File size: 24,160 Bytes
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9785388
26fe535
 
 
 
 
 
802640d
ab04ad9
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
f73216a
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
802640d
32bd549
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
41effb3
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2e5b4a0
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
166d718
 
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
41effb3
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
aa2a35d
0ff3e0c
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
41effb3
26fe535
 
41effb3
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
26fe535
41effb3
26fe535
 
41effb3
 
 
26fe535
41effb3
 
 
26fe535
 
 
 
 
 
 
0ff3e0c
 
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
aa2a35d
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
0ff3e0c
26fe535
 
 
0ff3e0c
26fe535
aa2a35d
 
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
0ff3e0c
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2263fc7
26fe535
 
2e5b4a0
aa215aa
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3750970
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
2e5b4a0
26fe535
 
 
2e5b4a0
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0ff3e0c
 
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0ff3e0c
 
26fe535
2e5b4a0
26fe535
 
 
 
 
 
 
0ff3e0c
 
26fe535
 
2e5b4a0
26fe535
 
 
 
 
 
 
 
9eb1197
e62c54f
7d047e8
26fe535
 
 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
# app.py  – Explorador geoespacial Vasculitis ANCA (Bogotá)
# ─────────────────────────────────────────────────────────────
# • Carga el Excel “Vasculitis…2025‑04‑16_1949 (1).xlsx”.
# • Normaliza los nombres de columna a snake_case ASCII.
# • Renombra dinámicamente latitud / longitud.
# • Deriva:
#     – edad_cat (quinquenios)
#     – flags de antecedentes
#     – patrón de biopsia resumido
# • Filtros completos por género, edad, localidad, ANCA, MPO, PR3,
#   antecedentes, patrón de biopsia y compromiso renal.
# • Mapa Folium con:
#     – coroplético pacientes / localidad
#     – capas ambientales (PM10, PM2.5, Ozono, Temp, Precip, Viento, WQI)
#     – heatmap opcional
#     – una sola capa de clústeres 1 km con pop‑ups resumidos
# • Gráficos Univariado y Bivariado que aceptan TODAS las variables
#   (numéricas → histograma / dispersión; categóricas → barras / box‑plot).
# • Toda etiqueta de biopsia u antecedente usa la forma corta
#   (p.ej. “Crescéntica”, “Vasculitis + glom.”, “Hipertensión”, “EPOC”…).

import re, unicodedata, warnings, branca, folium, gradio as gr
import pandas as pd, geopandas as gpd, numpy as np
from shapely.geometry import Point
from folium.plugins import HeatMap
from sklearn.cluster import DBSCAN
import plotly.express as px, plotly.graph_objects as go
import pandas.api.types as ptypes
import math

warnings.filterwarnings("ignore")

def snake(cols):
    out = []
    for col in cols:
        txt = unicodedata.normalize("NFKD", col)
        txt = txt.encode("ascii", "ignore").decode("utf-8")
        txt = re.sub(r"[^\w]+", "_", txt.strip().lower())
        out.append(txt.strip("_"))
    return out

DATA_XLSX   = "VasculitisAsociadasA-Bdd3_DATA_LABELS_2025-04-16_1949 (1).xlsx"
LOCALIDADES = "loca.json"
GEO_AMBIENTALES = {
    "PM10": "pm10_prom_anual.geojson",
    "PM2.5": "pm25_prom_anual_2023 (2).geojson",
    "Ozono": "ozono_prom_anual_2022 (2).geojson",
    "Temperatura": "temp_anualprom_2023 (2).geojson",
    "Precipitación": "precip_anualacum_2023 (2).geojson",
    "Viento": "vel_viento_0_23h_anual_2023.geojson",
    "WQI": "tramo_wqi.geojson",
    "Heatmap pacientes": None
}
META_CAPAS = {
    "PM10": ("conc_pm10", "µg/m³", branca.colormap.linear.OrRd_09, "id", "Zona"),
    "PM2.5": ("conc_pm25", "µg/m³", branca.colormap.linear.Reds_09, "id", "Zona"),
    "Ozono": ("conc_ozono", "ppb", branca.colormap.linear.PuBuGn_09, "id", "Zona"),
    "Temperatura": ("temperatur", "°C", branca.colormap.linear.YlOrBr_09, "id", "Zona"),
    "Precipitación": ("precip_per", "mm", branca.colormap.linear.Blues_09, "id", "Zona"),
    "Viento": ("velocidad", "m/s", branca.colormap.linear.GnBu_09, "id", "Zona"),
    "WQI": ("wqi", "", branca.colormap.linear.Greens_09, "tramo", "Tramo")
}

