ba
stringlengths
1
1.88k
ru
stringlengths
1
698
is_correct
int64
0
1
idx
int64
0
177k
Северский Донең тигән йылға аға ул тирәлә, шуны барып ҡараныҡ, ай-һай, ҙур һыу.
В тех местах протекает Северский Донец, сходили, посмотрели – такая большая река!
1
1,700
— Ана Таллы, әсәйемдәрҙең өйө... – тип ҡуйҙы шул саҡ Камил төшөнкөрәк тауыш менән.
— Атам Таллы, мамин дом... – сказал Камил грустным голосом.
1
1,701
Өҫтөндә һәр саҡ ирҙәр пинжәге, төймәһе генә уңға ҡайтарып баҫылған.
На ней всегда мужской пиджак, только пуговицы перешиты на правый борт.
1
1,703
Шулай серләшеп, әсәйҙәребеҙгә сөгөлдөр эшләшеп, йәйҙең үткәнен дә белмәй ҡалдыҡ.
Так мы взахлеб секретничали, помогали матерям на свекле и даже не заметили, как лето пролетело.
1
1,704
– Башҡортостанды беләм, Өфөлә булғаным бар, унда башҡорттар, татарҙар йәшәй, урыҫтар ҙа күп, – тигәйне, ҡатыны тағы өҫтәне:
– Я знаю Башкортостан, бывал в Уфе, там живут башкиры и татары, много русских.
1
1,705
Әхирәтемде унда рәнйетәләр икән, битәрләйҙәр!
Там, оказывается, обижают мою подругу!
1
1,706
Бына бер мәл бүреләр утрау яғына бер нисә аҙым яһап ҡуйҙы.
Тут волки сделали несколько шагов в сторону острова.
1
1,707
Сит илдән килгән хат – Сабирҙан, ул армияға быйыл алынды, ГДР-ҙа хеҙмәт итә.
Письмо из-за границы – от Сабира, его призвали в армию этой осенью, служит в ГДР.
1
1,708
Ҡулдары дерелдәп китте.
У него задрожали руки.
1
1,709
Тимәк, Әсмәнең уға ҡул һуҙырына өмөтләнә?
Значит, надеется, что Асма не оставит его?
1
1,712
Һы, ҡайҙа ла шул уҡ немецтарҙыр инде, беҙҙең илебеҙгә баҫып ингән фашист тоҡомдары?
Хотя и там и тут, наверное, живут те же немцы, потомки фашистов, напавших на нашу страну?
1
1,713
Нурия!
Нурия!
1
1,715
Мәүлиҙә әхирәтемдең хатын уҡығас, әллә нисә сәғәт йоҙроғомдо йомарлап йөрөнөм.
После прочтения письма от Мавлиды несколько часов ходила, сжав руки в кулак.
1
1,718
— Үҙе түгел, командиры.
— Не сам, его командир.
1
1,720
— Ғаян ағайымды ла, – тип өҫтәне Камил һәм, турайып баҫып, маңлайына ҡулын ҡуйып, минут һайын ҡайнарлана барған ҡояшҡа ҡараны: – Йәйге селлә тиерһең.
— И брата Гаяна возьмем, – добавил Камил и, выпрямившись, посмотрел на солнце, прикрывая глаза рукой: – Печет, как в летнюю жару.
1
1,721
— Ғаян ағайымды ла, – тип өҫтәне Камил һәм, турайып баҫып, маңлайына ҡулын ҡуйып, минут һайын ҡайнарлана барған ҡояшҡа ҡараны: – Йәйге селлә тиерһең.
— И брата Гаяна возьмем, – добавил Камил и, выпрямившись, посмотрел на солнце, прикрывая глаза рукой: – Печет, как в летнюю жару.
1
1,722
Ире ҡырҡҡа ла етмәҫтән вафат булған.
Муж ее умер, не дожив и до сорока.
1
1,723
Беҙҙе шулай бер-беребеҙҙән биҙҙереп ҡуйыр микән ул һылыу казачка?!
Неужели эта гордая казачка таким образом пытается разлучить нас?!
1
1,724
Киҫкен хәрәкәттәр яһап, ҡулдарын өҙә һелтәп, ниндәйҙер ҡаршылыҡты, мәҫәлән, көслө елде, буйһондорғандай, күкрәген ҡалҡандай итеп ҡуйып, башын текә тотоп атлай Сәкинә апа.
Сакина-апа ходит, выпятив грудь и высоко задрав голову. При этом она широко и резко размахивает руками.
1
1,725
– Әсмә ошо урында шып туҡтаны ла иңемдән тотоп һелкетте: – Әйт, Нурия!
