ba
stringlengths 1
1.88k
| ru
stringlengths 1
698
| is_correct
int64 0
1
| idx
int64 0
177k
|
|---|---|---|---|
Сәмиғуллин районға тотоп алып киткән бөтәһен дә. — Танауында һәлберәп торған сөйәле бармы?
|
Самигуллин задержал всех и на милицейской машине увез в райцентр на допрос.
| 1
| 685
|
Бер ҡасан да һайыҡмаҫ һағышым булдың даһа, атай!
|
Какой же непроходящей болью в душе стал ты, отец!
| 1
| 686
|
Беҙҙең Тенис йылғаһының һыуын эсергә ярамай – ағыулы.
|
Пить воду из нашей реки Тенис нельзя, она отравлена.
| 1
| 687
|
Әйткәндәй, ҡушаматһыҙ кешеләр бар икән ул Толпарлыла.
|
Кстати, не все в деревне имеют прозвища.
| 1
| 688
|
Бүреһуҡҡан олатай ҙа килгәйне, йүгереп барып уның менән ике ҡуллап күрештем.
|
Бурехуккан-олатай сидел на скамейке, и я, подбежав, поздоровалась с ним за обе руки.
| 1
| 689
|
Фариза еңгә еңелсә бара, санаһына ике-өс шәл һалып ҡына, ә әсәйемдең бер тоҡ ҡыҙҙырылған көнбағышы ла бар – шуны стаканлап һатып, беҙгә манный, тары ярмаһы, керәндил тейәп ала ҡайтҡанда.
|
У мамы мешок семечек, будет продавать на базаре по пять копеек за стакан, а на вырученные деньги купит крупу, сладости и много чего еще. Всю дорогу, двое суток, нужно идти пешком.
| 1
| 695
|
Ауылға етеп барғанда, бигерәк тә ҡаты дөһөрләне йәшен, күк ишелеп ауғандай булды.
|
Когда подходили к деревне, так громыхнуло, будто купол небесный обрушился на землю.
| 1
| 699
|
Ниһайәт, Войничтың «Овод» тигән китабын ҡулға төшөрҙөм.
|
Мне наконец-то попал в руки «Овод».
| 1
| 700
|
Гуля-Гөлсөм апай, ғәфү ит инде, үпкәләп ҡуйма, – тинем, ихлас күңелдән әйттем.
|
— Тетя Гуля-Гульсум, прости, пожалуйста, не обижайся на меня, на глупую, – сказала я, искренне сожалея о сказанном.
| 1
| 703
|
Шунан икенсе бер тимерҙе уттан сығарып, һандалға һалып, әйләндереп-тулғандырып ҙур сүкеш менән һуҡҡыланы ла яңынан күмер эсенә тыҡты.
|
Достал другую железку, положил на наковальню, поворачивая, ударил молотом несколько раз и сунул обратно в горячие угли.
| 1
| 705
|
Фермала һөт үлсәүсе булып эшләй.
|
Сама она работает на ферме учетчицей.
| 1
| 706
|
И, апайҙар, ысвикла бисәләре! Хәлемдән килһә, һеҙҙең хаҡта шәп бәйән яҙыр инем мин.
|
Если бы я могла и умела, написала бы о вас рассказы, а то и целые дастаны.
| 1
| 707
|
Ҡорттары янып бөтәсәк.
|
И все бедные пчелы тоже сгорят.
| 1
| 708
|
Әмин абый, бәлки, беләлер ҙә?
|
Может быть, Амин-абый знает?
| 1
| 709
|
– Килмәҫ инем, ошолай булырын һиҙеп килдем бында ла.
|
– Не пришел бы на митинг, но чувствовал, что добром не кончится...
| 1
| 710
|
Беҙҙең янға ла килде.
|
И к нам подошла.
| 1
| 712
|
Беҙ, ҡарттар, китеп бөтөп барабыҙ, донъя һеҙгә ҡала – әҙәмсә йәшәгеҙ!
|
И вот что хочу я сказать от имени аксакалов: мы, старики, скоро уйдем в мир иной, но вы, молодые, живите по-человечески!
| 1
| 718
|
Ана, Гөлбикә апай, уның ап-аҡ яулығын танымаҫлыҡ түгел. Һелте һыуы менән йыуа ул аҡ әйберҙәрен, ҡулын да йәлләмәй – киҫә бит ул һелте, яман зәһәр.
|
В белом, как снег, платке – тетя Гульбика, больше ни у кого нет такого белоснежного платка, потому что она стирает белье в щелочной воде, не жалея собственных рук.
| 1
| 720
|
Уға арҡамды ҡуйып та ятам, барыбер күҙгә йоҡо килмәй.
