 Cun Siangpahrang in a vawrh lamih umpawl hnenah, ‹Nannih ka Pa ih thlawsuah rak pek zo mipawl, ra uh, leilung sēm tir ihsin nan hrangih a rak timtuah mi lalram cu nan ro ah co uh. 35 Ziangahtile ka ril a rawn laiah nannih in ka ei dingah rawl in pe. Ka ti a hāl laiah nannih in ka in ding in pe. Mikhual ka si laiah nan inn ah in thlengter. 36 Taklawngih ka um laiah hruh ding in pe; ka nat laiah in ra veh; thawng ka tlak laiah ka hnenah nan ra,› tiah a ti hai ding.\\n37 «Cun midingfelpawl cun, ‹Bawipa, ziang tikah na rilrawn kan lo hmu ih rawl kan lo pek? Asilole ziang tikah na tihāl kan lo hmu ih in ding kan lo pek? 38 Ziang tikah mikhual na si lai kan lo hmu ih kan inn ah kan lo thlengter? Ziang tikah taklawngih na um kan lo hmu ih hnipuan kan lo pek? 39 Asilole ziang tikah na nat le thawng na tlak kan lo hmu ih na hnenih kan rat dah?› tiah an sâng ding.\\n40 «Cule Siangpahrang cun a sâng hai ding ih an hnenah, ‹Thungaiin ka lo sim, ka unaulepawl lakih a tenaubik pakhat parih nan rak tuah mi cu ka parih tuah nan si,› tiah a ti ding.\\n41 «Cun a keh lamih um mipawl hnenah, ‹Nannih camsiat mipawl, Diabol le a vancungmipawl hrangih rak timtuah mi kumkhaw meisa sungah ka hnen ihsin feh uh. 42 Ziangahtile ka rilrawn laiah ka ei dingah rawl in rak pe lo; ka ti a hāl laiah ka in ding in rak pe lo. 43 Mikhual ka si laiah in thlengter lo; taklawngih ka um laiah hruh ding in rak pe lo; ka nat lai le thawng ka tlak laiah in rak veh lo,› tiah a ti hai ding.\\n44 «Cun annih khal in, ‹Bawipa, ziang tikah rilrâwng le tihâl in siseh, mikhual le taklawng in siseh, nâ le thawngtla in kan lo hmu na cingin lo tuamhlawm loih kan um?› tiah an sâng ding.\\n45 «Cutikah anih in an hnenah, ‹Thungaiin ka lo sim, hi minungpawl lakih a tenaubik pakhat parih nan tuah lo mi cu ka parih tuah lo nan si,› tiah a sâng hai ding. 46 Cule annih cu kumkhaw cawhkuanpeknak sungah an fehhlo ding ih, midingfelpawl cu kumkhaw nunnak sungah an feh ding,» tiah a ti.\\nMar 14:1-2; Luk 22:1-2; Joh 11:45-57\\n1 Cun hitin a rak si, Jesu in cuih thupawl hmuahhmuah a sim ṭheh tikah, a dungthluntupawl hnenah, 2 «Tuih hnu ni hnihnak ah Lanta puai a um ding ti nan thei. Cule Minung Fapa cu khengbĕt dingah pek a si ding,» tiah a ti hai.\\n3 Cun puithiam sângpawl, Dānzirhtupawl le miupapawl cu Kaiafas an ti mi puithiam lubikih inn tual ah an táwngawkhawm ih, 4 hrăwkhrawl zetin Jesu kaihdān ding le thah theidān ding an ruatkhawm. 5 Asinan annih cun «Puai ni ah cun si hlah seh, mipi an buai pang ding,» tiah an ti.\\nMar 14:3-9; Joh 12:1-8\\n6 Jesu cu Bethany khua ah a rak phār dah mi Simon-ih inn ah a um. 7 Nunau pakhat cu Jesu hnenah alabasṭa lung ih tuah mi thâwl in hriak rimhmui mankhung zet a rak keng ih, rawl ei dingin Jesu cabuai a kil laiah a lu ah cuih hriak cu a burh. 8 A dungthluntupawl in cumi an hmuh tikah, an thin a heng tuk ih, «Ziangah so hi hriak rimhmui cu a riarálter men? 9 Ziangahtile cuih hriak cu man tampi ah zuarin a tangka cu mifarahpawl rak pek tak ding,» tiah an ti.\\n10 Asinan Jesu in cuih thu a theih tikah, an hnenah, «Ziangah cuih nunau cu nan tibuai rero? Anih in ka parah thil ṭha a tuah a si. 11 Ziangahtile mifarahpawl cu nan hnenah an um ringring ko. Asinan kei cu nan hnenah ka um ringring lo ding. 12 Ziangahtile ka taksaruangpum parih hriak rimhmui a burh hi, keimah phumnak ding a rak timtuah a si. 13 Thungaiin ka lo sim, hi thuthangṭha an simnak leitlun pumpi ah, hi nuih tuah mi khal amah hngilhlonak ah an sim ringring ding a si,» tiah a ti.\\n14 Cun a dungthluntu hleihnih lakih pakhat, Judas Iskariot an ti mi pa cu puithiam sângpawl hnenah a va feh ih, 15 «Nan hnenih Jesu ka lo pek asile, ziang in pe ding?» tiah a ti hai. Cule annih in angun paisa 30 pe dingin an lung a kim. 16 Cuih cān thăwk ihsin Judas in Jesu phiarsawm theinak ding cān remcâng a hawl.\\n26:15a ngun paisa: Ngun paisa pakhat hi darakma pali tluk a si ih, darakma pakhat cu mi pakhat ni khat hlawh a si.\\nMar 14:12-21; Luk 22:7-13\\n17 Thilnu telh lo Sang Puai a ni khatnak ah Jesu hnenah a dungthluntupawl an feh ih, «Khuiah so na ei ding mi Lanta rawl lo timtuahsak ding in duh?» tiah an ti.\\n18 Cule anih in, «Khawpi sungih mi pakhat hnenah va feh uhla, a hnenah cun, ‹Zirhtupa in, «Ka cān a nâi thlang, ka dungthluntupawl thawn na inn ah Lanta puai ka hmang ding,» a ti,› tin va sim uh,» tiah a ti.\\n19 Cule a dungthluntupawl cun Jesu ih a cah mi vekin an tuah ih, Lanta rawl cu an timtuah.\\n20 Zan lam a thlen tikah, Jesu cu hleihnih pawl thawn cabuai a hil. 21 Cule an ei laiah, Jesu in, «Thungaiin ka lo sim, nan lakih mi pakhat in i phiarsawm ding,» tiah a ti.\\n22 Cule annih cu nasazetin an riah a sia ih, pakhat hnu pakhat a hnenah, «Bawipa, keimah ka si maw?» ti an thăwk.\\n23 Anih in a sawn hai ih, «Keimah thawn khēng pakhat sungih sang a hnimtlangtu in i phiarsawm ding a si. 24 A thuhla an rak ngan vekin, Minung Fapa cu a feh taktak ding. Asinan Minung Fapa a phiarsawmtupa cu a hmakhua a pit. Cu pa cu rak suak lo lawlaw sehla a hrangah a ṭhasawn ding nân!» tiah a ti.\\n25 Cun Jesu phiarsawmtu ding Judas in a sawn ih, «Rabbi, keimah ka si maw?» tiah a ti.\\nJesu in a hnenah, «A si, nangmah rori ih na sim vek hin a si ko,» tiah a ti.\\nMar 14:22-26; Luk 22:14-23\\n26 Rawl an ei laiah, Jesu in sang a la ih, lungawi thu a sim hnuah, a phel ih a dungthluntupawl a pek hai. «La uhla, ei uh, hihi ka taksaruangpum a si,» tiah a ti.\\n27 Cun no cu a la ih, lungawi thu a sim hnuah a pe hai. «Nan zaten rak in uh. 28 Ziangahtile himi cu sualpawl ngaidamnak ding hrangih mi tampi hrangih ka thlet mi ka thisen thukham thar a si. 29 Ka lo sim a si, ka Paih uknak sungah nanmah thawn a thar ka insal ni a thlen lai hlanlo, hi sabit ti cu ka in nawn lo ding,» tiah a ti.\\n30 Cule thangṭhatnak hla an sak hnuah, Olif Tlang ah an feh.\\nMar 14:26-31; Luk 22:31-34; Joh 13:36-38\\n31 Cun Jesu in an hnenah, «Tuihzan ah keimai ruangah nan tlu ṭheh ding. Ziangahtile,\\nTuu rûnrual an ṭekdarh ding,›\\n32 «Asinan ka thawhsal hnuah, nan hmaiah Galili peng ah ka feh ding,» tiah a ti.\\n33 Peter in a sawn ih a hnenah, «Nangmah ruangah mi hmuahhmuah an tlûk ṭheh hmanah, kei cu ka tlu dah lo ding,» tiah a ti.\\n34 Jesu in a hnenah, «Thungaiin ka lo sim, tuihzan ah ar a khuan hlanah, vei thum i phatsan ding,» tiah a ti.\\n35 Peter in a hnenah, «Na zawngih thi ve ding si hman ningla, ka lo phatsan hrimhrim lo ding,» tiah a ti. Dungthluntu zaten cutin an ti ṭheh.\\nMar 14:32-42; Luk 22:39-46\\n36 Jesu cu a dungthluntupawl thawn Gesmani an ti mi hmun an va thleng ih, a dungthluntupawl hnenah, «Thlacam dingah khitawk ih ka va feh sung hmuah hi tawkah rak to uh,» tiah a ti. 37 Cule a hnenah Peter le Zebedi fapa pahnih tla a hruai hai ih, Jesu cu riahsia le vansang zetih um a thăwk. 38 Cun anih in an hnenah, «Ka thinlung hi thihnaktlak khawpin le nasazetin a riah a sia a si. Hi tawkah hin um uhla, in menpi uh,» tiah a ti hai.\\n39 Cule málte hladeuhah a va feh ih a băwkkhup, cule, «Maw ka Pa, a cang thei asile hi no hi ka hnen ihsin lănter aw. Asinan ka duh vekin si hlah seh, nangmai duh vekin si sawn seh,» tiah thla a cam.\\n40 Cun a dungthluntupawl hnenah a ra kir ih an itthat ṭheh ti a hmuh tikah, Peter hnenah, «E khai, nazi pakhat te tal in menpi thei lo maw? 41 Ralring uhla thlacam uh, culoasile sualfawrhnak ah nan lut pang ding. Thlarau cun a duh taktak ko nân, taksa cu a cak lo a si,» tiah a ti.\\n42 A vei hnihnak a va fehsal ih thla a cam, «Maw ka Pa, hi no hi in loin ka hnen ihsin a lan thei lo ding asile, nangmai duhnak vekin si ko seh,» tiah a ti.\\n43 Cule a feh ih an itthah ṭheh kha a hmu lala, ziangahtile an ih a hmu tuk. 44 Cun a tân ta hai ih a fehsal, cule a vei thumnak a cam kēl mi vekin thla a cam.\\n45 Cun a dungthluntupawl hnenah a kirsal ih an hnenah, «Itthat hrih uhla, cawl hrih ko uh. Ngai hnik uh, a tikcu a thleng zo. Minung Fapa cu misualpawl kut ah phiarsawm a si thlang. 46 Tho uhla, feh uhsi. Ngai hnik uh, i phiarsawmtupa nâi teih a ra thlen zo khi!» tiah a ti.\\nMar 14:43-52; Luk 22:47-53; Joh 18:1-11\\n47 Cule a ṭawng rero laiah, ngai hnik, a dungthluntu hleihnih lakih pakhat, Judas cu puithiam sângpawl le miupapawl ih rak thlah mi, ralnâm le talhtum keng mi tampi thawn a ra thleng. 48 Jesu phiarsawmtupa cun puithiam sângpawl le miupapawl cu theihthiamnak a rak pek cia, «Ka hnăm ding mi pa cu nan kaih duh mi pa a si, kai uh,» tiah a ti.\\n49 Jesu cu a pan vurvo ih, «Rabbi, cibai!» a ti ih a hnam.\\n50 Cule Jesu in a hnenah, «Rualpa, ziangahso na rat?» tiah a ti.\\nCun mipi an ra ih, Jesu cu an kai, cule an hruai. 51 Cule ngai hnik, Jesu hnenih a um mipawl lakih mi pakhat in a kut a suah ih a ralnâm a zûk, puithiam lubikih siahhlawhpa cu a sat ih, a hna a sahthlak.\\n52 Cule Jesu in a hnenah, «Na ralnâm cu a kawm sungah retsal aw. Ziangahtile ralnâm lēntu hmuahhmuah ralnâm in an thi ding. 53 Asilole vancungmi lizon hleihnih hnakih tam i run pe dingin, ka Pa hnenih dil thei lo ah maw i ruah? 54 Asinan cuvekin si hnik sehla, Cathianghlim ih a sim mi cu ziangtin a kim thei ding?» tiah a ti.\\n55 Cuih cān ah Jesu in mipi hnenah, «Suamhmang kai ding bangin ralnâm le talhtum thawn keimah kai dingah maw nan rat? Ni tin temple kulh sungah thuzirh in nan hnenah ka to ko nân in kai fawn lo. 56 Profetpawlih ngan mipawl a kim theinak dingah hi thil hmuahhmuah hi a cang a si,» tiah a ti. Cutikah a dungthluntu hmuahhmuah in Jesu cu tân tain an tlanhlohsan ṭheh.\\nMar 14:53-65; Luk 22:66-71\\n57 Cule Jesu a kaitupawl in Dānzirhtupawl le miupapawl an rak punkhawmnak hmun puithiam lubik Kaiafas hnenah an hei hruai. 58 Asinan Peter cun hla nawnin puithiam lubikih inn tual tiang a hei thlun. Cule a sungah a lut ih, ziangvekin thil a cang pei ti hmuh duh ah a sungah a lut, cule temple kiltupawl hnenah a to.\\n59 Cuih cān ah puithiam sângpawl, miupapawl le Sanhedrinpawl hmuahhmuah cun Jesu dokalhin amah thah theinak ding theihpinak diklo an hawl rero. Asinan zianghman an hmu lo. 60 Theihpitu diklo tampi hmai lamah an ra suak ko nân, zianghman an rak hmu lo. A netnakah theihpitu diklo mi pahnih an ra suak ih, 61 «Hi pa hin, ‹Pathian temple ka ṭiatbăl thei ih, ni thum sungah ka saksal thei,› a ti,» tiah an ti.\\n62 Cule puithiam lubik a hung ding ih, Jesu hnenah, «Ziang tal na sawn ve hai lo ding maw? Hipawl in nangmah dokalhih an thutheihtermipawl hi ziangtin a si?» tiah a ti.\\n63 Asinan Jesu cu daiten a um thotho. Cule puithiam lubik cun a sâng ih a hnenah, «Nangmah cu Pathian Fapa, Khrih na si le si lo in sim dingin a nung mi Pathian sālin ka lo ngen a si!» tiah a ti.\\n64 Jesu in a hnenah, «Na sim mi vekin a si ko. Sikhalsehla, nan hnenah ka lo sim, hmai lam cān ah Minung Fapa hi huham neitupaih vawrh lamih a to le van mero parih a rat khal nan hmu leh ding,» tiah a ti.\\n65 Cun puithiam lubik cun a hnipuan a thlek ih, «Hi pa in Pathian a thangsiat zo! Theihpitu dang kan ṭul nawn maw si? Zoh hnik uh, Pathian a thangsiatzia cu atu ah khan nan thei a si! 66 Ziangtin nan ruat?» tiah a ti.\\nAnnih in an sawn ih, «Anih cu thitlak hrimhrim a si,» tiah an ti.\\n67 Cun a hmaiah cīl an phui ih, an kuttum in an thawng. Cule mi dangpawl in an kut zaphak in an beng. 68 «Nang Khrih, profet thuphuan in kan hnenah thu phuang aw, a lo veltu hi zo a si?» tiah an ti.\\nMar 14:66-72; Luk 22:54-62; Joh 18:15-18, 25-27\\n69 Cuih cān ah Peter cu tual ah a rak to. Cule hnenumnu pakhat a hnenah a ra ih, «Nang khal Galili peng mi, Jesu thawi umtlang mi na si,» tiah a ti.\\n70 Asinan anih in, «Na sim mi cu ka thei lo,» tiah an zate hmaiah a pha.\\n71 Cule Peter cu inn hmai kăwtka lamah a va feh ih, cu tawkah hnenum nunau dang pakhat in a rak hmu. Cule cu nu cun cutawk ih um mipawl hnenah, «Hi pa khal hi Nazareth Jesu hnenih um mi a si,» tiah a sim hai.\\n72 Cule Peter in, «Cu pa cu ka thei lo!» tiah sesămin a pha lala.\\n73 Cuih hnu málte rei deuhah, cutawk ih a ding mipawl in Peter hnenah, «Nang khal hi an lakih mi pakhat na si rori ko, ziangahtile na awcawi in a lang a si,» tiah an ti.\\n74 Cun Peter cun siatcamawk le sesăm a thăwk ih, «Cu pa cu ka thei lo!» tiah a ti. Cuveten ar a khuang. 75 Cule Peter cun Jesu in an hnenih a sim mi a kamsuakthu, «Ar a khuan hlanah vei thum i phatsan ding,» a ti mi kha a vun máng. Cule Peter cu lengah a suak ih, nasazetin a ṭap.\\nMar 15:1-5; Luk 23:1-5; Joh 18:28-38\\n1 Zingpit teah puithiam sângpawl hmuahhmuah le miupapawl cu, Jesu dokalhin amah that dingah thu an ruatkhawm. 2 Cule Jesu cu an ṭawn ih an hruai, cule uktu Ponṭias Pilat kut ah an thlĕn.\\nJudas a Thlaithataw\\n3 Cun Jesu a rak phiarsawmtu Judas in Jesu thiamlo an coh ti a hmuh tikah, a siraw ih, angun paisa 30 rual cu puithiam sângpawl le miupapawl hnenah a va khirhsal, 4 cule, «Mawh nei lo thisen phiarsawm in thilsual ka rak tuah a si,» tiah a ti.\\n27:3a ngun paisa: 26:15 simfiangnak zoh aw.\\nAsinan annih in, «Cucu kan hrangah a pawinak ziang a um? Nangmah na titi in va ti aw,» tiah an ti.\\n5 Cule ngun paisapawl cu temple hmun thianghlim sungah a hlăwn ih a suak. Cule a va feh ih amah le amah a thlaithataw.\\n6 Cule puithiam sângpawl cun cuih ngun paisapawl cu an la ih, «Himi cu thisen man a si ruangah temple sung hlawnthil bawm ih ret ding cu kan dān in a siang lo,» tiah an ti. 7 Cule an relkhawm ih, cuih paisa in beltuahtupaih ló an lei. Cumi cu ram dang mipawl phumnak hmun ah an hmang. 8 Curuangah cuih ló cu tuihni tiangin Thisen Ló tiah an ko.\\n9 Cumi cun profet Jeremiah in thil cang ding mi a rak sim cia mi cu a kimter. Profet Jeremiah in, «Israel-mipawl in a parih a man an rak khiah mi ngun paisa 30 cu an la ih, 10 Bawipa in thu i pek mi vekin, beltuahtuih ló hrangah cuih paisa cu an pe,» tiah a ti.\\nPilat in Jesu a Hliakhlai\\n11 Jesu cu uktu bawi hmaiah a ding ih, uktu bawi cun, «Jew-pawlih Siangpahrang na si maw?» tiah a sut.\\nCule Jesu in a hnenah, «Na sim vek cu a si ko,» tiah a ti.\\n12 Puithiam sângpawl le miupapawl in sual an puh rero laiah, anih in zianghman a sawn hai lo. 13 Cun Pilat in a hnenah, «Nangmah dokalhin thil tampi thutheihpinak an rak ken rero hi teh na thei lo maw?» tiah a ti. 14 Asinan Jesu in kam khat hman a săwn lo ruangah, uktu bawipa cu a mang a bang zet.\\nMar 15:6-15; Luk 23:13-25; Joh 18:39-19:16\\n15 Lanta puai tinten uktu bawi in mipi ih an duh mi thawngtla pakhat an hnenah a suah ṭheu. 16 Cuih cān ah, mi hmuahhmuah ih an theih mi thawngtla pakhat, Barabbas an ti mi pa a um. 17 Curuangah an punkhawmawk hnuah, Pilat in an hnenah, «Zo ka lo suahsak nan duh? Barabbas maw, Khrih an ti mi Jesu deuh?» tiah a ti hai. 18 Ziangahtile iksiknak ruangah a kut ah Jesu an thlĕn ti a thei.\\n19 Thuṭhennak tokham parih Pilat a to laiah, a nupi in, «Khaih midingfelpa parah zianghman rak tuah hlah, ziangahtile amai ruangah ka mang ah tuihsun ah thil tampi ka rak tuar a si,» tiin thu a cah.\\n20 Asinan puithiam sângpawl le miupapawl in Barabbas cu dil ih, Jesu cu that dingin mipi an rak hminngah cia. 21 Uktu bawi cun an hnenah, «Hi mi pahnih lakah zo deuh suah ningla nan duh?» tiah a sâng hai.\\nCule annih in, «Barabbas!» tiah an ti.\\n22 Pilat in an hnenah, «Cuti asile, Khrih an ti mi Jesu hi ziangtin ka tuah ding?» tiah a ti hai.\\nAn zaten, «Khengbĕt aw!» tiah an ti.\\n23 Cun uktu bawi cun, «Ziangruangah, ziang thil ṭhalo so a tuah ih?» tiah a ti.\\nAsinan annih in, «Khengbĕt aw!» tiah an au sinsin.\\n24 Pilat in zianghman tisuak thei mi a nei lo ih, buainak a suak sawn ding ti a hmuh tikah, tidai a la ih, mipi hmaiah a kut a khawlh. «Kei cu hi midingfelpaih thisen ah mawhnak ka nei lo. Nanmah nan titi in ti uh,» tiah a ti.\\n25 Cule mipi zaten an sawn ih, «A thisen cu kan par le kan falepawl parah um ko seh,» tiah an ti.\\n26 Cule Barabbas cu an hnenah uktu bawi cun a suah ih, Jesu cu a ralkappawl a vuakter, cule khĕnbet dingin a ralkappawl kut ah a pe.\\nMar 15:16-20; Luk 22:63-65\\n27 Cun uktu bawi-ih ralkappawl in Jesu cu Praetorium sungah an luhpi ih, aralkap bur khat pumpi in an kulh. 28 Cule a hnipuan an hlihsak ih, kâwrfual senlar an hruhter. 29 Hling ih an phiar mi lukhum a lu ah an khumter ih, a vawrh lam kut ah câltefung an kengter. Cule a hmaiah an khuk an bil ih, an hmuhsuam, cule, «Jew-pawlih Siangpahrang, salam kan lo pe!» tiah an ti. 30 Cun a parah cīl an phui, câltefung an lâk ih, a lu ah an vuak. 31 An hmuhsuam hnuah, a kâwrfual an hlihsak ih, amai hnipuan an hruhter, cule khengbĕt dingin an hruaisuak.\\n27:27a ralkap bur khat: Rom ralkap legion khat ṭhen hra ih ṭhen khat a si ih, ralkap 600 hrawng an um.\\nMar 15:21-32; Luk 23:26-43; Joh 19:17-27\\n32 Cutiih an feh laiah, Sairin ram ihsin mi pakhat Simon an ti mi pa an táwng ih, hranhramin Jesu-ih khraws cu an putter. 33 Cule Golgotha ti mi hmun an va thleng, a tican cu Lu Ruh Hmun tinak a si. 34 Cu tawkah, a in dingah Jesu cu thil khâ thawi rawi mi sabitzu thûr an pek. A tep ih, a in duh lo. 35 Cule,\\ntiih profet in thil cang ding mi a sim mi a kim theinak dingah, an khĕnbet hnuah camcawhfung zûkin a hnipuan cu an rak zemaw.\\n36 Cuih hmun ah cun an to ih, amah cu an kil. 37 Cule Jesu lu tlunah sual an puhnak,\\n«HIHI JEW-PAWLIH SIANGPAHRANG JESU A SI,»\\ntiih ngan mi an tar.\\n38 Cun amah thawn suamhmang pahnih, a vawrh lamah pakhat, a keh lamah pakhat an khengbĕt. 39 Cule a kiangih a fehtupawl in Jesu cu an zăwkzet, an lu an thinhnawh. 40 Cule, «Nang temple ṭhiatbăl ih, ni thum sungih a saksaltupa, nangmah le nangmah run aw hnik! Pathian Fapa na si ahcun, khraws parin rung ṭum aw,» tiah an ti.\\n41 Cuvek thothoin puithiam sângpawl, Dānzirhtupawl le miupapawl cun hmuhsuamin, 42 «Mi dang cu a run thei nân, amah le amah cu a runaw thei lo. Israel-mipawlih Siangpahrang a si ahcun, khraws par ihsin atu rori ah rung ṭum sehla, amah cu kan zum ding. 43 Anih cun Pathian a rinsan a si; Pathian in a duh asile, atu rori ah runsuak seh, ziangahtile amah in, ‹Keimah cu Pathian Fapa ka si,› a ti,» tiah an ti.\\n44 Amah thawi an khĕnbet mi suamhmang pahnih khal in cuvek thothoin amah cu an zăwkzet ve.\\nMar 15:33-41; Luk 23:44-49; Joh 19:28-30\\n45 Sun nazi hleihnih ihsin sîm lam nazi pathum tiang, cuih ram pumpi ah thimkhawzing a tlung. 46 Cule sîm lam nazi pathum hrawngah Jesu cu ring zetin, «Eloi, Eloi, lama sabakthani?» tiah a au. A tican cu,\\n«Ka Pathian, ka Pathian, ziangahso i fehsan?» tinak a si.\\n47 A kiangih a ding mi, mi hrekkhat in, cumi an theih tikah, «Hi pa hin Elijah a ko a si hi!» tiah an ti. 48 An lakih mi pakhat a va tlân lohli ih, atihawp a lâk, cumi cu sabitzu thûr sungah a hnim ih, câlte ko zimah a ṭem, cule in dingah Jesu a pe.\\n27:48a tihawp: Grik ṭawng cun spoggos ti a si ih, tifinriat sung um rannung a si, nasazetih ti hawp thei, ruh zâng zet nei a si.\\n49 A dangpawl in, «Um hrih hnik seh, amah run dingah Elijah a rat le rat lo zoh hnik uhsi,» tiah an ti.\\n50 Cule Jesu cu ring zetin a ausal ih, a thlarau a thlah.\\n51 Cun ngai hnik, temple hmun thianghlim sungih puanzar cu a lu zim ihsin a tawdĕng tiang ṭhen hnih ah a tlek. Cule leilung a hnîn ih, lungpipawl tla an kûai. 52 Thlānpawl an áwngaw ih, a rak itthat zo mi mithiang taksaruang tampi an tho. 53 Cule Jesu a thawhsal hnuah annihpawl cu thlān sung ihsin an suak, khawpi thianghlim sungah an lut ih, mi tampi hnenah an lang.\\n54 Ralkap 100 hotu le a hnenih um mi, Jesu ruak kiltupawl in linghnîn le thil cang mipawl an hmuh tikah, an ṭih tuk lawmam ih, «Hi pa cu Pathian Fapa rori a rak si ko e!» tiah an ti.\\n55 Cule cu tawkah nunau tampi an rak um. Cupawl cu Galili peng ihsin Jesu rak thluntu le rak tuamhlawmtupawl an si ih, hla nawnin an hei cuan. 56 Cupawl lakah Mary Magdalin, James le Joses nu Mary le Zebedi fapalepawlih nu tla an tel.\\nMar 15:42-47; Luk 23:50-56; Joh 19:38-42\\n57 Zan lam a hung si tikah, Arimathia khua ihsin cu tawkah milianpa pakhat a ra thleng. A hmin cu Joseph a si ih, anih khal Jesu dungthluntu pakhat a rak si ve. 58 Cu pa cu Pilat hnenah a feh ih, Jesu-ih ruang cu a dil. Pilat in a ruang cu amah pe dingin thu a rak pe. 59 Joseph in Jesu ruang cu a la ih, a fai zet mi puan nem páte in a tuam. 60 Cule lungpi a virh mi amai thlān thar sungah a vui. Cule lung tûm zet thlankâ ah a hril ih a fehsan. 61 Cun Mary Magdalin le a dang Mary cu thlanka zawnah an to.\\nPilat in Kiltu a Ret\\n62 Puai hrangih timlamawk ni, a thaisun ah puithiam sângpawl le Farasipawl cu Pilat hmaiah an tawngkhawmaw. 63 Cule annih in, «Bawipa, khaih mibumtupa khan a nun laiah, ‹Ni thum hnuah ka thosal ding,› tiah a ti mi kha kan cîng lai. 64 Curuangah atu ihsin ni thum a kim hlanlo, thlān kha ṭhaten kil dingin thu pe aw. Culoasile zan ah a dungthluntupawl an ra ding ih, a ruak an ru ding, cule mipi kha mithi lak ihsin a rak tho zo tiah an sim ding. Bumawknak netasawn cu bumawknak hmaisasawn hnakin pawi a khawih sawn ding,» tiah an ti.\\n65 Pilat in an hnenah, «Kiltupawl nan nei a si si, va feh uhla, thlān kha a cang theipatawpin him ko tuah uh,» tiah a ti.\\n66 Cule an va feh ih, thlān kha a him theipatawpin an tuah, cuih lung cu tacik an khĕn ih, a kiltu an va ret ta.\\nMar 16:1-8; Luk 24:1-12; Joh 20:1-10\\n1 Sabbath cān a liam ih, zarh khat ih a ni khatnak, zingthlapit khawfingcah zawngah, thlān zoh dingin Mary Magdalin le a dang Mary cu, cu tawkah cun an va feh.\\n2 Cule ngai hnik, nasazetin ling a hnîn; ziangahtile Bawipaih vancungmi cu van ihsin a rung ṭum, cule a ra ih, lung cu thlankâ ihsin a hril ih, a parah a to. 3 Cuih vancungmi lăngdān cu nimthlakau vek a si ih, a hnipuan cu vur bangin a var. 4 Cule thlān kiltupawl in an ṭih tuk ruangah an khūr ih, mithi vekah an cang.\\n5 Cule vancungmi in a sawn hai ih nunaupawl hnenah, «Ṭih hlah uh, ziangahtile an khĕnbet mi Jesu nan hawl a si ti ka lo thei. 6 Anih cu hi tawkah a um nawn lo, ziangahtile a rak sim cia vekin a thosal zo. Ra uhla, Bawipa an phumnak hmun khi zoh hnik uh. 7 Cule zamrang zetin va feh uhla, a dungthluntupawl kha anih cu mithi lak ihsin a thosal zo, tiah va sim uh. Cule zoh hnik uh, nan hmaiah Galili peng ah a feh cia. Cu tawkah nan va hmu ding. Ngai hnik uh, ka lo sim a si,» tiah a ti.\\n8 Cule zamrangten thlān ihsin an fehsuak ih, ṭih phah le aipuang zetin a dungthluntupawl hnenih va thăn dingah an tlân. 9 Cule a dungthluntupawl va sim dingih an feh laiah, ngai hnik, Jesu in a rak táwng hai ih, «Cibai!» tiah a ti. Cule an va pan ih a ke an pawm, cule amah cu an bia. 10 Cun Jesu in an hnenah, «Ṭih hlah uh. Va feh uhla, ka unaupawl kha Galili peng ih feh dingin sim uh, cule cu tawkah in hmu ding,» tiah a ti hai.\\nRalkappawl Nawhthuh an Pe\\n11 Cuih nunau pahnih te cu an feh rero laiah, ngai hnik, thlān kiltu hrekkhat cu khawpi sungah an feh ih, thil cang mipawl hmuahhmuah kha puithiam sângpawl an sim. 12 Cun puithiam sângpawl le miupapawl an táwngaw ih, thu an ruattlangkhawm. Cule ralkappawl kha paisa tampi an pe ih, 13 « ‹Kan rak ihthah sungah a dungthluntupawl kha zan ah an ra ih, amah cu kan hnen ihsin an rûk a si,› tiah nan ti pei. 14 Cuih thu cu uktu bawi hna a thlen asile, kanmah in kan lēm ding ih, harsatnak sung ihsin kan lo hum ding,» tiah an ti.\\n15 Cule thlān kiltupawl in paisa cu an la ih, puithiam sângpawl ih an sim mi vekin an tuah. Cuih thu cu Jew-pawl lakah tuihsun ni tiangih an rel rero mi a si.\\n16 Cun dungthluntu hleikhat pawl cu Jesu ih a rak tiam cianak Galili peng, tlang parah an feh. 17 Amah an hmuh tikah, amah cu an bia. Asinan an lakih mi hrekkhat cun an ringhlel. 18 Cule an hnenah Jesu a ra ih thu a sim, «Lei le van ih thuneihnak hmuahhmuah ka hnenah pek a si zo. 19 Curuangah va feh uhla, miphun hmuahhmuah kha ka dungthluntu ah va tuah uh, Pa le Fapa le Thlarau Thianghlim hmin in baptisma va pe uh. 20 Nan hnenih thu ka lo pek mi thil hmuahhmuah kha thlun dingin va zirh uh. Cule ngai hnik uh, san cem tiangin nan hnenah ka um ringring ding,» tiah a ti. Amen.","num_words":28448,"character_repetition_ratio":0.072,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.359,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"HLAWHTLINNAK THUTHUP – Falam Baptist Church\\nMinistries, Shema News\\nSolomon Val H. Thang\\nLaimi U.S.A kan thlennak hi caan tawkfang a rei vivo thlang ih atu ah kum nga ihsin kum hra karlak kan tambik ding tiah ka ruat. Laimi hrekkhat cu rammi sinak a ngah zo tla kan um vekin hrekkhat cu ngah thei ding ih zuam rero laifang tla kan si ding zum a um. Ramthumnak kan thlen hnu kum ruk kum sarih sung laimi pawl ih kan dinhmun kan thlirsal tikah kanmah le tawk cio in pumcawmnak le nuntukhuasaknak hrangah kan ti theitawk in kan zuam, kan tuan cio ih ahlan kan ram ih kan nuntukhuasak dan thawn thahthim cun lei le van in a dangaw ti sehla a sual lo ding. Inn le lo thatha, mawtawka thatha, hnipuan thatha, thil le ri thatha kan hmang thei, kan dinhmun atawk pam diriam a umzet. Asinan laimi mipum 99% ih kan pumcawmnak hnatuan hi kulihlawh (thazaanghmang ih hnatuan) a si tikah upa (kum 60) hnu ih thlen hi cu ziangawktittha, mino deuh le hitawk ih thanglianmi kan fale pawl hrangah cun hih dinhmun ih um ringirng ding le nuamaw tawk men ding kan si lo, tiah ka ruat. Pathian ih tumtahmi khal hih dinhmun tiang lawng si ding hi cu ka zum hrimhrim lo. Curuangah tuihnu kum hra ah ziangmi kan tuah ding, kan fa le nau pawl ziangvek hnatuan kan tuanter ding, ziangtin hnatuan thatha kan ngah thei ve ding timi hi atu ihsin timtuahnak le hmuitinmi kan neih ding hi a thupizet. Tu ihsin timtuahnak ka neih lo ih kanmah le kanmah kan somsoawk lo asile ziangtik hmanah kulihlawh dinhmun ihsin kan luat thei dah lo ding. Cuih dinhmun ihsin kan luat theinak dingah Laimi nu le pa le thangthar nonawn pawl in tuanvo tumpi kan nei. Cutiih thansonak le hlawhtlinnak kan hmuh theinak dingah minung lam ih kan zuam thei mi le kan tuah tulmi tampi lak sung ihsin tawkfang kan run tarlang ding.\\nTuihnu kum hra ah ziangmi kan tuah ding, kan fa le nau pawl ziangvek hnatuan kan tuanter ding, ziangtin hnatuan thatha kan ngah thei ve ding timi hi atu ihsin timtuahnak le hmuitinmi kan neih ding hi a thupizet.”\\nMirang tong le ca thiam tengteng kan tul\\nHlawhtlinnak lamzin ih in hruailut theitu thil thupi pakhat cu tong thiam hi a si. Khuitawk hmun kan thlen khal ah minung pakhat le pakhat kan pehtlaihnak (commnunication) in neihtertu thupibik pakhat cu tong hi a si. Tong dang phunkhat kan thiam a si ahcun thil dang zianghman kan thiam hrih lo hmanah midang hnakin dot khat kan sang zo. Laimi pawl hi Pathian in tonglam ah in thluasuah ih kan ramsung khal ah tongphun tambik thiam miphun kan si ding, tiah ka ruat. Mirang tong kan tong tik khal ah kan unau kawl pawl hnak in kan awphawi le kan awsuah (pronounciation) a hman ih a mawi deuh. Ramthumnak kan thleng tikah mirang tong hi Laimi kan zate in lo theih lo ih kan zir hrimhrim tulmi leh thiam tengteng ding ih kan zuam tulmi a si. Cuvek thotho in mirang ca khal hi saangtuk kan thiam ciamco lo hmanah malte tal siar thei, ngan thei ding in kan zir a tul. Hnatuannak ah hnatuan felbik, thiambik, cakbik hi Laimi pawl kan si, ti sehla a sual lo ding; asinan ca kan thiam lo le tong kan thiam lo ruangah kan co ngah dingmi dinhmun thatha kan sunral phah theu ka hmu tikah ka thin a nazet theu. Curuangah a thiam hrih lo pawl thiam dingin kan zuam a tul, malte ti thei deuh pawl khal in thiam sinsin dingin zirpeh vivo kan tul. Hitawk ram ih thanglianmi mino pawl khal in mi hmai ih tong dan le pumcawmnak ih hman tlakmi tong thatha pawl kan zir vivo a si ahcun ni nikhat ah Laimi hi International level khal ah hlawhthlinnak kan hmu thei ve ding.\\nMipawlkom thiamtu si kan tul\\nLaimi pawl ih kan hlawhsambikmi pakhat le zir kan tul tuk lai tiih ka hmuhmi pakhat cu mipawlkom thiam hi a si. Mipawlkom thiam sinak in minung pakhat ih nunnak tampi a thleng danglam thei ih hlawhtlinnak khal in pek thei. Mipawlkom thiammi kan si ahcun kan co ngah thei dingmi (opportunity) thil pakhatkhat a um tikah midang hnak in kekar karkhat kan kar zo. Mipawlkom kan thiam ahcun rualpi, mitheih tampi kan nei thei ding ih cuih pawl cun bawmtu kan tul caan ah kanmah hrangah bawmtu tha an si leh ding. Hmeltheih tampi neihnak in thiltampi kan tuahsauk thei. Ahlan ah cun kan unau mirang pawl hin daan le dun vekin an thlun thluh ah ka ruat theu, asinan ka hmuhsuak vivo mi cu hnatuan tha pakhat ngah dingah mah milai, mah rualpi, mah hmeltheih pawl duhsak an nei ih a phunphun in ngah theinak lamzin an hawlsak theu. Mirang an sinak ruangah daan an thlun fekfek cuang lo ih an duhzawng ngahthei dingah daan lo ih thil an tuahmi tampi a um ve. Curuangah mirang pawl in an ti theu mi cu “ziangmi na tuah thiam” (what you can do) timi hnak in “zo na thei”(who do you know) timi hi a thupi sawn an ti theu. Curuangah mi hlawhtling pakhat si kan duh a si ahcun kan umnak kan kawhhran, kan khuatlang le hna`uannak ah mipawlkom thiam dingin zuam ringring ding hi thil thupizet pakhat a si ve.\\nA tha lam ih hmuthiam le ruatthiam kan tul\\nMi pithling pakhat sinak ih tahfung pakhat cu thil hi a tha lam zawng ih ruatthiam le hmuhthiam hi a si. Thil hmuahhmuah a tha lam ih hmuh thei ding cu a harzet men thei, asinan thatnak lam in kan hmuthiam ringring a si ahcun thil tampi kan tuahsuak thei ding. Thil hmuahhmuah a tha lo lam ih hlirtu le hmu ringring tu kan si ahcun mi hawizawnglo ka si, tihi mah le mah theithiamawk a tha. Hnatuannak ah kan rualpi pakhat cu thil hi a tha lam in a hmu thei dah lo, thil tha kan tuahmi hmuahhmuah khal hi a sia zawng hlir in a hmuh ringring. Cuvek pawl cu “Negative thinker” tiah an ko ih zohman ih a kiangah an um peih lo ih biak khal an biak peih lo, zaangfahza a si. Cuvek mizia neitu pawl cu khuitawk khal ah mi hruaitu tha an si dah lo ih, hruaitu an tuan ngah pang hmanah rualpi in “hi nu hi pa cu hna tuanpi a har, hna tuanpi a theih lo” ti an hlawh theu. A tha zawng ih hmuhthiam le hmuhduhnak thinlung kan nei lo ahcun ziangtik hmanah midang thawn hantuan tlang kan theih lo vekin rualpitha khal kan nei dah lo ding. Thil hmuahhmuah a tha lam zawng ih zohthiamtu le hmuthiamtu cun kawhhran le khuatlang hnatuanak khalah mi ih rinsanmi le ngaisangmi an si theu. That lo lam ih hmu ringring, ruat ringring tu kan si ahcun hlawhtlinnak hrangah dawnkhamtu kan nei ringirng ti hi laimi pawl in kan theih a tulzet.\\nMah le mah zumngamnak neih kan tul\\nLaimi pawl ih kan hlawhsamzet mi thil pakhat cu mah le mah zumngamawknak kan neih lo hi a poizet. Mah le mah zumngamnak timi hi kan thanlennak khua le ram, nu le pa, insungsang tlunah tampi a hngataw vekin zir theimi le zuamtheimi tla a si ve fawn. Hrekkhat cu tong kan thiam lo ruangah ah kan tih a hrut, cu’h tihnak in “ka tuahthei, ka ti thei” timi zumnak a hloter theu. Thuthimnak ah U.S.A ka thlen pekte lai ah mirang pawl in in biak ding le ka tih tuk theu; ziangahtile an tongmi ka thei lo pang ding, ti ka phang. Asi lole in biakmi ka letsal thiamlo pang ding ti ka phang. Cuih ka thinphanmi cun in biak ngaingai tikah ziangsi in biak timi tha te’n ngaitheinak kha a hloter, a vaivuanter, aruang cu tong kan thiam lo le kan thei ngaingai lo ruangah a si. Mah le mah zumngamnak kan nei thei lo mi hin thil kan ti theimi le kan tuahthei rorimi tla kan tuah ngaingai tikah tuah thei lo ah in canter theu. Kanmah le kanmah hman kan zumawk ngam lo, kan rinsan ngamawk lo ahcun midang ih rinsanmi le zummi si hi cu a harzet. Curuangah ziangziang kan tuah khal ah kanmah le kanmah zumngamnak (confidence) kan neih le lawng ah midang thinlung kan la (influence) thei ding ih kan hruai thei ding. Mihlawhtling si theinak dingah mah le mah zumngamnak (self-confidence) nei ding hi laimi pawl ih kan tulzet mi thilpkhat a si.\\nFimzirnak ngaina\/uar kan tul\\nZirnak kan colhsan ni cu kan nunnak kan sunralnak a thohnak ni a si. Fimzirnak ka ti tikah phunsang tlawng kai ih cazir lawng hi fimzir a si cuang lo. Zing kan tho ihsin kan hmuhmi, kan tonmi le kan theihmi pawl ihsin zir ding le theih dingmi thil tampi a um. Kan kiangkap ah fimnak in pe theitu thil le ri thatha a um theh, cumi pawl hmangin kan tuahtheimi, kan ti theimi thil tampi a um. Ziangmi kan thiam duh, ziangmi kan thei duh; hawl ding le zirzoi ding a um theh. Curuangah kan thei duhmi, kan thiam duhmi thil pakhat hi fumfezet in kan zir kan thiam a tul. Fimthiamnak zir peih ringring tu, zuam ringring tu kan si ahcun ziangtik hmanah mi dungah kan um dah lo ding, mi hmai ih hruaitu kan si ringring ding. Asinan zirduhnak le theih duhnak thinglung kan nei lo ih a ol mi lamzin kan thlun ringring a si ahcun mi dung ah kan tang vivo ding ih netabik ah cu khuitawk khal in hmantheih lo mi ah kan cang leh ding.\\nCule a hleicein laimi mino tampi in phunsang fimthiamnak (College, University) hi ka ngaina a tul, High School theh ih duhtawk men kan tamtuk hi poi ka ti zet. Tu ah cun zianghman a lang hrih lo men thei, asinan tuhnu kum 10 kum 15 ah unau dang, hnam dang pawl in in tan theh leh ding ti ka ruah ahhin poi ka ti zet. Curuangah caan tha kan neih lai ah sullam a nei lo mi leh thansonak in pe thei lo dingmi thil pawl tuah rero hnak in hlawhtlinnak in pek theitu fimthiamnak zir hi kan uar a tul. Phunsang fimthiamnak kan ngaina ih kan zuam le lawng ah tuhnu kum hra ah kan lai mino pawl in Company thatha le sizung thatha ah dinhmun sang, hnatuan khung kan tuan thei ve leh ding ih miphun dang lak khal ah zohthimtlak mithmaitha neitu kan si thei ding.\\nPathian ih zaangfahnak le khuakhan lairel duhsaknak ruangah kan nih vek lothlo ih pumcawmmi tla atu ah cun duhtawk in mi khua mi ram ah kan nungcang thei ve thlang.”\\nPathian kan hngilh lo a tul\\nHlawhtlinnak kan hmuh theinak dingah a thlun ih thu pawl hnak in a thupibik miangmo cu Pathian tihzah le a duhnak thlun hi a si. Laimi pawl ramnuam kan thlen theinak hi kan fimnak le kan thiamnak ruangah a si hrimhrim lo. Pathian ih zaangfahnak le khuakhan lairel duhsaknak ruangah kan nih vek lothlo ih pumcawmmi tla atu ah cun duhtawk in mi khua mi ram ah kan nungcang thei ve thlang. Kan miphun in tungdingtu hi kan biakmi a nung kan Pathian a si ti hi kan theihhngilh hrimhirm lo ding a thupizet. Kan biakmi kan Pathian kan thlahthlam pang a si ahcun a poizet leh ding. Hi dinhmun in cotermi hi kan hrangah tumtahnak a nei tengteng. Cuih a tumtahnak cu ziangmi a si ti thei tum in Pathian duhnak a thluntu miphun kan si a tul. Isarel miphun pawl in nelrawn ah Pathian an hngilh ih milem biaknak an nei le ve te’n an hnen ah natnak le thihnak a thlenter ih Pathian ih tumtahnak sung ah an thlengsuak thei lo. Cuvek in kannih Laimi pawl tla Pathian duhnak ziang a si ti thei lo in kan duhduh in lei tisa duhnak milem kan biak pang asile Pathian tumtahnak sungah kan lut thei lo ding. Thluasuah co mi miphun ihsin camsiatmi miphun kan si pang ding phan a umzet. Curuangah Laimi pawl hi a nungmi Pathian biatu miphun kan si ti hi tu rori khal ah siseh lehhnu kan tesinfa tiang khal ah kan rohta dingmi ro sunglawibik a si.\\nA tlun ih ka ngan mi (6) pawl hi kum nga kum ruk sung ka hmuhton mi ihsin ka hmuhsuakmi le lo theih lo ih kan tuah tul ti ih ka ruahmi pawl an si. Himi pawl hi kan zuam thei vivo a si ahcun nikhatkhat ah mi ih rinsanmi miphun kan si ding ih kan bulpak nunnak ah hlawhtlinnak kan hmu tengteng ding. U.S.A thleng zo mi laimi hmuahhmuah in kan tuah ding mi le tuah lo dingmi thil tampi a um. Hlawhtlinnak hrangah kan theihtulmi thil tampi a um hrih ih remcaang a si le kan ngan peh vivo leh ding. Laimi a kilkip ih kan thangso theinak ding hrang ah Pathian in thluasuah in pek cio hramseh.\\nTagged with Falam Baptist Church Battle Creek, Solomon Val","num_words":2152,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.044,"special_characters_ratio":0.208,"stopwords_ratio":0.298,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chinland Today, Issues 23 - Chinland Today Media\\nChinland Today, Issues 23\\nJanuary 14, 2008 9:12 am·0 comments\\nLalruatawiJanuary15, Tahan : Tahan khawpi ah thilman nitin in a sang sin sinih, nun khawsak a har sin sin thu CT palai hnenihsin Janau 14 zanah thudon a si. ‘Kawlram thilman nitin a kai ih Tahan tiangin kan harsat phah thluh ti’n Awite cun a sim. Tahan thilman tlangpi pawl khal a hnuailamvek in a a tarlang.\\nHmin ———————Zat\/khat ————————-Man (Ks)\\nCawsa ———————–cuai—————————— 4000\/1500\\nVoksa ———————– cuai—————————— 4000\\nArti ————————–pum —————————–100\/200*\\nAntam ———————–Tel ——————————150\\nFren ————————-cuai —————————–100\\nSipawlik ——————–zual(2) ————————–50\\nLondon ———————zual ——————————150\\nSii ————————–khuat —————————-350\\nWhisky ———————um ——————————3500\\nLaimi ———————–lang —————————-500\\nMyanmar ——————pia —————————–1200\\nLakphak ——————- no ——————————150\\nPawhmuk ——————pa —————————–100\\nIciakuai ——————–pa —————————–100\\nMauhhinkha ————–puai —————————200\\nKhauhsuai —————–puai —————————200\\nSanpioh ——————–puai —————————150\\n* lai Arti\\nAung San zuknung (Flim) tuah tum\\nIRR Jan 10: Kawlram zuknung director Maung Thura, mi tamsawn ih Hnihsuah sai thiam Zarganar tiih theihlar cun Kawlram Zalennak sulsutu AungSan ih thu zuknung ih tuah a tum thu a puang.\\nZargana hin Kawlram acozah thu hnihsuah capoh, thulenglawg ih a tuah theu ruangah acozah in zuknung le video tuahnak lam ih cawl dingin an ti zo mi a si. Mipi zalennak ding hrangih hnatuantu a si thu khal Irrawady thuthang cun a phuang. Aung San zuknung khal ram dang miih tuah dingin a duh thu khal Zargana cun a tarlang.\\nZargana in Aungsan thu can dingih a ngannak http:\/\/www.zargana-windoor.blogspot.com\/ ah a thuanthu pehzom pi ding khal in mipi a sawm.\\nHi thuanthu an can dan ding cu Aung San le a kuthnuai hruaitu mi 17 pawl July 19, 1947 ih an thah dan in a thok ding ih cu tin a thuanthu lak kir a si ding.\\nKawlram thuhla duhsak tul : EU palai\\nAFP Janu 4: Europeon Union palai Piero Fassino cun mipi zalennak a zuam rero tu Kawlram thu kan duhsak a tul a si tiin leitun ram tin community a sim.\\nFassino in UN hotu lu Ban Ki-Moon le Kawlram ih UN plai Gambari a tong, Kawlram thu ih an hmuhdan a bangawk thu leh Kawlram mipi zalennak a ngah theinak ding hrangih nawrnak pek a tul thu khal a sim, ahleice in Asia ram pawl thawn kan tan tlang a tul a ti.\\nTui hnu thla (2) ah India, Indonesia, Thailand le Vietnam ih tlawn a tum thu khal a rel tel. Cui laiah Gambari khal cun Kawlram ih a tum thumnak a tlawn hlanah New Delhi le Beijing ah rei lo te ah tlawn a tum zo thu a puang ve.\\nSuu Kyi le Aung Kyi an tawngaw sal\\nChinworld11 Jan, 2008 : Tui ni, 11.1.2008 (Friday) ah innthawng sungih khuahkhirh a si lai mi Pi Suu Kyi le ralkap acozah senior palai cu a vei 4 nak tawng aw salin, nazi pakhat sung tluk thuhla an rel tlang thu ralkap acozah in a phuang.\\nKawlram sungih acozah MRTV cun Pi Aung San Suu Kyi le kandung kum September buainak suah thluh hnu, bet Suu Kyi thawn an karlak palai dingih ralkap acozah in an ret mi Aung Kyi thawn an ton awknak pawl a tarlang.\\n“Ziang thuhla an rel tlang timi kan theilo, asinan hiti vekih ton awk nak an neih mi hi kan lungawi pi a si, an ton awk tam poh le kan ram hrangah thatnak a suak sinsin ding” tiah NLD thuphuangtu Nyan Win in a sim.\\nMit rori ih a hmu tu pawlin Pi Suu Kyi hi Yangon ih a mai inn ihsin car thawn an phurh suah thu le State guesthouse lam panih an fehpi thu an sim. Suu Kyi le Aung Kyi hi kandung November ni 19 ah a netabik an tawng aw. Himi tum ah Pi Suu Kyi in an ton awk nak cu lamsial tu ah hmu in ralkap acozah thawn thuhla thasawn rel tlang nak dingih tuan pi a man ringring thu a sim.\\nYangon ah bom puak\\nChinworld14 Jan 2008 : Mani 13.1.2008 zarhpi ni zanlam nazi 2:00 pm (Kawlram tikcu) hrawngah khan Yangon Tlangleng cawlhnak hmunpi (Rail station) ih nunau ek-in ah bom tenau pakhat a puak thu siseh, himi ruangah nunau pakhat in hliam a tuar thu le hi bom hi tlawngkai ninga ni Nay Pyi Taw kiang, tlangleng cawlhnak hmunih puak mi vek a si thu Kawlram thuneitu pawlin an sim.\\nTlawngkai ninga ni Nay Pyi Taw kiangih puak mi ah nunau bom puah tu Naw Gay Lar,40 in a thih pi phah thu ralkap acozah thuneitu pawlin an sim.. Tulai fang hi kawlram sung hmun dangdang ah bom tenau a puak hnuaihni ih, himi ruangih thih a tuar tu le hliam a tuartu pawl hi Karen pawl a tambik an si. Hiti vek thuhla a um tikah Kawlram ralkap acozah cun ramsung ih democracy hrang cangvai tu pawl, NLD le tlangpar mi hel pawl a puh theu.\\nRalkap acozah nitin thuthangca cun kandung tlawngkai ninga 11.1.2008 ah khan Yangon-Madalay karlak ih um Bago division, Phyu township ih Circus an tuahnak hmunah bom kengtu mi pakhat cun a bom kam mi a tikcu kim hlanah a puak ter ngah pangih amah in a thih pi phah hlei ah midang 4 pawlin hliam an tuar phah thu a tarlang.\\nAn sim bet vivo nakah hi bom puah ngah aw tupa hi Karen National Union (KNU) member pakhat a si thu an tarlang. Hiti vekih bom a puah hnuaihni ruangah ralkap acozah cun rampum humhim nak lam an hngetkhoh ter sinsin.\\nHollywood zuknung pawl kawlramah tlawng ding :Britney Spears le Paris Hilton thlun tum\\nJanuary 15: Britney Spear le a rualnu Paris Hilton cun tui kum April thla ih ‘Thingyan’ ah kawlram ah tlawn an tum. Hollywood zuknung cangthiam Sylvester Stallone, Bruce Willis, Matt Damon, Tom Cruise, Mel Gibson, Harrison Ford, Donald Sutherland, Keifer Sutherland, Steven Seagal, Nicholas Cage, Vinnie Jones, Jean-Claude Van Damme, Vin Diesel, Colin Farrell, William Shatner, Liam Neeson, Michael Weatherly, Ving Rhames and Ellen Degeneres pawl khalin thlun an tumve thu le Angelina Jolie le Brad Pit khlaih an tum ve thun an tar lang.\\nBritney in Spoof.com a sim danah cun, “Aung San Suu Kyi hin a fale pahnih hmu loin reipi sung a inn ih kharhkum asiih cuvek in kei leh Paris Hilton khaltin pehawknak kan nei a ti. Kan dung kumah ka lu ka met kawngih Mawtaw ka nithawng ken mi thawn ka pah ngah, cu vek tho tho in Kawlram phungki pawl anduhlonak tilan nakah Nithawng kengin anvak ka hmu ih, hi khal hi kan bangawknak a si tho tho, a hmaisabikah Rangoon kan tlawng ding an tiih cun tin hmun dangdangih tlawn an tum bet lai thu khal a rel tel.Hi puai laifangih an tlawntumnak thu an suh mi ah, Tidai thawi kahawk a nuam a ti thu le Paris khal ih Rwanda a tlawnthluh hnuih a thlun ding thu a sim. Washington DC ih Burmese Embassy in Britney le Paris Hilton tlawn siannak (visas) an pe dingmaw dinglo lawngte an rel suak hrih lo.Insein Thawng inah na pahnih in an tangta tla a si men thei ti cun thuthang cun apuang bet.\\nIndia le Kawlram\\nGambari New Delhi, China, kawlram ah feh ding\\nAP Jan 14: Kawlram ih UN sungkhung palai Ibrahmin Gambari cun India le China ah kawlram thu reltontlangnak le thurontuah tonnak nei dingin January thlal sungih tlawn a tum thu UN zungsang tuan upa pakhat cun a puang. Asinan a feh dingni cekci cu fiangfai tei’ puannak a nei hrih lo.\\nIndia le China ram hruaitu upa pawl hnenih tonawknak ding ni timtuah khiahfelnak a um hnu lawngah a tlawn ding ni cekci puan a tum ih theih si thu khal thuthang cun a puang.\\nKawlram hrangih situ bik ram pahnih India le China hnenah a hleice ih kawlram thu reltlannak an nei ding thu khal cu UN thupuang tu cun a rel tel.\\nKawlram acozah in aramsung mipi zalennak le mimal canvo dik humhalhnak thu tuan sal ding in a ram sungih tlawngdingin a sawm ih China le India a tlawn hnu lawngah a tlawn ding ni thu a rel felfai lai ding.\\nIndia in Kawlram remrelfel salnak tuahfel lohli dingin tur\\nAP January : India acozah cun Kawlram acozah ram relfelsalnak tuah fel lohli dingin leh Aung San Suu Kyi thu ih nasa sawn ih ngaihtuah lohli dignin na sa zet ih atur thu India PM Monmahan cun a puang.\\nIndia in Kawlram mipi zalennak dingih a hmalak nak ruangih September thla ih buainak thu ah le Suu Kyi suah an sian lonak thu ih zianghman hmalak pi nak tak tak a neih lo ruangah leitlun ramhuap (int.) ih neknak nasa zet a tuar.\\nTu naite ah Kawlram le India pursum leilawnnakah rualremzet an si nan Manmohan le Kawlram palai Nyan Win an tawn awk hnu reilo te ah hi thu cu suah in le Kawlram thu ah UN palai thusuah a tan thu khal a puang.\\nNya Win hin India External Affair Minister Pranab Mukharjee thawn an ram pahnih rualremnak US $1billion cu Kawlram Zinan le Gas hrangih tuan tlangdingin an nem hnget. Culawng siloin India petroleum Minister Murali Deora in tu naite ah US$150 millian, Gas hawlnak ah tiin kawlram thawn lungkim hmin nemnak an tuah ve tho tho.\\nBhutto thih dan thuhla zingzoinak ah France, EU in Pakistan bawm\\nAFP Jan 2: Pakistan ram hruaitu dingih candidate Benazir Bhutto an thahdan, France leh European Union in a zingzoi pi thu French Foreign Minister Bernand Kouchner cun thuthang la khawmtu pawl a sim.\\nBhutto an kahthat hnu ih ram hruaitu Pakistan ih tlawng hmaisabik tu Kouchener cun Pakistan Presiden Pervez Musharraf hnenah a ram hruaitu an kahthat thu ih zingzoi pi ding in France le EU ram 27 pawlin an bawm ding thu a rak sim zo.\\nPakistan cun leitlun ramhuap ih a buaipi ding cu a duhlo nan ramdang ih bawmnak le neknak ruangih lotheihlo thil vekih ra cang asinak ruangih cohlang a si thu khal thuthang cun a tarlang. Bhutto hi an party hrangih an campaign rero lai ah mipi lakih sin kah that vek ih thei a si.\\nAustralia Tilian ruangah mi thawng tampi buai\\nAFP Jan 7: Australia nisuahnak lam tipi thuamthum kiangih ruah cawl lo ih a sur ruangah tilian nasazet tuar in mi thawng tampi buainak a thlen.\\nRuah a han hnu khalah New South Whale (NSW), le Queensland thlanglam pawl cun ni 4 lenglo ruah a surnak ruangah nasa zet in an tuar lai. Voi le khat ih siatnak a tuar tu cu mi 3000 lenglo an siih mi ziang maw tizatin cun umnak neiloin an um tiin NSW Emergency Service thupuang tu Phil Campbell cun a phuang. Tilian in Lilawn pawl le lamzin ziangmaw tizat a siat suah tiin a ti bet.\\n666 thu Church of England ah debate\\nAFP Jan 10: England rorelnak House of Common ah 666 Khrih a dokalhtu’i hminsinnak Church of England in a suahter ding\/ dinglo ti debate nak neih a si.\\nLiberal Democrat MP Bob Rusell cun hi nambat hi Setan pai hminsinnak a si, Pathian tlunih mak danglam ih cangvaihnak ti langnak a si a ti. A sim vivo nakah cun hi thu debate hi Pathian sawisel kan si a ti bet.\\nAn thu relkawm mi thuthawn pehpar in Kohhran le State pehzawm aw ih thunei tu Queen Elizabeth II, State le ‘Churh of England lubik sinak khal titawp a tul leh men ding’ ti tiangkhal an rel tel. 666 hi Bible sungih Thupuan ta lakmi a si. House of Common ih an thu debate nakah a duhlo tu pawlin can tha an cang deuh tiin thuthang cun a puang.\\nUS ralkap Iraq ih thi mi 3922 kim\\nAP Jan 11 : Iraq ih raldonak a thok tir March 2003 ihsin Jan 10, 2008 tiangih US ralkap a thimi a malbikah mi 3922 an kim zo tiin Assciated Press (AP) cun a puang. Defence Department ih hminsinnakah cun m i 3186 an si tiin an hmisin. Hi mi thi lakah military civilian mi 8 an tel thu khal thuthang cun a puang tel.\\nBritish ralkap ih a report nakah cun mi 174 thiin a rel ih ; Italy, 33; Ukraine, 18; Poland, 21; Bulgaria, 13; Spain, 11; Denmark, 7; El Salvador, 5; Slovakia, 4;\\nLatvia, 3; Estonia, Netherlands, Thailand, Romania, pahnih cio; le Australia, Hungary, Kazakhstan, South Korea, pakhat cio tiin a hminsin ve.\\nMt. Everest Kai hmaisabik tu Sir Edmund Hillary thi\\nReuter Jan 11 : New Zealand mi ropi Sir Emund Hillary, Nepal mi Tenzing Norgay Sherpa thawi’ Leitlun tlang sangbik, Mt. Everest a kai hmaisabik tu cu kum 88 mi siin a umnak hmun ah a thi tiin thuthang cun a puang. New Zealand Prime Minister in “Hillary hi mi ropi a si” ti’n an vui ni mipi hmai ah sim relnak a nei.\\n1953 ah Everest tlang a sanlam a rak tah zo. Hillary ih thihnak san cekci cu puan suah a si lo. Asinan thuthang lakhawmtu pawl ih an sim danah ‘Awmna, khawsik Pneumonia in rei pi sung a na zo’ tiin an sim.\\nHillary hi Everest tlang a kai lawng hman si lo South Pole le Himalaya tlang pawl khal a kai.A can tam sawn cu mi bawmnakah a hmangih Nepal Sherpa miphun, Everest tlang ih a phen ngah mi harsa pawl a bawm. Himalaya Trust hrangih kumkhat sungih a paisa ngah mi US $250000 in tlawnginn, Zato, Lilawn, Pipe lam le Vanzam tumnak pawl a tuah sak.\\nLeitlun Mawtaw man olbik : Tata Nano\\nAP Jan 10 : Tata Nano cu $ 2500 man lawng siin leilung tlun ih mawtaw man awk bik a si tiin thuthang cun a puang. Hi mawtaw tuahtu Tata Industry cun a rei hlanah India ram pum ah le Leitlun hmun tinah zem darh an tum thu khal thuthang cun a sim tel.\\nCampany Chairman Raton Tata, cun India mi 1.1 billion lenglo karlah ih mawtaw nei theilo mi ziangmaw tizat hrangih olte ih zuar theih dingih a ram a kam cia mi asi ruangah khal a si tiin an rel. Rs 100000, $2500 man lawng a si hi company dang pawlin thilmak a si an ti ve. Hi tiih a man a olnak san cu an rel duh lo.\\nNano hi a hmaisabik ah cun India lawngih zuar asi ding ih kum 2,3 hnu ah Asia ram thenkhat le Latin America, Africa ram pawl ah zuar a si ding thu khal thuthang la khawmtu pawlin an sim. Tata company in kum khatah Nano 250000 tluk tuah an tum.\\nMinung Sa suang\\nAP Jan 6 : Christopher Lee McCuin 25,cun a ngaihzawng nu Jona Shearer 21, cu that in a taksa then hrekkhat cu hlep in a suangih cu mi hnu lawngah Palik a ko.\\nPalik pawlih an va hmuh danah cun Shearer ih taksa then ei zo mi vekin a um ih a hna tisa so ih a solai le a taksa thatnak a tit pawl coka pakan sungih ret in a um thu an sim. Asinan a taksa a ei felfai rori ti ding cu an theilo.\\nA thah hlanah a ngaihzawngnu ih tlangvalpa cu namte in a dawt ih a ngaihzawng Shearer cu a nui’ inn ah a that tiin an theih thu palik pawl cun thuthang lakhawm tu an sim.\\nPawhte Cancer donak dingah nunau sawm\\nReuter Jan 10 : Cananda nu pawl cun Cancer natnak donak ding hrangah tiin leitlun hmun tinih nunau pawhte zuk internet online ih zoh theih dingih ret dingin an sawm.\\nMi 100 lenglo cun an zuk an kuat ih, an lak ih mi 20 pawl cun cancer ihsin a dam mi an siih a hmasi khal hmuh ding a um lai. Hi tiih an tinak san cu nunau pawhte Cancer ihsin an ralrinnak dingah a si tiin M.J. DeCouteau cun a sim. Asim vivo nakah cun Rethink Breast Cancer cun tleirawl le nupawl ralring dingih zirh vivo a tum thu le a tih nun zia tar lan a tum a ti bet.\\nPawhte Cancer hi nunau kum 15- 40 karlak ih a um tambik thu le a tlangpi in kum 50 hnakih rei an dam sau theilo thu khal thuthangla khawmtu a sim. Asinan Pawhte Cancer a rei hlanih theihngah mi in kum 5 aiih tam an nunnak a humhim thei lai a ti bet.\\nPawhte Cancer donak ding hrangih Pawhte a tar tu pawl cu zohfel hmaisa an si dingih cui hnu lawngah an zuk cu http:\/\/www.boobywall.ca\/ ah ret ding a si. Hi zuk hi zohman ih theih lole a tak tak mi lawng pom a si ding.\\nDam saunak ding hrangah Zu in a tha\\nReuter Jan 9 : Zuu in a hrisel, lehnak (exercise) khal a hrisel, a pahnih ih ti kawptu hrangah a hrisel sin sin tiih an hmuhsuak thu Danish pawl cun an puang. Mi pangai zu in dah lo, lek dahlo pawl in, zu malte in, lek pawl hnakin zatek 30-49(%) tluk in thinnatnak (heart disease) an ngah olsawn tiin European Heart Journal ah an ngan.\\nMorten Gronbaek, University of Southern Denmark le a tlawngta pawl cun zu malte ni khat ih voi (2) hmante in ih leknak a tuah tu pawl hrangah thinnat le Cancer an ngah mal tiin an hmusuak.\\nAsinan ansim vivo nakah cun Zu a dodaltu le a duhlo tu, Sakhuanak, nau painak hriselnak ruangih a in lotu pawl hrangah khal nitin leknak, mi aiih tam deuh tuahnak in thinnat le cancer a kham thei ve tiin an ti bet.\\nAmahlawngte Zu ri tuk ih in, lek cuanglo cun nun khua a ti tawi tin an ngan tel.\\nEvan S. Tha Nei Fai thawi tawnawknak\\nEvan S. Tha Nei Fai hi Delhi Burmese Christian Fellowshiop (DBCF) ah zarh khatsung camping a neih hnuah CCF le LCC ah crusade nak in a peh zawm. Pathian in Delhi mipi nunah a mah hmangin thuthangtha a phuangih mi ziangmaw ti zat in nunthar nak leh nunthlengnak an co phah. A nunthu leng CT thawi an kawmawknak cu;\\nCT : Nahmin pum le na suahnak, na unau in sim thei maw?\\nTNF : Ka hmin pum cu Evan S. Tha Nei Fai ka siih Ka pa cu Rev. Kap Hnin, ka nu Daw Hlawn Cuang(thizo) a si. June 6, 1971 ah Falam peng, Cawngthu khua ah ka suak. Unau (9) kan siih pakhat in in thihsan, kei hi pa(7)nak ka si.\\nTahan (D) group ah ka nupi Mai Lal Pek Cuai leh ka fa pahnih, Robert Van Lal Din, leh Shalom Van Siang Zir thawn kan um.\\nCT : Leitlun fimthiamnak leh Pathian thu lam ih na zirnak?\\nTNF : Primary hi Cawngthu ah, Middle hi Losau khua ah cun High cu Falam ah ka kai. Pathian zangfahnak in Kalay University ah B.A ka theh ih, B.Th, GBBS Rangon ih ka theh hnuah Bagalore ah M.Mint leh M.div ka theh.\\nCT : Na pianthar dan le na cang thlan in sim thei maw?\\nTNF : 1988 November 24, zanih Saya Dar Lian Sum thusimnak in Rundamnak ka co. Ka cangthlan cu ” Thihtiang rinum te’h Bawipa hnatuan” Thup 2:10 a si.\\nCT : Na rawngbawl hmaisabik dan le na kekarnak hmaisabik hmun?\\nTNF :1992 ah Rev. Biak Sum ka thlunih thu in zirh tir phah. Cu mi kum thotho ah Haikhawl Baptist ah Rev. Lal Mawi thawn crusade kan neiih thusim ka thok. A cui kum tho tho ah Suncung ah camping nak ka nei hmai sa bik.\\nCT : Kum ziat tiang rawngbawl vivo na tum?\\nTNF : Kum (70) tiang cu crusade leh camping ih puan ka tum. Cumi hnulam cu ngan lam ka tum.\\nCT : Ramleng ah rawngbawlnak dang na nei maw?\\nTNF : Tu hrih tiangah cun India leh Malaysia si bik mai kei cu.\\nCT : Rawngbawlnak ah ziangti hmalak ha na tum vivo?\\nTNF : Pathian hnenah tong phun (10) ka dil ih phun (5) cu ka ngah zo in ka thei aw, cun 2010 ah Asia ram (10) talah ThuThangTha sim thei dingin thla ka cam.\\nCT : Kan ramih buaipi mi Pathian Thutak hi ziangtin na hmu? Zum thei maw Zum thei lo?\\nTNF : Kan ram ih buaipi mi Pathian thuthak, minung in kan zum thei\/theilo ti hi a pahnih in ka pom lo ve ve. Pathian Thlarau thianghlim tello cun Pathian kan zum thei lo bem bem, cun in ti caktu Khrih thawngin ziangkim ka ti thei thung (phil 4:13) ti hi Bible ka hmuh dan leh ka feh pi mi cu a si.\\nCT : Hla ziangzat tluk na phuah? Hnamdang tongin teh na phuah maw? Na duhbik mi Pathum in insim thei maw?\\nTNF : Fing 400 hrawng ka phuah ding ka ring: Haleluiah Thisen Thisen sak- Mai Lal Than Pui (Mapui), Buu phah cing le tapthah cingin, sak-Mai Lal Pek Cuai, Duhdawtnak ih in hawlsuak tu, sak Mai Lal Pek cuai pawl an si.Hnam dang tongih ka lehmi khal an um ih Hakha, Mizo leh Kawl in fing 5 lenglo cu ka ngan.\\nCT : Hla le thu ah ziangtin ha na thawtdan?\\nTNF : A bang aw, Hla cu thu a siih, thu cu hla a si, Ka thawt dan a bang aw ve ve.\\nCT : Duhdawtnak hla(Love Song)teh na phuah maw?\\nTNF : Ha ha….Ka pianthar hlanah cun malai cu ka rak phuah ko nan ka sak dah nawn lo.\\nCT : Thangthar nonawn hlaphuah thartu pawl hrangah ziangha na cah duh?\\nTNF : Kan thangthar pawl, himi thu ah hrinsuah ka duh zetih, 2007 ah El-Bethel ah Saya Hlawn Hmung, Rev. Hrang Kap Hnin leh U Duh Cuang pawl thawn, Sak daan, hla tong leh Bible tong hman dan pawl zirhnak kan nei, Hla kan phuah tikah Bible tong telh tam sehla mimal pumpak maw Kohran soiselnak la tel lo sehla ti ka duh sak zet.\\nCT : Sermon thulu(topic) ziangzat na nei? A ngan ih ngan mi teh na nei maw?\\nTNF : Sermon thulu hi (70) tluk hrawng ka nei, “Zion Thu Thup” timi cabu ka ngan theh zo ih Salai Rual Than Khum (Australia) in edit a tuah rero lai a rei hlanah a suah ka beisei.Rundamnak thu leh Sermon (14) pawl an si.\\nCT : Tui tum Camping ziangtinna hmu? 2008 ah program dang na nei tumsal ti kan thei a dik maw?\\nTNF : ka rinnak hnakin kan tluangzet, Pathian a sunglawi.Si.. Pathian ih rem atile 2008 hrang program ding khal DBCF upa pawl thawn reltlannak kan nei zo.\\nCT : Ziangtin Delhi mipi pawl na hmuh dan?\\nTNF : Pathian thu ah tihal em em leh rilrawng em em in ka hmu. Ka ruah hnakin Pathian an rak duh khawm ih ka lungawi nasa.\\nPupa daan takah ” Thutha lakih ek rel ti bangin” mipiin Pathian thu an hal laiah fala hrekkhat zuar aw an um ti ka thei cu, ka thlarau nun in ti na ter nasa.\\nCT : Lairam hrangah Evan pawl ih tuanvo bik hi ziangin ha na theih?\\nTNF : Lairam hrangih Evan tuanvo bik cu Kohhran din siloin miin Rundamnak thuthantha an theihfiangih Pathian thutak sungih nun pitling an neih vivo theinak dingah a si.\\nCT : Kan ram Pathian rawngbawltu tlaksiatnak bik raunagh siin na thei?\\nTNF : Kan ram Pathian hnatuan tambik tlaksiat nak cu nunau leh Paisa bik hi a siko in ka thei.\\nCrusade, Camping tuahnak hmunah Fala thawn hmun khatah riak tlang lo sehla, cun Fala ih Malis uarlo sehla nunau ih tluk cu a har deuh ding ka zum.\\nCT : Kan laimi rawngbawl tu leitlun hmundangih kan darhtheihlo nak hi ziang ruangah a si in sim thei maw?\\nTNF : Tong kan thiam lo ruangah leh mi theih luailo tlak ngaingai ih Pathian ih in hmanlo ruangah tiin ka ruat.\\nCT : Na rawngbawlnakah harsa ti fualfonak na nei maw?\\nTNF : Ka nei nan hiangcu minung hmaiih phuan hnak cun cung Pathian ih a theih cun tawk ka ti ko.\\nCT : Ahlanah tidam rawngbawlnak na phuanglo nan, ziangti phuang thawk ha na si?\\nTNF : Tidam rawngbawknak hi Dr. Lalchungnunga ih thla i camsanak le Pathian thucah a si tiih ka fiang ruangah ThuThangTha phuan tluk ih thupi ah ka ruat.\\nCT : Piangthar zumtu tlu sal cing cing hi ziangtin ha na hmuh dan?\\nTNF : Hianghi cu an piangthar fuh tak tak loin ka thei.\\nCT : Na sermon nak ding hrangah ziangtin timlamnak na nei theu?\\nTNF : Rawl ul Thlacamin Bible siar leh Pathian mi pawl ih ca uk siar in Sermon tim lamnak ka nei theu.\\nCT : Leilungtlun ih na mi uar mi le kan Laimi mimalih na uarmi in sim thei maw?\\nTNF : Theologian ngaipi cu a silonan Thlarau lam pa ih ka ruah mi cu Watch Mani a siko, Kan laimi ah cun Sermon thiam ciamco cu a si lonan pumpak nun daan ih ka uar zet mi pakhat cu Rev. Biak Sum a si.\\nCT : Bible tlawngkai pawl le Evan pawl hnenah thu cah duhmi na nei maw?\\nTNF : Kan rualpi Evan pawl hnenih cah ka duh mi cu Khawpi le khawte thlei dang loin, ThuThangTha phung vivo haisehla, cun mai hna tuanpi evangelist dang donak le soisel hmang lo hai sehla ka duhzet.\\nBible a zir rero tu kan ram ih kan mi rinsan pawl hnenah cun, Degree men lawng ngahtu si loin Pathian thutak le thuthup zirsuak teng teng dingin tanla cio haisehla ka duh zet.\\nCT : Delhi um le Ramlengih a um mi Laimi pawl hrangah teh ziangha na cah duh?\\nTNF : Ka duh a tam hnuai hni ih, ramdang um lai mi pawl in mai suah semnak khua leh kohhran pawl seherh teng teng sehla, Thlarau lam hrangah crusade le camping rak tuahsak theu hai sehla. Delhi um pawl cu Pathian in hmunkip leh ram kipah a lo kuat hai ko dingih nan thlennak cioah, ahmaisabik ah Pathian tihzahin, Kohhran dang dang va ding ciamco loin le a um cia Laimi pawl kom Kohhran ah kom aw vivo uhla, a thleng hmaisa upa thu ngai ih um ding ka lo duh sak.\\nCT : Na caan sunglawi zet siangih kan thusuhnak in san sak thluh ruangah kan lungawi.\\nTNF : Kei tla ka lungawi, Pathian in mal malsawm hramseh.\\nThurday Jan 10 tiangih leitlun cabu zuar tambik 5 pawl\\n1. “Eat, Pray, Love: One Woman’s Search for Everything Across Italy, India and Indonesia” by Elizabeth Gilbert (Penguin) (NF-P)\\n2. “Atonement” by Ian McEwan (Anchor) (F-H)\\n3. “The Pillars of the Earth” by Ken Follett (NAL Trade) (F-P)\\n4. “The Kite Runner” by Khaled Hosseini (Riverhead) (F-P)\\n5. “I Am Legend” by Richard Matheson (Tor) (F-P)\\n1. “A Thousand Splendid Suns” by Khaled Hosseini (Riverhead Hardcover)\\n2. “The Shooters” by W.E.B. Griffin (Putnam)\\n3. “Double Cross” by James Patterson (Little, Brown and Company)\\n4. “T is for Trespass” by Sue Grafton (Putnam)\\n5. “World Without End” by Ken Follett (Dutton)\\n1. “You: Staying Young: The Owner’s Manual for Extending Your Warranty” by Michael F. Roizen and Mehmet C. Oz (Free Press)\\n2. “In Defense of Food: An Eater’s Manifesto” by Michael Pollan (Penguin)\\n3. “I Am America (And So Can You!)” by Stephen Colbert (Grand Central Publishing)\\n4. “The Secret” by Rhonda Byrne (Atria Books\/Beyond Words) 1\/4\\n5. “Become a Better You: 7 Keys to Improving Your Life Every Day” by Joel Osteen (Free Press)\\n1. “Iron Kissed” by Patricia Briggs (Ace)\\n2. “The Innocent Man: Murder and Injustice in a Small Town” by John Grisham, (Dell)\\n3. “I am Legend” by Richard Matheson (Tor)\\n4. “Blood Brothers: Sign of Seven Trilogy, Book 1” by Nora Roberts (Jove)\\n5. “The Shape Shifter” by Tony Hillerman (Harper)\\n1. “Eat, Pray, Love: One Woman’s Search for Everything Across Italy, India and Indonesia” by Elizabeth Gilbert (Penguin)\\n2. “Atonement” by Ian McEwan (Anchor)\\n3. “The Kite Runner” by Khaled Hosseini (Riverhead)\\n4. “Three Cups of Tea: One Man’s Mission to Promote Peace … One School at a Time” by Greg Mortenson and David Oliver Relin (Penguin)\\n5. “The Pillars of the Earth” by Ken Follett (NAL Trade)\\nCT Janaury Issues 23 nak a cem…………….","num_words":4334,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.247,"stopwords_ratio":0.246,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Mihlo Update : Kawl te in An hmu nan, zo a si ti an theilo ruangah An zoh liam men | Falam Online Media\\nMihlo Update : Kawl te in An hmu nan, zo a si ti an theilo ruangah An zoh liam men\\nFalam, Pathangkhan tangtazin ih um Pa Lal Thawm Lian (kum 38) cu an tuamhlawmank Mandalay siizung ihsin August 7, 2020 zaanlam nazi 3 hrawng ah a hlo ih, a hloh hnu nikhat rei ah Mandalay khuasung ah voikhat an hmu nan theihthiamawlonak ruangah an sim theiaw manlo.\\nPa Thawm cu bahkhawnnak ruangah a Lu, a Ke a khawngaw hlei ah a el ruh a pelh. A Lu khawng nadeuh ruangah nikhua thei loin a um lawk ih a thluak lam a thamban sipangah ti`n Falam in Hakha, Hakha in Mandalay sizung ah an kuatsawng.\\nLu lam khawngaw ti cu mumal neiloin a um ih a sung le pawl in an kil ringring nan August 7 ni ah ka zuun ka thawh duh a tiih an hmulo sungah a tlansuak.\\nAn theih veten palik zung le FBC Mandalay hnen ah thuthannak an nei cih ih mihlo hawlnak caphek rialsuak in an hawl thok. Mandalay um rinsantlak Chin mi tamzet khalin an buaipi ih social media lam khalah a hlo thu an tarlang.\\nAhlo hnu nikhat rei ah Kawl innsang pakhat in an inn kiangah an hmu nan, zo a si ti an theilo ruangah an rak zoh liam men. Cuhnuah mihlo hawlnak ca an hmusuak ih a hawltu pawl hnen ah an sim thei lohli. Ṭuanvo neitu pawl in an hmunak kiangkap ah an va hawl nan a rak um nawn lo.\\nMizoram ih um Pa Thawm unau pakhat cun, “theihtawk suah in unau sungkhat le Mandalay um rinsantlak Chin mi pawl in an hawl nasa nan an hmu thei hrih lo. Zarhte ni ah Kawl innsang pakhat in an inn kiangah an hmu nan zo a si ti an theilo ruangah an rak zoh liam men. Lehhnu ah mihlo hawlnak Ca an hmu hnu lawng ah a mah a si ti an theiih caphek par ih phone number ah an biak cih nan, an hmu nak kiangkap ih an va hawl ahcun a rak um nawn lo.”\\n“A Lu le Ke a khawngaw tlun ah a el ruh a pelh ih thir thawn kai cawp mi a si. Cuti cingin a vaksuak thei thotho mi cu doctor pawl khal an mangbang zet” a ti.\\nPa Thawm cu innsang fanau nei a siih, tukhalah, an hawl rero ih an hmuh theizang dingin le a dam lohli theinak dingin thlacamnak thawn bawmcio uhsi.\\nA hmutu kan um pang a si le himi phone number (09258881844 09-402550209) ah simthei dingin zangfah kan lo dil a si.\\n← Finland ram ah cu Hitin an rannung an Hum\\nMegha Ṭap AwThawm cun India mitthli a tla ter →\\nA Mipi le Chinram hum in CNF\/A a cangvai tum thlang\\nThantlang khuasung ah inn 10 luan a kang\\nSeptember 18, 2021 September 21, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nKawl pawl lakih Chinmi hminṭhatertu Salai Benjamin TC Thang in mual in liam san\\nMay 1, 2021 May 1, 2021 Ni Hnem Sung 0","num_words":493,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.091,"special_characters_ratio":0.246,"stopwords_ratio":0.349,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kum 1 hrawng a hlo hnu ah Lemcang President U Myint Swe lang suak saal - Falam Online Media\\nJanuary 31, 2022 January 31, 2022 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nSAC ralhraang in Lemcang President dinhmun ih a ret mi U Myint Swe cu kum 1 hrawng a hlo hnu ah SAC ralhraang hrangah a hminin an langter saal.\\nJanuary thla lai hrawngih Voi 11nak SAC Press conference an nei ṭum ah MAH dungthlun ralhraangbawi ZawMinHtun in ram hrang tuahṭulmi tamzet a um lai ruangah ralkap ukhruainak caan ṭhan kan dil ding a rak timi thawn pehparin atakih cangsuak thei dingah amah theihpitnak a ṭul ruangah SAC ralhraang cun a hmin men in Lemcang President U Myint Swe cu meeting an telter a si.\\nRalhraang meeting ahcun Lemcang President U Myint Swe, Min Aung Hlaing, Soe Win tipawl le SAC cozah luban pawl an tel ih, ram hrang remṭhatṭul a tam lai ruangah 2008 Daanhrampi thawn milawin ralkap ukhruainak cu thla 6 ṭhan bet dingah zate lungkimnak thawn an nemhnget.\\nJanuary 31, Naypyidaw ih tuahmi ralhraang sangkakhar meeting ah VP2 Pu Henry Van Ṭhio telve ding a si nan damlonak ruangah a tel thei lo tiah theih a si.\\nRamkhel thiamsang pawl rak rel cia bangin SAC ralhraang cu hma a kar thok taktak thlang\\nSiarbet : Ramkhel thiamsang pawl rak rel cia bangin SAC ralhraang cu hma a kar thok taktak thlang\\nRalhraangbawi Min Aung Hlaing in rampi ukhruai thuneihnak a la veten, a tohkham hnget terin caan sau hrang Lal pehzom thei dingin hmalaknak a nei vivo ding tiah ralhraang ramkheldan theithiamtu pawl cun an rak rel cia.\\nAtu ah, SAC ralhraang cun 2008 Daanhrampi thawn milawin rampi kaihrui bet hrih dingah hmalaknak a nei taktak thu, ralhraaangbawi ZawMinHtun in a rel.\\nTuini, January 15 ih tuahmi avoi 10nak SAC Press conference an nei nakah Zaw Min Htun in a relmi a si ih “February 1 cun kum 1 fai a kim thlang nan, ram hrang tuahṭulmi tamzet a um lai.”\\n“Curuangah kan nih lam in caan sau hrang ukhruai hmalaknak nei thei bet dingin National Defence and Security Council (နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ) hnen ah dilngennak kan tuah ding. Daan thawn milawin kan tuahtum a si” tiah a ti.\\n2008 daanhrampi ah rampi emergency phuangin ralkap in thuneihnak an kai a si le, tuah ṭulmi tuah suak bet thei dingah voi 1 ah thla 6 ti`n voi 2 rori Ukhruainak an kai bet thei ti`n a um ih, cuhnuah thla 6 sungah tuah ding ti`n a um ruangah MAH le a mi lai pawl cun amalbik kum 1 hrek hrawng cu daan vekin uknak an kai bet thei a si.\\n← VP 2 Pu Henry Van Thio khawi a thleng …….\\nTachileik khawsung bomb puak kahawknak ah mi 2 thi, hriam tuar 30 luan um →\\nRalhraang SAC ralkap siatsuah mi Natchawng khua tung ding saal\\nJanuary 30, 2022 Ni Hnem Sung 0","num_words":441,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.023,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.218,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.984,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Khawsung lak operation nei dingin NUG Northern Regional Command Headquarters-in Commando special force a din – My News\\nKhawsung lak operation nei dingin NUG Northern Regional Command Headquarters-in Commando special force a din\\nadmin June 18, 2022 Leave a Comment on Khawsung lak operation nei dingin NUG Northern Regional Command Headquarters-in Commando special force a din\\nMilitary council pawl a hrampi in phawi suak thluh dingin le khaw sung lak operation nei dingin Commando Special Force din a si thu National Unity Government (NUG) Defense Ministry, Northern Regional Command Headquarters cun thusuah a tuah a si.\\nNUG People Defense Froce NUG Northern Regional Command Headquarters, brigade 7, battlion 703-a Second Commander Colonel Than Zin Aung cun, “Khua ur ih, thil ruk leh mipi um men thattu military council a a hrampi cawpin phawi suak dingin, kanni battalion cun Commando special force kan din ih. Hi battalion hin military council ralkap camp, khaw sung lak leh special operation hna an tuan ding a si,” tiin a sim.\\nTuhnu reiloteah battalion lamin Ministry of Information fehtlangin an thil ruahman dante tarlan a si ding ih. Thuneihnak laktu ralkap pawlin mipi pawl tharum hmangih pal bet leh thah hna a tuan ring ring ah mipi lamin mai nunkhaw suak nak ding ih kilhim thei nak (rights) hmangin mipi defensive war cu beih rero lai a si ih. May ni 7 ih sin June ni 6 thleng, thla khat sungin military council lamah mi 2000 tha an thi a si tiin NUG cun thusuah a tuah.\\nCumi thusuah ih a tarlan mi cu nikum 2021 June ni 1 ih sin tu kum May ni 17 tiang record lak khawm mi ih sin puan zar a si ih; a si nan Myanmar ram pumah dokahnak ih ralkap thi leh hliam pawl thuhla fiangfai cu military council lamin puanzarna a nei ve lo thung a si.\\nMyanmar ram pumah mipi pawlin ralkap thuneihnak leh lal hrawtnak cu Myanmar leilung ih sin tihtawp ih, Federal democracy tun din theih nak ralmuang takih kawngzawhnak pawl cu state leh region dang dangah fehpi a si.\\nNUG cozah din a si ih sin kum 1 sungin mipi kilhimtu pawl (PDF) battalion 257 din a si zo ih, township based mipi kilhimtu pawl (VDF) pawl khal township 25-ah mumal takin din theih a si thu theih a si ih.\\nCutih rualin PDF pawl thawn pehpar nak Local PDF te, Urban Guerilla pawl 500 luan cu umzia nei takin do awknak hmachhawn ho thei dingin timtua fel a si zo le cu ai ih tha sawn Chain of Command nei vivo ih, kan ral pawl nuai chimit ih, kan hneh thluh thei dingin ralring ten rak um a pawi thu NUG cun a thusuahah a tarlang bawk a si\\nLenglei Zohnak Lawng In Mi Zumh Hlah Mi Soisel Hlah →\\n← Kum 2021-22 kum ih phunhra a sung mi leh kai ngah lo paw hrangah SAC ralhrang nih 2023 ah samibuai an phi sal ding a tian phi","num_words":470,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.03,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.228,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Tlangval In Ṭhennak Biathu A Hlan, Fala In A Netabik Hnamaw Ta Dingin A Ngen Ih A Lei A Keusak – Meifar\\nA Tlangval In Ṭhennak Biathu A Hlan, Fala In A Netabik Hnamaw Ta Dingin A Ngen Ih A Lei A Keusak\\nChina, Anhui Province ah fala le tlangval duhdawt aw zet an rak um, asinan an karlakah thuhla phunphun a thleng ruangah tlangval Liu in ṭhenaw dingin ṭhennak biathu a hlan. Fala kum 26 mi Zhou in Qianshan lamzin ah tongaw ta dingin a ti.\\nCutin an tongaw ih Liu in, “Ziang asikhallen kan ṭhenawk a ṭul, zindang aum nawn lo” a ti. Fala cu a riahsia tuk ih, “Asilen a netabiknak ah in hnam ta aw” a ti. An vung hnamaw cu fala in a lei ah a keusak ih a thlah duh nawn lo, Zhou cu a talbuai ciamco nan a fala hlun si zikte in a lei cu a thlah duh nawn lo ruangah naa a ti tuk ih a ṭap.\\nKiangkap um pawlin an bawm tum nan bawmdan ding an theih lo ruangah tualsung palik pawl an kosak, palik pawl an va thleng hnu khalah fala cun a thlah duh cuang lo ruangah palik pawlin a mit ah mitthli tlaknak siivai in an kap, cuti lawngin fala in a thlah thei.\\nTlangval cu siizung ah an tlanpi hngal ih an tuamhlawm, fala khal palik pawlin an hruai ih a nulepa an ko. A nulepa in online fehtlang in sumpai bum arak tong zo ruangah a thluak lam fehdan a dik nawn lo, a thluak fehdan a diklo ruangah siizung ah an tuamhlawm rero zo. Curuangah si ding hitin a cangvai an ti, a tlangval thawn kum reipi sung an rak thlunaw ding zo thu a nulepa in palik hnenah an sim thei. An thubuai cu ṭuanvo neitu pawlin an buaipi vivo ding.\\nRalhrang Kutsung Ihsin A Tlansuak Ruangah A Aiawh Ah A Nulepa An Kai","num_words":314,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.066,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.385,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Manny Pacquiao In Khuanu A Rak Nei Ve Maw Si? - Chinland Today Media\\nDecember 28, 2015 8:07 am·0 comments\\n‘Zianghman silo leidip lak ihsin I cawisang tu Bawpa Pathian ka thangthat’ ti theutu, leitlun boxing thiam hminthang Manny Pacquiao cu Miss Philippines Pia Wurtzbach in leitlun pumhuap ih lengdawh mawibik sinak lukhum thawn an ram ih ara kirsal thei ruangah a lungawinak mikip theih dingah a pholang.\\nManny Pacquiao cun “Miss Philippines Pia Wurtzbach nehnaka conak cu tui hmaisabik boxing ih ka neihnak dingah a cang suak hrimhrim ding” tiah a sim. Miss Philippines Pia Wurtzbach ih nehnak cu Manny Pacquiao hrangah thazanglaknak ah hmangin “Neita mi a thong tikah cun ka neh hrimhrim ding” tiah a sim.\\nKan dung May thla ih Floyd le Pacquiao an boxing awk lai ah ruahlopin Manny Pacquiao a cak lo lai caan ah tui Miss Philippines Pia Wurtzbach in Manny Pacquiao hnen ah le Philippines mipipawl hnenah tiamkamnak a rak nei. Cucu, Manny Pacquiao an thlak ruangah keimah leitlun ih lengdawh mawibik sinak laksawng ka ngah ding timi a rak si. Cucu tuitum ah a takin Pia Wurtzbach in a kim ter a si.\\nCurungah kei khal tui neta boxing ka thong ding mi cu kan ram lengdawh mawi hleice Pia Wurtzbach hrang le kan ram mipi hrangah a thabik le nehnak co dingin ka bei ve hrimhrim ding tiah a sim.#\\nMi Nehlo Tihhrut Pacquiao Thawn Lek Tlang Ka Paih Nawn Lo: MayWeather","num_words":232,"character_repetition_ratio":0.124,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.199,"stopwords_ratio":0.259,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Pope Francis ih Bishop pawl hrang tlangpar thuzirhnak pariat (8) November 23, 2021 | Radio Veritas Asia\\nPope Francis ih Bishop pawl hrang tlangpar thuzirhnak pariat (8) November 23, 2021\\nPope Francis ih Bishop pawl hrang tlangpar thuzirhnak pariat (8)\\nBishop pawl hrangah tlangpar thuzirhnak (8) cu Pope Francis in Italy ram ih Bishop pawl a rak hlawm.\\nFarahnak thawn nun khuasaknak nunram ih a feh tu Bishop cu mi thluasuah a si. Ziangah tile a nunram teette thawn Vancungram dintu a si.\\nMai hmai ah mitthli fawr in thinlung kekkuai a tih lo tu Bishop cu mi thluasuah a si. Ziangah tile a mitthli ah minung pawl ih riahsiatnak pawl, Puithiam pawl ih hnatuan mi pawl a langter ih harsatnak a tuar rero mi fale pawl Pathian ih hnemnak a hawl ih a hmuh ter ruangah a si.\\nTuukhaal ih tuanvo cu thuneihnak hrangah si lo in riannak hrangah hmangin tangdornak cu thazaang ah cang ter in Tuuruun pawl thinlung sungah hmun a pek tu Bishop cu mi thluasuah a si. Ziangah tile a mah in thanau mi pawl Pathian ih kam mi hmun ih a hruai ruangah a si.\\nAcozah zung pawl thawn pehpar mi thil pawl ah milai mithmai hnak in cazin pawl lawng zoh lo in milai pawl hrangah Pathian ih thudik a hawl sak tu Bishop cu mi thluasuah a si. Ziangah tile Pathian in nitin daiten a tuah mi thlacamnak ah tong in tha a pek ding.\\nFarahzonzainak thawn a khat mi leilungpi hrangah lainatnak thinlung a nei tu, milai pawl nunram khaisang dingah mai kut balh a siang tu, mi tampi hmaiah nundaan tha a hmuh tu Bishop cu mi thluasuah a si. Ziangah tile a mai sambaunak pawl hmu in a thosal mi Khrih thawngin ngaidamnak a ngah ding.\\nLeitlun thilri duhtuknak kian in thatlonak pawl lakah thatnak lawng keng dingah awlawksong lo mi Bishop cu mi thluasuah a si. Ziangah tile a mah in minung pawl ih nunram ah a lang ter ih Pathian ih hmai ah a lungawi ding.\\nRemawknak thawn remdaihnak hrangih a zuamtu, Puithiam pawl lakah lungrualnak a cang ter tu, a thenthek aw mi milai pawlkom a kom aw ter tu, suahpi unau thinlung thawn mipi a dinpi tu Bishop cu mi thluasuah a si. Ziangah tile a mah cu Pathian ih fapa tiah kawh a si ding.\\nPathian thuthangtha ruangah san tiluan dodal in zirh ding a tih lo tu Bishop cu mi thluasuah a si. Ziangah tile miih ruah sualnak, donkhamnak pawl in a cawl ter lo ih Vancungram cu hi leitlun thawn a bang aw lo ti a theih fiang ruangah a si.\\nHi thuthang cu Rome Reports ih kan ngah mi a si.","num_words":431,"character_repetition_ratio":0.137,"word_repetition_ratio":0.038,"special_characters_ratio":0.21,"stopwords_ratio":0.385,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ziangtluk Khualtlawnnak! - Chinland Today Media\\nNovember 25, 2009 9:26 am·0 comments\\n1 Thesalon 1\\nZiangahtile Bawipa ih thu cu nanmah hnen ihsin Masidonia le Akhaia peng khua zakip ah a thlen lawng si loin Pathian nan zumnak thu cu khuaza ramkip ah a thang a si. Kanmah ih sim rero hman a ttul lo. – 1 Thesalon 1:8\\n– Ezkiel 24-26\\n– 1Peter 2\\nFrancis Asbury cu rang to in kum 50 zikte sungah peng 6,000 lai khual a tlawng. A dam lo nain taimak in baang loin a tlawng rero. Reipi khual a tlawnnak hrangah ol tein a siat lo dingmi zukneng sa caar a keng ttheu. America ram Methodist kawhhran tthansonak hrangah khualtlawng in Khrih thuthangttha simzirhtu a si. Khuate pawl ah kawhran thar din in Jesuh hrangah hmual neizet in hna a ttuannak cu ciingman ringring a si.\\nHnattuan a cawlh tikah a zirh ngah zomi khualtlawng thu zirhtu 700 hnak in an tam sawn. Asbury a thlen kum 1771 ah America ram ah Methodist mipum 600 lawng an um. A thlen hnu kum 45 a rei tikah 2,00,000 an kim.\\nAsbury le Paul ih kawhhran din daan an bangrep. A dinmi Thessalonica ih kawhhran ah Paul in, “Bawipa ih thu cu nanmah hnen ihsin Masidonia le Akhaia peng khua zakip ah a thlen lawng si loin Pathian nan zumnak thu cu khuaza ramkip ah a thleng a si” (1Thes.1:8; Tirh. 17:1-10) tiah a ti.\\nKhualtlawng ih thuzirh hi a hramthok in a um zo. Rualpi, sungkhat, le innhnen pawl hi kan ramthar an si. Tusun ah mi pakhatkhat thuthangttha theih ttultu a um ti na ruat dah maw?\\nBawipa, thlarau hlo duhdawtnak thinlung i pe aw,\\nKa sungin cuih thlarau cu duhdaw aw;\\nKeimah lam ih ttuan ttulmi ttuan ve ning,\\nNa hrangah cuih thlarau ngah dingin.\\nKhrih duhtu pawl cun a hlomi pawl tlun ah duhdawtnak an nei.\\nFamkimnak hrangih Thlacamnak\\nCiamciam Ih Hrilmi Ttongfang","num_words":291,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.135,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.302,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Falam-Chin Truth78 Resources - Truth78\\nHimi zirnakpaw hi kan rawngbawlpipawl ih lehlin mi an si. Himi zirnakpawl hi man loin hman theih a si ih midang khal theihter dingin kan lo dil. Cutin midang khalin man loin zirnakpawl an download thei ding.\\nTruth78 hi san neta mipawl in Pathian an theifiang, an upat in an duhdawt ding, Khrih hnen lawngah an ruahsannak an ret ding ih Pathian sunlawinak hrangah dungthluntu rinum si in an nung theinak ding hrang rawngbawlnak a si.\\nKan tumtah mi cu san neta mipawl ih zumnak tihnget dingin kawhhran le innsang hi zirnakpawl le Pathian thiltum hmuahhmuah phuansuaknak hmangin ruahnak, thinlung le duhhrilnak pawl neh dingin zirawk hi a si.\\nPathian a laimurlih ret mi, Bible thawn khat mi, Thuthangṭha hmuitin mi, Khirh cawisang mi, Thlarau Thianghlim parih ṭhumaw mi, rinnak ih hnget mi le dungthluntu siternak lam hawi mi zirnakpawl kan timlam. Kawhhran ah siseh, innsang lole kristian tlawngah siseh nauhak le mino Bible pumhlum zirhnak hrang zir ding mi a phunphun kan nei. Nulepapawl timlam le thazangpetu ding cabupawl khal kan nei.\\nZirnak dangpawl tla lehlin na duh lole zir ding mipawl thawn pehparin thusuhnak na nei lole hman dan ding na thei duh asile [email protected] ah ca in kuat aw. Lehlintupawl hmangin na thei duh mipawl kan simfiang dingin kan zuam ding.\\nTruth78 in hih zir ding mipawl hi innsang, kawhhrang, tlawng lole rawngbawlnak hrangah print in le hman ding sian a si. Sumpai hlawknak ding hrangah zuar sian a si lo. Midang khal kan website sim hai awla cutin anmah ten an download thei ve ding a si.\\nNauhak le nulepa pawl hnenah Rawngbawlnak Hrangih Tumtahnak\\nA Vision for Ministry to Children and Their Parents\\nDownload thei mipawl\\nZir ding mipawl download aw\\nThuthangṭha Thei Dingih Nauhak Zirhdan\\nHimi cabu sungah a hnuailam thupawl an um: Thuthangṭha hrang nauhak timlamnak; thlarau lam ṭhanglian dan thlirnak, Thuthangṭha ih thupipawl simfiangnak, le dikzet le nauhak nelzawng in Thuthangṭha simnak. Nulepapawl in an falepawl hnenah Thuthangṭha simfiang dingin zarh 10 sung innsang khawmnak ih hman ding thuhla a um.\\nPathian in Thutheihpinak a Dinhnget: Nauhak hrang Thukam Hlun Thuanthupawl\\nNauhak kum 3-6 mipawl hrang zirnak 64 um mi a si ih nan kawhhran ih Sunday school khal ah hman theih a si.\\nPathian in a ropi mi a thiltuah mipawl le a cahnak a langfiangter. Himi zirnak in Thukam Hlun thuanthu a sangsangten thlurin phorhsuak mi thupipawl hmangin Pathian sunlawihropitnak a langter. Bible sung thuanthupawl ngansuah an si lo, phorhsuah mi thupipawl, tahṭhimnakpawl le a thlengaw dah lo mi Pathian ropi thawn nauhakpawl nelaw dingin nun ih lakluhnak hrang thusuhnakpawl hmang phahin Bible zingzawinak thawn zirhtupawl in zirnakpawl timlam ding a si.\\nDownload thei mipawl:\\nA Fapa hmangin Thu a Sim: Nauhakpawl hrang Thukam Thar Thuanthupawl\\nNauhak kum 3-6 mipawl hrang zirnak 52 um mi a si ih nan kawhhran ih Sunday school khal ah hman theih a si.\\nThukam Thar in Jesu Khrih ih mangbangza thiltitheinak pawl mawizet in a langfiangter. Himi zirnak in Thukam Thar thuanthu a sangsang ten thlurin phorhsuak mi thupipawl hmangin Khrih ih Pathian sunlawihropitnak a langter. Bible sung thuanthupawl ngansuah an si lo, phorhsuah mi thupipawl, tahṭhimnakpawl le a fapa hmangin thusimtu Pathian ropi thawn nauhakpawl nelaw dingin nun ih lakluhnak hrang thusuhnakpawl hmang phahin Bible zingzawinak thawn zirhtupawl in zirnakpawl timlam ding a si.\\nRundamtu Ropi Jesu!: Nauhakpawl zir ding mi Rundamnak thu\\nKum 5-7 nauhakpawl hrang zirnak 40 um mi zirnak a si ih nan kawhhran Sunday school khal ah hman theih a si.\\nJesus, What a Savior!: A Study for Children on Redemption\\nA 40 lesson curriculum written for use with 5-7 year olds and can be used in Sunday school classes at your church.\\nPathian sunlawiropinak cen dingin sersiam kan si. Asinan misual kan si vekin Pathian kan duhdawt ding zat ih kan duhdawt lo. Kan thinlung cu sual in a khat ih Rundamtu a ṭul mi kan si. Rundamnak thu a sangsangten zirnak in Pathian ih tahṭhimban rual lo ropitnak, misualpawl ih dinhmun siat zia le misual rundam dingin a famkim mi Jesu Khrih ih hnaṭuan pawl a pholang a si.\\nABC's of God\\nKum 6-8 mipawl hrang zirnak 40 um mi a si ih nan kawhhran ih Sunday school khal ah hman theih a si.\\nZumnak ih nun hrangah Pathian thu dik zetih ruah hi a thupi tuk mi a si. ABC cafawngpawl hmangin Pathian ih sinakpawl zirnak a si. Himi cabu in Pathian cu thil hmuahhmuah ih hrampi, ra suahnak le tumtah mi a si ih cumi ah Pathian lung a awi ti a pholang. Nauhakpawl hrang Pathian thuhla langter in zirnak pakhat cio ah thusuhnak pathum le sanlehnak pathum a um cih: “Pathian cu zo a si?” “Ziangvek a si?” ih “Ziangtin ka sanglehsal ding?” tipawl an si.\\nA Thuthiamkam parah a Rinum: Nauhakpawl hrang Pathian thutiamkampawl zirnak\\nKum 8-10 mipawl hrang zirnak 40 um mi a si ih nan kawhhran ih Sunday school khal ah hman theih a si.\\nPathian ih thutiampawl hi zumtupawl hrang laksawng an si. Khristian nunih conak um mi cu Pathian ih thutiampawl theih men lawng hi a si loin cuih thuthiampawl parah a hnin lo mi rinnak neih ding hi a si. Himi cabu cun Pathian ih sinak hi rinsan tlak a si ti a zirh. Curuangah a thutiampawl hi an dik ih ṭhumawknak tlak an si.","num_words":849,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.1,"special_characters_ratio":0.195,"stopwords_ratio":0.303,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Relphu Ngaingai A Si Kalay Kabaw Um Lushei Or Mizo Pawl Khi Ralzam Taktak Cu An Si — Chin Tlangau\\nMizoram le India ralkap kah dohnak ruangah Kalay-Kabaw velchum hrawngah khin a tu ah Lushei or Mizoram miphun tam pi ralzam dirhmun in an um hna.cu hna nih cun tuchun tiangah Mizo or Lushei an i ti.mah hna pawl khi Mizoram an nu le pa,pi le pu pawl hna chan lio in India ralkap t’ih ruangah Kalay-Kabaw ah a rak lut mi hna an si.Kalay-Kabaw velchum hrawng i Mizo miphun hna an tam nak hmun hna cu Tahan, Letpan, Tui Ngo, Hmuntha, Book kan, Tamu, Khampat le Kanan khua pawl hna ah cun an tam ngaingai cang.\\nKei hi Hmar pasal ka si bantuk in Mizo pawl hna nih nehsawh le zawmh taih nak a phungphung in an ka pek mi le Mizo miphun hna lak in harsat nak a phungphung in a tongmi ka si.a tu zongah Mizo pawl hna nih hin an mah Mizoram zong um mi hna Kala or Vai,Burma,Hmar,Paihte etc..pawl hna cu an zawmh taih ngaingai rih hna.Mozo pawl hna cu an mah le mah a hmusang mi le aa saihchiah mi an si.miphun dang hna cu an kan nautat ngaingai.\\nAmah t’ial ning tein rak rel hmanh:Kalay-Kabaw kiangkap ih um pawl Mizoram le India ralkap do aw ruang ih ra vai pawl (raltlan) pawl Kalay le Kabaw kiangkap ah tampi an um. Cumi pawl cu tu ni ah Mizo an ti aw ih Mizoram ihsin an nu le pa, pi le pu pawl in Kalay-Kabaw ah India ralkap tih in an ra vaai mi a si. Mizo tamnak khua pawl hi Tahan, Letpan, Tui Ngo, Hmuntha, Book kan, Tamu, Khampat le Kanan khua pawl ah an tamzet.Kei hi Hmar pacang ka si ih Mizo pawl ih hmuhsuam tongtu khal ka si. Mizo pawl hin Mizoram khal ah Vaai pawl, Burma mipawl, Hmar le Paihte pawl in hmuhsuam theizet. Anmah leh mah hi an hmu aw sang awzet ih midang cu hmuhsuam ding men lawng ah an ruat theu. Keimah rori khal 2018 by election ah USDP ihsin MLA cuhtu, Kanan khaw mi Pu Rothangpuia bawm in a sukso ah ka vaktawi nasa nan Mizo ti aw pawl Kanan le Khampat pawl in in hmuhsuam thotho. Kanan khua ih Pu Rothangpuia USDP MLA tla hi a nu la pa cu Mizoram ih um ring ring an si.\\nA pa hi MNF ih an sumkil tu a si ih MNF pawl in Falam Bank an ruklai khal ah sumkiltu a si. Pu Rothangpuia in USDP ihsin MLA a cuh ih a tling thei khal hi mangbangza ngai ngai a si. Falam mipi le Chin mipi in cozah hnen ah hek tu an um lo ruangah a si ko ding. Cozah hnen ah hek hai sehla cu police in Mizoram mi a si ti in an kai zo ding. Kum 2020 election ah Kanan khua ihsin USDP party in MLA a cuh sal ding ruangah Chin mipi in cozah ah hek hrim hrim sehla Mizo ti aw pawl ih mi hmuhsuamnak hi a reh nasa ding. Mizo ti aw pawl in hruaitu an neih lo lawngah an puarthau ngam lo ding ka zum.\\nKalay-Kabaw kiangkap Mizo ti aw pawl hi raltlan refugee an si. Curuangah annih pawl hi inn tek an si lo ih mikhual men an si ti hi kan theih a tha. In hmuhsuam nautat pang a sile nang refugee ti mai aw. An lo hmuhsuam sinsin a sile an ram Mizoram ah dawi kir ding lawng a tang. Mizo mi hmuhsuam hrim hrim cu do vivo ding an si. Kum 2020 election tik ah Mizo pawl a tantu party le bulpak zaten Chin mipi in vote pe hlah uhsi vote nan pek le Mizo nan bawm tinak a si ding ruangah Mizo dinpi lotu party le bulpak lawng vote pe cio ding.(Credit:Samsoma Hmar‎ Fb Cahmai)","num_words":641,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.013,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.349,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"THANSOHNAK - Hre Mang\\n\"Kan Lalpa le in Rundamtu Jesu Khrih zangfah lainatnak le amah theihnak sungah tthang vivo uh\"( 2 Pet.3:18).\\nHimi thuhmaihruai bungcang hi thianhlimnak thu thawn peh aw in ka hrelh siang lo. Khrihfa diktak hmuahhmuah cun tthansohnak cu kan neih hrimhrim dingmi asi. Hi bungcang hin thusutnak a suahter mi cu zangfahnakah kan tthang maw? Kan biaknakah hma kan sawn maw? Kan sakhuanakah hma kan sawn maw? Tthangso dingin kan hmang aw maw? ti asi.\\nKhrihfa sathliah pawl hrang ahcun hi hliakhlainak pawl hi ngai pawimawh tlak an si lo ding. Thildang hnakin cawlhni sakhua neitu-a khrihfa sinak cu a cawlhni thuam vek, zarhkhatah vawikhat a hrukih a rettthat sal theu vek asi. Cuvek minung pawlin zangfahnakah tthansoh ding thu a ngaihven thei lo hrimhrim. Cuvek tthansohnak thu khal theihmi a nei lo hrimhrim. Cu pawl cu a hrangah atthlak asi ( I Kor.2:14 ). Asinan a thlarau hrangah ttanla mi le thlarau rilrawng ti halih umtu hrang ahcun huham cahnak mamawhnakin a khat ding. Cule a nun in Pathian a halnak cu a sunglam nunah a thei aw ding. Kan sakhuanakah hmasawnnak ding tuah mi kan nei maw? Kan tthangso maw?.\\nHi thustunak hi a kumkhua in a thupi mi thusutnak asinan a hleice ih pawimawh zualnak can a nei. Zarhte zan, cawlhni khawm awk can, birthday tuahnak, kumcem zan-hi tikcu pawl ahhin kanmah le kanmah cek fel aw ding kan si. Tikcu cu rangzet in a zam hlo rero mi asi. Nunnak khal hi rang zetih tawplam pan asi. Nazi pakhat hnu pakhat hin kan khrihfa sinak a tak asile silo hliahnak ding tikcu lamah in hruai vivo ih lungpi parah maw vunnel parah inn kan sak ti kan hmu cing ding. Hihi cankhat hnu cankhat kanmah le kanmah cek aw felin kan thlarau hrangah man siar rero ding kan si. Thlarau lam thilah hma kan sawn maw? Kan tthangso maw ?.\\nHi thusutnak pawl hi tulaisanah a thupi hleice mi an si. Ruahdan bulhlawk le a tlamtling lomi thu fehpi dan pawl hi zirhnak hrekkhat thluntu pawl lakah a suak vivo. Cun khatlamah zangfahnakih tthansohnak hi thianhlimnak hmasawnnakah a ttul taktak mi asi tin mi hrekkhat pwlin an zum. Cuti asi laiah mi hrekkhat pawl cun thianhlimnakih hmasawnnak hi an el thla lellel. Cun a hrekkhat pawl lala cun an simfiang tum tukah zianghman lo ah an canter. Cuticun mi thawng tampi in hi thutak hi an theihsualih an ngaihthah men. Tulaisanah khrihfa thansohnak hi ciang zetin zohsal ttul mi asi.\\nHi thutak kan ruat khawmnak ahhin thil pathum run tarlangin hmuhter ka duhmi a um:\\n1) Sakhua hmasawnnakih a tak nunram. Pathian zangfahnak ih thansohnak.\\n2) Thlarau lam tthansohnakih theihtheihnak. Pathian zangfahnak thansohnak ahhin hminsinnak a um asi.\\n3) Thlarau lam hmasawnnak thil pawl. Zangfahnakah thansoh a duhtu pawl hrangah hman dingmi Pathian rua hman mi a um asi.\\nZo na si ti ka lo thei lo. Hi cahnah hi zo hnenah le zawi kutah a thleng ti ka thei lo. Asinan a sung um thu lakih a ttha bik lo sut dingah ka ning a zak lo. I zum aw, hihi thu tuahcawp men le thu el awknak men asi lo. Mi pakhatkhatin sakhua nun ka nei a ti asi ahcun a tak ramih a nunpi ding hi a thupi ngaingai asi. Himi thu hi cawp le cilh in le then theih rual loin thianternak thu thawn a pehtlai aw mi asi. Hihi mi thianghlim pawl an tthansoh theinak hmuh theimi pawl an si. Thlarau lam hriselnak, lennak, lungawinak, khurh awmnak suahtertu asi ih thinlung takin sakhuanak nun a nei tu le a thianghlim mi khrihfa pawl hrangah cun thlarau lam hmasawnnak thawn cawp le cilh in a pehtlai aw mi asi.\\n1. Sakhua hmasawnnakih a tak nunram.\\nAhmaisa bikah talrang dingih ka rua hman mi cu zangfahnakih thansohnak thu asi.\\nKhrihfa pakhatkhatin hi thu hi a el asi ahcun cucu ruatdan danglam le ngiofeo thu asi ding. Curuangah kan theih ding mi cu milai sia-tha-theihnak hi milai tisa hiarnak le duhnak hnuai ah a tlu se zomi asi. Zirhnak thu ah kan lung rual lonak hi thildang hnakin tongfangih san pawl kan lak dan a bang aw lo theu mi ruangah asi theu. Cucu tui ka thu ah hin a dik asi tin ka ruat. Zangfahnakah thansohnak ka ti mi thu ah ka unau pa in i el asi ahcun anih in thildang a ti duhnak asi tiah ka zum. Curuangah ziang ka sim duhsan ti ka run tarlang tum ding. ( Tongfang cun a tongtu pai duhsan lenglamah san a neih lo vekin ka sim duhsan hi thei tum in ka sim duhsan lenglamah tongfang ka hman mi pawl hi san nei ter lo dingah ka casiartu pawl ka ngen duh hai ).\\nZangfahnakah thansohnak ka ti tikah khrihfa hmasawnnak hi a phur zawngin ka tinak asilo. Himdam zetin Pathian kilvennak hnuai ah a tthang so ding ka tinak asi fawn lo. A hram thawk ih a zumpek hnakin thiamcoter sinsin, ngaidam sinsin, ngaithiam sinsin asi ding ka tinak asi fawn lo. Hihi ciangzetin ka pom, zumtui thiamcoternak cu a cemzo mi le ttheh zo mi, a famkim zo mi hnatuan asi. Cuticun a cak lo bik zumtu hman amah cun a thei aw lo men ding nan, a cak bik pa thawn bang aw cekci in thiamcoter asi. Hitin fiang zetin ka pom asi. Thansohnak ka ti tikah mi pakhatkhatin thiamcoternakah thansohnak tiin a rak theih asi ahcun ka sim duhsan pumhlum in a rak theihsual asi. Pathian bawmnakin ka sim fiang asile thutak ropi sungah thiamcoternak thuthawn peh aw in, Pathian hmai ah zovek zumtu khal Khrih ah famkim kan si ( Kol.2:10). A zumthawk pek hnakin ziangtik lai khalah thiamcoter a sinak cu zianghman bet theih asilo ih zianghman lakhloh sak theih khal asi fawn lo.\\nZangfahnakah thansohnak ka ti tikah Thlarau Thianghlim in zumtu pawl thinlung sungah a ( ret sak mi) pek mi zangfahnak pawl hi duhdawtnak le huham cahnak hnuai ah hmasawnnak a um ka tinak asi. Zumtu pawl hmuahhmuah cun Pathian zangfahnak laksawng pawl hi an nitin nunah a tthang so ringring in an thei ding ti ka zum. Hihi ka pom, zumnak, ruahsannak, duhdawtnak, hnuaidawrnak, phurnak, raltthatnak, le thildang pawl hi zumtu pakhat cio nunah a cak maw cak lo maw, a tam maw a mal maw, a ttawnttai maw a ropi maw, zumtu pakhat cio nunah can khatkhatah a bang awk lo can tampi a um asi. Mi pakhat cu zangfahnakah a tthang ka ti tikah ka sim duhsan cu thu awlte asi: amai nunah sual hi thuk sinsin in a thei, a zumnakah a cak sinsin, a ruahsannakah hmailam a pan sinsin, duhdawtnak kau sinsin in a nei, a thlaraumi sinak cu hmuh theih sinsin in a lang ka tinak asi. Cu pawl cu a nunnakah a lang sinsin. A thinlung sungah Thlarau Thianghlim umpinak le huham cu a karzai sinsin. Zumnak ihsin hmasawn sinsinnakah a feh vivo. Hivek zumtu pawl dinhmun hi mi-in an hmuh tikah an hmuh vekin anmai duhzawng ttongkam thawn an sim dingah ka tanta men ke. Keimai hrang ahcun a ttha bik le a dikbik ka ti mi cu himi hmasawnnak ahhin a tthang vivo mi hi asi.\\nZangfahnak thansohnak zirhnak ka laksuak nak thuhrampi pakhat cu a fiang felfel mi Baibal thutlang sung ihsin asi. Baibal ttongkam pawl hin san an neih asi ahcun hmasawnnak timi hi a umih zumtu pawl hi hmasawn dingin fawrhfial ding an si. Paul in ziang simmi a nei? \"Na zumnak kha nitin nuncandan ih langkhawp in a tthang so \" (2 The 1:3 ). \"Cuhnakih ttha sinsin in nungcang dingah ka lo fawrhfial duh asi\" ( 1The.4:10). \"Pathian nan theihnakah tthang sinsin ding\" ( Kol.1:10). \"Nan zumnak a tthang sinsin ding ti hi kan ruahsan mi sawn asi\" ( 2 Kor.10:15). Pathian in duhdawtnakah tthangso dingah a lo tuah \" ( I The.3:12). \"A phunkim in amai sungah kan tthang ding asi\" ( Eph.4:15 ). Pakhat le pakhat nan duhdawt awknak cu tthang sinsin hram seh ... tiah thla kan cam\" (Phi.1:9). \"Pathian duhzawngih nan nunnak dingah ziangtin nun ding ti cu kan hnen ihsin nan zir zo. Cuvekin nan nun thei sinsinnak dingah Lal Jesu hmin in kan lo fawrh asi\" (1 The.4:1). St.Piter in ziang a sim? \"Nan tthansoh theinak dingah thutak hnawi kha duh uh\" ( 1 Pet.2:2 ). \"Kan Lalpa le in Runtu Jesu Khrih lainatnak le amah theihnak hi ziangtin an ruat ti ka thei lo. Ka hnen ahcun ka lungkim zetmi zirhnak an simih cumi bak lo thildang ruah thei mi ka nei lo. Zangfahnakih hmasawn dinghi Baibal in a zirhmi asi. Hinah ka cawl hrih kei ka sim nawn lo ding.\\nZangfahnakah tthansohnak hrangah thutlangpi ka laknak dang pawl cu hmuhtonmi dik felfel pawl an si. Thuthlungthar siar tu pawl hnenah ka zirh duhmi cu Thuthlungthar sungih mi thianghlim pawl nuntudan an tonmi zangfahnakah an thansohnak pawl hi sunlai fangih a fiang keukeu mi ni vekin an hmuh thei maw, ti asi. Milai cu tisa sinakah naute ihsin pitling tiang a tthanlen vekin thlarau lam khalah cankhat hnu cankhat ah a tthanglian rero mi an hmu thei maw?. Thuthiang in hi thu a sim tikah a fiangzetmi ttongkam a hmanmi pawl hi an thleidang thei maw? A ttongfang hman mi tthenkhat pawl hi an fiang zet; zumnak caklo le zumnak cak, khrihfa upa le naute suak pek, nauhak te, mino le mi upa tivek ttongkam pawl hmanmi kan hmu thei ( 1 Pet.2:2;1John 2:12-14). Tulai zumtu pawl thlirthlak tikah an tthansohnak pawl hi na hmu thei maw? Zovek milai in maw zumtu pakhat cu a pianthar veten zumnak le theihnakah tthansoh a ttul lo titu ding an um maw? Nitin nunnah khrihfa nun a tthanglian mi hi thingkung vek asilo maw? Zangfahnak a dawnmi pawl hi a thu cun an bang aw ringring ko nan an tthangso asi. Hi thu hin mi dang pawl ziangtin a khawng ti ka thei lo, ka mithmuh ahcun hi pawl hi an fiangih eltheih rual an si lo, zangfahnak ih thansohnak cu a tak asi.\\nHimi thutlangpi ah reituk ka cambangih ka ning lamlam a zak zik. Mi pakhatkhatin piangthar pek pai zumnak, theihnak, ruahsannak, le thianhlimnak pawl hi a rak piantharnak a rei zo tu pai dinhmun thawn a bangrep asi a ti ahcun cuvek el rero cu khabe kham le tikcu cem men asi. Piangthar pek zumtui nun ahcun rinhlelh ding um loin a dikin an thei aw ding nan hro thak zetin an au ngam hrih lo men ding; a tak cu an si ding nan thazang a cak hrih lo ding; Thlarau ci tuhmi cu an si ding nan rah an rah hrih lo ding. Cuvek pawl cu ziangtin a cak zetah an cang thei ding tiah in sut ahcun, ka sim dingmi cu thildang nunnak nei mi vekin an tthan a tul, ti asi. Hihi zangfahnakah tthansoh ka timi cu asi.\\nKa sim rero mi hi vun hersan in thildang a tak nunram ih thupi sawn mi zohhnik uhsi. Zumtu pawlin zangfahnakah tthansoh ding hi an thlarau hrangah a siat thei lomi thilttul pakhat vekin an ruat thiam ka duh. Midang in ziangtin ruat khal hai sehla, ka ngaihven tthat bik dingmi cu thusutnak hi dikzetin an sang thei ding, ti asi: Kan tthang so maw?\\na. Zangfahnakih tthansohnak hin zumtui nunah thlarau lam hriselnak le lenngannak a ummi langtertu asi ti thei uhsi. Milai nuahak te maw, pangpar maw, thingkung maw, an tthan lo ahcun thil ziangmaw tal a ciangkuang lo a um asi tin kan ruat thei . A hriselmi rannung siseh, rawlkung siseh anmah te an tthansohzia le hma an sawn zia hmuhtheih in an langter theu. Kan thlarau hrang khalah cutivek cun asive. Dinhmun ttha le hmasawnnak a um asi ahcun an tthang tinak asi.\\nb. Cuitlunah zangfahnak ih tthansohnak hi kan sakhuanakah kan lungawinak asi ti thei uhsi. Pathian in fim thiam zetin kan tthansohnak le kan lungawinak hi pakhat le pakhat a peh awk ter asi. Khristian pitling nun lam kan pannakah hma nawr sinsin in kan phurnak ding hrangah Pathian in ngilnei zetin kan hrangah a rak ruat cia mi asi. Pakhat le pakhat kan tahtthim tikah biaknakah kan nawmnak le phurnak cio hi bangawk lonak tampi a um asi. Asinan, awlaiten na theih fiang ding mi cu, 'Thlarau cencilhnak thawn zumnakah lungawi in thinlung daiten mai dinhmun a fiang aw tu cu a tthangso mi asi.”\\nZangfahnakih tthansoh hi mi hrangah ttangkainak thuruk pakhat asi. Midang hnenah thilttha kan hmuhter thei mi cu kanmah ah ziang an hmu timi parah a tthum aw asi. Hi leitlun milai pawl hin khristian sakhuanak hi cuai an thlai tikah an mitih an hmuh mile an hna in an theih mi parah hngat aw in an buukton asi. Khrihfa zumtu a kumkhua ttawnttai ringring le mitin hnenah langdan kel nei ringring, tlaksamnak le thiamlonak a kel thawi um ringring, sualnak le thlarau hliamhma thawi um ringring pa cu thilttha tampi a tuah tu khrihfa si dah lo. A lu ttha ten thingih a ruahnak tthangharh terin leitlunah a nitin nun tthaten a ruattu zumtu cu catbang lo ih to delh aw mi le hmai lam pan vivo tu asi. Tthansohnak hi mi-in an hmuh tikah nunnak le a tak thil a um asi ti ah an ruat.\\nd. Cuitlunah zangfahnakih tthansohnak hin Pathian a ti lungawi asi ti thei uhsi. Rinhlelh ding um loin hihi thilmak tla a bang men ding. Kannih sersiam mi milai hin sersiam tu Pathian tla kan ti lungawi thei ding ti hi, mak na ti men ding. Asinan hihi a dik asi. Thuthiang in Pathian ti lungawi ih nung dingah in sim; Pathian lungawi zawng thawinak a um thu Thuthiang in in sim ( 1 The.4:1; Heb.13:16). Thlaici cingtu cun a thazang sengih a cin mi pawl an tthangin rahttha an rah cu hmuh a duh a si. Hmasawnnak um loin an um kelten an um ringring asi ahcun a riahsia in a bei a dawng ding asi. Kan Lalpa amah rori in ziang a sim ti zoh hnik uhsi. \"Cuticun rah tampi nan rah tikah ka pa cu cawimawi in a umih cuticun ka dungthlun tu nan si\" (John 15:1,8). Lalpa cu a mipi pawl parah a lung a awi. A bik takin a tthangso mi pawl parah a lung a awi.\\ne. Cu hmuahhmuah tlunah tthansohnak hi thilcang thei men lawng si loin zumtu pawl mawhphurhnak le zuam ding hrimhrim khal asi. Piangthar lo, sual sungah a thi mi pai hnenah zangfahnakih tthansohnak thu kan sim ahcun zianghman umze nei lo a si ding. A piangthar zomi le Pathian in nunnak a pek zo mi hnenah tthangso dingin kan sim tikah Thuthiang vekin a mawhphurhnak le a tuah ding hrimhrim khihhmuhnak asi. A nunnak sungah nuntudan thar a nei ih cucu titawp loin tthanglian sinsin dingah mawhphurhnak tumpi a nei. Mi hrekhatin tthansonak an ngaihthah ruangah hmasawnnak can tha pawl a cem lakih Thlarau riah siatterin an thlarau-rangleng ke cu her cak thei loin a um asi. Zo ih mawh asi ti cu ka thei fiang. Pathian kan mawhthluk thei lo. Pathian cun a milai pawl hnenah zangfahnak tam sinsin pek a duh ih, 'A rawngbawltu pawl ropitnakah a lung a hmui asi' ( James 4:6;Sam.35:27). Zianghman ruahhar ding a um lo, mawhnak cu kanmai mawh asi. Kan tthansoh lo ahcun zohman mawhthluk ding kan nei lo, kanmah le kanmah mawh thluk aw ding kan si.\\n2. A tthangso mi thlarau cu ziangtin an theithei?.\\nA pahnihnakah thutlangpi ka hman duhmi cu, zangfahnak hnuai ah thlarau nun tthansohnak cu ziangtin kan theithei ding ti asi.\\nZangfahnakih tthansohnak a tak a sizia le a thupitzia pawl hi zohman in an ngaihven lo asi ahcun keimah in hma ka run la hnik ke. Cucu thilttha asi tiah ka ruah ruangah asi. Mi pakhat cu Pathian zangfahnak hnuaiah a tthang so maw tthangso lo ti ziangtin kan thei thei ding. A pakhatnakah hihi ka sim zo, kanmah te thutthen aw dingin theihnak kan tlasam tuk ruangah kan kiangkap ummi pawlin thaten in thei fiang sawn a si. Cuitlunah hitin ka sang bet duh, zangfahnakih tthansohnakah theihtheihnak le hminsinnak tumpi a um asi. Cu pawl na hmuh tikah thlarau tthangso mi na hmu asi. Himi hminsinnak le theihtheihnak pawl hi a sangsang ten ka run tarlang tum ding.\\na. Mi pakhatkhat zangfahnakah a tthangso ti kan theihtheihnak pakhat cu tangdawrnakih tthansohnak hi asi. Thlarau lam a tthangso mi pa maw nu cun kumtin te amai sualnak, a tlaklonak le a tlinlohnak pawl a hmu fiang aw sinsin. Pathian mi pawlih an rak sim vek hin sim duhnak thinlung a nei ve: Job vek in, 'Mi bawrhhlawh ka si'; Abraham vekin 'Kei cu leivut le vutcam men ka si'; Jacob vekin, 'Na zangfahnak a fate bik hman hmu tlak lo ka si' , David vekin, 'Ti-bawrhlawh tu ka si', Isaiah vekin, 'Hmur thiang lo mi ka si', Piter vekin ,'Lalpa, keicu misual ka si’ (Job.40:4;Semtirnak18:27;32:10;Sam.22:6;Isai.6:5;Luke5:8).\\nPathian cu a naih deuhdeuh ih Pathian thianhlimnak le famkimnak a hmuh fiang sinsin tikah amai nunah siar cawk lo tlaksamnak le bawrhhlawhnak pawl fiang sinsin in a hmu aw asi.\\nVanram zinzawh ih a khualtlawnnakah a feh hlat poh le Paulin ziang a rak sim duhsan tihi a thei fiang sinsin, \"A famkim cia mi ka si lo\", \"A tirhmi tiah kawh ka tlak lo\", \"Mi thianghlim pawl lakah a tebik hnakih a tebik ka si\", \"Misual khawnbawlpa ka si\" ( Phi.3:12;II Kor.15:9; Eph.3:8;I Tim.1:15). Cawimawinak ni a naih vivo tikah theirah hmin bangin a lu a kun deuhdeuh asi. A nunnakah eng a tam poh le a thinlung sungih sualnak le tlinlonak pawl cu fiang sinsin in a hmu. A pianthar pek ahcun tui a hmuh hnakih malte lawng a rak hmu asi ti a lo sim thei ding. Zotalin zangfahnakah tthangin a thei aw maw? Hihi fiang aw, a tthang a si ahcun tangdawnakah tthang ding a si.\\nb. A dang pakhat, zangfahnakih tthansohnak hminsinnak cu kan Lalpa Jesu Khrih zumnak le duhdawtnakah tthansoh hi asi. Hmasawnmi thlarau cun Khrih ah hngat awknak a nei sinsinih hivek Rundamtu a neih hi a lung a awi sinsin. Rinhlelh ding a um lo, a zumpek te ahcun Khrih ah thil tampi a hmu ding. Khrih aiawhnak cun zumnak le ruahsannak a pek. Asinan Khrih ah a tthansoh vivo tikah a mang hmanih a rak man ban lomi thil thawng telin a hmu ding. A duhdawtnak le huham cahnak, a thinlung le a tumtah mi, a duhdawtnak le a aiawhnak, a palai ttuannak, a puithiam ttuannak, thutthentu a ttuannak, Sibawi, Tuukhal, Rualpi ttha sinak, hi pawl tlunah sim cawk loin a tthangso mi thlarau cun Jesu thawi an peh thlaih awknakah a hmu fiang sinsin ding. A tawi zawngin a thawkih a rak hmuh dah lomi a thlarau in a mamawhmi pawl kha Khrih ahcun a hmusuak thluh hai asi. Mi pakhatkhatin zangfahnakah a tthangso maw ti a theih a duh maw? Khrih ah a tthangso mi a theihnak kha zoh seh.\\nc. A dang zangfahnakah thlarau nun tthansohnak hminsinnak pakhat cu nun thianhlimnak le ttongkam thianhlimnak hi asi. Thlarau ah a tthangso mi pa cun kumtin ten Sual, Satan le Leitlun parah nehnak a nei sinsin. A thin tawinak, a ttongkam, a tuahnakah a fimkhur deuhdeuh. A nunnak ziangkimah a nuntudan hi fimkhur zetin a zoh fiang deuhdeuh. Ziangkimah Khrih bang dingah le a hmuihmel keng dingah a zuam sinsin. Cuitlunah amah Zesu zohtthim in a thlun tum ringring. Cuticun Khrih ah a hngat aw sinsin. A hlanih a hmuh tonmi le a dinhmunah a lungawi tawk lo. Dunglamih thil pawl cu a hngilhta hai ih hmailam thil pawl kha a ban vivo. 'Saang deuh deuh, tlunlam pan deuhdeuh', 'hmailam pan deuhdeuh', hmasawn deuhdeuh' ti hi nitin a thuput mi asi ringring (Phi.3:13). Hi leitlunah Pathian duhnak thawn a rem aw mi thinlung duhnak neih ding hi a duh ih a cak zet. Vanramah a thupi bik thilih a ruahmi cu Khrih ih hmaika hmuh hnu ah sualnak hmuahhmuah thawi then awk hi asi. Zotalin zangfahnakah a tthang tiah a thei aw maw? Cuti a sile a tthangsomi thianhlimnakah zoh aw seh.\\nd. A dang zangfahnak hnuaiah thlarau nun tthansohnak hminsinnak pakhat cu thlarau ah a thaw ti mi le ruahnakah tthansohnak hi a si. Thlarau a tthangso mi-pa cun kumtin ten thlarau nunah phurnak a nei sinsin. Hi leitlunih mawhphurhnakah a ngaihthah lo. A nunnak thawn a pehtlai mi hmuahhmuah ah rin um zetin a ttuanih zaidam zetin le fimkhur zetin a tuah. A insangah maw a hnattuannak hmunah maw khuitawk hmun khalah a mawhphurhnakah a fimkhur ringring. Asinan a duhbik mi thil cu thlarau lam thil a si. Hi leitlun mawinak, phurnak, le leitlunmi ih ngaisan mi thil pawl hi a thinlung sungah a nep sinsinih cuvek thil pawlin a thinlungah hmun tampi a luah nawn lo. Hi leitlunah a hnawmhnawih aw mi pawl khal misual tuk vekin a ngai cuang hai lo, hivek pawl cu hremhmunah an tla ding tiah a au ciamco lo. A thlarau mi sinakin a in hnen pawl thawn ralah a can ter lo. Leitlun thil pawl cu a mithmuh ah an nep deuhdeuh ih a thinlung sung te cun thil lolam men in an lang thluh. Thlarau lam rualpi, thlarau lam hnattuan, thlarau lam thurel khawm le ti-ti nak pawl hi a hrangah man nei sinsin in an lang. Zangfahnakah a tthangso ti zotalin a thei aw maw? Cuti a sile, a sunglam nunah a thlarau in 'thaw' a timi kha zoh seh.\\ne. A dang zanfahnakah a tthangso mi hminsinnak pakhat cu a tthangso mi duhdawtnak a si. A tthangso mi thlarau neitu cun kumtinte duhdawtnakah a tthangso sinsin- a biktakin Khrih ah u le nau pawl a duhdawtnakah. A duhdawtnak a tthangso ti cu amah le amah a lang awter ding; ngilneihnak, midang hrangih har tuar duhnak, zohrang khalih thilttha tuah duhnak, tirhsiannak, lainatnak, thuruat thiamnak, thinlung nemnak, le mi zawnruah thiamnak pawl ahhin duhdawtnakah a tthansohzia cu an lang ding. Cuticun amah le amah mi hmai ah thinnemnak le thinsaunak pawlin a lang aw ter dingih a kiangkap minung pawl thawi pawlkawm awknakah el awknak hnakin zawiawinak le ngaithiamnak pawl a suahter sawn ding. A tthangso mi thlarau cun midang pawl nuntudan khal a ttha bik siter a duh ding, mi tthatnak dingah ziangkim a zuam dingih ziangkim a ruahsan ding. (Ziangvek misual hman Khrih ah rundam si in Thlarau in a ti danglam thei a si ti zumnak a nei dingih ruahsannak thawn a pawlkawm ding). Zangfahnak hnuaiah mi pakhat cu a thlarau nun a tlusia ih a dunglamah a tawlh a si ti kan theihtheinak (hminsinnak) pakhat cu thildang ziangdang hnak hmanin midang tlaksamnak le tlinlonak pawl phawrhsuaknak hi a si. (Zumtu pakhat thlarau lamah a tluksiat tikah amah le amah misual vekin a hmu aw thei nawn lo ih a kiangkap um pawl hrangah mawhsiattu le sawiseltu ah a cang riangri). Zotalin zangfahnakah a tthangso maw ti theih a duh maw? Cuti a sile a sunglam nunah a tthangso mi duhdawtnak kha zoh seh.\\nf. A dang zangfahnakah a tthangso mi theihtheinak pakhat cu thlarau hrangah thilttha tuah duhnak ah felnak thawn hmasawnnak hi a si. A tthangso mi thlarau cu kumtinte thlarau hlo kaihnakah a phurnak a tthang sinsin ding. Ramsung ramlengah rawngbawlnak, Thuthangttha karhzaiternakah a hmang aw sinsin ding. Thuthangttha phuansuahnakah a phurnak a tthangso sinsin ding. Ziangkim a tuahnakah a pitling lomi a hmuh tik khalah a bei a dawng lo ding. A upat vivo tikah a hrangah zianghman hlawknak um lo hman sehla Khrih hmin hrangih ngaihtuahnak le khawkhannakah a ttumsuk lo dingih a tumtahnakah Khrih hmin phuanzarhnak cu a thupi bik ringring ding. A rah suakmi cu ziangvek si hmansehla a tuah sunzawm vivo ding, peknak, thlacamnak, thusimnak, thu phuansuahnak, zumtu unau vehvaihnak, le thlaru lam hnattuannak pawlah a nun a hmang aw ding. Thlarau lamih tlakniamnak pakhat cu midang thlarau hrang tthatnak ngaithahnak le Khrih ih lalram ngaihthahnak pawl hi a si. Zotalin zangfahnakah a tthang so maw tthang so lo ti a thei aw ding maw? Cuti a sile thlarau hlo a ngaihvennak hi zoh seh.\\nHi pawl hi zangfahnakah a tthangso le tthangso lo theihtheihnak le hminsinnak pawl an si. Hi pawl hi ziangtin kan thei ti tthaten cekfelin ruat hnik uhsi. Tulai ih khristian ti aw pawl hin an duh lo ding ti ka thei. Vancaler ih sakhua nun neitu pawl, sakhua nun cu a kumkhua ih hnih ziamziam ringringnak ti phun ih hmang tu pawl, harsatnak le thlarau doral lenglam sakhuanak nei tu pawl, cuvek sakhuanak nei tu pawl cun tui thlarau lam tthansohnak hminsinnak pawl ka lo hmuh mi hi 'dan-pa-ngai', 'tisa sinak', 'mah le mah hrengsut awk nak' le thil mumal lo men a si an lo ti ding. Zianghman bawm thei mi ka nei lo. Ziang ti ttha! Himi thu ahcun zohman upatnakin 'Pu' ti ah ka ko hai lo. Ka thu fehpi mi hi Thuthiang thawn feh tlangih buuk aw ton ding lawng ka duhmi a si. Ka simmi pawl hi Thuthiang thawn mil aw le buuk aw ton lawng si loin hi leitlunah a rak nung dah mi thianghlim pawl nunah an rak hmuh tonmi pawl thawn a mil aw a si ti ka fiang. Sankhat hnu sankhatah mi thianghlim pawl nun hin tui ka sim mi pawl hi a takin zumtu mi thianghlim pawl nunah a thlen zia an lang ter. Hi hminsinnak paruk ka tarlang mi pawl kan hmuh theinak mi pakhatkhat in hmuh hnik aw. Amah cu tui ka thu sutnak hi lungkim um zetih sang thei tu a si ding: Kan tthang so maw?\\n3. Thlarau hmasawnnak bungrua pawl\\nA pathumnak le a netabikah ruat tlang dingih ka rua hman mi cu, zangfahnakih tthansoh a duh tu pawl hman dingmi 'bungrua' a si. St.James ih ttongkam pawl hi theihhngilh lo ding mi an si. 'A ttha mi le a famkim mi laksawng hmuahhmuah cu vancung ihsin a ra mi an si' (James1:17). Hihi thildangah a dik vekin zangfahnakih tthansohnak thu khalah a dik a si ti cu rinhlelh ding a um lo. Hihi Pathian laksawng a si. Asinan kan thinlung sungah kan ret ringring ding mi cu a rua hman cia mi 'Bungrua' pawl hmangih hna ttuannak ahhin Pathian a lung a awi a si. Pathian in zumtu pawl tthansohnak hrangah hman ding mi Bungrua (Hmanrua) pawl le ziangkim tawpnak pawl khal a rua hman cia. Curuangah zokhal zangfahnakah a tthangso ding mi cun Pathian rua hman cia hmasawnnak bungrua pawl hi a hman tengteng a ttul a si. Zumtu pawlin hi Pathian rua hman cia hmasawnnak bungrua pawl hi an ngaihthah pang ding ti ka phang. Mi tampi cun anmah in hma sawn an duh vekin mi dang hmasawnnak khal an duhsak. Asinan hitin a hrek cun an ruat, “Pathian in tthangso dingah laksawng pek hleice mi a nei ih cu pawl lawng an tthang so”. Cule annih cu cui tthansohnak laksawng hleice cu an co ve lo ruangah an tthangso loin an um kel te ah lungawi tawk ding an si tiah an ruat aw. Hivek ruahnak hi thuphan tawmtawhlawt a si ih tu ah ka tha neihsun suah ih ka sim rero mi thaw khalin a kalh aw a si. Ka simmi hi ka casiar tu pawlin an thliarhrang thei ding ti ka zum. Zangfahnakah tthansohnak cu Pathian rua hman cia 'bungrua' pawl hman thiamnakah a tthum aw ih zovek zumtu khalin hman theih thil a si. Curuangah zokhal thlarau lamah a tthangso tu pawl cu hi Pathian rua hman cia \"bungrua\" pawl an hman ruangah a si.\\nPathian ruahman ciami hmasawnnak hmanrua pawl pakhat hnu pakhat ka tarlang hlanah ka casiartu pawlin an ngai pawimawh theinak dingah thu malten ka sut ta hai ding. Zumtu pakhat a tthansoh thei lo nak hi amai mawh asilo tiah a ruattu pai thuphan suangtuahnak hi sanmureng hrangin hlawn hlo aw. Cule hihi na ruahnak sungah ret aw, Thlarau kaihthawhmi pakhat zumtu hi mithi vek si dingah Pathian in a sersiam thar mi a si loih mawhphurhnak le thiltitheinak tumpi nei dingin Pathian in a kaihthawhmi sawn a si. Solomon ih ttongkam hi na thinlung sungah cam ringring seh, 'A taima mi pai thlarau cu thau ter a si ding' (Thu.13:4).\\na) Thlarau nun tthansohnak dingah a lotheihlo ih ttul mi thil pakhat cu zangfahnak bulpak hmanrua pawl hi taima zetih hman ttangkai hi a si. Hi bulpak thlarau lam hmanrua pawl hi zumtu mimal pakhat cio in hman ttul mi a si ih midangin hman sak awk, ai awhsak awk, le bawm awk theih khal a si lo. Hi mi mila hmanrua hnuaiah a telmi pawl cu: mahte thlacamnak, mahte Baibal siarnak, mahte hlan awknak (meditation) le mahte cek awk felnak pawl an si. Hi thil pathum pawl hmangih nunpi dingah harsatnak a tuar paih lo tu cu ziangtik hmanah tthansoh ding khal beisei hlah seh. Hi hmanrua pawl hi khristian mimal nunah a lotheihlo ih hman dingmi hmansawnnak hrampi pawl an si. Himi a tuah paih lo le a ngai pawimawh lo tu pa cu a feh sual pumhlum a si. Hi mi an ngaihthah nak ruangah khrihfa ti aw mi tampi pawl cu hma an nawr vivo thei lo. Anmah te bulpak thlacamnak hi zianghmanah an ngai lo. Thinlung phur lonak thawn an Baibal cu khui maw lak cang ahcun an siar theu. Anmah te ttha te ih ngaihtuahnak can an hmang dah lo ih an thlarau dinhmun an ruat dah lo. Anmah te mimal nunah Pathian Thlarau thawn pawl awknak nun an nei lo.\\nTuisan zumtu pawl hi ttihnung zet can le dinhmunah kan um a si ti au rero hi umze nei lo a si. Tuisan hi sakhuanak lamah hmanhmawh zetih cangvaihnak, phur hlawptlonak, pawnlang sakhua mi sinak san a si. Mi tampi cu 'khatlam le khatlamah' an vak celcelih theihnak cu a pung a si (Dan.12:4). Mi thawng tampi cu mipi khawmnak hmunah feh in, thusim tthattha ngai dingah, ziangvek khal sisehla an sunglam phurnak a cawkphur tertu cangvaihnakah tel dingin an man cia rignring. Mi malte lawngin 'thinlung ciamciam ten ruahnak an nei' (Sam 4:4). Asinan mah le mah thinlung tthaten ruat aw ciamciam dah lo tu pawl nunah thlarau lam tthansohnak taktak a um khaat zet. Tui hlan kum zahnih hrawngah kawhhran zumtu pawlin tulai zumtu hnakin an Baibal hi an rak siar ttha sawn ding ti ka zum. Kan thlarau lam hmasawn kan duh ahcun mimal sakhuanak hi hmaisa ah thinlung pe uhsi.\\nb) Pathian zangfahnak hnuaiah tthangso dingin a lotheihlo ih a ttul mi a dang pakhat cu vangtlang hman mi hmanrua pawl fimkhur zetih hman thiamnak a si. Hi hmanrua pawl hi zumtu mi pakhat cio in Khrih kawhhran milesa sinakin a neihmi a si ti ka thei. Hi vangtlang hmanrua pawl cu: cawlhni hmannak, Pathian minung pawl thawi Pathian biaknak, thlacamnak, thuthangttha simnak\/ngaithlaknak le Lalpai zanriah kilkhawmnak pawl an tel. Vantlang hmanmi hmanrua pawl hman thiam danih zirin zumtu pawl thlarau lam hmasawnnak a um a si. Pathian in kan tthansohnak dingah in pekmi hmanrua pawl hi phurnak um lo le thinlung tel loin hman a awl zet. Hi pawl hman nal dekdeknak hin a man khunnak a nep ter sawn ttheu. A thawmvang kelte theih salnak, ttongkam kelte hmansalnak, le tuahdan pa-ngai ih tuah ttheu nak pawl hin ihhmuh a suakter ih phur lonak a suahter men thei. Hihi a hmin thangih khrihfa ti aw pawl an tluksiatnak a si. Tthansoh kan duh ahcun kanmah le kanmah kan kil awk thiam a ttul. Hi hmanrua pawl ngaihthahnak ruangah Thlarau cu vawitampi riah siatter in a umih a hma laknak pawl vawi tampi cu ti siatin a um ttheu. Kan zum pek kumih kan thinlung phurnak vek thawn kan thlacamnak hlun pawl kha cam in kan hla hlun pawl kha sakin, kan khuk bilnak kelte ah bilin, thutak kan theih mi pawl cu thinlungah tharter ringringin kan nun hi tharter a ttul. Mi pakhatkhatin a rawl a ei ttha duh lo ahcun a hriselnak a ttha lo a si ti theihtheihnak pakhat a si. Cuvek thotho in kan thlarau lamih hmasawnnak hmanrua pawl kan ngaihthah ih a manhlatnak kan hloh tikah thlarau ah kan tlaksiatnak langtertu a si. Vangtlang bungrua hman mi pawl kan hman tikah thinlung ti tak zetin hmang uhsi (Thusim. 9:10). Cucu kan tthansohnak lamzin a si.\\nc) A dang pakhat ka sim duh bet mi cu kan nitin nunah thil fate bik tiang fimkhur zetin hman thiamnak a si. Kan thinsaunak, kan ttongkam (Kan lei hmandan), kan mawhphurhnak, kan tikcu hmandan pawl hi ralring zetin hman thiam ahcun thlarau lam hmasawnnak ah mi lam a hruai a si. Nunnak pakhat cu a rei lam kan tuak a si ahcun ni tampi kawm khawmmi a si ih, nikhat cu nazi tampi kawm khawm aw a si vekin nazi pakhat sungih thil cang mi pawl hi ngaihsak lo dingle pawi ti lo ih umsan men ding a si lo. Thingkung pakhat hi a hram sunglam in maw, a kung sung muril in maw a nget thawk tikah a hnah zimte in maw, a hnge zimte ah maw theih thawk a si theu. Ca ngantu pa cun 'Thil fate a ngaihsak lo tu pa cu malteten a siat ding' tiah a ti. Hitin a cang mi a takin hmuh ding a um. 'Fimkhur tuk, thil cik fel tuk tiin' midang pawl in an duh le in hnihsan hai seh. Kan fehnak lamzin hi thinsau ten thlun uhsi, ziangkim cikfeltu Pathian kan bia asi ti hi thei ringringin, kan Lalpai in hmuhter mi pawl hi a fate ihsi thawkin a tumbik tiang fel le famkim zetin thlun ding kan si. Sualnak hnak cun kan khros hi nitin nazi kar tin ten phur ringring ding kan si. A nung mi thingkung pakhat cun a hnge le a ttek tinte ah hnahhring le tuaino a neih vekin kan khristiannak khalah cerhno thawn a hring ringring mi nunthar neih kan tum ding mi a si. Hihi tthansohnak lamzin pakhat a si.\\nd) Kan thlarau lam hmasawnnak dingah a lotheihlo ih thil ttul mi pakhat leh cu kan rualpi pawl mi le kan umpi mi pawl ralrin a si. Rualpi pawlmi hnakin mi pakhatkhatih nuntu hi a danglam tertu thildang a umlo kan ti asile kan sual lo men ding. Kan kiangkapih um pawl nuntudan le ttongkam pawl kan cawngih tthatnak hnakin siatnak cawn awk a awl, cucun lungawilonak mi a thlen theu. Damnak si loin nathrik pawl kan kai awl deuh ttheu. Khristian ti aw mi pakhatkhatin Pathian rualpi a si lomi pawl, leitlunih a thlaih aw ringring tu rualpi kha a mai duhnakin a hril asi ahcun a thlarau cu hliam a tuar tengteng ding. Leiltunah cutivek dinhmunih rawngbawl hi a har ti tlak a si. Asinan Pathian mi lo le leitlunmi pawl thawn kan rualpi tthat ahcun cuhnakin a har sinsin. Rualpi le nupi ham mi fuhlo ruangah mi hrekkhat cun an thlarau lam hma an sawn thei lo phah. 'Rualpi ttha lo cun ziaza a siatter'. 'Leitlun thawi rualpi tthat cu Pathian thawn ral a si' (IKor.15:33; James 4:4). Kan thlacamnak, Baibal siarnak, hna ttuannak tikcu, kan thlarau, kan rundamnak, a ra thleng lai dingmi lei thar le vanthar thu thawn peh aw in kan tthansoh theinak dingin bawmtu rualpi ttha kan neih tum hrimhrim a ttul. Rualpi ttongkam in siatnak a suahter ding maw, tthatnak a suater ding maw ti zoso a sim thei um? Rualpi ttha neih hi tthansohnak lamzin pakhat a si.\\ne) Cun, Jesu thawn catbang lo ih pawlkawm awknak neih hi ttansohnak ah a lotheihlo in a ttul mi a si. Cutiin ka sim tikah zohman in Bawipa zanriah thu ka sim tiah ruat hlah seh. Cuvek thu ka simmi a si lo. Ka simmi sawn cu zumtu pakhat nitin te a Rundamtu thawi pawlkawm awknak nun, zumnak, thlacamnak, le thutak ah hlan awknak pawl lawngin a cang thei mi a si. Himi khrihfa nuncan hi minung malte lawngin an theih mi le an nunpi mi a si ding ti ka phang. Mi pakhat cu zumtu diktak, lungpi parah a bunmi aw mi nunak neitu si nacingin Khrih insangah a canpual hnakih niam dinhmunah a rak nung ringring thei. Jesu Khrih thawn peh zawm awknak nei na cingin Jesu Khrih thawn malte lawng pawlkawm awknak neih theih a si. Cuvek cu mi tampi tonmi a si.\\nMi thianghlim pawlin an nitin nunah an rak nunpi mi Khrih ih sinak le Khrih ah zumtu’i dinhmun pawl hi milai suangtuahnak men an si loih a takin a um mi a si. Khrih le a zumtu pawl pehzawm awknak Thuthiangin a simmi pawl cu: Mopa le monu, Lu le taksa peng; Sibawi le mina damlo; Thureltu le thubuai neitu; Tuu khal le tuu rual pawl; Zirhtu le tlawngta pawl - hi pawl hi an si. Himi pehzawm awknak pawl hin Khrih le amah zumtu pawl kar lakah neihniam zetih pehtlaih awknak a um a si ti a langter ih zumtu’i nitin nun mamawh mi pawl dilnak; phurrit tthumnak; thinlung ruahnak lam hmuh tu le ziangkim nun khawsak danah kai hruai tu ah a takin hman a si. Khrih thawi nitin nun pawlkawm awknak ahin Khrih in misual hrangah a rak tuah mi pawl zum satliah men hnakin danglam zet nunpi ding a um a si. Cuticun Khrih thawn nai aw vivo in' (rinsannak thawn amah ah tthum aw sinsin in) duhdawtnak le rinsannak thawn Khrih ah hngat awknakin pawlkawm awknak neih a si. Khrih ah hnat aw in Khrih in ttha a ti mi cu ttha ti ve in le ttha lo a ti mi cu ttha lo ti ve thei nak neih sinsin a si. Hi pawl hi pawlkawm awknak ka ti mi cu a si.\\nA diktakin Khrih thawi pawlkawm awknak nun a takih nunpi lo tu cu Pathian zangfahnakah an tthangso thei lo ding tiah ka zum. Kulmuk pawl theihdan tlangpi vek, Khrih cu Pathian le milai lakah palai a si ih thiamcoternak cu zumnak in a si ti kan zumnak hin lungawi tawk ding kan si lo. Khrih ah kan hngat awknak ahhin kan ziangkim tthum ding kan si ih kan nitin nunah amah thawi pawl kawm kan zir a ttul. Umhmun zumnak hnakih hla fehsuak ding kan si. Kan rualpi kan nel hnakin Khrih cu nel sawn ding kan si. Kan duhmi hmuahhmuah amah theihterin, kan harsatnak hmuahhmuah amai hnen thlen in, kan kekar tinte amah rawn in, kan riahsiatnak hmuahhmuah amah sim in, kan lungawinak hmuahhmuah ah amah telter in, nitin kan nunnakah amai parah zau in, amah zoh ringring ding kan si. Hihi St.Paul ih rak nun khawsak dan a si: 'Tisa ih a tui kan nun hi Pathian Fapa zumnakih nung ka si'. 'Kei ka hrangah nun hi Khrih a si' (Kal.2:20: Phi.1:21). Hivek nun an neih lo ruangah mi tampi cun Pathian thangttatnak hla kan sak mi pawl mawinak zianghman an hmu theilo. Curuangah hivek nuntudanin a nung tu, Khrih thawi tlaitluan pawlkomnak a nei tu hi a thlarau a tthang ding ti ka khihhmuh duh mi a si.\\nPathian zangfahnak hnuai ih tthansohnak thu hi vialin ka tanta hrih ding. Tikcu in in daih sehla cu tampi simding a umlai. Asinan a mawitawk cu ka sim zo tiah ka ruat. Ka casiartu pawl hnenah himi thu hi a thupi le a kau zet mi thu a si ti ka theihter zo tiah ka ruat. A tak kan nunram hrangah kan zir ding thu pawl thawn ka thu ka ti tawp hrih ke.\\n1) Himi cahnah hi zangfahnak hnuai ih tthansohnak thu zianghman a thei lo tui kutah a thleng thei men. Sakhuanak thu hi malte lawng a silole zianghman ngaihsak lo lawlaw a rak si men thei. Cawlhni tinte biak inn feh ttheu ih khawm ttheu nakin khrihfa tla a bang men thei. Cuvek minung cun thlarau nun an nei lo ih hmasawn ding khal an nei lo. Cuvek pawl lakah mi pakhat na si ve maw? Na si ahcun zangfah um zet dinhmun ih um na si.\\nKum le can hi an liam vivo ih tikcu hi a zam in an zam. Thlanmual hi a khat deuhdeuh ih insungsang minung khal a mal aw deuh deuh. Thihnak le tthen awknak hin in neih deuhdeuh . Asinan, na thlarau hrangah mi itthat vekin na nung! Ziangtluk mumal lo saw na si! Ziangtluk atnak hnuai ah saw na um? Hi hnakih mah le mah thah awknak a um nawn kei maw?\\nKhua a tlai tuk hlanah tho aw, tho aw, thihnak ihsin tho aw la Pathian ah nung aw. Na Rundam tu le Rualpi a si theinak dingah Pathian kut vawrhlam kutih a totu hnenah her aw thlang aw. Khrih hnenah her aw la na thlarau hrangah naa pi’n ttap aw. Ruahsan ding a um lai. Lazarus kha thihnak ihsin a kai tho tu kha a thleng aw hrih lo. Nuhmei nui fapa mangbang thlak zetin a kai tho tu khan na thlarau thihnak ihsin a kai tho thei a si. Hmakahtte ah, a tu rori ah amah cu hawl aw: catuan ih hloral ding na si lo ahcun Khrih cu hawl aw. Tum ringring, ruahsan ringring, sim rero, le ziangmaw puhmawh rero, ziangmaw beisei mi nei ringring, duhthusam ringringin um hlah aw. Khrih cu hawl aw la na nung ding. Thinlung thup in puhmawh ding le beisei ruk mi nei ringring aw hlah. Cuticun na nung dingih na tthang ding.\\n2) Himi cahnah hi zangfahnakih tthansohnak a duhtui kutah a thleng men ding. Asinan, tufangah zianghman theih mi nei loih um a si thei. A thawk ih an pianthar ve ten zianghman hmasawnnak ding an tuah lo. Cuvek cu, 'mah le mah zum aw zet le hnangam zetih um tu pawl' (Zaph.1:12) an bang. Kumkhat hnu kumkhat an hmasawnnakah a mah kel, an hmuhtonmi a mah kel, an theihnak a mah kel, an zumnak a mah kel an tuahnak a mah kel, sakhua cangvaihdan a mah kel, an ttongkamseh a mah kel,cutiih anmah kel dinhmunah a kel an awh thei ahcun an lungawi tawk men a bang. Putar, pitar thizik bangin an ttunghmunih an kel an awh ahcun an lung a awi tawk. Hmasawnnak nei in an lang dah lo. Hivek milai pawl lakah mi pakhat na si ve maw? Na si ve ahcun na canvo le na mawhphurhnak thawn na siding mi hnuai lam pi ah na nung lai ti nak a si. Tuican hi nangmah le nangmah cek aw fel dingah tikcu can ropi a si.\\nKhrihfa taktak ka si ti awk theinak na nei si, na tthnsoh lo ahcun nangmah ah thil ciangkuanglo (felfailo) a um ti nak a si. Hmun khatkhatah ttha lo zetih damlonak na nei a si ding. Na thlarau kha amah kelin um ringring ding cu Pathian duhdan a si lo. 'Pathian in zangfahnak cak sinsin in a pek' hai ih 'a siahhlawh hlawhtlinnak ah a lung a awi a si' (James 4:6; Sam 35:27). Na thlarau a mah kelin na um ter tikah na lungawinak maw na tthathnemnak khal a si thei lo. Hmasawnnak um loin mi hrangah tthatnak khal na tuah thei dah lo ding. Himi hmasawnnak neih hi thil thupi ngaingai a si! Hihi na thinlung sung ihsin thungaithlakin hawl ding na si. Na tthangso lo asi ahcun thil thuhruk mi a um tengteng ding (Job15:11). San a um tengteng ding.\\nKa lo khihhmuh mi hi tuah aw. Ziangruangah na dinhmun kelah na ding ringring ti hi thei suak dingah tuisunah tthaten ruatsal aw. Rin um zet le thutak zetin na thlarau kut thawn na sunglam kha vun dap hnik aw. Na sunglam nun kha khatlam deng ihsin khatlam deng tiang vun dap ttha hnik aw la na kut a lo bangter lole a lo dohtu ziang maw tal a um ding. Thlarau lam Sibawi thiam Lal Jesu hnenah feh aw la, na sunglamih na thlarau natnak kha lo ti dam dingah na thinlung za ten rinsannak thawn va pan aw. Tuihlanih na dil dah lo vekin phundang le duhnak nasa zet thawn pan aw la na damnak ding a si ahcun na kut vawrhlam tan maw na mit vawrhlam phorh khal pawi ti aw hlah. Asinan na thlarau cu a tthansoh lo ahcun na lungawi taktak dah aw hlah. Daihnak na neih theinak dingah le hman ttangkai mi na si theinak dingah ziangruangah na tthangso lo ti zoh aw fel aw.\\n3) Hi ca hnah hi a tthangso zet nan tthansohnak a ngaihsak lo tu pawl hnenah a thleng thei men. An tthansoh ruangah an tthangso ti an theih awk lonak a si. Hnuai dawrnakah catbang loin an tthansoh ruangah an hmasawnnak pawl thei aw loin an um sawn a si.\\nMoses kha Pathian thawn tlang parah an pawlkhawk awk hnu ih a rung ttum tikah eng thawn a khah vekin an nih khal an eng ve a si. Asinan, Moses bangin an sinak an thei aw lo (Sualhlan 34:29). Hivek khrihfa pawl hi an tam lo kan ti thei ding. Asinan khui maw lakah cun hmuh ding an um a si. Vancungmi rung thlawng vekin khui maw hnihkhat ngaingai an si. Cuvek a tthangso mi khrihfa innhnen nei tu cu an vanttha a si. Anmah pawl thawi hmuh le ton awk hi leitlunah vanram hman vek a si.\\nCuvek minung pawl hnenah ziang thu saw ka sim ding! Ziang sim thei ding saw ka neih? Ziang sim ding saw ka si? An sia-ttha-theihnak cu tthangharh in an tthansohnak cu theihter in an lung ka awiter ding maw? Cu pawl lakah zianghman ka tuah lo ding. An hlawhtlinnak pawl ka hmuhter hai dingih midang hnakin an ropit deuh nak ka theihter hai ding maw? Pathian in a duh lo. Cu pawl zianghman ka tuah lo ding. Cuvek pawl sim rero nak cun zianghman an hrangah thathnemnak a pe lo dingih tikcu cem men a si ding. A tthangso ti a theih awknak pakhatkhat a um a si ahcun a sualnak ih a thukzia, a kauhzia le a thlinlo zia a theih awknak hi a si ding. Amah le amah ah cawisan awknak ding zianghman a hmu dah lo. Amah le amah hi a ttangkai lo nak le misual khawnbawl a sinak pawl lawng hi a thei aw. Hihi mi thianghlim pawl in thutthennak ni ah Lal Jesu an sannak ding a si, \"Lalpa ziangtik ahsaw na ril a rawn ih rawl kan lo pek dah? (Mth.15:27). A cancanah misual pawl le mithianghlim ropi pawl hi bang awknak te an nei. Zohman an dinhmun taktak an thei aw lo. Pakhat cun a mai sualnak a hmu thei lo, cun a dang pakhat cun Pathian zangfahnakah a tthansohnak a thei aw lo.\\nSikhalsehla a tthangso mi khrihfa pawl hnenah ziangtal ka sim lo ding maw? Ttongkam khat tal sim theimi ka nei lo maw si? Aza te kawmih ka sim thei mi cu catlang pahnih te sungah a famkim: Hmailamah feh vivo aw?' 'Feh vivo aw' ti a si.\\nThinnemtuk, Khrih ah zumnak tamtuk, thianghlim tuk, ruahnakah thlarau mi tuk, duhdawtnak nei tamtuk, midang hrangah thilttha tuah tamtuk ti ding khawp in neihmi kan nei thei dah lo ding. Kan dunglamih thil um pawl cu theihhngilh in hmailamih thil um pawl kha ban sawn uhsi (Phi.3:13). Hi thu khalah khrihfa pakhatin a tthatnak bik cu a Lalpa thotho ah a si. Hi leitlun kan nun sungah ziangtlukin kan zuam rero hmanah tha tuk dinhmun kan thleng thei dah lo ding ti hi fiang uhsi. Leitlunmi pawl cun tthatuk ih theih awknak tla an nei men thei, asinan khrihfa pawlih tthatnak cu Khrih Thlarau ihsin a ra mi a si ih kan zohtthim ding mi cu amah kan Lalpa Jesu Khrih a si ringring ti thei uhsi.\\nSakhuanakah a ttha tuk le a luan tuk dinhmun kan thleng thei ti ruahnak dik lo hi hlawnhlo verver ding a si. Hihi satan ih thuphan duhzawng tak a si ih a thuphan khawl ihsin a suahter mi a si. Curuangah leitlun sakhua mi ti aw pawl mitampi cu ttha tawkin an theih awk tikah porh awknakin an khatih an kiangkap ih a ttawnttai deuh mi an unau pawl parah zangfahnak thawn bawm hnakin nautat awknak le zohniam awknak a suahter ttheu ih zumtu lakah buainak a suahter ttheu. Cun anmah le anmah cu satan thang sungah an tla a si ti an thei aw lo ttheu. Hivek zumtu ti aw pawl at le hlawptlo nak ruangah khristian sakhuanakih tthat lo nak tiang mi hrekkhatin an sim theu. Cutikah kan theih dingmi cu hivek phurnak le thlarau mi si awk ternak ahhin ziangmaw phurnak thlarau cu a um a si ti a fiang. Asinan mi pakhatkhatin a siat thei mi milai taksa ahhin zumtu pakhatkhat cu a nunnem tuk, duhdawtnakin a khat tuk, a thianghlim tuk, thilttha a tuah tam tuk a si, a ti ahcun cu-pa-cu mibang lo maw thluak kim lo a silole theihnak famkim lo mi a si ding. Nawmcennak le sumpai hawlnak ahcun a hla tuk thlen theih a si. Asinan, a dik mi khristian biaknak sungah thilttha tuah tamtuk ti le Khrih dungthlun hla tuk ti a um thei lo.\\nKan sakhuanak ahhin kan innhnen pawl zoh in cuai thlai aw ding kan si lo. Cutin kan inhnen pawl zoh in kan tuah a si ahcun kan innhnen pawl hnakih kan tuah tthat deuh nak kan hmuh tikah kan lung a awi tawk dingih mahte porh awknak thang sungah kan tla pang ding. Hihi satan ih thang pakhat a si. Kanmai hnatuan te hi zoh uhsi. Cucu na hrangah ziang a pawi? 'In thlun sawn aw' tiah ngan a si (John 21:22). Famkimnak taktak hi kan thleng thei lo a si ti thei cingin hmailamah nawr sinsin uhsi. Khrih ih nuntudan hi kan nuntudan ah le kan zohtthim dingah hmangin hmailamah nawr sinsin uhsi. Nitin kan nunnakah kan tthatnak bik hman hi Pathian hmai ahcun rapthlak zetih sual le bawrhhlawh a si ti thei cingin hmailamah pan sinsin uhsin. Midang hnakin kan ttha deuh maw, ttha deuh lo maw ti hi Pathain hmai ah zianghman a si lo ti thei ringringin Khrih dung thlun vivo uhsi. Kan tthatnak bik khalah hin Pathian fa te dinhmunah kan si ding hnakin a sual tuk mi kan si ringring lai a si ti thei cingin hnuaidawrnak thawn Pathian zangfahnak hnuaiah hmai nawr vivo uhsi. Kan damsung cu hmasawnnak ding hi a um ringring a si. A netabik tiangah Jesu Khrih ih duhdawtnak le zangfahnak hi leiba pek ding kan nei ringring ding a si. Midang nun zoh ih mah le mah ttha zetih thei aw dingin cuai thlai awknak dik lo hi tanta uhsi. Kanmai thinlung kan zoh a si ahcun sual sir ding le kan ttuan ding mi pawl hi kan hmu ringring ding.\\nA netabikah, a nepbik si cuang loin, zangfahnak ih tthansohnak hi malte lawng kan thei ih kan thei duh sinsin a si ahcun hi leitlun buainak le harsatnak hnuai ah kan feh a ttul ti kan hmuh tikah mangbang hlah uhsi. Hivek buainak le harsatnak pawl hi tui hlan mithianghlim pawlin an rak ton zo mi a si. An Bawipa vekin riahsiatnak an tuarih ninghannak in a zel hai, asinan tuarnak sung ihsin famkim nunah hma an sawn vivo (Isai.53:3; Heb.2:10). Hihi kan Lalpai simmi a si: 'Rahttha a rah mi kan par ihsin hnge ttek pawlin rahttha an rah sinsin theinak dingah rahttha a rah lo tu hnge ttek pawl cu (Ka Pa in) a thianhlim hai a si' (John 15:2). Hihi thu fal zetih um le theih awl te a si, zumtu pawl cu thianhlimnakah hma an sawn theinak dingin an thlarau hliam a tuar ter theu. Hihi mitampi in kan tuar thei lo ttheu. Natnak, hlohnak, khros putnak, thinthipnak, beidawnnak pawl hi in thianhlimter tu dingah le fimkhur zetih tangdawrnak thawn thlarau thinlung in neiter tu ding an si. Hi pawl hi Grape hri thianfai ternak dingah namhriam zet a ttul vek le sui thianfai ternak dingah meisa a ttul vekin kan thlarau thianternak dingah a tul hrimhrim mi an si. Hi pawl hi thisen le tisa ahcun tuarhar zet an si. Hivek harstnak pawl hi kan duh lo zet ttheu ih an um ttulnak khal kan thei lo theu. 'Hremnak kan tuar tikah kan tuar lai ahcun kan lung in awi ter tu a si lo ih kan riah in siat ter tu a si. Sikhalsehla, a hnu ahcun cu bangtuk hremnak in nunsimnak a tong tu pawl cu an nunnakah daihnak le dingnak laksawng an ngah ding a si\" (Heb.12:11). Vanram kan thlen tikah ziangkim hi kan tthatnak dingah a rak cang mi an si ti kan hmu leh ding. Zangfahnakah hmasawnnak kan beisei a si ahcun hi thutak hi kan thinlung sungah ret uhsi. Kan nunnakah thihnak le lungngainak pawl a thlen tikah thildanglam pi ah ruatt hlah uhsi. Kan theih dingmi cu cuvek dinhmun lai ih kan zirmi pawl hi nisa remrem lakah zir theih an si lo. Kan thinlung sungah hi tin kan pawm thei ve a ttul, \" Hi pawl khal hi ka hrangah tthatnak a si ahcun Pathian thianhlimnak cu ka pawm ve ding\". Hihi duhdawtnakin thlentermi an si. Pathian minung pawlih tlawng (zirhawknak) ttha bikah kan um a si. Hremnak hi zirhnak a si. Hihi kan tthansoh theinak dingah a si.(Hi harsatnak meisa hin kan thinlung sungih hnawmbuar pawl hi a kangfai thluh dingih thianhlimnakah hma kan sawn thei nak ding a si).\\nHitin zangfahnak ih tthansohnak thu ka tanta hrih ding. Ka casiar tu pawlin tthaten an ruat ding tawk cu tarlang famkim pam in ka ruat aw. Ziang hmuahhmuah hi tarlam an pan vivo; leitlungpi hi a tar deuhdeuh, kanmah khal kan tar deuhdeuh. Tthal tikcu malte, thlatang malte, fur malte, natnak malte, riahsiatnak malte, nupi pasal neih awknak malte, phum awknak malte, khawm awknak malte tthen awknak malte, cun cumi hnu ah-ziang? Ziangruangah kan thlan tlunah an ding hliarhliar ding!\\nTu cu mah le mah sunglam vun zoh aw in kan thlarau hi thusutnak malte le awlte vunsut hnik sehla a ttha lo ding maw? Kan sakhuanakah, kan thinlung hnangamnak le daihnakah,le mimal thianhlimnakah hin hma kan sawn vivo maw? Kan tthang so maw? (Nangmah le nangmah cu ziangtin na sang ding na thei ko).\\nTheihttulmi pawl :\\n1. Pathian zangfahnak taktak cun zumtu sunglam nunah hna a ttuan tikah a tthangso in a karhzai ih hma a sawn mi a si. Zangfahnak hi eng vek a si; a hmaisa bikah khua a vang thawk ih cui hnu ah maltete in eng cu a rung suak hnu ah sunlai padir-eng keukeu ah a rung cang. Mithianghlim pawl ih ennak hi arsi pawl thawn tahtthim a si; an tthansohnak ah thingkung pawl thaw khalin tahtthim an si (Isai.61:3;Hosi.14:5). Khristian diktak dinhmun cu Hezekiah ih 'Ni' vek kha a si lo, cun a dinhmun ih a ding ringringmi Joshua ih 'Ni' vek kha a si fawn lo, asinan thianhlimnak ah a tthangso vivo ih Pathian thianternak thawn a tthang vivo.\\n2. Zangfahnak ih tthansohnak hi mi pakhatkhat cu Pathian zangfahnak thutak hnuai ah a um a si ti theihtheihnak ttha bik a si. Ziangkhal nunnak a nei lomi cu a tthangso dah lo ding. Asinan thlaici ttha rah tampi a rah ding mi cu a tthang vivo ding. Zangfahnak ih tthansohnak in a thlarau a nung a si ti a lang ter ding.\\n3. Zumtu unau, Zangfahtu Pathian cawimawi dingin midang tha na pek vekin nangmah le nangmah kha zangfahnak hnuai ah na tthangso maw tthangso lo ti cek aw fel ringring aw. Mi fahrah zet hnen um pa pakhat hman khan a pu pa ih zumnak, duhdawtnak , fimnak, tuarfainak, le thinnemnak pawl kha van ih arsi eng vekin a hmuh tikah, cuvek insang nuamaha rak um ngah ve ruang ah a pupa ih biakmi Pathian kha a thinlung ten a cawimawi ding. Zumtu pawl hin zangfahnak hnuai ah Moses ih eng vek an neih ih Joseph vekin an nun in thu a sim tikah midang pawlin Pathian an thangtthat ding. Nitin nun mawinakin khristian sinak diktak an au suak ding. \"Hi pawl hi khristian diktak sinak neitu pawl cu an si ih, cui an nuntudan cun an Pathian cu cawimawi in an Rundam tu Zesu Khrih cu an thuammawi ding. Cucu zumtu diktak cun Khrih thuthangttha parah leiba an pek ding hrimhrim a si ! (T.Brooks,1661, Unsearcheble riches).\\n4). Hmasawnnak dik umtuzia cu mai mithmuh ah tthansohnak men a si lo. \"Kei cu milai khal ka si lo, cangcel men ka si\"( Sam.22:6 ). Tisa sualnak le theihlonak ruangah khristian diktak pakhat cu amai tisa duh lo zawngin a tthan a ttul . Amai mithmuh ahcun a siat thluh zomi a si. Job khan amah le amah leivut tluk fangin a hmu aw ( Job.42:6 ). Porh aw phahphah ih tthansohnak hnakin hnuaidawrnak thawn tthansohnak hi a ttha sawn a si. ( Thomas Weston: A Body of Divinity, Banner of truth trust, 1974).\\n5). Sualthu hi kan buaipi lo tikah kan tthangso fello tinak a si . Tuisan hi sualnak a fate bik hman in zumtu'i nunah riahsiatnak a thlen thei tikcu can a si. (Mit sungih samphang phangkhat te in mitthli a tlak ter bangin), asinan mitampi khristian ti aw ve pawl hin sual cu zianghman pawisa loin kan tthial hmuahhmo. Tui kan tikcu can hi khrihfa pakhat in thlacamnak a daithlan ahcun riahsiatnak a ton ding can a si, asinan insungsang thlacamnak kan theihnghilh men ttheu. Tui hlanah ruahnak ttha lo pawl hin zumtu pawl a rak cawkbuai lo can a rak um dah, asinan, tu ah mitampi cu tuahnak ttha lo pawl an tuah tikah an zianghman a pawi lo. Sakhuanak ah riahsiat thlak zetin tlakniamnak a um rualrualin Pathian zangfahnak hnuai ih tthansohnak cu thawmvang theih ding a um nawn lo.\\nZangfahnak ah tthangso sinsin dingin na nuntudan kha zoh ttha aw. Hihi theihnak thlarau le ttongkam tamnak thlarau men a si lo. Pathian thawi a fehtlang mi thlarau, thu awih mi thlarau le a tthangso mi thlarau a si sawn. Midang pawl cu ruahnak le neihnak a phunphunah an lian zet men ding, asinan, thlarau lam ih hmuhtonnak, thianhlimnak le vanlam zangfahnak thilah tthansohnak an nei lo. ( Thomas Weston, A body of Divinity , Banner of Truth trust, 1974).\\n6). Tisa lamah kan tthansoh vivo ahcun thlarau lamah kan tthangso lo ti hmuhternak a si. A vawikhatnak ahcun boruak zangkhai zetin in tuam dingih kan thinlung cu vanlam thilah tthumin Kanaan pawl ttong tla in kan ttong men ding. Asinan, tu ahcun kan thinlung cu vanlam thil ihsin kan la kiang salih satan umnak leitlunah kan tisa diriamnak ding khur kan lai ciamco. Hitin a si tikah, zangfahnak lam ahcun kan ttumsukih zangfahnak kan rak comi cu a ziam cuahco a si. Hihi thudik a si, milai pawl hi tisa lamah an ziam cuahco ih an thihzik thlang tikah anmah le anmah an tthum aw niam ih tthansohnak hmuh ding a um nawn lo hnu ah an lu an kun ttheu a si. Hi khal hi a dik a si, mi pakhat cu tisalam thilah a tthanglian tikah vanlam thilin a thinlung sungah hmun kaupi a luah thei nawn lo ih a zangfahnak co mi cu a thi hrih lo a si hmanah a hnuk a catlo fangfang a si ttheu.' ( Thomas Weston: A Body of Diviniy, Banner of Truth Trust, 1974).\\n7). Nitin hmuh le tonmi in khristian pawl hi a sim fiang ding, Pathian thawi naih sinsin le catbang lo ih feh tlangnak ahhin mawhphurhnak khal a tam sinsin ih cakzetih tthansohnak khal a um a si. Ziangkimah hma lak ngamnak mizia hi tuahnak ih rahsuakmi a si. Maicam par ih halral thawinak thil pawl kha kangral dingah vancung ihsin meisa a rung thlak hmaisak hnu ah a kang sunzawm vivo ding kha puithiam pawl kilkhawi a ttul vekin zangfahnak hnuai ah thlarau lam kan tthansohnak hi Pathian ih thawh hmaisak mi asinan kanmah in kan ttuannak le Pathian catbang lo ih kan pehzawmnakin Pathian mi kan sinak hin hma in sawn ter vivo a si. Khrihfa pakhat cu amah le amah a hman awk tam poh le a tthangso vivo ding ( Collinges on Providence,1678).\\n8). Na rualpi pawlmi kha Jesu Khrih hi a nunnakih a thupi bik le pakhatnak ah a ret tu pawl hi si hai seh. Pawnlang thil pawl ahhin zoh tuk aw hlah. Sunglam sinak sawn zoh aw. Mi tampi cun a lenglam ih thuam awknak lawng ahhin an zoh ttheu. Asinan, sunglam nun a zoh thiam tu khrihfa cu a duhthlannak ah Pathian thawn a neih aw bi a si dingih, a rualpi pawl mi pawl khal Pathian a hril tu an si ding ( T. Brooks. 1661 ).\\n9). Khristian pawl hi an tthang lo sihmang an ti awk lai ah an rak tthang ziar thei . ' A lian zet lai ah amah le amah farah zet vekin a thei aw ter tu a um a si' ( Thuf. 13:7) . Anmai tlaksamnak an thei aw ih, zangfahnak tam sinsin an duhnak ruangah anmah le anmah tthangso lo ah an ruat aw ttheu a si. Lo ram kau zet a duh tu cun a duh zat a neih lo ruangah farah ah a ruat aw ringring a si. (T.Weston: 1660. A Body of Divinity, Banner of Truth Trust, 1974).\\nThlarau cu zangfahnak ah alian zet men ding nan cucu theih loin a um thei. Nauhak te cu lo ram kaupi ro cotu ding asinan, a ro co dingmi theihnak a nei lo. Moses khan amai hmai a eng hemhem mi kha miin an hmu nan amah le amah a hmu aw lo. Mitampi cu thlarau lamah an lian zet nan miin an sim lawngah an thei aw ih Pathian an thangtthat, anmah le anmah an thei aw lo ttheu. Hihi vawi tampi cu thlarau malsawm tumpi beiseinak ruangah zangfahnak ih an tthansohnak hi an thei aw lo ttheu a si. Mi duh am pawlih duhnak cu leitlun thil le ri neihnak ah an thinlung an pe ih an len zet hmanah an di a riam thei dah lo. Hiti vek hin zumtu tamtak thlaraulam ih an tthan lennak khal ah a si ve theu. Thlarau lam ah len duhnak thinlung a cak tuk ruangah an sunglamah zangfahnak ih an tthansoh cu theithei loin an um theu. Ziangah tile an zohtthim mi Jesu cu milai mitih zoh ngam lo ding khawpin thianhlimnak thawn a khat mi a si ih milai tuahtthatnak le thianhlimnak thawn tahtthim ding rual a si lo.\\nZumtu tampi cu an sunglamah mankhung zet a um nan anmah le anmah an thei aw thei lo. Hitin a sim tu pa hi mi ttha pa a si, \"Pathian cu hinah a rak um nan ka rak thei lo\". Hivek hi mah le mah cuai thlai awk a theihhngilh tu pawl hnenah a thleng theu. Dung an tawlh maw, hma an sawn maw ti an thei lo ttheu . Hihi mankhung zet thlarau tampi nunah a thleng ttheu mi a si . Cun khatlam zawngah , mah le mah tu le tu cuai a thlai aw ttheu tu pawl nunah a thleng ttheu fawn. Mi pakhat cu zarhkhat ah vawikhat maw, thlakhat ah vawikhat maw cuai a thlai aw ringring ttheu ahcun a tthan le tthan lo a thei aw lo ding. Cucu thlarau lamah a tthan zet laiah thil thleng thei mi a si. Asinan, kumkhat hnu ah vawikhat cuai a thlai aw a si ahcun a tthansohnak cu a thei aw ding. Cuitlunah mah le mah cuai thlai sual awknak in a cangthei fawn. A thlarau lam cuai a thlai ih a teh awk nak ah zakhat cu pahra vekin le pahra cu zakhat vekin a ngai a si ahcun a sinak taktak a thei aw thei lo ding. Mi porh aw pawl hi zoh hnik, an piasen cu sui tluk ah an siar, an thilman cu bazar thil man hnak in a khung sawn ringring. Cuti a si laiah mi zaidam zumtu ttha pawl hi an sinak hnakih niamah an ret aw ringringih an neihmi thawngkhat tluk cu fangkhat hman nei lo tlukin an um thei ringring. Bazar thilman hnak ih niam ah anmah le anmah an ret aw ringring. ( Thomas Brooks. Unsearcheble riches,1661).","num_words":10565,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - ZEKARIAH\\nBibleThianghlim – ZEKARIAH\\nA ngantu: Zekariah\\nA siartu: Persia-mipawlih an uk laiah Jew-pawl\\nZekariah cu puithiam upa tuk lo (2:4; Neh 12:4, 16) Haggai zawng le a hnu khalih thuphuang a si. Jerusalem temple saksalnak thuhla ih Haggai-ih thuphuan mi a nĕmhnget. A thuken cu: Israel in buainak le harsatnak táwng hmansehla, an Siangpahrang le Rundamtu Jehovah-ih Vancungmi hmangin Jehovah in Israel-mipawl cu a danglamter ding ih, a sunlawih hai ding.\\nHaggai in a thuphuan hmaisabik a phuan hnu thla hnih hnuah, Zekariah in rawngbawl a thăwk. Cumi cu mipi in temple saksal an sunzăwmsal hnu zarhkar ziangmawzat hnuah a si. Lungthlengnak diklo tuahtu, an pupápawlih sualnak ih tlu lo dingin temple satupawl cu Zekariah in ralrinak a pe hai (1:1-6). Temple sak an thăwk thla nga hnuah zan khat ah profet Zekariah in larnak pasarih a dáwng. Hngeṭek a si mi Messiah in lallukhum a cohlan tikah cuih larnakpawl cu an cem. Cun temple ṭhehfel a si hlan kum khat duh ah thusuhnak khirhkhan zetzet profet in a sut. Cuih thusuhnakpawl cun Pathian lalram co theinak dinhmunpawl le thutiamkampawl a sim (bung 7-8).\\nA neta lamah Zekariah in thuphuan pahnih a nei (9:1; 12:1). Cupawl cun rairingpawlih lalrampawl ziangtin an tlu ding ti le ziangtin Israel tlen a si ding ih, sunlawih a si ding ti an phuanglang (bung 9-14). A hmaisa thucah ah cun, rairingpawl thuṭhen dingin Siangpahrang a ratdān ding (9:9-10) le nasazetih zăwnzaihter mi Pathian minungpawl tlendān ding thu profet in a sim (9:11-10:12). Profet in a thucah hmaisa cu tuukhal â-pawl thiamlo a cohnak in a cemter. Hih tuukhāltupawl hin Israel cu an hruaipêng ih, an Tuukhāltu diktak cu an rak hnáwng (bung 11). Thucah pahnihnak in Pathian in cān neta ah Israel thu a ṭhendan ding, a thlengawterdān ding, a sunlawihdān ding in sim (bung 12-14). Himi a netabik thuphuan-ih hmuitin mi cu Jerusalem a si. Jehovah in Jerusalem cu amah dotu leitlun ih miphun dangpawl hrangah «mihawrtertu no» ah le «lungto rit zet» ah a tuah ding (12:2). Hi doralpawl hin Jerusalem cu la khal hai sehla, a mipawl tlen ding le run dingah Jehovah a ra ding. A netnakah, leitlun miphunpawl cu Jerusalem ah Pathian be dingin an ra.\\nI. Zekariah in sual sir dingin mipi a ko (1:1-6)\\nII. Zekariah in Israel-ih hmai lam thu thawn pehparin larnak pariat a sim (1:7-6:15)\\nA. Hadas kung lakih mi pakhat le rángpawl le a totupawl (1:7-17)\\nB. Ki pali le zungthiam mi pali (1:18-21)\\nC. Tahnak hri thawn mi pakhat (2:1-13)\\nD. Puithiam sâng Joshua le Bawipaih Vancungmi (3:1-10)\\nE. Meitovannak le olif thing pahnih (4:1-14)\\nF. Cazual zám (5:1-4)\\nG. Efah bawm sungah nunau (5:5-11)\\nH. Ránglêng pali (6:1-8)\\nI. Puithiam sâng Joshua lallukhum khumter dingih Pathian thupek (6:9-15)\\nIII. Zekariah in Pathian nunsimnak dik zetih sawn dingin mipi tha a pe (bung 7-8)\\nA. Mipi rawlul le ṭap men lo ih, sual sir le thulung ding an si (7:1-7)\\nB. Mipi pakhat le pakhat dik zetih ti-aw ding an si (7:8-14)\\nC. Mipi cu Bawipa thulung le a hrangih hnaṭuan ding an si, ziangruangahtile Jerusalem le Judah mipi a tungdingsal ding (8:1-17)\\nD. Pathian in rawlulhnak cu puai ah a cangter ding ih, ram dang miphunpawl amah hawltu ih a canter ding ruangah, mipi cu thapek ding an si (8:18-23)\\nIV. Zekariah in hmai lam cān ih Pathian lalram cu ngcangthu ih thucah rit zetzet pahnih a phuang (bung 9-14)\\nA. Pathian in rairing miphunpawl thu a ṭhen ding ih, tuukhāltupawl a rekbĕt ding, cule Siangpahrang hnuaiah mipi a tlen ding (bung 9-11)\\nB. Pathian in ni neta ah Israel thu a ṭhen ding, a thlengawter ding ih, a sunlawih ding (bung 12-14)\\n1 Darias a lal a kum hnihnak, thla riatnak ah Iddo-ih fapa, Berekiah fapa profet Zekariah hnenah Jehovah kamsuakthu a thleng, 2 «Nan pupápawl parah Jehovah a thin a heng zet. 3 Curuangah an hnenih ralkap rualpawlih Jehovah ih sim mi cu hihi a si tiah sim hai aw: ka hnenah ra kir uh, ralkap rualpawlih Jehovah in a ti, cule kei khal nan hnenah ka kir ve ding, ralkap rualpawlih Jehovah in a ti. 4 ‹Nan lamzin ṭhalo pawl ihsin le nan thil tiṭha lo pawl ihsin atu ah ra kirsal uh, ralkap rualpawlih Jehovah in a ti,› tiih hlanlai profetpawlih an simhnawh mi nan pupápawl vek si hlah uh. Annih cun an ngaithla lo ih, keimah in ngaihsak lo, tiah Jehovah in a ti.\\n5 «Nan pupápawl khuiah so an um? Cule profetpawl teh, kumkhua an nung maw? 6 Cutisikhalsehla ka siahhlawh profetpawl ka pek mi thupek ka kamsuakthupawl le ka sakhaw dānpawl cun nan pupápawl hnakin a daih rei a si lo maw? Cule an lamlêt ih, ‹Kan nundān zulhin le kan thil ti zulhin ralkap rualpawlih Jehovah in kan hnenih tuah dingih a rak ruahcat cia vekin anih cun kan hnenah a tuah,› tiah an ti,» tiin.\\nLarnak Pakhatnak: Rángpawl\\n7 Darias a lal a kum hnihnak, thla hleikhatnak, Shebat thla ni 24 ah Iddo-ih fapa Berekiah fapa profet Zekariah hnenah Jehovah kamsuakthu hitin a thleng: 8 «Zan ih ka hmuh mi cu, zoh hnik, ka hmaiah mi pakhat ráng sen a to ih, cuih ráng cu tivakua ih keuh hadas kung lakah a ding, cule cu pa dungah a sen, a pâwl le a var mi rángpawl khal ka hmu hai. 9 Cun kei in, ‹Ka bawipa, hipawl hi ziang an si?› tiah ka ti. Keimah i be rero tu vancungmi in ka hnenah, ‹Ziang an si ti ka lo hmuh ding,› tiah i ti.\\n10 «Cule hadas kungpawl lakih ding pa cun i sâng ih, ‹Hipawl cu leitlun hmun kip hrawh dingih Jehovah ih thlah mi an si,› tiah a ti.\\n11 Cun hadas kungpawl lakih ding Jehovah-ih vancungmi cu an sâng ih, ‹Leilung tlun kan hrawhsuak thluh ih, zoh hnik hman, leilung tlun hmuahhmuah cu hnangamten an um huahhi,› tiah an ti.\\nJehovah in Zion a Thlangăm Ding\\n12 «Cun Jehovah-ih vancungmi in a sâng ih, ‹Maw ralkap rualpawlih Jehovah, kum 70 sung an parih na thinhengnak Jerusalem parah le Judah khawpipawl parah ziang tik tiang so zahngainak nei loih na um ding?› tiah a ti.\\n13 «Cule keimah i betu vancungmi hnenah Jehovah in ṭawngkam ṭha le thlangamnak ṭawngkam thawn a sâng. 14 Cule keimah i betu vancungmi in ka hnenah, ‹Ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a ti tiin tlangau aw, i ti:\\nJerusalem cu ka thîk ih,\\nZion cu thîknak nasazet thawn.\\n15 Nuam zetih um miphunpawl parah ka thin a heng zet;\\nZiangahtile málte lawng ka thin a heng laiah,\\nVanduainak an bêt.\\n16 ‹Curuangah Jehovah in hitin a sim,\\nZahngainak thawn Jerusalem ah ka kirsal ding;\\nCu tawkah Ka inn sak a si ding ih,\\nTahnak hri cu Jerusalem tlunah dirh-rin a si ding, ralkap rualpawlih Jehovah in a ti.\\n17 ‹Phuangsal aw, ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim tiin:\\nKa khawpipawl cu hmuingilnak thawn an luangliamsal ding ih,\\nJehovah in Zion cu a thlangăm leh ding,\\nCule Jerusalem a hril lehsal ding,›\\ntiah i ti,» tiin.\\nLarnak Pahnihnak: Kipawl\\n18 Cun tlun lam cuanin khua ka zoh ih, ki pali ka hmu. 19 Cule i betu vancungmi hnenah, «Hipawl hi ziang an si?» tiah ka sut.\\nAnih in, «Hipawl cu Judah, Israel le Jerusalem ṭekdarh ko tuahtu ki an si,» tiah i sâng.\\n20 Cun Jehovah in zungthiam mi pali i hmuh. 21 Cule kei in, «Hipawl in ziang an ra tuah ding?» tiah ka sut.\\nAnih in, «Hipawl cu zohman an lu tung thei lo dingih, Judah ṭekdarhtertu ki an si; asinan kutzungthiampawl cu Judah ram dokalhin ṭekdarhter dingih an kipawl khaisângtu miphunpawlih ki hlăwnhlo dingin le anmah thlaphângter dingin an ra,» tiah i ti.\\nLarnak Pathumnak: Tahnak Hri\\n1 Cun tlun lam ka cuan ih ka zoh, cule zoh hnik, mi pakhat a kut ah tahnak hri keng ka hmu. 2 Kei in, «Khui ah na feh ding?» tiah ka ti.\\nCule anih in ka hnenah, «Jerusalem ziang can a kau ih, ziang can a sau ti tah dingin ka feh ding,» tiah i ti.\\n3 Cule i betu vancungmi cu a fehsuak ih, a dang vancungmi pakhat keimah táwng dingin a ra, 4 anih cun a hnenah, «Tlân awla, khaih tlangval kha hitin sim aw: ‹A sungih minung le rannung an tam tuk ruangah, Jerusalem cu khawtepawl vekin kulh nei loin luah a si ding. 5 Ziangahtile kei cu amah kimvelah meisa kulh ka si ding, Jehovah in a thăn, a sungah sunlawinak ka si ding,› tiin,» tiah a ti.\\nHmai lam Cān ih Zion le Miphunpawl Aipuannak\\n6 «Khai law, khai law! Sak lam ram ihsin tlân aw, Jehovah in a ti, ziangahtile nang cu van ih thli pali vekin kau pin ka lo darhter zo, Jehovah in a ti. 7 Khai law, Zion! Nang Babilon fanu hnenih cêng, tlânsuak aw.»\\n8 «Ziangahtile ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim: sunlawinak hnuah nanmah a lo rămtu miphunpawl hnenah amah in i thlah, ziangahtile nangmah a lo tăwktu cu amai mitmu a tăwk tinak a si. 9 Ziangahtile ngai hnik, anmah dokalhin ka kut ka thing ding ih, an siahhlawhpawl hrangah ralthillawn an si ding. Cun nannih in kei cu ralkap rualpawlih Jehovah thlah mi ka si ti in thei ding.\\n10 Maw Zion Fanu, hla sak awla lungawiaipuangin um aw! Ziangahtile zoh hnik, ka ra ding ih nan lakah ka um ding, Jehovah in a ti. 11 Cuih ni ah miphun tampi in Jehovah an kăwp ding ih, ka mi ah an cang ding. Cule nan lakah ka cêng ding. Cun kei cu ralkap rualpawlih Jehovah in nan hnenah i thlah a si ti nan thei ding. 12 Cule Judah cu Jehovah in ram thianghlim ah a ro ah a nei ding ih, Jerusalem a hrilsal ding.»\\n13 Milai hmuahhmuah, Jehovah hmaiah daiten um uh, ziangahtile anih cu a umnak hmun thianghlim ihsin a tho a si!\\nLarnak Palitnak: Puithiam Lubik\\n1 Cun anih in Jehovah-ih vancungmi hmaiih ding puithiam lubik Joshua le amah hēk dingih a kut vawrh lamih ding Setan cu i hmuh. 2 Cule Jehovah in Setan hnenah, «Setan, Jehovah in a lo kawk a si! Jerusalem hriltu Jehovah in a lo kawk! Hi pa hi meisa sung ihsi dirhsuah mi thingthu bultán a si lo maw?» tiah a ti.\\n3 Joshua cu sinfen bālpawl thawn a thuamaw ih vancungmi hmaiah a ding.\\n4 Cun vancungmi cun a hmaiih ding vancungmipawl hnenah, «A hnen ihsin a sinfen bālpawl cu hlít uh,» tiah a ti. Cule anih in Joshua hnenah, «Zoh hnik, na hnen ihsin na mawhsualnak ka hlăwnhlo zo ih, kâwrfual mankhung ka lo hruhter ding,» tiah a ti.\\n5 Cule kei in, «A lu ah lupâwng fai pâwngter hai seh,» tiah ka ti. Cutin a lu ah cun lupâwng fai cu an pâwngter ih, hnipuan an hruhter. Cule Jehovah-ih vancungmi a kiangah a ding.\\nA Ra Suak ding mi Hngeṭek\\n6 Jehovah-ih vancungmi cun Joshua cu tha a pe, 7 «Ralkap rualpawlih Jehovah ih sim mi cu hitin a si: ka lamzinpawl nan zawh ih ka thupek nan thlun asile ka ainn khal nan fingkhawi ding ih, ka tualrawn khal ṭuanvo nan la ding; hitawk ih a ding mipawl lakah luhsuah theinak zalĕnnak ka lo pe ding. 8 Puithiam lubik, Maw Joshua, nangmah le na hmaiih to, a ra lai ding mi hmuhsaknak a si mi na hawipipawl thawn ngaithla uh, ziangahtile zoh hnik, ka Siahhlawh Hngeṭêk ka run hruai ding. 9 Ziangahtile, zoh hnik, Joshua hmaiih lungto ka ret mipawl, lungto pakhat in mit pasarih a nei. Zoh hnik, a parih ṭelh mi cu keimah in ka kher ding ih, cuih ram ih mawhsualnak cu ni khat sungah ka thaihlo ding, ralkap rualpawlih Jehovah in a ti. 10 Cuih ni ah, mi kip in mai sabit hri hnuai le mai theipi kung hnuaiah mai innhnen cio an sawm ding, ralkap rualpawlih Jehovah in a ti,» tiin.\\n3:7a inn: Temple a relnak a si.\\nLarnak Pangatnak: Meitoṭhuam le Olif Thingkungpawl\\n1 Keimah i betu vancungmi cu a ra kir ih, mi itthat lai an ṭhang vekin i ra ṭhang. 2 Anih in ka hnenah, «Ziang na hmu?» tiah i ti.\\nCule kei in, «Ka zoh ih, ngai hnik, sui hlir ih tuah mi meitoṭhuam, a lu zim ah khengkûm a um, a parah meito pasarih a um, cuih meito pasarih cun an lu zim ah hmur pasarih cio an nei. 3 A kiangah olif thingkung pahnih khal an um, pakhat cu khengkûm vawrh lamah a um ih, pakhat deuh cu a keh lamah a um,» tiah ka ti. 4 Cule keimah i betu vancungmi hnenah ka sâng ih, «Ka bawipa, hipawl tla hi ziang an si?» tiah ka ti.\\n5 Cun keimah i betu vancungmi cun i sâng ih, «Hi bangpawl hi ziang an si na thei lo maw?» tiah i ti.\\nCule kei in, «Ka thei lo, ka bawipa,» tiah ka ti.\\n6 Anih in in sâng ih ka hnenah, «Himi hi Zerubbabel hnenih thleng mi Jehovah kamsuakthu a si: ‹Cahnak in si loin, thiltitheinak khal in si loin, ka Thlarau sawnin a si,› ralkap rualpawlih Jehovah in a ti. 7 Maw tlang tumpi, zo na si? Zerubbabel hmaika-ah phairawn ah na cang ding! Cule anih in luanglu ih lung cu, ‹A parah zangfahnak, zangfahnak um seh,› tiih auaw thawn hmai lamah a keng ding,» tiah a ti.\\n8 Cuihtlunah Jehovah kamsuakthu cu ka hnenah hitin a thleng: 9 «Hi temple lungphum cu Zerubbabel kut ih phum mi a si; amai kut thotho in a sak ṭheh ding. Cun ralkap rualpawlih Jehovah in nan hnenah i thlah ti nan thei ding. 10 Ziangahtile zo in so thil tenau thlen ni a hmuhsuam ding? Ziangahtile hi pasarih pawl in Zerubbabel kut ih darhlumthlai hri an hmuh tikah lungawiaipuangin an um ding. Hi pasarih pawl cu leitlun pumpuluk hrawhtu Jehovah mit an si,» tiah a ti.\\n11 Cun kei in ka sut ih a hnenah, «Hi meitoṭhuam keh lam le vawrh lamih um olif thingkung pahnih teh ziang an si,» tiah ka ti. 12 Cule keimah thotho in a vei hnihnak ka sutbêt ih a hnenah, «Sui hriak sungbŭngnak sui titler pahnih kiangih olif thing hngeṭêk pahnih teh ziang an si?» tiah ka ti.\\n13 Cun anih in i sâng ih ka hnenah, «Hipawl hi ziang an si na thei lo maw si?» tiah i ti. Cule kei in, «Ka thei lo, ka bawipa,» tiah ka ti.\\n14 Cule anih in, «Hipawl cu leilung tlun pumpi ih Bawipaih kiangih ding, hriak thih mi, mi pahnih an si,» tiah a ti.\\nLarnak Paruknak: Cazual Zám\\n1 Cun ka heraw ih tlun lam ka cuan, cule cu tawkah cazual zám ka hmu. 2 Cule vancungmi cun ka hnenah, «Ziang na hmu?» tiah i ti.\\nKei in, «Cazual zám ka hmu. A sau lam dawng 20 a si ih, a kauh lam dawng hra a si,» tiah ka sâng.\\n3 Cun vancungmi in ka hnenah, «Himi hi leitlun pumpi hrawhsuaktu camsiatnak a si: Fifir pauhpauh cazual khat lamih ngan bangtukin dawisuak an si ding ih, diklo zetih sesămtu pauhpauh cazual khat lamih ngan bangtukin dawisuah an si ding,» tiah i ti.\\n4 Ralkap rualpawlih Jehovah in, «Camsiatnak ka thlahsuak ding ih, fifir inn le diklo zetih ka hmin ih sesămtu inn ah a lut ding. Cumi cu a inn ah a tāng ding ih, a inn cu a eirál ding, thingphel le lungtopawl tiangin,» tiah a ti.\\nLarnak Pasarihnak: Kho parih Nunau\\n5 Cun i betu vancungmi cu hmai lamah a suak ih ka hnenah, «Atu ah tlun lam cuan awla, thil feh rero lai hi ziang a si ti zoh hnik?» tiah i ti.\\n6 Cun kei in, «Hihi ziang a si?» tiah ka sut.\\nCule anih in, «Himi hi a feh rero lai mi tahnak kho a si,» tiah i ti. Amah thotho in, «Himi hi leilung tlun pumpuluk ih an mit a si,» tiah i ti. 7 Suan ih tuah mi a sin cu a áwng ih, kho sungah nunau pakhat a to.\\n8 Cule anih in, «Himi cu sualralnak a si!» tiah a ti. Cule anih in nunaunu cu kho sungah a tûl ih, a sin cu kho kâ ah a thlak. 9 Cun tlun lam ka cuan ih, ka zoh, nunau pahnih an thla ih thli thawn an ra; ziangahtile vaca thla vek thla an nei ih, annih in kho cu lei le van karlakah an khaikâng.\\n10 I betu vancungmi hnenah, «Khuitawk ah kho an thiar zik?» tiah ka sut.\\n11 Cule anih in ka hnenah, «Amai hrang inn saknak dingah Shinar ram ah an thiar zik; cuih inn cu timlamfel a si tikah kho cu a umnak hmun kēl ah ret a si ding,» tiah i ti.\\nLarnak Pariatnak: Ránglêng Pali\\n1 Cun ka heraw ih tlun lam cuanin ka zoh ih, zoh hnik, ránglêng pali cu tlang pahnih karlakin an rung suak, tlangpawl cu dar tlang an si. 2 Ránglêng hmaisabik cun ráng senpawl a nei hai ih, a pahnihnak lêng cun ráng dúmpawl a nei. 3 A pathumnak lêng cun ráng varpawl tla a nei ih, a palitnak cun ráng pâwlpawl tla a nei, an zaten ráng cak an si. 4 Cun i betu vancungmi hnenah ka sut ih, «Hihi ziang an si, ka bawipa?» tiah ka ti.\\n5 Cule cuih vancungmi in i sâng ih ka hnenah, «Hipawl hi leilung hmuahhmuah ih Bawipaih hmaiih an din hnuih fehsuak van thlarau pali an si. 6 Ráng dúmpawlih dirh mi lêng cu sak lam ram panin a so, ráng varpawl in an dung ihsin an thlun ih, ráng pâwlpawl cun thlang lam ram an pan,» tiah i ti. 7 Cun ráng cakpawl an feh ih, leitlun pumpi hrawhsuak ding an hiar tuk. Cule anih in, «Păwk uh, leilung tlun hrawhsuakin feh uh,» tiah a ti. Cule annih cu leilung tlun an hrawhsuak. 8 Cule amah in i rak ko ih i bia, «Zoh hnik, sak lam ram panih fehpawl cun sak lam ram ah ka thinhengnak an rehter,» tiah a ti.\\nJoshua Lallukhum Khumter dingih Thupeknak\\n9 Cun Jehovah kamsuakthu ka hnenah a thleng, 10 «Cun Babilon ihsi ra thleng ralkaih Heldai, Tobijah le Jedaiah pawl hnen ihsin thilpek cohlang awla, cuih ni thotho ah fehin, Zefaniah fapa Josiah inn ah lut aw. 11 Sui le ngun la awla, lallukhum tuah aw, cule cumi cu Jehozadak fapa puithiam lubik Joshua lu ah khumter aw.\\n12 «Cun a hnenah, ‹Ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim:\\n«Zoh hnik, a hmin Hngeṭêk a si mi mi pakhat a um!\\nAnih cu amai hmun ihsin a ṭêksuak ding,\\nCule amah in Jehovah temple a sak ding.\\n13 A si, amah in Jehovah temple a sak ding.\\nAmah in ropitnak a keng ding ih,\\nA laltokham ah toin a uk ding;\\nAmah cu a laltokham parah puithiam a si ding ih,\\nAn pahnih karlakah remawknak thurawnpek a um ding,» tiin,›\\n14 «Cuih lallukhum cu Heldai, Tobijah, Jedaiah le Zefaniah fapa Hen mantersalnak hrangah hngilhlonak ah Jehovah temple sungah a um ding. 15 Hmun hlatpi ih um mipawl khal an ra ding ih, Jehovah temple an ra sak ding. Cun keimah cu ralkap rualpawlih Jehovah in nan hnenah i thlah ti nan thei ding. Cule Jehovah nan Pathian aw nan ngaithlak pumhlum asile, cumi cu a thleng ding,» tiin.\\n1 Siangpahrang Darias a lal a kum litnak, thla kua, ni li, Kislev thla ah, Jehovah kamsuakthu cu Zekariah hnenah a rung thleng. 2��3 Ralkap rualpawlih Jehovah inn ih um puithiampawl le profetpawl hnenah, «Kum tampi ka rak tuah ṭheu bangin thla nga kimnak ah ṭapin rawl ka ul ding maw?» tiah thusut ih, Jehovah duhsaknak hawl dingin Bethel khawmipawl in Sherezer cu Regeme-Melak le a mipawl thawn an rak thlah zo a si.\\n4 Cun ralkap rualpawlih Jehovah kamsuakthu ka hnenah a rung thleng, 5 «Ram sungih um mipi hmuahhmuah le puithiampawl hnenah sim aw: ‹Hi kum 70 sungah atu a thla ngatnak le thla sarihnak ih rawl nan ulh le nan ṭah tikah keimai hrang taktak ah nan ul maw? 6 Nan ei ih nan in tikah, nanmai hrangah nan ei ih nan in a si lo maw? 7 Jerusalem le a kiangkap khawpipawl luah le hmuingil ih an um lai, Negev le ahmunphai lam luah an si laiah khan tuih hlan profetpawl hmangih Jehovah thuphuan mipawl cu hipawl hi an si lo maw?› tiah a ti,» tiin.\\n7:7a hmunphai: Mediterenian kap tluan phairawn le Judea tlang ram karlakih um phairawn a relnak a si.\\nThulunlonak Rah cu Sáltannak\\n8 Cun Jehovah kamsuakthu cu Zekariah hnenah a rung thleng, 9 «Ralkap rualpawlih Jehovah ih sim mi cu hitin a si: ‹Thuṭhennak diktak thawn thuṭhen uh, mi kip in a unaupa hnenah zahngainak le lainatnak langter seh. 10 Nuhmei siseh, pa nei lo siseh, khawtluang mi siseh, mirethei siseh palbĕt hlah uh. Nanmah lakah zohman in a thinlung in a unaupa dokalhin thil ṭhalo khuakhâng hlah seh,› tiin.\\n11 «Asinan annih in ziang hmanah an siar lo ih, lungruh zetin an pialhlo, cule thei thei lo dingin an hna an aphit. 12 A si, an thinlung cu daimon hak vekin an hakter ih, hi hlan profetpawl paltlăngin a Thlarau hmangih ralkap rualpawlih Jehovah in a rak thlah mi Dān le kamsuakthupawl ngaithlak an êl. Curuangah Jehovah hnenin thinlingnak rapthlak a suak. 13 Curuangah hitin a si, thu ka rak phuang ih in ngaithlak lo vekin, nan au ih ka lo ngaithla ve hai lo,» tiah ralkap rualpawlih Jehovah in a ti. 14 «Cule an rak theih dah lo mi miphunpawl lakah phusîng in anmah cu ka ṭhekdarh hai. An tān tâk mi ram cu a ṭhing ih, mi veivak zohman an um lo; ziangahtile ram nuam cu ṭhing ko an tuah,» tiah a ti.\\n7:11a phit: A ṭawng hrampi ah cun, «ritter» ti a si.\\nZion hrangih Thutiamkam\\n1 Ralkap rualpawlih Jehovah kamsuakthu cu a rung thlengsal, 2 «Ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim:\\n‹Thîknak nasazetin Zion hrangah ka thîk;\\nA hrangah nasazetih thinheng tiangin ka thîk a si,› tiin.\\n3 «Jehovah in hitin a ti:\\n‹Zion ah ka kir ding ih,\\nJerusalem sungah ka cêng ding.\\nJerusalem cu Thutak Khawpi tiih kawh a si ding,\\nRalkap rualpawlih Jehovah Tlang cu\\nTlang Thianghlim tiah kawh a si ding,› tiin.\\n4 «Ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim:\\n‹Jerusalem kăwtthler ah putar le pitar an tosal leh ding, an upat tuk ruangah mi kip an kut ih anmai kianghrăwl cio thawn. 5 Khawpi lamzinpawl cu mipa nauhak le nunau nauhak an khat ding, kăwtthler ah an lek celcel ding,› tiin.\\n6 «Ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim:\\n‹Cuih cān ah a tāngsŭn mipi mithmuhah hihi mangbangza a si ruangah,\\nKeimai mithmuhah teh mangbangza a si pei maw?› tiah ralkap rualpawlih Jehovah in a ti.\\n7 «Ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim:\\n‹Zoh hnik, ka mipawl cu nisuahnak ram ihsin le\\nNitlaknak ram ihsin ka runsuak hai ding;\\n8 Anmah cu ka hruaikirsal hai leh ding ih,\\nJerusalem khawpi sungah an cêng ding.\\nAnnih cu ka mi an si ding ih,\\nThutak le dingfelnak ah keimah cu an Pathian ka si ding,› tiin.\\n9 «Ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim: ‹Ralkap rualpawlih Jehovah inn lungphum an phum ni ih tel ve profetpawlih kâ ihsin hi kamsuakthupawl tuih cān ih a ngaithlatu nannih tla, temple saksuak a si theinak dingah nan kutpawl cakter uh. 10 Ziangahtile cuih nipawl hlanah cun minung hrangah siseh, rannung hrangah siseh hlawhman ngah a rak um lo. Doral ruangah a veivâkpawl hrangah ralmuannak a um lo; ziangahtile mi hmuahhmuah, mi kip mai innhnen dokalh dingin ka tuah,› tiin.\\n11 « ‹Asinan atu ah cun hlanih ka rak tuah hai bangin, hi mitangsŭnpawl hnenah ka tuah hai nawn lo ding, ralkap rualpawlih Jehovah in a ti.\\n12 ‹Ziangahtle thlaici ṭhaten an keuh ding, sabit hri in rah a suah ding ih, lei khal in a rah a suah ding, cule vanpawl in an daifim an pe ve ding. Hi thil hmuahhmuah co dingah hi mipi tāngsŭnpawl hi ka tuah hai ding. 13 Cule hitin a si ding, miphunpawl lakah nanmah camsiat nan si vekin, maw Judah sungza le Israel sungza, ka lo runsuak ding ih, thlawsuah nan si ding. Ṭih hlah uh, nan kutpawl cakter uh.›\\n14 «Ziangahtile ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim: ‹Nan pupápawl ih in thinlingter laiah nanmah dān lo tat dingin ka rak ruatcat ih, ka lamlet lo bangin, ralkap rualpawlih Jehovah in a ti, 15 Tuih cān ah Jerusalem le Judah sungza parah thil ṭha tuah ka tum lehsal. Ṭih hlah uh. 16 Hipawl hi nan tuah ding mi thil an si: mi kip in thudik sim awtăwn cio hai seh; nan kăwtsuahpawl ah thudik, diknak le remnak hrangah thuṭhen uh. 17 Nanmah lakah zohman in nan innhnen dokalhin nan thinlung in thil ṭhalo ruat hlah uh; cule diklo zetih thukam duh hlah uh. Ziangahtile cupawl cu ka huat mi thil an si,› Jehovah in a ti,» tiin.\\n18 Cun ralkap rualpawlih Jehovah kamsuakthu ka hnenah a rung thleng, 19 «Ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim: ‹Thla litnak rawlulh, thla ngatnak rawlulh, tla sarihnak rawlulh le, thla hratnakih rawlulh cu Judah sungza hrangah aipuannak, lungawinak le năwmnak puai a si ding. Curuangah thutak le remnak duh uh,› tiin.\\n20 «Ralkap rualpawlih Jehovah ih sim mi cu hihi a si:\\n‹Miphunpawl an ra hrih ding,\\nKhawpi tampi luahtupawl cu;\\n21 «Jehovah duhsaknak dil dingin le,\\nRalkap rualpawlih Jehovah hawl dingin fehlan uhsi.\\nKeimah rori khal ka feh ve ding,» tiin\\nKhawpi pakhat luahtupawl cu a dangah an feh ding.\\n22 A si, minung tampi le a cak mi miphunpawl cu\\nRalkap rualpawlih Jehovah hawl dingin le,\\nJehovah duhsaknak dil dingin Jerusalem ah an ra ding,› tiin.\\n23 «Ralkap rualpawlih Jehovah in hitin a sim: ‹Cuih cān ah miphunpawl lakih ṭawng tinkim ihsin mipa pahra in Jew-mi mipa pakhat ih sinfen zim fekten an kai ding ih, «Na hnenah feh ve nung, ziangahtile nang cu Pathian in a lo umpi a si ti kan rak thei,» an ti ding,› tiin,» tiah a ti.\\nA Ralpawl lak ihsin Israel Humnak\\n1 Jehovah thuphuan kamsuakthu cun\\nHadrak ram le\\nA tĭn mi hmun Damaskas a dokalh,\\nZiangahtile minungpawlih mit le\\nIsrael hnám hmuahhmuah ih mit cu Jehovah parah a fu;\\n2 Damaskas ramri ih um Hamath par khalah,\\nFim zet hman hai sehla,\\nṬaiar le Sidon par khalah.\\n3 Ziangahtile Ṭaiar cun amah ten dawlsâng a dĭn,\\nNgun cu leivut men bangin a pengkhawm,\\nCule sui cu khawlak ciarbêk bangin a pengkhawm.\\n4 Ngai hnik, a neih thilri cu Jehovah in a hlăwnsuak ding;\\nA neihnunnak cu tifinriat ah a tisiat ding ih,\\nAmah cu meisa in a kangrál ding.\\n5 Ashkelon in cumi cu a hmu ding ih a ṭih ding;\\nGaza khal a riah a sia zet ve ding,\\nEkron khal; ziangahtile a ruahsannak cu a cuai.\\nSiangpahrang khal Gaza ihsin a hlorál ding ih,\\nAskelon cu luah a si lo ding.\\n6 Ashdod cu miphun căwkcawrawi in an luah ding ih,\\nFilisṭia-mipawlih hngalnak ka sattán ding.\\n7 A kâ ihsin thisen le a ha karlak ihsin thil finungzapawl ka lahlo ding.\\nAsinan a tāngsŭnpawl cu kan Pathian ta an si ding ih,\\nJudah ram ah hrin pakhat vek an si ding,\\nCule Ekron cu Jebus-mi vek a si ding.\\n8 Ralkappawl ruangah,\\nSuk le so rero tu amahpa ruangah,\\nKa inn ka kulh ding.\\nMipalbĕttu zohman in amah cu an páltlăng nawn lo ding,\\nZiangahtile atu ah ka mit rori in ka hmu zo a si.\\nA Ra lai ding Mi Siangpahrang\\n9 Maw Zion fanu, nasazetin lungawiaipuangin um aw!\\nMaw Jerusalem fanu, au aw!\\nZoh hnik, na Siangpahrang cu na hnenah a ra;\\nAnih cu midik a si ih runsuahnak a nei,\\nAnih cu minunnêm a si ih lāk parah a to,\\nCumi cu lākfano, lāknote a si.\\n10 Efraim hnenin ránglêng le Jerusalem hnenin ráng ka sattán ding;\\nCule doawknak thál sahtan a si ding.\\nAnih in miphunpawl hnenah remnak thu a sim ding;\\nA uknak cu tifinriat ihsin tifinriat tiang le aTivapi ihsin leilung net tiang a si ding.\\n9:10a Tivapi: Zufraṭis a relnak a si.\\nPathian in a Mipawl a Run Ding\\n11 Na hrang lawngte ah cun,\\nNangmah thawi ka thisen thukham ruangah,\\nNa thawngtlapawl cu tidai um lo khur sung ihsin ka suah hai ding.\\n12 Nannih ruahsannak nei thawngtlapawl,\\nNan hauhruang ah ra kir uh.\\nAlet in ka lo rūl ding tiah tuihsun ah ka phuang a si.\\n13 Ziangahtile ka thál bangin Judah ka nawp ding,\\nThál ah cun Efraim ka thluah ding,\\nMaw Grik, na fapapawl dokalh dingin,\\nMaw Zion, na fapapawl ka kaitho ding.\\nNangmah cu raldothiam ralnâm vekin ka lo tuah ding.\\n14 Cun an tlunah Jehovah a lang ding ih,\\nNimthlakau bangin a thálfung a fehsuak ding.\\nBawipa Jehovah in tuupa ki a phaw ding ih,\\nThlang lam phusîng zawngah a feh ding.\\n15 Ralkap rualpawlih Jehovah in anmah a hum ding;\\nAnnih in an eirál ding ih herhli lunghlumpawl thawn an duaiter ding.\\nAn in ding ih, sabitzu ri bangin an au tluaktlo ding;\\nBiakṭheng kilpawlih cawhtawlhpawl vekin thisen in an khat ding.\\n16 Cuih ni ah Jehovah an Pathian in anmah cu a run ding,\\nA tuu rual mipi an si ruangah.\\nZiangahtile annih cu anihih ram tlunah tlein\\nLallukhum parih keplung vek an si ding.\\n17 Maw ziangtitlukih ṭha le mawi si tak pei maw!\\nThlairawl cun tlangvalpawl a ṭhangter ding ih,\\nSabitzu thar in fala tleirawlpawl.\\nJudah le Israel Tundinsalnak\\n1 Ṭhâl tawp ruah sur cān ah Jehovah ruah dil uh.\\nJehovah cu khawpiri le khawdur tuahtu a si;\\nAnmah cu ruahpi tak zet a pe hai ding,\\nMi kip hrangah ló ah thlai kung.\\n2 Ziangahtile sungkaw milempawl in thulolak an sim,\\nSimsungthiampawl in larnak thuphan an rak hmu ih,\\nMang diklo an rel;\\nThulolak in mi an thlangăm.\\nCuruangah mipi cu tuu bangin an vâkvai;\\nTuukhāltu um lo ruangah vansanglamin an um.\\n3 «Tuukhāltupawl parah ka thinhengnak cu a alh ih, aMecangpawl dān ka tat hai ding.\\nZiangahtile ralkap rualpawlih Jehovah in a rante rual,\\nJudah sungza a vehvai ding ih,\\nAnmah cu raldonak ih siangpahrang ráng vekah a tuah hai ding.\\n4 A hnen ihsin a kilih lungto pawimawh a suak ding ih,\\nA hnen ihsin puanthlam khenkilhnak,\\nA hnen ihsin raldonak thál,\\nA hnen ihsin uktu an zaten hmunkhatah.\\n5 Anmah cu raldonak kăwtthler ih ciarbêk ah ralpawl palbĕttu\\nMiralṭhapawl vek an si ding.\\nJehovah in a umpi hai ruangah an do ding ih,\\nRáng parih a totupawl cu ningzahter an si ding.\\n6 «Judah sungza ka cakter hai ding ih,\\nJoseph sungza ka runhim ding.\\nKa hruaikirsal hai ding,\\nZiangahtile an parah zahngainak ka nei.\\nAnmah cu ka hnawn dah lo mi vek an si ding;\\nZiangahtile keimah cu Jehovah an Pathian ka si ih,\\nKa ngaithla hai ding.\\n7 Efraim cu miralṭha vek a si ding ih,\\nSabitzu in a lungawiter vekin an thinlung cu a lungawi ding.\\nA si, an fātepawl in cucu an hmu ding ih, an lung a awi ding;\\nAn thinlung cu Jehovah ah lungawiaipuangin a um ding.\\n8 Anmah cu hurhuk in ka ko hai ding ih, ka khawm hai ding,\\nZiangahtile ka tlen hai ding;\\nCule hlanih an rak tam bangkhan an rak tamsal ding.\\n9 «Miphunpawl lakah ṭekdarhter hai hman ningla,\\nRam hlapipawl ihsin keimah in máng ringring ding;\\nAn fātepawl thawn an um ding ih,\\nAn ra tlungkir ding.\\n10 Izip ram ihsi khalin ka hruaikirsal hai ding ih,\\nAssiria ihsin ka fĭnkhawm hai ding.\\nUmnak hman tlem lo tiangin\\nGilead le Lebanon ram ah ka hruailut hai ding.\\n11 Harsatnak tifinriat a paltlăng ding ih,\\nTifinriat suar săwp lai a vaw ding: Tiva thûknak zaten a ro thluh ding.\\nCule Assiria hngalnak cu dirhthlak a si ding ih,\\nIzip siangpahrang kianghrăwl a cem ding,\\n12 Jehovah ah anmah ka cakter hai ding ih,\\nAmai hmin in an veivak ding,» tiah Jehovah in a ti.\\n10:3a Mecangpawl: Hruaitupawl a relnak a si.\\n1 Na sidar thingpawl meisa in a kangrál thluhnak dingah, Maw Lebanon, na sângkapawl áwng aw.\\n2 Maw mirang far thing, râk rero aw, ziangahtile sidar thing cu a tlu zo,\\nZiangruangahtile thing ropipawl an siat.\\nMaw Bashan elon thingpawl, râk uh,\\nZiangahtile tupi sah zet a cem zo.\\n3 Tuukhāltupawlih râk thâwm a um!\\nZiangahtile an ropitnak a siat.\\nKiosa hûk thawmvâng a um!\\nZiangahtile Jordan hngalnak a siat.\\n4 Ka Pathian Jehovah in hitin a sim, «Thah ding mi rante rual khāl uh, 5 a neitupawl in anmah cu an that ih, mawh nei ih ruah an si lo; a zuartupawl in, ‹Jehovah cu thangṭhat si ko seh, ziangahtile ka lian thlang,› tiah an ti cio; cule an tuukhāltupawl in an zangfah hai lo. 6 Ziangahtile ram luahtupawl ka zangfah hai nawn lo ding,» Jehovah in a ti. «Asinan zoh hnik, mi kip an innhnen kut ah le anmai siangpahrang cio kut ah ka pe thluh ding. Annih in cupawlih ram cu an do ding, cule an kut ihsin ka runsuak hai lo ding,» tiin.\\n7 Cun thah ding mi rante rual cu ka rak khāl hai, a hleicein rante rual lakih zawnzaibikpawl. Keimai hrangah kianghrăwl pahnih ka la: pakhat cu Duhsak tiah ka ko ih, a dang pakhat cu Ṭangrual tiah ka ko; cule rante rual ka khāl. 8 Thla khat sungah tuukhāl pathum ka cawlter hai. Ka thinlung in a zāwi thei hai lo ih, an thinlung in in zāwi thei ve lo. 9 Cun kei in, «Ka lo khāl lo ding. A thi ding cu thi ko seh, a siatrál ding cu siatrál ko seh. A tāng lai mipawl cu pakhat le pakhat an sa eiaw hai seh,» tiah ka ti. 10 Cule Duhsak ti mi ka kianghrăwl cu ka lâk ih, miphunpawl hmuahhmuah thawi ka rak tuah mi thukham ka pahbăl theinak dingah pahnih ah ka tăn. 11 Cule cumi cu cuih ni ah pahbăl a si. I rak thlirtu rante rual zawnzaipawl cun himi cu Jehovah kamsuakthu a si ti an thei. 12 Cun kei in an hnenah, «Nan lungkim asile, ka hlawhman i pe uhla nan lungkim lole in pe hlah uh,» tiah ka ti. Cule ka hlawhman hrangah ngun paisa 30 an thlai.\\n13 Cule Jehovah in ka hnenah, «Ka man hrangih tam lutuk ih an ruah mi cu, beltuahtu hnenah hlăwn aw,» tiah i ti. Cun ngun paisa 30 cu ka la ih, beltuahtupa hnenah Jehovah inn sungah ka hlăwn. 14 Cun Judah le Israel teih unau sinak ka tisiat theinak dingah a dang ka kianghrăwl Ṭangrual ti mi cu pahnih ah ka tăn.\\n15 Cule Jehovah in ka hnenah, «Tuukhāl mi-â hmanruapawl cu nangmai hrangah la hrih aw. 16 Ziangahtile zoh hnik, cuih ram ah tuukhāl ka tungding ding, anih cun a hlorál rero mipawl a ngaihsak lo ding, a ṭekdarh mipawl a hawl lo ding, hriamhma tuar a tidam lo ding, a harhdam mipawl rawl a pe lo ding. Cuhnakin anih cun sa thauthau a ei sawn ding ih, an ketin a thlekdarh ding.\\n17 Rante rual tlansantu tuukhāl ṭhahnem lo cu a hmakhua a pit a si!\\nRalnâm in a bân a dokalh ding ih,\\nA mit vawrh lam khal a dokalh ding;\\nA bân a ro thluh ding ih,\\nA vawrh lam mit a caw reprep ding,»\\nJudah Runsuaktu Ratnak\\n1 Israel thuhla ih Jehovah thuphuan kamsuakthu. Vanpawl pharhtu, leilung lungphum phumtu le minung sungih minung thlarau sersiamtu Jehovah in hitin a ti: 2 «Ngai hnik, Jerusalem cu a kiangkap minungpawl hrangah mihawrtertu no ah ka tuah ding; Jerusalem an kulhkhŭm tikah, Judah khal an kulhkhŭm ve ding. 3 Cule cuih ni ah hitin a si ding, Jerusalem cu minungpawl hmuahhmuah hrangah lungto rit zetah ka tuah ding; cuih lung cawitu hmuahhmuah cu nasazetin an tuahmawhaw ding. Sikhalsehla leilung tlun miphunpawl hmuahhmuah in cuih lung dokalhin an fĭnkhawmaw. 4 Cuih ni ah, ráng pauhpauh buai ko ka vaw ding ih, an par totu â ko ka tuah ding; Judah sungza ngunngaih zetin ka zoh ding ih, miphunpawlih ráng cu an mitcaw ko ka vaw ding, Jehovah in a ti. 5 Cule Judah hotupawl in an thinlung sungin, ‹Jerusalem luahtupawl kha an Pathian, ralkap rualpawlih Jehovah thawngin kan cahnak a si,› tiah an ti ding.\\n6 «Cuih ni ah Judah hotupawl cu tihthing pen parih suanbel le cangpâwl lakih meisa alh bangin ka tuah hai ding; vawrh lam le keh lamih um miphunpawl hmuahhmuah cu an eirál thluh ding, asinan Jerusalem khawmipawl cun amai hmun kēl ah Jerusalem an luahsal ding.\\n7 «Judah hnakin David sungza ropitnak le Jerusalem luahtupawlih ropitnak a natsatsawn lonak dingah, Jehovah in a hmaisabikah Judah puanthlampawl a runsuak ding. 8 Cuih ni ah Jerusalem luahtupawl cu Jehovah in a humhim hai ding; an lakih micaklo cu cuih ni ah David vek a si ding ih, David sungza cu Pathian vek le an hmaiah Jehovah-ih vancungmi vek an si ding. 9 Cuih ni ah hitin a si ding, Jerusalem dotu miphun hmuahhmuah hlorálter dingin ka karsuak ding.\\nFei Sŭn Mi Pa Ṭah a Si\\n10 «Cule David sungza parah le Jerusalem luahtupawl parah zangfahnak Thlarau le zangfah dilnak ka burh ding; cun an sŭn mi keimah in zoh ding. A si, mi in a fapa neihsŭn a ṭah vekin amah an ṭah ding ih, mi in a fatir ruangih a thin a nat vekin amah ruangah an thin a na ding. 11 Cuih ni ah Jerusalem ah Megiddo phaikuam ih Hadad Rimmon ih lusûnṭahnak vekin nasazetih lusûnṭahnak a um ding. 12 Cule cuih ram cun lu a sūn ding, sungkua tin anmah te cio in, David sungza hrinpawl khal anmah tein, cun an nupipawl khal anmah ten; Nathan sungza hrinpawl khal anmah ten, cule an nupipawl khal anmah ten; 13 Levi sungza hrinpawl khal anmah ten, cun an nupipawl khal anmah ten; Shimei hrin anmah ten, cun an nupipawl khal anmah ten; 14 hrin dang a tāng mipawl hmuahhmuah, hrin tin in anmah ten, cun an nupipawl khal anmah ten lusūn in an ṭap ding.\\nMilem Biaknak Ṭhiatbălnak\\n1 «Cuih ni ah David sungza hrangah le Jerusalem luahtupawl hrangah an sualnak le an bawrhhlawhnak khawlhfainak hrangah tihna ăwnsak a si ding.\\n2 «Cuih ni ah hitin a si ding, ram sung ihsin milempawlih hmin ka ṭhiatbăl thluh ding ih, theih an si nawn lo ding. Profetpawl le thlarau bawrhhlawhpawl cuih ram ihsin ka hlăwnhlo hai ding, ralkap rualpawlih Jehovah in a ti. 3 Hitin a si ding, mi pakhat khat in thu a phuan asile, a hringtu a nu le a pa in a hnenah, ‹Jehovah hmin ih thuphan na sim ruangah na nung lo ding,› tiah an ti ding. Cun thu a phuan tikah amah cu a hringtu a nu le a pa in an dawttlăng ding.\\n4 «Cuih ni ah hitin a si ding, profet pauhpauh in thu an phuan tikah an larnak an zahpi ding. Mi bum dingin sahmul kâwrfual an hruh lo ding. 5 Cuhnakin, ‹Kei cu profet ka si lo, lóthlopa men ka si; ziangahtile ka no lai ihsin mi pakhat in sál ah in rak zuar,› tiah a ti sawn ding. 6 Cule mi pakhat in a hnenah, ‹Na abanpawl karlakih hriamhma hi ziang an si?› tiah a ti ding. Cule anih in, ‹Ka rualpipawl inn ih in rak tuahmawh mi hriamhma an si,› tiah a ti ding.\\n13:6a banpawl: Taksaruangpum a relnak a si men thei.\\n7 «Maw ralnâm, ka tuukhāltu dokalhin le,\\nKa kăwppipa dokalhin ṭhang aw, ralkap rualpawlih Jehovah in a ti.\\nTuukhāl vaw awla,\\nTuupawl an ṭekdarh ding;\\nCun minautapawl parah ka kut ka thlâk ding.\\n8 Cule ram sung hmuahhmuah ah hitin a si ding, ram sungih ṭhen thum ṭhen hnih cu sahtan an si ding ih an thi ding, Jehovah in a ti.\\nAsinan ṭhen thum ṭhen khat lawng ram sungah an tāng ding.\\n9 Ṭhen thum ṭhen khat cu meisa ah ka paih ding,\\nNgun erfai bangin ka erfai hai ding ih,\\nSui hniksak vekin ka hniksak hai ding.\\nKa hmin an ko ding ih,\\nKa rak sawn hai ding.\\nKei in, ‹Hipawl hi ka mi an si,› tiah ka ti ding.\\nCule, ‹Jehovah cu ka Pathian a si,› tiah an ti cio ding,» tiin.\\n1 Zoh hnik, Jehovah ni cu a ra thleng ding ih, na ralthillawnpawl cu nan lakah ṭhen a si ding. 2 Ziangahtile Jerusalem dokalhih raltho dingin miphunpawl hmuahhmuah ka fĭnkhawm ding; khawpi cu lâk a si ding, innpawl cu ṭhiahbăl an si ding ih, nunaupawl sualpi an si ding. Khawpi hrek cu sáltannak ih hruai an si ding, asinan a tāng mipawl cu khawpi ihsin sahtan an si lo ding.\\n3 Cun Jehovah in doawk ni ih a do vekin, cuih miphunpawl dokalhin a fehsuak ding ih a do hai ding. 4 Cule cuih ni ah Jerusalem nisuahnak lamih Olif Tlang parah a ke a ṭhum ding. Cule Olif Tlang cu nisuahnak lam ihsin nitlaknak lamah hmun hnih ah a ṭhenaw ding, phaikuam kau ngaingai a tuahaw ding; Cuih tlang a hrek cu sak lamah a ṭhawn ding ih, a hrek cu thlang lamah a ṭhawn ding. 5 Cun ka tlang phaikuam ah nan tlân ding, ziangahtile cuih tlang phaikuam cu Azal tiang a thleng ding. A si, Judah siangpahrang Uzziah san laiih linghnîn ruangih nan tlan bangin nan tlân ding. Cule Jehovah ka Pathian cu mithianghlimpawl hmuahhmuah thawn nan hnenah a ra ding.\\n6 Cuih ni ah hitin a si ding, tleu a um lo ding; tlepawl khal a râu ding. 7 Cumi cu Jehovah lawngih theih mi, sun um lo, zan khal um lo, ni lamdang a si ding, asinan zan a thlen tikah tleu a um ding. 8 Cule cuih ni ah hitin a si ding, Jerusalem ihsin tinung a luang ding, a hrek cu nisuahnak lam tifinriat ah le a hrek cu nitlaknak lam tifinriat ah a luang ding; fur le ṭhâl ti loin cumi cu a luang ding. 9 Cule Jehovah cu leilung pumpi ah Siangpahrang a si ding. Cuih ni ah a umsŭn cu Jehovah lawng a si ding ih, hmin umsŭn khal amai hmin lawng a si ding.\\n10 Ram pumpi cu Geba ihsin Jerusalem thlang Rimmon tiang hmunrawn ah a thlengaw ding. Benjamin Kăwt ihsin Kăwt Hmaisabik tiang, cun a Kil Kăwtka tiang, cun Hananel Dawlsâng ihsin siangpahrang sabit sawrnak tiang Jerusalem cu a umnak hmun kēl ah santer a si ding.\\n11 A sungah mi an cêng ding; cule cu tawkah camsiatnak a um nawn lo ding, cuhnakin Jerusalem cu ralmuangin a um huahhi sawn ding.\\n12 Cule Jerusalem dokalhih dotu mi hmuahhmuah Jehovah in a vuaknak ding nathrisia cu hihi a si ding:\\nAn ke ih an din laiah an taksa a ṭawih ding,\\nAn mit cu a kaw sungah a ṭawih ding ih,\\nAn kâ sungah an lei a ṭawih ding.\\n13 Cuih ni ah hitin a si ding,\\nLungphannak rapthlak Jehovah hnen ihsin an lakah a um ding.\\nMi tin in anmai innhnen kut an rek ding ih,\\nAn innhnen kut dokalhin anmai kut cio an suah ding;\\n14 Judah khal in Jerusalem ah ral a do ve ding.\\nCule a kiangkap miphunpawl hmuahhmuah ih lennak cu fĭnkhawm a si ding:\\nSui, ngun le hnipuan a tawrin a um ding.\\n15 Cutivekin nathrisia cu\\nRáng le lākrang,\\nKalauk le lāk le ṭanhmun khuarnakpawl ih um rannung hmuahhmuah parah a um ding.\\nCuih nathrisia cu cutin a um ding.\\nMiphunpawl in Siangpahrang an Bia\\n16 Cule hitin a si ding, Jerusalem dokalhih ra miphunpawl hmuahhmuah lak ihsin a nungdam mipawl cu ralkap rualpawlih Jehovah, Siangpahrang be dingin le Bûkte Puai hmang dingin, kum tinten an so ding. 17 Cule hitin a si ding, ralkap rualpawlih Jehovah, Siangpahrang be dingin Jerusalem ih so ve lo leilung tlunih sungkua pauhpauh parah ruah a sur lo ding. 18 Izip sungza hung so loin le lut loin an um asile, an parah ruah a sur lo ding. Bûkte Puai hmang dingih so ve lo tu miphunpawl cun Jehovah in vuaknak ih a hman mi nathrisia an co ding. 19 Himi cu Izip dāntatnak le Bûkte Puai hmang dingih feh duh lo miphunpawl hmuahhmuah dāntatnak hrangah a si ding.\\n20 Cuih ni ah «THIANHLIMNAK CU JEHOVAH HNENAH» ti mi cu ráng kuangpawl parah kher a si ding. Jehovah inn sungih belpawl cu Biakṭheng hmaiih khengkûmpawl vek an si ding. 21 A si, Jerusalem le Judah ih bel pauhpauh cu ralkap rualpawlih Jehovah hrangah thianhlimnak an si ding. Raithawitu pauhpauh an ra ding ih cuih belpawl cu an la ding, cule a sungah rawl an sûang ding. Cuih ni ah ralkap rualpawlih Jehovah inn sungah Kanaan-mipawl an um nawn lo ding.","num_words":6980,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.342,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"KHRIH CU ZIANGKIM ASI - Hre Mang\\nKHRIH CU ZIANGKIM ASI\\n20. 'KHRIH CU ZIANGKIM A SI'\\n'Khrih cu ziangkim a si' (Kol. 3:11)\\nKan thuhmahruai ih ka hmanmi Bible bungcang hi thu tawite le theih awlsam a si nan hihin thil tampi in hmuh ter. Paul ih simmi, 'Kei ka hrangah nun hi Bawi Khrih a si', 'a tu ih ka nun hi keimah ka si lo, asinan Khrih ka sungah a nung sawn a si', hi pawl bang in kan cangthlan hin falzet in san thukpi a nei (Phi. 1:21; Kal 2:20).\\nHimi tongfang pathum hi khristian hram toh awknak le sinak ciah a si. Hivek hin kan thinlung sungten kan sim thei ve ahcun kan thlarau umtudan cu a dik tinak a si. Cuti a si lo ahcun tampi zir ding kan nei lai ti thei mei ding kan si. Ka casiar tu pawl hnenah 'Khrih cu ziangti vekin ziangkim a si' ti ka run tarlang ding. Cule, ca an siar vekin ninetabik thuthenak ni ah mah le mah bum aw in an um lo nak dingah le an mah le an mah an cek fel awk nak dingah thu mal te ka sut duh. Ka cabu nganmi hi hivek Bible bungcang thupi zet thawn cemter ding ka rak tum hrim hrim mi a si. Khrih cu khristian sakhua nak hmuh theih a hramthawk nak le zirh awknak le a tak ih nunpi dingah a hrampi a si. Thiamcoternak le thianternak ciangzet in kan theih thei nak dingah Khrih thu cu kan theih hmaisak a tul a si. Zokhal, Khrih cu a sinak vekin a umnak hmun a pek lo ahcun thianhlimnak ah a thangso thei dah lo ding. Ka cabu ka ngan thawk lam ah sual thu thawn ka thawk ih Khrih thu thawn ka cem ter ding.\\n1. Pathian rorel nak ah Khrih cu ziangkim a si.\\nA hmaisa ah Pathian in milai thawn pehpar in ro a rel ih khua a khan tikah Khrih cu ziangkim a si, ti thei hmaisa uhsi.\\n(a) Khuahlan ah hi leilungpi hi sersiam a rak si hrih lo can a um. Tlang pawl hi an hak remrem, tipi thuanthum pawl hi an kau zet, van ih arsi pawl khi an tam zet, a sinan, hi pawl hmuahhmuah hi sersiam an si hrih lo caan a um. Cun, milai pawl khal hi tu ah cun thuruat thiam zet le fim zet vek an bang nan sersiam an si hrih lo caan a um.\\nCulai ah teh Khrih cu khui ah saw a rak um ?\\nCuti lai khalah, Khrih cu 'Pathian thawn a rak um' ih 'Pathian a rak si', 'Pathian thawn an bang aw' (John 1:1; Phi. 2:6). Cuti lai khalah 'Pa ih fa duhtak a rak si' : 'leilung sersiam hlan ah i rak duhdawt' a ti. 'Leilung hram a thawh hlan ah nangmah thawn cawimawi nak ka rak nei' a ti. 'Leilungpi a um hlan ah, keimah cu sankhuk ihsin, a hram thawk ihsin umter mi ka si' (John 17:5, 24; Thuf. 8:23). 'Leilung hram a thawh hlan ah ruat cia mi 'rundam tu a si (I Pet. 1:20). Cule, zumtu pawl cu a mai sung ihsin 'hril cia mi' an si (Eph. 1:4).\\n(b) Leilungpi hi tui a sinak vek ciah ah sidingah sersiam lai caan a rak um. Ni, thlapi, arsi, tipi thuanthum, tlang le a sungih thil um pawl hmuahhmuah hi zianghman lo ihsin a sersiam mi an si. Cun, a neta bikah milai cu leivut ihsin sersiam mi a si.\\nCu lai ahteh Khrih cu khu ah a rak um ?\\nCulai fang khal ah rundamnak hrangih ruahsan ding a rak um sun cu Khrih a si. Adam le Evi kha an tluksiat ni lala ah nunau hrinmi pakhat in rullu cu a neh ding ih milai cu sankhuk nunak sungah a hruai lut ding a si tiah sim a si ( Seem. 3:15). An tluksiat ni lala ah Khrih cu leitlun eng vekin a rak lang: cui si thawk in tuini tiang zohman milaithlarau rundam thei tu ding anum dah lo. Adam san ihsin thawk in runcia mi pawl cu vanram ah an lut: Khrih tel loin zohman helram ihsin a lustan um dah lo.\\n(d) Leitlun hin Pathian thei lo in, thim lak ah a rak um lai caan a um lai caan a um.\\nKum thawngli tluk a rei hnu ah leilungpi hin a mah sersiam tu a theih nghilh.Igypt, Assyrian, Greece, Roman mi pawl khan an Pathian hrangah ziang hman tuah mi a nei lo ih milem biaknak lawng an rak suahter. Hla ngantu, thuanthu ngan tu le fimnak a nei tu pawl khal in an fimnak thawn Pathian cu dik zet ih theihthei nak an nei loih minung cu se linglet thluh zo an sizia an lang ter. Leitlun fimnak in Pathian theihthei nak an nei loih minung cu se linglet thluh zo an sizia an lang ter. Leitlun fimnak in Pathian theihthei nak a nei lo (Kol. 1:21). Leitlun ram kelkawm ih um Jew miphun malte siar lo zohman Pathian theihnak dik nei an um lo.\\nCulai ah Khrih in ziang a rak tuah ?\\nSankhuk rei ihsin Pa hnen ah cawimawi nak a rak neih mi cu taanta in leitlun ah rundamnak pe dingah a rung tum. Milai sinak tisa cun thuam aw in milai ah a rundamnak pe dingah a rung tum. Milai sinak tisa cun thuam aw in milai ah a rungcang. Milai in kan tuah suak thei lo mi cu a minung sinak thawn Pathian duhnak cu a tuah suak, milai dinhmun in kan sual ruangih kan tuar dingmi cu in tuar sak in Khros par ah a thi. Cuticun sankhuk diknak thawn in thuam. Daan hnuai ah unse dawng kan sinak ihsin cirhti nung cu a luan ter. Kan sual hrangah a thi. Kan mah thiamcoter ding ah a tho sal. Vanah kai in Pai kut vawrhlam kap ah a to ih a ral pawl cu a ke hnuai ah ret an si ding tiang a hngak. Van ih a to nak ihsin a hnen ih ra tu pawl hmuahhmuh hnen ah rundamnak cu a pek, a mah zumtu pawl hrangah Pai hmai ah palai a tuah, milai thlarau rundamnak dingah a tul mi hmuahhmuah cu Pathian remruat vekin a tuah thluh e. Leitlun ihsin sual cu hlawnhloh a si caan a thleng lai ding. Mi tha lo pawl cu a kumkhua in hrem ti um loin an thanglian vivo lo ding, satan cu a kumkhua in leithlun ah a lo ringring lo ding, sersiam mi cu a kumkhua in a phurrit thawn a hrum rero nawh lo ding. Ziang hmuahhmuah rem that sal caan a thleng leh ding. Leithar le vanthar a um caan a thleng leh dingin diknak in a luahkhat ding, tipi thuanthum cu tidai in a khuh bangin leitlun ah Pathian theihnak in a khat ding (Rom. 8:22; Dung 3:21; 2Pit. 3:13; Isaia 11:9)\\nCutikah teh Khrih cu khuitawk ah a um dingih ziang a tuah ding? Khrih a mah cu ziangpahrang a si ding. Hi leitlunah a rakir saldingih ziangkimcu a tuah tha sal ding. van ih khawdur l;akihsin huham cahnak lecawimawinak thawn a ra kir saldingih leiltun lalram cu amai ta a siding. Pathian thei lopawlkhala hnenah pek an si dingih leitlun ramkilli tiang a mai ta a si ding. Amai ah leitlun mihmuahhmuah in an khuk an bildingih a mah cu Lal le Pathian a si tiah an au suak ding. A lalnak ram cu sankhuk in a hmun dingih zianghman in a siatsuah theiloding (mth.24:30;Thup.11:15;Sam.2:8; Phil.2:10; Dan.7:14).\\nf. Mi hmuahhmuah parah thuthen ni a umleh ding. tipi thuanthumsungih mithi pawlkhal khaksuak in an um leh ding,thlanmualkhalin a sungih mithi pawla khak suak can a um leh dingih zokhalan tuahnakvekin thuthen an si ding. Thup.20:13;Dan.12:2).\\nCutikah teh Khrih cu khuitawk ah a umdingih ziang a tuah ding?\\nKhrih cu thuthen tu a si ding. Pa in Fapa hnenah thuthen dingin mawhphurhnaka pezo. 'Milai Fapa cu cawimawinakthawn a ratsaltikah a ropitnaktohkham ah a toding; A hmai ah ramtin minung pawlan tong aw khawm ding; cutikah kelpawlcu tuuruallak ihsin then an si dingih pakhat hnu palhat par ah thu athen ding'. Kan zaten Khrih ih thuthennak hmaiah kan ding thluh leh ding, culezokhalan nun lai ih an hnatuan le antuah mi vekin a a sia a tha an parah thuthennaka thleng ding' Jon5:12;Mth.25:31; IKor.5:10).\\nca siartu pakhatlkjhat in Khrih a theih dan hi a nep zet a si ahcun Pathian thawn an ruahdan a bang aw lo tinak a si. Cuveklakah pakhat na si ve asi ahcun na ruahdan cu na theih awk nak hnakin a danglampi a si. Na thuthen dan cu opathian thuthen dan thawn danglampi a si. Khrih hnenah malte cawimawinak, malte upatnakpek cu a tawk a si na ti. Asinan, sersiamnak,tlennak,sersiammi remsalnak., thuthennak-hi pawl hmuahhmuah ah Khrih cu ziangkim sidingah Pathian in sankhuk rei ihsin a ruahcia zo mi a si.\\nA tu ah Khrih cu zianghmanah kan ngai loih kan ngai pawimawh lo a si khallen kan ngai pawimawh can a thleng leh ding. Hitin ngan a si: ' Zokhal; Fapa a cawimawi lotu cu Pa a cawimawi lo a si' (Jn.5:23)\\n2. Baibal sungah Khrih cu ziangkim a si.\\nA pahnihnak ah ,Pathian thawkkhummi Baibal ca sungah Khrih cu ziangkim a si tihi thei uhsi.\\nThuthlunghlun le thar khalah siseh-a thawk ah fiah zetin,a lai ah fiah leciang deuh in a tawpnakah fiah leciang kelkel in- khui tawkhmun khalah Khrih cu ziangkima si.\\nbaibak kan siar nak hmun kipah Khrih ih thawinak, muisualhrangih a thihnak, a lalram le cawimawinakthawn a ratsalding thu pawl akhihhmuhnak thu pawlhi jkan theihthiam ringring a tula si. Baibalsung ihsin kanlamzin kan hmuhn thei nak dingah Khrih ih khros,Khrih ih lal lukhum cu kan mitthlam in kan hmuhthei ringring a tul asi. Khrih cu baibal thu theih harsa pawltheihfiang theinak a si. Mi hrekkhat in Baibalk in a simduhsan pawlhi kan thei thei loan ti. Cucu ziangruangah a si tile a tawh an kai lo asi.VCu pawlhrangah cun Baibakcu thuanthu bu danglam pakhat vek fang a si.\\na. Thuthlunghlun san lai ih thawinakan rak pek mi pawlkha Khrih an lkhenbetmi a rakkawhhmuhnak a si. Ranunung an that ih raithawinakan rakpekmipawlkha hmailamih a ra thleng lai dingmi ,misual aiawh ih a thi dingmi a rak khihhmuh nak a si-misual pawl sualnak cu phur tahratin misual aiawh ah a thi dingmi rundam tu rak hmuhsak nakasi. I Pit.3:18. Ziang thei lo rannung that tahrat in thawinak an rak pek mi pawlkhan zianghman khihhmuh mi nei loibn khai an thawinak pawlkhan Pathian lung a ti awi ding ti ruahnak cu milairuahnak,zianghman umtuzia nei lo a si.\\nb. Abel khan Kaiin hnakinh thawinak tha deuh a rak pek tikah Khrih cu a rak zoh a si. A thinlung kha unau pa hnakin a tha deuh lawng si loin, thawinakpitling aiawhnakkha a rah thei ih zumnak a nei a si. A runnung lakih a hmaisa bikkha thisen suah in halral thawinak kha a rakpe ih cumi a tuahnak in thisen suahnak umloin sual thlaahnak a umlo a si ti a langter Heb.11:4).\\nc. Leiltun kha tilik thawn thianfai a si hlan, sual nak ih a rak luahkhaat lai ah Enoch khan Khrih thu kha a rak simmi a si:'Pathian cu vancung mi mithiang tampi thawn a ra dingih , mi hmuahhmuah thuthen dingah le Pathian tihzahnak zianghman nei lo in atuah tu hmuahhmuah le ,Pathian upatnak zianghman nei loin misualpawlin tuksumza toingkam thawn Amah relse tu pawl parah thuthen dingah a ra ding' 9Jude 14,15).\\nd. Abraham kha tiamcia mi ram thlamte sung ih a um lai ah Khrih kha rak zosan mi a si. Amai sungsuak,a thlah sung ihsin a suakmi pakhatkhat sung ihsin leitlun miphun kimthlawsuah an h mu ding ti a rak zum. Zumnak in Khrih ratnak ding nithla kha a rakhmu( Jn.8:56).\\ne. Jacob in a thihzawngah a Fapa hnenah a simmi kha Khrih ih thu a si. Khrih a suah nakding thutak a rak sism cia.\"A siangpahrang fung a keng ih a tefa sin pawlcu uktu an si ringring ding. Miphun tampi in nguikhuai an pe ding, upatnakin a hmai ah an kun ding\" Sem.49:10).\\nf. Pathian in Moses hnenah Isreal sakhua dan a rakpekmi kha Khrih ah kawhhmuhnak a rak si. Zingzan thawinak, sathisen lawnnak, halral thawinak, lantak kut, sual thlahnak ni, puoithiam sang hnatuan pawlhi Khrih lea hnatuannakpawl rakhmuhter nak a si. Pathian a minung pawlcah lonak ah a zangfahhai. Khrih hnatusan le sinak pawl hi nauhak thilzirh vekin malteten a zirh s hai a si. Hiti vek hin 'Dan cu Khrih ah in khawr tu,(tlawng ah in zrihtu) a si (Kal.3:24).\\ng. Nelrawn ramcar ah Pathian in Isreal pawlhnenah thilmaka raktuah reromi [pawlkha Khrih a rak hmuhternak a si. Sun ah khawdur le zan ah meisa thawn a rak kilveng haiih a kaihruainak ah zintin van Manaa thawn a rak cawmdawlnak, lunpi par ihsin tidaisuakter in a rak cawmdawlnak- hi pawlhin Khrih an rakkawhhmuhnak a si.Rul tur nei pawlih siatsuahnaklakjihsin thingparih tar mi darrul tarmi hmangin a rak runsuaknak kha Khrih a rakhmuhternak asi I Kor.10:4;Jn.3:14).\\nh. Thuthen tu pawlkha Khrih hmuhsaknak an si. Josua,David,Jepthah, Samson, le a dang Isreal pawl kha an sal tannak ihsin runsuak nak ah Pathian in hriak a rakthih mi pawlkha Khrih an rak kawhhmuhnak a si. Ziang tluk tawntai lecaklo si hmaan hai sehla, lehhnu ih a famkim rundsam tu a ra thleng lai dingmi klawhhmuh nak a si. An zaten a ra lai dingmi rundam tu an kawhhmuh a si. Khrih in Pathian fa le pawla runsuaknak ding an rakkawhhmuh a si.\\ni. Siangpahrang David khal kha Khrih rakhmuhternaka si. A thawkah mi malte lawng ih cawisan mi a rak si nan Pathian ih hriak thihmi a raksi,Saul leIsreal hnam mipi pawlih rak hnawn mi le duh lo mi, a nunnak humhim dingah tlan suak korak hrem mi, a damsung riahsiatnak ih tlakmi milai a rak si.Asinan, a neta bikah ,David in nehnaka rak comi hi Khrih hmnuhternak a raksi.\\nj. Kamsang Isaih san ihsin Malakhi tiang Khrih ih thu hi an rak sismmi asi. thlalang sungih hmel fiang lo vekin an rak hmu. A cancan cu a ra thleng dingmi a tuarnak thu pawl an simih a cancan cu a ropitnak thu pawl an sim( I Pit.1:11).\\nKhrih leitlunih a rat ding thu aha voikhatnak leavoihnihnaka rat nakding thu tlafiangzet in an thleidang lotheu. Khrih ih a ratnak thu hi tlang pahnih a tlarih um,hlapi ihsin hmuhmi vekin an hmu ih an rsak simtheu.A ratnak thu hi voikhat ah a cang ding thilvekin an rsak sim theu. A cancan cu Khrih thihnak ding thu an simih a cancan cu ropitnakthawn a ratsalnakding thu tlaan simtheu.Asinan, Khrih ih thihnaklelalnakthu pawlhi athu pi bikin an ruahnaksungah khua a rakluah a si tina hmu ding.\\nf. Thuthlungthar in a simmi pawlhi Khrih ih thu lawnglawng a si tikasimtullloin kan thei thluh. Thuthangtha pawl in Khrih cu hi leitlunah milai sinaknei in a rak tlanlennakthu le arawngbawlnakthu le athihnakthu pawltla an sim. A dunthluntu hnatuannaktlacu Khrih ih thuthangtha an phuansuahnak, an thehdarhnak, le an karhzai ternak thu nganmi a si. Cakuat pawl hin Khrih cu an cawisangih a thu an simfiang. A hram thawkihsin a cem tiang hmin dang a umlo. Himi casiartu paklhat hnu palkhat hnenah kasut duhmi cu, a hrangah Baibakhi ziangvekha a si? ti asi.Baibal cu nitin nuntudan mawi zirh awknak men a si maw? vengsung pawlkawm awknak lepawlawknak men a si maw? pathian na hmuhnak nak cabu,na thlarau lam a lohruai tu a si maw? Cuti a si ahcun na baibalcu man malte lawng nei in na hmang tinaka si.Cutin na si ahcun, vanlam thu zir ih a thupi bik minieng thu zir tellovekna si. Cuvek na si ahcun na Baibalcu cabu satliah men vekin nahmuh khallen na mawh lo.\\n3. Khrih cu khristian mi diktakpawlih saakhuanak ah ziangkim asi.\\nA pathumnakah, khristian midik tak pawl ih sakhua nak ah ziangkim a si nak thu kan vun simhrih ding. Hiti ih ka sism rero lai ah, ka ca siar tu pawlin keimah riangri in theih suallomnakdingah kakilhumaw duh. Rundamsimi pawlih rundamnakcu a takih a can thei nak dingah Pa pathian ih rak khawkhannak le relcia nak, Thlarau Thjianghlim ih thianternakpawl cu a lotheihlo ih tulmi an si. Mi pakhatkhat cu helram fehding a si nak le sualkihsisn runsuah dingah le cawimawinak thlen dingah thumkawm Pathian ih hnatuannak ruangah a si.Pa, Fapa, le Thlarau Thianghlim tla an si. Pa cu xzangfahnakih khat a si, Fapakhalzangfahnak ih khat a si, thlarau Thianghlimkhalzangfahnak ih khat a si. A hram thawkah \"sersiam uhsi\" a ti tu in \"tlen hai uhsi\" ti ah a sim. Zokhal vsanramathleng tu hmuahhmuah cun an rundamnakcu thumkawm Pathian, Pa, Fapa, le Thlarau thianghlkim hnatuannak a siziia amn simleh ding ka zum.\\nAsinan,cuti a si laiah, milai thlarau rundamnakdingah a biktakin Khrih cu cawimawi dingah thumkawmPathian in a ruat a si tin Thuthiang sungah kan hmu. Khrih cu Pathian in misualpawladuhdawtnakatheihternak thutak tiah kawh a si. Khrih cu milaiah a rung cannak lemisual aiah a thihnak cu ru8ndamnaksinakih thuhrampi asi. Pathian hnen kan thlen theinakdingah LKhtih cu lamzin lesangkaumsun asi.Hrilcia mi misualpawlcu Khrih ah pejhzawmding ansi. Khrih cu Pathian lemisual tawn awknakumsun, van le leitlun tawn awknakumsun, a thianghlimmi pathian le a sualmi Adam cithlah pawl ton awk nakhmun umsun a si. LKhrih cu Pathian in a thi zomi leitlun ah nunnakapesaldingin a rua-hman mi asiJn.6:27).Pa in mipipawlcu cawimawi nak hmun ih ghruai dingah Khrih hnenah a pek. Thlrau in mi( Misual) pawk cu sualngaidamnak lenunnak, daihnak coter dingah Khrih hnenah a rak hruai. Pa in misualpawlcu Khrih hnenah rat thei nak a pekhaiJn.6:44,65). ' Khrih sungah Pathian sinakfamkimin a um cu Pathian lungawinak a si' Kol.1:19.Vanpharh parih niih sinak vekin Khrih cu khristian diktaksakhua nakahcun a si ve.\\nHi pawlhi simf iang nakdingah ka simmi a si. Khrih cu khristian sakhua nakah ziangkim a si ka ti tikah Pa Pathian le Thlarau Thianghlimhnatuannakpawl cukahnawng men a si lo zia ka ca siar tu pawlnan theiuh kaduh. ka simduhsan sawn cu ziang a si ti zoh hnikkuh si. a. Misualpakhat thiam coter dingah Khrih cu ziangkimasi.\\nAmai sung lawng ihsisn athianghlimmiPathian hmai ah daihnakkan nei thei. Amai sung lawng ihsin a cungnung bikPathian hmai ah zianghman tihdingnneiloin kan ding thei. \"Khrih thawn kan peh zaw awknak ruangah le Amah kan zumnakthawngin Pathian umnakhmun ah hnangam zet in luh thei nak kan nei\". Khrih sung lawngah Pathian in a tlennakcu a langhter ih misualpawlcu thiamcoter an si (Eph.3:12;Rom.3:16).\\nZiangtin, ase linglet thluh zomi milai cu Pathian hmai ah a rathei ding? A mithmuh ah van pawlhmankhi athianghlim tawlklo, cu tlukih a thiang Pathian hmaiah kan nih misualpawlin ziangtin a lung kan ti awi thei ding?\\nPathian hmiah kan mawhphurhnakpawlcu kan tuah famkimthluh zokan tithei ding maw? Kan innhnen pawlhnenah kanmawhphurhnakpawlcu kan tuah the zo kan ti thei ding maw? Kan tlacamnakkan sakhua hnatuannak, kan thianhlimnak, kan thatnak, lekan pawlkawm nak pawl kan suang ding maw? Hi vekpakhatkhat ruangah cohlan kan si kan ti thei ding maw?\\nHivek thilpawllakah Pathian mitsu pakhatlkhat a umding maw? Ziang pakhat talin thiamin coter thei loding maw? pakhat talin thuthennakhmaiah thiamin coter in cawimawinakinn ah in theln thei dfign maw?\\nPakhat hman an numlo! Pakhat hman an umlo! Pakhat hman an umlo! Thukampahra kha pakhat teten la aw la nangmah le nangmah cek awfelhnikaw. Voi tampi kan pahbaltheu a si. Voi thawngkhawt thu in sut mi lakah pakhat hman Pathian lungkimin san gthei mi kan nei lo ding. Mi pakhatkhat ih nunak lamzin hi Pathian thu thawn thaten cakfek aw innkannih milai cu misualtawmhlawm kan sizia na hmu suakding. thilpakhat aciang mi cu kan zaten misualkan si,kan zaten helramtlading mi kan si, kan zaten thi ding mi kan si. Ziangkeng in Pathian hmai ah kan ra ding?\\nKhrih hminin ra ding mi kan si,hmindang zangfahnak kan dilthei nak a umlo: Khrih cu misualkpawlaiawh in khros parah a thi ih cucu kan hngat awknak a si. Khrih kan hrangah a thi ih amah cu kan zum.\\nKan hmai ah a rak fehtu kan U ih thuam, Khrih ih diknak lawng hi in tuam thei tu thuamkan neihmi a si ih himi thuamthaw lawng in vanram eng hmaiah zianghman ningzahnak nei loin kan din ngam, nakasi.\\nKhrih hmin lawngin dsankhuk cawimawinaksangkasungah kan luh thei nakumsun a si. Ksanmai hmin in maw, hmindna gpakhatkhat hmin in kan ra a si ahcun kan lut ngah lodingih sangka cu kan king rerolakmen ding.Asinan, Khrih hmin in kan rat a si ahcun sankhukcawimawinaksangkasungah kan luh thei nak tiket a si ih sankhukcawimawinakinnpi sungah sankhuknung dingin kan lut thei ding a si.\\nKhrih ih thisen hminsinnak cu siatsuahnakihsin in humhim thei tu hminsinak umsun a si. vancungmi pawlin nineta bikni ah Adam cithlah pawlthu an then tikaha Khrih ih aiawhnakthisen hminsinnakkan neih ve loahcun kan rak ruak lolawlaw hman ah a tha sawn a si.Aw,thiamcoter mi thlarau pawlhrangah cun Khrih cu ziangkim a si tihi thi\\_eihhngilh hlah uhsi! Zangfahnakruangah aalakih tlenmi,Khrih zumnakliolio in tlenmi, cu losehlarundamsi dah lodingmi, kutdawh misualsinak vekin vanramkai dingahkan lung a awi thei atul.\\nHimi casiar tu lakah ruahnak nei lo leiltun mi nan um maw ? Mipakhatkhat khrih thawn peh zawm awknak nei si loin nineta bikah \"Lalpa,i bawmaw\" tiah a ti tum nan ummaw? Ka rual cuvek lakah mi pakhat na si ve pang ahcun na thlarau hrangah vanduainakci na tuh rerolai fang a si. na thleng awklohliloahcunnnineta bikah vandawinakrapthlakdinhmun ah na dinkha na hmu awleh ding.\\nHimi casiar tu lakah thlarau lamporh awknakih khatminan ummaw? Mi pakhatkhat maitruahthatnak ruangah vanramkaiding kasi ti awreronan ummaw? Cuveklakah mi pakhat na si ve ahcun nangmai bulhrangah babellung na dawlreroasi. Tui na umnakihsin vanramcu thlen tina nei dah loding.\\nHimi ca siar tu lakah vanramlamzin zawh ih hnatuanbang zet tru nan ummaw? Mipakhatkhat rundamsiduh zet nacingih talsuakthei loin sualnakin a khuh mi nan um maw? Leiltun ah hmalkhua ong thei loin beidawnnakin a zelmi nan um maw? vann zoh tikah a sang ih lei zoh tikah a pitr ssi fehnak thei lo khawpin hmakhua a pitmi nan ummaw? Cuvekpawl hnenah ka s8m duhmi cu \"Khrih hnenah ra aw la a lorun dding! Khrih hnenah ra aw la na thlarau phurrit kha na kehramah thumaw!\" Zianghman tih aw hlah ,zum tawp mei aw! '\\nA ra thleng lai dingmi thinehng nakni cu na tih maw? Khrih in a ra thleng lai dingmithinhengnaknoi ihsin a lorundam thei a si. Dambuar nak ruangih ansia na toih maw? Khrih cun danbuarnakruangih milai parah athlengmi ansia sung ihsin a lo run suakthei a si. Pathian thawn nan hla aw thukin na thei aw maw? Khrih in Pathian hnenah a lohruai thei a si.Thianghlkimlo inna thei aw maw? Khrih ih thisen in ziangveksualbawrhhlawh khalsi awla, a lo thianhlimter a si. Famkimloin na thei aw m,aw? Khrih ah famkimnak na co ding. leiltunah zianghman thathnemnak nei loin na thei aw maw? Khrih cu na thlarau hrangah ziangkim a si dingih na nun cu Khrih hrangah thiltha tuah dingah man khung tukin na thei ding. Mi thianghlim pawl vanram an kainak ding lamzin dang a umlo,asinan, Pathian tuu fano thisen in kholhfai nakle thianter nak lawng hi lamzin umsun a si.Thup.7:14.\\nb. Khrih cu khristian mi pakhat ih thiamconak lawng siloin thianter a sinak khalah ziangkim a si.\\nZohamn in ka sim duhsan hi in thei sualhlah hai seh.Thlarauthianghlim hnatuan nak cu zianghman ah ka siar lo a si lo.Ka sim duhsan sawn cu zohman Khrih hnenah ra in amah thawn an kawm awk hlan lo cu mithianghlim an si thei lo ka tinak sawn a si.khirh thawn an zawm awkhlan lo cu a hbnatuannak cu tuahnak thi a si ih,zianghman thianghlimnak khal a nei thei lo.A pakhat nak ah Khrih thawn nan zawmawk a tul ih cui hnu lawngah thei na si.A mah tel loin ,a mah thawn zawn awknak nei lo zianghman Pathianhmaiah tuah thei mi na nei lo.(John-15:5).\\nZokhal Khrih ah a pehzawm lo a si ahcun thianthlimnak ah a thangso thei loi ding.Khrih cu zumtu pawl hmuanhmuah ih thansohnak dingah tha an lak nak ding hrampi a si.Thlarau thianghlim cu a mi pawl hrangah a laksawng sunglawi a si.Zumtu pakhat cu Khrih ah zumnak neih lawng men a tawk lo,Khrih ahhram toh aw in thanghlim vivo ding a si.(Kol.2:6,7).\\nThianghlim ding na si maw?Na si ahcun ,Isreal pawl in nelrawn ramcar ah van manna kha titin te an ei bang in na nitin nunah van manna cu na ei ve a tul.Na thianghlim ding maw?Cuti a sile,Khrih na nitin nunah na inmi tinung suaknak lungpi a si a tul.Na thianghlim ding maw?Cuti a sile ,Khrih ih thingkhros cu na zoh in Pathian thawn nungtlang in,Khrih ih nuntudan cu zohthim in ,na nuntudan ah Khrih ih nuntudan cu na lak a tul.A mah na zoh ah cun a mah a bangnak na nei vivo ding.A mah na zoh a si ahcun na theih lo ten na hmel cu a engding.Nangmah le nganmah ah hngat loin khrihzoh ringring aw la,na sualnak ,pawl kha a hlo vivo dingih na sualnak pawl in a lo tlansan vivo ding,cule nikhat na mit a eng vivo ding.(Heb.12:2; 2 Lor.3:18).\\nNelrawn ram car ah thlbuainak ihsin tlansuak nak thu thuhruk cu duhdawtmi parah hngat awknak in a si.(Hla 8:5).Cahnak thuruk cu kan caklo a si ti theih awk ih Khrih ah hngat awknak a si.Zangfahnak ah thansohnak lamzin umsun cu nitin nunah kan mamawh tinkim ah khrih cu hrampi ih hman thiam nak a si.Kamsang nupi pakhat in sahriak a thiam bangin khrih cu kan hmanthiam, a tul.Hitin sim thei ve dingah zuam dingkan si,\"Tui tisa kih ka nunnak hi Pathian Fapa , i duhdawt tu le ka hrang nunnak a pe tu zumnak ih nung ka si.(2 Sing.4:7;Kal .2:20).\\nKhrih thawn pehzawm awknak um loih thianhlim a tum tu cu zangfah umza an si.Cuvek lakah mi pakhat na si ve ah cun na hnatuan le na taimaknak cu Pathian hmaki ah zianghman man nei lo ,a llak men an si.Tangka bawm zun ah na sum na khawl rero a si.Bawmrang sungah tidai na khai rero a si.Sentlungpawng hel rero na si.Leiphawkhar thawn inn (Building) na sak rero a si.I zum aw, cemnak dik lo hrangah ana hram na thawk rero a si.Khrih hnen ah a hmaisa ah na rat a tulo ih cutincun na thianhlimnak ah Thlarau thianghlim a lo pe ding.Cuticun ,Paul vekin na sim ve thei ding,\"Khrih i ti cak tku sungin ziangkim ka tuah thei\" (Phi .4:13)\\nc. Khrih cu khristian pawl hrangah thiam an co nak,thianter an sinak lawngah si loin leitlun ih an nitin nun ah ziangkim thlakam tu a si.Rundam zo thlarau in thinhar nak tampi a nei thei.Mi dangvek thotho in a tawntaimi taksa a nei.Midang vek thinlung a nei ve ih voi tampi cu hliamtuar in a um thei.Midang vek thotho in harsatnak le hlawhsamnak a tong dingih ,a caancaan tla ahcun midang hnak hman in tamsawn a tuar ding.Sungle khat tlaksiatnak ,thihnak ,riahsiatnak ,le nitin nunih khros phurhnak ah tha bangnak pawl tuar ding a nei.Leitlun ral do ding a nei,sawihnawm ding um loin a nun a tul ,a piangthar lo mi sung le khat le rualpi pawl lak ah thinsau zet ih a kawmthiam a tul,hremnak le siawsawi selnaklw leitlun sual ih donak pawl a tuar a tul .A mah hua tu le a phiar rero tu pawl hrang ahman ah that nak tuahsak duhnak a neih ih a tuah sak a tul,a hmailam in leitlun harsatnak pawl a tuar theu a stul.hi vek pawl lakah zo saw ka tawk pam ko a ti thei a um? Hi vek tuar thei dingah ziangin in bawm ding?Thil dang zianghman a um lo ,Khrih ih in thlakam nak lawng a si.(Phi.2:1).\\nJesu cu mi riahsia pawl hrangah leitlun ah a ra.A mah cu leitlun ah ziangvek milai khal ih rualpi that theih mi a si,a mah lawng in ziangvek milai harsatnak le thinnau nak lak khal ah thlankam nak a pe thei.An sual nak ruangah milai pawl in an tuar nak hi a theinsak,ziangruangah tile a mah in a rak tuar zo ruangah a si.(Heb.4:14).Riahsiatnak cu ziang a si ti a thei,ziangruangah tile a mah rori leitlun ah a rak um lai ah milai tuar dingmi riahsiat nak hmuahhmuah kha a rak tuarthluh zo a si.Taksa natnak cu ziang a si ti a thei ,ziangruangah tile a mah rori intaksa natnak cu a rak tuar a si.A naa tuar in a tap,\"ka ruh pawl an pelh thluh zo\"(Sam.22:14).Farah nak le thlanphannak pawl cu a thei ,ziangah tile voi tampi a thla a rak phang ih,a luu ret nak hman a rak nei lo .Inn sang u le nau pawl ih rem lo nak a rak thei ,ziangruangah tile ,a mai innsang minung pawl khan an rak zumlo .A mai innsangah zianghman cawimawi nak a rak co lo.\\nCuruangah thinlung le taksa ah hliam a tuar mi a milai pawl ih tuar nak cu ziangtin hnen ding an si ti a thei .Thlauau hliam a tuar mi pawl in hmu cu ziangtin sahriak hnihsak ding,thinlung a kawlawng mi pawl hrangah ziangtin an thinlung cu ruahsannak thawn khahter ding,thlaphang pawl hnen ah ziangvek thlacam nak tongkam hman ding,taksa natnak ah ziangtin damnak pek ding,a cau le a bah mi pawl hrangah ziangtin kaihthawh ding tile ziang tin a mai lamah hruai sal ding ,hi pawl hi a thei thluh.'Tih hlah aw,keimah cu na rundam nak ka si'a ti(Hla .3:57).Mi zangfah thiam hi a duh um zet kan ti .Khrih vekin mi zangfah thiam tu zohman an umlo.Hliam kan tuar nak ah hin a mah in hliam a tuar ve a si.Miin in hrem tikah a rak tuar ve a si,'ziangah so i hrem'a ti.(Dung .9:4) .kan riahsiat nak khal a thei thluh .Ziang tik lai khal ah kan kiangah a um ih kan sibawi thiam vekin in kil ringring,kan riahsiatnak pakhat te hman a theih loin a liam lak men dah lo.David in hitin a sim,'ka thinlung sungah ruahnak tampi ka nei ih,na thlacam nak cu ka thlarau hrangah a tha a si'.Zumtu mi tampi khal in cuti vekin an sim thei ve ding tiah ka zum.\"lal pa cu ka lamah tang lo seh la ,tilik cun i fen hlo zoding.(Sam.124:5)\\nZumtu pakhat in buainak tampi lakah ziangtin nehnak a co thei? Harsatnak meisa le siat suah tu ti lik karlak ah ziangtin nehnak a co thei ih ziang tin run suak a si theu? Hihin, Khrih cu zum tu pawl thiam co ter tu le thian ter tu lawng si lo in an ni tin nun ih an harsatnak karlak ah thlakam tu le bawm tu a si nak a lang ter.\\nAw, cat bang lo ih thlakam nak a nei tu le bawm tu a nei duh tu pawl cu Khrih hnen ah pan ding in ka lo sim! Khrih lawngah ziang hman thil ti sual ti umloin a tuah nak kip ah a famkim mi a si.Mi lian pawl cu an hlawn thil hrangah voi tam pi an bei a dawng.Ca zirh tu pawl cu an ca bu le an zirnak ruangah voi tam pi an thin a bang.Pasal pawl cu voi tam pi an nupi pawl ruangah voi tampi an thin a bang. Nupi pawl cu voi tampi an pa sal pawl ruangah an thin a bang. Nu leh pa pawl voi tampi an fa leh ruangah an thin a bang. Ram hruai tu pawl cu harsatnak le buai nak tampi lak ih sin thu neih nak an ngah tikah an thin a bang. an ni tin nun ah an hmuhmi taktak cu nawmnak hnakin bei dawng nak, thin nat nak, thin phan nak, thin lung pih nak leh a tawp nak ah an nun nak cu san neilo khawp ih thin pit nak pawl an tawng theu. A sinan, khrih sung ah zohman bei dawng an um dah lo.\\nd. Khrih cu zum tu pawlhrangah, hilei an dam sungah, thlakam tu leh bawm tu lawng silo in, hmai lam ih a ra thleng lai ding mi thil pawl hrangah ruahsan nak petu khal a si. Mai thlarau hrangah zianghman ruah san nak neilo tu cu mi mal te lawng an si ding. A sinan, mitampi pawl ruah san nak cu zianghman lo ah a thum aw mi a si. An ruah san nak cu zianghman hramhnget nei lo pakpalawngpi ah a thum aw. Midang zo hman in hmailam hrangih a ruah san nak cu fiangzet in a sim theilo nan, khristian diktak pakhat cun a hmailam ih a thlarau dinhmun hrangah fiangzet in sim thei nak a nei. Thuthiang sungih a um lo mi vek ih hmailam hrangah ruah san nak a nei tu cu a tawpah ziang hman lo ah a rak ruah san ring ring asi ti a thei aw leh ding.\\nKhristian diktak cun a hmailam a zoh tikah ruahsan nak tha zet a nei: a si nan, leitlun mi cun a nei lo. Khristian diktak cun lam hla pi ih eng cu a hmu ban ih, lei tlun mi cun cui eng cu a hmu ban lo lawng si lo in cui eng thu theihnak khal a nei lo ih an hmailam cu thimnak lawng a si. Khristian dik pakhat pai ruahsannak cu ziang so a si ? a ruah sannak cu hitin a si: khrih cu a ra sal ding, a mi lai pawl mitthli hnul sak dingin a ra sal ding, thlan mual ih itthat mi a milai pawl kaitho dingah a ra sal ding, sankhuk innpi sungih a um ding mi pawl ko dingah a ra sal ding, cuticun kumkhua in a mai hnenah a mah zum tu hmuahhmuah an um thlang ding.\\nZiang ruangah zumtu cun thinsau zet in a hngak rero? Ziang ruangah tile, a lalpai rat nak ding cu a hngak asi. Harsat nak lakah phunzai lo ten tuar theinak a nei. Tikcu reilo te sung lawng hngak ding a nei ti a thei. Dai ten siangpahrang a ra ding mi cu a hngak.\\nZiang ruangah a kiangkap ih thil cang mi ziangkim khaikhin a thiam? ziang ruangah tile a lal pa cu a ra cing ding ti a thei. A lal pa in ziangkim thil a cangmi par ah thu neihnak a nei a si ti a thei. A mai siannak um lo in leitlun ah zianghman thil a cang thei a um lo a si ti a thei.A ro thil cu van ah a um ih a hrangah thil tha a ra lai ding a si ti a thei. Leitlun cu a inn a si lo ih a khualtlawn ih a cawlhhmun men a si ti a thei. A ra thleng ding mi cu a rei nawn lo dingih a nuar nawn lo ding a si ti a thei. Khrih cu a ra dingih cu cu a hrangah a tawk a si\\n( Heb. 10:37 ).\\nHihi thlawhsuahmi ruah san nah a si: (Tit.2: 13). Tu hi tlawngah zirh awk rero lai caan a si iha kumkhua in tlawng cu kan pit leh ding. Tuhi, leitlun tipi thuan thum ti suar par ah, buai nak lakah, khual tlawng rero mi kan si ih tipi kap ah cawlh hahdam nak hmun kan thleng leh ding a si ti a thei. Tu ah cun duh dawt mi pawl tla kan then aw cel cel aw nan a kumkhua ih um khawmnak innpi kan thleng cing ding a si ti a thei. Tuhi thlaici cin a si ih thlaithar lak can a cu cing ding.Tui can hi hnatuan can a si ih tlawhlak caan a cu cing ding. Tuhi Khos phueh caan asi ih lukhum caan a thleng cing ding.\\nMi tam pi in hi lei tlun ah an ruah san mi leh an hngak hlap mi an sim theu. A si nan, zo hman in run sam a si mi tluk in ruahsan nak hram hnget nei an um lo. zohman a ciang mi ruah san nak nei an um lo,Khrih ah ruahsannak a khat tu pawl lawng an si. Zumtu cun hi tin a sim thei, 'Ka thlarau cun pathian hnen lawngah ruah san nak a nei ih, ka hngak hlap mi cu a mai hnen lawng in asi '(sam.62: 5).\\nMi rundamthei biaknak ah Khrih cu ziangkim a si. Thiamcoternak, thianternak, thlakamnak, ruahsannakpawqlah ziang kima si. Cuvek a thei tu zumtu unau cu mi thlawsuaknan si. Aw, cuvekminung pawlcun an ruahdsanakcu a takin Amah rori in a langter lai ding a si.\\n4> Khrih cu vanram ah ziangkim a si.\\nPakhat ka simbet dingih cuticun ka thu ka theh ding. Khrih cu vanramah ziangkim a siding ti thu khalsahi kan theih a tha.\\nHimi thu hi tampika simloding. Simthei nakhuham cahnak letheihnakka nei lo. Mit ih hmuh theih lomi letheih ban lomi thu ka sim ding. Asinan, Thuthiangih a sim vekin theihthei mi kan nei; zokhal vanram a thleng tu hmuahhmuah cun Khrih cu vanram ah ziangkim a sizia an hmu ding.\\nSolomon ih biak inn pi ah thawinakhmun kha ziangkim a si vekin Khrih cu vanramn ah ziangkim a si ding. Cui thawinak cun biakinn ah a luttu hmuahmuah ih mit a la, dar biaktheng pakhat cu biak in hlailam tlukin a kau mi a si( II Siang.3:4;4:1). Cuvekin vanram ih a luttu hmuahhmuah cun Kheih cu zo loin an um thei loding. Tohkham laifang le Vancung mi le mi thianghlim pawl ceimawimi pawlih cawimawinak in an kulh mi laifangah 'Thah zo mi tu fa no cu a um ding'.Cutoicun, cutawkhminihsin Tu fano cu Eng a si ding(Thup.5:6;21:23).\\nlal Jesu cawimawinak cu vancung ram a luahtu hmuahhmuah in a kumkkhua ih thangthatnakhla an sakmi a si ding.Thu rualzetin hitin annsimding,\"Thihnak a tuar zo tu Tu fa no cu cawimawi tlak a si...huham cahnak, lennak , hminthannak, sunlawinak,le thanggthatnak co tlaka si. lal tohkham ih a to tu leTu fa nohnenah thangthatnak, upatnak, sunlawinaklehuham cahnakcu a kumkhua in um camcin hramseh (Thup.5:12,13).\\nKhrih rian ding cu vancung ramluahtu hmuahhmuah ih a kumkhua an hnatuan a si ding.Sun le zan ti umloin biakinn ah an mah cu kan rian ding\\n(Thu.7:15).Zianghma thlka phannak um lo ten Amah kan rian dingih zianghma hnaihnawknak um lo ten Amah ah kan hngat aw ding a si ti ruahnak a nei tu cu mi thlawsuak an si.\\nKhih hmaika ih um cu vancung ramluajhtu hmuahhmuah ih lungawikumkhua nakasiding. A hmelcu hmaton in kan hmu dingih a aw cu hmun le hmun in kan thei ding, cule rualpilerualpi vekin `kan be aw ding (Thup.24:4). Kan lalpa amah rori telnakding le Amai mo lawm buai ah kan tel ve ding cu ziangtluk hnakhlapum saw a si! A hmaikaih kan umtikah ziangkimkan mamawh mi cu a famkim ding (Sam.17:15).\\nTjhinlung takin lal Jesu a duhdaw tu pawlhrangah cun vanramcu ziangtluk nuam sankhukkhawpi saw asi ding. Tu ahcun kan mit in kan hmu thei lo nan, Amah zumnakin kan nungih daihnak kan nei.Vanram ahcun hma tonin Amah kan hmnu dingih a sinakle a duh umzia fiangten kan hmu ding. Thinlung duhnak vafai rero ih nun hnak cun m,it ih hmuh theih le thinlung diriam zetih nun cu ziangtluk nuam le lungawinak saw asi ding!(Thus.6:9).\\nKhrih thawn peh zaw awknak nei lo,nunnak ah zianghman vanram mi sinaklang lo tu pawl, zumnak hram dik lo ah a hngat aw tuu pawl in vanram ah um dingin an ruah awknak le an ruahsannak cu an nunnakin vanramkai dingah an tlakk lozia a hmuh ter le sa alng ter vekin ziangtluk riahsiat thlak saw a si! Hi leitlunah Khrih cu zianghman upatnakan neilo. Amah thawn zianghman pawlkawm nak an nei lo. Amah an duhdawt lo. Cuti a sile vanram ah ziang saw an tuah ve ding? Cuvek lakah na tel ahcun vanramih nawmnak cu na hrangah nnawmnak a si ve loi ding.Vanramih nawmnakcu na nawm awk thei lo mi nawmnak a si ding. Vanramih hnatuan pawlcu na hrangah thla phan um lere theihnak men a si ding. Aw, tikcu a tlai tuk hlan ah thleng aw lohli ahaw!.\\n'Khrih cu ziangkim asi' timi tongkam tawite cu fiang zetin ka sim zoa si tiah karuat.\\nTikcu lecan in in daih sehla tyampi bet ding ka nei lai. Hi thu hi nin ti aum lo. A pawnlang thu malte lawng famkimlozetin ka sim. A hlu zetmi thutakkasim fiang hrih lomi tampi a um lai.\\nMithmuh theih kawhhran ahhin Khrih cu ziangkim a si ti thu ka sim hrih ding. Sajhua biaknak in ropi, Sakhua pum khawm awknaka phun[phun, rawngbawlnak aphunphun, hrialthihmi (Ordained) ralkapthatha, pawlhin Khrih le a hnatuaannak an cawimawi loasi ahcun Pathian hmaiah zianghman an si lo. Khrih a um lonakkawhhran cu mithi ruang vek fang a si.\\nRawngbawlnak tinkimah Khrih ziangveksi ding a si ti karun tarlang ding. Rawngbawldingih hriak thihmipawl cun Khrih cawimawi ding an si. Kan nih cu darrulan tarnakban vek kha si ding kan si. Zumnakih a tumtahnak vekin kan tuah suak asi ahcun kannih cu hmantlak zet kan si ding,asinan, cubakzianghman hmantak si thei nakzianghman kan nei lo. kannih cu Siang[pahrang Fapa ih Thuthangtha cu lreitlun ah phuang suakdingah palai kan si, kanmai hnatuannak lel kanmai thu sawn kha Aamai thu hnakin sang sawnah ret ih mi kan zirh a si ahcun kan hnatuan hrangah kan tlak lo asi. Khrih cu ziangjkim ah a ret lotu le a cawimawi lotu rawbngbawltu cui Thlarau in a cawimawi dah loding. Thlarau dik lo sawn ih cawimawinak cu a comen thei. Baibalin Khrih ih rawngbawlnakthu a simnak tongkampawlhi zoiangtlukin an famkim. Khrih ih famkimnak a simfiangnakhi a hmanmi tongkam pawlhi kan theih ban lomi tongkama bang,Puithiam sang, Palai, Tlentu, Rundamtu, Thuthentu, Tu khal tha, Sibawi, Mopa, Lu, Nunnak sang, leitlin Eng, lamzin ,Sangka, Grape , Lungpi, Cirhtu, Diknak Ni, Hmairhauitu, Tiam kam tu, Ralbawi, Nunnak Siangpahrang,Amen, Cungnung bik, Kan zumnak Hram le a tawpnak, Pathian Tu fano, mi thianghlimpawlSiangpahrang. mi Maksak, Cungnung bik Pathian, Thu sim tu, kan thlarau Pastor - hi pawltlunah Khrih ih hnin Baibal in a simmi tampiaum. Pakhat cio hi Khrih a duh le a ngaina tui' hrangah cun nunnakccirhti nung vekan si.Pakhat cioin tha zetin pathan thawn pawlkawm nakding lamxzin an hmuhter.\\nka casiar tu pawlruahnaksungah hi thu thawn peh aw in a mawi tawk cu kathun lut zo a si tiah ka ruat. A taknunramih nupiding thu malte thawn ka thu tawpter dingah ka simzomipawlhi a mnawitawkpamtiah ka ruat.\\n1. Khrih cu ziangkim a si maw? Cuti asile,Khrih tello sakhua(biaknak) hi zianmghman hman tlak lo asinaka hmaisa ah zir hnikuhsi.\\nTi hnimnak la tu lakah a tak nun ram ah Khrih cu ziang a si ti a thei lotu mi tampi an um,. An sakhua nakcu Pathian hmai ahcun zianghman umzia um lo, pakpa lawng ruangtuahnakmen ah a thum aw.Amah leanmah cu midanghnakin that lonak kan nei cuang loan ti aw ih an hna a ngm zet. An kawhhran cu an tan tektek. An mawhphurhnak cu felzetin tuah suakthluh theian tum. Midang zohman thinnatter le siatnaktonter an duh lo. Pathian cu an hrangah zangfahnak a nei zet dimng tiah an ruat. An thihnak tikah cung nung bikpathian in an sualpawlcu ngaidamin vanram ah a hruai soshaiding a sitiah an hngat aw. Hihi an sakhua nak pumhlum cu asi!.\\nAsinan, hivekminung pawlhin a takin Khrih cu ziangtimn an\/thei? Anmai nun ramah Khrih theihnaktaktakzianghman an neilo! Khrih ih hnatuannak, rawngbawlnak, a thisen, a diknak, a sakhua nun, a puithiam sinak, misualhrangah a aaiawhnak, hi pawlhi a takin an nunnakah ziangtaltheih mi an nei maw? Zianghman theih mi an nei lo hulhual a si. Rundam-zumnak, thlarau ih hrin tharna le Khrih ah thianternakthu pawelhi sut hai hnikaw la, ziangtin an lo sang ding? Nangmah cu tong theih lo hmangih au rero vek na si ding. Baibal thu thusutnaktluangte na sut hman ah theih mi an nei lo.An nunah a takin an nunpimi ah Buddhist le Hindu pawlhnakin zianghman theih cuangmuar mian nei lo. Asinan, riahsiat thlak zetin hivek sakhua nakhi leitlun hmun zakipah khristian ti awpawlmi tampiih sakhua nakasi! Himi ca siar tu lakah mi pakhatkhat cu cuveksakhua nak nei tu a si ahcun ka dsimduh mi cu, cuveksakhua nakin vanramah zoahman a hruai thleng loding ti a si. Sumdawnnak hmun, mipi tawn khawm awknakhmun, veng sungih pawlkawm awknakhmun le lamzin parah milai mithmuh ahcun mawi zetin a lang men ding. Asinan, cucun zianghman a lo thlakam thei loding. Asinan, can khirhkhan a thlen tikah cuvek sakhua nak cun na siatha theihnakk a lo diriamter thei loding. Cuvek sakhua nakcun na thlarau a lorundam dah loding.\\nFiangten kalosim, Khrih teloih sakhua nak,pathian thu zirhnaklesuangtuahnak pawlcu zoianghman hram nei lo, milai ruahnak ah a hngat aw mi a si. Cuvek sakhua nakcu milai suangtuahnakah a hngat aw i a siih milem biaknakthawn zianghman danglamnaka nei lo.Cuvek pawl cu a hramihsin leitlun sakhua nak men a si.Van ihsin a ra mi a si dah hrimhrimllo. Van ih a ummi kan Pathian in a Fapa Jesu Khrih cu milai rundamnak dingah a rua-hman cia mi lamzin umsun a si ih,rundam a si mi pawlcu Khrih sungah lungawi tawk ding an si. Cu lo ah,khuihman ah milai rundamnaklamzin dang a um thei lo, a um dah fawn lo ding. ca siar tu hmuahhmuah in hihi hminsin hai seh. Ralrinnak felzetin ka lo pe. Khrih tello sakhua nak in milai zohman a rundam dah lo ding.\\n2. Thildang ka sismhrih ding. Khrih cu ziangkim a simaw? Cuti a sile, rundamnakthawn a peh par mi hmuahhmuah cu Khrih thawn a peh zawm aw thluh asi tiah zirh uhsi.\\nMi nung tampicu tihnimnakan lak laiahcun Khrih hrangah nung dingin thu an kamtheu,a sinan, a takih an nunnakin KLhrih cu an thangsiat theu. An sakhua nak ah hmun hrewkkhat cu Khrih hrangah an pek, a sinan, cucu Pathian in Khrih luajh ding hmun a timi a si lo. Cule an sakhua nak ih hmun hrekkhat cu anmah milairuahnakin hmun a luah theu. An thlarau hrangah Khrih lawng hi ziangkima si lo theu. Cuti si loin, an thlarau cawlh nak cu Khrih le a kawhhran, Khrih le akawhhran rawngbawltu, Khrih leanmaisir awknak le felnak, Khrih leanmai Pathoian mi sinak, Khrih lean thlacamnak, Khrih leanmai thatnak, an duhdawtnak le an mai sinak pawl ahhin an thlarau rundamnakcu a hngat aw theu sawn asi.\\nHimica siar tu lakah mipakhatkhat cu cuvekminung a raksi pang ahcun ralrinnakfiang zetin ka peduh, a sakhua nakcu Pathian dokalh tu a si. Pathian in rundamnakih a tumtah mi cu nangmah te khuavang rawngbawlnakah na can ter a si. Khrih cawimawi nak na pekding mikha thildangah na pejk ruangah Khrih na mualhoh a si.\\nCuvek sakhua nakzirhtu cu zoan si ih ziangvektongkaman tansan khala sile, ka huphurh hai loa si. Pope,Archbishop, Bishop,Dean, Archdeacon, Presbyter, Deacon, Episcopalian, Prebyterian, baptist,Independent, Wesley, Plymouht, Brother, maw zonan simaw, ziang kawhhyran milai khalnan sile Khrih hnakin midang ah maw,ziang thilpakhatkhat ah maw thum awknaknan neih a si ahcun nan zir sualih nan fehsualasi. Khrih hmin lenglamah ziang an bet tithu ah kabuai lo. Roman,Baptist,Prebyterian, Methodist le ziang kawhhran misa le ziang pawlthawn nan zawmawknak ah maw, zawm awk lonakding ah maw, na rundamnakthu ah Khrih lenglamah ziangthil hmin maw na bet a si ahcun Khrih nan mualphoh tinak a si.\\nNa tuahmi kha thaten ruat aw. Kawhhran rawngbawltu pawlhnenah Khrih hnenih na pekdingmi cawimawinakkha pehai aw hlah. Khrih ih hnatuan pawlkha Khrih ih rawngbawl tu pawlhnen ah pehai awhlah. Na thkarau phurrit pawlkha Khrih si loin ziangdang pakhatkhat hnenah hngat dash lodingin ralring aw.\\n3. Adang kasimhrih ding. Khrih cu na ziangkim a si maw? Rundamnaka co duhtu pawlcun Khrih pan hai seh.\\nMinung tampi cu Khrih thuthantha an ssimmi pawlcu an thei ih an zum. Khrih siar lokhuihmanah rundamnakpethei tu an um lo a si ti an zum. Khriph lawngin helramihsin runsuakin vanramah mawh nei loin a thlen theihai a si tiah an zum.\\nAsinan, hi thu pawlhi an theihnaklenglamah zianghman hmasawn pi milenunpimi an neiloa bang. An thlarau hrangah ziang tikhman ah Khrih hnenah an thumawtaktak dah lo. Tumnak, duhnak, theihnak, duhthusamnak fangah an tawpih an nun ramah cuhnakih hlaan tghleng dah lo. ka sim reromi pawlhi ziang a sitian thei ;a dik a si tikhalan thei. Lehhnu nikhatkhat ah a thatnalk pawlhi co vethei dingin an beisei.,Asinan a tu laifangah namai nun ah nunpi dingin zianghman co mi an nei lo. Leitlun cu an ziangkim a si Politics cu an ziangkim a si. nuamnung cennakcu an ziangkim a si. Sumdawmnak cu an ziangkim asi. Hminthannakcu an ziangkimasi. leitlun lennakcu an ziangkim asi. Asinan, Khrih cu an ziangkim asi lo.\\nHimi ca siartu lakahcuvekminung nan umoang ahcun, fiangten ralrinnakkalope, na thlarau dinhmun cu atha lo ngaingai a si. Tulai fangih na dinhmun ciah cu Judas Ischarioat, Ahab, le Kaiin pawlvekin helram lamzin zawh rerona si. I zum aw, Khrih ah zumnaknung na neih hrimhrimatulasi, cuti loahcun, Khrih ih thihnak cu na hrangah a laka si.\\nRawl cu na mit in na zoh men ah na pum a puar thei loih rawl cu na ei ih na pumsungah a luh lawngah na pum a puar thei vekin na thlarau ipn Khrih thlarau cu na co ve atulasi. A pil cuah comilawng sungih aummi khualtlawng pawlkha nammah runsuak tu ding lawng kha hlaralin an hmuhmen ah a rundam thei hai lovekin anmah runtu dingih a ra mi lawng sungah a luttu pawllawng kha runsuakan si ding. Khrih cu misualrundam tu dingah a thi ti theihnak le thluak sungih zumnak satliah men in na thlarau a lo rundam loding;asinan, a takih na suang lamah hnatuan tu zumnakna neih atula si. Cui zumnakcun nangmah leKhrih karlakah a takih peh tlaih awknaka loneiter ding.,' Khrih cu i rundam tu a si' ziangruangah tile zumnakin a hnenah kara ih cui zumnaknung ruangah amah in a zangfahnakin ka hrangih a tuarnakruangah i rundam asi' na ti thei ding.\\nTuisun ah ka losimmihi thaten ngai awla, hma khat te ah tuah aw. Na suangtuahnaksungah hngat aw in thilpakhatkhat athleng dingmi hngakringring vekih um kha bansan aw. Cuvekthilzianghman a thleng dingm i zianghman a um fawn lo ding. Ahmaisa ah Thlara Thianghlimna hnenah a thlen ve ten Khrih hnenah na rat ding thu ah zianghman, ningzahnak lethukthunnaknei awhlah. Curuangah Khrih hnenah tuisun rori ah na sinakvekin ra mei aw. nangmah cu run dingah thiltitheinakthawn aalo hngakringring .Amah cu sualknakruangih thlarau natnakti dam tu sibawi thiam a si. Na taksa natnakti dam tu sibawina pan theu vekin Amah cu pan mei aw.Amah ah hmaton in thumawmei awla,na tulnakhmuahhmuah zianghman zepminei lo ten simthluh mei aw.Tuisun ah, thingkhros parih misualpakhat pabangin Jesu hnenah sual ngaidamnak le daihnak dilah tapmei aw,\"Lalpa, in theihhngilh hlah aw\" tiah Amah pan mei aw(Lk.23:42).\\nAmah in misusalpawla tidamih nangkhalcuvekmisual na siiza simmei aw. Rundammi si na duh vekin A hnenah rundsamnak dilaw.nangmah na nunnakroriin Khrih ih thatnakcu na teh lai hlan lo, cawl awhlah. Hiti vekin thinlung takin duhnakthawn na hawlasi ahcun a rei lerei lotimen Khrih cu na tong tengtegn ding a si.Na thinlung sungin Khroih cu ziang a si tina zumnak vekin na tong tengtegn ding a si.\\n4. A dang pakhat ka simbet ding. Khrih cu ziangkim a si maw? Cuti a sile, a piangthar zo mi pawlin Khrih cu an nitin nunah nunpihai seh. Tui hlan ih an rak nunpi dan hnakin tha sawn le ropi sawn in Amah ah hngat awksinsin tukhai seh.\\nAw khai, Pathian minung pawlhi Khrih ah canvo thatha an neihmi hman hna le nunpi hna tiamloin dinhmun niam zetihnnung an va tam em! Khristian diktak mi tampi pawlhin Khrih ah zangfahnak an coding mi pawlan theih loruangah an hnawltheu a si. Mi hrekkhat pawlcu an thinlung sungih an zumnakle thlarau in an thinlung sungih hna a tuannakah theihnaktlasam zetin Khrih an zawm ih Thuthangtha sungih daihnak ropi le hawknak pawl cu an colo theu. Mi hrekkhat cu thianhlimnak ah thansohnak malte lawng an nei ih an khristian nunnakah eng malte lawng an nei. Hi pawlhi ziangruangah a si? Ziangruangah tile, mi tampiin an nnunnakah Khrih cu ziangkim ah an ret loruangah a si. An nitin nunah Khrih hnakin an mai theihnak a si lole leitlunih thilpakhatkhat ah an thum awk ruangah a si.\\nCuruangah, piangthatr diktak pawlhnenah kafawrhfial duh mi cu an nitin nunah Khrih cu an ziangkim ah ret ih a takin Khrih kaihhruainak hnuai ah nun a thiamnak ding a si. Nangmai sinak le ruahnak pawl kha Khrih thawn na cawhpawlh lo nak dingah ralring aw.\\nZumnak na nei maw? Cui zumnak cu m,an rel cawklothlawsuaahnak a si> Khrih ah hngat awk adduh tu le a tak nun ramah Khrih ih kaihhruai nakhnuai ah nun a duh tu pawlcu mi vantha an si. Asinan, nangmai milai zumnakle ruahnak men ah na rundam tu Khrih cu na ret lo a si ti ralring aw. nangmai zumnnakle theihnak ahkhan hngat aw aw hlah, Khrih ah hngat aw sawn aw. Na sunglam thlarau nunah Thlarau Thianghlim hnatuannak na theihmi a ummaw? Cumi hrangah Pathian hnenah lungawithu simding na si. Cucu ngaihthah men lodingmithlarau hnatuan a si. Asinan,mi tampi in Khrih ah hngat awk ticu Thlarau ah hngat awk a si tiah an ruat. Curuangah, ziangkim Pathian thu vekin na nitin nunah Khrih ah hngat aw in Khrih in Thlrau Thianghlim hnatuan nak in na nunah ziangkim a tuahnakah na lungawi aw.\\nNa thlarau nunah sakhua naklezangfahnak cu a takin nunpi ding na nei maw? Cumi hrangah pathian thangthat ding na si. Mi tampi cu zawhte le uicopawlsakhua nunnak hnakih zianghman danglamnak nei lo sakhua nunn in an nun g theu. Asinan, nangmai ruahnakmen ah Khrih cu ret aw hlah! Na ruahnak pawlcu a famkimlo, a tawntai, zianghman a ciang lomi le na taksa lena dinhmun ppawlparah a hyngat aw mi a si. na taksa duhnak letheihnak, na tisa thinlung ih duhnakmen ah a hngat aw mi a si. Khrih lawngah hngat aw sawn aw.\\nHihina zoir ding ah ka loduhsak, zumnak ih atumtah mi le a tawpnakKhrih cu tha ten zoh awla, na nunnakah a lo hruai tu lena hngat aw kumkhuanak siter tum aw. Cutin na tuah asi ahcun na zumnak cu a thang lian vivo in na hmu dingih, na thansohnakcu nangmah lenangmah na thei aw lomen ding nan, na thang soding a si. In sak thiam pa cuin a in sakmi ngilten a sak thei nakdingah thildang zianghman zoh lo ten a hri thlai mi te lawng a zoh ruangah a in sak mi cu ngilzet le tha zetin a sak thei vekin nang khalinb Khrih lawng cu zoh aw la leitlun ah ziang thilkhalcang sehla,cu pawlin na zumnaklena nitin nunah , Khrih dung na thlun nakah lo ti peng hlah haiseh. Cuticun, Khrih ah na zumnakmit cu catbang loin r et ringring aw.\\nAa, zumtu mi tampi lakah voi tampicu porh awknnaklezum lonakthinlung pawlin an ruahnakcu aluahkhat theu asi! Mi malte lawngin ziang tlukin rundam tu an mamawh ti an thei. Mimalte lawngin anmai rundam tui' hnenah ziangvek leiba an nei ti an thei. Mimalte lawngin Khrih cu an nintin nunah zoiang tluk an mamawh ti an thei. Mi malte lawngin nau hak te bangin an thlarau nunnakcu Khrih ah hngat aw tawpmei ding an si ti an thei. Mi farah le mi cak lopawlabawmduh tu hi mi malte lawngin ann, thei. Cutuangah mi malte lawngin Khrih ah an codingmi daihnak, lungawinak ,thazaang. thilti theinaklethlarau ah hmasawnnak, Pathian mi lethlarau mi vekin nungin hma an sawn thei nak lamzin an thei ih an nitin nunah an nunpi.\\nNa sia tha theihnak in \"na tuah sual asi\" tiah a lotheihter ahcun na tumtahnak lena nitin nunah na hman awk dan pawlkhalthleng aw; na tumtahnakthleng aw la,Amah ah hngat aw sinsin aw. Sibawi pawlcun mina pawlhmuh an duh; cucu an hnatuan a si ih a cang thei ah cun an dam.nakdingah bawma n duh. Thureltu pawl in thubuai nei tu pawlcu hmuh an duh; cucu an hnatuan a siih a cang thei ah cun an buai nakpawltawlrel sak an duh. Pasalcun a nupi cu a mah ah a hngat aw ih athum aw kha hmuh a duh; pasal cun a nunpi cu thlakamnakthawn hnangam zetih umter cu a duh mi a si.. Cuvek thotho in Khrih in amilesa pawl in Amah ah rinsannakan neih ih Amah aah an hngat awkding cu aduh mi a si. Cuticun Amah ah cawlh hahdamnak an ngah ih damnakfamkiman hmuh thei ding cu aduh mi a si.\\nCuruangah tamsinsin lehnget sinsin in Khrih ah hngat awkthei zuam aw. Khrih ah nung uhsi. Khrih thawn ung uhsi. Khrih hrangahnnung uhsi. Ciuticun kan tuahnakin Khrih ih ziangkim sinakatakin kan theiding. Cutin kan tuahnakin kan sunglam nunah tampi kamnn nei dingih Pathian tong dingah a lotheihlo ih kan tulmi thianhlimnak kan nei thei ding(Heb,12:14). 21.\\nCA NGANTU THENKHAT HNEN IHSIN LAKKHAWMMI\\nThianhlimnak thu thawn peh aw in Trail le Brook ih ca ngnmi pawlihsin lakmi thu thenkhat pawlhi meimaihrangah a thathnem le man a neih vekin nan hrang khalah man a nei zet ding tiah kan ruah ruangah nan hnenah run tarlang dingah zianghman phuhrun awknak ka nei lo.\\nHimi ca pawlhi sakhua nak a takin an nunpi ih tulai kan san minung pawlhnakin thutak cu an rak nunpi san lai ih ngan mi asi.\\n1. Rev. Robert Trial,Cranbrook rawngbawltu, Kent, 1696.\\nThianhlimnak thu thawn sim ding thu pathum kanei:\\n1) Thianternakcu ziang a si?\\n2) Tjhiamcoternak thawn khuitawk vekah an bang aw\\n3) thiamcoter nak thawn khui tawk vekah an bang aw lo.\\n1) Thianternak cu ziang a si?\\nHimi thu hi kaa in sim men hnakin kan thinlung ten tha zetin kan ruat thei a si leatha sawnih kan nunnakah man a nei sawn ding .\\nThianternak cu sersiam tharnaklemipakhat cu a pumhlum ih remsalnak vek a si. Thianternak cu sersiam thar mi kha tuah thatnakleremthatsalnaka si; cucu a tawntai zet mi milai thlarau ah Khrih bangnaknei dingin milai thlarau kha rem thatsalnaka si. Hihi adungthlun tu in a rak sim rero mi cu a si: 'Khrih hmuihmelnan sungah a sem ding(Kal.4:19); cuticun vanram hmuihmel nan keng thei ding '(I Kor.15:49). A siat zo mi le a se linglet zomi kan milai sinakkha thlarau ih hrinthar kan si ve yen Khrih hmuihmelkan oput thei nak dingah kan nitin nunah Pathian in Thlrau Thianghlim rawngbawl nakin in thianhlimternak a si.\\nLeitlun mipawlhin mi pahnih bang mi an nei, pakhat vekan si lole a dang pakhay vek an si hrimhrim-pakhat cu Adam hmaisa a siih, a dang pakhat cu Adam neta a si. Mi zokhal an suahkeh ahcuin Adam hmaisa le Satan vek an si; ziang ah tile Adam hmaisa le Satan cu mi bang aw an si. Kan Lal Jesu in ' nannih cu nanpa Satan vek nan si, a nih cu a rham thawk ihsin\\nmi that a si' tiah a ti (Jn.8:44). Adam hmaisa ih fa le pawlcu Satan ih fa le an si; hinah danglamnak an nei lo.Cun a dang fa le pawlcu jesu Khrih vekan si,Adam pahnihnakih fa le vek an si; cuticun Khrih ih hmuihmelan kennakcu an nunnak ah a faamkimtikah an lungawinaka famkimding.' Leilun ihsin tuah mi milai hmuihmelkan ken vekin van ihsin a ra mipawi hmuihmeil kan king ding'( I Kor.15:49).Thlacamnak thawn hi thu hi thaten ruat hnik aw; sualle anse dawng ih kan piannak ahhin leitlun hmuihmnel kan keng ih kan nunnak ahhhin leitlun hmuihmel kan kkeng. Sual ahn thi in le anse dawng ih kan umnakahhin leitlun hmuihmel kan keng; thlanmual ah rawp ding mi kan sinak ahhin leitlun hmulhmel kan keng. Asinan,Tghlarau Thianghlim ih hrinthar kan si ve ten in thianternak ahhin vanlam hmuihmel kan keng. Khrih insang ah telh cih kan sinak ahhin vanlam hmuihmelkan keng. Hihi vanlam hmuihmel kan kenmi hi thianhlimnakah kan thansoh zatin a thang ve ih Khrih vek kan si tikah vanlam hmuihmel cu famkim zetin kan keng leh ding. Thlarau le taksa in vanlam hmuihmel kan keng ih lungawi famkim, thianghlimn famkim kan sinak cu Amah in thihnakcu cahnak in a neh vekin zangfahnakin kan neh tikah a si ve ding. Zumtu pawlin Khrih an bangnakcu thihnakihsin an thawhsalhnu lawngah felzetin theihtheih a si ding.Aw, Khrih hmuihmelken ding cu ziang tluk ropi saw a si? (Lan milai nitin nunah kan mizia, kan umtuzia, kan thinlung put, kan mithmnai ret dan, kan ruahnak, kan tongkam ,kan tuahnak, kan duh zawng, nuam kan ti zawng, kan upat zawng le leitlun kan hmuh dan, le kan ziangkim ah Khrih hmuihmel kan ken vivo nak ding cu hrinthar kan sihnu ah hr9inthar kan sinakih tumtahmi le tuansuakmi asi.).\\n2. Thiamcoternak le thianternak ih bang awknak.\\nthianmocoternak le thianternakih bang awknakhmaisa bikpakhat cu a tuah tu an bang aw: pathian in thiam a coter haiih Pathian lala in a thianter hai. Pathian ih hrilmi pawl cu zoin saw sualapuh thei ding? Pathian Amah rori in mawhpuh an si lotiah a phauing zo (Rom.8:330.) Thuthlungthlun ah a simmi cu, 'Keimah le nan Lalpa in ka lo thianter a si'(Suah.31:13;Pui.20:8).\\nApahnihnak ahcun an pahnih ten a lakih pekmi zangfahnakruangah tuah mi an si; thiamcoternakcu alakih zangfahnakruangah a si ih thianternak khalcuvekthotho in asi. kanmah in thiltha kan tuah ruangah si loin Amai zangfahnakruangfah in ruansuakasi. Thlarau Thianghlim in in kholhnak ruangah hrintharnak lenunnakthar kan ngah,(Tit.3:5).An pahnih ten Pathianj zangfahnakruangah tuah suakmi an si.\\nA pathumnakah , an pahnih ten mi pakhat parah a thleng mi an si. Mi zohman thiam coter lomi thianter an si dahb lo; cuvek thotho in mi zohman thianter lomi thiamcoter an si dag lo. pathian ihn hrilmi hmuahhmuah, tlenmi hmuahhmuah an zaten himi thlawsuah jhi an cothluh a si (Mi pakhat cu Pathian hmaiah thiamcoter a si tikah a parah thianternakkhalum lothei asi lo).\\nA palitnak ahcuin, an pahnihin an thawhnak can a bang aw. pathian ih hnatuannak thu jkan sim tikah a tikcu le can hi simahar zet. A rundamnakhnatuan cu mi pakhat parah hmakhat te ah tuah suak a si theu; mi pakhat cu thiamcotermi a si hlanah thianter a si dah loih hmakhat te ah thiamcoter naklethianternak hnatuan cu mi pakhat nunah a tuah mi a si. Asinan,thiamcoternakcu hmakhat te ah a famkim in thiamcoter a siih thianternakcu a kumkhua in hi leitlun dam sung hmuahhmuah ah a thang reroding mia si. A dungthluntu in a simmicu 'mi hrekkhat cu cu bang tuk nan s si. Si khalsehla nannih cu sualnakoihsin thianter minan si zo; Pathian hnenih upmi nan si zo;lalpa zJesu Khrih lekan Pathian ih Thlarau thawngin Pathian thawn remter mi nan sizo' (I Kor.6:11).\\na pangatnak ah an pahnih in pathian thu sungih tuah suakmi an si veve; Pathian thu thiamcoter mi kan si,kumkhua nunnaksungah nung dingin thu kammi kan si; cuvekthotho in Pathian thu thil tithei nakin thianter i kan si. Kan Lalpa in a simmi cu,' nan nih tla cu thu ka lozirh zo mi thawngin nan thiang zo' (Jn.15:3). 'Hiti ihna tuah nakcu kawhhran hi ti sung ih a kholhfai nak thawngin a thianhlimter hnuah a thu in Pathian hnen ih updingah a si'(Eph.5;26).\\nA paruknakah, an pahnih in sanlkhuk nunnai sung lutnak dingah an tuldan a abang aw. Hinah hin an hnatusan dan cio ka simmi a si lo, asinan, an tuldan cio a bang aw mi ka simmi asi.Zokhal thiamcoter lomi cu an hrangah helram ruat cia in a ummih zpkhal thianter lomi cu rundam siin vanram ah a lut dah lo ding; cuvek thotho in zokhalthianter lomi pawlcu an hrangah helramruatcia in a ummih , zokhal thiamcoter lomi cu rundam siin vanram ah an lut loding. Kumkhua nunnaksung lut thei nakdingah an pahnih in an tuldan an bang aw.\\n3. Thiamcoter naklethianternak cu zoiangvekah an bang aw lo?\\nHi an bang awklo nak hi milai nitin nunih hmuhtonmi thawn a peh par aw zet mi a si. Tui ka sim zo vekin hmun tampi ah an bang aw ih hmun tsampi ah bang awk lonakan nei.\\n1) THiamcoternak cu Pathian in minung ih 'milai sinak' thu ah hna a tuan mi a siih thianternakcu 'milai mizia ' thu ah pathian in hna a tuan mi a si. Himi pahnih an bang awk lonakpawlhi ka run tarlang tumding. Thiam coternakcu thuthen tu vekin pathian ih hnatuan a si, sualruangah thi dingih thu pekzomi cu a sual lo a si tiah thuthen tu dinnhmun ih phunsuak saknakin humhimnak hnatuan a si; a sinan,thianternakcu sibawi thiam vekin Pathian in kanthlarau natnakpawlcu kan taksa le thlarau ah thoianhlimlonakpawlihsin a thianternak a si. Dan bawtse tu pacu mi senpihamai ah a suah tikah a dan bawhsiatnaklruangah mawhsiat a si; cumi misualpathotho cu zohman thuthen tu um lo nakhmun nelrawn ramcar lakah tlan hlo hman sehlaathi thotho ding,ziangruangah tile siatsuah tu nathrik, sualnakih tur cu a sungah a sum zo ruangah a si.Asinan, zangfahnak ih hbnhantuannakcun mi palkhat asualruangoih thi dingtiah dan in a mawhsiat mi xu a suallko asi tiah a runsuakih a nunnak a humhim. Asinan, thianterbnak cu pathian in sibawi thiam vekin kan thlarau natnakpawlcu tidamin sualih tur, misualtaksa sungih a um zomi pawlih thilti theinakihsin runsuak naka si.Cutin, cumi siatsuah tu nathrikcu ti dam asi lole, sualnakih tur cu tirem asi lo ahcun thuthen tu in a sual nakcu ngaihdamin thiam a coter hnu rei lo te ah a sunglamih natnakhrik le tur a ummi ruangah a thi thotho ding. Curuangah thiamcoternak cu Pathian in thuthen tu vekin misualhrangah hna a tuannakasiih,thianternakcu sibawi thiam vekin Pathian in misualpai nunah ti damnakhna a tuan mi a si. David in an pahnih ten fiang zetina sim,Amah in ka sualnakhmuahhmuah i ngaithiamih ka natnakhmuahhmuah a tidam asi (Sam.103:3). Sualnak cu na siatnak a si loding tiah thukammi a um(Eze.18:30), sualih mawhsuaitnakdsung ihsin thiamcoter a siih sual,tur) siatsuahnak ,huham cahnakih hnaihnawk ban loah thianternakaum.\\n2) Thiancoternakcu midang diknakkha kanmai diknakah Pathian in a zangfahnak ruangah in pomsaknakasi;Thiamternakcu kan mai sungih sin ddiknak semsuak thei singah pathian in kan sunglamah hna a tuannaka si. Hinahhin,bang awk lonaka um, pakhat cu pomsaknaka siih a dang pakhat cu milai sung ihsin thatnak semsuak thei doingah tuahnak a si.\\nThoamcoternak ah Patrhian thuthennakcu a hnuailamvekin a si;Khrih amah rorikha dan ih thuneihnakhnuai ah tuhlut aw in a thulunnak,dan hnuaiah a nunnak leathihnakin diknakarakhmughtermi kha misualoai aiah tuah suak mi a si tiah pom sakin misualpa cu a sualnakhmuahhmuah hmuhsak asi nawn loih Khrih ih diknak cu amai ddiknakah pomsakasinakasi. Cuticun misualpacu pathian thuthennakhmaiah a dingih thu an sut tikah; hipa hin Pathian dan a buar a si lo maw? Pathian in ' si ' a toi ding, misualpai sia tha theihnakkhalin ' si' ti cawk lo ka buar ih ka suala si a ti ding. Na suaalnakruangah dan in thi dingah a lomawhsiat a si lomaw? Pathian ih dan le misualpain thu rualten \"si\" an ti ding. A sualmi thlarau cu a thi a si tbakzianghman dan in a thei lo. A tha cuti a sile, na sualknakruangash na thi ding sikhawh, ziangtalruahsanmi na nei nawn lo maw si? tiah ann suit bet ding. \"Um e,Thuthangtha in tui ka dinhmun hrangah ruahsannakin pek a si. Mi pakhat in ka sualnakruangih mawhsiatnakpawlcu a mai parah a lakih keimai sualnakhrangah a thi, curuangah keicu ka sualnakruangah zianghmabn mnawhsiat theih khalka si nawn loih, cui ka aai ah a thi tu pawldiknakcu keimai diknakah in pomsakzoa si, curuangah dan hmai khaloah thiamcoter mi ka si zo.Cuticun dan in thi dingah in mawhsiatnaksung ihsin kaluat zo asi. Kan sualruangih kan tuar dingmi in tuar sak nak ruangah kan nih cu kan sualmawh zianghman kan phur nawn loih KLhrih diknakcu ka\\_namasi diknak ah in pom sakzo, Khrih ih thihnak cu pathoian in kan mai aiawh aha thi tiah a ruat zo ih kan nih cu sualnei lole mi thianghlimah in [pom zoruangah ka luat mi ka si'.\\nCun, pathian in kan nunah thianternak hna a tuannmi ruangah kan nunah thianhlimnak nun cu a takih kan nunpi thie nakdingah Pathian hnatuan a si. Cutin pathian Thlarau hnantuan nakin milai thlatrau ah thianhlimnak in a saluahkhat. Diknak in milai sunglamnunah a luakkhat ka tinaka si lo; diknak (Pathian hmaiah diknak) le thianhlimnak kar lakah hin danglamnaka um ih cui danglamnakcu thlendan thiam a thu pi. Diknak kan neihmi cu kan mai suang suaka si loih thianhlimnak kan neihmi cu kan sung suaka si; a dungthluntu in hi mi pahnih danglamnak hi fiangzetin a sim. Keimai sungsuak diknak zianghman ka neilo (Phi. 3:9). Thianhlimnakkan neihmi cu kanmai suahkeh thianhlimnaka si loih, Khrih ah ro kan co mi asi; kan sunglamnunah Thlarau Thianghlimhnatuannnakin Khrih nuntu mizia in in luahkhat nakasi.Asinan, diknakkan neihmi cu rokan comi khalasi lo,kan sungsuak khalasi lo; cui diknak cu Khrih ah a kumkhua in a umih misualmifarah te hrangah a zumnak ruangah pomsak mi asi. Cuti asi laiah, thianhlimnakcu kanmai suahkeh ih kan theihmi cu a si lonan, kan nunah Khrih mizia in in luahkhat nakin kan mai sung ihsin a suakmi a si. A dungthlun tu in hitin a sim,'Keimai bulin dingnak neih mi ka nei loa si. A tu ih dingnakkaneih mi cu Khrih zumnakthawngin pekmi dingnak a si; zumnakthawngin Pathian hnen ihsin kan ngah mi dingnakasi ' (Phi.3:9).\\n3. Tjhiamcoternakcu a famkimzoih, thianternakcu a famkim hrih lomi asi.Thiamcoternakcu a thang nawn lo,cawhbuai theih khalasi nawnnlo, a siat thei nawn lo, zianghman in a hnaihnawk nawn lo; a sinan, thianternak timi cu a thang thei,pakhat khat ruangah cawhbuai theih a si. Mi pakhatkhat cu thiamcoter a si tikah famkim thlepthlepin thiamcoter a siih mi zokhalthiamcoter an si hnu ah zianghman an parah mawhsiatnak thlensalthei tu a um lo,sankhuk hrangin thiamcoter an si. Leitlun ih zumtu zumnak cak lobik le a famkimlobikpakhat khal kha pathian hmaiah cun a dungthluntu Paul vek thotho in thiamcoter mi a si; cuticun zovek zumtu khalapianthar lai ih thiamcoter a sinak vekin a kumkhua hrangah thiamncoter mi a si,thiamcoter sinsin ti khalaum thei lo.Thiamcoternakcozo tu hrangah cun hi leitlun ih atuah that nakle a zuam nak pawlruangah thiamcoter sinsin theih a si nawn loih sankhuk hrangin voi le khat ah thiamcoter zomi asi. Pathian thuthennakhmaiah misualpapakhat cu zianghman mawh nei lo vekin pom a si. Amai sualnakruangah camsiatnakpawlcu tuar nawn loin Khrih ih tuarnakpawlcu pathian zangfahnakin misual pai aiawh ah ruatsakin a pomsak zoih cui Khrih ih diknak ruangah misualpacu pathian hmaiah thiamcoter a sinak a si; Pathian in thiam a co ter micu zoin a mawhsiat ding (Rom.8:33). Cuti a si laiah, thianternakcu a famkimhrih lomi, mi pakhat thiamcoter zomi painunah a thang reroleathleng aw rerothei mi asi.Zumtu pakhat cu a zumpek hnaik a lehhnu rei deuh ah thianter sinsin mi asi thei.Zumtu pakhat cu a dang zumtu pakhat hnakiin ti thianghlim deuh mi asi thei. Paul kha a pianthar pek te ah mi dang mi piangthar satliah menmen pawlhnakcu tithian deuh mi asi ding tiah zum duhnakka nei a bang..\\nThianternakcu a cotu minung ih zirin abang aw lothei. Cuvek thotho in, mkipakhat cu a pianthar pekte hnakin a rei deuh hnu ah thianter deuhdeuh mi a si thei ih a thianghlimsinsin thei a si.pathian tihnakah a thianghlim sinsin dingah kanmai hnnen ah hantuan phutmi aumasi.(II Kor.7:1). Asinan, Pathian hmaiah a famkimmi thianhlimnak locun din thei nak nei lokan si. Pathian in dingnakfamkimthawn a hmai ah kan ddin thei nak dingah khua in khan sakzoih cui dingnak ruangah a hmai ah thiamcoin kan umthei nak a si. Asinan, pathian tihnak in thinaghlim famkimkan si thei nakdingah kan zuamsinsin a tulasi. Cawimawi nak hmun a thleng zomi mithianghllim cu a hkan ih a dinhmun hnakin a thianghlim sinsin ih thianghlim famkim dinhmunah a thleng zo a si.Asinan, a pianthar pek tehnakin thiancoter deuhmi a sicuang nak a umlo. Cuti si loin vanramih mithianghlimpawlkhal leitlun ih zumtu pawlhnakin thiancoter deuh mi an si cuang lo;cawimawinakeng hnuaiah an nun ruangah cui thiamcoter nakcu ciang zeti8n an thei ih zianghman thin nuam lonakle thlaphannakumlo ten an covocu an nawmpi zo asi.\\nTrial ih thum sismmi, I Pit.1:1-3,Vol.4.pp.71,Edinburgh Edition of Trial ih hnatuan\\n1810 (Banner of Truth trust,1975).\\n2. Rev. Thomas Brook,Sr.Margaret kawhhran ih Rector,London,1662.\\nthianhlimnak a tulnak hi ruat hnik uh. nan thianhlimmloahcun na lung a awi ringring thei lo ding. Thianhlimnaka lonak ah lungawinak khal a um thei lo. Thuthiang in taksa thawn vanram a kai tu mi pahnih thu a sim; daan um hlan ih Enoch, daan hnuaiih a rak nung tu Eliah, thuthangtyha san laih Jesu Khrih, hi pawl pathum hin nun thianhlimnak sangpi an nei. Cu lawng si loin mi naran pawl hrang khalah thianhlomnak um loin vanram kainak lamzin a um, lo. Vanramah a thawng tel siar ding tlak in a feh zo tu an um.Asinan, an lakah mi pakhat hman thianhlimnak a nei lole a thianghlim lo mi an um lo,van ih mi thianghlim pawllakah mi thianghlim lo mi pakhat te hman an tel ve lo, Rose pangpar lakah hlingbur pakhat te hman a um ve lo. Daimond lakah hnawmbal pakhat hman a um lo, cu tawk hmunih Abel cithlah pawllakah kaiin thlah pakhat hman an um ve lo,Isaac thlah pawl lakah Isua thlah pakhat hman an um ve lo. Abraham,Isaac, le Jacob ih lakah Ham ih cithlahmi pakhat hman a um ve lo; kamsang pawllakah Saul ih thlahmi pakhat hman an um ve lo; van ih a dungthluntu pawllakah Iscariot pakhat hman a tel ve lo; cun thusimtu pawllakah Demus le a ho pawlpakhat hman an telve lo.\\nVanram cu mi thianghlim pawlhrang lawngah a siih, mi thianghlim pawlcu van ram lawngah umding an si. vanram cu cawimawinak ih sak mi a si ih mi thianghlim pawllawng cutawkah umdingh ah a tlakmi an si. Thuphan a per dah lo tu Pathian in a sim zo,'Thianhlimnak um loin zohman in Lalpa an tong theri lo ding'. 'Zohman' ti mi tongkam kha hminsin aw. Thianhlimnak um loin milian pa in pathian a tong thei lo; mi farah pa in thianhlimnak ummloin Pathiabn a tong thei lo; thianhlomnak um loin leitlunih kan upat zet mi pawlin Pathian an tong thei lo; thianhlimnakum loin mi meimei pawlkhalin pathoian an tong thei lo; thianhlimnak um lon siangpahrang pawlkhalin pathian an tong theri lo; thianhlimnakumloin lothlo pa khalin Pathian a tong threi lo; thianhlimnak um loin ram uktu pawl khalinPathian an tong thei lo; thianhlimnakumloin mi kut hnuai ih hnatuan pawlkhalin pathian an tong thei lo; thianhlimnakumloin cathiam pawlkhalin pathian an tong thei lo; thianhlimnakum loin cathiam lopawlkhalin pathian an tong thei lo; thianhlimnakumloin pasal pawlkhalin Pathian an tong thei lop; thianhlimnakumloin nupi pawlkhalin pathian an tong thei lo; thianhlimnak um loin pa pawl khalin Pathian ann tong thei lo; thianhlimnak um loin fa le pawlkhalin Pathian an tong thei lo; thianhlimnakumloin bawi pawlkhalin pathian an tong thei lo; thianhlimnakumloin hlawhfa pawlkhalin Pathian an tong thei lko. Himi thu a sim tu pathian cu a cakin a rin um a si, curuangah a sim zo mi pawlcu a tuah famkim thluh tengteng ding a si. Joshu 23:14.\\nTulai san ah mi hrekkhat cu lamzin dang ah an ai rero ih a dang hrekkhat cu zindangah an au rero;a hrekkhat cu kawhhran pakhatkhat ah an tap rero ih a dang hrekkhat cu kawhhran dang ah an tlan rero; a hrekkhat pawlcu tuahdan le zumda danglam deuh an hawlih an au rero laiah a dang hrekkhat cun an tuah kelte an tuah rero;asinan, thianhlimnak lamzin cu khuahlan ihsin a hlo ral dah lomi lamzin himte kha a si ringring.(Jer.6:16); himi lamzin hi siangpahrang hmuahhmuah ih siangpahrangin vanram lamzin a rak tuah cia mi a si; cui8 lamzin cu khua hlan ihsin a rakumih cucu thianhlimnaklamzin tiah kawh a si; mi thianghlim lo pawlcu cui lamzin ah an feh thei lo, mi sualpawlkhal cui lamzin ahcun an lut threi loih, mi aa pawlih hruai sualnak khalcu cu tawkih a feh tu pawlin an tong dah lo ding (Isai.35:8). Mi hrekkhat in' Hinah lamzin a um', mi dang pawlin ' Hilam ah lamzin a um' an ti; asinan,thianhlimnak lamzin cu a him bik, a tawi le lungawi um bik lamzin a si.Cuitlunah ziangtik hmanah a thleng aw dah lomi lamzin a si.\\nPathian thei lotu pawlcu cawimawinak biak in ah an lut thei lo, tuah dingmi an tuah hmaisak a tul. thianhlimnak biak in ah lut hmaisa loin lungawinak biak in ah an lut theri lo. Pathian tlang thianghlim na luh hlanah thianhlimnak na sungah a luh hmaisa a tul. Samson kha 'Tidai i pe aw, cu lole ka thi ding' tiah a tah bangin, Rachel kha ' fate i pe, cu lole ka thi ding' tiah a tah bangin Thlarau ti haal pawlcun 'Thianghlimnaki peaw, cu lole ka thi ding' tiah an tap ve ding. vancung cawimawinakin pi sungih a ummi pawlkhaa an thianhlimnakihsin an tluksiat tikah sankhuk lungawinak le thlawsuahnak hmunihsin khak suak an si ding.\\nAw, zirhtu pawl, nan thlarau kha bum hlah uh; sankhuk nunnak sungah nan luh thei nak dingah a lotheihlo ih a tul mi a si; himi umloin pathian na tong thei lo ding( II The.1:8-10). Leitlunah lennak le ropit nak cu na neih tengteng tul mi an si lo; a sinan, thianhlim ding cu vanram ah lut ding na si ahcun a otheihloih a tul mi a si;hriselnak,thazaang, rual pi tha, zalennak, nuamn8ng cennak pawlcu vanram lut dingah a lotheihloih a tul mi an si lo;asinan, thianhlimnak cu a lotheihlo ih a tul mi a si. Mi pakhatkhatr in leitlun lennak, hmin thannak, ropitnak, le thiamnak telloin Pathian a tong thei, asinan, thianhlimnakum loin zohman in ziang ti lam hmanin pathian an tong thei lo. leitlun mipawlih upat nak le cawimawinak tello in mi pakhatkhat cun vanram ah a thleng thei,asinan,thianhlimnak um loin zohman invanramih lungawinak hmun an thleng thei loding. Hi leitlun ahcun thianhlimnak um loin na um thei, a sinan, vanram ahcun mi thianghllim lo pawlhrangah hmun a ausmsaloa. \"Vanramah a thoianghlim lo mi zianghman a um lo\" (Thup.21:27).\\nThinlung a thiang lomi pawlhrangah vanram sabnglka an khar ding.\\nAw, zirhtu, thianhlimnak cu leitlun hmuan sungih a thianghlimmi pangpar vek asi lo. Milai cu nu le pa tang sungih sin an suak vekin thianhlimnakcu nu le pa tang sungih sin an suahpi mi a si lo. Thianhlimnakcu pathian hnen ihsin a suak mi asi; hivek thianhlimnak cu susi hnakih man khung sawn mi a siih sersiam thar zo mi pawlsunglkam nun lawngah hmuhn ttheih mia si; leitlunih pangpar lakah hmuhtheih mi a si lo, a sinan,thianternak pangpar sung ihsin a suak mia si. leiltun tisa mi pawl nunnak ah thianhlimnak ih ci tek te hman hmuh ding a um lo. \"Minung thinlung ruahnak cu catbang loin sual lawnglawng in a khat\" (Sem.6:5). Ziangtin nunau ih hrinmi milai cu a thianghlkim thei ding? Job.25:4). Hinahhin milai ih thianhlimthei lo zia a sim fiang;'ziangftin milaicu a thianghlim thei ding?\" a sim duhsan cu milai hrinmi milai athianghlim thei lotinak asi. Nunua ih hrinmi milai cu athianghlimlocia in suak mi a si.pathian thinhengnak hnuai ah a suak mi a si. Thil a thiang lomilakih sin a thiangmi a suak ter thei tu an ummaw? Asinan,' kan zaten kan thianghlim lothluh ih kan thatnak bikhman cu puanse hnawphnawlvekasi' Job.14:4; Isai.64:6). \" Mi pakhat hman mi dibng ann umlo, pakhat te hmsan an ummlo; zohman theihnak nei an umlo ih zohman Pathian hawlan um lo\" Tom.3:11; 10). Mi pakhat cio hui an suahkeh ihsin mikhual le thianhlimnakthawn a ralaw mi an si Rom.8:7). Zokhalhi leitlunash a suak mi milai hmuahhmuah cu suallehelram lam hawi ih a suak mi an si ih Pathian le a thianhlimnakcu an dung an tun.