ba
stringlengths
1
1.88k
ru
stringlengths
1
698
is_correct
int64
0
1
idx
int64
0
177k
Сөгөлдөргә барырмынмы, тип эстән ҡалтырап йөрөй инем.
А то я уже со страхом представляла, что придется пойти на свеклу.
1
1,202
Тол ир...
Вдовец.
1
1,204
Юҡ шул, ябай түгел ҡыҙсыҡ, – шағирә!
Нет, она не простая девчушка, она – поэтесса!
1
1,205
Июлдә үлән ныҡ, көслө, һығылмалы була – баҫып та үтәһең, турайып та өлгөрә.
Июльская трава еще крепкая, гибкая – едва пройдешь по ней, как она уже поднимает голову.
1
1,209
Шулай тиңе лә Кәбир, көтмәгәндә, мине ҡыҫып ҡосаҡлап алды.
С этими словами Кабир вдруг крепко обнял меня.
1
1,210
— Атҡандармы шул матурҡайҙы?!
— И они застрелили такую красавицу?!
1
1,211
— Сабир уҡыған ерендә тапҡан мөхәббәтен, үҙе әйтте, – тинем дә, шулай аҡланып тороуыма асыуым килепме, өҫтәп ҡуйҙым: – Һөйөү, мөхәббәт, ғишыҡ – ул өсәүҙе кем күргән?!
— Сабир нашел свою любовь, сам написал мне об этом, – сказала я и, похоже, обозлившись на себя, что приходится оправдываться перед ним, добавила: – Влюбленность, любовь, страсть – кто же видел этих троих?!
1
1,214
Тик...
Но...
1
1,215
— Донъя серҙәрен күберәк асҡан һайын, белемемдең әҙ һәм һай икәненә ышана барамсы, әллә нишләп...
— Почему-то, чем больше открываю тайн в природе и в жизни, тем больше убеждаюсь в том, что знаю очень мало.
1
1,216
— Нисек?
— Ну как?
1
1,217
Ә һин, йәш кенә башың менән, уй-хыял урманын гиҙергә әүәҫһең, беләм.
А ты, я знаю, любишь строить воздушные замки.
1
1,220
— Һөйөүемде кире ҡаҡма, Нурия! -тине Кәбир, йөрәкһенеп, – ысын мөхәббәт ғүмергә бер генә осрай.
— Не отвергай мою любовь, Нурия! – сказал взволнованно Кабир, – настоящие чувства приходят к нам лишь однажды.
1
1,221
Үҙемдән беләм: атайым ҡырға сығып киткәс, күпме һығылдым, һаман да эстән әрнейем...
Знаю по себе: сколько страдала, когда папа уехал от нас в чужие края...
1
1,222
Әлдә, ана, училищеһында бер ҡыҙға ғашиҡ булған, үҙе һөйләне: «Баштараҡ бик ғазапланғайным, һин миңә иғтибар ҙа итмәгәс, – ти, – һимеҙлегемде яратмайҙыр тип, спорт менән шөғөлләнә башланым...
А теперь он влюбился в одну девушку в своем училище. Сам рассказал мне: «Сначала я очень страдал, что ты не обращаешь на меня внимания, – говорит, – думал, из-за того что я толстяк, и начал заниматься спортом.
1
1,223
Аҙна тигәндә миңә лә хаты килеп төштө.
Через неделю и мне пришло письмо от нее.
1
1,224
— Эш таптым һиңә, Нурия, тап һин эшләй торғанды таптым! – Абый шулай тип ҡаршы алды.
— Нашел тебе работу, Нурия, именно ту, которая как раз подходит для тебя! – встретил меня учитель.
1
1,225
— Исмаһам, район гәзитенә йә «Пионер» журналына, тиең, Нурия апай.
— Может быть, сначала попробуем в районную газету или в журнал «Пионер», Нурия-апай?
1
1,229
* * *
* * *
1
1,230
— Кем нисек күрә, – тип кенә ҡуйҙы ҡыҙыҡай.
