ba
stringlengths 1
1.88k
| ru
stringlengths 1
698
| is_correct
int64 0
1
| idx
int64 0
177k
|
|---|---|---|---|
– Өфө: Китап, 2013.
|
– Уфа: Китап, 2021.
| 1 | 0 |
Ҡыҙҙырылған бойҙай, йәғни ҡурмас, ыуыҙ ҡоймағы, яңы быҙаулаған һыйырға бер биҙрә итеп быҡтырылған мәтрүшкә сәйе...
|
Иногда в нашем доме пахнет курмасом из каленой на огне пшеницы, блинами на сыворотке или запаренной для отелившейся коровы душицей...
| 1 | 3 |
Илағым килде ҡапыл...
|
Мне вдруг захотелось заплакать...
| 1 | 4 |
Ә ҡартәсәйемдең һынамыштары тағы ла серлерәк.
|
А приметы картэсэй еще более удивительные.
| 1 | 5 |
— Әй, эйе шул.
|
— Ах, да.
| 1 | 8 |
1 Ҡарурманда, бүре һуҡмағында, осрашты улар – ике ҡырағай йән.
|
В глухом лесу, на волчьей тропе встретились они – две дикие твари, две живые души.
| 1 | 9 |
Күҙемде асҡас, дәү йәнде, ниһайәт, тыштан күрҙем: ул ысынлап та шундай дәү, ике аяғы өҫтә ҡыймылдай, ҡулдары – уртала, башы аҫта тәгәрләп йөрөй.
|
Открыв глаза, я наконец-то увидела Родную снаружи: ее огромные ноги шевелятся в вышине, руки сложены посередине громадного тела, внизу качается голова.
| 1 | 11 |
Элек Шәрифә апайымдың бирнә һандығы ултырған мөйөштә ят әйбер күренә – дүрткел сумаҙан.
|
В углу, где раньше стоял сундук с приданым тети Шарифы, теперь красуется большой чемодан.
| 1 | 13 |
Ана, бер оста ғына, Биксәнәй осонда, әллә нисә Сәғүрә, нисек айыраһың уларҙы ҡушаматһыҙ? Әһә, телен систем ҡартәсәйемдең!
|
Вон, на том конце, где родник Биксэнэй, сразу нескольких зовут Сагура, и у каждой – свое прозвище, иначе как их различать?
| 1 | 14 |
Дөрөҫө, унда ла түгел хәсрәтем, ә тыуасаҡ туғанымда.
|
Вообще-то я думаю не о нем, а о будущем братике или сестренке.
| 1 | 16 |
Сталиндың хаталары етерлек, был һуғыш ул хәтлем ҡанлы булмаҫ ине, әгәр юлбашсы алдан күрһә.
|
У Сталина было полно ошибок, будь он более дальновидным, избежали бы мы многих страшных потерь, война была бы не такой кровопролитной.
| 1 | 19 |
— Алдашма, Бүреһуҡҡан олатай, бар, үҙең ҡайт, беҙ сорлауыҡ уйнайбыҙ, – тим, тауышымды баҫып ҡына, әтеү мине ишетеп ҡалһалар, малайҙар тиҙ үк эҙләп табасаҡтар.
|
Я в это время пряталась от мальчишек и, чтобы они не услышали, шепотом ответила: — Не ври, олатай, сам иди.
| 1 | 20 |
Яҡупова Г.М. Ҡатындар: трилогия / Гөлнур Яҡупова.
|
Якупова Г.М. Женщины : трилогия / Гульнур Якупова.
| 1 | 21 |
* * *
|
* * *
| 1 | 23 |
Йәһәт кенә ҡуҙғалды ла атайым, соландан ике тоҡто ике яурынына һалып тышҡа атланы.
|
Отец рывком вскочил, вышел в сени, закинул на плечи по мешку и зашагал во двор.
| 1 | 24 |
Мәүлиҙә мәүешерәк инде ул, әйттем дәһә, түшенә төкөрә, тип...
|
Конечно, Мавлида немного растяпа, говорила же, как она оплевала всю грудь...
| 1 | 25 |
— Улда һуғыштан ҡайтманы...
|
— Он тоже не вернулся с войны.
| 1 | 26 |
Хәҙер үҙебеҙ ҙә йөрөй башланыҡ унда, Мәүлиҙә әхирәтем менән кисә генә барҙыҡ, өс кенә туҡтап ял иттек.