\\nKan tisa mizia sinak cu cuvek dinhmun an si ih, pathian thawn a ral aw mi a si. Cui tisa mizia cun sualktinkim xu a sduh ih sualnakcu cui tisa mizia htrangah cun meisa lakih di thlak velk a si; cuticun sual letisa mizia cu athen aw thei lo mi an si ih, tisa cu meisa lakah sahriak tawih mi vekin a kang ral rero mi a si. Mi zaten sualcia in an suak thluh ih, pathiannhuham cahnaklawngin milai vcu a thisanhlimter thei ih mi thianghlim ah a canter thei a si. Mi zokhallungawinaknei ding an si ahcun an thianhlimatulti cu an tisa sinak ruangah phut a si. rawl cu taksa hrangah a thupit hnakin thianhlimnak cu thlarau rundamnakah lekilven awjknakah a lotheihloih a tulmi a si. Mipakhat in Solomon ih fimnak, Samon ih cahnak. Joshua ih ralthatnak, Ahithophelih tumtahnak ,Ham ih hminthatnak, Ahasuerus le Appolos ih thu sim thiamnak- hi pawlhmuahhmuah hi nei hman sehla thianhlimnak aneih loahcun rundam siin vanram ah hmuh a si dah loding. Tulai kan tikcu lecaan hin thianhlimnaknun nei dingah ring zet in in fuialasi. Tui hlan ah kan mah tlukin thianhlimnakhrangah hmasawnnak ding hmanrua thatha an rak nei lo. Aw, natnak kan tuar mi , mawhphurhnak kan neihmi,man kan pek tu l mi, tuanvo kan neihmipawlle nitin ih kan hmuh tonmi ahhin, pathian in thianhlimnaklamah in hruai a si.Zingpit te ah tho in tlai tiang taima zetih hnatuan dingah lo thanghPathian Palai a um asi ti na theiu maw? Pathian palai cun thianhlimnak lamah a lo hruai vivoding a si. Mi tampi an thazaang, an thiamnak, an thlarau le an thinlung hamng in an nitin nunah nangmah lobawm dingah an hman awknak neihmina nei maw, cu pawlcu thisanhlimnak lam ah a lo hruai tu an si lo maw, zirhtu pa, thianhlimnak ti cu ziang tinak saw a si, thinlung le nun thianhlimnak a si lo maw? DSun ih Ni eng kan hmuh tikah ziangvek kan thinlung sungah a rung lang threu? Nun thianhlimnaklam ah ke pen dingin thinlubng kan nei maw? Thim nuntudan pawlcu tlansan kan tumthrei lo maw si? Pathian zangfahnakin nitin kan sakhua nak ah Thuthangtha sim le kaihhruai kan sinakpawlhin ziang tuahding in phut? Zokhalii mah le hnatuan kan tuanih kan umnak cioah nun thiamhlimnak neih ding a si lo maw? Thlarau Thianghlimin ziang a losim? \"Hnatusan tu cu thianghlimseh\" ti a si lomaw? Nan lakah Pathian in thilmakatuiah mi pawlin teh, ziang a lo kawhhmnuh, thianhlimlampan dingah a lo kawjhhmuh a si lomaw? Aw, zirhtu, kan Lal Jesu in thianhlim nak lam ah a lo hruai lotu ziang thu talsimmi a nei dah maw? Vanram lamzin ahh hruai sohna sinak cu thianhlimnak lamzin a silo maw? Tui na nitin nunah zirh na si ih tha pak khal na sinaklenintin na nunnak ah a pawlkawm tu pawlhmuahhmuah teh thianhlimnaklam ah a lo hruai tu ding an si lomaw? Tutiang na porh aw lai ding maw, leitlun tisa mi na si lai ding maw, siatnakin na khat lai ding maw, thinlungbuainakin nakhat lai ding maw, tutiang lungawi loin na um lai ding maw? Cuvek na si lai ahcun pathian thin na tiheng rero a si lomaw? Thuthangtha cu na hawlasi lo maw? Pathian palai pawlthu cu na hnawl thlak men a si lo maw, na nunnaklam a lo hruai tu meifar cu na hlawnhloa si lomaw? Cule tuisan ih na nunnakah lam alo hruai tu le na lungawinak hrampi eng cu na hlawn hlo thawn a bang aw a si. Na sunglam nunn in a haal zet mi cu na theithiam lo a si. Cui tlunah Thuthangtha cu a nunpi tu ding pawl, a nagithl;a tu ding pawl le a pha8ngdarh tu ding pawllak ihsin na lak hlo asi. Cucu tui ni ah na dinhmun a si Thup.2:4,5; Isai. 42:52). Tulai kan san lekan tikcu hin nitin nun ih thianhlimnakhnakin in phutmi thildang a pawimawh zet mi theih mi kan nei lo a si. na tikcu cu khawhralmen loin sualtuahnak ihsin bang thlang aw, thiltha tuah dingah zuam aw; cuticun, ziangkim a tha thluh ko ding; thinlung tha lenunthianghlimnei dingah na thinlung, na thazaang le na ruahnak zaten hmang aw la zuam aw. Cuticun, tikcu cantha na hmu ding (Idsai.1:16-19).\\nBrooks: Crawn and Glory of Christianity,or,Holiness the only way to hapiness,( Brooks' work,vol.4,pp.153,187-188) Grostis Edition.1866.arh tu","num_words":13677,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.318,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Thu Kham hlun ih sullam\\nThukhamhlun ah, (atonement) remtuah nak Hebrew cafang ih sullam cu “Khuh” a si. Pathian in Noah cu long sunglam le a lenglam thing’ thawn erh ding a fial, tik khal ah “atone” ti mi a hmang tho². (Atonement) Remtuah nak ti mi cu sual zaten khuhthluh ti nak asi.\\nThukhamhlun ah, (atonement) remtuahnak Hebrew cafang ih sullam cu “Khuh” a si. Pathian in Noah cu long sunglam le a lenglam thingthawn erh ding a fial tik khalah “atone” ti mi a hmang thotho. (Atonement) Remtuah nak ti mi cu Sual zaten khuh thluh ti nak a si.\\nVoi hnihthat cu cawh kuan, a man khuh nak vek ah tla hman a si. Hi mi cafang hi mi pi pawl, puithiam pawl, miphun le Isrel pawl hnen ah atlangpi in hman a si theu. Sual man kuan nak ih hman mi cu asi lo. Thukham hlun ih thawi nak pek nak cun sual pakhat te hman a thiang ter thei lo. “Caw cang thisen le Me thisen in sual nak a tlengfai thei dah lo” (Heb 10:3)” Pathian a bia tu pawl an sual nak ihsin thianfai ter mi rak si ngaingai hai seh la sual thu hlan awk nak an nei nawn lo ding ih rai thawi nak hmuahhmuah a um nawn lo ding” (Heb 10:2).\\nAtonement ti mi hi an san lai ah cun bulpak thinghlim nak an hmang theu. Jew pawl sual an neih tik ah thawi nak an tuah ih, a nun a sir le veten danglam nak an co, cu le veten ngaihdam a si cih. Sual ngaidam nak an ramsa thawi nat ih sin ra mi asi lo, asinan khrih ih thawi awk nak sawn ruangah, an sual man cawhkuan ih sin, an zumnak thawng in Pathian thawn an pawlkom aw thei fang a si. Thawinak cun Pathian an zum nak ih an tuan nak kha a hmuh ve. Khrih ih hnatuan nak lawng in a nung mi Pathian bia thei tu dinhmun in pe thei a si.\\nThlun ding mi daan pakhat\\nThukham hlun sungah (atone) remtuah can ai ah sual hlon nak ti in hmunkhat ah kan hmu thei.\\n“Sualnak le that lo nak ihsin na minung pawl le na khawpi an luat nak dingah Pathian in kum 70 ih let sarih a khiah zo.Sual nak cu ngaidam a si ding ding nak cu kumkhaw hrang in hnget ter a si ding; cuti cun sim cia mi le na hmuh mi pawl cu an ra thleng ngaingai ding ih biak inn thianghlim cu a thar in thianhlim ter a sis al ding”(Daniel 9:24).\\nHimi cang hi (NASB le NIV) in atha lo mi pawl hrangah remsal nak atuah ti in an let. (KJV) um sual hrangah, langnawn lo ding in a khuh sak ti in a let ve. A bungcang pi ih relduh mi sawn cu Khrih voihnih ratsalnak thawn pehpar aw in a mi Isrel pawl ih ne ta bik caan kha relduh mi a si sawn. A tul bik mi thawi nak dik tak cu kalvary tlangpar ah pek asi zo. A sinan Igrel cun a hlawk pi ve lo, cu hnak in an hrang riah siatza a si. (Zech 12:10 ; In 19:37) siar aw. Zing vek in thukham hlunah um hmanseh la a net nak cu Khrih a si thotho.\\nNgah ti mi Sullam\\n(Atonement) rem tuah nak ti mi thukhamthar cafang a si lo. Thu kham hlun sual ih remtuah nak ti mi hi thukhamthar sungah kan hmu dah lo. (HKJV) ah kan hmu thei.\\nA tu kan sun ah ai remtuah nak (Atonement) hi ngah miti in kan rel. khrih ih remtuah sak nak hi, A thih nak le thawhsalnak in thianghlim ter mi pawl, rem nak ngah ti ah kan ti cio. Athisen in kan sual nak pawl a hlo ter. Asinan hi hin thunkhamhun thawn pehtlaih awk nak a nei lo.\\nHi mi thu thawn pehparaw in tamsawn in kan theithiam theu lo rualrual in khrih hnatuan nak ih famkimzia kha thukhamhlun thawn hmuh tlang a harzet theu ruangah a tu le tu kan zingzawi leuhleuh pei uh.\\nPathian uk nak sungih remtuah nak\\nHi remtuah nak thawn pehpar aw in, hmailam caan ih kum 1000 uk nak thawn, Pathian uk nak thawn khaikhin aw in, Ezekiel in, biak nak, Isrel mipi hrang fiangzet in a sim, Hebrew 10:12, “Asinan Khrih in sualnak hrangah raithawi nak voikhat a pek ih cucu kumkhaw daih a si. cuih hnu ah pathian vorhlam ah a to”, cun Hebrew 10:18, “Cubang tuk in an sual nak ngaidam a si ah cun tlengfai raithawinak cu a tuul nawn lo”.\\nThukham hlun thawn pehpar aw in (Atonement) re tuah nak ti mi hi hrilfiah nak kan tuah tik ah kan buai nasa men thei. Ziangah tile sim fiang nak dang a um dah lem lo ruangah a si. Atlangpi cun khrih ih tuan nak le a tuar nak par ah a thum aw sawn a si. Khaikhin aw in kan sim tik ah theihthiam a har men ding nan, khrih sawn kha a hrampi ah ret in zingzawi aw la na fiang deuhdeuh mei ding.\\n1. Remtuah nak ni\\n2. Hebrew 9 : 13\\n3. Hebrew 9: 14\\n4. Noun standard Greek Cafang in ( remsal nak ) ti ah a hmang.\\nAMAWI ZET MI CHRISTIAN NUN DAN PAWL\\n5. Dinhmun le tuah suak nak\\nZumtu ih dinhmun le tuah nak ti mi pahnih an danglam awk nak thei thiam thei ding in tawh hren a si lo mi thukhamthar hrangah tawh dang a tul bet nawn lo. Hi mi tong pahnih ih sulam cu an bang aw ko , a sinan danglam deuh in rel theih a si.\\nDinhmun le luahsuak nak le hi an dingmun le an sullam an bang aw a si. A tawizawi in reltum hnik sehla khrishtian dinhmun ti mi cu khrih ah a din hmun kha a si ih - khrih ah ziang a si a din hmun , Tuan suah nak cu, A mah le mah ah ziang a si- that deuh nak a neimaw? Ziang vek siding atul. Apakhat nak cu thurit thawn tuah ding a si, Pahnih nak cu atuanvo a tuah ding mi asi. Pakhat nak cu a taak mi a si ih, Pahnih nak cu tonteh mithawn a si. Pakhat nak cu pawlkomnak in a si ih, Pahnih nak cu hlawm awk nak in a si.\\nZum tu cu khrih ah ziang a si ti mi le a mah le mah ziang a si ti mi an pahnih karlak ah a bangaw lo mithil aum. Zaangfahnak in Khrih ah in ret ih Pathian hmaiah in famkim ter. A fapa sungih sin in co hlang (Efi 1 : 6) le , Khrih ah in famkim ter (Kolo 2 : 10). Pathian in an sual nak pawl in ngaidam sak ih thianghlim nak puan in sin ter ( II kor 5 : 21). A si hmang ti ih tong ding a si lo:\\nHnaih aw, Pathian hnaih deuh aw,\\nKeimah ten ka hnaih thei lo;\\nPathian fapa khrih sungah\\nA nai bik tu ka si.\\nDuhnung, pathian duh bik uh,\\nKei mah ten ka duh bik thei lo;\\nA fapa a duhdawt nak thawn\\nCu mi cu ka par ih a ret mi a duhdawt nak a si.\\nZumtu pawl ih tuannak cu pakhatkhat ruah san nak thawn a si. A mah lawng te famkim nak thawn an a hlat aw. Nikhat hnu nikhat a thleng aw. Voihnih khat cu tlangzim ah thlarau lam ah an ding theu. Voihnih khat ve cu hmun rawn ah dawi hloh an si theu.\\nTuahnak thawn kandin hmun kha thang ter ding ah pathian in in duh sak si. In duhdawt ih kan hrang a thi tui hrang ah, kan ni tin nun hi khrih kan bang deuhdeuh a tul. Phillips Brooks, the beloved American christmas carol, O little Town of Bethlehem ti mi ca ngan tu in hitin ati, nule pai hna a si lo ti mi thu dik cu khristian pawl in an thei, A dik a si, Ziangtik hman ah kan fimkim thei lo ding hi leitlun ah, kan thihhlan sung maw, khrh ratsal hlan sung. Asinan tuah ding mi pakhat cu kan neih atul ; kan dinhmun hnak ih sangdeuh ding ah katuah tengteng a tul.\\nIn rundam tu kam hmuh tik ah a mah vek kan si ding ( I Jn 3 : 2) . Pathian huham ruangah danglam nak kan nei, kan mah lam ih tan a tul loding. A tu kan san ah khrih bangnak nun kan nei ah cun Pathian a sunglawi deuhdeuh ding a si. Khristian thurin hi tham rero khal atul lo, zumnak ah hnget tak ih ding tu kan si ah cun.\\nDinhmun le tuah nak thleidan thiam nak\\nBungcang ih rel duh ni cu Dinhmun maw tuah nak a si ti kan theithei ding. Rak zoh aw “ khrih sungah” “ a duhdawt mi sungah” (or) “ a sungah”. hi tivek tongfang na hmuh tinten kan dinhmun a rel duh ti kha rak mang ringring aw (Efi 1 : 3-14). Tuah ding mi bungcang pawl kan hmun tik ah ziang siar lo ih um lo ding kha a thu pi tuk.\\nThukhamthar sungah cun tuah ding hnak in dinhum kanhmu hmai sa thei.Paul cakuat mi dangdang le, a hleice in Efisa lam ah tla cun, hmaisa bungthum tiang, khrih sungah ti thu a rel tam bik; ih neta bungthum sungah cun ni tin kan nunnak ah ziangtin kan nung ding ti thu arel . Ahmaisa bungthum ah cun khrih thawng in vanram ih kan dinhmun kan hmuthei; Neta bangthum sungah cun inn sang thu le leittun ih ni tin nun dan ding a rel leh ve la la.\\nBangaw lo mi Tahthim nak a phunphun\\nThukham thar kan zoh tlang mi in ziangtluk in in bawm. Hi tawk ah din hmun le tuahnak ih bang awk lo nak phun sarih a um.\\nTahthim nak 1:\\nVoikhat raithawi nak, sualnak ih sin a tlengfai mi pawl cu kumkhua mi famkim ah a tuah a si (Heb 10 : 14) .\\nTuah nak :\\nVan ih nanpa a famkim vek in nannih khal nan famkimve pei ( Mtt 5: 48) canghmaisa cun zum tu hmuahhmuah famkim ah a ret; can pahnih nak cun zomtu pawl famkim a tul ati. Thaten kan ruat cio pei, hmaisa cun kan din hmun arel ih neta sawn cun tuah ding mi a rel.\\nTahthim nak 2 :\\n. . . Sual nak ah kan thizo ih ziangtin so a sungah kan um thei nawn ding (Rm 6 : 2 ).\\nCuvek thiamthiam in nannih khal sualnak thu ah cun mithi kan si tiah ruat aw uh (Rm 6:11a)\\nSual ah mithi na si - cu mi cu zaangfah nak ih a lo pek mi a si. Atu ih sin thok nikhat hnu nikhat sual ah mithi si uh - cu mi cu kan tuah ding mi a si.\\nTahthim nak 3 :\\nMi hrekkhat cun an sangih an zum ; curuangah Pathian fate can thei nak thu a pek (Jn 1:12)\\nPathian duhdawt mi a fa hniang na si ruangah a mah bang ding in zuam uh (Efi 5 : 1).\\nMi pakhat cu hrinthar nak a co le ve ten Pathian fa a si cih. Pathian fa, fa hniang taktak pawl cun a mah deuhdeuh nak an nei. Pathian mi zia nei dingah a si.\\nTahthim nak 4 :\\n“A fapa Jesuh Kheih kan Bwipa thawn pawlkom nak nei dingah a lo ko tu Pathian cu rinsan tlak a si”I Cor 1 : 9\\n“ Bawipai hna tuan ruangih thawng a tla mi keimah in; Pathian kawh mi nan si bang tuk in nannunnak ah Pathian kawhmi na si nak kha lang ter uh, tiah ka lo forh”Efi 4 : 1) .\\nKan nih pawl hi mangbang pawlkom nak, cantha tuanvo nei kawh mi kan si ruangah a kawh nak phuding ah kan zuam cio pei.\\nTahthim nak 5 :\\n“ Curuangah Rom khua ih a um, Pathian ih a duhdawt mi le a minung si ding ih a kawh mi nan z ate hnen ah hi ca kuat hi ka ngan. Kan Pathian le Bawipa Jesuh Khrih ih zaangfah lainat nak le daihnak cu nan hnen ah um hram she”(Rm 1 : 7).\\n“Pathain zum tu pawl ih tuah ding mi a si vek in Bawipai hmin in a mah cu rak co hlang uh la bomnak a tul ah cun rak bawm uh.A mah hi mi tam pi hrangah siseh, keimah hrang ah siseh, rualpi tha mi tha hnem zet a si” (Rm 16 : 2).\\nPaul in Rome ih Khristian pawl cu mithianghlim a ti hai. Run mi an si ah cun, thianghlim an si. Asinan thianghlim mi cu a thianghlim deuhdeuh atul (Rm 16:2).\\n“Ziangah tile nannih tla cu Pathian zaangfah nak in runmi nan si ih cuih run nak cu a mah nan rin san nak thawng in nan ngah mi a si”(Efi 2 : 8a ).\\n“Runnak famkim nan ngah nak dingah tihzah le thiaphah in tuan rero uh”(Fili 2 : 12b).\\nKan dinhmun hi Pathian pek mi a si. Curuangah kan tuah mi hnak in zaangfah nak ruang ih kan din hmun kan uar a tul. khristian nun kan zir nak in, kan neih nak ih, khristian cang mi kan si lo. Cu hnak in Christian kan si ruangah khristian nun kan nei sawn a si.\\nTahthim nak 7:\\n“Zumnak thawng in kan co mi Pathian ih zaangfah nak sungah a mah in in thlenpi ih cuih zaangfah nak sungah cun a tu hi kan um”(Rm 5: 2a).\\n“ Pathian lungkim nak a siah cun nan thuhla tla ka theih in thinlung cahnak ka ngah nak ding tiah beisei nak ka neih ruangah a reihlan ah Timothy nanhnen ah rak thlah ka tum”(Fili 2 : 19).\\nKhrih ih duh mi cu zaangfah nak ruangih a mah ah kan din hmun hi asi. Tuah nak hi cu zum tu pawl in an nitin nun thawn a sengaw a si.\\nKhrih thawn nung tu na si ah cun . . . (v1)\\nNa thi ih, na nunnak cu khrih thawn Pathian sungah na um (v3)\\n. . . . . Khrih cu khui ah a um tiah van ka zohih, A pai vorh lam ah a to ka hmu (v1).\\nLeithil kharuat lo in vanlam thil kha ruat sawn uh (v2).\\nCuruangah lei thawn a seng aw mi pawl kha hlontlhluh aw (v3).\\nNehtabik tahthim nak, kolse 3 : 1-5 Kan hmang pei ziangtin pawl in dinhmun le tuah nak a rel.\\nPaul in hi tin ati “Nan thin zo ih: atu ah thi aw. Na tho sal zo ih; A tuah thawh sal nak thawn tho aw. Khrih zuntu kan si ruangah, kan mah le mah ah teh ziang vek so kan si.\\nThil le ri thawn simfiang nak\\nDinhmun le tuahnak thawn pehparaw in an danglam awk nak nual ten sim bet kan duh hrih, thla rau lam ih nunnom lo nak pawl ka ton tik ah himi thil pahnih in in bawm thei. II Corin 5:17.\\nNun thleng awk nak an neih tik ah an nunhlun pawl a cem ih nunthar thawn an thuam aw. Cu ruangah “kan nun ih a um mi thilhlun pawl kha a cem zo ih nunthar thawn kan thuam aw “ tiin kan ti cio pei. Asinan ruahsual nak thin hen nak kan mizia a suah can ah kan rundam nak hi kan ringhlel aw theu.\\nKhrih ah ti mi tong cu kan zohliah tik ah, lungawinak in kan khat. Hi mi in ka dinhmun arel a si ti in ka hnun aw suak sal ih ka tuah nak a rak si lo. Khrih ah ziang kim hi adik a si. A sungah ahlun mi pawl a khiang hlozo. A sungah ziangkim hi tuah tharsal a si, kan sual nak pawl in ngaidam, in co hlang, thiam in co ter, in thianhlim ter ih thlasuah inpe. hi mi bungcang ka siar tikah, kei mah ah tih phan nak a um nawn lo. Khrih hrang ih nung dingah thaka ngah zet ih, ka duh zet fawn.\\nThusuh nak: Dinhmun le tuah nak cu I kor 5 : 7; Efi 8 : 8 le I peter 2 : 9 ah kan hmu zo ih, na nun thawn mi na va sim sawng thei pei maw?\\n6.Pehtlaihawk nak le pawlkom awk nak\\nHi mi tla hi Dinhmun le tuahnak vek deuh an si ve. Asinan an bangawk lo nak te kha a thu pi ih kan theih thiam atul.\\nPathian thanw pehtlaih awk nak\\nMi pakhat cu hrinthar sal a si tik ah, pehtlaih thar awk nak a mah ah a um. Pathian fa ah a cang ti nak a si.\\nMi tampi in an co hlan bang tuk in, Pathian fa can thei nak thu a pek (Jn 1:12)\\n“ Ka duhdawt mi pawl, a tu cu Pathian fa te kan si zo; a sinan ziangbang tuk kan si lai ding ti cu a fiang hrih lo. Sikhal sehla Khrih a rat tik ah cun a mah bang tuk kan si ding ti kan thei; ziangah tile a mah a si vek cekci in kan hmu ding”(I Jn 3:2)\\n. Hrinsal nak thawn peh par aw in thil thupi zet mi pakhat aum! Naruat dah ve maw? Kan hrin thar nak hi Kumkhaw daih a si. Kir Sal a theih velo. Voikhat pehtlaih awk nak cu a cat thei nawn lo. Tahthim nak thaw hi tin kan ti pei, Joneses tei nupa in fate an nei, naute cu Joneses tei nupa ih fa a si ringring. Joneses tei nupa tla cu naute ih nu le pa an si ringring, An karlak ah an innsang ah remawk lo nak pawl a um men thei nan an peh tlaib awk nak a siat thei ve lo. Mr Jones a pa asi vek in anih tla Joneses ih fa a si ringring.\\nZumtu atuih sin thok Pa Pathiam ah hring thar mile pehtlaih mi nasi kha hngilh hlah.\\nPathiam thlarau in kan thlarau a pehzom ih Pathian fa kan si nak kha a fing ter (Rm 8:16).\\nSal nan si nawn lo; fa nan si zo a fa nan si ruamgah pathian in a fale hrang a ret mi hmuahhmuah cu a lo pe ding a si (Gala 4:7).\\nHi mi peh flaih awk nak cu a cat thei nawn lo. Voi khat a fa kan si hnu cun a fa le kan si ringring.\\nPathian thawn pawlkom awknak\\nHi mi Pathian thawn pawlkomawk nak tla hi a dik mi a si. Pawlkom ti mi tong fang hi. Greek tong Koinonia ih sin let mi a si. A sullam cu Hmunkhatah um tlang, reltlang ti nak a si. relationship hi union a si ah cun, fellowship khal commupian a sive. Pehttaih awk nak a cat thei lo a si ah cun pawlkom nak tla cu a hnget deuhdeuh a si.\\nSual in pehawk nak a catter. “Sim aw cia lo in mi pahnih hmunkhat ah an fel tlang thei pei maw” (Amos 3:3), a fa le pawl an sualtik ah Pathian in pawl thei nawn ve lo: Pathian cu theu nak a si ih a sungah thih nak zianghman a umlo” (I Jn 1:5b). That cuh in sual thuh atumtu pawlthawn Pathum a pawl thei lo. Zum tu in Pathian a pawl nak a cat tik ah a nunlungawi nak, huham, ls a thlacam nun pawl a hlo a si.\\nPathian thawn pawlawk nak a cat rualrual in sual sir nak, sual hlonduh lo nak thawn atong. Pawl awk nak ti mi hi a thupi tuk mi a si. Tahthim nak ah Khrih a neih hnuah, a nun nak hrangah thu bawh cat nak a nei thei ding. Zumtu dung kan tolh tikah, a pianthar pek ih Pathian thu a haar zet vekin, sual cu an har ve zet asi. A rundamnak cu a hmun ko nan taksa dan ah an tlasia ih, thu le hla ah khal an hlo.\\nPathian thawn kan pawlawk nak a cat tikah daan thawn nunsim nak a thleng. Zumtu sual thuthen nak ih sin a tuat kan ti tik ah a nun sung sual a tuah thei nawn lo ti nak a si lo. Korin pawl dam lo nak bik cu ziang a si? “ Zianghrangah tile hi saang a ei tik le hi khuat a in tik ah Bawipai taksa tican a thei lo ah cun a ei a in tik ah thuthen nak a par ah a tuah cih a si.Hi tin na si ruangah nanmah lak ah mitam pi cu nat nak, tawntaihnak le thih nak tiang na tong a si.Hmaisabik ah kanmah le kanmah kan cek fel aw ta a si ah cun Pathian thu then nak kan par ah a thleng lo ding. Ikhal sehla Pathian thuthen nak kan par ah a thleng ih a mah in in cawh ngaingai a si ah cun hi leilung thawn siangral tlang ta lo ding in in run suak duh ruangah a si”1Kor 11:29-32. Hrek khat zum tu paul cu an san a tawi zetzet, ziangah tile an nun nak in Pathuian sunloih lo in thang a siat ter ruangah a si.\\nBaibal thawn hmuhsak nak\\nSual ruangih Pathiam thawn pawlawk nak cat ter tu O.T. sungih David ih thu hi tahthim nak tha bik a si. Sual a phuan awk nak le Pathian in David a pawl sal nak thu cu Saam 32 le 51 ah kan hmu thei.\\nThukhamthar lam ah cun fapa tlanhlo thawn pehpar aw in kan hmu thei (lk 15:11-24). An pawl awk cu a cat ko nan, a pa ih fa thotho a si. Hmunhla pi ram dangah a tlan nan A pa ih fa a si nak kha a hlo thei velo. Sual a sirih a pa hnenah a kirsal tik ah pawlawk nak a thar in a ngah sal a si. A pa cu a tlan ih a fapa cu a pom ih a hnam.\\nI Jn 2:1 sugah Nau hak pawl hrang ih ngan mi a si ih, (teknia ) ti a si ih a sullam cu “nau hak te te pawl” (or) a hringthar mi pawl ti nak a si. Pathim in a fa le pawl sual dingah a duh lo, a sinan sual an tuah. Pathian hnen ih sin dung tholn in kan tlan nan, a fa kan si ringring thotho. Kanpeh tlaih awk nak kha a cat thei ve lo. Kan sual ih nak siraw in Pathian hnenih kankir sal tik ah, Pathian cu lungawi in in co hlang thar a si.\\nPehtlaih awk nak he pawl komawk nak pa hnih ih danglam awk nak ka hmuh tikah tampi thei thar nak ka nei. Cun in duhdawt tu Pathian kan pawlawk nak kumthua cat nawn lo ding in kilkhawi thei ding ah in zirh.\\n7. Thuthen nak le Nu le pa ih ngaidam nak\\nNgaihdam nak phunhnih Bibal sung ah kan hmu thei. An danglam awk nak te te Kha kan zir a tul. Cu mi an Zung ih thuthen nak le nu le pa ih ngaidam nak hi a si.\\nJudicial ngaidam nak ti mi cu thuthen nak thawn a si. Parental ngaidam ti mi cu nu le pa ih ngai dam nak a si. Pakhat nak kha cu Zung thawn a seng ih pahnih nak hi cu inn sang thawn a seng aw.\\nThuthen nak ih ngaidam nak\\nHmaisabik (Courtroom) thuthen nak ah kan lut pei. Pathiam cu thuthen tu a si ih, mimung mawh nei tu pawl thuthen nak tuahtu asi. Minung cu that lo nak sual thawn a khat, sual man cu thih nak a si. Asinan Jesuh in hi tin a ti “Misual pawlih sual man kei mah in ka pe ding; a hrang ah ka thi ding” a ti. cu mi cu kross par ih rundam tu ih lung put a si. A tuah cun sual thuthen nak a si thlang, “Ka fapa hi na rundam tu le Bawi ah na co hlang a si le, ka lo ngaidam ding” ti a si. Khrih cu a zum ih a co hlan le ve ten Thuthen tu ih ngaihdam nak cu a co. Sual man a pek tul nawn lo, Khrib in a pek sak thluh zo. Sual nzaihthiam sak a si mi cun Pathian thawn a peh aw thar sal zo: Pathian cu a thu then tu a si nawn lo ih; a pa ah a cang ta a si.\\nNu le pa ih ngaidam nak\\nInn thawn pehpar aw in, nu le pa ih ngaihdamnak kan zo tlang pei. Pathian cu pa a si ih, zum tu pawl cu a fale an si. Afale sual an tuah sual pang theu. Cutikah sual man thih nak tong ding ah Pathian a in retnawn lo, ziang ah te le Pathian cu an thuthen sak tu a si nawn lo ih, an pa a sisawn ruangah a si. Cu hnak in an pawlkomawk nak, an nelawk nak kha a cat sawn. An innsang nomnak a hlo. A pa ih fa si nak a hlo lo nan, rundam lungawi nak ahlohter,. Asinan sual sir aw in a pa hnenah a kirsal tikah nu le pa din hmun ihsin a ngaidam a si.\\nThuthen tu ih ngaidam nak cun, voikhat ah a theh thluh a si; nu le pa ih ngaidam nak cu ziangtik lai caan khalah a si. Jesuh in (Jn 13 : 8-10)sungah ati. sual man thih nak ih sin voikhat run kan tul ih, kan khristian non a thianhlim thei nak dingah nule pa hnen ih sin ngaidam nak kan ngah leuhleuh atul a si.\\nAbangaw lo mi thil phunhnih\\nNgaihdam nak tih mi reldm bangaw lo cu fiangzet te a tawizawng in a lenglam tavek in kan hmu thei.\\nBible sungih thleidang lo ngaidam nak\\nAtu ih sin thokin kan zoh dingmi bungcang pawl in mipakhat ruangah, za ten in ngaidam sak, mi sual pawl hrangah khrih ih tuahsak nak ruangah timi thleidan nak um lo ih ngaidam nak a si ti kha a tanglam ih hmuhsak nak pawl hmangin ka theithei asi:\\n“ Ziangash tile Khrih a thih nak thawng in kan sual nak cu ngaidam a si zo ih a luat mi kan si zo.Pathian in a zaangfah nak cu kan hnen ah tamzet in in pek ruangah ”(Efi 1 : 7).\\n“ Cu pawl ai ah pakhat le pakhat zaangfah thinnem nak nei ton aw uhla, Khrih thawng in Pathian in a lo ngaidam bang in pakhat le pakhat ngaidam aw uh”(Efi 4 : 32).\\n“ Hlanlai ah na sual nak ruangah le daan leng ih a um mi gentel mi nan si ruangah thlarau lam ah cu mithi nan rak si.Sikhal sehla a tu cun Khrih thawn hmunkhat ah Pathian in a lo nung ter zo.Pathian in kan sual mawh nak hmuahhmauh in ngaidam zo”( Kolo 2 : 13).\\nBible sungih nu le pa vek ih ngaidam nak\\nBaibal sungah nu le pa vek ih ngaidam nak bungcang pawl au m ve:\\n“ Nanpar ah sual nak a tuah tu pawl nanngaidam a si ah cun vancung ih a um mi nanpa in a lo ngaidam ve ding. Sikhalsehla midang sual nak nan ngaidam lo a si ah cun nan sual nak cu nan pa in a lo ngaidam ve lo ding”(mtt 6 : 14-15).\\n“Soisel ih na um lo nak dingah mi va soisel hlah.Midang va hnong hlawh, Pathian in a lo hnong ve lo ding.Midang ngaidam aw la Pathian in a lo ngaidam ve ding ”( Lk 6 : 37).\\n“ Cun thlacam ding ih nan din tik ah mi pakhatkhat par ih duh lo nak na neih mi kha va ngai thiam uh; Cutik ah vancung ih a um mi nanpa in nan sual nak kha a lo ngaithiam ve ding tiah a ti”(Mk 11: 25).\\nAtlun ih bungcang pathum pawl in pa ti in a hmang: pa ih ngaidam nak a tel ti nak a si. Za ten rundam ti miah kan mai duhthlan nak khal in a sive, pa ih ngaidam nak ah cun, midang kan ngaidam le in ngai damve.\\nMatte 18 : 23-33 sungah Jesuh in Saal sum a pungtertu pa cu a ngaidam thu asim. Asinan Saal pakhat sawn cu a ngaidam thei lo ih thawng ah aret thu cu, Jesuh in “nan unau kha nan thinlung ngaingai in nan ngaithiam lo a siah cun hnem um pa bang tuk in a lo tuah veh ding a si ti ah” v35 netnak a tuah. Hi mi khal in pai ngaidamnak a kawhhmuh a si. Kan sual nak pawl kan kaa thawn ka phuang lo ih, ka sir aw lo ahcun pa dinhmun ih sin pathian in in ngaidam thei lo a si .\\nNitin Baibal ka siar tik ah hiti vek ih theithei ding ah ka zuamcio a tul. A tu ih sin thok in thuthen nak ih zapi ngaidam nak (or) pai ngaidam nak a rel duh timi theithei ding kan zuamcio pei. Misual pawl cu an zum tik ah thleidan nak um lo mi, ngaidam a coih; padi nhmun ih sin pathian ngaidam nak cu zum tu asual thei aw ih a sir awk tik ah a cove thung a si.\\nA bangaw lo mi zum tui sinak phunhnih ka zoh cio pei. Zum tu cu thu tak thawn aum lo tikah renhrelh nak, sual le phur lo nak thawn a khat. Kan ruahfel a tul mi cu zum tu hin sinak phunhnih cio\\nan nei ti hi asi, a hlun le a thar pahnih an si ih an um tu dan, an ziaza kha kan theih atul.\\nZum tu siseh, zum lo tu siseh an zaten si nak hlun an nei cio. Hi mi hi cu zumlo tu pawl ih an nei mi cu a si, ih Adam ruangih ngah mi khal a si. Adam ih si nak tin tla an ko. David in “Ka nu pum sung ih ka um lai ih sual kei mah ah a um” (Sam 51:5) tiah ati. Paul khal in minung ka si nak ah that nak zianghman a um lo” (Rm 7:18) tiah ative. That nak kan neih lo ruangah riahsiat ding a si lo ih kan si nak tak kha hawl suak ding kan si sawn.\\nAdam sinak hi zumtui hrangah ral pathum tluk a si, a dang pahnih cu hi lei tlun le siatvatnak an si. Si nak hlun sungah a um, rinum lo nak le sial nak lawng acm. Cu mi cu thil theanghlim lo mi le a lem pawl a duh. Cu mi cu minung hmang in Pathian a do. Cu pawl cu Pathian ih daan in a hua, Pathian duh nak a tuah thei lo. Cu pawl ruangah mi tampi in thu tak hnak in a tak lo mi, a sual mi an hril.\\nAdam ih sinak cu ten um mi siatvatnak a si. Cutin minung cu thianghlim ten a nung khal le that deuh nak an nei thei lo. Pathian in cu vek pawl a ngaih sak lo, cu hnak in kross parah daan atat sawn a si. “ Pathian in a fapa tahlat in minung sinak sung ih a um mi sualnak kha thuthen nak a pek’ cui a fapa cu sual nak cemral ter ta ding in minung si nak thawn ara (Rm 8: 3b). “Kan si nak hlun cu khrih thawn kross par ah khen cih a si zo” (Rm 6:6). A tu ah pathian ih in fial mi cu a fapa ih thih nak tawmpi ding le co hlang ding a si.\\nMinung cu tuah lo ding in kham kan si tikah, kan nun hlun cun tuah duak a cak theu. Cu mi cu pawl in a hmuh ton mi pawl thawn.” Asinan sualnak in cuih thukha cu hmang tahlat in ka pumas sungah duhnak le hial nak a phunphun a tho ter.Daan a um lo nak ah cun sual nak cu a thi a si.Keimah khal hi daan tel lo in a nung mi ka rak si; a sinan thukha a ra thleng ih sual nak cu a nung ih kei cu ka thi”(Rm 7 : 7-9).\\nCulawng si lo in kan nun hlun kan neh thei nak dingah Paul in hitin “Thin nuam lo minung ka va si so! Thih nak lam ih i khortu hi tasa pum ihsin zo so i runsuak ding? (Rm 7 : 24) ti in hawl uh in ti.\\nAdam ih kan si nak kha kan nun hlun a si. Cu mi hrangah khrih cu a thi ih kan sual man a nun a pe. Kan sual tukih ruangah Pathian ih in tuah sak mi a si.\\nKan sim mi pawl hin zum lo tu pawl ih that nak pawl, Zawn ruah nak, duhdawt nak pawl kha a hnong thluh lo ih cu pawl cu an nun ih um thei mi pawl khal a si ve ko. Amah lcung te nu in a fa te a duh vek tluk fang a si. Cu mi cu zir tlak mi khal a si men theiih christian pawl nun khal ah a luah men thei, rundam nak hrangih an zum nak khal a si thei. Ziang khal a va si le a thupi. a hrampi cu hihi a si mi zum lo tu pawl ih tuah thei mi um sun cu khrih hngat kha a si (Jn 6 : 39).\\nMi pakhat cu a hrinthar tikah sinak thar a nei. (II Pet 1 : 4), Khrih ih nun a si. Hi mi si nak cu a sual thei nawn lo. Pathian hnen ih sin ra mi hrinthar nak a rak si (I Jn 3 : 9).\\nHi mi hi a tha mi le a tha mi pawl hrang ih a tlak mi a si. Cu mi cu khrih ih si nak (or) minung thar ti in kan ti thei.\\nThianghlim nak thawn a nun a cawm aw theu. Ziangtin kim hi Pathian thu thawn a sawn theu.\\nPathian daan pawl cu a duh. A thu pek mi pawl kha phurrit ah a ruat lo; cu vek cu si nak thar ih duh zawngtak a rak si sawn. Nu in nau te a duhdawt ih kilkhawi tha ding ih thu pek mi bang tuk ah an ruat; A tuah duh zet mi khal cu a si.\\nHimi sinak phunhnih hi Noah in a lawng ih sin a thlah mi va te pahnih Tlakak le Thuro, titla in tah thim thei a si. Tlakak cu a kirsal lo; Thuro cun si nak thar a hmuhhlan sung cu longah a kir sal. Jesuh tong mi ziang tluk in a dik, “ Minung cu taksa lam cun a nu le a pa sung ih sin hrin mi a si; sikhal she la thlarau lam ah cun thlarau ih hrin mi a si”(Jn 3 : 6).\\nDoawk nak cu a rak tanta\\nPiangthar pek pawl cun an din hmun tawk te ah an buai thei zet. Hi ti in an ti then, Sual cu ka sung ih sin lak suah a si zo, A sinan ka pa pi cu ka ruh sungah a tang lai tiah an ti theu.\\nMi pakhat cu rundam a si le veten, sinak pahnih cu an do aw hngal a si. A sinan mangbang ding a um lo. A bangaw lo mi sinak pahnih cu ziangtin dai ten an un tlang thei ding? Rebekah pumsung ih nau phir do awk thu tla hmuh sak nak ah kan hmang thei (Gen 25 : 22-23). A zaten a that ah cun, ziangah kei bul hi ti ih ka si nak?\\nPaul in fiangzet in in sim Rom 7 : 14-25 Daan cu thlarau thil a si ti kan thei; a sinan kei cu tisa mi ka si ih sualnak ih si ding ah zuar mi ka si.\\nA simduh mi bik cu taksa le thlaraw hi ral aw an si ih an rem aw thei dah lo (Kala5:17): “Ziangah tile minung duh mi cu thlaru in a hua ih thlarau ih duh mi cu minung tisa khal in a hua ve a si.Cu te pahnih cu an ral aw.Curuangah na duh mi khan a tuah thei lo ”\\nMining in thinlunghnget a neih lo ruangah mangbang ding a um lo. Kan sungah hin do awk nak a um ringring theu ih, Khrih kan zum le veten a zaten a hlo thluh dingah an ruat, asinan doawk nak ngai ngai a rak tan a si sawn, an rundam nak tiang in an ringhlel theu asi.\\nTheih a tul mi zum tu hmuahhmuah, a tha bik i khal ih hi mi ral cu anei (I Kor10:13), ih kanthi, thiang a lawr tiang in a peh vivo ding. Cu hnak in rundam mi ka si taktak maw ti kan theih fel awk ding a thu pi sawn.\\nZiang mi sinak in a neh\\nThlarau thianghlim hi sual ih cencilh nak ih luatter tu a si (Kab 5:17). Ziangvek zum tu si seh cu ti vek huham cu a nei thei lo. Ziangkhal va siseh zumtu pawl thu lun nun le tanrual nak an nei ding a thu pi ngainngi.\\nZumtu ti cu sinak neh ding thubawh cat nak nei tu ti in tla kawh a theih. A si nak kha tuamhlawm awk thiam a tul zet. A ti sa si nak kha TV, video, leh leitlun ca lai leh si nak sangbik duh pawl thawn cawn ding a si lo. Cinghnia cu tuu inn a neh ding ti ih hnangam ding a si lo.\\nCuruangah Rom 13 : 14 in hi tin in “ tisa sualduh nak le hear nak pawl kha bangthlang uh” cun I peter 2 : 11 ah “ Tharau thawn aral aw mi taksa hiar nak in lo neh hram hlahseh” ti in zirh.\\nPathian thangthat nak, Bible siar le thlacum ding hi tuah ding um sun a si. Tuah mi pohpoh nun thianghlim ding in dil asi.\\n(Please) lungawiter, no ( excuse) ngaihthiam nak a um lo\\nSual tuah tik ah (Excuses) tuah ding a si lo. Cu mi cu mah puh tu ah in can ter. (Excuse) ngaih thiam awk nak in thil tum pi siat suah.\\nBible le kan hmuh ton mi pawl in in sim mi cu si nak pahnih kan nei. Cu pawl cu hmin dang² in kawh a theih, an si nak a bang aw lo. Zumtu in hi mi a hmu ban lo ah cun, el awk nak vek ah tla a ruat men ding. Sinak hlun cun sual tuah hiar nak a neih ter ih mi thi vek an si. A nun athleng ih thlarau thianghlim duh nak athlun ah cun tisa duh nak a tuah hrimhrim lo ding (Kala 5;16).\\n9.Thainhlim nak aphumphun\\n(Sanctify) ih sullam cu “thianghlim ah canter” ti a si ih Sanctify, sanctification, saiht, holy, lohiness, consecrate, consecration pawl tla an san a bang aw thluh. (Santhification) tih mi thianghlim nak ti mi cu a burpi hnen ih sin then (or( a bal mi lak ih sin then a dang ten um ti nak a si. Mai pumpak nun thawn kan hrilhfiah thei lawngah, kan thei fiang deuh vi vo ding.\\nThukham hlun sungah Pathian in ni sarih nak kha athianghlimter (Gen 2:3). Fapa tir le ram sa a pa fatir hmuahhmuah kha Pathian in a thianghlim mi ah a pom (Ex 13;2) . Puithiam pawl khal Pathian hmaiah an thinghlim aw ta pei (Ex 19:22). Sinai thang khal a thinghlim (Ex 19:23) Pathian um nak puan thlam le a sungih um mi pawl khal an thiang hlim ter pei (Ex 40:9) mi pi cu milem biak nak in an thianghlim aw ter ti in kan hmuthei(Isaw66:17).\\nN.T cun thianghlim nak hi mi pi thawn pehpar aw in ahmang, Biak inn ih sui kha a thianghlim ter, biaktheng in lak sawng a thianghlim ter (Mtt 23:17,19). Paul cu lungawi thusim nak thawn peh aw in hi ti in a ti “Pathian tohkam le thlacam nak in Pathian cosan tlak ah a tuah” (I Tim 4:5)\\nPathian in a sung lawi zet mi a fapa cu lei tlun ah a thlah (Jn 10:36); A mah tla thudik ih thianter an si thei nak ding ah kei mak khat ka thiang ter aw zo a si (Jn 17:19). A mah le mah mi pi hrang a hlan aw ti khal in kan ti thei.\\nZum lo tu pawl khal thianghlim vek in a lang nak hmun aum ve: “ Ziangah tile a nupi thawn an kom awk ruangah cuih Pathian thei lo pasal cu Pathian hnen ah co tlak mi ah a cang; cu vek thotho in khristian pasal thawn an peh zom awk ruangah Pathian thei lo nupi cu Pathian hnen ah co tlak mi ah a cang”(I cor 7:14a).\\nAsullam cu zum tu pakhat ih nu pi (or) pasal ih a can tik ah rundam a si vi thei nak dingah thlacam thei nak din hmun a nei ve ti nak a si.\\nZumtui sunglam nun nak thawn pehpar awin Pathian in a thianghlim ter . . .’(I Pet 3:15), Zum tu pawl khal in Pathian kha an nun pomhlum uk tu le Bawi ah an can ah cu Pathian kha thianhlim nak sunloih nak pek an si ve.\\nAtlun ih kan zoh mi pawl thawn pehpar awin N.T ih thianghlim ter nak hi a thupi zet mi zirdan phunli in kan hmu thei a si. Cu mi pawl cu “thiang ter cia nak, din hmun thianhlim nak, than soh nak ih thianghlim nak le a famkim mi thianghlim nak an si.\\nThianghlim ter cia nak\\nTu nai te ah mi pakhat cu a piangthar ih, thlarau thianghlim cu a nun nak ah hna atuan rero, leitlun si nak thawn a hran teah a um ih khrih ah a pek awk nasa. “A suah hlan ah Pathian in a hril cia” (Gal 1:13). Pawl in a ti. II Thess 2:13 sungah Pawl in rundam nak hrangah karbak pa thum in theih ter:\\n(1) Pathian ih hril nak\\n(2) Thlarau Thianghlim ih thianhlim ter nak\\n(3) Thutak an zum nak thawng in\\nHi mi thianghlim nak hi an zum hlan le run an si hlan ih sin a si zo.\\nI peter 1:2, sungah hi tin a um:\\n(1) Pathian ih hrilnak.\\n(2) Thlarau thianghlim ih thianghlim ter nak.\\n(3) Jesuh thu ngai nak.\\n(4) Jesuh thisen ciah awk nak.\\nKumkhaw hrang Pathian in in hril (Efi 1:4). Thlarauthianglim in in cencerh. Cu thu thangtha kan ngai. Khrih thisen thawng in kan tuan nak pawl hmuahhmuah cu siar a si.\\nSi nak, Dinhmun Thianghlim ter nak\\nMi pakhat a pianthar leve ten, a sinak khal thianhlim ter a si. A sullam cu Pathian in Khrih ah famkim in ti, Khrih ih kan um nak thawng in Pathian ih mi thiang ah kan cang zo. (I cor 1:30). Korin zumtu pawl nun thianghlim lo in, an sualzia thun (Ikor 5:1-2) ah Paul in in sim. Leithun mi thuthen tu an pan (I kor 6:1). Thawhsalnak a zum lotu saya an nei (I kor 15:12-14). Cu cing in an dinhmun cu mithiang ah pomsak an si ih Khrih ah co hlantlak mi thiang an si.\\nA tuah cun dinhmun thianghlim nak thu a sim tu bungcang pawl kan zoh pei. Att 20:32 ih a rel mi cu “Mithianghlim hmuahhmuah” ti mi cu hmuahhmuah a ti duh nak a si, Att 26:18 sungah Jesuh in keimah ah zum nak thawn a thianghlim mi pawl ti ah arak tong. Korin ah cun thianter mi. . . thiam co ter mi nan si zo ti ah a ti (I kor 6:11). Hebrew ngan tu khal in hi tin a ti Khrih in kan sual nak ih sin in thiangfai ter zo” (Heb 10:10).Voikhat raithawi nak in sual nak ih sin a tleng fai mi pawl cu kumkhua mi famkim ah a tuah zo” (Heb 10:14).\\nColonans 3:12 thawn pehpar aw in pawl ih sim duh bik mi cu zumtu pawl Pathian hmai ih an din hmun kha a si sawn.\\nThangso mithianghlim nak\\nBible tampi in khristian pawl cu mithianghlim tiah a rel, cun an thinghlim atul ti khal in a rel. An danglam awk nak, arel duh mi kan then thiam lo ah cun kan hnok nasa ding.\\nThangso (or) hmuh theih tuah nak ih thianhlim nak cun nitin kan nunnak ah ziangtin kan nungding ti mi ah in luh pi. Sual nak tan in Pathian ah kan nun ding hi a thu pi. Thianghlim cu a thianhlim deuh deuh a tul.\\nHi thianhlim nak thawn peh aw in (Jn 17:17) ah hi tin kan hmu thei, Na thu tak in thianter hai aw”. A tong kam cu a dik a si.\\nZumtu pawl cu hi bungcang (II Tim 2:21) then a theih lo. Nun thianghlim nak kan ti tik ah a rel duh bik mi cu thah nak ih thianhlim nak kha a si. Pawl in korin sungah: “Ka duhdawt mi u le nau, hi thukam nak hmuahhmuah hi kanmah hnen ih kam mi an si. Cu ruangah taksa pum siseh, thlarau siseh, a bal ter tu pohpoh cu hlon in thianghlim ten um uh si; Pathian upat tihzah nak thawn um uh si” (II cor 7:1) cu vek thotho in Peter Khal in hi tin a ngan ve, “ a lo ko tu Pathian cu Pathian thianghlim a si bang tuk in nitin nannun nak ah thianghlim in nung ve uh”(I Pet 1:15).\\nKan nun a thianhlim nak cu ni tin thil thalo pawl hrial le tuah lo nak in asi:\\nPathian inhi tin thiang hlim din ah a lo phut: “ Pathian in nan nih a thianghlim mi le nupa sual nak tuah lo ding in a lo duh.Mipa pawl, nan nupi thawn thianghlim le zoh mawi in um uh”(IThess 4:3-4)\\nZumtu pawl ziangtin an thianghlim thei ding, Khrih ziang tin an bang thei ding? A phi cu Korin sungah kan hmu thei: “ Kan nih tla cu kan za ten kan hmai puan in tuam mi kan sin awn lo ruangah Bawipai sunloih nak hi thlalang bang in a lang ter tu kan si.Cuih sunloih nak cu thlarau a si mi Bawipai hnen ih sin a rat ruangah knanunnak hi sunglawi sinsin in le a mah bang sinsin in in thleng vivo a si”(2kor 3:18).\\nTuah nak ih thianhlim cu cu pathiankan pawl nak in a si. Khrih kan thinlung sungah kan ret ceuh2 le a mah kan bang deuhdeuh ti nak a si. Ticun thlarau thianghlim in kan nun cu a thlengsak vivo-voikhat thu ah in thlenh sak thluh lo nan pakhat hnu pakhat in thleng sak a si.\\nAfamkim mithianghlim nak\\nHi mi thianghlim nak cun zumtu pawl hrang, hmailam a thleng lai dingmi can tla a rel duh. Jesuh thawn hmaton an hmuh awk lawngah a famkim le ding. Cunah Khrih vek in famkim tak in thianghlim ter a si ding.\\nKolose sungah hi tin kan hmu thei “ Sikhalsehla a tu ah cun, a fapa taksa pum rori in thih nak a tuar nak thawng in Pathian in a rualpi ah a lo tuah.Cuti ih rem nak a tuah nak cu a hmaika ah mi thianghlim, mawh nak nei lo le soisel nak neilo in thlen ter a lo duh ruangah a si”(Kolo 1:22).\\n. Cumi niah kohhran cu thianghlim ter a si ding: “ Cuticun kohhran cu a mawi nak zaten a si mi, thiang le mawh nei lo, hnawihnih nak, soisel nak, a si lo le famkim lo nak dang um lo te in a mah hnen lala ah a suahpi duh ruangah a si” (Efi 5:27).\\nAfamkim mi thianghlim nak thawn pehpar aw in John in hi tin a simve: “. . .”(I Jn 3:2b). Jude “. . . sual mawh nak neilo in lungawi nak thawn a sunglawi mi a um nak ah” (Jude 24b)\\nHi mi in Bible na zingzawi nak ah nasetak in a lo bawn ding. Zingtik lai can khal ah thianghlim ti mi cafang na hmu le, nangmah le nangmah sutaw aw, “Hi mi hi pianthar ih a cang mi a si maw? Khrih ah ka um hnu maw? Ni khat hnu ni khat ka um ding maw si? A si lo le Van ka thlen tikih ka nei ding so.\\n10. Thlarau ih khat, cencilh nak le Tihnim nak\\nThlarau thianghlim thu kan zir tik ah,kan thlei dan thiamtul mi thupi zet zet aum. Thlarau thawn khat, cencilh nak le Baptisma pawl ih an dang lam awk nak pawl kan zoh a tul. Thlarau tihnim nak hi meisa baptima a silo ti kan theih a tul. Thlarau ih khat ti mi le kan tuanvo kha kan hliah a tul.\\nMi pakhat cu a pianthar le veten, thlarau in a sungah a cencilh (I cor 6:19): Thlarau a nei lo tu cu khristian ngaingai a si lo (Rm 8:9b). Thlarau ih cencilh mi pawl cu ziangtik hman ah a suahsan nawn lo (Jn 14:16). A cencilh nak Adanglam mi a kaih hruai nak tla nuam te ten kan thei vivo. Cencilh ti lawng silo in a mah ah phur nak tla a um a si. Thlacam dingah fial kan tul nawn lo Khrih kan zum le ve ten kan nei hngal a si.\\nThlarau ti hnim nak\\nThlarau ti hnim nak ih a hrampi cu\\nI Korin 12:13:” Cubang tuk kan nih khal hi Judah mi le Gentel mi tiah sihman nungla mi luat, saal, tin in um hman nungla kan z ate hin cuih ruangpi pakhat sungah cun thlarau pakhat ih hnim mi kan si ih kan zate hin cuih thlarau pakhat cu in dingah pek kan si zo”.\\nTi hnim nak hi Thlarau thianghlim ih hna tuan a si ih khrih ah pomkhat in si ter nak hi a si, cu mi cu kohhran a si. Pentecost ni ih si a thok a si. Mi pakhat a pianthar tikah thlarau ih ti hnim mi kohhran ah pom a si.\\nHi mi cu zumtu pohpoh in an co thluh ih, hrinthar nak ih ngah mi a si bang tuk in ngah leuhleuh thei mi a si lo ih, voi khat kha kumkhaw hrang asi.\\nBible in zo hman thlarau ti hnim dingah thu a pek lo. Khrih a zum tu pawl hnen ah a mah ten a um mi a si. Phur tak in co hlantheih mi khal a si lo. Ziang tik ah hi vek hi a cang ti mi cu Bibal lawng in a theihtheih a si.\\nMeisa thawn Baptisma\\nMeisa tihnim nak hi Thlarau tihnim nak thawn a bang aw lo. Hi mi cu thuthen nak baptisma (or) thlasuah a si lo(or) thahnem lo mi a si.\\nJohn Bapist cu zumtu pawl le zum lo tu pawl hnen ih a sim mi cu, khrih in Thlarau le mei sa thawn bpatisma a pek ding” (Mtt 3:11; lk 3:16). John cun mei sa Baptisma hi Pathian ih thu then nak a si ti ah a sim hngai.\\n“ Fang sep nak tangta a keng ih fang pawl a sep ding. Fangtha cu a cuam sungah tha ten a ret thluh ding, asinan a hii pawl cu a mit dah lo mi meisa sungah a ur ding tiah a ti”(Lk 3:17; Mt 8:12)\\nMeisa baptisma cu thu then nak a si ih lungawi nak lam a kawh hmuh lo. A sinan zumtu pawl hrangah John in hitin a sim “tharau baptisma a pe ding” (Mk 1:8; Jn 1:33). Meisa baptism thu cu a rel ve lo.\\nThlarau baptisma hi zumtu pawl nun ih a thlengzo mi a si ih, Meisa baptisma cu a thlenglai ding mi zum lo tu pawl hrang a si.\\nThlarau thawn khat hmuh dan phunhnih\\nN.T sungah hmandan phunhnih in kan hmu thei. Hi mi kan thei fel loah cun bible ih rel duh mi pawl thei thiam lo in kan um ringring ding.\\nPakhat nak ah (“Sovereign” filling) humhum thil tihthei nak thawn akhat ti in kan ko thei. Tahthin nak ah “John cu a nui pomsung aum lai ihsin thlarau thawn a khat” ( lk 1: 18b). John cun hmuh ton mi zianghman a nei hrih lo nan Pathian in a thiltih thei nak huham thawn, Messiah lam hma sialsak tu le ti hnim tu si ding in a tuah mi a si.\\nCu vek deuh nawn in Acts sungah kan hmu thei. Pahnih kan zoh pei:\\nActs 4:8-12 “ Peter cu thlarau thawn a khat ih tih phan nak zianghman anei lo.”\\nActs 13:9-11 “ Pawl cu tharau thawn a khat ih, hmakhat te ah Elimas ih mit cu athim.”\\nThlarau thawn khat uh\\nA hmai sata thawn cun a bangaw lo. Hi mi cu zumtu pawl hnen ah thupek a si. Thuhrampi cu ephesian 5:18: “Zu ri hlah uh, zu cu siatsuah tu lawng a si, cu hnak in thlarau thawn kaht sawn uh.”\\nVerb “khat uh” ti mi khat ringring ding a sim ih voi khat hmuh ton mi kha a tawk lo. Zu in cu siat suah awk nak lawng a si.\\nZiang tin kan khat ding\\nHmai sa ah ziang tin thlarau thawn kan khat theiding ti cu Kan Sim zo. Minung cun thla suah co ding ah kan zuam atul tiah a rel dah. Ziangtin mi nung in a tuah awk thei ding.\\nSualnak kha siraw in a tlaihlan ah hlon aw (I Jn 1:9 Prov 28:13).\\nNa taksa pum kha a nungmithawinak bang in khrih ah hlan aw (Rm 12:1-2).\\nBible thawn khat awk aw (colo 3:16).\\nThlacam nak ah can tampi hmang aw (2 kor 3:18; Mtt 7:7)\\nKhristian pawlkom awk nak nei ringring aw (Heb 10:25).\\nPathian sunloih nak ding tuah ringring aw (1 kor 10:31).\\nThlaraw thawn a khat tu cun a phuang aw dah lo. A sinak kha a thup aw ih khrih kha a cawi sang (Jn 3:30; 16:14). Thla rau thawn a khat tik ah a tlin lo zia le porh aw dingah a tlak lo zia a thei aw deuhdeuh.\\nThlaraw thawn khat ti mi cu taksa phur nak a si lo asinan thianghlim nak a si sawn. A dik mi phur nak a tel ko nan cu mi cu a hrampi a si lo. Kan minung si nak, hiar nak le phurnak kha Pathian duh dan ih thleng a si sawn.\\nNe tabik Cafang\\nA rel zo vek in zumtu cun hmuh ton, teh mi tampi a nei ding. Tahthim nak ah Pathian thawn pehtlaih awk nak nei lo in a tluk sal ih, Khrih ah pitling zet vek in an um ah cun taksa phurnak, hiarnak khal a tel thei. Hi mi cu cencilh nak le baphim thawn abangaw lo. Thlaran nun than so hi, thlarau thawn khat ti nak a si.\\n11. Rundam nak le Hnatuan\\nBibal kan zir ruangah that lo nak tampi lak ih sin kan runaw thei a si. Bingcang, rundam nak le khristian hnatuan nak pawl khal kan thlei dangthiam ding.\\nRundam nak bungcang pawl\\nRundam nak thu pawl hi bungcang te te ciar in thei ding a har lo. Athu hlawm te len theih ol ding ah in kawh hnuh thluh:\\nPathian thawn peh aw in, Rundam nak hi zaangfah nak in a si:\\n“ Sikhalsehla in luat ter tu Khrih Jesuh thawng in Pathian in a zaangfah nak laksawng cu in pek ih a mah thawn rual rem nak in tuah sak zo”(Rm 3:24).\\nKhrih thawn peh aw in, Kross parih ai awh nak a tuah mi ruangah a si:\\n“ Khrih cu sual nak zianghman a nei lo; sikhalseh la kanmah ruangah Pathian in kan sualnak in tawm ter ih cuti cun a mah thawn kan peh zom nak thawng in Pathian ih dingnak kha kan tawm ve ding a si”(2 kor 5:21).\\nMinung thawn peh aw in, rundam nak hi zum nak in a si daan in a si lo:\\n“ Sikhalsehla minung cu Jesuh Khrih zum nak ruang lawng in Pathian hmaiah thiamco ter nak an ngah; daan thlun nak in a si dah lo, ti kan thei. Cu ruangah kan nih khal Khrih kan zum nak thang in Pathian hmai ah thiam co ter mi kan si thei nak dingah Khrih Jesuh cu kan zum.Ziang tin tile daan thlun nak thang in milai zohman Pathian hmai ah thiamco ter nak an ngah lo”(Gala 2:16).\\nRinnak thawn peh aw in, zum tu cun Pathian thu thawn a luat ti kha a thei aw.\\n“ Pathian fapa a zum tu in kumkhaw nunnak kan nei tin an theih nak dingah hi ca kuat hi nan hnen ah ka ngan”(I Jn 5:13).\\nHim nak thawn peh aw in, Pathian fale pawl cu sual thu then nak a tong nawn lo ding :\\n“ Ka tuu pawl cun ka aw an ngai; kei mah in ka thei hai ih an nih in in thlun. An hnen ah kumkhaw nunnak ka pek ih ziang tik hman ah an thi nawn lo ding zo hman in in lawng thei nawn lo ding”(Jn 10:27-29).\\nHnatuan nak bungcang pawl\\nHi bungcang pawl kan hngilh tik ah buainak, thuhar sa pawl a umtheu cu tik ah rundam nak le khristian nun thawn kan tuah ding mi cu. Jn 15:1” Jesuh in kei mah ci sabit hri ngaingai ka si ih ka pa cu hmuah nei tu a si”.\\nKa thu bulpi hi hell ih sin rundam nak a si lo, A sinan rah tampi rah ding sawn a si. Zumtu pawl in thlarau rah rah ding thu a si sawn (Gal 5:22-23).\\nMi sual in run tu a tul, Asinan zumtu cun Khrih an bang a tul ve. Hi ti vek nun na nei lo ah cun a net nak ah hellah hlon na si ding. John 15:6 in hitin in zirh, Khrih sung ih a um lo tu pawl cu mei sa sungah hlon an si ding.\\n“ Pathian ih in pek mi ka covo laksawng hmang ta hrat in inn sak thiam zet bang tuk in inn hram ka phun ih mi dang in cuih tlun ah an sak sekhal sehla ziang tin so kan sak ti kha zozo khal kan ralrin fingfing a tul a si.Ziangah ti le Pathian in Jesuh Khrih cu inn hram thupi bik dingah a ret zo ih inn hram dang phun bet a thei lo. Cuih inn hram phun mi par ih sak dingah mi hrek khat in sui a si lo le ngun a silo le lungman khung an hmang ih midang in zanthing maw, hrampi maw, a silo le fangcang kuang pawl maw an hmang”(1Kor 3:10-15).\\n.Caang 11 ih thupi , thuluu cu rundamnak a si. Khrih lawng hi a um sun mi rundam nak hrampi a si tiah in zirh. a dangcaang pawl cun a parih sak mi inn ah a thah thim. Zum tu hmuahhmuah cu meisa thawn a hnik sak ding. Zumtu pawl ih tuannak pawl kha urh thluh a si ding. Hi mi in zum nak in rundam nak ah a hruai ih, tuan nak nun lak sawng (or) a hlo mi lak sawng ah a hruai.\\nPaul ih tong mi bungcang dang kan zoh hnik pei 1Kor 9:24-27:” Tlan zuam nak ah mitampi an tel theu nan pakhat lawng in tlan zuam man a ngah ti cu na thei theh mi a si.Curuangah zuamman ngah suak ding in tlan uh.Zum nak ih a tel tu pohpoh in an zir lai ah an tak sa kha nase zet in an hrm, cu ti ih an zuam rero cu a voi thei mi pangpar kual lukhum men ngahduh ah a si.Sikhalsehla kan nih kantaksa kan hrem tik ah a vuai thei lo mi pangpar lu khum ngah ding ah a si”\\nCang neta bik ah pawl in a tlin lo zia thu a sim. Karik ah (a do kimos) an ti ih a sullam cu (co hlang lo or pom lo ) ti nak a si. Rundam nak lam a hawi lo, Khristian nun fimkhur ding thu a sim. Pawl ih rel duh bik mi sawn cu a tuan man lak sawng co ding ah pom ka tlak lo a ti duh mi a si.\\nRundam nak le tuah nak thawn peh aw in an danglam awk nak pawl N.T ah Bawipa in a rel Mtt 12:30:\\n“Ka hnen ih a tang lo tu cu i dodal tu an si. I finkhawm pi lo tu cu a thek darh tu an si ti ah a ti.\\nAsinan Mark 9:4 ah rundam tu in hitin a ti,\\nKan lamih a tang lo tu cu.\\nPakhat nak ah, hi buncang kan siar tik ah kal aw tla an bang. Mtt 12:30 kan hmuh tik ah a fiang thluh. Mtt 12:30 cun rundam nak a sawh ih, Mk 9:40 cu tuan nak a sawh a si. Hmaisa tahthim nak ah khan Jesuh a hnongtu, mihrokhrawl, khaw sia rin san in mangbang za thiltuah tu pawl hnen ih Jesuh tong mi a si.\\nPahnih nak ah cun a dung thlun lo in ahna tuan tu pawl a rel. An kham tik ah Jesuh in khamhlah uh. . .in do tu a si lo ih kan lam tang an si tiah ati.\\nHi mi simfiah nak pawl hi ziangtluk in a tha, rundam nakhi kan khristian hrangah a thupi tuk mi an si. Bible na siar titen ziang mi hrangah a tha ding ti mi kha sut aw ringring aw.\\n*Pathian kan hrang atuan sak mi –Rundam nak\\n*Pathian in kan sungah a tuan –Thianghlim nak\\n*Pathian in kan mah hmang in a tuan- A hna pawl.\\n12 Bulpak thiltih thei nak le Dinhmun sang si nak\\nHi thuthawn pehpar aw in bible mal lai kan zo pei ih, hi cangan tu ih a ngan duh nak san bik cu zum tu pakhat ih nun dan le a nun sungih tuanvo pawl kha a rel duh mi a si sawn.\\nJesuh in ati, “fiangten ka lo sim.” Nunau ih hrin mi lakah tihnim nak petu John tluk ih a tum mi an um dah lo a si. . .” (Mtt 11:11a). Noah, Daniel, or Job pawl hnak in a nuncan a tha deuh a tih duh nak a si lo ih a Pathian mi deuh, a tungdor deuh, (or) a duh nung deuh ti nak a si fawn lo. A mai din hmun tawk te ah Messiah ih lam hma sial sak tu a si nak kha arel duh ih a rel nak ding thu a phunag, ti a hnim sak mi pawl kha arel mi a si sawn.\\nVanram ih mi nau ta bik\\nJohn ih that nak pawl an rel theh rualrual in, Jesuh in “. . .sikhalsehla van cung ram ih mi nau ta bik hman khi Johan hnak in a tum sawn lai a si (Mtt 11:11b). Uk nak ram ih mi nauta bik pa kha Johan hnak in a si nak a tumdeuh, ih a nun can a tha deuh ruangah a si lo. Vanram member si pohpoh kha anman a tha ti nak si. Sawn John in mo pa ih ruat tiah a si awm aw (Jn 3:29). Pathian ih mi pohpoh kha mo an si. Mo nu mo pa ih rual si nak hnak in a sang deuh a si.\\nVancungmi Gabriel in virgin Mary hnen ah,” na hnen ah daihnak um ko seh Bawipa na hnen ah a um a si, nunau hmuah lak in mi thla suah na si” (Lk 1:28) ti ah ati. Mary Pathian mi le sual nei lo nun mem te a si. A sinan mi hnak in a tumsawn nak bik cu, Jesuh lei taksa ih apian nak ding ih hril a si ruangah a si. Mary in a mah le mah hi tin a ti aw Pathian I run tu parah ka nun nak cu a lung a kim zet” (Lk 1:47). Anun can ziaza kha Ruth le Hannah hnak in a tha sawn cuang lo.\\nMisen pi lakih nunau nu in Jesuh cu a lo hringtu le a lo tuamhlam tu nunau cu mi lungawi a va si so” (Lk 11:27) tiah a ti. Jesuh cun Pathian thu a thei ih a thlun tu cu mi lungawi a si sawn\\n“Vs 28 ti ah ati.” A sullam cu Mary hnak in Khrih dung thlu tu si hi a thasawn ti nak a si. Marry tla Jesuh a hrin nak hnak in, Khrih a zum nak thawng in thla suah a si sawn.\\nKa Pa cu keimah hnak in a tum sawn\\nDinhmun ti mi le nuncan ti mi ih thupi zia le then kan thiam thei nak dingah Jesuh in hi tin in sim (Jn 14:28). “Ka pa cu keimah hnak in a tum sawn” ti tong fang thawn pehpar aw in(Cults) zir nak sual pawl cun Jesuh Pathian a si nak pom lo tu pawl cun hi tin an ti, ziangruangah fapa cu a pa thawn a bang aw thei ding anti, cu pawl cu Thumkom pathian pom lo tu pawl an si.\\nAsile hi mi bungcang ih rel duh mi cu ziang a si pei? Jesuh in hi mi atong lai can hi leitlun a um lai can a si ih, mi lai si nak thawn a tong mi a si. Asinan hnon mi a si ringring, Pa cu fapa hnak in a dinhmun atum deuh, a sinan an si nak cu a bang aw a si. A dungthlun tu pawl Bawipa an duhdawt ngaingai ah cun ka fel hmaisa ding ih a ra sal ding a ti tik ah an lung a awi sawn ding mi a si, ziangah ti le arat sal tik ah cun Pathian sinakthawn arat ding ruangah a si.\\nHi ti vek el awk nak in kan nun can a thangter lo. Fapa cu Pathian thawn a bangrep ringring. Asinan fapa lei thun a um lei ih din hmun thawn kan thim ah cun Pathian dinhmun sangdeuh ah a lang ko.\\nJesuh cu Kohhran hnak in a tumdeuh\\nMatte 12 sungah Jesuh in Biakinn hnak in ka tumdeuh a ti aw (V6), Jonah hnak in a tum deuh (V41), Solomon hnak in atum deuh (V.42). Arel duh sawn mi cu ziangkim ih hrampi ka si a ti duh nak a si. Jonah hnak in a nuncan, a sim mi ah le a thusuak mi ah a tum deuh a si. Solomon hnak in sunloih nak le fimnak ah a tum deuh ih sunloih nak, fim nak pe tu sawn a si.\\nThuhlaumpi zoh fel nak\\nAtlangpi in kan thublawmpi cu nuncan le si nak dinhnun a si ih. Jesuh lawng kha hmuitin mi a si sawn, Athuneih nak le a dinhmun si nak ah suh ding ziangham a um lo. A nih cu a tum bik hnak in atumdeuh ih a thabik hnak in a tha deuh a si.\\nThu net nak\\n(1)Thulu ah kohhran le uk nak thu kan hmu thei.\\n(2) A si nak vek in kan let a si le pakhat2 hnak ina tum deuh, uk nak a duh a si. Siangpahrang pawl ih uk kha a rel duh mi a si tem lo.\\n13. Athupi bik mi\\nN.T kan zingzawi tik ah a thuhrampi le a thupi mi pawl khan ka thleidan thiam a tul. Bible zaten Pathian thawkkhum mi a si ko nan, bungcang a zaten hin a rel duh mi thuhram a bangaw cio lo.\\nFarasi pawl hnenah Jesuh in hi ti in a ti “ Daan thiam pawl le Farasi pawl riahsiat pi tlak na si. Nan nih midepde pawl a tik cu can ih a cu mi Kutinan, remhmui le ai thing pawl kha Pathian hnen ah then hra thenkhat nan pek; A sinan daan sung ih a thupi zet mi dingnak, zaangfah nak le fel nak pawl cu nan thlun lo ih zianghman ah nan siar fawn lo.Then hra thenkhat cu nan pek ding hrimhrim a si.asinan daan sung ih a um mi a dang pawl khal nan dai thlang lo pei” (Mtt 23:23). Kan rel bet a si le, Daandang hrek khat cu a dang hnak in a tum deuh. Atum le a fale si seh daan cun thu lun nun nei ding a phut a si.\\nKhristian zum nak khal hi vek thotho in thu rin par khal ah ahram pi bibal vek in le a thupizet mi ti in aum. A hrekkhat cu thu pek a si ih a hrekkhat cu pek mi thu a si (I Cor 14:37). Zum tu pawl in Pathian hmai ih thu kan bawhcat ding mi tla a um ve.\\nZiang mi si Thuhrampi cu? (fundamentals)\\n(fundamental) Thuhrampi kan ti tik ah, Thurin thawn pehpar aw in a tanglam ta vek in kan kawh hmuh a si.\\n*Thawkkhum mi bible. Bible hi Pathian tong kam a si.\\n*Thumkom Pathian. Pathian pakhat lawng a um ih Pathum in a lang aw.\\n*Khrih, Pathian si nak. Jesuh Khrih cu Pathian a si.\\n*Ti sa ih canter nak. Jesuh cu fimkim minung a si.\\n*Ai awh thih nak. Phum nak, thawh al nak le van ih a kai nak\\n*Thuthangtha. Rundam nak cu zuangfah nak, zum nak, le tuan nak.\\n*Voi hnih rat sal nak.\\nA hlomi pawl ih kumkhaw hrem nak\\nAtuah cun thurin ti vek kan rel nawn lo ding. Kan hnget ter sawn ding a si. Cu mi pawl cu bible in fiang ten in zirh. Kohhran lam ah, sankhat hnu sankhat hmuh dan a thar thawn, Bible ih zirh duh mi hawl lo in, an ruahnak kha bible ah an but . Cumi hrangah thihkhal an man. Bible (fundamentals). Thuhram pi zirh nak lan in mai duhnak thlun tu pawl thawn kan fehtlang thei lo.\\nA dik a si, hi ti vek fehdan pawl ruangah Pathian daan a siatsuah a si, Zum nak dik a si lo mi, Thinlung ruah, hiar nak le phur nak cun tisa sual nak le nu le pa hur nak a thlen a si. Pathian kham mi kha an tuah ih, an mai tuah mi sual kha an thup. Kan nih cu Pathian ah lei tlunthil sual pawl do tu ding kan si.\\nBible thuhrampi hnak in a thupi deuh ih an ruah mi pawl\\nBible ah zumnak, timi hnakin langsal zet le, sualzet ih an fehpi mi thu tlang pi pawl tla cu a tanglam ta vek in a si.\\n*Nupa neihawk le then awk nak\\n*A thleng lai dingmi ruah nak\\n*Hrilawk nak le mi lai tuan vo\\n*Humhim awk theidan ding\\n*Kohhran ah nu pawl ih tuan vo\\n*Thlarau lak sawng\\nZum tu kan nun ah kan neih tul bik mi cu Pathian tongkam (Bible) humhim ding le sual do ding a si sawn.\\nFeh sual nak ih poi mawh\\nBible cu a dik mi ah hmun ter, hngetter in duh, kawh nak thatha thawn bible thlun ding a duh ko nan, unau mahle mah bah ter ding cu a duh lo (Km 14:13). Kohhran ih remnak, daih nak tla kha hnok sak hlah (Km 14:19). Thiang lo mi rawl an nei. Bible ih in zirh dan cu a tanglam ta vek in asi:\\nJew biak nak, nithla siar dan thawn pehpar aw in kohhran hmaisa pawl cun milem pawl rawl an pek ti mi le a thiang mi rawl le a thiang lo mi rawl an nei. Bible ih in zirh dan cu a tanglam ta vek in a si:\\nMilem rawl pek\\nHi mi thuthawn pehpar aw in I kor 8:1-13 le I kor 10:14-30, hi hman tlangpi a si. Milem thawi nak le biak nak ah kan tel ve lo ih, zum tu kan si ruangah ei a thiang tiah pawl in a ti. Hi mi khal in a siatsuah thei lo. Paul in ziang mi a rel duh, sim tam ciamco atul lo ih pek mi bungcang kha siar tha aw la, na din hmun na zum nak a dik lo ti mi par ah tum aw in na thei fiang aw mei ding.\\nUlh nak ni\\nRom bung 14 cun saa ei lo ding hanghnah, le a rah pawl lawangei ding ti vek in, sa a ei lo tu in hanghnah le arah aei tu kha relse hlah seh , cu vek thotho in hanghnah le arah a ei tu khan saa a ei tu kha rel sia ve hlah seh, “An mahten an thin lung sung ah fiang ter hai seh” (V5b) Cu ti vek in Bible Pathian thawk khum mi le, Zaangfah zum nak thawng in rundam kan si ti mi vek ah na buai aw ter ciam co a si le na buai deudeuh ding. Ziangah tile a fiang tuk cia mi a si. Zum nak ah, Khristian nun ah a dum maw a var tin a fiang duh a si le Rom 14 kha siar tha aw.\\nA thiangmi le thianglo mi rawl\\nTitus 1 sungah, Pawl in zirh nak sual pawl in zum tu pawl Mosi ih daan tang ih an ret tum thu a sim. Cang (15)ah pawl in: “Mi thing pawl hrangah ziangkim a thiang theh, asinan a thiang lo pawl hrangah Cun zianghmun thiang mi a um lo” tiah a ti.\\nPaul in hitin ati tik ah, lei tlun ih Mosi daanthawn si lo, Zaangfah nak ih caan sungah cu kan zum nak thawng in a thianghlim thluh ti a rel duh mi a si.\\nRom 14 kan theihthiam vek in a fate (14) khal kan theihthiam a tul: “ Raul ei thianglo mi zianghman a unlo ti kha Bawipa Jesuh thawn kan Peh awk nak thawng in ka thei . . .” tiah paul in a ti.\\n*Sabit zu ai ah sabit ti\\n*Ton awk khawn nak can\\n*Kohhran ton awk can ih awn ring hmang\\nAtlun ih thu thawn peh aw in kan khristian nunphung le nun can, hman dan pawl thawn peh aw in, (I Korin 9:19-23) ah Pawl in Khrih ah kan nun dan ding thawn in sim fiang zet:\\nV19” Kei cu mi luat ka si; zo ih saal hman ka si lo. Sikhalsehla mi a tam thei tak in lem suak dingah mi hmuahhmuah ih sal ah ka cang”.\\nV20” Judah mi pawl lak ih hna ka tuan tik ah Judah milam suak dingah Judah mi vek in ka um, keimah cu Mosi ih dan tang ah ka um nawn lo nan daan tang in a um mi pawl run suak dingah dan tang ih a nung vek in ka um ”\\nV21” Cu bang tuk thiamthiam in Gentel mi pawl hnen ih hna ka tuan tik ah Gentel mi pawl lem suak dingah Judah thlun lo in Getel mi pawl vek in ka um. Hi ti ih ka um tik ah Pathian dan ka thlun lo, ti nak a si lo; Khrih dan hnuai ah ka um a si” .\\nV22,” Zum nak a derdai mi pawl lak ah cun zum nak a derdai mi pawl lem suak dingah an mah vek in ka nung. Cu tin cun ziangbang tuk lamzin a va si khal le ka len suak thei nak dingah ti inmi kip hnen ah an nundan vek in ka nung vivo”\\nV 23” Hi hmuahhmuah hi thuthangtha hrang ih ka tuah mi a si ih a thlasuah nak kha midang tawm ve ding in ka duh mi a si”\\nPaul in hi tin ati tik ah thuthangtha thutak ah si seh, leitlun ih sual nak ah si seh thlir dun thiam in ka nung thiam ti nak a si lo. Cu mi pawl na fiang thluhthei nak ding ah Att 16:3 le Galati 2:1-5 hi rak siar tengteng aw.\\nThuhrampi le a thlengaw dah lo mi Bawipai daan hi thulun nun nei veve ding ah lungkim awk nak anei ko ding.\\nZumtu pawl ni tin an nun ah a cang mi an ton mi pawl hi Pathian pek mi a tongkam (Bible) thawn kan khankhin ringring atul.\\nZum tu pawl in lungrual le daihnak hrangah kan tih thei tawk ciar in tan kan lak tlang a tul (Eph 4:1-6). Mah le mal le nau tlu ter lo tu si ding ah zuam tlang uh si.\\nThuhram pi ti mi le tu pawimah ti mi pahnih kan zoh tik ah, a cafang ah a hnok si sawn lo in Minung in a hnok sawn theu, Pual in (Rm14:5b) ah “Anmah ciar in an thinlung sungah fiangter ta hai seh” tiah ati; Bawi pa Jesuh thawn kan pehzom awk nak thawng in ka thei tiah km 14:14 ah ati. A tha le a sia ti mi cu zumtu pakhat ih nun ah a um ringring, asinan a thleidan thiam thei nak dingah Bible ih zirh nak theih kha a si sawn.\\nA KHAN III\\nA DANGLAM MI PATHIAN KAIH HRUAI DAN\\n14. A Bangaw lo mi san\\nAungudtine in, Bible duh nak le san siar dan ti in a sim dah. Pathiam in Minung kan san hi a rak then thluh: “ . . . Afapa sungih sin ziangkim a tuah ti ah pawl in (Heb 1:2) ah a ti. A tu san hi a tawi (or) sau Khal a si thei. Cu mi cu Pathian duh nak a si.\\nSan then dan simfiang nak\\nPathian a thlengaw dah lo vek in, A duh nak vek in a tuah. A hnatuan dan khal a phun dangdang ve. (Dispensalims) can then nak ti mi cu uk awk nak a si lo, sumkil, thupek nak le sumdawn nak a si lo. Tik cu le can ruat lo simfiang ding a harzet. Tahthip nak ahAmerica cu uk dan tam pi an then. Roosevel uk dan, Eisenhower uk dan (or) Reagon ih uk dan pawl kan rel duh mi a si sawn. Ziangvek a cozah khal va siseh a thupi bik mi curam pi hrang ih (policies) tum tah nak am nei mi kha a si.\\nZuk le lem hmang ih hliah ter\\nCu ruangah Pathian cu a minung pawl hmang in can (or) san a then. Pathian ih san then dan thawn peh aw in inn (minung in sang )um tu dan thawn kan tah thim pei. Inn ah Pasal le nu pi an um a si ah cun pakhat cu a rak suak. Asinan mi no a um ah tumtah mi thar a um. Nauhak pawl cu an tlei rawl tik ah inn sungsang in um tu dan cu a thleng aw ve a si. (Gala 4:1-5) ah fiang ten kan hmu thei.\\nKain in a nau Abel a thah tik ah, Mi in an thah ve lo nak ding ah Pathian in kain cu hminsin nak a tuah sak(Gen 4:15). Pathain in tilik thawn lei lung pi a kholh hlan ah cun, Thisen a suah tu cu a thisen suah ve a si ( Gen 9:6a). Hi tawk ah a thleng aw mi can, san a um a si.\\nAdang tah thim nak ah (Saam 137: 8-9) sungah Bybilon pawl thu then nak ding thu arel.\\nV8Maw Babilon nang cu siatbal theh na si ding. Kan par ih na tuah mi hmuahhmuah mi ruangah,Na par ih phu a la tu cu mi thlasuah a si. V9Na fa note pawl la tahratin, lungto par ih a vua tu cu mi thlasuah an si\\nCu mi hnu Pathian ih in tuah sak mi cu:\\n“Asianan kei cun hi tin ka lo sim nan ral pawl duhdaw uh la a lo hrem tu pawl hrangah thlacal uh”(Mt 5:44).\\nDaan tang ih um cu zaangfah nak tang ih um hnak in a hleih thei lo. Daan tang ih um lai ah cun lsrael pawl ih nupi le fate pawl cu dawi hlo ding mi an si (Ezra 10:3). Zuangfah nak cun kawm dingah a fial sawn (I cor 7:12-16).\\nSanthen dan tarlangtu\\nKhristian tampi in hi mi hi an pom lo ih. Mi sim khal an lung kim pi lo. Asianan santhen nak ih um dan cu a tanglam vek in ka hmuthei. Hmai sabik ah santhen dan phunhnih a um – Daan le Zaangfah nak a si: ‘ Pathain in daan cu Mosi hnen ih sin a pek; asinan zaangfah nak le thutak cu Khrih sungih sin a ra” (Jn 1:17) kan bible tla hi OT le NT in then a si ih ukawk dan le thawi awk dan pawl khal a bang aw lo.\\nSanthen dam pahnih acmti mi kan zum ah cun Exodus 9 hlan ah daan ti mi cu a rel lo ruangah Pathiam a um ti kha kan zum a tul. Daan a rat hlan pi ih sin Pathiam a um ti mi cu (Rom 5:14) kan siar le a fiang mei.\\nCun santhen dan pali nak khal kan lungkim a tul, Ziangruangah ti le Bible in ara lai ding mi can arel (Heb 6:5). Jesuh rat sal nak le kum 1000 uk nak tla a si thei.\\nPaul Khal in a tu kan can le ara lai dingmi kan can a sim ve4. Hmai sa bik a rel mi thu tak thawn hnget ding ih thuthangtha le kohhran thawn peh awk ding hi a si (I cor 9:17; efi32; Col 1:25) cu aralai ding mi can, hmai lam can tla a rel, (Ephe 1:10), Netabik can, Pathian ih duh nak a kim ding a rel mi a si.\\nKan nih pawl hi hi leitlun ah a netabik thuanthu ngan tu kan si\/\\nA san ih zir in Thawi nak\\nDr. C.I Scofield in san then dan phun sarih cu a tanglam vek in a ngan:\\n(1) Mawh nei lo (Gen 1:28)) Adam a tuah nak tiang\\n(2) Tuanvo si le tha theih nal (Gen 3:7, 22) sual nak ih sin Tilik tiang\\n(3) Minung uk nak (G 9:5-6) Tilik um nak ih sin Ahraham kawhnak, tiang\\n(4) Thu tiamkam nak (Gen 12:1-3) Abraham kawh nak ih sin Daan pek nak tiang.\\n(5) Daan ( ex 19-20) Daan pek nak ih sin Pentecosk tiang.\\n(6) Kohhran (Acts 2) Pentecost ih sin (rapture) thianglawr tiang.\\n(7) Uk nak (Rev 20:4) Khrih kum 1000 uk nak.\\nSan thok nak ih sin a net nak tiang in then sak a si. A.E. Bath khal in Genesis sung ih nikhat ni ih si ni sarih tiang Pathain hna tuan dan thawn khai khin in a ngan ve:\\n*Nikhat nak- Tiamkam nak le tleunak in Minung a tuah.\\n*Nihnih nak- Minung uk nak (Tilik ih sin miphun then nak tiang).\\n*Nithum nak-Israel (Abraham ih sin thuthangtha a cem nak tiang.\\n*Ni li nak - Zaangfah nak (Paih uk nak can)\\n*Ni nga nak – Kum sarih harsat nak\\n*Ni ruk nak – Kum 1000 uk nak\\n*Ni sarih nak - Kumkhua a hmun mihmun.\\nSanthen nak ih thu pi zia\\nA tlunlam ta vek cekci in lungkim pi ding ah a thupi lem lo, Asinan Bible tik cu le can then dan cu kan thei a tul na sa. Daan le Zangfah nak ih danglam awk nak cu theih a tul na sa. Bible ih can then dan theih hi kan hlawk nak a si. (II Tim 3:16). A zan ten hmunkhat te ah ngan cih a si lo nan, a za ten a tel thluh a si. Tahthim nak ah Jew pawl cu daan thawn sa le a thiang hlim lo mi pawl ei lo dingah kham an si (lev 11:3). Asinan a tu san ah un cu vek a sinawn lo (Mk7:18-19) hi rak siar aw.\\nPathian in a mi pawl a thu an thlun ah cun neih le siah thang ter dingah thu a tiam (Deut28:1-6) . Neih le siah thang ter dingah thu atiam nan, A tuah cun laksawng ka lo pe ding in ti (Eph 1:3).\\nSan zate hrangah thuthangtha pakhat\\nSankhat hnu sankhat thil a phunphun in a rak thleng aw vivo, a sinan a thleng aw dah lo mi pakkhat a um, cu mi cu thuthangtha a si, rundamnak cu zaangfah zumnak thawng in a si. San hmuahhmuah hrang ih hrampi a si mi rundam nak cu kross par ih khrih tuan nak ah a thum aw. OT ah cu Pathian pek mi thu pawl zum le thlun nak in rundam an si. Tahthim nak ah Abraham cu Pathian ih tiamkam mi zum nak in thiam co ter a si (Ge n 1: 5-6). Kalvary tlangpar ah ziang a cang leh ding ti Abraham in a thei lo nan, Pathain in a thei.\\nMi hrekkhat cun, OT ih mi thiang mi pawl cu “credit” a bak in rundan an si ti ah a ti. Azum nak kha khrih ah pom sak un si ve (Rm 3:25) 1900 leng lo lai ah khan kross par ih khrih tuan nak thawng in rundam kan si. OT le NT, an pahnih in Pathianzum nak in rundam an si veve.\\nRamsathawi nak, daan thlun nak in rundam kan si ti tu pawl kha kan do na sat a tul. Daan cun cawhkawn lawng a pek thei ih, a rundam thei lo (Rm 3:20) Caw le me heh thisen khal in sual a tlengfai thei lo (Heb 10:4). Rundam nak hrang ih Pathian in tuah sak mi lamzin umsun cu zumnak lawng in a si(Rm 5:1).\\nKam hngilh lo ding mi a thupi zet pakhat cu: Zangfah nak can kan ti tik ah, Pathian a liam ciami can ah a sunglawi lo kan tih nak a si lo. Pathian in mi nung cu daan thawn si lo in zaangfah nak thawn a hniksak kan ti duh nak a si sawnl.\\nSan then a that lo nak pawl\\nSan then nak thu kan zir tik ah that lo zawng ih lak sual ding aphan a um zet a si. Mihrek cu san then nak thu zur ta hrat in pawl ih din mi le ngan mi pawl laung kan hrang ah that hnem nak a nei ti in na sa zet in an feh pi. Thawng inn sung ih sin Paul ih ngan mi lawng an zum ih an feh pi. Cu tik ah baptisma, Bawipa zan riah ti vek pawl (prison epistles) lawng Paul ngan mi cabu sungah a tel lo runangah an zun nawn lo. Cu bak ah Peter lo pawl in zirh nak khal a bang aw lo an ti (Gal 1:8- 9). An\\nnih pawl cu ultra-dispensationalists (or) Bullingerites tiih kawhmi an si. Kan hnon an tul na sa.\\n15. Bible ih thu kam pi cang pawl\\nSankhat hnu sankhat Pathian in mi nung pawl hnen ah thukam a tuah theu . Hrek khat cu daan thawn a si. Mi nung in thukam a kilkhawi ah cun Pathian khal in a kilkhawi ve. Asinan Minung cu tak sa pu a si ruangah ahlawthing dah lo.\\nPathian ih tuah nak lo cun mi lai ihtuah nak le zum nak cun Pathian le an kar lak ih an ret mi thu kam kha a hnget thei dah lo.\\nAbrahnam hnen ah Pathian in thukam a tuah tam bik, nan kohhran hnen khalah a tuah ti in kan ti thei.\\nEden (Gen 1:28-30; 2:16-17)\\nEden ih thukam cun minung a thiang hlimter, sual nei lo a ti ih pungzai in lei tlun ah khat ding a ti. Ramsa pawl hmuanhmuah par ah thu nei tu a si, Hmuan sung ih a um mi “nunnak” thingkung lo hmuah ei thei nak din hmun an nei. Asinan thu thlun to nak ruangah an din hmun cu a thleng thluh ih, thih nak ah an thlen aw.\\nAdam (Gen 3:14-19)\\nMilai a tlaksiat hnu ah Pathian in Rul cu asiatcam ih satan, Minu le Khrih an karrlak ih thilthlen ding mi pawl a sim cia. Minu cu pasal thu nei nak tangah a um dingih harsa zet in nau a hringding. Leilung pi tla comsiat a si cih. Mipa khal lo thlo in a nu fa pawl a cawm ding, thlan le tih phan nak in a khat ding ih lei ah a kir sal ding.\\nNoah (Gen 8:20-9:21)\\nLeilungpi cu tilik ter nawn lo dingah le cam siatsuah nawn lo ding in Noah hnen ah vangro hmang in a tiam. Mithat cu a tum bik mi cawh kuan tuar ding ah thukam aum. Noah hnen ih Pathian ih thu a kam mi kha tui sun ni tiang aum lai. Pathian Ham ih fa Canaan cu shem le Japheth ih sal si dingah a siatcam. Pathian in shem cu mithmai a pek Messiah suah nak si dingah a si (Gen 9:12) nak siar bet aw.\\nAbraham (Gen 12:1-3; 13:14-17; 15:1-3; 17:1-8)\\nAhraham hnen ih thukam khal hi a hmin Abram ihsin Abraham ti ih a thleng hnu ah a si. Miphun u (Israel) bulpak thlasuah; midang hrang ih thla suah co nak hrampi a si (12:2). Pathian rual ah acang ih aral pawl cu camsiat sak a si; Mi phunhmuahhmuah thlasuah don nak (Khrih ah a famkim ) (12:3). Izip ramri ih ti vaa ih sin Eufrates vapi tiang pek a si (13:18). Te fa sin tampi a pek (Gen 13: 16; 15:5). Mi phun tampi ih Pa a si ih (17:4,6). Ahleice in Pathian thawn peh tlaih awk nak nei (17:7b).\\nDaan, Moses ih thukam titla in anko\\n“A tu ka thu nan ngai ih ka thukham na thlun a si le nanmah cu keimah ih minung taktak na si ding”(Ex 19:5)tiah a ti.( 20-31)\\nHi mi in kaupi a huap, Mosaic dan le thukham pahra a tel, Pathian hnen ih kan neih mi tuan vo le inn hnen pawl hnen ih kan tuanvo pawl a tel (Ex 20); Israel pawl ih nun can khaw sak dan pawl tain pi a tel (Ex 21:1-24:11); biak nak lam thawn khal a peh aw (ex 24:12-31: 18). Hi mi hi Israel pawl hnen ih pek mi a si ih, Gental pawl hnen ah a si lo (Ex 24:8; Heb 9:19-20). Hi mi hi an mai um tu dan thawn zoh in thukam pek mi a si, minung ih thulun nak a phut ih taksa dan ah tlak siat nak a si (Rm 8:3a). Rundam nak le sual (Rm 3:20b) Thukham pahra lak ihsin pakhat cu N.T ah a rel leuhleuh ( Sabbath lo hmuah ). Khristian pawl cu zaangfah nak tangah an um, daan tangah a si lo in khrih ah a si sawn (Icor 9:21); Daan cun Abraham hnen ih thukam pawl kha a siat suah lo (Gal 3:17-18).\\nPalistine (Deut 28:1; 29: 1- 30:20)\\nHithukam hi Gen 15:8, Pathian in Abraham hnenah a tiam mi Izipt ram ri ih sin Euphrates tiang a pek nak thu ah kan hmu thei. An thulun lo nak, an rin um lo nak le sualsiar in thleng aw ding ih Messiah uk nak tangah umter a duh, (Iking 4:21,24).\\nDavid (II sam 7:1-17)\\nDavid hnen ih Pathian thukam hi na uk nak a hmun ding ti lawng a si, sunloih nak tokham to ve ding in tiam mi a si (II sam 7: 12-16). Hi mi hi thil um tu dan zo ih pek mi a si lo, David ih thulun nak le thiang hlim nak pawl par ah a thum aw lo. Khrih hi lal tohkham ding kha David le Solomon te hnen ih sin nemhnget a si ih Joseph in a fa vek in Jesuh cu aco. Luke 3 sungah Mary ih suahkeh kan hmuh thei vek in Khrih tla David ih sin a piary. Auk nak cu kum khua in a hmun kum 1000 a uk nak khal a hmun ding.\\nSolomon (II sam 7:12-15; Iki 9; II Chron 7)\\nSolomon hnen ih thukam khal hi a si nak parah a thum aw lo, a sinan auk nak le a hnam, a suah keh nak cu a mai par ah a thum aw (IK I 9:4-5 j II Chron 7:17-18). Solomon ih ra suak mi Coniah (Jeconiah) titla in an ko tak sa peh tlaih awk nak cu (Jer 22:30) ah rak zoh betaw. Jesuh cu Solomon ih ci le hnam ih a thlengt mi a si lo.\\nThukam a thar (Jer 31:31-34; Heb 8:7-12; lk 22:20)\\nThukam nak cun Israel pawl ih um tu dan le Judah pawl ih um tu dan pawl in simfiang (Jere 31:31) Mosi hnenih thu kam mi pawl hnak in a sang. A thasawn mi puithiam thawi nak, biak theng le a tha deuh mi colh nak le thu kam thar a si (Heb 7-9 ; 13:10). Jeremiah ih can ah cun hmailam ih a thleng lai ding mi ti ih a ngan mi a si (Jere 31:31a). Um tu dan hmun le ram ih zir in Ismel pawl pah bal mi Mosi hnen ih thukam pawl vek a si lo (Jer 31:32). Pathian thlarau ih cencilh nak in a si (Ezek 36:27); Pathian ih thinlung suak a si (Jere 31:33); Isarel za pi hrang a si (Jer 31:34a); Sual ngaidam nak a si (Jer 31:34b); Mi hmuahhmuah hrang a si Jer 31 35 37.\\nIsrel mi phun pawl in hi mi thukam thar ruangah hlawk nak an co hrih lo nan khrih voihnih rat sal nak ah cun an co ding. Zum tu tattak cun thukam thlasuah an dong ding. Sual hngilh sak nak le ngaihdam sak nak ruangah an lung a awi (Heb 10:16-17) cu mi cun daan ih dil mi pawl kha a famkim ter (Rm 8:4). Kohhran khal thisen ih tiamkam nak cu Bawi pa zan riah ei nak vek tla in hmuh sak a si(lk 22:20; Icor 11:25). Pawl khal in dung thlun tu dangpawl hnenah “ thukam thar zirtu tiah a ti aw theu (II cor 3:6); thuthang tha cu Pathian ih zaangfah nak a si a ti duh mi a si.\\n16. Isrel, Gentel le Kohhran\\nN.T in miphun hmuahhmuah cu phunthum ah a then: Isrel, Gentel le kohhran tiah a then. Paul in “Nan nun zia cu fel ten nung uh la Judah mi hnen ah siseh,Zentail mi hnen ah siseh,buai nak suah ter hlah uh” (I Corinthians 10:32) a ti.\\nAtt 15:14-17 sungah hi mi thu thawn peh aw in a sim ve:\\n“. . . Pathian in an zawn aruat in an mah lak ih sin mi hrek khat cu a mai ta si dingah a hril a si ti ah” a ti v14).\\n“ Bawipa in, hi mi hnuah, kara kir sal dingih A tluzo mi David ih uk nak cu ka tungsal ding, a siatbal mi ka sak dingih ka cak ter sal ding” a ti cang16.\\n“ Cu ti cun leilung thun mi phun hmuahhmuah ka hnen ah an ra dingih, ka hril cia mi Gentel mi pawl hmuahhmuah khal an ra ding” cang 17.\\nPaul in an danglam awk nak cu hi tin a sim:\\n*Jew – kut thawn vunzim tan (Eph 2:11)\\n*Gentites – Vunzim tan lo (Eph 2:11)\\n*Kohhran – tuah nak tel lo vunzim tan (Col 2:11).\\nA tlangpi thu in bible zir tu pawl in Zental, Israel le kohhran thu ah an buai lem lo. Hi tawk ah kan nih cun kohhran le Israel ih bangawk lo nak kha kan thlir ding a si. Cu mi cu athu pi ngaingai mi si. Hi mi kan thei fel hlan sung cu bible kan fiang thei tak tak loding a si.\\nZiang ruangah hi mi hi a thupi kan ti tik ah Isrel pawl thu kan zirh awk dan le Isrel cu a thangso mi Pathian Kohhran an si ti ih zirh awk nak pawl ka rel a tul. Isrel cu tlaitluan in Pathian Kohhran a si ti ah an zirh theu. Isrel cu OT ih kohhran a si ko, a sinan Messiah aco hlang lo tik ah, Pathian in a hnong kumkhaw a si. Isrel pawl hrangah ruahsan ding a um lo. N.T kohhran lawng hi Pathian ih Isrel ah an cang.\\nBible ih in zirh mi Isrel le kohhran ih bangawk lo nak in zir mi pawl cu kan zum.\\nIsrel in Bawi Jesuh cu an Messiah a si lo ti in a el tik ah, Pathian in kohhran thar a din a si. Cu mi kohhran thawn lei thun ah a tumtah mi akim tikah, Isrel pawl hrangah a ruat sak leh ding.\\nKohhran le Isrel kar lak in bangawk lo nak cu a tanglam tavek in hmuh theih a si.\\nOlivet Discovrse in Mathew 23:37-28:46 ah kohhran le Isrel thawn peh par aw in an bang awk lo nak a tong. Himi bungcang in Isrel a sim ih kohhran a si lo. An din hmun le Jesuh rat sal nak thawn peh par aw in a sim. 24: 16, sung ah, “Judea ramih a um mi pawl cu tlang par ah tlan hai seh” “tih in an tlan ciam co lo nak dingah sabbath ni ah thla cam uh V20. Sabbath cu kohhran pawl hnen ih pek mi a si lo ih Isrel pawl hnen ih pek mi a si.cang 22 ah kohhran pawl hnen ih Jesuh ratnak ding thu pawl a sim fiang.\\nZo khal bible a siar tikah Isrel pawl maw kohhran a sawh duh ti mi a theihthiam ding a thupi ngai ngai. Bawipai ni ti vek na siar a sile Isrel pawl a khih hmuh ti kha na theih fel awk a tul, Khrih ratsal nak ti vek nahmu ah cun kohhran a simduh timi fiang a tul. Revelation 11 ih tawtawrawt ti mi in Isrel a khih hmuh, ziangah tile hi mi in Bawipai ni a rel duh a si. Asinan net ta bik tawtaw rawt cu kohhran a sawh a si (I cor 15:52), cu mi cun rapture a hmuh ih rapture ti mi cu Jesuh Khrih ni a si.\\nCun kohhran hi Isrel thawn a bangaw, a bang aw lo ti vek ih el awk nak pawl kan ruah that a tul na sa.\\n1. Att 7:38 (kjv) sungah “Isrel cu nelrawn kohhran ti ih kawh a si.” Kan theih tul mi cu kreek tongin (ekklesia) “ Kohhran” ti mi ih a sullam cu mi bur pi ti hi a si. NKJV cun mi pi um khawm tiah a sim, Att 19:32 sungah fiangten kan hmu thei. NT kohhran cu pa, le Bawi Jesuh thawn a peh tlaih aw a si.\\n2. Kalati 6:16 sungah Paul in “ cuih thu dik a thlun tu pawl cu Pathian daih nak le zaangfah nak co hram hai seh, Pathian mi hmuahhmuah hnen khal ah um seh.” Pathian ih mi pawl ti mi cun zum tu pawl a rel duh. Pawl in nan za tehnen ah daih nak um seh a ti tik ah zum tu pawl hmuahhmuah a rel. Cang (15) ah cu ser siam thar mi pawl kha Pathian mi ti ah a ko.\\n17.Daan le zaangfahnak\\nDaan Le zaangfah nak pawl hi Pathian ih minung pawl bang aw lo zet ih a hman theu mi a si. Pathian in a minung pawl, hi mi thil pahnih hmang in a kai hruai theu ti in kan ti thei. Daan cu Mosi hnen ih sin in pek, Zaangfah nak cu Jesuh khrih hnen ih sin in pek (In 1:17).\\nDaan sungih umtupa cun a tuan man a ngah. Zaangfah nak sungih um tu cun laksawng in a ngah asi. Hi mi thu thawn peh aw in Rom 4:4 – 5.\\nZaangfah nak le daan hi a kalh aw mi ansi. An kop aw thei lo. “Hi ti ih arak hril Cu an hna tuan mi ruangah si lo in a zaangfah nak ruangah asi.”(Rm 11:6a)\\nDaan Cu thil umtu dan zoh ih pek asi: Ka thu na ngai asi le, lawm man Ka lo pe ding, tiah Pathian in ati, Asinan, na ngai lo ah cm, Cawh kuan ka pe ding ati”. Zangfah nak hi cu a lak ih pek mi asi. Man lo in thla suah ka lo pe ding tiah Pathian in a ti.\\nDaancun, Tuah aw”, Zaangfah nak cun “Zuam aw” ati. Zuam ti mi cu a ma ten ra cang mi asi lo hi mi in Sersiam mi in a Sersiam tu a thung rulh nak asi. Hi mi ruangah zo hman tla an ur aw thei lo.\\nDaan un thianhlim nak a dil, a sinan thiang hlim ter thei nak huham a nei lo. Zaangfah nak cun thianthlim dan ding in zirh (Titus 2:11-12) ih kan tul sam mi pawl in pe.\\nDaan cun Siatcam nak ah ahruai: “daan vek ro ri ih a thlun lo tu cu Pathian ih siat cam nak ah a um asi “(Kala 3:10b) Zaangfah nak cun thlasuah a pe “Khrih thawng in Pathian in a zaangfah nak lak sawng in pek ih a mah thawn rualrem nakin tuah sak zo” (Rm 3:24).\\nDaan cun a porh awter, asinan zaanfah nak cun a tangdor ter “ Cuti a si le ziang tal kan porh awk ding a um maw?Um hrim hrim hlah.Ziang ih ruang ah so?Dan kan tlun ruang ah maw?Si hlah.Kan zum ruang ah a si” ( Rm3:27).\\n. Daan ih tang ah rundam nak hnget a um lo; Na tuah that nak ruangah na hlawk nak na thei aw dah lo ding. Zaanfah nak ah cu a hnget mi rondam nak cu man lo in pek asi; Kan co le ve ten kan thei aw thei asi.\\nDaan tang ih um tu cun a tuah lai ding mi a tuan vo a neih mi pawl ah zuamawk nakanei lo. Zaangfah nak ih um tu pawl cun kumkhaw rin awk nak a nei(In 10:27-29). Ziangah tile a rundam nak na cu Khrih ah a thum aw asi.\\nDaan ruang ih rundam nak ngah ti a um dah lo. Pathian Khal in ziang tik hman ah a rel dah lo. Daan ih tumtah cu sual hmuh sak ding lawng asi. Daan cun sual thiam nak a karh ter (Rm3:20b).\\nRundamnak cu zaangfah nak in asi (Eph 2:8-9). Khrih a co hlang tu pawl hnen ah a lak ih pek a si ih cu mi cun varam ah a thlen.\\nDaan cun sual nak a pungter (Rom 7:8-13); Zaangfah nak cun sual a hua. Mi sual cu daan tang ih a cm tik ah tuah lo dingih kham mi pawl kha a tuah, duh hngal. Cu mi cu daan ih sual asi lo, asinan sual tuah duh nak cu minung pawl pianpi asi. Zaangfah nak cun sual a hnzilh, kan sual man cu rundam tu in a their hlo sak zo asi.\\nDaan tang ah cun tuan ding a cem thei dan lo. Cu ruangah Sabbath, ni sarih nak an ulh nak asi. Zaangfah nak cun theh zo tin a ti ih ruang ah kan zarh le ni pawl tla cu Bawipai an si thluh ih, kan colh hahdam ni an si thluh.\\nDaan cu minung ih tuah tul mi pawl asim. Zaangfah nak cun khrih ah Pathian ih theih cia mi pawl a sim. Daan cun tan nak asi (Gal 4:1-3); Zaangfah nak cu luat nak asi (Gal 5:1).\\nDaan tang ih um tu pawl hmuah hmuah cu saal ansi; Zaangfah nak ih cm tu hmuah cu fapa le fanu an si.\\nDaan in, duhdawt aw ati zaangfah nak cun Pathian in in duhdawt ati.\\nDaan in, tuan aw na nung ding; zaangfah nak un “nung aw la tuan aw”.\\nDaan in, a dil zaangfah nak cun a pe.\\nDaan in, “atha bik cu a hrem zaangfah nak cun famkim nak a pe.\\nDaan in, neih ding a fial zaangfah nak cun a nei ter.\\nDaan in, mi a ngaidam lo, zaamsfah nak cun a ngaidam.\\nDaan tang ah con fapa sual khawleng ah lungtong thawn a phomthat(Deut 21:18-20). Zaangfah nak cu fapa sual kha a kirsal tik ah a co hlang (Luk 15:21-24).\\nDaan tang ah cun tuukhal tu hrang a tuu athi. Zaangfah nak ah cun tuu khal cu kha atuu pawl hrangah athi.\\nMartin Luther in daan le zaangfah nak ih bang awk lo nak kha tha ten na then fel thiam tik ah Pathiam hnen ah lungawi thu sim aw tiah ati.\\n18. Kohhran Le uk nak\\nKohhran le Pathian uk nak (or) vanram a bang aw lo zia an theih tik ah mak an ti na sa ding. Khristian kan hnen ah uk nak le kohhran hi bang aw lo ti kan thei, asinan pomdan le nun pi nak ah a sual pi in kan rak hmang ih kan zirh aw theu.\\nA khan hleiruk ah tampi kohhran thawn pehpar aw in kan ngan zo ih tampi kan rel bet nawn lo ding, Kohhran ti mi cu Pathian lam in asi ih kohhran ih luu cu khrih asi. Zom tu pawl cu a thek (a hnge) kansi. Kohhran cu penticost ni ih sin a tan ih, rapture lawngah a net ding. Cu mi cun khrih ih mo pawl a sawhih, A uk nak le kumkhua a sunloih nak pawl phuang sak ding ah asi.\\nAsile Vanram ti mi cu ziang asi?\\nVanram ti mi cu Pathian uk mi ram asi. Vanram ti mi cafang cu Pathian uk nak ram ti mi a sim. Cu mi cu (Daniel 4:25-26) ah fiangten a sim cang 25 ah, a sangbik mi minung ih uk nak a sim. Cu hnu ah vanram uk nak thu asim. Vanram ti mi in Pathian uk nak a sim duh.\\nVanram uk nak thawn pehpar aw in hmuh dan pahnih a um. Pathian thil tih thei nak, huham thawn a uk nak hmuh sak tu le Piangthar tak tak khrih ah uk tu an si nak pawl tla an si.\\nBible sungah uk nak ti mi thawn peh par aw in phunnga kan hmu thei.\\nUk nak phuan hmai sa mi.\\nOT sungah profet pawl in an rak phuang hmai sa zo. Daniel in hi tin a phung cia “Pathian in auk nak a din ding ih, ziang vek mi cak khal in a siat ter thei lo ding (Dan 2:44) ti ah ati. Jesuh ih rat nak ding le kum khua ahmun mi athil tih thei nak pawl a sim cia(Dan 7:13-14; Fer 23:3-6).\\nVan cung uk nak a nai zo\\nUK tu ih kut ah uk nak aum, John Baptist, Jesuh hnak in, dung thlun tu pawl hnak in hlan ih sin van cung uk nak a nai zo ti in an Phung Cia (Mtt 3:2;4:17;10:7). Jesuh in …Khaw sia dawi thei nak huham cu Pathian hnen ih sin na ngah asi ah cun, Pathian uk nak cu nan hnen ah a thleng zo ti nak a si. Ti ah ati. Cun a sim leh mi cu… Pathian uk nak cu nan sungah a um (luk 17:21) tiah a sim. Hi mi uk nak ramthawn pehpar aw in N.T ah a lang tam bik asi.\\nUk nak kar lak\\nA Pathum nak uk nak cun a kar lak ih uk nak a sim. Israel mi pawl in a hnong hnuah, Siangpahrang cu auk nak van ah a kir sal. A uk hrang ih buai zet in lei tlun ah tan tu nei lo in a um dah, cu mi ruangah tahthim nak hmang in Matte 13 hmang in zirhter nak a neih nak asi.\\nA uk nak sunloih ter nak\\nA pali nak ah cun a uk nak sunloih ter hi a si. Cu mi cu lei thun ih kum 1000 a uk nak ding thu asi ih miliniam tit a in an ko. Sunloih ih a um ding ni (Mtt 16:28). Jesuh in a uk nak thawn pehpar aw in hi ti in a sim “ nisuah nak le nithak nak ih sin mi tampi an ra dingih vancung ram rawlei nak puai ah Abraham le Isak le Jacob thawn an totlang ding (Mtt 8:11).\\nA panga nak ih uk nak cu kumkhua ahmun mi uk nak asi cu mi cu (II Pet 1:11) ah hi tin “Jesuh khrih ih kumkhaw uk nak” kan hmu thei.\\nVancung uknak le Pathian uk nak\\nVancung uk nak ti mi cu Matte cabu lawgah kan hmu thei. Pathian ih uk nak thuthangtha cabu pali sungah kan hmu thei. Jesuh in “Mi lian cu van cung uk nak sung lut ding ah a har sa tiah a ti(Mtt 19:23). Mark 18:23 le luke 18:24 sung ah Cu vek thotho in Jesuh in asim. Pathian uk nak thawn peh aw in Matthew in a rel ruangah hi tin khai khin nak kan tuah hnik pei (Mtt 19:23 le 19:24). Van cung uk nak le Pathian uk nak bungcang pawl cu hi ti in hman asi:\\nKhaiKhin Matte 4:17 le Mark 1:15\\nKhaiKhin Matte 8:11 le Luke 13:29\\nKhai Khin Matte 10:7 le Luke 9:2\\nKhai Khin Matte 11:11 le Luke 7:28\\nKhai Khin Matte 13:11 le Mark 4:11\\nKhai Khin Matte 13:31 le Mark 4:30-31, Luke 13:18\\nKhai Khin Matte 13:33 le luke 13:20-21\\nMatte 19:14 Le Mark 10:14; Luke 18:16 khai khin awk nak\\nVanram uk nak cu lenglam thlir dan le sunglam ih thutak ti in kan simzo. A pahnih in a dik ih Pathian uk nak asi veve. Hi ti in kan tar lang thei: Dungthluntu Pawl cun sunglam ih thu tak thawn hi tin a kawh hmuh Pathian uk nak cu ei le in asi lo; Thlarau thianghlim pek mi ding nak daih nak le lungawi nak asi sawn” (Rm 14:17) ah ati. Hi titla in a tahthim. Pathian uk nak cu tong le Kam lawng asi lo ih huham ah asi sawn (ICor 4:20).\\nUk nak Le Kohhran\\nUk nak le kohhran in danglam awk nak tla hi ti in kan hmu thei: Khrih lei tlun ih a hna a tuan thok le ve ten a uk nak tla a thok cih; Kohhran cu Pentecost ni lawng ah a thok (Att 2). Cu mi uk nak cu lei par ah apeh hrih vivo hrih ding, lei lung pi a siat hlan sung hmuah; Kohhran khal a peh vivo hrih ding rap ture hlan lo; Jesuh voihnih rat sal tik ah hi mi khal a kir sal ding.\\nA KHAN IV\\nNI NE TA IH ATHLENG LAI DING PAWL\\n19.Jesuh Khrih Voi hnih rat sal nak\\nBible ah kan nop awk thei nak ding ah, Voikhat nak le voihnih nak Jesuh rat sal nak, an danglam awk nak kan thei fel ding a poi mawh na sa. Voikhat nak um Betlehem cawkuang sungih asuah nak ding thu a sim ih. Voihnih nak cun lei tlun ih a rat sal nak ding thu a sim. A voikhat nak cun a tuar nak pawl akhih hmuh, a voi hnih nak cun asun loih nak a sim (I Pet 1:11).\\nHi mi bungcang thawn pehpar awin khrih rat sal nak ding cu a tlangpi thu in kan hmun thei. Cui hnu bungcang ah cun avoi hnih nak a rat sal tik ah a cangding mi thil pawl kan hmu thei.\\nO.T ih profet pawl in khrih ratsal nak ding an phuang cia nan, an thei fiang thei lo. Pathian Messiah cu Minung asi nak le a sun loih nak thawn ara ding tiah ati. Tuar dingah, thi le hnai thawn a thi, asinan a ral pawl neh ding ah a rat nak asi. kum 2000 lenglo mi tampi in hi mi thu pawl hman thei fiang lo in khristian an rak tuan cu a poituk.\\nHi mi Khrih ratsal nak phunhnih cu baible sung ah kanhmu leuhleuh theu cu mi cu theifel dingah kan zuam asi le man a khung zet mi hlawk nak kan co ding a si. Tahthim nak mal lai kan zoh hnik pei.\\nSam 22:21, cun voikhat ratsal nak a rel ih. Cross parih a tum nak pawl akawh hmuh afate 22-21 ah hin dang lam nak aum cuih hmu cang hra pawl cun khrih ih neh nak le sunloih nak thawn a voihnih ratsal nak arel.\\nPhunhnih ih aratsal nak Isaiah 9:6-7 ah kan hmu thei ve:\\nv6kan hrangah naute a suak zo kanhrangah fapa pek asi zo: in uk tu asi ding. Amah cu Mangbangza rem ruattu, a cak mi Pathian kum khuaih pa daihnak sanpahrang; v7 kum khuaihpa, daih nak Pathian asi. Ding nak le thu hman thawn auk ding ih atu le kum khua in a uk ding asi cungnung bik Bawipa in hi hmuah a tuah ding.\\nBetlehem ih arat nak cu kan hrangah naute asuak zo, pek asi zo ti mi a sim duh nak asi. A dang bungcamg pawl cun a sonloih nak 41. A hmuh sak asi.\\nIsaiah 47:7 sung ih kan hmuhthei mi thil pahnih:\\nA thianghlim mi Isrel pawl run tu cun, mi luat na si kha siangpahsang pawl tla in an hmu ding an lo upat nak lang ter dingah an ding ding. Isrel Pathian in a hril zo ih a thukam pawl a kim ter ring ring ruangah a tlun ih ta bangtuk in a cang ngaingai ding asi.\\nPakhat nak cun uk tu bawi hnen ih saal rin um tha a sim ih a dang pawl cun khrih voi hnih ratsal nak a kawh hmuh.\\nIsaiah 52:14-15 Sim fel nak\\nv14 A hmuihmel a siat ih minung hman a bang lo tik ah mi tampi cu Mangbang in an um: v15 Mi phun tampi in an zo tik ah an mangabang ter. Siangpahsang tampi tla an khaw ruah har ih tihding zianghman an thei lo ding an zoh tik ah a hlan ih an theih dah lo mi an thei ding tiah ati.\\nCang 14 cun Cross par ih rundam tu kha a langter an hrem a vok ih an tuahsiat hnu ah cu minung hmelhman a pu nawn lo. Asinan cang 15kan zoh a sile khrih rat tik ah cun a son loih nak thawn mi a bang mang ter leh ding. Bawi hmuah lak ih Bawi, Siangpahrang lak ih siangpahrang a rat sal can cu zo so mangbang lo in an um ding.\\nBawi pai thlarau cu kan hnen ah a um ih cah nak in I khah ter.Bawipa in I hrilih farah hnen ah thu thang tha sim ding ah,thin lung kuai mi dam ter ding ah,Ral kaih mi pawl hnen ih luat nak thu than tu ding ah le thawng tla mi pawl hnen ih luat nak thu sim ding ah I thlah a si.Bawipa in a mi nung pawl a run suak ding ih an ral pawl a neh nak tik cu a ra thleng zo,ti ih thu than tu ding ah I thlah a si (Isaih 61:1-2 )Kan siar asi le a tang lam la vek in ka fiang tengteng ding asi:\\nNazareth ih synagogue ah Jesuh in hi tin a sim “Bawipai thlarau cu ka par ah a um,ziangah ti le mi farah hnen ih thu thang tha sim ding ah hriak culh in I hril zo.Sal tang mi pawl hnen ih luat nak thu sim ding ah le mit caw mi pawl khua an hmuh thei sal nak ding ah I thlah.Hrem mi pawl luat ter ding ah le Bawipa in a mi nung pawl a run nak ding tik cu a ra thleng zo,ti than ding ah I thlah a si”ti ih ngan nak hmun kha a siar” LK 4:18-19. Cu vek thotho in, hmuh sak nak pahnih cu “Bawipa in mi dang pawl cu a zoh ring ring hai ih an au nak khal a thei.Asinan mi tha lo pawl cu lei lung par ih sin an hmin rori hman hloral tiang in a phiat fai a si”Sam 34:15-16 sung ah kan hmu thei:\\nPeter in I peter 3:12 ah that lo nak a tuah tu cu a dodal a si ti ah ati. A dang thusuh nak pawl un milai nun can dan pawl a hmuhsak a dang pawl cun Khrih voihnih ratsal nak a sim fiang.\\nBethlehem cu Jesuh ih suah nak a si le ding ti in Micah in a sim cia”Bawi pa in “Maw Bethlehem Efrathah nang cu Judah peng ah khua fa te bik na si na in na sung ih Israel uk tu ka suah ter ding.Asem suah nak cu khua hlan lai,a liam zo mi can ih sin a rak thok zo a si”a ti (Mic 5:2).\\nNi nita bik ni ah khrih cu ziangvek asi ding ti cu micah in a sim cia”A mah a rat tik ah cun Bawi pai tha zang le Bawipa Pathian ih huham thawn a mi nung pawl a uk hai ding.Lei lung pump u luk ah mi hmuah hmuah in a mak sak zia cu an hmuh ding ruang ah a mai mi nung pawl cu him zet in an um ding’ Mic 5:4. Zechariah 9:9 in khrih voi hnih ratsal nak ding cu hitin asim cia V9, canghra nak cun krih voihnih rat sal nak le uk nak asim vet hung:V9,10\\nHi mi voihnih ratsal nak thawn peh aw in O.T le N.T kan hmun thei. Tah thim nak ah”Fapa von ding ih fa pa nah ring ding.A hmin ah Jesuh na sak ding.Mi mak sak a si ding ih cung nung bik Pathian ih Fapa tiah kawh a si ding.A mah cu Bawi pa Pathian in a pu David bang tuk in Siangphahrang ah a tuah ding ih,” Lk 1:31-32 kan lak hnik pei.\\nA hmai sabik cang kha cu Jesuh a suah tik ah a famkim zo (Mt 1:25) cang 32 le 33 cun a tu kan can le David to nak ah to ding ih khrih voi hrih ratsal nak thu a lang ter.\\nHi nah a thup aw mi bungcang hngat ding aum Lk 20:18:\\nLungltng par ih atla tu cu a siat suah aw ko ding; asinan a nem mi par ih a tla tu cu a siatsuah aw lo ding asi.\\nHmaisa ih caang cun lungto cu khrih a kawh hmuh. Mi nung pian keng in a suak ih mi pawl an thinlung an siat ter awk zia a lang ter. 4 hrek khat ah cun, Van ih sin lungto a ra alai a ti. Khrih a rat sal tik ah a thu angai lo tu pawl cu hnawm vek in a hlon ding.\\nNa ta bik ah khrih voihnih rat sal nak thu cu langsal tak in Heb 9:-26,28 ah kan hmu thei.\\n20. Jesuh Khrih ratsal tik ih a thleng ding mi pawl\\nHmai salam ahcun khrih voihnih raksal nak kar lak ih thil a tul mi pawl kan zoh zo. Cu mi cun thuanthu vek in 2000 lenglo hmun a lak zo. A pahnih nak ah cun profet pawl ih phuan cia mi akhi hmuh; cu mi cun a thleng lai ding mi hmai lam can a sawh ve. N.T ih tlangpi ih hman dan cafang kan zoh a si le “coming” ih sullam a presenee(or) a coming alongside ti asi ih a thlenglai ding mi thawn a peh aw mi asi.\\nMirang tong coming ti mi cu hi tin a hmang. Tahthiam nak ah galilee ih Mi pi pawl dam ter dingah ara. Galilee ih a thlen nak thu si sawn lo in, Galilee seh vel ih tikcu can a hman dan pawl a sim duh mi asi sawn.\\nKhrih rat sal nak a ruah rual in, a tik cu le can pawl tla kan ruah that zet a tul. Cu mi tik cu can thawn peh aw in pali lai kan hnu thei.\\n(1)A thok nak\\n(2)Feh pi dan\\n(3)Lang sar ter nak\\n(4)a thupi zia\\n1.Khrih voihnih a ratthok dan ding\\nKrih voihnih a rat thok nak cu rapture ti tla in anko, cu mi cu a mithiang pawl hrang ih rat nak asi. Rapture ti mi cu letin tong verb asi ih a san cu cv “ tlun lam ah dir so”. A si ih cu mi cu I Thess mang 4:17 ah a hmang. Van thli par ah a ra ding, Khrih ah a thi tu pawl an tho sal ding ih a nung lai mi zum tu pawl tih dunglam an si ding ih van ih pai hnen ah an tlung ding. Cu mi cu ziangtik lai can khalah a um thut thei mi asi.\\nAdam thawn an peh zom awk nak ruang ah mi hmuah hmuah thih nak an ton bang tuk in Krih thawn an peh zom awk nak thawng in mi hmuah hmuah nun nak ah thawh ter sal an si ve ding.Sikhalsehla a sang sang te in thawh ter sal an si ding;a hmai sa bik ah Krih; cule a rat sal tik ah a mai mi pawl an si ding”22,23.(ICor 15:22-23).\\n(I Thes 4:13-18) v13 U le nau tla, ruahsan nak zianghman nei lo ih riahsia ih a um mi pawl vek in nan um lo nak dingah, a thicia mi pawl ih thuhla ah thuhman nan theih ding hi kan duh a si.v14 Jesuh cu a thi ih a thosal ti kan zum; curuangah Jesuh zum in a thi mi cu a mah thawn hmunkhat ah Pathian in a tho ter ding ti kan zum.v15 a tu ih kan lo zirh mi hi kan Bawipai zirh mi a si; kan Bawipa a ratsal tikah kan nih a nung mi pawl hi a thicia mi pawl ih hlanah kan feh hmaisa lo ding.v16 Vacungmi lak ih a upa bik ih thupek nak authawng, Pathian ih tawtawrawt tum mi thawm a thang dingih Bawipa cu vacung ihsin a rung tum ding.Khrih a zum tu a thicia mi pawl an tho hmaisa ding; v17 Cule kannih a nunglai mi pawl cu vanah Bawipa tong ding in a tho hmaisa pawl thawn mero lak ah cawi so theh kan si ding.Cuticun Bawipa thawn kumkhua in kan um tlang ding.v18 Curuangah hi thu in pakhat le pakhat hnem aw uh.\\nU le nau tla, Bawipa Jesuh a rat sal nak ding le a mah thawn hmun khat ih kan tong awk khawn nak ding thuah kan lo sut asi (II Thess 2:1)\\n(Jas 5:7-8)v7 Cuti a si ruangah u le nau pawl, kan Bawipa a ra kirsal hlan tiang thisau ten um uh.Lo thlo pa khi ruat hnik uh! A lo in rawl sunglawi a suah hlan lo thinsau ten a hngak a si.Toh ruah le fur ruah rat ding khi thinsau in a hngak.v8 Cubang tuk in nan nih khal thinsau in um uh.Nan ruahsan nak cu khoh ter uh.Ziangah tile Bawippai rat nak ni a nai zo.\\nRapture hmuh sak tu bungcang dang pawl tla cu Jn 14:1-4; I cor 15:51-54 I Phil I3:20-21; I Thess 1:10: Heb 9:28; Rev 22:7, 20.\\n2.Khrih voihnih ratdan ding\\nA Pahnih nak khrih rat sal nak ah cunt oh kham par thuthen nak le sun tu rin cm pawl laksawng pek nak tla a tel cih ding asi.\\nI Thess 2:19\\n“ Daih nak in pet u Pathian a mah in famkkim zet in lo thianghlim ter she la, kan Bawi Jesuh Khrih a rat sal tik ah nan thlarau, nan thinlung le nan taksa, nan ziangzong za in mawh nak nei lo ah lo tuah hram she” I Thess 5:23; Rm 14:10-12; Icor 3:15; II Cor 5:10; II Tim 4:7-8 zoh bet ding.\\nA dang ah cun khrih rat dan ding ah cun tuu fa thit awk nak tla a tel. Ti cun khrih sunloih uk nak thawn a sunzom ding ti ah thuphuan in in sim.\\n(Rev 19:6-9) v6 Cuihhnu ah mibur pi ih aw bang tuk a hrual in hrual aw mi tisuar aw bang tuk, khua a ri durdo mi aw bang tuk ka thei.Cuih aw in, “ Pathian cu thangthat si ko seh!ziangah tile Bawipa cungnung bik kan Pathian cu siangpahrang a si.v7 Lungawi ai pung in um uh si! A maksak nak cu thangthat uh si! Ziangah tile tuufa nupi thit caan a ra thleng zo ih a fala khal thih awk nak puai hrangah timtuahcia in a um zi.v8 A hruk dingah patzai ih tah mi puanrang a tleuzet mi cu pek a si zo,” tiah an ti ka thei ( cuih patzai ih tah mi puanrang cu Pathian minung pawl ih thiltha tuah nak a si).v9 Vancungmi in, “hi mi hi ngan aw tuufa nupi thit nak puai ih sawmmi pawl cu milungawi an si.Hi thi hi Pathian thudik a si,” tiah a ti.\\nCu pawl cu van ih cang ding mi an si ih, lei lung cu kum sarih harnak thawn aum ding, Cu mi cu a mal bik kum sarih a si ding (Dan 9:27; Mtt 24:4-28; Rev 6-9). Neta lam ah cun nat nak tha lo le, tuk sum za thil a cang ding (Mtt 24:15-31).\\n3.Khrih voihnih rat sal nak hmuh ter nak\\nPathum nak cu khrih ih sun loih nak, huham le Bawi hmuah lak in Bawi bik siangpahrang lak ih siangpahrang din hmun thawn a rat ding dan a hmuhsak. Mi kip in khrih voi hnih rat sal nak cu uk tu si ding ah asi ti an thei theh ding. Curuangah Khrih voihnih rat sal nak hmuh sak ti in an ko.\\nOlip tlangpar ah a um tin ruat seh la, dungthlan tu pawl cu bulpak ten a hnen ah an feh, an ti mi cu Mtt 24:3 “ JEsuh cu tlangpar ah a to lai ah a dungthlun tu pawl zohman ih theih lo in a hnen ah an ra ih, “ in sim hnik: ziang tik ah so in sim mi bang tuk cun a si ding.Na ratsal nak caan le tuisan a cemnak can a nai zo ti theihthiam nak ah ziang vek hminsin nak so a thleng,” tiah an sut.\\nMtt24:27” Ziangah tile mifapa cu nisuah nak ihsin nitlak nak tiang hmakhat ih a tleu ter tu nimthla a kau vek in a ra ding asi”.\\nMtt 24:37” Noah sanlai ih thil a cang mi vek in mifapa rat nak can ah cun a cang ve ding”.\\nMtt 24:39” Cu ti ih tilik in a fen hlo theh hlan tiang ziang a cang ding ti zohman in an thei lo.Cuvek thiamthiam in mi fapa a rat tik khal ah a si ding”.\\nI Thess 3:13”Cu tic un a mah in nan thazaang a khoh ter dingih kan Bawipa Jesuh a mithiang pawl thawn a rat sal tik ah kan Pathian hmai ah mifamkim le mi thianghlim nan si ding”.\\nII Thess 2:8” Pathian a hnong tule kan Bawipa Jesuh ih thuthangtha a cohlang duh lo tu pawl cu meisa hual hliau thawn a hrem hngai ding”.\\nII Pet 1:16)” Kan Bawipa Jesuh Khrih cu huham thawn a rat nak ding thu kan lo theih ter tikah phuahcop mi thuanthu ring in kan lo sim mi a si lo.A sunglai maksak zia cu kan mit rori in kan hmuhdah mi a si.\\nPathum nak kan ngan mi thawn peh aw in bungcang dang pawl tla cu Zech 14:4; Mala 4:1-3; Att 1:11; II Thess 1:7-9; Jude 14:Rev 1:7; 19;11-16.\\n4.Khrih voihnih ratsal nak thu pi zia\\nHi mi cu khrih kum thawngthat uk nak thawn a peh aw mi asi. II Pet 3:4,7-13 ah fiang ten kan hmu thei;a tel ding.\\nV7 Asinan a tu ih a um mi van le leilung hi meisa ih siatsuah dingah Pathian ih thu pek nak thotho in\\nZuah hrih mi an si Pathian ahmuh suam tu pawl thuthen an si ni le siat ral nak an ton ni herangah zuah mi an si.v8 Ka duhdawt tla thu pakhat ci hngil;h hlah uh; Bawipai zohdan ah cun nikhat le kum thawngkhat a dang aw lo; a mai hmai ah cun an bang aw a si.v9 Bawipa cu a thukam mi kim ter dingah a khulh a fung a si tiah mihrek in ruat hman hai sehla a khulh a fung mi a si lo nanpar ah thinsau nak a neih ruangah a si sawn; ziangah tile pakhat te hman siat ral nak tong lo te in mi hmuahhmuah an sual nak ihsin a kirsal thei nak ding a duh ruangah a si.v10 Sikhalsehla Bawipai ni cu rin lo pi ah fihfir bang in a ra ding. Cuih ni ah van pawl cu huk celcvel in an hloral ding ih van ih a um mi ni le arsi le tlapi pawl an kaang ding ih an siat ral theh ding.Cule leilung cu a par ih a um mi thil hmuahhmuah thawn a hloral ding a si.v11 Hibang tuk in ziang hmuahhmuah a siat theh ding ruangah nannunak cu a thianghlim mi siseh la Pathian hnen ah pek ding a si.v12 Pathian ni, van pawl an kaang ih siatsuah theh an si ni le van ih a um mi hmuahhmuah meisa ling in a thi ter theh ding ni cu ra thleng zaang hram seh tiah Pathian ni nan hnak rero lai ah hin na pi in zuam uh.v13 Sikhalsehla kan nih cu Pathian ih in kam mi vanthar pawol le leithar, dingnak a um nak hmuh kan hngak a si.\\nMi tha lo le mi puarthau pawl, hrangah khrih voihnih ratsal nak ruangah ziang mi thil a cang ve ding. Khrih ih uk nak ah an tel ve pei maw? An si lo ding. Cawh kuat le Pathian ih thin heng thu then nak an tong ding. Asinan sual nak cu an tuah deuh deuhih an mah le an mah zo an si ti tla an thei aw lo.\\nPeter in hi tin a sim Jesuh kum 1000 a uk hnu ah cun hmel sia tak in siat suah an si ding ati.\\n21. Bawipai ni Khrih ni, Pathian ni\\nBible sung ih a thupi zet mi pawl kan zir le zingzawi nak ah kan than so a tul na sa. Hmai lam can thu pawl ka zingzawi tik ah Bawipai ni, Khrih ni le Pathian ni kan tih theu mi pawl kha thlei dang ten, an bangawk lo nak pawl kha kan theu theihthiam ding a thupi zet asi.\\nHi mi in nazi 24 ni khat kan tih theu mi a rel duh mi asi lo, asinan tik cu le can then dan mi thawn a peh aw sawn.\\nO.T sungah cun Bawipai ni tiah thuthen can ahhman asi theu(Isa 2:12; Joel 2:1-2). Ral pawl ih Israel pawl Pathian in thu a then tik ah hman asi theu (Zefaniah 3:8-12; Joel 3:14-16 Obad 15-16; Zech 12:8-9). A mi nung pawl mi lem an bia ih, an tluk tik khal ah hman a si theu (Joel 1:15-20; Amo 5:18;Zeph 1:7-18). Bawipai ni tih mi cun ral pawl thuthen nak le sual thu then nak Pathian hrang ih neh nak ni a si tik ah hman asi (Joel 2:31-32).\\nN.T ih Bawipai ni tih mi cun a tlun lam vek thotho asi Att 1:7;I Thess 5:1). Cu mi cu Rapture hnu lawngah a thok ding.\\n1.Kum sarih harsat nak cu, Jocab’s buai ni ti tla in kawh asi theu (Dan9:27, Mt 24:4-28; I thess 5:1-11; 2Thess 2:2; Rev 6:1-19:16). Hi mi hi Bawi Pai ni hmai sa bik asi. Mi phun hmuahhmuah thu then nak le kum sarih harsat nak le lei har sat nak pawl thawn a peh aw.\\n2.Mithiang pawl thawn khrih rat sal nak (Mat 4:1-3; II Thess 1:7-9). Kum Sarih har nak a net tik ah krih cu a vancung mi pawl thawn ara sal ding “Pathian a hnong tu le thuthangtha a cohlang duh lo tu pawl cu Meisa hliau thawn a hrem hai ding (II Thess 1:8)”.\\n3.Khrih ih kum 1000 uk nak. Hi mi hi Bawi pai ni ah a tel cih (Joel 3:18, 14; Zech 14:8-9. Cu mi cu Pathian a do tu pawl thuthen nak can asi ding (Isa 63:17-25). Thir kiang hrol thawn uk nak can asi ding (Rev 19:18).\\n4.Netabik, Meisa thawn van le lei siat suah nak ni asi (II Per 3:7,10). Kum 1000 uk nak ih a net ah cun lei le van sung ih um mi pawl tla cu an siat theh ding Bawipai ni ah.\\nKhrih ih ni\\nBawipai ni ti mi cun Pathian fapa ziangsiar lo tu pawl thuthen nak asi ih, Khrih ni ti mi cun khrih a zum tu pawl, kohhran member, sung ter mi pawl thla suah pek nak a si. Bawipa Jesuh ni thawn a bang aw ti ni ah phunhnih in kan hmu thei.\\n1.Mi thiang hlim pawl thianglawrh nak (ICor) 5:5;phil 1:6,10). Khrih ah a thi tu pawl an thosal ding. A nunghrih mi zum tu pawl cu tih danglam an si ding. Thlipar ah hip soh an si ding ih khrih thawn van ih a pai in ah an feh ding.\\n2.Pathian fapa thuthen nak (I Cor 1:8; II Cor 1:14; Phil 2:16). Zum tu pawl cu “ Bema” ah an ding ding ih laksawng pek nak a um ding. An rundam nak hrang ah thusuh nak a um nawn lo ziang, asinan an tuan man asi ding. Khrih ih nem hngeh mi pawl cun laksawng an ngah thluh ding(I Cor 3:15) Siar teng teng aw khrih ni ti tla cu (2 Thess2:2 ah kan hmu thei, Paul in Thesslonian pawl fiang zet in a sim.\\nHarsat nak, tuan nak pawl lak ihsin luat mi an si ruangah Thesslonian pawl hrang ah an khrih ih ni ti mi cu phan ding a um lo.\\nPathian ni cu, Bawipai ni le khrih ni ti mi thawn ni ti mi thawn kan hnok loding a thu pi na sa. Pathian ni ti mi cu Pathian ih ni netabik hrang sonloih neh nak asi ih cu micu satan khur sung ih hlon kumkhua asi hnu ah a si ding ih lei le van cu meisa thawn siatsuah asi hnu ah a si ding (II Pet 3:12).\\n22.A Lethnih ih thlarau thawn khat\\nProfet pawl ih sim mi pawl kan zingzawi tik ah kan thei a tul zet mi cu profet pawl in tumtah mi, rel duh mi tampi an nei ti kha a si. Ziang tik ih a famkim mi le famkim leh ding mi so asi ti kha kan theih thiam a tul.\\nThlarau burh nak\\nThlarau thianghlim thawn borh aw ti mi thawn pehpar aw in Joel in hi tin a sim cia: “ Leh hnuah cun mi hmuahhmuah par ah ka tlarau ka burh ding, nan fapa le nan fa nu pawl in ka thu an than ding.Nan patar pawl in mang an man ding, nan mino pawl in lang nak an hmu ding. Cutik ah bawipai hmin a ko tu hmuahhmuah cu run nak an ngah ding.(Joel 2:28 32a).\\nPeter in Penticost ni ah hi tin a sim …Profet Joel ih phuan cia vek in” ati (Acts 2:14-21), asinan famkim ten a hmu thei ve lo.\\nThlarau cu taksa ruang par ah burhthluh ti nak asi lo, asinanJew mi 3000 hnen lawngah burh asi. Van ah mangbang nak a um loni khal a thim lo, thlapi khal thisen a khat cuanglo.\\nTi can cu Joel ih phuancia mi kha penticost ni ah a famkim hrih lo ti nak asi. Jesuh khrih voihnih ratsal tik lawngah a famkim leh ding. Arat sal nak ding ih phenthlam pawl cu kum 1000 uk nak ih a mi le pawl par ah akim leh ding.\\nHrin nak Maksak\\nCu mi cu phun dang againgai in “Virgin” tiah ah kan hmu thei: “ A tuah Bawipa a mah rori in khi hmuh nak a lo pe ding nunau no pakhat fa a von ih fapa a hring ding ih a hmin ah Imanuel tiah an sak ding Isa 7:14. Pathian kan hnenah aum ti mi in neh nak thawn kan um ti nak asi. Naute cu a hungthang ih asia le tha thleidan athiam tik ah arawl ei mi cu Cawhnawi le khuai ti zu a si ding v15.\\nAsinan Jesuh hrin(suah) nak thawn peh aw in a famkim zo thu pawl cu a tanglam ta vek in kan hmu thei.\\nMt 1:22-23, v22 Bawipa in profet hnen in v23 Fala him pakhat in fa a von ding ih fapa a hring ding a hmin ah Imanuel tiah an ko ding, ti ih a rak sim cia mi a kim nak dingah hi bang tuk in thil a hung cang a si.( Imanuel ti mi cu “ Pathian kan hnen ah a um”, ti nak a si).\\nHebru tong (almah) cu Isaiah in a let hrih famkim nak ti in a hmang. Cu mi cu fala him naute a rel duh. Asinan Greek tong Parthenos ti mi ih sullam vethung cun “Virgin” ti lawng ih hman asi.\\nNeh nak pum hlum\\nPathum nak thahthim nak cu saam 118:26a ah kan hmu thei: Bawi pai hmin in ara tu cu Bawipa in thla suah hramseh. Zarh pi ni zingkhat cu, Jesuh Jerusalem ah a feh lai ah mipi pawl in hi tin an au, .. David fapa cu thang that uh! Bawipai hmin in a rat u cu Bawipa in thla suah hram seh”. (Mtt 21:9).\\nAsinan profet pawl ih phuan mi pawl cu a cem hrih ti cu kan thei, nine ta hrang Jerusalem tlun ah har nak a thleng leh ding. Jesuh in hi tin a ti. “ Ka losim cia Bawi pai hmin ih rat u cu Pathian in thla suah hram seh” (Mtt 23:39).\\nNi netabik Jesuh ratsal nak niah, Messiah cu Bawi asi ti ih a co sangtu pawl hnen ah a famkim bik leh ding.\\nJerusalem siat nak\\nHi mi thawn pehpar aw in a kim dan phunhnih in kan hmu thei. Jesuh khal in a sim cia (Luk 21:20-24). Cu mi cuAD 70 ah a kim zo. Thuphuam 11:2 lam khal ah fiangzet in kan hmu thei(Rev 11:2).\\nKhrih do kalh\\nSaam 2:1-2 cu Att 4:25-26 ah sim sal asi: “ Nan thlarau thiang hlim hmang in na sal pa kan pu David sung ih thu na sim ih; “ ziangah so Gentel mi pawl hi an ai a thok, ziangah so milai hin a thahnem lo mi mi phiar nak an tuah.Bawipa le Messiah dodal ding ah leilung siangpahrang pawl an tim an tuah ih uk tu bawipawl thawn hmunkhat ah an tong khawm aw”tin na rak ti.\\nAtt 4:27 cu Khrih ih thih nak thu pawl a hmuh sawn: “ Ziangah tile Herod le Pontius Pilat in Messiah ih na hril mi na salpa thianghlim Jesuh dodal ding ah hi khawpi sungah hin Gentel mi pawl le Isrel mi pawl thawn an tong khawm aw ngaingai”.\\nIsarel pawl komkhawm sal nak\\nHi mi thuthawn pehpar aw in (Isa 43:5-7; Jer 16:14-15i Ezek 36:8-11i37:21) ah kan hmu thei. Ezra le Nehemiah tei sim cua vek in Babilon saal in an kir sal tik ah a kim asi. Asinan a thu hrampi cun hmailam ih a thleng lai ding mi a sawh. Pathian in a mi Isrel pawl cu ahruai Kir sal leh ding(Mtt 24:31; Deut 30:34; Ezek 36:24-32;37:11-14).\\nBible sungah thu then dan dangdang aum titla hmai sa bik ah thei a tha, an danglam awk nak te te kha kan thlir ding ih mipi, can le hmun le ram, thil dang a tel mi pawl, theu then nak a san le aresult pawl ka zoh fiang a tul. Mi tam sawn cu thu then nak kan tih le ve ten tohkham rang thu then nak kha kan puh thluh theu. Cu ruangah ralring zet ih kanzingzawi nak in an danglam awk nak in hmuh ding asi.\\nAtlangpi thu in, hi mi thu then nak ah danglam nak a um lo kan ti men thei, asinan zumtu le zum lo tu pawl in Pathian hmai ah ziangtin an ding ding ti kha ruat seh la a fiang vor vor mei.\\nCuruangah a thupi zet mi thu then nak pa 7 cu bible vek in kan hmu thei asi.\\nSual thuthen nak\\nSual thu cu Calvary ah Pathian in in then sak. Lei lung pi sual nak hrang ah Cross per ah rundamtu athi: “ Mi pakhat cu mi hmuahhmuah ai ah a thi ih cuih a thi nak sungah cun zozo khal kan tel ih kan tawm ve a si, ti kan thei ngah hnu ah cunKhrih ih duhdawt nak cun in uk a si.Khrih cu miza te hrang a thi ruangah zozo khal mai bul hrang lawng ah nung ding an sin awn lo; an ai ah a thi ih a nung sal mi pa hrangah nung ding an si sawn” (II Cor 5:14-15).\\n“ Cule Khrih a mah ruangah kan sualnak cu in ngaithiam a si ih kan mai sual nak lawng si lo in mi hmuahhmuah ih sualnak khal ngaithiam an si”(I Jn 2:2).\\nSual man cawkuan ai ah hmual nei zet in Jesuh Khrih a thi. A thlet mi thisen sunglawi in Pathian hmai ah sual athian ter. Cu mi cun Pathian thin hen nak ih sin in luat ter thei. A run nak cunsual ih huham thu neih nak pawl a net ter.\\nA mah lawng te cross par ih a thih nak in rundam in siter hngal lo. A tuah sak cun lei tlun ih sual nak pawl a khuh thluh thei nan, sual a sir tu le Jesuh a mah a hngat tu pawl hrang lawng ah hlawk nak a um.\\nMi pakhat in khrih au arundumtu le Bawi ah a pom le veten, a nih cu sual man cawh kuan nak ih sin kumkhua in a luat asi. Sual thuthen nak a tong nawn lo ding. A zum nak thawng in luat ter asi lan ta asi.\\nZumtu Mah le mah thuthen nak\\nMi pakhat cu rundam asi le ve ten, a ni tin nun nak ah a mah le amah thu a then awk ring ring a tul. Sim duh mi cu sual a tuah pang tik ah sir awding le sual tan ding in asi. Pawl in hi tin a sim I Corin 11:27-32 hi rak siar tha aw.\\nSual ka tuah asi ti kan thei awk le ve ten thu then aw loh li in sir aw ding kan si. Cu mi cu kan nun ah kan neih ring eing ring ding mi asi. Hebrew 12:3-15 kha rak siar aw.\\nPaul in hi ti in a ti aw a nun ih sual kha a then aw lo ah cun, zum tui hna tuan nak ah ka tling lo ti ah ati.\\n“ Zuam nak hmun ah tel cio uh tiah midang ka sawm rero hnu ah keimah riangri hno mi ka si pang ding, tip hang ah ka taksa cu ka hrem ih fel ten ka kilkhawi” (I Cor 9:27).\\nKhrih tohkham par ih thuthen nak\\nSual do ding ah le, cawh kuan pe ding in a silo. Tuan man laksawng pe ding ah asi sawn.\\nHi mi khrih thuthen nak hmai ah zumtu hmuahhmuah an tel ding (Bema) titla in an ko. “…Kan zanten Pathian hmai ah kanding ding ih A mah in kan thu in then ding asi (Rm 14:10c).\\nMi thianghlim pawl an can thawh sal hnu ih kum khua a hmun mi thu thawn a peh aw mi asi. Sun loih nak tak sa ih an cu hnu ah asi ding.\\n“ Ziangah tile thuthen dingah kan za ten Khrih hmaiah kan ding leh ding. Zozo khal a tha siseh a sia siseh a nunsung a taksa ih a tuah mi vek cekci in a ngah ding” (2Cor 5:10)\\n. Hrekkhat cu lek sawng pek an si ding ih, hrekkhat cu tuar nak thawn an can ding: (13,14,15)\\n“ Cun an hna tuan mi fingfing kha ziangbang tuk an si ti cu Khrih ni ah a lang leh ding.Ziangah tile cuih ni ih an hna tuan mi cu meisa in a lang ter ding; ziangbang tuk hna tuan so a si ti kha meisa in a hniksak ding ih a fiang ter ding.Inn hram phun mi par ih innsak mi kha meisa in a siat suah thei lo a si ah cun a sat u in laksawng a ngah ding.Sikhalseh la a kang theh a si ah cun a sung ding; asinan meisa sungih sin a luat mi vek in a nunnak cu hum a si ding”(I Cor 3:13-15a).\\nThiang a lawr hnu ah Isrel le zum lo tu pawl cu kum 7 harsat nak ah an lut ding, tuar nak mak sak tak an tuar ding. Cu mi cu Jeremiah “in hi tin a ti” the time of Trauble” (Jer 30:7).\\nA tu tiang ih a cang dah hrih lo mi tih nung za harsat nak a si ih, tui hnui khal ah a thleng nawn lo ding (Mtt 24:21).\\nCu mi anet nak ah Messiah a lang aw ding, cu nah ami pawl a ko hai ding (Ezk 20:33-44).\\nCu nah cu Anti-Christ biak ter asi ding ih, Jesuh in hi ti in asim cia cu mi tik cu ah mi phun pi cu a tlak siat deuh deuh ding ih a luar deuhdeuh ding ati.\\n“ Kapa ih thuneih nak thawn ka ran an in sang duh lo; a sinan mipa khat a mai thu neinak in a ra ih a mah sawn cu nan rak pom”(Jn 5:43).\\nMalakhi in ziang vek sual nak an tuah ding ti asim cia (Mal 2:1-3:5). Messiah a co, pom lo tu cu siat suah an si ding ih a pom tu le a co hlang tu pawl cu kum 1000 UK nak sungah an lut ve ding asi:\\n“ Cule Isrel mi hmuahhmuah runmi an si nak ding cu hi tin a si ding.Ca thianghlim in, “ Zion ih sin runtu a ra ding ih Jakop tesin fa pawl ih that lo nak hmuahhmuah cu a hlon hlo theh ding.An sual nak ka lak sak tiah cun an mah thawn hi thukam nak hi ka tuah ding,” a ti bang tuk in a si ding(Rm 11:26-27).\\nMiphun pi thu then nak\\nHi mi cun Gentel mi pawl a sawh deuh bik (Mtt 25:31-46). Jesuh Voihnih ratsal nak ih a thu then nak a sim duh mi asi.\\nMi fapa cu Siangpahrang aw vancungmi pawl thawn a ra ding ih a tohkham parah ato ding.(V31)\\nJoel 3:2 khal in hi mi thuthawn pehpar aw in nase tak in a sim ve. Kum sarih harsat nak ih khrih ah rin a um tu pawl cu tuu tiah kawh an si (Mtt:25)\\nA tuu pawl in vanram cu ro vek in an co ding …timtuah sak cu a an si(V34) Mee (kel) miphan pawl cu camsiat an si ding ih dawi hlo an si ding (V41).\\nCu pawl cu kamkhaw hremhmun ah an feh ding ih, mi fel pawl cu kumkhaw nunnak ah an fehding (v46).\\nMi hrek khat cun run mi mi phun le run lo mi ti ah an buai nasa theu ih theih thiam a har an ti theu. Thu hersa ih ret ding asi lo Pathian cun mi phun zawng in le bulpak khal in a sim. Atul ah cun a mi phun pi cu a run suak hai ko nan, A thu an awih lo ah cun a hrem hai a si Sodom le komawrah cu zohthim ding thabik a si Noah ih ti lik thawn.\\nVancungmi thuthen nak\\nBaible in tin fiang zet in in sim:” Vancung mi a sual mi pawl cu Pathian in zuah lo in hell sungah a hlonthlak ih cutawk kjhawthim sungah cun temtawn in an um ih thuthen nak ni hngak in an u”II Pit 2:4; “ An thu neih thei nak sungah um duh lo in an um nak hmun a tlansan tu vancungmi pawl kha cing ringring uh.An nih cu leilung khawthim sungah kumkhua in thir cikcin in khih an si ih a mak sak thuthen nak ni ah Pathian in a siatsuah leh hai ding ”Jude 6.\\nVan cungmi a um ti cu thaten kan thei. Ziang tik ah cu pawl cu thuthen sak an si pei?\\nA uk nak hi leithun ah,Messiah in thu nei nak hmuah, thu nei tu pawl le a ral pawl hmuah cu a keetang ah a ret ding (I cor 15:24-25) Van ah cun uarh duh nak, hngal nak, le thu neih duh nak thawn kai a theih lo ti cu kan thei fiang tuk.(Pet 2:)\\nZum tu pawl cu A mah thawn uk tu an si ve ding ih van cangmi pawl thu then tu ding an si Paul in hi ti in a sim“vancung mi pawl hman an thu kam then leh ding ti nan thei lo maw si”( I cor 6:3)\\nSetan cu kum 1000 uk nak a net nak le toh kham var thu then nak kar lak ah a thu then asi ding (Rev 20:10 “ Cule an nih a bum tu khawvang cu sahrang le profet deu a hlon nak, tilit in a li mi meisa pi le kat meisa sungah an hlon. Cutawk ah a sun a zan in hrem ringring an si ding”.\\nA sual mi vancung mi pawl in setan cu an hruai lu a si ti an thei ih Pathian do tu an si ruangah a hleu zet mi mei a sungah hlon an si ding (Isa 14:12-17;Ezk 28:12-9).\\nTohkham Var thu then nak\\nJohn in “A mak sak zet mi tohkham raung le a par ih a to tu ka hmu. Bawi tohkham par ih a to tu cu van le leilung in an tlun sun ih hmuh an si nawn lo”. (Jn 3:18b)\\nFapa ih thu a el tu cun nunnak a eni lo ding ih Pathian ih hrem nak a par ah a um ding”(Jn 3:36b).\\nThih nak le nun nak cabu cu on asi zo; “ Cauk pawl an kau; cuihhnu ah nunnak cauk ti mi cauk dang an kau lala.Mithi pawl cu cuih cauk sungih an hna tuan mi an rak khumcia vek in an thu then a si”(Rev 20:12b).\\nAn feh nak ding cu nemhnget a si sz ih, an hmin cu nun nak ca bu sungah ngan asi lo, rel duh mi cu ziangtik hmanah an siraw lo ih khrih cu an rundam tu ah an zum lo. Van ah lak sawng pek nak a um bang tuk in, hell ah cun hrem nak lak sawng pek in an um ve ding.\\nAn tuah mi vek in hell ram ah pek ve an si ding. A tha lo taktak ih a nung tu pawl inn hnen a hmuh suam tu pawl le zum tu a dodal tu le khrih a zum lo tu pawl an si ding.\\nTaksa pum cu a thi mi a hmuh sak, an thlarau le thinlung cu huat nak asi ruangah a hlio zet mi mei sungah hlon an si ding.\\nThih nak le mithi khua cu ti li vek a si mi mei sa sung ah thlak asi. Cu mi cu Voihnih thih nak asi(Rev 20:14).\\nTohkham raang thu then nak hmai ah zum tu pawl an tel ve lo ding.Pathin pek mi zaanfah nak ziangsiar lo tu le nun nak cabu sung ih hmin a tel lo tu pawl hrang asi.\\n24. Mi thi khua le hell (Hade of Hell)\\nMithi khua le hell hi an bangaw lo. N.T ih tonghram pi ah an bang aw lo ih an sullam khal a bang aw lo. Hade ti mi cu a laang te temporary lawng asi ih hell ti mi cu kum khua in a hmun. Hades ti mi cu mithikhua ti in O.T ah kanhmu thei, hell ti mi cu (Gehenna) a hlio zet mi mei ti nak asi. Hades cu thawng inn pi vek asi. Hell cu a net nak mi thithlan vek asi.\\nMithi khua (Hades)\\nHmai sa in Mithikhua ti mi hi kan ruat tlang hnik pei. Voikhat hnih cu tuar nak hmun a sawh ih thlan khal a sawh ve theu ih taksa pumthlarau aum nawn lo mi kha a rel ve. Luk 16:19-31 ah fiang ten kan hmu thei. Zum lo tu milian pa ih ruak cu thlan ah asi ih a thlarau cu mithi khua ah asi ih ti cun tlun lam cu a hung so, ruah nak a nei ih cross le vanram (Paradise) khal cu a hmu. Ti hal le har in nat nak a tuar. Hell ih sin a u nau panza pawl a vei, a thlen nak hmun ih thleng ve lo ding ah. (Hades) ti mi mithi khua cun har sat tuar nak hmun a khih hmuh asi. Cu nah ih tlang sal a theih nawk lo.\\nDungthluntu 2:27 hi siar aw. Cun Piter in saam 16:10 cu khrih ih thawh sal nak lam hoi in a sim.\\nMi thi khua ah cun feh ter siang lo ding ih, Na duhdawt mi cu khur thuk pi sungah na tan ta lo ding.\\n(Hades) ti mi mithi khua cu hmun asi thei loding ziangah ti le Jesuh a thih tik ah a thlarau cu (paradise) ah a cawl. Pathian um nak vanram thawn a bang aw. Asina nan thlarau a um lo mi tak sa ruak a rel duh. A thlarau cu nah ih tang ding a duh lo. Piter in ral tha tak in a thlarau cu mi thi khua ah a tang lo (Acts2:31) ti ah ati. Ni thum nak ah a taksa le a thla rau cu an kom aw sal.\\nHi mi thu thawn pehpar aw in Revelation 20:13-14 ah fiangten kan hmu thei. (13:14).\\nMitha lo pawl ih netabik thih hnu ih feh nak asi. Jesuh khrih cu thu then tu le thih nak le mithi khua tawh fung kai tu asi (Rev 1:18). Thih nak ti mi cun a ruangpum a khih hmuh ih(Hades) ti mi cun an thlarau a khih hmuh (or) zum lo tu pawl tohkham raang thu then nak hmai ih an thlarau le taksa komawk nak kha arel duh asi ih cu mi cu Mei pi sungah hlon ding in a si.\\nMithikhua ti mi thawn pehpar aw in bible bungcang dang tla hi tin kan hmu bet thei(ICor 15:55).\\nMaw thih nak khui ah so na neh nak, Maw mithikhua khui ah so na tur cu?\\nHi mi hi Khrih ratsal tik ah zum tu pawl ih hla asi ding. Thlan ih sin an tho ding ih thihnak in a hnai hnok thei nawn lo ding. Mi thi khua cun an thla rua mal te sung lawng a umpi asi.\\nThuphuan 6:8 ih rang sen cun thih nak a kawh hmuh, ih mithi khua in thlun cih. A dang bungcang ah cun siatsuah nak huham le thil tha lo tuah thei nak huham cu thih nak le mithi khua ah pek an si, kan hmu thei.\\nVoihrnh khat mithikhua (tlades) ti mi cu leiba ti vek in hman can a um. (Mtt 11:23;Lk 10:15) Kha siar aw la na fiang vor vo mei ding.\\nMatthew 16:18 khal in asim ve. Jesuh in hi lung par ah ka kohhran ka din ding, thih nak hman in a neh dah lo ding ti ah ati.\\nN.T sung ih hell ti in voi 12 a lang mi sung ih sin voihlei khat nak kha cu Jesuh rori ih sim mi a si ih, Pa khat te kha cu a naupa James ih sim mi asi.\\nHi mi hmun cu ziangtin kan thei fiang? Hell cu satan hrang ih tuah mi asi(Mtt 25:4). Pathian in hell thleng dingah a hril lo, an mah ten Pathian duh nak el in an hril mi asi. Hell cu tah le hacang rial nak asi(Mtt 8:12-22:13;24:51:25:30;Lk 13:28). Mei a hmit dah lo ih na sa tak in tuar nak hmun asi (Mk 9:46) cu mi cu kum khua in a hmun (Rev 4:11).\\nJesuh in, taksa pumkim ih hell thlen ding hnak cun, pum kim lo ih Vanram thlen kha a tha sawn tiah a ti(Mtt 5:29-30;18:9; Mk 9:43,45:47). Zum tu cun taksa pum a siatsuah thei tu kha a tih ding asi lo, a thlarau a siatsuah thei tu kha a tih ding asi sawn (Mt 10:28; Lk 125:5).\\nA unau miaa ati tu kha hell ah thlak asi ding(Mtt 5:22). Satan cun that lo nak lawng lawng a hring (Jas 3:6). Farasi pawl ih sual nak cun hell tlak ding ah a famkin ter (Mtt 23:15,33).\\nGreek “tong tartaros” cu Peter in hell tiah a let II pet 2:4, a tla mi van cung mi pawl le thin hrang ih a nung tu pawl hrang asi.\\nRoman Catholic pawl cun “purgalory” cu Pathian Zaangfahnak sungih athi tu pawl thih hnu vanram kai thei ding ih hnik sak nak, hrem nak hmun asi tiah an ti.A sinan bible sungah cu ti vek kanhmu dah lo ih rumdam nak hrangah hman mi khal asi ve lo Rumdam nak cu Khrih ah a zangfah nak zum nak thawng in a sisawn.\\n1. Hell ti mi le (Hades) mithi khua timi hi an let tik ah a sual zawng ih let mi bible a um hnuaihni. King James versiom cun Hades kha hell ti ah a let,(I Cor 15:55tel lo in). thlan ti ih let ding mi asi (Hades) hi Greek ih sin ra mi asi ih”enseen ”hmuh thei lo mi ram ti nak asi. Hell ti mi Hebrew”Gehennk ”ih sin thleng mi –kumkhaw hrem nak hmun, mei a hmit dah lo mi hmun ti nak asi\\n3. I cor 12:2 tahthim v.4\\n4. Mtt 9:1\\n5. Latin tong an “Tartarus”amsi.\\n25. Bible thuthup\\nN .T cu Pathian thuthup deuh hlir a si. Kan thei sual dinghi phan a um nasa. Cumi thuthup pawl cu a tawizawng in kan rak zoh tlang hnik pei.\\nTheihfian ter nak\\nThuthup timi cu, tu hlan ih hmuh sak dah lo mi thudik asi, minung thluak in a ban lo,cu mi cu Pathian a tu minung pawl hnenah a hmuh ter, athei ter rero.\\nVamram thuthup Matthaw 13:3-80\\nMtte 13:11 sungah “vanram thuthup”kan hmu thei. Tahthim nak pa sarih thawn a tar lang.\\nMathew bung hmai sa lamah cun, Jesuh cu Isrel pawl hnen ah Messiah vek in a puang aw.Asinan atumpi 12 ah an biak nak lam ih hruai tu pawl in an do ih thil mak a tuah tla “Beelgebub” thlarau sia huham hmang in a tuah ti ah anti. Cu ti ih an do ruangah a uk nak cu phan danglam deuh in a sim. Cu mi cu Matthew 13 ah kan hmuthei. Jesuh uk tu si ih a ratsal nak an el mi le an do nak pawl thawn pehaw in tahthim nak pasarih thawntar lan asi. Siangpahrang cu an hnong nan, a uk nak ah kan hmu thei a si.\\nCu mi can cu”tares”le sang vut an then aw ding ih siat nak ihsin thatnak a suak ding.Khrih a pawk ti cu an nuam ding ih, feh sual pawl cu siatsuah an si ding.\\nIsrel pawl mitcawt nak thuthup(Rom 11:25)\\n“ Ka u le ka nau tla, a hman mi thuthup a um ih cu mi cu nan theih dingah ka duh mi a si.Cu mi nan thei a sile mifim kan si tiah nan ruat aw lo ding. Ziang a si tile Isrel mi pawl an thinlung a ruh hi kumkhua in a si lo ding; Pathian hnen ah Gentel mi a thleng ding zat a thlen hlan sung lawng a si ding”\\nRapture ih thuthup (I Corinthian 18:51-52)\\nMinung hi thihmai sa ding le thi neta tu kan um ding ti kan thei cia ih kan zum cio.Asinan Paul cun zum tu pawl thi lo in van ah an kai ding .Tih danglam an si dingih sunloih an si ding a si ati.Thih nak an tong dah nawn lo ding Khrih ah a thi tu pawl khal thawhter an si ding ih, mithiang hlim pawl thawn um tlang ding in van ah lak soh an si ding I Thess 4:13-8 ah cipciar zet in kan hmu thei.\\nKohhran ih thuthaup Rm 16:28, Eph 3:4-5\\nKohhran cu Pathian thu dik phur tu asi (Rm 16:25) asinan.N.T ah dungthluntu pawl in an sim fiang thluh (Eph 3:8) cu mi thuthup pawl cu a tanglam ta vek in an si:\\n1. Khirh luu bik a si nak(col 1:18)\\n2. Zum tu pawl ih sungter si nak (I cor 12:13)\\n3. Gentel le Jew pawl cun gum nak pakhat an nei ih Khrih cu an ruahsan mi an si veve, cu mi pawl cu Khrih ah bunsak an si (Eph 3:6, 26-27, Eph 2:14-15)\\n4. Kahhran cu khrih ih taksa pum asi(I cor 12:12-13)\\n5. Kohhran cu Khrih ih mo (Eph s:25-27,31-32)\\n6. Kohhram cu Pathian thuthup pawl le fim nak thei tu ding asi (Eph 3:10)\\n7. Khrih cu leitlun pi ih run tu luu bik si ding in Pathian ih tumlah mi a si (Eph 1:9-10), akohhran pawl uk ding ah le a sunloih nak tawn ding ah asi\\nA sung lawi zet mi Pathian ih thuthup tla cu nan sung ih a um mi khrih a ti duh\\nmi a si ruangah Pathian ih sunlawi nak nan tawn ve ding tiah a ti (Close 1:27). Hi mi hi kohhran ih thuthamp asi,khrih cu zum tu pawl ih sunlawi nak asi ih Gentel le Jew pawl khal Pathian hmai ah an bang awding asi.\\nColo 2:2 ah Pathian ih thuthup cu khrih asi tiah ati. Khrih cu zum tu pawl ih luu ti nak asi.\\nEphe 6:19 le colo 4:3 ah kohhran ih thutlup kan hmu thei ve. Paul cun hi ti in, “Cu mi cu Pathian thuthangtha famkim zet ih phuan kha asi ti ah ati (Colo 1:25).\\nDaan nei lo nak ih thu thup II Thess 2:7-8.\\nHi mi thu cu II Thessolonians 2:7-8 ah lawng kan hmu thei. Paul ih rel mi cu “ “Daan nei lopa cu athupten hna a tuan re ro zo; sikhalseh la a kham tu kha hmun dang thawnhlo asi hlan ah cun a cang ding mi cu a cang hrih lo ding” ti ah ati . Kohhran hmai sa pawl thlarau lam dan an neih lo thu kan hmu dah zo. Taksa dan le thlarau lam ih daan a nei lo tu pawl hlon an si le ding. Than so nak an nun ah a um lo. Rapture tik ah thlarau thianghlim lak kir asi ding ih, daan nei lo, mi tha lo pawl cu tan in an um ding.\\nZum nak ih thuthup I Timo 3:9\\nHi mi in khristian pawl ih zum nak a sim duh. Ziangah tile O.T san lai ah thaten an thei fel lo.\\nPathian mi pawl ih thuthup I Timo 3:16\\nZumtu pawl ih lu cu khrih asi ih, Khrih lei tlun a rat hlanah, ziangvek Pathian mi khal in an hmu ban lo. A sinan Jesuh Khrih cu lei ah ara ih Pathian mi ti mi cu ziang vek asi ti kha a hmuh hai.\\nPaul cun Pathian mi pawl ih thuthup cu a thuk tuk ati, Jesuh Khrih ruangih an ngah mi le an nei mi thu dik tan ngam nak kha asi sawn.\\nPathian mi pawl ih thuthup le Daan nei lo pawl cu an khaikhin theu. Pakhat nak cu famkimzet ih a umtu Pathian fale pawl asim duh ih, a pahnih nak cun sual lak ih cen aw pawl kha a sim duh asi. Jesuh khrih le Antichrist titla in an khai khin theu.\\nAr Si pasarih ih thuthup Rev 1:12\\nHi mi cu fiangzet in simfiah asi. John ih hmuh mi arsi pasarih cu Pathian mi phur tu vancungmi pawl an si. Asia ih kohhran pasarih titla in kawh asi. Sui mei inn pasarih cu kohhran pasarih asi. A tumpi 2 le 3 ah Pathian in kohhran pasarih pawl hnen ah thu acah hai a si. Cu mi cu phunthum in kan thei thei.\\n(1)Ca zual pa sarih ti in le John san lai ah kohhran pasarih a um ti in a si. A tlang pi thu in hi mi hi an pom tam bik.\\n(2)Lei tlun ih a um mi kohhran sung ih a um mi thil tiah a rel ve. A tlangpi thu ah bible tlawng pawl in hi tin an zirh aw theu.\\n(3)Kohhran umtu dan le, pakhat hnu pakhat a um mi kohhran ti ah, dungthlun tu san ih kohhran ih sin kohhran anet nak tiang ih a cang mi pawl tiah an ti. Hi mi cu zohman in a pom pi lo nan thei ding a poi mawh Ve ko.\\nPathian ih thuthup Rev 10:7\\nThuphuan bung hra ih tawtawrawt pasarih, a phaw tikah, Pathian ih thuthup a famkim ding. Cu tawtawrawt pasrih nak an phawhnu ah van ihsin a ra mi aw cu “Leilung tlun uk thei nak huham cu kan Bawipa le Messiah kut sungah a um zo ih kumkhua in kumkhua tiang a mah in a uk ding (Rev 11:15). Kum sarih harsatnak, a thoknak, Khrih leitlun uk dingih arat tik ah tawtawrawt phaw a si ding (Rev 11:17). Cu tik ah ami nung pawl cu laksawng a pe ding ih aral pawl cu asiatsuah ding V18. Cu ticun Pathian ih thuthup cu famkim ter a si ding. Satan le a thlun tu pawl cu nam thlak an si ding. Ziang tin kim cu Pathian hmai ah a net nak tuah a si cih ding. W.A. Criswell ih sim, vek in, lei tlun ah rei tak Pathian in a uk nak kim ter ding ah le, ding fel nak thawn a tun din sak nak cu a cem ding”. F.W. Grant in hi tin a ti ve: “Pathian ih thuthup cu kum khua in a theh ding a sunlawi nak, ni bang in a tleu; kan zum nak cu co hlan sak asi ih, rin hrelh nak a um kum khuanawn lo ding.\\nBabilon ih thuthup Rev 17:5-7\\nHlawhhlang nu cu ramsa luu pasarih nei mi le kii pahra nei mi a to ti in Babylon hmuh sak nak cu Thuphuan 17 ah kan hmu thei. A hmin cu Babylon asi, hlawhhlang pawl ih nu leilung ih fih nung zazet mi asi. Cu mi cu V3 8-18 ah fiangten kan hmuthei. Nu nau nu kha cu khawvel uk tu a kawh hmuh (V18). Sahrang kha cu uk nak a nungdah nan, a nungnawn lo Siatral nak a feh ih, a thleng sal ding ih siat suah asi leh ding (V8). Luupasarih kha cun uk tu paswarih a sim duh (V9). Kii pahra kha cun uk tu pahra, hrwnkhat ih a kum awk nak ding a rel (V.12). Asinan an za ten siat suah an si leh ding (V.14).\\nKan rel duh mi thutlhup pawl cu a tanglam ta vek in an si: Nu nau nu kha cu Rom ram sung ih biak nak le sumdawn nak a hmuh sak; Sahrang cu Rom Empire ah ramhra kom awk nak ding a sim. Thu phuan 18 kha siar thluh aw la na fiang mei ding.\\nHi mi thu thawn peh aw in N.T ah pa li in kan hmu bet thei.\\nI Corin 2:7 Sungah Pawl in “Kei ka phuan mi cu Pathian fim nak thu thup” asi ati ati. Sim fiang seh la a thup aw mi Pathian thu, duh nak cu tui sun ni tiang thlarau thiang hlim in in zirh rero lai asi.\\nPawl le a dang dungthun tu pawl cu”Pathin thuthup phur tu” ansi (I cor 4:1).\\nPathian thuthup cu theithei hman nungla duh dawnt nak kan nei lo ah cun a lak asi ti ah Paul in a ti (I Cor 13:2).\\nPaul in I corin 14:2 sungah hitin ati, theih lo tong a tong tu cun minung hnen ah a tong lo Pathian hnen ah a tong asi, a tong mi kha zo hman in an thei sak lo, thlarau thawng in a tong mi asi.\\n26.Khrih sunlawi nak um tu dan\\nKhrih ih sunlawi nak kan ti tik ah, a hnatuan nak, asi nak, Pathian asi nak pawl kan kawh hmuh theu. Cu pawl ih a san bik cu a famkim nak kha zum nak mit thawn Pathian tongkam bible ah kan hmu thei asi. A si lo le Siangpahrang le Bawi si nak thawn a rat sal nak titla in kanti thei.\\nA sunlawi nak cu pakhat, Pahnih ti in siar a theih lo. Mi nung pawl fimnak khal in a ban lo. Hi tawk ah a thup aw mi bible bung pawl ah phun sarih in kan hmu thei.\\nPathian fa asi nak ih sunlawi nak\\nHi mi in Pathian asi nak, afamkim nak a sawh. A sunlawi nak cu kumkhua in a hmun. A nih cu Pathian vek cek ci asi (Heb 1:3). Lei tlun ih a rat nak le Mangbangza asi nak khal cu asunlawi nak asi. Mtt 17:1-8; Mk 9:1-8; lk 9:28-36 pawl hi rak siar bet aw la thuk deuh in na lai suak thei ding.\\nVan ih a sinak ih a sun lawi nak\\nA nih cuPa Pathian ih lungkim zet mi asi. Pathian hmai ah a nih vek ih sunglawi a um dah hrih lo. Asinan a mah le amah a phah niam aw ih tangdor ten a um. Phil 2:7 kan zoh a si le “asi nak hmuahhmuah a tan san ih hnen um vek in aum, Minungah a cang ih minung pianzia a keng. Charles Eesky in “ Mi nunnem, Van cungih asunlawi nak in minung vek in a suak, mi pawl an thi lo ding” ti ah ati.\\nHi mi hi nase tak in kan ruat a rul. Van ih a sinak tan in ape aw ti hi cu mak tak a si. Lei siang phahrang fapa in a in pi tan in kham le hling lak ah a cm thei pei maw.\\nJesuh hi tin thla a cam “Maw ka pa lei lung siam asi hlan ih nangmah thawn sunlawi nak ka rak neih mi kha atu na mithmuh ah I pe hram aw”(Jn 17:5).\\nA sinan cu pawl hnak in in lei tlun ah ara ih nun a hlan aw sawn.\\nLei tlun ah minung fa vek ih a sonlawi nak\\nLei tlun minung vek in, Mangbanz a thil tuah mi pawl tlun ah sunloih in a um a si.”Jesuh in hi mangbang za hmaisa bik cu Galilee peng kanna khua ah a tuah (Jn 2:lla).”A famkim mi sunloih nak a co. sual a thei velo,sual a tuah ve lo, a mahah a um ve lo(I cor s:21, I pet 2:22 IJn 5:5).A famkim zet ko nan, amai duh nak lawng in hna a tuan dah lo. A pai fial mi lawng a tuah (Jn s:19),A pai pek mi lawng a tong (Jn 13:80:17:8) Pilate in a sual nak a hmu lo (Iking 23:14,22; Jn 18:38;19:4,6). Herod khal in a sual nak a hmu ve lo (lk 23:15) .Fihfir pa khal in sual a nei lo ati ( 23:41). Judas khal in sual nei mi ka phat san a ti(Mtt 27:4)\\nRun tu cu sual a nei lo nak ruangah sunloih asi lo; a tongkam khal ah sunloih asi sual anei tu pai tongkam cun Nagareth mi pawl an mang a bang ter (lk 4:22) A thu a then sak tu ding pawl tlan, minang in hi tong an tong dah lo an ti” (Jn 7:46) mimung ih a famkim nak ah sunloih asi.\\nA zuam nak parih sunloih nak\\nA nih cu van ah um ring ring seh la in run damtu asi thei lo ding kross par ih sinh thlan ah, thlan ih sin a thawh nak ruangah a famkim mi rundamtu asi.” Minung tampi in Pathian sunlawi nak an co thei ve nak dingah ziang zawngza a tuah tu le a nung ter tu Pathian in harsat tuar nak sung inJesuh kha mi famkim ih a tuah cu a dik mi a si.Ziangah tile Jesuh cu rundam nak ah an mah hruai tu a si”Heb 2:10; “ Cule Mifam kim ih tuah a si tik ah a thu a ngai tu hmuahhmuah hrangah kumkhua rundam nak hrampi ah a cang””Heb 5:9.\\nFamkim hleice in a tuah aw thei lo.Ziangah tile anih cu a Famkim cia. A sinan a famkim mi rundan tu ah arak cang.\\nKalvari ih sin hi tin “Mi fapa sun loih nak ding can athleng zo”(Jn 12:23b) tiah ati.\\nA zuam nak in a sunlawi ter ih run dam tu famkim ah a can ter,mi nung ih a pian nak,a tuan nak pawl cu sonloih asi. Minung a can nak ih sin Messiah ah a cang thei lo, ziangah ti le Khrih si ding cu David ih hrin (hnam)a si tul Cross thawng in ziangtik hman ah Pthianlung kim tu, rem ter tu, run tu , Tuu khal tha ziang kim co tu thu nei tu(or) kohhran ih luu a cang thei lo ding.Cu mi hnak in minung ih a can nak, a thih nak,Phum in a um nak le a thawh sal nak pawl ruangah sunloih a si sawn.\\nJohn 17:10 ah hi tin a sim: “Na neih mi hmuah hi ka ta asi ih, kaneih mi hmuah hmuah hi na ta an si, le an sung ih sin ka sunlawi nak alang”\\nKross par ih a tuan nak ruangah a mithianghlim pawl hmang in sun loih asi.\\nJesuh voihnih ratsal nak thawn peh aw in paul in thessalonian :110 ah hi tin a sim.\\nA rat ni ah a huham sunlawi nak le Bawipa mithmai hmu lo ding in an nih pawl cu dawi hlo an si ding….\\nA thawhsal nak le van a kai nak ih A sunlawi nak\\nJohn 17: 1 ah hi tin”Ka pa a tik cu a thleng zo. fapa in sunloih nak a pek thei nak dingah na fa pa hnen ah sunlawi nak pe hram aw ”a ti.\\nCu vek thotho in (Jn 13:31-32) ah kan hmu thei: “ Judah a tlansuak hnu ah Jesuh in, “ a tuah mifapa ih sunlawi nak cu a lang zo; cule a mai sung in Pathian sunlawi nak khal a lang a si.Cule a sung in Pathian sunlawi nak lang ter a si ah cun Pathian in mi fapa ih sunloih nak cu a mah sung rori in a lang ter vi ding”.\\nA thih nak thuthawn pehper aw in sunlawi nak pek asi, v32:kross par ih a tuan nak ruang ah pa cu sunloih a si bang tuk in, Pa in fapa cu a sunloih ve dingcu mi cu thih nak ih sin a thawh ter sal nak in asi. Van akai le a thawhsal nak in a sunloih ti mi bungcung a um bet( Kl 24: 26)” Messiah hrangah hi bang tuk hmuahhmuah hi tuar ta theh hnuah a sung lawi nak sung ih luh ding cu a tul lo maw si? Tiah a ti.”\\nA sinan thla rau thawn pehpar aw in a ton(Jn 7:39)” Hi ti in Jesuh in a sim tik ah a mah a zum tu hmuahmuah in thlarau an ngah ding thu kha a sim duh nak a si.Cuih can ah cun thlarau kha pek in a um hrih lo, ziangah tile Jesuh kha sunlawi nak ah thawh sal a si hrih lo”(Jn 12:16) “Abraham le Jakob le Isak ih Pathian , kan pu le kan pa pawl ih Pathian in a mai sunlawi nak cu a salpa Jesuh hnen ah a pek zo. A sinan nannih in a mha cu thu nei tu pawl ih kut sungah nan pek.Pilat in ka thlah ding ti ih thu a rel cia mi hmanPilat ih mit hmuh rori ah nan el zo a si” (Att 3:13).\\nVan cung ah lak soh a si (I Tim 3:16)\\nPathian in thih nak ih sin a tho ter sal ih sun lawinak a pek (I Ret 1:21) A thawh sal nak le van a kai nak cun kumkhua sunlawi nak ah a thlen thawh sal nak le van a kai nak cu then thei mi an si lo.\\nVoihnih arat sal nak le uk nak ih a sunlawi nak\\nN.T sungah bung cang tampi kan hmu thei.Mi fapa cu huham le sunlawi nak thawn mero par ah ara ding (Mtt 14:30).cu mi ni ah Bawi pa sun lawi nak pek tu ah nan tel ve ding (I Thess 1:10).A sunlawi nak tohkham ah a to ding ih a mah a thlun tu pawl laksawng a pe ding (mtt 29:28)ih mi phun pawl thu a then ding (Mtt 25:31-33)\\nLuk 9:26 “ Mi pakhat in keimah le ka thuzirh mi in zah pi ah cunmi fapa khal in a sunlaoih nak le a Pa le vancung mithiang pawl ih sunlawi nak thawn a ra thlen tik ah a zah pi ve ding: “ A nih in a sunglawi mi n auk nak sungih na bawi tokham par ih na to tik ah na kiangah in to ter ve hram aw; pakhat na vorhlam ah pakhat na keh lam ah tiah a ti”(Mk l0:37). Messiah asi nak le Bawi hmuahhmuah lak ih Bawi a sunlawi nak cu hmel danglam nak tlang par ah hmuh hai ih, Peter le James le in an hmu.\\nA sunlawi nak kan hmu ih a pa in a fapa neihsun hnen ih a pek mi saulawi nak a si(Jn 1:14b)m “ Pita le a rualpi pawl cu ih hmu thawzet in an rak it that;asinan an hung thang ih Jesuh ih sunlawi nak le Jesuh thawn a ding tlang mi mi pahnih kha an hmu”(Lk 9:32).\\nHmel danglam nak ti mi thawn pehpar aw in Pater in hi tin in a sim,Jesuh Khrih hu ham thawn a rat nak ding thu a si ati(Pit 1:16)\\nCu vek thotho in John 17:22 ah kan hmu thei ve:\\nAn nih khal pakhat ih an can thei nak ding ah nang mai in pek mi sunlawi nak kha an mah khal ka pek ve asi.\\nZum tu pawl cu a mah thawn uk tu kan si ve ding (Rev 20:4c) A nih cu sunloih in a um tik ah kan tawm ve ding asi.\\nLeilung ih theik lo mi cu Patrhing akhal in a thei lo(I Jn 3:1b) Khrih cu sunloih asi tik ah zum tu pawl kan tel ve ding asi khirh cu a lang tik ah nannih tla a mah thawn a sunlawi nak nan tawmaw ding asi (Kolo 3:4), “ Judah mi ho tu pa pakhat, a hmin ah Nikodemas an ti mi a rak um; a mah cu farasi mi a si”(Jn 3:1).\\nPumkhat an si nak kha a thei ding, Pathian in a fapa athlah ti khal an thei ding. Pathian in a fapa a duhdawt bang in mi thiang hlim pawl a duh dawt ve a si.\\nVan ih a sunlawi nak\\nJesuh ih duh nak cu John 17:24 ah hitin “an nih cu ka um nak poh ah umve ding in ka duh ” tiah ati.\\nUpat nak, sumlawinak lukhum\\nA mah cu can tawite sung vangcungmi hnak in niamdeuh ah tuah a si ti kan hmu.cule cuti ih thih naka tuar ruangah a tuah cun sonlawi nak le u pat nak luk hum khum in kan hmu (Heb 2:9)\\nVan ih a sunlawi nakkhal a Piter in asim cia vek in kumkhua a sunlawi nak thawn a bang aw.\\n“Cule caan malte sung na tuar hnu ah zaangfah lainat nak thawn a khat mi Pathian in Khrih thawn nan pehzom awk nak ruangah kumkhaw sunlawi nak a mah thawn hlawmaw ding ih a lo ko tu Pathian a mah rori in a lo famkim ter dingih hnget khoh nak le thazaang cah nak a lo pe ding”(I Pit 5:10).\\nLei tlun ah mi fapa si nak thawn sunloih a si bang tuk in van khal ah Pathian asi nak thawn sunlawi nak pek a si.\\nVan ih a sunlawi nak Pathian asi nak, minung asi nak, a thiltih thei nak pawl ah sak asi..\\n1. Kan duh zet mi christmas carol hla vek”ngai uh vancung mi hla an sak”\\n2. Jesuh a sual thei ,maw?ti mi thusuh nak kan let sal pei.A nih cuna pai fial mi lawng a tuah A pai lung kim milawng a tuah(Jn 8:29)\\n3. Hmel danglam nak tlangpar ih a sunlawi nak le lei ih a sunlawi nak pawl cun a famkim nak le hunham a sim duh asi.\\n27.Thuthangtha cabu pawl ih abangaw lo mi thu pawl\\nThuthang tha cabu pawl kan siar asi le an sim mi kha an non leuhleuh A helice in Mate Mak le luk cabu pawl cun mangbang za tuah mi pawl, tahthim nak pawl le thuthang tha pawl cu bangrep in an phuang . Thlarau thiangthlim cun a tul lo mi ah a sim non dah lo.\\nCip ciar zet in kan zoh asi le an bang awk nak kha thupi sisawn lo in an danglam nak kha thei a poi mah ve zet asi. Ziang mi bik hi kan hrangah a sim non duh nak asi pei ruat ding kan si.\\nMi tampi cun anbangawk nak kha an hmin sin theu a sinan athupi bik mi kha an hlo ter. An bangawk nak hninsin hnak in a bang awk lo poi mawh sawn asi. Curuangah anbang awk nak pawl kha khai khin in kan rak zoh tlang hnik pei.\\nThuthangtha ca uk pali ah John baptist in Bawipa in baptisma a pe ding tiah ati. Thla rau thawn baptistmaa lo pe ding (Mk 1:8; 28 1:33) a ti. Asinanan zumlo tu Mi pi pawl hnen ah cun”thlarau le meisa thawn baptisma a lo pe ding tiah a ti”(Mtt 3:11, lk 3:16). John in a bang aw lo mi baptismas thu a sim. Thlasuah nak thawn tihmin nak le thuthen tuih thu then nak an si.\\nSermon pahnih, pakhat asi lo\\nTlangpar thusimnak cu Mate 5-7ah kan hmu thei. Cu mi cu luk 6:74 ah sim non in a um. Asinan an bangaw lo a hmun tik cu ale can a dang aw asi. Mahte ih thuthangtha cu tlangpar ah sim a si. luk cun hmumrawn ah a sim. Jesuh cu a dungthlun tu pawl thawn tlang par ihsin a tum ih hmun rawn ah a feh (lk 6:17). Mahte cun vanram mi sinak thawn pehaw in thu a sim , luk ve cun dungthlun tu pawl ih leitlun nunkhaw sak dan le thuthangtha thawn khaikhin in a sim . Mahte cun thlarau lam thlasuah thawn pehpar aw in asim (5:3) luk cun taksa lam thlasuah thawn a sim (6:20) Mahte ah tuarnak a um lo, luk ah cun a um (6:4-26).Hi mi an bangawk lo nak hi liam ter meimei ding kan si lo.\\nMahtte le luk cun “kan ruangpi ih mei inn cu mit” asi an ti. Matte ih sim duh mi cu paisa duh nak in thlarau lam a cau ter ati (6:22). Luk cun paisa thu a sim ve lo (11:33-36). Cu mi cu Jesuh khrih zirh mi thinlung ih duh nak le mi dang pawl thawn pathian thu ih kan pawl awk nak ih in kan thei aw thei ding asi.\\nCumicu thuthangtha cabu sungah voithum lai asim……Mi dang par ih na hman dan vek in Pathian khal in na parah a hmang ve ding (Mtt 7:2) mi dang pawl parah thil then ding in ti, Pathian ih thlasuah luangliam ih kan ngah thei nakding ah luk(6:38)\\nSawmkua le Pakua\\nTuu sawmkua le pakua hnak in pakhat te kha a lar sawn cu mi i Matte 18:12-13 in Jesuh nauhak pawl a duhdawnt nak thawn a hmuh sak (v14). Luk i15:5-7 ah cun .Farasi sual sir duh lo pawl a sawh ve thung (vv 2 le 7)\\nTaalen tahthimnak khal hi hnok ding asi lo (Mtt 23:14-30)(luk 19:12-27)Taalen thawn pehpar aw in , an tlin tawk ciar in Paisa cu pek an si, mi pahnih kha cun an tuah nak le zuam nak kha co hlan sak an si . A pa thum nak pa kha cun tlin nak anei lo.\\nAn Pathum ten pasa pek mi zat a bang aw ko. Bangrep in can khal an nei cio . Mi pakhat in let hra in a pung ter,pakhat leh cun let nga in a pung ter ve, pathum nak pa cun ziang hman a punngter ve lo. Hmaisa pahnih kha cu an tuah mi vek in laksawng pek an si. Pathum nak pa kha cu a neih cia mi hman a hlo bet asi.\\nVeiziang zal ael?\\nPita in voiruk a Bawipa a phatsan kan tile asual lem lo ding . Thuthangtha cabu pawl thaten kan zoh asi le, hi tin a Bawipa cu a phatsan. (1) Nu nau nu hnen ah (Mtt 26:69-70;Mk 14:66-68) (2) Adang nunau nu hnen ah (Mtt 26:71-72, 14:69-70) (3) Mi pi pawl hmai ah (Mtt 26:73-74 , Mk 14-70-71)I(4)Mi pa hnen ah (Lk 22:58) (5) A dang mi pa hnenah (Lk 22:22:59-60) I(6) Puithiam sang ih hnen um pa ih sungkhat pa hnenah (Jn 18:26-27)Hi a netabik pa cu a phun dang,”Jesuh thawn ka hmu tiah ati”Midang cun an ti ve lo.\\nThuthangtha cabu pawl in Jesuh ih hnatuannak hlir an simcio ko nan, an thuhlawm pi cu a dang cio.\\nMatte Sim ding le zirh ding , dungthluntu siter ding (28:19)\\nMak -Thuthangtha phuang ding (16:15)\\nLuk -Theih pitu (24:48)\\nJohn -Thlun ding (21:19-22)\\nZiang ruangah thuthangtha cabu pawl in an sim not leuhleuh asi pei. A bangaw mi cu bible in a non ciam co zik lo. Ralring ten an rel mi a bang aw nak te le kha kanzoh vivo asile, thlarau lam thil thuk zet in kan lai vivo thei ding a si. Cuti cun kan nun ah thartawh in kan am ring ring thei ding asi.\\nPita hnen ih sim mi asinan zumtu hmuahhmuah thawn a pehtlaih aw asi.","num_words":29399,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.272,"stopwords_ratio":0.359,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Pu No Than Kap Fak Ngaiin A Zai, Hakha Covid-19 An Hmuh Hmaisa Bikmi Tlunkal Pi Kong Ah Si – Chin 11 News\\nPu No Than Kap Fak Ngaiin A Zai, Hakha Covid-19 An Hmuh Hmaisa Bikmi Tlunkal Pi Kong Ah Si\\nA tang hi Pu No Than Kap nih a tial ning tein a si, rak rel ve hmanh.\\n❌Hakha ah Covid-19 ngah hmaisa bik sizung ih an hruailai video ka zoh.\\n❓Ziangah Daiten phur men loin, Palik motor “Siren” awring phuanin, mipi thinphang thluh ko an phur? Yangon Region ih thusuah ahcun Covid damlo a um hmanah Daiten sizung panpi dingin thu an suah. Hivekin Chin State uktu lam in Ziangah thu an suah ve lo?\\n❓Ziangah damlo motor thawn hruaitu cu PPE ( personal protective equipment) an hruh ko nan, kan fanu damlo bag tal thiarpi loin amah te an thiar ter ih an feh ter men?\\n❓Ziangah tuanvo nei uktu Bawi (health minister etc., cin) upa pakhat talin thape dingin damlo cu sizung sangka talin an Hmuak lo? (An hmuak nan ka thei lo asile in ngaithiam uh)\\n❓Media hrekkhat ah damlo cu China in a ra tlun laiah Cozah in an zoh (Test) ih Positive a sizo an ti. An ngan mi a dik taktak a sile positive si ti thei cingin Ziangah Cozah thuneitu in sizungah phur zamrang in an ret cih lo, an thlah sawn men! #Hihi thu dik lo a sile damlo hmuhsual theih thu a si ruangah Post lo a tha!\\n❤️Tuvek dinhmun ah, kan tul bikmi cu a hlan khanin thei tawk khamawk (Lockdown, Quarantines, Stay at home, social distancing tvk) le kan lakah dam lo an um pang khalle thapek awk ih thin nuam thei dingin hnemawk le retawk a si.\\n✍🏼Khristian Ram kan sinak le hnam upa kan sinak, hnamdang zohthim tlakin langter cio hram uhsi","num_words":296,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.056,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.24,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Pathian In Lai Christian Fellowship (LCF) A Thlawsuah - Chinland Today Media\\nPathian In Lai Christian Fellowship (LCF) A Thlawsuah\\nDecember 25, 2008 6:26 pm·0 comments\\n1994 kum ihsin ramleng a si mi Malaysia ah Laimi (Falam) kan rak thleng thawk. 9 May 1999 kum ah Malaysia Falam Pawlkawm (MFP) din a rak si. Pawlkom ih a tumtah bik mi cu pawlkom sungtel harsat tawn tikah bawmawk ton ding a si bik. 24 December, 2002 ah MFP cu Lai Christian Fellowship (LCF) tin mipi lungkimnak thawn a hmin thleng a si. Biaknak \/ Fellowship kaihhruainak in kan miphun le Pathian ram kauhnak hrang hnatuan duh ruangah a si. Fellowship hruaitu dingah upa 12 hril an si. LCF hmunpi bik khawm awknak cu Putrajaya Ramhnuai Buuk ah neih a rak si. Mi 70-100 tiang khawm awknak ah an rak tel thei.\\nPathian in kan thlacamnak in sangih kan hrang tha le rem a timi Rev. Za helh Lo cu 16 March, 2003 ah a ra thleng.Pastor Quater sang in le cui hmun ah 5 October 2003 ihsin Kuala Lumpur ah khawm awknak thawk a si. Jan 4, 2004 ah Biakinn hrangah inn floor pakhat kan sang.\\nKan miphun mi tampi Malaysia ah kan thlen tikah lungawinak sumpai innlam ah a kuat tu an um vekin ram picang ah a feh suak mi khal mi tampi an si. Cun kan saduhthatnak ih tel dah lo mi le a ruah khal kan ruah paih lo mi thihhlohnak khal kan tawng.\\nMalaysia ah kan peng unau sungin in thihsan tu pawl..\\n1997 1) Khaw Lian ( Taisun)\\n2003 2) Tawk Nei Khup ( Hmuntha )\\n3) San Uk ( Sunthla )\\n4) Nek Nek ( Taungphila)\\n5) Klang ah ( Stalin ih u a si, a hmin record mi a hlo, sut rero lai )\\n6) Al Vung ( Tal )\\n2004 7) Cucuk ( Kalaymyo)\\n2005 8) Sui Uk ( Thlan Rawn)\\n9) Tun Zem ( Tanphu )\\n2006 10) Nawl Za Khim ( Lazio )\\n11) Lal Ruat Piang ( Hmuntha )\\n2007 12) Hram Uk ( Ram Thlo )\\n13) Sui Ceu ( Hmuntha)\\n14) Kap Za Thang ( Tazakung )\\n15) Tluang Ngun Sang ( Locawm )\\n16) Rem Sang ( Bualkhua)\\n2008 17) Van Hum Lian ( Taungphila)\\nHimi thihhlohnak cazin hi May, 2008 tiang a si.\\nLCF ah Pastor in tuan saktu pawl\\nRev. Za Thelh Lo ….. March 16, 2003 – September 4 2005 (kum 2 le thla 6)\\nRev. S Ni Luai …. September 11, 2005 – Dec 31, 2007 (Kum 2 le thla 4 )\\nRev. Run Cung Mang …January 18 , 2008 – Tuni tiang.\\n1.Kan Pastor neih mi pawl in an mah le an tuan caan ah a tha thei bikin mipi in hruai.\\n2. Harsat kan tawn caan, ahleice in thihhloh kan tawn can ih kan mai Laitong te rori ih ruak vuinak in neih sak tikah kan thin diriam zet. LCF Pastor tuan zotu pawl parah kan lungawi.\\nLCF ah ram picang ihsin in rak tlawngtu pawl…\\n1) Pu Thawm Hlei Mang ( 2004 )\\n2) Siangbawi Dr. Hre Kio ( 2005 )\\n3) Pu Thawng Hmung (2005)\\n4) Rev. Thawng Cung (2007)\\n5) Rev. Van Hnuai Sum ( 2008 )\\n6) Levi Sap Nei Thang (2005)\\n7) Steven Rualthankhum (2005)\\n8) Dr. Run Bik (2006)\\n9) Dr. Sang Ci ( 2007)\\n10) Pu Ni Lian (2008)\\n11) Dr. Mang Cuai (2007)\\n12) Saya Khoi Lam Thang ( 2004 )\\nKawlram ihsin LCF ah Crusade tuah dingah ra tlawng tu pawl..\\n1) Evan S Tha Nei Fai ( 2007, 2008 )\\n2) Evan Lal Eng Lian ( 2008 )\\n2002 ih LCF le tuni LCF\\n1. Ramhnuai Buuk hnahfa le fikfa lakah Pathian kut cak ih rak dih thok mi a si.\\n( Pastor pakhat mikhual kan neih mi in ka it that thei lo hnahfa a tam tuk a rak ti dah )\\n** Tuni ah Biak Innpi RM 4000 lenglo man kan sang thei.\\n2. Mipum 70-100 kan rak thawk ih ,\\n** Tuni ah member thawngtel le zarhpi ni ah mi 400 – 500 in biakinn ah kan khawm thei.\\n3. Buuk ahcun caan zemnak cabupi kan hmang ih\\n** Tuahcun Bulletin le Hruaitu zarhtin thuthang Pathian thu le theih tul mi kan nei.\\nLCF rak din thok lai ihsin tuni tiang tlung lo in a um mi pawl..\\n1. Salai Ro Vel Thang\\n2. Salai Za Biak Sui\\n3. Salai Hmun Li Luai\\n4. Pa Ngun Hre Luai\\n5. Thomas Pathuam\\nSeptember 2005 ah LCF mipi cu khaltu neilo Tuurual vekin kan vakvai. Khawmnak ding biakinn hawl in kan vansang, culai ah kan Pathian in in rak thlahthlam lo kan hrangah a tha bik khawkhannak a rak nei.. Francis Lal Uk in hitin bezai in a rak ngan…\\nLCF cu bawm tu hawl in a tawi!\\nA duhdawt mi pawl in an dung tun,\\nA rinsan mi pawl in an phat san!\\nA hlan ah cun a rah an ei, a par antlan nan , attek an khiah sak,\\nThlisia a hrang ih a buuk a siat,\\nUm nak ding neilo in.\\nA fano pawl cu rilrawng in an tap,\\nNu neilo ar fano bangin\\nZan khua a tlai, tlun nak ding inn an neilo!\\nNingttih le thlaphang in an vak, kiosa hrang lak ah!\\nLCF cu bomnak dilin a au,\\nA aw an thei nan an hnih san men!\\nMitthli for cing in atawi ko, mi phun dang lakah;\\nA ban tha a cem,A khuk a thia,A ke a kal thei nawn lo,\\nCulaifang ah khatlam ralin awthawng a thang\\n“Maw LCF na harnak ka hmu ih, na au aw khal ka thei,\\nKei mah lawng i rian awla ka thu ngaiaw.\\nKa lo tung ding sal dingih,na hlo ral dah lo ding\\nSunloihnak na co sal dingih mi ih porh mi na si ding!\\nNa miphun in na par an tlan sal ding ih, na daihnem ah mi tampi\\nan cawl ding.\\nKa thu na ngai asile keimah in kalo uk dingih,\\nthlaw suah ka lo pe ding” ati.\\nLCF Le Hmailam\\n1. LCF hi hmailam ah kum ziat tiang a um pei? ( Nang le kei cun ram dang kan thleng ding nan…)\\n2. LCF in hmailam ah ziangvek vision kan nei? Kumtin upa tuan ve ringring ih vision nei lo hruaitu upa tla kan si pang maw?\\n3. LCF ah rak khawm in thlarau thazang laktu pawl le LCF Pastor le zumtu pawl ih thlacam sak mi pawl.. LCF le kan miphun zumtu pawl ram dang kan thlen tikah ziangtluk kan thinlung ah kan cingkeng in bawm kan tum?\\nA netabik ah\\n1. LCF ziangtik tiang a ding suak vivo ding ti zohman in kan thei lo, asinan kei theihmipakhat ka nei. LCF rak dintu le amai’ kawhhran kil khawitu Pathian cu ziangtik hmanah a cem dah lo ding. Cucu kan biakmi le kan nunnak neitu a si.\\n2. Vision : : Putra ihsin KL ah khawmnak kan nei ding timi kanrak rel tikah in rak sawisel rero. Mi tampi in kan theithiam lo. Tuni ah hitluk in KL ah kan mipi kan khawm dutdo ding timi kan rak ruat ban lo. ( Kiangkap unau miphun dang zoh in congvaih thiam khal a ttul)\\nTuni ah teh LCF in hmailam caan ah a hnatuannak ding hrang kum 1 hrang lawng kan tuah ban.Kum 5 tiang ah ziangtin kan feh ding kum 10 ah ti khal kan ruat dah lo. Tuvek dinhmun in kan feh a sile tuihnu kum 5 ahcun Magazine tha zet pakhat fang kan suah thei men ding? Ka tong mi a na kan ti maw???\\n3. Ramdang kan feh suak tikah LCF in Pathian hna an tuannak ah ziangmi lungput kan nei ding? Bawm thei kan zuam cio pei uh. Mi hrek khat cu Kawhhran upa tuan ruangah ih teima, Hotu le tuanvo sang deuh kaih ruangah phur fang mi tampi a um theih, kan um ka ti lo, a um theih.\\n*** LCF kum 6 sung kan fehnak ih ka hmuh suah mi le sawmngiar (Challenge) ka duh mi cu…\\n1) Pastor le Upa lungrualten mipi hruai ding\\n2) Kawhhran upa tuan cu Aana ( power ) neihnak a si lo ih, mipi Pathian thaten an biak nak dingah, Pathian an hmuh theinak dingah siahhlawh dinhmun in hnatuantu ding a si.\\n3) Kawhhran upa cun Pastor hnatuan bawmtu kan si ti khal theih ding. ( Malaysia ah Kawhhran upa lawng in ziang ngaingai kan tuan kupkap thei lo ti khal theih a cu thlang) mipi le upa kan zaten in kil khawitu kan zoh that a tul, sawisel lo in kan sim le kan bawm a tul hrimhrim.\\n4) Pastor in Kawhhran le mipi duhdawtnak, Pathian ttihzahnak thawn Tuu rual hruai ding.\\n5) Mipi in hruaitu le Tuu khal Pastor thu ngai in Pathian thangthat le hnatuan.\\n* Cutivek in kan um thei a si ahcun LCF cu a thangso lo thei lo.\\n* Hmailam caan ah thlarau hlo kaihnak hmun, Pathian ih hmanmi kawhhran kan si hrimhrimding.\\nHitivekin kan tuan tlang ih tangdawr nun kan nei asile Pathian hmin sunlawinak a langnak hmun a si thei ding\\nHimi ka sim le ka lo sawm mi pawl hi Pathian ih lungkim mi a um asile Pathian in thlawsuahnak in pek sak hramseh.\\nLungawi.. Mipi nan zaten hitawk hmun ihsin nan kut ka lo kai…\\n(May 18, 2008 zarhpi ni ih LCF Biakinn ah mipi hnen ka thucah mi a si )\\nA Vei (7) Nak MCC YF Conference","num_words":1386,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.281,"stopwords_ratio":0.267,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kumkhua A Hmunmi Pathian - Chinland Today Media\\nJune 3, 2009 10:55 am·0 comments\\nTlang pawl na tuah hlan le, leilungpi na seemsuah hlan ihsin Nang cu thawhnak le cemnak nei loin, A kumkhua in Pathian na si ringring. – Saam 90:2\\n– 2Sansiarnak 17-18\\n– Johan 13:21-38\\nConcise Oxford English Dictionary ah Mirangca ah tikcu caan (time) timi hmin hi tambik an hmang a si ti’n 2006 kum ih report peknak ah an ngan. Mangbang ding cu a um lo. Tikcu caan alak ih cemliam lo dingin le tikcu hleifuan um thei dingin tikcu caan kan hmang rero. Nazi 24 timi caan hi kan nei thluh ko nain hih tikcu caan ah daihcang ko ih um a theih timi mi malte lawngin an cosang thei.\\nCuruangah si Saam 90 cu a man a khungzetmi Bible cacaang ah a cang ih tikcu caan ih bikhiahmi kan nunnak ah kan khuaruahnak ret hnakin kumkhua a si mi Pathian hnen sawn ah kan khuaruahnak thleng dingin in kaihruai. “Tlang pawl na tuah hlan le leilungpi na seemsuah hlan ihsin Nang cu thawhnak le cemnak nei loin, a kumkhua in Pathian na si ringring.” (Saam 90:2).\\nPathian thangtthat Hla ngantu Matthew Bridges ih hminthangzetmi hla: “Sui Lukhum Tampi Khumter uh” (Crown Him with Many Crowns) timi sungah, “Na Siangpahrang a lianbik cu kumkhua in thangtthat aw” ti’n a phuah. Siangpahrang ti cu hriakculhmi a si ih thuneihnak saangbik neitu a si. Amah nehkhuh theitu ding Vuanzi mibur an um lo, hril awknak ih tel khal a ttul lo.\\nTikcu caan cu Pathian ih sersiammi a si. Bawipa cu uktu a si ih tikcu caan herliamtertu khal a si. Nazi le tikcu caan ruangih na thin a hnaihnok asile Saam 90 hi daite in siar awla khuaruat aw. Nazi, ni le kum caan pawl hi Bawipai’ kut sungih ummi an si thu a lo simfiang ding.\\nBawipa ih hmaika ah thin hnangam tei’ na pan asile tikcu le caan parih na hmuh daan hi a thar in a um ding.\\nKumkhua thawn pehpar in na hmuh daan a dik lawngah\\nTikcu caan ih mankhun zia dikzet in na thei fiang ding.","num_words":337,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.098,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.32,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"US rampi Hrilawknak ah Thil ciang lo ziang hman a um lo – The New York Times | Falam Online Media\\nUS rampi Hrilawknak ah Thil ciang lo ziang hman a um lo – The New York Times\\n2020, US rampi hrilawnak thuhla buai cu a sosang vivo ih vote fir puhaw thuhla khal zingzoinak an nei vivo.\\nKan dung zarh ah Organization of American States (OAS) ih international level zohhliah khaikhawmtu team khat cun US rampi hrilawknak ah a dik lo zawng ih cangvaihnak a um lo ti`n thuthang an rak phuang.\\nTukhalah US rampi hrilawknak ah a dik lo zawng ih cangvaihnak a um maw, um lo tiih zirzoitu The New York Times cun a dik lo mi cangvaihnak a um lo ti`n a phuang.\\n“President Donald Trump admin lam in US rampi hrilaw thu ah a dik lo mi cangvaihnak a um tiih an aupi mi cu a dik maw diklo ti`n ramsung state tinkim ih election official hotu hnen ah thusutnak kan nei ih a dik lo mi cangvaihnak ziang hman a um lo ti`n thuthang an nam hnget” tiah NYTimes cun a tarlang ih “Texas official cun thuhla zianghman in let sal lo” ti`n thuthang an suah.\\nCuih tlun ah “kum dang hrilawknak vek thotho in vote siar sual, maths lam ciangkuang lo ruangah le technical glitches ruangih tisual mi cu a um ko ih voihnih vote thlak pang mi khal a um. Asinan cuvek tuahsual mi pawl cu report ah ngan khum a si thluh” ti`n an tarlang a si.\\nUS rampi hrilawknak ah tuvekin thuthang phunphun a suak nan Trump admin lam cun a dik lo zawng ih cangvaihnak a um ti`h an aupi mi cu dinpi hrih in court lam tiang an thlen vivo tum a si.\\n← Mizoram ah Hreitlung thawn Cekthatawknak rapthlak a suak\\nFalam peng le Sagaing ramṭhen ihsin zuamtu CNLD palai ṭhenkhat Anka →","num_words":303,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.054,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hruaitu Issue 181 - Chinland Today Media\\nHruaitu Issue 181\\nDecember 28, 2008 2:29 am·0 comments\\nHruaitu Issued no. 181\\nCangvaih a tha\\nZoha umlak men a paih rero tu um ke?! Cutivek mi cu an um men thei nan an mal zet thei. Minung cu umlak men ding kan si lo. Kan cangvaih a tul ringring. Kan cangvaih lo tikah kan taksa a kham dingih cuihnu ah natnak thalo tla kan ngahcih thei. Hnatuan timi hi kan nawmpi zet theu. Pathian khalin hnatuan dingih in timi kan si.\\nTulai Malaysia ih um kan Laimi pawl a hrekkhat cun hna nasa zetih an tuan lai ah a hrekkhat pawl cun neihcia ei le u le nau ih cawmhlawm mi pawl an um tin kan hmu thei. Hnatuan pawl cu rel ding a um lo lawlaw. A tuan thei na ih a tuan lo tu pawl hnenah hitin thu suh nak nei bangta sehla…. Ziangruangahha hna na tuan ve lo? Na harhdam tthittha lemlo mawsi? Na neihcia hi cem thei lemlo ah maw na ruah? Asilole na cathiam nak hi na hmang taktak thei hnai lo mawsi? tivek khin. Kan kiangkapih mifim, mi neinung hrekkhat pawlih nun kan zoh asile hnatuan hi an zahpi lo nasa ih an tuan hruthro rero asi ti fiangten kan hmu thei.\\nPaisa ngah ding lawnglawng kan ruah tuk theu tla hi a that lo caan a um men thei. Cuhnak ih thupi ka ruah mi cu kan thinlung in ti nuamtu le inti zangkhai theitu pakhat asi timi hi asi. Cuihleiah mah le mah zum-awknak kan timi tla in pek fawn. Leitlunih na nunsung can tawite ih nawm taktak na duh a sile nati thei tawkte ih hna na tuan a tul ve.\\nAsile,cikhat talin hun cangvaih tum thlang hnik law.\\nDUHDAWTMI KA NU\\nKa nu…ka nu\\nKa sem hlan ihsin in cawm thanglian tertu ka nu\\nNa duhdawtnak sung ihsin hitia ka si zo\\nNa duhdawtnak theithiam loin maw\\nCaan tha hmuah ka hmang liam theh?\\nI kawk le nun i simmi ka hrang thiltha ti ka rak thei lo\\nAtu lawngah na duhdawtnak ka theifiang\\nA tlaizo maw ka nu in ngaithiam hram aw\\nSantlai lo na fa ka fim tlaituk maw?\\nKa fiang zo na¡¯n titheimi ka nei lo\\nKa kiangkap ka zoh ih thimnak lawngin a khat\\nThu ka ruat, thinphaan mangbangnak lawngin a khat\\nKa hmuhnak le ka ruahnak khal a thim theh\\nBawmtu ding ka hawl, ka hmu lo\\nHnemtu ding ka hawl, ka tong cuang lo\\nI bawm theitu le i hnem theutu ka nu\\nNangmah ngai ruangah ka mitthli\\nka hmai khat in a luang\\nKa fa … Ka fa\\nKa fa sumpai hawl dingah pacang zet in\\nKa duhdawtnak tangsung in na pawksuak zo\\nKa lungawi in ka hnangam rinsantlak fa ka lo nei\\nKa fa…mi khua le ram ah zonzaih tuarih na au aw ka thei\\nNa nu ka thinlung cu meisa bangin a alh\\nTuar daan ka thiam lo sunzan in na nung cung ka lo ttah\\nKa fa…na hawlmi cu sum le pai a si kha thei aw\\nZu le sa nomcennak hawl hram hlah\\nNa rualpi pawl mi pawl ralring ten maw ka fa\\nHmanseh rualpi tha cu sui le ngun an si\\nKa fa…tongkam thawn mi neh a duhtu pawl khi\\nTuannak thawn va neh hai aw\\nMi aa a si lo ahcun a phuhrung aw dingih\\nMi taimazet ah a cang saal leh ding\\nKa fa…hawl aw, na thazaang suah in taimak in\\nPe aw a lo petu Pathian hnenah\\nKhawl aw kan inn sungsang hrangah\\nHmang aw a tawkfang te¡¯n na thazang hrangah.\\nRev. Run Cung Mang\\n¡°Bawipa cu Joseph hnenah a um ih a hrangah ziang hmuahhmuah a tluang thluh. Bawipa Pathian cu Joseph hnenah a um ih a thil tuahmi hmuahhmuah ah a hlawhtling.¡±\\n¡°Bawipa Pathian cu Joseph hnenah a um ih a zaangfah ruangah thawnginn uktu bawipa khal Joseph parah zaangfahnak thinlung a neihter.¡±\\n¡°Ziangahtile Bawipa Pathian cu Joseph hnenah a um ih a thil tuahmi hmuahhmuah ah hlawh a tlinter.¡± (- Seem. 39:2-3, 21,23)\\nLeitlun mi hmuahhmuah in ¡°Hlawhtlinnak (success)¡± timi cu kan duh thluh. Nitin heh le maw tiih thla kan camnak, hna kan ttuannak, fimthiamnak a phunphun kan zirnak, le kan timlaam ih kan zuamnak a zate cu ¡°hlawhtlinnak¡± kan duh ruangah a si. Hlawhtlinnak cu the concise dictionary in, ¡°tumtahmi pakhat tlinsuahnak, hminthannak, lennak le dinhmun saang ngah (success is the acomplishment of an aim or purpose, the attainment of fame, wealth or social status)¡± ti¡¯n a simfiang. Mi hmuahhmuah in tumtahmi le lungthlitum saduhthah kan nei cio. Cuih kan hmuitinmi pawl ziangtluk in kan ngah\\ntimi hi hlawhtlinnak timi cu a si. Kan Bible sungih hlawhtling nun neitu tampi sungin Joseph ih nunnak zirzoi in ¡°hlawhtlinnak thu¡± malte kan zoh khawm hnik pei.\\n1. Pathian hnen ihsin Phuan-langnak a ngah.\\nJoseph ih nun thuanthu tluan kan zirzoi tikah annih hi Pathian ih phuanlangnak cotu a sizia kan hmu thei. Pathian in Joseph hnenah mang (dream) a peek. Joseph ih hlawhtlinnak thuthup hi amai¡¯ fimthiamnak le zuamnak ruangah sibik loin, Pathian ih phuanlangnak (revelation) asilole (vision) peekmi ruangah a sisawn. Dvek cekci in an mang ih tican cu a kim ttheh (Seem. 40:22).\\nCulawng hman si hrih loin, Pathian ih umpinak le phuanlangnak ruangah Faro ih mang phundangzet tla a leh sak thei. Seemtirnak 41 sungah Egypt siangpahrang Faro in mang phundangzet a man. A thin a nuam lo ngaingai. A ram sungih pol pawl le mifim zate a ko ttheh. A mang cu a sim ttheh hngai na¡¯n a leh sak theitu zohman an um lo. Cutikah Faro in Joseph cu a ko ih, ¡°Mang ka nei ih zohman in an let thei lo. Nang cu mang an lo simmi fiangte in na let thei ti in sim,¡± a ti. Joseph in, ¡°Kei ih ti theimi a si lo, Pathian lawngin fiangte in a lo sim thei ding,¡± (cc.15-16) a ti. Pathian ih phuanlangnak a cotu Joseph in a mang ih sullam cu a leh sak thei. Faro rori in, ¡°Hi pa vekin Pathian thlarau ih umpimi midang khui ahso kan hmuh ding. Pathian in hih thil hmuahhmuah hi a lo hmuh hrangah nangmah hnakin thil a theithiam sawn le a fimsaawn zohman an um lo,¡± a ti (cc.37-39).\\n2.Pathian hnenah Rin-umnak a nei.\\nJoseph nunnak kan zirzoi tikah, mi dingfel le mi tlaitluang a si. Mi nunneem le mi rin-um khal a si fawn. A ule pawl ih an iksik le an tisiat tum rerolai khal ah lehrul ve le tisiat ve a tum lo. Pathian hnenah rin-um in ngaithiamnak a nei. Sal ih an zuar tik khal ah Pathian in a umpi ih retheihnak a tong lo. Potifar ih inn ah a thleng ih rinsantlakzet in hna a ttuan. Solforhnak a tong na¡¯n Pathian hnenah le a bawipa tlunah rin-umnak a nei ih sualnak sungah a tla lo. Zianghman mawh palhnak nei loin thawng-inn a thleng. Asinan Pathian in a umpi ih thawng-inn sung khalah mit-hmai ttha a ngah. Thawnginn kiltu in a rinsanzet. Thinlung thianghlim le rin-unnak a neih ruangah Pathian in a umpi ih a tuahmi hmuahhmuah ah hlawh a tlinter.\\nZumtu kannih tla Pathian zumhnget in rin-umnak kan neih ding a thupizet. Nipi Ni lawngih Pathian theitu a hmin men Khrisfa si loin khuitawk hmun le zovek lakih kan um khal asile Pathian fa kan sinak kai hnget in rinsan tlak ih um ding kan si. Kan biaknak le kan zumnak ah rin-umnak nei ding kan si. Leitlun tisa duhhiarnak ah thlun le tluril maitu si loin Joseph le Daniel bangin Bawipa ah rin-umnak neitu si zuam ding. Mai¡¯ miphun tlun ah tla rin-umnak neitu si zuam ding. Mai¡¯ nupi pasal parah tla rin-umnak nei ringring ding. Mai¡¯ rualpi ttha le hnattuanpi pawl tlun ah siseh, khuapi vaangpi innhnen vengpa le sungkhat unau pawl par khalah rin-umnak neih a ttul. Rin-umnak neih hi hlawhtlinnak thuthup a si.\\n3. Pathian in a Umpi ringring\\nJoseph ih hlawhtlinnak thuthup hi ttha teih zirzoi tikah amai¡¯ fimthiamnak le thiltitheinak ruangah si loin, Pathian ih umpinak le bomnak ruangah a siziaaglamzet mang a man lawng si loin, midang ih khuaruahhar mang tla a tican lehsak theinak Pathian ih a peek. Joseph in, ¡°Mangleh theinak cu Pathian ih peekmi a si¡± a ti (Seem.40:8). Dik lozet ih puhmawh nak a tuar, asinan thawnginn sungah Faro ih sabit petu le sang petu ih mang manmi a lkan hmu thei. Ziangruangah a ule pawl in an siatsuah thei lo ih, ziangah Egypt mi pawl in tuahmawh loin Potifar hnenah a thleng sipei tile Pathian ih lamhruainak ruangah a si. Ziangruangah sualforhnak ah a tlu lo ti asile a rin-umnak ruangah Pathian in nehnak thazaang a peek ruangah a si. Thawnginn sung tiang ih hlawhtlinnak a ngah, mang a leh thei khal Pathian umpinak ruangah a si. Faro ih mang a leh sak thei ih siangpahrang lung tongin dinhmun saang a thlen theinak tla Pathian ih umpinak ruang thotho ah a si.\\nZumtu hi ziangtik hmanah kanmahte lawng kan si dah lo, Pathian in a Thlarau Thianghlim in in umpi ringring. Bawi Jesuh in, ¡°Leilung a cemnet tiang nan hnenah ka lo umpi ringring ding,¡± in ti (Matt.28:20). ¡°Ziangtik hmanah ka lo thlauthla lo dingih ka lo taanta lo ding,¡± (Heb.13:5) in ti. Pathian in Josuah hnenah, ¡°Na nun sung hmuahhmuah ah zo hman in an lo neh lo ding. Moses hnenih ka um bangin na hnen khalah ka lo umpi ding, ziangtik hmanah ka lo taanta lo ding. Na fehnak kip ah ka lo umpi ringring ding¡± a ti (Joshua 1:5,9). Curuangah zumtu cu nitin kan nunnak ah Pathian fahniang kan sinak tettikhaan theitu si dingin Pathian in in umpi ih sualforhnak phunkim lak khal in luatnak le neh theinak in peek a si.\\nMifel Joseph ih hlawhtlinnak thuhrampi cu ¡°vision neihnak, rin-umnak, le Pathian ih umpinak¡± a si. Moses ih hlawhtlinnak thuhrampi khal kan zingzoi asile ¡°Pathian ih umpinak¡± ruangah a si ti fiangte¡¯n kan hmu thei. Moses in Pathian a rinsan, ¡°Bawipa nang kan hnenih na tel lo ahcun hih hmun ihsin in fehter hlah,¡± (Suah. 33:15) a ti ruangah Pathian a lung a awi ih a fehnak lamzin tluan ah cat baang loin a umpi. Daniel ih hlawhtlinnak thuhrampi khal kan zoh asile mi dingfel a si, Pathian rinsan in nikhat ah veithum thlacam ringringtu a si ruangah Pathian in kiosa kua sung ihsin khal a ruun suakih fimnak, thiltitheinak le thluasuah phunkim a peek ti kan hmu.\\nHih leitlun kan nunnak caan tawite sung ahhin milai in saduhthah tumtahmi, hmuitinmi le zuammi kan nei. Caan tampi ah ka hlawhtling lo pang ding ti kan phaangzet. Asinan kan theih dingmi thupizet cu: Joseph, Moses le Daniel bangin Pathian zumhngetnak nun kan neih ding a thupi ngaingai. Culawng si loin ziangkim ah Pathian rinsan in, ¡°Bawipa Nangmah locun¡± timi lungput thawn nitin thlacam kan ttul. Thinlung thianghlim, nun thianghlim nei in Pathian ah rin-umnak kan neih ahcun, Pathian in in umpi dingih ziangkim kan tuah kan ttuanak kipah hlawhtlinnak in pe ding a si.\\nHlawhtlinnak thuhrampi cu vision neihnak, rin-umnak le Pathian ih umpinak hi a si.\\nThailand ah nga ei ruangah mi 140 in an tuar: Kan dung tlawngkai nikhat ni ah Thailand ram, Nan province ah mi thai rawl phunkhat, nga ihsin tuah (puffer fishball) ei ruangah mi 140 cu siizung ah an lut. Hihi nga an retnak ah tur (poison) a um ruangah a si tiah doctor pawl in an sim. An dinhmun hi zoh rerolai a si. -AFP\\nSingapore ah natnak maksak: 1972 kum ihsin an hmuh suah zo, ¡®hmur le ka¡¯ natnak (HFMD: hand, foot and mouth disease) cun tuih kum ihsin Singapore a ra saal. Enterovirus (EV71) hin tulai ahcun Singapore ah tuih kum sungah mi 7050 in an ngah, kan dung tlawngkai nikhat ah 527 in an ngah thar. Kum 2000 October ah milai 140,000 rori in an rak tuar dah ih 7 an thi. 1972 ah 104 lawng an rak um ih, reipi a hloh hnu ah USA, Britain le Canada ah tla hmuh vingvo a si. Hih natnak hi chicken pox le measle vekin ril natnak ruangih um a si tiah Dr. Tay Chong Hai cun a ti. – (Star 21 & 24 April)\\nVanzam parah naute a thi: Atlantic tipi parih a zam theu mi Lufthansa cu German ihsin USA lam a fehlai ah a sungih to ve nauhak pakhat cu lamzin ih a thih ruangah Ireland ram Shanon airport ah a ttum phah. Vanzam ih a tomi pohpoh cu Irish palik in thusut dingin an ttumter thluh. Palik pawl cun naute thihsan thawn pehpar aw in zohman kaih ding an thei hrih lo na¡¯n, cuih vanzam cu ¡®Addis Ababa¡¯ ihsin German ram ih ra lut hmaisa a si ruangah, cuih naute cu ¡®Ethiopia rammi¡¯ ti an thei. -AFP\\nDenmark cun embassy zung pahnih a khar: Denmark acozah cun Muslim prophet Muhammad ih cartoon zuk suah thuhla ruangah Algeria rem le Afghanistan ram ih embassy zung pawl a khar. Kan dung ih ttawnttok (cartoon) zuk ruangah tutiang buainak hawl an umlai. ¨CAP\\nJapan raalkap thlaanmual dodalnak: South Korea president thar in tulai Japan ram ih a khualtlawnlai ah Japan politician pawl in leitlun raalpi veihnih ih Japan raalkap pawl an phumnak thlaanmual (Yasukuni shrine) an pal ruangah Korea nupinu tampi cun an ram sungih Japan embassy hmai ah sandah an piah. Leitlun raalpi veihnihnak World War II ih Japan raalkap in Korea fala an sualpi le an tihrim pawl cu nasazet in an aupi. Japan raalkap 2,500,000 an phumnak Yasukni thlaanmual ahhin Leitlun raalpi veihnihnak sanlai ih raalkap daan bawhsiat ruangih raalpi a daih hnu ih thutthentu pawlin an hawlbik (war criminals) Japan raalkap 14 khal phum an si. Hih hmun hi 2001-2006 sungih Japan prime minister Koizumi in arak pal ttheu ruangah Japan le Tuluk ram pehtlaih-awknak khal in a siatpi. Kan dungah Japan PM Yasuo Fukuda cun a pal ruangah Tuluk president Hu Jintao cun a pal lo phah na¡¯n, May ni 6-ah pal dingin an rem-aw saal. (AFP)\\nTuluk ram ah tidai thianghlim lo ruangah natnak: Kan dung tlawngkai nihnih ah Tuluk ram thlanglam Guizhao province ah tidai thianghlim lo ruangah mi 200 cun nikhat sungah natnak HepatitisA an ngah. Tulai ram tthangso vingvo pawl hin tidai lam thianghlim lo ruangih natnak tihnungbik Hepatitis A & B hi an buaipibik a si ih, Hepatitis B cu milai in zarhkhat sungah an thihpi thei ruangah tulai ahcun naute hmuahhmuah himi khamnak siidawt an si. (-Reuters)\\nPope Benedict XVI USA kawhhran a remh: Kan dungzarh ihsin USA a thleng zo ih, Pope Benedict XVI hin New York khawpi ah ¡®caan thianghlim¡¯ a hmang rerolai. Pope hin USA a um sungah Catholic kawhhran sungih nunau mipa sualnak um phahphah theu le milai diknak covo thawn pehparmi thil tampi a tawlrel. USA cu upat tlakzetmi ram a si tiah a ti. Leitlun ih Catholic mino pawlkhawm ni (World Catholic Youth¡¯s Day) hmang dingin Australia a fehlai ding. World Youth¡¯s Day hi 1986 ihsin Rome khawpi ah an rak hmang thok, kum 3-ah veikhat an hmangih, 2005 kha Germany ah an hmang . July 15-20 tiang cu Sydney (Australia) ah a si ding. (AP)\\nOsama le Obama cu unau an si maw?: Jonesville, South Carolina, USA ih ¡®Church of God¡¯ pastor pakhat cun a biakinn hmai ah US democratic president si dingih zuam rerolai ¡®Obama¡¯ le USA acozah in an hawl rerolai ¡®Osama¡¯ hmin cu ngan kop in poster a taar. Tlawngkai nili ni ah pastor Roger Byrd cun, ¡°Hihi naing-ngan-zi lam cu a si lo¡± a ti. Hrekkhat cun Obama, United Church of Jesus ih khawm theu hi muslim lam deuh si dingah an ruat. Pastor Byrd cun a thil nganmi cu ka phoih saal ding tiah a ti.\\nTony Blaire tlangleng sungah an kai: British prime minister tuan reibik Tony Blair cu kan dung tlawngkai nithum ah USA feh dingin Heathrow airport cu tlangleng in feh ih, ticket a neih lo ruangah ticket check-tu cun a kai riai. Nikum June thla ihsin prime minister sinak a cawlhsan hnu ah leitlun ramkip ih a thusimnak ihsin a malbik British tangka 500,000 ngah ringringtu hin tlangleng ticket man Pound 24.50 a pai lo riai thei cu mangbangza a si. A kaitu cun a ngaithiam saal ih, a to ter.\\nSouth Korea ah ar ting 50 that: South Korea ram cun tunaite ah an ramsung ih ar zuatnak hmun tampi ihsin ar natnak (bird flu- H5N1 virus) an hmuh ruangah a ram sungih ar zuatnak hmunpi (poultry farm) 25 ihsin ar 4,850,000 hrawng cu kan dung zarh sungah an that zo. Prime miniter cun himi virus dodalnak dingah ziangvek ih tam khal siseh, kan that vivo lai ding tiah a ti. – Star 21\/4\/08\\nKawlram thuthang: Kan dung zarhpini zanlam nazi 8:20 hrawngah Yangon khawpi lamzin kap ah bomb a puakih, cuih hnu minute reilote ah ¡®Trader hotel¡¯ kiang ah a dang a puaksal tiah Star cun a ngan. Hi bomb ruangah hliam tuar an um loih, palik le acozah lam ihsin thuhla zianghman theih thei a si lo nan, Kawlram acozah cun Aung San Su Kyi ih hruai NLD member hrekkhat pawl thiltuah a si ding tiah a puhmawh. Kawlram ralkap acozah cun ram uktu ding hrildaan le naing-ngan-zi fehpi duhdaan policy cu referendum a tuah ih, May 10 ah phuansuah a tum. Cuih referendum ahcun ralkap lam cun parliment ah 25% sinak a nei cia ding ti le Aung San Su Kyi cun ramdangmi pasal a neih ruangah ram uktu si dingin ¡®hril theih a si lo ding¡¯ ti pawl a tel. Asinan, Kawl thluak an hmang ttheu vekin Yangon khaw sungah tlawngta nauhak pawl cu ¡®cangan (slogan & banner) thawn lamzin ah acozah duh daan tlangaupi rero in an umlai.\\nRamsung thuthang: Kan dung tlawngkai nikhat zinglam zani 10 ah Lenggeng camp ah palik le lah-wah-kah pawl dodal in buainak a um. Kawlram mi 60 hrawng le Indonesia,Vietnam le Cambodia rammi tla an tel. Zung inn sungah lut in computer tla siatsuah a si. Meisa an nawk na¡¯n zianghman cu an nawk kaang man lo. Himi thuhla ruangah Kawlrammi 6, Indonesia mi 6, Vietnammi 1 le Cambodiami 1 cu an kai. (Kai cingin an kaisin bet) Star thuthang latu cun, ¡°Thawngtla pawl zohkil daan ah lungkim lonak a um thei maw?¡± tiah a sut na¡¯n, thuneitu pawl in zianghman an saal lo. Asinan, an mikaih pawl cu, ramdang feh dingih an dilnak UN in a pomsak thei lo ruangah an thinheng a si pei¡¯ tiah palik bawi Osman cun a sim. Malaysia acozah cun Rela pawl traning tuahnak ding hmun thar 3 tuah a tum bet. Cucu Negeri sembilan, Pahang le Perak ah an si. Tuih an neih ciami cu Sungai Udang (Malacca), Sungai Petani (Kedah) le Tuaran (Sabah) ah an si. Tuih kum sungah ramdangmi 73,938 kaih an si zo, tiah Home minister Syed Hamid Albar cun a sim. -The Star\\nQueen Elizabeth in birthday party tuah: British siangpahrangnu cun kum 82 a sinak birthday cu kan dung April ni 2, tlawngkai nikhat ah London khawpi thlanglam, Windsor Castle, Buckingham palace ah sungkua in party a tuah. Queen Elizabeth II-nak hi ram 16 ah Head of State sinak a neilai ih, alar deuh pawl cu Jamaica, Canada, Australia le New Zealand an si.\\n( compiled by Biak Chawn )\\n1. Kan dung zarh ah leitlun ih khawpi innkhaan (room) san man khungbik a sangsang ih hminsintu ECA cun Hong Kong khawpi cu leitlun ih inn sanman khungbik khawpi a si tiah a ti. Hih innkhaan tahnak hi room 3 umnak lawng tah an si. Hong Kong ih innkhaan 3 nei san man cu thla 1 ah US $ 9,700 (RM 31,000) hrawng a si. Russia ram khawpi Moscow cu 2 nak a si ih, New York cu 3 nak a si. Tokyo le London cu 4 nak le 5 nak an si veve, Mumbai ( India ) cu 6-nak, 7-nak Seol ( S.Korea ), Singapore cu 9-nak a si ih, Ho Chi Minh city ( Vietnam ) cu 10 nak a si. Leitlun khawpi inn sanman khungbik 10-ah Asia ram 6 rori a um. Leitlun ram khawpi dangdang ahcun a tlangpi in thlakhat inn sanman khungbik US $ 2,950 (RM 9,400) a silai ah Asia ram lawng ahcun US $ 3,820 (RM 12,200) a si.\\n2. Indonesia ram, Java tikulh ih Cililin khawte tlangval ¡®Dede¡¯ (kum 35) cu a tleirawl lai ihsin vun natnak a phunphun ruangah tu ni ahcun a kut le a ke cu ¡®sihlik (wart) in a khat thluh ih, cui sihlik pawl cu an thang deuhdeuh ih, a kut le ke hmuahhmuah khuh thluh in thingkung zung vekin a tuah. Kut zung le ke zung hman theih thei nawn loin a kut le ke zimlam pawl cu, thing hnah in thingkung an khuh bang in, a vun cawr le sihlik thang ringring pawl cun an khuh thluh. Vun natnak lam zirtu (dermatologist) pawl in an pal ih, an bawmnak ruangah a kut le ke cu mal tete an tan ih, tu-ahcun a kut in balhla khal a ei thei. Thingkung minung ti a si (A kiangih zuk).\\n3. Milai hmul neih thei lonak (neih hmuahhmuah hman tla kawng thluh) ¡®Alopecia¡¯ hi leitlun milai 100,000 ah mi pakhat in an nei. Hivek natnak phunkhat umtertu hi kham awk daan a um lo na¡¯n, hmul a tlakter thluh ti lo cu ttihnung zianghman a tuah lo. Taksa ih hmul umtertu ¡®gland¡¯ hmuahhmuah cu ¡®Alopecium algea¡¯ ruangah hna an ttuan lo.\\n4. Merai (epilepsy) hi thluaklam tthat lo ruangah (neurological disorder) a si ih leitlun ah milai 50,000,000 hrawng in hih natnak hi an tuar. Natnak a suah zikte ahcun a hmaisabik ah an mit in khua a hmu fiang lo. Hihi thluak sungih electric fehnak lamzin a ¡®short¡¯ ruangah a si. Himi a short tam deuhdeuh le milai ruahnak khal a harhfim ngaingai thei lo. Kut le ke khal an duhduh in (thluak ihsin a rami signal vekin) an cangvai ve. Tulai san ah a damnak ding sii a um lo na¡¯n, a malter thei. Thluak operation lawngin a hlo na¡¯n, 11% lawngin an dampi.\\n5. Leitlun ih milai tamnakbik ram Tuluk ram ah 2007 ah mawttaw 47,000,000 hrawng a um ih (hihi kum 1947 ih USA ram ih mawttaw umzat a si) , cucu milai 1000 ah 44 lawng in mawttaw an nei tinak a si. 2007 ah USA ahcun milai 1,000 ah mi 800 cun mawttaw an nei. Euroup ram le leitlun ram cangkang ahcun 1000 ah 600 in mawttaw an nei tlangpi.\\n6. Mars leilung ah kum 2009 September 15 le October ni 8 karah NASA cun rocket (sattelite) a kuat saalnak ding ah US $ 5,65,000,000 budget an tuah.1996-98 ah ¡®Sojournor¡¯ (11.34 kg ih rit) an kuat. 2003 ah Spirit le opportunity (174.2 kg ih rit) cu tuni tiang an thlah lai. 2009 ahcun 862 kg lai ritmi Mars Science Laboratory (MSL) an kuat dingih, Mars leilung ah thilnung a rak um dah pang maw ti hi scientist pawl theih hiarbikmi pakhat a si. Mars hi Ni heltu planet (leilung) pa 4-nak a si ih, Marcury, Venus le kan umnak Earth hi a sangsang in an um. An tumdaan cu cover dunglam ah tahtthim aw.\\nHT: Na suahnak nu le pa, na unau pawl le Laitlang ih nan umnak khua, nan sungkua dinhmun saudeuh in in sim thei pei maw?\\nTHL: Hmaisabik ah lungawithu ka sim duh. Iraq ka umlai ah U.S. ih Radio Station, Television le Journalist pawl tla in thu in sut ttheu ih annih cu maksak ah ka ruat lemlo. Asinan, atu cu mai¡¯ Laimi News Agency pawl in hiti vekih interview in tuahmi cu keimah cun thungaipi vekin ka vun ruat aw ih ka lung a awituk. Kei hi Zathlir khua ah ka suak ih Unu (farnu) duh umzet 7 le naupa rinsantlakzet 1 ka nei. Ka pa cu Mang Ceu, kanu cu Sa Tin Cuai an si ih,tucu inthihsan veve zo. Ka u le 4 cu Kawlram ah an umlai, midang pawl cu U.S. ah an um. Mi in pu Hu ti¡¯n in ko ih tlangval ka silai na¡¯n hokhaw. Dec 10, 1975 ah ka suakih Zathlir ah Phun 4 ka ong. Zathlir ka umlai ah, mi vekin leeng ka to, vate ka pel, lo ka rit ve ko.\\nTHL: Community College ah Associate of Science (Business Administration) ka ttheh zo ih, tufang hi Georgia State University ah Political Science in kum 3- nak ka kai rerolai. 2009 kum cem zawng ahcun tlawng ka ttheh tum. Ziang ka ttuan ding ti cu ka thei hrih lo. Asinan, tuah duhmi cu ka nei. In cawmtu ah nupi tla nei sehla ka duh, lo le cawm saktu tla nei sehla cu a tthazet ding na¡¯n.\\nHT: Ziangti¡¯n USA ah nan lut?\\nTHL: Vanzam kan to fam teh maw. Ke ih feh cawk ding a si ual lo. Ka lo capoh men, Ka u nui¡¯ pasal (Theng Mawi pa) in in tawlrel sakmi a si ruangah famkim lozet in ka rel sual pang ding. Kan hrangih harsatnak pawl famkim lo ih rel ka duh lemlo. A thiltitheimi pawl le hminthatnak pawl cu amai¡¯ rel dingin ka khek duh sawn.\\nHT: Ziangtik in USA ralkap na tuan thokih atu ah ziang dinhmun na si?\\nTHL: Ralkap ka luh duhnak hi a reizet zo na¡¯n, sungkhat pawl ih duhsak lemlo ruangah ka lut lohli lo. May 18, 2002 ah Basic Combat Training (mihrek khat cun Boot Camp tin an thei) ah ka feh. Kawl tong ka thiam ruangah le College ka rak kai zo ruangah ¡®Senkhat le hrek in kan lo thokter ding¡¯ in ti na¡¯n ka duh lo. ¡°Ralkap menmen in ka thok duh¡± ka ti ih ¡®sen nei lo¡¯ in ka thok .\\nZiangruangahtile thil hi a niambik in ka thok dah ti hi faate ka neih le¡¯n ka sim duh hai. Atu cu, Senthum (Sergeant) ka thleng.\\nTHL: Mi tampi in in sut ttheu. Hihi ahleice in Laimi pawl hin U.S. ralkap luh hi hartuk dingin an ruat a si hmang. U.S. hin Ralkap phun 5 an nei: U.S. Army, U.S. Air Force, U.S. Navy, U.S. Marines, le U.S. Coast Guard an si. Hih ralkap pawl hi Regulation le Policy a dangdang cio kan nei thluh. Kei hi U.S. Army ah ka lut ih Army thu ka lo sim pei cu. Ralbawi (Officer) ttuan ding ahcun a malbik BA\/Bsc neih ih, U.S. rammi si a tul. Bokhat (Second Lieutenant) ngah ni ah kum 32 hnak in nauta si a tul. Asinan ralkap menmen ttuan ding ahcun, permanent resident card (Green Card) neih a tul. Entrance exam. phih a tul ih cumi cu a ol na¡¯n Mirang tong malte tal thiam lo ahcun a hardeuh men. Kum hi cu, 32 hnak ih nauta a tul ih mipa hi 5 feet (60 inches) saan a tul. Nunau hi a cekci in ka thei fiang lo na¡¯n 4¡¯8″ hrawng a si. Sii (Illegal Drugs) tham kan si le si lo, Physical check-up an ma¡¯n in check thluh. Ralkap tuan tluk luh ol hnatuan cu, U.S. ah a um lo ding ti¡¯n ka ruat.\\nTHL: Harnak hnakin a thatnaklam hi rel ding ka thei sawn ding. Mitampi hi training lai har an ti ih an tuar thei lo, suak saal an tamzet. Kei har ka tibikmi cu zingpit nazi 4:30 in kan tho ttheu. Zing ihhmuzet lai ih thawh cu nuam ka ti lo caan a tam ko. Hramlak kan vahnak, thilrit phurh tivek cu Laipa hrang ahcun caw khalh phah ih khuaite bu laak hnakin a har lo. Nisa lak le khawsik lakih kan vah cu a tamzet.\\nPuai tuah vekih thilnuam cu a si lo na¡¯n, cawn ding thil ttha tampi ka hmu. Ralkap sungah miphun dangdang, ttong dangdang le biaknak dangdang kan um. Asinan, kan zaten U.S. hrangah lungrualzet le duhsak-awzet, run-awzet in hna kan tuan tlang. Harnak le bomnak kan ttul tikah ¡°khai¡¯ Kawlmi, Laimi, khai¡¯ Hispanic, khai¡¯ Christian pa¡± ti¡¯n in taan dah lo. Biaknak dangpa, phunhnam dangpa khal, ttong dang hmangpa khal khi lungrualzet in tuantlang vualvo a si tikah kan Laimi sung ahhin teh, Falam, Hakha, Tidim, Thlantlang le miphun\\ndangdang pawl hi hivek in hnatuan tlangthei sehla ti¡¯n saduh ka that. Pakhat le pakhat, phun le hnam dangdang hmansehla, ttong dangdang, biaknak dangdang khal sisehla, Laimi ti¡¯n thleidannak um lo le iksiknak um loin lungrualzet in hnatuan sehla, Lairam le Lai miphun pawl hi kan thangsozet ding ti¡¯n ka zum. Zohhnik Iraq ram hi, miphun le miphun, hnamkhat le hnamkhat, Biaknak bang aw, Shia le Sunny pawl an do aw ciamco ih zosaw a tuartu? An mipi pawl in harnak an tuar sawn.\\nTHL: Tha ka petuk lawlaw. Pupa tongfim an ti theumi: ¡°A par na duh le, a hling khal poi hlah¡± an ti bangin thil ttha kan duh ahcun harsatnak cu kan tuar thei a ttul.\\nTHL :Tlawng hi kum 2009 cem hrawngah ka ttheh thei ding a bang. Tlawng ttheh in ziang ka ttuan ding cu ka thei lo na¡¯n tuah duhmi cu ka nei. U.S. State Department (Foreign Affairs) ah counselor, political adviser, foreign officer lam ttuan ka paihzet ih ka ngah thei pei maw ti¡¯n ka ruat. U.S. ahcun acozah (government) hnatuan cu mipi pawl ih upat cu a si lemlo na¡¯n, khatlam ah hivek hnatuan ka ngah thei a si ahcun tuihhnu kum 5\/10 sungah Kawlram lam ah US government ai-awh in hnatuan ka ngah thei.\\nTHL : Lungawi um nasa. Laimi kan hrangih thucah thei ding cun dinhmun le sinak ka nei lo. Asinan, ka ruah daan le thil ka hmuh daan lawng ka vun lo sim pei. Midang le ramdang kan bang theinak ding kan tum a si ahcun, Kan Lai daan hi tampi kan thlengh a ttul ti¡¯n ka hmu. Hitawk ka umnak ram thawn tahtthim ka duh. (ngol hmangzet na si le¡¯n a hnuailam thu hi siar nawn aw hlah). Cuih daan ka timi pawl cu, kan hnatuan daan, kan thuruah daan, kan Lai daan hrekkhat pawl an si. Laimi hi kan dunglam kum za reipi ihsin tuhmui le hreitlung, namtong hmang in lo kan thlo, lo kan vat. Vun zoh hnik, tuihsun ni tiang khal ah cumi pawl thotho kan hmang lai. Kan tthangso maw tthangso lo ti cu rel ding a um lo. Tuihnu lam kum ziangzat tiang so hitin kan umlai ding?\\nMirang tong thiamnak pakhat ka duh zet mi cu, ¡°Thil na tuahbang lawnglawng na tuah asile, thil phun dangdang ka ngah ding ti¡¯nkan thiltuahmi, kan ruahdaan hi tampi¡¯n kan thlengh a ttul ding. Laimi tampi cu, harsazet in le kan neih hmuahhmuah thawh thluh in ramdang le ramthangso kan ra thleng ih an daan thatha le an thiltuahmi thatha zir le thiam kan tum lo. Kan Lai um-ih-um kan tum thotho. Um menmen hi thansonak a si lo ti hi an thei lo a si ke¡¯m ka ti. Kan um kelte in zarhkhat ah nazi 40 hnatuan in mitampi cu kan hna a ngam hluihli theu. Hnatuan kan hawl khal len, hnatuan awl deuh kan ti. Milianzet pawl hi zoh hnik sehla. Zingpit mi thawh hlanah hnatuan an feh, mi hnakin hna an tuan rei. Hnatuan awlte zarhkhat ah nazi 40 ka tuan titla cu rel tlak a si lo. An ning hman a zak lo mawsi ka ti duh. Curuangah hokhaw Ngol hmangzet (Zathlir tlawn hmang) na si ahcun siar nawn hlah ka lotinak. Thu dang a um le¡¯n email in maw cakuat in maw in to ciamco thei.\\nTHL: Kei tla tampi ka lungawi. ruat aw hlah.¡±Kannih tla,\\nHRUAITU HNENIH CAKUAT\\nHruaitu hi tu ahcun Top (1) a si in ka thei…a dang a um hnuaihni na¡¯n, nan suah thabik in ka hmu ih nan News khal soisel ding a um lo nasa. -Salai Uk Lian (New Delhi)\\nEd : Kan lungawi.\\nEditor,zaangfah te’n a vei? 176 cahmai 18, catlang 20 nakih rawngbawl ti tel loin hna a tuan tiin a famkim thei lo mawsi? zaangfah te¡¯n SMS leh saal aw.. -017-3905574\\nEd : Hruaitu sungih cangan le cahram pawl hi a ngantu bulpak cio ih ruahdaan a si vekin Laica an ngandaan khalah Hruaitu cun thuneih a tum lo. Asinan, siartu hrangih harsa ding pawl cu remsaal an si.\\nNan cahram nganmi thuhla ah ka rualpa thawn kan el aw deuh ih thusuh duhmi ka nei. Tahthimnak ah ‘a’ double (daan, caan) na hman lomi thuhla a si. Veikhat siarnak ah siarfuh thei lo can ka nei. Ziangtin?\\n-Salai John (Loke Yew)\\nEd : Veikhat siar ih fiang lo cu vei 2 nak ahcun a fiang dingih, na siar tam len na buai nawn lo mai ding a bang. Si ee, Laica ngan daan hi phunkhat lawng um ding asinan, duh daan phunkhat lawng a si fawn lo ti aw.\\nTuanvo neitu pawl,\\nHT thuthangca nan titha nasa!\\n-Upa Za Dun (Alor)\\nEd : Kan zuam rerolai, lungawi.\\nHT tuanvo neitu pawl,Hruaitu thuthangca hi tu ahcun Malaysia ah No.1 a si. Nan thuthang lak daan khal nan thiamzet in ka thei. -Reuben Hrang\\nEd : Thazaang inpe theutu ruangah tuih ni tiang kan feh rero lai a si. Lungawi.\\nLaica kan Zir pei\\n– Saya Run\\n¡°Hruaitu¡± hi zumtu pawl a kilkip: thlarau-thinlung-taksa tthanlen pitlinnak ruahsan in ih suahmi a si. Kan LAICA hi mipi in dikzet ih kan thiam theinak dingah cahram pianzia in maltete¡¯n kan suah vingvo ding.\\nLaica ah danglamnak ummi pawl hminsinnak\\nKan Laica hi Mirang ih tuahsakmi le Mirangca parah hrambunmi a si ko na¡¯n Laica a sinak ah Mirang Cangan daan thawn a bang awk cekci thei lonak maltete a um. Cumi cu Laica ih danglamnak (distinctive) a si ve ti¡¯n ka ruat.\\nMalte¡¯n vun zoh hnik sehla:\\n1. a si.\\nMirangca(English)ih ¡°am¡¯ ¡°is¡± ¡°are¡± ¡°was¡± le ¡°were¡± simnakih hmanmi a si.\\nCuruangah ¡°asi¡± ti¡¯n kom ih ngan ding a dawhzet.\\nThuthimnak ah: ¡°He is a boy.¡± ¡°Amah cu mipa nauhak asi¡± ti¡¯n.\\nAsinain ¡°I am a teacher.¡± Kei cu saya kasi timi ahcun kom a mawi nawn lo.\\nCulawng si loin, asi kan kom ahcun ato, ading, amawi, asia,..tivek pawl tla kom ttul ding dinhmun an si. A cang thei lo deuh ding a bang.\\nCuruangah Laica ih danglamnak pakhat (exeptional case) ah cohlang thei in ¡°Amah cu mipa nauhak a si.¡±¡°Keimah cu saya ka si¡± ti¡¯n kom loin ngan ding\\n2. _pawl. Himi hi thil pakhat hnakih tam (plural number) sim duh tikih hmanmi a si. Tlawngta pawl (Students), Cabu pawl, (books), Nunau pawl (ladies).\\nMirangca noun ahcun _s bet men a si ih _pawl bet cih ding a si ve ko.\\nAsinan, pawl cu cafang pali rori kom cu a mawi lo (a dik lo tinak cu si loin).\\nSiangpahrangpawl, theologianpawl, philosophypawl,…ti ih kom thluh hnakin,\\nSiangpahrang pawl, theologian pawl, philosophy pawl, tiih ngan tikah a mawi,siar a ol sawn, a sullam khal zianghman a hnaihnok cuang fawn lo.\\n3. aw le awk.\\nAn duhaw, an apawk, an toaw, hruaiawknak, tiih kom hnakin ¡°An duh aw,¡± ¡°an apaw¡±\\n¡°an to aw¡± ¡°hruai awknak¡± ti¡¯n kom loin ngan sehla a ttha sawn in ka hmu. Siar sual le theih sual ding khal a um lo ih a fiang sawn.\\n4. a tthazet.\\nMirangca (very good) zoh ahcun kom lo ding a awm-angzet ko nain kan Lai tong hmun tampi ahcun kom ding a mawizet in ka thei. Thuthimnak ah ¡°Cakzet le raalthazet in um aw¡± (Joshua 1:9) timi hi a remzet(consistency).\\n¡°Cak zet le raaltha zetin¡± tiih ngan hnakin a dik sawn in ka hmu.\\n5. a mawituk.\\nMirangca (very beautiful) timi ah kom lo ding a awm-angzet ko nain a mawituk ti¡¯n kom sehla a mawi sawn\\n6. a tumbik ding a bang!\\nMirangca (biggest) a si ih a tum bik tiih then hnakin kom ih ngan hi a dik sawn ding a bang. ( a fatebik=smallest, a kaubik=largest,…)\\n7. atu ah, lai ah, hmai ah, hnu ah, hnuai ah,…….\\na) atu ah: Mirang in ¡°Now¡± a si ih ¡°atuah¡± ti kom mawizet a si.\\nAsinan ¡°atuah¡± ti cun sullam dang a nei zik thlang.\\nb) lai ah: Mirang ih ¡°during¡± sim duhmi a siih ¡°laiah¡± tiih ngan ding a si.\\nAsina¡¯n awphei pathum ¡°aia¡± tong aw ciamco hi tripthong le si fawn lo ah!\\nc) hmai ah: Mirang in ¡°before¡± a sihih ¡°hmaiah¡± ti¡¯n kom ding a si.\\nAsina¡¯n ¡°aia¡± a si ruangah siar a hardeuh ih ¡°hmai ah¡± ti¡¯n a remcang sawn.\\nd) hnu ah: Mirang ih ¡°after¡± simduhmi a si ih ¡°hnuah¡± ti ih kom ding a si ko.\\nAsinan ¡°hnuah¡± cu siar sual a olte, ¡°hnu ah¡± tiih ngan ahhin a `hasawn ding.\\ne) hnuai ah: Mirang ih¡±under¡± tinak a si ih ¡°hnuaiah¡± ti¡¯n kom ding a si ko.\\nAsinan ¡°hnuaiah¡± cu vowel pa 4 ¡°uaia¡± rori kom cu a buaithlak deuh. Curuangah ¡°hnuai ah¡± tiih then ih ngan ding a tha sawn.\\nparah (on), tlunah (over), tangah (under), dungah (after), hnenah (unto), dingah (for), hrangah (for), le ruangah (because),…tivek pawl cu siar sual ding le theih sual ding a um lo ruangah kom ih ngan ding hrimhrim an si.\\nawk¡± ¡°an to aw¡± ¡°hruai awknak¡± ti¡¯n kom loin ngan sehla a ttha sawn in ka hmu. Siar sual le theih sual ding khal a um lo ih a fiang sawn.\\nHillsong Music Australia(HMA)\\n-Salai Kawl Lian\\nKa ngainin thei dah lomi, Pathian khalin a ram karhzai thei vivonak dingih hmanraw thazetih a hmanmi, mino tamzet pumpekawknak, Khristian music band pakhat HMA thuhla asiartu nanzate parah Pathian in anmah vekih thinlung takte le thawzet tei Amah thangthat thei vetu nansi theinak dingin ruahsannak tamzet ka nei asi.\\nAward & Recognition-AustraliaHillsong United neta bik Album ¡®The I Heart Revolution¡¯ cun a hmaisabik hrangah the Australian Album chart ah No.3 nak a thlengih Albums Chart ah No. 8 nak a thleng ban. Tui neta bikah , The Australian Record Industry Assonciation(ARIA) cun anmai ram, Australia ih Gold status timi ah Hillsong Australia tuahmi CD 17 le DVD 7 cu zumngam thlepthlepmi ah acohlang. ¡®Praise& worship album pakhat, ¡®Peolple Just Like Us¡¯ timi in ARIA Platinum status ih a tahfungah hmunhma a lak ve ta riai asi cuh!\\nHillsong United album ¡®Look To You¡¯ khalin ARIA Gold status a hun tawng ban ve thotho.Hillsong Kids DVD ¡®Jusus Is My Superhero¡¯ timi khalin ARIA Gold status ahung thleng ban ve. Hillsong United ih neta bikih suahmi ¡®All of The Above¡¯ album cun kum 2007 ah ARIA charts ih No.6 nak ahun hit(Mirang tawng). Cuihlei ah iTunes timi internet ih download tuah tambik sinak No. 2 nak khal a coban lala. July 2005 ah ¡®God He Reigns¡¯ album cun a hmaisabik nakah tin ARIA charts ah No. 2 nak ahun luah. Cun, DVD suahmi tu sawn khalin ARIA Top 20 DVS charts ah No.1 ah ahun vawrh thiamthiam.July 2004 ah ¡®For All You¡¯ve Done¡¯ album cun ARIA charts No .1 ah a thlengih Top 100 lakah zarh 11 rori hmun a luah thei. DVD suahmi khalin the ARIA Top 40 DVD charts ah No.4 tiang a thleng ban.July 2003 ah ¡®Hope¡¯ album in ARIA Album charts ah No.3 nak ahun co. DVD suah mi sawn thung cun ARIA Top 40 DVD timi ah No. 1 nak ahung thlengban vuahvo thei.July 2002 ah ¡®Blessed¡¯ album in ARIA Top 100 Album charts ah no.4 nak aluah. DVD suah mi sawnin ARIA Top 40 DVD charts ah No.2 nak tiang ahung thleng.September 2002 ih suahmi ¡°Blessed¡± album cun USA ah Khristian albumih zuarkhawng bik No.2 nak tiang a hun vawrhban lala.\\nAwards& Recognition- International\\nHillsong Music Australia cun leitlun pumpuluk ih an album zuar suah tamnak lamah a hlawhtling zet. ¡¯30 gold le platinum sales awards¡¯ timi laksawng a dawng. Mi a thawng tampi ih duhzetmi le zumzetmi an hung si vivo.\\nThe Hillsong United album, ¡®All of The Above¡¯ US Billboard charts ah hmun thum lai ah No.1 nak a luah vuahvo men! Cumi pawl tla cu ; Contemporary Christian Album chart, top Praise and Worship Album and the Digital Christian\/Gospel Album chart tla a si.Culawng asilo, Billboard¡¯s Top 200 Chart ah khal no.60 nak a hun luah ban. Canadian Christian Retail Chart lamah khal No.1 ava luahban vivo asi cu! A ropi nasa! 2007 ah Nashville, USA ih um the Gospel Music Award cun United (HMA hnuai ih mino music band pakhat) hnenah Khristian hlasak thiam pawl hrangih a pek theumi laksawng ¡®International Impact Dove Award¡¯ cu a hlan a si.\\n¡®Blessed¡¯ album khalin Nashville, USA ih the Gospel Music Awards cun Dove Award timi laklsawng ngah theive dingin¡¯ kumkhat sungih Praise&Worship Album thabik¡¯ hrilsuah dingmi (nomination) ah a tel. ¡®Blessed¡¯album hi USA ram ah September 2002 ah zuarsuah a si ih an ram ih Khristian album zuar khawng tambik No.2 nak asi.\\n¡®You Are my World¡¯ album khalin Nashville, USA ih the Gospel Music Awards cun 2002 Dove Award hrangah ¡®kumkhat sungih Praise&Worship Album thabik¡¯ hrilsuah ding lakah atel.¡®By Your Side¡¯ album khalin Nashville, USA ih the Gospel Music Awards pekmi 2001 Dove Award dawng ve ban dingah ¡®kumkhat sungih Praise&Worship Album thabik¡¯ hril dingah a tel.\\nHillsong Australia ih an hotu nu bik Darlene Zschech ih hla nganmi ¡®Shout to the Lord¡¯ cun Nashville, USA ih the Gospel Music Awards ih pekmi 1998 Dove Award lawmman dawng theive dingin ¡® kumkhat sungih hla larbik¡¯ hril ding lakah atel.Hillsong Australia ih an hotu nu bik Darlene Zschech ih hla nganmi thotho, ¡®My Hope¡¯ khalin 2004 kumah Nashville, USA ih the Gospel Music Awards tuahmi 2004 Dove Award dawng ve thei dingin ¡®kumkhat sungih thinlung lam ciahneh theitubik Hla ¡®hrilsuah ding lakah telh asi.\\nTuih zarh hrang thufim\\nTong sup-awk theinak hi sui vekin a sunglawi, asinan, a awn reromi leeng ke cun sitii thuh a hlawh sawn.\\nThinheng cingih simmi tongkam cu a cakbikmi rang khal in a dawi kir baan nawn lo. – Chinese proverb\\nPhunsang tlawng kai dah lo hrang ahcun mifim tongkam ngannak cabu siar hi thil thabik a si. – Sir Winston Churchill\\nA suahtu LCF, Malaysia\\nEditor Biak Chawn\\nJoint Editor Salai Kawl Lian\\nAdvisors Rev. Run CungMang\\nPa Tha Nei Thuam\\n42 A, Upper Ground\\nWisma City Tower,\\nJalan Alor, 50200\\nHruaitu Issue 103\\nHruaitu Issue 100\\nHruaitu Weekly News Issue 158\\nHruaitu Issue 89\\nHruaitu Issue 174","num_words":6674,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.29,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin TV:Obama Care Interview (Chin Subtitle)\\nAdded on : 12-21-2013\\nObama Care @ Affordable Care Act Interview\\nNan zaten nan dam cak cio ding tiah zumnak kan nei. USA Cozah kumpi le US ram mipi pawl in kan buaipi bikmi le kan theih a tulzetmi leh kan neih tengteng dingmi Obama Care @ Affordable Care Act Health Insurance thu cu Chin TV ah felfaiten zoh theih in a um zo thu kan lo than a si.\\nObama care um tu dan in simfiangtu ding ah covering Kids & Families of Indiana ih an deputy director Mr. Paul Chase thawn hmaiton thusuhnak amai zung rori ah kan nei thei a si.\\nHimi interview tuahmi cu Chin mi lawng hman siloin Kawlram mi hmuahhmuah in zoh le kan theih a tulzet mi a si ruangah nan rualpi pawl hnen khal ah simsawng vivo ding ah kan lo sawm. Chin TV catbang loin thazang in pek nak tlun ah lungawinak simcawk lo kan nei a si.\\nChin TV - Interview with Cung Lian Thawng\\nChin TV Interview Pu No Than Kap Part 1\\nChin TV in nan kut kan lo kai a si. Kawlram Chin State sung khal ah hlasak thiam milar sang pakhat a si ve mi Salai...\\nPublished on Sep 4, 2013 Chin Kum Thar Puai (Chin New Year Festival-2013) hrang CCUSA in Chief Guest ih sawm...","num_words":210,"character_repetition_ratio":0.063,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.238,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.965,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"2020 Election Thlir Sinnak by Pu Kap Thio USA - The Chin Times\\nThe Chin Times > Lawrkhawm > Thlirnak > 2020 Election Thlir Sinnak by Pu Kap Thio USA\\n2020 Election Thlir Sinnak by Pu Kap Thio USA\\nTlangpar Miphun pawl hrangah can pawimawh tuk a si ih Chin ram khal ah Chin Party a si mi #CNLD ah lungrual ten funkhawmaw cio uh sih.\\n#Kum 2010 ah Democracy dan vek in election a um ih USDP in nehnak a co. Himi kum ah NLD a tel lo.Bye-Election 2012 lawng ah a lut lai.Chin ram ah Chin Party a si mi CPP le CNP khal in MP tamnawn an rak co ve.\\n#Kum 2015 election ah cun kawlram Mipi in ralkap nin le Pi Suhkyi ih Auhla ပြောင်းလဲချိန်တန်ပြီ..ti zum in NLD party ah Vote an burh thluh ih Cozahnak a co.Chin Party pawl cun nehnak an co lo.\\n#Asinan, Kum 5 a kim zik cuarco ih election zik ih NLD party auhla pawl:1.2008 Dan hrampi kan rem ding.2.Remdaihnak kan tuah ding.3. Law &Order kan tuah ttha ding ti pawl cu hlawhtling pakhat hman a um lo.\\n#Kum 2010 election ah NLD an tel lo. Kum 2015 ah NLD Vote burh thluh a sinan, an Auhla pawl an hlawhtlin lo hlei ah NLD cozah in #Tlangpar Miphun pawl par ih a lungput ah an lungawi lo na sa.\\n#Cui ruangah kum 2010 ,kum 2015 election le 2020 election hi #khaikhin theih a si nawn lo. Politics a danglam thluh zo.\\n#Tlangpar Miphun pawl khal Party tamnawn um culci mi kha Party pakhat ah an komaw thluh ve thlang ih Politics thli hran dan a danglam zet zo.\\n#Central ah cun NLD party in MP a nei tam bik ding ti hi ka bulpak thlirdan a si ih Cozah tuah theinak ding khawp MP 333 lawng te a neihban zumlo cio a si.\\n#Region\/Taing pa 7 ah NLD in 80% ngah bang seh la MP 291 sung ah MP 230 lai a co thei ding.State\/Pine pa 7 ah MP Seat 207 a um ih NLD in MP 103 a neh thei le a mah ten Cozahnak a din thei ding tinak a si.\\n#Asinan, tuikum 2020 ah hi cun Tlangpar Miphun pawl in an mai umnak cio ah nasa tei ttan an lak cio ruangah NLD in MP 207 ah MP 103 (50%) nehnak a co thei pei maw? ti hi a si.A co thei an zumlo cio ruangah election result puan hnu ah Politics boruak a danglam zet ding ti hi zum cio a si.\\n#Tlangpar Miphun pawl hrangah can pawimawh tuk a si ih #Chin ram khal ah Chin Party a si mi #CNLD ah lungrual ten funkhawmaw cio uh sih.\\n#Zianglam khal le Mirang ih “No one can predict a politics” an ti bang in #hmailam thu thei cia #Zohman kan um lo ruangah rak thlir phawt cio uh sih.\\n#Hminsin keimai bulpak thlirve dan a si e.\\nPrevious Article October Thla Sungah Surbung Airport On Puai Tuah Ding; Video\\nNext Article Malaysia Lock Down Sal Ding; Selongor, Kuala Lumpur le Putrajaya","num_words":470,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.069,"special_characters_ratio":0.262,"stopwords_ratio":0.298,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"India PM In Ramsung Milian Pawl A Kawm - Chinland Today Media\\nIndia PM In Ramsung Milian Pawl A Kawm\\nMarch 28, 2009 8:29 pm·0 comments\\nLeitlun sumpai tlasia Economy tuah thatsal danding relkhawm dingin leitlun ramlian leh ram ropi G-20 ai awhtu pawlcun thlathar ni 2nd ah khin London khawpi ah tawmkhawm awknak an nei dingih. Cumi ih telve dingin India Prime Minister Manmohan Singh khal timtuah awknak a nei. PM Singh hin himi G-20 ih Economy tundin thatsal dandingih felfai tei thuput luh a duhve ruangah Inidia ram milian pawlih ngaihdan leh hmuhdan theifiang dingin India ramsung milian pawl cu a kokhawmih thurel tlangnak an nei.\\nPM Singh leh milian pawl kawm awknak ah hin Tata Group neitu Ratan Tata, Aditya Birla Group Chairman Kumar Mangalam Birla, ICICI President Harsh Pati Singhania, pawlleh Assocham President Sajjan jindal, Goenka Group hotu Sunil kant Munjou leh Bharat Forge ai awh Baba Kalyani pawlkhal an telih Prime Minister hi Planing Commission Deputy Chairman Montek Singh Ahhuwalia leh Cabinet Secretary K M Chandrasekhar pawlin an tawi awm.\\nIran In Afghanistan Ram Thu Rel Nakah Tel Ve Tum\\nNATO palai Martin Erdmann leh European Union ih Iran Palai Ali Asghar Khaji cu Afghainistan ramthu leh thudang pawimawh reltlangin kawm awknak an neiih. A liamcia kum 30 ihsin Iran palai ih NATO palai a kawmsal hmaisa biknak asi. Hi hruaitu mipawimawh pahnih hin thudang pawimawh ihtlunah Afghanistan ramthu hi an rel bikmi asiih. US hoha nakih hmaikarih Afghanistan ram thurel tlangkhawm nakding Tha Hague khalah Iran palai cun an tel tengteng tumthu a sim.\\nNATO thupuangtu Appthurai cun Afghanistan ram thurel nakdingih Iran tel a tumcu thil lungawi umzet asi ih himi hin Iran cu leitlun tukverh ah a daksuakve sal asi ti a langfiangter asi ati. US State Department thupuangtu Gordon Duguid khalin Iran in The Hague tawnkhawm awknakih tel a tumcu lungawi umzet asi a tiih Afghanistan ramthu relnak ah Iran Cozah lungput leh leitlun ramdangdang lungput theisuak hi thil pawimawhzet a si ati\\nPakistan (ISI) Pawlin Taleban Pawl Bawm\\nUS Cozah cun Pakistan Inter Services Intelligence (ISI) pawlcun Taleban tapungpawl an bawm rero lai ti theih fiangnak a neihthu a sim. US Jiont Chief Of Staff Chairman Admiarl Mike Mullen cun Pakistan (ISI) pawlin India leh Afghanistan ramri tluanih um Taleban Tapung pawlcu an pehzawn ringring laiih (ISI) pawlhin an thilti mihi a zamrang theibikih an bansan a ttul a si ati. Admiral Mike Mullen cun (ISI) pawlhin Al-Qaida pawlkhal an bawm asi tiah a simbet.\\nUS Army Central Command hotu General David Petraues khalin (ISI) cu Tapung bawm ringringtu an si ruangah US hrangah cun rinsan harsazet mi an si a ti.US ralbawi dang pahnih khalin Afghanistan ram thlanglam ih Taleban pawl an um ringring theinak cu Pakistan ralkap pawlin ti le rawl an pek ringring ruangah asiih (ISI) pawlih hnattuan dancu zumnak hnakin a rakthuk zet asi ati. BBC Correspondent in a simnakah Pakistan thilti dancu US Cozah in a theifiang tukzo ruangah US hrangah cun ngaidam theinak lamzin a neimal zet thlangding a ti.\\nPresident Barack Obama khalin Al-Qaida pawlin US an hrinhro theunak bik cu Pakistan ramsungih sin a suaktam bikih cu ruangah Pakistan Cozah in a ramsungih misual leh Tapung pawlcu do cimit dingin a nawrbet. Himi laiah US Cozah in theihtawp suahih a hawlmi a kaih suakthei hrihlo mi Osama Bin Leden leh a mi rinsan zetmi Ayman Al- Zawarihi cu Pakistan ah an relh ti an theihthu US cun a sim. Himi tei pahnih hin US siatsuah danding lamzin an tawlrel rero laiih cu ruangah an thilti mi hlawhsam dingin US cun timtuah awknak nasazet a neih a tul tiah Obama cun a simbet. Osama Bin Leden hi a umnak hmun theih fiang a harzetih CIA pawlkhalin theitawp suahih an hawih an zinzawi rero hnu khalah a umnak hmunhi zum hmang aibak cun a relthei hrilo ih US cozah khalin hawlsuah leh kaihsuah a har an tithu hi an phalo","num_words":640,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.186,"stopwords_ratio":0.18,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"VP2 Pu Henry Van Ṭhio zarah Chin State in Vanzam tualrawn kan nei thei a si | Falam Online Media\\nJune 26, 2020 admin\\t0 Comments Falam Thuthang, Pu Henry Van Ṭhio\\nFalam, Surbung Vanzam tualrawn ṭheh felfai hman a si hlan ah pawlkom pakhat ruangih tu dinhmun vekih suak thei vekin online ih cathlahtu an um hnuaihni ih tukhalah rampi Vice President Henry Van Thio ruangih cangsuakthei vekin ca thlah mi a um lala.\\nCa an thlah mi cu an ngandan vekin ka rak let ding.\\n“Vanzam thawn kan khua Chin State ah kan tlung thei thlang ding.\\nVice President U Henry Van Ṭhio hnaṭuan thokpek hrawngah, airport tuah dingah kei mah le Japan pa le Khua Lian Kam tiin Falam airport zoh dingin kan feh ih, Falam Upa pawl le Chin State Cozah lulam pawl thawn kan rak zoh.\\nCulai ahcun NLD Center Government nih airport hrangah thurelmi\/tawlrelnak ziang hman a rak neilo.\\nNaypyitaw ah Vice President U Henry Van Ṭhio kan tong phah ih, in sim mi cu “Falam airport cu Cozah nih ṭuan pehzom dingin ṭan ka rak lak” in ti, Cumihnu reituk loah kyats 1 Billions airport hrangah a thlak cih ih Hluatdaw nih a pom hnu ah hnaṭuan ṭan ding a rak si.\\nChin State sung ih airport um hmaisabik mi ah kan Pu Vice President Henry Van Ṭhio hi hngilh hrimhrim ding a si lo.\\nKawlram sungih thuneibik minung 4 lakih U Henry Van Ṭhio tel ruangah kan Chin ram a ṭhangso cak zia hi hngilh hlah uh si.\\nVice President Henry Van Thio le Chief Minister Salai Lian Luai in an term laite ah theipatawp suahih airport in tuahsak mi par ah ka lungawi tuk. Bawipa nih thlawsuah pek hram hai seh.”\\nCangantu : Peter Ngun Za Zung – Chairman of All Chin Society Yangon\\nPhoto : PresidentOffice\\n← Sanitizer thawn Seconds 20 sung na Kut na cul mi, Santlainak nei lo\\nNi 2 sungah Minung 110 Ṭek in tlak that →\\nFalam le Mindat ah kahdonak a suak ih mipi humtu lam ah nunnak liam an um","num_words":319,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.201,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.97,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Ralkap Cozah A Dodal Ruangah A Nulepa In An Fanu Sinak Ihsin An Hlon, A Nulepa Hnenah Lungawithu A Sim ih Hmailam A Pan Vivo Tum – Meifar\\nRalkap Cozah A Dodal Ruangah A Nulepa In An Fanu Sinak Ihsin An Hlon, A Nulepa Hnenah Lungawithu A Sim ih Hmailam A Pan Vivo Tum\\nAugust 17, 2021 admin Myanmar 0\\nMyanmar ramsung buainak ah mino pawlin an nunnak thap in an zuam, ram le miphun hrangih nunnak hlan khal an tam zet zo. Ramlak ah an khuasa ih ruahsur hnuah fikfa le cangvat lakah hringnun an hmang rero lai.\\nAn pekawknak hi upat an tlak zet ih zalennak nieng mawi a suak ding caan a hngakhlap um tuk. Mandalay ih um U Khin Muang U le Daw Win Win Gyi tei fanu cu lamzawhnak ah a tel ringring, ralkap cozah cu a phunphun in a dodal.\\nA nulepa in daiten um men dingin nun an sim ṭheu nan a duh cuang lo ih duhphorhnak nei dingin a poksuak ringring. Curuangah August 12, 2021 sun ah hringtu a nulepa in an fanu sinak ihsin an hlon thu newspaper parah an tarlang.\\nZiangvek buainak a tong asikhallen ṭuanvo an la lo ding thu pawl an ngan. An fanu Mah Eih Pyi Sone cu ralkap pawlin kai dingin an hawl ruangah hmun dangah a relh.\\nA nulepa ih an ca suah ruangah a thinheng lo ih “Tuini tiang zianghman ṭuan loin in rak cawm ruangah ka lungawi tuk” tin lungawi thu a sim sawn. Asinan dunglam ah kirsal a tum lo ih rampi zalennak ngah hlanlo a zuam vivo tum thu a rel.\\nTaliban Pawl An Huk Dumdo, An Ramsung Ih Um Christian Pawlin “Thlacamnak Ah In Rak Mang Ringring Uh” An Ti\\nRalkap Pawlin Falam Ramsung Taal Khua Ih An Vok Le Ar Pawl An Eisak Thluh, Bible Khal An Siatsuah","num_words":295,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.105,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Fala Pakhat In Tlangval A Bum Tum Nan A Hlawhsam, A Bum Tumdan Cu A Mawi Zet – Meifar\\nFala Pakhat In Tlangval A Bum Tum Nan A Hlawhsam, A Bum Tumdan Cu A Mawi Zet\\nMay 27, 2022 admin Leitlun 0\\nCollege tlawngta pakhat in a thilton cu Reddit ah a tarlang, anmah humhimnak ah an hmin cu an tarlang lo. Tlawng an kai laiah rualpiza in zuhmun ah an va feh ih nuam an cen, cutawk ah fala pakhat thawn an tongaw ih zu an intlang ih an capoh aw rero.\\nTlaihnu ah an tlung ih fala cu a room ah a hruailut ih nupa-sinak hmang an tum, fala in beer in a duh lai thu a sim thei ih a vurbawm sung ta beer a pe. Tlangval cu a in nawn lo, fala cu itum zetin a zau. Ittlang dingin an puahaw ih tlangval in kilhim awknak ah serh tuamnak rubber a bun.\\nFala in, “Tuam duh hlah aw, na fa ka pai duh. Nu si ka duh zo” a ti. Tlangval in a capoh men ah a ruat, asinan fala in a rubber bunmi cu a phelhsak tum thotho ih a duh lo. Tlangval in ‘rubber bun lo cun ka lo itpi thei lo. Fa neih ka duh hrih lo’ a ti ruangah fala cu thinheng in a tlansuak.\\nTlangval in, “Thla 6\/8 hnuah fala cu ka hmusal ih nau arak pai, a pum khal a tum zo. Khami zan ah beer in bet in rubber bun lo sehla cun keimai fa a pai ngai ah ka ruat ding” a ti. Fala cu naupai cia a si ih pasal ih kaihtang a tum ruangah rubber hmang lo dingin a ti. Asinan, a thang ah a awk ngah lo. Zawi fa a pai ti khal theih a si lo.\\nNauhak 19 Le Zirhtu 2 Thattu In Mi A That Hlante Ah Tleirawl Kum 15 Mi Hnenah A Duh Thu A Sim Thei\\nSiizung Kang Ah Naute Suak Pek (11) An Kang That","num_words":319,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.039,"special_characters_ratio":0.256,"stopwords_ratio":0.426,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Minung 11 An Urthatmi Lakah Nauhak Kum 6 Mi A Tel, An Urthat Mi Pacang Ih Nupi In, “An Parah Thleng Ve Lo Dingin Thlaza Ka Camsak” A Ti – Meifar\\nMinung 11 An Urthatmi Lakah Nauhak Kum 6 Mi A Tel, An Urthat Mi Pacang Ih Nupi In, “An Parah Thleng Ve Lo Dingin Thlaza Ka Camsak” A Ti\\nDecember 9, 2021 admin Myanmar 0\\nSagaing, Salingyi Township, Dontaw khuami 11 cu December 7, 2021 ah ralhrang pawlin an kai ih hridai thawn an tawnbet hnuah an khuapawn ah an hruai ih an urthat thluh. Tualsung mi pakhat in, “Khuami 11 pawl cu an nung lai rori in an urthat, an ṭap an raak ciamco ṭapthawm cu kan thei nan kan va run thei lo” a ti.\\nAn urthatmi lakah nauhak kum 6 mi khal a tel, an urthat hlanah nasa zetin an vel ciamco ta. An urthatmi pawl cu Ko Aka Soe (kum 14), Ko San Min Oo (kum 17), Ko Than Myint Aung (kum 17), Ko San Ko (kum 17), Ko Kyaw Thet (kum 17), Ko Chit Nan Oo (kum 19), Ko Win Kaw (kum 20), Ko Htet Ko (kum 22), Ko Zin Min Tun (kum 22), Ko Tint Naing (kum 30) le nauhak kum 6 mi pawl an si.\\nAn urthatmi pawl hi meithal kengin ralhrang pawl dotu an si lo ih khuasung mi men an si, ralhrang pawl ṭih ah an relh ih ralhrang pawlin an kai. An urthat mi pacang ih nupi cu media pawlin phone in thusutnak an nei. Media: “Na pasal in ziangvek thil a tong? Ziangtin nan lut thei?”\\n#“Ka pasal cu a luat lo, kei cu ka pasal in luat dingin in tlanter. Ka fapa thawn bike in kan tlan, rawl le hmuk kan fun ih kan tlansuak. Ka pasal cu kan khua lamah a kirsal ih cumi hnu reilote ah ralhrang pawl kan khua ah an thleng ih bomb le meithal awn kan thei ciamco hngal” a ti.\\nA pasal in a nupi le a fapa hi a seherh tuk ruangah an khua ihsin a tlansuah lohli, anih cu amah lawng a si tikah a humhimaw thei ding thu a sim thei. Tlangpar an va kai hnuah a pasal cu a hei phone ih khuami ṭhenkhat thawn an relh thu arak sim thei, cumi hnu ihsin a be thei nawn lo.\\nA pasal ih ruak hmu ta loin an phum, an khua ah an kir ngam hrih lo ih hmun dangah an relh lai. “Ka pasal ruak ka hmu thei lo cu ka riahsia tuk, a netnak ah veikhat tal cu ka hmu duh tuk nan ka hmu thei si lo. Tulai buainak hi a cem hrih si lo, cem zangzang sehla ka duh tuk” a ti.\\nA fapa khalin a pa a thi ti a theithiam ih a riahsia zet, media pawlin, “Himi boruak sia thawn pehpar in ziangmi thu na sim duh?” tin an sut ih “Rapthlak zetin ka pasal an that, ka riahsia in ka lung a kuai. Khami ni kha ka theihhngilh nawn lo ding, annih khal hivek dinhmun sia an parah thleng lo hram seh tin thlaza ka camsak. An fale pawl khal hngakṭah dinhmun thleng ve lo hram seh, nulepa nei lo dinhmun ah um ve lo hram seh tin thaza ka camsak” a ti.\\nNaacang In Ralhrang Pakhat A That, A Sungril A Pawt\\nKachin Lamzin Ah Mino 4 Cu Accident In An Thi","num_words":537,"character_repetition_ratio":0.052,"word_repetition_ratio":0.061,"special_characters_ratio":0.262,"stopwords_ratio":0.35,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Nitin Manna on Stitcher\\n3 minutes | May 5, 2019\\nMay 5, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 May 5 Zarhpi Ni Lungawinak Thinlung Ka lungawinak cu nan sungah a um ih nan lungawinak cu lungawinak famkim a sinak dingah hih thu hi ka lo sim. – Johan 15:11 Singpore ih Changi Airport ah vanzam zam ding caan hngak ih ka um rerolai ah, kum note innsungsang pakhat ih umtu daan ka hmu ih ka hminsin nasa – a nu, a pa le an fapate. Minung tamzet lakah tonak ding hmun remcang an hawl. Hmakhat te’n nauhak pate in awsuak in hlasak a thok: “Bawipa a ṭum, nan lungawi uh (Joy to the world). Amah hi kum 6 hrawng mi a si, ih cuih hla sungih ummi ṭongfang a zate’n felfai teih a theih thluhmi in ka nunnak i tham nasa. Ka thinlung le ka khuaruahnak hmuahhmuah i laak sak thluhtu cu nauhak pate ih mit-hmai a si – a mit-hmai hni siamsi tein a hlasakmi atak in a nungter ih gate ih ummi hmuahhmuah hnenah kan hrangih a ratu Jesuh Khrih sungih lungawinak thu a phuang suak ngah a si. Hih nauhak pate hi acehlei cuang, asilole Christmas caan ih lungawi theizet a si ti’n olteih rikhiah mai cu a theih lo ding. Ziangahtile Khrih ih umpinak theih fiang ruangih lungawinak cu nunram ah luangliam ih lang ding a si. Cumi cu Jesuh in thinglamtah parih a thih hlan zaan khat ah a dungthluntu pawl hnenih netabik a thusimnak sungah a telhmi a si. Anmah a duhdawtzet thu a sim – Pa in Amah a duhdawt vekin anmah tla a duhdawt thu khal a sim (Johan 15:9). Kumkhua pehtlaih awknak thu a simhlawm hnu ah Jesuh in, “Ka lungawinak cu nan sungah a um ih nan lungawinak cu lungawinak famkim a si theinak dingah hih thu hi ka lo sim,” tiah a ti (c. 11). Ziangtluk lungawiza thutiamkamnak so a si! Jesuh Khrih thawngin kan thinlung cu lungawinak – lungawinak famkim in a khat! - Bill Crowder Ziangtivek tikcu caan sung khal ah Khrih sungah lungawinak kan nei thei.\\nMay 4, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 May 4 Zarhte Ni A Nasabikmi Ṭhit-umnak Lungawi aipuang in um uhsi! A maksaknak cu thangṭhat uhsi! Ziangahtile Tuufa nupi ṭhit caan a thleng zo ih monu khal ṭhit-awknak puai hrangah timtuah cia in a um zo. – Thuphuan 19:7 A liam cia zomi kum 800 sungah asilole himi kum pawl sungah, Jewish pawl in an nupi ṭhit puai sungah daan har an betmi a um. Cumi cu mopuai a cem zawng ah, mopa in sabitzu palang pakhat kha a ke in an palkuaiter. Himi ih a sim duhmi a sullam pakhat cu palang kuaicipmi hin AD 70 ih temple siatmi a langter. Kum note ṭhit aw pek pawl in an ciinken ding, innsang an dinhsuah tikah Pathian ih inn siatsuah a rak tuar dah timi an theih saalnak dingah thapeknak a si. Asinan Pathian cu inn nei lo a si lo. A umnak dingah hmun thar – kanmai’ sungah le A dungthluntu pawl ih sungah a hrilmi a si sawn. Ca Thianghlim ih a hmanmi tahṭhimnak sungah zumtu pawl cu Jesuh Khrih ih monu kan si ih Pathian ih umnak biakinn khal kan si. Pathian in a minung pawl kumkhua a umnak dingah inn sak ding in fial. Caan pakhat sungah nupi ṭhit puai hrangah a timtuah ih caan hramthoklai ih Pathian innsang mi pawl tla an tel thluh. Kanmah lam ih ti dingmi hi a olte ko na’n a caancaan ah tuarnat a ṭul. Kannih cu Pathian thawn A Fapa Jesuh kan bang deuhdeuhnak dingah kan sunglam nun thlengh awknak ding hnaṭuan tlang kan si. Ni nikhat ni ahcun A nasabikmi ṭhit-umnak – Tuufa mopuai ah kan Bawipa cu kan hnenah a um ding. Kannih tla mi thianghlim le soisel ding um lo mi kan si ve ding (Efe. 5:27). Himi mopuai cun ninghan riahsiatnak le tuarnatnak pawl a cemter thluh ding. Bawipa, Na sersiam thar ṭheh ih, a thiangmi le mawh neih lo in siter aw. Na rundamnak maksak famkim kan sungah thlengter hram aw. - Julie Ackerman Link Jesuh leitlun ah a ra kir saal tengteng ding.\\nMay 3, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 May 3 Tlawngkai Ninga Midang Riantu Sikhalsehla Kei cu nan lakah a lo riantu vekin ka um a si. – Luka 22:27 “Kei cu zo ih sal hman ka si lo!” ti’n ka au suak. Cumi zing ah ka innsungsang ih ṭulmi a tamtuk lawmmam a bang; ka pasal ih neck tie mepian (blue) rong hawl ka bawm, culaifang ah nauhak ṭap reromi rawl pek phah a ṭul hrih, ih kum (2) mi kan fahniang ih lehnak zuk siangnaute (toy) ihkhun tanglam ah hawl sak a ṭul bet lailai. Cumi ni tlailam ah, Bible siarnak in caan ka hmang. Himi bung-cang zawn hi ka thleng: “Zoso a tum deuh: To in rawl a eitu maw, rawl petu so? A totu kha a tum sawn a si lo maw? Sikhalsehla Kei cu nan lakah a lo riantu vekin ka um a si” (Luka 22:27). Jesuh cu a dungthluntu pawl ih ke kholh sak dingin ṭuanvo neimi a si lo, asinain a kholhsak hngai (Johan 13:5). Cuih hnaṭuan ṭuantu ding sal pawl an um, asinain Jesuh in anmah riantu si ding a hril. Tuni ah pawlkom le mibur sungah “mi thupi pakhat si ding (be somebody) lawng kan tumtah.” Hlawh man ṭha ngah theimi hnaṭuan kan duh, company ih dinhmun sang ah to kan duh, ih kawhhran ah tla hotu lubik si kan cuh. Asinan ziangmi dinhmun ih um kan va si hmanah kan Bawipa ih nun ihsin midang riantu si ding kan zir thei cio a si. Hringtu nu le pa, fahniang, rualpi, hnaṭuantu, hruaitu, asilole tlawngta ti’n kanmah le sinak cio ah thupitnak kan nei fingfing. Thusuhnak ummi cu: Cuih kan dinhmun cio ah riantu lungput in kan sinak kan phur maw? timi hi a si. Nitinte ka hnaṭuan tam in baangzet hman ningla ka lungawizetmi cu Bawipa ih bomnak thawngin A keneh thlun in lungtho te’n midang riantu ka si theinak hi a si. Himi hi nitin kan tuah theinak dingah Pathian in in bawm hram seh! - Keila Ochoa Jesuh bang dingah riantu lungput neitu si kan ṭul.\\nMay 2, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 May 2 Tlawngkai Nili San Zate Sungah Ziangahtile Bawipa cu a ṭha. A duhdawtnak cu kumkhua in a hmun, rin tlak a sinak cu san khat hnu san khat a hmun a si. – Saam 100:5 Fahniang pawl in an nu le pa pawl ih Pathian an zumnak le an pumpeknak pawl zohṭhim le an keneh thlun loih an um tikah mangbangza le lau umzet khi a bang. Cumi thawn bang aw cekci in mi pakhat cu a nu le pa le a innsungsang in Pathian zumfeknak le thlaraulam thazaang cahnak an nei lo nain amah cu Khrih le kawhhran hrangah nasazet ih pumpetu a si ding cu ruahsan a si ve lo. San zate ah mi pakhat cio in duhhrilnak kan nei. Samuel cu Pathian ih minung, mi nasa le mi maksak, a fapa pahnih Joel le Abijah khal Israel mi pawl hruaitu dingah a tuah theitu pa a si (1 Sam. 8:1-2). Asinan a fapa pahnih cu an pa vekin Pathian rin-umzet ih riantu si loin an hlolak, an siatral ih “an dingfel lo, nawhthuh (bribes) an laak ih dik te’n mipi an hruai lo (c. 3). Cuti asinan kum rei nawn hnu ah Joel ih fapa Heman cu Bawipai’ inn sung ah awnmawi tumtu ah an hmang ti kan hmu saal (1 San. 63:1-33). Heman, Samuel ih tupa cu Asaph, a rinsanmi le Saam hla ngantu pawl thawn Bawipa kha hla mawi sak in an rian a si (15:16-17). Mi pakhat cu atu ah a nu le pa hrangah zumnaklam ih rinsan tlak lo le sunglawi lo si hmanseh, Pathian cun a nunnak sungah hna a ttuan thei a si. Netalam san ahcun thil umtu daan a thlengh aw thei ih zumnak thlaici cu an tesinfa parah a keuh saal thei ti a lang a si. Innsungsang dinhmun pawl cu ziangbangtuk va si hmanseh, kan theih fiangmi cu, “Bawipa cu a ttha; A zaangfahnak cu kumkhua in a hmun, ih rin tlak a sinak cu kumkhua in a hmun.” - David McCasland Pathian ih rin tlak sinak cu san zate (all generations) hrangah a hmun ringirng a si.\\nMay 1, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 May 1 Tlawngkai Nithum Neem te’n Nunsim Nannih cu Pathian ih minung nan si; a lo duhdawt ih Amai’ hrangah a lo hrilmi nan si. Curuangah zawnruahnak, zaangfah thinpemnak, tangdornak, thinlung neemnak le thinsaunak pawl cu hnipuan bangtuk in hruk uh. Pakhat le pakhat karah thinlung hmuh awk lonak le phunzainak a um ahcun zawi awk theinak le ngaidamnak nei uh. – Kolose 3:12-13 Kenya ram, Nairobi ah conference kan nei ih kan ttheh tikah, kan group in conference center ihsin kan riahnak guesthouse ah a thaizing inn tlung dingin timtuah dingah kan kir. Kan thlen tikah sayama pakhat in a luggage kha conference center ih a taan thu a sim. A thil la saal dingih a feh hnu ah kan group leader cun a tuah ringring ttheu vekin cipciarzet in a um lo sungah a soisel ciamco. A thaizing airport ih kan thlen tikah hotu pa in anih tla a luggage a taan ve ti a thei aw. A luggage le a passport mikhual riahnak inn ah a taanta. Atu ahcun amai’ thil taanmi la saal dingin tampi kan cem ding. Neta ah, kan zate hnenah ngaidam in dil ih hiti’n a sim: “Ziangtik hmanah midang olzet in ka soisel nawn lo ding,” ti’n. Kan zate’n palh thei le ṭonṭaihnak nei thluhmi kan si ruangah, remcaan lonak a um tikah pakhat le pakhat zawi awk theinak le ngaidamnak nei awton ding kan si (Kol. 3:13). Pakhat le pakhat nun kan sim awk tikah ṭhatnak duhsak ih tuah ding kan si. Paul in zawnruahnak, zaangfah thinpemnak, tangdornak, thinlung neemnak le thinsaunak pawl cu hnipuan bangtuk in hruk uh (Kol. 3:12) a ti. Nunsimnak cu a ttulzetmi a si, ih zaangfah duhdawtnak thawn tuah ding a si. Cuti’n kan Bawipa ih nun daan thluntu kan si thei ding. - Lawrence Darmini Pehtlaihnak hlawhtling neih theinak tawhfung pawl cu Thinlung neemnak le tangdornak pawl an si.\\nApril 30, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 30 Tlawngkai Nili Hmuihmel Thar Cule nun thar ziaza nan hruk aw zo ih cuih nun thar cu a sersiamtu Pathian in Amah ih hmuihmel keng sinsin vingvo dingin cat loin a tharter ringring. Cutiih a tharternak cu Amah famkimzet ih nan theih suaknak ding hrangah a si. – Kolose 3:10 Media a famkimmi atu kan san ah zuklam ih mithiam thuron pawl cu lo theih loin an thupi thlang. Mi thinnuamtertu pawl, lek thiam pawl, naingnganzitama pawl, le hnaṭuannak hruaitu pawl cu leilungpi ih mit hmuh ah an thil tawlrel daan mai’ duhduh ih cangvai tla an bang. Hih mankhungzet ih hlangmi thuron pawl cun minung pawl ih hmuh daan ah zoh mawi dingin an tuah thei ih a caancaan ah an milai pawl ih sunglam nun diktak le mipi ih hmuh daan an danglamter thei. A ngaingai ahcun minung ih kan ṭulmi cu lenglam tuah ṭhatmi si loin sunglam nun thlengh awknak sawn a si. Kan nun a thuknakbik ih natnak cu man ol teih rem theih a si lo. Cumi pawl cu kan thinlung le kan ruahnak sungih ummi pawl thawn direct in an pehtlai aw ih, Pathian ih sersiammi thawn ziangtluk in a hlat aw timi an langter. Asinan cuvek thlengh awknak cu milai ih ti theimi leng ah a si. Khrih lawng in thlengh awknak taktak cu in pe thei – a lenglam ih a langmi remter menmi si loin sunglam nun thlengh awknak cu! Paul in Khrih sungih kumkhua nunnak: “nun thar nan hruk aw zo ih cuih nun thar cu a sersiamtu Pathian in Amai’ hmuihmel keng sinsin vingvo dingin cat loin a tharter ringring,” a ti (Kolose 3:10). Nunnak thar! Ziangtluk in ruahsannak thawn a khatmi ṭongkam so a si! Khrih in Amai’ sungah mi thar ah in thlengh zo – a lenglam zoh mawinak men si loin thinlung thar a neimi minung ah in canter. - Bill Crowder Thlarau Thianghlim in kan sunglam nun ah Jesuh Khrih ih hmuihmel fiangzet in a cuangter.\\nApril 29, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 29 Tlawngkai Nithum Pathian Hnenah Pan Cuti a si ruangah Pathian bawi tokham cu ralṭhazet in pan uhsi; cutawk ah zaangfahnak a um. Cutawk ah ngilneihnak kan co dingih kan ṭul tik caan ah zaangfahnak kan ngah ding a si. – Hebru 4:16 Technology cu lam tampi in thluasuah phunkhat a si. Harhdamnak thuhla thawn pehpar aw in theih ṭulmi na nei maw? Na tuah dingmi cu Internet na ong dingih na duhmi thuhla theih theinak hmun na hawl thei. Na rualpi pakhatkhat pehtlaih a ṭul maw? Email asilole Facebook ihsin ca na kuat thei. Asinan technology in caan tampi ah thin hnaihnoknak in pe thei. Nikhat cu ka bank account zoh ka ṭul ih online in ka on tikah security question pawl in sut. An thusuhmi cekci ka let thei lo tikah keimai’ bank account rori ihsin phih (block) ka tuar. A caancaan ah midang thawn telephone kan biak awk rerolai ah battery down ruangah biak aw thei nawn loin kan um ih electric thawn charging ding plug hmuh hlan lo biak awk a theih nawn lo. Himi pawl an zate hin Pathian hnenah thlacamnak thawn pan ding ka tum tikah atak in ka duh caan ah ka pan theimi in ka lung in awiter. Ziangahtile thlacam ih Pathian hnenah pannak ah security question tivek le battery tha cem tivek a um dah lo. Johan ih a simmi hi ka duhzet, “Kannih cu Pathian hmai ah ralṭhatnak kan nei, ziangahtile Amah ih duhnak thawn mil-aw in kan dil ahcun kan dilnak kha in theihsak ṭheh a si, ti hi fiang te’n kan thei” (1 Johan 5:14). Pathian cu ziangtik caan khal ah pan theih ringring a si, ziangahtile Anih cu a singh khal a singh dah lo ih a it khal a it-that dah fawn lo (Saam 121:4). Cule in duhdawtnak a tumzetmi parah Pathian hnenah lungawithu sim ringring ding kan si, ziangahtile Anih cun a fahniang zumtu pawl ih kan thlacamnak ngai dingin in hngak ringring. - Joe Stowell Pathian cu kan ṭul caan ah pan theih ringring a si.\\nApril 28, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 28 Tlawngkai Nihnih Lawng Pakhat Sungah Na thukham pawl cu kumkhua in ka taa an si; Ka thinlung nuamtertu an si. – Matt. 8:23 Minung phurtu tinbaw (ship) pi pakhat cu tinbaw colhnak ih a cawl tikah, a cuangtu khualtlawng pawl cu a rang theibik in an ṭum ciamco. An khualtlawnnak ni netalam ah tinbaw parah nathrik (virus) an tuar ih mi zakhat lai cu an dam lo. Thu an suhmi passenger pakhat in hiti’n a sim: “A ṭha, tampi ka phunciar duhmi a si lo. Ka sim duhsan cu kan zate in Lawng pakhat sungah kan um tlang thluh.” Ruat cia le ti-hrim si loin ṭongfang danglam deuh a hmanmi in report petu a hnihter. Matthai 8 sungah, tili sungih khualtlawn thu kan siar thei (cc. 23-27). Jesuh cu Lawng (boat) sungah a lut ih a dungthluntu pawl in Amah cu an thlun ve (v. 23). Cun thlisia nasatak in a hraang ciamco ih dungthluntu pawl cu an thin a phang ngaingai. Jesuh cu a it-that rerolai ahcun an ṭhang ih kan thi thluh ding, ti’n an sim. Jesuh cu a dungthluntu pawl thawn Lawng pakhat sungah a tel vel kok nain nikhua umtu daan (weather) thuhla ah zianghman a buai lo. Huham le thiltitheinak ih khat Sersiamtu a si bangin thlisia hraangmi cu a ṭih ve lo. “Cule Jesuh cu a tho ih thli le tilet cu dai dingin thu a pek; hmakhatte ah tili cu dai te’n a um saal” (c. 26). Asinan kannih cu huham thawn a khatmi kan si ve lo, ih ṭihnak nei thei mi kan si. Curuangah kan nunnak sungah thlisia tilet a hraan tikah ziangso kan tuah ding? Harsat buainak cu zamrangzet caan tawite sung asilole caan reipi a si ah himi parah hnangam te’n ṭhum aw ding kan si: Kannih cu thlisia le tifingriat tisuar hman ih a thu an ngaimi Bawipa thawn Lawng pakhat sungih um tlangmi kan si.” - Cindy Hess Kasper Pathian a naih sawntu Christian nunnak ah Ṭihnungza thlisia in a naih thei lo.\\nApril 27, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 27 Tlawngkai Nikhat Thuanthu Dunglam ih Cabu Na thukham pawl cu kumkhua in ka taa an si; Ka thinlung nuamtertu an si. – Saam 119:111 Leitlun milai million tampi in “Gone with the Wind” zuknung an zoh. Cumi cu US ah December 15, 1939 ni ah a hmuh thok. Cuih movie cu academy (10) rori ngahtu a si ih Hollywood ah a nasabikmi film a si. Cumi cu Magaret Mitchell’s in 1936 kum ih a nganmi thuanthu (novel), thla (6) sungah copy a million ih zuar-khongmi, Pulitzet Prize ngahmi cabu, ṭong (40) lenglo ih lehmi ca hminthang sirhsan ih zukmi a si. A nasazetmi movie pawl cu huham a neizetmi le caan reipi a daihmi cabu ṭha sirhsan ih thuanthucawn zukmi an si ṭheu. Christian zumnak ih hrampi cabu cu Holy Bible a si. Seemtirnak ihsin Thuphuan tiang hi kanmah minung tel in Pathian in Sersiammi pawl hrangih tumtahmi lantertu a si. Saam 119 in Pathian Thu ih huham le kan nunnak ih a ṭul zia a tarlang. Bible cu kan lamzin tleunak petu (c. 105), kan thlarau nu ṭhanghharhtu (c. 107), le kan kekar kilkhawitu a si (c. 110). Ca Thianghlim sungah fimnak, khihhmuhnak, nunnak le lungawinak kan hmu. Saam ngantu in, “Na thukham pawl cu kumkhua in ka taa an si; ka thinlung nuamtertu an si” (c. 111) a ti. Kan Bawipa Jesuh in kan nunnak cu a Thu sungih hrambun dingah le nunnak a hawl rerotu pawl hnenah Amah theih ih lungawinak hlawmtu dingah in ko. “Na thupekmi pawl cu ka thih ni tiang thlun dingah ka ruat cat zo a si” (Saam 119:12). Ziangtluk ih ṭhami Cabu so a si! Ziangtluk ih a nasami Rundamtu so a si! Bawipa, Na Thu cu ka ke hrangah mei-inn a si ih ka lamzin hrangah tleunak a si. Na Daan pawl cu ka hlawnthil le ka lungawinak an si. Ka nunnak cem tiang Na Daan thlun dingin ka ruat-cat zo. - David McCasland Bible, Pathian ih Kumkhua thutak cu Tuni khal ah rinsan theih a si.\\nApril 26, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 26 Tlawngkai Ninga A Zatein Pek Cuti a si ruangah ka u le ka nau tla a tamzetmi Pathian ih in zaangfahnak ruang ahhin nan ruangpumpi cu a thiangmi le cohlan tlak raithawinak bangtuk in pe uh, tiah ka lo dil. Cumi cu Pathian hnenih nan pek dingmi biaknak taktak a si. – Rom 12:1 US president John F. Kennedy in hnaṭuan a luh pek mipi hnenih a thusimmi sungah: “Rampi in ziangmi a lo tuahsak thei timi dil hlah uh; ka ram hrangah ziangmi ka tuahsak thei ding timi sawn dil uh,” ti’n a sawmngiar. Cumi cu rammi pawl in an nunnak cu pakhat le pakhat ziangti’n kan rian awton ding ti tharthawhnak ah an hmang. A ṭongkam in ahleice in ralpi sungih ram hrang pumpetu nu le pa pawl ih an fanu fapa pawl nunnak a ciahneh cuang. A sim duhsan cu a fiangzet: an nu le an pa pawl ih an rak leimi, anmai’ nunnak liam rori ih a man an rak pekmi, atu ahcun remdainak um dingin an fale pawl in an kilhim a ṭul. Pumpe ih ralkap luttu pawl in cuih kawhnak aw cu thulehnak tuah dingin an tho, ih kum hrabu tluan ah a man tah thei lomi milai nunnak ṭhansotertu hnaṭuannak pawl leitlun hmuntin ah nasatak in an ṭuansuak. Kum zabu tuan deuh lai ah, Paul in Christian pawl hnenah cumi thawn a bang awmi sawmngiarnak a rak nei (Rom 12:1). Zumtu pawl in kan ruangpumpi cu “a nungmi raithawinak” vekih ap in kan sual man leiba kuannak hrangih nunnak a liamtu Pa rian dingin in forhfial. Hih thlaraulam raithawinak cu awkam men si loin kan taksa, kan thinlung le kan thlarau nun rori liam in midang hrangah nung ding in sawm. A ṭhabik cu, kan umnak hmuntin ah Bawipai’ hrangah pumpe ih lungtho tein hnaṭuan ding hi a si. - Randy Kilgore Jesuh hnenah a lo tuaksak theimi lawng dil hlah; A hrangih na tuahsak thei dingmi dil aw.\\nApril 25, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 25 Zarhte Ni Pathian Ṭihzahnak “Curuangah, maw Israel mi pawl, Bawipa nan Pathian ih a lo fialmi hi ṭha tein ngai uh. Bawipa cu ṭihzah uhla a thupekmi hmuahhmuah cu tuah uh. Na thinlung zate in Amah cu duhdaw uhla Amai’ hna cu ṭuan uh. A Daan cu kim tein thlun uh; nanmai’ ṭhatnak ah tuihsun ah ka lo pek a si. – Daan. 10:12-13 Tuih san kan nunphung ah mi pakhat kha Pathian ṭihzah aw tiih ruahnak va pek cu hnihsuahsai le zaangfakza ih ruah tla a si thei men. San man lo ruahnak ih ret sak tla a si men thei. Bible sirhsan hmanah, Thukam Hlun sanlai ruah daan a si, Thukam Thar ah cuvek a ṭul nawn lo, zaangfahnak caan a si, “famkim duhdawtnak sungah ṭihphannak a um lo,” (1 Johan 4:18) tiih ruah sak a si thei. Pathian ih in duhsakmi, Amah ṭihzah ding, in timi cu in duhdawt ruangah a si ti kan thei. Hih thupek cu sanman lo (outdated) tiih ruah sak ding a si lo ih Thukam Hlun san ih milai pawl hrang lawng ih ret ding khal a si fawn lo. Peter in, “Hih leitlun nan nun sung ahhin Amah ṭihzahnak thawn Amai’ hrangah nung uh,” a ti (1 Peter 1:17). Curuangah Pathian ṭihzah nun timi cu ziangtican a si pei? Pathian ṭihzah timi cu hih leitlun ah Amah lawng ruahsan, Amah lawng nun diriamtertu umsun le kan ṭulsammi ziangkim in pe theitu a si tiih ruahsan hi a si. A man pek ih leimi ka si ti thei in Amah duhdawt le A zaangfahnak sungah um ringring (Rom 11:12) hi a si. Jesuh cu kan hrangah a man a khung deuhdeuh asile hih khawvel hi kan ṭih lo deuhdeuh dingih Pathian kan ṭihzah deuhdeuh ding. Pathian ṭihzahnak in kan kiangkap Satan ih siatsuahmi pawl parah Pathian mawhsiat lo dingin in kham. Kan lei a kilkhawi, kan kutke in kilkhawi sak, ih mah le mah mi dingfel ih ruah awknak ihsin in kham. “Pathian ṭihzah cu fimnak ih hramthoknak a si,” (Thufim 9:10). - Nancy Guthrie Duhdawtnak famkim neitu Bawipa, Nangmah ṭihzahnak ka neih deuhdeuh tikah thil dang ka ṭih lo deuhdeuh.\\nApril 24, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 24 Tlawngkai Ninga Ruahsannak Nung Sui hnakin a sunglawi sawnmi nan zumnak cu harsatnak a tuar suak theitu si dingah hniksak a ṭul ve a si. Cule Jesuh Khrih a lang ni ah thangṭhatnak, sunlawinak le upatnak nan ngah ding a si. Kaa ih sim thei lomi ninghan riahsiatnak in minung nunnak a nuai tikah ziangruangah si pei? ti’n an ruat ṭheu. Tunaite ah nu pakhat a fahniang tleirawlte ih thihsanmi in thu i sut, “Ka ruat thei lo. Ka zum thei hrimhrim lo. Ka zuam rero nain Pathian in i theihter lo. Ziangah si pei? Cumi vek thusuhnak pawl hrangah thulehnak olte a um lo. Asinan Khrih a rinsantu pawl hrang ahcun thluasuah kan don caan ah siseh, riahsiat ninghan kan ton caan ah siseh, ruahsannak a um! Peter in a Cakuat hmaisa sungah hih thu a sim. “Khrih sungin rundamnak in pek, nunnak thar in neihter ih ruahsannak nung in neihtertu Pathian ka thangṭhat” (1 Peter 1:3). Cuih ruahsannak cun ninghan laifang khalah lungawinak a suahpi. Cuih ruahsannak cu a siat thei lo (c. 4). Harsatnak a phunphun nan tonmi ruangah caan tawite sung riahsia in um hman uhla lungawi in um thotho uh (c. 6). “Hih harsatnak nan tuar theimi in, Jesuh Khrih a lang ni ah thangṭhatnak, sunlawinak le upatnak nan ngah ding,” a ti (c. 7). Hniksaknak kan tonmi pawl cu theih thei lo khop le rin lopi ih cangmi an bang ding nain a tlunlam ih Bible ṭongfang tleunak in a fiangter. Ninghan riatsiat ton laitak ah rundamnak ih mawinak le huham in Rundamtu Khrih Jesuh thawngin a neh thei a si. Harsat buainak a tongtu in nikhat ni ahcun tleunak a hmu ding a si. Bawipa, rundamnak maksak in pekmi cu kan tuarnat caan ih tuar theinak kan neihmi in Na sunlawinak ah a canter. Nitinte ruahsannak thar kan neih thei ringringnak dingah in bawm hram aw. - Dave Branon Rundamnak tleu cu zaan thimbik khal ah fiang te’n a tleu.\\nApril 23, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 23 Tlawngkai Nili Atu Feh Aw! “Cu a si ruangah feh aw; na ṭongnak ah ka lo bawm dingih na ṭong dingmi khal ka lo sim ding,” tiah a ti. – Suah. 4:12 Evangelist le Christian hruaitu pawl 10,000 lenglo cu 1986 kum ah Amsterdam khua ih auditorium inn tumpi sungah leitlun huap mi hminthang evangelist Billy Graham ih thusim ngai dingin an tokhawm. Cumi pawl lakah kei tla ka tel ve, ih a tontehmi pawl a run simmi ka rak ngai ṭha. Cun a thusimmi sungah ka mangzetmi cu, “Pathian ih minung pawl hmai ah thuthangṭha sim dingih ka din tinte’n ka khuk a ṭhia ringring timi ka lo sim duh,” a timi hi a si. Ka khuaruah a har. Thuthangṭha sim thiam maksakzet pakhat mipi thawnghra lengkai hnenah huham neizet ih thusim ṭheutu pa cu ziangti’n a khuk a thir thei si pei? tiin. Cule a sim betmi cu stage parih nan kai tikah ttih hlah uh, asinan tangdor le thinneem in Pathian ih in kawhnak ah kanmai’ tlinnak in a daihcang lo, timi thu a sim. Evangelist maksak Billy Graham cun amai’ ṭong thiamnak ring loin Pathian lawng a rinsan. Moses cu Pathian in Egypt ram ah kum (400) sung sal taangmi Israel mipi pawl ruunsuak dingih a thlah tikah ka tlingtlak lo, ti a thei aw. Moses in Pathian hnenah midang sawn thlah dingin a dil, thusim thiam a si lo, ṭong-hak a si ruangah a ti (Suah. 4:10-13). Kannih tla Pathian in a hnaṭuantu dingih in kawh tikah cumi vek ṭihnak kan nei ve thei men. Asinan Moses hnenih tha a peknak cu kanmah hrangah tla a si ve: “Feh aw, na ṭongnak ah ka lo bawm dingih na ttong dingmi khal ka lo sim ding” (Suah. 4:12). Billy Graham ih sim bangin, “Pathian in a lo kawh tikah ṭihphang in na khuk ṭhia hlah seh, ziangahtile na hnenah Amah a um ding.” - Lawrence Darmani Pathian cu in thlahnak hmuntin ah kan kiangah a um ve.\\nApril 22, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 22 Tlawngkai Nithum Lungawinak thawn Cemnet Pakhat le pakhat zaangfah thinneemnak nei awton uhla, Khrih sungin Pathian in a lo ngaidam bangin pakhat le pakhat ngaidam aw uh. – Efesa 4:32 Ka rualpa in i simmi thu cu TV - Television ih bawlungsit a zoh rerolai ah a fanute a kiang ah a lek rero. A ṭanmi team ih thiam lo ruangah a thinheng ih a kiang ih nauhak lehnak pakhat cu la tahrat in a hlon ih a siat thluh. A fanute ih duhbikmi zukte cu a siat thluh ruangah a thin a naa. Ka rualpa cun a fanute cu a pom ih a leem lohli. A siatmi siangnaute (toy) ai ah a dang a leisakmi in a ṭha saal ti’n a ruat. Asinan a theih lomi cu a thinhen langtermi in a fanute kum (4) mi kha ziangtluk in a thin a phangter ih a tuarnaater timi hi a si. Asinan ngaidamnak tikcu caan cu a rung thleng leh saal. Kum tam nawn a rei hnu ah fanau nei zikte a ruahsan reromi a fanu hnenah a siattermi zuk vek rori kha lei in a kuat. A fanu cun a pa ih kuatmi toy milemzuk cu facebook ah a thlah (post) ih hiti’n ca a ngan, “Hih laksawng hin thuanthu saupi a nei ih ka nauhaklai thu a si. Cumi cu lungawinak thuanthu a rak si lo, asinan atu ahcun lungawinak thawn a cemnet thei zo! Damtersaalnak cu thil ṭha a si. Ka lung a awi!” Bible in thinheng ih puakkuainak cu hrial dingin in forh, “Pathian hmuihmel keng ih tuahmi, a ding le a thianghlim ih a langmi nunnak dik, nan nun thar kha hruk uh” (Efe. 4:24). Cun kan thin a heng asile Bible in, “Cupawl ai ah pakhat le pakhat zaangfah thinneemnak nei awton uhla, Khrih sungih Pathian in a lo ngaidam bangin pakhat le pakhat ngaidam aw uh” (c. 32) in ti. A siat zomi pehtlaihnak remsaal cu thil ol a si lo, asinan cumi cu Pathian zaangfahnak cun a cang thei a si. - David McCasland Sualsirnak le ngaidamnak cu a catzomi pehzomnak remter saal theitu khuaiseng (glue) a si.\\nApril 21, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 21 Tlawngkai Nihnih A Cang Thei Lomi Hmason Cutikah Bawipa in Joshua hnenah, “Ngai hnik! Jerikho khua le an siangpahrang le an ralkap pawl an zate in na kut ah ka lo pek,” a ti. - Joshua 6:2 2008 kum ah, inn man pawl nasatak in a tlak. Asinan zarh (2) hnu ah ka pasal le kei in kum (40) a simi kan inn cu market ah kan than. Inn lei a duhtu mi pakhat in man ṭhape dingin in sim tikah zuar dingin kan lungkim. Cuti’n a rei hlanah innsaktu pawl in ro ka comi inn sak dingin hram an thok, cumi cu kan inn thar ding a si. Asinan kan inn hlun zuarmi netabik thuhla a fiangfel hlanah kan inn i leitu ding pa cu a hnukdawk aw saal. Kan buai nasa thlang. Atu ahcun inn pahnih nei ah kan cang – inn pakhat cu a man nasatak in a tla, ih kan zuar thei laklawh lo, inn thar ah le kan va ṭhawn aw thei fawn lo. Inn leitu ding mi thar kan hmuh lai hlan lo innsaktu pa hnenih paisa pek ding kan nei lo. Cuti’n thil cang thei lomi hmason dinhmun ih ding kan si. Joshua in Jerikho khua do dingih a umlai caan ah, hngetkhohzet ih dawlmi khuakulh kotka cu an khar. A thinlung sungih a suakmi cu thil cang thei lo dinhmun ka hmason si hi ti a si (Joshua 5:13-6:27). Asinan mi pakhat cu ralnaam zuuk ciami keng in a hmai ah a ra ding. Bible thiam pawl in hi Mipa cu Amah Jesuh a si ding ti’n an zum. Joshua cun a hei naih ih, “Kanmah ih milai na si maw kan ral so na si?” tiah a sut. Cutikah cupa cun, “Zo ih milai hman ka si lo; Bawipa ih ralkap pawl hotu ka si ih hinah ka ra,” a ti (Joshua 5:14). Cutikah Joshua cu leilung ah upatnak thawn a bok ih, “Bawipa, kei na salpa hnenah ziangso na sim duhmi a um” tiah a sut tikah, “Na kedam phuak aw hmun thianghlim ah na um” tiah a ti. Joshua in Jerikho khua cu ziangti’n ka do neh ding ti a thei lo, asinan Pathian thuthlun in a do tikah minunglam in thil cang thei lo tiih ruahmi cu atak in a cang suak a si. - Marion Stroud Pathian hrangah a cang thei lomi zianghman a um lo.\\n3 minutes | Apr 20, 2019\\nApril 20, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 20 Tlawngkai Nikhat A Tlan Reromi Pa Pakhat Mi Fapa cu a hlomi hawl ding le rundam dingah a ra. – Luka 19:10 Nitinte in a pa cu a hngawng a dok ih lamhlapi zinlam hoi in a fapa ih inn ra tlun saal ding caan hngak in a um. Cule zaantinte in thin nuam lozet in a it ṭheu. Asinan nikhat ni cu lamhlapi ah thil pakhat a hmu. Van tlolakpi sirhsan in mi pakhat ding vek khin a lang. A Pa cun, “Ka fapa a si pei maw aw?” ti’n khuaruahhar in a um. Cun a hei naih vingvo ih a theih neelzet mipa a si. A si, amah cu a fapa a si. Cule a fapa cu lamhla nawn ah a silai ih a pa in a hei hmuh tikah duhdawtnak le zaangfahnak in a khat, a tlan ciamco ih a hngawng in a va kuah ih a va hnam (Luka 15:20). Nisuahnak Laifang (Middle East) ram umtu pawl ih nunphung (culture) ahcun, pacang pakhat tlan ciamco timi cu upat hmaizah tlak lo um daan zia a si tiih an ruahmi a si. Curuangah, Pacang pa pakhat tlan rero in a fapa a va pom timi cu hminsin tlakzet innsungsang mi karlak ih duhdawtnak langtertu a si. A Pa cu a fapa tlan hlo zo a ra kir saalmi a hmuh tikah a lungawinak a nasatuk ruangah suup aw thei loin a tlan reronak a si. A fapa cu cuti vekih hmuah rero tlakmi a si lo. A pa hnenah a roco dingmi a dil tahrat ih inn ihsin a suak tikah, a pa cu a duh le thi ko seh ti tlukin a ruat zomi a si. Asinan a fapa in a pa parah ziangvek in um hmansehla Pa hrangah a fapa cu a fapa a si thotho ko (c. 24). Hih thuanthu hin Pathian ih kei misual in cosaannak cu duhdawt tlak ka si ruangah si loin A duhdawtnak a nasatuk ruangah a si sawn. Cumi in Pathian zaangfahnak ih ban lo ding khop in sualnak sungah ka pil lo ding, timi in theihter. Vancung ih um kan Pa cun a baan pharh le saangka ongin duhdawtnak thawn in hngak ringring a si. - Poh Fang Chia Kannih cu hremnak le ngaidamnak; Pathian ih thinhennak le duhdawtnak co tlak kan si.\\nApril 19, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 19 Zarhpi Ni Pathian ih Ram Leilung pumpi le a sungih ummi hmuahhmuah cu Bawipa ih taa an si. Leilung le a parih ummi tla Amah ih taa an si. – Saam 24:1 Ka fapa a suah ni ah leilung pumpi zuk (world map) ka pek le a lung a awizet ding ti ka thei. Dawr ih thil kan lei thluh hnu ah, rong phunkim thawn ramṭhen tete pawl an ceimawimi ram zuk cahnah tumpi (chart) pakhat ka hmu. Papua New Guinea ram parah vate thla vekin phengphelep (butter fly) zuk an cuangter. Chile ram tlun ah tlang pawl an lang. South Africa ram tlun ah diamond zuk an cuangter. Ka lungkimzet, asinan ka mangbangmi pakhat cu zuk ih tanglam ah ca an nganmi: “Kan Leilung (Our World)” timi hi a si. Thlir daan pakhat ah, hih leilungpi cu kanmai’ ram a si, ziangahtile a sungih kan um ruangah. Kannih cu leilung sung ihsin a suakmi tidai in siang kan si, sui khur pawl tla laih in siang, ih tifingriat sungih nga tla kaih in siang – asinan Pathian lawngin in pe thei (Seem. 1:28-30). A ngaingai ti ahcun leilung cu “Pathian ih ram (God’s World)” a si. Saam ngantu in, “Leilung pumpi le a sungih ummi hmuahhmuah cu Bawipa ih taa an si. Leilung le a parih ummi tla Amah ih taa an si” a ti (Saam 24:1). Cumi in ka mang i bangtermi cu Pathian in A sersiammi pawl minung kut ih a ap mai hi a si. Mi hrekkhat in dik loin an hmang ding ti a thei. Amah ih sersiammi a si ti an el ding ti tla a thei, ih kanmai’ taa a si ti’n an au ding ti tla a thei cia. Cucing in “ka inn” tiih kawh in siang ih A Fapa thawngin um tla in siang (Kolose 1:16, 17). Tuni ah, Pathian ram sungah caan malte sung kan nuam aw duak. Thingtheirah pawl ih thawtnak kan tep. Vate pawl ih mawinak kan hmu ih an awnmawi kan ngai ngah. Nitlak (Sunset) ih mawinak kan hmu ngah. Na umnak leiram in a Neitu bia dingin lo ciahneh seh! - Jennifer Benson Schuldt A mawizetmi sersiammi thil pawl in Pathian thangṭhatnak hla sak thei dingin khua in ruatter.\\nApril 18, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 18 Zarhte Ni Tlan Cakzet Tlavang Ramsa Sikhalsehla Bawipa a rinsantu cu an tha a tlung saal ding. Muvanlai vekin thla pharh in an zam ding. A tlan khal le an tha a baang lo ding; an feh rero khal le thacem in an sawn lo ding. – Isaiah 40:31 Africa ram ih tlavang ramsa phunkhat (cheetah) timi cu tlan an caktuk ih nazi pakhat ah peng sawmsarih (70 mph) speed in a tlan thei ti a si. Asinan cumi cu lam naite hrang lawng ah a si. BBC News ih thuthang an simmi ah Kenyan khuate ih Nisuahnak saklam ram ih mi pali pawl cu peng li sung cheetah pahnih hual in an tlan thei ti a si. Cheetah tumpi pahnih in an khua sungih meheh (goat) pawl an ra deh sak ṭheu. Curuangah micakzet pacang pali pawl in cumi cawlter dingin an ngaihtuah. Sun nilingzet caan an hngak ih zawhte in an leem, tlavang pahnih lamhlapi tlan thei lo dingin thang an siah. Cuti’n an hual ciamco ih tha baangzetmi cheetah pahnih cu him te’n an kai ngah saal ih Kenyan ih ramsa retnak hmun ah an ret saal thei. Kanmah le kanmah cheetah vekin kan hmu aw thei maw? Kan thacahnak cu nasazet a bang men thei, asinan caan tawite sung lawng a daih. Prophet Isaiah ih ralrinnak in pek bangin kannih cu tlavang vekin niling sosa ahcun baang lohli theimi kan si (Isaiah 40:6-8). Atu tiang hi kanmahlam ih kan cemnetnak ah Pathian cun thlangam daihnak sungah um dingin in sawm ringring. Bawipa a hngaktu pawl cun mangbangza thazaang cahnak kan nei. Amai’ tikcu le lamzin sungih kan um ahcun Amah in kan thazaang a tlungter saal ding. A Thlarau in, “Muvanlai bangin thla pharh in in zuangter thei” asilole “kan tlan khal le thabaang thei loin kan um thei ih kan feh rero khal le thacem ih sawn lo dingin kan tha a cakter saal thei a si (c. 31). - Mart Dehaan Pathian kan naih tikah kan thinlung a thar saal ih kan thazaang tla a tharthawh saal.\\nApril 17, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 17 Tlawngkai Ninga Pumkhat Kan Si Hi bangtuk in laksawng a peknak cu: Pathian minung pawl in Christian hna an ṭuan thei ih Khrih ih ruangpum an ṭhansoternak dingah a si. – Efesa 4:11-12 Pastor nupi pakhat cu thahri thamal natnak (parkinson’s disease) a nei a si, ti’n siibawi in an hmu suak. Cumi cun an innsang harsatnak a thlenh. Pastor cu a khuaruah a har, ziangti’n ka nupi ka tuamhlawm dingih kawhhran hna teh ziangti’n ka ttuan thei ding tiah! Asinan thinhar ding zianghman a um lo, ziangahtile kawhhran sungtel pawl in a nupi zohkhen le tuamhlawm ding ṭuanvo an laak sak thluh. Tirhthlah Paul in Korin kawhhran zumtu pawl hnenah Bawipa in tumtahnak thawn thlarau laksawng a pek ciarnak thu cakuat a ngan. 1 Korin. 12:8-10 sungih thlarau laksawng pawl a tarlang hlanah ralrinnak a pekmi cu Pathian in thlarau laksawng a peknak san cu pakhat le pakhat bawm awton thei dingin a si (c. 7). Pathian in thlarau laksawng in pekmi cu kanmai’ hrang hlawknak ih hman dingah si loin midang va bawm ding le Amah rian dingah a si. Kan zate in thlarau laksawng phun dangdang ciar pek kan si ih a ṭul caan ih kan hman thei dingah a si. Thlarau laksawng cu Khrih ih ruangpum a simi kawhhran ṭhansonak dingah a si (Efesa 4:12). Pathian in khuitawk hmun ih in ret a si khal le in pekmi thlarau laksawng cu a ṭul daan ih zirin hmang thei ding kan si. Kan ciinken dingmi cu kannih zumtu mi pakhat cio hi Khrih ih ruangpum a simi kawhhran sungtel “Pumkhat kan si,” timi hi a si (1 Korin. 12:13-14). Bawipa, kawhhran in pekmi parah ka lungawi. Thlarau laksawng in pekmi hi midang pawl thazaang ka pek theinak dingah le leitlun ih thuthangṭha karhternak ding a si zia thei fiang dingin i bawm aw. - C. P. Hia Midang bomnak ah na thlarau laksawng hmang aw.\\nApril 16, 2019 Nitin Manna\\nNITIN MANNA 2019 April 16 Tlawngkai Nili Nga Kaihnak Kua Ṭhabik Himi pa cu Paradis ah cawi a si, ti ka thei. Cutawk ah cupa cun minung ih sim le rel theih a si lomi le simrel sian sak lomi thu a thei. – 2 Korin. 12:4 Ka rualpa Gus cu kan dung nai thla rei lote ah a thi. Gus cu nga kaih thiamzet mi a si. Zarh ni tinte’n a lawng (boat) thawn an inn kiang ih tili ah nga kai in hmuh a si ṭheu. Ni khat cu a fanu Heidi hnen ihsin cakuat pakhat ka ngah. In simmi cu a tule pawl thawn vanram thu kan rel tlang rero, ziangahtile an pu Gus cu vanram a inn ih a feh zo ruangah. Kum (6) mi a tupate, nga kaih a paih vezet mi in vanram cu ziang a bang ih a pu Gus cu ziang a tuah ding timi thu a thiam tawk in a sim ve: “Vanram (heaven) cu a mawizet, ih Jesuh cu ka pu Gus kha khuitawk ah ngan an tambik timi a sim ding,” a ti. Paul in Pathian ih a hmuhtermi vanram vision thu a sim saal tikah, minung ṭongkam in a daih lo. A simmi cu, “Keimah cu Paradis ah cawi ka si ih minung ih sim le rel theih a si lomi le simrel siansak lomi thu ka thei,” a ti (2 Korin. 12:4). Vancungram thu cu minung awkam in langter theih a si lo – ziangruangahtile vanram thu um daan cu minung fimnak in theih baan lomi a si ruangah a si thei. Vanram thu tampi kan theih tikah hnangamnak thawn kan khat cuang a bang, asinan Pathian Amah rori kan theih ruangah a si sawn. Ziangahtile Amah cu ka thei, ziangtluk ih mi ttha a si ti ka thei fiang. Hih leitlun nun le ziangkim ka taanta dingih vancungram ih mawinak sungah hnangam te’n ka um ding. Jesuh in “khuitawk ah nga tampi an um timi in hmuh ding,” ziangahtile Amah cu mi ṭhabik a si! Vanram thu kan theih fiang sinsin theinak dingah nitin te’n Pathian hnenah thlacam uhsi! - David Roper Vancungram ih a ummi Khrih cu leitlun ih ziangmi thaw hmanin tahṭhim theih rual a si lo.","num_words":6836,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.016,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.335,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Falam palik in Mipi kut an thlak hnu ihsin thok, CDM i teltu an pung - Falam Online Media\\nFalam palik in Mipi kut an thlak hnu ihsin thok, CDM i teltu an pung\\nFalam palik in February 28 i duhphorhnak neitu Falam mipi an cil hnu ihsin thok, Cozah hnaṭuan CDM teltu an pung ih zungpihuap zawng in CDM ah kan telve timi theih ternak capi suahtu khal an pung vivo.\\nTualsungum mino hruaitu pakhat cun “Falam mipi in CDM hrang lamzawh duhphorhnak kan nei zar ah le ramsung ramleng pawlkom Facebook cahmai siseh, bulpak FB cahmai tvk i sawnawknak siseh, leitlun kilkip ih um zumtu pawl ih thlacamnak zar ah Falam cozahzung hnaṭuan CDM ih telthoktu hmuh ding an um vivo.”\\n“Cucu, lungrual zetin hmai kan nor ruangah a si ih beidong lo ih hmaikannor mi i rahsuahmi a si tikhalin kan sim thei. Hmailam khalah hihnakih cak sin dingin hmalak kan tum vivo ding” a ti.\\nRalkap uknak hnukthlak tum in Falam Fimzirzung lam in siseh, Harhdamzung lam tvk khalin CDM i teltu cazin an suah rero zo ih, March thlathok in CDM i tel thoktu le zungpihuap zawngin CDM teltu cazin pawl cu …\\n1. Falam GAD zung in hmiasabik CDM i teltu – Rebecca\\n2. Falam စာတိုက် zung ih hnaṭuan 8 in CDM ih an tel thu theihternak capi an suah.\\n3. Falam BEHS -1 tlawng ih saya\/sayama 17 in CDM ih an tel thu theihternak capi an suah.\\n4. Falam MPT zung ih hnaṭuan 6 in CDM ih an tel thu theihternak capi an suah.\\n5. Falam BEHS -2 tlawng ih saya\/sayama 36 khalin CDM ih an tel thu theihternak capi an suah.\\n6. Falam Thingramzung ih hnaṭuan 31 in CDM ih an tel thu theihternak capi an suah.\\n7. Falam Union Election Commission zung ihsin mipali in CDM ih an tel thu theihternak capi an suah.\\n← Hakha ih kaihkhih tuar pawl lakah Falam mino 2 telve, +Atufang Hakha dinhmun\\nAtufang Myanmar ram ih lar zetmi Pukmah 505 (Penal Code Section 505) →\\nHakha KhuaNu\/Pa, Biaknaklam hruaitu le SAC ralhraang an biakaw\\nOctober 22, 2021 October 22, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nChin mino Salai Thang Muan Khual an kap that nak san relfiang","num_words":337,"character_repetition_ratio":0.123,"word_repetition_ratio":0.104,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.226,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Nimthlakau Interview - Salai Jimmy Thawng - Chinland Today Media\\nNimthlakau Interview – Salai Jimmy Thawng\\nChinmi a duhdawtu Salai Jimmy Thawng @ SaTin Thawng cu CT in, interview nak a nei. Jimmy hi tulai nonawn le upapawl Falam khaw thar kan din ding tiih ruahnak thar petu a si. Jimmy le CT an tawnawk tikah:-\\nCT : Na hmin, na nu le pa, na u le nau zaten, ziang an tuah khui ah an um?\\nJT : Kahmin Salai Jimmy Thawng @ SaTin Thawng kasi. Pu Tlang Lian Khuai le Pi Dar Rem tei fatir (first born ) si in 1970 naih lam ah Falampeng Khawpual khua ah kapiang, nau le suah pi hleikhat (11) kan dam lai, pa (8) , nu (3) kan si ih kan zaten Kawlram ah kan um lai ko.\\nCT : Nupi fanau thawn nan um ti aw, nan sungkua dinhmun malten’ in sim aw he?\\nJT : Nufa kanei zo fapa (2) fanu (1) ih pa kasi, kafapa pahnih cu tu ah University ah kum thumnak le kumhnih nak ansi ih kafanu in tui kum phun hra a phi ve, kan nui hmin cu Flora Hang Cin asi ih khawkhat suak kan si.\\nCT : Hmaitawn thu suh ti a siih kan duhduh kan lo sut pei cu….ziangtik kum ihsin Chin mipi hrang hna ka tuan na ti aw ngam, titlak lo te khalsisehla…?\\nJT : Chinmi le Chinram hrangah zianghman ttuan suak theimi kanei hrih lo ka thok zik cauh asi lai.\\nCT : Cabu buzit na ngan zo, ziang pawl ngan na tum bet lai, mipi in na cabu nganmi an duh zet maw?\\nJT : Acozah siannak lakin Kawlram ah cabu uk (10) lai te cu karak suah thei ve zo. Ngancia suah hrih lomi uk (5 ) kaneilaifawn. Cupawl hleiah Chinca thawn cabu uk (2) te tla ka suah vezo. Cangan hi kahnattuan pipa bik (professional job) a si ruangah kadam sungcu kangan vivo ko ding.\\nKa cabu hrekkhat hi mipi in tha inrak pek ve nasa ih vei nga ruk lai tla nambet rero lai mi an si. Cun cabu ngan ttheh veten suah loin publisher hnen ih ka zuarmi tla an um, cumisungin bukhat tlacu Kawlram paisa thawn tingriat (ks\/ 800000) ka khawng theiih Kawlram ah cun khawngsangbik top ten ka tlingve asi.\\nChinmi hrangah a rei hlanah Salai Sun Ceu, Salai Za Lian, Dr.Ni Khuai, Pu Con Bik tei thuanthu pawl le The Chin History vol-2&3 tla suah asi ding, The Chin History vol- 1 tla a vei hnih nak uk (1000) in nam sal asi ding.\\nCT : Paifa Sailai Album kha ngai a nuam nasa ih ziangtin na rak tuah…mipi in ziangtluk an duh in na hmu?\\nJT : Paifa Salai Album hi heavy le slow rock, Pop, Rap, Alter, Punk, Raggae, le Chin traditional hynm pawl kimnawn ih tuah mi cu asi.Vuak thum tlansan ih Chin music khawvel hmai ah step khat kai thei ding ruahsanh ih tuah mi Album asi.\\nKan Chin hla ih kan theih dah lemlomi melody phundang deuh asi ruangah a thok cu mipi in an theithiam tuk lo nan tu ah cun ramsung ramleng a deng kuai ve zo a bang . CD (600) le Tape (500) laicu kan zuar suak ve zo asi kha maw.\\nCT : Thudang ah kan kaatsal ding ih zirnak lam ziangtluk na zir, zir bet na tum maw?\\nJT : Falam Cambary tlawngin phunhra hmat ttha nawn in ka ong. B.A (History) cu kasive kha , zirbet lam pang hi duhhman sehla ka fale u-sa pek an ttul zikih katithei hrih loding a bang.\\nCun Lei tlun hmun tam nawn ih kahmuh tonmi le theih mi hi atam tawkfang ve zo ruangah cumi pawl hmangin hnattuan suah ka tum sawn, zirtam zet ih malte lawng ttuan hnakin zirmal zetih tampin ttuan tivek hi ka uar zawng sawn asi, a cangthei ah cun zirbet cu ka duh ko.\\nCT : Kan ram sung ah khuitawk hmun\/khua ah na ngam bik, ziang ruangah?\\nJT : Leitlunah kasuahnak khua ih umhi nuam katibik le ka ngam bik asi, a mah lawngte ka hnattuan nak ih zir in Yangon ah ka umtam sawn, Tahan ah khal ka um tam ve zet.\\n“O le Aw a nun sung cu X khal a nung ve ko ding tin ka hmu”\\nCT : Calai thu hi lo suh aam deuh kan duh ee, X na hmannak thu cu kan thei ko ih hi X hin O le Aw remnak a tuah thei ding na zum maw? X na hman mihi a duhtu maw duhlotu an tam deuh in na hmu? Hman vivo teh na tum thotho maw…?\\nJT : O le Aw party pahnih nuai awk nak karlak ih victim si aduh lotu hmuah hrangah cun X hi choice ttha tak le tlansuah nak sangkaa asi. Cuvekin X ahmangduh tukhal a nini in an karh sinsinih Southen Chinram tiangin an theittheh zo ti asi.\\nCucingin kei cun tuisunni tiang ka flexible zet lai ko, O le Aw hotu upa pawl hnenih upat nak thawn zangfah dil ka duh mi cu ” Komaw sal uhsi ” tihi asi lai, kan mipi khal miih misleading zawngih hruai tong lodingin nan mit meng uh la nan hna ong uh tin ka cah bet duh asi. O le Aw a nun sungcu X khal a nung ve koding tin kahmu, kei cu Problemmaker kasiloih Peacemaker sawn ka si.\\nCT : O le Aw thu ih na hmuh daan theih kan hiar zet. O hmangtu maw Aw hmangtu an tam sawn in na hmu? O le Aw buai thok hmaisabik thu na theih daan ziangvek a si..? Ziangtin kan rualrem thei sal ding?\\nJT : O le Aw thuhi kei thawn asengaw nawnlo ruangah ka interest nawnlo. O maw Aw ziang an hmang tamsawn tikhalhi kahrangah cun minor men asi zo, theikhal katheilo asibik. O le Aw an buai hlanah ramleng kasuakih an buai hnu kumreipi ah inn ka tlungsal lai ruangah ziangtluk an buai tikhal katheicuca lo.