Split (1)

train · 1.28k rows

English stringlengths 3 367	Burmese stringlengths 7 434
Researchers in psychology, neuroscience, child development and biology are finally starting to gain quantifiable scientific evidence, showing what writers and readers have always known: that stories have a unique ability to change a person's point of view.	စိတ်ပညာ၊ အာရုံကြောသိပ္ပံ၊ ကလေး ဖွံ့ဖြိုးမှုနဲ့ ဇီဝဗေဒ သုတေသီတွေဟာ နောက်ဆုံးမှာ တိုင်းတာနိုင်တဲ့ သိပ္ပံနည်းကျတဲ့ အထောက်အထား စတင်ရလာပါတယ်။ စာရေးသူတွေ၊ စာဖတ်သူတွေ အမြဲ သိတာတွေပြသတာက ဇာတ်လမ်းတွေမှာ လူတစ်ဦးရဲ့ အမြင်ကို ပြောင်းလဲဖို့ ထူးခြားတဲ့ အစွမ်းရှိတာပါ။
Scholars are discovering evidence that stories shape culture, and that much of what we believe about life comes not from fact, but from fiction - that our ideas of class, marriage and even gender are relatively new, and that many ideologies which held fast for centuries were revised within the 18th century, and redrafted in the pages of the early novel.	ဇာတ်လမ်းတွေက ယဉ်ကျေးမှုကို ပုံဖော်တဲ့ သက်သေကို ပညာရှင်တွေ ရှာနေကာ ဘဝအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ ယုံကြည်တာ အများက အချက်အလက်က လာတာမဟုတ်ဘဲ စိတ်ကူးယဉ်ဝတ္ထုကနေ လာတာပါ။ လူတန်းစား၊ လက်ထပ်ခြင်းနဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စိတ်ကူးတွေဟာ အတော်လေး သစ်ဆန်းပြီး ရာစုတွေချီပြီး မြဲမြဲ ဆုပ်ကိုင်ထားတဲ့ သဘောတရားများစွာကို ၁၈ ရာစုအတွင်းမှာ ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး အစောပိုင်းဝတ္ထု စာမျက်နှာတွေမှာ မူကြမ်းပြန်ရေးတယ်။
Imagine a world where class, and not hard work, decides a person's worth; a world where women are simply men's more untamed copy; a world where marriage for love is a novel notion.	ကြိုးစားတာဟုတ်ဘဲ လူတန်းစားက လူတစ်ယောက်ရဲ့တန်ဖိုးကို သတ်မှတ်တဲ့ ကမ္ဘာကို စိတ်ကူးကြည့်၊ မိန်းမတွေဟာ ယောက်ျားတွေရဲ့ ပိုမချုပ်ချယ်နိုင်တဲ့ ပုံတူသက်သက် ကမ္ဘာတစ်ခု၊ အချစ်အတွက် လက်ထပ်တာက မြင့်မြတ်တဲ့ အယူအဆဆိုတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုပါ။
Well, that was the world in which Samuel Richardson's "Pamela" first appeared.	ကဲ ဒါကတော့ Samuel Richardson ရဲ့ "Pamela" ပထမဆုံး ပေါ်လာတဲ့ ကမ္ဘာပါ။
Richardson's love story starred a poor, serving-class heroine, who is both more superior and smarter than her upper-class suitor.	Richardson ရဲ့အချစ်ဝတ္ထုမှာပါတဲ့ ဆင်းရဲသား အမှုထမ်းလူတန်းစား ဇာတ်လိုက် မင်းသမီးက သူ့ကို ပိုးပန်းတဲ့ အထက်တန်းစား ထက် ပိုသာလွန်၊ ပိုတော်တဲ့သူပါ။
The book, challenging a slew of traditions, caused quite a ruckus.	အစဉ်အလာ တစ်ပုံတစ်ခေါင်းကို စိန်ခေါ်နေတဲ့ဒီစာအုပ်က အတော် ရုတ်ရုတ်သဲသဲဖြစ်စေခဲ့တယ်။
There was more press for "Pamela" than for Parliament.	ပါလီမန်ထက် "Pamela" က သတင်း ဝေဖန်ချက်တွေ ပိုများခဲ့တယ်။
It spawned intense debate and several counter-novels.	ပြင်းထန်တဲ့ စကားစစ်ထိုးပွဲ၊ တန်ပြန် ဝတ္ထုများစွာ ပေါက်ပွားတယ်။
Still, for all those who couldn't accept "Pamela," others were eager for this new fictional world.	သို့ပေမည့် "Pamela" ကို လက်မခံနိုင်သူ အားလုံးအတွက် အခြားသူတွေက ဒီစိတ်ကူးယဉ်ကမ္ဘာသစ်ကို စိတ်ထက်သန်နေခဲ့ကြတယ်။
