Dataset Viewer
Auto-converted to Parquet
question
stringlengths
55
359
answer
stringlengths
155
885
Mənim torpaq sahəmə dair çıxarışım var, ancaq başqa bir şəxs sahənin üstündə iddia edir. Torpaq kimə məxsus olduğu necə müəyyən edilir?
Torpağın kimə məxsus olduğu, mülkiyyət hüququnu təsdiq edən sənədlərə əsasən müəyyən edilir. Əgər sizin çıxarışınız düzgün sənədlər əsasında reyestrdə qeyd edilibsə, mülkiyyət hüququ sizə məxsus sayılır. Digər şəxsin iddiası, qeydiyyat sənədlərinin dəqiqliyinə dair mübahisələr zamanı araşdırılır. Qanunvericilik əsasında hüquqi dayaq tapılmayan iddialar rədd olunur.
Borcu ödəyə bilmədiyim üçün məhkəmənin qətnaməsini pozmuşam. Mənə hansı cərimələr tətbiq oluna bilər?
Borcu ödəmək barədə məhkəmə qətnaməsinin icrası məcburi olduğu üçün onun yerinə yetirilməməsi İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 528.1-ci maddəsinə görə cərimə və ya inzibati həbs ilə nəticələnə bilər. Fiziki şəxslər üçün cərimə məbləği 500 manatdan 1000 manatadək ola bilər və pozuntunun xüsusiyyətləri nəzərə alınaraq inzibati həbs tətbiq oluna bilər.
Bizim mahalda bəzi evlərin neft kəmərinin yaxınlığında yerləşməsinə görə təhlükəli olduğunu deyirlər. Bunu necə izah edərsiniz?
Neft kəmərlərinin mühafizə zonaları insanların həyatına və sağlamlığına təhlükə yarada biləcək hadisələrin qarşısını almaq üçün müəyyən edilir. Bu zonalar təhlükəli sayılır, çünki hər hansı bir qəza nəticəsində həm insan sağlamlığı, həm də ətraf mühit zərər görə bilər. Buna görə həmin ərazilərdə yaşayış evlərinin tikilməsi və ya saxlanılması qadağandır. Dövlət qanunla həmin tikililərin köçürülməsini təmin edir.
Bir yazıda mənim adım çəkilmədən ümumi olaraq 'dələduz' ifadəsi qeyd olunub. Bu ifadəni məhkəmədə təkzib etdirə bilərəmmi?
Əgər sizin adınız və kimliyiniz birbaşa ifadədə qeyd edilməyibsə və ifadə ümumi şəkildə təqdim olunubsa, bu məlumat şəxsi fikirlərlə əlaqələndirilir və iddia təmin olunmaya bilər. Bunun üçün sizin haqqınızda olduğu xüsusi olaraq sübut edilməlidir.
Mən malları artıq ixrac etməyi planlayıram. Müvəqqəti idxal zamanı ödənilən məbləqlər ixracda kompensasiya olunurmu?
Müvəqqəti idxal zamanı ödənilən 3 faizlik aylıq məbləğlər mallar ixrac edildikdə geri qaytarılmır. Bu ödənişlər yalnız müvəqqəti rejimdə malların istifadəsi üçün nəzərdə tutulur və sonrasında geri kompensasiya edilmir.
Şirkətimin dövlət büdcəsinə olan bir neçə borc məbləğini ödədim, lakin qalan hissəsi hələ də mövcuddur. Bu vəziyyətdə mənim xaricə getmək hüququm bərpa edilə bilərmi?
Ölkədən getmək hüququnun tam şəkildə bərpası borcların qalan hissəsinin də tam şəkildə ödənilməsindən sonra mümkündür. Borcun tam ödənildiyi təsdiqlənmədiyi halda məhdudiyyət qüvvədə qalır. Bu məhdudiyyət borcun ödənilməsinin təmin edilməsi üçün tətbiq edilir.
Polisə zor tətbiq etməsəm də, onların əmrlərinə tabe olmamışam və mənə qarşı cərimə tətbiq olunub. Niyə belə bir cəza verilir?
Polisin qanuni tələblərinə tabe olmamaq inzibati hüquq pozuntusu hesab olunur. İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 535.1-ci maddəsinə əsasən, bu cür hərəkətlərə görə 100 manat cərimə və ya bir ayadək inzibati həbs tədbiri nəzərdə tutulmuşdur. Bu, polisin ictimai qaydanı mühafizə hüququnu qorumaq üçün tətbiq olunur.
Bir dostum narkotik maddələr saxlamaqla bağlı cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub. Azərbaycan qanunlarına görə, narkotikin saxlandığı miqdara görə hansı cəzalar tətbiq olunur?
Azərbaycan qanunlarına əsasən, narkotik maddələrin şəxsi istifadə miqdarını aşması ilə cinayət məsuliyyəti yarana bilər. Məsələn, heroin üçün bu miqdar 0,15 qramdan artıq olduğu halda şəxs 1 ildən 4 ilə qədər azadlıqdan məhrum edilə bilər. Bu miqdar psixotrop maddələrin növünə və şəraitinə görə dəyişir.
Bir nəfər bizim fabrik ərazimizdən torpaq sahəsi götürərək öz məqsədləri üçün istifadə edir. Fabrik bu torpaq üzərində mülkiyyət hüququnu bərpa edə bilərmi?
Bəli, fabrik texniki pasporta əsaslanaraq torpaq sahəsinin yerlərinə müdaxilə edildiyini sübut edərsə mülkiyyət hüququnu bərpa edə bilər. Zəbt edən şəxsdən torpaq sahəsinin əvvəlki vəziyyətinin bərpası tələb oluna bilər.
Qonşumun mənə qarşı iddiası ilə bağlı məhkəmə prosesində olduğum bir vaxtda o vəfat edib. Bu hal işi necə təsir edə bilər?
Əgər iddia birbaşa vəfat etmiş şəxsin hüquq və vəzifələri ilə bağlıdırsa və bu hüquq varisliyinə yol vermirsə, məhkəmə həmin iş üzrə icraata xitam verə bilər. Bu səbəbdən, mübahisə tərəflərdən birinin ölümü ilə başa çatmış hesab edilir.
Hesabımızda olan artıq ödəmələrdən bir dövlət qurumu pul götürüb. Biz bu məbləği geri ala bilərikmi?
Artıq ödəmələr hesabına silinmiş məbləğ yalnız qanuni əsaslarla aparılmalıdır. Əgər sizin etiraz hüququnuz pozulubsa və məbləğ razılığınız olmadan silinibsə, siz həmin məbləğin geri qaytarılmasını tələb edə bilərsiniz.
Mən üzərimdə narkotik maddə saxladım, amma polis dedi ki, bu külli miqdarda olduğu üçün ağır cinayət hesab edilir. Narkotiki sadəcə özüm üçün saxlamışdım. Bu halda hansı cəza tətbiq olunur?
Narkotik maddənin külli miqdarda olması, onun satış məqsədi ilə saxlanması ehtimalını yaratsa da, sübutlarla sizin niyyətinizin sadəcə şəxsi istehlak üçün olduğunu göstərmək mümkündür. Bu sübutlarla məhkəmə Cinayət Məcəlləsinin 234.1-ci maddəsini tətbiq edə bilər. Bu maddə şəxsi istehlak miqdarından artıq narkotik saxlamağı cinayət hesab edir və üç ilədək azadlıqdan məhrumetmə cəzası nəzərdə tutur.
Qonşu mənim torpağımdan keçərək öz işlərini görür və məni çətin vəziyyətə salır. Qonşuya maneə yaratmaq hüququm varmı?
Torpağınızdan istifadə hüququ yalnız sizə aiddir. Əgər qonşunuz sizin razılığınız olmadan mülkiyyətinizdə olan torpaq sahəsindən yararlanırsa, bu hüquq pozuntusudur. Belə hallarda, məhkəmə vasitəsilə əmlakınızdan müdaxiləsiz istifadə etmə hüququnun təmin edilməsini tələb edə bilərsiniz.
Şirkəti xarici ölkəyə ixrac etdiyi malların pulunu bank hesaba tam köçürmədiyi üçün cərimələyiblər. Mənə deyirlər ki, qalan məbləğin gecikməsi texniki problemlərdən olmuş və sənədlərlə təsdiq edilir. Bu cəriməni necə qaldırmaq olar?
Xarici ölkəyə malların ixracı zamanı ödənişlərin vaxtında tam köçürülməməsi inzibati məsuliyyət yarada bilər. Lakin gecikmələrin texniki problemlərdən qaynaqlandığını təsdiqləyən sənədlər varsa, bu hallar məsuliyyətin aradan qaldırılmasına səbəb ola bilər. İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 483-cü maddəsində qət edilmiş normaların tətbiqi zamanı sübutetmə prinsipinə əsaslanılır. Yəni bütün lazım olan sənədlər, məsələn, bank xəta mesajları və texniki göstərişlər təqdim olunarsa, inzibati xəta halları sübutların tamlığına əsasən nəzərdən keçirilir və qərarın dəyişdirilməsinə səbəb ola bilər.