\\nZiangtin kan rualrem sal theipei tithukhal hi keimah hnakih fimsawn le thiamsawn kan u pa pawlin kumrei pi an zuam rero zo ih an hlawh tling lomi asi ruangah rualrem sal theinak ding lamzin hi a pit ttheh zo titheih asi. Keimai hmuh daan menah cun O le Aw ih problem word asinak poh kha kan hlon peiih X thawn a ai kan hrol theile lawng kan hmun khat thei salding tin ka ruat.\\n“Chinmi cu creativemind nei mal mi kan si ruangah kan mah ten cabu tlamtling kan ngan suak thei lo a si”\\nCT : Na cabu suahmipawl ah teh O le Aw na hmang kop ko maw?\\nJT : Hmangkop lo ee, word pakhat hrangah spelling pahnih hmankop atheih lopi, cuvekih duhduh hman kop thei asi ah teh cathiam a ttul ding sawm , Mirangca tla kan duhduh in kan ngan thei pei cu asilo maw ?\\nCT : Calai thansohnak ding ah ziangmi a thupibik na ti?\\nJT : Calai lam tthangso dingah cun kanmipi in ca nasaten kan siar ding a thupibik tin ka hmu.\\nCT : Chin tong ih nganmi cabu na duh bikmi in sim thei pei aw?\\nJT : 12. 2007 kumih ka suahmi “The Chin History vol-1? hi kaduh bik miangmo ko, a spell zawngcun kangan fuk tuk lonan ,a thule hla ah cun kangan fuh in ka thei aw. Midang nganmi cabupawl khal an ttha hai zet ko sokhaw, ka duh ttheh ko.\\nCT : Ziangah Chinmi pawlin awm ir suak cabu kan ngan mal tuk, cabu leeh mi tivek le thuanthu nganmi etc. a tam nan ziangah kan own word ngan kan mal?\\nJT : Chinmi cu creativemind nei malmi kan si ruangah kan mah ten cabu tlamtling kan ngan suak thei lo asi, cabulawng sihlah khaw thildangdangah khal mi thu cawng lawng hi kan thiam sun cu asi, mah le mah confidence kan neilo kan tipei cu. Kei cu micabu nalet ve lo ding maw inti tikah, micabu kaleh hnakin mi in kacabuhi let vesawn seh tin ka ti ttheu.\\nCT : Kan calai hi miphun dang pawl lakah kan hnu fual maw, mi kan bang lo tuk maw?\\nJT : Kan calai cu a hnufual hrimhrim lonan, kan lungput le kan action cu a hnufualin mi kan banglo, ahleice in lungrual kan duh lo, hihi kan Falammi in hnufual tertu bik asi.\\nCT : Aw, hla lam mi ka si na ti kan thei theu ih hla fingziat na phuah zo?\\nJT : Asi..hla hi kanauhakte lai caanah Se khaal phah in karak phuah rero dahzo, asinan nauhak hlaphuah asiruangah hman an tlak ngaingai lo. Tu ah sak hrihlomihla fing (20) hrawngcu kaneiin ka thei.\\nMicun hlafingtam zet phuah thei an zuam in an rel uar zet theu, kei cun phuah tam lemlo hman seh la phuah sun te tthazet dinghi kazuam sawn, quantity hnakin quality hi thupi ah karet sawn kan tipei cu.\\nCun tulaisan ah hla hi phuah cia a ttha tuk lemlo in kathei, ziangah tile kan san tiluan hi anini rorin a her ciamco tikah kan hla pawl reilote ah an date out thei asi.\\n“Tui hnu kum (10) hlanah cun Falam khawthar mawitak Industrial city cu a hmel kan hmu hrimhrim ding a si”\\nCT : Na hla phuahmi ah ziangmi na duh bik, duhbik na nei lo le na duhmi pawl pathum in ngan aw. Ziangruangah cui pawl cu na duh?\\nJT : Sakhrih lomi sungcun karel lopeiih tui kasak ciazomi “Paifa Salai” album sungin rel sehla ” We are One in Chin, Paifa Salai, Nahrang lawng asi, Aw-Semnak Chinram ” tivek hla pawlkhi kasak athaw cuang in ka thei, hla kaphuah tinten kahla sungah kathlarau thuncih theihi kabeisei tumbik asi, ziangah tile spirit tellomi hla cu a ro in arumcar ttheu asi.\\nCT : Kan Chinmi lakih hla phuah thiambik na ti mi, ziangruangah khuimi a phuah ruangah cucu thiam na ti?\\nJT : Kahnakih talents neitthasawn lawngte an si ruangah an zaten kangaisang ttheh asi, ngaisan bulcuang kaneilo, an zaten hlasak thiam zet lawngte an siko mah le san cio ah cun.\\nAmah lawngte Pathian hlasak pawlin kannih vek love song le ram le miphun hla sak tupawlhi nautat deuh vek le misual vekih in zoh mihicu kaduh lo nasa asi. Milakah “Keicun Pathian pekmi ka awthawn ziangtikhmanah lovesong vek kasak dah loding, Pathian thangtthat hlalawng kasak ding” tivekih an ttongttheumi khalhi ttongkam mawilo zet pakhat asi tin ka hmu,uarawknak ttongkam phunkhat asiih Farasi ttongkam vek asi.\\nCuvek extremme zetmi religious thinlung kan neih ruangah mikan bang theilonak khal asi.”LOVE ” ih Theory theiban hrih lopawl ansi. Khualeram leilungpalin Pathian kan thangtthat rerolai asi, vanram kan thlenghrih lo, leiah umin leiih pekmi tilerawl kan ei rero lai asi ti kan zaten kan theih a ttha.\\nCT : Kan Chinmi hlasak thiam ih na ngaisanbikmi zo a si, ziangruangah na ngaisang?\\nJT : Hithu khalah a tlunih tavek thothoasi, zobul ngaisan cuang kaneilo, mah le san cio ah cun thiambik lawngte an si ttheh ko, culawngsiloin tuisan cu khuahlan laivekin a country hla pakhat men in a sitheinawnloih, heavy metal, rap, hiphop tivek tiangin explosion san asi tikah, khua hlan deuh ih hlamawibik kan timi khalkhi tuisanah cun amawibik nawnlo theimen asi.\\nCuruangah zobul a thiam bik ti a ngah nawnlo, “The King” timi a um thei nawn loih, santiluan vekih hla a phuah thei tu lawngin awnmawi khawvelah a nungrei theiding asi. A mah lawngte kan Chin composer hrekkhat hla an phuah tinten vuak thum le vuak li an hleh kaa zokrero mihi cu a poi deuh ka ti. A hleice in Gospel hla pawlah cuvek a tam theu.\\nCT : Bangalore le Delhi ih concert na tuahtum mi na thulhnak san in sim thei pei maw?\\nJT : Keimah lamah cun hlasak ding ka ready ringringkonan Bangalore le Delhi um kan mile sa pawlin ” khuihnik kan lo support kei ” inti loruangah stageshow katuah thei leh lo nak asi, keimah lawngcun ziangkim katithei cawk velopi.\\nAizawl stageshow tuah ding thu khalah harsatnak tampi a um ko, a hleice in sumpai lam support tu kan neih loah cun kan tuah theilo asi mai. Aizawl um kanmilesa pawllakah hivek lam thlarau neihi an vaang nasa ih thla kan cam rero lai asi.\\nCT : Tui na tlawn ram thu hi ziangtik ihsin na ngan thawk ding, a title ding ah zianghmin na pe ding..? Ziangruangah? Ziangtikah na theh thei ding…na cabu ih tumtahmi?\\nJT : Thairam thu theihttha timi cabu Kawlin kasuah dah zo ih tukhal India ram thu theihttha timi cabu Kawlthothoin suah ka tum. Aranglamin suah thei ka beisei. Tuittum katlawnram ihsin a malbik cabu pathum tal ngansuah ka tum asi.\\nCT : Na tlawnnaknak khua pawl in na seminar tuahmipawl an ngai duh ko maw, ziang tluk mipi na influence timi in sim thei pei maw?\\nJT : Asi..kazumnak hnakin kathurelmi pawl mipiin an ngai duh nasa. Atlangpi thuin Chinmi cu Pathianthu sim lerel lawnghi kan titheiih, tui karel mivek tthansohnak lam thu le hla hi cu kan theiban hrih loruangah a rel khal kandah lo asi bik, curuangah hivekthu an theih tikah an mangriangri a bangih a hrek khat tla cun kamit a keuh rori titu tla an um asi.\\nKan ramsung khalah hithupawl hi nasaten simpeh vivo ka tum asi. Culocun Laimi kan cem ding asi. Chinmi kan pianthar daan a fuh deuh loih, Bible kanlak daan khalah apuan in a niam tuklai asi.\\nCT : Tui a dam lai mi kan Chinmi in hotupawl lakah zo na ngaisang bik, ziangruangah?\\nJT : Chinmi in hotu kan nei dah sawm ? cuvek milai kathei dah uallo. Cuvek hotu kan neih awkah tuvek dinhmun kansi dingmaw ?.\\nCT : Seminar na tuahnak khal ah Falam khaw thar din ding an phur bik in a lang ih cucu ziangtin tumtahnak na nei vivo? Din thei taktak ding na zum ko maw? Ziang tik hrawng ah a si thei ding, mipi tamsawn an lungkim ding na zum maw? Awle, kan lo sut cawk lo ding ih Falam khaw thar din daan ding thuhla kimcang ten in ruah sal hram aw?\\nJT : Asirori…hithuhi tulaifangah cun kan milesa pawlih khawruahnak a tthawng bik tu asi, zo khalin Falam khawthar dinh thei kan duh cio tinak asi cu, a lungawi um ee, ziangkhal vasiseh la Idea umhmaisa loin thilri a um theilovekin “nothing is imposible” timi ttongkam khal hi kan theih a ttha.\\nKanzuam ciopei ih tuihnu kum (10) hlanah cun Falam khawthar mawitak Industrial city cu a hmel kan hmu hrimhrim ding asi. Asinan a karlakah ahar khalcu kan har men thei, asinan harnak kan pahtlang thei loah cun hlawhtlinnak khalcu kan co theive lodingsisi, harsatnak cu hlawhtlinnak tuamtu a hawng asikosisi.\\nLungrualten kan ttangtlangdingih, mah le tithei zawn cioah kan ttuan vecio pei ih nehnak cu netabikah kan ta asi hrimhrim ko ding asi. Tlang kan tonle lamzin kan sat peiih, tiva kan ton len lilawn kan don maiding asi, zianghman ttih hlah uh kan lakah nehtu Pathian a um asi.\\nCT : Chinmi kan thansohnak pakhat le kan dungtawlhnak pakhat in sim aw?\\nJT : Pathian zumtu kansi hi kan tthansoh nak asi ih, hrinhnam, peng, ttong le denomination feeling kan neih tukmi hi kan dungtolh nak asi.\\nCT : Mipi hrang thucah tawifamkim na nei maw?\\nJT : Chin ah pumkhat kansi, Khrih ah pumkhat kan si, zo hmanin tthen hlahseh timi (We are One inChin, We are One in Christ, Don’t be broken) hi kanmipi hnenih ka cah duh micu asi ee.\\nCT : CT lengtu tampi lakah na tel maw…?\\nJT : Leng ttheu ee…casiarmi ka sisi, a tha tuk nan zuk tarmi tete tla an mawi duh zet, cun nan thuthang lawrkhawmmi tete tla siar a tlak zet ko, awnmawi, biazai, capoh, article, pawl khal an pitling zet ko.\\nA cangthei asi len Mirang ca tiangin tuah bet thei tum uh cila kalo duhsak asi, ziangah tile nan hmin hi Chinland ti asitikah a huap kau zet asi.\\nCT : Kan thusuhmi pawl kimcangten in san thei ruangah kan lungawi.\\nJT : Kan lungawi ve.","num_words":2520,"character_repetition_ratio":0.031,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.202,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Lehpannak cu duhdawt, nelawk nak a suah nak hmun ah tuah tlang uh si tiin Pope Francis in Vatican bawlung team thawn an tonawk laiah thape phah in forhfial November 22, 2021 | Radio Veritas Asia\\nLehpannak cu duhdawt, nelawk nak a suah nak hmun ah tuah tlang uh si tiin Pope Francis in Vatican bawlung team thawn an tonawk laiah thape phah in forhfial November 22, 2021\\nLehpannak cu duhdawt, nelawk nak a suah nak hmun ah tuah tlang uh si tiin Pope Francis in Vatican bawlung team thawn an tonawk laiah thape phah in forhfial\\nFund hawl nak hrangah Rome ih bawlung team pakhat le a lek tu ding Vatican bawlung team thawn tong aw in Pope in thuthangtha a rak sim. Pawlkom sungtel pawl cu Pope a kilkhawitu (Vatican ralkap) pawl, Puithiam pawl, Vatican ih hnatuan pawl, mivai pawl le thluak thansonak a nuam te mi nat tuar tu nauhak pakhat khal a tel. Himi cu Lazio bawlung team ih zirnak ah an tuah.\\nThuthangtha a simnakah Pope in \"tuini kanmah pawl cu kan unau, kan rualpi pawl le thuanthu ih um bawlung lek puai kan tuah ding. Pope in pawlkom sungtel tiin lek dingah nan lungkim ruangah nan parah ka lung awi zet. Himi team cu rikhiah a um lo. Zaten cohlang in lek thei nak daan kan ret\" tiin a sim. Pope cu kan dung September thla ah Slovakia ram ah a feh ih Kosice ih a thleng mi Rome mi pakhat ih asimmi a von mang. Cui thu cu Pope in a tu Rome bawlung team thawn an tongawk nak ah a hlawm. Slovakia ram, Kosice khuapi ih Rome miphun pawl hnen \"nannih pawl cu mi tampi ih thu botcat saknak, nau tat nak, tong sia, ziang ih rel loih tuah nak pawl thawn hmuhsuam a tuar tu pawl an si. Minung kiangkap ah a harsa zet tu pawl an si\" tiin a sim.\\nPehbet in Pope in mino pawl ih caan tha covo khal a sim bet. Nauhak pawl cu hmuhsuam ih pehtlaih nak tuah loin nauhak covo famkim thawn an thangso ding. Leh pan nak ih man khal theih pit ding. Lehpan nak cu nunphung, biak nak lam, fimthiamnak a bang lo mi pawl hmunkhat ten a fimkhawm. Lehpannak thawn mi nel a tam. Bangran nak le nelawk nak pawl thawn kiangkap din a theih tiin a sim. Cui hnuah Pope hnen a hmin cu Rome hmin thawn ngan mi bawlung kor pakhat laksawng ah a pek.\\nAhmailam ahcun bawlung ah miphun thleidannak, hmuhsuam ih pehtlaih nak, farah nak paw cul hmunkhat ten do tlang uh si tiin bawlung kor parah ngan a si. Bawlung puai ih hotu khal Lazio team ih President a simi Ciro Immobile in a tuah sak ih, puai a cem nakah kawl sarih veve in an tha hri aw tiin Rome Reports thuthang ihsin kan don mi a si.","num_words":472,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.125,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.301,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Calai Lam - Mai Sokhlei Par - Chinland Today Media\\nCalai Lam – Mai Sokhlei Par\\nHminngai: Thawng Lian Par\\nSuah ni : July 17, 1975\\nNu le pa : Pu Ngun Pum le Pi Ro Lian Cuai\\nUnau : Unau panga lakah upabik\\nCaphun : No.2, B.E.H.S., Kalaymyo ah phun hra tiang.\\nSuahnak khua: Tingo, Kalaymyo\\nTui’ umnak khua : Anisakhan, Pin Oo Lwin (Maymyo)\\nCT: Tufangte khuitawk ah na um?\\n– Tufangte cu Yangon ah ka um.\\nCT: Na hnatuan bikmi?\\n– Anisakhan, Pin Oo Lwin ah sungtepawl thawn pangpar hmuan kan tuah. A rei hlanah ministry pakhat ah hna ka ttuan thlang ding.\\nCT: Ziangruangah Mai Sokhlei Par tiah hmin na nei kherkher?\\n– Ca ka rak ngan tir ah ‘Mai Parte, lo le, Mai Parte (El-Bethel)’ tin ka rak hmang theu. Asinan nunthuleng ka vun ngan ih ka run thawt deuhdeuh tikah cafunghmin nei lawlaw sehla a tha ding tin ka ruat. Cutin ka hmin duhzawng ka vun ruat; a hmin hmuh men hmanih ‘Lai\/Laitlang’ rim nam veuhvo thei pawl si thei sehla ka duh. Cule minu hmin keng lam khal si sehla ka ti.. ‘Rih’ tivek tla ka ruat lawk nan ka duhthu a sam thei lo. Cuisin Laitlang ih a kho mi pangparpawl ka vun ruat, cutikah Sokhlei hi ka uar bik: lar hlerhli a sendan hin huaisennak a kengkawh, a par khal a mawi, cule, a kung pumpi ahkhin colour dangdang a rawiaw hniaihniai lo, a sen le a hring kha a si tawp. Himi hi ka uar. Colour hmin bun fukfi theih lo colour neipawl khi ka uar lo cuh. Cun, sokhleipar cu a sannak hmun tlang par tivek lawngah a kho. Kiangkap boruak thiangfai mi lakah a nung ih zilthli thiangte hawp in a sannak hmun ihsin khawvel a thlir. Lairam ceimawitu khal a si. Zohmanin an sunsak in an tuamhlawm lo nan a tikcu te ah a par ringring thotho. Curuangah sokhlei hi ka cafunghmin dingah ka rak hrilnak a si. ‘Sokhlei’ ah ka hminngai ‘Par’ kha ka bet ih a hmaiah ka suan zet mi ‘Mai’ kha kopin ‘Mai Sokhlei Par’ tin ka rak hmannak a si.\\nCT: Nunthuleng ihsin theih na hlawh ih Nunthuleng ziangtik ihsin na rak ngan thok?\\n– Ummm.. nunthuleng hi ka kum 16 hrawng, 1992, ihsin ka rak ngan thok.\\nCT: Kum ziat na si ah ca na rak siar thok? Na siar paihzawng hi ziangvek ca an si ti tla theih kan duh.\\n– Kum 7 mi ka si ah Kawlca ka rak siar thok. Ka nu le ka pa hi casiar paih zet mi an rak si ih Shui Tui, Ttiizah, Moe Thauk Pan tivek hi in rak leih theu. Cuisin ka siar paihzawng ding cabu dangdang tla in rak leih theu. Ka kum a upat vivo vekin ka siar paihzawng ca khal hi a thlengaw ve vivo. Cartoon ihsin nunthuleng, cuisin mekazinpawl, cuisin ca rit deuh lam hi ka run duh vivo. A tir ah cun Kawl cabu lawnglawng hi ka rak siar nan ka dok a hung sang vivoih Mizo cabupawl tla ka run cinghri ciamco. Cuisin ka ban tawktawkin Mirang cabu cuampi ka vung pur lala. A cang thei tawkin ca phunkim ka siar: Pathian thu, thlimthluai calai, harhdamnak, tthansonak le nunthuanthu pawl. A cancan ah cun ka cangan ding mi hrang a ttul ruangih paih lo cingtei hnekaw copih ka siar mi cabu khal an um. Tui’ hnu lamih ka siar tam mi cabu cu Pathian thu lam a si.\\nCT: Nangmai’ bulpak hrangih na rak lei hmaisatbik mi cabu hmin in sim thei kem?\\n– Sim thei ee. P. Moe Nin ih ‘Meingmah Gung-yee’ le ‘Apiu Laan-hngun’ ti mi bu hnih hi ka rak lei hmaisabik. Cunah kum 12 mi ka si.\\nCT: Asile Laica na rak siar thokdan teh?\\n– Kum 10 mi ka si ah Laica ka rak siar thiamih cumi laiih Laittong ih ngan mi ca siar ding ka hmuh sun cu Dr. Than Bil Luai ih ‘Sibawi Umlonak ah’ le Salai Pa Sang ih ‘Thuanthu Roling’ le ‘Nunau Kuttlaih’ tipawl lawng a rak si. Hi cabupawl hi ka rak cil neknek.\\nCule 1980s ah Rev. Dr. Lal Nei Kam ih a rak tawlrel mi ‘Hruaitu’ le ‘Rihli Au Aw’ ti mi mekazinpawl a ra suakih ka rak siar theu. Rihli Au Aw sungih ka rak siar dah mi Mai Menrihai ih ‘Lakkha Suah Ni Mitthli’ ti mi nunthuleng hin ka thinlung a rak khoih tukih tui ni tiang ka hngilh thei nawn lo. Keimah in nunthuleng ka run ngan tikah Mai Menrihai hi zo a si ti theih tumin ka rak zingzoi rero nan ka theingah thei lo. Asinan 2005 kum, CLF seminar Yangon ih an tuah ttum ah Salai Ram Ling Hmung in ‘Nunthuleng Ngandan’ ti mi paper a rak present. Cumi ttum ah Mai Menrihai ti mi cafunghmin hmangin ca a rak ngan dah thu tla a reltel. Ka lungawidan cuh! Ka rak uar zet mi cangantu ka vun tongngah cu ka di a riam tuk.\\nHipawl si lo a dang khal ka siar ko. 1980s hrawng ihsin Phunsang tlawngtapawl ih an rak suah mi mekazinpawl tla ka hmuh sunsun cu ka hlah dah lo. Mekazin si lo a dang cabu suak mi pawl khal ka siar ko.\\nCT: Mirang, Kawl, Mizo le Lai Nunthuleng cabu paziat na siar suak zo?\\n– Aaaa.. a tam ding. Ka rak hminsin dah ngelcel loih.. tam cu a tam nawn thlang ding.\\nCT: Kan Laimi cangan thiam na ti mi teh zopawl an si? Zoi’ cangandan style in a rak lo influence bik?\\n– Theihthiam ol ding le siar ol dingih tluangtlam le zangkhai tei ngan thiam poh hi cangan thiam ka ti. Ka calai zin zawhnak zalam tluanah Dr. Than Bil Luai, Rev. Dr. Lal Tin Hre, Rev. Sen Ro Sang lepawl hi an ca ka rak siar tam vekin ka nganca in rak zutmamsak ttheutu khal an si ih an parah ka lungawi ngaingai. Anmai’ zarah tampi ka tthanso phah. Cule Dr. No Than Kap in Laittong ih ‘passive voice’ le ‘adjectives’ hmandan in rak zirh. A par khalah ka lungawi tuk.-\\nCT: Na cabu duhbikmi 3 in kan thei duh.\\n– Bible siar loah,\\n2) The Purpose Driven Life by Rick Warren\\n3) The Tree of Life by Witness Lee\\nCT: Ziangtivekin ca na rak ngan thokih, khuitawkah na rak ngan ti in ruah thei kem?\\n– Aw, ruah thei ee. Ca ka run siar tam vivoih cuisin mahtei vun ngan ve duhnak thinlung ka run nei. Nunthuleng le bezai hi mekazin ih ka rak ngan hlan, kum 12 mi ka rak si ihsin Kawl ttong in keimahten ka rak ngan ttheu. Ka classmate pawl hi ka ‘fan’ pawl cu an si. Cuisin 1992 kum ah Bethel Theological Seminary in ‘BTS Awkhawk’ ti mi cazual hi thla hnih vei khat (?) an rak suah ttheu. Editor cu Rev. L. Sang Hlei Khuai a si ih, a hnenah kei teh ngan ve sehla a ngah kem? tin ka rak sut. Anih in, “Ngah tuk e, na ca a tthat ding lawng a thupi, run ngan awla suahtlak asile kan rak suah ding,” tin in ti. Cumi ni ihsin thokin cangan ding lawnglawng ka ruat thlang. Mai ir-awmsuak ngan ding cun confidence ka rak nei loih cunah mekazin articles ka note mipawl sungih ka duh mimi thursuakin article pakhat ka ngan ih ka pe. Cumi cu press sut ih suak hmaisabik ka cahram a si. In suahsak duh ding ti hi ka rak beisei ngam lo lawlaw. Asinan cumi ka ngansunte a rung suah tikah ka lung a awi, ka tha a tho ngaingai.\\nCT: Cuisin na run ngan peh vivo dan na calai zalam tluan thuhla in sim bet vivo aw.\\n– Aw.. cutin ‘BTS Awkhawk’ ah cun ka run ngan peh vivo. Asinan tawkfang cun hi cazual hi suak thei nawn loin a cawl. Cuisin 1996 hrawngah ‘Chin Nun Mawi’ mekazin a hung suak. Editor cu Dr. Than Bil Luai a si. Pu Than in cangan paihmi pakhat ka si ti a theih tikah cahram in dil ttheu. Cutin ‘Chin Nun Mawi’ mekazin ah ka run ngan vivo lala. Hi mekazin hi ka cafung tahhriamnak hmun tlukah a hung cang.\\nCule kum 2000 hrawngah khan ‘Senhri Mekazin’ a hung suak ih cunah ka run ngan lala. Cuisin 2007 kum ah Vankau Arsi mekazin Editor Salai Nhgepi in in run contact ih cuisin thokin tu tiang Vankau Arsi ah regular deuhthawin ka run ngan. Himi karlak khalah mekazin suak mi dangdang a um phahphahih cahram in dil mi hmuah ah cun a cang thei tawkin ka rak ngan ttentto ttheu.\\nCT: Na theihbancin ah Falam tong in Nunthuleng paziat kan nei?\\n– A tam lem lo ding.. ka thei thluh lo nan. Kutzung khiah theih hrawnghrang a si ding ka zum.\\nCT: Tu ah nunthuleng paziat na ngan suak zo?\\n– Aaa..cumi cu a cekci cun ka thei lo hokhaw… nan.. 70 hrawng cu a si zo ding ka zum.\\nCT: Kan Lai cafangkom ah buainak na tawng maw?\\n– Tong lem lo. Ziangah ti le kei cun ka ngandan danin editor hnenah ka kuat ih editorpawl in anmah le ngaidan cio in an rak remtthasal theu.\\nCT: A tlangpithu in Nunthuleng pakhat ngansuak dingah ziangtluk na rei theu?\\n– Ziangtluk a rei ti’ vun rel fukfi cu a har zet. Pakhat le pakhat hi a bangaw lo cuh. Materials le facts kim tei ka neih cia ttheptthep can ah cun ni khat khalah ka ttheh thei ko. Asinan theih bet ttul mi tivek a um can ah cun a rei ttheu.\\nCT: Nunthuleng na nganmi pawl khi, research na tuah theu maw?\\n– Aw, a tamsawn cu research tuah mi lawnglawng an si. Ca ka ngan tin ten mipi hnenah wrong information pe ngah pang lo dingin a cang thei tawkin ka ralring ringring. Calai lakah nunthuleng hin casiartu hi a hliahkhuh (influence) theibik ti a si tikah ka casiartu mipi hnenah lungput dik lo, ruahnak ttha lo le cindan tha lo thlaici tuh ngah pang ding hi ka ttih tuk. Curuangah ca ka ngan ding tikah a cang thei tawpin research ka tuah fekfek ta ttheu.\\nCT: What makes you, and what force you to write Nunthuleng?\\n– A tlangpithu in, ka rak theih dah lo mi thu pakhat ka vun theih tikah midang tla hlawm\/theihter ve ka duh ttheu.\\n– Cule kiangkapih thilcang mi remcang lo zetzet ka hmuh tikah tla hin ca ngan dingin in motivate ttheu. Midang ih tonteh mi ihsin fim kan zir thei cuh.\\n– Cun, mai tuar\/ton dah lo mi thil ah theithiamnak neih hi a har ngaingai. Cutikah pakhat le pakhat hmuhsualawk mai khal a olte. Pakhat le pakhat kan theihthiamawk thei sung cu ngaidamawk khal a rak ol cingcing. Curuangah mi pakhat khat ih tuarnak kha midang hnenah sim tahratin theihthiamter ka duh. A tawizawngin kan rel a si le, nunthuleng in ngansuaktertu cu seherhnak, zirhduhnak le duhsaknak lungthinpawl hi an si.\\nCT: Nunthuleng na ngan zikah ziangvek timtuahawknak na nei theu?\\n– A hmaisabikah mipi hnenih pek ka duh mi ‘message’ kha ziangbik a si ti theihfiang ka tum.\\nCumi theifiang hmaisa loih ka ngan le ka pek duh mi message kha casiartu in a rak congah lo thei.\\n– Cangantu cu ‘Thutthentu’ (Judge) tla kan si. Curuangah ka character pawl kha dik zetih judge tuahsak dingin a cang thei tawpin ka ralring.\\nDik zetih thuthen thei ding cun Bible based a ttul. Pathian in ‘sual’ a ti mi kha kei in ‘a sual lo’ ka ti thei lo. Thlarau Thianghlim bomnak thawi Bible siar tam lo cun thudik (the truth) hi theih a theih ngaingai lo tin ka zum.\\n– Character pawlih an ton mi harsatnak hrangah a cang thei tawpin ‘suahnak sangka’ (way out) onsak thei ka zuam. Sim duh mi cu, casiartu in cumi an siar tikah ‘khimi ruangah himi a tong, khavek rak ti lo sehla cu hivek a rak tong lo ding nan’ tivekin, pakhat khat hmuhsuahter thei ka tum. Himi zawnah malte sim bet ka duh mi cu, Pathian theilotu leitlun canganthiam hminthang hrekkhat hi life thawn pehparawin an rak buai, nunnak ih san theih an zuam, an hawl, asinan hmungah thei loin an rak beidong. Kannih Pathian fatepawl hrangah cun cumi thu ah zianghman buai ding a um lo. Harsatnak kan ton ah siseh, hlawhtlinnak kan co ah si seh, a zaten Pathian sunlawinak hrangah a si. Zianghman buai ding a um lo. Pathian fate kan rak si hi kan vanttha tuk.\\nCT: Na nunthuleng sungih character pawlih sunglam cangvaihdan na ngandan hi a thuk thei tuk. Ziangruangah hivekin na ngan thei?\\n– In faknak parah ka lungawi. A phunphun cu a um thei nan, keimai ruahdan ah, kei cu nunthuleng ka ngan tikah a thuanthu (plot) hnakin characterpawl ih feeling kha thupisawn ah ka ret. Ziangah ti le tuahnak (action) cu ruahnak (thought) ih rah suak mi a si. Tuahnak ih bulhram cu ruahnak a si kan ti pei cu. Curuangah kan tuah mi ih a hrampi sawn kha hailang thei sehla ka duh. Mi tampi cun thil pakhat an tuah mi hi ziangruangah an tuah ti ‘a san’ hi an thei ttheu lo. Thutthimnakah misoiselhmang le mimualphohhmang pawl hi a tlangpithu in sunglamah tlaksamnak thup neitu an si ttheu. Confidence neilo, insecure person kan ti pei cu. Cu pai’ confidence tlaksamnak zawn a theifiangtu cun midang hnakin cu pa cu a dawh theisawn lawng si loin, confidence nei minung pakhat ih a cansal theinak dingah bomdan a theideuh cingcing ding. Ca ka ngan tikah tumtahnak ka neih mi cu, ka ca siartu in ka ngan mi acangtu (character) ih feeling kha theihthiampi thei dingin a si. Ka characterpawl hin a tak nunram ih a um ngaingai mipawl ih ai a awh thei ding hi ka duhthusam a si.\\nThuanthu phuah cu a ol men thei; asinan mi pakhat ih feeling (amah ih a theih mi feeling siseh amah rori hmanin a theihawklo mi feeling siseh) diktak ih va theihsak le amah vek ciahih tuarpi thei ding cu thil ol a si hrimhrim lo. Sensitive zet mi si a ttul. Mi pakhat in a thuanthu in sim ti bang sehla, a thuanthu fehdan vekih ngan zuahzo men cu a har lemlo ding. Sihmansehla a tuarnak ngaingai: ziangtin a feel, ziangruangah cutin a feel ti mi vun theihsak ding cu a har tuk. Lenglamih a cang mi ngan cu a ol nan sunglamih thil cang a thupaw mi vun phorhsuak thei ding cun nasa zetih lungthin pek a ttul. A cangtui’ dinhmun ah a cang theibikih din ngah thei ding hi a thupi tuk.\\nCT: Asile cuvekih mi pakhat ih sunglam tuarnak (inner feeling) thei thei dingin ziang a tul?\\n– Keimai hrangah cun:-\\n1) Pathian ih duhdawtnak cotu si hmaisat a ttul. Culawngah Krih lungput kan nei thei dingih midang kha thinlung tak ten kan duhdawt ve thei ding. Mi ih feeling theih kan zuam hlanah amah kha kan duhdawt hmaisat a ttul. Culocun thinlung pe ih mi thuhla ruah rero hi thil paihum a si lemlo.\\n2) Ca kan siar tikah simaw, mi’ thurel mi kan ngai tikah simaw, subjective mind thawi siar\/ngai lo ding. Subjective minded pawl cun ziangtlukin cabu an siar tam ih mi’ thurel an ngai tam a si hmanah theih bet mi le hmuh bet mi (or) ruahnak thar a ngah har ttheu. Mi pakhat ih a lung sung thukbiknak hmunih feeling thei thei dingin Thlarau Thianghlim bomnak khal a ttul rori. Ziangahtile Thlarau cu a fim. Cun, Pathian Ttongkam thawi kan thunkhahawk ringring khal a ttul. Hebru 4:12 ah Pathian Ttongkam ih huham neihzia kan hmu thei: “… milai thinlung ih duhnak le ruahnak tla a thei thluh a si,” a ti.\\n3) A tangdor mi thinlung neih a ttul. Mitangdorpawl lo cun mi thurel hi an ngai paih thei lo. Mi in an feeling in sim tikah lunglutzet le thinlung pe ih kan ngaisak thei lawngah an tuarnak muril kha kan kaingah thei a si.\\nCT: Nunthuleng ih hmuar neihzia na simfiang daan?\\n– ‘Art for Art’s Sake’ ruahdan neitupawl cun zirh tum mi nei nunthuleng hi an ngaihlo zet. Nunthuleng ih hmuitin mi cu entertainment pek ding a si ti’n an ruat. Entertainment pek suah hi nunthuleng ih tumtah mi thupibik ah kan ret a si ahcun nunthuleng ih hmuar cu minung a hlimternak hi a si kan ti thei.\\n– Asinan kei cun, Bernard Shaw ih ttongdan takah, mipipawl nom\/hlimnak pe ding lawng cun ca ka ngan lo tiah ka ruataw. Clayton Hamilton khalin, “Nunthuleng cu fialnak tello, thudik hmuhsuahternak in mi a zirh,” a rak ti. –ism pakhat lawngah ka tthumaw lo kan ti pei cu. Curuangah nunthulengih hmuar cu, Pearl S. Buck ih ttong mi bangin, minung umtudan phunphun kan theihtheinak hrangih tarlangnak a si ih cumi cu a hmuarneihnak thupibik khalah ka ruat.\\n– Nunthuleng cun fungfek thawi nunsim loin mahte thuruahcatnak le mai’ palung ngat in casiartui’ lungput le ruahdan kha a thlengter thei.\\nCT: Cangantu pakhat si dingah ziangvek harsatnak na rak tawng ve?\\n– A tampi. Ka rel cawk lo ding ruangah malte lawngin ka rel mai ding. A pakhatnak cu nunthuleng ka rak ngan thok laiah mi tampi’n in rak do. Kristian pakhat hrangah hivek nunthuleng ngan hi a ttha lo, a mawi lo, thlarau lam tlakniamnak a si tin in ti. A pahnihnak, nu le pa tampi in an fale kha nunthuleng siar an siang lo; sualraldan zirhtu a si an ti. An falepawl in le ka ca hi an siar paihzawng a rak si ngelcel fawnih cutikah kei cu nu le pa hrekkhatih ‘ral’ ah ka rung cang. A pathumnak, cangantu cun ca tampi a siar a ttul tikah duh vekin cabu ka lei thei lo. Cule kei cu research tuah fekfek duh pawl ka si tikah duh vekin ka veivak in khual ka tlawng thei lo.\\nCT: Nunthuleng ngan hi zir\/zirhawk a theih lo titu um bang sehla ziangtin na rel ding?\\n– Zir\/zirhawk a theihnak zawn le a theihlonak zawn a um. Asinan talent a nei lo mi cu ziangtlukin zir\/zirh rero khal sehla a ngah cuang lo .. men thei.\\nCT: Calai seminar hi ziang tin na ruat?\\n– A ttul rori mi a si. Amahlawngte a hmandan thiam tum vivo sehla cu a ttha sinsin ding.\\nCT: Kawl pawl ih, sarpyay haw-piau-puai tvk hi neih kan cu na tive lo maw?\\n– ‘Kan cu ve’ ti lamlam; kan tlai tuk zo lam lo maw!\\nCT: Literature, literacy le literary ih danglamnak in sim thei kem?\\n– Literacy cu calai a um theinak dingih karbak thupibik a si ih, Literature cu literacy parih a kai zotu in a ngan\/a siar ding mi a si. Literary hi cu a sullam khal ‘calai thawn a pehparaw mi\/calai lam’ tinak a si koih buai ding a um lem lo tin ka ruat.\\nCT: Leitlun in pure literature tiih an ruahmi ziangvek a si?\\n– A tlangpithu in biazai, lemcan (drama) le nunthuleng ti mi pathum hi an si in ka thei. Cumi hmanah a duh uluk deuhpawl cun zirh tum mi nei lo pawl khi ‘pure literature’ ah an ret deuh. (Thudangah, ‘Pure Literature’ ti mi hi Klirlungz pawlin ‘Calai Tthiahvar’ tin an phuah ih ka lungkim nasa.)\\nCT: Nunthuleng na rak nganmi “Vapual Luaithli” kha zuknung ah ziangtin nan rak tuah ti thu kha kim deuhin in ruah thei kem? A dang teh video in tuah na tum vivo maw?\\n– Ruah thei tuk ee. ‘Vapual Luaithli’ kha nunthuleng ih ka rak ngan mi a si lo. Lairawn Zirsang Pawlkom (LZP) in video zuk dingin thurelnak an rak nei ih a thuanthu ngantu dingah keimah in rak hril ruangah ka rak ngan mi a si.\\n– Video an zuk tikah fund an nei tuk lo. Curuangah khami hrangih ttuanvo neitu le a cangtupawl kha anmahtei todelhaw thluh dingin an rel; mah le suncaw an fun, mah le thil ttul mi mahte tumawk. Cuti rori’n an rak zuk khawsuak. Video editing tuahnak hrang rori khalah sumpai duh vekin an hmang thei lo. Ai.. volunteer taktak an si ko! Ka upat hai tuk. Kan beiseinak hnakih sangin khai video kha mipi in an rak duh ih a lungawium tuk.\\n– Video dang zuk khal anmah cun an duh ringring ko. Lemcan lam talent dong mino khal tampi an um. Asinan, lalain, sumpai a um lo! Ram\/miphun pakhat a tthanso theinak dingah ‘Art’ khal hi thildangpawl thawi tthimah a thupitdan a rulrau ce lo ti theithiamih hmubantu milian kan neih tikah cun kannih khalin Lai zuknung zoh ding tampi kan run nei thei leh ding.\\nCT: Thangthar nonawn calai ngainapawl hnenah cah duh na nei pang maw?\\n– Aw, malte cah ka duh: cangantu pakhat si a duhtu cun ca tampi’n a siar a ttul; mi in ziangvekin ca an ngan ti mi hi zir rero ding, cule ngan a duh mi thu kha raltha zetin ngansuak sehla, cule beidong mai loin ziktluak zetin ngan vivo, ngan rero seh ti mi hi ka cah duh. Cangantu hlawhtling pakhat si ding cun taimaknak, tumruhnak, zuamnak, tuarfeinak, thinsaunak le pumpeknak lungthin neih a ttul. Klirlungz pawlih ttongkam hi ka duh tuk: Art cu atcilh ding!\\nCT: Nunthuleng ngan a zir rerotupawl hnenah ziang mi ruahnak pek na duh?\\n– Andre Mourois ih ngan mi ‘The Art of Writing’ ti mi cabu sirhsan in ruahnak ka hlawm duh. Nunthuleng a ngan duhtu cun:\\n1) Ttongfang (word) le ttongkauseh pawl thei tam dingin zuam ding. Cule cui ttongfangpawl cu grammar dik zetih nganthiam dingin zir ding.\\n2) A ttulnak zawnah a ttul mi ttongfang kha ti cutco rori’h hmang thei dingin zir ding.\\n3) Biazai le nunthuleng a tam theibik in siar ding. Leitlun ih nunthuleng hminthangpawl kha siar rero sehla cui nunthuleng an rak ngandan kha amahten a run kaingah thei ding.\\n4) Uar mi cangantu pakhat khatih style cawn ngah pang ding kha phang hlah seh. A rak cawng pang a si hmanah ca a run ngan tam deuhdeuh tikah amai style ten a feh leh thotho ding. A thupi mi cu a thiampawl ih ngandan kha zirzawng phahin mai style neih thei zuam ding hi a si.\\n5) Ttongkhun zetzet le thuk tuktuk ttongfang hman uar hnakin, a tamsawn ih theihthiam olsam ding ttongfang zangkhai hmangih tluangtlam tei ngan hi a tthasawn ringring, ti a si.\\n6) Ngan ding thu a ra suak mi kha khek loin ngan lohli sehla a ttha. Culocun ngan khawsuak ngaingai ding hi a har ttheu. A famkimlo ti thei cia khal sehla, vun ngansuah hnuhnu cun a bet ding le a rem ding pawl cu amahten a ra suak leh vivo mai.\\n7) Life experience nei loin Art diktak sersuah a theih lo ti kha cingkeng phahin suangtuahnak khawvel lawnglawngah tlangleng loten a tak nunram khawvel ah tla tlanlen phah ding.\\nCT: Nunthuleng hizat na rak ngahn zo si khaw, hlawh man teh na rak ngah dah maw?\\n– Hlawh man!! Kan Chin calai khawvel ah cangantu in cangan man a ngah ti a um dah mawsi? Nanmah lawnglawngin in sut ih ka lo sut ve duh; CT teh ziang nan bang? Ni tin ten thuthar nan suah thei ringring mi zoh hin nihlawh hlo koih thungaithlakih buaipitu nan um ti cu a fiang mai. Ka thusuhnak cu, CT ttuanvo latu hin hlawh man a nei maw???\\nCT: Tu Editor hnatuan lam lo sut lala sehla; Editor ttha pakhat si dingah ziangvek quality neih a tul? Cule Editor hi ziangtlukin a thupi?\\n– Thusuhnak ttha tuk a si! Ziangah ti le calai tthangso dingah editor ttha neih hi a thupi tuk lawmmam. Editor ti mi cu ‘proof reading’ tuahtu a si lo. Proof Reading ti mi cu editor ih remfel cia thluh mi, press ih sut (or) computer ih ta print out zo mi, kha type sual mi remtthatu khi a si ih, Editor ti mi cu cahran ra thleng mipawl Editing tuahtu (Edit-tu) tinak a si.\\nEditor pakhat si ding cun a hmaisabikah casiar tam mi a si a ttul. Editor cun calai thuhla hi a phunphun ih a theih a ttul rori. Amai’ tuizawng le ttha tizawng a si lem lo mi khal a theih ve thluh a ttul. Ca siar na lo editor cun ziangtikhmanah ‘Good Editor’ ti a hlawh thei dah lo ding! Reltlak ttuansuah mi khal a nei thei dah fawn lo ding! Editor hnattuan cu hna khunghar ngaingai le uluk ttul zet thil a si tikah calai misa taktak hrang loah cun thil ticilo zet a si.\\nEditor cun a hnenih ra thleng cahran (manuscripts) pohpoh a rak siarsak thluh a ttul lawng si loin ca ttha (suahtlak mi) khal a hril thiam a ttul. Ziangvek hi ‘ca ttha’ a si ti thleidang thiam ding cun ca siar tam mi a si a ttul lala! Cule a hril mi cahranpawl kha a bibohnak tete le rualremlonak tete pawl rak culmamsak theitu a si a ttul fawn. ‘Culmamsak’ kan ti tikah, original cangantui’ style (flow & euphony) hmuah hlo ttheh koih rak remsak cu a ngah lo lala. Editor ttha cun amai’ hmuithlam langter riai loten mi cahran kha a remmawisak thiam ttheu.\\nEditor ttha cun cafung thar (cangantu thar) tampi a sersuak ttheu fawn. Mi zo khal, ca kan ngan thok laiah cun kan cahram hi, kanmah lala khalih kan hawmthawh bangin, tlaksamnak nei hniaihniai a rak si ttheu. Cumi cu editor ttha cun cui cahranpawl cu thinsauten a rak remmawisak lawng si loin, cangan thar tetepawl kha beidong lo dingin tha a pe, a zirh, tidan ding lamzin a kawhhmuh ih a kaihruai fawn. Cutikah ca ngan tir pawl kha phurnak le zuam sin duhnak thinlung a pe a si. Himi zawnah cun Dr. Than Bil Luai hi ka fak ngaingai; ‘Chin Nun Mawi’ mekazin ih Editor a rak ttuan lai kha ca ka rak ngan thok laihrawng a si ih keimah le keimah hi ka hawmthawhaw thei tuk. Ka cangan mi hi mi siartlak a si ding ka zum thei dah lo. Asinan Pu Than hin mekazin a suahzik tinten cahram dilnak ca in kuat, cule mi tla a run cah ttheu. Cutikah amah hmaisongah tum lopin le hawmthawhaw cingten ca ka run ngan vivo phah. Tui ni tiangih ca ka ngan thei hi khami laiih Pu Than ih thapeknak, sunsak thiamnak le thinsau tei in rak kaihhruai paihnak ruangah a si ih hitawk ihsin a hnenah lungawithu ka sim a si.\\nEditor ttha neitu miphun cu an calai khal a tthangso ol ding ka ti duh. “Miphun ih hnuk cu Calai” ti a si ahcun cui ‘miphun ih hnukhri’ kaitu cu Editor a si. Cangantupawl hrangah cun ‘Editor ttha’ cu an ngancapawl mawitei’ hung parsuak thei dingih fingkhawitu le somdawltu hmuankiltu ttha (Good Gardener) vek a si. Aa.. a sau tuk pang ding, hizat hin ka duhtawk hrih mai ding.\\nCT: Nunthuleng ngan tikih na harsatnak bik pawl?\\n– Tampi a um. A pakhatnak cu Laitong ka thei mal tuk. Ka rak pitlinnak hmunpawl hi Mizo le Kawl ttong hman tamnak hmun a rak si tikah kan Laitong thiamnak lamah tampi ka tlaksam phah. Ka nu le ka pa hi Laitong hmang fekfekpawl an rak si ruangah hizat hi ka thiam lam! Ca ka run ngan ngaingai tikah Laittong ka rak thiam lozia ka run hmusuakaw ih cuisin a thiampawl hnenah ka zir ciamco. Lai ttongkhun, Lai ttongtthim le Lai hla pawl tla ka zir bet rero.\\n– Ka harsatnak a pahnihnak cu, Lai nunthuleng siar ding kan rak nei mal tukih hman cia mi ttongfang in a daih thei lo. A um cia mi rin ding a mal tinak. Ttong thar hawl vivo le phuah bet vivo a ttul. Ahleicein adjectives le adverbs hman a ttul can ahkhin ka buai ringring; ca mawitertu cu khatei pahnih kha an si fawn cuh! Ttongfang fang khatte ka polsuah thei lo ruangih zianghman ngansuak thei loih ka to cuahco can a tampi.\\n– A pathumnak, ngan duh mi hmuahhmuah in ngan a ngah lo mi hi ka beidong. Thutthimnak ah, nikum ah khan Kalaymyo kiangkapih Sex Worker pawl kha research tuahnak ka rak nei; vei tampi ka tong, thu ka sut, ka leng hai. Asinan vun ngansuah ngaingai ka tum tikah ngan a remcang lo mi thu tampi a rak um. Kei cun a si mi kha a sidan vek cinci’n ngan ka duh tikah a harzet. Sex worker pawlih life (an tonteh mi harsatnak, nomnak, challenge le feeling) ka theih mipawl ka theihzat in kimcangten ka ngansuak lo (mipi ka theihter lo) a si ahcun an parah ttuanvo hlensuak lo ah ka ruataw dingih ka thin a nuam thei dah lo ding. Curuangah tui ni tiang an thuhla zianghman ka ngansuak thei hrih lo.\\nCT: Nunthuleng tla na let ttheu tin kan thei. Paziat na let zo? Na cafunghmin teh ziang a si? Ziang ttong ihsin na let ttheu?\\n– Aw.. ka let phahphah hokhaw. Paziat ka let zo ti le cu.. pahra kiangkap hrawng a si thlang ding ka zum. Nunthuleng ka leh tikah ‘Chinland Rose’ ti mi cafunghmin ka hmang ttheu. Mirang le Kawl ttong ihsin ka let tambik.\\nCT: Mirang etc. tong dang lehlin tikah kan Lai tong in a daih lo an ti theu…a daihlo ngai maw, a lettu ih thiamlo sawn ha?\\n– Ummm… a daih lo ngai khal a si thei; Laittong thiam tawk lo ruang khalah a si thei thotho.\\nLaittong ka thiam thluh lo tikah kei ih hrangah cun a daih lo lawlaw si ko. Thutthimnakah, ‘Sherlock Holmes’ kha ka rak let tum dahih, ka vun thok cu kan neih lo mi ttongfang a tam tuk lawmmamih beidongin ka tthulhsal. Detective hi ziangtin ka let pei? Cuvek lam lo khal a tampi: ‘smile’ le ‘laugh’ hi kan ttong in ka hmang danglam thiam lo. Cule wonder, surprise, amaze, stun le astonish tivek tla hi ka buaipi. (A cekci ih leh ding tinak cu a si lo nan.) Ai.. vun rel ding cun a tam tuk.. ka theih mi hnakin ka theih lo mi hi a tam luarkai tuk lawmmamih!!\\nCT: Nunthuleng siar siang lo nu le pa pawl hi ziangtin na ruat?\\n– Zo khalin duhhril theinak kan nei cio. Curuangah an duhhrilnak thuhla ah ruahdan ding hranpa ka nei lo. Asinan kan duhhril mi hi theihnak le thiamnak tlaksam ruangah a si pangah cun a poi zet ding. Kiangkap miphun tthangsopawl in nunthuleng an siar, an ngan, phunsangtlawng ah doctorate degree ngahnak tiangah an hmang. Nunthuleng ngan thiampawl cu rampi huap sunloihnak an pe. Cumi lailakih nunthuleng cu thil ttha lo vekih a ruattu cun amah ah puhmawh felfai a nei ko lo ding maw ka ti men. Amahlawngte theihlonak ruangih nunthuleng siar duhlotu an um pangah cun an tisual ka ti duh.\\nPhun dang deuhin vun rel tum sehla; sihlum khi a phunphun a um. A kha mi sihlum cu ei\/dolh a har laiah cithlum tuam sihlum cu ei\/dolh a nuam. Nunsimnak hi kan damnak hrangih kan ei ttheu mi sihlum thawn vun tthim sehla: Fungfek thawi nunsimawknak khi ‘a kha mi sihlum’ vek a si ti a theih ding a si ahcun nunthuleng ih nunsimdan cu cithlum tuam sihlum vek a si ti a theih ding. Curuangah nunthuleng siar a sianglotu nu le pa pawl cu a tthatdan bangaw ciocioah a kha mi sihlum lawng khi ngaisang ih cithlum tuam sihlum cu a ngaineptu pawl an si tin ka ruat.\\nCT: Nunthuleng lawnglawng kan lo sut, Bezai na ngan tampi an lo ti?\\n– Aw.. ‘tampi’ cu a si lo nan bezai tla ka ngan phah ko.. nunthuleng hnakin ka ngan tam lo men. Taktakah cun nunthuleng hnakin bezai hi ka rak ngaina hmaisasawn; ngan khal ka rak ngan hmaisa. Bezai le nunthuleng cu faphir vek an si ih tthenhrang a theih lo. Bezai a ngainatu cun nunthuleng khal a ngaina ih, nunthuleng ngainatu cun bezai khal a ngaina theu.\\nCT: Nunthuleng le biazai thupitnak cuaithlai bang sehla khuilam ah na buuk rit ter ding?\\n– Ka hrangah cun nunthuleng le biazai cu hnattuandan bangaw lo thil thupi pahnih an si tin ka hmu. Curuangah kei ih cuai hman mi ah cun an khingrihdan a bangaw ko.\\nCT: Ziangruangah Biazai hnakin Nunthuleng na ngan tam sawn?\\n– Biazai (Poetry) cu, ka hrangah, a ramri a bi tuk. Bezai ngan tikah ttongfang hleifuan um riai loin a ramri sungih khumluh a ttul. Asinan nunthuleng cu biazai hnakin a ram a kau lawng si loin a zalen fawn. Curuangah bezai hnakin nunthuleng ka ngan tamsawnnak san a si thei.\\nCT: Tu Biazai ih thupitnak na simfiang daan khal kan thei duh bet?\\n– Biazai cu ttong thlum-ttong al phunphun thawn thinlung sungih kan pai mi thuhla kha a rualrem le mawi theibikih remkhawm mi calai phun khat a si. Matthew Arnold in, “Biazai cu a mawi theibik, cinken olbik le hmual neikau zet dingih thureldan a si ih, cucu a thupitnak khal a si,” tiah Essays in Criticism sungih a rak rel mi khi ka pompi ve.\\n– Bezai ih thupitnak hi kei cun ka simfiang thei ka zum lo. Curuangah Palestinian national bezaipu Mahmoud Darwish ih ttongkam hi ka run sang duak lala mai:\\nPoem cannot establish a state,\\nbut they can establish metaphorical homeland in the minds of the people.\\nCT: Biazai ah ziangtivek lam na ngainaa hleice?\\n– Ummm.. ‘ziangtivek lam’ ti cu! Kan theih cio vekin bezai hin mawinak phun thum a nei ih: a duhsan\/a thufun ih mawinak, a awkhiah (rhythm) ih mawinak le a ttongfang ih mawinak ti in. Cumi pawl lakah mawi ka ti mi pakhat khat a nei mi bezai hi ka duh ttheu. A bezai phun lamin in sut a si ahcun, phung nei caang (bound verse) a si maw caang zalen (free verse) a si ti lam hnakin ka lung tongngahtu bezai hi ka duh si ko. A thufun lam hi cu.. ka feeling a danglamdan izirin a danglam ve vivoih…\\nCT: Kan Laimi biazai nganthiambik na ti ve mi 3 in?\\n– Ngeee.. ‘mi pathum’ lawng tivek.. .! Ka uar mi kan Laimi bezaipi\/pu an tam tuk si.\\nCT: “Hnah Ro Paltu” tiih na nganmi kan rak hmu, Klirlungz pawl thawn ziangtluk nan thei aw…tam deuh in in ruah thei kem?\\n– Haaa.. cu lamlam! Ruahpi ruah lopin a sur ti bangih!! Ka lo ruah thei ko ee..\\nNikum 2010 ahkhan Tahan ka va tlawng. Cunah Klirlungz pawlin in ra tongih cuisin kan theiaw thok. Taktakah cun kan tonawk hlan ihsin an calai kutsuakpawl hi ka rak uar cia hrimhrim. Kan vun tongawkhawm cu calai thu kan titi ciamcoih kan ttong a thawt tuknakah banzai khal relthiam nawn lo’n 2 AM tiang kan to ko lo maw! Annih hi calai lawngah si loin music lam khalah talent nei ngaingai mi an si. Vanthat ah ka va tlawn lai kha ‘Duhnak Tiamthu’ ti mi hla khum dingih an buaipi vutvo lai can a rak si kherkherih recording ah tla ka va thlun ve hnohno theu. Cunah music lamih an tawkzia khal a tak rori’n ka vung hmu ngah famteh.\\nKan tonawk hmaisabikih a hmai zarh ah ‘Tlacop bezai’ phuahkhawm dingin kan tongawkhawm lala. An zaten mi pariat hrawng an si. ‘Tlacop bezai’ ti mi hi cabu lawngah ka rak siar dah ih a ngaingaiin ka vun tong cu manhla ka ti tuk. Klirlungz pawlih calai thuhla an theihzia, bezai thiamzia le misazia ka mit rori’n ka vun hmu cu ka tha a thoin ka uangaw ngaingai. Kan Chin calai hrangah rinsantlak le suanvawrtlak mino an um ti ka theih hin kan calai hmaikhua hrangah ka hna a ngam hlunhlo.\\nPakhat le pakhat rak sawmkhawmaw tahratih in ra ton ruangah Klirlungz pawl parah ka lungawithu hitawk ihsin ka hun sim duh. Anmai zarah calai parih ka rak beidonnak pawl kha tharthawh in a umsal ih anmah thawi kan tonawk hnuah nunthuleng ziangmawzat tla ka run ngansuak thei. Cule calai thawn pehparawin ka mit vangtertu khal an si. Anmah thawi tongaw dingih khua in rak khansaktu Pathian hnenah vei tampi lungawithu ka sim zo.\\nCT: ‘Tlacop bezai’ na ti mi hi kan rak theih dah mi a si lem loih sau deuhin in simfiang thei pei maw? Cule nan bezai phuah mi mallai tla in hlawm thei le kan lungawi zet ding.\\n– Aw.. tlacop bezai ti mi cu zianghman ruah cia mi um lo, a hmun thlen hnu lawngah pakhat in tlar hnih-khat a hun phuah ih cumi ih a hman mi ‘awttelh’ (rhyme) kha la in a sangsang tei phuah bet vivo mi khi a si. Kawl calai thuanthu ah cun Phu-tudaw U Min le Luu U Min tei pahnih hi tlacop bezai phuah thiam hminthang an si.\\nKlirlungz pawl thawi kan rak phuah mi tlacop bezai hrekkhatpawl cu groupmail ah kan rak thlah zo ruangah cutawkih kan rak telh lo mipawl hi kan theihfiang theinak hrangah (zohtthim dingah) ka run tarlang ding.\\nZan khua a hung sim vivoih kan zaten kan ih a hmu thluh; cutikah pakhat in, “Ee.. kan ih a hmu thluh em mai.. bezai tthittha khal kan phuah khawsuak thei nawn zik lo. Tonawk sun pamhmaium, hnek cop bezai tal phuah kei uh,” tin a run ti. Cutikah pakhat in a paih nawn lo tuk ruangah,\\n“Ka mit a fe” tin a hun ti.\\nCucun midang pawlin himi ih ‘fe’ timi kha a awttelh ah hmansak tahratin a sangsang ten an run phuah bet vivo..\\n“Ka tha a ze\\nKa lung a he\\nA hnet in ka hne,” tin.\\nCumi ttheh cun S. Kei Uk kha a ihhmut tuar loah tohkham sau ah rizai sin in a it. Cumi cu zoh in a dang pakhat in:\\n“Ka lungthin merem keng ti in\\nUkte in rizai a sin\\nA rel leuhleuh aw ‘tin’,” tin bezai a hun phuah. Cutikah a dangpawl in hitawkih ‘in’ ti mi awttelh kha hmangin an run phuah bet ciamco:\\n“Um nahrat lo awttelh kan fin\\nKa lu sung tiang a hnin\\nFimharh hnailo pin\\nAnka mawi hnailo ka vun cin,” tiah. Himi laitakah Kianghrol kha Way Lay lakphak dawr ah bawlung sit zoh dingin Joe kha a sawm ih an suak. Cumi zoh in pakhat in bezai kharnak a vun tuah:\\n“Kianghrol a feh cak hngin,” tin.\\nKianghrol le Joe an suak tum kha kan zaten kan dawn. Asinan an pahnih cu an suak thotho; sangka an thlen zawngah pakhat in an dungthlunin bezai a vun phuahsan:\\n“Zomaw tei pahnih an tlan\\nKan kaitaang rero nan,” tiah. Hitawkih ‘tlan’ ti mi awttelh kha thlun in midang khalin an run bet vualvo:\\n“An thinlung ah Chelsea le Inter Milan\\nKanmah lawng in tan\\nWai Lay lam an pan\\n‘Mangttha’ in ti san,” tin coplecilh in an hun phuah.\\nKan ttheh zawngah kan phuah zo mi bezaipawl groupmail ih kuattu dingah Simon Lakto kha ttuanvo an pe. An fialdan cu:\\n“Lakto, bezai na heihnak ah heih\\nNa duh le Rihli ah, na duh le Buannel ah\\nA duh le zawng ah suak seh\\nA duh le ngau ah suak seh\\nZiang le ziang simaw kan peh\\nThungaithlak ah kan neih,” an ti!\\nHimi lo a dang tampi tla a um lai nan a sau tuk ding ruangah hizat lawng hin ka duhtawk hrih mai ding. Hizat cun ‘Tlacop bezai’ ih umzia khal kan theihfiang thei ka beisei.\\nCT: Klirlungz pawl thawn calai lamah ziangvek cangvaihnak nan rak nei?\\n– Cangvaihnak.. ti sehla, Tahan ka um sungah khan an cabu ‘Biazai Rianram’ release-nak an nei ih kei tla ‘Biazai Rianram Ka Hmuhdan’ ti mi thulu thawn thu in simter. Cule Valentines’ Day ah anmai hohanak in ‘My Life, My Writing’ ti mi thulu hmangin calai thuhla hlawm dingin in rak sawm. Cuttheh le March ni 21 ni ah LZP hohanak in ‘World Poetry Day’ tla nuam zetin kan rak hmang khawm.\\nCT: Klirlungz pawlin na hrangah bezai an rak phuah ti thawm kan rak thei. Fing khat hrawngin in hlawm siang kem?\\n– Aw, hlawm siang tuk e. Groupmail ih rak tel lo mi JC Kip Ling ih in phuahsak mi bezai hi ka lo hlawm ding maw:\\nNunnak thaap in midang hrangah a zup,\\nNun thu le hla zir ah a hmai a dup;\\nZapum tual ah a hualvan cu a buan,\\nA baak lo mi zawnruah leiba a kuan.\\nKamseh fualfo’n thih tham hriamhma a tuar,\\nDekcok tong rotthu zonzai a hmul a buar;\\nA nitin bu sungih dodup hnaikhuar,\\nAlti fim ah thlor in man lo’n a zuar.\\nMaurua bang a tuaisal lo hmanah hin,\\nMitthli va ih a kholhfai mi a hmin;\\nDangcar kuahkoi’ a rak huah mi cawmti,\\nA dunglehsal, lungzur phahin a hni.\\nFur, tthal, thlatang tuarsuak a hnge niim cu,\\nLungleng zan riakmaw va hrangah colh-bu;\\nFurpi ruahceen bekthlawk lakih tthal ni,\\nZanttim thim khawzing tikcu ih thlapi;\\nThlanhrifim luang hrutu vulpi zilthli,\\nA kung hnem cu nat-sia nei hrang dam-sii.\\nCT: Lairawn calai pawlkom ih na telnak pawl?\\n– Calai pawlkom tivekah cun telnak ngaingai ka rak nei dah lo.. 2001 ihsin Mandalay ah kan rak um zo tikah maw. Asinan Lairawn lam ka va tlawn can ih telnak remcang a um ahcun ka va tel ve vivo theu ko.\\nCT: Calai misa na ti mi ziangvek…zovek pawl an si?\\n– Mai thu duhnak, hminthan duhnak tivek hnakin calai rori a buaipi sawntupawl khi calai misa ngaingaiah ka ret deuh.\\nCT: Calai duhdawttu na timi pawl teh zovek an si?\\n– Calai a tthansoh theinak dingah tumruh zetih a feh ngamtu khi calai duhdawttu an si tin ka ruat.\\nCT: Mipi casiar kan ze tuk hi a ngantu ih mawh a si in na hmu maw?\\n– Casiar ze ti mi hi a thupitnak theihngah lo ruangah a si deuh ttheu. Cun casiar ih thupitnak theingah ding cun casiar a ttul ve lala. Himi hi kap hnih in vun rel tum hnik sehla:\\nKa theihzat ah, Rev. Dr. Lal Tin Hre ih ngan mi ‘Nupi Tthatthum’ kha copy zaten a rak cem theh. Cun, Dr. No Than Kap ih ngan mi ‘Aw! Falam’ khal kha a suah hnu tawkfangah a rak cem thluh thotho. Cule Cung Ngai ih nunthuleng lawrkhawm ‘ A Ttap mi Mitthli’ khal a khawng thluh lohli thotho. Himi zoh tikah mipi hin kan siar duhzawng cabu cu kan siar ko ti a fiang.\\nKhatlamah, tuihlan deuhah khan, kan Laimi publisher pakhat in, “Kei cun Pathian thu lo bak cu ka suah thei lo,” tin calai seminar pakhat ah a rak rel mi ka rak thei dah. Amah vek tampi an um; ka thei. Kan theih dingih ka duh mi cu, thu khungkhai tuk le rit zetzet ca hi casiar tir minopawl in an siar paih lo. Kan calai a nun lawngah kan ttong khal a nunkhua a sau ve thei ding. Sihmansehla zapi siar paihzawng le ei theizawng ca siar ding a um lo cun siar loih um mai kha a ttul si ko.\\nCuruangah kan Laimipawl in kan Lai cabupawl an siar paih lo a si ahcun ziangruangah a si pei? Kei cun mawhnak nei veve kan si ka ti duh.\\nCT: Calai le biaknak an tthenaw theilo in na hmu maw…na hmuh daan?\\n– Calai le biaknak cu a tthenaw thei lo lawlaw. Bible hman hi ca ih ngan mi a si si! Curuangah hi thu cu simfiangawk ciamco ttul khalah ka ruat lem lo.\\nCT: Kan calai ih kan hmasawnnak le thansoh dawnkhawmtu um ih na hmuh mi?\\n– 1) Calaimi ngaingai si si loih calai tawhfung kaitupawl\\n2) Calai ih huham (power) theilopawl\\n3) Thlimthluai calai (esthetic) ngaineptupawl\\nCT: Na thu in thlengaw theh thei sisehla kan calai hrangah zingmi na thleng ding?\\n1) Mai hmuhdan thawi a milawklo ruangih an ca siarsak duhlo ti mi lungput hi ka hlonhlo ding!\\n2) Nauhak le teenagers pawl siar ding ca kha first priority ah ka ret ding.\\n3) Cabu phun (kind) a kim theibikin ka suah ding.\\n4) Cangan talent neipawl hrangah sangka kaupin ka onsak ding.\\n5) Cangantu in cangan hi a professional job roriih a hman theidan ding ka tawlrel ding.\\n6) Calaimi ngaingai hnenah calai tawhfung ka ap ding.\\n7) Hmun tin ah tu le tu saapii hawpiaupuai le calai seminar ka tuah ding.\\n8) Biakinn tin le khaw tin le veng tin ah library ka neiter ding. Culawngah cabu lei theilopawl khalin ca an siar thei ding. Kahtaphuatphi’n, ca siar lo miphun hi a tthangso thei kem??\\nCT: Unau venghnen dang hnakin kan Calai hi a cak lo hleice maw?\\n– Quantity lam cun ka rel ban lo. Asinan quality zawngin kan zoh a si ahcun kan cak lo hleicenak ka hmu hleice lo.\\nCT: Kan Laimi cangantu an tam sinsin theinak dingah ziang a ttul tin na ruat?\\n– Casiarmi kan tamdan izirin cangantu khal kan suak tam thei ding. Zovek cangantu khal, ca a ngan hlanah casiarmi a rak si hmaisa ringring. Ca kan siarnak ihsin mahtei’ ngan ve duhnak thinlung a rung suak. Curuangah cangantu tampi ra suak ding cun casiarmi tampi a suah hmaisat a ttul kan ti thei ding.\\nCT: Mai Lai tong hnakih miphun dang tong hmang uar sawn pawl hnenah ziangmi na sim duh bik…cui pawl cu zovek an si?\\n– Mai ttong kan hmang duh lo a si ahcun Pathian in kan hman dingih in pek mi ttong kha kan hmang duh lo tinak a si ih.. ! Cuipawl cu zovek an si thlang pei??\\nCT: Chin Common language (Laizo) Falam tong hi tuihnu kum 10 ah ziangtluk in a hmasawn in a hmasawn lo thei?\\n– Hihi cu a ttong neitu in a ttong hman a uar le uar lo danih zirin thu a rel ding ka zum. Cule Falam ttong ih suah mi ca, music le zuknung (Art kan ti pei) ziangtlukin a suak tam thei ti le cupawl in ziangtlukin mi a hliahkhuh thei ti mi par khalah tampi a tthumaw thei ding ti a zumum. Korean ttong tla hi zohmanin zir in fial dah lo nan an zuknung kan zoh tam tikah an ttong tawkfang cu duh le duhlo in kan run thiam thluh mai. An hnamthuam (Traditional Dress) khal a tir ah cun mawi kan rak ti lonan tu cun a zozo in an hruh celcel zo. An music khal cuvek thothoin an copy celcel. Korean pawlin an ttong le nunphung pawl uar dingin mi an ra forhfial in mi an thlimthluai ti ka thei dah lo. An zuknung le music (Art) ihsin mi an hip rero men. I hope it makes sense!\\nCT: Asile Korea ram vekih kan tthanso ve theinak dingah ziang a ttul tin na hmu?\\n– Perspective dangdang cu a um ko ding. Asinan kei cun Korea ram hitlukih a tthansonak san hi Pathian phatsan hnakin martyrdom rak hrilsawn tuihlan zumtupawl ruangah le thlacam mi tampi an neih ruangah ka ti lo thei lo.\\nCT: Minung pakhat ih ziaza, sinak le lungput dik tak a lang can hi ziangvek can ah a si tin na ruat?\\n– Harsatnak a ton can ah. Ttong dang in kan sim a si le, kawtawhpit dinhmun kan thlen can ah kan sinak a langfiangbik tin ka ruat.\\nCT: Harsatnak tampi a tong dahtu hi mipitling ah an suak duh cuang ti mi hi na pom maw?\\n– A diknak zawn a um ve ko. Sihmansehla mi pakhat in ziangvek harsatnak a rak tong dah ti mi hnakin, khai a rak ton mi harsatnak kha ziangtivekin a rak tuarsuak ih ziangtizawngin a rak paltlang ti mi hi a thupisawn mi cu a si. Maths kan rak zir laiah a phi dik ngan menin full mark ngah a theih loih, problem in pek mi a sangsang tei kan solve dan ah mark pek a si vivo vek kha a si kan ti pei cu.\\nCT: Harsat tuarnak (suffering) parih na ruahdan (attitude) hi ziangvek a si?\\n– Himi thu ah Pathian thu zawngin rel ding tampi ka nei. Sihmansehla a sau tuk pang ding; pakhat te lawngin ka rel ding. Kei ih hrangah cun harsat tuarnak cu midang kan bom theinak dingah a si tin ka pomhnget. Cumi cu Pathian sunlawinak hrangah a si fawn. 2Kor. 1:6 ah, “Harsatnak kan ton mi cu nanmah bomnak ding le runnak hrangah a si,” a ti.\\nCT: Nunnak ah a thupibik ti ih na ruah mi hi ziang a si?\\n– Pathian ih duhnak vekih um ringring thei.\\nCT: Leitlun ih mivanthabik na ti mi hi mi zovek an si?\\n– Duhdawt a si mi pawl.\\nCT: Mi ih duhdawt mi si thei dingin ziangtin um a ttul?\\n– Mah in duhdawt hmaisat a ttul. Bible ih in zirhdan khalah, “Mi in na parah tuah dingih na duh vekin mi parah tuah aw,” ti a si. Theihthiam a olte ko: biak mi si na duh le mi be hmaisa aw; bawmtu neih na duh le mi bawm hmaisa aw; ngah na duh le pe hmaisa aw. Mi hnen ihsin ziang mi ngah na duh? Cumi cu pe hmaisa aw. ‘Tuah hmaisatu’ si hlawkzia a theifiangtu cun ‘tuah hmaisatu’ si hi an hreh dah lo lawng si loin a cuh in an cuh sawn.\\nCT: Leitlun ih mizangfahumbik na ti mi teh?\\n– Mah le mah ngaidamaw thei lo pawl le community ih hnon tuartupawl.\\nCT: Cupawl hrangah luatnak a um thei kem?\\n– Ziangtluk misual an rak si hmanah kan sirawk ahcun Jesuh Krih zarah Pathian in in ngaidam thluh. Cumi cu a zum a ttul. Riahsiatza pakhat cu, Pathian hmanih a ngaidam thei mi kan sualnak hi kanmah le kanmah sawn riangri kan ngaidamaw thei ttheu lo. Mah le mah ngaidamawk theilonak in thiamlo canawknak le phuhrunawknak mi a pe ih cumi cun kan nunhlimnak hi nget vekin a ei se ttheu. Cule hnon a tuar mipawl cu, A hnen kan kirsal tin tei ziangtiklai khalih in cohlang ringringtu, Pathian hnenah a kirsal thei. Pathian in a cohlan mi cu milai zohmanin an hnong thei lo!\\nCT: Christian pakhat hrangah ziangsi thupibik?\\n– Pathian Thlarau Thianghlim thawi khah, communion neih ringring.\\nCT: CCYI ah na tel ve an lo ti, CCYI fehtlang in Cung Pathian hrangah ziang na tuah ve tum?\\n– Si, CCYI ah ka tel. Ziangahtile an tumtah mi hi ka duh tuk. CCYI fehtlangin Pathian hrangah ziang ka tuah tum ti lam hnakin, CCYI fehtlangin Pathian in tuahter in duh mi tuahsuak a si theinak ding hi ka thlacam mi a si.\\nCT: Tufangah ziangvek ca na ngan ti in theiter siang pei maw?\\n– Oh, nan theih duh tla cun ka lungawi tuk famteh. Tu hi nunthuleng sau (novel) pakhat ka ngan thok zo; a hmin ah ‘My Love’ tin ka pe hrih phot. Hi novel hrangah hin mi tam nawn ka interview zoih tu khalah theih bet ttul mi a um lai thotho ruangah duh vek cun ka ngan zutzo thei hrih lo. Cule cabu sirhsan ttul mipawl tla ka siar phah rero lai.\\nCT: Tu fangah ziang cabu na siar ti’n lo sut bang sehla?\\n– Ha..haa.. in suhdan cu! Tu fangih ka cabu siar lai mi cu Thomas L. Friedman ih ngan Kyaw Win ih leh mi “The World Is Flat” a si. Hi cabu hi tui ka ngan mi novel hrang a ttul mi a si ih Salai San Siang Thang in in rak san. Ka ttulhai mi ziangkim in buaipitu Siangte parah hitawk hmun ihsin lungawithu ka sim a si.\\nCT: Nunthuleng cabu suahaw an lo ti celcel ih mipi dilnak na pitlin tum maw?\\n– Aw, tu hi, Vankau Arsi mekazin in bungpeh nunthuleng in kum hnih leng lo an rak suah mi ‘Ka Lo Duh’ kha Salai San Siang Thang in cabu ih suah a tum. Tui kum sungah suah a si thei kan beisei. Cun, Lairawn Zirsang Pawlkom (LZP) pawlin ka nunthuleng lawrkhawm suah an tum ih cumi khal cu tui kum sung thothoah a suah thei ka zum.\\nCT: Online ih kan lo pehtlaih vivo theinak dingah lamzin a um maw?\\n– Aw, um ee. Email: chinlandrose@gmail.com; website: www.jagi75.multiply.com; cun Facebook khalah ka um ko; ‘Mai Sokhlei Par’ tin in rak hawl a si le kan tongaw thei ding.\\nCT: Simtheih duh mi na neih lai pang le?\\n– A hmaisabikah hivekin CT thawi tonawk theinak in petu Bawipa Pathian hnenah lungawithu ka sim. Cule mipi thawi kan karlakah pehtlaihnak lilawn in donsaktu CT Team hnenah, Nhgepi daanten, lungawinak cuai zali ka sum! Cun, ka cangan mi in rak siarsak ttheutu ka ‘fan’pawl hrangah ka lungthin muril sungih lungawinak pangpar khiak in an hnenah ka hlan a si.\\nCT: CT lengtu pawl “Hi” na ti ta le an lungawi zet ding?\\n– Sunsak mi CT lengtupawl le ka casiartupawl, hitawk ihsin cibai ka lo buk hai a si. Ka lungsung thu cu ka lo sim theh zoih, kei tla nan lungsung thu ka ngai duh ve. A tlunih ka email address khi hmangin kan lungtur hi hlawmaw vialvo uhsi. Nanmah hi ka thlalang, ka thahri le ka nunfu nan si. Nan awkam thei dingin ka rak lo hngak ringring a si ti kha rak hngilh hram hlah uh. Nan zaten Pathian in a duhdawtnak le hnangamnak thawn lo tuamhlum camcin hram seh!!!","num_words":8556,"character_repetition_ratio":0.034,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.295,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"MAI TILZANG CUM - Hre Mang\\nMAI TILZANG CUM\\nMi pakhatkhat lole mibur pakhatkhat in thiltha sawn a hring suak hmang ding tiah ruahsannak thawn midang pakhatkhat maw mibur parah thil an tuah, tongkam an thlak mi in voi tampi cu a linglet in an hrangah thilthalo sawn a rahsuak lole arah suakmi cu an hrang siatnak sawn, an tumtah mi lamzin kham tu sawn ah a cang tikah lai mi in cuvek tuahnak cu “Mai Tilzang Cum” tiah an ti. Mirang khalin cuvek thawn a san a bangrep mi tongkamtawi an nei ve, “soldier shooting one’s own shoes” (ralkap mai ke kap) tiah an rak ti theu. Kan ram milesa pawl hin cuvek tuah mi tla an nei pang maw, an neih pang thei mi a um maw? Lai tongkam tawi thei fiang duhtu pawl hrangah tathimnak thawn simfiang hnik uhsi.\\nHivekin thil a cang theunak san cu ziang ruangah a tam bik ti asile ruahnak tlaksamnak ruangah an tuah mi in ziang a rahsuak ding timi ruat ban lo tikah asi duh theu. “Mai tilzang cum” timi tongfang hi a hnuailam tahthimnak pawl thawn simfiang hnik uhsi.\\nLaimi peng khat le pangkhat karlak thu ah;\\nHakha pawlin Falam pawl siatnak an tuah ih an ho tu an do, an milesa an vel an thawi, Falam misa ziangsiar loin falam peng misa pawl thinnatnak an tuah asile an tuah mi cu ziang thawn a bang ti asile,\\nTidim pawlin kanmah Zomi tiah laimi le Chin mi phundang pawl kawp duh loin anmah te an lahran aw ih ‘Zomi’ ti aw lo pohpoh an hua theh asile ziang thawn a bang aw?\\nMatu le thlanglam laitlang misa pawl in “saklam Chin pawl thu nan duh tuk nanmah le nanmah lawng nan ngaisang aw aw ih midang ziang nan siar lo ruangah kan lo kawp thei nawn lo” an ti asile ziang thawn a bang aw ding?\\nFalam peng misa lakah,\\nHrin fatete karlakah;\\nHualngo, Zahau, Sim, Zanniat, tvp tiah a hran tete mai hrin mai hrin lawng an kawm aw aw ih mai hrin lenglam misa pawl kha an dodal, an rem lo, an eltai, an engtai aw aw asile ziang thawn a bang aw?\\nHualngo pawlin “kannih cu Mizo kan si” tiah anmah te an lahran aw aw ih falam peng misa dang pawl, duhlian tong hmang lo pawl an dodal, an pawlkom duh lo asile ziang thawn a bang aw?\\nZahau pawl an puar pok ih “kanmah zahau lalfa lo cu” an ti ih midang ziangah an siarlo, an puarthau, an hngal, asile ziang thawn a bang aw aw?\\nSim pawl an mah te an lahran aw aw ih “kanmah simhrin fahiang te lo cu” an ti ih Zahau le hualngo, zanniat, tvp hrin dang fate pawl an eltai, an rem lo, anmah te lawng an um hlethlo asile ziangthawn a bang aw?\\nZanniat pawl anmah te an kawm khawm aw hlethlo ih “nangmah neih hla” ti ah anmah zanniat misa lo pohpoh cu ziang an siar lo ih hotu khalah an pawm thei lo asile ziang thawn a bang aw ding?\\nCuntin zozo khal an sile mai hrin le hnam khurbing fate sung lawng ah sihcih aw tahrantin, mai hrinpi lawng duhsak bik nei in, mai hrin lenglam milesa pohpoh hotu khalah pawm thei lo, hnatuan pi thei lo, thatnak khal hmuhsak thei loin an um asile ziang thawn a bang aw aw?\\nKawhhran pakhat le pakhat thatnak hmuhsak aw thei lole a tulnak ah lungrual ten hnatuan tlang thei loin an um ih pawl pakhat le pakhat an dodal aw aw, an rel se aw aw, an eltai aw aw rero asile ziang thawn a bang aw aw?\\nBaptist pawlin kawhhran fate pawl cu ziangsiar loin rawngbawlnak le calai thu khalah an casuahmi tiang siar sak lo ding tivek, Falam misa zapi huap in thu pakhatkhat thuthluknak tuah tikah kawhhran te nau pawl cu siartel loin an um asile ziangthawn a bang aw aw?\\nKawhhran fate deuhdeuh pawlin Baptist cu an do dalih pathian thu an sim tik khalah Baptist kawhhran le pastor pawl tiang an relsiat le thangsiat asile ziang thawn a bang aw?\\nBaptist pawl tuah mi, calai lam committee le kawhhran dang pawl kawm khawm aw aw in tuah mi calai committee karlakah an dodal aw aw ih pakhat le pakhat calai thansohnak thu rel khawm thei lo, tuan tlang thei loin an um asile ziangthawn a bang aw aw?\\nKawhhran hruaitu pawl khalin lenglam milai pawlkom awknak le senpi vangtlang thu tiangin an kawhhran sungtel pawl cu an kaihrem ih midang huat nak thinlungput thlaici an tuh vivo asile ziang thawn a bang aw aw?\\nKawhhran pawlkom, community, pawlkom mibur sungah an lakah cawimawi tlak cu cawimawi loin iksik awknak le huphurh awknak hlirin an khatih mulemal nei lo an tlawk ter rero asile ziang thawn a bang aw aw?\\nKawhhran pakkhatkhatin anmai pawlkom lenglam mi pohpoh an dodal ih laimi zapi huap in thiltha a tuah tu khal an simsiat le thangsiat rero asile an tuah mi cu ziang asi?\\nMi pakhatkhat in hruaitu pakhatkha, Chin mipi in upatnak an pekmi upa dang pakhatkhat a sim siat ih a dodal rero asile ziang thawn a bang aw aw?\\nPastor pakhatkhat in thu a sim tikah Pathian fate (khrihfa) pakhatkhat a simsiat thangsiat nautat rero tikah ziang thawn a bang aw aw?\\nMi pakhatkhat in Pathian ka zum ti si Pathian in amai hmuihmel kengin a sersiam mi le a duhdawtih a fapa neihsun nunnak liam in a tlenmi zumtu midang pakhatkhat a dodal, a simsiat, thangsiat rero asile ziang thawn a bang aw aw?\\nMai tilzang cum! Nunau a sile “Mai hm hmmmm cum!\\nMimal thu ah;\\nLaimi upa pawl, laimi zapi huap, senpi vangtlang thu ah thu hla rel khawm thei loin dodal awknak, then awknak, kalhki awknak in an khat ih hna an tuan tlang thei lo asile ziangthawn a bang aw aw?\\nUpa le hruaitu rak tuan rero zo tu le tuan lai pawlin thangthar nonawn thangso rero pawl kaihruai le lamzin hmuh lam loin an dodal ih lamzin an phih sak rero asile ziangthawn a bang aw aw?\\nMal tilzang cum!\\nMino deuh pawl khalin upa pawl zianghman siar loin ca ka thiam, thu ka thei, ka fim ka cak ti ah porh awk nak thawn an um ih an hngal asile ziang thawn a bang aw aw?\\nMino lakah pakhat le pakhat thiltha tuah tlang in hmalak tlang thei loin dodal awknak, iksik awknak, simsiat awknak, mahte duh awknak pawl in an khat asile ziangthawn a bang aw aw?\\nZirnak lamah thiamnak le zirmi a bang aw lo vekin mimal pakhat cio cu an zirnak le thiamnak ti thei zawng ah bawm aw tawn le tha pek awk lam si loin nautat awknak le simsiat awknak, huhpurh awknak hlir in an um asile ziangthawn a bang aw aw?\\nSanthar mino thatha, Chin mi zate siseh kawlram pum huap le leitlun khawmual tinah zahpi ding um lo lai mino nei thei dingin thapek awk le cawimawi awk sisawn loin dodal awknak, namthlak awknak, lamzin phihsak awknak, thangsiat awknak sawn in minung thinlung khua a luah asile ziangthawn a bang aw aw?\\nMi zokhalin thiltha pakhat hman a tuah sak dah lomi midang pakhatkhat a simsiat thangsiat rero asile a tuahmi cu ziang thawn a bang aw?\\nKum upa pi pakhatkhat in santhar mino, a thangso rero laimi a dodal ih a thangsiat rero asile a tuahmi cu ziang thawn a bang aw?\\nNupi nu pakhatkhat in amai umnak kawhhran upa le pastor a simsiat thangsiat rero asile a tuahmi cu ziangthawn a bang aw?\\nMai hmmmm cum!\\nMi pakhatkhat in midang famkim lonak cu a au khuang rero ih amah in zianghman a tuah fawn lo ahcun ziangthawn a bang aw aw?\\nLaimi pakhatkhat in cawisan tlak amai phunpi le hrinpi cu a thangsiat zawk rero ih miphun dang sawn cu a cawisang zawk rero asile ziangthawn a bang aw aw?\\nMI aa pakhatkhat in amah le amah a aa asi ti a thei aw loih amah hnakin a fim mile senpi vangtlang in an ruahsan mi mi pakhatkhat sawn kha a simsiat le thangsiat rero asile a tuahmi cu ziangthawn a bang aw\\nMidang famkim lonak thangsiat tahratin mai hmakhua sial tumtu cu ziang thawn a bang aw aw?\\nLami pawlin an miphun cawisang tu ding thangthar mino cawimawi le thapek an thiam loin iksik awknak, huphur awknak thinlungput thawn mah mimal in hrin insang thatnak bak an hmu thiam lo asile ziang thawn a bang aw aw?\\nLaimi pawlin anmah lakah senpi vangtlang hrangah thiltha a tuah thei tu cawimawi hna thiam loin an dodal ih namtlak tengteng an tum, lole an tuah mi in ziang a rah suak ti theih theinak an neih lo asile ziang thawn a bang aw aw?\\nMai tilzang cun!\\nMi aa in ka aa asi ti thei aw loih mifim tohkham ah to tahratin a mah hnakin a fim le thei hmuahhmuah a dodal ih a tlawk buatbo asile ziang thawn a bang aw aw?\\nFalam peng milesa pawl:\\nFalam peng misa pawl hin anmai peng sung misa pawl hi cawimawi hnakin pengdang le miphun dang an ngaisang sawn ringring ih an peng sung milesa cawimawi tlak cawimawi hna an thiam lo asile ziangthawn a bang aw aw?\\nMil tinzang cum!\\nFalam peng misa pawl hin ram le miphun aiawh thei, mi farah zawnzaih bawmbawi thei, mai hrang thusim thei lo tu pawl hrang zawnruat thei, milai canpuan nekcep sak mi pawl hrang ausuah ngam tu le thei tu hawl aw aw in thazang pek le tan pi awk hna an thiam lo lawng si loin cuvek hnatuan thei ding mi mino thatha an nam tlak ih an relsiat le thangsiat ringring asile ziang thawn a bang aw aw?\\nMipa pakhatkhat in a til a cum tam tuk asile a til a kuai thei ih a zang a cum asile a zang a ze thei. A til a kuai ih a zang a ze asile fate a nei thei nawn lo ding.\\nFalam misa pawl, fanu fapa tha, ram le miphun cawisang tu ding, farah zawnzai le canpualtha nei lo pawl humhim le bawmbawi tu ding, leitlun miphun dang lakah kan miphun cawisang tu ding, miphun siatsuat tu miphun ral do ngam tu ding, le kan ram le miphun thuanthu tuah tha tu ding fanu fapa tha neih nan duh asile “Mai tilzang cum” nawn hlah uh!\\nFALAM in fapa tha fanu tha hringsuak thlang seh!\\nHuatnak cu mi tihhrut le mi tawitai pawl hmanrua asi ih duhdawtnak le ngaidamnak cu mi pitling pawl thinlungput asi sawn.","num_words":1713,"character_repetition_ratio":0.125,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.208,"stopwords_ratio":0.27,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A THianghlimmi Political Campaign - Hre Mang\\nA THianghlimmi Political Campaign\\nA Tthianghlimmi Political Campaign\\nKawlram pumhuap ram hruaitu hril awknak ni le can a nai cuahco, a um ding taktak in ruat sehla, ruangah zumtu mi tampi in ziangtin ziangvekin ziangtikah ziangvek hmanrua thawn hril awknak ah a zuam aw tu pawlin campaign an tuah ding timi cu kan hngak cio ding ruangah thinlung khawruah bawmtu dingah ziangvek political campaign hi a thianghlim ih Khrihfa pawl pom thei cin, Biblical principles sungih cangvaihnak asi timi tawite zoh hnik usi.\\nBible in (Rom. 13:11) “Ram uktu bawi pawl kha an thu ngai uh; ziangah tile Pathian ih lungkimnak loin zohman thuneitu an um thei lo; cule atuih thuneitu pawl hi Pathian ih retmi an si” ati. Curuangah zozo an tling khal asile Khrihfa pawlin an thu kan ngai a tul ding ruangah zomi hi Pathian hriakthih, tuanvo pekmi hruaitu asi ti fiangzetin theithei dingin zumtu pawlin thlacamnak thawn thungai thlak zetin ruat, hliakhlai, an thu hla zir, an cangvaihdan zoh, an hmanrua pawl fiah, an tumtah le timlam awknak, nunthuthlung thuken, thurin, pawl hliakhlai in le a tulcan le tulnak hmunah bawm ding khal mipi in tuanvo tumpi kan nei. Curualrual in mipi senpi vangtlang in ram le miphun hrangah a thupi bik rah ret dingmi le mipi lungawi siatsuahtu tipungtu pawl fiang sinsin dingin hril awknak ah a zuam aw tu pawl siseh vote thla tu pawl hnenah siseh tlangaupi le theihter ding tuanvo kan nei asi.\\nHril awknakah a zuamtu pohpoh in an tumtah cu hrilmi si ding asi vekin an neihmi, theihmi, ti theimi, hmanrua bungrua phunphun hmangin campaign an tuah ding cu anmai tuanvo asi. Campaign tuah tikah khrihfa zumtu kan sivekin a thianghlim lomi, a bawrhhlawh mi ram le mipun thuanthu siatsuahtu hmanrua hmang lo ding hi zovek zumtu pawl khalin ziangvek dinhmun khalah ziangvek sinak le hlawknak thiltha duh ruangah khalah hmang ding asilo zia mipi le campaing tuah tu khalin fimkhur ten thinlungah ret cia a tha. A hnuailamah malte mipi le campaign tuah tu pawlin hrial dingmi le duh ding zuam awk dingmi tiah ka ruah mi pawl ka ngan.\\nSanthar pehtlaihnak bungrua:\\nAmerica ram President hril awknak thuanthu zohsal asile 2008 hril awknak ah a ngahtu, President Obama hi tufangih kan neih mi santhar pehtlaihnak bungrua (modern technology) hmang tangkai hmaisa bik tu asi kan ti theinak a um; thimnakah, mobile phone, (blackberry) text message, email, facebook, tvp, social network phunphun hmangin campaign a rak tuah tikah nitin nahzi kar tin khui tawkah ziang a tuah, ziangtin an cangvai, ziangtuah a ttul, mipi lakah khuitawk in zo pawlin ziangtin an cangvai, tvp, hmakhat te ah amah le lamtang pawl thu a than thei ringring tikah tampi a tthathnmepi. Laitlangah duhvekin santhar bungrua thatha kan nei thei lo nan kan neihzat hi mipi thinlung tidanglam thei ding khawp pehtlaih nakah kan hman mi tete a um. Tlangcabawm (groupmail) tivek pawl hi ramsung khawte pawlin an hmang thei hrih lo nan leitlun ramtinah a hmangtu pawlin anmah le khua le ram naivai cio thu hla an thaan awk ringring thei tikah ziangmawcin cu hmual a nei thei thotho. Hmanthiam a thupi zet ding.\\nRamsungah vote thlatu pawl lawng si loin leitlun hmuntin kiltinah a thleng mi pawl khalin ramsung dinhmun thu hla tamsinsin nitin thuanthu nung theih asile ram le miphun thu hla in ramtin kiltinih a ummi kan milesa pawl thinlung sungah hmun kau sinsin khua a luah dingih miphun ngainatnak le ram tuahthat duhnak thinlung a neihter, thansohter thei. Curuangah santhar pehtlaihnak bungrua kan neih mi pawl hi thusia karhzai ternak, ramtin kiltinih a ummi kan mipi pawl ram le miphun thu ah an thinlung beidawng tertu si lo dingin a hmangtu zocio khalin tuanvo kan nei asi.\\nMihrekkhat in leitlun hmuntin kiltinah a thlengmi kan miphun pawl hi an hloral theh ding, lairam hrangah sunnak lellel asi tiah an sim theu na’n tui hlanah a rak um dah lo mi santhar pehtlaihnak bungrua pawlin ramsung khawteberek tiangin kan milesa a pehtlai ter theh ruangah leitlun khawmual tinah a thleng mi kan miphun pawl kan hlo lo ding. Sihmanseh, mipi thinlungah thiltha tuah duhnak karhzai sinsin dingin siseh mipi thinlung beidawngin dung tawlh ter lo dingin santhar pehtlaihnak bungrua pawl hmangin thusia tenau khawte pakhat hmun pakhat thawn lawng a pehtlai mi, mai hmakhua sialnak ruangah midang siatnak le lungrual lonak pawl, thilcang mi a sinak hnakin leh tampi thupitter ciamco nak, thusia le zuar thlai awknak, rem awk lonak, tvp, mipi thinlung dungtawlh tertu, kekkuai tertu pawl hi santhar pehtlaih nak bungrua kan hman tikah kan fimkhur le hrial thiam a thupi ngaingai.\\nCui hleiah, santhar pehtlaih nak bungrua tha neih ruangah kan ram hruaitu pawl khalin leitlun killi ah a um mi kan miphun duhdawttu pawl thawn khal pehtlai in senpi vangtlang thiltha tuahnak ah zuam tlang vivo thiam dingin hmanthiam khal a thupi ngaingai. Cutin hril awknak canttha sangka ong aw mi cu pehtlaih nak ttha sinsin dingin mipi lamzin hmuhtu ah kan hmang thei asi. Santhar bungrua tthattha pawl cu senpi vangtlang fimvarnak, theih kauhnak le pehtlaih nak ttha sinsin nei thei dingin le tthatnak suahpi tu ah hmang thiam dingin zir awknak hrangah canttha asi.\\nSenpi Vantlang Thu le Mimal thu thliarhran thiamnak (Public vs. Private issues)\\nRamsung ukbet awknak ruangah biaknak lam thu siar lo, mipi thawn a pehpar mi thu tampi cu a thup a thli in ziangkim fehpi, rel, sim, than awk asi ringring. Curuangah thu tampi cu thudik le thuphan cawhpolh ruri in a dikmi fiah theih loin mipi hna sungah a lut. Thu ttha lo, siatnak, zuar thlai awknak mipi lungput siatsuahtu thu hla khal mipi hna sungah a lut tikah senpi vangtlang hmaiah ausuahpi um loin mipi lungsung pairal men asi tikah harhdam lomi mipi lungput a suahphah. Ramsung kaihhruai awknak thu thawn pehpar hrimhrim in a tthatnak lam hnakin a selam hlir mipi hna sungah a lut tamtuk tikah Laimi tampi cu hotu le hruaitu huatnak lungput kan tthanpi phah tikah thleng theih nawn lo khawp in kan umnak kip tlun lam upa le mah hnakin fimsawn le hruaitu tha riangri dodal duhnak (rebelleous spirit) kan neih phah. Curuangah hril awknak sangka a ong aw mi ah zalen zetin senpi vangtlang thawn a pehpar mi thu pawl cu ausuah pi le tlangzarh theih asi ding tiah ruat sehla a ong awk zat in senpi vangtlang in cantha kan hman thiam a thupi zet.\\nRam le miphun hruaitu ding mi pakhat ih thuanthu thawn pehpar in senpi mipi in ziangtluk tiang kan theih a tul, ziangvek mizia, thiamnak, thuanthu sia thuanthu tha pawl in hmailam thu a simcia thei, ziangvek kan hrial a tul ih ziangvek cin ngaidam theih asi, ziangvek milai pawlin ziangvekin miphun an hruai, mipuhn thuantuh tuahttha dingin santhuanthu in a phutmi hruaitu ttuanvo tuansuak thei dingin ziangvek pek awknak, fimnak thiamnak, tumruhnak pawl a tul, ramsung ramleng, Chin miphun le miphun dang thawn pehpar awknak, ramsung thansohnak, miphun nuntu khawsak, biaknak le milai pawlkom, vengsung le rampum huap in zovek in ziangvek canah ziangtin miphun a hruai tikah a thabik, a thianghlimmi, sersiam tu miphun Pathian lunghmui zawng asi ti timi kal senpi vangtlang le hril awknak ah a tel tu ding pawl zapi ten fimkhur zet in hliakhlai, ausuahpi, tlangzarh thei nak cantha khal asi. Thuanthu santiluang in sangka a onzatin senpi vangtlang le hruaitu pawlin cantha hmanthiam cuh thiam a thupi ngaingai fawn.\\nA tha zawngih campaign (Positive compaign):\\nFimthiamnak lamah santhar fimnak thawn tuaithar mi mibur (civilized society) ngaingai kan si hrih lo khal le Pahtian nung betu ram le miphun kan sivekin ziangkim kan tuah mi cu “Pathian hmin sunlawinak asi ding” a thupi. Lal duhnak ruangah a thi-thi-thi-thi a nung-nung-nung-nung tiah thuphan le thungai cawhrawi tahratin, miphun sinak nunthlung le nun awlsam hlawknak zuam nun lenglawng cawhpolh tahratin, campaign tuah nak ih hmanmi hmanrua bungrua, tongkam pawl ruangah mipi thinlung ziangtluk tiang a tuah siat ding timi ruat setset loin kum reipi tiang mipi huat awknak, thenthek awknak, dodal awknak, rem awk lonak, siatsuah awknak, tvp, a tha lo lam rahsia a rah ding hrimhrim cu zo khalin lalnak thuneihnak duh ruangah an hmang lo thei a thupi zet ding. Lai khawte cathiam lo tete hnenah tongkam nal zetzet le thinlung fimvar zetin bum awknak pawlin a rahsuah dingmi cu tihnungza asi thei.\\nCuruangah, Pathian nung betu, zumtu miphun kan sinak cu hril awk canah nasa ten mipi le hril awknak ah a zuamtu pawl hniksak (test) kan si ding. Pathian a hmin lawng sal ih mai duhmi tuahsuak nak ding hrangah satan hmanrua hmang ringring tu hruaitu hi kan ram le miphun in a tul mi asilo.\\nAsile, a thazawng campaign (positive campaign) cu ziangvek asi ding ti tawiten kan zoh hnik pei. Ram hruaitu hril tikah mipi in an hril dingmi cu ram mipi hrang thiltha tuahtu hruaitu an hril ding mi asi, “thilsual tuah mal bik hril awknak” asi lo ti kan fiang cio vekin campaign tuah tikah midang siatnak, zuar thlainak, huat awknak, thungai le thuphan cawhpolh in dunglam hngawngtan awknak, tvp, siatnak (social evils) karhzai tertu pawl hi ttihnung zet asi. Midang siatnak hmangin mai hmaiphiah a tumtu siseh, midang siatnak rel ciamco tahratin keimah ka tha deuh ti tu, midang siatnak le tlamtlin lonak cu hmanrua ah hmangin milai zah awknak le minung sinak upat awknak um lo khawpin namthlak awknak, mualphoh awknak, ttihtarh awknak, tvp pawl hi a sezawng campaing (negative campaign) asi, lehnu ah mipi nun ah rahsia a hring suak theu. Hivek lak ihsin hril ding a zuamtu le vote thlatu khal fimkhur thiam a thupi.\\nCuhnakin mipi hril dingmi cu ram le miphun thiltha lamah hruaitu, miphun thuanthu tuahtha tu ding asi vekin hril dingmi cun ziangtluk kan ram le miphun a duhdawt, ziangtluk tiang ram le miphun hrangah a pek awk, ram le miphun thuanthu tuahtha dingin ziangvek fimnak hmuhnak theihnak tuah thei mi tumtah mi, timtuahnak, a nei ih cui a tumtah mi le mipi tul mi tuansuak dingin ziangtluk tiang a pek awk, tvp, mipi mitvang ter tu a dinpi mi thutha pawl thawn mipi thinlung hmai ah hruai ding asi sawn. Cutin amai hmuh mi le theih mi tummi tuansuak asilole ziangtluk tiang kan mipi in kan sun phah ding timi amah in a sim tul lo tlukin mipi thinlungah fiangter sawn ding asi. Mi pakhatkhatin midang siatnak ziangtluk a sim thiam ruangah amah kha kan ram le miphun hrangah rinsantlak mi asi nak a um lo. Cuhnakin Pathian pekmi national vision, ram le miphun thuanthu tuahtha dingin a liangparah a thum aw mi tuanvo ziangvek a thinlungin a phur in ziangtluk a pek awk timi pawl sawn kha senpi vangtlang hnenah ausuahpi asi tikah senpi vangtlang thinlungah fiangzetin an hmuh le theih hnu ah santhar thuanthunung tuahtha dingin Pathian hriakthih ram le miphun hruaitu ding cu an hril in an pom rem an dinpi sawn ding mi asi. Thatnak in nehtu hruaitu kan miphun in kan ttul asi.\\nMiphun Sunmang (National) vision tlangzarhnak:\\nAtufang Chin mi thuanthunung kan zoh asile a tlaksam mi thupi tuk (bik asilo hmanah) cu “miphun sunmang” “national vision” asi. Kan pu kan pa sal laiah mipa kum 18 tlun lam hmuahhmuah cu miphun ralkap an rak si. Mirang kut ihsin, 1948 Ramdinkhawm Kawlram uknak hnuai ah kan lut hnu ah Chin ram le miphun kilvennak tuanvo cu kawlpawl kutah up asi. Cutin humhimnak cu Kawl cozah kut sungah an lak tikah Chin mi pawlin kan ram le miphun hrangah tuanvo ka nei ve asi ti hman thei nawn loin santhar minung pawl thinlungah “national vision” a hlo a ziam vivo. Cutin santhar minung pawl cu ram le miphun thuanthu tuahtha, kilhim dingin tuanvo ka nei asi ti ruahnak khal nei nawn loin santiluang in a fen hai tikah miphun sinak cu a hlo vivo. Ramdang thleng mi pawl sinsin cu Chin miphun sinak thinlung a hlo vivo. Laitlang suahsan zo, kawlram sung um pawl khal kawltongin tongin kawl thuam hruh in kawl hla an sak tikah kawl nunphung, lole miphung dang nunphung in an nungih Chin ram Chin mipun hrangah ziang tuanvo ka nei, ka suahsemnak miphun le ram hrangah isersiamtu Pathian in ziangvek tuanvo ipek timi an ruat thiam nawn lo. Cutin miphun sunmang nei loin a tthanglian mi pawl cu biaknak lamah zirhtu, siseh pursawm leilawnnak ah siseh fimthiamnak zir in siseh an nun khawsak tikah anmah le hnatuan nak kiangkap cio ah ziangvek cin miphun sinak hrangah tuanvo ka nei timi a hlo relrel. Miphun pakhat ih sinak cu taksa ruangpi asilo, sung muril minung sinak sawn asi. Kan thisen (DNA) thleng tahratin kan ruangpi Chin mi sinak cu kan thleng thei lo nan kan sungmuril miphun sinak taktak cu santiluang in a fen vivo ih Chin ram sungah a um lai mi pawl rori hmanin kan ram le miphun hrangah kan ram le miphun sersiamtu Pathian in tuanvo ipek mi a um asi, tuanvo ka nei ve asi timi ruahnak thinlung tumruhnak a hlo sinsin. Cuvek lungput tuanvo laknak a ummi hman senpi vangtlang hmaiah tlangzarh le ausuahpi, midang zirh sawngnak a um nawn lo.\\nCuvek dinhmunah kan din laiah a tu ih a thleng dingmi Kawlram ramkulh hril awknak can hi kan miphun in kan hman thiam asile thatnak tampi a rahsuak thei asi. Curualrualin a tlunlamahah sim zo vekin mah pakhat hmakhua sialnakah kan hmangih mai duh mi ngah nak asi ahcun ziangvek siatsuah nak khal poi ti loin cangvaih asile siatnak phurtu asi thei fawn. Curuangah, a tuih campaign tuah thei dingin sangka a ong aw mi hi kan mipi thinlungah miphun duhdawtnak, tuanvo neihmi fiang awknak, Pathian pek mi tuanvo, mai ram mai mipun, mah thawn a nai aw bikmi ram, leilung, tiletlang, minung pawl thawn a thianghlim le a thangso mi nuntu khawsak nei thei dingin le santhuanthu tuahtha dingin mi pakhat cio ih tuanvo an fiang awk ih an liangparah an phurh thiam nak ding hrangah tlangau suahpi nak cantha asi. Sum le pai lennak hnakin thinlung hnget khoh mi, kan pupa in an rak neih mi “dingfelnak”, santhar Khrihfa zumnak in in zirhmi mi pakat, mibur, vengsung, rampum, leitlun milai pehtlaih pawlkom awknak, kaihruai awknak le senpi vangthlang thuthennak ah dingfelnak, diknak, rualrannak, thatnak, Pathian sersiam ram, tiletlang, le miphun thuanthu tuahthatnak, mi pakhat, insang, veng, khua, mibur, rampum, uk awk thuthluknaknak ah rualrannak, kan miphun Pathian in inzirh mi a te bik ihsin a tumbik thuthluknak (decision) tuah tikah Bible zirhmi diknak dingfelnak rualrannak thuhram pawl dinpi asi theinak ding hrangah mi pakhat cio in ram le miphun, senpi vangtlang thuanthunung tuahtha dingin tuanvo kan neih cio mi mi zapi te in kan fiang le tuanvo liangparah kan suannak ding campaign tuahnak hrangah cantha hman thiam hram uhsi. Pathian nung betu miphun pakhat dinhmun in kan kiangkapah zumlotu pawl hnenah Pathian nung betu pawl nuntu, khawsak, thinlungput, thuthluknak, dingfelnak pawl hi tuahnak nunpi nak rori in kan phuansuak theinak ding, leitlun eng kan sinak cu kanmah miphun sung pawlkom nak ah le kan kiangkap miphun pawl hnenah kan en suah theinak ding cantha ah hmang thiam hram uhsi!\\nCui hleiah kan Chin miphun thuanthu ah a um dah lomi, leitlun killi ah Chin miphun a tekdarh mi tla hmanrua ah hmang thiam in santhar santiluang thlisia doneh thei in miphun thuanthunung tuahtharnak hmanrua tha ah hmang thiam dingin miphun sunmang tlangzarh ausuahpi nak hrang hmang thiam cio hram uhsi. Kan ram le kan miphun cu thuanthunung santiluang in khuilam zinzawh in a feh in senpi vangtlang le mimal pakhat cio in ziangvek tuanvo liangparah kan suang cio ding, ziangvek in thiltha tuah thei kan si, tvp, miphun sunmang tlangau suahpi nak cantha asi.\\nSenpi Vangtlang tel venak (Civic engagement):\\nMirang pawlin Chin ram an rak uk thawk ihsin ramthu senpi vangtlang thu rorelnak cu mirang kutah a um ih mirang pawlin an fial, tuanvo an pek mi mi uk kutah thuneihnak a rak um. Mi uk san lai ah khawtinah tlangsuak upa pawlin ro an rel ih senpi vangtlang, ram le miphun thuanthu zikthluak nei thei dingin khua an rak khang. 1949 ihsin uk awknak thleng tikah circle, uksuh, zatkuat, tvp in ram then sawng vivo asi ih uk awknak cu then vivo asi. Culai san tiang vengsung ramsung upa pawl hmun tamzet rorelnakah an rak tel. Ramkulhpi thu neihnak cu Chin mi pawl theihban lo tel ban lo ah lakhloh asi zo nan vengsung le khawkulh fangfang uk awknak cu mahte rorel a rak si. Cu lai san tiang khawtlang mipi le tlangsuak upa pawlin senpi vangtlang thansohnak an rak zuam in an rak tel ciar. Tlang hnatuan, siatni thatni bawmbawi awknak, ramkang lo dingin humhalhnak, tvp, anmah le khuaram cio an rak humhim. 1988 hnu lamah kawl ralkap uknak a thleng awk hnu ihsin khawte berek tiang Chin mi pawlih thuneih le roral theinak a mal sinsin. Mi pakhat cio senpi vangtlang thu, ram le miphun thu rel le tuan ve dingin sangka khar sinsin asi. Curuangah Chin ram le Chin miphun thuanthu cu Kawl ralkap kut ah a um. Ram le miphun tungding thei dingin cozah lawngin a tuah thei lo, senpi vangtlang mi pakhat cio in thuanthu tuahtha dingin liangparah tuanvo an lak cio lawnglawngah a cang thei mi asi. Cozah in inntin hmunsuak hmuanthlang an thlo fai thei lo, lihawng an hria thei lo, ek inn an kholhsak thei lo, hriselnak le fimthiamnak hrang khalah insang tinah an zirh thei lo. Ram thansoh nak ding hrangah a tamsawn cu senpi vangtlang anmah pakhat cio in ram le miphun thuanthu tuahtha dingin tuanvo an neih mi cio an tuansuah lawnglawngah a cang thei mi asi.\\nCutin a tuvekin kan ram thuanthu a her aw rero laifangah kan ram hruaitu le upa pawl khalin cantha lak thiamin senpi vangtlang pakhat cio ram thuanthu tuahtha dingin tuanvo an neih mi theihter le tuanter ve dingin sangka on sak hrimhrim ding asi. Mi pakhat hril dingin Party pakhat hnakih tam an zuam aw aw asile pakhat lawngin a ngah ding cu a fiang. Sihman sehla hril awknakah a ngah lo tu pawl khalin thanau loten senpi vangtlang ziangmawzat ram le miphun thuanthu tuahtha dingin cangvaihnakah an telter ve ih senpi vangtlang hrang thiltha an sunmang cu an ausuahpi hrimhrim kha senpi vangtlang mipi thinlung tuaithar sal tu, an thinlung sungah thiltha tuah duhnak khua a luahther tu asi ih man nei zet asi ti ah ruat thiam a thupi zet. Chin miphun thuanthu tuahtha dingin Chin miphun pawl hi Pathian in tuanvo a pek mi kan si. Miphun dangin an rak tuah hmanah anmai sal ah cang dingin, silole anmai hlawknak le thatnak tel loin an tuah dah lo ih an tuah dah fawn lo ding. Cun politicians, hruaitu mi malte pawl liangpar lawngah tthum asile ram le miphun thuanthu tuahthat ding hnatuan cu an tuansuak thei dah fawn lo ding. Curuangah senpi vangtlang telve nak, mi pakhat cio awmsung thu phawrhsuak nak le thuanthu liangpar suan thar salnak cantha ah hmang thiam cio uhsi. Kan pu kan pa pawlin an nunnak cawpcilh in an rak hum mi, thihngam in an rak humhim mi Chin ram cu santhar minung pawlin thihngam in an tlansan rero asi!\\nKan Pupa Lungput tha, Khrihfa zumnak thurin thawn mil aw mi tuaithar salnak cantha (Restoring altruistive moral obligation):\\nRirai a rak be mi kan pupa pawlin an umnak khua cio ah farah nauta an rak zoh, an rak cawm, an rak bawm. Rawl ei ding nei lo kutdawh, rawlkhawng in zohman an vaktawi ter lo. Inn nei lo inn an rak saksak. Lo thlo thei lo lo an thlawh sak. Sakap an um tikah farah nauta nuhmei sakap thei lo tla sa an rak hleh. Sakap lole sa lei nak nei lo in tla sa an ei ngah ringring. Loram an rak then aw aw ih ram kangse lo dingin meilam an sial, tikhur an lai ih tlanghrang lamzin an sial. Cu hmuahhmuah tuansuak dingin miphun thuanthu tuahtha dingin, senpi vangtlang lungawi zawng le thansohnak ding hrangah anmah le can le dinhmun ih tlin tawkin an rak cangvai. Bible in a zirhmi sengpi vangtlang pehtlaih awkdan, kaihhruai awkdan, Israel miphun pawlin vengsung an rak tundin awk dan thawn tampi a mil aw zet. Ral le siatsuah tu cu senpi vangtlang in mai nunnak thap rori khalin an rak do, senpi vangtlang lungawinak le hlawknak thatnak an rak humhim, thuanthu thazet an rak ngan ta.\\nSanthar sanah cuhnakin tha sinsin mi Pathian zangfahnak lainatnak cu Chin miphun hnenah a thleng. Curualrual in san thuanthu in leitlun khawmual tin pehzawmnak sangka in onsak tikah fimnak phunphun, pursum leilawnnak phunphun, sangka a ong awk tikah ramsung mi khal leitlun kiltinah kan vak kan tawi, zirnak fimthiamnak ah tampi kan tthansoh rualrual in a selam tampi a um ve. Santhar sanah milian pawlin khua-hlan pupa sakap le neinung pawlin farah nauta khawpi te an rak zoh le bawmbawi tlukin an bawmbawi nawn lo. Milian le farah thleidan awknak a nasa sinsin. Santhar thlarau lam hruaitu pawlin kan pupa pawlin khawsung nuhmei farah naute an rak zoh bawmbawi tluk in le senpi vangtlang thansohnak, hmasawnnak hrangah an rak tuah mi zoh tikah santhar minung pawl dung kan tawlh sinsin. Kan pu kan pa pawlin rirai biaknak thawn an rak nung nan senpi vangtlang pawl cu ten um za nun mawi lo thlawrthlau le zuva nak pawl cu an rak do. Uire, rukru, thuphan per, langhngan sualnak tuah lo dingin mipi thinlung an rak khawr, kaihrem. A ling alet in Bible Cathianghlim kenkawhtu, santhar zumtu ti aw pawlin kan senpi vangtlang langhngan nun cu Bible thawn a kalh aw mi a tam tuk zo. Cucu Bible in a zirh mi thawn a kalh aw mi thuanthu santiluang in sual timsungah kan miphun thuanthu a fen rero mi asi. Cu pawl cu Kawlram uktu ralkap pawlin an ngai pawimawh mi asilo.\\nKan zumnak thurin lamzin hmuhtu Bible in in zirh mi cu kanmah thawn a nai aw bik, kan miphun pi, kan ram tiletlang pawl kilkhawi tha dingin tuanvo kan neihzia khal in simih kan kiangkap ah kan mah hnakin canpual a niam le tlasam tu pawl hrangah Pathian duhdawt zangfahnak a luansuaknak ding Pathian palai kan si dingmi khal in zirh. Lai khawhlum pawlin khuahlan pupa lungput tha mi tampi an kenkawh lai ding a zum um. Santhar munung pawl, zumnak lam kekar tu pawlin kanmah le kiangkap umnak hmun kua le ram cio ah kan biak mi Pathian ih duhdawt zangfahnak le a thatnak a luansuak nak ding hmanrua tha kan si cio ding a thupi. Kan pupa rirai biak lai ih senpi vangtlang an rak zoh awk dan le kilkhawi awknak cu Pathian hnenah sunloih nak pek siloin milai thinlungin mai miphun le ram le tiletlang hrang pek awknak a rak si. Sihman sehla santhar minung, a nung Pathian betu le riantu pawlin kan dinhmun kan umnak khua le ram cio ah kanmah thawn a nai aw bik mi kan insang, unau sungkhat, khawpi, vengpi, ram le miphun laicin senpi pawl hnenah kan Pathian a phuansuah awknak hmanrua tha si dingin Bible in in zirh mi duhdawtnak, mi zangfah thiam nak le thatnak tvp, a tak in nunrahsuak thei dingin khrihfa kan sinak 100 a kim zovekin kan miphun thuanthu ah a tak cang suak ding hi a cu tuk zo asi.\\nA tu ih hril awknak tikcu can laifangah himi thu ngan duhnak san bik cu kan san thuanthu a thleng aw, santhuanthu herliam lai fangah a thi zo mi, duhnungza kan pupa lungput hnakih tha sawn in santhar minung pawlin Khrihfa zumnak lamhmuhtu Bible in in zirh vekin nunsuah pi cio dingin ausuahpi le tlangzarh nak cantha ah hmang cio uhsi ti duhnak asi.\\nCampaign tuah tikah hrial dingmi tawite ka bet duh mi a um; miphun thuanthu siatsuah thei tu, huat awknak tipungtu, thatlonak, thenthek awknak, hnam-nget vekin ttihnung zet thiltha lo (social evils) pawl tipungtu si lo dingin fimkhur a tul. Cupawl lakah hmanrua ah mi tampi in an hman theu mi, anmai hrangah thatnak a suahpi ding hmang tiah an ruat ih a taktak ah a neta ah a rahsuak sal mi cu an duh lo zet mi thuanthu in a hrinsuak theu mi cu pawl cu, hrin-hnam huat awknak-thuanthu tha lo porhsuak tahratin hrin le hnam thlei dan awknak, huat awknak, do awknak pawl, kawhhran zumnak thurin pawl siseh biaknak lam ih thupom bang awk lonak pawl hmang tahratin zuar thlai awknak,thuphan puh awknak, mimal le insang thuanthu duhnung lo, hrial theih lo siatnak tawn mi pawl nautat awknak, milai le milai upat awknak um lo, minung sinak namthlak awknak, nautat awknak, ningzakza mualpho ko tuah awknak, tvp, a tha lo zet, nunniam lungput niam cangvaihdan, kum reipi tiang rahsia hring suaktu, vengsung pawlkomnak siatsuah thei tu, huat awknak thlaici mipi le mibur thinlung sungah a tuhtu, miphun sunmang (national vision) siatsuah tahratin hlawknak duh ruangah miphun dang thlemnak hmanrua bungrua pawl hmangin thlem awknak tvp, ningzah thlak miphun thuanthu tuahsiat tu cangvaihnak pawl hi mi zocio khalin an duhmi an ausuahpi tikah hrial le fimkhur thiam ding a thupi ngaingai asi. Cuvek thotho in senpi vangtlang khalin thilthalo le miphun thuanthu tuahsiat tu ding cu raaltha zetin au le do ngam khal a thupi ve zet asi.\\nRam le miphun thuanthu tuahtha dingin, Sersiamtu Pathian lunghmui zawngin ram le miphun thuanthu tuahthat, san thuanthu herliam ter thei dingin hruaitu le mi pakhat cio siseh mibur le senpi vangtlang siseh kan thupi theh asi. Mi zocio khalin anmah le tuanvo santhuanthu in an liangparah a tthum mi an ttuansuak cio asi ahcun midang in kan miphun parah an tuahsiat thei mi ttihphan ding a um lo. Kanmah in kan hril mi vekin thaisunah kan thuanthu in a ttha le a sia a hring suak ding asi. Tuisunah kan tuh mi ci vekin thaisunah a rah kan at ding.\\nZiang ka si kan timi hnakin kan nun in midang parah a rahsuah ter mi zoh tikah kan sinak taktak a lang asi. Duhdawtnak, thansoh nak, tthatnak tipungtu si dingin, san thuanthu dungtawlh ter tu si loin hmailam kekar ter tu sawn si dingin, kan dunglam tanta mi san minung hnakin tuisan milai pawlin thiltha sawn le thianghlim sawn, duhnung sawn Pathian cawimawitu, miphun cawisangtu rahtha rahsuak thei dingin san thuanthu in sangka in onsak mi pohpoh ah canttha cuh in santhar minung pawl kut kai in hmai nawr cio uhsi tiah tipi raal ihsin awmsung anka ramtin kiltin ah a tekdarh mi laicin senpi te nan hnenah vairang catial thawn ka rak ngan asi. Chin miphun thuantu tuahtha dingin Patian in Chin miphun pawl ttuanvo a pek ih Chin miphun lungawinak tipungtu dingah Chin miphun hennah a ttulmi ziangkim a tulzatin a tulnak hmunah sersiamtu Pathian in in pek asi. Leitlun kiltinah ttuanvo phunphun le dinhmun phunphunah kan thlen kan din cio vekin harsatnak phunphun lakah ramsung hlum nulepa ulenau laicin senpi te pawl hmalak nakah thinlung takin thlacamnak thawn kan miphun Pathian hnenah thlaza camin ding tlang uhsi. Kan miphun thuanthu a tuahsiattu hnakin kan miphun a tungding tu kan sungah Thlarau in hna a ttuantu kan Cung Pathian cu a cawk sawn asi.","num_words":4483,"character_repetition_ratio":0.067,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.191,"stopwords_ratio":0.226,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"CDF – Hakha in Chuncung khua ngaidam dilnak le ralrin peknak nei - Falam Online Media\\nCDF – Hakha in Chuncung khua ngaidam dilnak le ralrin peknak nei\\nMay 18, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nMay 16 ih Chuncung khua kiang doawknak thuthawn pehpar in CDF – Hakha in Chuncung khaumi hnen ah ngaidam dilnak a nei ih ralrin peknak khal a nei cih.\\n“SAC ralhraang le CDF Hakha cu Chinram Falam le Hakha karlak, Chuncung Khua kiangah May 16, zaanlam nazi 5:30 in 8 tiang doawknak kan nei. Ralrinnak hrangah Chuncung khuanu\/pa, Mino hnen ah simtheinak nei hmasaloin kan um cu in theithiam hram dingin zangfah kan lo dil.”\\n“Ralhraang a simi ralkap cu mizapin kan do lai ah pumpak zawnruahnak le miatnak lawng ruatin CDF Hakha cangvaihnak ralkap hnen ih simtheitu Chuncung khuami nan um pang cun nazetin daantatnak kan nei ding tiah theihternak kan nei duh” ti`n CDF Hakha in ca an suah.\\nMay 16 ih Chuncung khua kiang nazi 2 luan doawknak ah SAC ralkap lam mithi 6 le hriam tuar 10 an um tiah CDF in ca an suah ih mipi humtu CDF Hakha lam ah pacangno Salai Van Biak Ling nunnak a liam ve ti`n CDF in a phuang.\\n← Thuthan : Himi FB cahmai hi report tengteng ding\\nFalam peng huap thuthan : Theihternak →\\nMindat inṭanpi ṭul, kan thutiam nan hngilh maw si – CDF Mindat\\nMay 13, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nFalam Volunteers pawl an caurau, Thazaangthar an ṭul","num_words":219,"character_repetition_ratio":0.094,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.201,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.988,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin’s Got Talent Ah Singapore Ih Chin Lengdawh Pawl Tel Ve Ding - Chinland Today Media\\nChin’s Got Talent Ah Singapore Ih Chin Lengdawh Pawl Tel Ve Ding\\nJanuary 10, 2017 11:28 am·0 comments\\nA vei khatnak Chin santhuanthu ih Chin mipi hrangih thiamhlei zuamawknak ah Myanmar ram pum ih Chin mi lawng siloin Singapore ih hnatuan Chin mi leng dawh pawl khal in zuam an tum ve tiin thu kan dong.\\n‘Mi inn ih hnatuan bawmtu an si ko nan, Chin mino te kutthiam nei mi mak zetzet an um. Tu ih a zuamtu ding hi Nunau an si. Mi dang tete khal rak tel cio uh. Chin mino pawl in kan thilthiamnak pawl hi kan ram Myanmar ram sung men lawng siloin, Leitlun ram pumhuap tiang kan pholang ngam ding a si’ tiin Chin’s Got Talent tawlreltu lakih hotu pakhat Mai Jemie Eng cun a sim.\\nChin’s Got Talent zuamawknak hi February 17-19 tiang Falam khawpi ah zuamawknak tuah a si ding. Zuamawknak ah bulpak le bur in tel a theih dingih, kut zung thiamhlei mi pawl lak ihsin hlasak, laam, lemcang, capoh tuah, thazaang cak hmuhnak pawl le a dang cuangmuar zet ih thiam mi pawl zuamawknak a si ding.\\nA zuamaw duhtu cun January thlacem hlanah tuanvo neitu pawl hnenah “Teltumnak Ca (Application Form)” pek ding a si. Lawmman cu Pakhatnak: 2,000,000 MMK Pahnihnak: MMK1,500,000 Pathumnak MMK 1,000,000 Palinak : MMK 500,000 le mipi pawl ih duh co bik hrang MMK 300,000 pawl a si ding.\\nPehtlaihnak nei duh hrang:\\nFalam: Ni Siang Par – 094-5391-0593,\\nNhgepi – 094-5751-3976,\\nKalay & Tahan:\\nThawng Thawng – 092-5857-7890\\nCung Aung – 094-2008-0186,\\nJohn – 092-6369-1310","num_words":247,"character_repetition_ratio":0.068,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.286,"stopwords_ratio":0.259,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Tuluk milian Jack Ma in Action Movie star 8 a neh | VCTH\\nHome » Cahram » Tuluk milian Jack Ma in Action Movie star 8 a neh\\nLeitlun milianbik pawl lakih tel ban Alibaba neitu Jack Ma cu Kung Fu zuknung ah lemcang, minta, a tuan ih cui zuknung ah leitlun Kung Fu (martial arts) lemcang hminthang minung 8 a neh.\\nCui zuknung ahcun Jack Ma cun Kung Fu, Action minta hminthang, Jet Li, Donnie Yen, Tony Ja, Wu Jing pawl tel in Asia mi Action movie star 8 a neh. Hi zuknung hmin cu “Gong Shou Dao” (The Art of Attack and Defence) ti a si.\\nJack Ma, kum 53, cu sumpai $47.5 billions a nei ih leitlun ih milianbik 14nk a si. US president Donald Trump hi a lian zet tiih theih mi a si. Asinan Jack Ma cu Trum hnak in a let 12 in a lian sawn, Trump ih neih zat cu $4 billion lawng a si.","num_words":147,"character_repetition_ratio":0.088,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.261,"stopwords_ratio":0.252,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.969,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Mipi hrang ih ral rin nak Tahan veng sungah military council ralkap leh police-pawl cu ralthuam thawn in tinah lut suakin in neitute cu electric bill pe teng teng dingin an sim. – My News\\nMipi hrang ih ral rin nak Tahan veng sungah military council ralkap leh police-pawl cu ralthuam thawn in tinah lut suakin in neitute cu electric bill pe teng teng dingin an sim.\\nadmin May 25, 2022 Leave a Comment on Mipi hrang ih ral rin nak Tahan veng sungah military council ralkap leh police-pawl cu ralthuam thawn in tinah lut suakin in neitute cu electric bill pe teng teng dingin an sim.\\nSagaing region, Kalaymyo-ah tualsung mipawl electric bill pe teng teng dingin military council ralkap leh police-pawl cu in tinah lut suakin in neitute an sim ih, Hun tiam sungih an pek loh a si ah cun tihtawpsak an si ding thu simin an hro cih tiah theih a si.\\nChin laimi umtamnak bik Kalaymyo tlang lam Tahan vengah ni 3 hrawng liam zo mi ih sin military council pawl cu RPG telin, ralthuam phun phun kengin veng sung mite inah lut suakin electric bill pe dingin khawsung mi pawlin an sim.\\nTahan veng sung mi pakhat cun, “Tahan vengih an ra nak hi tum thum hrawng a si zo ih, ralthuam phun phun an keng kim nasa ih, RPG ti pawl an rawn pu ih, Meter box umnak inah an lut vivo ih, inneitute cu electric department office-ah bill pe dingin an sim a ti. In thenkhat cu bill an pe lo a si ah cun current tihtawpsak an si ding tiah an hro tiin a sim.\\nMilitary council pawlin cuvekih ralthuam ci kimg keng phahin civil mite umnak in ih lut suak cu veng sung mipi pawl an thin a phang nasa a si. Tahan tualsung mi nu pakhat cun, “Kan in ih an ra luh tum ah khan bill cahnah 6 in pe ih, hun tiam sung ih electric department office-ah bill na rawn pe lo a si ah cun kan lo tihtawpsak ding tiin in sim ih, ziangtin ti ding saw ti khal ka thei lo, in tihtawpsak tak tak ding tih ka phang fawn si, ” tiin a sim.\\nKalaymyo-ih electric (eng) regular takih a um lohnak chu a thla tel a si zo ih, tlai lam nazi 3 hrawngah current a um theu ih, zan lamah khal nazi 3 bak a um dah lo tiah a sim.\\nKalaymyo-ah current um dan cu ni khatah nazi 24 aumih nazi 7 hrawng lawng a vang kan hmu thei thu Tahan veng sung miten an sim a si.\\nDaw Khin Kyi Foundation endiknaa dik lo taka thubuai siamsaktu Bureau of Investigation director Soe Now Oo →\\n← Chin Ramkulh Mindat Ah Tleirawl Pakhat Cu Fak Tuk In An ThahLeng Ah A Ruak Hi Ek Khur Ah An Thlak Diam","num_words":458,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.145,"special_characters_ratio":0.221,"stopwords_ratio":0.275,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Burma Ram Feh Dan Ding Part 33 - Chinland Today Media\\nBurma Ram Feh Dan Ding Part 33\\nArab Spring leh Burma\\nKan theih cio vek in kan dung zarh ah President Thein Sein le Pi Suu Kyi cu Naypidaw ah nazi 2 sung an kawm aw aw.Hi hi kum 1 sungi vawi 3 an kawm awk nak kha a si.Nikum August thla ni 19 i rinlopi i an pa hnih an kawm awk i sin Burma ram politic cu a thleng aw thluh a si mai.Himi ziang ruang ah a si ti tui tum ah zoh thlang seh la.\\nTunisia ram khi Africa si si ,Muslim ram an si.President Ben Ali in kum 24 lai a rak uk nak ram a si.Economic ah Burma hnak cun an tha tuk.An that tuk ruang ah university graduate an tam tuk i,cumi ah economic thanso nak in a dawi ban lo.Graduate sisi hna hmu lo an tam tuk.Hihi pakhat ah cun corruption tam tuk ruang khal ah a si.President pa i nupi hi a corrupt tuk ti a si i,an mah le an sungkhat lawng an lian aw tir.\\nHi tik lai ah degree ngah tlangval pakhat pa cu hna a hmuh lo ruang ah thlai hnah thlai rah leng te thawn zuar in pum a cawm aw i, vawi khat cu cupa cu na um lo nak ding ah na um tiin police nu in a beng.Hipa thinna tuk cun a ur aw aw.i a ur awk i sin mipi thin heng cun khaw tin ah sandah an piah.Ni 10 hnu hrawng ah hi pa hi a thin.Hihi December 20010 le January 1911 ah a si.Hipa hi a thi i mipi thin heng sinsin cun thawng tam zet zet in khawpi tin ah sandah an piah vivo.\\nKhui tawk in ha ka theih ti ka thei nawn lovi Tunisia i mipi sandahpiah hi Burma ram hotu pa Gen.Than Shwe cun thin phu hlup hlo in a rak thlir ring ring ti a si.President Ben Ali cu Saudi Arabia ah a tlan a tul ta,Hi hnu ah Egypt mipi pawl in an President Hosni Mubarak cu duh lovin sandah an piah ciam co i,February 2001 ah Mubarak khal cu an bang ta. Hi hi Gen.Than Shwe le a ho pawl cun kan theih hnak in an thei.\\nArab spring hlan ah cun ka run ngan zo vi,ralbawi pawl cun Pi Sui Kyi hi ziang tik hman i Burma politic i tel lo ding in thang an kam.Kan kam ngah ria e an ti ding.Suu Kyi kha hrilawk ah a tel thei lovi,cuti tho tho vin 2015 i hrilawk khal ah tel thei lo ding in an tuah cia .Cumi cu kan thei thluh ko.2015 ah Suu Kyi hi kum 70 a kim ding,Hril awk leh 2020 ah cun kum 75 a kim ding.Cumi a si ah cun Pu Victor Biak Lian i ka hnen I a sim mi a dik sin sin ding.Burtma ralkap le mipi in democracy an ngah ngai ngai tik ah cun Suu Kyi cu kum 75 lai si in a tha hnem nawn lo ding a ti.\\nCutin an tum cing in tu ah cun Suu Kyi cu President in vawi 3 a tong zo i,cumi lawng si lovin parliament in a poimawh bik committee pakhat ah chairman ah an ret t ria.\\nZiang ruang ah ti le ziang ti vek in August 2011 ah President Thein Sein le Pi Suu Kyi hi an be aw aw ti cu suak leh ah kan ngan ding.","num_words":560,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.293,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.873,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Ruang Umlo In A Nulepa le A Tlawngkaipi Pawlin Ruak Suunnak An Nei - The Chin Times\\nThe Chin Times > Thuthang > Chin News > A Ruang Umlo In A Nulepa le A Tlawngkaipi Pawlin Ruak Suunnak An Nei\\nMizo nunphung daan vekin Ni 7 sung an hawl hnu khalah a ruak hi hmuh a sic uang lo ih A Nulepa, a Tlawngkaipi rualpi pawl cun a ruak tello in ruak suunnak an neihmi a si.\\nOctober 16 (mizansun) ah khan Tili ih fen hlo mi Mizoram Serchhip tleirawl fala cu a ruak tello in a Nulepa le a rualpi pawl cun ui duahdo zet cingin ruakvui thlahliamnak an nei. A nulepa hrang ahcun ziangtlukin so an tuar a nat ding. An fanu duat zetmi cangsualnak ruangih thi cu a ruak khal hmu lo le, tuamhlawm thei loin ruakvui sun nak an nei.\\nThil thlendan cu hitin a si; October 8 sun ih thil thlengmi a si. Mizoram New Serchhip IOC Gosen Veng ih um nunau Fala tleirawl Lalngaihdami (Angaihi), kum 14 mi cu a rualpi minung 5 pawl thawn Tuikum tiva leuh (bual) dingin an feh. Vansiat thlak zetin Tipi ah an tla ih a rualpi dang pawl cu anmahte an hai suak aw thei ih tipi lengah an suak thluh thei. Asinan Lalngaihdami cu tipi sung ihsin suak thei nawn loin a pil hlo ih a thuhla theih ding um nawnlo in a hlo reprep.\\nMizoram Serchhip tleirawl fala Lalngaihdami ih ruak cu a cangsual Ni ihsin hawl rero a si nan an hmu thei lo. Mizo nunphung daan vekin Ni 7 sung an hawl hnu khalah a ruak hi hmuh a sic uang lo ih A Nulepa, a Tlawngkaipi rualpi pawl cun a ruak tello in ruak suunnak an neihmi a si.\\nRuakvui suunnak an neihnak ah a tlawngkaipi tlawngta nauhak pawl le an zirhtu pawl cun Zuun Ngaih Par thawn an rual duh Angaihi ruak cu an thlah liam ta.\\nPrevious Article NLD Ih Kan Laimi MP Pawl hin Chin Miphun Damnak An Aupi Ngam Maw?\\nNext Article Breaking News: Falam ah Covid19 Minaa 3 Karh","num_words":333,"character_repetition_ratio":0.069,"word_repetition_ratio":0.179,"special_characters_ratio":0.22,"stopwords_ratio":0.321,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Thlanmual Thar Rem Ṭul Khawpin Falam Dinhmun Ṭumsuk Lam A Pan | Falam Online Media\\nThlanmual Thar Rem Ṭul Khawpin Falam Dinhmun Ṭumsuk Lam A Pan\\nJuly 2, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nAtufang Falam covid boruak cu deem lam pan thei loin thlahrek sungah nitin deuh thaw in mithi an um.\\nCovid – 19 ruangih mithi an tam vivo ruangah Cinmual thlaan hlun ah hmunhma a um nawn lo ruangah Lailun fehnak ziin thlangah thlanmual thar tuah a si na`n lamziin ṭhat lo ruangih hmang thei hrih lomi cu July 2 ah veng ṭuanvo neitu pawl in an rem a si.\\nCOVID-19 ruangih mithi tam vivo ruangah ruak vuinak pawl bahlah lo dingin țuanvo neitu pawl in an zuam rero ih CRCDF khal in Cinmual thlanmual fehnak lamzin rem dingah sumpai an bawm ve. Cuih sumpai pawl cu ram sung\/leeng hmun tinkim ihsin Falam COVID nat dokhamnak hrangah mipi ih thawhkhawmmi a si.\\nCinmual thlanmual thar cu acres 7 lenglo kaumi a siih thlaan tuah cia 14 khal a um ruangah thihhloh tongtu pawl cun olsam te’n hmang cih thei dingah timlammi a si.\\nJuly 2 : Falam ah Covid 19 Mithi Vuiliam\\nCanbari tlawng saya Hung Hleih (kum 46) in July 2 zinglam nazi 4 hrawngah in cem san tiah theih a si.\\nAmah hi Kanaan Baptist Church ih kawhhran upa (deacon) ṭuan rero lai a siih Falam siizungpi ah in cem san hnu, zinglam nazi 8 hrawngah volunteer pawl le KBC kawhhran țuanvo nei pawl in Canbari thlanmual an vuiliam a si.\\nTuini, July 2 ah Falam Siizungpi OPD ih COVID-19 Nat check mi 38 sungah mi 17 in Nat an nei ih May 20, 2021 ihsin July 2, 2021 tiang mipum 827 an check ih mipum 290 an positive mi lakin mithi 16 an um zo a si.\\nCOVID-19 ruangih Falam peng sungah a thimi pawl cu:\\nJune 2 ah Pi Zing Rem Thluai (Kum 53), June 12 ah Rev. Piang Bik (Ramthlo- Kum 51) le Pi Khawfeli (Rihkhawdar- Kum 81), June 13 ah Pu Sui Ceu (Kum 67) le Pu Lalthanpuia (Rihkhawdar- kum 38), June 16 ah Mai Lal Muan Kim (Kum 27), June 18 ah Pi Za Nawn Kai (Kum 79), June 19 ah Pastor Thang Hre Mang (kum 33), June 21 ah Pi Lun Khaw Niang (kum 76), June 22 ah Salai Lal Than Eng (kum 25), June 24 ah Pu Cung Lian (kum 66), June 25 ah Pu John Ral Za Lian Kulh (kum 60), June 26 ah U Win Naing (Rihkhawdar- kum 72), June 27 ah Pu Hrang Thawm Vel (kum 62), June 28 ah Pu Leeng Tin Hre (kum 66), June 29 ah Daw Win Mya Kyi (kum 51), June 30 ah Pi Ni Siang Men (kum 39), July 1 ah Pi San Del (kum 63) le Pu Lal Duh Cung (kum 44), July 2 ah Pu Hung Hleih (kum 46) pawl an siih Falam khuasung ihsin mi 16, Laikhua lam ihsin mi 4 an thi zo ih zatekom mithi 20 an um thlang tiah theih a si. (CH dailynews)\\n← Falam cu Fangfai phur ding men khalah siannak caken lak a ṭul thlang\\nPumcawmnak hrangah CDM tuahtu Sayama ṭhenkhat Thiamtah zir →\\nChin ramkulh Fimzirzung ih Saya\/Sayamah lamlam in Covid dokhamsii an dawt sak\\nAugust 13, 2021 August 13, 2021 Ni Hnem Sung 0\\nDecember hlan ah Falam Senpi Inn Thar Sak Ṭheh Suak Tum\\nLailun Tileuhnak Hmun On Puai Thlacamnak Nei\\nAugust 15, 2020 August 16, 2020 admin 0","num_words":488,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.283,"stopwords_ratio":0.205,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Thuruat Thukmi Khristian - Chinland Today Media\\nSeptember 17, 2009 12:09 pm·0 comments\\n2 Korin 10:1-11\\nPathian kan theihnak dingah puarthaunak thawn an dawlmi khamtu hmuahhmuah kan bal ttheh; minung ih ruahnak cu sal bangin kan kai ih Khrih thungaitu ah kan canter. – 2 Kor.10:5\\n– Thufim 27-29\\n– 2Korin 10\\nAmerican ram dintu pa le pawl lakah le hmaisalam ih president ttuantu pawl lakah pakhat a si ve mi John Adams ih thu David McCulllough ih a nganmi sungah, “A pumpezet mi Khristian khal a si ih zalenzet ih thuruattu khal a si. Cule hih thil pahnih hi kalh aw in a hmu lo,” a ti. Himi in ka thin i khoihzet, ziangahtile mangbangza hminsinnak thu a si. Khristian pawl cu thu theih ban lonak ihsin a luat hrih lomi le mih thu zum ol pawl an si tiih ruah mi an silai ah “thuruat thukmi Khristian” timi thawn cu a kalh awk ruangah a si.\\nThutak thawn a hlat awmi zianghman a um lo. Paul in, “Cuti cun minung ih ruah ban lomi Pathian ih daihnak in nan thinlung le nan ruahnak cu Khrih Jesuh thawn nan pehzom awknak thawngin himte in a ret ding,” a ti (Filipi 4;7). Fiangzet ih thuruahnak, theihthiamnak le fimnak thawn pehpar in, “Pathian kan theihnak dingah puarthaunak thawn an dawlmi khamtu hmuahhmuah kan bal ttheh; minung ih ruahnak cu sal bangin kan kai ih Khrih thungaitu ah kan canter,” a ti (2 Kor.10:5).\\nThu el awknak pakhat fimkhurzet ih cekfel, Pathian Thu fiangzet ih theih le pom, kan khuaruahnak kha Jesuh Khrih ih lungput thawn mil awkter timi pawl hi Jesuh kan phuanlangnak dingah leitlun kan nunlai ah a man a khungzetmi thiamnak pawl an si. Khristian zate in thuruat thuk khristian kan si ding a thupi. Nang teh na si ve maw?\\nPathian Ttongkam ih thuthuk na kaih ngah ahcun,\\nCumi sungin thuruah daan na zir ngah ahcun;\\nKhristian zumnak cu na kilhim thei ding,\\nA fiangmi le a dikmi fimnak ttongkam pawl thawn.\\nThleidan theinak nei thuruat thuktu si aw,\\nthuruat cuca lo zumtu va si hlah.","num_words":326,"character_repetition_ratio":0.056,"word_repetition_ratio":0.107,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.31,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"2008 FCCI Youth leadership Training package - Hre Mang\\n2008 FCCI Youth leadership Training package\\nKHRISTIAN PAWLKOM KAIHHRUAI AWKNAK\\nA SUNG THU PAWL\\ni) Pathian thawn peh zawm awknak,\\nii) mimal nun,\\niii) Midang thawn pehtlaih awknak,\\niv) Hruaitu thuken\\ni) Nuntu mizia,\\ni) Zir rero, tthang rero mi pawlkom,\\nii) Santhar hruaitu le pawlkom,\\niii) FCCI kawhhran dindan ruangzing.\\ni) Evangelical Khristian timi ziang asi?\\nIi) FCCI zumnak thuhram,\\niii) Zumnak thurin fimkhur ttul mi\\ni) Tthan na duh asile,\\nii) Na do tul mi raal,\\niii) Thlarau Tthansohnak\\nSawiselnak: By Tom Pryor,\\ni) Sawiselnak phunphun,\\nii) Sawiselnak ttobul,\\niii) Sawiselnak ziangtin kan hmaiton ding?\\nTumtah ruangzing dan\\ni) Meeting 101,\\nii) Meeting thukam pahra\\nI. KAWHHRAN HRUAITU\\n2. Mahlemah hnawl aw aw(Self denial): Hruaitu cu amah milai duhnak hnakin Pathian duhnak le tumtah kha thupi sawnah a ret ringring, Pathian le amah karlakah zianghman in hmun a nei lo ih amai nunnak liam tiang khalin Pathian duhnak tuansuak dingin a pe aw aw. (Lk. 9:23-25)\\n3. Pathian Thlarau Thianghlim thununnak: (Rom 8:9) Hruaitu cu tisa thinlung ih thunun mi si loin Khrih ih Thlarau Thianghlim ih thunun mi asi a tul. Dung 6:3, Thlarau le fimnak in a khat mi asi ding.\\n4. Thutak thuken theihnak: Rom. 8: 5-8, Thlarau Thianghlim thunun, le kaihhruai nak hnuai ah a tuhlut aw tu asi dingih milai ruahnak le Pathian thutak thleidang thiamtu asi ding.\\n5. Thutak thuken nuncilh nak: Thutakin a nun an hmuh tikah Pathian an cawimawi ding.\\n6. Sunmang: Hruaitu cun mi senpi hmuh le theih ban lomi, Pathian in a milesa pawl hrangah a tumtah mi, tumtah-sunmang, zumnak mit in hmuhcianak a nei ih khuitawk lamzin ah afeh, khuitawk ah a tawp ding ti a thei fiangih cui lamzin ahcun dungsip loin a feh theu. CUticun ziangvek man pek a ttul khal asile hruaitu cun cui sunmang a hlawhtlin theinak ding hrangah cat bang loin a feh ttheu.\\n7. Mah le mah theih awknak: Hruaitu cun amai cahnak le cah lo nak a thei aw aw ih ziangkim thei ttheh tu asi lo ti khal a thei aw aw. A theih mi sung ihsin a sim ih a tuah, cule a theih lo mi ah a thei tu hnen ihsin zir a hreh dah lo ih a zir ringring sawn.\\n8. Mah le mah thunun awknak: Hruaitu cun midang a thunun hlanah amah le amah a thunun aw hmaisa. Thlarau rah, Gal. 5:23; ziang sal hmanah tang lo ding, 1 Corinthians 6:12; tisa cu khenbet in umzo, Galatians. 5:24. Pathian in “thunun ding” in pek mi “mah le mah” hi asi.\\n9. Mah le mah rinsan awknak: Hruaitu cun a tuah mi parah hnget khoh zet zumnak a nei ih ziangkim a tuah mi ah mah le mah rinsan awknak thawn a tuah theu. (Pathian in ifial mi cu keimah cahnak si loin Pathian Thlarau in keimah hmangin a tuah duh mi a tuah sawn asi ti fiang zetin zumnak mit in a hmuh tikah milai cahnak parah si loin a cakter tu le thiltha a tuah ter tu Pathian ruangah rinsan awknak thawn thil a tuah theu).\\n10. Thinlung tthenhnih aw theinak: Hruaitu cun fianhrial zetin Pathian Thlarau thu a rawn hmaisa ih a sung muril ihsin a suakmi ruahnak thiang le fim thawn khua a ruatih ziangkim a tuah theu tikah a tuah mi le thuthluknak parah thu tthenhnih aw zetin a tuah theu. Galatians 1:10, 2 Corinthians 4:16, 2 Corinthians 4:8. Mah le mah hman rin aw hnai lo hruaitu ah zohman in thlun an duh lo.\\n11. Mi law: Mize pawl hruaitu an si thei dah lo. Tikcu cantha zoh in taima zet in hnatuan tu, Eph. 5:16), hmailam can thleng lai ding zoh in hnatuan tu John 9:4, a tikcu te ziangkim ttuanman an ngah lai ding ti thei tu Gal. 6:9, Pathian hmin hnatuan mi zianghman a lak asi lo ding ti thei tu, 1 Cor. 15:58, Pathian huham cahnak le zangfahnak in an sung in hna a ttuan ti thei tu, 1 Cor. 15:10, thazang neih hmuahhmuah in hnatuantu an si sawn, Col. 1:29. Matthew 11:27, 28 and Philippians 4:7, 8 and Isaiah 64:4.\\n12. Rin-umnak, raltthatnak, rin tlakmi sinak: Hruaitu cun a nuntuzia le lungput cu a tuah nakin a langter tikah a mah a thei fiangtu pawlin anmai siatnak tuah tu asi lo ti an theih fiang tikah rinsannak le tlaihsannak lungthin a neihter. Cuticun amah khalin midang tthatnak hrangah ziangkim a tuah mi asi ti a theih fiang awk tikah raltha zet in ke a kar ngam theu.\\n13. Tumtah mi ah pek awknak: Hruaitu cun a tumtah mi, tuanvo a neih mi tuah suak dingin ziangvek man pek a tul khal asile a pek theu, amai lungawinak le nun nuam\/nun-awlsam tanta khalin midang hrang tthatnak le thiltha a tumtahmi tuah dingin a pek awk sawn theu. Milai phurnak le nuam ti zawng, kiangkap milai in ziang an sim ti mi parah a hngat aw lo ih a tumtah mi le ttuanvo tuah suak dingin milai tisa duhlo zawng dinhmun khalah rinum zetin a ttuan suak sawn theu asi\\n14. Phurnak le lungawinak: Hruaitu cu ziangvek can khirhkhan le milai ruahnak in a cang thei nawn lo ding dinhmun khalah a tumtah mi le a tuanvo mawhphurnak a liangparah a tthum aw mi cu phur le hlawptlo zetin lungawi siamso ten (hnihsuak sai phahin) a ttuan theu.\\n15. Cawlh hahdam thiamnak: Hruaitu cun ziangvek le ziangtluk buainak kar lak khalah cawlh hahdam a thiam ih hmailam saupi a tumtah mi tuahsuak ding tiang ruatin a thazang le tikcu hmanrua pawl hman a thiam theu. Ziangtluk in a ttuan in a tha a bang hmanah midang hnakin ttuan hleice le thiltha tampi tuah cuang vekin a porh aw dah lo ih a ttuannak a hlawkpi tu pawl hmai ah mithmai zoh ngam lo dingin a lang dah fawn lo.\\n16. Ttihnung lakah hmai tuang ngam tu: Hruaitu cun tthatnak tuahsuak dingin amai lungawi zawng le duhnak pawl tlansan in siseh a ttul asi ahcun amai nunnak tiang hman liam ding tiangin thiltha tuahsuak nak ding hrangah a pe aw sawn theu. Thil tuah sual pang mile dunglam thu ah a hngat aw lo ih ziangkim hmuhton mi ihsin zir in hmailam thiltha sawnah a thinlung a hngat aw ringring.\\n17. Mawhphurhnak la tu: Midang mawhsiat tu le fial mi lawng tuah tu si loin a famkim lo mi le a tlasam mi a hmuh tikah tttuan vo a la in tthatnak hrangah a ti thei tawk suah in a pum a pe aw sawn theu.\\n18. Khawruah thiam nak, lamzinthar hawl thiamnak: Hruaitu cu a tumtah mi tuahsuak dingin lamzin pakhat lawngah a hngat aw lo ih Pathian in lamzin a onsak mi sawnah hngat aw aw in Pathian pek mi fimnak, khawruah thiamnak le hmanrua tha pawl cu hmangin lamzin a hawl thiam theu.\\n19. Tuah mi parah thazang le thinlung ruahnak zapi ten phur zetin tuah theinak: Hruaitu cun a tuah mi parah thinlung taksa le ruahnak thawn phur zetin a ttuan ih thinlung hrekhat thawn siseh tthuktthun le phunzai phah in zianghman a tuah dah lo.\\n20. Ziangkim hi a hmun lo vekin thleng awknak hrang sangka a ong sawn theu: Hruaitu cun ziangkim hi a hmun ringring lo ti a thei ih thiltha suahpi tu ding, a rianmi mipi hlawknak hrang thleng tul mi thleng dingin a timtuah cia ringring. Cuihleiah, amah in a thlenpi nak hmun hnak ih hla le tha thleng thei dingin a kaihhruai mi pawl duhsaknak a nei sawn.\\n21. Thinsaunak le pek awknak: Hruaitu cu tikcu le can a zoh thiam ih rei lo te hlawknak, hminthannak, nuamnak hrangah siseh rei lo te harsatnak le sunnak ruangah siseh a tumtah mi lamzin dal dingin zianghman a tuah dah lo.\\n22. Tthatnak hrangah a hlei in kekar zuam tu: Hruaitu cun ttuanvo, sumpai le upat hmintthatnak ngah duh ruangah si loin thilttha tuah thei ding dinhmunah a din tikah mi zohman theihpi lo khalin thiltha a tuah theu. Amah hnakin thasawn le felsawn in tuah thei tu an um tikah tumtah mi thiltha a suah thei nak ding ruat in lamzin daltu ah a ttang dah lo.\\n23. Thleidan nei lo: Hruaitu cun a kaihhruai mi mipi lakah amah a duh deuhtu, hua deuh tu, amah in a duh deuh mi, duh lo deuh mi khal an um thei, cumi lakah rualran ten a pehtlaih thiam ih thleidan nei loin mi senpi hrang tthatnak hrangah a pe aw sawn.\\n24. A thazawng ih hmuhthiamnak: Hruaitu cun Pathian rawn hmaisa in ziangkim a tuah ih Pathian in a pek mi fimnak le khawruah thiamnak hmangin ziangkim a tuah tikah ruah lo pi le milai duh lo zawng in thil a cang mi par hmanah Pathian in tthatnak hrangah a hersak thei asi ti a thei cia ringringih ziangkim a tthatnak zawngin a hmu thiam. Midang pawl cu amai hlawknak le hmakhua hrang ruatin a zoh lo ih Pathian in ziangtin a hmu timi sawn kha thupi sawn ah a ret ringring.\\n25. Midang tuah mi parah hngat aw lomi hma la tu sinak: Hruaitu cun thil a cang mi parah midang mawhsiat, lole, mai hrang tthatnak ding a hawl lo ih amai liangparah Pathian in ziangvek ttuanvo a pek ih ziangvek canah ziangvek mawhphurnak a nei timi sawn a zoh ringring tikah a mawhphurnak parah a taw a tlai dah lo ih midang mawhsiatnak in a tikcu a cem ter in a canttha a liamter dah fawn lo. Midang in an tuah ruangah, tha an ti ruangah si loin amai sung muril ah mawhphurnak nei in a theih awk vekin tuah ding mi sawn cu ralttha zetih a fehpi sawn theu. A lungawinak le tuahnak cu midang tuah mi parah a hngat aw dah lo.\\n26. Midang tthatnak hrangah pek awk duhnak: Hruaitu cun ziangkim a tuah nak cu amai hrang hlawknak si loin a tuah mi le tuan mi thawn a pehpar mi midang hrang hlawknak, tthatnak ruatin ziangkim a tuah tikah a ngah mi parah a phunzai dah lo ih a peksuak mi parah a lung a awi sawn.\\n27. Hmintthatnak: Hruaitu cun a tuah mi le ttuanmi ruangah zo in hminthatnak an ngah ih zo in cawisan an hlawh timi hnakin a tumtah mi ttuansuak ding kha thupi sawn ah a ruat ringring. A tuah mi ruangah mi zo hnen hman in cawimawinak le hmintthatnak a phut dah lo.\\n28. Mah vek midang pawl thawn pawlkom le pehtlaih awknak : Hruaitu cun amah vek thiltha tuah duhtu pawl thawn kutkai in ke an kar tlang theu ih amah lawngin ziangkim a tuah ttheh thei lo asi ti a thei aw aw.\\n29. Zohtthimthlak nun: Hruaitu cun midang thunnunnak le kaa in simnak in sisawn loin amai nunah a tumtah mi le nun-thuken lam hawi zawng nuntu ziaza le tuahnak in hmai a hruai sawn theu.\\n30. Bang awk lo nak upat thiam: Hruaitu cun milai mizia, duhdan, hmuhdan, le pianken bang aw lo mi pawl upat hna a thiam ih ziangkim in hmun le can an nei a si ti thei in rualrem ten mi zapi ttangkainak ding lamzin a hawlsak sawn theu.\\n31. Mai hrang hlawknak le ngah nak hnakin midang rian dingin pek awknak: Hruaitu cu midang hnen ihsin ziangvek upatnak, cawimawinak, canpual tha ziangvek ka ngah timi hnakin a neihmi, theihmi, tuah thei mi hi zovek milai in ziangtivek canah an hlawkpi ding timi sawn kha a ruat ringring ih canttha hngakin thiltha tuah dingin a timtuah aw cia ringring.\\n32. Tuahnak in rinsannak: Midang upatnak le rinsannak cu midang hnen ihsin a phut dah lo ih a dil dah lo, a nun le tuahmi parah midang in an pek mi sawn asi ti thei in midang a vuivai dah lo.\\n33. Midang lungawinak siahsuah tahhratin mai hlawknak hawl dah lo: Hruaitu cun midang lungawinak le hlawknak siatsuah tahrat in amai hmakhua a sial dah lo.\\nII. HRUAITU TTUANVO\\nA. Kawhhran upa nuntu ziaza:\\n“Zo khal in Kawhhran hruaitu si:\\n(i) a duh ahcun hnaṭuan ṭha duhtu a si,” timi hi thudik a si. 2Kawhhran hruaitu cu\\n(ii) soiselnak nei lomi a si ding.\\n(iii) Nupi pakhat lawng a neitu, * 3:2 Nupi pakhat lawng a neitu: timi hi Nupi voikhat lawng a ṭhitu ti khal a si thei.\\n(iv) rit theinak thil ih a suup aw theimi,\\n(v) a uk aw theimi,\\n(vi) felfai zoh rem in a nungmi,\\n(vii) mikhual a zohthiamtu le\\n(vii) mi zirh a thiamtu a si ding.\\n3(viii) Zurit hmangmi a si lo ding ih,\\n(ix) thinsuup aw thei lo, midang thawn a to aw ṭheumi khal a si lo ding. Sikhalsehla\\n(x) mi lungnem le daihnak a duhtu a si ding.\\n(xi) Tangka duh tukmi a si lo ding.\\n4(xii) A innsaang ṭhatein a ho theitu a si ding ih\\n(XIV) a faate pawl cu mi thu a ngaimi le mi upat thiammi a si ding. 5Amah ih innsaang hman ṭhatein a kilkhawi thei lo ahcun ziangtinso Pathian ih Kawhhran a kilkhawi thei ding.\\n(XV) 6Zumnak lamah lungthleng pekte a si lo ding; culo ahcun a zum aw sual pang ding ih Satan cu hnon a rak ton vekin anih khal hnon a tong ve pang ding.\\n7(xvi) Pathian awi lo miseenpi pawlih an upatmi a si ding; cubangtuk a si lo ahcun mi ih relsiat a tong ding ih Satan ih thang ah a awk aw ding.\\n6Kawhhran upa cu:\\n(i) mawhthluknak nei lomi siseh;\\n(ii) nupi pakhat lawng a nei mi siseh, * 1:6 Nupi pakhat lawng a nei mi siseh timi hi Nupi voikhat lawng a ṭhimi siseh ti tla a si thei.\\n(iii) a faale pawl cu zumtu si haisehla puarthaunak le thu ngailonak lamih thangsia lomi si haiseh. 7Kawhhran hruaitu cu Pathian hnaṭuan ah ṭuanvo neitu a si ruangah mawhthluknak um lomi a si pei.\\n(iv) Mi puarthau le\\n(v) mi thintawi,\\n(iv) zurit hmangmi,\\n(v) mi helhlong le\\n(vi) paisa duhham mi a si lo pei.\\n8 (vii) Mikhual le mileng zohthiamtu a si pei ih thilṭha a ngaina pei.\\n(viii) A uk-aw theitu a si pei;\\n(x) mithiang le\\n(xi) ziaza ṭhami a si pei ih\\n(xii) suup theinak neimi a si pei.\\n9 (xiii) Kan zumnak hram thawn a mil-awmi le rintlak a si mi kan\\n(xiv) Thuthang kha hnget zetin a pomtu a si pei. Cuticun\\n(xv) midang pawl kan zirh awkmi thudik thawn thazaang a pe thei ding ih cuih\\n(xvi) thudik a eltu pawlih palhnak khal a langter thei ding.\\nB. Upa pawl tuanvo:\\nIII. KKAWHHRAN PAWLKOM DINDAN\\nRikhawm um lo, Pathian Thlarau hnattuannak cu milai ruahnak in rikhawm lo\\nTeam: Zapi telkimnak\\nRualran mi canpual\\nThazang pe aw tawn\\nZir rero, thleng ttul mi thleng rero\\nRualran le rawntlang zetmi pehtlaihnak\\nMah le talen hman ttangkainak\\nZir reo tthang rero mi pawlkom Umtudan\\nrualran upat awknak, pehtlaih nak\\nBurkhat pumkhat sinak\\nPathian Thlarau Thianghlim lalnak:\\nZapi ten PT thuneihnak hnuai ah tuhlut aw aw mi\\nSunmang hlawm aw tawn mi (Shared vision)\\nZapi ten ttuantlangnak\\nPhurzetin ttuanvo lakcionak\\nA zalen mi thu sutnak, simnak, thuthan awknak, theihter awknak\\nA tikcu te ah thu hla theih awkternak\\nThudik thuhman hrelh lo ten\\nSungtel zapi ten a zalen mi pehtlaih thuthan awknak\\nPawlkom le Hruaitu: Tuihlan pawlkom ziaza vs. santhar pawlkom\\nA hlun pawlkom\\nA thar pawlkom\\nCanpual: Hotu pawl in kai ttheh\\nZapi ten Pt. laksawng pek mi le kawhnak vekin cangvaihnak hrang sangka ong aw\\nThusuhnak le fakselnak\\nThusutnak, fakselnak um lo dingin uk aw bet, sangka khar\\nFiang lo mi le thasawn ti ah ruahmi thusut dingin sangka kaupi ong cia ringring\\nDinhmun nei tu pawlin a kumkhua kaih tum\\nTumtah mi ah hmasawn vivo dingin a ttha sawn mi le zapi hmasawnnak hawl ringring\\nPawlkom le mipi sinak, hmuh tawn mi taktak thup bet\\nPawlkom le mipi sinak, dinhmun, hmuh tawn mi sinak vek ciah in hailang ringring ih hmasawnnak sunmang ttha hrang zapi ten tangrualin hmala tlang\\nThleng awknak, thil thar ttih\\nHmasawn dingin a thar le thleng ttulmi thleng ringring\\nPawlkom raltthat nak\\nA cang thei ti ah fiangcia mi par lawngah hma la ngam\\nAsi thei ti ah theih hrih lo mi khal ralttha zetin zumnak le sungmang mitmeng in kekar ngam\\nRei lo te tumtah mi parah hngat aw aw\\nHlapi le reipi hrang ruat in timtuah cia\\nFimnak le hmasawnnak\\nFimthiamnak le santhar hmasawn nak ngaihsak lo\\nSanthar fimnak le thiamnak in mipi le pawlkom hrang hlawknak a thlenpi thei dingmi ruatin canttha hawl ringring\\nTlinlonak le thiltisual pang mi\\nTlin lonak le thil ti sual mi pawl zep, thup, pawm duh lo\\nTlin lonak le thilti sual pang mi pawl thei aw aw, pom in zir ding zir in hmailamah ttha sinsin dingin zuam sinsin\\nMawhsiatnak le hmasawnnak\\nMawhsiat awknak le puhmawh ding hawl ringring\\nMawhsiat awknak si loin ziangtin hmasawn thei ding timi sawn ah hngat aw aw\\nPawlkom hngat awknak: thuneihnak\\nHotu pawl dinhmun le thuneihnak ah ttan khuar, sinak cuh aw aw\\nThuneihnak cu midang\/mipi hlawknak, pawlkom tumtah, le hmasawnnak ah hmang\\nHotu pawlin thuthluknak hmuahhmuah tuah theh ringring\\nMipi\/Mimal pakhat cio thuthluknak ah tel ve dingin, mimal thawn a pehpar mi ah mimal thuthluknak ah hngat aw sawn\\nTtuanvo neitu pzirnak\\nThiamcia le theihcia ah hngat awaw\\nCatbang loin zir vivo, hmasawnnak, rahsuah hngat aw aw: Hmasawn lo cu dungtawlh asi.\\nFalam Christian Church of Indianapolis, Kawhhran Dindan Ruangzing\\nSample Kawhhran Dindan\\nIV. KAWHHRAN RUALREMNAK\\nPawlpkom Rualrem Ten Feh Thei dingin Fimkhur Tulmi pawl:\\n1. Tumtah mi ah lungrualnak:\\nPawlkom ti buai theu tu, lungrual lonak a suahter theu tu pakhat cu pawlkom sungah milai diriamnak, mimal duhnak kha pawlkom tumtah hnakin thupi sawnah ret tikah asi. Mi zokhal, a bik takin kawhhran ah ttuanvo nei tu pawl, pawlkom parah kan lungawinak le lungawi lonak thuhram kan cek awk fel sal a ttul; pawlkom tumtah tuah suak asi tikah kan lung a awi maw, mimal diriamnak sawn kha thupi sawnah kan ret maw?\\nAsile, kawhhran in ziangvek pawl tumtah a nei?\\ni) Pathian thangthatnak;\\nii) Zumtu pawl thutak ah an nungih zumnak le duhdawtnak ah tthanglian dingin kaihhruai, zirh, lamzin hmuh, bawm awknak;\\niii) Rundamnak thuthangtha karhzai nak hrang rawngbawlnak.\\nKawhhran pawlkom parah mi tampi an lungawi lo ttheu nak cu a tlunlam thil pathum thawn pehpar lomi ah asi theu nan ti ve maw? Anmah mimal duhthusam a famkim lo tikah, kawhhran hruaitu pakhatkhat parah an lungawi lo tikah, an lungawinak an hloh theu si lo maw?\\nKawhhran sungtel pawlin thlarau le thutak in Pathian an bia ih Pathian an cawimawi asi ahcun lungawi ding kan si. Zumtu pawl thutak an nungih Zumnak le duhdawtnak ah an tthangso asi ahcun lungawi ding kan si. Kawhhran in rundamnak thuthangtha simsuak dingin hna a tuan asi ahcun lungawi ding kan si. Ziang kawhhran khalin a tlunih tumtah pathum a tuah nak ah za ah za a famkim ti a um thei dah lo ding. A famkim mi kawhhran na hawl asile na thih hnu vanram lawngah na hmu ding. Hellram feh ding na sile leitlunah a famkimmi kawhhran a um lo zia na thih hnu hmanah na thei dah lo ding. Curuangah kawhhran sungah a famkim lomi hmuh ter na si tikah nangmah kha a famkim lomi famkim ter dingah Pathian in ttuanvo a lo pek mi a um asi thei, culole, thinsaunak, zawi-awi theinak le ngaidamnak nun nei dingin na zir nak ding hmanrua tla asi thei.\\nTheihtha zetmi pakhat cu milai mimal diriamnak hawlin a phunzai rero tu pawl khi an thih hlan lo phunzai ding an thei ringring ding. Zumtu na sile na umnak kawhhran sungah kawhhran in a tumtahmi tuahsuak asinak parah na lungawi sawn aw. Zoin ziangtin ziang an tuah ih zoin hmintthatnak a ngah timi ah buai loin pawlkom tumtah famkim lo zet cingin tuahsuak asimi parah Pathian thangthat in lungawithu sim ding kan si sawn.\\n2. Thlarau laksawng pawl hmun dik, tikcu le can dikah hman ding\\nPawlkom sungah buainak tambik a suahter tu thu pakhat cu “zo in ziangtikah ziangvek a tuah ding?” timi asi.\\nTikcu\/can le hmun dikah laksawng hman thiam a thupi\\nZumtu zaten Pathian in ti thei zawng, Thlarau laksawng in pek theh. Cui thlarau laksawng pawl cu zumtu pawl hrang thathnemnak hrangah a si. Thusim thiamnak, hlasak thiamnak, peknak, mibawm theinak, tvp, cu pawl cu a hmundik le a tikcu te ah hman thiam a thupi. Cun, khatlamah, Pathian laksawng pekmi pawl cu milai porh awknak le uan awknak ah hman pang asile tthatnak hnakin siatnak a suahpi sawn theu. Kawhhran rawngbawltu lakah mah le mah thei aw loin, mai laksawng co mi thei aw loin mipi hmaiah lar\/lal duh, sinak duh, le lang duh menmen in cangvaih tikah a theitu, hmutu, le ngai tu pawl hrangah zumnak le duhdawtnak, thlarau ah tthangso ter tu si sawn loin dungtawlh ter tu ah an cang theu.\\nMidang thlarau laksawng comi lungawipi:\\nCun, milai in pom harsa kan ti theu mi cu kan kiangkap zumtu unau pawlih thlarau laksawng co mi lungawipi hi asi. Mi hoha thiamnak, zirh thiamnak, thusim thiamnak, fimnak, hlasak thiamnak anei tu pawl thlarau laksawng an co vekin lungawipi, cantha pek thiam, lamzin kian thiam ding hi mi zapi hlawknak hrangah le Thlarau Thianghlim hnattuannak hrangah thupi ngaingai asi fawn. Kawhhran sungah thlarau laksawng comi iksik awknak, a tikcu lo ah hmannak, milai porh awknak ah hman nak, pawl a um tikah Thlarau Thianghlim hnattuan a dal ih zumtu pawl dungtawlhnak a suah phah theu.\\nBible in a simmi cu “Nazareth khua ah an zum lo ruangah Bawi Zesu in thilmak tampi a tuah thei lo” ti asi. Na theihmi le laksawng comi cu a tha zet, nangmai theihnak ahcun a sunglawi tuk hmanah na thu, na hla, le na tuahmi a dawngsawng tu pawl hrangah hlawknak a um lo ahcun umze nei lo asi.\\nTikcu le can, hmun hman te ah Pathian hmin sunlawinak ah thlarau laksawng hman thiam a thupi.\\n3. Siatnak hnakin tthatnak thupi ausuahpi ding:\\nTlangval mawi zet tuak zet pakhat cu nupi a neih mi pohpoh in an tlansan cingcing tikah thuhliakhlai tu pawlin ziangruangah asi pei tu an hliak ih ziangruangah asi ti an hmuh suak mi cu: Tlangval pa cun nupi a neih tin ten a thaizing a thawh tikah a nulepa sungkhat unau rualpi pawl hnenah a nupi siatnak thu a sim ciamco ti asi. A hnupi hmaisa bik cu zan a it tikah a ke a kak seisei a ti; a nupi pahnih nak cu zan a it tikah a thaw a awn thluukthlo a ti; a nupi pathumnak cu zan a it tikah a voih phutpho ati; cuvek tthiamtthiam in a nupi neih mi hmuahhmuah ih siatnak kha an neih awk ih thaizing ihsin mi hnenah a sim ciamco tikah a nupi zaten mothar an si lai ih an tlansan thluh ti asi.\\nLaimi pawlin ziangruangah hotu tha kan nei thei lo ti an theih duh asile a tlun ih tlangval pa thuanthi hi kan sinak tthenkhat cu asi ti theih a tha.\\nLaimi pawlin an sim theu mi cu “Laimi cu na bawm dingih an duhmi 98 na bawm hmanah pahnih na bawm thei lo asile an lo rel se ciamco dingih an lo hua mei ding” an ti.\\nKan zir ttul mi a um :\\ni. Mah kawhhran sungah:\\nThangsiatu, dunglam ihsin dir thla tu, si loin kiangkap zumtu unau pawl tungding tu, an tlaksam nak bawm tu sawn si ding kan si.\\nMi pakhatkhat a tlaksamnak na theih lomi khi a famkim tinak asi lo; a thu na thei kim lo, asilole na ttan ruangah a famkim lonak na thuhsak, lole na duhdawt ruangah na mit a caw ih a mawhnak le tlin lonak na hmuh thei lo menmen asi.\\nii. Pawlkhat le pawlkhat lakah:\\nHuatnak le mi dodalnak in a sihkhawm mi milai umkhawmnak pawlkom cu mi vanduai bik an si. Cuhnak in pawlkom pakhat in pawlkom dang pawl hrangah ziang thiltha, Pathian laksawng pek mi kan nei, ziangvek in thazang kan pe thei hai ding timi sawn ruat in canttha zoh in nung ding le cangvai ding kan si.\\niii) Doctrine dangdang lakah\\nMotor nei hrih lo pa hnenah motor a lei asile a hloh lo dingthu va sim ciamco aw la “mi aa asi hi” a lo ti ding. Cuvek thotho in motor lei pek te insang lungawi zetin an motor an lawm rero laiah an motor a hlohlo ding thu va sim ciamco aw la “mi aa asi hi” an lo ti thotho ding. Cuvek cu mi tampi kan si theu nan ti lo maw?\\nFehsualnak: Thihnak thlen thei khawp fehsualnak le theihnak tlaksam ruangih thihnak thlen nak tlak lo fehsual nak tete thlaidan thiam a thupi.\\nEG; Rundamnak hlo thei maw thei lo; a ruat cia; Khrih rat sal dan ding; Halleluiah (Worship style); lennak le farahnak theology; tvp.\\nTT: Khua pakhat bawi hmuah ding mi thlencan thei lo vek.\\nZesu Khrih a ratsal ding thu ah a ra ding ticu a fiang, asinan ziangtikah ziangtivekin tmi cu Bible in fiangten a sim lo.\\n4. Sual do tlang le thutak ttannak ah ttanrualnak : Nunthianhlimnak ah lungrualnak\\ni. Atthlak thu el awknak hrial ding:\\n-Theih lomi ah kaa kim men a ttha sawn\\n-Pia-sen hman man lo mi el awknak ah tel lo ding\\n-Ka diksawn, ka thei sawn, timi kanmah in kan ausuahpi a tul lo\\n-Kan tuah mi kanmah in kan thei ih Pathian in intheih sak asile a tawk\\n-Theisawn, fimsawn “pa-sawn”zuam awknak ah tel lo ding\\nii. Sual donak ah ttanrual ding:\\n-Sual ttan tu cu a sualtu thawn a bang aw aw\\n-Sualnak ihisin unau runsuak dingin kekar tlang a ttul\\n-Sualnak le misual thleidan thiam a thupi\\n-Sual pawmrem le misual ngaidam nak thleidan thiam a thupi\\n-Sual cu huat ding, misual si loin\\niii. Thutak ttannak ah ttanrual ding\\n-Thutak cu theihnak in si loin nunpi nak in ttan ding\\n-Thutak cu mai hmakhua sialnak si loin thutak karhzai nak ding hrangah mai duhnak tanta thei ding.\\n-Kawhhran lungrualnak cu mila ah si loin thutak ah si ringring sawn ding asi\\niv. Sual do ding, misual do lo ding\\n-Zesu cu misual pawl rualpi tha asi\\n5. Thlarau porh awknak hrial ding:\\ni) Mah le mah midang hnakin ttha cuang, thianghlim cuang in thei awknak, midang cu sual cuang in hmuhnak a ttihnunzia:\\nBiaknak lam fehsual tampi pawlin anmah cu fehdik bik, thianghlimbik, Pathian thawn nai aw bik, in an thei aw aw ih midang cu fehsual in an hmu ttheu. Mah le mah thianghlim cuang, midang hnakin ttha cuang in theih awknak hi fehsual tampi in an thuken le lungput le thinlung-mizia a si theu. Hivek thinlung-mizia, lungput a suahter tu hi milai mah le mah cawisan awk duhnak, midang hnakin ttha cuang si duhnak, milai thinlung diriam duhnak ihsin a suak theu mi asi. Khatlam zawngin kan sim asile, midang hnakin ttha cuang le sicuang vekin mahlemah theih awk duhnak milai thinlung-mizia, lungput kha satan in a hman ttheu mi hmanrua ttha zet asi.\\nCuruangah midang (zumtu dang ) pawl hnakin tthacuang, thianghlim cuang in na theih awk tikah na lamzin kha na zohfel awk a pawimawh zet.\\nii) Pathian hmu fiangtu nun:\\nPathian hmu fiang tu cun Pathian thianhlimnak eng in a sunglam thlarau nun a tleu tikah midang sualnak le famkim lonak hnakin amai sualnak le thianhlim lonak a hmu tamsawn ih tangdawrnak thinlung thawn midang parah zawnruahnak, duhsaknak, duhdawtnak, zangfahnak in a khat sawn asi.\\niv. Zesu zohtthim ding:\\nZesu in buhlem pawl kha lo lak ihsin phawt lo dingin a dungthluntu pawl hnenah thu asim. Curuangah kawhhran sungah zumtu dik le dik lo an um ringring ding ti a fiang. Asinan, zo zumtu dik asi ih zo zumtu dik lo asi timi thutthen tu ding cu amah Zesu lawng asi. Nanglekai kan si lo. Amah Zesu rori in Judas Iscariot kha kumthum sung a dungthluntu hleihnih lakah a ret ringring asi kha. Zesu hnakin thianghlim sawn vekin a cangvai tu zumtu ti aw tla kan um pang asile ttih a nungzet ding.\\nThlarau porh awknak thang sungah na tang pang asile kawhhran pawlkom cawkbuai tu, rualrem lonak suahter tu na si ding ti cu rel ttul loin na kiangkap um pawlin an thei mei ding.\\nv. Zo hmuahhmuah in tlantlin lonak, famkim lonak kan nei theh:\\nKan tlamtlin lonak cu huat awknak, mawhsiatnak le nautat awknak ding si loin a bur le hlawm in bawm awktawn kan ttulzia langter tu le Khrih lawngah kan famkimnak asizia langter tu sawn asi. Dungthluntu Paul hman in famkim ka si a ti lo.\\nBible in asimmi Genesis 1:1 ihsin Rev. 22:21 tiang ka thei thluh, Bible ngan asi laiah le thuanthu a rak canglai ah Pathian thinlungah ziang a um ih cangan tu pawl ziang a ngan ter, tui kan san ah ziang san neihter dingin a sim timi ka thei tttheh ih famkim le tlamtling thlepthlep in ka thei theh asi ti tu an um asile awlsam ten kan theih dingmi cu THUPHAN asi.\\nV. Evangelical Khristian\\nEvangelical Khristian timi hi ziang asi?\\nEvangelicalism ttongfang hi Greek ttong “euangelion” timi le “euangelizamai” timi ihsin lakmi asi ih “good news” “thuthangtha” tinak le “to proclaim as good news” “thuthangtha phuan ding” tinak asi. Cui Thuthangtha cu Khrih ih thuthangtha asi, “Ca Thianghlim sungih nganmi vekin Khrih cu kan sualnak ruangah a thi; 4an phum ih, Ca Thianghlim sungih nganmi vekin, ni thumnak ah thawhtersal asi. 5Piter hnenah a lang ih a tirhthlah hleihnih hnenah a lang” I Kor 15:3b-5. Curuangah Evangelicalism timi cu Zesu Khrih ah rundamnak thuthangtha phuansuahnak asi ti ah tawite in sim theih asi. Cun, “evangelical” timi cu Zesu Khrih ah rundamnak thuthangtha phuangsuak dingin a pe aw tu tinak asi ih “Evangelical Chrstian” timi cun “Zesu Khrih ah sual ngaidamnak le rundamnak cotu, cui thuthangthantha phuang suak dingin a pe aw tu Khrihfa” tinak asi.\\nEvangelicalism hi Protestant Reformation a thawk pek, Bible cabu mi senpi hnenah zem suah asi tawk lai ihsin a thawk mi asi. Asinan kum zabi 18 le 19 nak lawngin Europe, le America ram lam ihsin Evangelical cangvaihnak hi nasa ten a thawk. Reformation ihsi thawk in Khrihfa zumnak a thleng aw mi, Evangelical cangvaihnak in a hmuisel bik cu zumtu mimal pakhat in Zeusu Khrih thawn pehtlaih awknak, rundamnak nei in Bible cu milai tin in neihtheih asi ih rundamnak a co lawng si loin Bible in a simmi nitin nuntu khawsak Bible thuken nunpinak le cui rundamnak thuthangtha cu phuang suak vivo dingin pumpek awknak asi. Cui thuken cu tuini tiang Evangelical Khrihfa pawl thuken le ausuahpi mi cu asi.\\nEvangelical zumnak khaikhawm:\\nEvangelical zumnak hi Bible thurin ahcun Bible in a sim vekin a ngial a ngan in zumtu; Bible thuken a sual thei lo, Bible sung thu cu Pathian Thlarau thawkkhum mi, Adam tluksiatnak ruangah milai cu sualnak sungah thluse zo, Pathian mithmuh ah (thlarau) mithi, asi, Zesu Khrih lawngah Pathian zangfaknak, zumnak in milai rundamnak cu tuah famkim asi, Zesu Khrih thisen ih tlennak ruangah milai cu Pathian thawn rem awknak tuahsal asi zo ih Pathian insang sungtel asi sal zo. Ziangtin asi tile, Khrih in a tuah ttheh zo mi rundamnak thutthangtha, Pathian thunung cu misual pa hnenah theihter asi rualrual in Thlarau Thianghlim in a thi zomi milai thlarau cu a sersiamthar, hrinthar, a nunter sal tikah milai cun Pathian thawn pehzawm awknak thar a nei ih milai duhthlannak thinlung zapi thawn Zesu Khrih cu irundam tu asi ti ah a thinlung sungah zumnak sersiam asi.\\nAcui milai le Pathian rem awk salnak, rundamnak thuthangtha cu Khrihfa pawlin leitlun hmuntinah simsuak dingin Khrih in ttuanvo a pek ta vekin zumtu pawl leitlun nunsan bik cu Pathiang tumtah vekin Pathiang hmin sunlawihnak le rundamnak thuthangtha leitlun hmuntin ah phuansuah ding asi. Cuticun Zesu Khrih a rat sal tikah amah zumtu pawl cu kumkhua nunnak sungah a hruai hai ding.\\nEvangelical zumnak cun leitlun zumtu zapi ten Pathian in a thuthangtha nunpi nak in le fehsuak in phuang dingah a kawh mi kan si (Matthew 28:18-20; Acts 1:8; 1 Corinthians 16:1-4; 1 Peter 3:15).\\nWordl Evangelical Alliance ( http:\/\/www.worldevangelicals.org\/aboutwea\/statementoffaith.htm) le World Evangelical Institute Association ( http:\/\/www.wetia.org\/statement\/) pawlin a hnuailam vekin an zumnak thuken an website ah an ngan. (Accessed on December 19, 2008)\\nA tanglei vekin kan zum:\\n……..Bible Cathianghlim cu a hramthawk ah Pathian in milai hnenah a pekmi, Pathian thawkkhum mi, sual thei lo, a sungthu zapi ten rinsantlak, zumnak le nuntu ziaza hrangah huham cahnak nei mi asi.\\n………Pathian pakhat, a kumkhua sankhuk rei ihsin a um, Pa, Fapa, le Thlarau Thianghlim\\n…..Bawipa Zesu Khrih, Pathian cu taksa in a lang aw mi, fala thianghlim hrin mi, milai taksa in a thuam awk laiah sualnak nei lo, Pathian huham cah-nak thawn thilmak a tuah mi pawl, taksa in thihnak a tuarmi, taksa rori in thihnak ihsin a thawhsalnak, vancung ramah a fehnak, vanramah Pa’I hnenah palai a ttuannak, le leitlunah huham cahnak le ropitnak thawn a ra sal ding\\n…..Misual le mihlo rundamnak cu Bawipa Zesu Khrih thisen ih thlennak ruangah asi ih cui tlennak co thei nak cu milai tuahnak ruangah si loin Thlarau Thianghlim ih hrintharnak in asi.\\n….Thlarau Thianghlim in zumtu pawl cu a cencilh tikah nunthianghlim nun in nung thei dingin le Zesu Khrih theihpi tu, thuthangtha karhzai ter tu si in Bawipa Zesu Khrih hrangah hnatuan suak thei dingin zumtu sungah hna a ttuan.\\n…Zesu Khrih ah zumnak nung a nei tu zapi cu, Kawhhran sungtel, Khrih ih taksa peng si in Thlarau ah pumkhat sinak nei in lungrualnak a um.\\n….Zumtu le zumlo tu mi zapi ten an tho sal dingih rundamnak a cotu pawl cu kumkhua nunnak ah an thosal ding, mihlo pawl cu kumkhua hremhmun feh dingin an tho sal ding.\\nLast modified: Friday, June 27, 2001\\nFCCI ZUMNAK THUPAWM\/ FCCI STATEMENT OF FAITH\\nFCCI kawhhran ih tumtah mi cu, zalen zet le nuamzet ih kan Lal Pathian biak tlang, Thuthangtha karhzainak hrang rawngbawl le zumtu unau pawl zumnak le duhdawtnak ah hmasawn dingin bawmbawi awk ding asi. Thurin tlangpi khaikhawm cu a tanglei vekin asi.\\n1. Baibal \/ Pathian Thu Thianghlim, Thuthlunghlun le ThuthlungThar cu Pathian thawkkhum mi asi ih sual theilo (a tobulbik ih rak nganmi) asi. Milai in Pathian an theihnak nak, rundamnak an co thei nak ding lamzin, zumtu nun le zumnak hrangah Pathian puan suah awknak asi.\\n2. Pathian cu Thumkom Pathian asi: Pa Pathian, Fapa Pathian le Thlarau Thianghlim Pathian. Asinan, an zate in Pathian pakhat, cem ni neilo, kumkhaw tlaitluan ih um, hmun zakip le kumkhaw zariat, ziang hmuahhmuah tuahtu, (omnipresence, omnipotence, omniscience), sual theilo le sawiselbo, theikim Pathian an si.\\n3. Zisuh Khrih cu milai sinak le Pathian sinak za-ah-za nei mi milai taksa in a thuam aw aw ih thihnak ihsin a tho sal. Thlarau Thianghlim hnatuannak in fala thianghlim Mary in Zesu Khrih cu a pumsungah naute in a pai ih leitlun ah milai sinak nei in a piang. Kross parah taksa in a thih hnu ah thihnak cu neh tahratin thlan khur sung ihsin a thohsal hnu ah vancung Pa Pathian hnenah a feh. A tu ah amah zumtu milai pawl hrangah Puithian Sangbik tuan in Cungnungbik Pathian ih vawrhlam ah a to.\\n4. Pathian tumtah bangin Zisu Khrih cu taksa rori in hi leitlunah a ra kirsal dingih amah zumtu pawl kumkhua nunnak hmunah a hruai ding.\\n5. Thlarau Thianghlin cu Pathian sinak famkim a nei ih Pathian zumtu pawl ih biak le cawimawi ding asi.\\n6. Thlarau Thianghlim hnatuannak pawl cu Lal Zisu Khrih cawimawi, milai thlengawk nak, misual pawl zumak neiter, zumtu pawl cencilh, kaihhruai, zirh, thunun, Pathian mi pawl nitin nunnakah le rawngbawlnak ih ti cak tu asi.\\n7. Milai cu Pathian hmuihmel keng in Pathian sersiam mi asi.\\n8. Milai cu sual ah a tluk siat ruangah a hloral, a thlarau a thi, Pathian thawn pehzawm awknak nei nawn lo mi asi.\\n9. Zesu Khrih in a thisen sunglawi a thlet mi thawn a thlennak ruangah milai cu Pathian hmaiah thiamcoter si in rundamnak pek asi.\\n10. Pathian laksawng pek mi Pathian fapa zumnak ruangah milai cu rundam asi ih Pathian fa sinak cu a co.\\n11. Khrih zumtu, Thlarau Thianghlim in Zesu Khrih ah nunthar a pekin a sersiamthar mi, Pathian innsang sungtel pawl bur khawm aw mi cu kawhhran ti ah kawh asi ih Khrih ih taksa peng zawm an si vekin kawhhran ih lu cu Khrih asi.\\n12. Zesu Khrih ah sersiam thar zo mi pawl cu kawhhran theihpi nakin Baptisma pek an si.\\n13. Kawhhran sungtel pawl cun Bawipa’ ratsal hlan lo, amah theihhngilh lo nak ding hrangah Bawipa zanriah kilkhawm theu asi.\\n14. Zesu Khrih a zum lo tu pawl, Pathian thawn pehzawm awknak nei lo tu leitlun milai pawl cu Pathian an zum lonak, an mai sualnak ruangah kumkhua hremhmun meidilpi sungah tlak ding mi an si.\\n==Khrihfa Zumnak Lamzin Khaihawm\\nReformed Baptist pastor, ka saya pa pakhat in arak sim dah mi cu, “Khrihfa kan zaten ziangmawcin dik lonak, theihnak famkim lonak, tlaksamnak kan nei ttheh. Asina’in, kan thleidan thiam dingmi cu ‘thihnak khawp fehsual’, khatlam zawngin sim asile, “Khrihfa ti aw si, an thuhram pi ihsin Khrih ah nunnak a nei lo tu fehsual pawl”, Zesu Khrih cu Pathian Fapa asi ti ah pom lo tu pawl, Khrih ih ta asi lo mi pawl cu leitlun mi vekin zoh ding ansi. Theihnak tlaksam ruangah fehsualnak, thlarau thihnak thlen thei lo cin, vanram lanzinah kanmah vek famkim lo khrihfa pawl cu kan unau vekin kan zoh thei ih kan duhdawt thei ringring a thupi.”\\n9) Leitlun thil, tisa hi sual ttheh in an hmuh tikah “anti-social” leitlun milai pawlkom awknak pohpoh sual ttheh vekin an zirh theu\\nJohn 14:6, 6Jesuh in, “Keimah cu lamzin le thutak le nunnak ka si. Keimah hnenin siarlo zohman ka Pa hnenah an thleng thei lo” timi Zesu ttongkam an pom lo.\\nTTHAN NA DUH ASILE\\n1) Huham\/Cahnak: Thinlung ah rinsanmi huham cahnak khuitawk ah na hngat awaw? Milai cahnak, Pathian cahnak, hotu, sinak, dinhmun? Na nitin nun ah a tlengmi kawhhran ah siseh lenglam ah siseh Pathian kutcak langmi na hmu\/tawng maw?\\nKa khawruahnak ah ziangkim ka tuah mi hi mi tampoh, langhngan poh asile a ttha ti ah ka ruat maw? Thuken dinpi nak hnakin mi zapi ti lungawi tum in ka cangvai maw?\\n4. Mipi: Mipi\/midang duhnak hi a thupi sawn ah ret in tuanvo neihmi hlei ah a tulmi ah pum ka pe aw thei maw? Mai duhnak le mi lak ih lar duh ruangah el awknak ka suah ter maw, mipi duhnak ka rian sawn maw? Midang mawhsiatnak thinlung ka nei maw, an ttulmi tuan\/bawm dingin ka pe aw sawn?\\n5. Daihnak: Ka kiang um pawlin ka mithmai, cangvaihdan le lungput an hmuh tikah ttihnak le huphurhnak an neih phah maw, ikfik nak le hngir tteu phah in ka cangvai maw? Ka kiangkap um pawl ka mithmuh ah daihnak le hnangam zetin an cangvai maw?\\nTisa mizia ih mi ho\/uk duhnak thinlung thawn hruaitu si duhnak cu midang par ah thuneih duhnak, mi uk duhnak, midang thawn zuam awknak thinlung thawn cangvaihnak in a langter. Na thinlung sung ihsin a puaksuak mi duhnak pawl lak ihsin tisa le thlarau ih rahsuak mi duhnak pawl na thleidang thiam maw?\\n8. Mizia: Hruaitu sinak ah a thupi bik pakhat cu tangdawrnak asi; midang in tangdawr zetin an lo hmu\/thei maw? Midang in mai hmakhua sial, mai hrang cang-ai khawrh in an lo hmu maw?\\nNA DO TTUL MI DORAL\\nV. Ralkap discipline: Thulunnak: THihtiang thulunnak , Rualpi parah rin umnak\\nTHLARAU AH TTHANSOHNAK\\n2 Peter 1:3-8, 18\\nA sunlawinak le a ṭhatnak co ve dingah in kotu Khrih kan theihnak ruangin Pathian ṭihzahnak thawn kan nun theinak dingah kan ṭulmi hmuahhmuah cu Pathian ih cahnak huham in in pe zo. 4Cutiin in tiamkam ciami a tum le a sunglawimi laksawng cu in pek ih cuih laksawng ruangah in siatsuah theitu leilung tisa hiarnak ihsin nan luat thei ding ih Pathian a sinakah khan nan ṭawm aw thei ve ding. 5 Himi ruang rori ahhin nan zumnak parah ṭhatnak bet tum uh; nan ṭhatnak parah theihnak bet tum uh; 6 nan theihnak parah suup awk theinak bet hrih uh; cule suup awk theinak parah tuar theinak bet uhla nan tuar theinak parah Pathian ṭihzahnak bet uh. 7Pathian ṭihzahnak nan neihmi parah unau tlaihsannak bet uh; cule Khristian unau tlaihsannak parah duhdawtnak bet uh. 8Hi ṭhatnak pawl hi nan ṭul zetmi an si ih famkimin nan neih a si ahcun kan Bawipa Jesuh Khrih nan theihnak ah hin a lo caktertu le hmual a lo neihtertu an si ding.\\n3: 18, Kan Bawipa le in Runtu Jesuh Khrih zaangfahnak le amah theihnak sungah ṭhang vivo uh. Amah hnenah sunlawinak cu atu le kumkhua in um camcin seh. Amen.\\nTthan dik lo:\\n1) Sakhua mi tthannak: Sakhua mi sinak cu tuahnak, biaknak, thawi awknak, peknak lam cangvaihnak pawl tuah ringring nak\\n2) Theihnak lawng: Thei si tuah lo, nunpi lo cu theih lo hnakin a ttihnung sawn\\n3) Milai pumcawmnak\/hnatuan\/hmun luah duhnak men in milai sinak ruahsannak in kawhhran ah hman awknak, milai phurnak le zuamnak menmen pawl.\\nThlarau ah thangso timi cu:\\n(1) Pathian thu tak theihnak ah thanglian ding,\\n(2) Sualnak le thilti sual mi mal sinsin, sual hrial thei sinsin ding, thianghlim nun pan sinsin ding,\\n(3) Khrih ih hmuihmel keng sinsin ding, nun dingfelnak le Khrih nunmawi nitin nunah lang sinsin ding,\\n(4) Pathian zumnak le rinsannak, duhdawtnak ah tthang sinsin ding.\\nA tawizawng in kan khaikhawm asile nitin nunah Khrih hmuihmel keng sinsin dingin thanlennak asi. Paul in hitin a sim; 1 Corinthians 11:1, 1Khrih nun daan ka cawn vekin nannih khal in i cawng ve uh.\\nTISA MI RAH: Kal. 5: 19-\\nCule minung tisa ih a tuahmi pawl tla cu a langfiang ko: (1) nupa sualnak, (2) a thiang lomi ziaza, (3) a mawi lomi thil tuahnak, 2(4) 0milem biaknak le (5) dawi le cam tla hi an si. (6) Pakhat le pakhat ral awknak le (7) sual awknak, (8) iksiiknak le (9) thinhengnak, (10) tawh awknak, (11) hamṭamnak le (12) rem aw loin ṭhenṭhek awknak; 21(13) nahsuahnak, (14) zuritnak, (15) zoh mawi loin laam le awn-aunak le (16) hi bangtuk a dangdang tampi an tuah vivomi pawl hi an si. Ralrinnak thu hmaisa ih ka lo sim zo vekin ka nolh sal ding: cubangtuk a tuahtu pawl cu Pathian Uknak an co thei lo ding.\\nTHLARAU ARAH: Kal. 5:22-23:\\nSikhalsehla Thlarau ih a rahsuahmi cu (1) duhdawtnak, (2) lungawinak, (3)hnangamnak, (4) lungsaunak, (5) mi zaangfahnak, (6) ṭhatnak, (7) rintlak sinak, (8) nunnem tangdornak le (9) suup theinak tla an si. Cubangtuk rah umnak ahcun daan cu a ṭul nawn lo. 24Cule Jesuh Khrih ih ta a si mi pawl cun an taksa hurnak le hiarnak pawl cu thinglamtah ah an khenthat zo. 25Thlarau in nunnak in pek zo ruangah kan\\nAdult Sunday School: 12 October 2008\\nnunnak khal hi Thlarau amah in a uk ding a si. 26Puarthau ding kan si lo; pakhat le pakhat thinṭeuter aw ding kan si lo; iksiik aw ding khal kan si lo.\\nTthanoshnak ziangtin asi?\\nI. A hmaisa bik ah thlarau ah tthang thei dingin Khrih ah zumnak nung, thlarau nung neih tenteng a tul:\\n(I Jn 5:11-12) Cutiih a theihtermi cu hiti in a si: Pathian in kumkhua nunnak in pe ih cuih nunnak cu a Fapa sungah a um. Zokhal Fapa a neitu cu nunnak a nei; Pathian Fapa a nei lotu cu nunnak a nei lo. Pathian fate pawl cu Thlarau Thianghlim in a cencilh, a nunpi ih a bawm hai, Jn 14: 16-17, 16Pa hnenah ka dil ding ih nan hnenih kumkhua a um dingmi Bawmtu * 14:16 Bawmtu timi hi ṭanpitu tikhal in leh a theih. dang a lo pe ding. 17Amah cu Pathian thutak a langtertu Thlarau a si. Leilung in Amah cu a hmu thei lo ih a theih thei fawn lo ruangah a pom thei lo. Sikhalsehla nannih cun nan thei, ziangah tile amah cu nan hnenah a um ih nan sungah a caam ding a si. Cuticun Khrih ah pehzawmnak a nei tu cu sersiam thar asizo, II Kor. 5:17, 7Zozo khal Khrih thawn an pehzom awk tikah cun mithar a si; a nun hlun cu a cem ih nun thar a thok zo.\\nA thangter tu cu Pathian asi; I Kor. 3:-6-7, Kei in a ci ka tuh ih Apollos in ti a toih, a sinain a ṭhantertu cu Pathian a si. 7Thlaici a tuhtu le tidai a toihtu cu an thupi lo. A thupi bik cu Pathian a si, ziangah tile thlaikho a ṭhantertu cu Amah a si. Kol. 2:19, a thangter tu cu Pathian asi.\\nII. Thlarau lam tthansohnak cu leitlun tisa damsung tthangso ding asi ih Pathian thutak ZIR le NUNPI nak in asi.\\n2 Timothy 3:16-17, Ca Thianghlim hmuahhmuah hi Pathian ih thawkhummi a si * 3:16 Ca Thianghlim hmuahhmuah hi Pathian ih thawkhummi a si: timi hi Pathian ih thawkhumnak in nganmi hmuahhmuah cu Ca Thianghlim an si ti khal a si thei. ih (1) thutak zirhnak, (2) zirhsual simhrinnak, (3) a sualmi remsaalnak ah le (4) dingteih nitin nunnak ih zirh awknak ah a ṭha. 17Cutiih Pathian hna a ṭuantu cu mi tlamtling a si ding ih thil ṭha phunzakip tuah dingah thuam famkim neimi a si ding. Thlarau nunah ttthang so dingin Pathian thu vekin zirh, nunsim, kawk, lamzin hmuh, kaihhruai hrimhrim kan ttul. Cuticun Khrih hmin in thiltha tuahnak ah hman tlak si dingin.\\nIII. Thlarau ah tthang dingin Thlarau Thianghlim kaihhruai nak, thununnak hnuaiah nitin nung ding “walking in the Spirit”. Galatians 5:16-18, 24-26:\\nKa sim duhmi cu hiti in a si: (1) Thlarau in nan nunzia a uk a si ahcun minung tisa hiarnak cu a di nan riamter lo pei. (2) Ziangah tile minung tisa duhnak le Thlarau duhnak cu an ral aw. Minung tisa ih duhmi kha Thlarau in a hua ih Thlarau ih duhmi kha tisa in a hua ve. Hi te pahnih cu an hua aw. Curuangah a si na duhmi kha na tuah thei lo. Thlarau ih a lo hruai ahcun Daan ih ukmi na si nawn lo. 24-26; 24 Cule Jesuh Khrih ih ta a si mi pawl cun an taksa hurnak le hiarnak pawl cu thinglamtah ah an khenthat zo. 25 (3) Thlarau in nunnak in pek zo ruangah kan nunnak khal hi Thlarau amah in a uk ding a si. 26 (4) Puarthau ding kan si lo; pakhat le pakhat thinṭeuter aw ding kan si lo; iksiik aw ding khal kan si lo.\\nThlarau thununnak hnuaiah nun timi cu milai sunglam nun luahkhat, thunun, le lamhmuh sak (Eph. 5:18) Thlarau Thianghlim thunuai ah tulut awknak asi. (1) Tongkam, (2) khawruahnak, (3) tuahnak, le (4) umtu ziaza, (5) thinlungput tiang in Thlarau Thianghlim thuhnuaiah tuhlut awknak asi (Rom. 6:11-14). Thlarau Thianghlim in a thunun, kaihruai lomi zumtu cu Pathian in a kawhnak vek pitling thei dingin a nun a hlawhtling lo ding. Curuangah Pathian in in kawhnak vekin tuanvo in pek dingmi thawn mil aw aw in nitin nung ding kan si (Eph. 4:1).\\nThlarau ah tthang timi cun: Nitin nun ah mai duhthlannak lio lio in Khrih cu lal le thuneitu ah retin Thlarau Thianghlim kaihhruai nak hnuai ah tuhlut aw aw in Pathian thawn pehtlaih awknak neih asi.\\na) Zesu kha thulung in a um: Lk 2:51: Cuih hnuah Jesuh cu a nu le a pa thawn Nazareth ah an kir ih an thu ngai in a um. A nu in hi thuhla hmuahhmuah cu a thinlung ah feltein a ciing ringring.\\nb) Taksa le fimnak ah a thanglian: 52Jesuh cu taksa in siseh, fimnak in siseh a ṭhang vivo ih\\nc) 52b. Pathian hmai le minung hmaiah mithmai ṭha a ngah.\\nd) Ph. 2: 8, Zesu cu, Tangdornak thinlung a nei ih, Pathian thu thlun in, Thinglamtah thihnak tiangin a tuar.\\ne) Pathian hmanrua pawl theihthiam tul mi:\\nV. HMANRUA PAWL:\\nI. Mimal Pathian thawn pehtlaih, pawlkom awknak: Bible siar, thlacam, rawl ulhnak,\\nII. Dungthluntu: Zumtu dang thawn pawlkom awknak: Khawm awknak, Bible zir tlangnak, tettikhannak, rawngbawlnak\\nIII. Thangthatnak: nun, tongkam, tuahnak, le zumtu dang pawl thawn a bur in Pathian thangthatnak\\nMi pakhat le pakhat parah Pathian hnatuan dan a bang aw lo ih a tumtah khal a bang awk lo ruangah pakhat le pakhat tahtthim aw ding le zuam aw ding kan si lo, asinan Khrih cu kan zoh tthim ding asile ih Pathian thutak vekin kan nun bun aw tawn ringring ding kan si sawn. Pathian thu kan theihmi vekin kan nung maw nung lo (James 1:23-25) ti ah cek aw fel ringring ding kan si. Ziangah tile, Pathian thu cu a thei nan a thlun lo tu cu ziang vek thawn a bang aw ti asile “theih lawng a thei ih a tuahsuak lotu cu thlalang ah a hmel a zoh awtu bangtuk a si. Amah cu thlalang ah a hmel a zoh aw ih a si vek cekci-in a hmu aw. 24Felzet in a zoh-awk hnuah a feh ih hmakhatte-ah a hmel ziangvek a si ti a thei nawn lo. 25Sikhalsehla mi a luattertu, a famkimmi daan kha felzetih a zoh ringringtu cu a thei mentu le a hngilhtu si loin a tuahsuaktu a si; cutiin a tuahsuak ruangah Pathian ih thlawsuahmi a si ding.”\\nMi in lungto thawn an dennak hmangin lungdawl hngetzet a dawl thiam tu cu mi thlawsuak asi.\\nA cancan cu sawiselnak hi baloon tuahnak company ih tthimte, balon vit pop tu vek asi tiah ka ruat ttheu; ruahnak ttha, tumtah ttha le sunmang hlawhtling thei lo dingin daltu tumpi vekin an lang theu. Asinan Norman Vincent Peale in a simmi hi ruat tlak zet asi; “Sawiselnak in in runsuak mi hnakin cawimawinak in in siatsuah mi kan tam sawn ding.” Buuk aw tawn mi fakselnak le cawimawi nak cu mi zo khalin hnattuan le mimal nun hlawhtlinnak hrangah kan ttul hrimhrim mi an si. Mi zokhal nikhatkhat ah sawisel faksel an si cio ding; hruaitu ttuan tikah, lamzin thar le ttha ah mipi fehpi tikah, zumnak sim suak tikah, dinhmun neih tikah, nun thuken ausuahpi tikah, thleng tul mi ausuahpi tikah, le lamzin dik lo ah mipi feh pi in ausuah pi tikah, sawiselnak fakselnak a suak ringring ding. A biktakin, dinhmun hmailam pan dingin hmalak tikah sawiselnak le sawisel tu an um ringring ding; hnattuan a tthat tikah, ttuan tthat lo tikah, ttuan lo tikah, sawisel tu an um ringring ding. Curuangah, sawiselnak ih ttobul, hramthawhnak theih a thupit tluk in lamzin parah an tlak tikah ziangtin hmaiton ding ti theih a thupi. An lo dennak lungto pawl kha anmah dennak ah na hmang ding maw, culole hram hngetkhoh zet lungdawl tthazet dawlnakah na hmang sawn ding?\\n3. Tthatnak hrang fakselnak (Constructive criticism)\\nTthatnak hrang fakselnak cun mizia ttha, thazang thar a suahter ih thiltha thleng awknak thar suahter dingin phurnak a suahter sawn. A tumtah mi cu thiltha sawn suahter dingin, palhnak le thiltisual (pang) mi pawl tuahbet sal nawn lo dingin asi.\\n4. Siatsuah dingin sawiselnak (Destructive Criticism)\\nHenry C. Link in hitin a rak sim dah, “Ral neih na duh asile, ‘na dik lo asi’ ti ah mi va ti aw.\\n5. Theihsual dingin sawiselnak: Misleading Criticism\\nVoi tampi cu sawiselnak pawl hi theihnak tlaksamnak, thuhla theih famkim lo ruangah le thusoh hman nak ihsin a suak theu. Mi tampi cun thu an theih famkim lo mi an sim theu ih mi hrekkhat in an theih mi hnakih tam an sim tikah an simmi thei tu pawl hruaisual tu ah an cang theu. Curuangah sawiselnak a suah tin te ziangvek ttonbul ihsin a suak ti theihfiang a ttha; an theih mi sung ihsin an sim maw, an theihmi hnakih tam an sim maw.\\n4. Sawisel\/fakselnak um lo: Absence of Criticism\\nSawisel le faksel awknak a um lo tikah a ttha zet le duh um zet vek a bang ding nan kaihhruai awknak um lo, kiangkap um pawlin thil cang rero mi zianghman ah siar lo nak, lole kaihhruai awknak in sawisel le fakselnak um lo dingin ukbet awknak ruangah asi theu. Gallup Poll company in an hliakhlai (research) nak vek asile a miat\/hlawk bik company pawl hi zarhktin an hnattuan tu pawl sawisel\/fakselnak nei theu tu pawl an si tiah an hmu suak. Sawisel le faksel awknak um lo dingin kaihbet, ukbet awknak hmun ahcun hmasawnnak ding khal lamzin kham asi theu. Thawmvang a um lo tikah pitlin le hlawhtlinnak hnakin mi a it tthat ter sawn.\\nii. Dilmi fakselnak: (Requested Criticism)\\n“Keimah cu ka dik famkim asi” ti tu hruaitu le ‘thleng awk ding zianghman kan nei lo” ti ah a ruat tu pawlkom cu siatnak hrangah an timtuah cia asi. (The person who holds an attitude of \"I'm perfect\" or an organization with employees who feel \"we don't need to change\", are destined to fail). Steve Phillips in a rak sim theu mi cu, “Ka tuah mi hi ‘a ttha tuk’ tiah na ruat lo asile ziangruangah ti isim aw” (If you don't rate me as outstanding, tell me why?).” Sawiselnak tawn mi pawl hi hmantlak, ngai pawimawh tlak an si maw ti theithei dingin a ttobul pawl zohfiah a ttha.\\niii. Rinlo tikah: (Lack of Trust)\\nTlinnak a thupit tlukin rin awknak khal a thupi ve. Rinlo tu pawl cun an theihfiang lomi cu an sawisel ding. Na tuah dingmi hnakih tam na tiamkam dah maw, lole na tiamkam mi hnakih mal na tuah dah maw? A lo sawisel tu pawl ih rinsan mi si dingin ziang na tuah thei mi a um? Rinsannak um dingin tikcu, ti thei mi, le hlawhtlinnak thuanthu ziktluak hmuh thei mi a um a tul.\\n5. Theihnak tlasam: (Ignorance)\\nField Marshall Bernard Montgomery in hitin a rak sim dah; “British ralkap pawl lakah phunli an um: a) Fimvar (Smart) na cing’in mize; b) TFimvar na’in milaw; c) Mi-aa mi-zee; le d) Mi-aa -law. “Mi-aa-law” siar lo, a dang pawl kawmkhawm hmuahhmuah cu kaih-hruai an theih ih hnattuan pi khal an theih.” A lo sawisel tu pawl kha ziang pawl ah an tel ve ti thei aw.\\nii. Iksiknak: (Jealousy)\\niii. Ttihnak: Fear\\nMi pakhat cu “ziang a ttih” timi parah hngat aw in “zovek milai asi” timi kan theithei. Ziang a cang, cang ding ti theihlonak lak ihsin sawisel tu mi tampi an suak ding. Mipi lak ihsin anmai duhnak a famkim lo ding ttihnak ruangah siseh an duhmi hloh an phan ruangah siseh an theih lo mi an ttih ruangah siseh sawiselnak tampi a suahter ding.\\niv. Rualremnak: (Negotiation)\\nA cancan cu sawiselnak hi khatlam le khatlam rualremnak hrang ruat ruangah a suak theu. Voikhat cu CNN ih interview tuah ringring tu Larry King kha Donald Truph in a lau ter rori. Ziangah tile Donald in “Larry, pawi na ti lole dunglamah malte zau in ka do deuh pei, na thaw a rim ase tuk?” ati. Cuticun an pahnih ten rualrem le nuam zetin, zoi kaa rim sia khalin midang hnaihnawk lo ten an to tlangih thu an rel thei. A lo sawisel tu in rem awknak hrang ah sangka a ong maw?\\niv. Milai mizia: (Human Nature)\\nv. Mi tamsawn duhdan a lal: (Majority Rules)\\nMi tampi in mi tamsawn duhdan a lal ti ruahsannak an thinlung tawdap ah a hngat awk ruangah mi tamsawn duhdan hmandan, le tidan thawn a bang aw lomi cangvaihnak le tuahnak pawl an hmuh tikah an sawisel theu.\\nSawisel tu pawl cu khatlam ttang political party, lole khatlam ttang mi an si ahcun an sawiselnak cu zianghman belhcian\/fiah dawl lo (facts um lo), ruahdan menmen tla si thei. Democratic party pawl hrang ahcun Republican party pawl cu mi-aa (insane) an si ih Republican party pawl hrang ahcun Democratic Party member pawl cu mi-aa an si. (Kawlram kawhhran kuai pek hrawngah, Baptist pawl hrangah Gospel\/Fundamental pawl kha mi-aa an si ih Gospel\/Fundamental pawl hrangah Baptist pawl kha mi-aa an rak si, tucu cuti an sin awn lo hmang). Curuangah voi tampi cu sawisel nak pawl hi mimal nun lawngah si loin pehtlai mi, political party, mibur lak telnak, maw pawlkom dangah pehtlaihnak ruang sawn ah tla a cang thei.\\nA dik lo mi si loin an duh lo zawng an sawisel ding. Mi tampi in “tleng awknak” “change” timi an duh lo. Thil\/dinhmun pakhat thleng dingah thil pali ttul hrimhrim mi aum: a) a fiangzetin sunmang ttawm awk thei mi, b) thleng awknak hrang sunglam tlinnak, c) lenglam ihsin thleng dingin nawr nak, d) a takin kekarpi theih dingmi kekar hmaisa bik ding.\\n1. Tuar cuahco tu si loin ttuantu sawn si aw: Be active, not passive\\n2. Thudik sim aw: Speak the truth\\nProphet lem pawl hi thudik an sim lo tikah an ttongkam a nal zet theu. Thudik in a cancan cu mi a hliam\/tinaa theu ih mi tampi a tlan ter theu; asinan thudik sim ding cu a dik mi le tuah hrimhrim ding mi asi. Mi pakhat cu zovek a ral an si timi in na thei thei fawn. Mi hrekkhat pawl cu ka lamttang an si ding hnakin ka raal, idodaltu si hai sehla ka duh mi an um.\\n3. Cangan in sawiselnak dil aw: Invite written criticism\\nTtongkam lawngin sawiselnak hi famkim lo mi tampi a um; ca rori in sawiselnak ngah thei dingin dil aw. Sawisel tu in kutnam rori in ca in a ngan asile a sawisel mi cu zoh thlak asi ding. Ca ngan in kut nam rori in sawisel ding an thei lo asile zianghman thu sirhsan sawiselnak ding an nei lo tinak asi ding.\\n4. Sawiselnak ih rah diktak hawl aw: Look for grains of truth\\nMi pathum, midangdang in an lo sawisel asile sawiselnak ihsin ziang asi ti zir ding a um tinak asi; dik lo piin sawiselnak asi hmanah sawiseltu pawl lungsungah ttihnak a um mi cu a fiang tinak asi. A cang thei asile sawisel tu pawl sut awla, ziangtin ka thleng aw thei ding, ziangvek ruahnak ttha an nei, ziang thiltha hmuh mi an nei, ziangvek ttihmi an nei? Timi zingzawi aw.\\n5. Thudik ihsin ruahnak peng: Sort feelings from facts\\nSawiseltu pawlin voi tampi cu thudik ihsin an ruahnak hlapi an peng thei. Si khal sehla, “Na ruahnak a dik lo asi” tiah sim ruangah an ruahnak an thleng cuang lo ding ti theihcia a tha. Ziangruangah an ruahnak a peng ih sawisenlnak an nei timi hliakhlai in theihfiang le theihter a thupi.\\n6. Zohtthim ding: Look for role models\\nSawiselnak ruangah zumnak le nun thuken cawhpawlh dah loin tumtah mi ah hmuisel ding zet ret ringring in a feh thei tu si dingin zohtthim ding neih a tha.\\n7. Lungfim ten thleidan thiam aw: Use discernment\\nSawiselnak thleidan thiam attul. Tipithuamthum parah ti na leuh ih Ngapi le ngaciik pawlin an lo keu tikah ngaciik pawl keu kha pawi ti aw hlah. Sawiselnak pawl in a ttobul pawl kha theih tum aw la.\\n8. Ral vekin si loin, rualpi vekin let hawi aw: Respond as a friend, not a foe\\nMilai mizia cun sawiselnak hrial thei tawk hrial ding le tlansan ding a tum ringring. Asinan sawiselnak pawl cu hmaiton ih a hram laihsuak le ti rem a tha bik theu. Sawiselnak cu midang thawn a pehpar mi asile sawisel tu pawl ngai pawimawh mi tuanvo neitu hnen thlen dingin bawm hai aw.\\n9. Hahdam zetin pehtlaih thiam aw: (Have a sense of humor)\\n10. Sawiselnak cu faknak thawn kawp cih aw: Combine criticism with praise\\nAn lo sawisel tikah an lo ngai pawimawh tinak asi. An lo ngai pawimawh lo ahcun an lo sawisel lo dingih an lo rel paih fawn lo ding. Midang in an tuah tthatmi pahra lakah an tuahsiat mi pahnih lawnglawng kha va sawisel rero hlah aw. An tuah tthatmi pahra na lawmnak lakah an tuahsiatmi pahnih fakselnak na zeptel asile zozo hrang khalah ngainuam le hahdam zet asi ding. An tuah tthatmi na sim phah ah duhsaknak thawn thiltha sawn rahsuak dingin an tuah tthat lo mi pahnih na sim asile zozo hrang khalah thiltha a suahpi ding.\\nVI. TUMTAH RUANGZING DAN\\nRUangzing Tumtah Tuahsak dan: The Strategic Planning Process\\nMission & Objectives : Sunmang le Tumtah\\nEnvironmental Scanning: Sungle leng khaikhawm\\nStrategy Formulation : Hmalak dan ruangzing\\nStrategy Implementation: Hmalak dan ruangzing mi tuahsuak\\nEvaluation & Control: Tuah mi cuaithlai, tehfung zohsal nak\\nSUnmang le Tumtah (Mission\/Objectives): vision, values, purpose-inward\/outward: Sunmang, man neihtermi, tumtahmi, le hmailam lamzin hrang hmuhcia le timtuah mi . TUmtah mi tuahsuak dingin pawlkom in ziangvek sumpai, hmanrua le milai an um.\\nKiangkap Khaikhawm (Evironmental Scan):\\nPawlkom sunglam khaikhawm, tumtah\/milai\/sumpai\/hmanrua-cahnak cahlonak\\nPawlkom lenglam: Pehtlaih cia mi, pehtlaih hrih lo mi\\nZiangvek lamzin thar on thei mi, canttha, canpual,\\nHmalakdan ruangzing (Strategy Formulation):\\nPawlkom cahnak, tumtah le a ong aw mi canttha (opportunity):\\nCah lonak le lenglam siatsuah\/daltu\\nHmalak dan ruangzing mi ttuan thawk (Strategy Implementation):\\nProgram, Budgets, procedures; resources vs. staff:\\nTuahmi cuaithlai, tehfung, zohsal (Evaluation & Control)\\nPitlin lam cuaithlai, tehfung\\nTumtah mi hrangah ziangvek man in cuai thlai asi ding; Tehfung thawn tah awknak\\nHmuh mi le tumtah mi buuk tawn ttheunak\\nA ttul mi thleng theu nak\\n1. Meeting 101\\n1. ZO in meeting a ko ding?\\n4. Ziangtin meeting kaihhruai asi ding?\\n5.Ziangtin meeting thurel catmi tuah pitlin asi ding?\\n6. Ziangtin meeting ttha deuh le tlamtling deuh in tuah a theih ding?\\n2. Meeting tuahnak san, ziang tumtah mi fiangzet in neih ringring ding.\\n3. Thubuai khirhkhan rel ding asile a lailak mi kaihruai tu sawm a ttha\\nThu rel ding thu tlangpi\\n*Thu tlangpi khaikhawm, thu putlut tu\\nThutlangpi pakhat ah tikcu pek ding zat\\n5. Meeting hlan ah meeting kai tu ding pawl hnenah a hnuailam vek pawl hi sim cia, theihter cia ding:\\nMeeting tumtah mi, thurel ding\\nHmun le tikcu\\nZiangruangah meeting kawh asi, thuanthu tawi\\nZo in ziang a tuah ding, tuanvo neih mi\\n6. A tikcu te ah meeting thawk ding: cutin tikcu hman te a thleng mi pawl kha cawhkuan kuan ter lo dingin\\n7. Meeting kaitu pawl:\\nA tikcu hman ah thlen ding\\nThu hla rel ding hrang timtuah cia ding\\nThu sim\/rel tikah tawi famkim in rel ding\\nThatnak hrang ruat in thu rel ding\\n8. Meeting record\/note pawl ret hrimhrim ding\\n9. Meeting kaitu pawl thu rel catmi kha casungah khum tengteng ding.\\n10. Thuthluknak tuah mi ttuansuak dingin ttuanvo pek mi pawl, tikcu can le ziangtin tuah ding timi pawl kimcang zetin ca sungah ngan ding.\\n11. Meeting ziangtluk a ttha, tlamtling tlinglo timi meeting ttheh zawngah zohsal in next meeting ding hrang ruat cia ttul mi (tikcu le can) khiah cia ding.\\n2. Meeting thukam pahra:\\n3. Meeting golden rule na theih hngilh lo ding: Mipi lakah cawimawi aw la, mimal in sawisel\/faksel aw: Thou Shalt Remember the Golden Rule of Meetings:","num_words":9958,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.009,"special_characters_ratio":0.219,"stopwords_ratio":0.286,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"R.I.P : Pastor Mang Hlei Zing nih inn kanghnak in Mual an kan Liam tak a poi tuk hringhran e – Onlinenungak\\nTuzing Januray 12 zing i kan ton mi thil cu zeitik hmanh ah philh khawh ding a si ti hrim lai loh, Falam khuapi nih an ton mi an ngeihchiatnak kan hromhpi hna. Tuini January 12 zinglam suimilam 3:30 hrawngih Falam khawpi inn kang ah pastor Mang Hlei Zing le a umpi nunau pakhat an nunnak a cem tiah theih a si.\\nPastor Mang Hlei Zing cu kum 69 ih upa a siih pastor pension a si. A harhdamnak a țha tuk lem lo tiah theih a si. Pastor Mang Hlei Zing cu Falam khawpi ih Shwe Chintit motor gate inn neitu a si.\\nFalam khawpi ah Shwe Chintit motor gate telin inn 6 cu tuizing January 12 zinglam suimilam 3:30 hrawng ihsin a kang thok. Falam meithat hotu Pu Sa Zung Mang le a hnațuanpi pawlin tidai phur motor 4 le meisa thahnak motor 3 hmangin meisa an mit ciamco hnuah suimilam 5:00 hrawngah meikang an mitthat thei.\\nHi meikang ruangah Shwe Chintit gate inn neitu kum 69 ih upa Pi Mang Hlei Zing (pastor pension) le a umpi kum 42 cun thihnak an tong tiah theih a si. January 9 zaan khalah Chin ramkulh Hakha khawpi ah inn 3 a rak kang ih minung 1 a rak thi tiah theih a si.","num_words":215,"character_repetition_ratio":0.103,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.238,"stopwords_ratio":0.242,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.913,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"TUTAN CNLD CHAIRMAN PU NO THAN KAP CABIA CU A TURU KO – The Chinlung Post\\nTUTAN CNLD CHAIRMAN PU NO THAN KAP CABIA CU A TURU KO\\nAugust 9, 2020 admin Knowledge 0\\nThukam Pahbaltu An Hlawhtling: ️Zalennak famkim nei, kan lutlun ah vanrang lawng rak um Chin miphun in, hnamdang Mirang hnuaiah Kum 50 lai kan um hnu Panglong Thukam tuahzik laiah, Kawl kawp maw Mirang hnuaiih um hrih a ṭha sawn, timi hmuhdan pahnih in an lungthin a rak luah. Kan pale hotupawl in Kawl kawp ih zalennak zamrang ten ngah tlang an rak hril.\\nAn rak hrilnak san khal Kawlram ihsin Tlangmipawl “kan duh tikah kan suak thei (to secede any time we wish)” timi cu Kawlram uktupawl in an rak lungkimpi ruangah a si (Aungsan in February 7, 1947 ah; U Saw in March 20-28 Pinlung khawmpi Vei 1nak ah; Diduk U Ba Cho in January 17, 1946 ah an kaa\\nrorin an remti thu an simsuak).\\nKum khat hman rei hlanah Rampi thlun ding Danpi (1947) cu Kawl uktu Unu hoin an ngan ih a ngantu bik cu Chan Htun a si.Riahsiatza in, “duh tik canah suak thei” timi cu ‘47 Danpi Art. 202 ah “kum 10 hlanah suak theih a silo (The right of secession shall not be exercised within ten years from the date on which this Constitution comes into operation) ” tin an run thleng.\\nCutin, kum khat ṭha fangah Panglong THUKAM cu KAWLPAWL cun thlun Duh loin a vei khatnak an PAHBAL.Cuticingin 1947 Danpi hmangin 1962 tiang, Burma timi Rampi ah Tlangmi ramkulh 7 cu Kum 10 luan Kawl uknak hnuaiah kan umbet. Hmanseh Tlangmi cu tuar thei nawn loin 1961 ah Shanram, Taungkyi ah Khawmpi an tuah ih Federal ih fehsal theidan an reltlang. Asinan Gen.Newin in March 2, 1962 ah “Rampi a kekkuai zik” ti suanlam in uktu thuneihnak a lak ih 1947 Danpi khal a hlawn.\\nTheih Dingah. 1,Burma (Kawlram) le Tlangmi Shan, Chin, Kachin karlak ih Thukam (Treaty) umsun Panglong Thukam cu Kawl in an pahbal veten cui Thukam cu a NUNG NAWN LO, a THI CIH tinak a si. 2️,Thukam a thih veten Burma lole Myanmar timi Ramfinkhawm (Union of Burma) khal a THI, A CEM, A UM NAWN LO, tinak a si. Hihi Thukam umtudan hrimhrim a si (The breaching of legal treaty by Bamas means the Union is no more in existence).\\nHI ZAWN AH,Myanmar Rampi ah tutiang Tlangmi kan um ko, Union of Myanmar timi khal a um ko, kan ti thei men. TAKTAK ah, tui ni ih Myanmar ram ih Tlangram State 7 umdan cu Thukam (treaty) fehdan mit thawn zoh cun, Tlangmi lungkimnak tel loin, Ralkap thazang cahnak hmangin dan loin ukbet (occupation) menmi kan si (Cui umzia cu: Leitlun Ralpi vei 2 laiih German in Poland le French tivek ram a doneh ih a uk vek fang a si). Union of Myanmar timi Rampi khal ralkap cahnak hmangin finkhawm men mi Rampi a si.\\nHiruangah Dan thiam pawl cun, Panglong Thukam pahbal ih an mipum tamnak thazang thawn Tlangmi lungkimnak tel loih uk hrimtu cu UNO lamah khin tlak a si, an ti reronak a si. RIAHSIATZA IN,Tlangmi cu duh tikih suaksal thei cu sim lo, kum 10 kim hnu khalah kan suaksal thei nawn lo. Nung cingin Rulpi pumsung ih dawlhmi kan hluan. A tawp ah hriamhrei kaiin tuini tiang kan do rero nan a danglam thei hrih cuang lo.\\nKanmah Tlangram State cio ah mahte-thuneihnak um loin central ihsin Kawlin kum 70 mortor le bike bangin in khalkual rero men.In khalhkual a rei deuhdeuh, kan lu a zing deuhdeuh,Kan lupar ih kumkhua to ringring dingah Kawl cu kan ruatih kan zum deuh deuh, Kawl duhdan thlun cu nunnak le damnak ah ruatin Kawl tlon theitu si ding kan zuamaw deuhdeuh.Chin cathiamsang le Bawi upa hrekkhat cu Kawl ṭih le upat thiam dan ding in zirhtu, hnamvai le hnamhlo nun in zirhtu ah an cang vivo, hivek zirhtu Chin Bawi upapawl rak uarzet khal bo lo.\\nKHATLAMAH, 1948 ihsin kum 70 lenglo tui ni tiang Tlangmi (Chin telin) nasa tukin kan sun lai ah, Kawl cu nasa tukin an HLAWHTLING. An HLAWHTLINMI cu a tawinak in: 1️, AD 1000 lai ih Kawl Lalram din hmaisa biktu Anawratha siangpahrang san ihsin an ukmi rak si dah lo Shan, Chin, Kachin, Kaya tiangin an ukmi Ram ah an can phah.\\nPahnihnak. Pupa san ihsin kan rak hman dah lomi an Kawlca in Tlangmi ca (Chinca) cu a nehkhuh thluh ih, kan Lamzin hmin, kan Khua le Veng hmin, khat le khat thupipa ca kuatawk le thuthan, meeting thu relcatmi tiangin Kawlca a si thluh. 3️,Tlangmi leiram tlunih pupa San dan kan neih mi cu an Kawl dan in a khuh vivo ih Tlangram (Chin State) tiangin Kawl dan thlun a si vivo. (Union Hlutdaw ah Tlangmi telin tuahmi Leiram Dan a si an ti nan taktak ah Hlutdaw cu mipum tambik Kawl duhdan in a feh ti zapi theih a si.)\\nPalinak, Kawl nunphung le zinledan in Tlangmi nunphung le zinledan a khuh hlo vivo. 5️,Miphun sinak langtertu hmatpungtin tiangin miphun hmin ngannak ah “Chin, Shan, Mon” tvk si rori “Bama (Kawl” tin ngan a tam vivo ih, kan Chin miphun sinak tiangin Kawl tilipi sungah a pil hlo vivo. 6️,Kawl anka le ṭong cu Chin le Chin biakawk hmanah 55% hman a sizo. Chin party sung hmanah Kawl ṭong hman a tam.\\nPasarihnak. Kawl hrimhrim cu mi menmen an si hmanah Tlangmi (Chin) in kan ṭih, kan huphurh, kan ngam lo. Kan tlunah thuneitu ih um ringring ding Micungcuang ah kan ruat, an huham kan neh nawn lo.8.Kawl thuneihnak hnuaiih um lo cun nung thei lo, ei-in ding khal nei nawn lo, car cuahco dingih ruat cathiamsang le Bawi upa kan tam vivo. (Ngai ngai ah Kawl thuneihnak um ban lonak Wa, Mengla tipawl ah an ṭhangso dutdo sawn ti thei lo kan tam).\\nPakuanak. Dan hmaiah bangaw thluh ih dinmi Party rori hmanah, Kawl dinmi party cu thunei cuang, cak cuang, ropi cuang ih ruat Tlangmi (Chin) kan um laiih an Kawl Party uar le dinpi ruangah mai miphun Party nautat le hnihsan phah khal kan tam. Kawl party dintu le hotu pawl cu Lei pathian ah retin, an hmaiih el kiak zik ko lukun hreh lo, mai Chin miphun Party dintu le hotupawl cu Lucifer le ramhuai tlukih misual le laktlak lo ih rettu khal an suak phah vivo. Hi khal hi Kawl hrangah hlawknak a si.\\nPheldarh awla ukaw (divide and rule policy) an hmanmi a hlawhtling vivo. Chin Miphun cu hrinhnam 53 lai um vekin thuphan an phuah ih peng khat le peng khat, hrin khat le hrin khat, ṭong thu ah siseh, thansonak thu ah siseh, cuhaw le keuaw rero ding zawngin thu an tuah. An thuneihnak cu kan pumkhat theinak hrangah an hmang Duh dah lo.\\nEg.Chinram Cozah tlawng zate ah Laiholh, Mizo, Khumi, Laizo, Zopau, Cho, tivek sungin pakhat lawng zirh ding tin Union Education Deptt. in thu suah sehla, Chin in common language or Official language kan neihnak kum 60 lai a sizo ding. Hivek zawnah an thuneihnak an hmang Duh lo hi cuhaw rero in remaw hlah hai seh, cule kan uk thei ding an ti (divide and rule policy) ruangah a si.\\nA TAWINAK IN,Thukam pahbaltu cu miphun HLAWHTLING ah an can laiah, Thukam thlun sawn Tlangmi cu, “Kepal thangih awkmi Sakhi” bangin, talsuak thei nawn lo thih bawh ih nung fangfang miphun ah kan cang.Hihi Uanpi tlak lo UKMI le UKTU karlak thuanthu tawite cu a si. Credit: Pu No Than Kap\\nTRUMP NIH KUM DONGH TIANG PEK DINGIN ORDER A CHUAH CANG\\nTHIL SINING VIALTE LANGHTER DIH A SI CANG","num_words":1230,"character_repetition_ratio":0.032,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.228,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Jesuh Ttongkam ih Huham - Chinland Today Media\\nJesuh Ttongkam ih Huham\\nFebruary 24, 2012 12:18 am·0 comments\\nRalbawi pa in, “Bawipa cuticun si hlah seh; Nang ka inn tiang ih ratter dingah kei ka tlak lo. Damnak thu pe awla ka hnen-um pa cu a dam ko ding,” a ti.\\n–\\tMatthai 8:8\\nBible Siar Ding: Matthai 8:5-13\\nRalbawipa cu Jesuh hnenah a ra, a hnen-um pa, a ruang hrek a zengh ih retheizet mipa ai-awh ih zaangfah dil dingin. Hih Rom ralkap pa hi Jesuh hawl dingah a thinlung takin a phurzet. Jesuh in, “A hawltu hmuahhmuah in an hmu ding,” a ti (Matt. 7:8). Jesuh ih zaangfahnak awkam hi ngai hnik: “Ka ra pei ih ka damter pei” (Matt. 8:7).\\nKa thlennak hmun zate zikzik ah, an hrangih thla ka cam sak thei lomi an um. Hmun hrekkhat ahcun mi zahnih zathum lai in an inn ah va leeng ding an duh nain ka tlin thei lomi tla a um. Sikhalsehla ka lungawizetmi cu Jesuh cun ra ih damter ding a duh ringring. Mi damlo damter ding a duh. An harsatnak sung ihsin ruunsuah a duh. Tuni ah Bawipa in minaa tampi pavua hmangin Paul sanlai vekin tla a damter (Tirh 19:11-12).\\nJesuh cu minaa umnak hmun ah feh ih damter ding a duh. Asinan ralbawi pa sawn in, “Bawipa cuticun si hlah seh; Nang ka inn tiang ih ratter dingah kei ka tlak lo. Damnak thu pe awla ka hnen-um pa cu a dam ko ding,” a ti (Matt. 8:8). Jesuh in cuih tangdornak ttongkam te cu a lungkimzet ih, ralbawipa hnenah, “Inn ah va tlung awla na zumnak vekin tuahsak na si ding,” tiah a ti. Ralbawipa ih hnen-um cu cuih caan cekci ah a rak dam (Matt. 8:13).\\nJesuh cu ziangvek tikcu caan le khuitawk hmun khal ah a danglam dah lo, A thlengh aw dah lo ih Amah kel ringring a si. Mi thluasuah pe dingin caan ttha remcaang a hngak ringring a si. Anih cun thlarau hlo ruundam dingin ziangvek caan khal ah a tim a tuah cia (ready) ringring.\\nJesuh Khrih cu i Runtu le ka Bawipa tiih kan cosaan ahcun hih Bible caang hi kan hrangah a dik ding, “Kan sungih a nungtu cu hih khawvel ih umtu hnakin a maksak sawn,” (1John 4:4). Amah cu hih khawvel thimthuneihnak zate ih huham hnakin a maksak sawn. Mi zo khal in amai’ cahnak thawn Satan cu an tawng ngam lo ding, asinan Jesuh a theitu, Jesuh ih umpimi, Jesuh ih huham thawn a khattu cun khawsia ih huham hnakin a cak sawn ruangah a tawng ngam ding:“In duhdawttu thawngin hih thil hmuahhmuah tlun ah kannih cu nehtu hnakin kan uak deuh a si” (Rom 8:37).\\nA nungmi Pathian Ttongkam in satan ih thiltitheinak a siatsuah thei thluh. Jesuh ih Ttongkam ah nehnak huham a um.\\nLamzin Pi Lengah Pial\\nZumnak ih Tettikhannak","num_words":460,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.093,"special_characters_ratio":0.248,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Thuthang Archives - Page 842 of 848 - Chinland Today Media\\nHruaitu Issue 168\\nHruaitu Weekly News Issue 168 27 Jan, 2008 Zohfeltui’ Awkam LCF le Falam Miphun 2008 , January ihsin LCF ah Pathian Thuthangtha phuangtu, Laitlang rak thangphawktu Evan Van Hnuai Sum in a hmaisabik can a hmang. Zarhli nak ah Evan Lal Eng Lian a rak thleng ih Thuthangtha ngai in kan biakin […]\\nby CT ·\\tDecember 27, 2008 ·\\nHruaitu Weekly News Issue 164\\nHruaitu Zarhtin thuthang Issue. 164 Zohteltui’ Awkam Khum hlun thlahnak Rei lo te ah kumkhat cu a cem leh ta. Pathian in 2008 kumthar in pek leh sal ding. Kumhlun thlahnak le kumthar hmuahnak Biakinn ah kan nei dingih 2008 sung kan nunnak tla Pathian hmai ah kan hlan ding. Kan dung kum 2006 thlahnak […]\\nHruaitu Weekly News Issue 163\\nHruaitu Weekly News Issue 163 23 December 2007 Zohfeltui’ Awkam Christmas Ni Sunglawi Laimi pawl in kan puai sunglawi bik cu Christmas a si ko. Kan nauhak lai ihsin XMas puai ahcun a nuam awk lo kan um dah lo. Kan upat hnu khal ah harsatnak phunkim kan tawng ko nan, himi ni khua ahcun nuam […]\\nHruaitu Weekly News 162\\nHruaitu Weekly News 16 Decemer 2007 Issue 162 Zohfeltui’ Awkam 1997 kum ah MalaKa, Malaysia thawnginn ah thla 6 sung ka rak tlak. Culai ahcun thawngtla rei pawl tak ka rak si ve. Christmas can a rak nai vingvo ih Lai khawte lam ih Xmas nuamtak ih kan hman dan […]\\nHruaitu Issue 160\\nHraitu Zarhtin thuthang Issue 160 2 December 2007 Zohfeltu’ Awkam Hruaitu kum 4 kim A rei hrih lo 2003 November thla ah a si. Zan ka it that zo. Thawmvang ka thei. Ka thang. Ka mit meng in ka zoh cu Salai Pianga mit sen riamri ten it man lo in Hruaitu a rak ngan […]\\nHruaitu Zarhtin Thuthang Issue 159 25 December, 2007 Zohfeltui’ Awkam Leitlun ah zoha hnatuan lawnglawng tuan zuam ringring um ke, rawl ei lawnglawng paih teh an um kem?. Bible lawnglawng siar paih ih ca dang siar paih lo lawlaw teh an um pei maw?. A si, mi zokhalin a tikcu le can ih zir in […]\\nHruaitu Zarhtin Thuthang Estd 2003 18 November Issue 158 Zohfeltui` Awkam Kan Laimi mitampi Malaysia ah kan thleng ih , cumi lakah kan nih Falam peng le Lairawn um unau pawl khal tawk fang cu kan thleng ve. Tuihlan ahcun hnatuan dingah kan ra ih tu ahcun UN lam beiseinak ruangah rat a si thlang. […]\\nHruaitu weekly News Issue 157\\nHruaitu Weekly News Issue 157 4 November,2007 Zofeltui` awkam Lai khawte ih ka suah ruangah mawsi cu ka thei lo, “Laimi” ti lawnglawng in kan miphun ka rak thei. Asinan peng dang unau pawl thawn kawlram khawlipi ah tlawng kan kai, ramdang ah hnatuan ding in ka feh hnu ahcun Falam mi ah ka rak cang. […]\\nMi 8 (pariat ) Kapthat\\nSurbung Tlang Thuthang By- Pasum December 26, 2008. Mi 8 kapthat Krismas Pa, Santa Claus vekih thuamaw mi pakhat Bruce Jeffrey Pardo kum 45 micun Los Angeles kiang Covina khuaih Chrismas lawmnakih telpawl meithalih a kah ciamco ruangah minung 8 an thi. Bruce Jeffrey Pardo hi a mikah nak hmun ihsi Km 25 a unau pai in ah a […]\\nby CT ·\\tDecember 26, 2008 ·\\nSurbung Thuthang December 25, 2008 by-Pasum Pope in mipi malsawm pe Pope Benedict 16 nakcun Vatican ih St Peter’s Basilica Biak in ah mizan zanlaiah khawmawk nak a kaihruaiih Vatican ih Chrismas hmangding fehkhawm minung thawng tamzet pawl hnenah Kum 81 mi Pope Benedict hin thlawsuah a pe. Mipi lamkhalin Pope hi duhsak nak thlawsuah peve in hlamawi zetzet […]\\nby CT ·\\tDecember 25, 2008 ·\\n← Previous 1 … 840 841 842 843 844 … 848 Next →","num_words":550,"character_repetition_ratio":0.083,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.267,"stopwords_ratio":0.202,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.984,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"An Neihawk Ni A Thleng Hlanah A Pasal Ding Cu A Hngawng Ah Nam In A At – Meifar\\nAn Neihawk Ni A Thleng Hlanah A Pasal Ding Cu A Hngawng Ah Nam In A At\\nIndia, Andhra Pradesh ih um nunau kum 22 mi in a pasal ding cu a hngawng ah nam in a at. Hmai thla ih neiaw mai ding an si, an neihawknak ding hrang thil ziangkim an tawlrel thluh zo.\\nTlangval Ramu cu cathiam sang a si, fala in Ramu cu a rualpi pawl thawn a hmeltheihter awk hnuah tlangpar kai dingin a sawm. Tlangpar temple kiangah nazi pakhat sung hrawng an va um ih an ṭum laiah fala in ‘surprise laksawng ka lo pe ding’ a ti.\\nA mit a singter ih a mit cu puan in a tuamsak, cutin a hngawng ah a at ih fala cu a tlan tlung. Ramu cu a hngawng ihsin a thisen a irhsuak ih a talbuai, bawmnak dingin a au ih a vanṭhahnak ah kiangkap ih um pawlin an va hmu ih siizung ah an tlanpi lohli.\\nSiizung ah an tuamhlawm rero lai ih a dinhmun cu a sia zet nan a nunnak hrang thinphang um a si lo. Palik pawlin thu an suhnak ah fala in pasal ah a nei duh lo thu a sim thei, a nulepa lungkimnak ih neiaw ding an si.\\nA nulepa hnenah a nei duh lo thu a sim nan a nulepa in a thu cu an ngai duh lo, neiaw dingin thil ziangkim an tawlrel sak thluh ruangah nam in a at thu a phuangaw. Palik pawlin an thubuai cu an zingzoi vivo ding.\\nMadalay NLD Vice Chairman Ih Nupi Cu Ralhrang Pawlin An Kai Ih An Vaw That Hnuah Lamzin Ah An Hlon\\nTulai Leitlun Ih Milian Bik In, “Inn Ka Nei Nawn Lo, Rualpi Inn Ah Ka Um” A Ti","num_words":302,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.051,"special_characters_ratio":0.232,"stopwords_ratio":0.437,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Kanda Milai Dehtu - Chinland Today Media\\nKanda Milai Dehtu\\nJuly 8, 2015 6:57 am·0 comments\\nThuserh timi hi kan zum tuk lo a va si hman ah mi vualvo ih ttawmawk mi kan nei. Tthimnak ah cabuai pakhat ih minung hleithum to, zanriah ei lai ih sabitti peksawngawk, kaililawn hnuai ih feh, tivek pawl. Cun, kan bulpak thuserh pawl khal hi, kan rualpi pawl hrang ahcun hnihsuak thil an si thei ko nan, kanmai’ hrang ahcun diknak an nei thei zet ve.\\nRamtawi pawl hi minung dang pawl hnak in thuserh an nei luar cuang maw ti cu ka thei hran lo. Asinan an thuserh pawl hi an la urhsun thei zet timi cu ka thei. Ka rualpi pakhat cu sa picang pel ding ih ram a tawih tinte’n ziandawng panga a keng ringring. Cuhnak ih tam siseh, mal siseh, a duh lo. Ka rualpi dangpakhat lala cun ziandawng pasarih ciahciah a keng ttheu. Saklam India ih sa picang peltu ramtawi pacang theih hlawhbik a si mi ka rualpi dang pakhat lala cu, mahseer nga that hmaisa ta lo in thlatang caan ramtawih ah a poksuak dah lo. Kei ih bulpak thuserh cu rul thawn an pehpar aw. Milai dehtu hawl ih ram ka tawih can ah, ziangtluk in ka zuam rero a si khalle rul pakhat ka thah hmaisat ta lo ahcun ka zuamnak hmuahhmuah cu thuhlolak men ah an cang ding timi zumnak thuk zet ka nei.\\nVei khat cu May thla ni ling lakah khawvan ihsin khawthim tiang, hawl hmuh harsa zet milai dehtu hawlsuah tum in tlang hrap ttentten pawl ah peng siar cawk lo ka suk ka zo. Hlingrul sah zetzet lak ih ka fehnak ah ka kut le khuk pawl cu se zet in an rin ttial aw tthengttheng. A ni hleinganak siimlam ah, bang hnianghniang in pindan pahnih um Hramlak bangla ih ka ra tlung. Cutikah khaw sung ih ra palai pawl in in rak hngak hai ti ka hmu. Annih cun milai dehtu pawpi cu cumi sun ah an khaw hnar ih an hmuh thu in sim. Thuthang theih hiar um zet a si. Cumi zan cu a tlai tuk zo ruangah zianghman tuah a theih nawn lo. Curuangah palai pawl cu mei-in vang in ka tlunter hai ih, a thaisun cu zohman an inn ihsi suak hai lo ding ah khoh zet in thupek ka suah.\\nAn khua cu bangla inn a umnak tlangtluan deng ah a um. Amahte a pak ih um mi khua a si ih hlei ah, hramlak thingkung sah zet in a kulh fawn ruangah, hitawk pengpi sungih khawte dang pawl hnak in milai dehtu ih siatsuahnak a tuar cuang hleice. Tu naibik ih deh tuartu cu nunau pahnih le pacang pakhat an si.\\nA thaizing ah an khua cu bi deuh in vei khat ka helsuak hnu ah, kau deuh in vei khat dang ka hel sal. A hmaisa deuh ka helsuahnak thlanglam furlong hnih hrawng ah lei tthenel umnak hmun ka thleng. Lei tthenel lakah harsat zet ih ka feh ngah hnu in, tlang hrap zet ih ruahpi tidai luang cak zet in a horhkuar mi lihong pakhat ka va thleng. Cui lihong kuar sak le thlang ka zoh lohli ih pawpi a um lo ti ka theih tikah ka hna a ngam. Cumi ttheh ciah ah ka hmailam pii kulhluan nga ih thil um mi in ka mit i la vukvi. Cutawk ahcun tidai bualawknak tia hrawng a si mi tili fate pakhat a um. Cui tili khatlam ahcun tidai ra intu rul pakhat ka hmu. Rul in a lu a hun tunsoh mi cu ka mit la vukvi tu a si. A lu cu leilung ihsin pii hnih maw pii thum hrawng simaw a hun khaiso ih, a or a hung pharhawk tikah cong-orh siangpahrang (hamadryad) a si kha ka hmu. Ka hmuh dah mi rul lakih mawibik a si. Ka lam ih hoi a or cu rong sen lam naih deuh serthlum rong a si ih, a taksa in leilung a dainak lam ahcun sui rong ah a vung cang. Olive hnah vek ih a hring mi a zaang tluan cu saiho rong V pianhmang in an ttelh. A mei zim ihsin pii li tiang hrawng cu rong dum tleu thlenthlen a si ih, V pianhmang rong var in an ttelh thotho. Cui rul cu a saulam pii hleithum le hleili lak a si.\\nCong-orh siangpahrang thuhla hi thuanthu tampi ka rak theih zo ruangah, anmah va hnaihnok pang can ih an ttihnun zia le an tlan cak thei zia pawl khal ka thei zo. In do ding vekih a lang zo ruangah, in ra do asile saklam ih tlan le thlanglam ih tlan cun hamtthatnak ka nei lo ding ti ka hmu. Asinan lei tthenel lak ahcun ka talsuah man cu ka zum. Kheng pheng te tia hrawng a si mi a or pheng ah kap sehla cun kan buainak cu a reh thei men ding. Asinan ka kut ih rifle cu meithal puak ring thei zet a si ruangah, pawpi va hnaihnok ka duh fawn lo. Ziangahtile ni tampi ka rak hngak hnu, le bang hnianghniang ih ka hawl hnu, tubaite lawng ah hmuh ding ih ra suak mi a si. Nin um zet in minute tampi a liam. Cumi sungah thil cangvai um sun cu a lei saupi a khak suak mi le a hnuk lut sal rero mi lawng a si. Cumi ttheh cun rulpi cun a or pheng cu a rehter ih leilung ah a lu tthum in khatlam ih hmun hrap lam a pan. A mah zoh phah ringring cun leilung ka dap ih cricket ball tia hrawng a simi lungto pakhat ka sar ngah. Leilung hak pawng zim hriam zawn a thlen ciah ah ka tha neih tawk suah in a bop ah ka den. Rul dang si sehla cun an thi ding nan, cong-orh siangpahrang ti nanana cu a ra her vukvi ih ka umnak lam a ra pan turto men. Kan karlak a hrek hrawng a ra thlen ah lungto tumsawn ih ka den mi cun, vantthat thlak zet in, a hngawng ah a ngah. Cumi thluh cun thil harsa a um nawn lo. Lungkim zet in khua a vei hnihnak ka hel mi cu ka va ttheh lawlaw. Khua ka hel hmaisatnak cu zianghman a tthahnem lo nan, tu ahcun, rul ka thah ngah zo ruangah ka tha a phur cuang ngaingai. Ni tampi sung ah tui can hi milai dehtu ka hawlnak a hlawhtling ding ti zumnak ka neih hmaisabiknak a si.\\nA thaisun khal ah khua a kulhtu hramlak ahcun ka veivak sal. Siimlam ah khaw lu lam ih tthuan hrut zo mi bial (leileh) kap ah pawpi keneh tharhlam zet pawl ka hmu. Minung za hrawng a si mi khaw sung mipi pawl cu thuhla umdan ka sim hai ih, a thaizing zingte’n ka ra kir sal ding thu ka tiam hnu ah peng li a hla mi Hramlak Bangla ah keimahte’n ka tlung kir sal.\\nMilai dehtu a cangvaihnak hmunram ih hramlak asilole mau-rat mi lamzin ah himdamtei’ feh thei ding cun ralrinnak sangbik neih le dan kalhmang (ramtawipa ih theih le thlun ttul mi) tampi fek zet ih thlun a ttul. Sa peltu hi pel mi sa ih an can leuhleuh ttheu ruangah theihzung (sense) khal nung ttha tawk zet ih ret a ttul. Dan kalhmang pawl khal feltei’ kenkawh an ttul. Cumi pahbal pang ahcun milai dehtu hnenah deh a ol zet mi minung pakhat va pek tluk a si.\\nCa siartu in, fehpi ding milai le riahbuk ih kilkhawi aw ton veve tu ding milai a um remcang thei ah cun, “Ziangah mahte ih feh lamlam?” tiah in sut men thei. Sut ding awm zet khal a si. Asinan kei in himi thusuhnak ka sannak ding cu: a pakhatnak ah, rualpi a um cun amah rinsan in daithlan a olsam ih, pahnihnak ah, pawpi thawi’ sualbuaiawk taktak ahcun mah pakhat lawng si ahhin cangvaih a remcang sawn, timi an si.\\nA thaizing ih khaw sung ka vung pan tikah pacang thinlung sa hiamhiam rual ih in rak hngak ti ka hmu. Biakawk theihnak cin ka thlen vete’n mizan ah naa pakhat deh a tuar thu in rak sim. Thathoza thuthang a si. Naa cu khaw sungih ta deh mi a si ih, a dehtu in tlangtluan ih malte a thiar hnu ah, thingkung a tam zet mi horkuam bi le thuk zet sungah a fehpi. Horkuam cu tlangmual saklam pharh hnuai ih um a si.\\nTlangtluan par ih um, lung tumpi pakhat par ihsin khimkhuahtei’ ka thlir rero tikah naa thiarsuah a sinak tlang hrap suk lam ih vung pan cu a ttha lo ding ti ka hmu. Tuah ding um sun cu hla zet ih helkual hnu ah, horkuam thlanglam deng ihsin deh mi naa a um ka zumnak hmun lam hun pan soh ding lawng a si.\\nKa ral pel dan ding cu hlawhtling zet in ka ruahman ttheh. Sundir ahcun horkuam ka lut thok tumnak hmun cu ka vung thleng. Cutawk ihsin horkuam cu ttangphel za khat hrawng a rawn ih, cumi hnu cun a tlun ih tlangtluan lam ah ttangphel za thum a hrap so. Hmun rawn saklam deng cu deh mi naa hmuh ka beiseinak hmun a si. Ka van a tthat ahcun pawpi khal ka hmu thei fawn. Horkuam ahcun hlingrul sah zetzet le raw kung kawkalh an tam tuk ih feh a har zet. Hla deuh ka feh cun ka thlan ah ka ciar thluh. Rin lo paral ih meithal kap puak a ttul theinak hmun a si ruangah kut thlan ciar thawi’ feh bet cu thil ttha a si lo. Curuangah ka to lawk ih kuak ka fawp ta.\\nKa hmai zawn ih leilung ahcun lungto ngilmam tumpipi an um. Cui’ lungto pawl lak ihsin tiva fatakte pakhat cu ngawi ngiatngo in a luang ih, a remcannak hmun tinkim ah thlalang vekih a fai riahriah mi tili te pawl a tuah vivo. A paa theibik ih tuah mi rubber tawphah nei kedam hruh in cuvek lungto ngilmam pawl par ih feh cu ka thil ti tum mi hrangah saduhthah rori a si. Ka thlan dai ngah in, ka taksa an ro hnu ah, deh mi naa kiang ah pawpi a ihthah lai hmuh beisei in, va pel ding ah ka pok. Tthen li ih tthen thum ka feh thlen tikah deh mi naa cu kaikok phur pakhat hnuai ih a um kha ka hmu. Tlang hrap qenqen a thoknak ihsi qangphel kulhluan nga a hlatnak ah a si. Pawpi cu hmuh theih ah a um lo. Curuangah lung pheng pakhat par ihsin ka hmuh thei mi hmun hmuahhmuah cu zungpibok pakhat hman hrelh lo in ka thlithlai vivo.\\nThil ttihnung ra thleng ding mi theihcianak timi hi theih a hlawh zet ih, a tak ih tonteh mi khal a tam. Minute pathum-pali sung hrawng cu thil qihnung zianghman ruat lo in cang lo khai lo in ka ding ringring. Vei le khat ah pawpi in naite ihsin i zoh rero ti ka vun thei thutthi. Ka hnenih a cangvai mi, thil ttihnung a ra thleng ding timi theihcianak theihzung (sense) cu, pawpi ih theihzung khal ah hna a rak ttuan ve ruangah a ihthah lai a tthang ti a fiang. Ka hmailam kehlam zawn ahcun hmun rawn fatakte ih keuh mi hrampi phur sah zet tthenkhat an um. Ka umnak le deh mi naa umnak ihsin pii hleinga le kul lak hrawng a hla veve mi cui’ hrampi phur cun ka thinlung i hnuklut vukvi. Hrampi pawl cu dimtete’n an cang selhso ih, a lehhnu second pakhat ahcun tlang hrap ah a cak theibik ih a tlan so mi pawpi ka hmu cih. Amai lam ih ka rifle ka tin man hlan ah hramhri kung ih khuh mi thingkung phen ah a pil hlo. Ttangphel sawmruk sung hrawng a pil hloh hnu, lungto pakhat parih a khir zawng ah ka hmu sal. Ka hun kap. A dunglam ah a tlu ih tlangmual ahcun huk dumdo phah in a rung suk thla. Amai’ rual ah lungto pawl khal an rung ril thla khulkho. A zaang a kiak a si ding tiah ka ruat. Ka kiang ah a tomtawhlot ih a rung thlen tikah ziangtin ka cangvai ding ti ih ka ruat rero lai ah a huk awn a reh. Minute pakhat rei ah tlangmual hrap ih cak zurzoi’ a tlan lai ka hmu sal. Hriamhma ngah hmel khal a pu lo. Thin hnangam ih ka thaw ka suah rual in, ka lung a hmui lo lala fawn. Ka hmuh sung maltakte ahcun ka kapnak cun zianghman a tuahmawh lo vek in a lang. Cumi thluh cun raw kung ro tthenkhat a pah kiak ruiro ih, tlangmual liang ihsin a khatlam horkuam sungah a vung liam hlo.\\nKa rifle kha tlunlam degree sawmsarih le panga ah khai in ka kap mi a si. Ka kapnak hmun ka va zoh tikah pawpi cu a kiu ah ka rak ngah ti ka va hmu. Hnihsuak saithiam tthenkhat in ‘ruh hnihsuak’ ti ih hmin an pek mi ruh them pakhat cu cerek in a saih suak (kan kiu kan khon tikih hit zukzi um ttheunak thahri kiang ih ruh hi a si). Cumi thluh ah cerek cu lungto a va ngah ih, a ra saihawk kir lam ah pawpi khabe cu na zet in a rak ngah sal. Hriamhma pahnih cu an na zet tla a si men thei nan, hriamhma besia an si lo. Thisen maltakte hnuhma zawt in a khatlam phairawn ih ka va feh cun hlingrul sah zet sungih mi a hngirhngir bak ka va tong lo ding. Cui’ hlingrul lak ih luh cu mahte thahawknak a si ding fawn.\\nKa meithal puak awn cu khaw sung ihsin an rak thei ih, mipi pawl cun tlangtluan ihsin beiseinak nasa zet thawn in rak hngak. Khimkhuahtei’ ka ruahman mi le ralringtei’ ka pel mi a hlawhsam ruangih ka lunghmuilonak hnak hman in, khaw sung mi pawl ih lunghmuilonak cu a bese sawn ti theih hial a si men ding.\\nA thaizing ah deh mi naa ka va vehvai sal. Zan ah pawpi a ra kir sal ih malte a ra ei bet ti ka hmuh tikah ka lung a awi ngaingai. Asinan a ra kir sal ruangah ka mang cu a bang lo lawlaw. Tu ahcun pawpi kah theinak ding kalhmang um sun cu deh mi naa ihsi rak bawh lawng a si. Asinan thil harsa pakhat a um. Deh mi naa kiangkap ah tonak ding thingkung remcang pakhat hman an um lo. Hmaisa ttum ih ka rak ton mi thil ruangah leilung ihsi zan ih milai dehtu rak bawh ding cu a qha lo ding ti ka thei fawn. Khuitawk ihsin ka bawh ding ti ruatcat thei lo ih ka um lai ahcun, mizansun ih ka hung sohnak phairawn hmun pakhat ihsin pawpi ih mi kawh awn ka thei. Pawpi ih mi kawh awn ka theih tikah pawpi pakhat sangsang a nuam theibik ih kap theinak lamzin a um ti ka thei ih ka lung a hmui ngaingai. Pawpi pawl kawhsuah an theih can hi (a) koppi hawl in hramlak ih an tawihvah can, le (b) hriamhma tenau an tuar can, ah an si. Ramtawipa in pawpi bum thei ding khop in pawpi ai a cawn thiam a ttul ti cu rel hran a ttul lo ding. Hramhri kung sah zet asilole hrampi hlawm sah zet umnak hmun ih pawpi a ra lut remcang theinak ding hmun khal a si a qul ih, ramtawipa cun nai zet ih rak kap thei ding in a timtuah cia khal a ttul. Hriamhma tenau tuartu pawpi kawhsuah a theih ka timi parah ramtawi pacang tampi cun in pompi lo ding ti khal ka thei. Asinan anmah in an tonteh taktak hlan ahcun an lungkimlonak cu dunglam ah kirpi sal hai seh tiah ka sim duh. Asinan tui ttum thil ahcun, pawpi cun ka kawhnak cu nazi pakhat deuhthaw rei tiang, i sawn rero ko nan ka kiang ah a ra duh lo. Ka hlawhsamnak cu mizansun ih vanduainak a tonnak hmun kherkher ihsin ka kawh ruangah a si ding tiah ka ruat.\\nA netkhawt ih ka hril mi thingkung cu tung zerzer ih a hrap mi cang hrap tlang rori ih keuh mi a si ih, leilung ihsin pii riat hrawng ah tonak remcang hngettek a nei. Cutawk thingttek parih ka to ahcun pawpi a rat ka zumnak lung khokrok khuarkhawhrum tlun zawn, pii sawmthum ih sannak ah ka um thei ding. Thingkung ka hril ngah hnu cun ka milai pawl hnenah thaithawh in rak ken ding ih ka cahnak tlangtluan ah ka kir sal.\\nSiimlam nazi pali ah pawpi rak bawh ding in thingqek ahcun hahdamte’n ka to. Reipi ka bawh a ttul ding ih har khal a har ding ka zum. Ka milai pawl ka fehsan hlan ah thaizing ni a suah rual ah tlangtluan ihsin in run kuut-auh ding ah ka cah ta. Tlavang ai vek ih ka rak sawn asile daitei’ rak to ding in, le zianghman ka sawn lo ahcun an sawm thei tawk ih tam khaw sung mipi pawl sawm in, bur hnih ah an tthen aw ding ih, horkuam khatlam khatlam ih tlangmual ihsin, au phah le lungto deng ciamco phah in, rung suk hai ding ah ka sim.\\nThingkung parah ziangtizawng ih um phah khal in ka itthat thiam zo ih, ka tha a cauh fawn ruangah siimlam ka hman dan cu a nuam ve thawkhat zet. Ni liam zik tleuzung in ka tlunlam tlangmual zim pawl an tlet lai ah langur zawng ih tthangphawknak au-aw in ka lung a fimter vukvi. Rei lo te ah horkuam khatlam deng thingkung zim ah a to mi zawng cu ka hei hmu. Zawng cun ka umnak lam a rak zoh ruangah tlavang ah i ruat a si ka zum. Tthangphawknak au-aw cu naih aw tete’n a um rero ih, khua a thim rual ahcun a reh sal.\\nNazi pakhat hnu pakhat, ka mit le hna cu harhvang ding in ka ttan rero lai ah, tlang hrap ihsin lungto a rung ril ih ka tonak thingkung a run pah ngah thutthi. Lungto cu ramsa ke nem pakhat ih ke kar rit zet awn in a run thlun. Pawpi a si lo thei lo. A hmaisa ahcun horkuam lam ihsi hung so lo in hitawk lam ih a rung suh hi thil cang pang a si ding tiah ka ruat lawk. Asinan ka dunglam naite ihsin a dang sung thuk zet ih dimtei’ a run hrum hngurhngo vete’n ka ruahnak cu a dik lo ti a lang cih. Thaithawh ka ei lai ahkhan horkuam ah a rung lut zo ih, tlang hrap ah ttan rak khuar in, thingkung par ih ka kai lai i rak zoh rero ti cu a fiang thawkhat zet. Zawng khan tlang hrap ih a um lai a rak hmuh mi a si. Ka ttanlak a rem lo ih thingkung khal ralringtei’ pawk phah a ttul. Sun khawvang lai ih tonak hahdam a rak si mi thingkung hngeqek cu khua a thim hnu cun a sinak malte a thleng aw. Taktak ahcun ka rifle cu thli lak ah ka kap thei ko. Asinan naivai zet ih um mi pawpi tlanter duh ih meithal kap puak ruangih thilthleng rapthlak um mi pawl ka rak hmuh dah zo ruangah kap lo ding in ka sup aw. Cun, meithal a puak hnu ah pawpi cun i ra do lo a si hman ah, a kiangnai tuk ih rifle (450\/400) ka kap puak cun hitawk hmun hi a suahsan pang thei ih, harsatnak phunkim tuar ih ka zuamnak hmuahhmuah cu thuhlolak ah an cang thluh pang thei.\\nPawpi cu a hung khir lo ding ti ka thei. Ziangahtile a hung khir ahcun a hnuai pii sawmthum ih lungto pawl lakah a vung tla ding. Asinan a hrang ah khir hman a ttul lo. Ziangahtile a ke dunglam ih a hung din ahcun olte’n i kai ban ding. Ka cawn parih rifle cu ka thlir ih a hoinak lam ka thleng hnu ah, ka kehlam ban le ka hnak karlak ah rifle fung ka hruah. Rifle kaa cu hnuailam ka hoiter ih meithal mawn khap (safety-catch) ka phelh. Pawi cun cui’ ka cangvaihnak cu a hlan hmuahhmuah hnak ih hrum thuk sawn in i rak dongsong. Tu ahcun pawpi cun i hun dawh sehla rifle hun pah in, rifle zangte pawl kuai ding ih ka kutzung ka thluahnak kiangkap a hung thleng ban ding. Cumi ahcun ka kap that thei lo a si hman ah meithal puak ruangih a buai lai ah thingkung tlunlam ih kai can ka neih phah ding. Can cu hnapkhawn feh in a feh. A netnak ahcun tlang hrap lak ah hrum rero phah ih a thuptei’ i pel kual rero mi cu a ning thlang ih, ka kehlam ih khuarkhawhrum fatakte lam ah a zuang lut. Minute malte a rei hnu cun a deh mi naa ruh a ttam kiak rupro awn ka hi thei. A netnak ahcun ka tonak rem lo zet ah ka cawl hahdam thei thlang. Cumi hnu, zanvar ih ka theih mi awn hmuahhmuah cu deh tuartu naa umnak lam hlir in an si.\\nKa milai pawl in tlangtluan ihsi in run kuut-auh lai ahcun, ni a suahnak minute malte lawng a si ih, horkuam cu a thim khiamkhiam lai. Cumi rual deuhthaw ah ka kehlam tlang hrap ah rangcang tlan ih pawpi a tlan zuarzo lai ka hei hmu. Khaw vang ttha tuk hrih lo, le zanvar ka men ruangih ka mit cau tuk ruangah hei kap ding cu ka hrangah a har. Asinan ka hei kap thotho ih, cerek cun a pannak ding diktak a pan ti ka hmuh tikah ka di a riam nasa. Pawpi cu nasa zet ih huk dumdo phah in a her aw vukvi ih ka tonak thingkung a run pan turto. I zon ding ih a hung khir zawng ah ka cerek pahnihnak cu, vantthatnak nasa zet ruangah, a awm sungah a deng lut aw. Cerek rit zet in a hung khir tumnak zawn a pialter deuh ruangah pawpi cun ka kiangnaite a hun kheuh ngah. Cu thluh cun cerek ih sawhhngongnak ruangah a hnuai ih horkuam ah lingbalailet in a vung ril ih, ka rellang zo mi tili fatakte pawl lakih pakhat ah a vung tang. Asinan buai luihlo in tili cu a suahsan sal ih horkuam lam ah pai ttuatto ih tlan suk in, a liam hlo. Tili cu a thisen in a ciah sen khemkhem thluh.\\nThinghnge hak zet parih nazi hleinga sung ka to ruangah ka taksa ih thahri hmuahhmuah an com thluh. Thingkung par ihsin a tawlh in ka tawlh suk ih, ka hnipuan ahcun thingkung parih tampi a tangta mi pawpi thisen pawl an kai hnianghniang thluh. Ka kut-ke khong thluh pawl ka hmeh ciamco hnu lawng ah pawpi cu ka dawithlun thei. Hlapi a rak feh nawn lo. Tili dang pakhat ih um mi lungto tawhram ah a rak thi.\\nTlangtluan ih rak pungkhawm aw ka milai pawl cun ka thupek an run pahbal. Ka meithal puak awn, cumi hnu ih pawpi huk awn le ka meithal puak veihnihnak awn pawl an theih ruangah an zate’n a hlawmkhawm in tlang hrap cu an run zawh suk. Thisen kai hnianghniang thingkung le a hnuai ih ka lukhum nem an rung hmuh tikah, ka milai pawl si lo men bang in, pawpi in i thiar zo tiah an ruat. An tthangphawkawknak au-aw pawl ka theih tikah ka hei ko hai. Cuvete’n horkuam lam ah an rung tlan thla ciamco lala. Ka hnipuan ih thisen kai hnianghniang pawl an hmuh tikah thinphang in an phaw keke. Hriamhma ka tuar lo ih ka hnipuan ih thisen pawl cu keimai thisen an si lo thu ka sim sal hnu rei lo te ahcun pawpi cu an hil vialvial cih. Thingkung no khohkhah pakhat an hau hnu ah pawpi cu hramhri (zunthuhri tivek) pawl thawn an qawn. Tlang hrap zet a si ruangah pawpi cu zawn soh a har zet ih vei tampi au vualvo phah ih an sohpi hnu lawng ah khua kan thleng thei.\\nHivek hmunram deng le kawr pawl, milai dehtu in reipi tiang harsatnak a pek mi, ahhin cangvaihnak huaisen tampi an um ttheu. Tualsung mipi pawl cun cuvek cangvaihnak huaisen pawl cu ni tin ih thilthleng zaran ah an ruat ih, a lenglam minungpawl cun cuvek cangvaihnak huaisen pawl theih thei dan ding an nei lo. Kanda Milai Dehtu ih deh mi minung netabik ih thuhla thawn pehpar in cuvek thuhla pakhat ngankhum ka duh. Cui thilthleng cu a thlen hnu rei lo te ah a hmun ka va thleng ih, khaw sung mipi pawl ih thuhla cipciar in sim mi, le ka va thlen hlan ah tham le dai hrih lo a rak si mi dehawknak hmun khal khimkhuahtei’ ka zohfelnak ihsin, ziangkim a dik thluh ti ih ka zum mi thuanthu pakhat ka lo sim thei.\\nKanda milai dehtu ka kapnak kiang ih khawte ahcun putar pakhat le a fapa neihsun an um. A pa cu 1914-18 karlak ralbuai ahkhan ralkap a rak ttuan ih, a fapa khal Royal Garhwal Rifles ih lutter a tumtah. Tui can vek thotho hin, remdaihnak phirivau awn a len lai ahcun, ralkap hnattuan hi ngah a har zet ih a diltu an tam fawn. Tlangvalte ih kum hleiriat suahcam ttheh hnu rei lo te ah pacang rual bur khat cu an khua ra pal phah in Lansdowne ih bazaar lam an pan. Tlangvalte cun cui’ pacang pawl cu a rak thlun ih Lansdowne a thlen tikah Ralkap Khonkhawmnak Zung ah amahte’n a va feh. A pa in ralkap upatpekawk dan le ralkap thunluttu bawi hmai ah ziangti ih um ding tivek pawl a rak zirh tthat ruangah tthuktthun lo in an rak la cih. A hmin cazin an thun thluh hnu, ralkap zircinhnak a thok hlan ah inn ah tlung in a neih mi bulpak thilri mallai va la ding in an thlah.\\nNi nga a rei hnu, sundir hrawng ah inn a ra thleng sal. A thuhla theih duh ah a rualpi pawl an ra suakkhawm hai. A rualpi pawl cun an khaw deng ih um mi an loram fate ah a pa cu tthuan a hrut lai thu, khaw thim hlan ahcun a ra tlun lo ding thu an sim. (A pa in tthuan a hrut mi loram cu cong-orh siangpahrang ka thah ni ih pawpi neh tharhlam zet ka hmuhnak loram kha a si).\\nTlangval ih ttuanvo pakhat cu an rannung hrangih rawl hawlsak a si. Curuangah an venghnen inn ih suncaw mallai a ei hnu ah mipa dang kul thawn thinghnah la ding in an feh.\\nKa lo sim zo bang in, an khua cu tlangtluan pakhat parih um a si ih, hramlak in a kulh. An khaw kiang ih hramlak ahhin hrampi attu nunau pahnih cu milai dehtu in a rak deh zo. Thla tampi sung cu an khaw kiangkap ih thingkung hnah pawl thawn an rannung pawl an cawm. Curuangah ni khat hnu ni khat, an duh zat thinghnah ngah thei ding cun, hla deuh ih va feh vivo a ttul. Himi ni ciah khal ah minung kulhluan khat cun thlawhlai loram pawl an paltlang hnu ah a hnuai ih horkuam zim lam pan in, lungto tam zet tlang hrap ttentten ihsin furlong hnih an vung suk. Hramlak sah zetzet ih a khuh mi cui horkuam cu nisuahlam ah peng riat tiang a va pharhdarh aw ih, Dhikala Hramlak Bangla ih khatlam ral ah a um mi Ramgana tiva thawn an va tong aw.\\nHorkuam luzim ahcun leilung cu a rawn deuh ih thingkung tumpipi in a khat. Cutawk ahcun mipa pawl cu an hril mi thingkung cio ah kai in an tthek aw. An duh zat thinghnah an ttawh ngah hnu ah hridai thawn an tom ih cumi pu phah in pahnih-pathum tete’n khua ah an tlung.\\nTlangmual an run zawh suk phah lai khal ah an raltthatnak hlo lo ding in le milai dehtu ttihtthaih ih tlanter ding in a ring thei patawp in an ttong ih, thingkung par ih an kai lai khal ah pakhat le pakhat an auh aw rero hai. Cui an ttong thawmvang cu horkuam thlanglam peng hrek ih hramrul sah zet lak ah a rak um mi pawpi in a rak thei. Pawpi cun kan dunglam ni li ah zukneng nu kum thum mi a rak dehnak cui’ hrampi rul cu suahsan in tivate a tankai ih, horkuam zate’n a fangsuak thluhtu rannung zinrua ihsin mipa pawl umnak lam ahcun zamrangte’n a hung tlan so. (Pawpi ih neh a lang theinak leilung ahcun ziangtluk in a tlan cak timi hi a ke hmailam le dunglam neh pawl umnak hmun zoh in theih a theih.)\\nKa rel lai mi tlangval cun rannung hrangih a hnah a ttawh ding mi ah vaube kung a hril. Cui thingkung cu rannung zinrua saklam ttangphel kul hrawng ah a um ih, a hngettek tlunta pawl cu lungto pahnih an umnak khuarkhawhrum fatakte tlun ah an va zam. Rannung zinrua a kelnak zawn ihsin pawpi cun thingkung parih tlangvalte cu a hmu. Pawpi cun bok phah in tawkfang sung a zoh hnu ah zinrua ihsin a pial ih khuarkhawhrum ihsin ttangphel sawmthum hrawng hlatnak ih tumpang kung tlu dung ah a relh. Tlangvalte cun a duh zat thinghnah a ttawh ngah hnu ah thingkung ihsin a ttum ih a tom ih ttawn ding in a la khawm. Himi a tuah lai ahcun hmun rawn kolh ih um a si ruangah a him thawkhat ve. Asinan, vansiat thlak zet in, a khiak mi thinghnge pahnih cu khuarkhawhrum sungih lungto tumpi pahnih lakah an tla ti a hmu ngah kherkher. Cui’ thinghnge pahnih sar ding ih khuarkhawhrum sung a vung ttum cu a hualvan tacik a khen hnget ah a cang. Khuarkhawhrum sungih a pil hloh vete’n pawpi cu tumpang kung tlu ih a relhnak ihsin a ra suak ih khuarkhawhrum tlang ah bokvak in a ra khawt phei. Thinghnge sar tum ih tlangvalte a vung kun lai ah a zon ih a deh. Pawpi in a deh lai ahhin midang pawl thingkung parah an rak um lai maw, an tlung zo, timi cu ka rel thei lo.\\nTlangvalte ih pa cu ni liam rual ah a rung tlung. A fapa cu ralkap ah an la lut ih Lansdowne ihsin cawlh can tawi la ih ra tlung a si thu, thuthang lungawiza in a rak hmuak. A fapa ih umnak a sut hai tikah sunhnu tuan deuh ah ran rawl hawl ding in a fehsuah thu an sim. A pa cun inn ih a fapa a va hmuh lo tikah a thin a phang. A cawcang pawl riahnak ih a khum hnu ah a fapa cu inn khat hnu inn khat ah a hawl vivo. Cumi ni ih ran rawl hawltu hmuahhmuah cu a va sut thluh. Asinan horkuam luzim ah an qhekawk thluh thu, cumi hnu cun a fapa cu zohman ih an hmuh lo thu, an rak sim cio.\\nPutar cun, cangdawl loram a paltlang hnu ah tlang hrap zim ah a va feh ih, a fapa cu vei tampi a ko rero. Asinan sawntu a nei lo.\\nTu ahcun khua a thim thlang ding. Curuangah putar cu inn ah a tlung ih meikhu suak tam zet mei-inn fatakte a van hnu ah khaw sung ihsin a fehsuak. Ziang a tuah tum ti ih khaw sung mi pawl in an sut tikah a fapa hawl a tum thu a sim ih, khaw sung mi pawl cu an thin a phang zet. Thingkung ihsin a tla ih hriam a tuar tla a si thei thu, milai dehtu kawhnak ih a can pang a phan ruangah a kawhnak aw a rak sawn ngam lo tla a si thei thu, sim phah in milai dehtu na hngilh maw si ti ih an sut tikah, a fapa hawl a tumnak sanbik cu milai dehtu ruangah a si sawn ti’n a sang hai.\\nPutar cun zohman thlun ding in a sawm lo ih, thlun a tumtu khal an um lo. Cutin, milai dehtu a um hnu ih zohman an feh ngamlonak horkuam ahcun zanvarte’n a suk a so ah vak in a fapa cu a hawl. A keneh ka hmuh sal mi pawl ihsin, pawpi in a fapa a ei rero nak hmun ihsin pii hra ih hla ah a um mi rannung zinrua cu vei li rori a zawh ti ka hmu.\\nKhua a van rual ahcun beidong le thinhar zet in lungto tamnak tlangmual ah malte a hung kai ih cawl ding in a to. Cutawk hmun sang ihsin khuarkhawhrum cu a vun hmu thei. Ni a hung suah tikah lungto tumpi pahnih parih thisen tleu zukzi a vun hmu. A vung tlan ciamco tikah pawpi ih tanta mi a fapa ih ruak nenong pawl a vung hmu. A ruak nenong cu a lakhawm ih inn ah a tlun. Ruak tuamnak puan an hawl ngah in a rualpi pawl in Mandal tiva kap ih ruak urnak ah a fapa ih ruak va ur ding in an fehpi.\\nHivek cangvaihnak pawl hi an thil ti mi ih ttihnunzia theithiam lo, khawruahnak nei lo minung pawl ih thilti a si ti ih ruat cu a dik ding ah ka ruat lo. Kan thingtlang minung pawl hi an kiangkap thil pawl parah an thinlung a no zet ih hlei ah, thuserh an nei nasa thei zet. Tlangmual zim, horkuam le khuarkhawhrum thuk pawl hmuahhmuah hi thlarau ci khatkhat in an luah cio tiah an zum. Khawsia hmuahhmuah hi khawthim lai ahcun ttih an nungbik tiah an zum fawn. Hivek kiangkap boruak lakih tthanglian minung pakhat in, milai dehtu in kum khat lenglo a ttihtthaih zo mi hmun ah, a suangtuahnak sungah khawsia an khat thluh ti ih a ruat mi, le milai dehtu in a bawhthup rero ding ti zum-um zet, hramlak sung rori ah, hriamhrei zianghman nei lo in nitlak ihsin nisuah tiang a vak rero timi cu, ka hmuh dan ahcun, mi malte hnen lawng ih a um mi raltthatnak a neih ruangah a si ti’n ka hmu. Cangvaihnak danglam zet a si thu siseh, hminsin phu zet a si thu siseh, thei cuang lo ih a tuah mi a si ruangah uar a um ka ti sinsin. Zuk zuk thei ding in milai dehtu kiangah to ding ih ka dil lai ah i hun zoh ih, thinlung hngelhnget awphawi thawn, “Bawipa, tu ahcun ka fapa ih phuba na lak zo ruangah ka thindi a riam zo,” tiah dimte’n i sim.\\nHimi hi Kumaon Pengpi Uktu Zungbawi pawl hnenah kap ding ih ka tiamkam mi, le neta lam ah Garhwal mipi pawl hnenah milai dehtu pawl an reh theinak ding ah ka theitawk in ka zuam ding ti ih ka rak tiamkam mi, pawpi pathum lakih a netabik a si.\\n#Jim Corbett ih “Man-Eaters of Kumaon” sungih ta “The Kanda Man-Eater” leh mi a si.\\nhttp:\/\/calaideirel.blogspot.com.au\/ sungta lak mi asi.\\nMuvanlai Pakhat Thuanthu (2-3)\\nThinlung Dimdoih Thiam Aw\\nThet Mon in A Tlangvalpai’ Thuhla A Simfiang","num_words":5808,"character_repetition_ratio":0.036,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.344,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"VOL. 1 SESSION 12 - Hre Mang\\nVOL. 1 SESSION 12\\nJESUH IN A DUNGTHLUNTU PAWL A THLAH\\nKey: Jesuh in Thuthangtha leitlun deng tiang thlenpitu dingah in ko.\\nJesuh in dungthluntu pawl hnenah Thuthangtha sim in dungthluntu va tuah dingin thu a pek. Cutin Jesuh Khrih dungthluntu dingah midang va tuah sin aw vivo in arat sal hlan lo dungthluntu hnatuan cu peh vivo dingmi asi.\\nTuitum zirnak ah nangmah le na group in Jesuh in dungthluntu pawl hnenah thupek ropi a pekmi (Matthai 28:16-20) thu zir asi ding. Jesuh thupek ropi simsin vivo thei dingin na tim tuah aw. Jesuh thu pek cu feh ding, Thuthangtha sim ding, dungthluntu tuah ding, baptisma pek ding, zirh ding asi. Cutin Jesuh thu leitlun mi hmuahhmuah hnen tiang thlenter ding, Jesuh hmin thanter ding asi.\\nThuthangtha sim dingin thuneihnak kan neihmi pawl sim thiam dingin na timtuah aw. Matthai 28:16-20, le Tirhthlah 1:7-8, pawl zoh in Jerusalem, Juadea, Samaria, le leitlun deng tiang tiah a simmi pawl ziang asi ti fiang dingin nangmah le na group sungah rak zir uh. Himi Bible bungcang pawl fiang zet dingin rak siar nawn leuhleuh aw.\\nAhmaisa ah kan zohzo mi cu Jesuh in leitlun mission hnatuan kan tuannak ding hrangah a tulmi ziangkim in pek zo asi. Kanmai huham cahnak, hmanrua parah kan hngat awk a tul lo. Tui zarh zirnak kan thok hlanah a hnuailam thusuhnak ruat tlangin na sannak pawl rak ngan khum aw la na group ah relkhawm dingin timtuah cia aw.\\nTuzarh sung zir ding siar ding pawl lakah ziangtiang na rak tuah ziang na bang?\\nBible siar ding mi na siarmi lak ihsin ziangmi na zir ngah?\\nThu sut duh mi na nei maw?\\nZirnak kan peh sunzawm hlanah thlacam aw.\\n· Pathian hnenah a thutak a lo theihter, a lo zirhmi parah lungawithu sim aw.\\n· Pathian hnenah raltha zetin na zirmi pawl nunpi ngam dingin abik takin a tui tum ih zirnak hi a takin nangmai nun rori nunpi dingin thlacam in dil aw\\n· Tuitum ah thinlung takin Jesuh dungthluntu pakhat ih nun cu ziangvek asi timi nangmai nun rori ah lang dingin thinlung tumruh zetin pumpek awk tumtahnak thawn zir dingin thlacam aw.\\nJesuh dungthluntu na sinak vekin na nunah ziangvek thleng awknak danglam bik na nunah na tawntehmi asi?\\nJesuh Khrih in na nun a lo thleng sinsin vekin Jesuh Khrih ih lungtur vekin na lung a tur tikah Amai hmin sunlawinak hrang lawngah na nitin nun na hmang dingih Jesuh in leitlun ah rundamnak Thuthangtha thlenter a duh vekin na thinlung sungah mihlo rundam duhnak in a lo luahkhat ding asi.\\nJesuh dungthluntu pawl nunah Jesuh leitlun a um lai ah kaisoh can tumsuk can nei in anhai in an um can a rak um. Jesuh an theih pek ah an lung a awi zet, Jesuh kross parah khenbet asi tikah an mang a bang an anhai, Jesuh a thohsal tikah an lung a awi tuk, Jesuh in vanram ah a fehsan sal tikah an ninghang um ngaihnak thei loin an rak um dah. Asinan thu cahta lo in a tlansan lo, an hnenah a nunnak cawpcilh in an tuansuah tulmi thupek a dungthluntu pawl a ko khawm ih a cahta hai asi.\\nMatthai 28:16-20, 16Dungthluntu hleikhat pawl cu Jesuh ih a fial bangtuk in Galilee tlang parah an feh. 17Amah cu an hmu ih an biak, a sinain a hrek cun an zum lo. 18Jesuh cun a pan hai ih an hnenah, “Lei le vanih thuneihnak hmuahhmuah cu ka hnenah pek a si zo. 19Curuangah feh uhla miphun hmuahhmuah ka dungthluntu va siter uh; Pa le Fapa le Thiang Thlarau hmin in baptisma va pe uh. 20Cule ka thupekmi hmuahhmuah thlun dingin va zirh uh. Hngilh hlah uh, san a cem lai hlanlo nan hnenah ka um ringring ding,” tiah a ti.\\nHimi Bible bungcang na siar tikah na thinlung in ziang na ruat hmaisa bik ih ziangruangah?\\nJesuh thupek hi dungthluntu pawl hnenah thu a pek thok ihsin ziangtin dungthluntu pawl in sankhat hnu sankhat an rak tuan ih a tak in an rak canter?\\nJesuh thupek hi ziangzon ah a fam kim hrih lo?\\nJesuh thupek ropi cu leitlun ah milai taksa in a um lai ihsin a dungthluntu hmuahhmuah-nangmah tel in an tuah ringring mi le an tuah rero lai dingmi asi. Jesuh thupek ropi hi fiang le thuk deuh in kan zoh ding.\\nJESUH IN KHUITAWK AH FEH DING TI IN SIM\\nA hmaisa bik ah Jesuh thupek kan zoh tikah a thuneihnak kan zoh hmaisa ding. “Lei le van ih thuneihnak hmuahhmuah cu Jesuh hnenah pek asi” timi zianghrangah a thupi tuk? Thupek timi cu thuneihtu lawngin pek theih asi. Jesuh in thupek dawtdawt, a dungthluntu pawlin duhhril theih si loin tuahlotheihlo in thupek dawtdawt dungthluntu hnenah a pek asi. Curuangah a thupekmi pawl thu pek thei dingin le tuansuahnak hrang khalah thuneihnak a nei asi ti simfiang hmaisa dingin a thuneihnak thu pawl a sim hmaisa asi.\\nNa nunah Jesuh a lal, a lo uk, na nunah thuneitu asi timi in na nitin nunah ziangsan a nei?\\nJesuh thupek ropi kan zoh asile ram huap mi a nei ih tuah ding thupek asi. “Leitlun deng tiang” tiah leitlun pumpi a huap. Cuihlei ah leitlun miphun hmuahhmuah an sinak thu pawl tohmun in simmen ding si loin “feh uh” tiah thupek asi. Thil a cang mi parah rak cangvai men ding silo in mah in tuah hmaisak ding thupek asi. Cutin sim ruangah khrihfa zapi ten hnatuan bang tahratin fehsuak theh ding tinak asilo ih khrihfa zapi ten leitlun dengtiang fehsuak in Thuthangtha simnak hrangah cangvaihnak ah tel theh ding a tul tinak asi. Curualrual in zumtu zokhal mah rori fehsuak in Thuthangtha sim ding khal Pathian in tul a ti asi ahcun man cia ringring in Jesuh thupek thlun dingmi kan si.\\nMission hnatuannak ah na telnak hmuhtawnmi ziangvek asi?\\nJesuh thupek ah kan zoh asile “miphun hmuahhmuah” tiah a sim. Jesuh thihnak cu leitlun miphun hmuahhmuah hrangah asi tinak asi. Curuangah Jesuh thisen in a tlennak a rundamnak thuthangtha cu a rundammi miphun hmuahhmuah hnenah simsuak dingin dungthluntu zumtu zapi hnenah thupek, tuanvo peknak asi. Curuangah local kawhhran ciar in mai local kawhhran lenglam ah leitlun miphun, Khrih rundamnak Thuthangtha theih hrih lo tu pawl hrangah Jesuh mission rawngbawlnak ah tel ve lo tu local kawhhran cu Jesuh thupek thlun lo tinak a si.\\nLeitlun miphun hmuahhmuah hnenah Thuthangtha sim ding Jesuh thupek ropi thlun in ziangtin mission ah na tel ve thei ding?\\nJESUH IN ZIANG TUAH TULMI IN SIM\\nJesuh in a rawngbawlnak ah tel dingin in sim lawng si loin ziangtin kan tuah ding timi fiang ten in sim asi.\\nMathai 28:19-20, Curuangah feh uhla miphun hmuahhmuah ka dungthluntu va siter uh; Pa le Fapa le Thiang Thlarau hmin in baptisma va pe uh. Cule ka thupekmi hmuahhmuah thlun dingin va zirh uh. Hngilh hlah uh, san a cem lai hlanlo nan hnenah ka um ringring ding,” tiah a ti.\\nJesuh thupek dawtdawt zoh tikah ziang kan tuah tul timi a fiang. Dungthluntu tuah ding ah in fial. Kan mission hantuan rah suah dingmi cu Jesuh dungthluntu tuah ding asi. Baptisma cu dungthluntu an si hnu ah tuah dingmi asi. Baptisma laknak cu mipi hmaiah Jesuh dungthlunti sinak phuan suahnak asi.\\nZumlo tu hnenah baptisma thu ziangtin na sim fiang ding?\\nA poi zetmi cu mi tampi in mi pakhat cu a piangthar ih baptisma a lak hnu ahcun a famkim theh tiah an ruat sual pang theu. Piangtharnak le baptisma laknak cu a hram thoknak asi ih Jesuh dungthluntu tha si thei dingin an hram thok sawn asi. Cutin Jesuh dungthluntu si in Jesuh ih zirhnak hmuahhmuah zirh tulmi an si. Jesuh thupek rori sungah a tel mi cu dungthluntu pawl hnenah a zirhmi hmuahhmuah an thlun dignah zirh ding asi. Cucu a thupek asi.\\nCutin dungtluntu an nitin leitlun nunah Jesuh zirhnak vekin an nung, a thu an thlun ih thupek ropi nunpitu an si theinak dingah pitling tiang zirh tulmi zirh dingmi an si. Zirhnak ah a thabik cu anmai zohthim dingin Jesuh thupek thlun in nun asi.\\nNa nunah Khrih nun langtertu zohthim ding zo na nei?\\nJesuh dungthluntu midang va tuah vivo dingin siseh nangmah nunah Khrih palai, khrih ih hmuihmel langtertu si dingin ziangtluk nangmah le nangmah na rinsan aw aw?\\n“Miphun hmuahhmuah dungthluntu si ter ding” timi Jesuh thupek thu sim tikah mi tampi in feh tahratin Thuthangtha sim ding lawng an ruat theu. Cumicu tuah ding hrimhrim mi asi. Fulltime in rawngbawl ding, part time, can rei lo te sung, a zarh tel, thla tel, kumtel ti in a phunphun in zumlotu hnenah Thuthangtha sim in dungthluntu siter ding cu zumtu zapi tuanvo asi. Cumi lawng asi theh lo, fehsuak lo tu pawl khal Jesuh thupek ropi tuansuahnak ah tel theh ding kan si, local church ihsin Jesuh mission hnatuan nak ah tel theh ding kan si.\\nA thupi zet pakhat cu thlacamnak in tel asi. Thlacamnak in satan ral donak ah tel ve asi. Ram pakhatkhat, miphun pakhatkhat hrangah hmuitin nei in thlacam aw. A hnuailam pawl vekin thlacamnak ah na tel thei ve asi.\\nRam pakhatkhat na hril hnu ah cumi ram sungih Khrihfa pawl hrangah thlacam aw. Khrihfa pawl rawngbawlnak hrangah an rawngbawlnak an himnak hrang thlacam sak aw.\\nJesuh dungthluntu pawl siatsuah harsatnak petu ram uktu pawl siseh mipi lak ihsin siseh thiltha lo a thleng thei mi lak ihsin humhimnak hrang thlacam sak aw.\\nThuthangtha simsuak theinak ding cantha sangka on awknak hrangah thlacam aw.\\nTHLACAM DIL DUHMI:\\nHT SUNG TUAH DINGMI\\nPathian biaknak in can hmang aw.\\n· Bible siar ding pawl siar awla Thiang Thlarau in a lo zirh tharmi pawl ca ah ngan khum aw.\\n· A tu zarh sungah piantharnak a nei hrih lo tu pawl thawn can hmang tlang dingin timtuah aw. Na can hmandan kel thleng in Jesuh mission ah tel dingin piangthar hrih lo thawn na can pe awla cumi thawn thlarau lam thu relpi in na can hmang aw.\\n· Jesuh dungthluntu canter dingin disciple na tuah dingmi minung pawl hmin list tuah awla an hrang thlacam aw. Na thinlung sungah a lang mi, na unau sungkhat lakah, hnatuanpi, tlawngkaipi, rualpi lakah zozo an si khal le an hmin list tuah awla an hrang thlacam aw.\\n· Cumi hmin list lak ihsin zozo disciple (dungthluntu) ah na tuah thei bik ding timi hmin la hran aw la an hmin sal in thlacam sak aw.\\n· Zohlo in ngah Tirhthlah 1:8, 8Sikhalsehla nan hnenih Thlarau Thianghlim a rung thlen tikah cahnak huham thawn nan khat ding ih Jerusalem le Judea ram le Samaria ram hmuahhmuah le leilung tlun a deng tiang keimah ih theihpitu nan si ding,” tiah a ti.\\nBIBLE SIAR DING PAWL SIAR IN NA ZIRNGAHMI A HNUAI LAM AH NGAN KHUM AW\\n1. Mark 16:1-20\\n2. Luke 10:1-16\\n3. Luke 24:36-53\\n4. John 20:1-31\\n5. Romans 10:1-21\\n6. Romans 16:1-27\\n7. 2 Korin 10:1-18\\nTlaksiat le hlawhsam kan tihphannak ruangah Jesuh dungthlun si dingah a thu pek an thlun thei lo theu asi.\\n· At thlak, mi aa tiah mi in in ti ding kan phang theu\\n· Thusutnak pawl theih lo kan hmang\\n· Hnon mi si kan phang, mi ih co hlan lo kan phang theu\\n· Kan mai sual palhnak, tlamtlin lonak mi in sawh ding kan phang theu, tvp a tam tuk\\nKan sinak taktak khal asi: kan tlu ding, kan bah ding, mi in in hnong ding, in nautat ding, in hmuhsuam ding, in hua ding, thusuhnak hmuah hmuah kan sang thei lo ding. Cui lai can ah Jesuh kan bang sinsin a rak si sawn. Asinan theih ringring dingmi cu Jesuh thupek kan thlun dingah kan sung dah lo asi.\\nHnonmi, nautatmi kan si lai ah Jesuh kan bang sinsin sawn asi.\\nCuhnakin kan fehlo, kan sim lo, kan neihmi Jesuh thu midang kan simsin lo tikah kan hlawhsam cia, kan sungcia asi sawn. A rah suahmi cu kan kut sungah a um lo; kanmah in kan tuah tulmi cu Jesuh thupek thlun in tuah ding lawng asi. A rah suah cu amai kutsungah a ummi asi.\\nJesuh Thuthangtha midang hnenah simsin dingah ziang na tih, na phang, ziangin a lo dawnkham theu?\\nTihphannak in ziangtivek canah Jesuh thupek ropi tuansuak thei lo dingin a lo kham?\\nNa tihphannak maw, a lo khamtu pawl pahtlang thei dingin ziang na tuah ding?\\nJESUH IH KHUITAWK FEH DING TI IN SIM\\nJesuh in a leitlun mission hnatuan tumpi ah tel ve dingin in ko: leitlun pumpi minung rundamnak hnatuan ah tel ve dingin in ko asi. Cutin hnatuan in kawh theinak thuneihnak a nei ti kan thei.\\n“Jesuh cun a pan hai ih an hnenah, “Lei le vanih thuneihnak hmuahhmuah cu ka hnenah pek a si zo,” (Mathai 28:18).\\nThuneihnak nei timi cu midang hnatuan fial theinak a nei tinak asi. Curuangah Jesuh in leitlun pumhuap in hnatuan fial theinak thuneihnak a nei asi. Hnatuan in fial thei lawng si loin a thuneihnak hmangin leitlun hmuntin kip ah feh in a hnatuan tuantu ding kan si. Culawng hman silo, lei le van sangka tawh (key) keng in a hnatuan fialmi tuah tu ding kan si.\\nCutin kan sim tikah kanmah parah phurrit pawl a zang theh asi. Kanmai huham cahnak fimnak thiamnak thilti theinak thuneihnak parah a thum aw mi hnatuan asilo. Milai thinlung thleng tu, milai mizia thleng tu, milai thlarau hringtu, milai nun thlengtu, milai duhnak thlengtu, milai nun sersiamthar saltu Amah Jesuh asi. Cutin kan sungah hna a tuan duh ruangah “FEH UH” tiah in fial mi asi.\\nDungthluntu tuah dingin na ke kar suak tikah Jesuh thuneihnak parah na hgat aw maw, nangmai parah na hngat aw sawn? A hnuiah khuimi na nai bik check aw!\\nNanmah parah Jesuh parah\\nJesuh thuneihnak parah zaahza hngat aw thei dingin ziang na tuah a tul?\\nA tu cu Jesuh ih “FEH UH” tiah thu in pek nak thuhram pi ziang asi ti kan fiang zo. A thupek kan thlun ding a tang hrih asi. Mathai bung 28 sungah feh uhla leitlun miphun hmuahhmuah a dungthluntu va si ter ding thu in pek. Vancungramah a feh hlan te ah a thupek mi asi.\\nTirhthlah 1:7-8, 7Jesuh in an hnenah, “A cuih tikcu le nithla cu ka Pa ih thuneihnak ih khiah-mi a si ih nannih theih ṭulmi a si lo. 8Sikhalsehla nan hnenih Thlarau Thianghlim a rung thlen tikah cahnak huham thawn nan khat ding ih Jerusalem le Judea ram le Samaria ram hmuahhmuah le leilung tlun a deng tiang keimah ih theihpitu nan si ding,” tiah a ti.\\n“Jerusalem,” “Judea”, “Samaria”, “leitlun deng tiang” Jesuh theihpitu, rundamnak Thuthangtha sim suak dingin ziangtivek in Thiang Thlarau bawmnak na tul?\\nJesuh simmi cu sunglam ihsin pawnlam a khihhmuh. A nainak bik ihsin a hlatnak lam a khihhmuh. Jerusalem cu Jesuh ih thu a simnak hmun thawn a nai nak bik asi. Judea cu Jesuh thu asimnak ramkhulh hmin asi. Samaria cu Judea ramthen leng lam asi. Miphun zawng in siseh ramthen zawngin siseh a bang aw lo mi asi.\\nAtlunih simmi ram le hmun pawl ah na um kherkher lo ding. Asinan Jesuh simmi na hrang asive. Jeruslam cu nangmah thawn a nai awknak bik asi; nangmah thawn a naihniam aw bik minung pawl an si: na insang, hrinpi, cipi, unau sungkhat, innhnen, natuanpi, tlawngkaipi, khawpi, rualpi pawl an si. Juadea cu a kau sinsin in na khawtlangpi, miphunpi, state khat sung ummi, peng le tlangkulh sung minung, ramsung minung pawl tiah sim theih asi. Samaria cu nangmai kiangkap nai an sinan nangmah thawn miphun bang aw lo mi pawl kha asim duhnak asi.\\nNetabik ah Jesuh in leitlun deng tiang fehsuak dingin thu in pek asi. Jesuh dungthluntu hmuahhmuah in leitlun pumhuap in khua ruat in mission tuanvo kan nei asi. Leiltun pumhuap miphun hmuahhmuah Jesuh dungthluntu siter ding tuanvo kan nei asi.\\nA tlunah sim vekin zovek minung pawl Jesuh dungthlunntu siter in na rian thei ding? Zopawl an si ngan khum aw.\\nNa “leitun deng tiang”\\nJESUH IN ZIANG TUAH DING TI IN SIM\\nLeitlun miphun hmuahhmuah dungthluntu siter dingin mission hnatuannak ah kan tel theidan ding Jesuh in in sim.\\nMathai 28:19-20, 19Curuangah feh uhla miphun hmuahhmuah ka dungthluntu va siter uh; Pa le Fapa le Thiang Thlarau hmin in baptisma va pe uh. 20Cule ka thupekmi hmuahhmuah thlun dingin va zirh uh. Hngilh hlah uh, san a cem lai hlanlo nan hnenah ka um ringring ding,” tiah a ti.\\nHnatuandan dawt 4 a um:\\n1. FEH: Leitlun ah feh in tuahnak le tongkam in thlaici tuh ding kan si\\n2. DUNGTHLUNTU SITER: Thlaici kan tuhmi hmang in Thiang Thlarau in milai nun a thleng tikah sual sirnak thawn Pathian kawhnak aw co hlang dingin kan bawm ih Krih dungthlun kan si ter vivo.\\n3. BAPTISMA: Mipi hmaiah Jesuh an zumnak phuansuahnak baptisma laknak in Jesuh ruangpum kawhhran pehzomnak neither vivo asi.\\n4. JESUH THUPEK THLUN DINGIN ZIRH: Dungthluntu thar pawl thawn fehtlang tuantlang in Pathian thu kan zirh ih Pathian thu an thlun in an nunpi theinak ding kan bawm, cutin anmah khal midang Jesuh dungthluntu va siter ding tiang nun pitling an neih theinak ding kan bawm.\\nKawhhran member pawlin step 3 nak kan theh tikah kan tuanvo a cem ah kan ruat theu. Asilo.\\nKan fiangnak ding ahcun thiamcoter kan sinak, rundamnak kan co mi cu a hram thoknak, a thupi tukmi, a lotheihlo in a tulmi, Jesuh Khrih ah nunthar, thihnak ihsin nunnak hram thawhnak asi. Cuvek thiamthiam in baptism cu mipi hmaiah sunglam nun thleng awknak langhngan in langtermi asi.\\nAsinan cuvial lawng si loin kan hnatuan cu a pehzawm vivo ding mi asi. Dungthluntu ah tuah tahratin midang Jesuh dungthluntu ah an va tuah ve thei nak dingah nun pitling an neih theinak ding hrangah zirh vivo dingin thupek mi kan si.\\nA hnuailam vekin dungthluntu lamzin tluan Jesuh thupek na thlunnak ah ruat in tuah aw. Cutin nangmah in na tuah lawng si lo, dungthluntu ah na tuah mi in an nunpi vivo dingin zirhsin ding na si.\\nA hnuailam step 4 ah Jesuh dungthluntu midang pawl in jesuh dung an thlun nak ihsin ziang na hlawkpi?\\nAN FEH SUAKNAK:\\nJESUH DUNGTHLUNTU AN TUAH NAK:\\nBAPTISMA AN PEK NAK:\\nNangmah in teh, jesuh thupek taunsuak dingin, Jesuh thupek step 4, midang Jesuh dungthluntu siter dingin ziangtin na tuan, na tel ve?\\n1. FEH SUAKNAK:\\n2. JESUH DUNGTHLUNTU MI VA SITER:\\n3. BAPTISMA PEK:\\n4. JESUH ZIRHMI ZIRHSINNAK:\\n“Lei le vanih thuneihnak hmuahhmuah cu ka hnenah pek a si zo. Curuangah feh uhla miphun hmuahhmuah ka dungthluntu va siter uh; Pa le Fapa le Thiang Thlarau hmin in baptisma va pe uh. Cule ka thupekmi hmuahhmuah thlun dingin va zirh uh. Hngilh hlah uh, san a cem lai hlanlo nan hnenah ka um ringring ding,” (Mathai 28:18-20).","num_words":3025,"character_repetition_ratio":0.073,"word_repetition_ratio":0.082,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.263,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"SELINGLET - Hre Mang\\nWELCOME TO MY PAGE‎ > ‎Siar ding: Reading contents‎ > ‎\\nSELINGLET: THLARAU THI\\nMilai tluksiatnak, Pathian thawn then awknak, thlarau thihnak, sual ih rah pawlin milai parah ziangtluk a siatsuah, timi zoh hnik uhsi. Zocio khal tangdornak thawn Pathian thu, Bible ih asimmi vek cekci in, Thlarau Thianghlim in ka sungmuril ah a fianter, cianter vek cekci in ka pom thei ding asi, ti thinglung tangdornak thawn, Pathian hmaiah khuk bilin Bible in a simmi zoh cio uhsi.\\nSualman cu thihnak: Taksa, thinlung, thlarau thihnak:\\nGenesis 2:15-17, Cun Bawipa Pathian in a seemsuah mi pa cu loram ṭuantu le kilkhawitu dingin Eden hmuan ah cun a umter. 16Pathian in a hnenah, “Hmuan sungih a ummi thingrah hmuahhmuah na ei thei; 17a sinain a ṭha le a sia theihthiamnak thingkung ih rah cu na ei hrimhrim lo pei. Na ei asile na ei ni in na thi ding,” ti ah a sim.\\nSem 3;23, Curuangah Bawipa Pathian in minung cu a seemnak leilung thlo dingin Eden hmuan ihsin a dawi.\\nIsai 64:6; Kan zate in mi borhhlawh kan si ṭheh; kan hnaṭuan ṭhabik khal cu fihnungzet a si ko. Kan sual ruangah thli ih semhlo mi thinghnah ro bangtuk kan si.\\nGenesis 6:5, Pathian cun leilung par milai hmuahhmuah cu an ṭha lozet ih an thinlung ah ruahnak siava lawnglawng a khat ti kha a hmuh tikah, 6leilung parih milai a tuah cu a sir-aw sal ih a riah a siazet.\\nPsalm 51:5, Ka suahthlak in mi ṭha lo ka si, Ka nu ih pum sung ihsin misual ka si zo.\\nRomans 5:12, Sualnak cu mi pakhat ruangah leilungah a ra ih cuih a sualnak cun thihnak a thlenpi. Curuangah thihnak cu mi hmuahhmuah hnenah a thleng, ziangtin tile zozo khal an sual ṭheh.\\nI Corinthians 2:14, Thlarau minung a si lomi pawl cun Pathian Thlarau hnen ihsin a rami laksawng cu an co thei lo; a theih khal an thei thei lo. Ziangah tile cuih laksawng pawlih sunlawizia cu thlarau thinlung lawngih theih theimi a si ih cumicu annih hrangah cun aat-hna a si.\\nRomans 3:10-18, 10, Ca Thianghlim in: “A dingmi zohman an um lo, 11A fimmi pakhat hman an um lo, Pathian biatu khal an um lo. 12An zatein Pathian hnen ihsin an pial thluh ih, zinpeng an zawh ṭheh zo. Zohman thildik a tuahtu an um lo, pakhatte hman an um lo. 13An ṭongkam cu thihpi tlakmi bumnak hlir a si; An lei ihsin ṭihnungza thuphan pernak a suak; An hmur ihsin thihsii, rul tur bangtuk a suak. 14An ṭong cu mi camsiatnak hlir in a khat. 15Mi tuahmawh ding le mi phil (* 3:15 Phil: timi cu that thup tinak a si.) dingah cun an zamrang zet; 16An fehnak kipah siatsuahnak le cemralnak in a thlun hai. 17, Daihnak lamzin cu an thei dah lo; 18Pathian ṭihzahnak khal an zir dah lo,” a tivek kha a si.\\nJeremiah 17:9, “Milai ih thinlung cu zoso a theithiam ding? Ziangdang hnakin mibum hmang bik a si; Damter dingah a harzet, a natnak a besia tuk!\\nEphesians 2:1-10, 1Hlanah cun nan ṭhatlonak le nan sualnak ruangah thlarau lamin mithi nan si. 2Culai ahcun khawvel daan sia siseh, van tlolak le lei khawvel karlakih thlarau lam huham neitu, Pathian thu ngai duh lomi pawlih lakah hna a ṭuan rerotu thlarau siava ih thu siseh, nan rak thlun. 3Thungai in kan ti le kan zatein anmah vek thotho kan rak si; kan taksa hurnak thlunin kan rak nung, kan tisa le thinlung ih hiarmi poh kan rak tuah. Kanmah si daan te cekci ih kan rel ahcun kannih khal midang vek thotho in Pathian thinhengnak a tuartu ding kan si. 4Sikhalsehla Pathian ih in zaangfahnak cu a tlamtling ngaingai ih in duhdawtnak khal a tumzet ruangah, 5kan sualnak sungah thlarau lamin mithi cia kan si ko nain Khrih thawn nunnak ah in thoter sal zo. Pathian ih zaangfahnak thawngin rundammi nan si. 6Khrih Jesuh thawn kan pehzom awknak thawngin Pathian in Khrih thawn vancung ramih uk tlang dingah amah thawn in thoter sal zo. 7Hi bangtuk ih a tuahnak cu ziangdang ruangah a si lo; Khrih Jesuh sung ihsin kannih in duhdawtnak a tumzia kha kumkhua daih in langter a duh ruangah a si. 8Ziangah tile nannih cu Pathian zaangfahnak zaarah zumnak in rundam nan si. Hi rundamnak cu nan ṭuannak ruangih nan ngahmi a si lo, Pathian ih laksawng a si. 9Cuhrangah zo hman porh awk ding a si lo. 10Pathian in kan ṭuan ding hrangih a rak timtuah ciami hnaṭuan ṭha ṭuantu dingah Khrih Jesuh sungin kannih cu siamtharmi kan si.\\nMatt. 10:28, Taksapum a that thei nain thlarau a that thei lotu pawl cu va ṭih hlah uh. Takpum le thlarau a pahnih in hell sungih a that theitu Pathian kha va ṭih sawn uh.\\nMatthew 7:17-18, 17A harhdammi thingkung ṭha cun rah ṭha a rah ih thingkung ṭha lo cun rah sia a rah. 18A harhdammi thingkung cun rah sia a rah thei lo ih thingkung ṭha lo cun rah ṭha a rah thei ve lo\\nJohn 6: 43, 44, Jesuh in, “Phunzai ruri nawn hlah uh! 44 I thlahtupa in ka hnenih a kuat lo ahcun zohman ka hnenah an ra thei lo ding; cutiih ka hnenih a rami cu ni neta bikah nunnak ah ka thoter ding.\\n1 Cor. 12:3, Asinain Pathian Thlarau ih hruaimi pawl cun, “Jesuh cu siatserh si ko seh,” an ti thei lo ding ih Thlarau Thianghlim ih hruaimi pawl lawng in, “Jesuh cu Bawi a si,” an ti thei ding.\\nJohn 15:4-5, 4Keimah thawn pehzom uhla kei khal nanmah ka lo pehzom ve ding. Sabit hnge cu amahte lawngin rah a rah thei dah lo; Sabit hripi thawn a pehzom awk lawngah a rah thei a si. Cubangtuk in keimah thawn nan pehzom awk lo ahcun nan rah thei hrimhrim lo ding. 5Keimah cu Sabit hri ka si ih nannih cu a hnge nan si. Zokhal ka sungah a um ih kei khal a sungih ka umcilh mi cun rah tampi a rah ding; ziangah tile keimah tel lo cun zianghman nan tuah theimi a um lo.\\nRomans 8:7-8, 7Curuangah mi pakhat minung sinakih a ukmi cu Pathian ih ral a si, ziangah tile Pathian ih daan a thlun lo; a thlun duh lo lawng si loin a thlun thei lo. 8Minung sinakih daan a thluntu pawl cun Pathian lung an awiter thei lo.\\nActs 16:14, An lakih pakhat, kan thu a ngaitu cu Thiatira khuami Lydia a si ih amah cu puan sendup zuartu a si. Amah cu Pathian a biatu a si ih Paul thusimmi kha ṭhateih ngai dingah Bawipa in Lydia ih thinlung saangka a on.\\nEphesians 4:17-18, 17Bawipa ih hmin in nan hnenah ralrinnak thu ka sim duh: Khawvel mi bangin nung nawn hlah uh. Annih pawlih ruahnak cu thulolak a si ih, 18an thinlung cu a thim. Pathian ih pekmi nunnak sungah covo zianghman an nei lo, ziangah tile zianghman theihmi an nei lo ih an thinlung a ruh remrem.\\n2 Cor. 3:12-18, 13Kannih cu Moses vek kan si lo. Moses cun a mithmai tleu a ziam vivo kha Israel mi pawl in hmu thei hlah haiseh tiah a hmai cu puan in a khuh aw. 14Ziangti a si khal le an thinlung saangka cu a pit thotho a si. Tuihsun tiangin thukham hlun cabu an siar tinin an thinlung cu puan in a khuh lai a si. Minung cu Khrih thawn an pehzom awk tik lawngah cuih puan cu a hawk aw a si. 15Tuihsun tiangin Moses Thukham an siar tikah an thinlung cu puan in a khuh thotho lai. 16Sikhalsehla cuih puan cu hlonhlo a theih; Ca Thianghlim khal in, “Moses cu Bawipa lamih a her tikah a puan cu a hawk aw,” tiah a ti. (*3:16 Suah 34:34 17Hitawk ih, “Bawipa,” a timi hi Thlarau a ti duhnak a si.) Cule Bawipa ih Thlarau umnak kipah cun zalennak a um. 18Kannih tla cu kan zatein kan hmai puanih tuammi kan si nawn lo ruangah Bawipa ih sunlawinak hi thlalang bangin a langtertu kan si. Cuih sunlawinak\\nJohn 1:11, A ram sungah a ra nain a minung pawl in an rak saang lo.\\nJohn 8:43, Ka simmi hi ziangah so nan theih thei lo? Ka thu simmi hi nan tuar thei lo ruangah a si.\\nMatthew 13:14, Curuangah profet Isaiah ih simmi kha an parah a kim a si.\\nProfet Isaiah cun: ‘Hi minung pawl in an ngai rero ding nain an thei thei lo ding.\\nAn zoh rero ding nain an hmu thei lo ding.\\n1 Cor. 1:18, 21, 18Thinglamtah parih Khrih thihnak thu hi a hloral cuahcomi pawl hrangah cun aat-hna meen a si; sikhalsehla rundam lai reromi kannih hrangah cun Pathian ih cahnak hmual a si. 19Ca Thianghlim in, “Mifim pawlih fimnak cu ka siatsuah ding ih,\\nMithiam pawlih thiamnak cu ka hnong ding,” a ti. *1:19: Isai 29:14 20Curuangah mifim pawl khuiah so an um? Mithiam pawl khuiah so an um? Leilung tlun thu-el thiam pawl khuilamah so an si? Leilung tlunih fimnak hi aat-hna a si, ti kha Pathian in a langter zo a si lo maw? *1:20: Job 1:22; Isai 19:12, 33:18, 44:25 21Minung in anmah ih fimnak in Pathian an theih thei lonak dingah amah Pathian in a fimnak in a rak tuah cia zo a si. Sikhalsehla kan phuan mi “aat-thu,” an timi Thuthang ṭha hi hmang tahratin a zumtu pawl rundam dingah Pathian ih tuahmi a si. 22Judah mi pawl in a dik le dik lo theih theinak dingah hmuhsaknak mak hmuh an duh; Grik mi pawl cun fimnak sawn in an hawl.\\n1 Cor. 2:14; Thlarau minung a si lomi pawl cun Pathian Thlarau hnen ihsin a rami laksawng cu an co thei lo; a theih khal an thei thei lo. Ziangah tile cuih laksawng pawlih sunlawizia cu thlarau thinlung lawngih theih theimi a si ih cumicu annih hrangah cun aat-hna a si.\\nJohn 3:3, Jesuh in, “Thungaite in ka lo sim: zokhal hrin sal (* 3:3 Hrin sal: timi hi Grik ṭong ahcun ‘tlun lamih hrinmi,’ ti khal a si thei.) a si lo ahcun Pathian Uknak a hmu thei lo ding,” tiah a ti.\\nJohn 15:5, Keimah cu Sabit hri ka si ih nannih cu a hnge nan si. Zokhal ka sungah a um ih kei khal a sungih ka umcilh mi cun rah tampi a rah ding; ziangah tile keimah tel lo cun zianghman nan tuah theimi a um lo\\nJohn 6:63, 64-65, 63Nunnak taktak a petu cu Thlarau a si; milai-ih taksa cu san a tlai lo. Nan hnenih ka simmi ṭongkam hi nunnak le Thlarau petu a si. 64Asinain mi ṭhenkhat cun nan zum lo,” tiah a ti. Jesuh in a hramthokte ihsin zoso i zum lotu ding, tile zoso i zuartu ding ticu a thei ṭheh zo. 65Cule Jesuh in, “Hiti a si ruangah sokhaw Pa in ka hnenih a ratter lo ahcun zohman ka hnenah an ra thei lo ding, tiah ka lo simnak kha a si cu!” tiah a ti.\\nMat. 16: 17, Cutikah Jesuh in, “Johan fapa Simon, mi vannei na si! Ziangah tile hi thu cu minung hnen ihsin na ngahmi a si lo, vancung i a um ka Pa in na hnenih a phuanmi a si\\nEzek. 11:19, Thinlung le ruahnak thar ka pe ding. Lungto vekih a hakmi an thinlung cu ka hlon hlo ding ih thinlung neem ka pe ding.\\nJohn 15:16, Nannih in in hriil lo; keimah in ka lo hriil hai ih kumkhuaih a hmunmi rah nan va rah theinak dingah ka lo fial a si. Ka hmin in Pa hnenih nan dilmi hmuahhmuah cu a lo pe ding.\\nSualthu siar bet duh hrangah: http:\/\/www.hremang.com\/Home\/sual-thu ah siar bet ding a um.\\nAltunah kan hmuh vek asile, Pathian in milai duhhril theinak cu a laksak lo, a siatsuah lo. Milai cu sual ah a tluksiat tikah Bible in a simvekin thlarau ah mithi asi ih Pathian thawn pehtlaih nak a nei nawn lo. Milai thinlung khawruahnak cu Pathian Thlarau uknak, fimzirh, kaihhruai, lamzin hmuhnak hnuai ah a nung nawn lo. Satan sawn in a uk. Cuticun milai mizia cu selinglet thluh asizo. Cutin milai thinlung, siatha theihnak cun amai mizia sual dokalh in thiltha tuah cu duh zet theu ding maw, milai mizia cu sual mizia, a thluse zo mi asi tikah thiltha thleidan thiamnak le tuah thei nak a nei nawn lo. (Thiltha ti tikah, milai cuaithlainak ih ‘thiltha’ si loin, Pathian in ‘thiltha’ a timi cu milai in a tuah thei nawn lo. Cutin, Bible in a sim vekin milai tuah suak mi, nunrah cu sual lawnglawng, Pathian hmaiah selinglet, bawrhhlawh, puanse hnophnol vek fang asi. Cutin, milai cu Pathian ih dingfelnak thianhlimnak cuaithlai tehfung ah a tling nawn ta lo. Cucu a tlunih Bible bungcang pawl lakkhawm in simmi asi.\\nHminsin: “Thiltha” titikah milai in “thiltha” timi le Pathian in Bible sungah a ngan vekin “thiltha” a timi thleidan thiam ding asi.\\nBible sungah Pathian amah le amah a puansuah awknak le a duhdawt mi milai a sersiamthar nak hrang a hnatuan pawl cu casiar tu zate par ah Thlarau Thianghlim in lo fianter hram sheh!","num_words":2100,"character_repetition_ratio":0.044,"word_repetition_ratio":0.071,"special_characters_ratio":0.244,"stopwords_ratio":0.344,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin Ramkulh Phun 10 Ongtu Zatek 8.45 In Tlak Niam - Chinland Today Media\\nChin Ramkulh Phun 10 Ongtu Zatek 8.45 In Tlak Niam\\nJune 7, 2014 2:12 pm·0 comments\\nKan ram fimzir kum 2013-2014 phunhra camibuai on cazin cu tuini June 7, 2014 ah phuannak an nei. Chin ramkulh ih phun 10 on cazin cu a zaten zemrual in zatek 8.07 tluk lawng a si. Fimzirkum 2012-2013 ih ngah zat 16.52 % thawn tahṭhim khalin zatek 8.45% tluk roriin a tla niam.\\nChin ramkulh ihsin tuikum ih phun 10 tuahtu cu mi 8721 an siih mi 704 pawl in an zirsuak thei. A zirsuak tu pawl lakah 5 D pakhat, 4 D pakhat, 3 D pali, 2 D ngah 26 le 1 D ngah 126 pawl tla an um.\\nChin ramkulh ih phunhra ong dan zatek pawl tla cu;\\nHmun Phitu Ong Zatek (%)\\nHakha 1670 154 9.22\\nFalam 1144 139 12.15\\nThantlang 411 11 2.68\\nTedim 1384 162 11.71\\nTonzang 345 14 4.06\\nMindat 810 75 9.26\\nMatupi 1240 57 4.6\\nKanpalet 425 57 13.41\\nPaletwa 1292 35 5.95\\nFalam pengkulh ih phunhran on hi zatk 12.15 siin Chin ramkulh ih a ṭhabik sangtu a si. Camibuai hi hmun 8 pawl ah tuah a si ih on ṭhat biknak hmun cu No. BEHS Falam siin zatek 22.73% in an ong. Falam pengkulh pawl ih camibuai on dan zatek pawl tla cu:\\n1. No 1 BEHS Falam 9.13%\\n2. No 2 BEHS Falam 22.73%\\n3. Lumbang 10.81%\\n4. Bualkhaw 1%\\n5. Ramthlo 20%\\n6. Khawdar 0%\\n7. Tibual 0%\\n8. Rihkhawdar 20.22%\\nFimzir kum 2012-2013 ih Chin ramkulh phunhra camibuai cazin khum mi hi a zaten mipa 3663 leh nunau 4869 ansiih, camibuai phi hi mipa 3122, Nu 4337 an si. Camibuai awng mipa 533 nunau 699 an si. Tiṭhabiknak hmun cu Tedim peng an siih, a ti sebik cu Paletwah an si.\\nTuikum ih tiṭhatbiknak hmun cu zatek cawhrual in Kanpalet an siih zatek 13.41 siin a sangsuantu cu Falam 12.15 % a si.\\nMyanmar fimzir kum 2012-2013 ah phunhran camibuai tuahnak hmun 1296 ihsin mi 487410 pawl in phunhra camibuai an tuah ih rampumhuap in a ongsuaktu hi zatek 34.33 an si.#\\nRef: CW, Falam Thuthang","num_words":277,"character_repetition_ratio":0.071,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.369,"stopwords_ratio":0.264,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - 1 SAMUEL\\nBibleThianghlim – 1 SAMUEL\\nThil cang kum: B.C. 1120-1011 hrawng\\nNgan kum: B.C. 900 hnu\\nSamuel bu khatnak le bu hnihnak hi a thăwk ah cun cazual pakhat ih rak ngan mi an si. A ngantu le a ngan kum thei dingin Samuel bu hnihnak Thuhmaihruai zoh aw. Samuel bu khatnak le bu hnihnak cu Israel laireltu netabik le profet hmaisabik Samuel-ih hmin bŭn a si (3:20). Anih in Israel siangpahrang hmaisabik pahnih (Saul le David) hriak a rak thih.\\nSamuel bu khatnak cu Samuel hrinnak in a thăwk ih (B.C. 1124-1115 hrawng), kum zabi pakhat hrawng a rei hnu (B.C. 1011), siangpahrang Saul thih tiang a huap. Israel cu laireltupawl in an uk laiah khan Filisṭia-mipawl in kum 40 sung an palbĕt ih (Lai 13:1), cumi palbĕtnak a thăwktir ah Samuel bu khatnak thuanthu hi a thăwk. Samuel bu khatnak bung 4-nak ih raldonak ah (B.C. 1104) Samuel hmin tarlăng si lo hmansehla, laireltu a si thăwknak cu khaih bung ihsin a si.\\nHih cabu ah Samuel (bung 1-8), Saul (bung 9-15) le David (bung 16-31) thuhla kan hmu.\\nSaul-ih uknak cu hi cabu cem tiang huap khal sehla, bung 16 in David reluar a thăwk. Bung 16 ihsin bung 31 tiang hi cabu ngantu in David le Saul a khaikhin. «Miphun dangpawl hmuahhmuah vek» (8:5, 19-20) an si theinak dingah Saul cu Israel-mipawl ih duh mi siangpahrang a si. Miphun hleice an si theinak ding le miphun dangpawl thawi bangaw lo an sinak dingah David cu Pathian ih duh mi (13:14) siangpahrang a si.\\nHminsintlak mithupi zet a dang mi pakhat cu Saul-ih ro cotu a fapa Jonathan hi a si. David hnakin kum 20 ihsin kum 30 hrawngih upasawn si khal sehla, Pathian in David a hril ti Jonathan in a theithiam. Jonathan in David a rualpiṭhatnak le a parih a rinumnak cu cawntlak a si.\\nPathian kawhnak hmin thupi zet Thukham Hlun ih «ralkap rualpawlih Jehovah» ti mi hi Samuel bu khatnak ah a lang hmaisabik (1:3, 11).\\n«Jehovah kut» ti hi vei li a lang ih (5:6, 7, 9), cangantu in thil cang mipawl cangtertu bik cu Jehovah a si ti a mal bikah vei 75 a simfiang (1:5-6, 19, 27). Hruaitu si dingih a mi hril mi cu hniksaknak le khawtlainak tampi hmangin Pathian in ziangtin a humhim ih a timtuah ti Samuel bu khatnak in in sim. Saul hnuih siangpahrang si dingah Pathian in David hriak a thih na cingin, siangpahrang a can hlanah harsatnak le ṭihnungza tampi a rak nei. Asinan cumi a hngah sungah Pathian in David-ih zumnak a ṭhangter. Hih harsatnak cān sungah David in Sam hla tampi a phuah.\\nI. Israel tlunah Laireltu dinhmun in Samuel a cāngvai (bung 1-8)\\nII. Siangpahrang tokham ah Saul a to (bung 9-15)\\nIII. Siangpahrang dinhmun ihsin Saul a tla ih, siangpahrang ah David a kaiso (bung 16-31)\\nHannah in Fa a Dil\\n1 Efraim tlang ram, Ramathaim Zofim khua ah pa pakhat a hmin Elkanah ti mi a rak um; amah cu Jeroham fapa a si, cumi cu Elihu fapa a si, cumi cu Toho fapa a si ih, cumi cu Efrath-mi Zuf fapa a si. 2 Anih cun nupi pahnih a nei: pakhat ih hmin cu Hannah a si ih, a dang pakhat ih hmin cu Peninnah a si. Peninnah cun faletla a nei nân, Hannah cun fa a nei lo. 3 Cu pa cu ralkap rualpawlih Jehovah be ding le thawinak pe dingin kum tinte a khua ihsin Shiloh khua ah a feh. Cu tawkah Jehovah-ih puithiam Eli-ih fapa pahnih Hofni le Finehas an rak um. 4 Elkanah hrangih thilhlăn cān a thlen tinten a nupi Peninnah le a fapapawl hmuahhmuah le a fanupawl hmuahhmuah hnenah vo a zem ṭheu. 5 Jehovah in Hannah cu fa nei thei lo ko a tuah nân, Elkanah in Hannah a duhdawt ruangah alet in vo a pe ṭheu. 6 Jehovah in fa nei thei lo ko a tuah ruangah a khîngpi in beidawng dingin nasazetin a nautat ṭheu. 7 Kum tinte cutin a rak si ṭheu, Jehovah inn ih Hannah a hung soh tikah, Penninah in a sâwisak ṭheu ruangah anih cu a ṭap ih rawl khal a ei lo.\\n8 Cun a pasal Elkanah in a hnenah, «Hannah, ziangahso na ṭah? Ziangruangah rawl na ei lo? Ziangruangah na thin a nat? Fapa pahra hnakin na hrangah ka ṭhasawn lo maw?» tiah a ti.\\n9 Hannah cu Shiloh khua ih ei le in an ṭheh hnuah a tho. Cu laiah puithiam Eli cu Jehovah Temple sângkaṭhuam kiang tokham parah a to. 10 Hannah cu thinharin a um ih Jehovah hnenah thla a cam, cule riahsiain a ṭap. 11 Cun thutiamnak a tuah ih, «Maw ralkap rualpawlih Jehovah, na siahhlawhnuih thinharnak na zoh ih i máng, cule na siahhlawh na hngilh lo ngaingai asile, na siahhlawhnu hi fapa pe awla, a nunsung hmuahhmuah Jehovah hnenah cuih fapa cu ka pe ding ih, a lu parah samziahnak nâmte a thleng lo ding,» tiah a ti.\\n12 Cule hitin a si, Jehovah hmaiih Hannah thlacam a peh laiah, Eli in a kâ a zoh. 13 Hannah cun a thinlung in a ṭawng, a hmur lawng a cāng ih a aw theih a si lo. Curuangah Eli in amahnu cu zuri ah a ruat. 14 Eli in a hnenah, «Ziangtik tiang so zuri ih na um ding? Na sabitzu cu na hnen ihsin ṭhawnhlo aw,» tiah a ti.\\n15 Cule Hannah in a sâng ih, «A si lo, ka bawipa, kei cu riahsia mi nunau ka si. Sabitzu simaw, zureu simaw ka in lo, Jehovah hmaiah ka thinlung ka thlebung sawn a si. 16 Na siahhlawhnu hi nunau hlothlau ah ruat hlah, ziangahtile ka phunzainak le thinnatnak khatliam mi atu tiang ka ṭawng rero a si,» tiah a ti.\\n17 Cun Eli in sâng phahin, «Hnangamten tlung aw, amah na dil mi na zangfah dilnak cu Israel Pathian in a lo pe a si,» tiah a ti.\\n18 Cule Hannah in, «Na siahhlawhnu in na hmaiah duhsaknak hmu hram seh,» tiah a ti. Nunaunu cu amai zin ah a feh ih a ei, cule a mithmai a se nawn lo.\\nSamuel Hrinnak le Hlănnak\\n19 Cun zingpit teah an tho ih Jehovah an bia, cule an kirsal ih, Ramah ih an inn ah an tlung. Cule Elkanah in a nupi Hannah a athei ih, Jehovah in amahnu cu a máng. 20 Cutin tikcucān cu a liam ih, hitin a si, Hannah in nau a pai ih fapa a hring, «Amah cu Jehovah hnenih ka dil mi a si ruangah,» tiah a hmin ah bSamuel a sak.\\n1:19a thei: Ihpi tinak a si.\\n1:20b Samuel: Hebru ṭawngfáng awsuah Hebru ṭawng ih «Pathian dil» asilole «Pathian ih theihsak» vek a si.\\n21 Kum tin thawinak le a thutiam Jehovah hnenih hlan dingin pacang Elkanah le a sungkua hmuahhmuah cu an so. 22 Asinan Hannah cu a so lo, ziangahtile a pasal hnenah, «Naute hnawi thlei hnuah ka feh ding, amah cu Jehovah hmaiih lang ding le kumkhuaih a um ta theinak dingah amah cu ka hruai ding a si,» tiah a ti.\\n23 A pasal Elkanah in a hnenah, «Na hrangih ṭhabik na ti mi cu tuah aw, amah hnawi na thlei tiang hngak aw. Jehovah lawngin aa kamsuakthu hmunter hram seh,» tiah a ti. Cun nunaunu cu a tāng ta ih a fapa hnawi a thlei hlanlo a fapa a um.\\n1:23a a kamsuakthu: Masoretic text, tarcum le vulgate in «a kamsuakthu» a ti ih, Dead Sea scrolls, sēptuagint le Syriac in «na ṭawngkam» an ti.\\n24 Hannah in a fapa hnawi a thlei tikah, câwpa pathum, sangphŭt efa khat le sabitzu thâwl khat thawn a fapa cu amai zawngah a hruai ih, Shiloh ih Jehovah inn ah a fehpi. Nauhakpa cu a note lai. 25 Cun câwpa an that ih nauhakpa cu Eli hnenah an hruai. 26 Cule Hannah in, «Aw ka bawipa! Na nun taktak vekin ka bawipa, keimah cu hi tawkah Jehovah hnenih thlacam ih na kiangih dingtu kha ka si. 27 Hi nauhakpa hrangah thla ka rak cam ih Jehovah in amah ka dil mi ka zangfah dilnak cu in pe. 28 Curuangah amah cu Jehovah hnenah ka ap, a nunsung hmuahhmuah Jehovah hnenah ap a si ding,» tiah a ti. Cu tawkah Jehovah an bia.\\nHannah-ih Thangṭhatnak Hla\\n1 Cule Hannah cu thla a cam ih,\\n«Jehovah ah ka thinlung lungawiaipuangin a um.\\nJehovah ah ka aki khaisan a si.\\nKa ralpawl ka hnihsan hai,\\nZiangruangahtile na brunsuahnak ah lungawiaipuangin ka um.\\n2 Jehovah vekih thianghlim zohman an um lo,\\nZiangahtile nangmah siarlo zohman an um lo,\\nKan Pathian vek ziang lungpi khal an um lo.\\n3 Puarthau zetin ṭawng nawn hlah,\\nNan kâ ihsin duhawknak suak hlah seh,\\nZiangahtile Jehovah cu ziangkim thei Pathian a si ih,\\nCăngvaihnakpawl amah in a khīngkhai.\\n4 Micakpawlih thálpawl an kiak ih,\\nA bah mipawl cahnak in ṭem an si.\\n5 Pumpuar zetih eitupawl in rawl hrangah an hlawhaw pei ih,\\nRilrâwngpawl an ril a râwng nawn lo ding.\\nMicingnu khal in fa pasarih a nei ih,\\nFāte tampi neitunu cu miṭawnṭai ah a cang.\\n6 Jehovah cun a that ih a nungter.\\nAnih in Sheol ah a dirthla ih a suah.\\n7 Jehovah in a farahter ih a lianter.\\nAnih in a hnûkniam ih a cawisâng.\\n8 Anih in mifarahpawl cu leivut ihsin a tungding hai ih,\\nVutcâm pawng ihsin kutdawh a khaisâng,\\nMizahumpawl lakih toter dingah le\\nRopitnak laltokham ro ih coter dingah.\\nZiangahtile leilung ṭhuampawl cu Jehovah ta an si ih,\\nCupawl parah leilung a rak toh.\\n9 Anih in a mirinumpawlih ke cu a kilveng ding,\\nAsinan misualrálpawl cu thim ah daiten an um ding.\\nZiangahtile zohman in cahnak in an neh lo ding.\\n10 Jehovah doralpawl cu khuaidarh an si ding,\\nVan ihsin anmahpawl dokalhin khawri vekin a thâwm ding.\\nJehovah in leitlun dĕng tiang thu a ṭhen ding.\\nA siangpahrang hnenah cahnak a pe ding ih,\\nA hriak thih mi ki cu a khaisâng ding,» tiah a ti.\\n2:1a ki: Cahnak relnak a si ṭheu nân, hi tawkah cun Hannah-ih fātepawl a sawhkhih.\\n2:1b runsuahnak: Thlarau lam runsuahnak si loin, taksa lam runsuahnak a sawhkhih.\\n11 Cun Elkanah cu Ramah khua ih a inn ah a tlung. Asinan nauhakpa cu puithiam Eli hmaiah Jehovah a rian.\\nEli Fapapawlih Sualnak\\n12 Eli fapapawl cu mihlothlau an si ih, Jehovah an thei lo. 13 Cule puithiampawl in mipi hnenih an tidān cu, mi pakhat in thawinak a hlăn tikah, sa suan a si laiah, puithiamih siahhlawh pakhat cu a kut ah ṭêk thum nei salaknak hmanrua thawn a ra. 14 Cun cuih salaknak hmanrua cu beldaupi asilole dâwt nei bêl, asilole hna nei bêl, asilole bel sungah a vun sawh, cule salaknak hmanrua ih a lâk thei mi hmuahhmuah cu puithiam in amai hrangah a lâk. Cun Shiloh khua ih ra, Israel-mi hmuahhmuah hnenah an tuah. 15 Cuihtlunah a thau an ur hlanah, puithiam-ih siahhlawh cu thawinak a tuahtupa hnenah a ra ih, «Puithiam hrangah sa em ding pe aw, ziangahtile anih in na hnen ihsin suan mi sa a la lo ding, a hél a la sawn ding,» tiah a ti.\\n16 Cule cu pa in a hnenah, «A thau an ur hmaisat rori a ṭul, cuihhnu ah na thinlung ih duh zât na la thei a si,» tiah a ti tikah, cu pa cun, «Si lo e, atu ah na pe sawn ding a si, culole hranhramin ka la ding,» tiah a sawn. 17 Tlangval pahnih sualnak cu Jehovah hmaiih a natsattuk ruangah mi in Jehovah hnenih thilhlăn an fih.\\nSamuel a Ṭhang Vivo\\n18 Nauhakte a si ko nân, patzai fêmte ih tah mi Puithiam Kâwrcung hrukin, Samuel cu Jehovah hmaiah rawng a bawl. 19 Cuihtlunah a nu in kâwrfual fate a tuahsak ih, kum tin a hnenah a nu cun a pasal zawngih kum tin thawinak pe dingih a feh tikah a kensak ṭheu. 20 Cule Eli in Elkanah le a nupi cu thlawsuah a pek ih, «Jehovah hnenih a rak dil mi a ap ruangah hi nunaunu hnen ihsin Jehovah in cithlah lo pe seh,» tiah a ti. Cun an inn ah an tlung. 21 Cule Jehovah in Hannah cu a vehvai, cutin anih cu fa a vun ih fapa pathum le fanu pahnih a hring. Cu laiah nauhak Samuel cu Jehovah hmaiah a ṭhang vivo.