# ─── 1. Pacientes ────────────────────────────────────────
df = pd.read_excel(DATA_XLSX, dtype=str)
df.columns = snake(df.columns)

col_lat = next(c for c in df.columns if "residencia" in c and "latitud" in c)
col_lon = next(c for c in df.columns if "residencia" in c and "longitud" in c)
df = df.rename(columns={col_lat:"latitud", col_lon:"longitud"})
df["latitud"]  = pd.to_numeric(df["latitud"].str.replace(",", "."), errors="coerce")
df["longitud"] = pd.to_numeric(df["longitud"].str.replace(",", "."), errors="coerce")
df = df.dropna(subset=["latitud","longitud"])
df["geometry"] = df.apply(lambda r: Point(r["longitud"], r["latitud"]), axis=1)
df = gpd.GeoDataFrame(df, geometry="geometry", crs="EPSG:4326")

# ─── 2. Localidades ─────────────────────────────────────
geo_loc = gpd.read_file(LOCALIDADES).to_crs("EPSG:4326")
geo_loc.columns = snake(geo_loc.columns)
loc_col = next(c for c in geo_loc.columns if "localidad" in c or "locnombre" in c)
geo_loc = geo_loc.rename(columns={loc_col:"localidad"})
geo_loc["localidad"] = geo_loc["localidad"].str.upper()
df = gpd.sjoin(df, geo_loc[["localidad","geometry"]], how="left", predicate="within") \
       .drop(columns="index_right")

# ─── 3. Capas ambientales ───────────────────────────────
def load_gjson(path):
    g = gpd.read_file(path).to_crs("EPSG:4326")
    g.columns = snake(g.columns)
    for c in g.columns:
        if ptypes.is_datetime64_any_dtype(g[c].dtype):
            g[c] = g[c].astype(str)
        elif g[c].dtype == object:
            txt = g[c].str.strip()
            if txt.str.match(r"^-?\d+(\.\d+)?$").all():
                g[c] = txt.astype(float)
            else:
                g[c] = txt
    return g

caps_amb = {k: load_gjson(v) for k,v in GEO_AMBIENTALES.items() if v}

wqi_bins   = [0, 20, 35, 50, 70, 100]
wqi_labels = ["Pobre", "Marginal", "Regular", "Buena", "Excelente"]
wqi_colors = ["red", "olive", "purple", "green", "blue"]

# 2) Extrae el GeoDataFrame de WQI y conviértelo a numérico
g_wqi = caps_amb["WQI"].copy()
g_wqi["wqi_val"] = pd.to_numeric(g_wqi["wqi"], errors="coerce")

# 3) Crea la categoría
g_wqi["wqi_cat"] = pd.cut(
    g_wqi["wqi_val"],
    bins=wqi_bins,
    labels=wqi_labels,
    include_lowest=True
)

# 4) Construye el colormap por pasos
WQI_COLORMAP = branca.colormap.StepColormap(
    colors=wqi_colors,
    index=wqi_bins,
    vmin=wqi_bins[0],
    vmax=wqi_bins[-1],
    caption="WQI"
)