This best seller and all its literary heirs - "Pride and Prejudice," "Jane Eyre," and yes, even "Twilight" - have continuously shared the same tale and taught similar lessons, which are now conventional and commonplace.	ရောင်းအကောင်းဆုံးနဲ့ ၎င်းရဲ့ စာပေ အမွေအနှစ်တွေကတော့ Pride and Prejudice" "Jane Eyre" နဲ့ "Twilight" တို့တောင် တူညီတဲ့ ပုံပြင်ကို အဆက်မပြတ် မျှဝေပြီး အလားတူ သင်ခန်းစာတွေကို သင်ပေးခဲ့တယ်။ အခုဆို ဒါတွေဟာ အစဉ်အလာဖြစ်ပြီး ရိုးအီနေပါပြီ။
Similarly, novels have helped shape the minds of thought leaders across history.	အလားတူပဲ ဝတ္ထုတွေဟာ သမိုင်းတစ်လျှောက် ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အတွေးစိတ်တွေကို ကူညီပုံဖော်ပေးခဲ့တယ်။
Some scholars say that Darwin's theory of evolution is highly indebted to the plots he read and loved.	Darwin ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်သီအိုရီဟာ သူဖတ်၊ သူကြိုက်ခဲ့တဲ့ ဇာတ်ကွက်တွေမှာ ကျေးဇူးရှိတယ်လို့ ပညာရှင်တွေ ဆိုတယ်။
His theory privileges intelligence, swiftness, and adaptability to change - all core characteristics in a hero.	သူ့သီအိုရီက ဉာဏ်ရည်၊ သွက်လက်မှုနဲ့ အပြောင်းအလဲကို ပြုပြင်နိုင်မှုကို အခွင့်ထူးရစေတယ်။ ဇာတ်လိုက်တစ်ဦးရဲ့ အဓိက စရိုက်အားလုံးပါ။
"Harry Potter" or "Great Expectations" you're reading the kind of plot that inspired Darwin.	"Harry Potter" (သို့) "Great Expectations" ကို ဖတ်တာဖြစ်ဖြစ်၊ Darwin ကို စေ့ဆော်ခဲ့တဲ့ ဇာတ်ကွက်မျိုးကို ဖတ်နေတာပါ။
Yet, recent studies show that his theory might not be the whole story.	ဒါပေမဲ့ သီအိုရီဟာ ဇာတ်လမ်းအကုန်မဟုတ်နိုင်လို့ မကြာခင်က လေ့လာမှုတွေက ပြတယ်။
Our sense of being a hero - one man or one woman or even one species taking on the challenges of the world - might be wrong.	ဇာတ်လိုက်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့သဘောက ကမ္ဘာ့စိန်ခေါ်မှုတွေကို တာဝန်ယူတဲ့ ယောက်ျား (သို့) မိန်းမတစ်ဦး (သို့) မျိုးစိတ်တစ်ခုတောင်မှ မှားယွင်းနိုင်လောက်တယ်။
Instead of being hardwired for competition for being the solitary heroes in our own story, we might instead be members of a shared quest.	ပြိုင်ဆိုင်မှုအတွက် ကိုယ်ပိုင်ဇာတ်လမ်းမှာ အထီးကျန် ဇာတ်လိုက်ဖြစ်ခြင်းအတွက် ဗီဇအရ ပိုင်းဖြတ်တာအစား ကျွန်ုပ်တို့ဟာ မျှဝေထားတဲ့ ရှာဖွေမှုရဲ့ အဖွဲဝင်တွေဖြစ်လောက်တယ်။
More Hobbit than Harry.	Harry ထက် Hobbit ပိုဆန်တယ်။
Sometimes, of course, the shoes we've been walking in can get plain worn out.	တစ်ခါတစ်လေ တကယ်က စီးပြီး လျှောက်နေတဲ့ ဖိနပ်တွေဟာ ဟောင်းနွမ်းနိုင်တာပါ။
After all, we haven't walked just one mile in Jane Austen's or Mark Twain's shoes - we've walked about 100 trillion miles in them.	အဆုံးတော့ Jane Austen Mark Twain တို့ရဲ့ ဖိနပ်တွေစီးကာ တစ်မိုင်ပဲ လျှောက်တာမဟုတ်ဘဲ ၎င်းတို့ထဲမှာ မိုင် သန်းရာချီခန့် လျှောက်ခဲ့တာပါ။
This isn't to say that we can't read and enjoy the classics; we should travel with Dickens, let Pip teach us what to expect from ourselves, have a talk with Austen and Elizabeth about our prides and prejudices.	ဒါက ဂန္ထဝင်လက်ရာတွေကို မဖတ်၊ မခံစားနိုင်ဘူးလို့ ပြောတာမဟုတ်ဘဲ Dickens နဲ့ အတူ ခရီထွက်သင့်တာပါ။ သူတို့ကိုယ်၌ကနေ မျှော်လင့်တာကို Pip က သင်ပေးပြီး မာနနဲ့ မလိုမုန်းထားမှုတွေအကြောင်း Austen နဲ့ Elizabeth တိုနဲ့ စကားပြောခွင့်ပေးပါ။
