ba
stringlengths
1
1.88k
ru
stringlengths
1
698
is_correct
int64
0
1
idx
int64
0
177k
Күптән түгел пионер линейкаһында Муса исемле бер малайға шелтә бирҙек.
Недавно на пионерской линейке объявили выговор мальчику по имени Муса.
1
1,373
Күп тә үтмәне, Әлтәф еҙнә машина менән ҡайтып, әсәһен – Орҡоя ҡоҙағыйҙы ҡалаға күсереп алып китте.
Вскоре дядя Альтаф перевез свою маму, сватью Уркию, в город.
1
1,374
Ошо һөйләшеүҙән һуң һеңлем уғата сәмләнеп китте.
После этого разговора сестренка стала еще более деятельной.
1
1,376
Эйе, еңел булмаҫ миңә күңел түремдә бөрөләнеп кенә килгән һөйөү гөлөн үҙ ихтыярым менән һәләк итеү...
Да, непросто будет своими руками вырвать из сердца едва зарождающееся чувство первой любви...
1
1,380
Теге оло фажиғә колхоз етәкселәренә бер сама аҡыл булды: һәр звено тапҡырына таҡта будка эшләп ултыртылды.
Та страшная трагедия преподала серьезный урок руководителям колхоза. Для каждого звена соорудили дощатые будки.
1
1,384
Әйткәндәй, һалдаттар башҡаса беҙгә килмәне.
Кстати, больше к нам солдаты не приезжали.
1
1,385
Ул арбала йәйен-ҡышын йөрөргә була – ултырырға ярҙам итһәләр, тәгәрмәсен ҡул менән әйләндерәһең дә...
На этой коляске можно было кататься круглый год – главное, чтобы подсадили, а дальше знай себе крути колеса руками...
1
1,386
Ике-өс хат алышып ҡына...
После двух-трех писем...
1
1,388
Ошо һорауға берәй төрлө яуап килерме-юҡмы тип, бер нисә көн төпкөл аңымды, асылымды күндәм генә тыңлап йөрөнөм.
Несколько дней смиренно вслушивалась в подсознание, в свою суть, пытаясь услышать ответ на этот вопрос.
1
1,389
И, ҡәҙерлеләрем, Толпарлы Әдисәйе, уның тоғро Пенелопаһы, һеҙҙең мөхәббәтегеҙҙең тарихын бәйнә-бәйнә тергеҙәсәкмен!
Мои вы дорогие, Адисай из Тулпарлов и его верная Пенелопа, я еще увековечу историю вашей любви!
1
1,390
Әшрәф бойоғобораҡ баҫып тора, уның эргәһендә Миңзифа һырпалана.
Ашраф выглядит грустным, рядом с ним крутится Минзифа.
1
1,391
Яҡын араларҙы ла барып етә алмаҫлыҡ итеп алыҫайта торған сәбәптәр була икән.
Как оказалось, бывают причины, способные сделать непреодолимыми даже близкие расстояния.
1
1,392
Американдар бомба яуҙыра, беҙҙең зениткалар самолеттарын бәреп төшөрә...
Американцы бомбят ее территорию, а наши зенитки сбивают их самолеты...
1
1,394
Ғилмиә апай был һөйләшеүҙе, бәлки, бер генә кешегә һөйләгәндер, сер итеп.
Видно, тетя Гильмия по секрету все же поведала об этом разговоре кому-то одному.
1
1,397
Ҡайҙа ҡушһалар, шунда эшләне әүәл.
Куда посылали, там и трудилась.
1
1,399
Бүреһуҡҡан олатай яҡшы белә шул бүреләрҙең холоҡ-фиғелен.
Бурехуккан-олатай хорошо знаком с повадками волков.
1
1,400
Тимәк, дөрөҫ хәл иттем, дөрөҫ систем К+Н=? тигән мәсьәләне: К+Н = тиң түгел!
Значит, я верно решила задачу К + Н= ? Ответ: К + Н= не ровня!
1
1,401
Ниһайәт, тотолдо Сәмәй!
Наконец-то поймали самогонщицу!
1
1,404
Күптән түгел мин дә тимурсылар менән барып сыҡҡайным уға ярҙамға.