— Это кто как видит, – заметила девчонка.
1
1,234
Ике көндән ул райондан Өфөгә үтешләй ауыл осонда туҡтай торған автобусҡа ултырып китеп тә барҙы.
Через два дня она уехала на автобусе, который проездом в Уфу останавливается в конце нашей деревни.
1
1,235
Донъя көткәндә кәрәк ҡайһы бер таһылдар, холоҡ һығылмалылығы, мәҫәлән, етмәй миндә.
Мне, к примеру, не хватает каких-то навыков, необходимых в жизни, гибкости характера.
1
1,239
– Татыу булды улар, көпә-көндөҙ етәкләшеп йөрөрҙәр ине...
Жили они в согласии, средь бела дня ходили по улице, держась за руки...
1
1,240
Ул мине ярата, йөрәгем менән тоям.
Всем сердцем чувствую, что он любит меня.
1
1,241
Берҙән, хәбәрһеҙ килеп төшкәндәр, икенсенән, кешеләр ауыр йылдар эҙемтәһенән саҡ баш күтәреп тора...
Во-первых, они приехали без предупреждения, а во-вторых, люди едва подняли головы после долгих невзгод...
1
1,246
Бөгөн дә шулай итермен, әлбиттә.
И сегодня, конечно, все сделаю точно так же.
1
1,247
Һыу алып китте лә уны...
Вода и унесла его навсегда...
1
1,251
Харис менән Фатих мединститутҡа инә алмай ҡайттылар.
Харис и Фатих не смогли поступить в мединститут и вернулись домой.
1
1,252
Ә бының өсөн миңә атайым кеүек ситкә сителәсәк кешегә ғашиҡ булырға ярамай.
Это значит, что мне нельзя влюбиться в человека, которого, как и моего отца, будут манить далекие горизонты.
1
1,253
— Мин күрҙем, һөйөүем дә, мөхәббәтем дә, ғишҡым да – һин, Нурия!
— Я видел! Ты – моя любовь, мои мечты и чувства, Нурия!
1
1,254
Уҡыуы бер йыллыҡ ҡына бит уның, киләһе майға тиклем.
Ей ведь надо учиться только один год, до следующего мая.
1
1,261
Ғәҙилә инәй ҡыуаныр инде, бесәйе уның берҙән-бер йыуанысы, өйҙәше, һаҡсыһы.
Вот обрадуется Гадиля-инэй, ведь кошка – ее единственное утешение, член семьи.
1
1,262
Аңлаһаңсы, үҙемде лә аямаясаҡмын, шытып ҡына килгән нескә хистәремде лә.
Пойми меня, я не пощажу и себя, и свои едва зарождающиеся чувства.
1
1,264
Тик...
Но...
1
1,266
Тир бәреп сыҡҡан маңлайына усымды ҡуяһы, тулҡынлы ҡара сәстәренән һыйпап йыуатаһы ине: абау, әллә миндә уға ҡарата әсәлек тойғоһо ла бармы?!
Остудить бы своими ладонями его разгоряченный лоб, погладить бы по темным вьющимся волосам: ой, неужели я испытываю к нему и материнские чувства?!
1
1,267
Фәсхи-Әдисәй менән Татар килен Таһура ҡиссаһы өҙөк-мөҙөк хәтирәләрҙән йүрмәлеп тыуып килә зиһенемдә – Менәүәрәләр, Мусалар, баштары йәш, көтөп торһондар әле...
В голове вызревает легенда о Фасхи-Адисае и снохе-татарке Тахуре. А Муса там, Мударис и другие еще молоды, подождут...
1
1,269
Үҙемә күрә зауығым да барҙыр, моғайын, Әмин абый алдырған журналдарҙы алып тороп уҡыйым, ҡарайым – унда бөтә донъя художниктары тураһында ла яҙалар, Лувр, Эрмитаж музейҙарында, Третьяков галереяһында ҡуйылған картиналарҙың репродукцияларын баҫалар.
