Unnamed: 0
int64 0
219
| Baslik
stringlengths 15
94
| Ozet
stringlengths 73
638
| Kategori
stringclasses 3
values | Link
stringlengths 34
109
| Icerik
stringlengths 207
16k
|
|---|---|---|---|---|---|
207 |
Pardus 21 Sürüm Takvimi Belirlendi
|
TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilmeye devam edilen Pardus’un 21 sürümüne ait takvim belirlendi. Pardus Sürüm Yönetim Takvimi sayfasına buradan ulaşabilirsiniz.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-21-surum-takvimi-belirlendi/
|
TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilmeye devam edilen Pardus’un 21 sürümüne ait takvim belirlendi.
Pardus Sürüm Yönetim Takvimi sayfasına buradan ulaşabilirsiniz.
Etiketler:
21
pardus
pardus 21
sürüm
takvim
|
130 |
GNOME Shell Eklentisi Nasıl Oluşturulur?
|
Bu yazımızda Pardus 21’in GNOME masaüstü için basit bir gnome-shell eklentisi yapmayı öğreneceğiz. Eklentimiz, panele simge ekleyecek ve simgeye tıkladığımızda açılan popup menu bize bildirim gönderecek.
|
Pardus Blog
|
https://gonullu.pardus.org.tr/gnome-shell-eklentisi-nasil-olusturulur/
|
Bu yazımızda Pardus 21’in GNOME masaüstü için basit bir gnome-shell eklentisi yapmayı öğreneceğiz. Eklentimiz, panele simge ekleyecek ve simgeye tıkladığımızda açılan popup menu bize bildirim gönderecek.
Gnome Shell eklensi oluşturmak için ilk olarak home klasörüne giriyoruz ve ctrl+h yapıp gizli dosyaları açıyoruz. Daha sonra .local/share/gnome-shell/extensions dizin konumuna giriyoruz. Burada extensions klasöründe [email protected] isimli yeni bir klasör oluşturuyoruz. Bu klasörün içerisinde extension.js ve metadata.json dosyalarını oluşturuyoruz.
Metadata.json dosyası eklenti bilgilerinin olduğu dosyadır. Aşağıda gösterildiği gibi yazılır.
Gnome Shell eklenti bilgilerini metadata.json ile düzenlemek
{
uuid: [email protected],
name: Example,
description: This extension puts an icon in the panel with a simple popup menu.,
version: 1,
shell-version: [ 3.38 ],
url:
}
Uuid: Benzersiz bir isimdir ve dosya ismi ile aynı olmak zorundadır.
Name: Eklentinin ismi, kısa ve açıklayıcı olmalıdır. Örneğin Application Menu, Extension List, Dash to Dock vs.
Description: Eklentinin ne işe yaradığını kısaca açıklar.
Version: Eklentinin kaçıncı sürüm olduğunu belirtir. Tam sayı şeklinde olmalıdır.
Shell-version: Kullandığımız GNOME sürümünü burada tanımlamalıyız. Pardus 21, GNOME 3.38.6 sürümünü kullanıyor.
Url: Yaptımız eklentinin bağlantısı varsa bu kısma ekliyoruz.
metadata.json dosyamızı oluşturduktan sonra extension.js dosyamızı oluşturuyoruz.
extension.js dosyasını düzenlemek
'use strict';
const ExtensionUtils = imports.misc.extensionUtils;
const Me = ExtensionUtils.getCurrentExtension();
function init() {
log(`initializing ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
}
function enable() {
log(`enabling ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
}
function disable() {
log(`disabling ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
}
extension.js dosyamızın iskelet hali yukarıdaki gibidir. Şimdi dosyamıza ilk olarak kullanacağımız kütüphaneleri ekleyelim.
'use strict';
const {Gio, GLib, GObject, St} = imports.gi;
const Main = imports.ui.main;
const PanelMenu = imports.ui.panelMenu;
const PopupMenu = imports.ui.popupMenu;
const ExtensionUtils = imports.misc.extensionUtils;
const Me = ExtensionUtils.getCurrentExtension();
function init() {
log(`initializing ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
}
function enable() {
log(`enabling ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
}
function disable() {
log(`disabling ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
}
Şimdi eklentimiz için simge ekleyelim.
'use strict';
const {Gio, GLib, GObject, St} = imports.gi;
const Main = imports.ui.main;
const PanelMenu = imports.ui.panelMenu;
const PopupMenu = imports.ui.popupMenu;
const ExtensionUtils = imports.misc.extensionUtils;
const Me = ExtensionUtils.getCurrentExtension();
let Indicator = GObject.registerClass(
class Indicator extends PanelMenu.Button{
_init() {
super._init(0.0, `${Me.metadata.name} Indicator`, false);
let icon =new St.Icon({
icon_name: 'face-smile-symbolic',
style_class: 'system-status-icon'
});
this.actor.add_child(icon);
}
});
let indicator = null;
function init() {
log(`initializing ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
}
function enable() {
log(`enabling ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
indicator = new Indicator();
Main.panel.addToStatusArea(`${Me.metadata.name} Indicator`, indicator);
}
function disable() {
log(`disabling ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
if (indicator !== null) {
indicator.destroy();
indicator = null;
}
}
Daha sonra eklentimize popup menu ekleyip, bildirim oluşturalım.
'use strict';
const {Gio, GLib, GObject, St} = imports.gi;
const Main = imports.ui.main;
const PanelMenu = imports.ui.panelMenu;
const PopupMenu = imports.ui.popupMenu;
const ExtensionUtils = imports.misc.extensionUtils;
const Me = ExtensionUtils.getCurrentExtension();
let Indicator = GObject.registerClass(
class Indicator extends PanelMenu.Button{
_init() {
super._init(0.0, `${Me.metadata.name} Indicator`, false);
let icon =new St.Icon({
icon_name: 'face-smile-symbolic',
style_class: 'system-status-icon'
});
this.actor.add_child(icon);
let item = new PopupMenu.PopupMenuItem(_('Show Notification'));
item.connect('activate', () => {
Main.notify(_('Whatʼs up?'));
});
this.menu.addMenuItem(item);
}
});
let indicator = null;
function init() {
log(`initializing ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
}
function enable() {
log(`enabling ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
indicator = new Indicator();
Main.panel.addToStatusArea(`${Me.metadata.name} Indicator`, indicator);
}
function disable() {
log(`disabling ${Me.metadata.name} version ${Me.metadata.version}`);
if (indicator !== null) {
indicator.destroy();
indicator = null;
}
}
Son olarak alt+f2 yapıp, r komutunu çalıştıralım. İnce Ayarlar uygulamasına baktığımızda eklentimizin isminin orada olduğunu göreceğiz.
Artık eklentimiz çalışır konumda.
İkinci bir yol ise komut satırından gnome-shell eklentisi oluşturmak. Bunun için uçbirime
gnome-extensions create –-interactive
yazıp çalıştırıyoruz.
İlk olarak eklentimizin ismini giriyoruz.
Sonra eklentimizin açıklamasını giriyoruz.
En son olarak da uuid’yi girip bitiriyoruz.
Şimdi eklentimizin iskelet kodu hazır. Yukarıda yaptığımız gibi extension.js dosyasına kodu yazıyoruz ve alt + f2 yapıp eklentimizi çalıştırıyoruz.
Daha fazla bilgi için GNOME Wiki sayfasını ziyaret ediniz.
Not:
Bu yazının özgün haline bu adresten ulaşabilirsiniz.
Etiketler:
gnome
shell
|
189 |
Blender 3.0 Yayınlandı
|
Blender Vakfı’nın özgür yazılım camiasının katkısıyla geliştirdiği modelleme ve canlandırma yazılımı Blender’ın 3.0 sürümü yayınlandı.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/blender-3-0-yayinlandi/
|
Blender Vakfı’nın özgür yazılım camiasının katkısıyla geliştirdiği modelleme ve canlandırma yazılımı Blender’ın 3.0 sürümü yayınlandı.
Eğer üç boyutlu tasarıma meraklı biriyseniz, Blender’ın adını mutlaka duymuşsunuzdur. Son yıllarda –başta bağımsız oyun sektöründe olmak üzere– birçok alanda kullanılan ve özgür bir yazılım olmasıyla alternatiflerinden de bir farkı olan Blender’ın yakın zamanda yeni 3.0 sürümü duyuruldu.
Blender 3.0 sürümündeki yenilikler
2.5 veya 2.8 sürümleri gibi arayüzde yapılan büyük değişikliklerle gelmedi Blender 3.0 sürümü. Ağırlıklı olarak arka planda çok sayıda değişikliğe ve yeniliğe gidildi. Bunlardan ilki; Cycles render motorunda yapılan iyileştirmelerle arayüz içerisinde tasarım alanımızdaki gerçek zamanlı render süresi 2 ilâ 8 kat hızlanmış durumda. Daha temiz sonuçlar almamız için kullandığımız Denoise fonksiyonunun temeli OpenImageDenoise da güncel sürümüne yükseltildi. Gölgelendirme performansı ve bellek kullanımına dayalı birçok özellikte ise iyileştirmeler yapıldı.
00:00
00:44
Bir sonraki yeniliğimiz olan Asset Browser, uygulama içerisindeki tasarımlarımızı kütüphaneye kaydetme ve bunları daha sonrasında başka çalışma dosyalarına sürükle-bırak yöntemiyle yöntemiyle aktarabilmemizi sağlıyor. Nesneler, kullanılan materyaller, animasyonlar ve hatta sahneler bir bütün olarak bu kütüphaneye kaydedilebiliyor!
00:00
00:29
Son olarak değineceğimiz yenilik olan Geometry Nodes ise aslında bir süredir deneysel olarak Blender’ın bünyesinde yer alıyordu. İlk kez 2.92 sürümden etkin olarak kullanılabilir biçimde karşımıza çıkan Geometry Nodes; nesnelerin geometrik yapısını değiştirmek için kullandığımız geleneksel yöntemlerden çok daha karmaşık bir yöntem ancak hareketli grafiklerle uğraşıyorsanız, kesinlikle ihtiyaç duyacağınız bir özellik. Yapılan yenilikler ve iyileştirmelerle birçok komutu, farklı kombinasyonlarda daha kararlı bir biçimde kullanabilme olanağı sağlıyor.
Cilalanan arayüzden modelleme araçlarına kadar birçok kategoride yapılan iyileştirmeler ve yeni özelliklerle ilgili tüm bilgileri Sürüm Notları’ndan inceleyebilmeniz mümkün.
2.94 sürümünden sonraki sürümün 2.5 olarak değil de, 3.0 sürüm numarasını almasının bir sebebi de, sürümlerini semantik bir biçimde numaralandırma kararı alınmış olması. Bunun anlamı, soldan sağa doğru sırayla gidecek olursak; ilk basamak büyük değişiklikleri, ikinci basamak küçük değişiklikleri, üçüncü basamak ise bir önceki mevcut sürümde tespit edilen hataların giderilmesiyle değişiyor.
Blender’ın son sürümünü Pardus Yazılım Merkezi’nden kurabilirsiniz. Ayrıca Flatpak Uygulama Merkezi’nden kurmak da mümkün. Eğer Steam kullanıyorsanız, Steam üzerinden de indirebilmeniz pekâla mümkün.
Etiketler:
3b
blender
grafik
tasarım
|
23 |
Kendi dağıtımınızı oluşturmak: Bölüm 3
|
Geçen bölümde initramfs imajı oluşturmayı ve test etmeyi anlatmıştık. Bu bölümde minimal kök dizin (rootfs) oluşturmayı ve static ve dynamic dosyalar arasındaki farkları anlatacağız. Static ve Dynamic derleme Static bir dosya herhangi bir bağımlılığa ihtiyaç duymazken dynamic derlenmiş bir dosyanın bağımlılıkları bulunur. Bir dosyanın dynamic olup olmadığını anlamak için ldd komutu kullanılır. Bütün dynamic derlemiş […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/kendi-dagitiminizi-olusturmak-bolum-3/
|
Geçen bölümde initramfs imajı oluşturmayı ve test etmeyi anlatmıştık. Bu bölümde minimal kök dizin (rootfs) oluşturmayı ve static ve dynamic dosyalar arasındaki farkları anlatacağız.
Static ve Dynamic derleme
Static bir dosya herhangi bir bağımlılığa ihtiyaç duymazken dynamic derlenmiş bir dosyanın bağımlılıkları bulunur. Bir dosyanın dynamic olup olmadığını anlamak için ldd komutu kullanılır.
$ ldd busybox
not a dynamic executable
$ ldd /bin/bash
linux-vdso.so.1 (0x00007ffd63d6a000)
libreadline.so.8 => /lib64/libreadline.so.8 (0x00007f6121182000)
libtinfo.so.6 => /lib64/libtinfo.so.6 (0x00007f6121141000)
libc.so.6 => /lib64/libc.so.6 (0x00007f6120f71000)
libtinfow.so.6 => /lib64/libtinfow.so.6 (0x00007f6120f30000)
/lib64/ld-linux-x86-64.so.2 (0x00007f61212d2000)
Bütün dynamic derlemiş dosyalar libc.so.6 dosyasına ve ld-linux-x86-64.so.2 interpreter dosyasına ihtiyaç duyar. Bunun dışında kalanlar uygulamanın kullandığı ek kütüphanelerden gelen bağımlılıklardır. Linux adğıtımlarındaki bağımlılık ağacı bunlar dikkate alınarak oluşturulur.
Şimdi aşağıdaki gibi bir C kaynak kodumuz olsun ve bu kaynak kodu derleyelim.
#include <stdio.h>
int main(){
puts(Hello Word);
return 0;
}
# dynamic derleyelim
gcc -o main.dynamic main.c
# static derleyelim
gcc -o main.static main.c -static
ldd komutu ile her ikisini de kontrol edebilirsiniz.
Static dosyaları boyutu daha yüksektir çünkü gerekli olan tüm kütüphaneler tek bir dosyaya eklendiği için boyutunun artmasına neden olur. Bu yüzden dağıtımlarda genellikle static yerine dynamic derleme tercih edilir.
Minimal rootfs oluşturma
Şimdi dynamic derlenmiş bir dosyamızdan rootfs oluşturalım. Bunun için öncelikle dosyamızı boş bir dizine kopyalayalım ve file komutunu kullanarak interpreter adını öğrenelim.
$ file main
main: ELF 64-bit LSB pie executable, x86-64, version 1 (SYSV), dynamically linked, interpreter /lib64/ld-linux-x86-64.so.2, for GNU/Linux 3.2.0, not stripped
Burada /lib64/ld-linux-x86-64.so.2 dosyası bizim dizinimizde de aynı yerde bulunmalıdır. Bu sebeple lib64 dizini açalım ve içerisine kopyalayalım.
$ mkdir lib64
$ install /lib64/ld-linux-x86-64.so.2 lib64/
Linux dağıtımlarında /lib dizini bulunur. Bizdeki lib64 dizinini buraya sembolik bağ atabiliriz.
$ ln -s lib64 lib
Şimdi de ldd komutunu kullanarak bağımlılıklarını bulalım ve onları da kopyalayalım.
$ ldd main
linux-vdso.so.1 (0x00007ffd1efe6000)
libc.so.6 => /lib64/libc.so.6 (0x00007f0af6a13000)
/lib64/ld-linux-x86-64.so.2 (0x00007f0af6bfe000)
# interpreter zaten kopyalandığı için ikinci kere kopyalamıyoruz.
# linux-vdso.so.1 sistemde dosya olarak bulunmaz. linux çekirdeğinden gelir. Onu da kopyalamıyoruz.
# Bu durumda sadece libc.so.6 dosyamızı kopyalamamız gerekiyor.
$ install /lib64/libc.so.6 lib64
Şimdi rootfs oluşturmuş olduk. Test etmek için chroot <rootfs> /main komutunu kullanabiliriz.
$ chroot . /main
Hello Word
Gördüğünüz gibi minimal rootfs elde ettik ve çalıştırdık. İstersek rootfs dizinimizi initramfs haline getirebiliriz. Derlediğimiz dosyayı /init dosyası yerine koyalım ve tekrar paketleyelim. Aşağıdaki gibi kernel panic hatası verecektir. Bunun sebebi sistemin ana sürecinin (pid 1) kapatılmamasının gerekliliğidir.
Kernel panic
Initramfs içerisindeki init linux dağıtımlarında sistemin kurulu olduğu bölümü bağlayıp içerisindeki servis yöneticisini başlatmak için kullanılır. Servis yöneticileri ise asla kapanmamak üzere tasarlanmıştır. Biz bu örneğimizdeki C kodunu aşağıdaki gibi değiştirerek kapanmasını engelleyebiliriz.
#include <stdio.h>
int main(){
puts(Hello Word);
while(1);
return 0;
}
Şimdi tekrar derleyip initramfs imajımızı paketleyelim.
Linux çekirdeği ile Hello World yazdırma
Gördüğünüz gibi kodumuz çıkış yapmadığı için kernel panic hatası almıyoruz.
Etiketler:
linux
|
139 |
PHP ile Usulüne Uygun Kod Yazmak
|
Başlık biraz yanıltıcı oldu, lakin tamamen başlıksız da yazı yazmak olamazdı. Bu yazımızda PHP üzerine derinleşecek, Framework ve yaygın PHP araçları ile tanışacağız.
|
Pardus Blog
|
https://gonullu.pardus.org.tr/php-ile-usulune-uygun-kod-yazmak/
|
Başlık biraz yanıltıcı oldu, lakin tamamen başlıksız da yazı yazmak olamazdı. Bu yazımızda PHP üzerine derinleşecek, Framework ve yaygın PHP araçları ile tanışacağız.
Umarım önceki yazımda bahsettiğim kaynakları inceleme şansınız olmuştur ve umarım birini seçmişsinizdir. PHP başlaması kolay bir dil olsa bile derinleşmesi zaman alan bir dil. Framework mesela, nedir? PHP konusunda kendimizi nasıl daha da geliştirebiliriz?
İngilizce öğrenin
İngilizce yazılım dünyasında, yazılımla ilgili belge yazımında standart dildir. PHP için de varsayılan belgelendirme dili İngilizce. Peki, İngilizce’yi nasıl öğreneceksiniz?
Belgelerle başa çıkmak için en azından A2 İngilizce seviyesine ulaşmanız şart. Maalesef ne kadar çok kelime bilirseniz bilin, dil bilgisi olmadan bir yerde tıkanırsınız. Raymond Murphy’nin Essential Grammar In Use kitabı sizi A2 seviyesine taşımaya yetecektir. B2 seviyesi için yine aynı yazarın English Grammar in Use kitabını tavsiye ederim. Bu kitaplar pahalı olsa da ülkemizde bulmak mümkün olan kaynaklar. Bu seviyelere uygun hikâye kitaplarını okuyarak da kelime bilginizi geliştirmeniz gerekiyor. Bu iki kaynak tamamen kendi başınıza çalışabileceğiniz kitaplar şeklinde hazırlandığı için kalitesi belirsiz kurslara tonla para vermek durumunda da kalmazsınız. Öte yandan kitaplar size İngilizce konuşmayı öğretmez.
PHP belgelerine aşina olun
PHP’nin gücü biraz da sunduğu fonksiyonlardan gelmektedir. PHP kendi içinde 1000 kadar fonksiyon ile gelmektedir. Bu kadar fonksiyonu ve hepsinin kullanım şeklini bilmek imkansızdır. Fonksiyonlar hakkındaki tüm bilgilere php.net sitesinden erişebilirsiniz. Örneğin sitede array (dizi) diye aratırsanız hem dizi nasıl oluşturulur örnekleriyle birlikte öğrenebilir hem de dizi ile ilintili fonksiyonlara ulaşabilirsiniz. Aynı şekilde W3School sitesinde de çok faydalı kaynaklar bulabilirsiniz. Bunları sık kullanılanlara eklemekten çekinmeyin. Aynı şekilde Google üstünde PHP fonksiyon adı diye aratırsanız ilgili fonksiyon ile ilgili yazılmış çeşitli kaynaklara ulaşabilirsiniz.
PHP ile HTML kodlarını birlikte kullanmamak
İlk başlarda PHP HTML kodları ile birlikte kullanılıyordu. Örneğin bir özgür yazılım projesi olan phpBB’nin ilk sürümlerinde ( https://github.com/libreajans/phpbb1/blob/main/index.php) 2000-2001 yılları arasında PHP kodları genelde yukarıdaki gibi yazılıyordu. PHP kodlarının, SQL sorgularının ve HTML kodlarının iç içe kullanıldığını görürsünüz. Bu tarz bir kullanım artık asla tavsiye edilmemektedir ve neredeyse tüm PHP projelerinde terk edilmiştir.
Şablon/Template motoru kullanmak
phpBB örneğinden devam edelim. phpBB 2.x serisinde PHP kodları ile HTML kodlarını birbirinden ayırmak yoluna gitmiştir. Sonuçta yönetilmesi daha kolay PHP dosyaları ortaya çıkmıştır (Bkz: https://github.com/libreajans/phpbb2/index.php). Ne iş yaptığına değil, kodun okunurluğuna bakmanız yeterli.
PHP öntanımlı olarak bir şablon motoru ile gelmez. PHP içinde kullanabileceğiniz çeşitli şablon motorları bulunmaktadır. Twig, Blade, Smarty bunlardan bazılarıdır.
Composer kullanmak
Twig şablon motorunun kurulum sayfasına geldiğinizde Prerequisites/Önkoşullar kısmında en azından PHP 7.2.5 sürümüne ihtiyacınız olduğunu, Composer ile kurulumun tavsiye edildiğini ve composer require twig/twig:^3.0 diye bir satırın var olduğunu görebilirsiniz.
PHP öntanımlı olarak bir paket/kütüphane yöneticisi ile gelmemekle birlikte Composer bu konuda lider konumdadır. Composer paketleri genelde projeye özgü olarak yapılandırılır. Composer kurduktan sonra yukarıdaki kodu çalıştırırsanız proje klasörünün içinde composer.json, composer.lock ve Vendor isimli klasörler oluştuğunu gözlemlersiniz. Composer, yüklediği dosyaları Vendor klasöründe tutar. Composer ile paket ekleyebilir, silebilir veya paketleri güncelleyebilirsiniz.
Sınıfları kullanmak ve nesneye yönelik kod yazmak
phpBB 2.x için verdiğimiz örneği incelerseniz işlemlerin pek çok dosyaya yayıldığını, çok az fonksiyon kullanıldığını (40 tane sayabildim) ve neredeyse hiç Class/Sınıf kullanılmadığını gözlemleyebilirsiniz. Tekrar eden işlemleri veya tekrar etmese de bir bütünlük arzeden işlemleri fonksiyonlar olarak tanımlayıp kullanabilirsiniz. Bu işlem size bir parça kodu gerektiğinde yeniden kullanma imkanı sağlar. Classlar/Sınıfları ise fonksiyonların tutulduğu kapsayıcılar olarak düşünmek işinizi kolaylaştırabilir. Fonksiyonlarınızı yaptıkları işleve göre farklı sınıfların içine yazabilirsiniz. Sınıflar kodunuzun taşınabilir ve gerektiğinde yeniden kullanılabilir olmasında yardımcı olur. Sınıflar çok sayıda fonksiyon barındırmaya veya çok uzun dosyalar oluşturmanıza neden olabilir. Bu aşamadan sonra OOP mimarisine aslında adım atmış olursunuz. Maalesef PHP ve OOP konusunu bu kadar kısa bir yazıya sığdırmak imkânsız. İlk yazımdaki Mehmet Ali Uysal’ın PHP Eğitim Kitabı işinizi kolaylaştıracaktır. Elbette bu konuda onlarca yazılmış makale de bulunmaktadır.
PHP sürümlerini takip etmek
PHP 5 öncesi sürümleri tamamen yok sayabilirsiniz. PHP 5’in ilk sürümü 2004 yılında yayınlanmış, son sürümü ise 2018’in Aralık ayında yayınlanmıştır ve bu dal için artık güvenlik güncellemesi dahil hiçbir destek sunulmamaktadır. Yine de PHP 5 sürümü için yazılmış kodlar ile karşılaşmanız mümkündür.
PHP ana (major) sürümleri için geri uyumluluk gözetilmemektedir. Daha önceki sürümde desteklenen bir fonksiyon artık desteklenmiyor olabilir. PHP 5.5.x sürümü için yazılmış bir kod PHP 5.6. için uyumsuzluklar barındırabilir. PHP belgeleri bu konuda size yol gösterecek çeşitli dökümanlar sunmaktadır.
PHP sürüm takvimi önceden çok belirsizdi. Artık sürümler ve destek süreleri daha net olarak belirlenmiş durumdadır. Güncel olarak PHP ile kod yazıyorsanız hedef sunucunun ilgili PHP sürümünü desteklediğinden, yerelinizde de aynı sürümü kullandığınızdan emin olun.
İpucu: Kimi sunucularda her domain için bağımsız olarak PHP sürümü seçme özelliği bulunmaktadır. Yine de bu özellik kimi bulut sunucularında kullanıcı bazlı olarak yapılandırılmaktadır. Bu durumda diğer domain ve projelerin de hedeflediğiniz sürümü desteklediğinden emin olun.
KISS, YAGNI, DRY, SOLID, MCV
KISS konuya en basit şekilde yaklaşmayı, olabilecek en az satırda kod yazmayı tavsiye eden bir yazılım prensibidir. Bu yaklaşımla bazen 100 satır tutan bir işlemi kendi içinde daha küçük fonksiyonlara ayırmamız tavsiye olunur. YAGNI ise ihtiyacımız olmayan şeyleri sisteme dahil etmemeyi söyleyen bir prensiptir. DRY kendini tekrar etmemeyi tavsiye eden bir prensiptir. Bu konuyla ilgili yazılmış pek çok makale bulabilirsiniz.
SOLID, 5 prensibin birleşmesinden oluşan bir yaklaşım bütünüdür. S harfi Single Responsibility (Tek Sorumluluk) anlamına gelmektedir. Bir metodun sadece tek sorumluluğunun olması anlamına gelmektedir. Örneğin bir e-posta gönderim sınıfı sadece e-posta gönderme işlemlerini içermelidir. Örneğin hem e-posta gönderiyor hem de yanında SMS gönderiyorsa aslında iki işi birden yapıyor demektir. SOLID’in diğer prensiplerini anlamak, biraz daha fazla OOP ile tecrübeli olmayı gerektirmektedir.
MVC Model, View, Controller kelimelerinin birleşmesinden oluşmuş bir uygulama tasarım desenidir. Üstteki örnekte aslında HTML kodlarını PHP kodlarından ayırarak bu konuya da biraz girmiş olduk.
PHP Framework (Çatı) kullanmak veya kullanmamak
PHP için yazılmış pek çok framework bulunmaktadır. Framework’ler “geliştiricilerin hazırladıkları projeleri için ihtiyaç duyduğu PHP kodlarını tek bir çatı altında birleştiren kütüphanelere verilen isimdir”. “PHP framework’ler temelinde en çok kullanılan modülleri barındırır. Projenizin daha düzenli olmasını sağlayarak veritabanı bağlantıları ve yetkilendirme modülleri gibi temel bölümleri tekrar tekrar yazmanızın önüne geçer.”
PHP için yazılmış çok fazla sayıda framework bulunmaktadır. PHP Framework seçerken ne için kullanacağınıza, müşterinin isteklerine, sürüm güncelleme hızına, LTS (Uzun Süreli Destek) sürüm desteğinin olup olmadığına dikkat etmek gerekiyor. Gözlemlediğim kadarıyla yoğun şekilde Laravel geliştiricisi aranmaktadır ve en popüler PHP Framework konumundadır. Symfony, Phalcon, CakePHP, CodeIgniter, Yii gibi daha pek çok PHP framework bulunmaktadır.
Framework ile kod yazmak özgürlük alanınızı daraltabilir veya ufkunuzu açabilir. Geri uyumluluk konusunda Symfony daha başarılı görünmektedir. Hem Symfony hem de Laravel’in LTS denilen uzun süre desteklenen sürümleri bulunmaktadır.
PHP ile yazılmış özgür yazılımları tanımak
PHP ile yazılmış çok sayıda CMS (İçerik Yönetim Sistemi) bulunmaktadır. WordPress, dünyadaki en yaygın içerik sistemidir ve tek başına pazarın %76.4’üne hâkimdir. Drupal (1 milyon sitede kullanılmaktadır) ve Joomla bunların çok bilinenleridir. PHP ile yazılmış WooCommerce, PrestaShop, OpenCart gibi e-ticaret siteleri de bulunmaktadır. Yeni bir forum sistemi yazmaya sakın çalışmayın! SMF ve phpBB gibi forum sistemlerini kullanabilirsiniz.
Güvenli kod yazmak
Yazdığınız kod ne kadar güvenli? Bunu öğrenmek için hacker’ların sitenize saldırmasına gerek yok. PHP ile güvenli kod yazmak için çok çeşitli makaleler bulunmaktadır. Kullanıcıdan gelen hiçbir veriye güvenmemek, düzgün şekilde doğrulamak, düzgün şekilde temizlemek, temizlemeden ekrana basmamak bunların arasındadır.
Temiz kod yazmak
PHP ile pek çok şekilde kod yazılabilmektedir. Ekipler büyüdükçe kod okunabilirliğini konusu daha da önemli hale gelmektedir. PHP için hazırlanmış temiz kod makalesine mutlaka bakın. PHP ile kod yazmak ile ilgili PSR-12 diye bir standart da yayınlanmıştır. Standartlara uymak daima faydalıdır.
Etiketler:
cakephp
codeigniter
laravel
php
symfony
yii
|
28 |
Grub komut satırı kullanımı
|
Grub sistem açılırken bizi ilk karşılayan önyükleyicimizdir. Grub sayesinde çekirdeğimiz ve initramfs imajımız belleğe yüklenir ve sistem başlatılır.
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/grub-komut-satiri-kullanimi/
|
Grub sistem açılırken bizi ilk karşılayan önyükleyicimizdir. Grub sayesinde çekirdeğimiz ve initramfs imajımız belleğe yüklenir ve sistem başlatılır.
Grub ekranını tanıyalım
Grub ekranını kullanarak açılış seçeneklerini değiştirmemiz mümkündür. Bunun için düzenleme modu ve komut satırı modu bulunmaktadır.
Not: Grub ekranında klavye desteği bulunmadığı için ingilizce q klavye düzenine göre yazmanız gerekmektedir.
Grub ekranında eğer e tuşuna basarsanız düzenleme modune geçecektir. Bu sayede sistemi başlatmadan önce açılış parametrelerini değiştirmemiz mümkün olur.
Grub metin düzenleme modu
Düzenleme işlemimizi yaptıktan sonra f10 veya ctrl-x tuşuna basarak açılışı başlatabilirsiniz. Düzenleme modundan çıkmak ve değişiklikleri geri almak için esc tuşunu kullanabilirsiniz.
Eğer c tuşuna basarsanız komut satırı moduna geçer. Burada komutları elle girerek açılışı elle yapmamız mümkündür.
Grub komut satırı modu
Komut satırı modundan çıkmak için esc tuşunu kullanabilirsiniz.
Temel komutlar
ls komutu mevcut diskleri listeler. Komutun yanına dizin adını eklerseniz dizin içeriğini listeler.
ls komutu
clear komutu komut satırını temizler.
clear komutu
set komutu değişken ayarlamak için kullanılır. root değişkeni bulunduğumuz diski ifade eder.
set komutu
echo komutu ekrana yazı yazdırır. Değişkenler $variable veya ${variable} şeklinde ifade edilir.
echo komutu
exit komutu grub ekranından çıkar ve bios sıralamasındaki bir sonraki önyükleyicinin başlatılmasını sağlar.
fwsetup komutu ile uefi bios bulunan sistemlerde biosa erişebilirsiniz.
Koşul oluşturmak için if kullanılır. Yapısal olarak bash içerisindeki if ile aynıdır fakat koşullar için sadece [ ] kullanılır. ([[ ]] bu şekilde bulunmaz.)
if [ ${root} ] ; then
set root=(hd0. gpt2)
else
echo $root
fi
search komutu disklerde arama yapar. eğer –file parametresi eklerseniz dosya araması yapar. Eğer –fs-uuid eklerseniz uuid değeri arar. –set=xxx eklersek bulunan diski değişkene atar.
search --file --set=root /boot/vmlinuz-xxx
source komutu bir yapılandırma dosyasını içeri aktarır.
source ($root)/boot/grub/linux.cfg
insmod komutu modül yükler. Mevcut modüllerin listesine lsmod komutu ile ulaşabilirsiniz.
insmod all_video
lsmod
Sistemin komut satırı ile başlatılması
GNU/Linux açılış için çekirdeğe ve initramfs imajına gereksinim duyar. Bunun için aşağıdaki komutları sırayla çalıştırmamız gereklidir.
set root=(hd0. gpt2)
linux /boot/vmlinuz-xxx root=/dev/sda2 ro quiet splash
initrd /boot/initrd.img-xxx
boot
Burada ilk komutumuzda çekirdeğin bulunduğu diski mevcut disk haline getirdik. İkinci komutta ise çekirdeğin konumunu ve parametrelerini vererek çekirdeğin yüklenmesini sağladık. Üçüncü komutta ise initramfs imajımızın konumunu vererek yüklenmesini sağladık. Son olarak açılışın başlatılması için gereken komutu yazdık.
Grub yapılandırması
grub-mkconfig komutunu kullanarak (veya update-grub) otomatik yapılandırma oluşturabilirsiniz. Fakat bununla birlikte bu yapılandırmayı elle yazmak da mümkündür. Bunun için /boot/grub/grub.cfg dosyamızı aşağıdaki gibi yazabiliriz.
insmod all_video
insmod ext2
menuentry Pardus {
set root=(hd0. gpt2)
linux /boot/vmlinux-xxx ro quiet splash
initd /boot/initrd.img-xxx
}
Yukarıdaki örnek yapılandırmada menuentry ifadesi açılış ekranına bir seçenek eklemeye yaramaktadır. Bir alt menü oluşturmak için submenu ifadesini kullanabilirsiniz.
Bununla birlikte chainloader komutu kullanılarak farklı (linux olmayan) bir sistemi açmak mümkündür.
menuentry Winzort 10 UEFI {
search --file --set=root /EFI/MICROSOFT/BOOT/bootmgfw.efi
chainloader ($root)/EFI/MICROSOFT/BOOT/bootmgfw.efi
}
Legacy bioslarda nt çekirdeğini çalıştırmak için ise aşağıdaki gibi bir yol izleyebilirsiniz.
menuentry Winzort Xp Legacy {
insmod ntfs
insmod ntldr
search --file --set=root /bootmgr
ntldr /bootmgr
}
Faydalı olabilecek bağlantılar
https://www.gnu.org/software/grub/manual/grub/html_node/Shell_002dlike-scripting.html#Shell_002dlike-scripting
https://www.gnu.org/software/grub/manual/grub/html_node/Multi_002dboot-manual-config.html#Multi_002dboot-manual-config
Etiketler:
bootloader
grub
linux
pardus
|
152 |
İstanbul’da Teknofest Rüzgarı
|
TEKNOFEST Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali bu yıl 3 kez düzenlenecek, ilk durağımız İstanbul oldu, rekor katılımların gerçekleştiği, zaman zaman şiddetlenen yağmur ve rüzgar muhalefetine rağmen, 27 Nisan- 1 Mayıs 2023 tarihleri arasında Atatürk Havalimanında gerçekleştirildi. İstanbul ve çevre illerden gelenlerin yoğun bir ilgiyle karşıladığı festival, ziyaretçiler için unutulmaz bir deneyimlere sahne oldu. Bizim için […]
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/istanbulda-teknofest-ruzgari/
|
TEKNOFEST Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali bu yıl 3 kez düzenlenecek, ilk durağımız İstanbul oldu, rekor katılımların gerçekleştiği, zaman zaman şiddetlenen yağmur ve rüzgar muhalefetine rağmen, 27 Nisan- 1 Mayıs 2023 tarihleri arasında Atatürk Havalimanında gerçekleştirildi. İstanbul ve çevre illerden gelenlerin yoğun bir ilgiyle karşıladığı festival, ziyaretçiler için unutulmaz bir deneyimlere sahne oldu.
Bizim için İstanbul Teknofest’in en heyecanlı ve gurur verici anı Pardus Hata Ayıklama ve Öneri Yarışmasında dereceye giren finalistlerimizin ana sahnede ödül aldığı andı. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ve Değerli Eşi Emine Erdoğan Hanımefendiler ve misafirleri Azerbaycan Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev ve Değerli eşi Mihriban Aliyeva Hanımefendi’nin katılımlarıyla ana sahnede tüm Teknofest Yarışma Finalistleri ile buluştular.
Teknofest Pardus Hata Ayıklama ve Öneri yarışması, 1.’si Konya, Mahmut Sami Ramazanoğlu Anadolu İmam Hatip Lisesi Öğrencisi Asım Beşir Başdemir, yarışmanın 2.’si Konya, Selçuklu Anadolu Lisesi ve Kapsül Teknoloji üyesi Mustafa Ekşi ve Yarışmanın 3.’sü İzmir Fen Lisesi öğrencisi Aliberk Sandıkçı ödüllerini ana sahnede, Tübitak Başkanı Sayın Hasan Mandal ve T3 Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Sayın Selçuk Bayraktar’ın elinden alan yarışmacılarımızın heyecanı yüzlerinden okunuyordu.
Pardus standı özellikle genç ziyaretçilerin uğrak noktası oldu, okullarında ETAP etkileşimli tahtaları kullanan çocukların ise ailelelerine, ETAP etkileşimli tahtalarda resim ve kodlama marifetlerini gösterdikleri anlarda aileleriyle gurur dolu anlar yaşadık.
Türkiye’nin en büyük Teknoloji etkinliğinde görev almak benim için de önemli ve değerli bir deneyimdi. Özellikle ETAP Etkileşimli Tahta’nın başında çocuklarla olmak ve kodlama yapmak çok keyifliydi.
En küçüğü 3 en büyüğü 15 yaşında bir çok çocuğun çizdiği resimlere tanıklık etmek ve okullarında ETAP Etkileşimli Tahta kullandıkları için aşina olmaları ve hakimiyetleri, ülkemizi teknoloji üreticisi lideri yapacak neslin, “Teknofest Nesli” olacağını düşünmemek elde değil.
Uzay yolcularımızla da tanıştığımız İstanbul Teknofest’in tadı damağımızda kaldı önümüzdeki Teknofestleri heyecanla bekliyoruz.