Mən tanışımı narkotik saxladığı üçün məhkum etdiklərini eşitdim. Belə hallarda cəzanın müddətinə hansı amillər təsir göstərir?
Cinayət zamanı şəxsin törətdiyi əməl, onun özünü təqsirli bilib-bilməməsi, törədilən cinayətin ictimai təhlükəlilik dərəcəsi və əməlin yüngülləşdirən və ağırlaşdıran halları cəzanın müddətinə təsir göstərir. Əgər şəxs cinayət əməlindən peşmançılıq hissi keçirmişsə, bu, cəzanın yüngülləşdirilməsində vacib amil ola bilər.
Qonşum mənim torpaq sahəmdə ağac kəsib və çəpər düzəldib. Bu əməl üzrə şikayət edə bilərəmmi?
Torpaq mülkiyyətçisinin hüquqları qanunla qorunur. Əgər qonşunun sizin torpaq sahənizdə müdaxilələr etdiyi sübut olunarsa, qonşuya qarşı mülki hüquqlardan istifadə etməklə müvafiq mübahisə müraciəti edə bilərsiniz. Lakin sübut olmadıqca, məhkəmə iddianı təmin etməyəcək.
Mən bir mağazadan nisyə telefon almışdım. Ödənişlərdə gecikmələr olduğuna görə satıcı məndən həm borcu, həm də cəriməni tələb edir. Bu cərimə miqdarı məhkəmədə dəyişdirilə bilərmi?
Bəli, əgər cərimə məbləği nisbətən yüksəkdirsə və konkret işin hallarından çıxara bilinsə ki, o balanslı deyil, məhkəmə bu cərimənin məbləğini azalda bilər. Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinə əsasən, məhkəmə cərimə miqdarını azaldaraq həm kreditorun, həm də borclunun maraqlarını nəzərə alır. Belə hallar adətən tərəfləri ümumi iqtisadi tarazlığını qorumaq məqsədini güdür.
Mən illər əvvəl torpaq sahəsi ilə bağlı sənədlər almışam, lakin torpaq harada yerləşir, bilmirəm. İndi həmin torpaqdan istifadəyə başlamaq istərdim. Nə edə bilərəm?
Torpaqdan istifadə və hüququn qeydiyyatı üçün torpağın dəqiq yerlərinin mərzçəkmə və inventarlaşdırma sənədləri aradan qaldırılmalıdır. Əgər torpaq yeri bilinmirsə, bu xidmətlər vasitəsilə torpaq yerini təyin etmək lazımdır. Torpaq yeri dəqiqləşdirilməzsə, istismara və ya hüquqi qeydiyyata başlamaq mümkün olmur.
Mənim torpaq sahəm və bağ evim var, amma qeydiyyatla bağlı problem var. Məsələ məhkəmədədir, amma bu müddət ərzində mən qiymətləndirməyə vaxt tapmadım və məhkəməyə gəlmədim. Bu halda nə olar?
Mülkiyyət hüququ ilə bağlı məhkəmə işlərində prosesə aktiv şəkildə qatılmaq, hüquqlarınızı qorumaq üçün vacibdir. Əgər siz məhkəmənin çağırışlarına cavab verməsəniz və səbəb göstərmədən iclaslardan kənar qalsanız, qanuna əsasən, sizin iddianız məhkəmə tərəfindən geri götürülmüş hesab edilə bilər. Bu, xüsusilə sizin 30 gün ərzində ardıcıl olaraq prosesdən uzaqda qaldığınız halda baş verir. Mülkiyyət hüquqlarınızın təsdiqlənməsi və ya digər məqsədlərinizə çatmaq istəyirsinizsə, məhkəmə çağırışlarına riayət etməlisiniz.
Məhkəmə mənə cərimə yazıb, amma ödənişi artıq etmişəm. Belə halda məhkəmə prosesinin nəticəsi necə ola bilər?
Əgər məhkəməyə təqdim olunan sənədlərdən sizin cəriməni ödəmiş olduğunuz aydın olursa, məhkəmə Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsinə əsasən işin icraatına xitam verə bilər. Protokol üzrə öhdəliklərinizi yerinə yetirdiyiniz üçün inzibati məsuliyyətdən azad olunacaqsınız.
Torpaq sərhədləri ilə bağlı bir mübahisə olmuşdu, amma bu barədə verdiyim iddianı geri götürdüm. Bu qərar mənim gələcək hüquqlarımı necə təsir edir?
Əgər siz iddianızı geri götürürsünüzsə, bu, həmin konkret iddianın bağlanması anlamına gəlir və iş üzrə icraata xitam verilir. Ancaq bu geri götürülmə sizin gələcəkdə eyni məsələ ilə bağlı iddia qaldırmaq hüququnuzu məhdudlaşdırmır. Yalnız geri götürdüyünüz iddia üzrə iş dayandırılır.
Mənə qarşı torpaq sahəsinin boşaldılması ilə bağlı məhkəmə işi açılıb. Əgər məhkəməyə getməsəm, qərar necə olacaq?
Əgər siz məhkəməyə gəlməsəniz və iştirak etməklə bağlı yazılı və ya şifahi olaraq məhkəməyə xahiş etməsəniz, iş baxılmamış qala bilər və iddia tələbləri üzrə konkret qərar çıxarılmaya bilər. Qanunvericiliyə əsasən, tərəflərin məhkəməyə gəlib-gəlməməsi prosesin davam etdirilməsi üçün vacibdir.
Mülkiyyətimdəki torpaq sahəsi sənədlərdə başqa bir sahənin göstəriciləri ilə üst-üstə düşür. Bu səbəbə görə mülkiyyətimi qeydiyyata ala bilmirəm. Bu çətinliyi necə həll etmək olar?
Belə bir vəziyyətdə məhkəmə sizin mülkiyyət hüququnun faktiki istifadə vəziyyətinə görə uyğunlaşdırılmasını təmin edə bilər. Məhkəmə koordinatların düzgün müəyyən edilməsi üçün ekspert rəyi tələb edə bilər və bu rəyə əsaslanaraq qərar verə bilər. Uyğunsuzluq aradan qaldırıldıqdan sonra mülkiyyət hüququ tam təmin edilir və sənədlərdəki səhv məlumatlar düzəldilir.
Məndən avtomobilin dövlət qeydiyyatından keçməsi məsələsində qanun pozuntusunu təsdiq edən sənəd tələb etdilər. Əgər təqdim etməsəm, nə olar?
Qanunvericiliyə əsasən, hər hansı qanun pozuntusu barəsində məsuliyyət müəyyən edilməsi üçün həmin pozuntular rəsmi sübutlarla təsdiqlənməlidir. Əgər sübutlar təqdim olunmazsa və ya yetərsizdirsə, həmin şəxs məsuliyyətə cəlb edilə bilməz.
Bank mənə kredit vermişdi, amma mən onu vaxtında ödəyə bilmədim. Əgər məhkəmə mənim borcumu təsdiqləsə, əlavə nə ödənişlər ödəməliyəm?
Məhkəmə əsas borcla yanaşı, müqavilədə nəzərdə tutulan faiz borcunu və gecikdirməyə görə tətbiq edilən cəriməni (dəbbə pulunu) ödəmənizi tələb edə bilər. Bundan əlavə, məhkəməyə müraciət üçün bankın ödədiyi dövlət rüsumunun müvafiq hissəsi də sizdən tutulur.
Bank deyir ki, mən problemli kredit olan bir borcu restrukturlaşdırmışam. Bu növ müqavilələrdə xüsusi qaydalar varmı və mənə hansı təsir edəcək?
Restrukturizasiya olunan kreditlər problemli borcların daha asan ödənilməsini təmin etmək üçün təklif edilmiş yeni şərtlər daxilində yenidən formalaşdırılmışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 fevral 2019-cu il tarixli Fərmanına əsasən, fiziki şəxslərin kredit öhdəlikləri müəyyən güzəşt şərtləri ilə restrukturizasiya edilə bilər. Təklif edilmiş şərtləri qəbul etdiyiniz halda, siz müəyyən faizlə öhdəliyinizi uzun müddətə yaymağı qəbul etmiş olursunuz.
Hesab edirəm ki, əmlak hüquqlarım zəbt olunub. Mən hansı yanaşma ilə bunu müdafiə edə bilərəm?
Əmlak hüquqlarınızın qorunması üçün siz mülkiyət sənədləri ilə yanaşı zərərin tam miqyasını təsdiq edəcək rəylərlə yanaşmalısınız. Qanunlar siz mülkiyətçi olaraq öz torpaq sahənizdən heç bir maneə olmadan istifadə etmək hüququ verir.
Mənə bir neçə ay əvvəl cərimə yazılmışdı, amma mən onu vaxtında ödədim. İndi mənə deyirlər ki, protokol düzgün tərtib olunmayıb və yenidən cərimə olunmuşam. Bu vəziyyətdə nə edə bilərəm?