Недавно и я побывала у нее с отрядом тимуровцев.
1
1,405
Ҙур ҡалала кешене эҙләп табырлыҡмы?
Разве его разыщешь в большом городе?
1
1,406
Уф, әсәй!
Ой, мама!
1
1,407
Ахырҙа Сәмәй ҡортҡаны район үҙәгенә алып киттеләр – енәйәт эше ҡуҙғатылған.
Итак, старушку Самай увезли в районный центр – возбудили уголовное дело.
1
1,408
– Ана шул тауыҡ тиҙәге галлюцинация биргән дә инде, йәғни күҙенә күренгән.
– Куриный помет и вызывает галлюцинации, то есть всякие видения.
1
1,412
Миңә ҡатын-ҡыҙҙар советы ултырышында ҡатнашырға тура килде, Сәкинә апа саҡырҙы, тыңлап ултыр, район гәзитенә яҙырһың, тип.
Мне пришлось принять участие в заседании женсовета, куда меня пригласила Сакина-апа, наказав, чтобы потом написала статью в районную газету.
1
1,414
Күршегә лә инмәй, үҙенә лә ҡайтмай...
Ни к соседям не идет, ни к себе не возвращается...
1
1,416
– Ҡартәсәйемдең шулай мығырлағанын мин генә ишеттем.
Я одна услышала недовольное бормотание картэсэй.
1
1,417
Закир Мөслөйөнә ике яҡтан алимент аҡсалары яуа башланы.
На имя жены Закира Муслии вдруг с двух сторон посыпались алименты.
1
1,419
Мәктәптә йыш ҡына лекциялар менән сығыш яһай ул. Бала-сағаға ҡыҙыҡ түгел бит уның төрлө сирҙән һаҡланыу, дауаланыу тураһындағы хәбәрҙәре, шуға күрә теләһә ниндәй һорауҙар биреп албырғатырға әүәҫтәр.
Он часто выступает с лекциями в школе. Детям не очень интересно слушать его советы по предупреждению и лечению разных болезней, поэтому стараются сбить его с темы всякими вопросами.
1
1,420
Самат ағай иһә миңә күҙҙәрен ялтыратып ҡарап ҡуйҙы, һин нисек уйлайһың, тигәндәй.
Дядя Самат с хитрой улыбкой посмотрел на меня, мол, а как думаешь ты?
1
1,421
Өй ишегендә лә йоҙаҡ эленеп тора, ти.
Висел замок и на двери дома.
1
1,424
Ҡартәсәйем бар ихласлығын хәҙер намаҙ уҡыуға, дарыу үләндәре йыйыуға һәм Атай йортона тамам эйәләшеп алған Камилаға үҙенең холоҡ-фиғелен «йоҡтороу»ға бирә.
Картэсэй теперь почти все свое время посвящает отправлению намаза, сбору лекарственных трав и передаче своих навыков Камиле, которая уже окончательно освоилась в Отчем доме.
1
1,429
Ә Камила уйланған...
А вот Камила, получается, думает...
1
1,431
— Ҡалала ни, тышҡа балкондан ҡарап, ситлектәге ҡош кеүек ултырам.
— В городе, как птица в клетке, только с балкона смотрю на улицу.
1
1,433
Теләсәң, алиментка бир, баш тартмыйм.
Хочешь – подавай на алименты, не откажусь.
1
1,435
Ҡыҫҡаһы, Хәйри бур күршеһенең бағанаһына бәйле һарыҡты һағалап, ахырҙа урлап алып ҡайтҡан: «Берәйһен саҡырып, тиҙ генә һуйҙыр!» – тип әйтә икән бисәһенә.
Короче, Хайри-вор увидел привязанного у ворот соседа барашка и умыкнул. Говорит жене: «Позови кого-нибудь, надо быстренько забить его!»
1
1,436
Киләсәгемдең ҡапҡаларына ошо һабаҡтарҙы ҙур хәрефтәр менән яҙып ҡуйҙым мин, эстән генә үҙемә үҙем ант бирҙем.
Огромными буквами я записала эту заповедь на воротах своего будущего и дала себе зарок.
1
1,437
Ҡыҙҙар һыу килтерҙе, иҙән йыуҙы.