Смею думать, что немного смыслю в этом, так как постоянно знакомлюсь с журналами, что выписывает Амин-абый. Там пишут о всемирно известных художниках, публикуют репродукции картин, хранящихся в Лувре, Эрмитаже, Третьяковской галерее.
1
1,271
— Эйе шул...
— Да-да...
1
1,272
Күҙҙәрем иһә, иләҫләнеп китеп, бала саҡ эҙҙәрен эҙләне...
При этом мои глаза отчаянно искали следы детства...
1
1,274
Атайым менән әсәйемдең, ғәмәлдә һәр ҡайһыһы матур, мөхәббәткә, бәхеткә лайыҡ ғәзиз кешеләремдең, яҙмышын ҡабатламаҫ өсөн мин ошо һабаҡтарҙы онотмаҫҡа тейешмен. Бурыслымын!
Никогда не забуду эти уроки, чтобы не повторить судьбу отца и матери, дорогих мне людей, каждый из которых одарен природой умом и красотой, достоин любви и счастья.
1
1,275
Юғарынан бойороҡ килгән, ти.
Якобы по приказу сверху.
1
1,276
Ошо осор һәр тарафта мөхәббәт тынын тоям.
В последнее время я повсюду ощущаю дыхание любви.
1
1,280
— Беләм, меңгә берәү генә татый уны, – тинем дә ниңәлер өҫтәп ҡуйҙым: – Ҡартәсәйем әйтә.
— Знаю, их испытывает только один из тысячи, – ответила я и зачем-то добавила: – так говорит картэсэй.
1
1,281
Нисек һунар итергә, нисек сигендерергә кеше йәшәгән төйәктән – өйрәткән, ҡотҡарған ауылды ҡорбан көҫәгән йыртҡыстарҙан.
Знает, как охотиться на них, как отвадить их от жилища человека, и, рассказывают, не раз спасал деревню от кровожадных хищников.
1
1,282
Хатта шаулап ямғыр яуғанда ла!
Даже под проливным дождем!
1
1,283
Ә артынан, бер тотам ҡалмай, бөҙрәләнеп саң күтәрелә – эргәһендә тормаһаң, саң бағанаһы ла матур күренә, имеш.
А за ним кудряво клубится пыль – оказывается, издалека даже пыльный столб выглядит очень красиво.
1
1,284
Ҡомартҡы ҡумтам да бына-бына иҙрәп саңға әйләнер...
Скоро истлеет и сама коробочка, останется от нее одна пыль...
1
1,285
– Йәнасыҡҡа ҡысҡырҙым да, шул ыңғайға уянып киткәс, тауышымдың төштә генә шулай көслө яңғырауына ҡыуандым.
— Одиссей! – крикнула я изо всех сил и, проснувшись в тот же миг, обрадовалась, что мой голос прозвучал не так громко, как во сне.
1
1,286
Һуғыш ҡына булмаһын.
Лишь бы не было войны.
1
1,287
Сәй эскән арала белдек: ағай Таллы ауылынан икән.
За чаем выяснилось, что дяденька пришел из деревни Таллы.
1
1,288
Һиңә ғашиҡ булған ул, мин – албырғатҡыс ҡына, белгең килһә.
Он влюблен в тебя, если хочешь знать.
1
1,290
Һиңә әйтеп киткән дәһә, институтҡа инмәй ҡайтмайым, Мәскәүгә барып етһәм етәм, тип».
Оказывается, она говорила тебе, что дойдет хоть до самой Москвы, но не вернется домой, пока не поступит в институт?
1
1,291
Теге ялыуҙы көнсөл Маһый апай яҙған булып сыға?
Получается, ту жалобу написала ревнивая тетя Махибика?!
1
1,292
Әллә ни эстәре бошмаған һымаҡ, армиянан һуң беҙгә конкурс булмай, уҡырбыҙ әле, тиҙәр.