Əgər cəriməni vaxtında ödəmisinizsə, bu, məsuliyyətinizi yerinə yetirdiyiniz deməkdir. İXM-in 529.3-cü maddəsinə əsasən, əgər protokolda təsvir olunan inzibati xəta törədən şəxs cəriməni, dəbbə pulunu və ya əlavə xərcləri məhkəmə qərarı çıxarılanadək ödəyibsə, inzibati məsuliyyətdən azad olunur. Bu halda sizin yenidən məsuliyyətə cəlb edilməniz qanunsuzdur və haqqınızda inzibati xəta işinin xitam verilməsi tələb olunur.
Mən keçən il bir dostuma cehizlər və qızıl bağışlamışdım, amma indi geri tələb etməyə qərar verdim. Məni məhkəməyə çağırdılar və iş həll olunmamış qaldı. Belə halda məhkəmə nə qərar verir?
Əgər iddia ərizəsinin baxılmamasını istəyən tərəf bu barədə ərizə ilə məhkəməyə müraciət edərsə və qarşı tərəf buna etiraz etməzsə, məhkəmə iddia ərizəsini baxılmamış saxlayır. Buna Azərbaycan Respublikası Mülki-Prosessual Məcəlləsinin 259.0 və 259.0.11-ci maddələri əsas verir. Bu halda, təqdim edilmiş sənədlər iddiaçıya geri qaytarılır, lakin mübahisə hüquqi müstəvidə həll edilməmiş hesab olunur.
İstismara qəbul edilmiş binamı mülkiyyət hüquqlarının qeydiyyatı üçün dövlət orqanına təqdim etdim, amma razılıq vermədiklərini dedilər. Necə davam etməliyəm?
İstismara qəbul edilmiş tikililər müvafiq sənədlərlə birgə təqdim edildikdən sonra uyğun prosedurlara əsasən qeydiyyata alınmalıdır. Qanunla tələb edilən bütün sənədlər təqdim olunmuşsa, hüquqlarınıza zidd olan imtinalar qəbul olunmur.
Bir dostumun vərəsəsiyəm və o, vəfat etdikdən sonra mənə əmlak buraxıb. Onun kredit borclarını ödəmək məcburiyyətindəyəmmi?
Əgər siz dostunuzun mirasını qəbul edibsinizsə, onun kredit borclarını da qəbul etmiş sayılırsınız. Miras, həm aktivləri (mülklər, əmlak), həm də passivləri (borclar) əhatə edir. Amma borclar yalnız miras əmlakın dəyəri çərçivəsində tələb edilə bilər. Yəni şəxsi əmlakınız bu borcların ödənilməsinə cəlb edilə bilməz.
Polis tanışımın narkotik vasitə satdığını iddia edir, amma tanışım bunun həqiqət olmadığını deyir. Narkotik satışı ilə bağlı ittihamda nəyi sübut etmək lazımdır?
Narkotik vasitələrin satışı ilə bağlı ittiham irəli sürülərkən sübutlar təqdim olunmalıdır. Satış məqsədi ilə narkotik vasitələrin daşınması, saxlanılması və ya ötürülməsi aşkar edildikdə, məhkəmə bu ittihamı əsaslandıran sübutları tələb edir. Məsələn, narkotiklərin çəkilib xırda paketlərə yerləşdirilməsi, tərəzinin mövcudluğu və satış üçün digər sübutların mövcudluğu əsas hesab olunur. Əgər bu sübutlar yoxdursa, ittiham yüngülləşdirilə bilər.
Yol hərəkəti qaydasını pozma səbəbindən cərimələnmişdim və bu cəriməni uzun müddət ödəmədim. Yeni bir bildiriş aldım və bu məni narahat edir. Əgər cəriməni indi ödəsəm, hüquqlarım bərpa edilə bilərmi?
Əgər cəriməni qanuni müddətdə ödəməmisinizsə, sizə inzibati məhdudiyyətlər tətbiq oluna bilər, məsələn, nəqliyyat vasitəsini idarə etmə hüququnun məhdudlaşdırılması. Lakin qanunvericiliyə əsasən, əgər cəriməni və müvafiq digər ödənişləri məhkəmə prosesindən əvvəl tam ödəyirsinizsə, bu halda İXM-nin 529.3-cü maddəsinə əsasən siz məsuliyyətdən azad edilə bilirsiniz. Ona görə də cəriməni tam ödəmək məsuliyyətdən yayınma hüququnu təmin edir.
Mən məhkəmə qərarı ilə sürücülük hüquqlarımı müvəqqəti olaraq itirdim. Apellyasiya şikayəti verdim, amma deyildi ki, müddət keçib. Xahiş edirəm izah edin, nə üçün belə deyirlər?
Məhkəmə qərarından apellyasiya şikayəti verməyiniz üçün qanunda 10 günlük müddət müəyyən olunub. Bu müddət başa çatdıqdan sonra şikayət vermə hüququ itirilmiş hesab olunur. Əgər siz bu müddəti üzrlü səbəblərlə buraxmısınızsa, birinci instansiya məhkəməyə müraciət edərək müddətin bərpasını tələb edə bilərsiniz və şərtlər uyğun olarsa, bu hüququnuz bərpa edilə bilər.
Bir torpaq sahəsinin dəyəri barədə razılaşa bilmirik. Mən daha yüksək qiymətləndirilməsini tələb edirəm. Belə bir mübahisə necə həll olunur?
Torpaq sahəsinin dəyərinin müəyyənləşdirilməsi üçün məhkəmə müvafiq ekspertizalar təyin edir. Bu ekspertizalar mövcud bazar vəziyyətini nəzərə alaraq qiymət müəyyən edir. Əgər tərəflər qiymətlə razılaşmırsa, məhkəmə hər iki tərəfin mövqeyini nəzərə alaraq qərar qəbul edə bilər. Torpaq dəyəri razılaşma əldə edilənə qədər məhkəmə qaydasında qiymətləndirilir.
Xəstəlik səbəbilə uzun müddət sahəmdən istifadə edə bilməmişəm və kimsə ərazimdə qanunsuz tikili inşa edib. Məhkəmə bu halda hansı qərar çıxara bilər?
Əgər sahənizdə başqa bir şəxs tərəfindən özbaşına tikili inşa edilibsə, məhkəmə həmin tikilinin sökülməsi və ərazinin sizə qaytarılması barədə qərar qəbul edə bilər. Sizin mülkiyyət hüququnuz üstünlük təşkil edir və başqasının sizin razılığınız olmadan ərazinizdən istifadə etməsi qanunsuz hesab edilir. Bu halda tikili qanuni qeydiyyatda olmadığına görə sökülməli və xərclər tikilini inşa edən şəxsin üzərinə qoyulmalıdır.
Yaşadığımız ərazidə göldən qalxan toz ucbatından uşaqları çölə çıxarmaq olmur. Bu problemi həll edə bilərikmi?
Sağlam həyat şəraiti qanunun qoruduğu hüquqlardan biridir. Əgər toz bu şəraiti təmin etməyi əngəlləyirsə, problemin aradan qaldırılması üçün tədbirlər tələb edə bilərsiniz. Gölün uyğun torpaq materialı ilə örtülməsi bu problemin həlli üçün məqbul həll yolu ola bilər.
Boşanma prosesində həyat yoldaşım birgə nikah dövründə alınmış mənzilə birgə xərclərimizi nəzərə almadan sahib olduğunu iddia edir. Mənim hüquqlarım nədir?
Nikah dövründə əldə edilmiş əmlak ümumi birgə mülkiyyət hesab olunur. Əgər mənzilin alınması üçün birgə maliyyə töhfəsi olubsa, tərəflərin hər biri bu əmlakda pay hüququna malikdir. Məhkəmə tərəflərin təqdim etdiyi sübutları qiymətləndirərək payları müəyyən edir. Uşaqların mənafeyi də nəzərə alınaraq bölüşdürmə qeyri-bərabər şəkildə ola bilər.
Mən evimi ipoteka müqaviləsi ilə banka qoymuşdum. İndi evim satılırsa, mən və ailəm bir anda evdən çıxarılmalıyıqmı?
İpoteka qanunvericiliyinə əsasən, ipoteka ilə yüklü edilmiş yaşayış əmlakı satıldıqdan sonra, tutulan əmlak ən geci bir ay ərzində boşaldılmalıdır. Əgər bu müddət ərzində əmlak tərk olunmazsa, məhkəmə qərarı olmadan məcburi çıxarılma həyata keçirilir.
Mən məhsul nisyə aldım, amma müəyyən hissəsini ödəyə bilmədim. Yerdə qalan pulu ödəməsəm, məhsulu geri tələb edə bilərlərmi?
Müqavilədə qeyd olunduğu kimi, satıcı mallarını nisyə satıbsa, alıcı malları qəbul etdikdən sonra ödənişi vaxtında həyata keçirmək məsuliyyətini üzərinə götürür. Əgər ödəniş tam olaraq yerinə yetirilməyibsə, satıcı, həm qalıq məbləği tələb etmək, həm də ödənilməmiş malın geri qaytarılmasını tələb etmək hüququna malikdir. Bu hüquq, müvafiq qanunvericilikdə də dəstəklənir.
