ba
stringlengths
1
1.88k
ru
stringlengths
1
698
is_correct
int64
0
1
idx
int64
0
177k
Ул ошо урында туҡтап ҡалған арала, мин Аҡназар ағайҙың ҡолаҡ төбөнә йоҙроғон ҡундырған ағайҙы күҙ алдыма килтерҙем: башта уның йәшен утынан һәләк булған ҡатынының кәүҙәһе һалынған ылауға ҡатар бәпес күтәреп атлап килгәнен, шунан матәм митингыһындағы баш китерлек ҡылығын, шунан... – юҡ, уның кәүҙәһенең ҡарама ботағында аҫылынып торғанын күрмәнем...
А я вспомнила и представила дядю Рамая, как он шел с грудным младенцем на руках рядом с телегой, где лежало тело жены, погибшей от молнии, его отчаянный поступок во время траурного митинга... Через год он повесился на ветке старого вяза...
1
1,033
Заколкаларым берәү генә түгел дә ул, Шәрифә апайым бүләк итеп тора, ә Миңзифаның күҙе осло, иң кәттәһенә ҡыҙышты, йәл булһа ла, ҡайыш кәрәк булғас, алмаштым да ҡуйҙым.
У меня разных заколок несколько, мне их тетя Шарифа всегда привозит, но Минзифа положила глаз на самую красивую. Хоть и жалко было, поменялась, потому что очень хотелось иметь модный ремень.
1
1,034
Кейәүгә...
Замуж...
1
1,035
— Үҫтерергә ярай, һатырға рөхсәт юҡ, – ти был кеше.
— Выращивать можно, но продавать нельзя, – сказал этот человек.
1
1,037
— Мәүлиҙә, шул һәләтеңде әрәм итеп, уҡымай ҡалырһыңмы?
— Мавлида, а как же с учебой, ты же такая способная?
1
1,039
Ашҡынып ҡул күтәрҙем, башымда ҡайнашҡан яуаптарҙы барлап та сыҡмағайным, шуғалыр, тулҡынланып, ҡысҡырып әйттем: «Толпарлы – Ер кендеге!»
Я с волнением подняла руку, даже не успев привести в порядок ответ, зреющий в голове, и громко выпалила: — Тулпарлы – пуп Земли!
1
1,040
Ҡартәсәйем: «Рәхмәт, Зәңгәр шишмә, ҡотоң үҙең менән!» – тине лә, кеҫәһенән тәңкә алып, һыуға һалды, ә еңгәм әллә ҡайҙарға ашығып туҡтамай йүгергән йылғыр тулҡындарға ҡараны ла: «Ағып китте...» – тип моңайып башын эйҙе.
— Благодарю, Голубая речка, за твою милость! – сказала картэсэй и бросила в воду монетку. А тетя с грустью посмотрела на быстрые волны, убегающие вдаль, и смиренно склонила голову.
1
1,041
Ҡояш байышында шәфәҡ балҡый, уның ҡыҙыл ҡанаттарының шәүләһен Толпарсыҡҡан тулҡындары һәлмәк кенә бәүелтә.
Неистово полыхает закат, тени его огненных крыльев отражаются в невозмутимых водах озера Тулпарсыккан.
1
1,043
Ите, тағы тиреһе – үҙҙәре, бәләкәй генә булһалар ҙа, файҙалары ифрат та ҙур уларҙың.
Их мясо, шкурки тоже идут в дело – такие маленькие, а польза от них большая.
1
1,044
Украинанан хаттар бында яуа башлаһамы – үҙең уйлап ҡара!
Подумай, что бы было, если письма с Украины приходили сюда?!
1
1,045
Көҙҙән ҡыуыштарына тубырсыҡ, ҡайын алҡаһы йыялар.
С осени запасают по дуплам шишки, березовые сережки.
1
1,046
Ә шулай ҙа, Алеша һине нисек ғашиҡ итте үҙенә, әйт әле?
А чем Алеша влюбил тебя в себя, признайся?
1
1,048
«Һеҙгә ни бында, төпкөл ауылда...»
«Вам, конечно, в глухой деревне...»