We should float with Twain down the Mississippi, and have Jim show us what it means to be good.	Twain နဲ့အတူ မစ္စစီပီမြစ်ကို စုန်ဆင်းပြီး Jim ကောင်းမွန်တာရဲ့ အနက်ကို ကို ပြခိုင်းသင့်တယ်။
But on our journey, we should also keep in mind that the terrain has changed.	.ဒါပေမဲ့ ခရီးရှည်မှာ မြေအနေအထားက ပြောင်းသွားပြီ ဆိုတာကို မှတ်ထားသင့်ပါသေးတယ်။
We'll start shopping around for boots that were made for walking into a new era.	ခေတ်သစ်တစ်ခုဆီ လျှောက်ဝင်ဖို့ လုပ်ထားတဲ့ ဘွတ်ဖိနပ်တွေကို စတင် အဝယ်ထွက်ကြမယ်။
Take, for instance, Katniss Everdeen and her battle with the Capitol.	Katniss Everdeen နဲ့ သူ့ရဲ့ Capitol နဲ့ တိုက်ပွဲကို နမူနာယူကြည့်ပါ။
Can "Hunger Games" lead us into thinking about capitalism in a new way?	"Hunger Games" က အရင်းရှင်စနစ်အကြောင်း နည်းလမ်းသစ်နဲ့ တွေးခေါ်စနိုင်လား။
Can it teach us a lesson about why the individual should not put herself before the group?	ဒါက ဘာကြောင့် တစ်ဦးစီကို အုပ်စုရှေ့မှာ မထားသင့်ဘူးဆိုတဲ့ သင်ခန်းစာတစ်ခုကို သင်ကြားပေးနိုင်လား။
Will "Uglies" reflect the dangers of pursuing a perfect body and letting the media define what is beautiful?	Uglies တွေ ခြောက်ပစ်ကင်း ခန္ဓာနောက် လိုက်တဲ့ဘေးကို ဆင်ခြင်ကာ လှပတယ်ဆိုတာကို မီဒီယာကို ပေးသတ်မှတ်လား။
Will "Seekers" trod a path beyond global warming?	"Seekers" တွေဟာ ကမ္ဘာ့ပူနွေးမှုအလွန်က လမ်းကိုလျှောက်မှာလား။
Will the life-and-death struggles of Toklo, Kallik, Lusa and the other bears chart a course for understanding animals and our place in their world?	Toklo Kallik Lusa နဲ့ အခြားဝက်ဝံတွေရဲ့ သေရေး၊ ရှင်ရေး ရုန်းကန်မှုတွေက သူတို့ကမ္ဘာထဲက တိရစ္ဆာန်တွေနဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ နေရာကိုနားလည်မှုအတွက် မြေပုံဆွဲပေးမလား။
Only the future will tell which stories will engage our imagination, which tales of make-believe we'll make tomorrow.	မနက်ဖြန် ဘယ်စိတ်ကူးယဉ်ပုံပြင်တွေ ဖန်တီးမယ်၊ ဘယ်ဇာတ်လမ်းတွေဟာ စိတ်ကူးနဲ့ အပ်စပ်မိမယ် ဆိုတာက အနာဂတ်ကပဲ ပြောမှာပါ။
But the good news is this: there are new stories to venture in every day, new tales that promise to influence, to create and to spark change - stories that you might even write yourself.	ဒါပေမဲ့ ဒါကတော့ သတင်းကောင်းပါ။ နေ့စဉ်တိုင်းမှာ စွန့်စားကြည့်ဖို့ ဇာတ်လမ်းကောင်းတွေရှိပါတယ်။ သြဇာလွှမ်းဖို့၊ ဖန်တီးဖို့နဲ့ အပြောင်းအလဲကို အစပျိုးစေဖို့ အလားအလာရှိတဲ့ ပုံပြင်သစ်တွေ၊ သင်ကိုယ်တိုင်တောင် ရေးသားလောက်တဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေပါ။
So I guess the final question is this: What story will you try on next?	ဒီတော့ မှန်းဆမိတဲ့ နောက်ဆုံးမေးခွန်းကတော့ နောက်တစ်ခါ ဘယ်ဇာတ်လမ်းကို သင်စမ်းကြည့်မလဲ။
Every day we are bombarded on all platforms of media with personal stories that span the continuum from the embarrassing and the trivial to the dire and the critical.	ကျွန်ုပ်တို့ဟာ နေ့တိုင်း မီဒီယာ ပလက်ဖောင်းအားလုံးမှာ ကသိကအောက်ဖြစ်စရာ၊ အသေးအဖွဲကနေ အသေအလဲ၊ သေရေးရှင်ရေးဖြစ်တဲ့အထိ ဖြစ်စဉ်ကို အဆက်မပြတ် တရစပ် ထိုးနှက်ခံနေရတယ်။
