ba
stringlengths 1
1.88k
| ru
stringlengths 1
698
| is_correct
int64 0
1
| idx
int64 0
177k
|
|---|---|---|---|
Бер аҙна Көсөклө утарында йәшенеп йөрөгәс, ҡайтҡандар былар.
|
Неделю скрывались на дальнем заброшенном хуторе, а затем вернулись в село.
| 1
| 501
|
* * *
|
* * *
| 1
| 502
|
– Аманулла аҡһаҡал ошо урында туҡтап торҙо, фекерен йыйнап алды һәм артабан дауам итте: – Вәғәҙә – иман да ул...
|
– Аманулла помолчал, собираясь с мыслями, и продолжил: – Да, обещание свято...
| 1
| 503
|
Был бандитыңды эйәртмә бүтән, былай ҙа ғәскәрең етерлек, слышь, Рабиға апай?
|
Не выпускай этого бандита в поле, у тебя и так достаточно войска! Слышишь, Рабига-апай?!
| 1
| 504
|
Төҫө уңа барған күҙҙәренә, йоҡарған ҡулдарына ҡарап, өләсәйемдең тамырҙарындағы йәшәү һутының әкренләп, шым ғына кәмеүен тоям.
|
Смотрю в ее потускневшие глаза, на исхудавшие руки, и вижу, как жизненные силы покидают ее.
| 1
| 505
|
Ғәжәп, Камил менән Камила уны әллә һағынмайҙар?
|
Странно, что Камил и Камила совсем по нему не скучают.
| 1
| 506
|
Сәйнүк, сәй-шәкәр алырға ла өлгөргән.
|
Прихватил даже чайник, сахар и хлеб.
| 1
| 507
|
— Ишбирҙе, һин ҡайҙа? – тип ҡысҡыра һалды.
|
— Ишбирде, ты где? Нет ответа, кругом – тишина.
| 1
| 510
|
— Күп буламы инде Артур менән танышыуығыҙға?
|
— И давно вы с Артуром знакомы?
| 1
| 512
|
— Яңы тормош яңы ерҙә булһын!
|
— Нет, новая жизнь должна начинаться на новом месте!
| 1
| 513
|
— Нурия, һин тыңламайһың әллә мине?
|
— Нурия, ты, похоже, меня совсем не слушаешь?
| 1
| 514
|
Көн кискә ауышып бара ине.
|
День клонился к вечеру.
| 1
| 515
|
Китап ҡалынлыҡтар, ти.
|
Мавлида говорит, каждый толщиной с большую книгу.
| 1
| 519
|
Тәртип боҙа, тип ни, хулиган түгел ул Әшрәф, шаянлығы бар инде.
|
Вообще-то Ашраф не хулиган, он просто озорник такой.
| 1
| 521
|
Эйе, шулай. Әммә бит шул арауыҡ эсендә тағы «игеҙәктәр тыуғас, игеҙәктәр атлай башлағас, Ыласынды осорғас, Зөлхизә менән Абдрахман ҡиссаһын белгәс...» тигән ыҙандар ҙа бар.
|
Есть, конечно, и другие события в жизни, вроде таких как: «рождение близнецов», «первые шаги близнецов», «Ыласын улетел на свободу», «Кисса Зульхизы и Абдрахмана»...
| 1
| 523
|
Йылан еңһә, ҡатын-ҡыҙ тик яһилға әйләнә, ҡатын еңһә – сәмһеҙ, бошмаҫ, аңшайған йән эйәһе булып ҡала... * * *
|
Когда змея начинает брать верх, женщина становится необузданно злой, ядовитой, а когда змея теряет свою силу, женщина теряет огонь, волю, естественность... * * *
| 1
| 526
|
Яҙмыш...
|
Такова судьба...
| 1
| 527
|
— Егет?!
|
— Парень?!
| 1
| 529
|
* * *
|
* * *
| 1
| 530
|
Шул арала Әсмә алъяпҡыс кеҫәһенән хат килтереп сығарҙы.
|
Улучив момент, когда ребята пошли на поляну нарвать душицы для чая, Асма вытащила из кармана письмо.