– Асма внезапно замолкла, взяла меня за плечи и стала трясти: – Скажи, Нурия!
1
1,728
Ә мин һуштан яҙыр сиктәмен.
Я на грани обморока.
1
1,729
Әсмә унан баш тартмаясаҡ.
Асма не откажется от него.
1
1,731
Әйткәндәй, ул украин түгел, урыҫ икән, Куйбышевтан килгән бында, шахтаға.
Кстати, он не украинец, а русский, приехал сюда на шахту из Куйбышева.
1
1,734
– Бөгөн үк һеҙҙең менән Толпарлыға сығам, иртәгә – Оло юлға.
– Сегодня же поеду с вами в Тулпарлы, а завтра – на Большак и на попутке в Уфу.
1
1,735
Ҡойолоп төштөм. һүҙ хыянат хаҡында ғына барһа, еңелерәк булыр ине...
Пожалуй, было бы легче, если бы речь шла только об измене...
1
1,736
Улар шул өйҙә йәшәп ҡалған, колхоз эшенә йөрөгән, апаруҡ башҡортса һөйләшергә оҫтарған.
Они продолжали жить в том же доме, работали в колхозе, научились сносно говорить по-башкирски.
1
1,737
Һуңғы тапҡыр күрешкәндә Әсмә яғынан килгән хәбәрҙе еткерҙем: Артур дембель алдынан ғына хәрби госпиталгә эләккән.
Сообщила ему последнее известие, полученное при последней встрече с Асмой: Артур попал в госпиталь перед самым дембелем.
1
1,738
Көрәшәсәкмен, белеп ҡуйһын, иветә?»
Буду бороться, пусть так и знает, да ведь?»
1
1,739
– Артур һау-сәләмәт ҡайтһа, мөхәббәтем өсөн көрәшергә әҙер йөрөй инем, ә хәҙер – юҡ...
– Я был готов побороться за свою любовь, если бы Артур вернулся живым и здоровым, а сейчас – как?!
1
1,740
Юҡ, уны һынар өсөн түгел, ә үҙ фекеремде аныҡларға теләп.
Не для того, чтобы его испытать, а чтобы утвердиться в своем мнении.
1
1,741
Һәм был, әлбиттә, һис шикһеҙ, Юғары аң тарафынан даһи камиллыҡта уйланылған, яйға һалынған, ҡанун дәрәжәһенә еткерелгән.
И это, конечно же, задумано Высшим разумом, отлажено и доведено до совершенства.
1
1,742
— Ер сиге булһа ла барып етермен.
— Хоть на край света!
1
1,743
Атайым армияға китер алдынан ғына төшкәндәр, беләм.
Знаю, что этот снимок сделан перед отбытием отца в армию.
1
1,748
Яҡындары барып алыр, Әсмә, көтөр-көтөр ҙә төңөлөр егетенән?
Его заберут близкие, а Асма подождет-подождет да покорится судьбе.
1
1,749
Башҡа берәүгә лә был хаҡта әйтмәҫкә тип Әшрәф менән һүҙ бирештек.
Мы договорились с Ашрафом никому больше не рассказывать об этом.
1
1,750
Магазинға ла Саҡмайылғаға йөрөйҙәр, унда колхоз малы үрсене, ултыраҡланып йәшәүселәр артты.
В магазин они ходят в Сакмаелгу, там теперь почти весь колхозный скот, да и промыслы кое-какие имеются.
1
1,755
Әллә ниндәй тыйылған сер ҡоршап алды лаһа күңелде, бәй...
В душе появилось щекочущее чувство причастности к чему-то тайному, запретному...
1
1,756
Ҡураһында һыйыры, башмағы мөңрәшә, ялан аҙбарҙа быуаҙ бейә аяҡ өҫтө йоҡомһорап тора...
В сарае мычат корова и теленок, в карде стоя дремлет жеребая кобыла...
1
1,759
Әхирәтем бер уҡып сыҡты хатты, ике уҡыны, өс...
Подруга прочитала письмо, потом снова...
1
1,763
Сәбәп уйлап сығарып торманым, өләсәйем сирләп тора, тиһәм дә булыр ине – тимәнем, йә көфөр булырмын, апаға дөрөҫөн әйттем.
Могла бы, конечно, сказать ей, что приболела олэсэй, но не стала выдумывать, чтобы не брать грех на душу, и сказала правду.
1
1,764
Әсмәгә барғас, теге ҡаҙаҡтарҙы алмауыма үкендем: бик кәрәк икән бында.
Приехав к Асме, пожалела, что не купила тех гвоздей: они, оказывается, очень нужны тут.