А девочки принесли воды, помыли полы.
1
1,438
— Күңелең үҙгәләнгән, ҡолоҡасым? – тине ҡартәсәйем, тын алышымдан һиҙеп торалыр. — Ҡартәсәй, мин үҙемде яратҡан, ғаиләһе хаҡына бар нәмәнән баш тартырға һәләтле кешегә генә кейәүгә сығасаҡмын!
— Я выйду замуж только за того, кто по-настоящему полюбит меня, отречется от всего ради своей семьи! – привыкнув с детства откровенничать с ней, я выпалила свое решение, зреющее в моей голове в течение последних дней.
1
1,439
— Йәй һайын ҡайт, ҡоҙағый, бына лаһа арандай өй, көңгөр-ҡаңғыр көн итербеҙ икәүләп.
— Приезжай ко мне каждое лето, сватьюшка, дом вон какой огромный, будем вдвоем коротать время.
1
1,440
Уның ҡолағына ингән хәбәр халыҡҡа тиҙ барып етә, билдәле.
Известно, что услышанное ею тут же становится достоянием всей деревни.
1
1,442
Әлегәсә һаман ярлыҡау эҙләне ауыл...
Как всегда, деревня выражала сострадание к своим...
1
1,446
Рубес Камилдан өлкәнерәк.
Рубес старше Камила.
1
1,449
Ә беҙ, өлкәндәр, төкәтмәлә әңгәмә ҡорҙоҡ.
Мы, взрослые, беседовали в пристройке, где кухня.
1
1,450
Бер генә буш минут юҡ – шыршы байрамына әҙерләнәбеҙ: мәктәптә лә, өй эсендә лә.
Ни одной свободной минутки – готовимся к новогоднему празднику: и в школе, и дома.
1
1,451
— Әйтәм, күҙенә күренеп йонсоно бахырымдың, айбалта күтәреп батша һаҡсылары баҫтыра, ти ҙә ҡайҙа кереп боҫорға белмәй сәбәләнергә тотона. Карауат аҫтына ла инеп китә...
Вот отчего в последнее время моего мучили всякие видения – кричал, что за ним гонятся стражники царя с секирами, и прятался, бедненький, под кровать...
1
1,452
Нисек ҡабынып китһәм, шулай тиҙ һүндем: мөхәббәт ҡошо үҙе генә беләлер ҡайһы күктә ҡанат ҡағырын, моғайын.
Наверное, птица любви сама знает, в какой миг и над кем простирать свои крылья.
1
1,454
Сәмиғуллин да, Сәкинә апа ла мәсьәләнең төбөнә төшмәй ҡала торғандарҙан түгел.
И Самигуллин, и Сакина-апа – из тех, кто любит доводить дело до конца.
1
1,455
Ҡыҙыҡһығыҙ, гәрсә ҡыҙғанысһығыҙ, уҫалһығыҙ, гәрсә йыуашһығыҙ, матурһығыҙ, гәрсә бисураһығыҙ...
Вы и добрые, и порой злые, и красавицы писаные, и замарашки-кикиморы...
1
1,456
Беҙҙең ике донъя (әсәйемдәрҙеке менән өсәү инде хәҙер) араһында, шөкөр, һүҙ йәшереү юҡ.
Между нашими двумя, теперь уже тремя, если считать и маму с дядей Саматом, семьями нет секретов.
1
1,458
Үткән-һүткәндең осо-ҡырыйы юҡта, исмаһам, бер таныш әҙәм күҙгә салынһа икән...
Там полно народу, но ни одного знакомого лица...
1
1,459
— Беҙҙең класта бар ул современный исемдәр: Серж, Макс, Алекс.
— У нас в классе много таких имен: Макс, Алекс.
1
1,462
— Яҙа.
— Пишет.
1
1,463
Малайҙар шахмат менән мәшғүл, Камила ла шунда урала.
Мальчики увлеклись шахматами, Камила крутится там же.
1
1,465
Бала таба алмай яфаланған биҙәү ҡатындар хатта тирә-яҡ ауылдарҙан килеп эсен һыйпата...
Даже из окрестных деревень приезжают бездетные женщины, чтобы она исцелила их простым поглаживанием...