|
Пробую лечь спиной к окну, закрываю глаза, все равно не могу заснуть.
| 1
| 724
|
Сөнки Фариза еңгәгә йәшлек әхирәтенән хат килеп төштө, ул Силәбе яҡтарында булған ҡот осҡос ваҡиғалар тураһында яҙған.
|
Тетя Фариза на днях получила письмо от своей землячки, та поведала ей о страшных событиях в Челябинской области.
| 1
| 725
|
«Дивчина» тип Алексей был юлы тик Мәүлиҙәгә ҡарап һөйләште.
|
На этот раз Алексей словом «дивчина» обращался только к Мавлиде.
| 1
| 727
|
Әсәйем менән Гөлбикә апай икешәр мамыҡ шәл өлгөрттө, ә Рабиға апай балаларына бейәләй, башалтай йүнәтеүҙән уҙманы.
|
Моя мама и тетя Гульбика – по две пуховые шали, а тетя Рабига – носки и варежки для своей многочисленной детворы.
| 1
| 728
|
Салпа, мәҫәлән, өләсәй төҫө күрмәй үҫкәндер.
|
Уверена, Салпа, например, не росла с бабушкой, хотя я не спрашивала об этом ни у кого.
| 1
| 730
|
Улар икеһе лә, һиҙеп торам, мин ысынлап та Салпаға ласҡылдата төкөргән икән, тип ышана.
|
Они обе, наверное, думали, что я на самом деле плюнула на Салпу.
| 1
| 731
|
Ете ҡатынды йәшен һуҡҡан баҫыуҙа.
|
Сидящих под ней семерых женщин сразило молнией.
| 1
| 732
|
Мәҫәлән, Үзбәкстанда 650 мең татар төпләнгән, Ҡаҙағстанда – 300 меңдән ашыу.
|
Например, в Узбекистане основались 650 тысяч татар, в Казахстане – более 300 тысяч.
| 1
| 733
|
— Әхмәҙин булғас... – тип өләсәйем еңел һулап ҡуйҙы.
|
— Ну раз Ахмадин там был... – облегченно вздохнула олэсэй.
| 1
| 734
|
Халыҡ ҡапыл шымып ҡалды. Өҫтәлгә табан тағы бер-ике аҙым эшләнде.
|
Народ на миг притих и придвинулся еще на пару шагов.
| 1
| 737
|
— Фариза еңгәгә хат килде, – тинем.
|
— Тете Фаризе пришло письмо, – ответила я ему.
| 1
| 738
|
Күңелем таңғы ысыҡтай саф ине.
|
Душа моя была чистой, как утренняя роса.
| 1
| 739
|
— Үлтерә бит баланы! – Ҡыҙыҡайҙың өләсәһе шулай һөрәнләп, галошын да ҡатырға онотоп, ойоҡсан уҡ тышҡа тәнтерәкләп сыҡҡан.
|
— Убьет же! – визжала бабушка девочки, которая, еле волоча ноги, вышла на улицу в одних чулках, не успев обуться в галоши.
| 1
| 741
|
Егеттәр бер-береһенә ҡарашып алдылар.
|
Парни переглянулись друг с другом.
| 1
| 742
|
– Абый һаман шым ултыра.
|
– Абый все молчит.
| 1
| 743
|
Бында өсәүҙәр икән, икәүһе – Татарстандан, берәүһе – Башҡортостандан, Ҡандранан, тиме.
|
Оказывается, среди прибывших солдат трое – татары, двое из них из Татарстана, один – из Кандров, из Башкортостана.
| 1
| 745
|
— Юҡ, күҙемә салынманы, – тим.
|
— Нет, я его не видела.
| 1
| 746
|
Иртәгәһенә иртүк Бүреһуҡҡан олатай килеп инде, таяғы менән туҡылдап.
|
На следующее утро к нам, стуча посохом, зашел Бурехуккан-олатай и спросил:
| 1
| 750
|
Әмин абый ҡапыл туҡтаны ла шул урында, бармағын ирененә ҡуйып, ым бирҙе, һөйләнеп йөрөмә, тиеүе.
|
Сказав такое, Амин-абый резко остановился, поднес к губам палец, как бы показывая, чтобы я кому попало не рассказывала об этом.
| 1
| 751
|
Әсәһе әйләнеп тә ҡараманы, ҡапҡаларынан инеп китте.
|
Мать же даже не оглянулась в сторону дочери, зашла во двор и закрыла за собой ворота.
| 1
| 752
|
Сөгөлдөрҙә ҡара көҙ мәхшәре башланды: ҡар һалҡыны һирпелгән яуындар, иҙмә батҡаҡтар...