Önümüzdeki Teknofestlerde standımız yine TÜBİTAK çadırı içerisinde yer alacak. Standımıza uğradığınızda mutlaka Pardus gönüllüsü olduğunuzu belirtin. Çünkü sizlerle tanışmaktan, görüş ve önerilerinizi duymaktan ve açık kaynak dünyası ile Pardus hakkında sohbet etmekten büyük keyif alıyoruz.
|
151 |
Pardus Röportajları: Ordu Bilişim Teknolojileri İl Koordinatörü Ömer Çağdaş ATASU
|
Ordu Bilişim Teknolojileri İl Koordinatörü Ömer Çağdaş ATASU Ordu Bilişim Teknolojileri il koordinatörlüğü yapan, Pardus Dönüşümünü destekleyen öğretmenimiz Ömer Çağdaş ATASU ile Pardus hakkında konuştuk. Çağdaş Bey, okuyucularımıza kendinizi tanıtır mısınız? Ordu Bilişim Teknolojileri il koordinatörlüğü yapan, Pardus Dönüşümünü destekleyen öğretmenimiz Ömer Çağdaş ATASU ile Pardus hakkında konuştuk. Ben Ömer Çağdaş ATASU. 36 yaşında Bilişim […]
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-roportajlari-cagdas-atasu/
|
Ordu Bilişim Teknolojileri İl Koordinatörü Ömer Çağdaş ATASU
Ordu Bilişim Teknolojileri il koordinatörlüğü yapan, Pardus Dönüşümünü destekleyen öğretmenimiz Ömer Çağdaş ATASU ile Pardus hakkında konuştuk.
Çağdaş Bey, okuyucularımıza kendinizi tanıtır mısınız?
Ordu Bilişim Teknolojileri il koordinatörlüğü yapan, Pardus Dönüşümünü destekleyen öğretmenimiz Ömer Çağdaş ATASU ile Pardus hakkında konuştuk.
Ben Ömer Çağdaş ATASU. 36 yaşında Bilişim Teknolojileri öğretmeniyim. Millî Eğitim Bakanlığı görevlendirmesiyle Ordu ili Fatih Projesi – BT İl Koordinatörlüğü görevini yürütüyorum. Evli ve 2 çocuk babasıyım.
Ordu ili Pardus ETAP dönüşümünde öncü illerimizden. Pardus’un okullardaki kullanımının artmasına yönelik emekleriniz çok büyük. Şu anda okullarınızda Pardus ve ETAP kullanım durumu nedir?
%95’in üzerinde Pardus kullanımı devam ediyor, Pandemi sürecinde EBA Canlı dersin çalıştırılamamasından dolayı bazı okullar Windows’a geri döndü, sonrasında birçoğunu tekrar Pardus’a göç ettirdik. Mesleki Teknik Anadolu Liselerinde bazı meslek derslerinde Pardus’ta uygun program bulamadıkları için Windows kullanılmaya devam ediyor.
Pardus Dönüşümü sırasında karşılaştığınız en büyük zorluklar nelerdi? Bunları nasıl aştınız?
Alışkanlıkları yıkmak zordu. TÜBİTAK Pardus Eğitmenimiz Şenol ALDIBAŞ ve Pardus gönüllüsü Bilişim Teknolojileri öğretmeni İbrahim Paşa AKÇA ile Pardus Göç Ekiplerimize eğitim düzenledik. Ekiplerin usta kişilerden eğitim alması çok faydalı oldu. Göç sırasında okullara giden 3’er kişilik ekiplerden 2’si kurulumları yaparken diğeri öğretmenlerimiz Pardus tanıtımı yaptı. Bu sayede çok zorluk yaşamadık. Fakat öğretmenlerin .exe uzantılı Z-Kitap kullanma istekleri bizleri biraz zorladı. Özellikle yayın evlerine karşı direndik. Yayın evleri de .deb uzantılı Z-Kitaplar çıkarmak zorunda kaldı. Artık çok zorluk yaşamıyoruz.
Dönüşüm sırasında öğretmenlerin ve öğrencilerin tutumları nasıldı? Ön yargıları kırmak için neler yaptınız?
Göç ekiplerimiz Özgür Yazılım, Açık Kaynak Yazılım, Yerli yazılım kavramlarını, virüs bulaşmadığını, kendi özel oturumlarını açabildiklerini vb. öğretmenlere tanıtım esnasında açıkladığı için çok ön yargıyla karşılaşmadık. Birçok öğretmenimizde de bu tanıtımlardan sonra neden bu zamana kadar geçilmemiş, güzelmiş, desteklenmeli vb. serzenişleri oluştu.
Öğretmenlerimizin şuanda Pardus’a bakış açıları nasıldır?
Bilgisayar yazılımlarını kullanmayı biraz bilen öğretmenlerimiz genel olarak memnun. Fakat gerçek şu ki birçok öğretmenimiz kişisel bilgisayarlarında Windows kullanmaya devam ediyor. Ara yüzler farklı olduğu için az da olsa şikâyetçi olanlar var. Bunların bir çoğu emekliliği yaklaşmış tecrübeli öğretmenlerimiz.
Öğrencilerin Pardus’a yaklaşımları nasıldır?
Liselerimizin bazılarında uygun olmayan içeriklere erişim olabilir diye Parolalı kullanım olduğu için bu öğrencilerimiz çok ET kullanamıyor. Diğer okullarımızda ise öğrencilerimiz kullanıyorlar ve öğrenciler öğretmenlerden daha çabuk alıştılar.
Pardus dönüşümünü henüz tamamlamamış illerimiz için önerileriniz nelerdir?
Pardus ülkemiz yazılımcıları tarafından geliştirilmiş bir yazılım. Yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi için hepimizin desteğine ihtiyacı var. Kullanım ne kadar artarsa geliştiricilere geri dönütler o kadar çok olur ve varsa hataların ortaya çıkarılması ve düzeltilmesi daha kolay olur. Bağımsız olmak istiyorsak, özgür olmak istiyorsak kesinlikle kullanmalıyız ve kullanılmasını özendirmeliyiz.
Ülkemizin geleceği öğrencilerimizin de Pardus’un ne olduğunu bilmesi gerekir, bu yüzden özellikle okullarımızda bulunan Etkileşimli Tahtaların tamamında Pardus kullanmalıyız. MEB Yegitek FATİH Projesi kapsamında FAZ-2’den sonra yaptığı Etkileşimli Tahta alım ihalelerinde PARDUS zorunluluğu şartı koyuyor, bu büyük bir adım, fakat daha önce alınan ET’lerde de kullanılması için illeri teşvik edebilir.
Etiketler:
linux
pardus
pardus 21
|
204 |
Inkscape 1.1 Duyuruldu!
|
Inkscape ekibi geçtiğimiz günlerde 1.1 sürümünü duyurdu. Bu sürüm, beraberinde pek çok güzel özellik ve hata düzeltmeleriyle geldi.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/inkscape-1-1-duyuruldu/
|
Inkscape ekibi geçtiğimiz günlerde 1.1 sürümünü duyurdu. Bu sürüm, beraberinde pek çok güzel özellik ve hata düzeltmeleriyle geldi.
Inkscape 1.1 sürümü beraberinde gelen iyileştirme, hata çözümü ve eklenen özelliklerde 2020 yılı Google Summer of Code programı öğrencileri ve mentörlerinin katkısı büyük.
Inkscape 1.1 ile gelen yenilikler
Inkscape’in bu yeni sürümünde sizi ilk olarak sıcak bir karşılama aracı olan “Welcome” bekliyor.
Linux kullanıcılarının alışkın olduğu “komutlar ile çalışma” yine yeni sürümle gelen özellikler arasında. Bu komutlar, kullanıcıların ana dillerinde de kullanılabiliyor. Özellikle tasarımcıların işlerini kolaylaştıracak ölçekleme, bölme ve bunun gibi pek çok özellik ve geliştirme de bu sürümle beraber geliyor. Henüz Pardus depolarında bulunmayan bu sürümü erkenden deneyimlemek isteyenler, Flatpak Uygulama Merkezi aracılığıyla kurabilirler. Flatpak Uygulama Merkezi’ni Pardus Mağaza aracılığıyla kurabilirsiniz.
Etiketler:
inkscape
|
8 |
Blender Geometry Nodes Nasıl Kullanılır ?
|
Milyonlarca kişi tarafından kullanılan açık kaynaklı Blender 3B modelleme, animasyon ve daha birçok işlevi ile görmezden gelinemeyecek öneme sahip. Bu yazıda Blender’ın sunduğu araçlardan en yenisi “Geometry Nodes”un ne olduğunu ve ne işe yaradığını algoritmik (prosedürel yöntemle) bir çimen sahnesi oluşturarak göstereceğim. Prosedürel içerik üretimi de denilen algoritmik yöntem veriyi elle oluşturmanın aksine algoritma kullanarak […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/blender-geometry-nodes-nasil-kullanilir/
|
Milyonlarca kişi tarafından kullanılan açık kaynaklı Blender 3B modelleme, animasyon ve daha birçok işlevi ile görmezden gelinemeyecek öneme sahip. Bu yazıda Blender’ın sunduğu araçlardan en yenisi “Geometry Nodes”un ne olduğunu ve ne işe yaradığını algoritmik (prosedürel yöntemle) bir çimen sahnesi oluşturarak göstereceğim. Prosedürel içerik üretimi de denilen algoritmik yöntem veriyi elle oluşturmanın aksine algoritma kullanarak oluşturma yöntemidir.
Geometry Nodes, bloklar kullanarak otomatik olarak kolaylıkla değiştirilebilen obje veya sahne yapımında kullanılır. Algoritmik bir şekilde çalıştığından adımların sırası değiştirilebilir, standart modellemedeki gibi sonradan yapılan değişiklikler önceki adımlara erişiminizi engellemez. Bir nevi objeleri değiştirmesi için bilgisayara komut verir yani kullanıcı objeye doğrudan değişiklik yapmaz. Bu, özellikle teker teker yerleştirilemeyecek kadar zahmetli (bir orman sahnesini tamamen ağaçla doldurmak) veya matematiksel fonksiyonların kullanılacağı işlemlerde (denizanasının sinüs dalgası şeklinde dalgalanması) işe yarar.
Çok çeşitli ve karmaşık uygulama alanları bulunan Geometry Nodes’da basit bir çimen sahnesinin nasıl yapıldığına bakalım. Ekranın sağ tarafında Geometry Nodes sekmesini açıp karşımızdaki kübe Geometry Node oluştururuz. Çimen sahnemiz için gereken toprağı küp bloğunu silip “Grid” bloğuyla oluşturacağız.
Oluşturduğumuz düzlem.
Sahnenin boyutlarını istediğimiz gibi değiştirebilmek için “Size” bölümlerine değiştirebileceğimiz bir değer atıyoruz. Toprağın detay yoğunluğunun bu değere bağlı büyümesi için sabit bir sayı ile çarpıyoruz.
Multiply Bloğu ile boyut arttırılsa da her objenin kalitesi azalmaz.
Toprağımızın daha gerçekçi görünmesi için yüksekliğinin rastgele değişmesini istiyoruz. Bu yüzden “Noise Texture” kullanarak üreteceğimiz siyah beyaz haritayı yüksekliğe çevirerek düzlemimizin noktalarını farklı miktarlarda yukarı kaldıracağız. Noise Texture ile oluşturduğumuz rastgele değerleri (0. 0,0) vektörün z- eksenine atayıp “Set Position” bloğunun “Offset” boşluğuna takınca her noktaya rastgele ürettiğim vektörlerin pozisyonlarını vermiş oluruz. Yükseklik haritası her an istendiği gibi değiştirilebilir. Sahne boyutunu arttırdığımızda Noise Texture tekrarlamayan yükseklik haritalarımızı üretmeye devam edecek ve bu yükseklikler düzleme “Set Position” ile atanacak. (Bu, çok basit bir yöntem) Noise Texture ayarlarıyla oynadıktan sonra çimen yapmaya geçebiliriz.
Çimeni oluşturmaya toprağımızın üzerine “Distribute Points on Faces” bloğuyla rastgele noktalar dağıtarak başlıyoruz. Oluşturduğumuz noktaları da “Instances on Points” bloğuna bağlayıp noktalara geometri atayabiliyoruz. Bu sahne için bd3d’nin oluşturduğu bedava “Plant Library”sini kullanıyorum. Buradan seçtiğim bitkileri bir gruba ekleyip “Collection Info” bloğunu “Instances” boşluğuna takıyorum. Aynı anda toprak ve çimenin görünebilmesi için “Join Geometry” bloğuna toprağı ve “Instances on Points” bloğunu takıyorum.
Son olarak toprağa “Set Material” ile renk ekleyip her çimen ve çiçeğin z ekseninde rastgele açılarda dönüp rastgele boyutlandırılması için “Random Value” bloğunu kullanıyorum.
Artık elimizde tekrar etmeyen ve yoğunluk, boyut gibi değerleri değiştirilebilen bir çimen bloğu var. Bu, özellikle büyük sahnelerin yapımında çok zaman kazandırabilecek bir yöntem.
|
33 |
Pardus kurulumda alternatif disk bölümleme araçları – Bölüm 1 – Fdisk
|
Giriş Bu yazımızda Pardus Btrfs Kurulum yazısının 1. bölümünde bahsedilen disk bölümleme araçlarından fdisk ile nasıl disk bölümleme yapılacağı anlatılacaktır. Hazırlık Pardus Çalışan ile canlı ortamda tarif edilecek bu işlemler için pardus yüklü önyüklenebilir usb bellek ile bilgisayar başlatılır. Uçbirim açarak aşağıdaki kodlarla başlayalım. Fdisk Mevcut duruma bir göz atalım ve ardından bölümleme yapmak istediğimiz […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-kurulumda-alternatif-disk-bolumleme-araclari-bolum-1-fdisk/
|
Giriş
Bu yazımızda Pardus Btrfs Kurulum yazısının 1. bölümünde bahsedilen disk bölümleme araçlarından fdisk ile nasıl disk bölümleme yapılacağı anlatılacaktır.
Hazırlık
Pardus Çalışan ile canlı ortamda tarif edilecek bu işlemler için pardus yüklü önyüklenebilir usb bellek ile bilgisayar başlatılır.
Uyarı !
fdisk ve cfdisk gibi disk yönetim araçlarını dikkatli kullanmanız olası veri kayıplarının önüne geçmeniz için önemlidir. Varsa diskteki önemli verilerinizi yedekleyin.
Hatırlatma
Pardus btrfs kurulum yazısına ithafen düzenlenen bu yazıda btrfs disk yapısı ile disk bölümlendirme yapılacak. Ancak diğer dosya sistemleri için de (örn. ext4) bölümlendirme yapılabilir.
Hatırlatma
Pardus iso kalıp dosyasında btrfs-progs paketi ön yüklü olarak gelmiyor. btrfs sistem inşa etmek istiyorsak bu paketi çalışacağımız sistemde aktif etmeliyiz. Benzer şekilde başka bir dosya sistemi örneğin zfs inşa etmek istiyorsak zfsutils-linux paketinin, xfs sistemi için ise xfsprogs paketinin yüklenmesi gerekir.
Uçbirim açarak aşağıdaki kodlarla başlayalım.
sudo su -
apt update
apt install btrfs-progs
Fdisk
Mevcut duruma bir göz atalım ve ardından bölümleme yapmak istediğimiz disk için fdisk komutunu yazalım.
fdisk /dev/vda
Hatırlatma
Sistemimizde disk ismi vda olarak listleniyor. Sizde sda ya da nvme0n1 olarak listelenebilir. Komutu ona göre düzenleyin.
fdisk
fdisk komutuna geçildikten sonra harf + enter yöntemi ile ilerler.
m harfi kullanabileceğiz komutları listeler.
fdisk
g harfi ile GPT yapısında yeni birim oluşturulur.
fdisk
n harfi ile yeni bir bölüm oluşturulur. p harfi ile primary (birincil) bölüm olacağı belirlenir. Boyut için megabyte, gigabyte simgeleri olan M, G harfleri + işareti ile birlikte kullanılır.
fdisk
t harfi ile bölüm dosya sistemi tipi belirlenir. L harfi kullanabilir dosya tiplerini listeler. Bölümü efi bölümü olarak belirlemek istiyoruz ve ef kodunu kullanacağız.
fdisk
tekrar n harfi ardından p harfi ile yeni birincil bölüm oluşturulur. Bu bölüm isteğe bağlı swap alanı olabilir.
Dikkat
Birden fazla bölüm oluştururken bölüm türünü belirlemek istediğinizde , numaralandırmaya dikkat edin. Örnekte swap alanını ikinci bölüm olarak oluşturduk ve t parametresi ile işlem yapmak istediğimizde bölüm numarası seçmemiz istendi. 2 numaralı bölüm ile devam ettik. Swap kodu 82
fdisk
Son olarak sistemin kurulacağı bölümü oluşturmak için yine n harfi ve ardından p harfi ile devam edip diskin kalan bütün bölümünü bu alan için ayarladık. t harfi ile de tür olarak Linux seçimi yaptık. Linux kodu 83
fdisk
w harfi ile belirlediğimiz işlemlerin diske yazılması sağlanır. Bu işlemin bitmesiyle fdisk komutundan çıkılmış olur.
Diskin durumuna bir göz atalım.
fdisk -l
Şimdi boyut ve tür bilgilerini belirlediğimiz bölümleri biçimlendirmeye geçelim. Bunun için aşağıdaki kodlarla devam edeceğiz.
mkfs.vfat -F 32 /dev/vda1
mkswap /dev/vda2
mkfs.btrfs /dev/vda3
Biçimlendirme işleminden sonraki diskin durumu görüntülemek için şu kodu kullanabiliriz.
parted -l
Disk bölümleme işlemi tamamlandı.
Faydalı olması dileğiyle , başka yazılarda görüşmek üzere…
Etiketler:
bash
boot
bootable
bullseye
debian
disk
diskpart
efi
fdisk
gpt
install
iso
kurulum
linux
pardus
pardus 21
parted
terminal
uçbirim
|
25 |
Kendi dağıtımınızı oluşturmak: Bölüm 1
|
Bu yazıda linux dağıtımlarının nasıl çalıştığını anlamak amacıyla kendi basit minimal linux dağıtımımızı oluşturacağız. Gerekli paketlerin kurulması Öncelikle derleme işlemine başlamadan önce derleme araçlarına ve test için qemuya ihtiyacımız bulunmaktadır. Bunun için aşağıdaki paketleri kurmalıyız. Kaynak kodların edinilmesi Linux çekirdeğinin kaynak kodunu https://kernel.org üzerinden indirin. Busybox kaynak kodunu https://busybox.net üzerinden indirin. Daha sonra indirdiğimiz arşivleri […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/kendi-dagitiminizi-olusturmak-bolum-1/
|
Bu yazıda linux dağıtımlarının nasıl çalıştığını anlamak amacıyla kendi basit minimal linux dağıtımımızı oluşturacağız.
Gerekli paketlerin kurulması
Öncelikle derleme işlemine başlamadan önce derleme araçlarına ve test için qemuya ihtiyacımız bulunmaktadır. Bunun için aşağıdaki paketleri kurmalıyız.
apt install build-essential bison flex libc6-dev bc qemu-kvm
Kaynak kodların edinilmesi
Linux çekirdeğinin kaynak kodunu https://kernel.org üzerinden indirin.
Busybox kaynak kodunu https://busybox.net üzerinden indirin.
Daha sonra indirdiğimiz arşivleri açalım. Son durumda aşağıdaki gibi olmalıdır.
Kaynak kodlar ve açılmış halleri
Derleme aşaması
Derleme işlemleri ile oluşturacağımız minimal dağıtımın parçalarını elde edeceğiz. Bunun için önce busybox sonra linux çekirdeğini derlememiz gerekmektedir. Derleme işlemi kaynak kodun bulunduğu dizinde gerçekleştirilir. Derlemeler bilgisayarınızın hızına bağlı olarak biraz uzun sürebilir ve fazla enerji harcamasına sebep olabilir.
Öncelikle busybox kaynak kodunu derleyelim. Henüz libc ile ilgili olan kısımı anlatmadığım için static olarak derlememiz gerekmektedir (Bununla ilgili detaylı bilgi 2. kısımda anlatılacaktır). Bunun için öncelikle make defconfig komutunu kullanalım. Daha sonra da .config dosyasını açıp aşağıdaki gibi düzenleyelim.
CONFIG_STATIC=y olarak değiştirdik
Daha sonra make komutunu kullanarak derleme işlemini yapalım.
Derleme tamamlandıktan sonra busybox dosyamız oluşmuş olmalıdır. Static olup olmadığını anlamak için ldd komutu ile kontrol edebiliriz.
$ ldd busybox
not a dynamic executable
Şimdi sıra linux çekirdeğinin derlenmesinde. Bunun için önce make defconfig komutunu kullanıp daha sonra da make bzImage komutu ile çekirdek imajımızı oluşturalım.
Derleme tamamlandığında Kernel: arch/x86/boot/bzImage is ready (#1) şeklinde bir satır yazmalıdır. Kernelimizin düzgün derlenip derlenmediğini anlamak için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz.
$ file arch/x86/boot/bzImage
arch/x86/boot/bzImage: Linux kernel x86 boot executable bzImage, version 6.2.7 ([email protected]) #1 SMP PREEMPT_DYNAMIC Tue Mar 21 08:18:58 -00 2023, RO-rootFS, swap_dev 0XB, Normal VGA
Bir sonraki bölümde derlemiş olduğumuz çekirdeği ve busybox dosyasını kullanarak initramfs oluşturma ve test etme anlatılacaktır.
Etiketler:
linux
qemu
|
128 |
Pardus 21 Arka Plan Tasarım Yarışması Birincisinden Tecrübeler
|
Pardus 21 arka plan tasarım yarışmamızın birincisi yarışması birincisi Batuhan Erginli’yi yakından tanımak ister misiniz?
|
Pardus Blog
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-21-arka-plan-tasarim-birincisi/
|
Pardus 21 arka plan tasarım yarışmamızın birincisi yarışması birincisi Batuhan Erginli’yi yakından tanımak ister misiniz?
Merhaba. Ben Batuhan Erginli. 1 Ağustos 2001 tarihinde doğdum. İlkokul ve ortaokulum, Simav Osmanbey Okulları’nda geçti. Lise eğitimimin ilk iki senesi Gediz Anadolu Öğretmen Lisesi’nde, diğer iki senesi de Nurullah Koyuncuoğlu Anadolu Lisesi’nde geçti. Üniversite olarak Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Tavşanlı Meslek Yüksekokulu’nda Bilgisayar Programcılığı ön lisans bölümünden mezun oldum.
Müzik mi, tasarım mı ikilemi
Hobi olarak, ilkokuldan beri (11 yaş) müzik dinlemeyi ve görsel şeyler ile uğraşmayı severdim. İlk adımımı görsel yönünde attım. Herhangi bir görseli tasarlamak için ona sürekli bakardım ama o zamanki halim ile hiçbir şey anlayamıyordum. Zaman geçti. Sene 2013 civarlarında Cinema 4D Adobe After Effects ve Adobe Photoshop programını yüklemeyi denedim. O zamanlar YouTube’da oyun kanalı olmak ve 3D intro yapmak çok popülerdi ve ben de kendime bir tane istiyordum ama kimse yapmıyordu. Ben de oyun kanalıma verdiğim ağırlığı azaltıp kendime intro yapabilmek için bahsettiğim programı kurdum. Birazcık öğrendikten sonra bu işten zevk almaya başladım ve oyun kanalımı bıraktım.
Sorun ekran kartındaymış
Artık 3D tasarım yapmaya başlamıştım lakin çok acemiydim ama en önemlisi pes etmedim. Bilgisayarım çok kötüydü, neredeyse hiçbir oyunu düzgünce oynayamıyordum, tasarım yaparken saatlerce bekliyordum, kısacası işkence gibiydi. Daha sonra 2015-2016 yıllarında sadece sistemimdeki ekran kartını yükselterek işlerimi hızlandırdım ve ilk paramı kazanmaya başladım. O zamanlar çok küçük bir miktar olsa bile benim heveslenmeme yetiyordu. 3D intro konusunda kendimi çok geliştirmiştim ve ciddi işler yapmaya başlamıştım ama 2017’den sonra 3D intro olayı resmen bitmişti ve ben de yavaş yavaş müzik sektörüne doğru kaymaya başladım. 2018 yılının başlarında FL Studio programı ile elektronik müzik yapmaya başlamıştım. Tasarım yaparken tükenen ilhamı müzik yaparken geri alıyordum. Kendimi hem müzik hem de tasarımda geliştirmeye devam ettim.
Müzik için tasarlamak
2018 yılında, YouTube geçmişim sayesinde Armağan Oruç adlı müzisyenin kanal videolarını ve tasarımlarını yapmaya başlamıştım. O adımı attıktan sonra işler benim açımdan çok iyi gelişmeye başladı. Hem iş tecrübesi, program tecrübesi ve Armağan Oruç sayesinde müzik konusunda bilgi kazandım. Neredeyse 4 yıl aradan sonra yani 2022 yılında, üniversite nedeniyle Armağan Abi ile yaptığım işi bırakmak zorunda kaldım çünkü vakitlerimiz uymamaya başladı. Ben de ara verdiğim freelancer sitelerinde satış yapmaya yeniden başladım ve iş olanağımı daha üst bir seviyeye çıkardım.
Tasarımlarımda müzikten ilham alıyorum
Pardus 21 Arka Plan Tasarım Yarışması’nı bir arkadaşımdan duydum. Kendisi Linux tabanlı işletim sistemleri ile ilgilenmeyi çok sever. Yarışma dikkatini çekince bana söyledi ve direk tasarım yapmaya koyuldum. 3 tane tasarım yapmıştım ve yaklaşık olarak 5-6 saat sürmüştü sanırım. Sonuç olarak kazandığımı görünce çok sevindim. 3D tasarımlarımda, bu zamana kadar hep duyduğum seslerden esinlendim çünkü düşünce, çok sınırlı bir kavram. Düşünerek sadece bir yere kadar fikir çıkarabilirsiniz ama seslerle hiç aklınıza gelmeyen şeyleri görebilirsiniz. O yüzden tasarım yaparken eşsiz müzikler dinlemeye çalışıyorum. Eskiden ilham geldiğinde, tasarımlarım birbirine girerdi ve berbat bir görüntü oluşurdu ama şimdi dinlediğim müzikler sayesinde olmuyor. Sebebiyse müzikleri aynı tarzda seçmeye dikkat ediyorum ki tasarımı yaparken duygu değişimim sabit kalsın ve ben yaptığım işi bozmayayım. Çoğu insan başka şekilde ilham alabilir ama benim keşfettiğim ve en bana uygun olan yöntem bu, öneririm. 2015’den bu yana, kullandığım tüm programlarda kendimi en üst seviyeye getirmeye çalıştım. Son olarak, tasarım ve müzik yapmak, insanı rahatlatıyor.
Yarışma için yaptığım 3 görsel aşağıdaki gibidir.
Görsel 1
Görsel 2 -Pardus 21 Arka Plan Tasarım Yarışması’nı Kazanan Çalışmam
Görsel 3
Etiketler:
arka plan
pardus
pardus 21
|
158 |
OpenShot 3.0 yayınlandı
|
Bir çok insanın Linux sistemlere geçiş yapmak istememesinin büyük nedenlerinden biri video editörlerinin yetersizliği ve eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Windows ve macOS sistemlerde daha fazla video düzenleme programları olduğu doğru, fakat Linux sistemlerde de kullanabileceğiniz harika programlar mevcut KDenlive ve DaVinci Resolve gibi. Linux sistemleri üzerinde çalışan açık kaynaklı başka bir popüler video düzenleme uygulaması da OpenShot’tır. […]
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/openshot-3-0-yayinlandi/
|
Bir çok insanın Linux sistemlere geçiş yapmak istememesinin büyük nedenlerinden biri video editörlerinin yetersizliği ve eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Windows ve macOS sistemlerde daha fazla video düzenleme programları olduğu doğru, fakat Linux sistemlerde de kullanabileceğiniz harika programlar mevcut KDenlive ve DaVinci Resolve gibi.
Linux sistemleri üzerinde çalışan açık kaynaklı başka bir popüler video düzenleme uygulaması da OpenShot’tır. Bu çoklu platform video editörü aynı zamanda Windows ve macOS sistemlerde de çalışabilmektedir, yani Linux a geçiş yapmadan önce bu platformlarda isteklerinizi karşılıyor mu diye programı deneyimleyebilirsiniz.
OpenShot 3.0 ile gelen yenilikler
İyileştirilmiş stabilite ve hafıza kullanımı
Geliştirilmiş gerçek zamanlı video playback performansı
Zaman çizelgesi ve kullanım iyileştirmeleri
Aynı anda çoklu video ve klip dışarıya aktarma özelliği
Blender 3.3 desteği
4K görüntü ve monitor desteği (Yüksek DPI)
Artırılmış video format desteği
Güncellenmiş dil çevirileri ve çeviri sistemi
OpenShot 3.0 versiyonu hakkında daha fazla detaylı bilgi için OpenShot resmi sitesine yada Github versiyon günlüklerine bakabilirsiniz.
Etiketler:
açık kaynak yazılım
linux
|
10 |
Pardus’da C# Kullanmak için Mono Kurulumu
|
Bu yazımızda Pardus işletim sistemi üzerinde C# programlama dili ile yazılmış dosyaların çalıştırılması ve ilgili kurulum adımlarının gerçekleştirilmesi konu alınmıştır. Mono yazılımı ise C# programlama dilinin Linux ve diğer yazılımlar üzerinde çalıştırılmasını sağlayan bir yazılımdır. Açık kaynak olarak geliştirilmekte olup çeşitli projelerde kullanılabilmektedir. Kurulum İlk olarak Mono yazılımını kurmak için terminal uygulamasını açınız. Aşağıdaki komutları […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardusda-c-kullanmak-icin-mono-kurulumu/
|
Bu yazımızda Pardus işletim sistemi üzerinde C# programlama dili ile yazılmış dosyaların çalıştırılması ve ilgili kurulum adımlarının gerçekleştirilmesi konu alınmıştır.
C# Nedir?
C#, birçok farklı platformda kullanılabilen, güçlü ve esnek bir dildir. Windows, Mac, Linux ve Android gibi işletim sistemlerinde çalışan uygulamalar geliştirmek için kullanılabilir. Ayrıca, web uygulamaları, mobil uygulamalar, oyunlar, masaüstü uygulamaları ve daha pek çok şey geliştirmek için kullanılabilir.
Mono yazılımı ise C# programlama dilinin Linux ve diğer yazılımlar üzerinde çalıştırılmasını sağlayan bir yazılımdır. Açık kaynak olarak geliştirilmekte olup çeşitli projelerde kullanılabilmektedir.
Kurulum
İlk olarak Mono yazılımını kurmak için terminal uygulamasını açınız. Aşağıdaki komutları sırası ile çalıştırınız. Bu işlemler, sırası ile ilgili paketlerin kurulumu, paket depolarının kurulumu ve paket depolarının güncellenmesini sağlayacaktır.
sudo apt install dirmngr ca-certificates gnupg
sudo gpg --homedir /tmp --no-default-keyring --keyring /usr/share/keyrings/mono-official-archive-keyring.gpg --keyserver hkp://keyserver.ubuntu.com:80 --recv-keys 3FA7E0328081BFF6A14DA29AA6A19B38D3D831EF
echo deb [signed-by=/usr/share/keyrings/mono-official-archive-keyring.gpg] https://download.mono-project.com/repo/debian stable-buster main | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/mono-official-stable.list
Şimdi paket depolarımızı güncellememiz gerekiyor.
sudo apt update
Daha sonra ilgili kurulum komutunu çalıştırınız.
sudo apt install mono-devel
Bu adımlardan sonra başarılı bir şekilde Mono yazılımını kurmuş bulunmaktayız.
İlk C# Dosyasını Çalıştırmak
İlk olarak bir C# dosyası oluşturalım. Bunun için aşağıdaki komutu terminal uygulaması ile çalıştırınız.
gedit deneme.cs
Daha sonra aşağıdaki kodları dosyanızın içine kopyalayın.
using System;
public class HelloWorld
{
public static void Main(string[] args)
{
Console.WriteLine(Merhaba Dünya!);
}
}
Bu işlemden sonra metin düzenleme uygulamasını kapatınız. Daha sonra aşağıdaki komutu çalıştırınız. Bu komut ise C# dosyasının derlenmesini sağlamaktadır. Çalıştırılabilir bir dosya vermektedir. Burada ilk olarak derleme sonrası oluşacak dosyanızın adına ve derlenecek dosyanızın adına dikkat etmeniz gerekmektedir.
csc /out:deneme123 deneme.cs
Daha sonra Mono ile çalıştırmak için aşağıdaki komutu çalıştırınız. Yukarıda belirtildiği gibi deneme123 bizim derleme sonrası oluşan dosyamızdır ve bunu çalıştıracağız.
mono deneme123
Kaynakça
https://www.mono-project.com/
https://www.mono-project.com/download/stable/#download-lin-debian
https://github.com/mono/mono
Etiketler:
C#
kurulum
linux
mono
pardus 21
programlama
|
134 |
“Siyah Ekran” Öcü Müdür?
|
Bazılarımızın uçbirim, bazılarımızın terminal, bazılarımızın ise konsol olarak bildiği “siyah ekran” gerçekten öcü müdür?
|
Pardus Blog
|
https://gonullu.pardus.org.tr/siyah-ekran-ocu-mudur/
|
Bazılarımızın uçbirim, bazılarımızın terminal, bazılarımızın ise konsol olarak bildiği “siyah ekran” gerçekten öcü müdür?
Linux dağıtımlarında vazgeçilmez olan uçbirim arayüzü, nam-ı diğer “siyah ekran”, aslında korkulacak bir şey olmadığı gibi çok işlevsel ve güçlü bir arayüzdür. Grafik arayüzde çoğunlukla görsellik/estetik ön planda olduğu için çoğu zaman işlevsellikten ve pratiklikten feragat edilebilmektedir. Uçbirim arayüzünde ise görsellik kaygısı olmadığı için işlevsellik ve pratiklik ön plandadır. Eğer gerekli yetkilere sahipseniz, Linux dağıtımlarında uçbirim arayüzünü kullanarak dilediğiniz her şeyi yapabilirsiniz. Tüm bunlara ek olarak, bazı işlemleri grafik arayüz yerine uçbirim arayüzü kullanarak gerçekleştirmek çok daha pratik olabiliyor. Hemen bir örnekle açıklayalım.
Pardus’ta sistem güncelleştirme
Pardus sisteminizi güncelleştirmeniz için grafik arayüzden (Pardus Yazılım Merkezi) gerçekleştirmeniz gereken işlemleri sırasıyla anlatalım. Pardus Yazılım Merkezi uygulamasını açmanız, sağ üstte bulunan menü simgesine tıklamanız, “Güncellemeler” düğmesine tıklamanız, ardından açılan ekranda “Paket Önbelleğini Güncelle” düğmesine basmanız, ardından yetkilendirme için parolanızı girmeniz ve sol tarafta bulunan “Güncelle” düğmesine basmanız gerekiyor. Bununla bitmedi, açılan uygulamada sağ üstte bulunan “Güncellemeleri Kur” düğmesine basmanız ve tekrar yetkilendirme için parolanızı girmeniz gerekiyor. Fazlasıyla uzun, değil mi?
Oysa bu işlemi uçbirim arayüzünden çok daha kolay ve hızlı bir şekilde yapabilirsiniz. Uçbirimi açmanız ve aşağıdaki komutu girmeniz yeterli.
sudo apt update && sudo apt full-upgrade -yq
Çok pratik, değil mi?
Uçbirimin görselliği
Uçbirim, yalnızca düz siyah ekrandan ve komutlardan ibaret değildir. Uçbirimde çalışan programların bazıları arayüze sahiptir. En basit arayüzlerden birine sahip olan tasksel aracının ekran görüntüsünü aşağıda bulabilirsiniz. Tasksel, Debian tabanlı sistemler için çeşitli paket kurulumlarını otomatize eden ve uçbirimde çalışan bir araçtır.
Tasksel Aracı
Biraz daha görsellik isterseniz size Charm’ın geliştirmiş olduğu bir markdown görüntüleyici/okuyucu olan Glow’u önerebilirim.
Bu araç gibi göze daha hoş görünen uçbirim arayüzü araçları geliştirmek istiyorsanız, yine Charm’ın yayınladığı Go dilinde yazılmış olan Lip Gloss kütüphanesini incelemenizi öneririm.
Lip Gloss Kütüphanesi Örnekleri
Yukarıda bahsetmiş olduğum örnekler sayesinde umarım “siyah ekran”a olan önyargıları biraz olsun kırabilmişimdir.
Etiketler:
komut satırı
komut satırı arayüzü
konsol
siyah ekran
terminal
uçbirim
|
56 |
Pardus’a ElasticStack (ElasticSearch ve Kibana) Nasıl Kurulur?
|
ElasticStack içerisinde ElasticSearch, Kibana, Beats ve Logstash’ı barındıran açık kaynak kodlu bir araçlar topluluğudur. Biz bu yazımızda size Kibana ve ElasticSearch ikilisinin nasıl kurulacağını anlatacağız.
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardusa-elasticstack-elasticsearch-ve-kibana-nasil-kurulur/
|
ElasticStack içerisinde ElasticSearch, Kibana, Beats ve Logstash’ı barındıran açık kaynak kodlu bir araçlar topluluğudur. Biz bu yazımızda size Kibana ve ElasticSearch ikilisinin nasıl kurulacağını anlatacağız.
ElasticSearch’ün biri ürünü olan Kibana, tıpkı Grafana gibi açık kaynaklı bir veri görselleştirme aracıdır. Daha önceki yazımızda Grafana‘nın Pardus’a nasıl kurulacağını anlatmıştık. Şimdi sıra Grafana alternatifi olan Kibana‘da.
Endüstri 4.0’la birlikte her geçen gün sayısı artan IoT (İnternet Of Things) cihazlarının oluşturduğu/sahadan topladığı verilerin daha anlaşılır ve insanlar için mantıklı görünmeleri ihtiyacı da artmaktadır. Genel olarak veriyi sahadan toplayan IoT cihazı, veriyi bir sunucuya gönderir ki bu sunucu büyük oranda bir veritabanıdır ve veriler bu veritabanında saklanırlar. Sonrasında veritabanındaki veriler görselleştirme aracı olan Kibana‘ya gönderilir ve/veya Kibana tarafından çekilerek görselleştirilir. Bu sayede çok sayıdaki, ilk bakışta anlamsız görünen rakam karmaşası, çok daha mantıklı ve insanlara fikir verebilecek grafiklere dönüşmüş olur. Özellikle endüstride gösterge panelleri (Dashboard) sıkça kullanılır ve fabrikalardaki tüm makinaların ne durumda oldukları, kayıp/boş zamanları, anlık veya belirli zaman aralıklarındaki üretim miktarları, verimlilik gibi çok değerli bilgileri bizlere sunarlar. İşte Kibana veya Grafana gibi araçlarla çok şık ve anlaşılır gösterge panelleri tasarlayabilirsiniz.