1
1,765
Аҡназар ағай уны ҡартәсәйем урынына эшкә алды.
Акназар-агай принял ее на работу вместо моей картэсэй.
1
1,766
Магазинға ла Саҡмайылғаға йөрөйҙәр, унда колхоз малы үрсене, ултыраҡланып йәшәүселәр артты.
В магазин они ходят в Сакмаелгу, там теперь почти весь колхозный скот, да и промыслы кое-какие имеются.
1
1,767
— Һындыраһың бит һөйәгемде, бынау Әсмә!
— Кости сломаешь, отпусти, Асма!
1
1,768
Алға китеүе лә бар, кирегә китеүе лә ихтимал...»
Может, станет лучше, возможно, и наоборот...»
1
1,769
Был яҡтарҙа, ҡыҙый, ҡайҙа күҙ ташлама, шунда шахта, шахтерҙар поселогы, күмер тейәгән вагондар йөрөгән тимер юлдары.
В этих краях, подруга, куда ни глянь – везде шахты, шахтерские поселки, железнодорожные пути, груженные углем вагоны.
1
1,770
Был яҡтарҙа, ҡыҙый, ҡайҙа күҙ ташлама, шунда шахта, шахтерҙар поселогы, күмер тейәгән вагондар йөрөгән тимер юлдары.
В этих краях, подруга, куда ни глянь – везде шахты, шахтерские поселки, железнодорожные пути, груженные углем вагоны.
1
1,771
— Нурия, хәҙер минең бөтөнләй өмөтөм ҡалманы, – тине Әшрәф.
— Нурия, теперь у меня не остается никаких надежд, – сказал Ашраф.
1
1,774
— Уф, улям!
— Уф, улям, умираю!
1
1,775
Бындай ҡайғыны ҡабул итергә, күнергә ата-әсәгә ниндәй сабырлыҡ кәрәктер, белмәйем, кисереп ҡарамағас.
Не знаю, какие силы нужны родителям, чтобы принять такое горе.
1
1,777
— Дарья, басурманы канули в лету, – тине ире, үҙенсә мине яҡланы шикелле.
"Дарья, басурманы канули в Лету, – ответил ей муж, как бы пытаясь защитить меня.
1
1,778
— Төшкө ашҡа ҡайтам, шунда Айыусыға барып әйләнербеҙ, тиҙ генә.
— Приеду на обед, тогда и съездим быстренько в Аюсы.
1
1,780
Ә мин Әсмә әхирәтемдең Яңы йыл кисәһендәге мажараһын иҫемә төшөрҙөм, әммә көлөп ебәрә алманым...
А я вспомнила приключение Асмы на новогоднем карнавале, но сейчас было не до смеха...
1
1,782
Барлыҡ ил көсө менән тергеҙелде Үзбәкстандың баш ҡалаһы.
Столица Узбекистана была восстановлена общими усилиями всей страны.
1
1,784
Шул мәл, ҡотто осороп, Камила сайылдап ебәрҙе: уф, ни булды?!
В это время пронзительным визгом напугала Камила, уф, что случилось?!
1
1,785
Алма, хөрмә, өрөк ағастары уртаһында, яҙ етһә -сәскәгә, көҙ етһә, емешкә күмелеп ултыра ине йортобоҙ, тип һөйләгән.
Она рассказывала, что их дом стоял посреди яблонь, финиковых и абрикосовых деревьев, утопал весной в цветах, а осенью – в плодах.
1
1,786
Игеҙәктәр ҙә ҡушылды: беҙҙең яңғыратып көлөшөүгә, өҫтөбөҙгә алтын тәңкәләр яуҙы.
Присоединились ко мне и близнецы: от нашего веселого гвалта с осин, словно золотые монеты, посыпались листья.
1
1,791
Әллә ниндәй таныш түгел ҡөҙрәте бар был сит моңдоң!
Есть какая-то неведомая сила в этой чужеземной мелодии!
1
1,792
Шундай бер мәлде әбекәйҙең беләгемә йәбешеп торған уң ҡулы алға һонолдо ла ҡатып ҡалды.
В один из таких моментов Жанкисэк отпустила мой локоть, протянула руку вперед и застыла в такой позе.
1
1,793
Үҙемде, аҡыллы, вайымлы, тип йыуанып йөрөгән булам, мөхәббәт көҫәп бәргеләнәм, ә кешелектең кесе йыһаны, кендеге тип аңғарған төбәгемә ниндәй ҙур бәлә янай!
Считаю себя умной, неравнодушной, горю в ожидании любви, а даже не представляла, какая грозит беда не только моей деревне, если подумать, всему Башкортостану, России!