|
Этим летом и мы изредка стали ходить туда, вчера с Мавлидой всего лишь три раза отдохнули, пока донесли ведра до дома.
| 1 | 27 |
Башта татар килен идем, кемгә – жиңги инде, аннары үзең күрәсең – Татар әби.
|
Сначала меня в деревне звали Татар-килен – снохой-татаркой, теперь вот Татар-эби.
| 1 | 28 |
...Август аҙаҡтарында, бер ҙур ҡабаҡтың эсенән емештәрен аралап алып ултырғанымда, әсәйем менән Зөлхизә өләсәйемдең һөйләшкәненә иғтибарлап ҡолаҡ һалдым.
|
Как-то в конце августа, когда я сидела дома и выбирала из тыквы семечки, услышала разговор мамы и Зульхизы-олэсэй, которые любили секретничать, пока рядом нет лишних ушей.
| 1 | 29 |
* * *
|
* * *
| 1 | 30 |
Күпмелер ваҡыттан һуң килеп ҡаранылар:
|
Через какое-то время проверили.
| 1 | 31 |
Тиҫтерҙәрең өс йыл тигәндә тып итеп ҡайтты ла төштө, ә һине көтә-көтә күҙ тондо...
|
Ведь твои сверстники, отслужив по три года, давно вернулись из армии, а тебя мы все ждали и ждали...
| 1 | 32 |
...Ниһайәт, тыуҙым!
|
...И вот я родилась!
| 1 | 33 |
– Сабый үҙ ризығы менән тыуа ул. Баязит кейәү ҙә, нишләп ташлап китһен, ти, һине, бынау алтын баланы (мине әйтә!).
|
– И зять Баязит не бросит ни тебя, ни эту, – она кивнула на меня, – золотую девочку. И свекровь у тебя добрая, не обижает, на похвалу не скупится.
| 1 | 34 |
Малайҙар!
|
Мальчишки!
| 1 | 35 |
Ә беҙҙең ҡапҡа төбөнән уларҙыҡына кәмендә ун аҙымдыр әле.
|
А от наших ворот до ее – шагов десять, не меньше.
| 1 | 37 |
Йылғаның яҙғы ташҡында өҙөлөп ҡалған бөгөлөндә, ҡамыш араһында, оя ҡора, бала сығара.
|
Эта птица строит свое гнездо в зарослях камыша, выводит птенцов.
| 1 | 39 |
Ана, тәҙрә асыҡ, ҡапҡалағы әллә күгәрсен, әллә аҡҡош миңә әле лә ҡырын ғына ҡарап тора – әһә!
|
Вон, окно открыто, а тот, не то голубь, не то лебедь, косится на меня – ну-ка я ему прямо в глаз!
| 1 | 42 |
Атайым ҡайтҡанға өс ай ҙа булып киткән, имеш.
|
Три месяца, как приехал отец, пролетели, как три дня.
| 1 | 43 |
«Беләбеҙ, кәрәкмәй, зинһар, һөйләмә», – тиҙәр.
|
— Не говори об этом, мы уже знаем, пожалуйста, перестань!
| 1 | 47 |
Былай уның әле һаҡалы юҡ, егерме өс йәшлек кенә сағы.
|
На самом деле у папы нет пока седой бороды, ему всего двадцать три.
| 1 | 50 |
Беҙ кеше түгелдер шул...
|
Как будто мы тут не люди...
| 1 | 51 |
Ҡурҡыныс һүҙ микән әллә ул ЗАГС?
|
Неужели такое страшное слово «ЗАГС»?
| 1 | 54 |
Ғәрләнгәндер Гөлбикәһенең хәленән, башын сит яҡҡа олаҡтырғандыр һуғыштан һуң, тип фараз итеүселәр ҙә булды.
|
Были и такие, кто говорил, что, мол, от стыда за жену-каторжанку на чужбине остался.
| 1 | 55 |
Көтә инде, тәҙрә төбөнән китмәй, урамдан күҙен алмай.
|
Вот и ждет его, караулит у окна, глаз не сводит с дороги.
| 1 | 56 |
Ер туңған, оҙаҡламай ҡар күҙе лә күренер.
|
Земля промерзла насквозь, наверное, скоро выпадет первый снег.
| 1 | 57 |
Инде мин дәү йән менән йылы йомро имсәктәре аша тоташам, уларҙан алмаш-тилмәш баллы һөт имәм.