Bir əmlakın qeydiyyata alınması və dövlət reyestrinə çıxarış verilməsi üçün necə müraciət etməliyəm və hansı şəraitdə hüquqi mübahisələr yarana bilər?
Əmlakın qeydiyyata alınması üçün müvafiq qaydada sənədlər təqdim olunmalıdır. Qanunvericiliyə görə müvafiq idarələr proseduru yerinə yetirməlidir. Əgər təqdim edilmiş sənədlər tam və düzgün olmasına baxmayaraq, idarə tərəfindən prosesdə gecikmələr və ya uyğunsuzluqlar baş verirsə, hüquqi mübahisələr yarana bilər. Bu halda sənədləri bir daha yoxlayaraq təsdiqləmələr aparmaq lazım gələcəkdir.
Bir torpaq sahəm var və onu dövlət reyestrində qeydiyyatdan keçirmək istəyirəm. Bunun üçün aidiyyəti müvafiq qurumdan çıxarış tələb etdim, amma nəticə əldə edə bilmədim. Əgər belə bir vəziyyətdə məhkəməyə müraciət etsəydim, işi davam etdirməkdən yayındığım halda nə baş verərdi?
İddiaçı məhkəmə prosesində iştirak etməsə və iş üzrə icraatdan yayınsa, Azərbaycan Respublikasının İnzibati Prosessual Məcəlləsinə əsasən, məhkəmə iddianı geri götürülmüş hesab edə bilər. Bu, məhkəməyə təqdim olunmuş sənədlər və tərəflərin davamlı olaraq icraatda iştirak etmədiyini nəzərə alaraq həyata keçirilə bilər. Əgər iddianın geri götürülmüş hesab edilməsi qərarı qəbul olunarsa, bu iddiaçının yenidən eyni predmet və əsaslarla iddia qaldırmaq hüququnu məhdudlaşdırmır.
Əgər məhkəmə mənim hüququmu məhdudlaşdırırsa, bu nə qədər müddət davam edə bilər?
Məhkəmə İXM-nin 529.3-cü maddəsinə əsaslanaraq, nəqliyyat vasitəsini idarə etmək hüququnun məhdudlaşdırılması müddətini müəyyən edir. Bu müddət adətən 6 ay təşkil edir. Məhkəmə qərarının ədalətli olması üçün şəxsin maddi durumunu, törədilmiş xətanın ciddiliyini və digər halları nəzərə alır. Hüququn məhdudlaşdırılma müddəti qanunun sanksiyası daxilində dəyişə bilər.
Qonşumun evində yenidənqurma işləri aparılıb və bu səbəbdən mənim evdə xoşagəlməz qoxular yaranır. İddia qaldırsam, buna hüququm varmı?
Bəli, əgər qonşunuzun yenidənqurma işləri sizin yaşayış şəraitinizi pozursa və evinizdə xoşagəlməz qoxular yaranırsa, bu halda sizin iddia qaldırmaq hüququnuz var. Mülki Məcəlləyə əsasən, qonşuların hüquqları qarşılıqlı hörmət çərçivəsində qorunmalıdır. Məhkəmə bu işə baxaraq, dəyişikliklərin ləğv edilməsinə və şəraitin əvvəlki vəziyyətinə qaytarılmasına qərar verə bilər.
Bank mənim borcuma faiz əlavə etdi və məbləğ çox yüksəkdir. Məhkəmə bunu azalda bilərmi?
Belə hallarda, Mülki Məcəlləyə əsasən məhkəmə cərimə və faiz məbləğini tənzimləyə bilər. Əgər məbləğ əsas borcla müqayisədə tənasübsüz şəkildə yüksəkdirsə, məhkəmə həmin məbləği azalda və daha uyğun həddlərdə müəyyən edə bilər.
Xaricə səfərdən qayıdandan sonra evimin tavanında su izləri və zərər gördüm. Qonşum buna görə məsuliyyət daşıyacaqmı?
Belə vəziyyətdə qonşunuzun məsuliyyət daşınması üçün zərərin onun mənzilindən qaynaqlandığını sübuta yetirməlisiniz. Bunun üçün ziyanın dəymə səbəbini müəyyən edən müstəqil ekspertiza həyata keçirilə bilər. Əgər ekspertiza zamanı zərərin ilkin səbəbi müəyyən edilib və qonşunun mənzilindən qaynaqlandığı təsdiqlənərsə, qonşu ziyanı kompensasiya etməlidir. Əks halda, sübut çatışmazlığı məhkəmə prosesini mürəkkəbləşdirə bilər.
Maşını idarə edərkən cərimələndim, amma 3 ay keçsə də, cəriməni ödəyə bilmədim. İndi mənə deyirlər ki, nəqliyyat vasitəsini idarə etmək hüququmdan məhrum edilə bilərəm. Bu doğrudur?
Bəli, qanuna əsasən cərimə qanuni qüvvəyə mindiyi gündən müəyyən edilmiş vaxtda ödənilməzsə (adətən 3 ay), bu vəziyyət inzibati xəta hesab olunur. İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 529.3-cü maddəsinə əsasən, belə hallarda məhkəmə nəqliyyat vasitəsini idarə etmək hüququnun məhdudlaşdırılması ilə bağlı qərar verə bilər. Qərarın ədalətli olması üçün məhkəmə inzibati xəta törədən şəxsin şəxsiyyətini, maddi vəziyyətini və digər halları nəzərə alır. Bu cür hallarda hüququn məhdudlaşdırılması müddəti, adətən, bir neçə ay təşkil edir.
Uzun müddət müalicə olunmuşam və tibbi sənədlərim tamdır. Amma mənə deyirlər ki, diaqnozlarım əlillik vermək üçün uyğun deyil. Nə etməliyəm?
Əgər diaqnozlarınız əlillik meyarlarına uyğun olub-olmadığı sual altındadırsa, bu, hərtərəfli tibbi ekspertizalar vasitəsilə müəyyən edilməli idi. Sizin təqdim etdiyiniz tibbi sənədlərdəki məlumatlar tam qiymətləndirilməli və nəticələr meyarlara uyğun olduğu təqdirdə, inzibati orqan müvafiq qərarı verməlidir.
Mənə məxsus olan bir torpaqda mübahisə var və sənədlərin tamamlanması üçün məhkəmə müəyyən ödəniş tələb edir. Ödənişi etməsəm, mənə nə təsir edə bilər?
Əgər məhkəmə torpaqla bağlı tələb olunan sənədlərin hazırlanması üçün sizdən ödəniş etmənizi tələb edir və siz bu ödənişi etmirsinizsə, məhkəmə işi davam etdirə bilməz. Bu səbəbdən, qanuna əsasən, uzun müddət ərzində məhkəmənin tələblərini yerinə yetirmədiyiniz halda, iddianız geri götürülmüş sayılar və iş üzrə məhkəmə prosesi dayandırıla bilər.
Bank mənimlə kredit müqaviləsi bağladı, amma mənim razılaşmamdan kənar sənədlər hazırlanıb. Belə bir halda məhkəmə nə qərar verər?
Əgər sizin razılaşmanız olmadan sənədlər hazırlanıbsa və bu kredit gerçəkdən sizin qəbul etmədiyiniz bir müqaviləyə əsaslanırsa, müqavilə uydurma əqd hesab olunur. Belə əqd Mülki Məcəllənin 340.1-ci maddəsinə əsasən etibarsızdır və öhdəlik yaratmır.
Tanışımın vasitəsilə mənzili almışdım, amma binanın tikintisi dayanıb. Mənim tanışıma bu işdə məsuliyyəti necə qiymətləndirirlər?
Əgər tanışınız vasitəçi rolunda olubsa və birbaşa sizdən pul almayıbsa, onun hüquqi məsuliyyəti yoxdur. Binanın tikilməməsi ilə bağlı məsuliyyət yalnız alqı-satqı müqaviləsinə uyğun olaraq şirkətin üzərinə düşür.
Biz razılaşa bilmirik ki, uşaqlar kimin yanında qalacaq. Bu halda məhkəmə hansı meyarlara əsaslanır?
Məhkəmə uşaqların qəyyumluğunu müəyyən edərkən ilk növbədə uşağın maraqlarını əsas götürür. Bunlara valideynin maddi və mənəvi dəstəyi, uşağın qayğı və tərbiyə ehtiyaclarının təmin olunması, valideynlərin davranışları və uşağa münasibətləri daxildir. Həmçinin, uşağın əqli-psixi vəziyyəti, yaşına uyğun şəkildə qərar vermək qabiliyyəti və istək ifadələri də nəzərə alınır. Ekspert rəyi və qəyyumluq orqanlarının mövqeyi də qərar qəbuledilməsində rol oynayır.