# 5) Guarda de nuevo en caps_amb
caps_amb["WQI"] = g_wqi
# ─── 4. Derivadas y flags ───────────────────────────────
df["genero_cat"]  = df.get("genero","").str.capitalize()
df["estrato_cat"] = df.get("estrato_socioeconomico","").str.capitalize()

df["edad"] = pd.to_numeric(df.get("edad_en_anos_del_paciente","").str.replace(",", "."), errors="coerce")
bins = list(range(0,105,5))
labels = [f"{b}-{b+4}" for b in bins[:-1]]
df["edad_cat"] = pd.cut(df["edad"], bins=bins, labels=labels, right=False)

df["anca_cat"] = df.get("ancas")
df["mpo_cat"]  = df.get("mpo")
df["pr3_cat"]  = df.get("pr3")

df["sindrome_renal"]               = df.get("sindrome_renal_al_ingreso","").str.capitalize()
df["manifestaciones_extrarenales"] = df.get("manifestaciones_extrarenales","").str.capitalize()
df["proteinuria"]                  = df.get("proteinuria","").str.capitalize()
df["creatinina"]                   = pd.to_numeric(df.get("creatinina","").str.replace(",", "."), errors="coerce")

ante_cols = {
    "diabetes":"antecedente_personal_de_diabetes",
    "falla_cardiaca":"antecedente_personal_de_falla_cardiaca",
    "epoc":"antecedente_personal_de_epoc",
    "hipertension":"antecedente_personal_de_hipertension_arterial",
    "vih":"antecedente_personal_de_vih",
    "autoinmune":"antecedente_personal_de_otra_enfermedad_autoinmune",
    "cancer":"antecedente_personal_de_cancer"
}
resumen_ante = {
    "diabetes":"Diabetes",
    "falla_cardiaca":"Falla cardíaca",
    "epoc":"EPOC",
    "hipertension":"Hipertensión",
    "vih":"VIH",
    "autoinmune":"Enf. autoinmune",
    "cancer":"Cáncer"
}
for key,col in ante_cols.items():
    df[key] = (df.get(col,"0").astype(str).str.lower()
                  .map({"si":1,"sí":1,"checked":1,"1":1})
                  .fillna(0).astype(int)
               )

bio_raw = [c for c in df.columns if c.startswith("hallazgos_histologicos_en_biopsia")]
ren_bio = {c:f"bio_{i}" for i,c in enumerate(bio_raw,1)}
df = df.rename(columns=ren_bio)
bio_cols = list(ren_bio.values())

BIO_REGEX = [
    (r"sin_alteraciones$",  "Sin alteraciones"),
    (r"sin_proliferacion_extracapilar", "Necrosis sin PC"),
    (r"menos_del_50.*focal", "Focal"),
    (r"clase_mixta",         "Mixta"),
    (r"mas_del_50.*cresc",   "Crescéntica"),
    (r"sin_compromiso_glomerular$", "Vasculitis sin glom."),
    (r"con_compromiso_glomerular$", "Vasculitis + glom."),
    (r"sin_dato$",           "Sin dato")
]
# crear un dict raw_col → short
raw2short = {}
for patt, short in BIO_REGEX:
    raw = next(c for c in bio_raw if re.search(patt, c))
    raw2short[raw] = short
# después de raw2short = { … }
resumen_bio_map = raw2short.copy()

def patron_bio(row):
    for raw, flag in ren_bio.items():
        if str(row[flag]).strip().lower() in ("si","sí","checked","1"):
            return raw2short.get(raw, "Sin dato")
    return "Sin dato"

df["biopsia_patron"]   = df.apply(patron_bio, axis=1)
df["biopsia_positiva"] = np.where(df["biopsia_patron"]=="Sin dato","No","Si")