\\nEli Fapapawlih Sualnak a Peh Vivo\\n22 Eli cu a tar zet thlang, a fapapawl in Israel-mi hmuahhmuah parih an tuah mi tinkim le mipi Tawnawknak Puanthlam sângka ih pungkhawm nunaupawl cu ziangvekin an ihpi ti a hna in a thei. 23 Cule anih in an hnenah, «Ziangruangah hivek thil nan tuah? Ziangahtile mi hmuahhmuah hnenin nan thil ṭhalo tuah mipawl ka hna in ka thei. 24 Hiti ding a si lo, ka fapale tla! Ziangahtile ka hna ih ka theih mi hi thuthang ṭha a si lo. Jehovah-ih minungpawl dān nan pahbălter. 25 Mi pakhat in mi dang parih thilsual a tuah asile, Pathian in cu pa cu thu a ṭhen ding. Asinan mi pakhat cu Jehovah parih thilsual a tuah asile, zo in thla a camsak ding,» tiah a ti. Sikhalsehla Jevovah in anmah thah a duh ruangah annih in an paih thu an lung cuang lo.\\n26 Cule nauhak Samuel cu ruangrai ah le Jehovah le mi ih duhsaknak khalah a ṭhang vivo.\\nEli Ralrin Peknak\\n27 Cun Pathian mi pakhat cu Eli hnenah a ra ih, a hnenah, «Jehovah in hitin a ti, ‹Izip ram Faro inn ih an um laiah, na paih sungkua hnenah fiangten ka langawter a si lo maw? 28 Ka puithiam si dingah, Biakṭheng parih hlan dingah, rimhmui ur dingah le ka hmaiih Puithiam Kâwrcung hruh dingah, Israel hnámpawl lak ihsin amah cu ka hril a si lo maw? Cule meisa ih tuah mi, Israel tefapawlih thilhlănpawl hmuahhmuah na paih sungkua ka pe a si lo maw? 29 Ziangruangah thu ka rak pek mi ka cēnnak ih ka thawiawknak le ka thilhlăn na hmuhsuam ih, ka mi Israel-ih thilhlăn ṭhabik bik hmuahhmuah in cawmthauaw dingah keimah hnakin na fapapawl na upat sawn?› tiin. 30 Curuangah Israel Pathian Jehovah in, ‹Thungaiten na sungkua le na paih sungkua cu ka hmaiah an feh kumkhua ding tiah ka rak ti,› tiah a ti. Asinan atu ah cun Jehovah in, ‹Cucu ka hnen ihsin hla seh, ziangahtile i cawisângtu cu ka cawisâng ding ih, ziang hmanih i siar lo tu cu, ziang hmanih siar an si lo ding,› tiah a ti. 31 Ngai hnik, na sungkua ah putar um lo dingin, na bân ka sâtcat ih, na paih sungkua bân ka sahcat ding cān a thleng ding. 32 Cule Israel parih ṭhatnak hmuahhmuah tuah a si laiah ka cēnnak hmun ah doral na hmu ding. Cule na sungkua ah tar an um lo kumkhua ding. 33 Asinan ka Biakṭheng ihsin ka sahcat lo mipawl in na mit an siatsuah ding ih, na thin an nater ding. Cule na sungkua-ih tesinfa hmuahhmuah an vanglai takah an thi thluh ding. 34 Cun himi hi na fapa pahnih Hofni le Finehas parih thleng ding mi hminsinnak a si ding, an pahnih in ni khat ah an thi ding. 35 Cun ka thinlung le ka ruahnak ih um mi vekih tuahtu ding puithiam rinum keimah hrangah ka tungding ding. Sungza hnget ka dĭnsak ding ih, anih cu ka hriak thih hmaiah kumkhuain a feh ding. 36 Cule hitin a si ding, na inn ih tāng mi pauhpauh cu ngun fate le rawl bar khatte hrangah ra in an kûn ding ih a hnenah, ‹Zangfahten, rawl málte ka ei theinak dingah puithiam dinhmun pakhat khat ah in ret aw,› an ti ding,» tiah a ti.\\nSamuel hnenih Jehovah Lăngnak\\n1 Cule nauhakpa Samuel cu Eli hmaiah Jehovah a rian. Cu laiah Jehovah kamsuakthu a vâng zet ih, larawknak langsar khal a um lo.\\n2 Cule cuih cān ah hitin a si, Eli cu a umnak hmun ih a zau lai le a mit a māl vivo ih khua a hmuh thei nawn lo tikah, 3 Pathian Kuang umnak Jehovah Temple ih Pathian meito a mih hlan, Samuel a zau laiah, 4 Jehovah in Samuel a ko. Cule Samuel in, «Hi tawkah ka um!» tiah a sawn. 5 Cun Samuel cu Eli hnenah a tlân ih, «In kawh ruangah hi tawkah ka um,» tiah a ti.\\nCule Eli in, «Ka lo ko lo, zausal aw,» tiah a ti. Cutin Samuel cu a va zausal.\\n6 Cule Jehovah in a kosal, «Samuel!» Cun Samuel cu a tho ih Eli hnenah a feh, «In kawh ruangah hi tawkah ka um,» tiah a ti.\\nAnih in, «Ka lo ko lo, ka fapa, zausal aw,» tiah a ti. 7 Samuel in Jehovah a thei hrih lo, Jehovah kamsuakthu khal a hnenih phuanlăng a si hrih lo.\\n8 Cule Jehovah in a vei thumnak Samuel a kosal. Samuel cu a tho ih Eli hnenah a feh ih, «I kawh ruangah hi tawkah ka um,» tiah a ti. Cutikah Eli cun Jehovah in nauhakpa cu a ko a si ti a theithiam.\\n9 Curuangah Eli in Samuel hnenah, «Feh awla, zau aw, hitin a si ding, a lo kawh asile, ‹Thusim aw, Jehovah, ziangahtile na siahhlawh in a lo ngai a si,› na ti tengteng pei,» tiah a ti. Cutin Samuel cu a feh ih a umnak hmun ah a zau.\\n10 Jehovah a ra ih, a ding, cule cān dang vekin, «Samuel! Samuel!» tiah a ko.\\nCule Samuel in, «Thusim aw, ziangahtile na siahhlawh in a lo ngai a si,» tiah a sâng.\\n11 Cule Jehovah in Samuel hnenah, «Ngai hnik, Israel hnenah thil ziang si maw ka tuah ding, cumi a theitu pauhpauh ih hna cu a pahnih hnih in a khīng ding. 12 Cuih ni ah Eli dokalhin a sungkua thuhla ka rak sim mi hmuahhmuah, a thăwk ihsin a cem tiang ka tisuak ding. 13 Ziangahtile a theih mi mawhsualnak ruangah kumkhuain a sungkua thu ka ṭhen ding tiah amah ka rak sim zo, ziangruangahtile a fapapawl cu anmah le anmah an bawrhhlawhawter ih, anih in a kham hai lo. 14 Curuangah Eli sungkua-ih mawhsualnak cu raithawinak simaw, thilhlăn in simaw sualkhuhthawinak tuahsak si kumkhua hlah seh tiah Eli sungkua parah sia ka săm,» tiah a ti.\\n15 Cun Samuel cu zing lam tiang a zau, cule Jehovah inn sângkapawl a âwng. Samuel in larawknak cu Eli sim ding a ngam lo. 16 Cule Eli in Samuel a ko ih, «Samuel, ka fapa!» tiah a ti.\\nCule anih in, «Hi tawkah ka um,» tiah a sawn.\\n17 Cule Eli in, «Jehovah in na hnenih a lo sim mi thu cu ziang a si? Zangfahten ka hnen ihsin thup hlah. Na hnenih a sim mi thil hmuahhmuah lak ihsin ziang si maw ka hnen ihsi na thuh asile, Pathian in na parah a titi in ti sehla, cuhnakih tam khalin,» tiah a ti. 18 Cun Samuel in anih cu ziangkim a sim ih, a hnen ihsin zianghman a thup lo. Cule Eli in, «Cucu Jehovah a si. Ṭha a ti mi cu tuah ko seh,» tiah a ti.\\n19 Cutin Samuel cu a ṭhang vivo, Jehovah in a umpi ih a ṭawngkampawl pakhat hman alei ah a tla lo. 20 Cule Dân ihsin Beersheba tiang, Israel-mi hmuahhmuah in Samuel cu Jehovah-ih profet ah ruat mi a si ti an rak thei. 21 Cun Samuel hnenah Jehovah kamsuakthu hmangin Jehovah cu a phuanawk ruangah Shiloh khua ah Jehovah a langsal.\\n3:19a lei ah a tla lo: a tlawlh lo tinak a si.\\nPathian Kuang Lâksalnak\\n1 Cule hitin a si, Samuel-ih ṭawngkam cu Israel zate hnenah a thangsuak, cun Filisṭia-mipawl do dingah Israel cu a feh ih, Ebenezer kiangah ṭanhmun an khuar. Cun Filisṭia-mipawl cu Afek ah ṭanhmun an khuar ve. 2 Cun Israel do dingah Filisṭia-mipawl cu an tlaraw. An doawk tikah, Filisṭia-mipawl in Israel cu an neh, ramlak ah ralkap 4000 hrawng an that. 3 Cule an riahhmun ih mipi an thlen tikah, Israel miupapawl in, «Ziangruangah Jehovah in Filisṭia-mipawl hmaiah tuihsun ah in neh? Jehovah-ih Thukham Kuang cu Shiloh khua ihsin kan hnenah thiar uhsi, cutin kan lakih a thlen tikah, kan ralpawl kut ihsin in run ding,» tiah an ti. 4 Cun Shiloh khua ah, cherub karlakih cêng ralkap rualpawlih Jehovah Thukham Kuang cu lasuak dingin mi an thlah. Cule Eli fapa Hofni le Finehas cu Pathian Thukham Kuang zawngah an um.\\n5 Cule an ṭanhmun khuarnak ih Jehovah Thukham Kuang a thlen tikah, leilung hnîn tiangin Israel zaten ring zetin an au. 6 Cun Filisṭia-mipawl in auaw an theih tikah, annih in, «Hebru-mipawl ṭanhmun khuarnak ih authâwm nasazet cu ziang a si?» tiah an ti. An ṭanhmun khuarnak ah Jehovah Kuang a thleng zo a si ti an thei. 7 Cutin Filisṭia-mipawl cun an ṭih, ziangahtile annih cun, «An ṭanhmun khuarnak ah Pathian a thleng zo,» tiah an ti. Cule annih in, «Kan hmakhua a pit! Ziangahtile hivek thil hi tuih hlanah a thleng dah kêl lo. 8 Kan hmakhua a pit! A cak zet mi hih pathianpawlih kut ihsin zo in in runsuak ding? Hih pathianpawl cu ramṭhing ih Izip-mipawl hremnak hmuahhmuah thawi vawtu an si. 9 Nannih Filisṭia-mipawl, cak zetin um uhla, pacangpawl vekin pacan cuh uh. Nan siahhlawh an rak si dah vekin, Hebru-mipawlih siahhlawh si hlah uh. Pacangpawl vekin pacan cuh uhla do uh!» tiah an ti.\\n10 Filisṭia-mipawl in an do ih, Israel cu neh a si, cule mi kip maih puanthlam cio ah an tlânsia. Thahawknak nasa ngaingai a um ih, Israel ke ralkap 30000 an thi. 11 Pathian Kuang khal an laksak. Eli fapa pahnih, Hofni le Finehas khal an thi.\\n12 Cun cuih ni ah Benjamin-mi mi pakhat doawknak ihsin a tlân ih, Shiloh khua ah a lu parah leivut le a hnipuan tlek thawn a thleng. 13 A thlen tikah, ngai hnik, Eli cu Pathian Kuang ruangah a thin a khūr ih lamzin kap tokheng parah toin khua a cuan. Cule cu pa cu khaw sung a thleng ih cuih thu a sim tikah, khaw sung mi zaten an ausuak. 14 Eli in auaw a theih tikah, «Himi awthâwm murmo cu ziang a si?» tiah a ti. Cule cu pa cu rang zetin a ra ih, Eli a sim. 15 Eli cu kum 98 a si ih a mit a māl zet thlang ih khua a hmu thei lo.\\n16 Cun cu pa cun Eli hnenah, «Kei cu ral doawknak hmun ihsi ra ka si. Cule doawknak in tuihni ah ka tlânsuak,» tiah a ti.\\nCule Eli in, «Ziang a cang, ka fapa?» tiah a ti.\\n17 Cuih palai cun a sawn ih, «Israel cu Filisṭia-mipawl hmaiah a tlânsia ih, mipi lakah thahawknak nasazet a um. Na fapa pahnih Hofni le Finehas khal an thi, cule Pathian Kuang khal lâkin a um,» tiah a ti.\\n18 Cun hitin a si, cu pa in Pathian Kuang thu a relsuah tikah, Eli cu a tar ih a rit tuk ruangah kăwtka kiang a tonak ihsin dung lamah a tla, cule a hngawng a kiak ih a thi. Eli in kum 40 sung Israel tlunah lai a rel.\\n19 Cule a mo, Finehas-ih nupi cu nau a pai ih a hrin cān a kim. Pathian Kuang laksak thu le a pasalih pa le a pasal an thih thu a theih tikah, amah ten a kûn ih fa a hring, ziangahtile a fahrinnat a parah a thleng. 20 Cule a thi zikte ih a kiangih ding nunaupawl in a hnenah, «Ṭih hlah, ziangahtile fapa na hring a si,» tiah an ti. Asinan a sawn hai lo ih, a ngaihsak fawn lo. 21 Cun Pathian Kuang an laksak ih, a pasalih pa le a pasal an thih ruangah Finehas-ih nupi cun, «Ropitnak in Israel a suahsan zo!» tiin naute cu aIkabod tiah hmin a sak. 22 Cule amahnu cun, «Pathian Kuang an laksak ruangah Ropitnak in Israel a suahsan zo a si,» tiah a ti.\\n4:21a Ikabod: Hebru ṭawng a si ih a sullam cu «Ropitnak a um lo» asilole «Ropitnak cu khuiah so?» tinak a si.\\nFilisṭia-mipawl le Pathian Kuang\\n1 Cun Filisṭia-mipawl in Pathian Kuang an lâk ih, cumi cu Ebenezer ihsin Ashdod khua ah an thiar. 2 Filisṭia-mipawl in Pathian Kuang an lâk tikah, Kuang cu aDagon inn ah an kenglut ih, Dagon kiangah an ret. 3 Cule Ashdod khawmipawl zingteih an thawh tikah, ngai hnik, Dagon cu Jehovah Kuang hmaiah a hmai leilung hawiin a tlu. Cun Dagon cu an tung ih, a umnak ah an retsal. 4 Cule a thaizing zingteih an thawh tikah, ngai hnik, Dagon cu Jehovah Kuang hmaiah leilung hawiin a tlu. Dagon lu le a kut zaphak a pahnih cu tánin an um ih, sângka hnuai zawn zial parah an um, Dagon ruangpi lawng a tâng. 5 Curuangah Dagon puithiampawl le Dagon inn ih ratu zokhal in Ashdod khua ih Dagon sângka hnuai zawn zial cu tuihni tiang an pál lo.\\n5:2a Dagon: Filisṭia-mipawlih pathian a si ih, a lu le a kutpawl cu milai vek a si nân, a taksaruangpi cu nga vek a si.\\n6 Asinan Jehovah kut cu Ashdod khawmipawl parah a rit ih, Ashdod khua le a ramṭhenpawl Jehovah in a siatsuah hai ih taksabolnat in a vuak hai. 7 Cule Ashdod mipapawl in cuvekih a um an hmuh tikah, annih in, «Israel Pathian Kuang cu kan hnenah um hrimhrim hlah seh, ziangahtile a kut cu kanmah lamah le kan pathian Dagon lamah a hrohrang a si,» tiah an ti. 8 Curuangah annih in Filisṭia-mipawlih bawipawl an cah ih an hnenah an kokhawm, cule, «Israel Pathian Kuang hi ziangtin kan tuah pei?» tiah an ti.\\nCule annih in, «Israel Pathian Kuang cu Gath khua ah thiar si seh,» tiah an sâng. Cutin Israel Pathian Kuang cu an thiarhlo. 9 Cun hitin a si, Pathian Kuang an thiar hnuah, Jehovah kut in Gath khua cu siatnak nasazetin a bei ih, a tûm a te in cuih khua mipapawl cu a vuak hai, cule taksabolnat an parah a thleng.\\n10 Curuangah Pathian Kuang cu Ekron khua ah an kuat. Cun hitin a si, Pathian Kuang Ekron khua a thlen tikah, Ekron khawmipawl cun, «Kanmah le kan mipi that dingah, Israel Pathian Kuang cu kan hnenah an rak keng,» tiin an ausuak. 11 Cun Filisṭia-mipawlih bawipawl hmuahhmuah an cah ih an kokhawm, cule, «Kanmah le kan mipi a thahlonak dingah, Israel Pathian Kuang cu thiarhlo uhla, amai umnak kel ah kirtersal uh,» tiah an ti. Ziangahtile thihnaktlak siatnak khaw sung hmuahhmuah ah a um ih, cu tawkah Pathian kut cu a rit tuk. 12 Cule a thi lo mipawl cu taksabolnat ih vuak an si ih, khaw sung mipawlih ṭahnak cu van tiang a thleng.\\nBeth Shemesh ah Pathian Kuang a Kirsal\\n1 Jehovah Kuang cu Filisṭia-mipawlih ram ah thla sarih a um thlang. 2 Cule Filisṭia-mipawl in puithiampawl le tinzohthiampawl an ko ih, «Jehovah Kuang cu ziangtin kan tuah pei? A umnak hmun ah ziangtin kan kuat ding in sim uh,» tiah an ti.\\n3 Cule annih in, «Israel Pathian Kuang nan thiarhlo asile, a lawngin kuat hlah uh, Pathian hnenah Mawh Thilhlăn thawn kuatkir tengteng uh. Cun tidam nan si ding ih, ziangruangah nan par ihsin a kut a rak lakir lo ti nan thei ding,» tiah an ti.\\n4 Cun annih in, «A hnenih kan pekkirsal ding mi Mawh Thilhlăn cu ziang a si?» tiah an ti.\\nAnnih in, «Filisṭia-mipawlih bawipawl mipum zât zulhin, sui thawi tuah mi taksabolnat panga le sui zinghnam panga tuah uh. Ziangahtile khavek nathrisia cu nan zate parah le nan bawipawl parah a um. 5 Curuangah nan taksabolnatpawlih milimpawl le ram siatsuahtu zinghnam lem nan tuah ding ih, Israel Pathian sunlawihnak nan pe ding a si, anih cun nan hnen ihsin, nan pathianpawl hnen ihsin le nan ram ihsin a kut a zângter men thei. 6 Ziangahso Izip-mipawl le Faro in an thinlung an hahter vekih nan thinlung nan hahter? An lakih mangbangza thilpawl Pathian in a tuah tikah, mipi păwksuak dingin an suakter lo a si ta lo maw? 7 Curuangah atu ah cawlêng thar tuah uh, hngawngkol bât dah lo mi câwpi hnawi sawr lai pahnih la uhla, lêng ah thluah uh. Cule anmah hnen ihsin an fāte cu inn ah tlŭn uh. 8 Cun Jehovah Kuang cu la uhla, lêng parah ret uh, cule Jehovah hnenih Mawh Thilhlăn ih nan peksal mi sui thilpawl cu a kapih kuang ah ret uh. Cun Kuang cu kuathlo uhla, fehter uh. 9 Cule zoh uh, Kuang cu Beth Shemesh khaw lam, amai ram lamzin ih a fehso asile, kan parih hi a nasazet mi thil ṭhalo hi Jehovah ih tuah mi a rak si ding. Asinan cuti asilole, in vawtu cu Jehovah kut a si lo ti kan thei ding, kan parih thleng ve hrimhrim a si ding,» tiah an sawn.\\n10 Cun mipapawl cun cuvekcun an tuah, hnawi sawr lai câwpi pahnih an la ih, cawlêng ah an thluah, cule an fātepawl cu inn ah an khum ta. 11 Cule Jehovah Kuang cu cawlêng tlunah sui zinghnampawl le sui thawi tuah mi taksabolnatpawlih lempawl cu thingkuang thawn an ret. 12 Cun câwpawl cu Beth Shemesh khaw lam lamzin cu an pan vivo ih, zinpi an zawh, an feh phahin an paw vivo ih, keh lam le vawrh lamah an pial lo. Cule an dung ihsin Filisṭia-mipawlih bawipawl in Beth Shemesh khua ramri tiang an thlun.\\n13 Beth Shemesh khawmipawl cu phaikuam ah an sangvut an at rero, cule khua an tâng ih Kuang an hmu. Kuang an hmuh ruangah lungawiaipuangin an um. 14 Cun cawlêng cu Beth Shemesh khawmi Joshua-ih ló sungah a thleng, cule cu tawkah a ding. Cu tawkah lungto tumpi a um. Cun annih cun cawlêng thing cu an băl ih, câwpawl cu Jehovah hnenah Meiur Thilhlăn ah an pe. 15 Levi-mipawl in Jehovah Kuang le a sungih sui thilripawl um mi kuang cu an la ih, lungto tumpi parah an ret. Cun Beth Shemesh mipapawl in Meiur Thilhlănpawl an hlan ih, a ni lala ah raithawinakpawl Jehovah hnenah an tuah. 16 Cule cumi cu Filisṭia-mipawlih bawi panga pawl in an hmuh tikah, a ni lala ah Ekron khua ah an kirsal.\\n17 Hipawl hi Filisṭia-mipawl in Jehovah hnenih Mawh Thilhlăn ih an pekkirsal mi sui thawi tuah mi taksabolnat milimpawl cu an si: Ashdod khua hrangah pakhat, Gaza khua hrangah pakhat, Ashkelon khua hrangah pakhat, Gath khua hrangah pakhat, Ekron khua hrangah pakhat le, 18 sui zinghnampawl cu khua hmuahhmuah, kulh nei khawpi le khawtepawl siar thluh ih bawi panga pawlih ta Filisṭia-mipawlih khaw zât a si. Jehovah Kuang an ṭhumnak lungto tumpi cu Beth Shemesh khawmi Joshua ih ló ah atu tiangin a um lai a si.\\n19 Cun Jehovah Kuang sung an zoh ruangah, Beth Shemesh mipapawl cu Jehovah in a vaw hai. An lakih mipa 50070 cu a vua, Jehovah in mipi cu a nasazet mi thahnak in a vuak hai ruangah mipi an ṭap.\\nKirjath Jearim ah Pathian Kuang\\n20 Cule Beth Shemesh mipapawl in, «Hi Jehovah Pathian thianghlim hmaiah zo so ding thei? Kan hnen ihsin zo hnenah Kuang cu fehso tak pei maw?» tiah an ti. 21 Cun annih in Kirjath Jearim luahtupawl hnenah, «Filisṭia-mipawl in Jehovah Kuang an rak kuatkirsal zo, rung suk uhla, nan hnenah la uh,» tiin palaipawl an thlah.\\nSamuel San ah Ṭhangphawknak\\n1 Cun Kirjarth Jearim mipapawl an ra ih, Jehovah Kuang cu an la, cule mual parih Abinadab inn ah an ṭhum. Cule Jehovah Kuang kiltu dingah a fapa Eleazar cu an serhhran. 2 Cule hitin a si, Kirjath Jearim ah Kuang cu reipi a tâp, kum 20 sung lai cu tawkah cun a um. Cule Israel sungza hmuahhmuah in Jehovah an ṭahhnawh.\\n3 Cun Samuel in Israel sungza hmuahhmuah hnenah, «Jehovah hnenah nan thinlung zaten nan kirsal ih, nan lak ihsin ram dang pathianpawl le Ashtoreth-pawl nan hlăwn ih, nan thinlung cu Jehovah hrangah timlamin, amah lawng nan rian asile, anih in Filisṭia-mipawlih kut ihsin a lo runsuak ding,» tiin a sim. 4 Cun Israel tefapawl cun Baalpawl le Ashtoreth-pawl cu an hlăwn ih, Jehovah lawng an rian. 5 Cule Samuel in, «Israel hmuahhmuah Mizpah ah pungkhawmter uhla, nan hrangah Jehovah hnenah thla ka cam ding,» tiah a ti. 6 Cutin Mizpah ah an ra pungkhawm, tidai an khai ih Jehovah hmaiah an thlebung. Cule cuih ni cu rawl an ul ih, cu tawkah, «Jehovah dokalhin kan sual a si,» tiah an ti. Cule Samuel in Mizpah ah Israel tefapawl tlunah lai a rel.\\n7 Filisṭia-mipawl in Israel tefapawl Mizpah ah an tawngkhawmaw ti an theih tikah, Filisṭia-mipawlih bawipawl cu Israel do dingin an so. Cule Israel tefapawl in cuih thuthang an hna ih an theih tikah, Filisṭia-mipawl cu an ṭih. 8 Cule Israel tefapawl in Samuel hnenah, «Filisṭia-mipawl kut ihsin anih ih in runnak dingah Jehovah kan Pathian hnenih kan hrangih au kha cawl hlah aw,» tiah an ti.\\n9 Cule Samuel in hnawifawp lai tuufa no a lâk ih Jehovah hnenah a pumhlum in Meiur Thilhlăn ah a hlan. Cun Samuel cu Israel hrangah Jehovah hnenah a au ih, Jehovah in anih cu a sâng. 10 Samuel in Meiur Thilhlăn a hlăn laiah Filisṭia-mipawl cu Israel do dingin an ra nâi vivo. Asinan cuih ni ah Jehovah in Filisṭia-mipawl parah a ring zet mi khawri a rîtter ih, a buaiter hai, cule Israel hmaiah an duai. 11 Cule Mizpah ihsin Israel mipapawl an păwksuak ih Filisṭia-mipawl cu an dawi, Beth Kar tăng tiang annih cu an neh vivo. 12 Cun Samuel in lungto a lâk ih, Mizpah le Shen karlakah a phun, cule cumi cu a hmin ah, «Hitawk tiang Jehovah in in bawm,» tiin aEbenezer a sak.\\n7:12a Ebenezer: Hebru ṭawng a si ih a sullam cu «bawmtu lung» tinak a si.\\n13 Cutin Filisṭia-mipawl cu an duai ih, Israel ramkulh sungah an ra lut nawn lo. Cule Jehovah kut cu Filisṭia-mipawl dokalhin Samuel damsung hmuahhmuah a um. 14 Cun Filisṭia-mipawl in Israel hnen ihsin an lawn mi khawpi Ekron ihsin Gath tiang Israel hnenih pekkir an si, cule Israel in Filisṭia-mipawl hnen ihsin a ramṭhen cu a lasal. Cuihtlunah Israel le Amor-mipawl karlakah remdaihnak a um.\\nSamuel in Israel Tlunah Lai a Rel\\n15 Cule Samuel in a damsung hmuahhmuah Israel tlunah lai a rel. 16 Kum khat hnu kum khat, Bethel, Gilgal le Mizpah pawl ah a fehkûal ih, cuih hmunpawl ah Israel tlunah lai a rel. 17 Asinan Ramah ah a kirsal ringring, ziangahtile cu tawkah a inn a um. Cu tawkah Israel tlunah lai a rel ih, cu tawkah Jehovah hnenah biakṭheng a dâwl.\\nIsrael in Siangpahrang a Dil\\n1 Samuel a tar tikah hitin a si, Israel tlunih laireltu dingah a fapapawl a tuah. 2 A fatir hmin cu Joel a si ih, a pahnihnak hmin cu Abijah a si, annih cu Beersheba ah laireltu an si. 3 Asinan a fapapawl cun an paih lamzin an zawh lo, diklo ih ngahnak, nawhthuh lâknak le diknak merhkawinak ah an pial.\\n4 Cun Israel upapawl zaten an khawmaw ih Ramah ah Samuel hnenah an feh. 5 Cule a hnenah, «Zoh hnik, na tar thlang ih, na fapapawl in na lamzinpawl an zawh lo. Miphun dangpawl hmuahhmuah vekin kan tlunih laireltu dingah siangpahrang in pe aw,» tiah an ti. 6 Asinan, «Lai in relsaktu dingah siangpahrang in pe aw,» tiih an ti mi cun Samuel alung a hmuiter lo. Cun Samuel cu Jehovah hnenah thla a cam. 7 Cule Jehovah in Samuel hnenah, «Na hnenih mipi ih an lo sim mi hmuahhmuah cu ngai aw, ziangahtile nangmah an lo hnáwng si loin, an tlunih ka uklonak dingah keimah in hnáwng a si sawn. 8 Izip ihsi anmah ka hruaisuah ni thăwkin tuihni tiang an thil tipawl zaten in thlauthla ih, pathian dangpawl an rian, cuvekin na hnen khalah an tuah ve. 9 Curuangah atu ah an aw ngai aw. Sikhalsehla anmah cu nasazetin ralrinnak pe hai awla, anmah uktu ding siangpahrang-ih căngvaihdān ding hmuh hai aw» tiah a ti.\\n8:6a lung a hmuiter lo: A ṭawng hrampi ah cun, «Mithmuh ah thil ṭhalo a si,» ti a si.\\nSiangpahrang Dokalhih Ralrin Peknak\\n10 Cun Samuel in siangpahrang a diltu milaipawl hnenah Jehovah kamsuakthupawl hmuahhmuah cu a sim thluh hai. 11 Cule anih in, «Himi hi nanmah a lo uktu ding siangpahrang-ih căngvaihdān a si ding: Anih cun nan fapapawl cu a la ding ih amai ránglêngpawl hrangah le a rángtothiam dingah a ruat hai ding, cule mi hretkhat cu a ránglêngpawl hmaiah an tlân ding. 12 Anih in a thawng uktu ding ralbawipawl le sawmnga uktu ding ralbawipawl a ruat ding ih, mi hrekkhat cu a lei lettu ding le a thlai khawmtu dingah le mi hrek cu ral doawknak hrangih hriamhreipawl le a ránglêngpawl sertu ah a ret ding. 13 Nan fanupawl cu zihmui tuahtu, rawlsuangtu le sang rawhtu dingah a lo laksak ding. 14 Cule anih in nan lópawl, nan sabit hmuanpawl le nan olif hmuanpawl lakih a ṭhabik bik a la ding ih, a siahhlawhpawl a pe ding. 15 Nan thlairawl le nan sabit hmuanih ṭhen hra ṭhen khat a la ding ih a ralbawipawl le a siahhlawhpawl a pe ding. 16 Cule nan siahhlawh mipapawl, nan siahhlawh nunaupawl, nan tlangval ṭhabikpawl le nan lākpawl a la ding ih a hnaṭuantu dingah a tuah hai ding. 17 Anih in nan tuu ṭhen hra ṭhen khat a la ding. Cule nannih cu a siahhlawh nan si ding. 18 Cule cuih ni ah nanmai hrangih nan hril mi nan siangpahrang ruangah nan ṭap ding ih, cuih ni ah cun Jehovah in a lo ngaithla lo ding,» tiah a ti.\\n19 Sikhalsehla mipi in Samuel aw ngaithlak ding an êl ih, «Si lo e, in uktu ah siangpahrang nei sawn ko nung, 20 cutin miphun dangpawl hmuahhmuah vek kan si ve ding ih, kan siangpahrang in lai in relsak ding ih kan hmaiah fehin ral in dosak ding,» tiah an ti. 21 Cule Samuel in mipi ṭawngkam zaten a thei ih, Jehovah hnatheihah cupawl cu a relsal ṭheh. 22 Cun Jehovah in Samuel hnenah, «An thu ngai ko awla, siangpahrang pe hai aw,» tiah a ti.\\nCule Samuel in Israel mipapawl hnenah, «Mi kip maih khua ciar ah tlung uh,» tiah a ti.\\nSiangpahrang ah Saul Hril a Si\\n1 Benjamin-mi, miralṭha thiltithei, Benjamin-pa pakhat a um, a hmin cu Kish a si. Amah cu Abiel-ih fapa a si ih, cumi cu Zeror fapa, cumi cu Bekorath fapa, cumi cu Afiah fapa a si. 2 Cule cu pa cun fapa cungcuang le mawi a nei ih, a hmin cu Saul a si. Israel tefapawl lakah amah hnakih tuak le mawi an um lo. Anih cu mi hmuahhmuah tlunah a liang tlun lam a lăwr.\\n3 Saul-ih pa, Kish-ih lākpawl an hlo. Cule Kish in a fapa Saul hnenah, «Zangfahten, siahhlawh pakhat hruai awla, lākpawl hawl dingah feh aw,» tiah a ti. 4 Cutin anih cu Efraim tlang ram le Shalisha ram a hrawh, asinan a hmu lo. Cun Shaalim ram an hrawhsuak, cutawk khalah a um lo. Cun Benjamin-mipawlih ram an hrawh, asinan an hmu cuang lo.\\n5 Zuf ram an thlen tikah, a zawngih tel a siahhlawh hnenah Saul in, «Ra aw, kan kir pei, culole ka pa in lākpawl ruat loin, kanmah riangri in ruat-har pang ding,» tiah a ti.\\n6 Cule a siahhlawh in a hnenah, «Zoh hnik, hi khua ah Pathian mi a um ih, amah cu upattlak a si, a sim mi hmuahhmuah an cangsuak taktak. Cu tawkah kan feh pei, anih in kan fehnak ding lamzin in hmuh thei mahna,» tiah a ti.\\n7 Cun Saul in a siahhlawh hnenah, «Asinan zoh hnik, kan feh asile, cu pa cu ziangso kan ken ding? Kan dip sungih sang le a cem thluh fawn si, Pathian mi pek ding laksawng zianghman a um lo. Ziangso kan neih?» tiah a ti.\\n8 Cule siahhlawhpa cun Saul cu a sawnsal ih, «Zoh hnik, hi tawkah ngun tangka shekel pakhat ih ṭhen li ṭhen khat ka nei. Kan lamzin in sim dingah, cumi cu Pathian mi ka pe ding,» tiah a ti. 9 (Hlanlai ah, Israel ram ah Pathian thusut dingih mi pakhat a feh asile, «Ra uh, hmutu hnenah feh uhsi,» tiah an ti, ziangahtile atu ih profet tiih kawh mi hi hlanlai ah cun hmutu tiah an ko.)\\n10 Cun Saul in a siahhlawh hnenah, «Na ṭawng mi cu thil ṭha a si, kan feh pei,» tiah a ti. Cutin Pathian mi umnak khua ah cun an feh.\\n11 Khaw pannak mual an soh tikah, tidai khai dingih fehsuak fala hrekkhat an táwng ih, an hnenah, «Hi tawkah hmutu a um maw?» tiah an ti.\\n12 Cule annih in an sâng ih, «Aw, ngai hnik uh, nan hmaiah a um. Zamrang uh, ziangahtile tuihsun ah hi khua ah a ra, ziangruangahtile hmun sâng ah tuihsun ah mipipawlih thawiawknak a um. 13 Khaw sung nan luh veten, hmun sâng ih rawl ei dingih a feh hlanah amah cu nan táwngngah tengteng ding. Ziangahtile amah a thlen hlanlo mipi rawl an ei lo ding, ziangruangahtile anih in thawiawknak cu thlawsuah a pe ding, cuihhnu ah sawm mipawl an ei ding. Curuangah atu ah fehso uh, atu vek tikcu ah amah cu nan táwng ding,» tiah an ti. 14 Cule annih cu khaw lamah cun an fehso. Khaw sung an luh tikah, ngai hnik, Samuel cu anmah lam panin hmun sâng lam soin a ra.\\n15 Saul a ra thlen hlan ni khat duh ah Jehovah in Samuel hnenah, 16 «Thaisun tuvek tikcu ah Benjamin ram ihsin na hnenah mi pakhat ka thlah ding, cule Filisṭia-mipawl kut ihsin ka mipawl a runsuah theinak dingah, amah cu ka mi Israel hruaitu ah hriak na thih pei. Ziangahtile ka mipawl ka zoh hai a si, ziangruangahtile an ṭahnak ka hnen a thleng,»tiin a rak sim cia.\\n17 Cun Samuel in Saul a hmuh tikah, Jehovah in a hnenah, «Ngai hnik, amah hi a si ka lo sim mi pa cu! Hi pa hin ka mipawl a uk ding,» tiah a ti. 18 Cun Saul in Samuel cu kăwtka kiangah a va naih ih, «Zangfahten in sim aw, khuitawkah hmutuih inn a um?» tiah a ti.\\n19 Samuel in Saul cu a sâng ih, «Keimah hi hmutu cu ka si. Hmun sâng ah ka hmaiah feh aw, ziangahtile tuihsun cu ka hnenah rawl na ei pei ih, thaisun ah ka lo fehter ding, cule na thinlung sungih um mi zaten ka lo sim ding. 20 Asinan a liam cia ni thum ih a hlo mi na lākpawl hrangah lungphâng hlah, ziangahtile an hmu thluh zo. Israel-ih hiar mi hmuahhmuah cu zawih parah so a si ding? Na par le na paih sungkua parah a si lo maw?» tiah a ti.\\n21 Cule Saul in a sâng ih, «Israel hnámpawl lakih a fatebik Benjamin-mi ka si ih, ka innsang khal Benjamin hnámih hrin hmuahhmuah lakih fatebik a si lo maw? Ziangahso hitivekin ka hnenih na ṭawng?» tiah a ti.\\n22 Cule Samuel in Saul le a siahhlawh cu pindanpi sungah a hruailut hai ih, an mi sawm mipawl lakah hmun zahumbik ah a toter hai, mi 30 hrawng an si. 23 Cule Samuel in rawlsuangtu hnenah, « ‹A dangten ret aw,› tiih ka lo sim zo mi ka lo pek mi vo kha rak keng aw,» tiah a ti. 24 Cule rawlsuangtu cun saliang cu a parih kăwp mi thawn a lasuak ih, Saul hmaiah a ret. Cule Samuel in, «Ngai hnik, himi cu na hrangih rethran mi a si, ei aw. Ziangahtile mi ka sawm ka ti lai ihsin tuih cān tiang nangmai hrangih ret mi a si,» tiah a ti. Cule cuih ni ah Saul cu Samuel hnenah rawl a ei.\\n25 Hmun sâng ihsin khaw sungih an rung suh tikah, inn tlun parah Samuel in Saul a bia. 26 Zingpit ten an tho, khawvan zawng hrawngah Samuel in Saul cu inn tlun parah a ko ih, «Tho aw, ka lo tlungter thlang ding,» tiah a ti. Cule Saul cu a tho ih, amah le Samuel cu an pahnih in khaw lengah an suak.\\nSaul Hriak Thihnak\\n27 Khaw leng an thlen tikah, Samuel in Saul hnenah, «Na siahhlawh hi kan hmaiih feh vivo dingin sim aw,» tiah a ti. Cule a siahhlawh cu a feh. «Asinan nang cu rei lo te hi tawkah ding aw, cule na hnenah Pathian kamsuakthu ka thăn ding,» tiah a ti.\\nProfet vekin Saul Thu a Phuang\\n1 Cun Samuel in hriak thâwl a lâk ih, Saul lu ah a thlawrh, cule amah cu a hnam ih, «Jehovah in a ro parih uktu si dingin hriak a lo thih a si lo maw? 2 Tuihsun ah ka hnen ihsin na fehsuak tikah, Benjamin ramri Zelzah ih Rachel thlān kiangah mi pahnih na táwng ding. Cule annih in na hnenah, ‹Na hawl mi lāk hlopawl an hmu zo. Cule ngai hnik, na pa in lāk hlopawl a ruat-har nawn lo ih, nanmah a lo ruat-har, «Ka fapa cu ziangtin ka tuah ding,» a ti rero,› tiah an lo sim ding. 3 Cun cutawk ihsin na feh vivo ding ih, Tabor ih elon thingkung na thleng ding. Cu tawkah Bethel ih Pathian hnenih fehso mi pathum na táwng ding, pakhat in meno pathum a keng ding, a dang pakhat in sang hlawm thum a keng ding ih, a dang pakhat in sabitzu savun thâwl khat a keng ding. 4 Cule annih in cibai an lo bûk ding ih, sang hlawm hnih an lo pe ding, cucu an kut ihsin na rak cohlang pei. 5 Cuihhnu ah Filisṭia ṭanhmun kiltu ralkappawl umnak Pathian tlang na thleng ding. Cule hitin a si ding, khua na thlen tikah, cawngcing, khuangte, phirivau le ṭingṭang tum phahin hmun sâng ihsin profet rual rung suk na táwng ding ih annih in thu an phuang ding. 6 Cun Jehovah Thlarau na parah a thleng ding ih, anmah zawngah thu na phuang ve ding, cule mi danglam ah na thlengaw ding. 7 Cule hitin si seh, hi hminsinnakpawl na hnenih a thlen tikah, na kut in tuah ding a hmuh mi cu tuah aw, ziangahtile Pathian na hnenah a um a si. 8 Ka hmaiah Gilgal ah na rak suk pei ih, ngai hnik, Meiur Thilhlănpawl hlan dingah le Remnak Thilhlăn thawiawknakpawl thawi dingah na hnenah ka rung ding. Na hnen ka rat ih na tuah ding mi ka lo hmuh hlanlo ni sarih sung in rak hngak pei,» tiah a ti.\\n9 Cun hitin a si, Samuel hnen ihsin feh dingin a dung lam a hawi tikah, Pathian in Saul cu thinlung dang a pek, cule cuih ni ah cuih hminsinnakpawl zaten a thlengkim. 10 Cutawk ih mual an thlen tikah, amah táwng dingin profet rual an rak um, cun Pathian Thlarau cu Saul parah a thleng ih, an lakah thu a phuang ve. 11 Cule hitin a si, a hlanih Saul rak theitupawl in profetpawl lakih thu a phuan ve an hmuh tikah pakhat le pakhat, «Kish fapa parih thleng mi hi ziang a si? Saul teh profetpawl lakih mi a si ve maw si?» tiah an tiaw. 12 Cun cutawk ih mi pakhat in a sâng ih, «An pa cu zo a si?» tiah a ti. Curuangah, «Saul teh profetpawl lakih mi a si ve maw si?» ti cu thufim pakhat ah a cang. 13 Cule thuphuan a ṭheh tikah, Saul cu hmun sâng ah a feh.\\n14 Cun a paseu in Saul le a siahhlawh hnenah, «Khui nan rak feh?» tiah a ti hai.\\nAnih in, «Lākpawl hawl dingah. Khuitawk hmanah hmuh ding an um lo ti kan hmuh tikah, Samuel hnenah kan feh,» tiah a ti.\\n15 Cule Saul-ih paseu in, «Zangfahten Samuel ih a lo sim mi cu in sim aw,» tiah a ti.\\n16 Cule Saul in a paseu hnenah cun, «Anih in fiang zetin lākpawl hmuh an si zo tiah in sim,» tiah a ti. Asinan Samuel ih sim mi lalram thuhla cu a sim lo.\\nSaul cu Siangpahrang ih Thăn a Si\\n17 Cun Samuel in Mizpah ah Jehovah hnenah mipi a kokhawm ih, 18 Israel tefapawl hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti, ‹Israel cu Izip ihsin ka hruaisuak ih, Izip-mipawl kut, lalrampawl hmuahhmuah kut le a lo palbĕttu hnen ihsin ka lo runsuak,› tiah a ti. 19 Asinan tuihsun ah nan buainakpawl le nan harsatnakpawl hmuahhmuah lak ihta a lo runsuaktu nan Pathian cu nan hnáwng ih a hnenah, ‹Kan duh lo, kan tlunah siangpahrang ret aw!› tiah nan rak ti. Curuangah atu ah a hnám a hnám le a hrin a hrin cio in Jehovah hmaiah lang uh,» tiah a ti.\\n20 Cule Samuel in Israel hnám zaten a ra naihter, Benjamin hnám cu hril a si. 21 Benjamin hnám cu a hrin a hrin ih a ra naihter hai tikah, Matri-ih hrin cu hrilsuah a si. Cule Kish-ih fapa Saul cu hril a si. Asinan amah an hawl tikah an táwng lo. 22 Curuangah, «Hi tawkah amah a thleng zo maw?» tiah Jehovah an sutbêt.\\nCule Jehovah in, «Zoh hnik uh, thilri lakah a relh lai,» tiah a sang hai.\\n23 Cun an va tlân ih cutawk ihsin amah cu an hruai. Mipi lakih a din tikah, anih cu mi hmuahhmuah hnakin a liang tlun cu a lăwr. 24 Cule Samuel in mipi hmuahhmuah hnenah, «Jehovah hril mi cu nan hmu maw, amah vek zohman mipi hmuahhmuah lakah an um lo?» tiah a ti.\\nCutikah mipi zaten an au ih, «Siangpahrang cu a san sau seh!» tiah an ti.\\n25 Cun Samuel in mipi hnenah lalram umdān ding a sim, cule cazual sungah a ngan ih Jehovah hmaiah a ret. Cule Samuel in mipi zaten, mi kip maih inn ciar ah a tlungter hai. 26 Cule Saul khal Gibeah ih a inn ah a tlung, cule Pathian ih an thinlung a tham mi miralṭhapawl in amah an thlun. 27 Asinan mihlothlau hrekkhat in, «Ziangtin hi pa hin in run thei ding?» tiah an ti. Cutin anih cu an hmuhsuam ih, laksawng zianghman an kĕn lo. Asinan anih cu daiten a um.\\nSaul in Ammon-mipawl a Neh\\n1 Cun Ammon-mi Nahash cu a so ih, Jabesh Gilead do dingin ṭanhmun a khuar. Cule Jabesh khua mipapawl hmuahhmuah in Nahash hnenah, «Kanmah thawn thukham tuah aw, cule kan lo rian ding,» tiah an ti.\\n2 Cule Ammon-mi Nahash in, «Nan vawrh lam mit ka phawrh ding ih, Israel hmuahhmuah tlunah ningzahnak ka thlĕn ding, culawngah nanmah thawn thukham ka tuah ding,» tiah a sâng hai.\\n3 Cun Jabesh khaw upapawl in a hnenah, «Ni sarih in rak hngak aw, cutin Israel ramṭhen hmuahhmuah ah palaipawl kan thlah ding. Cule zohman in runtu ding an um lo asile, na hnenah kan ra ding,» tiah an ti.\\n4 Cutin palaipawl cu Saul umnak Gibeah an ra thleng ih mipi hnatheihin cuih thu cu an sim. Cule mipi zaten an au ih an ṭap. 5 Ngai hnik, Saul cu ramlak ihsin ranpi rual dungah a ra. Cule Saul in, «Ziangah saw mipi an ṭah?» tiah a ti. Cule annih in Jabesh mipapawlih ṭawngkampawl cu amah an sim. 6 Cun hi thu a theih tikah, Pathian Thlarau cu Saul parah a thleng ih a thinheng cu nasazetin a tho. 7 Cun câwcang hâl khat a la ih a satcip nêknêk hai, cule palaipawl kut in Israel ramṭhenpawl hmuahhmuah ah cumi cu a kuat thluh ih, «Samuel le Saul zawngih ral do dingih a feh lo tu pauhpauh cu a câwpawl parah hivekih tuah a si ding,» tiin thu a cah.\\nCule mipi tlunah Jehovah ṭihnak a thleng ih, lungrualten an ra păwksuak thluh. 8 Bezek hmun ih mipum a siar tikah, Israel tefapawl cu ting thum an si ih, Judah mipa 30000 an si. 9 Cule annih in a ra thleng mi palaipawl hnenah, «Gilead ih Jabesh mipapawl hnenah hitin nan sim pei, ‹Thaisun ni a hung săt tikcān ah, băwmnak nan ngah ding,› tiin,» tiah an ti. Cutin palaipawl cu Jabesh mipapawl hnenah an kir ih cumi cu an sim, cule Jabesh mipapawl cu an lung a awi. 10 Curuangah Jabesh mipapawl in Nahash hnenah, «Thaisun ah na hnenah kan ra ding ih, ṭha na timi mi cu kan parah tuah aw,» tiah an ti.\\n11 Cule a thaisun ah hitin a si, Saul in mipi cu bur thum ah a ṭhen, cule zing lam sentari kil cān ah Ammon-mipawl ṭanhmun khuarnak laifangah an feh ih sun ni a hung săt tiang Ammon-mipawl an that ciamco. Cule hitin a si, an thah hrelh mipawl cu an ṭekdarh thluh, cutin hmunkhatih pahnih um khal an um lo.\\n12 Cun mipi in Samuel hnenah, «Zo a si, ‹Saul in kan tlunah in uk ding maw?› titu, cupawl cu rak hruai uhla kan that ding,» tiah an ti.\\n13 Asinan Saul in, «Tuihsun ah mi pakhat hman thah a si lo ding, ziangahtile tuihsun ah Jehovah in Israel ram ah runsuahnak a hlĕnsuak zo a si,» tiah a ti.\\n14 Cun Samuel in mipi hnenah, «Ra uh, Gilgal ah feh uh sila, cu tawkah lalram tithar uhsi,» tiah a ti. 15 Cule mipi zaten Gilgal ah an feh ih cutawk Gilgal ah Saul cu Jehovah hmaiah siangpahrang ah an tuah. Cu tawkah Jehovah hmaiah Remnak Thilhlănpawl an thawi. Cule cu tawkah Saul le Israel mipapawl hmuahhmuah cu nasazetih lungawiaipuangin an um.\\nSamuel Thucah Netabik\\n1 Samuel in Israel-mi hmuahhmuah hnenah, «Ngai hnik uh, ka hnenih nan sim mi hmuahhmuah nan thu ka lo ngaithla hai zo ih nan tlunah siangpahrang ka ret zo. 2 Cule atu ah zoh hnik uh, siangpahrang cu nan hmaiah a feh rero. Kei cu ka tar ih ka ṭuak a par thlang, zoh hnik uh, ka fapapawl tla nan hnenah an um. Ka nauhak lai ihsin tuihni tiang nan hmaiah ka feh. 3 Zoh hnik uh, hi tawkah ka um. Jehovah hmaiah le a hriak thih mi hmaiah keimah dokalhin in theihter hnik uh: zawih câwcang so ka lâk, asilole zo-ih lāk so ka lâk, asilole zo so ka bum dah? Zo so ka palbĕt, asilole ka mitcawter dingin zo hnen ihsin nawhthuh ka lâk dah? Cumi cu ka lo rūlsal ding,» tiah a ti hai.\\n4 Cule annih in, «Nang in in bum dah lo ih, in palbĕt dah lo, zo hnen ihsi hman in zianghman na lâk dah fawn lo,» tiah an ti.\\n5 Cun anih in an hnenah, «Ka kut ah zianghman thil diklo nan hmu lo ti, nanmah dokalhin Jehovah cu theihpitu le a hriak thih mi cu tuihsun ah theihpitu a si,» tiah a ti hai.\\nCule annih in, «Jehovah cu theihpitu a si,» tiah an sâng.\\n6 Cun Samuel in mipi hnenah, «Jehovah cu Mosi le Aaron tungdingtu le nan pupápawl Izip ram ihsi hruaisuaktu a si. 7 Curuangah Jehovah in nanmah le nan pupápawl hnenih a tuah mi dingfelnak thil ti mipawl hmuahhmuah thuhla Jehovah hmaiih nanmah ka lo ruahpi theinak dingah daiten ding uh. 8 Izip ram ih Jakob a thlen tikah, nan pupápawl cu Jehovah hnenah an ṭap, cule Jehovah in Mosi le Aaron cu nan pupápawl Izip ihsin runsuaktu le himi hmun ih cêngtertu ah a thlah. 9 Cule Jehovah an Pathian an hngilh tikah, annih cu Hazor ralkappawlih bawi, Sisera kut ah, Filisṭia-mipawlih kut ah le Moab siangpahrang kut ah a zuar hai, cule annih in anmah cu an do. 10 Cun annih cu Jehovah hnenah an ṭap ih, ‹Sual kan rak tuah a si, ziangruangahtile Jehovah kan hngilh ih Baalpawl le Ashtoreth-pawl kan rak bia. Asinan atu ah kan ralpawl kut ihsin in run aw, cule nangmah kan lo rian ding,› tiah an ti. 11 Cule Jehovah in Jerubbaal, Bedan, Jefthah le Samuel pawl cu a thlah hai ih, kil kip ih nan ralpawl kut sung ihsin a lo runsuak, cule ralmuangin nan cêng.\\n12 «Cule nanmah dokalhin Ammon-mipawlih siangpahrang Nahash a rat nan hmuh tikah, Jehovah nan Pathian hi nan siangpahrang a si laiah, ka hnenah, ‹A si lo, siangpahrang in in uk sawn seh,› tiah nan ti. 13 Curuangah, ngai hnik uh, nan hril mi le nan duh mi siangpahrang cu! Cule zoh hnik uh, Jehovah in nan tlunah siangpahrang a ret zo. 14 Jehovah nan ṭih, amah nan rian, a thu nan lung, Jehovah thupekpawl dokalhih nan hél lo asile, cutin nanmah le nanmah lo uktu siangpahrang thawn Jehovah nan Pathian nan thlun vivo ding. 15 Asinan Jehovah aw ngaithla loin, Jehovah thupekpawl dokalhih nan hél riangri asile, Jehovah kut cu nan pupápawl dokalhih a rak um vekin, nanmah dokalhin a um ding.\\n16 «Curuangah Jehovah in nan mithmuhih a tuah ding mi hi thil ropi hi ding uhla zoh uh. 17 Tuihsun hi sangvut khâwm cān a si lo maw? Jehovah ka ko ding ih, anih in khawri le ruah a thlah ding, cule nanmai hrangih siangpahrang nan dil mi hi Jehovah mithmuhih nan tuah mi, nan sualralnak maksak a si ti nan theithiam ding,» tiah a ti hai. 18 Cule Samuel in Jehovah a ko ih, cuih ni ah Jehovah in khawri le ruah a thlah, cule mipi hmuahhmuah in Jehovah le Samuel cu an ṭihzah zet.\\n19 Cule mipi zaten Samuel hnenah, «Kan thihlonak dingah Jehovah na Pathian hnenah na siahhlawhpawl hrangah thlacam aw. Ziangahtile hi thil ṭhalo kanmah hrangih siangpahrang kan dilnak hi, kan sualpawl hmuahhmuah tlunah kan bêt a si,» tiah an ti.\\n20 Cule Samuel in mipi hnenah, «Ṭih hlah uh. Hi sualralnak hmuahhmuah hi nan rak tuah zo, sikhalsehla Jehovah thlunnak ihsin pial loin, Jehovah cu nan thinlung hmuahhmuah in rian sawn uh. 21 Cule pial hlah uh, ziangahtile hlawknak mi pe thei lo le mi run thei lo, kawlawng thilpawl nan thlun pang ding, cupawl cu zianghman an si si lo. 22 Ziangahtile Jehovah in a hmin ropi ruangah a mipawl a thlauthla lo ding, ziangruangahtile a minung ih lo tuah hi Jehovah lunghmui zawng a si. 23 Cuihtlunah, ka hrangah cun, nan hrangah thlacam bansannak ih Jehovah dokalhih thilsual tuah cu ka hnen ihsin hla seh. Lamzin ṭha le dik ka lo zirh sawn ding. 24 Jehovah ṭih uhla, nan thinlung hmuahhmuah in thutak in amah cu rian sawn uh. Ziangahtile nan hrangih thil ropi a tuah mipawl ruat uh. 25 Asinan sualrál zetih thil nan ti thotho asile, nanmah le nan siangpahrang cu hlohralter nan si ding,» tiah a ti.\\nFilisṭia-mipawl Do dingin Saul a Feh\\n1 Saul in kum khat a uk, cule Israel tlunah kum hnih a uk tikah, 2 Saul in Israel lak ihsin amai hrangah mipa 3000 a hril. Mikmash le Bethel tlang ah mipa 2000 pawl cu Saul hnenah an um ih, mipa 1000 pawl cu Bejamin ram Gibeah ah Jonathan hnenah an um. A dangpawl hmuahhmuah cu anmai puanthlam ciar ah a thlah hai. 3 Cule Jonathan in Geba ih Filisṭia-mipawlih ṭanhmun kiltu ralkappawl cu a do, cucu Filisṭia-mipawl in an hna in an thei. Cun Saul in ram sung hmuahhmuah ah, «Hebru-mipawl in thei hai seh,» tiin tuupa ki a phaw. 4 Israel-mi hmuahhmuah in Saul in Filisṭia ṭanhmun kiltu ralkappawl a do ti le Israel cu Filisṭia-mipawl hnenah fihnungza ah an cang ti thu an hna in an thei. Cule mipi cu Gilgal ah Saul hnenah hmunkhatih kawhkhawm an si.\\n5 Cun Filisṭia-mipawl cu Israel do dingin hmunkhatah an khawmaw, ránglêng 30000 le rángtothiam 6000 le minung tifinriat kapih vunnel zat ih tam an si. Cule Beth Aven ih nisuahnak lam Mikmash ah an so ih ṭanhmun an khuar. 6 Mipi an van a sân ruangah, Israel mipapawl in dinhmun ṭihnungza ah an um ti an hmuh tikah mipi cu pûkpawl ah, phūl lakah, lungpipawl ah, kuapawl ah, khurpawl ah an relh. 7 Cule Hebru-mi mi hrekkhat cu Jordan an tán ih Gad le Gilead ram ah an tlân. Saul lawngte cu Gilgal ah a um lai ih, mipi hmuahhmuah in khūr cingin amah an thlun.\\nSaul in Puithiam Rawngbawlnak a Tuah\\n8 Cun Samuel ih cān khiah bangtukin Saul in ni sarih sung a hngak. Asinan Samuel cu Gilgal ah a ra thleng lo, cule mipi cu Saul hnen ihsin an ṭekdarh. 9 Cutikah Saul in, «Hitawk ka hnenah Meiur Thilhlăn le Remnak Thilhlănpawl keng uh,» tiah a ti. Cule anih in Meiur Thilhlăn a hlan. 10 Cun hitin a si, Meiur Thilhlăn a hlăn ṭheh leveten, zoh hnik, Samuel a ra thleng, cule Saul cu Samuel hmuak dingin a va suak.\\n11 Cule Samuel in, «Ziang si maw na tuah?» tiah a ti.\\nCule Saul in, «Ka hnen ihsin mipi an ṭekdarh ti ka hmu ih, nangmah le khiah mi cān ah na ra thleng fawn lo, Mikmash ah Filisṭia-mipawl hmunkhatah an khawmaw a si, 12 cun, ‹Filisṭin-mipawl atu ah Gilgal ah ka hnenah an ra thlang ding ih, Jehovah hnenah dilnak ka tuah hrih fawn si lo,› tiah ka ti. Curuangah tuah ṭulin ka ruat ih Meiur Thilhlăn ka hlan,» tiah a ti.\\n13 Cule Samuel in Saul hnenah, «Atthlak zet thil na tuah a si. Jehovah na Pathian ih a lo pek mi thupekpawl na thlun lo. Ziangahtile Jehovah in na uknak cu Israel tlunah kumkhuain hngetter a rak tum. 14 Asinan atu ah cun na uknak cu a hmun vivo nawn lo ding. Jehovah in amai hrangah a thinlung vek pu mi a hawl zo ih, cu pa cu minungpawl tlunih thuneitu dingah thu a pe zo, ziangruangahtile Jehovah ih thu a lo pek mi na thlun lo,» tiah a ti.\\n15 Cun Samuel cu a tho ih Gilgal ihsin Benjamin ram Gibeah ah a feh. Cule Saul in amah zawngih um minung a siar, mipa 600 hrawng an si. 16 Saul, a fapa Jonathan le anmah hnenih um mipi cu Benjamin ram Gibeah ah an tâng. Asinan Filisṭia-mipawl cu Mikmash ah ṭanhmun an khuar. 17 Cun Filisṭia-mipawlih ṭanhmun khuarnak ihsin mirămtupawl cu bur thum in an ra suak. Bur khat cu Shual ram ih Ofrah zin lam an pan, 18 A dang bur khat cu Beth Horon zin lam an pan ih, a dang bur khat cun ramri zin lam an pan, cuih hmun ihsin ramṭhing lam kan zoh asile Zeboim Phaikuam cu a hnuaiah a hmu ding.\\n19 Israel ram sung hmuahhmuah ah soser pakhat hman hmuh ding an um lo, ziangahtile Filisṭia-mipawl in, «Hebru-mipawl in ralnâm simaw, fei simaw an tuah pang ding,» tiah an ti a si. 20 Asinan Israel-mipawl zaten maih bul ta leilehnak thirha, leilaihnak thirzúm, hreitlung le tuhmui pawl serhriam dingin Filisṭia-mipawl hnenah an vung feh. 21 Tuhmuipawl, leilehnak thirzúmpawl, thirhai ṭêkpawl, hreitlungpawl tâthriam man le thirfungpawl tuahter man ah apim khat an la. 22 Cun ral do ni ah hitin a si, Saul le Jonathan zawngih um mipi lakih zo-ih kut hmanah ralnâm siseh, fei siseh a um lo. Saul le a fapa Jonathan hnen lawngah cupawl cu hmuh an si. 23 Cule Filisṭia ṭanhmun kiltu ralkappawl cu Mikmash lan dingin an feh.\\n13:21a pim khat: Shekel 2\/3 a si ih, mi pakhat ni khat hlawh hnakin málten a tam.\\nJonathan in Filisṭia-mipawl a Neh\\n1 Ni khat cu hitin a si, Saul fapa Jonathan in a ralthuam kengtu tlangval hnenah, «Ra aw, khat lam ralih Filisṭia ṭanhmun kiltu ralkappawl hnenah kan feh pei,» tiah a ti. Asinan a pa cu a sim lo. 2 Saul cu Migron ih talê kung hnuai Gibeah hnar pawnah a to. A hnenih um mipi cu 600 hrawng an si. 3 Shiloh ih Jehovah-ih puithiam Eli fapa, Finehas fapa, Ikabod-ih unaupa Ahitub fapa Ahijah cu Puithiam Kâwrcung a hruk. Asinan Jonathan a fehsuak ti mipi in an thei lo.\\n4 Jonathan in Filisṭia ṭanhmun kiltu ralkappawl hnenih feh a tumnak tlangkâwn le tlangkâwn karlakah khat lam kapah lunghriam a um ih, khat lam kap khalah lunghriam a um. Cule pakhat ih hmin cu Bozez a si ih, a dang khat lam hmin cu Seneh ti a si. 5 Pakhat ih hmai lam cu sak lam a hawi ih, Mikmash ralden lamah a um, a dang pakhat cu thlang lamah Gibeah raldenah a um. 6 Cun Jonathan in a ralthuam kengtu tlangval hnenah, «Ra aw, himi serh zim tan lo ṭanhmun kiltu ralkappawl hnenah kan feh pei. Jehovah in kan hrangah hna a ṭuan tla a si mahna. Ziangahtile minung tampi hmangin simaw, minung málte hmangin simaw a mi runnak ihsin ziang khalin Jehovah cu a dawnkham cuang lo,» tiah a ti.\\n7 Cun a ralthuam kengtupa in a hnenah, «Na thinlung sungih um mi hmuahhmuah vekin tuah ko aw. Feh aw, ngai hnik, na thinlung bangtukin ka lo thlun ding,» tiah a ti.\\n8 Cun Jonathan in, «A ṭha tuk, hi mipapawl hnenah kan va feh pei ih, an hnenah kan va langawter pei. 9 Annih in kan hnenah, ‹Nan hnen kan rat hlanlo in rak hngak uh,› in ti asile, kan umnak ah kan ding ding ih, an hnenah kan so lo ding. 10 Asinan annih in, ‹Kan hnenah ra uh,› in ti asile, kan so ding. Ziangahtile Jehovah in anmah cu kan kut ah in pe zo a si, cule hihi kan hrangah hminsinnak a si ding,» tiah a ti.\\n11 Cutin an pahnih in Filisṭia ṭanhmun kiltu ralkappawl hnenah an va langawter. Cule Filisiṭin-mipawl in, «Zoh hnik uh, Hebru-mipawl cu an relhnak kaw sung ihsin an ra suak,» tiah an ti. 12 Cun ṭanhmun kiltu ralkap mipapawl in Jonathan le a ralthuam kengtupa cu an sâng ih, «Kan hnenah hung so uhla, ziang simaw kan lo hmuh ding,» tiah an ti.\\nJonathan in a ralthuam kengtupa hnenah, «Ka dung ihsin i thlun aw, ziangahtile Jehovah in anmahpawl hi Israel kut ah a pe zo,» tiah a ti. 13 Cule Jonathan cu a kut le a khuk in a kaiso, a ralthuam kengtupa in a dung ihsin a thlun, cule cupawl cu Jonathan hmaiah an rīl. A ralthuam kengtupa cun Jonathan thawn dungtunawin, a that hai vivo. 14 Jonathan le a ralthuam kengtupa in an thah hmaisabik cu caw hal khat in ni khat ih lei a leh zat tiat a hrek sungah mipa 20 hrawng an si.\\n15 Ṭanhmun khuarnak ah siseh, ló ah siseh, mipi hmuahhmuah lakah siseh, ṭihphannak a um. Ṭanhmun kiltu ralkappawl le mirămtupawl khal an khūr, cule ling a hnîn, cutin cumi cu khurhnak nasa ngaingai a si. 16 Benjamin ram Gibeah ih Saul ralvengtupawl in an thlir, cule ngai hnik, mipi an riarál ih, a suk le a so ah an feh. 17 Cun Saul in a hnenih um milaipawl hnenah, «Hmin ko hnik uh, cule kan hnen ihsin zo a fehsuak ti cekfel uh,» tiah a ti. Cule hmin an kawh tikah, ngai hnik, Jonathan le a ralthuam kengtupa an rak um lo. 18 Cule cu laicān ah Pathian Kuang cu Israel tefapawl hnenih a um ruangah, Saul in Ahijah hnenah, «Hi tawkah Pathian Kuang rak keng uh,» tiah a ti. 19 Cun hitin a rak cang, Saul in puithiam a biak laiah, Filisṭia-mipawlih ṭanhmun khuarnak ih thawmvâng cu a thang deuhdeuh. Cule Saul in puithiam hnenah, «Na kut sūp aw,» tiah a ti. 20 Cun Saul le a hnenih um milai hmuahhmuah cu an pungkhawmaw ih, raldonak ah an feh. Cule ngai hnik, mi kip ih ralnâm cun anmai innhnen an do ih, buainak nasa ngaingai a um. 21 Cuihtlunah, hi hlanih Filisṭia-mipawl hnenih um, an kiangkap rampawl ihsi ṭanhmun khuarnak ih Filisṭia-mipawl thawi rak so Hebru-mipawl cun Saul le Jonathan hnenih um Israel-mipawl an kăwp. 22 Cuvek thothoin Efraim tlang ram ih relh Israel mipapawl hmuahhmuah khal Filisṭia-mipawl an tlânsuak ti an theih tikah, raldonak ah an dungtein an dawi. 23 Cutin Jehovah in cuih ni ah Israel a run, cule an doawknak cu Beth Aven lamah a ṭhawn.\\nSaul in Sia a Sămter Hai\\n24 Cule cuih ni ah Israel mipapawl cu an van a sâng, ziangahtile Saul in mipi cu sesămnak hnuaiah a ret hai, «Zan a thlen hlan, ka ralpawl phuba ka lak hlanih ziang rawl khal a eitu cu camsiatin um seh,» tiah a ti. Mi zohman rawl an tep lo. 25 Cun ram sungih mi hmuahhmuah cu hramlak ah an feh ṭheh, cule lei ah khuaitizu a um. 26 Cule mipipawl thingkung lak an thlen tikah, ngai hnik, khuaitizu a fâwr, asinan zohman in an kut an kâ ah an ret lo, ziangahtile mipi in thukamnak kha an ṭih. 27 Asinan Jonathan cun a pa in mipi cu sesămnak hnuaiah a ret hai ti a thei ve lo. Curuangah a kut ih um fungfek zim cu a suah ih, khuaithlar sungah a sawh, cule a kut cu a kâ ah a retkir. Cule a mit a hung vâng. 28 Cun milaipawl lakih mi pakhat in, « ‹Tuihsun ah rawl a eitu cu camsiat si seh,› tiin na pa in fek zetin sesămnak thawn mipi a ngen,» tiah a ti. Mipi cu an cau.\\n29 Asinan Jonathan in, «Ka pa in ram a tibuai a si. Zoh hnik uh, hi khuaitizu málte ka teh ruangah ka mit a hung vâng. 30 Mipi in an hmuh mi tuihsun ih ralthillawnpawl hi zalen zetin ei hai sehla, ziang tlukin a ṭha sinsin pei! Ziangahtile Filisṭia-mipawl lakah a nasa sinsin mi thahawknak a um lo ding maw?» tiah a ti.\\n31 Israel-mipawl in cuih ni ah Filisṭia-mipawl Mikmash ihsin Aijalon tiang an nehkir. Cule mipi cu an tha a cem. 32 Cun mipi in ralthillawn cu an tlanhnawh ih, tuu, câwcangpawl le câwnotepawl an la ih, lei parah an that, cule mipi cun a thi thawn an ei. 33 Cun, «Zoh hnik, mipi cun thisen thawn ei in Jehovah dokalhin an sual!» tiah Saul an sim.\\nCule anih in, «Dān nan pahbăl a si, tuihsun ah lungto tumpi ka hnenah rak hril uh,» tiah a ti. 34 Cun Saul in, «Mipi lakah vâkdarh uhla, an hnenah, ‹Mi kip câwcang le mi kip tuu cu hi tawkah ka hnenah rak hruai uh, hi tawkah that uhla ei uh. Cule thisen einak in Jehovah dokalhin sual hlah uh,› a titi in,» sim uh. Cutin mipi lakih mi pakhat ciar in cuih zan ah maih câwcang cio an rak hruai ih, cu tawkah an that. 35 Cun Saul in Jehovah hrangah biakṭheng a dâwl. Hihi Jehovah hnenih a dawl mi biakṭheng hmasabik a si.\\n36 Saul in, «Filisṭia-mipawl dung ihsin zan ah suk uh sila, zing khawvan hlanlo răm uhsi, cule anmah lakih pakhat hman tân hlah uhsi,» tiah a ti.\\nCule annih in, «Ṭha na tidān dānin tuah ko aw,» tiah an ti.\\nCun puithiam in, «Hi tawkah Pathian naih uhsi,» tiah a ti.\\n37 Cun Saul in Pathian thurawnpeknak a dil, «Filisṭia-mipawl dung ihsin ka suk pei maw? Anmah cu Israel kut ah na pe pei maw?» tiah a ti. Asinan cuih ni ah Pathian in amah cu a sâng lo. 38 Cule Saul in, «Hi tawkah ra hnik uh, nannih mipi hruaitupawl hmuahhmuah, cule tuihni ah hi sual hi ziang a si ti thei uhla hmu uh. 39 Ziangahtile Israel runtu Jehovah a nun rori vekin, ka fapa Jonathan a va si khalle a thi tengteng ding a si,» tiah a ti. Asinan mipi hmuahhmuah lakih mi pakhat hman in an sawn lo. 40 Cule Israel-mi hmuahhmuah hnenah, «Nannih khat lamah um uhla, kei le ka fapa Jonathan hi lamah kan um ding,» tiah a ti hai.\\nCule mipi in Saul hnenah, «Ṭha na tidān dānin tuah ko aw,» tiah an ti.\\n41 Curuangah Saul in Israel-ih Pathian Jehovah hnenah, «Camcawhfung diktak langter aw,» tiah a ti. Cun Saul le Jonathan cun an la, asinan mipi cu an luat. 42 Cule Saul in, «Ka fapa Jonathan le keimah karlakah camcawhfung zûk uh,» tiah a ti. Cutin Jonathan parah a tla. 43 Cun Saul in Jonathan hnenah, «Ziang si maw na rak tuah, i sim aw,» tiah a ti.\\nCule Jonathan in a sim ih, «Ka kut ih um fungfek zim in khuaitizu málte ka tep. Atu ah ka thi tengteng ding a si,» tiah a ti.\\n44 Cule Saul in, «Pathian in cuticun tuah sehla, cuhnakih nasa khalin, ziangahtile na thi hrimhrim ding a si, Jonathan,» tiah a ti.\\n45 Asinan mipi in Saul hnenah, «Israel ah hi runhimnak maksak a hlĕnsuaktu Jonathan a thi ding maw? Thi lamlam hlah! Jehovah a nun rori bangtukin, a lu parih a sám phang khat hman lei ah tlawng hlah seh, ziangahtile tuihsun ah anih cu Pathian thawn hna a ṭuan a si,» tiah an ti. Cutin mipi in Jonathan cu an run ih, a thi lo. 46 Cun Saul cu Filisṭia-mipawl dawinak ihsin a kirsal, cule Filisṭia-mipawl cu anmai hmun ah an feh.\\nSaul-ih Ral Nehnak\\n47 Cun Saul in Israel tlunah a lalram a dĭn ih, a kil kip ah a ralpawl hmuahhmuah a do, Moab, Ammon tefapawl, Edom, Zobah siangpahrangpawl le Filisṭia-mipawl a do. A hawinak kip ah, a neh vivo hai. 48 Cule ralkap a khawm ih Amalek-mipawl a do. Cule Israel cu anmah rak rămtupawlih kut ihsin a runsuak.\\n49 Saul-ih fapapawl cu Jonathan, Jishui le Malkishua tla an si. A fanu pahnih teih hmin cu, upasawn Merab, nautasawn cu Mikal a si. 50 Saul nupi hmin cu Ahimaaz-ih fanu Ahinoam a si. Cule a ralkap hotu lubik cu Saul-ih paseu Ner-ih fapa Abner a si. 51 Saul-ih pa cu Kish a si ih, Abner-ih pa Ner cu Abiel-ih fapa a si.\\n52 Cun Saul damsung hmuahhmuah Filisṭia-mipawl thawn nasazetih doawknak a um. Cule Saul in micak asilole miralṭha a hmuh mi pauhpauh cu amai hrangah a la.\\nSaul in Siangpahrang Agag a Zuah\\n1 Cuihtlunah Samuel in Saul hnenah, «Jehovah in a mipawl tlun, Israel tlunih siangpahrang si dingah hriak lo thih dingin i thlah. Curuangah atu ah Jehovah kamsuakthupawlih aw ngaithla aw. 2 Ralkap rualpawlih Jehovah in, ‹Amalek cu Israel parih a thil tuah mi ruangah dān ka tat ding, Izip ram ihsi Israel a hung soh laiah lamzin in a rak bawh. 3 Atu ah feh awla, Amalek cu do aw, cule an neih mi zaten siatsuah thluh aw, anmah cu zuah hai hlah. Cuhnakin a nu a pa in, hnawifawp lai le nauhak, câwcang le tuu, kalauk le lāk pawl cu that aw,› a ti,» tiah a ti.\\n4 Cun Saul in mipi cu hmunkhatah a kokhawm hai ih Telaim ah mipum a siar, ke ralkap ting hnih le Judah mipa 10000 an si. 5 Cule Saul cu Amalek-mipawlih khua ah a feh ih, phairawn in a rak hngak hai. 6 Cun Saul in Ken-mipawl hnenah, «Feh uh, păwk uhla, Amalek-mipawl lak ihsin suak uh, culole anmah zawngah ka lo siatsuah pang ding. Ziangahtile Israel tefapawl Izip ihsin an hung soh laiah ngilneihnak na rak langter,» tiah a ti. Cule Ken-mipawl cu Amalek-mipawl lak ihsin an suak. 7 Cule Saul in Amalek-mipawl cu Havilah ihsin Izip nisuahnak lam Shur tiang a do hai. 8 Amalek-mipawlih siangpahrang Agag khal a nungin a kai, cule milaipawl an zaten ralnâm in a that thluh hai. 9 Asinan Saul le mipi in Agag siangpahrang le a ṭhabik bik mi tuupawl, câwcangpawl, rannung thaupawl, tuufa nopawl le a ṭha mi hmuahhmuah cu siatsuah thluh an siang lo. Asinan zianghman ṭhahnem lo le santlailo mi tinkim cu an thathlo ṭheh.\\nSaul cu Siangpahrang ihsia Hnăwn a Si\\n10 Jehovah kamsuakthu cu Samuel hnenah a thleng ih, 11 «Siangpahrang ih Saul ka ret cu ka thin a na tuk, ziangahtile keimah i thlunnak ihsin dungah a kir ih, ka thupekpawl a tuahsuak lo,» tiin. Cule cumi cun Samuel thin a nater ih, zanvar Jehovah hnenah a au. 12 Cun Samuel cu Saul táwng dingah zingten a tho, Samuel hnenah, «Saul cu Karmel ah a feh ih, ngai hnik, amai hrangah hngilhlonak lung a phun, cule a fehkûal ih a lan, cule Gilgal ah a suk,» tiah an sim. 13 Cun Samuel cu Saul hnenah a feh ih, Saul in a hnenah, «Nang Jehovah ih thlawsuah mi pa! Jehovah ih thupek cu ka tuahsuak a si,» tiah a ti.\\n14 Asinan Samuel in, «Ka hna ih theih mi hi tuu rual be aw le câwcangpawl paw hi teh ziang a si?» tiah a ti.\\n15 Cule Saul in, «Amalek-mipawl hnen ihsin an rak ken mi a si, ziangahtile mipi in Jehovah na Pathian hnenih thawi dingah, tuu rual ṭhabik bik le câwcang ṭhabik bik pawl cu an zuah, cule a dangpawl hmuahhmuah cu kan thatfai ṭheh,» tiah a ti.\\n16 Cun Samuel in Saul hnenah, «Daiten um aw! Cule Jehovah in mizan ih ka hnenih i sim mi ka lo sim ding,» tiah a ti.\\nCule Saul in Samuel hnenah, «Sim aw,» tiah a ti.\\n17 Cule Samuel in, «Nangmai mit ih tenau na rak si laiah, Israel hnámpawlih lubân ah tuah na rak si lo maw? Cule Jehovah in Israel tlunih siangpahrang dingah hriak a lo thih a si lo maw? 18 Atu ah Jehovah in hnaṭuan dingah a lo thlah ih, ‹Feh awla Amalek-mi misualpawl that thluh aw, cule an cemral hlanlo anmah do vivo aw,› tiah a lo ti. 19 Ziangahso Jehovah aw cu na rak ngaithla lo? Ziangruangah so ralthillawnpawl na cuhhnawh ih, Jehovah hmaiah thil ṭhalo na tuah?» tiah a ti.\\n20 Cule Saul in Samuel hnenah, «Ai! Jehovah aw cu ka rak ngaithla ko, Jehovah ih i thlahnak hna ṭuan dingin ka rak feh, cule Amalek-mipawlih siangpahrang Agag cu ka rak hruai. Amalek-mipawl cu ka thatfel thluh. 21 Asinan mipi ih rak siatsuah thluh ding mi rallâksumpawl lak ihsin a ṭhabik bik, tuu rual le câwcangpawl cu Gilgal ih Jehovah na Pathian hnenih thawi dingah an lâk,» tiah a ti.\\n22 Cutikah Samuel in,\\n«Jehovah in Meiur Thilhlănpawl le thawinakpawl cu\\nJehovah aw ngaithlak vekin a lungsi maw si?\\nNgai hnik, thulun cu thawinak hnakin a ṭhasawn ih,\\nThusim ngaithlak cu tuucangpawlih thau hnakin.\\n23 Ziangahtile helnak cu thilcamthiam sualnak a si ih,\\nLungruh cu mawhsualnak le milem biaknak tluk a si.\\nJehovah kamsuakthu na hnawn ruangah,\\nAnih khal in siangpahrang na sinak ihsin a rak lo hnáwng ve a si,»\\ntiah a sim.\\n24 Cun Saul in Samuel hnenah, «Thilsual ka rak tuah a si, ziangahtile Jehovah thupek le na ṭawngkampawl ka rak pahbăl, ziangruangahtile mipi ka ṭih hai ih an aw ka rak ngai. 25 Curuangah zangfahten ka sual in ngaithiam awla, Jehovah ka biak theinak dingah ka zawngah kirsal aw,» tiah a ti.\\n26 Asinan Samuel in Saul hnenah, «Na zawngah ka kir lo ding, ziangahtile nang cun Jehovah kamsuakthu na rak hnáwng ih, Jehovah in Israel tlunih siangpahrang na sinak ihsin a lo hnáwng zo,» tiah a ti. 27 Cule Samuel cu feh dingin a herawk zawngah, a kâwrfual zim cu Saul in a kai ih a tlek. 28 Cun Samuel in a hnenah, «Tuihsun ah Jehovah in na hnen ihsin Israel lalram cu a băwtthlek zo ih, nang hnakih ṭhasawn na innhnen a pe zo. 29 Cule Israel-ih Cahnak cun thuphan a rel lo ding ih, a lung a thlĕng fawn lo ding. Ziangahtile lung thlĕng dingin, anih cu minung a si lo,» tiah a ti.\\n30 Cun Saul in, «Thilsual ka rak tuah a si, asinan ka mipi upapawl le Israel hmaiah upatnak i coter hram awla, Jehovah na Pathian ka biak theinak dingah ka zawngah kir ko aw,» tiah a ti. 31 Cule Samuel cun Saul a thlun ih Saul in Jehovah a bia.\\n32 Cule Samuel in, «Hitawk ka hnenah Amalek-mipawlih siangpahrang Agag cu rak hruai uh,» tiah a ti. Cule Agag cu a hnenah fimkhur zetin a feh.\\nCule Agag in, «Thungaiten thihnakih khâtnak cu a liam zo a si,» tiah a ti.\\n33 Asinan Samuel in, «Na ralnâm in nunau fa nei lo ko a rak tuah vekin, na nu khal nunau lakah fa nei loin um ve seh,» tiah a ti. Cule Samuel in Agag cu Jehovah-ih hmai Gilgal ah a satsăwm ṭheh.\\n34 Cun Samuel cu Ramah ah a feh ih, Saul khal amai inn, Saul-ih khua Gibeah ah a so. 35 Cule Samuel cu Saul a thih ni tiangin amah táwng dingin a so nawn lo. Sikhalsehla Samuel cun Saul a ṭah, cule Jehovah cu Israel siangpahrang ih Saul a ret cu a thin a nâ.\\nSiangpahrang dingih David Hriak Thihnak\\n1 Jehovah in Samuel hnenah, «Saul cu Israel a uknak ihsin ka hnáwng a si ti na hmuh hnuhnuah, ziang tik tiang so amah cu na sūn ding? Na kidâwng cu hriak thawn khatter awla, feh aw. Bethlehem khawmi Jesse hnenah ka lo thlah ding. Ziangahtile a fapapawl lak ihsin keimah le keimah siangpahrang ka peaw,» tiah a ti.\\n2 Cule Samuel in, «Ziangtin ka feh thei ding? Saul in cuih thu a theih asile, i that ding,» tiah a ti.\\nCule Jehovah in, «Na zawngah câwla hruai awla, ‹Jehovah hnenah thawi dingin ka ra a si,› ti aw. 3 Cun thawinak hmun ih ra dingin Jesse sawm awla, na tuah ding mi ka lo hmuh ding, na hnenih ka lo sim mi cu ka hrangah hriak na thih pei,» tiah a ti.\\n4 Cutin Samuel cun Jehovah ih sim mi cu a tuah ih, Bethlehem ah a feh. Cule khaw sung upapawl cu amah a rat tikah an khūr, cule, «Remnak thawi ra na si maw?» tiah an ti.\\n5 Cule anih in, «Remnak thawi ra ka si, Jehovah hnenih thawi dingin ka ra. Tithianghlim aw uhla, thawinak ah ka zawngah ra uh,» tiah a ti. Cun anih in Jesse le a fapapawl cu a serhhran hai ih thawinak ah a ko hai.\\n6 Cule an thlen tikah hitin a si, Samuel in Eliab cu a zoh ih, «Thungaiten Jehovah hriak thih mi Jehovah hmaiah a um a si!» tiah a ti.\\n7 Asinan Jehovah in Samuel hnenah, «A lăngdān siseh, a ruangrai siseh zoh hlah, ziangruangahtile anih cu ka hnawn mi a si. Ziangahtile Jehovah cun minung hmuh vekin a hmu ve lo, minung cun leng lam lăngdān a zoh, asinan Jehovah cun thinlung a zoh sawn a si,» tiah a ti.\\n8 Cule Jesse in Abinadab a ko ih Samuel hmaiah a fehter. Cule Samuel in, «Hi pa khal Jehovah in a hril lo,» tiah a ti. 9 Cule Jesse in Shammah a fehter. Cule Samuel in, «Hi pa khal Jehovah in a hril lo,» tiah a ti. 10 Cutivekcun Jesse in a fapa pasarih pawl cu Samuel hmaiah a fehter hai. Cule Samuel in Jesse hnenah, «Jehovah in hipawl hi a hril hai lo,» tiah a ti. 11 Samuel in Jesse hnenah, «Tlangval an zaten hi tawkah an um thluh maw?» tiah a ti.\\nCun anih in, «Nautabik a tāng lai, ngai hnik, tuu a khāl,» tiah a ti.\\nCule Samuel in Jesse hnenah, «Mi thlah awla, amah cu run hruai aw. Ziangahtile a ra thlen hlanlo hi tawkah kan to lo ding,» tiah a ti.\\n12 Cule Jesse in mi a thlah ih amah cu an run hruailut. Amah cu a sen telti, mitmen mawi le mimawi a si. Cule Jehovah in, «Tho awla, amah cu hriak thih aw, ziangahtile amah hi a si,» tiah a ti. 13 Cun Samuel in hriak kidâwng cu a lâk ih a unaupawl hmaiah amah cu hriak a thih, cule Jehovah Thlarau cu cuih ni thăwkin David parah a thleng. Cun Samuel cu a tho ih Ramah ah a feh.\\nDavid in Saul hrangah Ṭingṭang a Tum\\n14 Jehovah Thlarau in Saul a suahsan ih, Jehovah hnen ihsin thlarau sia in amah cu a buaiter ṭheu. 15 Cule Saul-ih siahhlawhpawl in a hnenah, «Ngai hnik, Pathian hnen ihsi thlarau sia in a lo tibuai ṭheu a si. 16 Atu ah kan pu in na hmaiih um, na siahhlawhpawl hi ṭingṭang tumthiam hawl dingin thu pe seh. Cule hitin si seh, Pathian hnen ihsi thlarau sia na parih a um tikah, anih in a kut in ṭingṭang tum sehla, na ṭha ding,» tiah an ti.\\n17 Cule Saul in a siahhlawhpawl hnenah, «A tumthiam zettu mi pakhat hawl uhla, ka hnenah hruai uh,» tiah a ti hai.\\n18 Cun siahhlawhpawl lakih pakhat in a sâng ih, «Zoh hnik, Jesse fapa, Bethlehem khawmi, a tumthiamtu ka hmu, micak ralṭha a si ih, ralthiam, ṭawng hmangthiam le mimawi a si, cule Jehovah in amah cu a umpi,» tiah a ti.\\n19 Curuangah Saul in Jesse hnenah palai a thlah ih, «Tuu zawngih um na fapa David kha ka hnenah thlah aw,» tiah a ti. 20 Cule Jesse in sang le sabitzu thâwl khat phur lāk pakhat le meno pakhat a la ih cupawl cu a fapa David hnenin Saul hnenah a kuat. 21 Cutin David cu Saul hnenah a feh ih a hmaiah a ding. Cule Saul in David cu a duh zet ih, a ralthuam kengtu ah a cang. 22 Cun Saul in Jesse hnenah, «Ka hmaiah David ding hram seh, ziangahtile ka mithmuhah duhsaknak a co a si,» tiin thu a hei cah. 23 Cule hitin a si, Pathian hnen ihsin Saul parih thlarau a rat tinten, David in ṭingṭang a lâk ih a kut in a tum. Cule Saul cu a harh ih a ṭha, cule thlarau sia in amah cu a suahsan.\\n1 Doaw dingin Filisṭia-mipawl in an ralkappawl an fĭnkhawm, cule Judah ta a si mi Sokoh khua ah an fĭnkhawm. Annih cu Sokoh le Azekah karlak Efes Dammin ah ṭanhmun an khuar. 2 Cule Saul le Israel mipapawl cu fĭnkhawmawin, Elah Phaikuam ah ṭanhmun an khuar ih, Filisṭia-mipawl do dingin an tlaraw. 3 Filisṭia-mipawl cu khat lam tlang parah an ding ih, khat lam tlang parah Israel-mipawl an ding, an lakah kuam a um. 4 Filisṭia-mipawlih ṭanhmun khuarnak ihsin an suanvawrbik, Gath-mi, a hmin Goliath cu a ra suak, amah cu dawng ruk le khâp khat a sâng. 5 A lu ah dar lukhum a khum ih, thir kâwrcung a hruh, cuih kâwrcung cu dar shekel 5000 rit a si. 6 Cule a kepawl ah dar ralthuam a bŭn ih, a liang le liang karlakah dar feite a thlaih. 7 A feipi ngul cu thiamtahtuih thiam tlâng vek a si ih, a thir feipi lu zim cu shekel 600 rit a si, cule a hmaiah ralphaw kengtu pakhat a feh. 8 Cun anih cu a ding ih Israel ralkappawl cu a auh hai, cule an hnenah, «Ziangruangah ral do ih tlaraw dingih nan ra suah? Keimah cu Filisṭia-mi ka si lo maw, cule nannih cu Saul-ih siahhlawh nan si lo maw? Nanmah aiah mi pakhat hril uhla cu pa cu ka hnenah ra seh. 9 Keimah i do thei ih i that thei asile, nan siahhlawh ah kan cang ding. Asinan amah cu ka neh ih ka thah asile, nannih cu kan siahhlawh ah nan cang ding ih in rian ding,» tiah a ti. 10 Cule Filisṭia-pa cun, «Tuihsun ah Israel ralkappawl ka lo zuam a si, keimah thawn doaw dingin mi pakhat rak suah hnik uh,» a ti. 11 Saul le Israel zaten cuih Filisṭia-paih ṭawngkampawl an theih tikah, an thla a phâng, nasazetin an ṭih.\\n12 David cu Judah ram Bethlehem khua ih Efrath peng-mi fapa pariat nei, a hmin Jesse-ih fapa a si. Cule Saul san ah Jesse cu kum upa, tar zet a si thlang. 13 Jesse fapa upa pathum pawl cu ral do dingin Saul an thlun. Ral do dingih fehtu a fapa pathum pawlih hmin cu: upabik ah Eliab, a naudeuh Abinadab le a pathumnak ah Shammah an si. 14 David cu nautabik a si. Cule upabik pathum cun Saul an thlun. 15 Asinan David cu Bethlehem ah a paih tuu khāl dingin, Saul hnen ihsin kir thūl, feh thūl in a um. 16 Cule Filisṭia-pa cun a naih hai ih, ni 40 sung zing le zan a va langawter.\\nA Ulepawl hnenah David a Feh\\n17 Cun Jesse in a fapa David hnenah, «Hi thlairawl kanro efa khat le hi sang hlawm hra hi keng awla, na ulepawl hnen ṭanhmun khuarnak ah va tlân aw. 18 Cule himi hnawikhăl tlăng hra khal hi keng awla, 1000 hotu ralbawi sum aw, cule na ulepawl ziangtin an um ti zoh awla, an thuhla run kengkir aw,» tiah a ti. 19 Saul le a ulepawl le Israel mipa hmuahhmuah cu Elah Phaikuam ah Filisṭia-mipawl thawn an rak doaw rero.\\n20 Cun David cu zingpit ten a tho, tuu rual cu tuukiltu pakhat hnenah a tân ih, thilpawl a lâk ih Jesse ih fial vekin a feh. Cule ralkappawl doaw dingih an feh le an au laiah ralthuam retnak hmun a va thleng. 21 Ziangahtile Israel le Filisṭia-mipawl cu doaw dingin ralkap le ralkap epawtăwnin an tlaraw. 22 Cule David in a tirawlpawl cu tirawl kiltuih kut ah a tān ta, amah cu ralkappawl lakah a tlân ih, a thleng, cule a ulepawl cibai a bûk. 23 Cun a ulepawl a biak hai laiah, Gath khua ih Filisṭia-mi, ngai hnik, an suanvawr, a hmin Goliath cu Filisṭia-mipawlih ralkappawl lak ihsin a ra suak, cule anih cun a ṭawngkampawl a kēlin a ṭawng lala. Cupawl cu David in a thei. 24 Cule Israel mipa hmuahhmuah in cu pa an hmuh tikah, a hnen ihsin an zâm ih nasatukin an ṭih. 25 Cun Israel mipapawl in, «A ra suak mi hi pa hi na hmu zo maw? Israel zuam dingin a ra suak rori a si, hitin a si ding, cu pa thattu cu siangpahrang in lennak nasazet thawn a lianter ding, a fanu khal a pe cih ding ih, a paih sungkuapawl cu Israel ram ah siah a awlh ding,» tiah an ti.\\n26 Cun David in a kiangih dingpawl hnenah, «Hi Filisṭia-pa thattu le Israel mualphonak lahlotu cu ziangti vekih tuah ding a si? Ziangahtile a nung mi Pathian-ih ralkappawl zuam rero tu, hi serh zim tan lo Filisṭia-pa cu zo a si?» tiah a ti.\\n27 Cule mipi in anih cu hitin an sâng, «Hi pa thattu cu kan sim vek khan tuah a si ding,» tiin.\\n28 David in mipapawl hnenih a ṭawng lai cu a unau upabik Eliab in a thei, cule Eliab-ih thinhengnak cu David parah a tho ih, «Ziangruangah hi tawkah na ra? Ramṭhing ih tuu málte cu zo hnenah so na tān ta? Na hngalzia le na thinlung siatzia ka thei, ziangahtile ral doawknak zoh dingah na ra a si ko,» tiah a ti.\\n29 Cule David in, «Ziang so maw ka tuah ih? A săn a um a si lo sawm?» tiah a ti. 30 Cun anih cun a hnen ihsin mi dang hnen lam a hawisan ih, cutivek thothoin a ṭawng. Cule mipi khal in a hlan vek thotho in an rak let.\\nDavid in Goliath a Neh\\n31 David ih a ṭawng mi ṭawngkampawl theih a si tikah, a ṭawngkampawl cu Saul hnenah an sim, cule anih in David cu a ko. 32 Cun David in Saul hnenah, «Amah ruangah zawih thin hman nau hlah seh, na siahhlawh hi a feh ding ih hi Filisṭia-pa a do ding,» tiah a ti.\\n33 Cule Saul in David hnenah, «Hi Filisiṭia-pa do dingah na feh thei lo ding, ziangahtile nang cu suakthuan na si lai ih, anih cu a suakthuan lai ihsin ral do thiam a si,» tiah a ti.\\n34 Asinan David in Saul hnenah, «Na siahhlawh hin a paih tuu a khāl ṭheu ih, kiosa simaw saváwm simaw ra in rante rualpawl lak ihsin tuufa no a lâk tikah, 35 a dungin ka dawi ih ka vuak, cule a kâ sung ihta tuufa no cu ka runsuak, cule anih in keimah i zăwn tikah a khahmul in ka kai, cule ka vuak ih ka that. 36 Na siahhlawh in kiosa le saváwm a pahnih hnih in a that a si, cule hi serh zim tan lo Filisṭia-pa cu cupawl lakih pakhat vek a si ding, ziangahtile anih cun a nung mi Pathian-ih ralkappawl a zuam a si,» tiah a ti. 37 Cuihtlunah David in, «Kiosa kuttîn le saváwm kuttîn sung ihsi i runsuaktu Jehovah in hi Filisṭia-paih kut ihsi khalin i runsuak ding,» tiah a ti.\\nCule Saul in David hnenah, «Feh aw, Jehovah in lo umpi seh!» tiah a ti.\\n38 Cun Saul in David cu a aralthuam a hrukter ih, a lu ah dar lukhum a khumter, cuihtlunah Saul in thir kâwrcung khal a hruhter. 39 A ralthuam parah David in a ralnâm a thlaih ih, feh a tum, ziangahtile cupawl cu a rak hruh sĭn hnik dah lo. Cule David in Saul hnenah, «Hipawl thawn ka feh thei lo, ziangahtile hipawl cu ka hruh sĭn dah lo,» tiah a ti. Cule David cun a hlít thluh. 40 Cun a kut in a kianghrăwl a keng, cule tivate kua ihsin amai hrangah lunghlum ngil panga a hril ih, cupawl cu tuukhāl zâl, a neih mi dip sungah a săn, cule a herhli cu a kut ah a um. Cun Filisṭia-pa cu a naih.\\n17:38a ralthuam: A ṭawng hrampi ah, «sinfen» asilole «hnipuan» ti a si.\\n41 Cule Filisṭia-pa cu a ra suak ih, David lam va naih a thăwk ih, a ralphaw kengtu cu Goliath hmaiah a feh. 42 Cule Filisṭia pacang in kiangkap a zoh ih David a hmu, amah cu a hmuhsuam, ziangahtile anih cu suakthuan lawng a si lai, sen telti le mituak a si. 43 Cun Filisṭia-pa cun David hnenah, «Keimah cu uico maw ka si, fungfekpawl thawi ka hnenih na rat?» tiah a ti. Cule Filisṭia-pa cun David cu a pathianpawl sālin a camsiat. 44 Cule Filisṭia-pa in David hnenah, «Ka hnenah ra awla, na sa cu tlun zuang vâtepawl le ramsapawl ka pe ding,» tiah a ti.\\n45 Cun David in Filisṭia-pa hnenah, «Nang cun ralnâm, feipi le feite thawn i pan. Asinan kei cun na zuam mi ralkap rualpawlih Jehovah, Israel ralkappawlih Pathian hmin in ka lo pan a si. 46 Tuihsun ah ka kut ah Jehovah in nangmah hi i pe ding, ka lo vaw ding ih, na hnen ihsin na lu ka la ding. Cule tuihsun ah Filisṭia-mipawl ṭanhmun khuarnak ih ruangpawl cu tlun zuang vâte le leilung sahrangpawl ka pe ding, cutin leilung hmuahhmuah in Israel ram ah Pathian a um ti an thei ding. 47 Cun hi mipungkhawm hin Jehovah in ralnâm le fei in a run lo ti an thei ding, ziangahtile doawknak cu Jehovah ta a si ih, nannih cu kan kut ah amah in in pe ding,» tiah a ti.\\n48 Cun hitin a si, Filisṭia-pa cu a tho ih David táwng dingih a ra naih tikah, David cu Filisṭia ralkap lamah Filisṭia-pa táwng dingin a hmanhmawh ih a tlân. 49 Cun David cun a zâl sung a pur ih, lung pakhat a lâk, cule cucu a herhli thawn a sai ih Filisṭia-paih caldar ah a ngah, cutin a cal sungah lungto cu a pil ih, Filisṭia-pa cu leilung ah băwkkhup zawngin a tlu ruairo.\\n50 Cun David in herhli le lungto saihlum in Filisṭia a neh ih, Filisṭia-pa a sai ih a that. Asinan David kut ah ralnâm a um lo. 51 Curuangah David cu a tlân ih Filisṭia-paih tlunah a ding, a ralnâm cu a lâk ih, a kawm sung ihsin a zûk, cule amah cu a that, cule cumi thawn a lu a tán. Cule Filisṭia-mipawl in an suanvawrbik a thi ti an hmuh tikah, an zâm. 52 Cun Israel mipapawl le Judah mipapawl cu an tho ih an au, cule Ekron khua kăwtkapawl le phairawn luhnak tiang Filisṭia-mipawl cu an dawi. An hriam mi Filisṭia-mipawl cu Sharaim zintluan, Gath zintluan le Ekron zintluan tiang an rīl teptep. 53 Cun Israel tefapawl cu Filisṭia-mipawl dûmnak ihsin an ra kir ih, an puanthlampawl cu an răm. 54 Cule David in Filisṭia-paih lu cu a lâk ih Jerusalem ah a tlŭn, asinan a ralthuam cu a riahhmun ah a ret.\\n55 Saul in David in Filisṭia do dingin a feh lai a hmuh tikah, ralkap hotu lubik, Abner hnenah, «Abner, hi suakthuan pate hi zo-ih fapa a si?» tiah a ti.\\nCule Abner in, «Maw siangpahrang, na nun rori vekin, ka thei lo a si,» tiah a ti.\\n56 Cutikah siangpahrang in, «Hi tlangval cu zo-ih fapa a si ti zăwihliah uh,» tiah a ti.\\n57 Cun Filisṭia-pa thahnak ihsin David a kir tikah, Abner in a hruai ih, a kut ah Filisṭia-paih lu thawn Saul hmaiah a fehpi. 58 Cule Saul in a hnenah, «Tlangval, zo-ih fapa na si?» tiah a ti.\\nCule David in, «Keimah cu Bethlehem khawmi na siahhlawh Jesse fapa ka si,» tiah a sâng.\\nJonathan le David Thukham an Tuah\\n1 Cule hitin a si, David in Saul biak a ṭheh tikah, Jonathan-ih nunnak cu David-ih nunnak ah a kăwp ih, Jonathan in amai nunnak vekin David cu a duh. 2 Saul in David cu cuih ni ah a hruai ih a paih inn ah a tlungter nawn lo. 3 Cun Jonathan in amai nunnak vekin a duhdawt ruangah, Jonathan le David cu thukham an tuah. 4 Cule Jonathan in a parih a kâwrfual cu a hlít ih a ralthuam thawn David a pe, a ralnâm, a thál le a taikhap tiangin.\\nSaul in David a Iksik\\n5 Cutin David cu Saul-ih a thlahnak kip ah a feh ih, fim zetin a nung. Cule Saul in anih cu ral do thiam mipapawl tlunih hotu ah a ret, cule David cu mipi hmuahhmuah mithmuhah le Saul-ih siahhlawhpawl mithmuh khalih cohlan mi a si. 6 Inn lam panih an feh laiah hitin a rak cang, Filisṭia-pa thahnak ihsin David a ra kir tikah, siangpahrang Saul hmuak dingin Israel khua hmuahhmuah ihsin nunaupawl cu, hla sak le lam phahin, khuangtepawl thawn, aipuannak thawn le awnmawi hmanruapawl thawn an ra suak. 7 Nunaupawl in lām phahin hla an sak ih,\\n«Saul in a thawng a thawng in a that ih,\\nDavid in a thawng sawm a thawng sawm in a that,»\\n8 Cun Saul cu a thin a heng tuk ih, an ṭawng mi cun a alung a hmuiter lo, cule anih in, «David hnenah cun a thawng sawm an pe ih, kei hnenah cun a thawng men lawng in pe. Anih in lalram siarlo ziangso a neih thei bêt cuang ding,» tiah a ti. 9 Cun cuih ni thăwk ihsin Saul in David cu a hmusual thlang.\\n18:8a lung a hmuiter lo: A ṭawng hrampi ah cun, «Mithmuh ah thil ṭhalo a si,» ti a si.\\n10 Cule a thaisun ah hitin a si, Pathian hnen ihsin thlarau sia cu Saul parah a rung thleng ih, Saul cu inn sungah thu a rak phuang. Cutikah David in ni dangih a ti kēlin a kut in awnmawi a tum, asinan Saul-ih kut ah feipi a rak um. 11 Cule Saul in a feipi cu a khawh, ziangahtile anih in, «Phar sansiah ah David ka khawhbĕt ding!» tiah a rak ti. Asinan David in vei hnih a rak kian. 12 Jehovah in David a umpi ih, asinan Saul cu a tlansan, curuangah Saul in David a ṭih. 13 Curuangah Saul in a hnen ihsin David cu a ṭhawn ih, mi 1000 hotu a ralbawi ah a tuah, cule David cun mipi a hruaisuak in a hruaikir ṭheu. 14 Cule David cu a tuah mi hmuahhmuah ah fim zetin a nung ih, Jehovah in a umpi. 15 Curuangah Saul in David cu fim zetin a nung ti a hmuh tikah, amah cu a ṭih. 16 Asinan David cu Israel zate le Judah zate in an duh, ziangruangahtile anih in mipi cu a hruaisuak in a hruaikir ṭheu a si.\\nDavid in Mikal a Ṭhi\\n17 Cun Saul in David hnenah, «Zoh hnik, ka fanu upabik Merab hi, amah cu na nupi ah ka lo pe ding. Ka hrangah ralṭha zetin um men awla, Jehovah-ih raldonak cu do aw,» tiah a ti. Ziangahtile Saul in, «Ka kut in amah do hlah seh, cuhnakin Filisṭia-mipawlih kut in amah cu do sawn seh,» tiah a ruat.\\n18 Cule David in Saul hnenah, «Siangpahrang mâkpa si dingah, kei cu zo so ka si ih, Israel ram ah ka nunnak siseh, ka paih innsungsang siseh ziangso an si?» tiah a ti. 19 Asinan hitin a rak cang, Saul fanu Merab cu David an neihter cān a thlen zik zawngah, cu nu cu Meholath peng-mi Adriel nupi ah pek a rak si riangri.\\n20 Saul fanu, Mikal in David a duh. Cule Saul an sim ih, cuih thil cun Saul lung a hmuiter. 21 Cule Saul in, «David hrangih tháng a si theinak dingah le Filisṭia-mipawlih kut in amah an do theinak dingah, ka fanu cu David ka pe ding,» tiah a ti. Curuangah Saul in David hnenah, «Tuihsun ah ka mâkpa na si ding,» tiah a vei hnihnak a ti. 22 Cule Saul in a siahhlawhpawl cu, «A thupten David sim uhla, ‹Ngai hnik, siangpahrang cu na parah a lungsi ih, a siahhlawhpawl hmuahhmuah in an lo duh. Curuangah siangpahrang mâkpa si ko aw,› tiih be dingin,» thu a rak pe hai.\\n23 Cun Saul-ih siahhlawhpawl in David ih hnatheihah cuih ṭawngkampawl cu an rak sim. Cule David in, «Kei cu mifarah le milangsarlo ka si ih, siangpahrang mâkpa si ding ti cu thil áwlteah maw nan ruah?» tiah a ti. 24 Cule siahhlawhpawl in Saul cu, «David in hitin a ṭawng,» tiah an sim.\\n25 Cun Saul in, «Hitin David nan sim pei, ‹Siangpahrang in siangpahrang-ih ralpawl phuhlâm dingah, Filisṭia-mipawlih vun zim 100 dah ti lo, man ngĕn a duh lo,› tiin,» tiah a ti hai. Asinan Saul cun Filisṭia-mipawlih kut ih David thihter ding a ruat. 26 Saul-ih siahhlawhpawl in hi ṭawngkampawl David an sim tikah, cumi cun siangpahrang mâkpa si dingah a lung a hmuiter zet. Ni tiampawl a cem hrih lo, 27 curuangah David cu a tho ih a feh, amah le a milaipawl thawn; cule Filisṭia mipa 200 an that. Cule David in an vun zimpawl cu a keng ih, siangpahrang mâkpa a si theinak dingah siangpahrang hnenah cupawl cu kimten an pek. Cun Saul in a fanu Mikal cu a nupi ah a pek. 28 Jehovah in David a umpi ti Saul in a hmu ih a thei, cule Saul fanu Mikal in David cu a duhdawt. 29 Cule Saul in David a ṭih sinsin. Cutin Saul cu David-ih ral ah a cang lan ta.\\n30 Cun Filisṭia-mipawlih ralbawipawl cu ral do dingah an fehsuak. Cule hitin a si, an fehsuah i kip in, David cu Saul-ih siahhlawhpawl hmuahhmuah hnakin fimsawnin a nung, cutin a hmin cu nasazetih khaisan a si.\\nSaul in David Thah a Duh\\n1 Saul in a fapa Jonathan le a siahhlawhpawl hmuahhmuah cu David that dingin a sim hai. 2 Asinan Saul fapa Jonathan cu David parah a lung a si zet. Cun Jonathan in David cu, «Ka pa Saul in that dingin a lo hawl. Curuangah zangfahten zing lam tiang ralringten um aw, hmun thup ah um awla, relh aw,» tiah a sim. 3 Cule ka fehsuak ding ih na umnak ramlak, ka pa kiangah ka ding ding, cule na thuhla ka pa ka ruah ding. Cun ka hmuhsuah mi ka lo sim leh ding,» tiah a ti.\\n4 Cutivekcun Jonathan in a pa Saul hnenah David-ih ṭhatnak thu a sim ih, a hnenah, «Ziangruangahtile nangmah dokalhin thilsual a rak tuah lo ih, a thil ti mipawl cu nangmah lamah an ṭha zet, na siahhlawh, David dokalhin siangpahrang in thilsual tuah hlah seh. 5 Ziangahtile amai nunnak thāpin, Filisṭia-mipawl a that, cule Jehovah in Israel-mi hmuahhmuah hrangah a maksak zet mi runsuahnak a thlengter. Cumi cu na hmu ih, lungawiaipuangin na rak um. Cuti si cingin ziangahso săn um loin, David that dingin mawh nei lo thisen dokalhin thilsual na tuah ding?» tiah a ti.\\n6 Cuticun Saul in Jonathan aw cu a ngaithla ih, Saul in, «Jehovah a nun rori vekin, anih cu thah a si lo ding,» tiah sia a săm. 7 Cun Jonathan in David cu a ko ih, Jonathan in cuih thil hmuahhmuah cu a sim thluh. Cule Jonathan in David cu Saul hnenah a hruai ih, anih cu hi hlan vekin Saul hnenah a um.\\n8 Cule ral doawknak a umsal, David cu a fehsuak ih, Filisṭia-mipawl a do hai, nasazetin a that hai ih a hnen ihsin an tlânsia.\\n9 A kut ah feipi kengin, amai inn ih a to laiah Saul parah Jehovah hnenin thlarau sia a rung thleng. Cule David in a kut in awnmawi a tum. 10 Cun Saul in a feipi thawn phăr sansiah ih David khawhbĕt a tum, asinan David cu Saul hnen ihsin a tlânhlo, cule a feipi cu phăr ah a khawh cukci. Cule cuih zan cu David a tlân ih a luat.\\n11 Saul in David-ih inn ah zing ah David bawh le that dingin palaipawl a thlah hai. Cule David nupi Mikal in a hnenah, «Tuihzan ih na nunnak na humhim lo asile, thaizing cu thah na si ding,» tiah a sim. 12 Cutin Mikal in David cu tukvirh ihsin a ṭumter. Cule David cu a feh ih, a tlânsia, cule a luat. 13 Cule Mikal in milim a lâk ih, ihnak ah a hlum, a lukham dingah mehmul a ret ih cumi cu hnipuan in a khuh. 14 David kai dingin Saul in palaipawl a thlah tikah Mikal in, «A dam lo,» tiah a rak ti hai.\\n15 Cun Saul in palaipawl cu David va táwng dingin a thlahsal hai ih, «Amah ka thah theinak dingah, a ihnak thawn ka hnenah rak zâwn uh,» tiah a ti. 16 Cule palaipawl an luh tikah, ngai hnik, a lu ah mehmul khuh mi milim cu ihnak ah a um. 17 Cutikah Saul in Mikal hnenah, «Ziangah so hivekin i bum ih, a luatsuak theinak dingah ka ral na thlah?» tiah a ti.\\nCule Mikal in Saul cu, «Anih in ka hnenah, ‹I fehter aw! Ziangahso ka lo thah ding?› i ti,» tiah a sâng.\\n18 David cu a tlân ih a luat, Ramah ah Samuel hnenah a feh. Cule Saul in a parih a tidān hmuahhmuah cu Samuel a sim thluh. Cule amah le Samuel cu an feh ih, Naioth ah an cêng. 19 Saul hnenah, «Ngai hnik, Ramah ih Naioth ah David a cêng!» tiah an sim. 20 Cutin David kai dingah Saul in palaipawl a thlah. Cule annih in profet rual thuphuang lai, an tlunah Samuel cu hotu si ih dingin an hmuh tikah, Pathian Thlarau cu Saul-ih palaipawl parah a rung thleng ih, annih khal thu an phuang ve. 21 Cule Saul an sim tikah, palai dangpawl a thlahsal ih, thu an phuang ve thotho. Cun Saul in a vei thumnak palaipawl a thlahsal, cule annih khal thu an phuang ve thotho. 22 Cun amah khal Ramah ah a feh ih, Sekhu ih tikhur kau zet a thleng. Cule anih in a sut ih, «Samuel le David khuiah an um?» tiah a ti.\\nCule mi pakhat in, «Ngai hnik, Ramah ih Naioth ah an um,» tiah a sim. 23 Cule anih cu Ramah ih Naioth ah a feh. Cun Pathian Thlarau cu Saul par khalah a thleng ve ih, Ramah ih Naioth khua a thlen hlanlo thu a phuang vingvo. 24 Cule anih khal a hnipuan a hlít ih, Samuel hmaiah cutivekcun thu a phuang, cule cuih sun pumhlum le cuih zan pumhlum cu taklawngin a zau. Curuangah mi in, «Saul teh profet lakah a tel ve maw si?» tiah an ti.\\nDavid tlunih Jonathan Rinumnak\\n1 Cun David cu Naioth ihsin Ramah ah a tlân, cule a feh ih Jonathan hnenah, «Ziang si maw ka rak tuah ih? Ka mawhsualnak ziang a si ih, na paih hmaiih ka sualnak ziang a si, anih in ka nunnak a hawl?» tiah a ti.\\n2 Jonathan in a hnenah, «Lamlam ah! Na thi lo ding! Ngai hnik, ka pa in in sim hmaisa ta loin, thil tûm siseh, thil fate siseh zianghman a tuah lo ding. Cule ziangah saw ka pa in hih thu cu ka lakah a thuh ding? A thup hrimhrim lo ding,» tiah a ti.\\n3 Cun David in sia a săm ih, «Na mit ah duhsaknak ka co ti na pa in a thei rori ih, anih in, ‹Himi cu Jonathan theihter hlah uh, culole a thin a na pang ding,› tiah na pa in a ti. Asinan thungaingaiin Jehovah a nun rori vekin le nangmah na nun vekin, keimah le thihnak karlak cu kar khat lawng a si,» tiah a ti.\\n4 Cun Jonathan in David hnenah, «Na duh mi pauhpauh ka lo tuahsak ding,» tiah a ti.\\n5 Cule David in Jonathan hnenah, «Ngai hnik, thaisun cu Thla Thar a si ih, siangpahrang zawngih rawl ei tengteng ding ka si. Asinan ni thumnak zan lam tiang ramlak ih relh dingah feh hram ning. 6 Na pa in in hlam asile, ‹David cun a khua, Bethlehem ih va feh duak dingin nasazetin i dil, ziangahtile cu tawkah an innsungsang zate hrangah kum tin thawinak a um,› tiin na sim pei. 7 Anih in, ‹A ṭha e,› tiih a ti asile, na siahhlawh cu a him ding. Asinan anih cu a thin a heng zet asile, anih in thil ṭhalo tuah a tum ti thei mai aw. 8 Curuangah na siahhlawh hi ṭhaten i tuah hram aw, ziangahtile na siahhlawh cu na zawngah Jehovah thukham sungah na hruailut a si. Sikhalsehla keimah ah mawhsualnak a um asile, nangmah rori in i that mai aw, ziangruangah so na pa hnen kherkher ih in hruai ding?» tiah a ti.\\n9 Asinan Jonathan in, «Na hnen ihsin cucu hla seh! Ziangahtile ka pa in na parah thil ṭhalo thlenter ding a tum a si ti ka theihfel asile, nangmah sim loin maw ka um ding?» tiah a ti.\\n10 Cun David in Jonathan hnenah, «Na pa in thaphrang zetin lo sâng sehla, zo in so in sim leh ding?» tiah a ti.\\n11 Cule Jonathan in David hnenah, «Ra aw, ramlak ah kan feh pei,» tiah a ti. Cun an pahnih in ramlak ah an feh. 12 Cun Jonathan in David hnenah, «Israel-ih Pathian Jehovah cu theihpitu si seh! Thaisun lole tipsun tutikcu hrawngah ka pa ka sut ding, ngai hnik, David parah duhsak zetih a um asile, na hnenah lo thlah lole lo hmuh loin ka um ding maw si? 13 Asinan cumi in thil ṭhalo na parih tuah dingin ka pa a lunghmuiter asile, ka lo sim ding ih ka lo thlah ding, cutin himdamten na fehsuak ding. Cutiih ka tuah lo asile Jehovah in a titi in ti sehla, Jonathan tlunah tam sinsinin. Ka pa a umpi vekin Jehovah in lo umpi hram seh. 14 Cule ka thihlonak dingah, ka nun laiah nang in Jehovah-ih ngilneihnak cu i hmuh lawng si loin, 15 na ngilneihnak cu ka sungkuapawl hnen ihsin kumkhuain na sâtcat lo pei, lamlam ah, Jehovah in David-ih doralpawl hmuahhmuah leilung vangdâp ihsin a thah thluh tik khalah na sâtcat lo pei,» tiah a ti. 16 Cun Jonathan in, «Jehovah in David-ih ralpawl kut ah phût seh,» tiin, David sungkua thawn thukham a tuah. 17 Cun Jonathan in David a duhdawt ruangah, Jonathan in David cu thukam a tuahtersal, ziangahtile amai nunnak a duh vekin David cu a duh.\\n18 Cule Jonathan in David hnenah, «Thaisun cu Thla Thar a si ih, na tonak a lawng ding ruangah, na um lozia a lang ding. 19 Cule ni thum na cām hnuah, zamrang zetin suk awla, hlanih buai ruri laiih na relhnak hmun ah ra aw. Cule Ezel lungpi kiangah rak um aw. 20 Cun hmuibah mi nei vekin, cuih sirah thálfung pathum ka rak sai ding. 21 Cule ngai hnik, nauhak ka thlah ding ih, ‹Va feh awla, thálfungpawl va hawl aw,› ka ti ding. Nauhakpa hnenah, ‹Zoh hnik, thálfungpawl cu nangmah lam kapah an um, la awla ra aw,› ka ti asile, Jehovah a nun rori bangin, na hrangah himnak a um ih, siatsuahawknak a um lo. 22 Asinan nauhakpa hnenah, ‹Zoh hnik, thálfungpawl cu nangmah lanah an um,› ka ti asile, fehlan mai aw, ziangahtile Jehovah in a lo fehlanter a si. 23 Cule nang le kei in kan rak rel zo mi thuhla hrang lawngte ah cun, ngai hnik, Jehovah cu nangmah le keimah karlakah um kumkhua seh,» tiah a ti.\\n24 Cun David cu ramlak ah a relh. Cule Thla Thar a thlen tikah, siangpahrang cu rawl ei dingin a to. 25 Ni dang vekin, siangpahrang cu a tonak phăr kiangah a to. Cule Jonathan cu a tho ih, Abner cu Saul kiangah a to, asinan David-ih hmun cu a lawng. 26 Sikhalsehla Saul in cuih ni ah zianghman a ṭawng lo, ziangahtile, «David parah thil pakhat khat a thleng a si ding, a thianglo a si ding, a thiang lo a si riai ding,» tiah a ruat. 27 Cule hitin a si, a thaisun, thla thar ni hnihnak ah, David tonak a lawng thotho. Cule Saul in a fapa Jonathan hnenah, «Ziangruangah Jesse fapa cu mizansun le tuihsun rawl ei dingah a rat lo?» tiah a ti.\\n28 Cutikah Jonathan in Saul hnenah, «David in nasatukin Bethlehem feh dingin i dil. 29 Anih in, ‹I fehter hram aw, ziangahtile kan innsungsang in khua ah raithawinak kan nei ih, ka ulepawl in tel tengteng dingin thu in pe. Cule na mit ih duhsaknak ka co asile, ka ulepawl hmu dingin i fehter hram aw,› i ti. Curuangah siangpahrang cabuai ah a ra tel thei lo,» tiah a sâng.\\n30 Cun Saul-ih thinhengnak cu Jonathan dokalhin a tho ih, a hnenah, «Nang nunau hlothlau le hél fapa! Jesse fapa cu na mualphonak ding le na nuih taklawngnak mualphoter dingin na hril ti thei lo maw ka si? 31 Ziangahtile Jesse fapa leilung parih a nunsung cu, nang cu dĭnhngeh na si lo ding ih na uknak khal dĭnhngeh a si lo ding. Curuangah atu ah kotu ding thlah awla, amah cu ka hnenah run hruai uh, ziangahtile aa thi tengteng ding a si,» tiah a ti.\\n20:31a a thi tengteng ding: A ṭawng hrampi ah cun, «thihnak fapa,» ti a si.\\n32 Cule Jonathan in a pa Saul cu a sâng ih a hnenah, «Ziangruangah amah cu thah a si ding? Ziangso a rak tuah ih?» tiah a ti. 33 Cun Saul in Jonathan that dingin feipi in a khawh, cumi ihsin a pa in David thah a tum ti Jonathan in a thei. 34 Cule Jonathan cu nasazetih thinhengin cabuai ihsin a tho ih, cuih thla a ni hnihnak sun cu rawl a ei lo, ziangahtile anih cu David hrangah a thin a nâ, ziangruangahtile a pa in David mualpho ko a tuah.\\n35 Cule hitin a si, a thaizing ah David thawi an tikcu khiah cān ah Jonathan cu ramlak ah a feh, a zawngah nauhakpate khal a tel. 36 Cun a nauhakpate hnenah, «Va tlân awla, ka sai mi thálfungpawl va hawl aw,» tiah a ti. Cutiih nauhakpate a tlân laiah nauhakpate lanin thálfung cu a sai lala. 37 Nauhakpate cu Jonathan ih sai mi thálfung umnak hmun a va thlen tikah, nauhakpateih dung ihsin Jonathan a ausuak ih, «Thálfung cu nangmah lanah a si lo maw?» tiah a ti. 38 Cule nauhakpateih dung ihsin Jonathan cu a ausuak ih, «Manhlap aw, zamrang aw, muangcâng hlah!» tiah a ti. Cutin Jonathan-ih nauhakpate cun thálfungpawl cu a sarkhawm ih a pu hnenah a kirsal. 39 Asinan nauhakpate cun zianghman a thei lo. Jonathan le David lawngin cuih thuhla cu an thei. 40 Cun Jonathan in a hriamhreipawl cu nauhakpa a pe ih, a hnenah, «Feh aw, khua ah phur hai aw,» tiah a ti.\\n41 Nauhakpa te a fehliam leveten, thlang lam ihsin David a hung suak ih, a hmai lei lam hawiin a tlu, cule vei thum a kûn. Cule pakhat le pakhat an hnamaw ih, an ṭahaw, asinan David a ṭap luar deuh. 42 Cun Jonathan in David hnenah, «Hnangamten feh aw, ‹Jehovah cu nangmah le keimah karlakah le ka tesinfa le na tesinfa karlakah um kumkhua seh,› tiin Jehovah hmin in sia kan săm zo kha,» tiah a ti. Cutin David cu a tho ih a fehsuak, cule Jonathan khal khaw sungah a tlung.\\nDavid in Ahimelek a Bum\\n1 David cu Nob khua ah puithiam Ahimelek hnenah a feh. Cule Ahimelek in David a tawn tikah a ṭih ih, «Ziangruangah so nangmah lawng na si, zohman na zawngih an um lo?» tiah a ti.\\n2 Cun David in puithiam Ahimelek hnenah, «Siangpahrang in thil ti dingin thu i pe ih, ka hnenah, ‹Tuah dingih ka lo thlahnak săn thil ka lo tuahter tum mi asilole thu ka lo pek mi hi zokhal theihter hlah,› tiah i ti. Cule ka tlangvalpawl cu khui hmun khuitawkah ti ka sim cia hai. 3 Curuangah atu ah na kut ah ziang na nei? Ka kut ah sang hlawm nga i pe aw, culole na neih mi pauhpauh i pe aw,» tiah a ti.\\n4 Cule puithiam in David cu a sang ih, «Ka kut ah sang menmen a um lo, asinan sang thianghlim cu a um, nunaupawl hnen ihsin tlangvalpawl an thiarfihlimawk tâk ah,» tiah a ti.\\n5 Cun David in puithiam cu a sâng ih, a hnenah, «Thungaingaiin, a liam cia ni thum ka pawhsuah thăwk ihsin nunaupawl cu kan hnen ihsin tihran an si. Cule tlangvalpawlih athilpawl khal an thianghlim, tuihni ah sang khal serhhran a si ko nân, sang menmen a si,» tiah a ti.\\n21:5a thilpawl: Tlangvalpawlih neih mi le hnipuan a relnak a si.\\n6 Cun puithiam in sang thianghlim cu a pe, ziangahtile cu tawkah cun Sangserh an lâk ni ih sang hlawm ih thlĕng dingih Jehovah hmai ihsin an lâk mi sang dah ti lo sang dang a um lo. 7 Cuih sun ah Saul-ih siahhlawhpawl lakih pakhat, Jehovah hmaiih kaihtāng mi a um. Cule a hmin cu Doeg a si, Edom-mi a si, Saul-ih ranpi rual khāltupawl hotu lubik a si.\\nGoliath-ih Ralnâm David an Pe\\n8 Cule David in Ahimelek hnenah, «Na kut ah ralnâm pakhat asilole feipi pakhat khat a um lo maw? Ziangahtile siangpahrang thil ti ding mi cu zamrang zetih tuah a ṭul ruangah ka zawngah ka ralnâm siseh, ka hriamhreipawl siseh ka keng lo,» tiah a ti.\\n9 Cun puithiam in, «Elah Phaikuam ih na thah mi Filisṭia-pa Goliath-ih ralnâm cu, zoh hnik, Puithiam Kâwrcung dungah puan ih tuamin a um. Cumi cu na lâk ding asile la aw. Ziangahtile himi siarlo a dang a um lo,» tiah a ti.\\nCule David in, «Cumi vek tluktu a um lo, i pe aw,» tiah a ti.\\nGath ah David a Tlân\\n10 Cun David cu a tho ih cuih ni ah Saul hmai ihsin a tlân ih, Gath siangpahrang Akish hnenah a feh. 11 Cule Akish-ih siahhlawhpawl in a hnenah, «Hi pa cu hi ram siangpahrang David a si lo maw? Pakhat le pakhat lām phahin,\\n‹Saul in a thawng a thawngin a that ih,\\nDavid in a thawng sawm a thawng sawmin a that,›\\ntiin,» amah cu hla in an awi a si lo maw?\\n12 Cun cuih ṭawngkampawl cu David in a thinlung sungah a ret ih, Gath siangpahrang Akish cu a ṭih zet. 13 Cule an hmaiah a umdān a thleng ih, mi-â vekin an kut tăngah a umawter, kăwtka kharpawl tla a hiat ih, a khabe hmul ah a khadi a fawrter thluahthlo. 14 Cun Akish in a siahhlawhpawl hnenah, «Zoh hnik uh, hi pa hi mi-â a si ti nan thei ko. Ziangruangah amah cu ka hnenih nan rak hruai. 15 Mi-â ka tlaksăm ruangah maw hi pa hi a atzia langter dingin ka hmaiih nan rak hruai? Hi pa hi ka inn ah a lut ding maw?» tiah a ti.\\nDavid-ih Pacang 400\\n1 Curuangah David cu cutawk ihsin a suak ih Adullam pûk ah a tlânlut. A ulepawl le a paih sungkua hmuahhmuah in cuih thu an theih tikah, cu tawkah a hnenah an ra. 2 Cule mivansang pauhpauh, leiba nei pauhpauh, alungawi tawknak nei lo pauhpauh cu a hnenah an tawngkhawmaw. Cutin anih cu an tlunih bawi ah a cang. Cule a hnenah pacang 400 hrawng an um.\\n22:2a lungawi tawknak nei lo: A ṭawng hrampi ah, «thinlung khâtnak» ti a si.\\n3 Cun David cu cutawk ihsin Moab ram Mizpah ah a feh, cule Moab siangpahrang hnenah, «Pathian in ka hrangah ziang a tuah ding ti ka theih hlanlo, zangfahten hitawk na hnenah ka nu le ka pa ra in um hai seh,» tiah a ti. 4 Cutin anih in anmah cu Moab siangpahrang hmaiah a hruai hai ih, ralhruangkulh sungih David a um sung hmuahhmauh annih cu a hnenah an cêng. 5 Cun Profet Gad in David hnenah, «Ralhruangkulh sungah um nawn hlah, suak awla, Judah ram ah feh aw,» tiah a ti. Cule David cu a suak ih, Hereth tupi sungah a feh.\\nSaul in Puithiampawl a That\\n6 David le a hnenih um pacangpawl hmuhsuah an si zo ti Saul in a theih tikah, Saul cu a kut ah a feipi kengin Gibeah peng ih Ramah khua ih esel thingkung hnuaiah a um, cule a siahhlawhpawl hmuahhmuah cu amah kulhin an ding. 7 Cule Saul in a kiangih ding a siahhlawhpawl hnenah, «Nannih Benjamin-mipawl, ngai uh! Jesse fapa in ló siseh, sabit hmuan siseh a lo pe cio ding maw? Mi 1000 hotu le mi 100 hotu bawi ah teh a lo ret thluh pei maw? 8 Nan zaten keimah in phiarthup ih, ka fapa in Jesse fapa thawn thukham a tuah ti ka hnenih phuanglangtu zohman nan um lo ih, i riahsiatpitu le tuihsun vekin ka fapa in ka siahhlawh cu keimah dokalh dingin a căwkphur ti ka hnenih phuanglangtu nanmah lakah pakhat hman nan um lo,» tiah a ti hai.\\n9 Cun Saul-ih siahhlawhpawl hotu ih ret mi, Edom-mi Doeg in a sâng ih, «Jesse fapa cu Nob khua ah Ahitub fapa Ahimelek hnenih a feh ka hmu. 10 Cule anih in a hrangah Jehovah a ráwn ih, amah cu lamcaw le Filisṭia-pa Goliath-ih ralnâm a pe,» tiah a sim.\\n11 Cule siangpahrang in Ahitub fapa, Puithiam Ahimelek le a paih sungkua hmuahhmuah le Nob khua ih puithiampawl ko dingin mi a thlah. Cule an zaten siangpahrang hnenah an ra. 12 Cule Saul in, «Ahitub fapa, atu ah ngai hnik,» tiah a ti.\\nAnih in, «Ka bawipa, hi tawkah ka um ko,» tiah a sâng.\\n13 Cun Saul in a hnenah, «Sang le ralnâm rak pein le Pathian rawnsak in, tuihni ih a ti vekih in do dingin le in bawh dingin ziangah saw nangmah le Jesse fapa in in phiar?» tiah a ti.\\n14 Ahimelek in siangpahrang cu a sâng ih, «Siangpahrang mâkpa, thu na peknak ih fehtu, nan sungkua ih mizahum, David vek mirinum hi na siahhlawhpawl hmuahhmuah lakah zo so um? 15 Pathian ka rawnsak cu atu hi a hmaisabik a si maw? Si hlah! Siangpahrang in a siahhlawh siseh, a paih sungkua siseh, ziang thu hman puh hlah seh. Ziangahtile na siahhlawh in hi thu hmuahhmuah hi zianghman a thei lo, a tam simaw, a mál simaw,» tiah a ti.\\n16 Cule siangpahrang in, «Ahimelek, nang le na paih sungkua zaten nan thi hrimhrim ding,» tiah a ti. 17 Cun siangpahrang in a kiangih ding, kiltupawl hnenah, «Her aw uhla, Jehovah-ih puithiampawl that uh, ziangahtile an kut khalin David an ṭan, ziangruangahtile a tlan lai an thei ko na cingin in sim lo,» tiah a ti hai. Asinan siangpahrang siahhlawhpawl in Jehovah-ih puithiampawl that dingin an kut an suah duh lo. 18 Cule siangpahrang in Doeg hnenah, «Nang heraw awla, puithiampawl that aw,» tiah a ti. Cutin Edom-mi Doeg cu a her ih, puithiampawl cu a bei hai, cuih ni ah patzai fêmte ih tah mi Puithiam Kâwrcung hruh mipa 85 a that. 19 Cuihtlunah, puithiampawlih khua, Nob khal ralnâm hriam in a bei ih, nunaupawl le mipapawl, nauhakpawl le nausen hnawifawp laipawl, câwcangpawl le lākpawl le tuu rual cu ralnâm hriam in a that hai.\\n20 Ahitub fapa, Ahimelek fapapawl lakih pakhat a hmin Abiathar cu a luat ih David hnenah a tlân. 21 Cule Abiathar in David hnenah Saul in Jehovah-ih puithiampawl a thah thu a sim. 22 Cule David in Abiathar hnenah, «Edom-mi Doeg khatawk ih a um ni ah khan, Saul a sim tengteng ding ti ka thei cia. Na paih sungkuapawl hmuahhmuah cu keimah ruangih thi an si. 23 Ka hnenah um awla, ṭih hlah. Ziangahtile ka nunnak hawltu cun na nunnak khal a hawl ve, asinan ka zawngah nang cu na him ding,» tiah a ti.\\nDavid in Keilah Khawpi a Run\\n1 Cun David hnenah, «Zoh hnik, Filisṭia-mipawl in Keilah khua an do ih, an hruihhmun ih thlairawl an laksak,» tiah an sim.\\n2 Curuangah David in, «Ka feh ding ih hi Filisṭia-mipawl hi ka do pei maw?» tiah Jehovah a ráwn.\\nCule Jehovah in David hnenah, «Feh awla, Filisṭia-mipawl cu do aw, cule Keilah khua run aw,» tiah a ti.\\n3 Asinan David-ih milaipawl in a hnenah, «Zoh hnik, hitawk Judah ram ih um cing hmanin kan ṭih sokhaw. Filisṭia-mipawlih ralkappawl do dingin Keilah khua ah kan feh asile, ziang tlukin kan ṭih sinsin pei,» tiah an ti. 4 Cun David in Jehovah a ráwnsal.\\nCule Jehovah in amah cu a let ih, «Tho aw, Keilah ah vung feh aw. Ziangahtile Filisṭia-mipawl na kut ah ka lo pe ding,» tiah a ti. 5 Cule David le a milaipawl cu Keilah ah an suk ih Filisṭia-mipawl an do, nasazetin an that ih an sumhnámpawl an laksak. Cutin David in Keilah khua ih umpawl cu a run. 6 Cun hitin a rak cang, Ahimelek fapa Abiathar cu Keilah khua David hnenih a tlanluh laiah, a kut ah Puithiam Kâwrcung a keng.\\n7 Cule Keilah khua ah David a feh ti Saul an sim. Cutikah Saul in, «Pathian in anih cu ka kut ah i pe zo, ziangahtile kăwtkapawl le a tlângpawl nei khaw sungah lutin amah le amah a kharkhumaw,» tiah a ti. 8 Cun Saul in raldo dingah, David le a milaipawl kulh dingin, Keilah khua ih suk dingah a milaipawl hmuahhmuah a kokhawm.\\nDavid in Pathian Kaihhruainak a Hawl\\n9 Saul in a parah thil ṭhalo khua a khâng ti David in a theih tikah, Puithiam Abiathar hnenah, «Hi tawkah Puithiam Kâwrcung rak keng aw,» tiah a ti. 10 Cun David in, «Maw Jehovah Israel Pathian, na siahhlawh hin, Saul cu keimah ruangah khua tisiat dingin Keilah khua ih suk a tum ti ka thei. 11 Keilah pacangpawl in a kut ah in ap pei maw? Na siahhlawh in ka hna ih ka theih vekin Saul teh a suk pei maw? Maw Jehovah, Israel Pathian, na siahhlawh hi sim hram aw, ka lo ngen a si,» tiah a ti.\\nCule Jehovah in, «A rung suk ding,» tiah a ti.\\n12 Cule David in, «Keilah pacangpawl in teh keimah le ka milaipawl Saul kut ah in ap pei maw?» tiah a ti.\\nCule Jehovah in, «An lo ap ding,» tiah a ti.\\nRamṭhing ah David a Tlân\\n13 Cun David le a milai 600 hrawng cu an tho ih, Keilah khua ihsin an băn theinak ah an feh. Keilah khua ihsin David a tlânsuak ti thu Saul an sim, cule anih cun a dawi nawn lo.\\n14 Cule David cu ramṭhing ih ralhruangkulhpawl ah a um ih, Zif Ramṭhing ih tlang ram ah a câm. Saul in amah cu ni tinten a hawl, asinan Pathian in Saul kut ah anih cu a pe lo. 15 David cun a nunnak hawl dingin Saul a fehsuak ti a hmu. Cule David cu Zif Ramṭhing thingrûl lakah a um. 16 Cun Saul fapa, Jonathan cu a tho ih David hnenah thingrûl lakah a feh, cule Pathian ah anih cu thazang a la. 17 Cule Jonathan in David hnenah, «Ṭih hlah, ziangahtile ka pa Saul-ih kut in a lo hmu lo ding. Nang cu Israel tlunah siangpahrang na si ding ih, kei cu nangmah sangtu ka si ding. Cumi cu ka pa Saul khal in a thei,» tiah a ti. 18 Cule an pahnih in Jehovah hmaiah thukham an tuah. Cun David cu thingrûl lakah a um ih, Jonathan cu a inn ah a tlung.\\n19 Cun Gibeah ih Saul hnenah Zif-mipawl an so ih, «David cu kan hnenah thingrûl lakih ralhruangkulhpawl ah, Jeshimon thlang lam, Hakilah tlang ah a relh a si lo maw? 20 Curuangah atu ah, Maw siangpahrang, na nunnak in rung suh a duh tuk bangtukin rung suk mai aw, kan mawhphurh cu siangpahrang kut ih amah peklut cu a si ko,» tiah an ti.\\n21 Cule Saul in, «Jehovah in thlawsuah lo pe hram seh, ziangahtile ka parah lainatnak nan nei a si. 22 Feh uhla hawlsuak rori uh, cule a relhnak hmun hmuh tum uh, cu tawkah zo in a hmu ti tla fiangten va zohhliah uh. Ziangahtile anih cu mihrăwkhrawl a si tiah in sim a si. 23 Curuangah a relhnak hmunpawl hmuahhmuah thei thluh uhla, thufiang thawn ka hnenah rasal tengteng uh, cule nan hnenah ka feh ve ding. Cule hitin a si ding, hi ram ih a um asile, Judah hnám hmuahhmuah hrawhsuakin amah cu ka hawl ding,» tiah a ti.\\n24 Cule an tho ih Saul hlanah Zif ah an feh. Asinan David le a milaipawl cu Jeshimon thlang lam Arabah ih Maon Ramṭhing ah an um.\\nMaon Ramṭhing ah David a Um\\n25 Saul le a milaipawl amah hawl dingih an fehsuak tikah, David an sim. Curuangah David cu lungpi lamah a suk ih, Maon Ramṭhing ah a um. Saul in cuih thu a theih tikah, Maon Ramṭhing ah David cu a dawi. 26 Cun Saul cu tlangih khat lamah a feh ih, David le a milaipawl cu tlangih khat lamah an feh. Saul le a milaipawl cun David le a milaipawl cu kaingah dingin an kulh ruangah, David cu Saul ṭih ah tlânsuakngah dingin a hmanhmawh zet. 27 Asinan palai pakhat Saul hnenah a ra thleng ih, «Zamrang awla, ra tlung aw, ziangahtile Filisṭia-mipawl in kan ram in sîm,» tiah a ti. 28 Curuangah Saul cu David a dawinak ihsin a kir, cule Filisṭia-mipawl do ah a feh, curuangah cuih hmun cu, «Luatnak Lungpi,» tiah an ko. 29 Cun cutawk ihsin David cu a so ih, En Gedi ih ralhruangkulhpawl ah a cêng.\\nDavid in Saul a Zuah\\n1 Cule hitin a si, Saul cu Filisṭia-mipawl dawinak in a kirsal tikah, «Zoh hnik! David cu En Gedi Ramṭhing ah a um,» tiin amah cu an sim. 2 Cun Saul in Israel-mi hmuahhmuah hnen ihsin hril mi mipa 3000 a hruai ih, David le a milaipawl hawl dingin Zâtharpawlih Lungkhâm lamah an feh. 3 Cule anih cu pûk umnak zin kiang rante rual hruangkulh ah a thleng ih, cu tawkah zunpâwng thiar dingin Saul a feh. David le a milaipawl cu cuih pûk dĕngah an rak um. 4 Cun David-ih milaipawl in a hnenah, «Jehovah in na hnenih a lo sim mi ni cu hihi a si, ‹Ngai hnik, na kut ah na ralpa ka lo pe ding, cule ṭha na tidandanin a parah na tuah pei,› a ti kha,» tiah an ti. Cule David cu a tho ih, Saul-ih kâwrfual zim cu athupten a tăn. 5 Cun neta lamah cun hitin a si, Saul-ih kâwrfual ruangah David a thin a nuam lo. 6 Cule a milaipawl hnenah, «Jehovah-ih hriak thih a si ti thei cingin, Jehovah-ih hriak thih ka bawi parih hi thil tuah ding, ka kut ka thlâk ding cu Jehovah in i kham hram seh,» tiah a ti. 7 Hi ṭawngkampawl in David in a milaipawl a kham hai ih, Saul thah a siang hai lo. Cule Saul cu pûk ihsin a tho ih, a feh vivo.\\n8 A hnu deuhah David khal pûk sungin a suak ih, «Ka bawi siangpahrang!» tiin Saul cu a hei auh. Cule Saul in a dung lam a zoh tikah, David cu a hmai leilung lam hawiin a kûn ih, a băwkkhup. 9 Cule David in Saul hnenah, « ‹Ngai hnik, David in tuahmawh a lo tum,› ti a lo simtu mipapawlih ṭawngkampawl cu ziangah na zum? 10 Zoh hnik, tuihsun ah nangmah cu pûk ah Jehovah in ka kut ah in pe ti tuihsun ah na mit in a hmu, nangmah lo thah in ngen. Asinan ka mit in a lo zuah ih, kei in, ‹Ka bawi parah ka kut ka thlâk lo ding, ziangahtile anih cu Jehovah hriak thih mi a si,› ka ti. 11 Cuihtlunah, ka pa, zoh hnik! A si, na kâwrfual zim ka kut ah a um ti na thei! Ziangahtile na kâwrfual zim ka tán nân, ka lo thahlonak in, ka kut ah thil ṭhalo a um lo ih, helnak khal a um lo ti le nangmah dokalhin thilsual ka tuah lo ti na hmu ih na thei. Cuticingin nang cun ka nunnak la dingin na hawl. 12 Jehovah in nang le kei ih karlakah lairel sehla, Jehovah in na parah phu i hlamsak seh. Asinan ka kut in a lo dokalh lo ding. 13 Hlanlai thufim ih a sim mi, ‹Sualralnak cu misualrál hnen ihsin a suak,› a ti vekin ka kut cu na parah thlak si hlah seh. 14 Israel siangpahrang cu zawih hnuah a ra suak? Zo so na dawi? Uico thi a si maw? Uihli a si maw? 15 Curuangah Jehovah cu laireltu si sehla, nang le kei karlakah lairel seh, ka thuhla hmu sehla, i ṭăn seh, cule na kut ihsin i runsuak seh,» tiah a ti.\\nSaul in a Thilsual Tuah mi a Pawm\\n16 Cun hitin a si, Saul hnenah David in hi ṭawngkampawl a ṭawng tikah, Saul in, «Hihi na aw a si maw, ka fapa David?» tiah a ti. Cule Saul cu a aw a suah ih a ṭap. 17 Cun anih in David hnenah, «Nang cu kei hnakin na dingfel sawn, ziangahtile nang cun ka parah thil ṭha in i lehrūl ih, kei cun thil ṭhalo in ka lo lehrūl. 18 Cule ka parih thil ṭha na tizia tuihsun ah na langter, ziangahtile Jehovah in na kut ah keimah a lo pek tikah, i rak that lo. 19 Ziangahtile mi pakhat in a ral táwng sehla, himdamin a thlahsuak pei maw? Curuangah tuihsun ih ka parih thil ṭha ih i lehrulh ruangah Jehovah in thil ṭha in lo rūl hram seh. 20 Cule ngai hnik, nang cu Israel siangpahrang na si tengteng ding ih, na kut ah Israel lalram tundīn a si ding ti ka thei. 21 Curuangah lehhnu lamih ka tesinfapawl that lo dingin le ka paih sungkua ihsin ka hmin hlorálter lo dingin Jehovah hmin in ka hnenah siasăm aw,» tiah a ti. 22 Cutin David in Saul hnenah sia a săm. Cule inn ah Saul a tlung, asinan David le a milaipawl cu ralhruangkulh ah an so.\\n1 Cun Samuel cu a thi, cule Israel-mi hmuahhmuah an fĭnkhawmaw ih amah an ṭah, cule Ramah khua amai inn ah an phum. Cun David cu a tho ih Paran Ramṭhing ah a suk.\\nDavid le Nabal Nupi\\n2 Maon khua ah mi pakhat a um, cule a thil neih mi cu Karmel tlang ah a si, amah cu milian zet a si, tuu 3000 le me 1000 a nei. Cule Karmel tlang ah cun a tuu hmul a met. 3 Cu paih hmin cu Nabal a si ih a nupi hmin cu Abigail a si. Cu nu cu nunau fimvar a si ih, mimawi zet a si, asinan amahpa cu mihrohrang le miṭha lo a si. Amah cu Kaleb sungza lakih mi pakhat a si. 4 Ramṭhing ihsin David in Nabal in tuu hmul a met lai rero ti a thei. 5 David in tlangval pahra a thlah, cule David in tlangval pahra hnenah, «Karmel tlang ah hung so uh, Nabal hnenah feh uhla, amah cu ka hmin in cibaibûk uh. 6 Cule cuih mineinung zet pa hnenah cun hitin nan sim pei, ‹Na hnenah hnangamdaihnak um seh, na inn ah hnangamdaihnak um sehla, na thil neih mi hmuahhmuah tlunah hnangamdaihnak um seh. 7 Tuu hmul mettupawl na nei ti ka thei. Na tuukhāltupawl cu kan hnenah an um ih, kan tuahmawh lo, Karmel an um sungah thil zianghman an hloh fawn lo. 8 Na tlangvalpawl sut awla, an lo sim ding. Curuangah ka tlangvalpawl in na mithmuhah na duhsaknak ngah hram hai seh, ziangahtile puai ni ah kan thleng ngelcel. Zangfahten na kut ih um mi pauhpauh cu na siahhlawhpawl le na fapa David rak pe hram aw, a ti,› va ti uh,» tiah a ti.\\n9 David-ih tlangvalpawl an thlen tikah, David hmin in hi ṭawngkampawl hmuahhmuah cu Nabal an sim ih an hngak. 10 Cun Nabal in David-ih siahhlawhpawl hnenah a sâng hai ih, «David cu zo a si ih, Jesse fapa cu zo a si? Tulaiah siahhlawh tampi maih pu tlansan an um. 11 Ka sang, ka tidai le ka tuu hmul mettupawl hrangih ka thah mi ka sa cu la tahratin, khui lam mi an si ti hman ka theih lo mi hnenah ka pe ding maw?» tiah a ti. 12 Cun David-ih tlangvalpawl cu an heraw ih an tlungkir, cule an ra ih cuih ṭawngkampawl hmuahhmuah cu an sim. 13 Cun David in a milaipawl hnenah, «Nan ralnâm thlaih aw cio uh,» tiah a ti. Cutin ralnâm an thlaihaw cio thluh ih, David khal a ralnâm a thlaihaw ve. Cule mipa 400 hrawng cu David zawngah an feh ih, mi 200 cu thilri kilin an tâng.\\n14 Tlangvalpawl lakih pakhat in Nabal nupi Abigail hnenah, «Zoh hnik, David in ramṭhing ihsin kan pu cibaibûk dingah palaipawl a rak thlah, asinan anih in a rak zăwkzet hai men. 15 Asinan milaipawl cu kan parah an ṭha zet ih, in tuahmawh lo, ramlak ih kan um laiih kan umkhawm lai sung hmuahhmuah ah khin zianghman kan hloh lo. 16 Tuu khālin an hnenih kan um sung hmuahhmuah ah khan sun ah siseh, zan ah siseh annih cu kan hrangah kulh an si. 17 Curuangah atu ah ziang na tuah ding ti thei awla, ruat aw, ziangahtile kan pu le a sungkuapawl hmuahhmuah tlunah siatnak tuah tum a si. Ziangahtile anih cu khavek mihlothlau kha a si ih, zohman in an be thei lo,» tiah a ti.\\n18 Cule Abigail cu manhlap zetin sang hlawm 200 le sabitzu savun thawl hnih, tuu panga sa suan dingih timlam cia, kăn mi thlairawl atah nga, sabit rah car bawr 100, theirah hlawm 200 pawl cu a lâk ih, lākpawl a phurhter. 19 Cule a siahhlawhpawl hnenah, «Ka hmaiah feh uh, zoh hnik uh, nan dung ihsin ka ra ve ding,» tiah a ti hai. Asinan a pasal Nabal cu a sim ta lo. 20 Hitin a si, lāk parah cun a to ih tlang hramih a vung suh laiah, zoh hnik, amai lamah David le a milaipawl amah lam panih ra rero lai a táwng. 21 David in, «Thungaiten zianghman a hlohlonak dingah, ramṭhing ah hi paih neih hmuahhmuah hi a lakin ka rak kilsak men a si hi, thil ṭha cu thil ṭhalo in i lehrūl men fawn. 22 Thaizing khawvâng ah a ta hmuahhmuah lak ihsin mipa pakhat te khal ka zuah asile, Pathian in David-ih ralpawl cu a titi in ti seh, cuhnakih nasa khalin,» tiah a ti.\\n25:18a tah khat: no hleiriat tluk a si.\\n23 Abigail in David a hmuh tikah, a to mi lāk par ihsin a ṭum lohli ih, David hmaiah a hmai lei hawiin a hlăwnaw ih, lei ah a băwkkhup. 24 David ke hramah a hlăwnaw ih, «Ka parah, ka bawipa, hi mawhsualnak hi ka parah tla seh! Cule na hnatheihah na siahhlawhnu hi ṭawng sehla, na sálnuih ṭawngkampawl hi ngai aw. 25 Ka bawipa in hi mihlothlau aNabal cu ngaihsak hlah seh. Ziangahtile a hmin vek rori a si ko. A hmin Nabal a si ih, atnak in a umpi a si hi! Asinan ka bawipaih thlah mi tlangvalpawl cu na siahhlawhnu kei cun ka rak hmu lo sokhaw,» tiah a ti. 26 Curuangah atu ah ka bawipa, Jehovah a nun rori vek le nangmah na nun vekin, thisen suah lo ding le na kut rori ih phuba la lo dingin Jehovah in a lo kham fawn si ih, na ralpawl le ka bawipa hrangih thil ṭhalo tuah tumtupawl cu Nabal vek si ve hai seh. 27 Cule atu ah ka bawipa pek dingih na siahhlawhnuih rak ken mi laksawng cu ka bawipa thluntu tlangvalpawl pek si seh. 28 Na siahhlawhnuih dānpahbălnak cu ngaidam hram aw. Ziangahtile Jehovah in ka bawipa hrangah reipi daih sungkua a lo tuahsak tengteng ding, ziangruangahtile ka bawipa cun Jehovah-ih raldonakpawl a do ih, na nunsung hmuahhmuah ah nangmah ah thil ṭhalo hmuh a si lo. 29 Nangmah dawi ding le na nunnak hawl dingin mi pakhat cu tho hmansehla, ka bawipaih nunnak cu Jehovah na Pathian thawi nunnak têl lakih tēl a si ding, cule nan ralpawlih nunnak cu herhli ih a saihloh vekin a saihlo ding. 30 Cule hitin a si ding, Jehovah in na thuhla ih thil ṭha a rak ṭawng mi bangtukih ka bawipa tlunih a tuah tikah le Israel uktu ih a lo ruat tikah, 31 săn um loin thisen na suah lo ih ka bawipa in amai hrangih phuba a lâk fawn lo hi, na hrangah thinnatnak a si hrimhrim lo ding ih, ka bawipa hrangah mawhthlukawknak a um hrimhrim lo ding. Asinan Jehovah in ka bawipa parih thil ṭha a tuah tikah, na siahhlawhnu hi máng hram aw,» tiah a ti.\\n25:25a Nabal: Mi-â tinak a si.\\n32 Cun David in Abigail hnenah, «Tuihsun ih keimah táwng dingih a lo thlahtu Israel-ih Pathian Jehovah cu thangṭhat si ko seh! 33 Cule na ruahnak peknak cu thlawsuahin um sehla, nangmah khal thlawsuah mi si aw, ziangruangahtile tuihsun ah thisen suah ding le keimai kut rori ih phuba lâk ding i khamtu na si. 34 Ziangahtile thungaingaiin nangmah tuahmawh lo dingih i khamtu Israel-ih Pathian Jehovah a nun rori vekin, manhlapin keimah táwng dingin ra lo ta uhla cu, Nabal-ih mipapawl cu khawvan hlanah pakhat hman Nabal hnenah an tâng lo ding,» tiah a ti. 35 Cutin David cun Abigail in a hrangih a run ken mi thil cu Abigail kut ihsin a cohlang ih a hnenah, «Na inn ah hnangamten va tlung aw, zoh hnik, na aw ka ngaithla ih, nangmah rori cu ka lo upat a si,» tiah a ti.\\n36 Abigail cu Nabal hnenah a feh ih, ngai hnik, anih cun a inn ah siangpahrang puai tuah vekin puai a tuah. Cule Nabal-ih thinlung cu amai lung sungah a nuamaw zet, ziangahtile anih cu zu a ri tuk. Curuangah a thaizing khua a van hlanlo, Abigail in amah cu thu tam thu mál in zianghman a sim lo. 37 Cun hitin a si, zing lamah, Nabal-ih sabitzu rit a reh tikah, a nupi in hih thilpawl cu Nabal a sim, cule a sungah a lungphu a cawl ih, amah cu lungto vekah a cang. 38 Cun hitin a si, ni hra hnuah Jehovah in Nabal cu a vuak ih a thi.\\n39 Nabal a thi ti David in a theih tikah, anih in, «Nabal kut ihsi ka dawn mi mualphonak phuba i laksaktu le a siahhlawh in thil ṭhalo ti lo dingih i kilhimtu Jehovah cu thangṭhatin um seh! Ziangahtile Jehovah in Nabal-ih sualralnak cu amai lu parah a thlengkirter,» tiah a ti. Cule David in mi a thlah ih Abigail cu a nupi dingah an va bia. 40 David-ih siahhlawhpawl Karmel tlang Abigail hnen an va thlen tikah, a hnenah, «David in nangmah cu a nupi dingih lo dil dingah na hnenah in thlah,» tiah an sim.\\n41 Cun Abigail cu a tho ih a hmai leilung hawiin a băwkkhup ih, «Zoh hnik, na siahhlawhnu hi ka bawipaih siahhlawhpawlih ke khawlhsak ko seh,» tiah a ti. 42 Cule Abigail cu manhlap zetin a tho ih, lāk parah a to, amah thlahtu dingah a siahhlawh nunau panga a hruai ih, David-ih palaipawl cu a thlun, cule a nupi ah a cang.\\n43 David in Jezreel-mi Ahinoam khal a hruai ih, an pahnih in a nupi an si. 44 Asinan Saul in a fanu Mikal, David nupi kha Gallim khawmi Laish fapa Palti a rak neihter zo.\\nDavid in Saul Nunnak a Vei Hnihnak a Zuah\\n1 Cun Zif-mipawl cu Gibeah ah Saul hnenah an ra ih, «David cu Jeshimon ral Hakilah tlang ah a relh a si lo maw?» tiah an ti. 2 Cun Saul cu a tho ih Zif Ramṭhing ah Israel mipapawl lakih hril mi 3000 a zawngah hruaiin, David hawl dingin Zif Ramṭhing ah a suk. 3 Cule Saul cu Jeshimon ral Hakilah tlang lamzin ah ṭanhmun a khuar. Asinan David cu ramṭhing ah a cêng ih, Saul cu ramṭhing ah a dung ihsin a ra ti David in a hmu. 4 Curuangah David in thlingthlatupawl a thlah ih, Saul a ra taktak zo ti a theingah.\\n5 Cule David cu a tho ih Saul-ih ralthuam retnak hmun ah a feh. Cule David in Saul le Ner fapa Abner, a ralkap bawipiih ihnak hmun cu a hmu. Saul cu riahhmun sungah a it ih, mipi in anmah kulhin ṭanhmun an khuar. 6 Cun David in a sâng ih, Heth-mi Ahimelek le Joab-ih nau Zeruiah fapa Abishai hnenah, «Ṭanhmun khuarnak ih Saul hnenah ka zawngah zo a feh ding?» tiah a ti.\\nAbishai in, «Na zawngah keimah ka feh ding,» tiah a ti.\\n7 Cutin David le Abishai cu milaipawl hnenah cun zan ah an feh, cule ngai hnik, Saul cu ralthuam retnak hmun sungah a lu kiang lei ah a feipi phunin a it. Cule amah kulhin Abner le a milaipawl an it. 8 Cun Abishai in David hnenah, «Tuihni ah Pathian in na ral cu na kut ah a lo pe. Curuangah zangfahten atu ah, Saul cu ka feipi in leilung sansiah ah vei khat ah suntlăng hnik ning, vei hnih ka sun lo ding,» tiah a ti.\\n9 Cule David in Abishai hnenah, «Hlorálter hlah, ziangahtile Jehovah ih hriak thih mi parah a kutthlak ih, mawh nei lo zo so um thei ding?» tiah a ti. 10 David thotho in, «Jehovah a nun rori vekin, Jehovah in a that leh ding, asilole a thih ni a thleng leh mai ding, asilole doawknak ah a fehsuak ding ih, a hlorál leh ding. 11 Jehovah hriak thih mi parah ka kutthlak lo dingin Jehovah in i kham seh. Asinan a lu kiangih um a feipi le a tidai thâwl khat cu zangfahten la awla kan feh pei,» tiah a ti. 12 Cutin David in Saul lu kiangih feipi le tidai thâwl khat cu a lâk ih an feh, cule zohman in an hmu lo, an thei lo ih, an ṭhang fawn lo. Ziangahtile an zaten an itthat ṭheh, ziangruangahtile Jehovah hnen ihsin thithlĕp ihthahnak an parah a thleng.\\n13 Cun David cu khat lam ralah a feh ih, an karlak hla zet tlang zimah a ding. 14 Cule David in Saul-ih milaipawl le Ner-ih fapa Abner cu, «Abner, i sawn lo ding maw?» tiah a auh hai.\\nCule Abner in a sâng ih, «Siangpahrang auhtu cu zo na si?» tiah a ti.\\n15 Cule David in Abner hnenah, «Pacangṭha na si lo maw? Israel ram ah nangmah vek zo so um? Ziangah saw na bawi siangpahrang na kil lo? Ziangahtile milaipawl lakih pakhat cu na bawi siangpahrang hlorálter dingin a ra. 16 Hi thil na tuah mi hi a ṭha lo. Jehovah a nun rori bangin, thitlak na si, ziangruangahtile Jehovah hriak thih mi na pu na kil lo. Cule atu ah siangpahrang lu kiangih a feipi le tidai thâwl khat cu khuiah an si, zoh hnik,» tiah a ti.\\n17 Cun Saul in David aw a si ti a thei ih, «Ka fapa David, na aw a si maw?» tiah a ti.\\nDavid in, «Ka bawipa, siangpahrang, cucu ka aw a si,» tiah a ti. 18 Cule David in, «Ziangruangah ka bawipa in hitivekin a siahhlawh a dawi rero? Ziangahtile ziangso ka rak tuah asilole ka kut ah ziang thil ṭhalo so a um? 19 Curuangah atu ah ka bawipa siangpahrang in a siahhlawhih ṭawngkampawl zangfahten ngai seh: Jehovah in keimah do dingin a lo căwktho asile, amah cun thilhlăn cohlang seh. Asinan minung fāte an si ahcun, Jehovah hmaiah camsiat si hai seh, ziangahtile annih in, «Feh aw, pathian dangpawl rian aw,» tiin Jehovah ro sungih ka cēn ve lonak dingah tuihsun ah in dawisuak a si. 20 Curuangah Jehovah hmai leilung ah ka thisen fawr hlah seh. Ziangahtile tlang lakah mi pakhat in varit a pel bangin, Israel siangpahrang cu uihli hawl dingin a fehsuak,» tiah a ti.\\n21 Cun Saul in, «Ka sual a si. Ka fapa David, ra kir aw. Tuihni ah ka nunnak hi na mit ih a hlût tuk ruangah ka lo tuahmawh nawn lo ding. Ngai hnik, mi-â bangin ka um ih, ka palh tuk lawmmam aw,» tiah a ti.\\n22 Cule David in a sâng ih, «Ngai hnik, siangpahrang feipi hi, tlangvalpawl lakih pakhat ra sehla ra la seh. 23 Jehovah in mi kip an dingfelnak le an rinumnak man a rūl leh ding, ziangahtile tuihsun ah ka kut ah nangmah cu Jehovah in i pe zo, sihmansehla Jehovah hriak thih mi parah kut ka thlâk duh lo. 24 Cule ngai hnik, tuihsun ih na nunnak ka mit ih a man a khun zet vekin, Jehovah mit ah ka nunnak hi mankhung zet ve seh, cule harsatnak hmuahhmuah sung ihsin anih in i runsuak seh,» tiah a ti.\\n25 Cun Saul in David hnenah, «Ka fapa David, mithlawsuak si hram aw! Thil nasazetzet na tuah ding ih, na neh vivo ding,» tiah a ti. Cutin David cu a feh vivo ih, Saul khal amai hmun lamah a tlung.\\nDavid in Filisṭia-mipawl a Kăwp\\n1 Cule David in a thinlungtein, «Ni khat khat ah cun Saul kut in ka hlorál leh ko ding. Filisṭia ram ih zamrang zetih tlansuah hnakih thil ṭha ka hrangah a um lo, cule Israel ram hmun kip ih i hawl hi a bei a dawng ding. Cutin a kut ihsin ka luat ding,» tiah a ti. 2 Cun David cu a tho ih a hnenih um pacang 600 pawl thawn Gath siangpahrang, Maok fapa Akish hnenah a feh. 3 Cutin David cu Gath ih Akish hnenah amah le a milaipawl, an sungkua fingfing cio thawn le David cu a nupi pahnih Jezreel-mi Ahinoam le Karmel-mi Nabal nupi Abigail thawn an um. 4 Cule Gath ah David a tlân ti Saul an sim, cule anih in David a hawl nawn lo.\\n5 Cun David in Akish hnenah, «Atu ah na mit ah duhsaknak ka co asile, ram sungih khawte lamah umnak hmun i pe ve awla, cu tawkah ka cêng ding. Ziangahtile ziangruangah so na siahhlawh cu siangpahrang khawpi na hnenih a um ding?» tiah a ti. 6 Cutin Akish in cuih ni ah David cu Ziklag khua a pe. Curuangah tuihni tiang Ziklag khua cu Judah siangpahrangpawl ta a si. 7 Filisṭia-mipawl ram ih David a cēn sung cu kum khat pumpi le thla li a si.\\n8 Cule David le a mipapawl cu an so ih Geshur-mipawl, Girz-mipawl le Amalek-mipawl an sim. Ziangahtile cuih miphunpawl cu Shur ihsin na feh asile, Izip ram tiang hlanlai ihsi a ram luahtupawl an si. 9 David in ram a do tinten, mipa siseh, nunau siseh nungin a tân lo, an tuupawl, an câwcangpawl, an lākpawl, an kalaukpawl le an hnipuanpawl a laksak thluh, cule a kir ih, Akish hnenah a feh ṭheu. 10 Cun Akish in, «Tuihsun teh khuitawk lam na sîm?» a ti ih, David in, «Judah ram Negev hmunrampawl le Jerahmeel-mipawlih Neveg hmunrampawl le Ken-mipawlih Negev hmunrampawl,» tiah a ti. 11 David cun Gath khua ih thuthang phurh dingah, mipa siseh, nunau siseh a nungin a zuah dah lo, «Culole, ‹Hitin David in a tuah,› tiin annih in in rak thăn pang ding,» tiah a ti. Cule cutiih tuah cu Filisṭia-mipawl ram ih a um sung hmuahhmuah David-ih tidān phung a si. 12 Cule Akish in David cu a zum, «A mi Israel in amah nasazetih hua dingin a tuah hi; curuangah anih cu ka siahhlawh a si kumkhua ding,» tiah a ti.\\nFilisṭia Ralkappawl David in a Do\\n1 Cun cu laiah, hitin a si, Filisṭia-mipawl in raldonak hrangah, an ralkappawl Israel do dingah an fĭnkhawm. Cule Akish in David hnenah, «Nangmah le na mipapawl cu ral do dingin ka zawngah nan feh tengteng ding ti thei aw,» tiah a ti.\\n2 Cule David in Akish hnenah, «Thungaingaiin na siahhlawh in ziang a tuah thei ti na thei ko,» tiah a ti.\\nCule Akish in David hnenah, «Curuangah nangmah cu i kiltu hotubikpawl lakih pakhat ah ka lo tuah kumkhua ding,» tiah a ti.\\n3 Samuel cu a thi ih, Israel zaten amah cu an sûn, cule amai khua Ramah ah an phum. Cule Saul in a ram sungih thlarau kawhthiampawl le polpawl cu a rak dawisuak thluh zo.\\n4 Cun Filisṭia-mipawl cu an fĭnkhawmaw, cule an ra ih Shunem ah ṭanhmun an khuar. Saul in Israel-mi hmuahhmuah hmunkhatah a khawm ih, Gilboa ah ṭanhmun an khuar. 5 Saul in Filisṭia-mipawlih ralkappawl a hmuh tikah, a thla a phâng ih nasazetin a thin a khūr. 6 Cule Saul in Jehovah a sut, Jehovah cun mang in siseh, Urim in siseh, profetpawl hmangin siseh amah cu a sâng lo.\\n7 Cun Saul in a siahhlawhpawl hnenah, «Thlarau kawhthiam nunau pakhat i hawlsak uh, cule a hnenah ka feh ding ih, amah thu ka sut ding,» tiah a ti.\\nCule a siahhlawhpawl in a hnenah, «Ngai hnik, En Dor ah thlarau kawhthiam nunau pakhat a um,» tiah an ti.\\n8 Cun Saul cu a thuam danglamaw ih, hnipuan dang a hruh, cule a feh, a zawngah mi pahnih an tel, cule nunaunuih hnenah zan ah an thleng. Cule Saul in, «Zangfahten ka hrangah aiennak tuah awla, a hmin ka lo sim mi pauhpauh i kawhsuaksak aw,» tiah a ti.\\n9 Cun nunaunu in a hnenah, «Zoh hnik, Saul in ziang a tuah ti na thei, a ram ih thlarau kawhthiampawl le polpawl cu a that ṭheh zo. Ziangahso thi dingin ka nunnak hrangih tháng na kam?» tiah a ti.\\n10 Cule Saul in cu nuih hnenah cun Jehovah sālin, «Jehovah a nun rori bangin, himi thil ruangah na parah ziang dāntatnak khal a thleng lo ding,» tiah sia a săm.\\n11 Cun nunaunu in, «Zo so ka lo hruaisuahsak ding?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Samuel in hruaisuaksak aw,» tiah a ti.\\n12 Nunaunu in Samuel a hmuh tikah, aw ring zetin a au. Cule nunaunu in Saul hnenah, «Ziangruangah i bum? Nangmah hi Saul na si si!» tiah a ti.\\n13 Cule siangpahrang in a hnenah, «Lungphângin um hlah. Ziang na hmu?» tiah a ti.\\nCule nunaunu in Saul hnenah, «Leilung sung ihsin pathianpawl hung so lai ka hmu,» tiah a ti.\\n14 Cule anih in nunaunuih hnenah, «A pianzia ziang vek a si?» tiah a sut.\\nCule nunaunu cun, «Putar a hung suak ih, puan in a tuamaw,» tiah a ti. Cule Saul in cucu Samuel a si ti a thei ih, a hmai lei lam hawiin a kûn ih a băwkkhup.\\n15 Cule Samuel in Saul hnenah, «Ziangah so hruaisuah si tiang ko i hnaihnăwk?» tiah a ti.\\nCule Saul in, «Ka van a sâng tuk, ziangahtile Filisṭia-mipawl in keimah in do, cule Pathian in i tlansan ih, profetpawl hmangin siseh, mang hmangin siseh in sâng nawn lo. Curuangah ziang ka tuah ding ti ka hnenih phuanglang dingin ka lo ko a si,» tiah a ti.\\n16 Cun Samuel in, «Jehovah in a lo tlansan ih, a ral ah na cang thlang ti thei cingin, ziangahso i sut thotho? 17 Cule Jehovah cun amai hrangah keimah hmangih a rak sim vekin a tuah. Ziangahtile Jehovah in na kut ihta lalram a ṭhendarh ih, na innhnenpa, David a pek. 18 Jehovah aw na ngaithlak lo ruangah le Amalek parih a thinlingnak nasazet vekih na tisuak lo ruangah, tuihsun ah Jehovah in na parah hi thil hi a tuah a si. 19 Cuihtlunah Jehovah khal in Israel cu nangmah thawn Filisṭia-mipawl kut ah a lo pe ding. Cule thaisun ah nangmah le na fapapawl cu ka hnenah nan um ding. Jehovah in Filisṭia-mipawl kut ah, Israel ralkappawl a pe ding,» tiah a ti.\\n20 Hmakhatteah Saul cu lei ah a tlu ziarziar ih, Samuel-ih ṭawngkampawl ruangah nasa ngaingaiin a lung a phâng. Cule tha a nei nawn lo, ziangahtile anih cu sunnihlawh le zanvar rawl a rak ei lo.\\n21 Cule nunaunu cu Saul hnenah a ra ih, nasazetih buaiin a hmu, cule a hnenah, «Zoh hnik, na siahhlawhnu in na aw a ngaithla ih ka nunnak thāpin, ka hnenih na sim mi ṭawngkampawl ka ngaithla. 22 Curuangah atu ah zangfahten na siahhlawhnuih thu ngai ve aw, na hmaiah sang phel lo hŭn ning, cule ei aw, cutin na tlunkir tikah tha na nei ding,» tiah a ti.\\n23 Asinan Saul cun a êl ih a hnenah, «Ka ei lo ding,» tiah a ti.\\nA siahhlawhpawl cun nunaunu thawn an hnêk, cule an aw a ngai. Cun lei ihsin a tho ih ihkhun parah a to. 24 Nunaunu in cawmthau câwpa no pakhat a inn ah a nei ih, a va that lohli. Cule sangphŭt a lâk ih a nâwng, cule thilnu telh lo sang a káng. 25 Cule cu nu cun Saul le a siahhlawhpawl hmaiah a rak keng ih, an ei. Cun annih cu an tho ih cuih zan ah an tlung.\\nFilisṭia-mipawl in David an Hnáwng\\n1 Cun Filisṭia-mipawl in an ralkappawl hmuahhmuah cu Afek ah an fĭnkhawm ih Israel-mipawl cu Jezreel cirh kiangah ṭanhmun an khuar. 2 Cule Filisṭia-mipawlih bawipawl cu a zaza le a thawngthawngin an fehlan zutzo, asinan David le a milaipawl cu Akish thawn ne an khawr. 3 Cule Filisṭia-mipawlih ralbawipawl in, «Hi Hebru-mipawl teh hi tawkah ziang an ra tuah?» tiah an ti.\\nCule Akish in Filisṭia-mipawlih ralbawipawl hnenah, «Hi pa cu kum hiti zat, tu tiang ka hnenih rak um zo, Israel siangpahrang Saul-ih siahhlawh David kha a si lo maw? Cule ka hnenih a rung luh ihsin tuihni tiang a palhnak ka hmu lo,» tiah a ti.\\n4 Asinan Filisṭia-mipawlih ralbawipawl cu a parah an thin a heng ih, Filisṭia-mipawlih ralbawipawl in a hnenah, «Hi pa cu na ruatsak mi hmun ah tlungkirter aw, kan hnenah raldo dingin feh ve hlah seh, culole doawknak ah kan ral lamah a ṭang pang ding. Ziangahtile ziang thawn hi pa hin a pu thawn remawknak a tuah thei ding? Hi Filisṭia-mipawlih lu a lâknak in a si lo ding maw? 5 Hi David hi a si lo sawm,\\n‹Saul in a thawng a thawngin a that,\\ntiin a thuhla lām phahih pakhat le pakhat hla an sehawk mi kha a si lo maw?» tiah an ti.\\n6 Cule Akish in David a ko ih, «Thungaingaiin, Jehovah a nun rori bangin, nang cu midĭng na si ih, ralkap sungih ka zawngih na suah le na luh ka mit na tling. Ziangahtile ka hnen na rat thăwk ihsin tuihni tiang nangmah ah thil ṭhalo ka hmu lo. Sikhalsehla, bawipawl in an lo duh lo. 7 Curuangah atu ah, Filisṭia-mipawlih bawipawl alunghmui lo ko na tuahlonak dingah tlungkir awla, hnangamten feh aw,» tiah a ti.\\n29:7a lunghmui lo: A ṭawng hrampi ah cun, «mithmuh ah thil ṭhalo a si,» ti a si.\\n8 Cule David in Akish hnenah, «Asile ziang thil so maw ka rak tuah ih? Cule na hnen ka um sung hmuahhmuah tuihni tiangin, ka bawi siangpahrang-ih ralpawl do loih ka kir leh salnak dingah na siahhlawh parah hin ziang hmuh mi so na neih?» tiah a ti.\\n9 Cun Akish in a sâng ih, David hnenah, «Ka mithmuhah cun Pathian vancungmi vekin na ṭha ti ka thei, sikhalsehla Filisṭia-mipawlih ralbawipawl in, ‹Anih cu ral do dingah kan zawngah feh hlah seh,› an ti. 10 Curuangah atu ah, na zawngih feh ve na pu-ih siahhlawhpawl thawn zingten tho uh. Cule zing nan thawh ih khua a van leveten păwk uh,» tiah a ti.\\n11 Cutin David le a milaipawl cu Filisṭia-mipawl ram ih kir dingin zingten an tho. Cule Filisṭia-mipawl cu Jezreel tiang an so.\\nDavid in Amalek-mipawl a Do\\n1 Cule hitin a si, a ni thumnak ah David le a milaipawl Ziklag an thlen tikah, Amalek-mipawl in Negev le Ziklag khua cu an rak sîm ih, Ziklag khua cu meisa in an ur, 2 cule nunaupawl le cutawk ih a um mi zaten, a tûm a te in ralkaih ah an hruai, zohman an that lo, asinan an hruai ih an feh vivo. 3 Cun David le a milaipawl cu khua an va thleng, ngai hnik, meisa in a rak kāng ih, an nupipawl, an fapapawl le an fanupawl ralkaih ih hruai an si. 4 Cun David le a zawngih um milaipawl cu ṭahnak ding thazâng nei nawn lo khawp tiangin an aw an suah ih an ṭap. 5 Cule David nupi pahnih Jezreel-mi Ahinoam le Karmel-mi Nabal-ih nupi Abigail khal ralkaih ah hruai an si. 6 Cule David cu nasazetin a van a sâng, ziangahtile a milaipawl in amah lungto ih dēn ding thu an ṭawng, ziangruangahtile mi kip an fapapawl le an fanupawl ruangah mi zate an thin a nâ. Asinan David cu Jehovah a Pathian ah amah le amah a cakawter.\\n7 Cun David in Ahimelek fapa puithiam Abiathar hnenah, «Zangfahten hitawk ka hnenah Puithiam Kâwrcung rak keng aw,» tiah a ti. Cule Abiathar in David hnenah Puithiam Kâwrcung cu a rak keng. 8 Cun David in Jehovah cu, «Hi ralkap burpi hi ka dawi pei maw? Ka hei manngah hai pei maw?» tiah a sut.\\nCule Jehovah in a sâng ih, «Dawi aw, ziangahtile na hei manngah hai ding ih, a zaten na lakirsal thluh tengteng ding,» tiah a ti.\\n9 Cule David cu, amah le a zawngih um mipa 600 thawn a feh ih, dungih tān ta mipawl umnak Besor Tivate an thleng. 10 Asinan David cun amah le a milai 400 thawn a dawi vivo, ziangahtile mi 200 pawl cu an cau tuk ih, Besor Tivate an tánkai thei lo.\\n11 Cun annih in ramlak ah Izippa an táwng ih, David hnenah an rak hruai, cule rawl an pe, a ei, cule tidai khal an tûl. 12 Cule amah cu theirah car pum khat le sabit rah car bawr hnih an pe. Cun a ei hnuah a tha a tlungsal, ziangahtile anih cun ni thum le zan thum rawl ei lo le tidai in loin a rak um zo. 13 Cun David in a hnenah, «Zo lamṭang na si ih, khui lamin na ra?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Keimah cu Izip tlangval, Amalek-mi paih siahhlawh ka si ih, ni thum liam zo ah khan ka nat ruangah, ka bawipa in dungah i tansan,» tiah a ti. 14 Judah ih co mi ram sung, Kereth-mipawlih Negev hmunrampawl le Kaleb-ih Negev hmunrampawl kan sîm ih, Ziklag khua cu meisa in kan urkāng,» tiah a ti.\\n15 Cule David in a hnenah, «Cuih ralkap burpi hnenah i hruai thei pei maw?» tiah a ti.\\nCule anih in, «In that lo dingin le ka bawipa kut ih in pe lo dingin Pathian sālin ka hnenah siasăm awla, cuih ralkap bur hnenah ka lo hruai ding,» tiah a ti.\\n16 Cule cu pa in suk lamih a hruai tikah, annih cu Filisṭia-mipawlih ram le Judah ram ihsin an lâk mi ralthillawn tampi ruangah, ei le in le lamin, ngai hnik, ram hmuahhmuah ah an pharhaw. 17 Cun David cun anmah cu nitlak ihsin a thaisun zan lam tiang a do hai. Tlangval 400 kalauk to ih tlânsuak siarlo, zohman miluat an um lo. 18 Cutin David cun Amalek-mipawl ih an thiarhloh mipawl zaten a runsuak thluh, cule David in a nupi pahnih khal a run hai. 19 Cule a tûm a te in an fapapawl siseh, an fanupawl siseh, ralthillawnpawl siseh, an hnenih an rak lâk mi kim lo zianghman a um lo, David in a zaten a lakirsal thluh. 20 Cun David in rante rual hmuahhmuah le ranpi rual hmuahhmuah a la, cule annih in sumhnám dangpawl hmaiah an fehpi ih, «Hihi David-ih ralthillawn a si,» tiah an ti.\\n21 Cule mi 200 an cauh ruangih David thlun thei lo, Besor Tivate ih an tanter mi mi 200 hnenah David a thleng. Cun cupawl cu David hmuak ding le a zawngih um milaipawl hmuak dingin an fehsuak, cule David cu a milaipawl a va naih ih cibai a bûk hai. 22 Cun David hnenih fehtupawl lakih misualrál le mihlothlau pacangpawl hmuahhmuah in an sâng ih, «Kan hnenih an feh ve lo ruangah annih cu an nupi le an fāte cio hruai ih an tlansuak theinak dingah, an nupi le an fāte cio siarlo runsuak mi ralthillawn zianghman kan pe ve hai lo ding,» tiah an ti.\\n23 Asinan David in, «Ka u le nau tla, in humhimsak ih in do dingih ra suak ralkap burpi kan kut ih in petu Jehovah ih in pek mi thil cu cutin nan tuah lo pei. 24 Ziangahtile himi thu ah zo in so lo ngaithla ding? Asinan doawknak ih a vung fehtupawlih co vek cu, thilri kiltu ih tāngpawl khal in an co ve ding a si, bangrep cio ih co ding a si,» tiah a ti. 25 Cun hitin a si, David in cuih ni thăwkin cumi cu Israel hrangah sakhaw dān ah le cīn le dān ah tuihni tiang a tuah.\\n26 Cun Ziklag ih David a thlen tikah, ralthillawn hrekkhat cu Judah upa a rualpipawl hnenah, «Ngai hnik uh, Jehovah-ih doralpawl hnen ihsi ralthillawn cu laksawng ah ka lo kuat a si,» tiin a kuat. 27 Bethel ih um mipawl, Negev ih Ramoth hmun ih um mipawl, Jattir ih um mipawl, 28 Aroer ih um mipawl, Sifmoth ih um mipawl, Eshtemoa ih um mipawl, 29 Rakhal ih um mipawl, Jerahmeel-mipawlih khuapawl ih um mipawl, Ken-mipawlih khuapawl ih um mipawl, 30 Hormah ih um mipawl, Korashan ih um mipawl, Athak ih um mipawl, 31 Hebron ih um mipawl le David amah le a mipapawl an tlanlēn ṭheu nak hmun hmuahhmuah hnen pawl ah a kuat a si.\\n1 Cule Filisṭia-mipawl in Israel an do ih, Filisṭia-mipawl hmaiah Israel mipapawl an tlânsia, cule an thah mipawl cu Gilboa Tlang ah an rīl teptep. 2 Cun Filisṭia-mipawl in Saul le a fapapawl cu an dungtein an dawi vivo. Cule Filisṭia-mipawl in Saul-ih fapa Jonathan, Abinadab le Malkishua tla an that. 3 Saul an donak cu a nasa deuhdeuh. Thálsaithiampawl in Saul cu an saingah ih, anih cu thálsaithiampawl in bese zetin an tuahmawh. 4 Cun Saul in a ralthuam kengtu hnenah, «Na ralnâm zûk awla, cumi in i suntlăng aw, culole hi serh zim tan lo pawl hi an ra ding ih, in suntlăng ding, cule in puahcăwk pang ding,» tiah a ti. Asinan a ralthuam kengtu in a duh lo, ziangahtile anih cun a ṭih tuk. Curuangah Saul in ralnâm a lâk ih a parah a bawhhnawh. 5 Cule a ralthuam kengtu in Saul a thi ti a hmuh tikah, anih khal a ralnâm parah a bawhhnawh ve ih, Saul zawngah a thi. 6 Cutin Saul, a fapa pathum, a ralthuam kengtu le a mipapawl zaten cuih ni ah an thitlang ṭheh.\\n7 Cule phaikuam khat lam ralih um Israel-mipawl le Jordan tiva ralkhat ih um Israel-mipawl in Israel mipapawl an tlânsia ti le Saul le a fapapawl an thi ti an hmuh tikah, khawpipawl cu an tān ta ih an tlân, cule Filisṭia-mipawl cu an ra ih an cêng. 8 Cule hitin a si, a thaisun ah, Filisṭia-mipawl in an thah mipawlih ralthuam hlîtsak dingin an feh tikah, Gilboa Tlang parah Saul le a fapa pathum rīlin an hmu. 9 Cule Saul-ih lu cu an tán ih a ralthuam an hlihsak, cule cuih thu cu an milempawl temple ah le mipi lakah, Filisṭia-mipawlih ram hmuahhmuah ah thăn dingin an kuat. 10 Cun a ralthuam cu Ashatoreth temple ah an ret ih, a ruang cu Beth Shan khawkulh ah an tar.\\n11 Cule Jabesh Gilead luahtupawl in Filisṭia-mipawl ih Saul an tuahdān thu an theih tikah, 12 miralṭhapawl hmuahhmuah an tho ih, zanvar an feh, cule Saul le a fapapawlih ruang cu Beth Shan khawkulh ihsin an la ih, Jabesh ah an feh, cule cu tawkah meisa in an ur. 13 Cun an ruhpawl an la ih, Jabesh ih esel thingkung hnuaiah an phum, cule ni sarih sung rawl an ul.","num_words":26944,"character_repetition_ratio":0.088,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.242,"stopwords_ratio":0.349,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"English le Welsh Catholic Bishop pawl in cet si (dat si, diesel) pawl hmang loin ti daan pawl hmang thlang uhsi. April 28, 2021 | Radio Veritas Asia\\nEnglish le Welsh Catholic Bishop pawl in cet si (dat si, diesel) pawl hmang loin ti daan pawl hmang thlang uhsi. April 28, 2021\\nEnglish le Welsh Catholic Bishop pawl in cet si (dat si, diesel) pawl hmang loin ti daan pawl hmang thlang uhsi.\\nEnglish Catholic Bishop pawl cu Cetsii a si lo mi pawl thupit in Scottalan ram ih tuah mi Biofuel hmang thei dingah English le Welsh Catholic ram pawl ih then thum pawl ah an zem zo thu, himi cet si (dat si, diesel) aiawh mi cu Catholic Pawlpi in leitu tambik tiin khal an than.\\nKawhhranpi in a tui dinhmun ah a tul mi cet si (dat si, diesel) pawl cu a dang Diocese thawn kom in lei in hman a si thu, himi company cu kum 20 a rei zo thu, hi mi company cu Shrewsbury Archdiocese ih uknak tangah a um. Himi company ihsin suah mi zatek 78 a si mi tha (energy) cu mai tuahmi cetsi an siih, a dang zatek lawng cet si (dat si, diesel) tuah a si. English le welsh Diocese pawl hrangah a tul mi zatek 100 tha (energy) pawl cu mahte um mi rori ihsin ngah dingah thu an bot cat. Cutivekin Diocese ih zohfel nak tang ih tlawng pawl khal hitivekin thleng in hmang thei dingah an tuah thok zo. Himi fimnak peknak hrangah bomnak a pe tu a dang a thang so rero lai mi ram pawl khalah an zem bet.\\nSalford John Arnold ih Bishop khalin a tuvekih Diocese ih tuah nak a lawm. Cutivekin Catholic mipi pawl hnen khalah cet si (dat si, diesel) aiawh in tha (energy) hmang nak tha pe dingah, simfiang dingah, ziangruangahtile cet si (dat si, diesel) aiawh mi tha (energy) cu tha deuh dingih tuah nak ah a hmaisabik thapek mi le a rang bik mi ti daan a si. Kan sumpai pawl thang ter nakah kan fim ding. Thaten kan ruat ding. Himi tuah nak ih tel nak in a tha deuh mi thilri pawl a um tengteng ding tiin a forh. Curuang khalah English le Welsh Diocese ih hotu pawl cu himi cet si (dat si, diesel) aiawh ih tha (energy) tuah nak le hman nak thawn pehpar in thuthan mi pakhat cu a ralai ding mi May 23 \"Thiangthlarau tumni zarhpi ni Pentecost\" ah an suah ding. Cuini cu Pope Francis Pope tiih hna a tuan hnu a hmaisabik tuah mi capi asimi \"Laudato Si\" suahnak kum 6 kim ni khal a si. Himi thuthang cu Aleteia thuthang ihsin kan don mi a si.","num_words":443,"character_repetition_ratio":0.119,"word_repetition_ratio":0.078,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.352,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"KAN BIAK MI KAN PA KAN PATHIAN LE IN TLENTU KAN LAL ZESU LE IN CENCILHTU THLARAU THIANGHLIMM HMIN IN HRUAITU IN CIBAI KAN LO BUUK ASI. - - A SUNGUM THU PAWL HI THINLUNG LE THLARAU ZALEN ZETIN SIAR HAI AW LA THURAWN, THU THEIHTER DUH MI NA NEI ASILE hruaitu@gmail.com ah thu in rak theihter sal aw. lungawi, -\\nRAM HRUAITU KUTKAIH\\nFounder @ Editor Thucah:\\nDuhdawtmi Ram Hruaitu Kutkaih siartu, nan zate'n Bawi Khirh hmin in cibai ka lo buk. Hi RHK hi Bangalore, India, ih Chin Tlang Ttawng siarthiam pawl hrangih rak dinmi a si. Pathian in kan thlacammi in theihsak ih, kan dungkum 2007-2008 tlawngkai kum ahkhan thlakhat ah veikhat ti'n veiruk tiang kan rak suah thei zomi parah Pathian hmin ka thangtthat. Tuikum khal ah ka tantami Ram Hruaitu Kutkaih Kawmiti ih hnattuanpi pawl in hi Ram Hruaitu Kutkaih hi sunzawm ih suahthei an beiseinak ca ka dawn tikah an tlunah lungawi thu simcawk lo ka nei. Pathian hmin khal ka thangtthat. Hi Ram Hruaitu Kutkaih hmangin, Pathian duhdawttu pawlin Pathian ih sersiammi ram le miphun an thupit ter theiih, an duhdawt theinak dingah le theihkauhnak lamah hruaitu, khihhmuhtu tthabik si hramseh ti'n thlaza ka cam. Tuikum ihsin a cang thei asile Bangalore (Bgl) ah le Yangon (Ygn) ah thlakhat veikhat suah a si ringring thlang ding. Casiartu in mipi hnenih theihter duhmi thu le hla na neih asile hi Ram Hruaitu Kutkaih hmangin na thehlar thei a si timi upatnak thawn kan lo theihter. A sualnak le famkim lonak cu Kanmah hnattuantu pawlih mawh si hramseh, asinan, a tthatnak le hlawknak a um asile casiartu le cahran thawhtu cio ruangah si hramseh ti'n,\\nSalai Zahau Caleb Laltinhrem\\nMIPI HNAKIN HRUAITU AN THUPI SAWN : Mai Sim Deborah Hnemkim in, \"Mipi hnakin hruaitu an thupi sawn. Pathian in hruaitu puithiam pawl a demnak Bible ah kan hmuh thei ruangah, hruaitu hi mipi vantlang hnakin an thupi sawn. Mipi an sual tikah mipi hnakin hruaitu pawl parah mawhphurhnak thupi sawnin a peksawn hai a si.\" tiah a ti. Democracy thu kan zoh a si ahcun, mipi thuneihnak hnuaiih ummi an si thu kan hmu thei. Asancu Democracy timi cu Gk words pahnih ihsin a rami a si. Demos = mipi, Cratia = thuneihnak ihsin a rami a si. Cumicu, mirang in democracy an tiih Mipi Thuneihnak ti'n kan Chin tlang ttong in kan let. Asinan, mipi pawl in ram an uk lo, an hruai cuang fawn lo. Anmah mipi aiawhtu dingah hruaitu ding hrilmi an nei thotho. Cumipawlcu, tulai ttong in President, Prime Minister, governor, chief minister tvp in kan kawhmi pawlkhi an si. Mipi cu anmah le anmah an hruai aw thei dah lo timi cu fiangte'n kan hmu thei. Hruaitu an rak um hlanah mipi pawl cu anmai' duhdan cio in an feh, an mit ih duhdan cio in an nung ih Pathian hmaiah thilsual tumpi an rak tuah timi Bible sungah kan hmu thei. Himi in a langtermi cu Hruaitu lo cun mipi pawl cu an hloral thei, Pathian hmaiah fihnung za in an nung thei, an duh dandan ih an nun ahcun laithat le lainawng (mi that) ah an cang thluh thei timi mithmuh tham theih in kan hmu thei. Hruaitu a um ding cun mipi um cu a ttul hmaisa. Cumicu ziangthawn a bangaw ti asile, bawhlung khi a sittu ding an um hlanah amah bawhlung a um hmaisat ta cu a ttul, asinan, bawhlung khi mipi in an buaipi mi a si lo ih, a sittu khi mipi in an buaipi mi a si vekin, mipi hi buaipimi a si lem lo ih hruaitu sawn hi buaipimi a rak si sawn ringring timi khal elrual a si lo. Mipi hnakin hruaitu ziangtlukin an thupi timi kan fiang sinsin theinak dingah, Hruaitu Sual ruangah ram le miphun asilole misenpi vantlang in siatnak, harsatnak zawnzaihnak an tawn zia le Hruaitu Ttha ruangah misenpi in hlawknak an co zia kan vun zohta hrih ding.\\nHruaitu Sual : Hruaitu sual le hruaitu Pathian ttihzah lo ruangah mipi an tthentthek aw thluh timi Jer. 10:21 ah kan hmu thei. Eiruk hmang le dik lonak duhtu hruaitu tlun ah Pathian a thin a hengnak thu khal Jer. 22:13a nak ah kan hmu thei. Hlawhman le ttuanman pe duh lo hruaitu sual tlunah Pathian a thinhengzia Jer. 22:13b nak ah kan hmu thei. Mawhnei lo le sualnak nei lo thattu hruaitu sual tlun ah Pathian a thinheng zia Jer. 22:17-19 ah kan hmu thei. Zangfahnak nei lo hruaitu ralkap sual tlunah Pathian a thinheng timi thu khal Isai. 49:24-26. Judah hnam pawl khal kha hruaitu sual le hruaitu ttha lo anneih ruangah sal ah ttumthum (veithum) tan in an tangih cumicu mirang in First Deportation (BC 605), Second Deportation (BC 597) and Third Deportation and final deportation (BC 987-586) ti'n kan hmu thei. Judah mipi kha an hruaitu ttha lo ruangah sal ah an tang Ezra. 9:6-7, hruaitu sual neihcu Satan sal tannak a si Ezra. 6:10, tthansonak a kham 2 kings 9:22. Hruaitu sual Pharo ruangah Egypt ralkap pacang tthattha cu tipisen in a dolh that thluh hai timi khal eltheih loin Bible ah kan hmu thei. Hruaitu sual Nero in amai' meisa urmi kha Christian pawl a puh ruangah Rome ram ih Christian pawl in hremnak le thahnak tiangin an tuarphah kha. Israel siangpahrang hmaisabik Saul in Pathianmi Samuel ih thucahmi a ngaihsak loih ruangah siangpahrang sinak ihsin Pathian in a namthlak daih a si kha. Nebucchanazer in Pathian thu a ngai loih a porhawk uak-o ak-o ruangah hramlak ah hramhring piat le ei in kum sarih sung Pathian in ramsa men bangin nun a sim thu khal kan hmu thei. Kan ram khal hi mipi ruangah hiti vek dinhmun ih kan thlennak a si maw? Si lamlam hlah ee!! Pathian ngaihsak lo, Pathian ziangih siar lo, Pathian ttihzah lo, Pathian thu le hla siatsuahtu hruaitu sual ruangah ram mipi vantlang in kan tuarphah thluh a si lo maw. Hivek hruaitu sual ruangah lo ziang maw Malayttha (Malaysia), Singlepur (Singapore), le ram dangdang ih kan thlenthluhnak, kan fehthluhnak cu. Hruaitu sual ruangah kan rethei hnianghniang, kan tthangso thei lo, fimthiamnak sang le ttha kan nei thei lo. Ram dang kan bang thei lonak cu mipi lam ih mawh si loin hruaitu sual ruangah a si. Hruaitu Sual in in simfiangmi cu mipi hnakin hruaitu an thupi sawn timi hi a si.\\nHruaitu Ttha : Hruaitu ttha in ram le miphun a damter, peng le tlang a damter, khua le insang a damter. Fimthiamnak awl-aite'n zir theih dingin a tuah. Hruaitu tha le fel Caleb le Joshua ruangah Israel mipi cu tiamkammi Canaan ram nuam lam pan in an khualtlawnnak lamzin an feh sunzawm. Hruaitu ttha le fel Moses ruangah Israel pawl cu Pathian thinhengnak in veikhat an luat. Siangpahrangnu Esther ruangah Jews miphun cu phil-hlo thluh ding an sinak ihsin an luat. Hruaitu ttha le fel cu Pathian hnattuan ttha te'n le fel te'n ttuantu an si (Jer. 23:1). Hruaitu ttha president hlun Abraham Lincoln ruangah US ram ah mirang le midum thleidan awknak a um nawn lo. Mipi ruangah a si loih, hruaitu pakhat A. Lincoln ruangah a si. Hruaitu ttha ruangah ramsungah daihnak a um, zalennak a um lawnghman siloin ram a tthangso a si.\\nThunetnak : Rev. Dr. MacArthur in, \"US President hi Pathian hnattuantu a si,\" tiah a ti. US ram in hruaitu ttha nei lo sehla, asilole hruaitu tla va nei hlahseh la atu bangin an tthangso in an hmin a thang ding tiah zumngamtu kan um ding maw si. Cumicu, a dikmi le a si taktakmi a si fawn. Hruaitu hi a ttul tuk ruangah Kawhhran sung khalah hruaitu dingah Pathian in Pastor, kawhhran upa pawl a umternak a si. Mipi um lo cun hruaitu cu a um thei lo, asinan, hruaitu locun mipi cu an hloral, hruaitu nei lo mipi cu hramlak ih a vakmi ramsa aa vekmen khi an si. An duhduhnak ah an feh ding, an duhduh an tuah ding, an duhduh dan in an nung ding, ziangvek khal an thinlung ummi cu an tuah thluh ding, an mit duhzawngin an nung ding. An tisa cak-hiarnak vekin an nung thluh ding, laithat an si thluh ding. Asinan, cutivek ih an um ding, an nun dingcu Pathian in a duh loih ruangah hruaitu a peknak san a si.\\nCuruangah, mipi hnakin hruaitu cu an thupi sawn. Bible khalin hruaitu cun mipi hnakin a lethnih in thutthennak a tawngsawn ding tiah a ti. Himi in a simfiangmi cu hruaitu cu mipi hnakin an thupi sawn, an ropi sawn, an sunglawi sawn, an maksak sawn timihi a si. Hruaitu hnakin mipi an thupi sawn titu pawlcu Pathian dokalhtu an si dingih ruangah kan zate'n Mipi hnakin Hruaitu an thupi sawn timi hi kan thinlung cio in ciing ringring hram uhsi. Mipi hnakin hruaitu (hnattuantu) a thupi zia le a pawimawh zia Ezkiel ihsin zoh tlang uhsi. \"Misualral hnenah 'Na thi tengteng ding; Ka ti-ih misualral cu a sualralnak ihsin nung dingih ralrinnak pe lole sim lo-in na umih, cuih misualral cu a dik lonak ah a thi asile, a thisen man cu na parah Ka hlam ding,\" Ezk. 3:18. \"Misualral hnenah, 'Maw misualral, na thi hrimhrim ding Ka ti-ih, a zawhmi zin ihsin kir dingin ralrinnak na pek lo ruagnah cuih misualral cu a sualah a thi asile, a thisen man cu na kutah Ka hlam ding,\" Ezk. 33:8. Himi Ezekiel 3:18 le 33:8 in in simfiangmi cu mipi hnakin hruaitu an thupi sawn timi hi a si. By: Salai Zahau Caleb Laltinhrem\\nKum 17-18, no lai can ttha,\\nRam hrang nun thapin, tupi lak,\\nNinu sa le ttoruah, cangvat lakah, lungto lungkham\\nHling ihphah hmangin, Pathian pekmi miphun hrang,\\nNo lai caan tawi, ttuan ttentto le nunnak thapin,\\nRam hrang ttuan ee ka ti…\\nKumli liamee, thlanhripi le thisen tla in,\\nRak ttuan hmanseh, lungthin danglam,\\nSinak duh le duhham pawl ruangah,\\nTumtah thlenglo, cawlh a ttul ee,\\nA pawi ka ti acuih ka thin,\\nRamhrang ttuan ee ka ti…\\nRamhrang ttuan pa, miih ziang siarlo,\\nMi aa in ti a pawilo… milian neinung,\\nNuncang mawilo, cawimawi an hlawh,\\nZiangsan kan tleng, manglam bangin,\\nThutak ttan ngam, nitin an mal, hmanseh kei cun\\nMithmuh Pathian, sunghno nulepa,\\nPathian pekmi, ka u duhtak,\\nPialral an thleng, an duat an fapa hniang,\\nRuak khal hmu lo, ruak vui theilo\\nHi maw ka covo, a cuih ka thin…\\nRamhrang ttuan ee ka ti….\\nKum kul liamee, hmuh ni um lo suahpi unau,\\nSemnak Chinram, mittlam ah le\\nZanmang ah lawng….Kirsal theilo,\\nKir ni hngakhlap, nithla siar in…..\\nKiangkap rualpi hmuhsuam tawng maw,\\nRamhrang ttuan ih ka covo…..\\nHmanseh keicun, dungsip lo le,\\nHuaisen nak thawn, thutak ttan in,\\nHmuhsuamnak hmuah, ttan laknak ah,\\nHmang tum sawnin, tumtah thleng tiang,\\nTtuan ttento ding ti in …\\nBy: Pu Vantuahpiang(USA)\\nTtap Ruang Mang Ee,\\n‘Semnak Ka Nu' : Kei an cing lobik ti fam cu ka pa in mual in liamsan hnu ah ka nau le pawl in , hi ti rori cun lai lam ih thingphur lo thlo ih kan te le fa cawm ding cu a cang thiam nawn lo ee. Ziangkhalsisehla an rel ttheu tipiral lam ah kannih kan feh dingih hlawhsuah thei kan nei tla le kan lo kuat ding. Nang ka nu hi na run um pi kei a dam sung a thin na run hnem ding ti ah in ti ih cu tin tipi ral ah feh suak dingin an pawk thluh hai. Ni nikhat cu kan thlawh lohma le kan suah zo si ti ah khawhnar pawnah Vok rawl Hnahcang vungpu keng tiin ka vung pawksuak. Ttausang hman ti hlan ah inn ka hung thleng sal lala . Cutawk ahcun Ka nu mitthli canghnap thawn ttap ruangro cu ka vun hmu. Kei khal um men thiam loin ka nu ziangah saw na ttah ciamco tiah ka vun sut? Kan inn phar le zial pawl, a ni ni in an rop vivo ih a zur vivo ka hmuh tik ah Na pai in tansan hnu ah zo tal in rem tum lo ih rop duahdo ka hmuh hin ka ninghang in ka ttap rero lo ziang in ti.\\nKeikhal cun um men loin ka nu ka nau le tlan an rak rem leh ding a si si ka ti. Anih in a ziangha na rel tuisun ni tiang ram dang ah hnattuan in an um ih inn rem cu rel lo ka nu a thingpi man ah ti ih na duhdim zalnak ah tiah vawikhat te hman sumpai in kuat lo hi na thei lo maw in ti. Hi lam ih inn rak rem sal tla cu an tum nawn lo a si hi teh na thei lo maw? An va umnak ah inn tla an lei ih hmun hnget an khuar deuhdeuh ti’n an rel na thei lo maw? Na nau le pawl le sung khat dang hman an ko ih a feh hmaisa len ra tlun lam tum loin an ko aw deuhdeuh lam a si hi. Tlangval pawl khal le nu pi innsang ah nei ih lawm ding thinlung khal an nei lo ih an umnak hmun ah nupi in rak kuat uh mi an rak ti lai sapbai. Kan kuat hmunhma le an duhzawng a rak si lo cun awlawksawng in mi fanu thinhar mangbang in an um ter. Kan inn rop duahdo ih a ummi hi ka hmuh tik ah ka mit thli lawnglawng a suak, Kei hi lainattu khal ka nei nawn lo a si hi a ti . Kei khal in ka nu leh hnu len an sung kua te ten an ra tlung dingih an lo duh in an lo duat nasa leh ding hokhaw. Kan inn khal hi an ra rem leh ding, Lunginn pi khal hi kan khua rel lo Fa lam khawli pi ah an ra sak leh ding tiah ka vun ti. Ai ai ai, a rel in rel aw hla ziange na ttong keimah sungsuak fate hman in in duhlo ih ziang tin saw ramdang ih an hrinmi faate cun kei in duhdawt thei ding? Ziangtinsaw ka hrin lomi fa in hi na pa le kei mai' ro cu rem tthat an tum ding ka sungsuak ka fa le hman in rem tum in tuahtthat tum hlah hai ee. Ram dang ih suak fate in hi kan khua leh kan ram kan leilung cu ka pa ro ti khal ah an ruat thei dingsawm , ziangtinsaw kan thlawhlai lo teh an lainat thei ding. Kan thlawhlai lo ih cawmsuahmi rori na nau le hman in a cawm suaktu lo ram hman thei nawn loin an hngilh men a sisi, ti ah in ti.\\nKa nu ziangtinsawm na ruahvek cun a si thei ding rei lo te cu an hlo lawk a ttul si maw, ti-ral lam eiin hawl dan leh umtlan dan tla an cawng dingih a cang theitawk cun ra kir sal cu an tum ding ho khaw ti lawng hi ka awkam hnem theitawk asi. Aw! na pai dam lai hmuah ah maw, kan inn zial le phar kan hruangkulh nak pawl malte a siat a rawp cun ka hmuh man hlan ah a rem ih ka thar a thleng lohli mei. Cumi thu pawl ka vun ruah hin ka ttah mitthli lawngte van rial- ruah bangin a rung luang zutzo fam teh tiah in ti ih hnem dan ding khal thiam nawn loin ka nau le pawl run hnem uh law ttap ruangmang ee semnak ka nu ti ah ca lai vairang cattial in bia ka hlan ta lo maw! By: Thir Palungso (Lalremthang)\\nKhristian Hruaitu (2 Tim. 2:22) : Thuhmaihruai : Leitlun huap hruaitu cangan hminthang J Oswald Sanders in, “Hruaitu cun midang ihthah hluahhlolai ah casiar taima ding, midang lehpan rerelai ah nasatak in thlacam ding, le midang pawl an leenvah rerolai ah hnattuan taimak suah ding” (A leaders must read while others sleep; pray while others play; and work while others walk)” a ti. Ka lungkimzet, ka uar nasa. Leitlun pawlkom le khuatlang hruaitu siseh, biaknaklam Khristian Pawlkom le Kawhhran hruaitu siseh, miseenpi vantlang vualvo pawl hnak cun casiar deuh, hnattuan zuam deuh le thlacam taima deuh si ding cu a ttul rengreng ti’n ka ruat. Hruaitu cun hruaimi pawl hnak in a cehleinak cu a um rori ttul in ka thei. Paul hi mifim cathiam le mi khuaruah saangzet a si. Hruaitu kum note a simi Timote hnenih thapeknak le hruaitu ttha le hlawhtling riantu ttha si dingih a simzirhmi ah “Hruaitu ih sinak langternak (portraits) pasarih” hmangin a simmi kan hmu thei. Tuni hruaitu dinhmun ih ding vetu zate hrangah hih tahtthimnak (metaphor) pawl zoh in thazaang pek ka duh.\\nHruaitu cu Zirhtu Saya (Teacher) kan si (2Tim.2:2) : “Theihpitu tampi hmai ih ka lo zirhmi thu tla cu midang a zirh sin theitu ding rinsan tlak pawl hnenah va ap aw” (c.2) a ti tikah hruaitu cu “zirmi thu midang va zirh sintu ding zirhtu saya” tican a si. Curuangah hruaitu sinak hi thuneihnak le lalnak menmen a si lo. Mipi pawl lamzin dik le tthansonak ih hruai theinak dingah mifim Solomon in Pathian hnenih fimnak a dil bangin fimnak dil ih hawltu ding kan si. Mipi hnakin casiar in thuhla tampi theih zuam ding a si. Culawng si loin theihmi thu midang hnenah simzirh le hlawm saal theitu si ding khal a thupizet. Hruaitu cu zir duhnak thinlung (learning spirit) neitu, zirhmi thlun theitu (teachable) le midang simzirh theitu ding a si hrimhrim a ttul.\\nHruaitu cu Raalkap (Soldier) kan si (2Tim2:3,4) : “Khrih Jesuh ih rinsan tlak raalkap na si bangtuk in tuar ding na covo cu tuar ve aw. Raalkap a ttuantu cun amah hotu bawi ih duhnak kha a thlun ih raalkap a si lomi mi menmen ih thuhla sungah a cokkalh aw lo” (cc.3, 4). Paul in hruaitu cu raalkap thawn a tahtthim. Mipi humhualtu raalkap cun miseenpi vantlang pawl ih thuhla ziangkim terek sungah cokkalh aw ding a si lozia a tarlang. Tuni kawhhran hruaitu pawl cu Khrih raalkap kan si ruangah leitlun uknaklam (politics) le sumsaw thuhla ah paihhrolh aw ciamcotuk le cuvek thuhla ih buaipitu ding kan si lo. A cang thei tawkin raalvengtu ding le mipi humhimtu ding kan sisawn.\\nHruaitu cu Lektu (Athlete) kan si (2Tim.2:5) : “Tlanzuamnak sungih a teltu in daan a thlun duh lo ahcun laksawng a ngah thei lo ding” (c.5). Hruaitu cu Olympic Game ih marathon tlanzuamnak ih tel lektu vekin Paul in a tahtthim. Hruaitu cu daan (discipline) neizet, harhdamnak a thupit ih ei-in a raalring thiamtu, zuuk le hmawm a hrial theitu, ihhmuh khop teih it thiamtu, le a tikcu dikzet ih a cangvai (exercises) thiamtu si a ttul. Hruaitu in a taksa ruangpi harhdamnak a tlaksam ahcun a hnattuan cakzet le hlawhtlingzet in a ttuan suak thei lo ding. Curuangah hruaitu cu mipi hnakin harhdamnak a thupit le a zuamtu a si a ttul. Culawngah harhdamzet in hna tampi hlawhtlingzet in a ttuan thei dingih a ttuanman laksawng a hmu thei ding.\\nHruaitu cu Lothlotu (Farmer) kan si (2Tim.2:6,7) : “Hnattuan khung a ttuantu Lothlotu in rawl khawm caan a thlen tikah rawl thar ngahtu ding hmaisabik a si” (c.6). Paul in hruaitu cu Lothlotu thawn tla a tahtthim ih a tiduhsan cu lawzet le taimazet in rawl khawm ding ruahsannak tumpi thawih hnattuantu ding tinak a si. Cule cuti ih zuamzet ih hnattuantu cun a hnattuan man a lo sung ihsin a suakmi thlairawl laksawng khal cotu hmaisabik ding a sizia a simfiang. Curuangah hruaitu cu tomen le daithlang ih um ding hrimhrim kan si lo. Lothlotu in a lorawl a tthat lawngah a nung thei ding a si bangin kan hnattuannak kan Lohma fingfing ah rin umzet le thazaang suah in thuthangtha thlaici vorh, lothlo le ritkil ttangttha in thlai rawl kan dong thei ding a si.\\nHruaitu cu Hnattuantu (Worker) kan si (2Tim.15-19) : “A hnattuan a zahpi lotu le Pathian thutak thuthangtha cu dikzet ih a simfiangtu si dingah Pathian lungkimnak ngah dingin zuam aw” (c.15). Paul in hruaitu cu hnattuantu thawn a tahtthimnak kan hmu. Hnattuantu ttha cun a hnattuanmi ziangvekte a va si hmanah a zahpi lo. Thungaithlak in a ttuan ttentto. Minung mit-hmai zohtu si loin, Pathian lung tong ding sawn kha thupi ah a ret ih thutak kha rakttha le huaisen takin a phuang. Thutak kha zirhnak phunzakip cokkalh le vaivuanter (compromised) loin thurin hngetkhoh (sound doctrine) a kaihnget ih a tlang aupi ngam. Paul in, “Pathian ttihzah lonak ttong le aatthlak thu el awknak cu hrial aw. Ziangahtile cubangtuk pawl cun Pathian hnen ihsin mi a hlatter sawn a si” a ti (c.16). Curuangah thlaraulam hruaitu pawl (spiritual leaders) cu companay boss (employer) vekin thuneih duhtuktu si loin hnattuantu (employee) vekin tangdor teih um in mah le ttuanvo kha nehzet in Bawipa in lung tongtu si dingin ttuan zuamtu ding kan sisawn.\\nHruaitu cu Bungbel (Vessel) kan si (2Tim.2:20-22) : “Zo khal a ttha lomi hmuahhmuah a hrial ih thiangte in a um a si ahcun hnattuan sunglawi hrangah hman a si ding” (c.21). Paul in hruaitu, ahleice in Khristian hruaitu cu nun ttha le thianghlim neitu ding a sizia nasatak in a zirh. Man olte zaanthing le tlak ih tuahmi, ni menmen ih hman tlangpi khokheng si loin a mankhung sui le ngun ih tuahmi bungbel le khokheng, ni sunglawi le caan hleice ih hmanmi si ding a duhsak. Hruaitu cu thlacam, Bible siar le khawm ah pumpe mi a si dingih hnattuan ttha ttuan dingah a tiar aw ttheptthep mi a si ruangah a Bawipa ih hman tlak a si. “Nolai taksa hiarnak cu tlansan awla dingfelnak, zumfeknak, duhdawtnak, le thlangam daihnak ngah dingin napi in zuam aw,” ti’n thapeknak kan hmu. Pathian ram kauhtertu le Bawipa ih hmin sunlawitertu si dingin thinlung thiang le nunzia mawi nei hruaitu maksak si thei zuam uhsi!\\nHruaitu cu Riantu (Servant) kan si (2Tim.2:23-26) : “Bawipa a riantu cu midang thawn a to aw rerotu a si lo ding. Mikip hnenah zaangfah thiamtu, thinsau in mizirh thiamtu le amah a dodaltu pawl nun a sim tikah thinneem tein mi a sim theitu a si sawn ding” (cc.24, 25). Paul in Kawhhran hruaitu cu thunei duhzet mi uktu si loin tangdorzet le thinneem teih midang hrangah sal vekih riantu ding a si sawn, a ti. Tuni Khristian hruaitu pawl in kan theih le kan nunpi dingah a thupizet. Khristian hruaitu cun leitlun khua le ram uktu bawi pawl bangin lal duh le thuneih ttengtteng tum ding a si lo. Pakhat pa ih tidaan takah, “tulai kawhhran deacon (riantu) pawl cu sal vekin hnattuantu an si lo dragon (rulhreng) bangtuk in ttihnungza an si” a ti. Mark 15:45 ah Jesuh in, “Mi Fapa cu renmi si loin midang riantu dingah a ra” a ti. Kan Bawipa Jesuh in sal (Greek: doulos) vekin riantu a si ahcun a zumtu nang le kei cun sal lungput kan neih ding a si sinsin lo sawm?\\nThunetnak: Pathian in mipi pawl kaihruaitu ding, cawmtu ding, humhimtu ding, zirhtu ding le riantu dingah a kawhmi, a hrilmi, hriak a culhmi le ttuanvo a pekmi ka si ti a thei awtu “Khristian Hruaitu” cun zirhtu ttha, rin-um raalkap ttha, lehpan thiam, thlaici khawmtu lothlo pa, hnattuantu, bungbel thianhlim le hnen-um bangin Khrih le A Kawhran, mipi hrangah rinsan tlak hnattuantu si thei dingin a zuam tengteng a ttul. Cuvek ih zuam duhnak thinlung nei hruaitu pawl cu an hnattuannak kip ah hmuingilnak le hlawhtlinnak an hmu tengteng ding. Pathian ih cohlan tlak le Bawipa ih thinlung tongtu riantu vek hruaitu (servant leader) ttha le Bawipa ih minung pawl a kilkip - taksa-thinlung-thlarau - tthanlen pitlinnak ih a kaihruai theitu si kan zuam pei. Ttuanvo nei hruaitu zate hrangih tthahnem ttangkai a si theinak dingah hih thu hi Pathian in thluasuah in pek sak hramseh! By: Rev. Runcungmang (LCF, Malaysia)\\nChin Timi Khui Ihsin A Ra? : Chin miphun pawl cu Mongolia ihsin an ra a si tihi Chin thuanthu ngantu hmuahhmuah in an pawm tlangbik. Mongolia ihsin (Tibeto Chinese) Tuluk ramah an lut. Cuih hnuah an suk thla salih Kawlram (Tibeto Burma) sungah an lut.Tibeto Burmans pawl cu Saklam Shan State, Nisuahnak thlanglam Kachin State ah le Chindwin kiangkap hrawngah an rak um. Nisuahnak thlanglam Kachin State ih um pawl cu tthen hnih ah an tthen aw salih ni tlaknak lam (West) le ni suahnak lam (East) ah, ni suahnak lam ih um miphun pawl cu (1) Kachin (2) Chin (3) Naga (4) That miphun pawl tla an si.\\nPu B. Lalthangliana cun Kawl ram sungah hin A.D 1200-1481 karlak sung hi an um a zum ‘Chin’ tiih kawhnak ttongkam khal hi A.D 1481 hrawngih suakin a ngan. Kachin ram ihsin an rung suk vivo ih Yangon le Zinanchaung karlak ahhin Chin yua ti khua um in a rel (Pu K.Zawla). Dr. Vumson khalin Chin yua a um thu a ngan ve. Sakaing khua kiang Irrawady tiva kap ral khat, Mandalay ihsin naih te ah um in a ngan.\\nSakalm Shan state ih um pawl khal kha an rung suk vivo ih Mandalay ah Shan, Kachin, Chin, Manipur, Naga, Lusi, Karren pawl thawi umkhat in Pu K. Zawla cun a ngan. Yu lole zu tiva kiangkap ih an umnak ihsin hmailam samtom hrekkhat pawl cu khui hmanah cawllo ih Yaw ramah an fehih Arrakan tlangtluan ah an um. Cuih pawl cu Khummi, Asho, Mindat le Dai ti pawl hi an si. Asho pawl cu Irrawady tiva thlun in an suk thla sal.\\nDr. Vumson khalin Chin miphun Khampat, Kalay, Kabaw, Yaw, Padaung tlangtluan lam le Homelin ram lamih kan um a zum ve nan a tikcu kumbi le an umtu khawsak dan pawl felfai zetih nganmi a um lo. Pu Zarum cun Yazagyo khua ah Shan sawbua a lal thu a ngan. Thenniwin (ACCTI) Coalmine Engineer ih rel dan ahcun Zo fate pawl hi Yozagyo ah hi cun AD 1800 hnu lam ahcun Shan pawl thawi um khawm nawn lo in a rel. Shan Sawbua cu Kalaymyo ah khua a vung to.\\nHi CHIN timi miphun pawl ra suahnak cu Chinlung lungkawpi sungin a siih cuih lungkawpi cu siin (cover) neiih khar theih a si tiih reltu khal an um. Thadou pawl khalin (KHUL) lei kua sungih suak in an ngan ve. Chinlung cu Tuluk ramih run kulh (Great wall) ti tu na, Mandalay Siangpahrang inn kulh a ti na, Bhamo district ah a um ti na an si. Ziangkhal siseh la Chinlung suak kan si ruangah Chin kan si ko. Tulai ahhin Chinlung timi cu mi hrekkhat in an zingzoi tikah minung phun le hnam pumpi rori lungpi kua ihsi hungsuah mai ding cu thil um thei si dingin an zum thei lo. Mirang pawl khalin Chindwin kiangkap hrawngih an rak umlai hrawng ti bak lo, an ratnak hrampi ngaingai cu in zingzawi sak lo.\\nA hlabik tiang zawihnittu cu CC Louis a siih hitin a ngan, “Since many centuries ago, The Tibeto Burman group has existed a distinct tribe in the east of central Assia high land from where they come down to Burma following two separate routes. The western route led the river sources of Nmaikha (mikha) Chindwin and the eastern routes led the river sources of Mekheng-selween (saluan) Nmailikha (malikha). The western Tibeto Burman group included Chins an Kachins. The eastern group includes Burmeses who settled in the valley of Nmekha (mekha), those Lisaws who settled in the valley of Salween and those Lahu and Kaw who settled in the valley of Mekhong. Of the wastern group the Kuki Chin are supposed to have entered first into Burma and spread into upper Chindwin, the Chin-Lushai Hill down to the Ralchine (Arakan) Hill to the south. (CC. Louis, “The tribe of Burma,” Ethnological Survey of India “Rangoon : Goverment Printing Press, 1945)\\nCHIN an ratnak cu hi hnakih famkim deuh le fel deuhih zingzawi ding hi a beisei umzet Kabaw hmunrawm ram le Shan ram ih an rak um lai thuhla pawl hi Mirang Carrey and Tuck khalin tampi an ngan! The Chin Hill timi cauk ah hmuh theih a si.\\nShan ram ihsin a rami hmailam samtawm pawlin thlanglamih an suh hnu Chindwin tiva kapih an um lai hrawng le Shan ram an ngainak hiti in hla in an phuah, “Shan khaw fiar tui tha var in dang hngak nun hnam chem ang an chawi” Chin timi an ratnak le Kawlram ih an rak um laiah hin phun le hnam tete pawl `hen aw an um lo, an zaten Chin an rak si thluh ticu a tlunlamih nganmi hin a sim fiang.\\nMEI ALH BANG IH A CAKMI MINO : Kangthleh darkhuang (khawnglawng) awn cu ka thei ih, ka zan itthat lai cu ka thang dukdi, sangka te awngaw cia ahcun, ‘Ziang a cang si ding?’, tiin ka hliakhlai ve ih, ka hmai ih kangthleh mawtaw tlan vutvo cu ka hmu, hlazet ahcun meikhu suak hluahlo ka hmu ih, ka thinlungin, “Aw, inn a kang a si ding” tiah ruat phah cun, ka ihnak lam ah ka kirsal ih, ka lu in ka lukham a dai ciah ti cun, ka tum lozet in, MEISA thiltithei zia cu ka ruat ih, kan san thawn ka ruat kawp vivo. Mino hi MEISA cu kan si ko lo maw? tiah ruat, ka thluak cak lozet cu ka kawm ih, “MEISA LE MINO” hi bangawknak kan va nei tam so!!! Tiah ka ruat suak.\\nKhuahlan kan pupa san ahcun, “Nannih nauhak men kha” tiah ttongkam hman a rak si tlangpi ih, curuangah mino tamsawn cun an ti theimi a si khallen, upa sawn an rak kian ih, upa khallen an fa le ti thei ding a rak si hmanah, an thei le thei loin an rak tuah ttentto. Hmansehla, santi a hung luang vivo ih, ram ukawknak le ram dang khal a hung danglam vivo ih, mino an rak cak zia le, mino in ram an rak lak neh zia khal a hung lang fiang vivo, mino caknak ram ah, um a nuam ih, hna a ngam ih, thaw khal a zaang. Cuti ka ti ruangah kan upa lam pawl ka mawh thluk in, an taw a rit ka tinak lam a si lo.\\nMino in hna a ttuan ih, a pumpek awk tikah, meisa bangin a kang ih, a alh hin alh hluahhlo in ka hmu ttheu, cumi cu upa pawl in an rak kham ahcun, a kang dan le a alh dan in sullam dang ah a her ih, mihrang poi a suah ol zet, cumi ka rel duhnak san cu, nulepa hrekkhat in an fa le ramhrang le mipi hrang, miphun hrang an vun ttuan vutvo lai, an rak kham pang ahcun, kangthleh mawtaw in cakzet ih thelh a tum can ih, a ngah lo can a tam sawn ih, cucun mipi buainak tam sawn a pek bangin, mino ram hrangih meisa bang cak vutvo ih ttuantu, cu kham hlah uhsi. A kang sual pang ding.\\nRalkap cak le, ram cak ih kan ruat le hmuhmi pawl ahhin, an mino an cak zia kan hmu ding, kawhhran khalah, veng khalah, mino caknak hmun ih piang hi a him in, ral a muang. Upa in thu khungkhaizet ih an ruahmi an tuah suah cun, mino cun karngan an rak tuah man tlangpi tihi ka hmuh faingzetmi pakhat a si. Ram hruaitu, miphun hrang ttuantu khalah, upa hin hruaitu lu sinak hleilo cuh lo sehla, thu khungkhai ngai le poimawh thupi ngai ahcun mino hin an rawn ko ding, hmansehla cangvaihnak lamah, upa khalin mino an kian thiam a ttul, cutiih kan cangvaih tlangih, kan ttuantlang lawngah kan ram a mawi ding.\\nRam tthat a duhtu upa cun, a miphun mino a hmang thiam a ttul, upa pawl in in hruaiseh, mino cangvai kung, mino cangvaihnak hi a cak zia theithiamtu upa cu, thu ttha ruatsuak thei upa ttihzah tlak an si. Cutin, mino khal himi ca ruangah, kan kaingkap upa pawl an sinak lawngin kan cuh ding ka tinak a si cuang lo, upa pawl thuruahsuahmi le an tawlrelmi pawl cakzet ih feh pi suak theitu kha, mino rinsan tlan an si ti kan theih fiang ve a tul.\\nCutin, mino pawl cu ramtthatnak duh ih tlan kan si ahcun, kan sinak thei fiang in, Reformation kan tuah tum a si ahcun, upa thawn tuan kawp in, upa pawl ih cangvaih hngak men lo in, kanmah hi mino kan si ti thei in, alh in alh tlangkhawm sehlak, kan ram kan miphun in damnak hnukhri thar a hmuh ka zum a si. By: Hniangsinpa\\nMi Huat lo nun : Ka hmuh tawnmi sungih sin pakhat te “Mi huat lo nun” hi Ram Hruaitu Kutkaih (catlang) parah tarlang ka duhmi a um. Ziangahtile hi thu hi a theih lawng ka rak thei ttheu ih a takin ka rak nuncilh ngaingai dah lo. Chinmi pawlin kan ttul zetmi pakhat cu kan theihmi hi a takih nuncilh a si. Thuttha kan nuncilh le Pathian sunlawinak a lang ttheu. Hi capar, cahran a siartu pawlin “Mi huat lo nun” hi an nuncilh pi ve theinak dingah Pathian hnenah thlacamnak thawn hi cahran hi ka hlansal a si. Kum a cem ih kum thar a suak tikah Christian mi tampi cu kumthar ih kan nung dan ding hmuitin nei in Pathian hnenah kan dil ttheu. Kum a thar ih thlacamnak nei phah in kan hmuitin lamzin kan zawh. Ni le thla a hung liam ih a rei tikah kan hmuitinmi cu kan hngilh deuhdeuh ih kum hrek hlan ah kan theihhngilh thluh mai ttheu can a tampi. Kei khal 2007 kum cem, 2008 kumthar a thleng awk tikah ka nun thleng ding hmuitin nei in Pathian hnenah thla ka cam. Cuih ka thlacammi cu “Mi huat lo nun” (Mi huatmi neih nawn lo dingin) ti a si. A langin simaw, a thupten simaw, mi huatmi ka rak nei ttheu. Cumi cu keimah te ti hloral tum in ka rak zuam rero ttheu nan ka hlawhtling dah lo.\\nMi ka huat dan phunhnih : Pakhatnak cu ka lungawi lo zawng, ka duh lo zawng a tuahtu cu mit hmuhhmai theih in ka hua mai. Ka huatmi nu\/pa cu midang hnenah tikcu remcang a um tinte an siatnak rel ka hmangzet. A sidan cekci lo tla betmi ka nei ih mi in an rel can ka tawn tikah ka hun relve cu thaw ka ti, nuam ka ti, ka di a riam sutsi ko. Asinan ka relmi (ka mi huat) nu\/pa ih rak theihsal ding cu ka duh lem lo. A hrek cu awkam tthazet in ka biak sal thei ko. A hrek cu ka biak remcang thei lomi an um.\\nPahnihnak cu ka hnenih sualnak zianghman nei lo, a theih khal rak thei aw dah lo nan ka vawikhat ka hmuhnak ih ka huatmi an um dah. Ka va sual ve aw! ti in ka ruat aw ttheu. 2008 kumthar ih ka thlacammi cu Pathian in ka nunah a tak ih hmang dingin i run pek. Mi ka rak huat ttheumi nun cu a reh vuarvi. Asinan Satan ih hnattuannak cu a reh cuang lo. Vawi tampi cu ka huat tulmi a lang sal ttheu nan thlacamnak in nehnak ka lak cingcing. Ka ruah ttheumi cu Pathian thu tel lo cun himi “Mi huat lo nun” hi nuncilh theih rual a si lo men ding ka ti. Mi huatmi kan neih tikah an siatralnak tawlrel a awl te. Cuvek nun cu milai nun ih duhnung lozet, mi hawizawng lo nun a si ih khawtlang le rualpi lak khalah zapi huat an hlawh ttheu. Pathian zarah mi huatmi ka rak neih lai khalah an siatnak lam tawlrel cu ka rak tum dah lo. Kan Bibal khal in in sawmmi tampi a um. Matthai 5:9, 6:14 Rom 12: 14, 17, 18, 20, Luke 6:27,28 Efesa 4:31 a dang thawn. Keimah vek misual, mi huat nei nan um pang le bansan thei dingin Pathian hnenah thlacamnak thawn ap cio dingin ka lo sawm duh a si. Pathian zangfahnak cotu, Pu Lalneimang.\\nZIANG CI KAN TUH? : Hmunkip ih Ram Hruaitu Kutkaih siartu unau zate'n nan kut ka lo kai.Thaw nei mi le rawl ei thei le tuan thei kan hun si in hi cu ruahmi le tumtahmi khal kan nei tengteng ding tinak a si. Atu kan ni Chin mino pawl hi ziangsi kan ruat ih kan tumtah cio ram le miphun hrang ah? Ziangkhal va si sehla kan thinlung cio in cu miphun hrangah ruah sanmi le sunmang pawl cu kan nei cio ko. Asinan umnak hmun le hma le sinak ih pek lo ruangah mah ruahmi le sunmang pawl hluhsuah thei lo Chin mino kan tampi si lo maw? Curuangah kan thinlung sungte ah ziangmi ci si kan tuh pei? Thilci hi zoh sehla an\/kan tuh dingih kan tuh hnu ni rei hlanah an ra kheu sal ttheu.A siatmi thilci cu kho sal thei loin leilung sungah a siat ta ttheu. Cubang thotho in kan Chinmi mino pawl thinlung sungih kan tuhmi ci khal a siatmi ci a si pang ahcun a kho thei lo dingih a siat ta ding. Ziangmi thilci si ka ti sile cu, miphun duhdawtnak thilci a si. Aliamciami caan ah kan sinak ziangmaw zat kan sungzo tivekpawl ruat rero zotu Chin mino hrangah cu ci tuh hman a ttul nawn lo ding. Minung hi aliamcia zomi kan caan pawl zohsal cingcing in khami caan pawl sungih a ttha loih kan hmuhmi le rem a ttul tiih kan hmuhmi pawl hi atu caan ah rem in a ttha zawng ih ttanlak sal ding kan si. Aliamcia caan dang pawl ih in lawnsakmi le a hman lo zawngih an cangvaihnak pawl khal huatnak ah hmang loin ttan laknak ah kan hmang sawn pei uh ka Chin mino pi pawl. Ziangahtile mi hnen ih awl-ai-zet le a lak ih laksak ringringtu cun a lak ih laksal le mi lawn cu a nuam a ti zawng le a duh zawng hi a si. Curuangah Chin mino pakhat cio kan thinlung ah ziangmi ci kan tuh pei? Ttan laksalnak ci tuh cio uh si ti ka lo sawm duh.Ttan laksalnak kan nei ahcun kan khua le kan ram hi a tthangso sal dingih mi hnen ih ta khal kan nei thei sal ding ih a tum suk lam si loin a tthangsomi khua le ram kan si ding ti'n ka zum. Aliamcia caan zoh in \"Ttanlaknak\" ci kan Chin mino hnenah kheu hramseh. Salai Justin Thang,(USA)\\nChin ttawng le Chin ca : Kum 2007 thawk hrawngah khan leilung tlunah ttawng nung (a living language) phun 6912 a um ih, cui ttawng nung 6912 cu minung 5.7 billions in an ttawmaw. International ISO 639-3 standard catalogue sungih ngankhum vek a si ahcun leilung tlunah ttawng phun 14000 a um ih, cuih lakah 497 cu a hlo cing ding. Mirang cun ttawng hi language le dialect tiin phunhnih in an then nan, a daidannak cu a fiang fukfi lo. ‘Ziangtik teu ihsin ttawng hi a ra piang thawk’ ti zohman in fiangzet in an thei thei hrih lo. Mihrek zumnak vek a si ahcun tuihlan kum million khat hnakin a rei zo; ruahdan hrekkhat cu n kum 40,000 hrawng a rei zo an ti ve. A ziang khal va si sehla, ‘milai ttawng’ cu ‘milaipawl pehtlaihawknak’ a si ti cu zohman in an el lo ding.Ttawng lam zirtupawl cun leilung tlunih ttawngpawl an zir tikah ttawng cu a hlawm a hlawmin (language group) an tthen. Ttawng hrekkhat cun bangawknak tampi an nei. Kawl ttawng le Lai ttawng hi vun zoh hnik sehla; kyaung (tlawng), ein (inn), khuay (ui), ti vekin bangawknak tampi an nei. Cun, catluan vun tuah tik khalah an bangaw phahpha lala. Subject kha verb in a thlun. tthimnak:- Nga tua mee=ka feh ding. Nga dii tua mii=Kei cu ka feh ding. Asinan, Transitive verb hman tik ahcun catluan cu object + subject + verb tiin a feh. tthimnak:- Ta-yet-ti sa(ca) ba=Theihai ei aw. Hi zawnah khal Kawl tawng le Chin ttawng cu a fehdan a bangaw thotho. Asinan, Kawl hminsakmi le Chin hminsakmi cu a bangaw lo a tampi. Ta-yet-ti=theihai, tit-pin=thingkung tvk. Chin ttawng le Lusei (Mizo) ttawng vun zoh hnik sehla. Lusei hlado (khuate hla) hmuahhmuah hi “Chin ttawng” an si thluh ti ding a si. Lusei in ‘kan ttawng khun’ an ti ih, Chinmi hrang ahcun ‘kan tulai ttawng’ a si lai. Chin ttawng le Lusei ttawng cu a fehdan a bangaw lawng a si lo, a tiduh san le hminsakmi khal a bangaw a tamsawn ti sehla a sual lo nasa ding. Ka nu=ka nu, ka pa=ka pa, ka nau=ka nau, ka ni=ka ni, Lo thlo=Lo thlo tvk. tiin. Culawng a si hrih lo. Kan grammar fehdan, kan aw thlukdan, kan aw a tawi le a sau dan tvk tla khal a bangaw thluh zikte. Lusei ttawng kan timi hi ‘Duhlian ttawng’ a si ih, ‘Duhlian’ cu Seipi khua ihsin thlang a tlami a si tiin thuanthu zingzawitupawl cun an sim ttheu. Curuangah, Chin ttawng kan zingzawi tikah siseh, Chinca kan zir tikah siseh, Chinca zirnak kan tawlrel le kan tuah tikah siseh Mirang ttawng le Mirang grammar thlunih tuah thluh ding a si lo vekin Lusei ttawng thlunih tuah thluh ding khal a si hlei lo. Chin ttawng duhdan thlunih tuah ding a sisawn. Mizo le Chinmi cu unau kan si vekin kan ttawng fehdan khal a lamdannak a um tam lo.\\nTtawng (simmi ttawng=spoken language) hi ca (nganmi `awng=written language) ih an vun canter tikah duhdan bangaw lo tampi a ra suak. Cuih hleiah hminsinnak (symbol) hman duh mi a bangaw lo lala. Cun, ttawng pakhat le pakhat ‘a aw suahdan’ a bangaw lo lala ih, cui ‘aw’ hminsinak pekdan khal a bangaw lo lala. Leilung tlunih ttawng lam zirpawl in 1886 kum ah khan ‘International Phonetic Association (IPA)’ an din ih, International Phonetic Alphabet (IPA) an tuah. IPA Alphabet cu a ttuldan vekin an rem vivo ih, an remmi version netabik cu 2005 kum ah an suah. IPA pawl cu leilung tlun ttawng lam zirnak kaihruaitu a si deuhbik.\\nChinmi hin ttawng kan neihnak a reipi zo nan, ca (spoken language) kan neihnak cu kum 100 hman a kim hrih lo. Chin ca a rak tuahtu Mirang ttawng hmang American mi a rak si. Lai ttawng hminsinak dingah Kawlte ttawng hminsinnak (Burmese character) a rak hmang lo, Tuluk ttawng hminsinnak (Chinese character) khal rak hmang loin, Mirang ttawng hminsinnak (Hunterian character) a rak hmang. Mirang ttawng hminsinnak a rak hman ruangah, ‘Chin ca cu Mirang ca (English written language) thlunin a rak tuah a si,’ ti a theih(ngah) lo. Cun, Mirang ca cu ‘a aw suah thlunin’ an rak tuah lo nan, Chin ca in rak tuahsaktu cun ‘a aw suah thlunin’ a rak tuahfawn. Mirang ca ih harsatnak theiin awldeuh dingin in rak tuahsak hi lungawinak ngaingai a si.\\nKhristian pawl in thlarau rawl kan hawlnak hmunpibik cu Baibal Thiang (Holy Bible) hi a si. Baibal cu Hebrew ttawng, Greek ttawng le Latin ttawng pawl ih ngan mi a rak si nan, tu ah cun ttawng phun tampiin an let zo. Mirang ttawng ih an lehnak hi kum 400 luan hrawng cu a si thlang hmang. Asinan, tu ahcun ‘version’ timi, tampi a suak zo. Version hmuahmuah cun Pathian thu diktak phuansuah an tumtah thluhko. Version (`himnakah King James Version) pakhat cu a reideuh hnuah an namsal ttheu. An nam hmaisa hnakin an nam netadeuh kha a famkimdeuh, a tthadeuh, an ttawngleh thu ah a dikdeuh tiih ruah a si. Kum 1991 sungih an suahmi, Falam ttawng ih nganmi, Baibal hman a nam hnihnak a suak zo. An nam hmasakmi kha tthasawn si bang sehla, diksawn diksawn si bang hnik sehla version neta lole nam (edition) hi tuah a ttul dah lo dingih, namsal (reprint) lawnglawng an tuah ttheu men ding nan. (Version means a particular form or variant of something). Cuvek thotho in cabu hrekkhat cu nam khatnak (first edition), nam hnihnak (second edition) tiin an suah ttheu. Nam khatnak ih a famkimdeuh lo mi kha, a nam hnihnak ah an bet ttheu vekin, a sual mi le a ttha lo deuh mi kha an hlawn ttheu.\\nMizoram (tuihlan The Lushai Hills) ih Presbyterian missionary a rak ttuantu J.H. Lorrain in ‘Dictionary of the Lushai Language’ a rak tuahsak. A dictionary nam khatnak (first edition) cu 1878 kum ah an rak suah ih, a nam hnihnak cu 1940 kum ah Asiatic Society in a rak suah. Nam khatnak ahcun \/aw\/ aw–suak, aw tawi hminsinnak ah [o] a rak hmang nan, a nam hnihnak ah cun, Lushei aw fehdan a kai ngah tuk thlang ih, \/aw\/ aw-suak, a tawi le a sau hrangah hminsinnak dangdang tuah a ttul lo, [aw] pakhat lawng hin a famkimter thei rori a si ti, a hmuhfeng ruangah [o] le [aw] cu cawhrawi hnuaihni duh nawn loin [aw] hlir a hmannak a sisawn. Hi thu hi a tlun lamih version le edition fehdan ihsin kan vun ceksal khal asile Dictionary of the Lushai Language nam khatnak ih dikfel deuh lomi kha a nam hnihnak ah dikfelsawnin a tuah ti cu a fiang nasa.\\nTthansonak hrangih karbak hrampi le thupizet pakhat cu ‘thlengnak’ (change) hi a si. Asinan, thil ih miangmau-ah ‘thlengnak’ rak dawnsawn le cohlan hi thil harsabik a si. Company pakhat, pawl pakhat, kawwhhran pakhat, university pakhat, ram pakhat; thlengnak a duh lotu cu a tthangso lo ding. Kel kan awh a si ahcun kan ttumsuk tinak a si an ti. Pursum leilawn thu ahcun, ‘Either change or perish’ an rak ti ttheu hmang. Kan ttawng le kan ca thu khalah hin a ttulmi bet, a famkimdeuh lomi tuahtthat le remtthat, ttawngfang thar le mawi kan hawl vivo thei lawngah kan ca a tthangso ding. Chin ca kan neihnak kum 100 a kim zikte thlang. Chin calai cu a hram kan thawk zik fang a si lai. Maw … Chini Mino, Calai hi Hnam Hnuk le Meifar a si ti theiin zuam sinsin cio uh. By Dr.Thanbilluai\\nMautam le Paampi : Santhar mino tam sawn cun Mautam hi kan thawng dah lo ding ih, tui kum Mautam hi rel ngan tlakzet a si. Mautam ruangah mi ziangmaw zat in ei ding an harsa zo ih, tuikum rawl a siat ruangah hmai kum ah mi tamzet in harnak nasazet in an tawng bet ding. Mautam ruan ih harnak tuar pawl hi Kawlte ralkap pawl cun an ttanpi lo ding ti cu zapi theih cia a si fawn. Curuawngah, Mautam hi kan theih a poimawh ih Mautam ruangih harnak a tawngtu pawl khal an harnak kan theih pi ve a thupi.\\nMautam hlanthu thawi. Mau hi kum 50(48) ah an par ttheu. Northeast India (a hleice in Mizoram le Manipur), Chin ram le Bangladesh tlang tluan ah Mautam a thleng thu record a um. Mau pawl an par ih, rah an rah hnu ah an thi ttheu. Mau rah hi zinghnam in an duh in, an thatpi ngaingai ruangah fa an nei zutzo cih. Zinghnam an pung cak tuk ruangah loruawl pawl khal an ei fai thluh. Cu vek ih lorawl an siat ruangah taam (faminie) a thleng ttheu. Kum 1958-59 ah Mizoram ah Mautam a rak thleng dah. Cumi cu Mautam theih netabik a si. Mizoram buainak cu India central acozah in a ngaihven tthat lo ruangah Laldenga ih ho in Mizo Famine Front (MFF) timi an rak din. Can a hung rei deuh hnu ah MFF cu MNF (Mizo National Front) ti ah zalennak (independence) sual ding ah an thleng. MNF le India central acozah cu 1980s ah remnak an tuah. Hihmi hnu cun MNF khal political party pakhat ah a cang lan ta. Tulai Mizoram ih thuneitu hi MNF party a si ih, chief minister cu Pu. Zoramthanga a si. Kum 1958-59 Mautam ruangah mi 15000 zik an thi ti ah record a si.\\nChinram Mautam. Kan theih cio vek in kan ram ah Mautam a thleng cu a si. Ram leng ummi ziang maw zat cun Mautam ruangih harnak tuar pawl cu tanpinak a n pe rero zo. Chin Human Rights Organization(CHRO), Khonuthung, Mizzima, Chinland Guardian le Irrawaddy thuthang pawl khal in ram dangdang ah an thlan darh zo. Ziangvek in kan ram Mautam in harnak in tlun ding ti cu theih a si lo. Khat lam ah ram leng um Chinmi, ram dang (NGO tel in) le Kawlte ralkap pawl in, ziangvek in kan ngaihven ding ti khal ruah thiam a harzet. Cyclone Nargis ruangih inn le lo nei nawn lo, ei ding le hruh ding hman nei lo pawl hman Kawlte ralkap in tha te’n an ngaihven duh lo ahcun Mautam ruang ih harnak tuar Chin mipi cu Kawlte ralkap in an bawm ding cu beisei ngam a si fawn lo. Ram dang acozah le NGO pawl in rak bawm duh hman hai sehla ralkap pawl in Chin ram ih feh an sen ding maw?ti khal suh an poimawh zet a si. Cuiruangah, thil fiangzetmi cu Kawlte ralkap le ram dang tanpinak cu beisei ngam a si lo. Thil um sun cu ram leng um Chinmi pawl ih hmalaknak lawng a si.\\nTuikum mautam ruangah thi le hlo report cu a suak hrih lo. Ram dang in tanpitu sungkhat nei pawl hrangah malte cu a tizia deuh nan, ram dang um Chinmi pawl khal in an duh vek in sumpai an kuat thei fawn lo ruangah hi harsatnak hi thil awl te cu a si lo. Netabik ah tui kan tawn rero harnak hi siatnak lawng ah si loin can tha tak khal kan hmang thei. Kan karlak ih ttanrualnak tam ter vivotu a si sawn theinak dingah le dokalhnak ah hma kan sawnpi thei a si. By: Thangluai\\nCasiar Cu Fimnak le Thiamnak : Leilung tlunih thil ttha timi zaten thuh an siih, hawlcawp an ttul. Lunghlu le daimond khal leilung khur thuk sungah an um. Milai thazang ticawk lo cem in an laisuak. Cuvek thotho in sui khal cu man ttha man thei a si bangin leilung ihsin laihsuak le harsa zetih ttuan le rethei zetih ngah theimi a si. Cuvek thotho in fimthiamnak (education) khal taimak suahih hawl rero a ttul. Thilttha ngah ding ahcun retheizet le thazang suahih bangzet ih ttuan le zawnzaih a ttul.\\nCubangin, leilung tlunih mibangnak, midang cannak cu casiar tam hi a si. Khui miphun khal zohsehla, ca an siar cio asile mi tthangso an si ti a langter. Casiar paih lo cu mi hnufual, mibang lo, mican lo kan si ti a langtertu bik a si. Casiar cu fimnak thiamnak, thu theihnak, daan theihnak le mi hleihnak bik a si.\\nMr. Ruskin cun \"Cabu cu Lal pawlih hlawn thil an si\" a ti. Siangpahrang pawl cun tangka, sui, ngun le lung mankhung tla cu inn sungah an ret. Cubangin cabu sungah lennak ti cawk lo a um, asinan, cabu sungih ummi lennak cu sui le ngun an si lo, fimnak le thiamnak an siih, tangka le sui le ngun hnakih mankhung deuh a si. Milian pawl le Lal pawl in an lennak cu kuang sungah an retih a tawh awnnak cabi cu anmah in a thup lakah fianhrial te'n an ret, an thup. Asinan, fimnak le thiamnak tawh awnnak cabi cu a duhtu pohpoh ih neih theih le awn theih an si. Arabia pawl ih thuanthu sungah \"lennak ih a khatmi rukru pawlih lungkua tawh awnnak cabi cu awng thiamtu\" ti a si. Cubangin, fimthiam theinak ih tawh awnnak cabi cu casiar hi a si. \"Mi zokhal ca a siar theitu cun a duh zatzat fimthiamnak cu ca siarnak in a hmu suak ding a si\" tiah India ram ih \"Good English\" cabu suahtu R.P.Ghast, M.A, in a ti.\\nMifim taktak pawlin an thiammi le an theihmi thilttha kipin ca sungah an ngan. Thuttha an timi zate'n an ngan. Fimthiamnak, nuncan dan ttha, pumcawm awknak ttha le tthansonak ttha le thu dang tampi thucu cabu sungah a um. Leilung tlun ihsin thihhnu lam umdan ding tiang cabu sungah a um ruangah tulai san kan Chin mino pawlin casiar tumuh, casiar zuamuh, cazoh paihuh, fimnak lauh, thiamnak saruh, cabu sungah hawluh, cuihsin mican uhla, mihleih hramuh ti'n duhsaknak thawn Rev. Dr. Thanghup\\nCabu Suahcing Dingmi A Um:\\nSalai Zahau Caleb Laltinhrem ih nganmi (lehmi siloin) \"Ram, Miphun le Insang Duhdawtnak\" cabu, bung 31 ummi cu a rei hlanah a suakcing dingti'n Ramhruaitu Kutkaih in kan theiih kan hngakhlapzet a si.Ram le Miphun Duhdawtnak Cabu Hi-\\n1.Zumtu diktak a simi cun siar tengtengseh\\n2.Chin miphun a simi cun siar tengtengseh.\\n3.Ram le miphun buaipi paih lo pawl in siar tengteng ding.\\n4.Ram le miphun duhdawttu pawl in siar tengteng ding.\\n5.Zirnak lam ih a feh thei lomi pawl in siar tengteng ding.\\n6.Zirnak lam a feh theimi cun siar tengteng ding.\\n7.Pathian hna`uantu zovek khal in siar tengteng ding.\\n8.Nauhak upa ti loin siar tengteng ding.\\n9.Nulepa in fa le siar ter uh, fa le in nulepa siarsak uh.\\n1.Miih tthatnak malte kha hngilhaw hlah la,miih sualnak malte kha cing ringring fawnhlah.\\n2.Kamawhdah lo atitu lole amawhdah lo micu hna atuan hrihlo tinakasi.(kasualdah lo ati tu),or kasual dah lo a titu cu hna atuan hrihlo tinak a si.\\n3.Tumtahnak neih men lawng in atawk lo ih cuitumtahnak cu thlen suak atul(or hlensuak ding a si)\\n4.Na tumtahnak afatet le thilfate lawng nangahding,tumtahnak tumpi neih le thil ropi tisuak .\\n5.Mifim cun a ngahsuakmi nehnak pawl hnakin a sunmi pawl zoh in a zir sawn. by, Moe Myint Maung,\\nby Mai Esther Sancer\\nRam Hruaitu Kutkaih Thuanthu:\\nRe.Est. Sept. 14, 2007\\nMotto : In Hruaitu Cu Kan Miphun Mi Siseh (Jer. 30:21)\\nPurpose : Nunphung, Biahla le Calai Khaisan, Pathian Hmin Sunlawih\\nFounder & Editor: Salai Zahau Caleb\\nDirector : Hremang (US)\\nSecretary : Salai Taisun D. Lallianhre\\nAst. Secretary : Salai Lalawmpui\\nTreasurer : Salai Zanniat Tuaklianuk\\nAst. Treasure : Salai Hualngo Isaac\\nSuahtu : Ram Hruaitu Kutkaih Kawmiti\\nSuahzat : 200 cps (Bgl), Ygn ahcun cahmi zat\\nAman : Rs. 5 (Bgl), Ks. 200 (Ygn)\\nContact : ramhruaitu@gmail.com (cahran kuat theih ringring)\\nVisit us : http:\/\/hruaitu.blogspot.com\\n(A sungih nganmi pawlhi RHKK ih pawmmi an si thluh lo. Lungawinak thawn, RHKK)\\nPosted by FALAM CHRISTIAN CHURCH OF INDIANAPOLIS, IN , USA No comments: Links to this post\\nRAMHRUAITU VOI 6\\nRAM HRUAITU KUTKAIH AVEI RUKNAK\\nBangalore March, 2008\\nMIPA AA LE FEL LO KA TIMI CU!\\n“Mipa Aa le Fel Lo” timi thuthawn pehparawin ngan dingin timlamnak ka neih tikah, a hmaisa bikah keimah le keimah thlacamnak thawn ka zohfel aw. Keimai’ Aatnak le Fel lonak khal ka thuphlo loih mah le mah nunsimawknak cahran a si. Ih, “Mipa Fim le Fel \/ Nunmawi Ka Timi Cu” thuthawn pehparawin cahran dangdang ka siar tikah “Mipa Aa le Fel Lo” ziaza cu simrel ttul loin mitthlam ah an hung lang cupco ko nan, kannih Chin hrin milesa cu indirect cu sim lo, direct ih sim awk hmanah a thluathlam lawng kan hmu ban fang. Tuittum ih hi “Mipa” timi hi’n nupi nei zomi le nei hrih lomi an pahnih te’n a khih hmuh.\\n“Mipa Aa le Fel Lo Ka Timi Cu!” kumkhua nunnak ding hrang ruat thiam lomi khi a si. Piantharnak ngaihsak lo pa cu leitlun miaa bik le mifel lo bik, sihte hman bang lomi khi a si. Sihte cu tthal caan ah fur laiih an ei dingmi tilerawl khawlkhawm hna an thiam, an hmailam thu an ruat thiam. Zo ka si, ziang ka si, khuitawk in ka ra ih, khuitawk ah ka feh leh ding timi khal a ruat dah lo. Nauhak aa bangin khawlak ah a tlang mualmo men. Phungphai thlu lomi thurelin a cil a bet ter. Hnattuan hna khal a thiam lo. Insang phur zang tertu si loin phurrit tertu a si. Inn a um caan ah ziangte rori hman ttuan a tum lo. A duh tikah rawlei a tum, ei lo a tum. Mileng, mikhual neih caan khalah mithmai pann te’n le awkam zang te’n khawsak a thiam lo. A tlawkciar, a phunzai. Insang pa bik: nupi fate hmailam nunnak zalam tluan a ruat paih lo, a ngaihsak lo. “Keimah pa bik ka thih hnuah ka nupi faate, tesinfa ziangtin, khuiah an rung um ding, an rung nung ding. An hrangah beunak innlelo ngaihtuah sak keng khaw” tikhal a tum lo lawlaw. A att cu hngalnak in bet khaw pa zee, pa fel lo ah a suahter.\\nRam le miphun duhdawt cu sim lo ram le miphun tthansonak ti’n mai’ tlintawk te’n hmarngaitu pawl a relsia, a dodal, a camsia. A rammi sinak le a miphun sinak khal mak ah a than lo. Amai’ calai a ngaina lo, a urhsun lo, a thupit lo, tthittha khalin a siar paih lo. Cuti’n, “Casiar lo cu aat zir rero a si” tiah Dr. Pa Sang simmi cu amah rori a si ta. Mai’ nulepa, unau suahpi, asilole miphun-pi hnenih cakuat a ngan tik khalah, asilole, ca pakhat khat a ngan tikah amai’ calai hman hna thiam loin miphun dang (kawlte, mirang, tvp) calai sawn hmangin ca a ngan, a kuat. Amai’ ttawng ih nganmi cabu, magazines, thuthang tvp thupi ah a neih loih ekhrutnak le thilsia funnak asilole cabuai khuhnak men ah a hmang. Amai’ hla sak a thiam lo. A sak paih lo. A zahpi. Amai’ Chin thuammawi vunhruh thlenthli cu sim lo, a neih hman a nei lo. A neiih hruhtu pawl sawn a sawisel. Chin Phunpi Ni (Chin National Day) ah maw nan neih. Keicu ka pianthar hlan lawngah laithuam ka rak hruh. Hi laithuam ahhin Pathian thinhengnak (the wrath of God) a um” ti’n sal thinlungput maksak thawn a cilbua a suakter. Cuti’n a aatnak le fel lonak cu a miphun nunphung, calai, biahla tvp zianghman ih a rel lonak in a langter. A faate khal mai’ ttawng, mai’ calai tvp thiam dingin le urhsun hna thiam dingin lamzin hruai hna a thiam hai lo.\\nKiang le kap thlir thiam loin a duhduh in a tlawk buahbo men. Ttawngkam bawrhhlawh le ngaitu hna (ears) ih ngainuam lo le ngaimawi lo a kaa in a suakter ttheu. “Leitlun ah mifim an um lo, hitawk khal ah mifim pakhat hman an um lo” ti’n amah vek dingah mi a hmu thluh. Nunau pahnih khat a thlem aat theimi khal thil ttha lo a si ti’n phuhrung aw sawn loin pawrhawknak le uansuan awknak ah a hmang sawnih miaa a sinak cu a ngaitu pawlin an hmu fiang deuhdeuh. An mithmai cun an hnihsan vek nan “nang, miaa pa rori hi cu aw, zoso lo rinsan thei nawn ding, zoso lo upat thei nawn ding” ti’n an thinlung te’n an nautat, an hnihsan, an zohniam rero men. Amah hnakih upa le sinak sang tvp upat hna le ttihzah hna a thiam lo. An lakah a duhduh in a ttawng. A duhduh in hna a ttuan ih canghvaihnak a nei. Tohkham pek hna le kian hna a thiam lo. A aatnak cu hngalnak ih a vun bet thlang cun hringtu nulepa, suahpi unau, ram le miphun le rualpi ningzahnak hlir a si ko lo maw. Amah hnakih nauhak cu a duhduh in a kawk hai, nun a sim mai. Ziang hmanah a neih hai lo ruangah amah hnakih nauhakpawl khalin “Miaa pa” tiah hmin an pek. An thih tiang an upat thei lomi a si.\\nInsang thu ah kirsal in: nupi faate duhdawt cang le caan pek hna a thiam lo. Awkam thlum le phahniam aw te’n pawl hna a thiam hai lo. An hrang harsatnak tuar cu sim lo anmah hnen sawn ihsin eibar ding a bawh ttiottio. Nulepa nei lo ngakttah zangfahnak le duhdawtnak a nei lo. Mi rethei zawnzai le lamzin kap kutdawh zangfahnak le bawmduhnak a nei remrem lo. Amai’ pumpuarnak ding lawng ruatin khua a sa. Sungkhat unau suahpi, tthianrual sawmdawl hna a thiam lo. A tlaitluan deuh thaw in zukhmawm thawn a ciah aw. Phe a lek, rit thei sii a tham. A hmin ah “Ri cinn” ah tiih, a hmailah zalam tluan cu a pit ko. A thinheng caan ah a kiangkap ummi khenglekho in an tuar phah thluh. Uihli bangin puaihmun ah a pet ttheu ko nan, khawhar (mithi) inn ahcun hmuh ding a um dah lo. Zuu le sa inn le vedio zung tvp cu a thleng ringring, asinan, biakinn fehnak lamzin a thei lo.\\nAmai’ hrihruai pakhat khat in maksak deuh le cuanghlei deuhih kut thiamnak, thilti theinak, gifts le talents an neih tikah lungawipi sawn loin a iksik, a dodal, a relsai haiih siatsuah dingin (Lucifer bangin) lamttang a hawl. A lamttang pawl khal cu miaa le mifel lo ah a canter hai (miaa le mifel loih cantertu maw, cantermi so na si ve ding?). Eithup hmang lo pa cu eithup a puh, mittha pa cu mittha lo ah a can, mifel cu mifel lo ah a can, mifim cu amah vek miaa ah a can.\\nAmai’ hnattuan theimi parlawng ah a aungaw ih amai’ ttuanmi hna ttuanve lotu cu “Miaa” a ti. Midang hnattuanmi cu zianghman a si lo a ti san men. A relsia hai. Aipi le aite a neiih a phur cancan ah zaan laipi khal ah siseh, zinglam khawfingcat hrawng ah siseh, sun laiah siseh, midang ihthah tthat laiah siseh, hramlak “SE-HAL” men bangin a kuu, hla a sak ciamco mai ttheu. Ring ngaingai in a ttawng ciamco mai. Amai’ duhnak lawng thupi bikah a retih meeting ah midang dinhmun, sinak, duhnak le ruahnak cu zianghman lo men ah a ret, miaa le mifel lo ti fam cu a duhduh in rorel a hmangta lo maw!\\nNunau man (value) a thei loih mi fanu, mi farnu, mi tunu cu a duhduh in puahcawk a tum. Miaa le mifel lo a si bangin, “Midang nunau tlunih ka nunrawng (sual) vekin keimai’ fanu, farnu, tunu tlunah ka tuhmi ci ka at leh sal thei” timi cu a thluak rangte neihmi in a ruat ban ta si lo. Lamzin khual tlawn caan khalah nunau zangfah ih kilkhawi cu sim lo, nunau loin tlei thei (um thei) ngaipi bangin “nunau an um maw, an tel maw. An um \/ tel ahcun kei cu ka phur lo. Nunau cu mi an hnaihnawk. Phurrit men an si. Zianghman le mi an bawm thei si lo” ti’n a sim ttheu. Cuti’n, nunau hrial a tum. A fanu, farnu le tunu hrangah siatnak lamzin sialtu mipa (ttapa, rualpi, pa) aa a si ko lo maw!\\nAmah hrangih thilttha tuahtu, bawm dahtu le lamzin sialsaktu hnenih lungawithu sim sal cu sim lo, dodaltu, iksiktu, relsiatu a si riangri. Mah hnakih upa, mifim le mithiam rualpi ih tuah hna a thiam lo. Mah hnakih upa khal phungphai thlu lo pi’n thuel a hmang. Ca a siar tikah midang hrangah a siar. Midang hrangah ca a ngan. Midang hrangah thusim a thiamzet.\\nA kauzawng ih hnattuan tum loin a bizawng ih hnattuan a tum ttheumi in thuruat sau thei lo miaa a sinak a langter. A kuai zomi rem tthat cu sim lo, a rem aw cia a kuaiter, a buaiter sawn. Rem awk lonak le theihtheim awk lonak um dingin lamttang hawl ih tawlrel a thiamzet. Cumi cu, fim le fel ruangah a si loih aat le fel lo ruang sawn ah timi a thei thiam aw si lo. Rualpi ttha pahnih lakah feh tahratin thusual tuah a thiamzet. Mittha, mifel, midang hua tahratin lamtang hawltu le tuahtu lamah ttangin thudik cu a phum hlo ve mai. Thusau ruat loin le kaupi’n ruat loin le zingawinak tthate’n nei hnai lo pi’n thubawhcahnak a tuah ttheu.\\nFimthiamnak hi thupi ah a ret loih sum le pai thupi sawn ah retin a sukso ah a nolai caan a hmang ral. Cuti cun, miaa ti fam cu, sumpai malte a vun neih leh ve te’n a puarthau, a hngal, a duhduh in a tawng. “Leitlun hlawnthliri hi mittthep kar ah an hloral thei, asinan, fimnak cu a hlo thei lo” timi khal a ruahnak in a ruat ban loih Malaysia, Singapore, Australia, Canada, India, Thailand, Sweden, Denmark, US le ram dangdang lam pann in a feh. Sal hmanih tlak lomi ih pakan (plate), ekinn, thuamhnaw sawptu le nau umtu fang men ah amah le mah a tuah aw. Ram dang feh hi miphun hlohralnak a si ti a thei ban si lo. Ram dang feh hi vanram kai hnak hmanin a duh sawn. Cutluk ih miaa cu leitlun ah an suak nawn pei maw? Mifim mithiam timi (ram le miphun ka duhdawt titu) pawl hman an tlan hlo thluh mai ahcun miaa pa hrang ahcun miphun hrangih rinumnak cun hmun le ram a nei thei nawn lo a si cu maw. A cuih ka thin!\\nMaw-nang mipa aa le fel lo! Cu kel tete! Nangmah ruangah maw insang mawi le nuam, khawtlang mawi le nuam, Ram le miphun tthansonak a um thei lo. Leitlun ah rak suak lo lawlaw la Pathian, hringtu nulepa, suahpi unau, rualpi le miphun-pi lungawinak le tthansonak a si sawn ding nan. Tui na sinak cu zahpi na um tuk. Duh na nung lo tuk. Upat na tlak lo tuk. Rinsan na um lo tuk aw lawmmam. “Kei ih fapa neih le pulh tlung” an ti ttheu bangin na nu Chin in a lo ti ve pang pei. Ralring aw law, nang Mipa Aa le Fel Lo! By: Salai Zahau Caleb Laltinhrem\\nSuncaw Heu le Cang pal Cim\\n\"Suncaw Heu le Cangpal Cim\" timi cu Chinmi lo thlo kan pipu-nupa pawlih an hman ttheumi ttongtthimnak a si. Asancu hi tin a si: Lailam lo thlo nupa pawlin hnattuan thei hrih lomi an faate pawlcu loih an hruai tikah suncaw (rawl) ken sak cih a si ttheu. Nauhak pawl cu lo sungah cun an lek-an tawivak ih lo-cang-dawl cu an pal hmin (cim) ttheu. Curuangah an nu le pa pawlin - hnattuan bawm loih cang rak pal cimtu an faate pawl cu - \"suncaw heu le cangpal cim\", tiah an ko ttheu (Tthat hnemnak nei lotu tinak a si).\\nNa nulepa hrangih, Na fimnak le na thiamnak, Natik cu le caan, Na sum le pai, le Na duhdawtnak, Na pek lo a si ahcun, na nulepa in, \"Suncaw heu le cangpal cim\", an lo ti pang ding.\\nNa faa le hrangih, Na fimnak le na thiamnak, Na tik cu le caan, Na sum le pai, le\\nNa duhdawtnak, Na pek lo a si ahcun, a ling le a let in, na fa le pawlin, \"Suncaw heu le cangpal cim\", an lo ti pang ding.\\nNa pasal hrangih, Na fimnak le na thiamnak, Na tik cu le caan, Na sum le pai, le\\nNa duhdawtnak, Na pek lo a si ahcun, na pasal in, \"Suncaw heu le cangpal cim\", a lo ti pang ding.\\nNa nupi hrangih, Na fimnak le na thiamnak, Na tik cu le caan, Na sum le pai, le\\nNa duhdawtnak, Na pek lo a si ahcun, na nupi in, \"Suncaw heu le cangpal cim\", a lo ti pang ding.\\nNa fala mawi te hrangih, Na fimnak le na thiamnak, Na tikcu le caan, Na sum le pai, le Na duhdawtnak, Na pek lo a s iahcun, na fala in, \"Ai haa!!! San tlai lo vaal le suncaw heu le cangpal cim\", a lo ti pang ding.\\nNa tlangval ttha hrangih, Na fimnak le na thiamnak, Na tikcu le caan, Na sum le pai, le Na duhdawtnak, Na pek lo a si ahcun, na tlangval pa in, \"Ai haa!!! Ka paisa cemter mentu le suncaw heu le cangpal cim\", a lo ti pang ding.\\nBy: Salai Bosco Mang\\nDUHDAWTMI MAI HNENIH CAKUAT\\nDuhdawtmi Mai, Na hnenah kei na “U” santlailo bikin tu na fala pek ihsin na hrangah thil tthahnem a si ding ti beiseinak thawn hi ca hi na siar dingah ka rak ngan. Tulai cu fala, tlangval lawng hman silo suakthuan le nupinu pacangpa zo hnu tiangin leitlun nuamcennak ah an tlan ti cu na theih ve he. Kan rin lo mi pawlin nupi pasal an neiih a rei hlanah an tthenawsal ti thu theih ding a tam tuk. Curuangah Mai, nangcu hi pawl vekin na si lo ding duhsaknak thawn ruahnak malte ka rak lo seu a si.\\nKa nau, Innsungsang ti mi cu “a thupi tuk,” ti mi ttawngfang hmanhin a daih lo. Ziangah ti le minung kan san sungah Innsungsang dinhmunin kan caan kan hmang rei bik ruangah a si. Mi ziang maw zat cu nupi le pasal an neih hlan tiangcu nuam zetin harsatnak le buainak hi ziangvek a si ti hman an rak thei dah lo nan, nupi pasal an vun neih hnu an Innsungsang buainak, harsatnak le nuamawklonak ruangah thinpit vansangin nunman nei lo ah an ruataw, culawngsiloin a hrek cu mah le mah thataw tiangin an nunnak an cem ter. Mi ziang maw zat ve lala cu nauhak tet lai ihsin harsa, rethei le nulepai’ duhdawtnak hman tep dahlo, nun hi an hrangah cun a pak ii pak le a khat ii kha in an thei. Cuih nun man nei lo ih ruataw pawl lakah a hrek cun Innsungsang nuam an rundin thei ruangah a liam zo mi ih harsarnak hmuahhmuah cu hngilh in nun man nei le suah man nei in an run theiaw sal. Curuangah nangkhal Innsungsang nuam dinding na duh a si le tui na um dan le na hrilmi parah a tthumaw aw a si.\\nNa falat lai caanih na um dan ii zirin na Innsungsangah a rah na ei leh ding. Nupinu tampi cu an falat laiih fellonak in an ttih a hrut ter, an pasal hnenah an ttong duhmi a ttongngam ter lo, thik zet ttheu hmanhaisehla nun an sim ngam lo. A hrek cun hmai song cing ten an duhdawt zetmi an pasal cu zan vak lo dingin le siimtukih tlung nawn lo dingin an dil ttheu nan, daiten um men aw ka ra tlungsal hi… nangmah hman na fala hnahkhat sinak hman maw ii pek thei lo ti’n …, Innsungsang buainak hrampi ah cangin nupinu tampi cu mitthli thawn an caan an hmang a si. Sirawk in le man nei nawn ta lo, a va poi ve! Esau in rawl vawikhat einak men ah fapa upa sinak a zuar, mitthli thawn a pai hmaiah riahsiatnak langter hmanseh san a tlai nawn si lo. Curuangah tangka, sui le ngun ih lei theih lo mi na fala hnahkhat sinak kha vawikhat nuamnak hrang le na tlangval thinheng ding phang men ah a poi lo ti siang hram halh aw. Na hmai ahcun a thin a heng aw ter ding nan hmuh banlo a thinlung sungin cun “um…ka duh zawng nupi tlak rori” tin a lo ti rero a si. Hngilh aw hlah, a thinhengnak cu a rei hlanah a reh thei ding nan na fala hnah khat si nak cu thlanmual a thlen tiangin a lo ruk sak lan ta ding. Zum pang hlah, ka lo nei tengteng ding a lo ti khal le, nunau in nan ziaza ttha lo nan thuh thiam vekin mipa khalin nunau bum kan thiam ve. Mary tla kha fala thianghlim rak sihlahsehla cu”rundamtu Zisu’n” a pum a sang lo ding. “ Tlangval in fala thiang a tthit vekin,…Tlangval cu a fala par ih a lungawi vekin…”Isai.62:5.\\nMai, mi lak na suakvak caanah na um daan, na ttongmi va ralring hramaw. Mipa hrek khatin hi ti’n an ti tthue mi cu, “fala in a lo hnihsan len biak ding a har lo, a lo biak hmai le capoh thungai ding a har lo, vawikhat feh tlang le lakphak dawr to tlang hnu cun a vawihnihnak cu a har nawn lo, a kut na kaih thei hnucun a liangih kuah a har nawn lo, a liangih na kuah thei hnu cun kheng sungsa,” tin an ti ttheu. Daithlang pangaw hlah, vawi khat te ti mi hi a thupi tuk lawmman. Na hnakih cak an tam tuk ruangah zanah nangmah lawngin lengsuak vak aw hlah. Vokpi suakin liamkuan ding mi a tlun, nunau suakin nau-pai thawn a ra tlung an ti ttheu mi kha hngilh hram hlah aw maw. Ca na ngan sual le correction pen a um, thil na ti bung pang hmanah hmunphiah le hmawmrutnak a um, a si-nan nuncan ziaza mawi lo ruangih hminsia le thangsia phiatnak tuahtu campani cu a um hrih lo. Curuangah na falat pek ihsin na sunlawi zia hi thei aw hram aw,”blank paper” vek so khaw na si. Na felnak in na pasal hmaiah mit hmaittha a lo pe ding. Mi zu va hmanin an nupi ding ah mifel an beisei ve a si.\\nZin kapah par aw hlah, paparih mawinak le sunlawinak theilotu pawlin an lo pal kiak pang ding. Thingkung rop le phentu hnah nei lo par khalah fu hram aw hlah, zangfahnak neilotu saihlumin a lo ngah pang ding. Duhmi pakhat lawng nei aw hlah, pahnih khalin nei aw hlah, a lo duhtu kha duh aw, a lo duhsawntu kha duh aw, pahra neih hnakin a lo hngak taktak tu kha duh ve aw. Biaknak, rinnak, tumtahnak, miphun,le nunphung bangaw mi duh aw. Fimnak, thiamnak, lian le farah, le sinak tanaw tuk lo mi duh aw. Kum tanaw tuk mi khal a ttha lo. Na mit lawng khalin hawl aw hlah, na hna hmangaw. A cang thei a si le rualpi vekin kawm ta awla a ziaza, a tlinlonak(weaknesses), rawl a duh zawng, a ei thei lo mi le ziangvek dam lo nak(tt. Cancer, thithlum,tvp.) a nei ti pawl tla duh thu nan simawk hlanah nan theih cia aw thluh le a ttha sinsin. Nan sinak nan theih aw thluh veve hnu in kan tlinlonak pawl hi kan ngaithiam aw in kan thei aw thiam leh thei pei maw? Ti’n thutaw le thulu ruat fel ta in thu botsat aw maw.\\nMipa ttongtam cu tilung nal vek an si. Mipa ttong rang cu an kut a rang ve. Mipa samsen cu pasal hrangih ttha an mal. Rit theih thamtu cun ziang dang hmuahhmuah(innsungsang ih thil ttul mi) hnakin a thinlung a duhdawt a si. Mah le mah kilkhawi aw thei lo tu cun a Innsungsang a kilkhawitheilo ding. Zan vak tammipa cu zinkap Uico in an baihat. Nunau in an ziaza tthalo an thuh thiam vekin mipa khalin nunau bum an thiam ve. Calngolh zaten thurawn an tlak thluh lo. Ca thiam zaten an fim thluh lo. Tlakrawh Innpi sungih itthat thei lo hnakin Di Innsungih mangman a ttha sawn.\\nDuhdawtmi ka nau, na parmawinak le na hmuinak kha thothe, kawngsang le phengphe-help hrangah siangaw hlah maw. Thulu le thutaw ruat fel ta loin pasal neih cu siaraw an tam sal ruangah a lo duh lo tu le na duh lo mi cu na neih lo a ttha sawn. Alian le mawi ruangkhalah nei aw hlah. Rualpi forh ruang men khalah pasal nei pang aw hlah. thinnat ruangah le mi pakhat khat phirsit duh ruangkhalah pasal nei aw hlah.na rualpi pakhat khat pasal a neih mi daw in neihve mei tum cuang aw hlah. Awlsaam tukih ka lo duh ti tucun harsa loin ka lo duh nawn lo an ti ttheu. Cuvekin awlsaam tukih neihawk cu a reihlanah an tthenaw sal ve ttheu. Lovah sualin kumkhat daih, neihawk sualin sansung thawngtlak, biaknak sualin kumkhaw sirawk an ti ttheu vekin na sansung nuamawknak ding lo beisei saknak thawn hi ca hmangin kei na “U” in ruahnak ka rak lo pekmi hi zangfahten thupiah ii ngaisak hram aw maw…Damten aw…By: Salai Taisun D. Lallianhre Senpiang\\nCHIN MI MAKSAK TTAWNGKAM\\n1. Minung hmai le Pathian hmaiah rinumnak hi Pathian thlawsuah conak a si. Pu Suiluai.\\n2. Sunmang nei lomi cu rinsan an tlak lo. An fumfe lo ding ruangah. Salai Zahau Caleb Laltinhrem\\n3. Hlawhtlinnak kan duh ngaingai ahcun zohnen khalin kan zir thiam a thupi. Pu Suiluai.\\n4. Fala tlangval duhdawtnak khal a thupi bik lo, khat le khat theihthiam awknak lungput hi a thupi bik sawn. Mai Daisy Thang\\n5. Nupi pasal dingah thluak rori’n ruat fel ih hril ding a si. Salai Philip Mangoolian\\n6. Kan nauhak tet lai ihsin kan paihmi kha taima zetin hlawhtling ding rori’n kan zuam a ttul. Pu Suiluai\\n7. Mai’ tawntaihnak sung ihsin zamrang zetih a tho theitu mino cu mi tthangso an si ding. Rev. Mike Zungceu\\n8. Mai’ thu lawnglawng ih na duhtawk men ttheu a si le, rual pawl ding na nei mal deuhdeuh ding. Salai Kawllian\\n9. Raltthatnak cu thutik ttan ngam le mai’ ti ding le ttuanvo ttuan ruangih ziangkim tuar ngamnak hi a si. Salai Thanduailo\\n10. Tuar ngamnak a neilotui’ hmaiah lamzin awng a um lo. Salai Sanglianthang\\n11. Calai cu miphun hnuk (nunnak) a si. Salai Caleb Zahau Laltinhrem\\n12. Na hnenih mi thusia simtu cu midang hnenah na thusia an va sim ve thotho ding. Rev. Runcungmang\\nLawrkhawmtu: Salai Sawnset Malsawmsang\\nLungrualnak le Thluasuah\\nThuhmaihruai : Lungrualnak cu thluasuah ngahnak a si. Mirang ttongfim ah, \"Lungrual cu cahnak\" ti'n a um. A sim duhmi cu, kan lungrual asile kan hnattuannak ah kan cak dingih hlawhtlinnak kan ngah ding tinak a si. Culawng si loin, lungrualnak a um ahcun satan ih bumnak le thlemnak, hnaihnoknak le sualforhnak a phunphun sung ihsin luatnak le humhimnak kan ngah ding.\\nLungrualnak ih sunlawizia: Saam ngantu in, \"Pathian minung pawl unau bangin hmunkhat ih um tlang hi a ttha in a va nuam so\" a ti (Saam 133:1). Tahtthimnak a langter: \"Aaron ih lu ihsin a khahmul le a korfual hngawng tiang a luangmi olif hriak sunglawi bangtuk a si\" a ti. Puithiam saang Aaron in hmun thianghlimbik ih a luhzik tinte'n olif siiti a burh awkta ringring a ttul. Culawngah Pathian hmai ah thianhlimnak a nei dingih a raithawinak tla cosaan a si ding. Cuvekin kan lakih lungrualnak a um lawngah kan hnattuannak thluasuah in pe ding.\\nLei thluasuah le Van thluasuah donnak: Lungrualnak cu leitlun thluasuah le vanlam thluasuah kan conak ding a si. Saam ngantu in, lungrualnak cu Hermon tlangih daitla thawn a tahtthim. A sim duhmi cu Hermon tlang hi Palestine ram ih tlang saangbik a si. Kum tluan in tlangzim ah vur a tla. Cuih vur tikhal a zup ih a luan tikah, Israel ram ih tiva tumbik Jordan tivapi ih dawhhna ah a cangih, Galilee tili ih dawhhna khal a si fawn. Mipi pumcawmnak ah lo theih lo ih a ttulmi tidai khopkham ih petu leitlun thluasuah a phunphun an ngahnak a si. Cuvekin, lungrualnak cu kan miphun a kilkip: fimthiamnak, harhdamnak, le pursum leilawnnak ah tthansonak a suahpitu a si. Zion tlang tahtthimnak cun thlaraulam thluasuah a khihhmuh. Lungrualnak a um lawngah mipi sungah hnangamnak, remdaihnak le thlarau nun tthanlen pitlinnak taktak a um thei ding. Israel mi in, \"Bawipa in Zion ihsin lo thluasuah seh\" an ti ttheu.\\nSaduhthah le Lungthlitum Tlinhsuah theinak: Lungrualnak cu miphunpi tthansonak hrangah tumtahmi hluhsuah theinak tawhfung a si. Mipakhat cu ziangvekin fimthiamnak nei in cak hmansehla amah lawng cun thil thupi a ti thei lo ding. Thil maksak vun ttuan ding ngaingai ahcun mi tampi ttanrual a ttul. Tumtahnak bangrep a neimi mibur in thinlung hmunkhat nei in an fimthiamnak, an neihsiah le an thazaang an bur khawm tikah pakhat lawng ih tithei lomi hnattuan tumpi an ttuan thei ih tthansonak a suahpi thei. Hruaitu maksak Nehemiah in Pathian rinsan in, \"Khuapi kulhnak phardawl cu dinsaal uhsila kan thangsiatnak hi rehter uhsi!\" ti'n mipi tha a peek tikah, mipi an lung a rual ih, \"Tho uhsila din saal uhsi,\" an ti. A tim an tuah ih hnattuan cu an thok lohli [Neh. 2:17-18]. Cuticun an hnattuan cu caan tawite sungah an ttheh. Kan lung a rual ahcun ziangkim ah hlawhtlinnak kan ngah ding.\\nLungrualnak cu Donehnak: Leitlun cu harsatnak ram a si bangin kan duh lo cingin dokalhnak kan tawng ttheu. Rinlopi in harsat buainak in in nuai ttheu. Cuvek tikcu caan ah lungrualnak a thupizet. Israel pawl Canaan ram pan ih an fehlai ah veikhat cu Amalek raal pawl thawn an tong aw. Cutikah, an hruaitu Moses in Josuah hnenah, 'Kanmah lakih mihrekkhat hril awla, Amalek pawl va do dingah feh aw. Kei cu tlang parah ka ding pei ih Pathian ih i peekmi kianghrol hi ka thlir ding,\" a ti. Moses ih fial bangtukin Josuah in a tuah ih Amalek pawl do dingah a feh. Cule Moses, Aaron le Hur cu tlang parah an kai. Moses in a baan a thlir sung pohpoh cu Israel mi pawl in an raal an neh vingvo. Asinan a baan a tthum tik ahcun Amalek mi pawl in an rak neh deuh ttheu. Cun Moses cu a baangzet, a baan tla a zawngih Aaron le Hur in lungto an laak ih an toter. Anih pahnih in Moses ih baan cu an thlir bawm. Zaanlam nitlak tiang a baan cu an thlir sak ringring. Curuangah Amalek pawl cu Josuah in a neh ttheh [Suah. 17:8-16]. Kannih tla kan lung a rual asile kan hnattuannak ah in hnaihnoktu dokalhnak cu Pathian huham in olte'n kan neh thei ve ding.\\nThunetnak: Hruaitu in a tumtah hlawhtling dingah \"Lungrualnak cu a ttha, a nuam ih a rahsuah cu hlawhtlinnak thluasuah a si,\" timi a theih ih a nunpi a ttul. Lungrualnak a um lo ahcun buainak le sunralnak a suak ttheu. Lungrualnak a um ahcun lungawinak le thathawhnak a um ih hnattuan hlawhtlinnak a si. Hruaitu in miphun hrangah tumtahnak thar le ttha a nei thei dingih kut ong zom aw in hnattuan tlang theinak a um ding. Cuticun tumtahmi ah hlawhtlinnak a um dingih leithluasuah vanthluasuah dongin kan tthangso ding. By: Rev. Runcungmang\\nChin Kum Thar Puai\\nThuhmaihruai: Chin kum thar puai hi Chin-mi phun le hnam cio in mah le kawh daan cio kan nei. A hrek in Fangeer (Zahau, Sim, Hlawnceu,tvp), Tho (Thantlaang, Hakha, Khualsim lam …), Dawng Pui (Zanniat lam …), Khuado (Tedim …) tvp pawl in a phunphun in kan ko. Hi tawk ca sung ih ka taarlang duhmi cu kan Chin-mi huap in hi Chin kum thar puai kan tuah tikah ziang ti’n kan ko ding? Kan pupa pawl in ziangruangah hi puai hi an rak tuah timi an tuah duh sannak ngaingai kan theih asile ziangti in puai hmin kan ko ding tihi kan lung in fiangter ding ti ruahsannak ka nei. Hi ca sungah faangeer tiih a ko tu Phunhnam sungin ka si ruangah faangeer ti’n hmun tampi ah ka ngan ding ih a ruah zia in thiam sak hram uh. Faangeer timi cu ziang a si? Ziangruangah kan pupa pawl in an rak tuah? Khui tik ah an rak tuah ih ziang ti’n an tuah? Tui' san ah teh ziangah kan pehzawm a ttul? Chin kum thar puai kan ti le teh a sual maw? timi pawl hi hi ca sungah ruat tlang ding ah ka nganmi a si. 1. Ziangti in Puai hmin kan ko ding?: Tulai ih kan buai bik theumi cu Chin-mi zate huap in hi puai hi kan tuah ding kan ti tik ah zo miphun ih kawh daan in puai kan tuah ding tiah kan buai. Buai ding mawi zet khal a si ko. Thuthimnak ah Falam ka um lai ah faangeer puai miphun zate huap in townhall ah kan tuah ding kan ti tin te’n cozah zunglam in thu a rami cu \"Khua Do Puai\" tiah ca nan tar pei ti a si ringring. Cuih catlaang taarmi ka vun ruah sal tin te’n, ka lung sung ih a hung suakmi cu Chinmi kan sungah new colonialism timi midang miphun va control, mai’ kuttang ih va ret duhnak kaih hruai awknak in kan upa pawl in in fehpi silo sawm ti ka hmu. Ziangruangah Falam le Hakha lam hrang ih sullam a nei lomi hmin cu hi puai hmin ah kan taar ciamco a ttul? Midang sal ih tuah a tha lo kan ti ih ziangah kan mah le mah zunglam ah thu neihnak kan nei pam tiah kan unau miphun dang ih ttawng cu kan mai ttawng in kan va neh tum? A hmangtu pawl in teh ziangruangah hman ding ah kan lung a rak kim ve thiam? Kan Chinmi miphun zate hrangih sullam neimi ttawng a um lo maw? Mah le hnam cio ih hi puai kan tuah ding ahcun mah le kawh daan cio ih hman a ttha ko. Asinan, miphun tam deuh huap ih puai kan tuah ding a si ahcun mah le kawh daan cio hmin hi thupit ter loin pumkhat in si tertu hmin kan hril sawn a ttul. Faangeer puai cu Chinmi kan pupa pawl ih an kum caang relnak a si. A tanglam ih nambat palinak ah fiang deuh in ka tar lang bet ding. Curuangah kan Chinmi miphun zapi huap ih puai kan tuah ding a si a cun, \"Chin Kum Thar Puai\" tiah kan ti a si ahcun kan pupa pawl ih tuah duh sannak khal a huap ih Chinmi kan zate hrang khal ah a huap biktu hmin a si ding tihi ka taarlang duh. 2. \"Faangeer\" timi cu ziang a si?: \"Faangeer\" timi cu \"Faang\" le \"Eer\" timi ttawngfang pahnih kawm awmi a si ih kan pilepu pawl in \"laifaang\" a tlor mikhi \"laisang\" ah an tuah ih cu cu faang kan eer tiah an ti. Mi hrekkhat cun laifaang si loin faangcang tlor khal in an tuah. Asinan laifaang tlor hi an hmang tam bik. An tuah daan phunhnih in a um. Pakhat cu killi nei in an fun ih cucu sangpi an ti. A dang pakhat cu a pum sawl te khap khat can lai in an tuah ih zawlrit tiah an ti. Laisaang cu laifaang tlor lawng in tuahmi le bante thawn sum sungah nel aw zet ding in phom ih tuahmi tin a um. Cu ti in lailam ah laifaang tlormi, saang ih an tuah tikah faang kan eer tiah an ti ih cucu a tawi zawng in faangeer tiah an ti. 3. Faangeer puai cu khuitikah an tuah?: Faangeer Puai cu lo rawl an laak ttheh hnu September thlalai hnu ih thlathul (fullmoon) hmaisa bik ah an tuah. Curuangah September thlalai in October thlalai tiang khi kan pupa pawl in faanger thla tiah an ko. Lorawl laak ti tikah thlairawl si loin fur ih ciinmi laifang, faangcang le vainim laak thehnu ah an tuahmi a si. Cuih rawllak khawm cu kan pupa ttawng cun rawllu pet (harvest) tiah an ti. Rawllu pet lak ttheh hnu September thla lai in October thla lai hrawng ah faangeer puai cu rak tuah a si. 4. Ziangruangah faanger puai an tuah?:Kan pupa pawl in faanger puai an tuah duh sannak thu paruk in tarlang ka duh. 4.1 Kum caang relnak: Faangeer puai hi kan pupa pawl ih an kum caang relnak a si. Kum caang rel timi cu kum khat a kim tiih kum an siarnak a si. Curuangah kan pupa pawl cun an faate khi faanger puai hlaan ih ni ziat, thlaziat suak khal asile faanger puai an thlen cun an faate ih kum khi kum khat a kim tiah an siar cih mei. 4.2 Lungawi thusimnak: Faanger puai hi kan pupa pawl in an biakmi khuazing Pathian hnen ah lungawi thu an simnak caan a si. Kan Chin thuhla tthazet in in zingzawi saktu Rev. Thangtinsum in Keimah Khawte Fa (1999) timi a cauk sungah faangeer ih \"a ni hmaisa bik ah pacang pawl in mual rawn ah vok an that ih mual tlang sun tiah an ti (p. 85),\" tiah a ngan. Cu theh in thla an cam ih khawzing Pathian hnenah kum pi kum khat sung lam a hruainak le an lo rawl a thlawsuahnak parah lungawi thu an sim. 4.3 Thluasuah dilnak: Faanger puai an tuah tikah a ra lai dingmi kum hrang khal ah an thlacamnak a si. Kan pipu pawl in cui kum ih naute suakmi hmuahhmuah kha khua bawi inn ah an feh pi ih khua bawipa in thlacamnak a rak neih sak. Cucu nau lam coih tiah an ti. A tlun ih ka ngan zo bang in kan pupa pawl in mual tang ih thla an cam tikah kum hlun par ih lungawi thu an sim lawng si loin kum thar khal ah Khuazing Pathian ih lamhruainak le thuasuah dil in thla an cam. 4.4. Khuasia pawl an dawinak: Faanger a kim cun kan pupa pawl in kum hlun a cem zo, kum thar a thok zo an tiih khuasia khuavang pawl an dawi. Ziangti'n an dawi ti le Rev. Thangtinsum cun hi ti’n a ngan: Faanger puai ih a ni hnihnak cu Nipi ni an ti ih mithi thlarau pawl khal an hung leeng ve ti in an ruat ih an hrangah laizuu tla an rak ret sak. Cun pacang pawl in mithi hla an rak sak. Zaan ah Lente Belrua (hlamphei) sungah faar an vang. Cun an kut in far an vaang ih inn sung, inn leeng le inn tang pawl ah khuasia pawl an um ding tiih an ruahnak pohpoh kha an nawk ciamco ih \"Tlangrai, rirai e, suak uh law, kum thar ah nan um thei nawn lo\" ti in an au ih mithal tla an kap ih an dawi (TTS, 199:85). 4.5. Rawl thar tawmawknak: Faanger puai cu milian le farah thleidannak um lo in rawl thar an ttawmawknak a si. Kan pupa pawl in puai a phunphun an tuah tikah a tam sawn ahcun milian le mifarah thleidaan awknak a rak tamzet. Mifarah pawl le khuangcawi thei lo pawl tla cu zuu an in hman ah inn sungah tonak an ngah lo ih inn leeng ah zuu an rak zawh. Asinan faanger puai ahcun milian ee, mifarah ee, khuangcawi thei ee thei lo ee ti um loin an zate in bangraan theh in rawl an tawm aw ih zuu thaw thaw khal an in tlang. Cumi in an thinlung hmun khat ah a tawn hngai ih dudawtnak le pum khat sinak a suah ter sin. 4.6 Leen khawm awknak: Faanger puai ih a nawm hleicetnak cu suunah sang heh tiah an deng ih zaan a kim cun tlangval hmuahhmuah cu fala umnak inn ah zaan vaar leen khawm awknak an nei. Cucu kan pupa pawl in cawitawm kai tiah an ti. Cui cawitawm kai cu inn khat lawng ah si cuang loin fala umnak inn tinah a burbur in zaan vaar te in nawmnak a phunphun an tuah. Khuang le tipmawng an tum in hla tthattha an seh aw. Cumi in nelawknak, duhdawtawknak le tanrualnak an kar lak ah a suah ter sinsin. 5. Kan pupa pawl ih faanger tuah daan in ziang kan zir thei? 5.1. Khuazing Pathian tel lo in puai an tuah lo: A tlunlam ih ka tar lang zo bang in Khuazing an Pathian hnen ah lungawi thu an sim ih a ra lai dingmi caan hrang khal thlawsuah an dil a si. Tui san ih faangeer puai kan tuah tikah Pathian biaknak tel loin nawmnak lawnglawng ruat in kan tuah pang sahcun kan pupa pawl ih faanger puai tuah duhsannak kan tthelh ding a si. 5.2. Nelawknak letanrualnak ah an hmang: Kan pupa pawl in faanger an tuah tikah pakhat le khat nelawknak le thuttha hla ttha ruah awknak an nei ih ttanrualnak ah an hmang. Cu bang in tuisan khal ah faangeer puai kan tuah tik ah phun le hnam, milian le mifarah thleidanawknak um loin Chinmi kan sinak ah le Jesuh Khrih ruangpum ih taksa tthen kan sinak sawn hi thupi ah re in pawlkawm aw ding kan si. Pumkhat sakhat kan si ruangah kan thinlung cu midang zawnruahnak le miphun tthansonak hrang ruat in faangeer puai kan tuah tlaang ding kan si. 5.3. Chin nunphung sim zirh awknak ah an hmang: Kan pupa pawl cu ca an thiam lo nan an nunphung hlo lo ding ah a kilkhawi daan an thiamzet. An kilkhawidaan cu zaan an lennak fala inn ah an mah rori in lai hla mawimawi an sak ih nun caan ziaza tthattha khal upa thu theitu pawl in an sim an zirh. Cun, lehnak nawmnak phunphun khal an tuah tikah mino pawl in an cawng cihmei ih cu ti’n an nunphung an kilkhawi vivo. Cuvek tthiamthiam in tuisan ah faangeer kan tuah tikah kan laihla mawi pawl, kan lam pawl le kan laithil phunphun hi kan langh ter sinsin a ttul. Cu ti’n Pathian in nunphung neimi le, thu le hla a neimi miphun pakhat ih in sersiamnak cu sankhat hnu sankhat a hmun vivo ding a si. Thunetnak: Faanger puai hi Chinmi kan sinak langhtertu nun phung tthazetmi a si. Kan pupa pawl ih kum caang relnak a si ih rawl thar an lawmnak le kum thar an hmuahnak puai a si tiah a tawizawng cun kan ti thei. Cu tiih faangeer puai an tuah tikah Khuazing Pathian hnen ah kum hlun sungih a thluasuah zomi par ah lungawi thu an sim ih kum thar hrang khal ah thluasuah an dil. Cuih tlunah faangeer puai an tuahnak thawng in khuapi vaangpi ti in duhdawtawknak le ttanrualnak a suah ter sinsin. Kan tawng le hi kan pupa nunphung tthazetmi hi ttha te in kan kil lo ih kan thih ter ah cun a rei hlan ah nunphung nei lomi miphun hlo kan si ding. Curuangah, kan nunphung tha zetmi pawl hlo lo ding ah kan Chin Kum Thar puai ah hi’n kan Chin hla, kan Chin lam le kan nunphung pawl a cang thei tawk ih langhter kan zuam bet ding a thupi ngaingai. Cuti’n kan nunphung ttha te ih kan kil khawi theinak dingah le pumkhat te ih kan ttanrual sinsin theinak dingah \"Chin Kum Thar puai\" hi tuah zuam sin uh si. By: Sannothuan\\nZiang ruangah in Kawk\\nZingkhat cu ka venghnen pawl pal dingin ka suak ih, innsang pakhat tei sangka ka king zik zawngah “Ziang ruangah in kawk, na ning a zak lo maw, mi zee ah maw in neih, maimai. Na sa ka lo thek sak theh ding so khaw, hnattuan cu ka hawl ko si, ka hmu thei lo a si hi” tiah inn tekpa bik ttawng cu ka theiih, an nu khal a duai ce lo, “Bek a si cu, na ning hman zak lo, kan neihawk ihsin hna ttha ten na tuan khal ka thei lo. Ka sungkhat pawl bawmnak in a si kan nun, na ninghman zak lo, cu tiih in ti ve cu, lo tthen sehla maw, an tam tuk, nang lawng an um lo” a rak ti ve, “Ka ttuan paih zawng ka hmu lo a si hi, hmu sehla, nangih fial rero ka ttul lo ding, na duh le suak” ti phah in phar ring zetih a cum ih, kei khal leng lo in, ka tlun san hai.\\nMinung kan nunnak ah, hnatuan cuu kan hung si cun, nulepa, ulenau, nupi nei le phei cu kan hnattuan ding hi in duh sakin, ttuanlo ih kan um hi an phang. A hleice in kan Chin-mi lakih ka hmuhmi tamzet cu, mi zee cu kan um lo nan, ramleng um kan unau pawl hnenah sumpai kan cahih, ramleng suak lo pawl cun hnattuanih mi hnuaiih kuun hnakin, ramleng um unau pawl hnenih mitthli tlakawk ter ih um kan hmang zet. Refugee siauhin kan can kan hmang ih, a hrek Bible tlawng ah an ti, a hrek Malaysia, India ah an ti. Hmansehla kan thlennak ah a tam sawn cu hlawhtlinnak hnakin, kel hman awhlo ih um kan tamzet. Curuangah, “Hnattuanaw, tuan aw..” tiin kan kawk aw tam zet ttheu.\\nHmansehla, a parih innsangpa bik ttawngkam khi kei cun ka ruat, a ttawngkam khi a diknak a um ko, ziangah tile, a pakhatnak ah a zee lo, a pahnihnak ah a duhmi a hmu lo. Ziangah, minung cu kan duhzawng lo ttuan a har si, a dikzet nan, khatlam ih a theih lomi cu, a duhzawng ttuan dingin a sinak a thei awk lo, thiamnak ngaingai a neih khal ka zum lo ih, a phu lomi hna a hawl in ka thei.\\nKan Chin-mi tamzet cu, kan faa le tlawng an awng takah, tiin tlawng kan kai awk ter ciamcoih, a ziangziang buaih simaw cu an ngah ko nan, anmah ah thiamnak (Skills) a um lo, cumi cu kan theihpi loih, anmah khalin theih an tum lo, Buaihngah pakhat cun hnasang a beisei mai, cumi cu thil ttha lo lawlaw a si. Thiamnak nei fawn lo, tangdawrh nun nei lo cun, ziangtin maw hnatuan duhmi a neih thiam ngaingai ding. Mi khalin an ttuan thei si ti men in a ngah lo. Anmah ah thiamnak hleice an neih a tulih, cuih an thiamnak hmangin an duhmi an ttuan thei sawn ding. Sunmang an neih tengteng a ttul.\\nBuaih a thupi lo ka ti lo, hmansehla anmah in an phulo cingin buaih ngahter cu a dikbik in ka hmu fawn lo. Cumi hnakin, anmai paih zawng ttuan thei dingin an paih zawng lamzinah fehter lohli hi miphun le hnam cangkang pawl tuah dan a si sawn. Mah ah zianghman um lo ko tuahtu cu nulepa, ulenau hi an si ttheu. Ka hmuh cin, hnam cangkang pawl cu, ka hnakih fim lo an tamzet nan, an thiam sunah ziang ti zawng hman in ka tluk lo. Ziangah tile, an paih zawng kha thiam ko an tuah, ttuan hmaisa sawn ih, cumi cun hna hmu lo a um ter dah lo.\\nKhuitawl ram le hmun kan va thlen khalah, mithiam (skill person) in hnattuan a duhzawng a hmu lo timi a um dah lo, hna in a hawl sawn. Cuih hna in mi a hawl sawnnak ding ahcun kan paih zawng le duhzawng cu a tikcu laiih kan zir thiam hmaisak a thupi zet. Kum cang zet fawn siih, thiamnak ngaingai nei lotu si khi ningzah ah neih ding a si. Cumi ningzah ih kan neih thei lo ahcun minung tiih kawhtlak kan si kem maw?\\nCuruangah, Ziang ruangah in kawk? Kawk ka ttul lo, Kawk khal ka cuu lo, ka paih zawng hna ka hmu hrih lo a si hi, kan ti sung ahcun, kan paih zawng hna in in hawl dah fawn lo ding. Curuangah, kan Chinmi in hmailam kan caan hrangih thupi zet cu, “Ziangmi ha maw, ka fahniangin a paih zawng, ziangmi ha a duh zawng” timi ruat phahin um sehla cu, ziangtik hmanah, “Ziang hna hawl lo tiih in kawk, ziang ruangah in kawk” timi ttawngkam a mal vivo ding nan. By: Hniangsinpa\\nCHIN MINO HRANG KA RUAH VE MI\\nHmunkip ramkip ih um Chin mil sa pawl hi Ram Hruaitu Kutkaih hmangin nan kut ka lo kai hai. Nan umnak hmuncio le nan ttuan nan thamnak ah hlawhtling hram uh.Hi cahran hi kannih Chin mipi pawl hrangah a tha ding ti ruahnak thawn ka run ngan.\\nUnau Chin miphun pawl,Kan nih Chin ti mi miphun hi atu ahcun leilung tlun piin in thei zo ih curuangah kanmah in kan miphun hrangah ziangtin hna kan ttuan thei pei. Midang pawl in Chin timi cu miphun pakhat a si ti lawng si loin Chinmi pawl cun nunphung tthattha an nei Lamm (Traditional Dance), hnipuan pawl le zoh thimtlak an si ti tiang ih in thei bet hai seh la a ttha sinsin ding tiah ka zum.Chinmi hi mi vanttha kan si. Ziangahtile a liamcia kum100 hrawng hrang ahcun khawzing biak in Pathian kan rak thei lo. Sihmansehla, atu ahcun Pathian lamhruainak ruangah a tam sawn cu Khrihfa kan si. Pathian kan zumnak tla kum 100 a lan curco zo. Pathian kan theih hlan ah khaw khat le khaw khat ral cai aw ciam co in kan rak um. Atu sun ahcun Unau za kan sinak hi kan thei aw vivo.A hleice in kan nih Chinmi pawl cu Thuamhnaw mawi zetzet neimi kan si. Kan tak sa khal miphun dang pawl hnak in niam ciamco le dum ciam co tla kan si lo. Pathian in zaraan zet in in sersiam in ka hmu. Cu tluk ih midang hnak ih niam cuang lomi kan nih Chinmi pawl in teh mi an si zatmi an neih zatmi an thlen zat le mi an ti thei zat pawl cu kan ti thei ve lo ding maw. Curuangah Chinmi pawl, Chinram le kan miphun a tthanso theinak dingah tthangthar mino pawl in ttuan vo tam pi kan nei. Atu nai te ih Myanmarram sung (San daah piah) Kawl Pathian pawl ziin an zawh ciam co lai ah khan U. S. A. Washington DC, White House hmai ah kan Chinmi pawl San daah an piah ve ih cu nah ah mirang pawl tam pi in an ra din pi ve ih a hrek mirang pawl ih mithmai tla cu an mitthli a hal thluh. Chin mino te te pawl cahnah rang per te te kai in ni sa lak ih an ding rero a hmutu hrang ahcun thinnat lo ngaihnak a um lo. Cu tiih an Sandaahpiahnak ah cu ttuanvo nei mirang pakhat a ra ih \"Zangfah te’n nan hnen ah thu ka lo sim thei pei maw \" tiah a ti. A simmi cu \"Atu nan nih Burmese pawl ih hmailam cu nanmah mino pawl ih kut sungah a um,Ttang hrih uh tha thum hlah uh\" ti lawng a ttawng, a dang a ttawng thei lo. Mino tete a zoh ih a mitthli hal phahin a ttum. Himi hi kannih Chin mino pawlin na pin kan ruat a ttul tiah nan ruat cio lo maw? A pakhatnak ah kan nih Chin mino pawl in ziangtin kan Ram le miphun hrangah hna kan ttuan ding? Kan Chin miphun hlo lo dingin kan kilkhawi a ttul. Kan miphun a hloh lonak ding ahcun kan nunphung kan theih a ttul, Kan nungphun kan theihnak ding ah kan ttawng thiam a tt ul, Kan ttawng thiamnak ding ah kan miphun duhdawt ih kan ttawng zahpi loin kan ttawng kan hman a ttul. Cuti lo cun Chinmi kan tthangso thei lo ding tiah ka ruat. Chin ttawng thiam loin Chin lungput neih ding cu a harzetmi thil a si. Pupa ttawng tthim ah \" A hmul a bang awmi va pawl hmun khat ah an to\" an ti bang in Chin ttawng kan thiam ahcun Chinmi lak ah kan tel thei ringring ding. Cuvek in Chinmi nih leitlun sinak kan tluk thei venak dingah miphun dang pawl hnenih fimnak hi kan zir kan thiam ve a ttul ti’n ka hmu. Atu ah Chinram ah a tamsawn kan nulepa kkan pilepu pawl cu tuhmui le naamtawng hmangin pum an cawm. Ramdang ahcun aircon tangah cafung le catlaap le computer thawn an pum cawmnak an hawl. Atu san tiang hmanah Chinram ah cu mei lo in caan kan hmang hrih. Curuangah Chin mino pawl in Miphun dang pawl ih fimnak kan zir ih cuih fimnak cu kan miphun tthansonak hrangah kan hmanthiam a ttul.\\nThunet nak: A tlunlam ih ka ngan vek in miphun hi \"CHIN\" tiah in thei ttheh zo. Curuangah Chin mino pawlin a tthami kan nunphung kilkhawi phah in le midang pawl ih fimnak lak thiam in hmailam ah ke kan kar ahcun miphun hlo lo in le tthansonak kan pan ko ding tiah Chin mino pawl le Ram Hruaitu Kutkaih siartu hnenah ka lo sim \/ forh \/ sawm duh a si. By: Justin Sang H Thang (US)\\nKAN NUN THLALANG HRANGAH\\nThli cu kan mit in kan hmu thei lo nan kan thawthawtmi le thil a ti cangmi tvp hmangin thil a um rori ti cu ralttha zetin kan sim ngam cio. Cu vek thotho in Satan khal zohman in kan hmu dah lo nan a hnattuannak le Bible ca hmangin aum rori ti cu el theih lo Pathian thu a si. Satan ih hmin san tampi um lakah a hrek cu, \" mi huatu, mi zuar thlaitu, mi dodaltu\" tvp tla an si. Satan cu van ihsin dawi a si hlan ahcun Lucifer tiih kawh a rak si. Lusifer ih san cu \"Deirel Arsi\" ti khalin a theih. Satan hi sualnak ziangkipih thawknak khal a si. Zumtui' kan niti'n nun khalah Satan ih ziaza le cangvaih dan vekih kan rak nun caan a tampi thei. A hnuailamih Satan ziaza hrekkhat hi kan nitin nunah hmuh ding a um maw ti kan cekawk tlang dingah ka duh.\\nMi a dodal : Keimah ti thinlung neitu umnak hmun ii kipah buainak le remawk lonak a um ringring. Hi thinlung cun lungrual lonak ah mi a thlen lawng si lo'n tthekdarhnak lam zinah mi a hruai lut ttheu. Lungrualnak hi hruai mi'n hruaitui' thu ngai lo'n a dokalh sung cu, \"ttanrual cu cahnak\" timi hi an hmang thei dah lo ding. Dodaltu le relsiatu an tam tikah hruaitu in phurtakin pawlkawm sungah hna an ttuan thei ttheu lo. Hruaitu dik le ttha dodaltu cu aat raltthat a si. Feipi zum na sit ngah le Feipi in na ke a lo sawh ngah tikah a ziang ti zawng khalin Feipi hnakin na ke a na sawn ringring ding. Hruaitu ttha le dik dodaltu pawl cu an tlaknak khal a sang lawng si lo'n an nun khal an cann phah ttheu. Lucifer khal mai’ dinhmun ah duhtawk aw niakno men loin a tlunih um sinak sangsawnmi, Pathian ih dinhmun le sinak a dawt ruangah kan pi le pu in, \" tthahnem ngai ih pam sinn tawng\" an rak ti ttheu bangin van ihsin dawi suak a si. Lucifer vek si loin David vekin Pathian ih cawisannak hngaktu si kan duh sawn pei uh.\\nLamttang a hawl : Mi pitling hrihlo le thilung tthalo neitu pawl cun an beiseimi dinhmun an ngah lo tikah hruaitu tlingmi ih ral ah an cang. Adokalh zawngin an um. Hruaitu an doneh thei lo le hruaimi pawl lakah lamttang hawlin a phunphun in hna an ttuan ttheu. Hruaitu ttha cu a tawi zawngin kan theihtheinak dingah kan sim asile a hruaimi a mipi tamsawn ih mithmai ttha le upatnak a cotu a si ttheu. Hruaitu ttha le dik relsia hmangtu le a dokalh zawngih hnattuantu rengreng mi ttha le hruaitu ttha hmuh ding an um dah lo. Hi vek thinlung ttha lo neitu pawl cun mi tlawn an thiam tuk ruangah an lamih in kuaikur thei lonak dingah ralrin kan thiam a thupizet. Fallen Angels pawl khalin a thawk ahcun Pathian nahsiktu ah an rak tello nan Lucifer ih fimhrawkhrawl hnattuannak cu an rak pawm ve ruangah Lucifer thawn bangaw repin an thu tthen ve an si. Kevin J. Conner in, \" Vancungmi hi tthenthumih tthen an si ih tthen khat ciar in hotu pakhat ciar an nei, Falllen Angels hi an zaten Lucifer ih homi an si thluh,\" ti’n a ngan. Dik lo ih hnattuan pawl in lamttang an hawl ttheu, nan diknak duhtu cu mipi sawn in an pan ve thung.\\nMi a relsia : Minung kan zaten tlinlonak (weak point) hi a mal le a tam in kan nei thluh ti cu el theih lo a si. \"Zawngin ka taw cak hmu aw lo'n a dang tawcak a sawisel\" ti vekin mi tampi cun mai’ tlinlonak cu hmu aw thei riai lo'n mi tlinlonak kut zungih rak siar hman duh tawk lo'n mi hnenah thlarau fialmi lai bangin mi tthatlonak relsia le zuarthlai a paih zettu tla kan kawhhran, kan pawlkam, kan kiangkap sungah hmuh ding kan um pang maw. Dungthluntu Thomas cun mi relsiatnak hman sim lo, a Bawipai’ thawhsalnak thu an sim tik ah ka hmu lawngah ka zum ding a ti. Pathian-minung, in rundamtu kan Bawipa Zisuh Khrih hman miih relsiatnak, miih sawiselnak, miih zuarthlainak le miih huatnak in a luat ve lo. Mi in na thu an lo ralsiat lo na duh asile nang khalin mi va relsia ve aw hlah. Paul in Galatians pawl hnenah, \" na tuhmi vekin na aat sal ding a ti kha\". Satan in Job mifel kha Pathian hnenih a hek vekin kan nitin nunah Pathian hnenih hektu kan nei ve ringring. Cupa cu kan ralpa Satan a si. Mi pakhat in thil a ti sualmi na hmuh tikah ruahnak ttha (counseling) va pe sawn lo'n nunau ka taammi le G-3 kahmi bangin mi na va rel dutdo le mi na thangsiat mei ahcun mi thinnatnak tuahtu na si lawng si lo'n nangmah le nangmah na thlaniam aw rero khi a si. Thuthup thei tak le fim takah ruataw in mi na va relnak kha mi cun an thinlung te'n \"hi pa cuh!\" tin an rak lo ti rero khi a si.\\nUpatmi casiartu, dungthluntu Peter in Satan ih keneh thlun dingin in forhfial lo, Khrih bang ding le a keneh thlun thei dingin in forhfial sawn. By: Salai Taisun D. Lallianhre Senpiang\\nMikhual pawl ih Tthatnak\\nFilippi 2:1-“Nan inn ah mikhual tlunter uhla duhdaw uh.” “Cubangtuk a tuahtu pawl an theih loin an inn ah vancungmi an tlunter ttheu.”-Hebru 13:2\\nIndonesia ram Surabaya ih Bible conference feh dingin vanzam ka tolai ah ei ding rawl in rak peek. Singapore Airport ah ka ei zo ih ka ei nawn lo, in ding malte lawng ka dil. Ka kiangih totu Indonesia misipi cu a `hatzia hmuh theih in a um.\\nCupa cun na dam ko maw ti'n i sut, ih ka dam ttha ko sokhaw ka ti. An rawl peekmi hi na ei thei lomi a si maw ti'n i sut. Cutikah a si lo, ka rilrawng hrih lo ruangah a si ti'n ka sawn. Ka mang i bangtermi cu a ei dingmi a rawl i peek, ei ningla a lungawizet ding a bang. Cumi cu a tthami le a mawimi ka hrangih zawnruahnak a langtermi a si.\\nMai' zawn lawng ruah duhnak hih leitlun khawvel nun ahhin kanmai'`ulsamnak leengah midang zawnruahnak le an hrangih khua va khan timi tthatnak cu ruahsan ding zianghman a um thei lo. Himi pa ih cangvaih daan duhnungmi cun a danglammi thinlung le man neihnak a phuanglang a si. Khrih dungthluntu pawl cu nunphung tampi sungih kan tlanleennak ah zohtthimtlak in mi zawnruattu si dingah a hrante ih kawhmi kan si (Filipi 2:1-8).\\nHeb.13:2 ah, \"Nan inn ah mikhual tlunter uhla duhdaw uh. Cubangtuk a tuahtu pawl an theih loin an inn ah vancungmi an tlunter ttheu\" ti'n a um. Khual`hatnak in Khrih langter ding a si.\\nTuni ah mi pakhatkhat ih nunnak sungah Pathian ih duhdawtnak le tthatnak ken zuam aw; Zawnruahnak timi tetal hi, Rundamtu ih duhdawtnak langter dingin.Tthatnak cu zokhal in mi an peek theimi laksawng a si. By: Rev. Runcungmang\\n1) Pathian a pakhatnak ah, Insungsang a pahnihnak ah, hnattuan a pathumnak ah. 2)Pathian a pakhatnak ah, Hnattuan a pahnihnak ah, Insungsang a pathumnak ah. 3) Hnattuan a pakhatnak ah, Pathian a pahnihnak ah, Inn sungsang a pathumnak ah.\\nKannih Chin sungkua the, Kan nitin nun ah a pakhatnak ah zo? ziangsi? thupi bik ih kan ret le kan thupit bik? PATHIAN a pakhatnak lu bik ah re in, kan insungsang hi a pahnihnak ah le a pathumnak ah kan hnattuan hawl hi si cio hram seh. Casiartu nan zate hnenah Pathian thlasuahnak thleng hram seh. By: Pastor France\\nRam Hruaitu Ih Thuanthu Tawite:\\nRe.Estb. Sept, 14, 2007\\nMotto: In Hruaitu Cu Kan Miphun Mi Siseh. (Jer. 30:21)\\nPurpose: Nunphung, Biahla le Calai Khaisan, Pathian Hmin Sunlawih\\nDirector : Hre Mang (USA)\\nFounder : Salai Zahau Caleb Laltinhrem\\nGen. Secretary: Salai Taisun D. Lallianhre Senling\\nAssist. Secretary: Salai Lalawmpui Khawlianpum\\nTreasurer: Salai Zanniat Tuaklianuk Kaphlawn\\nAssist. Treasurer: Salai Isaac Hualngo Lalpekhlu\\nRam Hruaitu Kutkaih:\\nEditor : Salai Zahau Caleb Laltinhrem\\nSuahtu: Ram Hruaitu Kawmiti\\nSuahzat: 200 cps\\nAman: Rs. 4\\nContact us: ramhruaitu@gmail.com\\nVisit us: http:\/\/hruaitu.blogspot.com\\nRAM HRUAITU VOI 5\\nRAM HRUAITU KUTKAIH AVEI NGANAK\\nBangalore Feb. 2008\\nFounder Thucah & Calai Thupitnak\\nRam Hruaitu Kutkaih Avei Nganak tiang suah thei dingin lam in hruaitu Pathiam hmin ka thangtthat. Hmuntin ram tin ihsin cahran in kuattu le sumpai thawm in bawmtu nan zate tlun ah Kawmiti aiawhin lungawithu ka lo sim. America ram ih um U Hremang (Director) tlun ah le ka hnattuanpi Kawmiti zate tlun khal ah lungawithu sim cawk lo ka nei.\\nLeitlun ah ttong 600 lenglo a um. Thlathum dan ah ttong pakhat a thi rero ti a si. Ttong a thihnak san cu, (1) Mino pawlin an ttong le an calai an zahpi, (2) Ca siar ding an nei lo, (3) Cangan thei le thiam mifim an um lo. An um hmanah an ngan loih an nganmi umsun khal a siartu in an siar paih lo ruangah ti a si. Cubangin, kan Chinca hi mino in kan zahpi ve ahcun, cangan thiam le thei mifim tla kan neih lo ahcun, casiar ding tla kan neih lo ahcun, cabu siar ding kan neihmi hnihkhat khal a siar kan paih lo ahcun caan rei lote ah kan calai, kan ttong, kan nunphung pawl hi an thi thei ve. Rev. Runcungmang in, “Kan ca le kan ttong a thih a si le kan nunphung a hlo vivo pei ih kan miphun tiang a hlo thla ding,” tiah a ti. Cutiih kan calai, kan ttong, kan nunphung thi lo dingih bawmtu le kilkhawitu ttha bik cu Chin Calai hnattuan ih cabu, magazine asilole Chinca thawn casiar ding neih hi a si. Dr. Stephen Hrekio cun, “Mino khal in siar uhla mino in nan nu le nan pa cathiam lo hrangah siar sak hai uh. Cuti’n kan ttong hi nung hramseh. Kan ttong a nun ahcun kan miphun a nung ve ding,” atimi hi a dik ka ti tuk lawmmam. Dr. Nothankap khalin, “Calai a dam cun miphun khal kan dam ding” a ti.\\nChin nauhak le mino tampi cu nulepa ih zir \/ zirh lo ruangah mai’ Chinca le Chin ttong thei cuca lo an tamtuk zo. Nehemiah in Jews miphun an mai’ ttong an thiam nawn lo ruangah Pathian hminih a camsiat bangin nulepa fel lo le fim lo ruangah kan tesin fahniang san ah camsiatmi miphun tla an rung sileh pang ahcun a pawizet ding (Nehemiah 13:23-25). Cutivek ih kan hlohral lonak dingah ti’n hi Ram Hruaitu Kutkaih hi tihal rilrawn tuar caan tampi tawngin tlinglo tlaklo cing te’n a sukso ah a vak hnelhno thei zo ih Pathian hmin ka thangtthat. Chin Calai ngainatnak, urhsunnak, sunlawhnak, upatnak le duhdawtnak thawn a rak siartu nan zate tlunah RHK in a lo fak, a lo upat a si. Salai Zahau Caleb Laltinhrem\\nMipa Fel le Fim Ka Timi Cu\\nMipa fel le fim timi hi pianpi mizia t'hat nak men in a famkim thei lo. Ziangahtile Bible in \" Mifim\" a timi hi kan zoh a si le Pathian theitu le t'ihzahtu (born-again ngah tu) hi a si. Pathian a t'ihzah thiamtu cu Pathian hmai le minung hmaiah mifim an si. Atawi zawng in cu Mipa Fel Le Fim timi cu Pathian theitu , t'ihzahtu asi dingih innsang hoha theitu, a ram le a miphun duhdawttu a si ding.\\nCuvek mipa cun a nunnak ah Pathian t'ihzahnak a neih ruangah a tuah mi kipah Pathian hnenah thlacamnak in a rawn. Cutiih a um ruangah innsang din a tum tikah thinlung duh zulh le lenglam mawinak hnakin Pathian theitu fala hi ngainat hna a thiamih a lenglam mawinak le zeinak hlir a thlir lo. Pathian ngaihsak lo fala a hmuh tikah innsang nu dingah tlingin a hmu thei hrimhrim lo. Pathian t'ihzahtu fala a upatih khawvelmi khal a nautat cuang fawn lo. Zovek fala khal thlei dang lo in mit hmai pan ten a bia thiamih amah duhtu fala a duh lo tik khalah hmaisawng loin ral t'ha tak le awkaa nemten a duh lonak a lang ter ngam. A duh lomi fala ih t'hatlonak le tlinlonak khal a thang siat cuang lo. Asinan khatlamah ziangtluk ih a duh mi fala asi hman ah amah siatsuahtu ding ti a theih veten a hrial mei ( a thinlung duhnak ah fehpi men a tum lo tinak asi). Awkaa thlum zet le mi thlimthluai thiam fala ler hnakin fala thianghlim (virgin) te hi a hrangah sunglawi a ti sawn. Amah hnakih sinak sang deuh a duh tikah ka phu lo tiih dungsip hnakin ka zuam ding ih \"A cang thei\" tiin a thinlung ah pacang zetin tumtahnak a nei . Nunau neinung hi ka nei a si le ka hlawk ding tiin a thilri iitnak men le asinak iit menin innsang nu dingah a hril loih cuhnakin amai thazang ih t'uansuak duhnak thinlung nei in mahte dinsuah thei a tum sawn. Mah miphun fala hi hnamdang fala hnakin a ngaina ih mai phunhnampi te cu innsang nu dingah a tumtah. Hivek mipa hi nunau tam sawn ih upatmi le uar zawng an si.\\nA mizia ziangvek a si ti cu a insungsang lawngih theihmi si loin a kiang le kap um pawl in an thei fiang ve . Rittheih thil ah a thianghlimih a rualpi ih rittheih thil an tham tik khalah a cang thei tawk in a hrial ih a rualpi zint'ha khih hmuhtu ah a cang sawn . Atlinnak ah a pawrh aw lo ih atuahmi parah a uang aw fawn lo. Thudik le diklonak a khingkhai thiamih diknak ah ralt'ha takin a ding ngamih thudik cu a t'anpi ngam. Cun a tuahmi kipah a rinumih zokhalih zumtlak le rinsanmi a si . Thinlung nem le mi tangdawr te asinan zokhalih thlem theih, bum theih, hmuhsuam theih a si fawn lo. Thil pakhat a tuah hlanah ngunngaih takin a ruatih a dik, a t'ha tiih a hmu fiang hnu ahcun a thinlung a t'hawn dual do lo. A tirh a fak tuk loih a sawkphaak fawn lo, a t'uldanih zirin a neihmi sumpai hman dan a thiam. Mah hnakih sinak sang, upa a t'ihzah thiam ih zokhal anmah kum le sinak zir in a kawm thiam thluh. A phunhnam, a innsang, a ttong (Asinak dik) zahpi loin a phuangsuak ngamih , in duh lo pang ding or in hua pang ding ti phang in thuphan a per fawn lo. Hivek mipa hi Pathian a theihnak in a mizia khalah a tak in a lang tinak a si.\\nFimthiamnak lam khalah mi lakah nau a duh lo ruangah tlin tawk in a zuamih mi hmaiah mithmai a ngah . A nolai ihsin a innsang dinnak ding , tefasin (new generations) le nuntu khawsak ding hrangah fimthiamnak a hawl ih sumpai a khawl cia. A ram le a miphun hrang khalah a thiamtawk in a fimthiamnak a hmang suakih ram le miphun hrangah ruahnak t'ha pe theitu si ding in a zuam, calai in ram miphun a tungding ti a theih ruangah calai lam khalin ruahnak t'ha, fawrhfial awknak t'ha in ram, miphun hrangah hnat'uan duhnak thinlung a nei. A thuruah thiamnak cun a Sersiamtu Cung Pathian, a hringtu nulepa, a suahnak khua le ram, a tawng le a miphun a cawi sang. A unau sungkhat (a miphun) lakah a fimnak uang loin le a thiamnak cu hngalnak, mi nautatnak ah hmang loin mi tungdingtu, mi thazang petu a si sawn. Thiamnak lam khalah a tawk tin ruat loin zir peh vivo a tumih a fimnak khal mi dodalnak, mi siatsuahnak ah a hmang lo. A zirsannak cu leilehnak ah hmang loin thlanhriput lo ih puarkhawp ngah theinak ah a hmang thiamih a to hmunin rawlpuar zet eidan a thiam. A tumtahnak hlensuah loih dungsip tum loin a teimak ruangah nehnak cun ahmai in an ra hmuak. Ziang theithiam lo puarthou ih milian si hnak cun thuruat thiam, mi zawnruat thiamih farah si a duh sawn, ziangahtile lennak hnakin hmint'hat nak a thupi sawn ti a thei fiang. Hivekih fimthiamnak hawlthiamtu , teimak thiamtu le a hmandan theitu mipa hi zokhalih rinsan mi le kan ram cawisangtu an si\\nMaw ! Nang Mipa Fel le Fim !! ziangtluk ngaisan tlak le uar tlak na si zia hi hngilh hrimhrim hlah awla na Chin miphun nunau pawl in kan lo uang in kan lo fak tuk ding !! Hivek mipa fim le fel hi kan ram ah pakhat te an um hmanah kan miphun, kan ram cawisangtu an si tengteng. Kan Chin miphun in kan t'ul zet mi \" Mipa Fel Le Fim Ka Timi \" hi an um ding ti ruahsan nak thawn. By : Mai Deborah Hnemkim\\nDOCTOR PAI' THI\\nWorld Radio Missionary nupa Dennis le Vicki Gast cun Dr. Welraart in naute a nei ding ti a hun sim cun an lung a awi, an phur zet. Doctor pa in thla 4 rei hnuah a cek sal ih, naute le a nui' harhdamnak khal cu a ttha ko. Thla 5 ah a cekfel sal ih, a nui' harhdamnak a ttha tuk nawn lo.\\nZingkhat an pa Dennis zung hna ttuanih a feh hnuah Vicki Gost cun naute a run nei. A besia tuk ih, thi tamtuk a suak fawn. Thi lang 3 tal thun lo ahcun a nung lo ding ti Dr. Welvaart cun a thei. Cui ni fangah thi an ngah thei lo. Cu mi niih thun lole thi mai ding a si. Doctor pa cun a zangfah-duhdawtnak maksak ruangah cun amai thi rori lang 3 a pe suak. Cu tin Vicki Gast cu damcak zetin a nungdam. Doctor pa cu a thi lang 3 rori lak a si ruangah a tuar loih a thi.\\nKum 2000 lai rei zo -ah khan Doctor pain leitlun mi hmuahhmnuah hrangah a thisen lawng siloin, a nunnak rori tiangin a pe. Cu tin a zumtu hmuahhmuah in kumkhaw nunnak an neihnak ding hrangah a si. Lanta puai ih tuufano thisen cun Jesui' thi a hmuhsak (IKor.5:7). Thuthlung Hlun ih thawiawknak rannung thisen pawl khan sual ngaithiamnak cu a pe thei nan, kumkhua a daih lo (Heb.9:6-14). Jesu in nang le kei hrangah a thisen a hlu. Kumkhua daih in a pe zo.\\nSual ngaithiamnak Khrih thisen ruangah kan co mi hi na nunah a taktak in na co zo maw? Kan van Doctor Jesu ring awla, kumkhaw nunnak na ngah ding. Kan hrangah a thi a hlu zo. By: Dr. Timothy Suilianmang\\nLungmankhung hnak in Maw duhdawtmi na nolai ah fimnak ziraw Fimzir theihmi hawl vakvak aw Na tlai hnuah na siir aw ding Sirawk vanban ti a si khaa Sir ko hman la caanliam hnucun Tisun zomi laksal theih lo bang na luan pang ding Tui na umnak hmun fim nazirnak Hmun ttha lo tihlah sumpaicem men tihlah Aheumen tihlah Tuih na umnak hmun thupibik ti hngilhhlah Mai umnak hmun in fimzir uhsi Rualduh unau zirmen tawklo Hmangsuaktu si ding Mairam miphun hrang zuamcio uhsi Mah umnak hmunin Mah le fimzirnmi fimthiamnak thawn Ka tuahthei lo ka thiam lo pi timen hlah Tuihna neihmi na fimthiamnak LUNGMANKHUNG HNAK IN KHUNG SI!\\nBy: Mai Esther Sancer\\nBawmnak diltu na neih asile Pathian thangtthat aw\\nTthenawknak: Kan Chinmi pawl hi, mi zonzai le mi rethei mi kan si ko nan \"Fimnak le Thiamnak\" lamah cun ramsung lawngah si loin ram leng khal ah kan duai lo lawlaw ticu ral ttha zet in ka rel ngam. Asinan, kan Chinram ih sui mankhung le lung mankhung tivek a suah lo ruangah siseh peh tlaih awknak (communications) a simi, motor zin ttha, tlangleng zin le vanzam ttumnak tivek pawl siseh kan neih thei hrih lo ruangah sumpai lam ah cun mi zawnzai le mi farah te kan si. Curuangah mi tampi cun nitin in kan Chinland, nulepa, u le nau, sungkhat le rualpi pawl cu sianglo le pam hmai cing te cu, \"Ziangkhal len, kan nun a har tuk si, Pathian zarah tawn awknak can ttha kan nei leh hram kei cu\" tiin hmun ti’n ramti’n ah mitthli thawn kan tthen darh hlo aw thluh. Ruah rero asile riahsiatnak le lunglen mithli tlaknak in a khat.\\nZawnzaih harsatnak: Kan nun har le kan zawnziah tuk ih ruangah cun kan Chin pacang le Chin nupi tthattha pawl in, an tar man hlan ah, a tu le a tu kum no tete in thlanmual in liam san ttheu. Farah le mi zawnzai kan Chinmi pawl cu, ka damlo, natnak ka neih, timi an thei aw ko nan stibawi le zata inn (sizung) an pan thei lo. Hni le puan tthattha an duh zet ve ko nan an lei thei lo; Ei in tthattha a ei an duh zet ve ko nan ei ding an nei lo; Nulepa in faate pawl ro tthattha a roh an duh zet nan ziang hman ro ding an nei thei lo; Faate pawl in mithli thawn ttap phah te cun, \"Ka nu, ka pa, kei khal tlawngkai ka duh ve nan\" tiah, an dil nan tlawng an kai ter thei lo. Culawng siloin, farah ruangah hin innsungsang khal ah buainak a phunphun a suak ih nulepa tthen awknak tiangin a suak ttheu. Apawibikmi cu mihrak khat tampi in Sersiamtu Pathian rori hman (farah tuk ruangah cun) kan camsiat, kan theih hngilh, kan phat san, kan dungtun ih Satan duh zawng hi kan ttuan ngah pang ttheu.\\nDuhsaknak: A hlei ce in ram sungih a ummi, minei nung deuh pawl le ramleng ih a ummi pawl nan zaten, milai sive ko nan milai dinhmun vek ih a um thei ngaingai hrih lotu farah zonzai kan Chinmi pawl in bulpak hrangah siseh, biaknak hrangah siseh, khua le ram tthansonak ding hrangah siseh, bawmnak an lo dil pang asile lungawi in Pathian thangtthat uh. A diltu si lo ih a petu nan si thei sawn mihi ziangthluk ih mivan ttha so nan si. Miih an lo dil mi famkim tei nan pek thei lo hman ah miih rinsanmi nan sihi Pathian ih thlawsuah tumpi a si. Pathian in i duhdawt ih mifarah pawl bawmtu dingah i hmang a si, timi hi ziangtik hman ah thei hngilh pang hlah uh. Milian tampi pawl cun mi ih bawmnak an dil dinghi an lung a phangzet. An ttih zet. Asinan, nannih cu ttih hlah uh. Nan lungphang hrimhrim hlah uh. Jesuh in, \"Ril rawngih ka um lai ah ei ding rawl in pe; tihal ih ka um laiah in ding ti in pe; hni le puan ka neih lo can ah hruh ding in pe; curuangah nan hrangih remciami, kumkhua nunnuamnak, van ih ka Pa ih inn pi ah feh uh\" a ti dingmi si zuam uh.\\nThlaza cam saknak:\\n(a)Myanmar ih (sumpai lam ih) rinsan mi pawl le ramleng ih a ummi, upatmi le ttihzah mi nan zaten, a diltu si loin a petu le a bawmtu nan si sawn thei ringringnak dingih Pathian in thlawsuah lo pe caamcin hramseh!\\n(b) Chinram le Myanmar ih a ummi, mi zawnzai le miharsa pawl, hmailam ah mi tlasam le mizawnzai pawl bawmtheitu sive dingin ziangkim neitu cung Pathian in thlawsuahnak lo pe hramseh! Duhsaknak le thinlung thianghlim te thawi ka nganmi le thlaza ka cammi a si. Casiartu nan zate parah ka lung a awi. By: Bosco Mang\\nSUNMANG A THUPITNAK\\nSunmang a thupitnak cu (the importance of vision is), “Sunmang a um lonak (hmun, ram le miphun) ah mipi an hlo ral….” ti a si ruangah (Thufim 29:18a). Mang (dream) le Sunmang (vision) hi a bang aw vek an bang, asinan, dannlam awknak te a um. Mang cu ihthah lai lawngih manmi (dreamed) a si. Sunmang cu ihthah lai khalah siseh, men keukeu lai khalah siseh neih theimi a si (I Sam. 3:3; Saam 89:19; Dan. 2:19). Sunmang co \/ nei thei pawl cu an lenglam ih zoh tikah kanmah vek, kanmah hman tluk lo vek in an lang men thei, kan hmu men thei. Asinan, Sunmang nei thei pawl cu mi menmen le mi dawngdah an um dah lo. Midang hnakin thilthiam hleicenak le ruahnak sang le kau sawn neitu an si ringring (Nun. 12:6; Amos 3:7). Sunmang um lonak hmun le ram le miphun ah mifim, mithiam taktak an um lo. Mifim, mithiam um tamnak ahcun Sunmang nei theitu an tam ve thung. Bible sungih Sunmang nei theitu pawl cu Pathian ih thilti theinak thawn thuammi an si. Cangantu pakhat cun, “Jeremiah cu Sunmang neimi a si lo ruangah a kiangkap a zoh tikah a beidawngih a ttap, asinan, Ezra, Ezekiel le Danial pawl cu Sunmang neimi an siih ruahsannak tumpithawm an khat” tiah a ti.\\nSunmang Nei Lo Rinsantlak Lo: Tuisun ih Sunmang na neihmi in hmailam ah zovek, ziangvek na si leh \/ lai ding timi a fiangter. Tuisun ih tumtahnak na neih lo a si le na hmailam ah tthansonak le mibangih mi hleih theinak lamzin a awng aw lo. Atu ih leitlun mi ropi, mi hminthang kan ti reromi pawl hi mi hminthang an si theinak cu an hminthan hlan le mi ropi an si hlan ih an Sunmang ruangah a si. Sunmang um lonak ahcun tairial suahin zuamnak, ttanlaknak a um thei ttheu lo. Kapkhatlam in, Sunmang a um lo ahcun mibang a har tuk. Sunmang a um lo ahcun tthanso a theih lo. Sunmang cu kanmah le tawkcio te’n kan neih ttul hrimhrim a si. Sunmang kan neih lo ahcun hramlak ih thlahmi caw le naa le vok tluk fang kan si ko. Annih pawl cu Sunmang an nei lo ih a remremnak ah an it, an cawl, an hmuhhmuh an ei, an duhnak le a rem an tinak lamzin ah an pial dualdo. Hmun pakhat ah kum cu sim lo, thla cu sim lo, zarh cu sim lo, ni cu sim lo, nazi cu sim lo, minutes dan ah an tthawn aw dualdo, an tawi an vak lunnlo men. An fumfe lo. Rinsantlak an si lo tinak a si. Ziangahtile, Sunmang an neih lo ruangah. Sunmang na neih lo ahcun rinsanmi le rinsantlak na si ve thei dah lo ding. Na tthawn aw dualdo ve ding.\\nZohtthimtlak Jesuh : Leitlun Rundamtu Bawi Jesuh khal Sunmang maktara thawn leitlun ah a rungttum. Cuih a Sunmang a hlensuah hlanlo ziangvek dinhmun khalah thleng hmanseh a beidawng lo, a pial lo, a thawn lo. Sunmang (misual hrang thi dingin) a neihmi cun Hruaitu \/ Rundamtu maksak ah a canter timi kan hmu thei. Leitlun ah Sunmang nei theitu za ah mi malte lawng an siih a pawi zet.\\nSunmang Hrangah Timlamnak Neih : Sunmang na neih rualrual in cuih na Sunmang hrangah timlamnak (preparedness) nei tengteng aw. Sunmang nei na’n timtuah awknak na neih lo ahcun lo (field) nei ko na’n thlawhnak tuhmui nei lo vek na si. Timlamnak na neih thei a si ahcun a hmun na thlen tikah mi hnakin hnattuan dan na thiam ding, kaihhruai dan na thiam ding, na hlawhtling ding, nasa takin Pathian in a lo hmang thei ding. Tahtthiamnak ah: Bawhlung sit na tum taktak ahcun kawlkiltu, hmainawrtu asilole hmun pakhat pkhat hrangah a hleice in na zirih timlamnak na neih a ttul. In zirhtu (coach) nih in hril tikah le in sitter tikah a remnak nak ah ka um peiih ka sit leh mei ding ti aw hlah. Timlamnak na neih lo a si le thiamcemi na nei lo ding. A thiam hleice pawlin hmun an luah khat thluh ding. A lo hril ih a lo sitter hmanah nangmah ruangah nan sung peiih ram le miphun hmin na siater ding, a lo zirhtu mithmai nei lo ko na tuah ding. ‘Keimah’ timi thinlung kan neih thieve ahcun kan hmailam zalamtluan ding hrangah tumtahnak Sunmang kan neih tengteng a ttul.\\nThazangpeknak le Sawmnak : Duhdawtmi casiartu, na hmailam hrangah Sunmang na nei zo maw? Na Sunmang cu mi namthlaknak a si pang pei maw? Na Sunmang cu a rem aw ciami kuaiternak ah a cang sual pang pei maw? Na Sunmang cu ram le miphun le kawhhran hrangah tur si loin thazang cahnak ding si hramseh. Na Sunmang kha tthate’n vun ruat sal hman aw la hmailam ah zovek, ziangvek na si lai ding timi na hmu aw cia thei ding. Pathian ih remti dandan in na ti men thei, asinan, cuih hna hrangah phurrit (burden) le duhdawtnak, cun, nangmahlam ih ttuah duhnak, paihnak le phurnak tla na neih lo ahcun Corin sungih duhdawtnak tel lo cun kan thiltitheinak, kan hnattuannak tvp hi pakpalawng men ah an cang thluh pang ding (1 Cor. 13:1-3). A cem thei lomi thil pathum a um, cupawl cu, zumnak (faith), ruahsannak (hope) le duhdawtnak (love) an si. Cumi lakah duhdawtnak hi a tumbik, a thupibik, a sangbik, a ttul bik ( 1 Cor. 13:13). A dikmi, a thanghlimmi le a ropimi Sunmang kan neih theinak dingah seherhnak, duhsaknak le thlacamsaknak kawmkhawm aw tawnin, Salai Zahau Caleb Laltinhrem\\n“Church”le “Politics”tongfang retkhawm mi hin tulai kawhhran tampi buainak a lailang zet. Hmun le can tampi ahcun satan hmanrua thazet asi dingih a cancan ahcun Pathian hmanrua tla asi thei. Laimi pawl mibur mizia (group behaviour) le mimal mizia thawn khaikhin in, Bibile in a simmi kawhhran kaihhruai awk dan thawn ziangtiang a mil aw aw ih ziangvek tiang satan hmanrua ah cangin zumtu pawl a siatsuah timi tawiten zoh hnik uhsi. Politics timi tongfangin hitawkah san a neih mi cu cozah lam kaihruai awknakah lal le sinak cuh awknak si loin kawhhran sung thuthluknak, tuanvo nei tu le kaihruai awknak tuanvo zem awknak, thuthen dan pawl a sim duh mi sawn asi. Church politics hin kawhhran tampi a siatsuah ih, zumtu pawl hliamhma put tahratin Thuthangthat karhzai ding le Pathian thlarau hnatuannak lamzin a dal theu ruangah kawhhran ngainatu le zumtu pawlin ti takzetin an ruat cio mi asi ding ti ruahnak thawn thuthaw darling duhmi a si.Israel pawl cun Jerusalem ah biak inn tumpi nei in sabath tinte Messiah hngak in thla an rak cam ringring, thawi awknak an rak pe ringring, Bible an rak siar ringringih an sakhua nak in a phutmi hmuahhmuah rin um zetin an rak tuah ringring. Asinan, Messiah cu leitlunah a rat taktak tikah an rak thei nawn lo. An thinlung cu sakhua biaknak rikham in a cawtter ih an ruahnak cu sakhua mi sinak lawngin khua a luah theh. Biak in sungah Bible siarnak, peknak, thawinak, sabath ulhnak, rawl ulh thlacamnak, sakhua mitha mifel sinak, tvp pawl thu in an thinlung cu a luahkhat theh. Cutikah Mesiah a rat tikah an thei nawn lo. Cuvek thotho in leitlun ah Zesu a rat sal tikah mi tampi, kawhhran hruaitu, pastors, kawhhran upa, zumtu, sakhua mitha, Zesu in a theih lomi, Zesu taktak thei lo tu an um ding cu Zesu amah rori in leitlun a um laiah a simcia mi asi.\\nThuthlunghlun san laiah Israel pawl kha Kanan ram an lut pek te ahcun Theocracy uk awknakin, Biaknak in ziangkim cozah, senpi vangtlang kaihruai awknak khal a rak kai theh. Israel pawlin siangpahrang kan duh an ti ih anmai duhthlannak vekin siangpahrang an neih hnu khalah BIaknak lam upa hruaitu pawl cu vengsung senpi vangtlang kaihruai awknak le cozah lam khalah thu tampi an rak nei. Zesu’I dungthluntu hleihnih pawl khalin tuanvo zem awknak thu ah, “Bawipa, na keh le forh ah zosi to ding” “kan lakah zosi a tumbik”, “nangmah sang tu zo asi ding”, timi thusutnak pawl hi an rak buaipi bik mi a rak si. Sim duhmi cu Biaknak thuanthu kan zohsal thei tikah “Zoin ziangtin biaknak thawn a pehpar mi thuthluknak a tuahding, zo in ziangvek tuanvo a kai in thu a rel in thuthluknak a tuah ding ih ziangtin ziangvek thuneihnak a nei ding” timi cu an rak buaipi ringring mi asi.Tuisan milai zumtu pawlin an buaipi rero khal hi an sual hleice ruangah asilem lo. Leitlun milai thuanthu a cem hlan lo, leitlun tisa in a buaipi ringring ding mi asi. Abiktakin rampi uknak a zalen lonak ramah Church politics a luar duh sinsin. Ziangah tile khawsung upa le mifim pawlin rampi uk awknak thu rorelnakah zalen zetin an tel, cangvai ve thei lo tikah mi tampi thuneihnak, hminlang duhnak, le midang parah hotu tuan duhnak ruangah biaknak sungah phur zetin an cangvai theu. Cutin Biaknak lamah an telmi cu a tha ko, Pathian in a hmang thei thotho. Vawi tampi cu Pathian mi hmanmi pawl hi anmai duhthlannak ruangah, eltheihlo dinhmun ruangah, lole Pathian hmin sunlawinak ruat ruangah si loin thildang duhmi, thimnakah thuneihnak le lennak, an duh ruangah rawngbawlnak sungah a lutmi tla an um. Cupawl khal Pathian in a hmang thei thotho. Asinan a dunglamah rahtha lo a rahter theutu, Satan hmanrua ah a cang theu mi pawl hi fimkhur tul zet an si.Church politics in kawhhran a siahsuat dan pawl:#1. Kawhhran cu Pathian hmin sunlawihnak si loin milai pawlkom pakhat vekin a fehpi; Kawhhran timi cu Khrih ih Ruangpi (the body of Christ) asi. Asinan kawhhran pawl pakhatkhat cu Church politics in a cimneh tikah Khrih ih ruangpi alang nawn lo ih milai pawlkom awknak men vekin a feh. Khrih hmin hmang tahratin milai pawlkom pakhat dinmi vekah a cang. Khrih ih Thlarau a lal nawn loih milai a lal sawn theu. Kawhhran hruaitu le pastor pawl khalin anmai pawl lenglam misa cu Khrih ah unau vekin an hmu thei nawn lo. An duhdawt thei nawn lo. Kawhhran pakhat sung lala ah lamtang an tuah tikah Khrih ah pumkhat sinak hnakin ‘mai lamtang’ duhdawtnak le duhsak awknak in khua a luah kaui sawn theu. Bible cu an hmang ko, Khrih hmin cu an sal ringring nan an nun cipciar zoh tikah Gal 5: 22 ah a simmi thlarau rah pawl hmuh ding a um nawn lo. Khristian sakhuanak cu leitlun sakhua dang pawl vek fangin biaknak lam milai pawlkom pakhat vekah a cang. Asinan cuvek kawhhran sung khalah zumtu diktak an um lo tiah sim theinak zohman in kan nei lo, thuthlangpi thu sawn simmi asi. Cutin kawhhran in a fehpi mi rorelnak le thuthluknak tuah tikah Pathian Thlarau a lal nawn loih kawhhran sungah politics in lai a rel ih, tuanvo nei tu pawl duhthusam kha thupisawn ah ret asi theu. Umzia cu thlacamnak thawn Pathian tongkam hngak sawn loin tisa takin kaihruai awknak in kawhhran thuthluknak pawl cu a khuh theh theu. Thuthluknak tuah tikah midang ruahnak le duhnak sawn kha ngai pawimawh sawn loin lamtang cakcak thu in a feh theu. Cutikah kawhhran member lakah pawl an sawm aw ciamco ih anmai lamtang lo pohpoh cu, a cancan ahcun, satan lamtang vekah an ruat. Eltai, iksik awknak, dodal awknak a suak. Cutikah kawhhran cu a naa, a hngawr zumtu member tampi cu an thlarau a cawr, an thihphah lo hmanah. Cuvek kawhhran lakah nan rak tel (dah) pang asile mangbang ding a um lo. Hivek kawhhran pawl hi biaknak lam thurin thu ah a fel aw ter bik (extreme) pawl tla an si thei, pawmkau aw ter (liberal) tla an si thei. Anmai kawhhran “pawl” lo pohpoh cu helram ah tla theh ding ah a ruat tu tla an si thei. Kawhhran thuthlung (Church Doctrine) hi, Bible in a sim vekin, thlarau mi diktak sinak cuaithlainak ah hman theih asi lo. Cutikah, Kawhhran dangah pastor le rawngbawl tu pawl khal Khrih ih ralbawi, an raldo pi, ralkap pawl an sisawn nan kawhhran pawl rikham in a kham hai tikah anmahle anmah doral vekin an hmu aw, an eltai awaw, an hngir hngo aw theu. A pawi zet. Cutikah kawhhran sung lawng siloin vengsung (society), sengpi vangtlang pawlkom awknak tiagnah huat awknak, rem awk lonak, relsiat awknak, thangsiat awknak, thleidan awknak le hnatuan tlang thei lonak a suak theu. Khrihfa zapi ten Khrih ah pumkhat sinak cu a hlo ih pawl le lamtang rikham in zumtu ti aw pawl lakah bahbal theih lo rikham cun milai pehtlaih awknak lawng si loin Pathian Thlarau hnatuannak a dal theu asi. Riahsiat thlak zet asi. #2. Pathian thlarau hnatuan a dal; Cutin kawhhran cun Pathian Thlarau rawngbawlnak hnakin milai canpual, thuneihnak, lalnak, thinlung diriamnak, sakhua mi sinak le lenglam milai tuahnak sawn cu thupi sawn ah ret asi tikah Pathian Thlarau hnatuannak a dal. Biaknak thuthlung, pawl thleidan awknak, lamtang duhsak awknak, mai lamtang lo ih ruahmi pawl huatnak le eltainak, namthlak duhnak, mithmai tha lo ko dungtun awknak pawl a suak tikah Pathian thlarau in kawhhran sungah hna a tuan dingmi a dal. Cuticun Thlarau Thianghlim ci ti riahsiat in a um theu asi. Cuvekin lamtang an tuah awk tikah an lamtang misa an duhsak tuk nakah Pathian thu in ziang a sim, Thlarau in ziang a sim duh timi kha hawlin an ngai thei nawn lo ih milai duhnak cun an thlarau mit a cawtter theu. Zumtu lamtang nei pawl cun anmai lamtang tu pai thu lo pohpoh cu dodal ding ah an ruat, an lamtang pai thu pohpoh cu dinpi ding thutak ah an ruat. Cuticun thiltha kan tuah sihmang an ti lai ah mah le mah bum awknak sungah an tla lut theu. Cuticun an lamtang pai sual cu an thuhsak ih an lamtang lo mi ah an ruah mi cu satan dungthlun vekah an ruat theu. Cutikah Paul in Philippine pawl hnenah zumtu unau dang duhnak kha ngaipawimawh sawn ding thu asimmi cu umzia nei lo ah a cang. Mai hmakhua sial in ningzah khal an nei nawn lo. An siatha theihnak, thinlung muril khal, thlei dan awknak, huat awknak, mai hma khua sialnak, mah le mah cu midang hnakin thasawn in theih awknak in an thinlung sung a luah khat sawn tikah thutak theihtheinak an nei nawn lo. Cuticun Pathian Thlarau cu tiriahsiat ter asi theu. An thinlung sangka cu sakhua mi sinak thawn khar pit asi theu. Cuticun, kawhhran sungah zumtu diktak pawl an naa, an cawr ih kawhhran cu a ngawr.