Şimdi hep beraber yeni bir Pardus Sunucu 21.0 kurulumunu yaptığımızı varsayalım. Ben örnek olması için IP adresimi 192.168.120.120 verdim. Alt ağ maskesi olarak /16 ağını (255.255.0.0) kullandım ve bu sayede IP adresi 192.168.0.0 ile 192.168.255.255 aralığındaki herkesin sunucuya erişmesine izin vermiş oldum. Son olarak ağ geçidimi 192.168.0.1 olarak ayarladım, siz kendi güvenlik duvarınızın ve/veya modem/router’ınızın IP adresini vermelisiniz. Tüm yazılarımızda zaten bunları sık sık anlattığımız için çok detaya inmeden doğrudan ayarların yapıldığı komutu verip geçeceğim.
sudo nano /etc/network/interfaces
Sonrasında sudo reboot ile sistemi yeniden başlatalım ve yeni ağ ayarlarının etkili olmasını sağlayalım. İsterseniz sudo systemctl restart networking komutuyla ağ servisini yeniden başlatarak da etkin hale getirebilirsiniz.
Şimdi sistemi her ne kadar yeni kurmuş olsak da, yeni yayınlanmış tüm güncellemeleri yapalım ve eğer kernel güncellemesi de varsa mutlaka sistemi sudo reboot ile yeniden başlatalım.
sudo apt update
sudo apt -y upgrade
Kibana ElasticSearch’ün bir ürünüdür ve çalışması için sisteminizde ElasticSearch’ün kurulu olması gerekir. Bu yazımızda sisteminize ElasticSearch ve Kibana’nın nasıl kurulacağını anlatacağız. Yazımızda tek bir Pardus Sunucu 21.0 kullanacağım için her iki paketi de aynı sunucuya kuracağım. Siz eğer farklı farklı sunuculara kurulum yapacaksanız, ayarları uygun şekilde değiştirmeniz gerekecektir.
Artık Kibana’yı kurmaya hazırız.
Kibana’yı Pardus’a iki farklı şekilde kurabiliriz (Birçok araç için geçerlidir bu durum)
İlki daha önceden Kibana tarafından derlenmiş çalışabilir dosyaları indirerek,
İkincisi Kibana’nın apt deposunu Pardus’a ekleyip apt install komutu ile
Biz yazımızda ikinci yöntemi tercih edeceğiz zira Kibana’nın yapımcısı her sürüm güncellendiğinde kendi depolarını da güncellemekte ve birbirleriyle bağlantılı olan paketlerin ayarlarını da uygun şekilde yapmaktadır. Bu sebeple biz de Pardus depolarına ilaveten Kibana deposunu da Pardus’a ekleyerek tıpkı sistemi güncelliyormuş gibi Kibana’yı da güncelleyebileceğiz.
Şimdi Kibana deposunu Pardus depolarımız arasına ekleyelim. Bunun için sırasıyla;
önce gnupg paketini kuralım ki GPG dosyalarını işleyebilelim, ayrıca Pardus’un güvenlik duvarını ufw kuralım,
Sonra Kibana‘nın GPG dosyasını indirip, Pardus’un güvenilir anahtarları arasına ekleyelim,
Ayrıca ihtiyacımız olacak apt-transport-https paketini kurarak güvenli sitelerden (https) indirme işlemlerini yapabilmemizi sağlayalı,
ve son olarak Kibana’nın yapımcısı olan ElacticSearch‘ün paket deposunu Pardus’a ekleyelim.
sudo apt install -y gnupg ufw
wget -qO - https://artifacts.elastic.co/GPG-KEY-elasticsearch | sudo apt-key add -
sudo apt install apt-transport-https
echo deb https://artifacts.elastic.co/packages/8.x/apt stable main | sudo tee -a /etc/apt/sources.list.d/elastic-8.x.list
Artık sistemimizi tekrar güncelleyerek Pardus dışında yeni eklediğimiz ElasticSearch deposundaki paketlerin de listesini alalım ve ElasticSearch ile Kibana‘yı tıpkı Pardus deposundaki bir program gibi kuralım.
sudo apt update
sudo apt install -y kibana elasticsearch
Bu yazı yayına hazırlandığı sırada Kibana son sürüm 8.1.0‘dı. Siz kurulumu ilerleyen zamanlarda yaptığınızda sürüm numarası farklılık gösterebilir.
ElasticSearch‘ün kurulumundan sonra ekrana aşağıdakine benzer bir özet gelecek. Bu ekranda size varsayılan kurulum parolası ve daha sonra size lazım olabilecek komutlar gösterilmektedir. Ekrandaki <password> yazan yerde elastic kullanıcısının parolası görüntülenmektedir. Bu parola yazının ilerleyen bölümlerinde ve sonrasında lazım olacağından, mutlaka bir yere not edilmelidir.
Şimdi sırasıyla;
Yaptığımız değişikliklerin (Yeni eklenen servislerin) etkili olması için daemon-reload yapıyoruz.
Kibana’yı etkinleştiriyoruz ki, Pardus her yeniden başladığında Kibana da otomatik başlasın.
Kibana’yı çalıştırıyoruz.
Kibana servisinin hafızada çalışıp çalışmadığını kontrol ediyoruz.
sudo systemctl daemon-reload
sudo systemctl enable kibana
sudo systemctl start kibana
sudo systemctl status kibana
Kibana servisi sizin de gördüğünüz gibi başarılı bir şekilde yüklenmiş ve çalışıyor. Bu ekrandan Q harfine basarak çıkabilirsiniz.
Şimdi kibana’ya erişebilmek için 5601 nolu portu ve elasticsearch için 9200 nolu portu erişime açalım ve güvenlik duvarını aktif edelim.
sudo ufw allow 5601
sudo ufw allow 9200
sudo ufw enable
Şimdi Kibana’nın ayarlarını sistemimize uygun hale getirelim.
Ayarlar /etc/kibana/kibana.yml dosyası aracılığı ile yapılır ve Kibana çalışırken bu dosyadaki ayarları okuyarak işe başlar. İlk olarak Kibana servisini durduralım ve sonra ayar dosyasını düzenleyelim.
sudo systemctl stop kibana
sudo nano /etc/kibana/kibana.yml
Bu dosyada aşağıda listelediğim satırları bulun ve önündeki # karakterini kaldırın ve ayarlarınızı kendinize uygun şekilde yapın. Ayar parametresi zaten ne işe yaradığını net bir şekilde anlattığı için ayrıca tek tek açıklamayacağım. Özetle Kibana‘nın web arayüzüne erişmek için ilgili portu, IP adresini, dış dünyadan erişebilmek için tam adresini, sunucu adını ve ElasticSearch‘ün IP adresi ile portunu ayarlıyoruz.
server.port: 5601
server.host: 192.168.120.120
server.publicBaseUrl: http://192.168.120.120:5601
server.name: Hamurcu
elasticsearch.hosts: [http://127.0.0.1:9200]
Ayarları yaptıktan sonra Kibana servisini tekrar başlatmanız gerekir.
sudo systemctl start kibana
Artık web browserdan http://192.168.120.120:5601 yazarak Kibana‘nın web arayüzüne erişebilirsiniz.
İlk olarak karşınıza ElasticSearch ile Kibana arasındaki bağlantıyı sağlayacak olan token’ı (Anahtar’ı) girmenizi isteyen bir ekran gelecektir. Buraya komut satırında aşağıdaki komutu girerek elde edeceğiniz kod’u girmelisiniz.
sudo /usr/share/elasticsearch/bin/elasticsearch-create-enrollment-token -s kibana
Bu komut size aşağıdakine benzer bir kod oluşturacaktır. Elbette sizin kurulumunuzda bu kod değişecektir. Komut satırından ekrana gelen kod’u kopyalayıp yukarıdaki ekrana yapıştırın ve Configure Elastic düğmesine basarak devam edin. Ben yaptığım örnek kurulumda aşağıdaki Token’ı oluşturup kullandım. Siz mutlaka kendi kurulumunuzdaki Token’ı kullanmalısınız.
eyJ2ZXIiOiI4LjEuMCIsImFkciI6WyIxOTIuMTY4LjEuMTIwOjkyMDAiXSwiZmdyIjoiYzU1YzJkYTdjNzg4NWM5NzY3MDY5N2Q3N2UxZDNlMTZiZTE3NDAwN2I0NmRkNDQwNGU4YmQw
M2NlMGU1MDYzZCIsImtleSI6IkgxTThnSDhCOFZWUVdSS3JqY0QyOk1vLV9aUjk4U2JPTUxwX1loQ2dYMUEifQ
Şimdi ekranınıza onay kodu gelecektir.
Buraya gireceğiniz onay kodunu yine komut satırında aşağıdaki komutla öğrenebilirsiniz.
sudo /usr/share/kibana/bin/kibana-verification-code
Şimdi komut satırından öğrendiğiniz onay kodunu web sayfasına girin ve Verify düğmesine basın.
Karşınıza Kibana giriş ekranı gelecektir. Bu ekranda size kullanıcı adı ve parolası sorulacaktır.
Varsayılan kullanıcı adı elastic ‘dir. Parola ise ElasticSearch’ün kurulumu sırasında ekrana özet olarak gösterilen paroladır.
Yukarıda size lazım olacak demiştim. O ekranda gösterilen <password> yazan kısmı Kibana kurulumu sırasında tam da burada kullanıyoruz.
Artık Kibana ve ElasticSearch sisteminize kuruldu, entegrasyonu sağlandı ve size hizmet etmeye hazırdır.
Add integration düğmesine basarak kullanmaya başlayabilirsiniz.
Kibana’ya görselleştirmesi için çeşitli kaynakların bağlanması gerekir. Bu yazının konusu sadece kurulum olduğu için burada değinmeyeceğim. Kibana’nın kendi belgelendirmesine bakarak ilgili eklentileri yapabilirsiniz.
Soru, görüş ve önerilerinizi forumlarımıza bekliyorum.
Kalın sağlıcakla.
Etiketler:
elasticsearch
elasticstack
endustri4.0
grafana
iot
kibana
|
121 |
5.Verimlilik ve Teknoloji Fuarında Pardus’a Büyük İlgi
|
5. Verimlilik ve Teknoloji Fuarı bu yıl 2 – 4 Şubat tarihleri arasında ATO Congressium’da gerçekleşti. Yerli ve Milli İşletim sistemimiz Pardus, fuarın en çok ziyaret edilen ve ilgi gören stantlarından biri oldu. Verimlilik ve Teknoloji fuarı, 2018 yılından bu yana, her yıl Ankara’da gerçekleşen ve yoğun ilgi gören bir etkinlik. Biz de Pardus ekibi […]
|
Pardus Blog
|
https://gonullu.pardus.org.tr/5-verimlilik-ve-teknoloji-fuarinda-pardusa-buyuk-ilgi/
|
5. Verimlilik ve Teknoloji Fuarı bu yıl 2 – 4 Şubat tarihleri arasında ATO Congressium’da gerçekleşti. Yerli ve Milli İşletim sistemimiz Pardus, fuarın en çok ziyaret edilen ve ilgi gören stantlarından biri oldu.
Verimlilik ve Teknoloji fuarı, 2018 yılından bu yana, her yıl Ankara’da gerçekleşen ve yoğun ilgi gören bir etkinlik. Biz de Pardus ekibi olarak, oradaydık. Açıkçası ekip olarak, etkinliğin tarihini öğrendiğimizden beri oldukça heyecanlıydık. TÜBİTAK ada standı içerisinde yer alan ve geçtiğimiz senelerde de fuar katılımcılarının yoğun ilgisini çeken Pardus standı, yine en çok ziyaret edilen stantlardan biri oldu.
Etkinliğe hazırlık aşamasında, minik katılımcılarımız için, çok sevdikleri Scratch ile bir oyun geliştirdik fakat bazı bölümlerini ziyaretçilerimiz tamamlasın diye boş bıraktık. Minik katılımcılarımız oyunun eksik bıraktığımız kısımlarıyla ilgili çok güzel kodlamalar yaptılar, çocukların heyecan ve hevesleri görülmeye değerdi.
Üniversite öğrencisi katılımcıların, okul ödevlerinde, proje çalışmalarında ve hobi projelerinde Milli işletim sistemimiz Pardus’u kolaylık ve verimlilikle kullandıklarını dinlemek, gurur vericiydi. Yerli ve Milli işletim sistemimizin gençlerin hayatlarında olumlu gelişmelere katkıda bulunması ve gençlerin Pardus’a katkı sağlamak ve Pardus gönüllüsü olmak konusundaki heyecanlarının bizi daha ileriye taşıyacağına eminiz.
Farklı mesleklerden ve yaşlardan yüzlerce ziyaretçinin ziyaret ettiği 5.Verimlilik ve Teknoloji Fuarı Pardus’u deneyimlemek ve deneyimlerini paylaşmak isteyen vatandaşlarımızla buluşmamıza vesile oldu.
Nice güzel etkinliklerde görüşmek üzere.
Etiketler:
linux
pardus
pardus 21
tanıtım
verimlilik fuarı
|
38 |
Appimage yapımı serisi – Bölüm 1
|
Giriş Bu yazı serisinde sizlere nasıl appimage dosyası yapılacağı anlatılacakdır. İlk bölümde çalıştırılabilir dosyaların sistemden bağımsız çalıştırılması üzerinde durulacaktır. Bu bölümü net bir şekilde anlayabilmeniz için orta düzeyde gnu/linux bilgisine sahip olmalısınız. Static ve dynamic binary kavramı Static olarak derlenmiş bir kod herhangi bir ek kütüphaneye ihtiyaç duymadan çalışabilir. Bir dosyanın static olup olmadığını anlamak […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/appimage-yapimi-serisi-bolum-1/
|
Giriş
Bu yazı serisinde sizlere nasıl appimage dosyası yapılacağı anlatılacakdır.
İlk bölümde çalıştırılabilir dosyaların sistemden bağımsız çalıştırılması üzerinde durulacaktır. Bu bölümü net bir şekilde anlayabilmeniz için orta düzeyde gnu/linux bilgisine sahip olmalısınız.
Static ve dynamic binary kavramı
Static olarak derlenmiş bir kod herhangi bir ek kütüphaneye ihtiyaç duymadan çalışabilir. Bir dosyanın static olup olmadığını anlamak için ldd komutu ile o dosyaya bakmamız gerekir.
$ ldd /bin/bash
linux-vdso.so.1 (0x00007ffc8f136000)
libtinfo.so.6 => /lib/x86_64-linux-gnu/libtinfo.so.6 (0x00007ff10adcd000)
libdl.so.2 => /lib/x86_64-linux-gnu/libdl.so.2 (0x00007ff10adc7000)
libc.so.6 => /lib/x86_64-linux-gnu/libc.so.6 (0x00007ff10ac02000)
/lib64/ld-linux-x86-64.so.2 (0x00007ff10af6c000)
Burada görüldüğü gibi dosyamız dynamic olarak derlendiği için bağımlılıkları listelenmektedir. Eğer dosyamız static olarak derlenseydi aşağıdaki gibi bir çıktı elde etmemiz gerekirdi.
$ ldd test.bin
not a dynamic executable
libc ve interpreter kavramı
Dynamic olarak derlenmiş bütün dosyalar temelde libc.so.6 ve ld-linux-x86-64.so.2 bağımlılıklarına ihtiyaç duyar. Bu dosyalardan libc.so.6 temel C kütüphanesidir. Bu kütüphane sayesinde program temel işlevlerini yerine getirebilir hale gelir. ld-linux-x86-64.so.2 ise interpreter olup dosyanın ne şekilde çalıştırılacağını belirler. Bir dosyanın hangi interpreter ile çalıştığını bulmak için file komutundan yararlanabiliriz. linux-vdso.so.1 ise kernel tarafından sağlanır ve herhangi bir dosya şeklinde bulunmaz.
$ file /bin/bash
/bin/bash: ELF 64-bit LSB pie executable, x86-64, version 1 (SYSV), dynamically linked,
interpreter /lib64/ld-linux-x86-64.so.2, for GNU/Linux 3.2.0, stripped
LD_LIBRARY_PATH kavramı
Bir çalıştırılabilir dosyanın bağımlılığı genellikle sistemde kurulu bulunmalıdır. Fakat bazı durumlarda sistem dizinlerinden farklı bir yerde bulunması gerekebilir. Bu gibi durumlarda LD_LIBRARY_PATH çevresel değişkeni tanımlanarak kütüphanenin aranacağı ek dizinin konumu belirtilir.
$ ldd test.bin
linux-vdso.so.1 (0x00007ffc1c5c5000)
libtest.so => not found
libc.so.6 => /lib64/libc.so.6 (0x00007feaab862000)
/lib64/ld-linux-x86-64.so.2 (0x00007feaaba76000)
Yukarıdaki örnekte libtest.so dosyası sistemde bulunamadığı için ldd çıktımızda uyarı ile karşılaştık. Şimdi de çevresel değişkenimizi tanımlayarak aynı işlemi tekrar deneyelim.
$ export LD_LIBRARY_PATH=/home/user/test/libs/
$ ldd test.bin
linux-vdso.so.1 (0x00007ffe22bbc000)
libtest.so => /home/user/test/libs/libtest.so (0x00007f4c97790000)
libc.so.6 => /lib64/libc.so.6 (0x00007f4c97583000)
/lib64/ld-linux-x86-64.so.2 (0x00007f4c9779c000)
Gördüğünüz gibi kütüphaneyi tanımladığımız dizinde buldu.
Bu şekilde bir dosyanın bütün bağımlılıklarını bir dizine kopyalarsak o dosyayı sistemden bağımsız şekilde çalıştırmamız mümkün olur.
$ ldd /bin/bash
linux-vdso.so.1 (0x00007fff2c359000)
libreadline.so.8 => /lib64/libreadline.so.8 (0x00007fce1e004000)
libtinfo.so.6 => /lib64/libtinfo.so.6 (0x00007fce1dfc5000)
libc.so.6 => /lib64/libc.so.6 (0x00007fce1ddcc000)
libtinfow.so.6 => /lib64/libtinfow.so.6 (0x00007fce1dd8c000)
/lib64/ld-linux-x86-64.so.2 (0x00007fce1e154000)
# Şimdi tüm dosyaları libs adındaki bir dizine kopyalayalım.
$ mkdir libs
$ ldd /bin/bash | cut -f3 -d | grep ^/ | sed s/.*/install & libs\//g | sh
# Bağımlılıkları toplu olarak kopyalamak için yukarıdaki komutu kullanabilirsiniz.
$ ls libs
libc.so.6 libreadline.so.8 libtinfo.so.6 libtinfow.so.6
# Şimdi çevresel değişkenimizi tanımlayalım.
export LD_LIBRARY_PATH=/home/user/test/libs/
$ ldd /bin/bash
linux-vdso.so.1 (0x00007ffdeddc6000)
libreadline.so.8 => /home/user/test/libs/libreadline.so.8 (0x00007fd9ce7ea000)
libtinfo.so.6 => /home/user/test/libs/libtinfo.so.6 (0x00007fd9ce7ab000)
libc.so.6 => /home/user/test/libs/libc.so.6 (0x00007fd9ce5b2000)
libtinfow.so.6 => /home/user/test/libs/libtinfow.so.6 (0x00007fd9ce572000)
/lib64/ld-linux-x86-64.so.2 (0x00007fd9ce926000)
Yukarıdaki örnekte bütün bağımlılıkları sistemdeki konumundan çekip ayrı bir dizine kopyaladık ve bu dizinden kullanmasını sağladık. Burada dikkat ettiyseniz interpreter kopyalamadık. Bunun sebebi interpreter dosyayı çalıştırdığımızda dosya tarafından çağırılır. Bu durumun üstesinden gelmek için interpreter ve çalıştırılacak dosyayı da kopyalayalım ve aşağıdaki gibi çalıştıralım.
$ install /bin/bash ./
$ install /lib64/ld-linux-x86-64.so.2 ./
$ ./ld-linux-x86-64.so.2 --library-path /home/user/test/libs/ ./bash --version
GNU bash, version 5.1.16(1)-release (x86_64-pc-linux-gnu)
Artık programımızı herhangi bir sistemde bütün bağımlılıkları ile birlikte çalıştırmamız mümkün hale geldi.
Yazımızın devamına buradan ulaşabilirsiniz.
Etiketler:
linux
pardus
|
86 |
Python Serisi 4 – Pardus 21 ile Python Django Kütüphanesine Giriş
|
Pardus 21 kullanıyor ve Python Django kütüphanesini sisteminize kurmak ve kütüphaneyi öğrenmeye başlamak istiyorsanız; bu yazı tam da sizin için yazıldı.
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-21-ile-python-django-kutuphanesine-giris/
|
Pardus 21 kullanıyor ve Python Django kütüphanesini sisteminize kurmak ve kütüphaneyi öğrenmeye başlamak istiyorsanız; bu yazı tam da sizin için yazıldı.
Öncelikle, Python Django Kütüphanesiyle ilgili bu yazı hazırlanırken kullanılan Linux komutlarıyla ilgili detaylı bilgi için Linux Komutlarına Giriş yazısını okumanızı tavsiye ederim. Ardından, Pardus 21’de Python geliştirme ortamının nasıl kurulabileceğini anlattığım Pardus 21’de VSCode ile Python Geliştirme Ortamının Hazırlanması yazısını da inceleyebilirsiniz.
Sözü daha fazla uzatmadan sistemimize Python paket yöneticisi olarak kullanılan pip (Package Installer for Python) aracının kurulumu ile başlayalım. İleride de değineceğimiz üzere bu araç ile sistemimize Django kütüphanesini kuracağız.
Aşağıdaki komut ile pip aracını sistemimize kurarak işe başlıyoruz:
sudo apt install python3-pip
Ardından, Pardus 21’de VSCode ile Python Geliştirme Ortamının Hazırlanması yazısında da bahsettiğimiz ve Python ile geliştirme yaparken işlerimizi epey kolaylaştıran, uygulamalar arasında oluşabilecek ortam karışıklıklarının önüne geçen Python Venv’i (Sanal Ortam) Pardus 21’e kurmamız gerekiyor.
Şu komut ile kurulumu gerçekleştiriyoruz:
sudo apt install python3-venv
Sistemimizde, şimdilik, genel olarak bir Python geliştirmesi yapabilmek için gerekli araçları böylece kurmuş olduk. Şimdi sıra bu yazının asıl konusu olan Django kütüphanesini kurmaya geldi.
Django, Python tabanlı açık kaynak bir web geliştirme kütüphanesidir. Bu kütüphaneyle daha hızlı ve temiz bir şekilde web uygulamaları geliştirebiliyor, sistemlerimizde kullanıcılara sunabiliyoruz. Django ile yönetim paneli, form uygulamaları, kullanıcı kimlik doğrulama işlemleri gibi her web uygulamasının ihtiyacı olan servisleri hızlı ve verimli bir şekilde hayata geçirebiliyoruz.
Python Django kütüphanesinin kurulumu
Haydi gelin, Django kütüphanesini Pardus 21’e kuralım ve ilk uygulamamızı hayata geçirelim.
Yazımızın başında birlikte sistemimize kurduğumuz pip aracı ile Django’yu kurmak istiyoruz. Aşağıdaki komutla Python paket yöneticisine bu isteğimizi kibarca iletelim.
pip install Django==4.0
İşte bu kadar basit! Gelin, “Django sistemimize doğru bir biçimde kuruldu mu?” ve “Kurulumda belirttiğimiz sürümü mü kullanıyoruz?” sorularına cevap bulmak için sürüm kontrolümüzü gerçekleştirelim.
python -m django -version
Görebildiğimiz üzere Django gayet düzgün bir biçimde Pardus 21’e kurulmuş. Şimdi gelin birlikte keşfedelim!
Öncelikle, ilk Django uygulamamızı saklayacağımız bir dizin oluşturalım. Bu dizine ilk-uygulama adını verelim. ilk-uygulama dizinine geçelim ve burada Django tarafından bizlere sağlanan ve bağlantısı kaynakçada paylaşılan projeyi başlatma komutunu çalıştıralım. Bu komutun bizler için ne sağladığına az sonra değineceğiz.
mkdir ilk-uygulama
cd ilk-uygulama/
django-admin startproject mysite
Son komutu çalıştırdıktan sonra herhangi bir uçbirim çıktısı beklemiyoruz.
Pekâla, çalıştırdığımız Django komutu ne işe yarıyor?
Django bizlere projelerimiz üzerinde yönetimsel komutları çalıştırabilmemiz için django-admin komutunu çalıştırmamızı sağlıyor. Bu komut satırı uygulaması sayesinde projelerimiz için kullanabileceğimiz komutları şu komut ile listeleyebiliriz:
django-admin help -commands
Birlikte çalıştırdığımız komutun hâlâ bir çıktısı olup olmadığını veya varsa bile nerede, ne iş yaptığına bakmadık. Gelin, ilk-uygulama dizininde neler olduğunu bir görelim.
ls komutu ile mysite adında bir dosya daha listeliyoruz. mysite değişkeni sanki birlikte çalıştırdığımız şu komutta vardı:
django-admin startproject mysite
Demek ki, bu komut bizim için mysite adında bir proje dizini oluşturmuş. Pekâla bu dizine geçip bu dizinde neler olduğuna da bir bakalım mı? Yukarıdaki ekran görüntüsünde sizler için bu dizine geçmiş ve listelemiştim. Görebildiğimiz kadarıyla bir Python betiği ve yine mysite adında bir dizine sahibiz. Bu iki içeriği de biz oluşturmamıştık, değil mi?
manage.py adındaki Python betiğine birazdan değineceğiz ama önce bu dizindeki mysite neler içeriyor bunu bir görelim istiyorum.
Beş farklı Python betiği görüyoruz ve hiçbirinin içeriği hakkında en ufak fikrimiz yok. Bu his şu an için gayet doğal. Bu betikler Django uygulamamızın temelini oluşturuyor. URL ayarları ve web servisimizin tüm ayarlarını belirttiğimiz betiklerden oluşuyor. Bu Python betiklerinin içerikleri ve özellikleri bir başka yazının konusu olabilir!
Görebildiğimiz kadarıyla, Django bizler için startproject komutu için birçok farklı dosya oluşturmuş ve kullanıma hazır hale getirmiş. Bu dosyaların kullanım şeklini yerel ortamımızda bir Django uygulaması olarak görüntülemek hoş olmaz mıydı?
Gelin, tekrar ilk-uygulama/mysite dizinine geçelim. pwd komutu ile olduğumuz dizini görüntüleyelim. Ardından aşağıdaki komutu çalıştırarak Python ile manage.py betiğine bağımlı olarak bir web sunucusu çalıştırmak istediğimizi söyleyelim.
python3 manage.py runserver
Böylece, Django kütüphanesini kullanarak ilk web sunucumuzu ayağa kaldırmış olduk!
Django version 4.0, using settings 'mysite.settings' çıktısı biraz önce incelediğimiz ilk-uygulama/mysite/mysite dizinindeki settings.py betiği ile ilgili olabilir mi sizce?
Geliştirme sunucumuzun http://127.0.0.1:8000/ adresinde oluşturulduğunu görebiliyoruz. Yani, localhost olarak isimlendirilen adresin 8000 portunda yayına alındığını ve sadece bizim görüntüleyebileceğimizi belirtiyor.
Yukarıdaki sunucuyu bir süreliğine unutalım ve arkaplanda çalışsın. Bir internet tarayıcısı açalım ve bizlere belirtilen adrese gidelim.
Tebrikler! Django kurulumumuz ve sunucuyu ayağa kaldırmak için çalıştırdığımız komutlar gayet sorunsuz bir şekilde çalışıyor.
Bu durumu tarayıcı dışında görüntüleyebileceğimiz bir yer daha var. Sizce neresi?
Elbette biraz önce arka planda çalışmaya bıraktığımız uçbirimimiz. Bir bakalım mı?
http://127.0.0.1:8000/ adresine yapılan HTTP isteklerinin olağan bir biçimde ve 200 yani “bağlantı başarılı” kodu ile logların sunucumuza ulaştığını görebiliyoruz!
Böylece, Django kütüphanesiyle sadece birkaç komut kullanarak bir geliştirme sunucusunu ayağa kaldırabildiğimizi deneyimledik. Django bizler için katmanlı bir dosya yapısı hazırladı ve bu dosya yapısını da ihtiyaçlarımıza göre düzenleyebilmemiz için gerekli kurulum ayarlarını gerçekleştirdi.
Daha sonrasında ise birkaç komut çalıştırarak yaptığımız veya yapacağımız herhangi bir geliştirmeyi üzerinde çalıştığımız sistemde görüntüleme olanağına sahip oluyoruz. Python ve Django kütüphanesi ile aşinalığınız arttıkça yapabileceklerinizin sınırları da genişleyecek demek, pek de yanlış olmaz diye düşünüyorum.
Django kütüphanesi hakkında daha detaylı bilgi ve belgeler için Django web sitesini ziyaret edebilir ve Pardus 21’de Python ile Django kütüphanesini kullanarak geliştirme yapmaya başlayabilirsiniz.
Etiketler:
django
pardus
pardus 21
python
|
78 |
Sanal Makine Üzerinde Pardus Kurulumu
|
Sanal makine (VirtualBox) üzerinde Pardus kurulumu için yapılması gerekenleri bu yazıda sizler için anlatıyoruz.
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/sanal-makine-uzerinde-pardus-kurulumu/
|
Sanal makine (VirtualBox) üzerinde Pardus kurulumu için yapılması gerekenleri bu yazıda sizler için anlatıyoruz.
Yerli bir Linux dağıtımı olan Pardus, günümüzde TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilmekte. Yerli bir dağıtım olmasından kaynaklı hepimizin ilgisini çekmekte ve deneyimleme isteği duyuyoruz ancak kurulum aşamaları sebebiyle bu konuda çekimser davranıyor olabiliriz. Bu sebepten dolayı bu yazıda Pardus’un sanal makine üzerinde kurulumunu anlatacağım.
Sanal Makine nedir?
Kısaca sanal makineden bahsetmek gerekirse; sanal makineler gerçek bir bilgisayar gibi davranan dosyalardır. Üzerine kurduğunuz işletim sisteminin kaynaklarını kullanır ve birlikte çalışır. Biz bu yazıda Pardus’u deneyimlemek için sanal makine üzerinde kuracağız. Bu sayede üzerine kurduğumuz işletim sisteminin yapısını bozmadan Pardus’u kurup kullanabileceğiz.
VirtualBox’ın indirilmesi
Kuruluma başlamadan önce bilgisayarımızda sanal makineleri çalıştırabileceğimiz bir program kurmalıyız. Bu yazıda ben VirtualBox için kurulumu anlattım. VirtualBox’ı indirmek için buraya tıklayın.
Pardus’un indirilmesi
VirtualBox kurulumundan sonra Pardus’u bilgisayarımıza indirmeliyiz. Pardus’un farklı amaçlara hizmet eden birçok sürümü mevcut. Bu yazımda ben XFCE 64-bit sürümünü kuracağım. Bu sürümü tercih etmemin sebebi, en düşük sistem gereksinimlerine sahip olması. Siz bilgisayarınızın kapasitesine göre daha iyi bir kullanıcı deneyimi için GNOME 64-bit sürümünü de deneyebilirsiniz. Kurulum işlemleri tamamen aynıdır. Bahsettiğim sürümleri indirmek için lütfen buraya tıklayın.
Yaklaşık 2.5GB boyutlu imaj dosyamızı indirdiğimize göre kuruluma başlayabiliriz.
Pardus için VirtualBox ayarının yapılması
ilk ekran
VirtualBox’ı açtıktan sonra Araçlar sekmesinden “Yeni” düğmesine tıklıyoruz.
virtualbox ayarı
Açılan pencere üzerinde sanal makinemizin ilk ayarlarını yapmaktayız. Adı için ben dağıtımın ismi ve sürümü olacak şekilde Pardus 21.1 adını verdim. Siz istediğiniz şekilde isim verebilirsiniz. Ardından Makine Klasörü bölümünden sanal makinenin nereye kurulacağını seçebilirsiniz. Türü için Linux seçmeliyiz ve Sürüm kısmında ise Pardus bir Debian GNU/Linux altyapısını kullanan bir dağıtım olduğu için Debian (64-bit) seçeneğini seçmeliyiz.
İlk ayarlarımız hazır, ileri düğmesine basabiliriz.
bellek miktarı
İleri düğmesine bastıktan sonra sanal sistemimiz için bizden bellek (RAM) miktarını belirlememiz isteniyor. Yukarıda da bahsettiğim gibi sanal makineler, üzerine kurulan sistemin kaynaklarını kullanır. Bu sebeple optimum miktarı seçmek önemlidir. Ben XFCE sürümünün minimum gereksinimi olan 1024 MB (1 GB) boyutunu seçiyorum. Eğer siz GNOME sürümünü kuruyorsanız, minimum gereksinimi olan 2048 MB (2 GB) boyutu seçmelisiniz. Daha fazla bellek ayırmak, bilgisayarınızın kapasitesine ve tercihinize kalmış.
sanal disk oluşturma
Bellek ayarını geçtikten sonra sistem depolamasının ayarını yapmamız gerekiyor. Açıkçası bu kısımda birden çok yöntemle kurulabilir, ben “Şimdi sanal bir sabit disk oluştur” seçeneğini seçip ileriye tıklıyorum ve ardından gelen penceredeki seçeneği değiştirmeden yine ileri düğmesine tıklıyorum.
disk boyut seçimi
Ardından sistemimizdeki diskin ne kadarını Pardus’a ayıracağımızı belirliyoruz. Eğer çok fazla uygulama kurmadan birkaç ayar üzerinde değişiklik yapacaksanız, bu boyutu 10-20 GB arasında tutabilirsiniz. Ben çok fazla uygulama kurup denemek istediğim için 70 GB olarak belirliyorum. Bu seçenek de sizin donanımınıza ve tercihinize göre değişebilir.
virtualbox
Görüldüğü gibi VirtualBox ayarları tamamlandı. Daha fazla ayar için “Ayarlar” düğmesine tıklayabilirsiniz.
Pardus’un sanal makineye kurulumu
UYARI
– Bu kurulum, var olan işletim sisteminizin yapısında herhangi bir bozulmaya veya değişmesine sebep olmaz.
– Sadece Pardus değil, sanal makine üzerine kurulan hiçbir işletim sistemi (Windows, diğer Linux dağıtımları dahil.) tam performansla çalışmazlar. Üzerine kurduğunuz işletim sisteminin kaynağını kullandığı için asıl performansı ve hızıyla kullanamazsınız. Tam performans ile deneyimlemek için Dual Boot gibi seçenekleri değerlendirebilirsiniz.
Yine yukarıdaki ekranda Pardus 21.1 seçili iken Başlat seçeneğine tıklayıp kuruluma başlıyoruz. Başlat düğmesiyle sadece ilk sefer kurulumu yapacağız. Kurulumdan sonra Pardus’u açmak için yine Başlat seçeneğine tıklamalısınız.
başlangıç diski
Sağda bulunan minik dosya simgesine tıklayıp indirdiğimiz Pardus kurulum imaj dosyasını seçmeliyiz.
imaj seçimi
Karşımıza “Optik Disk Seçici” penceresi çıktı. Bu pencere üzerinde Ekle düğmesiyle indirdiğimiz imaj dosyasını seçmeliyiz. Seçip ilerle dedikten sonra, karşımızda Pardus’un ilk ekranı gelmekte. Kurulum yapılmadığı için için karşımıza Pardus GNU/Linux Yükleyici Menüsü gelmekte. Hızlıca deneyimlemek için Pardus Çalışan ile herhangi bir kurulum yapmadan kısa bir göz atabilirsiniz.
Grafik arayüzü ile kurulum
Kullanıcı deneyiminin iyi olması ve daha iyi bir deneyim için Grafik Arayüzü İle Kur seçeneğini ok tuşları yardımıyla seçip Enter tuşuna basıp devam ediyorum.
pardus-kurulum
dil seçimi
Artık yavaş yavaş kuruluma başlıyoruz ve Dil, Bölge ve Klavye ayarları ile devam ediyoruz.
Bilgisayarımıza makine adı tanımlıyoruz.
kullanıcı tam adı
Gerçek isim ve soyisim kısmını isterseniz boş bırakabilirsiniz.
kullanıcı adı
Oturum açmak ve diğer işlemler için hesabımızın kullanıcı adını belirliyoruz.
parola belirleme
Ardından sistemimizin güvenliği için kullanıcı parolasını belirliyoruz.
diskin tamamı
Biz Pardus’u sistemimize değil de, sistemimiz üzerinde çalışan sanal makineye kurduğumuz için Diskleri Bölümlendirme kısmını hızlıca geçeceğiz. Diskin tamamını kullan seçeneğiyle ilerliyoruz.
disk seçimi
VirtualBox ayarı yaparken sistemimiz için ne kadar disk ayırdığımızı belirlemiştik. Bu belirlemiş olduğumuz disk ATA VBOX olarak karşımıza çıkıyor. Gördüğünüz gibi sistemimizin kendi depolama birimleri görünmemekte ve sistemimizin herhangi bir yapısını bozmamakta.
bölümlendirme
Karşımıza çıkan tek diski seçip ilerle dedikten sonra Detaylı Disk Bölümlendirme kısmı karşımıza çıkmakta. Yeni kullanıcılara önerilen seçenekle ilerliyoruz.
özet
Pardus bizim için gerekli ayarları yaptıktan sonra özet olarak disk bilgileri sunmakta. Bölümlendirmeyi bitir ve değişiklikleri diske kaydet seçeneğiyle ilerliyoruz.
değişiklikler kayıt edilsin mi?
Bu bölümde değişikliklerin diske kaydedilmesi için Evet seçeneğine tıklayıp ilerliyoruz.
kurulma anı
Ve gördüğünüz gibi sistemin kurulumuna başlandı. Bu işlem birkaç dakika sürebilir.
grub
Kurulum esnasında bu seçenek geldiğinde Evet deyip, devam ediyoruz.
disk seçimi
/dev/sda seçeneğini seçip devam ediyoruz.
kurulum tamamlandı
Birkaç dakika sonra kurulum tamamlandı mesajıyla karşılaşıyoruz. Devam seçeneğine tıklayalım ve sanal makine yeniden başlatılsın.
login
Gördüğünüz gibi sistem kuruldu ve kullanıcı giriş ekranı geldi. Kurulumumuz tamamlandı. Artık Pardus’u deneyimleyebiliriz. Daha sonra sisteme başka bir kullanıcı eklemek için buradaki yazımızı inceleyebilirsiniz.
Etiketler:
kurulum
pardus
sanal makine
virtualbox
|
177 |
Pardus 19 için Yeni Güncellemeler Yayımlandı
|
Pardus 19 sürümü için yeni güncellemeler yayımlandı. Yapılan değişiklikleri gözlemlemek için Pardus yüklü sisteminizi güncel tutmanız yeterlidir.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-19-icin-yeni-guncellemeler-yayimlandi/
|
Pardus 19 sürümü için yeni güncellemeler yayımlandı. Yapılan değişiklikleri gözlemlemek için Pardus yüklü sisteminizi güncel tutmanız yeterlidir.
Pardus 19 sürümü için çıkan yeni güncellemeleri uçbirim penceresinden aşağıdaki komutu çalıştırarak yükleyebilirsiniz:
sudo apt update && sudo apt full-upgrade -yq
Not:
Pardus 19 sisteminizi Pardus Yazılım Merkezi uygulamasının Güncellemeler menüsünden de güncelleyebilirsiniz.