| 1
| 531
|
Юҡ, таныш та түгел, ә нимәһе менәндер әсәйемә оҡшағансы.
|
Нет, не знакомо, конечно, просто она чем-то похожа на мою маму.
| 1
| 532
|
Теләгән инженерлыҡҡа уҡырға – уҡыған.
|
Баязит захотел выучиться на инженера – выучился.
| 1
| 533
|
Абау, ошо ҡара эштән дә ләззәт табып була икән, күңелгә рәхәт булып китте.
|
От этого на душе повеселело, оказывается, можно получить радость и от такой черной работы.
| 1
| 534
|
Мәүлиҙә менән бер-беребеҙгә ҡарашып алдыҡ та, түштәребеҙҙе ҡулдарыбыҙ менән ҡаплап, кире күлгә сумдыҡ.
|
Глянув друг на друга, мы наконец опомнились, прикрыли руками груди и нырнули обратно в озеро.
| 1
| 536
|
— Бер тракторсыны бүлешә алмайҙар, тауыҡ баштар, елки-палки! – тип Искәндәр ағай беҙҙең янға килеп туҡтаны. Ҡартәсәйемде күреп, атынан төштө.
|
— Не могут, понимаешь, елки-палки, одного тракториста поделить, глупые бабы, – сплюнув, дядя Искандер поскакал в нашу сторону.
| 1
| 540
|
Беҙ тыңлап торған ерҙән пырх итеп көлөп ебәрҙек.
|
Мы прыснули от смеха, услышав такое толкование.
| 1
| 545
|
Тыумышы Айыусынан бер ағай, ғаиләһе менән ҡайтып, ауылында төпләнгән икән.
|
Оказывается, в Аюсы вернулся с семьей один дядька, который еще в молодости уехал и долгое время проживал где-то в Сибири.
| 1
| 554
|
— Юҡ.
|
— Нет.
| 1
| 555
|
Ә үҙем эстән уйлайым: күҙ күрер әле...
|
Но про себя подумала: «Время покажет, до осени еще далеко...»
| 1
| 558
|
* * *
|
* * *
| 1
| 559
|
Икенсе көндө мин дә баҫыуға бысаҡ алып килдем, тамырҙарҙың бәләкәйерәктәрен таҙартыштым.
|
На следующий день я помогала маме очищать корнеплоды.
| 1
| 561
|
Әллә нисә тапҡыр тайып йығылып яттым, өҫтөм әҙәм ҡарағыһыҙ бысраҡ.
|
Несколько раз я поскользнулась, упала.
| 1
| 562
|
Шул саҡ Искәндәр ағай ат саптырып килеп етте.
|
Тут появился дядя Искандер, въехал на коне прямо в толпу:
| 1
| 563
|
Мәүлиҙәләр өйҙәренә йүнәлде, ә мин тура – тимерлеккә.
|
Подруга увела братишку, а я направилась прямо в кузницу.
| 1
| 564
|
Дөрөҫөрәге, ауылдыҡыларҙан мин генә ҡалғанмын, бүтәндәре өйҙәренә таралышҡан, икенсе дәрескә килеп етә алалармы, юҡмы – уны уйламайҙар.
|
Точнее, из наших деревенских осталась я одна, остальные разбежались по домам, не думая, успеют ли вернуться ко второму уроку.
| 1
| 566
|
Гәүһәр исемле ҡатын тапҡан мине, ә барыбер – ата балаһы?
|
Ведь меня родила женщина по имени Гаухар, а вспомнили про отца.
| 1
| 567
|
— Әй, уның һәр саҡ ауыҙы ҡолағына етеп йөрөй...
|
— Да у него всегда рот до ушей...
| 1
| 569
|
Ҡайһылай буйға тартылып киткән минең тиҫтерҙәрем, әйтерһең, бөтөнләй башҡа малайҙар әйләнеп ҡайтҡан Саҡмайылғанан.
|
Всего-то несколько недель не видела их, а из Сакмаелги словно другие мальчишки вернулись.
| 1
| 570
|
* * *
|
* * *
| 1
| 573
|
— Һы...
|
— А-а...
| 1
| 576
|
— Баязиттың ҡыҙы шулай үҫеп киткәнсе, ҡарасәле, үткән ғүмер... – тиеште бабайҙар.