Bir obyektə çəkdiyim təmir xərclərini mənə tam qaytarmırlar. Bu halda məhkəmə prosesində hansı sübutlar lazımdır?
Təmir xərclərinin miqdarını təsdiq edən ödəniş qəbzləri, müqavilələr və ekspert qiymətləndirmələri mülki prosesi üçün vacibdir. Əgər bu sənədlər təqdim edilmirsə, iddianız təmin edilməyəcək.
Bankdan ödəniş götürdüm, amma müqavilə şərtlərini tam yerinə yetirə bilmədiyim üçün borcum artıb. Həm əsas məbləğ, həm də faizlər ödənilməli deyilir. Bankın tələbi tamamilə qanuni hesab oluna bilər?
Bankın əsas borcun ödenilməsi ilə bağlı tələbi tamamilə qanuni hesab olunur, çünki kredit müqaviləsi hüquqi bir sənəddir və öhdəlik hüququnun əsasında dayanır. Faizlərin hesablanması isə müqavilə şərtlərinə və qanuni normalara uyğun olaraq həyata keçirilməlidir. Məhkəmə araşdırma zamanı faizlərin hesablanma metodunun qanuni əsaslara uyğunluğunu müəyyən edir. Əgər faizlər və ya cərimələr hesablanarkən mülki qanunların tələb etdiyi hədlər aşılırsa, məhkəmə həmin hissəni təmin etməyə bilər və yalnız əsas borcu ödəməyi tələb edə bilər.
Mülki iddia qaldırsam, onun təmin olunması üçün hansı şərtlər lazımdır?
Mülki iddianın təmin olunması üçün iddianız konkret əsaslara və təqdim edilən sübutlara dayanmalıdır. Bu sübutlar hadisənin nəticəsi olaraq sizə dəymiş zərəri və ziyanı əks etdirməlidir. Siz maddi ziyana dair sənədlər, şikayət ərizəsi və hadisə ilə bağlı sübutları təqdim etməlisiniz. Məhkəmə sizin dəyən zərərin sübuta yetirilməsinə əsaslanaraq qərar verir.
Narkotik maddə saxlayan şəxs üçün cəza necə müəyyən edilir?
Narkotik maddə saxlayan şəxsin cəzası onun saxladığı miqdara və əməlin xarakterinə bağlı olaraq müəyyən edilir. Əgər narkotik vasitə xüsusi miqdarda aşkar olunarsa, şəxsi istifadə məqsədi ilə saxlanılması kimi qiymətləndirilir. Lakin narkotik vasitənin külli miqdarda olması Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 234.4.3-cü maddəsi ilə nəzərdə tutulmuş ağır cinayətlər kateqoriyasına daxil edilir və bu halda şəxsə 7 il müddətinə azadlıqdan məhrum etmə cəzası tətbiq oluna bilər.
Şirkətlə bağlanmış barışıq sazişdə şərtlər hüquqi baxımdan necə tənzimlənir?
Barışıq sazişi hüquqi baxımdan tərəflər arasında mübahisənin razılıq əsasında həll edilərək sona çatdırılması üçün bağlanır. Sazişin şərtləri tərəflər tərəfindən razılaşdırılaraq, məhkəmə tərəfindən təsdiq edilir. Bu şərtlər, ödəniş məbləği, ödəniş müddəti, ödənişin həyata keçirilməməsi halında nəzərdə tutulmuş icra tədbirləri və xərclərin bölüşdürülməsi ilə bağlı detalları özündə əks etdirir. Əlavə olaraq, saziş ölkə qanunvericiliyinə uyğun olaraq tənzimlənir və tərəflər üçün bağlayıcıdır.
Müqavilə bağlandıqdan sonra bəzi ödənişlərin qaimələrdə düzgün qeyd olunmadığını gördüm. Bu halda nə edə bilərəm?
Düzgün olmayan ödənişlər üzrə qaimələrin qanuni əsası araşdırılmalıdır. Sənədlərin düzgün tərtib edilməməsi maliyyə pozuntusu yarada bilər və hüquqi məsuliyyət tələb edə bilər. Məhkəmə sənədlərə əsaslanaraq qanunsuz ödənişləri geri tələb edə bilər.
Məni əlillik dərəcəsi almaqdan imtina etdlər, səbəb kimi diaqnozlarımı göstərdilər. Hansı diaqnozlar əsas götürülür və mənimki niyə uyğun deyil?
Əlillik dərəcəsi almaq üçün xəstəliklər üzrə qanunla müəyyən edilmiş siyahı mövcuddur. Bu siyahıya daxıl olan xəstəliklər ciddi funksional pozuntular və ya ağırlaşmalar yaradır. Sizin diaqnozlarınız o siyahıya uyğun gəlmədiyi üçün əlillik təyin edilməsinə imtina edilmişdir.
Bir nəfər mənə tanışlarının vasitəsilə mənzilə ipoteka krediti ilə sahib olmaq imkanı yaradacağını bildirdi. Mən onlarla görüşdüm və pul ödədim, ancaq vədh etdiyi mənzili heç vaxt əldə edə bilmədim. Belə vəziyyətdə nə ola bilər?
Bu vəziyyətdə həmin şəxsin etibardan sui-istifadə edərək sizi aldatdığı təsbit olunarsa, bu dələduzluq kateqoriyasına aid edilir. Belə hallarda məhkəmə zərərçəkmişin verdiyi pulun məbləğini, kimə və hansı şəraitdə verildiyini araşdırır və təqsirli şəxsin cəzasını təyin edir. Zərərin ödənilməsi isə hüquq-mühafizə orqanlarının və ya məhkəmə icraçılarının nəzarəti altında təmin edilə bilər.
Mən şirkətin təsisçisiyəm, amma şirkətin işlərinə birbaşa təsir göstərmirəm. Şirkət üzrə vergidən yayınma ilə bağlı cinayət işi açılıb. Mən buna görə məsuliyyət daşıyırammı?
Qanuna əsasən, vergi məsuliyyəti şirkət rəhbərliyində olan şəxslərə aiddir. Əgər siz yalnız təsisçi olaraq qeydiyyatdasınızsa və işlərdə birbaşa iştirak etməmisinizsə, məsuliyyət başqa şəxslərə əlavə edilə bilər, sizin rola isə konkret sübutların araşdırılması əsasında baxılır.
Mənim həyətdəki torpaq sahəm qonşum tərəfindən zəbt edilib və hasarlanıb. Mən qonşumdan torpağı boşaltmasını tələb etdim, amma heç bir tədbir görmədi. Belə vəziyyətdə torpaq sahəsini geri qaytarmaq üçün nə edə bilərəm?
Torpaq sahəsinin qanunsuz zəbt edilməsi Azərbaycan Respublikası Torpaq Məcəlləsinin 111-ci maddəsinə əsasən qadağandır. Bu halda torpağın əvvəlki vəziyyətinə qaytarılması üçün məhkəməyə müraciət edə bilərsiniz. Mülkiyyətçi öz əmlakını özgəsinin qanunsuz sahibliyindən geri tələb edə bilər (Mülki Məcəllənin 157.2-ci maddəsi). Bununla yanaşı, zəbt edən şəxs torpaqdan qanunsuz istifadə zamanı çəkdiyi xərclərin əvəzini tələb edə bilməz və ərazidəki tikililər, hasarlar onların hesabına sökülməlidir.
Mənə torpaq sahəsi hədiyyə edilmişdi və çıxarış verilmişdi. Amma bir dövlət qurumu torpağın bir hissəsini başqa bir şəxsə vermişdir. Bu halda mənim mülkiyyət hüquqlarım necə qorunur?
Torpaq sahəsi ilə bağlı mülkiyyət sənədində göstərilən sahəyə müdaxilə hüquqi pozuntu yarada bilər. Dövlət qurumu torpaq sahəsini başqa şəxsə verməzdən əvvəl həmin sahədə daha əvvəl mövcud olan mülkiyyət hüquqlarını nəzərə almalıdır. Mübahisəli hallarda, koordinatların uyğunsuzluğu təhlil edilməli və lazım gəldikdə, torpaq sahəsinin hüquqi statusu araşdırılaraq düzəlişlər edilməlidir.
Torpaq sahəmin mülkiyyət sənədləri rəsmi şəkildə qeydiyyatdan keçib, amma həmin ərazidə başqası yaşayır. Mən bu halda həmin şəxsi çıxara bilərəmmi?
Bəli, əgər sizin mülkiyyət hüququnuz qanuni sənədlərlə təsdiq olunubsa, həmin şəxs qanunsuz olaraq ərazinizdə yaşayır. Mülki hüquq mülkiyyətçinin mülk üzərində qanuni hüquqlarını qoruyur və əgər başqa şəxsin bu sahədə yaşamaq hüququ yoxdur, məhkəmə qərarı ilə həmin şəxs ərazinizdən çıxarıla bilər.
Keçmiş yoldaşım məni evdən çıxarmaq istəyir. Deyir ki, mənim yaşamaq hüququma son qoymaq üçün kompensasiya ödəyəcək. Həmin kompensasiya məbləği necə müəyyən edilir?