Но, похоже, не особо расстроились, говорят, что после армии их примут вне конкурса.
1
1,297
Һыуҙы уға Биксәнәйҙән хәҙер Камила ташый, кәзәһен Камил көтөшә.
Воду с Биксэнэя ей носит Камила, Камил пасет козу.
1
1,298
Мәктәптә был осорҙа эш күп түгел, төштән һуң – өйҙәмен.
В эту пору, до 1 сентября, в школе не так много было работы – после обеда я уже дома.
1
1,299
Америка шаша бит, ҡораллана ла ҡораллана.
Америка-то никак не успокоится, все вооружается и вооружается.
1
1,300
— Алдан әйтһәң, Башҡортостанда бөткәнме ни институт, тиәсәк, бармаҡ бөгөп һанарға тотонасаҡ: Өфө, Стәрле, Бөрө...
— Если говорить заранее, папа скажет, что и в Башкортостане много институтов, начнет перечислять: Уфа, Стерлитамак, Бирск...
1
1,301
Ағастың теле генә юҡ, тере ул, аңлай ул...
Деревья ведь тоже живые, все понимают, только говорить не умеют...
1
1,302
Ниндәй аҡыллы егеттәр шундайҙар арҡаһында уҡырға инә алмай ҡалды, Харис менән Фатихты әйтәм.
Сколько смышленых ребят из-за таких могут остаться без высшего образования? Взять наших Хариса и Фатиха.
1
1,303
* * *
* * *
1
1,304
Урман санитары тип юҡҡа атамағандар.
Неспроста его называют санитаром леса.
1
1,305
(Әсәй тапҡан икмәктең ниндәй әсе икәнен беләм дәһә, сөнки уға күҙ йәштәре, нахаҡ һүҙ үте, йоҡоһоҙ төндәр зары ҡушылған...)
Ведь я помню, как горек хлеб, добытый одинокой женщиной, потому что он замешан на слезах, на печали бессонных ночей.
1
1,306
Хәйер, тағы берәү, миңә әҙәбиәт аша ғына таныш Дон йылғаһы аҡҡан тарафтарҙа үҫкән егет, моғайын, беләлер.
Хотя наверняка знает об этом еще один человек, парень с берегов Дона.
1
1,308
Солан ишеген астым да туҡтап ҡалдым: тыуған тупһам, атай тупһаһы!
Открыла дверь в чулан и остановилась: родной порог, Отчий дом!
1
1,309
– Байтаҡ атлап өлгөрһә лә, ишетте, туҡтамай, башын бороп ҡына яуап ташлап китте:
Он услышал, хотя отошел уже довольно далеко, но не стал останавливаться и ответил, чуть повернув голову:
1
1,310
— Солтанай сәсәниә әйткән, ти бит, Хәйривараның әсәһенә, алдан ал, насар ғәҙәте бар баланың, тип.
— Говорят, сэсэния Солтанай сказала матери Хайривары (так же в детстве звали), что у ее сына есть порочная привычка, что это – болезнь.
1
1,312
* * *
* * *
1
1,313
Тора-бара кешеләр шымып ҡалды: һәр кем тәбиғәт ҡөҙрәте алдында үҙен көсһөҙ, кескәй йән эйәһе итеп тойоп алдымы, аҡтарылған боҙҙарға ҡарап уҙған ғүмере хаҡында уйландымы, шул ташҡында ағып китһен ине бар хәсрәт, бар үкенесле ҡылыҡтар, тип юранымы – бер Хоҙай белә.
Но в один момент все вокруг умолкли: то ли каждый почувствовал себя маленьким перед мощью природы, то ли задумался о своем прошлом или же безмолвно молился, чтобы все печали и дурные поступки унесло вешними водами...
1
1,314
Тәбиғәт тә риза булмаҫ, рәнйеше төшөр, тип тә киҫәткәндәр.
Предупреждали, что и природа не потерпит бездумного вмешательства, отомстит.