1
1,466
Тентеү һөҙөмтә бирмәгәс, береһе эскелек менән мауыҡмаған ир-атты йыйып кәңәш ҡорған, икенсеһе бисә-сәсәне ойошторған: нисек тә Сәмәйҙе фашларға!
Когда обыск не дал никаких результатов, один собрал на совет мужчин, не увлекающихся спиртным, а другая – женщин, с целью общими усилиями уличить Самай.
1
1,467
«Мә, һинең арҡала етем ҡалды был бала!» – тип малайын әсәһенә тотторған да Себергә, Надым ҡалаһына, эшкә сыҡҡан да киткән дәһә, шунан һалған алиментты.
Она уехала в сибирский город Надым, оставив сына со словами: «Расти сама, мама, это из-за тебя он остался сиротой!» Оттуда и присылала алименты.
1
1,468
Математика көслө уҡытыла икән, шуғалыр, малай ҡаршылашманы, шул фәнгә һәләте бар уның.
Школа с математическим уклоном, поэтому и сын не стал возражать, у него способности к этому предмету.
1
1,470
Һис аптырап бармаған, үҙе хаҡында үҙе гелән, мин – математик, мин – конкрет кеше, мине тишек шүмәнгә ултыртыуы ҡыйын, тигән апаны ла һемәйткән был Сәмәй ҡортҡа.
Старушке Самай удалось перехитрить даже ее, которая всегда твердила: «Я математик – конкретный человек, меня не проведешь!»
1
1,471
– Иртәгә үк!
– Завтра же!
1
1,472
Экспертизаға биргәс, Сәмәйҙең самогонға тауыҡ тиҙәге ҡушҡаны асыҡланған.
Их сдали на экспертизу, выяснилось, что Самай добавляла в самогонку куриный помет.
1
1,473
Артығын, эйе, бир, бүлеш, ә ҡасан беҙҙең ул тиклем муллыҡта йәшәгән бар?
Если лишнее, ради бога, отдавай, делись. А когда мы жили в большом достатке?
1
1,478
Әлдә генә һөнәре күп ҡартәсәйемдең, ҡул ҡаушырып, уфтанып ултырырға ваҡыты юҡ.
Моя картэсэй мастерица на все руки, ей некогда сидеть сложа руки или жаловаться на собственные недуги.
1
1,479
Әүхәт ағай әйтеүенсә, ысын икән: йөрәк – бер йоҙроҡ, ә баш мейеһе ике йоҙроҡ ҙурлыҡта, ти.
Как подтвердил дядя Аухат, это правда: оказывается, сердце – в один кулак, а мозг – в два.
1
1,482
Хәйер, тотош беләм Камиланың хәсиәтен, тип әйтә алмайым, эсенә инеп сыҡмағанмын даһа.
Хотя не могу сказать точно, ведь даже своей родной сестренке в душу не заглянешь.
1
1,484
Мәктәбен белештек, барып күрҙек, оҡшаны.
Уже и побывали там, со школой договорились, нам понравилось.
1
1,485
Юҡ, тантана кәйефен ҡыйратмайым әле...
Но нет, не буду портить праздничное настроение...
1
1,487
— Беҙҙең мәктәптә шахмат-шашка түңәрәге бар, – тине ҡустым, үҙ бәҫен төшөрмәй генә.
— У нас в школе есть кружок по шахматам и шашкам, – сказал он с достоинством.
1
1,488
Шунан ни, нишләһен, үҙен аҡлаптыр, Сәмиғуллин: «Минең Вулканға (этенә инде) санкция кәрәкмәй!» – тигән.
Делать нечего, Самигуллин был вынужден заявить в свое оправдание: «Моей собаке санкция не нужна!»
1
1,490
Бызмырлап барып етеүебеҙгә, түңәрәкләп ултырып сәй эсергә йыйыналар ине.
Когда мы дошли, все уже сидели за круглым столом и собирались чаевничать.
1
1,491
Ете йәшкә тиклем берҙән-бер бала булып, иркәнән шашып үҫкәс ни...
До семи лет он был единственным ребенком в семье, рос своенравным и капризным.