|
И тут я снова соединилась с ней через теплую круглую грудь, всасываю из нее сладкую жидкость.
| 1 | 59 |
Көн дә һаҡ аҫтында быяла заводы өсөн сеймал – һүнгән вулкан итәгендәге көлдө, ти, – тейәтергә йөрөткәндәр, көн дә кәбеҫтә һурпаһы эсергәндәр.
|
Каждый день ее под охраной водили вместе с другими на работу – грузить сырье для стекольного завода. Кормили капустной баландой.
| 1 | 60 |
Мин дә, аяҡтарымды һауала һәлендергән килеш, шымтайҙым да уның күҙҙәренә баҡтым. Оҙаҡ, бик оҙаҡ бағыштыҡ һымаҡ.
|
Я, присмиревшая, свесив ноги, тоже глядела ему прямо в глаза, удивилась про себя, что они сине-зеленоватым цветом напоминают осоку.
| 1 | 61 |
Балыҡтарға ҡулын һуҙҙы... һәм уянып китте.
|
Протянула к ним руки и... проснулась.
| 1 | 64 |
«Камил бит, мин дөрөҫ әйткәнем, – тип ҡыуана Мәүлиҙә, – ана лаһа турғайы!»
|
Я угадала! – радуется Мавлида. – Вот, смотри, "птенчика" видать».
| 1 | 65 |
— Һин әбей түгелһең әле, күҙлек кейһәң генә оло сырай керә әҙерәк, – тип йыуатҡан булам уны, ыңғайына.
|
Я успокаиваю ее, что она не такая уж старая. Просто, дескать, очки придают ей солидность.
| 1 | 66 |
* * *
|
* * *
| 1 | 68 |
Береһе үлгән, икенсеһе тере һымаҡ?
|
Один дохлый, а второй, кажись, жив.
| 1 | 69 |
Өләсәйем мин Күрәнленән әйләнеп ҡайтҡанда ла аласыҡ алдында алйып баҫып тора ине. Ҡобараһы осҡан.
|
Когда я вернулась с реки, олэсэй все еще столбом стояла там, где я застала ее.
| 1 | 70 |
— Холҡоң Рәйханаға тартҡан, ул да күҙгә ҡарап, танмай һөйләшә.
|
— Как ты похожа нравом на Райхану, она тоже всегда выкладывает правду в глаза.
| 1 | 71 |
— Һеҙгә ни, төпкөл ауылда...
|
— Вам, конечно, в глухой деревне...
| 1 | 72 |
— Һөйләп торам даһа...
|
— Говорю же тебе, да...
| 1 | 76 |
Атайым ҡайтып килә, ҡулында бүре тиреһенән тегелгән бүрек. Тотоп ҡарамайынса уҡ беләм: Бүреһуҡҡан олатай атайыма тип иләп ҡуйған тирене әллә күпме ваҡыт соланында киреүле тотто, ә яңыраҡ бесеп, бүрек тегеп ултыра ине.
|
В руке шапка из волчьей шкуры, Бурехуккан-олатай еще давно эту шкуру выделал, она долго висела у него в сенях на перекладине, недавно достал ее, сам раскроил, сам сшил для папы... волчью шапку.
| 1 | 77 |
— Әсәй, һин кисә, бик ҙур эш бар иртәгәгә, тигәйнең?
|
— Мама, ты вроде вчера говорила, что с утра предстоит важное дело?
| 1 | 78 |
Ҡеүәтле ҡойроғо «ҡоп» итеп ергә ҡағылды, типкер тырнаҡтары «ҡуян»ды матҡыны.
|
Мощным хвостом Ыласын слегка коснулся земли, вонзил когти в добычу.
| 1 | 81 |
Улым булһа, Ыласын тип нарыҡларға хыялланғайным...
|
— Я всю жизнь мечтал, что если будет у меня сын, дам ему имя Ыласын...
| 1 | 83 |
Ҡулындағы бәпесе тубығына тәгәрәп төшкән, күҙҙәре йомоҡ...
|
Малыш выпал из объятий на ее колени, глазки закрыты...
| 1 | 84 |
Бөркөтсөнөң һәр ишараһын аңлап тора кеүек.
|
Кажется, все понимает без единого слова.
| 1 | 86 |
Бында тик үҙебеҙ генә.
|
Дома лишь мы.
| 1 | 87 |
— Через два дня придешь. – Оҫта знакум ике бармағын күрһәтте лә нығытып ҡуйҙы: – Ладно?