1
1,315
— Совет мәктәбендә Аллаһы Тәғәләне телеңә алма, әсеңдә генә тот.
— Не упоминай имя Аллаха в советской школе, держи его при себе.
1
1,317
— И Нуриякәем, сөбханалла, бигрәк чибәрләнеп киттең лә үзең! – тип ҡаршы алды Татар әбекәй, татлы теле менән арбап.
— И-и, Нурия, милая моя, не сглазить бы тебя – как ты похорошела! – встретила она меня, как всегда, очаровывая ласковыми словами.
1
1,319
Ә керпектәре?!
А ресницы?!
1
1,321
Һалдатҡа киткәндәрҙең ата-әсәләре, туған-тыумасалары, дуҫтары – кәнсәләр алдындағы майҙан халыҡ менән тулған.
Родители, родственники, друзья призывников – площадь перед правлением полна народу.
1
1,324
— Йәмғиәткә зыяны булһа, инвалид та яуап тота.
— Если опасен для общества, и инвалида могут призвать к ответу.
1
1,325
— Ҡайһы бер осраҡта, әйҙә, кире ҡайтарһын, көтөңкөрәп торорбоҙ.
— Иногда пусть и сам возвращает, а мы подождем.
1
1,326
— Юҡ, һин «Пионер»ҙан уҙғанһың, мотлаҡ «Ленинсе»гә!
— Нет, ты уже переросла «Пионер», только в «Ленинец»!
1
1,327
— Нурия, нимә һин йөҙ йәшлек ҡарсыҡ кеүек һөйләнәһең, юрамалмы?
— Нурия, зачем ты рассуждаешь, как столетняя бабка, издеваешься, да?
1
1,328
Ошо минутта күңелем төпкөлөнән сәмем тауыш бирҙе: һине лә берәү картинаһына төшөргәйне, һин дә берәүҙе рәссам булырға ҡанатландырғайның!
Тут из глубины души подало голос мое честолюбие: кто-то писал и твой портрет, ты тоже кого-то вдохновляла!
1
1,329
Бер көндө, кеше күҙенән йәшеренеп кенә, ҡара күҙле остоҡай ҡыҙсыҡ менән алты малай ҡасандыр сорлауыҡ уйнаған әрәмәлеккә барып әйләндем.
Тайком сходила на урему, где когда-то шустрая черноглазая девочка и шестеро мальчишек играли в прятки.
1
1,332
Ҡайтып инһәм, Яңы өйҙә лә шул уҡ хәбәр: Гөлшәһүрә инәй менән өләсәйем Хәйри бурҙың малай сағын иҫләп ултыралар.
Вернулась домой, и здесь олэсэй с Гульшахурой-инэй обсуждают ту же новость, вспоминают детские годы Хайри-вора.
1
1,334
Был минутта минең кеүек тә болоҡһоған әҙәм юҡтыр.
Наверное, в эту минуту не было на свете другого человека, которому было бы так же грустно, как мне.
1
1,336
Фатих та...
И Фатих тоже...
1
1,337
РОНО-ға хәбәр итеп, тарификацияға инеп ҡалырға кәрәк.
Надо скорее сообщить в РОНО, чтобы включили тебя в тарификацию.
1
1,338
Уны бер ир ҡыуып етеп туҡтатты, үҙе, күҙен сағыу ҡояштан кәртәләптер, ҡулын маңлайына ҡуйып, йылғала айҡашҡан боҙҙарҙы байҡап алды: ана ул тыңлауһыҙ шуҡ малай, ҡото осҡандыр, өнөн дә сығармай боҙ шаҡмағында йөҙөп килә.
Когда она, не помня себя, начала спускаться к реке, какой-то мужчина догнал, остановил ее и, приложив ладонь ко лбу, стал вглядываться в беспорядочный поток ледяных глыб: ага, вон он, мальчик-смельчак!
1
1,340
Әшрәфтең ҡустыһы Илдар шахмат буйынса үҫмерҙәр араһында район чемпионы булды.