\\nSangvut hmuan kan zoh tikah, Bawi Zesu in a rak sim mi, sangvut lem pawl kha hmum tampi ahcun sangvut diktak hnakin tthan thasawn tla an si theu ih sangvut diktak tla an khuh in an zap theh theu. Cuvek in kawhhran sung khalah, Khrih ih Thlarau nei si loin sakhua mi sinak ah phurzet, hngal zet, duh aw zet, puarthau zetin thlarau porh awknak thinlungput thawn mah le mah cu midang hnakih thasawn in thei aw aw in, mai hma khua sialnak ah thutuah, thutlan, huat awknak, relsiat awknak hleidan awknak karhzai ter tu pawl hi kawhhran sungah an um ve ringring ih sangvut lem in sangvut diktak pawl a khuh\/zap theu vekin Pathian fa diktak pawl thanlennak daltu le hliahkhuh tu dinhmunah an ding sawn theu asi.\\n#3 Thudik, thutak, dingnak le diknak palzuut in sualpawl thuhruk asi theu; Cutin kawhhran sungah lamtang, duhsakbik, huatbik, thleidan awknak a suak ih kawhhran thuneihnak, kawhhran sungah dinhmun umsun pawl cu mai kutsungah, mai lamtang in kaihtheh tum asi tikah mimal ruahnak khalin thudik, dingnak, le thutak ziang asi ti a thei thei nawn lo, thudik le thu phuahcawp khal a thleidang thei nan lo. Cianghnia rilrawng cun a thihnak ding hman sisehla milai vulh mi cawpi cu a deh rumro theu vek hi an si theu. Duhnak, phurnak, huatnak, caaknak pawl hin milai mit a cawt ter tikah dingnak, diknak le thutak khal milai thinlung in a theithei nawn lo ih midang hmaiah ningzah khal a thei nawn lo tikah mit in hmuh thei lomi Pathian tihzahnak cu sim tul nawn lo asi. Milai in amai hmakhua a sialih, a mitih a hmuh thei mi milai hmai hman zahnak a thiam nawn lo tikah amit in a hmuh thei lomi Pathian zah ding cu ruat hman a ruat tel nawn lo theu asi. Cuticun Bible in a simmi “Dingnak tel loin nan sakhua raithawinak pawl cu ka fih\/ten tuk“ a ti vek khi kawhhran tampi dinhmun asi theu.Thlarau mit meng tapoh cun ka simmi hi an thei thiam ding. Cutivek hi mi tampi in nan tawng theu ding ruangah cuvek lak ihsin mai mimal thlarau nun cau phah lo dingah siseh mah lala khal cuvek church politics, thuneihnak le dinhmun, le canpual cuh awknak lakah thiarfihlim aw thei dingin duhsaknak thawn himi ca hi ngan asi. Cutin sim tikah mai duhzawng in kawhhran lairelnakah thuthluknak feh dingin tisa thinlungput thawn caingvaih nak hmuahhmuah khal a tel asi. Casiar tu zapi ka lo duhsak mi cu: ziangtik lai khalah Pathian hmin sunlawinak hrangah kawhhran lairelnak ah nan tel tikah, mai hmuakhua sialnak ruangah siseh, duhbik le huat bul neihnak ruangah siseh thu pakhatkhat tanbik neih ruangah siseh huatnak le mi eltai mi neihnak ruangah siseh nan thinlung hi Pathian Thlarau luahkhat thei lo ding khawp in tisa khawruahnak in lo luahkhat lo hram seh. Thlarau in ziang a lo theihter duh timi thei thei nawn lo ding khawp in tisa duhnak, duhlonak, huatnak le thu kenkawh mi pawlin nan thinlung sung lo luahkhat hram hlah seh. Cutin tisa mi sinak thu, ruahnak le khawruah nak pawlin na thinlung a lo luahkhat lai asi ahcun Pathian Thlarau in na sunglam ah hna a tuan thei lo ih Pathian duhnak khal theihtheinak na nei lo asi ti theih a tha. Cuticun nan tongkam ruahnak, sumpai thawh khawmnak, le tuahnak telnak nan neih mi hmuahhmuah in Pathian hmin a sunlawih thei nak dingah fimkhur aw. Cuticun, nineta bikah na ruahsan mi linglet zawng ningzahnak si loin cawimawinak sawn cu nan co thei ding asi ti duhsaknak in hi thu tawite hi ngan asi.Cutin kawhhran zapi ten kawhhran sung le leng thu thuthluknak kan tuah mi pawl hin Pathian hmin a sunlawih asi ahcun zumtu pawl thlarau khal a dam dingih kan ram le miphun parah Pathian Thlarau alung a hmui tikah kan ram le miphun khal amai tikcu te ah amai hmin sunlawinak ding hrangah in cawimawi vivo ding asi. By: Hremang\\nSelf Determination & Chin Revolution (Human Rights Perspective)\\nSelf Determination: Mirang ttong ih self determination hi kan Chin ttong ih kan leh ahcun ‘mahte sawngbawl awknak’ ti ah let sehla a awmmawi zet ding. Leh dan dang khal a tam pi ding ka zum. ‘Mahte sawngbawl awknak’ hi a thupi zet. A ra suaknak hmaisa bik cu UN in a si. UNO a hung din le ve te’n Universal Declaration of Human Rights timi mi zakip ih neih tengteng ding covo cu phuansuah a si. Universal Declaration of Human Rights hi December 10, 1948 ih an rak tuahmi a si. Kum 60 cu a liam zo. Universal Declaration of Human Rights cun, tarlan zo vek in, mikip ih neih tengteng ding covo a tarlang. Biaknak dangdang, ttong dangdang, miphun hmuahhmuah hrangih covo a si. Hihmi Universal Declaration of Human Rights ih tarlanmi covo pawl cu mikip in an neih theinak ding ahcun miphun kip in ‘mahte sawngbawl aw theinak’ covo an nei hmai sak khal a ttul ve.\\nTthimnak ah Universal Declaration of Human Rights Article 3 ah ‘zo khal in nunnak covo, zalennak le taksa himnak an nei a si’ (Everyone has the right to life, liberty and security of person) ti ah ngan a si. Asinan, himi san lai ah Europe ram pawl in Asia le Africa ah colony kau pi an nei ih, an kut tang um pawl cu an duhduh in an thawi, an hrem, an that, thawng an thla tvp a si. Cun, Universal Declaration of Human Rights ih Article 4 cun ‘midang sal ih va tuah lole sal vek in um ter’ a kham fawn. Asinan, Asia le Africa ah len mi tampi sal dinhmun ah an um lai ruangah UN cun tan la in miphun dang kut tang um pawl in zalennak an ngah theinak ding ah ‘Right to Self Determination’ timi thusuah a tuah bet. UN resolution 421 D(V),4 December 1950 khal in Right to Self Determination hi fundamental right pakhat ah a pawm. Charter of the United Nations khal in ‘mahte sawngbawl awknak covo’ cu Article 2 ah a tarlang.\\nColony san lai ahcun ‘mahte sawngbawl awknak covo’ hi miphun dang, alien, kut tang um pawl hrang a si ti ah an rak ti. Asinan, can a hung liam vivo ih colony san a hung cem cun miphun dang kut ih um miphun an um nawn lo. Cutikah, ‘mahte sawngbawl awkna covo’ hi interpret an tuah dan a dang lam. Interpret an tuah dan hi hmun khat le hmun khat a bang aw lo. Mi pakhat le pakhat ih interpret dan khal a bang aw fawn lo. Ziangruangah hivek in interpret an tuah dan a bang lo kan ti ahcun, UN Charter hrimhrim in ‘mahte sawngbawl awknak covo’ a simfiang lo. A tlangpi ih an leh dan cu ‘non interference’ deuh a si. Mi ram sung thil ih ram dang va tel lo ding kha a si bik.\\nChin Revolution : Santhar kan Chin Revolution hi sim thiam a har zet in ka thei. Kawl uknak ihsin zalennak ngah kan duh tuk thlang ruangah ‘zalennak’ hi zo cio khal in kan sunlawih zet in a lang. Kawl ralkap dokalhtu lak ah CNF pakhat lawng in (ka thei sual lo le) ‘Right to Self Determination’ a au pi lai. Ram leng um Chin Revolution pawlkawm dang pawl cun cu tluk in ‘mahte songbawl awknak covo’ hi an au pi ciamco lo. Asinan, Chin mi tam sawn ih thinlung ah Kawl ralkap pawl hnen in zalennak lawng hmang si nawn lo in Kawl hnen in zalennak kan duh thlang in a lang.\\nCuruangah, tlang par mi pawl in ‘mahte sawngbawl awknak covo’ tumpi kan neih lo ah cun democracy hman ngah sehla Union of Burma cu a hnget thei lo ding. Democracy lawng hi a tawk lo ti ah tlangparmi pawl cun an aupi rero zo. Tlangparmi pawl in ‘democracy’ aupi loin ‘federation’ an aupi hi thil awm zet a si. Ziang ah tile British hnen in zalennak kan rak ngah hlan ah Kawl pawl cun ‘zalennak a thupi. No.1 zalennak, No.2 zalennak, No. 3 zalennak’ an rak ti. Asinan, British hnen in zalennak kan ngah ve te’n Burma ram cu tualsung do awknak in a khat cih. Cu vek thotho in tu khal ah Kawl pawl cun democracy lawng an aupi rero. Ram dang pawl khal in democracy hi tha an pe bik fawn. Asinan, Myanmar ram sung dinhmun kan zoh ahcun democracy lawng hi a rak thupi lo. Miphun kip in ‘mahte sawngbawl awknak covo’ an neih ding a thupi sawn. US le Canada vek in Federation kan din ih, state kip in ‘mahte sawngbawl awknak covo’ kan neih thei lawnglawng ah democracy khal in umzia a nei thei ding.\\nCuruangah, kan Chin revolution khal hi ‘mahte sawngbawl awknak covo’ kan ngah theinak ding a si a thupi ngaingai. Independence a duhtu khal tampi kan rak um ding nan, a tui kan dinhmun ahcun kan revolution hi ‘self determination’ hrang a si ah a thupi hrih in a lang.\\nCutiih ‘mahte sawngbawl awknak covo’ cu rak ngah ta bang sehla, tu ih kan beisei vek in covo dang pawl teh kan nei thei ngaingai pei maw? ‘Mahte sawngbawl awknak covo’ hi kan collective rights a si. Khatlam ah individual right a um hrih ruangah himi ‘Mahte sawngbawl awknak covo’ pakhat lawng ah kan duh a kim hrih lo ding. ‘Mahte sawngbawl awknak covo’ le ‘Fundamental Rights dang pawl khal kan neih theinak ding ahcun ‘peace’ daihnak kan neih hmaisak a ttul. Ziangvek in kan ram kumpinu in mipi hrangah covo tuahsak hmansehla mipi lak ih daihnak a um lo ahcun cuih covo pawl cun umzia an nei thei lo ding.\\nCuruangah, netabik ah uarzet ih ka sim duhmi cu ziangvek covo khal hi daihnak a um lo cun hman theih a si lo. Do awknak le thah awknak hmun ah ‘mikip in nunnak covo’ an nei ti ah au ciamco hman sehla umzia a nei lo ding. Curuang ah ‘Mahte sawngbawl awknak covo’ le Fundamental Rights dang pawl khal kan hman theinak dingah Chin mipi lakah daihnak kan tuah hmaisak a ttul ding. By: Salai Thangluai\\nCHIN MIPHUN DUHDAWTU AU-AW\\n1) Ttawng hi tampi thiamcu a ttha. Asinan, ttawng phuhphun kan thiammi in kan Chin ttongte hi hloter hlahseh, Salai S. Hrindailo\\n2) Kannih Chin mi cu kanmah le kanmah kan zahpiaw ih miphundang kan upat sawn, a mawi lonak mawitertu dingah kanmah rori’n zuam cio ding. Pu Tlangcungnung\\n3) Miphun dang va uartu le nupi pasal ih va neitu mi tamsawn hi, thilti sual tiih siraw lo an um lo. An tuar cuahco rero men ho khaw. Rev. Dr. Michael Chongluai\\n4) Kan zatei kan ttanrual thiam a ttul. Mino pawl kutkaiaw in kan nun ttha lo pawl tuah ttha in hmai kan nawr khawm thar a cu thlang. Salai Peter Laldinthar\\n5) Mifim, mithiam siding cun casiarmi le ca duhmi si hmaisat a ttul. Mai Daisy Thang\\n6) Mino pawlih fimzir dan le ka zoh rero tikah fimnak ngah rori dingih zir hnakin dikari hahio men ruangih zir kan tam sawn. Dr. Thanbilluai\\n7) Ziangah ha nang le kei in Chinmi sinak cu kan zahpi rero! Zahpi hlah aw, a lo cawisangtu le Sersiamtui’ tthenthiamnak lo hmuhtertu ho khaw a si. Chin in a lo zahpi pang kei. Salai S. Cungnawl\\n8) Kan Chinmi pawl khalin thlalang ttha zet kan nei. Cumi cu kan CALAI hi a si. Salai Durbun\\n9) Thaisun a neitu cu tuisunih mino, nangmah rori na si. Salai Zahau Caleb Laltinhrem\\n10) Kan calai tthansonak ding ahcun cangantu lawng si loin casiar duhtu tampi kan um a ttul. Salai Ramlinghmung\\n11) Pathian le miphun a duhdawt zettu pastor a si ti’n mipi’n in theih dinghi ka duh bik. Rev. Mike Zungceu\\n12) Kannih Chinmi pawlhi ttah cu kan ttahpiaw thei nan lungawipi ding cu kan thiam hrih lo a si hi maw. Salai Vanlalthawng\\n13) Kan paih zawng zirnakah tikcu le pum peaw in zir cio uhsi. Salai Jeremiah\\n14) Miphun hrangih thih cu a awl men ding, asinan, miphun hrangih nuncu a harzetmi a si. Salai Zahau Caleb Laltinhrem\\nLawrkhawmtu: Salai Sawnset Sang\\nPawlkom Dinsuah cu Tangdor a ttul : Mah le mah thupizet ih ruat awknak, duh awzet le porh awknak in thil dang hnakin pawlkom a siatsuah rangce. Porh awknak in mi karlak ah phar (wall) a umter, asinan tangdornak cun mi lakkar ah lilawn (bridge) a don. Tangdornak cu pehzomnak tluangtertu le ngiltertu siti (oil) a si. Curuangah Bible in, \"Nan zate'n tangdornak thawn thuam aw uhla pakhat le pakhat bawm aw uh,\" in ti.11 Pawlkom hrangih a tthabikmi thuamhnaw (dress) cu tangdornak lungput hi a si.\\nBible in ziangti'n a simbet tile, \"Ziangahtile Ca Thianghlim in, mi hngal pawl cu Pathian in a dodal ih tangdormi cu mithmai ttha a pek a si,\" tiah a ti.12 Tangdor kan `ulnak sanhudang pakhat cu: porh awknak in kan nunnak ah Pathian zaangfahnak, kan tthanlennak ding, thleng awknak, kan damnak le midang kan bom theinak ding thazaang nei thei nawn lo ding tiangin a dawnkham. Pathian ih zaangfahnak kan ttul a si tiih tangdornak thawn kan diil lawngah kan ngah thei. Bible in, kan porh awk tinte Pathian raalsan in kan um a si ti in sim. Cumi cu aat thlak le ttihnungza nunzia siavabik a si.\\nTangdornak cu atak in na nuncih thei: Na ttonttaihnak thei aw in, midang ih ttonttaihnak ngaithiam in, nunsimnak ngaisang thei in, le midang parih thinlung bunnak tivek in tangdor nun tthansoter theih a si. Paul in, \"Nanmai' zawn nan ruah vekin midang zawn khal ruat ve uh. Keimah ka sibik ti'n ruat aw hlah uh. ~uk`ak tete hnattuan duhnak thinlung nei uh. Ka fim a si tiah ruat aw hlah uh,\" in ti.13 Filipi khua ih zumtu pawl hnenah Paul in hiti'n ca a ngan, \"Pakhat le pakhat tangdor tonnak thinlung nei uhla midang hnakin ka ttha deuh tiah ziangtik hmanah ruat aw hlah uh. Nanmah duhnak lawng si loin, midang in an hrangah a thupibik tiih an ruahmi kha a hmuh zia thiam ve uh,\" a ti.14\\nTangdornak cu nangmah le nangmah na sinak hnakin niam deuh ih na hmuh awknak a si lo, na ruah awk ding hnakin niam deuh ih na ruah awk kha a si sawn. Tangdornak cu midang pawl ih zawn sawn thupi deuh ih ruahnak hi a si. Mi tangdor pawl cu midang hrangih riantu si ding lawng an hmuitin ih anmai' zawn lawnglawng an ruat dah lo.\\nPawlkom Dinsuah cu Nunzia mawi neih a ttul : Nunzia mawi nei timi cu pakhat le pakhart karlak ih kan danglamnak pawl theithiam ih upat awk, khat le khat thinglunghurnak theihthiam awk saknak, le kan parih thinhennak a neitu thawn thinsaute ih remte'n um thei hi a si. Bible in, \"Zumnak sungih kan unau pawl nunnomnak, ziangtin so an zumnak kan `hansoter thei ding ih kan hngetkhohter thei ding timi kha ruat sawn ding kan si,\" a ti.15 Paul in Titus hnenah, \"Zo khal nan relsia lo pei. Daite le rualrem te'n nan pawlkom aw niakno men pei ih mi hmuahhmuah parah lungnemnak thinlung le hmurka nan langter ringring pei, tiah sim aw,\" a ti.16\\nKawhhran tinkim le Burte kip ah a malbik mi harsa pakhat, culole pakhat hnak ih tam sawn an um thei ringring. Cuvek pawl in thinlung phurnak hleice an ttul thei, hnangam lozetnak tla an nei thei, an thin tla a heng thei, culole mi pawlkom ding tla thiam loin an um thei. Cuvek pawl cu \"Zaangfahnak hleice a ttulmi ZHT ti'n hmin pe aw.\\nPathian in cuvek milai pawl kan lakih a retmi hi anmah hrangah le kan hrangah `hathnemnak umter a duh ruangah a si. Annih cu Pawlkom tthansonak ding le hniksaknak: anmah pawl hi unau suakkhat vek rori in kan duhdaw thei maw? rem le dai in kan pawlkom thei maw? tinak dingah a si.\\nInnsang ah cosan na sinak hi na felnak, na mawinak, le na thiltitheinak ruangah a si lo. Innsang mi na sinak parah a hmun awmi a si. Innsang cu kan kham ih kan humhim. Innsang sungtel cu ziangvekte a va si hmanah kan lakah mi pakhat a si ve. Cuvek in, Bible in, \"Khristian unau nan si ruangah pakhat le pakhat sunsak awzette in duhdaw awton uh. Pakhat le pakhat hmaizah awknak thiam uh,\" in ti. 17\\nThudik cu, kan zate in ziaza phundang le thintawiza mizia danglam kan nei thluh. Asinan pawlkomnak in kan zate remcang thluh dingin zianghman tuah ding a nei lo. Kan pawlkomnak ih hramthlaknak cu bulpak ih Pathian kan pehtlaihnak in a si. Kannihcu innsang pakhat kan si.\\nNunzia mawi nei dingin theih fiang tulmi tawhfung pakhat cu minung hi khuitawk in kan ra suak timi thu hi a si. An thuanthu thei aw. Khui in an ra timi na theih tikah tam deuh na theihthiam sak ding. Ziangtluk lamhlapi fehlai ding an si timi hnakin an ratnak hmun ihsin ziangtluk an thleng zo timi ruat sawn aw.\\nNunzia mawi ih sinak dang pakhat cu midang pawl ih rinhlelhnak kha ziang siar lo ih umsan men lo hi a si. Thil pakhat nangmah ih tih lo ruangah a tihtu pawl ih thinlung kha zianghman lo ah va ret sak mai hlah aw.Pawlkom ngaingai cu mi in an rinhlelhnak le an ttihmi ah soisel tong loin hnangam te'n ziangkim an hlawm awk theinak hmun kha a si.\\nPawlkom dinsuah cu thuthup kilhim thei a ttul: Hlawptlozet ih cosan awk le mai' sung thu hnangamzet ih hlawm awk theinak hmun lawngah mi pawl in an tuarnatnak, an ttulsamnak le an palhnak pawl an simphuang ngam. Thuthup phuang lo ding timi cu na unau ih sualnak an tuahmi ah daite'n umsan men ding tinak cu a si lo. Pawlkomnak sungih an simphuanmi thuhla pawl kha a leenglam ah suahter lo ding tinak sawn a si. Pawlkom in a harsatnak remter ding a si ih midang hnen ih va simrel sin ding cu a si hrimhrim lo.\\nPathian in mi ih thusia reel a hua, ahleice in mi pakhatkhat hrangah \"thlacam sak ding dil sak vekih\" simphuan khi a hua a si. Pathian in, \"Mi tha lo pawl in mi relsiatnak an karhter, harnak an suahter ih rualpi ttha hman an them awkter,\" a ti.18 Mi relsiatnak in tthendarhnak le siatnak a suahter ringring ih Pawlkom a siatsuah. Pathian Thu in cuvek ih tthenttheknak a suahtertu cu ralrinnak peek ih dawi hlo dingah fiangte'n in sim.19 Hmaton ih nun na sim tikah ngol tahrat in an lo tlansan hlo thei men, asinan mi pakhat pumpak thu hnakin Pawlkom le Kawhhran harhdamnak cu a thupisawn ringring. By Rev. Runcungmang\\nMIPA NUNAU SINAK LANGTERTU\\nThuhmaihruai : Himi cahran cu thlunding ziaza umtu dan (ethics) thawn a pehpar awmi a si. Ethics kan timi cu moral principles asilole value a ti. Bible tlawngkai pawl cun Christian Ethics ti’n nan zir cio ding ka zum. Biaknak thu le Pathian thu zirnak in ‘ziangha Pathian ih theihter in duhmi le zumter in duhmi’ a thupitter laiah, thlunding ziaza umtu dan cun, ‘kan niti’n nun ah ziangtivek in ziaza nei dingin le tlanleng ding in duhsak’ timi a si (Theology emphasizes on what God wants us to know and believe. Ethics emphasizes on what God wants us to do and what attitude God wants us to have in practical situation). Biaknak le Pathian thu zirnak in, ‘ideas a thupitter’ lai ah, tlunding ziaza umtu dan cun, ‘nunnak kiang le kapih thilum dan a thupitter’ (Theology focuses on ideas, while ethics focuses on situations in life). Biaknak thu le Pathian thu zirnak in ‘ziangtin kan ruat a ttul tiah in zirh’. Thlunding ziaza umtu dan cun, ‘ziangtin kan nung ding, kan tlangleng ding tiin zirh’ (Theology tells us how we should think. Ethics tells us how we should live). Hite pahnih hi hrekhat hrang ahcun theology a thupi sawn an ti men thei, asinan, Bible a takih nunpi duhtu le tumtu pawl hrang ahcun ethics hi a thupi sawn ding.\\n“Sinak” timi hi’n man (value), ziaza (character), thinlung duhmi, ziangvek mipa le nunau a si timi pawl a sawh duh. Mipa \/ nunau pakhat cu zovek, ziangvek a si? Upat tlak a si le si lo, a pitlingmi a si maw si lo timi theihnak pawl cu a hnuailam bang hi’n an si.\\nCasiarmi : Mipa \/ nunau pakhat khat ih duhzawng le dinhmun le thinlung duhmi theihawlnak pakhat cu a cabu siarmi hmangin a si. Ramkhelhtu (politician) pakhat cun ramkhelhnak (politics) thuthawn pehpar awmi cabu a siar paih ding. Kaihhruainak lam a paih taktaktu cun culam a siar ve thung ding. Awnmawi (music) lam a paihtu khalin awnmawi lam cabu a siar duh zet ding. Milai pawl cun kan thinlng ih duhmi le uar zawng cabu kan siar paih hleice ih ruangah kan cabu siarmi pawlin kan sinak, zo ka si, ziangvek ka si (laiding) timi a langter.\\nDuhtu : In duhtu in zovek, Ziangvek kan si timi kan sinak a langter. Ttihzah tlak zetmi mipa le nunau pakhat khatin in duh tikah kan sinak in khaisang ttheu. Miih upatnak le hnihsan men lonak tla a co aw ttheu. Tt: ram pakhat ih cathiam zet le mifim zet le mifel zet pakha, asilole, uktu bawi upa pakhat khat ih duhmi mipa \/ nunau (fala \/ tlangval ) cu mipi’n kan daw ttheu, kan ngai sang mei. Kan upat zet ttheu. Curuangah, a lo duhtu in mipi hmaiah a lo khaisan lo le a lo namthla tengteng ding. A lo duhtu in na sinak a langter timihi eltheih lomi a si.\\nDuhmi : Kan duhmi, kan ngainatmi, kan uarmi, a thuhla kan simrel reromi, a hrangah caan kan pekmi tvp in upattlak le ttihzahtlak le ngaisantlak kan si maw si lo, kapkhat lamah, kan sinak a langter rori. Himi thuah, a hleice in, fala tlangval pawlin kan theih dingmi cu kan duhmi, kan ngaisanmi, kan uarmi, caan kan pekmi tvp in kan sinak an langter timi hi a si. Na duhmi fala le tlangval i sim aw la na fimthiamnak, na felnak na dinhmun (level) ka lo sim thei ding.\\nTtongkam : A pitlingmi, a fimmi, a ralringmi, thuruat saumi kan si le si lo cu kan ttongkam in a sim fiang. Fala tlangval, nupa sualnak le midang tthatlonak tvp rel leuhleuhtu cu sut ttul loin a sinak a phuang aw rero khi a si. Mah hnakih upa hmai ih ti hluakhlo ih ttong ciamco pawl khi mifim an si lem lo ding (ca cu an thiam mei thei, phunsang tla an zir men thei).\\nSinfen : Mifimpawl ih an sim ttheumi cu, “Na hnipuan kha na hmel pahnihnak a si,” Kan hnipuan hruh dan le hruhmi in kan dinhmun \/ sinak a langter. Cuti’n ti tikah lofehnak khal iah zarhpi sunih hruhmi sinfen hruh ding tinak a si hrimhrim lo. Asinan, a tlaitluan deuh thaw ih kan hruhmi sinlefen in kan sinak a langter, nei thei lo cu thukhat.\\nKhawtlangnun : Milak ih kan tlan len dan, hawi kan pawl dan, kan hawiher dan, mah hnakih upa lakah siseh, naunak lakah siseh kan tlanlen dan, kan cangvaih dan tvp in kan sinak a langter ih ruangah fimkhur takih tuallen thiamhi a thupi zetmi ziaza mawi a si.\\nRualpi : “Na rualpi i hmuh aw la zovek na si timi ka lo sim thei ding” tiah mifim pawl in an sim ttheumi hi a dikzet. Hrekkhat cu an rualpi tthatnak lam ah hruai thei an um laiah rualpi pawlmi in sualnak lam ih hruai theimi khal an bo lo. Tthatnak lam le tthansonak lam ih hruai thei dingin tumtahnak le hmuitinnak neih ceng lo ahcun kan rualpi pawlmi hi’n zo ka si, na si timi cu za ah sawmnga a langter. Mi relsia hmang na pawl le na si ve ding. Na iksik \/ nahsik hmang na pawl le na si ve mei ding. Hawizawng lo na pawl le na si ve mei ding. Curuangah, mittha pawl aw. Mifim pawl aw. Thiam hleice pawl pawl aw la an hnenin fimthiamnak tampi na zir suak thei ding. Thufim in, mifim kiangih umcu fimnak a ti kha. A ttha lam ih hruaitu na si thei lo hmanah, a ttha lam ih hruai theimi si hram aw.\\nThunetnak : Thuhmaihruai ih kan simrel zo bangin zumtu diktak pawl cun hi Ethics pasarih hmangin Pathian riahsiatertu si loin Ahmin sunglawitertu le zumtu kan sinak langtertu si hram uhsi. Pathian thu hi a duh pohpoh ih zum thei le phuan thei a si ti’n man nei lo tuk ah le zahtlak lo tukah hmang \/ tuah pang aw hlah. Pathian hnattuantu ding na si ahcun cozah kumpi hnattuantu ding hnakin na ralrin a ttul, na fimkhur a ttul, na fel a ttul, zohthim na tlak a ttul, zoh na mawi a ttul, ransan tlakmi na si sawn a ttul, na ttong \/ sim vekih na thlunthei a ttul. Ziangkim na tuahttuannak ah duhdawtnak na neih tengteng a ttul fawn. Duhdawtnak neihnek lopi’n zianghna khal ttuan aw hlah. Culole, nangmah ruangah Jesuh khrih upat ko, duhko nan Christian si duh lo an tam sinsin pang ding.\\nDuhdawtmi casiartu, kan nitin nunnak ah Pathian a sunlawi sinsin theinak dingah le lamdangmi (peculiar) kan sinak langter dingah kan casiarmi, in duhtu, kan duhmi, kan ttongkam, kan sinfen, kan khawtlang nun, le kan rualpi ralring cio uhsi. Himi pawlhi an thupi lo kan ti lai ah kanmah le kanmah kan mualphoh aw rero, kan nam thla aw rero, kan relsia aw rero, nulepa hmaiah belmang kan culh rero timi hi ciing ringring hram uhsi ti’n casiartu upatnak thawn, Salai Zahau Caleb Laltinhrem\\nKa pa, RCP le Humhual upa pawlin Pathian hna an ttuan maw?\\nUpat mi nan zaten,\\nJesuh hmin in nan kut ka lo kai.\\nKap te ........ Ka pa, thu pakhat te’n ka lo sut ding.\\nPu Tthio ...... Ziangha, Kapte, ih sut hnik aw hen.\\nKap te ..........Ka pa, tu lai in RCP le Humhual upa pawl khi Pathian hna an ttuan maw?\\nPu Tthio .......Ttuan e kafa.\\nKap te .........Kei cu ka zum lo ka pa. Pathian hnattuan timi cu Pastor pawl le thutthang ttha simtu pawl khi an si lo sawm?\\nPu Tthio .......Ziangah saw, kafa, i sim fianghnik e.\\nKap te .........Pastor le thutthang ttha simtu pawl cu Biakinn ah Bible thawn thu an sim, thlacam le hla mi an zirh. Asinan, RCP le Humhual upa pawl cu khua le ram hranglawng ah si si hna an ttuan.\\nPu Tthio ......... Ka fa, ka kiangah ruungto, ka lo sim fiang ding. Na simmi cu a hman zet ko. Asinan, Biakinn ah feh tahrat ih Bible thawi Pathian thuthang ttha sim lawngkhi Pathian hnattuan a si lo. Mi hrangih hna ttha kan ttuan mi pohpoh cu Pathian hrangih hnattuan kan si. Cumi khi ziangtik hman ah theih hngilh dah hlah. Curuangah RCP le Humhual upa pawl khal, mi hrangih hna ttha ttuantu an si ve ruangah, Pathian hna ttuan an sive thotho.\\nKap te ....... Ka pa, ka lungawi.\\nNu Tlem (Putthio ih nupi) .... Kha, kha, nan nih pa fa kha be aw nawn hlah uh, khawm a cu zo, nazi pa hra le khuai a kim zikte khi.\\nKap te.........Ai, nazi a va kim ol ve, ti ka nu.\\nPu Tthio .......Kha, si len, Tlem te, ka Bible le ka hla cauk kha i rak lak aw hen, khawm thlang kung khaw. Ka lungawi, By: Bosco Mang\\nDirector : Hremang (USA)\\nLAI MINO LE LAITHUAM MAWI\\nBANGALORE LAI MINO PAWL\\nRamhruaitu tuanvo nei tu pawl","num_words":27472,"character_repetition_ratio":0.033,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.305,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Min Aung Hlaing in MCIS meeting ah Thuphan Tawmtawhlot a rel | Falam Online Media\\nMin Aung Hlaing in MCIS meeting ah Thuphan Tawmtawhlot a rel\\nMin Aung Hlaing cun Russia ram ih tuahmi Voi 9nak MCIS (Moscow Conference of International Security 2021) meeting ah thuphan tawmtawhlot a va rel.\\nLeitlunhuap humvenawdading relkhawmnak cu hmai phiah fai nakah hmangin “Derthawng in a ciim cuahcomi Myanmar Democracy cu zuam hramhram in kan runsuakmi a si” ti`n Min Aung Hlaing cun Myanmar rampi ukhruai thuneihnak a la mi cu phuahlam hawlin Leitlun mipi hmai ah thuphan tawmtawhlot a rel.\\nMCIS meeting hrangah palai thlah thei cingin a mah rori a va tel cu duhsan a nei ding tiah Kawlram boruak rak thlirtu pawl cun an rak rel cia.\\nLeitlunhuap ram tamsawn cun Kawlram buainak cu SAC ralhraang mawhphurter in hremnak phunphun thawn hmalaknak an nei laifang a siih cuvek boruak ah ṭanpitu kan nei thotho timi langter duh in meeting a va kaimi a si tiah ramkhel thiamsang pawl cun an rak rel cia.\\n— FOM (@FOM66530376) June 23, 2021\\nMin Aung Hlaing cu Russia khuapi Moscow ih tuahmi MCIS meeting kai phah in meeting sawmtu Russia Defence Minister Sergey Shoygu thawn khal a hranten thurelnak an nei tlang tiah theih a siih Myanmar hruaitu dinhmun in Russia ram ah a va tlawng nan ropi zetin hmuaknak an tuah sak lo hlei ah Russia President Vladimir Putin khalin a tong hran duhlo tiah theih a si.\\n← SAC Ralhraang ih Fake News phuang mi cu mualphothlak zetin a lang suak thluh\\nKalaymyo ih Mi 4 That Tuar ṭum Video tawi puut darh →\\nKyat Ting 400 zik Eiruk ti`n Kayah ramkulh Chief Minister hnaṭuan in Cawlhter","num_words":269,"character_repetition_ratio":0.077,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.202,"stopwords_ratio":0.227,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Society Sungril Pasarih - Hre Mang\\nSociety Sungril Pasarih\\nSOCIETY: SOCIETY SUNGRIL PASARIH\\nBULPAK, INSANG, BIAKNAK, NUNPHUNG, PAWLKOM, KUMPI, THEIHNAK BUNGRUA\\nSoceity timi cu “milai abur in a pehtlai aw mi, duhmi ttawm aw, sihcih aw mi” tiah a tawizawng in kan sim asile “Chin Society” kan ti tikah Chin miphun zapi nunnak, pehtlaihnak, le lairelnak thawn a pehparmi mibur thu simnakah hmanmi tongfang asi.\\nSociety ti tikah mi zo khalin leitlun nun sungah a lotheihlo in a pehtlaihmi thu asi. Bulpak, insang, pawlkom, biaknak, nunphung, le kumpi thawn milai a pehtlai lomi zohman an um lo. Cutin milai pakhat leitlun nun cu ahi “society sungril” pawl a pehtlaihnak ah hngat aw in cuai thlai asi theu. Curuangah a tlunlamih thu pawl thawn pehpar in mi zovek khalin mah le dinhmun, tuanvo, sinak, le canpual cio ah fumfe famkimbik le a tha bik rahsuah thei ding cu milai tuanvo asi. Cutin a tlunlam ih society sungril pawl hi khat le khat hnaihnok, siatsuah, dal aw loin ruantlang ten a hardam mi nun le pehtlaihnak thawn society a thanglian tikah soceity pakhat cu a thabik tuansuak in a thangso mi le harhdam mi thuanthu zoh mawi le sersiamtu in a sersiamsan tumtah a tha bik a rahsuak theinak lamzin asi.\\n1. Bulpak nun:\\nBulpak tuanvo, dinhmun, hlawhtlinak, le damsan tawite zoh uhsi. Bulpak zalennak (individual fredom) hi tuisan minung pawlin nasa ten an thupiter mi asi. Cucu milai pakhat ih lenglam ciahneh, nekcepnak parah hngat aw in khawruahnak ihsin a suak mi asi. A thupi sawn mi cu bulpak sunglam nun zalennak le fimnak sawn asi. Milai pakhat cu amah sersiamtu ih sersiamsan, tumtah hrangah a nungih amai tisa milai sinak thei fiang aw in a sunglam nun zalennak, remdaihnak, hnangamnak a neih lawnglawngah midang hrang thathnemnak tambik a tuansuak thei sawn asi. Curualrual in pawnlam zalennak khal a thupitnak a ve. Milai pakhat cu thlanmual ah thlah liam asi tikah a damsungah ziang a tuah ih leitlun a milaipi pawl hrangah ziang tanta mi a nei, timi parah zoh in cuai thlai asi theu. Sihmansehla, Pathian zumtu, Khrihfa pawl cun milai pakhat nun cu a sersiamtu ih sersiamsan, tumah vekin a leitlun damsung can a hmang maw, timi sawn cu cuai thlainak asi sawn. Cukhal cu a kiangkap, society ah ziangvek in a nung timi parah cuai thlai mi thotho asi. A tawizawngin sim asile milai pakhat cu a damsungah rawl ziangzat a ei ih ziangtluk a thau, amai hrangah ziangtluk nuamnung a cen timi hnakin amah sersiamtu a Pathian hmin in midang hrangah, a insang, tesinfa, kiangkap milaipi, society le kumpi hrangah ziangtluk a nun sungah thiltha a tuah ih ziangvekin Pathian in a hmang timi sawn hi cuaitlainak tehfung sawn asi.\\nMilai pakhat nun cuaithlai dan fiahternak ah tuanvo le mawhphurhnak, nuntu ziaza pawl thawn malte zoh hrih hnik uhsi.\\nSociety pakhat cu bulpak tampi kawmkhawm mi asivekin society a cak a thangsonak cu bulpak nun ihsin a thawk. Cuvek thotho in sersiamtu Pathian riannak khal bulpak nun in a thawk. Pathian ka duhdawt, ka miphun ka duhdawt ti na cingin amai nun, taksa, le mizia a siatsuah rero tu, nun dawngdah in a thlahdah aw tu ih sinak taktak cu amah le amah a theih awknak ih linglet sawn asi. Cuvek thotho in amai nun, taksa, le nuntu ziaza kilhimnak in a Pathian cu a cawimawi ih a miphun, hrin le hnam, khua le ram khal a cawimawi asi. Milai pakhat cu sersiamtu in a sersiam vekin amai, a insang, khawpi, senpi vangtlang, ram le miphun, cozah kumpi le sersiam mi thawn a pehtlaihnak ah tuanvo tumpi a nei ringring asi. Amah bulpak nunah a khawruah, tongkam, tuahnak, neihmi sumsaw le tuanvo a tuan suaknak parah a biakmi Pathian thu, milai nunphung, kumpi cozah dan le dan, le sersiammi dan (law of nature) hnuai ah a nung ringring mi asi. Bulkap zalennak ah tawpkhawk zalennak (ultimate freeddom) timi a um lo.\\nMilai pitling pakhat cun buk aw tawn nun a neih dingmi asi. Thiambik le tuanvo bik a nei ding nan ziangvek tuanvo bik hna a tuan khal asile hmundang lamzin dang pakhatkhatah soceity, senpi vangtlang thatnak, miphun thuanthu siatsuahtu si lo dingin a fimkhur thiam a tul. A duhdawtmi pawl hrangah thiltha a tuah rualrualin a huatmi pawl siatnak thlentu asi lo ding a thupi lala. Thuthimnakah, pursum leilawnnak ah pumpe in sumpai hawltu in nunphung, biaknak thurin pahbal in le cozah kumpi dan buar tahratin mimal hlawknak hawl ding asilo. Cuvek thotho in, biaknak lam hnatuantu khalin biaknaklam hnatuan hlawhtlinnak lawng ruatin nunphung le cozah danbuar in kekar ding asilo. Bible in a zirhmi sawn cu sal asile sal tha, mifel, si ding, Pathian tuanvo pekmi cozah kumpi le society nunphung dan le dun pawl tlun in, midang pehpar nakah mahlam ihsin a cang thei poh ahcun remdaihnak suahtertu va si ding asi. Cuihlei ah pitling milai pakhat cun sersiammi leitlungpi parah a ummi, thingkung, rannung le leilung parah sersiammi pawl khal sersiamtu Pathian duhlo zawng le senpi vangtlang hrang siatnak thlentertu si loin hmasawnnak senpi vangtlang thatnak sawn thupi sawnah ruatin pehtlaih ding asi.\\nMilai pakhat nun cu amah sersiamtu thawn a pehtlaihdan, amai taksa ruangpi a kilvendan, a insang, khawpi senpi vangtlang, pawlkom, cozah kumpi, le sersiammi parah pehtlaihnak le tuanvo a neihmi, a lungput, nuntu ziaza parah cuai thlai asi. Cuhmuahhmuah lakah Pathian fate le leitlun mi kan danglamnak cu leitlun mi pawl cun mai ruahnak hmuhdan pomdan le milai thusuak zoh in an nungih milai lungawiter, milai cawimawi awknak le lungawinak cu a sangbikah an ruahmi le an rianmi asi. Asinan, Pathian fate, Khrihfa zumtu pawl cun mai milai ruahdan duhdan pomdan hmuhdan tumtah le milai lungawinak cawimawi nak pawl hnakin Pathian duhmi, tumtah le fialmi, cu thupi bikah rein ziangkim milai nun thawn a pehpar mi cu nunpi, kenkawh le san neihter asi. Zumtu pawl cun leitlun nun ziangkim cu an rianmi Khrih Zesu ah Pathian thawn an pehzawm awknak ah hngat aw in Pathian lunghmui zawng le tumtah hrangah an nung. Pathian hmin sunloih ding cu nun cuaithlainak thuhrampi ringring asi. “Mi zokhal amai nunnak a humtu cun a hloh ding. Asinan mi zokhal amai duhnak tanta in ka dung I tluntu cu kumkhua nunak a ngah ding” tiah Zesu in in cahta. Cutin Zesu Khrih in in cahta vekin mai milai duhnak tanta in a nungtu pawl cu an leitlun nunah milai tuanvo an neih mi, bulbak, insang, khawpi venghnen, pawlkom, le cozah kumpi le sersiammi ziangkim parah an pehtlaih nakah a thianghlim, famkim le zohmawi, cawimawi tlak cawisan tlak, buk aw tawn nun, le milai thuanthu tuahthatu an si ringring. Pathian in A Fapa nunnak in a rundam mi, A fale pawl umnak hmun, insang, khua le ram, mibur, pawlkom, miphun khal thlawsuah a pek ringring asi.\\nMilai, bulpak sersiam hnu ah insang hi Pathian in a sersiam hmaisa bik mi asi. Evi le Adam ihsin a thawk. Insang nupi pasal pehtlaih awkdan khuahlan thuthlung cu a tutiang a hmun in a dik ringring asi: “nupa” timi cu mipa pakhat le nunau pakhat neih awknak asi. “Nupi in a pasal a upat dingih pasal in a nupi a duhdawt ding.” Insang nupa karlak pehzawm awknak ah zo in thu a nei deuh timi zuam awknak siloin duhdawtnak in betbawm aw tawn ding an si. Nupa karlak pehtlaih awknak cu milai pehtlaihnak lakah a thukbik pehtlaihnak asi. Insang ah remdaihnak, lungawinak, duhdawtnak in a luahkhat asile insang mi an thinlung thlarau a harhdam ih vengsung senpi vangtlang hrang khalah lungawinak suahtertu mi tangkai an si. Insang mi in leitlun vanram an cen. Insang rem awk lonak ah a thangliantu nauhak pawl hi an pitling tikah mi tam pi cu vengsung senpi vangtlang harsatnak thlenter tu, thawng inn sung thleng an si theu. Society tuahtha dingin insang ihsin a thawk a tul. Ram le miphun, kawhhran, le milai pawlkom riantu sidingin insang ihsin a thawh a tul. Pathian riantu si dingin insang ihsin a thawh a tul. Curuangah Bible in kawhhran hruaitu ding cu a insang a uknehtu, thutak ah a kaihruai theitu, Pathian thu vekin a kaihruaitu, remdaihnak, lungawinak, le duhdawtnak a luansuaknak, Pathian mizia phunsuak awknak hmun asi a tul tiah in zirh.\\nInsang buainak tampi cu nupi le pasal karlak ihsin a thawk. Leitlun fimnak le thiamnakin an zirh mi le hmuhsuak mi pawl hmuahhmuah komkhawm in Pathian thu Bible in a simmi insang pehtlaih awkdan thufim hnakin a thansawn mi hmuhsuak mi tlangzarh dingmi a um hrih lo. Zaingvek dinhmun, ziangvek tikcu can, mi farah milian, upa nauta ti um loin Bible in a zirhmi insang nunphung vekin insang din, pehtlaih awk asi tikah a harhdam mi insang le leitlun vanram cu insang ah hman asi. Insang-leitlun vanram umzia cu Pathian Thlarau lalnak insang, duhdawtnak, lungawinak, remdaihnak (love, joy, peace) in a khat mi insang tinak asi. Duhdawtnak, remdaihnak, lungawinak in a luahkhat mi insang ihsin a thanglian mi nauhak pawl cu a sersiamtu in a sersiam vekin thluakfimnak, taksa, thinlung, thlarau harhdamnak thawn tthanlennak kilkip in a thabik in an thanglian asi. Society khalah thiltha suahpi tu an si ringring.\\nInsang hi zirnak tlawng thupi bik asi. Nauhak kumnga kim hlanah nauhak te in a mizia ding cu a insang ihsin a zir theh zo tiah an sim theu. Insang ihsin naute in lungput a neih dingmi a zir. Ziangvek mithmai, tongkam, lungput nei mi asi ding timi khal insang ihsin ciahneh le zirh asi. Naute cun tongkam ih san a theih lo khal asile lungput langtertu mithmai, authluk a siar thiam ih a zir. Nauhak pawlin an hna sungah a lutmi tongkam hnakin an mit in an hmuhmi ihsin an nuncan ziaza lungput an zir sawn tiah an sim. Tongkam sia le bawrhlawh, thangsiat relsiat awknak, tawh awknak, kawk awknak tongkam tha loin a khat mi insang ihsin a thanglian mi nauhak pawl cu an thanlen tikah asezawng lungput nei in an khawruah le tongkam khalah a lang. Nulepa in insang ihsin an fale thinlung sungah thlaici an tuhmi cu society in a rah kan ei rero mi asi theu. Huat awknak le thiltha lo thlaici a tuhtu pawl insang ihsin a thanglian mi nauhak pawl cu an tumtikah huat awknak le lungawi lonak tipungtu an si theu. Curuangah soceity tuah tha dingin insang ihsin a thawk a tul.\\nCuruangah insang ihsin nauhak pawlin nuncan ziaza lungput an zir vekin upa pawlin ziangvek in an nun an hmang timi in society a tuahsiat in a tuahtha asi. Mi tampi in fale hrangah taksa thanlennak hi a thupi bik ah kan ruat theu. Tlawng ahcun zirhtu pawlin an kaa in tlawngta pawl an zirh ih insang ahcun nulepa in ‘nun’ in fale an zirh asi. Bulpak nun, nupi pasal neih awkdan le pehtlaih awkdan, milai nun san le man neihter mi, nunphung, senpi vangtlang hrangah milai pakhat tuanvo, kumpi cozah le pawlkom milai sihcih awkdan, Pathian thu le zumnak thurin, sersiammi parah milai pehtlaih dan, tvp, milai nun in a pehtlaih mi pawl hmuahhmuah hi insang ihsin zirh tel ding pawl an si. Cuvek thotho in insang sumlut sumsuak, bungrua neihmi pehtlaih mi ziangkim ihsin nauhak pawlin an zir. Sumlut sumsuak diklo mi insang, a bawrhhlawh mi pehtlaih awknak hmun ihsin a thanglian mi nauhak pawl cu an thinlung sungah society nathrik tumpi thawn a thanglian mi an si. Hlawhtlinak cu Pathian kutah a umih kanmah, milai lam in kan tuah dingmi thu simmi asi.\\nA Pathian a duhdawt tu cun a insang a duhdawt ih a miphun a duhdawt tu cun a insang a duhdawt asi. Pathian fate le leitlun mi danglamnak cu Pathian fate pawl insangah Pathian Thlarau a lal ih leitlun mi insangah milai a lal. Cutin Pathian Thlarau a lalnak hmunah a thianghlim lo mi, a bawrhhlawh mi thil le ri, sumlut sumsuak a um thei loih a bawrhhlawh mi tongkam, thusia a um thei lo asi. Cutin Pathian thlarau lalnak hmun ahcun duhdawtnak, lungawinak, remdaihnak (love, joy, peace) in a luahkhat asi; tisa ah leitlun tulmi ziangvek tlaksamnak lak khalah rimhmui vekin a hmuimi insang asi. Cutin siloin, thusia a a lut a suaknak, huat awknak le thenthek awknak tipungtu, sumlut sumsuak dik lo, rem awk lonak, kalhki nak, hmunsak hmuanthlang thangsiat relsiatnak, hurkhuannak ti pungtu, tpv, in a cencilh mi insang cu cu satan ih raldonak station pi vek asi. Cuvek insang sungih bawipa cu satan asi. Na insangah zo a lal, Pathian Thlarau maw, satan a lal? Zo nan lalter? Satan lalnak insang ihsin soceity ah a tlangleng rero milai pawl khi satan ih kahsuak mi cerek vek an si. Soceity ah thatnak suahpi tu senpi vangtlang hmantlak le miphun thuanthu tuahtha tu si dingin na insangah Pathian Thlarau lal aw sehla duhdawtnak, lungawinak, remdaihnak rimhmui in a khatmi siseh. Cuticun na insang cu Pathian duhdawtnak le thlawsuah a luansuaknak, mitapi hrang cirhtinung luansuaknak hmun si hram sheh!\\nZiangkim hi sersiamtu Pathian in amai tumtah le lunghmui zawngin a sersiammi an si. Ziangkim hi a sersiamtu, a tuahtu ih tumtah mi vekin a nunglo, canglo, umlo, cangvai lo asile san nei lo, “sual” asi. “Sual” timi cu sersiamtu in a sersiam vekin um lo pohpoh hi asi. Curuangah biaknak timi cun sersiammi le sersiamtu pehzawm awknak, pehtlaih awknak asi: sersiamtu in a sersiammi hnenah a duhdan, tumtah, le umter siter a duhdan pawl a langternak, a sersiammi a pawlkom pehtlaihnak asi, sersiammi in amah sersiamtu hnenah thangthatnak, cawimawinak, upatnak, thulunnak a peknak le amah sersiamtu ih lungawihmuizawng tumah le duhzawng rian in nun theinak dingah a thuhnuai ah a nunnak, a pehtlaihnaka si. Leitlun mi tampi in biaknak kan fehsualpi. Milai kutsak cawpmi biak inn pi sungah rawithawinak (temple religion) vekin kan hman mi biaknak hi fehsualnak a si. Biaknak thianghlim le dik cu milai le sersiamtu karlak pehtlaih le pawlkom awknak a si. A hramthawk ah, milai le sersiamtu Pathian karlak pehtlaihnak cu Adam tluksiatnak ruangah a siat zo. Asinan, Bawi Zesu Khrih ah tuahthatsal asi. Curuangah biaknak timi cu Khrih Zesu ah milai le Pathian pehtlaihnak asi.\\nNitin nunah sersiamtu Pathian in Bible sungah a simvekin a tumtah, duhzawng, lunghmui zawng vekin nung loin Biak inn sungah raithawinak tuahnak biaknak sakhua cangvaihnak pawl hi zianghman santlai lo, milai le milai bum awknak, Pathian hmaiah ten umza asi. Milai in amah sersiamtu Pathian thawn pehzawm awknak thianghlim a neihtheinak cu Bawi Zesu Khrih sung lawng in asi. Milai tluksiatnak cun milai tisa mizia a siatsuah theh. A tluse zo mi milai tisa mizia in milai thinlung cu salah a tuah ih a uk. Cutin milai thinlung khawruahnak cu milai mizia ih ukmi, sal asi vekin milai khawruahnak cu Pathian Thlarau sersiamthar asi hlan ahcun Pathian duhdan kalh in a bawrhhlawh mi lawnglawng asi. Curuangah milai pakhat cu amah sersiamtu Pathian duhdan, tumtah le lunghmuizawngin nung thei dingin Pathian Thlarau ih hrinthar, sersiamthar, ukmi, thununmi, a duhduh in keh le vorh ah a hman thei mi asi a tul. Cutin Pathian Thlarau in a khawruahnak, thinlung duhnak huatnak, hiarnak, caaknak, phurnak pawl khal a uk lawngah milai in Pathian duhdan le tumtah vekin a nung thei asi.\\nCutin Pathian Thlarau in a ukmi milai pakhat cu Pathian thu hnuai ah nungin khua a ruat, a tong, thu a sim, a taksa ruangpi, amah thawn a pehtlai mi ziangkim, insang, milai pi, kiangkap, sumsaw le thilreri ziangkim khal a pehtlai ih a hmang aw aw asi. Cutin Pathian Thlarau in a ukmi milai pakhat cun a damsungah a tha bik le a sunglawibik a rahsuak asi. Cutin Pathian Thlarau ukmi mi pakhat cu a thianghlim mi lawng, ruat, sim, le tuah in leitlun nun a hmang. A khawruah khawkhannak a thianghlim. Cawimawitlak a ruat ih, a kaa ihsin a thei tu pawl tungdingtu tongkam le thapetu lawng a tong. A neihmi sumlut sumsuak pawl khal a thianghlim. Cozah kumpi le society thawn a pehtlaih nak kipah dan dinglai pahbal in zianghman a tuah loih midang nun hnaihnoktu, mawhsiattu, thangsiattu, mithli tla tertu, huatnak tipungtu, thentheknakle thusia phurtu, midang lungawinak siatsuahtu si loin a pehtlaih mipawl hrangah thiltha le lungawinak tipungtu asi ringring. Ziangkim a pehtlaih nakah sersiamtu thawn an pehtlaihnak cu thupi bikah a retih sersiamtu in a sersiammi pawl parah umtu, nunthuthlung a simsuakmi vekin a um theinak ding hrnagah Sersiamtu Pathian ih thu cu a meifar asi.\\nBiaknak dik le thianghlim in nunpung a siatsuah lo, a kalh loih a cawimawi sawn asi. Leitlun miphun le mibur umkhawm hmuahhmuah in nunphung an nei theh. Ziangvek le zo miphun ih nunphung khal a kumkhua a hmun thehmi a umlo vekin santiluang ih zirin a thleng aw vivo mi asi. Biaknak thianghlim le dik cun nunphung thalo pawl cu tanta in a tha le a thianghlim mi sawn cu kenkawh dingin mipi a kaihruai in a zirh sawn asi. Biaknak thurin pawlin a thianghlim lomi, santiluang thawn a mil aw lomi, nunphung thalo le bawrhhlawh pawl cu a lailangih tlansan dingmi mipi thinlung sungah a fiangter. Cutin senpi vangtlang, mipi le miphun Pathian cawimawitu nunphung mawi le tha cu biaknak thianghlim le dik cun a suahpi sawn asi. Pathian Thlarau in a ukmi, kaihhruaimi biaknak cun Pathian ih pawmtlak mi bulpak nun, insang nun, nupi pasal neih awkdan, kawtlang nun, pursum leilawn sumlut sumsuak ei in hawldan, le milai pehtlaih awknak le a thianghlim mi nuamnung cen\/sernakpawl cu a suahpisawn asi.\\nBiaknak thianghlim le dik in cozah kumpi a dodal lo ih a kalhki fawn lo. Cozah kumpi, senpi vangtlang, ramkulh laireldan, kaihhruai awkdan, senpi bungrua le canpual tha pawl rualran le dingfel zetin zem awk thendarhdan, le hman suak thiamtu, dingfelnakin a nungmi rinsantlak senpi hrauitu a hringsuak sawn asi. Cozah le kumpi laireldan, pawlkom dindan, senpi vangtlang bungrua semsuah le hmandan pawl, ramsung ramleng, bulpak le senpi vangtlang pawlkom pehtlaih awkdan pawl cu a thianghlim le dingfelnak remdaihnak thuhram ah hngat aw mi si dingin biak nak in a zirh. Biaknak in Pathian thusuak ah a hnagat aw mi milai nun thuthlung nunhram pi cu cozah kumpi laireltu, hnatuantu le senpi vangtlang pawl thu hmunkhat dingin a zirh ih nunpi dingin a kaih ruaisawn asi.\\nSociety ih a hrampi hnget tertu, milai bulpak, insang, le pawlkom sihcih awknak hram hnget tertu cu biaknak thuken ah a thum aw mi asi. Pursum leilawn ei in hawlnak ah a thianghlim mi le midang siatsuah loin hlawhtlinnak lamzin fiangtertu le milai thinlung kilkhkawitu khal Pathian biaknak thutak sawn asi. Cutin biaknak thuhram pi cun milai bulpak, insang, khawtlang senpi pawl siseh cozah kumpi le pawlkom mibur pehtlaih nak tinkimah a thianghlim mi le a tha mi, midang siatsuah loin senpi vangtlang thatnak, dingfelnak le diknakin lairel thiamnak pawl milai thinlung kaihruaitu, ciahnehtu asi. Biaknak ruangah Khrihfa karlakah huat awknak, thenthek awknak, hmuhsual awknak, thangsiat awknak, a suahter tu hi Pathian Thlarau asilo, satan thlarau lole milai tisa mizia sia ihsin a suakmi asi. Biaknak ruangah buainak le thenthek awknak a suahnak sawn cu Pathian Thlarau a cangvaihnak kipah Satan in a milai zumlotu, loe zumtuder pawl hmangin a doldalnak sawn asi. Zumtu le zumtu karlakah thenthek awknak le buaibainak hi Pathian thu ruangah siloin milai in Pathian thu, biaknak cu dikloin milai hlawknak ah an hmang ruang sawn ah asi. Khatlam zawngin sim asile milai tisa duhnak sual aw mi asi.\\nPathian biaknak hi “biak inn sakhua” “ temple religion” vekin milaiin kan fehpi mi hi a diklo mi a si. Pathian biaknak thianghlim dik cu milai nun pumhlum, leitlun nun cu Pathian tumtah, duhnak hrangah Pathian thu vekin Pathian palai vekin nun asi. Bulpak nun, insang, vengsung, khawpi le senpi vangtlang nun, pawlkom le cozah kumpi thawn pehtlaihnak, le sersiammi ziangkim parah pehtlaihnak tiangah Pathian thu vekin, Pathian Thlarau uknak le kaihhruainak hnuai ah nun hi Pathian kan biaknak cu asi. Pathian kan biaknakah milai kutsak mi biak inn sungah kan tuah mi cu malte lawng asi. Biaknak dik le thianghlim cu nun pumhlum hi Pathian tumtah, lungawi zawng, le hmin sunlawinak hrang nun asi. Bawi Zesu Khrih leitlun a rat tikah biaknak, pawlkom (denomination) dinding in a ra lo, Pathian le milai pehzawm awknak tuahtha dingin a ra mi asi.\\nBiaknak dik, thianghlim cun milai le Pathian karlak rualremnak a suahter ih bulpak nunah le insangah duhdawtnak, lungawinak, remdaihnak in a khatmi leitlun vanran a suahter. Cuvek milai mibur umkhawm cu “kawhhran” tiah kawh asi. Cutin Pathian Thlarau in a ukmi pawl umnak hmun kip ah duhdawtnak, rualremnak, daihnak (love, joy, peace) a um. Cozah kumpi le milai pawlkom pehtlaih awknak, pursum leilawn ei hawlnak ah dingfel le rualran ten lairel thiamnak le milai bulpak nuamnung cennak khalah a thianghlimmi le cawimawi lak asi mi nuntu mizia tha a suahter sawn asi. Cutin biaknak thianghlim le tha cun milai bulpak nun, insang, veng, khawsung, senpi vangtlang nun tiang a tuahtha ih a thianghlimter. Cutin miphun a cawimawi ih Pathian hmin thangthat asi. Cucu Khrihfa Pathian zumtu pawl “leitlun eng” kan sinak asi. A tluse zomi leitlun ah, mizia sia le bawrhhlawhnakhmun ah Pathian mizia langter tu kan si.\\nMilai cu nunphung le thuanthu nei mi kan asi. Bulpak nuntu, hman awkdan, insang, midang thawn pehtlaihdan, khua le veng, khawpi inhnen, khawzing Pathian le sersiammi thawn pehtlaihnak nei in milai hmuahhmuah in nunphung kan nei. Biaknak lam fehsual pawlin nunphung an dokalh tikah a rei hlanah anmah te abur in an lungkim tlangmi nunphung an nei thotho. Khua hlan pupa nunphung lakah rirai biaknak pawl cu tlansan in khrihfa kan can hnu ah nunphung dan le dun pawl a tha mi kenkawh dingmi kenkawh in khristian nunphung, Bible in a zirhmi milai nuntu pehtlaih awkdan pawl thawn nunphung kenkawh vivo ding kan si. Bulpak nun, insang, veng khawtlang nun, le cozah kumpi laireldan le mibur pehzawm nakah man neihter mi milai nunphung cu senpi vangtlang tuamkhawmtu asi.\\nBiaknak ruangah nunphung tlansan ih miphun dang nunphung cawngtu hi fehsualnak cikhat, Pathian thutak theihnak tlaksam ruangah a suak mi a si. Mirang thuam, tuluk thuam, kala thuam in thuam awk ruangah thlarau mi cuang vekin ruat awknak, Pahtian in a duhcuang ding vekin ruatnak, mai miphun ei le in, nuntu pawl do tahratin miphun dang ngaisannak, mai miphun tong cu dodalin miphun dang tong ngaisannak, mai miphunpi pawl cu hua tahratin miphun dang ngainatnak pawl hi biaknak lam fehsual pawlin an suahpi theu. Pathian in leitlun miphun nunphung hmuahhmuah do mi a nei lo. Asinan, Bible thurin thawn a mil aw lomi, milai raithawinak, nunau mipa thleidannak, farah nauta nekcepnak, hrin khat le hrin khat thleidannak, tvp, a thalomi nunphung (social traditional evils) pawl cu tlansan in a tha mi le a thianghlim mi cu Pathian thlawsuah mi asi. Cui hleiah Biaknak dik le thianghlim neitu cun a miphun nunphung ceimawitu, tungdingtu le thansoh tertu sawn asi ringring.\\nCuvek thotho in bulpak mi pakhatkhatin a nintin nunah amai nuamnung cennak, lungawinak, le duhmi tuansuak dingah nunphung a pahbal asile thilsual tumpi a tuah asi. Cuhnakin mi pitling milai pakhat cun a bulpak nun, insang, khawtlang nunah siseh cozah kumpi le pawlkom pehtlaih nak ah siseh sersiammi ziangkim a pehtlaihnak ah nunphung mawi le thianghlim a nunpi ding asi. Nunphungtha cu vanram kainak hrang asiloih vanram kai ding pawl cu an umnak kumpi cozah le society dan dinglai, nunphung dan le dun hnuai ah mawi zetin an nung sawn asi.\\nLaimi pawlin Khrihfa an rak can hlanah lai nunphung in an rak uk aw aw. Tualthat, rukru, uire, thuphan per, farah nauta nekcep nak um lo dingin rualrannak le senpi vangtlang a burkhawmin pawlkom pehtlaih awknak an rak nei. Khawtlang le hruaitu in senpi vangtlang cu siatsuahtu raal lakin an rak hum ih siatsuahtu meisa le boruaktha lo lak ihsin siat tawng tikah an rak bawmbawi aw tawn. Cuvekin senpi vangtlang khalin senpi vangtlang lungkim tlangmi abur nun, bulpak nun, insang le venghnen pehtlaih awkdan nunphung hnuai ah lungkim ten rualtlang ten an rak nung.\\nNunphung bungrua pawl hi sankhat hnu sankhat kenkawh vivo dingin bulpak cio tuanvo asi. Tong, calai, thuam, khuang le dar, le puai, insang dindan, nupi pasal neih awkdan, cawn le lam lakah santhar biaknak, khrihfa sakhua nak thawn a mil aw mi pawl kenkawh in nunpi vivo dingmi asi. Ram uk awknak kumpi cozah in nunphung bungrua pawl fingkhawi kenkawh vivo thei dingin hmanrua le tulsam mi a pek thei lo khal asile bulpak pakhat cio in mah le dinhmun sinak pumcawmnak ih zir in mah thawn a pehtlaih mi nunphung bungrua pawl kilkhawi, kenkawh vivo ding asi.\\nNunphung tha, santhar nunphung mawi, nunphung bungrua le hmanrua tha pawl kilkhawi kenkawh dingin bulpak, insang, khua, pawlkom, le kumpi a cozah khalin tuanvo a nei asi. Biaknak le pursum leilawn eihawl naklam khalin bunphung kenkawh dingin tuanvo tumpi a nei ve asi.\\nKan pupa rirai biak laiah pawlkom tampi a rak um lo. Tlangsuak upa pawl hi ziangkim laireltu an rak si ih puithiam pawl cu upatnak saang cotu vengsung raithawinak pe tu le thurawn upa an rak si. Raal an do tikah santhar raalkap pawl vekin a hmunmi raalkap tuan le hlawhnei an rak um lo ruangah kumkim tapoh miphun raalkap an rak si. Raalkah nakah rawlbawi rank sangpi pi an rak pe aw lo nan an lakah anhai loten raalruangzing thiam hruaitu an rak nei ringring. Hruaitu, a thu an ngai mi an nei ih raal kah tikah buaibailo ten hruaitu thu vekin an rak do. Santhar santiluang a tlancak tuk tikah pawlkom phunphun a suak ih cawhpolh celcel in hruaitu le tuanvo zem awkdanah buainak phunphun a suak. Pipu sanlai ahcun an umnak hmunkhatah a um tlangmi kum reipi an um tlangih an tuahmi kel an tuah ringring tikah an hmuh tawn mi khal a thleng aw lo. Curuangah, senpi vangtlang le mibur hrangah ziang an tul, ziangvek abur in tuah a tul, an lakah zovek milai in ziangvek thiamnak a nei ih zo a cak ih raal do a thiam, lairel a thiamih senpi vangtlang lungawinak le thatnak hrang zo in pumpeknak a nei ih khawkhan a thiam, ziangvek vangtlang bungrua a umih ziangvek tlaksamnak a um, ti khal an thei theh tikah anhai loten pawlkom sihcih awknak an rak nei. Cuticingin, lal le nauta, mi farah le milian, hrin le hrin thleidan awknak a rak ummi pawl ruangah santhar milaipawl lungsungah thlaici tha lo an tuhta mi in rah sezet a rah rero mi a um ve. Asile, santharah ziangthu pawl hi a burin tawlrel, tuan a tulih, zoin, ziangvek pawlkom lakah ziangvek pawl hi miphun thuanthu thawn pehpar in a thupi, society tuahtha tu le siatsuahtu asi ti malte zoh hrih hnik uhsi.\\nSanthar sanah, cozah kumpi pawlkom, cozah a silomi pawlkom, biaknak lam pawlkom, phurzawng bang aw, hrin le hram pawlkom, tvp, in pawlkom phunphun zalenzet in din vivo asi. Pawlkom hmuahhmuah ah buaipi mi le kalhki awknak a suah tertu thil pahnih cu hruaitu le kaihruaidan thu ah asi. Zo in mibur pawlkom cu a hruai dingih ziangtin a hruai ding timi thu ah buainak, kalhki awknak duhdan bang aw lo a suak ringring. Khuahlan pupa san lai ahcun zo a lal ding, zo in mibur pawlkom a hruai ding, zo ih thu le ruahnak in senpi vangtlang hmalak asi ding, ti cu senpi vangtlang hril nak (vote thlak) siloin thuanthu dungthlun in a cakcia le lalcia pawl thu pehzawm in tuanvo zem awk vivo a rak si. Ziangtin kaihhruai awk ding timi thu khalah thuanthu zulpeh in kaihruai awk a rak si vivo. Sihmansehla santhar le dinhmun thar ah thuanthu dungthlun in hruaitu remruat theih asinawn lo, kaihhruai awkdan thu ah tumtah le dinhmun zir in a umcia thuanthu zulpeh in pehzwm vivo a theih nawn lo. Asile hi thil pahnih kalhki nak le buainak a suahtertu bik hi ziangtin hrial theih asi ding?\\nHruaitu le hruai awkdan thu ah buainak suak lo dingin a hmaisaah thil pahnih pawimawh zet a um: “tuah duhnak” le “tuah duhmi” fiang hmaisak a thupi. Khua hlan pupa san lai ahcun an tuahduh mi cu raal lak ihsin humhim awknak, le lal pawlin an ukmi pawl daiten uk theinak, senpi vangtlang lungawinak le duhmi tuansuak theinak ding cu rak tumtah ringring mi asi. A tu le tu raal in a rak siatsuah theu hai tikah huhim awk an tulzia cu senpi theih asi vekin mipa kumkim cin cu senpi vangtlang miphun humhimnak hrang ruatin miphun raalkap an rak si theh. An duhmi cu a fiangih duhnak thinlung khal an nei theh. An duhmi ngah dingin anmai nunnak khal pek an rak huam. Cutin an thisen le nunnak thawn kan pupa pawlin Chinram hi an rak humhim, tesinfa in tanta. Bulpak duhhrilnak hnakin a tulnak in mi pakhat cio liangparah tuanvo a pekmi ah hngat aw aw in lotheihlo in pawlkom sungtel, mibur cangvaihnak ah an rak tel sawn theu.\\nSanthar sanah khua hlan raal vekin raal kan nei nawn loih miphun dang kawlpawl kutsugnah kan miphun thuanthu cu a thleng zo. Ei in hawlnak ah lo thlo lawng si loin a phunphun a suak vivo. Cutin cozah kumpi cu Chin mi kutsungah a um nawn loih rampi humhimnak khal miphun dang kutsungah up asi zo. Senpi vangtlang pawlkom le pehtlaih awknak cu a lotheihlo ih tulnak hnakin bulpak duhhrilnak parah a hngat aw vivo. Santhar mino pawlin ram le miphun hrangah mawhphurhnak, tuanvo an neih mi an thei nawn lo sinsin. Senpi vangtlang, ram le miphun hrangah tuanvo kan neih mi zirh awk asi nawn lo. Khuahlan pipu san lai vek si nawn loin khawtlang le senpi vangtlang hrang hnatuan ve loin miphun raalkap tuan ve loin nun a theih zo. Duhrilnak in thiltha tuahnak siar lo, mahte mai insang le bulpak hrang ruatin nun a awlsam sinsin.\\nKhuahlan pupa pawlin an rak neih mi milai pakhat liangparah a thum aw mi tuanvo an rak lak cio mi ram le miphun hrang pumpeknak, tuanvo laknak, khawzing pathian hnenah raithawi ding tuanvo, khawpi le senpi vangtlang thatnak hrang tuanvo neihmi pawl santhar minung pawlin an nei nawn lo, a hlo sinsin. “When there is no vision, the people perished” an ti vekin miphun le senpi vangtlang hrang sunmang in bulpak thinlung sungah hmun a luahnawn lo ih bulpak pumpuarnak hawlin mahte cangvai khawrh cio asi tikah pawlkom sihcih awknak pawl cu bulpak pumphuarnak le hminthatnak thinlung diriamnak lawngin milai a cawkphur in a sihcih awkter sawn thlang. Culai lakah, fimthiamnak le zirnak lamah kan taw tlai tuk fawn tikah mai duhhrilnak in mi pakhat cio in ram le miphun, senpi vangtlang thatnak hrangah tuanve ding ka si, tuanvo ka nei asi timi ruahnak le lungput a hlo sinsin. Cutin senpi vangtlang hrangah bulpak tuanvo nei in theih awknak a hlo rualrual in senpi vangtlang thatnak hrangah ziangvek thu le hnatuan pawl hi a burin tuantul an si timi theihnak khal a tla niam sinsin. Cuvek thotho in senpi vangtlang thatnak, ram le miphun thuanthu tuahtha dingin zovek milai in ziangvek hna a tuan tikah, senpi vangtlang in ziangvek pawlkom sungah telin zovek hruaitu le hotu kan dinpi in kutkai in hmai kan nawr a tul, tvp, vangtlang thatnak khawruah le lungput a hlo sinsin. Mibur le miphun thuanthu cu miphun dang (kawl) pawl kutsungah hngat asi ih bulpak thatnak hlawknak hmasialnak lawngin milai thinlung hmun a luahkhat vivo. Cutin a bur in pawlkom sihcih awknak pawl cu bulpak phurzawng, thatnak, hlawknak le lungawi diriamnak sawn cu thupi sawn ah ret in sihcih pawlkom awk asi riangri.\\nA tlunah simzo mi milai sihcih pawlkom awknak ah kalkki le buainak a suahter theu tu pahnih hruaitu le hruai awkdan thu thawn pehpar in simsal asile bulpak duhnak le diriamnak hnakin senpi vangtlang hrang thiltha “tumtah” thupitternak in hrial theih asi. Mibur umkhawmnak hmunkipah mibur hrang thatnempi dingmi mibur duhtlang mi senpi thatnak tiah ruahmi tumtah mi ziang asi ti fiang awk tikah zovek in ziangtin lai a relin hna a tuantikah tumtah mi a hlawhtling thei ding timi cu a fiang sinsin. Milai mibur pawlkom sihcihnak kipah buainak a suahter tu hi bulpak duhnak lalternak hi asi. Society, mibur umkhawm, pawlkom sihcihnak lak ihsin bulpak hminthatnak, lamtang tuahnak, sumpai ngah duhnak, dinhmun ngah duhnak, sinak duhnak, tvp, senpi vangtlang mipi thatnak hnakin mai bulpak duhnak thupi sawnah rettupawl hi buainak kalhki nak suahtertu an si ringring. Senpi vangtlang lungrualnak pumkhat sinak, thatnak le hlawknak siatsuah ding khalin anmai bulpak duhmi ngahnak ding hrangah hna an tuan theu. Cuvek thotho in mibur umkhawmnak pawlkom sihcih awknak tinah tumtah mi fiang mumal lo, thusia phurtu, dunglam thuanthu thalo cu hmangrua ah hmangin midang sawisel dodal thangsiattu pawl hi society mi senpi lungrualnak le thatnak siatsuahtu an si. Santhar mibur pawlkom sihcih awknak tinkim ah senpi vangtlang duhmi tumtah mi a um tikah zovek milai thawn a pehtlai, pehtlaihmi pawl lakah zovek milai in ziangvek thiamnak, duhnak, pek awknak a nei ih zo in pawlkom awknak ih tumtah mi a tuansuak thei ding, timi zoh tikah fiangzet le awlsam zet asi. Khuahlan pupa san lai vek siloin santhar fimthiamnak zirnak le theihnak a kauh vivo tikah zo in ziangvek thiamnak le ti thei nak duhnak a nei timi cu fiangzet in senpi vangtlang in theih vivo asi. Cutin siloin bulpak lalnak, hminthatnak, larnak, le thuneihnak cu senpi vangtlang tulmi le duhmi hnakin thupisawnah a rettu cun thiltha tuah vekin a langlai ah a thasawn mi a siatsuah lole a khamtu asi ringring ding.\\nPupa rirai biak san lai pawlkom sihcih awknak cu fiangfai zetin tumtah malte, milai ten, lungrual cia le thei aw cia hlir umkhawm sungah a rak si tikah zo ih ziangtin mibur a hruai ding timi thu ah buainak nasazetin a rak um lo. Santhar phunsang tlawngkai san, Chin mi in kawl kumpi a zawm hnu tiang khalah lamzin kau mi, pawlkom phunphun a rak um hrih lo tikah Chin mi zapi te pawlkom din le senpi vangtlang duhtlangmi hawlnak ah sihcih awknak a rak awlsam zet. Asinan, santhar, tuihlan kum 20 sungah santiluang thleng awknak ihsin nasaten Chin mi lakah thenthek nak a suak, biaknak ihsin thawkin, politics le social lam khalah thenthek awknak a suak sinsin. Pupa rirai biak lai hnakin thuphan per le midang relsiat thangsiat khal kan cak sinsin. Culawng hman siloin leitlun killi ah Chin mi kan tekdarh vivo tikah fimnak thiamnak phunphun, duhdan phunphun, phurnak can aw lo, hmuhnak can aw lo, mi tampi an suak sinsin. Mah le sungkhat, ruallepi, hrin le hram, kawhhran pawl, neihniam mi le ciahneh mi (social capital) cio cu bulbak lunghmui zawng hmalaknak hrangah hmanrua ah hman cio asi. Cutikah ramsung ramleng pawlkom cu mibur zapi huap si nawn loin mai bulpak, lamtang, khurbing zetin pawlkom awknak a suak sinsin. Asinain, milai zapi ten lungrual theh, pawlkom pakhatah um theh ding timi ruahnak cu thilcang thei lo, santhar milai ruahnak bang awlo lakah hman theih lo mi asi. Thiltha vekbang hmansehla santhar milai mizia le dinhmun thawn a kaih aw lo mi asi. Curuangah mibur fatete in siseh bur tumdeuh in siseh hrin le hran, peng le tlang, zumnak le duhdan bang aw, phurdan duhdan bang aw tvp, pawlkom sihcih awknak tam sinsin um thei dingin thapek sawn ding asi. Mi pakhat cio in an duhmi bulpak in an tuansuak thei lomi cu a burin anmah thawn duhdan hmuhdan le tumtah bang aw mi hawlkhawm aw tawn in a bur in an tuan khawm cangvaih tlang thei nak poh ah pawlkom sihcih awknak neih vivo dingin zalennak an neih mi asi. Cutin mi tampi thinlung sungah a thi zo mi senpi vangtlang thatnak tuah duhnak nunter sal dingin le tuan suak thei dingin pawlkom tam sinsin a um theinak ding hrangah sangka onsak le thapek sinsin ding asi.\\nZaingvek thu parah hngat aw mi le zovek milai sihcih awknak khal va sisehla, hihi zir, cinken le nunpi thei a thupi zet. Kan pu, kan pa le pawl san le tuisan santhar minung pawl fimthiamnak le zirnak lamah a tan aw tuk tikah milai pawlkom le sihcih awknakah thleng ding tampi kan nei ve. Tuihlan kum 20 sungah santhar fim thiamnak (modern technology and intellecual resource development) hi tuihlan kum 1990 sungih thansoh mi hnakin a tlancak sawn, a tamsawn ding tiah kan sim thei ding. (Tuihlan kum 1950 sungah milai in an rak neihmi cangan mi hmuahhmuah hnakin tuisan New York Times company pakhatin a ngansuak mi ca hi a tamsawn zo, ti an sim). Cutin asilai ah Chin mi pawlin zir ding thupi zet cu mibur sihcih pawlkomnak tinkimah santhar fimthiamnak, zirnak neitu pawl senpi vangtlang thansohnak hrang hmahruaitu ah can kan pek thiam ih a tulmi upatnak, hmanrua le dinhmun khal kan pek thiam a thupi ngaingai. Cutin leitlun killi ah a terkdarh mi santhar mino le mifim thatha pawl khal leitlun miphun dang lak ah hloral ta loin kan miphun le kan ram thangsonak hrangah kan kawhkir theinak lamzin pakhat asi. Khua hlan pupa san deuh ahcun mibur hruaitu pawl cu saluro tar bangin kum upa le buhfai ei tamtam in an rak hruai theu. Cucu anmah le san cio ahcun a kaih aw mi le a tha mi asi. Santhar, leitlun khuamual (global village) santiluang dawi man dingin Chin mi pawlin pawlkom tin le mibur sihcih awknak tinkimah santhar mino, santhar fimthiamnak hrang sangka a ong thiamtu pawl, senpi vangtlang bungrua le hmanrua tha a hmangthiamtu mibur le pawlkom cu an tlancak dingih an thangso cak ding asi.\\n6 Theihnak Bungrua: Intellectual Property\\nTheihnak bungrua a tlakniam tikah society cu a hrampi in a nget vek asi. Kawl ralkap cozah in a siatsuah mi hnakin theihnak bungrua a tlakniam ruangah Chin mi pawl tlaksiatnak hi a tam sawn ding tiah ruahnak a um. Pupa sanlai theihnak senpi vangtlang theihmi, lungrual tlangmi, a dik a tha, a thianghlim, sunloih tlak, cawimawi tlak, zapi te zohso mi, zuam awkmi pawl cu mi zapi ten ten theih asi. Kaa in simsawng mi a rak si. Insang tappi kawmah, tlaklo fehnakah, khawlak rualpi pawlnak, tlangsuahnak hmun, tvp, hmun hranhran ihsin senpi vangtlang theihnak bungrua cu rak zirh zawng, pek sawng an raksi. Tlawng cazirnak a rak um lo nan thufim thutha, senpi vangtlang kaihremtu, milai nundan, bulpak nundan, insang dindan, khua le ram kaihhruai awkdan, ei in hawldan, tvp, theihnak bungrua an rak nei ringring. Cui theihnak bungrua cun tuah ding, tuah lo ding, thiltha thilsia senpi vangtlang le bulpak cio a theihterih a kaihrem. Dungin a khawr. Santhar biaknak thar, fim zirnak thar, ei hawlnak lamzin thar a suak tikah khuahlan theihnak bungrua cu dungtun, tlansan, le hnawn asi zo. Israel miphun pawl cun Bible (thlunghlun) cu an miphun nuntu khawsak lamzin hmuhtu ah an rak hmanmi cabu pi a rak si. Chinmi pawlin nganmi thu an rak neih lo tikah simsawngmi, le upa anka in an rak kaihruai aw. Cutin upa tongkam, le senpi vangtlang lungrual tlangmi thuhla parah milai nuntu khawsak pehtlaih awknak khalah an rak hngat aw awih senpi vangtlang lungrual le lungkhat ten an rak tlangleng.\\nSanthar san a suak tikah khawsung tlangsuak upa pawl parah mipi theihnak a hngat aw nawn lo. Puithiam pawl ankaa ah senpi vangtlang an hngat aw nawn lo. Santhar dinhmunthar thuanthu thar ah senpi vangtlang lungrual tlangmi nunphung tawmtemtu a hlo vivo. Miphun dang nunphung cawng tahratin hnipuan hruhdan, ei in hawldan, inn sak dan, kiangkap pehtlaih dan, pawlkom sihcih awkdan, nuntu ziangkim man neihter mi pawl cu pupa nunphung le upa ankaa ah mipi an hngat aw nawn lo. Sumpai ngahnak, bulpak hlawknak, nun awlsam le diriamnak dawi in santhar milai pawl leitlun tlan zuamnakah an tlan. Riahsiat thlak zet asi mi cu kan pupa uk awknak a siat hnu ah santhar, khrifa sanah dung le hmai in senpi vangtlang khawruahdan khawrtu theihnak bungru fumfe a um lomi hi asi. Biaknaklam hruaitu pawl hi bulpak nitin nun khawruahnak kaihruaitu dingbik an si nan, kan miphun in kan fehpi mi, biaknaklam zumnak thurin, Bible in milai nun thuthlung a zirh mi pawl hi biaknaklam zirhtu pawlin nintin nuntu khawruah khawsakdan kaihruaitu ngaingai ah in thlenpi thei hrih lo. Khrhifa sinak cu thihhnu vanram kainak ding fangin mi senpi vangtlang in kan nunpi tikah nitin nuntu khawsak lairel khawruahdan cu bulpak hlawknak hma sialnak nuamnung cennak le tisa thinlung diriamnak in mi tampi salah a tuah mi an si. Cutin theihnak bungrua hngat awknak nei loin Chin mi senpi vangtlang cu vavai rero mi vek kan si. Ziangvek hi ningzah thlak, mualho nak, nunniam thil asi ih ziangvek hi upattlak, rinsantlak, cawimawi tlak miphun thuanthu tuahtha tu asi timi thleidan thiam loin mi tampi bulpak hazawh zawng lawng ruat in leitlun killi ah an vak an tawi.\\nTheihnak bungrua sersuahsal tulmi lakah pahnih a thupi zetmi tuisan minung pawl hrangah a um: biaknak lam thurin, Bible in milai nunthuthlung a zirhmi cu nuntu khawsak khawkhan, khawruah, le ziangkim thuthluknak thuhram pi ah hmang thiam dingin zirh awknak, hngat awknak, le santhar fimthiamnak le zirnak pawl cu santhar nuntu khawsaknak le milai pawlkom sihcih awknak hman awknak pawl hmanruatha ah hman thiamnak a thupi.\\nKhristian nunphung, Bible thuhram parah a hngat aw mi khawruahdan le thuthluknak tuahdanah kan hngat aw ding a thupi. Kan biaknak thurin le Bible thuhram pawl cu Biak inn sung le vanram kainak hrang lawng si loin nitin nuntu khawsak, bulpak taksa peng cantha canpual tha le neihmi pehtlaih mi ziangkim parah siseh insang nupi pasal neih awkdan, nupipasal pehtlaih nak le fale pawl fimzirh mailai nun zirh le kaihhruai nak ah siseh a bur cangvaihnak, pawlkom le kumpi cozah thuthluknak tiangin Bible in a zirhmi milai nunphung, pehtlaihnak thuhram parah kan hngat awk ding a thupi. Thuthimnakah, America rampi rak dintu pawlin Bible thuhram cu an thuhrampi ah an rak hmangih America constitution ah “All men were created equal” “mi zapi ten bangran in sersiammi an si” ti in siseh an tangka parah “In God We Trust” “Pathian kan rinsan” ti in siseh an rak ngan. Cutin cozah kumpi lairelnak dingfelnak thuhrampi cu Bible in a zirhmi milai nuntu, pawlkom, le pehtlaihnak thuhram parah an rak hngat aw aw. Cutin America president in lal tuan dingin a tiamkam awk tikah Bible parah kut suangin thu a tiam kam theu. Cutin kan ram minung pawlin ziangkim kan tuahnak kan nuncan ziaza, ei in hawlnak, leitlun sersiammi le thilri kan pehtlaih nak siseh pawlkom le sihcih awknak tinkimah Pathian thu, Bible thuken (Biblical principles) parah hngat aw in khawruah le lairel thei ding a thupi. Pathian tih cu fimnak hrampi asi ti asi vekin kan ram mipi in Pathian kan tihnak cu a thu in kan nunnak ah langter ding kan si. Cutin Bible thuhram cu nitin bulpak nun, insang, veng, khua, kumpi lairelnak, mibur sihicih pawlkom awknak, senpi vangtlang bungrua le hmanrua, vangtlang vanpualtha then awk le zem awknak ah siseh ziangkim lairel nak thuhrampi ah kan hman thiam asile leitlun khawmual tinah tek darh in ziangvek santhan leitlun khawmual santiluang khar in kan thuanthu cu fen khal sehla a duai lomi, zohman ih nautat, le namthlak theih lomi santhar thuanthu cu nitin kan ngan rero thei ding si. Cutin mi pakhat cio nunah siseh insang, khua le tlang nunah siseh Pathian cu a thusungah a umih a cangvai vekin a thu in kan nungih kan cangvai asi ahcun mi pakhat cio, insang, mibur tintian in kan tuahmi le kan nun ziangkimah Pathian le miphun cawimawi tu kan si ding.\\nSanthar fimthiamnak theihnak bungrua hmandan thu malte zoh hrih hnik uhsi. Tuihlan kum 30 sungah Chin mi pawl thuanthu ah a thleng dah lomi “theihnak karhzainak” (increase of knowledge) a thleng. Cutin hmun tampi ahcun “zo in sumpai a nei tam deuh” tihnakin “zo a a thei tam deuh” timi zuam awknak a suak theu. Cutikah mi tampi cu thei sawn si an duhtuk nakah an theih mi hnakih tam an rel tikah thuphan a tel ringring theu. Khua hlan san ahcun zo in sahrang a kap tamdeuh, sa a aih ih khuang a cawi, tvp an rak zuam aw theu. Asinan santhar minung pawl lakah “theitam” si zuam awknak hi nathrik pakhat vekah a cang. Laitlang ahcun fimthiamnak zirin dikari ngah an rak mal tuk tikah Batchelor of Arts (B.A.) dikari ngah tu pa cu khawte ahcun sibawi tla a tuan cih ih radiologist, biologist, tvp, a phunphun ziangkim thei theh ding vekin ruah asi theu. Cuvek thotho in Bible lam zir tu pawl lakah Batchelor of Theology (B.Th.) dikari ngah cin cu dungthluntu Peter, John tivek hmin dung le hmunhmai ah vuah aw tahratin pathian fate bang zikzuakzo in mai theihmi lenglam thu ausuahpi a tam zet. Curuangah theisawn zuam awknak hi tihnung tuk, thihnak lamzin ah mi hruai thei tu satan hmanrua pakhat asi in a lang. Khuahlan pupa pawl sahrang kah an zuam awk vekin santhar minung pawl theihnak ah an zuam awk tikah siatnak tampi a thlenpi. Pupa sanlai ah sahrang kah an zuam awk tikah sa an ei phah. Santhar minung pawl theihnak ah an zuam awk tikah khat le khat thulun awk lonak, el tai awknak, lungrual lonak, theisawn vekin umnak, thiltha lo tamsawn a suah pi theu. Theih duhah zir tu pawlin santhar fimthiamnak hmanrua thatha hmangin an zirmi cu zuam awknak dik le tlannak dik asi ko. Theihnak hawldan lamzin dik in santhar Chin mi pawl kan tlan thiam ih santhar theihnak le fimnak kan cawimawi thiam asile leitlun khawmual tlanzuam nakah kan tlan cak sinsin ding.\\nSanthar theihnak zuam awknak ah a tihnung bik pakhat cu santhar fimthiamnak in Pathian a doldal mi asi. Kumzabi 18 santhar tleunak (18 century enlightenment) ihsin a rak suak mi cu Thutak dodalin milai theihnak cu theihnak ih tawpnak asi tiah an rak ausuahpi. Pathian thutak Bible cu an hnawng. Cuvek lakah santhar fimthiamnak zir pawl kan fimkhur a thupi zet. Santhar fimthiamnak le Bible a kalh awk tinte Chin mi Pathian zumtu pawlin Bible thu cu a sangbik kan theihnak bungrua le theihnak thuhrampi, thuthluknak (decision) kaihruaitu ah kan hman ih kan dinpi ringring ding a thupi.\\nKan pupa pawlin ankaa ihsin an rak simsawngmi ringin an rak nungih dingfelnak thawn khawpi senpi vangtlang an rakkaihruai ih Chin ram le Chin miphun thuanthu cu an rak humhim. Santhar sanah mi tamsawn cu pupa ankaa ah hngat aw nawn loin santhar fimthiamnak zirnak ah hngat awk vivo asi. Cutikah Chin mi si loin miphun dang hnen ihsin zir sawngmi fimnak thiamnak theihnak parah a tamsawn kan hngat aw vivo. Cutikahfimkhur tulzet mi a um. A bik takin Laimi pawlin miphungdang, Mirang ngaisannak lungput kan neih mi parah fimkhur tul mi aum. Mirang milian le santhar nungduhdah pawl nuncan ziaza, bawngbi tawpoih, mipa hnakhaihkhaih, hmursen hnih, nu le nu, pa le pa nei awaw, tvp, nupi pasal nei aw loin um tlang (living together), bulpak zalennak (Pathian um lovekin pulpak zalennak sangbik ah retnak), biaknak hmuahhmuah bangrep in ruahnak, tvp, santhar nuntu khawsak le khawruah le fimnak pawl lak ihsin kan miphun mipi kilhim ding a thupi tuk. Cuvek siatsuah thei santhar theihnak lakah fimhhur thiam dingin kan Chin mi lakah a thianghlim mi fimnak theihnak nei tu, kan miphun Pathian thu vekin a nungtu le miphun nunphung le thuanthu cawimawitu hruaitu tha, santhar mino pawl hrangah senpi vangtlang mipi pawlin lamzin kan sialsak ih onsak thiam ding a thupi tuk. Cutin siloin khua hlan pupa lungput thawn siseh santhar bulpak zalennak cu zianghmuahhmuah tlunah ret tahratin siseh mahte a cikpalakin kan feh cio asile leitlun santhar santiluang in kan miphun thuanthu cu thimlakah a fen hlo ruahro ding ti simcia theih asi. Cutin santhar san ah mawmang nunin senpi vangtlang santiluangin a fen lonak dingah a thabik, a thupi bik hmangah hmanrua le bungrua hmang thiam in ziangvek santhar thuanthu nung pawlin miphun thuanthu a tuahsiat in a tuahtha ih miphun Pathian a cawimawi in a dodal asi ti thleidang thiamin senpi vangtlang mipi lamzin dikah kaihhruai thiam ding hi tuisan minung pawl hrangah a thupi tuk mi asi.","num_words":7890,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.192,"stopwords_ratio":0.249,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"ZESU IN THUPHAN A PER MAW SI? - Hre Mang\\nZESU IN THUPHAN A PER MAW SI?\\nThlipi daiter: Math. 8:26; Cutikah Jesuh cun, “Ziangah so cuticun nan ṭih? Nan zumnak a va mal so!” tiah a ti. Cule a tho ih thli le tilet cu dai dingin thu a pek; hmakhatte ah tili cu daitein a um sal.\\nZesu tongkam pawlin ziangtluk zumnak ka nei mal ti i fiangter sal tikah ka tisa thinlung cawpcilh in ka ruangpumpi hi halral thawinak vekin maicam parah Pathian sunloihnak ah pek hi Pathian in a duhmi sisehla ka va duhso ka ti theu.\\nNangteh cek aw fel hnik aw, Zesu na zum taktak maw? Zesu in i zumtu pawl nunah cun a lang dingmi tiah a sim vekin na nunah a lang ve maw? Kan insang, kan pawlkom, kan khua, kan ram, kan miphun, kan kawhhran, Khrih Zesu ka zum titu pawl nun zoh tikah Zesu cu thuphan per a bang pang maw?\\n1) Nan hnenah ka um kumkhua:\\ni) \"Nan hnenah ka um ringring ding\" a ti.\\nMath. 28:20, Cule ka thupekmi hmuahhmuah thlun dingin va zirh uh. Hngilh hlah uh, san a cem lai hlanlo nan hnenah ka um ringring ding,” tiah a ti.\\nii) \"Pahnih pathum nan pumkhawmnak ah nan hnenah ka um ve asi\"\\nMatha. 18:20, Ziangah tile ka hmin in mi pahnih siseh, pathum siseh, nan pumkhawm tikah nan hnenah ka um ve a si,” tiah a ti.\\nZesu thawn na nung ringring maw? Cawlhni khawm tinte ka lo umpi ding a tilo, \"san a cem lai hlan lo ka lo umpi ringring ding\" ati. Zesu um lovekin kan nung theu maw? Biaknak lam cangvaihnak phunphun, thusim thiam thatha, kan phur zet theu. Kan sung muril ah hngangam daihnak, duhdawtnak, lungawinak, nun luangliam thawn kan sungah Khrih a umzia kan nunah a lang maw? Kan nunah midang in Zesu hmuihmel an hmu maw? Miphun dang pawlin Laimi an hmuh tikah Pathian an cawimawi maw? Zesu an hmu maw? Kan hnenah a um maw? Kan hnenah a ummi Zesu hnakin kan lungawitertu thildang a um maw? Zesu hnakin kan duhsawnmi thildang a um maw? Infialmi vekin a thuthangtha sim ding kan sim maw? Kan nun an zoh tikah Zesu cu thuphan per a bang pang maw?\\n2) Thildang hmuahhmuah ka lo pekbet ding:\\nMatha 6:33; Cuhnakin Pathian Uknak le a felnak hawl hmaisa sawn uhla thil dang hmuahhmuah cu a lo pebeet ding a si.\\nThildang hmuahhmuah pek kan si maw? Kan silo asile Zesu thuphan a per maw, kan hawlmi a diklo tinak asi! Zesu cu Pathian asi ih thuphan per thei asilo. Laimi Khrihfa ti aw pawlin ramdang feh, ramlian ah feh kan duh ih Malaysia ah kan feh tluk in aram le felnak hawlin harsa tuar, sumpai cem, Zesu hrangah tuar ngam sehla, missionary ah leitlun ramkip ah feh sehla Pathian in thildang hmuahhmuah in pek ko lo ding maw? Kan thlennak kipah amah Zesu thawn bulpak pehzawm pawlkom awknak hnakin thildang kan hawl lai maw? Aram le felnak hnakin thildang kan hawl sawn maw?\\n3) Keimah izumtu cu a thinlung sung ihsin nunnak tiva a put ding.\\nJohn 7:38, Ca Thianghlim in ‘Zokhal keimah i zumtu cu a thinlung sung ihsin nunnak tiva a put ding,’ * tiah a ti vekin a si ding,” tiah a sim.\\nNa sung ihsin nunnak tiva a put maw? Zesu thuphan a per maw? Zesu cu Pathian asi, thuphan per thei asilo. Kan thinlung sung ihsin huham, khawruah, tongkam a suakmi pawl hi a theitu le a pehtlaimi pawl hrangah thunung tinung asi maw? Kan mai nun in a pehtlaihmi pawl parah, kan ciahnehmi pawl parah nunnak tinung a luang maw? TIkhur pakhat ihsin tikha le tithlum an suak tlang thei lo. Khrih zumtu pawl lungsung ihsin nunnak tiva nung a suak ding tiah Zesu in a simcia mi asi. Nang na thinlung sung ihsin ziang tiva a put?\\n4) Keimah i zumtu cun ka tuahmi hi a tuah ve ding; hi hnakih thil mak sawn hman a tuah ding\\nJohn 14:12; Thungaite in ka lo sim: Keimah i zumtu cun ka tuahmi hi a tuah ve ding; a si, ka Pa hnenih ka feh ding ruangah hi hnakih thil mak sawn hman a tuah ding.\\nZesu in ka tlungthluntu 12, pastor, evangelist, missionary pawl atilo, \"keimah i zumtu cun\" ziang a ti? \"ka tuahmi hi a tuah ve ding; asi, ka Pa hnenih ka feh ding ruangah hi hnakih thil mak sawn hman a tuah ding.\\nCasiar tu lakah \"Zesu ka zum\" titu kan um pang maw? Na sive asile Zesu tuahmi vek, thilmak, Zesu tuah mi hnakih maksawn na tuahmi a um maw? Zesu maw thuphan per, nangmah? Zesu cu Pathian asi, thuphan per thei asilo.\\n5) Tlanghman a tthawn ding.\\nJohn 17:20; Jesuh in, “Nan zumnak a mal ruangah a si. Fiangtein ka lo sim: anṭam ci tia zumnak nan neih ahcun hi tlang hi ‘Hitawk ihsin khi tawkah ṭhawn aw,’ nan ti ahcun a ṭhawn ding. Ziang hmuahhmuah nan tuah thei ding a si,” tiah a ti. *\\nAntam citia tal zumnak na nei maw? Na nei asile tlang na thawn ter dah maw? \"Ziang hmuahhmuah nan tuah thei ding\" ati. Ziang hmuahhmuah na tuah thei maw? Ka zum na ti fawn si ahcun Zesu maw thuphan per, nang mah? Zesu cu Pathian asi, thuphan per thei asilo.\\nPathian in tuahter alo duhmi tuah thei lo dingin a lo khamtu tlang a um lai maw? Thiltha tuah thei lo dingin a lo daltu tlang a um lai maw? Na zumnak in a thawnter zo maw? A thawn hrih lo asile, zesu maw thuphan per, nangmah?\\nKhawruah harza Zesu tongkam pawl hi Khrih zumtu pawl nunah lang hramseh!\\nMark 9:24, \"“Ka zum a si; ka zum kim lonak i bawm aw,” tiah a au ciamco.\" Hipa bangin zum ti aw cingin zum taktak lo, kan mai ruahnak fangfangah a hngat aw mi zumtu ti aw pawl, thinlung kekkuai in Pathian hnenah bawmnak dilin thlacam uhsi.\\nKhrih ka zum tisi leitlunah Khrih hmin ti mualphotu men ah leitlun nun hnakin amai hnenah kan feh lohli a tha sawn lo ding maw?\\nLeitlun hmun tintian, ram killi ah a thlengmi Khrih zumtu, Khrih in a duhdawtih amai nunnak rori in a runsuakmi Pathian fahniang le tla, Pathian in in umpi lo vekin kan thei aw pang asile in umpi lo asilo, in umpi zia kan thei lo, kan nunpi lo sawn asi theu. Kan thinlung sungah thildang in hmun kautuk khua a luah tikah kan thinlung sungah thildang duhsawnmi nuam ti sawnmi kan neih tikah, Khrih hnakin kanmai cahnak le sinak pawlkom ah kan hngat awk sawn ruangah Khrih ih Thlarau cu riahsia in kan umter ih amah thawn bulpak pawlkom awknak a cat sawn theu asi. Khrih duhbik uhsi, amah ah nuam aw uhsi, a duhmi tuah hi duhbik uhsi, a duhmi duh in a huatmi hua uhsi! Leitlun khuitawk ram kan thlen khal asile Khrih hmin ti mualpho tertu, Khrih cu thuphan per vekah cangtertu siloin Khrih ih mizia phuansuah awknak, a duhmi tuansuaknak hmanrua tha si sawn uhsi!\\nKhrih Zesu in taksa in leitlun a um lai ah a tuahmi thilmak pawl hnakih thilmak mangbangza a phunphun amah zumtu pawl nunnak sung ihsin tuah a duh ih a tuah rero zo. Nang khal, na zum ih na sungah amah na lalter asi ahcun Zesu in a tongcia vekin na nunah a tuah tengteng ding asi.\\nPathian Thlarau in a lo umpizia lo theihter sinsin hram seh; cuticun Zesu tongkam vek cekci in na nunah thleng hram seh! Zesu thawn thurual ringringtu si hram uhsi!\\nPathian thu simmi rak ngai ve dingin rak khawm ve aw, lole online ah rak ngai ve aw.\\nKhrih zumtu pawl, nan zate nun ah Khrih huham phuangsuak aw vivo hram seh!\\n* Falam pi e sialso ti-ni kan nei lo\\n* Meifar cu thimlakah van asi.\\n\"Falam pi e sialso duaini kan neilo\" ti ah hla a rak saktu pawlih tesinfa pawl cun \"Falam pi e sialso ti-ni kan nei lo\" ti in hla an sak thlang. Ziangruangah? Dodal awknak, upa upathna thiamlo, hruaitu dungthluntu an um nawn lo, a burkhawm in um kan thiam nawn lo, kan lakah zo ih thu ngaiin zo ih dung kan thlun ding ti kan thei nawn lo, mahte mi fimbik vekah kan cang theh: Nulepa pu\/pi lungfim upa pawl thurawn lak kan thiam nawn lo, fimthiamnak lamah Phunhra kai lai in Ph.D. le Master degree nei pawl parah saya tuan kan tum, thlaraulam mitdei hrih lo pawlin anmah thlarau rawlcawmtu zirh kan tum, tulsamnak ah bawmmi pawlin kanmah bawmtu hngawngtan kan tum, rilrawng pawlin kan pum a puar veten kanmah rawl petu thah kan duh, duhdawtnak Pathian riantu ih huatnak thlaicih kan tuh, Khrih ah pumkhat sinak thusimtu pawlin thentheknak kan suahter, dingfelnak le duhdawtnak hnakin lamtang tuah awknak cawisan asi, dingfelnak lamah khrihfa kan si nan pupa rirai bia pawl hman kan tluk nawn lo, hnam cimitnak, fehsualnak, daan le duun umlo nuntu khawsak, phunzainak, thiltha tuahmi hnakin siatsuahmi tamsawn, relsiat thangsiatnak, hi pawl hi santhar thuanthunung eisiattu nget, nathrik, khensar vek asi.\\nTahtthimnak: Nunau nauhakte pakhat cu pawpi in a deh ih an inn hnuai ah pawpi in a sa a ei rero laiah nunau nu te ih pa cu meithal thawn \"pacangtha ka si lo maw\" ati ih hmuansungah thiahlei kapthat dingin a hacang a rialin thiahlei cu a dawi rero.\\nKan miphun thuanthu siatsuahtu, Thlarau Thianghlim hnatuan daltu, ziang asi ti thei loin a thupibik kham\/daltu ah a thupi lo sawn kan aupi, kan buaipi rero. Kan mipi tampi hellram lamzin ah an liam rero laiah doctrine le kawhhran pawlah kan buai; kan miphun thuanthu tong le calai nunphung zir thei loin kan um laiah \"o\" \"aw\" 'lalpa\" 'bawipa\" ah kan buai. Nauhak bik khalin mifim bik vekin hruaitu dodalnak tongkam a khaksuak zohzoh. Zuri khalin pastor sawlselnmak a zitcawk loin a thei. Santhar mino pawlin ram le miphun thuanthu nung tuahtha dingin pek awknak an ruat paih nawn lo, hnihsuak le nuamnung sernak, reilo te hrang nawmnak, mai bul hrang lawng an ruat. tvp.\\nHudson Taylor in \"The good is the enemy of the best\", \"Thiltha cu a thabik ih raal asi\" atimi vek kan san minung pawlin kan thleng zo. Thiltha satliah cu nauhak mitdei pekte khalin an thei, asinan thiltha bik cu hruaitu, Pathian hriakthih pawlin an thei.\\nKhui lamzin kan zawh? Na fehnak lamzin kha nahrangah a nuam in athlum zet laiah kan miphun thuanthu lamzin khamtu, Thiang Thlarau lamzin khamtu asi maw?\\nSanthuanthunung in tuisan thangthar nonawn pawl nasaten sawmngiar kan si!\\nSim duhsawnmi cu, \"Meifar cu a thimnak hmunah van asi.\" \"Leitlun eng nan si\" tiah Bible in zumtu zapi ten kan umnak kipah eng ding kan sizia in sim. Zumtu diktak, Pathian fate pawl, kan kiangkap umnak kipah thim cu bahbal in eng vivo uhsi! Khrih ih ennak cu kan sung ihsin leitlun pumpulluk tiang engsuak vivo hram seh!\\n• \"God and one person is enough to change the world upside down\" \"Pathian le minung pakhat tangrual cun leitlun linglet theh ko thleng awknak an thlen thei asi.\\n• \"Are you that one person?\" Nangmah cu cui mi pakhat cu na si maw?\"\\nKan Ok maw?\\n\"Mihrekkhat in kan tha tuk ko, kan thuanthu hi santiluangin a fen dingih kan tha ko ding\" tiah an ruat. Cucu a thazawng hmuhdan \"positive thinking\" asi maw?\\nTahtthimnak thawn sim hnik uhsi:\\n1. Kan mitih ziangtiang a hmu timi parah a hngat aw: ttnk: Voikhat cu naute tong thiampekte cu daiper sung ihsin a ek a pawt ih a kut in a tham. A nu ih \"Baby na ok maw? a ti tikah a lu a su ih \"ok, ok\" ati. Naute hrangah ek tham rero tla a ok ko.\\nZiangvek huap in thuanthu kan thlir timi parah kan khawruah a thum aw. Pathian le sersiammi karlakah, leitlun khawmual killi huap in khua kan ruat tikah le lai khawte pakhat dinhmun in khua kan ruat tikah kan lungawi tawk a bang aw thei lo.\\n2. Lungthlitum in ziang a hmuisel timi parah a hngat aw: ttnk, Voikhat cu lairamah ram an tawi ih miburpi sakhannamnak ah savum le sahrang kap dingin hruaitu pawlin an ho laiah an khawsung mi hmukhmak pakhat in sawrsia a kap ih, a meithal awn ring tukah sapicang cu an tlan theh. Mipi tawnkhawmnakah amah cu a lungawi tukah a hnihmurhmo. Midang hmuahhmuah cu an riahsia theh, an tong paih lo.\\nZiang tumtah kan nei timi parah kan khawruah a tum aw aw.\\n3. Hmailam mit maw dunglammit in in mawng timi parah a hngat: ttnk, khua pakhat cu kumtinte salurocia an aihsal ringring, saluro hler in an lam rero theu, sathar kap thei an um lo ruangah pharpar ah an tar zomi saluro an aih ih an lam zawk rero.\\nMi tampi in a thangso rero laimi minung kan cawisang, kan dinpi, upatnak pek in kan thlun lo ih zianghman thathnemnak nei nawnlo, a liamcia lawng upat le cawisannak kan pek rero mi hi mipun tumsuknak a si.\\n4. Dodaltu, huatnak tipungtu, nundiklo lamtang tuah awknak. Ttnk, Absolom a lallai ah Israel mipi tampi cu an lung a awi zet, David lallai hnakin kan nuamsawn ding an ti.\\nZIr: Huatnak, le midang sawiselnak thawn dinmi pawlkom cu cawngpawl thawn vunnel parah innsak mi vek asi. Rei a awh asile thiltha a siatsuahmi, a kham, a dalmi a tam deuhdeuh.\\n5. Pathian Thlarua le biaknak thlarau sia thleidan thiamnak: tnnk. Mizo pawlin \"Pawl ah chuan sazu cauh a awm\" \"Pawl ahcun zinghnam lawng a um\" an rak ti. Khawtin hmun dangdangah feh tahratin a umcia mi kawhhran lungrualnak siatsuahtu hi Pathian Thlarau asi dah lo, biaknak thlarau sia asi, Mizo pawl tongkam sang cun \"zinghnam thlarau\" kan ti pei.\\nZianghnam thlarau in in nuai rero lai asile cangpawl sungah kan buai rero lai ding. Thir le sui innpi kan saksuak thei hrih lo ding.\\nZir: BIaknak thlarau le Pathian Thlarau cangvaihnak, lamhruaidan kan thleidang thiam hrih lo. Zinghnam thlarau cun pawl, lamtang tuah awknak, biaknak cu hmanrua ah hmang tahratin a cangvai. Pathian Thlarau cu Khrih ah pumkhat sinak, duhdawtnak le rawngbawlnak a ti karhzai. Zinghnam thlarau cun amai lamtang tapoh cu vanah a hlir dingin amai lamtang ah a ruatlo mi poh cu a se thei bikin a nam thla ringring ding. Miphun le Khrih ah pumkhat sinak siatsuahtu asi.\\n6. Miphun dang pasal nei. Laimi fala thatha miphun dang pasal nei an tamzet. A biktak in Falam misa pawl hi innteek umlo, miphun dang ngaina mi kan si tile a sual lo ding. Tahthimnakah, Mizoram ah Tedim peng, le Thlanthlang\/Hakha peng ihsin a thawnmi pawl cu anmai tongten an tong lai. Ngopa district, Lakher district, Lai dictrict tiah Mizoram sungah an nei. Kannih Falam milesa tio ral ah a ummi pawl cu anmai tong hman an thiam nawn lo. Miphun dang ngainatnak, mah le mah nam thlak awknak lungput sia kan hlawn thei hlan cu mualphonak in dung in thlun rero ding.\\n7. Kutdawt lungput: Miphun pitling lalram pakhat nei ding cun siangpahrang, mipi, le leiram an nei. Leitlun miphun pitling hmuahhmuah in anmah lakah Pathian hriakthih hruaitu upat hna an thiamih anmah in an siangpahrang tulsammi le ei in, inn le lo tiang an tum theh. An siangpahrang umnak ding innpi tiang an saksak. Santhar san minung, Laimi pawlin siangpahrang kan nei ding tinak si loin kan miphun hruaitu upa, lungfim Pathian hriakthih upat hna, humhim hna, dungthlun hna, support hna kan thiam lai hlanlo, mualpho nak in dung in thlun rero lai ding. Mahte a hlawm tete in kan umih kanmai lamtang lo pohpoh nam thlak kan tum, kan thangsiat awk rero lai asi, kan danglam cuang lo ding. Mi senpi zapi huap thei hruaitu upa lungfim, upat hna, an thu rawn pekmi thlun hna, an dung thlun hna kan thiam kan zir lai hlan lo, a cikpalak in sakhia a dangah cawnkiang a dangah kan si hrih ding.\\n8. Falam khawrawp, rihzin ciarbek, pawl hi Laimi (Falam mipi) mibur lungput langtertu asi: \"Khawpi mawinak in khawsung mipi pawl mibur lungput a langter\" ti asi. Cikpalak ih mai hrang lawng ruat nawn loin senpi vangtlang hrangah tangdornak in khat le khat kutkai in upa lungfim le Pahtian pekmi hruaitu pawl dungthlun in nuntu kan thiam tikah kan khawpi cu ceimawi asi dingih kan lamzin cu a ngil ding.\\nhruaitu tha dungthlun kan thiam tikah hruaitu tha Pathian in inpe ding. Kan thuanthu thusiattu ziang asi ti a hmufiangtu pawl thurawn pekmi la in kan neihmi thazang, sumsaw, pawlkom pehtlaih nak pawl cu thuanthu tuahtha tu a thupibik ah a tambik hmang in kan pek awk tikah kan mibur, miphun thuanthu cu tuahthat asi ding.\\nNang le kei kanmah le kiangkap, bulpak nun cio ah ziang kan bang? Kan thuanthu ih khuitawk ihsin ziangcin kan thlir ih ziang kan hmu, ziang kan fehpi, ziangtin sawmngiarnak kan cohlang ve ding?\\n\"Pathian le mi pakhat lungrual cun milai thuanthu linglet ko an thleng asi'. Cui mi pakhat cu nangmah na si maw?\\nI have walked and driven thousands of miles, and have written thousands of pages, but I have not started the end yet.\\nKan Chin society cu innpi pakhat vekin zoh hnik sehla;\\nInnpi cu a tlunkhuh, a phar, a zial, sangka te sangka pi, in rawng mawite a um theh lawng si loin sutpi ban, bante banpi, hram hnget zet kai awktu a um theh lawngah innpi hnget, innpi tha asi.\\nKan pupa san laiah senpi vangtlang bungrua rualran ten zem awknak, mipi siatsuah tu raal donak, kum 18 kim tapoh miphun raal do dingin tiar ciannak, ram le ti le tlang humhalhnak, nuncan mawi nupi pasal neih awknak, kum upapa ten upat awknak, nunau le nuhmei ei hawl thei lopawl zoh le sawmdawlnak, zapi lungrual tlangmi a tha a sia, nuncan ziaza khaikhawmtu, cawisan mi le ningzah thlak nun,rirai felten be thei dingin kumtin uikiu le khamrang rai thawinak, cu pawl hmuah hmuah hi kan Chin\/Laimi society ah famkim thehpthep in an rak nei ih kan CHin mipi, khawsung mi pawl liangparah ram le miphun thuanthu cu zaahza tuanvo an rak lakmi asi.\\nSantharsan, Khrihfa san ah kan upa,mifim thurawn, nulepa pawlin ding pawlin society ah hmun an nei nawn lo, an fimthiamnak, tesinfa hnen pe sawng dingin vangtlang bungrua a um lo; ram, tile tlang humhalhnak hrangah senpi vangtlang in lairel theinak an nei nawn lo, laimi khawsungmi pawlin an liangparah tuanvo an phur nawn lo, thuanthu tuahtha dingin zohman in tuanvo an la nawn lo, tantami khua le ram vek asi zo. Farah zawnzai nauta thlauthlak vivo asi, \"a thi thi thi a nung nung nung\" keimah ka pum a puar takah ti san kan suak zo. Nuncan ziaza ah nupi pasal neih awknak, dingfelnak zoh asile dingnak Pathian betu tuisan minung pawlin kan pupa dingfennak lamah mi hminthang, paraaltha pawl dinhmun kan thluk nawn lo, kan thuanthu kan zir thei lo, kan tong kan calai zalen zetin tlawngah kan zir thei lo, kan nunphung mawi kenkawh dingin cawisannak hmanrua bungrua kan nei lo, kan biakmi Pathian thu vekin society tundin theih asi lo. Sumpai le canpualtha ngahnak ding asi ahcun mino upa, fala tlangval ti umlo, a tar a tawt ti umlo, ningzah le nunphung, daan le dun ti umlo, Pathian nung zahnak a um nawn lo. Duhdawtnak Pathian betu pawl thinlung cu huatnak le thleidannak in a luahkhat theh, miphun ah le Khrih ah pumkhat sinak a hlo zo. Khuahlan ah kum 18 kim pohpoh miphun raalkap an rak si, tuisun kum 18 minung pawlin an miphun hmin, tong, le nunphung thei nawn lo an tam tuk zo, an liangparah an miphun thuanthu an suang nawn lo.\\nKan society cu a ruangpi lawng a taangmi, khuahlan di innpi, ruah a zun cuupcomi, a ban a sawn rero mi, a sutpi ban a um nawn lo mi, a phar a bal theh zo mi, zinghnam le vate in zaan hriahnak ah an hmanmi, cukcu le hnahfa buu in a khatmi, belrua kuai le puansia kang rimhmui pawlin meikhu zing ciciai in a khutmi, thli a hran tikah a hnin aw duldo mi, disapthla ah caangvat tawm in milai thizuk dingin an van rero nak hmun, insung lutnak ding disapthla tiang ciarbek hlir in a khat mi, insungah ruahzun mi thawn a ciar theh mi, zial a moih theh ih a sung umtu pawl ziangtik ah ka tla ding tiah thlaphang zetin an um rero nak hmun, zan ih tikah vanpar arsi siar theihnak Tenglam ih innpi vek, zan thlapi eng in insung tiang a kap eng sersermi , misual mitha lo pawlin inn sungah an duhduh thil le ri la dingin an lut an suak rero nak hmun, innpi rawp cuahco, meisa kaang ding le thlipi ih hran tluk ding hnak in ding cuahco mi innpi vek asi zo.\\nNehemiah 1: 3 \"Cutiih ka suh tikah, saltaannak in a suak ih an khua le an ram a thlengmi pawl cu harsatnak tampi an tong ih an kiangkap ih ummi miphun dang pawl in an hmuhsuam hai a si tiah in sim. Cuih tlunah Jerusalem kulhnak phar pawl cu an cim thluh ih, an ur thluh hnu in kotka pawl tla cu an tuah sal hrih lo a si, ti tla in sim. 4Cuih thu ka theih tikah ka to ih ka ṭap.\\nPathian zumnak dik, Bible in a zirhmi cu: 1) Bulpak Pathian thawn pehzawmnak, 2) Mah lemah Khrih ah nungin Pathian rian in nunnak, 3)Mai minungpi duhdawtnak; mai insang, sungkhat, khawpi, miphun, ram le kumpi cozah pawl parah tuanvo neih mi famkim zetin tuan le pehtlaihnak neih, 4) sersiammi ziangkim parah Pathian ih fialmi vekin kilkhawltu tha nun neih, hi pawl hi asi.\\n\"Pathian le minung pakhat lungrual cun leitlun milai thuanthu linglet ko an thleng theu asi.\" Nangteh cui minung pakhat cu na si maw?\\nZESU IN THUPHAN A PER LO!\\nZesu in thuphan a per mawsi timi cu thusuhnak dik asilo; nang le kei in thuphan kan per maw si, ti a dik sawn!\\nZesu cu ziangkim sersiamtu, amai hrangah amah ih sersimmi asi vekin kan parah a thlengmi, kan hmuhtawnmi ziangkim, kan nun hnaihnoktu thlipi khal a daiter thei asi. A daiter lo khal asile thlipi le meipi lak ihsin amai hmin sunlawinak langter thei tu asi.\\nZesu kan hnenah a um kumkhua asi. Zesu kan hnenah um lovekin kan theih awk nak san bik cu a \" thupekmi hmuahhmuah thlun dingin\" midang kan zirh lo ruangah asi. Insangah, kanmah thawn a pehtlai mi pohpoh hnenah Zesu ih in zirhmi hmuahhmuah kanmah in kan nunpi, kan mah thawn a pehtlai mi hmuahhmuah hnenah kan zirh asi ahcun Zesu ziangtluk kan hnenah a umti lawng si loin kan kiangkap um pawlin an hmu ding asi.\\nZesu thuphan a per lo.\\nThildang hmuahhmuah pekbet kan si hrih lo asi ahcun kan hawlmi a diklo tinak asi. Leitlun le a mawinak hawl nawn loin Zesu kan hawlih amah kan sungah a lal asi ahcun a duhmi kan duh dingih a duhdaan in kan nung ding. Cutikah kan tulmi ziangkim cu kan tulnak hmunah kan tulzat in kan tulcanah inpek ringring asi. Amah duhbiktu si in amah lawng hawl uhsi.\\nZesu in thuphan a per lo.\\nKan sung ihsin tinung a putlo asi ahcun kan zumnak in kan nunglo tinak asi; kan zum taktak lo tinak khal asi. Kan khawruahmi, kan tongkam, kan nundan, kan neihmi thlawsuah kan hmansuaknak ziangkimah kanmah thawn a pehtlai tu pawl hmuahhmuah hrangah thatnakbak siarlo zianghman kan nun ihsin a rahsuakmi a umlo ih Khrih cu kan sung nungin zumnak in kan nung asi ahcun kanmah thawn a pehtlaitu pohpoh hnen ihsin lungawi diriamnak, Khrih ih nunmawi, kumkhua nunnak thutak cu a luangsuak ding asi. Leitlun killi ah a tekdarhmi laimi zapi ten kan umnak cio ah ziangtik lai khalah kan sungah Khrih ih Thlarau a lal ih amah in in uk asi ahcun kan sung ihsin a thunung cu a luangsuak dingih leitlun killi ah leitlung eng vekin Khrih en nak in kan eng suak ding asi.\\nZesu san laiah Juda ram ihsin laitlang thleng thei dingin ke in feh sehla kum 33 sung hmanah a thleng pei maw? Laitlang ihsin America ke in feh sehla kum 33 sungahkan thleng pei maw? Zesu in kum 3 sungah ahmuh le tawn thei mi milai mipum zat hnakih tam cu tuisan ah mittkhep kar lo sungah calai le telephone thawn kan pehtlai aw thei zo. Cukhal cu thilmak asi.\\nZesu zumtu pawl nunnak sungah Thlarau in amah a ceng, a nung, a cencilh, in umpi dingmi thu a rak simmi asi. Amah in amah zumtu kan sung ihsin Thlarau in leitlun taksa pumin a um lai ih a tuahmi hnakih thilmak, tampi a tuah lai dingmi thu a rak simcia mi asi. Kan nunah thilmak a cang hrih lo asile Zesu zumnak ah kan nung taktak hrih lo tinak asi.\\nPathian in kan nunnak ah in duhsakmi kan duhmi a kham theitu a um in kan ruat asile Zesu hnakin in kham theitu kan buainak kan zumsawn tinak asi. Zesu a zumtu pawl nun ahcun lamzin khamtu ziangvek khal tlang vek in tum khal sehla zumnak in tthawn ter theih asi.\\nKan hmuh tawnmi dang bet hrih uhsi! Tuihlan kum 100 ah Laimi pawlin America ram a um le um lo hman an rak theilo. 1948 ah Laimi pawlin Kawl le miphun dang thawn ram dinkhawm kan din hnu ah Kawl ralkap kumpi a cozah cun Laimi pawl ramdang ah feh thei lo dingin fimthiamnak zir sunzawn thei lo dingin lamzin in kam sak lai ah a tu ah American ram ih Perry Perry Tawnship School district pakhat lawngah Laimi tlawngah 1000 lenglo an um zo. Mangbangza asi. Pathian zumtu pawl nunah Pathian in a tumtahmi hi Satan le leitlun milai pawlin kam theih asilo.\\nKan nun, thlawsuah kan dawnmi ziangkim, kanmah thawn a pehtlai mi hmuahhmuah hi Khrih ih ta ansi theh vekin ziangkim hi Khrih hrangah hmang uhsi! America ramih Indianapolis khawpi sungah tuihlan kumn 5 sungah naute suakmi, American citizen in asuakmi hi 400 lenglo an si zo. Curualrual in zuri in motor mawng ruangah thawng inn tang hi 400 lenglo asi zo ding. Sual tuahnak satan hmanrua hrangah nun hi thih hnak hmanin a thalo sawn. Thih cu kan hrang hlawknak asi. Sual tuah cu satan hlawknak asi. Pathian in amai fapa hman zuahlo in Zesu in kan sualnak a liangparah a suan tikah Pa in kross parah a khenbet rori mi asi. Cutluk in kan Pa Pathian in a huatmi cu tuah sunzawm nawn hlah uhsi. Kan kaa ihsin siseh kan thinlung sung in siseh unau huatnak hrimhrim hmun luah ter hlah uhsi. Duhdawtnak le thlawsuah luangliam nun, Khrih ah nunpitu si uhsi. Pathian in thlawsuah in pekmi pawl hi amah thawn kan pehzawm awknak daltusi hram hlah seh.\\nKan neihmi ziangkim santhar bungrua phunphun, internet, yahoogrops, cumputer, email, facebook, dollar, tvp, hi pawl hi satan pe hlah uhsi! Krhih hmin sunlawinak hrangah hmang uhsi. Pathian tumtah mi cu satan le milai in kham theih asilo. Khrih thawn lungrual ringringtu si sawn uhsi!\\nNa lungthlitum cu tlaang in a dal maw? Nehemiah bangin siangpahrang inn ih sabiti na peknak hmunah na khua le ram a cim cuahco mi thu na theih tikah na tap maw? Pathian in nangmah hmangin tuah duhmi a nei asi thei. Pathian aw ngai aw. Ezekiel bangin ruhro lakah, thuanthu dungtawlh rero phairuam ah nangmah lawng ding vekin na thei aw aw maw? Pathian in nangmah hmangin tuah duhmi anei asi thei. Na khua le na ram, nangmai thuanthu, na hrinhnam, na insang, nangmah thawn a pehtlai mi na thlir tikah thuanthu thimzet lakah um vekin na thei aw aw maw? Pathian in nangmah hmangin tuah duhmi a nei asi thei. Pathian aw thei aw. Pathian in a tuah duh tikah miphun dang, nangmah a lo siatsuah duhtu pawl lala hmangin nangmah, na miphun, na hrinhnam thuanthu khal a cawisang thei asi. Thinlung tangdornak thawn, Pathian hnenah thlaza camin \"Bawipa, hinah ka um, na duh bangin i hmang aw\" na ti thei zo maw?\\nZesu in thuphan a per lo, kan hmuhtawnmi hmuahhmuah cu Pa Pathian in kan hrang thatnak, a Fapa hmuihmel kan bang sinsin nak ding hrangah hmanrua ah a hmang rero asi sawn.\\nRome 8:29, Pathian in a hriil ciami pawl cu a Fapa hmuihmel keng dingah a thiadang cia hai; cuti cun unau tampi lakah a Fapa cu upa bik a sinak dingah a si.","num_words":4629,"character_repetition_ratio":0.038,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.239,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - 1 SIANGPAHRANG\\nBibleThianghlim – 1 SIANGPAHRANG\\nThil cang kum: B.C. 971-853\\nNgan kum: B.C. 586 hnu.\\nSiangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak hi a thăwk ah cun bu khat a rak si. A ngantu in a thuanthu ngan mi a ngan theinak dingah ngan cia mi cabu ṭansan ṭha tampi a nei ti a fiang (1Sp 11:41; 15:23, 31). Jew-pawl thuanthu vek cun profet Jeremiah in Siangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak sung thu a tamsawn hi a ngan ti a si.\\nSamuel cabu pahnihnak thăwktir ah Saul thuhla kan hmu ih, cu lo hmuahhmuah cu David thuhla a si vekin Siangpahrang cabu pakhatnak a thăwknak lamah David thuhla kan hmu ih, cu lo hmuahhmuah cu Solomon thuhla a si (B.C. 971). Asinan hi cabupawl ih hmuitin mi bik cu siangpahrangpawl le lalrampawl thuanthu a si lo. A taktak ah cun, Siangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak ah hin Siangpahrangpawl cu a pawimawhbik mi an si lo. Cipciar zetih ngan mi thuanthupawl hi an dik ih an thupi, asinan a thuanthu ih a thupitter mi bik cu Pathian a si. Siangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak ih thupi laimu cu Pathian kamsuakthu in thuneihnak pumhlum a nei ih, rinsantlak a si taktak ti hi a si. Hi cabu ngantu in himi thupi hi a phunphunin a rel. Siangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak ah «Jehovah kamsuakthu» ti hi vei 55 hrawng a lang (Sansiarnak cabupawl ah cun vei 20 hrawng lawng).\\n«Jehovah in hitin a ti» ti khal vei 39 hrawng a lang (Sansiarnak cabupawl ah cun vei 15 hrawng lawng). Siangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak in simsungnak le cumi a tlamtlinnak vei 40 hnak tam a telh. Simsungnak thleng famkim cih mi a ngan tikah, thleng famkim hrih lo mipawl khal an thleng famkim tengteng ding tiin kan zumnak a hngetter. Pathian kamsuakthu phuannak hmanrua ngaingai cu profetpawl hi an si. «Profet,» «simsung» ti le «simsungnak» ti ṭawngkampawl hi siangpahrang cabu pakhatnak pahnihnak ah vei 89 hrawng an lang (Sansiarnak cabupawl ah cun vei 40 hrawng lawng). Siangpahrang cabupawl siarlo ah profet nun le hnaṭuan reluartu cu Jeremiah lawng a si. Siangpahrangpawlih cabu ah profet 17 a tarlang ih, profet bur ti khal a tarlang. Profet hrangih hmin dang a sim mi «Pathian mi» ti mi cu Siangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak ah vei 55 a lang (Sansiarnak ah vei 7 lawng).\\nSiangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak ih kan hmuh mi thupi in zumtu kip hnenah «Jehovah kamsuakthu» pauhpauh ah hnîn thei lo zumnak in pe ding a si.\\nA rak sim mi cu a sim vekin Jehovah in a tuah ding ti rinhlelhnak pauhpauh cu Siangpahrang cabu pakhatnak le pahnihnak in an haikiang ding a si.\\nI. Israel hmuahhmuah tlunah Solomon a lal (bung 1-11)\\nII. Israel le Judah an ṭhenaw ih khat le khat an do-aw (bung 12-16)\\nIII. Israel le Judah an ṭangtlang (bung 17-22)\\nSiangpahrang David Bawm dingin Abishag a Ra\\n1 David siangpahrang cu a upa in a tar zet thlang, cule puan an sĭn nan anih cu a hlum thei cuang lo. 2 Curuangah a siahhlawhpawl in a hnenah, «Ka bawi siangpahrang hrangah fala him hawl si sehla, cu nu cu siangpahrang hmaiah um seh, cule anih in amah kilkhawi seh. Cule ka bawi siangpahrang a hlum theinak dingah na ṭāng sungah it seh,» tiah an ti. 3 Cutin Israel ramkulh sung hmuahhmuah ah fala duhum an hawl ih, Shunam-mi Abishag an hmu, cule amah cu siangpahrang hnenah an hruai. 4 Falanu cu duh a nung zet. Cule cu nu cun siangpahrang cu a kilkhawi ih amah a rian, asinan siangpahrang in cuih fala cu a ihpi lo.\\nSiangpahrang ah Adonijah a Phuangaw\\n5 Cun Haggith-ih fapa Adonijah cu khaisângawin, «Siangpahrang ka si ding,» tiah a ti. Cule amai hrangah a hmaiih tlân dingah ránglêngpawl le rángtothiampawl le pacang 50 a timtuah. 6 Cule a pa in, «Ziangruangah cuvek na rak tuah?» tiin ziang tik khalah amah a kawk dah lo. Amah cu pa hmel ṭha zet khal a si, Absalom hnuih a hrin mi a si.\\n7 Cun Adonijah in Zeruiah fapa Joab le puithiam Abiathar a sawm hai, cule Adonijah cu an thlun ih an bawm. 8 Asinan puithiam Zadok, Jehoiada fapa Benaiah, profet Nathan, Shimei, Rei le David-ih micakpawl cu Adonijah lamah an ṭâng lo. 9 Cule Adonijah cun tuu le câwcang pawl le ṭilva thaupawl thawn En Rogel kiangih um Zoheleth lung kiangah thawinak a tuah. Siangpahrang fapapawl, a unau mipapawl hmuahhmuah le siangpahrang siahhlawhpawl a si mi, Judah mipa hmuahhmuah a sawm. 10 Asinan profet Nathan, Benaiah, micakpawl le a unaupa Solomon cu a sawm lo.\\nNathan le Bathsheba in Siangpahrang David Ralrinnak an Pe\\n11 Cun Nathan in Solomon nu Bathsheba hnenah, «Haggith fapa Adonijah cu siangpahrang ah a cang zo ih, kan bawi David in cumi cu a thei lo ti na hna in na thei hrih lo maw? 12 Curuangah ra aw, zangfahten, na nunnak le na fapa Solomon nunnak na runhim theinak dingah thurawn lo pe hnik ning. 13 Siangpahrang David hnenah feh lohli awla a hnenah, ‹Maw siangpahrang, ka bawipa, ka hnuah, «Na fapa Solomon in a uk tengteng ding ih, ka laltokham parah a to ding,» tiin na siahhlawhnu hnenah sia na săm zo a si lo maw? Ziangahso Adonijah cu siangpahrang ih a can?› tiah na ti pei. 14 Cun cutawk ih siangpahrang thawi nan biakawk laiah, ngai hnik, keimah khal na dungah ka ra ding ih, na ṭawngkampawl ka nĕmhnget ding,» tiah a ti.\\n15 Cule Bathsheba cu siangpahrang hnen pindan sungah a va lut. Atu ah cun siangpahrang cu a tar zet thlang ih, Shunam-mi Abishag in siangpahrang cu a rian. 16 Cule Bathsheba cu a lu a kûn ih siangpahrang hmaiah a băwkkhup. Cun siangpahrang in, «Ziang na duh?» tiah a rak ti.\\n17 Cun cu nu cun a hnenah, «Ka bawipa, ‹Na fapa Solomon in ka hnuah a uk tengteng ding ih, ka laltokham parah a to ding,› tiin Jehovah na Pathian hmin in na siahhlawhnu hnenah sia na rak săm. 18 Atu ah cun zoh hnik! Adonijah cu siangpahrang ah a cang zo, cule atu ah, ka bawi siangpahrang, nang in cuih thu cu na thei lo. 19 Anih cun câwcangpawl le ṭilva thaupawl le tuu tampi thawn thawinak a tuah ih, siangpahrang fapapawl hmuahhmuah, puithiam Abiathar le ralkap hotu Joab tipawl tla a sawm. Asinan na siahhlawh Solomon cu a sawm lo. 20 Cule nangmai hrang lawngte ah cun, Maw siangpahrang, ka bawipa, na parah Israel-mi hmuahhmuah ih mit cu a fu. Curuangah nangmah in ka bawi siangpahrang-ih laltokham ah amai hnuih totu ding anmah na sim a ṭul. 21 Culoasile hitin a si ding, ka bawi siangpahrang cu a pupápawl hnenih a cawlh tikah, keimah le ka fapa Solomon cu thilsual tuahtu ih siar kan si ding,» tiah a ti.\\n22 Cule zoh hnik, cu nu in siangpahrang a biak rero laiah profet Nathan khal a ra thleng ve. 23 Cun annih in siangpahrang hnenah, «Zoh hnik, profet Nathan a um,» tiin siangpahrang an sim. Cule anih cu siangpahrang hmaiih a thlen tikah, siangpahrang hmaiah a hmai leisin bihin a băwkkhup. 24 Cule Nathan in, «Maw siangpahrang, ka bawi, ‹Keimah hnuah Adonijah in a uk ding ih, ka laltokham parah a to ding,› na rak ti dah maw? 25 Ziangahtile anih cu tuihsun ah a suk ih câwcangpawl le ṭilva thaupawl le tuu tampi thawn thawinak a tuah ih, siangpahrang fapapawl hmuahhmuah le ralkap hotupawl le puithiam Abiathar tla a sawm. Cule zoh hnik, a hmaiah an ei ih an in rero. Cule, ‹Siangpahrang Adonijah a san sau hram seh!› tiah an ti. 26 Asinan na sál keimah siseh, puithiam Zadok siseh, Jehoiada fapa Benaiah siseh, na siahhlawh Solomon siseh a sawm lo. 27 Himi hi ka bawi siangpahrang ih rak tuah mi thil siin, amah hnuih ka bawi siangpahrang laltokham parih totu ding mi na sálpa na rak sim lo a si maw?» tiah a ti.\\nDavid in Siangpahrang ah Solomon a Phuang\\n28 Cun Siangpahrang David in a sâng ih, «Ka hnenah Bathsheba ko aw,» tiah a ti. Cule siangpahrang hnenah Bathsheba a ra thleng ih siangpahrang hmaiah a ding. 29 Cule siangpahrang cun sia a săm ih, «Vansannak phunkim lak ihsin ka nunnak i rak tlentu Jehovah a nun rori bangin, 30 ‹Na fapa Solomon cu ka hnuah siangpahrang a si tengteng ding ih, keimai aiah ka laltokham parah a to ding,› tiin Israel-ih Pathian Jehovah hmin in na hnenih sia ka rak săm vekin, tuihsun khalah ka tuah rori ding a si,» tiah a ti.\\n31 Cun Bathsheba cu lei ah a hmai kûn phahin siangpahrang hmaiah a băwkkhup ih, «Ka bawi Siangpahrang David kumkhuain dam hram seh!» tiah a ti.\\n32 Cule Siangpahrang David in, «Puithiam Zadok, profet Nathan le Jehoiada fapa Benaiah pawl tla ka hnenah ko uh,» tiah a ti. Cutin annih cu siangpahrang hmaiah an ra thleng. 33 An hnen khalah siangpahrang in, «Nan bawipaih siahhlawhpawl nan hnenah hruai uhla, keimai lākrang parah ka fapa Solomon toterin amah cu Gihona ah hruaithla uh. 34 Cu tawkah puithiam Zadok le profet Nathan in Israel tlunih siangpahrang dingah amah cu hriak thih hai seh. Cule tuupa ki phaw in, ‹Solomon siangpahrang a san sau hram seh!› ti hai seh. 35 Cun Solomon dungah nan so pei ih anih cu a ra ding ih ka laltokham parah a to ding. Cule keimai aiah siangpahrang a si ding. Ziangahtile amah cu Israel le Judah tlunih uktu dingah ka hril zo,» tiah a ti.\\n1:33a Gihon: Jerusalem tihna pakhat a si.\\n36 Jehoiada fapa Benaiah in siangpahrang cu a sâng ih, «Amen! Ka bawipa siangpahrang-ih Pathian Jehovah in cuvekin ṭawng ve hram seh. 37 Jehovah cu ka bawi siangpahrang hnenih a rak um bangin, Solomon hnen khalah um ve hram sehla, a laltokham cu ka bawi Siangpahrang David-ih laltokham hnakin ropisawn hram seh,» tiah a ti.\\n38 Cuticun puithiam Zadok, profet Nathan, Jehoiada fapa Benaiah, Kereth-mipawl le Peleth-mipawl cu an suk ih Siangpahrang David-ih lākrang parah Solomon cu an toter, cule amah cu Gihon ah an hruai. 39 Cun puithiam Zadok in Biakbûk ihta hriak retnak ki a la ih, Solomon a thih. Cule tuupa ki an phaw ih mi hmuahhmuah in, «Siangpahrang Solomon a san sau hram seh!» tiah an ti. 40 Cule amah thlunin mi hmuahhmuah an fehso ih mipi cu phirivaupawl tumin aipuannak nasazet thawn lungawiaipuangin an um, cutin an thâwm ruangah leilung a khĭng ṭheh zik a bang.\\nAdonijah in Solomon Siangpahrang a Si ti a Thei\\n41 Cule Adonijah le a hnenih um a sawm mipawl hmuahhmuah cun, ei an khawp tikah, cumi cu an hna in an thei. Cule Joab in tuupa ki thâwm a thei ih, «Ziangruangah so cutlukih thâwmri thangin khawpi a um?» tiah a ti. 42 A ṭawng rero laiah zoh hnik, puithiam Abiathar-ih fapa Jonathan a ra thleng. Cule Adonijah in a hnenah, «Rung lut aw, ziangahtile nang cu mizahum na si ih, thuthang ṭha run keng aw,» tiah a ti.\\n43 Cun Jonathan in a sâng ih Adonijah hnenah, «Si hlah e! Kan bawi Siangpahrang David in siangpahrang ah Solomon a tuah zo. 44 Solomon zawngah siangpahrang in puithiam Zadok, profet Nathan, Jehoiada fapa Benaiah, Kereth-mipawl le Peleth-mipawl a thlah ih, siangpahrang-ih lākrang parah amah an toter zo. 45 Cule puithiam Zadok le profet Nathan in Gihon ah amah cu siangpahrang ah hriak an thih zo, cule cutawk ihsin lungawiaipuangin an fehso, cutin khawpi cu a khâwk rumro. Thâwmri na rak theih mi cu cumi cu a si. 46 Solomon cu uknak laltokham ah a to fawn. 47 Cule cuihhleiah siangpahrang siahhlawhpawl cu kan bawi Siangpahrang David thlawsuah pe dingin an feh, ‹Pathian in na hmin hnakin Solomon-ih hmin ṭhater sawn hram sehla, amah in na laltokham hnakin amai laltokham ropiter sawn seh,› tiah an ti. Cun siangpahrang cu ihkhun parah a lu a kûn. 48 Cule siangpahrang khal cun hitin a ti, ‹Israel-ih Pathian Jehovah, ka mit ih hmu dingin tuihsun rori ih ka laltokham par totu ding ruattu cu thangṭhatin um seh,› » tiah a ti.\\nSolomon in Adonijah a Zuah\\n49 Cutin Adonijah hnenih um a sawm mipawl hmuahhmuah in an ṭih ih an tho, cule mi kip mai zin cio ah an feh. 50 Cule Adonijah in Solomon a ṭih ih, anih cu a tho, cule a feh ih Biakṭheng kipawl a pâwk. 51 Cule cumi cu, «Ngai hnik, Adonijah in Siangpahrang Solomon a ṭih, ziangahtile zoh hnik, anih cun Biakṭheng kipawl a pāwk ih, ‹Tuihsun ah amah in ralnâm thawn a siahhlawh a that lo ding tiin Siangpahrang Solomon in siasăm seh,› tiah a ti,» tiin Solomon cu an sim.\\n52 Cutikah Solomon in, «Mitling ih a nĕmhngehawk asile, a sám phang khat hman leilung ah a tla lo ding, asinan amah ah sualralnak hmuh a si ahcun, amah cu a thi ding a si,» tiah a ti. 53 Cule Siangpahrang Solomon in Biakṭheng ihsin amah hruaithla dingin anmah cu a thlah. Cule Adonijah cu a thleng ih Siangpahrang Solomon hmaiah a hlăwnaw, cule Solomon in a hnenah, «Na inn ah tlung aw,» tiah a ti.\\nDavid in Solomon Thu a Sim\\n1 Atu ah cun David-ih thih ni a nâi thlang, cule anih in a fapa Solomon thu a cah, 2 «Leilung mi hmuahhmuah lamzin ah ka feh, curuangah cak zetin um awla, pacang na sinak langawter aw. 3 Cule na tuah mi hmuahhmuah le na fehnak pauhpauh ih na hmuingil theinak dingah, Mosi Dān sungih ngan vekin, Jehovah na Pathian in a lamzinpawl zawh ding le a sakhaw dānpawl, a thupekpawl, a cīn le dānpawl, a thutheihtermipawl thlun dingih a thucah mi hi thlun aw. 4 Cutin Jehovah in ka thuhla ih, ‹Na fapapawl in an thinlung zate le an nunnak zate in ka hmaiah thutak ih feh dingah an nundān an fimkhur a si ahcun, Israel laltokham parih totu na tlasam lo ding,› tiih a rak ṭawng mi a kamsuakthu kha a famkimter ding.\\n5 «Cuihhleiah Zeruiah fapa Joab in ka parih a rak tuah mi le a rak thah mi Israel ralkappawl hotu pahnih Ner fapa Abner le Jether fapa Amasa parih a rak tuah mi khal na thei. Cule remdaihnak cān ah raldonak thisen a suah ih, raldonak thisen cu a tâi kimvelih a taikhap ah le a ke ih a um mi a kedampawl parah an um. 6 Curuangah na fimnak vekin tuah awla, a sám var cu daiten Sheol ah suk hlah seh.\\n7 «Asinan Gilead-mi Barzillai fapapawl hnenah ngilneihnak langter awla, annih cu na cabuai ih eitupawl lakih mi si hai seh. Ziangahtile annih cu na unaupa Absalom hnen ihsin ka tlan laiah ka hnenah an ra a si.\\n8 «Cule zoh hnik, Mahanaim ih ka feh ni ah huat um zet camsiatnak thawn i rak camsetu Bahurim ihsin Benjamin-mi, Gera fapa Shimei na hnenah a um. Asinan anih cu Jordan ah i hmuak dingin a suk ih, Jehovah hmin in a hnenah, ‹Ralnâm in ka lo that lo ding,› tiah sia ka rak săm.\\n9 «Curuangah atu ah mawh nei lo vekin amah cu zoh hlah, ziangahtile mifim na si ih a parah ziang na tuah a ṭul ti na thei. A sám var cu Sheol ah thisen thawn kenglut sawn aw,» tiah a ti.\\n10 David cu a pupápawl hnenah a cawl ih, David Khawpi ah phum a si. 11 Israel parih David a lal sung cu kum 40 a si. Hebron ah kum sarih a lal ih, Jerusalem ah kum 33 a lal. 12 Cule Solomon cu a pa David-ih laltokham parah a to ih, a lalram cu hnget zetin dĭnhngeh a si.\\nSolomon in Adonijah a That\\n13 Haggith fapa Adonijah cu Solomon nu Bathsheba hnenah a ra. Cule Bathsheba cun, «Daihnak thawn na ra maw?» tiah a rak ti.\\nCule anih in, «Daihnak thawn,» tiah a ti. 14 Cuihhleiah Adonijah cun, «Na hnenih lo sim ding ka nei,» tiah a ti.\\nCule Bathsheba in, «Cumi cu sim aw,» tiah a ti.\\n15 Cun anih cun, «Lalram cu ka ta a si ti na thei ih, keimah in ka uk a ṭul ti Israel-mi hmuahhmuah in ka parah an ruahsannak an ṭhum. Sikhalsehla lalram cu a linglet ih ka unaupaih ta ah a cang. Ziangahtile cumi cu Jehovah hnen ihsin amai ta a si. 16 Atu ah thil pakhat ka lo dil, i ael siang hram hlah,» tiah a ti.\\n2:16a el: A ṭawng hrampi ah, «hmai hmun dang hawisan,» ti a si.\\nCule Bathsheba in a hnenah, «Cumi cu sim aw,» tiah a ti.\\n17 Cun anih in, «Nupi ah Shunam-mi Abishag i pek theinak dingah zangfahten Siangpahrang Solomon be aw, ziangahtile anih cun a lo êl lo ding» tiah a ti.\\n18 Cutin Bathsheba in, «A ṭha e, siangpahrang hnenah ka lo simsak ding,» tiah a ti.\\n19 Curuangah Bathsheba cu Adonijah simsak dingin Siangpahrang Solomon hnenah a feh. Cule siangpahrang cu amah hmuak dingah a tho ih a hnenah a kûn. Cule a laltokham parah a to ih, siangpahrang-ih nu hrangah laltokham a hunter, cutin anih cu siangpahrang vawrh lamah a to. 20 Cun Bathsheba in, «Na hnenah dilnak fate pakhat neih ka duh, i êl siang hram hlah,» tiah a ti.\\nCule siangpahrang in a hnenah, «Cumi cu dil aw, ka nu, ziangahtile ka lo êl lo ding,» tiah a ti.\\n21 Cutin Bathsheba cun, «Shunam-mi Abishag cu na unaupa Adonijah hnenah nupi dingih pek si seh,» tiah a ti.\\n22 Cule Siangpahrang Solomon in a sawn ih a nu hnenah, «Atu ah Adonijah hrangah ziangahso Shunam-mi Abishag cu na dil? Lalram khal dilsak lawlaw hmen, ziangahtile amah cu ka u a si. A hrangah siseh, puithiam Abiathar hrangah siseh, Zeruiah fapa Joab hrang khalah dil lawlaw hmen!» tiah a ti. 23 Cule Siangpahrang Solomon cun Jehovah hmin in, «Himi ṭawngkam cu Adonijah in amai nunnak dokalhih a ṭawng mi a si lo na vaih ah cun, Pathian in cuvekin i tuah sehla, cuhnakih nasa khalin! 24 Curuangah atu ah, nĕmhngetin ka hrangih sungza a rak dĭnsuaktu ka pa David-ih laltokham parih i rettu Jehovah a nun rori bangin, thu a kam vekin Adonijah cu tuihsun ah thah a si ding a si!» tiin sia a săm.\\n25 Cuticun Siangpahrang Solomon cun Jehoiada fapa Benaiah cu a thlah, cule anih in Adonijah parah kut a thlak ih, a thi.\\nJoab Thah a Si\\n26 Cule siangpahrang in puithiam Abiathar hnenah, «Anathoth ah, nangmai ló ah feh aw, ziangahtile nang cu thitlak na si. Asinan atu ah cun ka lo that lo ding, ziangruangahtile ka pa David hmaiah Bawipa Jehovah-ih Kuang na rak phur ih, ka pa a zăwnzaih tintein na rak zawnzai ve,» tiah a ti. 27 Cun Eli sungkua thuhla ah Jehovah in Shiloh ih a sim mi Jehovah kamsuakthu a famkimternak dingah, Solomon in Abiathar cu Jehovah-ih puithiam sinak ihsin a hlăwn.\\n28 Ziangahtile Joab cu Absalom hnenah a rak ṭâng lo nân, Adonijah hnenah a rak ṭâng a si ti mi thuthang cu Joab hnenah a thleng. Cutin Joab cu Jehovah-ih Biakbûk ah a tlânsia ih Biakṭheng kipawl a kai. 29 Cule, «Jehovah-ih Biakbûk ah a tlânsia, ngai hnik, amah cu Biakṭheng kiang teah a um,» tiin Siangpahrang Solomon hnenah an sim. Cutikah Solomon in Jehoiada fapa Benaiah a thlah ih, «Feh awla amah cu vawthlu aw,» tiah a ti.\\n30 Cule Benaiah cu Jehovah-ih Biakbûk ah a feh ih a hnenah, «Siangpahrang in, ‹Ra suak aw,› a ti,» tiah a ti.\\nCule Joab in, «Si lo e, hi tawkah ka thi sawn ding,» tiah a ti. Cule Benaiah in siangpahrang hnenah thu a thlensal ih, «Joab in hitin a ti ih, anih in hitin in sâng a si,» tiah a ti.\\n31 Cun siangpahrang in a hnenah, «Ka hnen ihsin le ka paih sungza ihsin mawh nei lo thisen Joab in a suah mi na lakhlohnak dingah, a sim vekin tuah aw, amah cu vawthlu awla phum aw. 32 Cutin amah hnakih dingfel sawn le ṭhasawn mi pahnih, Israel ralkap bawi Ner fapa Abner le Judah ralkap bawi Jether fapa Amasa tla ka pa David ih theih loin a sat ih ralnâm thawn anmah a thah ruangah, Jehovah in a thisen man cu amai lu par rori ah a kirsalter ding. 33 Curuangah an thisen man cu Joab lu parah le a tesinfapawlih lu parah a kir kumkhua ding a si. Asinan David le a tesinfapawl, a sungza le a laltokham ah cun Jehovah hnen ihsin kumkhuain daihnak a um ding,» tiah a ti. 34 Cule Jehoiada fapa Benaiah cu a fehso ih Joab cu a bei ih a that. Cule amah cu ramṭhing ih amai inn sung rori ah phum a si. 35 Siangpahrang in Jehoiada fapa Benaiah cu amah aiawhin ralkappawl tlunah a ret ih, puithiam Zadok cu Abiathar aiah a ret.\\nShimei Thah a Si\\n36 Cun siangpahrang in mi a thlah ih Shimei a ko, cule a hnenah, «Na hrangah Jerusalem ah inn sak awla, cu tawkah cêng aw. Cule cutawk ihsin khuitawk hman feh hlah aw. 37 Ziangahtile hitin a si ding, na fehsuak ih Kidron Tivate na tankai ni ah na thi tengteng ding ti thei aw, na thisen man cu nangmai lu par rori ah a um ding,» tiah a ti.\\n38 Cule Shimei in siangpahrang hnenah, «Na sim mi cu a ṭha. Ka bawi siangpahrang in a sim vekin, na siahhlawh in a tuah ding,» tiah a ti. Cutin Shimei cu Jerusalem ah ni tampi a cêng.\\n39 Cun kum thum a cem tikah hitin a si, Shimei-ih sál pahnih cu Maakah fapa Akish, Gath siangpahrang hnenah an tlân. Cule Shimei hnenah, «Zoh hnik, Gath khawpi ah na sálpawl an um!» tiah an sim. 40 Cule Shimei cu a tho, a lāk a dăm ih a sálpawl hawl dingin, Akish hnenah Gath ah a feh. Cule Shimei cu a feh ih, Gath ihsin a sálpawl cu a hruai hai.\\n41 Cule Shimei cu Jerusalem ihsin Gath ah a feh ih a thlengkirsal ti Solomon an sim. 42 Cutikah siangpahrang in mi a thlah ih Shimei cu a ko. Cule a hnenah, « ‹Fiangten thei aw, na fehsuak ih na tlawnnak pauhpauh ah na tlawn ni ah na thi tengteng ding a si,› tiin Jehovah hmin in sia ka rak lo sămter ih, ralrinnak ka lo pe a si lo maw? Cule nang in ka hnenah, ‹Ka theih mi thu cu a ṭha,› tiah na ti. 43 Ziangruangah Jehovah-ih thukam le ka lo pek mi thupek na rak thlun lo,» tiah a ti. 44 Siangpahrang in Shimei hnenah, «Na thinlung in a theih bangin, ka pa David hnenih na tuah mi sualralnak hmuahhmuah tla na thei. Curuangah Jehovah in nangmai lu par rori ah na sualralnak a lo khirh ding. 45 Asinan Siangpahrang Solomon cu thlawsuah a si ding ih, David-ih laltokham cu Jehovah hmaiah kumkhuain dĭnhngeh a si ding,» tiah a tibêt. 46 Cun siangpahrang in Jehoiada fapa Benaiah thu a pe, cule anih cu a fehsuak ih Shimei cu a bei, cule Shimei cu a thi. Cuticun lalram cu Solomon kut ah dĭnhngeh a si.\\nSolomon in Fimnak a Dil\\n1 Solomon in Izip siangpahrang Faro thawn pehtlaihawknak a tuah ih, Faro fanu a ṭhi. Cun anih in cu nu cu amai inn, Jehovah inn le Jerusalem khaw kimvel hmuahhmuah kulh a dĭn ṭheh tiangin David Khawpi ah a ret. 2 Cu laiah mipi cun hmun sângpawl ah an thawiaw, ziangruangahtile cuih ni tiangah Jehovah hmin hrangih inn sak mi a rak um lo. 3 Cule hmun sângpawl ah rai a thawi ih, rimhmui a ur ti bak lo cu, Solomon cun a pa David-ih sakhaw dānpawl thlunin Jehovah a duhdawt. 4 Hmun sâng ropi a si ruangah cutawk ih raithawi dingin siangpahrang cu Gibeon ah a feh. Solomon in cuih biakṭheng parah Meiur Thilhlăn 1000 a hlan.\\n5 Zan ah Gibeon ah cun Solomon hnenah a mang ah Jehovah a lang, cule Pathian in, «Dil aw! Ziang ka lo pe ding?» tiah a ti.\\n6 Cule Solomon in, «Na siahhlawh ka pa David hnenah zahngainak ropi na rak hmuh zo. Ziangruangahtile anih cu na hmaiah thutak, dingfelnak le thinlung dĭngnak thawn a feh. Nang in amai hrangah hih ngilneihnak nasa hi na pebêt vivo ih, tuihni vekin, a laltokham parih totu ding fapa na pe. 7 Atu ah, Maw Jehovah ka Pathian, ka pa David aiawhin na siahhlawh cu siangpahrang ah na tuah zo, asinan kei cu nauhakte ka si. Thil tidān ding ka thei lo. 8 Cule na siahhlawh cu na rak hril mi mipi, mipi tam zet, siar cawk lo ih tam tuk mi na mipawl lakah a um. 9 Curuangah na siahhlawh hnenah na mipawl thuṭhen dingin a ṭha le a ṭhalo ka thleidăn theinak dingah theihthiamnak thinlung i pe aw. Ziangahtile hi zozai na minungpawl cu zo in so a uk thei ding?» tiah a ti. 10 Solomon in himi thil a dilnak ṭawngkam in Bawipa a lunghmuiter.\\n11 Cun Pathian in a hnenah, «Himi thil na dil ruangah le na hrangah nun saunak na dil lo ih, na hrangah lennakpawl khal na dil lo, cule na ralpawlih nunnak khal na dil fawn lo, cuhnakin na hrangah diknak thleidăn theinak dingah theihthiamnak na dil ruangah, 12 ngai hnik, na ṭawngkampawl vekin ka tuah zo a si. Zoh hnik, fimnak le theihthiamnak thinlung ka lo pe, cutin na hlanah nangmah vek mi pakhat hman an rak um lo ih, na hnu khalah nangmah vek an um lo ding. 13 Cule na dil lo mi lennakpawl le cawimawinak khal ka lo pe, cutin na damsung ah siangpahrangpawl lakah zohman nangmah bang an um lo ding. 14 Cule na pa David ih a zawh bangin ka sakhaw dānpawl le ka thupekpawl thlun dingin ka lamzinpawl na zawh asile, na san khal ka sauter ding,» tiah a ti.\\n15 Cun Solomon cu a ṭhangharh ih, ngai hnik, cumi cu mang a rak si. Cule anih cu Jerusalem ah a feh ih Jehovah-ih Thukham Kuang hmaiah dingin, Meiur Thilhlănpawl a hlan, Remnak Thilhlănpawl a hlan ih, a siahhlawhpawl hmuahhmuah hrangah puai a tuah.\\nFim zetin Solomon in Thu a Ṭhen\\n16 Cun siangpahrang hnenah nunau hlawhhlâng pahnih an ra thleng ih a hmaiah an ding. 17 Cule nunau pakhat in, «Maw ka bawipa, himi nunau le keimah cu inn khat ah kan cêng, cule inn sungih amah a um laiah fa ka hring. 18 Cun hitin a si, fa ka hrin a ni thum hnuah hih nunau khal in fa a hring ve. Cule kannih cu kan umtlang. Inn sungih kanmah pahnih ti lo cu inn sungah mi pakhat hman kan hnenah an um lo. 19 Cule hih nunaunuih fapa cu zan ah a thi, ziangruangahtile amah in a nĕn. 20 Cule zan laiah a tho ih na siahhlawhnu a ih laiah ka kiangih ka fapa a lâk ih amah cu a ṭāng sungah a hlum ih, ka ṭāng sungah a thi mi a fapa a hlum. 21 Cule ka fapa hnawi fawh dingin zing ka thawh tikah, ngai hnik, anih cu a rak thi. Asinan anih cu zing ah ka zohfiang tikah, ngai hnik, amah cu ka hrin mi ka fapa a si lo,» tiah a ti.\\n22 Cule a dang nunau in, «A si lo! A nung mi sawn hi ka fapa a si ih, a thi mi sawn hi na fapa a si,» tiah a ti.\\nCule a hmaisa nunau khan, «A si lo! A thi mi hi nangmai fapa a si ih, a nung mi hi ka fapa a si,» tiah a ti. Cutin siangpahrang hmaika-ah an rel.\\n23 Cule siangpahrang in, «Pakhat in, ‹Hi a nung mi sawn hi ka fapa a si ih a thi mi sawn hi na fapa a si,› a ti. Cun a dang in, ‹A si lo! Na fapa cu a thi mi sawn a si ih a nung mi sawn hi ka fapa a si,› a ti,» tiah a ti. 24 Cun siangpahrang in, «Ralnâm i hun pe uh,» tiah a ti. Cutin siangpahrang hmaiah ralnâm an rak keng. 25 Cule siangpahrang in, «A nung mi naute kha pahnih in ṭhen uhla a hrek cu pakhat hnenah pe uh, cule a hrek a dang pakhat hnenah,» tiah a ti.\\n26 Cun a nung mi fapa neitu nunau cun a fapa a lainat tuk ruangah siangpahrang hnenah a ṭawng ih, «Maw ka bawipa, a nung mi nauhak cu amah pe uhla that hrimhrim hlah uh!» tiah a ti.\\nAsinan pakhat sawn cun, «Amah cu ka ta khal si hlah seh, nangmai ta khal si hlah seh. Ṭhen sawn uh,» tiah a ti.\\n27 Cun siangpahrang in a sâng ih, «Nunau hmaisatu hi a nung mi naute pe uhla, naute cu that hrimhrim hlah uh, amahnu hi a nu a si,» tiah a ti.\\n28 Cule Israel-mi hmuahhmuah in siangpahrang ih thuṭhennak a tidān an hna in an thei ih, siangpahrang cu an ṭih. Ziangahtile diknak ih hoha dingah Pathian fimnak amah ah a um ti an hmu.\\n1 Solomon cu Israel-mi hmuahhmuah tlunih siangpahrang a si. 2 Cule hipawl hi a hotupawl an si: Zadok fapa Azariah cu puithiam a si, 3 Shisha fapapawl Elihoref le Ahijah cu cangantu an si, Ahilud fapa Jehoshafat cu ngankhumtu a si, 4 Jehoiada fapa Benaiah cu ralkap hotu a si, Zadok le Abiathar cu puithiam an si, 5 Nathan fapa Azariah cu hotupawl uktu a si, Nathan fapa Zabud cu puithiam le siangpahrang rualpi a si, 6 Ahisar cu lalsungkua hotu a si, cule Abda fapa Adoniram cu hranhramih hna ṭuantermipawl hotu a si.\\n7 Cule Solomon in siangpahrang le a sungkua rawl petu, Israel ramṭhenpawl hmuahhmuah tlunih ram uktu hleihnih a nei, pakhat in kum khat ah thla khat cio rawl an timtuah. 8 Hipawl hi an hmin a si: Efraim tlang ram ah Ben-Hur, 9 Makaz khua, Shaalbim khua, Beth Shemesh khua ah Ben-Deker, 10 Arubboth ah Ben-Hesed, Sokoh le Hefer ram hmuahhmuah cu amai ta a si. 11 Dor ramṭhen hmuahhmuah ah Ben-Abinadab, cu pa in Solomon fanu Tafath nupi ah a nei. 12 Ahilud fapa Baana in Taanak khua le Megiddo khua ah siseh, Jezreel khaw hnuai, Jerethan khua kiangih um Beth Shean bial hmuahhmuah siseh, Beth Shean ihsin Abel Meholah siseh, Jokneam ram khat lam ral tiangin a co. 13 Ramoth Gilead khua ah Ben-Geber, cu pa cun Gilead ram ih um Manasseh fapa Jair-ih khuapawl khal amah in a co. Bashan ram ih a um mi Argob ramṭhen, kulh le kăwtka kalhnak dar tlâng nei khaw tumpi pi khaw 60 khal a co. 14 Mahanaim khua ah Iddo fapa Ahinadab, 15 Naftali ram ah Ahimaaz, anih khal in Solomon fanu Basemath nupi ah a nei. 16 Asher le Aloth khua ah Hushai fapa Baanah, 17 Issakar ram ah Paruah fapa Jehoshafat, 18 Benjamin ah Elah fapa Shimei, 19 Amor-mipawlih siangpahrang Sihon-ih ram le Bashan siangpahrang Og-ih ram ah, Uri fapa Geber, amah cu cuih ram ih um uktu umsŭn a si.\\nSolomon-ih Neihnunnak le Fimnak\\n20 Judah le Israel pawl tam lam cu tifinriat vunnel zât in an tam ih, ei le in le nuamin an um. 21 Solomon in Tiva ihsin Filisṭia-mipawlih ram tiangih lalram hmuahhmuah, Izip ramri tiang a uk. Annih in ngunkhuai an rak keng ih, a damsung hmuahhmuah Solomon cu an rian. 22 Cun Solomon-ih ni khat rawl ei mi cu sangvut phŭt kor 30, sangvut kor 60 le, 23 câwcang thau 10, ran tlannak ihta câwcang 20 le sakhi, zuknêngpawl, sakhi papawl le vâte thau hleiah tuu 100 tla an si. 24 Hi lam Tiva khat lam ral ram hmuahhmuah, Tifsah ihsin Gaza tiang, Tiva-ih hi lam kap siangpahrang hmuahhmuah tlunah a lal, cule a kimvel hmuahhmuah tlunah remdaihnak a nei. 25 Solomon-ih san sung hmuahhmuah, Judah le Israel cu mi kip mai sabit hri le theipi kung hnuai cio ah, Dân ihsin Beersheba tiangin, ralmuangten an cêng. 26 Solomon in a lêngpawl hrang ránginn 40000 le rángtothiam mipa 12000 a nei. 27 Cule himi ram uktupawl in anmai thla kim cio ah Siangpahrang Solomon le Siangpahrang Solomon cabuai ih a ratu hmuahhmuah hrangah rawl an timtuah. An rawl timtuah mi ah tlaksăm mi a um lo. 28 Rángpawl le rángtlâncakpawl hrangah barli sangvut le cangpâwl khal mi kip mai ṭuanvo cio in a hmun dik ah an ret.\\n29 Solomon cu Pathian in fimnak le theihthiamnak nasazetih ropi le tifinriat kapih vunnel vekih kau thinlung a pe. 30 Cutin Solomon cun nisuahnak lamih mifimpawl hmuahhmuah le Izip fimnak hmuahhmuah a hleih. 31 Ziangahtile anih cu mi hmuahhmuah hnakin a fimsawn: Ezrah-mi Ethan le Mahol fapapawl Heman, Kalkol le Darda pawl hnakin a fimsawn, cule a hmin cu a kiangkapih miphunpawl hmuahhmuah lakah a thang. 32 Thufim 3000 a ṭawngsuak ih, a hlapawl cu fing 1005 a si. 33 Cuihtlunah thingkung thuhla khal Lebanon tlang ih sidar thing ihsin kulh ih a kho mi hissop thu tiangin a sim, ramsapawlih thuhla, vâtepawlih thuhla, băwkvâkpawlih thuhla le ngapawlih thuhla khal a sim. 34 Solomon-ih fimnak thuhla rak theitu leitlun siangpahrang hmuahhmuah ihsin miphun hmuahhmuah cu Solomon-ih fimnak ngai dingin an ra.\\nTemple Sak dingin Solomon a Timlam\\n1 Ṭaiar siangpahrang Hiram in Solomon cu a pa aiah siangpahrang ah hriak an thih zo ti a hna in a theih ruangah a hnenah a siahhlawhpawl a thlah, ziangahtile Hiram in David a duhdawt ringring. 2 Cun Solomon in Hiram hnenah mi a thlah ih, 3 «Ka pa David cun a kil kip in amah dokalhih raldoawknakpawl ruangah a ke zaphak hnuaiah Jehovah in a ralpawl a ret hlanlo cu Jehovah a Pathian hmin hrangah inn a sak thei lo ti na thei. 4 Asinan atu ah cun Jehovah ka Pathian in a kil kip ah cawlhnak i pe, doral siseh, thil ṭhalo thleng mi siseh a um lo. 5 Cule ngai hnik, Jehovah in ka pa David hnenih, ‹Na laltokham ah na aiah ka ret ding mi na fapa in ka hmin hrangah inn a sak ding a si,› tiin a rak sim bangin, Jehovah ka Pathian hmin hrangah inn sak ka tum a si. 6 Curuangah atu ah, Lebanon ihta ka hrangih sidar thingpawl hau dingin thu pe awla, ka siahhlawhpawl in na siahhlawhpawl an bawm ding ih, na sim mi pauhpauh bangtukin na siahhlawhpawl hrangah hlawhman ka lo pe ding. Ziangahtile Sidon-mipawl bangih thing hau thiam kan lakah zohman an um lo ti na thei,» tiah a ti.\\n7 Cule hitin a si, Hiram in Solomon-ih ṭawngkampawl a theih tikah, nasazetih lungawiaipuangin a um ih, «Tuihsun ah Jehovah cu thangṭhatin um seh, ziangahtile amah in David hnenah hi mipi ropi tlunah fapa fim a pe!» tiah a ti. 8 Cun Hiram in Solomon hnenah mi a thlah ih, «I kuat mi thu ka rak ruat ih, sidar thing le mirang far thing thu ah na duh mi hmuahhmuah ka tuah ding. 9 Ka siahhlawhpawl in tifinriat ah cupawl cu Lebanon tlang ihsin an run keng ding, cupawl cu tifinriat ihsin i sim mi hmun ah pûm in ka tawlh hai ding ih, cu tawkah cupawl cu ka phelhter hai ding, cule cupawl cu na rak la thei ding. Cule ka sungkua hrangih rawl i peknak in ka duhnak na famkimter ding,» tiah a ti.\\n10 Cun Hiram in Solomon hnenah sidar thing le mirang far thing a duh zât in a pe. 11 Cule Solomon in Hiram hnenah a sungkua rawl hrangah sangvut kor 20000 le sawr mi hriak kor 20 a pe. Cuticun Solomon in Hiram hnenah kum tintein a pe. 12 Cule Jehovah in amah a rak tiamkam zo bangin, Solomon cu fimnak a pe. Hiram le Solomon karlakah remdaihnak a um ih, an pahnih in thukham an tuah.\\n13 Cun Solomon in Israel hmuahhmuah lak ihsin hranhramih ṭuanter mi hnaṭuantu a dĭnsuak ih, hranhramih ṭuanter mi hnaṭuantu mipa 30000 an si. 14 Anmah cu Lebanon tlang ah thla khat ih thlengaw vivo in mi 10000 a thlah ṭheu: Lebanon tlang ah thla khat, inn ah thla hnih tiin anmah cu a thlah hai. Adoniram cu hranhramih ṭuanter mi hnaṭuantu hotu a si. 15 Solomon in phur thiartu mi 70000 le tlangpawl ih lung sertu mi 80000 a nei, 16 cuhleiah Solomon cun hnaṭuan kilkhawitu tlunih hotu hleice, hnaṭuan zohliahtu mi 3300 a nei. 17 Cule siangpahrang in thu a pe ih, annih in temple lungphum phum dingin lung tumpi pi, lung mankhungpawl le ser zo mi lungpipawl tla an rak keng. 18 Solomon-ih inn saktupawl, Hiram-ih inn saktupawl le Gebal rammipawl in an ser ih temple sak dingah thing le lungpipawl an timtuah.\\nSolomon in Temple a Sak\\n1 Cule hitin a si, Israel tefapawl Izip ram ihsin an suah hnu kum 480-nak, Solomon in Israel tlunih a lal a kum litnak, a thla hnihnak a si mi Ziv thla ah Jehovah inn sak a thăwk.\\nTemple leng lam Lăngdan\\n2 Siangpahrang Solomon in Jehovah hrangih a sak mi inn cu a sau lamah dawng 60, a kauh lamah dawng 20 le a san lamah dawng 30 a si. 3 Temple Hmun Thianghlim hmaiih hulhliap cu inn sau lam hrutin dawng 20 le inn hmai ihsin hulhliap kauh lam cu dawng 10 a si. 4 Cule Solomon in inn tukvirhpawl hrangah a tlâng kawkalhpawl a tuah.\\n5 Temple phăr dungtunin a kimvelah, temple pharpawl dung tluanah Hmun Thianghlim le sungta Hmun Thianghlim sung kimvel hmuahhmuah ah pindanpawl a sak. Cutin a kimvelah a sir pindanpawl a tuah. 6 A niambik pindan cu dawng nga a kau, a laita cu dawng ruk a kau ih, a pathumnak cu dawng sarih a kau. Ziangahtile a dotu tlângpawl cu temple pharpawl sungih hrawlh ṭul loin, temple leng lam tluanah a hngahnak bitepawl a tuah. 7 Temple cu sak rero lai a si tikah, lunglaknak ih ser ṭheh mi lungto thawn sak a si, cutin temple sak a si laiah sobul simaw, hreitlung simaw, thir hmanrua thâwm simaw theih a si lo. 8 A sâwng hnihnak sângka zin cu temple vawrh lam sirah a um. Cupawl cu kailawnpawl ihsin sâwng laita ah, a laita ihsin a pathumnak ah an fehso. 9 Cutin Solomon in temple a sak ih a ṭheh, cule temple cu sidar thing tlângpawl le thingphengpawl in a tuam. 10 Temple pumpi sir tluanah dawng nga cio sângin pindanpawl a sak, cupawl cu sidar thing tlângpawl thawn temple ah an pehaw.\\nPathian in Solomon a Besal\\n11 Solomon hnenah Jehovah kamsuakthu a thleng, 12 «Na sak rero mi temple thuhla ah, ka sakhaw dānpawl na zawh, ka cīn le dānpawl na thlun, ka thupekpawl hmuahhmuah na kilhim ih, cupawl na thlun asile, na pa David hnenih ka rak sim mi, ka kamsuakthu cu nangmah ah ka tuahsuak ding. 13 Cule Israel tefapawl lakah ka cêng ding ih, ka mi Israel ka thlauthla lo ding,» tiah a ti.\\nTemple Sung Lam\\n14 Cuticun Solomon cun Temple a sak ih a ṭheh. 15 Sidar thingphengpawl thawn Temple sung pharpawl a sak. Temple zial ihsin a siling tiang thing thawn a sung a tuam. Temple zial khal mirang far thingphengpawl thawn a tuam. 16 Cun temple dung lamah dawng 20 pindan cu zial ihsin siling tiangin sidar thingphengpawl thawn a sak. A sung lamah sungta Hmun Thianghlim a sak, cumi cu Hmun Thianghlimbik a si. 17 Cule cumi hmaiah temple innpi cu dawng 40 a sau. 18 Temple sung lam cu par mûmpawl le par parhpawl lemih kher mawi mi sidar thing hlir a si, lungto hmuh ding a um lo.\\n19 Cule Jehovah-ih Thukham Kuang retnak dingah temple sungih sungta Hmun Thianghlim cu a timtuah. 20 Sungta Hmun Thianghlim cu dawng 20 sau, dawng 20 kau le dawng 20 sâng a si. Cumi cu sui hlirhlăng a khût ih sidar biakṭheng khal a khût. 21 Cutin Solomon in temple sung cu sui hlirhlăng a khût. Sungta Hmun Thianghlim hmai lam hrawhin sui cikcinpawl a zar ih, cumi cu sui a khût. 22 Temple zate a ṭheh tiangin, temple pumpi cu sui a khût, sungta Hmun Thianghlim ih a um mi Biakṭheng pumpi khal sui a khût.\\n23 Sungta Hmun Thianghlim sungah olif thing in dawng hra sâng mi cherub pahnih a tuah. 24 Cherub-ih thla pakhat cu dawng nga a si ih, a pakhat sawnih thla khal dawng nga a si. Thla pakhat zim ihsin a dang thla pakhat zim tiang dawng hra a si. 25 Cule a dang cherub cu dawng hra a si, cherub pahnih cu an tia-aw ih, an bangaw. 26 Cherub pakhat ih san lam cu dawng hra a si ih, cuvekin a dang cherub khal a si. 27 Cun cherub-pawl cu pindan sungta sungah a ret hai ih, annih in cherub-pawlih thla cu an pharh, cutin pakhat ih thla in phăr pakhat a dai ih, a dang cherub thla in a dang phăr a dai. Cule pindan laifangah an thla pakhat le pakhat an daiaw. 28 Anih in cherub-pawl khal sui a khût.\\n29 Cun temple phăr hmuahhmuah cu a kimvelin cherub-pawl, ṭhulhfau kungpawl le pangpar parh lempawl kher mawi mi in pindan sungta le a lengta cu a kher. 30 Cule temple zial cu, pindan sungta le a lengta thawn sui a khût.\\n31 Cun sungta Hmun Thianghlim luhnak hrangah olif thing in sângkapawl a tuah, sângka tlun le sângka biangpawl cu a phăr hmun nga ṭhen ih hmun khat tia a si. 32 Sângka pahnih cu olif thing in a si ih, an parah cherub-pawlih zuk cu ṭhulhfau kungpawl le pangpar parhpawl in a kher, cule cupawl cu sui a khût. Cule sui cu cherub-pawl le ṭhulhfau kungpawl ah a darhter.\\n33 Hmun Thianghlim sângka hrangah olif thing in sângka biangpawl, phăr ṭhen li ṭhen khat in a tuah fawn. 34 Cule sângka pahnih cu mirang far thing in, kăwp hnih cu bil theihin, a dang kăwp hnih khal bil theih an si. 35 Cherub-pawl, ṭhulhfau kungpawl le pangpar parhpawl an parah a kher ih, kher mi parah sui páte in a khût.\\n36 Cule tual sungta cu ser mi lung thuah thum in le sidar tlângpawl thuah khat in a sak.\\n37 A kum litnak, Ziv thla ah Jehovah inn lungphum cu phum a si. 38 Cule a kum hleikhatnak, a thla riatnak Bul thla ah inn cu a cipciar hmuahhmuah le ruahmandān hmuahhmuah vekin ṭheh a si. Cutin Solomon cu cumi saknak ah kum sarih a rei.\\nSolomon ih Sak mi a dang Innpawl\\n1 Asinan Solomon in amai inn saknak ah cun kum hleithum a rei, cutin a inn hmuahhmuah a ṭheh thluh. 2 Solomon in sidar ṭhuam tlar li le ṭhuampawl parah sidar tlângpawl thawn, a sau lam dawng 100, a kauh lam dawng 50 le a san lam dawng 30 in Lebanon Tupi Inn khal a sak. 3 Cule ṭhuam 45 tlunih a tlângpawl cu sidar thingpheng ih khuh a si, tlar khat ah hleinga vivo in. 4 Tlar thum in tukvirh a um ih, tukvirh cu hmai hawihawin sâwng thum in an um. 5 Cule sângkapawl le sângka biangpawl hmuahhmuah cu thingphengpawl in a tuah ih, tukvirh cu hmai hawihawin sawng thum in an um.\\n6 Hulhliap cu ṭhuampawl thawn a tuah, cumiih sau lam cu dawng 50, a kauh lam dawng 30 a si ih, cupawlih hmaiah ṭhuampawl thawn hulhliap a um ih, an hmaiah daihnem a um. 7 Cun laltokham hrangah hulhliap, thu a ṭhennak ding thuṭhennak hulhliap a tuah, cule cumi cu a zial ihsin siling tiangin sidar thing ih tuam mi a si.\\n8 Cule a cēnnak inn cun hulhliap sungah a dang vekin tual dang a nei. Solomon in nupi ih a rak neih mi Faro fanu khal himi hulhliap vek inn a tuahsak.\\n9 Hipawl hmuahhmuah cu lung mankhung zetzet pawl, a tawk ciah vivo ih ser mi, thil ahnak ih ah mi lungto ih sak a si, sung lam khal, leng lam khal a lungphum ihsin a zim tiangin le cuvek thothoin a leng ihsin tual kaupi tiangin. 10 A lungphum cu lung mankhung zetzet pawl, lung hlaipi pi, hrekkhat dawng hra le hrekkhat dawng riat a kau mi lungtopawl ih tuah a si. 11 Cule a tlun cu lung mankhung zetzet, a tawk ciah ih ser mi lung le sidar thing a si. 12 Tual kaupi cu ser mi lungto tlar thum le sidar thingphengpawl tlar khat in kulh a si. Jehovah inn tual sungta le temple hulhliap vekin a si.\\n13 Siangpahrang Solomon in mi a thlah ih, Ṭaiar ihsin Huram a hruai. 14 Anih cu Naftali hnám nuhmei fapa a si ih, a pa cu Ṭaiar-mi, dar tuahtu a si, anih cu fimnak le theihthiamnak in a khat ih, dar tuahnak hnaṭuan phun zakip thiam a si. Cutin anih cu Siangpahrang Solomon hnenah a thleng ih a hna hmuahhmuah a ṭuan.\\nTemple hrangih Dar Ṭhuampawl\\n2San 3:15-17; 4:13\\n15 Anih in dar ṭhuam pahnih a bur, an san lam dawng hleiriat le an kimvel cu dawng hleihnih veve an si. 16 Cun ṭhuam zimpawlih bŭn dingah dar bur mi lubol pahnih a tuah. A tuamnak pakhat ah dawng nga a sâng, a tuamnak dang pakhat ih san lam khal dawng nga a si. 17 Ṭhuam zimih lubol hrangah cun ṭial ṭhekṭhi le ngerhawin, lubol pakhat ah ngerh sarih le a dang lubol pakhat ah ngerh sarih a tuah. 18 Cuticun ṭhuampawl cu a tuah ih, cuih ṭhuampawl lu zimih lubolpawl khuhnak dingah ṭial ṭhekṭhi tlunah a kimvelin talê rahpawl tlar hnih a tuah, cutivekin a dang lubol pakhat hrang khalah a tuah.\\n19 Hulhliap sung ṭhuampawl lu zimih dawng li a si mi a lubolpawl cu lily pianzia vek an si. 20 Ṭhuam pahnih lu zimih a lubolpawlih a tlâng ah, ṭial ṭhekṭhi kiang teah talê rahpawl an um, cule talê rahpawl cu cuih lubolpawl kimvel hmuahhmuah ah 200 veve a tlarin an um.\\n21 Cun temple hulhliap ah ṭhuampawl a dĭn, vawrh lamah ṭhuam a phun ih cumi cu a hmin ah aJakin a sak ih, a keh lam khalah ṭhuam a phun ih cumi cu a hmin ah bBoaz a sak. 22 Ṭhuam zimpawl cu lily pianzia vek an si. Cutin ṭhuam hnaṭuan cu ṭheh a si.\\n7:21a Jakin: Hebru ṭawng ih a sullam cu «a dĭn» tinak a si.\\n7:21b Boaz: Hebru ṭawng a si ih, a sullam cu «cumi ah cahnak tha a um,» tinak a si.\\nMaihumpi le Câwcangpawl\\n23 Cule Dar bur Tikuangpi a tuah ih, a tlâng cu khat lam ihsin khat lam tiang dawng hra a si, cumi cu a kûal. A san lam dawng nga a si ih, a tlâng kimvel cu dawng 30 a si. 24 A tlâng hnuaiah cei mi par mûm in a velkûal thluh, dawng khat ah pahra vivo in Tikuangpi kimvelin a si. Par mûm cu bur a si laiah tlar hnih in bur a rak si. 25 Cumi cu câwcang hleihnih tlunah a ṭhumaw ih, pathum in sak lam an hawi, pathum in nitlaknak lam an hawi ih, pathum in thlang lam an hawi, cule pathum in nisuahnak lam an hawi. Cupawl parah Tikuangpi toh a si ih, an taw lamin sung lam an hawih thluh. 26 Cumi cu zabăwk sah a si ih, a tlâng cu no tlâng pianhmang, lily par vek a si. Cumi in abath 2000 a dâwl.\\n7:26a bath 2000: kalan 11500 hrawng a si.\\n27 Dar in tohkāl pahra khal a tuah, tohkāl kip ih sau lam cu dawng li, a kauh lam dawng li le a san lam dawng thum a si. 28 Cule hihi tohkālpawlih pianhmang a si: cupawl cun kuar an nei ih, a kuarpawl cu a tlâng karlakah a si. 29 A tlângpawl karlakih a kuarpawl ah cun kiosapawl, câwcangpawl le cherub-pawl an um. Cule a tlângpawl zimah tohkāl a um. Kiosapawl le câwcangpawl hnuaiah ceimawi mi tete an um. 30 Tohkāl pakhat cio in dar lêngke pali le dar kehrawlh fung a nei ih, a ke pali in dotu an nei. Maihum hnuaiah a tlâng kip ih dar bur mi dotupawl an um. 31 Cuih dotu sung lam tlâng cu dawng khat tluan a si, cule a kâ kimvel cu a kûal, tohkāl pianhmang nei, a leng lam ihsin dawng khat le a hrek a si. Cule a kua khal kher mi an si, asinan a kuarpawl cu pûm loin, kil li nei canaw an si. 32 Tohkālpawl hnuaiah lêngke pali an um ih, lêngzâpawl cun a lêng an peh. Lêngke pakhat ih san lam cu dawng khat le a hrek a si. 33 Cuih lêngkepawl tuahdān cu ránglêng kepawl tuahdān vek a si, an zâpawl, a kūalpawl, a kalhnakpawl le a lai bolpawl cu dar bur mi hlir an si. 34 Cule lêng pakhat cio ih a tlâng pali pawl ah dotu pali an nei, a dotupawl cu lêng thawn sakhat an si. 35 Tohkāl tlunah cun dawng hrek a sannak ah, a kūal lĕnglĕng a um. Cule tohkāl tlunah a hūnnakpawl le a kuarpawl khal bur mi an si ve. 36 A hūnnak kephengpawl par le a kuarpawl parah hmun an luahkauh dān izir ciar in cherub-pawl, kiosapawl, ṭhulhfau kungpawl a kher ih, a kimvelin ceimawinak a tuah. 37 Cuticun lêng pahra a tuah. An zaten bangrepih sūn mi, tia-aw thluh le canaw thluh an si.\\n38 Cun dar in maihum pahra a tuah, maihum pakhat cio ah abath 40 a dâwl ih, maihum pakhat cio cu dawng li an si. Lêng pahra parah maihum pakhat cio a um. 39 Cule anih in inn vawrh lam sirah tohkāl panga le inn ih keh lam sirah tohkāl panga a ret. Tikuangpi cu inn vawrh lam kap, nisuahnak thlang lamah a ret.\\n7:38a bath 40: kalan 230 hrawng a si.\\n40 Hiram in maihumpawl le vutcâm lawhnakpawl le suahdurpawl a tuah. Cutin Huram cun Siangpahrang Solomon hrangih Jehovah ih inn hrangah a tuah ding hna hmuahhmuah cu a ṭheh: 41 ṭhuam pahnih le ṭhuam pahnih zimih khengkûm vek lubol pahnih, ṭhuampawl tlunih khengkûm vek a lubol tuamtu thil ṭial ṭhikṭhek pahnih, 42 cumi tuamnak thil ṭial ṭhikṭhek pahnih hrangah talê rah 400, ṭhuampawl zimih a um mi khengkûm vek lubol pahnih tuamtu ding ṭial ṭhikṭhek veve hrangih talê rah tlar hnih veve in, 43 tohkāl pahra le tohkālpawl parah maihum pahra, 44 Tikuangpi par le Tikuangpi hnuaiih câwcang hleihnih, 45 belpawl, suahdurpawl le khengkûmpawl a tuah ṭheh. Huram in Siangpahrang Solomon hrangah Jehovah inn hrangih a tuah mi himi bungbelpawl cu dar hnawhtle hlir ih tuah an si. 46 Jordan phairawn ih Sukkoth le Zaretan karlakih bellei hmun ah siangpahrang in cupawl cu a burter. 47 Cule Solomon in bungbelpawl hmuahhmuah in khing a khai lo, ziangruangahtile an tam tuk, dar ih rihnak cu theih cawk a si lo.\\n48 Cuticun Solomon in Jehovah inn hrangah bungrua hmuahhmuah cu: sui Biakṭheng le a parih Sangserh retnak sui Cabuai, 49 sui hlirhlăng in Meitoṭhuampawl, hmun thianghlim sungta hmaiih a vawrh lamah panga le a keh lamah panga, pangparpawl le meitopawl le caicehpawl thawn sui in, 50 cawhtawlhpawl, meica cehnakpawl, khengkûmpawl, haidaupawl le meiling lâknakpawl cu sui hlirhlăng in, Hmun Thianghlim Bik ti mi pindan sungta sângkapawl le temple hulhliap sângkapawl hrangah sângka bunnakpawl cu sui in a tuah.\\nSolomon in Temple sungah Ziangkim a Ret\\n51 Siangpahrang Solomon in Jehovah inn hrangih hna hmuahhmuah cu a ṭheh, cule Solomon in a pa David ih rak serhhran zo mi thilpawl, ngun le sui le bungruapawl cu a lalut ih, Jehovah inn ih ropawl lakah a ret.\\nThukham Kuang Lâkluh a Si\\n1 Solomon in Israel upapawl le hnám lubânpawl hmuahhmuah, Israel tefapawl hotupawl cu Jerusalem ih Siangpahrang Solomon hnenah, Zion a si mi, David Khawpi ihsin Jehovah-ih Thukham Kuang an kensoh theinak dingah a kokhawm hai. 2 Curuangah Israel mipa hmuahhmuah cu Siangpahrang Solomon thawn thla sarihnak Ethanim thla sungih puai ah an khawmaw. 3 Cule Israel upapawl hmuahhmuah an ra ih puithiampawl in Kuang cu an kengso. 4 Cun annih in Jehovah Kuang, Tawnawknak Puanthlam le Puanthlam sungih bungrua thianghlimpawl hmuahhmuah an kengso. Puithiampawl le Levi-mipawl in cupawl cu an kengso. 5 Siangpahrang Solomon le a hnenih a pungkhawm mi Israel mipi-umkhawm hmuahhmuah cu Kuang hmaiah amai zawngah an um ih, tuupawl le câwcangpawl an tam ruangih siar cawk lo le a zât theih cawk lo thawn thawinak an tuah.\\n6 Cun puithiampawl in Jehovah Thukham Kuang cu amai hmun, temple sungta Hmun Thianghlim, Hmun Thianghlim Bik ih cherub-pawl thla hnuaiah an kenglut. 7 Ziangahtile cherub-pawl cun an thla pahnih in Kuang hmun tlunah an pharh ih, cherub-pawl in Kuang le a zawnfungpawl cu an hei hliap. 8 A zawnfungpawl an sau ruangah a zawnfung zimpawl cu Hmun Thianghlim, sungta Hmun Thianglim hmai ihsin hmuh theih a si, asinan a leng ihsi cun hmuh theih an si lo. Cule cupawl cu tuihni tiangin cu tawkah an um. 9 Izip ram ihsin an suah laiah, Jehovah in Israel tefapawl thawi thukham a rak tuah laiih, Mosi in Horeb ah cutawk ih a ret mi lungpheng pahnih ti lo cu Kuang sungah zianghman a um lo.\\n10 Cule hitin a si, puithiampawl cu Hmun Thianghlim ihsin an suah tikah, Jehovah inn cu khawdur in a khat, 11 cutin puithiampawl cun khawdur ruangah rawngbawl an pehzăwm thei lo. Ziangahtile Jehovah-ih ropitnak in Jehovah inn cu a luahkhat a si.\\n12 Cun Solomon in,\\n«Jehovah in, ‹Khawdur thim ah ka cêng ding,› tiah a ti.\\n13 Thungaiten inn ropi ka lo saksak,\\nNa hrangah kumkhuaih na cēnnak hmun cu,»\\n14 Cun siangpahrang cu a heraw ih Israel mipungkhawm pumpi an dĭn laiah, Israel mipungkhawm pumpi cu thlawsuah a pe. 15–16 Cule anih in, «Ka pa David hnenah a kâ in, ‹Izip ram ihsin ka mi Israel ka hruaisuah ni ihsin Israel hnám lakih khui khua hman ka hmin umnak ding inn saknak dingah ka hril dah lo, asinan ka mi Israel hruaitu dingah David hi ka hril a si,› tiih rak simtu, amai kut rori ih famkimtertu Israel-ih Pathian Jehovah cu thangṭhatin um seh.\\n17 Israel-ih Pathian Jehovah hmin hrangih temple sak ding ka pa David thinlung ah a rak um. 18 Asinan Jehovah in ka pa David hnenah, ‹Ka hmin hrangah temple sak ding cu na thinlung sungah a um, cutiih na thinlung ih a um cu na tiṭha a si. 19 Sikhalsehla nang in temple cu na sak lo ding, na taksa ihsi a suak ding mi na fapa sawnin ka hmin hrangah temple a sak ding a si,› tiah a ti. 20 Cule Jehovah in a rak sim mi amai kamsuakthu a famkimter ih, kei in ka pa David-ih dinhmun lain, Jehovah ih tiamkam cia bangin Israel laltokham parah ka to ih, Israel-ih Pathian Jehovah hmin hrangah temple ka sak. 21 Cule cu tawkah Kuang hrangah hmun ka tuah. Cumi sungah kan pupápawl thawn, Izip ram ihsin a hruaisuah laiih, a rak tuah mi Jehovah-ih Thukham a um,» tiah a ti.\\n22 Solomon cu Israel mipungkhawm hmuahhmuah mithmuhah Jehovah Biakṭheng hmaiah a ding ih, van lamah a kutpawl a pharh, 23 cule anih in, «Jehovah, Israel Pathian, an thinlung zateih na hmaiih a fehtu, na siahhlawhpawl thawn na thukham le zahngainak kilhimtu tlun lam van ah siseh, hnuai lam lei ah siseh, nangmah vek Pathian an um lo. 24 Nang cun na siahhlawh ka pa David na tiamkam mi na rak kilhim. Tuihsun ih a si bangin, nang cun na kâ in na rak sim ih na kut in na famkimter.\\n25 «Curuangah Jehovah Israel Pathian, atu ah na siahhlawh ka pa David hnenih, ‹Na fapapawl in an nundān an fimkhur ih ka hmaiih nangmah na rak feh bangin ka hmaiah an feh a si ahcun, ka hmaiah Israel laltokham parih totu ding pa na tlasam lo ding,› tiih na rak sim mi hlĕnsuak aw. 26 Cule Maw Israel Pathian, zangfahten na siahhlawh ka pa David hnenih na rak sim mi na kamsuakthu thleng dik hram seh.\\n27 «Asinan Pathian cu leilung ah a cêng taktak ding maw si? Ngai hnik, van le vanpawlih van ah na tlem lo si khawh, ka sak mi himi temple cu ziangtlukih tenau so a si! 28 Sikhalsehla na siahhlawhih thlacamnak le a dilnak ngaithla aw, Maw Jehovah ka Pathian, tuihsun ah na hmaiih na siahhlawh auaw le thlacam hi ngai aw. 29 Na mit cu sun le zanin himi temple lam, ‹Cu tawkah ka hmin a um ding a si,› tiih na sim mi hmun lamah meng hram seh, cutin na siahhlawh in hi hmun lamih a thlacam thei hram aw. 30 Cule hi hmun lam hawiih thla an cam tikah, na siahhlawh le na mi Israel-ih dilnak ngaithla hram aw. Na cēnnak hmun van in ngaithla awla, na theih tikah ngaidam hai hram aw.\\n31 «Mi zokhal in a innhnen parah thilsual a tuah ih, hranhramin thukam lakter a si ih, rain na Biakṭheng hmaiah himi temple sungah thukamnak a lâk tikah, 32 van ihsin ngai awla misualrál cu a lu parah a lamzin vekin thiamlo coterin, midingfel cu amai dingfelnak vekih thiam coterin, cāngvaiin na siahhlawhpawl thuṭhen aw.\\n33 «Na mi Israel cu na lakah thilsual an tuah ruangih ral hmaiih neh an si tikah, na lam an hawikir ih na hmin an phuan ih, himi temple sungah thlacam in na hnenih dilnak an tuah asile, 34 van in thei hai aw, cule na mi Israel-ih sual ngaidam awla, an pupápawl hnenih na pek mi ram ah anmah hruaikirsal aw.\\n35 «Na parih thilsual an tuah ruangah vanpawl khar a si ih, ruah a um lo tikah, hi hmun lam hawiin thla an cam ih, na hmin an hlâm ih, anmah na zawnzaiter hai ruangih an sual ihsin an kir asile, 36 van in ngaithla hai awla, na mi Israel, na siahhlawhpawlih sual ngaidam aw, cutin an zawh ding mi lamzin ṭha na zirh hai ding ih, na mipawl hnenih ro ih na rak pek mi na ram parah ruah surter aw.\\n37 «Ram sungah mangṭam siseh, nathrisia siseh, rocarnak siseh, ṭawihnak siseh, kharbawkpawl siseh, khaukhuappawl siseh an um ih, an ralpawl in an ram sung akhawpipawl ih anmah an kulhkhŭm tikah siseh, ziang vek nathri le ziang vek natnak a tlun tikah siseh, 38 mi zokhal in asilole na mi Israel zaten mi pakhat cio in anmai thinlung fingfing in nathri an thei ih himi temple lamah an kut pharhin ziang vek thlacamnak siseh, ziang vek dilnak siseh an tuah tikah, 39 na cēnnak hmun van ihsin thei hai awla ngaidamin cāngvai aw, cule nang an thinlung theitu, mi kip anmai umdān hmuahhmuah vekin pe hai aw, ziangahtile nangmah lawng in minung fapapawl hmuahhmuah ih thinlung na thei a si, 40 cutin kan pupápawl hnenih na pek mi ram ih an um sung hmuahhmuah ah nangmah an lo ṭih ding.\\n8:37a khawpipawl: A ṭawng hrampi ah, ��kăwtkapawl,» ti a si.\\n41 «Cuihhleiah, ram dang mi, na mi Israel a si lo nân, na hmin ruangah ram hlapi ihsin a ra mi thuhla ah 42 (ziangahtile annih in na hmin ropi le na kut cak le na bân suah mi tla an hna in an thei ding a si), himi temple lamah rain thla a cam tikah, 43 na cēnnak hmun van ihsin thei awla ram dang mi in nangmah a lo kawhnak hmuahhmuah zulhin tuah aw, cutin na mi Israel vekin leitlun ih miphun hmuahhmuah in na hmin an thei ding ih an ṭihzah ding, cule ka sak mi himi temple hi na hmin ih kawh mi a si ti an thei ding.\\n44 «Na mipawl cun an ral do dingin na thlah hainak hmun kip ih an fehsuak ih, na rak hril mi khawpi le na hmin hrangih ka sak mi temple lam hawiih Jehovah hnenih thla an cam asile, 45 van ihsin an thlacamnak le an dilnak thei awla, an thuhla dinpi hram aw.\\n46 «Thilsual tuah lo mi pakhat hman an um lo ruangah na parah thilsual an tuah ih, an parah na thinhengin anmah cu ralpawl hnenah na ap, cule anmahpawl cu a hla ah simaw, a nâi ah simaw, ralpawlih ram ah ralkaih ah an hruai, 47 cucingin ralkaih ih hruai an sinak ram ah an hmusuakaw ih, ralkaih ih hruai an sinak ram ah lung thlengin, ‹Thilsual kan rak tuah ih, thil kan tipalh, sualrálnak kan rak tuah a si,› tiin na hnenah dilnak an tuah ih, 48 ralkaih ih hruaitu an ralpawl ram ih an thinlung zate le an ruahnak zate in na lam an hawisal ih, an pupápawl na pek mi ram lam, na hril mi na khawpi lam le na hmin hrangih ka sak mi temple lam hawiih na hnenih thla an cam asile, 49 na cēnnak hmun van ihsin an thlacam le an dilnak thei awla, an thuhla dinpi hram aw. 50 Cule na parih thilsual a rak tuahtu na mipawl le na parih dānpahbălnak an rak tuah mi an dānpahbălnak hmuahhmuah tla ngaidam aw, cule an parah annih in lainatnak an neihnak dingah ralkaih ih anmah hruaitupawl hmaiah lainatnak hmuh aw, 51 ziangahtile annih cu na mi le na ro, thir rawhtitnak meipi lak, Izip ihsin na hruaisuah mi an si, 52 cutin na mit cu na siahhlawhih dilnak le na mi Israel-ih dilnak ah mengin, nangmah an lo kawh tinten anmah ngaithla hram aw. 53 Ziangahtile Maw Bawipa Jehovah, kan pupápawl Izip ihsin na hruaisuak hai laiah na siahhlawh Mosi hmangih na sim bangin, annih cu na ro si dingah, leitlun ih miphun hmuahhmuah lak ihsin na rethran hai a si,» tiah a ti.\\nSolomon in Thlawsuah a Pe\\n54 Cule hitin a si, Solomon in Jehovah hnenih hi thlacamnak le dilnak hmuahhmuah a ṭheh tikah, Jehovah-ih Biakṭheng hmaiah van lamih a kut thlir ih, a khuk a bilnak ihsin a tho. 55 Cun a ding ih aw ring zetin Israel pungkhawm hmuahhmuah cu, 56 «A thutiamkam hmuahhmuah zulhih a mi Israel cawlhnak petu Jehovah cu thangṭhatin um seh. A siahhlawh Mosi hmangih a thutiamkam ṭha hmuahhmuah cu kam khat hman a pelhsawlh lo. 57 Jehovah kan Pathian cu kan pupápawl hnenih a rak um vekin kan hnenah um hram seh. In tlansanin in thlauthla hram hlah seh, 58 cutin kan pupápawl hnenih a fial mi a lamzinpawl hmuahhmuah zawhin, a thupekpawl le a sakhaw dānpawl le a cīn le dānpawl kilhim dingin kan thinlung cu a hnenah hawiter hram seh. 59 A siahhlawh thuhla ah le a mi Israel thuhla ah ni tin a ṭuldān vekin a căngvaih theinak dingah hi ka ṭawngkampawl, Jehovah hmaiih dilnak ka rak tuah mi cu sun le zanin Jehovah kan Pathian hnenah um camcin hram seh. 60 Cule leitlun ih miphun hmuahhmuah in Jehovah cu Pathian a si, a dang a um lo, ti an thei thei ding. 61 Curuangah nan thinlung cu a sakhaw dānpawl zawh dingin le a thupekpawl thlun dingin, tuihsun vekin, Jehovah kan Pathian ah hnget seh,» tiin thlawsuah a pe hai.\\n62 Cule siangpahrang le amah thawn Israel hmuahhmuah in Jehovah hmaiah thawinakpawl an hlan. 63 Solomon in Jehovah hnenih a hlăn mi Remnak Thilhlănpawl thawinak a hlăn mi cu câwpa 22000 le tuu 120000 a si. Cule siangpahrang le Israel tefapawl hmuahhmuah in Jehovah inn an hlan. 64 Jehovah hmaiih dar Biakṭheng cu Meiur Thilhlănpawl, Thlairawl Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawlih thau dawng dingah a fatet tuk ruangah cuih ni ah Jehovah inn hmaiih um mi tual laita cu siangpahrang in a serhhran ih, cu tawkah Meiur Thilhlănpawl, Thlairawl Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawlih thau a hlan.\\n65 Cuih tikcucān ah Solomon in amah thawn Israel hmuahhmuah in Hamath luhnak ihsin Izip Tivate tiangin mipungkhawm nasazet thawn Jehovah kan Pathian hmaiah ni sarih le a dang ni sarih, ni hleili sung puai a tuah. 66 A ni riatnak ah minungpawl a thlahkir. Cule annih in siangpahrang thlawsuah an pe ih Jehovah in a siahhlawh David le a mi Israel hrangih a rak tuah mi thil ṭha hmuahhmuah ruangah aipuang le lungawiin an puanthlam ah an tlung.\\nSolomon hnenah Pathian a Langsal\\n1 Cule hitin a si, Solomon in Jehovah inn le siangpahrang inn sak le Solomon in tuah dingih a duh mi hmuahhmuah a ṭheh thluh tikah, 2 Jehovah cu Gibeon khua ih a hnenih a rak lăng bangin, Solomon hnenah a vei hnihnak a lang. 3 Cule Jehovah in a hnenah, «Ka hmaiih na rak tuah mi na thlacamnak le na dilnak ka thei. Kumkhuain cu tawkah ka hmin pu dingih na rak sak mi himi inn cu ka serhhran zo, cule ka mit le ka thinglung cu cu tawkah a um tlaitluan ding. 4 Cun na pa David a feh bangin, ka rak lo fial mi hmuahhmuah vekih tuah dingin thinlung felfai le dĭngnak in ka hmaiah na feh ih, ka sakhaw dānpawl le ka cīn le dānpawl na thlun a si ahcun, 5 na pa David hnenih, ‹Israel laltokham parah mi na tlasam lo ding,› tiih ka tiamkam bangin, a kumkhuain Israel tlunah na lalram laltokham ka dĭnhnget ding.\\n6 «Asinan nangmah simaw, na fapapawl simaw in keimah thlunnak ihsin nan kir pumhlum ih, na hmaiih ka rak dĭn mi ka thupekpawl le ka sakhaw dānpawl thlun loih fehin, pathian dangpawl rianin anmah nan biak sawn asile, 7 Israel cu anmah ka rak pek mi ram ihsin ka sâtcat ding, cule ka hmin hrangih ka sehhran mi himi inn hi ka mithmuh ihsin ka hlăwn ding. Israel cu miphun hmuahhmuah lakah ṭawngṭhimnak le hnihsuahsainak ah a cang ding. 8 Cule khaisan a si mi himi inn thu ah cun, himi paltlăngtu mi kip in mak tiin, ‹Ziangah so hi ram le hi inn ah Jehovah in hivekin a tuah?› tiin an cekcek ding. 9 Cun annih in, ‹Ziangruangahtile Izip ram ihsin an pupápawl hruaitu Jehovah an Pathian an tlansan ih pathian dangpawl pawmin, anmah bia-in an rak rian. Curuangah Jehovah in an parah hi vanduainak hmuahhmuah a thlĕn a si› tiah an sâng ding,» tiah a ti.\\nSolomon le Hiram Thilpek an Thlengaw\\n10 Cule kum 20 a cem tikah hitin a si, Solomon in inn pahnih, Jehovah inn le siangpahrang inn a sak hnuah, 11 Siangpahrang Solomon in Galili ram sungih khawpi 20 cu Hiram hnenah a pe (Ṭaiar siangpahrang Hiram in Solomon hnenah sidar thing, mirang far thing le sui a duh zâtzât a rak kuat zo a si). 12 Cun Hiram cu Solomon in amah a rak pek mi khawpipawl zoh dingin Ṭaiar ihsin a ra, asinan cupawl cun a lung an hmuiter lo. 13 Cule anih in, «Ka unaupa, i rak pek mi khawpipawl cu ziang vek so an si?» tiah a ti. Anih in tuihni tiangih an hmin vek hin, cupawl cu aKabul ram tiah a ko hai. 14 Cun Hiram in sui talent 120 siangpahrang a rak kuat.\\n9:13a Kabul: Ṭawng lam mithiampawl himi ṭawngfáng sullam an reldān a bangaw lo; asinan fiang zetin «ziang hrang khalih ṭha lo» ti lam a sawhkhih.\\nSolomon-ih Hlawhtlinnak Dangpawl\\n15 Cule himi hi Siangpahrang Solomon in hranhramih ṭuanter mi hnaṭuantupawl a dĭnnak săn a si: Jehovah inn, amai inn, Millo, Jerusalem khawkulh, Hazor, Megiddo le Gezer sak dingah a si. 16 Izip siangpahrang Faro cu a so ih, Gezer a la, cule meisa in a ur, cuih khua ih cêng Kanaan-mipawl a that, cule cuih khua cu a fanu, Solomon nupi hnenah thlahawknak thilpek ah a rak pe a si.\\n17 Cule Solomon in Gezer, Beth Horon hnuaita, 18 Baalath le Judah ram ramṭhing ih Tadmor, 19 Solomon-ih neih mi thilri retnak khawpipawl hmuahhmuah, a ránglêngpawl hrangih khawpipawl, a rángtothiampawl hrangih khawpipawl le Jerusalem ih sak a duh mi pauhpauh, Lebanon ah le a uknak ram sung hmuahhmuah ah a sak.\\n20 A tāng mi Amor-mipawl, Heth-mipawl, Periz-mipawl, Hiv-mipawl hmuahhmuah le Israel tefa a si ve lo mi Jebus-mipawl kha cu, 21 an tesinfa, cuih ram ih um Israel tefapawl in an rak hlohralter verver thei lo mipawl lak ihsin tuihni tiangih a si bang hin, Solomon in hranhramih ṭuanter mi hnaṭuantupawl a dĭn. 22 Asinan Israel tefapawl lak ihsin Solomon in hranhramih ṭuanter mi hnaṭuantupawl a tuah lo, ziangruangahtile annihpawl cu ral do mipapawl le a siahhlawhpawl: a bawipawl, a ralbawipawl, a ránglêngpawl le a rángtothiampawl hotupawl tla an si. 23 Mi dangpawl cu Solomon-ih hna tlunih hotu lupawl: hnaṭuantu mipi tlunih uktu mi 550 an si.\\n24 Asinan Faro fanu cu David Khawpi ihsin Solomon in a saksak mi inn ah a thleng. Cun Solomon in Millo a dawl.\\n25 Cule Solomon in Jehovah hrangih a rak sak mi Biakṭheng parah Meiur Thilhlănpawl le Remnak Thilhlănpawl cu kum khat ah vei thum a hlan ih, cupawl thawn Jehovah hmaiih Biakṭheng parah rimhmui a ur. Cutin Temple a sak ṭheh.\\n26 Siangpahrang Solomon in Edom ram, Tipi Sen kap Elath kiangih um Ezion Geber ah lăwng rual a sak. 27 Cun Hiram in Solomon-ih siahhlawhpawl thawn ṭuankhawm dingah tifinriat theitu lăwngtothiampawl cu lăwng thawn a thlah hai. 28 Cule Ofir ah an feh ih, cutawk ihsin sui talent 420 an ngah, cule cumi cu Siangpahrang Solomon hnenah an keng.\\nSheba Siangpahrangnuih Faknak\\n1 Sheba siangpahrang bawinu in Jehovah hmin thawn pehparin Solomon-ih hminthannak a theih tikah, thusuhnak harpawl thawn amah hniksak dingin a ra. 2 Anih cu dungthluntu tam ngaingai le rimhmui phurtu kalaukpawl thawn, sui tam zet le lung mankhungpawl thawn Jerusalem ah a ra, cule Solomon hnen a thlen tikah, anih cun a thinlung ih a thu pai mi hmuahhmuah phawrhfai thluhin amah cu a bia. 3 Cun Solomon in a thusuhnakpawl hmuahhmuah cu a sâng, siangpahrang hrangih har tuk, siangpahrang bawinu hnenih a simfiang thei lo mi pakhat hman a um lo. 4 Cule Sheba siangpahrang bawinu in Solomon-ih fimnak hmuahhmuah, a sak mi inn, 5 a cabuai parih rawl, a siahhlawhpawl todan, a cabuai fingkhawitupawlih hnaṭuandān le an ceiawkdan, a no kengtupawl le Jehovah Temple ih a Meiur Thilhlănpawl a hmuh tikah thinlung mumal a nei nawn lo. 6 Cun anih in siangpahrang hnenah, «Ka ram ih ka rak theih mi na ṭawngkampawl le na fimnak hi a dik mi thuthan a rak si. 7 Sikhalsehla ka ra ih ka mit rori ih ka hmuh hlan sung cu cuih ṭawngkampawl cu ka rak zum lo, cule ngai hnik, a hrek hman sim ka rak si lo aw. Na fimnak le na hmuingilnak in ka rak theih mi thuthang a lan. 8 Na mipapawl cu mithlawsuak an si ih, na hmaiah ding tlaitluan ih na fimnak theitu, hi na siahhlawhpawl cu mithlawsuak an si! 9 Nangmah ah lungsiin Israel laltokham parih lo rettu, Jehovah na Pathian cu thangṭhatin um seh! Ziangruangahtile Jehovah in kumkhuain Israel a duhdawt, curuangah diknak le dingfelnak tuah dingah siangpahrang ah a lo tuah a si,» tiah a ti. 10 Cun siangpahrang bawinu in sui talent 120, rimhmui tam ngaingai le lung mankhungpawl tla siangpahrang a pe. Sheba siangpahrang bawinu in Siangpahrang Solomon hnenih a pek zat ih tam rimhmuipawl a thlengsal dah nawn lo.\\n11 Cuihhleiah Ofir ihsin Hiram-ih lăwngpawl ih ken mi suipawl, almug thing tam ngaingai le Ofir ihsin lung mankhungpawl an run phur. 12 Cule siangpahrang in almug thing cu Jehovah Temple le siangpahrang inn ṭhuam hrangah le hla saktupawl hrangih ṭingṭangpawl le cawngcingpawl hrang khalah a hmang. Tuihni tiangin cu tawkah khavek almug thing a thleng nawn lo ih, cuvek cu hmuh khal a si nawn lo. 13 Cun Solomon in a duhsak ruangih a pek mipawl hleiah, Siangpahrang Solomon in Sheba siangpahrang bawinuih duh mi hmuahhmuah, a dil mi pauhpauh cu a pe. Cule anih cu a kir ih amah le a siahhlawhpawl thawn amai ram ah a tlung.\\n2San 1:14-17; 9:13-20\\n14 Solomon hnenih kum tin a thleng mi sui cu talent 666 rit a si, 15 cuihleiah sumtuah khualtlawngpawl hnen ihsin, sumdâwngpawl hnen ihsin, Arabia siangpahrangpawl hmuahhmuah hnen ihsin le ram sung uktupawl hnen ihsi khalin a dáwng.\\n16 Cule Siangpahrang Solomon in sŭtmam mi suipheng in ralphaw kaupi 200 a tuah, ralphaw pakhat ah sui shekel 600 ciar a feh. 17 Sŭtmam mi suipheng in ralphaw 300 khal a tuah, ralphaw pakhat ah sui amina thum ciar a feh. Cupawl cu siangpahrang in Lebanon Tupi Inn sungah a ret.\\n10:17a mina: Bible ih thil tahnak phunphun zoh aw.\\n18 Cuihhleiah siangpahrang in vuiho laltokham ropi a tuah ih, cumi cu sui hlirhlăng a khût. 19 Cuih laltokham in karbak paruk a nei ih, laltokham zim dung lam cu a pûm, tonak sir veve ah kuthngahnak a um veve, cule kuthngahnakpawl sirah kiosa pahnih an ding. 20 Cu tawkah kiosa hleihnih, karbak paruk ah pakhat ciar an um, lalram dangah hivek hrimhrim zianghman tuah a si dah lo.\\n21 Siangpahrang Solomon-ih thil innak bungbel hmuahhmuah cu sui an si ih, Lebanon Tupi Inn bungbel hmuahhmuah khal sui hlir an si. Ngun pakhat hman a um lo, ziangahtile cumi cu Solomon san laiah cun hivek cu ziang hmanah siar a rak si lo. 22 Ziangahtile siangpahrang in tifinriat ah Hiram-ih sumdâwng lăwng rual thawn Tarsish lăwngpawl a nei. Sui, ngun, vuiho, zawngpawl le ar-awn tla Tarsish lăwngpawl in kum thum vei khat an phur ṭheu.\\n23 Cutin Solomon in lennak le fimnak ah leitlun siangpahrangpawl hmuahhmuah a hleih. 24 Cule Pathian in a thinlung sungih a ret mi a fimnak ngai dingin leitlun hmuahhmuah in Solomon-ih lăng cān an hawl. 25 Mi kip in anmai laksawng cio kum tin pek bikhiah neiin ngun le sui bungbelpawl, sinfenpawl, ralthuampawl, rimhmuipawl, rángpawl le lākrangpawl tla an rak keng.\\n26 Cun Solomon in ránglêngpawl le rángtothiampawl a khawm; ránglêng 1400 le rángtothiam 12000 a nei, cupawl cu ránglêng khawpipawl le siangpahrang hnen Jerusalem ah a ret. 27 Siangpahrang cun Jerusalem ah ngun cu lungtopawl tlukih tam in a tuah ih, sidar thingpawl khal phairawn ih a um mi asikamor kungpawl tlukih tam in a tuah. 28 Solomon in Izip le Kue ihsin lakluh mi rángpawl khal a nei. Cupawl cu Kue ihsin man neiin siangpahrangih sumdâwngpawl in an dáwng. 29 Cun Izip ihsi lakluh mi ránglêng cu pakhat ah ngun shekel 600 le rángcu pakhat ah ngun shekel 150 an man, cule cutivek thothoin, cupawl cu Heth-mipawlih siangpahrangpawl le Siria siangpahrangpawl hmuahhmuah hnenah an kuatsuak.\\n10:27a sikamor: Theipi kung phun khat a si.\\nSolomon Thinlung a Pial\\n1 Asinan Siangpahrang Solomon in ram dang nunau tampi: Moab nunaupawl, Ammon nunaupawl, Edom nunaupawl, Sidon nunaupawl le Heth nunaupawl a duhdawt, Faro fanu khal. 2 Cuih miphunpawl thuhla cu Jehovah in Israel tefapawl hnenah, «Ṭhitawknak in an lakah nan lut lo pei ih, anmah khal in nanmah lakah ṭhitawknak in an lut lo pei. Annih cun an pathianpawl lamah nan thinlung an lo hruaihlo tengteng ding,» tiah a rak sim. Solomon cu hipawl hnenah duhdawtnak in a kăwp hai. 3 Cule anih in nupi 700, siangpahrang bawinu ih canter mi le nusûn 300 a nei. Cule a nupipawl in a thinlung an herpêng.\\n4 Ziangahtile hitin a si, Solomon cu a tar tikah, a nupipawl in a dang pathianpawl hnenah a thinlung an herpêng ih, a pa David thinlung vekin Jehovah a Pathian ah a thinlung a rinum lo. 5 Ziangahtile Solomon cu Sidon-mipawlih khawzingnu aAshtoreth a thlun ih, Ammon-mipawlih fihnungza Milkom a thlun. 6 Solomon in Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah ih, a pa David bangin Jehovah a thlun famkim lo. 7 Cun Solomon in Jerusalem nisuahnak lamih tlang ah Moab-mipawlih fihnungza pathian Kemosh hrangah le Ammon-mipawlih fihnungza Molek hrangah hmun sâng a dĭn. 8 Cule cuvek thothoin ram dang mi a nupipawl hmuahhmuah, an pathianpawl hnenih rimhmui ur le thawiawpawl hrang khalah a tuah.\\n11:5a Ashtoreth: Fonisia-mipawlih nunau pathian a si. «Astarte» ti khalih kawh a si.\\n9–10 Cun Israel-ih Pathian Jehovah a hnenih vei hnih lang, himi thil thuhla ih pathian dangpawl dung thlun lo dingih a hnenih thu rak petu hnen ihsin a thinlung a pial ruangah, Jehovah cu Solomon parah a thin a heng, asinan Jehovah in thu a rak pek mi cu a thlun cuang lo. 11 Curuangah Jehovah in Solomon hnenah, «Hivek na rak tuah ih thu ka lo pek mi ka thukham le ka sakhaw dānpawl na thlun lo ruangah, na hnen ihsin lalram ka ṭhen taktak ding ih, cumi cu na siahhlawh ka pe ding. 12 Sikhalsehla na pa David ruangah cumi cu nangmai san ah ka tuah lo ding, cumi cu na fapa kut ihsin ka ṭhen ding. 13 Asinan lalram pumpi cun ka ṭhen lo ding, ka siahhlawh na pa David ruangah le ka hril zo mi Jerusalem ruangah hnám khat cu na fapa ka pe ding,» tiah a ti.\\n14 Jehovah in Solomon dokalhin doral pakhat Edom-mi Hadad a thoter, amah cu Edom siangpahrang tesinfa a si. 15 Ziangahtile hitin a rak cang, Edom ah David a um laiih a mi thah mipawl phum dingih ralkap bawipi Joab a feh ih, Edom mipa hmuahhmuah a thah hnuah, 16 (ziangruangahtile Joab cu Edom ih mipa hmuahhmuah a sahthluk thluh hlanlo, Israel-mi hmuahhmuah thawn thla ruk sung cu tawkah a cam a si), 17 cutin Hadad cu Izip ram ah, amah le a paih siahhlawhpawl lakih Edom-mi mi hrekkhat pawl thawn feh dingin a tlân. Hadad cu nauhakte a si lai. 18 Cun annih cu Midian ihsin an tho ih Paran an thleng, cule Paran ihsin an zawngah mipapawl an hruai ih, Izip ih Faro siangpahrang, amah inn rak petu, a hrangih rawl covo le ram rak petu hnenah an thleng. 19 Cule Hadad cu Faro mithmuhah duhsaknak nasazet a co, cutin a nupi-ih naunu cu nupi ah a pe, cu nu cu siangpahrang bawinu Tahpenes-ih unaunu a si. 20 Cun amah cu Tahpenes-ih unaunu in fapa Genubath a hrinsak, cuih fapa cu Tahpenes in Faro inn ah hnawi a thlei. Cule Genubath cu Faro fapapawl lakah Faro sungkua ah a um.\\n21 Hadad in Izip ihsin David cu a pupápawl hnenah a cawl zo ti le, ralkap bawipi Joab a thi zo ti a theih tikah, Hadad in Faro hnenah, «Ka ram ih ka feh theinak dingah, i suakter aw,» tiah a ti.\\n22 Cun Faro in a hnenah, «Ka hnenah hin ziangso tlaksăm mi na neih, ngai hnik, cutiih na ram ih tlun na tum?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Zianghman a si lo, ziang a va si khalle i fehter hrimhrim aw,» tiah a sâng.\\n23 Cule Pathian in Solomon dokalhin doral dang, Eliadah fapa Rezon, a bawi Hadadezer, Zobah siangpahrang hnen ihsi tlânsuak kha a run tungding. 24 Cun David in Zobah khawmipawl a thah laiah, Rezon cun a hnenah mipapawl a khawm ih, suamhmang bur hotu ah a cang. Cule Damaskas ah an feh ih, cu tawkah an cêng, cule Damaskas in an uk. 25 Hadad ih tuah mi buainak hleiah, amah cu Solomon damsung hmuahhmuah ah Israel doral a si. Cule anih in Israel a fih ih Siria a uk.\\n26 Solomon siahhlawh Jeroboam, Nebat fapa, Zereda khua ih Efraim-mi khal in siangpahrang dokalhin a hél, a nuih hmin cu Zeruah a si ih, nuhmei a si. 27 Cule himi hi siangpahrang dokalhih héltertu a si: Solomon in Millo a dĭn ih a pa David Khawpikulh siatnak hmunpawl a rĕm. 28 Mipa Jeroboam cu micak ralṭha a si ih, Solomon in cuih tlangvalpa cu mitaima a si ti a hmuh tikah, amah cu Joseph inn ih hnaṭuantupawl hmuahhmuah tlunih thuneitu ah a tuah.\\n29 Cuih cān ah hitin a si, Jeroboam cu Jerusalem ihsin a suah tikah, amah cu Shilon-mi profet Ahijah in lamzin ah a táwng, Ahijah cu sinfen thar in a thuamaw ih, an pahnih lawngin ramlak ah an um. 30 Cun Ahijah cun a parih a sinfen thar cu a kai ih, cumi cu ṭhen hleihnih ah a thlek. 31 Cule anih in Jeroboam hnenah, «Na hrangah ṭhen hra la aw, ziangahtile Jehovah, Israel Pathian in hitin a ti, ‹Ngai hnik, Solomon kut ihsin lalram ka ṭhen ding ih, hnám hra cu nangmah ka lo pe ding. 32 Asinan anih in ka siahhlawh David ruangah le Israel hnám hmuahhmuah lak ihsin ka rak hril mi khawpi Jerusalem ruangah hnám khat a co ding. 33 Ziangruangahtile annih cun keimah in tlansan ih, Sidon-mipawlih khawzingnu Ashtoreth, Moab rammipawlih pathian Kemosh le Ammon-mipawlih pathian Milkom an bia, cule ka mithmuhih a dik mi tuah ding le ka sakhaw dānpawl le ka cīn le dānpawl thlun dingin a pa David vekin ka lamzinpawl an zawh lo. 34 Sikhalsehla a kut ihsin lalram zate cun ka la lo ding, ziangruangahtile ka thupekpawl le ka sakhaw dānpawl a thlun ruangih ka hril mi ka siahhlawh David ruangah amah cu a damsung hmuahhmuah uktu ah ka tuah zo. 35 Asinan lalram cu a fapa kut ihsin ka la ding ih, hnám hra cu nangmah ka lo pe ding. 36 Cule ka siahhlawh David in cutawk ih ka hmin retnak dingah, ka hril mi khawpi Jerusalem ah ka hmaiih meito a neih ringring theinak dingah hnám khat cu a fapa ka pe ding. 37 Cun nangmah hi ka lo hril ding ih, na thinlung ih duh mi hmuahhmuah na uk ding, cule Israel siangpahrang na si ding. 38 Cun hitin a si ding, thu ka lo pek mi hmuahhmuah na ngaithla ih, ka lamzinpawl na zawh ih, ka siahhlawh David vekin ka sakhaw dānpawl le ka thupekpawl thlun dingin ka mithmuhih a dik mi na tuah asile, na hnenah ka um ding ih, David hrangih ka sak bangin na hrangah rei a daih mi inn ka lo saksak ding, cule na hnenah Israel ka lo pe ding. 39 Cule David tesinfapawl cu himi ruangah ka zawnzaiter hai ding, asinan kumkhua cun a si lo ding,› tiin,» tiah a ti.\\n40 Curuangah Solomon in Jeroboam that dingin a hawl. Asinan Jeroboam cu a tho ih Izip ram ah, Izip siangpahrang Shishak hnenah a tlân, cule Solomon thih tiangin Izip ah a va um.\\n41 Solomon-ih căngvaihnak dang, a tuah mi hmuahhmuah le a fimnakpawl cu Solomon-ih căngvaihnakpawl cazual ah a ngan a si lo maw? 42 Solomon in Israel hmuahhmuah tlunah Jerusalem ih a lal sung cu kum 40 a si. 43 Cun Solomon cu a pupápawl hnenah a cawl ih, a pa David-ih Khawpi ah phum a si. Cule amai aiawhah a fapa Rehoboam in a uk.\\n1 Rehoboam cu Shekem ah a feh, ziangahtile amah kha siangpahrang ih tuah dingah Israel-mipawl hmuahhmuah cu Shekem ah an rak feh. 2 Cule hitin a si, Nebat fapa Jeroboam in cui thu a theih laiah anih cu Izip ah a um, Siangpahrang Solomon hmaika ihsin a tlânsuak ruangah Izip ram ah a va cêng a si. 3 A hnenah mi an thlah ih amah cu an ko. Cun Jeroboam le Israel mipungkhawm pumpi an ra ih Rehoboam hnenah, 4 «Na pa in kan kawn a ritter, curuangah na paih phurrit hnaṭuan le kan parih a ṭhum mi a hngawngkol rit cu zângter awla, nangmah kan lo rian ding,» tiah an ti.\\n5 Cule anih in an hnenah, «Ni thum sung kiang hrih uh, cun ka hnenah ra kirsal uh,» tiah a ti. Cule mipi cu an fehkiang ta.\\n6 Siangpahrang Rehoboam cun a pa Solomon a dam laiih a hmaiih ding upapawl cu thu a ráwn ih an hnenah, «Hih milaipawl sâng dingah ziang vek ruahnak so in pek?» tiah a ti.\\n7 Cule annih in a hnenah, «Tuihsun ah hih milaipawl hnenih siahhlawh na si ih, anmah na rian ih, anmah na sâng ih, an hnenih ṭawngkam ṭhapawl na ṭawng asile, anmah cu kumkhuain na siahhlawh an si ding,» tiah an ti.\\n8 Asinan a hnenih upapawl ih an rak pek mi ruahnak cu a hnáwng ih, a hmaiih a ding mi, amah thawi a pitling mi tlangvalpawl cu thu a ráwn. 9 Cule an hnenah, «Nannih in ziang ruahnak in pe? Ka hnenih, ‹Kan parah na pa ih ret mi hngawngkol zângter aw,› tiih a ṭawngtu hi milaipawl hi ziangtin kan sâng ding?» tiah a ti.\\n10 Cun amah thawi a pitling mi tlangvalpawl cun a hnenah, «Hi minungpawl, ‹Na pa in kan hngawngkol a ritter, asinan cumi cu nang in kan parah zângter aw,› tiih na hnenih ṭawngtupawl hnenah, hitin ti awla, hitin an hnenah sim aw, ‹Ka zungte cu ka paih tâi hnakin a tûm sawn! 11 Cule ka pa in nan parah hngawngkol rit a ret ih, kei cun nan hngawngkol ka bêt ding, ka pa in vuaknak thawn nun a lo sim ih, kei cun tlangkaikuangpawl thawn nun ka lo sim ding!› tiin na ti pei,» tiah an ti.\\n12 Cule a ni thumnak ah Jeroboam le mipi hmuahhmuah cu siangpahrang in, «A ni thumnak ah ka hnenah rasal uh,» tiih a cah vekin, Rehoboam hnenah an ra. 13 Cun siangpahrang cun mipipawl cu rorum zetin a rak sawn hai ih, upapawl in an rak pek mi ruahnak cu a hnáwng. 14 Cule tlangvalpawl ih ruahnakpek vekin, «Ka pa in nan hngawngkol a ritter ih, kei in nan hngawngkol ka bêt ding, ka pa in vuaknakpawl thawn nun a lo sim ih, kei cun tlangkaikuangpawl thawn nun ka lo sim ding,» tiin an hnenah a sim. 15 Cun siangpahrang in mipi cu a ngaithla lo, ziangahtile thil cangsuaktertu cu Jehovah hnen ihsin a si, Jehovah in Shilon-mi Ahijah hmangin Nebat fapa Jeroboam hnenih a rak sim mi a kamsuakthu a famkimter theinak dingah a si.\\n16 Cule siangpahrang in anmah a ngaithla lo ti Israel hmuahhmuah in an hmuh tikah, mipi in siangpahrang hnenah,\\n«David ah ziang covo so kan neih?\\nJesse fapa ah ro kan nei lo a si.\\nMaw Israel, nan puanthlam cio ah!\\nNangmai sungkua ngaihtuah men aw, Maw David,»\\ntiah an sang.\\nCutin Israel-mipawl cu an puanthlampawl ah an tlung. 17 Asinan Rehoboam in Judah khawpipawl ih a cêng mi Israel tefapawl cu a uk.\\n18 Cun Siangpahrang Rehoboam in hranhramih hna ṭuantermipawl hotu a si mi Adoram cu an hnenah a thlah, asinan Israel hmuahhmuah in amah cu lungto in an rak deng ih a thi. Curuangah Siangpahrang Rehoboam cu manhlap zetin Jerusalem ih tlân dingah a ránglêng ah a kai. 19 Cutin Israel cu tuihni tiang David sungza dokalhin a hél.\\nRehoboam in Lalram Lâksal a Tum\\n20 Cule hitin a si, Israel hmuahhmuah in Jeroboam a ra kir ti an theih tikah, a hnenah mi an thlah ih mipi-umkhawm hnenah amah cu an ko, cule Israel hmuahhmuah tlunih siangpahrang ah amah cu an tuah. Judah hnám ti lo cu David sungza thluntu pakhat hman an um lo.\\n21 Jerusalem ah Rehoboam a thlen tikah, Judah sungza hmuahhmuah cu Benjamin hnám thawn, Solomon fapa Rehoboam hnenah lalram a dĭnsal theinak dingah, Israel sungza do dingih hril mi mipa ral do thiam ting khat le thawng sawmriat a fĭnkhawm.\\n22 Asinan Pathian kamsuakthu cu Pathian mi Shemaiah hnenah a thleng ih, 23 «Solomon fapa Rehoboam, Judah siangpahrang, Judah le Benjamin sungza hmuahhmuah hnenah le a tāng mi mipi hnenah hitin, 24 ‹Jehovah in hitin a sim, «Nan va so lo pei ih, nan unau Israel tefapawl cu nan do fawn lo pei. Mi kip mai inn cio ah kir hai seh, ziangahtile hih thil cu keimah hnen ihsin a si,» tiin sim aw,› i ti,» tiah a ti. Curuangah annih in Jehovah kamsuakthu cu an lung ih, Jehovah kamsuakthu vekin an kir ih an tlung.\\nJeroboam-ih Sui Câwpawl\\n25 Jeroboam cu Efraim tlang ram ah Shekem khua a dĭn ih, cu tawkah a cêng. Cuihtlunah amah cu cutawk ihsin a fehsuak ih, Penuel khua a sat. 26 Cule Jeroboam in a thinlung sungah, «Ngai hnik, David sungza hnenah lalram a kirsal pang pei maw: 27 hih mipi in Jerusalem ih Jehovah Temple ah raithawinakpawl hlan dingin an feh asile, hih mipipawlih thinlung cu an bawipa, Judah siangpahrang Rehoboam hnenah a kirsal ding, cule annih in keimah in that ding ih, Judah siangpahrang Rehoboam hnenah an kir ding,» tiah a ti.\\n28 Curuangah siangpahrang in ruahnak a dil hai, sui câwpa no pahnih a tuah, cule mipi hnenah, «Nan hrangah Jerusalem ih hung soh ding cu a har tuk. Zoh hnik uh, nan pathianpawl hi, Maw Israel, Izip ram ihsi a lo hruaisuaktu an si!» tiah a ti. 29 Cule anih cun Bethel ah pakhat a dĭn ih, Dān ah a dang pakhat a ret. 30 Cun hi thil hi sual ah a cang, ziangahtile mipi cu cutawk ih aa um mi be dingin Dān tiangtiangin an feh. 31 Jeroboam in hmun sângpawl ah innpawl a sak ih, Levi fapa a si lo mi, mi menmen lak ihsin puithiampawl a tuah.\\n12:30a a um mi: Sui câwpa no a relnak a si (câng 28).\\n32 Jeroboam cun Judah ram ih puai an neih vekin, a thla riatnak ni hleingatnak ah puai a ruat ih, biakṭheng parah raithawinakpawl a hlan. Bethel khalah a tuah mi câwpa nopawl hnenah raithawinak a tuah. Cule Bethel ih a tuah mi hmun sângpawl ah puithiampawl a ret. 33 Cutin a thla riatnak ni hleingatnak, amai thinlung sungih a remruat mi thla ah Bethel ih amai tuah mi biakṭheng parah raithawinakpawl a tuah. Cule Israel tefapawl hrangah puai a ruat ih, biakṭheng parah raithawinakpawl a hlan ih, rimhmui a ur.\\nJudah Ram ihsin Pathian Mi in Jeroboam Hnenah Thu a Sim\\n1 Cule zoh hnik, Pathian mi pakhat cu Jehovah kamsuakthu vekin Judah ihsin Bethel ah a ra ih, Jeroboam cu biakṭheng kiangah rimhmui ur dingah a ding. 2 Pathian mi cun Jehovah kamsuakthu hmangin biakṭheng dokalhin a au ih, «Maw biakṭheng, biakṭheng! Jehovah in hitin a ti, ‹Zoh hnik, fapa, a hmin Josiah cu David sungza ah a suak ding ih, anih in na parih rimhmui ur ṭheu tu, hmun sângpawl ih puithiampawl hi na parah rai a thawi hai ding, cule mipapawlih ruhpawl cu na parah urkăng an si ding,› a ti,» tiah a ti. 3 Cule anih in cuih ni ah hminsinnak a pe ih, «Himi hi Jehovah ih sim mi hminsinnak a si, ‹Biakṭheng cu a ṭhendarhaw tengteng ding ih, cumi parih vutcâm cu an bung ding a si,› a ti,» tiah a ti.\\n4 Cule hitin a si, Siangpahrang Jeroboam in Bethel ih biakṭheng dokalhin a autu Pathian mi ih sim mi a theih tikah, biakṭheng ihsin a kut a suah ih, «Amah cu kai uh!» tiah a ti. Cun cu pa lamih a suah mi a kut cu a ro, cutin a kut cu a hnûksal thei lo. 5 Biakṭheng khal a ṭhendarhaw ih, Pathian mi in a rak pek mi Jehovah kamsuakthu hminsinnak vekin vutcâm cu biakṭheng ihsin an bung. 6 Cun siangpahrang in Pathian mi cu a sâng ih, «Ka kut a damsal theinak dingah, zangfahten Jehovah na Pathian-ih duhsaknak dil awla ka hrangah thlacam aw,» tiah a ti. Cutin Pathian mi cun Jehovah a dil ih siangpahrang kut cu a damsal ih a hlan vekah a cang.\\n7 Cun siangpahrang in Pathian mi hnenah, «Ka hnenah inn ah ra awla cawlhahdam aw, cule lawmman ka lo pe ding,» tiah a ti.\\n8 Asinan Pathian mi cun siangpahrang hnenah, «Na inn hrek i pe ding hman si awla, na zawngah ka feh lo ding ih, hi hmun ah rawl khal ka ei lo ding, tidai khal ka in fawn lo ding. 9 Ziangahtile cumi cu Jehovah kamsuakthu in, ‹Rawl na ei lo pei ih, tidai khal na in fawn lo pei, na ratnak zin kêl khal in na tlung fawn lo pei,› tiah thu i pe a si,» tiah a ti. 10 Cutin zin dangah a feh ih Bethel a pannak zin ihsin a kir lo.\\nProfet Hlun in Pathian Mi a Bum\\n11 Profet patar pakhat cu Bethel ah a cêng, cule a fapapawl an ra thleng, cuih ni ih Pathian mi in Bethel ih a tuah mi thil tipawl hmuahhmuah cu amah an sim. Siangpahrang hnenih a sim mi ṭawngkampawl khal an pa cu an sim. 12 Cule an pa in an hnenah, «Khuitawk lamzin in a feh?» tiah a ti. Ziangahtile a fapapawl in Judah ram ihsin a ra mi Pathian mi in khuitawk zin a zawh ti an hmu. 13 Cun anih in a fapapawl hnenah, «Ka hrangah lāk dăm uh,» tiah a ti. Cutin a hrangah lāk cu an dam ih anih cu a parah a to, 14 cule Pathian miih dung ihsin a dawi ih, ela thingkung hnuaiih a to lai a va hmu. Cutikah anih in a hnenah, «Nang hi Judah ram ihsi ra mi Pathian mi na si maw?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Ka si,» tiah a ti.\\n15 Cun anih in a hnenah, «Ka zawngah inn ah ra awla, rawl ra ei aw,» tiah a ti.\\n16 Cule anih in, «Na zawngah ka kir thei lo ih, na zawngah ka feh thei fawn lo, nangmah thawn hi tawkah rawl ei in le tidai in khalin ka um thei lo. 17 Ziangahtile Jehovah kamsuakthu in, ‹Cu tawkah rawl na ei lo pei, tidai khal na in lo pei ih, na ratnak zin khalin na kir fawn lo pei,› tiih sim ka si,» tiah a ti.\\n18 Anih in a hnenah, «Kei khal nangmah bangin profet ka si ih, Jehovah kamsuakthu hmangin vancungmi in ka hnenah, ‹Rawl ei ih tidai in dingin, amah kha na zawngah na inn ah hruaikir aw,› tiin i sim a si,» tiah a ti. A hnenah thuphan a sim a si. 19 Cule amah zawngah cun a kir ih a inn ah rawl ei in tidai a in.\\n20 Cun hitin a si, cabuai ih an to laiah amah hruaikirtu profet hnenah Jehovah kamsuakthu a thleng. 21 Judah ram ihsin a ra mi Pathian mi hnenah a au ih, «Jehovah in hitin a ti, ‹Jehovah-ih kamsuakthu na lung lo ih, na Pathian Jehovah ih thu a lo pek mi thupek na thlun lo ih, 22 kirsal sawnin, na hnenah Jehovah in, «Rawl ei hlah, tidai in hlah,» a lo tinak hmun ah rawl ei le tidai inih na um sawn ruangah, na pupápawlih thlān ah na ruak a thleng lo ding,› a ti,» tiah a ti.\\n23 Cule hitin a si, rawl a ei ṭheh ih tidai a in ṭheh tikah, a rak hruaikir mi profet hrangah lāk a dăm. 24 A fehliam tikah, kiosa in lamzin ah amah cu a táwng ih a that. Cule a ruak cu lamzin parah hlăwn a si ih, a kiangah lāk cu a ding, cule kiosa khal ruak kiangah cun a ding. 25 Cule ngai hnik, lamzin sirih ruak le ruak kiangih a ding mi kiosa cu mi veivâkpawl in an hmu. Cun an feh ih profet patar cēnnak khawpi sungah feh in cuih thu cu an sim.\\n26 Cule lamzin ihsin amah hruaikirtu profet in cumi a theih tikah, «Pathian mi, Jehovah kamsuakthu lung lo tupa kha a si cu! Curuangah amah cu Jehovah in kiosa hnenah a pek. Cuticun Jehovah in a hnenih a sim mi a kamsuakthu bangtukin amah cu a thlek ih a that a si,» tiah a ti. 27 Cule anih in a fapapawl hnenah, «Ka hrangah lāk dăm uh,» tiah a ti. Cule annih in lāk cu an dăm. 28 Cun anih cu a feh ih lamzin parih thehvawrh mi a ruak le ruak kiangih ding lāk le kiosa cu a va hmu. Kiosa in ruak cu a ei lo ih, lāk khal a băwtthlek lo. 29 Profet cun Pathian miih ruak cu a la, lāk parah a hlum ih a phurkir. Cutin profet patar cu ṭah dingah le amah phum dingah khua cu a va thleng. 30 Cun a ruak cu amai thlān ah a hlum ih an ṭah, «Ai maw, ka unaupa!» tiah an ti.\\n31 Cule hitin a si, amah a phum ṭheh hnuah a fapapawl hnenah, «Ka thih tikah Pathian mi phumnak thlān ah in phum pei ih ka ruhpawl cu a ruhpawl kiangah nan ret pei. 32 Ziangahtile Bethel ih biakṭheng dokalhin le Samaria khawpipawl ih um hmun sângpawl ih inn hmuahhmuah dokalhin Jehovah kamsuakthu a aupi mi a thleng tengteng ding a si,» tiah a ti.\\nJeroboam in Pathian thu a Lung lo Vivo\\n33 Himi thil a can hnuah, Jeroboam cu a lamzin ṭhalo ihsin a kir lo, cuhnakin hmun sângpawl hrangah mi menmen lak ihsin puithiampawl a tuah sawn riangri, a duhtu zokhal cu a serhhran ih hmun sângpawl ih puithiampawl lakih pakhat ah a cang. 34 Cule himi thil hi Jeroboam sungza sualnak anmah cimittertu le leilung vangdâp ihsin hloráltertu a rak si.\\nPathian in Jeroboam Thu a Ṭhen\\n1 Cuih cān ah Jeroboam-ih fapa Abijah a dam lo. 2 Cule Jeroboam in a nupi hnenah, «Zangfahten tho awla, Jeroboam nupi ti an lo theihlonak dingah danglamawter aw, cule Shiloh ah feh aw. Ngai hnik, cu tawkah hi minungpawl tlunih siangpahrang si dingih i rak simtu, profet Ahijah a um. 3 Cuihtlunah sang hlawm hra, sangperpawl le khuaitizu thâwl khat na zawngah keng awla a hnenah feh aw. Anih in nauhak ziang a cang ding ti a lo sim ding,» tiah a ti.\\n4 Cule cuvekin Jeroboam nupi cun a tuah, a tho ih Shiloh ah a feh, cule Ahijah-ih inn a thleng. Asinan Ahijah cun khua a hmu thei nawn lo, ziangahtile a tar ruangah a mit a māl. 5 Cule Jehovah in Ahijah hnenah, «Ngai hnik, a fapa thu ah thil hrekkhat lo sut dingin, Jeroboam nupi a ra, ziangahtile anih cu a dam lo. Cutin khatin a hnenah na sim pei. Ziangahtile hitin a si ding, a ra thlen tikah nunau dang pakhat vekin a umawter ding,» tiah a ti.\\n6 Cule hitin a si, Ahijah in sângka lam panin amahnu a thleng ti a kekar thâwm a theih tikah, «Rung lut aw, Jeroboam nupi. Ziangruangah mi dang pakhat vekih na umawkter? Ziangahtile kei cu na hnenah thuthang sia thawi thlah mi ka si. 7 Feh aw, Jeroboam kha, ‹Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti, «Mipi lakah ka lo khaisâng ih, ka mi Israel tlunih uktu ah ka lo tuah ruangah, 8 David sungza ihsin lalram cu ka thlek ih, cumi cu ka lo pe. Sikhalsehla ka thupekpawl kilhimtu le ka mithmuhah a dik mi lawng tuah dingih a thinlung zateih keimah thluntu ka siahhlawh David vek na rak si lo. 9 Cuhnakin nang cun na hlanih mi hmuahhmuah hnakin thil ṭhalo tamsin na tuah riangri, ziangahtile nang cu na feh ih ka thinhengnak căwktho dingin na hrangah pathian dangpawl le burcawp milimpawl tla na tuah ih, na dung i tun. 10 Curuangah ngai hnik, Jeroboam sungza ah vanduainak ka thlĕn ding ih, Jeroboam ihsin Israel ram ih mipa kip in ṭemṭawn le miluat khal ka sâtcat ding, mi pakhat in a zateih a cem tiangih êk a hlawnhloh vekin, Jeroboam sungza ih a tāngsŭn cu ka hlawnhlo ding. 11 Zokhal Jeroboam-ih sungkhat, khawpi sungih thi cu uicopawl in a ei ding ih, zokhal ramlak ih thi cu van ih vâtepawl in an ei ding. Ziangahtile Jehovah in a sim zo!» tiah a ti,› tiin ti aw.\\n12 «Curuangah nangmai inn ih feh dingin tho aw. Na ke in khawpi a luh tikah, nauhak cu a thi ding. 13 Cule Israel hmuahhmuah in amah cu an sūn ding ih an phum ding, ziangahtile amah lawng hi thlān ah a thleng ding mi Jeroboam-ih milai pakhat a si, ziangruangahtile Jeroboam sungza lakah Israel-ih Pathian Jehovah lamih thil ṭha hrekkhat amah ah hmuh a si. 14 Cuihhleiah Jehovah in amai hrangah Israel tlunih siangpahrang pakhat, Jeroboam sungza cimittertu ding a tungding ding, cucu tuihni hi a si. Atu ah teh ziang a cang pei? 15 Ziangahtile tidai sungih câlte a hninter vekin, Jehovah in Israel a vaw ding. Amah in an pupápawl hnenih a pek mi himi ram ṭha ihsin Israel a phawng ding ih, aTiva ralah anmah a ṭhekdarh ding, ziangruangahtile Jehovah thinheng ko căwktho dingin an Asherah an tuah. 16 Cule anih in Israel thilsual tuahter ih, thilsual tuahtu Jeroboam-ih sualpawl ruangah Israel a thlauthla ding,» tiah a ti.\\n14:15a Tiva: Zufraṭis tiva a relnak a si.\\n17 Cun Jeroboam nupi cu a tho ih, a păwk, cule Tirzah khua a thleng. Inn sângka hram a thlen tikah nauhak cu a thi. 18 Cule amah cu an phum, cun Jehovah in a siahhlawh profet Ahijah hmangih a sim mi a kamsuakthu bangtukin Israel hmuahhmuah in amah cu an sûn.\\nJeroboam Uknak Cemnetnak\\n19 Cule Jeroboam-ih căngvaihnak dangpawl, ral a dodān le a ukdān pawl tla cu, ngai hnik, Israel siangpahrangpawlih san thuanthu cazual sungah ngan a si. 20 Jeroboam ih a uk sung cān cu kum 22 a si. Cutin anih cu a pupápawl hnenah a cawl. Cun a fapa Nadab cu a aiah a lal.\\nJudah Siangpahrang Rehoboam\\nRehoboam Uknak Hramthawhnak\\n21 Cule Solomon fapa Rehoboam in Judah ram a uk. Rehoboam cu siangpahrang a si tikah kum 41 a si. Jehovah in amai hmin retnak dingah Israel hnám hmuahhmuah lak ihsin a rak hril mi khawpi Jerusalem ah kum 17 a lal. A nuih hmin cu Naamah, Ammon-mi a si.\\n22 Cun Judah hnám cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah ih, an pupápawl ih an rak tuah mi hmuahhmuah hnakih nasasawnin thilsual an tuah mi an sualpawl cun a thîksiatnak an căwktho. 23 Ziangahtile annih khal anmai hrangah hmun sângpawl, ṭhuamserhpawl le tlang sâng kip parah le thingbŭknîm hnuai kip ah Asherah-pawl an dĭn. 24 Cule ram sungah mipa hlawhhlângpawl khal an um. Jehovah in Israel tefapawl hmaiih a rak dawisuak mi miphunpawlih thil fihnungza hmuahhmuah bangtukin an tuah a si.\\nShishak in Jerusalem a Do\\n25 Siangpahrang Rehoboam-ih kum ngatnak ah hitin a si, Izip siangpahrang Shishak cu Jerusalem dokalhin a hung so. 26 Cule anih in Jehovah inn ih hlawnthilpawl le siangpahrang inn ih hlawnthilpawl a la, thil tinkim a la thluh. Solomon ih tuah mi sui ralphawpawl khal a la. 27 Cun Siangpahrang Rehoboam in an aiah dar ralphawpawl a tuah ih, cupawl cu kiltu ralbawipawl, siangpahrang inn luhnak kiltupawl hnenah a ap. 28 Cule hitin a si, siangpahrang in Jehovah inn a luh tinten, kiltupawl in cuih darphawpawl cu an keng ih cupawl cu kiltupawlih pindan sungah an kengkir.\\nRehoboam Uknak Cemnetnak\\n29 Cule a tāng lai mi Rehoboam-ih căngvaihnak le a tuah mipawl hmuahhmuah cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan a si lo maw? 30 Rehoboam le Jeroboam karlakah an damsung hmuahhmuah doawknak a um. 31 Cun Rehoboam cu a pupápawl hnenah a cawl ih, David Khawpi ah a pa hnenih phum a si. A nuih hmin cu Naamah, Ammon-mi a si. Cun a aiah a fapa Abijam a lal.\\nJudah Siangpahrang Abijam\\n1 Nebat fapa Siangpahrang Jeroboam a lal a kum hleiriatnak ah, Abijam cu Judah tlunah siangpahrang ah a cang. 2 Cule Jerusalem ah kum thum a lal. A nuih hmin cu Maakah, Abishalom tunu a si. 3 Cule amai hlanih a pa ih tuah mi sualpawl hmuahhmuah a tuah, a thinlung cu a pa David thinlung bangin, Jehovah a Pathian ah a rinum lo.\\n4 Sikhalsehla David ruangah Jehovah a Pathian in a hnuih a fapa tundīnnak in le Jerusalem dĭnhngetnak in amah cu Jerusalem ah meito a pe. 5 Ziangruangahtile David cun Jehovah mithmuhah a dik mi a tuah ih, Heth-mi Uriah thuhla siarlo ah cun, a damsung hmuahhmuah ah thu a pek mi ziang lak hmanin a pial lo. 6 Cule a damsung hmuahhmuah cu Rehoboam le Jeroboam karlakah doawknak a um.\\n7 Cun a tāng lai mi Abijam-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan an si lo maw? Cule Abijam le Jeroboam karlakah doawknak a um. 8 Cutin Abijam cu a pupápawl hnenah a cawl ih, amah cu David Khawpi ah an phum. Cun a aiah a fapa Asa a lal.\\nAsa in Judah Ram a Uk\\nAsa ih Uk Thăwknak\\n9 Israel siangpahrang Jeroboam a lal a kum 20-nak ah, Asa cu Judah ram ah siangpahrang ah a cang. 10 Cule anih cu Jerusalem ah kum 41 sung a lal. A pi-ih hmin cu Maakah, Abishalom tunu a si. 11 Asa cun a pa David bangin Jehovah mithmuhah a dik mi a tuah.\\n12 Cule anih in temple amipa hlawhhlângpawl cu ram sung ihsin a hnawtsuak hai ih a pupápawl ih an rak tuah mi milem hmuahhmuah tla a ṭhiatbăl. 13 A pi Maakah khal fihnungza Asherah a tuah ruangah, siangpahrang bawinu sinak ihsin a hlăwn. Cule Asa in a fihnungza milem cu a hauthlu ih, cumi cu Kidron Tivate kiangah a ur. 14 Asinan hmun sângpawl cu ṭhiahbăl an si lo. Sikhalsehla Asa thinlung cu a damsung hmuahhmuah Jehovah parah a rinum. 15 A pa ih rak serhhran mipawl le amah rori ih a serhhran mi ngun le sui le bungbelpawl cu Jehovah inn sungah a kenglut.\\n15:12a mipa hlawhhlâng: Biaknaksakhua thawi pehtlai mi hlawhhlâng a si. An biaknaksakhua temple ah an um ṭheu.\\nAsa in Siangpahrang Ben-Hadad a Rinsan\\n16 Cun Asa le Israel siangpahrang Baasha karlakah an damsung hmuahhmuah doawknak a um. 17 Cule Israel siangpahrang Baasha in Judah a hung do ih, Judah siangpahrang Asa hnenih lut le suak ding a kham theinak dingah Ramah khua a dĭn. 18 Cun Asa cun Jehovah inn hlawnthil retnak sungih a tāng mi sui le ngun hmuahhmuah le siangpahrang inn ih hlawnthilpawl cu a la ih, cupawl cu a siahhlawhpawl kut ah a pe. Cule Siangpahrang Asa in Damaska khua ih cêng Hezion-ih fa Tabrimmon fapa, Siria siangpahrang Ben-Hadad hnenah, 19 «Na pa le ka pa karlakih a rak um bangin, nangmah le keimah lakah thukham um seh. Zoh hnik, ngun le sui laksawng ka lo kuat sokhaw. Israel siangpahrang Baasha hi ka hnen ihsin a sīp theinak dingah, ra awla, amah thawi nan thukham kha pahbăl aw,» tiah a ti ih cupawl cu a kuat.\\n20 Cule Ben-Hadad in Siangpahrang Asa cu a ngaithla ih, Israel khawpipawl do dingin a ralkap hotupawl a thlah. Anih in Ijon khua, Dān khua, Abel Beth Maakah khua le Kinneroth peng hmuahhmuah, Naftali ram hmuahhmuah thawn a do. 21 Cule hitin a si, cumi cu Baasha in a theih tikah, Ramah khaw dĭn cu a bang ih Tirzah ah a tāng ta. 22 Cule Siangpahrang Asa in Judah ram hmuahhmuah ah thuphuansuah a tuah, a tel lo zohman um loin, Baasha in khaw dĭnnak hrangih a hman mi Ramah ih lungtopawl le thingpawl cu an thiar. Cule Siangpahrang Asa in cupawl thawn Mizpah khua le Benjamin ram ih Geba khua a dĭn.\\nAsa Uknak Cemnetnak\\n23 A tāng lai mi Asa-ih căngvaihnak hmuahhmuah, a cahnak hmuahhmuah, a tuah mi hmuahhmuah le a rak dĭn mi khawpi hmuahhmuah pawl cu Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan an si lo maw? Asinan a tar hnuah a kepawl ah nathri a um. 24 Cule Asa cu a pupápawl hnenah a itthat ih, a pa David-ih Khawpi ah phum a si. Cun a aiah a fapa Jehoshafat a lal.\\nIsrael Siangpahrang Nadab\\n25 Jeroboam fapa Nadab cu Judah siangpahrang Asa a lal a kum hnihnak ah Israel tlunah siangpahrang ah a cang. 26 Cule anih in Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah ih, a paih lamzin, Israel sual a tuahternak a sualnak cu a zawh ve.\\n27 Cun Issakar sungza lakih mi pakhat Ahijah fapa Baasha in amah cu a phiarthup. Cule Nadab le Israel hmuahhmuah in Gibbethon khua an kulhkhŭm laiah, Filisṭia-mipawlih ta a si mi Gibbethon khua ah amah cu Baasha in a that. 28 Judah siangpahrang Asa in kum thum a uknak ah, amah cu Baasha in a that ih, a aiah amah cu a lal.\\n29 Cule hitin a si, anih cu siangpahrang a can tikah, Jeroboam sungza hmuahhmuah a that ṭheh. Jehovah in Shilon-mi a siahhlawh Ahijah hmangin a rak sim mi a kamsuakthu bangtukin amah a hlohralter ṭheh hlanlo, thaw a thaw mi pakhat hman anih in Jeroboam hrangah a zuah lo. 30 Cumi cu Jeroboam-ih sualpawl, Israel a sualternak le a thilsual tuah mi ruangah le Israel-ih Pathian Jehovah thinheng ko a căwkthawhnak thinhengnak ruangah a si.\\n31 Cun a tāng lai mi Nadab-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan an si lo maw? 32 Cule Asa le Israel siangpahrang Baasha karlakah an damsung hmuahhmuah doawknak a um.\\nIsrael Siangpahrang Baasha\\n33 Judah siangpahrang Asa a lal a kum thumnak ah, Ahijah fapa Baasha cu Tirzah khua ah Israel hmuahhmuah tlunih siangpahrang ah a cang, cule kum 24 sung a lal. 34 Anih cun Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah ih, Jeroboam-ih lamzin a zawh, cule Israel sual a tuahternak a sualnak kha a tuah ve.\\n1 Hanani fapa Jehu hnenah Baasha dokalhin Jehovah kamsuakthu a thleng ih, 2 «Leivut lak ihsin ka lo khaisâng ih, ka mi Israel tlunih uktu ah ka lo tuah, cule Jeroboam-ih lamzin na zawh, an sualpawl thawn thinheng ko in căwktho dingin ka mi Israel sual na tuahter. 3 Ngai hnik, Baasha cithlah le a sungza cithlah ka hlăwnhlo ding ih, na inn cu Nebat fapa Jeroboam inn vekah ka cangter ding. 4 Zokhal Baasha-ih innsang khawpi sungih thi mi cu uicopawl in an ei ding ih, zokhal ramlak ih thi mi cu van ih vâtepawl in an ei ding,» tiah a ti.\\n5 Cun a tāng lai mi Baasha-ih căngvaihnakpawl, a tuah mi le a cahnakpawl cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan an si lo maw? 6 Cutin Baasha cu a pupápawl hnenah a itthat ih, Tirzah khua ah phum a si. Cun a aiah a fapa Elah a lal. 7 Cuihtlunah Jeroboam-ih sungza thawn bangawin, a kut hnaṭuan mi in Jehovah thinheng dingih căwkthoin a mithmuhah thil ṭhalo a tuah mi hmuahhmuah ruangah le anmah a thah ruangah, Hanani fapa profet Jehu hmangin Baasha le a innsungsang dokalhin Jehovah kamsuakthu a thleng fawn.\\nIsrael Siangpahrang Elah\\n8 Judah siangpahrang Asa in kum 26 a uk sungah Baasha fapa Elah cu Israel tlunah siangpahrang ah a cang, Tirzah khua ah kum hnih a lal. 9 Cule a siahhlawh Zimri, a ránglêng a hrek uktu ralbawi in amah dokalhin thil ṭhalo khua a khâng, cu laiah amah cu Tirzah khua ah, Tirzah khua ih a inn kilkhawitu Arza-ih inn ah in le ri in a um. 10 Cule Judah siangpahrang Asa lal kum a kum 27-nak ah, Zimri cu a lut ih a parah kut a thlak ih, a that, cule a aiah a lal. 11 Cun hitin a si, lal a thăwk tikah, a laltokham ih a to leveten Baasha sungkua hmuahhmuah a that, a sungkhatpawl siseh, a rualpipawl siseh mipa pakhat hman a zuah lo. 12 Cutivekcun profet Jehu hmangin Baasha dokalhih a rak sim mi Jehovah kamsuakthu bangtukin Baasha sungkua hmuahhmuah cu Zimri in a that ṭheh, 13 ziangahtile an milempawl hmangin Israel-ih Pathian Jehovah thinhengnak căwkthoin, an tuahsualnak le Israel an sualternak, Baasha-ih sualpawl hmuahhmuah le a fapa Elah-ih sualpawl ruangah a si.\\n14 Cule a tāng lai mi Elah-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan an si lo maw?\\nIsrael Siangpahrang Zimri\\n15 Judah siangpahrang Asa a lal a kum 27-nak ah Zimri cu Tirzah khua ah ni sarih sung a lal. Cule mipi in Filisṭia-mipawlih ta a si mi, Gibbethon doin ṭanhmun an khuar. 16 Cun ṭanhmun khuartu mipi in, «Zimri in thil ṭhalo khua a khâng ih siangpahrang khal a that,» ti an rak thei. Cule Israel hmuahhmuah in ralkap hotu Omri cu, cumi ni ah ṭanhmun khuarnak hmun ah, Israel siangpahrang ah an tuah. 17 Cun Omri le a hnenih Israel-mi hmuahhmuah cu Gibbethon khua ihsin an so ih Tirzah khua an kulh. 18 Cule hitin a si, Zimri in khawpi lâk a si zo ti a hmuh tikah, siangpahrang inn ih kulhhnget ah a lut ih amai parah meisa thawn siangpahrang inn cu a ur ih a thi. 19 Jehovah mithmuhah thil ṭhalo tuahin a rak tuah mi sualpawl ruangah le Jeroboam-ih lamzin zawhin le Israel sual a tuahternak a sualpawl ruangah a si. 20 Cule a tāng lai mi Zimri-ih căngvaihnakpawl le phiarthupnak a tuah mipawl cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan an si lo maw?\\nIsrael Siangpahrang Omri\\n21 Israel-mipawl cu hmun hnih ah an ṭhenaw: a hrek in siangpahrang ih tuah dingah Ginath fapa Tibni an thlun ih, a hrek in Omri an thlun. 22 Asinan Omri thluntu milaipawl in Ginath fapa Tibni thluntu milaipawl cu an neh. Cutin Tibni cu a thi ih Omri in a uk.\\n23 Judah siangpahrang Asa in a uk kum 31-nak ah Israel tlunah Omri cu siangpahrang ah a cang, cule amah cu kum 12 sung a lal. Cun amah cu Tirzah khua ah kum ruk sung a lal. 24 Cule anih in Shemer hnen ihsin ngun talent hnih in Samaria tlangmual a lei, cun tlangmual ah khawpi a dĭn ih a dĭn mi cu tlang neitu Shemer hmin cawiin Samaria tiah a sak.\\n25 Omri in Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah ih, a hlanih mi hmuahhmuah hnakih siava sinin a tuah. 26 Ziangahtile anih cu Nebat fapa Jeroboam-ih lamzinpawl hmuahhmuah a zawh, Israel sual a tuahternak a sualnak in Israel-ih Pathian Jehovah thinheng dingin a căwktho. 27 A tāng lai mi Omri ih căngvaihnakpawl le a lăngter mi a cahnakpawl cu Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan an si lo maw? 28 Cule Omri cu a pupápawl hnenah a cawl ih, Samaria khua ah phum a si. Cun a aiawhah a fapa Ahab a lal.\\nIsrael Siangpahrang Ahab\\n29 Judah siangpahrang Asa a lal a kum 38-nak ah Omri fapa Ahab cu Israel tlunah siangpahrang ah a cang. Cun Omri fapa Ahab cu Samaria ah kum 22 sung a lal. 30 Cun Omri fapa Ahab cun a hlanih mi hmuahhmuah hnakin Jehovah mithmuhah thil ṭhalo tamsin a tuah. 31 Cule hitin a si, Nebat fapa Jeroboam-ih sualpawl ih feh cu a hrangih thil tenau ah ruat vekin, Sidon-mipawlih siangpahrang Ethbaal fanu Jezebel cu nupi ah a ṭhi, cule a feh ih Baal a rian ih a bia. 32 Cun Samaria ih a rak sak mi Baal temple sungah Baal biakṭheng pakhat a dâwl. 33 Cule Ahab cun Asherah a tuah. Ahab cun amai hlanih Israel siangpahrang hmuahhmuah hnakin Israel-ih Pathian Jehovah thinheng dingih căwktho dingah a tuah nasasawn.\\n34 Amai san laiah Bethel-mi Hiel in Jeriko a dĭn. Nun fapa Joshua hmangih a rak sim mi Jehovah kamsuakthu bangtukin a fatir Abiram hlohin khaw lungphum cu a phum ih, a fapa nautabik Segub hlohin khaw kăwtkapawl a dĭn.\\nKerith Phaikuam ah Elijah a Um\\n1 Gilead luahtu lakih Tishbi-mi Elijah in Ahab hnenah, «A hmaiih ka din ṭheu nak Israel-ih Pathian Jehovah a nun rori vekin, ka ṭawngkam lo cun hi kumpawl ah dai simaw, ruah simaw a um lo ding,» tiah a ti.\\n2 Jehovah kamsuakthu cu a hnenah, 3 «Hitawk ihsin suak awla, nisuahnak lamah feh aw, cule Jordan ih a luangthla mi Kerith Tivate ah relh aw. 4 Cule hitin a si ding, tivate ihta na in ding ih, cu tawkah nangmah lo câwm dingin tlangâkpawl ka rak fial zo,» tiin a thleng. 5 Cutin anih cu a feh ih Jehovah kamsuakthu vekin a tuah, cule a feh ih Jordan ih a luangthla mi Kerith Tivate kiangah a va um. 6 Tlangâkpawl in zing lamah sang le sa an rak kĕn ih, sîm lamah sang le sa, cule tivate ih ti a in. 7 Cun tawkfang a rei hnuah hitin a si, cuih ram ah ruah a um lo ruangah tivate cu a kâng.\\nElijah le Zarefath Nuhmeinu\\n8 Jehovah kamsuakthu cu a hnenah, 9 «Tho aw, Sidon ta a si mi Zarefath khua ah feh awla, cu tawkah va cêng aw. Ngai hnik, cu tawkah nangmah lo câwm dingin nuhmei pakhat thu ka pe zo,» tiah a ti. 10 Cule anih cu a tho ih Zarefath ah a feh. Khawpi kăwtsuah a thlen tikah, ngai hnik, cu tawkah nuhmeinu thing fâwm rero in a um. Cule anih in amahnu cu a ko ih, «Zangfahten ka in dingah no in tidai málten in kĕn aw,» tiah a ti. 11 Cule anih in cumi lâk a tum tikah amahnu cu a ko ih, «Zangfahten na kut sungih sang them fate kha i kĕn aw,» tiah a ti.\\n12 Cutikah nuhmeinu in, «Na Pathian Jehovah a nun rori vekin, sang ka nei lo, kuang sungih sangvut phut zate khat le thâwl sungih hriak málte lawng ka nei, cule ngai hnik, ka lut ih keimai hrang le ka fapa hrangih ka timtuah theinak dingah thing málte ka fâwm rero a si, cumi cu kan ei ding ih, kan thi ding,» tiah a ti.\\n13 Cule Elijah in cu nu hnenah, «Ṭih hlah, feh awla na sim vek cun tuah ko, asinan cumi ihsin ka hrangah sangper fate tuah hmaisa awla, ka hnenah rak keng aw, cule cuihhnu ah nangmai hrang le na fapa hrangah tuah aw. 14 Ziangahtile Israel-ih Pathian Jehovah in hitin a ti, ‹Jehovah in leitlun ih ruah a surter ni a thlen hlanlo, kuang ih sangvut phut cu hmancem a si lo ding ih, hriak thâwl khal a kăng fawn lo ding,› tiin,» tiah a ti.\\n15 Cule nuhmeinu cu a fehsuak ih Elijah-ih ṭawngkam vekin a tuah, cule amahnu le Elijah le cu nuih sungkua in ni tampi sung an ei. 16 Elijah hmangih Jehovah kamsuakthu bangtukin, kuang ih sangvut phut cu hmancem a si lo ih, hriak thâwl khal a kâng lo.\\nElijah in Nuhmeinuih Fapa a Nungtersal\\n17 Cun hi thilpawl hnuah hitin a si, inn neitunu, nunaunuih fapa cu a dam lo. Cule a natnak a luar zet ih amah ah thaw a um nawn lo. 18 Cule cu nu cun Elijah hnenah, «Nang le kei hi ziang pehtlaihawknak so kan neih, Maw Pathian mi? Ka mawhsualnak i mángsalter dingah le ka fapa that dingah ka hnenah na ra maw si?» tiah a ti.\\n19 Cule Elijah in cu nuih hnenah, «Na fapa cu i pe aw,» tiah a ti. Cule Elijah in nuhmeinuih ṭāng ihta a fapa cu a lâk ih, amai umnak inn tlun pindan ah a cawi ih a ihkhun parah a hlum. 20 Cun Elijah cu Jehovah hnenah a au ih, «Maw Jehovah ka Pathian, a fapa thahsaknak in ka thlen inn nuhmeinuih par tiang khalah thil ṭhalo na thlĕn maw si?» tiah a ti. 21 Cule nauhak parah vei thum a băwk ih, Jehovah hnenah a au ih, «Maw Jehovah ka Pathian, ka lo dil a si, a hnenah himi nauhakih nunnak kirtersal aw,» tiah a ti. 22 Cun Jehovah in Elijah-ih aw a thei ih nauhakih nunnak cu a hnenah a kirsal, cule anih cu a nungsal. 23 Elijah in nauhak cu a la ih inn tlun pindan ihsin inn sungah a hruai, cule a nu hnenah a pe. Cule Elijah in, «Zoh hnik, na fapa a nung!» tiah a ti.\\n24 Cun nunaunu in Elijah hnenah, «Atu ah cun himi ihsin nang cu Pathian mi na si ih, na ká sungih Jehovah kamsuakthu cu thutak a si ti ka thei,» tiah a ti.\\nElijah in Ahab hnenah Thu a Phuang\\n1 Cule hitin a si, ni tampi hnuah Jehovah kamsuakthu cu, a kum thumnak ah, Elijah hnenah a ra thleng ih, «Feh aw, Ahab hnenah va langawter awla, leilung ah ruah ka surter ding,» tiah a ti. 2 Elijah cu Ahab hnenih va langawter dingin a feh ih, Samaria ah a nasatuk mi mangṭam a um.\\n3 Cule Ahab in a inn hohatu a si mi Obadiah cu a ko. Obadiah cun nasazetin Jehovah a ṭihzah, 4 ziangahtile hitin a si, Jezebel in Jehovah-ih profetpawl a thah laiah khan, Obadiah in profet 100 a hruai ih 50 bur in pûk ah a thup hai ih, sang le tidai in anmah cu a rak câwm a si. 5 Cule Ahab in Obadiah hnenah, «Sumhnám pakhat hman kan hlohlonak dingah, ram sungih cirhti hmuahhmuah ah le tivate hmuahhmuah ah feh aw, rángpawl le lākrangpawl nunnak hum dingah hrampi kan hmuh pangah,» tiah a ti. 6 Cule ram fángsuak dingin anmah lakah ram an ṭhenaw, Ahab cu amah tein zin pakhat ah a feh ih, Obadiah cu amah tein zin dang pakhat ah a feh.\\n7 Obadiah a feh laiah, ngai hnik, Elijah in amah cu a táwng, cule Obadiah in amah cu a theithiam ih, a hmai leisin bihin a băwk ih, «Nangmah na si maw ka bawi Elijah?» tiah a ti.\\n8 Cule anih in, «Keimah ka si. Feh aw, ‹Zoh hnik, hinah Elijah a um› tiin na bawipa va sim aw,» tiah a sâng.\\n9 Cutikah anih in, «Ziang thilsual so ka rak tuah ih, in that dingin na siahhlawh hi Ahab kut ih i pek ding? 10 Jehovah na Pathian a nun rori vekin, nangmah lo hawl dingin ka bawipa in mi a thlahlonak miphun le lalram a um lo, cule annih in, ‹Hi tawkah amah a um lo,› an ti tikah nangmah lo hmu thei lo tu lalram le miphun cu sia a sămter. 11 Cule atu ah nang in, ‹Feh aw, «Hi tawkah Elijah a um,» tiin na bawipa sim aw,› tiah i ti! 12 Cule hitin a si ding, na hnen ihsin ka fehliam veten Jehovah Thlarau in ka theihlonak hmun ah a lo hruai ding, cutin feh tahratin Ahab ka va sim tikah, anih in a lo hmungah thei lo ding ih, anih in keimah i that ding. Asinan kei na siahhlawh cun ka no lai ihsin Jehovah ka rak ṭihzah. 13 Jezebel in Jehovah-ih profetpawl a thah laiah ziang ka tuah, Jehovah-ih profet 100 tla, 50 bur bur in pûk ah ziangtin ka thup hai ih, rawl le tidai thawn anmah ka cawm thu ka bawipa hnenah simthan a si lo maw si? 14 Atu ah nang in, ‹Feh aw, «Hi tawkah Elijah a um,» tiin na bawipa va sim aw,› i ti. Anih in i that ding a si si!»tiah a ti.\\n15 Elijah in, «A hmaiih ka din ṭheu mi ralkap rualpawlih Jehovah a nun rori vekin, tuihsun ah a hnenah ka langawter rori ding a si,» tiah a ti.\\n16 Cutin Obadiah cu Ahab táwng dingin a feh ih, amah cu a sim, cule Ahab cu Elijah táwng dingah a feh. 17 Cun hitin a si, Ahab in Elijah a hmuh tikah, Ahab in a hnenah, «Nangmah hi na si lo maw, Israel buaitertupa cu?» tiah a ti.\\n18 Cule anih in, «Kei in Israel ka buaiter lo, nangmah le na paih sungza sawn nan si, Jehovah thupekpawl nan thlauthla ih Baalpawl nan thlunnak ah hin. 19 Curuangah atu ah, Karmel Tlang ah Israel hmuahhmuah thlahin, Jezebel-ih cabuai ih ei vetu Baal profet 450 le Asherah profet 400 cu ka hnenah fĭnkhawm aw,» tiah a sang.\\nElijah in Baal Profetpawl a Zuam\\n20 Ahab in Israel tefapawl hmuahhmuah hnenah mi a thlah ih Karmel Tlang ah profetpawl a kokhawm. 21 Cule mipi hmuahhmuah hnenah Elijah a thleng ih, «Ruahnak phun hnih karlakah ziang tik tiang so nan vaivuan ding? Jehovah cu Pathian a si ahcun, amah thlun uh, asinan Baal a si sawn le amah thlun uh,» tiah a ti hai. Asinan mipi cun kam khat hman an sawn lo.\\n22 Cun Elijah in mipi hnenah, «Jehovah-ih profet cu keimah lawng ka tâng, asinan Baal profet cu mipa 450 an si. 23 Curuangah câwpa pahnih in pe hai sehla, annih in anmai hrangah câwpa pakhat hril hai seh, cumi cu satcip nêknêkin, thing parah ret hai seh, asinan a hnuaiah meisa ret hlah hai seh; cule kei in câwpa dang ka timtuah ve ding ih, thing parah ka ret ding, asinan a hnuaiah meisa ka ret lo ding. 24 Cun nannih in nan pathianpawlih hmin ko uhla, kei in Jehovah hmin ka ko ding, cule meisa hmangih sangtu Pathian cu, Pathian a si,» tiah a ti.\\nCutin mipi hmuahhmuah in an sâng ih, «Cucu thil ṭha a si,» tiah an ti.\\n25 Cule Elijah in Baal profetpawl hnenah, «Nan hrangah câwpa pakhat hril uhla, cumi cu timtuah hmaisa uh, ziangahtile nannih cu nan tam. Nan pathian hmin ko uh, asinan a hnuaiah meisa ret hlah uh,» tiah a ti hai.\\n26 Cun anmah an pek mi câwpa cu an la ih an timtuah, cule zing lam ihsin sun tiang Baal hmin an ko, «Maw Baal, in thei aw!» tiah an ti. Asinan aw a um lo, zohman in an sâng lo. Cun an rak tuah mi biakṭheng kiangah cun an khir ciamco.\\n27 Cule hitin a si, sundir ah Elijah in anmah cu a zăwkzet hai ih, «Ringpin au hnik uh, ziangahtile anih cu pathian a si, anih cu ngunngaih zetin thu a ruat simaw, a man lo zet simaw, khual a tlawng lai simaw, a itthat lai simaw tla siin ṭhang a ṭul khal a si thei,» tiah a ti. 28 Cule aw ring zetin an au ih an tikēl vekin nâmpawl le feipawl in anmah parih thisen khawhsuak tiangin anmah le anmah an âtaw. 29 Cule hitin a si, sun hrek a liam ih zan lam raithawinak hlăn tikcu tiang thu an phuang rero. Asinan aw a um lo, zohman in an sang lo, zohman in an ngaithla lo.\\n30 Cun Elijah in mipi hmuahhmuah hnenah, «Ka hnenah rak naih uh,» tiah a ti. Cutin mipi hmuahhmuah cun amah cu an ra naih. Cule anih in a siat zo mi Jehovah-ih biakṭheng cu a rĕm. 31 Cule, «Na hmin cu Israel a si ding,» tiih Jehovah kamsuakthu dawngtu Jakob fapapawlih hnám zât in lungto hleihnih Elijah in a la. 32 Cuih lungtopawl thawn anih cun Jehovah hmin in biakṭheng pakhat a dâwl ih, biakṭheng kimvelin fâng ci aseah hnih tlem ih kauin khur a tuah. 33 Cule a sangsángten thing a ret, câwpa cu a cánnâwi ih, thing parah a ret, cule, «Tibel pali in tidai khatter uhla, Meiur Thilhlăn parah le thing parah burh uh,» tiah a ti. 34 Cun anih in, «A vei hnihnak tuah uh,» a ti ih annih in a vei hnihnak an tuah. Cule anih in, «A vei thumnak tuah uh,» a ti ih annih in a vei thumnak an tuah. 35 Cule biakṭheng kimvel hmuahhmuah ah tidai a luang; cule khur khal tidai a khatter.\\n18:32a seah: Seah khat cu no 28 hrawng a si.\\n36 Cule hitin a si, zan lam raithawinak hlăn tikcu ah profet Elijah cun a va naih ih, «Abraham, Isak le Israel-ih Pathian Jehovah, tuihsun ah nang cu Israel ram ah Pathian na si ti le kei hi na siahhlawh ka si ih, hipawl hmuahhmuah hi na kamsuakthu ih ti ka sizia tuihsun ah theihter aw. 37 I ngai aw, Maw Jehovah, hi mipi in nang cu Jehovah Pathian na si ti an lo theih ih, na hnenah an thinlung na kirtersal ti an theihnak dingah, i ngai aw,» tiah a ti. 38 Cun Jehovah-ih meisa cu a tla ih Meiur Thilhlăn le thing le lungtopawl le leivutpawl cu a kangrál ṭheh ih, khur sungih a li mi tidai khal a kăng ṭheh. 39 Cule mipi hmuahhmuah in cumi an hmuh tikah an băwkkhup ih, «Jehovah, amah cu Pathian a si! Jehovah, amah cu Pathian a si!» tiah an ti.\\n40 Cule Elijah in an hnenah, «Baal profetpawl kha kai uh! An lakih mi pakhat hman luatter hlah uh!» tiah a ti. Cutin annih in cupawl cu an kai, cule Elijah in cupawl cu Kishon Tivate ah a hruaithla hai ih cu tawkah anmah cu a that hai.\\nElijah in Ruah Sur ding a Phuang\\n41 Elijah in Ahab hnenah, «Fehso aw, ei awla in aw, ziangahtile ruah tampi thâwm a um a si,» tiah a ti. 42 Cutin Ahab cu ei le in dingah a fehso. Cule Elijah cu Karmel Tlang zimah a kai, cun lei ah a kûn ih, a khuk karlakah a hmai a ret. 43 Cule a siahhlawh hnenah, «Atu ah fehso aw, tifinriat lam zoh hnik,» tiah a ti.\\nCun anih cu a fehso ih a zoh, cule, «Zianghman a um lo,» tiah a ti. «Fehsal aw,» tiin vei sarih a ti.\\n44 Cun hitin a si, a vei sarihnak ah, «Tifinriat ihsin a kaiso mi mipa kuttum tia tlukih fate khawdur a um,» tiah a ti.\\nCule Elijah in, «Fehso aw, Ahab hnenah, ‹Na ránglêng timtuah awla ruahpi in a lo kham hlanah suk aw,› tiin va sim aw,» tiah a ti.\\n45 Cule cumi laiah hitin a si, van cu khawdur le thli thawn a dum ah a cang ih, ruahpi tak zet a sur. Cutin Ahab cu a ránglêng a to ih, Jezreel ah a feh. 46 Cun Jehovah kut cu Elijah tlunah a thleng, cule anih cun a tai a ṭawn ih, Ahab hmaiah Jezreel khawluhnak ah a tlân.\\nHoreb Tlang ah Elijah\\n1 Ahab in Elijah ih tuah mi hmuahhmuah le ralnâm thawi profet hmuahhmuah a thahdān cu Jezebel a sim. 2 Cun Jezebel in Elijah hnenah palai pakhat a thlah ih, «Na nunnak hi thaisun atu tikcu ah anmah lakih mi pakhat ih nunnak vekin ka tuah lo a si ahcun, pathianpawl in cutivekcun in tuah hai seh, cuhnakih nasa khalin,» tiah a ti. 3 Cule Elijah in cumi a hmuh tikah a tho ih a nunnak hrangah a tlân, cule Judah ta a si mi Beersheba ah a feh ih, cu tawkah a siahhlawh cu a tān. 4 Amah tu cu ni khat feh ramṭhing ah a feh, cule a thleng ih juniper thing hnuaiah a to. Cun thi dingin thla a cam, «Tawk thlang seh! Atu ah Jehovah, ka nunnak la aw, ziangahtile kei cu ka pupápawl hnakin ka ṭha cuangce lo!» tiah a ti.\\n5 Cun anih cu juniper thing hnuaiah a zau ih, a itthat, ngai hnik, vancungmi in amah cu a run thâm ih a hnenah, «Tho awla ei aw,» tiah a ti. 6 Cun a zoh ih, ngai hnik, a lu kiangah meiling parih kăn mi sangper le ti thâwl pakhat a rak um. Cutin a ei ih a in, cule a zau lala. 7 Cule Jehovah-ih vancungmi cu a vei hnihnak a rasal ih, amah cu a thâm, «Tho awla ei aw, ziangruangahtile na hrangah na khualtlawnnak hi a nasatuk,» tiah a ti. 8 Cutin anih cu a tho ih, a ei ih a in, cule cuih rawlih thazang thawn Pathian tlang, Horeb tiangih hla ni 40 le zan 40 sung a feh.\\n9 Cule cutawk ih pûk sungah a feh ih, cuih hmun ah zan a riak, cule ngai hnik, a hnenah Jehovah kamsuakthu a thleng ih a hnenah, «Hi tawkah ziang na tuah, Elijah?» tiah a ti.\\n10 Cutikah anih in, «Ralkap rualpawlih Pathian Jehovah hrangah ṭhahnem ka rak ngai zet, ziangahtile Israel tefapawl in na thukham an thlauthla a si, na biakṭhengpawl an siatsuah ih, ralnâm thawn na profetpawl an that. Keimah lawng ka tang ih, ka nunnak la dingin an hawl,» tiah a ti.\\n11 Cun anih in, «Fehsuak awla, tlang parah Jehovah hmaiah va ding aw,» tiah a ti. Cule ngai hnik, Jehovah cu a fehtlăng ih, thlipi maktak le cakin tlangpawl a kăkter ih Jehovah hmaiah lungpipawl an kûaidarh, asinan Jehovah cu thli ah a um lo. Cule thli hnuah linghnîn a um, asinan linghnîn ah Jehovah a um lo. 12 Cule linghnîn hnuah meisa a um, asinan meisa ah Jehovah a um lo. Cule meisa hnuah aw dam ziaizo a um.\\n13 Cule hitin a si, Elijah in cumi a theih tikah a puan in a hmai a tuam ih a suak, cule pûk luhkâ ah a ding. Ngai hnik, a hnenah aw a thleng ih, «Hi tawkah ziang na tuah, Elijah?» tiah a ti.\\n14 Cule anih in, «Ralkap rualpawlih Pathian Jehovah hrangah ṭhahnem ka rak ngai zet, ziangruangahtile Israel tefapawl in na thukham an thlauthla, na biakṭhengpawl an siatsuah ih, ralnâm thawn na profetpawl an that. Keimah lawng hi ka tāng ih ka nunnak la dingin an hawl,» tiah a ti.\\n15 Cun Jehovah in a hnenah, «Feh aw, Damaskas Ramṭhing lamah kir aw, cule na thlen tikah Siria siangpahrang dingah Hazael kha hriak thih aw. 16 Nimshi fapa Jehu khal Israel tlunih siangpahrang dingah hriak na thih pei. Na aiih profet dingah Abel Meholah khawmi Shafat fapa Elisha khal hriak na thih pei. 17 Hitin a si ding, zokhal Hazael-ih ralnâm ihsin a luattu cu Jehu in a that ding ih, zokhal Jehu-ih ralnâm ihsin a luattu cu Elisha in a that ding. 18 Sikhalsehla Israel ram ah Baal hnenih khukbil hrih lo mi le kâ in amah hnam hrih lo mi zaten 7000 ka rethim a si,» tiah a ti.\\nElisha cu Elijah Siahhlawh ah a Cang\\n19 Elijah cu cutawk ihsin a păwk ih Shafat fapa Elisha a va hmu, anih cu lei a rak let rero, a hmaiah câwcang hâl hleihnih a um, amah cu a hleihnihnak ah cun a um. Cun Elijah in amah cu a hei lan ih a parah a puan a sēp. 20 Cule anih cun a câwcangpawl a tân ih, Elijah dungah a tlân ih, «Zangfahten ka pa le ka nu va hnam ta ning, cule ka lo thlun ding,» tiah a ti.\\nCule anih in a hnenah, «Va tlungkir aw, ziangahtile na hnenah ziangso ka rak tuah ih?» tiah a ti.\\n21 Cutin Elisha cu a hnen ihsin a va kirsal ih câwcang hâl khat a la ih a that hai, cule câwcangpawlih hmanrua hmangin an sa cu a sûang ih, cumi cu mipi a pe, cule an ei. Cun anih cu a tho ih Elijah a thlun, cule a siahhlawh ah a cang.\\nIsrael le Siria Doawknak\\n1 Siria siangpahrang Ben-Hadad in a hnenih siangpahrang 32 le rángpawl le ránglêngpawl thawn ralkap hmuahhmuah a fĭnkhawm. Cule a va so ih Samaria khua cu a kulh, cule cuih khua cu a do. 2 Cun khawpi sungih Israel siangpahrang Ahab hnenah palaipawl a thlah ih a hnenah, «Ben-Hahad in hitin a ti, 3 ‹Na sui le na ngun pawl cu ka ta an si, na nupi duhnungbik bikpawl le na fātepawl khal ka ta an si,› a ti,» tiah a ti.\\n4 Cule Israel siangpahrang in a sâng ih, «Ka bawipa, Maw siangpahrang, na sim bangin, keimah le ka neih mi hmuahhmuah cu na ta an si,» tiah a ti.\\n5 Cule palaipawl cu an kirsal ih, «Ben-Hadad in hitin a ti, ‹Ka hnenah «Na sui le na ngun, na nupipawl le na fātepawl na thlah ding a si,» tiin mi ka thlah, 6 asinan thaisun tuvek tikcu ah na hnenah ka siahhlawhpawl ka thlah hai ding ih, annih in na inn le na siahhlawhpawlih innpawl an hawl ding. Cule hitin a si ding, na mit latu pauhpauh cu an kut ah an ret ding ih, cumi cu an la ding,› tiin,» tiah an ti.\\n7 Cun Israel siangpahrang in a ram sungih upapawl hmuahhmuah a ko ih, «Zangfahten hminsin uhla, hi pa in ziangtin buainak tuah a tum ti hmu uh, ziangahtile anih cu ka hnenah ka nupipawl, ka fātepawl, ka sui le ka ngun hrangah mi a thlah ih, amah cu ka rak êl lo,» tiah a ti.\\n8 Cule upapawl hmuahhmuah le mipi hmuahhmuah in a hnenah, «Ngaithla hlah aw, rem tipi fawn hlah,» tiah an ti.\\n9 Curuangah Ben-Hadad-ih palaipawl hnenah, «Ka bawi siangpahrang hnenah, ‹Na siahhlawh hnenih a hmaisa ih na ngĕn mi hmuahhmuah cu ka tuah ding, asinan himi cu ka tuah thei lo a ti,› tiin sim uh,» tiah a ti.\\nCule palaipawl cu an fehsuak ih a hnenah thu an kengsal.\\n10 Cun Ben-Hadad in a hnenah mi a thlah ih, «Ka dungthluntupawl hmuahhmuah ih Samaria khua leivut ṭhuam khat ciar khal a tâng a si ahcun, pathianpawl in an titi in in ti hai seh, cuhnakih nasa khalin,» tiah a ti.\\n11 Cule Israel siangpahrang in a sâng ih, « ‹Ralthuam hruhtu cu hlîttu vekin tluangkhâwng hlah seh,› tiin amah sim uh,» tiah a ti.\\n12 Cule hitin a si, Ben-Hadad in himi thu a theih tikah, amah le siangpahrangpawl cu an riahbûk ih an in rero laiah, a siahhlawhpawl hnenah, «Tiar cia uh,» tiah a ti hai. Cule khawpi do dingah tiar cia-in an um.\\n13 Ngai hnik, profet pakhat in Israel siangpahrang Ahab a naih ih, «Jehovah in hitin a ti, ‹Hih mipi tam ngaingai hi na hmu maw? Ngai hnik, cumi cu tuihsun ah na kut ah ka lo pe ding ih, kei hi Jehovah ka si ti na thei ding,› a ti,» tiah a ti.\\n14 Cun Ahab in, «Zo hmangin?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Jehovah in, ‹Ramṭhenpawl uktu minopawl hmangin,› a ti,» tiah a ti.\\nCun anih in, «Zo in ral dodān a tawlrel ding» tiah a ti.\\nCule anih in, «Nangmah in,» tiah a ti.\\n15 Cun amah in ramṭhenpawl hotu minopawl a khawm ih mi 232 an si, cule anmai hnuah mipi hmuahhmuah le Israel tefapawl hmuahhmuah cu a khawm, mi 7000 an si. 16 Cutin sundir laifangah an fehsuak. Cu laiah Ben-Hadad le amah bawmtu siangpahrang 32 cu an bûk ah an rak ri. 17 A hmaisabikah ramṭhenpawl uktu minopawl an fehsuak. Cule Ben-Hadad in thlingthlatu a thlah ih annih in a hnenah, «Samaria ihsin mipapawl an ra thleng rero!» tiah an sim.\\n18 Cule anih in, «Daihnak hrangih ra an si le a nungin anmah kai uh. Cun doawknak hrangih ra an si khalle a nungin kai uh,» tiah a ti.\\n19 Cun ramṭhenpawl uktu minopawl cu anmah thluntu ralkappawl thawn khawpi ihsin an fehsuak. 20 Cule pakhat cio in anmai tāwng fingfing an that, cutin Siria-mipawl cu an tlânsuak ih, Israel-mipawl in anmah an dawi. Cun Siria siangpahrang Ben-Hadad cu a rángparah rángtothiam thawn a tlânsuak. 21 Cun Israel siangpahrang cu a fehsuak ih rángpawl le ránglêngpawl cu a do, cule Siria-mipawl cu thahnak nasazetin a that.\\n22 Cule Israel siangpahrang hnenah profet a ra thleng ih a hnenah, «Feh aw, cakawter aw, hminsin awla, na tuah ding mi ruat aw, ziangahtile kum a vawi tikah nangmah do dingin Siria siangpahrang a hung so ding,» tiah a ti.\\nIsrael le Siria Doawknak Dang\\n23 Siria siangpahrang-ih siahhlawhpawl in a hnenah, «An pathianpawl cu tlang pathian an si. Curuangah a si annih cu kanmah hnakih an cahsawn, asinan anmah cu phairawn ih kan do asile, anmah hnakin kan caksawn tengteng ding. 24 Cutin himi thil hi tuah aw: Siangpahrangpawl hi an dinhmun cio ihsin bāngter hai awla, anmai hmunpawl ah ralbawipawl ret aw, 25 cule na hloh zo mi ralkap vekin, ránghrangah ráng, ránglêng hrangah ránglêng tiin, ralkap na khawm pei. Cun anmah cu phairawn ah kan do ding ih, anmah hnakin kan caksawn tengteng ding,» tiah an ti. Cule an aw a ngai ih cuticun a tuah.\\n26 Cun hitin a si, kum thăwktir ah Ben-Hadad in Siria-mipawl a khawm ih Israel do dingin Afek ah a hung so. 27 Cule Israel tefapawl cu fĭnkhawm an si, cule an ṭulhai mi pek an si ih, anmah do dingin an feh. Cule Siria-mipawl cu ramlak an luahkhah ṭheh laiah, Israel tefapawl cu me rual fate rual hnih vekin, an hmaiah ṭanhmun an khuar.\\n28 Cun Pathian mi cun a va naih ih Israel siangpahrang hnenah a ṭawng, «Jehovah in hitin a ti, ‹Siria-mipawl in, «Jehovah cu tlang Pathian a si, phaikuampawlih Pathian cu a si lo,» tiah an ti, curuangah hi mipi tam zet hmuahhmuah hi na kut ah ka lo pe ding, cule nannih in keimah cu Jehovah ka si ti nan thei ding,› tiin Jehovah in a ti,» tiah a ti.\\n29 Cule annih cu pakhat le pakhat raldenawin ni sarih sung ṭanhmun an khuar. Cun hitin a si, a ni sarihnak ah doawknak an thăwk ih, Israel tefapawl in ni khat sungah lei ralkap ting khat an that. 30 Asinan a dang cu Afek khawpi sungah an tlân, cun a tāng mi mipa 27000 parah khawkulh a tlu. Cule Ben-Hadad cu a tlân ih khawpi sungih siangpahrang inn sung, pindan sungta ah a lut.\\n31 Cun a siahhlawhpawl in Ben-Hadad hnenah, «Atu ah zoh hnik, Israel sungza siangpahrangpawl cu zahngainak nei siangpahrang an si ti kan thei. Zangfahten, kan tâipawl vĕlin buri-puan hruhin le kan lu ah hri vĕlin, Israel siangpahrang hnenah feh uhsi, anih in na nunnak a zuah mahna,» tiah an ti. 32 Cutin an tâipawl vĕlin buri-puan hruhin le an lu ah hripawl vĕlin, Israel siangpahrang hnenah an thleng ih, «Na siahhlawh Ben-Hadad in, ‹Zangfahten i nungter hram seh,› a ti,» tiah an sim.\\nCule anih in, «Amah cu a nung lai maw si? Anih cu ka unaupa a si,» tiah a ti.\\n33 Cule mipapawl cu a hnen ihsin zahngainak hminsinnak ziang tal a suak pei maw tiin naih zetin an thlir cuahco, cule himi ṭawngkam zamrang zetin an kaingah ih, «Na unaupa Ben-Hadad,» tiah an ti.\\nCule anih ih, «Feh uh, amah cu run hruai uh,» tiah a ti. Cun Ben-Hadad cu a hnenah a ra suak ih, anih in amah cu ránglêng ah a lutter.\\n34 Cule Ben-Hadad in a hnenah, «Ka pa in na pa hnen ihta a lâk mi khawpipawl ka lo pesal ding ih, ka pa in Samaria ih a rak tuah vekin, Damaskas ah nangmai hrangah zinpi na dĭn ve pei,» tiah a ti.\\nCun Ahab in, «Himi thukham thawn ka lo thlah ding,» tiah a ti. Cutin amah thawn thukham a tuah ih amah cu a thlah.\\nProfet in Ahab Thih ding a Phuang\\n35 Cule profetpawlih fapapawl lakih pakhat in Jehovah kamsuakthu hmangin a innhnen mi pakhat hnenah, «Zangfahten i vaw aw,» tiah a ti. Cule cu pa cun amah vuak ding a êl. 36 Cun anih in a hnenah, «Jehovah aw na ngaithlak lo ruangah, ngai hnik, ka hnen ihsin na suah veten kiosa in a lo dehthat ding,» tiah a ti. Cule amah a fehsan veten, kiosa in amah cu a táwng ih a dehthat.\\n37 Cule a dang mi pakhat a táwng ih, «Zangfahten i vaw aw,» tiah a ti. Cu pa cun a vua ih hma a baih. 38 Cun profet cu a fehsuak ih lamzin kapin siangpahrang a hngak, cule a mit tlun calṭawnnak in a mit tlun tluan ṭawnawin a danglamawter. 39 Cutin siangpahrang a ra thlen tikah, siangpahrang hnenah a au ih, «Na siahhlawh cu doawknak lakah a fehsuak ih, ngai hnik, mipa pakhat a ra ih ka hnenah mipa pakhat a rak hruai, cule, ‹Hi pa hi kil aw, ziangti zawng khalin amah a hloh asile, a nunnak aiah na nunnak a si ding, culoasile ngun talent khat na pe ding,› tiah i ti. 40 Khat lam khat lam ih na siahhlawh a buai laiah, anih cu a rak hlo,» tiah a ti.\\nCun Israel siangpahrang in a hnenah, «Na dāntatnak vekin si seh, cumi cu nangmah in na băwtcat zo a si,» tiah a ti.\\n41 Cule a mit tlun ihsin a tuamnak cu zamrang zetin a phawih, cule Israel siangpahrang in profetpawl lakih pakhat a si ti a theithiam. 42 Cun anih in a hnenah, «Jehovah in hitin a ti, ‹Siatral verver dingih ka ruah mi pa pakhat cu na kut ihsin na suahter ruangah, a nunnak aiah na nunnak a feh ding ih, a mipawl aiah na mipawl,› tiin,» tiah a ti. 43 Cule Israel siangpahrang cu ngui zet le lunghmui lo zetin a inn ah a tin ih, Samaria a thleng.\\nNaboth-ih Sabit Hmuan\\n1 Hih thilpawl hnuah hitin a si, Jezreel-mi Naboth in sabit hmuan a nei, cucu Jezreel khua, Samaria siangpahrang Ahab inn kiangah a si. 2 Ahab in Naboth hnenah, «Na sabit hmuan i pe awla cumi cu hanghnahhangrah hmuan hrangah ka nei ding, ziangruangahtile cumi cu a nâi, ka inn kiang a si, cule cumi hrangah cuhnakih ṭhasawn sabit hmuan dang ka lo pe ding. Asilole na hrangih ṭhasawn dingih na ruah asile, a man tawk paisa cu ka lo pe ding,» tiah a ti.\\n3 Asinan Naboth in Ahab hnenah, «Ka pupápawlih ro na hnenih lo pek ding cu Jehovah in i kham a si!» tiah a ti.\\n4 Ahab cu Jezreel-mi Naboth in a hnenih a rak sim mi ṭawngkam ruangah ngui zet le lunghmui lo zetin a inn ah a tin, ziangahtile Naboth in, «Ka pupápawlih ro cu ka lo pe lo ding,» tiah a ti a si. Cule Ahab cu a ihkhun parah a it, khat lam a hawi ih, rawl a ei lo. 5 Cun a nupi Jezebel a ra thleng ih, a hnenah, «Ziangruangah na nun cu a ngui ih rawl na ei lo?» tiah a ti.\\n6 Anih in a hnenah, «Ziangruangahtile Jezreel-mi Naboth ka bia ih a hnenah, ‹Na sabit hmuan hi paisa in i leiter aw, culole, na lung a si dingah cun cumi hrangah sabit hmuan dang ka lo pe ding,› tiah ka ti. Cule anih in, ‹Ka sabit hmuan ka lo pe lo ding,› i ti,» tiah a sâng.\\n7 Cutikah a nupi Jezebel in a hnenah, «Atu nang cu Israel lalram tlunih thuneitu na si lo maw? Tho aw, rawl ei awla na thinlung cu nuam zetin um seh, Jezreel-mi Naboth-ih sabit hmuan cu ka lo pe ding,» tiah a ti.\\n8 Jezebel cun Ahab hmin in ca a ngan ih, a tacik in a khĕn, cule capawl cu khaw sungih Naboth thawi a cêng mi upapawl le mizahumpawl hnenah a kuat. 9 A cakuatpawl sungah, «Rawlulh thu phuang uhla, Naboth cu mipi lakah upatnak ropi thawn toter uh. 10 Cule, ‹Pathian le siangpahrang na thangsiat a si,› tiih thutheihpitu dingah mihlothlau pahnih a hmaiah toter uh. Cun amah cu lasuak uhla dengthat uh,» tiah a ngan.\\n11 Cutin a khaw mipapawl, a khaw luahtu upapawl le mizahumpawl cun an hnenih Jezebel ih a kuat mi, cakuatpawl sungih ngan mi vekin an tuah. 12 Rawlulh thu an phuang ih, Naboth cu mipi lakah upatnak ropi thawn an toter. 13 Cule mihlothlau mi pahnih an ra ih a hmaiah an to, cuih pa pahnih cun amah dokalhin thu an theihter, Naboth an dokalh ih, mipi hmaiah, «Naboth in Pathian le siangpahrang a thangsiat a si!» tiah an ti. Cun amah cu khawpi lengah an hruai ih lungto in an deng, cule a thi. 14 Cun Jezebel hnenah, «Naboth cu dēn a si ih a thi zo,» tiah mi an thlah.\\n15 Cule hitin a si, Naboth cu dēn a si ih a thi zo ti Jezebel in a theih tikah, Jezebel in Ahab hnenah, «Tho aw, Jezreel-mi Naboth-ih sabit hmuan, paisa ih a lo leiter sian lo mi kha va nei thlang aw, ziangahtile anih cu a nung nawn lo, a thi zo,» tiah a ti. 16 Cule hitin a si, Naboth a thi zo ti Ahab in a theih tikah, Ahab cu a tho ih Jezreel-mi Naboth-ih sabit hmuan nei dingin a feh.\\nElijah in Ahab le Jezebel hnenah Thucah a Phuang\\n17 Cun Tishbi-mi Elijah hnenah Jehovah kamsuakthu a thleng ih, 18 «Tho aw, Samaria ih um mi Israel siangpahrang Ahab táwng dingin feh aw. Ngai hnik, amah cu Naboth-ih sabit hmuan ah a um, cumi va nei dingin a suk. 19 A hnenah, ‹Jehovah in hitin a ti, «Na that ih, na neihsak fawn a si lo maw?» tiin,› na ti pei, cule a hnenah, ‹Jehovah in hitin a ti, «Uicopawl in Naboth thisen an liahnak hmun ah, na thisen, nangmai ta rori cu uicopawl in an liak ding a si,» tiin,› tiah na ti pei,» tiah a ti.\\n20 Cule Ahab in Elijah hnenah, «I táwngngah riai maw, Maw ka ral pa?» tiah a ti.\\nCule anih in, «Ka lo táwngngah riaiaw, ziangruangahtile nang cun Jehovah mithmuhih thil ṭhalo tuah dingah nangmah le nangmah na rak zuaraw, 21 ‹Ngai hnik, na parah thil ṭhalo ka thlĕn ding. Na cithlah ka lahlo ding ih, Ahab ihsin ṭemṭawn mi mipa siseh, miluat siseh, Israel ram ah ka sâtcat ding,› tiah a ti. 22 Nang in ka thin i hengter ih Israel na sualter ruangah, na inn cu Nebat fapa Jeroboam-ih inn vekin le Ahijah fapa Baasha-ih inn vekin ka tuah ding. 23 Cule Jezebel thuhla khalah Jehovah in, ‹Jezreel khawkulh kiangah uicopawl in Jezebel an ei ding,› tiah a ti. 24 Zokhal Ahab-ih sungkhat, khaw sungih thi cu uicopawl in an ei ding ih, zokhal ramlak ih thi van ih vâtepawl in an ei ding,» tiah a ti.\\n25 Asinan Jehovah mithmuhah sualralnak tuah dingin, Ahab vekih mah le mah zuaraw mi zohman an um lo, ziangruangahtile a nupi Jezebel in amah cu a căwktho. 26 Cule anih cun Jehovah in Israel tefapawl hmaiih a hnawhsuak mi Amor-mipawlih thil ti mi hmuahhmuah vekin, milempawl thlunin fihnungza zetin a nung.\\n27 Cule hitin a si, Ahab in cuih ṭawngkampawl a theih tikah, a hnipuan a thlek ih a takpum ah buri a sĭn, cule rawl a ul ih buri-puan sungah a zau, cule ralring zetin a feh. 28 Cule Tishbi-mi Elijah hnenah Jehovah kamsuakthu a thleng ih, 29 «Ka hmaiih Ahab a tăngdawrawkterzia hi zoh hnik! Anih cu ka hmaiih a tăngdawrawkter ruangah amai san sungah cun thil ṭhalo ka thlĕn lo ding. A fapaih san sungah a sungkua parah thil ṭhalo ka thlĕn ding,» tiah a ti.\\nMikaiah in Ahab Ralrinnak a Pe\\n1 Siria le Israel karlakah ral um loin kum thum a liam. 2 Cule hitin a si, a kum thumnak ah Judah siangpahrang Jehoshafat cu Israel siangpahrang leng dingin a suk. 3 Cule Israel siangpahrang in a siahhlawhpawl hnenah, «Ramoth Gilead khua hi kanmai ta a si ti cingin, Siria siangpahrang kut ihsin cumi lâk ding cu kan ṭhukṭhun ti nan thei maw?» tiah a ti. 4 Cun anih in Jehoshafat hnenah, «Ramoth Gilead khua do dingin ka zawngah na feh pei maw?» tiah a ti.\\nJehoshafat in Israel siangpahrang hnenah, «Keimah cu nangmah tluk ka si, ka mipawl cu na mipawl tluk an si, ka rángpawl cu na rángpawl tluk an si,» tiah a ti. 5 Cuihtlunah Jehoshafat in Israel siangpahrang hnenah, «Zangfahten, tuihsun ah Jehovah kamsuakthu sut aw,» tiah a ti.\\n6 Cun Israel siangpahrang in profetpawl a kokhawm hai ih, mipa 400 hrawng an si, cule an hnenah, «Ramoth Gilead do dingin ka feh pei maw, ka sīp ding saw?» tiah a ti.\\nCule annih in, «Fehso uh, ziangahtile Bawipa in siangpahrang kut ah annih cu a pe ding,» tiah an ti.\\n7 Cule Jehoshafat in, «Amah kan suh dingah hi tawkah Jehovah-ih profet a um lai lo maw?» tiah a ti.\\n8 Israel siangpahrang in Jehoshafat hnenah, «Jehovah kan suh theinak ding mi pakhat cu a um lai, Imlah fapa Mikaiah a si, asinan anih cu ka hua, ziangruangahtile ka thuhla ah a ṭha lam a phuang dah lo, a se lam lawnglawng a phuang ṭheu,» tiah a ti.\\nCule Jehoshafat in, «Siangpahrang in cuvek thilpawl sim hlah seh!» tiah a ti.\\n9 Cutikah Israel siangpahrang in bawi pakhat a ko ih, «Zamrangten Imlah fapa Mikaiah ko aw!» tiah a ti.\\n10 Israel siangpahrang le Judah siangpahrang Jehoshafat cu an kâwrfual hruhin anmai laltokham par veve ah an to, Samaria kăwtsuah ih hruihhmun ah; cule profetpawl hmuahhmuah in an hmaiah thu an phuang. 11 Cule Kenaanah fapa Zedekiah in amai hrangah thir kipawl a tuah, cule anih in, «Jehovah in hitin a ti, ‹Hipawl thawn Siria-mipawl hlohralter thluh an si tiang nan khît ding,› tiin,» tiah a ti. 12 Cule cuvekin profetpawl hmuahhmuah in an phuang, «Ramoth Gilead ah so uhla hlawhtling uh, ziangahtile Jehovah in siangpahrang kut ah cumi cu a pe ding,» tiah an ti.\\n13 Cun Mikaiah ko dingih a fehtu palai in a hnenah, «Atu ah ngai hnik, profetpawlih ṭawngkampawl cun lungrualin siangpahrang tha an pe. Zangfahten na ṭawngkam cu an lakih mi pakhat ṭawngkam vek si sehla, thapeknak va ṭawng aw maw,» tiah a sim.\\n14 Cule Mikaiah in, «Jehovah a nun rori bangin, Jehovah in ka hnenih a sim mi pauhpauh ka ṭawng ding,» tiah a ti.\\n15 Cun siangpahrang hnen a thleng ih, siangpahrang in a hnenah, «Mikaiah, Ramoth Gilead do dingah kan feh pei maw, kan hnûkdawkaw ding?» tiah a ti.\\nCule Mikaiah in, «Feh awla hmuingil aw, ziangahtile cumi cu Jehovah in siangpahrang kut ah a ap ding!» tiah a ti.\\n16 Cule siangpahrang in a hnenah, «Thutak siarlo ka hnenah Jehovah hmin ih sim lo dingin vei ziang zat meng so sia ka lo sămter ding?» tiah a ti.\\n17 Cun Mikaiah in, «Israel zaten khāltu nei lo tuu bangin tlang parah ṭekdarhin ka hmu. Cule Jehovah in, ‹Hipawl in hotu an nei lo. Mi kip mai inn cio ah hnangamten tlungkir hai seh,› a ti,» tiah a ti.\\n18 Cule Israel siangpahrang in Jehoshafat hnenah, «Anih in a se lam ti lo cu ka thu ah a ṭha lam a phuang dah lo ti ka lo sim a si lo maw?» tiah a ti.\\n19 Cun Mikaiah in, «Curuangah Jehovah kamsuakthu ngai aw, Jehovah cu a laltokham ih to-in, a vawrh lam le a keh lamah van ralkap rual zaten dingin ka hmu. 20 Cule Jehovah in, ‹Ahab hi Ramoth Gilead ih a tluk theinak dingah zo in hung so dingin amah cu a lēm pei?› tiah a ti. Cule pakhat in hitin a sim ih, a dang pakhat in khatin a sim. 21 Cun thlarau pakhat hmaiah a ra suak ih, Jehovah hmaiah a ding, ‹Keimah in amah ka lēm ding,› tiah a ti. 22 Jehovah in a hnenah, ‹Ziangti zawngin?› tiah a ti. Anih in, ‹Ka fehsuak ding ih, a profetpawl hmuahhmuah ih kâ ah thuphan per thlarau ka si ding,› tiah a ti. Cule Jehovah in, ‹Amah cu na lēm pei ih na neh fawn ding, fehsuak awla cuticun tuah aw,› tiah a ti. 23 Curuangah zoh hnik! Hi profetpawl hmuahhmuah ih kâ ah Jehovah in thuphan per thlarau a ret ih, nangmah dokalhin Jehovah in thil ṭhalo a thăn zo,» tiah a ti.\\n24 Cule Kenaanah fapa Zedekiah cun a va naih ih Mikaiah-ih biang ah a bēng ih, «Jehovah Thlarau cu ka hnen ihsin na hnenih thusim dingah khui zin ah saw a feh?» tiah a ti.\\n25 Cule Mikaiah in, «Ngai hnik, relh dingin pindan sungta ih na feh ni ah na hmu ding!» tiah a ti.\\n26 Cun Israel siangpahrang in, «Mikaiah hruai uhla, khawpi uktu Amon hnen le siangpahrang fapa Joash hnenah kirter uh. 27 Cule, ‹Siangpahrang in hitin a ti, «Hi pa hi thawng ah khum uhla, daihnak thawi ka thlen hlanlo, amah cu khăwpkham lo rawl le khăwpkham lo tidai thawn rak câwm uh,» tiin,› a ti,» tiah a ti.\\n28 Asinan Mikaiah cun, «Hnangamten na ra tlungkir asile, Jehovah in keimah hmangin thu a sim lo a si ding,» tiah a ti. Cule anih in, «Nannih mipi hmuahhmuah tla, fimkhur uh,» tiah a ti.\\nDoawknak ah Ahab a Thi\\n29 Cule Ramoth Gilead ah Israel siangpahrang le Judah siangpahrang Jehoshafat cu an hung so. 30 Israel siangpahrang in Jehoshafat hnenah, «Ka danglamawter ding ih doawknak ah ka feh ding, asinan nang cun na kâwrfual hruh aw,» tiah a ti. Cutin Israel siangpahrang cu a danglamawter ih, doawknak ah a feh.\\n31 Cule Siria siangpahrang in a ránglêng ralbawi 32 pawl cu thu a pe ih, «Israel siangpahrang siarlo, a tûm siseh, a fate siseh do hlah uh,» tiah a ti. 32 Cule hitin a si, ránglêng ralbawipawl in Jehoshafat an hmuh tikah, «Himi hi Israel siangpahrang a si rori!» tiah an ti. Curuangah amah do dingin sir an her, cule Jehoshafat cu a ausuak. 33 Cule hitin a si, ránglêng bawipawl in cumi cu Israel siangpahrang a si lo ti an hmuh tikah, amah dawinak ihsin an kirsal. 34 Cun mi pakhat in hmuitin nei loin a thál a nawp ih, Israel siangpahrang cu a ralthuam pehawknakpawl karlakah a saingah. Cule siangpahrang in a ránglêng mâwngtu hnenah, «Her awla, doawknak ihsin i suahpi aw, ziangahtile tuahmawh ka si aw,» tiah a ti. 35 Cuih ni ah doawknak cu a sosang ih, siangpahrang cu Siria-mipawl hawihin amai ránglêng ah an dingter ih, zan lamah a thi. Thisen cu an tuahmawhnak ihsin ránglêng zial parah a luang thluahthlo. 36 Cun ni a tlak cuahco tikah, ralkappawl lakah, «Mi kip mai khua ah le mi kip mai ram ah!» tiin an au.\\n37 Cutin siangpahrang cu a thi ih Samaria ah phurh a si. Cule Samaria ah siangpahrang cu an phum. 38 Cun Samaria tili pakhat ah cuih ránglêng cu an khawlh, cuih hmun ah cun hlawhhlângpawl an khawlhaw; Jehovah in a rak sim mi a kamsuakthu bangtukin, uicopawl in a thisen cu an liak.\\nAhab Uknak a Cem\\n39 Cun a tāng lai mi Ahab-ih căngvaihnakpawl le a tuah mi hmuahhmuah, vuiho inn a sak mi le khawpi a dĭn mi hmuahhmuah pawl cu, Israel siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan an si lo maw? 40 Cutin Ahab cu a pupápawl hnenah a cawl. Cun a aiah a fapa Ahaziah a lal.\\nJudah Siangpahrang Jehoshafat\\n41 Israel siangpahrang Ahab a lal a kum litnak ah, Asa fapa Jehoshafat cu Judah tlunah siangpahrang ah a cang. 42 Jehoshafat siangpahrang a can tikah kum 35 a si ih, Jerusalem ah kum 25 sung a lal. A nuih hmin cu Azulah, Shilhi fanu a si. 43 Cule anih cun a pa Asa-ih lamzin hmuahhmuah a zawh. Cupawl ihsin a rak pial lo, Jehovah mithmuhah a dik mi a tuah. Sikhalsehla hmun sângpawl cu lakhlo an si lo, ziangahtile mipi in hmun sângpawl ah raithawinak an hlan ih rimhmui an ur. 44 Cuihtlunah Jehoshafat in Israel siangpahrang thawn remnak a tuah.\\n45 Cule a tāng lai mi Jehoshafat-ih căngvaihnakpawl, a lăngter mi cahnak, ral a dodān pawl cu, Judah siangpahrangpawlih sansiarnak cazual ah ngan an si lo maw?\\n46 Cule a pa Asa dam laiih amipa hlawhhlâng a tāng mipawl kha, a ram ihsin a hnawtsuak hai. 47 Cun Edom ah siangpahrang a rak um lo, siangpahrang aiawhtu lawng a um.\\n22:46a mipa hlawhhlâng: Biaknaksakhua thawi pehtlai mi hlawhhlâng a si. An biaknaksakhua temple ah an um ṭheu.\\n48 Jehoshafat in Ofir ih sui phur ding Tarshish lăwngpawl a tuah, asinan an feh dah lo, ziangahtile lăwngpawl cu Ezion Geber hmun ah an siat. 49 Cun Ahab fapa Ahaziah in Jehoshafat hnenah, «Lăwngpawl sungah ka siahhlawhpawl hi na siahhlawhpawl zawngah feh hai seh,» tiah a ti. Asinan Jehoshafat cun a siang lo.\\n50 Cule Jehoshafat cu a pupápawl hnenah a itthat ih, a pa David-ih Khawpi ah a pupápawl hnenih phum a si. Cun a aiah a fapa Jehoram in a uk.\\n51 Judah siangpahrang Jehoshafat a lal a kum 17-nak ah, Ahab fapa Ahaziah cu Samaria ah Israel tlunah siangpahrang ah a cang, cule Israel tlunah kum hnih a lal. 52 Jehovah mithmuhah thil ṭhalo a tuah ih, a paih lamzin, a nuih lamzin le Israel sualtertu Nabat fapa Jeroboam lamzin a zawh. 53 Ziangahtile anih cun Baal a rian ih a bia, cule a pa ih rak tuah mi hmuahhmuah vekin, Israel-ih Pathian Jehovah thinhengter dingin a căwktho.","num_words":25279,"character_repetition_ratio":0.086,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.346,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Benjamin Sum:Hla thar a mak lawlaw’An i dawh taktak fawn(+video) – Onlinenungak\\nBenjamin Sum:Hla thar a mak lawlaw’An i dawh taktak fawn(+video)\\nChin mi nih minthang pakhat kan i ngeimi Benjamin Sum cu a thar in an edit mi a hla korea nungak le tlangval hna he an van tuah mi asi’Mah hla le video hi a zoh cang mi tampi zong nan um ko lai’Nain a zoh rih lo mizong tampi nan um ve rilai caah zoh ve ding ah kan sawmh hna’A tang hi video asi.\\nTheihtlei dang a si a tang hi:\\nNga Sa Kan Ei Tik Ah A Ruh Kan Dang Ih A Tang Pang Le Ziang Tin Kan Tuah Ding Ngasa kan ei tikah a ruh hi kan dangah a tang duh thei zet.Veihnih khat cu amah ten a rehsal theu.Asinan ngaruh hi kan dangih a tangcun mahten rehsal hi a har zetih sizungih va att tiang a tul theu.\\nNgaruh dangsungih a tang tikah sizung feh tul loin olsam ten mahten tireh dan(maten tuamhlawm awkdan) rak siar ve aw.A hnuai ih kan tarlangmi sungin mahthawn a remcangmi pakhatkhat tuah ding asi.\\n1.Tanphaya(သံပုရာသီး) a hawng na kheh dingih hather cawihnak tia fungte in hmun dangdangah na vitpop ding cun na hmawm dingih a tii na dolh ding.Tanphaya tii cun ngaruh cu a tinem mei ding.\\n2.Banhla ei aw.Ziangvek banhla a sikhalle ei mei ding.\\n3.Arti a sungih a mueng tu tel loin ei aw.Ngaruh thawn an tla tlang ding.\\n4.Tanphaya asilole tanphayu rahkha hmunli ah phel awla pakhat pakhat te’n reilo tesung na hnawm thehin na dolh dingih tiidai na in ding.\\n5.Sunhlu ei awla a tii thawn a haa thawn dolh thluh aw.Ngaruh a tlakpi ding.\\n6.Tidai tampi in aw,tidai ah ci malte na rawi dingih na in ding.Ngaruh a zup mei ding.\\n7.Tanluansi(သံလြင္​ဆီ) malte in aw.Ngaruh a tlak hleiah na dangnaa khal a reh ding.\\n8.Tanphayati asilole Lingmawti kha phio in in tam aw.Ngaruh a titla lohli.\\n9.Buh mente a sa mi kha na kutin hlum awla dolh aw.Ngaruh a tlakpi ding.\\n10.Tulai ih kan uar emem mi Coke ,Pepsi cuangvek pawl khalin ngaruh a tlakpi awl.\\nRalring ding – Na dangih ngaruh a tanglai ah na kutin tawk ciamco hlah! Na dangkhal tham ciamco hlah!","num_words":355,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.223,"stopwords_ratio":0.254,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.966,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Ttha Deuh Ngaingai - Chinland Today Media\\nMay 12, 2009 7:55 am·0 comments\\nKa thinlung kaa hnih ah a feh. Hih nunnak hi taansan ih Khrih thawn um cu ka duhzet; cumi cu a ttha deuh ngaingai. ?Filipi 1:23\\n– 2Siangpahrang 15-16\\n1960 ihsin a laarzetmi hla cu “Getting Better” timi a si. Cuih hla sungah hlasaktu in a nolai caan a vun ruat saal ih caan tinte ah thil pawl ttha sinsin in a hmuh thu lungawi te’n a phuang. Hih hla hi thil a tthalam ih hmuhnak asinain vansiatnak ah, cumi ruahsannak hrangah hram bun ding thil taktak an um lo.\\nBaibal Ca cun kan umnak leilung hi siatlam a pan vingvo thu a sim (2Tim 3:13). Nitin kan hmuhtonmi thil pawl in cuih thu a dik zia an langter. Cuvek thil ttha lo pawl cu ziangti’n kan hmasuan ding? Hrihram nei lemlo in a tthalam in zoh men ding maw, asilole ruahsannak nei lo thanauzet in um men ding so?\\nTirhthlah Paul in hmasuan ding daan in zirh. Rom khua ih thawng a tlaklai ah Filipi kawhhran hnenah ca a kuat ih a siat cuahcomi leilungpi ah a dikmi ruahsannak a pek. Leitlun ah harsatnak le tuarnak um hmansehla zumtu hrang ahcun thil hi a ttha vingvo ko ding ti’n tha a pek hngai. “Ka thinlung kaa hnih ah a feh. Hih nunnak hi taansan ih Khrih thawn um cu ka duhzet. Cumi cu a ttha deuh ngaingai,” (Fil 1:23) a ti. Khrih hrangih harsat tuarnak in Amah thawn kumkhua kan um tlang leh ding timi thu in theihter.\\nNunnak harsatnak a um thei, hmansehla nikhat ni ih Jesuh kan hmuh tikah cumi cu a ttha ngaingai leh ding!\\nA hmel hmuh ding cu ka hmuitinmi a si,\\nKa thlarau ih hiarhal bikmi a si;\\nKa lamzin cu thlitu pi le harnak thawn khat hmanseh,\\nA hmel ka hmuh cun ka di a riam ding.\\nKhrih thawn um cu nomnak hmuahmuah lakah a nuambik.","num_words":310,"character_repetition_ratio":0.057,"word_repetition_ratio":0.093,"special_characters_ratio":0.239,"stopwords_ratio":0.29,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Christmas Tikcu Can a Thlen Tinten Thinlung ah a thar ringring Mai Lal Biak Mawi - Buannel News\\nChristmas Tikcu Can a Thlen Tinten Thinlung ah a thar ringring Mai Lal Biak Mawi\\nDecember 8, 2018 Buannel News COLLECTION, Latest 0\\nDecember thla a hung kim curco thlang, zing khat cu; Christmas tla kan nai cuahco thlang a si si Christmas hla ngai hnik keng tiin YouTube ka vun ong ih Christmas hla ka vun hawl tikah “Merry Christmas – Mai Lal Biak Mawi” timi ka vun hmet ngah, cucun ka thin a thar tuk lawmam, tuihlan kum 2 liamzo mi ah lei dairial in rak cansantu Gospel Singer Mai Lal Biak Mawi @ Mawi Mawi kha thin a va tithar tak em.\\nKan Chinmi, ahleice in Lairawn ih um pawl cun Christmas tikcu can a hung kim hi cun nan lung a leng zet ve ding tiah ka ruat, kan Chinmi lakah hivekin talent nei tak, AW ṭha, Hlasak thiam kan caan hi cu a pawi tuk lawmam aw. Kan Chin Hla, Christmas Hla, lak ahcun Mawi Mawi ih sakmi “Merry Christmas” timi hi a hot bikin mi a tihlim bik ti theih rori a si.\\nMai Lal Biak Mawi @ Mawi Mawi hi October 10, 2016 ah khan Thin (liver) lam damlonak ruangah Tahan ih Wesley Hospital ah lei dairial in can san. Christmas tikcu can a hung thlen tikah kan Chin mipi pawl kan thin a thar in kan mangsuak ṭheu a si.\\n“Merry Christmas” timi hla hi S. Hu Lian ih phuahmi siin Mai Lal Biak Mawi @ Mawi Mawi ih sakmi a si. A laarnak bik Aizawl ih Concert an neihnak ih a sak ṭum ah hin mipi an phur tlangin music lam khal duhthusam zetin mi a cawkphur thei zet. Mawi Mawi ih “Merry Christmas” timi Hla Mawi le hit tak thawn nan zaten Christmas cibai kan lo buk a si.\\nMerry Christmas – Mai Lal Biak Mawi\\nA tlunih Video a lang theilo pang asile, zianghman langlomi ah hmet awla a ra langcih mei ding.\\nTufang kan Chinmi lakih laar zet; Frederick El Rindika in dawi hmangih khawsia a dawi lai VIDEO\\nMyanmar ralkap pawlin mawhsualnak neilo Chin pitar an kap that","num_words":348,"character_repetition_ratio":0.099,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.224,"stopwords_ratio":0.201,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.992,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"2009 Nobel Literature Prize A Dawng - Chinland Today Media\\nOctober 9, 2009 8:39 am·1 comment\\nSTOCKHOLM\/BERLIN (Reuters) – Romanian ih piang\/suak German canganthiam hminthang Herta Mueller (56) cun 2009 Nobel literature prize date 08-10-2009 ah a dawng a si. Canganthiam hminthang asi hlan ah thuanthu tawi “Niederungen” cabu a rak ngan zo.\\nMueller canganthiam tiih theihlar vivo a sinak pawl cu “The Land of Green Plums”, “The Appointment”, “Marry Me” tivek pawl ruangah a si. A canganmi hi a tlangpi thu in ukawknak thalo thu pawl a ngan theu. Hivek a ngannak khal Nicolae Ceausescu ukawknak thatlo ruangah a si tin amah rori in a sim.\\nTuitum canganthiam sunlawihnak an pek ih tlun ah Swedish crown 10 million ($1.4 million) pek tel a si. Ceausescu a siat hlan ah apasal Richard Wager thawn 1987 ah Romania an suahsan ih a tu ah Berlin ah an um tlang.\\n2004 ihsin tuini tiang Nobel Literature Prize cawisannak lawmman dawng pawl cu Elizabeth Blackburn, Carol Greider, Ada Yonath le Mueller pawl hi an si.\\nManchester United Le AON Lungkimnak Tuah\\nBenfica Europa League Final Kai\\non October 11, 2009 at 4:14 am\\nKan lai mi pawl hi zing tik hman ah that kan tum sung le thil tha tuah kan tum sung cu ,ka tul lai a si cu ,\\nA tum ih tum men cu thu lo lak men ah a cang theu ,\\nA tum men si lo in a tuah ngai ngai tu si hi a tha lo maw si.\\nSpeak with your deeds","num_words":228,"character_repetition_ratio":0.058,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.253,"stopwords_ratio":0.294,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.97,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Zomi Federal Union in hmailam Kekar danding Mipi sim thei - Falam Online Media\\nZomi Federal Union in hmailam Kekar danding Mipi sim thei\\nApril 29, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nZomi Federal Union cun 2021, April 29 ni khen mi ca suah in hmailam Kekar tum dan mipi hnen ah simtheinak an nei.\\nTheihternak ca suahmi ahcun “Zomi Federal Union cun theihternak kan suah cia mi bangin hnget zetin dingin hmalaknak kan nei rero.”\\n“Zomi Federal Union hmuitinmi hluhsuahthei dingin Committee Representing Chin State Hluttaw – CRCH siseh, Interim Chin National Consultative Council – ICNCC siseh, Ministry of Defense – MOD, National Unity Government – NUG thawn khal hmasabiknak hmuhton thureltlangnak kan nei zo.”\\n“Mipi ih kan beiseibikmi Federal Democracy hrambun rampi dinsuahthei dingin kan unau tlangparmi pawlkom thawn ṭuan tlangin hmailam khalah hmalaknak kan nei vivo ding a si” tiah mipi theihternak ca an suah.\\nZomi Federal Union cu Tonzang, Tedim, Kalaymyo mino hruaitu tongkhawmaw in 2021, March 30 ih dinsuahmi pawlkom a si ih, tumtah hmuitinmi cu\\n1. Ralkap ukhruainak titawp ding….\\n2. Daan loih kaihkhih tuar rampi hruaitu le kaihkhih tuar tlangpar mipi luat nak ding….\\n3. 2008 Daanhrampi ṭhiatbal in Federal Democracy hrambunmi ukhruainak tisuak ding, hram bun hnget ding…\\n4. Zomi thawn pehparin mipi pianvo humhim in ukhruainak hrang hmalak ding….\\n5. CRPH thawn Federal Democracy hrang hmalaknak neitu tlangpar hriamhrei keng pawl thawn kutzakai in Federal Democracy hrambunmi ram le ralkap cangsuak theiding hrang thatho zetin hmalaknak nei vivo ding …. tipawl an si.\\n← Chin Arsi Tleu pakhat Dairial cang ta\\nApril 29 : CDF – Mindat le SAC Ralkap karlak thurel cipciar →\\nChinram hriamkaibu ṭangrual pawl le SAC ralkap doawknak ah ralhraang lam tuar na\\nCM Pu Salai Lian Luai cu a Inn suahsan dingin Thupek a si zo","num_words":267,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.203,"stopwords_ratio":0.131,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"CDF Headquarter : Hakha Kahdonak ah SAC ralkap 4 thi, 10 hrawng hliam tuar - Falam Online Media\\nCDF Headquarter : Hakha Kahdonak ah SAC ralkap 4 thi, 10 hrawng hliam tuar\\nMay 4, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\n2021, May 3 zaan ih Hakha khualipi kahdonak ah SAC ralkap lam 4 an thi tiah CDF – Headquarter in tlangthannak an nei.\\nMizaan May 3, Zaan nazi 11 hrawngah khuami pawl in bomb voihnih puak thawm le meithal kap thawm kan thei ti`n social medai an tarlang cece hnu, tuizing May 4 ah CDF – Headquarter in tlangthannak an nei mi a si.\\n“May 3 lawng ah voi hnih kan kap. Voikhatnak cu Cawbuk gate ah a si ih, cumi ahcun SAC ralkap lam in mithi le hliamhma pu an um le umlo a fiang lo. Cun, zaan nazi 11 tluk ah Hakhathar ziin 6 tongawknak gate ah kan kap sal. Meithal zuun 100 leng kappuak a si.”\\n“Kanmah CDF lei cu kan him thluh. Zaan a si tikah ralkap lam ziangzat an hliam ti kan fiang lo. Pa 5-6 cu amalbik mithi an um ding zum a um” tiah CDF – Hakha hruaitu pakhat ih sim mi The Hakha Post in a tarlang ih, CDF – Headquarter in SAC ralkap 4 an thi tiah thuthannak an nei leh sal a si.\\nCDF – Hakha le SAC ralkap hi May 2 ah an kapaw thok ih mizaan ih kapawknak thawn voi 3 an kapaw thlang. Hmiasa ṭum ah SAC ralkap 4 thi an um tiah thuthang a suak ih Mizaan kahdonak thawn Hakha doawknak ah SAC ralkap lam mithi 8 an um zo tiah theih a si.\\n← Ralkap lam ṭang VengLal sualral Naam thawn dawt that tuar\\nMatupi – Chinland Defense Force le SAC ralkap karlak boruak sosang thei →\\n“Pi Pi Suh” Biazai by Salai Siang Cung Luai","num_words":270,"character_repetition_ratio":0.098,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.251,"stopwords_ratio":0.237,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hruaitu Issue 175 - Chinland Today Media\\nDecember 28, 2008 1:52 am·0 comments\\nRawl ei sawmnak Mopuai, lungawi thusimanak puai pawl ah kan feh ih ei ding tinkim in rak pek. Asinan a ci kim in kan ei theh lemlo. Kan duhmi cu tam deuh in kan ei. A cem khal asile kan cah sal mai theu. Cabu kan siar khalah kan duhnak zawn kan siar hmaisa lohli. Kan siar duhzawng tampi in ngan haisehla kan duh. Asinan an ngan tam cuang lo. Ziangah tile mi tampi ih siar ding mi ca a si ruangah mi tampi hrangah ruat in a tha theibikin ngan mi a rak si.\\n• Ca bu siar dan phun thum a um. 1) Siar zualzo mai ci, 2) siar ih cinken ding tha le 3)siar ih veihnih thum siar sal, a tak ih nunpi cih ding ti’n phun thumin then a theih.\\n• Hruaitu thuthangca khal hi siar zutzo ih theihhngilh mai ding pawl hnakin cinken tlak le kan nunnak lamzin dikah in hruai theitu Pathian thuthangtha tlangaupinak ah hman tum mi a si. A dang nepnawi pawl cu kan mipi casiar peih dingin ngan rawi men mi an si.\\n• Ca hmuahhmuah cu siar theh ding an si, hmansehla kan nunnak hrang ih nunpi ding tlak ca cu siar hrimhrim ding le nunpi tum ding sawn a si. Zozokhal kan ca siar duhmi zoh in kan mizia khal theihthei a si. Nang, siar nuam menmen maw nunpi tlak ca pawl na uar deuh…\\nKa ‘D’awt Leeng Nu’h Mawi Zia\\nRak zoh au law mit nei hmuah in ka ‘D’ mawi zia\\nA hoiher dan thle hngual hngo in duh a nun zia\\nA mawi na fawh ngai e ka ‘D’awt leeng nu thliai thliai\\nCing in cuang e a leen hawi rual lakah ziai ziai\\nA liang a tiang a sam thlairem a dum ciai ciai\\nA hmel ei ttha thing thei rah hmin bang in kiar kiar\\nA pawhte khi tlang mual bangin a pawng iar iar\\nA ha tian rem Tan-tthe bangin an var siam siiiii\\nA mit men mawi a lai mu ah a Tle kel kiiiii\\nLam a leen ah a Taw a hngial a hluum ttel tto\\nA Ngel par ih a fau khih mi an awn sel so\\nRim thaw fem thiam Khuai vah bang in\\nAn panh khaw tin Val ttha rual in\\nA hmel mawi nak phen thlam hnuai ah\\nMi lung a sii um men hman ah\\nKa ‘D’awt ka ‘D’uat a mawi bik cuang keimaih mit ah\\nMi dang mit ah mawi ve ci maw thei lai lo e.\\nCakzet le Raalthazet In\\n–by Rev. Run Cung Mang\\nCakzet le raalthazet in um aw tiih thu ka lo peekmi cu ziangtik hmanah hngilh hlah.\\nTih hlah. Na thinbnau hlah.\\nZiangahtile Bawipa na Pathian keimah in na fehnak kip ah ka lo umpi ding. (Joshua 1:9)\\nKan Bible sirhsan Josuah cabu in, harsatnak ram hih leitlun ih kan leenlai ah ttihhrut le thinphaang beidong ih kan um lonak dingah thlarau thazaang cahnak in peek. Cuih cahnak huham cu minung tisalam ih suakmi si loin, Pathian hnen hlir ihsin suakmi sawn an si.\\n1. Pathian Thukam sungah cakzet le raalthazet in\\nKan Pathian cu thukam pelh dah lo rin-um Pathian a si. Pathian in Joshua hnenah, “Na nun sung hmuahhmuah ah zohman in an lo neh lo pei. Moses hnen ih ka rak um bangtuk in na hnen khal ah ka um ding. Ziangtik hmanah ka lo taanta lo ding,” a ti (Joshua 1:5). Josuah cu Pathian theitu, zumhngettu le ring ngamtu a sizia Bible ah kan hmu thei (Mipum 14:6-9). Curuangah zumtu mi rin-um pawl cu Bawipa in ziangtik hmanah in thlauthla dah lo, in umpi ringring a si.Kan bawipa Jesuh Khrih in, “Leilung a cemnet tiang ka lo umpi ding (Mat.28:20), ziangtik hmanah ka lo taanta lo ding in ti (Heb. 13:5). Pathiang fahniang pawl hi ziangtiklai caan khal ah kanmah lawng kan si dah lo, Pathian Thlarau Thianghlim in kan fehnak ih kipah in umpi ringring a si. Nangmah le keimah sawn in umnak kan nei timi hi a thupizet. Pathian ih Thukam (promise) tlunah rinhngetnak na neih ahcun ziangtiklai caan khal ah ziangtlukin zumfeknak le rin- hnangam daihnak na nei thei ringring ding\\n2. Pathian Huham Cahnak sungah cakzet le raalthazet in\\nZumtu ih cahnak cu a minung sinak ah a tthum aw lo, Pathian thiltitheinak huham par sawn ah a um. Cumi cu Jesuh in, lei le van cu an cemral ding nain ka Tongkam cu kumkhua a hmun ding (Matt. 24:35) a timi le Hebru cangantu in raal naam kap hnih har hnakin a hriamsawn (Heb. 4:12) a timi Bible hi a si. Joshua 1:8 ah, “Thukham cabu cu hngilh hrimhrim hlah, a sungih nganmi bangtuk ih na nun theinak dingah a sun a zaan in siar ringring aw. Cuti ih na tuah asile na tthangso dingih na tuahmi hmuahhmuah ah na hlawhtling ding” a ti.\\nPaul in Timote hnenah, “Ca Thianghlim cu Khrih Jesuh na zumnak sungin rundamnak ah a lo thlentu, fimnak a lo petu a si” a ti (2 tim.3:15). Curuangah Bible cu Pathian ih Huham (power) a siih rundamfa kan sinak, nun thianghlim kan neih theinak le sualforh kan neh theinak huham a si. Mi pakhat in, Mifim na sitheinak dingah Bible siar aw, rundam na sinak dingah Bible zum awla, nun thianghlim na neih theinak dingah nunpi cih aw,” a ti. Pathian Thu sungah hramthuk na bun ahcun cakzet le raaltthazet in na um thei ding.\\n3. Pathian Umpinak sungah catzet le raalthazet in\\nKhristian pawl ih sultluannak le hlawhtlinnak cu Pathian ih umpinak in a si. Pathian ih mifel Joseph ih nun kan zoh tikah, “Bawipa cu Joseph hnenah a um ih a hrangah ziang hmuahhmuah a tluang thluh,…a thiltuahmi hmuahhmuah ah a hlawhtling ti cu a bawipa in a hmu,” ti a si (Seem. 39:2-3). Moses ih hlawhtlinnak khal hi, Pathian ih umpinak le amah in “Bawipa, nang locun” timi thinlungput, Pathian rinsan le hngauhsannak thinlung a neih ruangah a si. Suahlannak 33:15 sungah, “Kan hnenah na feh lo ding a si ahcun hih hmun ihsin in fehter hlah aw,” a ti ih, “In umpinak hin leilung tlun ih miphun hmuahhmuah lak ihsin kan hleicet zia a lang ding,” a ti (c.16).