|
— Через два дня придешь, – Мастер показал два пальца, подтверждая договор: – Ладно?
| 1 | 88 |
Моғайын, мин күлдә – балыҡ яралғыһы, ыуылдырыҡ эсендәге селбәрәмендер?
|
Может быть, я – обитатель озера, рыбья икра или малек?
| 1 | 89 |
Шул тиклем оҡшашҡан улар, айырып та булмай.
|
Они так похожи друг на друга, что не могу их различить.
| 1 | 91 |
Ярай, әләйһәң, мин үсегә белмәйемме ни?
|
Ну ладно, я тоже набрала в рот воды.
| 1 | 97 |
— Ярар, уларын һөйләгәнең бар.
|
— Ладно, про это мы уже слышали.
| 1 | 98 |
Исламетдин ағайҙың улы. — Ә, Исламетдиндыҡы булғас, йүнһеҙ малай түгелдер?
|
— Ну если он сын Исламетдина, наверное, неплохой мальчик?
| 1 | 99 |
– Ҡартәсәйем тымғас, атайым дауам итте:
|
Картэсэй притихла, а отец продолжил:
| 1 | 100 |
Мин һиңә тип йәй көнө бер көлтә мәтрүшкә йыйғайным...
|
Я для тебя еще летом собрала охапку душицы...
| 1 | 102 |
Инеп торманым, үҙебеҙгә боролдом.
|
Не стала к ним заходить, развернулась обратно.
| 1 | 103 |
Рәхмәт инде Әмингә, мөғәллим ҡустыға, ҡанатыңды бәпләп тора.
|
Спасибо Амину, дорогому учителю, что не забыл про тебя.
| 1 | 104 |
Ә миңә теймәй, «Кәйҙерем»дән һалдырып тик йөрөйөм үҙен.
|
Лишь я могу называть его Торопыжкой, меня он не трогает.
| 1 | 105 |
Хәйруллаһы уның өҫтөнән ике тапҡыр йәш кәләш (ҡыҙҙан, ти!) алып ҡараған, тора алмаған.
|
Он якобы пытался сбежать, дважды женился на молодушках, но все равно возвращался к своей Фаризе.
| 1 | 106 |
Ә инде дүртемә китеп, «шәп ҡатын» буласағым фаразланғас, мин хәбәрҙең айышын үҙ аллы аңғарырға өйрәндем.
|
А когда мне пошел четвертый год, и уже стало ясно, что из меня вырастет достойная женщина, я научилась догадываться о многом сама.
| 1 | 107 |
– Әсәйем, Карагандаға китмәҫ өсөн, ун мейесте һылап бурларға ла әҙер, күреп торам.
|
Вижу, что мама, лишь бы не ехать в Караганду, готова и десять печей обмазать и побелить.
| 1 | 108 |
Былай, ул еңгәне күргәнем юҡ түгел, һауынсы булып эшләгәнен беләм.
|
Тетю Фаризу я изредка встречала, знаю, что работает в колхозе дояркой.
| 1 | 111 |
Зөлхизә өләсәйемдән, хисапҡа алып, фекер һораусы юҡ инде, ә минән ниңә һорамайҙар?
|
Вот как, сидят, обсуждают, а меня и в расчет не берут.
| 1 | 112 |
Таңғы һибеүгә уятмайҙар, ә кискеһенән беҙҙе ҡалдырмайҙар.
|
Правда, на утренний полив нас не будят, а уж вечерний – за нами.
| 1 | 113 |
— Һеҙгә бында, төпкөл ауылда, күп нәмә ҡараңғы инде ул. Мин унда, хеҙмәттә, төрлө милләт араһында күпте аңланым.
|
— Вам тут, в глухой деревне, не все известно. А я на службе многое понял.
| 1 | 114 |
Тәүге ауыртыу, тәүге күҙ йәше.
|
Первая боль, первые слезы.
| 1 | 115 |
Еңел уҡыным, әсәйем эре хәрефтәр менән яҙа, асыҡ ҡына итеп.
|
Пишет мама разборчиво, большими буквами, несложно понять.
| 1 | 120 |
Түгел шул! Ана бит, эргәмдә баҫып тора ул герой, ауыҙын йырып.
|
Эх, нет, вот он, герой, стоит рядом и улыбается, весь в пылу охоты.
| 1 | 123 |
Жанкисәк тә булдым берәүгә...