1
1,492
Мәктәптә кисә уҙғарҙыҡ, уҡыусылар концерт ҡуйҙы.
В школе организовали вечер, ученики выступили с концертом.
1
1,494
Башҡорт булған, тимәк.
Значит, был башкиром.
1
1,495
Мәктәп китапханаһында төрлө журналдар өйөлөп ята, шуларҙың береһенән уҡығайным.
В школьной библиотеке хранится целая кипа всяких журналов.
1
1,496
— Ваҡ ҡыуаҡлыҡтар, уймаҡ-уймаҡ һаҙлыҡтар – тотош аҡтарып тигеҙләнгән, Рамай ҡарамаһы ғына һерәйеп ултырып ҡалған: тракторсының ҡулы бармағандыр, ҡәберҙәге ядкәрташ кеүек иҫтәлекле ағас ул хәҙер ауыл өсөн, – тип әсенде.
— Луга, заросшие мелкими кустарниками, маленькие болотца, где обитала дичь, разворотили вверх дном, распахали под посевные. Осталось только дерево Рамая: видно, у тракториста рука не поднялась на него, ведь теперь оно памятно для односельчан, – сокрушался дед.
1
1,497
Тыуған ереңде, илеңде, халҡыңды ҡурсала, шунан инде мәйлең – ярат Кубаны ла...
Спаси свою страну, родной народ, а потом, пожалуйста, можешь любить и Кубу!
1
1,499
— Нурия, был юлы һинең менән асығын һөйләшмәй китмәйем.
— Нурия, на этот раз я не уеду, пока не объяснюсь с тобой.
1
1,503
Әй, Ғәҙилә инәй...
Ах, Гадиля-инэй...
1
1,504
Бының ҡыҙыҡҡан, ылыҡҡан шөғөлө бар, ҡайҙа барып бәрелергә белмәй йөрөгән хулигандарҙан айырырға мөмкиндер әле.
У мальчика есть интерес, хобби, значит, есть и надежда оторвать его от хулиганов.
1
1,507
Татар әбекәйҙе етәкләп, мин дә барҙым.
Я пошла туда с Татар-эби.
1
1,508
Бер шулай, алтынсы синыфта инек шикелле, беҙгә лә килгәйне. «Инфаркт миокарда, йәғни йөрәк инфаркты, тәмәке тартҡандарҙа йыш осрай», – тип кенә башлағайны, Айыусы ҡыҙҙары ултырған яҡтан ҡысҡыра һалдылар: «Үҙең тартаһың бит, ағай!»
Помню, в шестом классе, стоило ему сказать: «Инфаркт миокарда особенно часто встречается у курящих», как кто-то выкрикнул из угла, где сидели девочки из Аюсы: «Дяденька, ты же и сам куришь!»
1
1,509
Каникулда ла балаларҙы күҙ уңынан ысҡындырмағыҙ, мәктәптә төрлө саралар ойоштороғоҙ, тигәйне директор былай ҙа.
Директор говорил, чтобы во время каникул мы не выпускали ребят из поля зрения, проводили различные мероприятия.
1
1,511
Бына бөгөн дә...
Вот и сегодня...
1
1,512
— Нурия, әллә Менәүәрәне педучилищеға ебәрәйекме быйыл, һигеҙҙэн һуң?
— Нурия, может, отправим Мунавару в педучилище в этом году, после восьмого класса?
1
1,515
Уның менән ауырыған кеше урлашмайса түҙә алмай, э ваҡытында дауалаһаң, үтеүе ихтимал, имеш.
Кто ею болен, тот не может удержаться от воровства. Если вовремя лечиться, якобы она может и пройти.
1
1,516
— Еще как! – тип ихлас яуап бирҙе Рубес, «егет» тигән йүкә шына ярап ҡалды быға.
— Еще как! – откровенно ответил он, довольный тем, что его назвали парнем.
1
1,519
Башта, исмаһам, берәй төбәктә төҙөп күрһәтһендәр отдельный коммунизмды, барып ҡарарбыҙ.
Пусть сначала построят этот коммунизм в отдельно взятом регионе, а мы съездим, посмотрим.