\\nKan biakmi kan Pathian cu kan hnenah in umpitu Pathian a si. Profet Isaiah in “Immanuel” ti’n hmin a peekih a tican cu “Pathian kan hnenah a um” tinak a si (Isa.7:14; Mat.1:23). Dungthluntu pawl ih hnattuannak ah le Kawhhran thuanthu santiluan sungah Pathian minung pawl ih hnattuannak ah tla Pathian ih umpinak ruangah an tthangso ih an hlawhtling timi fiangte’n kan hmu thei. Tuni khalah Thlarau Thianghlim in kan hnenah in cencilh ih in umpi ringring. Ramsung ah, ramleeng ah, leitlun khuitawk hmun le ram kan thlen khalah Pathian in kan fehnak kipah in umpi ringring. A sun a zaan in ttihnak le thinphaannak sungah in umpi, ih in kilveng a si. Daniel umpitu Pathian cu kan hnen khalah a um ih cahnak le raalthatnak in peek ih in humhim a si.\\nMifim pawl in, “Nunnak cu Raaldonak hmun a si (Life is battle field)” an ti. Mi tthangso le mi hlawhtling sitheinak dingah zuam a ttul. Nehtu sitheinak dingah cahnak a ttul, ih tumtahmi hluhsuah theinak dingah raalthat a ttul. Cahnak le raaltthatnak locun tusan ah mibangh ding le tthansonak ngaingai a um thei lo ding. Cuvek thotho in, thlaraulam raaldonak khalah Pathian Thukam (promise of God) sungih dinhngetnak, Pathian Thu (power of God) sungih hramthuk bunnak le Pathian Umpinak (presence of God) lawng ruahsan a ttul. A hmunmi le a fekmi nehnak, tthansonak le hlawhtlinnak cu Pathian lawngah a um.\\nZumtu kan zate’n thlangam tei’ kan um theinak dingah Pathian in A Thu thluasuah malza in sawmsak hramseh!\\nThai PM hlun Thu thennak zung ah\\nThailand ramih prime minister hlun Thaksin Shinawatra cu 12.03.08 Bangkok court ih an hruai nakah eiru ih an puhnak ihsin sualnak a neih lo thu phuansuak a si.\\nKandung kumkhat le thlaruk ah nasazet duhlo langter lamzin zawhnak ruangih Thaksin thlaktu Thai ralkap pawl cun nasa zetin a eiruk nak hmuhsuak an tum nan thuhla tenau 2 lawngah sual puhnak ding an hmu. Cumi lakih pakhattu cu tui ni ah a simfiang zo. A dang an puhnak pakhat tu hi April thlacem ah an rel sal ding.Amah tantu mipi pawl cun an thuthennak court zung hmaiah an ra hngak ciamco. Asinan Thaksin cun politic lamih luh sal a tum nawn lo thu a sim. A thuhla neta sawn ih an rel hlanah England ramih tlun sal theinak pek a si. Thaksin hin England ramih Manchester City football club cu july, 2007 ah a rak lei.\\nPM hlun Thaksin hi a khualtlawn laiah an ram ralkap pawlin eiru ah puh in kandung 2006 kum ah a lalnak an rak lon sak. Himi ruangah England ramah raltlan in a um lan ta cih. Asinan ramkhelhnak lamih a tuanpi democratic party pawlin kandung kum hril awk nakih an rawn neh ruangah tuikum February ni 28 ih Thailand ram a ra kir sal leh theinak a si.\\nKawlram hlasak thiam Sai Tthi Saing a Thi\\nKawlram Hlasak thiam lakih mi tampi ih uar zet pakhat Sai Tthi Saing,58 10.03.08 zinglam ah Yangon ih a thi ta mai cu ka ui zet a si. Kan Laimi tampi cun Sun Ceu le Sai Tthi Saing thei lotu an um zk lo. An mah le an san lai ah Kawlram hlasak thiam hminthang tlang par mi an si. Kawlhla hmangin mah le suahsemnak tlangpar ih a nuam zia le tlangpar mi le Kawl sinak thleng awk dingah kan duh lo zia langtertu an si. Ko Tthi kan upat rualrual in Salai Sunceu khal kan theihhngilh lonak le upat tlak a sinak in mang ter theu.\\nKawlram le Laitlang lam thu tawi\\nTulai ramsung ralkap thuneitu pawlin pinay hrekkhat (Kachin, Shan, Mon etc…) pawlah rammi hminsinnak (Ntl ID \/ Hmatpungtin) thawn pehpar in thu thar le style thar a tuah ciamco ih, thimnak ah Kachin ramrelh- ralkap thawn daihremnak lak saltu pawl hrangah cun a zawng (color) khal a dang deuhin an tuah sak tivek le, Mon Pyinay ahcun hmatpungtin tuah hrihlo pawl temporary in (Kawltong in Yayi \/ Zaazii) in an tuahsak rero tivek thuhla a um .\\nKawlram cun kum 2010 lamah rampi hruaitu hrilnak ( general election ) tuah ding in a timtuah rero ih, cumi hrang ih ‘referendum’ a tuah mi pawl duhlonak lam thu rel\/ca ngan zem tu cu kum 3 tiang thawng thlak ding an si. Hrilawknak ahcun phungki ( monk ) le buddhist biaknak lam ih hruaitu pawl cun vote an nei lo ding.\\nCun tulai phun 10 an phti rero laiih, kan dung hrawngah khan Falam ah meisa (Electric) a regular lo\/ a thalo zet ti asi.\\nMalaySia UNHCR zung appointment an la thei lo\\nFebruary ni 11, 2008 UN zung hmai buainak a thlen ruang ah zo hman appointment pe lo in cozah palik in mipi an dawi tlan thluh ti a si.UN lam ih sin an than cia vek in 11.3.08 tlawngkai ni hnih ni hi UN card ngah cia pawl an sung khat ben awk ding appointment pek ding ni a si.Pek ding tik cu a kim hlan in UN zung hmai ah mipi an tam tukih hmaisa bik dansi cuh aw in an nor aw ciam co thlang.UN tuan vo nei tu pawl le security pawl in ti fel thei an tum rero ko nan ti ngaih nak a um nawn lo ruangah Malay cozah palik ko in Mi pi an dawi tlan thluh.\\nA hmu fiangtu pawlih sim danvek asilen mizan 10.3.08 ihsin a riakih dansi tam nawn an um zo ih appoinntment pek ding tikcu ah cun mipi 2000 hrawng kan thleng ti a si.Mi 200 hnen lawng pek ding a si ruangah a co lo phang in hmaisa bik cuh aw in an buai nak a si.Cuti ih an cuh awk tuk ruangah UN pawl tingaih nak an thei nawn lo ih cozak palik 20 rual ko in an dawi tlan ter thluh mi a si.Tu ahcun ziangtin an tuah sal pei ti hi Malay Lai mi pawlih kan thlir mi a si.\\nRit theih sii nauhak kedam ah thup :\\nLondon Heathrow airport ah, kan dung tlawngkai ni li-ah nauhak kedam bunlai sungah cocain 15gm kaih a si ih, British pound 675,000 ( RM 4,300,000 ) man hrawng a si. A neitu Elisa Vazquez ( kum 40 ), Maxican nu cu kaih a si ih, nunau kum 11 le mipa kum 13 kedam sungah retin khual a tlawngpi a rak si.\\nTuluk ramah thilri man khung deuhdeuh :\\nTuluk ram cu leitlun sumdawnnak lamah a thangso vivo nan, a ramsungah thilri man a sang deuhdeuh. Consumer Price Index -in a phuandan ahcun tukum sungah Voksa man 58.8% in a kai, Oil ( petrol\/diessel..etc ) cu 37.1% in a kai, thingrah le eiding lam 10.3% in, Sii ( medicine ) lam 11.4% in an kai. A tlawngpi ei le in ding tampi cu 18.2% le mipi hman mi pawl thilri man 8.5% in an kai.\\nMaxico-ah kuakfawp dodalnak :\\nMaxico cozah cun kan dung thla-ah a ramsung ih kuakfawp pawl dodalnak dingah dan thar a tuah. Restaurent le Bar ( zu dawr ) ah tla kuakfawp pawl cu sangka te umnak room hran ah kuak fawhter ding le cozah zung, mipi um tamnak pohpoh ahcun fawp lo ding in dan a tuah. Hi dan thar a thlun thei lo tu cun US $ 40,000 tiang a kuan thei ding. Tui kum kumthar ihsin France le Germany cun hivek lam dan an rak tuah zo nan, mipi ngaihdan a bangaw thei lo. Turkey ram ahcun hivek dan hi an thlun thei thluh ti a si. Thailand le Singapore hi Asia ramah kuakfawh thuhla-ah dan nei hmaisa an rak si.\\nWorld Kidney Day :\\nKan dung tlawngkai ni li ( 13th March ) kha leitlun pumpi-ah ‘kaileng’ natnak thawn pehpar aw-in caan hman a si. Kaileng siatsuahtu bik cu ‘Chronic Kidney Disease ( CKD )’ a si ih, milian pawl natnak an tih theu, ‘zunthlum ( diabetes ) le tui-ttu ( hypertension ) pawl tla hi kaileng that lo ruangah an si. Leitlun ah kaileng natnak nei 5,00,000,000 hrawng an um ih, 10% cu tihnung zet\\ndinhmun an si. Lung ( heart ) ihsin a ra mi thisen cu ‘renal arteries’ cun kaileng hnenah a kuat ih, a rak khawlhfai. Nikhat ah kaileng in thisen 200 liters hrawng a khawlh. Kaileng thalo pawl hrangah thlengsak( transplant ) le ‘thisen khawlhsak’( dialysis ) lawng damnak a um.Dialysis cu zarh 1-ah vei 3 a tul ih,a khung zet. Thlengsak hi a tha bik nan ram tamsawn ahcun kaileng hlu-tu ( donor ) an um lo.\\nJakie Chan in Australia-ah a pa a phum :\\nHolywood filmstar Jakie Chan cun Australia ram khawpi Canberra-ah, a nu Lee Lee Chan phumnak kiang ah, a pa Charlie Chan cu a phum ve. Jackie ih nu hi kum 2002 ah Canberra hospital-ah a rak thi zo ih, a pa Charlie hin kan dung February ni 26 ah Hongkong hospital-ah cancer natnak-in a thihsan ve. Jackie-in a pa a phum ni-ah US ambassador le China envoy tla an tel ve.\\nPhungki hnen ihsin mihur DVD an kai ngah :\\nKum 900 lai ih rei zomi, biaknak lam hmun thianghlim ‘Maria Lanch Abbey (Bavarian, Germany) kiltu phungki pakhat hnen ihsin mihur zuknung ( pornography ) DVD 230 cu amai umnak room-ah hmuh a si. Hipa hin DVD dawr-ah Gay DVD ( tawhur pawl zuknung ) fir a tum lai-ah dawr kiltu in a kai ngah ih, palik an kaih ter hnu-ah a umnak in hi an check sal a si.\\nChaldean Catholic Archbishop thihsan thei lo :\\nKan dung February 29 ih misual pawl in an kaih ( kidnapped ) Archbishop Paulos Faraj Rahho cu a thi. Rahho hi Iraq ram Masul khua-ih Bishop a si ih, kum 2003 ih US cozah in Iraq a do ihsin puithiam an kaih neta bik a si. Ruhho kaitu pawl ( kidnappers ) cun kan dung tlawngkai nithum ah telephone-in mah bawmtu bishop Warduni hnen-ah a thih thu an sim ih, sinan a thihdan zianghman theih thei a si lo. Iraq special forces pawl cun Rahhu hi an hawl rero lai.\\n( Compiled and edited by BiakChawn )\\n1. Leitlun ah tipi hnuailam ih cable TV hri sau bik ding cu US le Asia company paruk-in Pacific tipi hnuai-ah tuah an tum. Japan ram Chikura ihsin USA ih Los Angeles tiang, 10,000 kilometers ih sau ding a si. Himi tuahnak dingah Fibre-optic cable hman a si ding ih, kum 2012 ah hman thei a si ding. Asia le US ( Asia-pacific ram ) ram-ah internet le tele-communication lam ih harnak hmuahhmuah a tawlrel thluh thei ding ti a si.\\n2. Leitlun ralpi vei hnih nak ( 1939-1945 ) cem ihsin, ram dangdang politics buainak le do-awk nak ruangah refugee a tam vivo ih, tuni tiang milai 34,000,000 cu an umnak thawnsak ( resettled ) an si. Africa ram ihsin refugee an tam bik.\\n3. Leitlun history-ah raldo awknak tamnak bik cu ‘middle east’ ram a si ih, khawpi lawng awk le siatsuah tam bik cu ‘Jerusalem’ a si ih, Bawi Jesuh thih hnu 70 AD ah general Titus in Jerusalem a siat suah kha, vei 52 a siatnak a si. New Zealand ram hi leitlun ralpi -ah an tel ve dah lo.\\n4. Tuluk ram hi leitlun ah thilri phunphun tuahsuak tam bik an si ih, asinan thilri tuah thuhla-ah ramdang relsiatnak tuar tam bik an si. Kum 1999-ah an ramsuak fangfai-ah minung siatsuah thei chemical hmuh a si ih, 2000 kumah ‘Ajinomoto’ lem an tuahsuak sal ih Japan company-in an kuanter.\\nTui kum-ah hmuk-ei-thaw ( dumpling ) an tuah cu Japan ram mi 10 in an thihpi zo ruangah Tokyo-ih thuthangca ‘Kyodo’ cun Japan mipi 75.9% cun tuluk ram suak ei in rengreng an tep nawn lo ding tiah a ngan. Hivek buainak ruangah Tuluk President in Japan an tlawng ding tla a cancel sal ih, tuluk pawl cun an simfiang dan kel te-in, an thiltuah cu zohsal an tum. Kan dung February thla sungah, Denmark ram ih an kaih nga ( Mackerel fish ) cu tuluk ramah June 5,2007 ah an packing hnu-ah Japan ramah kuat a si ih, cui an nga-tin ahcun minung hrangah tihnung zet ‘dichlorvos’ ( organophosphorus pesticide, kawl tongin:‘pu-tat-sii ) cu 0.14 ppm ( particles per million ) hmuh a si ruangah tuluk ramah an kuat kir thluhsal tiah Asahi Shimbun, Kouzai Bussan company cun a phuang. Mackerel fish hi Japan pawl rawl duhbik ‘sushi’ ah an rawi mi a si.\\n5. Nimthlakau ( lighning ) veikhat kan hmuh theu hin electric power 1000 mega watt a tuah theu ih, second 1\/1000 ( then 1000 ih then khat ) sung lawng a si. Leitlun-ah Nimthlakau (ttek tlak) ngah ruang ah nitin milai 1 an thi, asinan, Nimthlakau hi um lo sehla kan umnak leilung ah kan nunnak bik oxygen a um thei lo.\\n6 Scientist pawl cun milai ci cu ‘homo sapiens’ a si ih, nunau le mipa ci ihsin kan suahdan-ah ‘chromosome’ kawp 23 ( 23 pairs ) kan nei. ASinan, Indonesia ram ih Flores miphun ihsin suak, mi tawizet pawl cu ‘homo floresenic’ an si tiah ‘milai si lo-in, milai bang zet’ an si tiah an ti.Kum 50 sung el-awk nak ( debate ) a um zo nan, meter khat lawng ih sang floresenic pawl hi ‘minung an si velo’ titu scientist pawl cun.‘Chromosome kawp 21 lawng an nei’ ti le ‘ramsa vekin theihnak le thiamnak thangso tuk thei lo si-nak ( instinct ) an nei tiah an tang tunto. A tantu lam pawl cun milai chromosome tlamtling lo-nak ( abnormality ) cu tesin-fa in an neih vivo ruangah a si tiah an ti.\\n7. Tuluk ram cun an ram ih Olympic games ah, Falun Gong ( Falun Dafa ) thluntu pawl cu tel ve a siang lo. Hihi hlanlai tuluk miphun pawl taksa le thinlung harhdamnak ding ih exercise an tuah dan a si ih, 1992-ah tuah tharsal a si. Leitlun ram 80 ah milai 1,00,000,000 in an thlun.\\nMIFIM PAWL TONGKAM LE THUFIM\\n1. Thlacam nak hin leilung pumpi thawnter theitu ih kut cu a cangvaih ter thei. – W. Sockman\\n2. Na sum lakluh vekin Pathian hrangah thil pe ve aw, cuvek in na tuah duh loh len na pek vekin na lakluh ding zat a lo tuahsak ding. – Martin Harley\\n3. A cancan len Pathian in a fa le hnangamnak dingah thlipi le ruahpi cu a daihter ih, a cancan len cui thlipi le ruahpi cu a ko ih a fa le pawl cu dai ten a um ter theu. – Frederick Dou glas\\n4. Kan tumtah vekin thil a cang lo a si khal len Pathian in kan hrang ah tumtah mi a nei ringring. – William Matt\\n5. Kan nunnak hi a se awl tuk ruangah thlacamnak thawn zohkil ciau uh si. – Billy Graham\\n6. Pathian kan duhdawt dan tahnak bik cu, “Amah maw kan hawl, a hnen ihsin thilpek thlawsuah sawn?” – Ralph W. Sockman\\n7. Thlacam nak hi na hrangah ziang vek so a si? Na nun hruaitu maw, na umhar phentu ding ah? – Corrie Ten Boom\\n8. Kan damsung ih kan tul le hai mi pawl cu: ei le in, hnatuan, capoh hlimnak, rualpi tha le nupi pasal tha lawng an si. – English proverb\\n9. Na damsung hrangah a si: kuak na fawp ding maw, fawp lo lawlaw mai ding? – Yemen proverb\\nKhristian music thuhla hlawmawk nak hi Rebecca St. James ihsin khan kan dung zarhin kan thawkih tuitumah cun fala mawi le duhnung zet asimi le Pathian tihzah zetih a rawngbawl hna a tuan rerotu hlasak thiam hminthang zet thuhla hlawmawk nakin kan peh vivo ding.\\nCuti ih Pathian theih taktak nak hram a thawk ihsi cun Pathian thu hi ziangti ih nunpi taktak dingha asi timi le a rawng ziangtin ka bawl thei ding? timi lam a ruat rero. A thinlung sungrilah Thlacamnak le Pathian biaknak lamah mi ziangtin ka kaihruai thei ding? timi hi a ruahsuahmi a thinlungih ra lang mi cu asi.Marythust University ih music therapy arak zir nakin hla phuahnak lamah siseh, music ( Awnmawi) instrument tumthiam nak lamah le hlasak thiam nak lamah thatei tuah thei dingin a bawm zet. Himi a thiam nak pawlhin Pathian rawng a bawl nakah a tangkai zet.Hla a phuah tikah a hmaisa lamah cun tingtang ahmang tlangpi nan neta lamah cun piano hi a tlawngkai nakih awlai tei hun hman mai ding a remcanih ruangah chord\/melody vek hun tuah le hawl nakah a hmang sawn asi.\\nKum 14 lawng asi laiih a album hmaisa bik “Invitation”, ‘The Call’ timi hla tha le mawi zet um nak” cu a tumtahmi hlawhtlin nak karbak pakhat nakih a tuahsuak mi asi.Himi album ih a tumtah bikmi cu Khrih Jesuh cu thianghlim te le thinlung zate ih a dungthlun ding timi asi. SpiritandSong.com in a zemdarh(distribute)sak mi asi.Kum 16 asi laiih a phuah mi pakhat “Be With Us, Mary”timi hla cu Mother Teresa ih unau nu (The Missionaries of Charity Play)ih thlacam mi hramih la ih a phuah mi asi.\\nMino pawl hnenah thu tam zet a sim duh mi a um ve.”Na no lai canah Pathian thawnih nelawk ding hi ttih ding asilo. Tu hi Pathian thawn nan pawlkawmawknak le nan nelawknak ti pitling ding ko ih tuah can asi. Pathian in nangmah kha,lo ti pitlin a duhih cuisin, midang tampi khal ti pitlin vivo ih a ram karhzaiter thei nak dingah nangmah lala hmangin a duhdawt nak kha langter a duh fawn asi.”Mino pawlih tuanvo cu Pathian ih laksawng inpekmi kha a hmin ropit nak hrangah mipi hmaiih kan thiamthil,a hleice ih kan dawn mi hmangih kan tilang thei ding hi a thupi zet. Keikhal khitivek tumtah nak thawi ka thlacam nak ruangah kum 2 sunglai Pathian le Kawhhran hmai ah laksawng in pek mi Pathian thangthat hla mawi pawl kha dik zet le thatho tei ka sak rero hnu lawngah ka hla sak nak lamah khal ka thangso zet asi ti in theihfiangter asi.Cuti ih ka theihfeng hnu ah cun lungawi nunnawm nak le aipuan nak maksak le famkim nak ti pawl ka nei cih thei vivo fawn asi.”\\nSt. Tim in music lamih kaihruaitu thatha Matt Maher, Danielle Rose le a hleice in Tom Booth pawl a rak khihmuh sakih a thathnem pi zet. Jenny in Matt Maher ih album pahnih ah hla a rak saksak dah zo vekin Maher khalin fateful day ih ‘The Call’ timi hla a sak nakah hla arak sak bawm ve asi.\\n“Tom hi music lamih a turu zet mi asiih hlaphuah thiam zetmi asiih hlei ah recording artist mak tara pakhat khal asi. Music lamih mah le mah rinsanawk nak tiang neithei dingin le thinlungih a mah le amah tiangih rak tumcawpaw ih rak thei thei aw ding tiangin thazang inrak pe ringring theutu asi. A sungte pawl khalin high school ka kai lai ihsin Khrih Jesuh ih hmaika katawn thei nak dingin inrak bawm ve hai.Music lamih thil tam zet inrak khihhmuh le zirh lawng siloin cantha le covo luah thei dingin le malsawm nak phunkim co ding ding tiang khalin lam inrak hruaitu pakhat asi.Khrih Jesuh thawhsal nak thuhla ih ruahsannak nei thei ding khalin inrak zirhtu asi fawn.”The Way Within”timi hla tla hi amah thawi kan phuahtlang mi asi. Ka hrangah hladang tam zet tla a phuahih ka album suah thei nak dingah khal ziangkimih inbawmtu asiih ka upatin ka ngaisang zetmi khal asi.\\n“Hmailam canah music lamah thlacam nak lam hawi zawngih a rawngbawl nak maw asilole music lamih therapist(thiam ropi )si thei dingin maw ka zuam vivo ding tikhal ka thei hrihlo. A pahnih tla khin ka tuah veve men thei fawn. Asinan, Pathian thangthat hla lawngte ka sak tluan vivo ding ti cu ka fiang zet ko…” tiah duhnung zet asimi, Jenny in ati.\\nHi hlan kan pu le kan pi san kan Chin ram ah leidoral san a rak si ih, khawkhat le khawkhat hnamkhat le hmankhat an rak do aw. An rak thatmi Lu an tan ih inn ah an tlun, an rak aih ciamco theu. Mi a that tamtam thei cu pacangtha, paraltha an ti aw ih tluangkhawnnak ah an rak hmang theu.\\nSan a rung her aw vivo, fimthiamnak lam a pan vivo nan kan Chinmi cun con le laam, zu le sa in ei an zuam awk rero thotho lai. Mirang uk kan si hnu ah tlawngkai hman an rak duh lo. Khawkhat ah paziat in tlawng nan kai dingtin fial awk ih ca zirter awk a rak si.1960 hnu ka cin ban hnu hmanah Tlairawn kua sehvel ah khuangcawi, fangza aih Siahrathat an um lai.\\nCuvek dinhmun niam zet in kan rak um nan, mangbangza remruattu Pathian cun a thuthangtha phuang dingin Tipi ral ih ringtu an nun pe aw ngam palai a run thlah ih kan chinram ah thuthangtha in ram a la vivo. Tui dinhmun kan thir asile kan chinram ah hmunkip ah krifa sinak kum zabi dar tum in kan lawm cio hi kan Pathian thatnak ruangah a si. Cuticun kan chinram ah bible lam le fimthiam zirnak lam ah mifim mithiam kan nei tam vivo hi mangbangza remruattu kan neih ruangah a si ti kan thei cio ding.\\nMithiam sang thatha kan neih ruangah Krih thisen ih kan unau Tipi ral mi thawn dawr aw in le rawl kho kil tlang in kan um thei ruangah mi tampi cu hmundang ram dangah feh in fimthiamnak an zir ih an fimthiam zir mi kan miphun hrangah hmang dingin a tlung sal an um vekin a tlungsal nawn lo khal an um. Asinan calai in siseh, an neihmi sumsaw in siseh kan miphun hrangah tan an la in, thathnemnak tamsin in hna an tuan hi lungawinak ngaingai a si.\\nKan Chinmi le a mah zumtu hrangah kan sun mang hman ih kan man ban lo mi lamzin a dangdang in on sak vivo. Kan unau karen pawl tla cu ringtu hmaisa an si vekin tuisun ni tiangah kan nih hnakin an hmaisa rngring ti kan hmu thei. Cuitlun ah Guam lamzin in on sakih kan milesa tampi Tipi ral kan thleng thei. Hmunkip ramkip ah kan Chinmi umlonak hmun a um nawn lo ti tluk a si thlang. Guam lamzin ihsin a feh mi pawl cu mi neinung deuh in an rak tep ban in an rak co thei.\\nAsinan mangbangza remruattu Pathian in kan Laimi leitlun ramkip thleng thei dingin lamzin dangdang in on saksal. Cui lamzin cu India, Thailand le Malaysia an si. Himi ram ihsin kan Laimi refugee in himi zin in Khrih thisen ih kan unau tipiral ramnuam kan thlen theinak a si. Kan Pathian thangthat si ko seh. Cumi ram pawl lakah Malaysia hi kan laimi tambik umnak a si.\\nUnau, kan ruah ban lole sunmang hman ih man ban lo mi kan Pathian rem ruahsak mi zar to ih kan um hi a sunglawi in man a neihzia kan thei cio thluh zo. Kan Pathian ih in duhdawtdan le a thatzia kan tep ngah na cingin a mah sunlawih thangthatnak cang thiam lo in zuhmun sahmun ih kan tlanlen hi minung zoh khal ah a mawi lo vekin kan Pathian ninghang riahsiat ding hi kan ruat ve dah maw?\\nAsi ah, tuihnu, kan hmailam ah ziangvekin kan Pathian in kan Chinmi hrangah rem in ruah sak dingih khua in khan sak ding mi hi minung fimnak ih ruah nakin an ruat ban dah lo ding. Curuangah rem in ruahsak le a thatnak zar kan to mi parah Pathian hnenah lungawithu sim uhsi. Cuihleiah a remruah khawkhannak kan Laimi parah a thlawsuah lamzin in onsak vivo nak dingah Mangbangza remruattu Pathian hnenah thinlung kekkuai in dil le a duhdan in nung tlang uhsi. Amen.\\nTLANGVAL LE FALA THUHLA THEIH TUL\\n(…. peh zawm nak… )\\n#Kan dungzarh ah hi thu hi kan tan (obmitted) ih, kan suah lo.#\\nMinung si ding in Nu pumsungah, pangang ( worm ) dinhmun kan si lai-ah, milai theih ban lo in nunau maw kan si ding mipa ti cu a rak tuahfel aw zo. Asinan, mipa le nunau kan si nak ‘sex organ’ cu pumsungah thlakhat kan kim hlan lo theih thei a si lo. Ultra sound cun thla hnih thla thum hnu-ah lawng theih thei mi a si.\\nTuluk ram, tlangram lam ih um pawl cun fanu hnakin fapa an duhnak ruangah naupai pawl cun fanu an pai ti an theih veten an siatsuah theu. Hiruangah Tuluk ram, minung tamnak bik ahcun nunau pakhat umnakah mipa pasarih an um ti a si. Tlangval hrangah nupi hawl a har zet ding a bang. Hivek thotho-in tuluk pawl cun nupa theih ding ah, an suah ni, thla le kum thawn pehpar mi cazin an tuahsuak ih, cui nupa cun nau te tuah ding tikcu caan-ah ziangvek nau kan pai ding ti theih theinak dingah ca-in an nei thepthep. Hi tla hi a rintlak cuang lo a bang.\\nMipa le nunau kan sinak bik hi, pum sung kan um thawk ihsin Pathian in in serhsiam danah milai tidanglam thei silo-in a um cia. Mipa ci le nunau ci vawn tawngaw ciah cun tidai phunkhat ‘chromosome’ an pai veve ih, kawp 23 veve an si. Cui kawp 23-nak cu mipa le nunau kan sinak ding ih thuneitu an si. Nunau cun XX tiah gender chromosome phunkhat lawng an nei. Mipa cun XX le XY phun hnih an neih ruangah, mipa ta XY a cak deuh len nunau a suak ih, XX a silen mipa ah a suak ding. Hi thil hi scientist thiam bik hman in an tidanglam theilo cu a si.\\nHlanlai ahcun, pumsung naute mipa le nunau sinak thu le, mi banglo OR kutke kimlo OR mit caw cia neih thuhla-ah a paitu nunau lam that lo-nak vekin an ruat theu. Sinan, tulai thiamnak cun, hi hmuahhmuah hi mipa lam chromosome ruangah ti an thei.\\nMipa zokhal in, naute nunau hnakin mipa neih an duhnak le nunau cu mipa vekin thil ti theilo vek ih ruahnak an pai mi hi, kan suahnak hmun ram nunzia le kan pipu thuhla a si tlangpi. Asinan, leitlun history ihsin nunau cu mipa hnak cun an dinhmun a niam deuh kan ti thei ko. Tulai san kan zoh asilen, hmun kip-ah mipa tuah thei lo tampi cu nunau-in an tuah thei. Thil tuah lam si lo in, kan bangawk lo-nak bik cu, Pathian in in serhsiam dan ( nature ) a si.\\nBaibal cun “Mipa cu nunau tel lo in a um thei lo ih, nunau tla mipa tel lo-in a um thei lo” a ti ( I Kor 11 ). Hi thu hi, nunau mipat nak lam si lo-in, leitlun ih milai kan si dan hram thawk nak simfiangnak cu a si sawn ding a bang. Minung hmaisa bik Adam cu Pathin in a kutin leidip ( dust ) thawn a tuah; minung pahnih nak Eve cu Adam ih hnak ruh ( rib ) ihsin a tuahsal ih, kan ni minung pathumnak phun cu nunau le mipa kar ihsin ( by birth ) kan suak.\\nAmerica ram ih mipa 90% hrawng cun an vunzim an tan ih, hihi biaknak lam thawn a pehpar aw mi cu a si lo ti a si. Malte vawn bet ka duh mi cu, mipa 65% in an san sungah kan mipatnak cu vei khat tal an met ih, nunau cu 95% an si. Hithu hin milai cu Pathian in in tumtahpi mi lamzin hnakin kanmai tisa duhnak kan thlun tam deuh ti hi a ti fiang. Bawi Jesuh cun, “van ram ahcun nupi pasal a um nawn lo ding ih, van mi vekin kan cang ding” tiah in zirh. Pathian sungkua member hrang ahcun, “a tul lem lo ih ‘SEX’ hman” cu a ruah khal ruah tha a si lo. Pathian hnen ih um van mipi pawl hrangah nupi pasal a thupi nawn lo nak san hi in zirh bik cu a si.\\nGenesis bung 6 nak ahcun, Pathian Fa le pawl cun milai fanu pawl cu mawi an ti ih, fa tiang an rak nei. Hihi vancung mi, Pathian in a dawi zo pawl an si sawn pei. Rom bung 1:24-26 ahcun Pathian ih zohsan milai pawl nunzia kan hmu. Nunau mipat nak lamah an duhduh tuah theinak an nei. Nunau le mipa sinak lam hnak in, nunau le mipa si ding ih in tuahtu in ziangso tumtahnak a neih ti hi a thupi sawn cu a si.\\nUSA Na Feh Ding Asile\\nMirang tong thiam lo hrang khal ah hnatuan ngah theinak hmun, Hnatuan tha hmu thei dingin bawmtu, harsat tawn tik khalah Laimi rinsan ding umnak hmun asimi,\\nMalaysia ihsin a fehmi kan Falam mi tam pi hnatuan hmu lo in harsatnak a tawngtu pawl khal an thawn awk theh. A hnuai ih Address hi UN na feh tikah rak pe aw. Laimi harsa bawmtu dingah Pathian remruat cia an rak um.\\n1110 Beal Cout,\\nIndiana Polis, In 46217\\nPh : 3178892318\\nRamdang Feh Ding Pawl hragah\\nUNHCR ihsin ramdang fehsuaktu ding pawl hrangah Mawtaw mawngnak laisin a tul. Form tuah \/ phi nak ding hrang khal ah tampi a ol phah. Na hrangah man olten tuah sak theih a si.\\nContact .. S Sangte 017-310 8011\\nJoint Editor Kawl Lian\\nSumkil Kawl Lian\\n42 A, Upper Ground Floor\\nJLN Alor, 50200\\nEmail : Hruaituthuthang@yahoo.com\\nSMS : 016-972 3214 ( Biak)\\n016-302 1254 ( Salai Kawl)\\nHruaitu Issue 54","num_words":5625,"character_repetition_ratio":0.03,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.236,"stopwords_ratio":0.28,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Min Aung Hlaing Cu Mandalay Ah Ava Tlawng Ih Bomb Thawn An Rak Hmuak – Meifar\\nMin Aung Hlaing Cu Mandalay Ah Ava Tlawng Ih Bomb Thawn An Rak Hmuak\\nNovember 4, 2021 admin Myanmar 0\\nMyanmar ramsung thuneihnak latu kum 65 mi Min Aung Hlaing cu Mandalay ah ava tlawng ih bomb thawn an rak hmuak ruangah ralbawi picang pakhat a thi ih palik bawi pakhat in hliam a tuar. (Min Aung Hlaing cu a him a si ding, a thuhla an langter lo).\\nHimi bomb puahtu cu Burmese Zamani Group in anmah an si thu an phuangaw. Min Aung Hlaing cu November 3, 2021 ah Mandalay a thleng zo ih khuasung security khal an hngetkho zet.\\nNovember 4 zinglam nazi 6:30 hrawngah Mandalay, Maha Aung Myay ramsung ih lungmankhung zuarnak hmunpi, ekinn kiangih um ralkap sakhan ah bomb an deng puak. Min Aung Hlaing hi sui le lungmankhung ngaina zettu a si ih a fehnak hmun ah lungmankhung ava zoh ṭheu.\\nBomb puak ruangah ralbawi picang pakhat a thi ih palik bawi pakhat in hliam a tuar. Ralkap in lungmankhung pawl an zuar ding thuhla an suah ruangah Burmese Zamani Group in phuba laknak ah bomb an puah thu an rel. Himi bomb puak ruangah Mandalay ramsung cu security an hngetkho tuk, lamzin ih bike le motor pawl khal uluk zetin an zohdik vivo.\\nTualsung mi pakhat in “78th lamzin ah nasa zetin zingzoinak an tuah, hmun dang khalah bike le motor pawl cu uluk zetin an chcek-up vivo” a ti.\\nRalbawi Pawl Ih Sawmnak Cohlangtu Yan Aung In “An Kaihmi Lemcan Thiam Kan Unau Pawl Hrangah Ralbawi Ka Va Tong” A Ti\\nRalkap Kut Sungah Leitlun Huap Sumpai $372 Million A Hloral","num_words":267,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.089,"special_characters_ratio":0.217,"stopwords_ratio":0.296,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"CCOC2 Ah Falam or CBA NA Kan Telve Ah A Tha Pei Maw? - Chinland Today Media\\nNovember 18, 2012 6:59 am·7 comments\\nCCOC2 kan thok ngaingai ding a si ahcun CCOC hmaisa ih keneh kan thlun ding cu zoh mawibik le remcangbik kan Chin miphun in funkhawm theitu ding khal a si. Dr. Hre Kio le Rev. Sa Tin Lal ih CCOC2 tuan dan ding an nganmi ihsin ka hmuhdan cu a hnuailam vekin a si.\\n1. Dr. Hre Kio cu CCOC2 hnatuannak ah hotu a si vekin kan Chinmi zate telkim thei dingah a saduhthat thu a tarlang. Cuihlei ah ahmaisa CCOC hnatuannak vekin tuahsal a duh thu khal a ca ngan mi ah hmuh theih a si. Ka theihsual lo asile CCOC hnatuannak ah sumpai a rak thawh tambiktu sungkua cu Dr. Hre Kio tei’ sungkua an rak si tiah cabu pakhat ah ka rak siar dah hngehnge. Tuitum ih CCOC2 khal kan Chinmi zate huap ih in khaikhawmtu ding khal ah a tlak hrimhrim.\\n2. Rev. Sa Tin Lal ih ca leh nak khal ah CBA NA khal in himi CCOC mission hnatuannak thu ah a thok ihsin a lungkim hmaisabiktu pawlkom an sinak thu fiangten a ngan. An meeting thurel mi record rori phorh in a sim thei. Mah pa le vekin a zoh mi Dr. Hre Kio khal sisehla thudik ahcun simngam\/ relpi ngam le thudik tan ngamtu a si nak a langter ih CBA NA hruaitu ropi a tling ko.\\n3. Lairam ah mission hna tuan dingin CBA NA in lungkim hman sehla, palai ih an thlahmi le an rinsanzet mi kan Siangbawipa in CBC USA (Hakhapawl) ih thurelmi el lo le peng dang thawn mawizet in hnatuan thei dingin sangka a on sak ngah lo tikah CBA NA cu mangbang in pakhat le pakhat an mawhthluk aw zik zuakzo a si cu. Curuangah Kansas City,KS ih CCOC2 thuhla relsalnak dingah CBA NA tel ding le ding lo hman tuni tiang a fiang hrih lo. A san bik ih lang cu CCOC2 hnatuannak cu CBC pawl in an maita vekin in an ham ih sinak’dinhmun an zem aw ttheptthep zo. Bo an ben ttheptthep zo. Falam pawl cu sawm cop le Ak za 2 dinhmun ah an din a tul ding a bang. Cuvek cu milai sinak cun tuar a harzet ding. Semsem damdam hi a nuambik nan panteh.\\n4. CCOC timi hmin cu kan lairam ti engmawitu hmin ih ruahmi, kan lai pacangtha Pathian riantu Rev. C Hrang Tin Khum ih ZBC GS a tuan vanglai ih rak tuan mi a si. A tuantubik Baptist kawhhran si hman sehla tuni ah kan miphun Pathian thlawsuah kan dawnnak a rak si. ZBC ih lo hma a si ih a keneh cu a mawi hrimhrim Pa Pathian khal a lungawi si ding, Laimi thinlungah CCOC timi hmin hi sankhuk daih hminmawi ah a cang vivo.\\n5. Falam or CBA NA hrangah sangka khar a si zo maw? Si lamlam hlah ee. Tuan theimi tamtuk kan nei lai. Kansas City ih meeting nak ah tel tengteng a tha ih, CBA NA ih a hmuhdan cipciarzet in sim ding. Sim hnu ah CBC USA ih thu lehnak cu a danglam tengteng ding. A danglam lo hman ah Pathian hnatuannak ah sinak\/dinhmun zoh in hnatuan a si lo. Pathian ih duhnak a thluntu miphun kan si ahcun a mah in in cawisang vivo leh ding. Bawipa ih lohma a si raungah tuantlang phot ding a thupibik.\\n6. Himi CCOC2 hnatuannak ih phen ah politics a thup aw timi cu zum cio a si. Ziangahtile unau tuanpi cia (CCOC thoknak ah) a si mi Falam le Tiddim pawl ih thinlung le ruahnak sut ta lo, tuan khawm vialvo duh lo ih maita vekin ham vukvi cu mi aa thla lo cun kan theithiam theh ko ee. Asinan kan zum vek in politics a tel le tel lo cu Pathian lawng in a thei fiang ding. Mirang acozah in leitlun ram tampi uk dingah a nawr vivo lai ah missionary pawl khal in mission hna an rak tuan ve. Acozah cun an ram lakmi sung ihsin thil mankhung tampi an lak sak. Asinan Missionary pawl cun Jesuh in tanta sawn a si. Amen, cumi si sunglawibik. Cuvek thotho in ram kan nawr tikah tong le calai ah ciahneh tum in thinlung nei khal rak um pang hmansehla kan nih cun Pathian hna lawng kan tuan mai ke. Mision hnatuan cu laksak, ciahneh le mai’ tong va zirh silo in Thuthangtha sim ding a si sawn. “Jesuh cu ka Bawipa a si” timi an theih ngah le an co ngah ahcun Chinmi hrangah a sunglawibikmi a si ding. Tahthimnak pakhat la sehla, Mizoram ihsin mizo pawl in kan lairam a si mi Simram,zahau ram pawl ah mission hna an rak tuan tikah kan mah le kan tong thupi ah ruat lo in an mai’ tong riangri Pathian biaknak ah in rak hmangter. Tuni ah a rah cu lungawi hnakin an tong hmang duh lo tu bik ah an cang. Curuangah kan nih Falampawl hrangah cun duhdawtnak Jesuh ih Thuthang kan sim niakno men a duh um. Cui Thuthangtha an theih ngah hnu ah duhdawt awknak a karh ding a si sawn.\\n7. CCOC2 ah kan tuan ve lo a si ahcun hmailam kan fanaupawl in ziangtluk in mawhthluk lai ding ti cu ka ruat ngam riai lo. Ziangmi phuahhlam kan sim ding? Tuni ih Pathian hnatuan sawmmi kan cohlan lo ahcun kan mipi thlawsuah phitsaktu ah kan cang riangri ding. Mi in lohma kauzet le tuantu tampi an neih lai ah kan nih kutsih in kan rak to men ding maw? Ningzaktuk kan si ding ual. Thlanglam laitlang lo khal ah mission hnatuan ding a tamtuk kan ti men thei. Kan unau naibik tanta in mi dang va duhdawt ciamco teh cu ruah ding tampi a um. Kan chinram sungih kan unau thlarau hlo kan kaih lo ahcun kan miphun duhdawtnak thawn kaihruaitu dingah Falam mi cu kan tlak lo tluk ah kan cang vivo thei.\\n8. Himi CCOC2 ah kan tel ih kan thlah ve a si ahcun kan Chinram ah lungrualnak suahtu le pakhat le pakhat tuantlang duhnak a suak sinsin ding. Ziangthu kan thennak poh ah duhdawtnak thawn thuthen a si vivo ding. Zovek uktu kan neih hmanah Bible thawn thukamnak an tuah thei ding. Tusun ah sawmcop dinhmun vekah in ruat hman sehla kan Falampawl kan neih ui lo in, kan thazang zate suah in kan tan ahcun Pathian a lungawi ding. Kan Pathian sunlawih uhsila anih in kan miphun in cawisang dingih thlawsuah in pe ding. Thuneitu sihnakin thungaitu si a tha deuh. Pathian ih tumtahmi sungah kan miphun zate lut uhsi. A thoknak hnakin a netnak a thupi sawn deldel. Ziangtluk Pathian hrangah kan pum pe aw timi a thupi.\\nKan nu le kan pa in Arti,Ar le vokte zuar in an rak tuanmi CCOC hnatuan cu tuni ih kan Laimi cun Dollar thawn kan tuan thlang ding. Cucu kan mah ah uan awknak siloin, Pathian thlawsuah liolio a si. Lairam lawng silo, kawlram le leitlun ti engtu dingah Pathian in kan Chin miphun in hmang vivo seh.\\nHminsin: Ka thinlung sungah in kamhtuk ruangah ka rak ngan.\\non November 18, 2012 at 6:48 pm\\nca kan ngan le kan hmin dik tak langh ter ngam sehla, cunah nan thu thlun ding leh zumh ding ah thu kan then thei ding, kha ti vek VAPUAl cu mi tih pawl cu kannih ca siar mal hrang zo nansi tih kan lo thei lo theu\/thei a har deuh ee,\\non November 19, 2012 at 4:44 pm\\nPu Vapual…………..; Paluai ih a lo ti vekin,\\nNa hmin ngai langter phah aw la cu duh a um nasa ding.\\nNa ca ngan mi a tha tuk, na thinlung a picang nasa ti a lang.\\nneta lam khal ah ngan bet thei rak zuam hrih aw.\\nKan khawruahnak pawl lamzin fiangfai in hmuh tir phah tu na si.\\nPa Hmung says:\\non November 19, 2012 at 11:42 pm\\nHmin langhter a herh lemlo.\\nA bia tu kha a thupi sawn..\\nVapual na za bak…\\nA tha ngai..hivek bangtuk in lungthin neih ding hi Laimi kan si..\\non November 21, 2012 at 7:59 am\\na hi va pual ti vek hi\\na hmin tak zo saw, in sim thei tu a um kem, zo bik a si, a nu a pa , a hmin, khui tawk a um\\non November 21, 2012 at 3:59 pm\\nCCOC cu kan tel attha Thlanglam Unau pawl tla kan Tawngan thei pei ih Lungrual naktla kan nei sinsin ding Mihlo kaih nak khal attulsinsin.Midang Hmaisong attul lo.Atirte in Kanraktel zomi asi.Midang unau pahnihkhat menih hAM theih thilkhal asilo.An Ham le Mi hoizawnglo an si ti theih cia ansi8 pam lo sawm.\\nCCOC cu kan tel attha Thlanglam Unau pawl tla kan Tawngan thei pei ih Lungrual naktla kan nei sinsin ding Mihlo kaih nak khal attulsinsin.Midang Hmaisong attul lo.Atirte in Kanraktel zomi asi.Midang unau pahnihkhat menih HAM theih thilkhal asilo.An Ham le Mi hoizawnglo an si ti theih cia ansi pam lo sawm.","num_words":1466,"character_repetition_ratio":0.039,"word_repetition_ratio":0.056,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.303,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Fale 4 Cu Thihdaan An Orhter, Tuiṭum Thawngtla Pawl An Suah Tikah A Fale Pawl An Suah Ve Ding A Beisei Tuk, An Phone Ding Caan Arak Hngak Ringring – Meifar\\nA Fale 4 Cu Thihdaan An Orhter, Tuiṭum Thawngtla Pawl An Suah Tikah A Fale Pawl An Suah Ve Ding A Beisei Tuk, An Phone Ding Caan Arak Hngak Ringring\\nOctober 21, 2021 admin Lawrkhawm 0\\nYangon, South Dagon ih um Daw San San Aye ih fale 4 cu ralkap pawlin April 17 zing ah tualthat thubuai orhter in an kai. An vengsung ah palik that tong an um ruangah rinhlel thu in mino 11 an kai ih Daw San San Aye ih fale 4 khal an telve.\\nMay 24, 2021 sun ah ralkap pawlin pukmah 302 orhter in a fale 4 cu thihdaan an orhter. Hringtu a nu cu umngaihnak thei loin a ṭap rero, a fale pawl hi tualthattu an si lo. Tualthatnak a thleng zan ah an vengsung an rak kil ruangah ralkap pawlin rinhlel thu in an kai.\\nCumi hnuah Insein thawnginn ihsin South Dagon ramsung ih thawnginn ah an umter ruangah a nu in beiseinak thar anei. Tuiṭum ah Min Aung Hlaing in thawngtla tam zet a suah zalen ih Daw San San Aye in a fale pawl an suah zalen ding caan a hngak ringring nan an telve lo.\\nDaw San San Aye in “Thawngtla pawl an suah zalen ih ka fale pawl thuhla thei dingin ka hngak ringring. Kan hmunram sung thawnginn ah an ra umter zo ih ziangtik ah in run phone ding tin in phone ding caan ka rak hngak ringring. Thawngtla suak lakah an telve asilen ka lungawidan ding cu ka sim thiam lo ding.\\nMidang thawngtla pawl an suah zalen thluh ih an suah ve lo ruangah thawnginn sungah an beidong tuk pang ding ti ka phang. Zangfahten ka fale pawl hi suah lohli hram uh, nan suah lo asikhallen thubuai an orhmi tal cu thlengsak hram uh” a ti.\\nA Rualpi Ṭhabik Zawhte In A Thihsan, “Rual, Mangṭha Aw” Tin A Thlahliam\\nChin Paralṭha An Thlahliam","num_words":328,"character_repetition_ratio":0.077,"word_repetition_ratio":0.113,"special_characters_ratio":0.227,"stopwords_ratio":0.351,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Vua tikcu caan cu tha zet in an relkhawm zo ih unau thinlung neih ding caan a si thu Pope Francis in Brazilian pawl hnen sim February 17, 2021 | Radio Veritas Asia\\nVua tikcu caan cu tha zet in an relkhawm zo ih unau thinlung neih ding caan a si thu Pope Francis in Brazilian pawl hnen sim February 17, 2021\\nVua tikcu caan cu tha zet in an relkhawm zo ih unau thinlung neih ding caan a si thu Pope Francis in Brazilian pawl hnen sim\\nBrazil Catholic Bishop pawl pawlkom le Christian pawlkom pawl cu vutcaam culh nak an rak lakih Vua luh ni, tlawngkai nithum ni ah Vua sungih cangvaih nak pakhat an rak thok. Brazil Catholic Bishop pawl dinhmun in Vua tikcu caan sungah an tuah theu nain tu vek in a dang Christian pawlkom pawl thawn kumnga veikhat an tuah tlang theu.Tui caan hrangah Pope Francis in hiti in a rak sim. Hi pulhnat caan sungah thinkhat lungkhat ten kan um sinsin a tul. Tui kum ih cangvaihnak hrangih ruah ding mi thuluu cu \"unau thinlung thawn tongaw ih thureltlangnak, duhdawtnak ih ap awk nak\" ti a si.\\nHi ruahnak cu Pope in 'Ephesus' kohhranpi pawl hnenih a kuat mi thuthangtha sungta a si.Jesuh Khrih cu kan remdaihnak a si. A mah in pahnih kha pakhat cang dingin, lilawn zawh mi bang awk lo nak bal in komawk nak cu a mai Thi le Sa thawn a rak din. Pope Francis in a ca sungah Vua tikcu caan ih a thu hrampi a rak sim. Hmaisabik ah Vua tikcu caan cu nunram ah hmang tak tak ih khuasak ding cu pulhnat sia pah suak thei ding hrangah a si.\\nPulhnat cu Brazil ram ah nasa zet in a rak thleng. Khristu in hi pulhnat ruangih a thi tu pawl hrang thlacam sak dingah, mai that nak hrang a si lo mi harhdamnak lam ih hnatuan tu pawl pek dingah le thinlung tha a nei tu pawl khal cohlang dingih tha a pek thu, cu vek in Bible Cathianghlim sungih mitha Samaritan tahthimnak vek in kan nih khal kan mah leh kan mah kilkhawi aw dingah le khat leh khat kilkhawi aw dingah a rak forhfial.Tui kum Vua tikcu caan sungih cangvaihnak hrangih hril mi thulu cu Brazil ram ih um Christian pawl karlak ih thurelkhawm nak um dingah tha a rak pek.Tong aw ih thurelkhawmnak thawn pehpar in Pope Francis ih a sim mi cu \"Ruahsannak hrangih thu hrampi\" ti a si.\\nZiangah tile Christian pawl cu ruahsannak thawn a nung tu pawl kan si thu langter hmaisa a tul. Hi mi langternak ah Christian pawl khat le khat tong aw ih thu rel khawm nak thawn thawh a tul. Hi thurelkhawmnak cu kan khual tlawn pi mi pawl thinlung kau pin ong dingah tih ding khal a tul lo. Rin hlelh ding khal a tul lo. Kan hawl tlang mi \"Pathian pakhat hmaiah remdaihnak kan hawl rero\" ti mi ruah a tul.\\nTu vek in Christian pawl khat le khat upat nak thawn pehtlaih awk nak le hlawm awk nak ih suakkhat unau thinlung neih nak, nunphung pawlkom sungah thudik pawl khaisannak ti vek man a nei zet mi pawl rah a suah ter. Hi thinlung in tui hmuhton rero mi pulhnat sia khal a pahsuak thei ding. Hi ti dan in thenthek nak a pahsuak ih lung a rual ter. Hi pulhnat sia pahsuak theh hnu ah a hlan ih sual nak pawl a si mi heuhehnak le duhhamnak tiih ruah ban lo mi mai that nak humhim daan pawl sungih tlak sal nawn lo dingah ralrin a tul. Netabik nak ah Pope Francis in Vua tikcu caan ih a tha bik mi thlun ding pathum a si mi \"thlacamnak, rawl ulh nak le zaangfah hnatuannak\" pawl tuah dingah a rak forhfial.","num_words":629,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.079,"special_characters_ratio":0.213,"stopwords_ratio":0.302,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin Mino Calai Siangpahrang Salai Siang Lian Uk (Kianghrol) Le CT Camkhat - Chinland Today Media\\nJune 20, 2014 2:28 pm·0 comments\\nCT :: Tulai hi facebook online ah na ttang ttha zetih kan Chin mino pawlin calai kan buaipidan hi ziangtin na hmu?\\nKh :: Mino pakhat cio ih zuamnak par ahcun a lungawi um zet ka ti. Poi ka timi pakhat cu hitivek ih mahte rak zuam rero mino pawl hi bawmtu, somdawltu, le kaihruaitu pawlkom tivek simaw, mithiam upa simaw, an um lo mi hi si. Finkhawm aw te’n hna ttuan tlang thei sehla tu hnakin kan thazang tla a cak ding ih, pakhat le pakhat kan tlamtlinlonak pawl zirh le silhkhah aw ton in kan tthangso lohli thei deuh ding tiah ka ruat.\\nCT :: Mihrek in Online ih cangan rero pawl an ngaisang lem lo ttheu ih himi ah teh ziangtin na ruat ve?\\nKh :: Online ih ngan a si ruangah ngainepnak ding san cu a um in ka thei lo. A thuhla tthat le tthat lo, ca fehdan kalhmang, thuhla herhawidan tthat le tthat lo, cafangkom dik le dik lo a ngaihsak dan, a ca ah cangantui’ duhsaknak lungput ziangzat a lang tivek pawl hi online ah siseh, printed ah siseh, a thupi mi an si tiah ka ruat. Mipi parih duhsaknak taktak a neitu cu an ca ah a lang mei ko.\\nCT :: Mi tampi in calai na buaipinak a rei ruangah maw cu thei hlah, upa tukah an lo ruat ttheu ih ziangtik cekci in calai na rak buaipi?\\nKh :: Mipi hnen ihsi ka theih sal mi ahcun upatuk ih in ruatnak san hi ka nganmi thuhla pawl ruangah a si deuh a bang. Upa lawng in ngan thei ding ih an ruah mi pawl ka ngan ruangah upa ih in ruat mi men a bang. Calai khawvel ih luh beisei in Lai ttong ih ca ka ngan thoknak cu 1998 in a si. Suah mi cahram ihsi siar cun calai khawvel ih ka luhnak hi kum 9 lawng a si lai.\\nEnglish in Literature timi ttongfang lawng an hman can ih an kawhhmuh mi cu biazai, nunthuleng, thuanthucawn, calai manmual a nei mi essay, le calai fakselnak tivek pawl khi a kawhhmuh.\\nCT :: Ziang thulu thawn khuitawk ah ca na rak ngan hmaisabik?\\nKh :: Sutsuahmi ka nganca hmaisabik cu Vankau Arsi mekazin ih suahmi “Vankau Arsi” timi, le “Sweet December” timi bezai an si.\\nCT :: Ziangah ‘Kianghrol’ ti hmin ngelcel na pe aw?\\nKh :: Calai khawvel ih ka luh zik lai ah kan calai khawvel cu a ttawnttai zet in ka hmu. Cangandan ih kut hnuai ah sal dinhmun vekih a um ka hmuh tikah mi ttawnttai pawl in feh theinak ding ih an rinsan mi, le Israel pawl Pathian ih a hruaisuah lai ah a kutcak langternak ih a hman ttheu mi kha kianghrol a si tiah ruat in Kianghrol tiih hmin ka pekawknak si. Tu hrih ahcun ka hmin pekawknak san tla ka phur neh hrih lo a si hi.\\nCT :: Cabu na siarsuak hmaisabikmi na mang lai maw? Zoih nganmi? Ziangtik kumah? Na siarsuah zo mi lakih na cinkenbik mi cabu?\\nKh :: Phun Hrek ka kai kum ah Laica ka siar thiam cih ih, ka pa in Civic Ethics pawl Lai ttong ih a leh mi amai’ kutnganca pawl ka siar thok. Phun Khat ka kai ihsi cun kan inn ih um mi Lai ttong cabu pawl cu ka siar hai zo. Phun Hnih ka kai ihsin Kawl cabu pawl ka siar thok. Ka siarsuak hmaisabik mi cu ka pai’ kutnganca an si bik. 1993 kum ah a si. Siarsuah zo mi ih ka cinken hleice mi cu kum 12 ka ti lai ih Bible ka siarsuah kha sibik ding.\\nCT :: Cangantu pakhat in a theih hmaisabik ding ttul ih na ruahmi ziang a si?\\nKh :: Cangantu pakhat cun ziangruangbik ah ca ka ngan timi hi a theihawk hmaisat ttulbik in ka thei. Mipipawl an lungawi, an tthansoh, an fim, an thiam ding duhsaknak ruangah maw, mai’ hmin thanter vivo duhnak ruangah maw, ruahdan pakhatkhat sungih mipi huilut duh ruangah maw, tivek a phunphun lakah amai’ hmuitin mi kha a theihfiang a ttul hmaisabik ding. A hmuitin mi a ttha maw ttha lo ti lam cu amai’ thu va si sehla maw.\\nCT :: ‘Calai Zirnak Hmaihruai’ timi cabu na nganmi ah khan ‘Ronmi Cabu Hrekkhat’ na timi ah Cahmai hmai nga ruk lai a kim ih Calai thu na hliakhlainak hi cu a rak men lo lawlaw ti a theihtheih zet. Himi pawl na siar lai ihsin cabu ih ngan ding na tumtah cia maw?\\nKh :: Cabu ih ngansuah cu ka rak tum cia ko.\\nCT :: Atuih na biazai cabu hiteh cabu suah ding hrang rori ih na nganmi maw, na ngancia khawlkhawm ih cabu suah sawn na si?\\nKh :: Cabu ih suah ding ah ti’n sonnet pawl ka khawlkhawm mi an si. Bezai fing 300 hrawng ka ngan mi ah sonnet hi a hlirhlang in a bu ih suah ding hrimhrim ih ka ngan mi umsun an si. A dang pawl cu a remcan dandan in lawrkhawm ih suah leh ding ah an si deuh.\\nCT :: Thuthang letdan khal CT hnenah in rak hlawm dah ih tulai kan Chin mino pawl in Thuthang kan letdan hi ziangtin na hmu?\\nKh :: Hnattuan dang ttuan phah in tlawmngai ih ttuan kan si hai ih, cumi dinhmun ruah cun kan tthangso ve pam ko. Mi tamsawn cu Professional journalist pawl ih thuthang ngandan level thleng ding cun kan zuam hrih deuh cu a ttul lai.\\nCT :: Leitlun Calai Romual ti’n Hebru, Greek, Latin, Italian, Tuluk calai thuhla pawl na ngan mi tla Calai Deirel blog ah kan hmu. Himi pawl hi miphun pakhat cio ih calai thuhla hman ah cabu pakhat daih vivo khop in an sau sikhawh, cabu ih suah ding in maw na ngan? Na ngannak san teh?\\nKh :: Leitlun Calai Romual timi hi leitlun ih calailam dinhmun sang zet thleng zo miphun pawl ih calai sanphung (history) ngan vivo ding ih ka tumtah mi hrangah hmin ka pek mi a si. Cabu in suah thei sehla tiah saduh cu ka that. Ngan peh vivo ka tum ih, English le American calai sanphung thawn ka peh sal ding. Himi ka ngannak san cu miphun tthangso pawl in ziangtivek in calai sanphung an ngan, ziangvek an sunsak, ziangvek hi calailam ih thil thupi a si timi kha kan mipi in thei ve hai seh ti ka duh ruangah a si.\\nCT :: Calai Deirel blog thotho ih Thazang Laknak Cahmai pawl timi ahkhin Innsang, Thlaraulam, Duhdawtnak, Nun Tthansohnak tivek pawl hrangih thazang laknak cahram ttha phunphun na lehmi an um sikhawh, khimi khi teh cabu ih suah na tum mi an si maw?\\nKh :: Thazang Laknak Cahmaipawl timi khi Chicken Soup for the Soul, Real Stories for the Soul, More Real Stories for the Soul tivek cabu pawl le journal le cabu dangdang ihta ka siar mi cahram lak ihsin kan Chin mipi in thei ve hai seh tiah ka duhsak hleice mi pawl ka leh mi an si. Cabu ih suah ding in bu thum-li daih a si. Suah ding ih saduhthah cu a si nan, lamzin a ong hrih lo a si hi.\\nCT :: Mi ropi pawl ih nunthuanthu khal cabu pakhat daih lai na ngan zo sikhawh, cabu in na suah lo ding maw?\\nKh :: Mi ropi pawl ih nunthuanthu hi cu hihnak ih tam in ngan bet vivo ka tum hrih ih cabu ih suah ding lam khal ka ruat hrih lemlo. Pakhat tete’n journal le mekazin ih suah vivo ding ah ka ngan mi an si.\\nCT :: Linguistics khal kum li sung na zir zo ih, a lenglam khal ah linguistics lam tampi na hliakhlai ti kan thei. Cumi ah tulai ih kan buai mi O le Aw thu ih na simfiangdan theih kan duh?\\nKh :: O le Aw thubuai kan timi hi Mirang in Spelling Reform an timi a si. Cafangkom Remsalnak kan ti thei. Cafangkom remsalnak timi hi cangan a neitu miphun hmuahhmuah in an ton mi thil a si. Tthimnak ah Hebru pawl cun a hlan ah awphei (vowel) an nei lo. Lehhnu ah an run bet mi a si. Leitlun ih calai dinhmun sangbik neitu French pawl ihsi thok in, German, Russian, English, Portuguese, Dutch tivek le calai dinhmun sang zetzet nei miphun dang pawl khal khin cafangkom remsalnak hi an rak tuah ringring.\\nPhunhnam tthenkhat cu an hlawhtling. Tthimnak ah German le French tivek cu hlawhtlingte’n an remsal thei. A hlawhsam mi phunhnam khal an tam thotho. Sumpai le thiamnak nasa zet ih hmang cing in a hlawhtling thei lo lakih langsarbik cu English hi an si ding a bang. O le Aw thu ah Chin Literature Forum lam hi remsaltu (reformer) an si. Himi cafangkom remsalnak thuhla hi bung peh cahram in bung nga tiang lai ka rak ngan dah ih, Thuthantu journal le Calai Deirel blog ah siar theih in a um ko. Miphun dangdang in cafangkom remsalnak an tuah ttum ih an ton mi harsatnak pawl thuhla theih vivo tikah thil umtudan pomthiam a ol vivo ttheu ih, hivek hi kan theih ttul mi a si ti’n ka ruat.\\nCT :: Calai khawvel ih lo hnukluttu hi ziangbik a si ti’n na ruat?\\nKh :: Miphun hrangih ka tthathnem theinak dingbik ih ka ruah ruangah ka hril mi a si.\\nA tawi theibik in kan rel asile Literature cu thiamzung (art) a si ih, Linguistics cu dengfelphung (science) a si. A dang aw verver. Linguistics timi cu ‘dengfel zet ih ttong zirhliahnak’ a si. The scientific study of language an ti mei.\\nCT :: Kan duhmi fala kan ngah thei lonak pakhat in in sim ve aw.\\nKh :: Cumi cu keimah hi sim ttul sawn ka si si, keimah hman tu tiang hun tlangval ah e.. heeee.\\nCT :: Hla phuah le sak lam teh na luhcilh vivo tum maw?\\nKh :: Hla phuah hi cu thinlung ih a lang can tete ah ka phuah hrih ko. Hlasak lam hi boruak umtudan ka thlir phahphah lai.\\nCT :: Love song dokalh tuk an um ih himi parih na hmuhdan mal lai in ruah aw?\\nKh :: Santiluan tifawn in a theh tam vivo ding ih, an tthangharh leh ko ding tiah ka ruat. An tthangharh leh ding ti tikah love song an pom leh ding tinak si hran lo in, theihfeng mi pakhatkhat cu an nei leh ko ding tinak a si.\\nCT :: Calai phun tam zet lakah ziangmi bik hi na hazawhzawng (paih bik) si?\\nKh :: Bezai hi ka paihzawngbik a si vek maw tiah ka ruat. Asinan nunthuleng, thuanthucawn le essay tivek khal hi ka paih thotho cu si ding, ka buaipi thluh hai ko.\\nCT :: Chin Calai khawvel ih cangantu pakhat dinhmun in hawmthawhnak le diriamnak na nei cek dingih mallai in hlawm thei kem?\\nKh :: Kan misenpi ih calai hmuhdan dinhmun a niam deuh lai ruangah mai’ hazawhzawng si lo in, ttulnak sawn ruat ih cangan a ttul phah ttheu mi hi a cancan ahcun har ka ti ttheu. Asinan ka ngan thluh cun ka di a riam thotho ko. Kan ttong rori ih ca ka ngan hi cun ka di cu a riam deuh ringring ko.\\nCT :: Cabu timtuah lai mi lole timtuah zo mi simaw, timtuah tummi na nei maw? Ziangtik hrawngah na kutsuak a bu ih bu 3-nak hmel kan hmu thei ding?\\nKh :: Cabu ih suah theih nganca cu ka nei hai ko. Sumpai lam harsatnak ruangah ka suah thei lo mi an si ih, a suah leh thei ding tikcu sapbai cu rel a ol lo.\\nCT :: Calai timi hi ziang a si ti tla mino pawl hrangah in sim thei aw la kan duh.\\nKh :: Calai timi hi simfiangdan dangdang a um. Keimah cun calai timi ttongfang hi terminology ah ret in English ih Literature timi thawn tluk aw in ka hmang ttheu. Cumi ihsi ka ruahdan in ka rel pei. English in Literature timi ttongfang lawng an hman can ih an kawhhmuh mi cu biazai, nunthuleng, thuanthucawn, calai manmual a nei mi essay, le calai fakselnak tivek pawl khi a kawhhmuh. Biazai, nunthuleng, thuanthucawn tivek pawl lawng hi calai ih bulhrampi an si titu mithiam an tam zet ih, hipawl hi thlimthluai calai (aesthetic literature) ti khal in kawh an si.\\nCun, zirhliahnak hruang dangdang khal hi anmah le an hruang sung cio ahcun calai hmin pu ih kawh an si ve ttheu. Tthimnak ah sanphunglam calai, cinungphunglam calai, siarkoplam calai tivek in. Hivek pawl hi cu anmah lawng cun calai si lo in, zirhliahnak hruang dang hranpa an si ih, mah le thupitnak zawn cio, mah le luhcilh mi zawn cio an nei. Calai kutsuak kan timi pawl thawn an luhcilh mi hruang a bang aw lo. Zabi 18 hnu hi cun nganmi ca hmuahhmuah hi calai ah an pom nawn lo. Calailam manmual a nei ttha mi kutsuak pawl lawng calai ah pom an si.\\nCT :: Literature le Linguistics danglamnak in sim thei pei maw?\\nKh :: A tawi theibik in kan rel asile Literature cu thiamzung (art) a si ih, Linguistics cu dengfelphung (science) a si. A dang aw verver. Linguistics timi cu ‘dengfel zet ih ttong zirhliahnak’ a si. The scientific study of language an ti mei. Linguistics ih hmuitinbik mi cu ttong ih umtudan pawl zirhliah ding kha a si. Ttong umtudan luhcilhnak hi a hlawpi pathum a um. Ttong ih pianhmang (language form), ttong ih sullam (language meaning), le kiangkap boruak le ttong pehparawkdan (language in context) ti’n tthen a theih. Grammar hi linguistics ih hngettek pakhat a si ih, a sung ah ttongfangphung (morphology), catluan kalhmang (syntax), le awluanphung (phonology) an um. Phonetics khal hi linguistics thawn a pehpar aw mi hruang a si ve.Linguistics thiamnak le thiamnak hruang dang kom ih zirhliahnak tuah mi pawl khal an um. Cumi pawl cu an thlurh mi ih zir in evolutionary linguistics, historical linguistics, sociolinguistics, neurolinguistics, corpus linguistics, psycholinguistics tivek ih kawh an si. Literature cu minung um thok ihsin a rak um mi a si ih, cumi ruah cun linguistics hi cu santhar thiamnak deuh a si. Zabi 18 hnu lam lawng ah nasate’n a ra tthangso. Calai cu a tlun ih kan rel zo mi kan ring mei pei.\\nMah in zianghman theih mumal lo ruangah a thei ding ti ih zum mi minung pakhat maw pahnih maw, pawlkom pakhat si maw va rinsan ih, aukio ve mei tivek hi sal lungput a si.\\nCT :: Kan Chin calai a khuhkheh(tthang thei lo) rei tuk hi ziangmi bik si a tthan dawntu siih na hmuh? Lailanin in ruahrelh thei kem?\\nKh :: Himi cu sau deuh in rel ka duh. Kan calai a tthansoh ding phang ememtu miphun kut hnuai ah kum tamtuk kan um mi ruah cun besetuk cu kan si lo ti theihnak lai a um. Asinan tthangso thei si cing ih kan tthansoh theilonak san khal a um. Leitlun sanphung kan zoh tikah Dark Age tiah an kawh mi Thim San a rak um. Calai khawvel ah lut in kan rel asile, Dark Age lai ih phunsangtlawng le calai buaipitu timi pawl in an buaipibik mi cu grammar le cangandan a si. Dark Age hlan ah calai kutsuak taktak hliakhlainak phunphun a rak suak. Calai kutsuak taktak timi cu khami lai ahcun bezai le thuanthucawn an si. Himi lai ahcun nunthuleng a rak suak hrih lo. Asinan Dark Age lai ahcun cuvek in hmunram a run co nawn lo. Dark Age a cem hnu lawng ah hmunram a run co.\\nCalai kutsuak taktak hnakih grammar le cangandan tivekpawl mipi le mithiam pawl in thupi sawn ih an ret sung ahcun calai tthansohnak a um thei taktak lo ti theih a si. Ziangahtile calai timi cu cangan um hlan ihsin a um zo mi a si. Tthimnak ah kaa ih simsawngawk vivo mi Simsin Calai kan timi Oral Literature tivek kha. Cangan nei lo miphun an um nan calai nei lo miphun an um lo ti theih a si. Ziangahtile tontuarnak nei lo minung um theih a si lo ih, minung cun cui kan tontuarnak kha ca ih ngansuah kan thiam lo a si hman ah zatlang hla (folk song) in simaw, thuanthu in simaw kan phorhsuak ttheu. Calai kutsuak hi miphun pakhat in ziang a ruat, ziang a tong, ziangvek a duh in a ngaina tivekpawl kha a sungmuril tiang luhcilh ih phosuaktu a si ruangah calai cu miphun pakhat ih thlalang a si. Grammar le cangandan hi an thupi lo tinak a si lo nan calai kutsuak hnak ih ret thupi theih an si lo ih, ret thupi ding khal a si hrimhrim lo. Tui kan dinhmun cu grammar le cangandan buaipitu pawl sawn kha calai buaipitu vekin ruat le cawisan an hlawh ih, himi hi Dark Age thilthleng thawn a bang aw mi a si.\\nCun, Dark Age lai ahhin thuhla hruang dangdang a si mi sanphung, mathematics, geography tivek thiamnak dangdang khal ngunngaihtei’ luhcilhtu nei lo in a pawnlang tete rel men ah an rak khawsa. Cumi cu tthansohlonak bulhrampi a si. Tui kan dinhmun ah cuvek khal hmuh ding a um thotho.\\nTthansoh kan duh taktak ahcun leitlun thil umtudan, a liam zo mi caan ah miphun dang in ziangvek hlawhsamnak an rak tong ih ziangtin kan hrial thei ding tivek pawl kan zohawk sal a ttul. Dr. Than Tun in, “Aa lo ding in sanphung kan zir,” a rak ti kha. Tuisan leitlun calai khawvel cu calai theory (literary theory) le fakselnak theory san a thlen rero lai ah, calai kalhmang bulhram (theory of literature\/poetics) hman theifiang mumal lo kan tam. Postmodern san ih hruangkulh pawl an cim thluh tikah ramkhellam theory khal kha calai fakselnak theory khal ah hman an rung si. Tthimnak ah feminism tivek tla hi ramkhel theory ihsin calai theory ih rung lut a si. Cuvek thotho in anthropology, psychology, linguistics tivek zirhliahnak hruang dangdang ih theory pawl le calai fakselnak theory pawl hi an sihcih aw thluh thlang. Miphun dang cu an thiamtuk zo ruangah zirhliahnak hruangkulh pakhat te sung ih um men hman duhtawk lo in hruangkulh dangdang kha an pehkhawm, an luhkalhawkter rero. Cutluk ih leitlun boruak a san lai ah, literuture timi ttongfang te hman fiangtei’ theithiam lo tla kan tam ruri tikah a ol lemlo.\\nNetabik ih ka rel duh mi pakhat cu, bulpak sirhsan in ttankhawh kan hmang deuh maw timi hi a si. Himi khal hi a ngaingai ahcun zirhliahnak lam ih thlen niamtuk ruangih thilthleng a si thotho. Mah in zianghman theih mumal lo ruangah a thei ding ti ih zum mi minung pakhat maw pahnih maw, pawlkom pakhat si maw va rinsan ih, aukio ve mei tivek hi sal lungput a si. Mi zalen le mi dikdawh lungput a si lo. Mi zalen le mi dikdawh cun a theih lo mi cu ka thei lo a ti ngam mei ih, a zalennak kha zirsuahnak hrangih hman ding mi a si ti a hmu thiam. Curuangah sal lungput hi kan bansan a ttul in ka thei.\\nCT :: Cangantu pakhat hrangah calaknak(raw material) hi mai’ tonteh rori a si a ttul in na hmu maw?\\nKh :: Mai’ tonteh rori si ttul in ka thei hran lo. Ziangahtile calai sersuah timi cu thiamnak ci khat a si. Asinan mai’ tonteh mi rori a si ahcun sersuah ding ruatnak hrangih cem mi caan cu a mal phah deuh tla a si thei ko. Cun, calai kalhmang thiamtuk hrih lo hrang ahcun mai’ tonteh mi rori ngansuah hi a ol deuh timi ruahnak khal cu a um.\\nCT :: Tufang Klirlungz pawl ih nan dinhmun?\\nKh :: Klirlungz hi minung 25 kan si nan ram sung le ram leng ah siseh, ram sung khal ah hmun dangdang ah siseh, kan darh thluh ruangah kan duhthusam in pawlkom cangvaihnak kan neih thei lo can a tam. Asinan hnattuan pakhat ah a hleice ih ttuantu ding tivek khiah aw in simaw, zatlanglam pawlkom ah mah le umnak zawn cio ih telvenak in simaw, mai’ thiamzawng cio ah pakhat le pakhat sirhsan aw ton in simaw kan feh vivo ih, kanmah tawkte cun kan cangvai ve rero cu si.\\nCT :: Na canganmi mipi hnen ihsin feedback na don daan ah na canganmi hin hmuar a neih ding zat a nei thei maw?\\nKh :: Himi cu a ca pakhat cio ih zir in a danglam. A tthen cu thazang ka ngahtuk titu an um lai ah, a tthen cu ‘ka theithiam lo lawlaw’ titu khal an um. Keimah khal in mipi zaran siar ding tumtah ih ka ngan mi, le a zir mi deuh vial hmuitin ih ka ngan mi tivek in a phunphun an um tikah ka hmuitin mi zawn cio ahcun an ziaum ve ko tiah ka ruat.\\nCT :: Ca na ngan tikah zatlang siar olsam ding in maw na ngan, asilole nangmah ih na sersuah mi tongfang deuh pawl na hmang uar?\\nKh :: Himi khal hi ka nganmi thuhla thawn a pehpar aw. Bezai, nunthuleng, thuanthucawn, essay, thazang pekawknak cahram tivek pawl ahcun mipi theih olsam ding kha hmuitin deuh an si. Asinan bezai ah hi cun mai’ thin diriam ding sawn ih ngan mi khal an um. Khatlam ah, thiamnak pakhatkhat zirfengnak lam thuhla ngannak ahcun ttongfang sersuah ttul can a um. Tthimnak ah Calai Zirnak Hmaihruai ka rak ngan lai ah kan ttong in kan neih lo mi calailam ttongfang (literary terms) tampi an um. Cuvek caan ahcun ttongfang tampi ka sersuak ko.\\nCT :: Kan Chin cangan tam pawlin zo pawlih calai feh daan an cawng in na hmu?\\nKh :: Kawl calai fehdan cawng ih feh tla kan um vek in, Mizoram calai fehdan cawng ih feh tla kan um. English calai cawng ban cu mi malngaite a si aw ding. Kan hman mi awphawi, ttongfang, le calailam kalhmang pawl zoh in ziangvek ca pawl kan siar tam ti an lang hai.\\nCT :: Mai Sokhlei Par in calai siangpahrang sinak a lo pekmi na khum duh lo maw?\\nKh :: Mai Sokhlei Par hi ka thuhla le ka calailam kutsuak thei zet tu a si ih, mi cawisan thiam tla a si. Ka khum duh le duh lo thu ahcun kei ih duh theih le duh lo theih khal ah ka ruat lo. Duh zet khal sehla kan calai khawvel sung minung pawl in in duh lo ahcun a ngah cuang lo ih, duh lo khal sehla ka khum an duh ahcun amahte’n a cang thotho ding mi a si sawn tiah ka ruat.\\nCT :: Cangan ih sim suak maw, tongkam ih simsuak na hril sawn?\\nKh :: Himi cu a hmun le ram ih zir a si. Ca siar dah lo pawl fimter kan duh ahcun ttongkam ih kan simsuak a ttul. Ca siar ttheu pawl hrang ahcun cangan ih simsuak theih khal a si. Cangan ih simsuak hi reipi a daih sawn ruangah ca siar ttheu minung pawl cu cangan ih simsuak ka duh sawn can a tam.\\nCT :: Kan Chin cangantu suak thar le suak lai ding pawl hrang thucah lole thazaangpeknak kam thum-li talin?\\nKh :: Ram le miphun hrangih ca kan ngan mi hi mithmuh hmaitheih in a hlawknak a lang cih lo a si hman ah, nuamtete’n ram a la vivo timi thei ringring ih, ttan la sinsin ding in ka sawm hai duh.\\nCT :: A lo pehtlai duhtu hrangah lo pehtlaihnak ding?\\nKh :: kianghrol88@gmail.com, ah in pehtlaih thei.\\nCT :: Tuvekin na caan sunglawi in pek ruangah kan lungawi.\\nKh :: Kei tla ka lungawi.\\nRev. Micah Bawi Ceu Thawn Camkhat","num_words":3815,"character_repetition_ratio":0.04,"word_repetition_ratio":0.039,"special_characters_ratio":0.225,"stopwords_ratio":0.327,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hruaitu - Chin MP Pu No Than Kap - Chinland Today Media\\nHruaitu – Chin MP Pu No Than Kap\\nDr. No Than Kap Thutawi:\\nHminpum: No Than Kap\\nDuat kawh: ____\\nSuah ni: August 30, 1955\\nSuahnak hmun: Zongte\/Ngailan (Tio hrut), Falam peng, Chinram\\nNu le Pa: Pu Tin Kap le Pi Zam Thluai\\nUnau zat: Hleihnih (12)\\nUmnak: Insein, Yangon\\nQualification: M.A (Pub. Admin)., M.Th., D. Litt.\\nRawlhmeh duhbik: Lairawl (Sa: Sakhi-sa; Sasungril. Khuaifa. Thlai: Aitebawp, Thingthupi, Zawng?ah).\\nThuken: Nunman nei dingin damsan neih tam.\\nHnatuan: MP, Minister, Party President\\nQ1. Thangthar nonawn pawlih Political knowledge hi kan Chinram le Chin miphun thansohnak ah ziangtluk in a thupi? Ziangtin kan kaihruaiaw thei dingih zo in tuanvo a nei tumbik?\\nNTK: Sau deuh in ka lo sang ding. Chinram thansonak cu thingkung pakhat si bang sehla. Nonawn pawlih political knowledge cu Chinram thansonak ding ah a kungpi a si ding, a hrampi cu upa pawlih political knowledge a si. Upa pawl lakah Political knowledge a mal tuk lai tikah kan minopawl an niam cih ve. Kaihhruaiawk dan thabik cu mino pawlin “zir duhnak lungthin (learning spirit)” neih, upa rinsantlak pawlin “mino thawn hnatuan tlang duhnak lungthin” neih a si. Tuanvo nei tubik a um lo, upa le mino in tuanvo an nei veve. Ralrin tul mi cu “tha hnai lo ih zirh mi si hnakin zirh lo mi si lawlaw a tha deuh (Better untaught than ill taught)” ti bangin mino lakah a si lo lamih zirh mi an suak tam lonak dingah zirhtu tha (kaihruaitu tha) kan tul ih minopawl khalin zosi kaihruaitu tling taktak ti an hril thiam ve a thupi.\\nQ2. Tui sun kan Chin miphun pawlih Political culture, ramthu khelnak lamih kan dinhmun na hmuhdan in sim fiang thei pei maw? Political culture timi hi ram le miphun thansohnak ah ziang tlukin a thupi?\\nNTK: Political culture (Ramthu lungput) thu ah, kan Chin miphun pawlih Political culture cu “uktu, uknak le ram le miphun fehdan le fehnak tiangin rinsannak le zumnak nei nawn lo” dinhmun ah kan ding. Ziangruangah? Pakhatnakah, Kawlram in zalennak a hmuh hlan deuhte Mirang san (kan pu lei san si loin kan pa lei san) hrawngah Chin mipi mit vangter ko le “Hnam damnak ding ih hmuitin mi hnget taktak” nei thei dingih hruaitu (well advanced national leader) kan rak nei lo. Kan san a thlen tikah a tlai tuk zo. Kan san ah za khat ah sawmkua cu ram le miphun hmailam dinhmun zohnak lam ah “ruahnak mitcaw” kan cang thluh zo. Pahnihnakah, kan umnak rampi fehdan hrimhrim in a zir lo. Cutikah Chinpawl political culture cu lak tlak a um nawn lo. “Political culture timi hi ram le miphun thansohnak ah ziang tlukin a thupi?” timi sannak cu “a thupi tuk” ti a si.\\nQ3: Ramdang ih thleng, vai zo pawlin kan ram a kilkip in a thansoh theinak dingah ziangvek tuanvo kan nei?\\nNTK: Tuanvo tum tuk nan nei. Sumpai lam lawng si loin fimthiamnak lam tiangin Chinram hrangih mi tangkai si thei dingin, a hleice in mino pawlin fimzet le taima zetin nan no lai can nan hmanthiam a thupi.\\nQ4: Khristian zumnak (Christianity) le politics hi ziangvekin an hnawihnih aw? Khristian biaknak hruaitu le pastor Dr. Martin Luther King, Junior vekin zumtu mi piangthar thlarau mi pawlin milai canpual, covo tvp., hi kan buaipi ve a tul hrimhrim tiah na ruat maw?\\nNTK: Pathian le politics (cozah\/uknak) hi a hran hran vekin thleidan theih a si lo. Cozah cu ramthu (politics) ih fano lole a rah a si. Politics fehdan a dik lo a sile cozah dik lo a suak. A feh dik a sile Cozah dik le tha a suak. Cozah (uknak\/uktu) cu rammi zate (Khristian telin) nitin khawsak dan laireltu dingih Pathian ruat mi an si ruangah (Rom 13:1-7) leitlun ih kan um kulhsung cu Khristian pawlin politics dungtun a ngah lo. Asinan theih tul mi cu; Zumtu pakhat cu politics ah a telve a thiang (me a pe thei, hrilawknak ah a tel ve thei). Asinan cutin a telve tikah Kawhhran aiawh in si loin, rammi pakhat a sivenak in a si a tul. Cun Pathian rian dingih hriak thuh zomi Pastor le Reverend pawl hrangah politics ih an tel a tha lo, ziangahtile an hna bik cu Kawhhran fingkhawi a si. Kawhhran pakhat in cumi khami me pe uh tivekin politics ah telve dan a si fawn lo. A tawizawngin, Dr. Martin Luther King, Junior vekin zumtu mi piangthar thlarau mi pawlin milai canpual, covo tvp., hi kan buaipi ve a tul hrimhrim.\\nQ5: Chinmi pawl cu za ah za Khristian zumnak zum hngettu nan siih, thlarau nun, vanlam hawi hlir in nan kaihhruaiawk ruangah nan lei tisa nun ah tui sun ni tiang mi hleih in nan thangso thei lo, leitlun thansohnak lamah nan vavai thluh tiin a titu an um, ziangtin na ruat?\\nNTK: Vanlam hawi hlir ih kaihruaiawknak a um bangin van lam le lei nun zoh kawp thiam (Balancing Christian Life) nun nei dingih kaihhruaiawknak khal Chin Khristian lakah a um. Curuangah a tlun thu vek simtu cun Chin Khristian nun diktak a thei fiang lo a si ding. Chinpawl ramdang ih kan vavaih ruangah Kawlram sungih hnamdang hnakin kan niam cenak a um lo. Kawlram sung miphun zate zoh tikah, lei tisa dan khalah Chinmi hnakih sang cuang ka hmu lo.\\nQ6: Ram pakhat a thansoh theinak dingah Media hi ziangtluk in a thupi? Cozah thar in Media zalennak, za ah za pe thei hrih lo hmansehla, kan Chin community sungah Media zalennak za ah za kan pe thei lo ding maw?\\nNTK: Media cu ram mipi mit le hna a si. Curuangah a thupi ngaingai. Asinan “Chin community sungah Media zalennak za ah za kan pe thei lo ding maw?” timi thu ah, thufim in “Zalen luat tukin ziangkim a siatsuah (Too much liberty spoils all)” timi hi kan theih a tul. Media za ah za zalen timi ah rikham nei lo zalennak cun Chinmi thathnemnak hnakin buainak a thlen tam sawn ka zum. Thimnakah Mizoram (1986-1996) tiangah Media zalennak an rak uarzet. Asinan zalen zetih an ngan mi 40% lai cu thu fiang lo khawlak titi rel mi an theih sawng mi a si (Keimai thu rori khal zumnak men an ngan mi a tampi). Hivek thu umze nei loin mipi hlawknak a pe pei maw? An mit a vangter pei maw?\\nQ7. Thih hloh ton can ah thlan laitu hman um nawn lo ding khop in Chinmi zatek sawmruk 60% tluk cu mai suahsemnak Chinram suahsan in ramsung le ram lengah hmundang ram dang ah kan vai hlo thluh rero zo ih, tui sun kan miphun dinhmun hi khawruah harza tiah na ruat maw? Ziangtin Chinram a hninghno thei ding?\\nNTK: Leitlun thuanthu zoh sal rero tikah tuvekin kan vai ciamco hi khawruah harza siin ka thei lem lo. Milai hrimhrim hi “hramhring umnak zuan” ramsa ci khat vekih kan um can a tam. USA le ram thangso dang tlukin Chinram hi thangso ve sehla tuvek in ramdang feh at in kan at ciamco ka zum lo.\\nRam harsa ah rethei hnianghniang in kan um nan kan theih ding mi cu,_kum 3,000 leng lo “ka ram” timi nei lo Israel le tui ni tiang “ka ram” ti mi nei lo Palestinians pawl cun “ka ram” ti mi nei thei dingin an nunnak hloh an hreh lo (retheih tuar men cu nepte). Israel in “ka ram” ti mi an neih hnuah an ram tlansan rero an um ka thei lo. An Israel ram cu Chinram tluk lo ramsia ti theih a sinan leitlun ram nuam dang tluk ve thei dingin an zuam, an umcilh. Anmah hnakih let zathum lai ih tam Arab ral in an kulh cingin “ka ram” an timi tanta in ram nuam dang pan in an vai ciamco ve lo. Nitin an inn loram tiangin bomb puah ih thah an tuar rero lai khalah “ka ram” an ti mi an ram tanta in an vaih san lo. Asinan Chinpawl cun “ka ram” timi pupa san ihsin kan nei nan tanta le vaih san kan hreh lo. Ziangtikah Chin pawlin Israel le Palestinian vek lungput nei kung maw! Midang tuah cia mi pangpar hmuan mawi ih va tlanlen rero hnakin, mahten pangpar hmuan mawi tuahnak cang thiam ve sehla a duhum tuk nan! Hmansehla hi can kan can zo hnu ahcun, vavaihnak ram tinkim ihsi tal in, kan Chinram ah hnamdangpawl khalih dawt tlak hmuan mawite tuah zuam cio uhsi!\\nQ8: Kan Chin miphun sungah miphun hruaitu Pu Kio Mang, Pu Vomtu Mawng, Pu Hrang Nawl, Pu Mang Tling le Pu Sa Laim Zam tvp., kan rak nei nan phunhnam dang pawl vekin miphunpi huap in hruaitu kan rak nei dah lo. Miphun dang pawl kan zoh a sile Kawl pawlin Buchuk Aung San, tui sun ah Pi Suu Kyi, Karen pawlin Saw Bah U Kyi, Kachin pawlin Sama Duwa Sinnawng le Shan pawlin Sat Sui Taih tivek in phunhnam huap hruaitu an rak nei. Chin miphun zate huap in Biaknak lamah siseh, ramthu khelnak, ram kilhimnak lamah siseh, Chin miphun zate huap theitu hruaitu tha kan nei dah lo tiah kan dung July thla sungah RFA Chin Proram phuansuah mi hi ziangtin na hmu? Thangthar nonawn pawl hnenah ziangvek ih kekar dingin le tanlak dingin na forhfial duh?\\nNTK: RFA ih thusimtu hi zo a si ti ka thei lo. A liam cia kan pa lei thu a sim maw, tui sun thu a sim sawn? A liam cia kan pa lei san thu a sim ahcun a dik ko. Asinan kanmai san ahcun kan lakah Chin miphunpi hruai theitu le hruaitu kan nei ko nan kanmah Chin pawlin kan thei thiam lo a si sawn. Kan pawm duh lo a si sawn (Judah pawlin an lakih um Jesu cu anmai Messiah a si ti an rak theihthiam duh lo bang in). Mino pawlin zosi miphun hruaitu tlak ti nan theih a cu zo. Cun, zovek hotu khal za ah za mipi ih duh mi an um thei lo ti theih a thupi (Gen. Augsan, Ghandi le hnampa dangdang khal a duh lotu an um thotho ih thah tiang an tuar phah).\\nQ9: Tui sun ah kan Chin ram khi rethei zonzai tambiknak ram (the poorest state) ti ah cozah le UNDP in nemhnget le phuansuah rero a siih hitivek dinhmun hi Chinmi zo hmanin kan duh ruangah a si lo, zoin so mawhphurh a nei tum bik ding? Ram neitu Chinmipawl maw uktu Cozah?\\nNTK: Chin mipi thawn Cozah thawn kan mawh veve.\\nQ10: Ramleng na rak umlai thuhla pawl tla santhar minopawl theihnak ding hrangah famkim zetin in sim thei pei maw?\\nNTK: Ramleng ah kum kul lai ka umih ka thuhla a tam deuh ruangah kim zet cun ka lo sim cawk lo ding. “Ram hrang ruat in” timi cabu ka ngan thluh zo ih cumi ah mino theih duh zawng a um ka zum. Internet sungah ka thlah thei ko nan, a liam cia thu si hmansehla tui ni ih nungdam hrekkhat hrangih ngai nuam lo thu a tam deuh ruangah ka suah duh hrih lo.\\nQ11: 2010 CPP le 2011 CPP ih dinhmun parah na hmuh dan teh ziangtin si? Nan cak sinsin maw? OR nan tumsuk sinsin??? Ziangruangah a si pei?\\nNTK: Kan cak sinsin. A san cu zo cio khalin kan tlin lonak kan theiaw vivo. Kan lakih tlinlonak nei pawl rem dan khal kan thiam vivo.\\nQ12: CPP ih nan tumtah mi pawl hi teh ziang a si? Cumi pawl sungah tuni tiang nan tuah suak mi teh ziang a um?\\nNTK: Chin Thansonak Party (Chin Progressive Party) timi hmin hin ziangkim ah Chin thansonak a tumtah ti a lang zoin ka thei (A cipciar ngan a rem lo). Cozah ih a tuah rero mi le a tuah lai ding mi ah kan CPP tumtah mi a tel rero zo. A takin hna kan tuannak thla li (4) lawng a si hrih tikah zawi party hmanin cumi khami kan tuah thei zo ti theitu an um ka zum lo.\\nQ13: Nanmah CPP sungah tla thuhla buai a um phah phah rero tivek kan thei. Cumi pawl hi in sim fiang thei pei maw?\\nNTK: Party sungah (CPP tel in) thu thar le thlengawkak (change) a um tikah a buai tin a sim duhtu cun an sim thei ko. Asinan cui a buai an timi cu a tha lam panih buai a si thei, a selam pan ih buai khal a si thei. Tui ni ih CPP sungih buai tiih na theih mi cu a selam si loin a thalam panih buai thu a si ka zum.\\nQ14: Tu hrawnghrang na buaipi rero mi hnatuanpawl tla theih kan duh nasa.\\nNTK: Minister dinhmun in: Sagaing ramthen sung Chinpawl thuhla hi buainak a rak tam zet. Kawhhran thubuai, nupi le pasal karlak thubuai, rosar thu thubuai, biak-inn sak thu thubuai tvk. Hi thubuaipawl hi kan Chin Customary Law (Chin Dan) vekin thuthensak thei dan ka hawl rero. Cuipawl tlunah thansonak lam, thimnakah tidai ngah dan ding, lilawn dawn ding tivek thawn hna a tam. Cun, 1988 laiih Lai meithal an kaih sak mi laksuah dan tla ka hawl rero. Ziang bang kung maw! Curuangah i bawm theitu ding Chin Literature and Culture Committee (CLCC) peng tinah din rero a siih annih hin kan Calai le Nunphung lawng si loin Chin mipi tul mi tinkim ah thurawn in pek thei ka zum. Party President dinhmun in: A hleicein Chin State thansonak ding hrangah lamzin phunkim kan hawl rero. Kan dungte ah Chief Minister Hung Ngai hnenah ca kan kuat hngehnge. Hnatuannak hrekkhat cu mipi hnenah rel a rem hrih lo, a takin a ra lang vivo ka zum, thimnakah ramdang ihsin Chinram bawmnak phunphun.\\nQ15: Tunaite ah a theh mi Hlutdaw thawn pehparin (eg., KIA demnak thu ah a support tvk) thei kan duh nasa. CPP lam in teh ziangvek thu nan rak simsuak man?\\nNTK: Hlutdaw hi hmun hnihah a um tikah mipiin thleidan thiam tul. Amyotha le Pytuh Hlutdaw (Pitawngsuh Hlutdaw) pawl cu Nyipidaw ah an kaiih kannih State le Region Hlutdaw cu mah le kahwpi bik ah kan kai. Tui neta bik Union Hlutdaw ah CPP in rel ve mi kan nei lo. Tui tuah rero lai mi ahcun 5 lai thehlut kan tum (Thimnakah Chin ramri thu, Chinram thingkung thu tvk.). Kan dung June thlacem lamah kei cu Monywa Hlutdaw ah ka kai ve. Hi tum thu pahnih sim fiang tul a um: (1) Hi tum ah culai ih Kachin, Mandalay, Nipydaw, Pyn Oo Lwin pawlih mipi umnak ih bomb puah thu MP pakhat in a simih a sim mi thu cu a thaisun (next day) ah rel tlak a si maw, timi ah reltlak a si tin ka sim. Hithu hi a si lo deuh in rel peng an um (Pu NTK cu KIA demnak bawmtu lakah a tang tvk). Thu an theih fiang lo thu a si. Hithu hi kan CPP Journal neta bikah fiangten kan suah zo. (2) Hi thu New Light of Myanmar (Myanmah Alyn) ih an ngan tikah, Hlutdaw thu a si tikah kei cu Vuanzi ka sinak in si loin Sagaing ih Chin Palai ka sinak in “Chin Taingzinta Kosale U NTK” tiin an ngan ih cumi theithiam loin, “NTK cu Vuanzi a si nawn lo, MP lawng a si” tiin rak au khal an um. Hihi an theih fiang lo thu a si. Party hotu lam lak khalah uknak thar thu thei lo kan tam laiih a buaithlak zet theu.\\nQ16: Himi meeting pi ihsin Chinmi hrangah thathnemnak ziang pawl relcat suak mi a um?\\nNTK: Chinmi lawng si lo ram pumpi hrangah Union list le State\/Region list timi Cozah pahnih ih thuneihnak veve fiang deuhin relcat a siih cucu Chin State Cozah le Chin mipi khalin kan hlawk phah ka zum (Eg., Constitutionn vek a sile Health and Education cu Union list ah a telih Sate\/Region list ah a tel lo. Himi thei loin State\/Region Cozah lakah Healh\/Education Minister rak ret ruri an um).\\nQ17: Tui na hna kaih mi si loin Calai lamah rak feh sunzawm awla, Calai lamah ziangtluk hmasawnnak a um ding tin na ruat?\\nNTK: Keimai hrangah hmasawnnak a um ko ding. Asinan Chinmi hrangah hmasawnnak a um phah pei maw ti cu ka rel ban lo.\\nQ18: Chin MP pakhat dinhmun in “Chin Literature and Culture” hrangah ziangvek hmailaknak neih na tum?\\nNTK: Sagaing ramthen Chin MP le Chin Affairs Minister ka si ruangah Sagaing ramthen sung um Chin thawng zathum leng lo lakah Chin Calai le Nunphung ka thei tawkin cawisan ka tum. Cutin cawisang thei ding cun hmunkhat ah to tlang ih thu tinkim rel tlang thei dingin Pawlpi asilole Committee din hmaisak a tul. Cui Committee ah hnam hlawm tumpi cin kim thluh a tul fawn. Curuangah Kalay peng hrangah hnam tumpi cin kimten umnak Chin Literature & Culture Committee ka dinternak a si (Vanthat ah Tamu ah CLCC a rak ding cia zo). Hi CLCC hmangin hna tampi kan tuan thei ka zum.\\nA hmaisabik ih kan neh tum mi khamtu (hindrance) cu hrin dang tawng le nunphung pawmpi thei lonak, mai hnam tawng le nunphung lawng ngainat luat tuknak a si (Thimnakah, Falam peng tawng 7 lai ummi ah mai tappi tawng lawng uar tuknak lungput). Cui hnuah Kuki, Falam, Hakha, Tedim le Lusei tawng lakah ziangbik kan hmang tlang thei bik ding ti mi hawl suah (Hnamdang tawng Kawl, Mirang tvk., hman rero tul loin). Pahnihnakah, nunphung timi ah kan zaten kan hmantlang thei mi “mipa\/nunau thuam” neih tum. Pathumnakah, mai hnam cio ih kan sunsak zet mi kan ni sunglawipawl (Khuado, Capcar kut, Fanger, tvk) thindam le nuam zetin hmantlangpi awk thiam vivo, asilole pakhat lawng lungrual zetin hmantlang thiam. Palitnakah kan hril bik mi tawng le calai Cozah tlawng tiangih zir thei dingih zuam a si.\\nQ19: Kan “O” le “Aw” thuhla le “Chin calai hrang thlun ding (tahfung)” fumfe kan nei lo tivek hi ziangtin na ruat?\\nNTK: “O” le “Aw” thu a suah hlan kum 2000 hlanah cabu ngan paih taktak le ca siar paih taktak khal kan um lo tluk a si. “O” le “Aw” a lar hnu cun cabu ngan paih lo cing ngan, siar paih lo cing siar khal kan tam phah zetin ka thei. Curuangah ka sim theu bangin “O” le “Aw” hi kan calai ah kan thinlung in luttertu, Calai in ngaihsaktertu le kan Calai thuk sin ih in hliakhlai tertu (kan ci-zu-sin) tin ruat thiam sawn sehla buai reronak ding a um lo. Chin Calai hrang thlun ding tahfung fumfe kan nei zo in ka thei. Kan thlun maw thlun lo ti cu thuhran.\\nQ20: Ziangtikah kan “O” le “Aw” thawmvang a dai ding? Ziangtikah mipi tam sawn lungkim thlun ding calai kan nei thei ding?\\nNTK: “O” le “Aw” ah buainak um nawnin ka thei lo. Tui buai lai an um ahcun buai an paih ve hrimhrim a si ding. “Mipi tam sawn cu mi aa an si,” tiin mifim pawlin an sim theu. Curuangah Calai thu khalah tu hrih ahcun “mipi tam sawn thlun thei mi” ti hi thupi tukah ret ding a si lo, can a rung rei deuh dingih thlun thluh mi kan nei leh mai ding.\\nQ21: Calai ih kan hmasawnnak le hmasawn lonak na hmuh dan?\\nNTK: Na thusuhnak sungih “hmasawn” ti mi tawngfang hi kan lakih mi hrekkhat cun “Hmasawn ti cu kan tawng a si lo, thangso ti sawn ding a si,” an ti ka zum. Cuvek hmuh dan bite le ruahnak fate tuk neitu kan um lai hi Calai ih kan thansonak dipdaltu pakhat a si. Khatlamah, “hmansawn” khal kan tawng, “thangso” khal kan tawng ti theitu kan tam vivo hi Calai ih kan thansohnak (hmasawnnak) ding langtertu a si. Cun, ziangvek cabu khal a sungthu sawn thupi ih ret thiam loin cafang pahnih khat hmandan buaipi ruangih cabu lei lo le siar lo ding tiangih mi fawrhtu kan um lai hi kan “hmasawnnak” khamtu a si ve. Asinan hnamdang Kawl le Mirang ca ih ngan mi cabu hman kan lei in kan siar rero sisi tiin Chin ca ih ngan mi lei sak ih siarnak cang thiam mino nan tam vivo ruangah dunglam ih caitu hnakin hmailam pan ih feh kan tam sawn ti a lang.\\nQ22: Kan cabu suah pawlih hlawhsamnak le ti fuhmi na hmuh dan?\\nNTK: Kan cabu suah mi lakah “Calai mi taktak kut suak” a mal. Cun, sakhua cabu si lo theihkauhnak, nunthuleng (novel), tvk., cabu a mal tuk lai. Hihi kan hlawhsamnak a si. Hmansehla cabu ngannak cang kan thiam hrimhrim hi kan ti fuh mi a si ko.\\nQ23: Calai misa rori na timi pawl khi zovek an si?\\nNTK: Tu tiang “ziang e” ih ca ngantu lak ih Calai misa rori ka ti ngam mi cu Pi Sawk Hlei a si. Dr. Lal Tin Hre khal hi can nei deuh in duhsah ten ngan paih sehla calai mi siin ka thei. Pu Sen Ro Sang hi a ngan taktak lamah Pi Sawk Hlei vek a si lo nan Calai kalhmang thei bik siin ka hmu. *Calai mi si taktak ding cun cangannak ih hman mi tawng khi thuk le kau, dik le mawi, siar nuam le tluang, fiang le theih awl si dingin hman thiam tengteng a tul tlunah ngan ding mi thu khi ngantui’ thluak sungah fiang kelkel in a um hmaisak a tul. Ruahnak a fim le ca ngan mi a tha. Cabu in a ngantui thinlung a langter (Like author, like book) ti bangin ruahnak le cangan thenaw thei an si lo.\\nQ24: Cangan thiampawl hnenih forhfialnak na pek duh mi?\\nNTK: Cangan thiam si men a tawk lo, ca tha ngan ding.\\nQ25: Editor pakhat ih a mawhphurh ziang a si?\\nNTK: Editor cun Journal, Magazine, news paper Editor a si khalle, news correspondents le columnist ngan mi pawl tiangin a edit thiam tengteng a tul. Thu ra lut pohpoh edit nawn lo le edit thiam loin a suah men a sile Editor ti tlak a si lo. Cun a suah mi cabu in ziangcin tiang zalennak (freedom) a nei ti a theih tengteng a tul fawn. Any one, including News Editor, has no limitless freedom ti khal a theih a thupi.\\nQ26: Cabu paziat na ngan zo? Biazai, thufim pawl na ngan mi pawl khal?\\nNTK: Biazai, articles, tivek thaw cun ka thei cawk nawn lo. Asinan cabu ti tlak ngan mi cu a tam lo, bu 15 fang a si.\\nQ27: Chinmi hruaitu pakhat na si vekin sawiselnak na tong tam nasa ih ziangtin na pahtlang tum vivo dan ding?\\nNTK: A miphun hrangah hmailam saupi ruatih hnatuantu cun a tumtah mi le thlir mi hmu ban ve lo a mipi hrekkhat hnenin sawiselnak a tawn can a tam ding. Thing parih kai dah lo cu thing par in a tla dah lo ding, hnatuan dah lo cun palhnak a nei lo ding. Hnatuan taktak lo cun hnatuan taktakpawl bangin sawisel a tuar ve lo ding. Curuangah sawiselnak tuar tihtu cun miphun hrangah hna a tuan lo a tha sawn. A hleice in hotu tling cun sawiselnak a tuar tlang thei a tul. Sawiselnak tuar thei lo hruaitu cu hruaitu ti tlak khal a si lo. Kan palhnak hmu hmaisabiktu cu in sawiseltu kan ral an si theu ruangah in sawiseltu cu cak sinsin dingih in tat hriamtu “lungtat” vekin hmuh thiam fawn ding. Hivek thinlung neitu cu sawiselnak in a neh dah lo ding, amah sawn in sawiselnak cu a neh ringring ding.\\nQ28: Na life ah sirawk nguarngo mi tivek na nei ve maw?\\nNTK: Nei e. Ram hnatuan can ah hivek sirawk zet mi ka nei theu. Keimah dotu ding keimah lala in sinak pek tvk. Cun, supaw thei lo ih ka tuah palh mi sirawk ruangro tlak thil dang khal a um ko.\\nQ29: Pabik ti zawng ih na upat mi teh?\\nNTK: Chinmi lakah maw, Leitlun pumpi zoh in i sut? Na sut mi ka fiang lo.\\nAdm: Ngan sualmi a rak um ruangah… ngan sual vek ih suah thotho a si.\\nQ30: Midang mithmai zoh le midang zawn na ruahnak ruangah can mi na nei dah maw?\\nNTK: Nei tuk e. Ka vannei maw ka vanduai sawn ka thei lo, mi ka hua taktak thei lo, ka thinheng rei thei fawn lo. Ngaidam thei lo mi ka nei hrih lo. I dotu le i huatu tiih ka theih fiang mi khal an siatnak tuah taktak ding cun ka siang thei lo, ka lung sungah zawnruahnak ka nei thotho. Hiruangah can (hloh) mi ka neih phah theu. Hihi ka hrang ih rinum ka hnatuanpi pawlin ka par ih an beidawnnak (sik-piatnak) a si theu. Ziangtitha!\\nQ31: “An Liam” timi DVD ah na phuah mi hla pawl kan rak ngai. Cumi lakah “An Liam” timi hla a lo phuahsaktertu hi ziang a si pei? Cun music hin na nunah ziang tlukin thupitnak a nei?\\nNTK: “An Liam” timi hla hi 2005 ih ka phuah mi a si. Sun khat ka Office ih ka to laiah 1990 lai ih ka Dairy hlun ka siar. A thar in thu tinkim i ruatter. Ka lainat zet mi an nunnak liam zo ram hna kan rak tuanpi naule thu ka ruat suak. Kei khal can in i liampi ve vivo in ka theiaw. Cutin hi hla hi ka phuah mi a si.\\nQ32: Calai khawvel ah na rak luh thok dan?\\nNTK: 1978 ah calai khawvel ah ka lut thawk. Sadhu Sandar Singh Thuanthu cabu ka rak suah. Cuisin calai ah ka phur vivo.\\nQ33: “AW! Falam” cabu na rak ngannak san le khami cabu in a rahsuah mi na hmuhdan?\\nNTK: Chinram le miphun thuanthu ka hliakhlai deuhdeuh, Falam an rak thupitzia ka thei deuhdeuh. Tuhlan le tui kan dinhmun ka tahthim tikah hi cabu hi ngan tha in ka theiih ka ngan mi a si. Hi cabu rahsuah mi cu ka rak ruahnak hnakin tha sawnin ka thei. Peng dang unau lakah hi cabu huatu an um nan, a liam cia mi thu tam sawn ka ngan mi a si ruangah a liam cia thu an theih mi ihsin zirsuah mi an neih ve ka zum ih an hrang khalah ralrin thiamtertu hlawknak a si thotho ka zum.\\nQ34: “Quo Vadis” vek classic cabu ropi na leh tikah ziangvek in ralrinnak, timlamnak le harsatnak pawl na rak nei?\\nNTK: Mizoram Calai khawvel hninter hmaisa biktu le kaithotu cabu cu Quo Vadis an leh mi cabu a si an ti theu. Mihrek in Quo Vadis hi Mizo tawng tlukin siar nuam le mawi in kan tawng in let ve duh khal sehla kan tawng in a daih lo ding an ti mi ka thei. An zum vek si loin kan tawng khal thu tinkim relnak ah a famkim tuk ve, ngai nuam zetin ngan khal a theih ve ti langter ka duh ruangah hi cabu hi ka lehnak a si. Ka leh hlanah timlamnak ka nei lo. Harsatnak ka neih mi cu Computer ih ca ka ngan tikah tui ni tiangin ka mehtawk lawng ka hmang thiamih rangzet dikzet in ka ngan thei lo. Cucun i ti buai nasa. Hi cabu ngannak ih hman mi Mirang ca hi hlanlai Mirang tawng upa (King James san tawng) le tawng khun a si ruangah Learner’s Dictionary sungih um lo tawngfang (words) khal a tampi. Asinan ka di a riam sawn.\\nQ35: “Pawpi A Huk Dumdo” cabu siar a nomnak san hi ziangruangah bik a si na zum?\\nNTK: Siar nuam an tinak san ih ka zum mi cu: Laimi cu ramtawih le sahrang thu uar mi kan si ruangah theih duhnak thawn kan siar phah deuh a bang. Cun, a takih tawn mi thu a si tikah mi lungthin ah phurnak a pe cuang a bang. Ka leh tikah “literal translation method, or word for word” hmang loin “dynamic equivalence, or meaning base translation method” hmangin ka let. Cutikah a thu lawng ka lasuak ih awkam hman mi cu kan anka vek ten ka fehter. Hihi siar nuamtertu a sive mahna!\\nQ36: Na cabu leh mipawl kan rak siar tikah leh cop cabu ti hman langcu lo koin na kuthnu hi a mam. Good Translator pakhat si dingah ziangvek quality neih a tul.\\nNTK: Good translator si dingah: (1) Kan leh mi ca (eg. Mirang) le lehnak ih kan hman mi ca (eg. kan tawng) bangrep in thiam veve a tul. (2) Lehnak ih hman mi tawng (kan tawng) cu thiam tawkfang si loin thiamzet si a tul. (3) Calai mi (literary person) si hrimhrim a tul. (4) Ca leh dan phunphun a um ih, himi cabu ah, himi zawnah, ziangvek leh dan (method) ka hmang ding ti theih a tul. (5) Na leh mi cu nangmah in na siar sal tikah nangmai hrangah cun theih awl zet a si ding nan a siartu midang hrangah theih harsa le siar nuam lo a si thei ti ruat cia in, a siartu ding ih mit thawn zoh in, a siartu ding ih thinlung thawn ruat in, let aw.\\nQ37: Calai le Awnmawi hin ram le miphun hrangah ziangvek in poimawhnak a nei?\\nNTK: Nei tuk famteh. An sim theu: Soviet Union (Russia) rampi thendarh tertu cu USA ralthuam thazang si sawn loin USA ih calai le awnmawi a si tiin. Ralthuam ih mi neh hnakin Calai le awnmawi ih mi neh cun lung muril fang suak thluh ko mi a ciah neh thei, rei khal a daih cuang. Chinmi pawl hnamdang Calai le awnmawi ih in neh dan hi an thazang cahnak thawn in nehnak hnakin a let thawng in a na sawn, tih khal a nung sawn. A hleice in minopawl nan lunglen le lungawi nan langternak cu hnamdang calai le anka le awnmawi a si kulh sung cu kan cem. Hnam dang bang taktak ding cun Calai le awnmawi lam ah tu hnakih let za in kan thanso a tul. Calai ih lian le thangso lo miphun an thangso dah kel lo.\\nQ38: Leitlun ih na damsan ziang a si?\\nNTK: Ka miphun le ka nufa hrangah.\\nQ39: Tu naite LAILUN Thuthangca ah “Chin Vuankyi ni (100) leng cangvaihnak hrekkhat” tiin na thu an ngan mi kha a hrekin a dik lo an ti. Ziangtin na hmu?\\nNTK: Khai LAILUN kha ka rak siar ve nan ziang bik an sim duh timi ka fiang lo. An ngan mi ka theihthiam thluh lo tikah “Kei hi Laica ka thiam taktak lo a si pei maw” tin ka ruat phah rero. Ka ka cangvaihnak thu le ka simmi thu an ngan mi ka theih sun te ahcun, umze nei lo, merhkawi hrim mi le suangtuahnak men an ngan mi a tam sawn. Keimah biak ban le biak theih in ka um ringring ko nan, an Thuthang ih an suah hlanah in sut (confirm) hmaisa loin an suah men cu theihthiam a har zet. Hi thu thei fiang duhtu cun Chindwin Today ih ka ngan mi “Thla Li Sung Hnatuannak” timi siar uhla a fiang thluh ding.\\nQ40. Chin Vuanzi maw MP na si deuh? Vuanzi si hnuah MP si lai a theih maw? Ziangah Myanmah Alyn ah Chin Vuanzi ti si loin Chin Taingzinta palai tin an lo ngan?\\nNTK: Union (central) ahcun Vuanzi an si veten MP an sinak bansan a tul ih Party sung hnatuan khal an tanta a tul. State\/Region MP pawl cu Vuanzi an si hnu khalah MP sinak bansan a tul lo. Curuangah MP ka si cingin Vuanzi khal ka si cih, Party President khal ka tuan. Kan dung laiah New Light of Myanmar ah Hlutdaw thu thawn pehpar in ka thu an ngan tikah ka Vuanzi sinak hnakin MP ka sinak zohin “Chin Palai” an timi kha a dik, ziangahtile Sagaing ramthen sungah Chin palai (Vuanzi) pakhat lawng a umih tu ahcun keimah ka si (Shan palai, Vuanzi pakhat a um ve).\\nQ41: Union (central) le State Vuanzi le MP pawl danglamnak deuh?\\nNTK: Danhrampi (constitution) vekin Union (central) Vuanzipawl cu MP sinak an bansan a tul ruangah Hlutdaw ah MP dang bangin Dan tuahtu lakah an tel lo. Annih cu MP dangin Hlutdaw ih Dan an tuah mi a takin tuansuaktu ding Cozah (uktu) an si. Asinan State\/Region Vuanzipawl cu MP sinak bansan a tul lo ruangah Hlutdaw ih Dan tuahtu MP lakah an tel thei thotho. Theih bet dingah, Union MP le State MP\/MLA pawl cu mipi tul dan zohin Dan tuahtu an siih Cozah (uknak) lam le Thuthennak lamah tel ding an si lo.\\nQ42: Sut mawi lo tla a si men ding nan Vuanzi hlawh le MP hlawh a bangaw maw?\\nNTK: Union MP hlawh cu ting thum (3) a si, State\/Region MP\/MLA hlawh cu ting hnih (2) a si. Vuanzi hlawh cu Union MP hnakin a tam, mawtaw, electric, tidai, Sizung a lakin kai thei tvk, pek cih a si (Dan an suah mi vekin pek a si lo nan MP hlawh hnak cun a tam lai thotho).\\nQ43: Mipi cah duh na neih mi?\\nNTK: (1) Chinpawl in Chin state lenglam ih um Chinpawl hmuh peng lo ding. (2) Chinmi zate kawmkhawm hman malte kan si ti theiin zovek hrinhnam khal “mikhual le lenglam mi” vekin zoh lo ding. (3) Chinmi zate thatnak ding a si ahcun kanmai peng, kanmai hrin duh zawng le kanmai duh dan khal tanta ngam ding. (4) Chinmi lakah kan duhdan bangaw lo khi in khamtu le dipdaltu ah ret in dungtunawk tum ringring loin kan duhdan bangawknak zawnte hawl thiamin cui zawnte ah din tlang le tuan tlang zirthiam sawn ding. (5) Chinmi le Chinmi doawk le simsiatawk lamih “mi raltha” hnamdang do lamih “mi tihhrut” si lo ding.\\nQ44: Lo pehtlaihnak kan tuah duh len?\\nNTK: Ph. (95-1) 647 420. Email: biakbairawk@gmail.com\\nAdm: Himi Pu No Than Kap interview hi ramsung ramleng ih Chin mino rinsanmi 4 pawlih tuah mi a si.","num_words":5514,"character_repetition_ratio":0.029,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.233,"stopwords_ratio":0.272,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.998,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Poituk Hrinhran Ko Mu, July 1 Nihin Ah Theihternak An Tuah Kahdohnak Ah PDF Lei In Minung 27 Bak Te An Thi – Buanchukcho\\nA Poituk Hrinhran Ko Mu, July 1 Nihin Ah Theihternak An Tuah Kahdohnak Ah PDF Lei In Minung 27 Bak Te An Thi\\nJuly 2, 2021 admin RAMLENG THAWNG 0\\nMipi Humhimtu PDF le Ralkap Doawknak Țum 30 Ah Mipi Humhimtu PDF 27 An Thi. Sagaing ramthen Yinmarin District Kani myone mipi humhimtu PDF cun ralkap thawn vei 30 an doawknak ah anmah mipi humhimtu lam 27 an thih zo thu ,tuini July 1 ah thu an suah.\\nKani mipi humhimtu PDF cun “Tuitum ram buai caan ah ralkap pawl cu April thla thokin Kani myone ah an ra lut thok. April 4 le June 6 ah ralkap pawl cu Kani khawpi veng 3 le khua 51 ah an lutih sui, tangka, bike le thildang phunphun tluanah tilva tiang an laksak ih mipi neihsiah tami an rak siatsuah sak thluh. Cumi tlunah daiten ummen mipi 42 cu kutthlak in an hrem ih mi 39 an kaih tlunah mi 4 cu an rak hrem that. Cuvek ruangah Kani myone sungin mipi thawng 50 cu khua suahsan in hramlak ah an tlanih kum 9 pate cu hramlakah tukkui natnak in a thih phah.\\n“Ralkap pawl cu Democracy uknak duhtu pawlkom dang thawn tuantlang in kan neihsun ralthuam hmangin humhimawknak hrang kan do ve. Kani myone sungah ralkap thawn vei 30 tluk kan do aw ih ,kanmah mipi humhimtu PDF lamin mi 27 cu ram humhimnak hrang an nunak an hlan. Ralkap in duhduh in mipi an dekcok ih an neihmi thilri duhduh in an laksak men cu NUG cozah thusuak bangin mah le mah humhimawknak hrang Democracy kan ngah hlan tiang cu kan do ding tiah kan lo theihter.\\n“Tu ah doawknak cu nasa sinsin in hramthok a si ih mipi lam khal eiin siseh tulsammi ziangkim tawlrel in kan himnak hrang beunak le relhnak vek ngaihven cia dingah kan lo theihter duh. Khua tin le vengtin ah thuphuangtu kan ret thluh ih,ralkap siseh an tuanpi Pyu Saw Htee pawl ih cangvaih dan cu kan palai pawl hnenah simthei ringring dingin kan lo sawm. Mipi humhimtu lam a himnak hrang relh a tulih an lo pan asile rak ret him dingin kan lo sawm. Rinhlelh ralthuam le puak thei ding vek nan hmuh asile PDF lam simthei uhla, ralkap uknak cu kan tlin dan cio in dokalh ih tel dingah kan lo sawm a si,” tiah an ti. Vapual Auaw\\nR.I.P : Apoi Tuk Ai E Aw Anau Damlo A Umpi I Inn A Van Lawi Duak Lio Ah Lung Nih A Tlak I A Nunnak A Liam\\nR.I.P : Pu Cung Lian Thang Nih An Kan Thih Taak Hi Cu Apoi Tuk E","num_words":434,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.047,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.258,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.989,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chinland Khuiah-1 - Chinland Today Media\\nSeptember 14, 2012 5:48 am·1 comment\\nCHINLAND KHUIAH – 1\\nRihli group mail ta lak mi a si\\nRampi Education Ministry thusuak hmaisabik cu Chin State Tlawng Primary schools ah, phun hnih tiang Laizo (Falam) le Kamhau (Tedim) zirh a si ding ti a si. Rei hlanah Chin State cozah ihsin Khumi, Laiholh le Cho khal zirh siseh tiin thu an thunluh ruangah zirh ding mi cu pahnih (2) lawng si loin panga (5) ah a cang.\\nHitin tawng panga (5) lai zir kan duhnak san cu zirh mi lakah kanmai peng le kanmai hrin tawng a tel ve lo kan phan cio ruangah a si. Kan peng le kan hrin tawng a si lo khalle Chin pumkhatnak a si phah ding ahcun peng dang le hrin dang tawng khal common\/official ah cang ko seh ti theitu kan mal tuk lai. Kan um lo tluk a si. Hihi Chin pawlih common\/official language neih in khamtu natnak hrik a si.\\nChin in common or official language kan neih a tul tuk tiin College ah siseh hmun kipah kan au rero. Asinan Chin state cozah lamah siseh, pengtin thuneitu lam ah siseh,_ Chin hrangah tawng\/ca pakhat lawng zirh siseh, culawngah Chin in common\/official language kan nei lanta thei ding titu an um lo. Mangbangza a si.\\nRampi uktu lam cun, Chin mipi lamin kan dil rero ahcun, peng tin kan lungawinak ruat in tawng panga (5) si lo sawmnga (50) tiang khal zirter an pawi ti lem lo ding. Curuangah a thupi bik cu kanmah Chin lala in (Chin State cozah lam khalin) tawng pakhat lawng zir dingin khawruahnak le tan laknak neih ding hi a si. Tui kan fehdan cu kan san cem hnu kan fate san tiang in rem that le tuah that theih nawn lo fehdan a si.\\nTunaite ah President sawmnak in a hnen kan feh. A cabinet ministers hrekkhat thawn thunuam reltlangnak kan nei. Dep. Education minister pakhat hnenah “Chin hrangah Chinca panga (5) zirh ding ti cu a tam deuh lo maw,” tin ka sut. Anih cun, “panga sim hlah, tunai te ah Chin state minister pakhat in (a hmin ka ngan duh lo) a dang pahnih zirh bet a tha ding,” a ti tiin i sim. Ka mangbang rori. Cui Chin minister duhdan vek a sile Chinca panga si loin pasarih (7) lai zir a si ding.\\nA liamcia mi canah Chin cu kan zaten mipum millions kan si ko nan tawng pakhat common or official in hman mi kan neih lo ruangah hnampi pakhat ah ret kan si lo. San a thlengaw zo. 21st Century kan thleng thlang. Kanmah bulpak duh zet mi (tawng etc.) tanta ngam tiangin Chin pumpi pumkhatnak lamzin kan zawh thiam a cu tuk thlang. Kan san liam hnu kan fate san tiangin remthat le tuahthat theih nawn lo “rosia” kan tanta lo a thupi. Tuvek kan si vivo le Chinpawl cu hnamdang zo hmanih thendarh rero tul loin kanmahte kan thendarh aw rero, tinak a si.\\nDr. R. Ni Khuai\\non September 15, 2012 at 5:17 pm\\nHitin na rel dan vek sile cu kan “LAITTONG” common language cu nei thei ding cu zum um lem nawn lo.nati vek in zohman in mah ttong tanta ngam tu kan um lo cu si bik ko, san thuanthu zoh fiang sal in tiselah teh?common language pasahrih cu um dah kel lo..","num_words":539,"character_repetition_ratio":0.046,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.234,"stopwords_ratio":0.239,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.961,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Jezebel thlarau sual thu - Hre Mang\\nJezebel thlarau sual thu\\nJEZEBEL THLARAU THU=======\\nBible sungah kan hmuh thei mi, Siangpahrang Ahab ih nupi kha a hmin cu jezebel asi ih Baal pathian lem bia le Pathian kamsang dik rak do le that tu asi.Israel siangpahrang, Ahab a hruai sual hnu ah Israel miphun pawl, Jehovah Pathian tlansan in pathian lem (satan) be dingin rak hruaisual tu asi. Amah cu nunau kamsang (prophetess) vekin a umih pathian lem kamsang 850 lai kha amai kuthnuai ah an um.\\nJezebel ih sungah hna a tuantu thlarau sual kha hnam le polsia thlarau, Pathian thutak do tu le Pathian hriakthih mi a fale dodal tu le that tu asi. Cui thlarau cu tuini tiangah kawhhran sungah milai, zumtu ti aw pawl thlarau cu thunun in nasa ten hna a tuan rero lai asi, ti ah mi tampi in an zum.\\nCutin Jezebel thlarau a cangvaihnak kawhhran sungah Jehu vek paral tha le Pathian hriakthih mi an um lawngah Jezebel thlarau sual cu neh le dawisuak theih asi ding tiah sim asi.\\nThlarau lam theihtheinak (Discerning spirit) thlarau laksawng co ti aw pawlin an sim dan vek asile, Kawhhran sungah jezebel thlarau in mi milai (Zumtu ti aw pawl) a hmang tikah a hnuailam vekhi an umdan, cangdan, mizia theih awlsam bik cu asi, an ti:\\n1. Jezebel thlarau in a tumtah mi cu mibur umnak, khawsung, kawhhran, le hnatuannak khalah thuneihnak a kutsungah ret, thunei tu pawl a thununnak hnuai ah ret, canpualtha hmuahhmuah a kutsungah ret, larnak le midang ngaihsak mi sinak asi;\\n2. A tlunih a tumtah mi pawl tuahsuak dingin Jezebel thlarau cun midang siatsuah tahratin hna a tuan theu;\\n3. A kuthnuai ih a ret thei mi pawl cu a thunun thei zetih a aat in an aa theu;\\n4. Midang thunun theinak ding hrangah thuphan khal a per ih thu lakkawi a thiam tuk;\\n5. A langdan ah ral-vek in a cangvai thei, asilole nemzet, dinkzet, thinnem zet, nel-umzet, thianheng thiam lovein sisiin bumhmang, theihtheih har zet, a cancan cu nel umzet, sualnak nei lole thinheng thiam lo vekin tla a lang thiam;\\n6. Midang sawisel cu a cak ngaingai ih thihhngam in midang siatnak cu a sim thiam tikah a thunun duh mi pawl cun an zum thei zet, asinan Pathian thutak lamzin dik taktak ah zohman a kaihruai dah lo; khatlamah a thunun tummi pawl parah ttih tla a tarh theu;\\n7. Amah le amah ziangtik hmanah mawh in a thei aw dah lo, thinlung takin a sir aw dah lo;\\n8. Thinlung sung muril ihsin ngaidamnak le sual sirnak taktak a nei dah lo vekin a thunun thei mi pawl khal an sual sir in Pathian thutak le Thlarau Thianghlim thununnak hnuai ah tuhlut aw lo dingin lamzin a khamsak theu;\\n9. Hliamhma a put mi pawl siatsuah, thangsiat tu ding ah midang lamtang, thunun thei mi a tuah vivo, a thunun duh mi milai pawl cu helebawi law tiah a zuam ih an duhzawng tuahsak nakin siseh sumpai le thille ri, cantha zoh in a kuthnuai ah a thunun thei hlan lo a zuam;\\n10. A thunun duh mi, a kut hnuai ah a ret duh mi pawl ih riahsiatnak, lungawilonak, upat le cawimawi an duhnak thinlung le khatlamah an ning hannak pawl cu a lamtang le a kuthnuai ah a ret thei nak ding hmanrua ah a hmang theu;\\n11. Amai thuhla rel asile a hua hlehle, a thip hliahlia, asinan mdiang in amah ruangah ziangtiang ziangtin an tuar ti mi zawnruahnak sete hman a nei lo (she has no sense to symphathize for others’ feeling);\\n12. Midang pawl kha amai lamtang ah a tuah thei nak ding hrangah hmanrua a hman theu mi lakah pakhat cu amah kha midang mawhnak ruangah, dik lo zetin hliamhma tuar tu dinhmun vekin a um theu (she tend to play the role of her victims herself, in order to gain sympathy).\\n13. Cuticun dik lozet in a tuahsiat mi pawl cu midang mithmuh ahcun misual sawn in an langter theu;\\n14. Thuphan a per ih amai thuphan per mi lala amah in a zum, theu. Thutak a dodal nacing in thutak tantu le dinpi tu, thutak hrangah thihhngam vekin a cangvai theu, alinglet in a lang aw ter theu. A sinak diktak asilomi mipi hmaiah a langter ringring tikah mi a bummi le thunun mi pawlin asinak taktak an thei dah lo (She always has double faces);\\n15. Voi tampi cu kawhhran upa luleban siseh zung hnatuan kai le khawsung upa pawl thuhnuai ah a tuhlut aw der theu tikah cu pawlih rinsan zetzet mi asi theu;\\n16. Cutin mi upa le hlawknak pe thei tu dingah a ruat mi pawl hnenah sex (hurkhuannak) tla hmanrua ah a hmang theu;\\n17. Jezebel thlarau in a cencilh mi pawl cu an thinlung a kharvar zet (intelligent) theu ih mi tampi a bum ngah theinak ding hrangah mithmai phunphun in a lang thiam;\\n18. A thin a rang zet theu ih timtuah cia loin a cangvai theu tikah a (ttongsual) cangsual theu;\\n19. Midang thin a tinat tikah zianghman sir awknak le zawnruahnak a nei dah lo, a tuah mi cu ziangtik lai khalah a dik bik in an thei aw ringring;\\n20. A tuah mi in ziangvek rahsia a rah khal asile mawhphurnak anla duh dah lo (she is irresponsive);\\n21. A hamtam ih amai hmaikhua sialnak ahcun midang zovek siatsuah khal a pawi ti lo;\\n22. A cancan cu awl-ai ten a thin a heng theu;\\n23. Milai nunphung pawlkom awknak dan le dan lengla ah a cangvai theu (Fail to conform to the common social norms, “outlier”), midang in ziangtin in hmu timi ningzah a nei lo;\\n24. Amah le mah dik bik in a theih awk ringring tikah couseling tivek khalin a bawm thei lo;\\n25. Piangthar ti aw tla a si thei, asinan a pathian biak dan le nuntu zoh tikah a sakhua nun cu pawnlang te asi;\\n26. Jezebel thlarau in a celcilh mi le a thunun mi pawl hi a tam sawn cu nunau an si theu, cule an pasal pawl hi nu le pa sinak (sex) hmangin asilole thu pakhatkhat hmanrua ah hmangin an thunun theu;\\n27. A cancan cu mipa tla Jezebel thlarau sual in a kai theu;\\n28. Jezebel thlarau in a thunun mi pawl cu polsia thlarau sual nei vekin an lang ciamco lo; cutin sisawn loin sakhua mitha le nunau kamsang (prophetees) Pathian mihman le kawhhran sung ah a tangkai zet tu, midang in an langdan an zoh tikah an upatzet mi le midang thunun thei zet tu tla an si sawn theu;\\n29. Kawhhran sungah sakhua cangvaihnak lamah a zuam zet theu, cule a thinlung sungmuril ah a tumtah le duh bikmi cu midang thunun theinak (controling) asi ih cuticun kawhhran sungah Thlarau Thianghlim hnatuannak dodal asi;\\n30. A tamsawn cu nupi pasal nei zo an si deuh theu.\\nJEZEBEL THLARAU- PART 1\\nBy Francis Frangipane; Lettu: Hre Mang\\nKhuahlan ral, ral do awknak, Elijah le Jezebel do awknak a rak um. Himi khuahlan ral do awknak ahhin Elijah hin Vanlam au-aw, sual sir aw dingin Pathian in milai a kawhhnak au-aw ai a awh. Cutin Jezebel thlarau cun “Sual sirnak” dingin Pathian kamsang pawl au-aw a do.\\nHImi khuahlan lai ihsin ral do awknak thu hi theifiang dingin Elijah le Jezebel thlarau thu Bible in a sim mi kan theihfiang hmaisak a tul. An pahnih in khatlam le khatlam ah tanla tahhratin a kumkhua do aw mi an si. Elijah thlarau cu a ral a tha maw; Jezebel thlarau khal raltha le ningzah nei lo asi. Elijah ih thlarau cu Satan le a ho pawl parah a kut a hngam in a rorum maw; Jezebel thlarau cu thutak dodal nak ahcun a sual raptlak asi. Elijah cun Pathian thu le lamzin a sim rero lai ah Jezebel cun hnamsia, pol, le thlarau sual, bum awknak thu pawl hmangin milai a fehsualpi rero. Elijah cu Pathian kamsang pawl lakah hotu a rak si ih amai kut hnuai ah mi tampi, Pathian kamsang, Pathian tongkam milai hnenah rak simsawng tu an rak um. Cutin a rak si laiah Isreal ramah Pathian kamsang hmuahhmuah cu Jezebel in a rak thah ciamco ih a neta bikah Elijah lawng a rak tang ( I. Siangpahrang 18:22). Baal pathian kamsang lem 450 pawl le Asherah pathian lem kamsang lem 400 pawl cu Pathian kamsang neta bik pakhat, Elijah thawn an do aw aw: zo ih pathian cu pathian ngaingai asi, ti ah an rak zuam aw aw: Satan le a ho pawl-pathian lem pawl cun Khawzing Pathian humham cahnak an rak do asi. Himi kamsang lem 850 pawl hi, satan kamsang, kamsang lem, “Jezebel rawl einak cabuai parah” rawl rak ei tu pawl an si ( I Siangpahrang 18:19). Hi pawl hi, thim thuneihnak in a rak suahpi thei mi, Satan le thlarau sual huham cahnak thawn a thuam aw mi, milai pacangtha cu an rak si. Zuam awknak a um tikah, Jezebel ih pasal, Siangpahrang Ahab in Israel ram ah thu a than ih pathian huham cahnak zuam awknak, hliah awknak ahcun mipi pawlin an ra zoh hai: Elijah ih Pathian le Jezebel ih thlarau sual pawl huham cahnak an zuam aw aw. An zuam awkdan cu awlsam te asi: zokhalin cawcang pakhat kha raithawinak maicam parah ret asi. Elijah in hitin a sim hai; “… nannnih nan pathian hmin ko uhla, kei khalin ka Pathian ka ko dingih meisa thawn kan kawhnak in sang tu tu Pathian ngai asi ding” ( I Siangpahrang 18:24). Baal pathian lem be pawlin an pathian an ko hmaisa: Nahzi paruk a rei cuahco, kamsang lem pawl pathian cun meisa a suah ta lo; nahzi 12 a liam cuahco tikah Elijah in a zawkzet thlang, “Nan au ring pi’n au uhla, nan pathian cu pathian asisi; a man lo tla asi thei, hmun dangah tla a rak feh tla asi thei…culole, a itthat thaw tuk ih tthang tla atul asi thei” (c. 27). Zanlam a thleng tlang tikah Elijah in raithawinak maicam tlun ahcun thla a cam, “Pathian in meisa thawn a sang ih hal-ral thawinak cu meisa in a kang ral….cuticun, mipi pawlin an hmuh tikah an hmai leiparah an kun ih hitin an sim, “Bawipa cu Pathian asi; Bawipa cu Pathian asi” ( I Siangpahrang 18: 38-39). Pathian hnen ihsin meisa cu mipi in an hmuh hnu ah Elijah in mipi hnenah kamsang lem pawl cu kai ding thu a pek ih an zate’n an kaih ih an thah theh. Hivek cantha a neih lai fangah, Elijah kha Jezreel ah feh tahratin Pathian huham cahnak thawn Jezebel kha a va that ding ah a ruat tla kan um men thei. Jezebel kha Elijah in a rak that lo. Cutilam si sawn loin Elijah kha nasa ten thlarau raldonak a do sunzwm vivo sawn. Cutin, Jezebel thlarau cun hnamsia pol-sia, thlarau sual pawl kha tilian vekin a thlah ciamco ih Elijah kha an cim ciamco tikah ttih le khur in beidawng cuahco in a um ih a tlan riangri. Ziangtin cutluk mangbangza Pathian in Israel mipi hmai ah huham cahnak thawn a umpi kamsang pakhat cu ttihnak thawn a tlan? A dinhmun cu a awl lo asi, a se sinsin. Elijah cu thingkung hnuai ah a to ih riahsia in thla a cam, amah hringtu pupa pawl hnakin tha cuang loin a thei aw aw ih Pathian hnenah a nunnak laksak dingin a dil ( I Siangpahrang 19:4). Ziangruangah hi tluk Pathian mi hman mi ropi cu beidawng in Pathian hnenah thih hman a dil sawn thlang? Jezebel thlarau sual le a ho pawlin an do, an cimbuai, an nam ciamco ruangah asi.Duhdawtmi, ka unau pawl, ka lo simmi hi I ngai hnik uh; Jezebel thlarau sual nan do neh ih nan dawi suak, thlemnak phunphun a hmanrua pawl khal nan kham thei tikah, nanmah riangri beidawng in le riahsia in tttihnak thawn nan khat pang lo nak dingah fimkhat uh; ziangah tile Jezebel thlarau cun a hnatuan nak dodal nawn lo dingin na thlacamnak, le sual do in rawngbawl sunzawm nawn lo dingin a lo ttihthaih ih a lo do sunzawm ringring asi. Thuanthu a pehzawm vivo lai hrih ….\\nElijah le Jezebel ih do awknak cu milai thuanthu ah a pehzawm vivo lai asi. Bible in John tihnimtu thu ziang a sim ti theih hngilh hlah uhsi; “Elijah ih thlarau le huham cahnak thawn Bawipa hmaiah lamzin sial tu ding” (Lk 1:17) asi. Zesu in John tihnimtu thu a rak sim, “a ra ding mi Elijah cu asi” ( Mat. 11:14; 17:11-13). Elijah vekin John Tihnimtu khalin milai sualnak pawl a hmu ih sualsir nak ding hrangah tlang a rak au. A thu simmi thu a rak dawngsawng tu lakah uire insang, siangpahrang Herod le a nupi Herodias kha an rak tel ve. John in a rak hmaiton tikah Herodias in thawng in sungah a thlak ( Mk. 6:17-19). Asile, Herodias lungsungah ziangvek thim thuneihnak thawn ziang thlarau si hnatuan rero tu? John sung ihsin Elijah ih thlarau in sualsir nak rawng a bawl vekin Jezebel thlarau kha Herodias sungah hna a tuan ve asi. Jezebel in nelrawn ram ah Elijah parah a rak tuah vekin, Herodias in John Tihnimtu parah a rak tuah asi; ttihnak le beidawnnak zawngin thinlung buainak thawn Pathian siahhlawh pa cu a rak do asi. Pathian Thlarau cu thuro vekin Zesu parah a tum lai rak hmu tu, Pa Pathian aw rak thei tu rori in a mit in a hmuh mi cu a ringhlel ih thu a sut ter lai asi (Mat. 11:3). Thumkawm Pathian cu milai dinhmun in a rak theifiang tu mi pakhat, Pathian siahhlawh cun a thinlung sungah amai mitin a hmuh mi rori cu rinhlelh nak a pai asi. Cuticun, Jezebel hrangah cantha remcang a ra thleng..suahni lawmnak ni” (Mk.6:21).\\n“Cantha remcang” a thlen tikah Herodias cun a fanu hmang in John ih lu cu tan dingin a pasal Siangpahrang thuneihnak a hmang ta riai. Cuticun John in Pathian thuthangtha, sual sirnak thu a simnak, Elijah ih thlarau le huham thawn thu a rak simnak a lu cu tansak asi. Cuticun, tikcu rei lo te sung cu Elijah ih thlarau le Jezebel ih thlarau do awknak cu a tawp hrih. Elijah A ra sal ding! Zesu leitlun ah a rat tikah John Tihnimtu in Elijah ih thlarau le huham cahnak thawn bawipa’s lamzin a rak sial vekin Bawipai ni rapthlak a ra thlen sal hlan ah Elijah a ra sal ding (Mal. 4:5).\\nPathian in Elijah ih thlarau hmangin John Tihnimtu cu a hmang. Elijah cu a ra sal leh ding, Bawipa’ ni rapthlak a thlen zik tikah. Cuvek thotho in Jezebel thlarau khal leitlun ah milai thinlung sungah nasa ten hna a tuan ve asi.\\nNa kiangkap na zoh asile, nunau hurkhuannak, mipa thuneihnak dodalnak, kawhhran sungah Pathian thutak dodalnak, le sualnak a pung rero mi lakah Jezebel thlarau cangvaihnak na hmu maw? Pathian siahhlawh hmin putu rori hmanin dik lo zetzet (immoral) hna an tuanih an cangvai mi na hmu maw? (Thup. 2:20). Jezebel ih thlarau cu leitlun milai pawl thinlung sungah nasa ten hna a tuan ih hmun a khuar vekin Elijah ih thlarau khal a ra sal cingding ti theih hngilh hlah!\\nThuthlunghlun sungah ziangtin Jezebel cu siatsuah asi ti kan hmu: Israel siangpahrang thar, Jehu in Elijah ih dungthlun Elisa hnen ihsin Pathian tilhfial a dawngih Pathian in Jezebel (milai nu) parah a thutthen nak cu a rak tuah suak. Jehu cu a rangleng thawn a milesa pawl hruai in Jezreel ah Jezebel that dingin a feh; Jezreel a thlen hlanah siangpahrang pahnih in an rak tawngih “Daihank thawn ra nasi maw, Jehu?” tiah an rak sut tikah “Na nu Jezebel ih hurkhuannak le hnamsia pawl tampi lakah ziangvek daihnak si a um thei ding?” ( II Siangpahrang 9:21-22) a ti ih Judah le Israel siangpahrang an pahnih ten Jehu cun a thah hai. Cuticun Jezebel ih umnak Jezreel ah a feh ih Jezebel cu thah in a um. Jehu in “Zo si ka lam tang?” tiah a ausuak tikah jezebel rak kiltu tilper pawlin Jehu thu an ngai ih “Hi nu hi hlawn uh” a ti tikah tilper pawlin an hlawn thlak ih a thisen pawl phar parah a man aw aw ih a ruang cu rangin an pal (II Siangpahrang 9:30-33). “Phum uh, a mah cu siangpahrang fanu asi” a titikah Jezebel cu a luruh le a ban le a ke lawng a tang.\\nTui kan san ah Jehu ih thlarau vek hi rawngbawltu pawlin kan tul mi asi; Jezebel thlarau in a luahkhat mi pawl milai cu zangfah ding kan si ko nan thlarau sual parah zianghman zangfahnak nei ding kan si lo. Jehu in Jezebel parah zianghman zangfahnak khal a nei loih thleng awknak le rem awknak ding khal zianghman ruahsan ding a um lo asi ti a hmuh tikah Jezebel thisen cu pharpar ah a man aw zelzel lai ah a ruangpi cu a rang thawn a pal cih men asi kha! Khristian duhdawtnak le ngaidam nak nun kan nunpi lai ah Jezebel thlarau sual par hrimhrim ah zawi awinak, nemder thlaknak le cawhpawlh nun nei ding kan si hrimhrim lo. Jezebel thlarau in hurkhuannak le hnamsiava thlarau sual pawl thawn kan ram milesa a cimneh lai fang ah daiten lenglam daihnak le remnak lem hnuai ah daiten um men ding kan si lo. Thlarau sual pawlin milai thinlung cu sualnak le thutak dodalnak thawn a kaihrem ih, Pathian in thlarau sual ral do dingin in kawh lai fangah ttihnak le lungbuainak ruangah lenglam pawnlang daihnak remnak a lem menah cawhpawlh nun thawn daiten um ding kan si lo.\\nJezebel that tu pawl kha tilper, Jezebel rak kiltu pawl an si ti na hmu ding. Mi hrekhat himi casiar tu lakah tilper, Jezebel thlarau sual ih sal nan um asi; Pathian lamah ttang aw la, Jezebel kha sangka te ihsin hlawn thla aw. (Na kiangkap ah hurkhuannak thape tu, thutak dodalnak, kawhhran sungah Pathian thawkkhum mi kaihruai awknak le rawngbawlnak dodal tu, na kiangah na hmu asi lomaw, cupawl sal ah na tang maw, Pathian lamah tang aw la do hai aw!) Hihi thei ringring aw, Jezebel thlarau cun na sungih um mi thlarau huham cahnak kha hmang thei lo dingin lo nambet a duh asi, Khrih hmin in do aw la, a thlemnak hmuahhmuah kha do aw. Na kawhhran, na innsang, na rualpi pawl mi lakah Jezebel thlarau sual in a luahkhat mi, a hman mi le sal ah a tuah mi pawl kha an sungihsin cui thlarau sual pawl suak dingin Khrih hmin in dawisuak sak hai aw! Hitin thlacam aw: Jezebal thlarau, Jesu Khrih in a fale pawl hnenah huham cahnak le thuneihnak in pek mi hmangin na kaihrem mi pawl sung ihsin suak aw! Na sal tang pawl kan thlah asi! Tilper, na sal pawl kha thu kan pek asi, a lo dawi suak tu ah an cang zo as i!\\nSualtintian suangtuahnak, na khawruahnak sung ihsin hlawn aw! Na thlarau bal ter tu, thlarau sual pawl, suangtuahnak bawrhhlawh pawl kha Khrih hmin in nehnak thu puang aw la na sunglam cu Khrih Thlarau in lo luahkhat sheh! A thianghlim le a nungmi Khrih hmin in do awknak thianghlim ral cu Jezebel thlarau hnenah kan puang asi! Amen.\\nJEZEBEL THLARAU- PART 2\\nJezebel in Pathian Thlarau Thianghlim thuneihnak a dodalnak\\nJezebel thlarau hin pastor le kawhhran sungih rawngbawl tu lakah thleidan awknak suahter a tum theu ding. Hmun tampi ah kawhhran sungah Jezebel thlarau a cangvai tikah kawhhran rawngbawl tu pawlin namen lo buainak an ton mi thu pawl in sim theu asi. Milai buainak dunglam ah a cangvai rero mi cu ziang asi tile, Satan in Thlarau Thianghlim thuneihnak a dodalnak kha asi; culakah Jezebel thlarau sual hnakin nasa deuh in a cangvai tu an um lo men ding.\\nJezebel thlarau in kawhhran kaihruai awknak a do ih siatsuah a tum tikah, thlemnak, theihsual awknak, hnamsia le pol, ttihnak le thanaunak, ziangvek hmanrua a hmang khal asile a tumtah mi cu kawhhran kaihhruai awknak ah Thlarau Thianghlim hriak thih mi thlarau thuneihnak dodal asi. Zesu in a rak simmi cu Jezebel neh tu pawl hnenah “ram uknak thuneihnak tiang a pek ding” ( Thup. 2:26-28). Jezebel thlarau cun Pathian Thlarau huham cahnak le thuneihnak kawhhran hruaitu pawl hnenah a pek mi cu tthentthek, siatsuah le dinhmun hman lo ah ret a tum.\\nKawhhran hruaitu in Pathian thuneihnak thawn kawhhran a hruai lo ahcun, kawhhran lamzin dik ah a feh thei lo: thinlung buainak, hmuhsual awknak, thleidan awknak, mai hmakhua sialnak, buainak in kawhhran cu a luahkhat theu. Thlarau Thianghlim thuneihnak hnuai ah tulut awknak hi humhim awknak umsun asi: innsang le kawhhran cu Thlarau kaihruainak hnuai ih tuhlut awknak lawng hi humhim awknak umsun asi. Satan in kawhhran sung ih Thlarau thuneihnak siatsuah a tum tikah kawhhran hruaitu, tuu khal pa kha a rek tarh thei hnu ahcun tuu rual pawl cu a duhduh in a tawlrel, a tthentthek ter thei asi. Kawhhran sungah Jezebel thlarau a cangvaih theunak pakhat cu kawhhran hruaitu, pastor le thlacam tu pawl lakin a suak duh theu. Kawhhran sungah ruahdan, hmuhdan, pomdan dangdang a suak tikah siseh kawhhran kaihhruai awknak rorel khawl in thu a khiah mi hnakin thu thansawn thei vekin a um an um tikah siseh mai canpual le tuanvo cu kawhhran pumpi hrangah a tha hleice cuang vekin a thei aw aw an um tikah siseh Jezebel thlarau cu kawhhran sungah alut ih tthenthek awknak suahter dingin a cang vai rero zo asi ti a theih.\\nVoi tawmpi cu Pathian hnen ihsin a ra mi vekin ruahnak le pomdan mi hrekhat in an ausuahpi theu ih kawhhran rorelnak tluangtlam ten a feh rero lai pahbal in mi hrekhat thinlung sungah thu a suak tikah Jezebel thlarau ke thlaknak ding hrangah sangka a ong aw zo asi ti theih a tha.\\nKawhhran dintu le kaihruai tu upa pawl thlarau sunmang hrang thlacam!\\nPehtlaih awknak tha bik cu kawhhran thlacam tu pawlin kawhhran hruaitu upa pawl thlarau sunmang hrangah hlawhtlinnak dilin Pathian hnenah thlacam hi asi. Kawhhran hruaitu upa ih tuanvo cu kaihruai ding asi ih thlacam tu pawl tuanvo cu hruaitu pawl hrang le aiawh in thlacam asi. Thlacam tu pawl le rawngbawl tu pawl cu an kawhhhran kha kawhhran dang pawl vek si dingah tuah dingin kawh an si lo; kawhhran dang pawl vek si dingin zuam awknak cun buainak, rem awklonak a suah ter theu men sawn asi.\\nPathian in zovek kawhhran khal tumtahnak tuanvo nei cio in a ko hai. Cuticun kawhhran dintu, kaihruai tu pawl thinlung sungah a tumtah mi pawl cu theihter a si theu. Cuticun kawhhran rak din thawk tu an um nawn lo asile tuanvo nei tu hnenah Pathian in kawhhran a dinsan pawl cu a tanta vivo theu asi.\\nKawhhran rak kaihruai, dintu, le upa hmaisa cu, ziangvek famkim lo te an si khal le, Pathian in innsang hotu ah a ret mi an si theu ( Mat. 24: 45). Kawhhran rak dintu, kaihruaitu upa pawl cu ziangtluk in famkim lo an rak si men ding nan, Pathian in thlarau sunmang le tuanvo a pek vek in kawhhran rawngbawlnak ah Pathian lamhruainak cu kawhhran member hnenah theihter in kaihruai ding an si. Kawhhran hruaitu, dintu in thlarau sunmang, Pathian in kawhhran a dinter san cu a phunphun in an thei fiang thei; midang thusim ngainak, thlacamnak, cabu siar nak, hruai tu dang thawn pawlkom awknak in siseh, ziangvek lamzin ihsin Pathian lamhmuhnak thlarau sunmang an hmu khal asile cucu kawhhran member le thlacam tu pawlin an kawhhran hruaitu thlarau sunmang hlawhthlinnak ding hrangah an lungkimpi, lungrualpi le thlacam sak a tul asi. Kawhhran thlacam tu lak ihsin mi hrekhat in kawhhran hruaitu upa pawl parah thuneihnak neih an tumih thu hla an tawlrel, Pathian hnen ihsin thu thasawn dawng vekin an um tikah, fimkhur uh, cuvek can cu jezebel thlarau a cangvai rero zo asi ti theihtheinak asi theu. Kawhhran sungah thlarau mi zetzet vekin thlacam taima zetzet tu pawl cu Pathian hnen ihisin thutha dawngsawng vekin an umih kawhhran kaihhruaitu upa pawl thawn an hlat aw vivo ih thangsiat relsiat awknak hmanrua hmangin midang ciahneh an tum vivo tikah, ralring uh, jezebel thlarau cu a cangvai rero zo asi. Zesu in Jezebel thu a sim tikah, “Amah le amah kamsang nu” a ti awk thu kha asim. Pathian hnen ihsin hriakthihnak tel loin mah te thlarau lam thuneihnak nei vekin a cangvai tu pawl, milai phuahcop kawhhran hriakthih awknak le, kawhhran kaihruai awknak tlaitluang dinglai dodal, ngaihthah in caihvaihnak pawl nan hmuh tikah fimkhhur uh, Jezebel thlarau a cangvai rero zo asi.\\nKawhhran hruaitu upa pawl kaihhruainak thlun loin dunglamah a thup le a thli in lakhran awknak, simsiat thangsiat awknak pawl kha thlun loin nan kawhhran hruaitu upa-senior pastor, kawhhran dintub pawl thlarau sunmang a famkim theinak ding hrangah thlacam sawn aw. Thlarau sunmang a um lo asile dil aw la ca in ngan tahhratin thlacam sawn aw. Pathian in remzetin kaihruai awknak thlawsuah a pek asi!\\nLeitlunah sersiam mi pawl remrel dan, mangbangza pawl hi hmuh tikah a mangbang lo tu pakhatkhat an um asi ahcun cuvek milai cun Pathian sinak taktak a theifiang thei dah lo ding. Pathian in zalennak le nunnak cu a duh mi asi; asinan leile van sersiam mi zoh tikah ziangkim remzetin a um ter theh asi. Mit in hmuh theih thil pawl remzet in a rem hnu ah nunnak cu leitlun ah Pathian in umseh a tiih a ummi asi.\\nLei le van le a sungih thil-um rem derhdi ten a sersiamtu Pathian cu kawhhran dintu khal asi. Leitlun le a sungum thil, nunnak nei le nei lo khal remzetin a ret hai vekin kawhhran sung khalah rem zet mi zokhal an mah le covo dinhmun cio ah remzetin a ret hai asi. Pathian in rem zetin amah a sersiam mi le a ret mi cu amah lala in a ngai pawimawh asi. Paul kha (Dung 9:6), Pathian thawn an tawn awk tikah Pathian in milai hnenah fehin a tuah dingmi kha sim asi ding thu asi. Ziangruangah Pathian in hmakhat te ah Paul kha a dam ter lohli lo, Pathian in tuanvo a pekmi milai thuhnuai ah Paul kha tuhlut aw aw in damnak a ngah a tul asi ti a zirh asi. Pathian hnen thleng thei dingin Pathian in a remruat cia mi milai hmanrua cu hmangin a tuah dingah fial mi a tlun a tul asi. Paul kha Annanias hnen ihsin thu a theih tul mi a um.\\nCornelius hnenah vangvung mi a lang awk tikah hmaikhat te ah rundamnak thu kha sim asilo, Simon Peter hnenah feh ter asi. Vangcung mi in hmakhah te ah Khrih ih rundamnak thu kha an sim thei lo maw? An sim thei ko nan Pathian in a ret cia mi milai hmanrua bungrua pawl kha a ngai pawimawh asi. Ziangruangah Pathian in Gentile pawl kha hmaiton in rundamnak a pek hai lo ih Israel miphun pawl hmangin Gentle pawl rundamnak cu tuansuak kherkher a tul? Pathian in amai remrel cia mi a ngai pawimawh asi.\\nPathian in nan kawhhran kaihruai awkdan remreldan ruat mi a nei asi. Kawhhran dindan le rorel dan na duhdan ciah asilo tla le Pathian thawkkhum mi kawhhran remrel dan pawl kha upat aw. Hmun hrekkhat ahcun pastor in an kaihruai ih hmun hrekhat ahcun church coucil, kawhhran upa, tvp in kawhhran thuneihnak le rorelnak tuanvo cu remrel asi theu. Na duh khal le duh lo khal le, nan kawhhran kaihruai awkdan rorel dan cu upat aw, dodal zawngin cangvai hlah aw. Nan kawhhran kaihhruai awk dan le roreel dan hnuai ah na thlarau a thanglian thei lo ding ti na fiang asile na tthanlen theinak ding kawhhran dang hawl mei aw. Kawhhran kaihruai awk dan pawl kha na theihdan thawn a mil aw lo khal asile buainak, dodal awknak suahter hrimhrim hlah.\\nKawhhran dindan kha a thupi bikmi asilo, a sungih nunnak thutak sawn kha asi. Paul in apostle, prophet, evangelist, pastor, teacher, tivek hmin pawl hmangin a sim; John in a sim ve mi cu Fathers, young men, children ti tongkam a hmang ve thung. Cun Peter in, elders, tuu khal (shepherds), le Pathian tuu rual, timi pawl tongkam a hamng ve. Ziang kawhhran kaihruai awknak khalah Pathian hnen ihsin thudawn mi a um asi ahcun thleng tul mi hrangah a man khal an pe ko ding; asinan mi pakhatkhat ruahdan le pomdan thawn a mil aw lo ti ruangah thleng rero ding asilo.\\nJezebel thlarau hi kawhhran sungah a cangvaih veten, kawhhran sungih rorelnak relrem cia mi sungah a tuan thawk, a dodal thawk theu. Kawhhren hruaitu bik kha sualnak (immorality) ah a tluksiat ter thei lo asile kawhhran rorel tu lakah tthenthek awknak, lamtang tuah awknak a suah ter ding. Jezebel timi kha siangpahrang nupi, siangpahrang pa rak uktu, Siangpahrang thuneihnak hmangin Israel ram pumah thuneihnak rak neitu nu kha asi ti theihhngilh lo a tha; cuvek thotho in “kamsang nu” vekin lole thlarau mi zet vekin kawhhran a thuhnuai ah ret thei dingin a cangvai theu. Cuticun kawhhran rorelnak dinglai cu nambetin a umih hotu lakah tthentthek awknak a suak ih kawhhran thuneihnak cu an-hai in hruai tu pawl a tu-le-tu cemti nei loin meeting an to, tu an rel buai ciamco theu.\\nMi zocio hrang khalah kawhhran sungah hmun a um asi. Cutin mi zokhalin Pathian in in pekmi hmun, canpual le dinhmun ah lungawi tawk loin asilo pi hmunah thuneihnak duh ah (Jezebel hmanrua ah cangin) an um tikah thlarau sual mai umnak ding hmun ah tha ten a um duh lo tu, nineta thutthennak ropi ni ah an thu relsak dingin retmi vekah an cang (Jude 1:6). Unau pa, ziang kawhhran sungah na um khal asile nan kawhhran rorelnak remrel mi kha upat aw. Na lungtur thawn a mil aw lo asile na lungtur mil deuh mi kawhhran hawl mei aw. Na lungtur mil zetmi kawhhran na hmu thei lo asile, asi thei mi cu, Bible vekin kaihhruai mi tiah na ruahmi, na thlarau sunmang (spiritual vision) famkim ter tu ding kawhhran thar pakhat din ding in kawh mi tla na si thei men. Ziang na tuah tik khalah, mahte phuahcawp thlarau thuneihnak suangbawl hrimhrim hlah aw; relsiat awknak, lamtang tuah awknak, le dodal awknak thawn na umnak kawhhran kha siatsuah dingin Pathian hriakthih mi kawhhran kaihruai awknak bungrua kha zianghman siar lo in um dah hrimhrim hlah. Cutin siloin na umnak kawhhran dintu le kaihruaitu hnenah Pathian in thlarau sunmang a pekmi pawl hlawhtlin thei nak ding hrangah na theitawk thlacam sawn aw. Cutin na um asile, Pathian in na umnak kawhhran le a sungtel pawl nunah a tumtah mi le remruat mi pawl pitlin nak hrangah Pathian hmanrua ah na cang sawn dingih Pathian tumtah mi cu a famkim sawn ding asi.\\nJezebel Thlarau Fiah nak\\nTulai san kawhhran tampi sungah zohman in an zohliah dah lomi, Jezebel thlarau umnak, bi-ruknak hmun le cangvaihdan pawl hliah hnik uhsi. Jezebel thlarau a relhnak, bi-ruknak kan hailing dingih cuticun a thuh awknak bu cu tthiatbal in siatsuah asi ding.\\nJezebel thlarau cu ziang asi!\\nThupuan, “ 2: 20, .”\\n“Asinan himi demnak ka lo nei, profet ka si ti aw nunau Jezebel na thlahthlam ih cui nunau zirhnak cun ka siahhlawh hrengsut pawl cu hurkhuannakah a hruai pengih, raithawi saserh pek mi tla a ei ter.”\\nA thlunih Bible bungcang ka hmanmi hi na duh le rak el aw la kawhhran pawl hnenah na duhduh na sim thei. “Ka theihmi pawl lakah zohman in kawhhran sungah sualnak tipung dingin thu an sim dah lo,” tiah na ttanhmun na khuar thei men. Na dinhmun cu ka thei thiam. Biak inn pulpit par ihsin nupa sualnak tuah le tisa caknak pawl cu ‘sual an si lo’ ti ah zohman in thu an sim ka thei dah lo na ti men thei. Jezebel thu kan sim tikah, kawhhran sungah thlarau sual cangvaihnak, sualnak hrampi, tisa hiarnak, hnam-sia-va cangvaihnak, le mipa thuneihnak dodalnak (mipa thunun duhnak) sualhram pawl thu kan simmi asi.\\nJezebel thlarau thu theifiang thei dingin Bible sungah ziangtin asim ti kan theih hmaisak a tul. Jezebel hmin ngan hmaisa bik nak cu, dodalnak thlarau, thusia karhzai ter tu, thusia hmangin mi kuaipeng tu, nupi tha lo, Ahab Siangpahrang pai nupi kha asi. Jezebel thlarua sual kha Queen Jezebel sungah a cangvai ih 7 million Jews pawl, Pathian mi rin-um thawng sarih siarlo, Baal pathian lem hmai ah rak kuun ter tu kha asi. Jezebel thlarau cangvaihnak in Jews mipi pawl kha an Pathian thawn an thukammi a tlansan ter hai ih raithawinak thianghlim cu tlansan in pathian kamsang dik pawl kha an rak that (2 Siangpahrang 19: 14-18). Jews ram le miphun pumpi siatsuahnak, an thinlung le thlarau siatsuah tu kha za ah za Jezebel thlarau sual hnatuannak asi ti theih tluk in a hnatuan a rak cak ih mi a rak siatsuah thei. Cui thlarau cun santhar kawhhran le ramsung mipi pawl thinlung le thlarau a siatsuah rero asi.\\nJezebel thlarau sual cu amah te fal zetin hna a tuanih midang parah thuneihnak nei dingin le midang pawl cu a thuhnuai ah ret dingin huham cakzetin hna a tuan theu. “Jezebel” timi hmin ih san hi hminsin a tha, “umpi nei lo” (without cohabitation) tinak asi. A san cu midang thawn umtlang a duh lo ih thlarau sual dang thawn hmunkhat ah khua luah tlang a duh lo tinak asi. Jezebel thlarau sual cu a thu hnuaiah a ret thei mi siar lo, midang zo thaw hman in a um tlang dah lo ding. Midang thu hnuai ah tuhlut aw vekin a um tik khalah amai miatnak ding, midang a kuthnuaiah a ret duhnak san a um lawngah midang thuhnuai ah tuhlut aw aw vekin a lang nan a thinlung sung tawdap ahcun zo thuhnuai hmanah a tuhlut aw dah lo.\\nJezebel thlarau hi milai hmin pu in a suak hlanah thlarau in a rak um zo asi ti khal theih a tha. Jezebel thlarau cu a nu (she) timi tongfang hmang in kawh asinan a taktak ahcun nu-maw-pa ti a um lo. Thlarau sual cangvaihnak tampi in mipa thuneihnak hi an dodal theu nan Jezebel thlarau hi fim vervek nak danglam zet nei in, thazang hmang loin, nunau lungput hmangin cakzetin a cangvaihnak hi hminsin tlak asi fawn.\\nJezebel thlarau in nunau hrekhat pawl a hmang duh zet; mipa dodalnak thinlung nei tu nunau pawl, mipa parah lungkim lonak thinlung ikfiknak a nei tu pawl, mipa in an ngaihsak lomi asilole mipa parah an duhkim lomi nunau pawl sungah hin Jezebel thlarau hi hna a tuan duh zet, ti khal theihcia a tha. Midang thunun duhnak thinlung cakzet nei nacingin mahte caknak le huham tlasam in a thei aw tu nunau, midang pawl kha kuthnuai ah a ret duhtuk tu nunau, asinan mah te thazang cak tawk loin a thei aw tu nunau pawl thinlung sungah Jezebel thlarau hin hna a tuan duh theu fawn. Cun, nupinu mipi lakah a pasal mualpho ko a kaa in a tongsuak tu (mualphoh tu), asilole a pasal kaihrem nak dingah thu pakhatkhat hman ding a nei ringring tu nui thinlung sungah Jezebel thlarau hi a cangvai duh zet; cuticun a pasal cu ttihnak thinlung thawn a kaihrem ih a duhduh in a mawng theu.\\nMipa a kaihhrem nak dingah, nu-le-pa sinak (sex) le tisa hiarhalnak pawl hi a hmang ko na’in, midang parah thuneihnak, thununnak (midang control duhnak) hi a tumtah bik mi asi. Jezebel thlarau in a luahkhat mi nunau pakhat cun mipa a kaihhrem theinak ding hrangah tisa in dai awk tengteng a tul lo, a cancan cu a mitmeng le thu in a neh thei can ahcun a hman thei mimi hmanrua a hmang theu asi.\\nThlarau raldo awknak a kau vivo:\\nA dungthlun tu pawl san ihsin electronic san a suah tiang ahhin Jezebel thlarau sual ral donak hmun a karhzai in a kau sinsin asi. Tuisan ah, Jezebel thlarau hin ziangvek hmun le can tiang khua a luah ih ziangvek tiang thlarau ral do awknak a suah ter asi ti simfiang a harzet. Bawi Zesu san lai ihsin tuisan (21st century) tiangah milai 300 million ihsin 5 billion kan pung zo ih thlarau sual pawl an pung ve cuang fawn lo, thlarau ral do ding kan nei mal deuhdeuh ding asi, tiah a ruat tu tla nan um men thei. Cutin si hman sehla, santhar media le calai phunphun pehtlaih awknak sung ihsin thlarau sual pawlin leitlun milai thlarau a purhban (thamban) mi, pehtlaih nak a kau sinsin asi,. John in hitin a rak ngan, Thupuan 12: 15, “Cui nunau fenhlo dingin, tivapi bangin rulhrengin a ka ihsin tidai sawp luihlo a phut suak.”\\nHi tawk ah “tidai” atimi hi ‘tongkam” timi a kawk in a lang. Tulai kan san ah, “tongkam” le “mit hmuh thei zuk” phunphun cu tilian vek asizo ih milai thinlung le ruahnak sual ti pung dingin leitlun killi cu hmakhat te mittthep kar ah a hlehkaa theh zo. Tulai milai san thuanthu ah a rak um dah lo mi dinhmun ah kan tleng zo; Satan lalram ihsin a suakmi a bawrhhlawh mi, Pathian le thutak dodal nakin a khat mi, a cakzetmi thlarau sual thuneihnak le sual ti-pun nak sungah santhar milai tisa thinlung khawruahnak cu nitin te vaktawi rero asi.\\nPehtlaih awknak a cak sinsin, media phunphun a suahnak leitlun ah, a cak lo bik thlarau sual hman in cangan tu le mi zuuk tu, movie suah tu mi pakhat thinlung ruahnak cu kaihrem le hmang tahratin leitlun mi tampi a bumneh thei asi. Simcia mi vekin, “Satan cu thlilak lalpa asi ……………(Eph. 2:2). Kan theih dingah “thli lakih thuneihnak” in thli menmen lawng hi si loin thlilakah a zam mi Radio wave, television le cell phone signal phurtu thli pawl parh khal thu a nei thotho asi.\\nCuruangah, Satan hi hmanrua “thal” pawl cu khui tawk ihsin kan nunnak, kan hnenah, kan thinlung sungah a thlengih kan thlarau nun a siatsuah tum ti kan theih ih cupawl cu kan kham thei theh a ttul. Cawlhni sunah Pathian be ta-hrat in cawlhni zanlamah Jezebel ih hmanrua tisa hiarhal nak cawmtu movie kan zoh asile kan Pathian biak mi cu umze nei lo asi. Hivek dinhmunah milai pawl kan thlen lai ding thu ruang khalah asi, “milai thinlung le ruahnak a hmu tu cun (Thup 2:23)” a rak simcia; Jezebel thlarau a rak mikhual theu tu cu milai sunglam muril, thlarau nunah asi vekin Jezebel thlarau in kan sungah hna tuan thei nawn lo dingin kan sunglam sungmuril thlarau nun ihsin Jezebel thlarau hnatuannak cu sangka kan khar a tul. Sungmuril pindan sungah mikhual asi vekin sungmuril pindan sung ihsin dawisuak in tawpter ding asi.\\nSaltang suah ding!\\nSanthar nuamnung zuuknung le thi suahtu(enter-tainment industries) pawl lak ihsin Jezebel thlarau cu dal tu nei loin leitlun a fangsuak ringring asi. Jezebel thlarau cun santhar ceimawi awknak (fashion) lam ah siseh santhar fimnak lamah siseh degree phunphun a ngah ve asi. Leitlun khui tawk hmun khalah va feh aw la, Jezebel thlarau a um lo nak hmun na hmu dah ding maw si! Jezebel thlarau hi politician le Pathian thusim tu pawl tiang siatsuah tu asi. Nunau pum sung ihsin naute that ter tu thlarau khal hi Jezebel thlarau a tel asi. Nupa rem awk lo lak khalah thuneihnak a cuh aw ter theu tu cu Jezebel thlarau asi theu.\\nKum thawnghnih rei laiah, Thlarau Thianghlim in Thyatira Kawhhran a laihlang tikah Jezebel thlarau cu kawhhran sungah a rak to riairiai asi kha! (Thup. 2:19-29). Thyatira kawhhran upa, pastor, le member pawl hi Jezebel cu khui tawk ah a um ti an rak thei lo men ding. Tuisun khalah Kawhhran sungah tohkham nuam zetzet ah a to tthialtthial lai thotho asi. Upat tlak zetzet, Pathian a duhdawt zet tu le Pathian rian duh zetzet vek sicingin Jezebel thlarau ih sal nunau le mipa tampi an um asi. A tu rori khalah, an ning azak mi cu, nunau taklawng zuknung zukthi (pornography) pawl zoh loin an um thei lo ih nunau an hiarnak tisa caknak cu an sup thei lo asi; tisa caknak sal ah an taang asi. Thlacam dingin fial hai awla, an sunglam thlarau cu ningzahnak in an khat na’n an thlacam cu Jezebel thlarau ih tilper mi siahhlawh (sal) vek fang an si.\\nPathian duh zetzet, nunau zoh mawimawi, biak inn ah Pathian hawl in a ra khawm theu tu an um; asinan an sunglam thlarau cun Biak inn sungih mipa dang pawl kha an zoh hai tikah anmai pasal cu Biak inn sungih midang pasal mipa dang tlukin a thlarau mi lo tiah thinlung riahsiatnak in an khat theu. Cuticun, hivek nunau pawl cun rei lo te ah buainak an suahpi theu ih pastor pawl lawngin rem theihmi buainak asi theu. Pastor le kawhhran upa pawl hlanah kawhhran sungih pathian misa nunau upa deuh pawl kha thurawn hmaisa ding an sinan; pastor le kawhhran upa rawn hlanah (Titus 2:3-5). Cuvek thotho in mipa tampi cu biak inn sungah an lut tikah midang nupi pawl an zoh tikah anmai nupi cu midang nupi tlukin an thlarau mi lo, an fel lo tiah an thinlung sungah an nupi hawmthawhnak an nei theu.\\nMi zokhal hivek thlarau in a sunglam nun a luahkhat mi an um asile cuvek mai dinhmun lungkim thei lonak, mai pasal\/nupi lungkim tawk lonak ihsin sir aw in cuvek ruahnak cu thluak bu sungih a cam ringring mi cu ral vekin do ding an si! Mawhsiatnak thinlungput thawn ni le can liamter hlah aw! Jezebel thlarau khawruahnak pawl cu do aw la tlansan aw! Thlarau raalnam cu la aw la Jezebel thlarau cu do aw! Nan kawhhran sungah cuvek thlarau hnatuannak a vak rero mi cu do aw! Jezebel thlarau in a lo thlem rero lai ah na do asi ahcun a hrangah tihnung zet na si sawn ding! Cuticun nangmah a lo donak lawng si loin midang khal luahter ding na tum asi ahcun Jezebel thlarau cun a lo hnaihnawk ngam nawn lo ding!\\nZiang le zovek pawl a hmang thei!\\nA hmaisa ah zovek nunau pawl hmangin jezebel thlarau hi a cangvai theu ti kan zohzo vekin zovek mipa pawl hmangin a cangvai theu ti khal zoh hnik uhsi! A taktak in, Jezebel thlarau hin mifel, mithiamthiam, kawhhran sungah sinak, hotu si a duhtu pawl a hmang duh zet theu. Cuvek thotho in pastor tuan rero lai pawl khal a hmang thei, cuticun kawhhran a kaihruainak ah a thuneihnak cu Pathian Thlarau Thianhlim thuhnuai ah tuhlut aw nawn loin mimal thuneihnak in ziangkim thuthluknak a kaihhrem duh tikah. Cuvek pastor cun Pathian mihman pastor dang pawl thawn thuk zetin pehtlaih awknak a tlansan theu ding. Cuvek pastor cun kawhhran sungah mi zo si maw thawn neihniam bik zetin pehtlaih awknak hran neih ding a hawl theu ding, thih le thih nun le nun a sual le a dik ti um loin dinpi tu a hawl theu ding. Voi tampi cu nunau thawn cuvekin pehtlaih awknak thuk zet an neih hnu ah nupa-sualnak tiang an tuah in an tluse theu ding.\\nHimi Jezebel thlarau hin nunau mizia hi a hman ding ah a hril theu nan, nunau pawl hi thukzetin midang pehtlaihnak an neih theu ruangah thuk zetin a hmang thei theu mi asi. Kawhhran hotu pawlin an ranrin ringring a tul; jezebel thlarau hin kawhhran hruaitu sinak a hawl ringring theu ding. Zesu in Jezebel thlarau thu a simnak hi theihhngilh lo a tha, “prophetess” “nunau kamsang” tiah a ti (Thu. 2:20). Nunau pakhatkhat cu Pathian in laksawng a pek ahcun nunau kamsang (prophetess) khal asi thei ko; asinan mipi nemhngetnak kawhhran ah a cuh, amah le amah “kamsang ka si” , amah le amah pathian hriakthih mi hleice laksawng co vekin a cangvaih tikah le mipa thuneihnak pawl a dodal, mipa a neihniam mi pawl thunun a tum tikah ralring a tha!\\nThlacam hotu, kawhhran sungtuan, hla hruaitu, pastor le pastor nupi, le cuvek sinak duhtu pawl, nan zaten himi Jezebel thlarau hin a lo hmuitin ringring asi. Hivek hnatuan kai le tuanvo nei tu zapi ten ziangvek thlarau sual in a lo do ih a lo hmuitin ringring asi ti ralrin pek nan si a tul. Nan zaten kawhhran sungih thlarau ral do ding ralhruai pu (warfare team) ah nan tel a tul ih jezebel thlarau ral do dingin training khal nan kai a tul asi.\\nJezebel thlarau in ziang a hua! What Jezebel Hates\\nJezebel thlarau sual in a huat bikmi le a ral pakhat cu kamsang pawl an si; ziangah tile milai pawlin an sual an sir dingih thutak an nunpi ding a duh lo. Jezebel in sir awknak a hua. Himi thlarau sual hi fim zetin kawhhran sungah a thup aw theu ih kawhhran thu zirhnak pawl hmangin sirhsan a khuar theu nan sual “sir awknak” taktak suak lo dingin a zuam ih “sual sir awknak” le thutak hnakin Khrihfa ti aw pawl cu kawhhran thurin “doctrine” le sakhua mi sinak hnuai ah a kai hrem theu asi.\\nJezebel thlarau in tangdawrnak le phahniam awknak a hua. Zesu in a simmi cu, upattlak mi sinak cu ziangvekin kanmah le kanmah kan thei aw aw ih milai mit hmuh ah ziangtluk kan ropi timi parah si loin ziangtluk kan thinlung tang a dawrih nauhak te pawl vekin kan thinlung a thiang timi sawn kha hmangin cuai thlai asi, ti ah a sim. Rawngbawlnak diktak cun a rianmi parah a pum a pe aw aw ih a tuhlut aw theu, tuanvo a neihmi parah tangdawrnak thinlung thawn mawhphurnak khal a lak sawn theu. Cucu rawngbawlnak diktak thinlungput nei pawlih thinlung mizia asi sawn. Curuangah kan zir ding cu thlarau mi sinak cu thu thuneihnak (power) in cuaithlai asi lo ih tangdawrnak sawn in cuai thlai asi. (Jezebel thlarau cun rawngbawlnak ah Pathian hmin sunlawinak, sualsirnak, thutak nunpinak pawl hnakin milai thlarau porh awknak, sakhua mi sinak, Thlarau Thianghlim lamzin dalnak pawl hi a hmanrua tha zet an si.)\\nJezebel thlarau in thlacamnak a hua. Midang hrangah thla kan camsak tikah Jezebel cun thla kan camsak mi pawl thinlung le ruahnak sung ihsin a kutzung pawl kha a lak kiang theu a tul. Thla kan camsak mi pawl cu Jezebel thlarau ttawntemnak ihsin a luat ter. Thlacamnak in Jezebel thlarau cu cangvai thei lo dingin kaihhrem asi. Sualnak dodal in thla kan cam tikah Jezebel thlarau cu kebai ko tuah vek khi asi. Milai thinlung cu Khrih ih thuneihnak hnuai ah le Thlarau Thianghlim hnatuannak hnuai ah tuhlut aw dingin thla kan cam tikah Khrih ih rangcang thawn Jezebel ih zaang parah kan pal rero vek khi asi.\\nJezebel thlarau in Pathian kamsang pawl a hua; ziangah tile kamsang pawlin Jezebel thlarau sual cangvaihnak cu an thei ih an do ruangah asi. Kamsang pawl cu Jezebel thlarau ih huat bikmi ral pawl an si. Cuticun Pathian kamsang pawl thusimnak kawhhran cu a do dal; thutak phuansuahnak a dodal tikah milai thinlung sungah thutak dodal dingin a cawk tho theu. Kamsang pawl a dodal tikah milai dodal siloin an simmi thutak kha a dodal mi asi. Jezebel thlarau in a raltaktak ih a do mi cu Pathian tongkam simsuak mi kha asi.\\nJezebel in a ral tumbik, a do rero mi cu Pathian asi. Pathian zangfahnak milai parah a thleng mi hi a duh lo; milai pawl sualnak sungah an tluksiat hnu khalah milai nunnak ah Pathian zangfahnak an co ding a duh lo. Pathian in milai mithmuh ah a cak lo le a phahniam aw bik tu pawl hmangin amah a hnuk tla ding ti a theih tikah a hua tuk. Pathian hnen ihsin a ra mi thianhlimnak, thlarau nun thianfainak pawl a hua tuk. Milai pawlin nunthianghlim nun nei in Pathian an rian ding a hua tuk.\\nThlacamnak: Pa Pathian, nangmah le na felnak le thianhlimnak hnuai ah kan tuhlut aw aw asi. Thianhlimnak, thianfainak, le tangdawrnak thinlung in pe aw. Kan thlarau sunglam khawruahnak nunramah le nitin ih kan tuahmi ah Jezebel thlarau sual cu kan zawi-awi ringringih hmun kan rak pek ringring mi hi in ngai dam hram aw.\\nPa Pathian, na thuhnuai ah kan tuhlut awk vekin Jezebel thlarau cu doneh, dawisuak thei dingin na thuneihnak huham cu kan parah na ret asi. Zesu Khrih hmin in Jezebel thlarau sual hnatuannak le hmanrua hmuahhmuah cu kan dawi suak asi. Jezebel thlarau cun a huham cahnak le thiltitheinak hmanrua thawn kan khawsung le cozah lam khalah a hnatuannak pawl cu kan do asi. Thlarau Thianghlim huham cahnak hmangin Jezebel thlarau in thlarau lalram ah a thununmi le bungrua pawl cu siatsuah tahrantin a kaihrem mi pawl tla thlah dingin thu kan pek asi.\\nNupi pasal pawl lak khalah mit le thinlung thianghlimnak um dingin thla kan cam asi. Khrih ih kawhhran member zapi ten, nupi pasal nei le nei lo pawl khal, thinlung thianghlim le zangfah lainatnak in a luahkhat nak ding hrang khalah thla kan cam asi. Zesu Khrih thisen cahnak in na fa le pawl an zate thinlung le khawruahnak cu luahkhat hram she! Cuticun tangdawrnak le nangmah ah tuhlut awknak thlarau nun in a rahsuak mi lungawinak cu mi zapi parah thleng hram sehla porh awknak le hamtamnak thlarau sual in a bummi suangtuahnak luangliam, Jezebel thlarau hnatuannak cu hnuhthlak sisheh! Khrih hmin in thla kan cam! Amen!","num_words":8077,"character_repetition_ratio":0.078,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.211,"stopwords_ratio":0.271,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Hnaṭuannak Ah “Ka Dam Lo” A Tiih Euro Cup Ava Zoh, Live An Thlahnak Ah Arak Lang Ve Ih Hnaṭuannak Ihsin An Ban – Meifar\\nA Hnaṭuannak Ah “Ka Dam Lo” A Tiih Euro Cup Ava Zoh, Live An Thlahnak Ah Arak Lang Ve Ih Hnaṭuannak Ihsin An Ban\\nJuly 8 ah England le Denmark cu London, Wembley khawpi ah Euro 2020 semi-final bawlung an sit. England, Bradford khawpi ih um nunau kum 37 mi Nina Farooqi in a hmun rori ih zoh a duh ruangah a hnaṭuannak a pule pawl cu a bum.\\n“Ka damlo” a tiih hnaṭuannak ah a feh lo, Wembley khawpi ah a rualpi pawl thawn an va feh ih bawlung sit cu an zoh. England in bawlung an sit goal ih mipi cu lungawi in an au ciamco.\\nNina Farooqi khal mipi lakah lungawi in arak au ciamco ih live an thlahnak TV sungah a lang ve. A hnaṭuanpi in “TV ah kan lo hmu” tin ca a kuat hngal, a thaizing ah an pu in ca a kuat ih “Hnaṭuannak ah ra duh nawn hlah” a ti.\\nNina Farooqi in “Kan pu in bawlung sitnak hmun ah ka lo hmu in tiih thudik vekin ka cohlang. Zangfahnak nei loin hnaṭuannak ihsin in ban hngal, malte cu ka siraw. Asinan, ka va zoh lo asilen ka siraw leh thotho ding” a ti.\\nA hnaṭuannak cu Composite Prime a si, July 11 zanah England le Italy cu final an sit dingih England in aneh asilen monday sun cu hnaṭuan kan cawl thluh ding tin offer an pe. Asinan, England in a neh lo ruangah hnaṭuan cu an cawlsal lo ding.\\nA Sen Le A Var A Ngaina Tuk, “A Sen Le A Var” Innsang Tin An Ko\\nNikhat Sungah Ṭek In Minung 70 Zikte A Tlak That","num_words":288,"character_repetition_ratio":0.066,"word_repetition_ratio":0.093,"special_characters_ratio":0.241,"stopwords_ratio":0.372,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"TLENNAK TLAMTLING - Hre Mang\\nWELCOME TO MY PAGE‎ > ‎CABU SIAR DING‎ > ‎\\nFriday, July07, 2000\\nCA LETTU IH THU HMAIHRUAI\\nMilai in thil pakhatkhat kan tuah le kan tuan tikah a rah dingmi kan thei tawkin kan ruatih a tha ding tiah zumnak kan neihmi lawng kan tuah theu.Asinan, milai khawkhannak cu voi tampi a famkimlo theu a si ti kan hmu. Asinan, Pathian in lei le van le a sungih thil ummi pawl hmuahhmuah a sersiam hlanah khua a khang cia ih a khawkhan vekin a sersiam tikah ziangkim a duhdan vekin a famkim thluh. Ziang ruangah tile Pathian cu theikim le cakkim Pathian a siih umseh a timi cu a ummih um hlahseh a timi cu a umlo. Curuangah ziangkim a sersiammi ah a duhnak vekin tuah famkim a si. Pathian in thil pakhatkhat a sersiam ruangah a thlan fawrkhat te hman a lakin a fawr lak dah lo a si tiah ka zum.\\nWayne Mack ih ca nganmi hi ca lettu in amai ruahnak belh lo ten ca ngantui ca ngan vekin leh a siih zokhal ca siartu cun Thutak vek a si maw si lo ti tha ten zohfel dingah ka cah duh. Pathian sinak le a hnatuan pawl cu vanram kan tlen tik hmanah famkim zetin theihter kan si pei maw ti cu ka thei lo. Asinan, cu tikah kan theihnak pawl cu a famkim lo hmanah a sual lo ding a si ti cu ka fiang. Cutin a si laiah, hi leitlun kan dam sungih kan tulmi le kan mamawhmi fimnak le theihnak cun Pathian sunlawinak hrangah cun kan dilmi in pe ko ding. Wayne Mack ih simmi hi na pom maw pom lo maw Baibal vek a si maw ti hi zohfiang dingah zuam cio uhsi.\\nKhrih ih thisen hi mihrekkhat hrang ahcun a lakin a fawr ih mi hrekkhat hrang lawngah man a nei. Cun Pathian ih khawkhannak cu milai duhnak tel loin tuah famkim theih a si lo, Pathian in milai duhnak tel loin zianghman a tuah famkim thei lo a si tiah a pom tu cu zohman kan umlo ding. Asinan, Pathian in milai duhthlannak cu zianghman rawn le theihternak um loin tha hrum hmangin milai parah hna a tuan tinak a si fawn lo. Cucu Pathian mizia thawn a kalh aw mi a si. Asinan, Pathian in lei le van a sersiam tikah a duhzawng ciah in ziangkim a sersiam ih cucu tha a ti. Cuvek thotho in a tlu se zo mi milai nunnakah nunthar a sersiam tik khalah a duhzawng cu a tuah ih a tuannak cu a famkim a si tiah kan zumih tha a ti ko ding tiah ka zum.\\nCuti asi laiah mi tampi in Pathian hnatuannak le milai mawhphurhnak karlakah theihthiam lonak a um hnuaihni ruangah ca-hnah parih nganmi malte sung ihsin Pathian khawkhannak le milai mawhphurhnak cu kan theihnak ah ciang zetin in pom tertu si hram seh tiah ka tuanmi asi ih a siartu pawl hrangah thlawsuahnak si hram seh ti ah thlaza ka cam.\\nCa lettu, Hre mang\\nSunlawinak cu Pathian hnenah hmun camcin hramseh.\\nKhrih a rak thih tikah tlennak satliah milai hrangah cang thei dingah a rak thi loih a thihnak ruangah rinhlelh ruallo a takih thlengmi tlennak cu a tuah suak. Misual pawl kha tlentheih ih tuah dingah a thi lo, asinan a thihnak in misual pawl kha a tlen suak hai sawn a si. Milai pawl kha Pathian thawn rem theih dinhmun thlenter dingah a thi loih a thihnak ruangah milai pawl cu Pathian thawn rualremnak a tuahsak. Khrih in amai nunnak pe in thihnak tiang a rak tuarnak hin milai tlennak dingah a tulmi hmuahhmuah tlamtling zetin a tuahsuakih a thisen hnatuannak hin tawpcin a nei lo. Khrih ih thisen cu leitlun misual pawl hrangah thisen sunglawi asi. Ruahsan ding um loin a tluse zo mi milai pawlih dinhmun in Khrih ih thisen a mamawh nakah tawpcin a nei lo, ziangruangah tile kan zaten misual kan si zo ih zohman in Pathian sunlawinak kan co ban lo. Mi hmuahhmuah hnenah a lakih pekmi Thuthangtha cun misual pawl tlennakah tawpcin a nei lo. Curuangah sersiammi hmuahhmuah hnenah Pathian Thuthangtha cu phuang ding kan si. Pathian ih lungkimmi hmuahhmuah rundamnak dingah Jesu Khrih thisen thilti theinak cun tawpcin a nei lo.\\nTHUTAK THEIHTHIAMNAK DAN TLANGPI.\\nNa thinlung sungah hi thil pathum na ret ringring ahcun Thuthiang sungih ciangfel a silole tlamtling tlennak mi tampiin an theihsual theu mi tlennak thu hi na thinlung sungah fiangzetin a lailang aw thluh ding. Ahmaisa bikah, Thuthiang sungih thutlang kha a tlangpi thawn kan kaikhin ih kan ngai pawimawh a tul. Thuthiang hrilhfiahnakih buainak tampi cu a thutlangpi thawn khaikhin loin cangkhat maw canghnih maw fal zetih lak suak nakin a suak theu. Jehovah' witnesses pawl hi hitin tisualah kan puh. Cun midang fehsual tampi khal hivek ruangah an fehsual tiah kan puh. Asinan, kanmah khal voi tampi cu hivekin kan tisual ve ding ti ka phang.\\nA pahnihnakah, Thuthiang cu Thuthiang lala in kan simfiangter a tul. Pathian thu kan zoh tikah kan mai ruahnak kha Pathian thu sungah kan belh ding a si hrimhrim lo. Pathian thu cu kan mai thu thutluknakah kan kuai pengin kan fehpi ding a si hrimhrimmlo. Pathian thu kan zoh tikah Pathian in a sim duhsan kha Baibal bungcang dang kawhhmuh nak thawn Pathian thu cu Pathian thu lala in simfiangter ding a si. Baibal in Thlarau thil cu Thlarau thil ih tahthim ding a ti.\\nPathian thu bungcang pakhat kha a dang Thuthiang pawl thawn khaikhin in Thuthiang lala in kan simfiangter a tul.\\nThuthlunghlun maw, Thuthlungthar khal sisehla thuanthu sungah ca ngantu pa in a ngan vekin kan leh thiam a tulih cutawkah Pathian in ziang thutak a tarlang a si ti kan theihthiam a tul. Baibal kan zoh tikah nunphung, nuntudan, dinhmun pawl zohthim in ziangvek dinhmunah ziangvekin nganmi asi ti thuanthu in a sim vekin kan hmuh thiam a tul. Baibal kan leh tikah kan buai theunak pakhat cu Thuthlunghlun maw Thtuthlungthar khal siseh tulai kan dinhmunih zirin a silole tulai nunphung milin kan simfiang tum theu, curuangah Baibal thuanthu in ziangvek Baibal thutak a tarlang ti kan hmuhsuak thiam atul.\\nThuthiang bukhat hnu bukhatah ziangvek buainak le dinhmun kha a tlangpi thu ah retin an buaipi ih an khihhmuh ti kan hmuhsuak thiam a tul. Kalatian cakuat cun buainak khihhmuh bulmi a nei. Cuvek thotho in Kolosian cakuat khalin buainak khihhmuh bulmi a nei. Zokhal kan si le, Baibal simfiang ding kan si ahcun Thuthlunghlun maw Thuthlungthar khal sisehla, a dunglamih thuanthu pawl kan theih a tul. Himi Baibal leh (Hrilhfiah) dan tlangpi pathum hmangin Thlarau Thianghlim in in zirhmi ziangkhal kan pom duh ih Pathian thu cu nunpi dingah fimkhur zetin kan hawl le kan zir a si ahcun Thlarau Thianghlim in kan zirnak lawmman ah thutak theihtheinak in pe ko ding.\\nZIANGTIN THUTAK KAN THEITHEI?\\nThufim 2:1-5 siar dingah ka lo khihhmuh duh. Ziangah tile hi cang sungah ziangtin thutak theitu kan si thei tile ziangtin Pathian tihtu kan si ti in sim. Cangkhatnakah in simmi cu Thutak theitu le Pathian tihtu kan si ding a si ahcun Pathian thu in in simmi pohpoh kan pom duh a tul. Mai duhzawng le ngaihdan menah kuai le lakawi dingah Thutak hi zoh hlah uhsi. Pathian thu kan zoh tikah kan thinlung le ruahnak sungah Pathian thu thawn a kalh aw mi ngaihdan thawn zoh hlah uhsi. Ziangah tile kan theih nal dekdekmi le kan kiangkapih kum reipi mi tamipi in an hmanmi le an pommi ruahdan le nghaihdan pawl parah ngaihdan kan neihmi lakah Pathian thu thawn a mil awlo mi a um thei ih cui kan ngaihdan lenglamih a ummi thutak cu thleidan nei lo te in Thutak hmuhsuak ding cu zo hrang khalah a har theu asi. Curuangah thinlung sangka ong cia ten Thuthiang ih a simmi pohpoh pom dingin duhnak thinlung thawn Pathian thutak cu hawl uhsi.\\nKa tarlang zomi bungcang thotho in Pathian theihnak neih kan duh asi ahcun tapphah in hawl ding kan si a ti. Lungman khung, ro thil hawl vekin hawl ding kan si. Nunnak ro thil mankhung vekin kan hawl a tul. Tulai sanah sui le ngun hi olaiten ngah theih a si lo, cuti a si laiah hi Thufim ngantu Solomon ih san lai ahcun tu hnakin a har sinsin ding. Solomon in a simmi cu, Baibal in ziang a sim ti theih kan duh ahcun Pathian inn ziang Thutak in theiter duh ti hi sui le ngun hawl ih hawl ding kan si a ti. Cule Pathian in in simmi thu cu kan nunah kan nunpi a tul. Thazaang, thinlung le kan ti theitawk kan sen a tulih kan zir taimak a tul. Thlan suak khawpin kan zir paih khal a tul. Pathian in Baibal zir paih lo le ngaisang lotu pawl hnenah le khawlak ih mi rel sawngmi le thu lawilengah a rak hngat aw tu pawl hnenah ro thil Thutak cu ol-ai ten a theihter men lo ding. Cule, hitin a sim bet, \"Mi pa pakhat cun rothil a hawlnakah a nunnak a sen bangin kan nunnak kan sen ngam ve le a takih kan sen ve hrimhrim khal a tul.\\n\"Thuh ruk\" ti tongkam a hmanmi hin khihhmuhmi a nei. Hihi a khihhmuhmi asi. Baibal in a simmi theihfiangtu si dingah Baibal cu la in khaattawkah mai duhnaknak siar men in kan ruahnak sungah Baibal Thutak cu rung tarlang aw thluh ding tivek ruahnak kan neihmi cu kan beisei lak men asi. Baibal kha zanah kan lukham hnuaiah ret tahratin kan ihthat sungah Baibal Thutak cu kan thluak sungah rak luahkhat thluh ding tiah kan beisei thei lo. Cutivekin Pathian Thutak cu milai thinlung sungah a tarlang aw mi asilo.\\nPathian thutak cu hlawnthil thuhruk hawl vekin hawl ding kan si. Hlawnthil thuhruk cu zohman in lammual le langpang zetah an ret dah lo. Na umnak kiangkap hman kha na ke in na pal thluh dah lo ding. Asinan, hlawnthil thuhruk cu thuhrukmi a si vekin hmuhsuak ding cun fimkhur zetih hawl a tul. Cucu a si Pathian in Pathian thuzir a timi cu. Kanmah kan ze ih kan daithlsan ruangah Pathian thu cu kan nunpi paih lo asi ahcun Thutak cu kan hnenah a rung tarlang aw thluh ding tiah kan rak beisei a si achun kanmah le kanmah kan bum aw asi. Cucu a thutlangpi khal thaten kan zoh a tul tinak asi, Thuthiang le Thuthiang khaikhin in Pathian thu cu Pathian thu lala in simfiangter thei dingah kan khaikhin thiam a tulih Baibal thuthlangpi sunglamah ziangvek thuanthu a um ti khal kan hliakhlai thei atul.\\nTLAMTLING TLENNAKIH THUPITNAK\\nTlamtling tlennak hi ziangruangah kan zumih kan phuansuah a tul timi thusutnak hi himi cabu te sungih kan ruat khawm dingah ka duh. Khrih ih lennak hi a famkim zo maw, milai pawl cu tlen theih dinhmunah in ret saw a si tihi a thupi lo tiah mi hrekkhat cun an ti theu. Hivek cu thil te-nau le buaipi tlak lo asi tiah an ti theu. Mi hrek cun hitin an sim, hi thu buainak cu \"thingpi bel sungih tisuar vek fang a si\".Thil thupi lo pi thuipi zetah an ret an ti, hi thu in ziangvek nun danglamnak saw mi a neihter?\\nDuhdawtmi ule nau, tuisan hi zirhnak thu thawn peh aw in ziangvek san asi ti na theihfiang a tul ding. Mi tampi in zirhnak an do kalh lai ah nangteh zirhnak thlunmi bulba nei loin na um ding maw? Voitampi cu zirhnak (doctrine) ti ve ten mi tampi cun, \"Oh, zirhnak, zirhnak, zirhnak\" an ti ih a theih an paih lo theu. Zirhnak hi tih awhlah, ziang ah tile, Baibalin a simmi cu \"Thuthianghlim hmuahhmuah cu Pathian thawkkhummi a siih zirhnak hrangah hlawknak dingah in pekmi asi\", curuangah zirhnak hi ngaihven ding kan si. Baibal in thudang kan theih lo mi pawl thu ziangtin a sim ti theih duhnak nei ding kan si. Khrih ih thihnak hin milai cu tlentheih dinhmunah in tuah maw, a thihnak hin tlennak famkim in tuah sak asi tiih a thupitzia theifiangtu ka si. Hi thu hi \"thingpi bel sungih tisuar vek fang\" thil thupi lole ngaihsak tlaklo men a silo. Curuangah tlamtling tlennak cu tlennak famkim thutak asi ih zum le phuansuah ding thutak a si ti ka zum. A hnuailamih ka tarlangmi thu pawl hi tha ten ruat phah in zoh hnik.\\nI. THUTHIANGHLIM IH THILTITHEINAK\\nA pakhatnakah Thuthiangthlim thil titheinak ruangah tlamtling tlennak cu zum ding kan si. Thuthiang cangkhat ka tarlang zo, II Tim.3:16, \"Thuthianghlim hmuahhmuah cu Pathian thawkkhumih pekmi an si\", cun Thuthianghlim hmuahhmuah cu \"Zirhnak, nun simnak hrangah hlawknak a si. Cuticun Pathian mi hrangah famkimnak le thiltha tuahnak pohpoh ah hlawhtling zetih hman awknak ah a si\". Thuthiang hmun khatkhatah tlamtling tlennak hi hlawknak asi ati ahcun hmundang khalah Thuthiang lala in a simnak kan hmu thei. Hihi hlawknak a si ahcun zum ding a si ih phuansuah ding khal asi. Baibal in Thuthangtha phuang tu hmuahhmuah hnenah hnatuan a pek. II Tim 4:2 ah a simmi cu \"Thuthangtha phuan ding, nun sim ding, thiltha lo tuahtu pawl kawk ding le thinsau zetin zirh ding\": ti thu pawl asi. Paul in a rualpa Titus hnenah hitin ca a kuat (Tit.2:1), \"Asinan, nang cun a dikmi zumnak hrampi thawn a rem aw mi kha na zirh pei\" tiah a ti.\\nDung. 20 nakah Paul kha Ephesian kawhhran upa pawl thawn an ton awknak thu kha kan hmu thei.Cang 25 nakah a simmi cu \"nan zate hnenah a suk a so vakin Pathian uknak thu ka lo sim\". Asinan, tu ahcun zohman in in hmu sal nawn lo ding ti ka thei\". Paul in nan hnenah Pathian Thuthangtha simnak can tha ka nei sal nawn lo ding ti ka thei, a ti. Cutawkah a sim betmi cu,\" Tuisunah nan hminsin dingah ka lo simnak asi, zoih thisen mawhphurhnak khal ihsin a thiar fihlim aw mi ka si\" a ti. Zokhal nan si le nan thisen mawhphurhnak ihsin ka thiar fihlimaw zo asi, a ti. Nan theih tulmi pawl kha in sim lo tiah nan mehtawk in khih thei lo asi, a ti. Cun cang 27 nakih a sim betmi cu, \"Thu zirhnak pawl kha lo zirh loin ka tanta men lo ruangah nan thisen mawhphurhnak ihsin ka thiar fihlim awknak asi\" a ti. Malte men si loin nan hrangih theih tulmi Pathian thuzirhnak pawl kha ka lo zirh thluh zo ruangah nan thisen mawhphurhnak ihsin ka luatnak asi, tiah Paul in a sim.\\nCun, kan Lalpa Jesu ih in simmi hi ngai pawimawh ding kan si, \"Leitlun hmuahhmuah ah va feh uhla, miphun hmuahhmuah hnenah va zirh uh\". Cuitlunah ziang zirh ding kan si ti asim bet. \"Nan hnenah ah ka lo simmi pawl hmuahhmuah kha va zirh uh, cuticun leitlun deng tiangah nan hnenah ka um ringring ding\" a ti. Ka lo zirhmi pawl va zirh uh a ti tikah Khrih in ciangfel le tlamtling tlennak thu a zirhmi a tel a si (John 6:37-44,65; John 10;17). Curuangah Thuthianghlim in Pathian thu zirh le phuang dingah mawhphurhnak in pek tikah tlamtling tlennak thu khal a tel asi.\\nII. TLAMTLING TLENNAK IN PATHIAN A CAWIMAWI\\nA pahnihnak ah, tlamtling tlennak hin Pathian a cawimawi ruangah zum le phuang suak hrimhrim ding kan si. Hihi ziangkim sersiamnakih tumtahmi a raksi. Thupuan 4:11, \"Nang cu thuneihnak, cawimawinak le upatnak co tlak na si, ziangruangah tile ziang hmuahhmuah cu na lung hmuinak vekin sersiamih ummi an si\". Thuf.16;4 ih a simmi cu, \"Pathian in ziangkim hi a mai hrangah a tuah, cuticun mi tha lo pawl khal siatnak ni hrangah\".\\nCun I Kor.10:31 nakah in simmi cu, \"Curuangah ziangkim nan tuah le nan ei khalah, Pathian sunlawinakah tuah uh\". Jesu in thinglamtah parih a tuar hlanah in simmi cu \" Hnatuan in pekmi cu ka tuan theh zoih, na sunlawinak cu leitlunah ka tarlang zo\". Jesu leitlunah a rat tikah a tumtahmi hrampi bik kha ziangha a si? A ratnak hrampi bik cu Pai' duhnak tuah suak dingah le Pai duhnak tuah suaknakin Pai' hnenah cawimawinak pek ding kha a si.\\nJesu in hi leitlunah a hnatuan a tuan theh tikah hitin asim, \"Hnatuan I pekmi ka tuan thluh zo ih leitlunah na hmin ka cawimawi zo\". Hihi kan nih khalin kan ruahsan ve dingmi asi. Cuti a sile tlamtling tlennakin ziangtin Pathian a cawimawi?.\\nA.Tlamtling tlennak cun Pathian fimnak a cawimawi\\nA pakhatnakah, tlamtling tlennak zum le phuansuahnak hin Pathian fimnak a cawimawi.\\nRom.bung 1- 11 tiangah Baibal in tlennak thutlangpi a simmi kan hmu. Paul in tlennak a tulnak le tlennak ih umzia a simmi kan hmu. Cun Rom.9-11 ah tlennak thu ruangah Pathian ropitnak thu a simmi kan hmu. Himi tlennak thu hin cang 33-35 ah a thu a cem ternak hi hminsin duh um zet a si.\\nTlennak thu ah Pathian hnatuan a ruat tikah a thin thatho in hitin a au suak, \"Aw, Pathian fimmnak le theihnak ih kauhzia le thukzia hi! Ziangvek ruahban lo thuthennak le khawkhannak saw a si! Cu lawng si loin Pathian thinlung theitu zo an um? A thuthennak hmu le theitu zo an um? Zosaw Pathian hnenah thil pe hmai sa ih Pathian in a rulh leh sal ding a um? Paul in tlennak thu a ruat tikah a thinlung khawng tu cu Pathian in ziangvek fimnak thawn hna a tuan timi cu tlennak thu sungah a lailang aw mi hi a si.\\nPathian in ziangkim a sersiamnak ahhin a fimnak a langter. \"Van pawl khin Pathian fimnak an tarlangih, vanih thil pawl khin Pathian kutsuak sunparnak an langter\". Pathian in a fimnak cu misual pawl tlennak dingih a khawkhannak ahhin a tarlang, ziangtin a si tile, Pathian cu uktu le lal a si ih Baibal in in sim vekin ziang hmuahhmuah cu anmah le tawpnak cio ah a thlenter hai ding. A thuanthu cu a tak asi. Asinan, Pathian fimnak tarlang aw mi kan hmuh theihmi tum bik cu, misual tlennak hrangih a khawkhannak ah a si. Jude 25 nakah hitin asim,\"A fimmi umsun Pathian kan rundamtui' hnenah\". Aw, Pathian fimnak tlennak sungih kan hmuhmi hi minung ruahban lo fimnakih khawkhanmi asi. Pathian in sankhuk rei ah a minung pawl rundam ding thu khua a rak khan cia nak kan hmuh tikah Pathian fimnak mangbangza cun thinlung sungah mangbangza in in ciah.\\nPathian fimnak cu tlennak hrang khawkhannak ah kan hmu-Jesu Khrih Pathian sankhuk Fapa, leitlun sualnak phur hlo dingah Pathian tufa no vekin a ratnak ahhin. Cui tlunah Pathian fimnak cu tlennak a tuah famkimnak ahhin kan hmu thei fawn. Khrih a thih tikah Pathian ih tlennak khua a rak khan mi cu famkim zetin tuahsuak a si. A hnuailamih thu pawl kan theihfiang tikah Pathian fimnak cu fiang sinsin in a lang; Pathian cun tlennak hrangah khua a rak khang thei lawng a silo ti kan theih tikah, Pathian cun tlennak a pe thei lawng si loin tlennak khawkhanmi cu a pitlin thei ih, cutin tlennak hrang rua-hman cia mi cu famkim zetih tuahsuak in, a hram thawkin tumtahnak a rak nemhnget cia mi pawl cu zianghman hrelh lo ten a tuah famkim a si.\\nIsai 35:11 in a simmi cu \"A dingmi ka siahhlawh in mi tampi sual thiannak a tuah ding\".\\nPathian in a Fapa in rawngbawlnak cu zianghman lo menah a tanta lo. Leiltun hram toh hlan ihsin a rak ruat cia ih, A fapa ih rawngbawlnak cu pitlin ding le an hrangih thihnak a tuarsakmi pawl rundam si dingin Pa in a tiamkam zo. Pathian fimnak cu hinahhin hmuhtheih a si. Kan Pathian cu misual tlennak khawkhang dingah le tlennak pe dingah a fim. Cuticun, tlennak hrangah khua a rak khan cia mi cu thinlung sungih a rak suangtuah cia vekin tuahsuak a si ti hmu dingah a fimin a tlak a si.\\nRom 10:14-17 ah Paul in a simmi cu, \"An zum lo mi cu ziangtin saw an kawh ding? Cang 34 nakah a simmi cu.\" Zokhal Lalpai hmin a ko tu cu rundam a si ding\". Asinan, hi tawkah Paul in buainak a sim telmi cu, \"Ziangtin an zum lo mi cu an kawh ding?\". Cun an theih lo ahcun ziangtin an zum thei ding? Simtu an umlo ahcun ziangtin an theithei ding? Cun thlah an si lo ahcun ziangtin an sim ding? Hitin ngan a si, daihnak Thuthangtha a sim tu le thiltha lungawinak a phurtu pawl ke cu a va mawi lawmmam em\". Paul in a sim duhsan hi thaten hminsin hnik aw, mi pakhatkhat in a zum lo mi cu rinsannak thawn a ko thei lo, cun a theih dah lomi kha a zum thei fawn lo. Simtu um loin a zum thei loih thlah an si lo ahcun an sim thei fawn lo. Duhdawtmi unau. Thaten ruatciang hnik aw! Leiltun mimal pakhat cio rundam dingah Pathian in a mai duhnak vekin khua a rak khang cia ih Khrih cu leitlun mimal pakhat cio hrangah a thih a si ahcun, thusutnak a ummi cu, ziangruangah Pathian in leitlun minung (a thi cia le a suaak lai ding khal) mimal pakhat cio in Khrih an hrangah a thihnak thu cu an theih ih an zum lo?. Cucu ziangruangah a duhnak vekin a tuah lo? Pathian cu a fimvar tawk lo mawsi? A duh mi milai pawlin Khrih an hrangih a thihnak cun zumin rundam an si cu hmu dingah kan Pathian cu a fimvar tawk lo maw si? Tlennak khawkhanmi le tlennak tuahsuakmi famkim hmu thei dingah hmuh theih mi ah Pathian in a tumtahmi a pitlin thei lo maw si? Pathian cu tlennak hrangah khawkhang ih tuah suak dingah le Khross parih Jesui in tlennak a tuah suakkmi kha leitlun mi zate hrangah famkim zetin tuahsuak asi cu hmu dingah a fim tawk lo maw si? Cuti a si lole Pathian remruat cu siatsuah tu a um maw?.\\nThing khros parih Khrih thihnak cu mi pakhat in a theih lo a si ahcun a hrangah zianghman thathnemnak a nei lo. Rom 10:14 .Paul in a simmi cu \" theihnak um loin zohman zumnak neih theih a si lo\". Pathian in, leitlun mi hmuahhmuah tlennak Thutghangtha cu thei in rundam an si ding cu a duhthlanmi asi ahcun leitlun mimal tin in tlennak Thuthangtha thei in rundam an si nak cu hmu dingah Pathian cu a fimvar tawk lo maw si? Zumnak can nei loih a thi ih helram feh ding pawl cu Baibal in a simvekin an theih lo mi cu zum theinak an nei loih simtu um loin theihtheinak an nei fawn lo.\\nKan Pathian cu fimnak hmuahhmuah hrampi a si ti ka zum. Amah cu tlennak hrangah khua a rak khang lawng si loin tuahsuak dingah le a rak ruat cia vekin tlennak cu pe dingah a fimtawkih tlennak Thuthangtha cu a tlenmi pawl hnenah theihter dingah a fimih a tlenmi pawlin tlennak Thuthangtha a theiin an zum ruangah sual ihsin tlensuak an si khal hmu dingah amah cu fimnak hrampi asi. Amah in ami pawl a kai tho ih Thuthangtha phuang dingah a thlah hai. Paul in a simmi cu \"Aw, Pathian fimnak le theihnak kauhzia cu\" a ti. Hi tongkam hi Rom 11 nakah hrilnak thu a sim thluh veten a sim tikah Pathian fimnak khan khihhmuh bik a nei tin kan ruat thei. Pathian fimnak cu a ciang le tlamtling tlennak ahhin a lang.\\nIII. TLAMTLING TLENNAK CUN PATHIAN HUHAM CAHNAK A CAWIMAWI\\nA pahnihnakah, tlamtling tlennak hin Pathian huham cahnak a cawisang. Minung ka zoh tikah, minung cu a sual, a tawntai le a cak lo mi sersiammi a si ti ka thei. Curuangah minungin a khawkhanmi a pitlin lo tikah zianghman mangbang ding a um lo. Minung cu nikhat sungah rannung pakhat vek men a si. Minung nunnak cu tipi thuanthum sungih ti fawrkhat vek fang a si. Minung cu hrampi pakhat nikhat sung a parih nikhat sungah a vuai, cui hnu ah hlawnhloh in a umih zohman in khui tawkah a um ti an theih nawn lomi vek asi.\\nAsinan, Baibal in Pathian thu a simmi cu, \"Leitlunih cithlahmi hmuahhmuah ceimawinak cu zianghman lo an si, cun vancung ralkap pawl le leitlunih thlahmi pawl parah Pathian in a duhnak vekin thu a rel: zohmanin a kut an kham thei lo, zohman in a hnenah 'ziangsimaw na tuah? tiah thu an sut thei lo. Baibal in a simmi cu, \"Ai! Lalpa Pathian, zohhnik! leile van pawl cu na sersiamih na sersiamnak huham ropi le na bantha cak hrangah zianghman thil harsa a umlo\". Baibal in in simmi cu, \"Ka Pathian cu vancungah a umih ziang pohpoh a lungkim le a lunghmui mi cu a tuah\", \"Lalpai' kut cu mi run thei lo ding khawpin a tawi lo\", \"Na huham cahnak ni ah na minung pawl an tho ciamco ding\" (Sam 110:3). \"Siangpahrang thinlung cu Lalpai kutah a um, tiva sungih ti bangin a duhnak pohpoh ah a her ter\".\\nKhrih cu mi hmuahhmuah hrangah (hrelhmi um loin) a thi kan ti ih cucu Pathian in mi zapi rundam dingah a tumtahmi asi kan ti a si ahcun, Pathian in a tumtahmi tuahsuak thei nak huham cahnak a nei lo kan ti thawn a bangaw lo maw? Minung cu Pathian hnakin ziangkimah huham cak sawn a si ka ti maw si? Sersiammi milai cun sersiamtu Pathian hmaiah kut thlakin Pathian duhnak cu a kham kan tinak maw si?\\nKa lo sim, hi thu ahhin Pathian sunlawinak thu a tel a si. Pathian in a tumtahmi a tuahsuaklo kan ti a si ahcun tlennak thu ah tlennak hnakih nepin kan simih rundamnak thu ah rundamnak hnakih nepin kan sim asi ahcun Pathian huham cahnak le hminthatnak kan ruksak thawn a bang aw a si.\\nBaibal in in simmi cu, \"Ziangkim hi a duhnak ih a khawkhan vekin a tuah\" (Eph.1:11). Isai 46:10 nakih a simmi cu, \"keimah cu Pathian ka si, zo dang hman an umlo. Keimah cu Pathian ka si, zohman keimah vek an umlo, a thawkin a cemnak tiang a phuang cia ih hlanlai, ziangkim sersiam asi hlan ihsin ka simmi cu ka thawk dingih ziang hmuahhmuah ka lung I hmui tertu ka tuah ding: hitin ka simzo, ka remruat cia mi cu ka cangter dingih tuah khal ka tuahsuak ding a si. Ka thu cu a ding dingih ka duhmi thiltha pawl cu ka tuah ding\". Curuangah tlamtling tlennak cu ka zumih cunah Pathian human cahnak cawisanih a um cu ka hmu a si.\\nA.TLAMTLKING TLENNAK CUN PATHIAN DIKNAK A CAWISANG\\nA pathumnakah, himi tlamtling tlennak hin Pathian diknak a cawisang.\"Khrih in, Amah rori anse dawngah cang tahratin, dan ih anse dawng hnuai ihsin in run suak zo\" ( Kal.3:13). \"Khrih in Amai taksa rori in ka sualnak cu thinglamtah parah a thlenpi zo ruangah kannih cu sualnak ahcun mithi kan si zo ih dingnak sungah a nung dingmi kan si. Amai hma ruangah damnak nan ngah zo\"(I Pit.2:24). \" Mi in in rian haiseh tiah a ra lo. Amah sawn kha mi rian ding ah le mi tampi tlennak hrangah a nunnak pe dingah a ra sawn a si\" (Math.20:28).\\nHimi cangthum hi thaten zohhnik aw: Khrih cu kan mai hrangah anse dawngih tuah asi. Khrih in amai taksa rori in thinglamtah parah kan sualnak a phur. Khrih cu kan sualman thawinak asi.\"Man\" timi tongfang hin, man cu pek asi zo ih man pekmi cu pomsak asi zo ti a langter. Man cu pomsak asi hlan lo cu man a si thei lo. Jesu in kan sual \"Man\" cu khros parah a pe zo ih Pathian in cucu a pomsak zo mi asi. Curuangah, cumi man pek sak zo mi pawl cu sualih anse hnuai ihsin a luat dingmi an si, cuti asilole, sualnak pakhat lole dan pakhat pahbalnak ruangah cawhkuan pahnih a phut tinak a si.\\nOh! Mihrekkhatin an simmi cu, cui \"man\" pek cia zomi cu minung in a pom thei lo asi an ti. Cule, unua pawl, i ngai hnik uh! Hivek ruahsannak hin Kalvary Khros ih ansia a hlohter a si. Jesu Khrih Kalvary khros parah a thih tikah Pai duhnak tuah famkim dingah a thi. Pa in Fapa hnenah thutiam le lungrualnak a tuah; Fapa cu a thi dingih an hrangah thihnak a va tuarsak mi pawl cu rundam an si ding, cuticun a tikcu a kim tikah sir awknak le rundam-zumnak an co ding, cun hi leitlunah an can a cem tikah vanah laksoh in an um ding. Hihi Pa in Fapa hnenah lungawi kimnak a rak tuah zomi le thu a rak kam zo mi a si. Hinahhin minung sualnak ruangah Khrih thihnak a tuar thu lo ah minung in ziangman telnak an nei lo.\\nHihi, ropi Pa-Pathian le ropi Fapa-Pathian kar lakih thuthiam a si. Cun hi thutiam sung ahhin Pa-Pathian cun Fapa-Pathian hnenah mipi (milai pawl) pek ding thu a kam cia. Cuticun tikcu a kim tikah Jesu Khrih, Fapa-Pathian cu mipi (Pa in a pekmi milai) pawl hrangih thi dingah a rungtum, cule tikcu a kim tikah Thlarau Thianghlim Pathian cu mipi (Pa in Fapa hnenah a pekmi pawl) parih kut hngat dingin a ra, cuti locun Pa in Fapa hnenih a pekmi mipi pawl cu Khrih, an hrangah thinglamtah parah thihnak a tuartu, hnenah hruai dingah Thlarau Thianghlim thlah asi.Jesu Khrih in a nunnakcu man ah a pek. Himi \"man\" timi tongfang hi ruksak aw hlah. Man hlan mi cu Pathian in a pomsak zo.\\nHimi Thutak lailangtu Baibal bungcang mal ten zoh hnik uhsi Jn..10:11,16,26-29 ah hitin a thu a thawk: \"Keimah cu tuu khal tha ka si. Tuu khal tha cun a tu pawl hrangah a mai nunnak aa pek\" cang 16 nakah hitin a sim, \"Hi tuu rual lakih a tello mi tuu rual dang ka nei. Annih khal ka finkhawi ve hai ding (hinahhin zianghman sut buaiding a umlo ih el ding khal a umlo; hitin a simnak a si, an hrangih thihnak ka tuarsakmi tu rual pawl kha ka hruai hai ding, zianghman daltu a um lo). Cuticun tu rualkhat ah an cang dingih tu khal pakhat hnuai ah an um ding\". Cang 27 nakah a simmi cu \"ka tu pawl cun ka aw an thei hai ih an nih khal ka thei hai, cuticun ka dung in thlun hai a si\". (Hihi rinhlelh ding le daltu zianghman a um lo). Cuticun a tikcu a kim tikah, a tu rual pawl cu a aw theihter dingah le Jesu Khrih dungthlun ter dingah Pathian cu a huham a cakih a fimtawk a si. \"Cuticun kumkhua nunnak ka pek hai ih an hloral lo ding, zohman in ka kut sung ihsin in laksak fawn lo ding. Ka hnenih i pe tu cu ziang hmuahhmuah hnakih tumsawn le caksawn a si. Zohmanin ka Pai kutsung ihta an la suak thei lo ding.\\nJohn 6:37-40 ah Pathian in a Fapa hnenah thutiam a tuahmi cu a tarlang. Hi bungcang sungah in simmi cu Pathian in a Fapa hnenah mipi pawl a pek. Jesu in a simmi cu \"Pa ih i pekmi hmuahhmuah cu ka hnenah an ra ding\". Pa ih i pekmi hmuahhmuah cu ( mi hrekhat pawl lawng si loin), Pa ih i pekmi hmuahhmuah cu ka hnenah an ra dingih, cule zokhal ka hnenih a ra mi pohpoh cu ka hnawng lo ding. Hi bungcang sungih a tarlang mi siar ta loin a neta siar hmaisa aw hlah. Khrih hnenih a ra mi pawl cu Pa in Khrih hnenah a pek zo mi pawl an si. Cun zokhal a hnenih a ra tu pohpoh cu pom an si tengteng ding thu a sim a si. Cang 38 nakah a simmi cu \"Van ihsin ka ra ih keimai duhnak tuah dingah si loin, keimah i thlahtu Pai' duhnak tuah dingah a si'. Ka hnenih i pekmi pakhat te hman ka hlohter lo ding, asinan nineta bik ni ah ka kai tho hai sawn ding a si\". Hihi Pai duhmi le i thlahsan cu a si; ka hnenih i pekmi hmuahhmuah lak ihsin pakhat te hman hlo ter loin Pai hnen ka thlen kim thluh ding a si.\\nHihi a ciangfel zetmi tlamtling tlennak a si. Pai i pekmi hmuahhmuah cu ka hnenah an ra ding, cucu i thlahtu ih duhmi a si. Cuti a si le, ziangtin saw Khrih hnenih pekmi lakah ka tel le tello ka theihthei ding? Ziangtin ka theithei? Hihi cang 40 nakah a um, \"Zianghrangah tile ka Pai duhmi cu Fapa kha (zumnak mitin) hmu ih a zum tu hmuahhmuah cu kumkua nunnak an nghah thei nak dingah a si. Cule ni neta bikah nunnakah ka tho ter ding a si\".\\nZiangtin Pa in Fapa hnenih a pekmi lakah ka tel a si ti kan theithei ve ding? Himi kan theihtheinak cu hitin asi, Khrih ih sunlawinak cu hmu dingah le a mah cu zum dingah Thlarau Thianghlim Pathian cun kan mit in tham sakih thlarau nunnak in peknakin a si. Hihi kanmah cu hrilmi lakah kan tel ti cu kan theihthei nak umsun a si. Cuticun Khrih hnenih pekmi lakah le Khrih in thihnak a tuarsakmi lakah ka tel ve ti kan theihthei nak cu a si. Zokhal a zumtu cu leilung hram toh hlan ihsin Khrih hnenah Pa in a pek zo mi asi. An hrangih thihnak tuarsak dingin Pa-Pathian in annih pawl cu Fapa-Pathian Khrih hnenah a pek hai, cucu Pa in Fapa hnenah a thukammi a si ih cuticun Fapa Pathian, Khrih Jesu in an hrangih sualman peksak ding cu a lungkim in a tuah mi a si. Curuangah annih pawl cu Pathian in helram feh dingah a siang hai lo. Pathian in sualnak pakhat a silole dan pakhat pahbalnak ruangah cawhkuan pahnih a phut hai lo ding.\\nCuruangah tlamtling le ciangfel tlennak cu ka zum, ziangruangah tile diknak Pathian pakhat ka zum. Diknak Pathian cu a tuahmi ziangkim ah a dik felfel a si ti khal ka zum.\\nD.TLAMTLING TLENNAK HIN PATHIAN DUHDAWTNAK A CAWISANG\\nApalinakah, tlamtling tlennak hin Pathian duhdawtnak a cawsang. Mi hrekkhatin hitin an sim, \"Pathian in mi hmuahhmuah a duhdawt\" ti-hin Pathian a cawisang a si an ti. Cule hitin an sim, \"Pathian in mi hmuahhmuah rualran ten a duhdawtih Khrih cun mi hmuahhmuah hrangah rualran ten an ai a awh sakin a thi\". A langdan hmaisa ah a makce le duh um zet vekin a lang, cin nei lo, zapi huap le vangtlang thawinak vekin Khrih ih thihnak cu a lang. Asinan, Thutak cu vun laihlang taktak ih hliakhlai tikah 'vangtlang thawinak' hin Pathian duhdawtnak a cawisang lo. Hihin Pathian duhdawtnak a ti-niam sawn a si. Hihin Pathian duhdawtnak cu duhsaknak sathliah, thiltha duhsaknak menmen hnakih tha deuh fang vekah a canter.\\nThuthimnakah, ka fa le pawl hi misual pawl kut sungah an nunnak tiang tih a nung zet ti a si laiah, va runsuak theinak huham cahnak le thazaang ka nei nacingin, mah rori va feh ih misual pawl kutsung ihsin va runsuak i hlahkhaw sumpai kuat men in maw, thil pakhatkhat lamzin hawl sak tahratin an hnenah hitin thu cah men sehla, \"Tu ah hi mi, kha mi pawl le thil dang pawl nan tuah ih ka thu nan thlun tlunah thildang ka lo phutmi pawl nan pom ding a si ahcun nanmah ten nan luat thei\", tiin. Cutin ka fa le pawl cu ka thu tiamkammi an thlun tik lawngah misual pawl kut sung ihsin luat thei dingih tuahsak nakin maw, mah rori va feh ih misual pawl kut sungihsin va laksuah nakin, kafa te pawl hnenah ka duhdawtnak ka lang ter deuh ding?\\nThu ka lo sut hnik ding, khuimi in Pathian duhdawtnak a cawisang deuh, Pathian in mi zapi rundam thei dinhmunah tuah ih mi pakhat hman tlamtling tlennak co dingah rak rua-hman cia mi um loin maw, Pathian in a duhdawtmi pawl hrangah tlamtling tlennak rua-hman cia ih a duhdawtmi cu an mai taimaknak le zuamnak ruangah si loin Pai duhdawtnak liolio ih rua-hman cia le ruat sak an si nakih rundam an co nak in? Khui mi in Pathian duhdawtnak a langter deuh ding? Pathian cun mi zapi rualran zetin a duhdawtih mi zapi tlennak khawkhang dingah fimnak a neih tlunah tlennak tuahsuak dingah huham cahnak a nei nan, mi zapi rundamnak hrangih a rua-hman mi a Fapa cu leitlunmi pawlin an pom lo ruangah mi zapi rundam an si lo nak asi. Pathian in a duhdawtmi pawl rundamnak ding hrangih a khawkhanmi cun milai duhthlannakah a thum aw aw tiih sim rero hi Pathian duhdawtnak a cawi sang maw? Pathian sinak teh a cawisawng maw? Pathian ih sinak le a khawkhan mi thu kan theihlonak ruangah milai suangtuahnak ihsin a suakmi men a si sawn a bang lo maw? Pathian in a Fapa kha mi zapi hrangah tuarin thi dingah a thlah nan a thiltitheinak in cui a tumtahnak cu tuahsuak theinak a nei lo, tiih sim rero hin Pathian duhdawtnak a cawisang maw? Pathian sinak teh a cawisang maw?\\nPathian in a Fapa a duhdawtnak teh ziangtluk a thukin a sang ti kan thei maw? A Fapa cu mi hmuahmuah hrangah thihnak tuarin, mi hmuahhmuah hrangah sual man cu a pek ahcun Pa in a duhdawtmi a Fapa ih thisen in lei zomi milai pawl cu helramih tlak ter a siang ding maw si? Cucu a cang thei ding ka zum lo. Pathian cu a Fapa sunlawinak hrangah a thik a se zet a si. (I John 3:1) ah hitin a sim, \"ngaihnik, ziangvek duhdawtnak saw Pa in kan hrangah in ruatsak, kan zaten rundam si theinak kan nei ih, kan zaten Pathian fa si theinak kan neih hi? a ti lo, asimmi sawn cu, \"Ngai hnik, ziangvek duhdawtnak saw Pa in kan hrangah in ruat sak, cuticun Pathian fa le tiih kawh kan si cu? John in a simmi cu, Pathian in a hleice in midang hmuahhmuah a duhdawtnak hnakih danglamin in duhdawt asi\". Cuticun kawhhran sungah a fale si theinak in pek a si,\" a ti sawn mi asi.\\nTlenbul um lo, vangtlang tlennak na zum ahcun Pathian in Piter kha Judas hnak khan a duhdawt cuang lo asi ti na zum atul. Pathian in a mi thianghlim pawl cu helram ih a thinhengnak tuar rero tu pawl hnakin a duhdawt cuang lo asi ti na zum a tul. Hivek zumnak hin Pathian duhdawtnak taktak hi a ti dalih thiltha duhsaknak le a tlangpi thu ih duh um thil men hnakih malte a cuangmuar deuh fangah a canter. Baibal in a simmi cu, Khrih in a kawhhran cu a duhdawtih an hrangah a nunnak a pek, cuticun a hmaiah duhdawtnakin sawisel bo kan si theinak dingah cawimawi mi kawhhran cu a mai hrangah a lak suah hnu ah thianhlimlonak nei lo dingin a thuthiang sungah kholhfai in a ti thianghlim\".\\nKhrih in a kawhhran cu a hleice in a duhdawt. Zo ih hrangah saw a nunnak a pek? Amai nunnak rori kha a kawhhran hrangah a pek a si. Kawhhran hi zo saw dintu? Kawhhran hi Pathian in sankhuk rei ihsin a Fapa sungah kawh dingah a ruah cia mi pawl komkhawmih dinmi asi. Khrih ah duhdawtmi unau Thup.1:5 ih a simmi hi thaten na ruat dah maw? Comma(,) ah khan cawl lo ten siar vivo aw. Hitin in sim,\"Keimah in duhdawttu Amah in a thisen in kan sualnak in kholhfai sak zo ih a Fapa-kan Pathian riantu dingah siangpahrang le puithiam si dingah in tuah zo\". Pathian in a duhdawtmi pawl cu an sualnak a kholhfai sak ih, an sual a kholhfai sak zo mi pawl cu Pathian hmai ah puithiam le siangpahrang a kumkhua in a canter hai. A tlunih cafang lak ihsin, \"in\" timi tongfang hin pakhat a kawk ih, adang \"in\" timi tongfang pakhat in midang a kawk a si na ti thei lo. Hihin mibur pakhat a kawk mi a si. Zosaw Pathian in a duhdawtmi cu? \"In\" duhdawt. In duhdawt kan ti tikah \"in\" a timi pawl cu zo pawl saw an si? A thisen in a sual a kholhfai sak tlunah Pathian hmai ah a kumkhua ih siangpahrang le puithiam si dingah a tuah mi pawl an si. Curuangah Pathian in a duhdawtmi pawl cu a Fapa thisen in an sual kholhfai sakin a kumkhua in Amah thawn umtlang dingah a tuah hai ti a fiang. Curuangah Pathian in tlennak a rak tuah tikah a duhdawtmi pawl hrangah a siih a duhdawtmi pawl hrangah Pai' tlennak rua-hman mi Khrih thihnakih tuansuahmi cu Pai' duhdawtmi pawl hrangah cun a tlamtling ih a ruatcia mi pawl cu a kumkhua nunnak sungah tlennak ih rahsuak cu cen ding an si. Pai' duhdawtnak hnuaiah leng ding an si. Pa Pathian ih khawkhan mi tlennak famkim hin Pathian duhdawtnak cu a ti famkim ih Pathian duhdawtnak cu a cawisang.\\nIII. TLAMTLING TLENNAK HIN KHRIH LE A HNATUAN A CAWISANG\\nA hmaisa lamah tlamtling tlennak kan zum a tul ti kan hmu, ziangruangah tile, Thuthianghlim in a zirh ruangah a si. Himi zirhnak hin Pathian a cawisangih Pathian a cawisan dan pali khal kan tarlang zo. Cun, tu a palitnakah tlamtling tlennak hin Khrih le a hnatuan a cawisannak kan zoh hrih ding. Hla ah kan sak theu mi pakhat cu, \"Jesu cu a cangsual dah lo, lei le van an hloral ding, asinan, Jesu cu a hloral dah lo ding\". Asinan, senpi vangtlang tlennak kan zum a si ahcun himi hla hi kan sak nawn lo a tul.\\nIsaiah 53:10-11 ih in simmi cu, \"A thlarau cu sual thawinakah a tuah ih, Lalpai duhnak cu a kutsungah a thangso ding\". Cule ka miding cun mi tampi a thianter ding. Hitin a sim, \"A thlarau ih tuarnak a hmuh tikah a lung a kim ding\". Lalpai lunghmui mi cu a kut sungah tuah suak le ti famkim a si ding. Asile, Jesu cu leitlun mi hmuahhmuah, mimal pakhat cio hrangah a thi, an sual a kholhfai sakih sual man cu a peksak thluh zo asi ahcun hitin a si a tul, an hrangih thihnak a tuarsak mi mi pakhatkhat helram a tlak a si ahcun, cu pa thawn pehpar in Jesui thihnak in a tumtahmi cu a pitlin loih a thisen in an sual a kholhfai sak nak cun man a nei lo ti-nak asi. Curuangah hitin hla kan sak nawn lo a tul, \"Jesu a cangsual dah lo\". Ziangruangah tile helramih a tla mi pai' thu thawn pek aw in Jesui tlennak cun man a nei lo ih Jesu a cangsual tinak a si. Jesu Khros parih a thihnak cu hrelhtak um loin mi zapi hrangah a thi a si ahcun a rat hlanih helram ummi pawl hrang khalah a thi ih, cumi pawl hrangah cun a hnatuan le thawinaak a peksak haimi cu umze nei lo asi.\\nKhrih cu mi zapi hrangah, hrelhmi um loin, a thih a si ahcun Sodom le Komora mi pawl, Pathian in meile katin a hremmi pawl hrang khalah a thih a tul. Cui tlunah Noah san lai ah Tilik sungih a pilhlo (Pathian thu lunglo) pawl hrang khalah a thihnak cu a si a tul. Cuticun Khrih ih hnatuannak cu tilik lakih mi-hlo pawl hrangah cun umze nei lo a si, ziangruangah tile an hrangah helram cu ruatsak asi zo ih, ziangti hman in runsuak theih an si nawn lo. Zohman voikhat helram a thleng hnu a kirsal an umdah lo. Cui thlunah Khrih thihnak cu mi zapi hrangah a si ahcun Thuthangtha a thei dah lo tu thawng tampi hrang khalah a thi ih cu pawl hrangah cun a thihnak cu zianghman umze nei lo, a si ih Khrih ih thisen cu a lak asi.\\nTikcu rei zet zo ah vangtlang tlennak zumtu mi pakhatin a sakhuanak ca a suahmi ah hitin a ngan,\" Thumkom Pathian cun leitlun ih nunau, mipa, nauhak ti um loin a thlen thei tawk tlen dingah a tuah zo, a tuah rero lai ih a tuah rero lai ding, hel cu ziangsaw a si? Helram (Hremhmun) timi cu a kumkhua dungtunnak, kumkhua vansannak le cu hnakih harsa thil asi. Fimkhur zetin ka lo sim, hel timi cu rapthlak dinhmun a si ih Thumkom Pathian ih run tlawlh mi, mi thawng tampi pawl umnak asi. Hihi fimkhur zetih ka lo simmi a si ih, ka ruh sungih ka thlik tiang za hnguarhngo cingin ka lo simmi asi. Misual pawl helram an tlaknak cu Ropitnak Pathian Amah roriin a rundam thei hai lo asi. Pathian in a theitawk suah in an hrangah a tuah zo nan, a run thei hai lo asi\".\\nTulai cinneilo ih vangtlang tlennak pomtu pawl hin hitin an sim kher lo ding. Asinan, an mai suangtuahnakin an sim asi ahcun a tlunih pakhat pai sim vek hin an sim ve thei men. 'Pathian in a tuah thei tawk cu a tuah zo'. Asinan, a tuah theinak in a tlin lo. J.I.Packer ih cabu, \"Khrih ih thihnakah mithi pawl thihnak\" timi thuhmaihruai ah hitin asim:\\n\" Thuthangtha phuan kan duh tikah Khrih cu rundamtu a si ti dikzetih sim kan duh, asinan, thu famkim loin kan bang ta theu. Khrih in rundam si thei dingah lamzin in tuah sak zo ih kanmah te rundamnak lamzin cu zawh dingah in tan ta. Cucu hiti hin asi theu. Khrih ih rundamnak huham, Pathian ih rundam zangfahnak cu kan cawisang duh. Cuticun Pathian ih tlennak duhdawtnak cu mi zate hrangah a si tin kan phuang. Khrih cu mi zate hrangah a thi. Cuticun Pathian ih lainatnak ropitzia cu hihin cuai thlai ding a si tin kan phuang. Cuticun mi zapi tlennak zirhnak zirh dingah mankhung zetih kan cawisanmi kha kan namthlak sal a tul; cule hitin kan simfiang a tul; Pathian le Jesu Khrih ih tlennak lawngin, kanmah ih tuahnak tel loin, in rundam thei lo. Kanmah rundam kan sinakih thuthentu cu zumnak asi. Cui zumnak cu hitin kan sim fiang thei,\" Khrih in kan mai bawmnak thawn in rundam, cu mi umzia cu Khrih ih bawmnakin kanmah le kanmah kan rundam aw aw. Hihi san nei lo, pakpalawng a si. Asinan, Pathian in mi zapi hrangah a duhdawtnak cu mi rundam thei a si tin kan zum asi ahcun, zianghman sim thei mi kan nei lo. Himi thu ah ziangthu kan rem belh khal sisehla ziang kan tuah ti fiang aw uhsi. Khros le zangfahnak cu kan cawisang a si lo, kan nam thlak sawn asi. Jesu Khrih ih thihnak cu zovek milai khal rundam dingah a tawk in a famkim asi ti kan hnawng tinak asi\". Curuangah tlamtling tlennak cu ka zumih ka phuang a si. Ziangruangah tile hihin Khrih le a hnatuan a cawisang a si ti ka zum.\\nZiangtin ka sim tikah Khrih cu cawisan asi ti ka lo sut duh; milai pawl cu tlentheih dinhmunah tuah dingah a thi, ti tikah maw, a thihnak cun milai pawl tlennak cu a tuah famkim asi, kan ti tikah khuimi sawn in Khrih cu a cawisang?. Sual man cu a pe famkim zo ih tlennak cu a tuah famkim zo tiin kan sim tikah maw, Pathian thinhengnak cu ti lungawi theih ah a tuah, asinan, a hnatuan a pitlin ding le tlin lo ding cu misual pai duhthlannak ah a thum, tiih kan sim tikah Baibal in a simmi cu \"A thlarau ih tuarnak cu a hmuh tikah a lung a kim ding\". Jesu in a simmi cu, \"Zokhal siseh Pa in ka hnenih i pekmi hmuahmuah cu ka hnenah an ra ding\".\\nKhrih in sual man thawinak cu a tuah, ziang tluk ropi rundamtu saw a si! Ka thinlung cu sualnak hmuahhmuah ihsin i kholhsak, ziangtluk ropi rundamtu saw a si! Cuticun Amah in lalnak a nei ih a uk a si, ziangtluk ropi rundamtu saw a si! Fehtlang theinak i pek, ziangtluk ropi rundamtu saw asi! Zuan tulnak hmuahhmuah kaan suak thei nak i pek, ziangtluk ropi rundamtu saw asi! Ziangtluk ropi rundamtu saw asi. Kan Jesu cu! ziangtluk ropi rundamtu saw asi. Kan Lalpa cu! Elisa A. Hpffmsn (1839-1929)\\nIV.TLAMTLING TLENNAK HI A CAK ZETMI CANGVAIHNAK ASI.\\nTlamtling tlennak cangvaihnak hin zumtu pawl cangvaihnak a cahter ruangah ka zumih ka phuang.\\nA. Tlamtling tlennak hin Khrihfa pawl biaknak le cawimawinak a neihter. In tlennak cu Pathian tuah famkimmi a si tile keimah tlenmi ka sinak ding hrangah keimah in zianghman tuahmi ka nei lo ti ka thei fiang a si ahcun mah le mah awmcum aw in hitin ka sim thei lo ding,\" Ka sual man pe ding ahcun a thi ko, asinan, malte cu tuahmi ka nei ve, ka sir aw ih ka zummi tal hi ka tuahmi ah in pom sak ve\". Asinan, in tlennak cu a zaten ropitnak Pathian ih tuahmi a si ti ka theihfiang ahcun mangbang ih au suakin in tap suak ter ding, Pathian ih laksawng i pekmi mankhung ropitzia, kei misual cuvek laksawng hmu tlak lo, helram ah feh ih kumkhua hremhmun ih umdingmi rundamnak laksawng in pek ruangah a mah thangthat loin ka um thei lo ding. Thup.5:9 ah mi thawng tampi in an simmi cu,\"Ngai hnik uh,\"Aw, Lalpa, nang cu na tling a si, uknak, huham le cawimawinak tinkim, tong tinkim le ram tinkim ihsin na thisen in in tlenih Pathian hnenah in runsuak zo a si\".\\nHi tawkin a simmi hi \"Na thisen in in tlen thei dinhmunah in tuah ih ka pom ahcun tlenmi ka si thei a tinak asi lo. \"Na thisen in mi phuntin hnam tin, tongtin le ramtin ihsin in runsuak zo\" a tinak a si sawn. Paul in Ephesa 1:3-6 nakah hlawptlo zetin cawimawinak thu a simmi hi ngai hnik uh, \"Pathian, kan Lalpa Jesu ih Pa cu thangthat si ko seh! Ziangah tile Khrih thawn kan peh zawmawk nak ruangah vancungih thlarau thlawsuah a phunphun in pek. Leitlun a sersiam hlan hman ihsin Pathian in kan nih cu Khrih thawn kan peh zawm awknak ruangah Amai hmaiah mi thianghlim le mawh nei lo mi si dingin Amai ta si dingah in rak hrilcia zo. In duhdawt ruangah Pathian cun Jesu Khrih sungin a fale kan si theinak dingah a rak tumtah cia zo. Cumi cu a lungawi mi le a tumtah mi a si. Pathian cu, a sunglawi mi a zangfahnak le a duhdawtmi a Fapa sungin laksawng in pekmi ruangah hin thangthat si ko seh.\\nPaul in hi thu thawn peh aw in ziang in sim? Paul hin hi zirhnak thu in sim ruangah in ti riahsiat a tummaw si? Kan lungawinak in lonsak tum maw si? \"Kanmah cu Pathian ruatcia, tlancia kan si ih Khrih thihnak hin in tlen suak zo ti theihter nak hin zumtu pawl a ti riahse ter ding\" tiah Paul in a sim duhsan maw si\". Si lamlam hlah, Paul in a sim duhsan sawn cu himi tlamtling tlennak kan theihfiang tikah zumtu pawl nunah Pathian thangthat duhnak in neihter sawn ding asi, ti hi asi sawn. Efe..1:6. Duhdawtmi sung ihsin co hlanmi ah tuah kan si zo ruangah Pathian sunlawinak cu thangthatin zumtu pawl nunah Pathian biaknak le cawimawinak in a luah khat sawn ding asi.\\nB. TLAMTLING TLENNAK HIN KHRIHFA PAWL NUNAH HNUAIDAWRNAK A SUAHTER\\nA pahnihnakah, tlamtling tlennak hin Khrihfa pawl nunah hnuaidawrnak nun a suahter. Kan rundamnak cu Pathian ih laksawng liolio a si ih Pathian in kan hrangah thiltha tuah lo sehla helram tla dingmi kan si ti kan theihfiangnak hin ziang ti lam hman in porh awknak a suahter lo. Pathian hmaiah thinlung hnuaidawrnak thawn kan lu in kunter sawn a si. Rundamnak co thei dingah midang hnakin thiltha tuahmi le thatnak fate hman a hleice in neihmi kan nei lo nan Pathian zangfahnak liolio asi ti kan theih tikah kan porh awknak pawl cu in hlih sak thluh ih kan thinlung sungah hnuaidawrnak le Pathian thangthatnak in in luahkhat. Pathian in Tuluk ramih a ummi mi tampi pawl ziangruangah Thuthangtha a theihter lo? Cucu ka thei lo. Ka theihmi sun cu, Tuluk ramnih a ummi pawl hnakin thiltha tuah nak ruangah rundam ka sinak ding thu zianghman a um loih, asinan, Pathian lainat duhdawtnak ruangah a Fapa sungin rundam si dingah i rak ruat cia ih a ruatcia vekin, Khrih sungih nung ve dingah thlarau in ka nunnakah hna a tuan. Ka lo sim, hihin keimah le keimah porh awknak ding cu a hloh ter sawn ih hnuaidawrnak in Pathian hmai ah lu i kun ter sawn asi.\\nC. TLAMTLING TLENNAK HIN THINNEM ZETIH RAWNGBAWLNAK A SUAHTER\\nA pathumnakah, tlamtling tlennak hin Khrihfa pawl hrangah thinnem zetih rawngbawlnak a suahter. Mi hrekkhat cun himi zirhnak hin mi thinlung a ti dai dingih Thuthangtha mi va theihter duhnak nei loin, mi zawnruahnak a hlohter ding a si tiah an ti. Cule rawngbawl duhnak thinlung a siatter asi an ti. Asinan, hihi a takih theitu sim ding na thei lo ding. Himi pa ih a tansan mi in a laihlangmi cu kawhhran thuanthu ka siar dah lo ti asi sawn. Hitin asi tikah a thu theih lo nak a tarlang aw rero men a si. Ziangruangah tile, kawhhran thuanthu ah thangphawhnak tum pi a rak ummi pawl kha himi tlamtling tlennak zumtu pawl rawngbawlnak ihsin Pathian in mitam pi thlarau a thangphawknak a um ti kan hmu. Cuitlunah kawhhran thuanthu ih Pathian thu thiam sang pawlin hi tlamtling tlennak hi an pomih an phuang suak. Johnathan Edward, Charles Hodge, John Calvin, Benjamin Warfiled le Pathian mi hman ropi pawl hin tlamtling tlennak hi an rak zumih an phuang.\\nA dang ka lo simbet ding. Tui hlan kum zakhat tiangah kawhhran tirhsuakmi (missionary) pawl hi a tam bikin himi zirhnak pomtu pawlih tirhsuakmi mi ropi pawl an rak si. Hi tlamtling tlennak zirhnak hin a ti dai hai loih Thuthangtha phuang dingih an duhnak khal reh ih lamlam hlahkhaw raltha zetih Thuthangtha au suah pi tu an si sawn. Hi zirhnak hin mi zawnruahnak le lainatnak a hlohter hrimhrim lo. Paul in Kal.2:20 ah a simmi cu \"Khrih thawn khenbetin ka um: cun taksa ih ka nunnak hi Pathian Fapa, i (mihmuahhmuah?) duhdawttu le Amai nunnak ka hrangah (zate hrangah) a petu, zumnak ih nung ka si\".\\nPaul hin ziangso a sim rero? Pathian in Paul kha danglam zet, a fal le fianhrial in a duhdawt tinak asi lo maw ? Paul in II Kor.5: 14 ah ,\"Khrih duhdawtnak in i phut suak a si\" a ti. Khrih in a hranpa, a fal le a fianhrial zetin i duhdawt asi ti ka ruah tikah ka tha i tho ter ih i fehsuak ter a si. Cui duhdawtnak cun ka sunglam nunah phurnak a suahter. Pathian in nang le kei hi a hleice in in duhdawt asi ti kan theihnak hin zeetnak, daithlannak, porh awknak, duhdawtnak tlaksamnak pawl a suahter lo ding. Hitin kan sim thei ve ding, \"Pathian in a hleice in in duhdawt ahcun kan duhdawt ve ih kan ti lungawi a tul, Thuthangtha cu kan phuansuah a tul, A thupek kan thlun a tul\". A thupek lakih pakhat cu, \"leiltun hmun zakip ah va feh uhla, sersiammi ziang hmuahhmuah hnenah Thuthangtha va sim uh\". ka Pathian, a hleice ih i duhdawttu cu ti lungawi ka duh, curuangah a thu thlun in leitlun hmun zakipah Thuthangtha ka phuang suak ding. Cucu ka tuah thei mi asi. Ziangruangah tile Pathian in in duhdawt tuk ruangah a si.\\nPuritan (kum zabi 16,17 hrawngih England ramih kawhhran pakhat) pawl hi an sawisel theu ka thei. Asinan, a sawiseltu pawl hin Puritan pawl thu hi maltakte lawng an thei. Mi in Puritan pawl thu hla hi an relsia, an namthlak ih an sawisel lai ah an hnenah thu ka sut duhmi cu; \"Puritan pawl thu ziangha na theih?\" Hitin in sang men ding, \" Si e, an hawizawng lo, an ca-tak tukih mi zangfah an nei lo, zianghman sung muril an nei lo. Dawiral an si\". Ka rual, cucu na ruahdan a si ve ahcun Puritan thuhla na siar dah lo tinak a si.\\nMathew Henry kha Puritan thlah a si, a commentary ( Baibal simfiangnak) tla cu leitlunah Baibal simfiangnak kan neihmi tumbik pakhat a si. Tuisanah santhar ca suahmi le Baibal simfiangnak ca suahmi tampi a um zo nan, tutiang hrilhfiahnak zuar tambikmi pakhat a si ringring lai.\\nJohn Bunyan kha Puritan a si. Pilgrim's Progress(Vanram kawngzawh tiah Mizo tongih an lehmi),Holy War le ca uk dang tampi rothil in tanta tu a si. John Bunyan kha thawngin ah tla in a nunnak tiang a cem phah deuh thaw. Cui thawng in sungah kumkhat hnu kumkhat a to. Ziangruangah cumi thawngin sungah a um ti na thei maw? Thuthangtha sim duhnak le mi zawnruahnak a neih ruangah thawng inn sungah a tlak nak a si. \"Cucu Thuthangtha ka simlo ahcun anse dawng ka si\" ti a langternak asi. \"Thuthangtha ka sim nawn lo ding\" tiah a hminsu (sign) duhsehla thawng inn ihsin suah lohli dingmi asi. Asinan, John Bunyan in a simmi cu \"A cang thei lo, ka suak asi ahcun Thuthangtha cu ka sim thotho ding, Jesu Khrih thu hi mipi ka theihter ding\" ti asi sawn. Tlamtling tlennak a zumnak khan a phurnak a hlohter maw? Cucun mi zawnruahnak nei lo ah a canter maw? Lamlam!\\nMidang pawl thu khal sim vivo ding ka nei, Joseph Alliene, Johnathan Edward, Thomas Adams, Thomas Goodwin le midang pawl thu ka sim vivo thei nan tikcu in in on lo ding. Kan hmuh thei mi cu himi zumnak hin a ti daithlang ter hai loih, a thi ter hai lo, a zee ter hai fawn lo. Mi zawnruahnak neilo ah a canter hai lo. Khatlam zawng sawn in himi tlamtling tlennak hin an thinlung tha a tho terih an ai a puang, an thinlung sungah phurnak nasa tak a suahter sawn ih ropi le rundam tu Pathian cu an cawimawi. Curuangah Thuthiang ih a simmi le Pathian mi thianghlim tampi nun ka zoh tikah tlamtling tlennak zirhnak hi ka pomih ka zum. Cule tui hlan Pathian mi thianghlim pawl nunah an rak nunpi mi rawngbawlnak thinlung le hnuaidawrnak cu ka nunah in neihter ve.\\nMi tampi tuisan Khrihfa ti aw pawl lakah mi zee, mi zawnruahnak nei lo, daithlang khrihfa, kan neihnak cu himi tlamtling tlennak zirhnak hi kan zir lole kan phuansuah lo ruangah a si. Mi tampi in hitin an ruat, \"Pathian in mi senpi vangtlang a duhdawt bangin i duhdawt a si\". Helram ih a tla ding pawl khal keimah i duhdawt vekin a duhdawt hai ih ziangruangah kei in Pathian rawng cu ka bawl hleice nak ding? \"Aw, tlamtling tlennak hin zumtu pawl thinlung sungah phurnak le tha thawhnak a suahter a si ti hi thei uhsi.\\nD. TLAMTLING TLENNAKHIN RIN AWKNAK LE RALTHATNAK ASUAHTER\\nTlamtling tlennak zirhnak hin zumtu pawl nunah rin awknak le ralthatnak a suahter. Tlamtling tlennak zumtu cun Pa Pathian in ziangkim a tumtahmi a tuahsuak thei a si ti a zum. Cule hitin zumnak a nei ding, \"Minung cun Pathian cu do in eltai rero khal sehla a huham cahnak hnuai ah a tla thotho ding\". Cun Thuthangtha a phuannak ah hitin zumnakin Pathian hnenah a hngat aw ding, \"Thlarau Thianghlim Pathian cun minung thinlung sungah hna tuan in misual pa cu Jesu Khrih hnenah ra dingin sualsirnak le zumnak in a hruai ding\".\\nCuticun, ziangvek doral le dinhmun tha lo lak khalah raltha zetin feh vivo ngam nak a nei. Himi tlamtling tlennak zirhnak hin riahsiatnak lak ihsin a humhim. Hi zirhnak hin zumtu cu hmuhsuamnak, dehcawknak, sawiselnak le hremnak lakah raltha zetin ding ngam dingin ralthatnak le mah le mah rinsan awknak a neihter sawn ding. Hihi ziangruangah ka sim tile Khrih ih hnatuan cu a pitling a si, tuisun rori khalah tul a timi pawl cu a tuah pitling a si. \"Lalpa cu zum aw la, rundam na si ding, tiih ka sim tikah Khrih ih hnatuannak cu tuisun khalah a pitling a si ti ka zum ruangah a si. \"Na kaa in Jesu cu Lalpa a si tiin na phuansuak ih na thinlung in Pathian in thihnak ihsin a kai tho asi ti na zum ahcun rundam na si ding\" ti ka sim ngamnak khal Khrih ih hnatuan cu tuisun ahhin a pitling a si ti ka zumruangah a si.\\nUnua, hihi na thinlung takin na zum asi ahcun rundam na si ding. Ziangruangah tile, Khrih cu rundam thihnak in a thi ih, tlennak-thihnakin a thi in aiawh thihnakin a thih ruangah na hrangah tlennak, aiawhnak le rundamnak cu a tuah famkim zo ih na hrangah cun cui Khrih ih thihnak ah zumnak in nung ding lawng na si. Cucu a lak le a famkimmi tlennak, aiawhnak le rundamnak a si. Na sualnak ihsin sir awknak thawn na thinlung takin na zum a si ahcun cui rundamnak cu na ta asi ti na thei aw ding. Khrih sungih Pathian pekmi hlawhnak kan co mi cu ziangtluk kau saw a si. Kanmah cu sualnak le ningzahnak lak ihsin runsuakin thianhlimnakah kawhmi kan si. Misual pawl hrangah rundamnak a tuahsuak dingih a rak ruatcia nak cu kan tuah zo mi le kan tuah lai dingmi kanmah minung ih thatnak ruangah a si lo.\\nSunlawinak cu, Lalpa, a thawkin a cem tiang na hnen lawngah hmun ko seh; keimai hrangah ka la ngam lo, na ropitnak lukhum cu ka lo laksak lo e. Kan himnak cu minung lungkimnakah a tuah, leilungpi hram thawk hlanah a zangfahnak cu pek kan si zo.\\nHihi na duhmi a si; na duhdawtnak ah bet ringring ding kan si; leilung le helram cun na thu an thawn ter lo ding. Hrilcia mi hmuahhmuah hrelh mi umlo ten, vanramah an thleng thluh ding, leilungah a zangfahnakih a tumtahmi cu tawmin, Khrih thawn lal ding kan si. Augustus M. Toplady (1740-17780\\nTrinity Hymnal 1#95\\nJesu Khrih cu rundamtu maksak a si. Amah ah a thisen sungin tlennak kan co. A zangfahnakih a thukzia vekin a thisen sungin sual ngaidamnak kan co.","num_words":10155,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.215,"stopwords_ratio":0.33,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Sual thu cahram - Hre Mang\\nSual thu cahram\\n'Sual timi cu danbuarnak khi a si' (I John 3:4)==========================================================\\nSUAL CILI Zumtu pawl hrangah a tawizawng in “SUAL” thu sim asile, 1. Sual ro (co mi), 2) Mizia sual, 3. Tuahnak sual, 4. tuah lonak sual. tiah tthen theih asi.\\nSual roco mi:\\n· Mi pakhat ruangah sual mi hmuahhmuah parah: Rom: 5:12-18 (to-18); Rom. 1;18\\n· Nunnak cabu sungah hmin tel lo pawl: Rev. 20:15\\n· Pathian hmaiah milai bawrhhlawhzia Isa. 64:6 (Puansia hnawphnawl vek fang)\\nMilai pawl cu anmah mimal sual tuahmi ruangah si loin Adam cithlah sinak in Pathian thawn pehtlaih awknak nei nawn lo, Satan fate kan si theh zo. Pathian hmaiah mawhsiat kan si theh zo. Pathian dan in milai hmuahhmuah cu a kumkhau Pathian thawn then aw ta dingin a mawhsiat zo.\\nPathian thawn then awknak in a rahsuak mi cu taksa thihnak, thlarau thihnak, sualnak, sual mizia, le sualman hrem nak pawl tla an si.\\n· Tisa in Pathian lalram a co thei lo I Cor. 15:50\\n· Ps. 15:15 , Nu pumsung ihsin misual\\n· Rom. 8:3, Dan in zual mizia a run suak thei lo ruangah Pathian in a fapa a thlah a tul.\\n· Rom. 8: 6-8, Misual pai thluak\/khawruahnak cu a thi, a ruat mi cu Pathian thawn a ral aw aw,\\n· Rom. Sual mizia duhzawngih nun cu thihnak asi. Rom. 8:13\\n· Gal. 5:17, sual mizia cun Thlarau Thianghlim kalh zawngin a hiar, a cak ringring\\nPathian mizia thawn a kalh aw mi milai mizia cu Pathian mithmuhah “sual” asi. A bawrhhlawh mi milai mizia, a thianghlim lomi, iksinak, hurnak, duh-awmnak, ngalnak, porh awknak, mah le mah midang hnakin thacuangin theih awknak, thlarau porh awknak, zeetnak, hrawhhrawlnak, thiltha tuah duh lonak, mai hmakhua sialnak, midang ziangsiar lonak, theihnak tlaksamnak, tvp, hivek mizia sual hi zumtu pawl nun khalah lei tisa in kan um sung cu milai mizia kan sungah a um ringring mi asi. Curuangah, Bible in “thlarau in nung uh” atinak asi. Cutin zumtu pakhat cun a sunglam ihsin a suak mi, hiarnak, duhnak, caknak, thiltha tiah a ruah mi pawl hmuahhmuah hi khui tawk ihsin a suak mi, tisa mizia sualnak in a hrin suak mi a si maw ti ah amah le amah a cek awk fel ringring le a theih awk ringring thiam lo ahcun nitin thiltha ka tuah si hmang ti aw cingin amai sualsal sungah a tang ringring tinak asi. Thlarau in a uk lomi, a thunun lomi zumtu ti aw pawl cu tisa sual sal sungah an tang ringring. Pathian in a ngaidam zomi cu ngai dam in Pathian in a ngaidam thei lomi, a ten zetmi pawl thawn buahcih aw lo dingin, Pathian tha atimi cu pom in tha lo a timi cu do in zumtu pawl cu nungding, a thianghlim dingmi kan si.Tuahnak sual:\\nCui kan sual mizia in a hrin\/rah suak theu mi tuahnak pawl cu tuahnak sual asi theu. Laimi pawlin kan theihlar zet theu mi tuahnak sual pawl cu zuu in le kuak fawp, nulepa sualnak tuah, rukruk le langhngan thiltha lo tuah hi asi theu. Cuhnak hmanin zumtu pawl hrangah a tihnung zetmi le santhar zumtu mi tampi an bah theunak cu milai thinlung in TTHA a timi, tuahnak sual hi asi. Sial mizia in a thunun mi, milai thinlung khawruahnak cun Ttha tiah a ruatih a tuahmi tuahnak tampi cu Pathian duhzawng le tumtah mi dokalh zawng sual tumpi a rak si theu. Evi ih tluksiatnak vek, mai mailai suangtuah nak le ruahnak ahcun a dik, a tha, a fel, a thianghlim vek sisi in Pathian mithmuh ah sualnak tumpi a rak si theu. Ziangvek tuahnak khal Pathian hmin sunlawinak si loin, tisa sual mizia in a hrin suak mi, mimal le milai diriam awk ternak, mai hmakhua sialnak, thiltha sawn dal tu, zumtu midang pawl riahsiat ter tu tuahnak pawl, midang canpual lawng tahratin mai kawhhran, mai mimal hlawknak thiltha tiah milai in an ruat ih an tuah theu mi pawl hi Pathian hmai ahcun fihnungza tuahnak sual an rak si theu. Pathian thu in “sual” atimi cu “sual” ti ah do in “tha’ a timi cu “tha” tiah dinpi lo tu cu sual tumpi a tuah asi. That duhtuk, thiltha tuah duhtuk ruangah Saul cun Pathian thu hnakin thiktha tuah a rak tum ruangah sual tumpi, Pathian thinhengnak a rak tuah. Cuvekin, zumtu tampi in Pathian thu in a simmi hnakin thiltha tuah an tum theu ruangah Pathian thinhengnak sual tumpi an tuah theu.Tuahlo sual: “Thiltha ti a thei nacingin a tuah lo tu cu sual asi.” Tampi pekmi hnenah tampi phut an si. Tampi thiltha tuah ding a thei nacingin tuah lo tu cu tampi a sual asi. Thiltha ti thei na cingin le tuah thei nacing in tuah lo tu cu sual asi. Ziangruangah tile milai zeetnak, thiltha midang in an hlawkpi ding duh lo ruangah, milai tisa duhnak in a neh ruangah siseh Pathian Thlarau in milai siatha theihnak sungah thiltha tuah ding a theihter nacingin tuah lo tu cu Pathian thu el tu, sual tuah thawn a bang aw aw asi. Curuangah, milai pakhat cu a tappi kawm ah to in maw a ihkhun parah puanhlum sugnah it zuahzi nacingin Pathian hmaiah ten-um zet sual a rak tuah rero thei asi. Sual cu do ding, leitlun sual thawn hnawmhnawih aw, cawhpawlh lo ding tiah thu si nacingin milai thatnak duhtuk, lungrualnak duhtuk, thiltha duhtuk ruang khalah Pathian hnakin mi thasawn vekin a lang theu tu khal Pathian hmaiah sual tumpi asi.\\n(A hnuailam ca hi J.C. Ryle ih ngan mi \"Khristian Nun Thiamhlimnak\" timi cabu sung ihsin leh mi asi.)\\nKhrihfa nun thianhlimnak hmuhdan dik neih a duhtu cun sual thu ih a thukzia, a vervekzia le a kauhzia pawl ihsin a theih thawk a tul. Innsangpi sak ding cun a khur thukpi laih a tul vekin a hram toh sual pang cun pawi a khawih natuk theu. Thianhlimnak thu hmuhsualnak pawl hi a tlangpi thu in minung sinak hmuhdan diklo pawl ihsin a thawk theu. Thianhlimnak thu ngannak cabu sungah hin sual thu thawn ka thawh nak san hi thla-hrun awk ding zianghman umlo ten ca siartu pawlin na theithiam vivo ding ti ka zum.\\nSualthu thutak theihfengnak hi rundammi khrihfa sinak hramah a phah aw. Sualthu theihfengnak tel loin sual thianfainak, piantharnak, (thlengawknak), le nun ti thianhlimnak zirhnak pawl hi 'tongkam le hmin' men, zianghman san neilo tluk an si. Curuagnah, Pathian in pakhatkhat Khrih ah a sersiam thar tikah a hmaisa bikah a tuahmi cu milai thinlung sung cu eng thawn sun engin misual a sinak ruagnah mawhsiat a si theihter hi a si. Semtirnak sungah Pathian in thil sersiam a thawh tikah eng thawn a thawkih thlaraulam sersiam tharnak a thawh tik khalah cuvek thotho in eng thawn a thawk. Thlarauthianghlim hnatuannakin \"Pathian cu kan thinlung sungah a eng,\" cuticun thlarau nun cu kan thawk a si(II Kor.4:6). Sual thu theihfeng lonak le thleidan thiamlonak hi tu laiih fehdan sual, zirhnak sual le a kalh awmi zirhnak pawl an suahnak hrampi a si. Mi pakhatkhatin thlarau natnak hrik hi a tihnun zia a theih lo ahcun tidamnak ciangkuanglo le silem te thawn a lung awi tawk khallen mangbang ding a um lo. Kum zabi 19 laiih a tul tuk mi le tulai khalih a tul tukmi pakhat cu fiangdeuh le famkim deuh ih sual thu zirhnak a si ti ka zum.\\n1. 'Sual' timi ih san simfiangnak thawn ka thu ka thawk ding. 'Misual' le 'Sualnak' timi tongfang cu kan thei nal zet ko ding. Leltunih nung kan si vekin 'sual' timi le 'sual' a tuahmi milai kan si ti cu vawi tampi kan sim leuhleuh ko. Asinan, himi tongfang le ca-tlang pawl hin ziang kan tiduhsan a si ti fiangten kan thei maw? Himi thu ah lungbauinak le thliarhran theilo nak a um pang ding ti ka phang. A tawi thei bikin sualih umzia le san pawl ka run tarlang tum ding.\\nA tlangpi thu in sual timi cu, kawhhran thusuah pakua nakih a rak tarlang bangin, \"Adam cithlah hmuahhmuah, Adam thisen thlah hmuahhmuah sual mizia nei in an suakih sualin an nung. Cuticun minung cu a hramthawkih diknak ihsin hlapi thlengin, minung mizia cun sual cu a hring suakih tisa cun thlarau kalhzawngin a hiar. Curuangah leitlunih sersiammi milai pohpoh cun Pathian thinhengnak tuar ding kan si\". A tawizawngin sual cu milai cithlah hmuahhmuah siatsuah tu thlarau nathrik a si. Cui nathrik cun ziangvek dinhmun, ziangvek miphun, ziangvek hmin, ziangvek ram, ziangvek mibur, ziangvek tong hmang pawl khal, nunau hrinmi pakhat siarlocu, an zaten an luat lo. Cui nunau hrinmi pakhat cu Lal Zesu Khrih a si ti sim a tul maw?\\nCuitlunah, sual timi cu fal deuh in ka sim a si le, tongkam, tuahnak, ruahnak le suangtuahnak, le umtu mizia in Pathian sinak, ruahnak le a dan pawl thawn a mil aw lo mi a si. Thuthiangih a sim vekin a tawibikin sual timi cu 'danbuar' hi a si (I John 3:4). A awlsam bikin sunglam inmaw, lenglam inmaw Pathian duhnak a langmi le langlo siseh a mizia le dan hnuai ihsin pen suaknak hin sual a hringsuakih cucun Pathian hmai ah hmakhatte ah misual ah in can ter.\\nBaibal ralring zetih siartu cu sim rero tulah ka ngai lo. A langpangih tuahnak um loin mi pakhatkhat cun thinlung ruahnakin Pathian dan a buar thei a si. Kan Lalpa in tlangparih thu a simnakah elding umrual loin a than zo (Mth. 5:21-28). Kan phung thluk hla khal in dik zetin in sim ve, \"Mi pakhat cu hni zuamzo hni zuamzo cingin a sunglam cu raksual zet ziar thei\".\\nCuvek thotho in, Thuthlungthar tha te ih zirtu pawl cu lo sim tulin ka ruat lo. Sual ahhin \"tuahnak sual\" le \"tuahlo sual\" tin a um. Kan thlacamnak bu in in sim bangin 'kan tuah lo dingmi tuahnak' le 'kan tuah dingmi tuahlonak' hi a si. Kan Lalpa in elrual loin St. Mathew Thuthangtha sungah in tanta. Hitin ngan a si: 'Hi tawk ihsin tlanaw..nang unse dawng, sankhuk hremhmun sungah ... ka ril a rawn laiah eiding i pe lo, ka ti a haal laiah ti in ding i pe lo’ (Math.25:41,42). Archbishop Urshar in a thih zawngah thuthuk zet le khun zet a ruat hnu ah hitin a sim: 'Lalpa ka sual i ngaidam aw, a biktakin ka tuah lo sual pawl hi,' a ti.\\nHiti a si laiah ka ca siartu pawlih theih dingah a tul timi ka nei hrih. Mi pakhatkhat cu a mai sualnak a theih awk lo laiah “Na sual a si” tiah mawhsiat a si thei ih amah le amah cu sual neilo vek ten a ruat aw ziar thei. Tulai mi hrekkhat pawlih an betmi thil pakhat hi Baibal sungah ka hmu riailo: \"Zingkhal tuah ningna ka thinlungin ka theih ih ka sia-tha-theihnak in i mawhthluk lo ahcun sual a silo\" an ti. Cuti si lamlam hlahkaw, Baibal in a zirhmi cu, mitampi ngaihthah mi Puithiam Hnatuan bung 4-5 le Mipum Siarnak bung 5 nakah Israel pawl kha an theihlo mi sualnak ruangah mi thianghlimlo (mi bawrhhlawh) ah ruat an si ih thawinak pek a tul thu kha zirh an si (Pui.4:1-35,5:14-19; Mipum.15:25-29). Kan Lalpa in fiangzetin a zirhmi ka hmu, “Siahhlawh a pu paih duhnak a thei lo, a tuahlo tupa” kha a theih lonak ruangah ngaidam si lamlam hlahkhaw vuak a silole cawhkuan pek a sikha (Lk.12:48). Hihi kan theih ringring a tha, a tlamtlinglo le famkimlo kan theihnak le kan siatha thleidannak hi kan sualzia thuthentu ih kan hman tikah thlaphan um zet dinhmunih um kan si. A thu cipciar zetin Puithiam hnatuannak bu hi kan zir ahcun in rem tha ko ding ka zum.\\n1. Kan sia-tha-theihnak bu sungah nasazetih siatsuahtu 'sual nathrik’ ih a suahkehnak thawn pehparin malte ka sim a tul. Hi thu ah khrihfa ti aw pawl mi tampi theihdan cu a famkim loin a ciangkuang lo ding ti ka phang. Curuangah, hi thu hi ka tanta ngam lo. Cuti a sile milai sualnak cu lenglam si loin sunglam sawn ihsin a suakmi a si ti kan thinlung sungah bunhnget phawt uhsi. Hihi tuihlanih hruai sual awknak ruangah a si lo. Khrihfa tawntai pawlih an sim theu vekin sualnak hi rualpi pawlmi thatlo ruangah le cawnmi thatlo ruangah a si lo. Asilo lawlaw. Hihi sungkua natnak a si ih in thlahtu Adam le Evi ihsin ro kan comi a si ih kan suahkeh ihsin kan neihmi nathrik a si. A hram tawkah sual neilo le Pathian hmuihmel kengih sersiammi kan rak sinan, in thlahtu Adam hi a hram thawkih diknak ihsin a rak tluksiat ruangah misual le diklo ah kan cannak a si. Cuisi thawkin mi hmuahhmuah nunau mipa ti um loin a tlu cia, Adam le Evi ih hmuihmel keng in kan suak.\\n2. Milai sia-le-tha-theihnak sungah 'sual' nathrik in hmun a luahkauhzia, a hngawng kauhzia le thil a siatsuahmi pawl thu kan sim tikah thil tisual lo dingin ralring uhsi. A sual thei lo hram kan hmuh theimi cu Baibal ih a rak duan cia mi lawng a si. Thinlung ruahnak ih suangtuahnak hmuahhmuah cu a mizia in sual lawnglawng a si ih, cucu a kumkhua in a sinak mizia a si. Thinlung cu ziang hmuahhmuah hnakin bum hmang bik a si ih siatnak hlir ih khat ringringmi a si (Sem. 6:5 Jer.17:9). Sual timi cu sia-tha- theihnak bupi kan thinlung le kan ruahnak sungmuril bawmpi sung tiangih a darh aw thluh mi thlarau natnak a si. Theihnak, ngainatnak, khuaruah thiamnak, duhnak pawl hi a siatsuah net lammi a si. Kan sia-tha-theihnak khal hi sual nathrik cun a mit a cawtter ih felfai zetih mi kaihruai tu dingah rintlak lo a si ih Thlarau Thianghlim ih mitvanternak le kaihhruainak um lo cun lam diklo pi khalah a dik vek ih mi hruaisual thei a si. A tawizawng cun 'Kan kephah ihsin kan lu thlung tiang ka mah ah zianghman thatnak kan nei lo' (Isai 1:6). Hi sual natnak cu pawnlang nunmawi ziaza thatnak, vohphalnak le mi kom thiamnak, tuahthatnak le sakhaw mitha sinak pawl puan khuh hnuai ah a langlo men thei nan, sunglam muril bupi ah a rak phah aw diahdiah aw mi a si.\\nMinung cu ngaisan tlak zet, thilti theinak tamzet pekmi a si ti ka pom ko. Arts, science le calai lam thiamnak khalah ropi zet thiamnak kan hmu thei ko nan thlaraulam dinhmunah thil a cangmi cu pumhlum ih thihnak a si. Cuticun Pathian tihnak, duhnak le theihnak hi minung thinlung suakin neihmi a nei lo. Minung ih thatnak bik cu thatlonak le siatnak pawl thawn cawhpawlh aw tluhmi a si tlunah thutak kalh zawngin tluksiatnak rah karhzai tertu a si sawn. Sersiammi milai hi khatlam ahcun sang zet vek si-in khatlam ahcun niamzet nak a nei. Sersiammi ropi zet vek kan bang nan thinlung le mizia sual cu thisen ro kan co. \"Mi pakhat ruangah sual cu leiltunah a lut\". \"Tisa ih hrinmi cu tisa a si\". \"Kannih cu kan suahkeh mizia ihsin thinhengnak fa kan si\". Tisa thinlung cu Pathian thawn a ral aw\". Thinlung sung ihsin (amahte, cerhti put vekin) ruahnak sual a hring, uiretnak le sual citin reng a hring (Rom.5:12; John 3:6; Eph.2:3; Rom.8:7; Mk.7:21). Naute mawibik, kumthar ih insang sungtelah telhve mi hi a nu cun a duh kawhnak in \"Vancung Naute,\" \"Sual Nei Lote\" a ti ding. Asinan, a sinak taktak cu hi tin a si sawn \"Sual Neite\" \"Tisa Mite\". A-la-hai! Naute bawm sungih hnih zir tleohtlo le bawkvak tum rero mi sersiam mi fate hin a thinlung sungah thatlonak hmuahhmuah ih ci a phur cu ee! A taksa le a thinlung a hung pitlin vivo vekin rak zoh ringring aw la thilthalo tuah duhnak lamah catbang loin a thanlen vivo laiah thiltha lam ahcun a than tlai zia na hmu ding. Cui sualci cun thuphan pernak, thintawinak, duh amnak, hamtamnak, thulun lonak, mai bul hrang duhnak, iksiknak, halhsiknak, hiarnak, mihuatnak, mahte sualbawlnak hi pawl hin zamrang zetin a nun a luahkhat na hmu ding. Zo in saw nauhak te hivek zirhtu? Khui tawk in saw hivek pawl a zir? Baibal lawngin himi thusutnak a sang thei. Nu le pa pawlin an fa le thu ah thil tha lo an sim theumi cu, “Kan fa cu a thinlung takcu a tha si maw, asinan mitha lo pawl lakah a tlangih a silo dingpi a si a sicu. Vangtlang tlawng pawlhi hmun thalo an si. Zirhtu pawlin nauhak an ngaihsak lo”. Nu le pai sim dan cun an fate cu mi tha zet asinan, a sinak taktak cu duhum lo zet a si. A pakhatnakah nauhak pai sualnak cu suahkeh thinlung sual, thatlonak ruangah a si. Vangtlang tlwng kha a si lo. Minung cu a fate zet, ngaisan um zet , thilri tuah sernak ahcun ruahnak ropi zet a nei nan a ngainat zawng ahcun mumal lo tak a si. Athenon ih Parthenon le Igypt ram ih Luxor le Carnal pawlih inn ro pipi pawl vek in ro pi taktak inn le lo sersuahnakah ruahnak ropi a nei ko nan bawkvak le vate, nunau pathian le pathian lemte pawl cu a bia. Thucydider ih thuanthu, Aeschylus le Sophocles ih lemcan mak taktak a cang thei konan siatnak thlentu sualnak ih salah, Rom cakuat bungkhatnak ih a sim bangin a cang. Hi pawl hmuahhmuah hi Pathian thu nganmi hrilhfiah tu pawl hrangah cun thinnatnak thlak buainak, kan hnenah Baibal ca in a sim vekin \"nutat setet tu\" an si. Hihi hritenmi vek a si ih Baibal thawn kan phawih sal thei a si. Minung hin biakbuk sinak ruangpi cu a neilai ti kan theithei. Pathian a rak umdahnak biakbuk a sinan tu ahcun a ram hluahhlo mi biakbuk, a sangka te pawl khatlamah, a sangka pi pawl khatlamah, a pindan pawl khatlamah tiih a thek darh awh thluh mi a si. Cuticing cun biakbuk hmuithlam te cu a keng hrilhlai. Asinan, biakbuk khatlam ihsin khatlam tiang mawinak um nawn loin a hram thawk dinhmun ihsin a tlase zomi a si. Minungih dinhmun theih harzet thu hi zianghman in a simfiang thei lo kan ti laiah tluksiatnak ih a hngawngmi, suahkeh sual a si lole pianpi sual zirhnak pawl hin a sim fiang thei.\\nCuibakah, leitlunih thil citin tian hin sual cu zapi tuarmi minung nathrik a si ti an langter a si. Khawvel tawp deng khatlamih sin khatlam tiang, nisuahnak ihsin ni tlaknak tiang zohhnik, leitlun killi ihsin ramtin le hmuntin khi zohhnik; kan ram sung tlang a niam bik ihsin a sang bik tiang, ziangvek dinhmun le ziangvek karlak khalah, le ziangvek miphun karlak kalah zohhnik, na hmuhmi cu a bang aw ringring ding. Pacific tipi thuanthum ih a falbikmi tikulh khi Europe ram, Asia, Africa pawl thawn pakhat le pakhat dai aw ban lo mi a si. Mirang le ramdang pawl thawn santhar fimnak le calai thiamnak dang pawl thawn hnawmhnawih awk bannak a um lo, cabu, tangka le ralthuam ti pawl thei lomi minung pawlin hi tikulh cu an luahkhat thluh, santhar nun khawsakdan pawlin a hnawmhnawih ban hai lo. Asinan, a hmaisa bik hitikulh an hmuhsuak tikah an tonmi cu thiltha lo cak hiarnak, thatlonak, bum awknak, mitkher thiamnak, le dawithiam zumnak pawl a si. Minung thlah pawl hin thildang zianghman an theih lo hmanah sual tuah ding cu an thei ringring! Khuitawk hmun khalah minung thinlung cu a mah a sinak mizia ten 'ziang hmuahhmuah hnakin bum hmang bik a si ih, sual tawmhlawm a si' (Jer.17:9). Kanmah lam cun Moses in Semtirnak cabu sungah minung semtirnak, sual hramthawhnak, a hngawngkauhzia le mi zapi tuarmi a si zia pawl a nganmi hi zianghman nemhnget theinak kan nei lo. Pathian khawkhannak le huham cahnak ih rua-hmanmi a si ti lo cu zianghman bet ding kan nei lo. Minung cu nupala tuakkhat ihsin thlahzai mi kan si ih (Semih a sim vekin) cui nupa tuakkhat cu a tluksiat ruangah an thlah tapoh cu an tluksiatnak ah siar tel kan si. Mi tampi in Pathian thu ih a simmi hi an zumlo vekin rak zumlo ve aw la, simfiang theih rual loin harsatnak sugnah na tla tinak a si. Milai hmuahhmuah cu sual cithlah an sizia cu minung nunah diknak um loin sualin a luahkhatzia pawl hmuh tikah a dik ti a ciang ter a si. Hi hmuahhmuah tlunah sualin milai nunah a hngawng kauhzia kan theihtheinak cu mi pakhat a pianthar hnu hmanah Thlarau Thianghlim ih cencilhnak le kaihhruainak a tulnak hi a si. Kawhhran thusuah thutlang pakuanak kan zoh a si ahcun 'A siatzo mi milai mizia hi hrinhnihnak a co zo tu pawl nun khalah a um' ti tongkam an hman mi kan hmu. Minung sungmuril thuk zetah hram a bun aw zomi cu sual ruangih milai siatnak hi a si. Kan pianthar hnu, siamthar, thianhlim, kholhfai, dikti ih phuan mi siin Khrih inn sungsangah telhcih kan si hnu hmanah, innsang pakhatih pharnatnak cu a kumkhua a daih bangin, himi sual hrampi hi kan thinlung tawdapah a tangih hi leitlun puanthlam inn (kan taksa) hi kan suahsan hlan lo cu kan tisa sual hrampi sung ihsin kan tlan suak thei dah lo a si. Zumtui thinlung sung ahhin rinhlelh ding um loin sual cu a lal nawn lo. Zangfahnak nuntudan cun cui tisa sual cu zohhliah, kaihhrem, ti-rem le khenbehmi a si. Cucu Thlarau in zumtui nunah huham cahnak thawi hna a tunnak in tuah suak a si. Curuangah zumtui nun cu sual lakah a duai mi nun a si lo ih nehtu nun a si sawn. Asinan, zumtui tang sungih a sual buai aw rero mi, doral nitin do tulmi, sunglam nunih a cangvai rero mi thiksiatnak le itsiknak sual, thlarau le tisa lakih zuam awknak, zohman ih theihpi lomi sunglam nunih hrum rero nak pawl hin thutak tumpi pakhat an langter, sualih rahsuakmi le thiltitheinak pawl in hmuhter. Aw, ziangthluk racak saw a si! khenbeh hnu hmanah a nung ringring lai cu! (himi thutak a theifiang tu le Khrih ih a lawmmi zumtu cu mi lungawi a si. Fimkhur zetin tluse lo dingih thlacamnak thawn \"Nehnak in pe tu kan Pathian cu a hmin thangthat si ko seh\" ti thei tu cu mi vantha a si.) Hi thuthak a theifiangih nehnak in petu kan Pathian cu thangthat in um koseh ti cingin, thlemnak sugnah tluse lo dingah tisa ah hngat aw loin fimkhur zetih thlacam a theihhngilh dah lo tu cu zumtu mi thlawsuak a si\\n3. Pathian mithmuh ah sualih mawhzia, laktlaklo selinglet a sinak le dan a siatsuahnak pawl thawn pehpar in malte lawng ka sim ding. Theihternak fangah 'malte' ka tinak a si. Pathian hmaiah sualnak a tuah rero tu, a tawih thei mi milai hin Pathian mithmuh ah sual hi ziangtluk sual a si ti a theifiang thei ding tiah ka zum lo. Ral khatlam ahcun Pathian cu kumkhua sankhuk Pathian a si ih a hmaiah vancungmi pawl hman in aa lialo ten amah an rianih a mithmuh ah van pawl hman khi a thiangfai tawk lo a si. Pathian cu milai mizia, ruahnak, umtudan le tuahnak pawl zohfiangtu a si ih minung sunglam nunah thutak umdingin a phuttu khal a si (Job.4:18;15:15; Sam 51:6). Khatlamah kannih cu mitcaw, a tawngtai zet sersiammi, tlaksamnak hlirih khat, tuisunah nungih thaisunah a hlo dingmi sual cia ih suak, misual pawlrual thawi kimvel aw mi, cawrnat le damlonak ih khat, zianghman sersiam theimi neilo, neihmi umsun cu thatlonak, a bawrhhlawhmi ruahnak nei le famkimnak hrimhrim um lo mi kan si. Cui kan sungih um sual cu tah theinak hri le cuaithlai theinak (cuai) khal kan nei lo. Mitcaw pa cun khawsung catarmi parih siangpahrang nui luzuk le Raphael ih zuk kha thleidan theinakanei loih kut thilthiam nei pawlih thiamnak khal thleidan theinak a nei lo. Kan lakih mi hnaihnawk, ramsa rimse ngaignai pawl khal khi anmah le anmah karlakah cun anmah te an rimsia an thei aw lo lawng si loin an rimsiatnak in mi a hnaihnawk le hnawk lo an thei aw lo ih ruah khal an ruat dah lo. Cuvek thotho in a thluse zomi le sualnak in a buahcih zomi minung hin Pathian hmaiah sual hi ziangtluk a sualih ten a um ti a theihthei ding ka zum lo. Pathian kutsuak ziangkim hi a famkim, telescope le microscope sungin kan zoh khallen a famkim; Jupiter tivek planat ropi taktak pawl kan zoh khal len a famkim. Van ih arsi le Ni hel rero tu pawl khal tikcu zianghman sual lo ten an feh; leilung parih a tebik cucik kharbawk tiang a tuahnak ahhin a famkim a si. . Ziangkhal sisehla, sual cu 'Pathian ih huatmi thilthalo ngaingai a si' tiin kan ruahnak sungah hnget zetin ret uhsi. Pathian cu mawhsiatnak pawl zoh thla tu mit hnakin a thianghlim sawnih thiltha lo cu a zoh thei lo a si. Curuangah Pathain ih dan fate bik buarnak khal hin a zate sual tlukin in mawhsiat a si. Curuangah, a sualmi thlarau cu a thi ding, ziangah tile sualman cu thihnak a si. Minung in a thupten an tuahmi pawl par khalah Pathian in thu a then ding. Rulkhuk a thi dah lole meisa a mit dahlo a um a si. Cuticun mi thalo pawl cu helah thlak an si dingih sankhuk hremhmunah an feh ding; a thianglo micu ziang ti hman in vanram an kai lo ding (Jer.44:4; Heb.1:13; James 2:10; Ezek.18:4; Rom 6:23; Mk.9:44; Sam 9:17; Math.25:46; Thupuan 21:27). Hivek tongfang pawl hi Pathian lainatnak cabu sungah ngan an si ti ka ruat tikah tongfang maksak an si ka ti!\\nSualih a pittawpnak hi suangtuah ban lole saan rual lo a si ih thingkhros parih Lal Zesu’i tuarnak, aiawhnak le thawinak pawl thu zirhnzk tilo ziang thu dang hmanin simfiang theinak kan nei lo. Pathian Fapa thisen lawngin a thian theimi sual dup rapthlak a si. Minung sualnak cu ziangtluk phurrit saw a si ding! Zesu in Gethsemane hmuanah a thlan thisen suak tiangin thla a camih a bang tuk ruangah a ru-um a raak rero lawng si loin Golgotha hmuanah \"Ka Pathian, Ka Pathian, ziangah saw i tlan san?' ti-ah leiltun sual sual hrang thawinak pe dingin a au rero nak hi ruat hnik (Math. 27:46). Hihi ka thei ciang a si, thildang ziang hmuahhmuah hnakin, thawhsalnak ni ah sual hi ziangvek a si tile, siarcawklo kan cang sualnak, kan famkimlo nak pawl kan hmuh tikah kan mang in bang ter leh ding a si. Khrih a vawi hnihnak a rat hlanlo sualih sual zia hi famkim zetin kan theithei lo ding. Cuti a silaiah George White Field in hitin a sim, vancung ramih hla pakhat cu \"Pathian in zing a tuah!\" ti a si ding, a ti.\\n4. Sual thuthawn peh aw in ka tarlang hrih lomi um. Cucu sualih mibum hmannak a si. Hihi thupi tuk asinan miin an ngai pawimawh lo a si tin ka ruat. A mibum hmannak cu minung in a phunphun puhmawhnak thawn sual an ngai pawimawh lonak, Pathian hmaiah a rapthlak zia hnakin nepin ngai pawimawh lonak, sual pawm rem theinak an neih zia, sualih sualzia hi puhmawhnak hawlin ti-nep an tumnak pawl ahhin na hmu ding. Asinan, hi cu thil fate a si! Pathian cu mi zawnruat tu a si. Pathian cu thil pakhat tisualmi hminsin fekfek ding khawpin a sekha lo! Mi pakhatkhat tuar bul ti a um theilo ding! Khui tawkah saw sual aansia cu a um! Mii tuah vekin kan tuah ve ih zosaw hivek tongkam pawl a thei nal dekdek lo tu um! Mi tongkam thiam pawl cun siter an duh ruangah Pathian ih thatlonak hram le Thlarau siatnak a timi hman nal zutzo in an sim men ding. Ler, mi ur, mi vaktawi, fawr, thinlung hmunlo, sihhnip, ningzah nei lo, hmalam ruatlo, dinhmun hngetlo, mi hrawkhrawl, pawisat nei lo, boruak hai-hi tongkam pawlih san hi ziang ha an si? Sual hi Pathian in sual a ti tlukin sualah an ngai lo ih, an mai sinak khal hi Pathian in misual a tihai vekin an ruat aw lo. Anmah le anmah mitha vekih thei aw in mah le mah an bum aw aw. Khrihfa ti aw pawl lak hmanah nu le pain sual cu an ngainep ruangah an fa le cu saul lakih rinhlelh kai dinhmunah an um khallen leiltunih an duhmi tuahsuak nak ding a si ahcun an pawisa lo. Ci ti vekin sakhua dinhmun niam zetah mi tampi an um na hmuding. Kan thlarau natnak hrikih vervek zia hi kan thei tawk lo ding ti ka phang. Vawi tampi cu mlai le milai ti lungawi awknak men in kan sual hi kan khuh tum theu. Sualnak cu hitin ka auh \"Thihnak tlak khawpin ka lo ralih, helram ih a kumkhua siatral dingah ka lo duh,\" cule sual dingih thlemnak cu a takin kan nunah a thleng thei dingmi kha kan theihhngilh rang tuk theu. Aw, sihlah, sualnak cu kan hnenah Judas bangin kan biang in hnam tahratin, Joab bangin bawmnak kutin, le zangfahnak faknak tongkam thawn a ra theu a si. Ei khapmi theirah kha Evi mithmuh ah a tha a bang nan hmuan sung ihsin dawisuak tu a si. Siangpahrang inn parah hahdam le mit diriam zetih khuaram cawn kha siatnak um lo vek a bang nan David kha uiretnak le mi thahnak ah a thlen tu a si. Sual hi a thawk ahcun sual a bang dah lemlo. Thlemnak ah tlu lo dingin thlacam uhsi. Thatlonak hi hmin mawi zetzet kan vuah men ding nan Pathian mithmuh ah a sinak le a sualzia kan ti danglam thei lo. Paul ih tongkam hi theihhngilh hlah uhsi, \"Pakhat le pakhat tha pe aw uh... sualih bum hmannak ruangah zo hman in a thinlung thlaphang hlah seh.\" Hihi thlacamnak tongkam fim a si, \"Lalpa ! Satan, Leiltun le Tisa ih bumnak sungin in humhim aw.\"\\nThudangah ka feh vivo hlanah zeprual loin ka thinlung sungih a hung suakmi thil pahnih ka run tarlang ding.\\nA hmaisa ah, ka casiartu pawl ka sut duh mi cu, ziaruangah riah siatnak, phuhrun awkak, ningzahnak pawl hi kan neih cio? Baibal ih a tarlangmi sual thu hmai ah hin to in, sual cu Pathian hmaiah ziang tluk sual, tha lo, le mawh a si ih kanmah teh ziangvek kan si ti thaten ruat hnik uhsi. Ziangruangah thleng awknak, piantharnak, hrintharnak kan ti ih minung thinlung cu zate ih thleng thluh a tulnak? Kan thatnak bik hmanah hin ziangvek hrisel lonak le famkim lonak pawlih khat saw kan si! Cuti a silaiah Baibal in in simmi cu \"Thianhlimnak um loin zohman in Pathian an tong lo ding\" ti a si (Heb.12:14). Ziangruangah kan tuahnak sual le tuahlonak sual kan ruat tikah Pathian hnenah zantinte kan nunnak ah hin \"Pathian ! i ngaidam aw, misual ka si\" tiin kan tah ringring nak hi? (Lk.18:13). Khrihfa ti aw pawl hrang ahcun duh um zet thlacamnak cabu kan nei. Zanriah kilkhawm zawngih Pathian fa le pawlin thlacamnakah an hman theu mi tongkam pawl hi Pathian fa le pawl hrangah ziang tluk a mil aw! Kan tuah sualmi ka ruat sal tikah kan lung in zur ter, kan phurrit cu tuar theih a si lo. Zangfah thiam kan Pa, in zangfah aw, in zangfah aw, in zangfah aw; na Fapa kan Lal Zesu ruangah a liamciami cu in ngaidam aw! Hihi ziangtluk a dik! mi thianghim bik timi hman misual rapthlak a si ih, a damsung nineta bik tiang zangfahnak le lainatnak leiba thawn a um.\\nHooker in \"A tha bik le a thianghlim bik kan tuah mi hi ruat hnik uhsi\" a timi hi thinlung takin ka telh duh. Thla kan cam lai hnakin Pathian kan ngainat can um lo; asinan vawi tampi cu thla kan cam tikah kan ruat tha lo theu. Kan biakmi kan Pathian ih ropitnak maksak hmaiah ziangtluk nep sir awknak sthawn aw kan pan theu! A zangfah ngilneihnak ih thlumzia hi ziangtluk nep in saw kan theih! \"I ko uh\" a tinan, vawitampi cu lungawi zetin Amah kan biaknakah thawh le cemter hi kan duh lo theu, ziang phurrit tak saw kan parah a ret! Ka simmi hi ziangti lam zawngin simaw a luar tuk tla a bang men ding. Zokhal a thinlung in a sim vekin thuthen hnik she. Pathian in kan hnenah phutmi pakhat nei bang sehla, Abraham hnen vek si loin, khawpi pakhat sungah mitha sawmnga, sawmli, sawmthum, kul hmuh theih an um a si ahcun anmai ruangah hi khawpi siatsuah a si lo ding, cuticun thungaithlak zetin mitha cu hmusuak dingah in phut ta riai sehla. \"Kan Pa Adam ih tluksiat ihsin sankhat hnu sankhat hawl hnik aw la thil pakhatkhat a tuahtu kha zohhnik, sawisel kai lole sawisel ding um lo lawlaw na hmuh a si ahcun cumi mi pakhatih thil pakhat tuahmi ruangah minung le vancungmi pawl hrangih ruatciami sualman hremnak cu hlawnhloh a si ding.\" Himi a sualcia mi milai pawl aiawh tu ding hi milai lakah hmuhtheih in na ruat maw? Zianglam khal sisehla kan tuah that bikmi cu in ngaithiammi a si ding. Milai cun kan duh zawng, kanmai hlawknak le kan thu rualpi pawlih tuahmi cu a tha kan ti theu. Asinan, Pathian in mi thleidan a nei loih sual cu zoih tuahmi khal sisehla sualin a hmu thotho a si.\\nHimi hrilhfiahnak hi a dik si. Keimah ahcun hitihin cianter ka si. Eng ka neih tam poh le ka sualnak ka hmu tam sinsin; vanram kan naih poh le hnuaidawtnak thawn kan khat sinsin. Kawhhran san sankhat hnu sankhatah hihi a dik zia na hmu ding. Mi thianghlim ropi pawlih tuanthu pawl hi na zir ahcun na hmu ding. Mi thianghlim ropi pawlih thuanthu pawl hi na zir ahcun-Bradford, Ruther Ford le M'cheyne ti pawl hi-mi hnuaidawr bik pawl an si. Cun khatlam zawngah, ka ca siartu pawl zoh cianter ka duhmi cu Pathian zangfahnak thuthangtha ropi ruangah hin ziangtluk thukih lugnawi ding saw kan si. Minung natnak cu a thuk, a kau ih a besiat tlukin, minung ih tulnak luahkhat tu dingah ti damtu a um a si. Zesu Khrih ah kan rundamnak hrangih sitha rura kan zoh a si ahcun, sualnak le a hramthawk, a mizia, a thilti theinak, a hngawngkauhzia le a thatlonak thu pawl zir ding hi zianghman tih ding a si lo. Sualih thuammi kan sinan, zangfahnak in a let za in in luahkhat. Hihi Pa le Fapa le Thlarau Thianghlim tangkhatin tlennak sankhuk thutiam sugnah tuah famkim a si.Pathian in tlennak thutiam a tuah pitlinnak cu Fapa Jesu Khrih ih sinak le hnatuan pawlah fiangzetin a lang. Midik Zesu Khrih cu Thutiam Palai ah a rung cang. Mi pakhat sinacing in zaahza milai le zaahza Pathian sinak a nei . Kan sualnak ruangih thihnak a tuarmi le kan thianfainak dingah a thawhsalnak; kan Puithiam sang hna tuan in a zung tonak; Aizawhtu, Sibawi, Tuukhal tha, le kan Thureltu dinhmunah a tonak hmun; sualnak hmuahhmuah a tlengfai theitu a thletmi a thisen; sankhuk diknak a rak laksuak mi; Pathian kut vawrhlamah catbangloin kan aiawh a tuannak; misual maangpa hman rundam thei a huham cahnak; a sualbik hman pawmin a ngaithiam duhnak le a tawngtai bik hman a tuamhlawm duhnak, a duhdawtnak sung maksak; a minung pawl thinlung siamtharnak, thianternak, le thil hlun hmuahhmuah siamtharnak hrangih a remruat ciami Thlarau Thianghlim rawngbawlnak sung-hi hmuahhmuah sungah hin sualih a rapthlak bik nathrik tiang damter theihnak sitha cu a kimcangih cui sitha cun zianghman tlaksamnak umloin milai natnak pawl cu a ti dam thei a si. Cuticun Pa Pathian hmaiah midam, mi thinghlim dinhmunah ding thei kan sinak a si. Sual hi a sinak vekih a theitu hrang ahcun tihnung zet asinan, Zesu Khrih hmuh a duhtu pawl hrang ahcun zianghman tih ding le relh rero nak ding a um lo. Flavel in a ca nganmi duhum zet \"Fountian of Life\" timi ah hmun tampi hitin a cemter kan hmu, \"Zesu Khrih ruangah Pathian cu thangthat in um koseh\".\\nHi thu maksak hi cemer dingah a pawnlang lawng ka thamban tin ka ruat. Hivek thu hi cahnah par menah famkim zetih tarlang theih a silo. Zokhal ciangfel zetih theih a duhtu cu hmuhtonnak lamih Pathian thu thiamsang Owen, Burgeesm, Manton, Charnock le Puritan tlawngih mi rura pawl tuan le hmuh suahmi pawl kha zoh seh. Hivek sual thu thawn peh aw in Puritan pawlih tuansuahmi hi midang ta thawn tahthim ding a um lo. Tu cu sual thu zirhnak thawn pehaw in tulai nitin nunih thahnempi dingmi pawl tarlang ding ka nei.\\na) A pakhatnak, tulai sanih thinnat thlak zetih ummi a fianglo, thleidan theihlo, cawhpawlh celcel, belhcawp Pathianthu zirhnak ti tha ding ahcun sual thu hi ciang le famkim i zirhnak lawng a si. Tulai Khristian sakhuanak ih tlaksammi hi a thazawng in a tawntai deuh tiih ngaihthah men cu umzia umlo mi a si. Cuvek i ruahnak cu cuai thlainak diklo, tikalza a kimlo mi cuaithlainak vek a si. Hivek khristian sakhuanak cu Khrih thu thenkhat, zangfahnakthu, zumtnakthu sual sirnak thu, le thianhlimnak thu thenkhat pawl a telmi asinan zepding um loin 'Baibal in cumi thupawl a sim vek ciah a si lo'. Thutak cu a umnak dik lo ah ret tahratin a khihhmuh lomi pawl khihhmuhter a si. Hivek zirhnak pawl cu cawhpawlh khawmmi a si ih zianghman thiltha a suahpi lo. Hihin nitin nuntudan tha, nunnakah thlakamnak, thihhloh tikah thlakamnak le zumtu rualpi le unau lak khalah daihnak a thlenpi lo. Cule hivek zirhnak thluntu pawl hin an thlunmi ihsin zianghman fumfe ih nunpi tlak ngaingai kan hmu lo a si ti an thei aw tlai tuk theu. Hivek sakhua nathrik pawl tidamih hmasawnnak lam pan theinak dingah a awlsam bik cu thuthiang sungih thutak ummi, sualih sualzia zirhnak hlun pawl tharthawh in nunah a takih nunpi hi a si. Hremhmun tlak ding hi a thlarin um zia an theih taktak lo ahcun mi tampi in an nunnakah vanlam zoh ih fehin hi leiltun cu khualtlawng vekih nun an thiam lo ding. Sual thu zirhnak hlun pawl hi nauhak tlawng, phunsang tlawng le zirhnak tlawng phunphunah tharthawh sal in zirhsal thei sehla a tha ding. \"Dan cu felfai tei kan hman ahcun a tha ih, dan cu sual theihtheinak a si\" tihi theihhngilh hlah uhsi. (I Tim.1:8;Rom 3:20; 7:7). Dan pawl hi hmai ah suahpi in mipi hmaiah ngai pawimawh dingin tarlang uhsi. Thukam pahra pawl hi hrilhfiah in a phutmi pawl sanzia, thukzia, sauzia le kauhzia pawl hi hmuhter uhsi. Kan Lalpa kha tlangparih thu a sim tikah hihi a fehdan a si. Lamzin hlun thlun hnakin tha deuh zianghman kan tuah thei lo. Mi pakhatkhat cun ziangruangah Khrih hnenih rat a tul tile a mamawh ti a theih lo ahcun Khrih hnenah a ra dah lo ding. Khrih hnenah a um dah lo ding. Khrih hnenah Thlarau in a rak hruaimi pawl cu an sual thianter mi pawl an si. Sual thu ciangte ih theihnak um loin mi hrekkhat cu Khrih hnenah an ra in rei lote sung Khrih dung an thlun men thei nan an tlu lohli sal dingih leitlun an umnak kel le an sinak kel dinhmunah an kir sal ding.\\nb) A pahnihnakah, Thuthiang sungih sual thu hmuhdan dik zirhnak hi tulai a lar zetmi Liberal Theology (Pawmzau) zirhnak le ngaihdan kau awter tukmi pawl khamnak umsun a si. Liberal santhar pawmzau zirhnak lamhawi dan cu thurin, serh le sang, biaknak lam thu ah kaihhrem awknak dan le dun pawl hmuahhmuah hnawn thluh hi a si. Ziangvek cawhpawlh ruahnak le saiatnak thlen thei zirhnak hman va si aw sehla hivek taima le hnavang zet zirhtu pawl hi an fak um zetih pakhat le pakhat mawhsiat awk lo hi a fimthlak sawnih a ropi sawn in a lang. Ziang hmuahhmuah hi a dikih zianghman a sual a um lo! Zokhal an dik thluh ih zohman a mawh an um lo! Zokhal rundam an si thluh ding a bangih zohman a hloral ding an um lo! Khrih ih thawinak le aiawhnak, Satan ih mizia, Thuthiang sungih mi ropi pawl, hmalamih sankhuk hremhmun a tak a sizia le khristian thurin tlangpi pawl cu kan khristian lawngpi tizang deuh ih santhar Sciencetist pawl thawn rual ten fehtlang theinak dingah kan lungpi tawdap pawl cu thingbel sia vekin daiziar hlawnthlak thluh an si. Hivek thurin ropi thutak hrangah a dingtu pawl cu mi ngiofeo, pawmzau lo, mingerhfe, khuahlan thinlung nei, san man lo le khuahlan sakhua nak nei ti ih kawh an si. A bupi sungah zoh aw la hi thuthak hi Jews pawlih thuanthu menah a tawpmi a si lo. Asinan, himi cabu tuah thawk ihsin mi tampi in an zir rero ih a thutak a sizia le a dikzia cu hmuh suakmi a si! Himi santhar nathrik hi kumkhua sualih mawhnak, thiltitheinak, thatlonak, mizia le a takih a rah suakmi a sizia a lang. Pawmzau hmuhnak nei ti aw pawl hi an sia-tha-theihnak sung murilin thaten an ruat hnuah hi thusutnak awltete pawl in sang dingah ka hnek hrimhrim a tul. An ngainat zetmi ruahnak pawl hin an cawrnat tikah a hnem thei hai maw? Khawhar canah, sungkhat laina thizik cuahco ihkhun kiangah, nupi maw fate thlanmualah, an duhzetmi an ruahnak pawl hin thathnem nak a pe maw ti an tangah an kut hngat tahratin in sang dingah ka sut duhhai. Zirhnak ciangfel umlo ih an phur hlawptlo nak pawl hin hivek tikcu khirhkhan canah an thinlung hna a ngam ter maw? Leitlun Science le Phylosophy (leitlun fimnak a phunphun) zalen zetih zir hliakhlai thei tu pawl diriam thei lo mi vek, sunglam nunih hacang rial rero nak pawl an nei ve maw ? In sang tengteng dingin ka ngiar hai a tul. Cule hitin ka sim a tul, cui sunglamih 'thil' a rial aw rero mi kha sual theihtheinak, mawhsiatnak, le thatlonak, an siar hrelhmi a si. Cui thlunah ka sim bet dingmi cu, zianghmanin cawlh hahdamnak a pek dah hai lo ding. Khrih ah nauhak bangin an zumnak, Khrih ih rundamnak le minung sinak ih siatnak thu zirhnak zin hlunte ah an tuhlut awk sal ti lo ahcun thildang zianghman thutak an pawh theinak lamzin a um lo.\\nc) A pathumnakah, tuihlan kum kulhluannga sung tilik vekin kan ram mipi nam siattu milai diriamnak, pawnlang nawmnak, le dan pa-ngai ih khristian sakhua mi sinak pawl tuah tha ding ahcun sual hmuhdan dik zirhnak hi a si. Hivek sakhuanak ah hin sia-le-tha-theihnak ti fimvar lo mi le thinlung hlawptlo hrekkhat pawl hrang ahcun mi hip thei zet a um a si ti ka zum. Asinan, kan sia-le-tha-theihnak tifimvarih thangharh hnu ahcun dan pa-ngai ih sakhuanak le pawnlang diriamnak men ahhin kan lung a kim thei ding ti zum a har. Nauhak fate pakhat hi a pum a puar sung cu zuk lemte le a thil hmanmi in a ti ngam thei a si ti kan hmu. Asinan, a tisa sinak in a ril a rawngih a ti a hal tik ahcun rawl lo cun zianghman in a ti lungawi thei lo ti kan thei. Thlarau thu thawn peh aw in pitling khalah hivek hin a si ve. Onmawi, pangpar, rimhmui, meifar, puantar, miburpi, thuamhnaw mawi, thupuan ngai nuamnuam, le puai vekih minung tuahcawp ti phur awknak pawl, le Roman sakhua cangvaihdan le khatlamah milai phurnak ruangih lungzur mitthli tlaknak pawl hin ziangmaw cin ahcun minung thin di a ti riam men ding. Asinan, mi pakhat cu vawikhat thihnak ihsin a tho ih a harh hnu ahcun hivek pawl hin a lung a kim thei dah lo ding. Hi pawl cu a hrangah zianghman lo pawnlang ceimawinak le cawhphur awknak men le tikcu khawhral nak men in a hmu ding. Vawikhat a sualnak a hmuh fiang zo ahcun a rundamtu hmu suak dingah a tum tengteng ding. Thihnak nathrik a tuarmi a theih fiang awk ahcun cumi tidam tu sibawi thiam lo cun zianghman in a lung a kimter thei lo ding. A ti a haalih a ril a rawn ahcun a nungmi nundamnak sang ti lo cu zianghman ah a rel lo ding. Ka tong mi hi ka ral a tha tuk men ding, asinan zianghman phannak nei loin hihi ka tarlang. Sualih zualzia, siatnak, le mizia pawl hi thaten famkim zetin rak zirh sisehla cu tui sakhua nunniam pawl tamtak hi an um lo ding.\\nd) Cuitlunah, sualih sinak hmuhdan dik hi tulai sanih kan theihtam zetmi a luan tukih famkim nun tongkam hmannak pawl kham tu thabik pakhat a si. Malte lawng himi thu ka sim ding. Curuangah dodalnak a thlenter lo ding tiah ka zum. Famkim nun nei dingin in nawrhmawh rero tu pawl hin zumtu nunah thlaurau lam dinhmun hnget le khristian nunmawi tuahsaktu Pathian zangfahnakah fimkhur zetin thinlung hlan awknak thu tlaitluangten an sim niakno men sisehla kan zohmen lawng si loin kan pawmpi in kan lungawipi pumhlum ding. Ziang hmuahhmuah ah saanlam cu tum uhsi. Asinan, mihrekkhat zirhdan hi ngai hnik uh! \"Leitlunah suah ihsin, asilole pianthar thawk ihsin a zalen pumhlum, kum reipi Pathian thawi pawlkom awknakah ziang sual hmanin hnai hnawk dah lo, thinlung sungah ziang sual hman pai dah lo\" mi khristian nun famkim thu an sim kan theih tikah kan theih ding mi cu cuvek zirhnak cu Thuthiang vek a si lo. Ka sim bet ding, hivek ruahnak nei ih cuvek dinhmunah ka ding titu cu a thlarau hrangah tihnung ngaingai dinhmunah a ding a si. Beidawnnak le thintawpnak tongin rundamnak lam a hliakhlai sal a tul ding a bang. Hi taksa ih kan nun sungah cuvek ih famkimnak tumtah dingah khui tawk hmanah fawrhfialmi kan si lo. Kan ca suahmi a hleinganak hi a diktuk ding ti ka zum, \"Khrih lawng hi sual neilo a si: midang kannih pawl hmuahhmuah Khrih ah kan piangthar zo ih ti kan pizo nan hmun tampi ah kan tlasam a si. Sualnak kan nei lo kan ti ahcun kanmah le kanmah kan bum aw ih, thutak cu kan sungah a um lo\" kan thuzirh pakhatnak tongfang kan hman ahcun, \"Kan tuahthatnak bikah famkim lonak a um ding, Pathian hi kan duh ding tlukin kan duh lo, kan thinlung zaten, kan ruahnak, le kan cahnak zaten kan duh hrih lo a si, Pathian hi tihding kan si tlukin kan tih hrih lo; Pathian hnenah famkimnak thawn thla kan cam lo, famkim lonak le tlaksamnak tumpi thawn Pathian hnenah kan hlan awknak a si sawn. Famkim lo zetin kan pe, kan zum, kan ngaidam, kan nungih a famkim lomi ruahsannak kan nei, famkim lo zetin thu kan simih kan ruat, cuitlunah famkim lo zetin Satan, Leiltun le Tisa ral kan do. Curuangah, kan famkim lonak hi simsuak ding ning zak hlah uhsi. Ka simmi bang vawikhatin ka sim sal ding. Hivek famkimnun suangtuahnak kan thluak sungih a zamciaiciai mi, rei daih lo duhthusam zirh awknak pawl tuah thatnak ahcun sualih mi bum hmandan, sualzia, le mizia pawl felfai zetih theihnak hi a si.\\ne) A netabikah, tulai ni netabik sanah kawhhran ti zangram tu, nun thianghim hmuhdan niamtuk pawl a kham theitu cu Thuthiang vekih sual hmuhdan hi a si. Hihi thinnat thlak zet le mi siatsuah awlte a si ti ka thei, asinan hrelhlo ten ka tarlang ding. Tulai sanih khrihfa ti aw pawl lakah nitin nuntudan a tla niam vivo mi hi tui hlan reipi ihsin ka riahsiatnak tumbik pakhat a si. Khrih vekih duhdawtnak, ngilneihnak, thinsuanak, hamtamlo nak, thinnemnak, nunnemnak, nuncan mawinak, tisa duhnak tanta theinak, thiltha tuah duhnak leitlun thawi thenhnih awk theinak pawl hi tuihlan kan pa le pawl san lai ih an rak fak tlukin fak le lawm an si nawn lo ding ti hi phan um zet a si.\\nHitivekin a cannak thu cu ka lo theihter thluh thei lo ding. Cuticun ngaihtuah ding ruahdan pawl lawng ka sim thei a si. Hitin a si ding; sakhaw mi thenkhat pawl pawnlang mawinakah an caangvai ih buktawn cun tuihlan ta hnakih a awl deuhmi fehdanin tuihlanih a bi le a thuk zetmi kha a dawlh thluh a si. Citicun tuisanah kan khristian sinak diktak hlohnak tiang a hring suak. Tuihlan kum kulhuangnga sungih a thanglianmi hin leitlunmi sinak nathrik a suahter. Tisa nuamnung cennak, a awlsam zawngih nun khawsak duhnak a hringsuak a si. Tuihlanih nun hleihluat, nuamnung cennak , leitlun tisa nun pawl cu tulai ahcun nun nawmnak le a tul hrimhrimmi pawl kawm awknak vekah an cangih, tisa duhnak tanta theinak le har tuarnak pawl cu khrihfa ti aw mi tampi in an an ruat setset nawnlo. Tisa duhzawng le nuam zawngih hruai kaih awknak cu mi tampi in an hawl thlang. Thu elawknak ti cawk lo pawl hin kan thlarau nun a ticarin a ti cau tla a si men ding. Sakhua urhsun duhnak hi kan lung a kim tawk nawn lo ih nitin a tak nunramah Pathian mi sinak nun fimkhur taktak hi kan daithlan theu. A thu pawl cu ziang khal va siin mi tampi in ngainuam va ti hman hai sehla a langih a rahsuakmi in sual a rahsuak a si ti ka zummi ka phuansuah a tul. Khristian sakhuanakah kan pupa sanlai ih a cangmi hnakin tulaisan zumtu pawl thianhlimnak dinhmun niamzetah mi tampi an dinnak kum reipi a si zo. Cu hmuahhmuah ih rahsuakmi cu thlarau riahsiatter a si ih, cui thil cun duhum lozet le thinlung tlaksamnak pawl a suahter.\\nKa tarlan zomi pawl tuahthatnak dingah ruahnak thenkhat pawl ka run tarlang ding. Kawhhran dungih zirh awknak thu-tlang pawl hi an mahten tu then hai seh. Evangelical kawhhran misa pawl tuahthatnak cu sualih sualzia le mizia felte ih theihfiang nakah hmuhtheih a si. Kan thlarau nuntu tuaitharnak dingah Egypt ramah feh in Romish lem pawl tuahdan kha kan va zir a tul lo. Nupi pasal nei lo in puithiam tlangah va cengin sual phuannak pawl kha ve tuah sal a tul lo. Cupawl cu zianghman a si lo! Kan sual sir in a thawkih kan tuahmi tuah sal ding lawng kan hma-bak. A hramthawkih kan nuntudan ah kan kir sal a tul. Kan 'zinhlunte' ah kan kir sal a tul. Thinlung tangdawrnak thawn Pathian hmaiah toin himi thutlang pawl hi zoh in, Lalpa Zesu in ziangciah ha 'sual' a timi hi thaten zohfel salin, 'a duhmi tuah' a timi hi ziang a si kan zohsal a tul. Pawisat neilo, tihnung zet dinhmun ah ding in, nun awlsam, nun hrek cu letlun mi vekin nungin, Evangelical dan pawl cu hmangin mah le mah Evangelical zumtu ti aw ih nun hi a awlte a si ti kan theih a tul! Sual hi kan ruahnak hnakin a nai sawn, a sual kan ti hnakin a sual sawn tiin kan hmuh ahcun Khrih lam naih sinsin nakah in hruai ding ti ka zum. Vawikhat Khrih neitu kan si ahcun a famkimnak khuathai cu hngetzetin kan dingih amah kan zumnakah nung pumhlum dingin kan zir ding. Cucu Paul ih rak nundan a si. Vawikhat Khrih Thlarau luahkhatin amah ah zumnakih nun zirh kan si zo ahcun rah tam kan rah sinsin dingih kan hnatuannakah sang sinsin in, har tuarnakah tuarfai sinsin in, thinlung fimkhur zetih nungin, nitin kan nun khawsak nakah a fate bik ihsi thawkin kan Lalpa kan bang sinsin thei ding. Krih in kan hrangah ziangzat in tuahsak ti kan thei zatin Khrih hrangah kan tuan ve thei ding. In ngaidamnak kan theih tam poh le kan duhdawt sinsin ding. A tawizawngin, Thuthiangin a sim vekin kannih pawl tla kan hmai ah zianghman khuhtu umlo in thlalang bangin kan Bawipai sunlawinak langtertu kan si ih a thang sinsinmi sunlawinak thawn amah bang dingah thlengmi kan si, cucu Lalpai Thlarau ihsin a ra mi a si (II Kor.3:18).\\nMi hrekkhat in ziangtin an ruatkhal sisehla, nun thianhlimnakah thang so vivo dingih zirh awknak hi kawhhran thuanthu ah Pathian mi thianghlim pawl nun ihsin hmuh le theih mi a si ih Thuthiang in a zirh vekin zianghman rinhlelh ding a um lo. Thlarau nun hmasawnnak hrang khawmpi hi tulai sanah tuah tlangpi mi a si. Thlarau nun thu hi kum tinte kawhhran palai pawl ton khawm awknakah sim le rel a si theu. Hi pawl hi ziangmaw cin cu phurnak le mipi pawl ngaihsak nak a suahter ih lungawithu sim ding a si. Bulpak nun thianhlimnak hmasawn tertu le thlarau nun thuk sinsin tertu nuntudan hngetkhauh ihsi thawk suak mi cu ziangvek cangvaihnak khal siseh a ramsung kawhhran hrangah thlawsuahnak a si ding. Hihin nasaten a tuan dingih hmunkhatah in hruai khawm in thenthek aw nawn lo dingin in tuam dam ding. Cucun Thlarau zangfahnakih luahkhatnak le thihnak ihsin nunnak lamah mi a hruai ding. Ka thu hramthawk lamah ka sim zo bangin inn sangpi sak ding ahcun niamte ihsin a hram kan toh a tul. Thianhlimnak nunmawi nei dingah a hmasabikih a tulmi cu sualih a sualzia hi ciang felfelin theihfiang kelkel a tul.","num_words":8694,"character_repetition_ratio":0.035,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.214,"stopwords_ratio":0.29,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"KHRIH IH DINMI KAWHHRAN - Hre Mang\\nKHRIH IH DINMI KAWHHRAN\\n13. KHRIH IH DINMI KAWHHRAN\\n'Hi lungpi parah hin ka kawhhran ka din dingih thihnak\\nhman in a neh thei dah lo ding' (mth.16:18).\\nLungpi parih dini kawhhran milai kan si maw? Kan thlarau runam co thei nak ding kawhhran milai kan si maw? Hi pawl hi thusutnak pawi mawh zet an si. Thu ngaithlak ih ruat tlak an si. A dikmi, a thianghlim Catholic kawhhran thu pawl ka sim rero lai ah le hi kawhhran pawl hin kekar dikzet an feh thei nak dingah ka ruah rero lai ahhin ka casiar tu nan zaten ngunzet in na ngaithlak ding ka lo ngenduh. Cui kawhhran dik cu ziang kawhhran saw a si? Kawhhran dik ih langdan teh ziangvek saw a si? Khui tawk hmun ah saw cui kawhhran dik cu kan hmuh thei ding? Hivek thusutnak pawl thawn peh aw in malte sim ding ka nei. Thuhmahruai ih ka hman mi Lal Jesu ih tongkam hi ka runsim fiang tum ding. 'Hi lungpi par ah hin ka kawhhran ka dinding, ih, thihnak hman in a neh thei dah lo ding' a ti.\\nHimi tongfang kan theihnal zet mi ihsin kan theihding thil panga a um :\\n1) A Innpi : 'Ka Kawhhran'\\n2) A dintu : 'Ka kawhhran ka din ding'\\n3) A hrampi : 'Hi lungpi parah ka kawhhran ka din ding'\\n4) Thil tihnung : 'Thihnak'\\n5) Venhimnak simcia mi : 'Thihnak hman in a neh thei dah lo ding'\\nTulai kan tikcu le caan hin himi bungcang hi ngaihsak dingah in phut. Ahmaisabikah kan theih dingmi cu, thianhlimnak hi kawhhran dik ih ummi milai pawl theihtheinak tumpi umsun a si.\\n1) A Innpi :\\nA hmaisa bik ah 'A Innpi' tiah kan thutlang sungah tarlang mi ka nei. Cucu Khrih in 'Ka kawhhran' timi cu a si.\\nCuti a sile, cui kawhhran cu ziangvek kawhhran saw a si? Hihnak ih thil thupi ngaihven ciamco ding kan nei lo ding. Himi thu hi nan ngaihvennak dingah, hi leiltun ah himi thu fehsual pi nak hi namen lo si ti nan theih ding ka duh.\\nKan thutlang sungih Innpi kan timi cu leitlun bungrua ih sakmi innpi a si lo. Hihi lungto, tlakrawh, le thingrua thawn kut ih sakmi biak Inn pi a si lo. Hihin nunau maw mipa maw Khrih zumtu mibur a sim duhsan mi a si. Hi leitlun ih mithmuh theih kawhhran pakhatkhat a sim duhnak a si lo. Hihin nisuak nak lam kawhhran maw, ni tlak naklam kawhhran maw a sim duhsan a si lo. Hihin mirangram kawhhran maw, Scotland ram kawhhran a ti duhnak san a si lo. Cu hmuahhmuah tlun ah Rome kawhhran a ti duhnak san khal a si lo. Himi bung cang in a sim duhsan cu milai mit hmuh theih ih kawhhran pakhatkhat a ti duhnak san a si loih Pathian mit hmuh ah a thupi sawn mi Zumtu mibur kha a sim duhsan mi a si sawn. Himi bungcang ih a sim duhsan mi cu Lal Jesu zumtu taktak mipiangthar le mithianghlim pawl kawmkhawm mi miburpi kawhhran a sim duhsan sawm mi a si. Cucu Pathian mithmuh ih a lngmi Khrih taksa peng zawmtu zumtu unau miburpi cu a sim duhsan sawn mi a si. Himi sungah atel mi cu, mi zokhal a suar a sir ih zumnak thawn Khrih hnen ah a pan hnu ah Khrih ah sersiama thar ih tuahmi pawl an si. Pathian ih hrilmi hmuahhmuah, Patian zangfahnak cotu hmuahhmuah, Khrih thisen ih kholhzo mi hmuahhmuah, Khrih ah diknak ih thuam aw zomi hmuahhmuah, a piangthar zo mi le Khrih Thlarau ih thianter mi hmuahhmuah an tel thluh. Kan thutlangpi sungih kawhhran a timi sung ahcun miphun dangdang, tong dangdang, ram dangdang, hnam dangdang ihsin kawm khawm mi Khrih ih milai pawl an tel thluh. Hihi khrih ih takasa pum cu a si. Hihi Khrih ih tuu rual pawl cu an si. An mah pawl hi Khrih ih mo an si. Hihi Pathian Tu fano ih nupi cu an si. Hihi thianhlimmi Catholic kawhhran le a dungthlun tu pawl ih kawhhran, Nicence thusuah le a dung thlun tu pawl ih thusuah kawhhran cu a si. Mirang kawhhran pawl in an sim dan cun hihi Pathian ih mi rinum pawl, thlawsuah mi mibur kawm khawm a si'. Hihi lungpi parih kawhhran cu a si.\\nHimi kawhhran milai pawl hi leiltun milai kawihhruai awk dan le biaknak ih kaihhruai awk dan cio ah a bang aw htluh lo. A hrekkhat cu Bishop in a kai hruai ih a hrek cu kawhhran upa pawl in an kaihruai. A hrek cun thalcamnak bute kha an khawm awk nak ah an hmang ih a hrek cun an hmang lo. Mirang kawhhran thusuah 34 nakah hitin ng a si, 'Khawm nak kan hman dan ah zaten bang awk thluh tengteng a tul lo. Asinan kawhhran milai an zaten Pathian zangfahnak tohkham ah ra mi an si. An zaten thinlung pakhat ten Pathian an bia. An zaten Thlarau pakhat ih kaihhruai mi an si. An zaten an nunah a tak ih thainghlimmi an si. An zaten 'Halleluiah' ti tlangin 'Amen' ti tlang thei an si'.\\nRawngbawltu pawl in hmuh theimi kawhhran hranhran hnuai ah rawng cu an bawl thei nan, hi mibur pi kawmkhawm hi kawhhran ti mi cu a si. Episcopalian, Local kawhhran, Presbyterian le ziang kawhhran kahl va siseh la duhnak thawn thinlung tak ih Pathian a rianmi an si. An zaten Innpi pakhat hrangih hnatuan an si. An nih cu thlaici sungmutuamtu a hawng vek an si. An mah le an dinhmun cio ah tangkai nak an nei cio. A man khung lea tha bik pawlcu Khrih ih kawhhran hrangih hmantlak dingah zirh mi pawl an si. Asinan hmuhtheimi kawhhran zo hman in kan mah lawng hi kawhhran diktak kan si an ti thei lo. Ti theinak khal an neilo. Kan mah cu zoci khal milai kan si ih, zohman in fimnak cu kan mai hnen lawng ah a umih kan mai hnen ah a thi ding tithei nak an nei lo. 'Hmuh theihmi kawhhran zohman in a kumkhua in kan mah cu kan tha ringring ding titheihnak khal an neil, thihnak hman in in neh thie dah lo ding titheinak an nei lo!\\nHimi kawhhran ahhin a si a kumkhua ih kalvennak, catbanglo ih cawmdawlnak le lehhnu ih cawimawi nak pawl Lalpa'n thu a rak tiamkam. Zoin ziangvek khal in sim khal hai seh la, thuthiang sungih kan hmuh vek in Pathian in a cemdahlo mi a duhdawtnak le rundam-zawnruahnak thawn a kilven le a ngaihven mi kawhhran cu himi kawhhran a si, a dang zawngin ka sim a sile, kan mit ih kan hmuh theilo mi Khrih ih ruangpi a si. Pathian ih kawhhran diktak cu milai mithmuh ah ziangtluk fate le ngaihthah men mi si khal seh la Amai mithmuh ahcun a sunglawi a si. Solomon ih sakmi Biak inn pi kha tui Khrih ih kawhhran thawn kan tathim tikah Solomon ih Biak Inn pi cu zianghman titham a silo.\\nKa sim rero mi pawl hi casiar tui thinlung ah a lut zet tin ka ruat. Kawhhranthu thawn peh aw in zirhnak dik na theih in na buai lo nak dingah thaten zoh aw la i ngai thla hnik! Himi thu ah na feh sual le na cang sual a si ahcun na thalrau hrangah thihnak tiang le siatnak tiang a lo thei a si. Kan nih rawngbawl tu pawl cu zumnak dik thawn dinmi kawhhran ah thuthangtha sim ding in hriakthih mi kan si. An sual sir ih thuthangtha a zum tu pawl umnak kawhhran cu na umnak ding kawhhran ah ka lo duhsak mi a si. Sersiam thar na sih ih kawhhran dik milai na si hlan lo cu ka thinlung di a riam thei dah loih kan hnatuan khal kan theh hrih lo. Lungpi par ih dinmi kawhhran lenglam ah khui hman ah rundamnak a um thei lo.\\n2) A dintu :\\nNa ngaihthlak dingih ka rak ruahman mi a pahnihnak ah ka feh vivo ding. Kan thutlangpi ahkhan a innpi thu lawng a sim lo ih a dintu thu tla a sim tel. Kan Lal Jesu in 'ka kawhhran din ding' a ti.\\nKhrih kawhhran diktak cu Thukamtu Pathian in an sinak cio in a kilven mi asi. hihi rinhlelh ding a um lo, Bible in a simvek in rundamnak hrang kuakhan nak ahcun Pathian in a rak hrilcia hai ih Fapa Paian in a runsuak, cule Thlarauthianghlim Pathian cun mit ih hmuh theihlo Khrih ih ruangpi sungah a hruai hai ih a thianhlim hai a si.Mi pakhat cio rundamnak ahhin Pa Pathain, Fapa Pathain le Thlarauthainghlim Pathian cu an tuan tlang a si. Hihi theihhngilh dah lo dingmi thutak a si. Asinan kawhhran hin Khrih parah hngatawk biknak a nei. Khrih cu a hran pa liolio in kawhhrna runsuak tu le thlen tu a si. Curuangah kan thutlang sungah hitin ngan kan hmuhnak a si, 'ka Kawhhran ka Digndihng'- cumi sak ding hnatuan cu keimai hnatuan a si'.\\nKhrih in a kawhhran milai pawl cu a tikcu te ah a ko cio hai. An mah cu Khrih ih kawhmi an si (Rom.1:6). Khrih ih thangharh mi an si. Fapa in a duhmi pawl cu a thangharh hai (John.5:12). Khrih in ansualnak a kholhfai sak hai. 'In duhdawt ih a thisen in kan sual pawl in kholhfai sak zo' (Thup.1:5). Cule Khrih in daihnak a pek hai. Nan hnen ah hnangam daihnak ka lo pek a si. 'An hnen ah kumkhua nunnak ka pek hai ih ziangtik hman ah an siatral lo ding' (John 10:28). Khrih in an hnen ah sir awknak a pek.'Pathian in amah cu Siangpahrang fapa le Rundamtu vek in a kut vawrhlam kap ah to ter tahrat in a cawisang, cuticun Israel pawl hnen ah sir awk nak le sual ngaidamnak cu a mah in a pek' (Dung.5:31). Khrih in Pathian fa si theinak a pek hai' (John 1:12). An sungih hnatuan thawk tu cu Khrih a si. 'Keimah ka nun ruangah nan nih khal nan nung ve ding' (John 4:19). A tawizawngin, 'Khrih ah ziangkim a famkimnak cu Pai lungawinak a si' (Kol.1:19). Amah cu kan zumnak a thawh tertu le a pitling tertu a si. Amah cu nunnak a si. Amah cu kan Lu a si. Amah in Khrih ih thlarau ruangpi peh zawm awknak hmuahhmuah cu a tuah thluh. Amai sungah an hnatuan tuansuak thei dingin cahnak a pek hai. Amai sungah tluksiatnak lak ihsin humhim an si. Ni neta bik tiang a kilhkim hai dingih mawh nei lo le lungawinak ropi thawn Pai hmai ah a hruai thleng thluh hai ding. Amah cu zumtu pawl hrangah ziangkim a si.\\nKhrih in a kawhhran milai pawl hnen ah hna a tuan suak ih cumi hnatuannak ah palai tuan tu cu rinhlelh ding um lo in Thlarauthainghlim a si. Thlarauthianghlim cun Khrih le a hnatuan cu minung thlarau hnen ah a tak in hmual a neih ter. Thlarauthianghlim cun hrintharnak, thangphawknak, cianternak, khros hram ah kaihruainak, siamthatnak pawl cu minung nunnak ah a tuah ih cu in an par ah hna a tuan hnu ah an mah pawl cu leitlun ihsin la suak in Khrih ih Thlarau Innpi hmanrua ah a canter hai. Asinan, Insaktu ropi, nundamnak famkim rak tuahsuaktu Pathian Fapa Khrih a si, 'A hramthawh ihsin a rak cumcia mi \"THU\" tisa ih a ra cang mi kha a si'. Khrih in Innpi cu a sak a si.\\nKawhhran diktak innpi saknak dingah Khrih in hmanrua tangkai hman mi a nei, thuthangtha rawngbawlnak, thuthiang simfiangnak, duhdawtnak ih zirh le kaihhruai awknak, a tikcu te ih thu simmi, Pathian lam ih mi hruai tu harsatnak-an zaten, hi pawl sung ihsin a hnatuan cu tuan suak a si, cule Thlarau in nunnak a neih tr hai, Asinan Khrih cu a ruangzingtu, remruattu, kaihruaitu, le khih hmuhtu le a tul mi bungrua pawl cawmdawl tu le zianghmuahhmuah tuan suak tu a si. Paul in thlaici a rak cing ih Apollos in ti a tawih, asinan a thangtertu cu Pathian a si (I Kor.3:6). Rawngbawltu pawl cun thuthangtha cu an sim ding ih cangan tu pawl cun ca cu an ngan ding a sinan ti pitling tertu cu Khrih lawng a si. Amah ih a din lo ahcun hnatuan cu a mahkel in a tang ringring dingih hnatuan tu pawl cu an bang lak men ding.\\nKhrih in a kawhhran a dindan hi a fim in a ropi a si! Ziang hmuahhmuah cu an mah le an tikcu te ah a tha bik in a tuah hai. Innpi saknak ih thingbel lungbel khal an mah le an umnak cio ah hngetkhoh zet in a um cio. A caancaan cu lung fate a hril ih a caancaan cu lung tumpi a hril. A caancaan cu hnatuan cakzet in a feh in, a caancaan cu hnatuan nuam teten a feh. Minung in thil saupi ruat lo in zianghman tuansuak mi aum uallo an ti theu. A mit hmuh ah kum thawngkhat cu nikhat vek a si. Innsaktu Ropi cun thil zianghman a tuah sual dah lo. A tuahmi cu a thei, a thawk ihsin a cemtiang a ciang thlepthlep. Ziangkim a hmu tlangthluh. A tumtah vek in zianghman remsal tul loten famkim zet in a tuah. Inn ruangzing thiam hmin thang Michael Angelo le Wren pawl tla cu Khrih in a kawhhrana dindan thawn tahthim ahcun zianghman rel tlak an si lo.