1
1,049
Тимәк...
Значит...
1
1,052
— Ун өс йәшлек улым, ун йәшлек ҡыҙым үҫә.
— У меня есть тринадцатилетний сын и десятилетняя дочь.
1
1,054
Аҫтан яҡшы күренә, алғы тәпәйҙәре кәүҙәләренә киң йоҡа тире менән беркетелгән, гүйә, ағастан ағасҡа һикергәндә шул тире ҡанат кеүек кирелеп китә лә, оса тейенкәй, оса!
Снизу четко была видна кожаная перепонка между их передними и задними лапками. Когда белка перепрыгивает с дерева на дерево, эта кожа раскрывается, как крыло, и белочка летит, да, летит!
1
1,055
— Осар тейен?! — Үҙ күҙең менән күрерһең, насип булһа.
— Белки-летяги?! — Если повезет, скоро дойдем до орешника, увидишь их своими глазами.
1
1,056
Олексий яҙа, Донецкиҙа быйыл ғына университет асылды, унда математика факультеты ла бар, тип.
Олексий пишет, что только в этом году в Донецке открылся университет, где есть математический факультет.
1
1,057
* * *
* * *
1
1,058
Бәс, нимәгә ҡаныҡты һуң ул минең әсәкәйемә?
Только за что же она так взъелась на мою маму?
1
1,061
Өс бала менән яңғыҙ ултырып ҡалыуы еңел булғанмы ни уға?!
Легко ли было остаться одной с тремя детьми?!
1
1,062
— Бер генә күрҙең дәһә шул сәсрәмәгер хохолды, уныһы ла бәләкәй генә сағыңда? – тип әйтмәй булдыра алманым.
— Ты же только один раз видела этого хохла, да и то еще в детстве, – не удержалась я.
1
1,064
Тотош тәнем дерелдәп китте, ҡурҡтым хатта...
Я вся задрожала, даже сама испугалась...
1
1,065
Олена...
Олена...
1
1,066
Ә Майя, моғайын, атайым фамилияһын йөрөтәлер?
А Майя, наверное, носит фамилию отца?
1
1,067
— Нимә уйлап сығарҙың, йә?
— Что ты опять выдумываешь, а?
1
1,068
— Йот йылында, егерме беренселә, ошо сәтләүеклек ҡотҡарып ҡалды беҙҙе аслыҡтан, ышанаһығыҙмы-юҡмы?
— В голодный двадцать первый год, веришь или нет, нас спас от смерти этот орешник.
1
1,069
Йәнәһе, батша тәхетенең шунса ваҡыт буш тороуы ил мәнфәғәттәренә зыян итә.
Якобы пустующий столько времени царский трон наносит вред интересам страны.
1
1,070
Бер күҙ ташлау менән йөрәгем ҡабынды...
С первого взгляда в сердце вспыхнул огонь. Вспыхнул и не угасает.
1
1,073
— Ҡайҙа киткәнемде тик һиңә генә әйтәм.
— Я скажу только тебе, куда поехала.
1
1,075
Әлдә тәүгеһе һиңә юлыҡҡан, Нурия!
Хорошо, что первое попало тебе в руки, Нурия!
1
1,076
Әле килеп, һин дә әйткәс, нығындым: заочно уҡыу минең өсөн иң ҡулайы булыр.
А вот сейчас, услышав твой совет, окончательно убедилась, что для меня самым удобным будет заочное обучение.
1
1,077
Әйтерһең, минең асылымда прокурор менән адвокат алыша.
Словно во мне спорят прокурор с адвокатом.
1
1,079
Ҡыҫҡаһы, мөхәббәтем мине училищела көткән!
Короче, моя любовь ждала меня в училище!
1
1,085
— Мин риза, – тинем өҙөп кенә.
— Я согласна, – сказала решительно.
1
1,088
Ышаныслы, аҡыллы күренде ул миңә.
Он мне показался надежным, не глупым.
1
1,089
Нәҡь шул мәкаль әнә минем хакта...
Эта поговорка как раз про меня...