Pardus 19 için başlıca güncellemeler
Pardus uygulamalarında güncellemeler yapıldı.
Xfce masaüstü ortamında “thunar” dosya yöneticisi yer imlerine öntanımlı gelen dizinlerin (İndirilenler, Belgeler, Resimler …) kısayolları eklendi.
Xfce masaüstü ortamına “lightdm” giriş ekranı ile de entegre çalışabilecek şekilde öntanımlı olarak “onboard” ekran klavyesi eklendi.
Xfce ve Gnome masaüstü ortamında varsayılan uygulamalarda bağımlılık optimizasyonları yapıldı.
Depoya yeni harici uygulamalar eklendi ve birçoğu son sürüme güncellendi.
E-Beyanname ve UYAP Editör kurumsal uygulamalarının son sürümleri depoya eklendi.
Öntanımlı internet tarayıcısı Firefox sürümü 91.8′e yükseltildi.
Öntanımlı e-posta istemcisi Thunderbird sürümü 91.7′ye yükseltildi.
Kernel sürümü 4.19.0-20′ye yükseltildi.
Güvenlik güncellemeleri yayınlandı.
Kurulu sisteme 60‘ın üzerinde paket ve yama içeren güncelleştirmeler getirildi.
Depoda 600‘ün üzerinde paket güncellendi.
Güncellenen bazı paketlerin listesi
Etiketler:
güncelleme
pardus
pardus 19
|
88 |
İleri Seviye Linux Komutları ile Kung Fu
|
İleri seviye Linux komutlarını öğrenmek ve bir “Linux Ninjası” olmak istiyorsanız, doğru yerdesiniz. Şimdi Kung Fu zamanı!
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/linux-komutlari-ile-kung-fu/
|
İleri seviye Linux komutlarını öğrenmek ve bir “Linux Ninjası” olmak istiyorsanız, doğru yerdesiniz. Şimdi Kung Fu zamanı!
Bu yazıya başlamadan önce, eğer okumadıysanız Linux Komutlarına Giriş yazısını okumanızı tavsiye ederim. Bu sayede bilenler bilgilerini tazeleyebilir, bilmeyenler ise yeni bilgiler öğrenebilir. Bir “Linux Ninjası” olmak istiyorsanız, doğru yerdesiniz. Şimdi Kung Fu zamanı!
Bu yazıda anlatılacak olan komutların bazılarını Linux Komutlarına Giriş yazısında da görmüş olmalısınız. Bol bol tekrar yapmak iyidir çekirge…
Yine bir önceki yazıda olduğu gibi bu yazıya da Linux komut yapısı ile başlayacağım. O halde hazırsanız, başlayalım!
Kung Fu derslerine giriş
Bağlantıyı sağlam kurmak ve konuyu iyice pekiştirmek için bu başlık altında yine en temelden başlayacağım.
Önceki yazıdan hatırlayacağınız üzere, Linux komutları genel olarak aşağıdaki dizimi kullanır.
<komut> <-seçenek(ler)> <(varsa) parametre>
Seçenekler, genel olarak tek harf olarak tanımlanmıştır. Bunlar, seçeneklerin baş harfleridir. Bu seçeneklerin uzun halleri de bulunabilir. Hatta bazı komutlarda aynı işleve sahip olan seçenek hem kısa hem de uzun haliyle bulunabilir (-s / --size gibi).
Linux komutlarında seçenek yazılırken - (tire) işareti kullanılır. Şayet uzun biçimde yazılacaksa -- (iki tire) kullanılır.
Örneklerle devam edelim.
<komut> --help
Bir komut hakkında bilgi almak için --help seçeneği kullanılır. Biraz daha detaya inmek gerekirse:
ls --help komutunu yazdığınızda, ekranda ls komutunun alabileceği parametreleri listeleyen ve onları kısaca açıklayan bir çıktı göreceksiniz. Burada ls komut, --help seçenektir.
cd / komutunu yazdığınızda ise çalışma dizini / (kök) dizini olacaktır. Burada cd komut, / parametredir.
Bütün komutlarda aynı anda seçenek ve parametre kullanmak zorunda değilsiniz. Bazı komutlar seçenek ve parametre girmeden de çalışabilir.
Komut çıktılarının insanlar tarafından (yani bu siz oluyorsunuz) daha rahat okunabilir formatta yazdırılması için -h (--human-readable) seçeneği kullanılır.
Birbiri ardına komutlar çalıştırmak istiyorsanız, bağlı komut (&&) kullanmalısınız. Komutlardan herhangi biri çalışmadığı takdirde komut dizisi duracak ve bir sonraki komut çalışmayacaktır.
<komut> && <komut1> && <komut2>
Örneğin Debian tabanlı sisteminizi güncellemek için teker teker yazmak yerine sudo apt update && sudo apt upgrade -y bağlı komut dizisini kullanabilirsiniz.
<komut> | <komut1> | <komut2>
Bir komutun çıktısını diğer bir komutun girdisi olarak kullanmak istiyorsanız ardışık komutlar kullanmalısınız. Örneğin:
<komut> | grep arama
grep komutu, bir dosyada veya bir komut çıktısında arama yapmanızı sağlar. Daha detaylı bilgi için yazının devamında bulunan grep komutunun anlatımını okuyabilirsiniz.
<komut> | more
Komut sonucunu sayfa sayfa incelemek istiyorsanız bu komutu kullanabilirsiniz.
<komut> | less
Temel işlevi more komutu ile aynı olup, ek özellikler içerir. Daha detaylı bilgi için man less komutunu girebilir, komutun kullanımını ve tüm parametrelerini öğrenebilirsiniz.
<komut> > dosya.txt
Komut çıktısını bir dosyaya yazdırmak istiyorsanız bu komut kullanılır.
<komut> >> dosya.txt
Komut çıktısını var olan bir dosyanın üzerine eklemek için ise bu komut kullanılır.
İşin temelinden detaylıca bahsettiğimize göre artık komutlara geçebiliriz.
İleri seviye Linux komutları ile Kung Fu
grep
Dosya içinde ifade araması yapmaya yarayan bir komuttur. Çoğunlukla bir başka komutun çıktısı üzerinde arama yapmak için kullanılır. Tek başına da kullanılabilir.
grep <aranan_kelime> <dosya>
Aramanın büyük-küçük harf duyarsız olarak yapmak istiyorsanız -i parametresini kullanmalısınız.
grep -i <aranan_kelime> <dosya>
Aramayı, tek bir dosya özelinde olmadan dizin altındaki tüm dosya ve dizinlerde yapmak istiyorsanız -r parametresini kullanmalısınız.
grep -r <aranan_kelime> <dizin>
Başlangıç (^) ve bitiş ($) karakterlerini kullanarak arama yapabilirsiniz. Aşağıdaki örnekte dosya.txt içerisinde Merhaba ile başlayan yer aranmakta.
grep -ir '^Merhaba' dosya.txt
Başlangıçta da bahsettiğimiz gibi komut, çoğunlukla ardışık komutların çıktısında arama yapmak için kullanılır.
ls -lah | grep '^d'
find
Adı üstünde, aradığınız şeyi bulmanıza yarayan komuttur. Hiyerarşik olarak dosya ve dizinleri tarayarak aradığınız dosya veya dizini bulmanıza yarar. Kullanımı aşağıdaki gibidir:
find <aranacak_yer> -name <aranan>
Aramayı büyük-küçük harf duyarsız olarak yapmak istiyorsanız -iname parametresini kullanmalısınız.
find <aranacak_yer> -iname <aranan>
Aranacak dosya veya dizinin tam adını bilmiyorsanız yıldız (*) karakterini kullanabilirsiniz. Yıldız (*) karakteri, tüm ifadeleri içine alan bir karakterdir. Basitleştirmek gerekirse, “farketmez” anlamına gelir.
find <aranacak_yer> -name <ara*>
Aynı şekilde belirli bir uzantıya sahip dosyaları bulmak istiyorsanız yıldız (*) karakterinin ardından istediğiniz uzantıyı girmelisiniz. Örneğin .txt uzantılı dosyaları bulmak için şöyle yazmalısınız:
find <aranacak_yer> -name <*.txt>
Aramada bulunan dosya veya dizinleri ayırarak listelemek için -type parametresi kullanılır.
Parametre olarak d yazarsanız yalnızca dizinleri, f yazarsanız yalnızca dosyaları listeler.
find -type d <aranan>
Arama yaparken boyut filtresi oluşturmak için -size parametresi kullanılır. Artı (+) ifadesi büyüktür, eksi (-) ifadesi küçüktür anlamına gelir. k ifadesi kilobayt, M ifadesi megabayt, G ifadesi gigabayt anlamında kullanılır. Aşağıdaki örnekte çıkan sonuçtan yalnızca 10 kilobayttan büyük dosyaları listele diyoruz.
find <aranacak_yer> -name <aranan> -size +10k
Boş dosya veya dizinleri bulmak için -empty parametresini kullanabilirsiniz.
find <aranacak_yer> -name <aranan> -empty
Belirli haklara sahip dosya veya dizinleri bulmak için -perm parametresini kullanabilirsiniz.
find <aranacak_yer> -name <aranan> -perm 777
Arama sonucunda bulunan dosya ve dizinleri değerlendirmek için bir komut çalıştırmak istiyorsanız -exec parametresini kullanmalısınız.
find <aranacak_yer> -name <aranan> -exec <komut>
Örneğin arama sonucunda bulduğunuz dosya ve/ya dizinleri silmek istiyorsanız aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz.
find <aranacak_yer> -name <aranan> -exec rm -rf {} \;
Aranacak dizin derinliğini, yani ne kadar alt dizine girileceğini belirtmek için -maxdepth parametresi kullanılır.
find <aranacak_yer> -name <aranan> -maxdepth X
Örnek olarak, /etc dizininde aranan .conf uzantılı tüm dosyaların yalnızca belirttiğiniz dizinde aranması ve o dizinin alt dizinlerinde arama yapılmaması için aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz.
find /etc *.conf -maxdepth 1
find komutunu ihtiyacınıza göre farklı parametreler ile birlikte kullanabilir, aramalarınızı kolaylaştırabilirsiniz. Daha detaylı bilgi için man find komutunu kullanabilirsiniz.
cat – concatenate files
Dosyanın içeriğini okumak için kullanılır. Kullanım:
cat <dosya>
cat -n <dosya>
-n seçeneği ile çıktıya satır numaraları ekleyebilirsiniz.
touch
Dosya oluşturmak için kullanılır. Komut parametresine var olan bir dosya verilirse dosyanın tarih-saat bilgisini sıfırlar, içeriğini aynen korur.
touch dosyaadi.uzanti
echo
Komut satırı arayüzüne değer ve/veya değişken yazdırmak için kullanılır.
echo “Pardus”
Ekrana Pardus yazdırır.
whoami
Mevcut kullanıcının bilgisini verir.
whoami
whatis
Komutlarla ilgili kısa bilgi almak için kullanılır.
whatis <komut>
man
Komutlarla ilgili detaylı bilgi almak için kullanılır.
man <komut>
Etiketler:
cli
komut
komut satırı
konsol
linux
terminal
uçbirim
|
180 |
Almanya’da Yeni Koalisyonun Açık Kaynak Taahhüdü
|
Almanya’da yeni koalisyon, açık kaynak alanında büyük atılımlar yapmayı taahhüt ediyor. Açık kaynak, Almanya e-devletinin temel taşı olacak.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/almanya-yeni-koalisyonun-acik-kaynak-taahhudu/
|
Almanya’da yeni koalisyon, açık kaynak alanında büyük atılımlar yapmayı taahhüt ediyor. Açık kaynak, Almanya e-devletinin temel taşı olacak.
Almanya’da aralık ayının başından bu yana görevde olan üç partili “trafik lambası” koalisyonu, ortak eylem programında çok iddialı tercih ve hedefler koymuş durumda. Teknoloji alanındaki en stratejik hedefse “Açık Kaynak”. Açık Kaynak, Almanya dijital devletinin artık temel taşı.
8 Aralık 2021’de SPD (Sosyal Demokrat Parti), Yeşiller (İttifak 90 / Yeşiller) ve Liberaller (Hür Demokrat Parti) koalisyonu göreve başladı. Yeni hükümetle birlikte, sadece kamu sektörünün değil, genel olarak toplumun ve ekonominin dijitalleşmesine yönelik yenilenmiş bir dizi taahhüt açıklandı.
Üç parti, 178 sayfalık koalisyon anlaşmasında “Daha Fazla İlerlemeye Cesaret” başlıklı ortak bir eylem planı üzerinde uzlaştılar. Bu eylem planının yazılmasını sağlayan 22 çalışma grubundan biri de “Dijital İnovasyon ve Dijital Altyapı Komisyonu’ idi.
24 Kasım 2021 günü duyurulan bu eylem planında “Açık Kaynak”, stratejik bir hedef olarak belirlenmiş durumda.
Birbirinden çok farklı tercih ve önceliklere sahip, üç farklı partinin renklerinden hareketle (Sosyal Demokratlar kırmızı, Hür Demokratlar sarı ve Çevreciler yeşil) “Trafik Lambası” olarak anılan bu koalisyonun Açık Kaynak üzerinde ortak bir tutum belirlemiş olması, Avrupa’da özgür yazılımlara dair artan farkındalığın göstergesi.
Açık kaynak, Almanya’daki bu nihai koalisyon anlaşmasında önemli bir yer tutuyor. Dijital altyapı ve devlet hizmetlerine ilerleme sunmanın bir yolu olarak, Almanya’da “açık kaynak ve özgür yazılımlar” Dijital Egemenlik ve Pan-Avrupa hedefleri bağlamında ele alınıyor. Birlikte çalışabilirlik, veri taşınabilirliği, açık standartlar ve açık kaynak, dijital egemenliğe ulaşmak için önkoşul olarak adlandırılmış durumda.
Bu arada, koalisyon metninde, çok uluslu yazılım firmaların baskıları karşısında Almanya Federal Bilgi Güvenliği Ofisi’nin (BSI) daha bağımsız hale getirilmesi ve bu konuda daha fazla yetkinlik kazanmasına da yer verilmiş.
Almanya: Kamunun parası, kamunun koduna gidecek!
Avrupa Birliği’nde açık kaynak taraftarlarının sloganı haline gelen “Public Money, Public Code” yani kamunun ihtiyaçları için geliştirilecek tüm projelerin kamusal kodlar ve Genel Kamu Lisansı ile geliştirilmesi ilkesi, bu programa damgasını vurmuş durumda.
Yeni hükümet sistematik olarak, “Public Money, Public Code” ilkesine benzer şekilde, kendi yazılım geliştirmesinin açık kaynak olarak yapılacağına taahhüt de verdi.
“Kural olarak, yazılım geliştirme ihaleleri geliştirmenin açık kaynak olması şartıyla açılacak, yazılımların kaynak kodları ilke olarak kamuya açılacaktır”.
Açık kaynak tercihi, mevcut yazılımların açık kaynak kullanımını içermese de Alman kamu yazılım tedariğinde bir paradigma değişimini temsil ediyor. Benzer şekilde, bulut hizmetlerinin giderek daha fazla satın alınması için “açık veri politikalarının” kamu hizmetlerinin temeli haline gelmesi planlanıyor. Bu plan aynı zamanda binlerce kamu kuruluşu ve otorite arasındaki veri alışverişini de kapsıyor.
Anlaşmada Açık Veri (Open Data) ilke olarak duyuruluyor, ancak bu alanda somut adımlar yok denecek kadar az. Somut kararlar alınmamış olmasına rağmen, konu “veri erişilebilirliğini ve standardizasyonunu hızlandıracağı ve veri emanetini sağlayacak kurum modellerini şekillendirmesi ve bu amaçla gereken yetkilendirmeyi yapması” planlanan yeni bir “veri kurumuna” havale ediliyor.
Yeni Berlin bölgesel yönetimi ve açık kaynak
SPD’nin Yeşiller ve Sol Parti (Die Linke) ile birlikte yeni bir hükümet kurduğu Berlin eyaletinde de yeni bir koalisyon anlaşması oluşturuldu. Yeni hükümetin yol haritasında olduğu gibi, bu anlaşma da açık kaynak için yeni ve güçlü vaatler içeriyor.
Açık kaynak ve açık standartlar dijital anlamda bağımsız bir şehir olmak için vazgeçilmez unsurlardır. Koalisyon, her yazılım tedarikinde açık kaynak alternatiflerini arayacak ve yönetim için özel olarak geliştirilmiş, yazılımları ücretsiz lisanslar altında genel halkın kullanımına sunacaktır. BT projeleri için merkezi finansman programları da bu yaklaşımı izlemedir”.
Bu değişikliği mümkün kılmak amacıyla, kamu BT hizmet sağlayıcısı ITDZ Berlin “Açık Kaynak yetkinlik merkezi” tesis ederek ulusal ve uluslararası çapta bir “sinerji potansiyelinin” yaratılmasını sağlayacak. “BerlinPC” olarak standartlaştırılmış bir açık kaynak çalışma alanı, kamu alımları için referans olmalıdır. Son olarak, bölgesel hükümet “kalkınma topluluklarını finanse etmek, […] uygulamaların gelişimini sağlamak ve sürdürmek […] ve ayrıca doğrudan destek sözleşmeleri olmayanları finanse etmek için bir Açık Kaynak fonu” planlıyor.
Etiketler:
açık kaynak
açık veri
almanya
avrupa birliği
|
103 |
Pardus’a Flatpak Uygulamaları Nasıl Kurulur?
|
Pardus üzerinde Flatpak uygulamalarını kullanmak istiyor fakat bunu nasıl yapacağınızı bilmiyor musunuz? O halde doğru yere geldiniz. Bu yazıda Pardus’a Flatpak uygulamalarının nasıl kurulacağını anlatacağız. Pardus’a Flatpak uygulamalarını kurmak için kullanabileceğiniz birkaç yol mevcut. Bunlardan ilki Pardus Mağaza’da bulunan Flatpak Uygulama Merkezi aracılığıyla. Flatpak Uygulama Merkezi aracılığıyla Eğer daha önce bu uygulamayı kurmadıysanız […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardusa-flatpak-uygulamalari-nasil-kurulur/
|
Pardus üzerinde Flatpak uygulamalarını kullanmak istiyor fakat bunu nasıl yapacağınızı bilmiyor musunuz? O halde doğru yere geldiniz. Bu yazıda Pardus’a Flatpak uygulamalarının nasıl kurulacağını anlatacağız.
Pardus’a Flatpak uygulamalarını kurmak için kullanabileceğiniz birkaç yol mevcut. Bunlardan ilki Pardus Mağaza’da bulunan Flatpak Uygulama Merkezi aracılığıyla.
Flatpak Uygulama Merkezi aracılığıyla
Eğer daha önce bu uygulamayı kurmadıysanız Pardus Mağaza uygulamasını açıp Flatpak Uygulama Merkezi’ni kurun. Bunu nasıl yapacağınızı bilmiyorsanız sizi şu yazıya alalım. Daha sonra ise ilgili uygulama merkezini açın.
Kurmak istediğiniz uygulamayı kategorilere tıklayarak veya üst tarafta bulunan arama kutucuğuna uygulamanın ismini yazarak bulabilirsiniz. Bu yazıda örnek olarak Inkscape kurulacak. Bunun için arama çubuğuna “inkscape” yazarak aratıyorum.
Sağ tarafta bulunan “Yükle” düğmesine basarak kurabileceğim gibi uygulamanın üstüne tıklayarak detay sayfasını açabilir, oradan da kurulum işlemlerini başlatabilirim. Bu yazıda detay sayfasına gitmeyi tercih ediyorum.
Bu sayfada uygulama hakkında daha detaylı bilgiye sahip olabilirsiniz. Sağ tarafta bulunan “Yükle” düğmesine basarak kurulumu gerçekleştirebilirsiniz.
Uçbirim arayüzü aracılığıyla
“Grafik arayüzler bana göre değil” diyenleri de düşündük, ve yazıya bu bölümü de eklemeyi uygun gördük. Öncelikle uçbirim arayüzünü açın ve aşağıdaki komutları sırasıyla girin.
sudo apt update
sudo apt install flatpak
flatpak remote-add --if-not-exists flathub https://flathub.org/repo/flathub.flatpakrepo
Temel olarak kurulum işlemleri tamam, artık uygulama kurma vakti. Bu yazıda örnek olarak Discord uygulaması kurulacak. Bunun için uçbirime şu komutları sırasıyla girin.
flatpak update
flatpak install flathub com.discordapp.Discord
Kurduğunuz uygulamayı çalıştırmak istiyorsanız, şu aşağıdaki komutu girmeniz yeterli olacaktır.
flatpak run com.discordapp.Discord
Etiketler:
flatpak
|
50 |
GRUB Ekranında Gözükmeyen İşletim Sistemini Eklemek
|
Windows işletim sistemi ve diğer Linux dağıtımlarını GRUB ile Pardus’un yanına, ikincil işletim sistemi olarak kurabilirsiniz.
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/grub-ekraninda-gozukmeyen-isletim-sistemini-eklemek/
|
Windows işletim sistemi ve diğer Linux dağıtımlarını GRUB ile Pardus’un yanına, ikincil işletim sistemi olarak kurabilirsiniz.
Günümüzde birçok kullanıcı bilgisayarında mevcut olarak yüklü gelen işletim sistemlerini kullanırken ihtiyaç dahilinde ikincil bir işletim sistemini yüklemektedir. Günümüzde çoğu bilgisayar Microsoft tarafından geliştirilen Windows işletim sistemiyle yüklü gelmektedir. Linux kullanmak isteyen bilgisayar kullanıcıları Pardus işletim sistemi ve diğer Linux işletim sistemlerini, Grub araçları ile ücretsiz bir şekilde bilgisayarlarına ikincil işletim sistemi olarak kurabilmektedir.
İkincil işletim sistemi olarak Pardus Linux ve diğer GNU/Linux dağıtımlarını cihazlarına kuran kullanıcıların nadiren karşılaştığı bir durum vardır. GRUB önyükleme menüsünde birincil işletim sistemi olarak kullanmak istedikleri Windows işletim sisteminin gözükmeme durumu oluşabilmektedir. Bu nadiren meydana gelmekte olan bir durum olup, düzeltilme yolu kolaydır.
Çözüm yöntemini Pardus 21.2 işletim sistemi kullanarak açıklayacağım. Çözüm yolunu kullanırken Pardus 21.2 GNOME sürümünden ekran görüntülerini paylaşacağım.
Grub-Customizer isimli uygulamayı kullanarak nadiren karşılaşılan bu sorunu çözeceğiz ve uygulamayı kurarken Pardus Yazılım Merkezi‘ni kullanacağız. Pardus Yazılım Merkezi ile hem kullanıcılar için yayınlanan açık kaynak uygulamalara erişebilirken hem de Pardus depolarında yer alan birçok yazılıma erişebilirsiniz. Böylelikle daha kolay bir şekilde ihtiyaçlarımıza göre yazılım kurulumu ve kaldırma işlemlerini yapabilirsiniz.
Grub-Customizer uygulaması ile önyükleme ekranınızı yapılandırabilir, temasını ayarlayabilir ve daha fazla seçeneğe ulaşabilirsiniz.
Grub Customizer kurulumu
İlk olarak Pardus Yazılım Merkezi‘ni açınız.
Pardus Yazılım Merkezi
Açılan pencerede sol en üst köşede (GNOME masaüstü için) yer alan Depo isimli düğmeye tıklayınız.
Pardus Yazılım Merkezi
Karşınıza gelen arama çubuğuna grub-customizer yazınız.
Pardus Yazılım Merkezi
Ekranda belirecek paket adının üzerine tıklayınız. Daha sonra en altta yer alan Yükle düğmesine tıklayınız.
Pardus Yazılım Merkezi
Yükleme işlemi bittiğinde ekrana aşağıdaki görüntü gelecektir.
Pardus Yazılım Merkezi
Uygulama menüsünden Grub-Customizer isimli uygulamayı açınız.
Uygulama Menüsü
Grub-Customizer uygulaması
Grub-Customizer uygulaması açıldıktan sonra karşınıza gelecek pencereden kırmızı kutu ile işaretlediğim beyaz sayfa görünümlü düğmeye tıklayınız. Bu düğme, önyüklemesini yapacağınız işletim sistemini ekleme olanağı tanımaktadır.
Uygulama menüsü
Bu düğmeye tıkladıktan sonra karşınıza aşağıdaki ekran gelecektir. Girdi-Düzenleyici isminde açılan bu pencerede, menüde gözükecek işletim sistemi için bir Name yazan bölüm ile isim ataması yapacak ve Tür yazan bölüm ile önyükleme için gereken önyükleme tipini seçeceksiniz.
Grub-Customizer – Girdi Düzenleyici ekranı
Windows işletim sistemi için gerekli ayarlamaları yapmak için ilk önce Name bölümüne herhangi bir isim yazabilirsiniz. Ben yazarken WİNDOWS 11 yazdım, siz farklı isimler kullanabilirsiniz. Tür bölümünü ise “Diğer” olarak işaretleyiniz.
Girdi Düzenleyici ekranı
Önyükleme sırası yazan kısma ise aşağıdaki kodları kopyalayıp yapıştırmanız gerekecek ve en altta yer alan TAMAM düğmesine tıklayınız. Böylelikle Windows işletim sistemi için gerekli ayarları yapmış olacaksınız.
Grub-Customizer – Girdi Düzenleyici ekranı
Kodları kolayca kopyalamak için :
insmod part_gpt
insmod fat
if [ x$feature_platform_search_hint = xy ]; then
search –no-floppy –fs-uuid –set=root 2AAD-9C88
else
search –no-floppy –fs-uuid –set=root 2AAD-9C88
fi
chainloader /EFI/Microsoft/Boot/bootmgfw.efi
Karşınıza aşağıdaki gibi bir ekran gelecektir ve listede eklediğiniz işletim sistemini göreceksiniz.
Sistemimize yüklü işletim sistemleri ve çekirdek sürümleri
En son yapmanız gereken işlem ise üst menüde yer alan Kaydet düğmesine tıklamak ve kurulum işlemi bitene kadar beklemektir.
Grub-Customizer menüsü
Bilgisayarınızı başlattıktan sonra GRUB önyükleme ekranı gelecek ve eklediğiniz işletim sistemi çalıştırılabilir hale gelecektir.
Önyükleme ekranı
Etiketler:
grub
grub-customizer
kurulum
önyükleme
pardus
pardus 21
|
167 |
TUG Astronomları Pardus Kullanıyor!
|
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi astronomları, Pardus işletim sistemi üzerinde geliştirdikleri uygulamalar ile yıldızlardan veri topluyor.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/tug-astronomlari-pardus-kullaniyor/
|
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi astronomları, Pardus işletim sistemi üzerinde geliştirdikleri uygulamalar ile yıldızlardan veri topluyor.
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi bünyesinde (TUG) görev alan astronomlar, bilimsel çalışmalarında ihtiyaç duydukları programları yazmak ve işletmek için, “Önce açık kaynak!” diyor ve GNU/Linux işletim sistemi veya Unix tabanlı, açık kaynak kodlu işletim sistemleri kullanıyor. Bilgiyi açık biçimde paylaşma etiğinden yola çıkarak, açık kaynağın gücüne inanan ve geleceğin teknolojiyle kurulmakta olduğunu bilen astronomlar, platform bağımlılıkları dışında Pardus’u özellikle tercih ediyor.
TUG’da her astronom kendi sorumlu olduğu teleskobun dahil olduğu projeye ve ihtiyaca göre kendi programlarını yazarak gereklilikleri karşılıyor. Hatta astronomlarımızın yazdığı bazı programlar uluslararası astronomi camiası tarafından da kullanılıyor.
TUG Antalya Bakırlıtepe yerleşkesinin baş astronomu Başuzman Araştırmacı Dr. İrek Hamitoğlu, Türkiye’deki en büyük teleskop olan RTT150 teleskobunda araştırmalarını yürütüyor. RTT150 teleskobu, ulusal görevlerinin yanı sıra uluslararası bir projede Spectrum-Röntgen-Gamma (SRG) Uzay Gözlemevi ile de iş birliği içerisinde çalışıyor. Dr. Hamitoğlu, tüm astronomi dünyasında Linux ve açık kaynak kodlu sistemlerin tercih edilme sebebini şöyle açıklıyor: “Astrofizikte gözlem sırasında elde edilen verileri işlemek, anlamlandırabilmek için zaman zaman anlık programlar bile yazmamız gerekebiliyor. Linux’ta bir kod geliştirdiğimizde hızlıca testlerini gerçekleştirip devreye sokabildiğimizden dolayı çok çabuk sonuç alabiliyoruz. Ayrıca tüm dünyada bilim adamları arasında bilgi ve kaynak alışverişi yapabilmemiz de mümkün oluyor.”
Robotik T60 teleskobunun tüm kontrolleri Pardus ile yapılıyor
Antalya Bakırlıtepe’de bulunan TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi yerleşkesindeki Robotik T60 Teleskobu tamamen uzaktan kontrol edilebiliyor. Böylece uluslararası ortak projelerle takip edilen hareketli gök cisimlerinin analizi yapılabiliyor. T60 teleskobunun operasyonlarından sorumlu olan Uzman Astronom Yücel Kılıç, Pardus ile neler yapabildiklerini şöyle açıkladı: “Sistemimiz normalde Centos 5 üstünde çalışıyordu ama tamamının Pardus dönüşümünü gerçekleştirdik. Pardus’ta da her şeyin yapılabileceğini burada gösterdik. Bizim Ar-Ge ekibindeki mühendisler “Patlat” adında bir sunucu geliştirdi. Gökyüzünde bazı kaynaklar çok yüksek enerjili ışıma yapabiliyorlar. Çok kısa sürede bu teleskobu o kaynağa yöneltebilecek bir yazılım ihtiyacı doğdu. Ekibimiz de bunun üzerine açık kaynak kodlu bu yazılımı geliştirdi. Kısacası kendi ihtiyaçlarımız doğrultusunda pek çok ürün geliştirebiliyoruz ve bizim tarafta bu geliştirmelerin tamamı Pardus üzerinde gerçekleşiyor. Dünyada bile olmayan bazı sistemleri burada kendi bünyemizde geliştiriyoruz ve bunları da 2 senede bir gerçekleşen uluslararası bir robotik sempozyumunda tüm dünyaya sunuyoruz.
Benim için en önemli yani merkezde duran Pardus işletim sistemi ama en önemli sistemimiz genelde dünyaya hizmet veren Occultation Portal. Ayrıca kubbelerin içerisini gösteren kameraların bağlı olduğu Zoneminder’ın işlediği ayrı bir sunucu daha Pardus üzerinde koşuyor. Pardus’un en önemli avantajı arka planda neyin işlediğini kesinlikle biliyor olmanız ve her an, her şeyi kontrol ediyor olabilmeniz. Şu anda Occultation portal 150 günün üstünde up time’a sahip ve arka planda sürekli görüntü işlemeden tutun da veri depolamaya, büyük veri analizlerine kadar her şeyi Pardus işletim sistemi üzerinde yapıyoruz ve sunucularımızda bununla ilgili hiçbir sıkıntı yaşamadık.” değerlendirmesinde bulundu.
“Açık kaynak, bilginin gelişebilmesi ve bilimsel etik için ön koşuldur”
Uzman Astronom Orhan Erece, yürüttüğü projede T100 teleskobu ile çalışıyor. Bilimsel bilginin geliştirilebilmesi için şeffaflığın şart olduğunu belirten Erece, sistem gereksinimlerinin mecbur bıraktığı zamanlarda bile nasıl açık kaynak kullandıklarını anlattı: “Çalıştığım T100 teleskobunun ayna çapı 1 metre. T100 teleskobunun kullanıldığı, yönetildiği ana işletim sistemi Windows üzerinde çalışıyor. Windows sizi çok kısıtlıyor. Linux tabanlı ya da Mac tabanlı diğer işletim sistemleri sizi daha serbest bırakarak çok daha performanslı bir görüntü işleme ya da veri işleme kabiliyeti sunabiliyor. Bu teleskopta mevcut durumdan ötürü Windows kullandığımız halde biz yine kendi geliştirmelerimizi açık kaynak kodlu yazılımlar üzerinden yapıyoruz. Bunun en güzel örneğini şöyle verebilirim: T-100 teleskobuna komple bir gözlemevi kontrol yazılımı yazdık. Biz bu kontrol yazılımıyla teleskobu hareket ettirebiliyoruz, kubbeyi hareket ettirebiliyoruz, meteorolojik verileri alabiliyoruz. Bu yazılıma ihtiyacımız doğrultusunda çok çok daha farklı kabiliyetler de kazandırabiliriz. Açık kaynak kodlu yazılımların en güzel özelliği bu; sınırınız yok. Kendi ürettiğiniz yazılımlar üzerinden çalışmak ve bunu ihtiyaç duyabilecek diğer bilim insanları ile paylaşabiliyor olmak, yaptığınız işin de bilimsel etiğe uygun ve şeffaf olmasını sağlıyor.”
Etiketler:
astronomi
pardus
tübitak
tug
uzay
|
53 |
Pardus’u Kişisel WeTransfer Sunucusu Haline Nasıl Getirebilirim?
|
Bu yazımızda tamamen size özgür bir WeTransfer alternatifi olan Jirafeau yazılımının Pardus sunucuya nasıl kurulacağını anlatacağım.
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardusu-kisisel-wetransfer-sunucusu-haline-nasil-getirebilirim/
|
Bu yazımızda tamamen size özgür bir WeTransfer alternatifi olan Jirafeau yazılımının Pardus sunucuya nasıl kurulacağını anlatacağım.
Bu sayede WeTransfer’in dosya boyutu sınırını aşmış olacaksınız ve gönderiler kendi alan adınız (Örneğin pardus.org.tr) üzerinden gitmiş olacak. Şirketinizde bu yapılandırmayı kullanırsanız dilediğiniz boyutta ve sayıda dosyayı istediğiniz tüm adreslere transfer edebileceksiniz. Üstelik kendi alan adınız görüneceği için ufak da olsa bir prestij sağlamış olacak. Son olarak Jirafeau kurulumunu dilediğiniz gibi özelleştirebilirsiniz. Tüm semboller, grafikler, yazılar ve renkler tamamen değiştirilebilir ve mevcut web sayfalarınıza uyumlu hale getirilebilir. Dilerseniz kendiniz de yeni bir tema yapabilirsiniz.
Lafı fazla uzatmadan hemen kuruluma geçelim.
Önce Pardus Sunucu 21.0’ı hazırlayalım.
Tamamen temiz bir kurulum yapın ve IP adresini sabit bir IP olacak şekilde değiştirin.
Ben örnek olması açısından 192.168.120.120 IP adresini /16 (255.255.0.0) alt ağ maskesini ve 192.168.0.1 ağ geçidini kullandım. Alan adı olarak anlatımda kullanmak amacıyla filetransfer.pardus.org.tr (Gerçekte böyle bir alan adı yok) kullanacağım ancak siz bunun yerine kendi alan adınızı yazmalısınız ve hem DNS hem güvenlik duvarı/yönlendirici ayarlarınızı uygun şekilde değiştirmelisiniz. DNS ayarlarının etkin olması 1-72 saat aralığında sürebilir. Dış dünyadan sizin sunucunuza erişim bilgisini DNS sunucuya girdikten sonra tüm dünyadaki DNS sunucuları bu güncellemeyi almalı ki, isteyenler sizin sunucunuza erişebilsinler.
Bu ayarları yapmak için Pardus’ta /etc/network/ altındaki interfaces dosyasını düzenlemeniz gerekir.
sudo nano /etc/network/interfaces
Varsayılan olarak yukarıdaki şekilde gelen (ens18 ağ kartınızın adıdır ve farklı sistemlerde farklılık gösterebilir) interfaces dosyasını aşağıdaki gibi düzenliyoruz.
Kurulumunu yaptığımız Pardus Sunucu 21.0’ı güncelleyelim.
sudo apt update
ve ardından
sudo apt upgrade -y
Şimdi tüm bu ayarların etkinleşmesi için sudo reboot komutu ile sistemi yeniden başlatalım.
Artık elimizde yeni kurulmuş, tüm güncellemeleri yapılmış ve sabit IP adresi olan bir sunucumuz var.
Jirafeau kurulumu öncesi yapılması gerekenler
Şimdi Jirafeau kurulumunu yapabiliriz.
Jirafeau genel olarak WeTransfer alternatifi bir yazılımdır. Ekran görüntüsünde de görebileceğiniz gibi kullanımı çok basittir. Tıpkı WeTransfer’de olduğu gibi dosya veya dosyaları ekliyorsunuz, isterseniz bir parola ve geçerlilik tarihi belirliyor ve sisteme yüklüyorsunuz. Jirafeau size bir indirme bağlantısı veriyor, siz de bu bağlantıyı alıp karşı tarafa e-posta ile gönderiyorsunuz. Gönderdiğiniz alıcı veya alıcılar kendilerine gelen bağlantıya tıklayıp ilgili dosyayı kendi bilgisayarlarına indiriyorlar. Eğer bir parola belirlemişseniz, indirmeden önce kullanıcıların parolayı girmeleri gerekiyor. Dosyaları yüklerken ayarladığınız geçerlilik süresi dolduğunda dosyalar otomatik olarak sistemden siliniyor ve bağlantılar pasif hale geliyor.
Jirafeau kurulumu için mevcut sunucumuza öncelikle Jirafeau‘nun ihtiyacı olacak diğer paketleri kurarak işleme başlayalım.
sudo apt install -y nginx php php-fpm certbot git
İlgili paketler kurulduktan sonra Nginx ve PHP‘nin etkinleştirilmesi gerekir.
sudo systemctl enable --now nginx.service php7.4-fpm.service
Bu yazı yayına hazırlandığı sırada PHP sürümü 7.4‘tü. İlerleyen zamanlarda daha yeni sürümler olacaktır. Sizin de kurulumu yeni sürüm numarasına göre yapmanız gerekir.
Her iki servisin de etkinleştirildiğini kontrol etmekte fayda var.
sudo systemctl status nginx
ve PHP servisimizi kontrol edelim.
sudo systemctl status php7.4-fpm.service
SSL sertifikası oluşturma
Şimdi sistemi biraz daha güvenli hale getirmek için SSL sertifikası oluşturalım.
sudo certbot certonly --webroot -m [email protected] -d filetransfer.pardus.org.tr --agree-tos
Bu komutla filetransfer.pardus.org.tr alan adı için [email protected] e-posta adresini yetkili kılarak yeni bir SSL sertifikası oluşturuyoruz. Siz burada kendi alan adınızı ve kendi e-posta adresinizi kullanmalısınız. Eğer DNS kayıtlarınız henüz aktif olmadıysa bu komut hata verecektir. Bir başka deyişle, filetransfer.pardus.org.tr adresi ilgili DNS sunucuda doğru yere yönlendirilmediyse hata alacaksınız. Bu nedenle DNS sunucunuza filetransfer.pardus.org.tr alt alan adını ve yönleneceği Public IP adresini girmelisiniz ve 1 ila 72 saat bekleyerek tüm dünyada etkinleşmesini beklemelisiniz. Elbette firewall/Router’ınızda gerekli dış/iç yönlendirmeyi yaptığınızı varsayıyorum.