|
Да, в свое время кое для кого была Жанкисэк – Отрада души...
| 1 | 124 |
Тотош һөйләһәң, оҙаҡ...
|
Если про все рассказывать, получится долго.
| 1 | 125 |
Холҡома күнеп бөткән ҡартәсәйем дә аптырап ҡалды:
|
Картэсэй опешила:
| 1 | 127 |
* * *
|
* * *
| 1 | 128 |
Әсән дөм иҫәр ҙәһә...
|
— Нет...
| 1 | 130 |
...Хозур йәйге көн.
|
...Теплый летний день.
| 1 | 131 |
— Яҙғы сәсеүгә сәскес-тырмалар әҙер, көҙгә тиклемен күҙ күрер.
|
— К весеннему севу вся техника уже готова, а дальше видно будет.
| 1 | 132 |
Уңарсы тирә-яҡты ҡыҙыра һалып байҡап, Бүреһуҡҡан энекәш килеп етте, гәпкә ул оҫта, һәүетемсә генә һөйләшеп сәй эстек.
|
Тем временем подошел Ахмадин, и мы долго пили чай, слушая байки, на которые он признанный мастер.
| 1 | 133 |
Никах көнөндә тәү күрҙем уны, мин бит күрше ауылдан, Ерекленән.
|
Увидела его только во время никаха, я же родом из соседней деревушки – Зирикле.
| 1 | 134 |
Башын артҡа ташлап, ҡысҡырып көлөп ебәрҙе лә, кәүҙәмде ҡымтып тотҡан ҡулдарын алға һуҙып, оҙаҡ итеп миңә ҡарап торҙо.
|
Но, кажется, все равно удивила отца, потому как он, вытянув руки и откинув назад голову, долго и пристально смотрел на меня.
| 1 | 135 |
Гәүһәр менән Баязиттың ҡыҙы.
|
Дочка Баязита и Гаухар.
| 1 | 137 |
Әле берәү ҙә белмәй Фаризаның Хәйрулланан олораҡ икәнен, тәжрибәлерәктәре һиҙенһә лә, ун йәшләп айырма барҙыр, тип башына ла килтермәй.
|
Еще никто не знает, насколько старше она своего мужа.
| 1 | 138 |
Бар, ти, тәүге иренән бер улы, Силәбелә ҡалған икән уныһы.
|
У нее, по слухам, от первого мужа есть сын, который остался в Челябинске.
| 1 | 139 |
Кемде?
|
А кого?
| 1 | 140 |
* * *
|
* * *
| 1 | 141 |
Бына – мин юллаған сәбәп тә... Донъябыҙ былай бөтөн ҡаласаҡ: баҙ тулы бәрәңге, ҡабаҡ уңды, көнбағышыбыҙ ике тоҡ булды.
|
Конечно, хозяйство он оставляет в исправности: полный подпол картошки, тыква в этом году уродилась, семечек подсолнечника собрали аж два мешка...
| 1 | 142 |
Иҫем китеп уҡыным, донъяла шундай мөхәббәт булмайҙыр, тип. Әкиәттер, тип...
|
Удивлялась, думала: в жизни, наверное, не встретишь подобной любви, такое бывает лишь в сказках...
| 1 | 143 |
— Беләм дә инде, янғын мискәһен ҡарауыллай. «Мин ҡарауылсы түгел, ә янғын һүндереүсе, пожарник!» – ти үҙе.
|
— Знаю, знаю, караулит колхозные амбары, а заодно пожарную бочку и каланчу, и хвалится, что он не сторож, а пожарный!
| 1 | 144 |
— Һүҙ эйәһе менән йөрөмәй... Ҡартәсәйем шулай ти.
|
— Как говорит моя картэсэй, у слухов нет хозяина...
| 1 | 146 |
— Фариза еңгә, һиңә ифрат ҙур йомошом бар...
|
— Тетя Фариза, у меня к тебе огромная просьба...
| 1 | 147 |
Эйе...
|
Да...
| 1 | 150 |
– Һинең йәшеңдә, ғәҙәттә, әкиәт уҡырға әүәҫ булалар.
|
– В твоем возрасте дети обычно сказки читают.
| 1 | 151 |
Минең менән ҡалһа – булыр ирем, ҡалмаһа... Ярһып китеп, артығын әйттем, аңлайым.
|
Останется вместе со мной, значит, будет муж, если ж не захочет, то...
| 1 | 152 |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.