|
На свекловичном поле начался осенний кошмар: снег с дождем, непролазная грязь.
| 1
| 753
|
Ни өсөн «хуш» һәм ни өсөн «мәңгегә»?
|
Почему «прощай» и почему «навеки»?
| 1
| 754
|
— Инде Толпарлыға юлды онотоп торор бер аҙға Ғазраил ғәләйһиссәләм...
|
Хотя... Человек рождается на свет, живет и умирает.
| 1
| 755
|
Әллә ниндәй шомло көй уйналғандан һуң, парторг Ғилман ағай көр тауышы менән матәм митингыһын асып ебәрҙе, райком вәкиленә һүҙ бирҙе.
|
Играла траурная музыка. Парторг Гильман-агай дал слово представителю, который долго говорил о показателях колхоза, о героизме на трудовом фронте.
| 1
| 758
|
Хиросима менән Нагасаки атом фажиғәһенә һуғыш арҡаһында тарыған, американдар ташлаған бомба эҙемтәләренән кешеләре әлегәсә һәләк була. Ул турала, радиация тип, һөрәнләй гәзиттәр, радио ла һөйләп тора, ә силәбеләр хаҡында ләм-мим.
|
Выходит, эта катастрофа похожа на трагедию Хиросимы и Нагасаки. О том, что японцы умирают от последствий атомной бомбы, сброшенной американцами, шумели радиостанции, пишут газеты, а про челябинцев – ни слова, все молчат.
| 1
| 759
|
— Ярар, Камил – ағай кеше ләһә, – тигән булдым, юхалап.
|
— Да ладно, не плачь, Камил же старше тебя, – успокаиваю сестренку.
| 1
| 761
|
Ысвиклаңды ҡар аҫтынан сүпләп ултырырға тура килһә, харап бит.
|
Если придется свеклу доставать из-под снега, вообще погибель, а?
| 1
| 766
|
Берәй ҡасан күңелемде айҡауҙан туҡтар микән ошо хәтлем оло ҡаза, белмәйем...
|
Не знаю, уймется ли когда-нибудь боль в сердце от этой трагедии.
| 1
| 769
|
Уныһы: «Ҡотҡарығыҙ!» – тип ҡысҡырып, ергә йығылды.
|
Та с воплем: «Спасите!» – упала на землю.
| 1
| 770
|
Үҙебеҙгә лә эләкте арҡан осо, Гөлбикә апайҙың ҡулы, минең маңлайым күбеп сыҡты.
|
Нам обеим тоже попало: у тети Гульбики рука, а у меня лоб распухли от ударов аркана.
| 1
| 771
|
Мин һеҙҙең ләститегеҙгә иреп йоҡлап китәм ул, – тине Хәйрулла ағай, – бер ҡайҙа ла йөрөмәйһең, Фариза!
|
Ваши сплетни так убаюкивают, что засыпаю, как малый ребенок... – ответил дядя Хайрулла.
| 1
| 772
|
Яҙмыш!
|
Судьба!
| 1
| 773
|
Ә сөгөлдөрсө «ете ҡыҙ» – йәшен ҡорбаны.
|
А семь наших женщин – жертвы молнии.
| 1
| 774
|
— Әсәндең йөрәге күтәрә алмағандыр анау фажиғәне, – тине олатай сәй эскәндә.
|
— Знать, сердце Асяна не выдержало такой трагедии, – заметил олатай за чаепитием.
| 1
| 775
|
Был һөйләшеү тағы сөгөлдөр баҫыуында һәләк булған ете апайҙы иҫемә төшөрҙө.
|
Этот разговор напомнил мне о тех семи женщинах, погибших от удара молнии в поле.
| 1
| 776
|
Беҙҙе көтөп арығандарҙыр.
|
Наверное, все трое устали, ожидая нас.
| 1
| 779
|
Ысынлап та, өсөнсө көнөнә аяҡ-ҡул һыҙламай башланы, эштә лә таһыллыҡ артты.
|
Действительно, на третий день тело перестало ломить, и в работе появилась сноровка.
| 1
| 780
|
— Хәҙер Салпа уның үҙен бәргесләй, ти, көйәнтә эләкһә – көйәнтә, уҡлау эләкһә, уҡлау менән. — Әстәғәфирулла!
|
— Сама на него набрасывается с чем попало: если под рукой оказывается коромысло, то с коромыслом, если скалка, то со скалкой.
| 1
| 781
|
Яҙғы ел шундуҡ бал еҫен килтереп еткерҙе.
|
Весенний ветер донес до нас сладкий запах меда...