1
1,796
Өс көн, өс тон туҡтауһыҙ алыш барҙы.
Бой продолжался три дня и три ночи.
1
1,797
Унда кәнфит ҡағыҙҙары менән бергә ялтыр шәшке ватыҡтарын да һаҡлайым, ике-өс матур төймә лә ята.
Рядом с конфетными обертками там лежат осколки красивой чашки, две-три блестящие пуговки.
1
1,799
«Уҡыуына һабышты, математика класында – беренсе, тфү-тфү, күҙ генә теймәһен», – тип тирә-яғына төкөрөнөп ала Шәрифә апайым.
— Увлекся учебой, стал первым в математическом классе – тьфу-тьфу, кабы не сглазить, слава Аллаху! – не нарадуется тетя Шарифа.
1
1,805
Әллә йоҡлап киткән, әллә...
То ли заснула, то ли...
1
1,806
Артур иһә коляскаһында битараф ҡиәфәтендә ултыра бирҙе...
Артур же сидел в кресле с безучастным видом...
1
1,808
Әшрәфтең тауышы ҡәҙимгесә яңғыраны был юлы.
Голос Ашрафа прозвучал на этот раз почти как обычно.
1
1,809
Асыу, ҡәҙерле кешең өсөн үс алыу тойғоһо аңыңды тиҙ яулай шул, аҡылыңа килеп өлгөргәнсе эшләп тә ҡуйыуың ихтимал.
Гнев, чувство мести за дорогого человека имеют обыкновение затуманивать мозги – не успеешь подумать, а дело уже совершено.
1
1,812
Фәйрүзә, ни генә тимә, сит милләт балаһы, йәше лә етмәгән кәләш булырға.
К тому же Файруза – другой национальности, да и рановато еще ей становиться невестой.
1
1,813
Алеша әсәһен үҙенсә тынысландырырға тырыштымы, атайымдың уҡытыусы булып эшләүен әйтте.
Алеша тоже по-своему пытался успокоить ее, сказал, что мой отец – учитель.
1
1,815
Ярата ул Әшрәфте, тик дуҫ күреп ярата, бүтәнсә түгел...
Любит она Ашрафа, но только как друга, никак иначе...
1
1,816
Ана, уң ҡулының һыртында һаман эҙ бар, ныҡ бешкән урынында үргән яңы тиреһе ялтырабыраҡ тора.
Остался след на тыльной стороне правой руки – новая кожа на месте ожога выделяется гладким блеском.
1
1,817
Эш ташлап, тиктомалға ниңә килдең?!
Ты ведь не просто так приехала в разгар рабочего дня?!
1
1,818
Улар менән бергә барған фельдшер Әүхәт ағай ҙа үҙенең шулайыраҡ фекерҙә икәнлеген белдергән.
Такое же мнение выразил и наш фельдшер дядя Аухат, который приезжал вместе с ними.
1
1,821
Ниңә?!
Почему?!
1
1,822
Рауил ағай Тубылға ҡайтып киткән, Суфия апай һаман күтәрелә алмай икән – ҡыҙҙары телеграмма һуҡҡан.
Слышала, что дядя Равиль уехал в Тобольск – тетя Суфия все болеет.
1
1,823
Егеттәр, ярай, армияла, ә ҡыҙҙар һуң?
Парни, понятно, в армии, а где девчонки?
1
1,824
Кәбир менән баш ҡалалағы музейҙарға йөрөнөк.
С Кабиром посетили музеи в столице.
1
1,826
Ҡартәсәйемә лә белгерттем әлеге хәлде – ғәҙәти ваҡиға тип ҡабул итте.
Сообщила новость и картэсэй – восприняла ее как обыденное событие.
1
1,827
Уның урынында мин булһам, иҫән ҡала алмаҫ инем...
Однако подумала, что я бы точно не выжила на месте подруги...
1
1,828
Унда, йыуан ҡороған ағас төбөндә, күбәләй булып бер ҙур, ялбыр януар ята.
Там под засохшим толстым деревом неподвижно лежал огромный лохматый зверь.
1
1,829
Айыу ыңғырашып, сүкәйеп ултырҙы ла яралы тәпәйен яларға тотондо...
Медведь со стоном сел на задние лапы и стал облизывать рану...
1
1,831
Төн буйы ағас башында, айыу кире терелмәҫме, тип аңдып ултырҙым, ҡурҡып...
Потом всю ночь тут просидела на дереве, боялась, не оживет ли он снова...
1
1,833
— Уҡыйым, мин бит – агитатор, әттәгенәһе.
— Читаю, я же все-таки агитатор.