Komutu çalıştırdığınızda size ilk olarak verdiğiniz e-posta adresine EFF‘den e-posta almak isteyip istemediğiniz sorulacaktır (Çeşitli uyarılar için). Ben örneğimizde Yes diyerek devam ediyorum.
Sonrasında size webroot’un neresi olacağını soracaktır. Varsayılan olarak /var/www/html yazıp Enter’e basın.
Alan adınızın doğrulaması yapılacak ve oluşturulacak sertifika ve ilgili dosyalar /etc/letsencrypt/live/fletransfer.pardus.org.tr/ klasörüne kaydedilecektir. Siz kendi alan adınızı kullanacağınız için klasör düzenindeki filetransfer.pardus.org.tr‘nin kendi alan adınız ile değişeceğini unutmayın.
Şimdi web sunucu görevini üstlenecek Nginx’i yapılandırabiliriz.
İlk iş olarak varsayılan config dosyasını (siteyi) silelim.
sudo rm /etc/nginx/sites-enabled/default
Sonra kendi alan adımız için yeni bir config (site) oluşturalım.
sudo nano /etc/nginx/sites-available/filetransfer.pardus.org.tr.conf
Eğer SSL kullanacaksanız dosyayı aşağıdaki şekilde düzenleyelim.
server {
listen 80;
listen [::]:80;
server_name filetransfer.pardus.org.tr;
return 301 https://filetransfer.pardus.org.tr$request_uri;
}
server {
listen 443 ssl;
listen [::]:443 ssl;
server_name filetransfer.pardus.org.tr;
root /var/www/html/jirafeau;
index index.php;
ssl on;
ssl_certificate /etc/letsencrypt/live/filetransfer.pardus.org.tr/fullchain.pem;
ssl_certificate_key /etc/letsencrypt/live/filetransfer.pardus.org.tr/privkey.pem;
location ~ .php$ {
fastcgi_split_path_info ^(.+.php)(/.+)$;
fastcgi_index index.php;
fastcgi_pass unix:/var/run/php/php7.4-fpm.sock;
include fastcgi_params;
fastcgi_param PATH_INFO $fastcgi_path_info;
fastcgi_param SCRIPT_FILENAME $document_root$fastcgi_script_name;
}
}
Eğer SSL kullanmayacaksanız dosyayı aşağıdaki şekilde düzenleyelim.
server {
server_name 192.168.120.120;
listen 80;
root /var/www/html/jirafeau;
index index.php;
location ~ .php$ {
fastcgi_split_path_info ^(.+.php)(/.+)$;
fastcgi_index index.php;
fastcgi_pass unix:/var/run/php/php7.4-fpm.sock;
include fastcgi_params;
fastcgi_param PATH_INFO $fastcgi_path_info;
fastcgi_param SCRIPT_FILENAME $document_root$fastcgi_script_name;
}
}
Elbette filetransfer.pardus.org.tr alan adını ve IP adresini kendi alan adınızla ve IP adresinizle değiştirmelisiniz.
CTRL+O ve Enter ile kayıt edelim ve CTRL+X ile çıkalım.
Default yerine yeni oluşturduğumuz filetransfer.pardus.org.tr sitesini aktif edecek symlink’i oluşturalım.
sudo ln -s /etc/nginx/sites-available/filetransfer.pardus.org.tr.conf /etc/nginx/sites-enabled/
Ardından tüm ayarların doğru yazılıp yazılmadığını kontrol edebilirsiniz.
sudo nginx -t
Yeni ayarların etkin olması için Nginx servisini yeniden yükleyelim.
sudo systemctl reload nginx.service
Jirafeau kurulumu
Artık gönül rahatlığı ile Jirafeau kurulumunu yapabiliriz.
Bunun için /var/www/html/ klasörü içerisinde Jirafeu adında yeni bir klasör oluşturalım.
sudo mkdir /var/www/html/jirafeau
Şimdi Jirafeau kodlarını bu klasöre indirelim.
sudo git clone https://gitlab.com/mojo42/Jirafeau.git /var/www/html/jirafeau
Arkadaşlarınıza göndereceğiniz dosyaların duracağı yeni bir klasör oluşturalım.
sudo mkdir -p /var/data/jirafeau
Siz bu klasörü farklı isim ve yerlerde oluşturabilirsiniz.
Oluşturduğumuz klasörlere www üzerinden erişim hakkı verelim.
sudo chown -R www-data:www-data /var/www/html/jirafeau/lib /var/data/jirafeau
Artık herhangi bir web browser açıp adres satırına https://filetransfer.pardus.org.tr veya IP adresini (192.168.120.120) yazdığınızda Jirafeau’nun varsayılan kurulum ekranını görebilirsiniz. Sırasıyla 3 adımda jirafeau’nun kurulumunu web üzerinden tamamlayın ve gönlünüzce kullanın.
Bu ekranda kendiniz için bir yönetici şifresi girin.
Sonraki adım’a basarak kurulumu tamamlayın.
Jirafeau’yu kişiselleştirmek
Jirafeau’yu kişiselleştirmek için yapmanız gereken tek şey, aslında config dosyasındaki ilgili satırları değiştirmek olacaktır.
sudo cp /var/www/html/jirafeau/lib/config.orginal.php /var/www/html/jirafeau/lib/config.local.php
Yukarıdaki komutla orijinal Jirafeau config dosyasının yerelde bir yedeğini oluşturduk ve biz bu yerel üzerinde çalışacağız.
sudo nano /var/www/html/jirafeau/lib/config.local.php
Bu config dosyasında temel olarak değiştirmeniz gereken satırlar şunlar olabilir.
Reklam amaçlı sizin veya şirketinizin bilgilerini değiştirebilirsiniz.
‘organisation’ => ‘Sizin veya şirketinizin adı’,
‘contactperson’ => ‘Yetkili kişi adı ve e-posta adresi’,
‘title’ => ‘Sizin belirleyeceğiniz bir başlık’,
Sadece sizin bileceğiniz bir şifre veya şifreler belirleyerek Upload (Yükleme) işlemini şifreye bağlayabilirsiniz.
‘upload_password’ =>
array (
‘password1’,
‘password2’,
),
Dosyaların sistemde duracağı zaman dilimlerinin isimlerini veya hangilerinin olup olmayacağını ayarlayabilirsiniz.
array (
‘minute’ => true,
‘hour’ => true,
‘day’ => true,
‘week’ => true,
‘month’ => true,
‘quarter’ => true,
‘year’ => true,
‘none’ => true,
),
Bu değişiklikleri yaptıktan sonra CTRL+O Enter ve CTRL+X ile editörden çıkıp sudo reboot ile sistemi komple yeniden başlatmak tüm ayarların etkin olmasını sağlayacaktır.
Ayrıca Jirafeau’nun tema desteği de var ve ekranda gördüğünüz her sembolü/resmi yazıyı ve rengi değiştirebilirsiniz.
Soru görüş ve önerilerinizi forumlarımıza bekliyorum.
Kalın sağlıcakla.
Etiketler:
jirefeau
wetransfer
|
94 |
Python Serisi 1 – Pardus 21’de VSCode ile Python Geliştirme Ortamının Hazırlanması
|
Pardus 21’de Python ile programlamaya giriş yapmak veya Python geliştirme ortamınızı VSCode (Visual Studio Code) ile Pardus 21’e taşımak istiyorsanız ve Türkçe kaynak arıyorsanız, bu yazı tam da sizin için hazırlandı! Öncelikle belirtmek isterim ki; Python 3, Pardus 21 işletim sistemini bilgisayarınıza kurduğunuzda yüklenmiş olarak gelecektir. Halihazırda Pardus 21’de kurulu olan Python 3 sürümünü veya […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-21de-vscode-ile-python-gelistirme-ortaminin-hazirlanmasi/
|
Pardus 21’de Python ile programlamaya giriş yapmak veya Python geliştirme ortamınızı VSCode (Visual Studio Code) ile Pardus 21’e taşımak istiyorsanız ve Türkçe kaynak arıyorsanız, bu yazı tam da sizin için hazırlandı!
Öncelikle belirtmek isterim ki; Python 3, Pardus 21 işletim sistemini bilgisayarınıza kurduğunuzda yüklenmiş olarak gelecektir. Halihazırda Pardus 21’de kurulu olan Python 3 sürümünü veya sürümlerini kontrol ederek başlayabiliriz.
Pardus 21’de Python kurulumumuz var mı? Eğer var ise hangi sürümüne sahibiz?
Sürüm kontrolü için Pardus 21 uçbirimi açıyor ve aşağıdaki komutu çalıştırıyoruz. Eğer bir hata çıktısı ile karşılaşmazsak anlayacağız ki, Python halihazırda kurulmuş ve kullanıma hazır.
İki komuttan birini çalıştıralım.
python3 --version
python3 -V
Görüldüğü üzere Pardus 21’imde kullanıma hazır olarak Python 3.9.2 sürümü sunuluyor ve istersem hemen şu an Python 3.9.2 sürümüyle geliştirme yapmaya başlayabilirim. Öte yandan, bir kod düzenleyicisi ve “virtualenv” yani sanal ortamımız olmadan uçbirim üzerinden geliştirme yapmayı tercih etmeyiz.
Bu yazıda kod düzenleyicisi olarak Microsoft tarafından geliştirilen Visual Studio Code veya kısaca VSCode kullanacağız. VSCode kurulumu epey basit ve kullanması da bir o kadar keyifli bir araç.
Pardus 21’de VSCode kurulumu
Öncelikle ortamımızda VSCode’un kurulu olup olmadığını kontrol ederek başlayalım.
VSCode, Linux dağıtımlarında “code” kısa adı ile uçbirim üzerinden kullanılabilmektedir. Aşağıdaki komutu yazarak VSCode’un Pardus 21’de yüklü olup olmadığını kontrol edelim:
code --version
Henüz bir “code” komutumuz yok. Bu, ortamımızda Visual Studio Code yüklü olmadığı anlamına gelmektedir.
Pardus Yazılım Merkezi ile VSCode yüklemek
Pardus’ta uygulamaları rahat bir şekilde yüklemek ve diğer uygulamaları keşfetmek için Pardus Yazılım Merkezi uygulamasını kullanabiliriz. Yazımızda uçbirim üzerinden yüklemeyi tercih edeceğiz.
Uçbirim Arayüzünden VSCode Yüklemek
Visual Studio Code, Pardus deposunda halihazırda mevcut olduğu için aşağıdaki komutla kurulumu başlatabiliriz:
sudo apt install code
Visual Studio Code kurulumumuzu ve sürümümüzü kontrol edelim:
code --version
Visual Studio Code sürümümüzü de teyit edebiliyoruz ve Pardus 21’de uygulama kullanıma hazır. Linux dağıtımlarında “code” komutu ile VSCode uygulamasına uçbirim üzerinden erişebildiğimizi söylemiştik. Bir “python-projesi” dizini altında “deneme.py” isminde bir Python dosyası oluşturalım ve bu dizin altında VSCode uygulamamızı başlatarak grafik arayüzümüzde de VSCode uygulamasını çalıştıralım.
mkdir python-projesi
cd python-projesi/
touch deneme.py
code .
Python sanal ortam kurulumu
VSCode uygulamasında geliştirme yapmaya başlamadan önce yazının başında bahsedilen “virtualenv”, Türkçe sanal ortam olarak kullanabileceğimiz Python sanal ortamından bahsetmek istiyorum.
Birden fazla proje üzerinde çalışırken her proje için farklı ayar dosyalarına veya paket kurulumlarına ihtiyacımız olabilir. Bu projelerdeki paket sürümleri de birbiriyle uyumlu olmayabilir, farklı sürümlere ihtiyaç duyabiliriz.
Her projenin bir izole ortamda olması da bizlere kolaylık sağlayacaktır. Bunu sağlayabilmek adına Python projelerimizde “virtualenv” ve “venv” olarak adlandırılan sanal ortamı kullanmayı tercih edeceğiz. Sanal ortamdan farklı çözümler de mevcut ancak bu yazının kapsamı dışında kaldıkları için değinmeyeceğiz.
Öncelikle, Pardus 21’de kurulu olarak gelmeyen “pip” paket yöneticisini kurmamız gerekiyor. pip (Package Installer for Python), Python’da kullanmak istediğimiz paketleri kurmamızı ve yönetmemizi sağlayan bir paket yönetim aracı.
pip kurulumunu aşağıdaki komutla başlatabiliriz:
sudo apt install python3-pip
Kurulumu onaylayarak Python “virtualenv” paketimizin kurulumunu da başlatabiliriz.
sudo apt install python3-venv
Kurulum işlemimizin ardından sanal ortam oluşturmak istediğimiz proje dizinine giderek “venv” komutu ile sanal ortam oluşturacak ve etkinleştireceğiz. Bu adımlar sırasıyla şöyle yapılabilir:
Sanal ortam oluşturulması ve etkinleştirilmesi
python3 -m venv env
env, oluşturulan sanal ortamın adresidir. Projemizin altında bir sanal ortam oluşturabilir ve adına sadece “env” diyebiliriz. Geliştirmeye başlamadan veya gerekli paketlerin yüklenmesi işlemlerinden önce sanal ortamın etkinleştirilmesi gerekmektedir. Şu komutu kullanabiliriz:
source env/bin/activate
Etkinleştirme işleminin başarılı olduğunu da teyit edebiliriz.
which python
Sanal ortamdan çıkmak için uçbirimde aşağıdaki komutun çalıştırılması yeterli olacaktır.
deactivate
Pardus 21 üzerinde Visual Studio Code ve Python virtualenv ortamlarımız artık kullanıma hazır. Artık projemizde kullanacağımız Python paketlerini yükleyebilir ve özgürce Pardus 21’de geliştirme yapabiliriz!
Python serisinin devamı için bu yazıyı okuyabilirsiniz.
Etiketler:
code
pardus
pardus 21
python
python3
vscode
|
101 |
Kabuk (shell) Yükleme ve Varsayılan Kabuğu Değiştirme
|
Pardus’ta ve neredeyse bütün Linux dağıtımlarında öntanımlı olarak gelen bash shell yerine başka bir kabuk (shell) kurmak istiyorsanız…
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/kabuk-shell-yukleme-ve-varsayilan-kabugu-degistirme/
|
Pardus’ta ve neredeyse bütün Linux dağıtımlarında öntanımlı olarak gelen bash shell yerine başka bir kabuk (shell) kurmak istiyorsanız…
Önce kabuk (shell) ne demek, neye yarar, bunu anlatmakla başlayalım.
GNU/Linux sistemlerde komutları yorumlamak ve yönetmek için kullanılan programa kabuk denir. Bir başka deyişle, bilgisayar ekranımızın yönetimini pencereler ve simgeler ele geçirmeden önce bilgisayarlarımızı çalıştırmak için kullandığımız komutları yazdığımız bir tür paneldir.
Bütün GNU/Linux dağıtımlarında bir kabuk bulunur. Bir başka deyişle, bir GNU/Linux dağıtımının “olmazsa olmazı”dır.
Peki, kabukla ne yapabiliriz?
Programları, dosya sistemlerini çalıştırabilir, bilgisayar kodunu derleyebilir, bir sistemi işletebiliriz. Kısacası bilgisayarımızı en etkili şekilde yönetebiliriz.
Kabuk yaygın kullanıcı arabirimlerinden (GUI) daha az sezgiseldir ancak doğru komutlar ve ne yaptığını bilenler için GUI’den çok daha etkili bir araçtır.
Kabuk değiştirmek
Pardus’ta ve neredeyse bütün GNU/Linux dağıtımlarında öntanımlı olarak gelen bash shell yerine başka bir kabuk (shell) kurmak ve kurduğunuz kabuğu varsayılan olarak kullanmak mı istiyorsunuz? Veya bash’ten sıkıldınız mı? O halde sizi şöyle alalım.
Öncelikle uçbirime cat /etc/shells yazalım ve sistemimizde yüklü olan kabukları görelim. Eğer daha önce sisteminize herhangi bir kabuğu kurmadıysanız çıktı aşağıdaki gibi olmalı.
# /etc/shells: valid login shells
/bin/sh
/bin/bash
/usr/bin/bash
/bin/rbash
/usr/bin/rbash
/bin/dash
/usr/bin/dash
Şimdi ise istediğimiz kabuğun kurulumuna geçebiliriz. Benim önerim ve favorim fish shell olduğu için uçbirime sudo apt install fish yazıp hemen kuruyorum. Artık uçbirime fish yazıp çalıştırabilirim. Üstelik sürekli yazarak çalıştırmak yerine fish’in varsayılan araç olmasını istiyorum. Eğer siz de bunu istiyorsanız (ki istemelisiniz bence), aşağıdaki aşamaları takip etmelisiniz.
Öncelikle uçbirime type -a kabuk-adi (kabuk-adi yerine istediğiniz kabuğun adını yazmalısınız.) yazıyoruz. Böylece bulunduğu konumu yani yolunu bulmuş oluyoruz. Örnek olarak çıktı şöyle olmalı.
prdsmehmetstc@pardus:~$ type -a fish
fish /usr/bin/fish'dir
fish /bin/fish'dir
Not: Eğer sistem geneli kabuğun değişimini yapmak istiyorsanız, bu yollardan ikincisini kullanmanızı tavsiye ederim.
Şimdi, kabuğu sistem geneli mi yoksa kullanıcıya özel mi değiştirmek istediğinize karar vermelisiniz. Bunu sudo ile yönetici yetkileri alarak yapmalısınız. Syntax şöyle:
sudo chsh -s {kabuk-yolu} # Sistem geneli değişim için
sudo chsh -s {kabuk-yolu} {kullanici-adi} # Kullanıcıya özel değişim için
Örnek kullanım:
sudo chsh -s /bin/fish
sudo chsh -s /bin/fish prdsmehmetstc
Tebrikler! Sisteminize yeni bir kabuk kurdunuz ve varsayılan kabuğunuzu değiştirdiniz. Artık yeni uçbirim deneyiminizin keyfini çıkarabilirsiniz.
Dipnot: Değişikliklerin etkin olması için oturumdan çıkıp tekrar giriş yapmalısınız.
Etiketler:
bash
fish
kabuk
shell
|
69 |
Pardus 21 Sunucu Üzerinde Cowrie Honeypot Kurulumu
|
Cowrie Honeypot ile saldırganlara kendini canlı bir sistem olarak gösteren, üzerinde zafiyetlere sahip servisler barındıran bir sahte sunucu kuruyoruz!
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-21-sunucu-uzerinde-cowrie-honeypot-kurulumu/
|
Cowrie Honeypot ile saldırganlara kendini canlı bir sistem olarak gösteren, üzerinde zafiyetlere sahip servisler barındıran bir sahte sunucu kuruyoruz!
Honeypot, Türkçe’de bal küpü anlamına gelen, saldırganı tuzağa düşürmek için yemlendiği bir bilgisayar terimi aslında. Özelleştirmek gerekirse, kurum veya kişilerin sistemlerinde yer alan açıkları tespit etmek ya da bir saldırganın olası davranışlarını analiz etmek için kullandığı bir siber güvenlik yöntemi. Cowrie Honeypot, bu amaçla kullanabileceğiniz araçlardan biri.
Adından da anlaşılabileceği üzere Honeypot, saldırganların bir sunucuya sızdığını zannetmelerini ve saldırıyı gerçekleştirmeleri için sunucunun tamamen gerçekmiş gibi ayarlanıldığı bir senaryodan
ibaret.
Birden fazla çeşide sahip olan honeypot yöntemi ile siber güvenlik alanındaki çoğu yöntem için saldırgana gerçek bir makine simüle edilebiliyor.
Bugün ise Pardus 21 Server üzerinde SSH/Telnet senaryoları için sıklıkla kullanılan Cowrie Honeypot kurulumunu inceleyeceğiz.
1. Ön gereksinimler
Cowrie Honeypot kurulumu için internete çıkabilen ve dili İngilizce olan bir Pardus 21 Sunucu yeterli olmaktadır.
2. Cowrie Honeypot kurulumu
Aşağıdaki adımlar yardımı ile basit bir Cowrie Honeypot kurulabilir.
2.1. Bağımlılıkların kurulması
Cowrie Honeypot aşağıdaki bağımlılıklara sahip olduğu için öncelikle bu paketlerin sunucuya kurulması gerekmektedir.
sudo apt update
sudo apt-get install git libssl-dev libffi-dev build-essential libpython3-dev python3-minimal authbind virtualenv git
Bu bağımlılıklara ek olarak python-virtualenv paketi depolarda bulunmadığı için aşağıdaki gibi kurulmalıdır.
wget http://ftp.de.debian.org/debian/pool/main/p/python-virtualenv/python-virtualenv_15.1.0+ds-2_all.deb
sudo apt install ./python-virtualenv_15.1.0+ds-2_all.deb
2.2. Cowrie kullanıcısının oluşturulması
Cowrie Honeypot’u üzerinde kullanacağımız cowrie kullanıcısını oluşturmak için aşağıdaki komut kullanılmalıdır.
sudo adduser --disabled-password cowrie
server@hanipot:~$ sudo adduser --disabled-password cowrie
Adding user `cowrie'
Adding new group `cowrie' (1001)
Adding new user `cowrie' (1001) with group `cowrie'
Creating home directory `/home/cowrie'
Copying files from `/etc/skel'
Changing the user information for cowrie
Enter the new value, or press ENTER for the default
Full Name []:
Room Number []:
Work Phone []:
Home Phone []:
Other []:
Is the information correct? [Y/n] Y
Kullanıcı oluşturulduktan sonra aşağıdaki gibi ilgili kullanıcıya geçiş yapılabilir.
sudo su - cowrie
2.3. Kaynak kodun indirilmesi
Tüm bağımlılık ve gereksinimleri indirdikten sonra Git yardımı ile Cowrie deposu klonlanır.
git clone http://github.com/cowrie/cowrie
Depo klonlandıktan sonra aşağıdaki gibi ilgili dizine gidilir.
cd cowrie
2.4. Sanal ortamın oluşturulması
Ardından aşağıdaki gibi sanal ortam oluşturulur.
virtualenv --python=python3 cowrie-env
Sanal ortam etkinleştilir ve gerekli paketler kurulur.
source cowrie-env/bin/activate
(cowrie-env) cowrie@hanipot:~/cowrie$ pip install --upgrade pip
(cowrie-env) cowrie@hanipot:~/cowrie$ pip install --upgrade -r requirements.txt
2.5. Yapılandırma dosyasının şekillendirilmesi
Öncelikle örnek yapılandırma dosyası adı değiştirilerek bir üst dizine kopyalanır.
cp etc/cowrie.cfg.dist cowrie.cfg
Sonrasında istenilen metin editörüyle yapılandırma dosyası açılarak aşağıdaki gibi telnet etkinleştirilir.
[telnet]
enabled = true
2.6. Cowrie Honeypot’un başlatılması
Aşağıdaki gibi Cowrie Honeypot başlatılır.
bin/cowrie start
2.7. Cowrie Honeypot’a giriş
Oluşturduğumuz Honeypot’a SSH ile giriş yapmak için aşağıdaki komut kullanılır. Varsayılan ayarlar gereği kullanıcı adı veya parola olarak ne kullandığınızın bir önemi olmamakla beraber, girdiğiniz her komutun detaylıca kayıt altına alınacağını unutmayın. Ayrıca varsayılan port numarası 2222 olduğundan SSH ile bağlanırken bu portun da belirtilmesi gerekmektedir.
PS C:\Users\Zeki Ahmet Bayar> ssh [email protected] -p 2222
[email protected]'s password:
The programs included with the Debian GNU/Linux system are free software;
the exact distribution terms for each program are described in the
individual files in /usr/share/doc/*/copyright.
Debian GNU/Linux comes with ABSOLUTELY NO WARRANTY, to the extent
permitted by applicable law.
root@svr04:~#
Serinin devamı olarak Honeypot’a giriş yapılabilecek kullanıcıları ve parolaları belirleme, Honeypot üzerinde kullanılabilecek komutları belirleme, Honeypot’a brute-force ile saldırma gibi konuları inceleyerek basit düzeyde eğleneceğiz.
Etiketler:
cowrie
honeypot
pardus 21
|
146 |
Alaylılar İçin Kişisel Bilgisayarın, İşletim Sistemlerinin ve İnternetin Tarihi
|
Bu yazının amacı programlama, web programlama, işletim sistemi nedir gibi sorulara dair kullanıcıya temel bir giriş bilgisi sağlamaktır.
|
Pardus Blog
|
https://gonullu.pardus.org.tr/alaylilar-icin-kisisel-bilgisayarin-isletim-sistemlerinin-ve-internetin-tarihi/
|
Bu yazının amacı programlama, web programlama, işletim sistemi nedir gibi sorulara dair kullanıcıya temel bir giriş bilgisi sağlamaktır.
Bu yazı bilgisayar programlamaya merak salmış lakin bilgisayar hakkında çok da fazla bilgisi olmayan meraklıları hedeflemektedir. “İşletim sistemi nedir yenir mi?” gibi temel sorulara cevap arayacağız. Çok kısa bir özet olup, pek çok detay atlanmıştır.
İlk bilgisayarlar daha çok devasa hesap makineleriydiler. Görece karmaşık matematiksel problemleri çözmek gibi amaçlar ile kullanılıyorlardı. Yıl: 1938! Bkz: https://en.wikipedia.org/wiki/Computer
Bilgisayarlar gelişimine devam etmiştir, ikinci nesil bilgisayarlar vakum tüpleri kullanırken, 3. nesil bilgisayarlarda artık transistörler kullanılıyordu. İlk bilgisayarlar sabit programlara sabit ve sadece programlandıkları görevleri yapabilirken, ikinci ve üçüncü nesilde artık bilgisayarlar programlanabilir hale gelmişti ve bu programlar yeniden kullanım için depolanabiliyordu.
İlk başlarda programlama işlemleri makine dili kullanılarak yapılıyordu lakin makine dili insanlar tarafından okunup yorumlanabilen dil değildi. Derleyicilerin icadı programlanabilir bilgisayarların önünü açan en büyük etkenlerden birisi oldu. Artık programlar insan diline ve mantığına yakın mantıkta yazılabiliyor ve sonrasında makine diline çevriliyor ve çalıştırılabiliyordu.
Transistörlerin giderek küçülmesi ve entegre devre kartlarının gelişimi bizi yeni bir teknolojik devrime hazırlıyordu: Mikro Bilgisayarlar ve Kişisel Bilgisayarlar!
Mikro Bilgisayarlar ev bilgisayarlarına giden yoldaki ilk adımdı. Ev bilgisayarları hem ucuzlardı hem bellek hem de girdi/çıktı aygıtları olarak genişletilebiliyorlardı. En güzeli de artık her evde bulunmaya başlayan televizyonlara takılabilmeleri ve bir eğlence aracı olarak oyunları barındırıyor olmalarıydı.
İlk bilgisayarla tanışmam Commodore 64 ve Amiga 500 ile olsa da bunları kullanma şansı hiç bulamadım.
İlk başlarda her bilgisayar kendi disk işletim sistemi (DOS) ile geliyordu. Yazılım ve donanım olarak bir bütünlük yoktu. Aldığınız cihaz sadece ilgili DOS ile uyumluysa çalışıyordu. Bu dönemde IBM, bilgisayar pazarındaki payını kaybetmeye başlamıştı ve yeni bir yaklaşım ile kişisel bilgisayar (PC: Personal Computer) işine girdi ve açık mimarili ilk bilgisayarını yayınladı.
Ev bilgisayarları pazarında bütün bunlar olurken arkada bir dev zaten yerleşmiş ve yaygın kullanılır hale gelmişti: Unix. Pek çok firmanın kendine göre özelleştirdiği Unix sürümleri vardı.
IBM PC için iki firmanın ürünlerini seçmişti: İşlemci için Intel ve işletim sistemi için Microsoft! Sonrasında boynuz kulağı geçecek ve bu iki firma da dünyanın kendi alanlarındaki en büyük firmaları arasına girecekti.
1980-95 yılları arasında en çok duyduğumuz kelimelerden bazıları muhtemelen şunlardır:
MS-DOS
Windows 3.1
Windows 9 serisi
GNU Projesi
Özgür yazılım
Linux
2000’li yıllar iletişimin giderek arttığı bir dönemi simgelemektedir. Bu dönemde Türkiye açısından özellikle İnternet artık yaygınlık kazanmaya başlamış, her evde olmasa bile internet kafeler sayesinde erişilebilir bir hizmet olmayı başarmıştır. Dial-up/Çevirmeli ağ bağlantıların yerini ADSL bağlantıların alması bu konuda büyük bir atılım sağlamıştır. Herkesin kendi bilgisayarını OEM parçalardan bir araya getirip ucuza ortaya çıkarmaya başladığı bu dönem, 2008-10 yıllarına kadar sürdü.
Giderek ucuzlayan bilgisayarlar bir başka elektronik cihazı da hayatımızda daha fazla kullanır olmamızı sağlamıştı: Cep telefonları! Cep telefonları sonrası hayatımıza ilk giren akıllı aletler Apple ürünü iPhone akıllı telefonlar, ardından Android cep telefonları ve ardından tabletler olmuştu.
Bilgisayar ve işletim sistemleri pazarındaki Microsoft baskınlığı/tekilliği, iPhone ve Android’in gelişiyle 2010 yılı gibi sona ermeye başladı.
Bilgisayar nedir, ne iş yapar?
Bilgisayar/Computer çok çeşitli şekillerde ve ebatlarda olabilen programlanabilen pek çok elektronik aletin genel adıdır. Uzay ve havacılık alanında kullanılan bir Süper Bilgisayar / Super Computer da bir bilgisayardır, evimizde muhtemelen bulunan dizüstü veya masaüstü bilgisayar da bir bilgisayardır, cebimizdeki cep telefonu da özünde bir bilgisayardır. Çok daha derine inersek, Raspberry Pi tek kartlık aygıt da bir bilgisayardır.
İşletim sistemi nedir, ne iş yapar?
Pardus topluğunun en temel sorularından biri bu olsa gerek: “İşletim Sistemi Nedir”
Teknik bakış açısıyla, donanım kaynakları ile kullanıcıdan gelen girdilerin işlendiği programlar için ortak hizmetler sağlayan yazılım veya yazılımlar bütünüdür. Daha az teknik ifadeyle; programları yüklediğimiz, lakin üstünde genel olarak çeşitli görsel ayarlar yapmak dışında çok da söz sahibi olamadığımız yazılımlar bütünüdür.
Uygulama nedir, ne iş yapar?
Uygulamalar, programlandığı konuda kullanıcıya girdilerini alıp işletim sistemine ileten ve işletim sistemi kaynaklarında işlenen sonuçları kullanıcıya sunan araçlardır. En basit ifadesiyle bir hesap makinesi, bir dosya yöneticisi, bir İnternet tarayıcısı, bir resim görüntüleme aracı hep birer programdır.
Uygulamalar, işletim sistemlerine özel yazılabildiği gibi (Windows 10, Mac OS, Linux) yazılabildiği gibi, birden çok işletim sistemini destekleyecek şekilde de yazılabilir. Örneğin Microsoft Dosya Yöneticisi Windows işletim sistemleri için yazılmıştır ve diğer işletim sistemlerinde çalışmazken, Firefox internet tarayıcısı birden çok işletim sistemini destekleyecek şekilde yazılmıştır ve işletim sistemine uygun kurulum veya paket dosyaları indirilerek kurulabilir veya çalıştırılabilir.
Bir uygulama nasıl yazılır?
Uygulamalar, çeşitli programlama dilleri kullanılarak yazılabilir. Örneğin ImageMagick, resimleri çeşitli resim türlerine dönüştürmeye yarayan ve kökleri 1990 yılına kadar giden C dili kullanılarak yazılmış bir yazılımdır. Pek çok başka dil için de kütüphaneleri bulunmakta olup, ilgili diller üstünden uygulamaya çeşitli görevler yaptırmak mümkündür.
Girdi ve çıktı ürettiği sürece bir arayüze ihtiyaç duymayan ImageMagick gibi uygulamalar olduğu gibi GIMP gibi çoğunlukla arayüzden oluşan uygulamalar da vardır.
İşletim sistemleri açısından bakarsak; MS-DOS’tan Windows işletim sistemine dönüşürken çoğu Microsoft uygulaması bir arayüz kullanacak şekilde tasarlanmıştır. Aynı şekilde Mac OS içinde aynı durum geçerlidir lakin Linux için bu durum tam olarak geçerli değildir.
Bir uygulama nasıl edinilir?
Eski Windows ortamlarında genelde uygulama kurulabilir dosyalar (exe, msi) olarak dağıtılır. Kullanıcılar bunları çeşitli sitelerden veya kaynaklardan indirir, kurar ve kullanırdı. Bu yaklaşım artık genelde terk edilmiş olup, çeşitli mağazalar aracılığıyla programlar indirilip daha güvenli olarak kurulmaya başlanmıştır. Mac OS için de güvenilmez kaynaklardan dosya indirmek mümkün olmakla birlikte genelde Apple uygulama mağazasından edinilir ve görece daha güvenlidir. Linux için ise genelde her dağıtımın kendi depolarından indirmek mümkün olduğu gibi, dağıtımın kullandığı paket sistemiyle uyumlu paketleri kurmak, Flatpak veya Snap üzerinden kurmak veya AppImage ile sistem bağımlılığı oluşturmadan çalıştırmak ve hatta programı çıkıp derleyip kurmaya kadar giden geniş bir seçenek (elbette çeşitli zorluğuyla beraber) vardır.
Cep telefonları için ise genelde mağazalar dışında güvenli uygulama kurulumu çok sınırlıdır ve genelde telefonu garanti kapsamı dışına çıkartacak işlemler gerektirmektedir.
Web sitesi nedir?
İnternetten önce de yerel ağlar kurmak mümkündü. Lakin bu ağlar dışarıdan erişime açık olmadığı için bağlandıkları iç ağlar kadar bilgisayara hizmet veriyordu. İnternet büyük bir devrimdi ve bu devrimin arkasında interneti çalışır hale getirmek için gerekli pek çok aracın ve protokolün de geliştirilmesi gerekiyordu.
İlk başlarda internetin temel kullanım amacı e-posta gönderip almaktan ibaretti. HTML‘in geliştirilmesiyle birlikte artık sabit/statik web siteleri hazırlamanın da yolu açılmış oluyordu. Bu dönemde geliştirilen ve hayatımızı değiştiren iki teknoloji daha vardır: JavaScript ve CSS.
Günümüzde bir web sitesi dediğimizde HTML ile sonucun üretildiği, arayüzdeki pek çok tema özelliğinin stiller (CSS) ile kontrol edildiği ve çoğu zaman JavaScript ile olayların (event) yakalandığı bir bütün aklımıza gelmektedir. Elbette ki bu tasnifin çok daha dışında kalan web siteleri de bulunmaktadır.
Sunucu ve web sunucusu nedir?
Sunucu, genelde dışarıdan aldığı istekleri işleyip taleplere uygun şekilde sonuçlar üreten bir bilgisayardır. E-posta alıp vermek, diğer bilgisayarlarla iletişim kurmak, FTP üstünden dosya paylaşımı yapmak, çeşitli protokoller kullanarak mesajları iletmek gibi pek çok görevi birlikte yapabilecekleri gibi çeşitli hizmetler için özelleşmiş sunucular da bulunabilir.
İnternetin çıkış zamanlarında web siteleri görece basit, görsel olarak çok zayıf ve etkileşim olarak sadece bilgiyi sunan, lakin kullanıcıdan e-posta yoluyla gelecek cevaplar dışında bilgi alamayan, istatistik tutamayan statik sayfalardan ibaretti. Statik sayfalar sunucular üstünde depolanır, gerektiğinde FTP bağlantıları kullanılarak çeşitli editörler (FrontPage en meşhurlarındandır) aracılığıyla düzenlenir ve çeşitli web sunucu yazılımlarıyla kullanıcıya sunulurdu. Sayfalar arasında linkler/bağlantılar aracılığıyla dolaşmak mümkündü. Kimi sayfalar resim de içerebilirdi lakin internetin genel yavaşlığı arasında kullanılan resimler sayfaları genelde yavaşlattığı için pek fazla tercih edilmezdi.
Frontend/Backend, Önyüz/Arkayüz deyimleri nereden gelmektedir?
İlk başlarda internet siteleri yapımcıları için webmaster terimi kullanılıyordu. Bir webmaster’dan beklenenler de genelde internet sitelerin önyüzlerini yönetmeleriydi. İlk web siteleri çok az içerik barındırıyordu. İçeriklerin tek tek yeniden eklenmesi, çeşitli bağlantıların oluşturulması gerekiyordu.
1994 yılında Rasmus Lerdorf kişisel web sitesini ayakta tutabilmek için C dilini kullanarak çeşitli CGI programları yazmıştı. Sonrasında bu programları web formlarını kullanacak şekilde genişletmiş ve en sonunda veritabanı entegrasyonunu da sağlamış ve 1995 yılında PHP duyurusunu yayınlamıştı. PHP’nin ilk sürümü böylece ücretsiz ve açık kaynak kodlu (GPL) lisansı ile yayınlanıyordu.
Artık web sitelerinin kullanıcı tarafından görülen kısmına Frontend/Önyüz, sunucu tarafında çalışan kısmına ise Backend/Arkayüz demenin vakti gelmişti.
Son Not: Bütün bu yazının amacı programlama, web programlama, işletim sistemi nedir gibi sorulara ve cep telefonları uygulamaları hakkında kullanıcıya temel bir giriş bilgisi sağlamaktır. Umarım kafanız çok karışmamıştır.
Açılış görseli: melnyk58
Etiketler:
işletim sistemi
programlama
|
168 |
Strateji ve Bütçe Başkanlığı EnGerek Kullanıyor
|
Kamu kurumlarında Pardus ve Engerek başta olmak üzere açık kaynak kodlu yazılımların yaygınlaştırılması, tüm hızıyla devam ediyor.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/strateji-ve-butce-baskanligi-engerek-kullaniyor/
|
Kamu kurumlarında Pardus ve Engerek başta olmak üzere açık kaynak kodlu yazılımların yaygınlaştırılması, tüm hızıyla devam ediyor.
Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı ile TÜBİTAK ULAKBİM arasında gerçekleştirilen iş birliği neticesinde kullanıcı bilgisayarlarında Pardus dönüşümü, Pardus ekibi tarafından geliştirilen açık kaynak kodlu uygulamalar ve diğer kendini ispatlamış açık kaynak kodlu sistemlerin kullanıma alınmasına yönelik çalışmalar hayata geçirilmiştir. Geldiğimiz noktada canlı sistemlerde Pardus ve açık kaynak kodlu yazılımlar verimli bir şekilde kullanılmaktadır.