1
1,090
Тулыланып алған саҡ ҡына, бит остары янып тора, күҙҙәре нурлы – һылыулығы арта төшкән кеүек.
Вроде немного поправилась, щеки розовые, взгляд лучистый.
1
1,091
Ана, атайым ҡырҙа тапты ишен...
Вот и папа нашел свою судьбу на стороне...
1
1,094
— Ҡыҙый, әтеү һиңә институтҡа тип Баязит ағай һалған аҡсаңды үтескә биреп тор, алыҫ юл бит – Украина...
— Нурия, тогда дай мне взаймы те деньги, что дядя Баязит прислал тебе для института, ведь Украина – не ближний свет...
1
1,095
— Быйыл бер ҡайҙа ла бармайым.
— В этом году – никуда.
1
1,096
Тиҙ генә үтә тиме ни ғәзиз кешеңде юғалтыу хәсрәте.
Не так-то просто пережить горе утраты родного человека.
1
1,097
– Көсөм барҙа, – тип дауам итте ҡартәсәйем, – таян миңә, ҡурҡма, ҡолоҡасым.
— Пока есть силы, – продолжила бабушка, – буду тебе опорой, не бойся, колокасым.
1
1,098
Сәғүрә уға тиң дә түгел: ул – ғалим, абруйлы кеше.
Еще и потому, что Сагура не ровня ему – ученому, авторитетному человеку.
1
1,099
— Уныһы булманы! Булһа, һин белер инең тип нисә әйттем, һаман ышанмайсы.
— Я ведь уже говорила, что ты бы первая узнала, если б это было, а ты все не веришь.
1
1,100
Донъя күреп, диңгеҙ гиҙеп ҡайтҡан ғына сағы ине.
Тогда он только вернулся домой, повидав мир, избороздив на корабле моря.
1
1,101
Ә был балаларҙың әсәйҙәре ҡайтмаҫҡа, мәңгелеккә киткән.
А мама этих детей ушла туда, откуда не возвращаются никогда.
1
1,102
— Әсмә, исмаһам, Артуры менән үбешеп ҡалған, ә һин?
— Асма хоть успела поцеловать своего Артура, а ты?
1
1,103
Ә минән?
А из меня?
1
1,104
— Ләғәнәт! – шулай тип ҡысҡырҙым да тышҡа атылып сыҡтым.
— Будь проклят! – крикнула я и выскочила во двор.
1
1,105
Үҙ сәғәтен көтөп кенә торғандай, ошо йән көйҙөргөс һүҙҙәр, уларҙы әйткән кеше – атайым, гелән янымда, күҙ алдымда булмаһа ла, исеме-есеме йөрәгемә уйылған Баязит моряк – тағы аңымды биләп алды.
Эти обидные слова и тот, кто их сказал – мой папа, Баязит-моряк, образ которого безраздельно живет в моем сердце, хоть его самого и нет рядом, – вновь захватили мои мысли, как будто только и ждали своего часа.
1
1,106
Нишләргә?!
Как быть?!
1
1,107
Саматулланың нәҫелен беләм, арыу, эшсән улар.
Знаю род Саматуллы, работящие, хорошие люди.
1
1,109
Әллә...
Не знаю...
1
1,110
— Кискә инеп сыҡ, утыҙ итеп бирермен.
— Заходи вечером, дам тридцать.
1
1,114
Атайым алдында аҙаҡтан аҡланырға кәрәк тәһә, Нурияға әйтеп киттем, тиермен.
Потом же надо будет оправдываться перед отцом. А я скажу, что предупредила Нурию.
1
1,115
Саян йондоҙлоғо уға ныҡ йоғонто яһай башланы, ахырыһы.
Пожалуй, созвездие Скорпиона начинает оказывать на нее свое влияние.
1
1,117
Егеттәр бер-береһенә ҡарашып алдылар.
Парни переглянулись друг с другом.
1
1,119
Апайҙарым атайымдан йәшерә алмаясаҡ, Ишбирҙе иҫәп тә түгел, әсәйемде беләһең – ебеп төшәсәк.
Сестры не смогут скрыть от отца, Ишбирде вообще не в счет, а мама тут же раскиснет.