# ─── 5. Filtrado ────────────────────────────────────────
def filtrar(d, gen, edades, locs, renal, ants, bios, anca, mpo, pr3):
    d2 = d.copy()
    if gen!="Todos":      d2 = d2[d2["genero_cat"]==gen]
    if edades:            d2 = d2[d2["edad_cat"].isin(edades)]
    if locs:              d2 = d2[d2["localidad"].isin(locs)]
    if renal!="Todos":    d2 = d2[d2["biopsia_positiva"]==renal]
    if bios and bios!=["Todos"]:
        d2 = d2[d2["biopsia_patron"].isin(bios)]
    if anca!="Todos":     d2 = d2[d2["anca_cat"]==anca]
    if mpo!="Todos":      d2 = d2[d2["mpo_cat"]==mpo]
    if pr3!="Todos":      d2 = d2[d2["pr3_cat"]==pr3]
    for ant in ants:
        if ant=="Todos": continue
        key = next(k for k,v in resumen_ante.items() if v==ant)
        d2 = d2[d2[key]==1]
    return d2

# ─── 6. Mapas ───────────────────────────────────────────
# ─── 6. Mapas ───────────────────────────────────────────
def choropleth(m, g, val, title, cmap, zfield, zalias):
    g = g.copy()
    g[val] = pd.to_numeric(g[val], errors="coerce")
    vmin, vmax = g[val].min(), g[val].max()
    cm = cmap.scale(vmin, vmax)
    cm.caption = title
    cm.add_to(m)

    is_line = g.geometry.iloc[0].geom_type.startswith("Line")
    style = (
        lambda f,vc=val: {"color":cm(f["properties"][vc]),"weight":4,"opacity":0.9}
    ) if is_line else (
        lambda f,vc=val: {"fillColor":cm(f["properties"][vc]),"fillOpacity":0.8,
                          "color":"black","weight":0.3}
    )

    fields  = [zfield, val]
    aliases = [zalias, title]
    for extra in ("nombre","rio"):
        if extra in g.columns:
            fields.append(extra); aliases.append("Río"); break

    folium.GeoJson(
        g, name=title,
        style_function=style,
        highlight_function=lambda f: {"weight":2,"color":"#444","fillOpacity":0.95},
        tooltip=folium.GeoJsonTooltip(fields=fields, aliases=aliases, sticky=True)
    ).add_to(m)

def capa_clusters(m, d):
    """
    Añade al mapa m una capa de clústeres de pacientes (DBSCAN 1 km),
    con popups que muestran género, edad (si existe), patrón biopsia y antecedentes.
    """
    if d.empty:
        return
    coords = np.radians(d[["latitud", "longitud"]].astype(float))
    if len(coords) < 3:
        return
    labels = DBSCAN(eps=1/6371, min_samples=3, metric="haversine").fit_predict(coords)
    d = d.copy()
    d["cluster"] = labels

    pal = branca.colormap.linear.Set1_09
    fg = folium.FeatureGroup(name="Clústeres (1 km)", overlay=True)

    for cl in sorted([c for c in d["cluster"].unique() if c != -1]):
        color = pal(cl / max(1, d["cluster"].nunique() - 1))
        for _, r in d[d["cluster"] == cl].iterrows():
            # Edad segura
            if pd.notna(r["edad"]) and not math.isnan(r["edad"]):
                edad_txt = f"{int(r['edad'])} años"
            else:
                edad_txt = "Sin dato edad"

            # Antecedentes resumidos
            ant = [v for k, v in resumen_ante.items() if r.get(k) == 1]
            ants_txt = "; ".join(ant) if ant else "Ninguno"

            popup = (
                f"Clúster #{cl}<br>"
                f"Género: {r['genero_cat']}<br>"
                f"Edad: {edad_txt}<br>"
                f"Biopsia: {r['biopsia_patron']}<br>"
                f"Antecedentes: {ants_txt}"
            )
            folium.CircleMarker(
                location=(r["latitud"], r["longitud"]),
                radius=6,
                color=color,
                fill=True, fill_color=color, fill_opacity=0.9,
                weight=1,
                popup=popup
            ).add_to(fg)

    fg.add_to(m)


def crear_mapa(d_filt, capas, ver_cluster):
    """
    Construye el mapa completo:
     - coroplético de pacientes por localidad
     - capas ambientales
     - heatmap de puntos
     - marcadores individuales con popups seguros
     - clústeres si ver_cluster=True
    """
    # 1) Coroplético por localidad
    g = d_filt.groupby("localidad").size().reset_index(name="pacientes")
    geo = geo_loc.merge(g, on="localidad", how="left").fillna({"pacientes": 0})

    m = folium.Map(location=[4.65, -74.1], zoom_start=11, tiles="CartoDB positron")
    choropleth(
        m, geo, "pacientes", "Pacientes por localidad (N)",
        branca.colormap.linear.Reds_09, "localidad", "Localidad"
    )