EnGerek Kimlik Yönetim Sistemi Devreye Alındı
Kurumsal yapıların önemli ihtiyaçlarından biri olan kimlik yönetimi konusunda Strateji ve Bütçe Başkanlığı, TÜBİTAK ULAKBİM Pardus ekibi tarafından geliştirilen Engerek Kimlik Yönetimi Sistemini devreye aldı. Engerek Kimlik Yönetim Sistemi ile kurum içerisinde çok sayıda farklı uygulamada bulunan kullanıcı hesaplarının merkezi olarak yönetilmesi sağlanmıştır. Bu şekilde bir kullanıcının bütün kurumsal uygulamalarda bulunan hesapları tek tıkla yönetilebilir hale gelmiştir. Kurumsal uygulamalarda bulunan hesapların otomatik bir şekilde senkronize edilmesi ve çeşitli mekanizmalarla parola yönetimi yapılması gibi birçok yeni özellik kullanıma sunulmuştur. Bu şekilde kullanıcı hesaplarının yönetimi güvenilir, hızlı ve daha verimli bir şekilde yapılmaya başlanmıştır.
TÜBİTAK ULAKBİM Pardus ekibi, EnGerek Kimlik Yönetimi Sistemi ile ilgili teknik destek, entegrasyon konularında ve ilgili kurum personelinin teknik yeterliliğinin artırmak için gerekli desteği sağlamaktadır.
İş birliği devam edecek
Kurum içerisinde platform ve uygulama bağımsızlığını kazanmak adına gerçekleştirilecek yazılım ve sistem dönüşümleri ile ilgili kurumlar arası işbirliğine devam edilecektir. Ayrıca teknik destek ve bakım ihtiyaçlarının karşılanması noktasında TÜBİTAK ULAKBİM ile ortak çalışmalar sürdürülecektir.
EnGerek Kimlik Yönetimi Sistemi Hakkında
EnGerek, Web tabanlı geliştirilmiş bir kimlik yönetim sistemidir. Java programlama dili ile geliştirilmiştir. Temel hedefi kurum kullanıcılarını ve hesaplarını merkezden yönetmektir. Açık kaynaklı olarak geliştirilmiştir. Tomcat uygulama sunucusu üzerinde çalışmakta, kimlik deposu olarak MariaDB / MySQL / PostgreSQL veritabanlarını desteklemektedir.
Hesap yönetimi yapmak üzere, OpenLDAP gibi dizin sistemleri, MS Active Directory / MS Exchange, MariaDB / MySQL / PostgreSQL veritabanları, özel veritabanı tabloları, Pardus da dahil olmak üzere Linux işletim sistemleri için bağlayıcılar sağlanmıştır. Engerek içerisinde diğer BT sistemleri ile entegrasyon için hazır konnektörler bulunmaktadır. Bu sayede BT uygulamalarını kolay bir şekilde EnGerek’e entegre ederek kullanıcılar yönetilebilmektedir.
EnGerek ile kullanıcı hesapları yönetimi ve parola yönetimi yapılmaktadır. Parola politikaları tanımlayabilmek mümkündür. Örneğin 5 karakter, içinde 3 adet nümerik bulunsun ve diğerleri sadece harf olsun gibi bir parola politikası tanımlanabilmektedir. Ayrıca, kullanıcıların parolalarını unutmaları durumunda yenileyebilecekleri bir self servis arayüz de EnGerek içerisinde mevcuttur.
EnGerek ile görevler ayrılığı ilkesi çerçevesinde iş akışları tanımlanabilmektedir. Bu iş akışları sayesinde kullanıcıların self servis olarak kendine rol veya hesap istemesini olanaklı hale getirilebilir. Kullanıcı kendi ara yüzünden hesap veya rol isteyebilmekte ve gerekli onay noktalarından geçtikten sonra istediği rol ve hesaba sahip olabiliyor. Ayrıca, yine görevler ayrılığına bağlı kalarak roller arasında ilişkiler kurulabilmektedir. Örneğin, A rolünü alan bir kullanıcı B rolünü alamaz şeklinde kurallar tanımlayarak kullanıcıların istenmeyen rolleri almasına engel olunabilmektedir.
EnGerek ayrıca bir XML editörü içerisinde barındırıyor. Bu editörü kullanarak EnGerek’e yeni kaynaklar tanımlanabilir, iş akışları tanımlanabilir, zamanlanmış görevler düzenlenebilir, rapor şablonları hazırlanabilir durumdadır.
EnGerek sisteminin, kullanıcı ve sistem türü ve sayısının yüksek olduğu tüm özel şirket, kamu kurumu ve üniversitelerde uygulanması hedeflenmektedir. Bu kurumlarda, yukarıda sorunların ve etkilerinin en aza indirilmesi, BT hesapları için gerekli verilerin bir personel yönetim sisteminden alınması halinde veri giriş tekrarlarının engellenmesi, yeni çalışanlar için hesap açılma süresinin kısaltılması, ayrılan personelin tüm hesaplarının zamanında kapatılması, uzun süreli izin gibi durumlarda personelin tüm hesaplarının pasife çekilip izin dönüşü tekrar hemen aktif yapılması, tayin / terfi nedeni ile veya organizasyon, ünvan ve diğer bilgi değişikliklerini tüm hesaplara doğru olarak yansıtılması, kullanıcıların parolalarını unutması durumunda kendilerinin parola sıfırlaması ve ayrıca dönemsel veya anlık olarak izleme/denetleme yeteneklerinin artırılması mümkün olmaktadır.
Neden EnGerek?
Açık kaynak kodlu.
Lisans ücreti yoktur.
Basit bir kullanıma sahip, karmaşık değildir.
TÜBİTAK ULAKBİM tarafından destek verilmektedir.
Etiketler:
engerek
pardus
|
84 |
ETAP ile 102 Binden Fazla Sınıfta Etkileşimli Eğitim
|
TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen Pardus ETAP, MEB’e bağlı okullardaki 102 binin üzerinde etkileşimli tahta içinde kullanılıyor.
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/etap-ile-102-binden-fazla-sinifta-etkilesimli-tahta/
|
TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen Pardus ETAP, MEB’e bağlı okullardaki 102 binin üzerinde etkileşimli tahta içinde kullanılıyor.
Pardus kullanıcılarının en çok sorduğu konulardan biri hiç kuşkusuz, MEB’e bağlı 102 binin üzerinde etkileşimli tahta içinde kullanılan Pardus ETAP.
Eğitim kurumlarında kullanılmakta olan etkileşimli tahtalara özel olarak tasarlanan ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile tüm yurtta öğretmen ve öğrencilerin daha etkili eğitim hizmetlerine erişimini sağlayan ETAP kullanımı her geçen gün artıyor.
Etkileşimli Tahta Projesi ETAP
ETAP, bir sınıf ortamında etkileşimli tahtada ihtiyaç duyulan işlevlerin en hızlı ve etkili şekilde gerçekleştirilmesini sağlıyor. MEB tarafından yüksek önemde desteklenen ve yeni alım ve anlaşmalarla kapsamı her geçen gün genişleyen proje, öğretmenlerimizin gönüllü katkıları ile yaygınlaşmaya devam ediyor. Gençlerimizin erken yaşlarda açık kaynak teknolojisi ile tanışmalarına olanak sağlayan proje ile, ülkemizin geleceği için de önemli adımlar atılmış oluyor. ETAP, Pardus işletim sisteminin özellikle etkileşimli tahtalarda kolay ve etkin kullanımını mümkün kılıyor.
Bugün 102.968 etkileşimli tahtada kullanılan ve her geçen gün sayısı artan ETAP’ın okullarımızdaki güncel kullanım sayısını http://tahta.etap.org.tr adresinden anlık olarak takip edebilirsiniz.
Pardus ETAP hakkındaki tüm kılavuz belgelerimize ise “Nasıl?” belgelerimizden erişebilirsiniz.
Etiketler:
akıllı tahta
eğitim
etap
etkileşimli tahta
|
54 |
Python Serisi 3 – Pardus 21’de Python ile Yazılım Geliştirmek
|
Bu yazımızda VSCode kaynak kod editörünü kullanarak, birlikte Python tabanlı bir sayı bulma oyunu geliştireceğiz.
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-21de-python-gelistirmek/
|
Bu yazımızda VSCode kaynak kod editörünü kullanarak, birlikte Python tabanlı bir sayı bulma oyunu geliştireceğiz.
Projemizi VSCode ile geliştireceğimiz için bilgisayarınızda VSCode ile Python geliştirme ortamı hazır olması gerekmektedir. Eğer geliştirme ortamınız hazır değilse bu yazıdan yardım alabilirsiniz.
Projeyi geliştirirken başlangıç düzeyinde Python bilgisi gerekmektedir.
Nasıl bir proje geliştireceğiz?
Bu yazıda Python ile bir sayı bulma oyunu geliştireceğiz. Yazdığımız program belirlenen aralıkta rastgele bir sayı tutacak ve kullanıcı, programın verdiği ipuçları yardımıyla bu sayıyı en az sayıda denemeyle bulmaya çalışacak.
Haydi başlayalım!
Öncelikle projeniz için bir klasör oluşturun:
$ cd ~/Belgeler
$ mkdir sayi_bulmaca
Oluşturduğunuz klasörü VSCode ile açın:
$ code sayi_bulmaca
Not:
Eğer VSCode açıldığında “Do you trust the authors of the files in this folder?” diye sorarsa “Yes” düğmesine tıklayınız.
Açılan VSCode penceresinde sol üst köşeden File>New File ile yeni bir belge oluşturun:
Açılan boş belgeyi Ctrl+S kısayolu ile “sayi_bulmaca.py” olarak kaydedin:
Python eklentisini kuralım
Programımızı yazarken bize yardımcı olması için bir VSCode Python eklentisi indirmenizi öneririm. Sol panelden eklentileri açın:
Arama yerine “Python” yazıp aratın:
Çıkan ilk eklentiye tıklayın (indirme sayısı en fazla olan):
Eğer eklenti yüklü değilse yükleye basıp yüklenmesini bekleyin, zaten yüklü ise sonraki başlığa geçebilirsiniz.
Programımızı yazalım
Kodlarımızı yazmak için sayi_bulmaca.py belgemize geri dönüyoruz. Aşağıda vereceğim kodu direkt kopyala yapıştır yaparak belgenin içine aktarın ve kaydedin. Kodumuzu sonraki başlıkta daha detaylı bir şekilde açıklayacağım.
import random
alt_sınır = 0
üst_sınır = 100
aranan_sayı = random.randint(alt_sınır, üst_sınır) # rastgele bir tam sayı al ve kaydet
print(
str(alt_sınır)
+ ile
+ str(üst_sınır)
+ arasında (ikisi de dahil) bir sayı tuttum.\n
)
tahmin_sayısı = 0
while True:
kullanıcının_tahmini = int(input(Tahmininiz: )) # kullanıcıdan tahminini alıyoruz
tahmin_sayısı += 1 # kullanıcı her tahmin yaptığında tahmin sayısını arttırıyoruz
if kullanıcının_tahmini == aranan_sayı:
# kullanıcı doğru tahmin yaptı
print(
\nTebrikler! + str(tahmin_sayısı) + denemede aranan sayıyı buldunuz.\n
)
break
elif kullanıcının_tahmini > aranan_sayı:
# kullanıcının tahmini aranan sayıdan büyük
print(Aranan sayı daha küçük)
elif kullanıcının_tahmini < aranan_sayı:
# kullanıcının tahmini aranan sayıdan küçük
print(Aranan sayı daha büyük)
Biz ne yazdık?
import random
İlk satırdaki import komutuyla Python ile hazırda gelen random kütüphanesini programımıza ekledik. Bu kütüphaneyi rastgele sayı elde etmek için kullanacağız.
alt_sınır = 0
üst_sınır = 100
aranan_sayı = random.randint(alt_sınır, üst_sınır) # rastgele bir tam sayı al ve kaydet
Belirlediğimiz alt_sınır ve üst_sınır arasından random.randint() metodu ile rastgele bir tam sayı alıp bunu aranan_sayı değişkenine kaydediyoruz. (alt_sınır ve üst_sınır dahil)
print(
str(alt_sınır)
+ ile
+ str(üst_sınır)
+ arasında (ikisi de dahil) bir sayı tuttum.\n
)
Program ilk çalıştığında kullanıcıya hangi aralıkta bir sayı tuttuğumuzun bilgisini veriyoruz.
tahmin_sayısı = 0
while True:
kullanıcının_tahmini = int(input(Tahmininiz: )) # kullanıcıdan tahminini alıyoruz
tahmin_sayısı += 1 # kullanıcı her tahmin yaptığında tahmin sayısını arttırıyoruz
if kullanıcının_tahmini == aranan_sayı:
# kullanıcı doğru tahmin yaptı
print(
\nTebrikler! + str(tahmin_sayısı) + denemede aranan sayıyı buldunuz.\n
)
break
elif kullanıcının_tahmini > aranan_sayı:
# kullanıcının tahmini aranan sayıdan büyük
print(Aranan sayı daha küçük)
elif kullanıcının_tahmini < aranan_sayı:
# kullanıcının tahmini aranan sayıdan küçük
print(Aranan sayı daha büyük)
Bu kod parçası ise kullanıcıdan tahminini aldığımız ve onu değerlendirdiğimiz kısım.
Öncelikle tahmin_sayısı adında bir değişken oluşturuyoruz ki kullanıcı her tahmin yaptığında onun değerini 1 arttıralım ve kullanıcı doğru tahmin yapana kadar kaç tahmin yaptığını saklamış olalım.
Daha sonra ise while True: ile sonsuz bir döngü oluşturuyoruz. Buradaki amacımız ise biz bu döngüyü kırana kadar yazdığımız kodun tekrar etmesi. Eğer kullanıcı yanlış bir tahmin yaparsa tekrar tekrar kullanıcıya tahminini sorsun. Bu döngüyü kırmayı yani durdurmayı unutmamak çok önemli, aksi takdirde kodumuz sonsuza kadar çalışacaktır. Biz bu döngüyü kullanıcı doğru tahmin yaptıktan ve ona doğru tahmin yaptığı bilgisini verdikten sonra break komutu ile kırıyoruz.
Programımızı çalıştıralım
Bir terminal açıp kodu yazdığımız sayi_bulmaca.py belgesinin olduğu yere gidin:
$ cd ~/Belgeler/sayi_bulmaca
Yazdığımız Python programını çalıştırın:
$ python3 sayi_bulmaca.py
Python serisinin devamı için bu yazıyı okuyabilirsiniz.
Etiketler:
pardus 21
python
python3
vscode
|
159 |
Mustafa Akgül Anısına
|
“İlginç bir sorunu çözmek için, işe, ilginç olabilecek bir sorun bulmakla başlayın.” der Eric Steven Raymond; kaleme aldığı Özgür yazılım camiasının önemli yazılı eserlerinden biri olan, “Pazar ve Katedral” kitabının, Açık Kaynaklı Yazılımların Toplumsal İçeriği adlı bölümünde. Türkiye’de yaygın bir basımı olmayan, 27 Mayıs 1997 tarihinde duyurulmuş bu kitaba ulaşmamı hatta şu an sesimin size […]
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/mustafa-akgul-anisina/
|
“İlginç bir sorunu çözmek için, işe, ilginç olabilecek bir sorun bulmakla başlayın.” der Eric Steven Raymond; kaleme aldığı Özgür yazılım camiasının önemli yazılı eserlerinden biri olan, “Pazar ve Katedral” kitabının, Açık Kaynaklı Yazılımların Toplumsal İçeriği adlı bölümünde.
Türkiye’de yaygın bir basımı olmayan, 27 Mayıs 1997 tarihinde duyurulmuş bu kitaba ulaşmamı hatta şu an sesimin size ulaşmasını aslında “ilginç bir sorunu bulan” bir kişi sayesinde sağlanıyor.
Bu kişi, yaptığı ilgili büyük işlerinin yanı sıra, 17 yaşındaki bir lise öğrencisiyle bile sohbet edip, ona ışık olabilen ve Mütevazi kişiliğiyle bilinen Mustafa Akgül.
Biz onu “Türkiye’de İnternet’in babası” olarak biliyoruz.
Mustafa Akgül 10 Mayıs 1948 Pazartesi günü, Ankara’nın Güdül ilçesinin adı gibi yemyeşil olan Yeşilöz kasabasında Dünya’ya geldi. 1970 yılında ODTÜ inşaat mühendisliğinden, 1974 yılında da ODTÜ Matematik/ Yöneylem Bölümlerinden mezun oldu.
Doktorasını ise 1981 yılında Kanada’da bulunan Waterloo Üniversitesi’nde tamamladı.
90’lı yılların başında İnternet’in ne kadar önemli olduğuna dair araştırma yayınları yaptı, ki bu yıllar akademisyenlerin herhangi bir basılı yayın için kütüphane kütüphane gezmesini, materyal toplamasını gerektiren yıllardı.
Mustafa Akgül’ün jmo.org.tr adresinden görüntülediğimiz 1995 tarihli olduğunu düşünülen “İnternet: Bilgiye erişimin yeni adı” adlı eserinde Mustafa Akgül hoca bu konuya bol bol değiniyor. Hatta bu metinde “İnternet en basitinden uluslararası, parçaların tüm dünyaya dağılmış, dinamik, canlı büyük bir kütüphanedir.” demiştir. Bu tanımın bilginin ömrü çok kısalmış bir devirde olmamıza rağmen değişmemiş olması çok şaşırtıcıdır.
Linus Torvalds ilk Linux sürümünü Eylül 1991’de duyurmuştu. Bundan 2 yıl sonra. 1993 yılında özgür yazılımcıların haberleşmesi için [email protected] e-posta listesini oluşturdu.
1995 yılına geldiğimizde Bilkent Üniversitesinde düzenlediği 1.Türkiye’de İnternet Konferansında bu listedeki insanları fiziksel olarak da bir araya getirdi.
90’ların ikinci yarısında, bilgi alışverişini kolaylaştırmak için linux.org.tr kurulması, GNU/Linux konusundaki ilk kitabın basılması, Türkiye’deki ilk GNU/Linux dağıtımının geliştirilmesi ve özgür yazılım hakkında konferanslarda konuşulmasını sağladı.
2000 yılından itibaren Linux Kullanıcıları Derneği’nin kurulmasıyla, 8 yıl boyunca yönetim kurulu başkanlığı yaptı. Ardından onursal başkan oldu.
2000 yılında Özgür Yazılım ve Linux Şenliği adıyla Türkiye’de ilk defa bağımsız yazılım üzerine bir etkinlik düzenlendi, bu etkinlik daha sonrasında Özgür Yazılım ve Linux Günleri ismiyle düzenlenmeye devam etmiştir. 2010 yılında, GNU/Linux sistem yönetimi gibi eğitimlerin düzenlendiği Linux Yaz Kampı ilk defa Mustafa Akgül’ün girişimleriyle düzenlenmiştir. Ayrıca yıllardır devam etmekte olan Akademik Bilişim Konferansı ve öncesi kurslarını sürekli hale getirerek, daha çok sektör çalışanı ve öğrenciye katma değeri yüksek bilgilere ücretsiz erişme fırsatı sunmuştur.
Mustafa Akgül, gerçek bir vizyonerdi, fakat dünyadaki birçoklarının düştüğü kendini tekrar etme döngüsüne hapsolmadı. Bunda eleştiriye açık olma, öğrenme iştahı ve en önemlisi bitip tükenmeyen yaşam enerjisinin payı büyüktür. Hastalığının zor dönemlerinde bile organizatörü olduğu, kamp ve programlara katılmaya gayret etti. Ders anlatarak yeni ve taze zihinlere özgür yazılım felsefesini ve teknik bilgisini aktardı. Bunları yanı sıra her yardım isteyen karşılıksız yardım eden Mustafa Akgül birleştirici kişiliğiyle, sektörde yeri doldurulamaz biriydi.
Pardus ekibi için her zaman yeri bambaşka biri olmuştur, özellikle Açık Kaynak Danışma komitesi üyemiz olduğu dönemde Türkiye’de yer alan tüm açık kaynak kodlu projelerin ve en önemlisi Pardus’un yaygınlaşması konusunda bize yol gösterici bir rol üstlendi.
Yalnızca LKD özelinde değil, İnternet Teknolojileri Derneği ve Türkiye Bilişim Derneği gibi Türkiye’de aktif öncülük yapan derneklerin yönetiminde etkin rol aldı.
Kendisinin de devamlı olarak önemini vurguladığı İnternet’in, Türkiye’ye gelişini 1998 yılından itibaren her nisan ayında tüm yurtta İnternet haftası olarak kutlanılmasını sağladı. Tabi ki İnternet’in önemine bu kadar ilgi çekmeye çalışan bir bilim insanının seçtiği slogan da ancak bu kadar ilgi çekici olabilirdi. “İnternet Yaşamdır.”
Mustafa Akgül’ün çoğu insanın bilmediği bir özelliği de, 90’lı yıllarda görme engellilerin bilişim alanındaki aktifliği başlamadan önce “Bilkent Körler” adlı bir e- posta listesi oluşturarak, görme engellilerin bilgi alışverişini oldukça kolaylaştırmıştır.
13 Aralık 2017 tarihinde, Ankara’da tedavi gördüğü hastanede arkasında acı dolu bir aile, öğrencileri, mesai arkadaşları ve en kalabalık topluluk olarak, onun sayesinde kendi meslek ve özel hayatlarını inşa etmiş koca bir sektör bıraktı.
İsmi, yılda 2 kez düzenlenen Mustafa Akgül Özgür Yazılım kamplarında, e-posta listelerinde ve en önemlisi modemlerimizden bize ulaşan her bilgide var.
Onu saygı ve özlem ile anıyoruz.
Bu yazıyı sesli olarak dinlemek için, https://www.pardus.org.tr/podcast-yayinlari/
Etiketler:
internet
linux
mustafa akgül
pardus
pardus 21
|
7 |
Gizliliğinizi Geri Alın
|
Bu yazıda bazı basit önlemler ile gizliliğinizi nasıl tekrar geri alabileceğimizi anlatacağım. Gizlilik neden önemlidir Dijital ortamda yaptığımız her paylaşım veya etkileşim bir ayak izine sahiptir. Nasıl özel hayatımızın gizliliği önemliyse dijital ortamda da benzer şekilde gizliliğimiz önemlidir. Dijital ortamda bizi izlemeye çalışan izleyiciler bulunur. Bu izleyiciler bizim davranışlarımızı inceler ve istatistikler üretmek için kullanabilir. […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/gizliliginizi-geri-alin/
|
Bu yazıda bazı basit önlemler ile gizliliğinizi nasıl tekrar geri alabileceğimizi anlatacağım.
Gizlilik neden önemlidir
Dijital ortamda yaptığımız her paylaşım veya etkileşim bir ayak izine sahiptir. Nasıl özel hayatımızın gizliliği önemliyse dijital ortamda da benzer şekilde gizliliğimiz önemlidir.
Dijital ortamda bizi izlemeye çalışan izleyiciler bulunur. Bu izleyiciler bizim davranışlarımızı inceler ve istatistikler üretmek için kullanabilir. Ayrıca elde ettikleri veriler ile bize alakalı sonuçlar göstermeye çalışır. Bu başka iyi bir şeymiş gibi gelse de aslında özel hayatımızın gözetlenmesi anlamına geldiği için kötüdür. Bu sebeple gizliliğimize önem vermeliyiz.
Gizlilik ve güvenlik arasındaki ilişki
Bizi izlemek için geliştirilmiş yazılımlar (izleyiciler) bizimle ilgili verilere istedikleri gibi erişim sağladıkları için güvenilir değildir. Sistem bazında ele aldığımızda ise bu tür yazılımlar istedikleri zaman istediklerini yapabilirler. Bu sebeple gizliliği yeterli olmadığı yazılımlar güvenli değildir.
Aşama 1: İşletim sistemi
Öncelikle gizliliği sağlamanın en etkili yolu özgür yazılımlardan oluşturulmuş işletim sistemleri kullanmaktır. Gizliliği geri almanın ilk ve en önemli adımı kullandığınız işletim sistemini özgür olanlar ile değiştirin. Örneğin GNU/Linux kullanın. Pardus güvenli ve gizliliğe önem veren bir gnu/linux dağıtımıdır.
1. Özgür olmayan yazılımlar kullanmayın. Bu yazılımlar potansiyel olarak sizi izleyebilir veya kötü amaçlı şeyler yapabilir. Güvenilir olmadıkları için gizlilik açısından kötüdürler. Eğer kullanmak zorundaysanız sanal makina veya container gibi teknolojilerden yardım alabilirsiniz. Eğer bunları da yapamıyorsanız özgür olmayan yazılımları çalıştırmak için kendinize kişisel amaçla kullanılmayan ayrı bir ortam oluşturun.
2. Verilerinizi şifreleyebilirsiniz. Bu çalınma gibi durumlarda verilerinizin başkalarınca ele geçirilmesini önleyecektir. Bunun için fscrypt kullanabilirsiniz.
Aşama 2: Tarayıcı
Kullandığınız tarayıcı mutlaka açık kaynak kodlu / özgür yazılım olmalıdır. Örneğin firefox, chromium vb tarayıcılar açık kaynak kodlu iken opera, google chrome, ms edge gibi tarayıcılar kapalı kaynaklıdır ve gizlilik konusunda güvenilir değildir. Örneğin tarayıcı olarak Librewolf kullanabilirsiniz.
Tarayıcı konusunda yapabilecekleriniz aşağıdaki gibi listelenebilir.
1. Tarayıcınızın ayarlarından 3. taraf çerez engellemeyi açın. Bu sayede bir siteye girdiğinizde site içerisindeki izleyiciler sitedeki verilerinize erişemez.
2. Reklam engelleyici kullanın. Reklam engelleyiciler büyük oranda izleyicileri de engellediği için gizlilik konusunda daha iyi hale gelmenize yardımcı olur.
Reklam engelliyici olarak ublock origin kullanabilirsiniz:
3. Gerekmedikçe sitelerde oturum açık bırakmayın. Bunun sebebi site üzerinde oturum açtığınızda site açık olan kullanıcınız ile yaptığınız gezintiyi ilişkilendirip onun siz olduğunu anlayarak sizi izlemesidir. Bunu sağlamanın en kolay yolu tarayıcı ayarlarından her oturum kapatıldığında çerezleri silmeye ayarlamaktır.
4. Google yerine DuckDuckGo kullanın. Bu arama motoru sizi izlemez ve açık kaynak kodludur.
5. DRM içeren sitelerden ve uygulamalardan uzak durun. Bu tür yazılımlar sisteminizde özgür olmayan eklentiler ile çalışır ve güvenilir değildir.
Aşama 3: Ağ bağlantısı
Servis sağlayıcınız yaptığınız internet gezintilerini kayıt altına alıp müdahale etmek için ağınızı ve sizi izleyebilir. Buna engel olmak için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz.
1. DoH (DNS Over Https) kullanın. Bu sayede internette gezinirken yaptığınız dns sorguları servis sağlayıcısı tarafından izlenemez. Konu ile ilgili şu makaleye bakabilirsiniz.
2. VPN kullanabilirsiniz fakat vpn size gizlilik sağlamanın yanında ağınızını vpn servis sağlayıcısı tarafından da izlenebilmesine neden olur. Hazır VPN servislerini kullanmaktansa bir sunucu kiralayıp kendi vpn servisinizi oluşturmak daha mantıklı seçenek olabilir. Sunucunuza VPN uygulaması olarak wireguard kurabilirsiniz.
3. Topluma açık ağlara bağlanmayın. Bu tür ağlar izlenir ve güvenilir değildir. Ayrıca sizinle aynı ağda bulunan kötü niyetli kişiler de sizi izleyebilir.
Aşama 4: Mobil cihazlar
Telefonunuz kişisel verilerinizin büyük kısmını içerir ve güvenli ve gizliliği sağlam olması oldukça önemlidir. Bunu sağlamanın en iyi yollarından biri de tıpkı işletim sistemi aşamasındaki gibi yalnızca özgür yazılımlardan oluşan işletim sistemi kullanmaktır.
1. Android kullanın. Android linux çekirdeğini kullanan açık kaynak kodlu bir yazılımdır. Google uygulamaları aslında androidin parçası değildir fakat üreticiler bunu size android ile beraber verirler. Bundan kurtulabilirsiniz. Uygulama edinmek için f-droid kullanabilirsiniz.
2. Üretici uygulamalarından kurtulun. Telefonunuzda bulunan üretici tarafından koyulan uygulamalar sizi izleyebilir. Bunlardan kurtulabilirsiniz. Bunun en etkili yollarından biri custom rom kullanmaktır. Custom rom cihazda üreticiden bağımsız alternatif bir android sistemi sunar. Bu aşamada lineageos kullanabilirsiniz. Her cihazın malesef bu tür alternatif yazılımlara desteği bulunmadığını düşünürsek cihaz tercihlerinizi bunu da göz önünde bulundurarak yapın.
Kamerasından önce lineageos uyumlu mu diye düşünün
3. Sadece özgür yazılımlar kullanın. Özgür olmayan uygulamalar gizlilik açısından sorunludur ve sizi izleyebilir. Play store üzerindeki uygulamaların gizlilik raporunu çıkaran Exodus Privacy projesinden yararlanabilirsiniz.
4. Kullanmak zorunda olduğunuz özgür olmayan yazılımları (örneğin sosyal medya ve banka uygulamaları) androiddeki iş profili özelliğini kullanarak çalıştırabilirsiniz. İş profili kişisel alanınızın dışında ayrı bir alanda çalışır ve kişileriniz dosyalarınız gibi verilerinize erişilmesine engel olur. İş profili yönetimi için Shelter uygulamasını inceleyebilirsiniz.
Sosyal medyada gizlilik
Sosyal medya ortamları gizliliğin korunması açısından oldukça tehlikelidir. Kullanmamayı tercih edebilirsiniz veya gizlilik açısından sıkıntı oluşturabilecek içerik paylaşmayın. Hesabınızın gizli olması gizliliğin sağlandığı anlamına gelmez. Sosyal medya platformunun sahipleri gizli olduğunu düşündüğünüz içeriklere erişebilirler. Bunun yanında mesajlaşmalarınız şifrelenmeden saklandığı için mesajlarınıza da erişebilirler. Özel bilgilerinizi bu tür ortamlardan başkaları ile paylaşmayın.
Mesajlaşma ve soyal medya için kendi sunucunuz üzerine özgür uygulamalar kurabilirsiniz. Örneğin Mattermost üzerinden kendi sunucunuzda mesajlaşabilirsiniz. Bunula birlikte Mastodon üzerinden kendi sunucunuz üzerinden sosyal medya platformu oluşturabilirsiniz. Bu şekilde verileriniz sizin sunucunuzda kalacağı için güvende kalır.
Kullanmak zorunda olduğunuz gizlilik açısından sıkıntılı uygulamalar
Bu yazıda her ne kadar gizlilik açısından sorunlu (özgür olmayan/kapalı kaynak) uygulamaları kullanmayın desek de bazı durumlarda özel sebeplerden dolayı kullanmanız gerekebilir. Bu durumdaysanız şunları uygulayabilirsiniz.
0. Özgür alternatiflerini araştırın. Bazı uygulamaların özgür alternatifleri işinizi görebilir. Bu uygulamaları araştırın. Örneğin matlab yerine GNU/Octave kullanabilirsiniz.
1. Sanal makina kullanabilirsiniz. Eğer uygulamanız bir sanal makina ortamında çalışabiliyorsa uygulamanızı doğrudan kullanmak yerine sanal makinada kullanın. Bu sayede uygulamanızı kişisel verilerinizden uzak tutarak gizliliğinizi tehlikeye atmamış olursunuz. Ayrıca özgür olmayan işletim sistemi kullanmak zorundaysanız bu yöntem işe yarayabilir.
2. Container teknolojisinden yararlanın. Uygulamanız sanal makinada kullanmak istemiyorsanız diğer bir yol da container üzerinde çalıştırabilirsiniz. Container sistemleri sistemin sadece izin verilen kısımlarını kullanarak uygulama çalıştırmaızı sağlar. Sanal makinalara göre avantajı daha az kaynak kullanır. Fakat size işletim sistemi bazımda bir izolasyon sağlamaz. Container uygulaması olarak docker kullanabilirsiniz. Bunula birlikte flatpak ile kurulan uygulamalar container içerisinde çalıştığı için özgür olmayan uygulamaları kullanmak zorunda kalanlar için idealdir.
3. Kişisel amaçla kullanılmayan bir bilgisayar kullanın. Eğer sanal makinalar veya container teknolojileri işinizi görmüyorsa kişisel amaçla kullanmadığınız ikinci bir bilgisayar edinip onun üzerinden kullanabilirsiniz. Eğer sadece bir bilgisayarınız varsa dual boot tercih edilebilir fakat özgür olmayan işletim sistemleri sizin kişisel sisteminizdeki dosyalara erişebilir. Bunu önlemek işin verilerinizi şifrelemeyi unutmayın.
4. Wine üzerinde çalıştırdığınuz uygulamalar kişisel verilerinize Z:\\ dizininden erişebilir. Wine ile gizliliği sıkınılı uygulama çalıştıracaksanız bunu engellemeniz gerekmektedir. Bunun için winetricks sandbox komutunu kullanabilirsiniz. Bu sayede wine sisteminizden izole olarak çalışır.
Diğer gizlilik önlemleri
1. Gerekedikçe sadece nakit para ile alışveriş yapın. Bankalar alışveriş davranışınızı öğrenmek için sizi izler. Bu durum gizliliğinize karşı soruna neden olabilir. Nakit para ise takip edilemez.
2. Özgür olmayan parola saklama uygulmalarını kullanmayın. Bu uygulamalar parolalarınızı gerçekten güvenli bir şekilde saklamıyor olabilir. Özgür parola saklama uygulaması olarak Bitwarden kullanabilirsiniz. Mümkünse parola saklama uygulamasını kendi sunucunuzda barındırın.
Parola saklama uygulaması kullanmayıp tüm parolalarınızı ezberleyebiliriniz
Etiketler:
güvenlik
|
203 |
Oyunseverlere Linux Tabanlı Steam Konsolu
|
Ünlü oyun firması Valve, Linux tabanlı oyun konsolu Steam Deck’i duyurdu.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/oyunseverlere-linux-tabanli-steam-konsolu/
|
Ünlü oyun firması Valve, Linux tabanlı oyun konsolu Steam Deck’i duyurdu.
Arch Linux tabanlı SteamOS 3.0 dağıtımını kullanan Steam Deck’de; sohbet, bildirimler, Steam oyun mağazası, topluluk ve uzaktan oynatma gibi özelliklerin hepsi bulunacak. Cihaz; 7 inç dokunmatik ekran, analog tuşları analog tuşları yerine kullanabileceğiniz dokunmatik yüzey, Wi-Fi, Bluetooth, microSD yuvası ve bir USB-C bağlantı noktasına sahip olacak.
Etiketler:
konsol
linux
oyun
steam
|
105 |
Pardus USB Kurulum Medyası Nasıl Hazırlanır?
|
Bilgisayarınıza Pardus kurmak istiyorsunuz fakat indirdiğiniz ISO dosyasını USB diskinize nasıl yazdırarak kurulum medyası oluşturabileceğinizi bilmiyor musunuz? O zaman bu yazı tam size göre. Pardus USB kurulum medyanızı Windows, Linux ve mac OS işletim sistemlerinde hazırlayabilirsiniz. Her üç seçenek için tavsiye edilen talimatlara uymanızı KESİNLİKLE öneriyoruz. Windows ortamında USB kurulum medyası hazırlama Windows ortamında […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-usb-kurulum-medyasi-nasil-hazirlanir/
|
Bilgisayarınıza Pardus kurmak istiyorsunuz fakat indirdiğiniz ISO dosyasını USB diskinize nasıl yazdırarak kurulum medyası oluşturabileceğinizi bilmiyor musunuz? O zaman bu yazı tam size göre. Pardus USB kurulum medyanızı Windows, Linux ve mac OS işletim sistemlerinde hazırlayabilirsiniz. Her üç seçenek için tavsiye edilen talimatlara uymanızı KESİNLİKLE öneriyoruz.
Windows ortamında USB kurulum medyası hazırlama
Windows ortamında Pardus kurulum medyası hazırlamak istiyorsanız önerimiz Rufus adlı yazılım. Her şeyden önce, dilediğiniz Pardus sürümünün ISO’sunu bilgisayarınıza indirmeniz gerekiyor.
İlk olarak Rufus’u https://rufus.ie/tr/ adresinden indirmelisiniz.
İndirme işlemi tamamlandıktan sonra Rufus’u açın. Karşınıza şöyle bir arayüz gelmeli:
Hiçbir ayarı değiştirmeden arayüzün sağ üst tarafında bulunan “SEÇ” düğmesine basın ve indirdiğiniz ISO dosyasının bulunduğu dizine gidip onu seçin.
Seçim işlemini tamamladıysanız, karşınızda aşağıdaki gibi bir görüntü olmalı:
Artık yazmaya hazırsınız demektir. Herhangi bir ayarı değiştirmeden sağ alt tarafta bulunan “BAŞLAT” düğmesine basın. Karşınıza aşağıdaki gibi bir kutucuk gelecek:
Bu yazıyı yazarken iki şekilde de denedim ve kurulumda herhangi bir sıkıntı yaşamadım. Her iki seçenek de çalışır genel olarak. Herhangi bir sıkıntı yaşarsanız, görselde de görüldüğü gibi “DD Yansısı modunda yazdır” seçimini yapmalısınız. Seçiminizi yaptıktan sonra ise Rufus, karşınıza şu aşağıdaki gibi bir uyarı kutucuğu çıkaracaktır. Eğer gerçekten eminseniz “Tamam”a basın.
Tamam’a bastıktan sonra program, yazma işlemine başlayacaktır. Bu süreç USB’nizin ve bilgisayarınızdaki USB portunun hızına bağlı olarak uzayabilir.
Eğer yazma esnasında herhangi bir sıkıntı yaşamaz ve yeterince sabredip beklerseniz, aşağıdaki gibi bir görüntüyle karşılaşacaksınız:
Tebrikler! Artık bilgisayarınıza Pardus’u kurmaya hazırsınız.
Linux ortamında USB kurulum medyası hazırlama
Pardus dışındaki Linux dağıtımlarında Pardus USB kurulum medyası oluşturmak için tavsiye ettiğimiz iki adet yöntem var. Birincisi Gnome Multi Writer programını kullanarak, diğeriyse uçbirim üzerinden dd komutu ile. Bu yazıda uçbirim üzerinden anlatım yapılmayacaktır. Eğer Pardus üzerinde Pardus USB kurulum medyası oluşturmak istiyorsanız Pardus Disk Kalıbı Yazıcı uygulamamızı kullanabilirsiniz.
Eğer hazırsanız başlayalım.