The foodie posting photos of every plate of lasagna he orders, the Iranian blogger describing the shooting death of Nedā Āghā-Soltān.	သူ မှာစားတဲ့ ဂျုံမုန့်ပွဲတိုင်းရဲ့ ဓာတ်ပုံတွေကို တင်တဲ့ အစားအသောက်ကြိုက်သူ၊ Nedā Āghā-Soltān ရဲ့ ပစ်သတ်ခံရမှုကို သရုပ်ဖော်နေတဲ့ အီရန်ဘလော့ဂါ။
Authentic narrative is the glue that connects people, providing a compelling reason to keep reading.	ဇာတ်လမ်း အစစ်အမှန်ဟာ လူတွေကို ဆက်သွယ်ပေးတဲ့ ကော်ပါ၊ ဆက်ဖတ်နေစေဖို့ ဆွဲဆောင်တဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခုကို ပေးခြင်းပါ။
It makes the personal universal, transcends the individual, and makes a story timeless and humanistic.	ကိုယ်ရေးကိုယ်တာကို အများတကာ ဖြစ်စေတယ်၊ တစ်ဦးချင်းကို ကျော်လွှားပြီး ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်ကို ထာဝရ၊ လူသားဆန်အောင် ဖန်တီးတယ်။
How, as a journalist, do you ask the questions that yield this type of narrative?	သတင်းစာသမားတစ်ယောက်အနေနဲ့ ဒီဇာတ်လမ်းမျိုး ထွက်ရှိစေတဲ့ မေးခွန်းတွေကို သင် ဘယ်လို မေးသလဲ။
You have to know what to ask of whom.	ဘယ်သူ့ကို ဘာမေးရမယ်ဆိုတာ သိဖို့လိုပါတယ်။
First you need to understand that every piece of journalism requires a trifecta of sourcing.	ဇာစ်မြစ်လိုက်ခြင်းရဲ့ အနားသုံးခု လိုအပ်တဲ့ သတင်းစာပညာရဲ့ အပိုင်းတိုင်းကို အရင်ဆုံး နားလည်ဖို့လိုတယ်။
If you picture the reporting process as depicted by a triangle, one side will be official sources, another side will be overview sources, and a third side will be unofficial sources.	သတင်းပို့တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကို တြိဂံတစ်ခုနဲ့ ပုံဖော်သလို မြင်ကြည့်ရင် အနားတစ်ခုက တရားဝင် ရင်းမြစ်တွေ၊ နောက် တစ်နားက ခြုံငုံသုံးသပ်တဲ့ ရင်းမြစ်တွေဖြစ်ပြီး တတိယအနားက တရားမဝင် ရင်းမြစ်တွေဖြစ်မယ်။
All three components are necessary in every well-reported piece.	ကောင်းမွန်စွာ သတင်းပို့တဲ့ အပုဒ်တိုင်းအတွက် ဒီအစိတ်အပိုင်း သုံးခုလုံးဟာ လိုအပ်ပါတယ်။
The first side has official sources.	ပထမ အနားမှာ တရားဝင် ရင်းမြစ်တွေရှိတယ်။
Those are the people with titles and expertise, who own the company; are spokespeople for the movement.	ဒါတွေက ဘွဲ့တွေ၊ တတ်ကျွမ်းမှုတွေနဲ့ လူတွေ၊ ကုမ္ပဏီပိုင်သူတွေ၊ လှုပ်ရှားမှုအတွက် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတွေပါ။
They tell you the numbers, and the answers to how much, how many, where, when, and who.	သူတို့ကနေပြီး ကိန်းဂဏန်းတွေ၊ အဖြေတွေ၊ ဘယ်လောက်၊ ဘယ်နေရာ၊ ဘယ်အချိန်၊ ဘယ်သူဆိုတာ သင့်ကို ပြောပြလိမ့်မယ်။
A second side of the triangle includes overview sources: academics, consultants, authors, who are not directly connected as stakeholders, but have knowledge of the big picture.	တြိဂံရဲ့ ဒုတိယအနားမှာ ခြုံငုံ သုံးသပ်တဲ့ ရင်းမြစ်တွေ ပါဝင်တယ်။ ပညာရှင်တွေ၊ အတိုင်ပင်ခံတွေ၊ စာရေးဆရာတွေဖြစ်တဲ့ အစုရှယ်ယာရှင်တွေနဲ့ တိုက်ရိုက်မပတ်သက်ပေမဲ့ အခြေအနေအရပ်ရပ်ရဲ့ အသိပညာ ဗဟုသုတ ရှိသူတွေပါ။
Yet it is the third side of the trifecta - unofficial sources - who hold the power of the individual's insight.	ဒါပေမဲ့ ဒီအနားသုံးခုရဲ့ တတိယအနားက တရားမဝင် ရင်းမြစ်တွေပါ။ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့ အတွင်းသဘော စွမ်းအားကို ဆုပ်ကိုင်ထားသူတွေပါ။