Yaşayış sahəsindən istifadə hüququna xitam verilməsi üçün ödəniləcək kompensasiya bazar qiymətinə əsaslanaraq müəyyən edilir. Bazar qiyməti əmlakın yerləşdiyi rayon, sahəsi, şəraiti və digər xüsusiyyətlərə görə müəyyən edilir. Əgər kompensasiya məbləği sizin yaşamaq hüququnuza adekvat hesab edilmirsə, məhkəməyə müraciət edərək bunu onlara sübut edə bilərsiniz.
Mənə məxsus olmayan bir maşınla qayda pozuntusu edilib və cərimə kəsilib. Həmin maşınla bağlı heç bir xəbərim yoxdur, amma məni məsuliyyətə cəlb edirlər. Bu vəziyyətdə mən nə edə bilərəm?
Əgər sizə cərimə yazılan nəqliyyat vasitəsi sizə məxsus deyilsə və ya bu vasitəni idarə etməmisinizsə, məsuliyyət taşımağınız üçün əsas yoxdur. İnzibati xətalarla bağlı cərimələrin tətbiqi zamanı hüquqi prosedurlara əməl olunmalı və qayda pozuntusunu edən şəxsin kimliyi dəqiq müəyyənləşdirilməlidir. İnzibati Xətalar Məcəlləsinin müvafiq maddələrinə əsasən, cərimə protokolunun düzgün tərtib olunmadığı və ya məlumatların natamam olduğu hallarda sənədlər aidiyyəti üzrə yenidən araşdırılmaq üçün geri göndərilməlidir. Sizin vəziyyətinizdə, aidiyyəti quruma müraciət edib, öz etirazlarınızı izah edən sübutlar təqdim etməklə qərarın düzgünlüyünün araşdırılmasını tələb edə bilərsiniz. Belə hallarda, nəqliyyat vasitəsinin əsl sahibinin və ya qayda pozuntusunu edən şəxsin müəyyənləşdirilməsi vacibdir.
Mənə məxsus bir avtomobili kiminsə mənimsədiyini öyrəndim. Qanuni sahib olaraq nə etməliyəm?
Qanuni mülkiyyət sahibi olaraq müvafiq sənədlərlə məhkəməyə müraciət edərək mülkiyyətinizin bərpasını təmin edə bilərsiniz. Əgər iradənizə zidd olaraq avtomobil mülkiyyətinizdən çıxarılıbsa, məhkəmə sənədləri əsasında mülkiyyət hüquqları müdafiə edilir və avtomobil geri qaytarılır. Qanunun çərçivəsində müraciət edərək avtomobilinizi geri ala bilərsiniz.
Mülkiyyətində olduğum mənzildə başqaları qeydiyyatda qalıb və yaşayır. Onları necə çıxara bilərəm?
Sizin mülkiyyət hüququnuz dövlət tərəfindən qorunur və qeyd olunan şəxslərin mənzildə yaşayış hüququnun olmaması artıq müəyyən edilibsə, onların mənzildən çıxarılması qanunla təmin ediləcək. Məhkəmə prosesi zamanı sübut etməlisiniz ki, onların mənzildən istifadə üçün qanuni əsası yoxdur. Əgər bu təsdiq olunarsa, məhkəmə qərarı ilə onların mənzildən çıxarılması və istifadə hüquqlarının ləğv olunması həyata keçiriləcəkdir.
Qəza zamanı avtomobil yolun metal qoruyucu səddinə dəyərək aşdı. Mən bunu texniki olaraq önləyə bilərdimmi?
Texniki olaraq qəzanın önlənməsi sübut edilərsə və sürücünün bu vəziyyəti önləmək imkanı olduğu halda hərəkət doğru olmayıbsa, məsuliyyət daşıdığına qərar verilir. Bu, avtomobil izləri, hadisə yerinin sxemləri və ekspert rəylərinə əsaslanaraq müəyyən edilir.
Mən təmir etdiyim bir evdə yaşayıram, amma evin sahibinin adını dəyişərək mənim yaşamağımı qeyri-qanuni hesab etdiyini bildirdi. Mən təmir xərclərimi geri ala bilərəmmi?
Təmir xərclərini geri ala bilmək üçün bu xərcləri əsasında hərəkət etdiyiniz bir razılaşmanın mövcud olduğunu və təmir işlərini həyata keçirdiyinizi sübut etməlisiniz. Əgər təmir işlərini öhdəçiliyinizi dəstəkləyən hüquqi əsas olmadan etmişsinizsə və bunun təsdiqini təqdim etməsəydiniz, bu xərclərin geri alınması mümkün olmayacaq.
Qaz idarəsi borc hesablayarkən bütün qərarı yalnız öz işçilərinə istinad edir. Bu qərar ədalətlidir mi?
Qaz idarəsinin komissiyasında iştirak edən şəxslərin tamamilə öz işçilərindən ibarət olması qərarın ədalətliliyini şübhə altına alır. Qanunvericiliyə görə, bu cür iddialar müstəqil ekspert rəyləri ilə təsdiqlənməlidir.
Evim yerli icra hakimiyyəti tərəfindən ekskavatorla dağıdıldı və heç bir sənəd təqdim edilmədi. Belə bir davranış qanunidirmi?
Xeyr, qanunlara əsasən mülkiyyətdə olan əmlak xəbərdarlıq edilmədən və adekvat sənəd təqdim olunmadan dağıdıla bilməz. Belə bir müdaxilə mülkiyyətçinin hüquqlarının pozulması hesab edilir və siz zərərin ödənilməsi, yəni kompensasiya tələb etmək hüququnuzdan istifadə edə bilərsiniz.
Gömrükdə ödənişlərimi artıq hesabladıqları üçün əlavə pul ödəməli olduğumu dedilər. Sonradan bu məbləği qaytarmaq üçün nə etməliyəm?
Gömrükdə artıq ödəniş edilibsə, həmin məbləğin qaytarılması üçün siz gömrük orqanına ərizə ilə müraciət etməlisiniz. Ərizə ilə yanaşı, ödədiyiniz məbləği təsdiq edən sübutları (məsələn, invoysu) təqdim etməlisiniz. Gömrük orqanı ərizənizi 15 gün ərzində araşdırmalı və qərar qəbul etməlidir.
Mən keçmiş həyat yoldaşıma qarşı alimentlə bağlı iddia qaldırmışdım. Uzun müddət davam edən məhkəmə iclaslarından sonra nə mən, nə də qarşı tərəf məhkəməyə gəlmədik. Bu vəziyyətdə məhkəmə qərarı necə ola bilər?
Əgər nə iddiaçı, nə də cavabdeh məhkəmə iclasına gəlməmiş və işə onların iştirakı olmadan baxılmasını xahiş etməmişlərsə, onda məhkəmə Azərbaycan Respublikasının Mülki Prosessual Məcəlləsinin 259.0.7-ci maddəsinə əsasən iddianı baxılmamış saxlayır. Bu cür vəziyyətdə məhkəmə işin mahiyyətini araşdırmır və tərəflərə müraciət etmək imkanı verir ki, gələcəkdə lazımi prosedurları yerinə yetirsinlər.
Məhkəmədə bağışlama müqaviləsinin etibarlılığını təsdiqləmək üçün hansı sübutlar təqdim edilməlidir?
Bağışlama müqaviləsinin etibarlılığını sübut etmək üçün notarial qaydada təsdiq edilmiş müqavilənin surəti, torpaq sahəsinin dövlət qeydiyyatı çıxarışı və mülkiyyət hüququnu təsdiqləyən digər sənədlər təqdim edilməlidir. Əgər bu sənədlərdə hər hansı çatışmazlıq aşkar edilərsə, müqavilə etibarsız elan edilə bilər.
Dövlət mənim əmlakımı borcu ödəmək üçün satmaq istəyir. Bu halda, məhkəmə bu əməliyyatı necə həyata keçirir və mənim nə hüquqlarım var?
Əgər bir şəxs dövlət qarşısında borc öhdəliyini yerinə yetirməkdə çətinlik çəkirsə, dövlət həmin şəxsə məxsus müəyyən əmlakı siyahıya alıb satışa çıxara bilər. Bu proses hüquq qaydalarına əsaslanır və məhkəmə tərəfindən idarə olunur. Əmlakın satışı yalnız dövlətin müəyyən etdiyi orqan vasitəsilə həyata keçirilə bilər. Şəxs, bu prosesdə öz hüquqlarını qorumaq üçün satış proseduruna nəzarət etmək, hər hansı qanunsuzluq aşkar edildiyi təqdirdə məhkəməyə şikayət etmək hüququna malikdir.
Hərbi xidmətdə olarkən məni xidmətdən yararsız kimi uzaqlaşdırdılar, amma bu qərar ekspertiza nəticələrinə uyğun gəlmir. Belə hallarda məhkəmə nə edə bilər?