1
1,121
Уның да ғәзиз йәнтөйәге, Стәрлебаш яҡтары бар ҙаһа – Күндерәкәй тигән йылғаһын һөйләп-һөйләп ала, ти, йыш ҡына.
У него ведь тоже есть своя малая родина – Стерлибашевский район. Говорят, он частенько вспоминает родную речку Кундеряк.
1
1,124
Үҙ атайыбыҙ иҫән була тороп...
При живом-то отце...
1
1,126
Күҙҙәреңә ғашиҡ булдым, ти ҙә яҙа ул казак, иветә?
Этот казак пишет, что влюбился в твои глаза.
1
1,128
Кәбир әле каникулда.
Кабир сейчас на каникулах.
1
1,129
Баязитты көтмәне түгел, көттө, йөҙҙө ҡыҙартманы мир алдында.
Долго она ждала Баязита моего, не опозорила перед людьми.
1
1,130
Ярар, күпме кәрәк һиңә?
Ладно, а сколько тебе надо?
1
1,132
— Ҡасып китәһеңме? – Шаҡ ҡатһам да, Мәүлиҙәнең хәбәре мине аяҡтан йыҡманы, киреһенсә, юрағаным юш килгәндәй, ирәйеп киттем.
— Собралась бежать? – хотя слова Мавлиды сильно удивили, но не застали меня врасплох, наоборот, я даже возгордилась тем, что ожидала от нее нечто подобное.
1
1,136
Байрам-фәләнгә, стена гәзитенә шиғыр-миғыр яҙғаным бар, шуға биргәндер Менәүәрә был дәфтәрҙе миңә.
Я иногда писала стихи к праздникам или для стенгазеты, видно, поэтому и доверила Мунавара мне свою тетрадь.
1
1,140
Юҡ-юҡ тигәндә лә осрашабыҙ, һөйләшәбеҙ һәм... осрашҡан һайын бер-беребеҙҙән алыҫлашабыҙ кеүек.
Иногда встретимся на улице, поговорим и... как будто все больше отдаляемся друг от друга после каждой встречи.
1
1,141
— Юҡ, улай әллә нисек, хыянат кеүек.
— Нет, тогда получиттся, как измена, что ли.
1
1,143
Мин дә икеләнмәйем быға, һораным инде, тәртип өсөн генә.
Я тоже в этом не сомневалась, просто спросила для порядка.
1
1,146
– Ниһайәт, миңә күсте иғтибар.
– Наконец-то внимание переключилось на меня.
1
1,148
Ым менән генә һорайым: кемдеке?
Знаками спрашиваю: чьи?
1
1,150
Ә теге Майя (ата бер туғаным даһа) кемгә оҡшаған икән?
Интересно, а на кого похожа эта Майя (моя сестра по отцу)?
1
1,151
Тирә-яғымда ҡоҙғон кеүек өйөрөлгән димселәр, Одиссейҙың батшалығына нәфселәрен һуҙып йөрөгән ир йораттары ахырҙа хәйлә уйлап таптылар: уның ҡатынын яулап алыу өсөн ярыш ойошторҙолар.
Словно вороны, вьются вокруг меня сладкоречивые свахи и горе-женихи, мечтающие заполучить царство Одиссея. В конце концов они придумали хитрость: устроили состязание за право на его жену.
1
1,152
Һы...
Да уж...
1
1,154
Күкрәк түреңә бер инеп ятҡас, ҡасан да ғәмәлгә сыға ул хис-тойғо.
Ты прислушивайся к ней, когда-нибудь все пригодится.
1
1,155
Бар, тим, хәҙер үк күсереп ҡуй матур итеп, ә быныһын һаҡлыҡҡа Гөлбикә апайҙа тот, юғалмаһын.
Иди, немедленно перепиши, отправь письма в редакции, а тетрадь оставь на хранение у тети Гульбики, чтобы не потерялась.
1
1,156
Хәйер, ул да – Аҡсурин, минең һымаҡ.
Хотя он тоже Акчурин, как и я.
1
1,157
«Ярар һуң, үҙең әйтмешләй, асығын һөйләшербеҙ һуң, Кәбир...»