|
— Да, вот и дочь Баязита подросла, как быстро жизнь идет... – покивали они.
| 1
| 577
|
Китер алдынан һыу һорап эсте, көрөшкәгә һалын биргәнде эсеп бөткәнсе ике күҙен алманы әсәйемдән.
|
Перед отъездом Акназар-агай попросил у мамы воды и, пока пил, не сводил с нее глаз.
| 1
| 579
|
— Көн аламаһында ыҙалатмаһалар ни була халыҡты? – тип ҡартәсәйем хужаларға һуҡранды. — Һалдаттар килә, ти, сөгөлдөр ташырға, шуға ашыҡтыралар.
|
— Говорят, прибудут солдаты, чтобы вывезти свеклу с полей, поэтому торопят народ, – сообщила новость тетя Гульбика.
| 1
| 580
|
Һарыгүҙ, тимәк, ауылда төҫөн ҡалдырған.
|
Выходит, Харыгуз оставил в деревне свое потомство.
| 1
| 582
|
Алфавит буйынса башланылар, ә «А»ға башланған фамилиялар беҙҙең класта дүртәү: Абыҙгилдин Әхиәр, Агишева Гөлдәр, Аҙнаҡаева Ғәлиә һәм Аҡбулатов Ғиниәт.
|
У четверых одноклассников фамилии начинаются на букву «А»: Абызгильдин Ахияр, Агишева Гульдар, Азнакаева Галия и Акбулатов Гиният.
| 1
| 583
|
Уҡыуҙы туҡтатып торҙолар, мәктәптә башланғыс синыфтар ғына ҡалды.
|
Учебу приостановили, остались в школе только младшие классы.
| 1
| 584
|
— Һарыгүҙ үҙе ҡабат тыуғанмы?
|
— Харыгуз родился вновь?
| 1
| 586
|
Көтөп торам. — Аҡсурина Нурия!
|
— Акчурина Нурия!
| 1
| 590
|
Һин үҙең айыуға барҙыңмы, нисегерәк булды – шуны һөйлә.
|
Ты сам-то ходил на медведя? Вот об этом поведай, – снова его прервали.
| 1
| 592
|
Гармун уйнайҙар, йырлайҙар, бейейҙәр.
|
Играют на гармони, пляшут, поют.
| 1
| 593
|
Ятыр-торор әйберҙәре үҙҙәре менән икән.
|
А постельное белье солдаты привезли с собой.
| 1
| 594
|
Ярай ҙа, машина урта төшкә килеп туҡтай.
|
Хорошо хоть машина обычно останавливается где-то посередине плантаций.
| 1
| 597
|
Их, уҡырға ине шул китапты табып. Минең Артур Джемма хаҡында һоҡланып һөйләй...
|
Эх, прочесть бы эту книгу, мой Артур о Джеме говорит с таким восхищением...
| 1
| 598
|
— Ә нисек?
|
— А как?
| 1
| 602
|
Ҡайтҡас, шул кейемдәребеҙ менән тура мунсаға киттек. Ҡартәсәйем яғып ҡуйған.
|
Вернувшись, мы протопали прямиком в баню – картэсэй позаботилась о нас.
| 1
| 605
|
* * *
|
* * *
| 1
| 606
|
— Нурия, тим, ҡолоҡасым, нимәгә шаҡ ҡаттың?
|
— Нурия, чего ты застыла на месте?
| 1
| 609
|
Юғиһә, әсәйем тыумаҫ ине, тимәк, был донъяла мин, Нурия ла, булмаҫ инем.
|
Иначе не родились бы ни моя мама, ни я – твоя ласточка Нурия.
| 1
| 611
|
Ә мин уның ыңғайына мәктәптә ятлаған бер шиғырҙы әйт тә һал: «Тиха украинская ночь...»
|
А я возьми да поддакни: «Тиха украинская ночь...» – из учебника литературы.
| 1
| 613
|
Бәрейе ҡупҡанын күргәнем булды... Әйҙә, хәҙер үк Хәйрулла ағай эргәһенә, тимерлеккә, һуғылайыҡ. Ураҡ өҫтө, уның эше күп, һуңға тиклем шунда ул.