Gnome Multi Writer ile USB kurulum medyası hazırlama
Öncelikle daha önce kurmadıysanız dağıtımınızın deposundan Gnome Multi Writer programının kurulumunu gerçekleştirin. Kurulum bittikten sonra, veya zaten sisteminizde kuruluysa programı açın.
İmleçin üzerinde bulunduğu düğmeye tıklayarak daha önceden indirmiş olduğunuz Pardus ISO’sunu seçin.
Seçim işlemini tamamladıktan sonra sol üst tarafta bulunan “Kopyalamayı Başlat” yazılı düğmeye tıklayarak yazdırma işlemini başlatabilirsiniz.
Düğmeye bastığınızda küçük bir onay kutucuğu karşınıza çıkacaktır. Eğer gerçekten eminseniz “Anladım”a basın ve işlemleri başlatıp arkanıza yaslanın
Herhangi bir aksilik olmazsa sizi bir süre boyunca aşağıdaki gibi bir görüntü bekliyor:
Yazma süresi USB sürücünüzün ve bilgisayarınızın USB portunun hızına bağlı olarak değişkenlik gösterecektir.
Eğer yazdırma esnasında da herhangi bir sorunla karşılaşmadıysanız ve önünüzde aşağıdaki gibi bir görüntü varsa başarmışsınız demektir
Tebrikler! Artık bilgisayarınıza Pardus’u kurabilirsiniz.
Pardus Disk Kalıbı Yazıcı ile USB kurulum medyası hazırlama
Öncelikle Pardus Disk Kalıbı Yazıcı uygulamasını açın. Pardus’ta bu program ön yüklü olarak gelir.
“ISO Dosyası seçiniz…” düğmesine basarak daha önceden indirmiş olduğunuz Pardus kurulum kalıbını (ISO) seçin. Kurulum öncesinde, çıkabilecek muhtemel sorunları önlemek için ISO dosyasının bütünlüğünü doğrulamanız önerilir. Bunun için “ISO’yu çevrimiçi doğrula (Pardus için)” seçeneğini aktifleştirin. Bu işlem, internet bağlantısı gerektirir.
ISO dosyası seçtiğiniz düğmenin hemen altından yazma işlemini gerçekleştireceğiniz USB disk sürücüsünü seçin.
Hazır olduğunuzda “Başlat” düğmesine tıklayın.
Yazdırma öncesinde karşınıza yukarıdaki gibi bir uyarı kutucuğu gösterilecek. Eğer her şey doğruysa “Evet” düğmesine basarak işlemi onaylayın. Yazma süresi, USB sürücünüzün ve bilgisayarınızın USB portunun hızına bağlı olarak değişkenlik gösterecektir.
Eğer bu ekranı görüyorsanız yazma işlemi başarıyla tamamlanmış demektir.
macOS ortamında USB kurulum medyası hazırlama
macOS ortamında Pardus USB kurulum medyası hazırlamak için ilk olarak “Disk İzlencesi” veya “Disk Utility” yazılımını açıp kullanacağınız USB sürücüyü biçimlendirmeniz gerekiyor.
Görselde kırmızı kutucuk ile işaretlenmiş olan Sil düğmesine basarak USB sürücünüzü FAT formatında biçimlendirin.
Biçimlendirme işlemi tamamlandı, artık kurulum medyası oluşturmak için kullanacağımız yazılım olan Etcher’ı şu adresi açarak indirme aşamasına geçebilirsiniz.
Etcher’ı Mac’inize kurduktan sonra uygulamayı açın. Toplam üç aşamada Pardus USB kurulum medyanız hazır olacak.
“Flash from file” düğmesine basın ve indirdiğiniz Pardus kurulum kalıbını seçin. Seçtikten sonra karşınızda aşağıdaki gibi bir görüntü olmalı.
Bu aşamada “Select target” düğmesine basarak yazdıracağınız USB sürücüyü veya sürücüleri seçin.
Seçim işlemini tamamladıktan sonra artık yazdırma işlemine geçmeye tamamen hazırsınız. “Flash” düğmesine basarak yazdırma işlemini başlatın.
Eğer her şey sorunsuz ilerlediyse karşınızdaki görüntü aşağıdaki gibi olmalı. Süreci ekrandan takip edebilirsiniz.
Yazdırma işlemi tamamlandıktan sonra doğrulama aşamasına geçecektir. Bu işlemi atlamamanızı şiddetle öneririz.
Eğer buraya kadar hiç hata almadan ilerlediyseniz ve aşağıdaki gibi bir görüntü ile karşı karşıya iseniz tebrikler Pardus USB kurulum medyanız hazır!
Önemli not: Yazdırma işlemi bittikten sonra macOS size şöyle bir hata verebilir. “Diski Çıkar” düğmesine basın ve USB sürücüyü bilgisayarınızdan ayırın. Sorunsuz çalışacaktır.
Etiketler:
iso yazdırma
kurulum
pardus
usb
usb yazdırma
|
183 |
Steam’deki En Popüler 1000 Oyunun %75’i Artık Linux’ta Çalışıyor
|
Steam platformundaki en popüler 1.000 oyunun %75’i şu an Linux ile çalışıyor ve bu rakam en popüler 100 oyun için daha da yüksek.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/steamdeki-en-populer-1000-oyun-artik-linuxta-calisiyor/
|
Steam platformundaki en popüler 1.000 oyunun %75’i şu an Linux ile çalışıyor ve bu rakam en popüler 100 oyun için daha da yüksek.
Oyun platformu Steam ile Dota 2, Half-Life, Team Fortress gibi sevilen oyunların sahibi Valve Software, 2018’de Linux için Windows oyun desteğini iyileştirme planlarını duyurmuştu.
Valve Software’in 2010’da piyasaya sürdüğü, oyunları çapraz platform oynamayı sağlamayı amaçlayan bir özellik olan Steam Play bu desteği iyileştirmek için kullanılacaktı. Valve Software, aslında oyuncuların oyunları her platform için satın almasına gerek olmadan tüm platformlarda oynayabilmeleri için bir yöntem olarak başlayan Steam Play’e Wine’ın Proton adlı değiştirilmiş bir sürümünü ekledi. Proton, uyumluluk özelliklerini geliştirdi ve Steam platformundaki Linux kullanıcıları bu yeni özelliği kullanarak daha fazla oyuna erişebilir hâle geldi.
Bağımsız bir veritabanı olan protondb, oyunların uyumluluk durumunu takip eden bir oluşum ve uyumluluk oranları son yıllarda önemli ölçüde arttı. Sitede, Steam’deki en popüler ilk 10, ilk 100 ve ilk 1000 oyun için uyumluluk durumunu şöyle görmek mümkün:
En popüler 1000 oyunun %75’i şu an Linux’ta çalışıyor ve bu rakam en popüler 100 oyun için %80’le daha da yüksek. Sadece ilk 10’daki oyunlar çok iyi durumda değil zira veritabanına göre yalnızca %40’ı Linux’ta büyük sorunlar olmadan çalışabiliyor.
Kullanıcılar veritabanına 21.000’den fazla oyun için 150.000’den fazla rapor bildirmişler. Siteye göre bu 21.000 oyunun 17.600’den fazlası Linux’ta çalışıyor.
Veritabanındaki oyunlar bir madalya sistemine göre sıralanıyor. Altın ve Platin dereceli oyunlar sorunsuz çalışırken Gümüş dereceli oyunlarda küçük sorunlar olabiliyor. Bronz dereceli oyunlarda ise büyük sorunlarla beraber çökme de yaşanabiliyor. Bozuk dereceli oyunlar ise yerel Linux oyunlarının tam tersi olarak ya hiç çalışmıyor ya da oynanabilir durumda değiller.
Protondb, Linux oyuncularının ilgilendikleri oyunun Linux’ta ne durumda çalıştığını öğrenmek için kullanabilecekleri bir arama özelliğine sahip. Aramaya yazılan terimle eşleşen bütün oyunlar gösteriliyor, bu sayede tüm seri oyunları için arama yapabilir ve raporlanan bütün oyunların uyumluluk derecelerini görüntüleyebilirsiniz (Örneğin: King’s Bounty, Final Fantasy, Civilization serileri).
Hâlâ Linux’ta çalışmayan oyunlar mevcut olsa da uyumluluğun son yıllarda önemli derecede geliştiği açık ve gelişmeye de devam ediyor.
Kaynak: GHacks
Etiketler:
linux
oyun
steam
uyumluluk
|
215 |
Pardus 19 Güvenlik Güncelleştirmeleri Yayınlandı
|
Pardus 19 için kritik sudo açığını da kapsayan rutin güvenlik güncelleştirmeleri yayınlandı. sudo, kullanıcılara yetkili kullanım sunan bir araçtır. Bu araçta tespit edilen kritik güvenlik açığı, yetkisiz kullanıcıların root erişimi (yetkili erişim) elde etmelerine neden olmaktadır.Bu güvenlik açığını (CVE-2021-3156) düzelten güncelleştirme diğer dağıtımlar ile birlikte 27 Ocak 2021 tarihinde Pardus’ta da yayınlandı. Sisteminizi güncel ve güvenli tutmak […]
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-19-guvenlik-guncellestirmeleri-yayinlandi/
|
Pardus 19 için kritik sudo açığını da kapsayan rutin güvenlik güncelleştirmeleri yayınlandı.
sudo, kullanıcılara yetkili kullanım sunan bir araçtır. Bu araçta tespit edilen kritik güvenlik açığı, yetkisiz kullanıcıların root erişimi (yetkili erişim) elde etmelerine neden olmaktadır.
Bu güvenlik açığını (CVE-2021-3156) düzelten güncelleştirme diğer dağıtımlar ile birlikte 27 Ocak 2021 tarihinde Pardus’ta da yayınlandı.
Sisteminizi güncel ve güvenli tutmak için bu güncelleştirmeleri yüklemeniz önerilir.
Pardus Xfce ve Gnome sürümlerinde güncelleştirme bildirimleri gelmektedir. Paket Güncelleyici aracılığıyla güncelleştirmeleri yükleyebilirsiniz.
Komut satırını kullanarak güncelleştirmeleri yüklemek için bir uçbirim açarak
sudo apt update && sudo apt full-upgrade -yq
yazmanız yeterlidir.
Pardus Xfce Paket Güncelleyici bildirimi ekran görüntüsü
Pardus GNOME Paket Güncelleyici bildirimi ekran görüntüsü
Güncelleme notları:
DSA-4841-1 slurm-llnl güvenlik güncellemesi
DSA-4840-1 firefox-esr güvenlik güncellemesi
DSA-4839-1 sudo güvenlik güncellemesi
DSA-4838-1 mutt güvenlik güncellemesi
DSA-4837-1 salt güvenlik güncellemesi
DSA-4836-1 openvswitch güvenlik güncellemesi
DSA-4835-1 tomcat9 güvenlik güncellemesi
DSA-4834-1 vlc güvenlik güncellemesi
Etiketler:
güncelleme
güncelleştirme
güvenlik
pardus
pardus 19
sudo
|
110 |
Teknofest Pardus Hata Ayıklama ve Öneri Yarışması Serüvenim
|
Bu yazıda sizlere Teknofest Pardus Hata Ayıklama ve Öneri Yarışmasına olan katılım serüvenimi ve yarışma sürecindeki deneyimlerimi anlatacağım. Aslında bu konuya değinmeden önce Linux maceramın nasıl başladığını belirtmem gerek. Yaklaşık 2,5-3 yıl kadar önce pandemi dönemindeyken sizin de bildiğiniz gibi okullar uzaktan eğitime geçti. Böylece teknolojiyle neredeyse hiç alakası olmayan benim elime evdeki kullanılmayan eski, […]
|
Pardus Blog
|
https://gonullu.pardus.org.tr/teknofest-pardus-hata-ayiklama-ve-oneri-yarismasi-seruvenim/
|
Bu yazıda sizlere Teknofest Pardus Hata Ayıklama ve Öneri Yarışmasına olan katılım serüvenimi ve yarışma sürecindeki deneyimlerimi anlatacağım. Aslında bu konuya değinmeden önce Linux maceramın nasıl başladığını belirtmem gerek.
Yaklaşık 2. 5-3 yıl kadar önce pandemi dönemindeyken sizin de bildiğiniz gibi okullar uzaktan eğitime geçti. Böylece teknolojiyle neredeyse hiç alakası olmayan benim elime evdeki kullanılmayan eski, küçük bir laptop geçti. Bu laptop üzerinde 1GB RAM ve 64bit bile desteklemeyen Atom N270 işlemci vardı. Birkaç elime ilk geçtiği haliyle bu laptopu kullanmaya çalışsam da üzerinde çalışan malum işletim sisteminin de katkısıyla oldukça kötü bir deneyim yaşıyordum.
Bunun üzerine format atmayı öğrendim ve işletim sisteminden işletim sistemine geçmeye başladım. Lakin hep aynı sistemin farklı versiyonlarını deniyordum. Ve hiçbiri de beni tatmin etmiyordu. Bundan bir süre sonra araştırmalarım sonucu “Lubuntu” isimli Linux dağıtımıyla karşılaştım. Daha o zamanlar Linux’un ekosisteminden ve dağıtım çeşitliliğinden haberdar değildim ve Linux benim için Lubuntu’dan ibaretti. Daha sonraları başka dağıtımlar olduğunu da öğrendim, hatta ilk haberdar olduğum dağıtımlardan biri de Pardus’tu fakat hiçbir şekilde dağıtım değiştirmemiş ve Lubuntu kullanmaya devam etmiştim.
Ta ki, Pardus’u bizzat deneyimleyene kadar. Belki hatırlarsınız, gene 2. 5 yıl kadar önce pandemi biraz hafiflemiş ve okullara kısa süreli de olsa dönüş yapmıştık. İşte bu süre zarfında okuldaki akıllı tahtalarda bulunan sistemi inceleme fırsatı buldum ve bunun Pardus’un tahtalar için özelleşmiş bir sürümü olduğunu gördüm. Bundan sonra Linux’a olan ilgim ve merakım arttı. Pardus’u kendi bilgisayarımda da denemek istedim fakat yukarıda da bahsettiğim gibi bilgisayarım 64bit mimariyi desteklemiyordu. Bu sebepten ötürü bu hevesimi akıllı tahta ile gidermeye çalıştım.
Pardus ETAP sürümünden bir görsel. Kaynak:
https://www.pardus.org.tr/haberler/yuz-binden-fazla-tahta-pardus-etap-kullanacak/
Okulların açık olduğu her fırsatta tahtayla uğraştım ve oldukça fazla şey öğrendim. Açıkçası elimdeki bilgisayarın kısıtlı imkanlarından dolayı öğrenemediğim çoğu bilgiyi bu sayede öğrendim. Bu süreç yaklaşık olarak 1 yıl kadar devam etti.
Ben de daha sonraları okulumdaki bir abim sayesinde bu yarışmadan haberdar oldum. Fakat daha çok yeni olduğumu düşündüm ve yarışmaya katılma cesaretini gösteremedim. 2022’deki yarışmayı da böylece kaçırmış oldum. Fakat bir süre sonra yeni bir bilgisayarım oldu ve çok daha fazla şeyi çok daha hızlı bir şekilde öğrenme fırsatı yakaladım.
Ardından Teknofest 2023 yaklaşmaya başladı ve ben de bu sene bu yarışmaya katılmaya karar verdim. Belki de bildiğiniz gibi Pardus Hata Ayıklama ve Öneri Yarışmasıyla birlikte birkaç yarışma daha normalden geç başlıyor. Ben yarışmanın geç başlayacağının her ne kadar farkında olsam da tedirgin olmaktan kendimi alıkoyamadım. Acaba bu sene düzenlenmeyecek mi diye düşünmeye başladım.
Neyse ki, yarışma takvimi güncellendi ve düzenleneceği kesinleşmiş oldu. Ben de başvurular açılır açılmaz başvurumu yaptım.
Zaman geçti ve yarışmayla ilgili bize verilen sürenin dolmasına yaklaşık bir ay kadar kaldı. Henüz lisede okuduğum için gerek dersler, gerekse başka sorumluluklar olsun yarışma üzerine pek düşememiştim. Ancak beni kurtaran şey yaklaşık 1. 5 yıldır uğraştığım Linux sistemler ve biraz daha fazladır ilgilendiğim yazılım alanıydı. Bu sayede yapmam gereken şeyleri vaktinde yetiştirebildim.
Ben genel olarak Linux’un iç kısımlarıyla ve son kullanıcıların pek etkileşimde olmayacağı şeylerle ilgileniyorum. Bu yüzden önerilerim önemli bir kısmı da bunlarla ilgili oldu. Sistemi optimize etmek veya bir dosya sisteminin desteğini kurulum aracına eklemek…
En sonunda yarışmada derece elde ettiğimi belirten bir e-posta aldım. Hemen aileme haber verdim ve heyecanla Teknofest’i beklemeye başladım.
Dereceye girdiğimiz bize söylenmişti fakat tam olarak kaçıncı olduğumuz söylenmemişti. Buysa beni daha da çok heyecanlandırıyordu. Neyse ki festival günü sonunda geldi çattı ve ben de henüz 18 yaşından küçük olduğum için danışman öğretmenimle yola koyuldum. İstanbul’a vardığımız günün ertesinde festival başlıyordu.
Ertesi gün oldu ve yarışma alanına gitmek için kaldığımız yurttan çıktık fakat yağmur bastırmıştı. Bir şekilde alana geldik fakat hem yağmur hem de ilk gün olması sebebiyle pek kalabalık değildi. İlk günü genel olarak alanda geçirdik.
Diğer günlerdeyse alan oldukça kalabalıktı. Özellikle de Pazar ve Pazartesi günlerinde…
Nihayet ödül töreni geldi çattı. Festival alanına gidince 1. olduğumu öğrendim ve ödülümü aldım. Sonraki günlerde de alana geldim ve diğer standları gezdim. Bu süreçte gerek Pardus ekibinden gerekse başka ekiplerden bir çok kişiyle tanışma fırsatım oldu. En son festival bitti ve evime döndüm. Açıkçası bu yarışmanın ve Teknofest’in bana çok şey kazandırdığını düşünüyorum. Üstelik binlerce kişinin kullandığı bir sisteme katkıda bulunmak da apayrı bir zevk. Sizlerin de yarışmaya katılmasını kesinlikle tavsiye ederim. İleride katılacak herkese başarılar dilerim. Ayrıca diğer derece alan arkadaşlar ile gerçekleştirdiğimiz podcast’i de dinlemeyi unutmayın! Okuduğunuz için teşekkürler.
Etiketler:
linux
pardus
pardus 21
teknofest
yarışma
|
206 |
Pardus 19.5 için Yeni Güncellemeler Yayınlandı
|
Pardus 19.5 için yeni güncellemeler yayınlandı. Yapılan değişiklikleri gözlemlemek için Pardus 19 yüklü sisteminizi güncel tutmanız yeterlidir. Uçbirim penceresinden şu komutu çalıştırarak güncellemeleri yükleyebilirsiniz: Başlıca Değişiklikler Öntanımlı internet tarayıcısı Firefox sürümü 78.11′e yükseltildi. Öntanımlı e-posta istemcisi Thunderbird sürümü 78.11′e yükseltildi. Kernel sürümü 4.19.0-17′ye yükseltildi. Güvenlik güncellemeleri yayınlandı. Kurulu sisteme 50‘nin üzerinde paket ve yama içeren güncelleştirmeler getirildi. Depoda 500‘ün üzerinde paket güncellendi.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-19-5-icin-yeni-guncellemeler-yayinlandi-2/
|
Pardus 19.5 için yeni güncellemeler yayınlandı. Yapılan değişiklikleri gözlemlemek için Pardus 19 yüklü sisteminizi güncel tutmanız yeterlidir.
Uçbirim penceresinden şu komutu çalıştırarak güncellemeleri yükleyebilirsiniz:
sudo apt update && sudo apt full-upgrade -yq
Başlıca Değişiklikler
Öntanımlı internet tarayıcısı Firefox sürümü 78.11′e yükseltildi.
Öntanımlı e-posta istemcisi Thunderbird sürümü 78.11′e yükseltildi.
Kernel sürümü 4.19.0-17′ye yükseltildi.
Güvenlik güncellemeleri yayınlandı.
Kurulu sisteme 50‘nin üzerinde paket ve yama içeren güncelleştirmeler getirildi.
Depoda 500‘ün üzerinde paket güncellendi.
Güncellenen bazı paketlerin listesi
Etiketler:
19
19.5
güncelleme
pardus
pardus 19
pardus 19.5
|
44 |
Bir Cihazı İkinci Monitör Olarak Kullanma
|
Kullanmadığınız tabletinizi ikinci ekranınız olarak kullanmak ister misiniz? Bu yazımızda herhangi bir cihazı ikinci monitör olarak kullanmayı göstereceğiz. Bu işlemi yaparken portalda daha önceden bahsedilmiş olan Deskreen uygulamasından yararlanacağız. Bu yazıyı okumadan önce oraya bir göz atmanızda fayda var. Tam Olarak Ne Yapıyoruz? İşin çalışma mantığı şu şekilde: Evdi modülünü kullanarak sanal bir ekran oluşturacağız. […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/bir-cihazi-ikinci-monitor-olarak-kullanma/
|
Bu yöntemler Pardus 21 XFCE ve GNOME üzerinde denenmiştir.
Kullanmadığınız tabletinizi ikinci ekranınız olarak kullanmak ister misiniz? Bu yazımızda herhangi bir cihazı ikinci monitör olarak kullanmayı göstereceğiz.
Bu işlemi yaparken portalda daha önceden bahsedilmiş olan Deskreen uygulamasından yararlanacağız. Bu yazıyı okumadan önce oraya bir göz atmanızda fayda var.
İkinci monitör olarak bağlanmış bir tablet
Tam Olarak Ne Yapıyoruz?
İşin çalışma mantığı şu şekilde: Evdi modülünü kullanarak sanal bir ekran oluşturacağız. Aslında bilgisayarımıza yeni bir monitör bağlamıyoruz, sanal bir ekran oluşturuyoruz. Oluşturduğumuz bu sanal ekranın görüntüsünü de Deskreen uygulaması ile istediğimiz bir cihaza yansıtıyoruz. Bu sayede herhangi bir cihazımızı ikinci monitör olarak kullanabiliyoruz.
Şimdi aşağıdaki işlemleri sırasıyla uygulayalım.
Kurulum
Bu iş için Evdi modülünü kullanacağız, indirelim:
sudo apt install evdi-dkms
Sanal Ekran
Bu adımda sanal ekranı oluşturup ana sisteme bağlayacağız.
Not
Buradaki adımlar grafik arayüz protokolü olarak X11 üzerinde çalışıp Wayland üzerinde şu anda çalışmamaktadır.
Çoğu sistemde şu anda varsayılan olarak X11 protokolü etkin olarak geldiği için muhtemelen sorun yaşamayacaksınız. Eğer Wayland kullanıyorsanız buradaki adımlarla hiç değilse şimdilik istenilen sonucu elde edemeyeceksiniz. Komutları uygulamaya kalktığınızda muhtemelen “Sanal Ekranı Sisteme Bağlama” adımındaki ilk komutta şöyle bir hata ile karşılacaşacaksınız: “Could not find provider with index 1”
Sanal Ekranı Oluşturma
Aşağıdaki komut ile sanal ekranımızı oluşturalım:
sudo modprobe evdi initial_device_count=1
Sanal Ekranı Sisteme Bağlama
Aşağıdakileri sırayla girerek ise sanal ekranımızı aktif edelim
xrandr --setprovideroutputsource 1 0
echo on | sudo tee /sys/kernel/debug/dri/1/DVI-I-1/force
İkincil Ekranımızın Çözünürlüğünü Belirleme
Bilgisayarınızın desteklediği çözünürlüklerden birini belirtebilirsiniz. Tam ekranda sıkıntı olmaması açısından mümkünse ekranına yansıtacağınız cihazın çözünürlüğü ile aynı olsun.
xrandr --addmode DVI-I-1-1 1024x768
Bu komutların ardından ekranınızda aşağıdaki gibi bir pencere açılmış olmalı. Açılmasa bile siz ayarlardan Ekran sekmesini açın. Buradan ekranı genişleti seçiyoruz. Burası çıkmazsa da ayarlardan hâlâ ayarlayabilirsiniz.
İkincil ekranı ayarlama penceresi
Sanal ekranımız şu anda bağlı durumda. İstersek Ayarlar >> Ekran sekmesine girerek ikinci ekranın konumunu da belirleyebiliriz:
Şimdi onu ikincil ekran olarak kullanacağımız cihaza yansıtacağız.
Sanal Ekranı Cihaza Yansıtma
Wi-Fi üzerinden bağlanacaksanız gecikmeyi düşürmek adına 2. 4 yerine 5 GHz frekansını tercih edin. 2. 4 bandında yaklaşık 0. 4 saniye geriden geliyor. Çok etkilemese de böyle bir seçeneğiniz varsa tavsiye niteliğinde belirtelim.
Deskreen uygulamasını açalım.
İkincil ekran olarak kullanacağımız cihazın tarayıcısına girerek burada verilen internet adresini giriyoruz.
Not
Deskreen uygulamasının verdiği bağlantı WebRTC’yi destekleyen tarayıcılarda çalışmaktadır. (Mozilla, Chrome, Vivaldi…)
Buraya tıklayarak hangi tarayıcıların desteklediğini görebilirsiniz.
Adresi tarayıcımıza girdikten sonra aşağıdaki gibi bir bekleme ekranına geliyoruz, bu esnada bilgisayarımızdan izin vermek anlamına gelen Allow düğmesine basıyoruz.
İzin verdikten sonra bir pencereyi mi yoksa bir ekranı (monitörü) mı yansıtacağımızı soruyor. Entire Screen‘i seçerek devam ediyor ve buradan sanal ekran olarak oluşturduğumuz ikinci ekranımızı seçiyoruz seçiyoruz:
Şimdi ekranına yansıtacağımız cihazın ekranına görüntünün gelmiş olması gerekiyor. Aşağıdaki düğmeden tam ekran moduna alabilirsiniz.
Bu sayede ikinci ekranımız da hazır hâle geldi. Hayırlı olsun
İkincil Ekranı Kapatma
Diyelim ki işimiz bitti nasıl kapayacağız bu ekranı? Çünkü kullanmadığınız zamanlarda ekran sağa doğru genişlemiş olacağından ötürü fare imleciniz ekranın kadrajından çıkabilir. Şu şekilde kapıyoruz:
Deskreen uygulamasına girelim ve sağ üstteki mavi kutucuğa tıklayalım.
Buradan etkin olan cihazların bağlantılarını kesebiliriz. Hepsinin bağlantısını toptan kesmek istiyorsanız üstteki Disconnect All Devices düğmesine, yok sadece bir tanesinin bağlantısını keseceksek o cihazın bölgesindeki Disconnect düğmesine basıyoruz:
Bu sayede bilgisayarın görüntüsü ekranına yansıtılan cihazın bağlantısını kesmiş bulunmaktayız. Bağlantı kesilince ekranına görüntü yansıttığımız bu cihazda görüntü sabit kalmaya başlar, geri tuşuna basarak çıkıp tarayıcıyı daha sonrasında da cihazı kapatabiliriz.
Şimdi sanal ekranı iptal edelim. Bunun için uçbirime aşağıdaki kodu girelim:
xrandr --setprovideroutputsource 1
Hatırlarsanız aktifleştirirken de buna benzer bir komut girmiştik fakat onun sonunda 0 da vardı. Şimdi o sıfır yok.
Evet hepsi bu kadar, iptal de ettik.
Bilgisayarınızı yeniden başlatırsanız eğer ikinci ekranı oluşturabilmek için yukarıdaki kodları (Evdi modülünü indirme komutu hariç) baştan girmeniz gerekmektedir fakat yeniden başlatmadıysanız en son iptal etmekte kullandığımız komutun sonuna tekrar sıfır ekleyip çalıştırdığınızda ikinci ekranınız yeniden bağlanacaktır.
Kendinize iyi bakın, hoşçakalın…
|
211 |
Türkiye Açık Kaynak Platformu Çevrim İçi Pardus Yarışması ve Ödüller
|
Türkiye Açık Kaynak Platformu’nun gerçekleştireceği “Çevrim İçi Pardus Yarışması” ödülleri belli oldu. Pardus alanında fikre sahipseniz programa başvurmayı unutmayın! Son başvuru tarihi: 21 Nisan 2021 Başvuru için: Yarışmanın Kapsamı Türkiye Açık Kaynak Platformu tarafından yürütülen “PARDUS’un Yaygınlaştırılması” projesi kapsamında, proje paydaşlarının desteğiyle “Çevrim İçi Pardus Yarışması” düzenlenmektedir. Yarışma kapsamında, PARDUS ve açık kaynak yazılım teknolojilerinin geliştirilmesi, […]
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/turkiye-acik-kaynak-platformu-cevrim-ici-pardus-yarismasi-ve-oduller/
|
Türkiye Açık Kaynak Platformu’nun gerçekleştireceği “Çevrim İçi Pardus Yarışması” ödülleri belli oldu. Pardus alanında fikre sahipseniz programa başvurmayı unutmayın!
Son başvuru tarihi: 21 Nisan 2021
Başvuru için:
https://acikhack.com
Yarışmanın Kapsamı
Türkiye Açık Kaynak Platformu tarafından yürütülen “PARDUS’un Yaygınlaştırılması” projesi kapsamında, proje paydaşlarının desteğiyle “Çevrim İçi Pardus Yarışması” düzenlenmektedir. Yarışma kapsamında, PARDUS ve açık kaynak yazılım teknolojilerinin geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve destek verilmesi amaçlanmaktadır. Yarışma süresince yoğun eğitim ve mentörlük verilmesi planlanmaktadır. Bu kapsamda yarışma öncesinde 5 gün eğitim verilecek, ardından 5 gün sürecek yarışma başlatılacaktır. Katılımcılardan aşağıda belirtilen konu başlıklarında uygulama geliştirmeleri beklenmektedir.
Kullanıcı deneyimini iyileştirmek
Etkileşimli Tahta Uygulamaları Geliştirmek
Eğitim: Temel formasyon uygulamaları geliştirmek
Antivirüs yönetim arayüzleri geliştirmek
GTK Tabanlı uygulama mağazaları oluşturmak
Elektron tabanlı sistem altyapısı oluşturmak
QEMU için arayüz yazılımı geliştirmek
QT, Electron, GTK uygulamaları geliştirmek
Katılım Şartları
Yarışmacılar başvuru formunu doldururken girdikleri tüm bilgilerin doğru olduğunu kabul eder.
Katılımcılar, başvuru sürecinde; kendilerini, takım arkadaşlarını ve proje fikirlerini anlatan bir sunum hazırlamak zorundadır. Buna ek olarak yarışmacılar, söz konusu sunumu, dosya adında grup bilgileri olacak şekilde bulut.pardus.org.tr alanına yükleyip, ilgili linki başvuru formunun en alt kısmında yer alan alana girmek zorundadır.
Yarışmaya katılım bireysel ya da takım halinde olabilir. Takımlar en fazla dört katılımcıdan oluşabilir.
Yarışma kapsamında hazırlanacak sunumda takım üyelerinin tamamının proje kapsamında görev tanımları yapılmalıdır.
Yarışma süresince geliştirilecek kodların kod.pardus.org.tr’de paylaşımı zorunludur. Bu bağlamda tüm yarışmacılar projeleri ile ilgili gerekli dokümantasyonu yapmak zorundadır. Yarışmacılar, Pardus ile ilgili yaptıkları çalışmaları Platform ile paylaşmalıdır.
Yarışmaya katılacak projeler Açık Kaynak ve/veya özgür yazılım lisanslarla sunulmalıdır.
Yarışmacılar, yarışma tarihinden önce geliştirdiği ve mevcut durumda üzerinde çalıştıkları projelerini sunamaz.
Yarışmacılar, projelerinde kullandıkları her türlü bileşen, kütüphane, araç vb. yazılımların lisans koşullarını kontrol etmekle ve onlara uyum göstermekle yükümlüdür.
Yarışma süresince, yarışmacıların daha önce başka yerde yayınlanmış ya da satılmış projeleri kullanılamaz.
Proje çıktısı herhangi bir emülasyon aracı olmadan düzgün bir şekilde Pardus üzerinde çalıştırılmalıdır.
Etiketler:
açık kaynak platformu
çevrim içi pardus yarışması
pardus
türkiye açık kaynak platformu
yarışma
|
156 |
Özgürlük İçin Açık Kaynak Açık Mimari – Pardus
|
Pardus Projesi’nden Linux sistem yöneticilerinin katılımıyla, Antalya Bilim Merkezi’nin ev sahipliğinde Özgürlük İçin Açık Kaynak Açık Mimari ve Pardus 101 seminerleri düzenlendi. TARİHTEN GÜNÜMÜZE AÇIK KAYNAK VE PARDUS Antalya Bilim Merkezi’nin davet ettiği TÜBİTAK Linux sistem yöneticilerimiz, açık kaynak dünyası üzerine seminer ve ödüllü yarışma düzenledi. Mühendislik, yazılım, bilgisayar programcısı gibi ilgili üniversite öğrencilerinin katılım […]
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/ozgurluk-icin-acik-kaynak-acik-mimari-pardus/
|
Pardus Projesi’nden Linux sistem yöneticilerinin katılımıyla, Antalya Bilim Merkezi’nin ev sahipliğinde Özgürlük İçin Açık Kaynak Açık Mimari ve Pardus 101 seminerleri düzenlendi.
Selin Akbuğa Özgürlük İçin Açık Kaynak Açık Mimari
TARİHTEN GÜNÜMÜZE AÇIK KAYNAK VE PARDUS
Antalya Bilim Merkezi’nin davet ettiği TÜBİTAK Linux sistem yöneticilerimiz, açık kaynak dünyası üzerine seminer ve ödüllü yarışma düzenledi. Mühendislik, yazılım, bilgisayar programcısı gibi ilgili üniversite öğrencilerinin katılım sağladığı seminerde, Linux sistem yöneticimiz Selin Akbuğa Özgürlük İçin Açık Kaynak Açık Mimari başlığında açık kaynak kodlu yazılımların tarihten günümüze gelişimi, özgür yazılım, siber güvenlik ve açık mimariyi anlattı. Akbuğa, ardından katılımcılardan gelen açık kaynak ve siber güvenlik ile ilgili soruları yanıtladı. İkinci yarıda kürsüyü devralan Linux sistem yöneticimiz Seda Arık, TÜBİTAK ULAKBİM’ın geliştirdiği Pardus İşletim Sistemi üzerine Pardus 101 sunumunu gerçekleştirdi. Kamuda dönüşüm projelerinde çalışan Arık sunumunda Pardus İşletim Sistemi’ne, Pardus ürün ailesine, Pardus hakkında merak edilenlere ve doğru bilinen yanlışlara değindi.
Seda Arık Pardus 101
FİNALDE YARIŞMA YAPILDI
Sunumların ardından öğrencilerin online katılımları ile yarışma daveti yapıldı. Mobil uygulama üzerinden QR kod ve pin girerek yarışmaya katılan öğrenciler, seminer sırasında anlatılan konular üzerinden çıkan soruları yanıtladı. En fazla doğru yapan 3 öğrenciye Pardus Projesi’nden getirilen hediyeleri verildi. Günün sonunda Akbuğa, özçekim yaparak bu anı ölümsüzleştirdi.
Antalya Bilim Merkezi ve Akdeniz Üniversitesi Organizasyon Ekibi
PARDUS EĞİTİM PLATFORMU
Pardus Projesi olarak ülkenin farklı yerlerinde düzenlenen etkinliklere katılım sağlamaktayız. Yoğunluktan kaynaklı tüm yüz yüze eğitim ve seminer taleplerini karşılayamıyoruz. Bu sebeple sizler için verimli ve ücretsiz bir eğitim platformu oluşturduk. Uzaktan eğitim platformumuz üzerinden Pardus ve ürün ailesinin eğitimlerini takip edebilirsiniz. https://uzem.pardus.org.tr/
https://www.kepez-bld.gov.tr/news_9607_tubitak-dan-ogrencilere-seminer
Etiketler:
kurulum
linux
pardus
pardus 21
|
35 |
Flatpak nedir? Nasıl Kurulur?
|
Bu yazıda sizlere flatpak paketlerinin nasıl kurulacağını anlatacağım. Flatpak nedir? Günümüzde linux dağıtımlarının ortak sorunu uygulamaların her dağıtım tarafından ayrı şekilde paketlenmesi ve güncel tutmaya çalışmasıdır. Bununla birlikte debian gibi bazı dağıtımlar uygulama paketlerken güncellikten çok kararlılığa önem verdikleri için bazı uygulamaların dağıtım tarafından sunulan sürümü eski kalabilmektedir. Bu soruna çözüm olarak flatpak paket sistemi […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/flatpak-nedir-nasil-kurulur/
|
Bu yazıda sizlere flatpak paketlerinin nasıl kurulacağını anlatacağım.
Flatpak nedir?
Günümüzde linux dağıtımlarının ortak sorunu uygulamaların her dağıtım tarafından ayrı şekilde paketlenmesi ve güncel tutmaya çalışmasıdır. Bununla birlikte debian gibi bazı dağıtımlar uygulama paketlerken güncellikten çok kararlılığa önem verdikleri için bazı uygulamaların dağıtım tarafından sunulan sürümü eski kalabilmektedir.
Bu soruna çözüm olarak flatpak paket sistemi geliştirilmiştir. Bu sayede istediğiniz herhangi bir dağıtım üzerinde flatpak kullanarak depolarda yer almayan veya eski kalmış uygulamaları sisteme zarar vermeden yükleyip kullanmak mümkün olmaktadır.
Bununla birlikte flatpak uygulamaları kısıtlanmış bir alanda çalıştırarak tüm sisteme erişmesini kısıtlayan izin sistemine sahiptir.
Flatpak vs Dağıtım uygulaması farkı
Flatpak Uygulaması Dağıtım uygulaması
Kurulum boyutu yüksek düşük
Temalandırma desteği kısıtlı tam
Uygulama izinleri var yok (elle ayarlanabilir)
Güncelleme komutu flatpak update apt upgrade
Güncellik güncel kısmen veya eski
Kullanıcı uygulaması desteği var yok
Destek flathub dağıtım yapımcısı
Sistem servisi desteği yok var
Uygulama sayısı fazla genellikle yetersiz
Birden çok sürüm yükleme var yok
Flatpak kurulumu
Öncelikle flatpak paketini kurmalıyız.
apt install flatpak
flatpak paketinin kurulması
Flatpak paketi kurulduktan sonra uygulamaları indirebilmek için flathub deposunun eklenmesi gerekmektedir. Aşağıdaki komutu kullanarak ekleyebiliriz:
flatpak remote-add --if-not-exists flathub https://flathub.org/repo/flathub.flatpakrepo
flathub deposunu ekleme
Depoyu ekledikten sonra flatpak kullanmaya başlamadan önce mevcut oturumu kapatıp tekrar açmamız gerekmektedir.