| 1
| 782
|
Миңә егеттәр ҡарамағанға, ул ғәйепле түгел дәһә.
|
Она же не виновата в том, что на меня парни не смотрят...
| 1
| 784
|
Юҡ, йәшенгә һылтау дөрөҫ түгел.
|
Нет, валить на молнию несправедливо.
| 1
| 785
|
Әсәйем бер буйҙы һирәкләп бөтөргәнсе, мин ике рәт араһының осона сыға яҙҙым.
|
Пока мама проредила один ряд вручную, я прошла с мотыгой два междурядья.
| 1
| 786
|
Йомортҡаһы атаһыҙ булһа, ҡаҙ сепейе лә яралмай донъяға.
|
Даже из гусиного яйца не вылупится птенец, если нет гусака.
| 1
| 788
|
— Олена.
|
— Олена.
| 1
| 789
|
Матур үтте ул ҡыш. Тиҙ үтте.
|
...Зима прошла, как мне показалось, слишком быстро.
| 1
| 790
|
— Уныһы тағы кем?
|
— Это еще кто?
| 1
| 792
|
Алып ҡайтып, битенә бәрә тапҡандарын, һыу эскеһеҙ итеп тағы туҡмай.
|
Свою находку он принес домой, швырнул Сагуре в лицо и снова начал избивать.
| 1
| 800
|
Ниндәй бәхетлемен, аңлай белһәм, күңелемде ҡорғаҡһыуҙан, хыялдарымды ҡороп ҡыуарыуҙан, аҡылымды ахмаҡланыуҙан ҡурсырға янымда ике ысын ҡойо бар, һәм мин улар менән ҡан тамырҙары аша тоташҡанмын.
|
Как же мне повезло, что есть кому не допускать оскудения моей души, есть кому окрылять мои мечты, и с ними я связана кровными узами.
| 1
| 801
|
Артурыма мәңге, үлгәнсе тоғро буласаҡмын, – тине Әсмә, китапты кире ҡайтарғанда.
|
– Я буду верна своему Артуру до самой смерти! Мне стало досадно.
| 1
| 802
|
Әммә Сәғүрә уны арҡаһынан уҡ таныған – һөйгәне!
|
Но Сагура его сразу узнала – это был он, ее возлюбленный!
| 1
| 807
|
Был яҡтарға килеп тә урама, ул шартлауҙың касафаты йөҙ йыл дауам итәсәк, ти...
|
В наши края не вздумай приезжать, говорят, что последствия взрыва урана будут продолжаться еще сто лет.
| 1
| 810
|
Аҡмәте яғында әле лә бар Толпарлының бойҙай баҫыуы, шунда йөрөп эшләгәндәр.
|
Недалеко от Акмэте было и до сих пор есть наше поле, засеваемое зерновыми.
| 1
| 811
|
Шуға ул ҡаҙҙарҙың ҡанат остарын киҫәләр.
|
Поэтому им обычно подрезают одно крыло.
| 1
| 813
|
Ике көн уҙғас, Гөлбикә апай менән мине ауыл Советына саҡырҙылар.
|
Через два дня нас с тетей Гульбикой вызвали в сельсовет.
| 1
| 814
|
Ә Сәғүрә өйәңкелеккә ҡуйы эңер һарылғас ҡына иҫенә килә.
|
А Сагура опомнилась только с наступлением сумерек.
| 1
| 815
|
Әллә үлгәнме?!
|
Или умер?
| 1
| 817
|
Тимәк, Сәмиғуллин белгән был баланың язаланып йәшәүен, Әл һөйләгәндер.
|
Похоже, Самигуллин знал, в каких условиях росла эта девочка, наверное, Аль рассказывала об этом своему отцу.
| 1
| 819
|
Әлфирә менән бергә уҡыйым, – тине уныһы.
|
— С Аль... с Альфирой вашей в одном классе учусь, – ответила та.
| 1
| 820
|
Менәүәрә лә шунан ҡурҡты, ахырыһы, илап ебәрҙе:
|
Мунавара тоже, наверное, этого испугалась, вдруг громко заплакала:
| 1
| 822
|
Гелән шулай итә, мин уны иҫке өйҙән дә, баҡсанан да тиҙүк ишетәм дә йүгерә һалып килеп етәм.
|
Если бы я им понадобилась, постучали бы в окно, этот звук я могу услышать и с огорода, и из Старого дома.
| 1
| 823
|
— Ҡайтмайым, – тигән ҡыҙыҡай. – Өләсәйемә лә ярҙамсы кәрәк.
|
— Нет, не вернусь к ней, – говорит, – и бабушке здесь помощница нужна.