1
1,834
— Мин художник түгел дәһә, уй-хис, киреһенсә, әсеңдә йөрөтөңкөрәһәң, баҙыҡлана һымаҡ. Әлләсе...
— Я же не художник, мне кажется, наоборот, чувства и мысли становятся ярче, если их попридержать в себе...
1
1,836
Уның күңеле һуңғы араларҙа тынысланып тора, сөнки Шәрифә апайымдың малайҙары тәртәгә ингәндәй, атайымдан да хат-хәбәр өҙөлмәй.
В последнее время она немного успокоилась, так как проблема с сыновьями тети Шарифы почти разрешилась, постоянно идут письма и от отца.
1
1,837
Һәр төбәктә беҙҙең Әмин абый кеүек кешеләр барҙыр, моғайын, тигән һығымтаға килдем ахырҙа.
В конце концов пришла к выводу, что повсюду, наверное, есть такие люди, как наш Амин-абый.
1
1,838
Ике көн элек кенә еңелсә ямғыр яуып үткәйне, шунан һуңдыр – бәшмәктәр тыптырлашып үҫкән, ояһы-ояһы менән ултыралар.
Два дня назад прошел обильный теплый дождь, после него грибы полезли целыми семейками.
1
1,839
Айыу менән алыштым...
Сражалась с медведем...
1
1,840
Аптырап, ҡурҡынып, икебеҙ ҙә кабинанан һикереп төштөк.
Удивленные и испуганные, оба выпрыгнули из кабины.
1
1,841
Оло юлда, автобустан төшкәс, ауылыма йөрәкһенеп ҡарап торҙом бер арый.
Выйдя из автобуса, постояла некоторое время на Большаке, с волнением оглядывая родные места, которые видны отсюда, как на ладони.
1
1,842
Ә бай, хәйләкәр, көндөҙҙәрен, барыһы ла бергә саҡта, көйләп алғылай икән: «Күк мунсағым кемдәлер, минең күңелем шундалыр...»
А хитрый бай днем при женах напевал: «У кого голубые бусы, о той мечтает душа моя...»
1
1,844
— Һынды бит ҡалтағайым, аҙна элек кенә, яңыһын эшләтергә өлгөрмәнем.
— Они сломались неделю назад, новые не успела заказать.
1
1,845
Район китап магазинында Леонид Ильичтың ялтырап торған олпат һүрәтен һатып алғайным, шуны иң түргә элеп ҡуйҙым.
В районном книжном магазине купила большой портрет Леонида Ильича в красивой раме и повесила его в самом центре стены.
1
1,846
Әшрәф был һүҙемде иғтибарһыҙ ҡалдырҙы (ир-егеттәр ҡатын-ҡыҙҙың бәғзе хәбәрен ишетмәй ҙә ҡуя ул).
Ашраф оставил мои последние слова без внимания (мужчины иногда предпочитают не слышать некоторые слова женщин).
1
1,847
Илдарҙы еңдем, ти үҙе.
Говорит, что победил Ильдара.
1
1,848
Арсены менән – өсәү, өс таған. Ысын булһа, йөклө сағында Аҡман Ҡараның ҡатыны әйткән, ти: малай тыуһа, теге урыҫ улыңды ла таныйым, беҙҙекенә ағай кәрәк тәһә, тип.
Не знаю, правду ли говорят или опять выдумывают – но жена Акмана Черного, будучи беременной, якобы сказала: если родится мальчик, я приму и твоего старшего сына, ведь нашим нужен будет брат.
1
1,849
– Быймаһын аяғынан һелкеп кенә сисеп, минең янға, өҫтәл артына, килеп ултырҙы ла иңдәремдән тотоп һелкетергә тотондосо – ни булған быға?
Друг сбросил валенки одним движением ног, сел рядом со мной за стол и начал трясти, схватив за плечи.
1
1,853
Алты малай – беҙ ҙәһә: Сабир, Фатих, Әшрәф, Әхиәр, Харис һәм мин.
Шесть мальчиков – это же мы: Сабир, Фатих, Ашраф, Ахияр, Харис, я.
1
1,855
«Фәрештә был бала», – тине Суфия апай, Артуры тирәһендә бөтөрөлгән Әсмә яғына ымлап.
«Сущий ангел эта девушка», – сказала тетя Суфия, кивнув в сторону Асмы, которая хлопотала около Артура.
1
1,856
Кәбир тота ла толомома үрелә торғайны, «үрер ҙә һүтер инем, һүтер ҙә үрер инем» ти ҙә... Уның таҡмағы.
Кабир всегда старался прикоснуться к моим волосам, припевая: «заплетал бы да расплетал бы, заплетал бы да расплетал бы твои косы...»
1
1,857