Məhkəmə, tərəflər tərəfindən təqdim olunan sübut və sənədləri araşdırır. Əgər xidmətdən uzaqlaşdırma ilə bağlı qərarın qəbul edilməsində, sübutların kifayət qədər əsaslı olmadığı müəyyən edilərsə, əmr ləğv edilə bilər. Əsasən qanunsuz inzibati aktlar hərtərəfli araşdırıldıqdan sonra ləğv olunur.
Torpaq sahəmi tam ölçüsündə istifadə etmək istəyirəm, amma qonşu torpağa tikili aparıb. Hüquqlarım necə müdafiə olunur?
Sənəddəki torpaq sahəsi ölçülərinə uyğun faktiki yerləşmə mövqeyi mübahisəli olduqda, torpaqların elektron kadastr uçotu sistemi vasitəsilə dəqiqləşdirmələr aparılmalıdır. Uyğunsuzluqların aradan qaldırılması mülkiyyət hüququnuzun tam təmin edilməsi üçün ilkin və vacib şərtdir.
Oğlum mənimlə hirsli davalar edir və fiziki şiddət tətbiq edir. Belə hallarda qanun mənim tərəfimdədir?
Bəli, belə hallarda qanun sizin hüquqlarınızı müdafiə edir. Əgər oğlunuz fiziki şiddət tətbiq edib və nəticədə sizin sağlamlığınıza uzun müddətlik zərər yetirilibsə, Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin 127.1-ci maddəsinə əsasən o, cinayət məsuliyyətinə cəlb oluna bilər. Bunun nəticəsi olaraq, 9 ay müddətinə azadlıqdan məhrum etmə cəzası təyin oluna bilər.
Mən satın aldığım mənzilin artıq çox hissəsini ödədiyim halda məndən əlavə ödənişlər tələb edirlər və iddia edir ki, mənzilin dəyəri artmışdır. Bu qanunidirmi?
Mənzil üzrə bağlanmış müqavilədə mənzilin dəyərinin artması və bu artımın alıcı tərəfindən ödənilməsi barədə hər hansı xüsusi bənd yoxdursa, qarşı tərəfin tələb etdiyi əlavə ödəniş hüquqi əsası olmayan tələb hesab edilə bilər. Mülki qanunvericiliyə görə müqavilə şərtləri yalnız tərəflərin razılığı ilə dəyişdirilə bilər. Əgər müqavilədə mənzilin qiymətinin artması ilə bağlı xüsusi şərtlər və razılaşmalar yoxdursa, mənzilin qiymətinin artırılması barədə iddialar əsassız sayılır. Müqavilənin şərtlərinə zidd olaraq qiymətləndirmənin dəyişdirilib tətbiq edilməsi sizin hüquqlarınızı pozar və bu halda, ehtiyac yaranarsa, müqavilənin şərtlərinə əsasən qiymətdə razılaşdırılmış məbləğin icrası tələb edilə bilər. Əgər bu, müqavilə şərtlərinə daxil edilsə, həmin maddənin qanuni şərtlərinə uyğun olub-olmamasını nəzərdən keçirmək tövsiyə olunur.
Əvvəllər böyrək xəstəliklərimə görə ikinci dərəcə əlillik dərəcəm olmasına baxmayaraq, indi bu dərəcə ləğv olunub. Halbuki səhhətim daha da ağırlaşıb. Niyə belə qərar çıxarılıb və mən nə edə bilərəm?
Əgər xəstəliyinizlə bağlı ciddi ağırlaşmalar davam edirsə və əvvəlcədən ikinci dərəcə əlillik təyin edilibsə, bu dərəcənin ləğv olunması yalnız yetərsiz sübutlara və ya yeni müayinələrin yanlış qiymətləndirilməsinə bağlı ola bilər. Məhkəmə cavabdeh qurumun qərarını yoxlayarkən təqdim olunan tibbi sənədlər və göndərişlərin düzgünlüyünü nəzərdən keçirir. Əgər sübutlar əlilliyin davam etməli olduğunu göstərirsə, məhkəmə həmin qərarı dəyişdirərək əvvəlki statusunuzu bərpa edə bilər.
Məhkəmə zamanı tərəfimdən əlavə ekspertiza tələb olundu. Bu xərcləri kim ödəyir?
Azərbaycan Respublikası Mülki Prosessual Məcəlləsinə əsasən ekspertiza xərcləri müvafiq olaraq məhkəmə hesabına əvvəlcədən keçirilməli və əsasən iddia ərizəsi təqdim etmiş tərəf tərəfindən ödənilir. Əgər ekspertiza məhkəmənin təşəbbüsü ilə aparılırsa, xərclər tərəflər arasında bərabər paylaşıla bilər.
Torpağımın sərhədlərinin digər mülkiyyət sahibləri ilə üst-üstə düşməsi problemi var. Necə həll edə bilərəm?
Torpaq sərhədləri üst-üstə düşdükdə, bu, kadastr sistemlərində səhv və ya qeyri-dəqiqliklərdən qaynaqlanır. Məhkəmə texniki ekspertlər vasitəsilə dəqiq sərhədləri müəyyən etmək üçün inspeksiya təyin edir. Yenidən ölçü aparılaraq dəqiq sərhədlər müəyyən edilərək, mülkiyyət hüququ təmin olunur.
Bələdiyyəmiz örüş torpaqlarını bir sahibkara icarəyə verdikdən sonra kənd əhalisi həmin ərazini itirdi. İndi bələdiyyə həmin torpaqları istifadəyə qaytara bilərmi?
Əgər bələdiyyə torpaqlarının icarəyə verilməsi zamanı qanunvericiliyin tələbləri pozulubsa və kənd əhalisinin maraqları nəzərə alınmayıbsa, bu müqavilə ləğv edilərək torpaqlar yenidən yerli əhalinin istifadəsinə qaytarıla bilər.
Dövlət bir şirkəti qanunsuz tikinti etdiyi üçün məhkəməyə verib. Bu şirkətdən əlavə olaraq nə tələb oluna bilər?
Qanunsuz tikinti hallarında şirkətdən tikililərin sökülməsi və torpaq sahəsinin əvvəlki vəziyyətə gətirilməsi tələb oluna bilər. Həmçinin, dövlət rüsumu və digər məhkəmə xərcləri də şirkətdən tutulması mümkündür.
Mən kombayn sürücüsü ilə kənd təsərrüfatı müqaviləsi bağladım, amma kombayn qəza törətdi. Mən bu qəza ilə bağlı məsuliyyət daşıyırammı?
Sürücü ilə bağlanmış mülki müqaviləni nəzərə alaraq, hüquqi məsuliyyət növü dəqiqləşdirilməlidir. Əgər müqavilə aşkar məsuliyyət daşımırsa və qəzanın baş verməsində texniki xüsusiyyətlərə dair diqqətsizlik varsa, siz məsuliyyət daşımırsınız. Qəzanın səbəbindən asılı olaraq məsuliyyət sürücüyə və ya müvafiq sahiblərə aid edilə bilər.
Mən əlillik təyini ilə bağlı məhkəməyə üz tutmuşdum, amma 30 gün ərzində heç bir iş görülmədi. Məhkəmə mənim iddiamı niyə bağladı?
Məhkəmə proseslərində tərəflərin məhkəmə iclaslarına vaxtında qatılması və tələb olunan sənədləri təqdim etməsi vacibdir. Qanunvericiliyə əsasən, bir iddiaçı 30 gün və ya daha artıq müddət ərzində məhkəmə icraatından yayınarsa və bunun səbəbi barədə məhkəməyə məlumat təqdim edilməzsə, iddia geri götürülmüş hesab olunur. Belə hallarda məhkəmə icraata xitam verir.
Tikinti sahəm üçün ilkin layihəyə uyğun sənədlər təqdim etmişəm, lakin tikintim dayandırılıb. Bu qərar qanunidirmi?
Əgər təqdim etdiyiniz layihə təsdiqlənmiş, lakin tikinti zamanı fərqli dəyişikliklər edilirsə, bu zaman tikinti dayandırıla bilər. Layihəyə uyğun olmayan hər hansı dəyişiklik qanunvericiliyə zidd hesab edilir. Dövlət orqanları, tikinti işlərinin layihəyə uyğunluğunu yoxlamaq üçün texniki baxış keçirir və pozuntular aşkarlanarsa, işlərin dayandırılması ilə bağlı qərar qəbul edirlər.
Bir kafedə müştəriləri narahat etdiyim deyilir. Əsəbiləşib yüksək səslə danışmışam və nalayiq ifadələr işlətmişəm. Polis məni məhkəməyə çağırdı. Bu zaman mən nə gözləyə bilərəm?
Bu cür davranış xırda xuliqanlıq kimi qiymətləndirilir və İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 510-cu maddəsinə uyğun olaraq cəza tədbirləri tətbiq oluna bilər. Əgər əməliniz fiziki şəxslərə zor tətbiq etmə və ya əmlakın məhv edilməsi ilə müşayiət edilməyibsə, cərimə və ya inzibati həbsdən birinə məruz qala biləcəyiniz gözlənilir. Məhkəmə sizin məsuliyyətinizi yüngülləşdirən halları, məsələn, peşman olmağınızı nəzərə alaraq qərar verir.