Хорошо, поговорим, все выясним, Кабир...
1
1,158
Бәс, беҙ ҙә был ағайға үгәй булабыҙ ҙаһа...
Ой... Получается, и мы будем для него пасынками.
1
1,159
– Быныһын минең йөрәк өндәшә, дөрөҫөрәге – шулай өндәшергә әҙер генә тора.
Это уже говорит мое сердце, точнее, готово откликнуться.
1
1,160
Мин шымайып ҡалған синыфташтарыма күҙ йүгертеп алдым: хатта иң шаян малайҙарыбыҙ ҙа уйға талған.
Я оглядела примолкших одноклассников: даже самые озорные мальчишки сидели по-взрослому серьезные, задумчивые.
1
1,166
Их, Маһый апай, ҡайһылай яман икәнһең?
Эх, тетя Махи, какая ты, оказывается, коварная!
1
1,168
— Ун һум бирһәң...
— Хотя бы десять рублей...
1
1,169
Ә ҡайҙа һуң ул – атай?!
А где он – отец?!
1
1,170
Кәбир, түҙмәй, ҡаршыма атланы, етәкләргә ынтылды.
Кабир с нетерпением шагнул мне навстречу, попытался взять за руку.
1
1,171
Кәбир, дуҫҡайым, һинең әле йәш, йәшел үлән кеүек сағың, һынмаҫһың, мөхәббәтемде ҡабул итмәне берәү, тип ни.
Друг мой, Кабир, ты, как та трава, не сломаешься из-за того, что кто-то не ответил на твою любовь.
1
1,174
Ярты халҡы район үҙәгенә барып төпләнгән инде, унда башҡорт мәктәбе асыласаҡ икән.
Половина населения уже переехала в районный центр, там планируют открыть башкирскую школу.
1
1,176
Ғәмәлдә икеһе лә – үҙем инде.
По сути, оба они – это я.
1
1,180
Кисен Мәүлиҙә килеп китте, усына аҡса йомдорҙом, иҫтәлеккә сәсемдән алып ҡаптырма бүләк иттем – көмөш төҫөндә ялтыраған шул биҙәүескә күҙе ҡыҙа ине гелән.
Вечером прибегала Мавлида, я сунула ей в руку деньги, сняла с себя и подарила заколку для волос на память – она всегда любовалась этим украшением, отливающим серебром.
1
1,181
Бындай самими сафлыҡ тик яҙҙарға ғына хас кеүек...
Такая первозданная чистота, наверное, присуща только весне...
1
1,182
Ә мин шулай хәл иттем.
Я так решила.
1
1,183
— Ә-ә...
— A-а...
1
1,185
Бәлки, ямғыр һүрәтен дә төшөрәлер?
Может быть, рисует дождь?
1
1,188
– Ниңәлер, тиеп танмайым әле, аңлы рәүештә, махсус өҫтәнем, сөнки Зирәк Рәйхананың фиҙакәр рухына таяныу миңә әлеге минутта ифрат та кәрәк ине.
– Не буду кривить душой, вообще-то эти слова я добавила сознательно, так как в эту минуту мне очень нужна была поддержка самоотверженного духа Мудрой Райханы.
1
1,189
(Тимәк, Кәбирҙең киләсәгенә унда айырым өмөт бағлайҙар?)
Получается, там связывают с Кабиром особые надежды?
1
1,192
Ә ул һаман ныҡышты, бөгөн һәм аныҡ яуап кәрәк уға:
А он все настаивал, ему был нужен прямой ответ сейчас, сию минуту:
1
1,194
Ун ике битлек кенә дәфтәргә күпме хис һыйған!
Столько уместилось эмоций на двенадцати страницах тоненькой тетради!
1
1,195
Ҡайтышлай Атай йортона һуғылырға булдым.
По пути я решила зайти в Отчий дом.
1
1,198
Барыбер беләм, һәр күҙәнәгем: «Ул, ул – Кәбир!» – тип ҡысҡыра.
Тем не менее знаю, чувствую каждой клеточкой своей: это он – Кабир!
1
1,200