This is where you can find the why, Giving consequence on the event, trend, phase, or idea and what it means on a soul level to someone affected by it.	ဒါက ဘာကြောင့်ဆိုတာကို ရှာနိုင်တဲ့နေရာပါ။ အဖြစ်အပျက်၊ လားရာ၊ အဆင့်၊ စိတ်ကူးအပေါ် အရေးပါမှု ပေးခြင်းနဲ့ ဒါကနေ ထိခိုက်ခံရတဲ့ လူတစ်ဦးရဲ့ စိတ် အဆင့်ကို ဆိုလိုတာကိုပါ။
So how do you mine for the gems, identifying what is compelling from what is chatter?	ဒီတော့ ရောက်တတ်ရာရာ ကနေ ဆွဲဆောင်မှုရှိတာကို ရွေးထုတ်ခြင်းနဲ့ အဖိုးတန်တာတွေကို ဘယ်လို တူးဖော်မလဲ။
You ask surprising questions.	အံ့ဩစရာကောင်းတဲ့ မေးခွန်းတွေ မေးတာပါ။
To achieve the complicated, fragile human connection, you regard the stories of every subject as sacred.	ရှုပ်ထွေးပြီး အထိမခံတဲ့ လူသား ဆက်နွယ်မှုကို ဖန်တီးဖို့ အကြောင်းအရာတိုင်းရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေကို အလေးအမြတ် ထားဖို့လိုပါတယ်။
Realize that an anecdote is oxygen that breathes life into a grey story of exposition, facts and data.	ဖြစ်ရပ်အတိုအထွာတစ်ခုဟာ ရှင်းပြမှု၊ အချက်အလက်၊ ဒေတာရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို အသက်သွင်းတဲ့ အောက်စီဂျင်လို့ နားလည်ပါ။
What the surgeon did at home the morning he operated on a woman's brain tumor.	အမျိုးသမီးတစ်ဦးရဲ့ ဦးနှောက် အသားပိုကို ခွဲတဲ့ မနက်မှာ ဆရာဝန် အိမ်မှာလုပ်ခဲ့တာပါ။
How it feels to dream and train for the Olympics for a lifetime.	တစ်သက်တာလုံး အိုလံပစ်အတွက် အိပ်မက်မက်ကာ လေ့ကျင့်ဖို့ ဘယ်လိုခံစားရလဲ။
There are times when it is important to convey information quickly, to present bulleted facts and updates.	သတင်းအချက်အလက်ကို မြန်ဆန်စွာ ပို့ပေးဖို့၊ အမှတ်စဉ်တပ်ထားတဲ့ အချက်တွေ၊ နောက်ဆုံး အခြေအနေတွေကို တင်ပြဖို့ အရေးကြီးတဲ့ အချိန်တွေရှိပါတယ်။
When a situation is urgent, when action is required now, when you need to know where the tornado will hit, how fast the fire is spreading, and if it will reach your home today.	အခြေအနေတစ်ခုက အရေးပေါ်ဖြစ်တဲ့အခါ လုပ်ဆောင်မှုက အခု လိုအပ်တဲ့အခါ လေဆင်နှာမောင်းက ဘယ်မှာ ထိမယ်၊ မီးက ဘယ်လောက်မြန်မြန် ကူးစက်နေတာ ပြီးတော့ ဒီနေ့ သင့်အိမ်ဘက် ရောက်မလားဆိုတာ သိဖို့လိုတဲ့အခါပါ။
But the narrative personal stories that contribute to the buffet of journalism are pieces that have the luxury of a slow dance of information.	ဒါပေမဲ့ သတင်းစာပညာ ထွေပြားမှုဆီ အထောက်အကူပြုတဲ့ ဇာတ်ကြောင်းပြန် ကိုယ်ရေးဇာတ်လမ်းတွေဟာ သတင်းအချက်အလက် အနှေးကပွဲရဲ့ စည်းစိမ်ရှိတဲ့ အပိုင်းအစတွေပါ။
It is this artful solicitation of story that will make the journalism memorable and will deliver the narrative bond that will connect us to each other.	ဒါက သတင်းပညာကို အမှတ်တရဖြစ်စေပြီး အချင်းချင်းကို ဆက်သွယ်ပေးမယ့် ဇာတ်လမ်း နှောင်ကြိုးကို ပို့ပေးမယ့် ဇာတ်လမ်းရဲ့ ပညာသားပါတဲ့ မြှူဆွယ်မှုပါ။
OK, today we're going to talk about the mole.	အိုကေ၊ ဒီနေ့ တို့တွေ mole အကြောင်း ပြောကြမယ်။
Now, I know what you're thinking: "I know what a mole is, it's a small furry creature that digs holes in the ground and destroys gardens."	ကဲ၊ သင် တွေးနေတာကို ကျွန်တော်သိတယ်၊ "mole ဆိုတာ ဘာလဲ ငါသိတာပေါ့၊ မြေတွင်းတူးပြီး ပန်းခြံတွေကို ဖျက်ဆီးတဲ့ အမွေးဖွား သတ္တဝါလေး" လို့ ထင်နေကြမှာပါ။