\\nKhrih in innpi a sak nak ih hmanrua pawl a hman dan hi a maksak in a ropi a si. Awm lo taktak le a hak remrem lungtlo tivek tla a hril theu ih hnatuan maksak dingah a hmang theu. Tui hlan ih an sual nak le an thilti sual nak ruangah zo vek minung hman a hnawng dah lo ih a thlei dang dah fawn lo. Farasi le misual pawl khal kha a inn sutpi ban pawl ah a hmang thotho. A hna tuan nak ah a ngilneihnak langter a duh. Ruahnak nei mal le Pathian mi lo zetzet pawl khal a hril hai ih a tha le a ngil zet mi Biak inn kil remnak ah a hmang hai .\\nKhrih kawhhran Innpi saknak ah a hman mi huham cahnak hi a ropi a si! Leitlun,tisa le satan doral karlak ah a hnatuan cu fel famkim in a tuah suak. Thlipi le thlemnak tihnung karlak khal ah daiten, aukhuang loten, pawnzai loten, le thlabar lote, Solomon ih biak inn an sak vek khan innpi cu sak a si thotho. 'Ka tuahmi cu zohman in an thleng thei lo ding' a ti (Isai.43:13).\\nHi leitlun fale pawl cun kawhhran innpi saknak dingah zianghman ngaihsak nak an nei lo. An hrangah thinlung a kuai mi le thinlung a pemmi cun sullam a nei lo. Sual theihternak le Khrih ah zumnak pawl cun an hrangah zianghman sullam a nei lo. Hi pawl cu an mit hmuh ah atnak men lawng a si. Cutin leitlun fa le pawl in zianghman an ngaihsak lo laiah Pathian hmai ah lungawinak tumpi a um a si. Kawhhran dik humhim nak ah leitlun boruak hi vawi tampi ti danglam in a um theu. Cui Khrih ih kawhhran thatnak ding hrangah leitlun ih thil um le cangvai hmuahhmuah hi Pathian in thazet in a remruat hai. A hrilcia mi pawl zar ah ral pawl cu cawlhter a si theu. Leitlun rak uku, siangpahrang, lal le hotu pawl in an mah le ruahnak vek in tumtahnak cu an nei cio ih cu pawl cu tha an ti zet. Asinan anmit ih an hmuh thei mi an hnatuan pawl hnak ih a thupi sawn mi hnatuan a feh rero lai mi a um ih an nih pawl cu Pathian kut ah hreitlung le namtong men an si. (Isai.10:15). Cui hnatuan cu Khrih ih kawhhran Innpi dinnak hnatuan a si.\\nKawhhran Innpi hnatuan hi Cungnungbik ih liangpar ah a hngat awk hi lungawi thu sim ding kan si. Milai liangpar ih rak um le thum aw siseh la cu dinsual theih a si ding. Asinan, Pathian hmin cu thangthat in um ko seh, inn saknak cu innsak tu ropi kut ah a um ih a ruangzingmi hmuahhmuahcu a ti sual dah lo tlun ah a zingcia mi pawl cu famkim zet in a sak thluh fawn. Khrih cu Cungnungbik Insaktu a si. Ramtin ih mi phun pawl le mit ih hmuh theih mi kawhhran pawl in an hnatuan mawhphurhnak an theih lo lai khal ah a hna cu a tuan sunzawm vivo ding. Khrih in thil a ti sual dah lo. A tuah thawk mi cu a tuah famkim thluh ding.\\n3) A hrampi :\\nA pathumnak ih kan ruat dingah ka tarlang zomi ah kan feh vivo ding : Cucu himi kawhhran innpi a dinnak hrampi a si; Jesu in insimmi ci 'Hi lungpi par ah ka kawhhran ka din ding'.\\nLal Jesu in a kawhhran hrampi thu a sim tikah ziang a sim duh ti na thei maw? Jesu in a biak rero mi Piter kha a sim duhsan a si maw? A si lo lawlaw tiah ka ruat. A si theinak ka hmu lo, Piter a ti san si seh la, 'Na par ah ka kawhhran ka dinding' a ti lo ding maw? Piter kha a rak tisan siseh la 'tawh ka lo pe ding' a ti vek khan fiangten a sim lo ding maw? A silo, dungtlun tu Piter a si lo. Pa in Piter hnen ih a rak theihter mi thu kha dinhmun hngetlo le mi tawngtai Piter ih thu a simmi a si lo. Lungpi a simi Khrih thu sawn a sim mi a si. Thlawsuahmi thutak, Khrih kha minungle Pathian karlak ah rakkam ciami rundamtu, a famkim tertu le Palai a si nak thu a simmi a si sawn. Hihi Lungpi, kawhhran, Hrampi,kawhhran dinnak ding sawn cu a si.\\nKawhhran hram cu man tampi thawn rak dinmi a si. Pathian fapa ah a rungcan a tul, cuticun milai vek in nung in a mai sualnak ruangah silo in leitlun sualnak ruangah thingkhros par ah a thih a tul. Cui milai sinak thaw cun Khrih kha thlanmual ah phum a si hnu ah a thawh sal a tul. Cuticun milai hrangah thlennak a tuah famkim hnu ah Khrih cu vancungram ah kai so in Pai vawrhlam kap ah a to a tul. Bawmtu nei lo misual, a cak lomi, a tha lo mi, a bawrhhlawh le a hlo mi misual pawl hrangah ziangdang hman a tlakmi hrampi dang a um lo.\\nCui kawhhran hrampi vawikhat din zo mi cu a hngetkhoh tuk. Cui hrampi cun leitlun pumpi sual nak ih rihnak khal a dawl thei a si. Cumi hrampi par ih a um, zumtu pawl sualnak ih a rihnak khal a dawl thei. Ruahnak sual, suangtuahnak sual, thinlung sual, ngaih tuahnak sual, mit ih hmuh theih sual, milai theihlo mi sual, Pathian dan kalh ih sual, Pathain dodalnak sual, milai dodal nak sual ziangvek sual khal-leitlun ih sualnak hmuahhmuah ih rihnak thaw khal in lungpi par ih dinmi kawhhran cun a phur thei a si. Khrih ih aiawhnak hin leilung sualnak hmuahhmuah hrangah tlennak a tuah famkim thei a si.\\nHih kawhhran hrampi ah hin Khrih ih kawhhran milai hmuahhmuah cun zawm thluh a si. Zumtu pawl cu thil tampi ah lungruallonak le ruahdan bang awk lonka an nei. Asinan anthlaraulam hrampi ahcun an zaten thinlung hmunkhat an si. Baptists, Methodists, Episopalians, le Presbyterian zumtu pawl khal himi thu ahcun thu hmunkhat te ah an tong aw thluh a si. An zaten Lungpi par dih dinmi an si. Khui tawk in daihnak, ruahsannak, le lungawi um zet hmailam thilthleng din pawl ruahsannak an nei ti sut hai hnik aw. An zaten hrampi pakhat, Khrih in misual pawl famkimnak dingah puithiam sang vek ih a hna tu tuan nak ihsin a si thu an lo sim ding.\\nNangmah le nangmah kha ziangvek hrampi ah na toh aw ti zoh hnik aw; Khrih ih kawhhran dik sung ung na si maw? Hi cu nangmah te thei aw thei ding na si. Mipi lak ah na khawm awknak cu kan lo hmu thei lo. Lalpia zanriah na kil ve cu kan lohmu thei nan nangmah kha Khrih ah hrambun aw tahrat in Khrih thawn pumkhat nan si taktak le kan lo hmuh sak thei lo. Na sungah Khrih Thlarau a um le umlo kan lo hmuh sak thei lo. Nangmai mimal rundamnak thu ah thil na ti sual lonak dingah hmala aw. Na thlarau kha Lungpi par ih bultohmi a si maw, zohfiang hnik! Cuti a si la ahcun thildng peitlun mithmuh ih na tuah mi hmuahhmuah cu zianghman lo a si. Hi hramdik ah bultohnak umlo in thuthennak ni ah Pathian hmai ah din theinak na nei lo. Lungpi par ih thlamte cu vunnel parih siangpahrang inn hnak in a let thawng khat in a tha sawn deldel a si!\\n4) Thil tihnun :\\nA palitnak ah kan cangthlan ih a khihhmuh mi kawhhran hrangih thil tihnung thu ka run sim hrih ding. (Thihnak helrak sangka) a tarlang mi a um. Cumi a simnak ihsin helram lalpai thiltithei nak cu kan theithei (Zohhnik : Sam.9:13;107:18; Isai.38:10).\\nKhrih ih kawhhran thuanthu ahhin a kumkhua in buainak, raldonak pawl a um ringring mi kan hmu thei. Hi leitlun lal, satan cun thihnak thlen thei khawp in a beih ringring mi ka hmu thei. Satan cun Khrih ih kawhhran cu thihtheih khawp in a hua. Zumtu pawl cu a dodal ih a tawlrel ringring. Hi leitlun fale pawl hnen ah duhzawng tuah dingih a fawrhfial ringring ih Pathian fa le pawl siatsuah nak ah le hrem nak ah a hmang ringring hai theu. Khrih ih kawhhran milai pawl cu an lu a siatsuah thei lo hman ah an kemit tal cu a siatsuah theu. Zumtu vanram lamzin awh in khual a tlawng rero lai tu pawl cu a siatsuah thei lo hman ah an khualtlawnnak lamzin ah a cawk buai ringring theu.\\nHelram lalpai thiltithei nak thawi do awknak cu Khrih ih ruangpi in kum thawngruk lenglo a tuar zo. Hrambur a alh rero nacing ih a kang lomi le nunau hramlak ih tlan na cing ih zianghman siatsuah lo mi vek a si (Suah.3:2;Thup.12:16). Mit hmuh theih kawhhran cun lennak le daihnak an neih caan a um theu nan Khrih ih kawhhran diktak pawl cun cuvek an nei dah lo. A sungih buainak cu a khumkhua in a si. A ral donak cu a cem dah lo.\\nHelramlalpai huhamcahnak le thilti theinak thawi do awknak cu Kawhhran dik ih zumtu hmuahhmuah ih hmuh le ton mi a si. Zokhal Khrih ih kawhhran ah peh zawmmi ka si ti tu pohpoh cun an do cio a tul. Mithianghlim pawl ih nunnak ah ziangsaw kan hmuh thei? Paul, James, Piter, John, Polycarp, Chrysostom, Augustine, Luther, Calvin, Latimer, le Baxter pawl ih nunnak ah kan hmuh thei mi cu raldonak ih a tel ringring tu ralkap sinak a si lo maw? A caancaan cu mithianghlim pawl in an mai nunnak ah siatsuahnak an tong theu. A caancaan cu mi relsiatnak, mi hnawnnak, thuphan puhnak le mi cam le riam tiang an tuar ih, a caancaan cu langhngan zet ih hremnak an tuar theu.\\nCuticun Khrih ih kawhhran pawl cun ziangtik laikhal ah ziangti kawngzawng tal in maw Satan ih dodalnak an tong ringring. Thihnak (Helram sangka) cun Khrih ih ralkap pawl cu a kumkhua in a dodal ringring.\\nThuthangtha simtu kan nih cu Khrih hnen ah a ra tu hmuahhmuah hnen ah a sunglawi le ropi thukam cu kan sim thei ringring (2 Pit.1:4). Raltha zet in ka lo sim ngam, Bawipai hmin in, Pathian daihnak ziangkim theihtheinak cu nan hrangah kam cia in a um si. Khrih a zum ih ruahsannak thawn a hnen ah a ra tu hmuahhmuah hnen ah Pathian zangfahnak, alak ih pek mi rundamnak cu a um. Asinan satan le leitlun thawi rualrem awknak cu Khrih dungthlun tu pawl hnen ah lo kam theinak ka nei lo. Cuti sisawn loin hi lei taksa thawn na nun poh sung cu satan leitlun le tisa ral na do ringring ding. Mithi khua hnar na thlen tiang an nih khal in an lo do ve ding. Asinan cui doral ruangah Khrih ih rawng nabawlnak ah thukthun aw hlah. A sinan na pek dingmi men le Khrih rawngbawl ticu ziang a si ih ziangtin na um ding ti na thih cia nak le na ruatcia theinak ding ah ka lo simnak sawn a si. Na hmailam ah cuvek ral pawl na ton tik ah an mangbang lo ding ka duh mi a si. (Lk.14:28.\\na. Thihnak (helram sangka) ih ral na si ruangah na mang bang hlah seh. Leitlun ih ta nasi ahcun leitlun cun a mai ta cu a duh a si. (John.15:19). Leitlun cu a si kelten, le satan khal cun a umhmun kelte cu a luah poh sungcu Khrih ih dungthlun tu pawl cu ralkap an si ring ring a tul. Leitlun in Khrih cu a hua ih leitlun cu a kel a awh karlak sung cu Khrih ih dungthlun tu pawl cu a do ding a si. Hramtohsal nak rak hoha tu Luther in a sim vek in, 'Kawhhran cu leitlun ah a um sung cu Cain in Abel cu a that ringring ding'.\\nb. Thihnak ral do dingah na tim tuah aw. Pathian ralthuam thawn thuam aw aw. Pathian minung (ralkap) pawl hman ding ah hmanrua cu ticawk lo in a um a si. Khrih in ralthuam a tlasam dah lo. Kan mah vek mi caklo, mi farah, misual, milian, tampi in tui kan ralthuam hi an rak hmangih ral tampi neh in ralram ah an sung dah lo.\\nc. Thihnak ral na do tikah thinsau ten do aw. Thil zingkim kha nathatnak ah an cangmi a si. Na ral pa ih thatnak hrangah a si lo. Nang mah lo thianter nak dingah a si. Kha ral pa ih thatnak hrangah an si lo. Nang mah lo thianter nak dingah a si. Kha pawl khan a lo thangharh ter ringring ding. Kha pawl khan Khrih dung thaten a lo thlun ter ding. Cu pawl cun leitlun thawn a lo thenhnih aw ter ringring ding. Cu pawl cun thla tampi a lo cam ter deuhdeuh ding, Khrih hnen ihsin bawmnak lakdan thiam ding ah a lo zirh ding. Cucun na thinlung sungle na hmurka 'Khrih, ka Lalpa, ruangthlang aw' tiah a lo sal suak ter ding. cule cu pawl cun varam a lo naih ter deuhdeuh ding. Cucun, 'Lalpa, na lalram thleng hramseh' tiah a lo ti ter ding. Pathian in leitlun ah na thin lung phum in a mah na theih hngilh dingle a lalram ngaihsak lo ih na um ding a lo duhsak lo.\\nd. Thihnak ral cun lo neh hlah seh. Pathian fa taktak in thihnak a ral donak cu a sunglam inun ih a nawmnak vek thotho in theihtheih a si. Khros telloin lukhum a um lo.Buainak tel loin rundam-khristian sinak a um lo! Khrih in hitin a sim, 'Keimai ruangah mi'n an lo ti duhdah ih an dodal, an lo hrem ih ziangvek thil sual khar an lo phu a si ahcun mi lungawi nan si'. Na sakhua nak ruangah hrem na tuar dah lo ih, mi zokha in mitha anlo ti ih an lo duh hluahhlo ahcun Lungpi par ih kawhhran dik ah na um maw um lo tihi rinhleh um a si (Mth.5:11;Lk.6:26). Cuti sihlah kawh, Khrih ih kawhhran dik dodal tu lak ah na tel pang a si ahcun Satan ih rualpi tha le a ralkap na si ti thei aw mei aw.\\n5) Venhimnak simciami :\\nAdang pakhat kan ruah hrih dingmi a um: Khrih kawhhran dikih himnak. Insaktu ih thukam cia mi ropi a um: 'Thihnak khal in a neh thei dah lo ding'.\\nThuphan a per thei dah lo tu in hitin a sim, thihna (helram) ih thil ti theinak hmuahhmuah in a kawhhran cu a siatsuah thei dah lo ding a si. Ziangvek dodal nak karlak khal ah a ding ringringding a si. Zianghman in a neh dah lo ding. Sersiammi thil dang pawl cu an hloral thluh ding, asinan Lungpi par ih dinmi kawhhran cu a siatral dah lo ding.\\nLalram tum pipi pawl cu an suak ih midang in anrun neh cingcing. Igypt, Assiria, Babylon, Persia, Tyre, Carthage, Rome, Greece le Venice-hi hmuahhmuah pawl hi khui ah an si thluh ti na thei maw? Cu pawl cu milai kutsuak an siih an hloral thluh. Asinan Khrih ih kawhhran dik cu a nung ringring.\\nA cak bik le a ropi bik khawpi timi hman kha a siatral. Babylon phardawl pawl kha leilungah an tlu thluh. Nineveh khawpi kha sunhrul le leivut inan khuh thluh. Thebes ih sangka pawl kha thuanthu ah an cang thluh. Tyre cu nga kai pawl ih sur bannak ah a cang. Carthage cu zohman um nawn lo nak hmun rawp ah a cang. Asinan hi hmuahhmuah pawl lak ah kawhhran cu a ding ringring. Thihnak in a siatsuah thei dah lo.\\nHlanlai ih mithmuhtheih kawhhran tampi pawl cu thu a phunphun ruangah an hlo ral thluh. Khui ah saw Ephesi le Antioch kawhhran pawl teh ansi thluh? Korin, Philipian, Thessanonika kawhhran pawl teh khui lam ah saw an si thluh? Pathian thutak thawn an then aw ih an tlan hlo zo. An bishop, an synod, an puithunak, le an zirhawknak le an khua hlan hmin thatnak pawl ah khan an rak duh aw tawk ih tu ahcun khui lam ah an um ti zohman in kan thei nawn lo. Khrih ih khros taktak ah cawimawinak an rak pe lo. Thuthangtha cu an rak pom hnget lo. Khrih hrangah umnak hmun dik an rak pe lo ih Khrih ah zumnak dik an rak nunpi lo. Tu ah cun hlanlai ih thil rak um dah pawl lak ah thil pakhat menmen ah an cang. An en nak meifar cu laksak in an um zo. Asinan hi hmuahhmuah lak ah Khrih ih kawhhran cu a ding ringring .\\nRam pakhatkhat ah kawhhran dikcu ti duhdah in a um maw? A um khal a sile hmundangdang ah a thawk thotho ding. Dinhmun pakhatkhat ah ti duhdah in a um maw? Asi khal le dinhmun dangdang in a thawk thotho ding. Meisa ihurnak, thawn gih thlak nak, nam ih sunnak, cawhkuannak, le liamkuannak pawl hin a thatnak hi a cemter thei dah lo ding. A rak hrem tu le a dodal tu pawl u an thi ih an hloral thluh cingcing, asinan, Pathian thutak cu a nung ih a thanglian vivo. Kawhhran dik cu ziangtluk ih cak lo le tawntai in a lang men ding nan a siatsuah tu le a dodal tu cu ti siat an si ringring ih tikcu cem hlanlo cu a pehzawm vivo ding. Kawhhran par ih kut a thlak tu cu Pathian mangmittawk an si (Zech.2:).\\nKan thuhmahruai bungcangih thukam micu kawhhran zate hrangah a tak a si mi a si. Khrih theihpi tu umloin leitlun hi ziangtik hman ah a um dah lo ding. Boruak siat lai bik caan hman ah Khrih ih milai cu an um ringring a si. Ahab san lai hman ah khan Israel mi thawng hnih a nei a si. Tulai ih a thimnak zet Rome le Grece ram pawl lak khal ahhin Khrih a rian rero tu an um ding ti ka zum.Satan cun tuksumza in Khrih ih kawhhran cu a tisia in a sitsuah men ding. Ram hrek khat ah kawhhran pawl cu ti duhdah inan ummending. Asinan tihnak ih ti theinak cun ziangtik hman ah siat suah lellel dah lo ding.\\nKan cangthlan sungih thukam nak pawl hi zumtu mimal hrang khal ah a dik a si, hmun hrekkhat ah Pathian minung pawl cu namthlak an si ih an himnak hranghman ah thlaphan a um. A hrekkhat pawl cu David le Piter pawl in an rak ton dah vek in riahsiatnak ngaingai an tong. A hrekkhat cu Cramer le Jewell vek in tikcu ziangmaw zat sung cu an zumnak hman kha an hnawl ih an tlan san. Mi dang hrekkhat pawl lala cu rinhlelhnak, tihnak tumpi in a cim hai. Asinan, a neta bik ahcun a nauta bik ihsin a tumbik tiang, a cak lo bik ihsin a cak bik tiang, an zaten dam le, lungawi ten inn ah an thleng thluh thotho. Cutivek cun tikcu cemtiang a si ding. Thaisun ih ni cu tlang lo ding in na kham thei lo ding. Bristol ti luannak cu luang nawn lo ding in na kham thei maw? Leilung hlum pi pawl hi an hernak lamzin cio ah her nawn lo dingin na kham thei maw? Cuvek pawl na tuah thei hnu lawng ah zumtu pawl rundamnak, ziangtluk in tawntai le cak lo an si hman ah, Lungpi par ih dinmi kawhhran misa pawl rundamnak cu na kham thei men ding.\\nKawhhran dik cu Khrih ih taksa a si. Khrih ih taksa ruangpi sung ihsin a ruh peng pakhat te hman a hloral dah lo ding. Kawhhran dik cu Khrih ih 'mi' a si. Pathian in sankhuk daih thukam nak thawn a zawm zo mi cu zohman in an then thei dah lo ding. Kawhhrna dik cu Khrih ih tuu rual an si. Kiosa cun David ih tuural lak ih ta tuu pakhat kha a keu ih a laksak tikah David in a kaa sung ih ta a lon sal. Khrin in, cuti vek in a tuu rual pawl cu a kil him ding. Amah cu David ih fapa a si. Khrih ih tuu rual lak ah a hrisel lo bik pakhat te hman a hloral lo ding. Ni neta bik ah Pai hnen ah hitin a sim ding, \"ka hnen ih pekmi pawl lak ihsin pakhat hman ka hlo ter lo' (John 18:9). Kawhhran dik cu leitlun ah sangvut vek an si. A caancaan cu thli in a hran men ding, a caancaan cu khatlam le khatlam ah an lu a zing seksek men ding. Asinan thlaici fangkhat hman a hlo lo ding. A hi le a hnawm pawl cu hlawn ih meisa ah ur an si ding. Kawhhran diktak cu Khrih ih ralkap an si. Kan rundamnak ih kan ral bawipa cuna ral kap pawl lak ihsin a cak lo bik hman a hlo ter dah lo. A tumtahnak pawl cu ziangtik hman ah siatsuah an si dah lo. A cawmdawlnak cu ziangtik hman ah a tawp dah lo. A kaihhruai dan cu a thawk ihsin a tawp tiang a thleng aw dah lo. Mirang ram ih Crimean ral do dingah minung tampi an feh ih minung tampi cu an ra tlung nawn lo ti kan thei. Ral bawi cak le thiam zet pawl cu lungawi zet inan feh ih an ram ah an ra kir nawn lo. Asinan Khrih ralkap pawl lak ahcun cuvek zohman a hlo ta ti an um dah lo. Ni netabik tiang ah a ralkap lak ihsin mi pakhat hman an hlo dah lo ding. Amah rori in a sim, 'An hloral dah lo ding' (John 10:28).\\nSatan cun Khrih ih ralkap pawl cu thawng inn ah a thlo men ding. Hremnak a phunphun meisa ih urnak, thing par ih thlai that nak in maw hremnak a phunphun thawn an that men ding. Asinan, taksa nunnak a that hnu ahcun zianghman ti theimi a nei nawn lo. Zumtu thlarau cu hnaihnawk thei nak zianghman a nei nawn lo. Kan dunglam rei tuk loah, French pawl in an rak lak lai ahkhan, thawng inn phar par ah an ngan mi cu an hmu. A ngan tu cu zo a si ti an thei lo. Asinan a ca ngan mi pawl hi thiehtlak zet a si ih a thihhnu khal ah cui ca cun thu sim ringring. Hremnak a phunphun a tuar hnu ah thawng inn phar par ah, beidawng zet hnu ti theihtheih in, hitin a ngatn, \"Thlawhsuahtu Jesu, na kawhhran sung ihsin zohman in in hlawnhlo thei lo'. Himi cangan mihi a dik a si. Satan ih thil ti thei nak cun Khrih ih kawhhran dik sung ihsin zumtu pawkhat hman a hlo ral ter thei lo a si.\\nTui casiar tu lak ah zohman in tihnak ruangah Khrih an rian duhnak le tumnak cu an thulh dah lo ding tiah ka zum. Na thlarau na hngat nak pa cun lei le van ih thu neihnak hmuahhmuah cu a nei ih a lo kil him ding. Thai hloh ding men ah a thisen suak khawp in a lo runsuak rero zik lo. Na sungkhat pawl cun anlo dodal men ding. Na inn hnen pawl cun an lo hnihsan in an lo zawkzet men ding. Leitlun cun a lo rel se dingih hmuhsuam nautatnak thawn a lo ti duhdah men ding. Tih aw hlah? Tih hrimhrim hlah! Helram thiltitheinak ruangah na thlarau cu siatsuah a si dah lo ding. A lo dodal tu pawl hmuahhmuah hnak in na lam ih a tang tu cu a cawk sawn a si.\\nKhrih ih rawngbawl tu lak ihsin mithianghlim pawl lak hloh an si tikah na thin thir hrimhrim hlah seh. Khrih in a thu cu a kumkhat khua in a hmun ter thei a si. Rawngbawl tu tha tha le duh um zetzet a suah ter leh ding. Van ih Arsi pawlcu a kut sungah an um. Na hmailam hrangih na khuah ruahhar nak hmuahhmuah cu a ke hram ah thum mei aw. Leitlun mifim ti aw pawl le tuu hmul hruh cinghnia kauham pawl ih tihsiatnak ruangah na beidawng hlah seh. Khrih cun a kawhhran cu a kumkhua in a enkawl ringring ding. Khrih in a humhim dingih helram thil ti theinak ih a siatsuah lo ding. Kan mit ihkan hmuh thei leifang khal ah ziangkim cu a thatnak in a feh rero a si. Hi leitlun lalram hmuahhmuah cu kan Pathian lalram, Khrih ih lalram a si thluh leh ding.\\nA takih kan nunpi ding thu malte thawn tui thu cu ka tawp ter hrih ding.\\n1). A pakhatnak ahcun thusutnak a si ding. Ziangvek thusutnak saw sut awm bik? Ziangso ka sut ding? A hrem ka thawknakah ka kir sal ding. Hi thu ka thawhnak tongkam ah ka kir sal ding. Ka losut mi cu, Khrih kawhhran dik milai na si maw'? Kawhhran misa tihi Pathian mithmuh ah ziang a si ti theihtheinak na nei maw? Ziang ka sim duh ti cu theihtheinak na nei ko ding. Ramsung kawhhran hnak ih hlaswn thlir in ka sut mi a si. Ziang pawl le Biak inn thu ka sut mi a si lo. Lung prih dinmi kawhhran diktak sungah member na si ve maw? A ropi mi kawhhran hrampi tobul cu na zawm ve maw? Thlarauthianghlim na co zo maw? Na thlarau cu Khrih thawn pumkhat an si tiah Thlarauthianghlim ih theihternak nenei maw? Na thinlung sungah thaten ret ih ngaihtuah ciang dingah Pathian hmin ih ka lo sut mi a si. Na piangthar hrih lo a si ahcun Lungpi par ih dinmi kawhhran milai na si hrih lo.\\nKa thusutnak pawl hi thaten a sangthie lo tu casiar tu cun hi thu pawl hi a mai hrangah thaten la in ngaihtuah aw seh. Na thlarau sankhuk siatralnak na htlen lo nak dingah hma la aw. Thihnak in ni neta bik ah a lo neh lo nak dingah le Satan cun a mai ta ah a lo siar tel lo nak dingah hman la aw. Cuticun sankhuk hrangah na hlohral lo nakdingah hma la aw. Bible a umnak ih thlawsuahnak ram le thuthangtha eng umnak ihsin na tlak siat lo naki dingah hma na pin la aw. Baptists, Presbyterian, Methodists, maw ziang kawhhran pawl hmun sung ah na um khal a si len na pawl na tan tektek ih hma na lak nak Pathian thu ih dungle hmai hman thei nawn lo in, na phurnak ah na hmang aw ih Khrih ih kawhhran hrampi cu rak zawm ziar si loin ni neta bik ah Khrih ih kehlam ah feh dingmi pawl lak ah na tel lonak dingahna thei tawk suah in hma la aw.\\n2) A pahnih nak ah nunih lakdingmi ka sim duh mi cu sawmnak a si. Zumtu diktak a si hrih lo tu pawl hnen ah ka sim. Na hnen ah ka lo sim, ra aw la, kawhhran dik hi zawm ve thlang aw. Ra aw la, Khrih thawn sankhum thukam nak hnuai ah zawmawknak nei ve thlang aw. Cuticun theihhngilh ih na um lo dingah.\\nKa simmi hi ziang a si ti thaten ruat aw. Ka lo sawmnak ih ka tong hman mi pawl hi theihsual lo dingin thaten ruat aw. Mit hmuh theih na kawhhran pawl kha tanta aw ka lo ti nak a si lo. Pawl le kaihhruai awknak ih hngat aw mi thil lem biaknak hi ka hua hluahhlo. Pawl sawmnak thlarau hi ka hua. Asinan ka lo simmi cu Khrih ah rundam na si theinak dingah ra aw. Na thenhnih awk thei nawn lo nak ni a ra lai ding. Ziangruangah tufangah a cang thei lo. Ziangruangah tuisun ah a cang thei lo? Ziangruangah tuisun hi tuisun tiah kan kawh lai ahhin a cang thei lo? Ziangruangah thaizing nisuahhlanah, tui zan ah a cang thei lo? Misual hrangah khros par ih a thi tupai hnen ah na rualpi misual pawl kah sawm la, misual rundam theitu Jesu hnen ah na rualpi misual pawl kha sawm aw la, misual rundam theitu Jesu hnen ah ra aw. Ka Lal le Rundam tu Jesu ah ra aw. Na hrangah zianghmuahhmuah cu tiar aw cia in an um. Zangfahnak cu na hrangah tiarcia in a um. Vanram cu na hrangah tiar cia in a um. Vancungmi pawl cu na rat tiktik ah lungawi thu sim dingah an man cia zo. Khrih cu lungaw zet ih lo pom dingah le a fale pawl lak ih lo ret dingah a man cia zo. Khua a tlai hlan ah ra mei aw. Pathian thinhengnak cu tilik bang in leitlun ah a ra thleng cing ding. Lawng sungah ka ra lut aw la na him ding.\\nNunnak lawng a si mi kawhhran dik ah ra aw. Hi leilung hlunpi cu a siatral cingding! Hihi thei aw la cumi tihtu lak ah na tel lo ding. Leilung pi cu tipi kap ih vunnel parih a siat mi lawngpi vek a si. Zan cu a rei cuahco ih thlipi cu a hrang thawk rero thlang, thlipi cun a siatral ciami lawng pi cu a siatsuah thluh leh ding . Cuti a si lai ah nunnak lawng pi cu rem a si ih, kan nih thuthangtha sim tu pawl hin nunnak lawngpi sung ah ra lut in a luat dingmi lak ah na tel ve nak dingah kan lo sawm a si. Hmakhat te ah tho in Khrih hnen ah ra dingah kan lo sawm a si.\\nZiangtin ka ra thei ding tiah na sut maw? Ka sualnak pawl cu a tam tuk si, na ti maw ? Mi tha lo tuk ka si, ka ra ngam lo, na ti maw ? Cuvek ruahnak thaw cun a hla aw tuk . Cucu satan ih thlemnak a si . Misual na sinak vek in Khrih hnen ah ra mei aw. Na sinak vek ciah in, zianghman zep lo in ra mei aw. Hi hla mawi zet ih tongfang pawl hi ngai hnik !\\n' Ka sinak vek in, zianghman thatnak nei loin,\\nAsinan na thisen cu ka hrangah na thlet zo '.\\nCuticun na hnen ah ra ding in i ko aw,O,Pathian tufa no,\\nNa hnen ka ra '.\\nHihi Khrih hnen ah rat dan ding lamzin cu a si . Ziangthil hman hngak mi nei lo el ruahhar ding um loin na rat a tul. Misual rilrawng pumpuarnak hawl vek in ; mi farah misual lennak hawl vek in ; mi tha lo misual diknak ih thuam ding vek in Khrih hnen ah na rat a tul. Cuticun ra mei aw Khrih in a lo co hlang ding. Khrih hnen ih a ra tu hmuahhmuah cu ziangti lam hman in dawi suak sal an si lo ding . Aw, ra mei aw, Khrih hnen ah ra aw ! Rinnak in kawhhran dik sung ah ra aw la rundam na si ding .\\n3). A netabik ah zumtu himi casiar tu pawl hnen ah tha pek nak malten kan run sim ding.\\nThianghlim nun nung dingah zuam aw . Na umnak kawhhranih hman tlak mi si tum aw . Vanram mi sinak nei vek in nung aw . Na eng cu leitlun ah eng seh, cuticun leitlun mi in na nun an hmuh tikah hlawknak an neu ding . Zo ih ta na si le zo na rian ti lo thei lo an lo ti lo ti lo nak dingah, mi zokhal ih siar thei mi Khrih ih cakuat si tum aw . Thianhlimnak zianghman a thei lo tu cu Lungpi par ih bultoh mi kawhhran member a si ve lo .\\nRaltha zet ih nun tum aw . Mi hmai ah Khrih cu phuang aw . Khui tawk hmun na luah khal len Khrih thu cu phuang aw . Ziangruangah a mah cu na zah pi ding ! Thingkhros par ah a nih cun a lo zahpi lo . Ziangruangah a nih cu na zahpi ding ? Ralkap tha cun a ral thuam cu a zahpi lo . Zumtu dik cun Khrih thu cu a zahpi dah hrimhrim lo . Lungawi thiam ringring tum aw . Khrih ih ratsalnak dingah ruahsannak nei vek in nung thiam aw . Hihi kan zate ih kan zoh dingmi a si . Vanram lam pan ih feh kan si vek in vanram thil in kan thinlung cu in rung luah khat thluh ding a si. Pathian mi pawl hrang ahcun ziangkim hi a tha bik tikcu le caan ah an um thluh. Khrih ih kawhhran hrangah cun cantha bik a um. Zum lo tu le leitlun mi pawl hrangah cun harsatnak le beidawnnak can tha a si ding nan Khrih kawhhran sungih a zawm tu pawl hrang ahcun ziangkim hi thil tha hrangah a cang mi an si. Cui caantha pawl hrang ah fimkhur ten thlacamnak thawn kan hmailam caantha cu hngak ringring ding kan si.\\nSiatsuahnak cu rei lo te ah thlawnthlak a si cing ding. Lungto neta bik cu lakthlak a si cing ding. A tlun ih lungpi cu famkim zet in a umnak hmun ah rem a si thlang ding. Cuticun Khrih in Lungpi par ih a dinmi kawhhran cu fiang le fel zet in kan hmu thei cing ding.\\nInsaktu Ropi cu a mah rori a ra thlang ding. In pi cu a zianghman famkim lonak um loin a mawinak thawn leitlun ah hmuh theih a si cing ding. Rundam tu le rundam mi pawl an zaten an nuak aw cing ding. Sersiammi hmuahhmuah inh Khrih ih kawhhran a dinmi cu athatzia an hmu cing ding. Zohman in Khrih hmin cu thlawsuah le thangthat in um ko seh an ti dah lo nak hmun ah Khrih hmin cu thangthat in um ko seh ti ah an au ding.? Cule ' Lungpi kawhhran ah a tel tu hmuahhmuah cu mi thlawsuak an si ' tiah mi zapi in an au ding.","num_words":7750,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.001,"special_characters_ratio":0.229,"stopwords_ratio":0.375,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Nandar Hlaing In Oxygen Tuahnak Cetpi A Cah Lai, A Thlen Tikah Cun “Nan Ra Thun Ṭullo In Motor Thawn Khuasung Ah Kan Vakkual Ding” A Ti – Meifar\\nNandar Hlaing In Oxygen Tuahnak Cetpi A Cah Lai, A Thlen Tikah Cun “Nan Ra Thun Ṭullo In Motor Thawn Khuasung Ah Kan Vakkual Ding” A Ti\\nMyanmar lemcan thiam hminthang Nandar Hlaing in oxygen tuahnak cetpi 50Nm3\/h a cah ih lamzin ah aum lai thu theih a si. A thlen tikah cun damlo pawl innsang in oxgyen an va thun a ṭullo dingih a hmun ah anmah an va feh sawn tum.\\nNandar Hlaing in “Thuthangṭha ka lo hlawm ding, kan zaten ka ṭul zetmi oxgyen tuahnak cet pakhat cu lei dingin ka hrilfel zo. Nikhat ah burpi 200 a fill up thei, a ṭul poimawh pawl umnak veng, khuasung ah nitinten kan vakkual ding.\\nZan ahcun Zay Kabar sungah motor a dingih oxgyen thun theih ringring a si ding. Nazi 24 sung fill up thei dingin kan tawlrel ding, alakin oxgyen thunsak ding a si.\\nA rang theibik ih thleng dingin kan cah nan reilote sung cu kan hngak lawk a ṭul ding ti ka zum, thinphang hlah uh. Kanmah vekin midang bawmtu pawl khal an ra suak vivo ding, harhdam dingin rak um cio hram uh” tin a tarlang.\\nKum 47 mi Nandar Hlaing cu Yangon, Mawlamyine khawpi ih um a si ih oxgyen cet cu khuitawk khawpi ah a ret tum ti cu a tarlang lo. Miharsa le damlo pawl bawm ringringtu a si ih tuvek caan ih a pekawknak cu upat a tlak tuk.\\n“Khai, Khai… Rammi Sinak Diktak Vekin Meisa Man Pe Cio Uh” A Ti","num_words":270,"character_repetition_ratio":0.061,"word_repetition_ratio":0.123,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.315,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Mi Thuphan Puh in Party Leemsawm Ding A Si Lo - The Chin Times\\nThe Chin Times > Lawrkhawm > Thlirnak > Mi Thuphan Puh in Party Leemsawm Ding A Si Lo\\nHrilawk zik a siih mi in an ning pang ding tiah ramkhel thu le party thu cu ngan ka tum nawn lo nan party leemsawmnak ah 16.9.2020 zaan,\\nMi Thuphan Puh in Party Leemsawm Ding A Si Lo – Pu No Sum\\n1. Hrilawk zik a siih mi in an ning pang ding tiah ramkhel thu le party thu cu ngan ka tum nawn lo nan party leemsawmnak ah 16.9.2020 zaan, Sunthla khua ah bulpak hmin saal in thuphan puh ta hrat in CM Salai Lian Luai in leemsawmnak a nei ti ka theih ruangah mipi in thudik, thuhman an theih a ṭul tiah himi ca ka run ngan saalnak a si.\\n2. Leemsawmnak ih a simmi cu “Falam khuapi karh ih hmanmi nan ram cu kanmah NLD cozah ih lo laak sakmi a si lo, USDP san lai ah CM Pu Hung Ngai in culai ih AD Pu No Sum a sut ih lungkim lo le dokalh tu kan um lo a ti” timi cu thuphan a si. Relkhawmnak cakhum (meeting record) khal a um lo. CM Pu Hung Ngai cu 2013 kum sungah Falam ah voi 2 a ra ih khuapi karh thu rel a um lo, meeting record khal a um lo. Curuangah “USDP san ah CM Pu Hung Ngai le Pu No Sum ih rak tuahmi a si” a si a timi cu thuphan rori a si. Thuphan ih leemsawm cu “bum leem” a si. NLD party ih fehpi le hnaṭuan dan khal a si ding ka zum lo. Bulpak cang dan a si, a pacang hna lo tuk aw. Sunthla unau pawl tla in thungai ah an ruat pang pei.\\n3. Kan Falam khuapi karh thu ka hmuh hmaisabik cu 26.11.2012, Myone-A-htwe-htew-uk-chuk-zi-htanah cahmai 3\/ 101\/ in DC hnen ih cakuatmi ah Lungpi veng thar “A-hmuh-ṭuai-a-hmat (1\/2012) ṭin-piah-chin” ti a siih a pahnihnak cu Oct 16, 2014 ih tuahmi Falam khuapi thar (Lungpi) “Myotit-Siman-king (Town plan) timi meeting record a si. In theihpi dingah hih ni hi pension ka laak hnu thla 6 a rei hnu ih an tuahmi a si. Kei cu inn leeng suak thei nawn lomi ka si. Cutawk khal ah hnemhngetnak a um lo.\\n4. A pathumnak ka lo theihter duhmi cu 18.5.2015 ni ih leiram zungbawi Pu Leeng Kip Zul ih Falam khawpi thar (Lungpi) thuhla thawn pehpar ih cauk a si. Hih cauk sungah leiram an laakmi rampi pawl le a hmin pawl, a fiak\/a kauhnak pawl kim ten a tel ṭheh. Asinan mangbang dingmi cu Nov. 9, 2017 ih Pye-Hte-Yee ih thusuak ca ahcun cui’ ramri le ram hmin pawl a tel nawn lo. Falam thuanthu siar duh le ret duh nan um a si le ka hnen ah nan ra zoh thei. Hih cauk an ngan khal hi pension ka laak ih kum khat hnu ih nganmi a si.\\n5. A tlunlam ih thuphan puh awk thu hi atu lawng a si lo. Falam senpi inn ih mipi hmai khalah a rak sim dah ih thuphan a sit hu tlunlam upa, President hnen tiang ca ka rak ngan dah zo. A dai zo hmang ka tiih atu ah VOTE hawlnak ah a tharthawh saal.\\n6. Leiram laaknak thusuahmi ca 1465\/2017 cu Nov. 9, 2017 ah suahmi a siih culai ah NLD siar lo, Adang COZAH teh an um maw? Mai’ tuahmi rori midang puh rero hnakin ka ṭuan lai ah Falam khuapi karh ka tuah ti sawn sehla thuanthu a mawi sawn ding.\\nA tlun ih thuhla hi CM in a ṭong ngai pei maw tiin ka ruah lai ah Sep 17, 2020 zaan ah pacang pahnih in rung leeng ih hih thu in rung sim. CM in hitin a ṭong ngaingai maw ka ti tikah, ṭong ngaingai e, cuhman ah 2012 kum ah a ti. Atu khal ah khua lam pawl hei phone sehla zapi thei in kan ngai thei mai ding inti nan, cu rero ṭul hlah ee ka tiih 2012 kum December 22 lawngah Falam ka thlengih ka thlen kum cu zianghman ka ṭuan man ual lo ka ti sapbei.\\nHminsin: A tlun ih thu hi Falam Tualsung Media “Chinland Herald Daily News” ih tisuahmi Pu No Sum ih simmi a si.\\nPrevious Article Kum 500 Sung Hruaitu Nei Lo Chin PuPa le CNLD Political Revival\\nNext Article NLD Pawlin Thiamthu Rel Ding an Thei Lo Maw Si? – Pu Khuang Lian Sum","num_words":718,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.045,"special_characters_ratio":0.265,"stopwords_ratio":0.338,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hruaitu Issue 43, - Chinland Today Media\\nHruaitu Issue 43,\\nDecember 16, 2008 12:43 am·0 comments\\nHruaitu Weekly News\\nMilai nun hi\\nHruaitu rak siartu unau nan za ten ca sungah nan kut ka lo kai!!! Tui ttum cu, milai nun hi kan vawn ruat tlang hnik a si poh ke cu.\\nNgek.. Ngek..Ngek tiih ttap phah cing ten Leilung tlun ih a ra suak tu milai pawl kan nun taanawk dan le, kan thil tawnmi pawl hi mak nan ti ve hai maw? Ziang ruangah so hi tluk ih kan pian zia, kan thinlung put, kan duhzawng le tumtahmi, kum 70 leitlun nun hman kan tumdan a dang ciamco hi?\\nPathian pakhat ih tuahmi, Milai pakhat Adam ihsin suakmi milai pawl hi unau vekin teh kan zohaw thei hai maw? Milai pawl, in hrek darh tu le Leitlunah thahawknak, thahawk hmanah a rapthlak theitawp ih thahawk khal pawilo khawp ih lungput in neih tertu, miphun le miphun karlakah, kawhhran le kawhhran karlakah le mai unau milai pi karlak ih remlonak le doawknak suak tertu hi ziang bik so ? Milai nun hi ziang so a si…?\\nA suah tu : : LCF Calai Committee, Malaysia.\\nThlacamnak lo cun\\n¡° Bawi Jesu cu zingpit teah thoin, zohman umlonak tlangparah a kaiih, cunah thla a cam¡±\\n( Mark 1: 35)\\nKan Kristian thuanthu ka ban tawk ih ka zohsal tikah Pathian dungthluntu le a hna thianghlim ttuantu thlacam dahlo ka hmu lo. Thlacamnak hi ziangvek a si, ziangtlukin thil a ti thei ti le ziangtlukin hmual a nei ti cu cafang ih ngan suah le zirhawk hnakin ¡° mah te bulpak thlacamnak¡± rori ih theih fiang theihmi a si.\\nThukham hlun le thar, kan Bible pumpi rori laimu le khaikhawm tu hnukpi, kan Kristian pian suahnak pabik Jesuh cu khawvang hlanah thlacam dingin tlangpar a kai ttheu. Abraham, Josep, Moses, Daniel, David, Paul le kan Bible rak ngantu mithianghlim pawl hmuahhmuah cun thlacamnak thawn kan Pathian an rak bia ringring ttheu.\\nTui ni kan ram ih zumtu a ti aw tu tampi cun thlacam hi nunau awmnem deuh le mi hnuaita pawl ttuanvo le ti thei tawk vek men ih kan ruat hi a pawi zet. Bible siar tam le zir tam cu theih tamnak a si, asinan thlacamnak cu Pathian thawih lentlang ringring nak a siih tlunah zumtu kan nunnakah cahnak ( power )thup kan laknakbik khal a si\\n( Mark 9: 29 ). Pathian bawmnak hai tik lawng ih thlacam pawl cun, thlacam umzia an thei hrihlo bembem. Dilnak lawng an thei. Thinlung kekkuai in thlacam raithawinak Pathian hnenah hlan ttentto uh si.\\nBy : VL Bawi Thang\\nHruaitu thuthangca ih ngan ve dingin kan Editor sawmnak vei tam nawn ka dawng zo ih, ngan suah ve thei khal ka tum a si. Sihmansehla rin vekmen in thil hi a rak awllo. Ni tinte hna kan ttuan ih can lawng ka neihloh tiah phuahhlam hawlin, hnar hnuaiah phuahhlam a um tam nasa.\\nCan lawng ka neilo ka ti hi cu phuahlam men a rak si, kan Editor pawl khal hin hna ttuan phah cing ten tui ni tiangin a tikcu can teah Hruaitu hi an rawn suah thei ring hi cu a lungawi um in tluklo rim khal an nam in ka thei. Cu ti karlakah siartu pawlin kan hlutpi lo ahcun an bangnak a lak a si ding . Tihsak theimi kan nei mal si, laksawng vek tla kan tuah theilo a si hmanah News paper tal hi cu leisak sehla Editor phur a zang deuh ding.\\nKan Hruaitu hi a te zet nan theihkauh nak a tam in kan hrangih ttulmi tampi ngah ding a um hi mak ka ti zet. Thil dangih paisa cem kan sian laiah thuthangca leinak ih paisa cem kan ui leh ttheu hi cu tthaten khua ruah sal kan ttul. Stanley Jones cun ¡° cabu siarding ttha na neihlo le na angki hruk lai kha hlit awla, leiaw¡±a rak timi tla hi kan hrangah cun atthlak men tla a bang. Theihnak lam ih mit meng zo tui hrangah cun, ca siar hi hlimnak khal a si. Miphun tthangso cun ca an siar ttheu ih, ca siar ttheu miphun an tthangso.\\nKan zarhtin thuthangca hi a tthatnak lam cu rel cawk a silo dingih, a famkimlo deuh nak lam tla vawn zoh hnik seh la. Volum zat kan thei theiih, copy zat khal theih thei si seh la, siartu le ngantu pawl hrang khalah ttulnak a um in ka zum. Thuthang pawl hi a thuhla lawng silo in zuk tiangih hmuh ding a um hi siar a nuam phah zet. Asinan, a kawm zuk pawl hi ( cover story ) simfiang thei ttheu si seh la.\\nA sung thu vawn zohsal duak leh sehla. Zarh tin thuthang a si vekin a sungih kan hmuhmi pawl hi theih kauhnak le thuthang lam hlir a siih kan hlawkpi zet. Asinan, Hruaitu a si vekin, nu le pa¡¯i thu zirhnak khal dawng ban nawnlo ih hmun hla ih um mi pawl hrang nun in sim tu ding Cahram ( Article) le ¡°Sermon¡±, tla hi tel thei ringring sehla a duh um zet ka ti.\\nA…vawn rel takah cun, rel ding tla kan rak theive hnuaihni a si maw. Ziangkhallo le kan Hruaitu hi a nauhak tuk lai ih famkim thluh dingah cun phut hrih lemlo seh la, tthasawn le tlamtling sawn ding cun kan nih siartu le Editor khal in tamsawn ih can pe in, nasa sawn ih ttan kan lak tlan a ttul. Thomas Jefferson cun ¡°cabu tello in ka nung theilo a ti vekin¡±, kan nih LCF members pawl khal hin ¡° Khawi ah ha tui zarh Hruaitu kha tiih kan hawl ih, Francis Fenelon in ¡°na cabu le na study nak hmuahhmuah pawl tlansan awla Europe lal tohkham ka lo pe ding in ti khal sehla, ka cabu le study nak pawl hrang ka ding sawn ding¡± a rak ti vek dinhmun kan thlen thei tikah kan Hruaitu khal a tlamtling ding.\\nTtek tla ruangah caw 40 thi\\nKan dung tlawngkai ninga niah Johorbaru, Malaysia ih caw 40 rual rori cu ttekin a deng that tiah Tuluk thuthangca pakhat in a phuang. Hi mi niah hin ruahpi bingbur a sur ciamco ih, ruahpi han veten caw rualpawl cu thicia in sar an si. Hi caw rual pawl hi mi pakhat ta lawng an siih, kan dung kum hnih ihsin ei hawlnak ih rak vulh thawkmi an siih, RM 40,000 man hrawng an si. Caw neitupa cun tur ih thah thluh an si hmang tiah a ruat nan, rannung sibawi pawl cun ttek ih tlak that an si thu an phuang.\\nMai nupi Lei tansaktu an kai\\nIndia pa pakhat cun a nupi thawn an elaw tamtuk ttheuih, a nupi lei cu nam in a tan sak ruangah Palik in an kai tiah kan dung September 13 niah report an suah. Enadul Mullick, 40, cun a nupi cu ttawng thei nu ti phahin a lei a tan sak a si hmang.\\nTuluk fala mawi ( Back Cover )\\nKandung zarhpi niah Chongqing ih fala mawi Yang Jin cun, Sanya, Hainan tipi kap ih tuahmi Tuluk ram pumpi fala mawi ( miss ) hrilnak ah laksawng 1st a ngah. Hi fala nute hin kan hmai December thla ih tuah ding Leitlun falamawi hrilnak ah Tuluk rampi aiawh in a zuam ding a si.\\nScorpions Pawl Malaysia ah (cover story)\\nKan dung September 13, 2004 tlawngkai nikhat zan 9:00pm cekci ah German hlasak thiam larbik Scorpion pawl cun KL khawpi ih Stadium Merdeka ah nazi pahnih sung slow Rock concert an tuah.\\nRudolof Schenker le Matthias Jabs in Guitars an tum ih James Kottak in dimlo le rang thei tawp in drum a tum laiah, Pawel Maciwoda cun bass a tum. An group ih hlasak thiam pabik Claus Meine cun kum upat hnu lamah ¡° Apakhabar Malaysia¡± tiih a aw tlin tawkih a rawn au cu zohtu mipi thawm cu a ttha nasa.\\nTui ttum ih Scorpion concert ahhin hla 14 an sak ih, a lar deuh deuh pawl cu Always Somewhere, Holyday, You and I, Tease me Please me, Black Out, Big City Nights, Wind of Change, Hurricane, Still Loving you le When the Smoke is Going Down pawl tla an si. Wind of Change le You and I an rawn sak laifang kha cun zohtu mi in kan rak cangvaih pi dankha Germany ram ih concert zoh vek rori kan si tiah kan LCF tlangval pakhat cun a sim.\\nScorpion Unbreakable pawl in can an hman hlanah Malaysia heavy Rock pawlin 45minute sung can an rawn hmang ve ih, Scorpion pawl thawn cun an thlau aw tuk lai. Hla ngai lawng siloin Lead le Drummer cun mahle can teah duhtawkih thiam an rawn suah cu, ka ang hiau hiau in kan rak zoh a si bik. Hlanlaiih Scorpion kha an cuai hrihlo.\\nLeitlun in US president dingah Kerry an duh\\nTuittum US president hrilnak ding hrang ah Leitlun ram 35 ih mipi 34,000 lenglo ngaihdan lakkhawm nakah Bush hnakin Kerry duhtu an tam deuh. Kan dung July- August karlak ih Leitlun mipi ngaihdan lakkhawmnak cu hi vek a si :\\n74 Norway 7\\n74 Germany 10\\n64 France 5\\n63 Holland 6\\n61 Canada 16\\n58 Italy 14\\n58 Sweden 10\\n57 Brazil 14\\n57 Indonesia 34\\n52 China 12\\n48 Venezuela 22\\n47 UK 16\\n45 Spain 7\\n43 S. Africa 29\\n42 Czech Rep 18\\n34 India 33\\n26 Poland 31\\nKerry hin 46% a ngah ih Bush hin 20% a ngah a si.\\nNithla siarnak ( Calendar ) Mawi emem\\nRih lipi zuk mawi emem ih ka tuah mi a si. Kan dung kan project ih hnatuantu pawl thawi Rih kan tlawn ttumih kan zuk mi a si. Rih zuk a tlun ta bik ah a si dingih a hnuai ah Vapual zuk le Sawkhlei zuk a um. Cui hnuaiah 2005 Calendar tiin a um Wall Sheet a si ding. Kei ka tuah duh san cu Rih li kan Laitlangih um hi kan Biak mi Cung Pathian ih sersiam mi a si ti ka langtir duh.\\nKei cu Chin State ih um thinlung vekih mawi Rih tili hi Pathian ih sersiam mi a si tiin ka ngan. Khat lamah cun Pathian ih sersiam mi hi ka thangthat phah a siih a umnak Lai ram khal ka telh duh phah fawn. Rih hi Falam ta lawng khal a si lo kan zate ta a si ti theihnak ah Mirang ttawng hlir in ka ngan.. Cun, Lai mi cu ramtawi sa kah duh kan si bangin thla de, thla thul le thla thim tiang a zuk thawn ka telh thluh. Hakha, Tedim le Mizo hnen khalah zuar thei dingin Mirang ca hlir in ka ngan.\\nPs \/\/ Tui thlacem ah Calendar kan hnen a rak thleng ding!!\\nDatuk Seri Anwar a sungsal\\nMalaysia Prime Minister dinhmun rawn ngah ding ih, Leitlun le ramsung khal ih an zum mipa Datuk Seri Anwar Ibrahim cun, kum ruk sung rori thawng inn a to hnu kan dung tlawngkai nithum niah rampi tlaksiatpi tu tiih Dr. Mahathir in a rak puhnak pawl cu a silo zia mipi hmaiih fiang vuarvi dingah Court sangah a then nan, Malaysia Court cun thiamlo an co ter sal.\\nAnwar hi kum ruk sung rori thawng a to hnu, kan dung April 14, 2003 niah thwnginn ihsin suah a si zo. Asinan, tui ttum ih a sun sal ruangah hin kan hmai April 14,2008 tiang khi cu Malaysia politic khal ih a tel sian a silo. 1998 kum hrawngah Anwar hi Dr. Mahathir khal in, a ai rawn awh tuding ih a hrilmi bik le a rak tumtah bikmipa a sinan, an ram sumdawnnak tlaksiat laiih an khaw hmuhdan bangawklo ruangah, rampi tlaksiat tertu tiah case 4 rori in Mahathir cun a puh ih, thawng a rak thlak mi pa a si. Hi pa hi rampi hruaitu dingah, an ram mipi le Leilung tlun khalin an rinsan zet mipa khal a si.\\nLCF theih hngilh lo tu\\nKan LCF rak din suak tu lak ih a rak tel tu Salai Ram Than Zau ( Pa Zau ) Cu Pathian in a hmakhua a hruai vivo ih USA ah damten a thleng, hna khal tthaten a ttuan thei.\\nKan LCF harsatnak in rak theihpi in a ti thei tawk Sumpai Rm 755 in rak kuat ih a parah lungawinak tampi kan nei. Kan LCF in rak theih hngih lo ti khal fiangten a lang. Pathian in ziangkim a ttuan a hawlnak ah lam hruai vivo hramseh.\\nHla kan lodil\\nMalaysia LCF sungkua ihsin Laihla suah dingin tumtahnak kan neih ruangah, hla in phuah sak theitu nan um a si le a rang theibikin miphun le Pathian hrang nan rak pek ciau dingah Bawi Krih hminin kan lo sawm. Ramhla, Pathian hla, Sungkua hla le tthangtthatnak hla mawi a phun phun si thei sehla duhthusam a si. A hla aw cu country, blues, rock le go go….a phunphun tel thei sehla kan duh. Malaysia LCF sungkua ihsin Laihla suah dingin tumtahnak kan neih ruangah, hla in phuah sak theitu nan um a si le a rang theibikin miphun le Pathian hrang nan rak pek ciau dingah Bawi Krih hminin kan lo sawm. Ramhla, Pathian hla, Sungkua hla le tthangtthatnak hla mawi a phun phun si thei sehla duhthusam a si. A hla aw cu country, blues, rock le go go….a phunphun tel thei sehla kan duh.\\nTawlrel tu: Salai Bawi hre\\nIn sim theitu nan um maw???\\nSalai Za Biak Vung ( Sadaw) le Salai Ngun Siang Luai ( Sadaw ) tei pahnih umnak thei nan um a sile a hnuailam ih telephone number ah in rak sim dingah zangfah kan lo dil. An unau pawl in mangbang zet in an anhawl rero.\\nLal Sawi Cuang Cell : 012- 240 8826\\nBeidawng lo pawl hrang\\nMalaysia ramah a rak thlengih damten nitin ten hnattuan phah in ramttha le ramnuam thlen a theih. Asinan beidawng lo in hngah ttentto, ttha ten phit rero cu a tttul ding. Thil ziangkim hi awl ai ten ngah mi cu a manhla lo. Harzet le tairial cingten ngah mi cu a sunglawi.\\nRak zuam hrih aw, kan LCF unau lak ihsin khal tui thlasungah Norway lam pan in a feh suak ding khal an um.Kan hrang Pathian in canttha (chance) in pek mi a si.\\nThu rawn duh hrang..Pa Uk…Cell 019- 37155 92\\nDavid Mana 012- 2118 558\\nVate hri theih theinak thar Londonah\\nBritish ramih sii thiam pawl le Scientists cun kan dung zarhah Asia ram ih milai 29 rori suat tu Arpul hri ( or ) Vate hri natnak vei pawl nazi pakhat sung lawngih theih loli nak bungrua thar an tuah suak leh zo.\\nIndia tilian cu\\nKan dung zarh ah India ram sim lamih Tripura khawpi cu ruahti tamtuk ruangih tilian in a hrut ciamco ih milai pali an thih ih hleiah 55,000 rori cu hi tilian hin a buai ter a si. Hi mi thi lak ih pahnih cu, an rua lawng siat ruang ah Muhuri tivapi sung ih tla lut in an thi a si.\\nJapan milai 1000 Malaysia ah\\nMalaysia le Japan rampi cun an remawknak lanter tu dingah le rualpi ttha an sinak lanter tu dingah hngilhlohnak thingkung phun tlang dingah an lung a rual. Cui lungrualnak cu thlun in kan dung tlawngkai nikhat niah Japan milai 1000 rori cun KL Airport an ra thleng ih Malaysia ram ihsin tlawmngai ( Valentear )tu mi 2,000 pawl thawn KL khawpi kiangih Sepang hmunrawn ah thingkung phun phun an phun luihlo lai a si. Tuittum ahhin tingkung 20,000 lai phun an tum a si.\\nBush ih cabu thar a suak zo\\nUS president George W. Bush tei ci le kuang ngannak cabu thar cu kan dung zarh tlawngkai nihnih ni ah a suak zo. Cahmai 733 ih a sahmi hi cabu hi, tulaiah an ram sungih cabu zuar khawng cakbik list ah a tel ban ih, Enternet ihsin a siar duhtu¡¯i hrang ah Amazon.com ah siar theih a si.\\nSharon in Arafat banter a tum\\nIsrael PM Sharon cun Palestine hruaitu Arafat cu Wesbank ihsin a hnukdawk aw lo a siah cun Hamas hruaitu parih kan cangvaih vekin kan cangvai sal ding tiah Israel thuthangca hmuah hmuah ih interview an tuahnakah a phuang.\\nIsrael pawl hin, Palestine thihcilh bomb puah tu pawl hruaitu, Hamas hotu Ahmed Yassin an thahsak ih zarh thumnakah Yassin ih aiawh tu khal an thah sak bet. Sharon cun Hamas hruaitu le Arafat hi an danglamnak pakhat hman ka hmu cuanglo, a hnuk dawkaw duhlo a siah cun Hamas hruaitu pawl kan do vekin hi pa khal hi kan do ding tiah a phuang bet.\\nTui ttum ih Isael PM ih thu relmi hi USA cun an lungkimpilo nasa. Tui hlan ihsin hitivek ih cangvaih hi Sharon cun a rak tum ttheu nan, ttuan suah ngaingai cu an rak nei lemlo. asinan tui ttum Israel PM ih thu phuan cun Leitlun ngihven khal a hlawh zet.\\nLainunmawi report ngan mi\\nMinung pawl kan bangawk lo nak sim sehla kan sim cawk zik lo. Mihrek in Lainunmawi hmin langih hotu pawl parah hmuh thiam lo nak a nei tla an um, mihrek khat cun an mai pa hrang a silo mi ah hi tluk bulpak in an tuar le kan miphun tthatnak an ruat mi cu an fak um riai an ti. Mihrek lala cun an duh le in ngan ko hai seh uh ka ziang pawi lo, hmin than le larnak dang hman ka nei lo an ti.\\nTthen hrek khat ngan zo mi pawl in hminlang ih hotu pawl sualnak zoh in an mah bulpak fel lo nak khal ah ngan ve uh rak ti tawk khal kan um, mi pakhat ih tthat lo nak le tlamtlin lo nak kan ngan duh mi a si lo. Mipakhat suahsualnak ruangah miphun a mual phauh a si ti mi pawl hi tarlan an si.\\nLainunmawi group in Hruaitu ah veikhat te khawhmin a ngan zo mi ngan sal duh zohman an um lo . Cumi kan zoh sal tikah mi pakhat ciau thinlung kan thei lo nan a tlangpi thu cun, kanmah pakhat ruangah kan khawhmin siat cu kan duh lo a si ti a fiang.\\nA singai…. zozo khal in kan mah le ti thei tawk kan khua, kan miphun le kan kawhhran hrangah thil ttha tuah duh le mai khua ciau ti hmintthat duh lo cu kan um ding sawm? Curuangah Lainunmawi group in nan khaw hrangah thilttha na tuah ngah lo pang ding ti a phang tuk sawn a si ti rak theih hngilh siang hlah.\\nLainumawi group ai awh in,\\nRUAT TA AW\\n1.>> Tiva te ih tidai na in tikah a luan thawknak a tiva hna ruat hmai sa aw.( Na hrangah thilttha a si)\\n2.>>Rualpi hnenih thu na rel ding le, na rualpi mi zovek an si ti ruat hmai sa aw.( Mualpho hi a na tuk)\\n3.>>Na parah siang zetih a nung tu kha, na lungawi hlanah zovek minung a si ruat hmai sa aw.( Tirh siang siih mi ttih nung an um)\\n4.>>Na tuah, na ttuan ding mihi nangmai tuah dingih na ttuanvo a si maw ti ttha ten ruat ta aw.( Mai kuang lo nawr a awl te)\\n5.>>Thil na lei ding tinten na ttul mi ngaingai a si maw ti ruat hmaisa ta aw.( Paisa hawl a har tuk)\\n6.>>Mi na duh (nacai) hlanah duhdawtnak hi khawi tawk in a puak ti ruat ta aw.( Na duhnak na khirh thei nawn lo ding)\\n7.>>Na thin heng can le na lungawi can ih na ttawng ding mi ttha ten ruat ta aw.( A hlei fuan ih ttawng a awl tuk)\\n8.>>Pathian nung biak dingah ziangvek thinlung le ruahnak nei in ha Biak inn na pan ttha ten ruat ta aw? (Pathian a lungawi cuang lo pang ding)\\n9.>>Na thinlung ih tuah na duh mi pawl na tuahsuak hlanah ruat hmaisa ta aw.( Na hmin ti mal tu an si pang ding)\\n10.>>Fala, Tlangval na si laiah na thuanthu, na dinhmun ttha ten ruat hmaisa ta aw.( Na nungcang in thlanmual tiang a lo thlun ding )\\nPa Mang Tin Sawn\\nTilik ruangih thih tambik ttum\\nHmun Kum Thizat\\n1. Huang He ( China ) Aug 1931 3,700,000\\n2. Huang He ( China ) 1887 1,500,000\\n3. Holland Nov1, 1530 400,000\\n4. Kai Fong ( China ) 1642 3 00,000\\n5. Henan ( China ) 1939 200,000\\n6. Bengal ( India ) 1876 200,000\\n7. Yangtze tipi ( China ) 1931 140,000\\n8. Holland 1646 10,000\\n9. Vietnam 1971 100,000\\n10. Friesland ( Holland ) 1228 100,000\\nTulai khalah hin tilian hin leitlun hmun tinkim ah milai pawl nunnak a siatsuah rero lai a si.\\nLeitlun lungkua ( puk ) saubik pawl\\nHmun Peng ( Mile )\\n1. Mammoth puk USA 346\\n2. Optimisticheskaya Ukaraine 131\\n3. Jewel puk USA 128\\n4. Holloch Switzerland 114\\n5. Lechuguilla puk USA 109\\n6. Wind puk USA 106\\nLeitlun Cyclone nasabik\\nLeilung tlun ih Cyclone thlipi nasabik cu August 23,26 1992 kum ah Florida USA ah a hrang. Hi thlipi hin US$ 15.5 billion man thiri a siatsuah. Hi thlipi hi Leitlun ih Cyclone thlipi hrang nasatbik ttuma si ih hleiah thilri siatsuah tambik ttum khal a si.\\nAir Force hlunbik\\nUK royal Air Force hi Leitlunah a hlunbik tiih record a si. Hi Air Force hi UK Navy ralkap pawl in 1918 ihsin an rak hmang thawk a si.\\nLeitlun Tidai ralkap ngahbik\\nLeitlun tidai lam ralkap ngahbik cu USA an si. March 2003 ah uniform hruk ih hna ttuan tu 383,427 an neiih Civil mi hlawh aw ih bawmtu 185,371 an um.\\nLeitlun lilawn saubik ih phuan mi cu Washington khawpi ih Seattle lilawn a si. Hi lilawn hi 2.39peng ( mile) ( 3,839m ) a sauih, US$ 15million cem in 1963 ah rak sak tthehmi a si.\\nHmaizarh ( 26 September, 2004 ) ih can hmangtu ding pawl\\nCan kaitu Mai Zun Nei Mawi\\nThuthangttha simtu Sayamah Rang Khin Hniang\\nZapi hrang thlacam Pa Lal Sawi Cuang\\nSolo Nu Zing Fam & Parte ( Imbi)\\nBible zoh lo siar Mai Sui Tin Sung\\nThawhhlawm ap thlacam Nu Thawng Tthwe\\nZarhpi zing 143 201\\nZarhpi zan 26 25.10\\nZarhte zan 42 40\\nZarhpi zing thlacam 35\\nRinsan mi pawl hnen in ( Biakinn hrang )\\nSalai Ram Than Zau USA ( Rm 755 ) 2. Salai Ro Vel Thang (Rm 200) 3. Salai David Thang ( Rm 200 ) 4. Pa Ngun Hre Luai ( Rm 200 ) 5. Salai Ngun Sui Lian ( Rm 50 )\\nKa thaw a suak vuarvi\\nMizo ramih nauhak kum 13 nute cun a nu¡¯i hnenah nauhak kum 13 miin fa an vawn thei le vawn theilo thu cawp le cawpah a sut zek zek. A nu cun, ¡°vawn theilo¡± tiah a rak sawn. Ai kanu ¡°ka thaw suak vuarvi¡±, a rak ti a si hmang.\\nTlan cak tuk\\nTivar khaw pa pakhat tlan cak tuk khal, kawl ram pumpi tlan zuamawknak ah a telve ih, a tlan cak tuk ruangah a mah le a mah a pahaw bubbi a si hmang. Cu pa cun zing tin te ¡° Bawipa tui zing kan ei ding in rawn pe awla, a dang hmuah hmuah cu keimah ten ka hawl suak ve ding¡± tiah thla a cam ttheu an ti.\\nBawngbi tet tuk\\nTulai san thar ahcun mino hmuah hmuah in bawngbi tet ttengtteng lawnglawng an hruk tiah, Yangoon ih kan Lai tlangval pakhat cun Jean bawngbi tet zet Buu Chuk Zii ihsin a lei ve ih a hruh hngal a si hmang. A bawngbi hrukmi cu a tet tuk ruangah an mai inn khalah pial thiamlo cun an hmuan thlang tei inn ah a lut an ti.\\nXOXOXXOXOXOXOX DAMTEN KAN TAWNG AWK LEH KEI CU XOXXOXO\\nHruaitu Weekly News 169","num_words":3689,"character_repetition_ratio":0.024,"word_repetition_ratio":0.034,"special_characters_ratio":0.249,"stopwords_ratio":0.247,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Na Ralring Zo Maw? - Chinland Today Media\\nJune 28, 2009 1:22 am·0 comments\\nAnmah pawl cu Pathian bia in rawl an ulh lai ah Thlarau Thianghlim in, “Barnabas le Saul hi ka thiahmi hnattuan lawng ttuan dingah thiadang uh,” tiah a ti. –Tirhthlah 13:2\\n– Job 11-13\\n– Tirhthlah 9:1-21\\nMission hnattuan feh dingin kan tummi kan feh hlan thla 3 duh ah ka rualpa in, “Mi pakhatkhat an rak thei lo pang asile an ai ah ka lo thlun hngai pei,” a ti. Jamaica ih July nisa lakah ni 8 sung si thuh, thilhlun rem le bun saal ding cu a ol lo. Hmanseh ka rualpa cu a feh paihzet a bang.\\nZarh 6 a duh tikah mi pakhat hrang a lawng. Ka rualpa email ka kuat ih a feh paih lai maw ti ka sut tikah, “Ka paih, in ko pang asile ka ti ih passport hman ka rak tuah cia,” a ti lohli. In ko pang asile tiah a ralring cia.\\nKa rualpa ih timtuah awkmi in Paul le Barnabas cu Pathian in a duhduh fial dingin a duh naknak ah thlah dingah thlaraulam ih a tiar aw ciami lakah an tel thu i vun mangter saal. Annih cu passport hrang an timtuah lo. Pathian bia in rawl an ul (Tirh. 13:2). Culaifang ah Thlarau Thianghlim in, “Barnabas le Saul hi ka thiahmi hnattuan lawng ttuan dingah a dang te’n thliadang (umter) uh,” (c. 2) a ti tikah an feh.\\nPathian ih a lo ttuanter duhmi hnattuan ttuan dingah na tim na tuah zo maw? Thlarau Thianghlim in, “Feh aw” a lo ti asile na tiar aw cia pei maw?\\nPathian hrangih hman dingah ka man,\\nPathian in i hril le ka tiar cia\\nHitawk siseh khitawk siseh khuikhal a poi lo\\nKa thin ralringten a hngak.\\nNa hman ding thil tiarcia aw- Pathian in hnattuan a lo pek ding.","num_words":292,"character_repetition_ratio":0.07,"word_repetition_ratio":0.035,"special_characters_ratio":0.255,"stopwords_ratio":0.336,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.994,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Myanmar ramih sii lam phur lut dingin Indo-Myanmar border gate hawng ding – Thechinlandtoday\\nMyanmar ramih sii lam phur lut dingin Indo-Myanmar border gate hawng ding\\nadmin August 4, 2021 Leave a Comment on Myanmar ramih sii lam phur lut dingin Indo-Myanmar border gate hawng ding\\nGood news lungawi um nasa, India central cozah thupek dan vekin Covid Si lam thil Myanmar ram lamih kuat lut dingin Indo-Myanmar border Tamu gate cu hawng dingin Manipur cozah cun thutluknak a tuah a si.\\nBorder gate cu hawn a si nan, bungrua cu Myanmar lam ih sin Myanmar lam lawng a rawn lut ih, Myanmar lam ih sin ziang hman kuat thei a si lo ding\\nIndian Ministry of Foreign department kaihhruainak a tuah dan vekin, Covid-19 natnak thawn pehparin Si lam thil lawng Tamu ramri gate 1 leh 2 ih sin lak luh theih a si ding thu Manipur cozah cun August ni 1 ah khan ramri lamih thuneitute pawl a theihter zo a si.\\nManipur state cozah thusuahah cun India lam ih sin Myanmar-ah Si lam thil lawng phur luh theih a si ding ih, Myanmar ram lam ih sin zianghman lak luh thei a si loding. One-way system-ih fehpi ding tih a si.\\nIndo-Myanmar border lamah hin covid hrik kaidarhawknak a um ring ring ruangah, Tamu lam border gate cu India lam, Manipur cozahin March thla ah khan a khar thluh a si.\\nKNU BIIGADE 5 THAWN DOKAHNAKAH RALKAP 65 THI →\\n← ṬHIAN CHHAN THIH NGAM NAUPANG HUAISEN LALRAMLIANA’N A ṬHIANPA A CHHANCHHUAH DAN","num_words":239,"character_repetition_ratio":0.105,"word_repetition_ratio":0.022,"special_characters_ratio":0.209,"stopwords_ratio":0.192,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"DoRal - Hre Mang\\n\"Zumnak DORAL kha thaten do aw\" (I Tim.6:12)\\nHi thu danglam zet asi, ral do thu tlukin mi tampin an theih cak zetmi thu a um lo kan ti thei men ding. Tlangval, fala, piter, puter, nuahak, a sang le a niam, milian le mi farah, cathiam le thiamlo, an zaten raldo awk thu le sual awk thu pawl hi an phur zet theu.\\nZiangti zawng in kan sim khal a si le hihi thu awl te a si.Water Loo, Inherman, Balaclave le Luncknow timi pawl thu a ngaihsak lo tu cu mi hmukhmak a si ti ih kawh a si ko ding. German le France ral lai ih Sedan le Strasburg le Metz le Paris ih ral buainak pawl hi a thin a thawhter lomi cu thinlung mumal lo mi ngawngtawh a si ko.\\nA sinan cu pawl hmuahhmuah hnak in le minung ih do dahmi ralbuai nak tihnung bik pawl hnak hman ih tuksum le thupi sawn doral a um. Cui kdoral cu ramkhat le ramkhat karlak ih buainak men a si lo, ih leitlun ih a suak dahmi khrihfa hmuahhmuah ih doral a si. Doral ka sim rero mi cu thlarau doral a si. Hi doral cu zokhal rundamnak a cotu hmuahhmuah in an thlarau hrangah an do ding mi doral a si.\\nHimi doral hi mitampi in an theih lomi a si ti ka thei. Hi thu hi sim hai hnik aw la mi aa maw, mi banglo maw, tho aa tluk ah an lo nam thla in an lo ngai nep men ding. Asinan leitlun mi pawl in ral an do dah vek in thlarau ral khal hi a tak ih ummi thudim a si. Hihi kut le kut do awknak ral vek in hliamhma tuar tla a um ve. Cun ral vennak le cawlhnak ti pawl tla a um ve. Cuticun ralram ih kulh awk le hual awk ti vek tla a nei ve. Cun sung le neh ti tla a um ve cul pawl tlun ah a hleice ih danglam zet rahsuakmi a nei. Leitlun ral donak ih rah suak mi cu rei lote hrang le a hlo lohli thei mi thil pawl a si. Thlarau lam doral cu a danglam ngaingai. Cuvek doral ahcun sankhukdaih rah suak mi a nei.\\nHivek doral ruangah Paul in Timothy hnen ah rumro zet in thu a cahnak a si; \"Kumkhua nunnak co ding a zumnak doral kha thaten da aw.\" Hivek doral thu hi himi cabu sung ah ka sim duhmi a si. Himi thu hi thianternak le thianhlimnak thawn bang aw zik te in an pehtlai aw tin ka pawm. Thianlimnak taktak ih umzia theifiang tu ding cun khrihfa cu \"ral do mi a si\" ti a theih a tul. Curuangah thianghlim ding kan si ahcun ral kan do a tul.\\n1. Khrihfa sinak diktak cu raldo mi a si.\\nA hmaisa bik ih ka sim dingmi cu: Khrihfa sinak diktak cu raldomi a si thua si.\\nKhrihfa sinak 'diktak'! timi tongkam hi thinlung teah rak ret khiokhi aw la. Tuisan ah sakhua diklo, khrihfa sinak dik nei lo sakhua nak le sakhua dangdang tampi ti cawk lo an um. Cuvek sakhua nak pawl cun mibur pumkhawm nak a nei; a itthat mi pai sia-le-tha-theihnak cu a diriam ter. Asinak cucu thiltha a si loih thihnak ah mitampi hruai sual tu a is. cuvek khrihfa sinak cu kum thawngkhat le zariat rei lai ih khrihfa sinak vek kha a si lo. Mi thawng tampi cawlhni tinte biak inn le khawm awknak hmun ah feh in mah le mah khrihfa ti aw pawl an um. An hmin pawl cu tihnim nak cazin ah cun a um thliangthliang. An nun lai ahcun khrihfa tiih kawh cu an si. Khrihfa neih awk dan ten nupi pasal an nei aw. An thih tikah khrihfa phum awk dan ten phum an si theu. A sinan an sakhua doral an do na hmu dah lo ding! Thlarau talbuainak, theihpatawp suahnak, buainak, maiduhnak hnawl nak, tisa sual do nak, le fimkhur tulnak pawl le thlarau ral tivek hi zianghman an thei lo lawlaw. Cuvek khrihfa sinak cun a hmin men khrihfa pawl di a riam ter ding ih an mah kalh zawng ih thu sim tu pohpoh cu duhdawtnak nei lo, mi lungruh, le mi khermei tiah ruat an si riang ri ding; a sinan cuvek cu Bible in khrihfa a timi a si lo lawlaw. Cuvek sakhua nak cu Khrih in a rak din ih a rihmi pawl ih rak phuansuahmi sakhua a si lo. Cuvek sakhua cu thianhlimnak taktak a hring suak tu sakhua a si lo. Khrihfa sinak diktak cu raldomi a si.\\nKhrihfa diktak, mi piangthr pa cu ralkap tiih kawh a si ih a thih tiang cui a si nak vek in cangvai ding a si. Sakhua awl zawng, ze le nuambangsel ih mai duh thu sam vek ih nung ding a si lo. Khualtlawn nak nak pakhatkhat (Motor, Tlangleng, Lawng etc.) par ah nuam zet ih itthat phah in vanram ka thleng ding tiah ruat dah hlah seh. Leitlun fate pawl hnen ihsin a sakhua nak a zir a ahcun, suangtuahnak ih khat sakhua nak ah cun a lung kim tawk men ding. A sinan Bible cuvek a pawmsaknak khui hman ah a hmu lo ding. Bible cu a zumnak le a tuahnak kai hruai tu a si ahcun a mai dinhmun cu fiang zet in a hmu thei ding. (A sinan Bible cu mai duhnak diriam tertu men ih a hmang tu cu unse dawng a si.)\\nKhristian ralkap pawl cu zothawn saw an do awk? Khristian dang pawl thawn a si lo. Vanduai thlak thil pakhat cu ziang a si tile, minung ih sakhua ruahdan, a kumkhua ih ciangkuang lo me el awknak, Pathian thutak theihfiangnak um lo ih milai ruahdan ih fehpi nak hi a si. Pawl le pawl buainak, biak inn pakhat le pakhat buainak, hrin khat le hrin khat, party pakhat le pakhat, mi bur burkhat le burkhat kawhhran buainak pawl lakih a tel ve hlan lo a lung kim thei dah lo tu cu a theih dingmi zianghman a thei lo. A cancan cu kawhhran dan le dun, le kaihruai awk nak dan pawl dikzet ih san neihter thei nak ding ah a lotheihlo. ih thurel tu pawl hnen ah zuu thum awk tal a tul can a um men ding. A diktak in khristian pawl an mah le an amah, pakaht le pakhat an do awk tikah, an thazang le an tikcu cem ko an do aw ih an hman rua pawl cu satan hnen ihsin an lak tik ah sualnak ding hram ziangdang hman a tul nawn lo.\\nCuti a si lo! Khristian pawl ih doral cu Satan, leiltlun, le tisa pawl an si. Cu pawl cu a thi dah lomi doral an si. Hi pawl hi theih pa tawp suah ih do ding mi doral bulpi an si. Himi doral pathum pawl parah nehnak a neih lo ahcun thildang ih nehnak pawl cu zianghman hmantlak lo le a lak men a si. Cun khatlam ah hi doral do lo ding in cu vancungmi mizia a neih ih tlu se thei lo a si lawng ah daiziar in a um thei ding. Asinan, a cak lomi thinlung thawn Satan, leitlun, le tisa ral pawl cu a do ding maw a hlo ding maw, ti lawng hi zumtu hmakhua ah a ummi a si.\\nTisa hi do hrimhrim ding a si. Piangthar hnu hman ah milai sung lam ah sual tuahnak ih a rang zetmi sual mizia, a cak lomi thinlung tidai vek ih mahte dinhmun hnget nei thei lo a um ringring a si. Hi leitlun ah himi thinlung hi a famkim dah lo ding. Curuangah hi lei tisa thinlung hi famkim dingih beiseinak cu vanduai thlak tak suangtuahnak a si. Cuvek thinlung cu vaivai lo ih kil khawi dingah Lal Zesu in in forhfial, \"Fimkhur uhla Thlacam uh\" in ti. Nitin thla camnak thawn doral do hi a lotheihlo ih a tulnak a um a si. Vawitampi thlarau cun a zuam dingnan tisa cun a tlin lo theu ding. Paul in hitin a sim, \"Kan taksa cu ka hrem ih felten ka ret\". Ka taksa sungah dan dang hna a rak tuan ve theu tu a um : cui dan cun ka thinlung in tha a timi kha a rak do tu dan a si. Cui dan cun ka taksa sungih hna a tuanmi sualnak ih dan hnuai ah sal bang in i taantaer. \"Aw, ziangtluk unse dawng milai saw ka rak si! Thihnak lam ih i kawrtu taksa pum ihsi hin zoso i run suak thei ding?\" Khrih ih ta a simi pawl cun minung tisa duhnak le taksa hiarnak pawl cu thihnak ah an khenbeh zo.\" \"Nan sungih hna a tuan tu leilung pumsa duhnak ... a suah ter tu kha nunter nawn hlah uh.\" (Mk.14:38;IKor.9:27;Rom 7:24; Kal.2:24; Kol. 3:5).\\nLeitlun hi do hrimhrim ding a si. Hrawkhrawl zet ih mi ciahnehtu ral tumpi hi kaihhrem ding a si ih nitin te do lo cun neh theih a si lo. Leitlun thiltha ha heuhnak, leitlun ih mawhthluknak, le hnihsan tihnak, leitlun thawn thuthup neih duhnak, kulmuk ih feh duh lonak, hi pawl hmuahhmuah hi khrihfa pawl vanramlam zin ah catbang lo ih ton dingmi an si ih neh tengteng a tul. \"Leitlunnthawi rualpi that nak cu Pathian thawn ral awknak a si.\" \"Mi pakhatkhat in leitlun a duhdawt ahcun Pai duhdawtnak cu a sungah a um lo a si.\" \"L eitlun cu ka hrangah khenbeh in a um ih kei cu leitlun hrangah khanbet in ka um.\" Zokhal Pathian ih hrinmi pohpoh cun leitlun a neh a si. \"Leitlun mi nundan vek in nung hlah uh\" (James 4:4;I John2:15;Kal.6:14; I John 5:4; Rom 12:2).\\nSatan cu do hrimhrim ding a si. Leitlun milai ih khuahlan ral kha a thi hrih lo. Adam leh Evi ih tluksiat nak ihsin thawk in leitlun khatlam le khat lam ah a vak rero ih, tlun le hnuai ah a kai suk a kai so rero a si. A itthat in a daithlang dah lo. Kio sa rilrawng pakhatkhat deh ding hawl ah huk dupdo phah in a vak rero vek a si. Kan hmuh theih lomi kan ral a si ih, kan lamzin diang le kan ihkhun kiang khal ah a um ringring ih kan nuntudan hi in hliakhlai rero a si. A hramthawk ihsin mi that hmang le thuphan per hmang a si ih sun le zan ti lo in hremhmun in thlen theinak ding ah a zuam rero. Acancan cu sakhua lam ruahnak diklo in mi a hruai ih a cancan cu rinum lonak mi a kawhhmuh, cangvaih dan pakhat a si lole a phunphun in, a kumkhua in kan thlarau siatsuah nak ding a tawlrel ring ring. \"Leiphut bang in a duh naknak ih lo fovorh hloh thei nak ding ah nangmah kha lo neih a duh a si. \"Rundam kan si duh ahcun himi hi leitlun ral tumpi hi nitin te kan do neh kan kaihhrem a tul. A sinan ralrinnak, thlacamnak, do nak, le Pathian ralthuam pawl phaw ih hmannak pawl hin Satan ral cu a tlan hlo ter ding. Nitin raldo nak lo cun micak zet pai ban (kut) hi kan thinlung lenglam ah dawisuak theih a si lo (John 1:7; I Pet.5:8; John 8:44; Luke 22:31; Eph.6:11).\\nMi hrekkhat cun tui ka simmi hi a maktuk an ti men ding. Feh hla tuk le rawng sahtuk ih hnih an in ruat men ding. Na thinlung ah a thup ten nangmah le nangmah na sim aw, kan ram ih khrihfa pawl hi hivek raldonak, harsatnak, le thlarau ral sualbuainak pawl um loin vanram an kei ko ding, tiah na ruat. Reilote sung i ngai hnik uh, malte lo sim ding ka nei. Pathian aiawh in nan hnen ah lo sim ding ka nei. Mirang ram ih a rak um dah ralbawi hmuahhmuah lak ah a tumbik pai thuthawn peh aw in thil pakhat vun ruat hnik uh, \"Ral buai lai ih ral pawl thazang kha rua-hman- sual ruangah ral nep zet ih thawhnak hi a sual bik a si.\" Hi khristian ral hi a zang zet le a nep zet mi ral a si lo. I ngai thla aw la ka thu simmi hi thaten ruat hnik aw. Cathiang in ziang sim? Kumkhua nunnak co thei dingah zumnak doral cu thaten do aw. Khrih ih ralkap tha vek in harsatnak cu tuar thei zuam aw. Satan bumsiatnak do thei dingah Pathian ih a lo pekmi ralthuam kha hruk aw. Ziang a tile kan domi pawl cu mila an si lo. Van ih a um mi thlarau sia cahnak uktu pawl thuneitu le hi a thimmi leilung pi uktu pawl an si. Curuangah a tu ihsi thawk in Pathian ralthuam kha hruk uhla caansia a theln tikah nan ral pawl cu nan do thei ding ih a net tiang nan do hnu ah nan tanhmun cu nan hum ngah ding. A fiakmi sangka ihsin lut tum uh. Kumkhua a daihmi rawl hrangah hna tuan uh. \"Leitlun ah remnak thlentertu dingah a ra tiah i ruat hlah uh. Remnak tuahtu ding ah ka ra lo, ral nam keng in ka ra sawn a si. Ralnam a nei lo mi in a kawrfual zuar in nem pakaht lei seh.\" \"Thinlung fimte in um uh, nan sumnak sungah hnget zet in ding uh; raltha in um uhla a cakmi si ko uh. Ral do dingmi cu thaten do aw la, zumnak le sia-tha-theihnak tha cu pawm ring ring aw\" (I Tim.6:12,2:3; Eph.6:11-13; Lk. 13:24; Jhn 6:27; Mth. 10:34; Lk. 22:36; I Kor.16:13; I Tim.1:18,19). Hi tongkam pawl hi ka hnenah siang zet in an lang ih theihsual theih rual an si lo. Kan co ve duh ahcun an zaten pakhat an zirh a si. Himi doral do ding a tul lo ti tu le kan nih cu Pathian ah hngat aw in to men ding kan si titu cu Bible a theihsual ih thil sual tumpi a tuah a si tin ka hnen ah alang.\\nMirang ram ah tihnimnak hunserh an hman tikah ziang an sim theu ti na thei maw? Hi pawl hi rinhlelh ding um lo in Pathian thawkkhum lomi a si. A sinan leitlun ramtin ih mirang kawhhran a zawmtu pawl, an mah le an mah khristian a ti aw ve tu minung million tel pawl hnen ah cun hi an thusimmi hin man a nei zet men ding. Ziangvek saw an sim? England kawhhran ih a lut thar hmuahhmuah cun a hnuai lam ih tongkam hi an hmang: \"Pa le Fapa le thlarauthianghlim hminin tihnimnak ka lo pe ! Hi nauhak hi khros in hminsinnak ka tuahzo ih tuisi thawk in thingkhros parih khenbetmi Khrih zumtu a sinak phuansuah dinghi a ning a zak nawn lo ding, cuticun a nunnak a cemtiang in Khrih ih rinum siahhlawh le ralkap vek ih nung in sual, leitlun le satan ral cu a do ding\". Mi tampi ih tihnimnak lakmi cu a hmin men a si zaapi theih a si ko. Nu le pa in zianghman zumnak ih thlacamnak um lin hmailam ah an rak suahpi ih tihnim nak an lak tikah zianghman thlawsuah comi nei lo ah ancang. Khawl hnatuan vekih tihnimnak peknak, an nu le pa cu ziang an si khal len tihnimnak an lak ahcun thawhsuahnak bangrep a co thluh titu cu tuahnak phun dang an nei tinak a si. A sinan thil pakhat cu a fiang mi a um; kawhhran ih tihnimnak pe tu hmuahhmuah hi Khrih ralkap tuan ih pumcawmmi an si ih an hlawhmi cu nitin ih satan leitlun le tisa ral an do nak ih nehnak a si. Rinhlelh ding aa nei tu cun a thlacamnak cabu kha la in thaten siar in le a sung ih ummi pawl kha thaten a zir sal a tul a si. Kawhhran ah aphur zet tu pawl in thil pawi zet pakhat an ti sual micu an thlacamnak bu sung ah ziang a um ti an theih lomi hi a si.\\nKawhhran miza kan si maw, si lomaw, thil pakhat a ciangmi cu khristian doral hi a tak ih ummi a si. Hi thu ah lhin, kawhhran dindin a bang aw cio lo ih a tawp ah zozo khal vanram an kai thotho ding ti vek men a si lo. A tulnak hi kan parah a hngat aw a si. Hi ral hi zokhal in kan do hrimhrim a tul. Khrih in kawhhran pasarih hnen ah ca a kuat tikah a nehtu pawl hnen lawng ah thukam mi a um. Thansohnak a um a si ahcun kalhki nak khal a um ding. Khrihfa sinak diktak cu ralkap a si ih doral um loin thianhlimnak a um lo. Rundammi thlarau cun ziang tik lai khal ah doral a do ringring a tul.\\nHihi zokhal in a lotheihlo ih do tulmi doral a si. Hi doral kar lak ah tanbul nei lo in a lailak ah ka to men ka tiah ruat hlah uhsi. Cuti ih ral hrial nak cu ram pakhat le pakhat lak ih buainak ahcun a theih men ding. A sinan thlarau ral doonak ah cun a theih lo. A porh aw zet, lhnawihnih lo fehdan, fim aw tr ziar ih cangvaihdan hi mifim tampi ti lung awi tertu, dai te ih umih thil ziangkhal a mah um ih umter nak pawl hi khristian raldonak ahcun a tangkai lo. Zozo khal Pathian rawng a bawl a si ahcun miin hnangam zet ih um ding ah an ruat ko ding. Asinan hi zumtui nun thuhruk ih raldonak hi zohman in mi an theihpi lo theu. Cun khatlam ah zaiziar ih um thei duh lo mi hrekkhat cu pawm zau le pawm rem thei dinhmun si duh ah ziang vek khal an hmai ah ra seh la tha te ih pawm lthei an tum theu. A sinan satan, leitlun le tisa duhnak thawi rualremnak cu Pathian tawi ral awk nak a si ih zin kaupi ihsin siatnak ah mi hruai tu a si. Ziang hman duhthlan theinak kan nei lo; kan do ding maw, kan hlo ding maw, cumi pahnih lawng kan hmai ah a um.\\nHi doral hi a lotheihlo ih zapi do tul mi a si. Kum upa maw nuata maw, zohman hi doral ihsin luat thei nak nei an um lo. Ram uktu le mipi pawl, thu simtu le mipi pawl, mi upa le nauta, misang le niam, milian le mi farah, mi nunnem le mi thintawi, siangpahrang le a kut hnuai pawl, cathiam le thiamlo an zaten an hriamhrei keng in ral donak ah an feh thluh a tul. Leitlun mi zate in an suahkeh inporhawknak, zum lonak, leitlun ngainatnak, daithlannak, le that lonak mizia sual ih khat cu thinlung nei cio an si. Mi zate in siatsuahtu thlarau ral lak ih um thluh an si. An zaten mibum hmang, cawlh ti nei lo, thuphan hlir ih khat satan kiang ih um thluh an si. Siangpahrang inn ih um siangpahrang insungsang ihsi thawk in jlo thlam ih a ummi hnatuan tu thleg in rundammi an sinak ding ahcun ral an do thluh a tul.\\nHimi doral hi catbang lo ih do tulmi a si. Hi doral donak ah thawthawt sungle cawlhhahdamnak sung, le biak rem awk nak sung, le kahhai sung ti vek in cawlh can a um lo. Tlawngkai ni maw zarhi khal ah, mai insang ih mei hlum kiang le ramdang khal ah, thil fate le thiltum khal ah, tongkam kil thawinak le thinlung ruahnak kilkhawi nak khal ah, mai mimal thurelnak le ram thu rel nak khal ah khristian doral cu catbagn lo ih do ringring a tul. Hivek raldonak ahhin itthat can, sing can, cawlhcan ti khal a um lo. Hi leitlun ah tui kan taksa keng in kan thaw kan thawt sung cu kan ralthuam catbang lo ih hruk in ralram ih um kan si ti kan theihhngilh lo a tul. A thizik te mi mi thianghlim pa in a simmi cu \"Jordan tiva kaan zawng te hman ah Satan cu ka ke hram ah a um ka hmu\" ti a si. Curuangah kan thih hlan lo do ding kan si.\\nHimi thutlang pawl hi ngaihtuah tha hnik uhsi. Kan sakhua nak hi a tak, a ngialngan a si ti ciang dingah fimkhur uhsi. A hminthang khrihfa hmin pu ve tu pawl ih nuntudan riahsiat thlak zet pakhat cu an khristian nun ah zianghman dokalhnak le doral hrimhrim an neih lomi hi a si. An in ih an ei, an thum aw ih hna an tuan, an mahte an nuam aw, tangka an ngah ih ang tangka an hmang, a hmin a thang ih an ti kelte vek in khawmnak hmun ahcun zarhkhat ah vawikhat maw vawihnih maw cu an khawm aw theu, an kawhhran sung ih an sakhua mawhphurhnak pawl cu an khawm aw theu, an kawhhran sung ih an sakhua mawhphurhnak pawl cu fel zet ih tuah dingah an zuam aw. A sinan thlarau raldonak, sual awk buai a, riahsiatnak, hngirteu nak, zuam awknak, tha bang zetnak, le a dang thlarau raldonak hrimhrim theimi an nei lo. Hi vek hi kan dinhmun a si lo ti theifiang dingah ralring uhsi. An thlarau hrangih a jpawi bik pakhat cu, micak pa in inn kulhnak hau hruang pawl cu a lak tik khal ah daiten an um men hi a si (Lk.11:21;II Tim. 2:26)\\nKan dunglam ih talbuainak le doral hi kan theih fiang a si ahcun kan thlarau hrangah thlakamnak kan hawl tengteng ding a si.Hitin nitin nun ih doral donak hi khristian thianhlimnak ah a lotheihlo ih a tel hrimhrim dingmi a si. Hihi Ziangkim cu a si lo ti ka thei ko, asinan thil thupi pakhat cu asi. Kan thinlung sungah hin thlaraulam a talbuai mi kan hmu maw? Kan sungah thlarau in taksa kalh zawng in a hiar le taksa in thlarau kalh zawng in a hiar kan hmu maw? Cuticun kan tuah duhmi kan tuah theilomi kan hmu maw? (Kal.5:17). Kan sunglam nun ah nuntudan pahnih a thupte ih a zuam aw rero mi kan hmu maw? Kan sunglam ah raldonak thawmvang kan thei maw? Cuvek theihmi kan neih a si ahcun Pathian thangtaht uhsi. Cucu a tha mi hmuhternak a si. Hihi thianternak ih hnatuan mi tumpi a si. Mithiang hmuahhmuah cu ralkap an si. Vawi hnih khat cu beidawn nak, cohnak le talbuainak dinhmun ah ding hman nungna zianghman nei lo hnak cun a tha hnem deuh thotho. Mitampi hnak in dinhmun tha sawn ih um kan si. A hmin a thang ih khrihfa mi tampi pawl hin hivek hmuh tonmi zianghman an nei lo. Hivek kan tuarnak ruangah theihtheih zet in Satan ih fate kan si lo ti a fiang. Hi leitlun ih siangpahrang pawl vek in a kut hnuai ih um pawl cu a do lo. Kanmah do kan sinak cu kan thinlung sungah ruahsannaknei ding kan si. Ka sim sal ding, thlangam ten um uhsi. Pathian fale pawl hin hminsinnak tumpi pahnih annei ih an sunglam ih daihnak in maw an thlarau ral an do nak ih tal buainak in maw theihtheih an si.\\n2. Khrihfa sinak diktakcu zumnak ih raldo a si.\\nKa thu fehpi mi ih pahnihnak cu ka run tarlang hnik kei; Khrihfa sinak diktak cu zumnak ih raldo a si. A sinan khristian pawl ih doral cu leitlun doral thawn a dang aw lellel. Tisa hriamhrei thawn neh theih a si lo, Pathian thlarau thaw lawng ih neh thieh a si. Zumnak cu nehnak a her awknak ding ih sangka kawpza vek a si. Nehnak cu zumnak ah a thum aw pumhlummi a si.\\nPathiag tongkam nganmi thutak zumnak hi khristian ralkap pawl ih nuntudan hrampi a si. Thu pakhat le, Cathianghlim ih rak duan cia mi le rak tarlang ciami zumnak ruangah zumtu a sinak a sih, a tuah mi khal cu a tuah ih, a ruahmi khal cu ruat in, a cangvaihdan in a cangvaih, a ruahsan mi cu a ruahsan, a nuntudan cun a nung ih a umdan cun a um a si. Zumnak lo cun zohman in Pathian lung ti awi a theih lo; ziangah tile Pathian a pan tu in Pathian a umih amah a pantu pawl hnenah amah Pathian in laksawng mi a pe a si ti an zum a tul (Heb.11:6).\\nSakhua zirhnak le thurin um lomi hi tulai mitampi in an sim paih zet mi a si. A thawk pek ahcun thil tha zet vek in a lang theu. A sinan thaten cekfel dingah le thunngaih tak ih ngaih tuah khawm ding ah vun to khawm tikah cun zianghman a si lo zia awl ten theih a si theu. Taksa ruangpi ruh le thahri um lo vek a si. Zokhal a sakhua nak ah ziangtal zummi a neih lo a si ahcun sakhua nak hrang ah ziang hman khal a tuah dah lo ding. Thlaphan um lo ngiofeo, mi pawl thei lo zumnak nei pawl hman ziangmaw tal cu zummi an nei a si. Anmai tidan tak ah, khristian pawl ih thil zumhman nak le Pathian thu zirhnak, thurin pawl an huatnak ih ikfiak zet ih an um lai khal ah an mah lala ziangmaw zumnak tal cu an nei thotho si maw.\\nKhrihfa taktak hrang ahcun zumnak cu an thlarau nunnak zaang ruhpi a si. Zohman thinlung in thil fiangfel umtudan hngetkhoh zumnak nei lo tucun, satan, tisa le leitlun hi theihpatawp suah in an do dah lo ding. Zumnak cu ziang a si ti khal a thei fiang lemlo ding ih a tak ih vun tansan ding le mi hnen ahvun rel le phuansuah ding khal thei cuca lo ding. A sinan cuvek zumnak ih thuhrampi cu a um ih an thei maw thei lo maw, mi zokhal ih zumnak hrampi cu an tohsan theu a si. Mi a lianmaw, a farah maw, ca thiam maw, thiam lo maw sual neh ding ah a sual buai rero na hmuh ahcun cupa cun a thinlung sung in thil umtudan ciang fel zet in zummi a nei ti thei mei aw. Hla ngan tu pa cun a hnuailam vek in a ngan:\\nZumnak ruangah cun zangfahnak um loin thikse pa cun do\\nko seh: diknak ah a nunnak a tuhhnget aw tu cun\\nthil a ti sual thei lo ding.\\nCutiih a timi hi a tha zet vek nan Pathian thutak a mal. 'Zumnak le thurin um loin u diknak ah nunnak tuhhnget ti' a um thei lo.\\nKan Lalpa Zesu ih nunnak, hnatuan le dinhmun pawl zumnak ngialngan hi khristian ralkap nuntudan ih thinlung put le ziangkim a luansuak nak hrampi a si. Zumnak in rundam tu cu a hmu ih, a duhdawt tu, a mai hrangih nunnak petu, a leiba pawl peksak tu, a sual nak phurhsaktu, a dan bawhsiatnak pawl phurhhloh saktu, a hrang ah a thi ih a thosaltu cu a mai hrangah Pathian kutvawrhlam kut ah in a hrangah thu rel sak ding in a um a si ti a thie. Zesu cu a hmu ih a par ah a bet ringring. Hi rundam tu cu a hmu ih a mah ah hnget aw in a thlarau ral a donak ah phur zet in ruahsannak le daihnak a nei.\\nA sualnak tampi, a thinlung cahlonak, leithlun thlemnak a pawl hi a hmu ih hi pawl lawng zohih a feh ahcun a pil hlo dingmi a si. Asinan khatlam ah a cak zet mi rundam tu, palai tuansak tu Rundam tu, zangfah thiam Rundam tu cu a hmu ih a thisen, a diknak, kumkhua a puithiam tuannak pawl hmuahhmuah hi amai ta si ti a zum. Zesu cu a hmu ih a apr ah a thum aw. A mah Rundamtu cu a hmu ih a mah duh dawttu sung ihsin nehtu si ding ti zumngamnak thawn fimkhur zet in a ral cu a do ringring (Rom 8:37).\\nZiangtik lai khal ah Khrih ah nungih ziangkim a tulvek ih phurnak thawi hnatuan hi khristian ralkap pawl ih nehnak thuruk a si.\\nZumnak hi adawtdawt in a um a si tihi kan theihhngilh lo a tha. Mi pakhat le pakhat zumnak a neihmi cio a bang aw lo ih mi pakhat nunnak hman ah zumnak niamcang le sancang a nei ding. A zumnak dinhmun ih zir in a cancan cu a raldonak ah a neh thei in a cancan cu a sung ve thei. A raldonak ah a kumkhua in zumnak hnget khoh a neitu cu mi lungawi bik hnagam bik ralkap a si. Khrih ih duhdawtnak theihcian tluk in thildang zianghman in ralram ih thlatemnak ah mi a kam lo. Khrih cu mai lamtang ah neihnak le sunglam nun ah thlarau ih celcilh nun ih nehnak hnak in thlidang zianghman in khristian pawl sual ral le satan ral le tisa ral thawi an do awk nak ah hahdamnak mi a pe lo. Misual pai fei le nam pawl a kham teitu cu zumnak ih ralthuam awmphaw hruh a si. \"Ka zummi cu ka thei a si\" tiah ziang vek harsa tuar nak lak khal ah \"Ka ning a zak lo\" ti thei tu mi pakhat a um. Cuvek zumnak neitu cun hitin asim, \"Hi ban tuk a si ruangah beidawng in ka um dah lonak a si. Ka taksa ruangpi cu tum suk vivo hman seh la ka thlarau thinlung cu nitin te tharsuah ter ringring in a um a si. Cule can tawite sung harsatnak kan tonmi pawl hin a let tampi in kumkhua sunlawinak in pe ding\" tiih cangantu hin cumi cafung thotho in \"Hmuh theihmi thil kan zoh lo in, hmuh theihlo mi thil sawn kan zoh a siziang ruangah tile hmuhtheihmi thil pawl cu kumhua daih a si lo ih hmuhtheihlo mi thil sawn hi a kumkhua daih thil a si sawn. Pathian Fapa zumnak in ka nung a ti tu pa in cumi cakuat sung lala ah \"leitlun hrangah khengbet in ka um ih leitlun cu ka hrangah khenbet in aum a si\" a ti. \"Kei ka hrangah nun hi Khrih a si\" titu in cumi cakuat sung thotho ah \"Ziangvek dinhmun khal ah um dingna lungawi ka thiam\" a ti. \"Khrih sungin ziang hmuahhmuah ka tuah thei\" a ti Zumnak a tam poh le nehnak a tam sinsin! (Eph.6:6; 2 Tim.1:12;2 Kor.4:16,17; Kal. 2:20, 6:14; Phi.1:21, 4:11,13).\\nHihin zumnak ih a thupit zia a man hi a tinep lo. Dungthluntu Piter cun \"Mankhung\" a ti (2 Pit.1:1). Khristian pawl in zumnak in nehnak an comi pawl ka sim ahcun tikcu in in daih lo ding.\\nBible sung ih Hebru bung 11 nak hi thinlung tak in siar hnik uh. Mary sung ihsin Khrih a ra suah hlan, Thuthangtha in nunnak le eng cu a rak lengter hlan, Abel ihsin Moses tiang hmin khummi pawl hi thaten ziang ruangah an hmin khum a si ti hminsin ve hnik. Leitlun, tisa le Satan ral an donak ih an nehnak pawl hi thaten zohhnik. Cule zumnak in hi hmuahhmuah hi an rak tuah a si tihi hminsin tha uhsi. Hi pawl hin Messiah kamcia mi kha an zoh, tisa mit ih hmuhtheih lo kha zumnak mit in an rak hmu. \"Zumnak in hi upa pawl hi hminthatnak an ngah a si\" (Heb.11:2-27).\\nHlanlai thuanthu lam ah vur her aw hrih hnik seh la, khuahlan zumlotu mi uk pawl ih a harsa bikhremnak hnuai ah ziang tin khrihfa pawl in zumnak cu an rak pawm feofeo ti zohhnik uhsi. Khrih hnawn hnak ih mai thihnak rak thlang sawn tu Polycarp le Ignatius vek milai hi kum zabi pakhat hnu pakhat ah a um lo. Upat tlak mi martar tuartu ralkap pawl ih thlarau cu cawhkuannak, thawngthlaknak, meisa ih urnak, le hnak pawl in a rak siatsuah thei lo. Rome uknak ih thuneihnak le leitlun lalnu pawl hin Palestine ram ih nga kai tu le mi naran mi malte pawl ih raktan thawm mi sakhua hi an rak ti ral thei lo ti kan hmu. Cuticun tisa mit ih hmuh theih lo mi Zesu zumnak hi kawhhran ih thazang a si ti theihhngilh hlah uhsi. Zumnak in nehnak cu an co.\\nProtestant hram tohsalnak hi vun zohsal hnik uhsi. A rak hoha tu Wycliffe, Huss, Luther, Ridly, Latimer le Hooper pawl nunnak thuanthu pawl hi vun zohhnik uhsi. Hi Khrih ih ralkap mi bol hrelhrel pawl hin ziangtin an ral hami ah an ding ih ih an thuputmi hrang ziangtluk thih an ngam ti vun zohsal hnik uhsi. Ziangvek ral ah rak do? Ziangvek thuel awknak lak ah an rak ding? Ziangvek kalhki nak an rak tuar? Ziangvek tumtahnak an rak nei ih leitlun ral cu an rak do? Cuticun mithmuhtheihlo Zesu zumnak cu an cahnak thuruk a si ti theih hngilh hlah uhsi. Zumnak in an rak pah tlang.\\nKan dung kum 100 sung ah kawhhran ah hmin sin tlak zet a rak tuahtu pawl thuanthu pawl hi vun zoh hrih uhsi. Wesly, Whitefield, Vennle Romaine pawl hin an mai san ih an suahpi pawl lak ah Mirang cozah mi upa pawl lakih sakhua dodalnak, relsiatnak le hmuh suamnak, le hremnak pawl karlak ah an rak tuar zia pawl malten vun zohhnik uhsi. William Wilverforce, Havelock, le Hedlley Vicar pawl hin ziangtin dinhmun harsa kar lak ah Khrih cu an dinpi ih Khristian thantar cu an rak dinpi suak ti zohhnik uhsi. Hi upat tlak Khrih theihpi tu pawl hin ziangtin dungsip loten a cemnetnak tiang an ding ih an ral pawl ih upatnak tiang an rak hmu thei ti hmin si uhsi. Cule mithmuh theilo Khrih zumnak cu an tawhfung a si ti thei ringring uhsi, zumnak in an nung, an feh, an ding ih an pah tlang.\\nMi pakhatkhat khristian ralkap nun in a nung ding maw? Zumnak hrangah thlacam seh. Hihi Pathian laksawng a si ih himi laksawng a diltu pawl cun an dil lak lo a si. Na tuah hlan ah na zum teng teng a tul. Mi pakhatkaht in zumnak hrangah zianghman tuahmi a neih lo ahcun cucu zumnak a neih lo ruangah a si. Zumnak cu vancung lamzin a pan tu pa ih kekar hmai sa bik a si.\\nMi pakhatkaht cu khristian ral cu do neh in a thanglian ding maw? Catbang lo in zumnak ih thang lian ding in thla cam seh. Nitin a nunnak ah Khrih ah nung in Khrih thawn naih sinsin le Khrih ah hnget sinsin in um tum seh. Nitin ih a thlacamnak cu a dungthluntu pawl thlacamnak vek in \"Lalpa, ka zumnak hi thanglian ter aw\" ti siseh (Lk.17:5). Zumnak na neih ahcun cucu thikse zet in kil khawi aw, Satan in cui na zumnak cu a thiar hlo duh a si. Zumnak cu na hloh tik ah a lung awi ngai ngai a si. Curuangah nunak kan duh ahcun kilhim aw ding kan si.\\n3. Khrihfa sinak diktak cu ralkap tha a si.\\nA netabik ih ka sim dingmi cu, 'Khrihfa sinak diktak cu ralkap tha a si' ti a si.\\n\"A tha\" ticu zingvek dinhmun khal ah duh um zet mi tongkam a si. Leitlun ral hmuahhmuah cu a tam le a mal timen a sual thluh. Hmun hrekkhat ahcun raldo hi a lotheihlo ih tulmi a si-ram zalennak humhimnak, a cak raldo hi a lotheihlo ih tulmi a si-ram zalennak humhimnak, a cak lo deuh pawl kha midang ih siatsuahnak ihsin hum awknak, hi pawl ruangah hin lotheihlo ih ral kah a tul theu. Asinan hi pawl khal hi a sual thotho. Hihin thisen ticawk lo suah nak le thihnak a thlen. Dinhmun thlakthleng ding ih a tiar hrih lo pawl boruak dang pi ah rin lopin a thlen ter theu. Hi vek ralbuai nak hin ticawklo ih siatsuahnak le heukhau na a suahter theu. A dai zetmi insang ah nuhmei insang, nu le pa nei lo pawl a suahter. Hihin farah nak tumpi, siahkhawmnak le ram mipi tamnak tiang a thlen theu. Veng sung khawkhan dan pawl a siatsuah. Khristian rawngbawlnak le hnatuan pawl a siatsuah. A tawizawng in ral cu a sual pumhlum le siatsuahtu tumpi a si ih thlacam tu pawl hmuahhmuah in sun-zan ti lo in \"Kan can tha ahhin daihnak in pe aw\" tiah thla cam ding kan si. Asinan a tha mi ralkahnak a um. Cucu mi pakhat in sual tel ih a do mi a si. Cucu Khristian doral a si. Donak cu thlarau ih donak a si.\\nA sile khristian raldomi cu ziang ruangah a tha kan ti thei ? Ziang thu pawl ruangah hi leitlun doral pawl hnak in a thupi sawn? Hi pawl hi cekfel in a sangsang ten ka run tarlang ding. Himi thu hi ngaihsak lo ih tanta men ding ka siang lo. Khristian nun hi zohman in a man an pek dingmi siar ta lo in an thawh ding ka duhsak lo. Zokhal a thianghlim mi nun in nung in Lalpa a tong ding a si ahcun khristian ral cu a do a tul ih thlarau ruahnak a neih a tul. Cucun ralthat nak, huaisennak, le tuarfeinak a tul. A sinan ka ca siar tu pawl ka theihter duhmi cu an ral an do thawk phawt cun bawmtu ti cawk lo a um a si. Ca thiagn in san le umzia nei lo in khristian raldomi hi 'a tha a si' tiah a ti lo. Ziang ka sim duh ti ka run tarlang tum ding.\\na. Khristian raldonak cu a tha a si, ziangruangah tile, cui raldonak cu a tha bik ralbawi pawl hnuai ah a do a si. Zumtu pawl ih hotu le thu petu cu Rundamtu Pathian, Lalpa Zesu Khrih-fimnak ih famkim rundamtu, tawpcin nei lo ih a milai pawl duhdaw tu, le huham cahnak Pathian a si. Kan rundam tu ka bawipa cun a ralkap pawl a duaipi dah lo ih nehnak ah a a hruai ringring sawn a si. San umlo cangvaih nak a tuah dah lo. Thu a then sual dah lo ih thil a ti sual dah fawn lo. A mit in a ralkap lak ih a thin nem bik khal a theih hngilh dah lo. A cak bik lo bik le akilkhawi tul bik hman a kil khawi ih nehnak ah a hruai sual ringring. A thisen ih a leimi le a rundammi thlarau pawl cu hloral men ding ah le hlawnloh men ding ah an pamhmai tuk ih an man a khung tuk. Hihi thiltha a si rori.\\nb. Khristian raldonak cu a tha. Ziangruangah tile bawmtu thabik thawi domi raldonak a si. Zumtui nun ah tawngtaihnak cu a um nan Thlarauthianghlim a sung ah a um ih Pathian huham cahnak cu cui Thlarau sungin a tul dan vek ih hmang thei ding in Pathian in a pek. Cuticun a mahcu Pathian Thlarauthianghlim cennak Biak inn a si. Pa Pathian ih hrilmi, Fapa thisen ih kholhmi le Thlarauthianghlim ih ti thar mi a si ih mahte lamcaw keng ih ralso a silo thlun ah a mahte a do dah fawn lo. Thlarauthianghlim Pathian cun nitin a nunah a zirh ih a hruai, lam a hmuh ih a fial. Pa Pathian in a huham cahnak in a kil him Fapa Pathian cun ziangtik lai khal ah Palai a tuansak ringring. Moses kha phairam ah ral a do tikah Pathian in tlangpar in a umpi vek in Pathian in a kil veng ringring. Curuangah hri phangthum hrual bang in thumkom Pathian ih kilvennak hnuai ah a um ruangah ziangtik hman ah a siat thei dah lo ding. Nitin ih khawkhannak ah a haidaih ih Pathian in zianghman a tlaksammi nei dah lo in a cawmdawl hai. Ti le rawl ah zianghman phanding a su um lo. Minung cun tisa sinak ah cahlonak nei hman sehla Pathian ziangkim ti thei tu ih umpi nak ruangah ziangkim a tul mi tuah suak thie lomi a nei lo. Pathian khurhawmnak hnuai ih khristian raldo cu ziangtluk thiltha saw a si!\\nc. Khristian raldonak cu a tha. Ziangruangah tile ralkap pawl hrang ah a thabik thukam mi thawn do a si. Zumtu zate hnenah minung theihna lenglam ih a ummi thiltha thukammi cu a ciang ti a fiang. Ziangruangah tile thuphan per dah lole per thei lo Pathian ih thukammi a si ih a thukammi tuahsuak theinak dingah huham cahnak a nei. Curuangah a ralkap pawl tlun ah sual in thu a nei lo ding. Daihnak Pathian in a ralkap pawl ke hnuai ah saten cu a rialbek ding. Pathian in a ralkap pawl ke hnuai ah satan cu a rialbek ding. Pathian in a ralkap pawl nunnak ah thiltha a tuah thawk zo mi cu khrih ih ni sunglawi a thlen tiang a sunzawm ding ih ziang hman tlaksam mi um loten a tumta hmi vek in a tuah amkim ding. 'Tidai na tan tikkhal ah ka lo umpi dingih tidai in a lo fen thei lo ding a si ' a ti. ' Ka tuu pawl cu...an hloral lo dingih zohman in ka kut sung ihsin an la suak fawn lo ding '.'Ka hnen ih a ra tu cu ziang ti lam hman in ka khir lo ding '.' Amai in duhdawt nak sung ihsin zianghman in in thenthei lo ding a si ti ka fiang a si; thihnak siseh,nunnak siseh,.. a tu ih um siseh, hmailam ih um ding siseh...kan bawipa Jesu Khrih thawng in kan ta a simi Pathian ih duhdawtnak ihsin in then theitu ding\\nsersiammi zianghman a um lo( Rom.6:14,16:20;Phi.1:6;Isai.43:2;John.10:28;6:37;Heb.13:5.Rom8:38,39). Hi tongfang pawl hi sui mankhuang tluk an si. Ralih kluhmi ralkap pawl in bawmtu an ra ti an theih tikah an lung a awi ih an tha a tho tukah an tha nerihkel hnak ih caksawn in an ral cu an do thei a si ti kan thei. Zan khua a tlai hlan ih bawmnak thukam an rak theihtermi kha waterloo ral nehnak ah khan ziangtluk a thupi ti kan thei ko ding ka zum. A sinan cuvek ral bawmnak thukam pawl cu Pathian in a ralkap pawl hrangah sankhuk rei ah a mai duhnak thukam pawl cu zianghman reltlak an si lo. Hi Pathian ih sankhuk thukam pawl hi khristian ralkap pawl hrangah thil tha a si.\\nd. Khristian raldonak cu a tha. Ziangruangah tile hihin minung hrang ih thil thupi bik le thiltha bik a suah ter. Rinhlelh ding um loin khristian raldonak ahhin sual buainak,vansanglamnak,hliamhma putnak,fimkhur tul zetnak,rawl-ulhnak,cohnak le bangnak pawl a um a si. A sinan zumtu Khristian ralkap hmuahhmuah cu Pathian duhdawtnak sungin nehtu an si ringiring(Rom.7:37). Raldonak ralram ah Khrih ih ralkap pawl a hlo, a thi le ralkaihmi tivek an um dahlo. Khrih ih ralkap innsang pawl hrangah mithi zuunngai le lusuun tivek a um dah lo. Zing nisuah pek te ih ral an thawh laiih mipum zat in zanlam cawlhhmun khal ah an kim fekfek. Mirang ralkap pawl crimean campaign hrangih Lodon ihsin a ehsuak pawl lak ah Lodon hmusal nawn lo in ralram ah lu phum ta mi tampi an um. Asinan, Pathian ih dinmi ralkap pawl cu vanram an thlen tiukah mi pakhat hman a hlovai an um lo ding (Heb.10:11). Cu tikah kan ralbawi tumpi ih tongkam pawl hi ziangtluk a dik in a amkim a si ti kan thei fiang leh ding,\"Ka hnen ih i pekmi pawl lak ihsin zohman ka hlohlo\"(John 18:9). Nehnak a ciang cia mi raldo cu a tha a si.\\ne. Khristian raldonak cu a tha.Ziangah tile a dotu ih thlarau hrangah thiltha a tuah a si. Ral donak danghmuahhmuah cu an tha lo,siatnak le tumsuknak lawng an thlen. Minung thinlung ih a tha lo bik siatnak ruahnak pawl an ti lang. Minung thinlung ih a tha lo bik siatnak ruahnak pawl an ti lang. Minung sia-tha-theihnak a ruhseh ter ih sakhua nak le thlarau lam thil mi a ngaihsak lo ter. Khristian raldonak lawng hin minung ih ruahban lo thatnak a suahter. Cucun hnuai dawrnak le duhdawtnak a suahter, ih hamtamnak le tisa mi sinak a reh ter tlun ah milai thinlung ih ngaihvenmi kha vanlam thiul ah a her ter. Pitar, putar le damlo pawl hin khristian ral-sual leitlun le tisa an donak ah an sir aw dah lo. An sirawk nak um sun pakhat cu Khrih hi tuan ten an rak zum lohili lo hi pawi an ti theu. Mithianghlim ropi Philip Henry ih tonmi hi midang khal in an ton theu mi a si. Nineta bik ah a sungkhat pawl hnen ih a sim ta mi cu\"Khrih rawngbawl inamah rian ih umnak ahhin nan theih ding mi le nan hminsin dingmi pakhat ka duhmi cu ,hi leitlun ah minungin lungawi rawng lawng bawl hi a si\" a ti . Aw, hihi thiltha rori a si.\\nf. Khristian raldonak hi a tha.Ziangruangah tile hihin leitlun ah thiltha a tuah. Raldonak dang hmuahhmuah cun tlaksiatnak,siat suahnak, le hliamhma pawl a suahter. Ralkap tampi ramsungih an vah an tawihnak hin ramsung um pawl hrangah mangbang vansannak a thlen.Khui tawk ih an um pohpoh ah farahnak, siarnak le natnak a thlenter. Milai hliamnak, thilri siatsuahnak,thinlungput le nuntudan siat pawl a phunphun in a thlun. A sinan khristian ralkap pawl ih suahter mi cu thildang pi a si.Khitawk ih an um khal ah an nih cu thlawsuah mi an si . Sakhua nak le nuntudan dinhmun pawl an sangter. Zurit hmannak,cawlhni bawhsiarnak, le tisa lam ih khawhral awknak, rin um lonak pawl thangso lo dingin an veng ringring. An ral pawl hnen hman in upatnak an hlawh. Ralkap leen le ralkap bur umnak hmun pawl hin an kiangkap inhnen pawl hrangah thiltha an tuahmi na hmu khat zet ding. Na duhnak nak ah va feh aw la khrihfa malte an umnak ahcun thlawsuahnak na hmu ding .Aw, hihi thiltha a si ngeingei ding.\\ng. Khristian raldonak cu a tha. Ziangruangah tile a do tu hmuahhmuah hrangah lawmman ropi thawn a tawp. Khrih in a mi rinum pawl hnen ah ziangvek lawmman a pe ding ti hi zo in a sim thei? Kan Pathian le kan Ralbawipi cun a mah a dinpi tu pawl thrangah ziang vek lawmman a pe ding ti cu a rak simcia thei kan um maw?ramtha ih um pawl cun an ramsung ih nehtu ralbawi pawl hnen ah an lawm man thatha le upatnak a phunphun an pe theu. A sinan, kumkhua daih zianghman pek theimi an nei lo. Siangpahrang inn, Blehheim le Strathfieldsy tivek pawl khal hi reilote sung lawng nawmpi theihmi an si. A cakbik ral bawipa pawl le ralkap pawl khal ni khatkhat ah tuksumza an tong le ding. Cuti a si laiah Khrih ih ralthuang dungah sual, leitlun le satan a do tu pawl hi tehkhin ding rual lo in an tha sawn deldel a si. Leitlun an dam lai ahcun mi upatnak malte lawng an hmu men ding. A sinan a tuarfainak ruang ah thiltha sawn, leitlun mi pawl ih cawisannak hnak ih tha sawn deldel cu a hmu leh ding. A hlo thei dahlomi cawimawinak lukhum a khum leh ding. (I Pet.5:4). Hihi thiltha a si hrimhrim.\\nKa thinlung sungah khristian raldonak cu a tha a si tin ret uhsi. A tha taktakmi sawisel ding um lo, le tumtahnak khal ah a tha mi a si. Asinan a thenlawng kan hmu lai. Sual buainak cu kan hmu nan a cemnetnak a si hrih lo; phuansuahnak cu kan hmun nan a laksawng a si hrih lo; khros cu kan hmu nan a lukhum a si hrih lo. Mi hnuaidawr malte, thlarau lung kuai, thinpem thlacammi minung, harsatnak pawl le leitlun ih hnawl mi pawl kan hmu; a sinan an par ih a ummi Pathian kut, an par ih Pathian a lung a awi siamso mi, ropitnak lalram an hrangih remcia mi pawl hi kan hmu thei lo. Himi pawl hia zate hmuh ah lang ter lai dingmi an si. A langmi thil lawng hin thuthen hlah uhsi. Khristian raldonak ah kan hmu theimi hnak in thiltha kan ruah ban lo tampi a um a si.\\nA tak nunram ih nunpi ding tongkam malte thawn thu ka cemter hrih ding. Kanc anvo hi leitlunmi pawl in buainak, mah le mah ti re thei awter le thil fate men an ruah lai fang a si. Tuvek tikcu ahhin rawngbawltu hrek khat cum zumtu pawl an thlarau doral ngaihthat lo dingin an thangharh hai ding. Curuangah thlarau doral tumpi thu hi malten run telh bet ka duh.\\n1. Leitlun lawmman ngah nak ding hrangah na rak beibuai zet tla a si men ding. Tangka le sumsaw, hmunram le thilri, thu neihnak, nawmnak pawl ngah dingah na thahri hmuahhmuah rinzet in na rak tang rero tla a si men ding. Cuvek cu na dinhmun a si ahcun ralring aw. A kha zet mi beidawnnak thlaici na tuh rero a si. Na dinhmun hi na ruatthat lo ahcun a tawpnak cu riahsiatnak thawn zal ruairo a si leh ding\\nMi thawng tampi in na fehnak vek hi an rak feh zoih rapthlak zet le sankhuk siatnak ah a tawp a si ti an rak thei tlai tuk theu. Leitlun lennak le upatnak, sinak pawl hrangah bang zet in an rak tuan ih Pathian, Khrih le vanram a ra thleng lai dingmi leithar cu an dung an tun. Cuticun ziangvak tawpnak saw an rak ton? A tu le tu cawp le cawp ah an hmuhmi cu an nunnak pumhlum hi an rak hmang sual ti a si. Ram hruai tu mipakhat in a thih zawng hi leitlun ih a can neihmi neta bikah \"Ral cu do a si, ral cu do a si; a sinan nehnak cu hmuh a si lo\" a ti mi vek ih a kha zet mi tawpnak an tong ve theu.\\nNa lung awinak ding ah Lalpai lam ah tangve thlang aw. Dunglam ih na zumlo nak le na pawisat neih lo pawl kha tanta thlang aw. Thu ruat lo le ruahnak umlo leitlun zin kha suahsan thlang aw. Khros kha phur in Khrih ih ralkap tha si thlang aw. \"Zumnak doral kha thaten do aw\" la cuticun na lung a awi dingih na him ding.\\nSakhua thu theihnak um loin tulai santhar fa le pawl hin ziang tin daihnak an hawl theu ti hi ruat hnik aw. Greeks, Romans, Swiss, Tyrolese minung pawl hin ramdang pawl hngawng kawl bun duh lo ruangah ziangvek zonzaihnak an tuar ti kha ruat hnik aw. Hivek zohthim ding pawl hin na nun ah thiltha cawn duhnak neih ter seh. A siattheimi lukhum hrangah milai hin hituk an zuam ahcun a siat thei lo mi lukhum hrangah ziangtluk tuah ding le zuam ding saw na si, ruat hnik! Thangtharh thlang aw la rapthlak zet ih saltannak kha ngaihsak hnik.. nunnak, lungawinak, le zalennak hrangah tho aw la, do aw.\\nKhrih ih ralhruang sungah hmin telh ve ih do ding hi tih hrimhrim hlah. A lo rundam tu na Lalpa in a hnen ah a ra tu zohman a khir dah lo. A dullam puk sungih David bang in a hnen ih a ra tu pawl ku ziang vek tlin lonak an neih khal le a khir dah hai lo ih lung awi ten a pawm hai sawn a si. a sual a sir ih a zumtu pohpoh cuKhrih ih ralkap lakah telh ve ding ah a sual tuk ti a sum thei lo . Zumnak in a hnen ah ;a ratu hmuahhmuah cu pawm an si ih ralkap thuam in thuam an si ih,hriamhrei cu pek an si ih a tuldan vek in zirh an si tlun ah a neta bik ih nehnak ni tiang tuah famkim ter an si. cui ralkap pawl lak ah cun na hrang ah hmun a um ve a si.\\nNa hmin khum zo mi a si ahcun do sunzawm vivo dingah tih aw hlah. Na nunnak le na thinlung zate pe in ral do tu ralkap tha na si poh le na ral donak ah na hna a ngam deuhdeuh ding. Rinhlelh ding a um lo,na ral a cem hlan ah buainak,cohnak,le dohar zet na timi na tong ding. A sinan hi pawl lak ih pakhatkhat hin ziang ti lam hman in dung lo sip ter hlah seh. A lo do tu hmuahhmauh hnak in na lamtang tu cu a tumsawn a si. Sankhuk saltannak le sankhuk zalennak cu na hmai ah hril dingin a um a si. Zalennak thlang aw la a tawpnak tiang cui na zalennak lo dal tu cu do aw.\\n2. Khristian doral cu na thei,na do ih ralkap na sinak a langter zo tla a si men ding. Cuvek cu na dinhmyn a si ahcun na ral kap pi pawl ih thu simmi letha peknak pawl kha ngai aw. Na hnen ih ka simvek in keimah le kei mah le kei mah khal ka sim aw ve a si. Thilthleng cia kan theihsal nak in kan thinlung tharter uhsi . A hrekkhat cu tha te ih ka theihthei lomi tampi an an um.\\nNehnak cotu ding ralkap kan si ahcun Pathian ralthuam ih thuam awk hi theihhngilh hlah uhsi. Kan thih tiang in hi ralthuam lak ih a fate bik hman kan tul lo ti thei ding kan nei lo. Thutak taikhap, diknak awmphaw sawn, zumnak ralphaw, le thlarau namsau pawl hi anzaten an tuldan an bang aw thluh. Ralthuam hrekkhat pawl cu tanta in a hrek khat pawl lawng hmang in ni khat te hman kan nung thei lo. Tuihlan kum zankhat rei ah Khrih ih ralkap ralthiam pakhat in hitin a rak sim, \"Vancung ram ahcun ralthuam kan hruh nawn lo ding ih ceimawinak thuam thawnkan thuam aw ding a si. A sinan hi leitlun ah cun kan ralthuam hi asun a zan ti lo in kan hruk a tul a si. zan itthat lai khal ah kan thuam awk ringring a tul. Kum thawngkhat le zariat rei lai an Khrih ih ralkap tha pakhat pai tongkam hi vun ruat hnik uhsi: \"Ralkap cun a bawipai duhnak kha a thlun ih ralkap a si lomi mi meimei pawlthuhla ah acawk kalh aw lo\" (2 Tim.2:4). Hi tongkam hi ciangtak in thei ringringuhsi.\\nMi hrekkhat cu a thawk ah ralkap tha zet vek in an au ciamco ih rallak thlen taktak tikah cun an tlan hlo theu a si khal theihhngilh hlah uhsi.\\nBalaama, Judas, Demas le Lot ih nupi pawl dinhmun kha theihhngilh hlah uhsi. Minung lam ah ziangvek cahlonak le tlamtlinlonak kan neih khal asi le thutak zet le mi taima mi si uhsi.\\nDudawttu rundam tu in zing, sun, zan, ti um loin hmu ih in kilveng ringring asi, ti khal theihhngilh hlah uhsi. Kan tuar thei lo mi thlemnak kan par ah zianghman a thlenter lo ding. A mah rori kha thlem in a um zo ruangah thlemnak kan tuar tikah a na kan tuar mi khal hi a thei thluh a si. Hi leitlun lalpa in Amah Jesu rori kha rak ti tiat a tum zo ruangah hi leitlun ih kan ral donak khal a thei thluh a si. Curuangah kan zumnak hi hnget zet in kaihnget uhsi. Ziangah tile.\\nPathian Fapa Jesu cu kan Puithiam sang a si ih Pathian umnak hmun rori ah kan hrangah puithiam in tuan sak a si (Heb.4:14).\\nKan hlan ah mi thawng tampi in tui kan do rero mi ral hi an rak do ih an mah a duhdaw tui humhimnak sungin an ral cu an neih ih an sankhuk innpi anthleng zo a si ti khal thiehhngilh hlah uhsi. Tufa no thisen sung in an ral cun an neh ih cuvek thotho in kan nih khal in neh ve ding kan si. Jesui bantha cu a cak kelten a cak ringring in, a duhdawtnak cu a kelten a hmuh ringring a si. Kan hlan ih mi thawng tampi a runsuak a si. \"Amai sung ihsin Pathian hnen ah a ra tu hmuahhmuah cu khuitawk hmun ih ta khal a run suak thei\" Curuangah rinhlelhnak le tihnak cu hlawnhlo uhsi. Zumnak le tuarfeinak in thukam ro a co ih an mah pawl kanzawm ding hngak tu pawl dung hi thlun uhsi. (Heb.7:25; 6:12).\\nA netabikah, tikcu cu a tawite ih Lalpai rat ni khal hi a nai te zo a si ti khalhitheihhngilh hlah uhsi. Tui hnu lam ral malte cu do a si ding ih taw-taw-rawt netabik cu tum a sihnu ah daihnak Lalpa in leithar le van thar a uk ding. Malte buainak, doral, riah siatnak, thihnak, le sual pawl cu sankhuk hrangah 'mangtha' tin cibai kan buk cing cing ding. Curuangah a tawp tiang do sunzawm uhsi. In rundamtu kan ralbawi pa in hitin asim \"A nehtu cun ziangkim ro a co ding, an Pathian ka si dingahih,an nih cu ka fa le an si ding\" (Thupuan 21:7).\\nJohn Bunyan ih Pilgrim's Progress cabu ah a hmanmi tongkam mawizet thawn tui ka thu ka cem ter hrih ding. Vanram lamzin zawh ih khualtlawn nak ih a hmuhmi thianghlim bik kha a tarlang: \"Himi thluh hnu ah tawmvang celcel a umih Pu Tutakhrangih Hnavang cu midang bangin a hmin kawh a si hnu ah khatlam ral ah kuat a si. An kawhnak cu theihthei nak dingah tongkam hi an hmang: 'Tuikhur ih hri kha a cat zo' (Thu.12:6). Cule hi kawhnak a theih tikah a rualpi pawl kha a ko ih hi thu hi sim hai: \"Ka pai inn ah ka fehtthlang ding; harsa zet in hitawk hmun thlengka si nan, tui ka umnak hmun thleng thei dingih harsa ka tuar mi hmuahhmuah ka sir aw lo. Ka khualtlawnnak ih nehnak ka ngahnak ka naam le ka ralthatnak le ka taimak nak pawl cu a hnen ah ak pek. Ka taksa parih hminsinnak hamsi ka phurhmi pawl hin tui lawmman i pe tu ding ih ral ka donak cu a langterding\". Inn a feh dingmi a thlen tikah mi tampi in teva kap ah an thlun ih tiva a kaanzawng ahhitin a sim, \"Aw, thinnak, na tur cu khui ah saw a si ? Cuticun ti-thuk lam ah a pan vivo phah ah lungawi tahaw a au suak, \"Aw, thlanmual, nanehnak cu khuiah saw a si?\" Cuticun tiva rlakhat a kaan suak ih khatlam raal ah taw-tawh-rawt le onmawi phunphun thawn a mah hmuaknak a on celcel\".\\nKan tawpnak cu hivek sihram seh! Kan nun sungah raldonak um loin thianhlimnak a um thei lo ih, kan thihhnu ah cawimawinak le lukhum khal a um thei loa si tihi theihhngilh hlah uhsi! (Na thih tikah onmawi in a lo hmuakding maw, ha cang rial nak on in na hmul a lo tho ter ding maw?).1","num_words":9640,"character_repetition_ratio":0.041,"word_repetition_ratio":0.003,"special_characters_ratio":0.231,"stopwords_ratio":0.36,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bush Dennak Kedam Tuahtu Si Cuh Aw! - Chinland Today Media\\nDecember 23, 2008 6:37 pm·0 comments\\nIndia leh Pakistan Karlak thu sosang US in a ralbawi Pakistan ah thlah\\nIndia Prime Minister Monmahan Singh cun mizanah New Delhi ah India ramdang palai 120 hmaiah thusinmin Pakistan leilung ihsin misual pawlin India an rung tibuai ringring ruangah India in a sanlet ve a ttul ati. Mumbai ih buainak nasazet a thlenhnu in India leh Pakistan karlak thuhi nikhat hnu nikhat a sosang vivo ih. India ralkap bawibik General Deepak Kapoor cu Pakistan ramri Siachen vurram leh Jammu & Kashmir leh hmundangih ralkap pawl timtuah awkdan zohfel dingah fehter asizo. General Deepak Kapoor hin ramri tluanih ralbawi dangpawl khal a hmu vivo dingih a ttulmi thilah hmainawr vivo dingih forhfial nak aneiding tiah zum asi.\\nHimi laiah Pakistan khalin a ralkap raldo nak vanzam pawlcu khawpi dangdang ah a zuangkual ter ciamcove ih India ramri ah ralkap a kuatbet ciamco ve.India khalin Pakistan ramri ah Air force leh ralkap tamzet a ret rero ve. India ralkap pawlhi Jaisalmer, Barmer, leh Bhuj ah retbet rero ansi. Punjub khalah BSF pawl ralringzetin umter ansi. Pakistan Prime Minister Yousuf Raza Gilani cun an ramcu humhim tengteng a tumthu a simih India ramri buainak hmaitawn dingah Pakistan cu a ralring asi ati. Pakisten Prime Minister cun an ramcu a himtawk ti khal simin an ralkap pawlcu an caktawkih Pakistan ram humhim dingah a ralkap pawlcu an ringtawk asi ati. Mipi leh ralkap pawlcu Pakistan ram humhim nakdingah an lungrual tikhal asimbet. Hiti vak dinhmun asi ruangah America khalin a ralkap hotu lu Joint Chief of Staff Admiral Mike Mullen cu zamrang zetin pakistan ah a thlahih Pakistan cozah mipawi mawh pawl a kawmcih ding. America ralbawi Mullen hin Pakistan President Asif Ali Zardari leh ralkap uktu General Ashfaq Parvez Kayani khal a kawm dingih Pakistan National Security Advisor Mehmood Ali Durrani cu mizan ah a kawmzo. America hin Mumbai buainak ruangah Pakistan cu misualpawl parah khohkhah zetih thilti dingin a nawr ringring…\\nBush dennak kedam tuahtu si cuh aw\\nUS President Bush dennak kedam tuahtu Turkey ram Company cun hivek kedam hi a leiduh an tamtuk ruangah a tuahtu hlawhfa minung 100 lenglo a ruaibet tiah ansim. Istanbul ih Baydan Shoes cun hi kedam hi kantuah asi tiih an puanhnuah leitlun ram dangdang ihsin a leiduh tuhi an tamzet tiah ansim. Hi kedam hi model 271 anti ttheu ih tu ah cun Bush shoes ti’n a hmin an thlengzo. Bush dengtu Muntader al- zaidi ih nau Zeidi cun hi kedam hi Turkey tuahmi silo in Iraq tuahmi asi a zumthu asimve. a naupa cun sumdawng pawlin hlawknak dingih an rakhmangtum cu pawi atithu khal asim. Bush dennak kedam hi Syria khalin an mai tuahmi in anrak relve ih cun Egypt Company khalin an mai tuahmi in anrak relve. US Company pakhat cun himi vek kedam hi bun 18,000 an order ih Iraq ah bun 15,000 kuat an tum. ..\\nHimi laiah Bush dengtu Muntader al- zaidi cun tikcu remcang umsehla Bush cu densal acak thu a simsal. A naupa Aday al- zeidi cun a upa cu thawngin ah nasazet in an hremih a duhlo cingin ngaidam dilnak ca an nganter asi ati. President Bush a den ruangah a thubuai cu tuithla 31 ah Iraq Higher Judicial Court ah relsak asi dingih. a mah hi tuithla 14 ih ankaih hnuah kuakvam in an dep ciamco ttheu tin an sim. Iraq ralkap pawlin an hremnakah a ha khal an thawngbalsak thluhih Thawngin sungah hin a bawngbite khal an hlihsakih Zialpi laifangah an ih terih mi pakhat patumpi in tidai a tawih ciamcoih hrihrual in a vuak ciamco betih a hmaikhal a dup thluhih a hnarkhal tthit ttulkhawpin a a tlek a ban leh a ke a thlingthluh tin an sim..\\nFranch Engineer pawlin Cable hricat peh\\nLeitlun ram dangdangih Internet leh Telephone thatheilo Mediterranean Tipi thuanthum hnuaiih Cable hri tumpi siatcu Franch Engineer pawlin an tuah ttha rero lai. Robot Submarine hmangin tipi thuanthum hnuaiih Cable zamcat cu a zim leh a zim hawlsuakin an laksuah hnuah Engineer pawlin an pehsal ding. Hi Cable tumzet hi kandung tlawngkai ninga ah khan Sicily leh Tunisia karlak ih cat asi tiah theih asiih Egypt cun cable hripi dang sihin Internet leh Telephnoe an ti tthathei thlang tiah ansim. Asinan Middle East ih ram tampi ah hi hripi cat ruangah internet leh Telephone ah nasazetin buainak an tawng. Franch mithim pawlhin Tipi thuanthum sunglut lawng Robot hmangih mawnmi, Hector hmangin Cable cathi an hawlsuakin nihnih thum sungah cunan tuah thatsal thei zum asi. hi Cabla cat hi Tipi thuanthum sunglut lawng hnuailam ih caicehpi in a hrutcat asi dingtiah zum asiih. Hi vek Cable tumpi lawngin ziangtin a hrutcat thei ding tihi khawruah harza asi tiah mitampi in an ruat…\\nPM Singh In LK Advani Hman Tlak Lo A Ti","num_words":788,"character_repetition_ratio":0.05,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.191,"stopwords_ratio":0.19,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.996,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A harsa mi caan ah Christmas cu ‘lainatnak puaipi’ ih tuah dingah Pope Francis in sim November 24, 2021 | Radio Veritas Asia\\nA harsa mi caan ah Christmas cu ‘lainatnak puaipi’ ih tuah dingah Pope Francis in sim November 24, 2021\\nA harsa mi caan ah Christmas cu ‘lainatnak puaipi’ ih tuah dingah Pope Francis in sim\\nVatican in kum tinten Christmas puai cu hminthang zet mi hlasak thiam Lionel Richie, Leo Rojas le Susan Boyle pawl in hla an rak sak theu. Tui kum ahcun nuamnak Christmas zuamawknak puai ah laksawng ngahtu pawlkom khal tarlang a si ding. Laksawng a ngahtu pawl le puai timlam tu pawl cu Pope thawn an tongaw zo. Pope in Christmas cu tu vekin leilungpi in pulhnat pi thawn an hrual aw rero ko nan tuah mi puai pakhat a si. Ziangah tile hi puai tuahnak cu nuam nak menmen si lo in ‘lainatnak, tangdornak ih puaipi’ a si.\\nHi ‘lainatnak’ thinlung cu Vatican in hoha ih tuah mi leitlunhuap thawn pehpar mi fimthiamnak parah thathnemnak tampi a rak ngah ter. A thupibik in thentheknak le dodalnak pawl cohlang in a pahsuak thei tu pawl, unau thinlung din ih pehtlaih awknak pawl a tuah thei tu mi pitling pawl suah ter dingah a si. Hi tumtahnak langter dingah cun ralthatnak a tul vekin tuah thiam tla a tul tiin Pope in a rak sim.\\nVatican dinhmun in tui kum ah ziang pawlkom pawl tel in tarlang ding ti cu nemhnget ih sim mi a um hrih lo. Asinan, kum 90 ah hlasak thiam pawl a si mi Anggun, Shaggy le Lan Anderson pawl telnak thu cu nemhnget ih sim zo mi a si.\\nHi thuthang cu Kyese Myanmar ih kan ngah mi a si.","num_words":280,"character_repetition_ratio":0.08,"word_repetition_ratio":0.07,"special_characters_ratio":0.218,"stopwords_ratio":0.354,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Putar Pakhat Cu Rawl Khal Ei Thiam Loin Euro 2020 Bawlung Sit A Zoh, Asinan FIFA Game An Lekmi Men Arak Zoh Ngah – Meifar\\nPutar Pakhat Cu Rawl Khal Ei Thiam Loin Euro 2020 Bawlung Sit A Zoh, Asinan FIFA Game An Lekmi Men Arak Zoh Ngah\\nJuly 11, 2021 admin Leitlun 0\\nTulai hi UEFA Euro 2020 cup bawlung an sit rero lai. July 8 zanah England le Denmark bawlung an sit ih online ihsin an rak zoh celcel.\\nCanada, Toronto khawpi ih um putar pakhat khal Euro 2020 bawlung sit a zoh tum ih a zohsual, FIFA game an lekmi men cu thungai thlakin arak zoh kuahko. Rawl khal a ei thiam lo, bawlung sit a zoh lai ahcun a tang tuk ruangah a au rero.\\nA innsang pawl hnenah half-time ah rawl ka ei ding a ti, minute 45 a kim ih half-time a si. A tang tuk ruangah cabuai khalah rawl ava ei thiam lo ih a fanu in a tonak ah rawl ava pe.\\nCutikah a fanu in a pai zohmi cu Euro 2020 bawlung sit a si lo ih mi game lekmi men ti a thei cu mak a ti tuk. “Himi maw na zoh ringring” tin a sut ih “Aw” a ti, a fanu cu a hnisuak tuk ih a supaw thei lo in a hni ciamco.\\n“Minung pawl khi a lem ti na theithiam lo maw” tin a simfiang ih UEFA Euro 2020 cup cu a hawlsak. A ngaingai ahcun England in 2-1 in Denmark cu an neh, putar ih a zohmi ahcun Denmark in 12-1 an sit goal zo.\\nChin Mino 4 Cu India Sim Card An Nei Tin An Kai","num_words":259,"character_repetition_ratio":0.062,"word_repetition_ratio":0.088,"special_characters_ratio":0.269,"stopwords_ratio":0.336,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - 1 KORINTH\\nBibleThianghlim – 1 KORINTH\\nA ngantu: Paul\\nA siartu: Korinth Kawhhran\\nNgan kum: A.D. 55\\nKorinth khua hi Grik ram sung, Akaia ramṭhen ih khawpi thupibik a si. Lăwng cawlhnak hmun pahnih a nei ih, pursumleilawnnak hmunpi a si. Kum tin an tuah mi lehnak khalin mi tampi a hip. Cutawk ih a ratupawl in anmai nunphung le biaknaksakhua an rak luhpi. Cutin hmun kip ah milem biaknak le sualralnak a rak um.\\nHih khawpi ah apostol Paul a rak thlen hmaisabik cān hi a missionary khualtlawn a vei hnihnak ah a si. Paul in hi khua ah Jew le Grik-mipawl hnenah Sabbath ni tinten thuthangṭha sim a thăwk (Apo 18:1-18). Jew-pawl in a rawngbawlnak an hnawn tikah, Zentelpawl lamah a her. Hi khawpi ah kum khat le a hrek a um. A hmaisa lamah cun puanthlam tahin amah te cawmawih rawngbawlin, Bawipa hnenah mi tampi a hruai. Hi khawpi a fehsan hnuah, Apollos in thuthangṭha hnaṭuan a run pehzăwm (Apo 18:27-19:1).\\nKorinth zumtupawl cu Bawipa in sualralnak lak ihsin a runsuak hai. Sikhalsehla rundamnak an co hnuah mi hrekkhat in an sualnak lamzin hlun an bansan lo. Paul in cuih thu a theih tikah, misualrálpawl lak ihsin thiarfihlimaw dingin zumtupawl hnenih thu a peknak ca a kuat (1Kor 5:9). Paul cun a missionary khualtlawn a vei thumnak, Efesa khua ih rawng a bawl laiah, Korinth kawhhran ah ṭhenawknak a um thu a thei (1:11). Korinth khawmipawlih thusuhnak a phunphun ca a rak dawng (7:1, 25; 8:1; 12:1; 16:1 siar aw). Cuvek dinhmun ruangah Efesa khua ihsin A.D. 55 hrawngah Korinth cakuat pakhatnak hi a ngan (16:8, 19 siar aw).\\nKorinth kawhhran hnenih cakuat ah thupi tam zet a ngan. Asinan Korinth khawmipawl in tisanak lăngter hnakin Bible vekih pitlinnak lăngter cu hi cakuatih a tumbik mi a si. Hruaitupawl thu (bung 1-4), zumtu dangpawl thawi pehtlaihawknak thu (bung 5-6), taksaruangpum hmanawkdān thu (bung 6), nupi le pasal thu (bung 7), Khristian zalĕnnak hmandān thu (bung 8-10), biakkhawmnak thu (bung 11), thlarau thilpekpawl hmandān thu (bung 12-14), thawhsalnak thu (bung 15) le peknak thu (bung 16) ah Bible vekih pitlinak an neih tengteng a ṭul thu a ngan.\\nSualralnak leitlun ih um mi kan si bangin kannih zumtupawl hin, «lungthin bangrep le thutluknak bangrepin nan pehzăwmawk famkim thluh theinak ding,» ti mi hi kan zuam a ṭul (1:10). «Khrih-ih thinlung» neitu kan sinak kan lăngter a ṭul (2:16).\\nI. Thuhmaihruai (1:1-9)\\nII. An thlarau nun hruaitupawl (1:10-4:21)\\nIII. Pakhat le pakhat an pehtlaihawknak (bung 5-6)\\nIV. An taksaruangpum hmandān (bung 6)\\nV. Ṭhitawknak an theihthiamdān (bung 7)\\nVI. An Khristian zalĕnnak an hmandān (bung 8-10)\\nVII. Pathian an biakdān (bung 11)\\nVIII. Thlarau thilpek an hmandān (bung 12-14)\\nIX. Thawhsalnak thurin an theihthiamdān (bung 15)\\nXI. Thilpek ah zumtu cu pitling ding an si (16:1-4)\\nXII. Thukharnak (16:5-24)\\n1 Jesu Khrih-ih apostol si dingah, Pathian duhzawngih kawh mi Paul le kan unaupa Sosthenes in,\\n2 Korinth khua ih um Pathian kawhhran, Khrih Jesu ih tithianghlim mi, kan Bawipa, anmah le kanmah ih Bawipa Jesu Khrih hmin hmun kip ih a kotu, mithiang si dingih a kawh mipawl hmuahhmuah hnenah:\\n3 Kan Pa Pathian hnen le kan Bawipa Jesu Khrih hnen ihsin zangfahnak le hnangamdaihnak cu nan hnenah um hram seh.\\nPathian hnenih Lungawi Thu Simnak\\n4 Khrih Jesu ah nan hnenih Pathian zangfahnak pek mi ruangah nan hrangah Pathian hnenah lungawi thu ka sim ringring. 5 Ziangahtile nannih cu ziang tinkim ah nan ṭawng mi hmuahhmuah ah le nan theihnak hmuahhmuah ah Pathian in a lo lianter a si. 6 Cumi cu Khrih thutheihpinak nanmah ih hngehterih a um vek khan a si. 7 Cutin kan Bawipa Jesu Khrih rung lăng ding hngakhlap zetih nan hngah laiah, thilpek pakhat te hman nan tlasam lo. 8 Anih cun kan Bawipa Jesu Khrih-ih ni ah sawihnăwm kâi lo nan si theinak dingah, a cemnet tiang a lo hngetter ding. 9 A Fapa, Jesu Khrih kan Bawipa thawi pawlkawmawknak sungih a lo kotu Pathian cu a rinum a si.\\n10 U le nau tla, nan zaten nan ṭawng mi bangrepin, nan lakah ṭhenawknak um loin, lungthin bangrep le thutluknak bangrepin nan pehzăwmawk famkim thluh theinak dingah, kan Bawipa Jesu Khrih hmin in ka lo ngen a si. 11 Ziangahtile u le nau tla, nan lakah tawhawknak a um ti kha Kaloe teih sungkua lakih mi hrekkhat in in sim. 12 Hihi ka lo sim a si, mi kip in, «Kei cu Paul-ih pawl ka si;» «Kei cu Apollos-ih pawl ka si;» «Kei cu Kefas-ih pawl ka si;» «Kei cu Khrih-ih pawl ka si,» tiah nan ti. 13 Khrih cu ṭhenin a um maw si? Paul cu nan hrangah khĕnbet a si maw? Asilole nannih cu Paul-ih hmin in baptisma nan co maw si?\\n14 Nan lakah Khrispas le Kaias siarlo zohman baptisma ka lo pek lo ruangah, Pathian hnenah ka lung a awi. 15 Curuangah zohman in Paul in amai hmin in baptisma a pe tiah an ti thei lo. 16 A si, Stefanas teih sungkua khal baptisma ka rak pe hai. Cu lo mi dang baptisma ka pek mi ka thei lo. 17 Ziangahtile Khrih in kei cu baptisma pe dingah i thlah lo ih, thuthangṭha phuang dingah i thlah sawn a si. Asinan minung fimnak ṭawngkampawl thawn a si lo, cuti a si lo ahcun, Khrih-ih khraws cu zianghmanlo ih canter a si pang ding.\\nKhrih cu Pathian Huham le Fimnak\\n18 Ziangahtile khraws thucah cu a hlorál rero mipawl hrangah cun atthlak a si, asinan kannih rundam rero mipawl hrangah cun cumi cu Pathian huham a si. 19 Ziangahtile,\\n«Mifimpawlih fimnak cu ka ṭhiatbăl ding ih,\\nThutheithiampawlih theihthiamnak cu zianghmanlo ah ka cangter ding,»\\ntiih ngan a si.\\n20 Khuitawkah mifim cu a um? Dānthiam cu khuiah a um? Tuih san mieltu cu khuiah so? Hi leitlun fimnak cu Pathian in atnak ah a canter a si lo maw? 21 Ziangahtile Pathian fimnak ah leitlun mipawl in anmai fimnak in Pathian an rak theih lo hnuah, thusim atthlak hmangih a zumtupawl rundam cu Pathian lunghmui zawng a si. 22 Ziangahtile Jew-pawl cun hminsinnak an phût ih, Grikpawl cun fimnak an hawl. 23 Asinan kannih cun Khrih khĕnbet thu kan sim a si. Cucu Jew-pawl hrangah tlûknak a si ih, Grikpawl hrangah cun atthlak a si. 24 Asinan kawh mi Jew-pawl le Grikpawl hrangih kan phuan mi cu Khrih a si, cuih kan phuan mi cu Pathian huham le Pathian fimnak a si. 25 Ziangruangahtile Pathian atnak cu minung fimnak hnakin a fimsawn ih, Pathian-ih cahlonak cu minung cahnak hnakin a caksawn.\\nBawipa hnen lawngih Tluangkhawn\\n26 Ziangahtile u le nau tla, Pathian in a lo kawh laiah khan ziang vek mi nan si ti kha cîng ringring uh. Milai tahnak ih mifim nan tam lo, thiltithei nan tam lo, zahtlak khal nan tam lo. 27 Asinan mifimpawl ningzakter dingah Pathian in leitlun ih thil â-pawl a hril ih, micakpawl ningzakter dingah Pathian in leitlun ih thil caklopawl a hril. 28 Thil um mipawl zianghmanlo ih an can theinak dingah, leitlun ih thil pawimawh lo pawl, nautat mi thilpawl le thil um lo pawl Pathian in a hril a si. 29 Curuangah Pathian hmaiah zohman an tluangkhâwng thei lo. 30 Amah Pathian ruangah nannih cu Khrih Jesu ah nan um. Khrih cu Pathian hnen ihsin kan hrangah fimnak, dingfelnak, thianhlimnak le tlennak ih tuah a si. 31 Curuangah,\\n«Tluang a khawngtu cun Bawipa ah tluangkhâwng seh,»\\ntiih ngan mi vek khan a si.\\nKhrih Khĕnbet Thu\\n1 Cule u le nau tla, nan hnenah Pathian thu phuang dingih ka rat laiah khan, ṭawngkam thiam zet le fimnak thawn ka ra lo. 2 Ziangahtile nan lakah Jesu Khrih le khĕnbet ih a um thu siarlo, a dang zianghman thei lo dingin thutluknak ka nei. 3 Nan hnenih ka um laiah khan cak lo, ṭih le nasazetih khūrin ka um. 4 Cule ka ṭawng mi le ka phuan mipawl hi mihip thei minung fimnak ṭawngkam thawn a si lo, cuhnakin ka ṭawngkampawl cun Thlarau le huham an langter sawn a si. 5 Cuticun nan zumnak cu minung fimnak ah ding loin, Pathian huham ih a din sawn theinak dingah a si.\\nThuthangṭha cu Van lam Fimnak\\n6 Asinan mipitlingpawl lakah cun fimnak thu kan sim, asinan cuih fimnak cu tuih san fimnak a si cuang lo ih, a hlorál ding mi tuih san uktupawl hnen ihsi khalin a si fawn lo. 7 Cuhnakin Pathian fimnak cu thuthup hmangin kan sim sawn a si. Cumi cu, leilung sēm hlan ihsin kan ropitnak ding hrangih, Pathian ih a ruat cia mi le a thuh mi fimnak a si. 8 Cumi cu tuih san uktu pakhat hman in an thei lo; ziangahtile rak thei hai sehla cu, ropitnak Lal cu an khengbĕt lo ding.\\n«Pathian in amah duhdawtupawl hrangih a rak timtuah cia mi thilpawl cu\\nZawih mit khal in a hmu dah lo ih,\\nZawih hna khal in a thei dah lo.\\nZohman in an thinlung sungin an ruat dah lo,»\\ntiih ngan vek khan a si.\\n10 Asinan Pathian in kan hnenah cumi cu a Thlarau in a phuanglang zo. Ziangahtile Thlarau cun thil hmuahhmuah a hawlsuak, a si, Pathian-ih thil thûkpawl cu. 11 Ziangahtile amai sungih a um mi a thlarau siarlo in, minung ruahnak cu zo in so thei? Cutivek thothoin Pathian Thlarau siarlo zohman in Pathian ruahnak an thei lo. 12 Kan hnenah Pathian in alakih in pek mi thilpawl kan theih theinak dingah, leitlun thlarau si loin, Pathian hnen ihsin a ra mi Thlarau kan co sawn a si.\\n13 Cule cuih thilpawl kan sim tikah, minung ih in zirh mi fimnak ṭawngkampawl thawn kan sim lo, Thlarau Thianghlim ih in zirh mi ṭawngkam hmangin kan sim sawn a si. Thlarau lam thilpawl cu thlarau lam thilpawl hmangin kan khaikhin. 14 Khawvel mi cun Pathian Thlarau thilpawl a cohlang lo, ziangahtile cupawl cu a hrangah cun atthlak an si ih, cuih thilpawl cu thlarau lawngin a thleidăn thei ruangah a theih khal a thei thei lo. 15 Asinan thlarau mi cun thil ziangkim a ṭhenfel thiam, amah tu cu zohman in an ṭhenfel thiam lo. 16 Ziangahtile, «Amah zirh thei dingin zo in so Bawipaih lungthin thei?» Asinan kannih cun Khrih-ih lungthin kan nei a si.\\nṬhenṭhekawknak cu Tisa a Si\\n1 Cule u le nau tla, thlarau mipawl hnenih sim vekin nan hnenah thu ka sim thei lo. Nan hnenah cun tisa mi le Khrih ih nausenpawl hnenih sim vekin thu ka lo sim sawn a si. 2 Rawl hak si loin hnawiti in ka rak lo câwm hai; ziangahtile atu tiangah rawl hak nan dawngsáwng thei hrih lo ih, atu hmanah nan dawngsáwng thei hrih cuang lo, 3 ziangahtile nannih cu tisa mi nan si hrih lai a si. Ziangahtile iksiknak, doawknak le ṭhenawknak cu nan lakah a um, cuti a si ruangah nannih cu tisa mi nan si lo maw? Khawvel mipawl vekin nan nung a si lo maw? 4 Ziangahtile mi pakhat in, «Kei cu Paul-ih pawl ka si,» a ti ih, a dang pakhat in, «Kei cu Apollos-ih pawl ka si,» nan ti ih, nannih cu tisa mi nan si lo maw?\\n5 Paul cu zo a si? Apollos cu zo a si? Kannih cu Bawipa ih in pek fingfing dān vekin, nanmah zumnak ih a lo hruaitu rawngbawltu men lawng kan si. 6 Kei in ka phun ih, Apollos in ti a tawih. Asinan a ṭhangtertu cu Pathian a si. 7 Curuangah a phuntu le ti tawihtu cu an thupi lo, a ṭhangtertu Pathian lawng hi a thupi a si. 8 A phuntu le ti a tawihtu cu pumkhat an si ih, mi kip in an hnaṭuan mi vekin lawmman an ngah fingfing ding.\\n9 Ziangahtile kannih cu Pathian-ih hnaṭuanpi kan si; nannih cu Pathian-ih ló nan si, Pathian-ih inn khal nan si. 10 Ka hnenih pek mi Pathian zangfahnak bangtukin, innsakthiam mifim bangin kei in lungphum ka phum ih, mi dang in cumi parah an sak. Asinan mi kip in cumi parah ziangtin an sak ti kha fimkhur hai seh. 11 Ziangahtile zohman in phum zo mi lungphum siarlo, a dang lungphum an phum thei lo, cuih lungphum cu Jesu Khrih a si. 12 Cuih lungphum parah zokhal in sui in simaw, ngun in simaw, lung mankhung in simaw, zanthing in simaw, hrampi in simaw, fângkuang in simaw a sak asile, 13 mi kip hnaṭuan cu fiangten lăngter an si leh ding; ziangahtile cuih Ni in cumi cu a thăn ding. Ziangruangahtile cumi cu meisa in a pholang ding. Cule meisa in mi kip hnaṭuan cu ziang vek a si ti a hniksak ding. 14 Zokhal a hnaṭuan, cuih lungphum parih a sak mi a tān asile, lawmman a ngah ding. 15 Zokhal a hnaṭuan mi a kăng asile, a hloh ding, asinan amah cu meisa sung ihsi luat vekin rundam a si ding.\\n16 Nannih cu Pathian temple nan si ih, nan sungah Pathian Thlarau a cêng ti nan thei lo maw? 17 Zokhal Pathian temple a siatsuahtu cu, Pathian in a siatsuah ve ding. Ziangahtile Pathian temple cu a thianghlim a si, cuih temple cu nanmah hi nan si.\\n18 Zokhal amah le amah bum aw hlah seh. Nan lakih mi pakhat khat in tuih san ah mifim ih a ruahawk asile, mifim a si theinak dingah mi-â ah cang ta seh. 19 Ziangahtile hi leitlun fimnak cu Pathian hmaiah cun atthlak a si. Ziangahtile,\\n«Pathian in mifimpawl cu anmai hrăwkhrawlnak in a awk hai,»\\n«Mifimpawlih ruahnak cu zianghmanlo men an si ti Bawipa in a thei,»\\n21 Curuangah zohman in milai ah tluangkhâwng hlah seh. Ziangahtile thil hmuahhmuah hi nan ta a si: 22 Paul siseh, Apollos siseh, Kefas siseh, leitlun siseh, nunnak le thihnak siseh, atu ih a um mi thilpawl le a ra lai ding mi thilpawl siseh, thil hmuahhmuah hi nan ta a si. 23 Cule nannih cu Khrih ta nan si ih, Khrih cu Pathian ta a si.\\n1 Kannih cu Khrih sál le Pathian thuthup kiltu ah mi in in ruat hai seh. 2 Cuihtlunah sumkiltu cu mirinum a si a ṭul. 3 Nanmah in simaw, milai thuṭhennak in simaw thu in ṭhen asile, cucu ka hrangah thil tenau zet a si. Thungaiten, keimah le keimah hman thu ka ṭhenaw lo. 4 Ziangahtile keimah le keimah zianghman mawhthlukawknak ka nei lo, asinan cumi cun thiam i coter cuang lo, thu i ṭhentu cu Bawipa a si sawn. 5 Curuangah Bawipa a rat hlanlo, a tikcu a kim hlanah zianghman thuṭhen hlah uh. Anih cun thim lakih thuh mi thilpawl kha tleu ah a lasuak ding ih, thinlung ih tumtah mipawl khal a langter ding. Cun mi kip in Pathian ih lăwm an co ding.\\n6 U le nau tla, an ngan mi lan ih nan ruahlonak dingah kanmah ih nan zir ding mi, hi thilpawl cu nan ṭhatnak dingah, keimah le Apollos ah ka bĕn a si, cutin nan lakah zohman in pakhat hril tahratin a dang pakhat dokalhin nan puarthaulonak dingah a si. 7 Ziangahtile zo in so mi dang hnakih danglam deuh dingin a lo tuah? Na dăwn lo mi thil na neih mi ziang a um? Na dăwn asile, dáwng lo vekin ziangahso tluang na khawn?\\n8 Nannih cu nan khăwpkham zo! Nannih cu nan lian zo! Kanmah tel loin siangpahrang vekin nan uk. Kannih khal nanmah thawn kan uk theinak dingah, nannih hin uk uhla ka va duh tak em! 9 Ziangahtile thah dingih ruat cia mi vekin kannih apostolpawl hi Pathian in a netabikah in ret tiah ka ruat; ziangahtile kannih cu leilung tlun le vancungmipawl le milaipawl zohnuamih tuah mi kan si. 10 Kannih cu Khrih ruangah mi-â kan si, nannih bélte Khrih ah mifim nan si. Kannih cu kan cak lo, nannih bélte nan cak. Nannih cu upat nan si, kannih bélte nautat kan si. 11 Atu cān tiang rori rilrâwng le tihâlin kan um, hnipuan ṭet hnianghniten kan um, mi in an kuttum in in thăwng, inn khal kan nei lo. 12 Cule kan kut in hnaṭuan har zet ṭuanin kan um. In zăwkzet tikah, thlawsuah kan pe; in tiduhdah tikah, kan tuar cuahco. 13 In thangsiat tikah, ṭawngkam thlumte thawn kan sawn. Kannih cu leitlun hnawmhne vekah le thil hmuahhmuah ih bawrhhlawh vekah tuihni tiangin kan cang.\\nPaul in Pa vekih mi a Kilkhawinak\\n14 Hih thilpawl hi nan ningzahnak dingah ka ngan lo, ka duhdawt zet mi ka falepawl vekin ralrinnak ka lo pe sawn a si. 15 Ziangahtile Khrih ah zirhtu mi 10000 nei khal uhla, pa cu tampi nan nei lo. Ziangahtile Khrih Jesu ah thuthangṭha hmangih ka hrin mi nan si. 16 Curuangah keimah i cawng dingin ka lo ngen hai a si. 17 Cumi ruangah Timothy cu nan hnenah ka rak thlah, amah cu Bawipa ah mirinum le ka duhdawt zet mi ka fapa a si. Amah in Khrih ih ka nundānpawl cu a lo mangtersal ding. Cuih ka nundān cu hmun kip ih kawhhran kip ka zirh vek khan a si.\\n18 Nan hnenah keimah ra lo dingah nan ruat ih, mi hrekkhat cu nan puarthau. 19 Asinan Bawipa in rem a ti asile, nan hnenah ka ra cing ding, cule mipuarthaupawlih ṭawngkam si loin an huham cu ka thei ding. 20 Ziangahtile Pathian uknak cu ṭawngkam ah a um lo ih, huham sawnah a um a si. 21 Ziang si maw nan duh? Nan hnenah fungfek thawn ka ra ding maw? Asilole duhdawtnak le nunnemnak thinlung thawn so ka rat ding?\\nKawhhran sungih Nunau-Mipa Sualnak\\n1 Nan lakah nunau-mipa sualnak a um tiah hmun tampi ah mi in an rel. Cuih nunau-mipa sualnak cu Zentelpawl lak hmanah a um dah lo, mi pakhat in a paih nupi a laksak. 2 Cule nanmah cu nan duhaw lai hrih. Cuvek a tuahtu cu nan lak ihsin lakhlo a si theinak dingah riahse ding sawn nan si. 3 Ziangahtile thungaiten, kei cu nan hnenah taksapum in ka um lo nân, thlarau in ka um. Nan hnenih um vekin cuvek a tuahtupa cu thu ka ṭhensak zo. 4 Kan Bawipa Jesu Khrih hmin ih hmunkhatih nan umkhawm tikah, ka thlarau cu nan hnenah a um, kan Bawipa Jesu Khrih-ih huham khal a um ve. 5 Cu pa cu Bawi Jesu-ih Ni ah a thlarau rundam a si theinak dingah, a taksa cu siatrál dingin Setan hnenah pe uh.\\n6 Nan uarawk hi a ṭha hrimhrim lo. Thilnu málte in sang hlawm zaten a thoter thluh ti nan thei lo maw? 7 Curuangah nannih cu thilnu rawi lo mi nan si vekin, sang hlawm thar nan si theinak dingah, thilnu hlun kha thaihlo uh. Ziangahtile kan Lanta Puai tuufa no a si mi Khrih cu kan hrangih hlăn a si zo. 8 Curuangah thilnu hlun, mi dang parih lungput siava le sualralnak thawn si loin, thilnu rawi lo sang, diknak le taknak thawn puai tuah uhsi.\\n9 Nan hnenih ca ka lo kuat mi sungah nunau-mipa sualnak a tuahtupawl cu kawm hlah uh tiah ka rak ngan. 10 Cutiih ka ti tikah leitlun mi nunau-mipa sualnak a tuahtupawl, miduhhampawl, mi bumhmangpawl le milem bepawl kawm hlah uh ka tinak a si lo. Cuti si ta sehla leitlun nan suahsan a ṭul ding. 11 Asinan atu ah unaupa tiih nan kawh mi in nunau-mipa sualnak a tuah, a duhham, milem a bia, mizawkzet a hmang, zu a ri, mi a bum asile kawm hlah uh. Amah thawn rawl khal eitlang hrimhrim hlah uh tiah ca ka lo kuat zo.\\n12 Ziangahtile a leng lam mipawl thuṭhen dingah kei in ziang tuah ding so ka neih? Nannih cun kawhhran sung mipawl thu nan ṭhen ding a si lo maw? 13 Asinan a leng lam mipawl cu Pathian in thu a ṭhen hai a si. Curuangah cuih miṭha lopa cu nan lak ihsin dawisuak uh.\\nCuzah Thuṭhennak ih Thlenawk Thu\\n1 Nan lakih pakhat in mi dang thawn thuhla a neih asile, mithiangpawl hnenah si loin, midingfel lo pawl hnenah cuih thu cu an rel dingah a thlĕn ngam ding maw? 2 Mithiangpawl in leitlun mipawlih thu an ṭhen leh ding ti nan thei lo maw? Nanmah in leitlun mipawl thu nan ṭhensak leh asile, thuhla fatepawl cu thu nan ṭhen thei a si lo maw? 3 Vancungmipawl hman an thu kan ṭhen leh ding ti nan thei lo maw si? Hi damsung nun thilpawl cu ziang tlukin so kan ṭhen sinsin ding? 4 Curuangah nannih in himi nun thuhla ah thuṭhen ding nan neih asile, kawhhran sungih mitenau ih ruah mipawl kha thuṭhentu dingah ruat uh! 5 Nan ning a zahnak dingah cucu ka ṭawng a si. Nan lakah mifim pakhat tal nan um lo maw si? Unau le unau lakih thubăwtcat theitu pakhat te tal nan um lo maw? 6 Unaupa in a unaupa kha cuzah thuṭhennak ah a fehpi sawn riangri ih, cucu zumlotupawlih hmaiah a si sapbai!\\n7 Curuangah atu ah nan lakah thilsual pakhat a um, ziangruangahtile pakhat le pakhat cuzah thuṭhennak ah nan feh. Ziangahso mi in nan parih thilsual an tuah nan sian men lo? Ziangahso nan thilri hloh cu nan tuar sawn men lo? 8 Cuti lamlam si loin, nannih cun thilsual nan tuah ih mi nan bum, cule cuih thilpawl cu nanmai unaupawl lala hnenah nan tuah. 9 Midingfel lo pawl in Pathian uknak cu ro ah an co lo ding ti nan thei lo maw si? Bumin um hlah uh, nunau-mipa sualnak a tuahtupawl, milem betupawl, uirepawl, mihurpawl, tawkahurpawl, 10 fifirpawl, miduhhampawl, zuripawl, ṭawng siakha hmangpawl le mi bumhmangpawl cun, Pathian uknak cu ro ah an co lo ding. 11 Cule nan lakih mi hrekkhat cu cuvek mi nan rak si dah. Asinan nannih cu Bawi Jesu hmin le kan Pathian Thlarau ih khawlh mi, thianhlimter mi le thiam coter mi nan si.\\n12 Thil ziangkim hi ka hrangah tuah a thiang, asinan thil ziangkim hi ka hrangah hlawknak an si thluh kher lo. Thil ziangkim hi ka hrangah tuah a thiang, asinan ziang thuneihnak hnuai hmanah ka um lo ding. 13 Rawl cu pumpi hrangah a si ih, pumpi cu rawl hrangah a si, asinan Pathian in an pahnih in a siatrálter ding. Taksaruangpum cu nunau-mipa sualnak hrangah a si lo, Bawipa hrangah a si sawn, cule Bawipa cu taksaruangpum hrangah a si. 14 Pathian in Bawipa cu mithi lak ihsin a thoter ih, kannih khal a huham in in thoter leh ding. 15 Nan taksaruangpum cu Khrih-ih taksa pêng an si ti nan thei lo maw si? Khrih-ih taksa pêngpawl cu la tahratin hlawhhlâng taksa pêng ah ka tuah ding maw? Tuah lamlam hlah! 16 Asilole hlawhhlâng thawi a pehzăwmawtu cu amahnu thawn taksa pumkhat ah an cang ti nan thei lo maw? Ziangahtile Pathian in, «Pahnih cu taksa pumkhat ah an cang ding,» tiah a ti.\\n17 Asinan Bawipa a pehzăwmtu cu cuih Bawipa thawn thlarau pumkhat an si.\\n18 Nunau-mipa sualnak tlansan uh. Minung in a tuah mi a dang sualnak kip in taksaruangpum lengah a si, asinan nunau-mipa sualnak a tuahtu cu amai taksaruangpum ah a sual a si. 19 Asilole nan taksaruangpum cu Pathian hnen ihsi nan neih mi nan sungih um Thlarau Thianghlim-ih temple a si ti le nanmah cu nanmai ta nan si lo ti nan thei lo maw? 20 Ziangahtile nannih cu man ih lei mi nan si; curuangah Pathian-ih ta a si mi nan taksaruangpum le nan thlarau in Pathian sunlawih uh.\\nNupa Umtudān Ding\\n1 Cun ka hnenih nan rak ngan mi thilpawl thawn pehparawin: mipa hrangah nunau dai lo a ṭha. 2 Sikhalsehla nunau-mipa sualnak hrial dingah mipa kip in nupi bul nei cio hai sehla, nunau kip in pasal bul nei cio hai seh. 3 Pasal in a nupi hnenah a co ding phu duatnak pe seh, cule cutivek thothoin nupi khal in a pasal hnenah tuah ve seh. 4 Nupi in amai taksaruangpum parah thuneihnak a nei lo, a pasal in a nei sawn. Cutivek thothoin pasal khal in amai taksaruangpum parah thuneihnak a nei lo ih, a nupi in a nei sawn a si. 5 Cān tawite sung rawlulhnak le thlacamnak ih nan pekawk theinak dingah tiih lungkimtlangnak nan neih ti dah lo ah cun, khat le khat nupa ihtlangnak kha êl aw hlah uh. Setan in sual a lo fawrhlonak dingah umtlangsal uh. Culole sūpawk theinak nan tlaksăm ruangah Setan in sual a lo fawrh pang ding. 6 Pathian in i sĕn ruangah hihi ka sim a si, Pathian-ih thupek cu a si lo. 7 Ziangah cutin ka ti tile, mipa hmuahhmuah hi keimah vekin um hai sehla ka duh. Asinan mi kip in anmai thilpek fingfing Pathian hnen ihsin an nei, pakhat in thilpek phun khat a nei ih, mi dang in phun dang a nei ve.\\n8 Asinan nupi-pasal nei lo pawl le nuhmeipawl hnenah ka sim a si: keimah vekih an um asile, a ṭha. 9 Asinan an sūpawk thei lo a si ahcun, nupi-pasal nei lawlaw hai seh. Ziangahtile nupi-pasal neih cu câkhiarnak nasazet thawi um rero hnakin a ṭhasawn.\\n10 Nupi-pasal a nei cia tupawl hnenah keimai thupek si loin, Bawipaih thupek ka lo pe: nupi in a pasal ṭhen hlah seh. 11 Asinan a ṭhen a si hmanah, pasal nei loin umlan seh, asilole a pasal thawn remawsal hai seh. Cule pasal khal in a nupi ṭhen hlah seh.\\n12 A dangpawl hnenah Bawipaih sim mi si loin keimah in ka sim hai: unau zokhal in zum lo tu nupi a rak nei ih cu nu in amah thawi umtlang a lungkim asile, cu nu cu ṭhen hlah seh. 13 Cule zum lo tu pasal a neitu nunau kha a pasal in amah thawi umtlang a lungkim asile, tân hlah seh. 14 Ziangahtile zum lo tu pasal cu a nupi ruangah thianter a si ih, zumlotu nupi khal a pasal ruangah thianter a si. Cuti rak si lo sehla, nan fātepawl cu an bawrhhlawh ding, asinan annih cu atu ah an thianghlim a si. 15 Asinan zumlotu in a ṭhen asile, ṭhen ko seh; cumi thu ah cun, unaupa asilole unaunu cu ṭemṭawn a si lo. Asinan Pathian in kannih cu remawtei nung dingah in ko a si. 16 Ziangahtile maw nupi, na pasal na rundam ding le ding lo na thei maw si? Asilole maw pasal, na nupi na rundam ding le ding lo ziangtin na thei?\\nPathian ih a lo Kawhdān vekin Um Aw\\n17 Asinan Pathian in mi kip hnenih a zĕm kēl vekin le Bawipa in mi kip a kawh hai kēl vekin um hai seh. Cumi cu kawhhran hmuahhmuah hnenih thu ka pek mi a si. 18 Serh zim tan a co mi, Pathian ih kawh mi an um maw? An um asile, serh zim tan lo mi ah cang hlah seh. Serh zim tan lo mi, Pathian ih kawh mi an um maw? An um asile serh zim tan hlah seh. 19 Serh zim tan siseh, tan lo siseh, zianghman a si lo. Pathian thupekpawl thlun lawng hi a thupi mi a si. 20 Mi kip in Pathian in a kawh laiih a sinak kēl vek khan um ko hai seh. 21 Pathian in a lo kawh laiah nang cu sál na si maw? Cumi in na khawruah lo harter hlah seh. Asinan luatter theih na si le, cumi cu hmang sawn aw. 22 Ziangahtile sál a si laiah Pathian in Bawipa ah a kawh mi cu Bawipaih miluat a si. Cutivek thothoin miluat a si laiah Pathian in Bawipa ah a kawh mi cu Khrih-ih sál a si. 23 Nannih cu man ih lei mi nan si, milai sál ah cang hlah uh. 24 U le nau tla, mi kip in Pathian in a lo kawh laiih nan sinak kēl ah khan Pathian thawn umtlang ringring uh.\\nNupi-Pasal Nei Lo le Nuhmeipawl\\n25 Nupi pasal nei hrih lo pawlih thuhla ah cun: Bawipa hnen ihsin thupek ka nei lo: asinan rinsantlak mi si dingah Bawipa hnen ihsin zahngainak ka rak co ruangah ka ruahnak ka suah a si. 26 Tulai vansannak ruangah mipa cu a si kēl vek khan um ko sehla a ṭha tiah ka ruat. 27 Nupi ah ṭemṭawn na si maw? Phawihnak hawl hlah. Nupi ihsin mizalen na si maw? Nupi hawl hlah. 28 Asinan nupi na neih asile, sual tuah na si lo. Fala him pakhat in pasal a neih asile, thilsual a tuah lo. Asinan nupi le pasal a neitupawl cun himi nun ah buainak an táwng ding, asinan kei cun cumi ihsin lo luatter ka duh.\\n29 Asinan u le nau tla, hihi ka sim a si, cān málte lawng a um a si, atu thăwkin nupi neipawl in nei lo vekin nung hai seh. 30 A ṭap mipawl in ṭap lo vekin, lungawiaipuang mipawl in lungawiaipuang lo vekin, thil leitupawl khal in zianghman nei lo vekin um hai seh. 31 Hi leitlun thil a hmangtupawl khal in hmang luar tuk lawmmam lo vekin um hai seh. Ziangahtile hi leitlun milai umtudān hi a hlorál rero a si.\\n32 Nannih cu dawnharnak ihsin luat uhla ka lo duhsak. Nupi nei lo tu cun ziangtin Bawipa a lung ka hmuiter ding tiin Bawipaih thilpawl a ngaihtuah. 33 Asinan nupi neitu cun ziangtin ka nupi a lung ka hmuiter ding tiin leitlun thilpawl a ngaihtuah. 34 Nupi le fala him lak khalah danglamnak a um. Pasal nei lo nunau cun a taksaruangpum le a thlarau a thianhlim theinak dingah, Bawipaih thilpawl a ngaihtuah. Asinan pasal nei nunau cun a pasal lung a hmuiter theinak dingah, leitlun thilpawl a ngaihtuah. 35 Cule himi hi nanmai hlawknak ding hrangah ka sim a si, nan hmaiih thangkam ka tum a si lo. Mawi zetin nan nun ih, zianghman in lo hnaihnăwk lo ih, Bawipa lawng nan rĕn theinak dingah hihi ka sim a si.\\n36 Asinan mipa zokhal a fala himte parah mawi loin ka um tiah amah le amah a ruahawk ih, a pasal neih kum khal a luan cuahco ih, cu nu in pasal neih a ṭul a si ahcun, cu pa cun a duh vekin tuah ko seh. Thilsual a tuah lo; neiaw hai seh. 37 Sikhalsehla mipa in a thinlung in hngetkhoh zetin a ding, ṭul tinak a nei lo, asinan amai duhnak tlunah thuneihnak a nei thei ih, a thinlung in cuih fala him cu ṭhi lo dingih a ruahcat asile, a tiṭha a si. 38 Curuangah nupi ṭhitu cun a tiṭha a si, asinan nupi ṭhi lo tu in a tiṭha sinsin.\\n39 Nupi cu a pasal a nunsung hmuah cu Dān in a pasal ah a ṭemṭawn. Asinan a pasal a thih asile, Bawipa ih um mi rori a duh mi nei dingah a zalen a si. 40 Asinan kei ka ruahdān ah cun mi dangih nupi si lo teih a um asile, a lungawi sawn ding. Cule kei khal in Pathian Thlarau neiah ka ruataw ve a si.\\nMilem hnenih Hlăn Mi Thil\\n1 Cule milempawl hnenih an hlăn mi thilpawl thuhla ah cun: kan zaten theihnak kan nei ti kan thei. Theihnak cun mi a puarthauter, asinan duhdawtnak cun mi a tuahṭha. 2 Cule mi pakhat khat in thil ziang simaw thei ih a ruahawk asile, a theih ding vekin a thei hrih lo a si. 3 Asinan mi pakhat khat in Pathian a duhdaw asile, cu pa cu Pathian in a thei.\\n4 Curuangah milempawl hnenih hlăn mi thil ei thuhla ah cun, leitlun ah milem cu zianghman a si lo ti le Pathian amah pakhat siarlo a dang Pathian a um lo ti kan thei. 5 Van ah siseh, lei ah siseh pathian tiih an kawh mi tampi rak um hman hai sehla, («pathian» tampi, «bawi» tampi an um vekin), 6 kannih hrang lawngte ah cun Pathian pakhat, Pa lawng a um. Thil hmuahhmuah hi amai hnen ihsin an si ih, kannih cu amai hrangah kan um. Kan hrangah Bawi pakhat Jesu Khrih a um ih, thil hmuahhmuah hi amah ruangih um le kannih khal amah thawngih nung kan si.\\n7 Sikhalsehla mi kip in cuih theihnak cu an nei lo: mi hrekkhat cun atu tiangin milem hmaiih an hlăn mi rawl an ei tikah, milem hnenih hlăn mi a si ti ruatin an ei; cule cumi cun a cak lo mi an sia le ṭha theihnak cu a bawrhbangter. 8 Asinan rawl cun Pathian hnenah dinhmun ṭha ah in ret cuang lo. Ziangahtile kan ei khal asile, ṭhatdeuhnak kan nei cuang lo ih, kan ei lo a si khalle, kan siat phah cuang lo.\\n9 Asinan himi nan zalĕnnak hin a cak lo mipawl a tlukterlonak dingah va fimkhur uh. 10 Ziangahtile nang cun theihnak na nei ih, milem biaknak inn ah rawl ei dingih na to kha a sia le ṭha theihnak a cak lo mi pa in a lo hmuh a si ahcun, milem hmaiih hlăn mi thilpawl cu ei dingah a ral a ṭhater lo ding maw? 11 Cule na theihnak ruangah a hrangih Khrih a thi mi a cak lo mi unaupa kha a hlorál ding maw? 12 Nannih in unaupawl parah cutivekih sual nan tuah ih a cak lo mi a sia le ṭha theihnak nan tuahmawh tikah, Khrih parah sual nan tuah a si sawn. 13 Curuangah rawl in ka unau a tlukter ding a si ahcun, ka unau ka tlukterlonak dingah ziang tik hmanah sa ka ei nawn lo ding.\\n1 Keimah cu apostol ka si lo maw? Keimah cu mizalen ka si lo maw? Kan Bawipa Jesu Khrih cu ka hmu zo a si lo maw? Nannih cu Bawipa ih ka ṭuansuah mi nan si lo maw? 2 Mi dang in apostol ih in ruah lo a si hmanah, nan hnenah cun rinhlelh ding um loin apostol ka si hrimhrim. Ziangahtile nanmah hi Bawipa ah apostol ka sinak hminsinnak cu nan si.\\n3 I zăwihliahtupawl hnenih ka humawknak cu hitin a si: 4 Kannihpawl hin in le ei theinak kan nei lo maw si? 5 Apostol dangpawl, Bawipaih naulepawl le Kefas bangin zumtu nupi hruai theinak kan nei ve lo maw si? 6 Asilole pumcawmnak hrangah hnaṭuan lo dingin kei le Barnabas lawng hi thuneihnak nei lo kan si cuangce maw si? 7 Zo so mah te tumaw ih, ralkap ṭuan? Zo so sabit hmuan tuah ih a rah ei lo um? Zo so tuukhal tahratih tuu hnawiti in loih um?\\n8 Cuih thilpawl cu milai vekin ka sim maw? Dān khal in cuvekin a sim a si lo maw? 9 Ziangahtile Mosi Dān sungah,\\n«Câwcang in thlairawl a cīl laiah a hmur na ṭem lo pei,» tiih ngan a si.\\nPathian in câwcangpawl lawng maw a ngaihsak? 10 Asilole Pathian in cumi cu kanmai hlawknak ding hrangah a sim maw? Rinhlelh ding um loin cuih thu cu kan hlawknak dingih ngan a si. Lei lettu cun fâng ah ding ruahsannak a nei ih, ruahsannak thawi fâng a cīltu in a cīl mi fâng ei ding a ruahsan a si. 11 Nan hnenah thlarau lam thilpawl kan tuh zo asile, nan hnen ihsin leitlun thilpawl at khal nungla, cucu thil pipa a si maw? 12 Mi dang in nan parah nan neih mi thil co theinak an neih a si ahcun, kannih hi nei sinsin ding kan si lo maw?\\nSikhalsehla cuih thuneihnak cu kan hmang ve lo, cuhnakin Khrih thuthangṭha kan dawnkhamlonak dingah thil ziangkim hi kan tuar ṭenṭo sawn a si. 13 Temple sungih thil thianghlimpawl lakih rawngbawltupawl cun cuih thil thianghlimpawl cu an ei ih, biakṭheng ih rawngbawltupawl cun biakṭheng thilpawl an co ve ti nan thei lo maw? 14 Cutivek thothoin thuthangṭha simtupawl cu thuthangṭha ihsin pum câwmaw dingin Bawipa in thu a pe zo.\\n15 Asinan hih thilpawl hi kei cun pakhat hman ka hmang lo ih, ka parah cuvekih nan tuah dingah hih thupawl hi ka ngan fawn lo. Ziangahtile Bawipa ih ka tluangkhawnnak hi mi zokhal in zianghmanlo ih an canter ding hnak cun thih hi ka hrangah a ṭhasawn. 16 Thuthangṭha hi phuang hman ningla, tluangkhawn ding zianghman ka nei lo, ziangahtile phuang loin ka um thei lo; a si, thuthangṭha ka phuan lo a si ahcun, ka hmakhua a pit ding! 17 Ziangahtile cumi cu keimai duhhrilnak in ka ti asile, lawmman ka ngah ding; asinan ka duhhrilnak si loih ka ṭuan asile, ṭuanvo hleice kilter ka si tinak a si. 18 Cuti asile ka lawmman cu ziang a si? Thuthangṭha ih ka covo ka hman thluh lonak dingah, thuthangṭha ka phuan tikah Khrih thuthangṭha cu hlawh la loih ka phuan hi a si.\\n19 Ziangahtile kei cu mi hmuahhmuah hnen ihsin miluat si khal ningla, mi a tam theipatawpih ka ngah theinak dingah, mi hmuahhmuah ih sál ah keimah le keimah ka tuahaw. 20 Jew-pawl ka ngah theinak dingah, Jew-pawl hnenah cun Jew vekin ka um. Dān hnuaiih umpawl ka ngah theinak dingah, Dān hnuaiih um mipawl hnenah cun Dān hnuaiih um vekin ka um. 21 Dān neilopawl ka ngah theinak dingah, Dān nei lo pawl hnenah cun Dān nei lo mi vekin ka um. Pathian hmaiah Dān nei lo si si loin, Khrih dān hnuaiih um mi si sawn siin, 22 micaklopawl ka ngah theinak dingah, micaklopawl hnenah cun micaklo vekin ka um. Ziangmawtitalih mi hrekkhat ka run theinak dingah, mi hmuahhmuah hnenah thil ziangkim ah ka cang. 23 Nanmah thawn thuthangṭha ah covo neitu ka si theinak dingah, thuthangṭha ruangah hipawl hi ka tuah a si.\\n24 Tlan zuamawknak ih mi an tlan tikah an zaten an tlân, asinan mi pakhat lawngin nehmanlaksawng a ngah ti nan thei lo maw? Nehmanlaksawng ngah dingin cutivekcun tlân uh. 25 Cule zuamawknak ih mi a zuamtu cun thil ziangkim ah a sūpaw. A siat thei mi lukhum ngah dingah cutin an tuah. Asinan kannih cun a siat thei lo mi nehmanlaksawng ngah dingah cutin kan tuah ve a si. 26 Curuangah hmuitin mi nei loin ka tlân lo. Cun thli a thawng rero tu vek menin ka thawng lo. 27 Cuhnakin mi dang hnenih thu ka phuan hnuah Pathian in tling lo i tilonak dingah, ka taksaruangpum cu nasazetin ka thunun ih ka thu hnuaiah ka ret sawn a si.\\nIsrael Thuanthu ihsi Ralrin Peknak\\n1 Cuihhleiah, u le nau tla, kan pupápawlih thuhla thei loih nan um ka duh lo, an zaten mero hnuaiah an um ih, tifinriat an tánsuak. 2 Mosi hnenah an zaten mero sungah le tifinriat sungah baptisma an co. 3 An zaten thlarau rawl bangrep an ei. 4 Cule an zaten thlarau ti bangrep an in. Ziangahtile anmah a rak thluntu thlarau lam Lungpi ihta an in, cuih Lungpi cu Khrih a si. 5 Asinan mi tamsawn in Pathian lung an hmuiter hrimhrim lo, ziangahtile annih cu Pathian in ramṭhing ah a thiter hai.\\n6 Annih in thil ṭhalo pawl nasazetih an câk vekih kan câk ve lonak dingah, cuih thilpawl cu kan hrangah kan zohṭhim ding mi an si. 7 Cule anmah lakih mi hrekkhat in milem an biak vekin be ve hlah uh. «Mipi cu ei le in dingah an to ih, lek dingah an tho,» tiih ngan vek khan a si. 8 Cun an lakih mi hrekkhat in nunau-mipa sualnak an rak tuah vekin tuah ve hlah uhsi, cule ni khat ah anmah lakih mi 23000 cu an tlu ih an thi. 9 An lakih mi hrekkhat in Khrih an hniksak vekin, hniksak ve hlah uhsi. Pathian in anmah cu rulpawl a cukthatter. 10 Cule anmah lakih mi hrekkhat an phunzai vekin phunzai hlah uhsi, cule annihpawl cu siatsuahtu in a siatsuah thluh hai a si.\\n11 Kan zohṭhim dingah cuih thil hmuahhmuah cu an parah a thleng a si, san cemnakih a rak man mi kanmahpawl ralrin peknak ah cupawl cu ngan an si. 12 Curuangah dingih a ruatawtu cu fimkhur seh, culoasile a tlu pang ding. 13 Mi zo cio par khalih a thleng mi siarlo nan parah sualfawrhnak a thleng lo. Asinan Pathian cu a rinum a si. Anih cun nan tuar thei lo ding mi sualfawrhnak nan hnenih thlenter a siang lo ding. Cuih sualfawrhnak nan tuar theinak dingah tlansuahnak lamzin a lo tuahsak ding.\\n14 Curuangah ka duhdawt mitla, milem biaknak ihsin tlân uh. 15 Mifimpawl hnenih thusim vekin ka lo sim a si, ka lo sim mi thu hi nanmah ten thuṭhen uh. 16 Thlawsuah kengtu no kha thlawsuah kan pe, cuih no cu Khrih thisen ih kan pawlkawmawknak hi a si lo maw? Sang kan phel tikah khan, Khrih taksaruangpum ah kan pawlkawmaw a si lo maw? 17 Ziangahtile kannih cu tampi si hman nungla taksaruangpum pakhat kan si, ziangahtile kan zaten cuih sang hlawm pakhat cu kan ṭawmaw a si.\\n18 Taksa lamih Israel a si mipawl khi zoh hnik uh: raithawinak sa a eitupawl kha biakṭheng ṭawmpitu an si ve lo maw? 19 Cuti asile ka sim mi cu ziang a si? Milem cu ziangso a si, ka ti maw si? Asilole milempawl hnenih an thawi mi kha ziangso a si ka tinak a si maw? 20 Si hlah e, ka lo sim mi cu, Zentelpawlih thawiawknak thilpawl cu Pathian hnenah si loin khawsiapawl hnenah an thawi a si, ti hi a si sawn. Khawsiapawl thawn pawlkawmawknak nan neih ding ka duh lo. 21 Bawipaih no le khawsiapawlih no cu nan inkăwp thei lo; Bawipaih cabuai ta le khawsiapawlih cabuai ta khal nan eikăwp thei lo. 22 Asilole Bawipa cu thîkthuse ko kan tăwkhrawk maw? Kannih cu amah hnakin kan caksawn maw?\\nZiangkim Pathian Sunlawinak ding Hrangah\\n23 Thil ziangkim hi ka hrangah tuah a thiang, asinan thil ziangkim tuah hi ka hrangah hlawknak a si lo. Thil ziangkim hi ka hrangah tuah a thiang, asinan thil ziangkim in mi a tuahṭha lo. 24 Zohman in amai hlawknak lawng hawl hlah seh, cuhnakin mi kip in mi dang hlawknak ding hawl sawn hai seh.\\n25 Sa zuarnak ih an zuar mi pauhpauh cu nan sia le ṭha theihnak ruangah, thu zianghman sut loin ei uh. 26 Ziangahtile, «Leilung cu Bawipaih ta a si, a sungih um hmuahhmuah thawn.»\\n27 An lakih zumlotu pakhat khat in rawl ei a lo sawm ih feh nan duh asile, nan sia le ṭha theihnak ruangah thu zianghman sut lo ten nan hmaiih a lo hun mi pauhpauh cu ei uh. 28 Asinan mi pakhat khat in na hnenah, «Himi cu milem hnenih hlăn mi sa a si,» a lo ti asile, a lo simtupa ruangah le a sia le ṭha theihnak ruangah, cumi cu ei hlah aw. Ziangahtile, «Leilung le a sungih a um mi hmuahhmuah cu Bawipaih ta an si.» 29 Nangmai sia le ṭha theihnak hrangah si loin cu paih, «Sia le ṭha theihnak,» ruangah ka sim a si sawn. Mi dang pakhat sia le ṭha theihnak in ka zalĕnnak cu ziangahso maw thu i ṭhensak ding? 30 Lungawi thu simnak thawn ka ei asile ziangahso cumi hrangih lungawi thu ka sim mi ah anih in keimah dokalhin ṭawng ṭhalo a ṭawng riangri?\\n31 Curuangah nan ei ah siseh, nan in ah siseh, nan tuah mi pauhpauh cu, Pathian sunlawinak hlirah tuah uh. 32 Jew-pawl hnenah siseh, Grikpawl hnenah siseh, Pathian kawhhran hnenah siseh tlûknak ding zianghman tuah hlah uh. 33 Thil ziangkim ah mi hmuahhmuah lung ka hmuiter, ka tuah vekin nan tuah ding a si. Keimai hlawknak ka hawl lo, cuhnakin mi tampi rundam an si theinak dingah, mi tampi ih hlawknak ka hawl sawn a si.\\n1 Kei in Khrih nun ka cawn vekin, nannih khal in i cawng ve uh.\\nLu Khuhawk Thu\\n2 U le nau tla, thil ziangkim ah in máng ih nan hnenih ka lo peksâwngsin mi vek khan, cīn le dānpawl nan kaihhnget ruangah ka lo lawm a si. 3 Asinan hihi nan theih dingah ka duh, mipa kip ih lu cu Khrih a si, nunauih lu cu mipa a si, cule Khrih-ih lu cu Pathian a si. 4 Mipa zokhal a lu khuh tahratih thlacamtu le profet thuphuan ih thuphuangtu cun a lu a upat lo a si. 5 Asinan nunau zokhal lu khuh loih thlacam le profet thuphuan ih thuphuangtu cun a lu a upat lo a si, ziangahtile cutiih a tuah asile, a lu a metkawlh mi nunau thawn a bangrep. 6 Ziangahtile nunau in a lu a khuh lo asile, a lu khal metkawlh lawlaw seh. Asinan nunau hrangah lu ziahkawlh asilole lu mehkawlh cu ningzakza a si. Curuangah nunau cu a lu khuh seh. 7 Ziangahtile mipa cu Pathian-ih hmuihmel le ropitnak a si ruangah, a lu khuh hrimhrim hlah seh; asinan nunau cu mipaih ropitnak a si. 8 Ziangahtile mipa cu nunau ihsin a si lo, nunau sawn kha mipa ihsin a si. 9 Mipa cu nunau hrangih sersiam a si lo, nunau sawn kha mipa hrangih sersiam a si. 10 Cumi ruangah nunau cun vancungmipawl ruangah a lu parah athuneihnak hminsinnak nei seh. 11 Sikhalsehla Bawipa ah cun mipa cu nunau lakah a zalen lo ih, nunau khal mipa lakah a zalen lo. 12 Ziangahtile nunau cu mipa ihsi ra um mi a si, cutivek thothoin mipa khal nunau ihsin ra um mi a si ve; asinan thil ziangkim hi Pathian hnen ihsi ra um mi an si.\\n11:10a thuneihnak: Nunau in mipa tlunih thuneihnak si loin, mipa in nunau tlunah thu a neihzia lăngternak a si sawn.\\n13 Nunau in lu khuh loin Pathian hnenih thla a cam ding cu a mawi maw mawi lo? Nanmah ten thuṭhen aw hnik uh. 14 Mipa sám saupi zuah cu a hrangah ningzakza a si ti leitlun zephung khal in a lo zirh a si lo maw? 15 Asinan nunau in sám saupi a neih asile, cucu a ropitnak a si; ziangahtile a khuhawknak dingah Pathian in sám a pe. 16 Asinan cuih thu ah mi pakhat khat in a el duh asile, a dang nunphung kan nei lo. Pathian kawhhranpawl khal in nunphung dang an nei lo.\\n17 Hmunkhatih nan punkhawmawknak hi ṭhatsinnak hrangah si loin, siatsinnak hrangah a si ruangah, cuih thu nanmah ka lo zirh tikah khan ka lo lawm lo. 18 Ziangahtile a pakhatnak ah kawhhran ih nan ratkhawm tikah, nan lakah ṭhenṭhekawknak a um a si tiah ka thei ih, cuih ka theih mi cu ka zum nawn ko. 19 Ziangahtile nan lakih Pathian ih a pawm mipawl lăngter an si theinak dingah, nan lakah fehsualpawl khal an um tengteng ding a si. 20 Curuangah hmun pakhat ih nan ratkhawm tikah, cucu Bawipaih zanriah ei dingah a si lo. 21 Ziangahtile mi tin in nan ei tikah mai bul zanriah nan ei hmaisa cio. Cule mi pakhat cu rilrâwngin a um ih, a dang pakhat cu a ri. 22 Ei le in dingah inn nan nei a si lo maw? Pathian kawhhran nan nautat ih thil zianghman nei lo pawl an ning nan zakter a si lo maw? Nan hnenah ziang ka sim ding? Himi ah ka lo lawm ding maw? Ka lo lawm lo a si.\\n23 Ziangahtile Bawipa hnen ihsin ka ngah mi cu ka lo pesin a si. Phiarsawm a si zan ah Bawi Jesu in sang kha a lâk ih, 24 lungawi thu a sim hnuah, a phel. Cule, «La uhla ei uh; hihi nan hrangih phel mi ka taksa a si, keimah in cīn ringring nak dingah himi hi tuah uh,» tiah a ti. 25 Cutivek thothoin zanriah an ei hnuah, Jesu in no cu a lâk ih, «Hih no hi ka thisen ih thukham thar a si. Hih no nan in tinten keimah in cīn ringring nak dingah in uh,» tiah a ti.\\n26 Ziangahtile hih sang nan ei tinte le hih no nan in tinten, Bawipaih thihnak cu a ratsal hlanlo nan phuang a si.\\n27 Curuangah zokhal himi Bawipaih sang le no tlaklopi in a ei ih a intu cu Bawipaih taksaruangpum le thisen parah sual a tuah a si. 28 Asinan mi pakhat in amah le amah cekfelaw ta sehla, cuih sang cu ei in cuih no cu in seh. 29 Ziangahtile tlaklopi in a ei ih a intu cu amah thuṭhennak hrangah a ei ih a in a si, anih cun Bawipaih taksaruangpum thuhla cu a theihliah lo. 30 Himi ruangah nan lakah mi tampi cak lo le dam loin an um ih, mi tampi an thi. 31 Ziangahtile kanmah le kanmah thu kan ṭhenawk asile, thuṭhen kan si lo ding. 32 Asinan Bawipa in thu in ṭhen tikah, leitlun mipawl thawi thiamlo in coterlonak dingah nun in sim a si.\\n33 Curuangah ka u le ka nau tla, Bawipaih zanriah ei dingih nan ratkhawm tikah, pakhat le pakhat hngak aw uh. 34 Zokhal a ril a rawn asile, inn ah ei sawn seh, culole thuṭhen tuar dingih ratlangkhawm nan si pang ding. Cule a tāng lai mi thupawl cu ka rat tikah ka tifel leh ding.\\n1 U le nau tla, atu ah thlarau thilpekpawl thuhla ah thei loih nan um ding ka duh lo. 2 Rairing mi nan rak si laiah cun, an lo hruainaknak ah, a ṭawng thei lo mi milempawl hnenah hruai nan si ti nan thei. 3 Curuangah zohman in Pathian Thlarau in Jesu cu camsiat si seh, tiah an ṭawng kêl lo ih, Thlarau Thianghlim ihsi lo cun zohman in Jesu cu Bawi a si, tiah an ti thei lo ti ka lo theihter a si.\\n4 Thilpek a phunphun a um, asinan Thlarau cu pakhat a si. 5 Rawngbawlnak dangdang a um, asinan Bawipa cu pakhat a si. 6 Cule hnaṭuandān a phunphun a um, asinan mi hmuahhmuah hnenih thil ziangkim a ṭuantu Pathian cu pakhat a si. 7 Hlawktăwnnak ding hrangah Thlarau phuanlăngnak cu mi kip hnenah pek a si sawn. 8 Ziangahtile Thlarau in mi pakhat hnenah fimnak kamsuakthu a pe. Cuih Thlarau thotho in a dang pakhat hnenah theihnak kamsuakthu a pe. 9 Cuih Thlarau thotho cun a dang hnenah zumnak a pe, cuih Thlarau thotho in mi dang hnenah tidamnak thilpek a pe. 10 A dang hnenah thilmakpawl tuah theinak, a dang hnenah profet thuphuan ih thuphuan theinak, mi dang hnenah thlaraupawl thleidăn theinak, mi dang hnenah ṭawng phun dangdangih ṭawng theinak, a dang hnenah ṭawng phun dangdang leh theinak a pe. 11 Asinan cupawl hmuahhmuah cu Thlarau bangrep le pakhat ih căngvaihnak a si, a duhdān vekin mi kip hnenah thilpekpawl cu a zem fingfing.\\nRuangpum Pakhat ah Peng Tampi\\n12 Taksaruangpum cu pakhat lawng si khal sehla, pêng tampi a nei. Taksa pêng hmuahhmuah cu tam hman hai sehla, taksaruangpum pakhat a si, Khrih khal cuvek a si ve. 13 Ziangahtile Jew-pawl siseh, Grikpawl siseh, sálpawl siseh, miluatpawl siseh, kan zaten taksaruangpum pakhat ah, Thlarau pakhat in baptisma in rak pe. Kan zaten Thlarau pakhat ah in dingin in tuah.\\n14 Ziangahtile taksaruangpum cun pêng pakhat lawng a nei lo ih, pêng tampi a nei a si. 15 Ke in, «Kei cu kut ka si lo ruangah taksaruangpi-ih ta ka si lo,» ti hnik sehla, cutiih a ti ruangah taksaruangpi-ih ta a si lo ngaingai maw? 16 Cule hna in, «Kei cu mit ka si lo ruangah taksaruangpi-ih ta ka si lo,» ti hnik sehla, cutiih a ti ruangah taksaruangpi-ih ta a si lo ngaingai maw? 17 Taksaruangpum pumhlum hi mit si thluh hnik sehla, ziangtin a ngaithla thei ding? Taksaruangpum pumhlum hi hna hlir si hnik sehla, ziangtin rim a hnim thei ding? 18 Asinan atu ah Pathian in amai duhdān vekin, taksa pêng zaten taksaruangpi ah a ret cio hai. 19 Cule taksa pêng an zaten pêng pakhat lawng si ta hnik sehla, taksaruangpi cu khuiah so a um ding?\\n20 Atu ah thungaiten, taksa pêng cu tampi a um nân, taksaruangpi cu pakhat a si. 21 Cule mit in kut hnenah, «Ka lo ṭul lo,» tiah a ti thei lo ih, lu in ke hnenah, «Ka lo ṭul lo,» tiah a ti thei fawn lo. 22 Lamlam ah, taksaruangpumih siat áwlsawn zet a bang mi pêng hrekkhat cu a ṭulbik mi sawn an si. 23 Cule upattlak lem loih kan ruah mi taksa pêngpawl, cupawl cu kan upat nasasawn ṭheu. Cun kan taksa pêng zahpi mipawl kha mawiten kan thuam. 24 Asinan a mawi mi kan taksa pêng hrekkhat cun ṭul mi an nei lo. Pathian in taksa pêngpawl cu pumkhat ah remten a kăwm, upatnak a tlasam mi taksa pêngpawl cu upatnak tamsawn Pathian in a pe. 25 Taksaruangpum ah ṭhenṭhekawknak a umlonak dingah cutivekin a tuah. Cuih taksa pêngpawl cun pakhat le pakhat bangrepin ngaihsakawktăwnnak an neih sawnnak dingah a si. 26 Taksa pêng pakhat in a tuar tikah, taksa pêng hmuahhmuah in an tuarpi ve. Asilole taksa pêng pakhat cu upat a si tikah taksa pêng hmuahhmuah in an lungawiaipuanpi ve.\\n27 Nannih cu Khrih-ih taksaruangpum nan si ih, pumpak cio hi cuih taksaruangpumih pêng nan si fingfing. 28 Pathian in a pakhatnak ah apostolpawl, a pahnihnak ah profetpawl, a pathumnak ah zirhtupawl, cuihhnu ah thilmakpawl, cun tidamnak thilpekpawl, mibăwm theinak thilpekpawl, mi hohat theinak thilpekpawl le ṭawng phun dangdang ṭawng theinak thilpekpawl cu kawhhran ah a ret. 29 An zaten apostol an si maw? An zaten profet an si maw? An zaten zirhtu an si maw? An zaten thilmak tuahtu an si maw? 30 An zaten tidamnak thilpekpawl an nei maw? An zaten ṭawng phun dangdangin an ṭawng maw? An zaten cuih ṭawng phun dangdang cu an let maw? 31 Thilpek ṭhabikpawl cu nasazetin câk sawn uh. Cule lamzin ṭhasin ka lo hmuh hrih ding.\\n1 Minung ṭawngpawl le vancungmi ṭawngpawl in ṭawng hman ningla, duhdawtnak ka neih si lo ah cun, kei cu dar awn vek men le darsumsel awn vek men ka si. 2 Cule profet thuphuan ih thuphuan theinak thilpek neiin, thuthup hmuahhmuah theithiamin le theihnak hmuahhmuah neiin, cule tlangpawl ṭhawn theinak zumnak hmuahhmuah nei hman ningla, duhdawtnak ka neih si lo ah cun, zianghmanlo men ka si. 3 Mifarahpawl cawmnak ah ka neih mi thil hmuahhmuah pe thluhin, ka taksaruangpum hi ur dingah pe hman ningla, duhdawtnak ka neih si lo ah cun, ka hrangah hlawknak zianghman a um lo.\\n4 Duhdawtnak cu a thin a sau ih ngil a nei; duhdawtnak cun mi a iksik lo, a duhaw lo ih, a puarthau fawn lo; 5 mawi loin a nung lo, amai hlawknak lawng a hawl lo, áwlten a thin a heng lo ih, thil ṭhalo a ruat lo, 6 dingfellonak ah a ai a puang lo ih, thutak ah lungawiaipuangin a um sawn; 7 ziangkim a khuh thluh, ziangkim a zum, ziangkim a ruahsan ih, ziangkim a tuarsuak thei.\\n8 Duhdawtnak cu a cem dah lo. Asinan profet thuphuan ih thuphuan theinak hi um khal hai sehla, an hlorál leh ding; ṭawng phun dangdangih ṭawng theinak hi um khal hai sehla an tawp leh ding; theihnak a um khalle, a hlorál leh ding. 9 Ziangahtile kim loin kan thei ih, kim loin profet thuphuan in thu kan phuang. 10 Asinan a famkim mi a ra thlen tikah cun, a kim lo mi hi hlohralter a si leh ding.\\n11 Nauhak ka si laiah, nauhak vekin ka ṭawng, nauhak bangtukin ka theithiam ih, nauhak vekin ka ruat; asinan ka pitlin tikah cun nauhak thilpawl cu ka hlăwn thluh. 12 Ziangahtile atu ah cun thlalang sungah kan hmu diadi a si, asinan cu tikcān ah cun hmaităwnin kan hmu leh ding. Atu ah cun famkim loin ka thei, asinan cu tikcān ah cun Pathian ih i theih thluh vekin thil ziangkim ka thei thluh ve leh ding.\\n13 Cule atu ah hi thil pathum, zumnak, ruahsannak le duhdawtnak an um; asinan hipawl lakih a ropibik cu duhdawtnak a si.\\nThusim a Cungnunzia\\n1 Duhdawtnak hi dawi uhla, thlarau thilpekpawl cu câk uh, a hleicein profet thuphuan ih thu phuan hi câk uh. 2 Ziangahtile ṭawng dang ih a ṭawngtu cun minung hnenah a ṭawng lo ih, Pathian hnenah a ṭawng sawn, ziangahtile zohman in a ṭawng mi an theithiam lo; sihmansehla thlarau ah cun thuthuppawl a sim a si. 3 Asinan profet thuphuan ih thuphuangtu cun minung hnenah tuahṭhatnak thu, thazangpeknak thu le hnangamnak thu a sim. 4 Ṭawng dangih a ṭawngtu cun amah le amah a tuahṭhaaw, asinan profet thuphuan ih thuphuangtu cun kawhhran a tuahṭha. 5 Nan zaten ṭawng dangdangin ṭawng uhla ka duh, asinan profet thuphuan ih thu nan phuan ding cu ka duh sawn, ziangahtile ṭawng dangdangih ṭawngtu in kawhhran tuahṭhatnak dingah a leh lo a si ahcun, profet thuphuan ih thuphuangtu cu a ropisawn a si.\\nṬawng dang ih Ṭawng Thilpek\\n6 Ka u le ka nau tla, atu ah ṭawng dangdangih ṭawngin nan hnenah ra hnik ningla, cumi cun ziang hlawknak a lo pe pei? Pathian ih thu phuansuah mi in siseh, theihnak in siseh, profet thuphuan ih thuphuan theinak in siseh, asilole zirhnak in siseh nan hnenih ka sim lawngah cumi cun a lo hlawkter a si. 7 Nunnak nei lo mi thilpawl, phirivau le ṭingṭang hman in aw an suah tikah, anmai aw dik an suah lo asile, zohman in phirivau an tum ti le ṭingṭang an tum ti an thei thei lo ding. 8 Ziangahtile tawtawrawt khal in aw fiang a suah lo asile, zo so ral do dingah a tim a tuah ding? 9 Cutivek thothoin nan hnen khalah a si, nannih in theihthiam áwl mi lei ṭawngkampawl nan ṭawng lo asile, ziang nan ṭawng ti ziangtin mi in an thei ding? Ziangahtile nannih cu thli lakih ṭawng rero men nan si ding. 10 Rinhlelh ding um loin, leilung tlunah ṭawng phun dangdang tam zet a um ih, cupawl cun sullam an nei fingfing. 11 Curuangah mi pakhat in ka hnenah a ṭawng ih a ṭawng miih sullam ka theih lo ah cun, a hrangah kei cu barbaros-mi vek ka si ding ih, anih khal ka hrangah ram dang mi vek a si ve ding. 12 Cutivek thothoin nan hnen khalah a si, thlarau lam thilpekpawl nasazetin nan câk, cutiih nan câknak ah kawhhran tuahṭhatthiam zettu si ding cu câk uh.\\n13 Curuangah ṭawng dang ih a ṭawngtu cun a leh theinak dingah thlacam seh. 14 Ziangahtile ṭawng dang ih thla ka cam asile, ka thlarau in thla a cam, asinan ka theihthiamnak cun rah zianghman a suah lo. 15 Cuti asile, ziangtin kan ti ding? Thlarau thawn thla ka cam ding ih, theihthiamnak thawn khal ka cam ding. Thlarau thawn hla ka sak ding ih, theihthiamnak thaw khal in ka sak ding. 16 Culoasile na thlarau ih Pathian na thangṭhat tikah, leng lam mi cutawk ih a umtupa cun ziang na sim ti a theithiam lo ruangah, Pathian hnenih lungawi thu na sim tikah cu pa cun ziangtin, «Amen,» tiah a ti thei ding? 17 Ziangahtile lungawi thu cu na sim ṭha taktak ko, asinan cu pa cu tuahṭhat a si cuang lo.\\n18 Nannihpawl hmuahhmuah hnakin ṭawng dangdangih ka ṭawng tamsawn ruangah ka Pathian hnenah lungawi thu ka sim a si. 19 Sikhalsehla kawhhran sungah cun ka ṭawngkam in mi dang khal ka zirh theinak dingah ṭawng dang ih kam 10000 ka ṭawng hnakin ka theihthiamnak thawi ṭawngkam kam nga ṭawng ka duh sawn.\\n20 Ka u le nau tla, theihthiamnak ah nauhak hlah uh; sikhalsehla mi dang parih lungput ṭhalo thu lamah cun nausen si uhla, theihthiamnak lamah cun pitling sawn uh.\\n21 Dān bu sungah hitin nganin a um,\\n«Hi minungpawl hnenah\\nRam dang ṭawngpawl a ṭawngtu le ram dang mipawlih hmur hmang tahratin\\nKa ṭawng ding;\\nCutin tuah khal ningla in ngai cuang lo ding,»\\ntiah Bawipa in a ti.\\n22 Curuangah ṭawng phun dangdang cu zumtupawl hrangah si loin, zumlotupawl hrangih hminsinnak a si. Asinan profet thuphuan ih thuphuan theinak cu zumlotu hrangah si loin, zumtu hrangah a si sawn. 23 Curuangah kawhhran mi hmuahhmuah hmun pakhat ah rakhawmin nan zaten ṭawng phun dangdangih nan ṭawng asile, cu tawkah zir lo mi le zumlotu an rat tikah nannih cu mi-â an si an lo ti lo ding maw? 24 Asinan kawhhran mi zaten profet thuphuan ih thu an phuan a si ahcun, zumlotu le zir lo mi a ra luh tikah an zaten anih cu a sualnak an theisuakawter ding ih, an zaten anih cu an hmusuakawter ding. 25 Cutivekcun a thinlung ih thuthuppawl cu phuanlăng a si ding. Cule a băwkkhup ding ih, Pathian a be ding, cule nan hnenah Pathian a um taktak a si, tiah a thăn ding.\\nMipi Khawmnak ih Thlarau Thilpek Hman\\n26 Ka u le ka nau tla, ziangtin a si? Nan khawmawk tikah pakhat cio in Sam hla sak ding siseh, thuzirh ding siseh, ṭawng dang siseh, Pathian-ih thuphuansuah mi siseh, ṭawng dang leh theinak siseh nan nei. Thil ziangkim hi tuahṭhatawktăwnnak hrangah tuah si seh. 27 Mi pakhat khat in ṭawng dang in a ṭawng asile, mi pahnih asilole a tambik ah mi pathum si hai seh, pakhat hnu pakhat ṭawng hai sehla, mi dang pakhat in an ṭawng let seh. 28 Asinan lettu a um lo asile, a ṭawngtu cu kawhhran sungah daiten um seh. Amah le amah hnenah le Pathian hnenah ṭawng seh.\\n29 Profetpawl cun pahnih asilole pathum in thuphuang hai sehla, a dangpawl in thu rak ṭhenfel hai seh. 30 Asinan a kiangih to mi dang hnenah thil pakhat khat phuanlăng asile, a hmaisapa cu daiten rak um men seh. 31 Ziangahtile mi kip in an zir ih thazang an ngah theinak dingah, nan zaten profet thuphuan in pakhat hnu pakhat thu nan phuang thei. 32 Profetpawlih thlarau cu profetpawlih thu hnuaiah a um. 33 Ziangahtile Pathian cu buainak Pathian a si lo ih, mithiangpawlih kawhhran hmuahhmuah ah daihnak a um vekin, anih cu daihnak Pathian a si sawn.\\n34 Kawhhranpawl ah nan nunaupawl cu daiten um hai seh, ziangahtile annih cu ṭawng sian an si lo, Dān ih a sim vekin, annih cu tuhlutawin um sawn men hai seh. 35 Thil ziangkhal zir an duh asile, inn ah an pasal sut hai seh; ziangahtile nunau hrangah kawhhran sungih ṭawng cu ningzakza a si.\\n36 Asilole Pathian kamsuakthu cu nanmah hnen ihsin maw a thăwk? Asilole nanmah hnen lawngah maw a thlen? 37 Mi zokhal amah le amah profet le thlarau mi ih a ruahawk asile, nan hnenih ka ngan mi thupawl hi Bawipaih thupek an si ti thei seh. 38 Asinan mi pakhat khat in cumi cu a theihthiam lo asile, thei loin um men seh.\\n39 Curuangah u le nau tla, profetpawl vekih thuphuan ding hi nasazetin câk uhla, ṭawng phun dangdangih ṭawng ding hi kham hlah uh. 40 Thil ziangkim hi mawi zet le fel zetin tuah si seh.\\n1 Cuihtlunah u le nau tla, nan hnenih ka rak phuan zo mi, nan rak cohlan zo mi le nan dinnak khal a si mi thuthangṭha cu nan hnenih thănsal ka duh. 2 Nan hnenih ka rak phuan mi kamsuakthu kha nan cīn ringring ih nan zumnak kha ṭhathnemnak nei lo a si lo ahcun, cuih thuthangṭha hmangin rundam nan si fawn ding.\\n3 Ziangahtile a hmaisabikah keimah khalih ka rak cohlan ve mi cu nan hnenah ka rak lo pesâwngsin. Cumi cu hitin a si, Cathianghlim ih a sim vekin Khrih cu kan sualpawl hrangah a thi. 4 An phum ih, Cathianghlim ih a sim vekin a ni thumnak ah a thosal. 5 Cule anih cu Kefas hnenah a lang, cun mi hleihnih pawl hnenah a lang. 6 Cuihhnu ah vei khatte unau 500 lenglo hnenah a lang, cupawl lakih a tamsawn cu atu tiang an nung lai, asinan a hrekkhat cu an itthat zo. 7 Cuihhnu ah James hnenah a lang, cun apostolpawl hmuahhmuah hnenah a lang. 8 Cun a netabikah a tikcucān lo ih suak, keimah hnen khalah a lang ve.\\n9 Ziangahtile kei cu apostolpawl hmuahhmuah lakah a thupilobik ka si, Pathian kawhhran ka tiduhdah ruangah apostol tiih kawhtlak hman ka si lo. 10 Asinan ka sinak hi Pathian zangfahnak ruangih si ka si, ka parih zangfahnak i pek mi cu rahsuah nei lo a si lo. An zate hnakin tamsawn ka ṭuan; asinan a ṭuantu cu keimah ka si lo, ka hnenih um Pathian zangfahnak in a ṭuan sawn a si. 11 Curuangah keimah in siseh, annih in siseh, cuih thuthangṭha cu kan phuang ih nannih in cucu nan rak zum.\\n12 Mithi lak ihsin Khrih a thosal ti hi kan phuang, cutin kan phuang ko na cingin nanmah lakih mi hrekkhat cun mithi thawhsalnak a um lo, tiah nan ti, ziangtin cutin nan ti thei? 13 Mithi thawhsalnak a um lo asile, Khrih khal a thosal lo tinak a si ding. 14 Cule Khrih a thawhsal lo asile, kan thusim mi cu zianghmanlo men a si ding ih, nan zumnak khal zianghmanlo men a si ding. 15 A si, kannih cu Pathian thutheihpitu diklo ih hmuh kan si ding, ziangruangahtile mithi an thawhsal taktak lo a si ahcun, a thosal lopi Khrih kha Pathian in Khrih a thosalter tiah Pathian thuhla kan rak theihter a si ding. 16 Ziangahtile mithi an thawhsal lo a si ahcun, Khrih khal a thosal lo tinak a si ding. 17 Khrih cu thawhter a si lo ahcun, nan zumnak cu ṭhathnemnak nei lo a si ding ih nanmah khal nan sualpawl ah nan rak um hrih lai tinak a si ding! 18 Cun Khrih ih a itthat mipawl khal an hlorál lan ta tinak a si ding. 19 Hi nunsung hrang lawngah Khrih ah ruahsannak kan neih asile, mi dang hmuahhmuah hnakih zangfahumzabik kan si ding.\\n20 Asinan atu ah Khrih cu mithi lak ihsin a thosal ih, a itthat mipawlih rah hmaisabikah a cang. 21 Mi pakhat ruangin thihnak a ra ih, mithi lak ihsin thawhsalnak khal mi pakhat ruangin a ra. 22 Adam ah mi hmuahhmuah an thih vekin, cutivek thothoin Khrih ah mi hmuahhmuah nunter an si ve ding. 23 Sihmansehla anmai cān cio ah mi kip an tho ding: Khrih cu rah hmaisabik a si, cuihhnu ah, Khrih a ratsal tikah Khrih ta a si mipawl an tho ding. 24 Cun Khrih in uknak hmuahhmuah, thuneihnak hmuahhmuah le huham cu zianghmanlo ah a cangter ding ih a uknak cu Pa Pathian hnenih a hlăn hnuah, san cemnak cu a ra thleng ding. 25 Ziangahtile anih cun a ral hmuahhmuah a ke hnuaiih a ret thluh hlanlo a uk ding. 26 Siatbăl ding mi a netabik ral cu thihnak a si. 27 Ziangahtile, «Pathian in thil hmuahhmuah cu Khrih-ih ke hnuaiah a ret ṭheh.» Asinan, «Thil hmuahhmuah cu Khrih-ih ke hnuaiah a ret ṭheh,» a ti tikah, thil hmuahhmuah amai ke hnuaiih rettu cu a huaptel ve lo ti a fiang.\\n28 Fapa hnuaiah thil ziangkim ret thluh a si tikah, Fapa hnuaiih thil ziangkim ret thluhtu Pathian hnuaiah Fapa amah rori khal a retaw ding ih, Pathian cu ziangkimih ziangkim a si thei ding.\\n29 Cuti a si lo ahcun, a thi mipawl hrangih baptisma a cotupawl hin, mithi an thawhsal riai lo asile, ziang an tuah pei? Ziangahso mithipawl hrangah baptisma an co? 30 Cule ziangahso kannihpawl hi ṭihphângih kan um ringring? 31 Khrih Jesu kan Bawipa ah nanmah ih tluangkhawnnak ka neih mi thawngin, ni tin ka thi a si ti ka nĕmhnget. 32 Milai sualawkdān vekih Efesa khua ah sahrangpawl thawn rak sualaw nungla teh, ka hrangah hlawknak ziang a um ding? Mithi an thawhsal lo asile,\\n«Ei uh sila in uhsi. Ziangahtile thaisun ah kan thi ding,»\\ntiah kan ti pei cu!\\n33 Bumin um hlah uh, «Miṭha lo pawl thawi kawmawknak cun nuncan ṭha a siatsuah.» 34 Dingfelnak ah ṭhangharh uhla, thilsual tuah hlah uh; ziangahtile mi hrekkhat cun Pathian an thei lo. Cuih thu cu nan ning a zahnak dingah ka sim a si.\\nA Sunglawi Mi Taksaruangpum\\n35 Asinan mi hrekkhat in, «Mithipawl cu ziangti vekin thawhter an si? Ziang taksaruangpum thawn an tho?» tiah an ti ding. 36 Nang mi-â, na tuh mi thlaici kha a thih lo ah cun a nung thei lo. 37 Cule thlaici na tuh tikah a ra um ding mi a kung kha na tuh lo, cuhnakin sangvut siseh, thlaici dang siseh, a ci lawng na tuh sawn a si. 38 Asinan Pathian in cuih thlaici hrangah a duhdān vekin kung a pe hai ih, thlaici hmuahhmuah hrangah anmai kung cio a pe fingfing.\\n39 Titsa hmuahhmuah hi titsa phun khat an si lo, minung titsa a dang, ramsapawlih titsa a dang, ngapawlih titsa a dang, vâtepawlih titsa khal a dang. 40 Van taksa a um ih, lei taksa khal a um; asinan van taksa ropitnak cu a dang ih, lei taksa ropitnak khal a dang. 41 Ni ropitnak a dang ih, thlapi ropitnak a dang, arsipawlih ropitnak khal a dang. Arsi le arsi khal ropitnak ah an bangaw lo.\\n42 Mithi thawhsalnak khal cutivek thotho a si. Taksaruangpum cu ṭawih thei in tuh a si ih, ṭawih thei loin thawhter a si. 43 Taksaruangpum cu santlailo zetih tuh a si ih, ropi zetin thawhter a si. Cak lo zetih tuh a si ih, huham neiih thawhter a si. 44 Lei taksaruangpum cu lei taksaruangpum in tuh a si ih, thlarau taksaruangpum ih thawhter a si. Lei taksaruangpum a um ih, thlarau taksaruangpum khal a um. 45 Cumi cu, «Milai hmaisa Adam cu a nung mi lei taksaruangpum ah a cang,» tiih ngan vek khan a si. Adam neta cu nunnak petu thlarau a si.\\n46 Sikhalsehla a pakhatnak cu thlarau lam milai a si lo, anih cu lei milai a si sawn, cuihhnu ah thlarau lam milai a ra. 47 Milai pakhatnak cu leilung mi, leivut ihsin tuah mi a si; a pahnihnak milai cu van ihsin a ra mi Bawipa a si. 48 Leivut ih tuah mi milaipawl cu, cuih leivut ih tuah mi milaipa vek kha an si. Cule van ih um mipawl cu, cuih van milaipa vek kha an si. 49 Leivut ih tuah mi milai băngnak kan ken bangin, van milaipa băngnak khal kan keng ding a si.\\nKan Nehnak Netabik\\n50 U le nau tla, atu ah hihi ka sim a si, milai titsa le thisen cun Pathian uknak cu ro ah a co thei lo ih, a ṭawih thei mi in a ṭawih thei lo cu ro ah a co thei fawn lo. 51 Ngai hnik uh, thuthup ka lo sim: kan zaten kan itthat ṭheh lo ding, kan zaten tidanglam kan si leh sawn ding. 52 Tawtawrawt netabik a ăwn tikah rei lo te sungah, mit ṭhep karah tidanglam kan si ding. Ziangahtile tawtawrawt a awn ding ih mithipawl cu ṭawih thei loin an tho ding, cule tidanglam an si ding. 53 Ziangahtile a ṭawihrál thei mi hi taksaruangpum hin a ṭawih thei lo mi a hruh tengteng ding ih, a thi thei mi hi taksaruangpum hin a thi thei lo mi a hruh tengteng ding.\\n54 Cule a ṭawihrál thei mi hin a ṭawihál thei lo mi a hruh ih a thi thei mi hin a thi thei lo mi a hruh tikah,\\n«Thihnak cu nehnak in a dawlh ṭheh,\\n55 Maw Thihnak, na mi hĕnnak hmanrua cu khuiah so?\\nMaw Mithi khua, khuiah so na nehnak cu?»\\ntiih ngan mi cu a thlengkim ding.\\n56 Thihnakih mi hĕnnak hmanrua cu sual a si ih, sualih cahnak cu Dān hi a si. 57 Asinan kan Bawipa Jesu Khrih zarih nehnak in petu, Pathian hnenah lungawi thu um seh.\\n58 Curuangah ka duhdawt mi u le nau tla, nan ṭuanbăngnak cu Bawipa ah a lak men a si lo ti nan theih ruangah dinghnget uh, ṭhawn theih loin um uhla, catbang loin Bawipaih hnaṭuannak ah pe aw sinsin uh.\\nMithiangpawl hrangih Thawhhlawm\\n1 Atu ah mithiangpawl hrangih thawhhlawm khăwn thuhla ah, Galatia peng ih um kawhhranpawl hnenih thu ka rak pek vek khan nannih khal in tuah ve uh. 2 Zarh khat ih a ni khatnak ah mi kip in malsawm nan dawndān cio vekin rak rethran uhla, rak khâwl cia uh, cutin nan hnenih ka rat tikah sumpai nan khăwn a ṭul nawn lo ding. 3 Cule ka rat tikah siang zetih nan thilpek cu, Jerusalem ih fehpitu dingah nan ca sungih rem nan ti mipawl cu ka thlah hai ding. 4 Keimah rori feh a remcān asile, annih cu ka zawngah an feh ve sawn ding.\\nKhualtlawng dingih Ruahmannak\\n5 Masidonia peng ka paltlăng tikah nan hnenah ka ra ding, ziangahtile Masidonia peng cu ka paltlăng ding a si. 6 Cule ka khualtlawnnak khuitawk hmun khalih in thlah theinak dingah, thlatang sung hmuahhmuah nan hnenah ka câm khal a si men thei. 7 Ziangahtile atu ka feh phahih nanmah lo hmuh men cu ka duh lo; neta ah Bawipa in i sian asile, nanmai hnenih cān tawkfang cām ding ka beisei sawn a si. 8 Asinan Pentikos puai tiang Efesa khua ah ka cām ding. 9 Ziangahtile ka hrangah a kau zet mi le hmual nei sângka a áwngaw ih, dodaltu tampi khal an um ve.\\n10 Timothy a ra thlen asile, thlaphâng loih nan hnenih a um theinak dingah rak ngaihsak uh; ziangahtile anih cun Bawipaih hna ka ṭuan vekin a ṭuan ve. 11 Curuangah zohman in amah cu nautat hlah hai seh. Ka hnenih a rat theinak dingah hnangamten thlah uh; ziangahtile unaupawl zawngih amah a rat ding cu ka thlir a si.\\n12 Kan unaupa Apollos thuhla ah unaupawl zawngah nan hnenih ra dingin nasazetin tha ka pe, asinan atu ah cun rat a duh lo, cān remcâng a neih tikah a ra leh ding.\\nThazang Peknak Netabik\\n13 Ralring uh, zumnak ah dinghnget uh, pacang zetin um uhla, cak zetin um uh. 14 Nan tuah mi hmuahhmuah cu duhdawtnak ih tuah si seh.\\n15 U le nau tla, Stefanas teih sungkua cu Akaia peng ih rah hmaisabik an si ti nan thei. Annih cu mithiangpawl rawngbawlsaknak ah an rak peaw zet. 16 Cuvek mipawl hnenah le zokhal kan hnaṭuanpi a si mi le nasazetih hna a ṭuantupawl hnenah tlulut dingin ka lo ngen a si. 17 Stefanas, Fortunaṭas le Akaikas an rak thlen ruangah ka lung a awi, ziangahtile nannih ih nan rak tuah lo mipawl kha annih in an rak pe thluh. 18 Ziangahtile annih cun ka thlarau le nan thlarau cu tha thar an pe. Curuangah khavek mipawl kha rak lawm uh.\\n19 Asia peng ih kawhhranpawl hmuahhmuah in cibai an lo bûk. Akuila le Prisila in, an inn ih a um mi kawhhran thawn lungawi zetin Bawipa ah cibai an lo bûk. 20 Unaupawl hmuahhmuah in cibai an lo bûk.\\nA thianghlim mi hnămawknak thawn cibaibûk aw uh.\\n21 Keimah, Paul in hih cibaibûknak hi ka kut rori in ka ngan.\\n22 Zokhal Bawi Jesu Khrih a duhdaw lo asile, anih cu aAnathema in um seh. bMaranatha!\\n16:22a Anathema: Grik ṭawng a si ih, «Camsiat,» tinak a si.\\n16:22b Maranatha: Aramik ṭawng a si ih, «Bawipa ra aw,» tinak a si.\\n23 Bawi Jesu Khrih zangfahnak cu nan hnenah um seh.\\n24 Khrih Jesu ih um nan zate hnenah ka duhdawtnak um hram seh. Amen.","num_words":11916,"character_repetition_ratio":0.059,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.348,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"NEWGRANGE - Chinland Today Media\\nDecember 19, 2010 12:10 am·0 comments\\nAdam ih sual ruangah thihnak in mi a uk thlang. Pathian zaangfahnak tlamtling a ngahtu le amah thawn rem awknak laksawng a cotu hmuahhmuah cu Khrih thawngin an nun sungah nehtu an si ding. – Rom 5:17\\nNewgrance timi cu Ireland ih kum 5,000 a rei zomi ruakvuinak thlaan innpi a si. A nasazetmi hih inn cu Ireland ram Boyne Valley ih Lo hnattuantu pawl in acre khat lenglo a kaumi hmuan ah an sak. Hih hmun hi thihnak thu ah a buaimi pawl fehnak hmun a si. A hmin thannakbik cu kum khat sungih ni tawibik ni a simi December 19-23 tiang nikhat ah minit 17 sung inn sungah nika tleu a um. Mihrek in thihnak nehtu nunnak ih huham hminsinnak a si an ti.\\nHrial theih loin minung ih ton dingmi le ttihbikmi cu thihnak hi a si (Seem. 3). Paul in, “Adam ih sual ruangah thihnak in mi a uk thlang ti cu thungai a si. Sikhalsehla Jesuh Khrih ih a tuahmi thawngin ziangtluk tthatnak tumsin so a umter! Pathian zaangfahnak tlamtling a ngahtu le amah thawn rem awknak laksawng a cotu hmuahhmuah cu Khrih thawngin an nun sungah nehtu an si ding,” (Rom 5:17) tiah a ngan.\\nEden hmuan ah hmaisabik kan nu le pa in an sual vete in sualnak le thihnak in a uk cih. Khrih ruangah ruahsan hnangamnak kan nei, thihnak le a hnu thlun thil cang dingmi ttih ding kan ttul nawn lo. Khrih ih thih a nehnak nun in kumkhua nunnak in pe zo.\\nAmah na cohlang zo maw? – Bill Crowder\\nNehnak hrangih lungawinak cu Pathian in co seh,\\nThlaan cu ttih a nung nawn lo;\\nJesuh thihnak le A thawh saalnak ihsin,\\nAmah in kan raal hmuahhmuah a neh zo. – Spittal\\nKhrih ih thlaan kawlawng cu thihnak kan neh theinak amahkhan a si.\\nKan Ruahsannak Amah lawng","num_words":296,"character_repetition_ratio":0.051,"word_repetition_ratio":0.111,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.321,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Europe ram Covid 19 in a nuai mi cu Myanmar ram Company pawl in an rak tuar ve | Falam Online Media\\nEurope ram Covid 19 in a nuai mi cu Myanmar ram Company pawl in an rak tuar ve\\nMyanmar ram ta hnipuan dawr ṭheutu American le Europe ram pawl cu Covid – 19 in a nuai hai ruangah hnipuan an dawr ṭheunak Kawlram Cetṭhit company pawl in harsatnak an tong.\\n“Tufang boruak cu di a riam lo nasa. Puan ṭhit company pawl ih kan hmang mi bungrua pawl cu China ram ta kan lak ṭheu mi a si. An nih lam cun hna an ṭuan thoksaal zo nan thuamhnaw in order ṭheutu American le Europe ram pawl cu Covid 19 nih a nuai ih, company le dawr ṭhenkhat pawl an phitter ruangah hnihpuan order tu khal an mal vivo. Curuangah, kan hmailam tikcu vun ruat ah thin a bang duh nasa.” ti`n Kawlram Cetṭhit pawlkom ṭuanvo nei U ThunThun cun a sim.\\nHivek dinhmun a si ruangah Kawlram Cetṭhit company le hnaṭuantu pawl cu september thla ah meeting an nei dingih, company phit lawk dingin maw, hnaṭuantu ti mal deuh lole thlahlawh ṭhum dingin maw? timi thu reltlangnak an nei tum.\\nChina ram ih Covid – 19 a suak pekte hrawng ah bungrua lak ding a um lo ruangah Kawlram Cetṭhit company pawl in harsatnak an rak tong zo ih, tu khal ah bungrua a um nan order tu an mal tuk ruangah harsatnak an tong a si.\\n← Kansas tivapi ih tlak, Chin nauhak cu an hawl hmu thei hrih lo\\nChennai Airport ah 143 million kyat man Sui phek 10 an Kai + VIDEO →\\nBomb hmangin Mytel Tower an puah siat\\nAugust 23, 2021 Ni Hnem Sung 0","num_words":270,"character_repetition_ratio":0.089,"word_repetition_ratio":0.046,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.993,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Naute Pathum Cu 2, 2, 2022 Nazi 2:22 Ah An Suak – Meifar\\nNaute Pathum Cu 2, 2, 2022 Nazi 2:22 Ah An Suak\\nFebruary 18, 2022 admin Leitlun 0\\nUS ramsung ih um naute pathum cu an suah ni le caan hi a mak zet, an theihhngilh nawn lo ding ti a zumum. California ih um nupa tuakhat in fapa le fanu an nei zo, an fa pathumnak ding cu Kaiser Permanente Anaheim Medical Center ah an va nei ih 2, 2, 2022 sun nazi 2:22 ah a suak.\\nMipa a si ih a hmin ah Zachriya tin an sak. Cuvek thotho in San Diego Medical Center ah nupa tuakkhat in an fa hmaisabiknak ding an nei ih 2, 2, 2022 sun nazi 2:22 ah a suak. Mipa a si ih a hmin ah Ramon tin an phuah.\\nPennsylvania hospital khalah nupa tuakkhat in an fa hmaisabiknak ding an nei ih fanu te an nei, a hmin ah Freya tin an phuah ih 2, 2, 2022 sun nazi 2:22 ah a suak. Nuate pathum le hringtu nu pawl ih harhdamnak cu a ṭha thluh ih an lungawi zet tin an tarlang.\\nKan dung khalah faphir unau hnih cu an suah ni le kum a bangaw lo ruangah leitlun mipi pawlin mak an ti tuk. An suah caan cu minute 15 lawngin a thlauaw thung, a upa sawntu cu kumhlum December 31, 2021 zan nazi 11:45PM ah a suak ih a nau sawntu cu kumthar zing January 1, 2022 zingthlapit nazi 12:00 ah leitlun nieng mawi a hmu.\\nUndertaker In, “The Rock Hi US President Ṭuan Sehla Mipi Pawl Kan Lungrual Ding” A Ti\\nFanu A Neih Hnu Khalah A Thianghlim Lai","num_words":245,"character_repetition_ratio":0.079,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.288,"stopwords_ratio":0.384,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"SAC ralhraang in Hriamkai pawlkom thar din sin dingin a thupten thu a suah - Falam Online Media\\nSAC ralhraang in Hriamkai pawlkom thar din sin dingin a thupten thu a suah\\nRalhraangbawi Min Aung Hlaing in “People Safety organization” tiih koh mi, hriamkai pawlkom thar din sin dingih thusuah thup cu online ah a puut darh.\\nMarch 3, ramsung humvennak thawn pehparmi ralhraang pawl meeting ah ralkap buthar din sin dingin thu a suah ih, Min Aung Hliang thusuah cu vuancii zung lam ihsin an than sawngaw vivo.\\nRamsung palik “Hram” pakhat cun “zamrangten din lohli dingin thu a suah. Khuapi, Khuate, Veng sung tivek tiang “People Safety organization” din lohli dingin thu a suah. Palik le ပြည်သူ့စစ် tivek an um cia nan a ṭul cun hriamhrei ralthuam suah sak an si bet ding” tiah a ti.\\nSAC ralhraang in rampi ukhruai thuneihnak a la hnu ah amah dodaltu derthawngter dingin ပြည်သူ့စစ် a din nan duh vekin a hlawh tling thei lo ruangah tuvekin hriamkai pawlkom thar din lohli dingin thu a suah mi a si tiah kan ram boruak theitu pawl in an sim.\\n“People Safety Organization” sungtel ah ralhraang lamṭang palik, ralkap colh la zo, pyithusit, PAM ((အမျိုးသား ဘာသာ သာသနာ စောင့်ရှောက်ရေး အဖွဲ့), Meithat, Redcross tipawl telh khawm ding ti a si hlei ah YMBA (Young men buddhist association) tivek tiang an telh tum tiah theih a si.\\n← Ralhraang thuphuangtu ZMT in Hakha ih Helicopter a tlak nak san sim fiang\\nMizoram ih Chin raltlan pawl nuntukhawsakdan an pholang →\\nZaw Min Tun in Russia-Ukraine thu ah a hmuh dan point 2 a rel ve","num_words":256,"character_repetition_ratio":0.098,"word_repetition_ratio":0.024,"special_characters_ratio":0.2,"stopwords_ratio":0.23,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.995,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Feh Hmasa pawl Lamhmuhtu - Chinland Today Media\\nJuly 11, 2009 7:24 am·0 comments\\n2 Korin 5:12-21\\nKa tumtah ringringmi cu Khrih an theih dah lonak hmun ah thuthangttha phuan hi a si. Ziangahtile midang in a hram an rak bun cianak hmun ahkhan va sak bet ding cu ka duh lo. –Rom 15:20\\n– Tirhthlah 17:1-15\\nKum zabu 19 nak thokpeklai ah American President Thomas Jefferson in tipi-thuanthum tiang a kaumi Louisiana ram a rak lei ngah.\\nCuih ram kaupi ih thuhla cu zohman in an thei lo. Pacific tipithuanthum tlawng hmaisabiktu hrangah a thuhla zir le ramzuk ken a ttul. US thuanthu ah Lewis le Clark cu cuih ram thar vaitu pawl hrangah lamzin sial hmaisabiktu an rak si. Midang pawl ih thlun ding lamzin thar an sial.\\nPathian hna ttuan dingah Paul ih pumpek awknak khal hi cumi vek a si. Rom 15:20 sungah hiti’n a ngan: “Ka tumtah ringringmi cu Khrih an theih dah lonak hmun ah thuthangttha phuan hi a si. Ziangahtile midang in a hram an rak bun cianak hmun ahkhan va sak bet ding cu ka duh lo.” Pathian hnattuannak ah midang ih thlun dingmi lamzin sialtu ding si a duh. Timothy, Titus, Mark le Silas pawl cu Paul ih sialmi lamzin thluntu an si.\\nRundamnak thuthangttha leitlun killi netnak tiang phurtu Jesuh ih dungthluntu pawl nunnak ah pumpek awknak kan hmu. Kannih khal Khrih ih palai kan si vekin kanmai’ san ih minung pawl hrangah lamzin thar sialtu kan sinak ding Pathian hnenah thluasuah dil uhsi! (2Kor. 5:20).\\nHimi hi kan hnattuan si cio seh,\\nThutak simphuan le thlacamnak;\\nZo cio khal in midang tthatnak hawl hngai seh,\\nJesuh bang duhdawtnak thawn nung seh.\\nPathian in midang hlawm dingah thuthangttha a lo pek,\\nnangmai’ hrang lawngah ret men hlah.","num_words":277,"character_repetition_ratio":0.055,"word_repetition_ratio":0.187,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.274,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Iran Ram In Nuclear Programme Thu Ih Biak Awk Duh - Chinland Today Media\\nApril 15, 2009 3:14 pm·0 comments\\nKan dung karih Leitlun ram ropi paruk US, Russia, China, UK, Germany, France, pawlin Nuclear Programme thurel nakih tel ve dingih an sawmmi Iran cun, leitlun ram ropi 6 pawlih sawmnak vekin Nuclear Programme thurel nakih telve a remti thu a sim. Iran Cozah thupuangtu Saeed Jailili cun thuthangca latu pawlih hnenah Leitlun ram ropi 6 pawlih sawmnak vekih himi Nuclear Programme thurel nakih tel ve dingin, himi palai tuantu European Union Foreign Policy ih an hotupa Javier Solana thawi an rel tlangzo thu khal a sim.\\nAsinan Iran ram in Nuclear Programme a tuah micu Ralthuam ttihnung tuahnak dingih hman dingmi silo ih Iran ram mipi ih ttul zetmi Power tuahsuak nakdingih hman dingmi asi tiah a simbet. Hi ram paruk pawlhin Iran ramin Nuclaer Programme thurel nakih a telih rualrem nak thu thatei a neiduh asi ah cun Iran ram thanso nakding phunkim Economy an bawm dingthu khal an sim. Iran hi Nuclear Programme ttih nungzet Uranium Enrichment Plant a din ruangah leitlun ramdang leh UN khalin a hrem laimi asi.\\nIran President Mahmoud Ahmadinejad cun Iran ram mipi leh zah umnak ngai pawimawh ih biakawk nak cabuai kilpi thei ding an um asi ah cun Iran cun a thinlung sangka a khar dahlo ih minung dinhmun zah aw tawntei thurel duhtu pawl hrangah cun Iran cu rualpi tha leh mirin umzet asi ati.","num_words":236,"character_repetition_ratio":0.11,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.195,"stopwords_ratio":0.127,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Thinlamtah Raalthatnak - Chinland Today Media\\nJune 18, 2009 10:35 am·0 comments\\nKhonsil upa pawl in Peter le Johan cu fimnak le thiamnak a nei lomi mi menmen an si nain ziangtluk in an raal a ttha ti kha an hmuh tikah an mang a bang ngaingai. Cule annih cu Jesuh ih rualpi an si ti kha an mang saal. – Tirhthlah 4:13\\nEngland ram London khuapi hnar ih Hounslow ah mino pakhat cu lamzin parih mivak pawl hnenah thuthangttha a sim. Ziang siar lotu, zawmtaitu, le a thusimmi ngaitu pawl kha thinheng lo le awka neemte’n cakzet le fiangzet in a thinlung sung ummi pawl a sim hngai thluh. A mit-men daan, a mit-hmai um daan le a aw-suah daan in, zaangfahnak lungput a neih zia a langih mi soiselnak thu a sim lo. Jesuh ih duhdawtnak le zaangfahnak thu lawng a sim.\\nKawhhran an rak thoklai caan ah Peter le Johan khal in raaltthazet in thu an sim dah (Tirhthlah 4). Culai ah biaknaklam hruaitu pawl in an rak hmuh daan cu ziangvek a si? Peter le Johan cu fimnak le thiamnak a nei lomi, mi menmen an si nain ziangtluk in an raal a ttha ti kha an hmuh tikah an mang a bang ngaingai. Cule annih cu Jesuh ih rualpi an si ti kha an vun mang saal (c. 13).\\nCuvek raaltthatnak cu saya ttuan dingih zirnak ah an zir ruangah si loin Sayapa hnenah reipi an um ruangah a si. Jesuh thawn a pehpar awmi thu le kumkhua nunnak thu pawl cu an thinlung thukbik sungah a taang ringring.\\nCuvek thinlung sungih raaltthanak cu Hounslow ih mino pa ih mit-hmai ah a cuang. Mi in cuvek mit-hmai kan sungah an hmu ve pei maw?\\nThuthangttha na sim ngam pei maw?\\nA hlomi hnenah Pathian Thu?\\nJesuh in ttuanman a lo pek leh ding,\\nMisual an tthangphawk ding.\\nKhristian pakhat cu siangpahrang pawl ih Siangpahrang bawibik hrangah ttongsaktu palai a si.","num_words":308,"character_repetition_ratio":0.053,"word_repetition_ratio":0.221,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.37,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"TISUAR TLUNIH THUNEITU - Hre Mang\\nTISUAR TLUNIH THUNEITU\\n12. TISUAR TLUNIH THUNEI TU\\n\" Rinlopi’n thlipi nasa zetin a hrangih tisuar cu lawng sungah a lut vivo ruangah lawng sungah tidai a khat zik thlang. Jesu cu lawng dunglamah a rak umih tohkham parah a rak itthat. Cule a kaithlun tu pawl cun an thangih “Zirhtu, kan hloral thluh zikthlang hi na pawi ti lo maw si?” tiah an ti. Jesu cu a hung tho ih thlipi cu 'Hrang nawn hlah' ti ah thu pe in tisuar cu 'Dai aw' ti ah a ti. Cu tikah thli cu a hrang nawn lo ih tisuar khal cu a dai khepkhep, Jesu in a kaithlun tu pawl hnenah “Ziangah so cuti lawmman in nan tih? zumnak nen nei lo maw si” ti ah a ti \". (Mark 4:37-40 ).\\nTulai Khrihfa ti aw pawl hin a tu hnakin thuthangtha an theih tam sinsin le a tha deuh ding. Thuthiang hmuahhmuah cu hlawknak asi ti cu rinhlelh ding a um lo. Baibal thu sung ihsin a hrekkhat lawng cawi sangin a hrekkhat theihhngilh men a tha lo. Thuthlungthar cakuat pawl lawng a thei nal zet tu pawl in Mathew, Mark, Luke le John Thuthangtha pawl khal hi tam deuh an theih a tha ka ti.\\nKhrihfa ti aw pawl hin Jesu Khrih thu tam sinsin le fiang sinsin in an theih thei nak ding ruatin ka simmi asi. Khristian zirhnak le nuntudan pawl theih nal zet hi thiltha asi ko. Asinan, Zesu Khrih amah thawn mimal nunah theih awknak hi thiltha sawn asi. Zumnak, zangfahnak, thianternak, ziang mhmuahhmuah hi Lalpai hnenah a ummi thu pawl an si. Asinan cu pawl theihnak hnakin Zesu Khrih amah thawn theih awknak hi thiltha sawn asi. Kan Lalpai hmel cu hmu in a mawinak pawl fiangzetin hmuh theinak hi thiltha sawn asi. Hihi khristian nunthiamhlimnak hrangah thuthup pakhat asi. Zesu Khrih hmuihmel keng dingin le Khrih nunmawi cu kan nitin nunah a lang thei nak dingah Zesu Khrih hnen ihsin catbang loin kan zir a tul asi.\\nZumtu pawl leitlun nitin nunah Zesu Khrih thawn kan nel awk theinak ding hrangah Thuthangtha pawl hi ngan an si. Thlarauthianghlim in hmunli lenglo ah Zesu Khrih nun, a zirhmi, a thihnak le a tuahnak pawl hi a sim. Pathian thawkkhummi mi pali in Zesu Khrih thu cu kan theihthei nak dingin an ngan. A lamzin, a nuntudan, a ruahdan, a fimnak, a zangfahnak, a thinsaunak, a duhdawtnak, a huhamcahnak pawl cu a leitlun nun rak thei tu le hmu tu pawlin kan hnenah ngilnei zetin an tarlang asi. Tuurual pawl cun tuu khal pa kha an duh in an nel zet ding asi lo maw? Mi dam lo pawl cun sibawi thiam pawl thawn an theihthiam awk a tul asi lo maw? Mopa cu monu thawn thei aw in an nel awk zet a tul asi lo maw? Misual pa cun amah rundam tu thawn an thei fiang aw zet ding asi lo maw? Zianghman rinhlelhnak um rual loin, hi pawl cu thilcang ding hrimhrim an si. Thuthangtha cu kan leitlun nitin nunah Zesu Khrih thawn kan theih pehtlai awk thei nak dingah le kan nel awk thei nak ding hrangah ngan asi vekin mitin in thaten an zir ka duhsak hai asi.\\nPathian co hlan mi kan si ahcun zo hnenah kan thlarau cu kan thum aw ding? Zesu Khrih, kan lungpi parah thum aw in hram toh ding kan si. Rahtha kan rah theinak dingah kan nitin nun hrangah kan mamawhmi zangfahnak thlarau cu zo ih hnen ihsin kan hmu thei ding? Khrih hnen ihsin hmu ding kan si. Leitlunih kan duhdawtmi pawl an thih le an hloh tikah zo hnen in saw hnangam zangfahnak kan co thei ding? Kan unau Khrih hnen ihsin kan hawl ding asi. Kan thlacamnak pawl hi vanram ah theihsak an si theinak dingah zo hnenah kan thlen ding? Kan hmai ih a dingtu Khrih hnenah thlen ding kan si. Kumkhua nunnak sungah zo thawn kan tikcu kan hman ding? Lal hmuahhmuah ih Lal le bawi hmuahhmuah ih Bawi, Zesu Khrih thawn asi. Zesu Khrih thu hla hi kan theih ding tlukin kan thei fiang thei lo asi in a lang. A thu hla an nganmi sungah a tongkam, a hnatuan, a tikcu le can, a kekar, le a tahnak pawl lakah kan hrangah zianghman man nei lo mi a um lo asi. Thuthianghlim in Zesu Khrih thu a simmi pawl hi hrelhmi um lo ten kan theih nal dekdek theinak dingah kan zir a tul asi.\\nAsile, i ngai aw la, kan Lalpai thu an nganmi catlang pakhat hi zohtlang hnik uhsi. Himi thuhmahruai ih ka hman mi bungcang hin ziang in sim duh ti zohtlang hnik uhsi. Jesu cu a kaithlun pawl thawn Kalilee ih tili pakhat kha an kan lai fang asi. A nih cu a ihthat lai fangah thlipi napi’n a hrang ti na hmu. Tisuar cun lawng cu a thenih lawng sungah ti a lut ti na hmu. Mithi khua an nai zet zo vekin a lang. Thlaphang zet mi kai thlun pawl cun an Lalpa cu an kaitho ih bawmnak dilin an tahhnawh. Anih cu a tho ih tisuar le thli pawl cu thu a pek tikah an dai khepkhep ti na hmu. Zumnak nei lo a kaithlun pawl kha a kawk hai ih, ziangkim cu a fel thluh sal. Cupawl cu mitthlam in kan hmuh thei mi asi. Hi thutak sungah kan hrangah zir dingin a khat. Ra aw la, i ngai hnik, ziang kan zir ding a um ti fiangten hliakhlai hnik uhsi. Zoh 11\/02\/03\\n1. Khrih dungthlunnak hin leitlun ih kan buainak le harsatnak pawl buainak le harsatnak pawl a reh ter thluh lo.\\nA hmaisa bik ah, Khrih dung kan thlun ruangah leitlun ih kan buainak le harsatnak pawl hi a reh thluh lo a si ti hi zir hnik uh si.\\nKan thu hmahruai bungcang sungah kan hmuh mi cu a dungthluntu pawl thin le ham kai lo ih an um kan hmu. Puithiam, farasi le cangan tu pawl in a mah an zum lo laihman ah a mah zumtu le a kaithlun tu pawl kha tuu khal tu in thlavai ih an um kha a siang. Thih tihnak in an par ah thacak zet vek in a nuai ciamco hai. Tithuk pi kha an thlarau tlun ah a luang rero zo a bang. Hi leitlun ah kawhhran hmahruai tu ti ih kawh dingmi Piter, James le John pawl kha thlavai in an rak um.\\nLal Jesu an thlun pek te ah hivek buainak tong ding cu an rak ruat tel lo men ding. Khrih dung an thlunnak ruangha leitlun harsatnak ih hnaihnawk ban lo dinhmun sang zet ah um ding in an rak ruat thei men.Mithi kai tho thei tu le mina ti dam thei tu, mipi thawng siar tlak pawl kha sang le ngacar mal te thawn rawl a do thei ru, tongkam khat thawn thlarau sual pawl a dai hlo thei tu, an Bawipa cun a mai dungthlun tu pawl kha hi leitlun ah harsat nak an tuar ding a siang lo ding ti ah na rak ruat men dign. Khual tlawnnak lam nuam, nikhaw tha, tihnak um lo, le a thlazap nak hnuai ih humhimnak pawl lawng hin an hna a ngam ter ringring ding tiah an rak ruat men thei.\\nA kaithlun tu pawl in an rak ruat a si ahcun an ti sual nasa. Jesu in an hnen ah a zirh hai mi cu, mi pakhatkhat cu a kai thlun dingih a hrilmi si cing in harsatnak le thinphannak tampi a tuar suak ding thu a si.\\nHihi fiangten theih dingah a tha a si. Khrih in a kaithlun tu pawl hrangah leitlun harsatnak le tisa buai nak pawl ihsin luat lellel ding ti thukam nak ziang hman a pe hai lo a si. Zumtu pakhat na si ahcun, naa tuarnak, natnak, riahsiatnak, mitthli tlaknak, khros le le tlawmnak, thihnak le ninghannak, then awm nak, beidawnnak, le buai nak, hivek kan taksa in a duh lo zet mi pawl hi hi lei taksa ih na nun sung cu na tuar ding le na ton dingmi ah ns ruat tel cia tengteng a tul. Khrih in hi pawl tel lo in vanram kai nak ding thu a simnak khui hman ah a um lo. A hnen ah ra in rundam si in vanram a kai ding cun nunnak le Pathian mi sinak ih a tul mi hmuahhmuah cu a ton ve a tul a si tiah a zirh sawn; asinan a hnen a ra tu cu a tilian ding ih hriselnak thawn an thansohhnu ah thihnak le riahsiatnak pawl an innsang ah a thleng dah lo ding tiah a sim dah lo fawn a si.\\nKhrih ih palai si theinak canvo tha ka nei. Curuangah mipa, nanau, le nauhak ti um loin a duh tu pohpoh hnen ah Jesu Khrih hmin in kumkhua nunnak pek theinak ka nei. Amai hmin in himi ca siartu Adam cithlah fapa le fanu pawl hnen ah sual ngaidamnak, daihnak, zangfahnak, le cawimawinak ka pek hai. Asinan leitlun lenngannak cu thuthangtha sungih tel vek in pek thei mi ka nei lo. Nun saunak, sumpai tamzet ngah theinam, le natnak ihsin luatnak pawl ka lo kam ngam lo. Khros phur phah in Khrih dung a thlun tu zo hnen hman ah harsatnak thlisia tong lo ding in ka kam ngam lo.\\nHivek thu simmi hi mitampi cun an duh lemlo ti ka thei. Khrih le hriselnak neih kawp, Khrih le tangka tampi neihkawp, Khrih innsang ah thihnak tong dah lo, Khrih nei ih tihphannak hloh thluh, Khrih nei ih nitin nun khawsak nak ah zianghman khawdur um loin nuam ringring ih nunding cu mi tampi in an duh sawn mi a si ti ka thei.A sinan Khrih le thing khros, Khrih le harsatnak, Khrih le buainak,Khrih le lung buainak, Khrih le thlisia naihkawp ding cu an duh lo zawng tak a si ti ka thei.\\nTui ka sim mi vek hi tui ka casiar tu mi pakhatkhat ih ruahdan a si maw ? Cuvek milai na rak si ahcun i zum aw, ruahdan dik lo ngaingai in na thluakbu a lo luahkhat tinak a si. I ngaihnik aw la, ka lo sim ding, zir ding tampi na nei lai.\\nKhrih ih dungthlunnak cu buainak ihsin luatnak si seh la ziangtin khristian diktak pawl kha kan theithei ding? Thlihrang a um lo ahcun fanghi pawl cu fangtak lak ihsin siangtin kan thliar hrang thei ding? Khrih ih rawngbawlnak hin tisa lennak le hrisel nak pawl hi a rah suak mi si seh la, mi pakhatkhat in Khrih cu a mai bulpak thatnak ah a rian maw, thutak in a rian ti ziangtin kan theithei ding? Thla tang ih thli hrang pawl hihn thingkung a hring ringring mi le thlatang can ah a hnah a ro theu mi kunt pawl kan thlei dang thei. Cuvek thotho in harsatnak le buainak thlisia pawl hi zumtu ti aw pawl hliahnak ah hman tangkai a si. Zo ih zumnak pawl cu a lem diin zoih zumnak pawl a tak in Khrih ah hngat awk nak an nei tiah theihntheinak in pek.\\nHarsatnak a um lo a sile zumtu pakhat cu ziangtin thianter a si ding? Harsatnak hi kan milai thinlung sung ih hnawmbuar pawl kangfai thluh tu ding meisa thianghlim umsun a si. Harsatnak hi hmuan neitu in rahtha kan rah thei nak dingah a hman mi kaihcipi a si. Lalpai hmuan sungih thlaikung pawl hi nisa lawng cun rahtha a rah ter har zet theu. Nitin in thlihrang, nisa, ruahsur, khawsik le khawdai le thlipui hrang tiang an ton tengteng a rul a si.\\nRundam siin Khrih cu na rian duh cengmang ahcun, Khrih in a mah rinatu pawl hrangah a rak khawkhan ciami lamzin te na zawh ih, a tul a ti mi pawl cu tuah dingah le nunpi dingah ka lo sim duh. Na harsat nak le na khros phurhmi thawn a mah ton tum aw la na hmuh tika na mang a bang lo ding. A mah ton duh ah mi tampi cu a hramthawk ah thazet in an tlan ciamco theu ih a rei hlan ah hivek harsatnak an hmuh tikah dung an sip zualzo theu ih tanta an si theu.\\nPathian fa taktak na si ahcun amah Pathian in a mah zumtu midang pawl a thianhlim bang in lo thianter ve dingah a ma rahman cia hmanrua hmang in a lo thianter nak ah hngat aw tawp mei aw. Amah ah lungkim zet in hngat aw mei aw ziangtik hman ah thil a ti sual dah o. Ziangkim a thatnak in atuah ti fiang aw aw. Thlisia le tisuar cu na kiangkap ah anhrum ur uo rero men ding. Asinan, tih aw hlah, ' Amah in lamzin tha ah a lo hruai ih kan ro hmun khawpi ah a lo hruai ding.' (Sam . 107: 7 ).\\n2. Lal Jesu cu milai diktak a si.\\nA pahnihnak ah Lal Jesu cu milai diktak a si ti kan zir hnik pei.\\nThuthiang in hmun dang ah a sim bang in Lal Jesu cu milai a diktak a si nak thu himi bungcang sung khal ah kan hmu thei. Lawng kha tisuar in a khuh zik tikah Lal Jesu kha lawng khatlam ah a rak itthat ti kan hmu. Mark thuthang kan siar tikah Jesu kha a tha a bang thei ve ti kan hmu. Minung tampi thlarau hrangah hna a tuan ih mi tampi hnen ah thuthangtha a sim hnu ah a tha a bang. Hnatuan bang zet tu pai ihhmuh cu a thaw zet theu a si ahcun, kan Lalpai ihhmuh kha a thaw zet ve ding.\\nKan Lal Jesu kha a tak in milai tisa in a rak nun nak thu hi tha ten ruat tlang uhsi. Ziangkim ah Pathian thawn an bang aw ih. A mah cu Pathian a si. Asinan milai khal a rak si, tisa thisen keng in ziangkim ah kan mah vek a rak si ( Sualna siarlo ) kan mah vek in taksa a rak nei . Kan mah vek in nunau hrinmi a rak si. Kan mai vek in tisa ha a thang ih a rak seilian. Kan mah vek in a ril a rawng a ti a hal, a bang ih a cau. Kan mah vek in a ei in a in, a cawl ih a itthat ve. Kan mah vek in a riah a sia ih a tap ve. Amah cu mangbang za zet a si nan cuvek milai sinak cu a rak nei famkim. Lei le van sersiam tu cu leitlun ah a cau ih a bah rero mi mifarah te ah a grung cang ! Lei le van ih thuneihnak hmuahhmuah neitu le ziang hmuahhmuah uktu cu a cak lo zet mi kan taksa vek thawn a thuam aw. Pai hnen ih a neih mi cawimawinak, vancungmi thawngza siar tel ih a kumkhua in thangthat mi dinhmun ah um thei a si nan milai dinhmun ah cang in leitlun misual lakah a ceng. Hitin a tuah nak cu mangbangza duhdawtnak, zawnruahnak le zangfahnak ruangah a si ih cuvek duhdawtnak, zangfahnak, le szawnruahnak a nei ve lo tu milai ruahnak ih ruahban thil a si lo.\\nLal Jesu Khrih cu a famkim Pathian a si lawng si loin a famkim milai a sinak hin ka nun ah hnangamnak tumpi i neihter. Kan hngat awk nak dingah thuthiangin in sim mi kan puithiam sang cu kan tuar nak vek a rak tuar thluh zo tu a si. Curuangah a cak zet mi rundamtu lawng si loin zawn ruat thiam tu khal a si. Jesu cu kan mah rundam ding ah Pathian fapa sinak ih cahnak le huham nei lawng a si lo, kan tuar vek tuar nak hmuahhmuah a rak tuar thluh zotu milai Fapa khal a si.\\nZawnruahnak cu sualnak ih a khat mi hi leitlun ahhin kan hrangah a thlum bikmi thil umzun a si ti a thei lo an um maw ? Thimnak lak ih kan khualtlawnnak ahhin kan harsa tuarnak in tuar pi tu, kan lung a awi tikah in lungawi pi tu, cuvek tluk ih kan hrangah zawnruahnak in kil veng tu kan ton tikah kan lung awinak a kim ding.\\nZawnruahnak cu tangka hnak in a hlu sawn le a man khung sawn mi a si. Mi thawng tampi in mi an bawm tikah an tuarnak va tuar pi loin thil ziangmaw cu an pe thei. Pathian zawnruahnak cu kan thinlung taktak ong in kan lam in kai hruai thei tu a si. Nun simawknak le thiltha kawhhmuh awknak pawl cu thinlung a bang mi hrangah cun sianghman thathnemnak a nei lo theu. Harsa kan tawn taktak tikah thu sim awknak pawl hin kan mah ke kan mah dung in sip ter men theu. Asinan thildang zianghman in in ti danglam thei lo laiah, zawnruahnak a nei mi rualpi tha i pe sawn aw \" .\\nHihi kan Pathian in ciangzet in a thei. Milai thinlung ruk hi a thei. Ziangti vek in milai thinlung cu naihniam theih a si ih, ziangti vek ih kaihhruai theih a si ti a thei. Curuangah thuthangtha sung ih rundamtu cu cahnak thw lawng in si loin tuarnak thawn si dingah fim zet in khua a rak khan nak a si. Meisa lak ihsin in la suak thei tu rundamtu ban tha cak zet lawng kha in pek mi a si lo, zovek phurrit phur khal cawlhhahdamnak an neih ih hnangam zet ih an cawlh thei ve nak ding ah kan tuar vek tuarnak a neih hnu ah zawnruaahnak thinlung in peknak a si.\\nKhrih in sinak pahnih a neihmi ahhin mangbangza fimnak le duhdawtnak kan hmu. jPathian duh lo le thu lunglo fa kan si nak ah kan mai hrangih cahlonak le hnuaidawrnak a tuarnak dingah in rundam tui duhdawt nak maksak a si. Misual bik pai rualpi tha si thei nak dingah le milai a cu rundam ding lawng ah si loin,misual bik hman in a mai dinhmun ihsin a rak ton vek thei nak dingah mangbangza fimnak in khua a rak khan nak a si. Ka thlarau rundamnak dingah a tul mi hmuahhmuah mi pakhatkhat in a tuah thluh ding ka duh. Cucu Jesu lawng in a tuah thei, ammah cu sankhuk Pathian Fapa a si. Thihnak taksa thawn ka um lai ahhin, mi pakhatkhat in ka cahlohnak le ka sualnak hmuahhmuah hi i theithiam ih ka thlarau hrangah nemte in i kai hruai tu ding mi pakhatkhat ka duh. Hi khal hi Hesu in a tuah thei, Amah cu keimai taksa vek-tisa le thisen thawn a ummi taksa nei in milai Fapa a si. I rundam tu cu Pathian sinak lawng rak nei seh la ka rinsan zet ding nan zianghman tihnak nei lo in ka naihniam ngam dah lo ding. I rundam tu kha milai sinak lawng rak nei sehla ka duhdawtzet men ding nan ka sualnak i laksak in i rundam thei taktak ding a si ti ka ringhlel men ding. Asinan, Pathian cu thangthat in um ko seh, i rundam tu cu Pathian le milai a si; Pathian a sinak in i rundam thei ih milai a sinak in keimai tuarvek a rak tuar in ka tuarnak hmuahhmuah ah i theih sak thluh.\\nA maksak zetmi zawnruahnak tumbik le huham cahnak ropi bik cu mi maksak, i rundam tu Jesu Khrih ahcun a famkim a si. Zumtu cun Khrih ah hnem awk nak tum pi kan nei a si. Amah cu tih ding a si lo kan hngat awknak a si sawn.\\nHimi ca a siartu mi pakhatkhat in zangfahnak tohkham hmai ah ngaidamnak le ngil neihnak dil in a feh tikah ziang a tul ti a milai a simi Khrih Jesu a si ti theihhngilh hlh seh.\\nNa thlaraulam thil hmuahhmuah cu, na sualnak ruangih na tuarnak a lo theihsak tu Puithiam sang ih kutsungah a um thluh a si.Na thinlung ih a theih ban lomi, sinak sang tuk a nei mi thawn na tawlrel a tul a si lo. Nangmai taksa vek a rak nei tu le leitlun ah nangmah vek ih a rak nung dah tu Jesu thawn nan tuah ding mi a si. Leitlun ah na ton ding mi harsatnak pawl kha ciangtuk in a thei thluh amah rori hi leitlun an kum sawm thum le kum thum sung tui na tuar mi harsatnak pawllak ah a rak nung ih a rak ceng a si. Vawi tampi a lo ti beidawng tu, misual pawl thawi do kalh awk nak pawl kha ciang le tha tuk in a thei thluh, ziangah tile a mah rori in a rak tuar zo ruangah a si ( Heb.12:3 ).Na thlarau ral, Satan ih hrawhhrawl dan le thu tawlrel dan pawl kha thatuk in a thei thluh, ziangruangah tile a mah rori in nelrawn ah thlemnak kha a rak tuar a si. Curuangah tile a mah rori in nelrawn ah thlemnak kha a rak tuar a si. Curuangah cuthluk ih dinpi tu na neih ruangah raltha zet ih um ngam mei ding na si.\\nLeitlun tisa harsatnak lak ihsin Khrih ah thlaraulam thazang la thiam dingin cu hi leitlun ah tisa ih a rak nunnak le a minung sinak pawl na theih ringring a tul a si.\\nAnihcu, Amai rak tonnak ruangah na tonmi thil a lo theih sak tu, a kha bik nohai tiang rak in tu, riahsiatnak ih khat milai le thinnatnak thawn a khat mi minung a rak si. ( Isai.53:3 ). Jesu in milai thinlung a thei, milai taksa ih natnak pawl a thei, milai harsatnak pawl a thei, ziangruangah tile a mah cu milai a si ih leitlun ah tisa le thisen thawn a rak nung.Riahsaitnak a rak tong. Betheny ah Lazarus thlang kiangah a tap. Gethsemane ah a thlan thisen tiang a rak fawr. Kalvary tlang par ah naa tuar in a rum a rak.\\nNangmai taksa in naa a tuar le a theihnak thawn zianghman danglam nak a um lo. Sualnak siarlo milai sinak kha famkim in a nei thluh.\\na. Farah le zawnzai in na um maw ? Na dinhmun vek kha Jesu in a rak tuar zo. Cinghnia in kua a nei ih vate in bu a nei, asinan mi fapa cu lu retnak hman a nei lo. A umknak khuami pawl ih hnawnnak a tuar. Mi-hnawnmi khua sungah a rak ceng. Mi-in hitin an simk thei, ' Nazareth khua ihsin thil tha a suak thei ding maw si ?' ( John.1:46). Amah kha kutthil thiamnei ( Lettama ) pai fapa tiah an rak hmuhsuam. Lawng sancawp mi par ihsin thu a rka sim, lawng sancawpmi khan ti ral khat ah a kai ih lak san cawpmi thawn Jerusalem ah a feh. Cuitlun ah thlan san cawp mi sungah phum in a um.\\nb. A lo duhdawttu pawl khan an lo ngai pawimawh lo ih, leitlun ah nangmah te lawng umvek inna thei aw maw ? Jesu kha cuvek a rak si. Amai miphun pawl hnen ah a rak ra ih a miphun pawl in an rak hnawng. Isreal innsangih tuu hlo pawl hawl dingah Messiah sinak thawn a ra ih an rak pom lo. Leitlun lal fapa pawl in an rak thei lo. A dungthlun tu pawl kha mi meimei le nga kai tu tla an si. Hivek milai pawlhman khan a netabik ahcun an phatsan ih an mah le an umnak cio ah an thlansan thluh.\\nc. Miin an lo thei sual maw, a linglet zawng in an lo rel maw, rel siat le hrem in na um maw ? Jesu in cu pawl cu a rak tuar mi aa pawl rualpi, le satan ti ih kawh tiang a rak tuar. A nuntudan pawl kha an rak pom lo ih an rak dodal. Dik lo zet ih mawhsiatnak pawl kha a par ah an theln ter. Sualnak nei lo mi a si laiah a dik lo mi thuthennak a parah an thlen ter ih mitha lo vek in a mah cu an mawhthluk, cuitlun ah thinglam tah misual thihnak hmun ah thihnak tiang a tuar.\\nd. Na thinlung sungah satan ih thilmaksak khihhmuhnak pawl thawn thlem in na um maw ? Cutivek cun Jesu kha a rak thlem a si. Pa Pathian khawkhannak hnuai ah hngaat aw nawn lo dingin rak thelm a si:' Hi lungto hi sang ah cang dingah thu pe aw ' . Thil tul lo pi ah amah le a mah a Pathian sinak langter dingah thlem a si : Biak inn tlun zik ihsin ' Dawp hnik aw ' a ti. Amai hnen ah vawikhat te hngat awknak ruangah leitlun lalnak tianga a kut sungah pek ding tiang in satan in a rak thlem : ' Ka hmai ah bawk khawp in i biak a si ahcun hi hmuahhmuah hi na kut sungah ka lo pe ding ' ( Math.4:1-10 ).\\ne. Na thinlung sungah riahsiatnak tumpi le buainak nasa zet na nei maw ? Pathian ih tanta mi thimlak ih um vek in na thei aw maw ? Cuvek cu Jesu in a rak tuar zo. Hmuan sungih thinlung bang le khuaruahhar ih a rka umnak pawl kha a sim fiang thei tu kan um kei maw ? 'Ka Pathian,Ka Pathian , ziang ah saw i tanta '? a ti lai ih a sunglam thlarau nun ah a naa a tuar mi le a riahsiatnak pawl kha ziangtluk a si ti a sim fiang thei kan um kei maw ? ( Mth.27:46).\\nMilai thinlung in a mamawh vek in rundmnak a tuah famkim thei tu ding Jesu Khrih siar lo hi leitlun ah zohman an um lo; Jesu cu a thilti theinak lawng si loin a zawnruahnak hrimhrim hin a tlinnak a si; Pathian sinak a neih mi lawng si loin, milai sinak a neihmi hrimhrim hin milai tlentu faamkim a si thei na a si.\\nHnatuan a bang tu pawl, nan hnen ah ka lo sim duhmi cu, a bangmi thlarau hmuahhmuah ih cawlhhahdamnak Jesu Khrih cu Pathian khal a si ih Milai khal a si thotho ti hi na thinlung le na ruahnak ah hngetkhoh zet ih na theih ringring dingah ka lo sim duh a si. Siangpahrang hmuahhmuah ih siangpahrang le lal hmuahhmuah ih lal a sinak vek in a mah cu upat aw la cawimawi aw. Asinan cutin cawimawinak na pek laiah amah cu na taksa vek taksa a neitu Milai a rak si ti theihhngilh aw hlah. Milungawi lo Socinian khan tih cingin thil a rak tuah sual, Khrih cu Pathian a si lo milai sinak lawng a nei ti ah a rak ti.Asinan anih ih thil ti sual ruangah Khrih cu Milai khal a si ih Pathian khal a si ti cu theihnghilh aw hlah.\\nUnsedawng Roman Catholic maw, zo in simaw fala thianghlim Mary le mithianghlim midang pawl khan Khrih hnak in mi zawn an ruat sawn an lo ti tikah zum lamlam aw hlah la a ngai khal ngai aw hlah. Hitin sang hai men aw, cuvek thu elawknak cu thuthiang theih lonak ihsin a suak mi a si. Hitin sang men hai aw, Khrih cu tihnung zet thuthen tu dinhmun lawng in ka theih mi a si lo. Hitin sang hai aw, thuthangtha pali pawl in in zirhnak ah Khrih cu mi duh daw thei bik le mi zawnruat thei bik tu rualpi tha, cuvek thotho in a cak bik le huham cak bik rundam tu a si. Hitin sang hai aw, Khrih ah ka thlarau a cwlhhahdam sung cu mithianghlim pawl, cancungmi pawl, fala thianghlim Mary le Gabriel ih hnemnak le thlakam nak ka tullo.\\n3. Khrihfa a si taktak mi pawl hrang khal ah cahlonak le hrisel lonak a phunphun a um thei.\\nAdungthlun tu pawl kha thlipi in a hran hai ih an umdn pawl khan hihi a dik a si ti kan thei thei . A rang thei bik in Khrih kha an thang lohli. Tihphannak thawn hmanhmawh zet in a hnen ah , ' Lalpa, kan pil hlo thluh zik hi, in ngaihsak lo maw si ? an ti .\\nAn thin a sau tawk lo. An Lalpa in a ihthah nak ihsin thawh a cu a timi kha an hngak thei lo. Zum lonak a um. Zianghmuahhmuah tlun ah thuneihnak a nei tu ih kaihhruai nak hnuai ah khual tlawng mi an sinak kha an theihhngilh :' Kan pil hlo thluh zik '.\\nRin awk tawk lonak a um. An bawipai ngaihsak nak le huhimnak kha rinhlelhnak thawn an auh : ' Kan pil hlo thluh zik hi in ngaihsak lo maw si ? '.\\nMi farah rinnak nei lo pawl ! Ziang thil saw nan tih ding a um ? Mo neitu pa an hnen ih a um sung cu ziangkim a tha bik in a cang thluh ding ti kha theithei dingin thil hmuhmi tampi an nei zo. A duhdawtnak le a that nak ruangah harsatnak ah a thlenter lo ding ti fiang dingah a tuahnak tampi an hmu zo. Asinan harsatnak an ton tikah an zianghmuahhmuah cu an theihhngilh thluh. Thinlung hmanhmawhnak hin zumtu pawl dunglam zianghman cing nawn loin a tuah theu. Tihnak cun dunglam thu kha a ruat ter lo. Thlipi hrang cu an thei ih tipi suar tho mi cu an hmu. Tisuar cun an lu tlun ah a khuh dutdo in an thei. Mithi khawhnar kan thleng a si lo saw, an ti . An hngak thei nan lo. ' In ngaihsak lo maw si, kan pil hlo thluh zik hi ? ' an ti.\\nAsinan, hi hmuahhmuah cu vun tanta in, hivek thil hi zumtu pawl lak ah kumkhat hnu kumkhat catbang loih a thleng ringring mi a si. Tu lai san ah hitawk ih an tarlangmi dungthlun tu vek, dungthlun tu mi tampi an um ding ticu rinhlelh ding a um lo.\\nPathian fale ti aw pawl mi tampi cu harsatnak an ton hlan poh cu tha zet in an feh thei theu. Nikhua that sung cu Khrih kha thinsau zet vek in an thei aw. An mah le an mah cun an phurrit hmuahhmuah cu Khrih par ah kan hngat zo a si tiah an ruat aw. An mah le an veng cio ah khrihfa mi tha sinak cu an co.\\nNgaihman, an rinlonak lam ihsin harsatnak cu an par ah a thleng. An neihnak pawl cu an mahten an tum suk vivo. An hriselnak in a tlin nawn lo. An innsang ah thihnk in a thlen . Thutak ruangah harsatnak le ti duhdah nak a thleng. Cuvek can ahteh khui ah saw an zumnak cu a si ? Khrih ah hngat awknak tum zet ka nei an ti mi teh khui ah saw a si? An phuanawknak (Tettikhan), an daihnak le an ruah sannak pawl teh khui lam ah saw an si thluh? A ze! an mah pawl cu hawl rero hman ah hmuh ding an um nawn lo. Cuai thlainak ah buk an si tikah sianghman an tlai lo. Tiahnak, rinhlelhnak, riahsiatnak, thlaphannak pawl in an par ah tilian bang in a fen hai tikah an phurnak ih a tawpnak cu an thleng a bang. Hihi riahsiat thlak zet thu a si ti ka thei. Hihi miin a dik an ti maw ti lo emaw, khrihfa diktak pawl thinllung sungah theih dingin ka telh mi a si.\\nA fiangzet mi thutak cu ziang a si tile, hi leilung taksa ih kan umsung poh cu khrihfa taktak pawl nun ahhin za-ah-za fel famkim ti a um thei lo a si. A tha bik le a eng bik Pathian mithianghlim cu farah hnianghni ih cawhpawlh mi nunnak thawn a nung mi a si.Piangthar zo, sersiam thar zo le thianter zomi si hman sehla a hrisel lomi taksa thawn a nungmi a si. Leilung tlun pumpuluk ah mi pakhat hman mi dik an umloih, sualnak a tuah dah lo le thiltha lawng a tuah dah lo le thiltha lawng a tuah tu an um lo. Thil tampi ah kan tling lo thluh a si. Mi pakhat cun rundam-zumnak nei nacing in, a kumkhua in cui a zumnak ah nung in a hman tangkai hna a thiam lo thei.( Thuf.7:20;James.3:2 ).\\nAbraham cu rin um zet mi pa a si. Zumnak in a pupa ram le a insang le a miphun pawl cu a tanta ih Pathian thusim vek in a theih dah lo nak ram ah a feh. Zumnak in mikhual a sinak ah lungkim zet in a nung, Pathian in ro i pe leh ding ti ruahnak thawn a nung.Asinan, Abraham ih tangsungah zumlonak kha a hlo thluh hrih lo, minung a tih nak ruangah Sarah kha a nupi sicing in ' ka farnu ' tiah a ti. Hinah famkim lonak tumpi kan hmu thei. Asinan Abraham hnak in mithianghlim famkim cu an umhman ah mi malte lawng an si ding.\\nDavid kha Pathian thinlung put tongmi minung a si. Mi no te a si lai ah zumnak in mi tumpi Goliath kha a do ngam. Savawm le kiosa pawl lak ihsin mipi hnen ah a run suak tu Isreal Pathian cun Palestine pawl kut sung ihsin a run suak thei ding a si tiah a zum. Pathian thukam cu a zum ih Isreal siangpahrang a si leh ding ti ah a zum. Dungthluntu mimalte lawng in an pom lai ah le tlang parah Saul in amah that dingin a dawi laiahkhan thihnak cu a hmai te ah a um nan Pathian ih thukam cu a zum. Asinan himi David thotho hi nikhat cu zumlonak in a thinlung sungah a luahkhat ih' Nikhat khat cu Saul kutsungah ka thi leh ding' ti ah a ti( 1 Sam.27:1). Pathian kutcak in maksak zet ih a runsuak nak pawl kha a theihnghilh thluh. A tonmi harsatnak pawl lawnglawng khan a ruahnak a luahkhat ih Pathian bawmnak a rinhlelh nak ruang ah zum lo tu Palestine pawl hnen ah a relh. Hihi tlamtlin lonak tumpi a si. Asinan David hnak ih zumtu mi ropi an um khal a si len mimal te lawng an si ding.\\nA hnuai lam vek ih sim cu a awl men ding,' Hi pawl hmuahhmuah hi a dik a si, asinan a dungthlun tu pawl ih tihnak cu ngaidam theih a si cuanglo. Jesu kha an karlak ah a um ruangah tihding a si hrim hrim lo. An mah vek ih tihhrut le zumnak nei lo cu ka si dah lo ding : Cuti vek ih el ngam tu cu hitin ka sim duh, a mai thinlung kha a thei fiang lo a si. Thlemnak a tong hrih lo mi a thinlung ih tlamtlin lonak kha ziangtluk a si ti zohman in kan sim thei lo. khai a dungthlun tu pawl ih tonmi vek thlemnak dinhmun ah a mah kha ret sehla ziangvek tlamtlin lonak le famkim lonak a lang ding ti kan sim thei lo.\\nHimi casiartu lakah zotal in Khrih ka zum tiah a ruat aw maw ? Cuvek ih na ruahban lo mi harsatnak na par ah a thleng dingmi ruangah amah ah duhdawtnak le rinsannak in na hngat aw thei maw ? Cucu a tha. Cucu ka theih duhmi a si. A sile, cui na zumnak cu hniksak in a um hrih maw ? Cui a lo rundamtu na rinsannak cu hniksak in a um hrih maw ? Cuti a si loahcun hi dungthlun tu pawl hi mawhthluk aw hlah. Mah le mah khai sang aw awhlah, nangmah te ah zianghman cahnak nei lo vek in a lo rundam tu tel locun tih sawn aw. Tu laifang ih na thinlung a khohkhah vek in a kumkhua in a cak ringring ding tiah na sim ngam maw ? Tui sun cu ni hlum zet in a tlang ih nuam na tizet vek in thaisun ah ni a tlang sal dingih thiltha tampi a hring ding ti aw hlah. Tufang ah na thinlung cu Khrih ih zangfahnak ruangah hung puam deuh hman sehla ' ka nun sungah ka theihnghilh dah lo ding, ih tui ka cah vek in ka cak ringring ding ' ti aw hlah. Aw, nangmah le nangmah ziangtin ruat aw ding na ti tla hi thaten ruat aw. Nangmah le na nangmah tha le ciang zet in ruat aw hnik. Tui na theih awk hnak in na sunglam ah thil tampi a um a si. Lalpa'n Hezekiah par ah a tuah bang in, nangmah le nangmah na sunglam cu ziang a si ti na theih awk nak dingah a lo tanta men ding ho khaw ( 2 San.32:31). ' Thinlung hnuai dawr nak thawn a thum aw tu cu mi lungawi an si'.'Tihnak thinlung thawn a nung ringring tu mi lungawi an si'.'Tihnak thinlung thawn a nung ringring tu cu mi lungawi an si'.'Ka dingtha a si tiah a ruat aw tu cu, a tluk lonak dingah ralring seh'( 1Pit.5:5;Thuf.28:14;1Kor.10:12).\\nZiangruangah hi thu ahhin tha zet in ka sim ? Khrihfa ti aw pawl hrangah puhmawhnak ka hawl sak maw si ?,maw, an sualnak hrangah suanlam ka hawl sak sawn saw a si ? Pathian in cucu a kham ! Piangthar le tharlo karlak ih an dang lam nak cu hlawnhlo in a fiangfai lo mi nuntudan hrangah hmun ka pe tum maw si ? Ka sim sal ding, Pathian in a kham ! Hi hi hnget zet le khoh zet in ka pom, Khrihfa dik le dik lo kar lak ah danglamnak tumpi a um a si. Zumtu le zum lo tu, Pathian fa le leitlun fa karlak ah danglam nak tumpi a um a si. Hi khal hi hnget zet in ka pom, a dang lamnak cu zumnak lawng in a si lo ih nunnak in a si sawn; mi pakhatkhat in mah le mah ziang ka si, ti awknak men ah a thum aw lo ih tuahnak hrimhrim in a si sawn. A thlumn cu a kha lak ah a danglam vek in le a eng cu a thimlak ah a danglam vek in, le a saa cu a dai lak ihsin a danglam vek in zumtu pawl nun cu zum lotu pawl nun ihsin danglamnak tumpi a nei a si ti cu hnget zet in ka pom.\\nAsinan khristian mino pawl an mah le anmah fiang zet ih hmu aw thei dingah ka duh. An mai cahlonak le tlamtlinlo nak an hmuh le an theih awk ruangih tluksiatnak le beidawnak lak ihsin ka kham duh hai. Satan ih thlemnak ruangah an thinlung sungah rinhlelhnak le tihnak nei hman hai seh la zumnak dik le Pathian zangfahnak co tu le nei tu an si thei a si ti ka theihter duh hai. Piter, James le John kha dungthluntu diktak an si, asinan a thawk ah thlraumi zet an rak si lo ih tihnak an rak neih ve mi kha thaten zoh hnik hai seh.Zumnak nei lo cingin dungthluntu an si ding ka fawrhfial mi an si lo. Asinan ka sim duh sawnmi cu fiangzet a si, hi taksa thawn an nun sungcu tihnak ih a ban lomi zumnak pawl kha an rak hngak rero lo nak dingah a si.\\nCu hmuahhmuah tlun ah khristian zaten hnen ah ka theihter duhmi cu, midang nun ah ziangvek ngaihdan an nei ding ti a si. Mi pakhatkhat nun ah tlamtlinlonak na hmuh ruangah cupa cu Pathian zangfahnak co lo le zumnak nei lo na ti thei lo. Ni par ahkhin hnawm kai a um nan a eng in leitlun pumpi a en thluh thei a si ti kan hmu. Australia ram ih a suak mi sui khi thildang thawn a pawlh aw nan zo in saw khai sui cu man nei lo a si tiah a ti thei ? Leitlun ih thil man khung Daimond( Lunghlu) par hman ah thildang a kawp mi a um a si, a si nan zohman in man nei lo ah an ret dah lo. Mi pakhatkhat ih nun ah dik lo nak fate kan hmuh ruangah kan hnawng mei ding maw si ? Pathian zangfahnak sawn hi a hmai sa ah, cun tlamtling khristian nun cu nuam teten a thang lian ding in mi Pakhat nun ah hmuh kan tum sawn ding a si. Milai tlamtlin lonak karlak ah Pathian zangfahnak hmuh theimi kan nei hlo ahcun leitlun ah Pathian zangfahnak hmuh thei mi kan nei lo ding. Kan zaten tisa a nung mi kan si. Satan cu a thi hrih lo. Vancungmi vek kan si hrih lo. Vanram nun cu kan thawk hrih lo. Kan pharnat hrik cu kan inn pharpar ah a um lai, a inn pi kan siatsuah hlan lo a reh dah lo ding. Kan taksa cu Thlarauthianghlim ih Biakbuk a si ko nan, a famkim mi biakbuk a si hrih lo, cutin kaihthawh ih thleng a si hlan lo cu a si ringring ding. Curuangah Pathian zangfahnak kan leitlun hlawn thil a si. Mi pakhat cun Khrih hrangah tiah a ziangkim a tanta men ding nan, a cancan cu tihnak le rinhlelhnak pawl in a thinlung sungah hmun a luah khat thei mi a si.\\nKa caisar tu pawl ka lo ngen duhmi cu hitin a si. Hihi kan zirtlak mi zirhawknak a si. A kaithluntu pawl khan Khrih cu an duhdawtih an zum, cuitlun ah an neihmi ziangkim cu Khrih hmin ruangah an tanta thluh. Asinan a kaithlun tu pawl khan tihnak an neih lai thotho mi kan hmu. An parah thuthennak na neih tikah zawnruahnak nei aw. Na thinlung in mi parah ngaihdan le ruahdan na neih tik ah zawnruahnak thawn thulai zet ruat thiam tu si aw. Thutak ah thih ngam aw, zokhal a piang thar lo mi cu khristian taktak an si lo ih mithianghlim khal an si thei lo. Asinan hihi na theihthiam dingmi a um, mi pakhat cu mi piangthar le thianhlim rero mi sicing in a nunah tlamtlin lonak le tihnak pawl a um thei lai thotho a si.\\n4. Lal Jesu ih huham cahnak\\nA palinak ah Lal Jesu ih huham cahnak thu kan zir pei.\\nKa sim rero mi thuanthu sungah a huham cahnak thu ka run tarlang zo. Tisuar cun Khrih ih umnak lawng cu an cim cuahco. A thlaphang zet a dungthluntu pawl cun hmanhmawh zet in an kai tho ih bawmnak dil ah an tahhnawh. Cule a tho ih thlipi cu a hro daih ih tisuar tlun ah hitin th a pek,\" Dai in, cang nawn hlah uh \". Cuticun thlipi cu a cawl ih a dai khepkhep. Hihi mangbangza thilmak a si. Hivek thil mak hi zohman in an tuah thei lo, asinan cungnungbik lawng in a tuah thei.\\nThlipi cuu tongkam khat thawn a cawl ter. Hi milai hrangih thil cang thei lo tuanak dingih a hman mi tongkam hi tongkam meimei a si ti kan thei,'Thlipi hnen ahcun hitin na sim thei ve'.Asinan Jesu in thlipi cu a kawk ih hmakhat te ah a cawl. Hihi Jesu ih huham cahnak langter tu a si.\\nTisuar cu tongkam khat thawn a cawl ter ! Thuanthu sungah mirang siangpahrang pa in tipi kap ah tisuar cawlh ter a tum ih a tuah thei lo kha thuanthu siar tu lakah a thei lo nan um maw ? Asinan, mi pakhat tisuar a tho luihlo mi hnen ah 'Dai uh, cang nawn hlah ' tiih tongkam khat thawn tisuar cu a dai khepkhep ter thei tu a um. Hihi huham cahnak a si.\\nZokhal in Lal Jesu ih huham cahnak hi a si nak taktak vek in kan theih thluh a tha. Mi sual pa cun a beunak dingih kan sawm rero mi Rundam tu maksak cu thei seh, a hngat awk nak dingih kan sim rero mi rundam tu cu Cungnungbik a si ih tisa nei mi hmuahhmuah tlun ah kumkhua nunnak a pe thei ih zianghmuahhmuah sersiam mi tlun ah thu neihnak le huham cahnak nei tu a si ti thei seh.( Thu.1:8;John17:2). Thinlung a bang mi zokhal in mai khros phur phah in Khrih dungthlun a um a si ahcun hihi thei seh, lei le van hmuahhmuah tlun ah thuneih nak a nei tu hnen ah a hngat awk mi a si( Mth.28:18). Zumtu hmuahhmuah in leitlun ramro ramcar lak ih an khualtlawn nak ah hihi thei ringring hai seh, an Palai, an Thuthen tu, an Sibawi, an Tuukhal the , le an Rundam tu cu lal Hmuahhmuah ih lal le siangpahrang hmuahhmuah ih Siangpahrang a si ih amah ahcun ziang hmuahhmuah fel famkim in tuah a si cing ding ( Thu.17:14;Phi.4:13). Mi hmuahhmuah in hi thu hi zir cio hai seh.\\na. Hihi sersiamnak thu ihsin zir ding a si.'Amai sung ihsin ziang kim cu sersiam a si ih, thil sersiam mi hmuahhmuah lakah a mah tel lo in zianghman sersiam mi a um lo'( John 1:3). Van hmuahhmuah le a sungih ummi hmuahhmuah ih mawinak pawl, leitlun le a sungih ummi hmuahhmuah, tipi tuthuanthum le a sung ummi pawl-sersiammi hmuahhmuah, a sangbik ih um Ni ihsin thawk in a fate bik cangvat tiang, Khrih ih sersiam mi an si . A tongkam khat ruang ih nunnak nei mi an si. Athu pek ih ummi an si. Cui Jesu thotho cu Bethlehem khua ih a farah zet mi nanua nui pum sung ihsin minung a rungcangih, kut thilthiamnei (Lettama) pai inn ah a rak ceng mi Jesu kha ziangkim ih hram thawk nak a rak si. Hihin ziang tluk huham cahnak a langter?\\nb. Leitlun ih a ummi ziangkim tlun ah catbang loim fel le famki ih a khawkhan nak ahhin zohhnik uhsi.'Amai sungah ziangkim a um'(Kol.1:17). Ni, Thlapi le Arsi pawl hin tlamtling zet in umtudan cio an nei. Fur, Thal le Thlangtang tin tikcu khal zianghman hnaihnawk awknak um loten an thleng aw ringring. Hi pawl catbang loin zianghman tlaksamnak um loten a cangvai tertu cu Kalvary tlang par ih thihnak a tuar tu pai hna tuannak a si (Sam.119:91). hi leitlun lalram pawl cu an hung suak ih an hung thang lian hnu rei lo te ah an hlo cingcing. Leitlun thu neitu in a duhvek in khua a khang ih dan le dun pawl a tuah, a thleng, raldonak a suak, pakhat cu namthlak ih umin a dangpakhatcu namthlak a si. Asinan Jesu in cu hmuahhmuah tlun ah thu a nei ih, Amai siannak um loin leitlun ah ziangthil hman a cang dah lo ti an ruat dah lo. Thing parih khenbet mi pai kut sungah an nunnak le an thuanthu cu fatakte a si in, Amah in ram pawl cu a thanglian ter ih a tumsuk ter a si ti an thei lo. Hihi mi tampi ih theih lo mi huham cahnak a si lo maw ?\\nc. Jesu kumthum sung leitlun ih a rawngbawlnak ah thilmak a tuah mi pawl kha zir aw. Milai hrangah a cang thei lomi thilmak a tuah mi pawl ihsin zir aw. A thilmak a tuah mi pawl hmuahhmuah hi thlarau lam ih thil hmuhter nak hlir an si tiah ruat aw. Hi pawl hi na thlarau hrangah ziang a lo tuahsak thei ti a lo hmuter tuy thil duh um zet an si ti thei aw. Tongkam khat thawn mithi a kai tho thei tu cun sualnak sungih a thi mi thlarau cu awlsam ten a kai tho thei a si ti thei aw. Mitcaw pawl khua a hmu ter thei tu, hnaset apawl hna vangtertu, le mi aa tongthei lo kha tongter thei tu khan misual pakhat cu Pathian lalram a hmuter thei ih, thuthangtha ih a lungawi um zia pawl kha hmuhter in, rundamnak ruangah lungawi sopar in a au suak ter thei a si. Vawikhat te tham men ruangih mi phar pa a dam ter thei tu cun ziangvek tluk ih thinllung kuai le na khal a ti dam thei a si. Milai sungih ceng thlarau sual pawl a dawsuak thei tu cun a zangfahnak ih milai nunnak sungih hna a tuannak dal tu sual pawl cu a hlawn hlo thluh thei a si. Aw, nang khal in Khrih ih thilmak tuah mi pawl hi hiti vek in siar thawk thlang aw! Ziangtluk sual, mi tha lo, le tlamtling lo in thei aw hman aw la, Khrih ih tidam theinak huham cahnak lenglam ih um na si lo ti thei aw in hnangam ten um aw. Khrih sungah zawnruahnak lawng a si loih huham cahnak famkim khakl a um a si ticu theihhngilh dah aw hlah.\\nd. Hi thu hi nangmak hmai ah hmaton ih ret mi vek in falzet in a zir aw. Na thinlung kha a caancaan cu thlipi ih hran mi tisuar tho bang in khatlam le khatlam ah a sawi aw rero theu a si ti cu ka ti sual lo ding. A cawl hlehle thei lo mi tipi thuanthum sung ih tisual tho bang in cawlh hiahhi thei lo can nei ding. Tu ni ah in ngai hnik aw, cawlhhiahhi thei nak a lo pe thei tu a um a si. Ziangvek in sosang khal seh la Jesu Khrih in na thinlung ah 'Dai uh, cang nawh hlah un' a ti thei a si.\\nNa sia-tha-theihnak sungah cawk lo sualnak le thlemnak thahrum pawl hin a lo nuai rero maw? Dunglam thu ruat sal ih lungawi thei lo nak thil pawl khan tuar theih lo khawp in na phur a lo rit ter maw? Na thinlung cu thatlonak le sual hlir ih khat vek ih langin cucun sal vek in na nunnak pumhlum kha a lo hmang maw? Satan cun na thlarau cu nehtak in a lo mawng ih, a mah do rero cu umze nei lo a si tiah lo ti tahrat in, ruahsan ding dang zianghman a um nawn lo ti ah na ruat maw? Ka lo sim, mi pakhat ngaidamnak le daihnak a lo pe thei tu a um a si.\\nKa Lal le ka Bawipa cun satan hnatan hnatuan pawl cu a hro dai thei ih na thlarau vansanglam rero cu cawl ter in 'Dai un, cang nawn hlah uh' a ti thei a si! A lo ti cau tu sualnak sum a zing ciaiciai mi kha a ti kiang thluh thei a si. A ti hlo thluh thei ih nangmah thawn hnawihnih aw nawn lo ding in a tuah thei a si. Tihnak kha a lo dawi hloh sak thluh thei a si. Saltannak thlarau cu hlawnhlo in fa sinak thlarau thawn a lo luah khat ter thei a si. Satan cun mi cak zet vek in na thlarau cu a kai hrem men ding, asinan Jesu Khrih cu a cak sawn ih thu a pek tikah kaihrem mi thlarau pawl cun luatnak an co ding. Aw, himi casiartu lak ah mi pakhat in harsa buainak sung ihsin luat a duh a si ahcun tui ni ah Khrih hnen ah feh seh la, ziangkim a tha thluh ding.\\nAsinan, Pathian hmai ah thinlung put dik na neih lo lai ah le leitlun phurrit in a lo nam thlak lai ah ziangtin na tuah ding? Farah le zawnzaih tihnak in na thinlung a lo vavaih ter ih a lo thlaphang ter lai ah ziangtin na tuah ding? Taksa cahlonak in na nitin nun a lo cauter lai ah ziangtin na tuah ding? Tlamtlinlonak le tawntainak nak ruangah hmantlak lo dinhmun ah a lo can ter ih ziangtuah ding thei lo in na to cuahco lai ah ziangtin na tuah ding? Na innsang ah thihnak a thleng ih na duhdawt zet mi Rachel maw, Benjamin maw Joseph maw a lo laksak ih tuarharzet in na riahsiatnak in leirirawt ah a lo to ter tikah ziangtin na tuah ding? Na thinlung sungih duh thusam pawl lak ah zianghman a pitling a um loih, na duhnak thilthaa na ruahmi pawl cu pitlin mi um loin nangmai sunglam ah a lo tibang tu sawn ah an can tikah ziangtin na tuah ding? Hi pawl na par ih an thlen tikah ziangtin na tuah ding? Cuvek tikcu le can khal ah Khrih hnen ah hnem awk nak a um a si.Tipi suar a cawlh ter bang in thinlung hliam tuar ih a naa tuar mi a suangso rero mi khal kha ati cawl ter thei a si. Ziangvek dokalhnak thinlung tha lo le thu ngai lo khal kha ati cawl ter thei a si. Ziangvek dokalhnak thinlung tha l0 le thu ngai lo khal kha tipi suar a cawlhter bang in a cawl ter thei a si. Riahsiat nak sumzingt pawl khalkha tipi suar a cawhl ter bang in a cawl ter thei.\\nSual tuah duhnak in na thinlung a hiat nohnoh mi khal kha Galili ih tipi suar a cawlhter bang in a cawl ter thei a si ih a dai khepkhep ter thei a si. Thinlung hehhengnak tum bik hman kha 'Dai aw la, cang nawn hlah' a ti thei a si. Harsatnak le mawhphurhnak tilian cu a cak zet men ding, asinan Jesu cu tisuar tlun ah a to ih tisuar cahnak hnak ih huham cahnak nei in thiltithei sawn a si(Sam. 93:4).Buainak thlipi cu na kiangah a cak zet men ding, asinan Jesu in cupawl cu a kutsungah a kai hrem thei thluh ih a duhdan vek in a um ter tehi hai a si. Oh, himi casiar tu lak ah mi pakhatkhat thinlung a kuaimi, mawhphurhnak ruangih an-hai, tlemnak ruangih mangbang vansanglam, le riahsia an um a si ahcun Jesui hnen ah va feh in tapphah in va pan seh, cuticun ziangkim ah thinlung thar le hnangamnak thar a rak neih ter ding. \"Hnatuan bang mi le phurrit a phur mi pawl ka hnen ah ra uh, cawlhhahdamnam ka lo pe ding\" a ti (Mth. 11:28).\\nMah le mah khristian a ti aw pawl hnen ah Khrih ih thil ti theinak pawl hi zohtha dingah ka fawrh duh hai. Thildang ziangkhal na rinhlelh mi cu ringhlel ko aw, asinan Khrih ih thil ti thei nak cu ringhlel dah aw hlah. A thupten sual ngainat ruknak na nei lo men thei nan rinhlelhnak sual in na rak khat men thei. Leitlun ah nangmah mimal in cu na hnaihnawk aw lo men thei nan rinhlelhnak in na rak khat ziar men thei. Na thinlung sungih na porhawknak in mi farah misual na sinak sungihsin zangfahnak liolio ih rundam mi na si nak cu na eltai lo men ding nan, rinhlelhnak in na khat thei. Asinan thil pakhat rinhlelh ding zianghman a um lo mi cu, Khrih in misual pittawp bik hman a rundam thei, na pek awk a si ahcun a lo rundam thei ih a lo rundam ding (Heb.7:25).\\n5. Lal Jesu in ziangtluk nem le thinsaunak thawn zumtu micak lo pawl cu a kaihruai.\\nAneta bik ah, Lal Jesu in mi cak lo le tawntai zumtu pawl cu ziang tin a kai hruai ti kan zoh hnik pei.\\nThlipi kha a dai ih a cawl khepkhep hnu ah Lal Jesu in a kaithlun pawl hnen ahziangtin a sawn hai ti kan zoh tikah hi thutak hi kan theithei. A dungthlun tu pawl ih zumnak tlaksamnak kha a hmuh tikah a thilmak tuah mi pawl kha sim sal ciamco in, ziangtluk tihhut le tawitai an si kha napi in kawk ciamco ding a bang nan a tongkam ah thinheng ih mawhsiatnak a lang lo. Asinan tlaitluang ten thusutnak pahnih a sut hai: 'Ziangruangah nan tih? Ziangtin saw zumnak nan neih lo? a ti.\\nKhrih leitlun ah a dungthlun tu pawl hnen ih a rak nundan hi cipciar zet in zir tlak a si. Hi pawl hin a nunnak ih a rak nunpi mi zawnruahnak le thinsuaknak pawl an langte. Zovek tlawngta pawl hman in Khrih dngthlun tu pawl ih neih mi vek thinsau le mi zawnruat thiam zirhtu an nei dah lo. Thuthiang hmun dangdang ih a simmi thu pawl la khawm in ka sim duhmi thutak hi zohtlang hnik uhsi.\\nKhrih leitlun ih rawng a bawl lai aha dungthlun tu pawl in an Bawipa kha ziangruangah leitlun ah a ra ti an theithei dah lo. Amai miphun pawl ih hnawn a tuarnak, thing par ih khenbet a tul nak, le leitlun sual nak ai awh tu a si tulnak pawl hi an hrang ahcun thuthup vek a si ringring. A fiangbik le a ciangbik in an Bawipa in ralrinnak a pek mi pawl hman kha an hrangah zianghman man nei lo vek a si ringring. Anthei thiam lo. An cingkeng thei lo. An mithmuh thei nak ihsin thuruk a si. Vawikhat cu Piter in a Lalpai tuarnak ding kha a kham tum, 'Bawipa cucu na par ah thleng hlah seh, a cang thei lo' (Mth.16:22; Luke18:34,9:45).\\nVawitampi cu an nunnak ah Lalpai zirh lo vek ih an nun na hmu ding. Vawikhat cu an lak ah zo a tum bik ding ti an rak el aw ciamco (Mk.9:34). Vawi khat lala cu a thilmak tuah mi pawl kha an rak ruat setset lo ih an thinlung cu a hak (Mk.6:52). Vawi khat cu an lak ih mi pahnih in Jesu rak pom lo tu khua mi pawl par ah van ihsin meisa tlak ter tianghman an rak duh-thu-sam (Lk.9:54). Gethsemane hmuan ah an lak ih Jesu thawn a naihniam bik pathum pawl kha Jesu rak hngak ih thlacam ding an si lai ah an rak itthat. Amah zuar thlai tu pawl an ra thlen tikah an zaten an phatsat thluh ih an tlansan thluh; cu lak ah a se bik cu thukam rak tuah tu Piter rori khan vawithum tiang a phatsan.\\nJesu thlan singihsin a thawhsal hnu hman ah khan an lak ah zum lo nak le thinlung hahnak kha na hmu ringring ding; an mit rori in an hmu ih an kut rori in an Bawipa a tho sal mi cu an tham hnu hman ah rinhlelhnak a nei lai tu an um. Zumnak ah ziangtluk caklo an si? Kansang in a rak sim zo vek in ziangtluk thinlung tawtlai le zum har saw an si! (Lk.24:25). Lalpai tongkam, a tuahnak, a nunnak, a thihnak pawl kha a san theifiang thei dingah san an rak man lo tur hmang.\\nAsinan, Jesu in cuvek lakah rawng a rak bawl tikah ziangvek a nun ihsin zir ding na hmu? Ziangtik hman ah a thleng aw dah lomi zangfahnak zawnruahnak, ngil neihnak, zaidamnak, thinsaunak, tuarfainak, le duhdawtnak apwl na hmu ding. An atnak ruangah zohman a dawi hlo dahhai lo. An tihhrut nak ruangah zohman a tawpter hai lo. An thlun thei tawh in a zirh rero hai. Naute feh thei pek pek te a nu in feh a zirh bang in kekar khat hnu karkhat a zirh hai. Thihnak ihsin a thawhsal veten an hnenah duh um ze theih a ter. An sualnak le an tluksiatnak, an phatsan nak pawl kha a salhsuah lohli lo. Nunau nui hnen ah 'Va feh aw la, Galili ah feh dingin va sim ha aw, cule cu tawk ah in hmu ding' tiah a ti (Mth. 28:10). An zaten a kiangah a ko khawm sal hai. Piter kha a umnak kelte ah a um ter sal ih tuu rual pawl cawmdawl dingah mawhphurhnak a pek (John 21:17). vanram ah a kir sal hlan ah an lakah ni sawmli sunga a cencilh ih zirh hai. Amai palai tha vek in thuthangtha cu Gentle pawl hnen ah va sim dingah hna tuan mawhphurhnak a pek hai. A feh zawng ah thlawsuah a pek ta hai in duh um zet thukam tha thawn a pek hai: Leitlun ramdeng tianga innan hnen ah ka um ringring ding' a ti (Mth.28:20). Hihi milai theihnak men a si lo. Hihi mi naran ih thiltitheinak ih dan-pa-ngai ih thil ti mi a si lo.\\nLal Jesu cu zawnruahnak le zangfahnak ih khat a si ti leitlun in thei seh. Pa in fa le a zangfag hai vek in a mah a tih tu pawl cu a zangfah hai a si. Nu in fa le a khurhawmvek in anih khal in a mi le sa pawl cu a khurhawm ding a si (James 5:11; Mth.12:21; Sam.103:13; Isai.66:13). A tuu rual cu a no maw a cang maw an zaten a kil khawi hai. A cak lo le a tawntai pawl a kilhven vek in a cak pawl khal a dil ve thotho. Hitin ngan a si, 'Pakhat hman an hloh lo nak dingah a tangsungah a pom hai (Isaia 40:11). A taksa pengsungah a fate ihsin a tumbik tianga kil him thluh. A innsang ih naute pawl khal a pitling pawl vek in a kilhim thluh. A hmuan sungih thingkung fate bik khal Lebanon ih Cedar thiang vek in a kilhim thluh. An zaten a mai nunnak cabu sungah an hmun a um thluh. An zaten a mai nunnak cabu sungah an hmin a um thluh. Sankhuk rei ih thukam cia mi vek in a hnen ah pek an si hai ih an cahlo le an tawntainak lak ihsin sankhuk innpi an theln thei nak dingah an ziangtluk cak lo le tawntai an si hman ah Khrih ih tongkam cu an hrangah a dik ringring a si:'Ka lo tanta dah lo dingih ka lo hnawng dah fawn lo ding'. Duhdawtnak in a caancan cu a hrem hai ding. A caancaan cu nemte in a mawhthluk dai ding. Satan in ziangtik hman ah Jesu kutsung ih ta a la suak thei dah lo ding.\\nKhrih in a milai pawl cu an famkim lonak le an tawntainak ruang ah a tanta in a hnawng dah hai lo ding a si ti leitlun in thei seh. Pasal cun a nupi parih famkim lonak a hmuh ruangah a ma dah lo ding. Nu in a fate tlamtlinlonak a tawntaihnak le a atruangah ziangtik hman ah a hnawng dah lo ding. Khrih in a hnen ah an thlarau a hngat tu misual pawl kha an tlamtlin lonak ruangah maw, an ah lonak ruangah maw a khak suak dah hai lo din. Cuti si sawn lo in, a munung pawl sualnak, tluksiatnak, tawntainak pawl cu a ngaidam ih an natnak apwl cu a ti dam hai ruangah a ropit nak cu a lang sawn a si. Hebrew bung 11 nak hi bung ropi zet a si. Thlarauthianghlim in himi bungcang sung ih a tarlang mi pawl hi mangbaza an si. Bawipai milai pawl ih zumnak cu theih ringring dingah hmailam ah tarlang an si. Asinan pakhat hnu pakhat an tlamtlin lo nak le an famkim lonak pawl cu ngan lo in tanta an si.\\nHimi casiar tu lak ah zosaw pumpek awk tihruangah dung tawlh vivo ih 'Mangtha (ti ah ti ding a um? Ka lo sim, Khrih ih ngilneih zaidamnak pawl hi thaten ruat aw la tihnawn aw hlah. Khros cu phurhding le leitlun suahsan dingcu tih hrimhrim hlah. Dungthluntu pawl arak kai hruai tu Lalpa a mah rori cu nangmah a lo kai hruai tu ding ah a sum a si. Na bah khal len a lo kai thotho ding. Thilnatuah sual khal len ngilnei zaidam ten a lo kai hruai thotho ding. Na thazang a cauh tikah thathar a lo pe ding. Igypt ram ihsin lo lasuak tahrat in nelrawn ramro camcar ah a lo thi ter lo ding. A tiamcia mi ram nuam ahcun a lo thlenpi ding. Na nunnak kha a mah ah hngat aw phaw aw la 'Ka thlarau cu na ta a si' tiin a mah ah thum aw mei aw. Cuticun sankhuk innpi tiang dam le lungawiten a lo kaihhruai ding. Khrih ih aw cu thei aw la a dungthlun mei aw, cuticun na siatral lo ding.\\nHimi casiartu lakah a piangthar zo ih a Lalpai hnaa tuan a duh tu an um maw? Nan um a si le, tui sun ah Bawipai ngilneih zaidam nak le tuarfai nak ihsin zir aw la thinlung nemnak thawn midang hrangah that zuam aw. Nun thar a thawk pek te, thlarau lam ih nauhak te pawl kha thinlung sau zet in kaihruai hai aw. Hma khat te ah ziangkim an thei in an ruat thiam thluh mei ding tiah ruat aw hlah. An kut in kaihhruai hai aw. Kai hruai hai aw la tha pe hai aw. Pathian in riahsiat thlak a ti lomi thil ah riahsia in um rero aw hlah, ziangkim ah zumnak nei in ziangkimah ruatsannak nei sawn aw. A tlu se mi pawl kha thinlung sau ten kaihruai hai aw. Zianghman ruahsan ding um nawn lo vek in na dungtun hai aw hlah. An mah pawl tundin sal nak dingah fimkhur zet in diknak thawn hnatuan aw. Duhdawt nak in ziangkim na tuahnak ah lo kaihruai seh. Nangmai tlam tlin lonak kha ruat aw la, an dinhmun kha nangmai dinhmun vek ah vun ruat thiam hai aw. Aw, dungthlun tu mi tampi pawl lak ah ihhin Bawipai thinlung put vek a nei lo mi an um. Piter kha tulai san kawhhran member pakhat siseh la, a Lalpa a phatsan ruangah lehhnu kum reipi hnu lawngah kawhhran member ah la lut sal kan um ding ka zum. Barnabas vek ih zumtu mi piangthar pek te pawl an ban in kaihruai tahrat in thlarau nun pitling lam ah mi kaihruai thei tu zumtu mimal te lawng an um. Leitlun mi pawl hnen ah thlarau hnatuan kan mamawh vek in zumtu pawl lak khal ah thlarau rawngbawlnak kan mamawh thotho a si.\\nTucu ka casiar tu pawl hnen ah a tak ih nunpi dingmi thusut nak malte lawng run tarlang ding ka nei. A hnuailam ah thil panga na theih dingmi a um.\\n1. Khrih rawng na bawlnak hin leitlun ah harsatnak tong lo ding in thu a lo kam lo. Mithianghlim bik pawl khal hi tuar thei an si.\\n2. Khrih cu Pathian le Milai a si.\\n3. Zumtu pakhatkhat cun tlamtlin lonak le cahlonak tampi nei cingin zumtu diktak a si thei.\\n4. Khrih in ziangkim thuneihnak a ne.\\n5. Khrih cu a mi le a pawl parah thinsau zet le ngilnei zet zassi.\\nHimi thu panga pawl hi na thinlung sungah thei ringring aw la, ziangkim na tuah nak ah a felfai ding.\\nNa rak siar rero dah zo mi pawl na thinlun ah thuk le kau deuh in na nunnah na lak thei nak dingah ka lo nawrhmawh nak pawl a um a si le in rak thei thiam maw.\\n1. Himi ca hi Khrih ih hnatuan cu ziang a si tile, Khrih a mah rori a nei lo tu mi tampi an um. An ro thil pawl cu leitlun lawnglawng ah a um, leitlun thl le ri pawl in an thinlung cu a luahkhat thluh. Zumtu pawl buainak, harsatnak, hrisel lonak,tihnak le rinhlelhnak pawl hi zianghman an thei lo ih, zianghman ah an siar lo tlun ah an ngaihtuah dah lo hrimhrim.\\nKhrih cu milai maw Pathian ha a si ti thu vek ahcun malte cu an hna ah thawng deuh men thei. Thilmak a rak tuah dah le tuah lo thu pawl ah a malte cu an ngaihven paih deuh men thei. Tongkam, hmin le thil umtudan pawl hi zianghman ah an siar lo. An nih cu leitlun ah Pathian lo in an um.\\nVanduai thlak tak in cuvek lakah mi pakhat na rak si ve ahcun tui na nun hin kumkhua a daih lo ding ti lawng ralrinnak ka lo pe thei. A kumkhua in na nung lo ding. A tawpnak a um leh ding. Tuakpar, natnak, hrisellonak, thihnak-cu pawl hmuahhmuah cu na hmailam ah an um ih nikhatkhat cu na tong leh hai ding. Cuvek ni a thlen tik ah ziangtin na tuah ding?\\nTuini ih na tongmi pawl hi hminsin aw. Khrih cu rualpi ah na neih lo ahcun natnak le thihnak a thlen tikah zianghman hnem awknak na nei lo ding. Ziangvek in na rak tongih ziangvek in na rak porh aw hman ah na thihni khua a thlen tikah le na inkhun par ih na zau riairiai tikah cun na porh awknak pawl cun Khrih tel loin zianghman an tuah thei lozia na hmu suak ding. Rawngbawl tu pawl cu ko in thlacamnak le Bawipa zanriah kil khawm nak tla na tuah men ding. Khristian sakhua nak ih a tul mi hmuahhmuah tuah in le feh tul nak hmuahhmuah ah na ti thei tawk suah in na zuam men ding. Asinan na damthat lai ih na nunnak ni hmuahhmuah ah zingtin te Khrih cu na hnawng ih na nun ah zianghman pawisak nei lo na tisa duhnak ah na rak hman awk a si ahcun na nunnak a cumcuahco ih ralkhat na kai zik cuahco tikah Khrih ingamah na kawh nak aw kha a lo ngaisan lo ih a lo tlan san khal len zianghman na mangbang aw hlah. Aw ! hihi tihnung zet ralrin peknak a si, minung tampi nun ah a thleng taktak fawn: 'Na mangbang vansang ih harsatnak na ton tikah ka lo hnihsan ding, tihnung rapthlakin a lo tlun hnawh tikah ka lo hnihsan ding' (Thuf.1:26).\\nCuruangah tuisun ah ra aw, na thlarau hrangah a lo ruat tu pai thu simmi hi ngai aw. Sualtuah cu bang thlang aw. Thil tha tuah cu zir aw. Atthlak lamzin cu dungtun thlang awla thiamnak lamzin cu thlun thlang aw. Na thinlung sungih tisa duhnak le porhawknak pawl kha hlawn hlo aw la, hmuh theih ih a um lai ah Khrih cu hawl aw. Thlarau lam daithlannak ruangih na thlrau a lo ei se thu kha tlan san aw la Bible siarnak, thlacamnak, khawmawknak, le nitin Pathian thawi pawl kom awk nak cu a har ti men lo in zir thlang aw. Na nunak di a lo riam ter taktak thei lo tu leithlun thil pawl cu tlan san thlang aw la a siat thei lomi ro thil cu hawl sawn aw. Aw! Lalpai tongkam hin na sungmuril ih na sia-tha-theihnak sungah hmun luah hram seh! Aw, ziangtik tiang saw nun awlsam le daithlang nun cu na duh dingih, ziangtik tiang saw mi hmuhsuam tu pawl cun mi an hmuhsuam ding, cun mi aa pawl in teh ziangtik tiang saw fimnka cu an huat ding? Ka thu simmi na theih hin na dunglet her thlang aw: 'ngaihnik ka thlaru cu na hnen ah ka run thlah dingih, ka thu cu ka lotheihter ding' (Thuf.1:22,23). Judas Iscariot ih sual nak turu bik pakhat cu Lalpai hnen ah a sual sir in a kir sal lomi kha a si ding ti ka zum. Ralring aw na sual nak khal cuvek si lo hram seh.\\n2. Himi cabu hi Lal Jesu duhtu si na cingin duh sinsin le zumnak ah thanglian sinsin ding a duh tu pawl hnen ah a thleng thei men. Cuvek lakah mi pakhat na si ahcun fawrhfial tongkam ka lo simmi pawl hi rak ngai hnik!\\nA pakhatnak ah na thinlung sungih na ret ding le na hmai ah a um ringring dingmi le thutak vek ih na ruat dingmi cu Jesu Khrih hi a nungmi a si ih na nitin nun ah pawl kom ringring aw. Tulai mi tampi rawngbawlnak in a cawm aw tu pawl lak ahhin Khrih ih sinak taktak hi riahsiat thlak zet in an hloh ding ti ka phang. An sim tam sawn mi cu Rundamtu hnak in rundamnak; zalennak pe tu hnak in zalennak; Jesui thu hnak in thiamcoternak; Jesui thu hnak in Khrih ih hnatuan nak pawl a si theu. Hi hi sakhuanak ih rawngbawl tu pawl in antuah mian fimkhur lo zet mi pakhat a si theu.\\nZangfahnak ah thanglian vivo in zumnak ah lungawi sopar in daihnak ah na thanglian vivo ding a si ahcun a tlun ih ka simmi fehsual nak pawl lakah hin na tel ve lo nak dingah ralring aw. Thuthangtha cu a ro zo mi zirhnak lak khawm mi vek men ah raut nawnaw hlah. Nitin ih nanunnak a lo zoh ih a lo hmu ringringtu Cungnungbik ih thuthiehternak a si tinruat aw. Nitin nuntudan le nunphurng kaihruai nawn aw hlah. Mangbangza rualpi tha na neih nak dingah a lo kai hruai tu a si tin ruat aw. Hi Thuthangtha cu a dungthlun tu pawl ih rak phuansuah mi Thuthangtha a si. Suangtuahnak thu men sim dingah an nun nak cemtiang in leitlun hmun zakip ah an rak vak tawi men a si lo. An thu simmi tlangpi cu a nungmi Khrih ih thuthangtha le a duhdawtnak, a lainatnak, le a sual ngaidamnak thuthangtha le a duhdawtnak, a laintnak, le a sual ngaidamnak thuthangtha pawl an si. Hi thuthangtha hi Pathian in in thianternak ah le awimawi tlak kan si nak dingah in kai hruai tu thuthangtha a si. Hi leitlun kn nun sungahhin vanram ah Khrih tong dingih kantihtuahnak le a mah thawn pumkhat nun ih kan nunnak dingah atak nunramah in kaihruai tu cu hi thutak lo thildang zianghman a um lo. Hinah leitlun sungtuahnak menih rak ruat nak le a tak nunram ih la in rak nunpi nak cu danglamnak tumpi a um a si.\\nThildng pakhat na thinlung in na cinken ding mi le na hmaika ih um ringring, mi thutak vekih na ruat dingmi cu Jesu Khrih cu ziang tik hman ah a thleng aw dah lo a si, ti a si.\\nNa hngat awknak rundaktu cu mizan, tuisunle a ra thleng lai ding mi ziangtik hman ah a thlen aw dah lo mi a si. A nunnak ah danglam na le thleng awknak a um dah lo. Pathian vawrhlam kap ah hmunsangpi ah um hman seh la a thinlung put cu kun thawng hnih zi te rei ih a lungphut vek a si lai tho tho. Hihi thei ringring aw la na nunnak ah a lo bawm ding.\\nA khualtlawnnak cu khatlam ihsin khatlam ah lamhl zet vek a bang nan a dung na thlunnak cu beidawng aw hlah. A nunnak ih a neihmi hmuahhmuah kha hminsin aw la, theihhngilh lohli aw hlah. A zangfahnak thinlung, mi an-hai pawl a bawmnak a kutcak, misual sir awknak tongkam a ngaithlak nak a hna pawl hi ziangvek an si ti cing ring ring aw. Cule nangmah le nangmah hitin sim awaw, 'Himi Jesu thotho hi keimai Lal le Rundam tu a si! Hmun le tikcu in zianghman a ti danglam lo. Tui hlan ih a rak si dah ek in tu khal ah a si ringring ih tui hnu le a kumkhua in a thleng aw dah lo ding!\\nHivek ruahnak hin na nitin nunram sakhua nunah a tak ih nunram ah lamzin a lo hruai ding. Hivek ruahnak hin hmalamih thil a ra thleng lai dingmi na ruahsannai ah dinhmun hnget in umzia a lo neihter ding. Hihi kan nun ah lungawinak in a lang suakdingmi a si, thuthangtha sungih a nunnak thu kan siarmi, hi leitlun ah kum sawmthum le kumthum a rak ceng dah tu ih hma ah a si kan kumkhua nunnak cu kan hman ding.\\nHimi a sungih tongkam neta bik cu a hmaisa bik thawn a bang aw thotho ding. Thuthangtha buli hi tuhnak in mi zokhal inan siar tam sinsindingah ka duh sak. Zumtu zokhal in Khrih thawn an pawlnel awk ding ka duh sak fawn. Piangthar lo pawl in amai sungah a kumkhua nunnak an neih ding ka duhsak. Zumtu pawl hi Khrih cu ciang zinsinih thei in thianhlimnak, le roco tu an sinak lungawi thiam an sinak ding ka duhsak. \"Kei ka hrangah nuncu Khrih a si\" (Phi.1:21) ti thei tu an si ding ka duhsak.","num_words":12337,"character_repetition_ratio":0.042,"word_repetition_ratio":0.002,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.364,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"A Vei (6) Nak Chin Christian Youth Combine Worship Service Melbourne Hmang Thlang Ding - Chinland Today Media\\nNovember 24, 2014 3:15 am·0 comments\\nMelbourne: Australia, Melbourne khua ih um Chin mi zumtu kohhran le pawl 30 lenglo cun Nov 29, 2014 ah Pathian thangṭhat biak khawmnak cu Melbourne nisuahnak ih Discover Church ah tlailam sml 3:00 ah hman an tum.\\nHi a vei (6) nak Chin Christian Youth Combine Worship Service Melbourne hi awnmawi le zaihlasaknak pawl thawn Pathian biak thangthatnak hman tum a siih Emmanuel Christian Church Melbourne Mino pawl in inn tek ṭuanvo an la ding.\\nHivek ih hmunkhat te ih Pathian biakkhawmnak hi Australia ram piih kumkhat veikhat an neih mi um sun a siih Chin mino 1000 lenglo an suak khawm ding tiah zum a si thu ECCMY mino upa hnen ihsin thu kan dong. Kum tinte in hi biak khawmnak caan ah Chin mi zumtu 500-800 karlak tluk suak khawm in Pathian thangṭhatkhawmnak neih a si ṭheu.\\n‘Mi 1000 lenglo rak mikhual dingin kan ralring. A vei (1) khatnak kan rak hmanlai ahcun kohhran le pawlkom 7 pawlin kan biakinn ah kan rak hmang. Tu ah kohhran le pawl 30 lenglo pawlin kan hmang sal ding. Kan mino pawl in a ratu zaten kan rak hmuak a si.’ tiin Salai Uk Lian, ECCMY sungṭuan cun CT Media hnenah a sim.\\nTuiṭum ih Pathian hmunkhat ih biakkhawmnak ah zaihlasaknak, laam le choir, drama pawl thawn caan hman a si ding hleiah, Rev. Van Dawt Thawng, Victoria Chin Baptist Church ih Associated pastor in ‘Mino le Thangṭhat biaknak’, Rev. Dr. Ronald Laldinsuah, Mizo Christian Church Pastor in ‘Mino le Thlaraulam Ṭhalennak’ timi thupi hmangin thutawi simnak khal an nei ding.\\nChin Christian Youth Combine Worship Service hi November 14, 2009 ah Emmanuel Christian Church, Melbourne Youth pawl ih rak hohatnak in rak hman thok a si. An rak hman dahzonak pawl tla cu, Emmanuel Christian Church Melbourne, Chin Christian Church Melbourne, Melbourne Chin Church le Victoria Chin Baptist Church, Chin Baptist Church pawl tla an si.#","num_words":315,"character_repetition_ratio":0.081,"word_repetition_ratio":0.007,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.235,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.967,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - JOHN\\nBibleThianghlim – JOHN\\nA siartu: Leitlun pumpi\\nNgan kum: A.D. 85-90\\nThukham Thar cabu hmaisa pali pawl hi thuthangṭhapawl tiih kawh an si. Ziangruangahtile cupawl cun Jesu-ih nun lam tluan, a thihnak le a thawhsalnak thuthangṭha an rel. Hi thupawl hi leitlun ah zumtupawl ih phuan tengteng ding mi an si. Apostol John in Jesu cu Khrih, Pathian Fapa a si ti leitlun mipawl in an zum ding duhnak thawn an hnenah hih thuthangṭha hi a ngan a si (20:30-31). Hi cabu hi A.D. 85-90 hrawngih a ngan mi a si ih, thuthangṭha cabu dang ngan ṭheh hnupi ih ngan mi a si.\\nJohn-ih nu le pa cu Salome le Zebedi an si ih, apostol James cu a u a si.\\nJohn in, «Jesu ih duhdawt mi dungthluntu,» tiin amah le amah a ko aw (21:7, 20). John hi Peter le James thawn apostol dang pakua pawl ih hmuhngah lo mi Jesu-ih rawngbawlnak hrekkhat an hmu (Mar 9:37; 9:2; 14:33). Amah hi Bawipa in himi thuthangṭha, cakuat pathum (1, 2, le 3 John) le Thuphuan cabu ngantu dingah a rak hril.\\nJohn-ih thuthangṭha hi a dang thuthangṭha pathum hnakin a danglam zet. John cun thuthangṭha pathum pawl ih tarlăng mi thu tampi a ngan ve lo, a hleicein Jesu-ih suahnak thu le tahṭhimnakpawl a ngan lo. Thuthangṭha pathum pawl ih tel lo mi thil tampi khal a telh. Bung hmaisa panga sungih thu um mipawl hi a zate deuhthawin hih thuthangṭha-ih danglamnak a si. Himi bungpawl in Judia peng ih Jesu-ih rawngbawlnak thu in sim. Jesu-ih thuhla ih a thucah nemhngettu ah John in thilmak pasarih a hril. Cuih thilmakpawl cu «hminsinnakpawl» tiin a ko. Cuih hminsinnakpawl cu bung 2, 4, 5, 6, 9 le 11 pawl ah an lang. John in Jesu-ih thusim mi pasarih khal a tarlang ih, cupawl cu bung 3, 4, 5, 6, 8, 10 le 14-16 sungah an um. Jesu in «Keimah» a tiawknakpawl tla John in a ngan (6:35; 8:12, 58; 9:5; 10:11, 14; 11:25; 14:6; 15:1). A thuthangṭha ngan mi bung khatnak ah Khrih Pathian a sinak tarlăngnak in a thăwk. Bung khat hnuah mipi lakih Jesu-ih rawngbawlnak thu (bung 2-12), apostolpawl lakih a rawngbawlnak thu (bung 13-17), khraws parih a hnaṭuan (bung 18-19), a thawhsalnak thu le cumi hnuih a rawngbawlnak thupawl in a thlun (bung 20-21).\\nJohn in Jesu cu Pathian Fapa, Khrih a si ti fiang zetin a nĕmhnget. Kumkhaw nunnak kan neih theinak dingah amah kan zum tengteng a ṭul a si.\\nI. Khrih peksuahnak (bung 1)\\nII. Langhnganih Khrih rawngbawlnak (bung 2-12)\\nIII. Apostolpawl thawn Khrih amahte lawngih rawngbawlnak (bung 13-17)\\nIV. Khraws parih Khrih hnaṭuan (bung 18-19)\\nV. Khrih thawhsalnak le a thluntupawl hnenih a langawkternak (bung 20-21)\\nThu cu Milai ah a Cang\\n1 A hramthăwkin Thu a um, cuih Thu cu Pathian hnenah a um ih, cuih Thu cu Pathian a si. 2 Cuih Thu cu a thăwkin Pathian hnenah a um.