1
1,521
Быны мин аңлата алам һиңә, физика дәресендә үткәйнек, ныҡ иҫтә ҡалған.
— Я могу объяснить это явление, мы проходили по физике, помню.
1
1,522
— Ҡайтҡас, исем ҡағыҙыңды алмаштырырбыҙ, – тип күтәреп алды минең һүҙҙе Әлтәф еҙнә.
— Как только вернемся домой, поменяем свидетельство о рождении, – поддержал меня дядя Альтаф.
1
1,523
«Ташкентты ҡайтанан төҙөргә» тигән ҡарарҙы толпарлылар һағайып ҡабул итте: ҡала әллә тотош һәләк булғанмы?
Тулпарлинцы настороженно восприняли решение «заново отстроить Ташкент»: неужто он весь разрушен?!
1
1,524
Таптырһа ла, артыҡ берәү ҙә юҡ ауылда.
Даже если и задумается, в деревне никого подходящего нет.
1
1,525
— Әдисәй... – тине шым ғына, ышаныр-ышанмаҫ хәлдә Татар әбекәй.
— Адисай... – неуверенно произнесла Татар-эби еле слышно.
1
1,526
Ғалимдар, төрлө белгестәр, әлеге фотоларҙы күргәс, ботаникты эйәртеп теге урынға барып йөрөгәндәр: шул уҡ аҡлан, шул уҡ сәскәләр, ти, ә фотолағы күренештәрҙең эҙе лә юҡ -гүйә, был ерҙә бер ҡасан да туптар шартламаған, пулялар һыҙғырмаған.
Увидев эти снимки, ученые, разные специалисты вместе с ботаником обошли те места: та же поляна, те же цветы, и никаких следов войны – словно там никогда не рвались снаряды и не свистели пули. — О, Аллах, каких только не совершаешь чудес, чтобы люди не забывали своего прошлого!
1
1,527
Мин дә теге уйымды әлегә әйтмәй торорға булдым, башта бәйләргә кәрәк тәһә теүәтәйҙәрҙе, бәс.
Я тоже решила пока не говорить ей о своей идее, ведь надо еще связать эти тюбетейки.
1
1,528
Ысын булдымы?..»
Это было на самом деле?..»
1
1,530
Күңелемдәге үлсәүҙәрҙә алдан уҡ үлсәп ҡуйғайным инде барыһын да...
Заранее взвесила все на чаше весов своего сердца и разума.
1
1,533
Ана, беҙҙең мәктәптә сәғәтте, йәғни эш хаҡын, күберәк алырға, звание-фәлән тип ҡыйышалар, ә унда, юғарыла, – власть өсөн баш етмәҫлек интригалар, хыянаттар, баш ашауҙар ...
— Не поймешь, куда катятся мир и наша страна. У нас в школе, понятно, идет борьба за часы, зарплату, за звания...
1
1,535
Камил баш ҡаҡты, риза йәғни.
Камил кивнул в знак согласия.
1
1,537
Килгәндә үк телде әҙ-мәҙ белгән улар, Рухия инәй ҙә өйрәткәндер, әйтәгүр, үзбәктәрҙең лөғәте лә беҙҙекенә яҡын.
Хотя немного знали язык еще до приезда к нам, видно, тетя Рухия малость учила их.
1
1,538
Ә бына әҙәп һәр саҡ, һәр кемгә мотлаҡ, Нурия!
А вот правила хорошего тона нужны всем и всегда, Нурия!
1
1,539
Яңыраҡ гәзиттә уҡыным: бер ботаник, Курск ҡалаһынан алыҫ түгел шикелле, аҡландағы сәскәләрҙе, ҡыуаҡтарҙы фотоға төшөрөп йөрөгән дә, ҡайтып, пленкаһын эшкәртеп, ҡағыҙға сығарып ҡараһа, үҙ күҙенә үҙе ышанмай торған: ҡайһы бер фотоһүрәттәрҙә автомат тотоп йүгергән һалдаттар төшкән, ти.
Недавно прочитала в газете, что на поляне под Курском один ботаник фотографировал кусты, а когда пришел домой и проявил пленку, не поверил глазам: на некоторых снимках были запечатлены бегущие солдаты с автоматами наперевес.
1
1,540