And some of you might be thinking that it's a growth on your aunt's face with hairs sticking out of it.	ပြီးတော့ တချို့ကလည်း မျက်နှာပေါ်က အမွေးလေးတွေ ထိုးထွက်နေတဲ့ အဖုအကျိတ်လို့ ထင်နေကြပြန်ရော။
Well, in this case, a mole is a concept that we use in chemistry to count molecules, atoms, just about anything extremely small.	အင်း၊ ဒီကိစ္စမှာတော့ mole ဆိုတာ ဓါတုဗေဒမှာ မော်လီကျူးတွေ၊ အက်တမ်တွေ၊ အလွန်သေးငယ်တဲ့ အရာမှန်သမျှကို ရေတွက်ဖို့ သုံးတဲ့ အယူအဆတစ်ခုပါ။
Have you ever wondered how many atoms there are in the universe? Or in your body? Or even in a grain of sand?	စကြဝဠာကြီးထဲမှာ၊ သင့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ၊ ဒါမှမဟုတ် သဲတစ်ပွင့်ထဲမှာ အက်တမ် ဘယ်လောက်များရှိလဲလို့ သင် တွေးမိဖူးလား။
Scientists have wanted to answer that question, but how do you count something as small as an atom?	သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဒီမေးခွန်းမျိုးကို ဖြေချင်ကြပေမယ့် အက်တမ်လောက် သေးတဲ့အရာတွေကို သင် ဘယ်လို ရေတွက်မလဲ။
Well, in 1811, someone had an idea that if you had equal volumes of gases, at the same temperature and pressure, they would contain an equal number of particles.	အင်း၊ ၁၈၁၁ ခုနှစ်မှာတော့ တစ်စုံတစ်ယောက်က စိတ်ကူးတစ်ခု ရခဲ့တယ်။ အဲ့ဒါကတော့ သင့်မှာ ထုထည်တူ၊ အပူချိန်တူ၊ ဖိအားတူ ဓာတ်ငွေ့တွေရှိရင် အမှုန်အရေအတွက်လည်း တူညီလိမ့်မယ် ဆိုတာပါပဲ။
His name was Lorenzo Romano Amedeo Carlo Avogadro.	သူ့နာမည်က Lorenzo Romano Amedeo Carlo Avogadro ပါ။
I wonder how long it took him to sign autographs.	သူသာ အမှတ်တရ လက်မှတ်ထိုးရင် ဘယ်လောက်ကြာမလဲ တွေးမိတယ်။
Unfortunately for Avogadro, most scientists didn't accept the idea of the atom, and there was no way to prove he was right.	Avogadro အတွက် ကံမကောင်းတာက သိပ္ပံပညာရှင် အများစုက အက်တမ် သဘောတရားကို လက်မခံကြသလို၊ သူမှန်ကြောင်း သက်သေပြဖို့ နည်းလမ်းလည်း မရှိခဲ့တာပါ။
There was no clear difference between atoms and molecules.	အက်တမ်နဲ့ မော်လီကျူးကြားမှာ သိသာတဲ့ ခြားနားချက် မရှိခဲ့ဘူး။
Most scientists looked at Avogadro's work as purely hypothetical, and didn't give it much thought.	သိပ္ပံပညာရှင် အများစုက Avogadro ရဲ့ လက်ရာကို ခန့်မှန်းချက် သက်သက်အဖြစ်ပဲ သဘောထားခဲ့ကြပြီး သိပ်လည်း အလေးမထားခဲ့ကြပါဘူး။
But it turned out he was right!	ဒါပေမယ့် သူမှန်တယ်ဆိုတာ ထွက်ပေါ်လာတယ်။
By late 1860, Avogadro was proven correct, and his work helped lay the foundation for the atomic theory.	၁၈၆၀ နောက်ပိုင်းမှာတော့ Avogadro မှန်ကြောင်း သက်သေပြနိုင်ခဲ့ပြီး သူ့ရဲ့ လေ့လာမှုတွေက အက်တမ်သီအိုရီအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ် ချရာမှာ အထောက်အကူ ဖြစ်စေခဲ့တယ်။
Unfortunately, Avogadro died in 1856.	ကံမကောင်းစွာပဲ Avogadro က ၁၈၅၆ မှာ ကွယ်လွန်သွားခဲ့တယ်။
Now the thing is that the amount of particles in even small samples is tremendous.	အခု ပြောရမှာကတော့ နမူနာ သေးသေးလေးတွေထဲက အမှုန်ပမာဏဆိုတဲ့ အရာက ဧရာမကြီး ဖြစ်နေတာပါပဲ။
For example, If you have a balloon of any gas at zero degrees Celcius, and at a pressure of one atmosphere, then you have precisely six hundred and two sextillion gas particles.	ဥပမာ သင့်မှာ အပူချိန် သုည ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်၊ ဖိအား တစ်大気圧 အခြေအနေမှာ ဓာတ်ငွေ့ပူဖောင်းတစ်လုံးရှိရင်၊ သင့်မှာ ဓာတ်ငွေ့ အမှုန်အရေအတွက် အတိအကျ ခြောက်ရာနှစ် sextillion (၆ နောက်မှာ သုည ၂၃ လုံး) ရှိမယ်။