Uygulama kurulumu
Uygula kurabilmek için öncelikle paket adına ihtiyacımız bulunmaktadır. Yüklemek istediğimiz uygulamayı flathub.org içerisinde arayalım.
Flathub uygulama sayfası
Sayfanın en alt kısmında kurulum için gereken komut yazmaktadır. Komutu kopyalayıp terminale yapıştıralım.
Flathub üzerinden uygulama kurma komutu kopyalama
Terminalde size kurulumdan önce sorular soracaktır. onaylayarak devam edelim.
flatpak uygulaması kurulumu
Kurulum tamamlandıktan sonra uygulamamız uygulama menüsünde gözükecektir.
uygulama menüsü
Uygulama izinlerini düzenleme
Flatpak uygulamaları bubblewrap kullanarak çalıştırmaktadır. Bu sayede uygulamaları kısıtlı yetkiler ile çalıştırabilmektedir. Bu yetkileri Flatseal uygulaması ile kontrol edebiliriz. Flatseal kurulumu için aşağıdaki komutu kullanmalıyız:
flatpak install flathub com.github.tchx84.Flatseal
Flatseal uygulamamız üzerinden flatpak uygulamalarına ait tüm izinleri aşağıdaki gibi değiştirebilirsiniz.
flatseal
Bu konudaki diğer yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Başka yazılarda görüşmek üzere.
Etiketler:
bubblewrap
flatpak
flatseal
kurulum
libreoffice
linux
pardus
sürüm
|
72 |
ETAP Tahtalarda Kullanıcı Ayarları
|
Fatih Projesi kapsamında okullara kurulumu yapılan 3. faz akıllı tahtalarda kullanıcı ayarları üzerinde değişiklik yapmak son derece kolay.
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/etap-tahtalarda-kullanici-ayarlari/
|
Fatih Projesi kapsamında okullara kurulumu yapılan 3. faz akıllı tahtalarda kullanıcı ayarları üzerinde değişiklik yapmak son derece kolay.
Fatih Projesi kapsamında okullara kurulumu yapılan, ETAP yüklü 3. faz Arçelik marka akıllı tahtalarda kullanıcı ayarları değiştirmek ya da mevcut kullanıcılar üzerinde bazı işlemler yapmak isteyebiliriz. Bu işlemleri maddeler halinde şöyle sıralayabiliriz:
Kullanıcı silme
Otomatik giriş
Parola değiştirme
Hesap türü değiştirme
ETAP Tahtalarda Kullanıcı Silme ve Ayarları
Bu işlemler için, aşağıdaki adımları uygulayabilirsiniz.
ETAP arayüzü
ETAP arayüzünde yapılan kullanıcı ayarları, Pardus masaüstü dağıtımında göreceğiniz ayarlardan aslında çok da farklı değil. Hatta bu konuda yazılmış, şöyle bir kılavuz belgemiz de mevcut.
Kullanıcı ayarlarına ETAP menüsünden ulaşabileceğiniz gibi, Ayarlar penceresindeki arama çubuğuna “kullanıcı” kelimesini yazmanız da yeterli olacaktır.
Arama çubuğuna “kullanıcı” yazmak yeterli
Kullanıcı ekleme/silme ve diğer işlemler için yönetici parolasını girmeli ve bu işlemler için olan varsayılan kilidi kaldırmalıyız.
Bu işlem için elbette kimlik doğrulaması gerekli.
ETAP üzerinde kimlik doğrulaması
Bu noktadan sonra ETAP tahtaya yeni bir kullanıcı eklemek, çıkarmak, bu kullanıcının yetki grubunu değiştirmek ya da parolasını değiştirmek son derece kolay.
Etiketler:
etap
kullanıcı ayarları
okul
|
115 |
GNU/Linux Masaüstü Ortamları
|
Bu eğitimin konusu olmasa da GNU / Linux masaüstü ortamlarından kısaca bahsedelim. Masaüstü, sistemimizi kullanmak ve yönetmek için pencere, panel, simgeler ile görsel ağırlıklı kullanım sunan kabuktur. Bu grafik kabukları X Pencere katmanı üzerinde Pencere yöneticisi ve Masaüstü Ortamından oluşur. Yaygın olarak kullanılan masaüstü ortamlarını, şeklinde listeleyebiliriz. Gnome -GNU Network Object Model Environment- GNOME projesi, […]
|
Pardus Blog
|
https://gonullu.pardus.org.tr/gui/
|
Bu eğitimin konusu olmasa da GNU / Linux masaüstü ortamlarından kısaca bahsedelim.
Masaüstü, sistemimizi kullanmak ve yönetmek için pencere, panel, simgeler ile görsel ağırlıklı kullanım sunan kabuktur. Bu grafik kabukları X Pencere katmanı üzerinde Pencere yöneticisi ve Masaüstü Ortamından oluşur.
Yaygın olarak kullanılan masaüstü ortamlarını,
GNOME
KDE
Xfce
LxQt
Cinnamon
Mate
Unity
Pantheon
Enlightenment
Deepin
şeklinde listeleyebiliriz.
Gnome -GNU Network Object Model Environment-
GNOME -GNU Ağ Nesne Modeli Ortamı-, Açık kaynak kodlu özgür masaüstü ortamıdır. GNU Tasarısı’na bağlı GNOME Projesi topluluğunca geliştirilmekte olan GNOME, Unix ve BSD tabanlı birçok işletim sistemine kurulabilmektedir.
GNOME projesi, kullanıcılar için kolay ve etkileyici bir masaüstü ortamı ve uygulama geliştirip masaüstünün kalanıyla birleştirmek için geliştirme platformu sunar.
Tanım GNOME -GNU Network Object Model Environment-
Tür Masaüstü ortamı
İlk Yayınlanma 3 Mart 1999
Programlama dili C, XML, C++, C#, HTML, Vala, Python, JavaScript, CSS…
Geliştirici(ler) GNOME geliştiricileri
Lisans GPL – LGPL
Resmi sitesi https://gnome.org
Kod deposu https://gitlab.gnome.org/GNOME
Wiki https://wiki.gnome.org
KDE -K Desktop Environment –
KDE, UNIX ve uyumlu sistemler için çağdaş masaüstü ortamı sağlamaktadır. GNU/Linux gibi özgür bir UNIX yürütücüsü ile UNIX/KDE tamamıyla özgür ve açık bilgisayar platformu sağlar.
Tanım KDE (K Desktop Environment – K Masaüstü Ortamı)
Başlangıç 14 Ekim 1996
Tür Masaüstü ortamı
Geliştirici(ler) KDE Geliştirme Takımı
Lisans GPL ve diğerleri
Resmi sitesi kde.org
Wiki wiki.kde.org / community.kde.org
Cinnamon
X Pencere Sistemi için ücretsiz ve açık kaynaklı bir masaüstü ortamıdır. Cinnamon, Linux Mint dağıtımının ana masaüstü ortamıdır ve diğer Linux dağıtımları ve diğer Unix benzeri işletim sistemleri için isteğe bağlı bir masaüstü olarak da mevcuttur.
Tanım Ücretsiz ve açık kaynaklı bir masaüstü ortamıdır.
İlk Yayınlanma 2011
Tür Masaüstü ortamı
Programlama dili C (GTK), JavaScript, Python
Geliştirici(ler) Linux Mint geliştiricileri
Lisans GPLv2
Resmi sitesi cinnamon-spices.linuxmint.com
Kod deposu github.com/linuxmint/Cinnamon
Xfce (XForms Common Environment)
Xfce, GNU/Linux ve Unix benzeri sistemlerle uyumlu, sade olmasına karşın modern bir masaüstü ortamından beklenen işlevselliği sağlayan, oldukça hafif, kullanımı kolay bir masaüstü ortamıdır.
Tanım XForms Common Environment
İşletim sistemi Unix benzeri
Tür Masaüstü ortamı
İlk Yayınlanma 1997
Geliştirici(ler) Free software community
Lisans GNU Genel Kamu Lisansı
Resmî sitesi www.xfce.org
Biz bu eğitimlerimizde grafik arayüz yerine “Uçbirim -Console/Teminal-” ve GNU/Linux kabuk -BaSH shell- kullanımına değineceğiz..
Sonraki >> Uçbirim / Terminal
|
174 |
Mastodon Gümbür Gümbür Geliyor!
|
Elon Musk’ın Twitter’ı satınalması sonrasında açık kaynak Twitter alternatifi Mastodon, yeni kullanıcı taleplerini karşılamakta zorlanıyor.
|
Pardus Haberler
|
https://gonullu.pardus.org.tr/mastodon-gumbur-gumbur-geliyor/
|
Elon Musk’ın Twitter’ı satınalması sonrasında açık kaynak Twitter alternatifi Mastodon, yeni kullanıcı taleplerini karşılamakta zorlanıyor.
Adını, Mamut benzeri tarih öncesi bir memeliden alan Mastodon, Twitter’ın açık kaynaklı ve dağıtık mimarili bir alternatifi. Azami 280 yerine 500 karakterlik gönderilerin bulunması ve bu gönderilerin gizli olarak paylaşılabilmesi gibi özellikleriyle Twitter’dan farklılaşan bir uygulama.
Açık kaynaklı Mastodon, kullanıcıların reklamlara ya da algoritmalara maruz kalmadan “istedikleri her şeyi” özgürce paylaşmalarına olanak sağlıyor. Twitter’ın aksine Mastodon’u farklı sunuculardaki bağımsız topluluklar yönetiyor. Bu da bir kişinin veya şirketin bu platformu kontrolü altına alamayacağı anlamına geliyor.
Twitter’ı satın alması sonrasında Elon Musk’ın bu platformu daha az denetimli bir yapıya dönüştürmeye dair fikirleri, ABD eski başkanı Donald Trump’ınki gibi gibi aşırı söylemlere kapının aralanacağı şeklinde algılandı. Bu nedenle de Mastodon, bir süredir her gün 30 binin üzerinde yeni kullanıcı kazanıyor. Bu nedenle de Mastodon zorlanmaya başlayan https://joinmastodon.org/ sunucu kapasitesini artırmak zorunda kaldı.
Mastodon 3.5 sürümündeki yenilikler
Geçtiğimiz günlerde yeni sürümünü duyuran Mastodon’un geliştirmesi, Alman Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı’nın kamusal fayda sağlayan projelere yönelik programı Prototype Fund tarafından destekleniyor.
Mastodon’un bu sürümüne, en çok talep edilen özelliklerden biri olan gönderi düzenleme işlevi eklenmiş durumda. Yine bu sürümle beraber, bir gönderiye eklenen medya eklerinin sırası yüklendikleri sıraya bağlı olmayabiliyor.
Mastodon
Keşfedilebilirlik, sosyal ağ platformları için her zaman önemli bir konu. Bu yüzden Mastodon 3.5 sürümüyle birlikte popüler olan gönderileri, insanların çokça paylaştığı haberleri, trend olan hashtag’leri ve tavsiyeleri takip etmeyi kolaylaştıran yeni bir bir keşfet sayfası geliyor. Kullanıcıların kendi dillerinde içerik üretmeleri özelliği de ilk kez denemeye açıldı.
Mastodon 3.5 sürümü, yeni denetleme araçlarıyla birlikte geliyor. Sunucunun moderatörlerinden biri tarafından incelemeden hiçbir gönderi artık trendlere giremiyor. Yeni ve çok adımlı bir rapor akışı, moderatörler için bilgi kalitesini iyileştiriyor.
Denetleme konusunda, bir sunucu moderatörü tarafından kullanıcının hesabındaki gönderileri silmek veya hesabı askıya almak gibi herhangi bir işlem, artık varsayılan olarak bir e-posta bildirimiyle hesap ayarlarından görüntülenebiliyor. Kullanıcılara bu sürece itiraz etmesi için de olanak sağlanıyor.
Mastodon 3.5 sürümünde “Rapor” ekranının yeni görünümü, raporları işlemek için gereken süre ve harcanacak çabayı azaltıyor. Bu sürümle birlikte hesaplar sayfasında spam ve bot hesaplarını büyük gruplar halinde temizlemek de kolaylaşıyor.
Bu haberin yazımında faydalanılan kaynaklar:
* Devnot: Mastodon nedir?
* “Merkeziyetsiz Twitter” uygulaması milyarlarca kullanıcının beğenisine sunuldu
Etiketler:
mastodon
|
144 |
Alaylılar İçin Program Geliştirmeye Hazırlık!
|
Program geliştirmeye hazırlık, geliştirme sürecinin en zorlu aşamalarından biri. Şimdi işin plan, bütçe, yöntem, yönetim tarafını konuşacağız.
|
Pardus Blog
|
https://gonullu.pardus.org.tr/alaylilar-icin-program-gelistirmeye-hazirlik/
|
Program geliştirmeye hazırlık, geliştirme sürecinin en zorlu aşamalarından biri. Şimdi işin plan, bütçe, yöntem, yönetim tarafını konuşacağız.
Lütfen yazının ilk kısmını okumayı unutmayın. Kimi konular ilk yazıda ele alındığı için, program geliştirmeye hazırlık aşamasını konuşacağımız bu yazıda üstünde durulmayacaktır.
İlk yazımda bilgisayarın ve işletim sistemlerin tarihinden girip, bilgisayar nedir, işletim sistemi nedir, program nedir gibi sorulara kısa cevaplar vermeye çalışmıştık. Bu yazımızda biraz daha kafa karıştıracak, daha çok cesaret kıracak, kısa yoldan zengin olmanın yollarını göstereceğiz.
Programın ne yapacağına karar vermek
Programımızın ne yapmasını istiyoruz? Program geliştirmeye hazırlık aşamasının temel ve en sıkıcı soru muhtemelen budur. Yazdığımız programın örneğin kullanıcının seçtiği resme onu daha güzel gösterecek çeşitli efektler/etkiler uygulamasını mı istiyoruz? (B612 örneğin), veya kullanıcının seçtiği resimleri bir formattan/biçimden diğerine dönüştürmesini mi istiyoruz? Yoksa istediğimiz programın işletim sisteminden önce çalışması ve yüklü işletim sistemlerini tespit edip arasında seçim yapmanıza olanak sağlaması mı? Kafanızda daha mütevazi bir fikir mi var?
Programın alternatiflerini tanımak
Programın yapacağı temel işleve karar verdik lakin belki de tekerleği yeniden icat ediyoruz. Belki de bizim parlak fikrimizi birilerinin de aklına gelmiş ve hayata geçirilmiş bile olabilir. O yüzden aynı veya benzer işlevleri yerine getiren programları tanımakta fayda vardır.
Programın lisansına ve gelir kaynaklarına karar vermek
Aslında buna daha sonra da karar verebilirsiniz. Öte yandan tamamen ticari amaçlarla planladığınız bir yazılımı, tamamen açık kaynak kodlu olmasını gerektiren bir araç üstüne inşa etmek gibi hatalardan kaçınmak için baştan belli sınırlara karar vermekte yarar var. Bu yazılım kullanımı tamamen ücretsiz lakin üstünde reklam barındırıyor olabilir.
Günümüzde pek çok cep telefonu uygulaması, internet sitesi bu yöntemi kullanmaktadır. Kimi yazılımların, özellikle oyunların hem reklamlı hem reklamsız seçenekleri bulunmakta olup yıllık veya uygulama ömrü boyunca reklamsız kullanım hakkı veriyor olabilir. Bir deneme sürümü olarak yükleniyor, lakin sonrasında aylık ücret karşılığı içerik veya hizmet sağlıyor olabilir (Netflix ve türevleri) veya kullanım oranına göre bir ücret kesiyor olabilir. Bu konu tamamen iş dünyasındaki gelişmelere göre sürekli yeni iş modelleri gelişmektedir.
Program geliştirmeye hazırlık aşamasında bütçe
Kişisel veya şirket içi kullanımı için yazacağınız bir program için bütçe oluşturmaya genelde gerek olmayabilir. Çalışan olarak çalıştığınız veya çalışmadığınız sorgulanmıyorsa, boşta kalan zamanınızda şirketinizin veya kendinizin işine yarayacak bir program yazabilirsiniz. Lakin programı bir müşteri için yazacaksanız, kesinlikle en baştan belirlenmesi gereken konu ne kadar bütçenin veya adam/saat ücretin harcanması planlandığı olabilir.
Programın çalışacağı platform veya platformlara karar vermek
Örneğin sağlıklı beslenme önerileri sunan bir programı yapmak istiyorsunuz ve isim olarak “İbn Sina ile Sağlıklı Hayat” koydunuz (henüz böyle bir program yok). Programın cep telefonlarında kurulabilir olarak çalışması gerektiğine karar verdiniz ve yine de dileyen internet sitesi üstünden de aynı bilgilere erişebilmesini istiyorsunuz. Üyelik gerekip gerekmeyeceğine ve üye olanların üye olmayanlardan hangi ayrıcalıklara sahip olacağına henüz karar vermediniz. Haydi, başlayalım.
Çalışma planının oluşturulması veya böl ve yönet!
Özgün fikrinizi elbette kendinize saklayın. Her zaman özgün fikirleri çalmak isteyen tipler olabilir. Tercihlerinizi bir Yazılım Mühendisi‘ne danışmaktan da çekinmeyin. Bir yazılım mühendisi genelde size projenizi makul aşamalara bölmeyi, tüm işi tek seferde yapmaya çalışmamayı önerecektir.
“İbn Sina ile Sağlıklı Hayat” uygulamamız için yerel depolama veya her uygulamanın kendi verisini kendi üstünde tutması, içeriklerimiz dinamik ve platform bazında sürekli olarak güncellenme ihtimali sebebiyle mümkün görünmüyor.
En makul çözüm, verinin veritabanına yüklendiği bir yönetim paneli oluşturmak, verileri API aracılığıyla uygulamalara göndermek olarak görünüyor.
Aşama 0: Örnek veya Temel Verinin Oluşturulması
Örnek Veri veya Temel Veri yönetim panelini oluştururken yazılımcıya yardımcı olacak, gerekli veri tabanı tablolarını, ilişkilerini, değer ve uzunluklarını oluşturmayı kolaylaştıracaktır.
Elbette kervan yolda dizilir diyen müşterinin bu aşamayı sulandırması, atlaması veya hiç veri sağlamaması da mümkündür.
Aşama 1: Model/Mockup Oluşturulması
Model, uygulamanın son aşamada nasıl görüneceğini, hangi verenin nerede sergileneceğini, hangi etkilerin/efektlerin kullanılacağını belirlemeye yardımcı olur. Elbette kimi tahmin edilemeyen ilişkileri ve ihtiyaçları da ortaya çıkartabilir.
Aşama 2: Yönetim Panelinin Oluşturulması
Yönetim panelinin temel içerik ekleme, değiştirme, silme işlemlerini yerine getirebiliyor olması kesin şekilde beklenmektedir.
Aşama 3: API’nin Sağlanması
Elimizde örnek veri veya temel veriler olduğuna göre artık API hizmetimizi uygulamalar için sağlayabiliriz.
Aşama 4: iOS Uygulamasının Hazırlanması ve Yayınlanması
iOS kullanıcılarının sağlıklı hayat konusuna Android kullanıcılarından daha istekli olduklarına dair ön yargısıyla müşterimizin uygulamasını önce iOS üstünde yayınlamaya karar verdik. Bu tercihte cihazlar arasındaki tutarlılığın ve benzerliğin çok olması da rol almış olabilir.
Aşama 5: Android Uygulamasının Hazırlanması ve Yayınlanması
Uygulamamız iOS sürümü yayınlanınca pek çok haklı ve haksız eleştiri aldık. Bu eleştiri ve iyileştirme önerilerine göre uygulamamızı hem daha kararlı hem de içerik olarak daha zengin hale getirdik ve artık Android gibi pek çok cihazın birbirinden tutarsız ekran, işlemci, bellek, sürüm, arayüz kullandığı lakin en çok kullanıcının olduğu pazara adım atmaya da hazırız.
Aşama 6: Bütçe aşımından dolayı uygulamamız için bir web sitesi oluşturmaktan bu aşamada, yeni bir gelir kapısı bulana kadar vazgeçtik. Yerine uygulamaların iOS ve Android sürümlerinin mağaza linklerini barındıran basit bir sayfa oluşturduk.
Hangi proje yönetim modelini kullandık?
“Böl ve Yönet” dedik lakin farkında olmadan şelale proje yönetim modelini kendimize uydurarak kullanmış da olduk. Bunun yerine daha güncel olan Agile yöntemini de kullanabilirdik. Lakin müşterinin düzenli güncellemelere, hata düzeltmelere ayıracak bütçesi yoktu. Uygulama çok tutuldu ve bir sağlık firması uygulamanın küçük ortağı olmayı kabul etti. Müşterinin bizden artık iki temel isteği vardı, uygulamaların sürekli olarak hata düzeltmelerinin sağlanması ve elbette ertelenmiş olan web sitesi konusunun hayata geçirilmesi. Elbette Agile yazılım geliştirme modeline geçmek de mümkündü.
Müşterinin yeni talepleri neler?
Müşterimiz web sitesinin hem cep telefonlarında hem de masaüstü bilgisayarlarda makul oranda çalışmasını ve pek çok özelliğinin kullanılabilir olmasını istiyor. Klasik olarak bir hakkımızda sayfası, uygulamanın uygun sürümlerinin indirilebileceği bir indirme sayfası, bu sayfa altında uygulama hakkında çeşitli ünlü/öncü/influencer kişilerin yorumlarının girilebileceği yönetilebilir bir alan istiyor. E-posta adresinin sitede açık olarak yer alması yerine bir iletişim formu oluşturulması ve bu iletişim formu üstünden gelenlerin isteklerin/taleplerin/yorumların kayıt altına alınmasını ve öneri, istek, hata gibi çeşitli kategorilere ayrılmasını ve bunların yönetilebilmesini ve kesinlikle arşivlenmesini istiyor. Elbette bu formun spam saldırılarına karşı korumalı olması da gerekiyor.
Son Not: Umarım yeni yazıyı okumaya yetecek kadar enerjiniz kalmıştır. Çünkü bir sonraki yazımızda çok daha derin konulara girmeye çalışacağız.
Etiketler:
programlama
yazılım geliştirme
|
77 |
Pardus’ta Varsayılan İşletim Sistemi Nasıl Değiştirilir?
|
Bilgisayarınızda varsayılan işletim sistemini GRUB ayarları sayesinde kolayca değiştirebileceğinizi biliyor musunuz?
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardus-da-varsayilan-isletim-sistemi-nasil-degistirilir/
|
Bilgisayarınızda varsayılan işletim sistemini GRUB ayarları sayesinde kolayca değiştirebileceğinizi biliyor musunuz?
Pek çok kullanıcı bilgisayarlarını Linux ve Windows aynı anda yüklü (dual boot) olarak kullanıyor. İki sisteminden birini seçmemizi sağlayan GRUB (GRand Unified Bootloader) aracının ekranında varsayılan olarak Linux seçili gelir. Bu çoğu zaman akıllıca ve doğru tercih olmakla beraber, bazen kullanıcının önceliklerine uygun düşmeyebilir. Bu yüzden bu yazımda GRUB ekranında varsayılan olarak gelen işletim sistemini değiştirmeyi göstereceğim. Hemen başlayalım.
Metin düzenleyici olarak Gedit kullanacağım o yüzden Gedit’i kuralım:
Kurulumun bu aşamasında [E/h] yani Evet/Hayır seçeneklerinden birini seçmemiz gerekecek. Kuruluma devam etmek için “E” diyoruz.
Kurulum sonrasında sistemi güncelleyelim.
Güncelledikten sonra GRUB dosyasına erişmek için “sudo gedit /etc/default/grub” komutunu kullanırız.
Hangi metin düzenleyiciyi kullanıyorsanız, Gedit yerine metin düzenleyicinin adını girmeniz yeterli olacaktır.
Açılan pencerede 6’ıncı satırda bulunan “GRUB_DEFAULT = 0″ satırını hangi işletim sistemini varsayılan olarak ayarlamak isterseniz, onun numarasını yazınız. İşletim sistemi sırası 0’dan başlar.
Ben burada Windows’u varsayılan olarak ayarlamak istediğim için 2 yazıyorum ve dosyayı kaydedip çıkıyorum.
Ardından yaptığımız değişikliklerin uygulanabilmesi için GRUB dosyamızı ilgili değişiklikleri yansıtacak şekilde güncelliyoruz.
sudo update-grub
İşlem bittikten sonra bilgisayarınızı yeniden başlattığınızda hangi sistemini varsayılan olarak ayarlamak istediyseniz, o sistem varsayılan olarak başlatılacaktır.
Burada küçük bir not iletmek isterim: GRUB ekranının tanımlanmış bir bekleme süresi vardır. Bu süre boyunca klavyenizin aşağı/yukarı tuşları ile açılacak işletim sistemini değiştirebilirsiniz.
Herkese iyi günler dilerim.
Etiketler:
grub
pardus 21
|
95 |
Pardus’ta OpenVPN Bağlantısı Nasıl Kurulur?
|
Sanal bir özel ağ oluşturmak veya yerel ağları birbirine bağlamak için OpenVPN protokolünü Pardus ile kolayca kullanabilirsiniz.
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardusta-openvpn-baglantisi-nasil-kurulur/
|
Sanal bir özel ağ oluşturmak veya yerel ağları birbirine bağlamak için OpenVPN protokolünü Pardus ile kolayca kullanabilirsiniz.
Veri gizliliği ve güvenliğinin gün geçtikçe daha büyük önem arz ettiği günümüz şartlarında bir OpenVPN bağlantısının nasıl kurulacağını herkesin öğrenmesi gerektiği kanaatinde olduğumu belirterek yazıya başlamak istiyorum.
Öncelikle işe aşağıdaki paketleri kurarak başlamalısınız.
openvpn
openvpn-systemd-resolved
network-manager-openvpn
network-manager-openvpn-gnome
Komut satırı arayüzüne şu komutu girerek hepsini kolayca kurabilirsiniz:
sudo apt install openvpn openvpn-systemd-resolved network-manager-openvpn network-manager-openvpn-gnome -y
Artık bir OpenVPN sunucusuna bağlantı kurmak için temel yeterliliklerin hepsine sahipsiniz. Elinizde hazır olarak .ovpn uzantılı ayar dosyasının var olduğunu farzederek anlatımıma devam ediyorum.
Komut satırı arayüzünden OpenVPN bağlantısı
Komut satırı arayüzünden OpenVPN bağlantısı kurmak için şu komutu girmeniz yeterli olacaktır.
sudo openvpn /ayar/dosyasinin/yolu.ovpn
Eğer Initialization Sequence Completed mesajını görüyorsanız VPN bağlantısı başarıyla kurulmuş demektir.
XFCE masaüstü ortamında OpenVPN bağlantısı
Eğer XFCE masaüstü ortamını kullanıyor ve komut satırı arayüzüyle uğraşmak istemiyorsanız VPN bağlantısı kurmak için şöyle bir yol izleyebilirsiniz.
İlk olarak sistem çubuğunda bulunan ağ simgesine tıklayın. Ardından “VPN Bağlantıları” seçeneğinin altında bulunan “VPN Bağlantısı Ekle”yi seçin.
Açılan pencereden “Kayıtlı bir VPN yapılandırmasını içeri aktar…” seçeneğini seçin ve “Oluştur…” düğmesine tıklayın.
Elinizde bulunan .ovpn uzantılı ayar dosyasını seçin. Ardından “Kaydet” düğmesine basın.
Elinizde bulunan .ovpn uzantılı ayar dosyasını başarıyla içeri aktardınız. Artık bağlantı kurma aşamasına geçebilirsiniz.
Tekrar sistem çubuğunda bulunan ağ simgesine tıklayıp “VPN Bağlantıları” yolunu izleyin. İçeri aktardığınız ayarın üzerine tıklayarak kolayca bağlantı kurabilirsiniz.
Eğer bildirim olarak buna benzer bir ileti görüyorsanız tebrikler, VPN bağlantınız başarıyla kuruldu!
GNOME masaüstü ortamında bağlantı
GNOME masaüstü ortamını kullanıyor ve komut satırı arayüzü ile uğraşmak istemiyorsanız, VPN bağlantısı kurmak için şöyle bir yol izleyebilirsiniz.
İlk olarak yapmanız gereken şey, Uygulamalar > Ayarlar yolunu izlemek. Ardından “Ağ” menüsünün altında bulunan “VPN” kısmına gelin. Sağ tarafta bulunan “+” simgesine tıklayın.
Açılan pencereden “Dosyadan içe aktar…” seçeneğini seçin.
Elinizde bulunan .ovpn uzantılı ayar dosyasını seçin ve hemen ardından “Ekle” düğmesine basın.
Elinizde bulunan .ovpn uzantılı ayar dosyasını başarıyla içeri aktardınız. Şimdi bağlantı kurma aşamasına geçebilirsiniz.
Sistem çubuğunda bulunan ağ simgesine tıklayıp “VPN Kapalı” yazan menüye tıklayın. Ardından VPN bağlantısı kurmak için “Bağlan” seçeneğini seçin.
Tebrikler, VPN bağlantısını başarıyla kurdunuz! VPN bağlantısını sonlandırmak için yine aynı yolu izleyerek “Kapat” seçeneğini seçmeniz yeterli.
Etiketler:
openvpn
pardus
sanal ağ
vpn
|
107 |
Pardus’a Bir Yazılım Nasıl Kurulur?
|
Bu yazıda “Pardus’a bir yazılım nasıl kurulur?” sorusuna cevap arayacağız. Pardus’a bir yazılım kurmak istiyorsanız, temel olarak dört ayrı yol mevcut. Bu yollar sırasıyla şöyle sıralanabilir: Pardus Yazılım Merkezi (Eski adıyla Pardus Mağaza) arayüzünden Synaptic Paket Yöneticisi arayüzünden Uçbirim arayüzünden Dış kaynaklardan Bu yazıda söz konusu yolların ilk üçünden bahsedeceğiz. Son madde için bu yazının […]
|
Pardus Geliştirici
|
https://gonullu.pardus.org.tr/pardusa-bir-yazilim-nasil-kurulur/
|
Bu yazıda “Pardus’a bir yazılım nasıl kurulur?” sorusuna cevap arayacağız. Pardus’a bir yazılım kurmak istiyorsanız, temel olarak dört ayrı yol mevcut. Bu yollar sırasıyla şöyle sıralanabilir:
Pardus Yazılım Merkezi (Eski adıyla Pardus Mağaza) arayüzünden
Synaptic Paket Yöneticisi arayüzünden
Uçbirim arayüzünden
Dış kaynaklardan
Bu yazıda söz konusu yolların ilk üçünden bahsedeceğiz. Son madde için bu yazının sonunda ilgili yazıya yönlendiren bir bağlantı olacak, fakat ben bekleyemem derseniz sizi şöyle alalım.
Eğer hazırsanız başlayalım.
Pardus Yazılım Merkezi arayüzünden bir yazılım kurmak
Pardus Yazılım Merkezi uygulamasını kullanarak Pardus’unuza bir yazılım yüklemek istiyorsanız yapmanız gereken ilk şey, Uygulamalar menüsünden veya uygulama panelinden Pardus Yazılım Merkezi uygulamasını açmak.
Uygulamayı açtığınızda son derece şık arayüzü ile Pardus Yazılım Merkezi sizleri karşılayacak.
Pardus Yazılım Merkezi arayüzünden bir program kurmak isteyenlerin önünde iki seçenek çıkıyor. İsterseniz “Pardus” sekmesinden, isterseniz “Depo” sekmesinden kurabilirsiniz. “Depo” sekmesinin ek bir işlevi var, Pardus Yazılım Merkezi’ndeki “Depo” sekmesi, aynı zamanda “Synaptic Paket Yöneticisi” yazılımının işlevlerini taşıyor. Böylece tek bir arayüzden paket yönetimi sağlanabiliyor.
Bu anlatımda örnek olarak kuracağımız uygulama “Telegram“. Bunun için sağ üst köşede bulunan arama düğmesine basıyor, kurmak istediğim yazılımın adını yazıyor ve Enter tuşuna basarak aratıyorum. Eğer listede varsa, ki aşağıdaki örnekte var, kurmak istediğim yazılım önüme çıkıyor.
Veya yukarıda da bahsi geçtiği üzere sol üstte bulunan “Depo” düğmesine tıklayıp açılan arama bölümüne kurmak istediğim paketi yazıp aratabilir ve istediğim paketi kurabilirim.
Görsellerde görüldüğü üzere kurmak istediğim uygulamayı buldum. “Depo” sekmesinde kurmak istediğim paketin üzerine tıklayıp alt tarafta görünen “Yükle” düğmesine basarak kurulumu gerçekleştirebilirim. Fakat ben uygulama hakkında daha fazla bilgi edinmek ve biraz daha görsel ağırlıklı bir arayüzden kurulumu gerçekleştirmek istiyorum. Bunun için “Pardus” sekmesine dönüyorum.
Bu kısımdan uygulama hakkında daha detaylı bilgi edinebilir, ekran görüntülerini inceleyebilir, kullanıcı yorumlarını okuyabilir ve sağ üstte bulunan “Yükle” düğmesini kullanarak uygulamayı Pardus’unuza kurabilirsiniz.
“Yükle” düğmesine bastığınızda Pardus, sizden kimliğinizi doğrulamanızı isteyen bu kutucuğu önünüze getirecek. Parolanızı girip “Doğrula” düğmesine basın.
Kimliğinizi doğruladıktan sonra kurulum başlayacak.
Kurulum süreci başarıyla tamamlandı ise aşağıdaki gibi bir görüntü görmelisiniz.
Tebrikler! Uygulamayı “Aç” düğmesine tıklayarak veya Uygulamalar menüsünün altında arayarak açabilir ve kullanabilirsiniz.
Synaptic Paket Yöneticisi ile bir yazılım kurmak
Synaptic Paket Yöneticisi’ni Uygulamalar menüsündeki arama kısmına ismini yazarak aratıyor ve açıyoruz.
Parolanızı girip uygulamaya gerekli yetkilendirmeyi sağladıktan sonra ise sizi şöyle bir arayüz ve daha önce hiç açmadıysanız görseldeki gibi bir kısa tanıtım metni karşılayacak:
Kısa tanıtım metnini okuduktan sonra Pardus’a bir yazılım kurmadan önce yapmanız gereken ilk şey arayüzün sol üst kısmında bulunan “Tazele” düğmesine basmak olmalı. Böylece depolara yeni yazılım eklenmiş, var olan paketler kaldırılmış veya güncelleme varsa onların bilgilerini sisteminize alarak yerel paket bilgilerinizi güncellemiş olursunuz.
Tazele düğmesine bastıktan sonra karşınıza aşağıdakine benzer bir görüntü çıkacak:
Paket bilgilerini de güncelledikten sonra artık yazılım kurma kısmına geçebiliriz. İstediğiniz yazılımı bulmak için iki yol var, biri sağ üst tarafta bulunan arama düğmesi, diğeri ise sol tarafta bulunan kategoriler.
Bu yazıda örnek olarak “Chromium” adlı tarayıcıyı kuracağım. Bunun için sağ üst tarafta bulunan “Ara” düğmesine tıklıyorum.
Açılan pencereye istediğim uygulamanın adını yazıyor ve “Ara” düğmesine basıyorum.
Arama sonuçları karşıma çıktı. Şimdi istediğim uygulamanın adının üstüne gelip çift tıklayarak listeye ekliyorum.
Bu yazılımın çalışması için bağımlı olduğu bazı ek paketler var. Bu yüzden önüme böyle bir uyarı penceresi çıktı. İşaretle’ye bastığımda istediğim paket ile birlikte ek bağımlılıklar da işaretlenmiş olacak.
Bir ek olarak, eğer kurmak istediğiniz başka paketler varsa onları da seçebilirsiniz. Mavi ile işaretlediğim iki paketi de kurmak istiyorum. Bunun için onların da üzerine çift tıklayarak listeye ekliyorum. Eğer başka bir yazılım daha kurmak isteseydim yine “Ara” düğmesine basıp istediğim yazılımı aratıp, onu da aynı şekilde listeye ekleyebilirdim.
Seçim işlemlerini tamamladıktan sonra ise üst kısımda ortaya doğru konumlanmış olan “Uygula” düğmesine basıyorum.
Yapmak istediğiniz değişikliklerin detaylarını öğrenmek istiyorsanız, sağ tarafta bulunan “Ayrıntıları göster” düğmesine basmanız yeterli.
Şimdi ise “Uygula” düğmesine basarak indirme ve kurulum işlemlerinin başlamasını sağlıyorum. İlk olarak seçtiğim paketleri indirecek.
Daha sonra ise kurulum aşamasına geçecek.
İndirme ve kurulum işlemleri başarıyla tamamlandıysa, karşınızda buna benzer bir görüntü olmalı:
Tebrikler! Artık kurduğunuz uygulamayı -veya uygulamaları- Uygulamalar menüsü altından çalıştırabilirsiniz.
Uçbirim arayüzünden bir yazılım kurmak
“Grafik arayüzler benlik değil, ben uçbirimciyim abi” diyorsanız, doğru başlığın altındasınız demektir. Uçbirim arayüzünden Pardus’a paket kurulumu yapmak istiyorsanız yapmanız gereken ilk şeyi biliyor olmalısınız, elbette uçbirimi açmak. Uygulamalar menüsünün altından uçbirimi açalım.
Uçbirimi açtığınızda ilk olarak sudo apt update komutunu girin. Böylece paket depolarını güncelleyeceksiniz.
“Bu uçbirim bozuk, yazıyorum yazıyorum ama hiç bir şey gözükmüyor” demeyin sakın, güvenlik gerekçesiyle hiçbir Linux dağıtımında uçbirimde parola yazarken herhangi bir karakter görünmez. Parolanızı girdikten sonra Enter tuşuna basıyor ve devam ediyoruz.
Artık Pardus’umuza yazılım kurmak için hazırız. Pardus’ta ve Debian tabanlı diğer Linux dağıtımlarında paket deposundan bir paket kurmak için yazmanız gereken komut şu:
sudo apt install paketAdi
Buradaki paketAdi, kurmak istediğiniz paketin adını temsil ediyor. Ben bu yazıda örnek olarak htop’u kullanacağım. Bunun için uçbirime sudo apt install htop yazıyorum.
Enter tuşuna bastığımda, eğer htop’un başka bir bağımlılığı yoksa doğrudan indirmeye ve hemen ardından kurmaya başlayacaktır. Eğer bağımlılığı olsaydı, benden diğer bağımlılıkları da indirip kurmak için onay isteyecekti.
Kurulum başarıyla tamamlandı, bu da demek oluyor ki artık htop’u açabilirim.
Bu yazıyı gerçekten sonuna kadar sabırla okuyup ilgili aşamaları uyguladıysanız, “Pardus’a bir yazılım nasıl kurulur?” sorusunun cevabını öğrenmiş oldunuz. Yazının başında bahsi geçen 4. madde için yazılmış “Pardus’a dış kaynaklardan bir yazılım nasıl kurulur?” yazısına buradaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Etiketler:
kurulum
mağaza
paket
program
synaptic
yazılım
yükleme
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.