    # 2) Capas ambientales
    for capa in capas:
        # 1) Saltar el heatmap aquí
        if capa == "Heatmap pacientes":
            continue

        # 2) WQI: paso discreto + leyenda
        if capa == "WQI":
            # Añadir la leyenda de WQI (continua o en pasos, como prefieras)
            WQI_COLORMAP.add_to(m)

            folium.GeoJson(
                caps_amb["WQI"],
                name="WQI (valor y categoría)",
                style_function=lambda f: {
                    "color":       WQI_COLORMAP(f["properties"]["wqi_val"]),
                    "fillColor":   WQI_COLORMAP(f["properties"]["wqi_val"]),
                    "weight":      3,
                    "fillOpacity": 0.7
                },
                tooltip=folium.GeoJsonTooltip(
                    fields=["nombre",      # nombre del río
                            "tramo",       # identificador de tramo
                            "wqi_val"],    # valor numérico de WQI
                    aliases=["Río",        # alias para nombre
                             "Tramo",      # alias para tramo
                             "WQI (valor)"],  # alias para wqi_val
                    sticky=True
                )
            ).add_to(m)
            continue    # no volver a procesar esta capa

        # 3) Resto de capas: color continuo con tu choropleth genérico
        gdf = caps_amb.get(capa)
        val, uni, cmap, zfield, zalias = META_CAPAS[capa]
        if gdf is not None and val in gdf.columns:
            choropleth(
                m,
                gdf,
                val,
                f"{capa}{' ('+uni+')' if uni else ''}",
                cmap,
                zfield,
                zalias
            )

    # 3) Heatmap de puntos
    if "Heatmap pacientes" in capas and not d_filt.empty:
        HeatMap(
            d_filt[["latitud", "longitud"]].astype(float).values,
            radius=18, name="Heatmap pacientes"
        ).add_to(m)

    # 4) Marcadores individuales
    fg_pts = folium.FeatureGroup(name="Puntos pacientes", overlay=True)
    for _, r in d_filt.iterrows():
        # Edad segura
        if pd.notna(r["edad"]) and not math.isnan(r["edad"]):
            edad_txt = f"{int(r['edad'])} años"
        else:
            edad_txt = "Sin dato edad"

        # Antecedentes resumidos
        ant = [v for k, v in resumen_ante.items() if r.get(k) == 1]
        ants_txt = "<br>".join(ant) if ant else "Ninguno"

        popup_html = (
            f"Localidad: {r['localidad']}<br>"
            f"Edad: {edad_txt}<br>"
            f"Género: {r['genero_cat']}<br>"
            f"Biopsia: {r['biopsia_patron']}<br>"
            f"Antecedentes:<br>{ants_txt}"
        )
        folium.CircleMarker(
            location=(r["latitud"], r["longitud"]),
            radius=5,
            color="#c00",
            fill=True, fill_color="white",
            fill_opacity=0.85, weight=1,
            popup=popup_html
        ).add_to(fg_pts)
    fg_pts.add_to(m)

    # 5) Capa de clústeres opcional
    if ver_cluster:
        capa_clusters(m, d_filt)

    folium.LayerControl(collapsed=False).add_to(m)
    return m._repr_html_()