\\n3 Thil hmuahhmuah hi amah ih sersiam ṭheh mi an si ih, thil sersiam mi lakah amah ih sersiam lo mi thil zianghman a um lo. 4 Amah ah nunnak a um ih, cuih nunnak cu minungpawlih tleu a si. 5 Cule cuih tleu cu thim lakah a êng nân, thim in a theithiam lo.\\n6 Pathian thlah mi pakhat a um, a hmin cu John a si. 7 Amai zarah mi hmuahhmuah ih an zum theinak dingah, tleu thuhla theihter dingin, anih cu theihpitu dingah a ra. 8 Anih cu cuih tleu cu a si lo, cuih tleu theihter dingih thlah mi a si sawn. 9 Cuih tleu cu mi hmuahhmuah hnenih tleu petu dingah leitlun ih a ra mi tleu diktak a si.\\n10 Amah cu leitlun ah a um ih, leitlun hi amah ih sersiam a si, cuticingin leitlun mipawl in amah cu an thei lo. 11 Amai mipawl hnenah a ra nân, amai mipawl in amah cu an cohlang lo. 12 Asinan amah cohlangtu hmuahhmuah cu, an hnenah Pathian fāte ih can theinak a pe hai, a hmin zumtupawl hnenah cun: 13 annih cu thisen ih hrin an si lo, tisa duhnak ih hrin khal an si lo, mipa duhnak ih hrin khal an si lo, Pathian ih hrin mi an si sawn.\\n14 Cuih Thu cu milai ah a rung cang ih, kan lakah a cêng, cule zangfahnak le thutak ih khat Paih Fapa neihsŭnih ropitnak, amai ropitnak cu kan hmu.\\n15 John in cu pa cu a theihpi ih, « ‹Anih cu ka hlanih a rak um zo ruangah, ka hnuih a ratupa cu, keimah hnakin a ropisawn a si,› tiih ka lo sim mi kha amai thu ka sim mi a si,» tiah a au. 16 Cule a famkimnak ihsin zangfahnak tlunih zangfahnak cu kan zaten kan co cio. 17 Ziangahtile Dān cu Mosi hmangin pek a si, asinan zangfahnak le thutak cu Jesu Khrih hmangin a ra. 18 Zohman in Pathian cu ziang tik hmanah an hmu dah hrih lo. Paih ṭāng sungih a um mi, Fapa neihsŭn in amah cu a thăn zo.\\nBaptisma Petu John-ih Theihternak\\n19 «Zo na si?» tiih amah sut dingah Jerusalem ihsin Jew-pawl in puithiampawl le Levi-mipawl John hnenih an hei thlah tikah, John in thu a theihter mi cu hihi a si, 20 pheh lo tein a phuangaw ih, «Keimah cu aKhrih ka si lo,» tiah a phuangaw.\\n1:20a Khrih: Hriak thih tinak a si. Hebru ṭawng ah Messiah.\\n21 Cule annih in, «Asile zo na si? Elijah teh na si maw?» tiah an sut. Anih in, «Ka si lo,» tiah a ti. «Cuih profet kha teh na si maw?» tiah an sut lala ih, anih in, «Ka si lo,» tiah a let hai.\\n22 Cun annih in a hnenah, «In rak thlahtupawl kan va simkir theinak dingah, zo so na si? Nangmah le nangmah teh zo na tiaw?» tiah an ti.\\n23 Anih in, «Keimah cu, profet Isaiah in,\\n‹Ramṭhing ih mi pakhat auaw cun,\\nBawipaih lamzin dĭngter uh,›\\ntiah a ti ti ih a rak sim mi kha ka si,» tiah a ti.\\n24 Cuih an rak thlah mipawl cu Farasipawlih milai an si. 25 Cule annih in John hnenah, «Nangmah cu Khrih le na si lo, Elijah le na si lo ih, cuih Profet le na si fawn lo ah cun, ziangahso baptisma na pek?» tiah an sut.\\n26 John in an hnenah, «Kei cun ti ah baptisma ka pe, asinan nan theih lo mi nan lakah mi pakhat a ding a si. 27 Ka hnuah ra ih, keimah hnakih mithupisawnpa cu amah hi a si, a kedam hri phawihsaktu ding hmanah ka tlak lo,» tiah a sawn hai.\\n28 Cuih thilpawl a cannak hmun cu John in baptisma a pek rero nak Jordan tiva khat lam ral aBethabara khua ah a si.\\n1:28a Bethabara: Grik Bible hrekkhat ah Bethany.\\n29 A thaisun ah John in Jesu a hnen lam panih a rat kha a hmu ih, «Zoh hnik uh, leitlun sual phurhlotu Pathian Tuufano khi! 30 ‹Mi pakhat cu ka hnuah a ra ih, anih cu ka hlanih a rak um zo ruangah keimah hnakin a thupisawn,› tiih ka ti mi pa cu amah hi a si. 31 Amah cu ka rak thei lo, asinan amah cu Pathian in Israel-mipawl hnenih a lăngternak dingah ti ah baptisma pe-in ka ra a si,» tiah a ti.\\n32 Cule John in a theihpinak thu cu hitin a sim, «Vancung ihsin Thlarau cu thuro vekin a rung ṭum ih, a parih a fut ringring kha ka hmu. 33 Amah cu ka rak thei lo, asinan ti ah baptisma pe dingih keimah i thlahtu in, ‹Thlarau a rung ṭum ding ih, a parih a fut ringring na hmu ding, cu pa cu Thlarau Thianghlim ih baptisma petupa a si,› tiah ka hnenih i ti vekin, 34 ka hmu zo ih, hihi Pathian Fapa a si tiah ka theihter a si,» tiah a ti.\\nDungthluntu Hmaisabikpawl Kawhnak\\n35 A thaisun ah John cu a dungthluntupawl lakih mi pahnih thawn hmunkhatah an dingtlangsal. 36 Cutawk ih Jesu a feh rero lai kha a hmu ih, John cun, «Zoh hnik uh, Pathian Tuufano khi!» tiah a ti.\\n37 Cule cuih dungthluntu pahnih cun John-ih ṭawng cu an thei ih, Jesu cu an thlun. 38 Cun Jesu cu a her ih amah an thlun kha a hmuh tikah, an hnenah, «Ziang nan hawl?» tiah a sut hai.\\nCule annih in, «Rabbi, khuitawkah na câm?» tiah an ti. Rabbi tiih sullam cu ‹Zirhtu› tinak a si.\\n39 Anih in an hnenah, «Ra uhla zoh uh,» tiah a ti. An feh ih, a camnak cu an va hmu, cuih cān cu zan lam anazi pali hrawng a si ruangah, cuih ni cu a hnenah an cam ta.\\n1:39a nazi pali: Hebru nazi pahra.\\n40 John-ih ṭawng rak theitu le a thluntu mi pahnih lakih pakhat cu Simon Peter-ih naupa Andru a si. 41 Cu pa cun a hmaisabikah amai upa Simon a hmu ih, a hnenah, «Messiah kan hmu zo sokhaw,» tiah a sim.\\nMessiah tiih sullam cu ‹Khrih› tinak a si. 42 Cule Andru in Simon cu Jesu hnenah a hruai. Jesu in amah cu a zoh ih, «Nangmah cu Jonah-ih fapa Simon na si. ‹Kefas› tiih kawh na si ding,» tiah a ti.\\nKefas tiih sullam cu ‹aPeter› tinak a si.\\n1:42a Peter: Grik ah lungto.\\nJesu in Filip le Nathanael a Ko\\n43 A thaisun ah Jesu cu Galili peng ih feh a duh, cule Jesu in Filip a táwng ih a hnenah, «I thlun aw,» tiah a ti.\\n44 Filip cu Andru le Peter ih khua, Bethsaida khawmi a si. 45 Filip in Nathanael a táwng ih a hnenah, «Mosi in a Dān bu sungih a thuhla a ngan mi le Profetpawl khal in an rak ngan mi pa kan táwng zo. Amah cu Nazareth, Joseph-ih fapa Jesu a si,» tiah a sim.\\n46 Cule Nathanael in a hnenah, «Nazareth ihsin thil ṭha a suak thei ding maw?» tiah a ti. Filip in a hnenah, «Ra awla, ra zoh hnik hman!» tiah a ti.\\n47 Jesu in a hnen lam panih Nathanael a rat kha a hmuh tikah, «Zoh hnik uh, Israel-mi diktak khi! Amah ah mi bum duhnak a um lo!» tiah a thuhla a rak rel.\\n48 Nathanael in a hnenah, «Ziangtin saw nang in kei i theih?» tiah a ti.\\nJesu in a sâng ih a hnenah, «Filip in a lo kawh hlan, theipi kung hnuaiih na rak um laiah khan ka lo hmu,» tiah a ti.\\n49 Nathanael in a sawn ih, a hnenah, «Rabbi, nang cu Pathian Fapa na si! Israel-mipawlih Siangpahrang na si!» tiah a ti.\\n50 Jesu in a sawn ih a hnenah, « ‹Theipi kung hnuaiah ka lo hmu,› tiah ka lo ti ruangah maw na zum? Cupawl hnakih ropisawn thilpawl na hmu lai ding,» tiah a ti. 51 Cule Jesu in Nathanael hnenah, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, hi hnuah van áwngawin, Pathian vancungmipawl Minung Fapa parih an kai le an ṭum nan hmu leh ding,» tiah a ti.\\nKana Khua ih Ṭhitumnak\\n1 Cule a ni thumnak ah Galili peng Kana khua ah ṭhitumnak a um ih, cu tawkah Jesu-ih nu a tel. 2 Jesu le a dungthluntupawl khal cuih ṭhitumnak ah cun an sawm. 3 Cule sabitzu a cem tikah, Jesu-ih nu in a hnenah, «Sabitzu an nei nawn lo,» tiah a sim.\\n4 Jesu in a hnenah, «Nunau, nang le kei hi ziang pehtlaihawknak so kan neih? Ka cān a thleng hrih lo,» tiah a ti.\\n5 A nu in siahhlawhpawl hnenah, «Nan hnenih a lo sim mi pauhpauh tuah uh,» tiah a ti hai.\\n6 Cule cutawk hmun ah Jew-pawl in an tithianhlimawknak ih an hman ṭheu mi lung tibel paruk an ret. Bel khat in akalān 20 ihsin 30 tiang a dâwl thei.\\n2:6a kalān: Grik ah metretas khat hi kalan hra hrawng a si.\\n7 Jesu in an hnenah, «Tibelpawl cu a khat in ti thun uh,» tiah a ti. Cule annih in a khat in an thun.\\n8 Cule anih in an hnenah, «Atu ah vun suak uhla, mo puai hotupa hnenah hei keng uh,» tiah a ti. Cule annih in a hnenah an hei keng. 9 Cule mo puai hotupa in sabitzu ih cang mi ti cu a teh tikah, khuitawk ihsi ra mi a si ti a thei lo. Asinan ti khaitu siahhlawhpawl cun an thei. Mo puai hotupa cun mo neitupa cu a ko. 10 Cule a hnenah, «Mi kip in a th��wk ah sabitzu ṭha an suah ih, an rît hnuah sabitzu ṭhalo deuh an suah ṭheu. Asinan nang cun atu tiangin sabitzu ṭha na retṭha hrih lai a si hi!» tiah a ti.\\n11 Jesu in hi hminsinnak hmaisabikpawl hi Galili peng Kana khua ah a tuah ih, a ropitnak a langter, cule a dungthluntupawl in amah cu an zum.\\n12 Cumi hnuah Jesu cu Kapernaum khua ah a vung feh. A nu, a naupalepawl le dungthluntupawl khal a zawngah an feh ve, cu tawkah ni tampi an câm lo.\\nMat 21:12-17; Mar 11:15-19; Luk 19:45-48\\n13 Jew-pawlih Lanta Puai a nâi thlang ih, Jesu cu Jerusalem ah a hung so. 14 Cule temple kulh sungah câwcangpawl, tuupawl, thuropawl zuartu le paisa thlengtupawl tla toin a hmu. 15 Vuaknak hrihrual a tuah ih, temple kulh sung ihsin an zaten a dawisuak ṭheh, tuupawl le câwcangpawl khal a dawisuak. Paisa thlengtupawlih paisa a bungdarhsak ṭheh ih, an cabuaipawl a linglet ṭheh. 16 Cule thuro zuartupawl hnenah, «Hi thilpawl hi hitawk ihsin lahlo uh. Ka Paih inn cu thil zuarnak le leinak ah cangter hlah uh,» tiah a ti hai.\\n17 Cun a dungthluntupawl in, «Na inn hrangih ṭhahnem ka ngainak in i ei thluh,» tiih ngan mi cu an vun máng.\\n18 Cule Jew-pawl in an sawn ih a hnenah, «Hi thilpawl na tuahnak hin, ziang hminsinnak so in hmuh?» tiah an ti.\\n19 Jesu in a sâng ih an hnenah, «Hi temple hi ṭhiatbăl uhla, ni thum sungah ka dĭnsal ding,» tiah a ti.\\n20 Cun Jew-pawl in, «Hi temple saknak ah kum 46 a rei zo ih, ni thum sungah na dĭnsal thei ding maw si?» tiah an ti.\\n21 Asinan Jesu cun amai taksa temple thu a sim mi a si. 22 Curuangah mithi lak ihsin Jesu thawhter a si hnuah, a dungthluntupawl in hi thu cu an hnenah Jesu in a rak sim zo a si ti an vun máng. Cule Cathianghlim le Jesu ih a sim mi ṭawngkam cu an zum.\\nMi Thinlung Theitu Jesu\\n23 Lanta Puai cān ah Jerusalem ih Jesu a um laiih hminsinnak a tuah mipawl an hmuh tikah, mi tampi in Jesu hmin an zum. 24 Asinan mi hmuahhmuah a theih hai ruangah, Jesu cu an hnenah amah le amah a peaw lo. 25 Milai sungah ziang a um ti a theih ruangah, milai thu cu zohman ih theihter a ṭul lo.\\n1 Farasipawl lak ihsin mi pakhat a hmin Nikodemas an ti mi a rak um, amah cu Jew-pawl lakih hruaitu pakhat a si. 2 Cu pa cu zan ah Jesu hnenah a feh ih, a hnenah, «Rabbi, nangmah cu Pathian hnen ihsin a ra mi zirhtu na si ti kan lo thei. Ziangahtile Pathian in a umpi lo a si ahcun, na tuah mi hminsinnakpawl hi zohman in an tuah thei lo ding,» tiah a ti.\\n3 Jesu in a sawn ih a hnenah, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, mi pakhat cu hrinsal a si lo ahcun, Pathian uknak a hmu thei lo ding,» tiah a ti.\\n4 Nikodemas in a hnenah, «Ziangtin mi pakhat cu a upat hnuah hrin a si thei ding? A nuih pum sungah a vei hnihnak lutin hrin a si thei ding maw?» tiah a ti.\\n5 Jesu in, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, mi pakhat cu ti le Thlarau ih hrin a si lo ahcun, Pathian uknak sungah a lut thei lo ding. 6 Taksa ih hrin mi cu taksa a si ih, Thlarau ih hrin mi cu thlarau a si. 7 Na hnenah, ‹Hrinsal nan si tengteng ding a si,› ka lo ti ruangah na mangbang hlah. 8 Thli cu a duhduhnak ah a hrang ih, a thâwm cu na thei, asinan khuitawk ihsin a ra ih, khuiah a feh ti cu na rel thei lo. Cuvekin Thlarau ih hrin mi pauhpauh cu a si,» tiah a ti.\\n9 Nikodemas cun a sawn ih a hnenah, «Ziangtin cuih thilpawl cu a cang thei ding?» tiah a ti.\\n10 Jesu in a sawn ih a hnenah, «Nangmah cu Israel-mipawlih zirhtu na si lo maw, cuih thilpawl na theih lo? 11 Thungaiin, thungaiin ka lo sim, kan theih mi kan sim ih, kan hmuh mi kan theihter, cule nannih in kan thutheihpinak cu nan cohlang lo. 12 Leitlun thilpawl ka lo sim ih nan zum lo asile, vanram thuhlapawl ka lo sim ah cun, ziangtin so nan zum thei ding? 13 Vanram ihsin a rung ṭumtu vanram ih a um mi Minung Fapa siarlo, zohman vanram ih kai an um lo. 14 Cule Mosi in ramṭhing ah rul a tar bangin, Minung Fapa khal tar a si ve ding. 15 Cutin zokhal amah a zumtu cu siathlorál loin kumkhaw nunnak a neihnak ding hrang sawnah a si. 16 Ziangahtile Pathian in leitlun mipawl a duhdawtzia cu a Fapa neihsŭn a pe, cutin zokhal Fapa a zumtu cu a siathlorál lo ding ih, kumkhaw nunnak a nei sawn ding.\\n17 Ziangahtile leitlun mipawl thiamlo coter dingah Pathian in leitlun ah a Fapa a thlah a si lo, cuhnakin amah thawngin leitlun mipawl rundam an si theinak dingah a si sawn.\\n18 «Amah a zumtu cu thiamlo coter a si lo, asinan a zumlotu cu thiamlo coter a si zo, ziangruangahtile Pathian Fapa neihsŭn hmin a zum lo a si. 19 Cule thiamlo coternak cu hihi a si, leitlun ah tleu a ra thleng zo ih, mi in tleu hnakin thim an duh sawn, ziangruangahtile an thil ti mipawl a ṭhat lo ruangah a si. 20 Ziangahtile zokhal thil ṭhalo a tuahtu cun tleu a hua ih, a thil ti mipawl lăngter a silonak dingah tleu ah a ra lo. 21 Asinan thutak nunpitu cu a thil ti mipawl Pathian hmaiih tuah a si ti lăngter a si theinak dingah, tleu ah a ra a si,» tiah a ti.\\nBaptisma Petu John in Jesu a Khaisâng\\n22 Cuih thilpawl hnuah Jesu le a dungthluntupawl cu Judia peng ah an feh. Cu tawkah an hnenah Jesu cu a cām ih, baptisma mi a pe. 23 Salim khaw kiang Aenon ah ti tampi a um ruangah, John khal in baptisma a pe rero. Cule mi an ra ih, baptisma an co. 24 Ziangahtile John cu thawngthlak a si hrih lo.\\n25 Cun John-ih dungthluntu hrekkhat le Jew-pawl kha thianfaiawknak thu ah elawk an thăwk. 26 Cule John hnenah an feh ih a hnenah, «Rabbi, Jordan tiva ralkhat ih na hnenih a rak umtu a thuhla na rak theihter mi pa khan, zoh hnik, baptisma mi a pe rero, mi hmuahhmuah a hnenah an feh rero a si,» tiah an ti.\\n27 John in a sawn ih, «Van ihsin pek a si lo ahcun, mi in zianghman a ngah thei lo. 28 ‹Kei cu Khrih ka si lo,› asinan, ‹Pathian in amai hlanah i thlah a si,› tiih ka sim mi kha nanmah rori hi i theihpitu nan si. 29 Mo neitu cu mo neitupa a si, asinan mo neitupaih rualpa, dingih a aw ngaitu cun mo neitupaih aw a theih ruangah lungawiaipuang zetin a um. Curuangah hi ka aipuannak hi a tlamtling a si. 30 Anih cu a ropi deuhdeuh ding, asinan kei cu ka ṭumsuk deuhdeuh ding.\\n31 «Tlun lam ihsin a ratu cu ziang hmuahhmuah tlunah a um; leitlun ih mi cu leitlun mi a si ih, leitlun thu a sim. Vanram ihsin a ra mi cu ziang hmuahhmuah tlunah a um. 32 Anih cun a hmuh zo mi le a theih zo mi thu a theihter, asinan zohman in a thutheihter mi cu an pawm lo. 33 A thutheihter mi a cohlangtu cun Pathian cu a dik a si tiah nĕmhngehnak tacik a khĕn. 34 Ziangahtile Pathian ih thlah mi cun Pathian kamsuakthu a phuang, ziangahtile Pathian in cu pa hnenah a Thlarau cu leitek um loin a pe. 35 Pa in Fapa cu a duhdaw ih, a kut ah thil hmuahhmuah a pe thluh zo. 36 Fapa a zumtu in kumkhaw nunnak a nei, cule Fapa a zumlotu cun nunnak a hmu lo ding, Pathian thinlingnak a parah a um ringring sawn a si,» tiah a ti.\\nJesu le Samaria Nunau\\n1 Curuangah John hnakin Jesu in dungthluntu tamsawn a tuah ih, baptisma a pe tamsawn ti Farasipawl in hna in an thei ti Bawipa in a theih tikah 2 (amah Jesu rori cun baptisma a pe lo nân, a dungthluntupawl in an pe sawn), 3 Jesu in Judia peng a fehsan ih, Galili peng ah a fehsal. 4 Cule Samaria peng a paltlăng tengteng a ṭul.\\n5 Cule Jakob in a fapa Joseph hnenih a rak pek dah mi hmunram kiangih um, Samaria peng ih khaw pakhat Saikar an ti mi cu a thleng. 6 Cu tawkah Jakob-ih tikhur a um. Jesu cu a khualtlawnnak ruangah a bāng tuk ih tikhur kiangah a to. A tikcucān cu asun nazi hleihnih hrawng a si.\\n4:6a sun nazi hleihnih: Hebru nazi paruk.\\n7 Samaria nunau pakhat cu ti khai dingin a ra. Jesu in a hnenah, «Ka in dingah ti i pe aw,» tiah a ti. 8 Ziangahtile a dungthluntupawl cu rawl lei dingah khaw sungah an rak fehhlo zo.\\n9 Cun Samaria nunaunu in a hnenah, «Nang cu Jew-mi na si ih, kei cu Samaria nunau ka si. Ziangtin saw in ding ti i dil?» tiah a ti. Jew-pawl cu Samaria-mipawl thawn pehtlaihawknak an neih lo ruangah cutiih a tinak a si.\\n10 Jesu in a sawn ih a hnenah, «Pathian thilpek le, ‹Ka in dingah ti i pe aw,› tiih a lo titupa hi zo a si ti thei cila cu, amah cu na rak dil zo ding ih, na hnenah nunnak ti a lo pe zo ding nân,» tiah a ti.\\n11 Nunaunu in a hnenah, «Bawipa, ti khainak ding zianghman na nei lo ih, tikhur le a thûk fawn si, khuitawk ihsin himi nunnak ti cu na neih? 12 Tikhur in petu kan pa Jakob hnakin nang cu na ropisawn maw si? Amah le a fapapawl le a sumhnámpawl cu himi ihsin ti an in,» tiah a ti.\\n13 Jesu in a sawn ih a hnenah, «Zokhal hih tidai a intu cu a ti a hâlsal ding. 14 Asinan zokhal a hnenih ka pek ding mi ti a intu cu a ti a hâl dah nawn lo ding. Ka pek ding mi ti cu a sungah kumkhaw nunnak tiangin a pûtsuak ringring mi tihna nung ah a cang sawn ding,» tiah a ti.\\n15 Nunaunu in a hnenah, «Bawipa, ka ti a hāllonak dingah le hi tawkah ti khaiin ka ratsal nawn lonak dingah, cuih ti cu i pe aw,» tiah a ti.\\n16 Jesu in a hnenah, «Feh aw, na pasal va kota awla, hi tawkah ra kirsal aw,» tiah a ti.\\n17 Nunaunu in a sawn ih, «Pasal ka nei lo,» tiah a ti. Jesu in a hnenah, « ‹Pasal ka nei lo,› na ti mi cu thudik a si, 18 ziangahtile pasal panga na nei zo ih, atu ih na neih mi pa hi na pasal a si lo; cumi cu dik zetin na rel a si,» tiah a ti.\\n19 Nunaunu in a sâng ih a hnenah, «Bawipa, nangmah cu profet na si ti ka lo thei. 20 Kan pupápawl cun hi tlang parah Pathian an bia ih, nannih Jew-pawl cun mi in Pathian an biaknak ding hmun cu Jerusalem a si ding nan ti,» tiah a ti.\\n21 Jesu in a hnenah, «Nunau, i zum aw, hi tlang par le Jerusalem ih Pa nan biak lo ding cān a thleng leh ding. 22 Nannih cun nan theih lo mi nan bia, kannih cun kan biak mi kan thei, ziangahtile rundamnak cu Jew-pawl ta a si. 23 A diktakih a betupawl in Pa cu thlarau le a taktakih an biak cān a thleng ding, cucu tuih cān hi a si; ziangahtile Pa in amah betu dingah cuvek mipawl cu a hawl. 24 Pathian cu Thlarau a si ih, a betupawl in thlarau le a taktakin an be tengteng ding a si,» tiah a ti.\\n25 Nunaunu in a hnenah, «Khrih an ti mi, Messiah a ra ding ti ka thei. Amah a rat tikah, thil hmuahhmuah in sim ding,» tiah a ti.\\n26 Jesu in a hnenah, «A lo be rero tu keimah hi amah cu ka si,» tiah a ti.\\nFâng an Thar Zo\\n27 Cu laifangah a dungthluntupawl an ra thleng ih, nunaunu thawi an biakawk rero cu an mang a bang. Asinan, «Ziang na duh?» tiin simaw, «Ziangah hi nu na bia?» tiin simaw zohman in an ti lo.\\n28 Cule cu nu cu a tibel a tan ta ih, khaw sungah a feh, cule mipi a va sim. 29 «Ra uh, ka thil tuah zo mi hmuahhmuah i sim thluh theitupa hi ra zoh hnik uh. Cu pa cu Khrih a si ko lo maw?» tiah a ti. 30 Cun khaw sung ihsin an suak ih, Jesu hnenah an feh.\\n31 Cu laifangah dungthluntupawl in, «Rabbi, rawl ei aw,» tiah an ngen.\\n32 Asinan anih in an hnenah, «Nan theih lo mi rawl ei ding ka nei,» tiah a ti.\\n33 Curuangah dungthluntupawl cu, «A hrangah mi in rawl ei ding an rak keng zo teh a si pei maw?» tiah pakhat le pakhat an tiaw.\\n34 Jesu in an hnenah, «I thlahtupaih duh zawng tuah le a hnaṭuan ṭhehsuak ding hi ka rawl a si. 35 Nannih in, ‹Thlairawl khawmnak dingah thla li a duh hrih lai,› nan ti a si lo maw? Zoh hnik uh, ka lo sim a si, cuan uhla, lópawl khi zoh hnik uh, khawm cu in thlairawl an thar zo! 36 A tuhtu le a attu lungawiaipuangih an umtlang theinak dingah, fâng attu cun a hlawhman a ngah ih, kumkhaw nunnak tiang thlairah a khawm. 37 Ziangahtile, ‹Mi pakhat in a tuh ih, a dang pakhat in a at,› tiih an sim mi cu a dik a si. 38 Nan ṭuanlonak ih fâng at dingin ka lo thlah; mi dang in hna an ṭuan ih, an ṭuan cia mi ah nannih nan lut,» tiah a ti.\\n39 Cule nunaunu in, «Ka thil tuah zo mi hmuahhmuah i sim thluh,» tiih a theihtertu nunaunuih ṭawngkam ruangah, cuih khua ih Samaria-mi mi tampi in Jesu an zum. 40 Samaria-mipawl Jesu hnenih an feh tikah, an hnenih cām dingin an ngen. Cule an hnenah ni hnih a câm. 41 A kamsuakthu ruangah mi tamsin in an zum.\\n42 Cun annih in nunaunu hnenah, «Nangmai sim mi ruangah si loin kanmah rori in kan hna ih kan theih zo ruangah, atu ah kan zum a si, amah cu leitlun Rundamtu, Khrih rori a si ti kan thei,» tiah an ti.\\nGalili-mipawl in Jesu an Cohlang\\n43 Cule ni hnih hnuah Jesu cu, cutawk ihsin a fehsuak ih, Galili peng ah a feh. 44 Ziangahtile Jesu amah rori in, profet cu amai khua ah upat a hlawh lo tiah a theihter. 45 Galili a thlen tikah Galili-mipawl in amah cu an cohlang, Galili-mipawl khal puai ah an rak feh ve ih, cutawk Jerusalem puai laiih Jesu ih thil tuah mi hmuahhmuah an rak hmuh zo ruangah a si.\\nBawi Pakhat Fapa Damternak\\n46 Cule Jesu cu tidai sabitzu ih a canternak hmun Galili peng Kana khua ah a thlengsal. Cuih cān ah, bawi pakhat a um ih, a fapa cu Kapernaum khua ah a nâ. 47 Cu pa in Jesu cu Judia peng ihsin Galili peng ah a ra ti hna ih a theih tikah, a hnenah a feh ih, a fapa a thih zikte ruangah cu pa cun a fapa hnenih rung ih damter dingin Jesu cu a ngen.\\n48 Cun Jesu in a hnenah, «Hminsinnakpawl le mangbangzapawl hmu hlah uhla, nan zum hrimhrim lo ding,» tiah a ti.\\n49 Cuih bawi cun a hnenah, «Bawipa, ka fapate a thih hlanah rung aw!» tiah a ti.\\n50 Jesu in a hnenah, «Va tlung aw, na fapa a nung a si,» tiah a ti. Cule cu pa cun Jesu in a hnenih a sim mi kamsuakthu cu a zum ih a tlung. 51 A vung feh rero laiah, a siahhlawhpawl in an rak hmuak ih, «Na fapa a nung a si!» tiah an sim.\\n52 Cun anih in a fapa ziang tikcucān ah a damdeuh ti thu a sut hai. Cule annih in a hnenah, «Mizan asunhnu nazi pakhat ah a khawsiknat a reh,» tiah an ti.\\n4:52a sunhnu nazi pakhat: Hebru nazi pasarih.\\n53 Cuih cān cu Jesu in, «Na fapa a nung a si,» tiih a rak ti cānte kha a si ti a pa cun a thei. Cule amah rori le a sungkua hmuahhmuah in Jesu an zum.\\n54 Himi cu Judia peng ihsin Galili peng ih Jesu a feh hnuih a vei hnihnak hminsinnak a tuah lehsal mi a si.\\nJesu in Sabbath Ni ah Mi a Damter\\n1 Cumi hnuah Jew-pawlih puai pakhat a um ih, Jesu cu Jerusalem ah a hung so. 2 Jerusalem khua ih tuu kăwtka kiangah tili pakhat a um ih, cumi cun deubûk panga a nei. Cuih tili cu aHebru ṭawng in, ‹Bethesda,› tiah an ti. 3 Cuih deubûkpawl ah cun ti căng ding hngakin midamlo, mitcaw, kebái le zeng pawl mi tampi an it reirei. 4 Ziangahtile a cāncānah vancungmi cu cuih tili sungah a rung ṭum ih ti kha a hnînter ṭheu; vancungmi in ti a hninter hnuih, zokhal ti sungih a lut hmaisabiktu cu ziang vek nathri a neih khalle a dam. 5 Cuih hmun ah kum 38 sung nat a tuar mi pa pakhat a rak um. 6 Cutawk ih a ih kha Jesu in a hmuh tikah, cuih hmun ah kum reipi rak um zo mi a si ti a thei. Jesu in a hnenah, «Tidam na duh maw?» tiah a ti.\\n5:2a Hebru ṭawng: Luke 23:38 simfiangnak zoh aw.\\n7 Minapa in a hnenah, «Bawipa, ti a hnin tikah tili sungih rettu ding ka nei lo; ka feh sungah mi dang in in rak ṭum khelh ringring,» tiah a sawn.\\n8 Jesu in a hnenah, «Ding awla, na ihphah lain feh aw,» tiah a ti.\\n9 Cule cu pa cu hmakhatteah tidamin a um, a ihphah a la ih a feh. Cuih ni cu Sabbath ni a si. 10 Curuangah tidam mipa hnenah Jew-pawl in, «Tuihsun hi Sabbath ni a si ih, na ihphah na thiar a thiang lo,» tiah an ti.\\n11 Anih in an hnenah, «I damtertupa in, ‹Na ihphah la awla, feh aw,› i ti,» tiah a sawn hai.\\n12 Cun annih in a hnenah, « ‹Na ihphah la awla, feh aw,› a lo titu cu zo a si?» tiah an sut. 13 Asinan cuih hmun ah mipi an tam ruangah le Jesu a fehhlo zo ruangah damter mi pa cun zo a si ti a thei lo.\\n14 Cuihhnu ah cu pa cu Jesu in temple kulh sungah a hmu ih, a hnenah, «Ngai hnik, tidam na si zo. Na parih thil ṭhalo sinsin a thlenlonak dingah va sual nawn hlah,» tiah a ti. 15 Cu pa cu a fehsuak ih amah damtertu cu Jesu a si tiah Jew-pawl a sim.\\n16 Cuih thilpawl cu Sabbath ni ih a tuah ruangah, Jew-pawl in Jesu cu an tiduhdah ih thah theidān ding lamzin an hawl. 17 Asinan Jesu in an hnenah, «Atu tiang ka Pa cu hna a ṭuan ih, kei khal ka ṭuan ve,» tiah a sawn hai. 18 Curuangah anih cun Sabbath ni a pahbăl lawng si loin, Pathian cu amai Pa ah retin amah le amah Pathian thawn tlukawih a tuahawk ruangah, Jew-pawl in a thahdān ding lamzin an hawl sinsin.\\n19 Cun Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, Pa ih tuah mi a hmuh mi siarlo, Fapa hin amah tein zianghman a tuah thei lo; ziangahtile Pa in a tuah mi pauhpauh cu, cutivekcun Fapa khal in a tuah ve a si. 20 Ziangahtile Pa in Fapa hi a duhdaw ih, amah rori ih tuah mi thil hmuahhmuah cu a hmuh, nan mang a băngnak dingah, hipawl hnakih thil ti ropisawn a hmuh lai ding. 21 Ziangahtile Pa in mithipawl a thoter ih, nunnak a pek hai bangin, Fapa khal in a duh mi hnenah nunnak a pe. 22 Ziangahtile Pa in zohman thu a ṭhen lo, Fapa hnenah thuṭhennak hmuahhmuah cu a hlan thluh zo sawn a si, 23 cutin mi hmuahhmuah in Pa an upat bangin Fapa khal an upat ding a si. Fapa a upat lo tu cun a thlahtu a Pa khal a upat lo.\\n24 «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, ka kamsuakthu a thei ih, i thlahtu a zumtu cun kumkhaw nunnak a nei ih, thuṭhennak a táwng lo ding, thihnak ihsin nunnak ah a lut sawn a si. 25 Thungaiin, thungaiin ka lo sim, mithipawl in Pathian Fapa aw an theih ding cān a thleng ding, cuih cān cu atu hi a si, cule a theitupawl cu an nung ding. 26 Ziangahtile Pa in amah teih nun a neih bangin, Fapa hnen khalah amah teih nun neih theinak ding a pe, 27 cule anih cu Minung Fapa a si ruangah, thuṭhen dingih thuneihnak khal a pe zo.\\n28 Cumi ah mangbang hlah uh, ziangahtile a cān a thleng ding. Cuih cān ah cun thlān sungih a um mipawl hmuahhmuah in a aw an thei ding. 29 Cule thil ṭha a tuahtupawl cu nunnak ih hruaitu thawhsalnak ah le thil ṭhalo a tuahtupawl cu thuṭhennak ih hruaitu thawhsalnak ah thlān sung ihsin an ra suak ding. 30 Keimai thu in zianghman ka tuah thei lo. Hna ih ka theihdān vekin thu ka ṭhen, cule keimai duhnak ka hawl lo ih, i thlahtu ka Paih duhnak ka hawl sawn ruangah ka thuṭhen mi cu a dik a si.\\nBaptisma Petu John-ih Theihpinak\\n31 «Ka thuhla keimah tein rel ningla, ka thurel mi cu diklo ih pawm a si ding. 32 Mi dang pakhat in keimai thuhla a theihter ih, cuih ka thuhla a theihter mi cu a dik a si ti ka thei.\\n33 Nannih in John hnenah mi nan thlah ih, John in thutak a theihter. 34 Asinan minung hnenin theihpinak ka co lo, rundam nan sinak dingah hi thilpawl hi ka rel sawn a si. 35 John cu a alh mi le a êng mi meito a si, a tleu ah cān tawite sung lungawiaipuangih um nan duh.\\n36 Asinan John-ih theihpitu hnakih ropisawn theihpitu ka nei. Pa in ka ṭuan ṭheh dingah i pek mi ka ṭuan mipawl rori hin, Pa in i thlah ti a theihter. 37 Cule i thlahtu ka Pa in ka thuhla a theihter zo. Ziang tik hmanah a aw nan thei lo ih, a pianhmang khal nan hmu lo. 38 Cule a thlah mi nan zum lo ruangah, a kamsuakthu khal nanmah ah a um ringring lo.\\n39 «Cathianghlim sungah kumkhaw nunnak a um tiih nan ruah ruangah, Cathianghlim ngan mi ṭha zetin nan hawl ciamco; cucu ka thuhla theihtertu a si. 40 Asinan nunnak nan neihnak dingah ka hnenih rat nan duh lo.\\n41 «Minung hnen ihsin upatnak ka cohlang lo. 42 Asinan nanmah ah Pathian duhdawtnak nan nei lo ti ka lo thei. 43 Ka Paih hmin in ka ra ih, nannih in in cohlang lo; mi dang cu amai hmin in ra sehla, nan rak cohlang ding. 44 Nannih pakhat le pakhat hnen ihsin upatnak cohlangawtăwntu le Pathian hnen lawng ihsin a ra mi upatnak hawl lo tu cun ziangtin nan zum thei ding?\\n45 «Pa hnenah kei in sual ka lo puh ding tiah ruat hlah uh; sual lo puhtu mi pakhat a um, cucu nan rinsan mi Mosi a si. 46 Ziangahtile Mosi nan zum asile, kei khal in zum ding; ziangahtile Mosi in ka thuhla a ngan. 47 Asinan a ngan mi nan zum lo asile, ziangtin ka kamsuakthupawl cu nan zum thei ding?» tiah a ti.\\nMat 14:13-21; Mar 6:30-44; Luk 9:10-17\\n1 Hi thilpawl hnuah Jesu cu aṬaiberias Tili an ti mi, Galili Tili khat lam ralah a va feh. 2 Cun midamlopawl parih a rak tuah mi hminsinnakpawl kha an hmuh ruangah, mipi in amah an thlun. 3 Cule Jesu cu tlang parah a hung kai ih, cu tawkah a dungthluntupawl thawn an totlang. 4 Jew-pawlih puai, Lanta Puai cu a nâi thlang.\\n6:1a Ṭaiberias Tili: Ṭaiberias khawpi kap lam Galili Tili a si.\\n5 Cule Jesu cu khua a cuan ih a hnen lam panin mipi ra luihlo kha a hmuh tikah, Filip hnenah, «Hipawl ih ei dingah sang khuiah kan lei ding?» tiah a ti. 6 Asinan cumi cu Filip hniksaknak ih a ṭawng mi a si, ziangahtile a tuah ding mi cu amah in a thei.\\n7 Filip in a hnenah, «Mi pakhat in málte ciar co ding hmanah dinari paisa 200 man sang in a daih lo ding,» tiah a sawn.\\n8 A dungthluntu lakih pakhat, Simon Peter-ih naupa Andru in Jesu hnenah, 9 «Barli sangvut sang hlawm nga le nga fate pum hnih neitu nauhakpate hi tawkah a um, asinan hi tluk minung tampi hrangah ziang a si tham cuang ding?» tiah a ti.\\n10 Cun Jesu in, «Mipi kha toter hnik uh,» tiah a ti. Cuih hmun ah hrampi tampi a um. Cule mipi cu an to, an zaten patling 5000 hrawng an si. 11 Cule Jesu in sang hlawmpawl cu a la ih, lungawi thu a sim hnuah, dungthluntupawl hnenah a zem. Cule dungthluntupawl in cutawk ih a to mipawl hnenah an zemsin. Cuvek thothoin nga khal cu mipi duh zât in an zem.\\n12 An khawh hnuah Jesu in a dungthluntupawl hnenah, «Zianghman hlorál lak men lo dingin, hlah mi nepnawi cu sarkhawm uh,» tiah a ti. 13 Curuangah barli sangvut sang hlawm nga ihsin an hlah mi nepnawi cu an sarkhawm ih, kho hleihnih a khat.\\n14 Cun mipi in Jesu ih tuah mi hminsinnak an hmuh tikah, «Lei tlunih a ra ding mi profet cu hi pa hi a si rori,» tiah an ti.\\n15 An ra ding ih hranhramin siangpahrang siter dingah in ra hruai ding ti Jesu in a theih ruangah, tlang parah amah te lawng a fehsal.\\nTi parah Jesu a Feh\\nMat 14:22-33; Mar 6:45-56\\n16 Cule khua a sim tikah, a dungthluntupawl cu tili ah an vung suk. 17 Cule lăwng sungah an lut ih, tili fehtlăngin Kapernaum khaw lam panin an feh. Khua a thim zo nân, Jesu cu an hnenah a ra thleng hrih lo. 18 Cun thlipi nasazetin a hrang ih tilet a tho ciamco. 19 Cule peng thum peng li hrawng an hei hlau hnuah, tili parah an lăwng lam panih Jesu a rat rero kha an hmu ih, an ṭih. 20 Asinan anih in an hnenah, «Keimah sokhaw ka si; ṭih hlah uh,» tiah a ti. 21 Cun lăwng sungah Jesu cu lungawi zetin an toter ih, hmakhatteah an lăwng khal an fehnak ding ram ah a thleng lohli.\\n22 A thaisun ah, tili khat lam ralih a ding mi mipi in a dungthluntupawl an luhnak siarlo cu tawkah a dang lăwng fate a um lo ti le Jesu cu a dungthluntupawl thawn lăwng fate in a feh lo, a dungthluntupawl lawng an feh ti kha an thei. 23 Asinan Bawipa in lungawi thu a sim hnuih sang an eikhawmnak hmun kiang, aṬaiberias khaw lam ihsin a dang lăwng fatepawl an ra thleng. 24 Mipi in Jesu le a dungthluntupawl kha cu tawkah an um lo ti an hmuh ruangah, cuih lăwngpawl sungah an lut ih, Jesu hawl dingin Kapernaum khua ah an feh.\\n6:23a Ṭaiberias: Ṭaiberias khawpi kap lam Galili Tili a si.\\n25 Jesu cu tili khat lam ralih an hmuh tikah, annih in a hnenah, «Rabbi, ziang tikah so hitawk ih na rat?» tiah an ti.\\n26 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, hminsinnakpawl nan hmuh ruangah si loin, sang nan ei ih nan puar ruangah in hawl a si sawn. 27 A siatrál thei mi rawl hrangah hna ṭuan hlah uh, cuhnakin Minung Fapa in a lo pek ding mi kumkhaw nunnak tiangih a daih mi rawl hrangah ṭuan sawn uh. Ziangruangahtile Minung Fapa parah Pa Pathian in a tacik a khĕn zo,» tiah a ti.\\n28 Cun annih in a hnenah, «Pathian hna kan ṭuan theinak dingah ziang kan tuah ding?» tiah an ti.\\n29 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Pathian hnaṭuan ti mi cu a thlah mi pa zum hi a si,» tiah a ti.\\n30 Curuangah annih in a hnenah, «Cumi cu kan hmu ih, nangmah kan lo zumnak dingah ziang hminsinnak in hmuh ding? Ziang hna so na tuah ding? 31 ‹An ei dingah van ihsin sang a pek hai,› tiih ngan vek khan, kan pupápawl cun ramṭhing ah manna an ei a si,» tiah an ti.\\n32 Cun Jesu in an hnenah, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, Mosi in van sang a lo pe lo, asinan ka Pa cun van sang ngaingai a lo pe a si. 33 Ziangahtile Pathian sang cu van ihsin a rung mi a si ih, leitlun mipawl hnenah nunnak a pe,» tiah a ti.\\n34 Cun annih in a hnenah, «Bawipa cuih sang cu in pe ringring ṭheu aw,» tiah an ti.\\n35 Cule Jesu in an hnenah, «Keimah cu nunnak sang ka si. Ka hnenih a ratu cu a ril a râwng dah hrimhrim lo ding ih, keimah i zumtu cu ziang tik khalah a ti a hâl dah hrimhrim lo ding. 36 Asinan nan hnenah ka lo sim, nannih khal in in hmu zo nân in zum lo. 37 Ka Pa in ka hnenih in pek mi hmuahhmuah cu ka hnenah an ra ding. Cule ka hnenih ratu cu ka dawisuak hrimhrim lo ding. 38 Ziangahtile keimai duh zawng tuah dingah si loin, i thlahtupaih duh zawng tuah ding sawnah, van ihsin ka rung ṭum a si. 39 I thlahtu ka Paih duhzawng cu hihi a si, i pek mipawl hmuahhmuah pakhat hman hloter loin, ni netabikih anmah ka thawhter ding hi a si. 40 Cule Fapa a hmutu le a zumtu kip in kumkhaw nunnak an neih ding le ni netabikih anmah ka thawhter ding cu, i thlahtupaih duh zawng a si,» tiah a ti.\\n41 Jesu in, «Kei cu van ihsin a ra mi sang ka si,» a ti ruangah, Jew-pawl cu amai thuhla ah an phunzai ruri. 42 Cule annih in, «Hi pa cu Joseph fapa Jesu, a nu le a pa kan theih mi kha a si lo maw? Ziangtin, ‹Van ihsin ka rung ṭum,› tiah a ti thei,» tiah an ti.\\n43 Curuangah Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Nan lakah phun rero hlah uh. 44 I thlahtu Pa in a hip lo ah cun, ka hnenah zohman an ra thei lo, cule ni netabikah amah cu ka thoter ding. 45 Profetpawlih cazual sungah,\\n‹An zaten Pathian in a zirh ding,›\\nPa hnen ihsin hna ih a rak theitu le a rak zirngahtu cu ka hnenah a ra. 46 Zohman in Pa an hmu dah lo, Pathian hnen ihsin a ratu lawngin Pa a hmu a si. 47 Thungaiin, thungaiin ka lo sim, keimah i zumtu cun kumkhaw nunnak a nei. 48 Keimah hi nunnak sang ka si. 49 Nan pupápawl cu ramṭhing ah manna an ei ih, an thi. 50 Himi hi van ihsi a rung ṭum mi sang a si, cumi cu mi in an ei ding ih, an thi lo ding. 51 Kei cu van ihsi a rung ṭum mi sang nung ka si. Zokhal hi sang a ei asile, kumkhuain a nung ding. Cule ka pek ding mi sang cu leitlun mipawl nunnak an ngah theinak ding hrangih ka pek mi ka titsa hi a si,» tiah a ti.\\n52 Curuangah Jew-pawl in, «Kan ei dingah a titsa cu ziangtin in pe thei ding?» tiah pakhat le pakhat an êlaw.\\n53 Cun Jesu in an hnenah, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, Minung Fapaih titsa nan ei lo ih a thisen nan in lo a si ahcun, nanmah tein nunnak nan nei lo. 54 Zokhal ka titsa a ei ih, ka thisen a intu cun kumkhaw nunnak a nei, cule ni netabikah amah cu ka thoter ding. 55 Ziangahtile ka titsa cu rawl ngaingai a si ih, ka thisen khal in ding taktak a si. 56 Ka titsa a ei ih, ka thisen a intu cu, keimah ah a um ringring ih, kei khal amah ah ka um ringring. 57 A nung mi Pa in i thlah ih, Pa zarih nung ka si vekin, keimah i eitu cu, keimah zarin a nung ve ding. 58 Himi hi van ihsi a ra mi sang a si. Nan pupápawl in manna an rak ei ih, an thih vek kha a si lo. Hi sang a eitu cu kumkhuain a nung ding,» tiah a ti.\\n59 Hi thilpawl cu Kapernaum khua sinakok ih thu a zirh laiih a sim mipawl an si.\\nKumkhaw Nunnak Thu\\n60 Curuangah a dungthluntu tampi in hna in cuih thu an theih tikah, «Hih thu cu thu har a si, zo in a theithiam thei ding?» tiah an ti.\\n61 Jesu in cumi thu ah a dungthluntupawl an phunzai ti a theih tikah, an hnenah, «Himi in a lo bahter maw si? 62 Minung Fapa hi a hlanih a rak umnak hmun ih a kaisoh hmu si ula, ziang nan bang pei? 63 Nunnak petu cu Thlarau a si, taksa cu zianghman a ṭhahnem lo. Nan hnenih ka sim mi kamsuakthupawl hi thlarau a si ih, nunnak khal a si. 64 Asinan nanmah lakah mi hrekkhat cun nan zum lo,» tiah a ti. Jesu in a tir ihsin a zumlotu cu zo an si ti le zo in a phiarsawm ding ti a theih ruangah cutiih a tinak a si. 65 Cule anih in, «Curuangah ka lo sim a si, ka Pa in a hnenah ti theinak a pek lo ah cun, zohman ka hnenah an ra thei lo ding,» tiah a ti.\\n66 Cuih cān thăwkin, a dungthluntu tampi cu an kir ih, amah an thlun nawn lo.\\n67 Cun Jesu in a dungthluntu hleihnih pawl hnenah, «Nannih teh fehhlo nan duh maw?» tiah a ti hai.\\n68 Cule Simon Peter in a hnenah, «Bawipa, zo hnenah so kan feh ding? Nang in kumkhaw nunnak kamsuakthupawl na nei. 69 Nangmah cu Khrih, a nung mi Pathian Fapa na si ti kan lo zum zo ih, kan lo thei zo,» tiah a sawn.\\n70 Jesu in an hnenah, «Nannih dungthluntu hleihnih pawl hi ka lo hril mi nan si lo maw? Asinan nan lakih pakhat cu Diabol a si,» tiah a sawn hai.\\n71 Simon-ih fapa, aJudas Iskariot thuhla a simnak a si, ziangahtile anih cu dungthluntu hleihnih lakih pakhat amah phiarsawmtu ding pa a si.\\n6:71a Judas Iskariot: Kariot khawmi Judas tinak.\\nA Naulepawl in Jesu an Zum Lo\\n1 Hih thilpawl hnuah Jesu cu Galili peng a hrut vivo. aJew-pawl in amah that dingin an hawl ruangah, Judia peng hrut cu a duh lo. 2 Cuih cān ah Jew-pawlih Bûkte Puai cu a nâi thlang. 3 Curuangah a naupalepawl in a hnenah, «Na dungthluntupawl in na tuah mi thilpawl an hmuhnak dingah hi hmun hi suahsan awla, Judia peng ah feh aw. 4 Ziangahtile mipi ih theih mi si a duhtu zohman in athupten thil zianghman a tuah dah kêl lo. Hi thilpawl na tuah asile cu, leitlun mipawl hnenah nangmah le nangmah langawter hmen!» tiah an ti. 5 Ziangahtile a naupalepawl hman in amah an zum lo.\\n7:1a Jew-pawl: Judia peng ih um mi Jew-pawl.\\n6 Cun Jesu in an hnenah, «Ka cān a ra thleng hrih lo, asinan nannihih cān cu a remcâng ringring. 7 Leitlun mipawl in an lo hua thei lo, asinan kei cu in hua, an thil ti mipawl a ṭha lo a si tiih ka theihter ruangah a si. 8 Hi puai ah cun va feh uh. Ka cān a kim hrih lo ruangah, kei cu hi puai ah ka feh hrih lo ding,» tiah a ti hai.\\n9 An hnenih cuih thilpawl a sim hnuah, Jesu cu Galili ah a tāng ta. 10 Asinan a naupalepawl puai ih an feh hnuah, anih khal puai ah cun langhngan loin, athupten a feh ve. 11 Cun Jew-pawl in puai ah amah cu an hawl, «Amah cu khuiah a um?» tiah an ti.\\n12 Cule mipi cu amai thuhla ah an phunzai supso. Mi hrekkhat in, «Anih cu miṭha a si,» an ti.\\nMi dangpawl in, «Miṭha a si lo, mipi a fehpêngter,» tiah an ti. 13 Sikhalsehla Jew-pawl an ṭih ruangah zohman in a thuhla cu langhnganin an rel lo.\\n14 Puai cān laifang hrawngah Jesu cu temple kulh sungah a hung so ih, thu a zirh. 15 Jew-pawl cu Jesu parah an mang a bang zet, cule, «Ziangtin so hi pa hin zir loin, ca a siar thei?» tiah an ti.\\n16 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Ka zirh mi hi keimai ta a si lo, i thlahtuih ta a si. 17 Mi zokhal i thlahtuih duh zawng tuah a duh asile, ka zirhnak cu Pathian hnen ihsin maw, keimai palung in ka sim ti a thei ding. 18 Mai palungsuak mi thu a simtu cun amah le amah sunlawihawk a duh; asinan a thlahtu sunlawih a duhtu cu midik a si ih, amah ah dingfellonak a um lo. 19 Mosi in Dān a lo pe ko nain, nanmah lakah pakhat hman in Dān nan thlun lo a si lo maw? Ziangah that dingin in hawl?» tiah a ti hai.\\n20 Mipi in an sawn ih, «Khawsia na nei a si, zo in so that dingin a lo hawl?» tiah an ti.\\n21 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Hna pakhat ka ṭuan ih, nan zaten nan mang a bang. 22 Mosi in nan hnenah serh zim tán dingin thu a lo pe ih, Sabbath ni ah mipa serh zim nan tán. Asinan serh zim tannak cu Mosi hnen ihsin a si lo ih, pupápawl hnen ihsin a si sawn. 23 Sabbath ni ah mi in serh zim an tan a si khalle Mosi Dān a pahbăl si lo ah cun, Sabbath ni ah mi pakhat dam verver ko ka tuah ruangah ziangah ka parah nan thin a heng? 24 A lăngdānin thuṭhen hlah uh, dingfelnak thuṭhennak in thuṭhen sawn uh,» tiah a ti.\\nKhrih a Si Thei Pei Maw?\\n25 Jerusalem ihsin mi hrekkhat in, «Himi hi that dingih an hawl mi pa kha a si lo maw? 26 Asinan zoh hnik uh! Anih cun ralṭha zetin thu a sim rero ih, a hnenah zianghman an ṭawng lo. Hruaitupawl in hi pa hi Khrih taktak a si tiah an theingah ngaingai teh a si pei maw aw? 27 Sikhalsehla khuitawkin hi pa a ra ti kan thei fawn. Asinan Khrih a rat tikah cun, zohman in khuitawkin a ra ti an thei lo ding,» tiah an ti.\\n28 Cun Jesu in temple kulh sungih thu a zirh laiah a au ih, «Keimah cu in thei ih, khuitawk ihsin ka ra ti khal nan thei; keimai palung in ka ra lo, asinan i thlahtu cu a dik a si, amah cu nan thei lo. 29 Asinan kei cun amah cu ka thei, ziangahtile keimah cu amah hnen ihsi ra ka si ih, amah in i thlah,» tiah a ti.\\n30 Curuangah amah kaihdān ding lamzin an hawl; asinan amai cān a thlen hrih lo ruangah, zohman in amah cu an kai lo. 31 Cule mipi sung ihsin mi tampi in amah an zum ih, «Khrih a rat tikah, hi pa ih hminsinnak a tuah mipawl hnakin tamdeuh a tuah cuang pei maw?» tiah an ti.\\nJesu le Biaknaksakhua Hruaitupawl\\n32 Jesu-ih thuhla ah mipi an phunzai ruri ti Farasipawl in hna in an thei, cule amah kai dingah Farasipawl le puithiam sângpawl in temple kiltupawl an hei thlah.\\n33 Cun Jesu in an hnenah, «Nan hnenah málte sung ka um hrih ding, cule i thlahtu hnenah ka feh ding. 34 In hawl ding ih in hmu lo ding, cule ka umnak hmun ah nan ra thei lo ding,» tiah a ti.\\n35 Cun Jew-pawl cu anmah le anmah lakah, «Kan hmuh theilonak ding hmun khuitawkah so feh a tum? Grikmipawl zirh dingin Grikmipawl lakih um ram dangih Jew-pawl hnenih feh teh a tum a si pei maw? 36 ‹In hawl ding ih in hmu lo ding, cule ka umnak ding hmun ah nan ra thei lo ding,› a ti mi hi ziang a tinak a si pei?» tiah an tiaw.\\n37 Ni ropi a si mi puai ni netabikah, Jesu cu a ding ih a au, «Zokhal a ti a hāl asile, ka hnenah ra sehla in seh. 38 Keimah i zumtu cu Cathianghlim ih a sim vekin, ‹A sungril ihsin a nung mi tiva a luangsuak ding,› » tiah a ti. 39 Asinan himi cu amah zumtupawl ih an co cing ding mi, Thlarau thu a sim mi a si; ziangahtile Jesu cu sunlawih a si hrih lo ruangah, Thlarau Thianghlim cu pek a si hrih lo.\\nIsrael Mipi an Ṭhenaw\\n40 Curuangah mipi lak ihsin mi tampi in cuih ṭawngkam an theih tikah, «Hi pa cu profet a si rori,» tiah an ti.\\n41 Mi dangpawl in, «Hi pa hi Khrih a si,» an ti.\\nAsinan a dangpawl in, «Galili ihsin Khrih cu a ra suak ding maw? 42 Cathianghlim in Khrih cu David cithlah ihsin a ra ding ih, David a rak um dahnak Bethlehem khua in a ra ding, tiah a ti a si lo maw?» tiah an ti.\\n43 Cule amai ruangah mipi lakah ṭhenawknak a um. 44 Mi hrek in amah cu kaih an duh, asinan zohman in amah cu an kai lo.\\n45 Cun temple kiltupawl cu puithiam sângpawl le Farasipawl hnenah an kirsal. Cule annih in temple kiltupawl hnenah, «Ziangah so amah cu nan rak hruai lo?» tiah an ti.\\n46 Temple kiltupawl in, «Zohman in hi pa vekin thu an sim dah lo,» tiah an let.\\n47 Cun Farasipawl in an hnenah, «Nannih khal a lo bum zo maw si? 48 Hruaitupawl lakah le Farasipawl lakah pakhat tal in amah an zum maw? 49 Asinan Dān thei lo, hi mipi cu camsiat mi an si,» tiah an sawn.\\n50 Zan ih Jesu hnenih a fehtu, Nikodemas khal kha anmah Farasipawl lakih mi pakhat a si. 51 Anih in an hnenah, «Kan Dān in mi pakhat amai kamsuak thu thei hmaisa ta lo le ziang a tuah ti thei hmaisa ta loin, thu a ṭhen dah kēl maw si?» tiah a ti.\\n52 Annih in an sawn ih a hnenah, «Nangmah teh Galili peng-mi na si maw si? Hawlin zoh hnik hman, ziangahtile Galili ihsin profet a suak lo ti na hmu ding,» tiah an ti.\\n53 Cule mi kip anmai inn cio ah an tlung.\\nJesu le Uirenu\\n1 Olif Tlang ah Jesu a feh. 2 Khawvan zawngah Jesu cu temple kulh sungah a fehsal ih, a hnenah mi hmuahhmuah an ra; cule a to ih thu a zirh hai. 3 Cun Dānzirhtupawl le Farasipawl in a uiret lai an kaih mi nunau pakhat a hnenah an rak hruai ih, a laiah an ret. 4 Cule annih in Jesu hnenah, «Zirhtupa, hi nu hi a uiret lai rori ih kaih mi a si. 5 Dān sungah hivek mi cu lung ih dengthat dingin, Mosi in thu in pe. Asinan nang in teh ziangtin na ti?» tiah an ti.\\n6 Hitiih an suhnak cu Jesu kha sual an puh theinak dingah an hniksak a si. Asinan Jesu cu an ṭawng mi thei lo vekin a kûn ih, a kutzung in leilung ah ca a ngan. 7 Thu an suhpeh rero thotho ruangah, Jesu cu a hun dĭngaw ih an hnenah, «Nan lakih sual nei lo tu in a hmaisabikah nunaunu cu lungto in deng seh,» tiah a ti.\\n8 Cule a kûnsal ih, leilung ah ca a ngansal lala. 9 Cun hna in cuih thu an theih tikah, an sia le ṭha theihnak in thilsual an tuahzia a theihter hai ih, upabik ihsin nautabik tiang pakhat hnu pakhat an suak. Jesu amah lawng a tang ih, nunaunu cu a laiah a ding. 10 Jesu a hun dĭngawk tikah, nunaunu lawng a hmu. Cule a hnenah, «Nunau, sual a lo puhtupawl kha khuiah so an um? Zohman in thiamlo an lo coter lo maw?» tiah a ti.\\n11 Nunaunu in, «Bawipa zohman in thiamlo in coter lo,» tiah a ti. Cule Jesu in a hnenah, «Kei khal in thiamlo ka lo coter lo, feh awla, va sual nawn hlah,» tiah a ti.\\n12 Cun Jesu in mipi hnenah, «Keimah cu leitlun tleu ka si. Keimah i thluntu cu thim ah a feh dah lo ding ih, nunnak tleu a nei sawn ding,» tiah a ti.\\n13 Curuangah Farasipawl in a hnenah, «Nangmai thu nangmah in na theihter; na theihter mi thu cu a dik lo,» tiah an ti.\\n14 Jesu in a sawn hai ih an hnenah, «Keimai thu cu keimah in theihter khal ningla, ka theihter mi thu cu a dik a si, ziangahtile khuitawkin ka ra ti le khuitawkah ka feh ding ti ka thei. Asinan nannih cun khuitawkin ka ra ih, khuitawkah ka feh ding ti nan thei lo. 15 Nannih cun minung dān in thu nan ṭhen, kei cun zohman thu ka ṭhen lo. 16 Cule thu ka ṭhen asile, ka thuṭhen mi cu a dik a si, ziangahtile keimah lawng ka si lo ih, i thlahtu ka Pa thawn kan si sawn a si. 17 Nan Dān sung khalah theihpitu pahnih an um asile, a dik a si tiah ngan a si. 18 Keimah cu keimai thutheihtertu ka si ih, i thlahtu ka Pa khal in ka thu a theihter ve a si,» tiah a ti.\\n19 Cun annih in a hnenah, «Na Pa cu khuiah a um?» tiah an ti.\\nCule Jesu in, «Nannih in keimah siseh, ka Pa khal siseh nan thei lo. Keimah in thei uhla cu, ka Pa khal nan rak thei zo ding,» tiah a sawn hai.\\n20 Hi ṭawngkampawl Jesu in temple kulh sungih a rel tikah, amah cu thawhhlawm retnak pindan hmaiah a um. Amai cān a thlen hrih lo ruangah zohman in an kai lo.\\nJesu in a Thih ding Thu a Rel\\n21 Cun Jesu in an hnenah, «Ka fehhlo ding ih, nannih in in hawl ding, cule nan sualnak ah nan thi ding. Ka fehnak ding hmun ah nan ra thei ve lo ding,» tiah a tisal.\\n22 Cutikah Jew-pawl in, «Anih in, ‹Ka fehnak hmun ah nan ra thei lo ding,› tiah in ti mi hi, amah le amah a thataw ding a si pei maw?» tiah an ti.\\n23 Cule anih in an hnenah, «Nannih cu thuai lam mi nan si; kei cu tlun lam mi ka si. Nannih cu leitlun mi nan si ih, kei cu hi leitlun mi ka si lo. 24 Curuangah nan sualpawl ah nan thi ding tiah nan hnenah ka lo sim a si; ziangahtile keimah cu amah ka si ti nan zum lo asile, nan sualpawl ah nan thi ding,» tiah a ti.\\n25 Cun annih in a hnenah, «Zo na si?» tiah an ti.\\nCule Jesu in an hnenah, «Keimah cu a tir ihsin nan hnenih ka lo sim vek cekci kha ka si. 26 Nanmai thuhla ah rel ding le thuṭhen ding tampi ka nei, asinan keimah i thlahtu cu midik a si; cule amai hnen ihsin ka theih mi thilpawl cu leitlun mipawl hnenah ka sim,» tiah a ti.\\n27 Paih thuhla an hnenih a sim mi cu an theithiam lo. 28 Cun Jesu in an hnenah, «Nannih in Minung Fapa nan thlai hnuah, keimah cu amah ka si ti nan thei ding. Cule keimai palung in zianghman ka tuah lo ih, ka Pa ih i zirh vekin cuih thilpawl cu ka sim sawn a si ti nan thei ding. 29 Cule keimah i thlahtu cu ka hnenah a um. Amai lunghmui zawng thilpawl ka tuah ringring ruangah, Pa cun keimah lawngin i tân lo,» tiah a ti.\\n30 Cuih ṭawngkampawl a sim tikah, mi tampi in amah an zum.\\nThutak in a lo Luatter Ding\\n31 Cun Jesu in amah zumtu Jew-pawl hnenah, «Ka kamsuakthu ih nan um ringring asile, ka dungthluntu taktak nan si ding. 32 Cule thutak nan thei ding ih, thutak cun a lo luatter ding,» tiah a ti hai.\\n33 Annih in, «Kannih cu Abraham cithlah kan si, zo-ih sál hmanah kan tāng dah lo. Ziangtin saw, ‹Nan luat ding,› na ti thei?» tiah an sawn.\\n34 Jesu in an hnenah, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, zokhal sual a tuahtu cu sualih sál a si. 35 Sál cu inn ah kumkhua a um ringring lo, asinan Fapa cu kumkhuain a um ringring. 36 Curuangah Fapa in a lo luatter asile, nan luat ngaingai ding. 37 Abraham cithlah nan si ti ka lo thei, asinan nan sungah ka kamsuakthu in hmunram a neih lo ruangah that dingin in hawl a si. 38 Ka Pa hnenih ka hmuh mi ka sim a si, nannih cun nan pa hnenih nan hmuh mi nan tuah,» tiah a sawn hai.\\n39 Annih in an let ih a hnenah, «Kan pa cu Abraham a si,» tiah an ti.\\nJesu in an hnenah, «Nanmah cu Abraham tesinfa nan si le, Abraham ih tuah mi nan tuah ve ding a si. 40 Keimah cu Pathian hnen ihsin ka theih mi thutak nan hnenih lo simtupa ka si, asinan atu ah nannih cun thah in duh. Abraham cun cuvekin a tuah lo. 41 Nannih cu nan pa ih tuah mi nan tuah a si,» tiah a ti hai.\\nCun annih in a hnenah, «Kannih cu nunau-mipa sualnak ih hrin mi kan si lo; Pa pakhat Pathian kan nei a si,» tiah an ti.\\n42 Jesu in an hnenah, «Pathian cu nan Pa asile, keimah in rak duhdaw ding, ziangahtile kei cu Pathian hnen ihsin ka ra suak ih, leitlun ah ka ra a si. Keimai thuneihnak in ka ra lo, anih in i thlah sawn a si. 43 Ziangahso ka sim mi hi nan theihthiam lo? Ka kamsuakthu nan ngaithlak thei lo ruangah a si. 44 Nannih cu nan pa Diabol-ih ta nan si ih, nan paih câkhiarnak tuah nan duh. Anih cu a thăwk ihsin laithat a si ih, thutak ah a ding lo, ziangruangahtile amah ah thutak a um lo. Thuphan a rel tikah, amai sinak vekin a rel, ziangahtile anih cu thuphan pertu le thuphanih pa a si. 45 Asinan thutak ka sim ruangah nannih cun keimah in zum lo. 46 Nanmah lakah zo tal in ka sualnak in theihter thei maw? Cule thutak ka sim asile, ziangahso in zum lo? 47 Pathian-ih ta cun Pathian kamsuakthupawl a ngaithla; Pathian-ih ta nan si lo ruangah, nannih cun nan ngaithla lo,» tiah a ti.\\nAbraham hlanah Jesu\\n48 Cun Jew-pawl in Jesu cu an sawn ih, «Nang cu Samaria-mi, khawsia nei na si kan lo ti hi kan tidik a si lo maw?» tiah an ti.\\n49 Jesu in, «Khawsia ka nei lo, cuhnakin ka Pa ka cawimawi sawn a si, nannih cun in cawimawi ve lo. 50 Cule keimai ropitnak ding ka hawl lo; mi pakhat in ka ropitnak ding a hawl ih, amah cu thuṭhentu a si. 51 Thungaiin, thungaiin ka lo sim, zokhal ka kamsuakthu a thlun asile, thihnak a hmu dah hrimhrim lo ding,» tiah a sâng.\\n52 Cun Jew-pawl in Jesu hnenah, «Tu cun khawsia na nei ti kan lo thei! Abraham le profetpawl cu an thi zo; cule nang in, ‹Zokhal in ka kamsuakthu a thlun asile, thihnak a tep dah hrimhrim lo ding,› tiah na ti. 53 Nang cu a thi zo mi kan pa Abraham hnakin na ropisawn maw si? Profetpawl khal an thi zo. Zo ah so nangmah le nangmah na tuahawk?» tiah an ti.\\n54 Jesu in, «Keimah le keimah ka cawimawiawk asile, cawimawi ka sinak cu zianghmanlo a si. Ka Pa cu keimah i cawimawitu a si, nannih in amah cu kan Pathian a si tiah nan ti. 55 Nannih in amah cu nan thei lo, asinan kei cun amah cu ka thei. ‹Amah cu ka thei lo,› ka ti asile, nanmah vekin kei khal thuphan per ka si ding; asinan amah cu ka thei ih a kamsuakthu ka thlun. 56 Nan pa Abraham cu ka ni hmu dingah a ai a puang zet, cule a hmungah ih a lung a awi,» tiah a sâng hai.\\n57 Cun Jew-pawl in a hnenah, «Nang cu kum 50 hman na kim hrih lo ih, Abraham cu na hmu dah zo maw si?» tiah an ti.\\n58 Jesu in an hnenah, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, Abraham um hlanah ka rak um zo,» tiah a ti. 59 Cun amah dēng dingah lungto an sar; asinan Jesu cu a thupaw ih, temple kulh sungin an lak ihsin a suak ih, a fehhlo.\\nJesu in Suahkeh Mitcawpa a Damter\\n1 Jesu cu cutiih a feh rero laiah, suahkeh mitcawpa pakhat a hmu. 2 Cule a dungthluntupawl in a hnenah, «Rabbi, hi pa in sual a tuah ruangah maw, a nu le paih sual ruangah saw a suah ihsin a mit a câwt?» tiah an sut.\\n3 Jesu in, «Hi paih sual ruangah a si lo ih, a nu le paih sual ruang khalah a si lo, amah ah Pathian hnaṭuanpawl lăngter a sinak dingah a si sawn. 4 Sun a si laiah i thlahtuih hna ka ṭuan tengteng a ṭul; zohman hna an ṭuan thei lo cān, zan a thleng ding. 5 Leitlun ih ka um sung cu, keimah hi leitlun mipawlih tleu ka si,» tiah a ti.\\n6 Cuih thupawl a rel hnuah, leilung ah a cil a phui ih, a cil in leibêk a tuah, cule cuih leibêk cu mitcawpaih mit ah a măn. 7 Cule mitcawpa hnenah, «Feh awla, Siloam tili ah na mit va khawlh aw,» tiah a ti.\\nSiloam ih sullam cu ‹Thlah› tinak a si. Cu pa cu a feh ih a va khawlh, cule khawhmu in a tlungkir.\\n8 Curuangah cutawk ih cu pa mitcaw ih a rak hmu dahtu le a innhnenpawl in, «Hi pa cu tohmun ih kutdawhpa kha a si lo maw?» tiah an ti.\\n9 Mi hrekkhat in, «Amah hi a si ko,» tiah an ti.\\nAsinan mi dangpawl in, «Amah hi kha pa a bang men,» tiah an ti.\\nMitcawpa in, «Keimah hi amah kha ka si ko,» tiah a ti.\\n10 Curuangah annih in a hnenah, «Ziangtin na mit a vang?» tiah an ti.\\n11 Anih in a let ih, «Jesu an ti mi pa in leibêk a tuah ih ka mit ah in măn, cule ka hnenah, ‹Siloam tili ah feh awla, na mit va khawlh aw,› tiah i ti. Ka va feh ih ka khawlh tikah, khua ka hmu thei,» tiah a ti.\\n12 Cun annih in, «Cu pa cu khuitawkah a um?» tiah an ti.\\nAnih in, «Ka thei lo,» tiah a ti.\\nFarasipawl le Mitcaw Dampa\\n13 Annih in hi hlanih mitcaw dah pa cu Farasipawl hnenah an hruai. 14 Jesu in leibêk tuah tahratih, a mit a vanter ni cu Sabbath ni a si. 15 Cun Farasipawl khal in cu pa cu thu an sutsal. «Ziangtin khua na hmu thei?» tiah an ti. Cule anih in an hnenah, «Anih in ka mit ah leibêk i măn, cule ka khawlh ih khua ka hmu,» tiah a ti.\\n16 Curuangah Farasi-mi mi hrekkhat in, «Hi pa cu Sabbath ni a ulh lo ruangah, Pathian hnen ihsi ra mi a si lo,» tiah an ti.\\nA dangpawl in, «Hivek hminsinnakpawl cu misual cun ziangtin a tuah thei ding?» tiah an ti. Cule anmai lakah ṭhenawknak a um.\\n17 Mitcawpa hnenah cun, «Na mit a lo vanter ruangah hin amah cu, ziangtin na ruat?» tiah an tisal. Anih in, «Anih cu profet a si,» tiah a ti.\\n18 Asinan Jew-pawl in mit ra vâng paih nu le pa an kawh hlan sung cu a mit a rak caw dah ih a mit a vangsal a si ti amai thuhla cu an zum lo. 19 Cule annih in an hnenah, «Hi pa hi nan fapa, a suah ihsi mitcaw nan ti mi pa kha a si maw? Ziangtin atu ah khua a hmu thei?» tiah an sut.\\n20 A nu le pa in an hnenah, «Hi pa hi kan fapa, a suah ihsi mitcaw a si ti khal kan thei. 21 Asinan atu ah ziangtin khua a hmu thei ti le zo in a mit a vângter ti kan thei lo. Upa a si ve thlang, amah sut uh. Amai thuhla cu amah in a rel ding,» tiah an sawn.\\n22 Jew-pawl an ṭih ruangah a nu le a pa in cuih thilpawl an ṭawngnak a si, ziangahtile Jew-pawl cun zokhal Jesu cu Khrih a si tiih a pawm asile, sinakok sung ihsin kan dawisuak ding tiah lungkimtlangnak an nei zo. 23 Cumi ruangah a nu le a pa in, «Upa a si ve thlang, amah sut uh,» tiah an tinak a si.\\n24 Cun hi hlanih a mit a rak caw dah pa cu a vei hnihnak an kosal ih, a hnenah, «Pathian thangṭhat aw! Hi pa cu misual a si ti kan thei,» tiah an ti.\\n25 Anih in a sawn hai ih, «Misual a si le si lo ka thei lo. Thil pakhat ka thei: mitcaw ka rak si dah ih, atu ah khua ka hmu,» tiah a ti.\\n26 Cun annih in a hnenah, «Anih in na parah ziang a tuah? Ziangtin na mit a lo vângter?» tiah an sutsal.\\n27 Anih in an hnenah, «Ka lo sim zo nân, nan rak ngaithla lo. Ziangahso theihsal nan duh? Nannih khal hi Paih dungthluntu si ve nan duh maw si?» tiah a sawn hai.\\n28 Cun annih in amah cu an zăwkzet ih, «Nangmah cu hi Paih dungthluntu na si, kannih cu Mosi dungthluntu kan si. 29 Pathian in Mosi a bia ti kan thei; asinan hi pa cu khuitawk ihsin a ra ti kan thei lo,» tiah an ti.\\n30 Cu pa cun a sawn hai ih an hnenah, «Ziangah so, khuitawk ihsin a ra ti nan theih lo hi mangbangza thil cu a si, anih in ka mit a vângter fawn si! 31 Atu ah Pathian in misualpawlih aw a ngai lo, asinan zokhal Pathian a bia ih a duh zawng a tuah asile, Pathian in cu pa cu a ngaithla a si ti kan thei. 32 Leilung um thăwk ihsin suahkeh mitcaw zohman in a mit an vângter ti theih a si dah lo. 33 Hi pa hi Pathian hnen ihsin a si lo ahcun, zianghman a tuah thei lo ding,» tiah a ti.\\n34 Annih in an sawn ih a hnenah, «Nang cu sual pumhlum ih suak na si ih, nang in thu in zirh ve ding maw si?» tiah an ti. Cule cu pa cu lengah an dawisuak.\\nThlarau Lam Mitcaw\\n35 Jesu in cu pa cu lengah an dawisuak ti a thei, cule cu pa a va tawn tikah, a hnenah, «Pathian Fapa na zum maw?» tiah a ti.\\n36 Anih in a sawn ih, «Bawipa, amah ka zumnak dingah, cu pa cu zo a si?» tiah a ti.\\n37 Cule Jesu in a hnenah, «Amah cu na hmu zo, a lo be rero tu hi a si,» tiah a ti.\\n38 Cun anih in, «Bawipa, ka zum a si!» tiah a ti. Cule Jesu hmaiah a băwkkhup.\\n39 Cule Jesu in, «Khawhmu lo pawl in khua an hmuhnak dingah le khawhmupawl an mit a câwtnak dingah, hi leitlun ah thuṭhen dingin ka ra a si,» tiah a ti.\\n40 Jesu hnenih um Farasi-mi mi hrekkhat in cuih ṭawngkampawl an theih tikah, a hnenah, «Kannih teh mitcaw maw kan si ve?» tiah an ti.\\n41 Jesu in an hnenah, «Mitcaw rak si uhla cu, sual nan nei lo ding; asinan atu ah, ‹Khua kan hmu a si,› tiah nan ti. Curuangah nan sualnak cu a tāng lai a si.\\n1 «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, tuu hruang sungah sângka ihsin si loin, hmun dang sawn ihsi a kailuttu cu, fifir le suamhmang a si. 2 Asinan sângka ihsin a luttu cu tuukhāltu a si. 3 Sângka kiltu in a hrangah sângka a ăwnsak ih, tuupawl in a aw an thei. Amai tuupawl cu an hmin ciar in a ko hai ih, lengah a hruaisuak hai. 4 Cule amai tuupawl a suah hai tikah amah cu an hmaiah a feh; a aw an theihthiam ruangah tuupawl in amah cu an thlun. 5 Mi dangpi cu an thlun hrimhrim lo ding, anih cu an tlansan sawn ding, ziangahtile mi dangpawlih aw cu an theithiam lo,» tiah a ti.\\n6 Jesu in hi tahṭhimnak thu hi an hnenah a sim, asinan an hnenih a sim mi thilpawl cu an theithiam lo.\\n7 Cun Jesu in an hnenah, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, keimah cu tuupawlih sângka ka si. 8 Ka hlanih a ratu hmuahhmuah cu fifir le suamhmang an si, asinan tuupawl in an aw an thei lo. 9 Keimah cu sângka ka si. Zokhal keimah ihsin hruang sungih a luh a si ahcun, rundam a si ding. Anih cu a lut a suak ding ih, tlimno a hmu ding. 10 Fifir cu ru ding, that ding le siatsuah ding lawngah a ra. Kei cu nun an neih ih, nun luangliam an neih theinak dingah ka ra a si.\\n11 «Keimah cu tuukhāl ṭha ka si. Tuukhāl ṭha cun tuupawl hrangah a nunnak a pe. 12 Asinan tuukhāltu a si lo mi, tuu neitu si lo, sancawp cun cinghnia a rat kha a hmuh tikah, tuupawl cu a tān ta ih a tlân. Cule cinghnia in tuupawl cu a deh ih a ṭekdarhter ṭheh. 13 Sancawp mi cu sancawp a si ruangah tuupawl a ngaihsak lo ih, a tlansan men.\\n14 «Keimah cu tuukhāl ṭha ka si, ka tuupawl cu ka thei hai ih, annih in kei khal in thei ve. 15 Pa in keimah i theih vekin, kei khal in Pa cu ka thei ve. Tuupawl hrangah ka nun ka pe. 16 Cule himi tuu hruang sungih um lo mi tuu dang ka nei lai; cupawl khal ka hruailuh hai tengteng a ṭul. Annih in ka aw an thei ding, cule tuukhāl pakhat hnuaiih tuu run pakhat ah an cang ding. 17 Ka lâksal dingah ka nunnak ka pek ruangah, ka Pa in i duhdawt. 18 Zohman in ka hnen ihsin ka nunnak an la lo, keimah rori in ka pe sawn a si. Ka nunnak pek ding le lâksal ding thuneihnak ka nei. Cuih thupek cu ka Pa hnen ihsin ka ngah,» tiah a ti.\\n19 Cuih ṭawngpawl ruangah, Jew-pawl lakah ṭhenawknak a umsal. 20 Cule an lakih mi tampi in, «Anih cu khawsia a nei ih a â a si. Ziangahso amah cu nan ngaithlak?» tiah an ti.\\n21 Mi dangpawl in, «Hi ṭawngkampawl hi khawse nei miih ṭawng an si lo. Khawsia in mitcawpawlih mit a vângter thei ding maw?» tiah an ti.\\nTuukhāltu cun a Tuupawl a Thei\\n22 Jerusalem ah ahlănawknak puai a um ih, cucu thlatâng cān a si. 23 Cule Jesu cu temple kulh sungih Solomon-ih hulhliap ah a tawivâk rero. 24 Cun Jew-pawl in Jesu cu an ra kulh ih, a hnenah, «Ziangtik tiang awlăwksăwng ko in tuah ding? Nangmah cu Khrih na si le, fiangten in sim lawlaw aw,» tiah an ti.\\n10:22a hlănawknak puai: Jew-pawlih kum tin puaipawl le a dang puaipawl simfiangnak zoh aw.\\n25 Jesu in, «Ka lo sim ih, nan rak zum lo. Ka Paih hmin ih ka tuah mipawl in ka thuhla cu an theihter a si. 26 Nan hnenih ka lo sim zo vekin, nannih cu ka tuu run lak ihta nan si lo ruangah, nan zum lo a si. 27 Ka tuupawl cun ka aw an thei ih, kei khal in anmah cu ka thei hai. Cule annih in keimah in thlun. 28 Cule an hnenah kumkhaw nunnak ka pe, an hlorál dah hrimhrim lo ding ih, zohman in ka kut sung ihta in lawng dah fawn lo ding. 29 Anmahpawl ka hnenih i petu ka Pa cu ziang hmuahhmuah hnakin a ropisawn; zohman in ka paih kut sung ihta an lawng thei lo ding. 30 Ka Pa le kei cu pumkhat kan si,» tiah a sawn hai.\\nLungto in Jesu Dēn an Tum\\n31 Cun lungto in Jesu deng dingin, Jew-pawl in lungto an sarsal. 32 Jesu in an hnenah, «Ka Pa hnen ihsin hnaṭuan ṭha tampi ka lo hmuh zo. Cupawl lak ihsin khui mi bik ruangah so lungto ih in dēn ding?» tiah a sawn hai.\\n33 Jew-pawl in an sawn ih, «Hnaṭuan ṭha ruangah lungto ih lo dēn kan tumnak a si lo, Pathian na thangsiat le nang cu milai si ve na cingin, nangmah le nangmah Pathian ih na tuahawk ruang sawnah a si,» tiah an ti.\\n34 Jesu in an hnenah, « ‹Nannih cu pathianpawl nan si tiah ka lo ti,› tiah nan Dān sungah ngan a si lo maw? 35 Pathian kamsuakthu an hnenih thleng mipawl hman pathianpawl tiih a kawh a si ahcun, Cathianghlim cu ṭhiatbăl theih a si si lo. 36 ‹Keimah cu Pathian Fapa ka si,› tiih ka ti ruangah maw, Pa in a serhhran mi le leitlun ih a thlah mi cu, ‹Nang, Pathian thangsiatpa,› in ti? 37 Ka Paih hna ka ṭuan lo asile, in zum hlah uh. 38 Asinan ka ṭuan asile, keimah in zum lo hmanah ka hnaṭuan mipawl tal zum uh. Cutiih nan zum asile, Pa cu keimah ah a um ih, Fapa khal Pa ah a um a si ti nan thei ding ih nan zum ding,» tiah a sawn hai.\\n39 Curuangah amah kaih theinak ding lamzin an hawlsal, asinan an kut ihsin a tlânsuak.\\n40 Cule Jordan tiva ralkhat lam, John in baptisma a pek hmaisakbiknak hmun ah a fehsal ih, cu tawkah a câm. 41 Cun mi tampi a hnenah an ra ih, «John in hminsinnak zianghman a tuah lo, asinan John in hi paih thuhla a sim mi hmuahhmuah cu a dik a si,» tiah an ti.\\n42 Cule cu tawkah mi tampi in amah cu an zum.\\n1 Bethany khawmi Lazaras an ti mi pa cu a nâ, cuih khua cu Mary le a unu Martha teih umnak a si. 2 Cuih Mary cu, hriak rimhmui Bawipa hnih ih a sám ih a ke hnulsaktu kha a si, a ṭapa Lazaras cu a dam lo. 3 Curuangah a farnulepawl in Jesu hnenah thu an hei cah ih, «Bawipa, ngai hnik, na duhdawt mi pa a dam lo sokhaw,» tiah an ti.\\n4 Jesu in cumi a theih tikah, «Cuih natnak cu thihnak dingah a si lo, Pathian sunlawinak ding hrangah a si sawn. Himi ihsin Pathian Fapa cu sunlawihin a um ding,» tiah a ti.\\n5 Jesu in Martha le a naunu Mary le Lazaras te cu a duhdaw hai. 6 Jesu in Lazaras a nâ ti a theih tikah, a umnak hmun kēl ah ni hnih a cam ta. 7 Cuihhnu ah a dungthluntupawl hnenah, «Judia peng ah fehsal uhsi,» tiah a ti.\\n8 A dungthluntupawl cun a hnenah, «Rabbi, kan dung rei lo teah Jew-pawl in lungto ih lo deng dingin an lo hawl ih, cu tawkah na va fehsal ding maw?» tiah an ti.\\n9 Jesu in, «Ni khat ah nazi hleihnih sung khawvâng a um a si lo maw? Zokhal sunvâng ih a feh ah cun, hi leitlun tleu a hmuh ruangah a bah lo. 10 Asinan mi pakhat cu zan ih a feh asile, amah ih tleu a um lo ruangah a bah a si,» tiah a ti.\\n11 Cuih thilpawl a sim hnuah, an hnenah, «Kan rual Lazaras cu a itthat, cuti sikhalsehla amah va ṭhang dingah ka feh a si,» tiah a ti.\\n12 Cun a dungthluntupawl in, «Bawipa, a itthat asile, a damṭha leh ko ding,» tiah an ti.\\n13 Sikhalsehla Jesu in Lazaras-ih thih thu a sim, asinan a dungthluntupawl in itthat ih a cawlh thu a sim a si hmang tiah an ruat.\\n14 Cun Jesu in an hnenah, «Lazaras cu a thi a si. 15 Cule nan zumnak dingah nanmai hrangah cutawk ih ka rak um lo cu ka lung a awi. Sikhalsehla a hnenah feh ko uhsi,» tiah fiangten a sim hai.\\n16 Cun Thomas in a rualpi dungthluntupawl hnenah, «A zawngih thi dingin feh ve uhsi,» tiah a ti.\\nThomas cu aDiduma tiih an kawh mi a si.\\n11:16a Diduma: Grik ṭawng in faphir tinak a si.\\nThawhsalnak le Nunnak Jesu\\n17 Jesu a va thlen tikah, Lazaras cu thlān sungah ni li a rak um zo ti a thei. 18 Bethany cu Jerusalem khaw kiangte peng hnih hrawngah a um. 19 Cule an ṭapa thuhla ah anmah hnem dingin Jew-mi mi tampi in Martha le Mary kiangkapih um mi nunaupawl an ra fĭn. 20 Cun Martha in Jesu a ra ti a theih leveten, a va feh ih amah cu a hmuak, asinan Mary cu inn sungah a to ringring.\\n21 Cun Martha in Jesu hnenah, «Bawipa, hi tawkah rak um ta cila cu, ka ṭapa hi a thi lo ding. 22 Asinan atu rori khalah Pathian na dil mi pauhpauh cu, Pathian in a lo pe ding ti ka thei,» tiah a ti.\\n23 Jesu in a hnenah, «Na ṭapa cu a thosal ding,» tiah a ti.\\n24 Martha in a hnenah, «Ni netabik thawhsalnak ni ah a thosal ding ti ka thei,» tiah a ti.\\n25 Jesu in a hnenah, «Keimah cu thawhsalnak le nunnak ka si. Keimah i zumtu cu, thi khal sehla, a nung ding. 26 Cule zokhal nungdamih keimah i zumtu cu a thi dah hrimhrim lo ding. Cucu na zum maw?» tiah a ti.\\n27 Martha in a hnenah, «A si, Bawipa, nang cu leitlun ih a ra ding mi, Pathian Fapa, Khrih na si ti ka lo zum,» tiah a ti.\\nJesu a Ṭap\\n28 Cule cuih thilpawl a rel hnuah, Martha cu a feh ih, a naunu Mary kha athupten a ko, cule a hnenah, «Zirhtupa a ra thleng ih a lo ko a si,» tiah a ti.\\n29 Mary in cumi a theih leveten, zamrang zetin a tho ih a hnenah a feh. 30 Cuih cān ah Jesu cu khua a ra thleng hrih lo, Martha ih a va hmuahnak hmun ah a um hrih lai. 31 Mary zawngih inn sungih a umtu le amah hnemtu Jew-pawl in Mary zamrang zetin a ding ih a fehsuak ti an hmuh tikah, an hei thlun. «Thlān ah ṭap dingin a feh a si hi,» tiah an ti.\\n32 Cun Mary cu Jesu umnak hmun a va thleng ih, amah a hmuh tikah, a ke hramah a băwk ih a hnenah, «Bawipa, hi tawkah rak um ta cila cu, ka ṭapa hi a thi lo ding nân,» tiah a ti.\\n33 Jesu in Mary le amah rak thluntu Jew-pawl an ṭah ciamco a hmuh tikah, a thin a na zet ih a riah a sia. 34 Cule, «A ruak cu khuiah nan ret?» tiah a ti.\\nAnnih in a hnenah, «Bawipa, ra awla, zoh aw,» tiah an ti.\\n35 Jesu a ṭap. 36 Cun Jew-pawl in, «Zoh uh, Lazaras cu a va rak duhdaw lawmmam ve,» tiah an ti.\\n37 Cule mi hrekkhat in, «Hi pa hin mitcawpawlih mit a vângter thei, Lazaras thi lo dingin teh a tuah thei lo maw si?» tiah an ti.\\n38 Cun Jesu cu thlān a thlen tikah, a lung sungin riahsiain a hrûmsal. Thlān cu pûk a si ih, a kâ cu lungto in an khar. 39 Jesu in, «Lungto kha ṭhawn uh,» tiah a ti.\\nMithipaih farnu Martha in a hnenah, «Bawipa, a thu zo ding, ziangahtile a thihnak ni li lai a rei zo,» tiah a ti.\\n40 Jesu in a hnenah, «Na zum ah cun Pathian ropitnak na hmu ding ka lo ti a si lo maw?» tiah a ti.\\n41 Cun mithi an retnak hmun ihsin lungto cu an ṭhawn. Cule Jesu cu tlun lam a zoh ih, «Ka Pa, i ngaithlak ṭheu ruangah lungawi thu ka lo sim. 42 Cule nang in i ngaithla ṭheu a si ti ka thei, asinan hitawk ih ding mipi in nang in i thlah a si ti an zumnak dingah, hi thu hi ka sim a si,» tiah a ti.\\n43 Cuih thilpawl a sim ṭheh tikah, aw ring zetin, «Lazaras ra suak aw!» tiah a au. 44 Cule mithipa cu a kut le a ke ruak tuamnak puan thawi tuamawpiin le a hmai cu hmai hnulnak puante ih tuamawin a ra suak.\\nJesu in an hnenah, «Phelh uhla, fehter uh,» tiah a ti.\\n45 Cun Mary hnenih a ratu Jew-mipawl lakih mi tampi in Jesu ih tuah mi thilpawl an hmu ih, amah cu an zum. 46 Asinan mi hrekkhat cu Farasipawl hnenah an feh ih, Jesu ih tuah mi thilpawl cu an va sim. 47 Cun puithiam sângpawl le Farasipawl cu athuṭhen dingin an to ih, «Ziangtin kan tuah ding? Ziangahtile hi pa in hminsinnak tampi a tuah. 48 Hitiih kan thlah men asile, mi hmuahhmuah in amah an zum ding, cule Rom-mipawl an ra ding ih, kan ram le kan miphun an lahlo ding,» tiah an ti.\\n11:47a thuṭhen: Sanhedrin an to tinak a si; Jerusalem ih um Jew-pawlih thuṭhennak sang bik, member 71 nei mi a si.\\n49 Cule an lakih mi pakhat Kaiafas, cuih kum ih puithiam lubik a si lai mi in, an hnenah, «Zianghman nan thei lo. 50 Jew miphun hmuahhmuah hlohral hnakin mi pakhat mipi hrangih thih cu kan hrangah a ṭhasawn a si ti khal nan ruat fawn lo,» tiah a ti.\\n51 Cuih thu cu amai lungsuakih a sim mi a si lo, cuih kum ah puithiam lubik a si ih, Jew miphunpawl hrangih Jesu a thih ding thu a rak phuang cia sawn hi a si. 52 Jew miphun hrang lawngah si loin, a ṭekdarh mi Pathian fātepawl pumkhat si dingih hruaikhawm ding thu khal a phuang a si.\\n53 Cun cuih ni ihsi thăwkin Jesu that dingah thu an relkhawm. 54 Curuangah Jesu cu Jew-pawl lakah langhnganin a vâksuak nawn lo; cuih hmun ihsin ramṭhing kiangih a um mi khawte Efraim an ti mi ah a feh riangri ih, cu tawkah a dungthluntupawl hnenah a câm.\\n55 Cule Jew-pawlih Lanta Puai cu a nâi thlang ih, Lanta Puai hlanah mi tampi cu anmah le anmah thianfaiaw dingin, an khawte ihsin Jerusalem ah an fehso. 56 Cun Jesu cu an hawl ih, «Ziangtin nan ruat, anih hi puai tuahnak ah teh a ra ngai pei maw?» tiah temple kulh sungah dingin pakhat le pakhat an tiaw. 57 Puithiam sângpawl le Farasipawl in amah an kaih theinak dingah a umnak theitu pauh in a rel pei, tiah thupek an suah.\\nMat 26:6-16; Mar 14:3-9\\n1 Cun Lanta Puai hlan ni ruk ah Jesu cu Bethany khua ah a feh, cu tawkah mithi zo, a thawhter mi pa Lazaras kha a um. 2 Cu tawkah Jesu hrangah zanriah an timtuah, Martha in tuang a tim ih, Lazaras cu amah cabuai a hilpitupawl lakih pakhat a si ve. 3 Cun Mary in a mankhung zet mi hriak rimhmui aspaiknard blitra khat a la ih, Jesu-ih ke ah a culh, cule a ke cu a sám in a hnulsak. Cule cuih inn cu hriak rimhmui rim in a khat.\\n12:3a spaiknard: Nard kung ihsi an tuah mi hriak rimhmui.\\n12:3b litra: Grik ṭawng a si ih no khat hnakin málte a tam.\\n4 Cun Jesu dungthluntupawl lakih pakhat amah phiarsawm cingtu ding, Simon fapa, aJudas Iskariot in, 5 «Ziangah so hi hriak rimhmui cu dinari 300 ah zuarin, a tangka cu mifarahpawl an pek lo?» tiah a ti. 6 Cutiih a ti cu mifarahpawl zawn a ruah ruangah a si lo, amah cu fifir a si ih, paisa kuang kiltu a si; cule paisa kuang sungih ret mipawl a lâk ṭheu ruangah a si sawn.\\n12:4a Judas Iskariot: 6:71 simfiangnak zoh aw.\\n7 Cun Jesu in, «Um ko seh, hi nu in keimah in vui ding ni hrangah hriak rimhmui cu a rak retṭha a si. 8 Ziangahtile mifarahpawl cu nan hnenah an um ringring ding, asinan kei cu nan hnenah ka um ringring lo ding,» tiah a ti.\\nLazaras Thah an Tum\\n9 Cun Jew-mi mi tamtak in Bethany ah Jesu a um ti an thei, cule Jesu ruang lawngah si loin, mithi lak ihsin a kaihthawh mi Lazaras khal hmu ve dingah cu tawkah an va feh. 10 Asinan puithiam sângpawl cu Lazaras khal that ve dingin thu an relkhawm. 11 Lazaras ruangah Jew-mi mi tampi in an fehsan ih, Jesu an zum.\\n12 A thaisun ah puai zawh dingih ra, mipi tampi in Jerusalem ah Jesu a ra ti hna in an thei ih, 13 ṭhulhfau hnah an khiak, cule amah hmuak dingah an feh.\\n«Hosana! Bawipaih hmin ih ra cu mi thlawsuak a si!\\nIsrael Siangpahrang cu!»\\ntiah an au.\\n14 Cun Jesu in lāknote a táwng ih, a parah a to.\\n15 Cumi cu,\\n«Zion fanu, ṭih hlah,\\nNgai hnik, na Siangpahrang cu lākfāno parah toin a rat khi!»\\n16 Cuih thilpawl cu a thăwk ah cun a dungthluntupawl in an theithiam lo; asinan Jesu sunlawihih a um hnuah, amai thuhla cu, cuvekin ngan a si ti le cuih thilpawl cu a parah an tuah a si ti an vun máng.\\n17 Curuangah thlān sung ihsin Lazaras a kawhsuak lai le mithi lak ihsin a thawhter laiih a hnenih um mipi in an theihpinak thu an phuang. 18 Cumi ruangah mipi khal in amah cu an ra táwng, ziangruangahtile hi hminsinnak hi a tuah a si tiah an thei. 19 Curuangah Farasipawl cu pakhat le pakhat, «Zianghman nan tisuak thei lozia hi nan thei maw? Zoh hnik uh, leitlun mi hmuahhmuah in a dung an thlun thluh zo hi,» tiah an tiaw.\\nJesu in a Thih ding Thu a Phuang\\n20 Pathian be dingin puai ih a fehsopawl lakah, Grikmi mi hrekkhat an tel. 21 Cun Galili peng, Bethsaida khawmi Filip hnenah an feh ih, «Bawipa, Jesu hmuh kan duh,» tiah an ngen. 22 Filip cu a feh ih, Andru a sim, cule Andru le Filip in Jesu an simsin.\\n23 Asinan Jesu in a sawn hai ih, «Minung Fapa hi sunlawihih a um cān a thleng zo. 24 Thungaiin, thungaiin ka lo sim, sangvut fáng cu leilung ah a tlak ih a thih ta lo ah cun, amah kēltein a um; asinan a thih a si ahcun, rah tampi a suah. 25 A nunnak a duhdawtu cun a nunnak a hloh ding, cule hi leitlun ih a nunnak a huatu cun kumkhaw nunnak hrangah a nunnak a kilhim ding. 26 Zokhal keimah i rian asile, i thlun seh; cule ka siahhlawh cu ka umnak ah a um ve ding a si. Zokhal keimah i riantu cu, Pa in a cawimawi ding.\\n27 «Atu hi ka thinlung a buai, ziangso ka sim ding? ‹Ka Pa, himi cān ihsin i humhim aw,› ka ti ding maw? Asinan tuih cān ah himi hrangih ra ka si fawn. 28 Ka Pa, na hmin sunlawih aw,» tiah a ti.\\nCule van ihsin aw a rung thang ih, «Ka hmin cu ka sunlawih zo ih, ka sunlawihsal leh ding,» tiah a ti.\\n29 A kiangih mipi dingpawl in cumi cu an thei ih, «Khawpi a ri,» tiah an ti.\\nMi dangpawl in, «Vancungmi in a run bia,» tiah an ti.\\n30 Jesu in a let ih an hnenah, «Keimai ruangah si loin, nanmai ruang sawnah cuih aw cu a rung thleng a si. 31 Atu ah leitlun minungpawl hi thuṭhen an si, atu ah hi leitlun uktu cu hlăwnsuak a si ding. 32 Cule kei cu leilung ihsin khaikān ka si tikah, mi hmuahhmuah ka hnenah ka hip ding,» tiah a ti hai. 33 Cutiih a sim tikah, ziangti vekin a thi ding ti a lăngternak a si.\\n34 Mipi in, «Dān cazual sung ihsin Khrih cu kumkhuain a um tlaitluan ding tiah hna in kan rak thei, cule nang in ziangtin, ‹Minung Fapa cu an khaikâng ding?› tiah na ti thei. Hih Minung Fapa cu zo so a si?» tiah an sawn.\\n35 Cun Jesu in an hnenah, «Tleu cu nan hnenah cān tawite sung lawng a um. Tleu nan neih laiah thim in a lo manlonak dingah, tleu ah feh uh. Thim ih a fehtu cun khuitawkah a feh ti a thei lo. 36 Tleu nan neih laiah tleu fāte nan si theinak dingah, tleu cu zum uh,» tiah a ti.\\nCuih thilpawl a sim ṭheh hnuah Jesu cu a fehhlo ih, an hnen ihsin a relh.\\nJew-pawl in an Zum Lo\\n37 An hmaiah hminsinnak tampi a tuah ko nân, amah cu an zum cuang lo. 38 Cumi cu profet Isaiah in,\\n«Bawipa, zo in so kan thuthan mi a zum?\\nCule zo hnenah so Bawipaih bân lăngter a si?»\\ntiih a rak phuan mi a ṭawngkam a kim theinak dingah a si.\\n39 Curuangah Isaiah thotho in,\\n40 «Amah in an mit a câwtter ih, an thinlung a ruhter.\\nAn mit ih an hmuhlonak dingah le an thinlung ih an theihthiamlonak dingah cucu a tuah a si.\\nCuti a si lo ahcun, an hawikir ding ih,\\nKa tidam hai pang ding,»\\ntiah a simsal. Curuangah an rak zum thei lo.\\n41 Isaiah in Bawipaih ropitnak a hmuh ruangah hi thilpawl hi a rel ih, a thuhla khal a phuang.\\n42 Sikhalsehla hruaitupawl lak ihsin mi tampi in Jesu cu an zum. Asinan Farasipawl in sinakok sung ihsin in dawisuak pang ding ti an phan ruangah, Jesu an zum thu cu langhnganin an phuang ngam lo. 43 Ziangahtile annih cun Pathian ih lăwm hnakin, minung ih lăwm an duh sawn.\\nJesu Leitlun Rundamtu\\n44 Cun Jesu cu a ausuak ih, «Keimah i zumtu cu keimah i zum si loin, i thlahtu a zum sawn a si. 45 Cule keimah i hmutu cun i thlahtu a hmu a si. 46 Keimah i zumtu zokhal thim ih a tānlonak dingah, leitlun ah tleu vekin ka ra zo.\\n47 «Cule zokhal ka kamsuakthupawl a thei ih a zum lo asile, thu ka ṭhensak lo, ziangahtile leitlun mipawl thuṭhen dingah ka ra lo, leitlun mipawl rundam dingah ka ra sawn a si. 48 I hnáwng ih ka kamsuakthupawl a cohlang lo tu cu, thuṭhensaktu a nei. Ka phuan mi kamsuakthu in ni netabikah amah cu thu a ṭhen ding. 49 Ziangahtile keimai palungsuak thu ka sim lo. I thlahtu ka Pa in ka sim ding mi le ka phuan ding mi thu i pe sawn a si. 50 Cule a thupek cu kumkhaw nunnak a si ti ka thei. Curuangah ka sim mi pauhpauh cu Pa ih i sim vek cekci in, ka phuang a si,» tiah a ti.\\nJesu in Dungthluntupawlih Ke a Khawlhsak\\n1 Lanta Puai hlanah Jesu in hi leitlun suahsan ih, Pa hnenih a feh tikcucān a thleng zo ti a thei. Leitlun ih amai ta a si mipawl cu a rak duhdaw hai ih, a cemnet tiangin a duhdaw hai.\\n2 Cule zanriah an ei laiah, Diabol in Simon fapa, aJudas Iskariot thinlung ah Jesu phiarsawm dingin hna a rak ṭuan zo. 3 Jesu in Pa in a kut ah thil ziangkim a pek thluh zozia le amah cu Pathian hnen ihsin a ra ti le Pathian hnenah a feh thlang ding ti a theih ruangah, 4 zanriah an einak ihsin a tho ih a sinfen a hlît, hnulawknak puan a la ih a tâi ah a vĕl. 5 Cuihhnu ah, cawhtawlh sungah tidai a thle ih, dungthluntupawlih ke khawlh a thăwk, cule a tâi ih a vĕl mi puante in a hnulsak hai.\\n13:2a Judas Iskariot: 6:71 simfiangnak zoh aw.\\n6 Simon Peter hnen a thlen tikah, Peter in, a hnenah, «Bawipa, nang in, ka ke i khawlh ding maw?» tiah a ti.\\n7 Jesu in a sawn ih a hnenah, «Ka tuah mi hi atu ah cun na theithiam lo, asinan nehhnu ah na thei leh ding,» tiah a ti.\\n8 Peter in a hnenah, «Ka ke cu ziang tik hmanah na khawlh hrimhrim lo ding,» tiah a ti.\\nJesu in, «Ka lo khawlh lo asile, ka hnenah zianghman covo na nei lo ding,» tiah a sawn.\\n9 Simon Peter in a hnenah, «Bawipa, ka ke lawng si loin, ka lu le ka kutpawl khal khawlh lawlaw aw,» tiah a ti.\\n10 Jesu in a hnenah, «Ti a khawlhaw zotu cu a ke siarlo khawlh a ṭul lo, anih cu a fai ṭheh a si; nannih cu nan fai, asinan nan zate cun nan fai thluh lo,» tiah a ti.\\n11 Ziangahtile Jesu in zo in i phiarsawm ding ti a thei; curuangah, «Nan zaten nan fai thluh lo,» tiah a ti.\\n12 Cun an ke a khawlhsak ṭheh hnuah, a sinfen a hruh ih a tosal, an hnenah, «Nan parih ka thil tuah mi hi nan theithiam maw? 13 Nannih in Zirhtupa tiin le Bawipa tiin in ko, cucu ka sinak a si ruangah nan tiṭha a si. 14 Cun kei, nan Bawipa le nan Zirhtupa in nan ke ka lo khawlh asile, nannih khal in pakhat le pakhat nan ke nan khawlhsakawk ding cu a mawi a si. 15 Ziangahtile nan hnenih ka tuah mi vekin, nan tuah ve dingah zohṭhim ding ka lo pe zo. 16 Thungaiin, thungaiin ka lo sim, siahhlawh cu a pu hnakin a ropisawn lo ih, a thlahtu hnakin thlah mi a ropisawn fawn lo. 17 Hi thilpawl nan theih ih nan tuah asile, mithlawsuak nan si.\\n18 «Nan zate thuhla ka sim a si lo. Ka hril mi cu ka thei; asinan,\\n‹Keimah thawi sang a eitlangtu in keimah dokalhin a kedil a khai zo,›\\nti mi Cathianghlim a famkimnak dingah a si.\\n19 Cumi a thlen hlanah atu ihsin ka lo sim cia, cumi a thlen tikah, keimah cu amah ka si ti nan zumnak dingah a si. 20 Thungaiin, thungaiin ka lo sim, ka thlah mi a cohlangtu cun keimah i cohlang a si; cule keimah i cohlangtu cun, keimah i thlahtu khal a cohlang,» tiah a ti.\\nJesu in Phiarsawm a Si ding Thu a Phuang\\n21 Jesu in cuih thilpawl a sim hnuah, a thinlung a buai ih, «Thungaiin, thungaiin ka lo sim, nan lakih mi pakhat in i phiarsawm ding,» tiah a theihter ih a sim hai.\\n22 Cun a dungthluntupawl cu pakhat le pakhat an zohaw ih, a tisăn mi zo a si pei tiah an awlăwk a săwng. 23 A dungthluntu lakih mi pakhat, Jesu ih a duhdawt mi cun Jesu-ih ṭâng a hngauhsan. 24 A sim mi cu zo a si tiih sut dingah Simon Peter in cu pa cu theihthiamnak a hei pe.\\n25 Cun Jesu ṭâng hngauhsantupa in a hnenah, «Bawipa, cu pa cu zo a si?» tiah a ti.\\n26 Jesu in, «Khēng sungah sang phel ka hnim ding ih, ka pek mi pa hi a si,» tiah a let. Cule Jesu in sang phel a hnim hnuah Simon fapa aJudas Iskariot hnenah a pek. 27 Judas in cuih sang phel a lâk hnuah, a sungah Setan a lut. Cun Jesu in a hnenah, «Na tuah ding mi cu zamrangten tuah aw,» tiah a ti.\\n13:26a Judas Iskariot: 6:71 simfiangnak zoh aw.\\n28 Asinan cabuai hiltu zohman in ziangruangah Judas hnenah cutin a sim ti an thei lo. 29 Ziangahtile Judas cu paisa bawm kiltu a si ruangah dungthluntu hrekkhat cun Jesu in, «Puai hrangih kan ṭul mipawl lei aw,» a ti, asilole mifarahpawl thil va pek a fial si hmang tiah an ruat. 30 Judas cu sang phel a cohlan hnuah, lengah a suak lohli; cucu zan a si.\\n31 Cule Judas leng a suah hnuah, Jesu in, «Atu ah Minung Fapa cu sunlawih a si zo ih, amah ah Pathian in sunlawihnak a co zo. 32 Amah ah Pathian in sunlawihnak a co zo asile, Pathian khal in anih cu amah ah a sunlawih ding ih, a sunlawih vurvo ding.\\n33 «Fahniangletla, rei lo te sung lawng nan hnenah ka um ding. Nannih in in hawl ding ih, Jew-pawl hnenih, ‹Ka fehnak hmun ah nan ra thei lo ding,› ka ti hai vek khan nannih hnen khalah cuvek thothoin atu ah ka lo sim a si.\\n34 «Pakhat le pakhat nan duhdawtawknak dingah nan hnenah thupek thar ka lo pe a si. Kei ih ka lo duhdawt vekin, nannih khal pakhat le pakhat duhdaw aw uh. 35 Pakhat le pakhat tlunah duhdawtnak nan neih a si ahcun, himi in mi hmuahhmuah in ka dungthluntu nan si ti an lo thei ding.\\nJesu in Peter ih a Phatsan ding Thu a Phuang\\nMat 26:30-35; Mar 14:26-31; Luk 22:31-34\\n36 Simon Peter in a hnenah, «Bawipa, khuitawkah na feh ding?» tiah a ti.\\nJesu in a hnenah, «Ka fehnak dingah nang in atu ah cun i thlun thei hrih lo, asinan nehhnu ah i thlun leh ding,» tiah a sawn.\\n37 Peter in a hnenah, «Bawipa, ziangahso atu ih ka lo thlun thei lo? Na hrangah ka nunnak ka thāp ding a si,» tiah a ti.\\n38 Jesu in a hnenah, «Na nunnak cu ka hrangah na thāp ngaingai pei maw? Thungaiin, thungaiin ka lo sim, vei thum tiang i phatsan hlanlo, ar a khuang hrimhrim lo ding.\\nLamzin, Thutak le Nunnak\\n1 «Nan thinhar hlah seh; Pathian nan zum, kei khal i zum uh. 2 Ka paih inn ah cēnnak hmun tampi a um; rak um lo si sehla, ka lo sim zo ding. Nan hrangah hmun timtuah dingah ka feh ding. 3 Cule ka feh ih nan hrangah hmun ka timtuah asile, ka rasal ding ih ka hnenah ka lo hruai ding, cutin ka umnak ah nan um ve ding. 4 Cule khuitawkah ka feh ding ti nan thei ih, a lamzin khal nan thei,» tiah a sâng.\\n5 Thomas in a hnenah, «Bawipa, na fehnak ding hmun kan thei lo, ziangtin saw cuih zin cu kan theih thei ding?» tiah a ti.\\n6 Jesu in a hnenah, «Keimah hi lamzin, thutak le nunnak ka si. Keimah ihsi lo cun zohman Pa hnenah an thleng lo.\\n7 «Keimah in thei zo uhla cu, ka Pa khal nan thei zo ding; atu ihsi thăwkin amah cu nan thei ih, nan hmu zo,» tiah a ti.\\n8 Filip in a hnenah, «Bawipa, Pa cu in hmuh aw, cule cumi cu kan hrangah a tawk ding,» tiah a ti.\\n9 Jesu in a hnenah, «Filip, nan hnenah hi tluk cān rei ka um zo ih, nang in in rak thei hrih lo maw si? Keimah i hmutu cun Pa a hmu; ziangtin, ‹Pa cu in hmuh aw,› na ti thei? 10 Keimah cu Pa ah ka um ih, Pa cu keimah ah a um ti na zum lo maw si? Nan hnenih ka phuan mi kamsuakthupawl hi keimai palung ih sim ka si lo; keimah ih cêng Pa ih hnaṭuan an si sawn. 11 Keimah cu Pa ah ka um ih, Pa cu keimah ah a um ti kha zum uh, culole ka thil tuah mipawl ruang talah i zum uh. 12 Thungaiin, thungaiin ka lo sim, keimah i zumtu cu ka thil tuah mipawl a tuah ve ding; ka Pa hnenih ka feh ruangah hipawl hnakih nasasawn khal a tuah ding. 13 Cule ka hmin ih nan dil mi pauhpauh cu, Fapa ah Pa sunlawih a sinak dingah ka tuah ding. 14 Ka hmin in ziangkhal nan dil asile, cumi cu ka tuah ding.\\nBawmtu dang Tiamkamnak\\n15 «In duhdaw asile, ka thupekpawl thlun uh. 16 Cule Pa ka ngen ding ih, anih in nan hnenih kumkhua um dingah, a dang Bawmtu a run lo pe ding. 17 Amah cu thutak Thlarau a si, amah cu leitlun mipawl in an hmu lo ih an theih fawn lo ruangah amah cu leitlun mipawl in an cohlang thei lo. Asinan amah cu nan hnenah a cêng ih, nan sung khalih a cēn ding ruangah amah cu nan thei. 18 Nu le pa nei lo bangin ka lo tân ta lo ding; nan hnenah ka ra leh ding. 19 Rei lo teah leitlun mipawl in in hmu nawn lo ding, asinan nannih cun in hmu ding. Ka nun ruangah nannih khal nan nung ve ding. 20 Cuih ni ah keimah cu ka Pa ah ka um ti le nannih cu keimah ah nan um ih, kei cu nanmah ah ka um ti nan thei ding. 21 Ka thupekpawl a nei ih a thluntu cu keimah i duhdawtu a si. Keimah i duhdawtu cu ka Pa in a duhdaw ding, cule kei khal in amah cu ka duhdaw ve ding ih, a hnenah keimah rori ka langawter ding,» tiah a ti.\\n22 Iskariot a si lo mi, Judas in Jesu hnenah, «Bawipa, ziangtin so leitlun mipawl hnenah si lo ih, kan hnenih nangmah le nangmah na langawkter ding?» tiah a ti.\\n23 Jesu in a sawn ih a hnenah, «Zokhal keimah i duhdaw asile, ka kamsuakthu a thlun ding. Cule ka Pa in anih cu a duhdaw ding ih, a hnenah kan ra ding, cule a hnenah umhmun kan khuar ding. 24 Keimah i duhdaw lo tu cun ka kamsuakthupawl a thlun lo; nan theih mi kamsuakthu hi keimai ta a si lo, i thlahtu ka paih ta a si sawn.\\n25 «Nan hnenih ka um laiah hi thilpawl cu ka lo sim zo. 26 Asinan ka hmin in Pa in a run thlah ding mi Bawmtu, Thlarau Thianghlim in thil hmuahhmuah a lo zirh ding ih, ka lo sim zo mi thu hmuahhmuah khal a lo mángter thluh ding. 27 Nan hnenah hnangamdaihnak ka lo tăn ta, keimai hnangamdaihnak ka lo pe; leitlun in hnangamdaihnak a pek vekin ka lo pe lo. Nan thinlung buai hlah seh, a ṭih khal ṭih hlah uh.\\n28 «Nannih in, ‹Ka feh ding ih nan hnenah ka rasal ding,› tiih nan hnenih ka ti mi cu nan thei. In duhdaw asile, ‹Pa hnenah ka feh ding,› ka ti mi hi lungawiaipuangin nan um ding, ziangruangahtile ka Pa cu keimah hnakin a ropisawn. 29 Cule cumi a thlen tikih nan zum theinak dingah, atu ah a thlen hlan ihsin ka lo sim cia a si. 30 Nan hnenah thu tampi ka sim nawn lo ding, ziangahtile hi leitlun uktupa a ra lai rero, anih cun keimah ah neih mi zianghman a nei lo. 31 Asinan leitlun mipawl in Pa ka duhdaw ti le Pa in thu i pek vekin ka tuah ti an theihnak dingah a si. Tho uh, hitawk ihsin feh uhsi.\\nSabit Hri le a Hnge\\n1 «Keimah cu sabit hri ngaingai ka si ih, ka Pa cu hmuan tuahtu a si. 2 Keimah ih rah a rah lo mi hngeṭêk kip cu anih in a hlăwnhlo, cule a rah mi hngeṭêk kip in rah tamsin a rah theinak dingah a thianfai. 3 Nannih cu nan hnenih ka sim zo mi kamsuakthu hmangin thenfai nan si zo. 4 Keimah ah um ringring uhla, kei khal nanmah ah ka um ringring ding. A hnge cu sabit hri ih a um ringring lo asile, rah a rah thei lo bangin, keimah ih nan um ringring lo asile, nannih khal rah nan rah thei lo ding.\\n5 «Keimah cu sabit hri ka si, nannih cu a hnge nan si. Keimah ah a um ringring ih amah ah ka um ringring asile, rah tampi a rah; ziangahtile keimah tel loin zianghman nan tuah thei lo. 6 Zokhal keimah ih a um ringring lo asile, hnge bangtukin hlăwn a si ding ih a ro ding; cule mi in an khawm ding ih meisa sungah an hlăwn ding, cule an kāng ding. 7 Keimah ah nan um ringring ih, ka kamsuakthupawl nanmah ih a um ringring asile, nan duh mi nan dil ding ih, cumi cu tisak nan si ding. 8 Rah tampi nan rah mi hin ka Pa a sunlawih, cutin ka dungthluntu nan si ding.\\n9 «Pa in i duhdawt vekin, kei khal in ka lo duhdawt ve; ka duhdawtnak ah um ringring uh. 10 Ka paih thupekpawl ka thlun ih a duhdawtnak ih ka um ringring vekin ka thupekpawl nan thlun asile, ka duhdawtnak ah nan um ringring ding. 11 Ka aipuannak nanmah ih a um ringring nak dingah le nan aipuannak a famkimnak dingah, nan hnenah hi thilpawl hi ka rak lo sim a si. 12 Ka thupek cu hihi a si, ka lo duhdawt vekin pakhat le pakhat duhdaw aw uh. 13 Mi pakhat in a rualpipawl hrangih a nunnak a liam hnakih ropisawn duhdawtnak zohman in an nei lo. 14 Thu ka lo pek mi hmuahhmuah nan tuah asile, nannih cu ka rualpi nan si ding. 15 Siahhlawh tiah ka lo ko nawn lo, ziangahtile siahhlawh cun a pu in ziang a tuah ti a thei lo; cuhnakin rualpi tiah ka lo ko hai sawn a si, ziangahtile ka Pa hnen ihsin ka theih mi thil hmuahhmuah cu nan hnenah ka lo theihter zo. 16 Nannih in in hril lo, keimah sawnin nan feh ih rah nan suahnak dingah le nan rah a um ringring nak dingah le ka hmin in Pa hnenih nan dil mi pauhpauh anih in a lo peknak dingah ka lo hril ih ka lo ruat hai a si. 17 Pakhat le pakhat nan duhdawtawknak dingah hi thilpawl hi thu ka lo pe a si.\\nZumtu le Leitlun Mipawl\\n18 «Leitlun mipawl in an lo huat asile, an lo huat hlanah keimah in hua zo ti thei uh. 19 Leitlun ta si uhla cu leitlun mipawl in anmai minungpawl cu an duhdaw ding. Asinan nannih cu leitlun ta nan si lo, leitlun mipawl lak ihsin ka lo hril zo ruangah, leitlun mipawl in an lo hua a si. 20 ‹Siahhlawh cu a pu hnakin a ropisawn lo,› tiih ka lo sim mi kamsuakthu kha cîng ringring uh. Kei in tiduhdah a si ahcun, nannih khal an lo tiduhdah ding. Ka kamsuakthu an thlun asile, nan ṭawngkam khal an thlun ve ding. 21 Asinan ka hmin ruangah hi thil hmuahhmuah hi nan parah an tuah leh ding, ziangruangahtile annih in keimah i thlahtu an thei lo. 22 An hnenah ra loin thusim lo ningla, sual an nei lo ding, asinan atu ah cun an sual thu ah puhmawh ding an nei lo. 23 Keimah i huatu cun, ka Pa khal a hua a si. 24 An lakah zohman ih an tuah dah lo mi hna ṭuan lo ningla cu, sual an nei lo ding; asinan atu ah cun keimah le ka Pa cu in hmu zo ih, a huat khal in hua zo. 25 ‹Săn um lopiin in hua,› tiih an Dān cazual sungih ngan mi kamsuakthu a famkim theinak dingah in hua a si.\\nThlarau Thianghlim Hnaṭuan\\n26 «Asinan Pa hnen ihsin nan hnenih ka run thlah ding mi Bawmtu a rat tikah, keimai thu a theihter ding, anih cu Pa hnen ihsi suak mi thutak Thlarau a si. 27 Cule a thăwk ihsin nannih cu ka hnenih nan um ruangah, nannih khal in ka thu nan theihter ve ding.\\n1 «Nan bahlonak dingah hi thilpawl hi ka lo sim cia a si. 2 Sinakok lengah an lo dawisuak ding; a si, nanmah a lo thattu pauhpauh in Pathian hna ka ṭuan tiih a ruahawk cān a ra thleng ding. 3 Cule Pa siseh, keimah siseh in theih lo ruangah, hi thilpawl cu nan parah an tuah ding. 4 A cān a ra thlen tikah, cuih thilpawl cu nan hnenih ka lo sim cia zo mi a si ti nan cinkennak dingah, hi thilpawl hi nan hnenah ka lo sim. Nan hnenih ka um ruangah, hi thilpawl cu a thăwk ah ka lo sim lo.\\n5 «Asinan atu cu i thlahtu hnenah ka feh ding, cule zohman in, ‹Khuiah na feh ding?› tiah in sut lo. 6 Asinan hih thilpawl nan hnenih ka sim zo ruangah, riahsiatnak in nan thinlung a lo luahkhat. 7 Sikhalsehla thungaiin ka lo sim, ‹Ka feh ding cu nan hrangah a ṭha; ziangahtile ka feh lo asile, nan hnenah Bawmtu a rung lo ding, asinan ka feh asile amah cu nan hnenah ka thlah ding. 8 Cule amah a rat tikah, leitlun mipawl sual thu, dingfelnak thu le thuṭhennak thu a theifiangter hai ding. 9 Keimah in zum lo ruangah, sual thu a theifiangter hai ding. 10 Ka Pa hnenah ka feh ding ih in hmuh nawn lo ding ruangah, anih in dingfelnak thu a theifiangter ding. 11 Hi leitlun uktupa thuṭhensak a si zo ruangah, thuṭhennak thu a theifiangter ding.\\n12 «Nan hnenah thil tampi sim ding ka nei lai hrih, asinan nannih in atu ah cun nan tlin hrih lo. 13 Sikhalsehla thutak Thlarau a rung thlen tikah, anih in thutak hmuahhmuah ah a lo hruai ding; ziangahtile amai palungsuakin thu a sim lo ding, a theih mi thu a lo sim sawn ding ih, nan hnenah thil ra thleng ding mipawl a phuang ding. 14 Anih cun keimah i sunlawih ding, ziangahtile anih cun ka ta a la ding ih, nan hnenah a thăn ding. 15 Paih neih mi thil hmuahhmuah cu ka ta a si. Curuangah, ‹Thlarau cun ka ta cu a la ding ih, nan hnenah a phuang ding,› ka tinak a si.\\n16 «Rei lo teah in hmu nawn lo ding; cule rei lo te hnuah in hmusal leh ding, ziangruangahtile Pa hnenah ka feh ding,» tiah Jesu in a ti.\\n17 Cun a dungthluntu hrekkhat in, «Anih in, ‹Rei lo te hnuah in hmu nawn lo ding ih, rei lo te hnuah in hmusal leh ding›; ‹Ziangruangahtile Pa hnenah ka feh ding,› tiih in ti mi hi a tican ziang a si pei?» tiah pakhat le pakhat an tiaw.\\n18 Curuangah annih in, « ‹Rei lo teah,› a ti mi hi ziang a si? A ti duhsăn kan thei lo,» tiah an ti.\\n19 Jesu in amah thusuh an duh ti a thei ih, an hnenah, « ‹Rei lo teah in hmu nawn lo ding ih, rei lo te hnuah in hmusal leh ding,› ka ti mi thu ah pakhat le pakhat nan sutaw rero maw si? 20 Thungaiin, thungaiin ka lo sim, nannih cu nan ṭap nan râk ding nain, leitlun mipawl cu lungawiaipuangin an um ding; nannih cu nan riah a se ding, asinan nan riahsiatnak cu aipuannak ah a cang ding. 21 Nunau in fahrinnat a tuar tikah, a riah a sia. Asinan nau a hrin ṭheh tikah cun a ānhainak cu a cîng nawn lo. Ziangahtile leitlun ah fāte a hringngah zo ih a aipuan ruangah a si. 22 Curuangah nannih khal atu ah nan riah a sia; asinan ka lo hmusal leh ding ih, nan thinlung cu lungawiaipuangin a um ding, cule nan aipuannak cu nan hnen ihsin zohman in an lo laksak lo ding.\\n23 «Cule cuih ni ah zianghman in dil lo ding. Thungaiin, thungaiin ka lo sim, ka hmin in Pa hnenih nan dil mi pauhpauh cu, anih in a lo pe ding. 24 Atu tiangah ka hmin in thil zianghman nan dil dah lo. Nan aipuannak a famkimnak dingah dil uhla nan ngah ding.\\nJesu in Leitlun a Neh Zo\\n25 «Cuih thilpawl cu nan hnenah tahṭhimnak in ka lo sim; asinan nan hnenih tahṭhimnak ih ka sim lo cān a thleng ding, asinan paih thu cu nan hnenah fiang zetin ka phuang ding. 26 Cuih ni ah ka hmin in nan dil ding, cule nan hrangah Pa hnenah ka dil ding ka lo ti lo; 27 ziangahtile keimah in duhdaw ih, Pathian hnen ihsin ka ra ti nan zum ruangah, Pa amah rori in a lo duhdaw hai a si. 28 Pa hnen ihsin ka ra suak ih, leitlun ah ka ra. Leitlun tân tain, Pa hnenah ka fehsal ding,» tiah a ti.\\n29 A dungthluntupawl in a hnenah, «Zoh hnik, atu cun tlăng zetin thu na rel, tahṭhimnak na hmang lo! 30 Tu cun ziang hmuahhmuah na thei ti kan thei, zohman in thu an lo suh a ṭul nawn lo. Cumi in Pathian hnen ihsi ra suak na si ti kan zum,» tiah an ti.\\n31 Jesu in an hnenah, «Atu ah in zum maw? 32 Ngai hnik uh, a cān a ra thleng rero, a si, atu ah a ra thleng zo. Cuih cān ah cun mi kip mai umnak cio ah nan ṭekdarh ding ih, keimah lawng in tân ding. Pa cu ka hnenih a um ruangah keimah lawng ka si cuangce lo.\\n33 «Keimah ah hnangamdaihnak nan neihnak dingah nan hnenah hi thilpawl hi ka lo sim a si. Leitlun ah harsatnak nan nei ding, asinan ṭih hlah uh, kei in leitlun ka neh zo,» tiah a sawn hai.\\nAmai hrangah Jesu Thla a Cam\\n1 Jesu in hih kamsuakthupawl hi a sim ih, van lam a zoh. Cule, «Ka Pa, a tikcu a thleng zo. Na Fapa in a lo sunlawih theinak dingah, na Fapa hi sunlawih aw. 2 A hnenih na pek mipawl hmuahhmuah hnenah kumkhaw nunnak a peknak dingah, anih cu mi hmuahhmuah tlunih thuneihnak na pe. 3 Cule nang Pathian dik pakhat lawng le na thlah mi Jesu Khrih theih hi, kumkhaw nunnak cu a si. 4 Leilung tlunah ka lo sunlawih zo. Ṭuan dingih i pek mi hna ka ṭuan ṭheh zo. 5 Cule atu ah maw ka Pa, leilung a um hlanih na hnenih ka neih mi sunlawinak khan na hnenah i sunlawih aw.\\nA Dungthluntupawl hrangah Jesu Thla a Cam\\n6 «Leitlun mipawl lak ihsin ka hnenih in pek mipawl hnenah na hmin ka langter. Annih cu nangmai ta an si ih, ka hnenah in pe zo, cule annih in na kamsuakthu an thlun. 7 Ka hnenih in pek mi thil hmuahhmuah hi nangmai hnen ihsin a si ti an thei zo. 8 Ziangahtile nangmah in ka hnenih in pek mi kamsuakthu hmuahhmuah cu an hnenah ka pe ih, an cohlang; cule na hnen ihsin ra suak ka si ti an thei taktak ih, nang in i thlah ti khal an zum.\\n9 «Anmai hrangah thla ka cam. Leitlun mipawl hrangah thla ka cam lo, ka hnenih in pek zo mipawl hrangah thla ka cam sawn a si, ziangahtile annih cu nangmai ta an si. 10 Cule ka ta hmuahhmuah hi na ta an si ih, na ta cu ka ta an si, cule anmah ah sunlawih ka si zo. 11 Leitlun ah ka um nawn lo ding, asinan annih cu leitlun ah an um hrih ding, kei cu na hnenah ka ra ding. Thianghlim ka Pa, ka hnenih in pek zo mipawl hi kanmah vekih pumkhat an si venak dingah, na hmin in kil hai aw. 12 Leitlun ah anmah hnenih ka um laiah annih cu na hmin in ka kil hai a si, ka hnenih in pek zo mipawl cu ka kil hai ih, Cathianghlim a famkim theinak dingah siatralnak fapa siarlo, pakhat hman an hlorál lo.\\n13 «Cule atu cun na hnenah ka ra thlang ding, ka aipuannak anmah ih a famkimnak dingah, hi thilpawl hi leitlun ah ka sim a si. 14 Na kamsuakthu cu an hnenah ka pe hai zo; cule kei cu leitlun ta ka si lo vekin, annih khal leitlun ta an si lo ruangah, leitlun mipawl in anmah cu an hua. 15 Leitlun ihsin lasuak hai aw tiah thla ka cam lo, miṭha lopa lak ihsin kil hai aw tiah thla ka cam sawn a si. 16 Kei cu leitlun ta ka si lo vekin, annih khal leitlun ta an si lo. 17 Na thutak in thiangter hai aw. Na kamsuakthu cu thutak a si. 18 Nang in leitlun ih i thlah vekin, kei khal in leitlun ah anmah cu ka thlah ve hai. 19 Cule anmah cu thutak ih tithianhlim an sinak dingah, anmai ruangah keimah le keimah ka tithianghlimaw a si.\\nZumtu Zate hrangah Jesu Thla a Cam\\n20 «Anmai hrang lawngah thla ka cam lo, an ṭawngkam hmangin keimah i zumtu dingpawl hrang khalah thla ka cam. 21 Ka Pa, nang keimah ah na um ih, kei nangmah ih ka um vekin, an zaten pumkhat an sinak dingah le kanmah ah pumkhat an sinak ding hrang khalah siseh, leitlun mipawl in nang in i thlah ti an zumnak dingah thla ka cam. 22 Cule pumkhat kan si vekin, annih khal pumkhat an si venak dingah, ka hnenih i pek mi sunlawinak kha an hnenah ka pe hai. 23 Pumkhat ih tuah famkim an sinak dingah le nang in i thlah ih, in duhdawt vekin annih khal na duhdaw ve hai ti leitlun mipawl in an theihnak dingah, kei cu anmah ah ka um ih, nang cu keimah ah na um.\\n24 «Ka Pa, ka hnenih i pek mipawl in i pek mi ropitnak an hmuhnak dingah, ka umnak hmun ih an um ve ding ka duh; ziangahtile leilung sēm hlan ihsin nang cun i duhdaw zo.\\n25 «Maw a dingfel mi ka Pa! Leitlun mipawl in an lo thei lo, asinan kei cun ka lo thei; cule hipawl hin nang in i thlah ti an thei. 26 Cule nang in kei i duhdawtnak duhdawtnak kha, anmah ih a umnak dingah le keimah kha anmah ih ka umnak dingah, an hnenah na hmin cu ka thăn zo ih, ka thăn vivo lai ding,» tiah a ti.\\nMat 26:47-56; Mar 14:43-52; Luk 22:47-53\\n1 Jesu cu hi kamsuakthupawl a sim hnuah, a dungthluntupawl thawn khaw sung ihsin hmuan umnak Kidron Tivate ralah a feh, cule amah le a dungthluntupawl cu cuih hmuan sungah an lut.\\n2 Cule cuih hmun cu Jesu le a dungthluntupawl an feh ṭheu nak a si ruangah, Jesu phiarsawmtu Judas khal in cuih hmun cu a thei ve. 3 Cun Judas cun puithiam sângpawl le Farasipawl hnen ihsin aralkap bur khat le temple kiltupawl a ngah hnuah, cu tawkah meifarpawl, meitopawl le hriamhreipawl thawn an ra.\\n18:3a ralkap bur khat: Rom ralkap legion khat ṭhen hra ih ṭhen khat a si ih, ralkap 600 hrawng an um.\\n4 Curuangah Jesu in a parih thleng ding mi thil hmuahhmuah cu a thei, hmaiah a va feh ih an hnenah, «Zo nan hawl?» tiah a ti hai.\\n5 Annih in, «Nazareth Jesu,» tiah an sawn.\\nJesu in an hnenah, «Keimah hi ka si,» tiah a ti. Cule a phiarsawmtu Judas khal anmah zawngah a rak ding ve. 6 An hnenih, «Keimah hi ka si,» a ti tikah, dung lamah an sīp ih leilung ah an tlu.\\n7 Cun Jesu in, «Zo nan hawl?» tiah a sut hai lala.\\nCule annih in, «Nazareth Jesu,» tiah an ti.\\n8 Jesu in, «Keimah hi ka si, tiah ka lo ti zo. Curuangah keimah in hawl asile, hipawl hi tlungter uh,» tiah a ti. 9 «Ka hnenih i pek mipawl pakhat hman ka hloh lo,» tiih a rak ti mi a kim theinak dingah, cutiih a tinak a si.\\n10 Cun Simon Peter in a neih mi ralnâm cu a zûksuak ih, puithiam lubikih siahhlawh cu a sat, cule a vawrh lam hna a sahthlak. Cuih siahhlawhih hmin cu Malkas a si.\\n11 Jesu in Peter hnenah, «Na ralnâm kha a kawm sungah thun aw. Ka Pa ih i pek mi no cu ka in tengteng a ṭul a si lo maw?» tiah a ti.\\nPuithiam Lubik hmaiah Jesu\\nMat 26:57; Mar 14:53; Luk 22:54\\n12 Cun aralkap bur khat le ralbawi le Jew-pawlih temple kiltupawl in Jesu cu an kai ih an ṭem. 13 Cule a hmaisabikah Annas hnenah an fehpi, ziangahtile Annas cu cuih kum ih puithiam lubik a ṭuantu, Kaiafas nupi-ih pa a si. 14 Kaiafas cu mipi hrangah mi pakhat thih cu a ṭhasawn a si, tiih Jew-pawl ruahnak petu a si.\\n18:12a ralkap bur khat: Câng 3 simfiangnak zoh aw.\\nMat 26:69-75; Mar 14:66-72; Luk 22:54-62\\n15 Cule Simon Peter le a dang dungthluntu pakhat in Jesu kha an thlun. Cuih dungthluntu cu puithiam lubik ih mitheih a si ih, puithiam lubikih inn tual ah Jesu hnenah a lut. 16 Asinan Peter cu sângka kiang lengah a ding. Cun puithiam lubik ih a rak theih mi cuih dungthluntu cu lengah a va suak ih, sângka kiltu siahhlawhnu cu a bia, cule Peter cu a sungah a hruailut.\\n17 Cun sângka kiltu siahhlawhnu in Peter hnenah, «Nang khal hi Paih dungthluntu lakih mi na si ve ko lo maw?» tiah a ti. Peter in, «Ka si lo,» tiah a ti.\\n18 Khua a daih ruangah siahhlawhpawl le temple kiltupawl cu meihol in meisa an muah ih, cu tawkah an ding, cule meisa an ai. Peter khal cu an hnenah dingin meisa a ai ve.\\nPuithiam Lubik Annas in Jesu Thu a Sut\\nMat 26:59-68; Mar 14:55-65; Luk 22:66-71\\n19 Puithiam lubik in Jesu cu a dungthluntupawlih thu le a zirh mi thupawl a sut.\\n20 Jesu in, «Leitlun mipawl hnenah langhnganin thu ka sim. Jew-pawl an tawnkhawmawk ṭheu nak sinakok le temple kulh sungah ka zirh ringring a thupin ziang thu hman ka sim dah lo. 21 Ziangah thu i sut? Ka thusim hna ih theitupawl kha sut aw. Ngai hnik, annih in ka sim mi an theithiam ṭheh ko,» tiah a sawn.\\n22 Cule cuih thilpawl a sim tikah, a kiangih a ding mi temple kiltupawl lakih pakhat in Jesu cu, «Cuvekin puithiam lubik na sawn ngam maw si?» a ti ih, a kut zaphak in a beng.\\n23 Jesu in a hnenah, «A ṭha lo mi ka ṭawng asile, a ṭha lo mi cu theihter aw; a dik asile, ziangah i beng?» tiah a sawn.\\n24 Cun Jesu cu an ṭem hnuah, Annas in puithiam lubik Kaiafas hnenah a kuat.\\nPeter in a Phatsâl\\n25 Cu laiah Simon Peter cu dingin meisa a rak ai. Cule annih in a hnenah, «Nang khal a dungthluntupawl lakih pakhat na si ve ko lo maw?» tiah an ti.\\nPeter in, «Ka si lo,» tiah a phat.\\n26 Puithiam lubikih siahhlawhpawl lakih pakhat, Peter in a hna a sahtan mi paih sungkhatpa in, «Hi pa thawn hmuan sungah ka lo hmu a si lo maw?» tiah a ti. 27 Peter in a phatsâl lala; cuveten ar a khuang.\\nPilat hmaiah Jesu\\nMat 27:1-2, 11-20; Mar 15:1-5; Luk 23:1\\n28 Cun zingpit teah Jesu cu Kaiafas hnen ihsin praetorium sungah an hruai. Asinan anmah taktak praetorium sungah cun an lut lo, culole an bawrhhlawh pang ding, ziangahtile annih cu Lanta Puai rawl ei ding an si. 29 Pilat cu an hnenah a va suak ih, «Hi pa dokalhin sualpuh ding thu ziang nan keng?» tiah a ti.\\n30 Annih in an sawn ih, «Hi pa hi thil ṭhalo tuahtu si lo sehla, na hnenah kan rak thlĕn lo ding,» tiah an ti.\\n31 Cun Pilat in an hnenah, «Amah cu hruai uhla, nan Dān bangtukin amah cu thuṭhen uh,» tiah a ti hai.\\nCuruangah Jew-pawl in a hnenah, «Mi thah cu aDān in in siang lo,» tiah an ti. 32 Jesu in ziangvekin a thi ding ti a sim mi thu a kimnak dingah a si.\\n18:31a Dān: Rom cuzah siannak lo cun mi thah sian a si lo.\\n33 Cun Pilat cu praetorium sungah a lutsal ih, Jesu a ko. Jesu hnenah, «Jew-pawlih Siangpahrang na si maw?» tiah a ti.\\n34 Jesu in, «Hi thu i suh mi hi nangmai palung in a si maw, mi dang in ka thuhla an lo sim mi saw a si?» tiah a sawn.\\n35 Pilat in, «Kei cu Jew-mi maw ka si? Nangmai mipawl le puithiam sângpawl in nangmah cu ka hnenah an lo thlĕn. Ziangso na rak tuah ih?» tiah a sâng.\\n36 Jesu in, «Ka lalram cu hi leitlun ta a si lo. Ka lalram cu hi leitlun ta si sehla, Jew-pawl hnenih thlĕn ka silonak dingah, ka siahhlawhpawl in an do ding; asinan ka lalram cu hitawk hmun ihsin a si lo,» tiah a sâng.\\n37 Curuangah Pilat in a hnenah, «Cuti asile siangpahrang maw na si?» tiah a ti.\\nJesu in, «Na ti vekin siangpahrang ka si ko. Himi hrangah ka suak ih, thutak theihter dingah leitlun ah ka ra a si. Thutak ta a si mi pauhpauh cun ka aw an thei,» tiah a sawn.\\n38 Pilat in a hnenah, «Thutak cu ziang a si?» tiah a ti. Cumi a suh hnuah, Pilat cu Jew-pawl hnenah a va suaksal ih, an hnenah, «A parah mawhsualnak zianghman ka hmu lo.\\nJesu Khengbĕt dingin Pilat in Thu a Ṭhen\\n39 «Asinan Lanta Puai ah mi pakhat nan hnenih lo thlahsak dingin dān nan nei. Curuangah Jew-pawlih Siangpahrang hi nan hnenah thlah ningla nan duh maw?» tiah a ti hai.\\n40 Cun an zaten an ausal ih, «Hi pa cu si hlah seh, Barabbas si sawn seh,» tiah an ti. Barabbas cu suamhmang a si.\\n1 Cule Pilat in Jesu cu a hruai ih, a vuakter hai. 2 Cun ralkappawl in hling ih phiar mi lukhum a lu ah an khumter ih, kâwrfual sendup an hruhter. 3 «Jew-pawlih Siangpahrang, salam kan lo pe,» tiah an ti ih an beng.\\n4 Pilat cu a va suaksal ih an hnenah, «Ngai hnik uh, a parah mawhsualnak zianghman ka hmu lo ti nan theihnak dingah, nan hnenah ka rak hruai,» tiah a ti.\\n5 Cun Jesu cu hling lukhum khumin le kâwrfual sendup hruhin a ra suak. Pilat in an hnenah, «Zoh hnik uh, hi pa hi!» tiah a ti.\\n6 Puithiam sângpawl le temple kiltupawl in an hmuh tikah, an au ih, «Khengbĕt aw, khengbĕt aw!» tiah an ti.\\nPilat in an hnenah, «Amah cu nanmah in hruai uhla, khengbĕt uh, ziangahtile amah ah mawhsualnak zianghman ka hmu lo,» tiah a ti.\\n7 Jew-pawl in, «Dān kan nei ih, kan Dān vekin anih cu thitlak a si ziangruangahtile amah le amah Pathian Fapa ah a tuahaw,» tiah an sawn.\\n8 Pilat in cuih thu a theih tikah, a ṭih sinsin. 9 Pilat cu praetorium sungah a lutsal ih, Jesu hnenah, «Khui tawk ihsin na si?» tiah a ti. Asinan Jesu in a sawn lo.\\n10 Cun Pilat in a hnenah, «I sawn lo ding maw? Nangmah lo khengbĕt ding le lo suah ding thupek theinak thuneihnak ka nei ti na thei lo maw?» tiah a ti.\\n11 Jesu in, «Tlun lam ihsin pek na si lo ah cun, ka tlunah thuneihnak zianghman na nei thei lo. Curuangah na hnenih i thlĕntupa cu sual nasasin a nei a si,» tiah a sâng.\\n12 Cuihsi cun Pilat in Jesu suah theinak ding lamzin a hawl, asinan Jew-pawl cu an au ih, «Hi pa na suah asile aKaisar-ih rualpi na si lo ding. Zokhal siangpahrang ka si a tiawtu cu Kaisar dokalhin a ṭawng a si,» tiah an ti.\\n19:12a Kaisar: Rom siangpahrang kawhnak hmin a si.\\n13 Curuangah Pilat in cuih ṭawngkam a theih tikah, Jesu cu lengah a hruaisuak ih, ‹Lungphahzial› an ti mi hmun ih, thuṭhennak tokham parah a to. Cuih hmun cu aHebru ṭawng in ‹bGabbatha› an ti. 14 Cule cuih ni cu Lanta Puai hrangih timlamawk ni a si ih, czing nazi paruk hrawngah Pilat in Jew-pawl hnenah, «Zoh hnik uh, nan Siangpahrang hi!» tiah a ti.\\n19:13a Hebru ṭawng: Luke 23:38 simfiangnak zoh aw.\\n19:13b Gabbatha: Aramik ṭawng a si ih, a sullam cekci theih a si hrih lo. Hmun sângter tinak a si men thei.\\n19:14c zing nazi paruk: Rom nazi a si ih atui kan hman mi nazi hi a si.\\n15 Asinan annih in, «Amah cu lahlo aw, lahlo aw! Khengbĕt aw!» tiah an au ciamco.\\nPilat in an hnenah, «Nan Siangpahrang cu ka khengbĕt ding maw?» tiah a ti hai.\\nPuithiam sângpawl in, «Kaisar siarlo siangpahrang dang kan nei lo,» tiah an sawn.\\n16 Cun Pilat in an hnenah Jesu cu khengbĕt dingin a pe hai. Cule ralkappawl in Jesu cu an la ih, an hruai.\\nMat 27:32-44; Mar 15:21-32; Luk 23:26-43\\n17 Cule a khraws pu-in Jesu cu ‹Lu Ruh Hmun› an ti mi lamah a feh, cuih hmun cu aHebru ṭawng in ‹Golgotha› an ti. 18 Cu tawkah Jesu cu an khengbĕt, khat lamah pakhat, khat lamah pakhat amah zawngah mi pahnih an khengbĕt ih, Jesu cu a laiah a si. 19 Pilat in catar a ngan ih, khraws parah a tar. Cuih ca a ngan mi cu,\\n19:17a Hebru ṭawng: Luke 23:38 simfiangnak zoh aw.\\n«NAZARETH JESU, JEW-PAWLIH SIANGPAHRANG,»\\ntiin a si.\\n20 Cun Jesu an khĕnbetnak hmun cu khawpi ihsin a nai ruangah, Jew-mi mi tampi in cuih catar cu an siar, aHebru ṭawng, Latin ṭawng le Grik ṭawng ih ngan a si.\\n19:20a Hebru ṭawng: Luke 23:39 simfiangnak zoh aw.\\n21 Cun Jew-pawlih puithiam sângpawl in Pilat hnenah, « ‹Jew-pawlih Siangpahrang,› tin ngan hlah, ‹Anih in, «Jew-pawlih Siangpahrang ka si,» a ti,› tiah ngan sawn aw,» tiah an ti.\\n22 Pilat in, «Ka ngan zo mi cu, ka ngan zo mi a si mai,» tiah a sâng hai.\\n23 Cun ralkappawl in Jesu an khĕnbet hnuah, a sinfen an lâk ih, ralkap pakhat ciar hrangah ṭhen li ah an ṭhen. A kâwrfual sunghruh lawng a tâng, cuih kâwrfual cu ṭhit lo mi a pum in a tahih tah mi a si.\\n24 Curuangah annih in, «A sinfen cu thlek hlah uhsi, zo in a co pei ti theihnak ah camcawhfung kan zûk sawn pei,» tiah pakhat le pakhat an tiaw. Cumi cu Cathianghlim sungah,\\n«Anmah lakah ka sinfen an rak ṭhenaw ih,\\nKa hnipuan hrangah camcawhfung an zûk,»\\na ti mi a kim theinak dingah a si.\\nCuruangah hi thilpawl cu ralkappawl in an tuah a si.\\n25 Cule Jesu-ih khraws kiangah a nu, a nuih naunu, Kleopas nupi Mary le Mary Magdalin tla an ding. 26 Jesu in a nu le a duhdawt mi dungthluntupa cutawk ih an din kha a hmuh tikah, a nu hnenah, «Nunau, zoh hnik na fapa kha!» tiah a ti. 27 Cun a dungthluntupa hnenah, «Zoh hnik na nu kha!» tiah a ti. Cuih cān ihsin cuih dungthluntupa in cu nu cu amai inn ah a hruai.\\nMat 27:45-56; Mar 15:33-41; Luk 23:44-49\\n28 Cumi hnuah, Jesu in atu cun thil hmuahhmuah ṭhehfel a si zo ti a thei ih, Cathianghlim a kim theinak dingah, «Ka ti a hâl!» tiah a ti. 29 Cu tawkah sabitzu thûr ih khat bêl a um; cuih sabitzu thûr sungah atihawp an hnim ih hissop fung zimah an ṭawn, cule a kâ ah an hun ret. 30 Jesu in sabitzu thûr a teh hnuah, «Ṭheh a si zo!» tiah a ti. Cule a lu a kûn ih, a thlarau a thlah.\\n19:29a tihawp: Grik ṭawng cun spoggos ti a si ih, tifinriat sung um rannung a si, nasazetih ti hawp thei, ruh zangzet nei a si.\\nJesu-ih Hnak an Dawt\\n31 Cuih ni cu Sabbath ni hrangih timlamawk ni a si. Cuih aSabbath ni cu ni ropi a si. Curuangah an ruangpawl cu Sabbath ni ah khraws parih tān an silonak dingah an khĕnbet mipawlih ke khiak dingin le lathla dingin Jew-pawl in Pilat hnenah an dil. 32 Cun ralkappawl an ra ih, Jesu thawi an khĕnbettlang mi pakhat paih ke cu an khiak ih, a dang pakhat ih ke khal an khiak. 33 Asinan Jesu hnen an thlen tikah, a thi zo ti an hmu ih a ke an khiak lo. 34 Asinan ralkappawl lakih pakhat in Jesu-ih hnak kha a feipi in a hun dawt ih, hmakhatteah thisen le ti a suak. 35 Cule cumi a hmutu in hi thu cu a theihter, a theihter mi thu hi a dik a si; nan zum theinak dingah a theihter mi thu cu a dik a si ti a thei. 36 Ziangahtile Cathianghlim sungih,\\n19:31a Sabbath ni ropi: Hih ṭum Sabbath hi thilnu telh lo sang puai thawn a tawnawk kum ah cumi puai-ih a ni hmasabik kha ni ropi an ti mi a si.\\n«A ruh pakhat hman khiah a si lo ding,»\\ntiih ngan mi a kim theinak dingah, cuih thilpawl cu tuah a si.\\n37 Cule Cathianghlim sung hmun dang ah, «An dawh mi pa cu an zoh ding,» tiin a um.\\nMat 27:57-61; Mar 15:42-47; Luk 23:50-56\\n38 Himi hnuah, Arimathia khawmi Joseph, Jew-pawl ṭih ruangih a thupteih Jesu dungthlungtu a si mi in, Jesu-ih ruang lathla dingin Pilat a va dil; cule Pilat in a rak siang. Curuangah anih cu a ra ih Jesu-ih ruang cu a lathla. 39 Cule hi hlanih Jesu hnenah zan ih a rak feh dahtu Nikodemas khal a ra ve ih mura le aloe rawi mi alitra 100 hrawng rit a run keng. 40 Cun Jesu-ih ruang cu an la ih Jew-pawl phumawkdān vekin, rimhmui hriak thawn puan nem páte in an tuam. 41 Jesu an khĕnbetnak hmun ah hmuan pakhat a um ih, cuih hmuan ah mithi ruang an phum dah hrih lonak thlān thar pakhat a um. 42 Jew-pawlih btimlamawk ni a si ruangah le thlān a nai ruangah Jesu-ih ruang cu, cuih thlān ah an phum.\\n19:39a litra: Grik ṭawng a si ih litra khat cu no khat hnakin málte a tam.\\n19:42b timlamawk ni: Sabbath ni hrangih timlamawk ni, tlawngkai ni nga ni a si.\\nMat 28:1-10; Mar 16:1-8; Luk 24:1-12\\n1 Zarh khat ih a ni khatnak, khua a thim hrih laiah Mary Magdalin cu zingpit teah, thlān ah a va feh ih, lungto cu thlān ihsin ṭhawnaw cia-in a va hmu. 2 Cun anih cu a tlân ih, Simon Peter le Jesu ih a duhdawt mi a dang dungthluntu pakhat hnenah a feh ih an hnenah, «Bawipa cu thlān ihsin an la zo, khuitawkah an hlum ti kan thei lo,» tiah a ti.\\n3 Curuangah Peter le cuih dungthluntu dang cu an păwksuak ih, thlān ah an feh. 4 Cule an pahnih in an tlântlang ih, a dang dungthluntu cu Peter hnakin tlan a cahdeuh ruangah thlān ah a rak thleng hmaisa. 5 Cule a vung kûn ih a bih tikah, cutawk ih um puan nem páte cu a vun hmu; asinan thlān sungah cun a lut lo. 6 Cun a hnuah Simon Peter cu a ra thleng. Thlān sungah a lut ih, cutawk ih um puan nem páte le, 7 a lu tuamnak puante cu puan nem pátepawl thawn hmunkhatah um loin, zualawin hmun dangih um cu a hmu. 8 Cun thlān ih thleng hmaisatu a dang dungthluntu khal a sungah a lut ve, cule a hmu ih a zum. 9 Ziangahtile mithi lak ihsin a thosal ding ti mi Cathianghlim cu an theithiam hrih lo. 10 Cun dungthluntupawl cu anmai umnak hmun ah an tlungsal.\\nMary Magdalin hnenah Jesu a Lang\\n11 Asinan Mary cu thlān lengah dingin a ṭap rero, ṭap phahin a kûn ih, thlān sung cu a vun bih. 12 Cule vancungmi pahnih hnipuan var hruhin, Jesu ruang an rak ret dahnak ah a lu lamah pakhat, a ke lamah pakhat toin a vun hmu.\\n13 Cun annih in a hnenah, «Nunau, ziangah saw na ṭah rero?» tiah an ti.\\nAnih in an hnenah, «Ka Bawipa an lakhlo ruangah ka ṭap, khuitawkah an hlum ti ka thei lo,» tiah a ti. 14 Cutiih a ti hnuah, Mary cu a heraw ih, cu tawkah Jesu cu dingin a hmu, asinan Jesu a si ti a thei lo.\\n15 Jesu in a hnenah, «Nunau, ziangah saw na ṭah rero? Zo so na hawl?» tiah a sut.\\nMary in anih cu hmuan kiltu ah a ruat ih, a hnenah, «Bawipa, nangmah in amah cu na rak lahlo asile, na hlumnak hmun i sim awla, ka la ding,» tiah a ti.\\n16 Jesu in a hnenah, «Mary!» tiah a ti.\\nMary cu a her ih a hnenah, «aRabboni,» tiah a ti. A sullam cu ‹Zirhtu› tinak a si.\\n20:16a Rabboni: Aramik ṭawng a si. Zirthtu tinak a si.\\n17 Jesu in a hnenah, «I pawmbĕt hlah, ziangahtile ka Pa hnenah ka feh hrih lo; ka unaupawl hnenah va feh sawn awla, ‹Ka Pa le nan Pa, ka Pathian le nan Pathian hnenah ka kaiso ding,› a ti, tiah va sim hai aw,» tiah a ti.\\n18 Mary Magdalin cu a feh ih, dungthluntupawl hnenah Bawipa a hmuh thu le cuih thilpawl cu Bawipa in a hnenih a sim mi a si thu a sim hai.\\n19 Cun cuih ni thotho, zarh khat ih a ni khatnak zan lamah, Jew-pawl an ṭih ruangah dungthluntupawl cu hmunkhatih an umkhawmnak sângka an khar, Jesu a ra thleng ih an lakah a ding, cule an hnenah, «Nan hnenah hnangamdaihnak um seh,» tiah a ti.\\n20 Cumi a ṭawng ṭheh hnuah, a kut le a hnak a hmuh hai. Cun Bawipa an hmuh tikah, dungthluntupawl cu an lung a awi zet.\\n21 Cule Jesu in an hnenah, «Nan hnenah hnangamdaihnak um seh! Ka Pa in kei i thlah vekin, nannih khal ka lo thlah ve a si,» tiah a tisal. 22 Cule cumi a ṭawng ṭheh hnuah, an parah a thaw a thawt ih, an hnenah, «Thlarau Thianghlim co uh. 23 Zo-ih sualpawl khal nan ngaidam mi cu, ngaidam a si ding; Zo-ih sualpawl khal nan ngaidam lo mi cu, ngaidam a si lo ding,» tiah a ti.\\nJesu le Thomas\\n24 Asinan dungthluntu hleihnih lakih pakhat a si mi ‹aDiduma› an ti mi, Thomas cu Jesu a rat laiah an hnenah a rak um lo. 25 A dang dungthluntupawl in a hnenah, «Bawipa kan hmu zo,» tiah an rak ti.\\n20:24a Diduma: 11:16 simfiangnak zoh aw.\\nCutikah Thomas in an hnenah, «A kut ah tlawngkhen ih an khennak hmasi ka hmu ih, tlawngkhen ih an khennak hmasi ah ka kutzung ka ret ih a hnak kha ka kut in ka tham lo ah cun, ka zum hrimhrim lo ding,» tiah a ti.\\n26 Ni riat hnuah a dungthluntupawl cu inn sungah an umsal, Thomas khal cu an zawngah a um. Sângka an khar ko nân, Jesu cu a ra thleng ih an lakah a ding. Cule, «Nan hnenah hnangamdaihnak um seh!» tiah a ti.\\n27 Cun Thomas hnenah, «Na kutzung in thâm awla, ka kutpawl hi zoh hnik; cule na kut suah awla, ka hnak hi thâm aw. Zum loin um hlah, zum aw,» tiah a ti.\\n28 Cule Thomas in a sawn ih a hnenah, «Ka Bawipa le ka Pathian!» tiah a ti.\\n29 Jesu in a hnenah, «Thomas, i hmuh ruangah na zum. Hmu lo ih, a zumtu cu mithlawsuak an si,» tiah a ti.\\nThuthangṭha John-ih Tumtah\\n30 Cule thungaiten hih cazual sungih ngan lo mi a dang hminsinnak tampi a dungthluntupawl hmaika-ah Jesu in a rak tuah. 31 Asinan Jesu cu Khrih, Pathian Fapa a si ti nan zumnak dingah le nan zum tikah a hmin in nunnak nan neihnak dingah hipawl hi ngan an si.\\nDungthluntu Mi Pasarih hnenah Jesu a Lang\\n1 Cuih thilpawl hnuah Jesu cu aṬaiberias Tili kiangah a dungthluntupawl hnenah a lăngawtersal, a langawkterdān cu hitin a si: 2 Simon Peter, ‹bDiduma› tiih an kawh mi Thomas, Galili peng Kana khawmi Nathanael, Zebedi-ih fapapawl le a dungthluntu a dang pahnih te cu hmunkhatah an um. 3 Simon Peter in an hnenah, «Kei cu nga kai ah ka feh ding,» tiah a ti. Annih in a hnenah, «Kannih khal na zawngah kan feh ve ding,» tiah an ti. An fehsuak ih, lăwng sungah an lut lohli. Cuih zan ah cun zianghman an kai lo.\\n21:1a Ṭaiberias Tili: Ṭaiberias khawpi kap lam Galili tili a si.\\n21:2b Diduma: 11:16 simfiangnak zoh aw.\\n4 Zing a thlen tikah, Jesu cu ti kapah a ding; asinan dungthluntupawl in Jesu a si ti an rak thei lo. 5 Cun Jesu in an hnenah, «Falenuh, ei ding ziang tal nan nei maw?» tiah a ti hai.\\nAnnih in, «Nei lo,» tiah an sawn.\\n6 Cule an hnenah, «Nan sûr kha lăwng vawrh lamah vawrh hnik uh, cule nga nan ngah ding,» tiah a ti. Cule an sûr cu an hei vawrh ih, nga a tam tuk ruangah an sûr an dir thei lo.\\n7 Curuangah Jesu ih duhdawt mi dungthluntu in Peter hnenah, «Bawipa sokhaw a si!» tiah a ti. Simon Peter in Bawipa a si ti a theih tikah, a sinfen lengta a rak phawih ruangah a sinfen lengta kha a hruh ih, tili sungah a dawp lohli. 8 Asinan dungthluntu dangpawl cu khawmual ihsin hla lo api 300 hrawngah an um, sûr in nga dir phah rero in lăwng fate in an ra. 9 Cun khawmual an hung thlen tikah, meihol ling le a parih em mi nga le sang an hmu.\\n21:8a pi 300: Grik ah pekhon (dawng) 200.\\n10 Jesu in an hnenah, «Atu teih nan kaih mi nga hrekkhat kha rak keng uh,» tiah a ti.\\n11 Simon Peter cu a feh ih, nga tûmzet zet 153 thawi a khat mi sûr cu lei parah a dirsuak; nga a tam zet ko nân, sûr cu a tlek lo. 12 Jesu in an hnenah, «Ra uh, thawhhlam ra ei uh,» tiah a ti. Bawipa a si ti an theih ruangah dungthluntu zohman in, «Zo na si?» tiah an sut ngam lo. 13 Jesu cu a va feh ih, sang a la ih anmah a pe hai, cuvek thothoin ngasa khal cu a pe hai.\\n14 Pathian in mithi lak ihsin Jesu a thawhter hnuah hihi a dungthluntupawl hnenih a langawkternak a vei thumnak a si.\\nJesu in Peter a Tungdingsal\\n15 An ei ṭheh hnuah, Jesu in Simon Peter hnenah, «Jonah fapa Simon, hipawl hnakin i duhdaw sawn maw?» tiah a ti.\\nSimon in a hnenah, «A si, Bawipa, ka lo duhdaw ti na thei,» tiah a ti.\\nJesu in a hnenah, «Ka tuufa nopawl câwm aw,» tiah a ti.\\n16 Jesu in a vei hnihnak a hnenah, «Jonah fapa Simon, i duhdaw maw?» tiah a ti.\\nSimon in a hnenah, «A si, Bawipa, ka lo duhdaw ti na thei ko,» tiah a ti.\\nJesu in a hnenah, «Ka tuupawl khāl aw,» tiah a ti.\\n17 A vei thumnak Jesu in a hnenah, «Jonah fapa, Simon, i duhdaw maw?» tiah a ti. Jesu in vei thum tiang rori a hnenah, «I duhdaw maw?» a ti ruangah, Peter cu a thin a nâ.\\nCule Jesu hnenah, «Bawipa, ziangkim na thei, ka lo duhdawtzia khal na thei ko,» tiah a ti.\\nJesu in a hnenah, «Ka tuupawl câwm aw. 18 Thungaiin, thungaiin ka lo sim, na no laiah cun nangmah le nangmah na tâi na ṭawnaw ih, na duhnak kip ah na feh; asinan na upat tikah cun, na kut na phar ding ih, mi dang in na tâi an lo ṭawn ding, cule na feh duhlonak hmun ah an lo hruai ding,» tiah a ti.\\n19 Hih thu a sim mi in ziang vek thihnak in Peter in Pathian a sunlawih ding ti a langter. Jesu in cuih thu a hnenih a sim hnuah, «I thlun aw,» tiah a ti.\\nJesu le a Duhdawt Mi Dungthluntu\\n20 Cun Peter cu a her ih, Jesu ih duhdawt mi dungthluntu in an dung ihsin a thlun kha a hmu, cu pa cu zanriah an ei laiih Jesu-ih ṭâng hngauhsan tahratih, «Bawipa, a lo phiarsawmtu ding cu zo a si?» tiih Jesu suttupa kha a si. 21 Peter in cu pa a hmuh tikah, Jesu hnenah, «Bawipa, hi pa teh?» tiah a ti.\\n22 Jesu in a hnenah, «Ka ratsal tiang tāng dingih ka duh mi a si ahteh, na hrangah a pawinak ziang a um? Nang cun i thlun aw,» tiah a ti.\\n23 Cun cuih ṭawngkam cu cuih dungthluntu cu a thi lo ding tiah unaupawl lakah a thang. Sikhalsehla Jesu in, «Cu pa cu a thi lo ding,» tiah a ti lo. «Ka rat tiang tang dingih ka duh mi a si ahteh, na hrangah a pawinak ziang a um?» a ti a si.\\n24 Cuih dungthluntu cu hi thilpawl theihtertu le ngantu hi a si; cule a thu theihter mi cu a dik a si ti kan thei.\\n25 Cule Jesu ih a tuah mi a dang tampi a um hrih lai, pakhat hnu pakhat ngan vivo sehla, ngan mi cazualpawl cu leitlun pumpi ah hin a tlem lo ding tiah ka ruat. Amen.","num_words":23616,"character_repetition_ratio":0.082,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.263,"stopwords_ratio":0.389,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"THIH CI 7 - Hre Mang\\nWELCOME TO MY PAGE‎ > ‎CA SIAR AW!‎ > ‎\\nTHIH CI 7\\nTHE SINS OF FALAM (Falam Sualnak Nathrik)\\nIndia ramah tuini tiang mi tampi cu ek-inn nei loin lamzin kap, ram-awl ah taw-hlip in ek an thawh lai. Mi pakhatin hitin a sim: “Mahatma Gandhi in mirang a rak do laiah mirang pawl tuahsak mi ek-inn ah ek thawh lo dingin, mirang pawl tuahmi hnipuan hruh lo dingin Mirang dodalnak a rak tuah ruangah Mahatma Gandhi a thih hnu tiang India mi tampi in ek-inn hmang duh loin lamzin kap, le hmun-awl ah ek an thawh asi, Gandhi a thi zo ih simtu an um nawn lo asi ding” tiah capoh thu in a rak sim dah.\\n1948 ah minung 5000 pungkhawm in Chin miphun kaihhruai awknak lalsan duhlonak an rak langter. Democracy kan duh tiah mipi lungkimnak an rak nei. Cucu thiltha zet asi tiah Chin Miphun Ni (Chin National Day) tiah kan run hmanglan ta. Asinan thil pakhat langhngan zet thuanthu rahsia pakhat Falam milesa pawl thuanthu zoh asile hminsintlak zet a um: cui rahsia cu ‘hruaitu dodal” asi. Cucu mirang tong cun “The Sin of Falam” tiah hmin ka vuah hngehnge. 1948 ih Chin mipi tawngkhawm awtu pawlin minung, khuahlan lal pawl an do mi si loin uk awknak, system kha an do mi asi ti kan theihhngilh lo a tha. India pawlin mirang donakah mirang pawl tuahmi ek-inn ah ek an thawh duh lo ih mirang an um nawn lo tiangah ek-inn an hmang duh lo vek si lo dingin lal uk awknak san cu kan tlansan zo ih santhar uk awknak sungah zovek hruaitu kan nei tla asile dodal loin upatnak le duhdawtnak thawn dinpi ding kan si. Dodal rero ding kan sinawn lo.\\nFalam pastor pakhat, international level scholar kan neihmi pakhat in ‘Falam politics a siatnak hi biaknak (Baptist kawhhran) sung ihsin a suak asi” tiah a hmuhdan isim dah. Falam Baptist kawhhran sungah Bible zo in a let ding timi thu ah nasa ten ruahdan bang aw lo a rak um dah timi cu upa tampi in an theihmi asi. Falam Baptist kawhhran hruai awknak sung ihsin lungawilo in a suakmi Falam milesa upa hruaitu ziangmawzat an rak um. Baptist kawhhran pi a rak kuai tikah a tangtu le a suaktu zo mawhsiatnak le lawmnak si loin kawhhran a tekdarh ihsin society a siatzia sim duhmi asi. Ruahdan bang aw lo a um tikah remdaihnak in lairel si loin then awknak in lamzin dang hawl a rak si.\\nThuanthunung zohsal asile biaknak sungah siseh, social, politics khalah siseh Falam milesa lakah nathrik, the Sins of Falam a um mi cu 1) Hruaitu dodalnak, 2) Mahlemah hruaitu ah cohlan awk thei lonak, 3) Miphun thuanthu dungtunnak pawl fiangzet in a lang. Falam peng milesa pawlin hril ding kan nei: kan sual kan sir in kan thleng aw ding maw, miphun dang dunglam ah kan tlan rero ding maw, kan tesinfa tiang thuanthu miziasia kan tan vivo ding maw?\\nNa kiangkap ah mai pawlkom, mibur hruaitu dodal rero na hmuh tikah na mang bang hlah seh! Falam nathrik a kai ih Falam sualnak a tuah rero tinak asi. Na kiangkap ah mi pakhatkhat amai khuk hrihruai hruaitu pakhat a pom thei lo, a simse rero, dodal rero na hmuh tikah mangbang hlah. Falam nathrik a kai ih Falam sualnak a tuah rero tinak asi. Na kiangkap ah mai miphun le ram thuanthu dungtun zotu na hmuh asile mangbang hlah. Falam nathrik a kai ih Falam sualnak a tuah rero asi.\\nPupa lal uk awknak a siat tikah thil poimawzet siatsuahmi a rak um: society pakhat uk awknak, kaihhruai awknak a siat. Democracy an duhmi asinan democracy ngah lo in “Kawlkaracy” ti dingmi Kawl miphun kutsungah kan lut. Chin miphun society cu innpi pakhat leihnuai ihsin a hram siatsuahmi, a tlunlam lawng a langten tohmi vek fang ah kan cang. Ziangtin mibur kan um khawm ding, zovek milai in ziangvek tuanvo a kai ding, zo in zo hnenah ziangvek upatnak a pek ding, zo in zo ih thu a ngai ding, zo in ziangvek dinhmun ah ziangtikah ziangvek tuanvo a lak in ziangtin a tuan ding, tvp, society pakhat ih hram asi mi milai nunthlung thuken hrampi, milai pehtlaih awknak thuhrampi siatsuah theh in a um. Kan pupa innpi kan bal ih santhar innpi Democratic society kan din ding tiah lungkim asi. Asinan innpi a dingcia mi bal in inn thar sak ding timtuah rero lai ah Kawl pawlin a hramthohnak innpi bungrua, hmanrua, bantung, sutpi bang pawl hmuahhmuah an rak lakhlohsak thehmi vek asi. Cutin santhar Chin society ah mah le dinhmun thei aw nawn loin innsaknak bungrua retkhawm men mi vekin zovekin ziangvek hmun le caan ah ziangthu a sim in ziang tunvo a kai ding ti thei aw nawn loin a pingparangah society a tekdarh vivo.\\nA hih nathrik Falam society eisiattu hi cimih rori uhsi!\\nHruaitu dodal: Lalsan uk awknak rak hlawn asi zo. Thiltha asi. Thleng awknak hrang kekarkhat thuanthu a feh asi. Kawlram ralkap uk awknak do asi. Thleng awknak a tul ti alang. Malte a thleng aw rero zo. Asinan lalhrin, lal pawl dodal ding asilo. Kawl uk awknak do ruangah kawl miphun do ding asilo. Anmah thawn Ram Dinkhawm sungah rampi pakhat milesa kan si. Cuvek thiamthiam in Chin mi pawl kan umnak mibur tinkim ah hruaitu pawl dodal bansan in hruaitu upat thiam, cawimawi thiam, dinpi thiam, thape tu, bawmtu tha si dingin pek awk thiam si zuam thlang uhsi. Na duhlo zetmi le a lo duhlo zettu tla hruaitu an tuan khal asile na miphun na duhdawtih na miphun a duhdawttu Pathian na duhdawt asi ahcun Pathian hriakhthih hruattu dodal aw hlah, upat aw, bawmtu tha si aw. A thihnak aiah thingam dingin hruaitu in thiltha tampi raltha zetin a tuah ngam nak ding hrangah napum pe aw sawn aw.\\nMahlemah hruaitu ah cohlang thei lo: Falam khua hi Mirang pawl rak dinmi asi. Falam pawlin Falam peng sungsuak milesa ih lehmi Bible siloin Falam tong zircawptu ih lehsak mi Bible kan hmang rero lai ( A tha lo tinak asi lo, asinak vek cekci in simmi asi). Falam peng milesa pawlin anmai khuk hrihruai, anmai unau lala hman hruaitu ah pom cu an harsatzet. Pengdang, miphun hmai ahcun kun in upatnak pek cu an awlsam zet. Mai pengsung milesa pawl thawn hnatuan tlang thei loin pengdang le miphun dang pawl thawn lungrual ten hnatuan tlang cu kan duh zet. Kan awlsam in nuam kan ti zet. Miphung dang le peng dang pawl mawhnak cu awlten kan ngaidam kan pomrem ih kan peng milesa hruaitu pawl ih mawhnak le palhnak cu tumtuk ngaidam theih lo ah kan ruat theu. Mai peng sungsuak, kan ram milesa, mai miphun thawn lungrual ten hnatuan tlang, kanmai miphun sungah Pathian in hriakthih hruaitu pawl upat, cawimawi, pomrem, cohlan awk kan zir a cu tuk zo.\\nA tlunlam thil pahnih in a hrinsuah mi cu miphun thuanthu dungtunnak asi. Hruaitu dodaltu pawlin anmah in an duhlo, an dodal tikah midang in an tuah vekin tuah ve dingin pawl an sawm, hruaitu an thangsiat, an relsiat rero tikah hruaitu bawm duhnak, miphun thuanthu tuahthat duhnak thinlungput a siatsuah asi. Mai khukhri hrual, mai tlukpi ah ruahmi pawl hruaitu ah cohlang thei lo tu pawlin anmah in an co hlang lo lawng si loin midang in an tuah vekin tuah ve dingin pawl an sawm, mi an thangsiat tikah mi tampi in hruaitu co hlan thei lonak, miphun hrang pum pek awknak a selam lungput an neih phah ih an thancih asi. Chin miphun thuanthu tuahtha dingin Chin miphun pawlin zaahza tuanvo kan nei. Kan peng kan ram thuanthu tuahtha dingin kan peng kan ram sung milesa in zaahza tuanvo kan nei. Zovek hruaitu an tuan khal asile kan duhmi in an tuan lo khal asile, kan duhlo zetmi le in duhlo zettu in hruaitu an tuan khal asile kan liangparah a thum aw mi kan miphun thuanthu cu hruaitu pawl lamhruainak thlun in leitlun killi ihsin liangparah suang cio uhsi. Chin mi lakah Falam milesa pawl hi USA ramah a rak thleng hmaisa le khua rak sat hmaisatu an si. Asinan kan pupa ram le miphun thuanthu cu dunglam ah an dungtunta. Cuvek si loin ramsung ramleng, lei killi ah a tekdarh aw mi, santhar minung pawlin Pathian in in sersiam vekin kan miphun thuanthu kan liangparah suang cio uhsi.\\nSanthar minung pawl The Sins of Falam, Falam sualnak dungtun in santhar nuntuzia mawi, kan umnak mibur lak cio ah Pathian hriakthih kan miphun hruaitu upa tihzah, upatnak thawn sunloih hna thiam in raltha zet in miphun hrang hna an tuan theinak dingah bawmtutha, dinpitu tha, pumpe tu si cio uhsi. Kiangkap cio mai khuk hrihruai siseh kanmah hnakin kum nauta sawn siseh fimnak thiamnak thawn Pathian hrilce mi hruaitu pawl co hlang uhsi, pomrem uhsi, dinhmun pe uhsi, bawmtu tha si zuam sawn uhsi, simse nawn hlah ushi, dodal nawn hlah uhsi! An hnen ihsin fimnak zir uhsi, thutha zir uhsi, an hmuhnak lamzin ah in hruai dingin ngen sawn uhsi! Cuticun a tum a sem in kan miphun thuanthu liangparah suang in kan miphun sersiamtu kan miphun Pathian hmin sunlawinak hrang kutkai in kekar tlang uhsi.\\nBawipa Pathian in nun kilkip ah pehtlaihmi ziangkim parah a thabik hrilthiamnak fimnak lo pe hram seh!","num_words":1537,"character_repetition_ratio":0.047,"word_repetition_ratio":0.014,"special_characters_ratio":0.204,"stopwords_ratio":0.221,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"PHUN 12 TLAWNGTA IN WARNING APEKTU AN PRINCIPAL NU KAPTHAT – Ethuthang\\nPHUN 12 TLAWNGTA IN WARNING APEKTU AN PRINCIPAL NU KAPTHAT\\nJanuary 21, 2018 Iris Hnem crime, india, Lawrkhawm, World\\nINDIA:::Haryana, Yamunanagar ih um phun 12 kai rero lai in tlawng cawl taktuk ruangih warning apektu an tlawng Principal kum 46 mi cu a pa`h meithal hmangin a kapthat.\\nPolice pawl ih simdaan ah a kaptu tlawngta kum 18 mi hi an tlawng Swami Vivekananda Public School parent-teacher meeting anneilai zerhteni zinglam 10:30 hrawng ah an principal Ritu Chhabra office ah lut in meithal thawn a va kap. A lu le a awm ah voihnih a kapngah ih sizung ah an tlanpi nan a nat tuartheilo in athi.\\nPrincipal Ritu Chhabra\\nTlawngta pa cu a hmai tuamin a kap ṭheh veten a tlanhlo tumnan tlawng meeting dingih arami nu le pa pawl leh security pawl in an kai man ih police kut ah an up. Police pawl in a hmin cu an phuangduhlo ih a rangtheitawk ih thurelsak an tum.\\nA kaptu tlawngta pa hi mi zuva deuh a si ih ca zuamlo le tlawng a cawl ṭheu ruangah tlawngtadang pawl hmaiah hrem a tuar ṭheu ih an principal in hivek ziin ih na um cun atu monday pre-board exam ah exam natuah theilo ding ti`n warning pek ruangah a kapthat naksan a si.\\n← NUNNAK NEILO THILRI NUPI\/PASAL IH HMANG MI MAKSAK PAWL\\nMISUAL PAWL IN KABUL INTERCONTINENTAL HOTEL LUTHNAWH (video) →\\nTUHLAN KUM 90 REIZO IH A HLO MI NAUTE JESUH LEM CU HMIN THEILO MI PAKHAT IN BIAKINN AH A KUAT SAL\\nMarch 17, 2018 Author Comments Off on TUHLAN KUM 90 REIZO IH A HLO MI NAUTE JESUH LEM CU HMIN THEILO MI PAKHAT IN BIAKINN AH A KUAT SAL\\nTaklawng in duhphorhnak nei ruangih Inn ihsin dawituar India Model (+VIDEO)\\nApril 9, 2018 Iris Hnem Comments Off on Taklawng in duhphorhnak nei ruangih Inn ihsin dawituar India Model (+VIDEO)\\nKum 2500 hrawng ih Upa thingkung pawl danglam zetin an thi cuahco\\nJune 13, 2018 Iris Hnem Comments Off on Kum 2500 hrawng ih Upa thingkung pawl danglam zetin an thi cuahco","num_words":323,"character_repetition_ratio":0.049,"word_repetition_ratio":0.064,"special_characters_ratio":0.226,"stopwords_ratio":0.307,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Bible Thianghlim - ESTHER\\nBibleThianghlim – ESTHER\\nA huap kum: B.C. 482-473\\nNgan tikcucān: B.C. 450-400\\nEsther cabu ngantu in zo a si ti a relaw lo. Siangpahrang Ahasuras le Mordekai-ih thuhla a thlenkim hnuih ngan mi siin a lang (10:1-3). Hi cabu ngantu hin Persia roreldan le an bawipawl dăwtawkdān cipciar zetin a thei. Amah hi Judah biaknaksakhua ih thlengaw a si men thei (8:17).\\nHi thuanthu hi Persia khawpi Shushan ah Ahasuras a lal laiih (Zerzes tiih theih a si sawn, B.C. 485-464) thil thleng mi a si. Thil cang mi cu Ahasuras a lal sung kum hra lai a awh ih, Ezr 1-6 ih thil cang mi (B.C. 538-516) le Ezra 7-10 (B.C. 458) ih thil cang mi karlakih thil cang mi a si. Hi cabu-ih kum pawimawh zetzet cu: B.C. 482 ah Vashti cu a dinhmun ihsin thlak a si (1:3), B.C. 478 ah Esther cu siangpahrang bawinu ah a cang (2:16) ih, B.C. 473 ah Haman in ram sung hmuahhmuah ih Jew-pawl hmuahhmuah thah thluh a tum (3:7). Esther cu Ahasuras in Vashti a dinhmun ihsin a thlak hnu kum li tiang siangpahrangnu ah a cang hrih lo, ziangruangahtile Ahasuras cu B.C. 480 ah Grik ram thawn an doaw.\\nEsther cabu cu a dang Bible cabupawl hnakin a danglamhleice, ziangruangahtile Pathian ti mi ṭawngfáng a um lo. Esther le Mordekai Israel ah tlung lo ih, Shushan ih an um lan tanak cu an parih Pathian a lungawi lo ruangah a si lo; Jew-pawl Israel ih an kirsalnak cu (B.C. 538) Esther suah hlanah a si ih, Mordekai khal a suak hrih lo a si men thei. Hi cabu in Pathian hmin a tarlăng lo hi Pathian a tel lo asilole a cāngvai lo tinak a si lo. Pathian kilvennak hnuaiah milai mawhphurhnak le Pathian cangvaihnak a langter hi a si sawn.\\nEsther cabu hi thathoza le ṭha zetih ngan mi thuanthu a si. Cabu ngantu in hi thuanthu ih hmun pawimawh zetzet ah milai thinlingnak kha Pathian in amai tumtah mi hrangah ziangtin a hmang ti a langter. Ṭhimnakah, Vashti parih Ahasuras thinlingnak (1:12; 2:1); siangpahrang parih Bigthan le Teresh thinlingnak (2:21); Mordekai parih Haman thinlingnak (3:5; 5:9); Haman parih Ahasuras thinlingnak (7:7, 10) pawl tla.\\nZiangtin thil umdānpawl Pathian in a lingletter ti hmun tampi ah cabu ngantu in a langter. Hi cabu-ih thu linglet maksakbik cu Jew-pawlih Purim puai hi a si. «Purim» tiih sullam cu «Camcawhfung» tinak a si. Haman in Jew-pawl a thah thluh zik tikah thutluknak tuah dingin camcawhfung a zûk. Camcawhfung zûk hi zokhalih uk băn lo a si. Asinan Esther thuanthu in a tarlăng bangin, Haman in anmah thah a tum tikah Pathian in a mipawl a runsuak rori a si. Jew-pawl in Pathian-ih thil ti hngilhlonak ah puai hmin camcawhfung puai (Purim puai) tiah an sak (9:23-28), curuangah hi thuanthu hin Pathian-ih thuneihnak lengah zianghman a um lo ti a langter.\\nI. Ahasuras in Vashti a thlak (bung 1)\\nII. Ahasuras in laltokham ah Esther a ret (bung 2)\\nIII. Haman in Jew-pawl a phiarthup hai (bung 3)\\nIV. Mordekai in cāngvai dingin Esther a ngen (bung 4)\\nV. Jew-pawl hrangah Esther thla a cam (bung 5-7)\\nVI. Ahasuras in Haman-ih phiarthupnak a lingletter (bung 8)\\nVII. Jew-pawl cu siatnak ihsin runsuah an si ih, Purim Puai din a si (bung 9)\\nVIII. Mordekai in Thuneihnak a nei (bung 9-10)\\nSiangpahrang in Vashti a Thlak\\n1 Ahasuras san laiah hitin a si, hi Ahasuras cu India ihsin Kush tiang ramṭhen 127 tlunah a lal, 2 siangpahrang Ahasuras cu Shushan ih kulhhnget sung a lalram laltokham ihsi a lal laiah, 3 a lal a kum thumnak ah, a bawipawl hmuahhmuah le a siahhlawhpawl hmuahhmuah hrangah puai a tuah, Persia ram le Media ram ih thuneitupawl, mizahumpawl le cuih ramṭhenpawlih mipawimawhpawl cu a hmaiah an um; 4 a lalram ropitzia le a lianngannak maksakzia cu ni tam zet, ni 180 sung a hmuh hai.\\n5 Cule cuih nipawl a cem tikah, mitûm le mitenau, Shushan ih kulhhnget sungih a um mi hmuahhmuah hrangah siangpahrang inn-ih hmuan tualrawn ah siangpahrang in ni sarih sung puai a tuah. 6 A râng le mepian puan nem páte puanzar pawl cu patzai fêmte hri le sendup hri in ngun khângpawl hmangin marbal lung ṭhuampawl ah an thlai. Cule sui le ngun ihkhun nuampawl cu porphyry, marbal lung, keplung le lung mankhungpawl rĕmmawi mi zial parah an ret. 7 Cule sui bungbel a phunphun in in ding an zem, siangpahrang ih a atirhsiannak zulhin, siangpahrang sabitzu cu a tawrin a tawr. 8 An indān cu thupek bangtukin an in, hnekawk a um lo; ziangahtile siangpahrang in a siangpahrang inn ih bawipawl hmuahhmuah hnenah, mi kip duhdān zawng cio ih tuahter dingin annih cu thu a rak pe a si. 9 Siangpahrangnu Vashti khal in siangpahrang Ahasuras-ih siangpahrang inn ah nunaupawl hrangah puai a tuah ve.\\n1:7a tirhsiannak: A ṭawng hrampi ah, «kut» ti a si.\\n10 A ni sarihnak ah, siangpahrang thinlung cu sabitzu in a hlipárter tikah, siangpahrang Ahasuras hmaiih rawngbawltu tilper mi pasarih Mehuman, Biztha, Harbona, Bigtha, Abagtha, Zethar le Karkas cu, 11 siangpahrang bawinu Vashti kha a siangpahrang lallukhum khumin mipi le bawipawl a mawizia hmuh hai dingin siangpahrang hmaiih va hruai dingah siangpahrang in thu a pe hai, ziangahtile anih cu a hmel a ṭha tuk. 12 Asinan ra dingih tilperpawlih sim mi siangpahrang thupek cu Vashti in a el; curuangah siangpahrang cu nasazetih thinaithawkin a um ih, a thinhengnak cu a sungah a alhin a alh.\\n13 Cun siangpahrang cun tikcucān theithiam mifimpawl hnenah thu a ráwn, ziangahtile dān le thuṭhendān theitupawl hmuahhmuah cu cutivekin siangpahrang in a ráwn ṭheu hai, 14 anmah cu amah sangtu an si; Persia le Media ram ih mipawimawh pasarih Karshena, Shethar, Admatha, Tarshish, Meres, Marsena le Memukan cu a hleicein a hnenih lut thei le lalram sungih dinhmun sângbik an si: 15 «Tilperpawl in siangpahrang Ahasuras-ih thupek an sim mi cu siangpahrang bawinu Vashti in a thlun lo ruangah, dān bangtukin a parah ziang ti vekih tuah ding so a si?» tiah a ti.\\n16 Siangpahrang le mipawimawh hmaiah Memukan in a sâng ih, «Siangpahrangnu Vashti-ih thil tisual mi cu siangpahrang par lawngah si loin, mipawimawhpawl hmuahhmuah le siangpahrang Ahasuras lalram hmuahhmuah sungih mi hmuahhmuah par khalah a tisual a si. 17 Ziangahtile siangpahrang bawinuih nuncan cu nunau hmuahhmuah in an thei ding ih, ‹Siangpahrang Ahasuras in a hmaiih suak dingin siangpahrang bawinu Vashti cu thu a pe, asinan a ra suak duh lo,› tiin an mithmuhah an pasalpawl an nautat ding. 18 Siangpahrangnuih nuncan hna ih theitu Persia ram le Media ram ih nunaupawl in siangpahrang-ih mipawimawhpawl hnenah cutivekin tuihni rori ah an sâng ding. Cutikah hmuhsuamnak le thinlingnak tampi a suak ding. 19 Siangpahrang ih remti zawng asile, Vashti cu siangpahrang Ahasuras hmaiah lut nawn lo dingin le siangpahrang bawinu sinak dinhmun cu amah hnakih ṭhasawn nunau hnenah siangpahrang in pe dingin, siangpahrang in siangpahrang thusuah suah sehla, tidanglam si nawn lo dingin Persia le Media dān ah ngan si seh. 20 Siangpahrang in a suah ding mi thusuah cu a kau zet mi a lalram pumpuluk ih thăn a si tikah, a tûm a te in, nupipawl hmuahhmuah in an pasalpawl an upat ding,» tiah a ti.\\n21 Cule cuih thu cun siangpahrang le mipawimawhpawl lung a hmuiter, cule siangpahrang in Memukan-ih ṭawngkam bangtukin a tuah. 22 Cun mipa kip in mai inn ciar ah thu an nei pei ih, anmai miphun ṭawng ciar in an ṭawng pei tiin anih in siangpahrang ram sung hmuahhmuah, ramṭhen cio ah anmai ca cio le mi kip anmai ṭawng cio in ca a kuat hai.\\nEsther cu Siangpahrangnu ah a Cang\\n1 Hipawl hnuah, siangpahrang Ahasuras-ih thinlingnak a reh deuh tikah, Vashti le a thil ti le amah dokalhih thusuah mi cu siangpahrang in a vun máng. 2 Cun siangpahrang siahhlawh amah riantupawl in, «Siangpahrang hrangah fala him hmel ṭha hawl si seh; 3 cule nunaupawl kilkhawitu, siangpahrang-ih tilperpa Hegai hnuaiih, siangpahrang-ih nunaupawl retkhawmnak inn, Shushan ih kulhhnget sungah, fala him hmel ṭha hmuahhmuah kokhawm dingin siangpahrang in a lalram sungih ramṭhen hmuahhmuah ah ṭuanvo latupawl ruat seh. Cule an ceimawiawknak ding thilripawl pek si hai seh. 4 Cun siangpahrang lunghmuitertu fala cu Vashti aiah siangpahrang bawinu ah cang seh,» tiah an ti. Cuih thu cun siangpahrang lung a hmuiter ih, anih cun cutivekcun a tuah.\\n5 Shushan ih kulhhnget sungah Jew-mi pakhat, Benjamin-mi Kish fapa, Shimei fapa Jair-ih fapa, a hmin Mordekai ti mi a um. 6 Amah cu Babilon siangpahrang Nebukhadnezzar in ralkaihpawl an hruai laiih, Judah siangpahrang Jekoniah thawn Jerusalem ihsin a hruai mi a si. 7 Cu pa in a paseu fanu Hadassah, Esther an ti mi cu a câwmpitling, ziangahtile anih cun pa a nei lo ih, nu khal a nei lo. Cuih fala cu pumrua ṭha le hmel ṭha zet a si. A nu le a pa an thih tikah, Mordekai in a fanu vekin a lâk.\\n8 Cun hitin a si, siangpahrang thupek le thusuah cu hna ih an rak theih tikah le fala tampi, Shushan ih kulhhnget sung Hegai-ih kilkhawinak hnuaiih an ratkhawm laiah, Esther cu siangpahrang inn ah nunaupawl kilkhawitu Hegai-ih kilkhawinak ah an hruailut. 9 Cuih fala cun anih cu a lung a hmuiter ih, falanu cun a duhsaknak a co; anih in a ei le in ding le a ceimawiawknak ding thilripawl a pe lohli. Cun siangpahrang inn ihsin hril mi nunau siahhlawh pasarih cu amah an pe, cule anih in amahnu le a nunau siahlawhpawl cu nunaupawl inn ih hmun ṭhabik ah a hruai hai. 10 Esther cun a miphun asilole a sungkua a rellang lo, ziangahtile Mordekai in rellang lo dingin a cah. 11 Cule Esther in ziang a tuah, ziangtin a um ti thei dingin Mordekai cu ni tin nunaupawl umnak tualrawn hmaiah a veivak ṭheu.\\n12 Nunaupawl hrangih dān um cia vekin thla hleihnih sung timlamawknak a ṭheh hnuah, fala kip hrangah siangpahrang Ahasuras hnenih an feh cān a thlen tikah (an ceimawiawknak cān cu hitivekin an kimter ṭheu: thla ruk sung mura hriak an hnih ih, a dang thla ruk sung rimhmui a phunphun le nunaupawl ceimawiawknak thilripawl an hnih), 13 falapawl cu siangpahrang inn ah hitivekin an feh ṭheu: siangpahrang inn ih luhpi dingin an duh mi thil pauhpauh nunaupawl umnak inn ihsin an kĕn ṭheu. 14 Zan ah fala pakhat cu a feh ih a thaizing ah, nusûnpawl kilkhawitu, siangpahrang-ih tilper Shaashgaz-ih thuneihnak hnuaiih nunaupawl umnak inn a pahnihnak ah a kir ṭheu. A parah siangpahrang a lungsiin a hmin a sāl lo ah cun, siangpahrang hnenah a fehsal nawn lo.\\n15 Cule Mordekai-ih paseu Abihail-ih fanu, Mordekai in a fanu dingih a umpi mi Esther cu siangpahrang hnenih a feh ding cān a thlen tikah, nunaupawl kilkhawitu, siangpahrang-ih tilperpa Hegai in ken ding tiih a sim mi siarlo zianghman a ngen lo. Esther cun amah hmutupawl hmuahhmuah hnen ihsin duhsaknak a co. 16 Cun Esther cu siangpahrang Ahasuras a lal a kum sarihnak, a thla hratnak, Tebeth thla ah siangpahrang hnenah a inn ah an hruailut. 17 Esther cu siangpahrang cun nunau dang hmuahhmuah hnakin a duhdawt ih, fala him dang hmuahhmuah hnakin a mithmuhah zangfahnak le duhsaknak a co; cule siangpahrang bawinu lukhum a lu ah a khumter ih, Vashti aiah siangpahrang bawinu ah a tuah.\\n18 Cun siangpahrang in puai ropi, Esther-ih Puai cu a bawi hmuahhmuah le a siahhlawh hmuahhmuah hrangah a tuah; cule ramṭhenpawl ah cawlhum ni a phuang ih, siangpahrang atirhsiannak milin thilpekpawl a pe.\\n2:18a tirhsiannak: A ṭawng hrampi ah, «kut» ti a si.\\nMordekai in Phiarthupnak a Hmusuak\\n19 Fala himpawl a vei hnihnak an kawhkhawm tikah, Mordekai cu siangpahrang kăwtsuah ah a rak to. 20 Mordekai ih a cah ta vekin Esther in a sungkua le a miphun a rellang lo, ziangahtile Esther cun Mordekai in a cawmṭhanlen lai vek thothoin a thupek cu a lung.\\n21 Cuih cān ah, siangpahrang kăwtsuah ih Mordekai a to laiah, sângka kiltupawl lak ihsin siangpahrang-ih tilperpawl lakih pahnih Bigthan le Teresh cu an thinaithawkin siangpahrang Ahasuras parih kutthlakdān ding an hawl. 22 Cuih phiarthupnak cu Mordekai in a theihsuah tikah siangpahrang bawinu Esther cu a sim ih, Esther in Mordekai hmin in siangpahrang a theihter. 23 Cule cuih phiarthupnak cu zingzăwi a si ih, a dik ti an hmuh tikah, cute pahnih cu dawtthatnak thingphun parah an dawtthat; cule cuih thu cu siangpahrang hmaika-ah sansiarnak cazual sungah an ngan.\\n1 Hi thilpawl hnuah siangpahrang Ahasuras in Agag-mi Hammedatha fapa Haman cu a khaisâng, cule a khaisâng ih, a hnenih um bawipawl hmuahhmuah tlunah thuneihnak a pe. 2 Cule siangpahrang kăwtsuah ih um siangpahrang siahhlawhpawl hmuahhmuah cu Haman hmaiah an băwkkhup ih upatnak an pe, ziangahtile amai parah cutivekih ti dingin siangpahrang in thu a rak pe a si. Asinan Mordekai cu a băwkkhup lo ih, upatnak a pe fawn lo. 3 Cun kăwtsuah ih um siangpahrang siahhlawhpawl in Mordekai hnenah, «Ziangruangah so siangpahrang thupek na pahbăl?» tiah an ti. 4 Cule hitin a si, ni tin a hnenah an sim ih a ngaithlak hai lo tikah, Mordekai-ih ṭawngkam a dinsuah le suah lo zoh dingin Haman hnenah cumi cu an sim, ziangahtile Mordekai in Jew-mi a si ti anmah a rak sim dah.\\n5 Haman in a hmaiah Mordekai a băwkkhup lo ih upatnak khal amah a pe lo ti a theihsuah tikah, Haman cu thinlingnak in a khat. 6 Asinan Mordekai par lawngih kutthlak cu thil tenau tukah a ruat, ziangahtile Mordekai cu ziang miphun a si ti amah cu an rak sim zo. Curuangah siangpahrang Ahasuras lalram pumpuluk ah Mordekai-ih miphun, Jew-pawl hmuahhmuah Haman in hlohralter thluh a tum. 7 Siangaphrang Ahasuras a lal a kum hleihnihnak, thla hmaisabik Nisan thla ihsin thla hleihnihnak Adar thla tiang, ni tin, thla tin Haman hmaiah aPur ti mi camcawhfung zuh a si.\\n3:7a Pur: Persia ṭawng a si ih, a sullam cu «camcawhfung» tinak a si.\\n8 Cun Haman in siangpahrang Ahasuras hnenah, «Na lalram sungih ramṭhenpawl hmuahhmuah ih miphunpawl lakih ṭekdarh le umdarh miphun pakhat an um; an dānpawl cu miphun dangpawl hmuahhmuah dān lakah a danglam ih, siangpahrang dānpawl an thlun lo. Curuangah cupawl umter ringring ding cu siangpahrang hrangah a ṭha lo. 9 Siangpahrang remti zawng asile, anmahpawl hlorálter dingah thusuah ngan si seh, cule kei in siangpahrang hlawnthil retnak ih thun dingah, hnaṭuantupawlih kut ah ngun tangka talent 10000 ka pe ding,» tiah a ti.\\n10 Cule siangpahrang in a kut ihsin a zunghruk tacik a phawih ih, Jew-mipawlih ral, Agag-mi Hammedatha fapa Haman hnenah a pe. 11 Cule siangpahrang in Haman hnenah, «Ṭha na tidandanih tuah dingin, tangka thuhla le cuih miphun thuhla cu na hnenih pek an si,» tiah a ti.\\n12 Cun thla khatnak ni hleithumnak ah siangpahrang cangantupawl cu kawh an si ih, Haman ih thu a pek mi hmuahhmuah bangtukin thusuah cu, siangpahrang-ih bawi tumpipawl, ramṭhen kip ih uktupawl, miphun kip hotupawl hnenah, ramṭhen tin ah anmai ca cio in miphun kip hnenah anmai ṭawng cio in an kuat. Cumi cu siangpahrang Ahasuras hmin in ngan a si ih, siangpahrang zunghruk tacik khĕn a si. 13 Cule siangpahrang lalram ramṭhen kip ah Jew-pawl hmuahhmuah, mino le upa siseh, nauhak tete le nunaupawl siseh, ni khat sungah, thla hleihnihnak Adar thla ni hleithum ni cekci ah hlohralter thluh, that thluh, cimitter thluh le an neih thilpawl laksak thluh dingin cakuatpawl cu caphurtu hmangih kuatsuak ṭheh a si. 14 Cuih cangansâwngsin mi, ramṭhen kip ah dān vekih suah ding mi cu, cumi ni hrangah miphun hmuahhmuah rak tiar cia dingin an hnenah phuan ding a si. 15 Caphurtupawl cu siangpahrang-ih thupek in an fehsuak ih an hmanhmawh; cule thusuah cu Shushan ih kulhhnget sungah phuansuah a si. Cule siangpahrang le Haman cu zu in dingin an to, asinan Shushan khawpi cu a buai nasa.\\nJew-pawl Bawm ding Esther a Lungkim\\n1 Thil cang mi hmuahhmuah Mordekai in a theihfel tikah, Mordekai in a hnipuan a thlek ih buri-hnipuan hrukin vutcâm a phulhaw, cule khawpi sungah a feh. Ring zetin a ausuak ih nasazetin a ṭap. 2 Siangpahrang kăwtsuah hmai tiang a feh, ziangahtile zohman buri-hnipuan hruhin siangpahrang kăwtsuah ah luh sian a si lo. 3 Cule siangpahrang thupek le thusuah a thlennak ramṭhen kip ah, Jew-pawl lakah nasazetih ṭahnak a um, rawlulhnak, ṭahnak le râknak thawn; cule mi tampi cu buri-hnipuan thawn vutcâm lakah an it.\\n4 Cun Esther-ih siahhlawh nunaupawl le tilperpawl cu an ra ih amah cu an ra sim, cule siangpahrang bawinu cu nasazetin a van a sâng. Cun anih in Mordekai hrukter dingin le a buri-hnipuan phawihsak dingin sinfen a hei kuat, asinan anih in a rak cohlang lo. 5 Cun Esther in siangpahrang-ih tilperpawl lakih amah riantu Hathak cu a ko, cule a thuhla le a săn thei dingin Mordekai hnenih feh dingin thu a pe.\\n6 Cule Hathak cu Mordekai hnenah siangpahrang kăwtsuah hmaiih khawlak mual ah a feh. 7 Cule Mordekai in a hnenah a parih thil cang mi hmuahhmuah le Jew-pawl cimitter dingih siangpahrang hlawnthil retnak ih Haman in tangka a tiamkam zât cekci tiangin a sim. 8 Esther hmuh dingin le a hnenih cumi simfiang dingin le siangpahrang hnenih dilnak tuah dingin siangpahrang hnenih feh dingih thu pe dingin le a mipawl hrangah siangpahrang hmaiih zangfah dil dingin, anmah hlohralternak ding Shushan ih an phuan mi thusuah ngansâwngsin mi khal a hnenah a pe. 9 Cule Hathak cu a kirsal ih Mordekai-ih ṭawngkampawl cu Esther a sim.\\n10 Cun Esther in Hathak a sim ih, 11 «Kawh lo mi zokhal nunau siseh, mipa siseh, siangpahrang tual sungta ih luttu cu thah a si ding, asinan siangpahrang in a sui kianghrăwl a tĭn mi lawng a nung ding ti mi dān pakhat um mi cu siangpahrang siahhlawhpawl le siangpahrang ramṭhenpawlih minung hmuahhmuah in an thei ṭheh. Sikhalsehla keimah lawngte cu siangpahrang hnenih lut dingih in kawhlonak ni 30 a ti zo,» tiin Mordekai hnenih sim dingin thu a ken. 12 Cule Esther ih thurel mipawl cu Mordekai an sim.\\n13 Cule Mordekai in, «Siangpahrang inn ih na um ruangah, Jew-pawl hmuahhmuah lakah nangmah lawng in na pumpelh ding tiah na thinlung in ruat hlah. 14 Ziangahtile tuih cān ih daiteih na um men hrih a si ahcun, thawsuahnak le runsuahnak cu Jew-pawl hrangah hmun dangin a suak ding, asinan nangmah le na pupáih sungza cu nan hlorál ding. Asinan hivek cān atu vek hrangah siangpahrang bawinuih dinhmun na rak thleng tla a si thei a si si, zo so thei?» tiih Esther sâng dingin a sim hai.\\n15 Cun Esther in Mordekai va simsal dingin a cah hai: 16 «Va feh awla, Shushan ih um Jew-pawl hmuahhmuah kha kokhawm aw, cule ka hrangah rawlul uh; sun ah siseh, zan ah siseh, ni thum sung ei lo le in loin um uh. Ka siahhlawh nunaupawl le kei khal in cuvekin rawl kan ul ve ding. Cule dān kalh zawng si hman sehla, siangpahrang hnenah ka feh ding; ka hlohral a si khalle, hlohral si ko seh,» tiin.\\n17 Cule Mordekai cu a feh ih, Esther in a hnenih thu a pek mi hmuahhmuah bangtukin a tuah.\\nA Vei khatnak Esther-ih Rawlpuai\\n1 Cun a ni thumnak ah hitin a si, siangpahrang inn luhnak hawiin, siangpahrang inn ih a laltokham ih siangpahrang a to laiah, Esther cun siangpahrang bawinuih thuam a hruk ih, siangpahrang inn zawn, siangpahrang tual sungta ah a va ding. 2 Cun hitin a si, siangpahrang in siangpahrang bawinu Esther tual ih ding a hmuh tikah, a mithmuhah duhsaknak a co ih, siangpahrang in a kut ih um sui kianghrăwl cu Esther lamah a hei tĭn. Cun Esther in a rak naih ih kianghrăwl zim cu a thâm.\\n3 Cule siangpahrang in a hnenah, «Siangpahrangnu Esther, ziang si maw? Ziangso dil na duh? Ka lalram a hrek tiang khal pek na si ding,» tiah a ti.\\n4 Esther in, «Siangpahrang remti zawng asile, a hrangah ka timlam mi rawl puai ah tuihsun ah siangpahrang le Haman ra hai seh,» tiah a sâng.\\n5 Cun siangpahrang in, «Esther ih duh bangtukih kan ti theinak dingah zamrangten Haman cu run hruai uh,» tiah a ti. Cutin siangpahrang le Haman cu Esther ih timtuah mi rawl puai ah an feh.\\n6 Rawl puai ih sabitzu an in laiah siangpahrang in Esther hnenah, «Na dil mi ziang a si? Pek na si ding. Na ngĕn mi ziang a si, lalram a hrek tiang khal pek na si ding!» tiah a ti.\\n7 Cun Esther in a sâng ih, «Ka dil mi le ka ngĕn mi cu hihi a si: 8 Siangpahrang mithmuhah duhsaknak ka co ih, ka dil mi pek le ka ngĕn mi tlamtlinter ding cu siangpahrang remti zawng asile, an hrangih ka timtuah ding mi rawl puai ah siangpahrang le Haman ra hai seh, cule thaisun ah siangpahrang ih a sim vekin ka tuah ding,» tiah a ti.\\nMordekai parih Haman Phiarthupnak\\n9 Cule cuih ni ah cun Haman cu aipuang le lungawinak thinlung thawn a fehsuak; asinan Haman in siangpahrang kăwtsuah ah Mordekai cu ding lo le a hmaiah khūr loih a hmuh tikah, Mordekai parah aithawknak in a khat. 10 Asinan Haman cu a sūpaw ih inn ah a tin, cule mi a thlah ih a rualpipawl le a nupi Zeresh a ko. 11 Cun Haman in an hnenah a len natsatzia, tefa tam ngaingai a neihzia, ziang tinkim ah siangpahrang ih a khaisanzia le bawipawl le siangpahrang siahhlawhpawl tlunih a cawisanzia pawl a sim hai.\\n12 Cuihtlunah Haman in, «A si, siangpahrang bawinu Esther in a timtuah mi rawl puai ah siangpahrang thawn ra dingin keimah siarlo zohman a sawm lo; kei cu siangpahrang zawngah thaisun ah anih in i sawm lala. 13 Cucingin siangpahrang kăwtsuah ih Jew-mi Mordekai toih ka hmuh i kip in hipawl hmuahhmuah hin dirĕmnak zianghman in pe lo,» tiah a ti.\\n14 Cun a nupi Zeresh le a rualpipawl hmuahhmuah in a hnenah, «Midawtthatnak thingphun dawng 50 sângin tuah si seh, cule thaizing ah cumi parah Mordekai dawtthat dingin siangpahrang hnenah dil awla, siangpahrang zawngah hlipár zetin rawl puai ah cun na feh pei cu,» tiah an ti.\\nCule cuih thu cun Haman a lunghmuiter; cutin midawtthatnak thingphun cu a tuahter.\\nSiangpahrang in Mordekai a Khaisâng\\n1 Cuih zan cu siangpahrang a itthat thei lo. Cule sansiarnak sungih khum mi cazual run keng dingin thu a pe; cule cupawl cu siangpahrang hmaiah siar a si. 2 Cule siangpahrang-ih tilperpawl lakih mi pahnih, sângka kiltu Bigthana le Teresh in siangpahrang Ahasuras parih kutthlak an tum thu Mordekai ih a rak sim mi ngan mi cu an hmusuak. 3 Cun siangpahrang in, «Himi thu ruangah Mordekai parah ziang cawimawinak asilole ziang upatnak so pek a rak si?» tiah a ti.\\nCule amah riantu siangpahrang siahhlawhpawl in, «A hrangah zianghman tuahsak a si lo,» tiah an ti.\\n4 Cutikah siangpahrang in, «Tualrawn ah zo so um?» tiah a ti. Cu laifangah Haman cu Mordekai hrangih a timtuah mi midawtthatnak thingphun parah Mordekai dawtthat dingih siangpahrang dil dingin siangpahrang inn tual lengta ah cun a rung lut.\\n5 Siangpahrang siahhlawhpawl in a hnenah, «Haman cu khi tawkah a um, tualrawn ah a ding,» tiah an ti.\\nCule siangpahrang in, «Rung lutter uh,» tiah a ti.\\n6 Cutin Haman cu a rung lut, cule siangpahrang in a hnenah, «Siangpahrang in cawimawi a duh mipa parah ziang tuah a si pei?» tiah a sut.\\nCutikah Haman cun a thinlung sungin, «Siangpahrang in kei hnakih cawimawi a duh mi zo a um cuang ding?» tiah a ruat. 7 Cule Haman in siangpahrang hnenah, «Siangpahrang in cawimawi a duh mipa cu, 8 siangpahrang hruh mi siangpahrang kâwrfual le siangpahrang to mi ráng, siangpahrang lu ih khum ṭheu mi lallukhum run kensak si seh. 9 Cun siangpahrang in cawimawi a duh mipa cu a thâwm theinak dingah, cuih kâwrfual le ráng cu siangpahrang-ih mipawimawhpawl lakih a rinsanbik kut ah pek si seh. Cun ráng parah toter sehla khaw lakah fanpi seh, cule cu pa hmaiah, ‹Siangpahrang ih cawimawi a duh mi cu hitiih tuah si seh!› tiin phuan si seh,» tiah a sâng.\\n10 Cun siangpahrang in Haman hnenah, «Zamrang aw, na ti vekin kâwrfual le ráng cu va la awla, siangpahrang kăwtsuah ih to Jew-mi Mordekai hrangah cutin tuah aw! Na sim mi hmuahhmuah pakhat hman tuah loin um hlah seh,» tiah a ti.\\n11 Cule Haman in kâwrfual le ráng a la, Mordekai cu a thuam ih ráng in khaw lakah a hruai, cule a hmaiah, «Siangpahrang ih cawimawi a duh mipa cu hitiih tuah si seh!» tiah a phuang.\\n12 Cun Mordekai cu siangpahrang kăwtsuah ah a ra kirsal. Asinan Haman cu ninghang le a lu khuhin inn lamah zamrang zetin a tĭn. 13 Haman in a nupi Zeresh le a rualpipawl hmuahhmuah hnenah a parih thil cang mi zaten a sim hai, a mifimpawl le a nupi Zeresh in a hnenah, «A hmaiih tlûk taw na thawh mi Mordekai cu Jew cithlah a si ahcun, amah cu na neh lo ding, cuhnakin a hmaiah na tlu hrimhrim sawn ding a si,» tiah an ti.\\n14 A hnenih an ṭawng rero laiah, siangpahrang-ih tilperpawl an ra ih, Esther ih timtuah mi rawl puai ih Haman hruai dingin an hmanhmawh.\\nMordekai Aiah Haman Thlaithat a Si\\n1 Cutin siangpahrang le Haman cu siangpahrang bawinu Esther hnenah rawl puai zawh dingin an feh. 2 Cule a ni hnihnak, rawl puai ih sabitzu an in laiah, siangpahrang in Esther hnenah, «Na dil mi ziang a si, siangpahrang bawinu Esther? Cumi cu na hnenih pek a si ding. Cule na ngĕn mi ziang a si, lalram a hrek tiang khal pek na si ding!» tiah a tisal.\\n3 Cun siangpahrang bawinu Esther in, «Maw siangpahrang, na mithmuhih duhsaknak ka co ih, siangpahrang remti zawng asile, ka dil mi cu ka nunnak pek si ningla, ka ngĕn mi cu ka mipawl zuah si hai seh. 4 Ziangahtile hlohralter dingah, thah dingah le cimihter thluh dingah ka mipawl le kei cu zuar kan rak si. A nu a pa in siahhlawh dingih zuar cu si nungla, daiten ka rak um men ding nân, ziangahtile cutivekih kannihih harsatnak cu siangpahrang hrangih hloh mi thaw cun khaikhintlak a si lo,» tiah a ti.\\n5 Cun siangpahrang Ahasuras in siangpahrang bawinu Esther hnenah, «Cu pa cu zo a si ih, cuvek thil tuah dingih a thinlung ih ruat ngamtu cu khuiah a um?» tiah a ti.\\n6 Cule Esther in, «Dodaltupa le ral cu hi misualrálpa Haman hi a si!» tiah a ti.\\nCutin Haman cu siangpahrang le siangpahrang bawinu hmaiah cun a thin a phâng.\\n7 Cun siangpahrang cu rawl puai ih a sabitzu innak ihsin thinlingin a tho ih, siangpahrang hmuan ah a feh; asinan Haman cu siangpahrang bawinu Esther hmaiah a nunnak ngen dingin a tâng, ziangahtile amah parah siangpahrang in thil ṭhalo a ruatcat ti Haman in a thei. 8 Siangpahrang hmuan ihsin rawl puai ih sabitzu innak hmun ih siangpahrang a kirsal tikah, Haman cu Esther a rak umnak ihkhun nuam parah a rak tlu. Cun siangpahrang in, «Inn ih ka um lai hmanah anih in siangpahrang bawinu cu a sualpi ding maw?» tiah a ti.\\nSiangpahrang a ṭawng thluh veten, Haman-ih hmai cu an tuam. 9 Siangpahrang hnenih um tilperpawl lakih pakhat Harbonah in, «Ngai hnik, siangpahrang hrangih thil ṭha simtu Mordekai hrangih Haman ih a tuah mi midawtthatnak thingphun dawng 50 sâng cu Haman inn ah a ding a si,» tiah a ti.\\nCun siangpahrang in, «Cumi parah amah cu dawtthat uh!» tiah a ti.\\n10 Cule Haman cu Mordekai hrangih a timtuah mi midawtthatnak thingphun parah an dawtthat. Cun siangpahrang-ih thinlingnak cu a dai.\\n1 Cuih ni ah siangpahrang Ahasuras in Jew-pawlih ral Haman-ih neih thilripawl cu siangpahrang bawinu a pek. Cule Mordekai cu siangpahrang hmaiah a ra, ziangahtile Esther in anih cu amah thawn ziangti vekih naihaw an si ti a rak sim cia. 2 Cun siangpahrang in Haman hnen ihsin a lâk mi zunghruk tacik cu Mordekai a pe, cule Esther in Mordekai cu Haman-ih neih thilripawl parih thuneitu ah a ret.\\n3 Cule siangpahrang hnenah Esther a ṭawng lehsal, a ke hramah a băwk ih, mitthli thawn Agag-mi Haman-ih Jew-pawl parih phiarthupnak khua a khan mi thil ṭhalo cu phawihkirsal dingin a ngen. 4 Cule siangpahrang in Esther lamah sui kianghrăwl cu a tĭn. Cutin Esther cu a tho ih siangpahrang hmaiah a ding, 5 cule, «Siangpahrang remti zawng a si ih, a mithmuhih duhsaknak ka co ih, hi thil cu siangpahrang hmuhdān ah thil awm a si ih, keimah cu a mithmuhah a lungsi zawng ka si le, Agag-mi Hamedatha fapa Haman-ih khawkhan cakuat, siangpahrang ramṭhen hmuahhmuah ih Jew-pawl cimihter thluh ding tiih a ngan mi cu tisal lo dingin ngan si seh. 6 Ziangahtile ka miphun parih thil ṭhalo thleng ding hmuh cu ziangtin ka tuar thei ding? Asilole ka laicinpawlih siatnak hmuh cu ziangtin ka tuar thei ding?» tiah a ti.\\n7 Cun siangpahrang Ahasuras in siangpahrang bawinu Esther le Jew-mi Mordekai hnenah, «Ngai hnik uh, Haman-ih neih thilripawl cu Esther ka pe zo, cule Jew-pawl parih a kutthlak a tum ruangah amah cu midawtthatnak thingphun parah an dawtthat zo. 8 Jew-pawl hnenah ṭha na tidān dānin nangmah rori in siangpahrang hmin ih kuat ding mi cangan awla, siangpahrang zunghruk tacik khĕn aw; ziangahtile siangpahrang hmin ih ngan le siangpahrang zunghruk tacik khĕn mi cu zohman in an tidanglam thei lo,» tiah a ti.\\n9 Cun siangpahrang cangantupawl cu, cuih cān, thla thumnak, Sivan thla ni 23 ah an kokhawm ih, Mordekai ih thu a pek mi hmuahhmuah bangtukin Jew-pawl hnenah, bawi tumpipawl hnenah, uktupawl hnenah le India ihsin Kush tiangih ramṭhen 127 lalpawl hnenah le ramṭhen kip ah mai ca cio in, miphun kip hnenah mai ṭawng cio in le Jew-pawl hnenah anmai ca le ṭawng in an kuat. 10 Cule anih in siangpahrang Ahasuras hmin in ca a ngan, cumi cu siangpahrang zunghruk tacik a khĕn, cule siangpahrang ráng cithlah, tlâncakpawl totu, rángto palaipawl hmangin cakuatpawl cu a kuat hai.\\n11–12 Himi cakuatpawl hmangin Adar thla, a thla hleihnihnak ih ni hleithum ni ah, siangpahrang Ahasuras-ih ramṭhenpawl hmuahhmuah ah ni khat sungah, siangpahrang in Jew-pawl cu khaw kip ah pungkhawmtlang dingin le anmai nunnak rak humaw dingah anmah run beitu ding ziang vek minung le ziang vek ram ih ralkap hmuahhmuah khal, nauhakpawl le nunaupawl telin, hlorálter ding le thah ding le rak cimihter thluh ding le an thil neih răm dingin siannak a pe.\\n13 An ralpawl parih phuba la dingin, Jew-pawl cuih ni ih tiar cia ih an um theinak dingah, cuih cangansâwngsin mi cu thusuah vekin ramṭhen tin ah suah le mi hmuahhmuah hrangah thăn ding a si. 14 Siangpahrang thupek in hmanhmawhter le tur an si ruangah siangpahrang ráng to ih caphurtupawl cu an fehsuak. Cule cuih thusuah cu Shushan ih kulhhnget sungah an thăn.\\n15 Cun Mordekai cu siangpahrang hmaika ihsin siangpahrang hnipuan mepian le var, sui lallukhum ropi le puan nem páte le sendup sinfen hruhin a fehsuak, cule Shushan khawpi cu lungawiaipuangin le hlipárin a um. 16 Jew-pawl hrangah tleu le lungawinak le aipuannak le cawimawinak a um. 17 Cule ramṭhen kip le khaw kip ah, siangpahrang thupek le thusuah a thlennak pauhpauh ah, Jew-pawl hrangah aipuannak le lungawinak, puai le cawlhum ni a um. Cun cuih rammi mi tampi cu Jew-mi ah an phuangaw, ziangruangahtile Jew-pawl an ṭih tuk.\\n1 Thla hleihnihnak, Adar thla, ni hleithum ni, siangpahrang thupek le a thusuah mi vekih ti ding cān a kim tikah, Jew-pawlih ralpawl in an parih neh dingih an rak beisei ni ah a linglet zawngin thil a cang, Jew-pawl in anmah huatupawl an neh riangri. 2 Anmah siatnak ding hawltupawl tlunih kutthlak dingin siangpahrang Ahasuras-ih ramṭhenpawl hmuahhmuah ih khawpipawl ah Jew-pawl cu an pungkhawm. Cule zohman in anmah cu an do ngam lo, ziangruangahtile mi hmuahhmuah parah anmah ṭihnak a thleng. 3 Cule ramṭhenpawl hmuahhmuah ih bawipawl, bawi tumpipawl, uktupawl le siangpahrang hnaṭuansaktupawl hmuahhmuah in Jew-pawl an bawm, ziangruangahtile an parah Mordekai ṭihnak a thleng. 4 Ziangahtile Mordekai cu siangpahrang inn ah a ropi ih, a thuhla cu ramṭhenpawl hmuahhmuah ah a thang ṭheh; ziangahtile hi pa Mordekai cu a langsar deuhdeuh.\\n5 Cutin Jew-pawl in ralnâm ih sahnak, thahnak le siatsuahnak in an ralpawl hmuahhmuah an neh ih, anmah huatupawl cu an duh duhin an tuah.\\n6 Cule Shushan ih kulhhnget sungah Jew-pawl in mipa 500 an that ih, an hlorálter. 7 Cuihtlunah Parsandatha, Dalfon, Aspatha, 8 Poratha, Adalia, Aridatha, 9 Parmashta, Arisai, Aridai le Vajezatha, 10 Hammedatha fapa, Jew-pawlih ral Haman-ih fapa pahra tla an that; asinan rallâksum cu an thâm lo.\\n11 Cuih ni ah Shushan ih kulhhnget sungih an thah mi mipum zât cu siangpahrang an sim. 12 Cule siangpahrang in siangpahrang bawinu Esther hnenah, «Jew-pawl in Shushan ih kulhhnget sungah mipa 500 an that ih, an hlorálter, Haman fapa pahra pawl khal. A dang siangpahrang ramṭhenpawl ah teh ziang rak tuah tak hai pei maw! Na dil mi ziang a si? Cumi cu pek na si ding. Asilole ngĕn na duh hrih mi ziang a si? Cumi khal tuahsak na si ding,» tiah a ti.\\n13 Cun Esther in, «Siangpahrang remti zawng asile, Shushan ih um Jew-pawl hnenah tuihni ih thusuah bangtukin thaisun khal hi siansak si sehla, Haman fapa pahra pawl cu midawtthatnak thingphun parih dawtthat si hai seh,» tiah a ti.\\n14 Cule siangpahrang in cumi cu ti dingin thu a pe; thusuah cu Shushan ah thăn a si ih, Haman-ih fapa pahra pawl cu an dawtthat.\\n15 Cule Adar thla, ni hleilitnak ah Shushan ih um Jew-pawl cu an pungkhawmsal ih, Shushan ah mipa 300 an that; asinan rallâksum cu an thâm lo.\\n16 Siangpahrang ramṭhen sungih a dang Jew-pawl cu an nunnak humaw dingin le an ralpawlih hnaihnăwknak ihsin cawlhhahdamnak hmu dingin an pungkhawm, cule anmah huatu mi 75000 an that; asinan rallâksum cu an thâm lo. 17 Himi cu Adar thla ni hleithum ni ah a si. Cule ni hleili ni ah cun an cawl ih, puai le lungawinak ni an tuah.\\n18 Asinan Shushan ih um Jew-pawl cu cuih thla ni hleithum le ni hleili ah an pungkhawm; cule ni hleingatnak cu an cawl, puai le lungawi ni ah an tuah.\\n19 Curuangah khawtepawl ih um khawte Jew-pawl in Adar thla ni hleilitnak cu cawlhum ni vekin lungawinak le puai tuahnak ah an hmang ih, pakhat le pakhat ei le in ding an kuataw.\\n20 Cule Mordekai in hi thilpawl cu a ngan ih siangpahrang Ahasuras-ih ramṭhenpawl hmuahhmuah, lamhla le lamnâi ih um, Jew-pawl hmuahhmuah hnenah ca a kuat ṭheh, 21–22 Adar thla, ni hleili le ni hleinga cu kum tinten lawm dingin thu a pe; cuih ni ah Jew-pawl cu an ralpawl lak ihsin an cawlhahdam ih, cuih thla ih riahsiatnak cu an hrangah aipuannak ah a cang ih, ṭahnak ni cu cawlhum ni ih a can ruangah; puai tuah ni, aipuan ni, pakhat le pakhat ei le in ding kuatawk ni le mifarah thilpek ni hrangah tuah ding khalin thu a pe. 23 Cun Mordekai in an hnenih a ngan vekin, Jew-pawl in an rak thawh zo mi nunphung cu an cohlang, 24 ziangruangahtile Agag-mi Hammedatha fapa, Jew-pawl hmuahhmuah ih ral Haman in Jew-pawl dokalhin anmah cimitter thluh dingin khua a rak khâng ih, anmah buaiter ding le hlorálter dingin aPur ti mi camcawhfung a rak zûk. 25 Asinan cuih thuhla cu siangpahrang hnen a thlen tikah, Jew-pawl dokalhih a sualrál zet mi hi phiarthupnak Haman ih a tuah mi cu amai lu parah kirsal in, amah le a fapapawl cu midawtthatnak thingphun parah dawtthat si hai seh tiin ca in thu a rak pe.\\n9:24a Pur: Persia ṭawng a si ih, a sullam cu «camcawhfung» tinak a si.\\n26 Curuangah Pur ti mi hmin suangin cuih nipawl cu Purim tiah an ko. Curuangah, hi cakuat thupawl ruangah siseh, himi thuhla ih an hmuh mi ruangah siseh, an parih thil thleng mi ruangah siseh, 27 Jew-pawl cun anmah le an tesinfapawl le anmah run fĭntupawl kha, ca ih ngan mi zulhin le bikhiah mi tikcu vek ten, himi ni hnih hi pelh riai loin kum tin hmang dingin an dĭn ih, hmang dingin dān an tuah. 28 Himi nipawl cu san i kip tluansuakin, innsang kip, ram kip le khaw kip ah cīn ringring ding le hman ringring ding a si. Hi aPurim nipawl cu Jew-pawl lakah hmang loih, tlawlh ding a si lo. Cule an tesinfapawl lakah cuih nipawl cīn ringring nak cu a cuai ding a si lo.\\n9:28a Purim: Persia ṭawng ih pakhat hnak tam relnak a si ih, «camcawhfungpawl»tinak a si.\\n29 Cun Abihail fanu siangpahrang bawinu Esther le Jew-mi Mordekai in Purim thuhla nĕmhnget dingin hi cakuat pahnihnak cu thuneihnak hmuahhmuah thawn an rak ngan. 30–31 Cule Jew-mi Mordekai le siangpahrang bawinu Esther in Jew-pawl hrang, anmah le an tesinfa hrangah rawlulh cān le ninghan cān thuhla ih a rak nĕmhngeh zo bangtukin, bikhiah mi cān ah hi Purim nipawl cu tihnget dingin, Ahasuras lalram sungih ramṭhen 127 ih Jew-pawl hmuahhmuah hnenah daihnak le hnangamnak thu Mordekai in ca a kuat. 32 Esther-ih thusuah in himi Purim thuhla cu a nĕmhnget, cule cumi cu cazual sungih ngankhum a si.\\n1 Cule siangpahrang Ahasuras in a ram le tifinriat kap tluanpawl cu siah a tuk. 2 A thiltitheinak le a cahnak ih a hnaṭuan hmuahhmuah, siangpahrang in amah a cawisannak Mordekai-ih ropitnak thuhla hmuahhmuah cu Media le Persia siangpahrangpawlih sansiarnak cazual sungah ngan in a um a si lo maw? 3 Ziangahtile Jew-mi Mordekai cu siangpahrang Ahasuras sangtu, Jew-pawl lakih miropi, a unau mi tam zet ih cohlan, a mipawl hrangih thil ṭha hawltu le a milesa hmuahhmuah hnenih daihnak thu simtu a si.","num_words":6036,"character_repetition_ratio":0.114,"word_repetition_ratio":0.008,"special_characters_ratio":0.216,"stopwords_ratio":0.325,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Chin Tlawngta Thar Tam Ruangah Cabuai Le Tohkham Daih Aw Lo - Chinland Today Media\\nChin Tlawngta Thar Tam Ruangah Cabuai Le Tohkham Daih Aw Lo\\nJune 21, 2015 11:32 am·0 comments\\nChin state, Paletwa khua ih Basic Education High School pakhat ah tlawngta pawl tonak ding tohkham le ca ngannak ding cabuai pawl an daih aw lo ih tlawngta pawlin anma’i ca zirnak ding cabuai le tohkham ciar lei in khua an sa tiah Khumi media in a tarlang.\\nAn khua ih upa pakhat in “cabuai le tohkham an daih aw lo ih kanmah te’n kan lei. Cozah in Tlawnginn lawng in sahsak. An tohkham pawl tla plastic tohkham an si” tiah a sim. Tlawnginn ih ttuanvo neitu pawl cun “tlawngta an tam deuh ruangah a si. Tlawngta thar pawl lawngin anma’i ca zirnak ding cabuai le tohkham ciar an lei” tiah an sim.\\nCun, Karenni, Demoso myo khalah tlawngta lut thar an tamtuk ruangah cabuai le tohkham daih aw loin an um ih tlawngta thar pawlin anma’i tonak ding tohkham le cabuai pawl an lei. Anmahte’h leimi a si ruangah an cabuai le tohkham pawlah anma’i hmin ciar an ngan tiah ttuanvo neitu Daw Thit Thit Shwe in a sim.#\\nChin Fala Mizoram Phun 12 Top 8 Ngah","num_words":198,"character_repetition_ratio":0.093,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.222,"stopwords_ratio":0.288,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.983,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Zo in Arsene Wenger a sawng ding? | VCTH\\nHome » Lehpannak » Zo in Arsene Wenger a sawng ding?\\nBy vcth on February 28, 2018.\\nArsenal cu Carabao Cup final ah Manchester City hnen ah 3-0 in an sung hnu in Arsenal mipi in Arsene Wenger a cawl a cu a si tiah an ti cio.\\nArsenal cu tulaifang Premier League 6nk a siih a 5nk Chelsea thawn hmat 8 in an tan aw. Tuvek zin a si ahcun hmaikum Europa League hman tel thei lo ding dawh a si.\\nFA Cup ah January 7 ah Championship ta Nottingham Forest in 4-2 in an neh ih Arsenal cu FA in tuanten a suak. League Cup (Carabao Cup) cu final an thleng nan Fianal ah Man City in 3-0 in zoh mawi lo zetin an neh.\\nArsenal cu March 9 ah Europa League 16 round AC Milan thawn lek ding an si. Europa League pakhatnak an ngah pang ahcu Wenger hrangah ruahsannak a um deuh men thei, asinan Europa Cup an ngahlo ahcun Wenger suak ding cu a faing ah a cang.\\nAsile, Wenger suak sehla zo in Wenger a sawng ding? Arsene Wenger a sawngtu ding tiih ruat sungmi pawl tla cu:\\nTulaifang kaihmi Team: Monaco FC\\nRak kai dahmi team pawl:\\nTulaifang kaihmi: Germany National Team\\nTulaifang kaihmi: Assistant-coach, Manchester City\\nTulaifang kaihmi team: Assistant-manager, Belgium\\nTulaifang kaihmi Team: Borussia Dortmund\\nTulaifang kaihmi team: Atlético Madrid\\nTulaifang kaihmi: Juventus\\n2004–2005 Real SPAL","num_words":217,"character_repetition_ratio":0.115,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.98,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Lamzawhnak Ih Mual Liamtu Ih Nupi In Nau A Nei Zik Thlang, A Pasal Zunngai In Aum – Meifar\\nLamzawhnak Ih Mual Liamtu Ih Nupi In Nau A Nei Zik Thlang, A Pasal Zunngai In Aum\\nAugust 14, 2021 admin Myanmar 0\\nRam le miphun hrangah mi tampi in an nunnak an hlan zo, an tanta mi nupi\/pasal, innsang pawl cu thinhar in an ṭap rero lai. An nunnak an hlan nan ram a ṭha hrih cuang lo, an tanta mi pawlin an thisen man cu alak lo ding tin an zuam rero lai.\\nMarch 11 sun ah pacang Ko Chit Min Thu cu lamzawhnak ah ava tel ih ralkap pawlin a lu ah an kap ngah ih a thi. A thih ahhin a nupi naupai lai cu thla 2 a kim, a nupi le a fanu kum 2 mi a thihsan.\\nAugust 11 ahkhan a thih thla 6 kimnak an tuah ih a nupi le a innsang pawl cu an ṭap rero. March 11 zing lamzawhnak ih a feh hlanah a nupi in “Tuisun cu va tel lo mai aw” tin a kham rero nan a kham thei lo.\\nKo Chit Min Thu in “Ka feh tengteng a ṭul, ka feh lo asilen keimah vek minung an rak tamtuk ahcun zalennak kan ngah thei dah lo ding” a ti hnuah a feh ih ralkap pawlin an rak kap that.\\nTu’ah a nupi naupai cu thla 8 a kim zo, a nau neih a cu zik thlang ih a pasal tel loin a fanu kum 2 mi le a nauthar cu a kilkhawi a ṭul. A pasal a ko rero nan kirzai a rel nawn lo. Mipi khalin an zangfak tuk ih bawmnak an pe rero lai.\\nBank A Suam Tum Ih A Kut Ngan A Sia Tuk Ruangah A Hlawhsam","num_words":282,"character_repetition_ratio":0.054,"word_repetition_ratio":0.044,"special_characters_ratio":0.258,"stopwords_ratio":0.397,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Miss Grand Slam, 2013 Top 10 Ah Khin Wint War Tel - Chinland Today Media\\nJanuary 22, 2014 3:21 pm·0 comments\\nGlobal Beauties Website ih hrilmi, laksawng pek dingmi Miss Grand Slam, 2013 hrilnak cu Semi-final ah top 10 an hril ih cumi ah Myanmar ihsin lengdawh Khin Wint War cu a tel, tiin Myanmar thuthang cun a tarlang.\\nMiss Grand Slam, 2013 hrangah Global Beauties Website cun lengdawh a hril ih a sangsang in hrilnak a tuah vivo. Tu cun, final hril ding lawng a tang. Mi 5 hrilnak ah a tel thei leh pei maw, ti hngak a si.\\nLengdawh Khin Wint War hi Miss Supranational zuamawknak ah Myanmar aiawh in zuamawknak teltu a si ih, cumi ah Top 20 ah tel in Miss Internet le adang laksawng 3 a ngah beet. Tubaite Beauties Concept ih hrilnak ah leitlun nunau mawibik hrilnak khal ah 6nak dinhmun a ngah.\\n(Visited 1,469 times, 4 visits today)\\nLeitlun Lengdawh 25 Hrilnak ah Khin Wint War Le Moe Set Y Tel\\nLeitlun Mawibik Lengdawh 5 Ah Khin Wint War Tel","num_words":155,"character_repetition_ratio":0.101,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.251,"stopwords_ratio":0.252,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.987,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"CNF\/CNA le CDF Tawlrelnak In Tlawnginn Ah Chin Thantar An Zar – Meifar\\nMindat le Thantlang peng sung hmun ṭhenkhat ah CNF\/CNA le CDF pawl tawlrelnak in tlawnginn ah Chin thantar an zar ih nauhak pawl tlawng an kai. 2008 ralhrang daanhrampi ah tlawnginn ah Myanmar thantar zar ding timi cu an tar lo ih Vapual zuk a cuang mi Chin thantar sawn an zar.\\nKhuami upa pakhat in, “Kannih tlang cu CNF\/CNA uknak hnuai ah meeting kan tuah ih nauhak tlawnginn pawl kan ong. Cazirhtu khalah CDF ralkap tampi an tel” a ti. Rakhine ramsung khalah Arakan Army leiram sungih nauhak tlawnginn cu an ongsal ih Rakhine thantar an zar.\\nTlawngta nauhak pawlin hla an sak tikah Rakhine miphun hlapi an sak. Rakhine ralkap upa in, “Tlawng pawl kan ongsal ih nauhak pawl tlawng an kai hi ralhrang pawl kan tanpi tinak a si lo. Rakhine miphun hrangah a si, tlawnginn ah Rakhine thantar kan tar ih Rakhine hlapi kan sak. Myanmar hlapi “တရားမျှတ၊ လွတ်လပ်ခြင်းနဲ့မသွေ” timi kan sak nawn lo” a ti.\\nRamkhel hminthang pakhat in, “Ralhrang pawl kan do rero laiah hitin tlawnginn ah mai thantar le hla an sak cu a ṭha tuk. Democracy rim a nam rero zo, Democracy nitleu mawi pakhat a si” a ti.","num_words":204,"character_repetition_ratio":0.079,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.207,"stopwords_ratio":0.319,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.981,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Palik le ralkap in Free Funeral Service Society zungpi an luhcilh - Falam Online Media\\nPalik le ralkap in Free Funeral Service Society zungpi an luhcilh\\nMarch 4, 2021 Ni Hnem Sung\\t0 Comments\\nYangon, North Dagon ih Free Funeral Service Society zung cu March 3 zaan nazi 11 hrawng ah palik le ralkap in an luhcilh ih thilri an siat sak tlun ah computer le biakpawhnak cet pawl an lak sak.\\nZiangruangah luhcilh an tuar ti cu theih a si lo nan Free Funeral Service Society cun palik\/ralkap le an innsang pawl cu siat an ton tikah kan ṭanpi loding tiah kan dung baite ah khuatlang mipi theihternak an nei.\\nFFSS zungpi luhcilhtu palik le ralkap pawl cun hriamhrei hmangin zung thilri an siatsuah hlei ah zung sung i um mino pawl khal nasatakin kut an thlak tiah BBC in a tarlang.\\nFree Funeral Service Society chairman U Kyaw Thu i nupi ဒေါ်ရွှေဇီးကွက် cun “zung an luhcilh lai ah kan pa U Kyaw Thu cu zuang ah a um lo. Zung hnaṭuan mino pawl khal kut an thlak ih zungta cet thilri khal an lak. Ziangruangah hitin an cangvai ti cu theih a si lo” a ti.\\nFree Funeral Service Society cu theitawk suah ih mipi bawm ringringtu rinsantlak pawlkom pakhat a si ih, atufang ralkap le palik kut tuar ih hliamhma tuartu pawl khal tuamhlawm in mipi lam ah hnget zetih ding ringringtu pawlkom an si.\\n← Ralkap le palik pawl cun Mipi tuamhlawmtu Red Cross hnaṭuan pawl an bat thok\\nHakha : Hmun 2 ah Mei a Kaang ih Inn Pakhat Kaang Ziamral →\\nKhua khat ah mino 3 fingfing ralkap lutter dingin Mipi an phut","num_words":260,"character_repetition_ratio":0.117,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.205,"stopwords_ratio":0.3,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.997,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Pop Icon, Madonna Kum 63 kim zo hnu in a cangvaih dan a hit tuk ruangah Instagram hremnak a tawng. – My News\\nPop Icon, Madonna Kum 63 kim zo hnu in a cangvaih dan a hit tuk ruangah Instagram hremnak a tawng.\\nadmin May 27, 2022 Leave a Comment on Pop Icon, Madonna Kum 63 kim zo hnu in a cangvaih dan a hit tuk ruangah Instagram hremnak a tawng.\\nPop Icon, Madonna (63) cun Instagram ah a thlalak phun phun a phochhuak ruangah Instagram chawkidar te mit ti kham thei thlalak pawl a tar suak in a rak phelh aw thuk deuh a si ding an community guidelines bawhsia ah an puh ih Live theilo dingin hrem a tiin a puang.\\nNovember 2021 ah khan Instagram lamin warning pe hmasa lovin a thlalak an lakthlak sak zo ih, himi ah hin a pawhte hmur a ti lang a si, Madonna hi lungawi lovin a hnu ah a thlalak pawl hi a rawn repost sai cih a si.\\nManchester United footballer & MBE dawngtu Marcus Rashford khal nupi nei dingin a man zo. can rei pi a rak kawp zo ih ‘high school sweetheart’ Lucia Loi thawn an el awk thu khal a puang.\\nTunah an pahnih in kum 24 ih upa ve ve an si ih, kum 15 an si ih sin an kawp aw tan a si Greater Manchester ih Mersey school ah an kai theu. 2018 ah khan reilote an then aw ih a si nan thenawthei tak tak lo in a hnu rei lo te ah an an thlun aw sal a si.\\nMindat Mipi Ralkap Nih Thawng Pang Tha Taktak A Kan Thanh Than Upat Awk An Tlak Taktak Si →\\n← S.KOREA A BRITISH EMBASSY AH BLACKPINK","num_words":274,"character_repetition_ratio":0.091,"word_repetition_ratio":0.098,"special_characters_ratio":0.245,"stopwords_ratio":0.31,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.964,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Hrial dingmi, Pawlkom Siatsuahtu lungput, mizia, tuahnak - Hre Mang\\nHrial dingmi, Pawlkom Siatsuahtu lungput, mizia, tuahnak\\nPawlkom cak lo tertu hrial ding hrekkhat pawl: Lungput, mizia le tuahnak\\nPawlkom, mibur, miphun, raal lak ihsin fimkhur tul mi: Buainak karhzai tertu satan hmanrua (social evils pawl):\\nLaimi cu mimal te kan si vekin miphun pakhat, biaknak pakhat, unau theipum seu vekin pawlkom tinah kan nung, kan tlang, kan vangvai, kan tuantlang hmanah, leitlun khawmual lak ahcun mi malte zate humkhat lo kan si. Curuangah leitlun mi pawlin an hman theu mi, hmanrua tha lo pawl cu hrial thei hram uhsi. Pumkhat nun zir tawn uhsi tiah laimi pawlkom, a bur in, mi pakhat hnakih tam umkhawmnak kip ah lungawi siamso ten pawlkom awknak, pehtlaih awknak um thei ding duhsaknak in a hnuai pawl hi tarlang mi asi.\\n1) Huat awknak ti pungtu:\\n2) Pehtlaihnak hliamhma ti tizualtu, meisa lakah siti tawihtu:\\n3) Rinhlehnak ti pungtu:\\n4) Tisual pang mi (mistake) hmanrua ah hmangin mi siatsuahtu\\n5) Lamtang tuahtu, tthentthek awknak lamzin sialtu\\n6) A rahsuah mi zoh loin zoin hmintthatnak a ngah timi ah buainak suah pi:\\n7) Lungawi ter tu tuanvo\\n8) Komiti tuanrel tu lak tthentthek ter tu:\\nNa ban tha cak ter na duh asile a rit mi khai theu aw. Cuvek thotho in na thinlung pacang sinsin ding na duh asile na thinlung duh lozawng, har timi pawl hreh loin zir aw, na huat mi duhdawt aw, a lo hua tu duhdawt aw, a lo relse tu pawl hrangah thiltha tuah aw, na thin naa ter tu pawl ngaidam aw, nangmah hnakin fimsawn pawl kawm aw, na at nak lo sim thei tu pawl hnen in zir aw! A hnuailam ca pawlhi nangmai thinlung, ruahdan, tuahdan, cangvaihdan, na kiangkap, pawlkom, hruaitu, umpi le pehtlaih mi pawl lak ihsin na hmuh tawn mi le hmailam hrang na lungput, tuahdan, hmuhdan, le nundan, cangvaihdan pawl danglam ter tu ding ah siar aw! Hi pawl na hrial thei asi ahcun thangso dingin na dinhmunah thutha tohruahtha a sur asile rahtha na rah vivo ding!\\nLeitlun milai zokalin sunglam ‘huatnak mizia” an nei ih cui huatnak mizia kha satan hmanrua tha bik pakhat asi. Cui huatnak mizia tthanglian dingin a lo cawmtu kha satan palai, na thlarau raal asi ti na theih fiang ih na do ngam a tul. Mi pakhat na kawm tikah, ca pakhat na siar tikah, radio, on thei pakhatkhat na ngai tikah na sunglam huatnak mizia tipungtu, na lungawi lonak tipungtu kha na thlarau raal asi. Satan hmanrua ttha bik pakhat cu milai zo khalin “huatnak mizia” neihmi hi asi. Na hna sungah thlumzet, ngai nuam zet, theih nuamzet, nangmah le na dinhmun porh, fak, lawm phahphhah in na parah thinheng tertu, na duh lo zawng tuah tu, na duhzawng lo kalhki tu pawl hua sinsin dingin na duhzawngin a lo thlem rero tu kha satan palai, na thlarau nun siatsuah tu asi ti na theih a tul. Voi tampi cu satan palai pawl cu na duhdawt zetmi an si thei, na nupi, pasal, unau, rualpi tha bik an si thei. Khakha fimkhur tulmi, midang huatnak mizia na neih mi lo cawmtu, satan palai an si ti theih mei a tha. Pastor, kawhhran upa, khawsung hruaitu, upa zetzet, lian le fel zetzet tla an si thei. Huatnak rawngbawl rero tu pawl kha satan palai (the messangers of satan) an si ti fiangten thei awla fimkhur aw. Cutin, mi pakhatkhat kha na inn ah leng dingin sangka a lo king, nangmah thawn be aw dingin phone a awn tikah, lamzin le khawlak ah nan fehtlang, to tlang tikah na hna sung ihsin a lutmi tongkam, na mit in na hmuh mi tonglam pehtlaihnak pawl kha na sunglam nun huatnak mizia maw a lo cawm tum, na sunglam duhdawtnak mizia sawn a lo ticak ti fimkhur ringring aw.\\nHuatnak tipungtu maw na si, duhdawtnak tipungtu,\\nHuatnak tipungtu maw na duhdawt, duhdawtnak tipungtu,\\nHuatnak tipungtu pawl hmanrua maw na si, duhdawtnak tipungtu hmanrua,\\nHuatnak luansuaknak maw na si, duhdawtnawk luansuaknak,\\nA tlunih thusuhnak na saannak in a sim mi cu,\\nSatan hmanrua maw na si, Pathian hmanrua,\\nMiphun, pawlkom, le mibur siatsuahtu maw na si, ticaktu!\\nNa duhhrilnak vekin na lamzin cu asi ih na lamzin zawh mi in na tawpnak a fiangter leh ding!\\nMilai um khawm hmuahhmuah, nupi\/pasal, rualpi, sungkhat, fale nu\/pa, le pawlkom lakah siseh milai pehtlaih awknak pohpoh ah a te le a tum ti men, hliamhma a um theh. A rei deuhdeuh, duhdawtnak a thuk sinsin asile relding hliamhma put awknak a tam sinsin. Curuang hliamhma damternak ding hmanrua tha thawn mipi, mimal, insang thinlung hliamhma damter thiam a thupi fawn. Hliamhma a tuar rero tu pawl lungawi lonak le tuarnak theihsak a thupi fawn. Curualrualin, satan in tan a lak ve theu ih cui hliamhma, hmuh thiam awk lonak, ti nat awk pang nak pawl cu hmanrua ah hmangin huat awknak tipung dingin, theihthiam lonak tipung dingin hna a tuan ve. Curuangah, nupi\/pasal, nu\/pa le fate, sungkhat, rualpi, pawlkom sungtel pawl lakah hmuhthiam awk lonak, theihthiam awk lonak, tinat pang awknak pawl tibese sisnin dingin hnatuan tu pawl kha satan palai an si theu ti theithiam in fimkhur ringring a tul. Voi tampi cu ahih satan palai pawl hin hnasung ah thlumzet, theih nuam zet, nangmah cu dik le felzet vekin porh phah in midang na thin naa ter tu kha a mawhsiat ciamco tla asi thei, nangmah cu duhdawt zet vekin na duh lo zawng lo tuah tu kha hua zet, duh lo zet, lo tuarpi vekin a tongkam le mithmai in a langter tla asi thei. Cupawl cu vervek zetin satan hmanrua si ti theihthiam in na thlarau raal cu tlansan mei a tha sawn. Nitin thlarau nun ah thanglian thei dingin, na kiangkap ah na kawmmi, na umpi mi, zovek milai khal duhdawtnak palai maw an si, huatnak palai ti thleidan thiam a thupi. Amai hmuihmel keng in a sersiam mi, na milai pi pakhatkhat hua tahratin Pathian ka duhdawt na ti asile zangfakza na si! Ka miphun ka duhdawt ti si in na miphun hrekkhat pawl na dodal rero asile na simmi le na nuncan ziaiza cu a dokalh aw aw asi.\\nHliamhma ti damtertu maw na si, natnak ti luar tu,\\nHliamhma parah cite le maisa kang alh ter tu maw na si, rualremnak tuah tu,\\nNa hril mi in na sinak cu a lailang ter asi!\\nMilai in Pathian thutak zum thei lo ding satan hmanrua tha bik pakhat cu rinhlelhnak asi. Thusimtu parah rinhlelhnak, zumlonak a um tikah ziangvek thutha khal thusimtu in sim sehla thu ngai tu hrangah hmual a nei thei lo. Nazareth khua ah Bawi Zesu a fehtikah, Zanazareth khua mi pawl cun “lettama pa fapa, kan theih tuk mi asi ual” tiah rinhlelhnak le zum lonak thawn a thusimmi pawl an rak ngai tikah Bible in “Nazareth khua ah thilmak tampi a tuah thei lo” tiah a ngan. Laimi (A biktak in Falam mi) pawlin hotu tha le hruaitu tha kan neih thei lonak, mibur cangvaihnak kan cah thei lo nak bik pakhat cu hotu pawl rinhlelh, zum lonak (lack of trust) ruangah asi. Zum lonak, rinhlehnak in pumpek awknak a tla niam ter. Na zum lo mi, na rinhlelh mi pa ih kaihruainak, thusimmi parah naa-pi in zianghman na pe aw ngam lo ding. Curuangah, midang rinhlelhnak, zum lonak dingin thu a lo sim rero tu cu nangmai sunglam thlarau nun kha a lo siatsuah rero asi. Laimi pawlin capoh vekin kan hman zetmi zawkzet awknak, sawisel awknak, nautat si-seu awknak pawl hi a tha lo zetmi an si.\\nCuruangah, na umnak na kawhhran pastor na thlarau nun a lo cawm rero tu rinhlehnak suak dingin zumlonak tipung dingin na hna sungah thu a lo sim rero tu, na mit hmuh ah a cangvai rero tu kha na thlarau nun lo siatsuat tu asi. Nangmah cu lo porh, lo fak, lo lungawi ter tum vekin a caangvai rero men thei nan, a rah suah mi cu na thlarau nun siatsuah, kawhhran ti cak lo tu asi. Cuvek thiamthiam in, ram le miphun hruaitu, pawlkom hruaitu, upa, cawimawi le upat tlak mi pawl dodal ih simsia rero tu, rinhlelhnak le zum lo nak suahter tu, cuvek thinlung tthukthunnak tipungtu kha satan palai, miphun siatsuahtu, kawhhran le pawlkom siatsuah tu satan palai an si ti theih thiam a thupi. Cutin nangmah lala khal, satan palai na si lonak ding hrangah na tongkam le nuntu ziaza, cangvaihnak alo hmu tu pawl nunah zumlonak, khat le khat rinhlelh awknak suahter tu na si lo ding kha fimkhur aw.\\nZumnak, pumkhat sinak, duhdawtnak tipungtu maw nasi, rinhlelhnak zum lonak tipungtu? Na hril mi in zo na si ti a lailang!\\n4) Tisual pang mi (mistake) hmanrua ah hmangin mi siatsuahtu:\\nMidang, senpi vangtlang, le pawlpi hrang hna a tuan dah lo tu siarlo, mi zokhalin thiltisual pang mi (mistake) an nei theh. Cui tisual pang mi lakah voi tampi cu a tha bik hnakih a nepdeuh hrial sual pang mi hi asi theu. Cutikah pawlkom in a bur in siseh nupi\/pasal, insang ah siseh tisualpang mi ngaidam awk tawn le tlaksamnak bawm aw tawn, sawmdawl aw tawn in nun ding asi. Tlaksamnak ka nei lo ticu cu mi-aa, amah le amah a thei aw lo tinak asi. A ngaingai ahcun mi tampi, senpi vangtlang le midang hrangah ziang a tuah\/tuan dah lo tu pawl khalin anmai hrangah voi tampi an hrilsual, thil an tisual pang theu ih anmai tisual pangmi, hrilsual pang mi parah mah le mah a ngaidam aw thei lo tu pawl hi thinlung buainak tumpi neih phah le buai sinsin tu pawl an si theu.\\nCuvek dinhmun, milai famkim lonak, tlaksamnak cu satan hmanrua tha bik pakhat asi theu. Curuangah, mi zokhal, na kiangkap ah midang, hruaitu, upa, tuanvo neitu, hnatuan pi, pawlkom sungtel, na nupi, pasal, tvp, tlamtlin lonak, tlaksamnak, tisual pangmi pawl cu hmanrua ah hmang tahratin pehtlaih awknak, pawlokm awknak siatsuah dingin, mi hua ding, midang ziangsiar lo dingin, midang nautat dingin na hna sungah thu a lo sim, a lo relpi, na mit in na hmuh mi cangvai rero tu pawl khal satan hmanrua (the messangers of satan) an si theu. Satan cu “the accuser” “mawhsiattu” tiah kawh asi. Cuvek thotho in ram le miphun hruaitu, upa, tihzah tlak, rinsan mi pawl, le midang hrang hnatuantu pawl soisel dodal, thangsiat rero tu, midang tlamtlin lonak le famkim lonak cu hmanrua tha bik ah hmangin au-khuang rero tu pawl kha pawlkom siatsuah tu, miphun thuanthu tuahsiat tu an si theu ti fimkhur a tul.\\nMidang tlamtlin lonak bawmtu, sawmdawltu, na si maw,\\nMidang tlamtlin lonak, tisual pang mi cu hmanrua ah hmang tahratin nangmai tanghai rero tu na si maw?\\nNa kiangkap um pawl kha khui mi deuh an si?\\nNa hril mi in na zinak taktak cu alailang!\\n5) Lamtang tuahtu, tthentthek awknak lamzin sialtu:\\nNgailan khua mi mi pakhat thu an rak sim theu mi tahtthimnakah sim hnik sehla (Ngailan khua mi pawl in rak ngai thiam uhla): Ngailan khua mi pacang pakhat cu a pu ih khawlal tuanlai ah khawtlang meeting tinte a kai ve theu. Cule, a pu in thu voikhat a sim tinte a dingih “cui, ka pu ih thu cu a dik asi” tiah midang din hlanah a bet ve ringring, an ti.\\nLaimi pawl pawlkom cahlonak bik pakhat lala cu, thu hi a thu in fehpi loin lamtang tuah awknak ruangah asi theu. Pawlkom din tikah pawlkom in ziang a tumtah ih a tumtah mi tuansuak dingin ziang tikcu can ah zovek milai, ziangvek thiamnak,ziangvek neihnak le pek awknak a tul, pawlkom sungtel le lenglam ah zovek milai in ziang a tuah thei, tvp, zoh loin mai unau sungkhat rualpitha, lamgtang duhsaknak in mibur lakah tthentthek awknak a suah ruangah pawlkom tumtahnak cu tuahsuak loin senpi vangtlang tthatnak le hlawknak cantha cu a lakin liamter asi theu. Korin khua ah lamtang tuah awknak a um ciamco ruangah Thuthlungthar sungah Paul in Korin khua mi pawl a kawknak kan hmu thei. A bik takin kawhhran sungah lamtang tuah awknak a suak asile Pathian Thlarau hnatuannak a dal ih satan kethlaknak sangka onsak asi. Lamtang tuah awknak ruangah satan in keh le vorh ah a duhduh in kawhhran sungah a milai pawl a hmang theu mi thlarau lam pitling pawlin sim ding an nei cio ding. Cutin, lamtang tuah awknak hi satan hmanrua khal asi ih pawlkom mibur cangvaihnak hnuk tla tu, social evil khal asi.\\nCuruangah, nangmah kha lamtang ah mi pakhat in a lo tuah duh tikah nangmah kha a lo porh dingih a lo fak ding, khuahlan thuanthu le sungkhat sinak le thu pakhatkhat thawn nangmah thawn pehtlaih awknak a tuah ding, culole na huat mi, na duh lo mi kha a sim se ding, culole nangmah kha midang hnakih ttha cuang, duhnung cuang vekin a lo tuah ding, midang duhnak le thatnak cu nam thla tahratin nangmah cu a lo fak ciamco asile ttihnung dinhmun ah na ding zo asi ti theih mei a tha. Midang dodal nak, mi siatnak aukhuan pi nak, midang lungawinak siatsuah tu lakah a tel dah lo tu cu mi thlawksuak asi sawn.\\nLamtang tuahnak in a siatsuah mi pawl cu:\\n#. Senpi, pawlkom, mibur in hruaitu tha bik an neih lo phah theu, (Ziangruangah tile hruaitu tha pawl hi lamtang tuah lo, nei loin mi senpi rualran ten a duhdawt tu, mai lalnak hnakin senpi vangtlang tthatnak le hmasawnnak thupi sawnah a retu pawl an si theu);\\n#. Thutha bik suahpi ding a dal theu, (Ziangah tile mahle mah rinsan awknak nei lo ih midang siatnak hmanrua ah hmang tahratin lamtang a tuah tu pawl, mai lalnak thuneihnak a hawltu pawl hi senpi vangtlang hrang thiltha bik thei tu le mipi kaihruai thei tu an si lo theu);\\n# A tuartu cu senpi vangtlang an si theu.\\nLaimi pawlin an harsat bik mi pakhat cu a tling a tlak mi upatnak le cawimawinak pek hi asi. Leitlun miphun pitling pawl cu an thuanthu zoh asile siangpahrang, miphun lal, miphun kaihruaitu, cawimawi mi an nei ringring. Ramsa bur hmanin anmah lakah upa, hruaitu, thlun mi, bawi, tvp, an nei. Miphun, mibur lakah hruaitu, upa thlun mi, cawimawi mi, upat mi nei lo pawl cu mihlo, hnam cawphnawp, hnam vakvai, pawl an si theu. Miphun mipi tling le thangso pawl zoh asile anmah lakah hruaitu upa, thlunmi an nei ih senpi vangtlang upatnak cu senpi vangtlang bungrua liamkuan thawn cawimawi nak pek an si theu. A bur in senpi vangtlang duh mi le tul mi tuahsuak thei dingin zo in ziangvek hminthatnak a ngah timi ah buai loin ziangtin zovek milai hmangin senpi vangtlang duhmi cu tuahsuak asi thei ding, timi sawn kha thupi ah zoh in senpi vangtlang bungrua, hmanrua, le neihmi pawl suah in upatnak a tul zat, le bungrua hmanrua a tul zat pek lawnglawng ah ngah thei mi thil a um. Curuangah mibur pakhat, miphun pakhat cun cui upatnak cu anmah hruaitu parah an pek thei lai hlanah upat tlakmi miphun an si thei dah lo ding. Ziangtluk in anmah lakah an hruaitu, upa, thlun mi an upat thiam ih cawimawinak an hlan thiam timi parah hngat aw aw in miphun, le mibur, pawlkom pakhat cu hlawhtlinnak le cawimawinak khal a co ding. Anmah hman in an cawimawi lole upat lomi cu midang in an upat in an cawimawi sak dah lo ding. Cawimawi le upattlak pawlkom, le miphun, mibur si thei dingin mah le hruaitu, upa, dungthlun mi neih a tul ih a tlak mi upatnak, hminthatnak, le cawimawinak khal pek thei a tul.\\nCuruangah, a thangso mi miphun, mibur, pawlkom si thei dingin miphun, pawlkom, mibur hruaitu pawl dodal, simsia, thangsiat rero tu pawl kha miphun, mibur, pawlkom raal an si ti thei in fimkhur zetin hrial thiam doneh thei a tul. Voi tampi cu hruaitu pawl hnakin fimsawn, tha sawn, thei sawn vek in a aukio rero tu pawl hi a taktak ah pakpalawng pi an rak si theu, anmai thinlung sung ihsin iksiknak, mai hminthat duhnak, le huatnak mizia an neih mi pawl ihsin a suak mi an rak si theu. Cuvek lak ihsin na thinlung thiarfihlim thei dingin tuanvo nei tu cu nangmah na si. Miphun a duhdawt taktak tu cun miphun hrang rahttha a suah ter tu milai pawl cu a duhdawt ding; Pathian a duhdawt taktak tu cun Khrih ih Thuthangtha a karhzai, Pathian fa le pawl thlarau ah an thangih Pathian hmin an sunlawih tik poh ah a lung a awi ding, pawlkom a duhdawt taktak tu cun pawlkom hmasawnnak hrangah a tuan thei tu, a tuan taktak tu pawl a duhdawt dingih an tuanmi parah a lung a awi ding.\\nKawl ralkap hotu pawl cun kawlram pumpi mipi hmasawnnak le hlawknak hnakin anmai lalnak, thuneihnak cu thupi sawn ah an retmi asi.\\n7) Lungawi ter tu tuanvo:\\nLaimi pawlin an ruahsual theu mi cu an lungawi ter tu ding tuanvo neitu hi midang ah an ruat theu. Pawlkom hruaitu, nupi, pasal, pawlkom hnatuantu, miphun hruaitu upa pawl hi mipi lungawiter tu ding tuanvo nei tu an si lo. Mi zokhal, a mai lungawinak ding hrangah amah rori, midang si loin, amah in amai lungawinak hrangah tuanvo a nei asi. Curuangah na lung a awi lo tikah midang mawhsiat thei na si lo. Na kiangah mi zokhal a lung a awi lo ih a nupi, a pasal, a unau, pawlkom hruaitu, pastor, kawhhran upa, miphun hruaitu, upa, midang pakhatkhat a mawhsiat rero asile a tuah mi a thei aw lo, amai tuanvo a tuan lo ruangah midang a mawhsiat rero asi ti theih sak mei ding asi. Amai tuanvo hman tthitha in a tuan thei lo tu cu senpi vangtlang kaihhruai ding tuanvo cu pek ngam asi lo ding. Amah le amah hman a uk aw thei lo tu in midang ukding a duh tikah senpi vangtlang phurrit thlen tu men asi. Amah le amah hman ti lungawi aw thei lo tu pa\/nu cu midang lungawinak a suahpi dah lo ding. Mi zohman in amai neih lomi midang pek ding a nei dah lo.\\n“Hmuan tlang pa in ka cawpi iruk sak tikah ziangtin ka lung a awi thei ding?” tiah a el duhtu nan um men thei. Pacang pakhat a cawpi parah a lungawinak a rak thum aw ziar asi ahcun a lungawinak ttum awknak kha a dik lo asi ti a theih awknak, zir awknak dingah a cawpi kha a hloh ta a tul tla asi thei men. Pahian ka zum, Khrih Thlarau ka sungah a um ti tu poh cun Khrih ah Pathian thawn an pehzawm awknak par lawngah an lungawinak hngat\/tthum aw ding asi. Curuangah, Pathian zumtu ti aw si a lung a awi lo asile a lungawinak a hngat awknak kha a dik lo ti theihsak men ding asi. Culole, a Pathian thawn an pehzawm awknak thu ah a fel lomi a um tinak asi. (Mi pakhat a Pathian thawn pehtlaih nak a felo theu nak cu sual thuhruk mi a rak si ziar theu).\\nLaimi pawl phunzainak hi zoh asile Israel pawl nelrawn ramcar ih an um lai vek asinak tampi a um ding. Midang mawhsiatnak hlir in thinlung a khat mi, an nulepa in insang ihsin an phunzainak ruangah siseh, cozah dodal phunzainak ruangah siseh, kiangkap pawlkom unau rualpi, hruaitu pawl phunzainak ruangah siseh phunzainak mizia sia, midang mawhsiatnak (satan mizia) pawl kha an thinlung tawdap ah a erh awk zo tikah an tuah mi hi a sual, a dik lo in midang an mawhsiat, an phunzai asi ti hman thei nawn loin ningzakza sualnak tumpi an tuah theu.\\nMi zokhal a cawpi neihsun parah a lungawinak a hngat aw aw asi ahcun a cawpi a hloh tiktikah a lungawinak a hlo vuarvi ding tinak asi.\\nNa lungawinak hrangah nangmah in tuanvo na nei, midang an si lo. Na nupi, na psal, na unau, sungkhat, rualpi, pastor, kawhhran upa, hnatuantu upa, miphun hruaitu pawl an si lo, ka sim sal ding, na lungawinak hrangah nangmah in tuanvo na nei.\\nNa lungawi a awi lole nangmai mawh! Zohman mawhsiat nawn hlah aw!\\nVoikhat cu khua pakhat ah voksa thawn khrismass tuah dingin thu an rel cat hnu ah zanlam in an tlun tikah committee member pakhat cu a nupi in a rak kawk ciamco, “Kei voksa ka ei thei lo pi ziangruangah si voksa thawn khrismass tuah ding in nan rel cat” a rak ti. Cule, cui committee pa cun, khabe tthia phah in, kei ka si lopi, hmuantlangpa sisi, an nu in voksa lo cu a duh lopi” ati. Cutikah, cupa cun a thaisun ihsi thawkin campaign a tuah ih “voksa ei lo pawl a hran ten cawsa thawn khrismass kan tuah ding” ti ah a au ciamco. (tahtthimnak hrangah simmi asi).\\nA neita bikah, a buaisuai thei zetmi committee ttuanrelnak thu malte sim hrih uhsi.\\nCommitteee pakhatkhat in thuthluknak (decision) a tuah tikah committee member zapi ten, thubur khawm mi duhtu duh lo tu khalin, rualran mawhphurnak (equal responsibility) an nei. Committeee pakhat in thuthluknak an tuah hnu ah zo in ziang a duh ih zo in ziang a duh lo, zo pawl duhnak in thuthluknak tuah asi, zo pawl an lungkim kim lo, timi ah buainak a suahpi, thubuai suahpi nak hi laimi pawl hman zetmi at thlak tuk, theihnak tlaksamzet mizia le tuahnak asi. Curuangah committee pakhatkhat in ziangti hmanin na pomrem thei lomi, na kham thei lomi, thuthluknak a tuah ding asile committee ihsin suak mei aw. Culole, committee in thuthulknak a tuah hnu ah “kei cun ka duh lo nan, cumi kha mi, tvp, pawl ruangah asi” na ti asile nangmah le nangmah na mualphoh aw aw asi. Cuvek thotho in senpi vangtlang pawl khal pawlkom tuanrel pawl in thuthluk mi an tuah mi parah pawlkom tuanrel sungtel zozo in ziang a duh ih duh lo timi buaipi ding asi nawn lo, pawlkom tualrel cu pakhat ih hmuh thiam ding asi ih thuthluknak an tuah mi cu an zapi te tuah mi vekin hmuh thiam ding asi. Ruahdan, hmuhdan bang aw lo mi a um kel asi, a um dah lo asile mi aa, ruahnak nei lo lawnglawng um khawm an si tinak asi. Curualrual in nupi, pasal, unau sungkat, rualpi pawl, committee sungtel pakhatkhat in thuthluknak tuah zomi parah a vuivai, zozo duhnak in ziang thuthluknak tuah asi tivek thu ah a buaisuai asile zangfak umzo tuanrel sungtel asi ruangah a mizia a thleng thei lo asile tuanrel khawl suahsan dingin sim ding asi. Cuvek mizia tha lo ruangah pawlkom tampi a siat phah, ih mipi in an tuar phah theu.\\nA biktak in, kawhhran tuanrelnak ah Pathian hnakih fimsawn vekin a cangvai tu an um theu. Tuanrel komiti in Pathian hnenah a hlan zomi, thlacamnak thawn zapi lungkim zomi phorhsuak in thu tha sawn le fimsawn thei vekin lenglam ah ausuahpi rero tu cu amah le amah a mual phoh aw aw ih a pawlkom kha dunglam ah a hnuk thla rero tinak asi. Thu rel lai ah ruahnak burkhawm, el awk, hmuhdan hlawm awk tawn ding asi. Asinan rel theh hnu ah zo khal ziangvek lam hawi in thuthluknak tuah asi khal le cucu mai ruahnak dudhan hmuh dan le fehpi ding tuansuak ding vekin lungkim pi le ausuahp I, fehpi, nunpi, tuahtu si thei tu si cio a tul, pawlkom le a bur in hnatuan hmasawn thei nak ding hrangah.\\n· Huat awknak ti pungtu:\\n· Pehtlaihnak hliamhma ti tizualtu, meisa lakah siti tawihtu:\\n· Rinhlehnak ti pungtu:\\n· Tisual pang mi (mistake) hmanrua ah hmangin mi siatsuahtu\\n· Lamtang tuahtu, tthentthek awknak lamzin sialtu\\n· A rahsuah mi zoh loin zoin hmintthatnak a ngah timi ah buainak suah pi:\\n· Lungawi ter tu tuanvo\\n· Komiti tuanrel tu lak tthentthek ter tu:","num_words":3897,"character_repetition_ratio":0.048,"word_repetition_ratio":0.023,"special_characters_ratio":0.212,"stopwords_ratio":0.286,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"THANGSIAT RELSIAT AWKNAK - Hre Mang\\nTHANGSIAT RELSIAT AWKNAK\\nAUG, 11, 2010\\nRelsiat thangsiat awknak hi Khrihfa ti aw pawl lakah Satan hmanrua tthabik pakhat asi. Curuangah kanmah lala khalin kan kaa sung ihsin a suakmi, kan hnasungah a lut mi le kan thluk sungah ruahnak in neihter tu pawl lakah ziangtin kan fimkhur ding ti duhsaknak thawn Saya lal Tin Hrem ih cahram beltbawm in ruahnak malte ka lo hlawm ve hai! Voksa bazar um dingin a zuartu le a lei tu an um a tul vekin simsiat thangsiat relsiat awknak um thei dingin a simtu le ngaitu an thupitdan a bang aw. A leitu umlo sehla voksa zuartu ih zuarmi voksa a thu lak theh dingih a sum a cem lak ding. Cuvek in relsiat thangsiatnak ngaitu um losehla a relsiat thangsiattu a ning a zak sawn ding. Relsiat thangsiat awknak um tikah voi tampi mi pathum an tel theu; i) a forhfialtu-thazangpetu-thawkhrawktu-cokphurtu, cantertu, ii) a reltu (voksa zuartu), le ii) a ngaithlatu (voksa leitu) an um theu. Cumi lakah a lo theihloin a um ringring mi cu a reltu le a ngaitu an si. An pahnih ten an tuldan a bang aw aw. Thangsiat relsiatnak kaa, lei, hna, tongkam, le a hmun-inn pawl cu satan bungrua le hmanrua tha an si. Curuangah, milai sersiam thawk ihsin milai thuanthu ah mi tampi lungawi nak siatsuahtu le Thlarau thianghlim riahsiatter theu tu relsiat thangsiatnak hi ziangvek asi, kaa le hna a hleh-ka rero tu tongkam pawl thleidang thei dingin a hnuailam vekin zoh hnik ushi:\\nRelsiat thangsiat awknak cu ziang asi\\nRelsiat thangsiatnak ih tumtah\\nZiangruangah relsiat thangsiat awknak a suak\\nRelsiat thangsiatnak suaktertu: ik\\nRelsiat thangsiatnak phurtu\/karhzai tertu\\nRelsiat thangsiatnak dawngsawngtu\\nPorh awknak: Ka rel siatmi hnakin ka ttha deuh\\nRelsiat thangsiatnak ih rahsuah mi\\nRelsiat thangsiatnak hmanrua: tongkam, mitmeng, hnihdan, taksa cangvai\\nMilai sunglam mizia langtertu asi\\n1. Relsiat thangsiat awknak cu ziang asi:\\nMilai thu rel hmuahhmuah hi relsiat thangsiat asilo. Midang siatnak thu rel hmuahhmuah khal relsiat thangsiat asilo. Milai thu rel lo lawlaw ding cun tonglo in um a tul ding. Milai thu hla sim\/rel tikah ziangvek hi a thianghlim mi tongkam asi ih ziangvek hi relsiat thangsiat nak asi ti cu tongkam hnakin duhsan tumtah mi le san a neihter mi in a simfiang. Bible in David siangpahrang ih uiret nak thu a ngan tikah relsiat thangsiat asilo, thilcang mi theihter duhmi ruangah asi. Cuvek thotho in pastor pakhatkhat cu a kutvorhlam zabawngin thuphan a per tikah “pastor pa in thuphan a per” ti ah midang in an sim tikah cucu thungaithu asi. Relsiat thangsiat asilo. Asinan, cui thu thotho cu pastor pa kha midang in hmusual haiseh, hua haiseh, nautat haiseh ti duhsan nak thawn sim tikah relsiat thangsiat ah a cang thei. A tlangpi thu in laitong in relsiat thangsiat ti tikah tongkam ih tumtah mi le rahsuahter mi cu hmuhsual awknak, huat awkak, nautat awknak, nam thlak awknak, thudik hliahkhuh dingin thuhla sia, thuhla kimcang lo, silole thudik khal merhkawi in midang thinlung lawkawiter tu midang thu rel\/sim nak asi. Rukruk hmang tlangval pakhat in fala note thianghlim a bum ih nupi ah a thit zik tikah fala nu ih inn hnen pawlin a tlangval pa ih siknak diktak an sim. Cucu relsiat thangsiat asilo. Curuangah tongkam bang aw cekci hmang cingin mi pakhat cu mi relsiat thangsiat asi thei ih a dang pakhat cu thudik rel asi thei. Asile fiang deuh dingin a hnuailam ah tamdeuh zoh uhsi.\\nRelsiat thangsiatnak ih tumtah:\\nRelsiat thangsiat awknak in a relsiatmi hrangah thiltha tumtah mi a nei lo. Voi tampi cu thiltha duhsak zet vekin a tong in a sim theu nan a tumtah ngaingai cu a relsiatmi melmang dum, hminsiatter, thangsiatter asi. A ngaingai ah, mi thangsiat relsiat tu pawlin “cu pa\/nu khi a hmai melmang dum ka duh, a hmin siatter ka duh ruangah a thu a siatnak lawnglawng ka sim asi” an ti dah lo. Fimzetin duhsak tuk vekin, a relsiatmi le a thu ngaitu pawlih thatnak duhsak zetvekin, a silole a simsiatmi ih tuahnak nuncan ziaza ruangah thil thupi zet , midang siatnak ( a thu ngaitu pawlih siatnak) a duh lo ruangah siseh a relsiatmi hnakin thiltha sawn thei vekin le thianghlim sawn vekin a sim aw ringring sawn asi. Bum awknak asi. Satan in Evi a bum tikah Satan fimzia cu Pathian hnakin Evi kha duhsak sawn vekin a tong. Relsiat thangsiat nakih tumtah cu a relsiat thangsiat mi ih siatnak asi. Satan hmanrua tha bik pakhat asi. Satan in a hmanrua ttha tha hmang dingah a lo duh. Pathian in A hmanrua thatha “duhdawtnak” hmanrua hmang dingin A lo duh. Khuimi na hmang sawn? Na hman mi talhtum in zo na rian ti a lo theihter!\\n* Ziangruangah ziang tumtahnak in relsiat thangsiatnak a um ti asile thu phunphun ruangah a cang thei.\\ni) Kaa-za, mi relsiat thangsiat loih um thei nawn lo ruangah; mi hrekkkhat cu an insang nulepa unau rual lakah, rualpi pawlkom, an tthanlennak khua\/veng, mibur umkhawmnak poh ah mi siatnak lawnglawng relnak hmun ihsin an tthanlen tikah an rawl thawbik cu mi thangsiat, relsiat asi. Hivek milai pawlin an kaa sung ihsin a suakmi tangkam pawl hi mi thangsiat relsiat asi maw ti khal an thleidang thiam lo. Nuam an ti zawngah acang. Curuangah ‘mi relhmang sungkua” ti tla in an sim theu nak asi. Nule pa in an tesinfa hnenah ro vekin an rohta mi asi. An nulepa, ulenau, rualpi, umnak mibur pawlin an fa-le-nau hna-kua sungah midang siatnak thu, thlaici sia an rak tuh mi cu an tum tikah a rah mi venghnen le mipi in kan ei rero mi asi. Hivek milai pawl hi khuitawk hmun khalah mi siatnak rello in an um thei nawn lo. An relmi ngaitu pawl an um lo tikah an relmi pawl hnen lala ah an thu ngaitu pawl thu an va relse lala. AN relsiat mi an um nawn lo khal asile rei lo te ah relsiat ding an hmu lala ding. Hivek milai pawlin midang thangsiat relsiatnak an rel rero na theih tikah na um lotikah na thuhla a lo relse ve ding ti theihcia mei a tha. Zumnak, thlarau lam tongkam in kan sim asile hivek pawl hi satan ralkap tha, hmanrua tha an si. Ziangah tile Pathian siathlawh pawl raltha zetin thangsiat relsiat ngamtu an si. Buhfang fangkhat hman an cawm dah lomi tla siseh an thu hla an theihfiang lo mi tla raltha zetin an thu hla ngaitu pawl ngainuam dingin an relsiat thiam zet theu. Satan in a bawm duhzet mi le a hman duhzet mi an si. Hivek milai pawl hi Khrihfa lakah, huat awknak, rinhlelh zumhlelh awknak tipungtu dingah satan palai ttha ah an si.\\nCuruangah mi zokhalin kan kiangkap ih milai pawl tongkam kan ngai tikah thangsiat relsiat awknak thu kan theih tinte a reltu ih duhsan, ziangruangah a rel ti kan theih lohli a tha.\\nFimkhur ding: Nulepa, upa, mino, mi zokhalin nauhak theih ah midang relsiat thangsiatnak toangkam thlah lo dingin fimkhur a tha. Huat zet mi le thinheng ter tu, lungawinak siatsuah sak tu pawl thu tla sisehla nauhak theih ah rel lo a tha. Ziangah tile relsiat thangsiat mi cu thangsiat relsiat tlak in sual\/diklo hman hai sehla, nauhak te ziang thei lo hna sungah thusia fah rero asile nauhakte lungput thinlung tawdap ah thlaici sia tuh rero asi ih cuvek thusia tampi thawn a tthanglian mi nauhak pawl cu an pitlin tikah midang siatnak thangsiat le relse loin an um thei nawn lo. Thangsiat relsiat awknak thu ngai ding an theih lole an lung a leng. Thangsiat relsiat nak cu relnuam, ngai nuam an ti zawngah a cang. Fimkhur a tha.\\nii) Huatnak iksiknak ruangah asi thei;\\nMi zokhalin kan kiangkap ih milai pawl tongkam kan ngai tikah thangsiat relsiat awknak thu kan theih tinte a reltu ih duhsan kan theih lohli a tha.\\nHuatnak ruangah: A tlangpi thu in milai in an huatmi cu midang khalin hua ve hai sheh ti an duh. A biktakin, an duhdawtmi, an lamtang ih an ruahmi pawl hrimrhim in an huatmi hua dingin an duh ruangah thangsiat relsiat awknak a suak tam zet. Huatnak ruangah midang relsiat thangsiattu pawl hi huatnak tipungtu dingah satan palai an si. Curuangah santan ti lungawiter in Thlarau Thianghlim ti riahsiater kan duh lo asile, kanmah lala khalin kan huatmi le in huatu pawl kha midang in hua ve haiseh ti duhnak thinlung ihsin a suakmi tongkam kan kaa kua sung ihsin suak ter lo ding a thupi.\\nIksiknak ruangah: Iksiknak cu kanmah in kan duhzetmi midang in an neih tikah thinlung siava ihsin a suak mi asi. A biktakin, mi pakhatkhat in amah hnakih fimsawn, thasawn, hlawhtling sawn, duhnung sawn, thlarau mi sawn, tvp, a tluk lo mi thu asim tikah awlten iksiknak ihsin a suakmi thangsiat relsiat awknak asi maw ti theih a theih. Milai pawl hi a tlangpi thu in anmai sinak ciah hnakih sang si an duh theh. Cui an si duhmi dinhmun ngahtu, lole lawng theitu ding tiah an ruahmi pawl hi milai iksiknak thinglung in a hua ih a thangsiat duh zet theu. Curuangah mi zokhalin kan kaa sung ihsin a suakmi le kan hna sungah a lutmi tongkam pawl hi iksiknak thinlung bawrhhlawh ihsin a suakmi asi maw ti hliakhlai, fiah ringring a tha. Iksiknak ihsin a suak mi tongkam in thiltha a suahpi dah loih thiltha a siatsuah sawn. Iksiknak ihsin a suak mi tongkam thangsiat relsiat nak tong rero tu le cuvek tongkam ngai nuam zetin a ngai rero tu cu satan siahhlawh pawl an si. Satan in a bawm duh zetmi an si. Satan mizia phunsuah awknak asi. Satan ih thlaici tuh rero tu an si.\\nRelsiat thangsiatmi kha a theitu pawlin hmu niam hai sheh, nau tat hai she, upat hlah haiseh ti duhsannak ruangah a cangmi asi. Rukru pa cun sumpai a ru ih relsiat thangsiat tu cun sumpai thawn lei theih lomi hminthatnak a ru asi.\\nCutin asi ruangah, zumtu pawl cun nitin tisa cu a duhnak cawpcilh ih thihter, khros ah khenbet in Khrih duhnak sawn thupibik ah retin Khrih dungthlun ringring ding kan asi. Ziangtluk siatnak tuahtu, thangsiat relsiattu par khalah Pathian duhdawtnak kan sung ihsin luangsuak aw dingin kaa ihsin thangsiat relsiatnak in thungrul ding kan asilo. Satan hmanrua thawn Khrih ih kawhhran dinsuah theih asilo, fialmi kan si lo.\\niii) Thu ngaitu pawl kha mai lamtang, mah ttantu ah tuah duhnak ruangah\\nThuthluknak (decision) pakhatkhat tuah duh tikah siseh, a tlaitlun thuthluknak tuahtu, tuanvo neitu, lal, pawlkom hruaitu hril tikah siseh relsiat thangsiat awknak a suak duh zet. A ruang cu, thuthluknak cu mai duhzawngin fehter duh ruangah asi. Thuthluknak mai duhzawng lunghmuizawng le lungkim zawngin fehter duh tikah mai duhzawng pomdan hmuhdan kalh tu pohpoh, mai lamtangah ruah lomi pohpoh simsiat thangsiat awknak a tam duh zet. Thil pakhatkhat a fehsual tikah mawhphur tu silo dingin midang parah mawhnak tlak ter duh ruangah simsiat thangsiat awknak a tam. Khrihfa ti aw pawl lakah mai duhzawngin thu fehter duh ruangah lamtang tuah awknak, pawlsawm awknak a suak ih mai lamtang lo ah ruahmi pomdan dang nei tu pawl relsiat thangsiat awknak a suak. Na kiangah simsiat relsiat thangsiat awknak tongkam na theih tikah a reltu in alam tangah alo tuahduh ruangah asimaw, ti fiangten na hliakhlai lohli a tha. Theihcia tha mi cu, a lamtangah alo tuah thei lo asile, a relsiat rero mi vekin neta ah nangmah a lo relsiat, thiangsiat lai ding ti theihcia a tha.\\nv) At ruangah; kaa sung ihsin a suak mi tongkam in a ngaitu pawl hna sungah ziangvek san a nei ding ti thei lo in siseh ziangruangah ka kaa sung ihsin ziangvek tongkam a suak timi ruat hmaisa lo in siseh tong phutpo mi tampi kan um. Curuangah thufim in “na tong hlan ah voihnih ruat hmaisa aw” ti asi. Um-kha a rah ding ti thei cingin ei-um vekin zohman in an hmuan ah an cing lo ding. Cuvekin rahtha lo, siatsuahtu a rah ding ti theih lo ruangah mi tampi tongkam sia thangsiat relsiatnak an sim theu. Cucu at ruangah asi. Curuangah thufim in ‘Pathian tihzah cu fimnak hram asi” ati mi a dikzia a lang. Pathian a tihzahtu mi zokhalin Pathian in Amai hmuihmel kengin A sersiam mi le A duhdawtih A Fapa thisen in a leimi pawl thangsiat relsiat ngam an um lo ding.\\nvi) Porh awknak: Ka rel siatmi hnakin ka ttha deuh: Voi tampi cu tha sawn, fimsawn, thei sawn, “asawn” cuh awknak ruangah relsiat thangsiat awknak a suak theu. Keimah hi ka relsiat mi hnakin tha sawn, fimsawn in “pa sawn” ah in ruat haiseh ti duhnak thinlung thawn midang siatnak le tlamtlin lonak hi rawl thaw bik le rualpi tha tuah nak lamtang tuahnak ah mi tampi in an hmang. Abik takin leitlun politicians pawl ih hmanrua thabik pakhat cu an zuam mi, khatlam tang (opposition) pawlih cahlonak, tlamtlin lo nak asi. Curuangah, na kiangkap ah midang siatnak tlamtlin lonak hla bangin sak nuam ti zettu na hmuh tikah porh awknakin amah le mah cu a relmi hnakin ttha sawn in a ret aw maw ti zoh lohli a tha. Hivek milai pawl hi “Na mit sungih khan daih hman hlawn hmaisa loin na unau mit sungih mithnawm cawih na tum” timi pawl hi ansi.\\nvii) Midang sualnak in hmaiphiah: Midang sualnak le tlamtlin lonak a tam thei bik sim thei asile\\ntong ngaitu pawlin relsiatmi hnakin in upat deuh ding, tha sawn vekin in hmu ding tiah ruat simsiat thangsiat awknak a suak. ‘Kei ka ruk mi cu zawhte asi ih ka hmuntlang pai rukmi cu cawcang asi. Curuangah kei ih sualnak cu a nep cuang” ti ah midang sualnak simthiam nak in mai hmaiphiah fainak hi leitlun milai pawlin an hman ringring mi asi. ‘Zohman mi famkim kan um lo, asinan….” An ti theu. Sihman sehla, Khrih dungthlun, zumtu pawl cun kanmai thatnak sim dingin siseh mah le mah humhim aw ding in siseh tongkam khat hman tong lo dingin sim kan si, “Mi pakhat khat in na biang a lo beng a sile khatlam khal tun hrih aw,..” “Kei ka mawh lo” tiah a hum aw rero tu le mawhnak cu midang parah a burh theh tu cu Zesu lamtang asilo tinak asi. Zesu cu Khros parah an khenbet lai khalah anmai diknak a sim ve lo, “Ka pa, an sual ngaidam aw” tiah thla a cam sawn asi. Midang sualnak le tlamtlin lonak thawn hmai a phiat rerotu ih bawipa cu Zesu asilo.\\nRelsiat thangsiatnak dawngsawngtu, phurtu\/karhzai tertu:\\nNangmai tuahnak, tongkam, pehtlaihnak, cangvai ruangah a duhdaw aw zetmi mi pahnih an hua aw aw asile na nun na zoh that sal ding ka lo forhfial duh. Ziangah tile duhdawtnak le thiltha tuahnak, Pathian cawimawi nak karhzaiter tu si loin huat awknak tipungtu na si ahcun na rianmi zo asi ti na theih awk a tha. Na kaa, na hnaa, na neihmi le pehtlaih mi, na inn sung kha thangsiat relsiat awknak hmunpi, satan bualrawn ah na hmang ding maw, Pathian thangthat cawimawi nak, khat le khat tundin awknak, thiltha hrangah na hmang ding? Voksa bazar um thei dingin a zuartu le a leitu an um a tul vekin na inn le na umnak hmun kha relsiat thangsiatnak satan bazar ah na hmang ding maw? Duhdawtnak remdaihnak suahtertu maw na si, thangsiat relsiat awknak? Na hril mi in zo ih sal na si ti a lo theihter.\\nRelsiat thangsiatnak ih rahsuah mi:\\nRelsiat thangsiatnak in relsiatmi parah rinhlelhnak, huatnak, nautatnak, zohniamnak, tvp, a sezawngin milai thinlung sungah hmun a khuarter ih milai pehtlaih nak, pawlkomnak a ti bawrhhlawh ih a siatsuah. Cutin Khrihfa lakah, zumtu lakah, unau lakah, pawlkom sungah, miphun pakhat lakah, khawpi lakah, mibur lakah, rualpi tha lakah, duhdawtmi le duhdawtu lakah, nupa lakah, insang sungkua sungah, hruaitu le dinpitu lakah, mibur burkhat le burkhat lakah, pawlkom pakhat le pakhat karlakah, hmuhsual awknak, huat awknak, thenthek awknak, dungtun awknak, rinhlelh awknak, tvp, a hringsuak ih pehtlaih awknak a siatsuah tahratin satan lungawizawng hlawhtlinter asi. Milai thinlung sungah a fiang lomi, rinhlelh awknak, thimnak in hmun a luah kau sinsin ih cui thimnak hmun cu satan kethlaknak beunak hmun asi. Mi zovek khalin midang a relsiat thangsiat tikah satan lungawi zawng tuah in satan a rian rero tinak asi. Curuangah, Thuthiang in “nan lakah satan ke thlaknak um ter hlah uh” inti. Kawhhran sungah thusimtu (pastor pa) thusimmi ngainep ding, ringhlel, zum lo dingin relsiat thangsiat awknak hi satan hmanrua ttha bik pakhat asi.\\nRelsiat thangsiatnak hmanrua: tongkam, cangan, mitmeng, hnihdan, awn-ai, taksa cangvai\\nRelsiat thangsiat awknak hmarua tambik cu tongkam hi asi. Culawng siloin santhar san ahcun cangan in siseh hmuhternak pakhatkhat hmanrua thawn siseh mibur umkhawmnak ah taksa cangvai, mitmeng, le au-ai pakhatkhat hmang in siseh thangsiatter theih asi. Curuangah kan nitin nunah kanmah ihsin a suakmi kan cangan, tongkam, neihmi pehtlaih mi le taksa cangvai, mitmeng, au-ai kan neihmi pehtlaih mi pawl ruangah midang pakhat le pakhat lakah siseh mibur le pawlkom lakah siseh relsiat thangsiat awknak ih tumtah mi rahsuah ter lo ding fimkhur a thupi. Kanmah ruangah a cangmi siatnak rahsia hmuahhmuah ih liamkuan cu kanmai parah a thleng leh theh ding asi. Ziangvek hmanrua hmang khalin thangsiat relsiat awknak ih a tumtah mi huat awknak, hmuhthiam awk lonak, nautat zohniam awknak, thleidan awknak, lamtang tuah awknak, zum awk lonak, rinhlelh awknak, hminsiatternak, thusia karhzainak, tvp, suahter tu si lo dingin zumtu pawl cu fial kan asi.\\nMilai sunglam mizia langtertu asi:\\nSuikheng mawite sungah zohman in caw-ek an ret dah lo, cuvek thotho in caw-ek ih tuahmi kheng sungah zohman in sui an ret dah lo. Mi zohman in hnawmpung sungah sui an hlon dah lo. Hnawmpung sung isin sui a suak dah fawn lo. Mi pakhat cu a kaa sung ihsin ziangvek tongkam a suak ti mi in a sunglamah luahkhattu ziang asi ti theihtheih asi. Sunglam thu hluahhlo, iksiknak, duh amnak, tisa mizia in a luahkhat mi pawl hmurkaa ihsin tongkam sia, hurkhuannak, mi dang thangsiat nautatnak, tisa nuamnung cennak, mah le mah porh aw tahratin midang namthlaknak satan lungawizawng tongkam pawl a suak theu. Thlarau Thianghlim in a luahkhat mi milai pawl hmurkaa ihsin Pathian thangthatnak, remdaihnak, duhdawtnak, le a theitu pawl tungdingtu tongkam a suak. Na tongkam suak in zo ih lung a awiter, Satan maw Pathian, timi in zo na rian ti a langter vekin na kiangkap um pawl khal an tongkam ihsin zo ih sal an si ti theih thei asi. Satan sal pawlin satan duhzawng tuah dingin an lo sawm dingih Pathian sal pawlin Pathian duhzawng tuah dingin an lo sawm ding.\\nRelsiat mi si dingah timtuah cia aw\\nThimnak in a khuh mi leitlunah dingfelnak in nungin Khrih dung na thlun asi ahcun relsiat thangsiat mi si dingah timtuah cia aw. “Sal cu a bawipa hnakin a tumsawn dah lo” ti asi. Sualnak nei lo, a famkimmi, Bawi Zesu hman relsiat thangsiat asi chun kannih a famkim lo mi milai pawl tla cu thangsiat relsiat tuar sinsin ding kan asi. “Leitlun in a lo huat nak cu keimah i huat ruangah asi” tiah in cahta. Tang na dor deuhdeuh asile mi porh aw bik vekin, dingelnak in na nung asile mi ti aw ter vekin, midang hrang thatnak na tuah tam poh asile midang siatsuahtu vekin, dingfelnak in na nung asile mi hrawkhrawl vekin simsiat thiangsiat na si khal asile na lungawi sawn aw. Simsiat thangsiat na silo asile na nun cekfel aw sawn ding na si. Mi zapi te dutzetmi na sile na dinhmun cekfel a tha. Asinan ruk na ruk le thuphan na per, nunphung le zumnak thurin, milai nuntu ziaza nunmawi na pahbal ih bawrhhlawh in na nung ruangah mi in an lo simsiat asile na ningzak in sir awk nak thawn buan lukhuh ding na si. Na sir awk lohli lo asile relsiat thangsiatnak hnakih sesawn siatnakin a lo hngak asi. Dingfelnak nun nei in a kaa a cip thei tu, midang thangsiat relsiatnak ah a tel dah lo tu cu mi thlawsuak sawn asi.\\nRELSIAT THANGSIATNAK LAK IHSIN ZIR DING\\nRelsiat thangsiatnak ruangah a tuahding mi a tthulh phahtu cun a hram thawk ihsin a tum lo lawlaw a ttha sawn. Pathian in mi pakhatkhat thlawsuah nak a pek tikah leitlun milai zohman a rawn dah lo. Thangsiat relsiat tu pawlihi tongkam ruangah Pathian thinlung a thleng aw dah lo.\\nNa Raal zo a si ti thei aw:\\nZiangvek dodalnak, relsiat thangsiatnak lak khalah Khrihi dungthluntu pawlih raal hi minung an si dah lo, minung a hmangtu Satan le a ho pawl a si sawn. Satan in ziangvek le zovek khal hmang sehla thinlung sungah hmun pek hlai hlan lo satan in zumtu pawl in neh dah lo. Ziangvek thlemnak khalin milai duhhrilnak in canter hlan lo satan in zumtu pawl a neh dah lo. Midang thangsiat relsiatnak in mi pakhat in hmailam thu lai a rel lo ih midang relsiat simsiatnak ziangtin na let timi sawn in thaisun hrang lai a rel sawn asi.\\nZesu Khrih leitlun a um lai ah kumthum sung Judas Ischariot thawn an um tlang, zingzan rawl eitlang khualtlawng tlang in an um. Sihman sehla, Zesu in Judas kha a dungthluntu dang pawl hnenah a thangsiat relsiat dah lo ti ziangtin kan thei ti asile ‘Nan lakah pakhat in in zuar ding” a ti tikah “Bawipa, keimah ka si maw?” ti ah an sut celcel. Phiarsawmtu, relsiat thangsiat tu pawl parah relsiat thangsiatnak hmanrua lala in ziangtik hmanah lehrul dah lo ding asi. Thutak thudik le thatnak duhdawtnak lawng in pehtlaih ding asi. Ziangah tile zumtu pawlih raal cu milai an si loih milai thinlung luahkhat tu, uktu Satan le thlarau sual pawl sawn asi. Zesu in Amah a thattu, zuartu, dodaltu pawl a zoh tikah a zangfah hai sawn asi. Ziangah tile an theih lomi an tuah rero ih satan bumnak thang sungah an tang ti an thei aw lo.\\nMi relsiat thangsiattu pawlin Thlarau Thianghlim riahsiat ter in Satan in a hmang rero hai, an rianmi cu satan asi ti thei hai sehla mi relsiat thangsiatnak an tuah hrimhrim lo ding. Curuangah Zesu in Jerusalem a zoh tikah a ttah vekin satan in a ukmi milai, relsiat thangsiattu, unau mawhsiattu ah satan in a hman rero mi pawl cu ziangtin Khrih hmin in kan runsuak ding timi lawng zoh in thutak, thutak, le duhdawtnak in Khrih ah kaihhruai thei dingin thlacamsak sawn ding kan si. “Na raal duhdaw aw” tiah fial kan si tikah kan raalpa “satan” duhdawt ding ah fial kan si loih satan bumnak thang sungah a thangmi kan milaipi, kan lungawinak siatsuahtu dudhawt dingah fial kan si. Pathian in pakhatkhat tuah ding in fial tikah laksawng le ttuanman um loin zianghman in fial dah lo asi. Amah relsiat thangsiat rero tu cu dudhawtnak in Khrih ah a kaihruai thei asi ahcun a theihdah lomilaksawng a pek mi a cozah ding asi.\\nA siat suah mi:\\nRelsait thangsiatnak in a siatsuah mi cu relsiat thangsiat mi hrangah thanau nak, dungsip nak, phurnak hloh, le beidawng cauhnak asi. Cun relsiat thangsiatnak tongkam theitu pawl thinlung sungah relsiat thangsiat mi zum lonak, nautatnak, hmuhsualnak, thenthek awknak, dodalnak, hmuhsuamnak, tvp, in pehtlaih awknak siatusah, upat pek dingzat pek thei nawn, le hnatuan tlang thei lo nak pawl tiang a suahter.\\nZir ding: Relsiat thangsiatnak hi milai rinsannak hlohtertu asi theu. Cucu zumtu nun pitling nei dingin a tul hrimhrim mi asi. Zumtu leitlun nunah duhmi, nuamti mi, le rinsanmi pawl hi tisa thinlung ihsin a suakmi pawl tlansan tanta a tul. Cutin voi tampi cu mai duhhrilnak liolio in kan tlansan thei lo theu tikah a lotheihlo in thangsiat relsiatnak siseh tlaksiatnak ruangah siseh hlawhtlin lo nak in siseh milai rinsannak a hlo ih Pathian rinsannak a cak sinsin theu. Milai parah a hngat aw theu mi milai ruahsannak le rinsannak thihter tahratin zaahza Pathian rinsannak nunpi thei dingin relsiat thangsiatnak dodalnak pawl hi hmanrua tha zet an asi. Sungkhat, rualpi tha, pawlkom, sumpai thilri, lennak sinak, dinhmun, mit in hmuh thei mi parah ruahsannak, rinsannak, hngat awknak pawl hi hlohter asi hnu ah Pathian lawngah zaahza rinsannak milai thinlung sungah Pathian Thlarau in a nunter theu asi. Milai le mit in hmuh thei mi parah na ruahsannak a cem deuhdeuh asile na lungawi sawn aw. Relsiat thangsiatnak in Pathian thinlung an thlengter thei lo ih relsiat thangsiat nak ruangah Pathian tumtah a thleng aw cuang fawn lo. Relsiat thangsiatnak ziangtin kan lehrul timi sawn in nunkhua a danglam ter sawn asi.\\nZiangvek milai asi:\\nMidang siatnak hmanrua ah hmangin rualpi tha ah a lo tuah tumtu, lamtang ah a lo tuah tumtu, a lo bawm tumtu va rinsan dah hlah. A duhmi a famkim lo nini ah nangmah a lo tangsiat relsiat leh ding. Milai pakhat cu a mah a duhdaw tu le a duhdawt mi parah siloin amah a huatu, le a huatmi parah ziangvek tongkam thawn a lehrul, ziangtin a thungrul timi zoh tikah a sinak taktak, a sunglam mizia a lang asi. Na kiangkap milai pawl lakah zo in tisa mizia sual rawl alo cawm iih zo in thlarau mizia ticak dingin rawltha alo cawm, zo in thusia, huat awknak, rem awk a tipungtu ih zo in duhdawtnak, rem awknak le thiltha tuahnak a tipungti thleidan thiam ringring ding a thupi. Curualrual in mi zokhalin mai kaa sung ihsin a suak mi le hna sungah a lut mi pawlin thatnak maw siatnak a tipung ti fimkhur ringring a tha.\\nMirang thufim in,”Hruaitu pawl cu mi in an dennak lungto thawn innpi (building) an sak ttheu” ti asi. Relsiat thangsiat duhlo asile hruaitu ttuan lo lawlaw a ttha sawn. Tlukbah nak a tawng dah lotu hruaitu tling an si dah lo vekin simsiat relsiat a tawng dah lo tu hruaitu tling an si dah lo. Cuvek thotho in simsiat relsiatnak lak ihsin a zir dah lo tu khal hruaitu tling an suak dah lo. Zo in ziangtin an lo relsiat thangsiat timi hnakin relsiat thangsiatnak lak ihsin ziang na zir, ziangtin na lehrul timi kha a thupi sawn mi as. “Ka um lo ah in relsiat thangsiat ih ka um lo ah in kap that leh ding” tiah leitlun hruaitu hmin larzet pakhat in a sim dah vekin le “ka thu hmuahhmuah izawm thehtu hnen ihsin zianghman ka zir suak dah lo” tiah sim asi vekin relsiat thangsiatnak ih tumtah cu siatnak si hman sehla lehrulnak hmanrua cu dudhawtnak, zirnak, le thiltha tuahnak sawn asi tikah satan a duai ringring ih zumtu cu nehtu hnakin sangsawn dinhmun ah a ding ringring asi.\\nKhrih ih nehnak lamzin cu midang va siatsuah si loin midang ih siatsuahnak hmanrua kha tuar tlangnak in asi sawn. Thihnak kha kham si loin thihnak tuartlang in thawhsalnak in thihnak cu neh asi. Relsait thangsiat nak cu relsiat thangsiatnak hmur le lei kha tansak nak in si loin duhdawtnak le ngaidamnak in thunghulh asi tikah neh asi ih satan cu ti mualpho asi. Biang khatlam beng kan si tikah khatlam tun bet tahratin nehtu nun asi sawn. Ziangtluk ka cak tihnakin ziangtluk ka tuar thei, ziangtluk midang hnakin ka tha tihnakin ziangtluk midang hnuai ah tang ka dawr, ziangtluk midang par ihsin hlawknak ka ngah timihnakin midang ziangtluk ka rian, ziangtluk porh awknak ka nei timi hnakin ziangtluk midang hrangah ka cem, ka liam, ka rian, ziangtluk midang in in upat timi hnakin ziangtluk ka upat ih midang thatnak hrangah ka pek awk, ziangtluk mi dang ka relsiat thangsiat ih zianghman lo vekin ka relsiat timi hnakin ziangtluk an duhnak pitlin thei dingin ka bawm, ka sawmdawl, ziangtluk ka hmin a tuahtha timi hnakin ziangtluk ka ziam ral, cu hmuahhmuah cu Khrih hmin in Khrih hmin sunlawi nak hrangah Thlarau Thianghlim lamhruainak in tuah, nunpi asi tikah ziangvek satan hmanrua relsiat thangsiatnak lak khalah zumtu pawl cu nehtu hnakih dinhmun sangsawn ah nitin nun asi sawn.\\nMi zo cio khal, thangsiat relsiatnak le dik lo zetin mualphoh nak a tawng rero tu pawl, Pathian Thlarau Thianghlim ih umpi nak in mangbangza cahnak lo pe hramseh!\\nDuhdanksak le zawnruahnakin,","num_words":4616,"character_repetition_ratio":0.085,"word_repetition_ratio":0.005,"special_characters_ratio":0.198,"stopwords_ratio":0.273,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Myanmar ih Bel-khuang tum Revolution le Estonia ih Hlasak Revolution – Pu Thawm Mang | Falam Online Media\\nLetland (Latvia) le Esland (Estonia) hi 1991 kum ah USSR (kha lai ih Union of Soviet Socialist Republics) hnen in meithal tello, hlasaknak thawn independence an rak sual ih atawp ah zalennak taktak anngah thei.\\nAhleice in Estonia pawl hi ancangvaih dan zoh anuam hleice. 1988 August kum thok in anram sungah Soviet hnuai ah umthotho in Autonomy sangpi ngah duhtu group le Independence rori duhtu tiah phun 2 an rak um. Himi thu ah hitin an ngan “Their mentality changed from, “It cannot be done” to, “We’ll do it anyway” Acang theilo timi ruahnak cu kan zuam koding” timi lungput ah anthleng ti asi.\\nJune thla ih tuah mi an hnam daan khawmpi ih mi 100’000 rual tongaw pumkhawmnak ah rinlo pin an hnam hla cu sunvu\/zaanvar ansak ti asi. Cutiih, hla an sak lai rakzohtu cun hitin asim – “As one participant observed, “If 20,000 people start to sing, you just cannot shut them up, it’s impossible.” Minung thawng 20 in hla an vun sak taktak ahcun na cawl ter theilo ding a ti.\\nHivekih hnamhla ansak nak thawng in lungrualnak le tumruhnak annei sinsin ih 1991 kum ah meithal puakkhat hman puakloin zalennak (Independence) an ngah.\\n2021 Kumthar ah kannih Myanmar mipi in ralkap uknak duhlo in lungrual zetin zantin kan bel le pakan hmuah siat thluh ko in kan tum ih lungduhdilnak kan tuah.\\nHivekin kan mipi in banglo in tum-peh vivo in, hnam duhdawtnak hla sak peh vivo sehla, zumtu pawl in thlacam nak thawn anung Pathian ko sehla, Kansuahkeh covo zalennak cu ralkap kut i sin kan la suaksal ding ih zalennak ram taktak ah kanfehsal thei ko ding.\\nPhoto 1: Estonian singing revolution 1988\\nPhoto 2: Burma news… 2021\\n(88 Chin Tlawngta Pu Thawm Mang nganmi a si)\\n← US Cozah in Min Aung Hlaing le ho kutthlak thei danding tawlrel – Dr. Rodinga\\nFalam ah nithumnak Lamzawh Duhphorhnak nei pehzom →\\nCDF Mindat in ralkap mawṭaw 6 Urkang sak\\nKhuasung mi pahnih telin Falam ah Covid 19 mina Pathum an hmu bet","num_words":330,"character_repetition_ratio":0.031,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.197,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.986,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"KRIH THAWN PEHZAWMNAK NEI LO - Hre Mang\\nWELCOME TO MY PAGE‎ > ‎CABU SIAR DING‎ > ‎THIANHLIMNAK‎ > ‎\\nKRIH THAWN PEHZAWMNAK NEI LO\\n16. KHRIH THAWN PEHZAWMNAK NEI LO\\n'Khrih thawn pehzawmnak kan rak nei lo' ( Eph.2:12 ).\\nThuhmahruai ih ka hmanmi cang hin Ephesian zumtu pawl khristian an si hlanih an dinhmun kha a lailang. Cu lawng si loin Khrih ah zumnak nei lo tu pawl hmuahhmuah ih dinhmun khal a tarlang thluh a si. Hihnak ih dinhmun sia hi a thlen theih nawn lo ding ! Sumpai tlaksamnak, hrisel thei lonak, inn le lo neih lonak, rualpi the neih lonak, le mi hmuhsuam mi sinak pawl hi duh um lo zet dinhmun a si. Cu hmuahhmuah hnak in Khrih thawn pehzawm awknak neih lo cu a se bik le a pittawp bik dinhmun a si.\\nHi thutak sungah ziangvek in zirh duh ti tuisun ah zoh hnik uhsi. Zovek milai hman in kan sim fiang thei lo ding nan Pathian thu in himi ca siar tu hnen ah theihter mi a nei ko ding.\\n1) Ziangvek dinhmun ah mi pakhat cu Khrih thawn pehzawm awknak a nei lo tiah kan ti thei ding ?\\nZiangvek dinhmun ah mi pakhat cu Khrih thawn pehzawm awknak nei lo a si tiah kan ti thei ding, ti ih thusutnak hi a hmaisa ah ruat tlang hnik uhsi.\\nKhrih thawn pehzawm awknak nei lo tihi keimai duhzawng thu ka belh cawp men mi a si lo. Hi tongkam hi keimai phuahcawp men mi a si fawn lo, Thlarauthianghlim kaihhruainak hnuai ah rak nganmi a si. Paul in Ephesian kawhhran pawl hnen ah khristian an si hlan thu a theihter sal nak ih a hmanmi tongkam a si. Rinhlelh ding a um lo, khristian an si hlan ahcun theihnak nei lo, thimlak ih rak nung an si. Milem bia le Pathian nei lo, Pathian dik lo dianna rak be tu an si. Asinan hi pawl cu an rak lan thluh zo. A sim duhsan kha hi pawl lawng hi a si hmel lo : ' Hlan ahcun Khrih thawn pehzawm awknak nan rak nei lo' ( Eph.2:12).Asile ziang a sim duh a si ding ti ruat hnik uhsi.\\na. Mi pakhatkhat cu a ruahnak sungah Khrih theihnak a neih lo ahcun Khrih thawn pehzawm awknak a nei lo a si. Milai thawngza tel in hivek dinhmun ah an um a si ti cu rinhlelh ding a um lo. Khrih cu zo a si, ziang a rak tuah, ziang a rak zirh, ziangruangah khenbet in a rak um, tu ah khui tawk ah a um, minung hrangah ziang a si ti khal an thei lo. A tawizawng in Khrih thu thawn peh aw in an pit thla bembem. Cuvek milai lak ahcun a pakhatnak ah Pathian nei lo pawl an tel. Asinan riahsiatthlak zet in, an mah lawng an si riai lo. Tulai ramtin ah Pathian biakmi nei vek siin Khrih thu zianghman theihmi nei lo mi tampi an um. Khrih thu ziang an thei tiah sut hai aw la, an theihlonak thim lak ihsin an lo saannak in na mang an lo bang ter ding. \/An inn ah va leng aw la, Khrih ih thu hnak in Mahomet ih thu an lo sim thei sawn ding. Hivek dinhmun hin ram tampi le khawpi tampi cu an hloral cuahco a si. Cuvek milai pawl thu kan sim thei mi pakhat cu Khrih thawn pehzawm awknak an nei lo, ti a si.\\nA hrekhat tulai san ih Pathian mi ti aw pawl lak ah ka simmi a pom lo tu an um a si ti ka thei. Leitlun milai hmuahhmuah cun Khrih thu an thei maw, thei lo maw pehtlaihawknak an nei cio a si, an ti. Zokhal an nun lai ah Khrih thu an thei maw, thei lo maw an thih tikah Khrih ih zangfahnak in vanram ah laksoh an si thluh ding an ti! Cuvek ruahnak cu ziangti hman in Pathian thu thawn rem theih a si lo. Hitin ngan a si: 'Hihi kumkhua nunnak cu a si, Pathian diktak umsun nangmah le, na thlahmi Jesu Khrih theih hi a si' (John 17:3). Pathian theihlonak hi misual pawl ih sualnak langter tu pakhat a si ih Pathian in an par ah nineta bik ah thu a then leh ding(The. 1:8). An theih lomi Khrih cu an mah rundam tu a si thei lo. Pathian thei lo pawl hi an thih tikah ziangvek dinhmun ah an thleng ding; thuthangtha thei dah lo tu pawl hi Pathian in ziangtin thu a then ding-hivek thusutnak pawl hi him zet in kan tanta ding mi pawl an si. Hnangam zet in kan um thei nak pakhat cu 'Leitlun hmuahhmuah thuthen tu cun dikzet in thu a then ding a si'(Sam. 18:25). Asinan thuthiang cu tlansan men ding kan si lo. Bible in Khrih theih lonak cu Khrih thawi pehzawm awknak nei lo a timi a si maw, silo.\\nb. Asinan, hi lawnghi a si hrih lo. Mi pakhat cu a thinlung in Khrih zumnak a neih lo ahcun Khrih thawn pehzawm awknak a nei lo a si. Khrih thu cu tamzet thei cingin a mah ah kan thinlung hngat aw lo in rak um ziar hi thil awlte a si. Khristian zumnak thurin.Khrih cu fala thianghlim ih hrinmi a si nak thu, Pontius Pilate hnuai ah thihnak tiang a rak tuarnak thu, a thihhnu ah phum in a um ih nihum hnu ah a thohsalnak thu pawl nal zet in a lo sim thei tu ding minung tampi an um. Tlawngah ca cu an zir ih an theihnak sungah ngawl tlengtleng in an thei. Asinan an theihnak cu zianghman nun mi an nei lo. Khrih a si lomi thildangah an thum aw. An nungcang tha le nuntudan a mawi, an khawm awk theunak le an nuntudan maw, tihnim zomi an sinak le lalpai zanriah an kil theunak pawl, hi pawl hi vanram kaitlak an sinak ah an hngat awknak a si. Asinan, Pathian zangfahnak in Khrih sungah zumnak ih nun ding thu-a a tak nunram ih Khrih thisen ah hngat awknak thu, Khrih ih diknak le ai awhnak ah hngat awknak thu-hi pawl hi zianghman an thei lo hulhual a si. Hivek minung pawl thu thawn pehaw in kan sim thei mi pakhat cu Khrih thawn pehzawm awknak an nei lo, ti a si.\\nKa sim roro mi thutak hi mitampi in an pom lo a si ti ka thei. A hrekkhat cun Khrih hmin in tihnimnak la tu hmuahhmuah cu an tihnimnak ruangah Khrih taksa peng ah an zawm zo a si an ti. Cun midang hrekkhat cun an thinlung in Khrih cu an theih ahcun cubak kan nih in zianghman thusut ding kan nei lo a si an ti. Mi pakhatkhat cu zumnak nung a neih hlan lo cu Khrih thawn pehzawm awknak a neia si tiah sim dingah Bible in a khap a si. Tihnimnak cu Khrih ah kan nei a si ti theihthei nak a si lo. Simon Magus kha tihnim zo mi a si nan Lalpai rawngbawlnak ah zianghman covo le telnak khal a nei lo. Thluak sungah Khrih thu theihnak men in Khrih ah pehzawm awknak kan nei a si ti theinak kan nei lo. Ramhuai pawl khal in Khrih thu cu an thei ciang tuk nan Khrih ah zianghman covo le pehzawm nak an nei lo. Rinhlelh ding a um lo, Pathian in a mele sa pawl cu sankhuk rei ah a thei thluh zo a si. Asinan, minung cun a zum hlan lo cu ziang thiamcoternak hman a nun ah theihmi a nei lo a si. Milai pakhat thiamcoter dingah milai theitheihnak le duhthlannak pawl kha zianghman ah siar lo in Pathian in hna a tuan lo. Curuangah thusutnak a ummi cu 'kan zum maw?' ti a si. Hitin ngan a si; 'Zokhal Pathian Fapa a zum lo tu cu nunnak a nei lo ding, Pathian thinhengnak cu a par ah a um a si'. 'Zokhal a zum lo tu cu siatsuah in an um ding'(John 3:36; Mark 16:16). Bible tongkam hin san a nei a si ahcun, zumnak um loin Khrih ah pehzawm awknak zindang a um lo a si.\\nc. Thildangpakhat sim ding ka nei lai. Mi pakhatkhat nun ah Thlarau hnatuannak hmuh ding a um lo a si ahcun Khrih thawn pehzawm awknak an nei lo a si. Khristian ti aw pawl mi tampi in sungmuril ah Thlarau hrinnak in thinlung piantharnak ngaingai hi a thei lo an um ti cu mitmeng thei poh cun an hmu ding. Na sut hai a si ahcun khristian sakhua nak cu an zum thu an lo sim ding; biak inn ah pelh lo ten an khawm theu thu; siatni thatni ah kawhhran dan vek ih ziangkim tuah a tha an ti thu; an khristian zumnak le dan le dun pawl cu do kalhtu an um tikah thihngam ih an tan ngam thu; an neihmi cu Pathian ram hrang ah an peknak thu; thiltha tuahnak ah cun an hman awk theinak thu pawl an lo sim ding. Asinan, khui ahsaw Thlarau in an nun ah hna a tuan mi a um ? An duhnak le an ngainat nak thinlung cu khui ah an thum? An nuntudan, an duhdan le an tlanlen dan ah zo ih thlam saw a lang? Aze! asannak ding cu pakhat lawng a um! Thlarau ih sersiam tharnak, le thianternak pawl hi an mai mimal nun ah zianghman theihmi le ton mi an nei lo. Pathian hmai ah mithi an si lai hrih. An nunnak an hman awknak ah Khrih ih thlam a lang lo ih midang sawn thlam a lang theu. Cu pawl dinhmun hrangah thil pakhat lawng sim thei mi kan nei. Khrih thawn peh zawmawknak an nei lo.\\nTui ka simmi khal hi mimal te lawngin an pom ding ti ka thei. Mi tamsawn cun hitin an lo sang ding, hihi a luar tuk ih a atthlak tuk, khristian sinak taktak hrangah a tulmi hnak in a feh hla tuk ih a phut tamtuk, mi zate ih piantharnak phut awk cu a tul mi a si lo. Hivek um loin vanram ah mi thianghlim pawl vek in kan kai thotho ding, an lo ti ding. An hnen ah ka saan thei mi cu, thuthiang in ziang a sim, ti a si. Lalpa'n ziangtin a sim? Hitin ngan a si, 'Mi pakhatkhat cu a pianthar lo ahcun vanram ah a lut lo ding'. 'Na pianthar ih nauhak te vek ah na sal lo ahcun vanram cu na kai thei lo ding'. 'Zokhal Jesu Khrih thawn pehzawm awknak ka nei a ti tu cu Jesu Khrih vek ih ta a si lo' ( John 3:3; Math. 18:3; I John 2:6; Rom. 8:9). Thuthiang hi siatsuah theih a si lo. Bible tongkam hin ziangtal san a neih a si ahcun zokhal Thlarau a colo tu cu Khrih thawn pehzawm awknak an nei lo a si.\\nThinnat thlak zet in mi tampi hi thu thei lo an um! Khristian sakhua nak ih a sinak taktak zianghman theihmi an nei lo. Khrih, Thlarau thianghlim, zumnak, zangfahnak, piantharnak, thianternak, ti pawl hi an hrang ahcun an sakhua nak ih hman lar zet mi tongfang le hmin pawl an si. Hi pawl hin an nun ah umziah nei in an rundam nak hrampi a si nan, an nun ah zianhman nunpi ding in san an nei lo. Cuti a sile cuvek pawl theihfiang nak um loin vanram ah mi pakhatkhat cu hruaisoh a si ding maw? A cang thei lo! Khrih thawn pehzawm awknak an nei lo, Khrih thawn peh zawm awknak an nei lo.\\nRiahsiatthlak zet in, milai ziangzat in mai mit hmuh ah mitha an ti aw ding? An mawhphurhnak ah tuah famkim thluh, mitinkim hnen ah tha tawk, kawhhran hnatuannak ah le khawm awknak ah fel tawk, mualphonak nei dah lo, cuvek an mai tuahthatnak pawl cu an lo sim cak zet mi a si ih cui an tuahthatnak pawl ruangah cun vanram kai dingah an ruat aw. Sual ih sungril, khrih thisen ih thawinam pekmi, ai awhnak le zumnak pwl cun an sakhua nak ah hmun an nei lo. An sim tambik mi cu an mai tuahnak a si ih zumnak thu cu an sim duh lem lo sawn theu. Cuvek minung lak ah mi pakhat tal teh vanram an kai thei pei maw? Lamlam! Zumnak an nei lo, Khrih khal an nei lo!\\nRiahsiatthlak zet in Pathianmi lo zet minung paziat an um ding? Pathian cawlhni, Pathian thuthiang, Lalpai zanriah, Pathian kawhhran pawl thu cu ruat setset lo in an nung tlaitluan. Pathian in tuahlo ding a ti mi pawl an tuah tikah zianghman pawiti nak an nei lo. Pathian thukam pawl dokalh zawng hlir in an nung. Cuvek Pathianmi lo pawl lakah mi pakhat tal rundam an si thei pei maw? A cang thei lo! Thlarauthianghlim an nei lo, Khrih thawn pehzawm awknak khal an nei lo.\\nKa thu simmi pawl hi a thawk ahcun a khunghar tuk, a hriam tuk, a khirhkhan tuk, ih mi a sawhna tuk a si ti khal ka thei ko. Asinan hi pawl hi thuthiang in Pathian thu vek in a simmi an si lo maw si? Hi pawl hi thutak an si ahcun kan phuangsuak lo ding maw? A tul a si ahcun fiang zet in kan tarlang lo ding maw si ? Ka thinlung ka thei aw lo a si lo ahcun, Pathian thinlung sungah duhdawtnak ih misual pawl hnen ah theihter ka duhmi a si. Pathian thinlung sungah duhdawtnak le zawnruahnak ti cawk lo a mah hawltu pwl hrangah a um a si. Cui Pai duhdawtnak le zawnruah nak cu leitlun misual pawl hnen ah theihter ka duhmi a si. Asinan, theihtheinak nei lo, zumnak nei lo, piangthar lo pawl hi Khrih thawn an pehzawm awknak ding zianghman ka hmu lo a si.\\nKeimah ka dik lo ih lamzin thasawn i hmuh theitu an um a si ahcun ka lung a awi zet ding. Curuangah, lamzin dang i hmuh theitu an um lo a si ahcun tui ka fehnak lamzin hlun te ahhin ka feh vivo ding. Zianruangah tile Pathian thu hi a si lo zawng ih lakkawi ruangah mawhsiat in ka um lo nak dingah hi thutak pawl hi ka hnawng thei lo a si. Thlarau tampi nunnak thisen cu ka kut parah mawhphurhnak a tlak lo nak dingah daiten ka ummen thei lo. Theihnak nei lo, zumnak nei lo, Thlarau thianghlim co lo tu pawl cu zokhal si hai seh la Khrih thawn pehzawm awknak an nei lo.\\n2. Milai cu Khrih tello in ziangvek dinhmun ih ding saw a si? Thudang ka sim duhmi ah ka feh vivo dingih milai cu Khrih thawn peh zawm awknak a neih lo tikah ziangvek dinhmun ih um a si ti kan zohtlang hnik pei.\\nHikhal hi ka thutlangpi sungih a tel mi, ngai pawimawh zet dingmi a si. A sinak vek ciah ih ka sim thei ahcun mi lungawi ka va si zik em. Himi casiartu lak ah mi hrekkhat cu ' Si e, Khrih thawn pehzawmnak nei lo in ka nungih ziang a pawi? ' tiah in ti men ding, ti ka zum. Asinan Pathian cu an par khal ah a thin a ti sau ringring ding tiah ka zum. \" Kei cu midang mitmpi pawl hnak in thatlo nak ka nei ciamco cuanglo. A neta bik ahcun ziangkim a fel thluh leh men ding tiah ka ruat!\" Thaten i ngai aw la, ninghan thlak zet ih bumin ummi pawl thu Pathian bawmnak in lo hmuhter ka tum ding. Khrih tel lo in ziangkim an tha leh thluh lo dingih, ziang hmuahhmuah siatsuah an si leh thluh sawn ding.\\na) Ahmaisa ah, Khrih thawi pehzawm awknak nei lo tu pawl cu Pathian thawn peh zawmnak nei lo an si. Paul in Ephesian pawl hnen ah himi thu thawn peh aw in fiang zet in a sim hai.' Khrih thawn pehzawmnak nan nei lo' a timi tongkam kha 'Pathian thawn pehzawmnak nan nei lo' timi tongkam thawn a tawp ter. Thaten a ruat lo tu cu a mang a bang thei men. A thianghlim le a ropi Thlarau ih nung lo tu cun Pathian a theihdan hi Pathian ih sinak hnak ih niam tuk in a rak thei theu a si. Milai mizai cu a sual, a se linglet thluh zo a si ti a hmu thei lo tucu a mti a caw a si ding. Asile, rulkhuk vek tluk ah ten um za a simi milai cun Pathian ti lungawi ding in ziangtin a pan thei ding? Tihnak um lo ten hnangam zet le duh aw zet in ziangtin Pathian cu hmaton in a zoh ngam ding? Zianghman thlaphannak le thlahrun awknak um lo ten ziangtin Pathian thawn pawl aw in, a kumkhuain um tlang dingah duh thu a sam ngam ding maw? Pathian in teh a sinak thianghlim thawn a hal (hal-sinak bang aw lo ih hmunkhat ah umtlang thei lo me ) aw mi sual le bawrhhlawhnak pawl ih thuam aw mi milai cu zianghman thina thianhlim ta lo in a pom thei ding maw? Curuangah Pathian le Palai karlak ah palai a um hrimhrim a tul ih cui Palai cu Khrih a si.\\nPathian duhdawtnak le zawnruahnak cu Khrih thawn hnawmhnawihnak um lo in zo saw a sim ngam um nan si? Cuvek duhdawtnak le zawnruahnak thuthiang sungah ngan mi a um lo. Hihi thei ringring aw, ' Kan Pathian cu Khrih tel lo cun mi kangral tu meisa a si(Heb. 12:29). El awk ding a um lo, Kan Pathian cu zangfahnak le zawnruahnak ih khat a si. Asinan, a zangfahnak le a duhdawtnak cu Khrih sung lawng in minung hrangah remruat cia mi a si. Khrih zung lo in cu khui hmanah Pathian zangfahnak a luansuak nak ding lamzin a umlo. Hitin ngan a si: ' Fapa a cawimawi lo tu cu, a thlahtu Pa khal a cawimawi lo a si'. \"Keimah cu Lamzin, thutak, le nunnak ka si: keimai sung loin zohman Pa hnen ah an feh thei lo \" (John 5:23; 14:16). Khrih tel lo cun milai in Pathian thawn pehzawm awknak zianghman a nei lo.\\nb. A dang ka sim duh sal mi cu, Khrih tel lo cun kan mah ah daihnak kan nei lo, ti a si. Mi zokhal in a sunglam ah sia-tha-theihnak a nei ih, a lung a awi ding a si ahcun a sia-tha-theihnak a lungkim hmaisak a tul a si. A sia-tha-theihnak hi a itthat a si lole a hrekkhat a thi vek in a um karlak sungcu zangfah zaten a rak lungawi tawk rero men ding. Asinan, mi pakhatkhat ih sia-tha-theihnan cu a thang harh ih a dunglam ih a sual tuah mi pawl le tulai fang ih sual a neih mi pawl a theihfiang awk tikah hmailam ih a ra thleng lai dingmi thuthennak ruangah a sunglam ah daihnak a um thei pawn lo ih daihnak pe tu a mamawh a si ti a thei aw. Cui daihnak cu zoin a pe thei? Sir awknak, thlacamnak, Bible siarnak, biak inn ah khawm awknak, Lalpai zanriah kil khawmnak, mai tisa duhnak hrem awknak pawl le sakhua nak ih thil tul dang pawl ah hman awknak in a rak zuam rero zo tla a si men ding. Hi pawl ahhin mi pakhatkhat ih sia-tha-theihnak sungih phurrit cu lakkiang theihnak a um lo. Curuangah daihnak cu a tlasam ringring ding!\\nMilai sia-tha-theihnak sungih phurrit cu laking in daihnak a pe thei tu thil pakhat lawng lawng a um; cucu Khrih ih thisen ih sual thianfainak a si. Khrih ih thihnak in Pathian hnen ih kan leiba cu in pek sak zo; cule cui leiba in peksak nak ih hlawknak cun milai thinlung sungah daihnak thuruk a pek a si. Cucun milai sia-tha-theihnak ih a beisei nak hmuahhmuah cu a di a riam ter. Cui sual thianfainak cun ziangvek mawhsiatnak khal a hlawnhloh thluh. Cucu milai thinlung sungih tihnak pawl khal a hlohter thluh. Hitin ngan a si, \" Hi pawl nan hnen ah ka simnak hi keimah ah daihnak nan neih nakdingah a si\". \"Zumnak ih thiamcoternak ruangah kan Lal Jesu Khrih sungin Pathian thawn rualrem nak kan nei\" (John 16:33; Ephe. 2:4; Rom. 5:1). Khros par ih thisen zar ah daihnak kan nei: thinlung sung daihnak le tiva luangvek ih a luang suak mi daihnak kan nei. Asinan Khrih tello in zohman in daihnak kan nei lo.\\nc. A dang ka sim duh bet mi cu, Khrih thawn pehzawm awknak a nei lo tu pawl cu zianghman ruahsannak nei loih nung mi an si, ti thu a si. Cui ruahsannak cu mitin in kan nei si hmang tiah an rak ruat awk theu mi a si. Ka thlarau hrangah zianghman ruahsannak ka nei lo ti ah raltha zet in a lo sim ngam tu mimal te lawng ana hmu ding. Cun an sungih a ummi an ruahsannak cu ziangruangah a si ti lo sim thie tu cu cuhnak ih mal sinsin lawng an um ding (I Pit. 3:15). An ruahsannak ih a hramthawk, a umtuzia, le a cian zia pawl lo sim thei tu mimal te lawng na hmu ding! Minung tampi suangtuahnak cu zianghman lo men a sizia le siat tonni ah hngat awknak le harsatnak lak ihsin mi run thei dingah ruahsan tlak a si lozia a lang.\\nAsinan, Khrih lungpi parih sakmi, rundamnak hrampi, a hngetkhohmi nunnak ruahsanding a um a si(I Kor. 3:11). Himi nunnak hrampi par ih dinmi pohpoh cu a siatral lo ding. Hinahhin ruahsannak nung a um. Hi ruahsannak cu zaingvek hniksaknak khal a dawl ih a zohfiang tu pohpoh in a cianzia le a hngetkhah zia an hmu fiang sinsin. Thaten na zohfiang ahcun zianghman sawselnak a um lozia na hmu vivo ding. HImi ruahsannak hrampi ih a thum aw lomi ruahsannak cu zianghman man nei lo a si. Thal ih a kaang theu mi tiva hrek te vek in a tulcaan taktak ahcun a kang fai thluh theu. Hivek ruahsannak pawl cu lawngpi sunglam khawl tha lo vek a si, tikap ih a um lai ahcun a lenglam cu a mawi thlenthlen ih an fehsuak ih tipi parah a um lai fangah a khawl a siat tikah a par ih milai hmuahhmuah an pil hlo thluh theu.Khrih tello in khui hman ah nunnak lam ah mi hruai thei ruahnak dik a um lo, curuangah Khrih thawi pehzawn awknak neih lo cu ruahsannak um lo ih nun a si (Ephe. 2:12).\\nd. A dang pakhat leh ah, Khrih thawn pehzawm awknak nei lo tu pawl cu vanram thawn sianghman pehtlaih awknak an nei lo a si. Hitin ka sim tikah an hrangah vanram ticket a um lo ka tinak men a si lo, Khrih tel lo in vanram ah an hrangah zianghman hmun a um lo, an hrangah nawmnak ding khal zianghman a um lo. Tlentu le rundam tu nei loin zohman in vanram cu an inn ah an hmang thei lo ding. Vanram ah um theinak a neih lozia a thei aw ding; ralthal zet, thinlung diriam zet le thinlung hahdam zet ih um theinak zianghman a nei lo ding. A thianghlim Pathian, a thianghlim mi Pathian fale pawl, a thianghlimmi vancung mi pawl hmai ah a ningzak in a lu hman a tung ngam lo ding. Hihi Khrih ih umnak vanram cu kan theihthei nak a fiang bik a si.\\nKhrih ih umlonak vanram ah um a tum tu cu zo saw na si? A dinhmun cu thei aw thlang aw. Bible in a simmi vanram cu Khrih ih umnak hmun a si, St. John in a simmi cu ' An rak thah mi tuu fano ka hmu '. Vancung ramih lal tohkham cu Pathian le Tuu fano tokham tiah kawh misa si. Pathian Tuu fano cu vancungram biaknak hmun ih Eng a si. Vancungram ih a ummi mithianghlim pawl cu Tuu fano ih a cawm dingih nunnak tiva kiangah a hruai hai ding. Mithianghlim pawl vanram ah an tawnkhawm nak cu Tuu fano mo lawm puai tiah kawh a si.(Thup. 5:6 ; 22:3 ; 21:22,23 ; 7:17 ; 19:9). Khrih tel lonak vanram cu Bible ih a simmi vanram a si thei lo. Curuangah Khrih thawn pehzawm awknak nei lo tu cu vanram thawn zianghman pehzawm awknak nei lo tinak a si.\\nHi pawl tlun ah awlsam set ih theih ding thildang pawl ka bet hrih ding. Khrih thawn pwhzawm awknak neih lo cu nunnak, thazang, himnak, nei loin lamzin dik ih ummi khal an si loih vanram ah zianghman diknak nei lo le zohman dinpi tu rualpi tha khal nei lo an si. Khrih thawn pehzawm awknak nei lo tu pawl vek in zohman an nun tawpnak a se dah lo!\\nNoah hrangah lawng; Igypt tram ih Israel pawl hrangah lantak puai; nelrawn ramcar ih Israel pawl hrangah manna, tisuaknak lungpi, darrul tarmi, vanparih zan ah meisa le sun ah khawdur, an rai thawinak rannunghi pawl hmuahhmuah hi an thlarau hrangah Jesu Khrih a rak tarlang awk nak a si. Hi pawl a rak colo ih a hlawknak rak co ve lo tu pawl cu siatralnak ah an thleng.\\nThinghram cu a hnge hrangah ziangtluk a tha, thli cu lung hrangah ziangtluk a thupi, rawl le tidai cu kan taksa hrangh ziangtluk a thupi, ni cu sersiammi hrangah ziangtluk a thupi-hi pawl hmuahhmuah hi an mah le tulnak cio ah an thupit hnak in Khrih cu kan hrang ha a lotheihlo ih tulmi le thupi tuk a si. Khrih thawn pehzawk awknak nei lo tu pawh vek in zohman bawmtu nei lo zangfah um an um lo!\\nHi leitlun milai pawl hi an thanglian ih an hung upat tikah tarlam pan in cawr le nat le thih ti an neih lo ahcun ka cangan rero mi hin zianghman man a nei lo ding. Asinan, na theih ding mi cu cawrnatnak, thihnak le thlanmual cun ruahsiatthlak zet in na hmailam ah an lo hngak ringring a si.\\nHi leitlun nun hnu ah thuthennak, vanram, le helram tivek pawl a um lo a si ahcun cuvek pakhatkhat ton dingah timtuah cia ding in lo fawrhfial nak ah tui ka ca ka ngan rero nak khal hi a lak a si ding. Ka tha a bang lak men, ka tikcu a cem lak men, ka neihnak a cem lak men, mi huat ka hlawh lak men a si. Asinan, na sunglam ah sia-tha-theihnak na nei. Na thei fiang keukeu. Thlanmual lenglam na thlen tik ah ziangkim na tuahmi pawl cu hmaton in lo salhsuah tu ding aum a si ti lo sim sal a tul lo. A ra thleng lai dingmi thuthennak a um a si.\\nHi thu hi thu namen a si lo. Sakhua ngiahsak lo pawl in an ngaih sak lo ruangah an luat theinak a um cuang lo. Curuangah zokhal Pathian in sia-tha thleidan theinak thinlung a pek mi hmuahhmuah in tha zet ih ngaithla in an nunnak hrangha ngaihtuah ding an si. Hihi kan thlarau thu ihsin a thawk mi thusutnak thupi zet a si. Hihi kan thlarau thu ihsin a thawk mi thusutnak thupi zet a si. Curuangah Khrih tawi pehzawm awknak a nei lo tu cu unsedawng an si!\\n1) Tucu himi casiartu nan zaten pakhat hnu pakhat mahle mah cek aw fel dingah thusutnak malte ka lo sut duh. Khrih thawn pehzawm awknak na nei maw?\\nNa nunnak hi thu thaten cek fel lo in le zianghman ruat loin liam ter men aw hlah. Tui sun ih na nun vek hin na nung ringring thei lo. Ei le in caan, ihthah caan , thuam awk caan, sumpai i hawl caan, thiltha tuah caan le thiltha lo tuah caan pawl a tawpnak ni a thleng leh ding. Tui na umnak hmun cu a lawng leh dingih, mithi cia pakhat ih thu kan rel vek in na thu khal rel a si leh ding. Hi leitlun na nun sungah Khrih le Pathian thawn pehzawm awknak nei lo in na rak nung ih cuti thotho in na thi a siahcun na thih hnu ah khui tawk ah saw na feh ding? Khrih tawn pehzawm awknak neih lo hnak cun leitlun ah sumpai nei lo, rual le pi neilo, taksa hriselnak le lennak neihlo khal hi a letthawngkhat in a tha sawn a si. Khrih thawn pehzawm awknak neih lo hnak in leitlun milai in thiltha lo a ton theimi leitlunah a um lo.\\n2. Khrih thawn pehzawm awmnak nei lo in na rak nung a si ahcun duhdawtnak in ka lo sawm, na nuntudan thlakthleng thlang aw. Khrih cu hmuh theih ih a um lai ah hawl lohli aw. Na kiang ih a um lai ah a mah cu ko aw. Amah cu Pathian kut vawrhlam kap ah a to ih na hnen ih a ra tu pohpoh cu ziangtluk ih sual le santlailo, le mi tha lo khal siseh la a pom ih rundamnak a pek hai. Amah cu Pathian vawrhlam kap ah a to ih, zokhal a hnen ah sual sirnak thawn a pan tu hmauhhmuah, tui hlan ah Pathian duh lo zawng in ka rak hmang aw sual zo ih tucu ka sinai vek in Pathian hnen ah bawmnak ka dil, ti ih a mah pan tu hmuahhmuah pawl thlacamnak thei ding ah le sang dingah a hngak ringring. Khua a tlai hlan ah Khrih cu hawl aw. Na nunnak kha Khirh hnen ah hngat aw mei aw. Amah pan dingah na ningzak hlah seh. Tuikum hi Khrih thawi nan rualpi that awk kum ah hmang aw la, lehhnu ah kan dungkum kha ka lungawi bik kum a si na ti leh ding.\\n3. Khrih thawn pehzawm awknak nei in a mah cu na rualpi thal ah na neih zo a si ahcun na lung awi dingah ka lo fawrh duh. Na rundam tui zangfahnak, na sankhuk umhmun ding vanram, na sankhuk innpi, a thi dah lo ding na rualpi thal le na nitin nunah lam a lo hruainak thu pawl hi tuhnak ih thuk le kau sinsin ih thei dingha zuam sinsin aw. Tui hnu rei lo te ah tui a um zat nan sungza hman kha nan kim thei nawn lo can a thleng cing ding. Curuangah na innsang zaten Khrih ah a hlo thei lo mi le a hngetkhoh mi ruahsannak nan neih mi cu ziangtluk ropi saw a si? Khui tawk hmun le khui ram khal ah na duhdawtmi pawl thawn hi leitlun nun ah then aw hman uhla a siat thei lo ruahsannak nan neih mk Khrih ih innsang ah nan tawng aw thluh leh ding, ti ruahzannak na neih mi in na nunah hnangamnak a lo pe ding.\\nThangharh thlang aw la, Khrih thawn pehzawm awknak a nei lo tu pawl ih dinhmu a tih nunzia hi theihter hai aw. Vawi tampi sumpai tlaksamnak, ti le rawl tlaksamnak le kawhhran thubuai ti pawl cu cawp le cawp ah kan thei leuhleuh. Harsatnak a tong tu pawl cu kan theitawk suah in bawm cio uhsi. Asinan, cuhnak ih zangfag umza dinhmun ah a ding tu pawl an um a si ti theihhngilh hlah uhsi. Cu pawl cu zosaw an si? Khrih thawi pehzawm awknak a nei lo tu pawl cu!\\nKan sungkhat Khrih thawn pehzawm awknak a nei lo tu an um lai maw? An hnen ah thuthangtha cu simin Pathian lalram hrangah an hawl ve thei nak dingin thlacam sak in fawrhfial cio uhsi. An mah pawl Khrih hnen ih kan hruai thei nak dingha n daltu lungte pakhat hman hlawnlo in tanta hlah uhsi.\\nKhrih thawn pehzawm awknak a nei lo tu innhnen na nei maw? An thlarau rundam an si theinak didngah a cang theimi lamzin um pohpoh tuah uhsi. Zohman hna an tuan thie lo caan, zaan a thleng cing ding. Khrih thawn pehzawm awnak nei ih nun cu daihnak, himnak, le lungainak a si ti thei tu le Khrih thawn peh zawm awknak nei lo ih nun cu siatral nam kham tlang ih ding an si ti a thei tu cu mi thlawsuak an si.","num_words":5249,"character_repetition_ratio":0.075,"word_repetition_ratio":0.006,"special_characters_ratio":0.23,"stopwords_ratio":0.377,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":1.0,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Super Computer Ih Zummi Champions League Ih Champion Ding Team – Times Of Chinland\\nSuper Computer Ih Zummi Champions League Ih Champion Ding Team\\nApril 6, 2019 Times Of Chinland Sport 0\\nTui season champions league ih feh vivo dan ding cu Talksport hmunpi ah Super Computer in a ruatfel depdep ih quarter final ihsin champion ding dinhmun tiang cu hitin a tarlang.\\nTui season champions league quarter final ih do aw ding pawl cu Ajax vs Juventus,Tottenham vs Man City ,Man United vs Barcelona le Liverpool vs Porto pawl an si.Super computer ih ruatfel cia mi cu pawl cu a hnuailam bangtuk a si.\\nAjax le Juventus puai hrang – Puai hmaisa sawn ah Ajax 1-1 Juventus ti a si dingih puai neta sawn ah Juventus 2-0 Ajax ti a si ding.Cutin, komkhawm ah Juventus 3-1 Ajax tiin Juventus in semi final an lut ding a ti.\\nTottenham le Man City puai hrang -Puai hmaisa sawn ah Tottenham 1-1 Man City ti a si dingih puai neta sawn ah Man City 3-1 ti a si ding.Cutin, komkhawm ah Man City 4-2 Tottenham thawn Man City in Semi final an lut ding a ti.\\nLiverpool le Porto puai hrang – Puai hmaisa sawn ah Liverpool 3-0 Porto ti a si dingih puai neta sawn ah Porto 1-2 Liverpool ti a si ding. Cutin,Komkhawm ah Porto 1-5 Liverprool thawn Liverpool in semi final an lut ding a ti.\\nMan United le Barcelona puai hrang – Puai hmaisa sawn ah Man United 1-2 Barcelona ti a si dingih puai neta sawn ah Barcelona 2-1 Man United ti a si ding.Cutin ,Komkhawm ah Barcelona 4-2 Man United thawn Barcelona in semi final an lut ding a ti.\\nSemi final dinhmun ih result umdan ding cu hitin a ruatfel cia.\\nMan City le Juventus puai hrang – Puai hmaisa sawn ah Man City 1-1 Juventus ti a si dingih puai neta sawnah Juventus 2-1 Man City ti a si ding.Cutin,komkhawm ah Juventus 3-2 Man City thawn Juventus in final an lut ding a ti.\\nBarcelona le Liverpool puai hrang – Puai hmaisa sawnah Barcelona 2-1 Liverpool ti a si dingih puai neta sawnah Liverpool 2-2 Barcelona tia si ding.Cutin,Komkhawm ah Liverpool 3-4 Barcelona thawn Barcelona in final an lut ding a ti.\\nFinal ah Juventus le Barcelona an do aw dingih Juventus 2-1 Barcelona tiin tui season champions league zuamawknak ah Juvnetus an champion ding a si, a ti.\\nLeo Messi Kan Tih Lo – Simeone\\nMessi & Suarez Sit Goal Mi Thawn Barcelona In Atletico An Neh","num_words":381,"character_repetition_ratio":0.123,"word_repetition_ratio":0.0,"special_characters_ratio":0.228,"stopwords_ratio":0.333,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.982,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}
+{"url":"","collection":"madlad400","source":"CC 20220801","original_code":"cfm","text":"Cozah thar kai hnu sualnak a tuahtu an tam sinsin | VCTH\\nHome » Thlirnak » Cozah thar kai hnu sualnak a tuahtu an tam sinsin\\nBy vcth on November 23, 2016.\\nA par lam ih cazin hi Yangon ramthen ih 2014, 2015, 2016 sualnak (crime) cazin a si. 2014 ah thah-awknak 186, mi thil long 48, pawngsualnak (rape) 130 a um ih sualnak pi 397 kai ngah a si.\\n2015 ah thah-awknak 191, mi thil long 67, pawngsualnak (rape) 110 a um ih sualnak pi 395 kai ngah a si.\\n2016 (January – September), thla 9 sungah thah-awknak 130, mi thil long 39, pawngsualnak (rape) 152 a um ih sualnak pi 329 kai ngah a si. Kum cem tiang a si ahcu kum dang hnakin sualnak tam sawn ding dawh a si.\\nNLD cozah ih tumtahmi pakhat cu Daan ih Uk (Rule of Law) ti hi a si. Daan ih uk dingin a fekmi daan neih ih miza pin daan thlun, daan vekin dantat cu thil tha a si.\\nDaan in uknak a fek zet nan Sualnak a karh sinsin ahcun cucu raut ding um zetmi thil pakhat a si. Thawnginn a tam sinsin dingih, thawng tlak an karh sinsin ding. Daan ih uknak ti lawng siloin Sualnak (Crime) mal sinsin dingin t’an na zetin lak a tul.","num_words":190,"character_repetition_ratio":0.084,"word_repetition_ratio":0.105,"special_characters_ratio":0.302,"stopwords_ratio":0.279,"flagged_words_ratio":0.0,"lang_id_score":0.999,"perplexity_score":500.0,"cluster_detection":-1}