Младший брат Ашрафа Ильдар стал чемпионом района среди юношей по шахматам.
1
1,341
Ә унда зэктар, заключенныйҙар, ауыл мужигын шундуҡ бөгөп ала, үҙең күрәһең һөҙөмтәһен.
А бывалые зэки, то есть заключенные, быстро скручивают там деревенских мужиков в бараний рог.
1
1,342
Үҙем дә ғәйепле, Баязиттың балаларын ғына бала күрҙем, атайһыҙ үҫтеләр бит.
Я и сама виновата. Больше уделяла внимания детям Баязита – ведь росли-то без отца.
1
1,347
Бәс, Сабир менән Кәбирҙең атайҙары ла күренә, улдарының дуҫтарын оҙата сыҡҡандарҙыр.
Надо же, пришли провожать друзей своих сыновей и отцы Сабира и Кабира.
1
1,348
Бисара кәзә бәрәсе лә үҙенең ролен яҡшы үтәй, мәэлдәпме мәэлдәй...
И бедный козленок жалобным меканьем хорошо справился со своей ролью...
1
1,350
...Әдисәй бабаҡайҙың диңгеҙ кисеп ҡайтыуын әсәһе лә көтөп ала алмаған, бисара, йот осоронда вафат булып ҡуйған.
...Бедная мать Адисая не дождалась возвращения сына с морских просторов – скончалась в голодное лихолетье.
1
1,354
— Колхозда эшләнеме Ғәҙилә инәй берәй ваҡыт? – Хәсрәтен еңеләйтмәк, уны һорауға күмә башланым.
— А Гадиля-инэй когда-нибудь работала в колхозе? – спросила я, пытаясь отвлечь ее от печальных раздумий.
1
1,357
Бына бер мәл урман ауыҙынан ашҡынып бүре өйөрө килеп сыға.
Вот из опушки леса выбегает стая волков.
1
1,358
Ниндәй ауыр икән ул алдашыу, күрәләтә тәүге хистәреңдән баш тартыу?!
Но как тяжело лгать, сознательно отказываться от своих первых чувств?!
1
1,359
Әҙәмдән оят, шуныһы ҡыйың...
Перед людьми стыдно, вот что тяжелее всего...
1
1,360
– Йорт тирәһен ҡараштырам да тағы умарталыҡҡа китәм.
– Приведу в порядок свое подворье и снова уйду на пасеку.
1
1,364
СССР үҙенең киң ҡанаты аҫтына Төньяҡ Вьетнамды алды, Көньяғын АҠШ ҡурсалай.
СССР взял под свое крыло Северный Вьетнам, а Америка помогает Южному.
1
1,366
Былтыр көҙ шундай тракторҙар килде: тағылма ҡулайламалары татлы тамырҙарҙы күтәртеп кенә ҡалмай, ә бер ыңғайҙа яртылаш таҙартып, өйөп тә китә.
Прошлой осенью приобрели тракторы, навесное оборудование к ним не только приподнимает корнеплоды, но и полностью выкапывает, предварительно очищает и складывает их в кучки.
1
1,368
– Уны ҡабат төрмәгә япһаң, шул китеүенән иҫән ҡайтмаясаҡ, аңлайһыңмы?
Если он вновь попадет в тюрьму, живым оттуда не вернется, понимаешь?
1
1,369
Тапайҙар, йолҡалар, әрләйҙәр ул кесерткәнде, ә барыбер, яҙ һайын баш ҡалҡыта, сөнки тамыры шунда...
Крапиву ругают, топчут, вырывают, а ей хоть бы что – каждую весну вновь поднимает голову, потому что здесь ее корни...
1
1,370
Әсмә менән мин дә эйәрҙек, бер ыңғайҙан серләшеп тә алырбыҙ, тип ҡыуаныштыҡ.
Мы с Асмой тоже зашли к ней, обрадовавшись возможности пообщаться.
1
1,371