| 1
| 824
|
Ысын, Гөлбикә апай йыш ҡына ҡул эше тотоп инеп ултырғылай иҫке өйөбөҙгә, әсәйем менән дә шунда иркенләп серләшәләр.
|
И вправду, тетя Гульбика часто с рукоделием в руках заходила в наш Старый дом, там они с моей мамой уединялись, секретничали.
| 1
| 825
|
Уның артынса ишек тағы асылды, тотҡала теге йөнлө ҡул күренде...
|
Затем дверь отворилась снова и показалась та самая волосатая рука.
| 1
| 826
|
Ул – ғалим, профессор, ти бит.
|
Он – ученый, говорят, профессор.
| 1
| 827
|
Салпа Сәғүрәне тикшерәләр икән.
|
Оказывается, будут обсуждать поступок Сагуры.
| 1
| 829
|
Ҡайтһаҡ, Камила ер-һыу илап ултыра.
|
Пришла домой, а там Камила сидит и рыдает горькими слезами:
| 1
| 830
|
Бер килгәс ни, күмәкләшеп Гөлбикә апайға ярҙам иттеләр, аҙаҡ, әрләшеүенән биҙрәп, – Салпаһына ла.
|
Раз уж прибежали, помогли тете Гульбике погрузить машину, заодно и Салпе, чтобы та не стала скандалить со всеми.
| 1
| 831
|
* * *
|
* * *
| 1
| 834
|
Шул саҡ иҫке өйҙөң ишеге асылды, унан ап-аҡ яулыҡ сөйгән баш һонолдо.
|
В это время дверь Старого дома приоткрылась, из нее высунулась голова тети Гульбики в белоснежном платке.
| 1
| 836
|
— Телеңдән һөйөн, Рәйхана инәй, – тип ҡаршыланы беҙҙең янға ингән ҡартәсәйемде Гөлбикә апай.
|
— Ой, Райхана-апай, спасибо тебе, – встретила тетя Гульбика мою картэсэй, входящую в дом.
| 1
| 837
|
Тынысланып, таңғы татлы йоҡоға сумдым ғына тигәндә, дөмбөрләп күк күкрәне, гүйә.
|
Я стала опять погружаться в сладкий утренний сон, как снова раздался звук, похожий на отдаленный раскат грома.
| 1
| 840
|
Әллә кемдән ишетеп, тағы бер нисә ҡыҙыҡай, улар артынса Кәбир килеп етте.
|
Вскоре подошли еще несколько девочек, с ними Кабир.
| 1
| 845
|
Хаттың эстәлеген урыны-урыны менән ятлап алдым, шул дәрәжәлә тетрәндергес булғас: «...1957-нең 29 сентябре ине.
|
Содержание письма я запомнила почти слово в слово: «...Было 29 сентября 1957 года.
| 1
| 847
|
Менәүәрәгә өс йәш тигәндә, Сәғүрә тағы ҡыҙ таба.
|
Когда Мунаваре исполнилось три года, Сагура родила еще одну дочь.
| 1
| 853
|
Килен ағасын алып килгән дәһә теге кәләш.
|
— А та невеста и привезла «кустик снохи»?
| 1
| 854
|
Юҡ, «балыҡ» түгел.
|
Нет, по гороскопу он не «Рыба».
| 1
| 857
|
Олена бит ул, ана лаһа теге Олексий ул дивчинаға хат яҙған.
|
Кстати, это ведь Мавлиде написал письмо Алексей – Олексий.
| 1
| 858
|
Мин ҡартәсәйем менән барҙым, балиғ түгелһең әле, тип ул үҙе эйәрҙе.
|
Я пошла туда с картэсэй, потому что несовершеннолетняя.
| 1
| 859
|
— Бергә барырбыҙ, ҡартәсәй, намаҙыңды тиҙ генә уҡый һал да.
|
— Вместе сходим, картэсэй, ты только быстрее совершай свой намаз.
| 1
| 862
|
Тиҙ генә йүнәтергә ашыҡтым: – Иҫтәлекле ағас икән...
|
И я поспешила исправить свою оплошность: – Памятный, оказывается, кустик...
| 1
| 863
|
Әйтерһең, ул бер үҙе бер утрауҙа, утрау, тиемсе, яңғыҙы бер ҡитғала, хатта ки ғаләмдә!
|
Словно находится одна на необитаемом острове, да каком острове – одна на Земле, во всей Вселенной!
| 1
| 865
|
Бирнәһе лә юҡ, тип һөйләнде халыҡ һөйләнеүен.
|
В деревне судачили лишь о том, что у нее нет даже приданого.
| 1
| 866
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.