That is, you have six with 23 zeros after it particles of gas in the container.	ဆိုလိုတာက သင့်မှာ ၆ နောက်မှာ သုည ၂၃ လုံးပါတဲ့ ဓာတ်ငွေ့ အမှုန်တွေ ဘူးထဲမှာ ရှိနေတယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။
Or in scientific notation, 6.02 times 10 to the 23rd particles.	ဒါမှမဟုတ် သိပ္ပံနည်းကျ သင်္ကေတနဲ့ဆိုရင် 6.02 x 10^23 အမှုန်တွေပါ။
This example is a little misleading, because gases take up a lot of space due to the high kinetic energy of the gas particles, and it leaves you thinking atoms are bigger than they really are.	ဒီဥပမာက အနည်းငယ် လွဲမှားနေတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဓာတ်ငွေ့တွေက ဓာတ်ငွေ့အမှုန်တွေရဲ့ မြင့်မားတဲ့ အရွေ့စွမ်းအင်ကြောင့် နေရာအများကြီး ယူထားကြပြီး အက်တမ်တွေက တကယ်ရှိတာထက် ပိုကြီးတယ်လို့ သင့်ကို ထင်စေလို့ပါ။
Instead, think of water molecules. If you pour 18.01 grams of water into a glass, which is 18.01 milliliters, which is like three and a half teaspoons of water, you'll have 602 sextillion molecules of water.	အဲဒီအစား ရေမော်လီကျူးတွေကို စဉ်းစားကြည့်ပါ။ အကယ်၍ သင်ဟာ ရေ 18.01 ဂရမ်ကို ဖန်ခွက်ထဲထည့်လိုက်ရင် ထုထည် 18.01 မီလီလီတာ ဖြစ်သွားပြီး၊ အဲဒါက လက်ဖက်ရည်ဇွန်း ၃ ဇွန်းခွဲစာနဲ့ ညီမျှတယ်။ အဲ့ဒီအခါ သင့်မှာ ရေမော်လီကျူးပေါင်း 602 sextillion ရှိလာပါလိမ့်မယ်။
Since Lorenzo Romano - uh, never mind - Avogadro was the first one to come up with this idea, scientists named the number 6.02 times 10 to the 23rd after him.	ဒီအယူအဆကို ပထမဆုံး အကြံရသူက Lorenzo Romano ... အဲ မဟုတ်သေးဘူး Avogadro ဖြစ်တာကြောင့် သိပ္ပံပညာရှင်တွေက 6.02 x 10^23 ဆိုတဲ့ ဂဏန်းကို သူ့ကို အစွဲပြုပြီး အမည်ပေးခဲ့ကြတယ်။
It is simply known as Avogadros's number.	အဲဒါကို Avogadro ဂဏန်းလို့ လူသိများကြတယ်။
Now, back to the mole. Not that mole. This mole. Yep, this number has a second name.	ကဲ၊ mole ဆီကို ပြန်သွားရအောင်။ အဲဒီ mole မဟုတ်ဘူးနော်။ ဒီ mole ကိုပြောတာ။ ဟုတ်တယ်၊ ဒီဂဏန်းမှာ ဒုတိယနာမည်တစ်ခု ရှိသေးတယ်။
The mole. Chemists use the term mole to refer to the quantities that are at the magnitude of 602 sextillion.	The mole ပါ။ ဓာတုဗေဒပညာရှင်တွေက mole ဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို 602 sextillion ပမာဏရှိတဲ့ အရေအတွက်တွေကို ရည်ညွှန်းဖို့ သုံးကြတယ်။
This is known as a molar quantity.	အဲဒါကို molar quantity လို့ ခေါ်ကြတယ်။
Atoms and molecules are so small, that chemists have bundled them into groups called moles.	အက်တမ်နဲ့ မော်လီကျူးတွေက အရမ်းသေးငယ်လွန်းတာကြောင့် ဓာတုဗေဒပညာရှင်တွေက ၎င်းတို့ကို mole လို့ခေါ်တဲ့ အုပ်စုတွေအဖြစ် စုစည်းထားကြတယ်။
Moles are hard for students to understand because they have a hard time picturing the size of a mole, or of 602 sextillion.	ကျောင်းသားတွေအတွက်ကတော့ mole တွေကို နားလည်ရခက်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သူတို့အနေနဲ့ mole တစ်ခုရဲ့ အရွယ်အစား ဒါမှမဟုတ် 602 sextillion ရဲ့ အရွယ်အစားကို မြင်ယောင်ကြည့်ဖို့ ခက်ခဲလို့ပဲ။