|
— Да, видела я его в гневе... Давай прямо сейчас пойдем в кузницу, договоримся с дядей Хайруллой, он точно на месте, пока идет страда. — Не могу.
| 1
| 617
|
— Нурия, мин әкренләп рәт араһын тәпкеләп ҡарайым, һин, ана, әсәйеңә үҫентеләрҙе һирәкләш.
|
— Ты, Нурия, помогай маме прореживать свеклу, а я пройдусь тяпкой в междурядьях.
| 1
| 618
|
— Ул, ысынлап та, туй хаҡында әйтәлер, йылмая бит, – тине Әсмә.
|
— А может, он и вправду о свадьбе говорит, улыбается ведь, – предположила Асма.
| 1
| 619
|
Шул саҡ Салпаның әсе тауышы ҡыуып етте:
|
И тут нас догнали вопли Салпы:
| 1
| 620
|
Шуларҙың өсәүһе татар, ә бер башҡорт юҡ.
|
Среди них три татарина, ни одного башкира.
| 1
| 622
|
Шул көндө мин ысын нахаҡтың, әшәке ғәйбәттең ниндәй икәнлеген кисереп ҡараным.
|
В тот день я впервые испытала на себе удар огульных оскорблений.
| 1
| 624
|
Уға бармаған кеше һанаулы ғына ҡалды, шул иҫәптә – беҙ.
|
Осталось только несколько человек, не ходивших к ней, в том числе и мы с мамой.
| 1
| 627
|
— Күптән килгәнең юҡ шул, Нурия ҡыҙым, үҫтең хәҙер, ситләштең.
|
— Эх, Нурия, давно ты не приходила к нам, выросла, отдалилась совсем.
| 1
| 628
|
Әле бабайҙар «Баязит ҡыҙы» тигәс, миңә сәйер булып китте.
|
Мне показалось странным, что старики назвали меня дочерью Баязита.
| 1
| 629
|
Һин, ҡыҙыҡай, ҙур һорауға юлыҡтырҙың әле мине.
|
Э-ге-ге, девочка, ты задала мне непростой вопрос.
| 1
| 630
|
Бына, мәҫәлән, беҙгә егерме дүрт һалдат килгән.
|
— Вот, например, к нам приехали двадцать четыре солдата.
| 1
| 631
|
Әмин абый ғәжәпләнеп баш сайҡаны: — Бер ҡараһаң – аҡыл тоҡсайы, икенсе ҡараһаң – бер ҡатлы сабый һин, Нурия.
|
— Эх, Нурия, с одной стороны, для своего возраста, ты – слишком умная, с другой – наивный ребенок еще.
| 1
| 632
|
Алда барғаны ым менән хәбәр итә: айыу – урынында, өңөндә.
|
Идущий впереди подал сигнал: медведь в берлоге.
| 1
| 633
|
— Балаҡай, үҙеңдең башың еттеме шунса уйға? – тип ҡартәсәйем күҙемә һынап ҡараны.
|
— Дитя мое, у тебя у самой хватило ума, чтобы додуматься до этого? – испытующе заглянула картэсэй в мои глаза.
| 1
| 636
|
Тимәк, табанын имеп йоҡлап ята.
|
Значит, сосет свою лапу и спит себе мирно.
| 1
| 637
|
— Оҙаҡ тотма, – тип ҡалды Мәүлиҙә.
|
— Не задерживай, до приезда папы верни! – напомнила Мавлида.
| 1
| 642
|
Мәүлиҙә яуап бирмәне, шул арала бөтөнләй икенсе юҫыҡтағы уйға һабышҡан, имеш.
|
Мавлида на это ничего не ответила, мысли ее уже были заняты другим:
| 1
| 644
|
Салпа Сәғүрә лә бармаған уға, тиҙәр.
|
Говорят, что и Салпа Сагура не обращалась к ней.
| 1
| 646
|
— Ниндәй исем ул Сәмәй?
|
— Это что за имя – Самай? – спрашиваю.
| 1
| 647
|
Эйе...
|
Да...