# ─── 7. Gráficos ─────────────────────────────────────────
def col_of(v):
    """Mapea nombre legible a columna interna."""
    if v in resumen_ante.values():
        return next(k for k,val in resumen_ante.items() if val==v)
    if v in raw2short.values() or v=="Patrón biopsia":
        return "biopsia_patron"
    return v

def g_uni(var, d):
    if d.empty:
        return go.Figure()
    col = col_of(var)
    # 1) Flags de antecedentes (0/1) → barras de conteo "No"/"Si"
    if var in resumen_ante.values():
        s = d[col].map({0:"No",1:"Si"})
        fig = px.histogram(s, x=s,
                           category_orders={col:["No","Si"]},
                           text_auto=True,
                           title=var)
    # 2) Patrón biopsia → barras de conteo de cada categoría
    elif var=="Patrón biopsia" or var in raw2short.values():
        fig = px.histogram(d, x="biopsia_patron",
                           category_orders={"biopsia_patron": list(raw2short.values())},
                           text_auto=True,
                           title="Patrón biopsia")
    # 3) Variables numéricas → histograma
    elif d[col].dtype.kind in "if":
        fig = px.histogram(d, x=col, nbins=20, title=var)
    # 4) Resto categóricas → barras de conteo con color
    else:
        fig = px.histogram(d, x=col, color=col, text_auto=True, title=var)
    fig.update_layout(bargap=0.1)
    return fig

def g_bi(x, y, d):
    """
    Gráfico bivariado:
     - num vs num   → scatter con trendline
     - num vs cat   → boxplot
     - cat vs cat   → barras agrupadas
    Reconoce correctamente:
      • Patrones de biopsia (incluida la etiqueta "Patrón biopsia")
      • Etiquetas de antecedentes.
    """
    if d.empty:
        return go.Figure()

    # Mapeo de la variable de UI al nombre real de columna en df
    def map_var(v):
        # Dropdown de patrón de biopsia (UI) → columna biop_patron
        if v == "Patrón biopsia":
            return "biopsia_patron"
        # Cualquier etiqueta corta de biopsia
        if v in resumen_bio_map.values():
            return "biopsia_patron"
        # Etiqueta de antecedente → nombre de flag en df
        for key, lab in resumen_ante.items():
            if v == lab:
                return key
        # Variables numéricas o de texto sin transformar
        return v

    cx = map_var(x)
    cy = map_var(y)

    # Determinar si cada una es categórica (flags, biopsia o texto)
    is_cat = {}
    for var in (cx, cy):
        is_cat[var] = (
            var == "biopsia_patron"
            or var in resumen_ante.keys()
            or d[var].dtype == object
        )

    # 1) cat vs cat → histograma agrupado
    if is_cat[cx] and is_cat[cy]:
        fig = px.histogram(
            d,
            x=cx,
            color=cy,
            barmode="group",
            category_orders={
                cx: list(resumen_bio_map.values()) if cx=="biopsia_patron" else list(resumen_ante.values()),
                cy: list(resumen_bio_map.values()) if cy=="biopsia_patron" else list(resumen_ante.values()),
            },
            labels={cx: x, cy: y},
            title=f"{x} vs {y}"
        )

    # 2) num vs cat → boxplot
    elif is_cat[cx] ^ is_cat[cy]:
        # uno es categórico, otro numérico
        if is_cat[cx]:
            fig = px.box(
                d,
                x=cx,
                y=cy,
                points="all",
                category_orders={cx: list(resumen_bio_map.values()) if cx=="biopsia_patron" else list(resumen_ante.values())},
                labels={cx: x, cy: y},
                title=f"{x} vs {y}"
            )
        else:
            fig = px.box(
                d,
                x=cy,
                y=cx,
                points="all",
                category_orders={cy: list(resumen_bio_map.values()) if cy=="biopsia_patron" else list(resumen_ante.values())},
                labels={cx: x, cy: y},
                title=f"{x} vs {y}"
            )