Biz bir evin müştərək mülkiyyətçiləriyik, lakin digər tərəflərlə paylaşmaqda razılıq əldə edə bilmirik. Məhkəmə bu vəziyyəti necə həll edə bilər?
Məhkəmə müştərək mülkiyyətin istifadəsi ilə bağlı müvafiq qaydaları müəyyən edə bilər. Məsələn, texniki ekspertiza əsasında evin hissəsi fiziki olaraq bölünə bilirsə, mülkiyyətçilərə uyğun sahələr ayrılır. Bölünməsi texniki olaraq mümkün deyilsə, məhkəmə müştərək istifadə qaydalarını təsdiq edə bilər və müştərək mülkiyyətçilərin öz hüquqlarını icra edə bilməsi üçün müəyyən tələbər irəli sürə bilər.
Məhkəməyə torpaq məsələsi ilə bağlı iddia ərizəsi verdim, amma sonradan ərizəmi geri götürdüm. Bu, gələcəkdə mənim hüquqlarıma təsir edə bilərmi?
Əgər siz öz iradənizlə iddia ərizənizi geri götürmüsünüzsə, bu, xüsusi problem yaratmır. Siz eyni məsələ üzrə yenidən müraciət edə bilərsiniz, lakin hüquqi tələblər və prosedurlar dəyişməz qalmalıdır.
Zamin olaraq bir dostumun kreditinə imza atmışdım, indi o pulu ödəyə bilmir və bank mənim maaşımdan pul tutmaq istəyir. Mənim məsuliyyətim nə qədərdir?
Zamin olaraq imzaladığınız müqaviləyə görə siz, əsas borclu ilə birlikdə kreditor qarşısında birgə məsuliyyət daşıyırsınız. Əgər borcalan öhdəliyini yerinə yetirməzsə, kreditor məbləği sizi də daxil olmaqla bütün zaminlərdən tələb edə bilər. Buna görə də, zaminlik müqaviləsində qeyd olunan öhdəliklərə əsasən bank sizin maaşınıza və digər gəlirlərinizə qarşı tədbir görə bilər. Zamin olaraq məsuliyyətiniz borcalanın ödəmədiyi əsas borc, faizlər və cərimələri də əhatə edə bilər.
Bir neçə il öncə bir kredit müqaviləsinə zamin oldum, indi borclunun borcunu mənim ödəməyimi tələb edirlər. Mən bunu rədd edə bilərəmmi?
Zamin olaraq imzaladığınız müqavilə hüquqi qüvvəyə malikdirsə, əsas borclu borcunu ödəmədiyi təqdirdə, bu məbləği ödəmək sizin öhdəliyinizə düşür. Bununla belə, əgər zaminlik müqaviləsi ilə bağlı hüquq pozuntusu və ya saxtakarlıq iddianız varsa, məsələnin araşdırılması üçün məhkəməyə müraciət edə bilərsiniz.
Mənə bir nəfər dövlət torpaqlarının özəlləşdirilməsi adı ilə 10 min manat təklif etdi. Ancaq indi bilmişəm ki, o şəxs saxta sənədlər düzəldirmiş. Pulumu necə geri ala bilərəm?
Dələduzluğa məruz qaldığınız halda, hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət etməlisiniz. Saxta sənədlərin hazırlanması və ya təqdim edilməsi qanuna ziddir və həmin şəxslər cinayət məsuliyyətinə cəlb edilə bilər. Ödənilən məbləğin geri alınması üçün mülki iddia sizin hüququnuzdur.
Bir neçədən bəri işlədiyim şirkətdən maaşımı tam şəkildə ala bilmirdim. Nəticədə mübahisə yarandı və mən öz haqqımı tələb etmək üçün müəyyən addımlar atdım. Məhkəmə şirkətə qarşı qərar çıxarsa, nə baş verir və borclar necə ödənilir?
Şirkət tərəfindən ödənilməli olan borcların, məsələn, əmək haqqının ödənilməsi ilə bağlı qərar qəbul edildikdə, bu qərarın icrası probasiya şöbəsi tərəfindən həyata keçirilir. Əgər borclunun (şirkətin) əmlak və gəlirləri aşkar edilməzsə və bütün axtarış tədbirləri nəticəsiz qalarsa, qanuna əsasən icra sənədi onu vermiş məhkəməyə qaytarılır. Borclunun təqdim etməli olduğu əmlak və ya gəlirlər olmadıqda icra sənədinin icrası dayandırıla bilər, lakin bu, sənədin yenidən icra yönəldilməsini istisna etmir. Hər bir qanuni məhkəmə qərarının icrası məcburidir və bu, dövlət orqanları tərəfindən nəzarət oluna bilir. Bu proses müəyyən zaman tələb edə bilər.
Mən torpaq sahəsi almaq üçün öz kəndimin bələdiyyəsindən razılaşma etmişdim. Ancaq bir müddət sonra həmin torpağı mənim adıma keçirtdiklərini dedilər, amma başqa bir şəxs onun üzərində ev tikib. Belə bir vəziyyətdə nə etməliyəm?
Bu halda torpaq sahəsi qismində başqasının faktiki istifadə etdiyi mülk üçün iddia qaldırmaq istəyirsinizsə, bu mübahisə inzibati məhkəmə icraatına yox, mülki məhkəmə icraatına aid ola bilər. Çünki torpaq məsələsində üçüncü şəxsin istifadəsi varsa, bu, artıq mülki hüquq münasibətlərinə aiddir. İnzibati orqanın qəbul etdiyi qərarın nəticəsi subyektiv mülki mübahisələrə yol açırsa, onların həlli aidiyyəti üzrə mülki məhkəmə icraatında həll edilməlidir.
Bizə aid torpaq sənədlərində göstərilən məlumatın bir hissəsi başqa şəxsə aid olduğu deyilir. Bu, torpağımıza təsir edə bilərmi?
Bəli, əgər torpaq sənədlərində sizin iddia etdiyiniz məlumatların bir hissəsi başqa şəxsə aid olaraq qeydə alınıbsa və bu rəsmi sənədlərlə təsdiqlənibsə, həmin hissə üzrə qeydə alma mümkün deyil. Bu halda, təqdim olunan sahənin dəqiqliyi və sərhədləri bir daha araşdırılmalı, həmçinin başqa şəxsin mülkiyyət hüquqları nəzərə alınmalıdır.
Ata mirası olan torpaq sahəmə elektrik şirkəti tərəfindən transformator quraşdırılıb. İcazəsiz quraşdırılan avadanlıqları torpağımdan necə çıxara bilərəm?
Avadanlıq bələdiyyə və yerli orqanların təsdiqlədiyi layihə çərçivəsində quraşdırılıbsa və torpağınızın koordinatlarına uyğun yerləşmədiyi sübut edilərsə, həmin transformatorun çıxarılmasını tələb edə bilərsiniz. Sübutların təqdim edilməsi son dərəcə vacibdir.
Məhkəmə cinayətin sübut edilmədiyini deyərək mənə bəraət verdi. Bu, polis əməkdaşlarına qarşı hansı nəticələrə səbəb ola bilər?
Məhkəmə prosessual pozuntuların mövcudluğunu və polis əməkdaşlarının sui-istifadəsini müəyyən etdikdə, xüsusi qərar qəbul edir və Daxili İşlər Nazirliyinə müvafiq tədbirlər görülməsi üçün məlumat göndərir.
Məhkəmənin mənim iştirakım olmadan baxdığı işdə iddia ərizəsini geri qaytarması halda, bundan sonra nə etmək lazımdır?
Əgər məhkəmə sizin iştirak etmədiyiniz halda iddia ərizəsini geri qaytarıbsa, sizə bu barədə rəsmi bildiriş göndəriləcək. Bu zaman, ödənilmiş rüsum sizə qaytarılacaq və işin mahiyyəti üzrə baxış olmayacaq. Əgər siz məsələnin yenidən həll olunmasını istəyirsinizsə, yeni iddia ərizəsi təqdim edə bilərsiniz. Lakin bunu qanunun müvafiq müddətləri çərçivəsində etməlisiniz.
End of preview. Expand in Data Studio

Azerbaijani Legal Instruction-Tuning Dataset

This dataset consists of 50,000+ instruction-style samples derived from real anonymized legal decisions collected from the e-Məhkəmə portal. The data was carefully processed to create instruction-response pairs tailored to Azerbaijani legal scenarios. It was used to fine-tune the azlegllm-4b model, which provides legal assistance in Azerbaijani.

Dataset Features

  • question: Legal questions phrased as instructions or real case queries.
  • answer: Detailed and context-aware legal responses.

Use Case

This dataset is intended for training and evaluating legal language models that can understand and generate Azerbaijani legal text, assisting with legal question answering and reasoning.

Contact

For access to the full dataset or collaboration opportunities, please contact me via LinkedIn

Downloads last month
104