| 1
| 648
|
Әсәйем, шулай һөйләнеп, Гөлбикә апайға ярҙамлашырға китте, беҙ ҡартәсәйем менән ауыл яғына атланыҡ.
|
– С такими словами мама пошла помогать тете Гульбике, мы с картэсэй направились домой.
| 1
| 649
|
— Һарыгүҙ?!
|
— Желтоглазый?!
| 1
| 650
|
Тиҙ тейәнек. Рабиға апай менән Гөлбикә апай ярҙамлашты.
|
Быстро загрузили машины, тетя Гульбика и тетя Рабига помогли.
| 1
| 651
|
Көн аяҙ.
|
День погожий.
| 1
| 653
|
Ҡапылға бөтәһе лә шым булды.
|
Все в доме притихли.
| 1
| 654
|
Тәү тапҡыр ғына төрттөрмәйҙәрҙер, күрәһең, яуабын тиҙ тапты.
|
Видно, не первый раз слышит подобные колкости.
| 1
| 655
|
Аҡсурина!
|
Акчурина!
| 1
| 657
|
Арлы-бирле иткәнсе, мәктәпкә төшөргә аҙналап ҡына ваҡыт ҡалғанда, сөгөлдөр баҫыуында уңыш йыйыу башланды.
|
Не успели глазом моргнуть, как на свекловичных плантациях настала пора уборки.
| 1
| 661
|
Ҡайтып еткәнсе, ул миңә айыуҙар хаҡында бер хикәйәт һөйләп өлгөрҙө.
|
А олатай, пока шли, успел рассказать мне про свою встречу с медведем.
| 1
| 664
|
— Юҡ, ҡәйнәм, һин йөрөмә.
|
— Нет, свекровушка, ты не ходи.
| 1
| 665
|
Килеп ултырҙы ла байғош, майланып бөткән тишек эшләпәһен сисеп, бөкләп кеҫәһенә тыҡты.
|
Бедолага сел на него, снял засаленную дырявую шапку, сложив вдвое, засунул в карман.
| 1
| 666
|
Әсе телем өсөн «яза» алыуым мине һөйөндөрҙө генә.
|
Такое маленькое наказание за мой злой язык!
| 1
| 668
|
Бөгөн минең дәфтәрҙә ике яҙыу бар, улайһа: яман һүҙем һәм ғәфү үтенеүем, тимәк, үлсәүҙәр әле тигеҙ тарта?
|
Сегодня, выходит, в мои тетради добавлено две записи: в одной злые слова, а в другой – прощение...
| 1
| 671
|
Ике машина иртәгә Кәшифәнең, Мәҡсүт бисәһенең, пайына килә, уныҡын да ятҡырып ҡалдырмайыҡ, тинек.
|
Две машины завтра придут на участок Кашифы, жены Максюта, она надолго легла в больницу, решили и ее свеклу отправить на завод.
| 1
| 673
|
– Ғибрәтле хәлдәр икән...
|
– Страшные события, оказывается...
| 1
| 674
|
— Эйе шул, – ти һалды Гөлбикә апай, улай саҡырмағанын белһә лә.
|
— Да, да, – подтвердила ее слова тетя Гульбика, хотя до этого ничего такого не говорила.
| 1
| 676
|
Сөнки кисә генә шундай инем, уйлап та бөтөрмәҫтән, ҡылығын ҡыла һалып барған бер ҡатлы ҡыҙыҡай инем.
|
Еще вчера я была наивной прямолинейной девочкой, которая, особенно не считаясь, делала то, что в голову придет.
| 1
| 677
|
— Һунар итергә, мылтыҡ атырға, – тип дауам иттем мин. – Һуғыш була ҡалһа, ут эсенә керергә...
|
— Ходить на охоту, стрелять из ружья, – продолжила я. — А если начнется война – в огонь броситься...
| 1
| 678
|
Әммә бөйөк халыҡ!
|
Мы – великий народ!
| 1
| 679
|
Көн аяҙ, ҡояшлы.
|
День ясный, солнечный.
| 1
| 682
|
— Бәләкәй түгел! Аҙ һанлы.
|
— Нет, не «маленький», а малочисленный.
| 1
| 683
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.