    # 3) num vs num → scatter + trendline
    else:
        fig = px.scatter(
            d,
            x=cx,
            y=cy,
            trendline="ols",
            labels={cx: x, cy: y},
            title=f"{x} vs {y}"
        )

    fig.update_layout(bargap=0.1)
    return fig
# ─── 8. Interfaz Gradio ───────────────────────────────────
def interfaz():
    gen   = ["Todos"] + sorted(df["genero_cat"].dropna().unique())
    ages  = sorted(df["edad_cat"].dropna().unique())
    locs  = sorted(df["localidad"].dropna().unique())
    ancas = ["Todos"] + sorted(df["anca_cat"].dropna().unique())
    mpos  = ["Todos"] + sorted(df["mpo_cat"].dropna().unique())
    pr3s  = ["Todos"] + sorted(df["pr3_cat"].dropna().unique())

    vars_cat = [
        "genero_cat","estrato_cat","edad_cat","sindrome_renal",
        "manifestaciones_extrarenales","proteinuria",
        "anca_cat","mpo_cat","pr3_cat"
    ] + ["Patrón biopsia"] + list(resumen_ante.values())
    vars_num = ["edad","creatinina"]
    vars_all = vars_cat + vars_num

    with gr.Blocks(title="Vasculitis ANCA Bogotá") as demo:
        gr.Markdown("## Explorador geoespacial – Vasculitis ANCA (Bogotá)")

        with gr.Row():
            ui_gen = gr.Dropdown(gen, label="Género", value="Todos")
            ui_age = gr.CheckboxGroup(ages, label="Edad (quinquenios)")
        ui_loc   = gr.Dropdown(locs, multiselect=True, label="Localidades")
        ui_renal = gr.Dropdown(["Todos","Si","No"], value="Todos", label="Compromiso renal")
        ui_ant   = gr.CheckboxGroup(["Todos"]+list(resumen_ante.values()), label="Antecedentes")
        ui_bio   = gr.CheckboxGroup(["Todos"]+list(raw2short.values()), label="Patrón biopsia")
        with gr.Row():
            ui_anca = gr.Dropdown(ancas, label="ANCA", value="Todos")
            ui_mpo  = gr.Dropdown(mpos, label="MPO", value="Todos")
            ui_pr3  = gr.Dropdown(pr3s, label="PR3", value="Todos")

        ui_capas = gr.CheckboxGroup(list(GEO_AMBIENTALES.keys()), label="Capas mapa")
        ui_clu   = gr.Checkbox(label="Mostrar clústeres (1 km)")

        with gr.Tab("Mapa"):
            btn_map = gr.Button("Generar mapa")
            out_map = gr.HTML()
            btn_map.click(
                lambda *i: crear_mapa(filtrar(df,*i[:-2]), i[-2], i[-1]),
                inputs=[ui_gen,ui_age,ui_loc,ui_renal,
                        ui_ant,ui_bio,ui_anca,ui_mpo,ui_pr3,
                        ui_capas,ui_clu],
                outputs=out_map
            )

        with gr.Tab("Univariado"):
            ui_var = gr.Dropdown(vars_all, label="Variable")
            btn_uni = gr.Button("Graficar")
            out_uni = gr.Plot()
            btn_uni.click(
                lambda v,*i: g_uni(v, filtrar(df,*i)),
                inputs=[ui_var,ui_gen,ui_age,ui_loc,ui_renal,
                        ui_ant,ui_bio,ui_anca,ui_mpo,ui_pr3],
                outputs=out_uni
            )

        with gr.Tab("Bivariado"):
            ui_x  = gr.Dropdown(vars_all, label="Variable X")
            ui_y  = gr.Dropdown(vars_all, label="Variable Y")
            btn_bi = gr.Button("Graficar")
            out_bi = gr.Plot()
            btn_bi.click(
                lambda x,y,*i: g_bi(x,y, filtrar(df,*i)),
                inputs=[ui_x,ui_y,ui_gen,ui_age,ui_loc,ui_renal,
                        ui_ant,ui_bio,ui_anca,ui_mpo,ui_pr3],
                outputs=out_bi
            )

    demo.launch()



if __name__ == "__main__":
    interfaz()