It's just too big to wrap our brains around.	ကျွန်တော်တို့ ဦးနှောက်နဲ့ မဆန့်နိုင်အောင် ကြီးလွန်းတာကြောင့်ပါ။
Remember our 18.01 milliliters of water? Well, that's a mole of water.	ကျွန်တော်တို့ပြောခဲ့တဲ့ ရေ 18.01 မီလီလီတာကို မှတ်မိကြသေးလား။ အဲဒါက ရေ တစ် mole စာပဲ။
But how much is that? Exactly what does 602 sextillion look like?	ဒါပေမယ့် အဲဒါက ဘယ်လောက်များလဲ။ 602 sextillion ဆိုတာက ဘယ်လိုမျိုးများလဲ။
Maybe this'll help. Exchange the water particles for donuts.	ဒါဆိုရင် အထောက်အကူ ဖြစ်ကောင်းဖြစ်မယ်။ ရေအမှုန်လေးတွေကို ဒိုးနပ်နဲ့ လဲကြည့်လိုက်ကြရအောင်။
If you had a mole of donuts, they would cover the entire earth to a depth of eight kilometers, which is about five miles.	သင့်မှာသာ ဒိုးနပ် တစ် mole စာ ရှိမယ်ဆိုရင် အဲ့ဒီဒိုးနပ်တွေဟာ ကမ္ဘာတစ်ခွင်လုံးကို ၈ ကီလိုမီတာ အနက်ထိ ဖုံးလွှမ်းသွားလိမ့်မယ်။ အဲ့ဒါက ၅ မိုင်လောက် ရှိတယ်။
You really need a lot of coffee for that.	အဲဒီအတွက်တော့ ကော်ဖီတွေ တော်တော်များများ လိုလိမ့်မယ်။
If you had a mole of basketballs, you could create a new planet the size of the earth.	သင့်မှာ ဘတ်စကက်ဘော တစ် mole စာ ရှိမယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာ့အရွယ်အစား ဂြိုဟ်အသစ်တစ်ခုကို ဖန်တီးနိုင်လိမ့်မယ်။
If you received a mole of pennies on the day you were born and spent a million dollars a second until the day you died at the age of 100, you would still have more than 99.99% of your money in the bank.	သင် မွေးဖွားတဲ့နေ့မှာ ပိုက်ဆံ တစ် mole စာ ရခဲ့ပြီး အသက် ၁၀၀ အရွယ် သင် သေဆုံးတဲ့နေ့အထိ တစ်စက္ကန့်ကို ဒေါ်လာ တစ်သန်း သုံးမယ်ဆိုရင်တောင် သင့်ဘဏ်အကောင့်ထဲမှာ မူလပိုက်ဆံရဲ့ 99.99% ထက်မက ကျန်နေဦးမှာပါ။
OK. Now we sort of have an idea how large the mole is.	အိုကေ။ အခုဆိုရင် mole က ဘယ်လောက်ကြီးမားတယ်ဆိုတဲ့ အကြမ်းဖျင်းကို သိလောက်ပြီထင်ပါတယ်။
So how do we use it? You might be surprised to know that chemists use it the same way you use pounds to buy grapes, deli meat, or eggs.	ဒါဆို အဲ့ဒါကို ဘယ်လိုအသုံးချကြမလဲ။ ဓာတုဗေဒပညာရှင်တွေက အဲဒါကို သင် စပျစ်သီး၊ အသား၊ ကြက်ဥတွေကို ပေါင်နဲ့ဝယ်သလိုမျိုးပဲ အသုံးပြုကြတယ်ဆိုတာ သိရင် သင် အံ့သြသွားနိုင်တယ်။
When you go to the grocery store, you don't go to the deli counter and ask for 43 slices of salami, you buy your salami by the pound.	သင် ကုန်စုံဆိုင်ကို သွားတဲ့အခါ အသားတန်းကို သွားပြီး ဆလာမီ ၄၃ ချပ် မတောင်းဘူးလေ၊ ဆလာမီကို ပေါင်နဲ့ချိန်ဝယ်တာပဲ မဟုတ်လား။
When you buy your eggs, you buy a dozen eggs.	ကြက်ဥဝယ်တဲ့အခါ ဒါဇင်နဲ့ ဝယ်ကြတယ်။
When we hear the word dozen, we probably think of the number 12. We also know that a pair is two, a baker's dozen is 13, a gross is 144, and a ream of paper is - anybody?	ဒါဇင်ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို ကြားတဲ့အခါ ၁၂ လို့ တွေးမိကြမှာပါ။ တစ်စုံဆိုရင် နှစ်ခု၊ မုန့်ဖုတ်သမားတွေရဲ့ ဒါဇင်က ၁၃ ခု၊ တစ်ဂရော့စ်ဆိုရင် ၁၄၄ ခု၊ စာရွက်တစ်ထုပ်ဆိုရင် ... တစ်ယောက်ယောက်များ သိကြလား။
A ream is 500. Well, a mole is really the same thing.	စာရွက်တစ်ထုပ်က ၅၀၀။ ကဲ၊ mole ဆိုတာကလည်း တကယ်တော့ အတူတူပါပဲ။

Subsets and Splits

No community queries yet

The top public SQL queries from the community will appear here once available.